\id RUT  - Burum Mindik NT (Gen, Ruth, Jona) [bmu] -Papua New Guinea 2002 (DBL -2014) 
\h Rut 
\toc1 Rutkö kösohot 
\toc2 Rut 
\toc3 Rut 
\mt1 RUT  
\mt2 Rutkö sundutŋi, Jöjöhö Walakŋaŋgö Buk jaŋgö 8  
\imt1 Zöm-asa-asari  
\ip Aiwi kembu yeŋgö nalöŋe Israel yeŋgö malmalŋini mihi öŋgöwa hetaŋaŋguk. Uruŋini meleŋgetka oyaeŋkoyaeŋ malgetnöŋ, miaŋgö andöŋe silekmalek malgetka heta heta sohoiga lömböt uruŋe simbisembel malget. Mala miaŋgö andöŋe uruŋini meleŋget. Mewö mewö hala malget. Rutnöŋ nalö miaŋgöreŋ luaikö könaŋi kundelök. Moab anbi yaŋgön Israel aiwia meyök. Aiwi miaŋön komuiga Rutnöŋ iranŋi Israel anbi yaŋguk pöndaŋ öröröŋ jöhöwa Israelkö Anutuŋi törörök qekötahöwa malök. Mewö mala kantriŋi Moab mosota Israel uruŋe kamba teteköŋe apŋi mutukŋaŋgö tinitosolomurupŋi yeŋgö sutŋineyök aiwi dölökŋi kun miwikŋaiwa meyök. Yetkö gulinarökŋiri kunöŋ kiŋ Deiwidkö amböŋi halök. Deiwid yaŋgön Israel yengö kiŋini qetbuŋaŋi öŋgöŋgöŋi malök. Deiwidkö gulinarökŋi kun mihi Jisös. Rutnöŋ yambu 1110-1100 bifo Kraist malök.  
\ip Aiwi kembu buk miaŋgö sundutŋi mieŋön malmalkö könaŋi muewö kundelget: Anbazipnöŋ Anutu andö qegetka nalö miaŋgöreŋ kahasililiŋ köndeŋmöndeŋ ketaŋan qakŋine öŋgöget. Rutkö sundutŋan köna muewö kundelja: Kian anbi yaŋgön uruŋi Israelkö Anutuköreŋ meleŋda mötnarip könagesönöŋ toroqeiga kötumötuetnöŋ qakŋe öŋgöiga oyaeŋkoyaeŋ halök.  
\iot Buk muyaŋgö bahöŋi bohonŋi 3 miŋgi muewö:  
\io1 1) Naominöŋ Rutkuk Betlehem liliŋgöyöwöt. \ior 1.1-22\ior*  
\io1 2) Rutnöŋ Boazkuk aitoŋgöyöwöt. \ior 2.1–3.18\ior*  
\io1 3) Boaznöŋ Rut mihi anömŋa meyök. \ior 4.1-22\ior*  
\c 1  
\s1 Elimelek hala saiwaurupŋi yengön Moab anget.  
\p
\v 1 Walahok Israel uruŋe kiŋ kun qahö maliga aiwi kembu yengön könagesö galim köl engiwa malget. Nalö miaŋgöreŋ bödi hikŋaiwa balöŋ patpat söp köla ahöyök. Bödi nalö miaŋgöreŋ Juda aiwi kunöŋ anömŋi hala nahönweitŋi engaŋgita taonŋini Betlehem mosota kantri qetŋi Moab miaŋgöreŋ anda dum tatatŋini möhamgöwa kiana malget.  
\v 2 Aiwi qetŋi Elimelek, anömŋi qetŋi Naomi hala nahönweitŋiri qetŋiri Malon hala Kilion. Balöŋini qetŋi Efrata. Yengön taonŋini Betlehem mosota Moab balöŋnöŋ anda miaŋgöreŋ malget. \f + \fr 1.2 \ft Efrata mihi balöŋ Betlehem liliköwa ahözawi, miaŋgö qetŋi. Rut 4:11; Jen 35:19; 1 Sml 16:18; Mai 5:2\f*   
\p
\v 3 Miaŋgöreŋ malgetka Naomikö apŋi Elimeleknöŋ komuyök. Komuiga Naominöŋ anbi malöya hala nahönweitŋe malget. 4Nahönweitŋi yetkön mala qariwa Moabkö anbi weit qetŋiri Orpa hala Rut \f + \fr 1.3 \ft Rut keu miaŋgö könaŋi mihi ‘ala-ala’. Jisöskö ambösakonurupŋi yengö sutŋine anbi \f*  
\v 4 muewö malget: Tamar, Rahab, Rut hala Batseba. Mat 1,3-6 etkömeyöwöt. Etkömeyöwötka toroqemba Moab balöŋnöŋ yambu 10:gö söp mala kutket.  
\v 5 Mala kuta nahönweitŋi weit Malon \f + \fr 1.5 \ft Malon keu miaŋgö könaŋi mihi ‘osumeret aiwi’ \f* hala Kilion yetkön mewöyök komuyöwöt. Komuyöwötka namönŋiri Naomi yaŋgön apmeröŋi qahö nanŋök malök. Mewö.   
\s1 Naomi hala Rut yetkön Betlehem liliŋgöyöwöt.  
\p
\v 6 Naominöŋ nanŋok Moab kantrinöŋ mala nalö kunöŋ buzup keu muewö zöget mörök: ‘Kembunöŋ könagesöŋi bauköm engiwa Israel miaŋgöreŋ numbu nene ölip miwikŋaim engimamja.’ Mewö möta Moab mosota Israel balöŋe liliŋgöwa anmamgöra mem mözözöm hali iranweitŋi yetkuk wahötket.  
\v 7 Wahöta köhöm balöŋ malöhi, mihi mosota Juda balöŋnöŋ liliŋgöwa anmamgöra haliga iranweitŋi yetkuk mohotŋe könanöŋ anget.   
\p
\v 8 Könanöŋ andaga Naominöŋ iranweitŋi muewö etkezöyök: “Anbiweit, etkön mönö liliŋgöwa namönweitŋiri yetkö köhömnöŋ anda malmawöt. Etkön nöŋgö apmeröni komugeri hala ni nengöra ölipŋanök ala hal nengiwa malöwötka Kembunöŋ mönö miaŋgö söp likepŋi meleŋda ölipŋanök hal komum etkiiga malme.  
\v 9 Kembunöŋ ölip köna meiga iŋiri aiwi kunduk etkömimba malmal tatatŋiri yetkö köhömnöŋ miwikŋaiwa urusösöŋgai qakŋe malmawöt.” Mewö zömba numbuŋiri etköhötim neyöknöŋ, yetkön amburereŋ hala silata sahöröwöt.   
\p
\v 10 Sahöta muewö zöyöwöt: “Qahöwi! Niri mönö gowuk liliŋgöwa göhö könagesö kiripki yengöreŋ anbin.”   
\p
\v 11 Mewö zöyöwötka meleŋda muewö etkezöyök: “O iranweitni, mönö nöpaköra noŋguk kambitkö halzawöt? Nöŋgön kunduk merö nahönweit membiga qariyöwötka etkömembawörak me? Mewö römöngöwawörak ewö, miaŋön qahö söpköza. Qahöpmahöp! Mönö dölmuhu liliŋgöwa anmawöt.  
\v 12 Ni anbi namönŋi halzalaŋgöra aiwi kunŋan qahö nömima. O iranweitni, etkön mönö liliŋgöwa köhömŋire anöwöt. Ni kunduk aiwi memamgö römöngöwa erap suŋgem aiwi kunguk ahöwa köriguk hala nahönweitni etkömembileŋak ewö, tondup mihi lömböriza.   
\p
\v 13 Merö mietkön qariyöwötka apweitŋira etkimamgö mamböta malmawörak me qahöpto? Yetköra hala aiwi memekö könaŋiri jöhöm aŋguwa nalö köripŋi sutŋi mihi mönö in malmawötkuk. Miŋgi qahö söpköza. O iranweitni, mewö qahö. Kembunöŋ biriŋi böraŋda qeköm niŋgiiga apnan komuiga miaŋgöra malmalninan lömböriiga nöŋgön etköra wösöjiŋjiŋni mötzal.”   
\p
\v 14 Mewö zöiga dumŋe kunduk silata sahöröwöt. Sahöröwöt teköiga Orpanöŋ iranŋaŋgö yaizözökŋi zömba numbuŋi yöhötim nemba eleŋda köhömŋe anök. Orpanöŋ anöknöŋ, Rutnöŋ kapaŋ köla sele köpaŋe mösölatiyök.  
\v 15 Mewö mösölatiiga Naominöŋ muewö ezöyök: “Mötnöŋ, kasungan anja. Yaŋgön nanŋi bemŋi hala nanŋi anbazip kiripŋi yengöreŋ anja. Gi mönö mewöŋanök eleŋda köhömge anöŋ.”   
\p
\v 16 \x * \xo 1.16 \xt Rut 2.11-12; 2 Kiŋ 2.2-6\x*Mewö zöyöknöŋ, Rutnöŋ tondup muewö meleŋnök: “Ni gi gomosotmamgö de kapaŋ köla zöman. Ölip zönöŋga gowuk anbit. Gi denike denike anmani, nöŋgön mönö mewöyök gowuk miaŋgöreŋ anmam. Gi denike denike malmani, nöŋgön mönö mewöyök miaŋgöreŋ malmam. Göhö anbazip kiripki miŋgi mönö nöŋgö anbazip kiripna halgetka göhöreŋ Anutu mihi mönö nöŋgöreŋ Anutuya hali malmam.   
\p
\v 17 Gi denikeaŋgöreŋ komumani, nöŋgön mönö mewöyök miaŋgöreŋ mohok komumbi löm köl niŋgimeköra mötzal. Keu mihi muewö zöm köhöimam: Komup mohotnöŋ mönö mendeŋ netkima. Iwai mörötŋi kunöŋ mendeŋ netkima ewö, Kembunöŋ ölip miaŋgö likepŋi meleŋniga nöŋgö qakne öŋgöma.”   
\p
\v 18 Mewö zömba yaŋguk anmamgö köhöikŋanök kapaŋ köliga ekta möt qitiwa miaŋgö keuŋi kunduk qahö zöyöknöŋ,   
\p
\v 19 mohotŋamŋire anda mala Betlehem taonöŋ kauröwöt. Kauröwötka taongö anbazip patpat yengön i etkekta sösöŋgai ketaŋi möta tokoget. Anbi yengön qeta Naomikö yaizözökŋi muewö zöget: “Hei! I halakŋa Naomiya me denöwö? Oe oe oe!”   
\p
\v 20 Mewö zögetka Naominöŋ muewö zöyök: “Nöŋgö qetni Naomi miŋgi in de qetme. Ni urusösöŋgai anbia qahö. Anutu kukosum Touŋan mönö kondot niŋgiiga urukombuk möta malzal. Miaŋgöra nöŋgö qetni Mara qetketka söpköma. \f + \fr 1.20 \ft Qet weit mihi Hibru keu könaŋiraŋguk. Naomi urusösöŋgai. Mara urukombuk. \f*  
\v 21 Nöŋgöreŋ iwai kombuŋi ahöiga mutuk taon muhu mosota analnöŋ, erap Kembunöŋ naŋgiriga biribörak liliŋgöwa omaŋe kazal. Kembu kukosum Touŋan keuni kewöta mem kirehöm niŋgiiga köŋjiliŋ qakŋe malzal. Miaŋgöra qetni Naomi mihi in de qetme.” Mewö.   
\p
\v 22 Naomi hala iranŋi Rut, Moab anbi miaŋön Moab mosota Betlehem taonöŋ kayöwöri, nalö miaŋgöreŋ anbazipnöŋ könahiwa padikö alaŋi bali miŋgi nupŋine koholget.   
\c 2  
\s1 Rutnöŋ Boazkö nupnöŋ bali qendaŋnök.  
\p
\v 1 Naomikö apŋi Elimelekö isik uruŋe tinitosolomŋi aiwi qetbuŋaŋaŋguk kun qetŋi Boaz malök.   
\p
\v 2 \x * \xo 2.2 \xt Lew 19.9-10; Dut 24.19\x*Nalö kunöŋ Moab anbi Rut yaŋgön iranŋi Naomikö muewö ezöyök: “Ölip zöm tekönöŋga nöŋgön nup kunöŋ anda anbazip bali ipŋi kohola iriremönŋi mosoramjei, mihi qendaŋda tokomam. Ni ölip aiwi kungö jeŋe eksihim miwikŋaiwiga ‘Oŋ!’ zöiga ölip yaŋgö andöŋe anda mihi tokomam.” Mewö zöiga Naominöŋ zöyök: “O böratni, ölip anman.”   
\p
\v 3 Mewö zöiga mosota nup kun dahöreŋ nuwa, mihi qahö mötaga tondup laŋ anda kinda bali koholgetka yengö andöŋine anda ipŋi mohok mohok qeqelaŋlaŋ heta ahögeri, mihi qendaŋda qendaŋda anök. Nup köriŋe anöhi, mihi Boaz, iranŋi Elimelekö isiknöhök kun yaŋgöreŋ nuwa ahöyök.   
\p
\v 4 Yaŋgön dölmuhu Betlehemök kauta nup anbazipŋi engeikta yaizözökŋini muewö zöyök: “Bönjöŋ! Kembunöŋ enguk malma.” Mewö zöiga meleŋda muewö qetket: “Kembunöŋ mönö kötuetköm gihima.”   
\p
\v 5 Mewö qetketka Boaznöŋ nup galimŋi muewö qesiyök: “Anbi mihi dahön?”   
\p
\v 6 Mewö qesiiga muewö meleŋnök: “Anbi mihi köriwengöra. I Naomiguk Moab kantrinöhök kayöwöt.  
\v 7 Yaŋgön söŋan hömandiŋe kamba qesim niŋgiiga ölip zömbiga nup anbazip yengö könaŋine engohorata bali ipŋi qendaŋda tokoza. Nup pöndaŋ memba malzawa döldimuhu koumnöŋ endu anda luhut memba tatza.”   
\p
\v 8 Mewö meleŋniga Boaznöŋ Rutköra muewö zöyök: “Böratni mötnöŋ, nöŋgön keu goroya kun gihimam: Gi nup muhu de mosota tosatŋi yengö nupŋine qahö anda bali memba tokoman. Mönö nöŋgö welenqeqe anbiurupni yenguk mohotŋe muyaŋgöreŋ qendaŋda malman.  
\v 9 Ni nup aiwiurupnan gömisiriwekuköra soŋgo halzal. Nup denike denike anda padi koholmei, gi mönö miaŋgö jegalim hala yengö andöŋine anda anbi yenguk malman. Ougaŋgö mötman ewö, welenqeqe yengön ou köwöraŋgenöŋ huzei, ölip miaŋgöreŋ anda ou neman.”   
\p
\v 10 Mewö zöiga Rutnöŋ mihi möta balöŋnöŋ gewa bamgöwa Boazköra muewö zöyök: “Ni denöwököra kian mala tondup göhö jege halkomukomu miwikŋaiwiga mewö köyan köl niŋgizan?”   
\p
\v 11 Mewö zöiga muewö meleŋnök: “Nöŋgön göhö ambamemegaŋgö sundutŋi mihi körek zögetka mötzal. Göhön apkan komuiga irangi ölip galim köla mala kutnöŋ. Göhön namönmamgi hala hikŋaihikŋai kantrigi mihi mosota anbazip walak qahö möt nenginöŋi, nengö sutŋine kamba malzan.  
\v 12 Göhön saiwaurupki ölipŋi hal enginöŋga Anutu Israel nengö Kembuninan mönö miaŋgö töwaŋi gihima. Kuruknöŋ ginginŋan meröurupŋi kölközizip hal engimamjawi, miaŋgö söp göhön Anutukö aumŋe malmamgöra muhu kanöŋ.”   
\p
\v 13 Mewö zöiga Rutnöŋ muewö meleŋnök: “Ketaŋamni, ni göhö nup meme anbiurupki yengö söp qahöpnöŋ, göhön tondup ölipŋi hal niŋgizan. Göhön keu nuŋgunöŋga seleni pösatza.” Mewö meleŋnök.   
\p
\v 14 Numbu nene nalöŋan kaiga Boaznöŋ Rutköra muewö zöyök: “Ölip muhu kamba bered muŋgu memba kasaknöŋ kundumgöwa neman.” Mewö haliga nup anbazip yenguk tariga Boaznöŋ bali ohomqitiqitiŋi mihi waŋgiyök. Mihi waŋgiiga neiga tomeŋi juliga nene tosatŋi mosota tarök.  
\v 15 Tata wahöta anda toroqemba bali ipŋi qendaŋniga Boaznöŋ nup aiwiurupŋi muewö zöm qitim engiyök: “Yaŋgön bali ipŋi mihi böran mieŋgö sutŋine miaŋgöreŋ mewöyök qendaŋda tokoma ewö, iŋini mönö keu töhöreŋ de zöm waŋgime.  
\v 16 Mewö qahöpnöŋ, bali ipŋi tosatŋi mihi böranŋineyök mewöyök höröwa halget heriga kamba nanŋaŋgöra mem tokoma. Iŋini i de zöm waŋgime.”   
\p
\v 17 Mewö zöm qitim engiiga Rutnöŋ bali ipŋi qendaŋda tokoi öŋgöiga hölŋi hala kamböŋi mendeŋ etkimamgö sapak keriŋaŋguknöŋ humba qöröreŋgöwa gösiiga hölŋi gösö karömbötkö söp (36 lita) haliga köhöm siŋsiŋgöwa kayök.  
\v 18 Mewö haliga bali hölŋi mihi memba taonöŋ liliŋgöwa kamba dawik qendaŋda malöhi, mihi iranŋi kundel waŋgiyök. Miaŋgö andöŋe nene söpŋe nemba tosatŋi mosoröhi, mihi mewöyök ujeta waŋgiyök.   
\p
\v 19 Mihi waŋgiiga muewö qesim waŋgiyök: “Gi erap denike anda bali qendaŋda memba malzan? Dahö nup uruŋe nup memba malzan? Aiwi galim köl gihizawi, Anutunöŋ mönö i kötuetköm waŋgima.” Mewö zöiga dahö nupnöŋ nup memba malöhi, yaŋgö sundutŋi Naomiköra zömba muewö zöyök: “Ni erap aiwi kunguk nup memba malzali, yaŋgö qetŋi mihi Boaz.”   
\p
\v 20 \x * \xo 2.20 \xt Lew 25.25\x*Mewö zöiga Naomikö elemŋi heriga muewö zöi mörök: “Kembunöŋ mönö Boaz kötuetköm waŋgima. Kembunöŋ hal komum nengimamgö keu jöhöyöhi, miaŋgö söp mönö pöndaŋ apmeröurupnan komugeri hala nini erap muhu malzini, nengöra halkomukomuŋi qahö jöhöwa malza.” Toroqemba keu muewö zöyök: “Aiwi mihi nanini tinitosolomnina hala isikninaŋgö sohopŋi meme aiwia. Miaŋgöra yaŋgön mönö ölip galim köl nengima.”   
\p
\v 21 Mewö zöi möta Moab anbi Rutnöŋ muewö zöyök: “Keu kun toroqeba muewö zöi mötzal: ‘Gi mönö nöŋgö nup meme anbazip yenguk nömtik malnöŋga nöŋgöreŋ bali patpat mihi kohol teköme.’”   
\p
\v 22 Mewö zöiga Naominöŋ muewö zöyök: “O böratni, mihi ölip. Gi tosatŋi yengö nup köriŋine anöŋga silik kirekŋi hal gihiwekuk. Miaŋgöra gi ölip Boazkö nup meme anbi yenguk anda nup memba malman.”  
\v 23 Mewö zöiga Rutnöŋ Boazkö nup meme anbi yengö kösutŋine nömtik mala hölŋi qendaŋda tokowa maliga bali hala wit mietkö koholkohol nalöŋiran teköyök. Teköiga toroqemba iranŋi Naomiguk malöwöt. Mewö.   
\c 3  
\s1 Rut hala Boaz yetkön bali nupnöŋ aitoŋgöyöwöt.  
\p
\v 1 Nalö tosatŋi teköiga Naominöŋ iranŋi Rutkö muewö zöyök: “O böratni, ni ölip aiwi kun batököwa miwikŋaiwiga galim köl gihiiga yaŋguk sösöŋgai qakŋe köhömgi nangöhök tatman.  
\v 2 Gi nup meme anbi yenguk mösölatiwa malnöŋi, yengö galimŋini Boaznöŋ mönö nanini tinitosolomnina halza. Mötnöŋ, yaŋgön erap suŋgem baliqeqe sombemnöŋ gewa bali hölŋi hala kamböŋi mendeŋ etkimamgöra sapak keriŋaŋguknöŋ humba qöröreŋgöwa kewötma.   
\p
\v 3 Miaŋgöra gi mönö dölmuhu ou ariwa selegi kelök umköhöwakŋaŋguknöŋ miriwa opo sirigi löŋgöta baliqeqe sombemnöŋ geman. Emu gemanöŋ, mutuk tikep malnöŋga numbu neneŋi hala ougisipŋi nem dariga miaŋgö andöŋe ölip yaŋgö jeŋe hikŋainöŋga geikma.  
\v 4 Gawöngö möta heta denike höl köla ahömawi, mönö miŋgi ekta miaŋgöreŋ anman. Kölközizip gihimapköra qesimani, miaŋgö kaisöpsöpŋi mönö muewö halman: Gi yaŋgö qöhöröŋe anda könaŋe göröken esu kitipŋi menöŋ wahöriga gewa ahöman. Mewö ahönöŋga miwikŋaim gihiwa denöwö halmani, mihi gezöiga mötman.”   
\p
\v 5 Iranŋan mewö zöiga Rutnöŋ muewö meleŋnök: “Keu patpat zözani, nöŋgön mihi ölip hal datmam.”   
\p
\v 6 Mewö meleŋda baliqeqe sombemnöŋ gewa iranŋan zöm qitim waŋgiyöhaŋgö söwök muewö hal teköyök:  
\v 7 Boaznöŋ suŋgem numbu neneŋi hala ougisipŋi nem dari kip seleŋi mem kolihiiga wahöta bali kirip kungö göraŋe gewa gawön ahöyök. Miaŋgöreŋ ahöiga Rutnöŋ ölöŋ zaŋ qemba anda könaŋe göröken esu kitipŋi mei wahöriga miaŋgöreŋ gewa ahöyök.  
\v 8 Ahöiga suŋgem hömbiwiŋe iwai kungöra outupŋe tiiga imbiŋi möta eleŋda anbi kun könaŋe ahöyöhi, mihi miwikŋaiwa ekta hauruyök.   
\p
\v 9 Hauruwa qesim waŋgiyök: “Gi dahön?” Qesim waŋgiiga muewö meleŋnök: “O ketaŋamni, ni Rut, göhö welenqeqe anbia. Göhön nangi isikaŋgö sohopŋi meme aiwia halzan. Miaŋgöra Juda engö ambamemeŋini wuataŋgöwa ni ölip galim köl niŋgiwa esugan turum niŋgiman.”   
\p
\v 10 Mewö meleŋniga muewö zöyök: “O böratni, Kembunöŋ mönö kötuetköm gihima. Gi ölip aiwi wanapŋi me pomŋi sukinapŋinaŋguk yengö andöŋine anbanaknöŋ, mewö qahö halzan. Gi walahok isikurupni ölip naŋgöm eŋgiwa malnöŋa erap mihi oŋgita silik ölip sorokŋi halzan.  
\v 11 O böratni, gi mönö torok de hala bönjöŋ malman. Gi anbi ölip sorokŋi halzani, miŋgi taongö anbazip körekŋan ölip mötze. Miaŋgöra gi ikö me waikö qesim niŋgimani, nöŋgön mihi ölip hal teköm gihimam.  
\v 12 \x * \xo 3.12 \xt Rut 2.20\x*Ni göhö tinitosolomgi hala galim köl gihimamaŋgö söp halzal. Keu miŋgi hölŋapnöŋ, aiwi kunöŋ nöŋgö isiknaŋgö sohopŋi meme aiwi bohonŋi halza. Nöŋgön yaŋgö qerembeŋi miyök malzal.  
\v 13 Mewököra ölip suŋgem muhu muewö ahöman. Sohop meme aiwi bohonŋan uran bohongi memamgö zömbawak ewö, mihi ölipnöŋ, bohongi memamgö qahö mötma ewö, nöŋgön ölip bohongi memam. Keu mihi jöhöwa Kembukö qetŋe jöjöpaŋ keunöŋ zöm köhöizal. Miaŋgöra ölip bönjöŋ ahönöŋga söŋan halma.”   
\p
\v 14 Boaznöŋ mewö zömba anbi kunöŋ baliqeqe sombemnöŋ yaŋgöreŋ heröhi, kunŋan mihi mötpakuköra mörök. Miaŋgöra Rutnöŋ Boazkö könaŋe heta ahöyöknöŋ, waŋgeraŋ suluiga nalö miaŋgöreŋok kunŋan i qahö ek qitiiga ölöŋ anmapköra wahörök.  
\v 15 Wahöriga Boaznöŋ muewö zöyök: “Mönö malukugi selegeyök meköwa merereŋgöwa memba kinöŋ.” Mewö zöiga meköwa memba kiniga bali kötŋi 25 kilogramgö söp kewöta mokoi geyök. Geiga memba köbibihiwa Rutkö hawötŋe haliga haŋguwa liliŋgöwa taonöŋ anök.   
\p
\v 16 Rutnöŋ mewö taonöŋ anda iranŋaŋgöreŋ aŋgoriga muewö qesiyök: “O böratni, denöwö mala kazan?” Mewö qesiiga Boaznöŋ yaŋgö iwai patpat halöhi, miaŋgö sundutŋi zöi mörök.   
\p
\v 17 Möriga muewö toroqemba zöyök: “‘Gi irangaŋgöreŋ biribörak de anman,’ zömba bali muŋgu niŋgiza.”   
\p
\v 18 Mewö zöiga Naominöŋ muewö zöyök: “O böratni, aiwi miaŋön erap in luhut qahö memapnöŋ, keugi galim köla maliga mihi mindiŋgöget teköiga miaŋgö andöŋe ölip tata luhut mema. Miaŋgöra gi mönö ösöŋ mamböta tata keugi denöwö zögetka hikŋaimawi, mihi mötman.” Mewö.   
\c 4  
\s1 Boaznöŋ Rut anömŋa meyök.  
\p
\v 1 Boaznöŋ taongö kiripo naŋguŋe anda qenjarök sombemnöŋ heta tarök. Tariga isikŋaŋgö sohop meme aiwiköra keu zöyöhi, yaŋgön kamba oŋgitmamgö haliga yaŋgöra muewö qerök: “O alani, gi ölip muhu kamba heta tatman.” Mewö qeriga kamba miaŋgöreŋ heta tarök.  
\v 2 Tariga Boaznöŋ taonöhok jötŋe meme aiwi 10 engömiiga kagetka tatmeköra zöiga mohotŋe heta tatket.   
\p
\v 3 Tatketka Boaznöŋ isikŋaŋgö sohop meme aiwiköra muewö zöyök: “Nalö muewöŋe Naominöŋ Moab kantri mosota liliŋgöwa kayöhi, yaŋgön datnini Elimeleköreŋ balöŋ kitipŋi mihi bohonŋi memeköra halza.  
\v 4 Miaŋgöra nöŋgön muewö römöngözal: Göhön keu mihi mötmangöra göhöra zözal. Göhön isikniraŋgö sohop meme aiwia halnöŋga nöŋgön göhö qerembeŋgi halzal. Sohop meme aiwi mörötŋi kun qahö malja. Miaŋgöra göhön mihi bohonŋi memangöra kuŋgum gihizal. Göhön miŋgi bohonŋi memamgö sihimŋi mötman ewö, mihi ölip bohonŋi memanöŋ, mihi tököman ewö, ölip mihi mewöyök zönöŋga mötmam. Mihi ölip aiwi muhu tatzei, yeŋgö jeŋine zöman. Mihi könagesö kiripnaŋgö jötŋe meme muŋgu yeŋgö jeŋine zöman.” Boaznöŋ mewö zöiga aiwi alaŋan muewö zöyök: “Nöŋgön mihi ölip bohonŋi memam.”   
\p
\v 5 Mewö zöiga Boaznöŋ zöyök: “Göhön Naomiköreŋ balöŋ köriŋi miŋgi söŋgöröŋi memani, nalö miaŋgöreŋ mönö Moab anbi Rut, aiwi komuyöhaŋgö malöŋi miŋgi mohok bohonŋi meman. Mewö hala aiwi komuyöhaŋgö qetŋan mönö birisamot balöŋ miaŋgöreŋ ahömapköra mihi galim köla malman.”   
\p
\v 6 Mewö zöiga sohop meme aiwi bohonŋan muewö meleŋnök: “Mewö haliga nöŋgön mihi bohonŋi memamgö osizal. Rutnöŋ nani nahönböratni yenguk mohotŋe birisamotni mendeŋgetka mohot mohot yengön balöŋ kitipŋi merömerö miyök buŋa qem aŋguwekuk. Nöŋgön mewö halmamgö osizal. Miaŋgöra göhön ölip mihi söŋgöröŋi menöŋga nangi buŋaya halma.” Mewö meleŋnök.   
\p
\v 7 \x * \xo 4.7 \xt Dut 25.9\x*Walahok Israel uruŋe kunŋan balöŋ iwai bohonŋi meiga buŋaŋi haliga miaŋgö keuŋan köhöimapköra yengön silik muewö hala malget: Keu zöm teköwa jöjöhö halget teköiga yetköreŋök kunöŋ köna esuŋi qeköwa alaŋi waŋgizapma. Israel yengön iwai bohonŋi memekö keuŋan teköyöhi, mihi silik mewö miaŋön kundelzema.   
\p
\v 8 Miaŋgöra aiwi miaŋön Boazköra muewö zöyök: “Göhön mihi ölip söŋgöröŋi menöŋga buŋagi halma.” Mewö zömba köna esuŋi qeköwa Boaz waŋgiyök.  
\v 9 Mihi waŋgiiga Boaznöŋ jötŋe meme aiwi hala könagösö patpat yengöra muewö engezöyök: “Nöŋgön Elimelek, Kilion hala Malon yengöreŋ iwai patpat miŋgi Naomiköreŋök söŋgöröŋi mezal. Iŋini mihi erap jeqawa suluwa ölip naŋgöwa zömeaŋgö söp halze.  
\v 10 \x * \xo 4.10 \xt Dut 25.5-6\x*Nöŋgön Moab anbi Rut, Malongöreŋ malöya i mewöŋanök bohonŋi membi nöŋgö anömna halma. Mewö hala aiwi komuyöhaŋgö qetŋan birisamot balöŋ miaŋgöreŋ ahömapköra mihi galim köla malmam. Qetŋan mewö qahö ayapkömapnöŋ, gulinarökurupŋan Elimelekö qetŋi ölum enguwakuköra mihi ölip taon ofiskö buknöŋ ahöm öŋgöma. Iŋini mihi erap jeqawa suluwa ölip naŋgöwa zömeaŋgö söp halze.”   
\p
\v 11 \x * \xo 4.11 \xt Jen 29.31\x*Boaznöŋ mewö zöiga jötŋe meme aiwi hala könagesö taongö kiripo naŋguŋe sombemnöŋ tatkeri, yengön körek muewö zöget: “Nini mihi jeqawa suluwa naŋgöwin. Kembunöŋ ölip anömgi göhö köhömge kamawi, i kötuetköm waŋgiiga yaŋgön Reizöl hala Lea yetkö söp halma. Yetkön Jeikobkö nahönböraturupŋi kombuŋi engömeyöwötka Israel könagesöninan hikŋaiyök. Göhön ölip Efrata balöŋnöŋ jötŋe meme aiwi pomŋi hala Betlehem taonöŋ qetbuŋagaŋguk malman.  
\v 12 \x * \xo 4.12 \xt Jen 38.27-30\x*Kembunöŋ anbi malö ramikŋi miaŋgöreŋök gulinarök gihimawi, göhöreŋ könagesö yengön mönö Juda hala Tamar yetkö nahönŋiri Perez yaŋgö saiwakö söp hala malme.” Mewö.   
\s1 Boazkö gulinarökurupŋi yeŋgö qet areŋ  
\p
\v 13 Mewö hala Boaznöŋ Rut waŋgita köhömŋe anda anömŋa meiga Kembunöŋ kötuetköm waŋgiiga köri hala nahönŋa meyök.  
\v 14 Nahönŋa meiga anbi yengön Naomiköra muewö zöget: “Nini Kembu möpöseizin. Yaŋgön erap isikaŋgö sohop meme aiwia gihizawa yaŋgön ölip galim köl gihiwa malma. Merö miaŋön mönö Israel uruŋe qetbuŋaŋaŋguk halma.   
\p
\v 15 Göhö irangan jöpaköm gihimamja. Göhö nahönurupki 7 malweak ewö, yaŋgön mönö i patpat engoŋgita bauköm gihiwa malök. Yaŋgön erap isiga gihiiga yaŋgön mönö malmalgi kölöŋaiwa uruöliwam qem gihiwa malma. Könaŋgep anbi namönŋi halnöŋga yaŋgön ölip galim köl gihiiga malman.”  
\v 16 Mewö zögetka Naominöŋ merö mihi memba dohongöwa galim köl waŋgiwa malök.   
\p
\v 17 Anbi kösutŋe malgeri, yengön muewö zöget: “Naomiköreŋök isi nahönŋa hikŋaiza.” Mewö zömba qetŋi Obed qetket. Obedkö nahönŋi Jesi, isiŋi kiŋ Deiwid.   
\p
\v 18 Qet areŋ muhu mei Perezköreŋök könahiwa kinda Deiwidköreŋ öŋgöza: Perezkö nahönŋi Hezron,  
\v 19 Hezrongö nahönŋi Ram. Ramgö nahönŋi Aminadab.  
\v 20 Aminadabkö nahönŋi Nason. Nasongö nahönŋi Salmon.  
\v 21 Salmongö nahönŋi Boaz. Boazkö nahönŋi Obed.  
\v 22 Obedkö nahönŋi Jesi. Jesikö nahönŋi kiŋ Deiwid. Mewö.