\id ROM - Muinane NT -Colombia 2009 (DBL -2013) \h ROMANOS \toc1 Romanos \toc2 Romanos \toc3 Rm \mt1 ROMANOS \c 1 \s1 Pablo Romanomɨdi Acaatɨnɨuhaame. \s1 Pablo Caatɨnɨuhi Romari Iicaja. \s1 Moocaani Iijamɨnaadi. \p \v 1 Uujoho Pablo Jesucristo jeecɨvomɨnaafi, Moocaani uco ucuuhuvaubo diibo minɨsumɨnaafitɨ icaqui, Moocaani iijɨco jɨɨbeguequi uco ɨɨcɨubo. \p \v 2 Jibogoco Moocaani sɨɨcɨjetɨro ihiimaamɨnaafeenedɨ Caatɨnɨhaamefaño unuucuuno. \v 3 Moocaani Achi Aivojɨɨbo Jesucristoditɨ ihiimaano jɨɨbogo diibo miyamɨnaa ifiitɨ iicausumi ɨjɨɨbogono, Jesucristou aivojɨɨbo David iyaachimɨhaioobotɨ icaubo. \v 4 Jaarunaa iimino Gaija imityari jafenɨuhi, diibo Moocaani Achi iicanoco. Jaamaño iguijevemefeenetɨ ubuheeteubo. \v 5 Jesucristofañodɨ Moocaani mɨɨhaico iminoco acɨhi diibo momofañodɨ mɨɨhaico igalluqui, jaamofeenedɨ fahɨgova jiinɨjemɨnaa uguubumoro imiyaavogomo iicaqui. \v 6 Jaamofeeneri tollɨro amɨɨhai mihicahi Jesucristota miicaqui Moocaani amɨɨhaico ucuuhuvamo. \p \v 7 Jino aameque amɨɨhaidi caatɨnɨhi paryɨ Roma cuumiri mihicamedi. Jaamoco Moocaani agaijɨɨboro ucuuhuvamo iimino ifiima diibedi iicaqui. Moocaani, bu Mohaivojɨɨbo Jesucristo iicamɨsi imihuse, sajeebɨɨ icanoma mihica. \s1 Pablo Roma Jiinɨjemɨnaaco Abaatonoco Imeguehi. \p \v 8 Ɨmegavɨro tɨconɨji Jesucristofeenedɨ paryɨ amɨɨhaihallɨvɨ Moocaanico iimehicanoco aacɨɨbo amɨɨhai miyaavogotɨ fahɨgova jiinɨjemɨnaa ijɨɨbogocasimaño. \v 9 Moocaani uujoho diiboco tajeebɨɨmaryo ejeecɨvehicaabo Illi jɨɨbogoco jɨɨbogooboro iicahicaabo gaajahi diiboma ihiimaahicasumi amɨɨhaiditɨ esafetehicanoco. \v 10 Moocaanico dilluhicahi diibo imogohachiijɨ mɨllɨtɨhacho tahɨ jisumi amɨɨhaico baateji. \v 11 Imeguehi amɨɨhaico aatyɨmeebere amɨɨhai jeebɨɨnoco Moocaani Gaijari sefatusuqui. Jaamo janaanɨcɨ sefano mihicahi. \v 12 Tollɨ imeguehi uujoho fahɨgovavɨ mahamusucasinoco jino momiyaavogofañodɨ mihicamo. \p \v 13 Tañahabomɨ, imeguehi amɨɨhaico fahiijɨvaro abaateguehicanoco magaajanoco. Jaarunofaño fanoova uco tɨhɨɨtusuhicahi. Imeguehicahi ofoonoco amɨɨhaifeenedɨ saatohoco miyaavugusuqui fahɨgova jiinɨjevɨ omoonɨhicabadɨ moonɨqui. \v 14 Uco Moocaani tajɨɨbahi famoovahallɨvɨro jɨɨbogooboro feequi añɨmɨnaa iijɨco agaajamoco, bu agaajatɨmoco icano. Tollɨro bu fanoovaaco agaajamoco, agaajatɨmoco icano jɨɨbogooboro feequi. \v 15 Jaamaño uujoho imeguehi taajasubogoco amɨɨhaico ɨjɨɨbogonoco paryɨɨcɨno amɨɨhai Romari mihicamoco. \s1 Jesucristo Jɨɨbogo Mitya. \p \v 16 Uujoho nucufevetɨhi Jesucristo jɨɨbogo iiminotɨ Moocaani mitya iicamaño paryɨɨcɨno toonoco imiyaavogomoco ataajasuno iicamaño itɨconɨ judiomɨco, bu tollɨro judiomɨ iicatɨmoco icano. \v 17 Jibogo mɨɨhaico jɨɨbeguehi Moocaani mɨɨhaico gaayɨcɨhi momiyaavogotɨ, Caatɨnɨhaamefaño onoobadɨ: Jaamaño Moocaani agaayɨcɨɨbo imiyaavogofeenedɨ icaji. \p \v 18 Jaamaño Moocaani sɨfiira paryɨ iimitɨmo miyamɨnaahallɨvɨ ñɨhicuno niquejefañotɨ saahi. Jaamaño diito iimitɨ diitoco miyaanoco gaajasutɨhi. \v 19 Iimuguruva imino gaajajirumo Moocaanitɨ magaajajirunoco. Jaanoco diiboro ɨɨfusucuhi, \v 20 Moocaanitɨ aatyɨmeratɨno gaajacafetejirahi diibo fanoovaaco eheetavuunofeenedɨ. Foovono mahatyɨmejirahi jiinɨjeque ifiivusuusumitɨ, diibo Moocaani imityaabo fahiijɨvaro iicanoco. Jaamaño diito siinohallɨvɨ agatyavequimaajirunoma chahahi. \v 21 Jillɨ Moocaanico gaajacurumo imino diiboco jeecɨvotɨhi bu tollɨro diiboco imotɨmo. Jillɨro ajaaducafototɨno esamaajeneriro ijeebɨɨno mɨtahi. Jaamaño iguubutɨjeebɨɨ diitoco cɨvono minifetehi. \v 22 Magaajahi, unuurumo gaajatɨhi. \v 23 Jillɨro Moocaani sihidɨ ejeevaabo ufucuro ifinɨjitɨɨboco ejeecɨvotɨmoro cafaryuhacumo, miyamɨnaafi ifinɨfiibo ɨjɨmɨriro, bu tollɨro joomɨ ɨjɨmɨri, jiinimomɨ ɨjɨmɨri, paryɨɨcɨno faaboho asimɨ\f + \fr 1:23 \ft Griego iijɨri: faaboho asimɨ igueenemeheje itɨhaiño iicamo, noono.\f* ɨjɨmɨri icano. \p \v 24 Jillɨtɨ Moocaani diitoco iimitɨ iimogovɨro jeevesuhi toonocoro imegueneguiiha. Jaamaño nucufesunoonoco fahɨgova moonɨmo. \v 25 Moocaani miya iijɨco iimiyaavogotɨmoro sɨcamañehejequere miyaavogomo. Jaamoro Moocaani ifiivusuunocoro ejeecɨvomoro imehicamo, Moocaanico imotɨmoro ɨdɨɨbocoro naha diiboco fahiijɨvaro mihimejiruubo. Fɨne. \p \v 26 Jillɨtɨ Moocaani diitoco jeevesuhi unucufesuneheje imogovɨro; aivo gaigoomɨtɨ mɨɨhaiñomaryo gaifiimɨma iicanɨcɨnoco ejeevesumoro sano gaigoomɨro fahɨgovavɨ icacasihicahi. \v 27 Jaabadɨro buunajɨ gaifiimɨ gaigoomɨma iicanɨcɨnoco ejeevesumoro aivo sihidɨ imogomo sifiima sano gaifiimɨro iicacasinoco. Sano gaifiimɨro nucufesunoonoco moonɨhicahi fahɨgovavɨ. Jaamaño toono iimitɨ jaada ifihallɨvɨro guihuvanehejeque ɨcɨmo Moocaani afaijaneri. \p \v 28 Moocaanico eesafototɨmaño; diitoco iimitɨ esamaajefañovɨro jeevesuubo momoonɨtatɨnehejeque imoonɨqui. \v 29 Fanoova imitɨma icamo ifiico ɨdicunonoomonɨneheje, imitɨneheje, sitaanoco imoyɨɨcɨneheje, sitaaco imitɨno omoonɨneheje icano. Siinohallɨtɨ sitaaco jɨɨheveme, gaicaaufifimo, ɨbacasififimo, bañɨfifimo, sitaaco jɨɨhevefifimo, sɨcamañehejeque jɨɨbocasififimo. \v 30 Sitaaditɨ iminotɨno iimaamo, Moocaanico jɨɨheveme, sitaaco gaijɨtɨmo, uujoho sihidɨ jeevahi noomoro ifiico cahacɨsumo, imitɨno omoonɨjinehejequere esamaaimo, caanimɨco: Jii, nootɨmo. \v 31 Aivo esɨcɨnɨtɨmo, unuucuunoco eheetavotatɨmo, gaijɨtɨmo, sitaaco imitɨno omoonɨnoco iimibachunoco gaajatɨmo, sitaaco ɨdaasugotɨmo. \v 32 Moocaani atajɨɨbanoco imino gaajacurumo. Tollɨ omoonɨfimo ifinɨjitɨno guijeveque gaajacurumo. Jaarumo suufenɨtɨmo moonɨhicahi, tollɨro sita omoonɨnoco atyɨmemere imo imo icahicahi. \c 2 \s1 Moocaani Imino Dugaacufihi. \p \v 1 Jillɨ iicamaño agatyavequimaajirunoma chahahi, ɨɨjoho sitaaco imitɨco udugaacuubo. Ɨɨjoho cajaanɨhacho idiicaruubo, sita: Imitɨco, onooboro udugaacuubo, ɨɨro bu difiicoro toonofaño gañɨɨsuhi sita: Imitɨco, onooboro bu ɨɨjoho tobadɨro moonɨhicahi. \v 2 Magaajacuhi Moocaani imino udugaacuuboro tollɨ omoonɨmoco ijaadaco acɨfinoco. \v 3 ¿Nacu ɨɨjoho fɨne deesɨcɨnɨhi: Moocaani ɨdaasuno omoonɨnotɨ taajaji, onoobo? Jaaboro ɨɨjoho sitaaco iimitɨhallɨtɨ ɨdaasuno omoonɨhicaabo, bu diito omoonɨbadɨro moonɨhicahi. \v 4 ¿Nacu ɨɨjoho diimogotɨhi Moocaani imihuseque, bu ijaabɨcɨfifihicanoco; ɨɨjoho gaajatɨhi diibo imihuse ɨco dihimitɨco ejeevesusujirunoco? \v 5 Dijeebɨɨ aivo ɨco ucuhufomaño dihimitɨco deevesugotɨhi. Jaamaño dihallɨvɨro sihidɨ titibanɨhi Moocaani ɨco ɨdaasuno omoonɨjinoco ufucu atyɨmecafetejino Moocaani imino udugaacuuboro ijaadaco acɨjifucuvɨ. \v 6 Tusumi jari jaadujiibo famoovaaco itɨcovoocɨvɨ iiminoco omoonɨɨboco iimineri, bu iimitɨnoco omoonɨɨboco iimitɨneri icano. \v 7 Jaamoco Moocaani imico, bu bocɨco icano iguiinomoco, ifinɨjitɨno fiivofeenedɨ iminoco suufenɨtɨmo omoonɨmoco ifinɨjitɨno fiivoco acɨjiibo. \v 8 Jaanotɨ sefano ɨdaasuno moonɨjiibo: Uujoho sihidɨ jeevahi, onoomoco, jaamoro miyaanoco ɨjɨɨvotɨmoro iimitɨnocoro eheetavomoco \v 9 sihidɨ aivoma ɨdaasuno icaji paryɨɨcɨno imitɨnoco omoonɨhicamedi, ɨmegavɨ judiomɨdi, tollɨro bu judiomɨ iicatɨmedi. \v 10 Jaanotɨ Moocaani acɨjiibo imico, bocɨco, sajeebɨɨco icano paryɨɨcɨno imino iicahicamoco, ɨmegavɨ judiomɨco, bu jaabadɨro judiomɨ iicatɨmoco icano. \p \v 11 Moocaanidi miyamɨnaa sabadɨro iicamaño. \v 12 Paryɨɨcɨno Moise tajɨɨbama achahamo imitɨco omoonɨmo finɨji totajɨɨbama chahamo. Jaanotɨ Moise tajɨɨbama iicacuurumo imitɨco omoonɨmo totajɨɨbafeenedɨ dugaacucafetejimo ifinɨqui. \v 13 Moocaani gaayɨcɨtɨhi totajɨɨbaco jillɨ tɨcovono uguubumoco. Jaanotɨ imino uguubumocoro imino iicamoco gaayɨcɨɨbo. \v 14 Jaanotɨ siicuumioto Moise tajɨɨbama chaharumo ijeebɨɨtɨro Moise tajɨɨba onoobadɨ moonɨmo. Jaamo Moise tajɨɨbama chaharumo, tollɨ ijeebɨɨ onoobadɨ omoonɨno. Toono diitedi tajɨɨbabadɨ jeevahi. \v 15 Iimihiicafeenedɨ gaajasumo ijeebɨɨfaño Moocaani tajɨɨbama iicanoco ijeebɨɨ diitoco jɨɨbeguehi miyaano icanoco. Jaamoco ihesamaajere ufucu jɨɨbegueji iminoco, bu imitɨnoco icano omoonɨhicanoco. \v 16 Ufucu Moocaani paryɨɨcɨno miyamɨnaa toovono omoonɨhicanoco emeecɨɨboro jaaduji Jesucristofeenedɨ taajasujɨɨbogoco uujoho ɨjɨɨbogooboro eneehicabadɨ. \s1 Judiomɨ Moise Tajɨɨbaguiino Icahi. \p \v 17 Jaanotɨ cajaatyohacho: Uujoho judiomɨoobo, onooboro Moise tajɨɨbafañodɨ icahi, bu Moocaani uco gaijɨhi, neehicahi. \v 18 Jaabo ɨɨjoho Moocaani jeebɨɨ onoobadɨ iicanoco gaajahi. Jaaboco ɨco Moise tajɨɨba gaajasuhi iimino ifiico dɨɨcɨqui. \v 19 Jaabo: Uujoho aivo gaajahi, onoomaño diito Moocaanico agaajatɨmoco jɨɨbeguejirahi, bu imitɨfaño iicamoco gaajasujirahibadɨ deesɨcɨnɨhi. \v 20 Agaajatɨmoco jɨɨbeguejirahi, bu uguubutɨmoco fajɨɨnɨjirahi, nooboro deesɨcɨnɨhi, tajɨɨbafaño miyaanoco, bu agaajanoco icano agaajamaño. \v 21 Jaarunofaño ɨɨjoho sitaaco ɨdɨɨbeguehicaabo, ¿collɨhi jaabo difiicoro dɨɨbeguehicatɨhi? Ɨɨjoho sitaaco: Mananidino, nooboro ɨdɨɨbeguehicaruubo, ¿collɨhi jaabo nanivahicahi? \v 22 Ɨɨjoho sitaaco: Sifigoma diicajirahana, eneehicaruubo, ¿collɨhi jaabo ɨɨjoho sifigoma diicahicahi? Ɨɨjoho sitaaco: Ɨjɨnɨtaco jɨɨheguehi, eneehicaruubo, ¿collɨhi jaabo jihovono caanimɨ iijano busumijeque nanihicahi? \v 23 Tajɨɨbafañodɨ quehe quehe diicarahi. Jaaruubo Moocaanico nucufevesuhicahi diibo tajɨɨba onoobadɨ omoonɨtɨmaño. \v 24 Mɨɨro Caatɨnɨhaamefaño noono: Amɨɨhai tollɨ mihicamaño judiomɨ iicatɨmo Moocaaniditɨ imitɨno iimaahicahi, noonoro. \p \v 25 Moise tajɨɨbaco imino moonɨruva dimeehe nijequeque iquitɨcɨno ɨɨdi imijirahi. Jaanotɨ Moise tajɨɨbaco imino omoonɨtɨhachiijɨ Moocaanita iicatɨmobadɨ diicahi. ¿Jaanegui imeehe nijeque iquitɨcɨnotɨ jinehejebaco mɨhɨcɨjitɨrahi? \v 26 Jaanotɨ iquitɨcɨratɨruubo tajɨɨba onoobadɨ omoonɨɨbo imeehe nijeque iquitɨcɨnɨɨbobadɨ gaayɨcɨcafetehi quitɨcɨratɨruubo. \v 27 Imeehe nijeque quitɨcɨratɨruubo tajɨɨba onoobadɨ omoonɨhicaabo ɨco dihimitɨco atyɨmesuji, ɨɨjoho tajɨɨbaco: Jii, eneehicatɨmaño toohaamema diicaruubo, dimeehe nijeque quitɨcɨnɨruubo icano. \v 28 Jaabo judioru jaaruubo Moocaani iimogobadɨ omoonɨtɨmaño miya judiobadɨ jeevatɨɨbo. Jaano tollɨro quitɨcɨnɨrumo ijeebɨɨfañodɨ imino imiyaavogotɨmo miya quitɨcɨma icatɨno. \v 29 Jaanotɨ naha miya judio iicaabo Moocaani iimogobadɨ ijeebɨɨfañodɨ omoonɨɨbo miya quitɨcɨma iicaabo. Jillɨ aamefaño acaatɨnɨbadɨro iicaqui icatɨno, bu mojeebɨɨfaño Moocaani Gaija onoobadɨ miicaqui. Jillɨ omoonɨɨboco miyamɨnaa imotɨhi, ɨdɨɨboro Moocaani imehi. \c 3 \p \v 1 ¿Jaanegui collɨhi judiotɨ mihicajirahi? ¿Collɨhi bu miquitɨcɨjirahi? neejirumo. \v 2 Jaarunofaño aivo sihidɨ imino judiomɨtɨ mihicano judiomɨco Moocaani ijɨɨbogoco aacɨumaño. \v 3 ¿Jaanaa mɨllɨjiru, diitotɨ saatoho imino imoonɨtɨruva? ¿Nacu jillɨ diito iicanotɨ Moocaani diitoco aacɨguunoco dumɨtɨɨcɨjirahi? \v 4 ¡Cha, tollɨ icatɨno! Tollɨ icarunehejehaca Moocaani iimihuseque jeevesutɨhi. Jillɨ Moocaani imino paryɨ miyaanoco onoobadɨ eetavehi, paryɨɨcɨno miyamɨnaafi bañɨfifirunaaca. Mɨɨro Caatɨnɨhaamefaño noono: \q1 Iimiibotɨ diicaji dihimi icafeenedɨ, bu ɨco ɨnɨsumoro emeecɨrunotɨ imino dihiineji, onoonoro. \p \v 5 Jaanotɨ mohimitɨfeenedɨ Moocaani iiminoco saatoho gaajahi. Jaanoco jillɨ: Moocaani imitɨhi, monoonɨcɨhi mɨɨhaico ɨdaasuno diibo omoonɨmaño. Jillɨ miyamɨnaa esamaaje ɨmɨtacɨnɨmo noonɨcɨhi. \v 6 ¡Jaarunaa tollɨ icatɨno! Moocaani imitɨmɨnaafi iicaruva, ¿mɨllɨ bu jaabo miyamɨnaaco iimitɨhallɨtɨ ɨdaasuno moonɨjirahi? \p \v 7 Jaanotɨ saatoho esamaaje ɨmɨtacɨnɨɨbo neejirahi: Uujoho abañɨfifiibotɨ saatoho Moocaani miya iijɨco onoonoco agaajamoro janaanɨcɨ diiboco acahacɨsuhachiijɨ, ¿collɨhi jana uco imitɨmɨnaafibadɨ ɨdaasuno moonɨjiibo? \v 8 Jaaneguiiha iimitɨnoco momoonɨqui iiminoono isaaqui, nooboro. Jillɨ saatoho imitɨno esamaaimoro neehicahi mɨɨhaiva iminotɨno mɨjɨɨbeguehicanoco. Jaarumo tollɨ eneehicamo ɨdaasuno moonɨcafeteji toonovɨ ɨɨfotomo. \s1 Famooro Mihimifitɨhi. \p \v 9 ¿Mɨllɨ jaanoco meneejirahi? ¿Nacu mɨɨhai judiomɨ diito janaanɨcɨ mihimifihi? ¡Cha, tollɨ icatɨno! Mɨɨro: Judiomɨ imitɨco, munuucuhi, bu famoovaaco monoobadɨro, imitɨguiino paryɨ famoovaro mihicahi. \v 10 Mɨɨro Caatɨnɨhaamefaño noono: \q1 Iimimo chahahi, aivo saafiiba iiminoco omoonɨɨbo chahahi. \v 11 Mɨɨjoho agaajamo chahahi. Mɨɨjoho chahahi Moocaanico iguiinomo. \v 12 Famooro mɨtacuhi, iimitɨjɨri famooro iimitɨhɨgovɨro fuucuuhi. Mɨɨhaiñooba iiminoco omoonɨmo chahahi, aivo saafiiba chahahi. \v 13 Oono iijɨ cɨɨhojɨco mafaayɨcɨjirubadɨ jeevahi aivo ɨdicuno ihiimaamaño. Jaamo bañɨfifihicamo, ihiimaa jiinimo namitabadɨ jeevano imitɨno moonɨsumo. \v 14 Sano iminotɨnocoro iimaamo aivonoonocoro. \v 15 Sitaaco iguijenɨjinojaagovɨro goovano foomo. \v 16 Ɨdaasuno moonɨmoro finɨsumoro ɨgomo. \v 17 Jaamo sajeebɨɨ icaco gaajatɨmo. \v 18 Moocaanico ɨñɨhicugonoco esamaaitɨmo, noono Caatɨnɨhaamefaño. \m \v 19 Jaanoco magaajacuhi paryɨɨcɨno Moise tajɨɨbafaño iicano totajɨɨbaguiino iicamedi noono. Jaanotɨ famooro ɨllɨɨvomoro Moocaani aivojɨguiino iminifetequi. \v 20 Mɨɨhaiñooba Moocaani ɨmefeene gaayɨcɨcafetejitɨhi tajɨɨba onoonoco omoonɨnofeenedɨ. Jillɨ tajɨɨba mɨɨhaico mohimitɨco gaajasuhi. \s1 Miyaavogofañodɨro Mataajatahi. \p \v 21 Jaanotɨ jisumi tajɨɨba uufocodɨ magaajahi mɨllɨtɨ Moocaani mɨɨhaico agaayɨcɨnoco. Jaarunofaño tajɨɨba aamefaño, bu Moocaani iimaamɨnaa aamefaño icano toono mataajajinohallɨtɨ ihiimaacuno. \v 22 Jaanotɨ jino naha Moocaani mɨɨhaico agaayɨcɨno Jesucristoco mimiyaavogonofeenedɨ. Chahamo saatoho sita janaanɨcɨvɨ iicamo icano. \v 23 Famooro imitɨco momoonɨuhi. Jaamaño Moocaani imi iijɨtɨ tehesino mihicahi. \v 24 Jaarunaa Moocaani famoocoro jillɨ iimihuseri tɨcovono gaayɨcɨhi, Cristo Jesufañodɨ ataajasucumaño. \v 25 Moocaani Cristoco miyamɨnaa imitɨhallɨvɨ guijenɨsuhi. Jaamaño diito imiyaavuguusumi diitoco taajasuubo. Jillɨ moonɨubo iimihuseque igaajasuqui sɨɨcɨjeo imitɨ icarunoco ajaabɨcɨuboro jeecɨvotɨɨbo fatyuubo. \v 26 Jillɨ moonɨubo diibo Moocaani jisumihachuta iimihuseneque igaajasuqui. Jaabo Jesuco imiyaavogomoco agaayɨcɨcunofeenedɨ gaajasuubo jisumihachuta iimihuseneque. \p \v 27 ¿Jaamaño mɨllɨ bu mofiicoro quehe quehe mehesɨcɨnɨjirahi? Tollɨ mihicahicano chahacuuhi. ¿Collɨhi jaano tollɨ icatɨno? Cha, tajɨɨba onoonoco momoonɨnotɨ icatɨno jillɨ Jesucristoco mimiyaavogonotɨ. \v 28 Jaamaño magaajahi miyaavogofeenedɨro Moocaani mɨɨnoco agaayɨcɨnoco. Jillɨ tajɨɨba onoonoco momoonɨmaño icatɨno. \p \v 29 ¿Nacu Moocaani saatohoro judiomɨtahere? ¿Nacu bu tollɨro judiomɨ iicatɨmotahe icatɨno? ¡Janabuu! Tollɨro bu diitotahe. \v 30 Ɨdɨɨboro Moocaani saafiiro iicamaño miyaavogofeenedɨ gaayɨcɨɨbo judiomɨco, bu judiomɨ iicatɨmoco icano.\f + \fr 3:30 \ft Griego iijɨri: miyaavogofeenedɨ gaayɨcɨɨbo iimeehe nijeque iquitɨcɨnɨmoco, bu iquitɨcɨnɨratɨmoco icano, noono.\f* \v 31 ¿Jillɨ miyaavogofañodɨ mataajahi, monoomaño jaanegui nacu Moise tajɨɨbaco imitɨno meneehi? ¡Cha, tollɨ icatɨno! Jillɨro janaanɨcɨvɨ tajɨɨba miyaano iicanoco meneehi. \c 4 \s1 Abrahamtɨ Magaajano. \p \v 1 Masɨɨ Abraham mɨɨhai judiomɨ eedeebeditɨ mehesamaaiqui. ¿Nacu jinejeque fɨne gaayɨcɨubo? \v 2 Siinoco omoonɨunofeenedɨ Moocaani diiboco igaayɨcɨuruva quehe quehe icaujiruubo. Jaaruubo Moocaani ɨmefeenevɨ icatɨno. \v 3 ¿Naa mɨllɨ noono Caatɨnɨhaamefaño? Abraham Moocaanico miyaavuguuhi. Jaamaño diiboco Moocaani gaayɨcɨuhi, noonoro. \v 4 Jaanotɨ saatoho idudɨcamaaje jaadaco agaayɨcɨno tɨcovono diiboco aacɨno icatɨno. Jillɨ idudɨcamaajeque ajaaduno. \v 5 Jaanotɨ saatoho jinejeque moonɨtɨrumo Moocaanico miyaaveguehi. Jaabo Moocaani iimitɨrumoco agaayɨcɨɨboco miyaavogomo. Jaamoco Moocaani gaayɨcɨhi jillɨ tɨcovono diiboco imiyaavogomaño. \v 6 Tollɨro bu David nuuhi: Imo imo icaabo saafiico Moocaani agaayɨcɨɨbo. Jaaruno iimihusetɨ agaayɨcɨno icatɨno. \v 7 Jillɨ David nuuhi: \q1 Imicani icamo jaatyo diito imitɨco Moocaani ubuusumo; diito imitɨco esafototɨɨbo ejeecɨvucuutɨno. \v 8 Imicani icaabo diibo imitɨco Moocaani ejeevesucuubo, nuubo. \p \v 9 ¿Nacu fɨne jino imo imo ica saatohoro imeehe nijeque iquitɨcɨnɨmedi? ¿Nacu bu fɨne tollɨro iquitɨcɨnɨratɨmedi? Mɨɨro munuucuuhi, Abraham imiyaavuguumaño Moocaani diiboco agaayɨcɨunoco. \v 10 Jaaboco, ¿cusumi gaayɨcɨubo iimeeheque iquitɨcɨunobuunatɨ? ¿Nacu ɨmegavɨro? Toonobuunatɨ icatɨno, ɨmegavɨro. \v 11 Buunatɨ Abraham meehe quitɨcɨco gaayɨcɨuhi imiyaavuguunofeenedɨ diiboco Moocaani agaayɨcɨuno jɨɨbogobadɨ iicano. Jillɨtɨ Abraham paryɨɨcɨno imiyaavogomo caanitɨ icahi. Jaamo imeehe quitɨcɨratɨrumoco Moocaani tollɨro gaayɨcɨhi. \v 12 Miyaano Abraham imeehe iquitɨcɨnɨmo caanitɨ icahi. Moheedeebe Abraham iquitɨcɨrautɨsumi imiyaavuguubadɨ, imiyaavogomo caani eneejiruno. Jaamaño diito caani icatɨɨbo, iimeehequere iquitɨcɨumaño. \s1 Moocaani Unuunoco Magaayɨcɨhi Miyaavogofeenedɨ. \p \v 13 Mɨɨro Moocaani: Amɨɨhaico jiinɨjeque acɨji, nuuhi Abrahamco, iyaachimɨhaico icano; atajɨɨbaco omoonɨumaño acɨguutɨɨbo. Jillɨ imiyaavuguumaño Moocaani diiboco agaayɨcɨuboro: Jiinɨjeque acɨji, nuuhi. \v 14 Jaaneguiiha Moise tajɨɨbaco omoonɨmo ɨdɨɨmoro Moocaani aacɨguunoco igaayɨcɨruva. Jaaneguiiha jahi miyaavogo miyaano icacuutɨhi, tollɨro bu Moocaani aacɨguuno miyaano icacuutɨhi jahi. \v 15 Mɨɨro tajɨɨba mɨɨhaico gaajasuhi Moocaani mohimitɨhallɨtɨ mɨɨnoco ɨdaasuno omoonɨjinoco. Jaanotɨ tajɨɨba achahahɨgo magaajatɨhi imitɨno mihicanoco. \p \v 16 Jaamaño miyamɨnaa imiyaavegueneguiiha Moocaani unuunoco acɨguubo tɨcovono, paryɨɨcɨno Abraham iyaachimɨhaidi aivo miyaano iicaqui. Jino Moocaani aacɨguuno ɨdɨɨmoro Moise tajɨɨbaco omoonɨmediro icatɨno, tollɨro buunajɨ Abraham imiyaavuguubadɨ paryɨ imiyaaveguemedi. Jaamaño diibo Abraham paryɨɨcɨno imiyaavogomo caanitɨ icahi \v 17 Moocaani ɨmefeenevɨ, diiboco Abraham imiyaavuguubo ɨmefeenevɨ. Jillɨ Moocaani Abrahamco Caatɨnɨhaamefaño neehi: Ɨco ficuuhi ajashutɨmo miyamɨnaa caanitɨ, nooboro. Jaabo Moocaani iguijevecuurumoco fiivoco acɨhi. Jaabadɨro bu ifiivejitɨrunehejeque fiivusuubo. \p \v 18 Abrahamco Moocaani unuunoco aatyɨmeratɨrunoco eesɨcɨnɨuboro miyaavuguubo. Imiyaavogoma iicaumaño ajashutɨmo miyamɨnaa caanitɨ icaabo. Moocaani diibo iseemema iicautɨruuboco: Tonoodɨmeji diiyaachimɨhai, unuunoco imiyaavuguumaño. \v 19 Jaasumi Abraham icauhi ciendɨno ficabavano tɨcovoocɨvɨ. Jaaruubo jeevesuutɨhi imiyaavogoco, diibo mogai Sara icano aivo amiyatɨsi iicacuumaño eseemevacuujitɨrunoco \v 20 guucɨbautɨɨbo. Bu tollɨro bañɨguutɨɨbo Moocaani unuunoco. Jillɨro imiyaavuguuboro esɨcɨnɨubo. Jaaboro Moocaanico imuuboro \v 21 esɨcɨnɨubo Moocaani imityari aacɨguuno imiyacarujinoco iyaachimɨhaiditɨ. \v 22 Jillɨtɨ diibo imiyaavogoco agaajauboro Moocaani diiboco gaayɨcɨuhi. \p \v 23 Tollɨ diibo miyaavogoco Moocaani gaayɨcɨuhi, toono diibo Abrahamditɨro caatɨnɨrautɨhi, \v 24 tollɨro bu mɨɨhaidi caatɨnɨumo. Mɨɨhai miyaavogoco tollɨro Moocaani gaayɨcɨhi mɨɨhai Jesu Mohaivojɨɨboco guijevefañotɨ ubuheetesuuboco mimiyaavogomaño. \v 25 Jaabo Jesu mohimitɨhallɨvɨ acɨcafutuuhi iguijevequi. Jaaruubo siino buheeteuhi diibofeenedɨ mɨɨhaico Moocaani igaayɨcɨqui. \c 5 \s1 Mohimitɨco Jesu Jaaducuuhi. \p \v 1 Jaamaño Moocaani mɨɨhaico momiyaavogofeenedɨ mohimitɨco ubuusuuboro agaayɨcɨcuumo, sajeebɨɨ Moocaanima mihicacuuhi, Mohaivojɨɨbo Jesucristofeenedɨ. \v 2 Diiboco mimiyaavogonofeenedɨ Moocaanivɨ mifiitɨvehi, diibo imihuseque magaayɨcɨqui. Jaanofeenedɨ quehecuno mihicahi. Jaamoro imo imo mihicahi ufucu Moocaani imifaño mihicajinoco magaajamaño. \v 3 Toonotɨro imo imo mihicatɨhi, tollɨro bu ɨdaasuno mihicarunofeenedɨ imo imo mihicahi, toono fanoovaaco majaabɨcɨnoco mɨɨhaico agaajasumaño. \v 4 Jaano majaabɨcɨnofeenedɨ Moocaani ɨmefeenevɨ imino mihiinehi. Jaamo imino mihiinomaño mehesɨcɨnɨhi Moocaani mɨɨhaico imino omoonɨjinoco. \v 5 Jaanoco mehesɨcɨnɨno mɨɨhaico jeevesutɨhi Moocaani mojeebɨɨnoco igaijɨri gahafusucuuhi Igaijaco aacɨnofeenedɨ. \p \v 6 Mɨɨhairyo mofiico mataajasujitɨrahi. Jaaneguiiha Cristo guijeveuhi paryɨɨcɨno imitɨmɨnaahallɨvɨ. \v 7 ¿Cajaanɨ fɨne guijevejirahi sifi Moise tajɨɨba onoobadɨ omoonɨɨbohallɨvɨ, nacahajiru? Jaarunaa fɨne tahɨ icaabo saafi iimihuseebehallɨvɨ iguijevejiruubo. \v 8 Jaanotɨ naha Moocaani mɨɨhaico agaijɨnoco ɨfusuuhi, mihiimifiitɨrumohallɨvɨ Cristo iguijeveunofeenedɨ. \v 9 Jaamaño jisumi Cristo iguijeveunofeenedɨ mɨɨhaico Moocaani agaayɨcɨcuumaño, diibofeenedɨ mataajacuuhi ɨdaasuno mɨɨhaico Moocaani omoonɨjirunotɨ. \v 10 Itɨconɨ imɨnaatɨ mihicaurumo Moocaanima sajeebɨɨ miminifutuuhi Illi mohallɨvɨ iguijeveunofeenedɨ. Jaamo sajeebɨɨ mihicacuumaño magaajahi mataajajinoco diibo ubuheeteubofeenedɨ. \v 11 Jaano toonoro icatɨno. Tollɨro bu Moocaanifaño imo imo mihicahi Mohaivojɨɨbo Jesucristofeenedɨ. Mɨɨro diibofeenedɨ Moocaanima sajeebɨɨ mihicacuuhi. \s1 Adan, Cristo Iicamɨsiditɨ Pablo Iimaano. \p \v 12 Jaamaño saafi Adan onoobofeenedɨro jiinɨjehallɨvɨ imitɨ jɨcafutuuhi. Jaano imitɨfeenedɨ, bu tollɨro guijeve jɨcafutuuhi. Jaano guijeve paryɨ miyamɨnaavɨ fatyuuhi famooro imitɨco eheetavuumaño. \v 13 Tajɨɨba chahaunaaca ɨmegavɨro imitɨ jiinɨjehallɨvɨ icacuuhi. Jaasumi tajɨɨba achahaumaño imitɨco omoonɨuno gaajaveechurautɨhi. \v 14 Jaanotɨ tusumi Adan iicaudɨhitɨ Moise iicaunohachuta guijeve imityama icacuuhi imitɨco omoonɨumohallɨvɨ. Moocaani tajɨɨbaco Adan ɨjɨɨhɨvuutɨmaño imitɨco omoonɨubadɨ diito miyamɨnaa imitɨ icatɨhi. Jaabo Adan jaadi Cristo asaaujiibo jɨɨbogobadɨ iicaubo. \p \v 15 Jaaruno Adan imitɨ oovɨcɨcafotono ɨfototɨhi mɨɨhaico Moocaani aacɨnovɨ. Mɨɨro saafi Adan imitɨfeenedɨ famooro guijeveuhi. Jaanotɨ Moocaani mɨɨhaico tɨcovono taajasuco acɨhi, saafiiro Jesucristofeenedɨ. Jino aivo allɨnoocɨvɨ guiraahi, ajashutɨmoco imino omoonɨjino. \v 16 Saafi imitɨro ɨfototɨhi Moocaani mɨɨhaico taajasuco aacɨnovɨ. Saafiiro imitɨco omoonɨuno famoohallɨvɨro javuvehi. Jaabadɨro bu miyamɨnaa sihidɨ imitɨco moonɨrumoco Moocaani tɨcovono taajasuco acɨhi. \v 17 Mɨɨro saafi imitɨfeenedɨro guijeve mityatehi famoohallɨvɨro. Jaano janaanɨcɨ imi tɨcovono Moocaani agaayɨcɨmo mityano icaji bohofifaño saafiiro Jesucristofeenedɨ. \p \v 18 Jaamaño saafiiro Adan imitɨfeenedɨ famooro ɨdaasufaño icahi. Jaanotɨ Jesucristofeenedɨ famoocoro Moocaani agaayɨcɨɨboro bohofico acɨhi, diiboro Cristo omoonɨuno Moocaanidi iimiumaño. \v 19 Mɨɨro saafi guubutɨɨfeenedɨ ajashutɨmohallɨvɨ imitɨ javuvuuhi. Jaanotɨ bu saafi guubufeenedɨ ajashutɨmoco Moocaani gaayɨcɨji. \p \v 20 Jaamaño tajɨɨba saauhi imitɨco omoonɨno ihatyɨmecafetequi. Imitɨ ajashutɨrunaaca, Moocaani mɨɨhaico agaijɨno aivo allɨnoocɨvɨ. \v 21 Jaabadɨ imitɨ imityari guijeveque ɨsɨvaubadɨro bu Moocaani imi iijɨ mitya iguiraatono mɨɨhaico diibovɨ ifiitɨvusuqui. Jaano mɨɨhaico ifinɨjitɨno fiivoco ihacɨqui Mohaivojɨɨbo Jesucristofeenedɨ. \c 6 \s1 Mohimitɨ Ifiico Mifinɨsucuuhi, Cristodiro Mihicacuuhi. \p \v 1 ¿Jaanoco mɨllɨ meneeji? ¿Imitɨco moonɨmoro mihicaji toonotɨ mɨɨhaima Moocaani gaijɨ iguiraatequi? \v 2 ¡Tollɨ icatɨno! Mɨɨhai mohimitɨ ifiico miguijenɨcuumo, ¿mɨllɨ bu jaamo imitɨfaño icamoro mihicajirahi? \v 3 ¿Nacu amɨɨhai magaajatɨhi nitɨ Cristo Jesujaago mɨɨhaico iminiiyuno eneejirunoco? Jaabadɨro diibo guijevefaño mɨɨhaico iminiiyuno eneejiruno. \v 4 Jaamaño nitɨsumi Cristoma sano miguijevemere mɨcɨɨcafotonobadɨ jeevahi. Jillɨ mohimitɨ ifiico mejeevesucuunoco, eneejiruno. Bu tollɨro mubuheetemere bohono ifiima mihicano siino imitɨco momoonɨjitɨno eneejiruno oono Cristo Caani mitya imiri guijevefañotɨ ubuheeteubadɨ. \p \v 5 Cristofaño mihicacuuhi. Jaanegui mihicacujitɨhi mohimitɨ ifi onoobadɨ. Jaanotɨ bohono ifi onoobadɨro mihicacuhi, oono Cristo iguijeveunotɨ ubuheeteubadɨ. \v 6 Mɨɨhai imino magaajacuuhi itɨconɨ mihicauno ifi Cristoma etetecucafutucuunoco, mɨɨhai ifi iimitɨnoco iimeguehicano ifinɨcuuqui. Jaamoro siino imitɨ jɨjovoto icacuutɨmo miicaqui, mɨɨno aivojɨɨbo atajɨɨbanoco momoonɨnɨcɨbadɨ moonɨcuutɨmo miicaqui. \v 7 Mɨɨro iguijevecuumo imitɨ mityatɨ sihɨgovɨ icacuuhi. \v 8 Mɨɨhai mohimitɨ ifiico mejeevesusumi Cristoma sano miguijevecuumobadɨ jeevahi. Jaanotɨ mehesɨcɨnɨhi diiboma sano mihicajinoco. \v 9 Jaamaño magaajahi safooro Cristo guijevefañotɨ ubuheeteubo siino uchuumucuujitɨnoco. Guijeve diibohallɨvɨ janaanɨcɨ imityama chahacuuhi. \v 10 Mɨɨro Cristo sano paryɨɨcɨno imitɨhallɨvɨ safooro guijevecuuhi. Jaabo ubuheeteubo Moocaanidiro icacuuhi. \v 11 Jaabadɨro bu amɨɨhai imitɨco momoonɨcudino. Jaarumo Moocaani iimogobadɨro mihicaji Cristo Jesufaño mihicamaño. \p \v 12 Jaaneguiiha amɨɨhai ifi iguijeveji ifihallɨvɨ imitɨco mimityacarusucuudino, amɨɨhai ifi iimoyɨɨcɨnehejeque momoonɨnofañodɨ. \v 13 Amɨɨhai ifiico imitɨguiinovɨ mificuudino. Jillɨro Moocaanijaagovɨro miminifoto iguijevecuumo siino ubuheeteme iicanɨcɨbadɨ. Amɨɨhai ifiico Moocaanidi mificu iiminocoro momoonɨqui. \v 14 Mɨɨro imitɨ amɨɨhaihallɨvɨ mityacuujitɨhi. Amɨɨhai tajɨɨbaguiino mihicacuutɨhi Moocaani gaijɨfaño mihicacuumaño. \s1 Jeecɨvomɨnaavɨ Oovɨcɨno. \p \v 15 ¿Jaaneguiiha mɨllɨ meneeji? ¿Imitɨco momoonɨji tajɨɨbaguiino icatɨmo Moocaani imihusefañoro mihicacumaño? ¡Cha, tollɨ meneejitɨrahi! \v 16 Amɨɨhairyo imino magaajacuuhi sifiguiino jɨjovonotɨ miminifutusumi diibo atajɨɨbanocoro: Jii, meneehi. Jaabadɨ mihicatahi ifinɨjitɨno guijeveque aacɨnoguiino. Jaanotɨ Moocaani atajɨɨbanoco: Jii, monoohachiijɨ ɨtɨcovono ifiima mihicaji. \v 17 Jaamaño uujoho Moocaanico imehi; itɨconɨ amɨɨhai imitɨ jɨjovoto mihicaurumo, amɨɨhai jeebɨɨfañodɨ magaayɨcɨcuuhi toono jɨɨbogojaagovɨ miminifutucumaño. \v 18 Imitɨtɨ mataajacuumo imino jeecɨvomɨnaatɨro mihicacuuhi. \v 19 Miyamɨnaa ihiimaanɨcɨbadɨ iimaahi amɨɨhai jeebɨɨtɨro magaajajitɨrahi jinooco. Jaabadɨ amɨɨhai itɨconɨ amɨɨhai ifiinoco, fanoova ɨɨdicunoono iimitɨnoco icano momoonɨqui mificuubadɨro, bu jisumi amɨɨhai ifiinoco mificu ɨtɨcovono ifi eetavoguiiharo ijeevadɨ Moocaanidiro iicaqui. \p \v 20 Amɨɨhai imitɨ jɨjovototɨ mihicausumi ɨtɨcovono ifi ica eetaveguiiha mihicautɨhi. \v 21 ¿Jinejeque nacu mɨhɨcɨuhi tonehejetɨ toono amɨɨhai jisumi munucufeguenetɨ? Mɨɨro toono guijevejaagovɨro mɨɨnoco asatyono. \v 22 Jaanotɨ jisumi imitɨ mɨɨnoco ɨjɨjuvusunotɨ mataajacuumo Moocaaniguiiharo mihicacuuhi. Jino naha ɨdɨɨnocoro amɨɨhaidi iimino. Mɨɨro amɨɨhaico Moocaaniguiiharo ficuuno. Jaanoro ifinɨjitɨno fiivojaago satyono. \v 23 Mɨɨro imitɨ jaada ifinɨjitɨno guijeve. Jaanotɨ Moocaani aacɨno ifinɨjitɨno fiivo Cristo Jesu Mohaivojɨɨbofeenedɨ. \c 7 \s1 Taabavavɨ Oovɨcɨno. \p \v 1 Tañahabomɨ, amɨɨhai tajɨɨbaco magaajacuumo, magaajahi tajɨɨba mityaguiino mihicafinoco mochoomotɨnohachuta. Jaanotɨ miguijevenebuunatɨ toojiinɨje tajɨɨbatɨ mataajacuumo. \v 2 Mɨɨro gaigo atajevacuugo aijɨvɨ gataacɨnɨhi tajɨɨba onoobadɨ aijɨ iguijevetɨnohachuta. Jaanotɨ aijɨ iguijevecuudɨ toono tajɨɨba, diigoco diibovɨ agataacɨnɨsuhicanotɨ taajacuugo. \v 3 Jillɨ iicamaño aijɨ icanaaca sifiima iicago ajeva imitɨco eetavehi. Jaanotɨ aijɨ iguijevecuudɨ tɨcovono minifutucuugo. Jaadɨ ɨvɨ sifiico atajevaruno, toono ajeva icatɨno. \p \v 4 Jaabadɨro bu amɨɨhai tañahabomɨ, jisumi Cristotaro mihicacuuhi, uchuumucuumo tajɨɨbaguiino iicacuutɨbadɨ mihicacumaño, Cristojaagovɨro miminifutucuuhi. Jaamo jisumi Cristo guijevefañotɨ ubuheeteubotaro mihicacuuhi Moocaanidiro imino momoonɨmoro mihicacuqui. \v 5 Jaanotɨ mɨɨhai moheedehifi iimogobadɨ momoonɨhicausumi tajɨɨba nuuhi: Momoonɨdino, unuurunoco janaanɨcɨvɨro momoonɨhicauhi. Jaano mɨɨhaico guijevefaño satyuuhi. \v 6 Jaarumo jisumi uchuumucuumo tajɨɨba mityaguiino iicacuutɨbadɨ, mihicacuuhi. Jaamaño toonotɨ mataajacumaño Moocaanicoro mejeecɨvucuuji bohofiri Moocaani Gaijafeenedɨ eedeetajɨɨba acaatɨnɨcɨnɨnofañodɨ mihicacuutɨmo. \s1 Imitɨ Mɨɨno Ififaño Iicano. \p \v 7 ¿Jaanoco, mɨllɨ meneeji? ¿Tajɨɨba nacu imitɨhi? ¡Tollɨ icatɨno! Uujoho imitɨco gaajajitɨrahi tajɨɨba: Imitɨ, inootɨruva. Mɨɨro uujoho gaajajitɨrahi sitaanoco mihimogono imitɨ iicanoco, tajɨɨba: Sitaanoco diimeguejirahana, inootɨruva. \v 8 Toonofeenedɨ imitɨco gaajacuruubo mejeevesutano janaanɨcɨ imeguehicauhi imitɨnocoro. Jaanotɨ tajɨɨba achahahɨgo gaajaratɨno imitɨno mihicaruno. \v 9 Safoono uujoho tajɨɨbaco agaajautɨsumi imono icaurahi. Jaanotɨ tajɨɨba agasecuudɨ uco imitɨco esaayuvauhi. Jaanotɨ uujoho gaajacuuhi iguijeveujinoco. \v 10 Jillɨ moonɨuno tajɨɨba fiivoco aacɨvauruno. Jaaruno aacɨtɨnoro jillɨro uco ifinɨjitɨno guijevefaño ficuuhi. \v 11 Tajɨɨbaco imino omoonɨɨboro ifinɨjitɨno fiivoma fɨne iicaji, nuurunaaca tahimitɨco gaajasuuno. Jaaneri cɨɨjɨgaifaño efeejinoco gaajacuuhi. Jillɨ tahimitɨ toono tajɨɨbafeenedɨ uco bañɨuhi. \p \v 12 Jaaruno toono Moise atajɨɨbauno imitɨno icatɨno. Jillɨro aivo imino paryɨ Moocaani unuuno imino tɨcovono. \v 13 ¿Jaaneguiiha nacu fɨne jino imi tajɨɨba uco guijenɨuhi? ¡Cha, tollɨ icatɨno! Imitɨ uco guijenɨuhi. Jaanotɨ tajɨɨbafeenedɨ magaajahi toono imitɨ aivo iimitɨnoco. \p \v 14 Magaajacuuhi tajɨɨba Moocaani Gaijatɨ asaanoco. Jaanotɨ tafi jillɨ tɨcovo miyamɨnaa ifi imitɨ jɨjovonotɨ iicano. \v 15 Uujoho gaajatɨhi mɨllɨtɨhacho fɨne tollɨ iicanoco. Iimogonoco omoonɨtɨɨboro, iimogotɨnocoro ɨjɨɨhegueneque moonɨhicahi. \v 16 Uujoho: Imitɨno, onoobadɨ bu tajɨɨba: Imitɨno, onoomaño tajɨɨba miyaano. \v 17 Jaamaño uujoho toono omoonɨnoco imogotɨrahi. Jaarunaa imitɨ tafaño iicano moonɨsuhicahi. \v 18 Uuro gaajahi tafifaño iimino aivo achahanoco. Iiminocoro omoonɨnoco imogorahi. Jaaruubo moonɨhicatɨhi. \v 19 Iiminoco iimugurunoco moonɨhicatɨhi, iimitɨnoco iimogotɨrunocoro moonɨhicahi. \v 20 Jaabo iimogotɨnocoro omoonɨɨbo, uujoho moonɨhicatɨhi imitɨ tafifaño iicano moonɨsuhicahi. \p \v 21 Jaamaño jillɨ uudi icahicano; iiminoco omoonɨjirusumi iimitɨnocoro moonɨhicahi tafifaño sano imitɨro iicamaño. \v 22 Tajeebɨɨfañodɨ Moocaani tajɨɨbaco imogorahi. \v 23 Jaarunaaca tafifaño iicano tajeebɨɨfañodɨ iimugurunoco tɨhɨɨsuhicahi; imitɨ tafiico isisɨnoro atajɨɨbacumaño. \p \v 24-25 Mɨɨro tajeebɨɨ tajɨɨbahicahi Moocaani onoobadɨ moonɨqui. Jaarunaaca tafi uco imitɨjaagovɨro satyehicahi. Ɨdaasucaniji fɨne uujoho. ¿Mɨɨjoho fɨne uco taajasuji jino ifinɨjitɨno guijevefaño asatyono ifiitɨ? Ɨdɨɨboro Moocaani uco taajasujirahi, Mohaivojɨɨbo Jesucristofeenedɨ. Jaamaño ¡Moocaanicoro mihimehi! \c 8 \s1 Moocaani Gaijafañodɨ Iicano Ifi. \p \v 1 Jaanotɨ jisumi Cristo Jesufañodɨ iicacuumo ɨdaasuno moonɨracuujitɨhi. \v 2 Mɨɨro Moocaani Gaija fiivoco Cristo Jesufeenedɨ aacɨɨbo tajɨɨba uco taajasuhi imitɨ jɨjovoobotɨ, ifinɨjitɨno guijeve mityatɨ icano. \v 3 Mɨɨro Moise tajɨɨbafeenedɨ mɨɨhaiñooba taajajitɨrahi. Tajɨɨbaco saatohoba miyamɨnaa imino moonɨjitɨrahi iniinovamaño. Jaanotɨ naha Moocaani ɨdɨɨbocoro Illico galluuhi miyamɨnaafi ifiitɨ iminiiyuuboro. Jaabo iguijeveunofeenedɨ imitɨco guiinonɨubo, mɨɨhaico imitɨ guiinonɨcuutɨno iicaqui. \v 4 Jillɨ moonɨubo Moise tajɨɨba onoobadɨ meheetavehicautɨneguiiha, jillɨro tajɨɨba onoobadɨ imino miicaqui. Mɨɨro mofi onoobadɨ mihicacuutɨhi, Moocaani Gaija onoobadɨro mihicacuuhi. \p \v 5 Mɨɨro ifi onoobadɨro iicamo ifi onoonehejequere moonɨfihi. Jaanotɨ Moocaani Gaija onoobadɨ iicamo toonojaagovɨro ijeebɨɨ icahi. \v 6 Mofi onoonocoro momoonɨno guijevejaagovɨro mɨɨnoco satyehi. Jaanotɨ Moocaani Gaija onoonoco momoonɨno mɨɨnoco satyehi sajeebɨɨ, bu fiivo icanojaago. \v 7 Jaanotɨ ifi onoonocoro omoonɨhicamo Moocaanimɨnaatɨ icahi. Jaamo iimogotɨmo, bu imityama chahamo diibo tajɨɨbaco omoonɨjirumo. \v 8 Jaamaño ifi onoobadɨro iicahicamo Moocaanico imo imo moonɨtɨhi. \p \v 9 Jaanotɨ amɨɨhai, amɨɨhai ifiguiiharo mihicatɨhi, Moocaani Gaijadiro mihicahi diibo Gaija amɨɨhaifaño iicacuumaño. Jaamaño Cristo Gaijama iicatɨmo Cristota icatɨmo. \v 10 Jaanotɨ Cristo amɨɨhaifaño iicahachiijɨ amɨɨhai ifi imitɨri guijeveji. Jaarunaaca amɨɨhai jeebɨɨ buheehi, Moocaani agaayɨcɨcumaño. \v 11 Cristoco guijevefañotɨ ubuheetesuubo Gaija amɨɨhaifaño iicahachiijɨ, diiboro Moocaani amɨɨhai ifi echeemejirunoco bohofitɨ acɨjiibo diibo Moocaani Gaija amɨɨhaifaño iicanofeenedɨ. \p \v 12 Jaamaño tañahabomɨ, mɨɨhai Moocaaniguiiharo mihicacuuhi. \v 13 Jaanotɨ amɨɨhai, amɨɨhai ifi onoobadɨro mihicahachiijɨ miguijeveji. Jaanotɨ Moocaani Gaijafeenedɨ amɨɨhai ifi imitɨnoco atajɨɨbahicanoco mejeevesuhachiijɨ mihicaji. \p \v 14 Paryɨ famooro Moocaani Gaija onoobadɨ iicamo Moocaani seemetɨ icahi. \v 15 Mɨɨro amɨɨhai mɨɨnoco ɨjɨjuvusuno gaijaco magaayɨcɨhinɨtɨhi, siino toonofañodɨ mɨñɨhicuguequi icatɨno, mɨɨnoco Moocaani seemetɨ eheetavono Gaijaco magaayɨcɨuhi. Jaamo Togaijafeenedɨ Moocaanico meneehi: Ɨɨjoho Guihirubi, monoonɨcɨhi. \v 16 Jaabo diiboro Moocaani Gaija jɨɨbeguehi mojeebɨɨfaño mɨɨhai Moocaani seeme mihicanoco. \v 17 Jaamo mɨɨhai diibo seeme mihicamaño magaayɨcɨji Moocaani aacɨgonoco. Jaamo toonoco magaayɨcɨji sano Cristoma. Jisumi diibo ɨdaasuno iicaubadɨ mihicamo tollɨro ufucu diiboma ihaivojɨfaño sano imo imo mihicaji. \p \v 18 Jisumi ɨdaasuno mihicaruno sihidɨ jeevatɨhi ɨɨfototɨno aivo ufucu imino mihicajinovɨ. \v 19 Paryɨ fanoova Moocaani ifiivusuudɨno, Moocaani seeme ihɨfusucafetejifucuco ihatyɨmequi sihidɨ iimogonoro teemehicahi miyamɨnaa icatɨruneheje. \v 20 Jaaruno paryɨ fanoovaaco Moocaani ifiivusuuruno Adan imitɨnoco omoonɨusumi Moocaani afaijacuuno imicuutɨhi. Jaarunofaño esɨcɨnɨno, \v 21 toonoco unucusuhicanotɨ, ifinɨsuhicanotɨ icano ufucu ataajasucafetejinoco. Jaano Moocaani seeme ufucu imino ataajasucafotonofeenedɨ, bu tollɨro fanoova taajasucafetejino. \v 22 Magaajacuuhi paryɨ fanoovaaco Moocaani eheetavuuno jisumihachuta, acanɨfehicanoco gaigo iseemevaqui aivogo acanɨfonɨcɨbadɨ. \v 23 Jaano ɨdɨɨnoro toono ɨdaasuno icatɨhi. Tollɨro bu mɨɨhai, ufucu sinehejeque sihidɨ magaayɨcɨji. Jaanotɨ jisumi Moocaani Gaijamaryehiica mihicahi. Mojeebɨɨfañodɨ mahaivovomoro meteemehi Moocaani ufucu iseemetɨ mɨɨhaico agaayɨcɨjifucuco. Jaaneri mofi ataajacafetejinoco. \v 24 Mɨɨro Moocaani Jesufeenedɨ mataajaji, eneehicanoco mehesɨcɨnɨhicanofeenedɨ mataajahinɨcuuhi. Jaanotɨ mahatyɨmecuunoco mehesɨcɨnɨno toono esɨcɨnɨ icatɨno. ¿Mahatyɨmecuunoco collɨhi bu mehesɨcɨnɨjirahi? \v 25 Jaanotɨ mahatyɨmetɨnoco mehesɨcɨnɨmo tollɨ icarunofaño majaabɨcɨmoro meteemehi. \p \v 26 Jaamaño Moocaani Gaija mɨɨhaico miniinovarumoco amusuhicahi, Moocaanima imino mihiimaanoco magaajatɨmaño. Jaabo Moocaani Gaija mohallɨvɨ dilluhicahi Moocaanico siijɨri magaajatɨrujɨri. \v 27 Jaabo Moocaani famoo jeebɨɨnofañooco agaajaabo gaajahi mɨllɨ Igaija eneejirunoco. Jaabo Igaija diiboco ijeebɨɨ onoobadɨ dilluhicahi diibota iicamohallɨvɨ. \s1 Fanoohallɨvɨ Mimityano. \p \v 28 Magaajacuuhi Moocaani diiboco agaijɨmedi fanoovaaco imino omoonɨnoco, jaamo diitoco cuuhuvaubo ijeebɨɨ onoobadɨ. \v 29 Sɨɨcɨjetɨro Moocaani agaajacuumoco ɨmegavɨro ijeevadɨ dugaacucuubo, Illibadɨro iicaqui. Jaamo ajashutɨmofeenetɨ, Illi diito amiyaabotɨ iicaqui. \v 30 Jaamoco Moocaani sɨɨcɨjetɨro udugaacucuumoco bu tollɨro coovaubo. Jaamo ocoovaumoco gaayɨcɨubo. Jaamo agaayɨcɨumoco, bu tollɨro ihaivojɨco acɨubo. \p \v 31 ¿Jaanoco bu mɨllɨ meneejirahi? Moocaani bu mojaagodɨ iicacuunofaño, momɨnaa mɨɨhaico guiinonɨcujitɨrahi. \v 32 Mɨɨro Moocaani Illi icaruuboco mɨɨhaiditɨ gaijɨtɨɨbo paryɨ mohallɨvɨ acɨubo iguijevequi. ¿Mɨllɨ bu jaabo mɨɨhaico sano Illima fanoovaaco acɨtɨɨbo icajirahi? \v 33 ¿Mɨɨjoho bu Moocaani ananɨcuumoco: Iimitɨ, neejirahi? Ɨdɨɨboro Moocaani agaayɨcɨɨbo iimimo unuucuumoco. \v 34 ¿Mɨɨjoho bu jaamoco iimitɨ neejirahi? Ɨdɨɨboro Cristo mohallɨvɨ iguijeveubo ubuheeteubo. Jaabo Moocaani miyanaagonovɨ jisumi iicaabo mohallɨvɨ Moocaanima ihiimaaqui. \v 35 ¿Mɨɨjoho nacu mɨɨhaico Cristo gaijɨtɨ dugaacujirahi? ¿Nacu fɨne ɨdaasuno mɨɨnoco omoonɨneheje? ¿Nacu fɨne mɨɨnoco ɨtɨhɨɨsuhicaneheje? ¿Nacu fɨne Moocaani iijɨhallɨtɨ mɨɨnoco ijɨɨheveneheje? ¿Nacu fɨne ajeba? ¿Nacu fɨne gaachehutɨ mucuujɨvaachuneheje? ¿Nacu fɨne mutujaavoneheje? ¿Nacu fɨne guijeve? Cha, chahano. \v 36 Caatɨnɨhaamefaño onoobadɨ mihicahi. Jillɨ Caatɨnɨhaamefaño noono: \q1 Moocaanihallɨtɨ mɨɨhaico fahiijɨvaro guijenɨguehicamo. Ovejamɨco iguijenɨqui asatyonɨcɨbadɨ mɨɨhaico moonɨhicamo, noonoro. \m \v 37 Jaarunehejefañotɨ mityano mihicahi, jaadi Jesu mɨɨhaico agaijɨubofeenedɨ. \v 38 Jaamaño uujoho gaajahi chahano jineje mɨɨhaico Moocaani agaijɨnotɨ udugaacujiruno guijeve icaruno, bu fiivo icaruno, bu Moocaani toomomɨnaa icarumo, mityano icaruno, bu iimitɨno gaijano icaruno, jisumi iicaneheje, bu ufucu iicajineheje icaruno, \v 39 bu caamo iicaruneheje, jiinɨje dojɨbavɨ iicaruneheje icaruno, chahano aivo sanooba Moocaani ifiivusuuno mɨɨhaico udugaacujiruno Moocaani Cristo Jesu Mohaivojɨɨbofeenedɨ mɨɨhaico agaijɨnoco ɨɨfusuunotɨ. \c 9 \s1 Moocaani Israel Cuumico Ɨɨcɨumo. \p \v 1 Miyaanoco neehi, Cristoco imiyaavugucuumaño bañɨtɨhi. Mɨɨro tahesamaajeque Moocaani Gaija ɨtɨcuvusuubo uco jɨɨbeguehi miyaano iicanoco. \v 2 Aivo ɨdaasuno icahi tajeebɨɨfaño fahiijɨvaro ɨdaasuno aivo icahicahi. \v 3 Jaaneguiiha uuro taacuumiotohallɨvɨ Cristotɨ sihɨgovɨ, bu Moocaani ɨmucugaiguiino icajirahi toono tollɨ iicano tayotoco itaajasujiruva. \v 4 Mɨɨro diito Israel iyaachimɨhai. Jaamoco Moocaani iseemetɨ agaayɨcɨcuumo. Mɨɨro diitofeenevɨ Moocaani icauhi ihaivojɨ ifiima. Jaaboro diitoco unuunoco acɨubo, Moise tajɨɨbaco, Moocaanico iijafaño iimejinehejeque, imino moonɨji unuunehejeque icano acɨubo. \v 5 Jaamo motadimɨhai iyaachimɨhai diito iicamofañotɨ Cristo imiyamɨnaafivuuboro saauhi. Jaabo Moocaani fanoohallɨdɨ iicaabo. Jaaboco fahiijɨvaro mihimo. Fɨne. \p \v 6 Jaabo Moocaani iijɨ imiyaavotɨno icatɨno. Paryɨ Israel cuumifaño ifiivurumo miya israelmɨbadɨ icatɨhi. \v 7 Jaabadɨro Abraham seeme paryɨ imiya seeme icautɨhi. Mɨɨro Moocaani diiboco nuuhi: Isaacfeenedɨro diiyaachimɨhaima diicaji, nuubo. \v 8 Jillɨtɨ magaajahi tuucuumitɨ ifiivomo paryɨ Moocaani seeme iicatɨnoco. Jillɨ ɨdɨɨmoro Moocaani unuubotɨ ifiivomo Abrahamtɨ imiya iyaachimɨhai iicamo. \v 9 Mɨɨro jino Abrahamco Moocaani unuuno: Ɨco unuufucu gaseji. Jaasumi diitaaba Sara gaifiico seemevaji, nuubo. \p \v 10 Jaano toonoro icatɨno, Rebeca achimɨsiu saafi seemenetɨsiruu moheedeebe Isaac seemenetɨsi. \v 11-13 Jaamɨsi fiivuutɨnaaca bu iimino, iimitɨnoco icano moonɨutɨmɨsihaaca Moocaani Rebecaco nuuhi: Diitɨsitɨ ihamiyaabo iguihooboco jeecɨveji, nooboro. Jaano jino bu tollɨro Caatɨnɨhaamefaño onoobadɨro neehi: Jacobco gaijɨhi. Jaanotɨ Esauco jɨɨheguehi, nooboro. Jillɨtɨ magaajahi Moocaani miyamɨnaaco omoonɨrunehejeque jeecɨvotɨɨboro iimogobadɨ ɨɨcɨnoco. \p \v 14 ¿Jaanoco bu mɨllɨ: Moocaani imitɨhi, meneejirahi? ¡Tollɨ icatɨno! \v 15 Mɨɨro Moiseque nuubo: Iimogomoco gaijɨji bu diitocoro ɨɨdaasugueji, nooboro. \v 16 Jaamaño miyamɨnaa mihimogonotɨ, bu toonegui mesefaquimaaiñotɨ icatɨno. Jillɨ Moocaani ɨɨdaasugomaño. \v 17 Mɨɨro Caatɨnɨhaamefaño Moocaani Faraoco nuuhi: Ɨco aivojɨɨbotɨ ficuuhi, tamityaco ɨɨvɨ ɨɨfusuqui. Jaanofañodɨ tamomoco gaajasuqui fanoojiinɨjeri, nooboro. \v 18 Jaamaño iimogomoco ɨdaasugoobo. Jaabadɨro bu saatoho jeebɨɨco Moocaani iimogobadɨ cuhufutusuubo. \p \v 19 Jaano bu tollɨ icanaaca, ¿mɨllɨtɨ jaabo Moocaani miyamɨnaa imitɨco neejirahi? ¿Nacu mɨɨjoho diibo onoonoco: Chahano, neejirahi? Jillɨ fɨne uco saatoho noonɨcɨhi. \v 20 ¿Nacu mɨɨjoho ɨɨjoho, Moocaanima denaauqui? ¿Nacu nɨfaquihillu tohilluco eheetavooboco: ¿Collɨhi uco jillɨ deetavehi? neejirahi? \v 21 Mɨɨro guirihilluno nicumɨnaafi sabaatɨro siibadɨje iimogobadɨ eetavejirahi; sabaatɨro eetavejiruubo sahilluco iimihilluco, bu tobatɨro sihilluco eetavejiruubo oovosɨɨtɨhillu fanoova eetavoguiiha. \p \v 22 ¿Jaanoco bu mɨllɨ Moocaaniditɨ meneejirahi? Jaabo imitɨno iicahicamo ufucu ifinɨsujimoco ɨdaasuno moonɨjiruubo. Jaaruubo jaabɨcɨhicahi imityaco igaajasuqui. \v 23 Jillɨ moonɨɨbo ihaivojɨ sihidɨ ejeevanoco igaajasuqui. Mɨɨro mɨɨhaico ɨɨdaasugooboro sɨɨcɨjetɨro ificucuumo ihaivojɨfaño miicaqui. \v 24 Mɨɨro mɨɨhaico Moocaani judiomɨfañotɨ ɨcɨhi, bu tollɨro saatohoco judiomɨ iicatɨmofañotɨ ɨcɨɨbo icano. \v 25 Oseas onoobo aamefaño jillɨ caatɨnɨcɨnɨno: \q1 Ufucu: Taacuumi, Moocaani neeji diibo cuumi iicautɨrucuumijeque. Jaacuumijequere agaijɨutɨrucuumijeque: Amɨɨhaico gaijɨhi, neejiibo. \v 26 Amɨɨhai taacuumi mihicatɨhi, unuurumañovɨro mihicarumoco: Moocaani uujoho iicaabo seeme, monoocafeteji, noono. \m \v 27 Jaanotɨ Isaia israelmɨditɨ nuuhi: Israel iyaachimɨhai ajashutɨno muuaijɨnio jiinɨgaiyɨhaidɨmo icarumotɨ mɨɨdɨmoro taajasucafeteji. \v 28 Mɨɨro Aivojɨɨbo jiinɨjehallɨvɨ paryɨ unuunoco goovano moonɨjiibo, nooboro. \v 29 Mɨɨro itɨconɨ tollɨro diiboro bu Isaia nuuhi: \q1 Niqueje Aivojɨɨbo sihidɨ ejeevaabo mɨɨhaico ihatyucaruutɨruva, Sodoma, Gomorra icano iicaubadɨ mihicajirahi, nooboro. \s1 Miyaavogofeenedɨ Imino Omoonɨno. \p \v 30 ¿Mɨllɨ bu jaanoco meneejirahi? Judiomɨ iicatɨmo tajɨɨbafeenedɨ Moocaani diitoco igaayɨcɨqui guiinotɨrumo gaayɨcɨcafetehi miyaavogofeenedɨ. \v 31 Jaanotɨ israelmɨ moonɨhicauhi diitoco Moocaanivɨ ɨɨfutusujiruno tajɨɨbaco. Jaarumo toonovɨ ɨfutuutɨhi. \v 32 ¿Jaamo mɨllɨtɨ ɨɨfutuutɨmo? Etɨ bu diitoco agaayɨcɨsuujiruno miyaavogojaagovɨ ijeebɨɨ iicautɨmaño jillɨ iinoro omoonɨnojaagovɨro ijeebɨɨno iicaumaño. Jaamaño nanigaiva guiisibavɨ ananigaivaumoro ɨɨfutucuutɨmo, \v 33 Caatɨnɨhaamefaño onoobadɨ: \q1 Uujoho Sion cuumivɨ ficuuhi saafiico nanigaiva guiisibatɨ, aacoto guiisibatɨ icano. Jaaboco imiyaavogomo jeevevetɨmo taajajimo Moocaanivɨ ɨfeteji, noono. \c 10 \p \v 1 Tañahabomɨ, imeguehicahi israelmɨ ataajanoco. Jaamaño uujoho Moocaanima diitohallɨvɨ iimaahicahi. \v 2 Uujoho neehi diito Moocaanijaagodɨ aivo iicanoco. Jaarumo imino moonɨtɨhi agaajatɨmaño. \v 3 Mɨɨro gaajatɨmehiica mɨllɨtɨ miyamɨnaafico Moocaani agaayɨcɨnoco, jillɨ iinoro: Jillɨtɨ magaayɨcɨcafeteji, onoomaño tollɨ moonɨmo. Moocaani miyaano toonofañodɨ agaayɨcɨjirunoco imiyaavogotɨmoro. \v 4 Mɨɨro Moise tajɨɨbaco saafiiro Cristo imino moonɨuhi. Jaaboco imiyaavogomocoro Moocaani gaayɨcɨhi. \p \v 5 Jaanotɨ tajɨɨbafeenedɨ Moocaani agaayɨcɨnoco iimogomoco Moise jillɨ caatɨnɨuhi: Tajɨɨbaco aivo imino omoonɨɨbo toonofañodɨ taajajirahi, nooboro. \v 6 Jaanotɨ miyaavogofañodɨ Moocaani agaayɨcɨnotɨ jillɨ noono: Cristo ɨɨtɨ tehesino iicaaboco deesamaaiboro dijeebɨɨfañodɨ needino: ¿Mɨɨjoho caamo niquejefaño feeji Cristoco iniitusuqui? nooboro. \v 7 Bu ¿mɨɨjoho jiinɨje dojɨbavɨ feejirahi Cristoco guijevefañotɨ siino isɨvaqui? Jillɨ meneedino. \v 8 ¿Jaabo fɨne jinejeque neehi? Jillɨ du Caatɨnɨhaamefaño neehi: Uujoho Moocaani taajasu iimaa ɨɨtɨ fiitɨcuuhi diijɨfañotɨ, bu dijeebɨɨfañotɨ icano, nooboro. Jino iimaa miyaavogojɨɨbogoco mɨɨhai mɨjɨɨbogono. \v 9 Jaamaño Jesu Aivojɨɨbo iicanoco diijɨri ɨdɨɨbogooboro diiboco Moocaani guijevefañotɨ ubuheetesuunoco dijeebɨɨfañodɨ imiyaavogohachiijɨ taajaji. \v 10 Mɨɨro mojeebɨɨfañodɨ mimiyaavogomaño mɨɨnoco Moocaani gaayɨcɨhi. Jaabadɨro bu moojɨri monootahi Jesucristo miyaabo iicanoco mataajaqui. \p \v 11 Mɨɨro Caatɨnɨhaamefaño noono: Diiboco imiyaavogomo jeevevejitɨhi, noono. \v 12 Judiomɨ icarumo bu saatohobadɨro jeevahi. Jaabadɨro bu Aivojɨɨbo Jesucristo famoo Aivojɨɨboro. Jaaboco ejeecɨvomoco guiraano imino moonɨɨbo. \v 13 Jillɨ Caatɨnɨhaamefaño noono: Paryɨ famooro diiboco ejeecɨvomo taajaji, noono. \v 14 Jaaboco bu ¿mɨllɨ jeecɨvejirumo imiyaavogotɨɨboco? ¿Mɨllɨ jaaboco miyaaveguejirumo diibotɨ ɨjɨɨbogonoco agaajatɨɨboco? ¿Mɨllɨ jaanoco gaajajimo mɨɨjoho diitoco ɨjɨɨbogotɨnoco? \v 15 ¿Mɨllɨ jaanoco jɨɨbeguejirumo, mɨɨjoho diitoco: Mɨjɨɨbogoto, noomoro agalluutɨnoco? Caatɨnɨhaamefaño jillɨ noono: Ovosɨɨcani sajeebɨɨco aacɨno jɨɨbogoma asaamo, bu iimino jɨɨbogoco ɨsɨvamo icano agasesumi, noono. \p \v 16 Jaaruno toono taajasubogoco famoovaro miyaaveguehicatɨhi. Jaamaño Isaia jillɨ nuuhi: Aivojɨɨbo, chahamo aivo mojɨɨbogoco imiyaavogomo, nuubo. \v 17 Jillɨ iicamaño muguubunofañodɨ miyaavogo saahi. Jaano toono muguubuno Cristo jɨɨbogo. \p \v 18 Jaanoco uujoho dilluhi: ¿Nacu fɨne guubuutɨmo tobogoco? Cha, imino du guubucuurumo. Mɨɨro toonotɨ Caatɨnɨhaame jillɨ neehi: \q1 Diito ɨjɨɨbogono fanoojiinɨjeri guubuvusurahi, diito iimaa jiinɨjejɨnibacɨvɨ ɨfutucuurahi, noono. \m \v 19 Jaarunaaca siino bu dilluhi: ¿Nacu fɨne Israel cuumimɨnaa jaanoco gaajatɨhi? Cha, Moise unuunotɨ diito gaajacuurumo. Jaabo Moise jillɨ nuuhi: \q1 Moocaani neehi: Uujoho amɨɨhaico cɨgueguesuji siicuumi taacuumi icatɨcuumihallɨtɨ. Bu tollɨro amɨɨhaico sɨfiiratusuji igaajatɨ munuurucuumiditɨ, nooboro. \m \v 20 Jaabadɨro bu Isaia guucɨbatɨɨbo nuuhi: \q1 Jillɨ Moocaani neehi: Uco iguiinuutɨrumo, jisumi uco iguiinomoro atyɨmehi, uutɨ idillutɨrumo, jisumi idillumovɨ jafevehi, nooboro. \m \v 21 Jaanotɨ israelmɨditɨ Isaia ihiimaaubo nuuhi: Fahiijɨvaro coovaaboro icahicahi uguubutɨno, iicajɨɨsuno miyamɨnaaco, Moocaani noobo, nooboro. \c 11 \s1 Israelmɨtɨ Ataajacuumo. \p \v 1 Jaanegui jisumi dilluhi: ¿Nacu fɨne Moocaani icuumi Israel cuumico jeevesucuuhi? ¡Tollɨ icatɨno! Mɨɨro uujoho Pablo israelmɨoobo, Abraham iyaachimɨoobo, Benjamimɨo cuumioobo. \v 2 Sɨɨcɨjetɨro Moocaani israelmɨ ita iicanoco gaajacuuhi. Jaamaño jisumi diitoco jeevesutɨɨbo. ¿Nacu amɨɨhai magaajatɨhi Moocaani iimaamɨnaafi Eliaditɨ ɨjɨɨbogohaame Caatɨnɨhaamefaño jillɨ onoonoco? Diibo Elia Moocaanima ihiimaaunofañodɨ israelmɨ imitɨco nuubo: \v 3 Aivojɨɨbo, dihiimaamɨnaaco guijenɨcuumo, bu jaabadɨro dijeecɨvomañehejeque finɨsucuumo. Jaanotɨ uujoho saafiiro atyuuvooboco guijenɨgomo, nooboro. \v 4 Jaanegui Moocaani diiboco iimusuuhi: Cha, ɨɨro diicatɨhi. Ajashutɨmo siete mildɨmoco uujoho ijeevadɨ dugaacuhi Baal onoobo jihovo caani ɨjɨnɨtaguiino ememuɨɨvotɨmoco, nooboro. \v 5 Jaabadɨro bu jisumi mɨɨdɨmoco Moocaani ɨɨdaasugooboro gaayɨcɨhi. \v 6 Jaano Moocaani ɨɨdaasugomaño agaayɨcɨno. Jaaneguiiha mɨɨhai imino momoonɨmaño mɨɨhaico agaayɨcɨno icatɨno. Jaanotɨ mɨɨhaico mohimihusetɨ igaayɨcɨruva, toono Moocaani ɨɨdaasugono icajitɨrahi. \p \v 7 ¿Nacu mɨllɨ? Mɨɨro israelmɨ iguiinuurunovɨ ɨɨfutuutɨhi. Jaanotɨ sanoodɨmoco Moocaani ɨɨcɨumo toonovɨ ɨfutuuhi. Jaanotɨ sanoodɨmo ijeebɨɨno ucuhufomoco nuubo: Jillɨ mihimogobadɨ mihica, nooboro. \v 8 Jillɨ Caatɨnɨhaamefaño onoobadɨ: \q1 Moocaani diito jeebɨɨnoco cuhufutusuhi ihaallɨɨnoco jabacaruubo atyɨmetɨmobadɨ iicaqui, inohojɨnoco jabacaruubo guubutɨmobadɨ iicaqui. Jaamaño jisumihachuta tollɨ iicamoro Moocaani jɨɨbogoco gaajatɨmo, noonoro. \m \v 9 Jaabadɨro bu David nuuhi: \q1 Jaafa diito jɨɨbaimono jegañɨbadɨ, sinɨcuuhunobadɨ icano minifeteji toonotɨ ananigaivamoco ɨdaasuno imoonɨqui. \v 10 Jaafa ihaallɨɨno ajabayɨɨtobadɨ Moocaani iimaanoco gaajatɨmo iicaqui, tollɨro bu iyoobaiño diitoco iimitɨbocɨri ijebeiivequi ufucuro gañiivucuutɨmo iicaqui, nooboro. \s1 Judiomɨ Iicatɨmo Ataajano. \p \v 11 Jaaneguiiha dilluuhi: ¿Nacu fɨne judiomɨ ananigaivaumoco Moocaani siino gaayɨcɨcuujitɨhi? ¡Cha, tollɨ icatɨno! Diito tollɨ guubutɨmo iicamaño judiomɨ iicatɨmo itaajaqui diitofeenedɨ Israel cuumimɨnaa eesafotomoro diito iicabadɨ iicaqui. \v 12 Jaanegui judiomɨ imitɨno iicauno jiinɨjemɨnaadi imino minifutuuhi, bu diito Moocaani iimugunotɨ aacutuuno judiomɨ iicatɨmedi aivo imino iminifutuuno. Imi fɨne janaanɨcɨ imijino paryɨ judiomɨ siino iimitoodɨ. \p \v 13 Jaanegui amɨɨhai judiomɨ mihicatɨmoco neehi, judiomɨ iicatɨmojaago Moocaani uco agalluumaño: Uuro tadyudɨcamaajeque cahacɨsuhi. \v 14 Jaaneguiiha imeguehi saatoho tayototɨ amɨɨhaibadɨ iicanoco imogomoro ataajanoco. \v 15 Diitoco Moocaani ejeevesuunofeenedɨ jiinɨjemɨnaaco sajeebɨɨ Moocaanima iminiiyuuno. Jaanegui fɨne imi diitoco Moocaani siino agaayɨcɨdɨ guijevefañotɨ siino ubuheetemebadɨ icajimo. \v 16 Moocaani judiomɨ eedeetemɨhaico ɨɨcɨuneguiiha, jisu bu paryɨ judiomɨ ɨɨcɨcafotomo icano. Mɨɨro itɨconɨ meheetavohɨca maahu Moocaani jeecɨvoguiiha iimibadɨro bu iisɨhi faasɨhiro Moocaanidi imihi. Jaabadɨro bu ɨmohohife Moocaanidi iimibadɨro bu ihaafenema imihi. \p \v 17 Jaabadɨ judiomɨtɨ saatoho miya olivohohaafeneque iquitɨnɨcɨbadɨ quitɨcafutuuhi. Jaanobuuna ɨɨjoho siicuumioobo jihoro olivohohaafe diicaruubo tooho aafeneque iquitɨunobuuna camayaacucafetehi. Jaabo tohifefañodɨ idiicamaño toohotɨ diicahi. Toono jillɨ eneejiruno: Moocaani judiomɨco uufocovɨ ificuuboro judiomɨ iicatɨmoco igaayɨcɨqui, onoono. \v 18 Jaarunaa: Toohohaafe imiyahaafe janaanɨcɨvɨ sihidɨ sihidɨ jeevahi, needino. Jaanotɨ tollɨ onoohachiijɨ imino deesɨcɨnɨ, disefari tohife icatɨhi, ɨɨjoho tohife sefari diicahi. \p \v 19 Jaanoco fɨne: Jɨɨhɨ, neejirahi: Jaarunaa ihaafene quitɨcafutuuhi iibuuna uujoho toohovɨ camayaacucafetequi, nooboro. \v 20 Jɨɨhɨ; mɨɨro toohaafeje quitɨcafutuuhi imiyaavuguutɨmaño. Jaanotɨ ɨɨjoho tohotɨ diicahi imiyaavogomaño. Jaaruubo difiico: Uujoho aivo sihidɨ jeevahi, needino. Imino deesɨcɨnɨ. \v 21 Buhɨcaga imiyahaafe icaurunoco Moocaani gaijɨutɨhi. Jaabadɨro imi ɨco gaijɨjitɨruubo. \v 22 Magaaja Moocaani iimihuseneque. Jaaruubo bu iimitɨmoco gaijɨjitɨruubo. Jaamaño aacutuumoco ɨdaasuno moonɨubo. Jaaruubo amɨɨhaima imihuseebe. Jaanegui iimihusefaño imino diiboma diica. Jaanotɨ imino mihicatɨhachiijɨ, tollɨro bu amɨɨhaico iquitɨcɨɨboro gañɨɨjiibo. \v 23 Jaanotɨ bu judiomɨ siino imiyaavogohachiijɨ diitoco siino toohovɨ camayaacujiibo, Moocaani sihidɨ imityamaño diitoco siino dojɨcuvɨro camayaacujiruubo diito siino diibota iicamo iicaqui. \v 24 Jaabadɨ ɨɨjoho judio diicatɨruuboco jihovo olivohohaafetɨ iquitɨcɨuboro imiya olivohovɨ ɨco camayaacuubo. Jaanegui judiomɨ imiya olivoho aafe iicamo siino dojɨcuvɨro camayaacucafeteji. \s1 Israel Cuumico Ufucu Ataajasujino. \p \v 25 Tañahabomɨ, imeguehi amɨɨhai jino agaajarautɨnoco magaajanoco: Jaamo amɨɨhai: Aivo sihidɨ mɨɨhai magaajahi, nootɨmo mihicahi. Mɨɨro israelmɨtɨ sanoodɨmo cuhufutusucafetehi, israelmɨ iicatɨmo Moocaanijaagovɨ paryɨ ɨjɨcamañohachuta. \v 26 Jaanobuunatɨ jari paryɨ famooro israelmɨ taajasucafeteji, Caatɨnɨhaamefaño onoobadɨ: \q1 Taajasumɨnaafi saaji Sion cuumitɨ. Jaabo israelmɨ\f + \fr 11:26 \ft Griego iijɨri: Jacob iyaachimɨhai, noono.\f* imitɨco buusuji. \v 27 Jinoco diitoma uujoho ihiimaano icaji, diitoco imitɨco ubuusuudɨ, nooboro. \p \v 28 Taajasujɨɨbogoco agaayɨcɨtɨmaño judiomɨ Moocaanimɨnaabadɨ icahi, amɨɨhai Moocaanijaagovɨ miminifetequi. Jaamoco Moocaani gaijɨhi diito eedeeteque diibo ɨɨcɨumaño. \v 29 Mɨɨro Moocaani aacɨcuunoco dumɨtɨɨcɨtatɨɨbo, bu tollɨro diito ucuuhuvacuumoco sihɨgovɨ siino jeenesutatɨɨbo. \v 30 Amɨɨhai itɨconɨ Moocaanico muguubutɨhi. Jaarumoco jisumi Moocaani ɨdaasuguehi judiomɨ diiboco uguubutɨmaño. \v 31 Jaamaño jisumi diito Moocaanico guubutɨhi, tollɨtɨ Moocaani diitoco ihɨdaasuguequi amɨɨhaico iicabadɨro. \v 32 Mɨɨro famoovaro guubutɨhi. Jaamoco Moocaani: Muguubuhicatɨhi, nuuhi diito famoovaacoro sabadɨro ihɨdaasuguequi. \p \v 33 Guiraacani icano Moocaani esamaaje, igaaja, ihaivojɨ icano icahi, aivo diibo esamaaje jɨɨbogoratɨno, aivo diibo jɨɨhai gaajaratɨno. \v 34 ¿Nacu mɨɨjoho Moocaani esamaajeque gaajajirahi? ¿Mɨɨjoho nacu diiboco jɨɨbeguejirahi? \v 35 ¿Cajaanɨ nacu Moocaani Aivojɨɨboco jinejeque acɨjirahi toono jaadaco igaayɨcɨqui? \v 36 Mɨɨro paryɨ fanoova Moocaanitɨ saahi diibo usetɨ fanoova eetavocafutuuhi. Jaano paryɨɨcɨno diibonoro. Imicani Moocaani fahiijɨvaro. Fɨne. \c 12 \s1 Moocaanidiro Iicano Ifi. \p \v 1 Jaaneguiiha tañahabomɨ, amɨɨhaico aivo neehi Moocaani ɨdaasugofeenedɨ: Amɨɨhairyo amɨɨhai ifi ubuheeneque Moocaanico mahacɨ jeecɨvobadɨ diibediro iicaqui diiboco imo imo imoonɨqui. Tollɨ aivo Moocaanico imino mejeecɨvotahi mojeebɨɨfañodɨ. \v 2 Jaanegui Moocaanico agaajatɨmo onoobadɨ\f + \fr 12:2 \ft Griego iijɨri: Jaanegui jiinɨje onoobadɨ, noono.\f* siino mihicacuudino. Jillɨro amɨɨhai esamaajeneque paryɨ siibadɨ mubuunanɨ tollɨtɨ amɨɨhai ifiino paryɨ ibuunanɨcafetequi. Jaadɨ jari magaajaji conoocohacho Moocaani iimogonoco, bu paryɨ iiminoco, bu diiboco imo imo omoonɨnoco, bu aivo iimicuunoco icano. \p \v 3 Uco Moocaani iimihusefeenedɨ atajɨɨbanegui famoocoro amɨɨhaico neehi: Amɨɨhaitɨ saatohoba amɨɨhai ifiitɨro janaanɨcɨ mehesamaaidino. Jillɨro imino mehesamaaje amɨɨhaico Moocaani dudɨcamaajeque aacɨno tɨcovovɨro. Jino dudɨcamaajeque miyaavogofeenedɨro meheetavejirahi. \v 4 Mɨɨro mofiivɨ oovɨcɨnɨno; mofi saafiiro mihicaruubotɨ fiivaano icano. Sano mohaallɨɨ, bu sano motɨhai, bu janaanɨcɨ sihidɨ icano. Jaaruno saneguiiharo icatɨno. \v 5 Jaabadɨro paryɨ mɨɨhai miyaavogomɨnaa saafiibadɨro mihicahi Cristofaño. Jaamo famooro sahɨ magataacɨnɨhi saafi ififañoro. \p \v 6 Jaanotɨ Moocaani mɨɨhaico dudɨcamaajeque acɨhi saatohoco siibadɨ, saatohoco siibadɨ icano, diibo iimihusefeenedɨ aacɨbadɨ. Jaano diibo aacɨnoco imino momoonɨ. Moocaani iimaaco mɨjɨɨbeguejinoco magaayɨcɨɨbo mimiyaavogono tɨcovovɨ momoonɨ. \v 7 Jaabadɨro sitaaco mejeecɨvejinoco magaayɨcɨɨbo imino mejeecɨvo, mɨjɨɨbogonoco magaajamo toonojaagovɨro miminifoto. \v 8 Sitaaco mequehecutusunoco magaajamo, toonojaagovɨro mihica. Jaanotɨ saatohoco mahacɨmo, amɨɨhaiguiiharo gaijɨtɨmo mahacɨ. Sitahallɨvɨ aivojɨɨbotɨ mihicamo, esɨcɨnɨmoro momoonɨ. Jaanotɨ sitaaco mahamusumo, imo imo mahamusu. \s1 Cristota Jillɨ Iicano. \p \v 9 Miyaanoro imino fahɨgova magaijɨcasi, iimitɨnoco mɨjɨɨhegue, jaamoro iiminocoro momoonɨ. \v 10 Fahɨgova magaijɨcasi momiyanahaboco magaijɨɨboma mihicanɨcɨbadɨ, goovano mobocɨgocasi. \p \v 11 Mequehecu. Majaparyadino. Jaamo Aivojɨɨbo Moocaanico quehecuno jeebɨɨri mejeecɨvehi. \p \v 12 Imo imo mihica mataajajinoco mehesɨcɨnɨneri, majaabɨcɨhica ɨdaasuno mihicarunoco, Moocaanima mihiimaanoco mejeevesudino. \p \v 13 Miyaavogomɨnaaco ucuujɨvaachunehejetɨ mahamusuhica, amɨɨhaico abaamoco imino magaayɨcɨhica. \p \v 14 Amɨɨhaico ɨdaasuno omoonɨrumoco imino momoonɨ diitohallɨvɨ Moocaanico iimitɨnoco dillutɨmoro iiminocoro midillu. \p \v 15 Imono iicamoma imo imo mihica. Jaanotɨ ataacasimoma bu mataacasi. \p \v 16 Fahɨgovavɨ sabadɨro mihicacasi. Aivo mɨɨhai sihidɨ mejeevahi, meneedino. Amɨɨhai jeebɨɨco sɨɨcuno miminiiyu. Aivo magaajafihi, meneedino. \p \v 17 Sita amɨɨhaico imitɨno omoonɨmoco bu iimitɨneri macabɨɨacudino, iiminocoro momoonɨ famoova ɨmegavɨ. \v 18 Fanoovavɨro imimo mihica. Jaamo famoovama sajeebɨɨ mihicahi. \v 19 Agaijɨmo tañahabomɨ, amɨɨhairyo, amɨɨhaiño jaadaco mɨhɨcɨdino. Jillɨro Moocaani usefaño mejeevesu diibo toonoco ijaadaco ihɨcɨqui. Mɨɨro Caatɨnɨhaamefaño noono: Uujoho toono jaadaco ɨcɨji. Uujoho toonoco jaaduji, noobo Moocaani.\f + \fr 12:19 \ft Griego iijɨri: Aivojɨɨbo, noono.\f* \v 20 Jaabadɨro bu noono: Dimɨnaafi ajebavahachiijɨ machusu. Jaanotɨ bu adufirari iicahachiijɨ diisu; tollɨ momoonɨno diiboco inucufevesuqui, noono. \v 21 Jaaneguiiha iiminotɨno amɨɨhaico sahɨgotɨro guiinonɨdino, sahɨgotɨro iimineri iimitɨnoco miguiinonɨ. \c 13 \p \v 1 Famooro aivojɨto tajɨɨbaguiino miminifoto, chahano aivojɨto mitya Moocaanijaagotɨ asaatɨno, paryɨɨcɨno aivojɨto mitya iicamo Moocaani ificuumo. \v 2 Jaamaño aivojɨtoco ejenaauumo Moocaani atajɨɨbaanoco jenaauuhi. Jaamo ejenaauumoco ɨdaasuno moonɨmo. \v 3 Mɨɨro aivojɨto, imino omoonɨmoco iigutusuqui icatɨmo. Jaanotɨ imitɨno iicamocoro iigutusuqui iicamo. ¿Nacu diimeguehi aivojɨtotɨ iguitɨɨbo idiicanoco? Imino diica ɨco aivojɨto icahacɨsuqui. \v 4 Diito Moocaani atajɨɨbanoco omoonɨmo, ɨɨjoho imino diicaqui. Jaanotɨ imitɨno idiicahachiijɨ ɨvɨ diigui. Sɨcamañotɨ iicajitɨno ɨco aivojɨto ɨdaasuno omoonɨjino, Moocaani dudɨcamaajemɨnaa iicamaño miyaanohallɨtɨ imitɨno iicamoco ɨdaasuno moonɨjimo. \v 5 Jaaneguiiha aivojɨto onoobadɨ mihicatahi, mɨɨnoco ɨdaasuno omoonɨjirunotɨ mihiguimoro icatɨno, jillɨ diito atajɨɨbanoco: Jii, monoono imino momoonɨnoco magaajamaño. \v 6 Jaamaño amɨɨhai impuestoco majaaduhicahi aivojɨto Moocaani dudɨcamaajemɨnaa iicamaño tonehejeque tajɨɨbamo. \p \v 7 Majaadu paryɨ medebemeque siomo impuesto nɨhɨbamɨco aivojɨto idillunoco mahacɨ, impuestoco medebeneque majaadu. Jaanotɨ mobocɨgomoco mobocɨgo, magaijɨjimoco magaijɨ. \v 8 Sitaaco medebedino ɨdɨɨnoro sitaaco magaijɨjinehejequere miguiino. Mɨɨro sitaaco agaijɨmo Moocaani Moisefeenedɨ atajɨɨbanoco imino moonɨcuuhi. \v 9 Mɨɨro Moise tajɨɨba jillɨ neehi: Sifigoma diicadino, gaicaaudino, nanivadino, sitaaditɨ sɨcamañooco dɨɨbeguedino, sitaanoco diimeguedino, noono. Jaano paryɨ tajɨɨbano icaruno sanoovɨro jinoovɨ ɨfetehi: Sitaaco gaijɨ difiico agaijɨbadɨro, onoonovɨ. \v 10 Gaijɨma iicaabo sitaaco imitɨno moonɨtɨhi. Jaamaño sitaaco magaijɨnovɨ tajɨɨba onoobadɨ paryɨ momoonɨcuuhi. \p \v 11 Jaanegui paryɨ tonehejetɨ mehesɨcɨnɨcu jino mihicasumico cɨgaabobadɨ iicatɨmoro jillɨro aaicucuubobadɨ Cristodiro mududɨcamaaje. Mɨɨro mataajacuujino jisumi mɨɨhaitɨ aivo fiitɨvucuuhi. Itɨconɨ taajasujɨɨbogoco mimiyaavuguunotɨ aivo jisumi fiitɨcuuno. \v 12 Toojiinɨjehallɨvɨ gueenene mihicacuuhi. Motaajasumɨnaafi Jesucristo asaajino fiitɨvucuuhi. Jaamaño mejeevesucu cɨvohɨgo imitɨco momoonɨfinehejeque. Jaamoro seseehɨ momoonɨfinehejeque mɨjɨcamaaicuuqui amocasimɨnaa moonɨcasi gaachehunoco ɨjɨcamaainɨcɨbadɨ. \v 13 Iminoro mɨhɨguequi cuuje mɨhɨgonɨcɨbadɨ guiriicavofaño icacuutɨmo miicaqui, bu jɨɨbaimono agañuhusunofaño icacuutɨmo miicaqui, bu gaigoomɨma imitɨno icanehejefaño icacuutɨmo miicaqui, bu iiminotɨno imoyɨɨcɨco, bu amocasinehejefaño, bu sitaaco iinohallɨtɨro mɨjɨɨheguenehejefaño icano icacuutɨmo miicaqui. \v 14 Jillɨro Aivojɨɨbo Jesucristocoro amɨɨhaihallɨvɨ mificu amocasigaachehuco mohallɨdɨ mɨjɨcafotonɨcɨbadɨ. Jaamoro amɨɨhai ifi imitɨ atajɨɨbanoco momoonɨqui mehesamaaicuudino. \c 14 \s1 Dinahabeditɨ Imitɨno Diimaadino. \r (1 Co 8.1-13; 10.23-33) \p \v 1 Saatoho imiyaavogo equehecutɨmoco magaayɨcɨ. Jaarumo diiboma mejenaaucasidino diibo imino agaajatɨnohallɨvɨ. \v 2 Mɨɨro saatoho imiyaavogomo icahi fanoovaaco uduujirumo. Jaanotɨ saatoho icahi asimɨco duutɨmo botɨ basutaacoro amachumo imiyaavogo ajashumaño. \v 3 Jaamo fanoovaaco uduumo, fanoovaaco uduutɨmoco dejecujitɨrahi. Jaabadɨro fanoovaaco uduutɨmo uduumoco medejecudino Moocaani diitoco agaayɨcɨcumaño. \v 4 ¿Nacu mɨɨjoho ɨɨjoho sita jeecɨvomɨnaafico dejecuqui? Ɨdɨɨboro diiboco ihaivojɨɨbo: Jino imino, jaanotɨ jino imitɨhi, neejirahi. Jaamo imijirahi. Jaaboco ɨdɨɨboro Aivojɨɨbo imityari imitusujirahi. \p \v 5 Jaanotɨ bu saatoho safucuco sifucu sihidɨ jeevahibadɨ esɨcɨnɨmo. Jaanotɨ saatoho miyaaveguehi fafucuva sabadɨro iicanoco. Jaanegui tonoocɨtɨ sanoocoro mimiyaavogonojaagovɨro mihicacuqui. \v 6 Jaabo safucuco ificuubo Aivojɨɨbo Moocaanicoro iimequi ficuuhi. Jaanotɨ bu safucu sihidɨ jeevahibadɨ ificuutɨɨbo, bu: Aivojɨɨbo Moocaani jillɨ bachu imogoobo, noobo. Jaabadɨro bu fanoovaaco uduubo: Aivojɨɨbo Moocaani jillɨ bachu imogoobo, nooboro duuhi, toonohallɨvɨ Moocaanico iimomaño. Jaabadɨro bu fanoovaaco uduutɨɨbo: Aivojɨɨbo Moocaani jillɨ bachu imogoobo, nooboro duutɨhi, amachujinohallɨvɨro Moocaanico iimooboro. \p \v 7 Mɨɨro mɨɨhaitɨ saatoho ifiguiiharo icatɨhi, bu jaamo ifiguiiharo guijevetɨhi icano. \v 8 Jaamaño mihicasumi Aivojɨɨbo Cristoguiiharo mihicahi. Jaanotɨ bu miguijevecuudɨ Aivojɨɨbo Cristojaagovɨ mefeeji. Jaamaño mubuheerumo, bu miguijevecuurumo icano Aivojɨɨbo Cristotaro mihicaji. \v 9 Mɨɨro Cristo iguijevecuubo siino buheeteuhi, ubuheeme, bu uchuumucuumo icamo Aivojɨɨbotɨ iicaqui. \p \v 10 ¿Jaabo ɨɨjoho, collɨhi: Dinahabo imitɨco, neehi? ¿Collɨhi jaaboco dɨɨheguehi? Mɨɨro famooro ufucu Cristo ɨmefeenevɨ mihigaiveji mɨɨhaico diibo imeecɨqui. \v 11 Mɨɨro Caatɨnɨhaamefaño noono: \q1 Uujoho iicaabo noobo Aivojɨɨbo, Moocaani tahɨmefeenevɨ paryɨ miyamɨnaa memuɨɨveji. Jaadɨ paryɨ famooro uujoho Moocaani iicanoco neeji. \m \v 12 Jaamaño paryɨ mɨɨhai Moocaanico jiijehallɨvɨ mihicahicadɨnoco mɨjɨɨbegueji. \s1 Dinahaboco Gañɨɨsudino. \p \v 13 Jaaneguiiha fahɨgova tɨhɨɨsucasicuutɨmo mihica. Jaamo amɨɨhai nahaboco nanigaañɨsutɨmo mihicahi, bu imitɨfaño gañɨɨsutɨmo mihicahi icano. \v 14 Uujoho Aivojɨɨbo Jesuco imiyaavogomaño gaajahi, chahano jinejeba iinoro iimitɨno. Jaanotɨ saatoho toono iimitɨno iicanoco eesamaaimedi bu imicutɨno. \v 15 Jaanotɨ ɨɨjoho uduunoco dinahabo aatyɨmeebere iimitɨnobadɨ eesɨcɨnɨɨboro ɨdaasuvohachiijɨ diiboco imino gaijɨtɨhi. Jaaneguiiha dinahaboco mɨtasudino fanoovaaco uduunofeenedɨ diibohallɨvɨ Cristo iguijevecuuboco. \v 16 Jaanegui toono amɨɨhaidi iiminoco momoonɨdino, sita amɨɨhaiditɨ: Imitɨnoco moonɨɨbo, eneejiruneguiiha. \v 17 Mɨɨro Moocaani aivojɨ mamachujiruno, mahadujiruno icanohallɨvɨ mejenaaucasiqui icatɨno. Jillɨ ɨtɨcovono ifi ica, sajeebɨɨ ica, imo imo ica icano Moocaani Gaijafeenedɨ mihicahi. \v 18 Jillɨ Cristoco ejeecɨvoobo Moocaanico imo imo moonɨhi. Jaabo miyamɨnaa ɨmega imino iinehi. \p \v 19 Jaaneguiiha masɨɨ guiinomoro mefeequi sajeebɨɨ icaco aacɨnoco. Jaaneri fahɨgova mahamusucasiqui mɨɨhai miyaavogo jeebɨɨ ijusiqui. \v 20 Jaaneguiiha Moocaani sita jeebɨɨfaño omoonɨnoco ɨɨjoho fanoovaaco amachunoco aatyɨmenefeenedɨ mɨtasudino. Mɨɨro paryɨ machutaano ɨdicunootɨhi. Jaarunofaño mamachunofañodɨ sifiico imitɨfaño magañɨɨsuno imitɨhi. \v 21 Imijiruno asimɨco duutɨɨbo idiicano, bu vino aivofaihuco adutɨɨbo idiicano icano, bu saneheje toonofañodɨ dinahaboco imitɨfaño agañɨɨsujirunoco icano. \v 22 Ɨɨro dimiyaavogoma diica ijeevadɨ Moocaani ɨmegavɨ. Imicani icajiibo ijeebɨɨfañodɨ imino iicanoco eesɨcɨnɨɨbo. \v 23 Jaanotɨ siinoco ñɨhicugooboro uduubo imitɨco ɨcɨhi miyaavogooboro uduutɨmaño. Jaamaño imiyaavogotɨmoro esamaaimoro omoonɨno imitɨ. \c 15 \s1 Sitaguiiharo Moonɨ Imo Imo Iicaqui. \p \v 1 Mɨɨhai momiyaavogo mequehecumo saatoho imiyaavogo iniinovamoco mahamusuji mɨɨhaiguiiharo moonɨtɨmo. \v 2 Jaanegui paryɨ mɨɨhai sitaaco imo imo momoonɨsu diitedi imino momoonɨnofeenedɨ imiyaavogo iquehecutequi. \v 3 Mɨɨro Cristo icauruubo ifiguiiharo icautɨhi. Jillɨro Caatɨnɨhaamefaño onoobadɨ icaubo: Ɨco Moocaanico imitɨno eneehicano tahallɨvɨ jɨfaifetehi, nuubo Cristo. \v 4 Mɨɨro sɨɨcɨjetɨro Caatɨnɨhaamefaño paryɨ unuunoco caatɨnɨumo toonotɨ mɨɨhaico ijɨɨbeguequi toonofeenedɨ Moocaani mɨɨhaico aamusunoco mehesɨcɨnɨmofeenedɨ fanoovaaco majaabɨcɨhi. Jaanofañodɨ majacusucafetehi. \v 5 Moocaani mɨɨnoco fanoova jaabɨcɨco, jacusuco icano aacɨɨbo, jaafa amɨɨhaico amusuhi. Jaamo imo imo sajeebɨɨ fahɨgova mihicacasihi Cristo Jesu onoobadɨ. \v 6 Jaamo sano mihimehi Moocaanico Mohaivojɨɨbo Jesucristo Caanico. \s1 Judiomɨ Iicatɨmoco Taajasujɨɨbogoco Acɨmo. \p \v 7 Jaaneguiiha Moocaani imiguiiha fahɨgova sitaama magaayɨcɨcasi, mɨɨhaico Cristo agaayɨcɨbadɨ. \v 8 Mɨɨro uujoho amɨɨhaico neehi: Cristo saauhi judiomɨco ejeecɨvovaubo, moheedetemɨhaico unuuno imiyaavequi. Jaanoco Cristo igaajasuqui Moocaani onoonoco abañɨtatɨnoco. \v 9 Tollɨro bu saaubo judiomɨ iicatɨmo Moocaanico iimequi miyamɨnaaco ɨɨdaasugueneguiiha, Caatɨnɨhaamefaño onoobadɨ: \q1 Jaamaño Moocaanico imeji judiomɨ iicatɨrucuumimɨnaafeenevɨ, bu diibeditɨ imino masivaji, noono. \m \v 10 Jaabadɨro bu simañoohaamefañovɨ noono: \q1 Judiomɨ iicatɨrucuumimɨnaa imo imo mihica, Moocaani cuumimɨnaama. \m \v 11 Jaabadɨro bu simañovɨ noono: \q1 Aivojɨɨbo Moocaanico mihimo, paryɨ cuumimɨnaa diibo mityaco famooro miyamɨnaa macahacɨsu, noono. \m \v 12 Jaabadɨro bu Isaia caatɨnɨuhi: \q1 Isai onoobo iyaachimɨhaioobo agañiivooboro cuumimɨnaa Aivojɨɨbotɨ icaji.\f + \fr 15:12 \ft Griego iijɨri: Isaia onoobo caacamɨtɨ ruutuji. Jaabo agañiivooboro cuumimɨnaa Aivojɨɨbotɨ icaji, noono.\f* Jaabo diitoco ataajasujinoco esɨcɨnɨjimo, nooboro. \m \v 13 Moocaani mɨɨhaico taajasu, esɨcɨnɨ icanoco aacɨɨbo. Jaafa Moocaani amɨɨhaico imo imo omoonɨɨboro sajeebɨɨ icaco acɨhi diiboco mimiyaavogonofeenedɨ, amɨɨhai sihidɨ janaanɨcɨvɨ mimiyaaveguehi Moocaani Gaija mityari. \p \v 14 Tañahabomɨ, uujoho imino gaajacuuhi amɨɨhai mihimihuseneque, sihidɨ magaajanoco, bu fahɨgova mafagocasinoco magaajanoco icano. \v 15 Jaaneguiiha jihaamefaño amɨɨhaidi caatɨnɨhi nucufeguetɨɨbo ɨjɨɨbogonotɨ. Jaanoco jaamo jabajeevetɨmo mihicahi Moocaani uco iimihusefañodɨ atajɨɨbaaboro acɨhi moonɨqui, \v 16 Jesucristoco jeecɨvequi judiomɨ iicatɨmofeenevɨ. Diiboco ejeecɨvoobo uujoho jɨɨbeguehicahi Moocaani jɨɨbogoco taajasuguiiha judiomɨ iicatɨmoco Moocaanijaagovɨ satyequi, ijeecɨvobadɨ igaayɨcɨqui Igaijafeenedɨ ijeevadɨ iiguiiharo ificucuumoco. \p \v 17 Cristo Jesuco imiyaavogonofeenedɨ imo imo icahi Moocaani dudɨcamaajeque omoonɨmaño. \v 18 Uujoho jinejetɨ iimaatɨhi ɨdɨɨnoro Jesucristo tafañodɨ omoonɨnotɨ. Judiomɨ iicatɨmoco Moocaani onoonoco: Jii, nuusuqui. Jaanoco uujoho moonɨhi tafañodɨ Jesucristo ihiimaaneri, bu iiminoco omoonɨneri, \v 19 bu gaajasu mityafeenedɨ, bu aatyɨmeratɨno eetavofeenedɨ, bu Moocaani Gaija mityafeenedɨ icano. Jiibadɨ Cristo taajasujɨɨbogoco jɨɨbuguucuuhi Jerusaletɨ fahɨgovadɨ ɨfutusucuuhi Iliricu jiinɨjevɨ. \v 20 Jaanoco iimogooboro jillɨ jɨɨbeguehi taajasujɨɨbogoco johono Cristo momo agaajaratɨcuumijefaño sita itɨconɨ ɨjɨɨbogonohallɨvɨ ɨjɨɨbogonoco iimogotɨmaño. \v 21 Jillɨro moonɨhi Caatɨnɨhaamefaño onoobadɨ: \q1 Jaatyo diibotɨ agaajatɨmo atyɨmeji, bu diibotɨ uguubutatɨmo gaajaji, noono. \s1 Pablo Roma Cuumijaagovɨ Feeguehi. \p \v 22 Jillɨtɨ jimañovɨ sihidɨ dudɨcamaaje iicamaño uujoho feehicatɨhi fahiijɨva amɨɨhaico abaateguehicaruubo. \v 23 Jaarunaa jisumi jiicuumijefaño tadyudɨcamaajeque iimivucumaño, bu sɨɨcɨjetɨro amɨɨhaico abaatonoco iimeguehicamaño, \v 24 España jiinɨjejaago ofoodɨ amɨɨhaico baahinɨji. Jaadɨ imino mahatyɨmecasinobuunatɨ uco mahamusu Españavɨ feequi. \v 25 Jaanotɨ jisumihiica feehi Jerusalejaago, tahɨ iicamo monahabomɨco mahamusunoco asatyoobo. \v 26 Mɨɨro Macedoniari, Acayari icano iicamo allacaruhi nɨhɨbamɨco Jerusaleri monahabomɨ ɨɨdaasumoco ihamusuqui. \v 27 Tollɨ moonɨmo judiomɨoto imiyaavogomo Cristo jɨɨbogoco diitojaagovɨ asatyuneguiiha. Jaaneguiiha diito judiomɨtɨ imiyaavogomoco inehejetɨ acɨmo. \v 28 Jaaneguiiha jinehejeque paryɨ iimivooboro toono nɨhɨbamɨco diitoco aacɨdɨ Españajaago ofoobo amɨɨhaico meecɨhinɨji. \v 29 Imino uujoho esɨcɨnɨhi, tahɨgo ɨɨfotoodɨ Cristo iimihuseri imino uco moonɨji. \p \v 30 Tañahabomɨ, Mohaivojɨɨbo Jesucristofeenedɨ amɨɨhaico neehi, bu Moocaani Gaija gaijɨco aacɨnofeenedɨ: Tajaagovɨ miminifoto. Jaamoro mesefaquifoto Moocaanima tahallɨvɨ mihiimaamo. \v 31 Tahallɨvɨ Moocaanico midillu Judeari iicamo Cristoco imiyaaveguehicatɨmeditɨ uco itaajasuqui. Jaabadɨro jino monahabomɨ Jerusaleri iicamedi asatyonoco imino igaayɨcɨqui. \v 32 Jaabadɨro bu Moocaani iimogohachiijɨ uujoho imo imo amɨɨhaico atyɨmequi, bu jaabo amɨɨhaico abaatonofeenedɨ jaguisɨqui icano. \v 33 Jaafa sajeebɨɨco aacɨɨbo Moocaani amɨɨhaima icahi. Fɨne. \c 16 \s1 Iijɨco Agalluuno. \p \v 1 Amɨɨhaico neehi, monago Febe onoogohallɨvɨ sɨɨcɨjetɨro Cencrea cuumiri iicaja Moocaani iijafaño ejeecɨvehicagotɨ: \v 2 Jaagoco imino magaayɨcɨ Mohaivojɨɨbo momofeenedɨ miyaavogonahabomɨma mihicanɨcɨbadɨ. Diigoco mahamusu ucuujɨvaachunehejetɨ, mɨɨro diigo sihidɨ saatohoco amusuhicahi, bu uco tollɨro amusuhicago. \p \v 3 Tollɨro bu Aquila, itaaba Pricila icamɨsi taajɨco mahacɨ Cristo Jesu dudɨcamaajetɨ uco anahabonɨhicamɨsico. \v 4 Diitɨsi ifiico ñɨhicunofaño tahallɨvɨ ficuuhi uco agaicaaujirunotɨ itaajasuqui. Jaamɨsico uujoho toonohallɨvɨ imehi. Jaabo uuro icatɨno, tollɨro bu famooro monahabomɨ Moocaani iijamɨnaa judiomɨ iicatɨmo icano. \v 5 Tollɨro bu paryɨ monahabomɨco taajɨco mahacɨ Aquilamɨsi iijafaño iigaivehicamoco. Tollɨro bu tagataavomɨnaafi Epeneto onooboco taajɨco mahacɨ diibo aivo itɨconɨ Acaya jiinɨjevɨ Cristoco imiyaavuguubo. \v 6 Tollɨro bu Mariaco taajɨco mahacɨ amɨɨhaifeenevɨ sihidɨ ududɨcamaaihicagoco. \v 7 Tollɨro bu tajaagoobo Andronicu, Junias icamɨsico taajɨco mahacɨ, cɨvojafaño iicausumi uco anahabonɨumɨsico, Jesucristo minɨsumɨnaafeenevɨ aivo obocɨmɨsi, diitɨsi Cristoco itɨconɨ tahɨmegaro imiyaavuguumɨsi. \p \v 8 Tollɨro Ampliatu onooboco Aivojɨɨbofañodɨ agaijɨɨbo tagataavomɨnaafico taajɨco mahacɨ. \v 9 Jaabadɨro bu Urbano Cristo Jesu dudɨcamaajeque mɨɨhaico aamusuhicaaboco taajɨco mahacɨ, tollɨro bu agaijɨɨbo Estaqui onooboco. \v 10 Tollɨro bu taajɨco mahacɨ Apele onooboco sihidɨ Cristoco imiyaavogonoco ɨɨfusuhicaaboco. Jaabadɨro bu Aristobulo yotoco. \v 11 Tollɨro bu tayoobo Herodio onooboco taajɨco mahacɨ, tollɨro bu Aivojɨɨboco imiyaavuguumo Narciso yotoco taajɨco mahacɨ. \v 12 Tollɨro bu taajɨco mahacɨ Trifena, Trifosa icamɨfeque Aivojɨɨbo dudɨcamaajefaño ududɨcamaaimɨfeque. Tollɨro bu magaijɨgo monago Persidaco sihidɨ Aivojɨɨbo dudɨcamaajefaño ududɨcamaaihicagoco. \v 13 Tollɨro bu Rufo onoobo miyaavogofaño obocɨɨboco taajɨco mahacɨ. Tollɨro bu seejɨco tamiya seejɨbadɨ uco omoonɨugoco. \v 14 Tollɨro bu taajɨco mahacɨ Asincritoco, bu Flegonte onooboco, bu Hermas onooboco, bu Patroobo onooboco, bu Herme onooboco, bu paryɨ monahabomɨ diitoma iicamoco icano. \v 15 Tollɨro bu Filoloobo onooboco, bu Julia onoogoco, bu Nereo onoobo, inago icamɨsico. Tollɨro bu Olimpo onooboco, bu famooro miyaavogofeenedɨ monahabomɨ iicamoco taajɨco mahacɨ icano. \p \v 16 Fahɨgova mihibɨcɨcasimoro midillucasi Moocaani sajeebɨɨco ihɨfusuqui. Paryɨɨcɨno Cristo iijamɨnaa amɨɨhaijaago iijɨco galluuhi. \p \v 17 Tañahabomɨ, amɨɨhaico neehi: Imino mehesɨcɨnɨ miyaavogomɨnaaco udugaacumoro agañɨɨsuhicamotɨ. Diito omoonɨno amɨɨhaico mɨɨhai mɨjɨɨbeguehicabadɨ icatɨhi. Jaamotɨ buhɨgovɨ mihica. \v 18 Tollɨ omoonɨɨbo Mohaivojɨɨbo Jesucristoco jeecɨvotɨhi ifi onoobadɨro omoonɨmoro bañɨhicamo cɨvojeebɨɨba iicamehejeque imo imo ihiimaanehejefeenedɨ bañɨhicamo. \v 19 Famooro gaajacuuhi amɨɨhai mimiyaavogonoco. Jaamaño uujoho imo imo icahi. Imeguehi amɨɨhai iiminocoro momoonɨqui mihimibaicɨnɨnoco imitɨnocoro momoonɨqui icatɨno. \v 20 Jaanofañodɨ sajeebɨɨco aacɨɨbo Moocaani saajiibo ɨjɨ Satanasco ifinɨsuvaqui\f + \fr 16:20 \ft Griego iijɨri: ijɨmatajeruqui, noono.\f* amɨɨhaiguiino. Jaabo Mohaivojɨɨbo Jesucristo jaafa amɨɨhaico imino moonɨhi. \p \v 21 Tollɨro buunajɨ Timoteo tadyudɨcamaaje nahabonɨmɨnaafi amɨɨhaijaago iijɨco galluuhi. Tollɨro bu Lucio, bu Jason, bu tollɨro Sosipatu onoobo icamo tayoto. \p \v 22 Uujoho Tercio jihaamefaño Pablo uco onoonoco acaatɨnɨɨbo amɨɨhaijaa taajɨco galluuhi Mohaivojɨɨbofeenedɨ. \p \v 23-24 Tollɨro bu Gayo onoobo amɨɨhaijaago iijɨco galluuhi jino diibo iijafaño uujoho iicaabo, tollɨro toojaco acɨfiibo Moocaani iijamɨnaaco. Tollɨro bu Erasto onoobo jiicuumi nɨhɨbamɨ ficumɨnaafi, bu tollɨro monahabo Cuarto icamɨsi.\f + \fr 16:23-24 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: Jaafa Mohaivojɨɨbo Jesucristo amɨɨhaico imino moonɨhi, onoonoco.\f* \s1 Moocaanico Iimono. \p \v 25 Jaanegui masɨɨ Moocaanico mihimequi. Diibo amɨɨhai miyaavogoco equehecutusujiruubo uujoho ɨjɨɨbeguehicaabogo onoobadɨ, bu Jesucristoditɨ ɨjɨɨbeguehicabadɨ, bu sɨɨcɨjetɨro jiinɨje ifiivuusumi iicauno agaajaratɨnoco ificuunoco Moocaani agaajasuuno onoobadɨ icano. \v 26 Jaaruno jisumi gaajacafutucuuno Moocaani ifinɨtɨɨbo tajɨɨba onoobadɨ, Moocaani iimaamɨnaa Acaatɨnɨuhaamefeenedɨ. Jaano toono agaajarautɨruno jisumi gaajacafutucuuhi paryɨ faacuumivariro. Jaanoco uguubumoro imiyaaveguequi. \p \v 27 Jaanegui jaafa ɨdɨɨboro Moocaani sihidɨ gaajama iicaabo, Jesucristofeenedɨ diiboco mihimono ufucuro finɨjitɨhi. Fɨne.