\id MRK - Muinane NT -Colombia 2009 (DBL -2013) 
\h SAN MARCOS 
\toc1 San Marcos 
\toc2 San Marcos 
\toc3 Mr 
\mt1 SAN MARCOS 
\c 1  
\s1 Jua Nitɨmɨnaafi Sɨcaihɨgovɨ Jɨɨbeguehi. 
\r (Mt 3.1-12; Lc 3.1-18; Jn 1.19-28) 
\p  
\v 1 Jillɨ tɨcovauno Jesucristo Moocaani Achi jɨɨbogoco.  
\v 2 Mɨɨro jillɨ Moocaani iimaa jɨɨbogomɨnaafi Isaia caatɨnɨcuuhi, Moocaani unuunoco: 
\q1 Dihɨme galluuhi tajɨɨbogomɨnaafico, dihɨme jɨɨhaico iimibachuqui, nooboro.  
\v 3 Jaanaa guubuvusuuno sɨcaihɨgotɨ ocoovadiicɨnɨuno: Mihimibachu Mohaivojɨɨbo jɨɨhaico sano tɨcovoro meheetavo, onoonoco, Isaia caatɨnɨuhi. 
\m  
\v 4 Jillɨ saaubo Jua sɨcaihɨgovɨ miyamɨnaaco nitɨɨboro. Jaabo neehicauhi: Minitɨsuquimaje jaamoro amɨɨhai eedeehifiico mejeevesu, amɨɨhai imitɨ ibuuqui, nooboro.  
\v 5 Jaanegui Judeao jiinɨjeoto, bu Jerusale cuumioto icamo feehicauhi diiboco uguubunɨcɨtomo. Jaamoco iimitɨco ɨjɨɨbeguehicauno bujɨnagotɨ diitoco Jua nitɨhicauhi Jorda onoohifaño. 
\p  
\v 6 Jaabo Jua gaachehuhicau camello ijeene eetavotau. Jaanotɨ iniivɨgai meeheu jillɨ asi meehe. Jaabo chahacamɨcoro duuhicauhi, bu bajɨo iimɨcoro nejeecuhicaubo icano.  
\v 7 Jaabo jɨɨbeguehicauhi jillɨ nooboro: Taabuunatɨ saajiibo tajanaanɨcɨ sihidɨ imityaabo diibobadɨ uujoho jeevatɨhi. Jaamaño diiboguiino ɨdɨjɨɨvooboro itɨhaipaaje duujeque sinaayujitɨrahi.  
\v 8 Uujohonaha, amɨɨhaico miyaano nɨfaihuri nitɨhi. Jaanotɨ diibo amɨɨhaico Moocaani Gaijari nitɨji, nooboro. 
\s1 Jesuco Initɨuno. 
\r (Mt 3.13–4.11; Lc 3.21-22; 4.1-13) 
\p  
\v 9 Jaasumivɨ Jesu fuuhi Nazare cuumitɨ Galilea jiinɨjeri iicacuumitɨ. Jaaboco Jua nitɨuhi Jorda onoohifaño.  
\v 10 Jaabo Jesu iteehifañotɨ ihiinuubo atyɨmeuhi niqueje afaayɨcafutuunoco. Jaanofeenedɨ nimɨihubadɨ jeevaabo Moocaani Gaija ihallɨvɨ niitovauhi.  
\v 11 Jaanaa guubuvusuuno niquejefañotɨ unuuno: Ɨɨjoho agaijɨɨbo taseemene, ɨɨri sihidɨ imo imo icahi, unuuno.  
\v 12 Jaasumiro Moocaani Gaija diiboco satyuuhi sɨcaihɨgovɨ miyamɨnaa achahauhɨgovɨ.  
\v 13 Jaabo Jesu tahɨgo icauhi sanɨhɨba, siino fahuseecɨ icano fucuva asimɨfeeneri. Jaaboco Satanas nɨsuuhi. Jaanobuunatɨ Moocaani toomonɨnaa asaaumoro diiboco jeecɨvehicauhi. 
\s1 Jesu Idudɨcamaajeque Tɨconɨhi. 
\r (Mt 4.12-22; Lc 4.14-15; 5.1-11) 
\p  
\v 14 Jaanobuunatɨ Juaco cɨvojafaño ificuunotɨro Jesu Galileavɨ fuuhi jɨɨbogooboro taajasu jɨɨbogoco Moocaani aivojɨ iijɨco.  
\v 15 Jaabo jillɨ neehicauhi: Tusumi mihicacuuhi, jino Moocaani aivojɨ fiitɨvucuuhi. Jaaneguiiha amɨɨhai imitɨco mejeevesucu. Jaamoro mimiyaavogo jino imino mataajajino jɨɨbogoco, nooboro.  
\v 16 Jaabo Galilea muuaijɨnidɨ ɨgooboro ufuuhɨgo atyɨmeubo Simon, inahabo Andre icamɨsi fiicɨmɨnaatɨsi iicaumaño muuaifaño isinɨcuuhuri sinɨhicaumɨsico.  
\v 17 Jaamɨsico Jesu nuuhi: Tadyojɨcutɨ masaa, amɨɨsico miyamɨnaa fiicɨmɨnaatɨsitɨ eetavequi, nooboro. 
\p  
\v 18 Jaanegui tusumiro isinɨcuuhunoco ejeevesumɨsiro diibo dojɨcutɨ fuumɨsi. 
\p  
\v 19 Jaadɨ toonotɨ janaanɨcɨvɨ afatyuubo Jacoobo, bu inahabo Jua icamɨsi Sevedeo achimɨsico tollɨro imeenegafaño isinɨcuuhuco amaahunɨumɨsico atyɨmeteuhi.  
\v 20 Jaamɨsico bu tollɨro coovaubo. Jaanegui caanico idudɨcamaajemɨnaama imeenegafaño ejeevesuumɨsiro Jesuma fuuhi. 
\s1 Saafi Iimitɨno Ɨjɨma Iicaubo. 
\r (Lc 4.31-37) 
\p  
\v 21 Jaadɨ Capernau cuumivɨ ɨɨfutuudɨ, judiomɨ jaguisɨsumi Jesu sinagogajafaño ufuuboro jɨɨbeguehicauhi.  
\v 22 Jaaneri miyamɨnaa sihidɨ eetyehicauhi diibo jɨɨbegueri diitoco aivojɨɨbo iicanɨcɨbadɨ ɨjɨɨbeguehicauneri, caatɨnɨmɨnaa ɨjɨɨbogonɨcɨbadɨ iicatɨneri. 
\p  
\v 23 Jaanaaca tooja sinagogajafaño iimitɨno ɨjɨma iicaubo icauhi. Jaabo gaihivuuhi:  
\v 24 Ɨɨjoho Moocaani seemene idiimiibo, uujoho ɨco gaajahi. ¿Jaabo jinejeque diimeguehi ɨɨjoho mɨɨhaima Jesu Nazareoobo idiicaabo? ¿Naa mɨɨhaico finɨsuqui asaabo? nooboro. 
\p  
\v 25 Jaanegui Jesu diibo iimitɨno ɨjɨco ɨhɨɨbauboro nuuhi: Llɨɨvɨ diica. Jaaboro diibotɨ diino, nooboro. 
\p  
\v 26 Jaanegui ihɨjɨ diiboco baavɨ agañɨɨboro ifiico vɨvɨ vɨvɨ iminiiyuuboro sefano agaihivuuboro diibotɨ iinuuhi.  
\v 27 Jaaneri famooro miyamɨnaa sihidɨ eetyeuhi. Jaamoro dillucasihicauhi: ¿Jineje jino bohono jɨɨbogo? Jaanɨ iijɨ aivo sefahi aivo ɨjɨmɨ iicarumoco atajɨɨbanoco: Jii, noomo, noomoro noocasihicauhi. 
\p  
\v 28 Jaanoco Jesutɨ ɨjɨɨbocasiuno paryɨ Galilea jiinɨjeri goovano gaajacafutuuhi. 
\s1 Jesu Buheesuhi Simon Pedro Baaboco. 
\r (Mt 8.14-15; Lc 4.38-39) 
\p  
\v 29 Jaadɨ sinagogajatɨ iinuudɨ Jesu fuuhi Jacoobo, Jua icamɨsima Simon, bu inahabo Andre icamɨsi iijafaño.  
\v 30 Jaanaa Simon baabo sinafeteri sihidɨ guihuvauhi. Jaanoco Jesuco jɨɨbuguumo diigo iguihuvaunoco.  
\v 31 Jaanegui Jesu diigojaa ufuuboro ihusetɨ diigoco agaayɨcɨuboro gañiiyɨcɨuhi. Jaasumiro diigoco iguihuva bucuuhi. Jaadɨ diitoco jeecɨvehicaugo. 
\s1 Jesu Ajashutɨmo Iguihuvamoco Buheesuuhi. 
\r (Mt 8.16-17; Lc 4.40-41) 
\p  
\v 32 Jaadɨ iijɨcuuvɨ nɨhɨba jabaavucuunaaca sɨvahicaumo diibojaa paryɨ iguihuvamoco, bu emeimɨvatomejeque icano.  
\v 33 Jaanaa paryɨ miyamɨnaa asaauneri guhugavɨ gahafuuhi.  
\v 34 Jaamoco Jesu buheesuhicauhi siomoneri, bu siomoneri icano iguihuvaumehejeque. Jaabadɨro bu emeimɨvatomoco imeimɨco buhɨ gañɨɨhicaubo. Jaamo imeimɨ iimaajirumo iimaahicautɨhi diiboco agaajahicaumaño. 
\s1 Jesu Galileavɨ Jɨɨbeguehi. 
\r (Lc 4.42-44) 
\p  
\v 35 Cuujetavɨro Jesu agañiivuuboro fuuhi tuucuumitɨ sɨcaihɨgovɨ Moocaanima ihiimaaqui.  
\v 36 Jaaboco Simon, inahabonɨmɨnaa icano guiinutuuhi.  
\v 37 Jaamo diiboco aatyɨmeudɨ nuuhi: Famooro miyamɨnaa ɨco guiineri icahi, noomoro. 
\p  
\v 38 Jaanegui Jesu iimusuuhi: Masɨɨgo siicuumijaago ifiitɨcuumijaago tahɨ tollɨro jɨɨbeguequi taajasubogoco. Toonegui uujoho saauhi, nooboro. 
\p  
\v 39 Jaadɨ Jesu paryɨ Galilea jiinɨjeri sinagogajafaño jɨɨbogooboro feehicauhi ɨjɨmɨco gavaracuuboro. 
\s1 Jesu Foojohoma Iicaaboco Buheesuhi. 
\r (Mt 8.1-4; Lc 5.12-16) 
\p  
\v 40 Jaanaa foojohoma iicaubo Jesujaa saauhi. Jaaboro iguiino ememuɨɨvuuboro nuuhi: Idiimogohachi uco buheesu, nooboro. 
\p  
\v 41 Jaanegui Jesu diiboco ɨɨdaasuguuboro ihuseri dudɨɨcɨuhi: Imeguehi, buheetecu, nooboro. 
\p  
\v 42 Jaasumiro diiboco ifoojoho ubuuneri buheetecuubo.  
\v 43 Jaadɨ Jesu diiboco afaguuboro galluuhi jillɨ nooboro:  
\v 44 Mɨɨhaiñoobaco dɨɨbeguedino. Jillɨ ofooboro sacerdoteque dɨhɨfusuto. Bu jaaboro ɨco iimibachuno jeecɨvoco asimɨco ficuuto Moise atajɨɨbaubadɨ toono jɨɨbogobadɨ iicanoco. Jaanoco miyamɨnaa aatyɨmemere igaajaqui ɨɨjoho ubuheecunoco, nooboro. 
\p  
\v 45 Jaarunaa ufuuboro sihidɨ miyamɨnaaco jɨɨbogooboro feehicauhi diiboco Jesu ubuheesuunoco. Jaamaño Jesu foovono cuuminofañodɨ ɨgucutɨɨbo, jillɨ buhɨgueejere miyamɨnaa achahahɨguejere iicaaboro feehicauhi. Jaarunaa fahɨgovatɨ saahicaumo diiboco emeecɨvamo. 
\c 2  
\s1 Jesu Buheesuhi Idɨɨno Isifañɨɨboco. 
\r (Mt 9.1-8; Lc 5.17-26) 
\p  
\v 1 Toonobuunatɨ siino Jesu Capernau cuumivɨ fuuhi goovajɨsutɨnotɨ. Jaanoco guubuumo iijafaño iicaunoco.  
\v 2 Jaanegui miyamɨnaa diibojaago ufuumo gahafuuhi guhugamaryo gatyuucɨ. Jaamoco iimaaco jɨɨbeguehicaubo.  
\v 3 Jaanaa igueenemejedɨmo diibojaa sɨvauhi ihiibɨmoro idɨɨno isifañɨɨboco.  
\v 4 Jaarumo miyamɨnaa agahafɨcɨnɨuneri Jesuvɨ ɨɨfutuutɨmo. Jaanegui caamotɨ tooja niibahucuco afaayɨcɨumoro Jesujaago diiboco nitusuumo icɨgaiijema.  
\v 5 Jaanoco diito Jesuco imiyaavuguunoco agaajacɨɨboro Jesu nuuhi iguihuvaaboco: Guihi, dihimitɨ ɨco imibachucafutucuuhi, nooboro. 
\p  
\v 6 Jaarunaa saatoho caatɨnɨmɨnaa onoomo ɨgɨcɨnɨmañotɨ ijeebɨɨfañodɨ esamaaiuhi:  
\v 7 ¿Collɨhi jaanɨ jillɨ imitɨcani iimaahi? ¿Mɨɨjoho nacu imitɨco buusujirahi? Ɨdɨɨboro naha Moocaani, noomoro. 
\p  
\v 8-9 Jaanoco Jesu agaajacɨuboro nuuhi: ¿Collɨhi tollɨ amɨɨhai jeebɨɨfañodɨ mehesamaaihi? Tɨhɨcani jana iguihuvaaboco: Dihimitɨ imibachucafutucuuhi, onoono; gañiivoobo dicɨgaiijema fuucu, onoono.  
\v 10 Jaamo magaajahi jiijehallɨ uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo imitɨ imibachu mityama iicanoco, nooboro,  
\v 11 idɨɨno isifañɨɨuboco nuubo: Ɨco neehi: Gañiivo, jaaboro dicɨgaiijeque dɨɨcɨɨbo fuucu diijajaago, nooboro. 
\p  
\v 12 Jaasumiro diibo agañiivuuboro icɨgaiijeque ɨɨcɨuboro fuucuuhi ɨɨfɨnɨcɨmofeenedɨ. Jaaneri paryɨ miyamɨnaa sihidɨ eetyeuhi. Jaamoro Moocaanico imehicaumo: Mahatyɨmetatɨhi aivo jillɨ iicanoco, noomoro. 
\s1 Jesu Coovahi Levico. 
\r (Mt 9.9-13; Lc 5.27-32) 
\p  
\v 13 Jaanobuunatɨ siino Jesu fuuhi muuaijɨnivɨ. Jaabojaa sihidɨ miyamɨnaa saahicauhi. Jaamoco jɨɨbeguehicaubo.  
\v 14 Jaamañotɨ janaanɨcɨ afatyuhɨgo atyɨmeubo Levico Alfeo achi impuestoco ajaadusuhicajafaño gɨcɨnɨuboco. Jaaboco: Uuma difoo, nuubo. 
\p Jaanegui Levi agañiivooboro diiboma fuuhi. 
\p  
\v 15 Jaanobuunatɨ Jesu Levi iijafaño ijɨɨbogomɨnaama amachuubo gɨcɨnɨunaaca sihidɨ impuesto jaadusumɨnaa, bu iimitɨfimo icano gaseuhi. Jaamo sano diiboma machuhicauhi. Diibo dojɨcutɨ sihidɨ ufuumo icano.  
\v 16 Jaanaa fariseo caatɨnɨmɨnaa iicamo Jesuma diito amachunoco aatyɨmeumoro ijɨɨbogomɨnaaco nuuhi: ¿Mɨllɨ jaabo amɨɨhai jɨɨbogomɨnaafi, impuesto jaadusumɨnaama, bu saatoho iimitɨmɨnaama icano acasɨɨvooboro machuhi, aduhi icano? noomoro. 
\p  
\v 17 Jaanoco Jesu uguubuuboro diitoco nuuhi: Ubuheefiimo taabumɨnaafico imogotatɨhi. Jaanotɨ iguihuvamo taabumɨnaafico imeguefihi. Jaabadɨro uujoho: Imino icahi, onoomoco cuuhuvaqui saahinɨtɨhi. Iimifiitɨmeguiiha saahi iimitɨ ifiico ijeevesuqui, nooboro. 
\s1 Jesuco Dilluumo Machutɨmo Aigafinohallɨvɨ. 
\r (Mt 9.14-17; Lc 5.33-39) 
\p  
\v 18 Jaanaaca Jua jɨɨbogomɨnaa, bu fariseomɨ jɨɨbogomɨnaa icamo machutɨmo aigahicauhi. Jaanaa saatoho asaaumoro Jesuco dilluvauhi: ¿Naa, collɨhi jana fariseomɨ, Jua icamo jɨɨbogomɨnaa aaiganaa dita aigatɨhi? noomoro. 
\p  
\v 19 Jaanegui Jesu oovɨcɨuboro iimusuhi: ¿Nacu gaigooco ataabavaaboro ijɨɨbaimojaago ucuuhuvamo ɨdaasuri aigajirahi diitoma diibo iicanohachuta? Mɨɨro diitoma diibo iicanohachuta aigajitɨrumo.  
\v 20 Jaanotɨ naha icajinehiica jari uco tajɨɨbogomɨnaatɨ udumɨtɨɨcɨno. Jaadɨ jari ɨdaasuno iicaneri aigajimo. 
\p  
\v 21 ¿Mɨɨro mɨɨjoho eedeechehuco bobaryuri maahunɨtatɨhi? Jaanotɨ imaahunɨruva bobaryu tochehuco gallicujirahi. Jaaneri tohojɨ janaanɨcɨro guiraatejirahi.  
\v 22 Jaabadɨro bu, ¿mɨɨjoho bohaivofaihuco eedeejutafaño ficutatɨhi? Jaanotɨ ificuruva tofaihu tujutaco ejerucarunoro fatyejirahi. Jaanegui bofaihuco bujutafaño mificutahi, nooboro.\f + \fr 2:22 \ft Jillɨ Jesu nuuhi eedeejɨɨbogoco mejeevesumoro bohono jɨɨbogocoro meheetavequi.\f* 
\s1 Ijɨɨbogomɨnaa Trigo Noovataco Ɨcɨhi Jaguisɨfucusumi. 
\r (Mt 12.1-8; Lc 6.1-5) 
\p  
\v 23 Jaanaa judiomɨ jaguisɨsumi Jesu basutafañodɨ ɨgooboro feehicauhi. Jaanaa ijɨɨbogomɨnaa toono basuta noovataco ɨcɨmoro feehicauhi.  
\v 24 Jaanegui fariseomɨ diiboco nuuhi: Meecɨ ¿collɨhi dijɨɨbogomɨnaa ollɨ moonɨhi jaguisɨfucusumi momoonɨtatɨnoco? noomoro. 
\p  
\v 25-26 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: ¿Jaana nacu magaajatɨhi amɨɨhai, johono David, bu diiboma iicaumo icano ucuujɨvaachuusumi diitoco ajeba aivusuneguiiha omoonɨunoco? Mɨɨro Moocaani iija tabernaculojafaño David ufuuboro Moocaani jeecɨvo maahunoco machuuhi mɨɨjoho amachutatɨrunoco, Aviata onoobo sacerdotemɨ aivojɨɨbo iicaujiibo icaunaaca. Jaaboro bu diiboma iicaumoco acɨubo saatohoro sacerdotemɨ amachufirunoco, nooboro. 
\p  
\v 27 Jaadɨ bu siino Jesu nuuhi: Mɨɨro jaguisɨfucu miyamɨnaadi eetavocafutuuhi. Jaanotɨ miyamɨnaa jaguisɨfucudi eetavocafutuutɨhi.  
\v 28 Jaamaño uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo jaguisɨfucu aivojɨɨbo, nooboro. 
\c 3  
\s1 Saafi Ihuse Ifiigatyuubo. 
\r (Mt 12.9-14; Lc 6.6-11) 
\p  
\v 1 Jaadɨ siino Jesu sinagogajafaño fuuhi jahɨ icaubo saafi ihuse ifiigatyuubo.  
\v 2 Jaaboco ɨɨfɨnɨcɨmoro feehicaumo: ¿Naa jeedɨ jaguisɨsumi buheesujiibo? noomoro ɨɨfurumo diibohallɨvɨ ijɨɨbeguequi.  
\v 3 Jaanoma iicaubo Jesu ihuse ifiigatyuuboco nuuhi: ¡Gañiivo! ¡Jaaboro feenevɨ dulleeve! nooboro. 
\p  
\v 4 Jaadɨ diitoco Jesu dilluuhi: ¿Jinejeque jaguisɨsumi moonɨsunɨcɨmo iiminoco, nacu iimitɨnoco? ¿Magaicaaunoco, nacu mubuheesunoco? nooboro. Jaarunaa diito iimusuutɨhi.  
\v 5 Jaanegui diito jeebɨɨno cuhuferi ɨɨdaasuvuuboro, sɨfiirano ihuufococo emeecɨuboro ihuse ifiigatyuuboco nuubo: ¡Dihuseque fallirihicaru! nooboro. Jaanegui diibo fallirihicaruhi. Jaasumiro diibo use dojɨcuvɨro imituuhi.  
\v 6 Jaasumiro toonotɨ ifariseomɨ ufuumoro Herodianomɨma fitacucasiuhi Jesuco igaicaauqui. 
\s1 Muuaijɨnivɨ Miyamɨnaa Iicauno. 
\p  
\v 7-8 Jaanaa Jesu ijɨɨbogomɨnaama muuaijɨnivɨ fuuhi. Jaamoco sihidɨ miyamɨnaa bucasiuhi Galileaoto, Judeaoto, Jerusaleoto, Idumeaoto, bu Jorda oonegueehioto, bu Tiro, Sidon icano jɨninooto icamo diibo sihidɨ ejeevanoonoco omoonɨhicaunoco uguubumoro.  
\v 9 Jaanegui ijɨɨbogomɨnaaco nuubo: Uco miyamɨnaa ijene eñeñejeruujiruneguiiha momeenegaco mihimibaicɨnɨ, nooboro.  
\v 10 Jaabo Jesu miyamɨnaaco ubuheesuhicaunegui sihidɨ iguihuvanoma iicadɨmo diiboco idudɨɨcɨqui ijene ñeñejeruhicauhi.  
\v 11 Jaabadɨro bu ɨjɨmɨ diiboco aatyɨmemere diibo ɨmega baavɨ aquetehicauhi. Jaamoro gaihivehicaumo: Ɨɨjoho Moocaani Achi, noomoro. 
\p  
\v 12 Jaarumoco faguehicaubo: Uco satohoco magaajasudino, nooboro. 
\s1 Jesu Ɨcɨhi Minɨsumɨnaatɨ Fahuseecɨ Motɨhaitɨ Miimɨsiicɨ Ɨdɨɨno. 
\r (Mt 10.1-4; Lc 6.12-16) 
\p  
\v 13 Jaanobuunatɨ Jesu ifabaɨvɨ fuuhi. Jahɨgo iimuguudɨmoco coovaubo. Jaanegui diibojaa saaumo.  
\v 14 Jaamoco fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨmoco ɨcɨubo diiboma iicaqui, bu diitoco igalluuqui jɨɨbogoco ijɨɨbeguequi icano.  
\v 15 Jaamoco iijɨco acɨubo ɨjɨmɨco igañɨɨhicaqui.\f + \fr 3:15 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: bu iguihuvamoco ibusuuhicaqui, onoonoco.\f* 
\v 16 Jaamo jinoodɨmou fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨmo iicaumo; Simon icaruuboco Pedrotɨ omomonɨubo.  
\v 17 Jacoobo Zebedeo achi, bu Jua Jacoobo nahabo icano. Jaamɨsico momonɨubo Boaneegemɨsitɨ, sisiseememɨsi eneejirunoco.  
\v 18 Andre, Felipe, Bartolome, Mateo, Tomas, bu Alfeo achi Jacoobo, Tadeo, Simon cananista, bu  
\v 19 Juda Iscariote diiboco aacɨujiibo igaicaauqui icamoma saaubo jaahe. 
\s1 Blasfemia. 
\r (Mt 12.22-32; Lc 11.14-23; 12.10) 
\p  
\v 20 Jaanaa siino sihidɨ miyamɨnaa diibojaa igaivehicauhi. Jaaneri Jesu ijɨɨbogomɨnaama ajashuno jinejebaco machuhicacutɨhi.  
\v 21 Jaanoco Jesu yoto uguubuumoro saauhi diiboco ɨɨcɨvamo, jillɨ jeegavoobo eneehicauneguiiha. 
\p  
\v 22 Jaabadɨro bu caatɨnɨmɨnaa Jerusaletɨ asaaumo neehicauhi: Beelzebuma icaabo ɨjɨmɨ aivojɨɨboma. Jaamaño diibo mitya iijɨri ɨjɨmɨco buhɨ gavaracuhicaabo, noomoro. 
\p  
\v 23 Jaanegui Jesu diitoco ocoovauboro siinovɨ oovɨcɨɨboro neehicauhi: ¿Mɨllɨ jaabo Satanas bu ifiicoro buhɨ gañɨɨjirahi?  
\v 24 Mɨɨro saafi aivojɨfaño minoocɨ udugaavonoro sanomɨro imoonɨcasiruva sanomɨro finɨsucasijirahi. Jaamaño tohaivojɨ gueenene icajitɨrahi.  
\v 25 Jaabadɨro bu sajaotoro sanomɨro imoonɨcasiruva gueenene icajitɨrumo.  
\v 26 Jaabadɨro Satanas iinoro ifiimaryo imoonɨcasiruva, ¿mɨllɨ bu gueenene icajiruubo? Iinoro ifiico finɨsujiruubo. 
\p  
\v 27 Jaabadɨro ¿mɨɨjoho esefaabo iijafaño ofoomoro inehejeque ɨcɨjitɨrahi abajaaboco sisɨtɨmoro? Jarihiicanaa abajaaboco isisɨdɨ ɨcɨjirumo. 
\p  
\v 28 Miyanotɨro jino amɨɨhaico neehi: Miyamɨnaaco paryɨɨcɨno imitɨno ihiimaaruno buusucafeteji.  
\v 29 Jaanotɨ Moocaani Gaijatɨ imitɨno ihiimaaboco toono aivo buusuracujitɨhi ufucuro. Jillɨ tohimitɨnoma iicacujiibo, nooboro. 
\p  
\v 30 Jillɨ diitoco nuubo, diiboco ɨjɨma icaabo, eneehicaunoma iicaubo. 
\s1 Jesu Nahabomɨ, Seejɨ Icamo. 
\r (Mt 12.46-50; Lc 8.19-21) 
\p  
\v 31 Jaanobuunatɨ Jesujaa seejɨ, inahabomɨ icamo asaaumoro jahisitɨro diiboco cuuhuvasuuhi.  
\v 32 Jaanegui Jesuhallɨdɨ emecucɨnɨumo diiboco nuuhi: Diiseejɨ, dinahabomɨ icamo ɨco jahisitɨ cuuhuvahi, noomoro. 
\p  
\v 33 Jaanegui Jesu nuuhi: ¿Mɨɨjoho gaharubi? ¿Mɨɨjoho tañahabomɨ? nooboro  
\v 34 ihallɨdɨ emecucɨnɨumoco emeecɨuboro diitoco nuuhi: Jino tacojɨri iicamo gaharubimɨ, tañahabomɨ icano.  
\v 35 Jarihiicanaha jino Moocaani iijɨco omoonɨmo tañahabomɨ, gaharubimɨ, tañagomɨ icano iicajimo, nooboro. 
\c 4  
\s1 Basumɨnaafivɨ Ohoovɨcɨno. 
\r (Mt 13.1-23; Lc 8.4-15) 
\p  
\v 1 Jaadɨ siino Jesu miyamɨnaaco jɨɨbeguehicauhi muuaijɨnivɨ. Jaabojaago sihidɨ miyamɨnaa igaivuuhi. Jaanoma iicaubo meenegafaño ɨjɨcafutuuboro diitotɨ tehesijɨsuno ufuuboro casɨɨvutuuhi. Jaanotɨ diito ijɨnivɨ jiinɨgaibaahohallɨvɨro icauhi.  
\v 2 Jaaboro diitoco sihidɨ siinovɨ oovɨcɨɨboro jɨɨbeguehicauhi  
\v 3 jillɨ nooboro: Jinoco muguubu: Basumɨnaafi fuuhi abasutuubo.  
\v 4 Jaabo abasuuno samañoono jɨɨhaifaño acutuuhi. Jaanoco joomɨ asaaumoro machujeuhi.  
\v 5 Jaanotɨ samañoono acutuuhi guiisihallɨvɨ miyaadɨ jiinɨ achahaumañovɨ. Jaanoro goovano iinucuuno ijiinɨje miyaadɨ efeemeutɨmaño.  
\v 6 Jaaruno nɨhɨba aachɨcɨuneri aryɨvucuuno, chuumucuuno icano abacocoovautɨmaño.  
\v 7 Jaanotɨ samañoogahaije aifuuhi jarɨɨmɨhoonofeenevɨ. Jaano toono ihallɨvɨ ujusiuno toono ihiinuurunoco macanɨsuuhi. Jaamaño noovautɨno.  
\v 8 Jaanotɨ samañoono acutuuhi imino jiinɨjevɨ. Jaano ihiinuunoro jusicuuno. Jaanoro imino noovacuuno saheeje treintadɨgaiva noovacuuhi, bu saheeje sesentadɨgaiva noovacuuhi, bu saheeje ciendɨgaiva noovacuuhi icano. 
\p  
\v 9 Jaaboro neehicaubo dinohojɨma idiicaabo jinoco guubu, nooboro.  
\v 10 Jaanobuunatɨ iinoro iicacuudɨ ijɨɨbogomɨnaama iicaumo diiboco dilluuhi: ¿Mɨllɨ toono eneejiruno? noomoro. 
\p  
\v 11 Jaanegui nuubo: Amɨɨhaico naha uujoho imino gaajasuhicahi Moocaani aivojɨ agaajaratɨnoco. Jaanotɨ buhɨ iicamoco jillɨ siinovɨ oovɨcɨɨboro neehicahi.  
\v 12 Jaamo emeecɨrumo atyɨmetɨmo iicaqui, bu guubucurumo guubutɨmo iicaqui. Mɨɨro uguubumoro iimitɨco jeevesujirumo. Jaamoco bu iimitɨ buusucafetejirahi, nooboro. 
\p  
\v 13 Jaadɨ bu ijɨɨbogomɨnaaco nuubo: ¿Nacu amɨɨhai magaajatɨhi jino jillɨ ohoovɨcɨnoco? ¿Jaana mɨllɨ magaajaji paryɨ toonoco?  
\v 14 Mɨɨro basumɨnaafi, oono Moocaani iijɨco ɨjɨɨbogoobo abasuubo.  
\v 15 Mɨɨro jino jɨɨhaifaño aacotono onoono; mɨɨro saatoho jeebɨɨfa abasucuurunoco ɨjɨɨbugucuurunoco Satanas asaaboro ijeebɨɨfañotɨ dumɨtɨɨcɨcuuhi.  
\v 16 Jaabadɨro bu oono guiisihallɨvɨ abasuuno onoono; mɨɨro saatoho uguubusumiro imo imo gaayɨcɨfimo.  
\v 17 Jaaruno imino abacocoovatɨmaño gueenene icatatɨno nɨsuhifiivɨ agasesumi uhuuchuvomoro toonoco jeevesufimo.  
\v 18 Jaanotɨ sano jarɨɨmɨhoonofeenevɨ aacutuuno tobogoco gaayɨcɨcuurumo  
\v 19 jiije busumije jaagovɨro ijeebɨɨno nɨjɨ nɨjɨ iicamaño, bu iimitɨnocoro iimogomaño icano sanooro toono diito jeebɨɨfaño agahafonoguiinodɨ toono miyaajɨ iicarujɨco fiivusutɨmo. Jaamaño noovasutɨmo.  
\v 20 Jaanotɨ jino imino jiinɨjevɨ abasuuno onoono; oono miyanotɨro agaayɨcɨmoro imino omoonɨmofaño fiivono jaanoro noovacuuno saatohofaño treintadɨno, saatohofaño sesentadɨno, bu saatohofaño ciendɨno icano. 
\s1 Cɨɨjɨgaimecuvɨ Ohoovɨcɨno; Toovono Icaruno Buhugaaveji. 
\r (Lc 8.16-18) 
\p  
\v 21 Jaadɨ bu nuubo: Cɨɨjɨgaimecuco mɨnɨfutusumoro baavɨ guirihilluguiino, bu cɨgaiijeguiino icano mificutatɨhi. ¿Ɨvɨnaaca mɨnɨfutusumoro caamovɨ mificutahi foovono ihɨfuvusuqui, etɨ?  
\v 22 Jaabadɨ mɨɨro chahano afatanɨcɨnɨno atyɨmeratɨno iicajino. Bu tollɨro chahano agaajaratɨno gaajacafototɨno iicajino.  
\v 23 Jaanegui jinooco amɨɨhai nohojɨma mihicaamo muguubu, nooboro. 
\p  
\v 24 Jaadɨ bu diitoco neehicaubo: Imino magaaja jino muguubunoco. Mɨɨro oono amɨɨhai mohoovɨcɨhicaneriro ufucu amɨɨhaico Moocaani oovɨcɨji. Jaaboro oono uguubumoco janaanɨcɨ acɨjiibo.  
\v 25 Tollɨro bu iicanoma iicaaboco siino janaanɨcɨvɨ acɨjiibo. Jaanotɨ chahanoma iicaaboco mɨɨdɨno iicarunoco dumɨtɨɨcɨjiibo, nooboro. 
\s1 Basutagai Ujusinovɨ Ohoovɨcɨno. 
\p  
\v 26 Jaadɨ bu tollɨro neehicaubo: Jiibadɨ Moocaani aivojɨ jeevahi; miyamɨnaafi jiinɨjefaño siino toogaico abasuuboro cɨgatoobo,  
\v 27 bu seseevedɨ agañiivooboro icaabo cuujehachuta, fucuhachuta icano sifucu, sifucu icano fatyehi. Jaanaa toogai mɨllɨ acho ihiinogairo jusihi diibo gaajacɨtɨnaaca.  
\v 28 Jiinɨje toohoco fiivusuhi itɨconɨ ifahooco. Jaadɨ ideecanoco. Bu jaadɨ ifagaiño ifallahifaño gahafonɨcɨhi.  
\v 29 Jaano ifagaiño ujusicuudɨ ɨcɨnɨcɨcuumo niisugari ihɨcɨfucu agasecusumi. 
\s1 Mostaza Tooɨvɨ Ohoovɨcɨno. 
\r (Mt 13.31-32, 34; Lc 13.18-19) 
\p  
\v 30 Jaadɨ bu neehicaubo: ¿Jinejebadɨ Moocaani aivojɨ jeevahi? ¿Jinejevɨ fɨne mohoovɨcɨji?  
\v 31 Fɨne mostaza noovata tooɨco jiinɨjefaño mabasunɨcɨyɨbadɨ jeevano. Mɨɨro tooyɨ aivo jiinɨjehallɨri iicano noovata ajashuyɨgaiyɨ.  
\v 32 Jaaruho abasucafutucuudɨ jusifihi guiraaho tyɨgaba. Jaahoro coohafeene lliicuvafihi. Jaaho aafeneguiino joomɨ iicuvajirahi.  
\v 33 Jillɨ nooboro Jesu jɨɨbeguehicauhi miyabogoco siinovɨ oovɨcɨɨboro diito agaajajidɨnoro.  
\v 34 Tɨcovono nootɨɨbo, jillɨ siinovɨ oovɨcɨɨboro neehicaubo. Jaanotɨ naha ijɨɨbogomɨnaaco ijeevadɨ paryɨ imino jɨɨbeguehicaubo.  
\v 35 Jaanaa mihiijɨcuudɨ ijɨɨbogomɨnaaco nuubo: Masɨɨ onago muuaivɨ mafatyequi, nooboro.\x + \xo 4:35 \xt Mt 8.23-27; Lc 8.22-25\x* 
\p  
\v 36 Jaadɨ imiyamɨnaaco agalluudɨ Jesumaryo fuumo meenegari. Jaamoma bu sagaaje diito dojɨcutɨ fuuhi.  
\v 37 Jaanaa sefano guibuhuba diitoco feene muuaivɨ ɨcɨuhi. Jaano sihidɨ tyuucai iicauneri diito meenegafaño nɨfaihu gahafehicauhi.  
\v 38 Jaanaa Jesu dojɨcuogavɨ iinigaɨ jeebutahaallɨvɨ cɨgahicauhi. Jaaboco aaicusuumoro nuuhi: Mojɨɨbogomɨnaafi, ¿naa diimeguehi miguijeveneque? noomoro. 
\p  
\v 39 Jaanegui Jesu aaicuuboro guibuhubaco ɨbauhi. Jaadɨ bu muuaico nuubo: ¡Llɨɨvɨcu toonovɨro sɨɨcuto! nuubo. Jaanegui iguibuhuba llɨɨvɨcuuhi. Jaanoro paryɨ imino sɨɨcutucuuno.  
\v 40 Jaadɨ ijɨɨbogomɨnaaco nuubo: ¿Collɨhi sihidɨ mihiguetehi? ¿Nacu Moocaanico mimiyaavogotɨhi? nooboro. 
\p  
\v 41 Jaaneri sihidɨ diito igutuumoro noocasihicauhi: ¿Mɨɨjoho fɨne jaanɨ jino guibuhubamaryo, muuaimaryo icano diiboco: Jii, onoono? noomoro. 
\c 5  
\s1 Gadarenomɨoobo. 
\r (Mt 8.28-34; Lc 8.26-39) 
\p  
\v 1 Jaadɨ fuumo onagoo muuaivɨ Gadarenomɨ jiinɨjejaago.  
\v 2 Jaabo Jesu imeenegafañotɨ iinuubaacaro cɨɨhojɨnojaa iicahicauhɨgotɨ emeimɨvatuubo diibojaa saauhi.  
\v 3 Jaabo cɨɨhojɨno iicahɨgo iicaaboro feehicauhi. Jaaboco mɨɨhaiñooba jɨgaiñehineri duujenɨcutɨhi.  
\v 4 Fiiva foova ihuseneque, itɨhaiñoco icano jɨgaiñehineri sisɨcuurumo. Jaarunoco ihusenehonoco dubaicɨubo, bu itɨhaiñonoco ɨdɨdaheje moonɨubo icano. Jaaboco mɨɨhaiñooba guiinonɨcutɨhi.  
\v 5 Jaabo cuujehachuta, fucuhachuta icano ifagajɨneri cɨɨhojɨnohallɨdɨ coovadiicɨnɨɨboro feehicauhi. Jaabo inoro ihallɨco guiisibaneri tujaacuuboro feehicauhi.  
\v 6 Jaabo Jesuco tehesinotɨro aatyɨmeuboro diibojaago ijinafatyuuboro iguiino memuɨɨvutuuhi.  
\v 7 Jaaboro sefano nuuhi: ¿Jinejeque diimeguehi ɨɨjoho Jesu caamovohɨgo iicaabo Moocaani Achi? Moocaanifañodɨ ɨco neehi: Ɨdaasuno uco moonɨdino, nooboro. 
\p  
\v 8 Jillɨ nuubo ɨmegavɨro Jesu diiboco: Diinucu idiimitɨno ɨjɨ, eneehicauneguiiha. 
\p  
\v 9 Jaanegui Jesu diiboco dilluuhi: ¿Jineje dimomo? nuubo. 
\p Jaanegui iimusuubo: Cuumi tamomo miguiraaneguiiha, nooboro. 
\p  
\v 10 Jaaboro Jesuco jenaauhicauhi: Mɨɨhaico jiicuumitɨ buhɨ galluudino, nooboro.  
\v 11 Jaanaa ifagajɨ fiitɨno sihidɨ faafaimɨ amachumo icauhi.  
\v 12 Jaanegui paryɨ famooro ihɨjɨmɨ Jesuco nuuhi: Mɨɨhaico jaatyo faafaimɨjaa gallu diitofaño mefeequi, noomoro. 
\p  
\v 13 Jaanegui Jesu nuuhi: Jii, tahɨ mofoo, nooboro. Jaanegui tohɨdicu ɨjɨmɨ diibo Gadarenomɨnaafitɨ ihiinoomoro ifaafaimɨfaño fuuhi dos mildɨmofaño. Jaamo ifagajɨtɨ imuuaifaño aaifuumoro macanɨuhi. 
\p  
\v 14 Jaanotɨ diitoco eteemehicamo agaaumoro ifaacuumifaño, bu buhɨgueeje iicajaajefaño icano jɨɨbogomoro fuuhi. Jaanegui asaaumoro meecɨvaumo jineje fɨne onoomaño.  
\v 15 Jaamo Jesujaa asaaumo atyɨmeuhi meimɨ cuumima iicaubo gɨcɨnɨɨbo gaachehufaño jɨɨcɨnɨɨboco, bu imino iicacuuboco icano. Jaaboco aatyɨmeumoro sihidɨ iguiumo.  
\v 16 Jaamoco toonoco aatyɨmeumo jɨɨbuguuhi ihɨjɨmɨma iicauboco omoonɨunoco, bu ifaafaimɨco omoonɨunoco icano.  
\v 17 Jaanegui Jesuco ijiinɨjetɨ galluumo: Fuucu, noomoro. 
\p  
\v 18 Jaanoma iicaubo Jesu meenegafaño ifeequi jɨcafutuuboco ihɨjɨmɨma iicaubo neehicauhi: Ɨɨma saahi, nooboro. 
\p  
\v 19 Jaarunaa Jesu diiboco nuuhi: Chahano diijajaagoro fuucu. Jaaboro diyotoco dɨɨbogo guiraano Aivojɨɨbo Moocaani ɨco ɨɨdaasugooboro ubuheesunoco, nooboro. 
\p  
\v 20 Jaanegui ufuuboro paryɨ Decapoli cuumineri jɨɨbogooboro feehicauhi Jesu diiboco ubuheesuunoco. Jaaneri paryɨ miyamɨnaa jabafiitehicauhi. 
\p  
\v 21 Jaadɨ siino Jesu meenegari onagoo muuaivɨ fatyuuhi. Jahɨgo sihidɨ miyamɨnaa iicojɨvɨ igaivuuhi muuaijɨniri icaubo cojɨvɨ.\x + \xo 5:21 \xt Mt 9.18-26; Lc 8.40-56\x* 
\v 22 Jaanaa sinagogaja aivojɨɨbo Jairo onoobo, diibojaa saauhi. Jaabo Jesuco aatyɨmeuboro iguiino ememuɨɨvutuuboro nuuhi:  
\v 23 Aicɨgai aivo niinovacuuhi goova foobo diigoco dudɨɨcɨto ubuheeteguere iicaqui, nooboro. 
\p  
\v 24 Jaanegui diiboma ufuuboco miyamɨnaa sihidɨ ubucasiumo ijene ñeñejeruhicauhi.  
\v 25 Jaamofeenedɨ saafigo gaigo tɨɨjeheri fahuseecɨ motɨhaitɨ mificabacɨ ɨdɨɨno iicaucuugo.  
\v 26 Jaago fiivaamo taabumɨnaa ataaburunofaño buheetɨgofañovɨro feehicaugo. Paryɨ inɨhɨbamɨco ajaaduhicauhɨgo finɨsucuugo.  
\v 27 Jaago Jesutɨ ɨjɨɨbocasinoco uguubuugoro miyamɨnaafeenedɨ asaaugoro ibujɨnaagotɨ igaachehuco dudɨɨcɨvauhi.  
\v 28 Jillɨ igaachehuco ududɨɨcɨneriro buheeji, noogoro esamaaihicaumaño.  
\v 29 Jaasumiro itɨɨjoho diigoco fiigatyuuhi. Jaanotɨ gaajacɨugo ubuheetecuunoco.  
\v 30 Jaasumiro Jesu gaajacɨuhi ififañotɨ imitya mihiinobadɨ iicaunoco. 
\p Jaanegui imiyamɨnaajaagovɨ ɨɨmeveuboro diitoco nuuhi: ¿Mɨɨjoho tagaachehuco dudɨɨcɨhi? nooboro. 
\p  
\v 31 Jaarunaa ijɨɨbogomɨnaa diiboco nuuhi: Miyamɨnaa oono ɨco ɨjɨmatajerunoco daatyɨmehi. Jaanegui ¿mɨllɨ: ¿Mɨɨjoho uco dudɨɨcɨhi? neehi? noomoro. 
\p  
\v 32 Jaarunaa Jesu fahɨgovaco ɨɨfɨnɨcɨhicauhi ihatyɨmequi: ¿Mɨɨjoho fɨne dudɨɨcɨhi? onoomaño.  
\v 33 Jaanegui diigo sihidɨ vɨvɨ vɨvɨ iigutuugoro ubuheeteunoco agaajacɨugoro diibojaa saauhi. Jaagoro iguiino ememuɨɨvuugoro paryɨ imino jɨɨbuguugo. 
\p  
\v 34 Jaanegui diigoco nuubo: Ñɨba ɨco dimiyaavogo buheesuhi. Jaaneguiiha sajeebɨɨ fuucu, diguihuvatɨ buheetecuuhi, nooboro. 
\p  
\v 35 Jillɨ iimaaubaacaro sinagogaja aivojɨɨbo iijatɨ saatoho jillɨ noomoro saauhi: Daicɨgai guijevecuuhi. Fɨne Mojɨɨbogomɨnaafico acasivusuno, noomoro. 
\p  
\v 36 Jaanoco Jesu uguubuuboro isinagogaja aivojɨɨboco nuuhi: Diguetejirahana, jillɨ miyaavogo, nooboro fuubo. 
\p  
\v 37 Jaaboro mɨɨhaiñooba diiboma ufuunoco imuguutɨɨbo ɨdɨɨmomaryo Pedro, Jacoobo, Jua Jacoobo nahabo icamomaryo fuubo.  
\v 38 Jaamo isinagogaja aivojɨɨbo iijavɨ ɨɨfutuuhɨ atyɨmeuhi gañuhusuno omoonɨunoco, miyamɨnaa ataacasiunoco, agaibacasiunoco icano.  
\v 39 Jaanegui Jesu ɨjɨcafutuuboro diitoco nuuhi: ¿Jinejeri guiraacani gañuhusuno mɨsɨramaaihi? ¿Collɨhi mataacasihi? Guijevetɨgo. Jillɨ cɨgago bagocaja, nooboro. 
\p  
\v 40 Jaarunaa diiboco dejecuhicaumo. Jaaneguiiha Jesu paryɨɨcɨno famoocoro jahisivɨ ihiinusuuboro caani, seejɨ iicamɨsicoro satyuubo, bu diiboma asaaumo iicamomaryo fuubo tobagocaja iicauhɨgo.  
\v 41 Jaaboro diigoco ihusetɨ agaayɨcɨuboro hebreo iijɨri nuuhi: Talita, cumi. nooboro. Jillɨ, bagocaja, ɨco neehi: Gañiivo, eneejiruno. 
\p  
\v 42 Jaasumiro tobagocaja agañiivuugoro ɨgucuuhi. Jaago tusumi fahuseecɨ motɨhaitɨ mificabacɨ ɨdɨɨno ficabava icacuuhi. Jaaneri miyamɨnaa sihidɨ igutuuhi.  
\v 43 Jaamoco Jesu imino faguuhi: Mɨɨco mɨjɨɨbeguedino, nooboro. Jaaboro tajɨɨbaubo: Tobagocajaco mamachusu, nooboro. 
\c 6  
\s1 Jesu Nazarevɨ Icahi. 
\r (Mt 13.53-58; Lc 4.16-30) 
\p  
\v 1 Jaadɨ Jesu toonotɨ ufuuboro ijiinɨjejaagovɨ siino uumiubo. Jaaboma ijɨɨbogomɨnaa fuuhi.  
\v 2 Jaadɨ judiomɨ jaguisɨfucu iicacuudɨ tɨcovaubo ɨjɨɨbogoobo sinagogajafaño. Jaanoco sihidɨ miyamɨnaa uguubumo sihidɨ ajabafiituumoro neehicauhi: ¿Cuucatɨ fɨne gaajaabo paryɨ jinehejeque? ¿Mɨllɨ fɨne diibo igaajaco gaayɨcɨuhi? Mee jino agaajaratɨnehejeque moonɨɨbo, noomoro.  
\v 3 Mɨɨro du jaanɨ ɨmohobujene dudɨcamaajemɨnaafi Maria achi, Jacoobo, Jose, Juda, Simon icamo nahabo, tollɨro bu jino inagomɨ mɨɨhaifeeneri icahi, noomoro diibotɨ sɨfiiratehicaumo. 
\p  
\v 4 Jaaneguiiha Jesu diitoco nuuhi: Moocaani iimaamɨnaafico fahɨgovaoto bocɨguefihi. Jaanotɨ ijiinɨjeoto, iyoto, iijaoto icano bocɨgotatɨhi, nooboro. 
\p  
\v 5 Jaanoma iicaubo imityaco eetavuutɨɨbo, mɨɨdɨmocoro iguihuvaumotɨ buheesuubo ihuseque ihallɨ ificuuneri.  
\v 6 Jaamo imiyaavuguutɨneri sihidɨ eetyehicaubo. Jaanobuunatɨ Jesu ifiitɨ cuumijeri feehicauhi jɨɨbogooboro.  
\v 7 Jaadɨ coovaubo ijɨɨbogomɨnaaco fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨmoco.\x + \xo 6:7 \xt Mt 12.5-15; Lc 9.1-6\x* Jaaboro diitoco galluubo miimɨsiicɨsaajeri. Jaaboro iimitɨno ɨjɨmɨco buhɨ igavaracuqui mityaco aacɨuboro  
\v 8 diitoco nuubo: Jinejebaco masatyedino. Jɨɨhaivɨ ɨdɨɨnocoro queseico masatyo. Jaanotɨ lleegucubaco, duviricubaco, nɨhɨbamɨbaco icano masatyedino amɨɨhai niivɨgai meehevɨ.  
\v 9 Bu saapaajequere tɨhaipaajeque mɨjɨcafoto, bu michehucɨ mɨjɨcafetedino saachehumaryo mofoo.  
\v 10 Jaamo coojaavɨhacho mɨhɨfotojafañoro mihica, siijafaño, bu siijafaño icatɨno. Jari tomañotɨ mofoodɨ toojatɨ mihiino.  
\v 11 Jaanotɨ comañovɨ acho amɨɨhaico agaayɨcɨtɨhachiijɨ, uguubutɨhachiijɨ icano toonotɨ mihiinomoro amɨɨhai tɨhaipaajeguiino jiinɨco toonovɨ matatacu jei diito iimitɨco ijɨɨbeguequi, nooboro. 
\p  
\v 12 Jaanegui ufuumoro miyamɨnaaco jɨɨbogomoro feehicauhi iimitɨco ijeevesuqui.  
\v 13 Bu tollɨro sihidɨ buhɨ gañɨɨhicaumo iimitɨno ɨjɨmɨco, bu iguihuvamoco dɨɨrɨbari ejeesumoro buheesuhicaumo icano.  
\v 14 Jaanaaca toojiinɨjeo aivojɨɨbo Herode\f + \fr 6:14 \ft (Mt 12.1-12; Lc 9.7-9) Herode Imityaabo onoobo Jesu ifiivuusumi iicaubo chuumucuuhi. Tusumi diibo seemene Herode Antipa onoobo icauhi.\f* guubuuhi Jesuditɨ fahɨgovadɨ ɨjɨɨbocasihunoco. Jaanoco saatoho neehicauhi: Diiboro Jua Nitɨmɨnaafi siino ubuheeteebe. Jaamaño sihidɨ mityama icaabo, noomoro. 
\p  
\v 15 Jaanotɨ saatoho neehicauhi: Jaanɨ Moocaani iimaamɨnaafi Elia, noomoro. 
\p Jaanotɨ saatoho neehicauhi: Jaanɨ sɨɨcɨje Moocaani iimaamɨnaa iicaubadɨ iicaabo, noomoro. 
\p  
\v 16 Jaanoco Herode uguubuuboro nuuhi: Diiboro Jua, uujoho iinigaɨco iquitɨcɨsuubo dojɨcuvɨro siino ubuheeteebe, nooboro. 
\p  
\v 17 Mɨɨro Herodia noojɨri Herode atajɨɨbauneguiiha Juaco isisɨmoro cɨvojanɨumo. Herode inahabo Felipe taaba Herodiaco ɨcɨubo.  
\v 18 Jaanegui Jua Herodeque: Imitɨno dinahabo taabama idiicano, neehicauhi. 
\p  
\v 19 Jaanoma iicago Herodia Juaco ɨjɨɨhegueguere gaicaausuhicaujirahi.  
\v 20 Jaarunaa Herode Jua jeebɨɨ ɨtɨcovonoco, iiminoco icano gaajahicauhi. Jaanotɨ iigotooboro diiboco mɨllɨ moonɨhicautɨhi. Diibo onoonoco gaajatɨruubo jillɨ imino guubunɨcɨhicaubo.  
\v 21 Jaana Herodia diiboco agaicaausuujifucuvɨ ɨfutuuhi. Mɨɨro Herode ifiivu ficabavɨ ɨɨfutufucu iicauneguiiha jɨɨbaimoco eetavuuhi. Jaaboro imiyamɨnaaco cuuhuvaubo ihamocasimɨnaa aivojɨtoco, bu Galilea jiinɨje bocɨfimoco, bu tajɨɨbamɨnaaco icano diitoma imachuqui.  
\v 22 Jaanaa Herodia aicɨgai ufuugoro diito ɨmefeenevɨ gaaseteuhi. Jaanoco Herode, bu diiboma iicaumo icano imuguuhi. Jaaneguiiha ihaivojɨɨbo Herode tobagocajaco nuuhi: Idiimogonoco uco dillu ɨco acɨqui.  
\v 23 Miyanotɨro Moocaani momofeenedɨ ɨco neehi: Paryɨ uco idillunoco ɨco acɨji, paryɨ tabusumije icarunotɨfeenedɨ, nooboro. 
\p  
\v 24 Jaanegui ufuugoro seejɨco nuutugo: ¿Jinejeque dilluji? noogoro. 
\p Jaanegui seejɨ nuuhi: Jua Nitɨmɨnaafi nigaɨco dillu, noogoro. 
\p  
\v 25 Jaanegui tobagocaja ihaivojɨɨbojaa goovanogayɨ ufuugoro diiboco nuutuhi: Jisumiro imeguehi butajefaño Jua Nitɨmɨnaafi nigaɨco uco adaacɨnoco, noogoro. 
\p  
\v 26 Jaaneri Herode sihidɨ ɨdaasuvuhi. Jaarunaa diigoco Moocaani momofeenedɨ unuucuneguiiha, bu diiboma iicaumo uguubuucuneguiiha icano diigoco unuunoco bañɨsugutɨɨbo.  
\v 27 Jaanegui Iherode tusumiro amocasimɨnaafico atajɨɨbauboro galluuhi Jua Nitɨmɨnaafi nigaɨco isɨvaqui.  
\v 28 Jaanegui ihamocasimɨnaafi ufuuboro cɨvojafaño icaubo nigaɨco iquitɨcɨuboro butajefa sɨvaaubo. Jaayɨco tobagocajaco acɨubo, bu jaayɨco diigo seejɨco acɨtuuhi icano. 
\p  
\v 29 Jaanoco Jua jɨɨbogomɨnaa uguubuumoro saauhi. Jaamoro diibo ifiico ɨɨcɨjeumoro cɨɨhojɨfaño ficuuhi. 
\s1 Jesu Machusuhi Sahuse Mildɨmoco, Aivo Ajashutɨmoco. 
\r (Mt 14.13-21; Lc 9.10-17; Jn 6.1-14) 
\p  
\v 30 Jaadɨ Jesujaa iminɨsumɨnaa iigaivuumoro diiboco jɨɨbeguehicauhi paryɨ omoonɨuno ɨjɨɨbuguno iicanoco.  
\v 31 Jaarunaa Jesu diitoco nuuhi: Masɨɨ majaguisɨtequi sihɨgo sɨcaihɨgovɨ, nooboro. Mɨɨro diitojaa sihidɨ miyamɨnaa asaamo, ofoomo icano feehicauhi. Jaaneri amachujiru situba chahahicauhi.  
\v 32 Jaanegui Jesu ijɨɨbogomɨnaamaryo meenegari sihɨgo sɨcaihɨgovɨ fuuhi.  
\v 33 Jaarunaa guiraamo ufuunoco atyɨmeuhi. Jaamoro Jesumɨ iicaunoco agaajacɨumoro faacuumivaoto isidɨ diito dojɨcutɨ jinoocɨnɨuhi. Jaamo ihɨmegaro tomañovɨ ɨfutuumo.  
\v 34 Jaanaa Jesu imeenegafañotɨ iinuubo sihidɨ miyamɨnaaco atyɨmeuhi. Jaanoma iicaubo diitoco sihidɨ ɨdaasuguuhi ovejamɨ itoomomɨnaafima achahamobadɨ iicauneguiiha. Jaaboro fanoovaco sihidɨ diitoco jɨɨbeguehicauhi.  
\v 35 Jaanaa iijɨcuunegui ijɨɨbogomɨnaa asaaumoro diiboco nuuhi: Mihiijɨcuuhi. Jaanomaryo bu jimañovɨ mɨɨhaiñooba iijano chahahi.  
\v 36 Jaaneguiiha gallucu miyamɨnaaco ifiitɨcuumijaago, bu ifiitɨjajejaago icano ofoomoro machutatɨ inaajequi. Mɨɨro imachutama chahamo, noomoro. 
\p  
\v 37 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Amɨɨhairyo diitoco mamachusu, nooboro. 
\p Jaanegui dilluumo: ¿Jaamo jino dosciento denarioriro maahunoco manaajeteji paryɨ diitoco mamachusuqui? noomoro. 
\p  
\v 38 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: ¿Mɨnoodɨno nacu amɨɨhaima maahuno icahi? Ene, memeecɨto, nooboro. 
\p Jaanegui emeecɨjeumoro nuumo: Sahuse ɨcava, bu miimɨsiicɨ taavaabomɨsi icano, noomoro. 
\p  
\v 39 Jaanegui famoocoro tajɨɨbaubo saatoho simañovɨ, saatoho simañovɨ icano icasɨcamaaiqui ñaavahuhallɨvɨ.  
\v 40 Jaanegui casɨɨcamaaiumo ciendɨmova saaje, cincuentadɨmova saaje icano.  
\v 41 Jaadɨ Jesu gaayɨuhi ihusefaño sahusedɨno imaahuno iicaunoco, bu itaavaabomɨsico icano. Jaaboro niquejeque emeecɨɨboro toonohallɨvɨ Moocaanima iimaaubo. Jaadɨ tohɨcajeque iibacuuboro ijɨɨbogomɨnaaco acɨubo miyamɨnaama ihɨfequi. Jaadɨ bu itaavaabomɨsico tollɨro ɨɨfuumo paryɨ famoomaryo.  
\v 42 Jaanoco amachuumoro paryɨ tuvaumo.  
\v 43 Jaano atyuuvoco ananɨumo jɨiibaiñoco gahafusuuhi fahuseecɨ motɨhaitɨ miibaicɨ ɨdɨɨno, bu itaavaabomɨsi atyuuvo icanoco.  
\v 44 Jaanoco amachuumo cinco mildɨmou gaifiimɨ. 
\s1 Muuaihallɨdɨ Jesu Ɨɨgono. 
\r (Mt 14.22-33; Jn 6.15-21) 
\p  
\v 45 Jaadɨ Jesu ijɨɨbogomɨnaaco galluuhi ihɨmega imeenegari onagoo muuaivɨ Betsaida cuumijaagovɨ ifatyequi miyamɨnaaco diibo ifitacuunohachuta.  
\v 46 Jaadɨ diitoco ifitacuuboro ifagajɨjaago fuubo Moocaanima ihiimaaqui.  
\v 47 Jaanaa cɨvucuhɨ ijɨɨbogomɨnaa imeenegari ufuumo feene muuairi icacuuhi. Jaanotɨ diibo inoro tahɨ isi icauhi.  
\v 48 Jaabo atyɨmeuhi diitoco sefano buhudurumoco guibuhuba sihɨgovɨro ebecasuhicaunoco. Jaanaa diibo jari cuujetavɨ diitojaago saauhi nɨfaihuhallɨdɨ ɨgooboro. Jaabo diitoco fatyuujirahi.  
\v 49-50 Jaabo nɨfaihuhallɨdɨ asaaunoco paryɨ famooro aatyɨmeumoro gaibacasiuhi: Fɨne ɨjɨ, noomoro igutuuhi. 
\p Jaarunaa diitoco nuubo: ¡Mequehecu! ¡Mihiguetejirahana! Uujoho, nooboro diitojaa jɨcafutuubo imeenegafaño. 
\p  
\v 51 Jaasumiro iguibuhuba sɨɨcutuuhi. Jaaneri diito sihidɨro eetyeuhi.  
\v 52 Jillɨ bu gaajacurumo esɨcɨnɨutɨhi maahunoco iguiraatusuunoco, jillɨ diitoco ijeebɨɨno ucuhufunuutumaño. 
\s1 Genesarevɨ Iguihuvamoco Jesu Buheesuhi. 
\r (Mt 14.34-36) 
\p  
\v 53 Jaamo imuuaico oonegueehivɨ afatyuudɨ ɨɨfutuumoro cañavutuuhi Genesare cuumi nagueehivɨ.  
\v 54 Jaamo imeenegafañotɨ iinuumaacaro Jesuco miyamɨnaa gaajacɨuhi.  
\v 55 Jaamoro faacuumivariro jinoocɨnɨumo. Jaamoro tɨcovaumo iguihuvamoco cɨgaiijeneri acañɨmo Jesu tahɨ icahi onoohɨgo.  
\v 56 Jaabo fahɨgovadɨ ofoohɨgo imɨɨdɨcuumijeri, iguiraacuumijeri, bu buhɨ iicajajeri icano ofoohɨgo goohasinofaño iguihuvamoco ificuumoro Jesuco neehicauhi: Jillɨ digaachehujɨnibaco dudɨɨcɨsu, noomoro. Jaamo paryɨ diibo gaachehujɨnibaco ududɨɨcɨmo buheetehicauhi. 
\c 7  
\s1 Miyamɨnaaco Ɨmɨhɨninɨno. 
\r (Mt 15.1-9) 
\p  
\v 1 Jaanaa Jerusaletɨ asaaumo fariseomɨ, bu caatɨnɨmɨnaaoto icamo Jesujaa igaivuuhi.  
\v 2 Jaamo atyɨmeuhi Jesu jɨɨbogomɨnaa mɨhɨniva usejeri nitamaaitɨmo amachuunoco.  
\v 3 Mɨɨro jaamo fariseomɨ, bu paryɨ judiomɨ icamo sɨɨcɨjemɨnaa jeevamaajequere ɨsɨvamoro itɨconɨ iminehihiica initamaaitɨsumi machutatɨmo.  
\v 4 Jaamo bu naajete asijaagotɨ asaamo itɨconɨ initamaaitɨsumihiica machutatɨmo. Mɨɨro jillɨ sɨɨcɨjemɨnaa jeevamaajequere sɨvamo, oono adutahilluno, bu guirihilluno, bu aarɨcuhilluneje icano nitɨnejequere moonɨmo.  
\v 5 Jaamaño fariseomɨ, bu caatɨnɨmɨnaa icamo Jesuco dilluuhi: ¿Collɨhi dijɨɨbogomɨnaa amiyato jeevamaajebadɨ moonɨtɨmo mɨhɨniva usejeri machuhi? noomoro. 
\p  
\v 6 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Miyaanoco jahi amɨɨhaitɨ Isaia caatɨnɨuhi amɨɨhai bañɨsumɨnaa mihicamoco. Jillɨ caatɨnɨubo: 
\q1 Jiicuumi uco jillɨ tɨcovono iijɨriro bocɨguehicahi. Jaarumo jeebɨɨno uuditɨ tehesino icahi.  
\v 7 Jillɨ iigaivomoro uco imehicarahi. Jaarunaa uuri bañɨsuquimaaimo. Jillɨ amɨɨhai jɨɨbogono, tɨcovo miyamɨnaa jɨɨbogonoro. Jaarunoco Moocaani tajɨɨbajɨ, meneehicahi, nooboro. 
\m  
\v 8 Mɨɨro amɨɨhai Moocaani tajɨɨbajɨco mejeevesumoro miyamɨnaa iijɨcoro magaayɨcɨhi. Oono guirihilluno, adutahilluno icano nitɨnehejequere aivo guiraano meheetavehicahi, nuubo Jesu. 
\p  
\v 9 Jaaboro bu nuubo: Jillɨ toono amɨɨhai jeevamaajequere mɨsɨvamoro Moocaani tajɨɨbaco uufocovɨ mejeevesuhi.  
\v 10 Mɨɨro Moise nuuhi: Gaijɨ diicaanico, diiseejɨco icano. Jaanotɨ caanico, seejɨco icano imitɨno onooboco miyanotɨro guijevesu, nooboro.  
\v 11 Jaanotɨ amɨɨhai monoonɨcɨhi miyamɨnaaco: Amɨɨhai caanimɨco monootahi: Ɨco amusujitɨhi, paryɨ uuma iicano Corban, noomoro Moocaanico ɨjɨbaicuuno eneejiruno.  
\v 12 Jillɨ amɨɨhai monoomaño caanico, seejɨco icano mahamususuhicatɨhi.  
\v 13 Jaamaño amɨɨhai Moocaani iijɨco majabatusuhi amɨɨhai jeevamaajequere sifiitɨ, sifiitɨ icano mafatyusumaño. Jaamo jiibadɨje iicanehejequere guiraano aivo meheetavehicahi, nooboro. 
\p  
\v 14 Jaaboro siino Jesu miyamɨnaaco ocoovauboro nuuhi: Famooro uco muguubunɨcɨ. Jaamoro magaaja:\x + \xo 7:14 \xt Mt 12.10-20\x* 
\v 15 Chahano aivo isitɨ miyamɨnaafaño ofoonoro diitoco ɨmɨhɨninɨjiruno. Jaanotɨ naha ijeebɨɨfañotɨ asaano miyamɨnaaco mɨhɨninɨhi.  
\v 16 Jinoco amɨɨhai nohojɨma mihicamo muguubu, nooboro.\f + \fr 7:16 \ft Sahaamefaño ficuutɨmo: Jinoco amɨɨhai nohojɨma mihicamo muguubu, onoonoco.\f* 
\p  
\v 17 Jaadɨ imiyamɨnaaco ejeevesuuboro jaahe fuubo. Jaaboco ijɨɨbogomɨnaa toonotɨ dilluhi.  
\v 18 Jaanegui diitoco nuubo: ¿Nacu bu tollɨro amɨɨhai, amɨɨhai esɨcɨnɨbama machahahi? ¿Nacu magaajatɨhi? Mɨɨro oono paryɨ isitɨ miyamɨnaafaño ofoono diitoco mɨhɨninɨtɨhi  
\v 19 ihesamaajefaño ofootɨmaño. Mɨɨro jillɨ iibafañodɨ ofoonoro miyamɨnaafañotɨ iinonɨcɨhi. Jillɨ neehicaubo, paryɨ machuta mɨhɨnivatɨhi eneejirunoco.  
\v 20 Jaanotɨ naha: Miyamɨnaa jeebɨɨfañotɨ ihiinono miyamɨnaaco mɨhɨninɨhi.  
\v 21 Mɨɨro miyamɨnaa jeebɨɨfañotɨ saanɨcɨno iimitɨnoono esamaajene, ajevaneheje, nanivaneheje, gaicaauneje,  
\v 22 sifi taabama, bu sifigo tajema icaneheje, sitanoco imogoneheje, paryɨ imitɨneheje, bañɨfiirano, fanoova imitɨ imoyɨɨcɨneheje, sɨcamaño jɨɨbocasineheje, iino allɨtɨro jɨɨheveneheje, quehe quehe icaneheje, ihesɨcɨnɨbama achahaneheje icano.  
\v 23 Jaano paryɨ jino imitɨ ijeebɨɨfañotɨ asaano miyamɨnaaco mɨhɨninɨcɨhi, nooboro. 
\p  
\v 24 Jaadɨ toonotɨ Jesu fuuhi Tiro cuumijevɨ.\f + \fr 7:24 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: Tiro, Sidon cuumijenevɨ, onoonoco.\f* Jahɨ saja iijafaño jɨcafutuubo: Mɨɨhaiñooba uco gaajacɨdino, nooboro. Jaarunaa tahɨ diibo iicaunoco gaajacɨumo.  
\v 25 Bu tollɨro saafigo gaigo ille emeimɨvovatuugo Jesutɨ guubuuhi. Jaanegui diibojaa ufuugoro diiboguiino memuɨɨvutuugo.  
\v 26 Jaago siicuumiogo griegomɨogou, sirofenicia icano jiinɨjemɨnaagou. Jaago Jesujaa asaaugoro diiboco dilluvauhi illefañotɨ ihɨjɨco iinusuqui.  
\v 27 Jaarunaa Jesu diigoco nuuhi: Jaafahiica iseeme itɨconɨ amachumoro tuvahi imijitɨruno iseeme machutaaco mudumɨtɨɨcɨmoro jɨcumɨco mahacɨno, nooboro. 
\p  
\v 28 Jaanegui diigo nuuhi: Jɨɨhɨ, miyaano tollɨ Aivojɨɨbo. Jaarunaaca iseeme suuvɨco guiinotɨ jɨcumɨ machufihi, noogoro. 
\p  
\v 29 Jaanegui Jesu diigoco nuuhi: Jɨɨ, miyaanoco neehi. Fuucu, daicɨgaitɨ ihɨjɨ iinucuuhi, nooboro. 
\p  
\v 30 Jaanegui ufuugo iijavɨ ɨɨfutuudɨ atyɨmeteugo illeque icɨgaiijefaño icagoco diigotɨ ihɨjɨ ihiinucunobuuna. 
\s1 Jesu Buheesuhi Ihiimaatɨɨboco. 
\p  
\v 31 Jaadɨ siino Jesu Tiro cuumijetɨ uhuumiubo Sidon jiinɨjefeenedɨ fatyuuhi, bu Decapoli cuuminofeenedɨ icano. Jaabo asaaubo gaseuhi Galilea muuaijɨnivɨ.  
\v 32 Jahɨ diibojaa sɨvaumo inohojɨno uguubutɨɨbo llaallabano ihiimaauboco. Jaamoro Jesuco dilluumo ihuseque diibohallɨ ificuqui.  
\v 33 Jaanegui Jesu ijeevadɨ diiboco asatyuuboro inohojɨnoco ihusegaiñeri guryiinɨuhi. Jaadɨ ɨjɨɨrebamaaiuboro inejebaco dudɨɨcɨuhi.  
\v 34 Jaaboro niquejeque emeecɨuboro sefano ajaguisɨuboro hebreo iijɨri: Efeta, nuuhi: Faayacafoto, eneejiruno. 
\p  
\v 35 Jaasumiro diiboco inohojɨno faayacafutuuhi, bu inejeba ɨmɨtauno sinafutuuhi icano. Jaaneri imino iimaacuubo.  
\v 36 Jaaboro Jesu diitoco faguuhi: Mɨɨhaiñoobaco mɨjɨɨbeguedino, nooboro. Jaarunaaca afaguurunofaño janaanɨcɨvɨro jɨɨbogomoro feehicaumo.  
\v 37 Jaaneri sihidɨ ajabafiituumoro neehicaumo: Paryɨ fanoovaco imino moonɨɨbo, uguubutɨmejeque guubusuubo, ihiimaatɨmejeque iimaasuubo icano, noomoro. 
\c 8  
\s1 Jesu Siino Sihidɨ Miyamɨnaaco Machusuhi. 
\r (Mt 15.32-39) 
\p  
\v 1 Jaasumi sihidɨ miyamɨnaa siino igaivuuhi. Jaarumo imachutama chahauhi. Jaanegui Jesu ijɨɨbogomɨnaaco ocoovauboro nuuhi:  
\v 2 Ɨdaasuguehi jito miyamɨnaaco mifucucɨ, safucu ɨdɨɨno jino uuma icacuumo. Jaamaño amachujiruno imachuta chahacuhi.  
\v 3 Jaamo machutɨmoco ijaanojaago galluuruva jɨɨhaivɨ ajebari nacatejirumo. Mɨɨro diitotɨ saatoho tehesinotɨ saahinɨhi, nooboro. 
\p  
\v 4 Jaanegui ijɨɨbogomɨnaa diiboco nuuhi: ¿Mɨllɨ bu mamachusujirahi jino mɨɨhaiñooba iijano achahɨgo mihicamo? noomoro. 
\p  
\v 5 Jaanegui Jesu diitoco dilluuhi: ¿Nacu mɨnoodɨno amɨɨhai maahuno icahi? nooboro. 
\p Jaanegui diito nuuhi: Sahuse juugahusetɨ mihɨcacɨ ɨdɨɨno, noomoro. 
\p  
\v 6 Jaanegui tajɨɨbaubo miyamɨnaa baavɨ icasɨɨcamaaiqui. Jaaboro imaahunoco ihusefaño agaayɨcɨuboro Moocaanima tohɨcajehallɨvɨ iimaaubo. Jaadɨ tohɨcajeque iquisicuuboro ijɨɨbogomɨnaaco acɨubo. Jaanoco diito imiyamɨnaama ɨfuuhi.  
\v 7 Jaabadɨro bu mɨɨdɨno taavatɨ iicaumoco Jesu tollɨro Moocaanima ihiimaauboro diitoco acɨuhi imiyamɨnaama ihɨfequi.  
\v 8 Jaanoco famooro amachuumo sihidɨ tuvauhi. Jaadɨ ihatyuuvoco nanɨumo gahafusuuhi sahuse juugahusetɨ miibaicɨ ɨdɨɨno.  
\v 9 Jaanoco amachuumo cuatro mildɨmo janaanɨcɨ iicaumo. Jaadɨ jari diitoco Jesu galluuhi.  
\v 10 Jaadɨ ijɨɨbogomɨnaama meenegafaño ɨjɨcafutuumoro fuuhi Damanuta jiinɨjevɨ. 
\s1 Fariseomɨ Niquejeo Jɨɨbogoco Dilluhi. 
\r (Mt 16.1-4) 
\p  
\v 11 Jaana fariseomɨ asaaumoro Jesuma iimaacasihicauhi. Jaamoro jillɨ ɨfurumo ɨnɨsumo diiboco dilluuhi: Eneecata niquejeo mityaco mɨɨhaico dɨhɨfusu, noomoro. 
\p  
\v 12 Jaanegui Jesu ijeebɨɨfañodɨ sefano ajaguisɨuboro nuuhi: ¿Collɨhi jisumio miyamɨnaa niquejeo mityaco dilluhi? Miyanotɨro, amɨɨhaico neehi: Jimiyamɨnaaco niquejeo mitya ɨɨfusurajitɨhi, nooboro  
\v 13 diito ifariseomɨco ejeevesuuboro siino meenegafa ɨjɨcafutuuboro onagoo muuaivɨ ijɨɨbogomɨnaama fatyuubo. 
\s1 Fariseomɨ Juurisutaguiijɨ. 
\r (Mt 16.5-12) 
\p  
\v 14 Jaamo jabajeeveuhi machutaaco satyuutɨmo. Sahɨcagayɨro imaahuhɨca diitoma imeenegafaño icauhi.  
\v 15 Jahɨ diitoco Jesu nuuhi: Magaihuɨnɨ icɨgusuno mihica fariseomɨ, Herode icamo juurisutaguiijɨnotɨ, nooboro. 
\p  
\v 16 Jaaneri ijɨɨbogomɨnaa sanomɨro noocasihicauhi: Fɨne añɨmɨnaa maahunoco mɨsɨvatɨneguiiha ollɨ noobo, noomoro. 
\p  
\v 17 Onoocasinoco Jesu agaajacɨuboro diitoco nuuhi: ¿Collɨhi maahunoma machahanoco monoocasihi? ¿Nacu aivo magaajatɨhi, mehesɨcɨnɨcuutɨhi? Cuhufocani amɨɨhai jeebɨɨno fɨne.  
\v 18 Amɨɨhai aallɨɨnoma mihicarumo mahatyɨmetɨhi, monohojɨvarumo muguubutɨhi. Jaana mehesɨcɨnɨtɨhi sahusedɨno maahunoco cinco mildɨmoma ɨɨfuusumi.  
\v 19 ¿Nacu mɨnoodɨɨbaiva ihatyuuvoco mananɨuhi? nooboro. 
\p Jaanegui diito nuuhi: Fahuseecɨ motɨhaitɨ miibaicɨ ɨdɨɨno, noomoro. 
\p  
\v 20 Jaadɨ bu nuubo: Jaana sahuse juugahusetɨ miibaicɨco cuatro mildɨmoma ɨɨfuusumi. ¿Nacu mɨnoodɨɨbaivaco mananɨumo magahafusuuhi? nooboro. 
\p Jaanegui iimusuumo: Sahuse juugahusetɨ miibaicɨ ɨdɨɨno, noomoro. 
\p  
\v 21 Jaanegui diitoco nuubo: Jaanoco jaana mehesɨcɨnɨtɨhi, nooboro. 
\s1 Jesu Betsaidavɨ Aatyɨmetɨɨboco Buheesuhi. 
\p  
\v 22 Jaanobuunatɨ Betsaidavɨ ɨɨfutuumo. Jahɨ Jesujaa aatyɨmetɨɨboco sɨvaumo: Diiboco dudɨɨcɨ, noomoro. 
\p  
\v 23 Jaanegui Jesu diiboco ihusetɨ agaayɨcɨuboro tuucuumigayɨtɨ buhɨgovɨ satyuuhi. Jaaboro ihaallɨɨcɨco ijɨɨreri amaisuuboro ihuseque ihallɨvɨ ficuuhi. Jaaboro diiboco dilluuhi: ¿Naa, mɨɨvɨgayɨ daatyɨmehi? nooboro. 
\p  
\v 24 Jaanegui diibo emeecɨuboro nuuhi: Miyamɨnaaco ɨmohonobadɨ jeevamoco atyɨmehi. Jaarumo ɨguehi, nooboro. 
\p  
\v 25 Jaanegui Jesu siino ihuseque ihaallɨɨhallɨvɨ ficuuhi. Jaadɨ siino emeecɨuhɨgo ɨvɨ diiboco ihaallɨɨ imitucuuhi. Foovono paryɨ imino atyɨmecuubo.  
\v 26 Jaadɨ Jesu diiboco iijajaa agalluuboro imino faguuhi: Cuumijaa feedino, nooboro. 
\s1 Pedro Jɨɨbeguehi: Diibo Cristo Asaaujiibo Jesu Iicanoco. 
\r (Mt 16.13-20; Lc 9.18-21) 
\p  
\v 27 Jaanobuunatɨ Jesu ijɨɨbogomɨnaama fuuhi Cesarea de Filipo cuuminojaago jahɨ jɨɨhaivɨ dilluubo ijɨɨbogomɨnaaco: ¿Nacu uuditɨ, mɨllɨ miyamɨnaa neehicamo? nooboro. 
\p  
\v 28 Jaanegui nuumo: Jua Nitɨmɨnaafi, saatoho neehicahi. Jaanotɨ saatoho: Elia, neehicahi. Jaanotɨ saatoho: Cajaanɨhacho fɨne sɨɨcɨjeototɨ Moocaani iimaamɨnaafi iicaabo, neehicahi, noomoro. 
\p  
\v 29 Jaanegui diitoco dilluubo: ¿Jaana amɨɨhai, mɨɨjoho uujoho iicanoco meneehicahi? nooboro. 
\p Jaanegui diiboco Pedro iimusuhi: Ɨɨjoho Cristo, nooboro. 
\p  
\v 30 Jaarunaa Jesu diitoco faguuhi: Mɨɨhaiñoobaco mɨjɨɨbeguedino, nooboro. 
\s1 Jesu Iguijevejinoco Jɨɨbeguehi. 
\r (Mt 16.21-28; Lc 9.22-27) 
\p  
\v 31 Jaadɨ tɨconɨubo diitoco ɨjɨɨbuguubo. Uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo guiraajino ɨdaasuno iicano. Quillahuto iijɨtɨ sacerdotemɨ aivojɨtotɨ, caatɨnɨmɨnaa icamo guiraano uco jɨɨheveji. Jaamoro uco gaicaausujimo. Jaaruubo uujoho mifucucɨ, safucu icanotɨ siino buheeteji, nooboro.  
\v 32 Jillɨ diitoco foovono nuubo. Jaanegui Pedro buhɨgovɨ ijeevadɨ Jesuco asatyuuboro tɨconɨurahi ɨɨbaabo.  
\v 33 Jaarunaa Jesu acajebeveuboro ijɨɨbogomɨnaaco emeecɨuboro Pedroco ɨɨbauhi: ¡Uutɨ buhɨgovɨ minifoto ɨɨjoho Satanas idiicaabo! Jillɨ dihesamaaje Moocaani esamaajebadɨ jeevatɨhi. Jillɨ miyamɨnaa esamaajebadɨro jeevahi, nooboro.  
\v 34 Jesu ijɨɨbogomɨnaa, bu miyamɨnaa icamoco ocoovauboro nuuhi: Cajaanɨhacho tadyojɨcutɨ asaanoco idiimogoobo difiico guiinodɨ ficu. Jaaboro ifiico ɨdaasuno omoonɨsujinoco iguitɨɨbo tadyojɨcutɨ disaa.\f + \fr 8:34 \ft Sahaamefaño noono: Jaaboro diguijeve ɨmohobujeque dɨcɨɨbo tadyojɨcutɨ disaa.\f* 
\v 35 Mɨɨro ifiico agaijɨɨbo ifiico mɨtasuji. Jaanotɨ taajɨguiinodɨ, bu tajɨɨbogo iijɨguiinodɨ icano ifiico imɨtasuubo, ifiico taajasuji.  
\v 36 ¿Nacu mɨllɨtɨ imijiruno miyamɨnaafi paryɨ jiinɨje busumijeque gaayɨcɨruubo ijeebɨɨco imɨtasuruva?  
\v 37 ¿Nacu mɨnoodɨno fɨne jaadujiruubo ijeebɨɨco itaajasuqui?  
\v 38 Jaabadɨ cajaanɨhacho uutɨ, tajɨɨbogojɨtɨ icano jisumio miyamɨnaa jino Moocaani jeevesumɨnaafeenevɨ unucufeveebetɨ, bu tollɨro uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo nucufeveji johono Guihirubi aivojɨri itoomomɨnaama asaadɨ, nooboro neehicauhi. 
\c 9  
\p  
\v 1 Jaadɨ bu neehicaubo: Miyanotɨro, amɨɨhaico neehi: Jineeri jino iicamotɨ saatoho guijevejitɨhi Moocaani aivojɨ imityama asaanoco aatyɨmetɨnohachuta, nooboro. 
\s1 Jesu Siibadɨ Iminifotooboro Moocaani Aivojɨco Ɨɨfusuno. 
\r (Mt 17.1-13; Lc 9.28-36) 
\p  
\v 2 Jaanobuunatɨ sajaguisɨ nijequetɨ Pedro, Jacoobo, Jua iicamomaryo Jesu fuuhi caamovo baɨ nijequevɨ. Jahɨ diito ɨmefeene siibadɨ minifutuubo.  
\v 3 Igaachehu arɨcuno minifutuuhi seseene nitɨmɨnaatɨ cajaatyoba aivo tollɨ eseseetesujitɨrubadɨ.  
\v 4 Jaabovɨ Elia, Moise icamɨsi jafeveuhi. Jaamɨsi diiboma iimaahicauhi.  
\v 5 Jaanegui Pedro Jesuco nuuhi: Mojɨɨbogomɨnaafi, Imicani jineeri mihicano. Masɨɨ migaacɨ, saga icano nɨjeganoco mɨnɨjeganɨqui ɨɨdi saga, Moisedi saga, Eliadi saga icano, nooboro.  
\v 6 Jaaneri diito ijɨɨbogomɨnaa sihidɨ igutuumoro mɨllɨ eneejiruno achahauneguiiha Pedro tollɨ nuuhi. 
\p  
\v 7 Jaasumiro aimuufai ihallɨvɨ iniituuno diitoco fabaacuuhi. Jaanaa ihaimuufaifañotɨ guubuvusuuno: Jaanɨ taseemene agaijɨɨbo. Jaabo onoonoco imino muguubunɨcɨ, unuuno. 
\p  
\v 8 Jaanegui emeecɨurumo mɨɨhaiñoobaco atyɨmecuutɨhi ɨdɨɨbocoro Jesuco atyɨmeumo. 
\p  
\v 9 Jaadɨ tobaɨ nijequetɨ iniituudɨ Jesu diitoco nuuhi: Mɨɨhaiñoobaco mɨjɨɨbeguedino mahatyɨmeneque jari uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo iguijeveebe siino ubuheetenehachutahiica, nooboro. 
\p  
\v 10 Jaanegui mɨɨco jɨɨbuguutɨmo, jillɨ sanomɨro dillucasihicauhi: ¿Jineje fɨne oono guijevefeenetɨ siino ubuheetejino onoono? noomoro.  
\v 11 Jaamoro Jesuco dilluumo: ¿Mɨllɨtɨ jaana caatɨnɨmɨnaa: Elia itɨconɨ saaji, neehicahi? noomoro. 
\p  
\v 12 Jaanegui Jesu nuuhi: Jɨɨhɨ, miyaano Elia itɨconɨ saaji. Jaaboro paryɨ fanoovaaco imibachujiibo. ¿Mɨllɨ nacu Caatɨnɨhaamefaño uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubeditɨ noono? Mɨɨro ɨdaasuno icajiibo, jɨɨhevecafetejiibo icano noono.  
\v 13 Mɨɨro jino amɨɨhaico neehi: Miyaano Elia saahinɨcuuhi. Jaaruuboco iimogobadɨ moonɨumo diibotɨ Caatɨnɨhaamefaño: Jillɨ icajiibo unuucuubadɨ, nooboro. 
\s1 Jesu Buheesuuhi Sɨcafefi Ɨjɨma Iicauboco. 
\r (Mt 17.14-21; Lc 9.37-43) 
\p  
\v 14 Jaadɨ ɨfutuumo saatoho ijɨɨbogomɨnaa iicauhɨgo. Jaamo atyɨmeuhi sihidɨ miyamɨnaa diito uufequeri iicaunoco, tollɨro bu caatɨnɨmɨnaa icauhi diitoma ejenaaucasimo.  
\v 15 Jaanaa Jesuco miyamɨnaa aatyɨmeumoro sihidɨ jabafiituuhi. Jaamoro diibojaa jinoocɨnɨuhi idillutuumo.  
\v 16 Jaamoco dilluubo: ¿Jinejeque diitoma mejenaaucasihi? nooboro. 
\p  
\v 17 Jaanegui diitofeenetɨ saafi iimusuuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, dijaa taseemeneque sɨvahi iimitɨno ɨjɨma iicaabo, diiboco iimaasuhicatɨhi.  
\v 18 Jillɨ fahiijɨvaro diiboco agaayɨcɨɨboro baavɨ gañɨɨhicahi. Jaaboro diiboco iijɨtɨ jɨvaasecuco iinusuuboro igaiñooco ojɨsusuhicaabo. Jaadɨ diiboco sifañɨsuhicaabo. Jaanegui dijɨɨbogomɨnaaco tajɨɨbacurahi ihɨjɨco diibotɨ buhɨ igañɨɨqui. Jaarumo fiivototɨhi agañɨɨnoco, nooboro. 
\p  
\v 19 Jaanegui Jesu nuuhi: Ɨɨ, jeedɨ fɨne amɨɨhai miyaavogoma machahano miyamɨnaa mihicamo. ¿Mɨhachuta fɨne, amɨɨhaima icaji? ¿Mɨhachuta fɨne, amɨɨhaico jaabɨcɨji? Ene juugavɨ sɨva tosɨcafefico, nooboro. 
\p  
\v 20 Jaanegui diibojaa sɨvaumo. Jaarunaa ihɨjɨ Jesuco aatyɨmeuboro tosɨcafefico vɨvɨ vɨvɨ miniiyɨubo. Jaaneri baavɨ cavirinamaaiboro acutuubo iijɨtɨ jɨvaasecunoco gañɨɨboro.  
\v 21 Jaanegui Jesu caanico dilluuhi: ¿Mɨhachuta jillɨ icacuubo? nooboro. 
\p Jaanegui caani nuuhi: Seemenetɨro.  
\v 22 Fiiva foova ihɨjɨ diiboco cɨɨjɨgaifaño, nɨfaihufaño icano gañɨɨsuhicahi, ɨfuruubo diiboco igaicaauqui. Jaanegui mɨɨhaico dɨdaasugoobo mɨllɨhacho mɨɨhaidi moonɨ, nooboro. 
\p  
\v 23 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Etɨ naha imiyaavogohachiijɨ. Imiyaavogobedi fanoova sihidɨ jeevatɨhi, nooboro. 
\p  
\v 24 Jaanegui diibo gaihivuuhi: ¡Jɨɨhɨ, miyaaveguehi! Uco daamusu janaanɨcɨ miyaaveguequi, nooboro. 
\p  
\v 25 Jaanaa Jesu miyamɨnaa sihidɨ iigaivuunoco aatyɨmeuboro tohimitɨ ɨjɨco ɨbauhi jillɨ nooboro: Idiimaasutɨno ɨjɨ, uguubusutɨno ɨjɨ, ɨco uujoho tajɨɨbahi dihiino diibotɨ. Jaaboro siino diibofaño dɨcafutucuudino, nooboro. 
\p  
\v 26 Jaanegui ihɨjɨ agaihivuuboro diiboco siino vɨvɨ vɨvɨ miniiyɨuhi. Jaadɨ diibotɨ iinuubo miguijevecubadɨ diiboco omoonɨhinɨuboro. Jaanoco guiraamo saatoho: Guijevecuubo, neehicauhi.  
\v 27 Jaarunaa Jesu ihusetɨ agaayɨcɨuboro diiboco gañiiyɨcɨuhi. Jaaneri diibo julleeveuhi. 
\p  
\v 28 Jaadɨ Jesu iijafa ɨjɨcafutuuhɨgo ijɨɨbogomɨnaa ijeevadɨ diiboco dilluuhi: ¿Mɨllɨtɨ jana mɨɨhai magañɨɨtɨhi tohimitɨ ɨjɨco? noomoro. 
\p  
\v 29 Jaanegui diitoco nuubo: Toyomo ɨjɨmɨ tɨcovono iinotatɨhi. Jillɨ Moocaanima mihiimaaneriro iinefimo, nooboro.\f + \fr 9:29 \ft Sahaamefaño noono: Jillɨ machutɨmo mahaigomoro Moocaanima mihiimaaneriro iinefimo, nooboro.\f* 
\s1 Siino Jesu Iguijevejinoco Jɨɨbeguehi. 
\r (Mt 17.22-23; Lc 9.43-45) 
\p  
\v 30 Jaadɨ toonotɨ ufuumo Galileafañodɨ fatyuuhi. Jaamoco mɨɨhaiñooba agaajacɨnoco Jesu imuguutɨhi,  
\v 31 ijɨɨbogomɨnaaco ɨjɨɨbuguumaño. Jaabo neehicauhi: Uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo miyamɨnaa usefaño acɨcafeteji. Jaaboco uco guijenɨjimo. Jaaruuboco uco iguijenɨcuruubo mifucucɨ, safucu icano nijequetɨ siino buheeteji, nooboro.  
\v 32 Jillɨ diitoco ɨjɨɨbugurunoco gaajahicautɨmo, bu idilluqui omoonɨrumo iguihicauhi. 
\s1 ¿Cajaanɨ Fɨne Imiyaabo? 
\r (Mt 18.1-5; Lc 9.46-48) 
\p  
\v 33 Jaadɨ Capernau cuumivɨ ɨɨfutuuhɨ jaahe iicacudɨ Jesu ijɨɨbogomɨnaaco dilluuhi: ¿Jinejeque jana jɨɨhaivɨ amɨɨhai ihiimaacasimoro masaahicahi? nooboro. 
\p  
\v 34 Jaarunaa diito iimusutɨhi: ¿Cajaanɨji fɨne aivo mɨɨhaitɨ imiyaabo? noomoro jɨɨhaivɨ ihiimaacasiumaño. 
\p  
\v 35 Jaanegui Jesu acasɨɨvuuboro fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨno iicaumoco ocoovaaboro nuuhi: Cajaanɨhacho amɨɨhaitɨ imiyaabotɨ iicagoobo, famooguiinovɨ iminifotooboro famoocoro ijeecɨvequi,  
\v 36 nooboro seemeneque ɨɨcɨuboro diitofeenevɨ ficuuhi. Jaaboro tooseeque ihiibɨcɨuboro diitoco nuuhi:  
\v 37 Cajaanɨhacho tamomoco imiyaavogomaño jiibadɨ seemeneque agaayɨcɨmo uco gaayɨcɨhi. Jaamo bu uco agalluuboco tollɨro gaayɨcɨhi, nuubo ijɨɨbogomɨnaaco. 
\s1 Momɨnaafi Iicatɨɨbo Mojaagodɨ Iicaabo. 
\r (Lc 9.49-50) 
\p  
\v 38 Jaanaa diiboco Jua nuuhi: Mojɨɨbogomɨnaafi, meecɨ, saafiico mɨɨhai mahatyɨmehi dimemeri iimitɨno ɨjɨmɨco buhɨ agavaracuuboco. Jaaruuboco mɨɨhai mɨhɨɨbahi, mɨɨhaima ɨɨgotɨneguiiha, nooboro. 
\p  
\v 39 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Mɨhɨɨbajirahana. Mɨɨro saafi tamomofañodɨ niquejeo mityaco eheetavoobo goovano uuditɨ imitɨno iimaajitɨɨbehiica.  
\v 40 Mɨɨro mojaagodɨ iicaabo momɨnaafi iicatɨɨbo.  
\v 41 Jaanotɨ cajaatyohacho amɨɨhaico Cristooto mihicaneguiiha nɨfaihuco aacɨmo miyanotɨro toono jaadaco gaayɨcɨji. 
\s1 Imitɨfaño Agañɨɨsujiruno Ñɨhicu. 
\r (Mt 18.6-9; Lc 12.1-2) 
\p  
\v 42 Jaanotɨ cajaatyohacho jito seeme uco jino imino imiyaavogomotɨ saseeque imitɨfaño agañɨɨsumoco aivo imijiruno guiisibatyɨgabari icodaahetɨ mudujenɨmoro muuaifaño magañɨɨno.  
\v 43 Jaanegui dihuse ɨco imitɨfaño agañɨɨsuhachi quitɨcɨɨbo buhɨ gañɨɨ. Mɨɨro imijiruno sahusemaryo diicaabo niquejefaño ofoono. Jaanotɨ imijitɨrumo fahuseecɨma diicaabo cɨɨjɨgaifaño ofoono tahɨ ufucuro icɨɨjɨgai ajabaavejitɨhɨgo,  
\v 44 bu jɨɨjoho icarumo echeemejitɨhɨgo icano.  
\v 45 Jaanotɨ bu ditɨhai ɨco imitɨfaño agañɨɨsuhachi quitɨcɨɨbo gañɨɨ. Mɨɨro imijiruno satɨhaimaryo diicaabo niquejefaño ofoono. Jaanotɨ fatɨhaicɨma idiicaabo cɨɨjɨgaifaño gañɨɨcafetejirahi.  
\v 46 Tahɨgo jɨɨjoho icarumo echeemejitɨhɨgo, icɨɨjɨgai ufucuro ajabaavejitɨhɨgo icano.  
\v 47 Jaanotɨ bu dihaallɨɨ ɨco imitɨfaño agañɨɨsuhachi buhudaruubo gañɨɨ.\f + \fr 9:47 \ft Jino jillɨ imitɨco deetavedino eneejiruno.\f* Imijiruno Moocaani aivojɨfaño sahɨɨmaryo diicaabo ofoono. Jaanotɨ faayɨcɨmaryo diicaabo cɨɨjɨgaifaño gañɨɨcafetejirahi.  
\v 48 Tahɨ jɨɨjoho icarumo echeemejitɨhɨgo, icɨɨjɨgai ufucuro ajabaavejitɨhɨgo icano. 
\p  
\v 49 Jaabadɨ mɨɨro paryɨ famooro cɨɨjɨgairi ɨmuhunɨcafetejimo.\f + \fr 9:49 \ft Sahaamefaño noono: Jaabadɨ mɨɨro paryɨ famooro cɨɨjɨgairi imibachucafetefihi.\f* 
\v 50 Imiruno ɨmuhu jaaruno iimo afatyucuudɨ, ¿jinejeri dojɨcuvɨro mihimutusujirahi? Jaanegui amɨɨhai imoma mihica. Jaamoro fahɨgova sabadɨro sajeebɨɨ mihicacasi, nooboro. 
\c 10  
\s1 Jesu Judea Jiinɨjeri, Bu Perea Jiinɨjeri Icano Ɨguehi. 
\r (Mt 19.1-12; Lc 16.18) 
\p  
\v 1 Jaadɨ Jesu Capernautɨ ihiinuudɨ fuubo Judea jiinɨjevɨ Jorda onegueehi iicano jiinɨjevɨ. Jahɨ siino miyamɨnaa diibojaa igaivuuhi. Jaamoco jɨɨbeguehicaubo iicahicaubadɨ. 
\s1 Jesu Jɨɨbeguehi Gaigoomɨco Ejeevesufinoditɨ. 
\r (Rm 7.1-3; 1 Co 7.10-16) 
\p  
\v 2 Jaanaa fariseomɨtɨ saatoho Jesujaa asaaumoro diiboco dilluvauhi ɨɨfurumo diiboco igaayɨcɨqui: ¿Naa fɨne imijiruno aijɨ mogaico ejeevesuno? noomoro. 
\p  
\v 3 Jaaneguiiha diitoco nuubo: ¿Mɨllɨ nacu Moise amɨɨhaico tajɨɨbauhi? nooboro. 
\p  
\v 4 Jaanegui nuumo: Mɨɨro Moise tajɨɨbauhi jeevesuhaameque mahacɨmoro amɨɨhai taabaco mejeevesuhica, nooboro, nuumo. 
\p  
\v 5 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Mɨɨro amɨɨhaico Moise tollɨ tajɨɨbauhi amɨɨhai cuhufojeebɨɨco aatyɨmeuboro.  
\v 6 Jaanotɨ itɨconɨ Moocaani paryɨ fanoovaco ifiivusuusumi gaifi, gaigo icano fiivusuubo.  
\v 7 Jillɨ iicamaño gaifi caanico, seejɨco icano jeevesunɨcɨhi mogaima iminifetequi.  
\v 8 Jaamɨsi saafiibadɨro icanɨcɨcuuhi. Jaamaño miimɨsiicɨ icacuutɨno saafiirucu.  
\v 9 Jillɨ iicamaño Moocaani agataacucuunoco miyamɨnaa mudugaacucuudino, nooboro. 
\p  
\v 10 Jaadɨ jaahe iicacuudɨ ijɨɨbogomɨnaa siino diiboco toonoditɨ dilluuhi.  
\v 11 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Mogaico ejeevesuuboro sifigoco ɨɨcɨɨbo itɨconɨogohallɨvɨ ajeva imitɨco ɨcɨhi.  
\v 12 Jaabadɨro bu gaigo aijɨco ejeevesugoro sifiico atajevago tollɨro ajeva imitɨco ɨcɨhi, nooboro. 
\s1 Jesu Seemeque Imino Onoono. 
\r (Mt 19.13-15; Lc 18.15-17) 
\p  
\v 13 Jaanaa seemeque sɨvaumo Jesujaago diitoco idudɨɨcɨqui. Jaarunaaca ijɨɨbogomɨnaa toseejeque ɨsɨvaumoco ɨɨbahicauhi.  
\v 14 Jaanoco Jesu aatyɨmeuboro sɨfiiratuuhi. Jaaboro diitoco nuubo: Jaafa tajaa seeme saahi fɨne mɨhɨɨbano. Mɨɨro Moocaani aivojɨ diito seemebadɨ iicamono.  
\v 15 Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Jino seemene iicabadɨ Moocaani aivojɨco agaayɨcɨtɨɨbo ufucu feejitɨhi Moocaani aivojɨfaño, nooboro. 
\p  
\v 16 Jaaboro toseejeque ihiibɨcɨɨboro ihallɨvɨ ihuseque ficuhicaubo. Jaaboro diitoco imino nooboro Moocaanima iimaauhi. 
\s1 Sihidɨ Inɨhɨbamɨma Iicaabo Jesuma Iimaahi. 
\r (Mt 19.16-30; Lc 18.18-30) 
\p  
\v 17 Jaamañotɨ Jesu fuuhi. Jaanaa saafi miyamɨnaafi itɨcovodɨ ijinafatyuuboro iguiino ememuɨɨvuuboro diiboco dilluuhi: Idiimiibo Jɨɨbogomɨnaafi, ¿jinejeque fɨne, uujoho moonɨjirahi ifinɨjitɨno fiivoma icaqui? nooboro. 
\p  
\v 18 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: ¿Mɨllɨtɨ uco idiimiibo neehi? ¿Mɨɨjoho, nacu, iimiibo? Ɨdɨɨboro saafiiro Moocaani iimiibo.  
\v 19 ¿Nacu gaajahi Moocaani tajɨɨbajɨco? Sifigotɨ taabavadino, guijenɨdino, nanivadino, sitaaditɨ sɨcamañooco dɨɨbeguedino, bañɨsudino, diicaanimɨsico gaijɨ, nooboro. 
\p  
\v 20 Jaanegui diibo nuuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, seemenetɨro paryɨ toonoco uujoho imino moonɨnɨcɨhi, nooboro. 
\p  
\v 21 Jaanegui Jesu emeecɨuboro diiboco gaijɨuhi. Jaaboro nuubo: Sanurucu aivo dihɨmega iicano; paryɨ dinehejeque naajete. Jaaboro ɨɨdaasumoco daacɨ. Jaadɨ jari niquejefaño sihidɨ nɨhɨbamɨvaji. Jaaboro tadyojɨcutɨ disaa, nooboro.\f + \fr 10:21 \ft Sahaamefaño noono: Diguijeve ɨmohobujeque dɨɨcɨɨbo tadyojɨcutɨ disaa.\f* 
\p  
\v 22 Jillɨ diiboco unuuneri sihidɨ ɨdaasuvuuboro, ɨdaasuno fuubo sihidɨ inɨhɨbamɨma iicaubo. Jaabo inɨhɨbamɨco gaijɨuhi. 
\p  
\v 23 Jaanegui Jesu ihuufococo emeecɨuboro ijɨɨbogomɨnaaco nuuhi: ¡Aivo sihidɨ jeevano inɨhɨbamɨma iicamo Moocaani aivojɨfaño ofoono! nooboro. 
\p  
\v 24 Jaaneri ijɨɨbogomɨnaa sihidɨro jabafiituuhi. Jaarunaa Jesu siino diitoco nuuhi: ¡Taseeme, tɨhɨɨcani Moocaani aivojɨfaño ofoono!\f + \fr 10:24 \ft Sahaamefaño noono: ¡Tɨhɨɨcani sihidɨ inɨhɨbamɨma iicamo Moocaani aivojɨfaño ofoono!\f* 
\v 25 Mɨɨro sihidɨ jeevajitɨruno camello januutupaajeri afatyono. Jaano janaanɨcɨ aivo sihidɨ jeevano inɨhɨbamɨma iicamo Moocaani aivojɨfaño ofoono, nooboro. 
\p  
\v 26 Jaaneri imi janaanɨcɨ ajabafiituumoro dillucasihicaumo: ¿Jana cajaatyo fɨne taajajirahi? noomoro. 
\p  
\v 27 Jaanegui Jesu diitoco emeecɨuboro nuuhi: Miyamɨnaadi aivo sihidɨ jeevano. Jaanotɨ Moocaanidi sihidɨ jeevatɨno. Mɨɨro diibedi jineje ɨtɨhɨɨnoba chahahi, nooboro. 
\p  
\v 28 Jaanegui Pedro diiboco nuuhi: Mɨɨro mɨɨhai paryɨ mubusumijeque mejeevesuhinɨmoro ɨɨma mɨhɨguehi, nooboro. 
\p  
\v 29-30 Jaanegui Jesu iimusuuhi: Miyanotɨro amɨɨhaico neehi, cajaatyohacho iijaco, inahabomɨco, inagomɨco, seejɨco, caanico, iseemeque, ijiinɨjeque icano taguiinodɨ, bu tahallɨtɨ taajasujɨɨbogoguiinodɨ icano ejeevesumo gaayɨcɨji jino jiijiinɨjehallɨvɨ ciendɨfova janaanɨcɨ iijanoco, inahabomɨhaico, inagomɨhaico, seejɨco, seemeque, jiinɨjeque icano ɨdaasuno omoonɨnofeenetɨ, bu jaadɨ ufucu asaajino niquejevɨ ifinɨjitɨno fiivoma icajimo icano.  
\v 31 Jaanotɨ guiraamo jisumi sihidɨ ejeevamo iicarumo guiinovɨ minifeteji. Jaanotɨ guiraamo jisumi guiinovɨ iicarumo tusumi sihidɨ ejeevamotɨ minifeteji, nooboro.\f + \fr 10:31 \ft Griego iijɨri noono: Jisumi oono ajashutɨno ɨmegavɨ iicamo ufucu dojɨcuvɨ minifeteji. Jaanotɨ jisumi dojɨcuvɨ iicamo tusumi ɨmegavɨ icaji.\f* 
\s1 Jesu Iguijevejinoco Siino Jɨɨbeguehi. 
\r (Mt 20.17-19; Lc 18.31-34) 
\p  
\v 32 Jaanaa jɨɨhairi icacuumo Jerusalejaagovɨ ufuumo. Jaanaaca Jesu ijɨɨbogomɨnaaco ɨmegavɨ sɨɨguehicauhi. Jaamo diito sihidɨ jabafiituumo. Jaarunaa saatoho diibo dojɨcutɨ ofoomo igutuumo. Jaanoma iicaubo Jesu siino diitoco fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨno iicaumoco ijeevadɨ ocoovauboro tɨcovauhi ɨjɨɨbuguubo diibo ɨdaasuno iicaujinoco.  
\v 33 Jillɨ nooboro: Memeecɨ, jino Jerusalejaago mefeehi. Jahɨgo uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo sacerdotemɨ aivojɨto usefaño, caatɨnɨmɨnaa usefaño icano acɨcafeteji. Jaamo uco guijevefaño ohoovɨcɨmoro sihɨgootoco acɨjimo.  
\v 34 Jaaboco uco diito dejecumoro aamɨjimo, jɨɨrebamaaijimo icano. Jaadɨ uco guijenɨjimo. Jaaruubo uujoho mifucucɨ, safucu icanobuunatɨ guijevefañotɨ siino buheeteji, nooboro. 
\p  
\v 35 Jaanaa Zebedeo achimɨsi Jacoobo, Jua icamɨsi Jesujaa asaaumɨsiro diiboco nuuhi: Mojɨɨbogomɨnaafi, mihimeguehi ɨco midillunoco mɨsico adaacɨnoco, noomɨsiro.\x + \xo 10:35 \xt Mt 22.20-28\x* 
\p  
\v 36 Jaanegui Jesu diitɨsico nuuhi: ¿Mɨllɨ amɨɨsico uujoho omoonɨnoco mihimeguehi? nooboro. 
\p  
\v 37 Jaanegui nuumɨsi: Mihimeguehi mɨsico dihaivojɨfaño acasɨɨacunoco saafiico dinaninaagonovɨ, saafiico dimiyanaagonovɨ icano, noomɨsiro. 
\p  
\v 38 Jaanegui Jesu diitɨsico nuuhi: Jillɨ aivo amɨɨsi toono magaajatɨnoco midilluhi. ¿Nacu amɨɨhai uujoho ɨdaasuno iicajihillutɨ mahadujirahi? ¿Bu ɨdaasuno iicajifaihuri uujoho initɨcafotofaihuri minitɨcafetejirahi? nooboro.\f + \fr 10:38 \ft Jillɨ eneejiruno: ¿Nacu amɨɨsi uujoho ɨdaasuno iicajibadɨ mihicajirahi?\f* 
\p  
\v 39 Jaanegui: Jɨɨhɨ, nuumɨsi. 
\p Jaarunaa Jesu diitɨsico nuuhi: Miyaano fɨne uujoho aaduhilluonotɨ mahaduji, bu uujoho initɨcafetejibadɨ minitɨcafeteji icano.  
\v 40 Jaanotɨ naha oono tañaninaagonovɨ, bu tamiyanaagonovɨ icano macasɨɨvejinoco uujoho acɨjitɨrahi. Jaanotɨ jaatyo ɨdɨɨmeguiiharo iimibachucɨnɨnoco diito gaayɨcɨji, nooboro. 
\p  
\v 41 Jaanoco saatoho ijɨɨbogomɨnaa uguubumoro Jacoobomɨsijaago sɨfiiratuuhi.  
\v 42 Jaanegui Jesu diitoco ocoovauboro nuuhi: Amɨɨhairyo magaajacuuhi jiinɨjemɨnaa aivojɨto ijiinɨjeque atajɨɨbafinoco. Jaamofeeneri, bu iicamo imityafimo imityari miyamɨnaaco guiinonɨfihi.  
\v 43 Jaabadɨ amɨɨhaifaño tollɨ icajitɨno. Jaanotɨ amɨɨhaifañotɨ sihidɨ ejeevaabotɨ iicaqui, jillɨ saatoho jeecɨbomɨnaafitɨ miminifoto.  
\v 44 Jaanotɨ bu cajaanɨhacho amɨɨhaifañotɨ imiyaabotɨ iicagoobo paryɨ amɨɨhai jeecɨvomɨnaafitɨ minifeteji.  
\v 45 Jaabadɨ mɨɨro uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo, uco ijeecɨvequi saautɨhi. Jillɨ uujoho ejeecɨvooboro miyamɨnaahallɨvɨ tafiico aacɨnofeenedɨ guiraamoco taajasuqui saauhi, nooboro. 
\s1 Jesu Bartimeoco Atyɨmesuhi. 
\r (Mt 20.29-34; Lc 18.35-43) 
\p  
\v 46 Jaanobuunatɨ ɨɨfutuumo Jerico cuumivɨ. Jaacuumitɨ Jesu ijɨɨbogomɨnaa, bu sihidɨ miyamɨnaa icamoma tuucuumitɨ fuunaaca Bartimeo onoobo ajashuno aatyɨmeutɨɨbo Timeo achi jɨɨhaijɨniri gɨcɨnɨuhi nɨhɨbamɨco idilluubo.  
\v 47 Jaanaa Jesu Nazareoobo asaaunoco agaajacɨuboro tɨcovaubo sefano ocoovadiicuubo: ¡Jesu David Iyaachi, uco dɨdaasugo! nooboro. 
\p  
\v 48 Jaanoma iicamo saatoho diiboco: Illɨɨvequi, noomoro ɨɨbauhi. 
\p Jaarunofaño janaanɨcɨvɨro coovadiivehicaubo: ¡David Iyaachi, uco jeedɨ dɨdaasugo! nooboro. 
\p  
\v 49 Jaanegui Jesu ugucɨɨvuuboro: Diiboco mocoova, nuuhi. 
\p Jaanegui diiboco ocoovaumo nuuhi: Imo imo diica. Jaaboro goova gañiivo ɨco coovaabo, noomoro. 
\p  
\v 50 Jaanegui ijeebutachehuco aganicaruuboro sefano ujulleeveuboro Jesujaago fuuhi.  
\v 51 Jaaboco Jesu dilluuhi: ¿Mɨllɨ ɨco omoonɨnoco diimeguehi? nooboro. 
\p Jaanegui aatyɨmeutɨɨbo diiboco nuuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, aatyɨmeneque imeguehi, nooboro. 
\p  
\v 52 Jaanegui Jesu nuuhi: Jii, fuucu taca buheetecuuhi imiyaavogomaño, nooboro. Jaasumiro diibo imino atyɨmecuuhi. Jaaboro Jesu dojɨcutɨ jɨɨhairi fuubo. 
\c 11  
\s1 Jesu Jerusale Cuumifaño Jɨcafetehi. 
\r (Mt 21.1-11; Lc 19.28-40; Jn 12.12-19) 
\p  
\v 1-2 Jaadɨ Jerusale fiitɨno ɨɨfutuumo Betfaje cuumi, bu Betania cuumi icano jɨnivɨ Olivohono iicagajɨ tɨcovovɨ. Jaamañotɨ Jesu ijɨɨbogomɨnaatɨsitɨ miimɨsiicɨco galluuhi: Mofoo, oono motɨcovo iicacuumijaago. Jahɨ mahatyɨmeji burrogayɨ duujecɨnɨɨboco mɨɨhaiñooba diiberihi ɨɨgotɨɨboco. Jaaboco misinaayumɨsiro juu mɨsɨva.  
\v 3 Jaanotɨ mɨɨhaiñooba amɨɨsico: ¿Collɨhi misinɨɨhi? onoohachi, monoo: Mohaivojɨɨbo eneeneguiiha. Jaaruuboco goovajino uhuumisuno monoo, nooboro. 
\p  
\v 4 Jaanegui ufuumɨsi atyɨmeteuhi burrogayɨco guhugajɨnivɨ jahisivɨ jɨɨhaifaño duujecɨnɨɨboco. Jaamɨsiro diiboco sinaayumɨsi.  
\v 5 Jaarunaa saatoho tooneri iicaumo diitɨsico nuuhi: ¿Jinejeque toono momoonɨhi? ¿Collɨhi muburroco misinɨɨhi? noomoro. 
\p  
\v 6 Jaanegui diitɨsi diitoco Jesu unuubadɨ nuuhi. Jaanoma iicamo satyusuumo.  
\v 7 Jaaboco Jesujaa ɨɨfutusuudɨ igaachehunoco diibohallɨvɨ ificuudɨ Jesu ihallɨ casɨɨvuuhi.  
\v 8 Jaanaaca bu sihidɨ saatoho igaachehuneri jɨɨhaico jeebuhicauhi. Jaanotɨ saatohosa ɨmoho jaaɨnoco iquitɨmoro jɨɨhaifa tafusuhicauhi. 
\p  
\v 9 Jaanaaca ɨmegavɨ ofoomo, bu dojɨcutɨ asaamo icamo sahaguehicauhi: ¡Hosana! Imicani Mohaivojɨɨbo memeri asaabo.  
\v 10 Imicani aivojɨ asaano; mootadi sɨɨcɨjeobo David aivojɨbadɨ asaano. ¡Tollɨro niquejefa Hosana Moocaanico masahago! noomoro. 
\p  
\v 11 Jaabo Jesu tuucuumifaño ufuuboro Moocaani iijafaño jɨcafutuubo. Jaadɨ fanoovaco fahɨgovavɨ emeecɨhicaudɨ fuucuubo paryɨ ijɨɨbogomɨnaama Betaniavɨ mihiijɨcuneguiiha. 
\p  
\v 12 Jaano seseevedɨ Betaniatɨ ufuuhɨ Jesuco ajeba aivuuhi.\x + \xo 11:12 \xt Mt 22.18-19\x* 
\v 13 Jaanaa tehesinotɨ atyɨmeubo higueraho sihidɨ aamevahoco. Jaanegui meecɨtuubo: Fɨne inoovatama icano, onoomaño. Jaarunaa chahauno, jillɨ botɨ aamenereu noovautɨho onoovafisumi iicautɨmaño.  
\v 14 Jaanoma iicaubo Jesu toohoco nuuhi: Mɨɨhaiñooba jee dinoovataco ufucuro gueenejitɨhi, nooboro. Jaanoco ijɨɨbogomɨnaa guubuuhi. 
\s1 Jesu Templojaco Imibachuuhi. 
\r (Mt 21.12-16; Lc 19.45-48; Jn 2.13-22) 
\p  
\v 15 Jaanotɨ ufuumo Jerusalevɨ ɨfutuuhi. Jaadɨ Jesu Moocaani iijafaño ufuuboro toojafaño naajeteque eheetavuumo isivɨ gavaracuubo. Jaabadɨro bu nɨhɨbamɨco uhuumisuhicaumo mesanoco baavɨ gavaracuubo, bu tollɨro nimɨihumɨco anaajehicaumo icaganoco moonɨubo icano.  
\v 16 Jaaboro imuguutɨɨbo mɨɨhaiñooba siinoco toojafañodɨ acañɨunoco.  
\v 17 Jaadɨ jillɨ nooboro diitoco jɨɨbeguehicauhi: Mɨɨro Caatɨnɨhaamefaño noono: Taaja Moocaanima iimaajareji paryɨ faacuumivadiro, noonoro. Jaarujaco amɨɨhai nanivamɨnaa iijatɨro miminiiyuhi, nooboro. 
\p  
\v 18 Jaanoco sacerdotemɨ aivojɨto, bu caatɨnɨmɨnaa icamo uguubumoro diiboco toonohallɨtɨ igaicaauqui ituma ɨfehicauhi: ¿Naa fɨne, mɨllɨtɨ momoonɨji? noomoro. Jaarumo diiboco iguihicauhi paryɨ miyamɨnaa diibo ɨjɨɨbegueneri ajabafiitehicaunoma iicaumo.  
\v 19 Jaadɨ mihiijɨcuneguiiha Jesu tuucuumitɨ fuucuuhi. 
\s1 Higueraho Ochoomono. 
\r (Mt 21.20-22) 
\p  
\v 20 Jaano seseevedɨ siino fucuro tomañodɨ afatyumo atyɨmeuhi tohigueraho ibacoconomaryo uchuumucunoco.  
\v 21 Jaanoco Pedro esafutuuboro Jesuco nuuhi: Meecɨ mojɨɨbogomɨnaafi, mee oono higuerahoco ɨɨjoho afaijahinɨho chuumucuhi, nooboro. 
\p  
\v 22 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Moocaanico mimiyaavogo.  
\v 23 Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Cajaatyohacho jigajɨco: Jinootɨ eedeenenere muuaifaño difoo, onoomoro agalluhachiijɨ tollɨ icajino. Jaamo ijeebɨɨfañodɨ guucɨbatɨmo jino onoobadɨ iicajinoco imiyaavogohachiijɨ onoobadɨ icajino.  
\v 24 Jaanegui amɨɨhaico neehi: Paryɨ Moocaanico midillunoco, magaayɨcɨji, noomoro midilluhachiijɨ amɨɨhaidi tollɨ icajino.  
\v 25 Jaamo bu Moocaanima mihiimaasumi cajaatyomahacho imitɨno mihicahachiijɨ diitoma mihimibachucasihachiijɨ niquejefaño iicaabo amɨɨhai Caani amɨɨhai imitɨco buusuji.  
\v 26 Jaanotɨ mihimibachucasitɨhachiijɨ amɨɨhai Caani niquejefaño iicaabo amɨɨhai imitɨco buusujitɨhi, nooboro.\f + \fr 11:26 \ft Sahaamefaño toversiculoco ficuutɨmo.\f* 
\p  
\v 27 Jaadɨ uumiumo Jerusalevɨ ɨfutuuhi.\x + \xo 11:27 \xt Mt 22.23-27; Lc 22.1-8\x* Jaadɨ Jesu templojafañodɨ ɨgooboro feehicaunaaca sacerdotemɨ aivojɨto, bu caatɨnɨmɨnaa, bu tomaño quillahuto icamo diibojaa asaaumoro  
\v 28 diiboco dilluvauhi: ¿Jineje mitya iijɨri ɨɨjoho jinehejeque jillɨ moonɨhicahi? ¿Mɨɨjoho ɨco tomityaco jillɨ moonɨqui aacɨneri? noomoro. 
\p  
\v 29 Jaanegui Jesu diitoco iimusuuhi: Uujoho bu tollɨro amɨɨhaico dilluji. Jaanoco uco mihiimusuhachiijɨ, amɨɨhaico neeji comityari uujoho jino omoonɨnoco.  
\v 30 ¿Nacu Jua nitɨhiijɨ cuucatɨojɨu? ¿Niquejejaagotɨojɨ, nacu miyamɨnaajaagotɨojɨ? mihiimusu, nooboro. 
\p  
\v 31 Jaanegui sanomɨro noocasihicauhi: Niquejeojɨ munuuruva du mɨɨhaico: ¿Jaanoco bu collɨhi mimiyaavogotɨhi? neejiruubo.  
\v 32 Jaanotɨ bu miyamɨnaajaagotɨojɨ munuuruva, imijitɨruno noomoro, noocasiumo miyamɨnaaco iguiumoro. Mɨɨro paryɨ famooro miyamɨnaa Juaco miyaano Moocaani iimaamɨnaafi iicaunoco agaajauneguiiha.  
\v 33 Jaamoro: Magaajatɨhi, nuumo Jesuco. 
\p Jaanoma iicaabo bu Jesu diitoco iimusuhi: Jaano jeevari bu uujoho amɨɨhaico jillɨtɨ moonɨhi eneejiruno, nooboro. 
\c 12  
\s1 Iimitɨno Dudɨcamaajemɨnaavɨ Ohoovɨcɨno. 
\r (Mt 21.33-46; Lc 20.9-19) 
\p  
\v 1 Jaadɨ Jesu tɨconɨuhi siinovɨ oovɨcɨɨboro ɨjɨɨbuguubo: Saafi miyamɨnaafi baacuco ifaguifaño abasuuboro toonocohallɨdɨ mecunɨuhi, bu ifafaihuco ɨɨcɨjinoco eetavuubo, bu tollɨro tofaguifeenetɨ torrehacɨco eetavuubo tohacɨ nijequetɨ toonoco iteemequi icano. Jaaboro dudɨcamaajemɨnaaco tofaguico utuumusuhinɨuboro sihɨ tehesino fuubo. 
\p  
\v 2 Jaano ibaacu onoovacudɨ iicojɨmɨnaafico galluubo diito tofagui dudɨcamaajemɨnaajaago: Tamañoco dɨɨcɨto, nooboro.  
\v 3 Jaaruuboco diito agaayɨcɨumoro ahaamɨhicaudɨ botɨɨboco dojɨcuvɨro galluumo.  
\v 4 Jaaneguiiha bu sifiico galluubo. Jaaruuboco tollɨro iinigaɨtɨ agafucuhicaumoro diiboco aivonoono eneehicaumoro botɨɨboco galluuhi.  
\v 5 Jaaneguiiha bu sifiico galluubo. Jaaruuboco gaicaaumo. Jaaneguiiha bu guiraamo saatohoco galluubo. Jaarumotɨ saatohoco aamɨumo, jaanotɨ saatohoco gaisiraicɨumo icano. 
\p  
\v 6 Jaanobuuna saafiirucu illi aatyuvuuno guiraano agaijɨubo. Jaaboco niinoonoro galluubo achico: Fɨne bocɨguejimo, nooboro. 
\p  
\v 7-8 Jaarunaa diito noocasiuhi: Jaanɨ duhu imi toonoco agaayɨcɨjiibo. Masɨɨ miguijenɨqui. Jaadɨji mɨɨhai toono abajatotɨ mihicaji, noomoro diiboco agaayɨcɨumoro guijenɨumo. Jaamoro diiboco toonotɨ buhɨgovɨ gañɨɨumo, nooboro  
\v 9 diitoco Jesu dilluuhi: ¿Fɨne mɨllɨ tofagui abajaabo diitoco moonɨjirahi? Mɨɨro asaaboro diito dudɨcamaajemɨnaaco ifinɨsuuboro ifaguico sidudɨcamaajemɨnaaco acɨjirahi.  
\v 10 ¿Nacu memeecɨtɨhiica Caatɨnɨhaamefaño jillɨ onoonoco? 
\q1 Guiisiri iijanoco eetavonɨcɨmo imi guiisibaco ɨtɨhɨsumoro gañɨɨhi. Jaarunofaño saafi agaajaabo tobaco dojɨcuvɨro ɨcɨhi toba iminoco agaajamaño. Jaaboro aivo imimaño ficuubo.  
\v 11 Jinooco Aivojɨɨbo Moocaani eetavehi. Jaano aivo mɨɨhaidi sihidɨ jeevahi, noono Caatɨnɨhaamefaño, nooboro. 
\p  
\v 12 Jaanoma iicamo Jesuco igaayɨcɨqui moonɨumo diitoco eneejirunoco siinovɨ oovɨcɨɨboro onoonoco agaajacɨumoro. Jaarumo miyamɨnaaco iiguiumoro diiboco ejeevesuumoro fuucuumo. 
\p  
\v 13 Jaanobuunatɨ Jesujaa galluumo fariseomɨoto, Herodianomɨoto iicamoco ɨɨfurumo diiboco mɨllɨhacho onoonotɨ igaayɨcɨqui.\x + \xo 12:13 \xt Mt 22.15-22; Lc 22.20-26\x* 
\v 14 Jaamo asaaumoro diiboco nuuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, ɨɨjoho miyamɨnaa onoonoco jeecɨvotɨɨbo miyaabo idiicanoco mɨɨhai magaajahi, bu paryɨ miyamɨnaa sabadɨro desɨcɨnɨfinoco magaajahi icano. Jaamaño Moocaani jɨɨhaico miyanotɨro dɨɨbeguehicahi. ¿Naa ɨɨdi imino Cesar ajaadusunoco majaaduno? ¿Nacu majaadujitɨhi? noomoro. 
\p  
\v 15 Jaarunaa ibañɨfiira jeebɨɨco agaajacɨuboro diitoco nuubo: ¿Collɨhi uco mɨnɨsuhi? Ene sajeetɨ nɨhɨbajetɨ mɨsɨva meecɨqui, nooboro. 
\p  
\v 16 Jaanegui diibojaa sɨvaumo. Jaajeque emeecɨuboro diitoco nuuhi: ¿Nacu mɨɨjoho ɨmene jino, bu jino imomono icano? nooboro. 
\p Jaanegui diito: Cesarno, nuuhi. 
\p  
\v 17 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Cesarnoco Cesarco mahacɨ. Jaanotɨ Moocaaninoco Moocaanico mahacɨ, nooboro. Jaaneri sihidɨro eetyehicaumo. 
\p  
\v 18 Jaanaaca diibojaa saatoho saduceomɨ iguijevecumo siino buheetejitɨhi onoonɨcɨmo asaaumoro diiboco dilluvauhi:\x + \xo 12:18 \xt Mt 22.23-33; Lc 22.27-40\x* 
\v 19 Jɨɨbogomɨnaafi, Moise mɨɨhaidi jillɨ caatɨnɨuhi: Saafi nahabo mogai seemevatɨgo cojɨtɨ iguijevehachiijɨ inahabo ifibaijɨgoco ɨɨcɨɨboro inahabobuuna eseemevase caani momofaño icaji, nooboro Moise.  
\v 20 Mɨɨro saatohotɨ sano nahabomɨro icauhi sahuse juugahusetɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨmo. Jaamotɨ saafi taabavauhi. Jaaruubo seemevatɨɨboro guijeveuhi.  
\v 21 Jaanegui saafi inahabo ifibaijɨgoco ɨcɨuhi. Jaaruubo tollɨro seemevatɨɨboro guijeveuhi. Jaaneguiiha bu allɨvɨoobo. Jaaruubo bu tollɨro icauhi.  
\v 22 Jaamo famooro tollɨ diigoma icauhi. Jaarumotɨ saafiiba seemevautɨhi. Jaano nijequetɨ bu tollɨro diigo guijeveuhi.  
\v 23 Jaamo buheetesumi siino ubuheetedɨ, ¿cajaanɨ taabaji? fɨne famooro diigoco ataabavacuumaño, noomoro. 
\p  
\v 24 Jaaneguiiha Jesu diitoco iimusuuhi: Jillɨ amɨɨhai mɨtɨhɨɨvehi Caatɨnɨhaamefaño onoonoco, bu Moocaani gaaja iicanoco magaajatɨmaño.  
\v 25 Mɨɨro guijevetɨ siino ubuheetedɨ gaifiimɨ, gaigoomɨ icamo taabavacasicujitɨhi niquejefaño iicamo toomomɨnaabadɨro icacuujimo.  
\v 26 ¿Nacu toono guijevemɨnaa ubuheetejinotɨ Moise aamefaño, onoonoco amɨɨhai memeecɨtɨhiica? ¿Mɨllɨ nacu Moocaani diiboma iimaauhi ɨmoho ɨjɨgaunofeenetɨ? Mɨɨro nuubo: Uujoho Abraham, Isaac, Jacob icamo Aivojɨɨbo, nooboro.  
\v 27 Jaamaño Moocaani guijeve aivojɨɨbo icatɨno. Moocaani ubuheeme Aivojɨɨboro. Jaamaño aivo amɨɨhai jillɨro guiraano mɨtɨhɨɨvehi, nooboro. 
\s1 Aivo Imiya Tajɨɨba. 
\r (Mt 22.34-40; Lc 10.25-28) 
\p  
\v 28 Jaanaaca saafi caatɨnɨmɨnaafi gaseuhi diitoma ihiimaacasinoco uguubuuboro. Jaabo Jesu imino diitoco iimusuunoma iicaubo diiboco dilluubo: ¿Cono aivo tajɨɨbatɨ aivo obocɨno? nooboro. 
\p  
\v 29 Jaanegui Jesu diiboco iimusuhi: Imiya tajɨɨba jino; muguubu Israel ɨdɨɨboro saafiiro Mohaivojɨɨbo Moocaani.  
\v 30 Jaabo Moocaani Dihaivojɨɨboco gaijɨ paryɨ dijeebɨɨmaryo, paryɨ difiimaryo, paryɨ dihesamaajemaryo, bu paryɨ disefamaryo icano. Jino aivo imiya tajɨɨbajɨ.  
\v 31 Jaano allɨvɨono bu aivo tobadɨro jeevahi jino; sitaaco gaijɨ difiico agaijɨbadɨro, onoono. Chahano satajɨɨba aivo jino janaanɨcɨ iicano, nooboro. 
\p  
\v 32 Jaanoma iicaubo icaatɨnɨmɨnaafi diiboco iimusuhi: Jɨɨhɨ jɨɨbogomɨnaafi, miyaanoco aivono neehi, saafiiro Moocaani iicanoco, chahaabo sifi diibo janaanɨcɨ iicaabo.  
\v 33 Jaaboco magaijɨno paryɨ mojeebɨɨmaryo, mohesamaajemaryo, mosefamaryo, mofibadɨro sitaaco magaijɨno icano aivo imino. Jaabadɨro asimɨco agaicaaumoro jeecɨvonoco ifajɨcɨcɨvɨ ificuunɨcɨno tollɨ imino. Jaarunaa Moocaanico, bu sitaaco icano magaijɨno imino fanoo janaanɨcɨvɨ, nooboro. 
\p  
\v 34 Jaanegui imino iimusuunoco Jesu aatyɨmeuboro diiboco nuuhi: Jɨɨ, tehesitɨhi ɨɨjoho Moocaani aivojɨtɨ, nooboro. Jaanotɨro mɨɨhaiñooba siino diiboma dillamaaicuutɨhi igutumaño. 
\s1 ¿Mɨɨjoho Iyaachi Fɨne Cristo? 
\r (Mt 22.41-46; Lc 20.41-44) 
\p  
\v 35 Jaanaa Jesu Moocaani iijafaño ɨjɨɨbogoobo neehicauhi: ¿Mɨllɨ jaamo caatɨnɨmɨnaa Cristoco David iyaachi neehicahi?  
\v 36 Mɨɨro David icaruubo Moocaani Gaijafeenedɨ ihiimaausumi nuuhi: 
\q1 Mohaivojɨɨbo Moocaani Tahaivojɨɨbo Cristoco nuuhi: Tamiyanaagonovɨ casɨɨvo, dimɨnaaco ditɨhaiguiino uujoho ificuunohachuta, nooboro. 
\p  
\v 37 ¿Mɨllɨ jaabo Cristo David iyaachi icajirahi, David bu icaruubo diiboco: Aivojɨɨbo, unuuno icanaaca? nooboro. 
\p Jaanoco sihidɨ miyamɨnaa iicaumo imono guubunɨcɨhicauhi. 
\p  
\v 38 Jaabo Jesu diitoco ijɨɨbogoobo neehicauhi: Icɨgusuno mihica caatɨnɨmɨnaatɨ, oono caamovonoono gaachehunoma ɨɨgomoco, goohasinofeenevɨ aivo imino idillunoco iimoyɨɨcɨfimotɨ.\x + \xo 12:38 \xt Mt 22.1-36; Lc 22.45-47\x* 
\v 39 Bu jaamo sinagogajafa ufuusumi aivo iimiya icaganocoro ujuvicamaaifimotɨ, bu machusumi iimimañejevɨro iicafimotɨ.  
\v 40 Bu fibaijɨto gaigoomɨ iijanoco udumɨtɨɨcɨmoro ɨfurumo, toonoco utuvuusumo caamovono Moocaanima iimaanɨcɨmo sitaaco ibañɨqui. Jaamaño guiraajino aivo cɨɨjɨgaifaño ijaadaco agaayɨcɨno, nooboro. 
\p  
\v 41 Jaanobuunatɨ safoono Jesu Moocaani iijafaño nɨhɨbamɨco ɨjɨcuhicauno ɨmega ɨgɨcɨnɨmañotɨ ɨɨfɨnɨcɨhicauhi miyamɨnaa tobafa nɨhɨbamɨco ɨjɨcumoco. Jaamo saatoho sihidɨ inɨhɨbamɨma iicameheje guiraano jɨcuhicauhi.  
\v 42 Jaanaa saafigo ɨdaasuno fibaijɨgo agaseugoro tobafa mijeegayɨɨcɨco jɨɨhacuvauhi mɨɨdɨno ijaada iicajecɨco.  
\v 43 Jaanoco Jesu aatyɨmeuboro ijɨɨbogomɨnaaco ocoovauboro nuuhi: Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Ajaamo ɨdaasuno fibaijɨgo paryɨ famoova nɨhɨbamɨco tobafa ɨjɨcumo janaanɨcɨvɨ aivo ficuuhi.  
\v 44 Mɨɨro paryɨ aacɨmo diitoma ucuujɨvaachutɨnotɨ acɨhi. Jaanotɨ diigo ihɨdaasutɨ paryɨ acɨgo tooneri amachujirunoco, nooboro. 
\c 13  
\s1 Jesu Neehi Temploja Ifinɨsucafetejinoco. 
\r (Mt 24.1-28; Lc 21.5-24) 
\p  
\v 1 Jaabo Jesu Moocaani iija templo onoojafañotɨ inuuboco saafi ijɨɨbogomɨnaafi nuuhi: Meecɨ mojɨɨbogomɨnaafi, bañɨfiira guiisibano bañɨfiira iijanotyɨgaba, nooboro. 
\p  
\v 2 Jaarunaa Jesu diiboco iimusuuhi: Mahatyɨmehi jino iijanotyɨgabajeque. Jaaruno toonovɨ iguiisibano siibahallɨvɨ, siibahallɨvɨ icano atyuuvotɨno paryɨ sahɨ callajaavejino, nooboro. 
\p  
\v 3-4 Jaadɨ fuumo Olivohono iicagajɨjaago tooja Moocaani iija oonegueehivɨ. Jaanaaca Jesu gɨcɨnɨuboco Jacoobo, Jua, Andre icamo toovono dilluuhi: Mihimeguehi mɨɨhaico ɨdɨɨbogonoco cusu ɨɨjoho onoono iicaji. ¿Mɨllɨtɨ magaajacɨji paryɨ toneheje ɨtɨcovanoco? noomoro. 
\p  
\v 5 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Esɨcɨnɨno mihica mɨɨhaiñooba amɨɨhaico bañɨdino.  
\v 6 Guiraajimo tamemeri asaano: Uujoho Cristo, noomoro. 
\p  
\v 7 Jaabadɨro bu mɨnaano jɨɨbogonotɨ muguubusumi, ɨmucugai ñɨhicunejetɨ muguubusumi icano mihiguetejirahana, tollɨ icajino. Jaaruno toono inijequeevacuujino icatɨno.  
\v 8 Mɨɨro siijiinɨjeoto siijiinɨjeotoma moonɨcasiji, sihaivojɨ sihaivojɨma moonɨcasiji. Jaasumi fahɨgovavɨ jiinɨje maryɨbaji, ajebano iicaji icano. Jino ɨdaasu iicajino ɨtɨcovano. 
\p  
\v 9 Jaasumi amɨɨhai ifiico magaihuɨnɨ amɨɨhaico aivojɨto iigaivomoco acɨjimo. Jaamo amɨɨhai uco mimiyaavogomo tajɨɨbamɨnaa aivojɨteje ɨmefeenevɨ masatyocafeteji. Jaamo uutɨ diitoco mɨjɨɨbeguehi.  
\v 10 Mɨɨro jiinɨje ifinɨcuujino ɨmegavɨ taajasujɨɨbogo paryɨ faajiinɨjeriro jɨɨbogocafeteji.  
\v 11 Jaasumi amɨɨhaico aivojɨtoco ihacɨqui diitojaa asatyusumi: ¿Mɨllɨ fɨne meneeji? noomoro mehesamaaijirahana. Tollɨ iicacuudɨ Moocaani amɨɨhai jeebɨɨfaño ificuunocoro monoo. Amɨɨhairyo mihiimaano icajitɨno jillɨ Moocaani Gaija amɨɨhaifañotɨ iimaaji.  
\v 12 Jaasu inahaboro inahaboco igaicaauqui acɨji. Jaabadɨro bu caaniro iseemenequeji iseemere caanijaagovɨ iminifotomoro caanico acɨjimo sita igaicaauqui icano.  
\v 13 Jaasumi faaboho amɨɨhaico jɨɨheveji tamomohallɨtɨ. Jaarunaa tollɨ icarunofa ejenaaubo taajaji. 
\p  
\v 14 Mɨɨro Moocaani iimaajɨɨbogomɨnaafi caatɨnɨuhi: Johono imitɨno ɨɨdicunoco omoonɨɨboro ifinɨsufinotɨ jaano templojafaño iicamaño iimimañeri iicacuutɨnoco mahatyɨmecuudɨ, aameque mɨhɨɨfɨnɨcɨhicamo magaaja. Jaadɨ Judeao jiinɨjeri mihicamo ifagajɨnojaa magaacɨnɨ. 
\p  
\v 15 Jaanotɨ bu tusumi saatoho iija niibahucuri mihicahachiijɨ miniitomoro fañovɨ mɨjɨcafetedino siinobaco mɨhɨcɨqui.  
\v 16 Jaanotɨ bu buhɨ faguifaño mihicamo amɨɨhai gaachehuco mɨhɨcɨqui jaahevɨ muhuumidino.  
\v 17 Jaanotɨ, ayɨ, fɨne ɨdaasucani icajimo gaigoomɨ tusumi oovato iicamo, bu imɨfañotɨ aduseejema iicamo icano. ¿Mɨllɨ bu gaajirumo?  
\v 18 Jaanegui Moocaanico midillu jaamo iimitɨfucuje sɨɨcurasumi gaatɨmo mihicahi.  
\v 19 Tusumiji sihidɨ aivo ɨdaasuno mihicaji fucuje icaji jiinɨjeque Moocaani ifiivusuunotɨro aatyɨmeratɨfucuje. Jaarunobuunatɨ siino ufucu atyɨmeracuujitɨhi.  
\v 20 Jaafucujeque Mohaivojɨɨbo ibaaresutɨruva tusumi iicajimotɨ mɨɨhaiñooba taajajitɨrahi. Jaaruubo tufucujeque baaretesujiibo itaadɨmo diibo ɨɨcɨumo toono ɨdaasunotɨ itaajaqui. 
\p  
\v 21 Jaanotɨ amɨɨhaico saatoho: Memeecɨ jaanɨ Cristo, memeecɨ jaadi Cristo, onoohachiijɨ: Miyaano meneedino.  
\v 22 Jillɨ jihovoto saaji Cristo ifibadɨ iminifotomoro, bu Moocaani iimaajɨɨbogomɨnaabadɨ icamo. Jaamo sihidɨ ejeevanoonoco eetavejimo niqueje mitya iijɨnobadɨ iicanehejeque ɨɨfurumo miyamɨnaaco ibañɨqui, bu Moocaanita iicacuurumoco ijishɨtɨhachiijɨ bañɨjimo.  
\v 23 Jaanegui amɨɨhai mityano mihimibaicɨnɨcu amɨɨhaico jino uujoho ɨmegavɨro jɨɨbugucuuhi, nooboro. 
\s1 Jesu Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo Siino Asaajino. 
\r (Mt 24.29-44; Lc 21.25-33) 
\p  
\v 24-25 Jaasumi toono ɨɨdaasufucujebuunatɨ nɨhɨba jabaaveji, bu fucuo nɨhɨba achɨcɨcujitɨhi, bu meecɨrɨ niquejefañotɨ aifeji, paryɨ niquejefaño iicano mitya maryɨbaji icano.  
\v 26 Jaadɨ jarihiica mahatyɨmeji uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo aimuufaifeenedɨ sihidɨ mityama, tahaivojɨma icano asaanoco.  
\v 27 Jaaboro uujoho tatyoomomɨnaaco atajɨɨbamo tañanɨtamoco igaiyɨɨcɨjimo fahɨgovatɨ jiinɨjejɨnibaacɨtɨ, niquejejɨnibaacɨtɨ icano. 
\p  
\v 28 Jaanegui oono higuerahotɨro magaaja mɨɨro igacano afaivunusumiro ihaamene ruutunɨcɨhi. Jaanotɨ ficaba ifiitɨcunoco magaajanɨcɨhi.  
\v 29 Jaabadɨ amɨɨhai magaaja paryɨ fanooro jino uujoho onoono iicanoco mahatyɨmecudɨ mehesɨcɨnɨcu jiinɨje ifinɨjino ifiitɨcunoco.  
\v 30 Miyanotɨro jino amɨɨhaico neehi, paryɨ jineheje icaji miyamɨnaa toonoco aatyɨmejimo guijevetɨmaacaro.  
\v 31 Niqueje, bu jiinɨje icano fatyeji. Jaanotɨ jino uujoho onoono sɨcamañovɨ fatyejitɨhi. 
\p  
\v 32 Jaaruno tufucu ihoovo iicanoco mɨɨhaiñooba gaajatɨhi. Moocaani toomomɨnaa niquejefa iicarumo, bu uujoho Moocaani Seemene icaruubo gaajatɨhi icano ɨdɨɨboro Moocaani tufucuco gaajahi, nooboro. 
\p  
\v 33 Jaanegui amɨɨhai mihimibaicɨnɨcu toomomoro magaajatɨhi ihoovofucu cusumihacho iicajinoco.  
\v 34 Saafi tehesino ifeequi iicojɨmɨnaaco idudɨcamaajeque aacɨɨboro iguhugaco ofoonobuuna saafiico utuumusuuboro, diibo iicanɨcɨbadɨ uujoho feejihiica.  
\v 35 Jaanegui mihimibaicɨnɨcu magaajatɨhi aivojɨɨbo cusumihacho agasejinoco ijɨcuuvɨbahacho, fucufeenevɨbahacho, catava ojɨɨberibachacho, fucurobahacho.  
\v 36 Jaanegui mihimocɨsu amɨɨhaico imimañobatɨ asaaboro mɨcɨgamoco atyɨmevadiibo.  
\v 37 Jino amɨɨhaico onoonoco famoocoro neehi mihimibaicɨnɨcu, nooboro. 
\c 14  
\r (Mt 26.1-5; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53) 
\p  
\v 1 Jaanaaca mifucucɨrucu Pascuaco eheetavuujino iicauno, bu ijɨcutaama achahano maahuno jɨɨbaimoco eheetavuujino icano. Jaanaa sacerdotemɨ aivojɨto, caatɨnɨmɨnaa icamo guiinehicauhi mɨllɨhacho ɨɨfurumo sɨcamañooco abañɨmoro toonohallɨtɨ Jesuco igaicaauqui.  
\v 2 Jaarumo neehicauhi: Jɨɨbaimofa momoonɨjitɨhi miyamɨnaa ñaaɨvotɨmo iicaqui, noomoro. 
\s1 Betaniavɨ Jesuco Facɨcɨfaihuri Jeesuugo. 
\r (Mt 26.6-13; Jn 12.1-8) 
\p  
\v 3 Jaanaaca Jesu Betaniari foojohoma Simon iicaubo iijafa icauhi. Jaabo imachuqui acasɨɨvuubo icaunaaca saafigo gaigo gaseuhi alabastro eetavotapaajefaño facɨcɨfaihu nardo onoofaihu gatyuucɨ sihidɨ ijaada icanoma. Jaagoro toopaajeque agasucuugoro ifacɨcɨfaihuco Jesu nigaɨhallɨvɨ tucaruugo.  
\v 4 Jaaneri saatoho tomañeri iicaumo ɨsɨfiiratuumoro noocasiuhi: ¿Collɨhi oono facɨcɨfaihu bañamaaiquifetehi?  
\v 5 Tofaihuco trescientos denario janaanɨcɨvɨ manaajemere ɨɨdaasufiimoco mahacɨtanoco, noomoro diigojaa sɨfiiratuumo. 
\p  
\v 6 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Jaafa icago. ¿Collɨhi macasivusuhi? Imino uudi moonɨgo.  
\v 7 Ɨdaasufiimo fahiijɨvaro amɨɨhaima icaji. Jaamoco mihimugusumi imino momoonɨ. Jaanotɨ uujoho amɨɨhaima fahiijɨvaro icajitɨhi.  
\v 8 Ajaamo ɨdɨɨgoro imino uco moonɨhi tafiico afacɨcɨsugo cɨɨhojɨfaño ɨcɨɨcafetejino ɨmegavɨ.  
\v 9 Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Cuucahacho fahɨgova jino taajasujɨɨbogoco faajiinɨjeri ɨjɨɨbogohɨgo tollɨro jino diigo omoonɨno jɨɨbogocafeteji, toonotɨ diigoco ihesafetehicaqui, nooboro. 
\s1 Juda Jesuco Naajeguehi. 
\r (Mt 26.14-16; Lc 22.3-6) 
\p  
\v 10 Jaanaaca Juda Iscariote onoobo, ijɨɨbogomɨnaa fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨmoobo fuuhi sacerdotemɨ aivojɨtoco emeecɨtoobo diitoma ihiimaaboro Jesuco diito usefaño ihacɨqui.  
\v 11 Jaanoco diito uguubuumoro sihidɨ imo imo minifutuuhi. Jaamoro nɨhɨbamɨco diiboco acɨguumo. Jaanoma iicaabo aivo Ijuda Jesuco diito usefaño ihacɨqui moonɨhicauhi. 
\s1 Aivojɨɨbo Niinoono Amachuuno. 
\r (Mt 26.17-30; Lc 22.7-23; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-25) 
\p  
\v 12 Jaanaaca ijuurisutama achahano maahuno jɨɨbaimo tɨcovacuuhi, bu Pascua ovejaco agaicaauhicausumi icano. Jaanegui Jesuco ijɨɨbogomɨnaa dilluuhi: ¿Conoovɨ diimeguehi Pascua machutaaco meheetavonoco. Jaabo machuhi? noomoro. 
\p  
\v 13 Jaanegui ijɨɨbogomɨnaatɨ miimɨsiicɨco agalluuboro nuubo: Cuumifaño mofoo. Jahɨ mahatyɨmeji gaifi ɨcɨñuuri nɨfaihuco asatyooboco. Diiboma mofoo.  
\v 14 Jaabo ɨjɨcafotojaoboco monoo: Mohaivojɨɨbo jillɨ neehi: ¿Comecufaño tajɨɨbogomɨnaama Pascua machutaaco machuji? noobo, monoo.  
\v 15 Jaadɨ amɨɨhaico ɨɨfusujiibo guiraamecu caamovohɨ iicamecu imibachucɨnɨcumecuco. Jahɨ Pascua machutaaco meheetavo mɨɨhaidi, nooboro. 
\p  
\v 16 Jaanegui ijɨɨbogomɨnaatɨsi ufuumɨsi tuucuumivɨ ɨfutuuhi. Jaamɨsi atyɨmeteuhi Jesu unuubadɨ iicanoco. Jaamɨsiro tomañovɨ Ipascua machutaaco eetavucuumɨsi. 
\p  
\v 17 Jaadɨ jarihiica iijɨcuuvɨ Jesu ijɨɨbogomɨnaama fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨmoma gasevauhi.  
\v 18 Jaamo amachumo gɨcɨnɨumaaca Jesu diitoco nuuhi: Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Jino amɨɨhai uuma mamachumootɨ saafi uco acɨji igaicaauqui, nooboro. 
\p  
\v 19 Jaaneri sihidɨ ɨɨdaasuvuumoro diiboco saafiiri dilluhicahicaumo: ¿Uujoho icatɨno, etɨ? noomoro. 
\p  
\v 20 Jaanegui Jesu diitoco iimusuuhi: Jino amɨɨhai fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨno mihicamotɨ saafi uuma butajefaño maahuco efeeyacuubo diibeji.  
\v 21 Jaaruno jillɨ Caatɨnɨhaamefaño uutɨ onoobadɨ uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo feehi. Jaarunofaño ɨdaasucani iicajiibo uco aacɨɨbo. Aivo iimijiruno diibedi fiivuutɨɨbo iicauruva, nooboro. 
\p  
\v 22 Jaamo machuumaaca Jesu imaahuco agaayɨcɨuboro Moocaanico graciaco acɨuhi. Jaadɨ iquisicɨuboro diitoco acɨubo: Ɨfaaji, mamachu. Jino tafi, taahucu icanoco, nooboro. 
\p  
\v 23 Jaadɨ adutahilluco gaayɨcɨubo. Jaanoco tollɨro graciaco aacɨuboro ɨfuuhi.  
\v 24 Jaanoco famooro aaduudɨ nuubo: Jino tatyɨɨjoho, jino bohono iimaaco imiyacarunoro ajashutɨnohallɨvɨ agañɨɨcafotono.  
\v 25 Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Siino aducujitɨhi jino vinofaihutɨ jari bofaihutɨ Moocaani aivojɨ iicadɨhivɨ aduji, nooboro. 
\s1 Jesu Neehi Pedro Diiboco Utuunamaaijinoco. 
\r (Mt 26.31-35; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38) 
\p  
\v 26 Jaadɨ Moocaani masinoco amasivaumoro fuucuumo Olivohono iicagajɨ onoohɨgo.  
\v 27 Jaanaa Jesu diitoco nuuhi: Paryɨ amɨɨhai uco mejeevesuji.\f + \fr 14:27 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨvɨ jillɨ ficuumo; Jifucu, onoonoco.\f* Mɨɨro Caatɨnɨhaamefaño noono: Itoomomɨnaafico gaicaaujimo. Jaaneri ihovejamɨ fahɨgova gavaranamaaiji, noonoro.  
\v 28 Jaaruubo siino ubuheetenebuunatɨ amɨɨhai ɨmega Galileavɨ feeji, nuubo Jesu. 
\p  
\v 29 Jaanegui diiboco Pedro nuuhi: Famooro ɨco jeevesurumaaca uujoho ɨco jeevesujitɨhi, nooboro. 
\p  
\v 30 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Miyanotɨro ɨco neehi: Jaafañiino fucu mifoocɨ catava ojɨtɨɨbaacaro mifoocɨ, safo icano uco agaajaruubo uco tuunamaaiji, nooboro.\f + \fr 14:30 \ft Sahaamefaño ficuutɨmo: mifoocɨ ojɨtɨɨbaacaro, onoonoco.\f* 
\p  
\v 31 Jaarunaa jenaauhicaubo: Jaafa ɨɨma iguijevehachiijɨ guijeveji. Jaaruubo ɨco tuunamaaijitɨhi, nooboro. 
\p Jaabadɨro bu famooro neehicauhi. 
\s1 Jesu Getsemani Onoomañovɨ Moocaanima Iimaahi. 
\r (Mt 26.36-46; Lc 22.39-46; Heb 5.7-8) 
\p  
\v 32 Jaadɨ gaseumo Getsemani onoomañovɨ. Jahɨ Jesu ijɨɨbogomɨnaaco nuuhi: Jinovɨ mɨgɨcɨnɨ uujoho Moocaanima ihiimaatonohachutahica, nooboro. 
\p  
\v 33 Jaabo Pedro, Jacoobo, Jua icamocoro satyuubo. Jaadɨ tɨcovaubo sihidɨ ɨɨdaasuvuuboro ataafiraruhifico.  
\v 34-35 Jaaboro diitoco nuubo: Tajeebɨɨ sihidɨ uco ɨdaasuhi miguijevejibadɨ esɨcɨnɨhi. Jinoovɨro mifitafotomoro mihica cɨgatɨmo mubuhee, nooboro Jesu janaanɨcɨvɨ ufuuboro jiinɨjehallɨvɨ ajavuvuuboro Moocaanico dilluubo toono ɨdaasuno iicaujineri ɨdaasuno icatɨɨbo iicaqui.  
\v 36 Jaabo Moocaanima iimaabo jillɨ neehicauhi: Guihi, fanoova ɨɨdi sihidɨ jeevatɨhi. Jaanegui jino ɨdaasuno iicajinotɨ uco taajasu.\f + \fr 14:36 \ft Griego iijɨri: Jihɨdaasuhilluco uutɨ buhɨgovɨ denesu, noono.\f* Jaaruno uujoho iimogobadɨ icatɨno, jaafa ɨɨjoho idiimogobadɨ icano, nooboro. 
\p  
\v 37 Jaadɨ ijɨɨbogomɨnaajaa asaaubo cɨgaumoco aatyɨmevauboro Pedroco nuuhi: ¿Simon, nacu cɨgahi? ¿Jillɨ sano nɨhɨba oovo tɨcovovɨ aivo buheetɨhi?  
\v 38 Moocaanima mihiimaamoro mubuhee Satanas amɨɨhaico ɨnɨsunofaño jaamo aacototɨmo mihicahi. Miyaano amɨɨhai jeebɨɨ imino iicanoco imogorahi. Jaarunofaño amɨɨhai allɨo ifi niinovahi, nooboro. 
\p  
\v 39 Jaadɨ siino fuubo dojɨcuvɨro Moocaanima iimaatuubo siino tollɨro nooboro.  
\v 40 Jaadɨ siino asaaubo tollɨro cɨgaumoco atyɨmevauhi, sano cɨgararo ihaallɨɨno iicacuumaño. Jaanoco iimusujirumo esɨcɨnɨhicautɨmo.  
\v 41 Jaadɨ siino asaauboro diitoco nuubo: Ɨvɨ jisumi mɨcɨgacu, majaguisɨcu. Jino gasecuuno uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo imitɨmɨnaa usefaño aacɨcafetejino.  
\v 42 Jaaneguiiha magañiivomoro masɨɨgucu, mee oono uco aacɨvaabo fiitɨcuuhi, nooboro. 
\s1 Jesuco Isisɨmoro Satyomo. 
\r (Mt 26.47-56; Lc 22.47-53; Jn 18.3-12) 
\p  
\v 43 Jesu iimaaubaacaro Juda gaseuhi diito fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ icamo iicahicaurumoobo iicaabo. Jaaboma sihidɨ saaumo miyamɨnaa niisuganoma, cudaahenema icano. Jaamo sacerdotemɨ aivojɨto, caatɨnɨmɨnaa, quillahuto icamo diitoco agalluumo.  
\v 44 Jaabo diibo acɨmɨnaafi iicaabo Juda diitoco imino jɨɨbuguuhi diito igaajaqui: Oono uujoho diibo iicaaboco ɨnɨnɨɨcɨɨboro dilluji. Jaaboco cuhufono misisɨmoro masatyo, nooboro. 
\p  
\v 45 Jaadɨ agaseuboro: ¿Naa diicahi, Jɨɨbogomɨnaafi? nooboro Jesuco nɨnɨɨcɨuhi.  
\v 46 Jaasumiro Jesuco gaayɨcɨumo isatyequi. 
\p  
\v 47 Jaanegui tomañeri iicaumotɨ saafi iniisugaco iguiiyɨcɨuboro sacerdotemɨ aivojɨɨbo jeecɨvomɨnaafi nɨjɨmeehuco buiyaacuuhi.  
\v 48 Jaanaa Jesu diitoco nuuhi: ¿Mɨllɨ jaamo amɨɨhai tatyɨcovodɨ masaahi niisuganoma, cudaahenema icano nanivamɨnaafico magaayɨcɨqui mihicanɨcɨbadɨ?  
\v 49 Mɨɨro fafucuvaacɨvɨro amɨɨhaifeenevɨ Moocaani iijafaño icahicahi jɨɨbogooboro. Jaaruuboco du magaayɨcɨhicatɨhi. Jaarunofaño jaafa tollɨ icano johono Caatɨnɨhaamefaño onoono inijequeevaqui, nooboro. 
\p  
\v 50 Jaasumiro ijɨɨbogomɨnaa diiboco ejeevesuumoro famooro gaacɨnɨuhi. 
\s1 Sɨcafefi Agaaubo. 
\p  
\v 51 Jaanaaca saafi sɨcafefi Jesu dojɨcutɨ fuuhi gaachehubaryuriro minɨcɨnɨɨbo. Jaaboco gaayɨcɨurumo.  
\v 52 Jaarunaaca igaachehuco ejeevesuhinɨuboro sɨcaibo gaaubo. 
\s1 Jesu Fagomɨnaa Ɨmegavɨ Icauhi. 
\r (Mt 26.57-68; Lc 22.54-55, 63-71; Jn 18.13-14, 19-24) 
\p  
\v 53 Jaamoro Jesuco satyuumo sacerdotemɨ aivojɨɨbo imiyaabo ɨmegavɨ. Jahɨ paryɨ sacerdotemɨ aivojɨto, quillahuto, caatɨnɨmɨnaa icamo igaicamaaiuhi.  
\v 54 Jaanaaca Pedro tehesinotɨ ɨɨfɨnɨcɨuboro ufuubo sacerdotemɨ miya aivojɨɨbo goohasifeeneri casɨɨvuuhi sacerdote toomomɨnaama cɨɨjɨgaitɨ efeemeubo. 
\p  
\v 55 Jaanaa sacerdotemɨ aivojɨto, paryɨ fagomɨnaa icamo guiinehicaurahi sɨcamañooco Jesuhallɨvɨ ibañɨqui diiboco toonohallɨtɨ iguijenɨsuqui. Jaarumo atyɨmehicautɨhi.  
\v 56 Fiivaamo sɨcamañooco diibohallɨvɨ neehicaurumo. Jaarumo sabadɨro neehicautɨhi.  
\v 57 Jaanaaca saatoho agañiivuumoro diibohallɨvɨ sɨcamañooco bañɨuhi:  
\v 58 Mɨɨhai muguubuhi jillɨ diibo onoonoco: Uujoho jiija temploja gaifiimɨ usetɨo eetavotajaco acallajanɨɨboro mifucucɨ, safucu ɨdɨɨnotɨro boojatɨ boobanɨji useri eheetavoratɨjaco onoonoco, noomoro. 
\p  
\v 59 Jaarunofaño diito jɨɨbogo sabadɨro iicatɨmaño miyaavehicautɨhi. 
\p  
\v 60 Jaanegui isacerdotemɨ aivojɨɨbo famoofeenetɨ agañiivuuboro Jesuco dilluuhi: ¿Ajashuno aivo diimusutɨhi? ¿Jinejeque nacu jino ɨɨtɨ dihallɨvɨ ijɨɨbocasimo? nooboro. 
\p  
\v 61 Jaarunofa Jesu iimusutɨɨbo. Jillɨ llɨɨvɨ moonɨcɨnɨhicauhi. 
\p Jaanegui bu siino isacerdotemɨ aivojɨɨbo dilluuhi: ¿Naa miyaano ɨɨjoho Cristo Moocaani Momiyaabo Achi idiicaabo? nooboro. 
\p  
\v 62 Jaaneguiiha Jesu diiboco nuuhi: Jɨɨhɨ, uujoho diibo. Eneecau bu jaamo jinootɨ mohɨmegavɨ mahatyɨmeji uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo sihidɨ ejeevaabo Moocaani miyanaagueneri gɨcɨnɨɨboco, bu ufucu niqueje aimuufaifeenedɨ asaaboco icano, nooboro. 
\p  
\v 63 Jaanoma iicaabo isacerdotemɨ aivojɨɨbo igaachehuco gallicuuhi sihidɨ ɨsɨfiiratuuboro. Jaaboro nuubo: ¿Collɨhiica bu sita diibohallɨ onoonoco mihimoyɨɨcɨcuujirahi?  
\v 64 Mee, amɨɨhairyo muguubucuuhi Moocaaniditɨ aivo imitɨno ihiimaanoco; ¿Naa mɨllɨ amɨɨhaidi? nooboro. 
\p Jaanegui famooro: Diiboco guijevejiibo, noomoro fañusuuhi. 
\p  
\v 65 Jaasumiro saatoho tɨcovauhi diiboco ɨjɨɨrebamaaimoro ihɨmeque afabaacumoro ganɨɨcɨhicaumo. Eneecata miya ɨɨjoho Moocaani jɨɨbogomɨnaafi idiicahachiijɨ gaajacɨ: ¿Naa mɨɨjoho ɨco ganɨɨcɨhi? noomoro. Jaabadɨro bu toomomɨnaa diiboco aamɨhicauhi. 
\s1 Pedro Jesuco Tuunamaaiuhi. 
\r (Mt 26.69-75; Lc 22.56-62; Jn 18.15-18, 25-27) 
\p  
\v 66 Jaanaa Pedro guiino goohasiri icahicaunaa isacerdotemɨ aivojɨɨbo jeecɨvomɨnaago agaseugoro  
\v 67 cɨɨjɨgaijɨniri efeemeebe iicauboco aatyɨmeugoro diiboco gueenene ɨhɨɨfɨnɨcɨhicaugoro nuugo: Ɨɨjoho bu tollɨro Jesu Nazareooboma ɨdɨguehicaabo, noogoro. 
\p  
\v 68 Jaarunaa Pedro tuunamaaiuhi: Diiboco uujoho gaajatɨhi, bu ¿jinejetɨhacho fɨne toono uco neehi? nooboro iinehinɨubo jahisitɨ ɨjɨcafetefi uuga ɨmegavɨ. Jaanaacaro catava ojɨcuuhi.  
\v 69 Jaanobuunatɨ bu siino diigo diiboco emeecɨugoro tomañeri iicaumoco neehicauhi: Jaanɨ diitoobo, noogoro. 
\p  
\v 70 Jaarunaa bu diibo siino tuunamaaiuhi. 
\p Jaanobuunatɨro bu tomañeri iicaumo siino Pedroco nuuhi: Miyaano ɨɨjoho diitotɨobo Galileaoobo idiicamaño, noomoro.\f + \fr 14:70 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: Diitobadɨ idiimaaño, onoonoco.\f* 
\p  
\v 71 Jaanegui Pedro tɨcovauhi ɨɨbacasiiboro ihiimaaubo Moocaani momofañodɨ oovɨcɨɨboro: Gaajatɨhi uujoho diiboco diibotɨ toono mihiimaaboco, nooboro. 
\p  
\v 72 Jaasumiro catava allɨnɨuhi mifoocɨ ojɨubo. Jaanotɨ jari Pedro Jesu diiboco catava mifoocɨ ojɨtɨɨbaacaro siino mifoocɨ, safo ɨdɨɨno uco tuunamaaiji unuunoco esafutuuboro taacuubo tusumiro. 
\c 15  
\s1 Jesu Pilato Ɨmega 
\r (Mt 27.1-2, 11-14; Lc 23.1-5; Jn 18.28-38) 
\p  
\v 1 Jaanaaca eseseeveudɨ siino sacerdotemɨ aivojɨto, quillahuto, caatɨnɨmɨnaa icamo igaivuuhi paryɨ fagomɨnaama iimaacasiqui. Jaamoro Jesuco sisɨcɨnɨɨboco asatyumoro Pilatoco acɨtuumo.  
\v 2 Jaaboco Pilato dilluhi: ¿Naa ɨɨjoho judiomɨ Aivojɨɨbo? nooboro. 
\p Jaanegui Jesu diiboco iimusuuhi: Jɨɨhɨ, ɨɨjoho toono onoobadɨ, nooboro. 
\p  
\v 3 Jaanaa sacerdotemɨ aivojɨto sihidɨ diibohallɨvɨ iimitɨnoono jɨɨbeguehicauhi.  
\v 4 Jaanegui siino Pilato diiboco dilluuhi: ¿Ajashuno aivo diimusutɨhi? Eneecau, meecɨ mɨnoodɨno jino dihallɨvɨ ɨjɨɨbocasinoco, nooboro. 
\p  
\v 5 Jaarunofaño Jesu ajashuno iimusutɨneri Pilato sihidɨro eetyehicauhi. 
\s1 Jesuco Guijevefaño Ificuuno. 
\r (Mt 27.15-31; Lc 23.13-25; Jn 18.39–19.16) 
\p  
\v 6 Jaabo Pilato jɨɨbaimosumi cɨvojamɨnaatɨ saafiico miyamɨnaa idilluuboco sinaayuhicauhi.  
\v 7 Jaanaa Barraba onoobo cɨvojafa icauhi sano ihaivojɨtohallɨtɨ saatohoma omoonɨcasiuhɨgo miyamɨnaaco agaicaaunohallɨtɨ ɨcɨvojanɨubo.  
\v 8 Jaanaa imiyamɨnaa asaaumoro Pilatoco dilluvauhi fafoova jɨɨbaimosumi omoonɨhicaubadɨ imoonɨqui.  
\v 9 Jaanegui Pilato diitoco iimusuuhi: ¿Naa mihimeguehi judiomɨ Aivojɨɨboco amɨɨhaidi isinaayunoco? nooboro. 
\p  
\v 10 Jillɨ sacerdotemɨ aivojɨto diiboco ataaquivomoro aacɨunoco Pilato agaajauboro diitoco tollɨ nuubo.  
\v 11 Jaarunaa isacerdotemɨ aivojɨto miyamɨnaaco fajɨɨnɨuhi: Barrabacoro midillu diibocoro isinaayuqui, noomoro. 
\p  
\v 12 Jaanegui Pilato diitoco siino dilluuhi: ¿Jana mɨllɨ judiomɨ Aivojɨɨbo amɨɨhai meneehicaaboco moonɨji? nooboro. 
\p  
\v 13 Jaanegui diito ocoovadiivuumoro Pilatoco iimusuuhi: ¡Guijeve ɨmohobujehallɨvɨ tetecu! noomoro. 
\p  
\v 14 Jaanegui Pilato nuuhi: ¿Nacu jineje iimitɨnoco moonɨɨbo? nooboro. 
\p Jaarunaa diito siino janaanɨcɨvɨro coovadiivuuhi: ¡Guijeve ɨmohobujehallɨvɨ tetecu! noomoro. 
\p  
\v 15 Jaanoma iicaubo Pilato miyamɨnaama imino iicanoco iimuguuboro Barrabaco sinaayusuubo. Jaaboro Jesuco niivɨgai meeheri ahaamɨsuhicaudɨ ihamocasimɨnaaco acɨubo diiboco itetecuqui. 
\p  
\v 16 Jaasumiro diiboco ihamocasimɨnaa satyuuhi aivojɨɨbo iijafa poetorio onoonofañovɨ. Jaamoro paryɨ ihamocasimɨnaaco iigaiyɨɨcɨumoro gachicohai deecano tɨfaibadɨ itɨfai iicachehuco jɨɨhacuumo.  
\v 17 Jaamoro ijanuutunoma iicanoco aafeneque chaahimɨgatɨ eheetavumoro diiboco javucaruumo.  
\v 18 Jaamoro tɨcovaumo sahagomoro: ¡Imino diica judiomɨ Aivojɨɨbo!  
\v 19 noomoro diiboco ɨmeiri iinigaɨtɨ gafucuhicaumo jɨɨrebamaaimoro iguiino ememuɨɨvomoro diiboco mihimobadɨ dejecujicaumo.  
\v 20 Jaamoro jillɨ diiboco edejecuhicaunobuunatɨ diiboco ɨjɨɨhacuuchehuco ujujuyaacuumoro jari imiya gaachehuco ɨjɨɨhacuumoro diiboco satyucuumo itetecuqui. 
\s1 Jesuco Etetecuubo Guijevehi. 
\r (Mt 27.32-56; Lc 23.26-49; Jn 19.17-30) 
\p  
\v 21 Jaanaa Simon Cirene cuumioobo Alejandro, bu Rufo icamɨsi caani buhɨgotɨ isitɨ asaaubo tomañodɨ fatyuuboco ocoovaumoro Jesu guijeve ɨmohobujeque satyusuumo. 
\p  
\v 22 Jaamoro Jesuco satyuumo Golgota onoomañovɨ, nigaɨpaajebaɨ eneejiruno.  
\v 23 Jahɨgo diiboco isuurumo facɨcɨfaihuma vinoco ificuumoro. Jaarunoco Jesu adutɨuhi.  
\v 24 Jaadɨ diiboco etetecucuudɨ ihamocasimɨnaa diibo gaachehunoco sanomɨro itɨcovoocɨvɨ ɨfocasiuhi suerteque abañamaaiumoro: ¿Naa cajaanɨ cochehuco satyeji? noomoro. 
\p  
\v 25 Jaasu baagotɨrehiica nɨhɨba icauberi diiboco tetecuumo iguijeve ɨmohovɨ.  
\v 26 Jaamoro toonohallɨtɨ diiboco omoonɨunoco iguijeve ɨmohovɨ inigaɨhallɨtɨ acaatɨnɨumoro ficuumo: JAANƗ JUDIOMƗ AIVOJƗƗBO, onoonoco.  
\v 27 Jaabo uufocovɨ bu tollɨro miimɨsiicɨ nanivamɨnaatɨsico tetecuumo saafiico imiyanaagonovɨ, sifiico inaninaagonovɨ icano.  
\v 28 Jillɨ Caatɨnɨhaamefaño onoocɨnɨno nijequevauhi; iimitɨfimofeenedɨ oovocafutuubo, onoocɨnɨno.\f + \fr 15:28 \ft Sahaamefaño toversiculoco ficuutɨmo.\f* 
\p  
\v 29 Jaanaa tomañodɨ afatyumo Jesuco ɨhɨɨbamoro ihuseneque gavaracumoro ɨɨbajirubadɨ iicano inigaɨnocoro garya, garya omoonɨhicaumoro neehicauhi: Ajaanɨvahaduhu oono templojaco acallajaruuboro siino dojɨcuvɨro mifucucɨ, safucu ɨdɨɨnotɨ boojatɨ edeetavejiruubo.  
\v 30 Eneecata ɨɨro difiico taajasu, toono diguijeve ɨmohotɨ iniitoobo, noomoro. 
\p  
\v 31-32 Jaabadɨro bu sacerdotemɨ aivojɨto, caatɨnɨmɨnaa icamo edejecumo noocasihicauhi: Sitaaco naha ataajasuhicaabo, ¿cono bu jaabo jisumi ifiicoro taajasunoova. Miyaano ɨɨjoho Cristo Israel Aivojɨɨbo idiicahachiijɨ jisu diguijeve ɨmohotɨ niito, maatyɨmemere ɨco mimiyaaveguequi, noomoro. Jaabadɨro bu diiboma etetecucɨnɨmɨsi diiboco gubuubusuhicauhi. 
\p  
\v 33 Jaanaa gadɨcɨɨba paryɨ jiinɨje cɨvono iijɨuhi. Jaano jari sano iijɨcuuvɨ ɨmohonohallɨtɨ nɨhɨba icaabovɨ seseeveuhi.  
\v 34 Jaasumi toonotɨ nɨhɨba icauberi Jesu hebreo iijɨri gaihivuuhi: Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? nooboro. Moocaani, Moocaani, ¿collɨhi uco deevesuhi? eneejiruno. 
\p  
\v 35 Jaanoco tomañeri saatoho iicaumo uguubumoro nuuhi: Muguubu, oono Eliaco cuuhuvaabo, noomoro. 
\p  
\v 36 Jaanegui diitotɨ saafi ijinafatyuuboro ɨcɨjeuhi faasɨhi iicanoco iimitɨno aivofaihufaño ichimayaacuuboro ɨmei nijequevɨ ificuuboro Jesu iijɨfaño cateejeruuhi. Ene, jaafa Elia saahi diiboco iniitusuvaabo mahatyɨmequi, nooboro. 
\p  
\v 37 Jaarunaa Jesu sefanotyɨgaba agaihivuuboro chuumucuuhi.  
\v 38 Jaasumiro Moocaani iija temploja ofoboocɨnɨu chehu gaachehujetuno feemene iicano gallivuuhi sanoodɨnoocɨro nijequetɨ sano baavɨ.  
\v 39 Jaanaa ihamocasimɨnaa aivojɨɨbo Jesu ɨmega julleecɨnɨunaa uchuumuunoco aatyɨmeuboro: Miyanotɨro jahi jaanɨ Moocaani Achi, nuubo. 
\p  
\v 40 Jaabadɨro bu tomañeri gaigoomɨ iicaumo tehesinotɨro ɨɨfɨnɨcɨhicauhi. Jaamofeeneri icaumo Maria Magdalena onoogo, bu Salome, bu saafigo Maria icamo. Jaago Maria Jose bu iguihoobo Jacoobo icamɨsi seejɨ.  
\v 41 Jaamo igaigoomɨ Galileari iicahicausumi Jesuco jeecɨvomoro diibo dojɨcutɨ efeehicaumo. Jaabadɨro bu sihidɨ tomañeri saafigova icauhi Jerusalevɨ diiboma sano ufuumo. 
\s1 Jesuco Ɨcɨɨuno. 
\r (Mt 27.57-61; Lc 23.50-56; Jn 19.38-42) 
\p  
\v 42-43 Jaanaa mihiijɨcuunaa imibaivofucusumi judiomɨ jaguisɨfucu ɨmegavɨ iicaunegui Jose Arimatea cuumioobo fagomɨnaatɨ imiyaabo iicaubo Moocaani aivojɨco tollɨro eteemehicaubo asaauboro iguitɨɨbo Pilatojaa ufuuboro Jesu ifiico dillutuuhi.  
\v 44 Jaaneri Pilato sihidɨ Jesu uchuumucuneri eetyeuboro amocasimɨnaa aivojɨɨboco coovauhi idilluqui: ¿Naa miya chuumucuubo? onoomaño. 
\p  
\v 45 Jaanoco diibo ihaivojɨɨbo ɨjɨɨbuguunegui jari Joseque Jesu ifiico Pilato acɨsuuhi.  
\v 46 Jaanaa Jose imino gaachehuco anaajeuboro Jesu ifiico iniitusuuboro tochehuri mibocɨuhi. Jaaboro guiisigajɨfaño seedicɨnɨhojɨfaño ɨcɨuboro iguhugaco guiisibatyɨgabari fabaacuuhi.  
\v 47 Jaanoco Maria Magdalena onoogo, bu Maria Jose seejɨ icamɨfe atyɨmeuhi ɨcɨunoco. 
\c 16  
\s1 Jesu Siino Ubuheeteuno. 
\r (Mt 28.1-8; Lc 24.1-12; Jn 20.1-10) 
\p  
\v 1 Jaano judiomɨ jaguisɨfucu sabado iicafucu afatyuno seseevedɨ Maria Magdalena onoogo, bu Salome, bu Maria Jacoobo seejɨ icamo facɨcɨfaihunoco anaajeumoro fuuhi Jesu ifiico ijeesutequi.  
\v 2 Jaamoro fucugayɨro jaguisɨ afatyuno seseevedɨ tohojɨvɨ ɨfutuumo nɨhɨba iinucuuberi.  
\v 3 ¿Mɨɨjoho mɨɨhaima iguiisibaco tohojɨ ɨmegatɨ faayɨcɨji? noocasimoro. 
\p  
\v 4 Meecɨrumaaca tobatyɨgaba iicahicaumañeri icacutɨhi.  
\v 5 Jaadɨ tohojɨfa ɨjɨcafutuumo atyɨmeuhi sɨcafefi seseechehu caamovochehufa jɨɨcɨnɨɨbo imiyanaagueneri gɨcɨnɨɨboco. Jaaneri sihidɨ igutuumo.  
\v 6 Jaarunaa diitoco nuubo: Mihiguetejirahana, amɨɨhai Jesu Nazareoobo etetecucafetehinɨɨboco miguiinehi. Buheetecuubo chahacuubo jineeri. Eneecau, memeecɨ jino diiboco ificuhinɨmañooco.  
\v 7 Jaanegui mofoomoro ijɨɨbogomɨnaa, Pedro iicamoco mɨjɨɨbogoto amɨɨhai ɨmegavɨ Galileavɨ fuucuubo tahɨ diiboco mahatyɨmeji amɨɨhaico unuubadɨ, nooboro. 
\p  
\v 8 Jaaneri sihidɨ iigutuumoro tohojɨtɨ gaaumo jiterere. Jaamoro ajashuno mɨɨhaiñoobaco jɨɨbuguutɨmo sihidɨ iiguiumaño. 
\s1 Jesu Maria Magdalena Onoogovɨ Jafevehi.\f + \fr 16:8 \ft Sahaamefaño 9-20 versiculonoco ficucuutɨmo. Jimañovɨro ɨfotono.\f* 
\r (Mt 28.9-10; Jn 20.11-18) 
\q1  
\v 9 Jaanaa fucuro mɨɨhai jaguisɨfucu iicauno seseevedɨ ubuheeteubo tɨconɨuhi Maria Magdalena onoogovɨ ajafeveubo diigotɨ sahuse juugahusetɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨmoco ɨjɨmɨco agavaracuugovɨ.  
\v 10 Jaago ufuugoro diiboma iicahicaumo ihɨdaasuri taajeheri iicamoco jɨɨbugutuuhi.  
\v 11 Jaano Jesu ubuheeuno diiboco diigo aatyɨmeuno iicanoco guubucuurumo miyaavuguutɨhi. 
\s1 Jesu Jafeveuhi Ijɨɨbogomɨnaatɨ Miimɨsiicɨvɨ. 
\r (Lc 24.13-35) 
\q1  
\v 12 Jaanobuunatɨ bu siino Jesu siibadɨ jafeveuhi diitotɨ miimɨsiicɨ sihɨ buhɨgo ufuumɨsivɨ.  
\v 13 Jaanegui uhuumiumɨsiro saatoho ijɨɨbogomɨnaaco jɨɨbugutuumɨsi. Jaarumɨsico tollɨro miyaavuguutɨmo. 
\s1 Jesu Ijɨɨbogomɨnaaco Minɨsuhi. 
\r (Mt 28.16-20; Lc 24.36-49; Jn 20.19-23; Hch 1.8) 
\q1  
\v 14 Jaanobuunatɨ Jesu siino jafeveuhi ijɨɨbogomɨnaa fahuseecɨ motɨhaitɨ saafi icamo machumovɨ. Jaabo diitoco icuhufojeebɨɨhallɨtɨ buheetecuuboco aatyɨmeumo ɨjɨɨbuguunoco imiyaavuguutɨnohallɨtɨ ɨɨbaubo.  
\v 15 Jaaboro diitoco nuubo: Faajiinɨjeriro mofoo. Jaamoro jino taajasubogoco fanoo miyamɨnaaco mɨjɨɨbogo.  
\v 16 Jaanoco imiyaavogooboro initɨsuquimaaibo taajaji. Jaanotɨ imiyaavogotɨɨbo taajajitɨhi.  
\v 17 Jaamo uco imiyaavogomoma jino toono gaajatabadɨ iicano icaji; tamemeri buhɨ ɨjɨmɨco gavaracujimo, bojɨɨjeri iimaajimo,  
\v 18 ihusenefa jiinimomɨco gaayɨcɨjimo, namitaco aadurumo mɨllɨ icajitɨhi. Jaabadɨro iguihuvamohallɨvɨ ihuseque ificuuneri buheehicajimo icano, nooboro. 
\s1 Jesu Niquejefaño Feehi. 
\r (Lc 24.50-53; Hch 1.9-11) 
\q1  
\v 19 Aivojɨɨbo Jesu jillɨ ijɨɨbogomɨnaama ihiimaahicauno nijequetɨ gañiivuubo niquejefaño. Jaaboro Moocaani miyanaagonovɨ casɨɨvutuubo.  
\v 20 Jaanegui diito ufuumoro taajasubogoco faajiinɨjeri jɨɨbogomoro fuuhi. Jaamoco diiboro Ihaivojɨɨbo ahaamusuuboro tobogoco miyacaruhicauhi niqueje mitya iijɨ sihidɨ ejeevanoco omoonɨhicaunofeenedɨ.