\id LUK - Muinane NT -Colombia 2009 (DBL -2013) 
\h SAN LUCAS 
\toc1 San Lucas 
\toc2 San Lucas 
\toc3 Lc 
\mt1 SAN LUCAS 
\c 1  
\s1 Luca Teofilodi Caatɨnɨhi. 
\p  
\v 1 Fiivaamo miyamɨnaa caatɨnɨujirahi tanootɨ nijequevɨ, mofeenevɨ iicauno jɨɨbogoco.  
\v 2 Jaanoco imino aatyɨmeumo mɨɨhaico jɨɨbuguuhi tanootɨ nijequevɨ. Jaamo bu tollɨro tobogotɨ ijɨɨbugumoco amusuuhi.  
\v 3 Jaanoco uujoho imino dilluuhicahi. Jaano uudi iiminegui imino caatɨnɨhi tanootɨ nijequevɨ ɨɨdi agaijɨɨbo Teofilodi.  
\v 4 Jaabo imino gaajahi, ɨco miyabogotɨ ɨjɨɨbeguehicanoco. 
\s1 Moocaani Toomomɨnaafi Jɨɨbeguehi Jua Nitɨmɨnaafi Ifiivejinoco. 
\p  
\v 5 Jaanaa Herode\f + \fr 1:5 \ft Jaabo Herode Imityaabo onoobo.\f* Judeavɨ aivojɨɨbotɨ icauhi. Jaasumi tollɨro icaubo sacerdote Zacaria onoobo, Abia onoobojaagodɨ iicaubo. Jaabo taaba Elizabe onoogo Aaron iyaachimɨhai cuumimɨnaago.  
\v 6 Jaamɨsi sabadɨro Moocaani ɨmefeenevɨ imihusene icahicaumɨsi. Jaamɨsi imino icahicaumɨsi Moocaani atajɨɨbauboro unuubadɨ. Jaamaño mɨɨhaiñooba diitɨsico mɨllɨ neehicautɨhi.  
\v 7 Jaarumɨsi iseemema chahauhi mogai Elizabe achiba iicaumaño, aivo bu famɨsicɨro amiyatɨsi iicacuumaño icano. 
\p  
\v 8 Safoono icacuuno Moocaani sacerdotemɨ Zacariamɨoto Moocaanico ejeecɨvefifucu iicauno.  
\v 9 Moocaani jeecɨvomɨnaa jeevamaaje iicanɨcɨbadɨ omoonɨjifucu Zacariavɨ ɨfutucuuhi templojafa ofooboro Aivojɨɨbo Moocaani ɨmefeenevɨ aimoguiijɨco ijɨgasuqui.  
\v 10 Jaanoco ɨjɨgasunohachuta paryɨ miyamɨnaa jahisi icauhi Moocaanima ihiimaaumo.  
\v 11 Jaanaa Moocaani toomomɨnaafi Zacariavɨ jafeveuhi fañoojavɨ aimoguiijɨnoco ɨjɨgasufino cojɨvɨ momiyanaagonovɨ.  
\v 12 Jaaboco Zacaria aatyɨmeuboro guucɨbauhi sihidɨ iigutuuboro.  
\v 13 Jaaboco Moocaani toomomɨnaafi nuuhi: Zacaria, diiguetedino, Moocaani guubucuhi diiboma idiimaahicanoco. Tollɨro diitaaba Elizabe seemeneque ɨcɨji. Jaaseeque Juatɨ momonɨji.  
\v 14 Jaaneri sihidɨ imo imo diicaji. Tollɨro bu saatoho sihidɨ imo imo icaji diibo ifiiveneri.  
\v 15 Jaabo diseemene Moocaani ɨmefeene sihidɨro jeevajiibo. Jaabo fanoova aivofaihunoco adujitɨɨbo. Jaabofa Moocaani Gaija gahafɨcɨnɨji seejɨ jeebɨɨfaño icaabomaryo.  
\v 16 Jaabo Israel cuumimɨnaaco sihidɨ uumisujiibo dojɨcuvɨro Ihaivojɨɨbo Moocaanijaagovɨ.  
\v 17 Jaabo Jua feeji Mohaivojɨɨbo Jesu asaajino ɨmegavɨ. Jaabo icaji Moocaani iimaamɨnaafi Elia imityama icaubadɨ. Jaaneri caanimɨco iseemema sajeebɨɨ ificuqui, bu tollɨro iicajɨɨsufiimoco: Jii, onoonoco igaajasuqui. Jillɨ imibachujiibo miyamɨnaaco Mohaivojɨɨboco igaayɨcɨqui, nooboro. 
\p  
\v 18 Jaanegui Zacaria diiboco dilluuhi: ¿Mɨllɨ jaanoco uujoho imino gaajaji? Uujoho amiyaaburucu, atyaba amiyagurucu icano, nooboro. 
\p  
\v 19 Jaanegui diiboco Moocaani toomomɨnaafi nuuhi: Uujoho Gabriel Moocaani atajɨɨbanoco omoonɨfiibo. Jaabo uco galluuhi ɨco jɨɨbeguequi jino imino jɨɨbogoco.  
\v 20 Jaabo jino ɨco onoonoco miyaavogotɨɨbo idiicamaño dihiimaa ɨco buuji. Jaaneri iimaatɨɨbo diicaji gueenene toosee ifiivotɨnohachuta. Jillɨ nijequeevajino tusumi, nooboro. 
\p  
\v 21 Jaanohachuta miyamɨnaa iicaahicauhi jahisi Zacariaco otoomomo, esamaaihicauhi toojafañotɨ diibo goovano iinutɨneguiiha.  
\v 22 Jaaruubo tahɨgotɨ ihiinuudɨ iimaacuutɨɨbo. Jaanotɨ gaajacɨumo toojafaño Zacaria gaijaco aatyɨmeunoco. Jaabo ihiimaajirubadɨ iicano ihuseriro jɨɨbeguehicaubo ihiimaacuutɨmaño. 
\p  
\v 23 Jaadɨ templojafaño Zacaria Moocaanico ejeecɨvuujifucu afatyunobuunatɨ fuucuubo iijafaño.  
\v 24 Jaanobuunatɨ mogai Elizabe oovago iicacunegui sihɨ iijatɨ fuucuutɨgo sahuse nɨhɨbavahachuta toono esamaajeriro iicacuugo:  
\v 25 Jisumi fɨ miyamɨnaa uco achiba nuucutɨhi Aivojɨɨbo Moocaani jillɨ uudi omoonɨmaño, noogoro. 
\s1 Moocaani Toomomɨnaafi Jɨɨbeguehi Jesu Ifiivejinoco. 
\p  
\v 26 Jaano Zacariama ihiimaaunobuunatɨ sahuse juugahusetɨ sanɨhɨba icano nigacɨtɨ Moocaani siino galluuhi itoomomɨnaafi Gabrielque Galilea jiinɨje cuumi Nazare onoocuumivɨ,  
\v 27 gaifiiquehi agaajatɨgo bagocaja Maria onoogoco imeecɨtequi. Jaago Jose onoobo David iyaachimɨhai cuumimɨnaafico itajevaqui icacuugo.  
\v 28 Jaagojaagovɨ Moocaani toomomɨnaafi ɨjɨcafutuuboro diigoco nuuhi: ¿Naa diicahi ɨco Moocaani agaijɨgo? Jaabo Aivojɨɨbo Moocaani ɨɨma icahi. Moocaani famoogaigoomɨ allɨnoocɨvɨ ɨco imino moonɨhi, nooboro. 
\p  
\v 29 Jaaboco Maria aatyɨmeugoro sihidɨ eetyeugo diibo unuuneri. Jaagoro iinoro neehicaugo: ¿Collɨhi fɨne ollɨ uco idilluuboro noobo? noogoro. 
\p  
\v 30 Jaanegui Moocaani toomomɨnaafi diigoco nuuhi: Maria, diiguetejirahana, Moocaani ɨco agaijɨnoco daatyɨmecuhi.  
\v 31 Jisumi doovaji. Jaago gaifiico seemevaji. Jaaboco Jesutɨ momonɨji.  
\v 32 Jaabo sihidɨ jeevaji. Jaabo caamovohɨ iicaabo Moocaani Achi noocɨnɨji. Jaaboco Moocaani ficuji aivojɨɨbotɨ iheedeebe Davidco iicaubadɨ.  
\v 33 Jaabo israelmɨ cuumico tajɨɨbaji. Jaano ufucuro finɨjitɨhi, nooboro. 
\p  
\v 34 Jaaneguiiha diiboco Maria dilluuhi: ¿Mɨllɨ jaano icajirahi uujehehiicaduhu tajevatɨhi? noogoro. 
\p  
\v 35 Jaanegui Moocaani toomomɨnaafi diigoco iimusuuhi: Moocaani Gaija dihallɨvɨ niiteji. Jaaneri caamovohɨ iicaabo Moocaani mitya ɨco mibaacuji aimuufaibadɨ. Jaamaño ɨɨtɨ seemene ifiivosee ijeevadɨ Moocaanidi ficucafeteji. Jaamaño Moocaani Seemene, diiboco neejimo.  
\v 36 Jaabadɨro bu ditehesino nago Elizabe gaifiico seemevaji amiyago icacuurugo. Jaagoco achiba eneehicarugo sahuse juugahusetɨ sanɨhɨba ɨdɨɨno icacuuhi oovago.  
\v 37 Moocaanidi chahano jineje ɨtɨhɨɨno, nooboro. 
\p  
\v 38 Jaanegui Maria nuuhi: Uujoho Mohaivojɨɨbo Moocaani jɨjovogo. Uco onoobadɨ jaafa Moocaani uco moonɨhi, noogoro. 
\p Jaanotɨro Moocaani toomomɨnaafi fuucuuhi. 
\s1 Maria Elizabeque Baatehi. 
\p  
\v 39 Jaanobuunatɨ Maria fuuhi goovano Judea gajɨhallɨ iicaucuumijaago.  
\v 40 Jaago Maria Zacaria iijafa ɨjɨcafutuugoro Elizabeque dillutuuhi.  
\v 41 Jaanoco Elizabe uguubuusumiro ijeebɨɨfaño iseemene maryɨbauhi. Jaasumiro diigo ififaño Moocaani Gaija gahafuuhi.  
\v 42 Jaanegui sefano nuugo: Moocaani ɨco guiraano imino moonɨhi, famoova gaigoomɨhallɨnoocɨvɨ tollɨro diseemeneque imino moonɨɨbo.  
\v 43 ¿Mɨllɨ jaago sihidɨ ejeevatɨgoco Tahaivojɨɨbo seejɨ uco baavahi?  
\v 44 Uco idillunoco uguubusumiro taseemene iimooboro tajeebɨɨfaño maryɨbahi.  
\v 45 Imicani ɨɨjoho diicahi imiyaavogomaño. Jaamaño Aivojɨɨbo eneehinɨbadɨ ɨɨma icajino, noogoro. 
\q1  
\v 46 Jaanegui Maria nuuhi: Tajeebɨɨma Moocaanico imehi.  
\v 47 Tollɨro imo imo icahi Moocaani Tatyaajasumɨnaafivɨ,  
\v 48 Moocaani uujoho ɨɨdaasugo ijɨjovogoco agaajacuuneri; Jaamaño jisumitɨro paryɨɨcɨno miyamɨnaa fahiijɨvaro iicamo uco: Imino iicago, neeji,  
\v 49 Moocaani sihidɨ ejeevaabo uudi sihidɨ jeevanoco omoonɨmaño. Jaabo Moocaani momo iimiibo.  
\v 50 Jaaboco famooro agaijɨmoco fahiijɨvaro ɨdaasugoobo.  
\v 51 Sihidɨ jeevanoco moonɨɨbo. Guiinonɨɨbo ifiicoro: Mityahi, noomoro iicamoco.  
\v 52 Imityafiirumoco guiinovɨ niitusuubo. Jaaboro ijeebɨɨno sɨɨcuno iicamoco sihidɨ ejeevamotɨ ficuubo.  
\v 53 Machuta achahaneri ajebari iicahicamoco sihidɨ sinehejeri gahafusuubo. Jaanotɨ sihidɨ ɨnɨhɨbamɨvamoco sɨcaihusejema galluubo.  
\v 54 Ijeecɨvomɨnaafi Israel cuumico amusuubo. Jabajeevetɨɨbo diitoco ɨɨdaasugonoco.  
\v 55 Mootadi Abrahamco iseemema fahiijɨvareji unuucuubadɨ, noogoro. 
\p  
\v 56 Jaadɨ Maria gueenene icauhi Elizabema minɨhɨbacɨ, sanɨhɨba icano. Jaanobuunatɨ jari uumiugo iijajaago. 
\s1 Jua Nitɨmɨnaafi Fiivuuhi. 
\p  
\v 57 Jaanobuunatɨ icacuuno Elizabe eseemevaujino. Jaago gaifiico seemevauhi.  
\v 58 Jaanegui ifiitɨno iicaumo, itehesino nagomɨ icamo fuuhi diigoma imo imo iicaqui Moocaani diigoco agaijɨunoma iicaumo.  
\v 59 Jaanobuunatɨ fuumo sahuse juugahusetɨ mifucucɨ, safucu icano nigacɨtɨ toosee meehe nigacɨco iquitɨcɨqui. Jaamoro iquitɨcɨnobuunatɨ momonɨujirahi caani Zacaria momoco.  
\v 60 Jaarunaa seejɨ nuuhi: Chahano, jaafa Jua imomo, noogoro. 
\p  
\v 61 Jaanegui diigoco nuumo: ¿Collɨhiica? Diyototɨ chahamo saatoho tollɨ imomo iicamo, noomoro. 
\p  
\v 62 Jaanegui caanico dilluumo uguubutɨneguiihahica ihuseneri caani omomonɨnoco igaajaqui.  
\v 63 Jaanegui caani ɨmohobujeque idilluuboro caatɨnɨuhi: Jua imomo, onoonoco. Jaaneri famooro eetyeuhi.  
\v 64 Jaasumiro ɨvɨ Zacariaco jari siino iijɨ jafeveuhi. Jaaneri ihiimaauboro tɨcovaubo Moocaanico iimuubo.  
\v 65 Jaaneri paryɨ icojɨneri iicaumo sihidɨ jabafiituuhi. Jaanoco paryɨ Judea jiinɨje gajɨneri jɨɨbocasiumo.  
\v 66 Jaanoco paryɨ uguubuumo esamaaihicauhi. Jaamoro sanomɨro dillucasihicauhi: ¿Mɨllɨ fɨne jusijisee? noomoro Aivojɨɨbo Moocaani miyanotɨro tooseeque imino omoonɨuneri. 
\s1 Zacaria Masi. 
\p  
\v 67 Caani Zacaria Moocaani Gaija ififaño gahafɨcɨnɨɨbo iimaauhi Moocaani diibo jeebɨɨfaño ificuunoco nuuhi: 
\q1  
\v 68 Jaafa imocɨnɨɨbo israelmɨ Aivojɨɨbo Moocaani. Mɨɨhai diibo cuumimɨnaa mihicamojaa asaaboro mɨɨhaico taajasuubo.  
\v 69 Mɨɨhaico acɨɨbo sihidɨ jeevaabo Motaajasumɨnaafico ijeecɨvomɨnaafi David iyaachimɨhaifañotɨ.  
\v 70 Tollɨ nuubo iimimo ihiimaamɨnaafeenedɨ sɨɨcɨjetɨro:  
\v 71 Mɨɨhaico momɨnaafañotɨ, ataajasujinoco, bu paryɨ mɨɨhaico ɨjɨɨheguemetɨ icano,  
\v 72 tollɨrovaha bu moheedetemɨhaihɨvɨco: Ɨɨdaasugueji, nooboro imino unuunoco ajabajeevetɨnoco.  
\v 73 Jillɨ mootadi Abrahamco miyanotɨro Moocaani nuuhi:  
\v 74 Mɨɨhaico momɨnaatɨ ataajasujinoco, diiboco mejeecɨvequi ñɨhicugotɨmo,  
\v 75 imino ijeevadɨ mofiino diibedi icaqui jiijehallɨvɨ mihicanohachuta.  
\v 76 Jaanotɨ ɨɨjoho, taseemene, Moocaani caamovohɨgo iicaabo iimaamɨnaafi, noocɨnɨji. Jaamaño feeji Mohaivojɨɨbo ɨmega ijɨɨhaico iimibachuuboro,  
\v 77 iicuumimɨnaa igaajaqui mataajajinoco, mohimitɨco ubuusujinoco icano.  
\v 78 Jaabo Moocaani igaijɨfañodɨ ɨɨdaasugooboro mɨɨhaico acɨhi Cristoco. Diibo asaajifucuco meteemehi, imitɨfucu niija iicafucu nɨhɨbaco motoomonɨcɨbadɨ.  
\v 79 Jaabo seseeque sɨvaji cɨvohɨgo iicamedi, guijeve cɨvoguiino iicamedi icano. Tollɨro bu mohɨgoco sɨɨgueji sajeebɨɨ iicano jɨɨhairi, nooboro. 
\p  
\v 80 Jaanaa iseemene jusihicauhi. Jaabadɨro bu Moocaani iimogobadɨ ijeebɨɨ sefatonoro feehicauhi. Jaanobuunatɨ sɨcaihɨgovɨ icahicaubo. Jaadɨ jari Israel cuumimɨnaavɨ ifiico jafenɨubo. 
\c 2  
\s1 Jesu Fiivuuhi. 
\r (Mt 1.18-25) 
\p  
\v 1 Tusumi aivojɨɨbo Augusto onoobo tajɨɨbauhi paryɨ jiinɨje miyamɨnaaco iheevequi.  
\v 2 Jillɨ ohoovonoco tɨconɨumo, itɨconɨ Cirenio onoobo Siria aivojɨɨbotɨ icaunaaca.  
\v 3 Jaanegui famooro fuuhi iicuumijejaago tahɨ imomonoco icaatɨnɨqui.  
\v 4 Jaanegui Jose fuuhi Galilea jiinɨjetɨ Nazare cuumiri iicaumañotɨ Judea jiinɨjevɨ Belen cuumijaagovɨ, tuucuumivɨ David ifiivuuhɨgo, Jose diibo iyaachimɨhai cuumioobo iicaumaño.  
\v 5 Jaanegui fuubo Belen cuumijaago imomoco acaatɨnɨsutuumɨsi Mariama, diigoco ataabavaujigo oovago icacuugoma.  
\v 6 Jaamɨsi Belen cuumiri icaumaaca Maria iseemevaqui aivucuuhi.  
\v 7 Jaago itɨconɨoseeque seemevauhi. Jaagoro gaachehubaryuneri iimibocɨugoro faijɨ iibañeri ejeebunohallɨvɨ tooseeque sɨucaruuhi miyamɨnaa ɨcɨgafija diitɨsivɨ ɨɨfutucutɨmaño. 
\s1 Toomomɨnaa. 
\p  
\v 8 Jaanaa Belen cuumitɨ sihɨgovɨ icahicaumo fiitɨjɨɨsuno joomɨ toomomɨnaa fucuhachuta cɨgatɨmo icahicauhi ihovejamɨco otoomomo.  
\v 9 Jaamovɨ imimañobatɨ Moocaani toomomɨnaafi jafeveuhi. Jaasumiro Aivojɨɨbo Moocaani imi diitohallɨdɨ arɨcuno achɨcɨuhi. Jaaneri sihidɨ iguiumo.  
\v 10 Jaarunaa Moocaani toomomɨnaafi diitoco nuuhi: Mihiguidino, amɨɨhaidi imibogoco sɨvahi. Jaaneri famooro imo imo icaji.  
\v 11 Jaachiijɨ fiivoobo amɨɨhaidi David cuumivɨ Taajasumɨnaafi Aivojɨɨbo Cristo.  
\v 12 Jaano gaajabadɨ iicanoco mahatyɨmeji seemeneque gaachehubaryuneri minɨcɨnɨsee faijɨ iibañeri ejeebunohallɨri sɨucɨnɨseeque, nooboro. 
\p  
\v 13 Jaasumiro sihidɨ saatoho Moocaani toomomɨnaa niquejeoto diibo cojɨvɨ jafeveuhi. Jaamo Moocaanico iimomo neehicauhi: 
\q1  
\v 14 ¡Imicani Moocaani caamovohɨgo iicaaboco mihimo! Jaanotɨ jiinɨjehallɨvɨ gaifiimɨ diibo onoobadɨ imino iicamo sajeebɨɨ iicajino, noomoro. 
\p  
\v 15 Jaamoro niquejefaño ufuucuunobuunatɨ ijoomɨ toomomɨnaa sanomɨro noocasiuhi: Masɨɨgo Belenjaago jino iicanoco memeecɨtequi Aivojɨɨbo itoomomɨnaafeenedɨ mɨɨhaico ɨjɨɨbogonoco,  
\v 16 noomoro goovano ufuumo atyɨmeteuhi Jose, Maria, bu seemene faijɨɨhuri ejeebunohallɨvɨ sɨucɨnɨseema icamɨsico.  
\v 17 Jaanoco aatyɨmeumoro jɨɨbuguumo Moocaani toomomɨnaafi diitoco tooseetɨ ɨjɨɨbuguunoco.  
\v 18 Jaanoco paryɨ uguubuumo diito eneeneri eetyehicauhi.  
\v 19 Jaarunoco llɨɨvɨ Maria ijeebɨɨfañodɨ guubunɨcɨhicauhi toonoco esamaaigoro.  
\v 20 Jaanotɨ ijoomɨ toomomɨnaa dojɨcuvɨro uumicuuhi. Moocaanico agaijɨmoro, imehicauhi uguubuunotɨ aatyɨmeunoma iicamo, diitoco ɨjɨɨbuguubadɨ icauneguiiha. 
\s1 Jesuco Templojafaño Ɨɨfusumɨsi. 
\p  
\v 21 Jaanobuunatɨ sahuse juugahusetɨ mifucucɨ, safucu icanotɨ toosee meehe nigacɨco quitɨcɨsuumɨsi. Jaamɨsiro tooseeque momonɨumɨsi Jesutɨ Moocaani toomomɨnaafi Maria oovautɨgocoro unuumomoco. 
\p  
\v 22 Jaanobuunatɨ Moise tajɨɨba onoobadɨ ifiico iimibachufucuva iifinɨudɨ tooseeque satyuumɨsi Jerusale cuumijaago Aivojɨɨbo Moocaanidiro ificuuqui.  
\v 23 Jillɨ moonɨumɨsi Moocaani tajɨɨba jillɨ noonoro acaatɨnɨcɨnɨneguiiha: Paryɨ gaifiimɨ itɨconɨ ifiivomo Moocaanidi ijeevadɨ ficucafeteji, eneeneguiiha.  
\v 24 Jaaneguiiha fuumɨsi Moocaani tajɨɨba onoobadɨ, iicanoco jeecɨvo asimɨco ficutuumɨsi: Namuduucumɨsi iicahachiijɨ, nimɨihumɨsi iicahachiijɨ onoobadɨ iicanoco. 
\p  
\v 25 Jaasumivɨ icahicaubo Jerusalevɨ Simeon onoobo imihusene miyamɨnaafi. Jaabo Moocaanico ejeecɨvoobo teemehicauhi Israel cuumimɨnaa ataajajinoco.  
\v 26 Jaabo Simeonma Moocaani Gaija icahicauhi. Jaabo diiboco jɨɨbuguuhi: Moocaani agalluubo Cristo ifiivooboco aatyɨmetɨnohachuta iguijevejitɨnoco.  
\v 27 Jaabo templojafaño fuuhi Moocaani Gaija noojɨri. Jaanaa Jesuco caanimɨsi satyuuhi templojafaño tajɨɨba onoobadɨ imoonɨqui.  
\v 28 Jaaseeque Simeon ihiibɨcɨuboro Moocaanico imuuhi jillɨ nooboro: 
\q1  
\v 29 Aivojɨɨbo, ɨvɨ sajeebɨɨ jaafa chuumucuuhi. Daatyɨmesucuuhi uujoho dijeecɨvomɨnaafico unuunoco:  
\v 30 tahaallɨɨri imino atyɨmecuuhi taajasumɨnaafico  
\v 31 paryɨɨcɨno miyamɨnaa ɨmefeenevɨ ificuuboco.  
\v 32 Diibo seseehachɨcɨ. Jaabo israelmɨ iicatɨrumoco achɨcɨjiibo, iicuumimɨnaa israelmɨco cahacɨsusujiibo, nooboro. 
\p  
\v 33 Jillɨ tooseetɨ eneeneri caanimɨsi Jose, Maria icamɨsi sihidɨ jabafiitehicauhi.  
\v 34 Jaadɨ Simeon caanimɨsico imino unuuboro, seejɨ Mariaco nuuhi: Meecɨ jiisee seemene icahi diibofeenedɨ Israel cuumimɨnaatɨ sanoodɨmo aaifomo finɨji. Jaanotɨ saatoho taajaji. Jaabo jɨɨbogobadɨ iicaabo. Jaaboco sihidɨ saatoho jɨɨheguejimo.  
\v 35 Jillɨ gaajacafetejino paryɨ famoova ijeebɨɨnofaño esamaaino. Jaanotɨji ɨɨdi paryɨ toono aamɨgari dijeebɨɨco miquitɨcɨbadɨ jeevajino, nooboro. 
\p  
\v 36 Jaanaa bu tollɨro tomañeri icaugo saafigo gaigo Moocaani onoonoco ihiimaahicaugo Ana onoogo; Famuel onoobo Aser cuumioobo aicɨgai. Jaago aivo amiyagurucuu aivo bobagocaja iicausumi atajevaugo sahuse juugahusetɨ mificabacɨ ɨdɨɨnoro aijɨma icaugo.  
\v 37 Jaanotɨ jisumi ochenta y cuatrodɨno ficabava icacuugo fibaijɨgotɨ. Jaago templojafañotɨ iinehicautɨgo cuujehachuta, fucuhachuta icano Moocaanico jeecɨvehicaugo machuco aaigagoro Moocaanima iimaahicaugo.  
\v 38 Jaago tahɨ iicaumojaagovɨ gataavugo. Jaagoro Moocaanico itɨconɨ iimuudɨ tɨcovaugo Jesuditɨ ɨjɨɨbuguugo paryɨ famooro Jerusale miyamɨnaa ataajajinoco eteemehicaumoco. 
\s1 Josemɨ Nazarevɨ Dojɨcuvɨro Uhuumiuno. 
\p  
\v 39 Jaadɨ aivojɨɨbo Moocaani tajɨɨba onoobadɨ omoonɨhicaunoco iimivuuno nigacɨtɨ uumicuumo dojɨcuvɨro Galilea jiinɨjevɨ iicuumi Nazare cuumijaago.  
\v 40 Jaanaa toosee ujusisee quehecutosere feehicauhi janaanɨcɨ gaajaseere. Jaaseeque sihidɨ Moocaani imino moonɨhicauhi. 
\s1 Jesu Templojafaño Icauhi. 
\p  
\v 41 Jaanobuunatɨ caanimɨsi fanooficaba tɨcovovɨ Jerusalejaa feehicauhi Pascua jɨɨbaimofiiri.  
\v 42 Jaanaa Jesu fahuseecɨ motɨhaitɨ mificabacɨ iicacuudɨ famooro Jerusalejaa fuuhi fahiijɨvaro tojɨɨbaimojaa ofoonɨcɨbadɨ.  
\v 43 Jaanaa tobaimo ifinɨcuunobuunatɨ uumicuumaaca Jesu Jerusalevɨro fitafutuuhi seejɨmɨsi gaajacɨutɨnaaca.  
\v 44 Fɨne miyamɨnaafeenedɨ saabo, noomɨsiro safucuhachuta saaumɨsi. Jaadɨ guiinuurumɨsi iyotofañodɨ, agaajamehejefañodɨ icano.  
\v 45 Jaaruumɨsi aatyɨmeutɨneguiiha dojɨcuvɨro Jerusalejaa uumiumɨsi, tahɨ diiboco iguiinutuumɨsi. 
\p  
\v 46 Jaamɨsi mifucucɨ, safucu icano nijequetɨ jari atyɨmeumɨsi templojafaño, Moise tajɨɨba gaajamɨnaafeeneri gɨcɨnɨba icauboco. Jaaboco diitoco uguubunɨcɨɨboro dilluhicaubo.  
\v 47 Bu diito diiboco idillunoco gaajano iimusuhicauneri sihidɨro jabafiitehicauhi, sihidɨ diibo agaajaneguiiha.  
\v 48 Jaaboco caanimɨsi aatyɨmeumɨsiro sihidɨ guucɨbauhi. Jaanegui seejɨ nuuhi: Besha, ¿collɨhi mɨsico jillɨ moonɨhi? Diicaani, uujoho icano gaihuɨnɨmɨsiro ɨco miguiinehicahi. 
\p  
\v 49 Jaanegui Jesu diitɨsico nuuhi: ¿Collɨhi uco miguiinehi? ¿Nacu magaajatɨhi Guihirubi iijafaño iicajinoco? nooboro. 
\p  
\v 50 Jaarunoco gaajautɨmɨsi diitɨsico diibo unuunoco. 
\p  
\v 51 Jaadɨ diitɨsima fuubo Nazare cuumijaago. Jaabo diitɨsima imino icahicauhi. Jaarunoco seejɨ llɨɨvɨ ijeebɨɨfaño ficuhicauhi.  
\v 52 Jaanaa Jesu jusiiboro feehicauhi ifiitɨ, ihesamaajetɨ icano. Jaaboco Moocaani, tollɨro bu paryɨ miyamɨnaa icano gaijɨhicauhi. 
\c 3  
\s1 Jua Nitɨmɨnaafi Jɨɨbeguehi Sɨcaihɨgotɨ. 
\r (Mt 3.1-12; Mr 1.1-8; Jn 1.19-28) 
\p  
\v 1 Jaanaa Tiberio onoobo fahuseecɨ satɨhai icano ficabava aivojɨɨbotɨ icacuunaaca, Poncio Pilato Judea aivojɨɨbotɨ icauhi. Jaanotɨ Herode onoobo\f + \fr 3:1 \ft Herode Imityaabo onoobo Jesu ifiivuusumi iicaubo chuumucuuhi. Jaaneguiiha tusumi diibo seemene Herode Antipa onoobo icauhi.\f* Galilea aivojɨɨbotɨ icauhi. Tollɨro inahabo Felipe Iturea, Traconite onoojiinɨje aivojɨɨbotɨ icauhi. Jaanotɨ Lisania onoobo Abilinia jiinɨje aivojɨɨbotɨ icauhi.  
\v 2 Jaanotɨ Anas onoobo, Caifas onoobo icamɨsi sacerdotemɨ aivojɨtɨsi aivo imiyamɨsi icauhi. Jaasumi Zacaria achi Juaco Moocaani ijɨɨbogoco acɨuhi sɨcaihɨgovɨ.  
\v 3 Jaabo Jua fahɨgovadɨ fuuhi Jordan onoohijɨnidɨ miyamɨnaaco: Minitɨsuquimaje. Jaamoro amɨɨhai eedeehifiico mejeevesucu amɨɨhai imitɨco ibuusuqui, nooboro.  
\v 4 Jillɨ icauno Moocaani iimaamɨnaafi Isaia tollɨ nooboro acaatɨnɨuno: 
\q1 Saafi miyamɨnaafi ico guubuvusuhi sɨcaihɨgojaagotɨ: Mihimibachu Aivojɨɨbo jɨɨhaico; tɨcovojɨ meheetavo.  
\v 5 Ifagajɨnoco sanotɨcovoro magahafusu. Paryɨ ifabaɨno, ifagajɨno icano sanotɨcovoro moonɨcafeteji. Jɨɨhaiño cɨryu cɨryu iicajɨɨje tɨcuvusucafeteji. Iimitɨjɨje imibachucafeteji.  
\v 6 Jaanoco paryɨ jiinɨjemɨnaa atyɨmeji taajasuco Moocaani aacɨnoco, noonoro. 
\p  
\v 7 Jaabo Jua, miyamɨnaa diibojaa ifiico initɨsuqui asaamoco neehicauhi: ¡Amɨɨhai jiinimomɨbadɨ mihicano miyamɨnaa! ¿Mɨɨjoho amɨɨhaico jɨɨbeguehi ɨñɨhicuno ifiitɨvonotɨ magaaqui?  
\v 8 Jaanegui imino mihica, amɨɨhaitɨ, amɨɨhai eedeehifiico mejeevesuno, foovono ihɨfuvusuqui. Jaamoro monoocasidino: Mɨɨhai Abraham iyaachimɨhai, noomoro. Amɨɨhaico neehi: Jiba guiisiba icarubatɨ Moocaani fiivusujirahi Abraham iyaachimɨtɨ.  
\v 9 Jɨgaaje imibaicɨnɨcuuhi ɨmohonoco iquitɨqui. Jaamaño iimitɨnoco onoovaho quitɨcafeteji cɨɨjɨgaifaño ijɨgasucafetequi. Jaabadɨro iimitɨmo cɨɨjɨgaifaño jɨgasucafeteji, nooboro. 
\p  
\v 10 Jaanegui miyamɨnaa diiboco dilluuhi: ¿Mɨllɨ jana momoonɨjirahi? noomoro. 
\p  
\v 11 Jaanegui Jua diitoco iimusuuhi: Gaachehunoma miijaacɨ caamoojama mihicaabo sajaatɨ mahacɨ icaamoojama achahaaboco. Jaabadɨro machutaama mihicamo iinoma achahaaboma mɨhɨfocasi, nooboro. 
\p  
\v 12 Jaabadɨro Impuesto jaadusumɨnaatɨ saatoho saauhi initɨsuquimaaivaumo. Jaamo Juaco dilluuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, ¿mɨllɨ jana mɨɨhai momoonɨji? noomoro. 
\p  
\v 13 Jaanegui Jua diitoco nuuhi: Tajɨɨbafaño onoonobadɨ majaadusu. Jaanotɨ toono janaanɨcɨ miyamɨnaaco majaadusudino, nooboro. 
\p  
\v 14 Jaabadɨro saatoho amocasimɨnaa diiboco dilluuhi: ¿Jaanaa mɨɨhai mɨllɨ momoonɨji? noomoro. 
\p Jaanegui diitoco iimusuubo: Imitɨno momoonɨmoro, sɨcamañohallɨtɨ saatohohallɨvɨ mihiimaamoro icano. Sitaanoco ajashuno mudumɨtɨɨcɨdino. Jillɨ amɨɨhai dudɨcamaaje jaadamaryo imo imo mihica, nooboro. 
\p  
\v 15 Jaanaa miyamɨnaa esamaaihicauhi sɨɨcujeebɨɨje teemehicauhi: Fɨne Jua diiburucu Cristo, noomoro.  
\v 16 Jaarunaa Jua famoocoro nuuhi: Uujoho miyaano amɨɨhaico nɨfaihuri nitɨhi. Jaanotɨ saajiibo saafi Moocaani Gaijari, cɨɨjɨgairi icano initɨjiibo. Diibo tajanaanɨcɨ sihidɨ mityahi diibobadɨ uujoho jeevatɨhi. Jaamaño conovaha bu diibo tɨhaipaaje duujeque sinaayujirunova.  
\v 17 Ihusefaño ibusuba icacuuhi trigo ñaava toogaiño meehunoco ibusuqui ijeevadɨ itoogaiñotɨ. Jaano ifagaañooco ficujiibo iijafaño. Jaanotɨ iimeehunoco ifinɨjitɨno cɨɨjɨgaifaño jɨgasujiibo, nooboro. 
\p  
\v 18 Jiibadɨ, bu siibadɨje icano fajɨɨnɨɨboro Jua miyamɨnaaco jɨɨbeguehicauhi iimino jɨɨbogoco.  
\v 19 Tollɨro aivojɨɨbo Herode onooboco ɨɨbaubo Herodia onoogo inahabo Felipe taabaco udumɨtɨɨcɨunohallɨtɨ, tollɨro sihidɨ iminootɨno omoonɨhicaunohallɨtɨ icano.  
\v 20 Jaarunoco Herode guubutɨɨbo janaanɨcɨ imitɨno moonɨubo. Juaco cɨvojafaño ficuubo. 
\s1 Jesuco Initɨuno. 
\r (Mt 3.13-17; Mr 1.9-11) 
\p  
\v 21 Jaano ɨmega paryɨ miyamɨnaaco Jua initɨhicausumi, tollɨro bu Jesu nitɨsuquimaaiuhi. Jaabo iteehifañotɨ ihiinuuboro Moocaanima ihiimaaunaaca niqueje faayacafutuuhi.  
\v 22 Jaanofeenedɨ Moocaani Gaija foovono niituuhi diibohallɨvɨ nimɨihubadɨ jeevaabo. Jaanaa guubuvusuuno niquejefañotɨ unuuno: Ɨɨjoho Agaijɨɨbo Taseemene, Ɨɨri sihidɨ imo imo icahi, unuuno. 
\s1 Jesu Eedeetemɨhaitɨ Ɨjɨɨbogono. 
\r (Mt 1.1-17) 
\p  
\v 23 Jaadɨ Jesu saafi, siino fahuseecɨ icano ficabava iicacuudɨ idudɨcamaajeque tɨconɨubo. Jaabo Jose seemeneu tollɨ esɨcɨnɨhicaurumo. Jaabo Jose Eli seemeneu.  
\v 24 Jaabo caani Matat onoobo Levi seemeneu. Jaabo Levi caaniu Melqui. Jaabo caaniu Janai. Jaabo caaniu Jose.  
\v 25 Jaabo caaniu Matatias. Jaabo caaniu Amos. Jaabo caaniu Nahum. Jaabo caaniu Esli. Jaabo caaniu Nagai.  
\v 26 Jaabo caaniu Maat. Jaabo caaniu Matatias. Jaabo caaniu Semei. Jaabo caaniu Jose. Jaabo caaniu Juda.  
\v 27 Jaabo caaniu Joana. Jaabo caaniu Resa. Jaabo caaniu Zorobabel. Jaabo caaniu Salatiel. Jaabo caaniu Neri.  
\v 28 Jaabo caaniu Melqui. Jaabo caaniu Adi. Jaabo caaniu Cosam. Jaabo caaniu Elmodam. Jaabo caaniu Er.  
\v 29 Jaabo caaniu Josue. Jaabo caaniu Eliezer. Jaabo caaniu Jorim. Jaabo caaniu Matat.  
\v 30 Jaabo caaniu Levi. Jaabo caaniu Simeon. Jaabo caaniu Juda. Jaabo caaniu Jose. Jaabo caaniu Jonan. Jaabo caaniu Eliaquim.  
\v 31 Jaabo caaniu Melea. Jaabo caaniu Mainan. Jaabo caaniu Matata. Jaabo caaniu Natan.  
\v 32 Jaabo caaniu David. Jaabo caaniu Isai. Jaabo caaniu Obed. Jaabo caaniu Boos. Jaabo caaniu Salmon. Jaabo caaniu Naaso.  
\v 33 Jaabo caaniu Aminadab. Jaabo caaniu Aram. Jaabo caaniu Esrom. Jaabo caaniu Fares. Jaabo caaniu Juda.  
\v 34 Jaabo caaniu Jacob. Jaabo caaniu Isaac. Jaabo caaniu Abraham. Jaabo caaniu Tare. Jaabo caaniu Nacor.  
\v 35 Jaabo caaniu Serug. Jaabo caaniu Ragau. Jaabo caaniu Peleg. Jaabo caaniu Heber. Jaabo caaniu Salo.  
\v 36 Jaabo caaniu Cainan. Jaabo caaniu Arfaxad. Jaabo caaniu Sem. Jaabo caaniu Noe. Jaabo caaniu Lamec.  
\v 37 Jaabo caaniu Matusale. Jaabo caaniu Enoc. Jaabo caaniu Jared. Jaabo caaniu Mahalaleel. Jaabo caaniu Cainan.  
\v 38 Jaabo caaniu Enos. Jaabo caaniu Set. Jaabo caaniu Adan. Jaabo Adan Moocaani seemeneu, diiboco Moocaani eheetavumaño. 
\c 4  
\s1 Jesuco Ɨjɨ Ɨnɨsuuno. 
\r (Mt 4.1-11; Mr 1.12-13) 
\p  
\v 1 Jaadɨ Moocaani Gaija Jesu ififaño gahafɨcɨnɨɨbo Jordan onoohifañotɨ uumiuhi. Jaaboco Moocaani Gaija sɨcaihɨgovɨ satyuuhi.  
\v 2 Jahɨ icaubo sanɨhɨba, siino fahuseecɨ icano fucuva, jinejebaco amachutɨɨboco ɨjɨ nɨsuuhi. Jaadɨ jari diiboco ajeba aivuuhi.  
\v 3 Jaanegui ihɨjɨ diiboco nuuhi: Miyaano Moocaani Achi idiicahachiijɨ jiba guiisibaco dinoo, maahutɨ ifiivetequi, nooboro. 
\p  
\v 4 Jaanegui Jesu diiboco iimusuuhi: Caatɨnɨhaamefaño noono: Miyamɨnaafi sano maahu sefariro icajitɨhi, tollɨro bu Moocaani iijɨ sefari icajiibo, noono, nooboro. 
\p  
\v 5 Jaadɨ ihɨjɨ diiboco satyuuhi caamovogajɨ nijequevɨ. Jaaboro diiboco ɨɨfusuubo goovanogayɨ paryɨ jiinɨje miyamɨnaa cuuminoco.  
\v 6 Jaaboro diiboco ihɨjɨ nuuhi: Ɨco uujoho acɨji paryɨ jino mityaco. Jaabo tuucuumijeque tajɨɨbahi uujoho gaayɨcɨuhi paryɨ jinoco. Jaanoco uujoho acɨji uujoho iimogomoco.  
\v 7 Jaanegui taaguiino ememuɨɨvooboro uco idiimooboro edeecɨvohachiijɨ paryɨ diinejeji, nooboro. 
\p  
\v 8 Jaarunaa Jesu diiboco iimusuuhi: Uutɨ buhɨgovɨ diica Satanas, Caatɨnɨhaamefaño jillɨ noono: Aivojɨɨbo Moocaanicoro diimo. Jaaboro saafiicoro diiboco deecɨvo, noono, nooboro. 
\p  
\v 9 Jaadɨ siino ihɨjɨ diiboco satyuuhi Jerusale cuumijaago. Jaaboro temploja niibahucuvɨ caamo diiboco asatyuuboro nuuhi: Miyaano Moocaani Seemene idiicahachiijɨ juugatɨ daacoto baavɨ,  
\v 10 mɨɨro Caatɨnɨhaamefaño noono: 
\q1 Moocaani itoomomɨnaaco tajɨɨbaji ɨco iteemequi.  
\v 11 Ɨco ihusenehallɨvɨ gañiiyɨcɨjimo. Jaabo guiisiba sefavɨ nanigaivatɨɨbo diicahi, nooboro. 
\p  
\v 12 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Tollɨro bu Caatɨnɨhaame neehi: Dihaivojɨɨbo Moocaanico nɨsujirahana, noono, nooboro. 
\p  
\v 13 Jaarunaa ihɨjɨ diiboco siino ɨnɨsujiruno achahacuunegui diibotɨ buhɨgovɨ minifutuubo gueenenehachuta. 
\s1 Jesu Idudɨcamaajeque Tɨconɨhi Galileavɨ. 
\r (Mt 4.12-17; Mr 1.14-15) 
\p  
\v 14 Jaadɨ Jesu uumiuhi Galileavɨ Moocaani Gaija mitya ififaño gatyuucɨ icaabo. Jaabotɨ paryɨ toojiinɨjemɨnaa jɨɨbocasihicauhi.  
\v 15 Jaabo paryɨ tuucuumije sinagogajanofaño jɨɨbogooboro feehicauhi. Jaaboco famooro imehicauhi. 
\s1 Jesu Nazarevɨ Icahi. 
\r (Mt 13.53-58; Mr 6.1-6) 
\p  
\v 16 Jaanegui Jesu Nazare cuumijaa fuuhi tuucuumivɨ ifiivuuhɨgo. Jaaboro judiomɨ jaguisɨfucu sinagogajafaño jɨcafutuubo, ijeevamaje iicanɨcɨbadɨ. Jaaboro julleeveubo Caatɨnɨhaameque ihiimaasuqui.  
\v 17 Jaaboco Moocaani iimaamɨnaafi Isaia aameque acɨumo. Jaahaameque faayɨcɨubo jillɨ noonoco atyɨmeuhi: 
\q1  
\v 18 Aivojɨɨbo Gaija tahallɨvɨ icahi. Uco ijeevadɨ ficuuhi iimino jɨɨbogoco ɨɨdaasufiimoco acɨqui. Uco galluubo ijeebɨɨno ɨɨdaasufiimoco buheesuqui, cɨvojafa iicamoco taajasubogoco jɨɨbeguequi, aatyɨmetɨmo aallɨɨnoco faayɨqui, ɨɨdaasuno omoonɨmoco taajasuqui,  
\v 19 Aivojɨɨbo imino omoonɨjisumico jɨɨbeguequi, onoonoco. 
\p  
\v 20 Jaaboro Jesu toohaameque afabaacuuboro sinagogaja amusumɨnaafico aacɨuboro casɨɨvuuhi. Paryɨ toojafaño iicaumo imino diiboco ɨɨfɨnɨcɨhicauhi.  
\v 21 Jaadɨ tɨconɨubo onoobo: Jifucu icacuuno amɨɨhai ɨmefeenevɨ Caatɨnɨhaamefaño jillɨ onoono, nooboro. 
\p  
\v 22 Jaanaa paryɨ famooro Jesuditɨ iimino iimaahicauhi. Jaamoro jabafiituuhi ovosɨɨno iimaaco diitoco eneehicauneri. Jaamoro noocasihicauhi: ¿Nacu jaanɨ Jose achi icatɨno? noomoro. 
\p  
\v 23 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Fɨne amɨɨhai uco meneeji onoonɨcɨbadɨ: Taabumɨnaafi idiicaabo tahɨ ɨɨro difiico buheesu, noomoro. Jaamoro uco meneeji: Capernauvɨ omoonɨunoco muguubuubadɨ jino dimiya jiinɨjevɨ moonɨ, meneeji,  
\v 24 nooboro cuhubacafutuubo ihiimaaubo: Miyanotɨro amɨɨhaico neehi, chahaabo aivo Moocaani iimaamɨnaafi ijiinɨjevɨ imino agaayɨcɨcafotoobo.  
\v 25 Miyaano, aivo sihidɨ fibaijɨto gaigoomɨ icaurahi Israel cuumivɨ; Moocaani iimaamɨnaafi Elia onoobo iicausumi aiguutɨno mificabacɨ, saficaba, sificabatɨfeenedɨ icano tɨcovovɨ. Jaaneri toojiinɨjevɨ sihidɨ ajeba icauhi.  
\v 26 Jaarumo Israel cuumi fibaijɨtojaa Moocaani Eliaco galluutɨhi, saafigoro Sarepta cuumi Sidon cuumi fiitɨno iicaucuumiri iicaugojaa galluubo.  
\v 27 Jaabadɨro bu sihidɨ icaumo Israel jiinɨjevɨ foojohori iguihuvaumo Moocaani iimaamɨnaafi Eliseo iicausumi. Jaarumotɨ saafiiba buheesurautɨhi ɨdɨɨboro Naaman onoobo Siria jiinɨjeoobo buheesucafutuuhi, nooboro. 
\p  
\v 28 Jillɨ unuunoco uguubuumoro paryɨ sinagogajafaño iicaumo sihidɨ sɨfiiratuuhi.  
\v 29 Jaamo agañiivuumoro Jesuco tuucuumitɨ buhɨgovɨ gañɨɨuhi. Jaamoro diiboco satyuumo ifagajɨ nijequevɨ togajɨ nijequetɨ diiboco igañɨɨqui togajɨhallɨvɨ tuucuumi iicaugajɨfaño.  
\v 30 Jaarunaa Jesu diitofeenedɨ afatyuuboro fuucuuhi. 
\s1 Saafi Iimitɨno Ɨjɨma Iicaubo. 
\r (Mr 1.21-28) 
\p  
\v 31 Jaaboro Jesu fuuhi Capernauvɨ Galilea jiinɨje cuumivɨ. Jahɨ jɨɨbeguehicaubo miyamɨnaaco jaguisɨfucusumi.  
\v 32 Jaaneri eetyehicaumo diitoco mityano aivojɨɨbo iijɨbadɨ icaneri ɨjɨɨbeguehicauneri. 
\p  
\v 33 Jaanaa sinagogajafaño icaubo saafi iimitɨno ɨjɨma iicaubo. Jaabo gaihivuuhi:  
\v 34 Mɨɨhaico suufenɨ. ¿Collɨhi mɨɨhaijaa saahi ɨɨjoho Jesu Nazareoobo? ¿Jaabo saahi mɨɨhaico finɨsuqui? Ɨco uujoho gaajahi. Ɨɨjoho idiimiibo Moocaani, nooboro. 
\p  
\v 35 Jaanegui diiboco Jesu ɨɨbauhi: ¡Llɨɨvɨ diica! ¡Jaaboro diiboco deevesu! nooboro. 
\p Jaanegui ihɨjɨ imiyamɨnaafico baavɨ gañɨɨuhi diito ɨmefeenevɨ. Jaaruubo diiboco mɨllɨ moonɨtɨɨbo diibotɨ iinuuhi. 
\p  
\v 36 Jaaneri famooro iigutuumoro fahɨgova noocasihicauhi: ¿Coyomo iimaajɨno? Jaanɨ aivo mityano aivojɨɨbo iijɨri tajɨɨbahi ɨjɨmɨco. Jaaneri diito iinehicahi, noomoro. 
\p  
\v 37 Jaanoco Jesuditɨ jɨɨbocasicuumo fahɨgovadɨhallɨdɨ iicaucuumijeri. 
\s1 Jesu Buheesuhi Simon Pedro Baaboco. 
\r (Mt 8.14-15; Mr 1.29-31) 
\p  
\v 38 Jaadɨ Jesu sinagogajafañotɨ ihiinuudɨ fuubo Simon Pedro iijafaño. Jaanaa Simon Pedro baabo sihidɨ guihuvauhi sinafeteri. Jaaneguiiha Jesuma iimaaumo diigohallɨvɨ.  
\v 39 Jaanegui Jesu diigojaagovɨ ɨdɨjɨɨvuuboro iguihuvaco ɨɨbaubo. Jaaneri iguihuva diigotɨ bucuuhi. Jaasumiro agañiivuugoro diitoco jeecɨvehicaugo. 
\s1 Jesu Ajashutɨmo Iguihuvamoco Buheesuhi. 
\r (Mt 8.16-17; Mr 1.32-34) 
\p  
\v 40 Jaanaa mihiijɨcuudɨ fanoova guihuvari iguihuvamoco Jesujaa sɨvahicaumo. Jaamohallɨvɨ ihuseque ificuuneri buheehicaumo.  
\v 41 Jaamo paryɨ iguihuvamotɨ, tollɨro saatohofañotɨ imitɨno ɨjɨmɨ ihiinomoro gaibacɨnɨmoro neehicauhi: Ɨɨjoho Moocaani Achi, noomoro. 
\p Jaarumoco Jesu ɨhɨɨbauboro iimaasuhicautɨhi, diibo Cristo iicanoco diito ihɨjɨmɨ agaajahicauneguiiha. 
\s1 Jesu Galileavɨ Jɨɨbeguehi. 
\r (Mr 1.35-39) 
\p  
\v 42 Jaanaa meseseevecuudɨ Jesu fuuhi tuucuumitɨ buhɨgovɨ. Jaaruuboco miyamɨnaa iguiinuumo diibovɨ ɨfutuuhi. Jaamoro diiboco gaijɨurumo footɨɨbo iicaqui.  
\v 43 Jaarunaa Jesu diitoco nuuhi: Tollɨro bu siicuumijeque acɨji Moocaani aivojɨ jɨɨbogoco, toonegui uco galluubo, nooboro. 
\p  
\v 44 Jillɨ ɨguehicaubo Jesu Galilea sinagogajanofaño jɨɨbogooboro. 
\c 5  
\s1 Sihidɨ Ejeevano Fiicɨ. 
\r (Mt 4.18-22; Mr 1.16-20) 
\p  
\v 1 Safoono Jesu icahicauhi Genesare muuaijɨniri. Jaanaa miyamɨnaa sihidɨ gaseuhi. Jaamo diiboco ijene jɨmatajeruhicauhi Moocaani jɨɨbogoco uguubunoco iimugumaño.  
\v 2 Jaanaa Jesu atyɨmeuhi migaacɨ meenegaacɨco jiinɨgaibaahojɨniri icanoco. Jaanaa togaje abajato fiicɨmɨnaa ihiinuumoro isinɨcuuhunoco nitɨhicauhi.  
\v 3 Jaanegui Jesu sagafa jɨcafutuuhi Simon meenega iicaugafaño. Jaaboro tajɨɨbaubo tehesijɨsuno imeenegaco ijɨnitɨ iminiiyuqui. Jaadɨ Jesu ifagafaño acasɨɨvuudɨ tɨconɨubo ɨjɨɨbuguubo tahɨgotɨ.  
\v 4 Jaabo ihiimaanoco iimivuudɨ Simonco nuubo: Dimeenegaco satyo janaanɨcɨ amachimañovɨ. Jaaboro disinɨcuhunoco gañɨɨ. Jaabo taavaco dɨɨcɨhi, nooboro. 
\p  
\v 5 Jaanegui Simon nuuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, mɨɨhai fucuhachuta dudɨcamaaimoro mihicacuurumo ajashuno mɨhɨcɨtɨhi. Jaarunaa ɨɨjoho eneenegui gañɨɨji tasinɨcuhunoco, nooboro saatohoma  
\v 6 gañɨɨumo. Jaabo sihidɨ taavaco baasuuhi. Jaaneri isinɨcuuhu gallicamaaiuhi.  
\v 7 Jaanegui saatoho igataavomɨnaa sigafaño iicaumoco coovaumo diitoco ihamusuvaqui. Jaanegui asaaumoro fagaacɨcoro gahafusuuhi taavari. Jaaneri togaacɨ niituurahi.  
\v 8 Jaanoco Simon Pedro aatyɨmeuboro Jesuguiino memuɨɨvuuhi. Jaaboro diiboco nuuhi: Aivojɨɨbo, uutɨ buhɨ difoo, uujoho imitɨmɨnaafi, nooboro  
\v 9 sihidɨ taavaco ɨɨcɨuneri sihidɨ ajabafiivutuumaño. Bu tollɨro famooro igutuuhi.  
\v 10 Tollɨro bu Zebedeo seeme igutuuhi Jacoobo onoobo, bu Jua icamɨsi Simon gataavomɨnaatɨsi. 
\p Jaarunaa Jesu Simonco nuuhi: Diiguetejirahana. Jisumitɨro miyamɨnaa fiicɨmɨnaafitɨ diicaji, nooboro. 
\p  
\v 11 Jaadɨ imeeneneque isi asatyuudɨ fanoocoro ejeevesuumoro fuucuumo Jesu dojɨcutɨ. 
\s1 Jesu Foojohoma Iicaaboco Buheesuhi. 
\r (Mt 8.1-4; Mr 1.40-45) 
\p  
\v 12 Jaanaa Jesu tuucuumijeri icaunaaca saafi gaseuhi foojohoma iicaubo. Jaabo Jesuco aatyɨmeuboro memuɨɨvuubo, jiinɨjejaagovɨro dɨjɨɨcɨnɨɨboro diiboco nuuhi: Aivojɨɨbo, idiimogohachiijɨ uco buheesu, nooboro. 
\p  
\v 13 Jaanegui Jesu ihuseri diiboco ududɨɨcɨuboro nuuhi: Imeguehi. Buheetecu, nooboro. 
\p Jillɨ unuusumiro ifoojoho diibotɨ buuhi.  
\v 14 Jaaboro Jesu tajɨɨbauhi mɨɨhaiñoobaco jɨɨbogotɨɨbo iicaqui. Jaaboco nuubo: Difoo. Jaaboro sacerdotejaa difiico dɨhɨfusuto. Jaaboro toono ɨco iimibachuno jaadabadɨ iicano asigayɨtɨ satyoobo Moocaanico deecɨvoto Moise atajɨɨbaunobadɨ iicanoco. Jaanoco miyamɨnaa aatyɨmemere igaajaqui ubuheecunoco, nooboro. 
\p  
\v 15 Jaanaa Jesutɨ ɨjɨɨbocasiuno janaanɨcɨvɨro feehicauhi. Jaabojaa sihidɨ miyamɨnaa igaivehicauhi diiboco uguubunɨcɨvamoco iguihuvanotɨ ibuheesuqui.  
\v 16 Jaarunaa Jesu miyamɨnaa achahahɨ ofooboro Moocaanima iimaahicauhi. 
\s1 Jesu Buheesuhi Idɨɨno Isifañɨɨboco. 
\r (Mt 9.1-8; Mr 2.1-12) 
\p  
\v 17 Safoono Jesu miyamɨnaaco jɨɨbeguehicauhi. Jaanaa diibo fiitɨno gɨcɨnɨumo saatoho fariseomɨoto, caatɨnɨmɨnaa icamo Galilea, Judea, Jerusale icacuumijetɨ asaacɨnɨumo. Jaamofeenevɨ Moocaani mitya ɨfusucafetehicauhi iguihuvamoco ubuheesunofeenedɨ.  
\v 18 Jaanaa gaseumo saatoho gaifiimɨ idɨɨno isifañɨɨuboco cɨgaiijeri ihiibɨmoro fañoojavɨ ɨjɨɨhacumoro Jesu ɨmefeene ifaduqui moonɨhicaurumo.  
\v 19 Jaarumo ijɨcafetequi imoonɨcuuruhɨ sihidɨ miyamɨnaama etetecɨnɨunegui caamo ufuumoro iniibahucuco afaayɨcɨumoro iguihuvauboco icɨgaiijema caamotɨ niitusuumo miyamɨnaa uufocodɨ. Jaamoro Jesu ɨmefeenevɨ faduumo.  
\v 20 Jaano diito miyaavogoco Jesu aatyɨmeuboro iguihuvauboco nuubo: Miyamɨnaafi, dihimitɨ ɨco buusucafutucuuhi, nooboro. 
\p  
\v 21 Jaanoco uguubuumoro fariseomɨ, caatɨnɨmɨnaa icamo tɨcovauhi esamaaiumo: ¿Mɨɨjoho jaanɨ jillɨ onooboro Moocaanico ihiimaari imitɨno omoonɨɨbo? ¿Mɨɨjoho imitɨco buusujitɨrahi? Saafiiro Moocaani imitɨco buusujirahi, noomoro. 
\p  
\v 22 Jillɨ noomoro esamaaiunoco Jesu agaajacɨuboro nuuhi: ¿Collɨhi amɨɨhai tollɨ mehesamaaihi?  
\v 23 Fameediro ɨtɨhɨɨrunoco dihimitɨ imibachucafutucuuhi neehi, tollɨro bu gañiivoobo, dɨɨgo onoono.  
\v 24 Jaaneguiiha amɨɨhaico gaajasuji uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo jiinɨjehallɨvɨ imitɨ imibachu mityama iicanoco, nooboro. 
\p Jaadɨ nuubo idɨɨno isifañɨɨuboco: Ɨco neehi, gañiivo. Jaaboro dicɨgaiijeque dɨɨcɨɨbo, fuucu diijajaago, nooboro. 
\p  
\v 25 Jaasumiro idɨɨno isifañɨɨubo gañiivuuhi diito ɨmefeenevɨ. Jaaboro icɨgaiijeque toonohallɨvɨ ɨsɨucɨnɨhicaunoco ɨɨcɨuboro fuucuubo iijajaago Moocaanico imooboro.  
\v 26 Jaaneri famooro ajabafiituumoro Moocaanico imehicaumo. Jaamoro sihidɨ iigutuumoro nuumo: Jaachiijɨ mahatyɨmehi aivo ajabafiiranoco, noomoro. 
\s1 Jesu Levico Coovahi. 
\r (Mt 9.9-13; Mr 2.13-17) 
\p  
\v 27 Jaanobuunatɨ Jesu fuuhi impuesto jaadusumɨnaafi Levi onoobojaago, ajaadusuhicaumañeri gɨcɨnɨba icauboco nuutuubo: Tadyojɨcutɨ disaa, nooboro. 
\p  
\v 28 Jaanegui Levi fuuhi Jesuma paryɨ fanoocoro toonovɨ ejeevesuuboro. 
\p  
\v 29 Jaanegui toonobuunatɨ Levi Jesudi eetavuuhi iijafaño guiraajɨɨbaimoco. Jaanaa sihidɨ saatoho impuesto jaadusumɨnaa imachuqui gɨcɨnɨnɨcɨnɨuhi diitoma, bu sihidɨ saatoho miyamɨnaa icano.  
\v 30 Jaanoma iicamo fariseomɨ, caatɨnɨmɨnaa icamo Jesu jɨɨbogomɨnaaditɨ imitɨno iimaauhi: ¿Collɨhi amɨɨhai mamachuhi, mahaduhi icano impuesto jaadusumɨnaama, bu saatoho imitɨ miyamɨnaa icamoma? noomoro. 
\p  
\v 31 Jaanegui Jesu diitoco iimusuuhi: Imimo iguihuvatɨmo taabumɨnaafico imogotatɨhi. Jaanotɨ iguihuvamoro imoyɨɨcɨfihi taabumɨnaafico.  
\v 32 Jaabadɨro uujoho imino icahi onoomoco cuuhuvaqui saahinɨtɨhi. Iimifiitɨmegui saahi iimitɨ ifiico ijeevesuqui, nooboro. 
\s1 Jesuco Dilluumo Machutɨmo Aigafinohallɨvɨ. 
\r (Mt 9.14-17; Mr 2.18-22) 
\p  
\v 33 Jaanegui diito Jesuco dilluuhi: ¿Collɨhi jana Jua jɨɨbogomɨnaa, fariseomɨ jɨɨbogomɨnaa icamo machutɨmo aaigamoro sihidɨ Moocaanima iimaahicamo? ¿Jana mɨllɨtɨ dita machuhicahi, aduhicahi icano? noomoro. 
\p  
\v 34 Jaanegui Jesu oovɨcɨuboro iimusuuhi: Taabava jɨɨbaimovɨ oovɨcɨhi. ¿Nacu amɨɨhai taabava jɨɨbaimojaa mucuuhuvamoco machusutɨmo mahaigasujirahi tojaabo icanaaca? Tobadɨ tajɨɨbogomɨnaama icahi.  
\v 35 Jaanotɨ icajinehiica diiteditɨ uco udumɨtɨɨcɨjino. Jaadɨ jari ɨɨdaasuno iicaneri aigajimo, nooboro. 
\p  
\v 36 Jaaboro diitoco bohono Moocaani jɨɨbogoco ijɨɨbeguequi jillɨ ohoovɨcɨuboro nuubo: Mɨɨhaiñooba aivo bochehu gaachehutɨ quitɨcɨtatɨhi eedeechehuco imaahunɨqui. Jaanotɨ tollɨ imoonɨruva bochehu icaruno eedeechehubadɨ icacujiruno. Jaanomaryo bobaryu eedeechehufañotɨ imijitɨrahi.  
\v 37 Jaabadɨro bofaihu aivofaihuco asimɨ meehe eetavota eedeejutafaño mificutatɨhi. Jaanotɨ tollɨ momoonɨruva tofaihu tujutaco ejerucaruneri fatyejirahi. Jaaneri tofaihu, tujuta icano gañɨɨcafetejirahi.  
\v 38 anegui bofaihuco bojutafaño mificutahi. Jaano fanoocɨro imino ficucafetefihi.\f + \fr 5:38 \ft Jillɨ Jesu nuuhi eedeejɨɨbogoco mejeevesumoro bohono jɨɨbogocoro meheetaveji.\f* 
\v 39 Siino nuubehiica: Eedeefaihuco aivofaihuco aadumo, bofaihuco imogotatɨhi: Eedeefaihu aivofaihu imihi, noomoro.\f + \fr 5:39 \ft Jillɨ nuubo eedeehifiico mihimogomoro bohono ifiico mihimeguejitɨnoco.\f* 
\c 6  
\s1 Jɨɨbogomɨnaa Ɨcɨhi Arrozbadɨ Ejeevano Trigo Onoonoco Jaguisɨfucusumi. 
\r (Mt 12.1-8; Mr 2.23-28) 
\p  
\v 1 Safoono Jesu jaguisɨfucusumi basutaanofeenedɨ ɨgooboro feehicauhi. Jaanaa ijɨɨbogomɨnaa trigo noovataco ɨcɨmoro feehicauhi. Jaamoro ifagaañooco ihuseneri iquichecɨmoro ifagaañooco machuhicauhi.  
\v 2 Jaanegui saatoho fariseomɨoto diitoco dilluuhi: ¿Collɨhi amɨɨhai mududɨcamaaihi jaguisɨfucusumi momoonɨtatɨnoco? noomoro. 
\p  
\v 3 Jaanegui Jesu diitoco iimusuuhi: ¿Jana amɨɨhai magaajatɨhiica aamefa onoonoco, safoono David diiboma iicaumo ajebama icamoma omoonɨunoco?  
\v 4 Mɨɨro Moocaani iijafaño ufuuboro jeecɨvo maahunoco ɨɨcɨuboro machuubo, jaaboro bu tollɨro acɨubo diiboma iicaumoco icano. Toono Moocaanico ejeecɨvucuuno maahunoco ɨdɨɨmoro sacerdotemɨ machujirahi, nooboro. 
\p  
\v 5 Jaadɨ bu tollɨro nuubo: Jaguisɨfucuco mityano mehesɨcɨnɨhi. Miyaano tollɨru. Jaaruno janaanɨcɨ uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo mityahi, nooboro. 
\s1 Ihuse Ifiigatyuubo. 
\r (Mt 12.9-14; Mr 3.1-6) 
\p  
\v 6 Jaadɨ sifoo jaguisɨfucusumi Jesu sinagogajafaño ufuuboro tɨcovauhi miyamɨnaaco ɨjɨɨbogoobo. Jaanaa icaubo saafi miyamɨnaafi imiyanaagohuse ifiigatyuubo.  
\v 7 Jaanaa caatɨnɨmɨnaa, fariseomɨ icamo ɨɨfɨnɨcɨhicauhi Jesuco: ¿Naa jaguisɨfucusumi buheesujiibo? noomoro siibadɨ iicanohallɨtɨ diibohallɨvɨ ihiimaaqui. 
\p  
\v 8 Jaamo tollɨ eesamaaiunoco agaajacɨuboro ihuse ifiigatyuuboco nuubo: Gañiivoobo joono diitofeenevɨ dulleeve, nooboro. Jaanegui diibo agañiivuuboro feenevɨ julleeveuhi.  
\v 9 Jaadɨ Jesu diitoco nuuhi: Ene amɨɨhaico dilluji: ¿Jinejeque Moise tajɨɨbauhi jaguisɨfucusumi momoonɨqui iiminoco, nacu iimitɨnoco? ¿Mubuheesunoco, nacu miguijenɨnoco? nooboro. 
\p  
\v 10 Jesu ihuufocori iicaumoco fahɨgovaco emeecɨuboro nuubo ihuse ifiigatyuuboco: Dihuseque fallirihicaru, nooboro. 
\p Jaanegui diibo afallirihicaruuneri diibo use imituuhi.  
\v 11 Jaaneri saatoho sihidɨ sɨfiiratuuhi. Jaamoro sanomɨro dillucasihicauhi: ¿Mɨllɨ fɨne momoonɨjirahi? noomoro Jesuditɨ. 
\s1 Jesu Ɨcɨhi Minɨsumɨnaatɨ Fahuseecɨ Motɨhaitɨ Miimɨsiicɨ Ɨdɨɨno. 
\r (Mt 10.1-4; Mr 3.13-19) 
\p  
\v 12 Jaasumi Jesu fuuhi ifabaɨjaago Moocaanima ihiimaaqui. Jaabo icauhi fucuhachuta cɨgatɨɨbo Moocaanima ihiimaaboro.  
\v 13 Jaanaa meseseeveudɨ coovaubo ijɨɨbogomɨnaaco. Jaamotɨ ɨcɨubo fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨmoco. Jaamoco momonɨubo minɨsumɨnaatɨ.  
\v 14 Jaamo momono jino Simon icaruuboco Pedrotɨ omomonɨubo, Andre onoobo Simon nahabo, Jacoobo, Jua, Felipe, Bartolome,  
\v 15 Mateo, Tomas, bu Jacoobo Alfeo onoobo achi, bu Simon onoobo cananistamɨoobo,  
\v 16 Jacoobo achi Juda, bu sajuda Iscariote onoobo Jesuco aacɨujiibo icamo. 
\s1 Jesu Sihidɨ Miyamɨnaaco Jɨɨbeguehi. 
\r (Mt 4.23-25) 
\p  
\v 17 Jaamoma Jesu togajɨ nigacɨtɨ iniituuboro nametɨje iicaumaño ijɨɨbogomɨnaama fitafutuumo, tollɨro bu sihidɨ fahɨgovao miyamɨnaa icauhi, Judea jiinɨjeo miyamɨnaa, Jerusale miyamɨnaa, Tiro, Sidon icano muuaijɨnioto icamo. Jinoodɨmo gaseuhi Jesu iijɨco uguubunɨcɨvaumo, bu diitoco iguihuvanotɨ ibuheesuqui icano asaaumo.  
\v 18 Iimitɨno ɨjɨma iicaumo tollɨro buheesucafetehicauhi.  
\v 19 Jillɨ famoova Jesuco idudɨɨcɨqui moonɨhicauhi famoovaaco imityari ubuheesuhicauneguiiha. 
\s1 Imo Imo Mihicano, Ɨdaasuno Mihicano Icano. 
\r (Mt 5.1-12) 
\p  
\v 20 Jaanoma iicaabo Jesu ijɨɨbogomɨnaaco nuuhi: Imicani amɨɨhai Moocaanico mihimogomo mɨhɨdaasufimaño. Jaamaño amɨɨhai Moocaani aivojɨfaño mihicaji. 
\p  
\v 21 Imicani amɨɨhai jisumi Moocaanico magaajanoco aivo mihimogomo. Jaanegui ufucu imo imo mihicaji. 
\p Imicani amɨɨhai jisumi mataacasimo. Jaarumo ufucu imo imo mihicaneri mejejebacasiji. 
\p  
\v 22 Imicani amɨɨhai mihicahi miyamɨnaa amɨɨhaico ɨjɨɨhevesumi, buhɨ amɨɨhaico agañɨɨsumi, amɨɨhaiditɨ imitɨno ihiimaasumi, amɨɨhai momoco iimitɨnobadɨ ɨjɨɨhevesumi uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo momoco imiyaavogonohallɨtɨ.  
\v 23 Jaasumi mihimibaivomoro imo imo mihicacu guiraano amɨɨhai jaadama niquejefaño mihicajineguiiha. Tollɨro tuucuumijeo eedeetemɨhai Moocaani iimaamɨnaaco ɨdaasuno moonɨhicauhi. 
\p  
\v 24 Jaanotɨ ɨdaasucani amɨɨhai mihicaji sihidɨ mɨnɨhɨbamɨvamo, amɨɨhai imino imo imo jisumiro mihicacuumo. 
\p  
\v 25 Ɨdaasucani amɨɨhai jisumi mutuvacɨnɨmo, ufucu sihidɨ mahajebavajimo. 
\p Ɨdaasucani amɨɨhai jisumi mejejebacasimo, ufucu ɨdaasuri mataacasijimo. 
\p  
\v 26 Ɨdaasucani amɨɨhaiji, amɨɨhaitɨ famooro miyamɨnaa iminoono ihiimaasumi. Bu tollɨro diito eedeetemɨhai imitɨ jɨɨbogomɨnaaditɨ: Imimo, noomoro iimaahicauhi. 
\s1 Momɨnaaco Magaijɨno. 
\r (Mt 5.38-48; 7.12) 
\p  
\v 27 Jaanotɨ amɨɨhai uco muguubunɨcɨmoco neehi: Amɨɨhai mɨnaaco magaijɨ. Imino momoonɨ amɨɨhaico ɨjɨɨheguemeque.  
\v 28 Imino monoo amɨɨhaico imitɨno onoomoco. Moocaanima mihiimaa amɨɨhaico imitɨno onoomohallɨvɨ.  
\v 29 Jaanotɨ saatoho amɨɨhaico, amɨɨhai ɨme saanaago ɨmetɨ agabavacuhachiijɨ tollɨro saanaago ɨmeque mahacɨ tollɨro bu igabacuqui. Jaanotɨ saatoho amɨɨhai caamoojaco udumɨtɨɨcɨhachiijɨ, bu tollɨro amɨɨhai sacoco mahacɨ isatyequi.  
\v 30 Jillɨ daacɨ cajaatyohacho ɨco siinoco idillumoco. Jaanotɨ bu sita diinoco ɨɨcɨcuunoco dihiimaasucuudino.  
\v 31 Amɨɨhaico sita imino omoonɨnoco mihimogobadɨ, sitaaco imino momoonɨ. 
\p  
\v 32 Jaanotɨ amɨɨhaico agaijɨmocoro bu magaijɨhachiijɨ, ¿coyomo imi fɨne toono? Jillɨ famoova tollɨ moonɨfiihi, iimifiitɨmo bu tollɨro moonɨfiihi icano.  
\v 33 Jaanotɨ bu amɨɨhaico imino omoonɨmocoro, imino momoonɨhachiijɨ, ¿coyomo imi fɨne toono? Tollɨro bu iimifiitɨmo tollɨ moonɨfiihi.  
\v 34 Jaanotɨ: Diitotɨ siinoco ɨcɨqui, noomoro siinoco mahacɨhachiijɨ, ¿coyomo imi fɨne toono? Tollɨro bu iimifiitɨmo iimitɨmoco siinoco acɨfihi; Diitotɨ siinoco mɨhɨcɨqui, noomoro.  
\v 35 Jaanotɨ amɨɨhai, amɨɨhai mɨnaaco magaijɨ, sinehejeque diitoco mahacɨ: Diitotɨ siinoco toono jaada mɨhɨcɨqui, nootɨmo. Jaachiijɨji guiraajino amɨɨhaico niquejefaño ajaaduno. Jaamo Moocaani caamovohɨ iicaabo seemetɨ mihicahi. Jaabo diibo tollɨro imino moonɨɨbo famoocoro, bu aacɨnohallɨvɨ cahacɨsutɨmo iicahicarumoco, iimitɨmeheje iicarumoco icano.  
\v 36 Jaanegui amɨɨhai sitaaco mɨhɨdaasugo amɨɨhai tahe Moocaani iicabadɨ. 
\s1 Amɨɨhai Sitaaditɨ Imitɨno Mehesɨcɨnɨmoro Mihiimaadino. 
\r (Mt 7.1-5) 
\p  
\v 37 Sitaaditɨ imitɨno mehesɨcɨnɨmoro mihiimaadino, jaachiijɨ Moocaani amɨɨhaico tollɨro neejitɨhi. Sitaaco iimitɨco meneedino, jaachiijɨ Moocaani amɨɨhai imitɨco neejitɨhi. Sifiima mɨhɨɨbacasinoco imino mihimibachucasi amɨɨhai imitɨco Moocaani ibuusuqui.  
\v 38 Sitaaco siinoco mahacɨ. Jaaneguiiha amɨɨhaico bu Moocaani tollɨ acɨji; illeegucufaño imino oovɨcɨɨboro, imino gatyuucɨ cuhufono cabɨɨcɨɨboro tetecuuboro. Jaanotɨ amɨɨhai sitaaco mohoovobadɨro Moocaani amɨɨhaico eeveji,  
\v 39 nooboro Jesu jillɨ oovɨcɨuhi: ¿Nacu ihaallɨɨma achahaaboco bu sifi ihaallɨɨma achahaabo sɨɨguejirahi? ¿Nacu famɨsicɨro ifapaajefaño aquetetejitɨrahi?  
\v 40 Jaabadɨro cajaatyo miyamɨnaa ijɨɨbogomɨnaafi janaanɨcɨ jeevatatɨhi. Jari ɨjɨɨbogonoco iimivucuudɨ ijɨɨbogomɨnaafibadɨ jeevajirahi. 
\p  
\v 41 ¿Mɨllɨ jaabo dinahabo aallɨɨfaño iicano beevagayɨcoro adaatyɨmeebe, dihaallɨɨfaño cutuucɨdɨno iicanoco daatyɨmetɨhi?  
\v 42 ¿Mɨllɨ jaabo dinahaboco neejirahi: Tañahabo, ene ɨco dihaallɨɨfaño iicano beevagayɨco ɨcɨqui, neejirahi dihaallɨɨfaño cutuucɨdɨno iicanoco daatyɨmetɨɨbo? Tajeebɨɨ imihi, nooboro sitaaco abañɨfiibo, itɨconɨ dihaallɨɨfaño iicatuucɨco dɨɨcɨ. Jaadɨ jari imino daatyɨmeji dinahabo aallɨɨfaño iicano beevagayɨco. Jaadɨ diiboco adaamusuubo gañɨɨji. 
\s1 Ɨmohoco Inoovatatɨro Magaajatahi. 
\r (Mt 7.17-20; 12.34-35) 
\p  
\v 43 Chahaho ɨmoho iimiho iimitɨnoco onoovaho. Jaabadɨro chahaho iimitɨho iiminoco onoovaho.  
\v 44 Jaamaño inoovatatɨro siyomo ɨmohonoco magaajatahi. Jarɨɨmɨho añaajebaco noovajitɨrahi. Tollɨro sisimɨcoohai baacuhico noovajitɨrahi.  
\v 45 Jaabadɨ iimihuseebe iiminocoro neefihi miyaano ijeebɨɨfaño iicamaño. Jaabadɨro iimitɨɨbo imitɨno iimaanɨcɨhi, ijeebɨɨfaño iimitɨno iicamaño. Jaamaño iijɨri ihiimaano ijeebɨɨfaño agahafɨcɨnɨnotɨ saahi. 
\s1 Iija Tano Eetavovɨ Oovɨcɨno. 
\r (Mt 7.24-27) 
\p  
\v 46 ¿Collɨhi amɨɨhai uco: Aivojɨɨbo, Aivojɨɨbo, monoomoro uujoho onoonoco meheetavehicatɨhi?  
\v 47 Amɨɨhaico neeji: ¿Jinejebadɨ fɨne jeevaabo tajaago asaaboro uco uguubuuboro uujoho atajɨɨbanoco eheetavoobo?  
\v 48 Fɨne saafi miyamɨnaafi iijaco eheetavuubobadɨ itɨconɨ seediubo faicuvano. Jaadɨ tanooco nicuubo guiisibanohallɨvɨ. Jaanobuunatɨ teehi amachituuno inɨfaihu sefano toojaco ɨcɨhinɨurahi. Jaaruno toojaco maryɨbasuutɨhi, guiisibanohallɨvɨ cuhufono tano inicucɨnɨumaño.  
\v 49 Jaanotɨ uco guubucuruubo uujoho atajɨɨbarunoco omoonɨtɨɨbo jillɨ jeevahi; tɨcovono iijaco jiinɨgaibaahohallɨvɨ cahajɨno ificuubobadɨ jeevahi. Jaaja teehi amachituuneri inɨfaihu toojaco sefano ɨɨcɨhinɨuneri tooja acutuuhi. Jaaneri tooja paryɨ imivocafutuuhi ifinɨja. 
\c 7  
\s1 Jesu Buheesuhi Romanomɨ Amocasimɨnaa Aivojɨɨbo Cojɨmɨnaafico. 
\r (Mt 8.5-13) 
\p  
\v 1 Jaadɨ Jesu miyamɨnaama ihiimaahicaunobuunatɨ fuucuubo Capernau cuumivɨ.  
\v 2 Jahɨ icaubo aivojɨɨbo romanomɨoobo. Jaabo icojɨmɨnaafico sihidɨ agaijɨubo guihuvauhi. Jaabo niinovacuuhi.  
\v 3 Jaabo ihaivojɨɨbo Jesutɨ ihiimaaunoco uguubuuboro judiomɨfeenetɨ iquillahutoco galluubo Jesuco ijɨɨbeguetequi asaaboro diibo jeecɨvomɨnaafico ibuheesuvaqui.  
\v 4 Jaamo Jesujaa ufuumoro tɨcovauhi diiboco onoomo: Romano aivojɨɨboco daamusu, aivo imihuseebe  
\v 5 muucuumico aivo gaijɨɨbo. Jaaboro mɨɨhaidi sinagogajaco eetavusuhinɨɨbo, noomoro. 
\p  
\v 6 Jaanegui Jesu diitoma fuuhi. Jaamo fiitɨvucunaa romano aivojɨɨbo saatoho inahabonɨmɨnaaco galluuhi Jesuco ineetequi: Ɨɨjoho Aivojɨɨbo, jaafa icacuuno sihidɨ jeevahi jaabo iijafaño asaajiruno.  
\v 7 Cono bu uuro dijaago ɨco ɨɨcɨtoobo foonova. Jaaneguiiha saatɨɨboro tahɨgotɨro dinoo. Jaaneri tacojɨmɨnaafi buheeji.  
\v 8 Uujoho bu icaruubo aivojɨto tajɨɨbaguiino icahi. Jaabadɨro bu amocasimɨnaahallɨvɨ uujoho aivojɨɨbotɨ icahi. Jaamotɨ saatohoco: Difoo, unuusumi foonɨcɨmo. Jaamotɨ saatohoco: Disaa, unuusumi saanɨcɨmo, tollɨro tacojɨmɨnaafico: Siinoco deetavo, unuusumi eetavonɨcɨɨbo, nooboro. 
\p  
\v 9 Jaanoco Jesu uguubuuboro sihidɨ jabafiituuhi. Jaaboro diibo dojɨcutɨ sihidɨ asaaumoco emeecɨuboro nuubo: Miyanotɨro aivo Israel cuumimɨnaa icarumofaño atyɨmetɨhi jaanɨ janaanɨcɨ miyaavogoco, nooboro. 
\p  
\v 10 Jaamo ihaivojɨɨbo agalluumo iijajaa dojɨcuvɨro uhuumiumo atyɨmeuhi icojɨmɨnaafi ubuheetecuunoco. 
\s1 Jesu Buheesuhi Fibaijɨgo Achico. 
\p  
\v 11 Jaanobuunatɨ Jesu fuuhi Nain onoocuumijaago. Jaaboma feehicaumo ijɨɨbogomɨnaa, sihidɨ miyamɨnaa icamo.  
\v 12 Jaabo tuucuumitɨ ifiitɨvuubo atyɨmeuhi chuumuhuco icɨɨtequi asatyumoco fibaijɨgo seemene ɨdɨɨboro iicaubo iguijeveuboco. Jaagoma sihidɨ tuucuumio miyamɨnaa fuuhi.  
\v 13 Jaagoco Jesu aatyɨmeuboro ɨdaasuguuhi. Jaaboro diigoco nuubo:  
\v 14 Taajirahana, nooboro ichuumuhujaa ufuuboro tuuhuco dudɨɨcɨtuubo. Jaasumiro tuuhuco ihiibɨumo julleecamaaiuhi. Jaanegui Jesu ichuumuhuco nuuhi: Sɨcafefi, ɨco neehi: ¡Gañiivo! nooboro. 
\p  
\v 15 Jaasumiro uchuumucuubo agañiivuuboro casɨɨvuuhi. Jaaboro iimaacuubo. Jaaboco Jesu siino seejɨco acɨuhi.  
\v 16 Jaanoco aatyɨmeumo sihidɨro iguiumoro Moocaanico imehicauhi: Sihidɨ jeevaabo aivo Moocaani iimaamɨnaafi mɨɨhaivɨ jafevehi, noomoro. Bu neehicauhi: Moocaani saahi iicuumico itaajasuqui, noomoro. 
\p  
\v 17 Jaanoco guubuumo paryɨ Judea jiinɨjeri ihallɨdɨ iicaucuumineri Jesu omoonɨunoco. 
\s1 Jua Nitɨmɨnaafi Agalluumo. 
\r (Mt 11.2-19) 
\p  
\v 18 Jaamo Juama iicahicaumo diiboco paryɨ jɨɨbugucuuhi Jesuditɨ. Jaanegui diitotɨ miimɨsiicɨtɨ ocoovauboro,  
\v 19 Jesujaa galluubo idillutequi: ¿Naa miyaano ɨɨjoho oono Cristo asaajiibo? ¿Jaanotɨ diibo iicatɨhachiijɨ sifiico iteemequi?  
\v 20 Jaanegui Jua agalluumo Jesujaa ufuumoro nuuhi: Jua Nitɨmɨnaafi mɨɨhaico galluuhi ɨco midilluqui: ¿Naa miyaano ɨɨjoho oono Cristo asaajiibo? ¿Nacu sifiico meteemeji? noomoro. 
\p  
\v 21 Jaamo diito diibovɨ ɨɨfutuunaaca Jesu buheesuuhi sihidɨ miyamɨnaaco iguihuvanotɨ, iimitɨno ɨjɨmɨtɨ icano, tollɨro aatyɨmetɨmehejeque ihaallɨɨnoco imitusuhicaubo.  
\v 22 Jaanegui Jesu diitoco iimusuuhi: Mofoo. Jaamoro Jua Nitɨmɨnaafico mɨjɨɨbogo mahatyɨmeneque, muguubunoco icano. Mɨjɨɨbogo mɨllɨ aatyɨmetɨmo atyɨmeneque, ɨɨgotɨmo ɨguehi, ifoojohoma iicamo buheesucafetehi, inohojɨno uguubutɨmo guubucuuhi, iguijeveme siino buheesucafetehi. Jaanotɨ ɨɨdaasufiimoco taajasujɨɨbogoco jɨɨbeguehi.  
\v 23 Imicani icajiibo uuvɨ iimitɨnoco aatyɨmetɨɨboro imiyaavogoobo, nooboro. 
\p  
\v 24 Jaadɨ Jua Nitɨmɨnaafi agalluumo ufuunobuunatɨ Jesu miyamɨnaaco Jua Nitɨmɨnaafiditɨ nuuhi: ¿Jinejeque amɨɨhai memeecɨjeuhi sɨcaihɨgovɨ? ¿Saafi noofaijɨcuco guibuhuba ejebehinɨnobadɨ iicatɨɨboco, etɨ?  
\v 25 ¿Nacu, jinejeque memeecɨjeuhi? ¿Saafi miyamɨnaafi iminoono gaachehunofaño jɨɨcɨnɨuboco? Jillɨ icautɨno. Amɨɨhairyo magaajahi iminoonofaño ɨjɨɨcɨnɨmo aivojɨto iijanofaño icanɨcɨhi sinehejeri imo imo iicamo.  
\v 26 Jaanotɨ ¿jinejeque nacu memeecɨjeuhi? ¿Nacu Moocaani iimaamɨnaafico? Jɨɨhɨ, miyaano, saafi janaanɨcɨ Moocaani iimaamɨnaa janaanɨcɨ ejeevaabo.  
\v 27 Diibo Jua, diiboco tahɨmega agalluujinoco Caatɨnɨhaamefaño jillɨ onoobo: 
\q1 Uujoho tajɨɨbogomɨnaafico, dihɨmegavɨ galluuhi, dihɨmega jɨɨhaico iimibachuqui. 
\p  
\v 28 Amɨɨhaico neehi: Paryɨɨcɨno miyamɨnaafeenetɨ chahamo Moocaani iimaamɨnaa Jua Nitɨmɨnaafi janaanɨcɨ iicamo: Jaarunofaño jisumitɨ sihidɨ ejeevatɨɨbo Moocaani aivojɨfaño Jua janaanɨcɨ sihidɨ jeevahi, nooboro. 
\p  
\v 29 Jaanoco paryɨ miyamɨnaa impuesto jaadusumɨnaa icamo Jua nitɨco agaayɨcɨumo miyaavuguuhi Moocaani tajɨɨba miyaano iicaunoco.  
\v 30 Jaarunaa fariseomɨ, caatɨnɨmɨnaa icamo Jua nitɨco agaayɨcɨutɨmo tɨhɨsuuhi Moocaani iimuguuboro diitedi omoonɨujirunoco.  
\v 31 Jaanoma iicaubo Aivojɨɨbo Jesu nuuhi: ¿Jinejevɨ fɨne jisumio miyamɨnaaco oovɨcɨji? ¿Jinejebadɨ fɨne jeevamo?  
\v 32 Jɨɨhɨ, jillɨ fɨne oovɨcɨji oono seeme goohasinovɨ acasɨɨvomo abañamaaimoro igataavomɨnaaco ocoovadiinamaainɨcɨmobadɨ jeevamo: Amɨɨhaidi siruuco miguisɨcuurahi. Jaarunaa mihimogotɨhi magaaseneque, noomo. Jaanegui ɨɨdaasujɨɨjeque taca mamasivaqui, noomo. Jaarunaa mihimogotɨhi, noomo.  
\v 33 Jaabadɨ iicano Jua Nitɨmɨnaafi saauhi machutɨɨboro aigafiibo, aivofaihuco adutɨɨbo icano. Jaaboco amɨɨhai iimitɨno ɨjɨma iicaabo meneehicauhi.  
\v 34 Jaanobuunatɨ saahi uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo amachuubo, aaduubo icano. Jaaboco amɨɨhai uco meneehicahi machufifiibo, adufifiibo impuesto jaadusumɨnaa, imitɨmɨnaa icamo gataavomɨnaafi uco meneehicahi.  
\v 35 Jaarunaa Moocaani gaaja miyaano iicano gaajacɨcafetehi diiboco agaajamofañodɨ, nuubo. 
\s1 Jesu Icahi Fariseomɨoobo Simon Iijafaño. 
\p  
\v 36 Jaanaa saafi fariseomɨoobo Jesuco coovauhi diiboma imachuqui. Jaanegui Jesu jaahe ufuuboro imachuqui casɨɨvuuhi.  
\v 37 Jaanaa saafigo gaigo tuucuumiogo imitɨno iicahicaugo Jesu Simon fariseomɨoobo iijajaa amachutuunoco agaajacɨugoro saaugo, alabastro paaje gatyuucɨ dɨɨrɨba imono facɨcɨsucɨnɨfaihuma.  
\v 38 Jaago taagoro Jesu tɨhai cojɨvɨ iminifutuugoro tɨconɨugo Jesu tɨhaiñoco ihaallɨɨ tofaihuneri ejeesugo. Jaagoro imeebaiguiri ifilluugoro totɨhaijeque nɨnɨɨcɨhicaugo. Jaadɨ ifacɨcɨfaihuco toonohallɨvɨ tucaruugo.  
\v 39 Jaanoco, Jesuco ucuuhuvaubo ifariseomɨoobo aatyɨmeuboro esamaaiuhi: Jaanɨ miya, Moocaani iimaamɨnaafi iicaruva gaajajiruubo mɨɨjoho diiboco coyomo miyamɨnaago ududɨɨcɨnoco mɨɨro diigo imitɨno iicafino gaigo, nooboro ijeebɨɨfañodɨ. 
\p  
\v 40 Jaanegui Jesu ifariseomɨooboco nuuhi: Simon eneecau ɨco siinoco neequi, nooboro. 
\p Jaanegui ifariseomɨoobo iimusuuhi: Dinoo, jɨɨbogomɨnaafi, nooboro. 
\p  
\v 41 Jaanegui Jesu nuuhi: Miimɨsiicɨco saafi nɨhɨbamɨco aacɨunoco debehicauhi. Saafi debeuhi sahuse boogava tɨcovovɨ. Jaanotɨ saafi debeuhi cincuentadɨ aameva iicano.  
\v 42 Jaarunoco diiboco ajaaduutɨnoma iicaubo famɨsicɨcoro ideudaco jeevesucuuhi. Ene uco dinoo; ¿Naa cajaanɨ fɨne diitɨsitɨ janaanɨcɨ diiboco gaijɨhi? nooboro. 
\p  
\v 43 Jaanegui Simon diiboco iimusuuhi: Fɨne janaanɨcɨ guiraano edebeuruubo, nooboro. 
\p Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Jɨɨhɨ, jahi,  
\v 44 nooboro diigoco emeecɨuboro Simonco nuuhi: ¿Naa daatyɨmehi jaamoco? Uujoho diijafa saarahi. Jaaruuboco nɨfaihutɨ daacɨtɨhi tatyɨhaico nitɨqui. Jaanotɨ jaamo gaigo uco tatyɨhaico ihaallɨɨ tofaihuri nitɨhi. Jaagoro imeebaiguiri filluugo.  
\v 45 Uco nɨnɨɨcɨtɨhi. Jaanotɨ diigo agasenetɨro suufenɨtɨhi tatyɨhaico ɨnɨnɨɨcɨgo.  
\v 46 Uco deesutɨhi facɨcɨfaihuri taañigaɨco. Jaanotɨ diigo dɨɨrɨba facɨcɨnoco tatyɨhaico jeesuhi.  
\v 47 Jaanegui ɨco neehi: Sihidɨ iimitɨco ubuusucuuneguiiha uco sihidɨ agaijɨnofeenedɨ gaajacafotono. Jaanotɨ saafiico ajashunoco uujoho ubuusuubo ajashuno uco gaijɨhi, nooboro. 
\p  
\v 48 Jaadɨ diigoco nuubo: Dihimitɨco ɨco buusucuuhi, nooboro. 
\p  
\v 49 Jaanaa saatohoco diiboma ucuuhuvaumo ɨgɨcɨnɨumañotɨ tɨcovauhi onoocasiumo: ¿Mɨɨjoho fɨne jaanɨ imitɨ icarunoco ubuusuubo? noomoro. 
\p  
\v 50 Jaarunaa Jesu diigoco nuuhi: Taajasucafutucuuhi imiyaavogomaño, sajeebɨɨ fuucu, nooboro. 
\c 8  
\s1 Jesuco Aamusuhicaumo Gaigoomɨ. 
\p  
\v 1 Jaanobuunatɨ Jesu faacuumivari feehicauhi jɨɨbogooboro acɨhicauhi Moocaani aivojɨ iijɨco. Jaaboma icahicaumo motɨhaitɨ miimɨsiicɨdɨmo iminɨsumɨnaa.  
\v 2 Tollɨro bu saatoho gaigoomɨ diiboma gataavehicauhi diibo, diitoco iimitɨno ɨjɨmɨtɨ, iguihuvatɨ icano ubuheesuhicaumo. Jaamofeeneri icaugo Maria Magdalena onoogo. Jaagotɨ sahuse juugahusetɨ miimɨsiicɨ icano iimitɨno ɨjɨmɨ ihiinuugo;  
\v 3 tollɨro Chuzo Herode cojɨmɨnaafi taaba Juana onoogo, bu Susana onoogo icano, bu sihidɨ saatoho diitoco amusuhicaumo inehejema iicaumeheje. 
\s1 Basumɨnaafivɨ Ohoovɨcɨno. 
\r (Mt 13.1-9; Mr 4.1-9) 
\p  
\v 4 Jaasumi sihidɨ miyamɨnaa faacuumivatɨ saahicauhi Jesuco emeecɨvamo. Jaamo sihidɨ iigaivuumoma iimaahicaubo siinovɨ oovɨcɨɨboro nuuhi:  
\v 5 Saafi basumɨnaafi fuuhi abasutuubo itoogaiñoco. Jaabo basuuboro ufuuno samañoono acutuuhi jɨɨhaifaño. Jaanoco quicuhicaumo, bu jaanoco joomɨ asaaumoro machuuhi.  
\v 6 Jaanotɨ samañoono acutuuhi guiisihallɨvɨ. Jaano ihiinuuruno chuumuuhi amaiutɨmaño.  
\v 7 Jaanotɨ samañoono aifuuhi jarɨɨmɨhoonofeenevɨ. Jaaruno toonoma sano ihiinurunoco ijarɨɨmɨ macanɨsuuhi toonohallɨvɨ ujusiuneri.  
\v 8 Jaanotɨ samañoono aifuuhi iimino jiinɨjevɨ. Jaano ifiivuuno sihidɨ noovauhi ciendɨgaiva tɨcovovɨ. 
\p Jillɨ nooboro Jesu sefano nuuhi: Amɨɨhai nohojɨma mihicahachiijɨ muguubu, nooboro. 
\s1 Jesu Jɨɨbuguuhi Mɨllɨtɨ Tollɨ Ohoovɨcɨunoco. 
\r (Mt 13.10-17; Mr 4.10-12) 
\p  
\v 9 Jaanegui diiboco ijɨɨbogomɨnaa dilluuhi: ¿Mɨllɨ eneejirunoco tollɨ dohoovɨcɨhi? noomoro. 
\p  
\v 10 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Amɨɨhaico imino Moocaani aivojɨ agaajaratɨnoco gaajasuhicahi. Jaanotɨ sitaaco siinovɨ oovɨcɨɨboro uujoho neehicahi. Jaamo emeecɨrumo aatyɨmetɨmobadɨ iicaqui. Bu oovɨcɨhi jaamo uguubucuurumo guubutɨmobadɨ iicaqui. 
\s1 Jesu Jɨɨbuguuhi Jillɨ Eneejirunoco Ohoovɨcɨunoco. 
\r (Mt 13.18-23; Mr 4.13-20) 
\p  
\v 11 Jillɨ eneejiruno toono: Itoogaiño Moocaani iijɨ, eneejiruno.  
\v 12 Jɨɨhaifaño ahaacotono onoono: Saatoho uguubucuurunoco Satanas asaaboro ijeebɨɨfañotɨ ɨcɨhi imiyaavogomoro ataajajiruneguiiha, eneejiruno.  
\v 13 Jaanotɨ guiisihallɨvɨ aacutuuno onoono: Saatoho imo imo gaayɨcɨrumo imino abacocoovatɨmaño jihachutaro imiyaavogomo. Jaamoco ɨjɨ ɨnɨsusumi ejeevesumoro dojɨcuvɨro minifotomo, eneejiruno.  
\v 14 Jaanotɨ jarɨɨmɨhoonofeenevɨ aacutuuno onoono guubucuurumo gueenene icatɨno toonoco macanɨsuno sinehejejaagoro ijeebɨɨ iicamaño nɨhɨbamɨ imiguiiharo, jiinɨjemɨnaa iimogono jaagovɨro ijeebɨɨ iicamaño noovasutɨmo, eneejiruno.  
\v 15 Jaanotɨ iimino jiinɨjevɨ aacutuuno onoono imino jeebɨɨma iicamo imino uguubunɨcɨmoro miyaaveguehi Moocaani iijɨco. Jaamo imino ofoomo imino noovasuhi, eneejiruno. 
\s1 Cɨɨjɨgai Mecuvɨ Ohoovɨcɨno. 
\r (Mr 4.21-25) 
\p  
\v 16 ¿Mɨɨjoho cɨɨjɨgai mecuco ɨnɨfutusumoro siineri fabaacutatɨhi, cɨgaiijeguiino ficutatɨhi icano? Caamo mificutahi toojaco aachɨcɨnofaño ɨjɨcafotomo ihatyɨmequi.  
\v 17 Jaabadɨ chahano otoovono ɨɨfuvusutɨno iicano, jisumi agaajaratɨno ufucu paryɨ fanooro foovono gaajacafeteji. 
\p  
\v 18 Jaanegui imino muguubu: Diito Moocaani iijɨco agaayɨcɨmoco siino janaanɨcɨ acɨji. Jaanotɨ toonoco imiyaavogotɨɨbotɨ dumɨtɨɨcɨji: Uuma icano, unuurunoco. 
\s1 Jesu Nahabomɨ, Seejɨ Icamo. 
\r (Mt 12.46-50; Mr 3.31-35) 
\p  
\v 19 Jaanaaca saaumo Jesu nahabomɨ, seejɨ icamo diibo iicauhɨgo ifeequi. Jaarumo diibovɨ ɨfutuutɨhi sihidɨ miyamɨnaa iicaumaño.  
\v 20 Jaanegui saatoho Jesuco jɨɨbuguuhi: Diiseejɨ, dinahabomɨ icamo jahisi icahi. Jaamo dijaa saajirahi, noomoro. 
\p  
\v 21 Jaanegui diitoco nuubo: Moocaani iijɨco uguubumoro omoonɨmo, diito naha gaharubi, tañahabomɨ icano, nooboro. 
\s1 Jesu Llɨɨcaruhi Guibuhuba, Tyuucai Icanoco. 
\r (Mt 8.23-27; Mr 4.35-41) 
\p  
\v 22 Safoono Jesu ijɨɨbogomɨnaama jɨcafutuuhi muuaifaño iicauga meenegafaño. Jaaboro diitoco nuubo: Masɨɨgo onagoojɨnivɨ, nooboro. 
\p  
\v 23 Jaanegui fuumaaca Jesu imeenegafaño cɨgauhi. Jaanaa fuumoco guibuhuba sefano ɨcɨuhi. Jaaneri imeenegafa sihidɨ nɨfaihu gahafuuhi. Jaaneri imeenega niituurahi.  
\v 24 Jaanegui Jesuco aaicusuumoro nuumo: ¡Mojɨɨbogomɨnaafi, Mojɨɨbogomɨnaafi, miniituucuuhi! noomoro. 
\p Jaanegui Jesu aaicuuboro guibuhuba, tyuucai icanoco ɨɨbauhi. Jaasumiro ɨllɨɨvuunoro paryɨ sɨɨcutuuno.  
\v 25 Jaanegui ijɨɨbogomɨnaaco nuuhi: ¿Mɨllɨ jana amɨɨhai miyaavogo icahi? nuubo Jesu. 
\p Jaarunaa diito iigutuumoro jabafiituuhi. Jaamoro dillucasiuhi sanomɨro: ¿Mɨɨjoho fɨne jaanɨ? Guibuhuba, nɨfaihu icarunoco atajɨɨbano diiboco: Jii, neehi, noomoro. 
\s1 Gadarenomɨoobo Ɨjɨmɨma Iicaubo. 
\r (Mt 8.28-34; Mr 5.1-20) 
\p  
\v 26 Jaanofeenevɨ ɨɨfutuumo gadarenomɨ jiinɨjevɨ Galilea jiinɨje cojɨvɨ.  
\v 27 Jaabo Jesu imeenegatɨ isi iinuubaaca diibojaa saaubo tuucuumioobo, sɨɨcɨjetɨro ififaño ɨjɨmɨma iicaubo. Jaabo gaachehufaño icacuutɨɨbo, jaahe icacuutɨɨbo cɨɨhojɨno iicahɨgo iicaaboro feehicaubo.  
\v 28 Jaabo Jesuco aatyɨmeuboro diiboguiino memuɨɨvuubo gaibacɨnɨɨboro, sefano nuuhi: ¿Collɨhi tajaa saahi, ɨɨjoho Jesu Moocaani caamovohɨ iicaabo Achi? Ɨco Moocaanifañodɨ neehi: Ɨdaasuno uco moonɨdino, nooboro. 
\p  
\v 29 Jillɨ nuubo Jesu ihɨjɨco: Diibotɨ dihiino, nooboro, atajɨɨbahicauneguiiha. Fiiva foova ihɨjɨ diiboco gaayɨcɨhicauhi. Jaaneguiiha miyamɨnaa diiboco agaayɨcɨmoro jɨgaiñehiri sisɨuhi ihusene, itɨhaiño icanoco sama iicaqui. Jaarunoco udubaicɨuboro ihɨjɨ diiboco gaasuhicauhi sihɨguehejevɨ.  
\v 30 Jaaboco Jesu dilluuhi: ¿Mɨɨjoho dimomo? nooboro. 
\p Jaanegui iimusuubo: Cuumi tamomo, nooboro. 
\p Jillɨ nuubo diibofaño sihidɨ iimitɨno ɨjɨmɨ ɨjɨcafutuumaño. Jaamo ihɨjɨmɨ Jesuco dilluuhi;  
\v 31 Moocaani eheetavuuhojɨ ɨjɨmɨco igañɨɨqui iguiraahojɨfaño diitoco gañɨɨtɨɨbo iicaqui.  
\v 32 Jaanaa sihidɨ faafaimɨ icauhi ifagajɨvɨ amachuumo. Jaanegui ihɨjɨmɨ Jesuco dilluuhi ifaafaimɨfaño ijɨcafetequi. Jaanegui: Jii, nuubo.  
\v 33 Jaasumiro diibotɨ ihiinuumoro ifaafaimɨfaño jɨcafutuumo. Jaaneri paryɨ ifaafaimɨ ifagajɨtɨ imuuaifaño aaifuumoro paryɨ macanɨumo. 
\p  
\v 34 Jaanoco ifaafaimɨ toomomɨnaa aatyɨmeumoro iigutuumoro goovano fuumo ifaacuumifaño buhɨ iicameheje icamoco jɨɨbogomoro.  
\v 35 Jaanegui miyamɨnaa fuuhi: ¿Mɨllɨ iicano? noomoro emeecɨtuumo. Jaamo Jesu iicauhɨgo ɨɨfutuumo ɨjɨmɨma iicauboco atyɨmeuhi ihɨjɨmɨma chahacuuboco. Jaabo Jesu cojɨvɨ gɨcɨnɨubo imichehufaño jɨɨcɨnɨɨbo imino icacuuboco. Jaaneri sihidɨ miyamɨnaa iguiuhi.  
\v 36 Jaanoco aatyɨmeumo diitoco jɨɨbuguuhi, mɨllɨ ɨjɨmɨma iicauboco ubuheesuunoco.  
\v 37 Jaanoma iicaumo gadarenomɨnaa tɨcovauhi Jesuco agalluumo ijiinɨjetɨ ifeequi diibo tollɨ omoonɨunotɨ sihidɨ iiguiumoro. Jaanegui Jesu meenegafaño jɨcafutuuhi ifeequi.  
\v 38 Jaarunaa ihɨjɨmɨ diibotɨ ihiinuubo Jesuco dilluuhi diiboma ifeequi. Jaarunaa Jesu diiboco tajɨɨbauhi ifitafetequi.  
\v 39 Jaaboro nuubo: Diijajaa duhuumi. Jaaboro paryɨ dɨɨbogo Moocaani ɨco omoonɨnoco, nooboro. 
\p Jaanegui paryɨ tuucuumiri jɨɨbogooboro fuuhi Jesu diiboco omoonɨunoco. 
\s1 Jairo Aicɨgai, Bu Saafigo Jesu Gaachehuco Ududɨɨcɨugo Icano. 
\r (Mt 9.18-26; Mr 5.21-43) 
\p  
\v 40 Jaanaa Jesu onagoo muuaivɨ ɨɨfutuuboco miyamɨnaa imo imo gaayɨcɨuhi, paryɨ diiboco eteemehicaumaño.  
\v 41 Jaanaa gaseubo Jairo onoobo sinagogaja aivojɨɨbo. Jaabo Jesuguiino ajavuvuuboro imino diiboco nuuhi Jesu diibo iijajaa ifeequi.  
\v 42 Ɨdɨɨgoro ille fahuseecɨ motɨhaitɨ mificabacɨ ɨdɨɨno icacuurugo iguijevecuujineguiiha. Jaanegui Jesu ufuuboma sihidɨ miyamɨnaa ufuumo diiboco ijene jɨmatajeruhicauhi. 
\p  
\v 43 Jaamofeenevɨ icaugo saafigo fahuseecɨ motɨhaitɨ mificabacɨ tɨcovovɨ icacuugo tɨɨjeheri.\f + \fr 8:43 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: Jaanegui taabumɨnaaco paryɨ inehejeri jaaduhicaurugo, onoonoco.\f* Jaarugo buheehicautɨhi.  
\v 44 Jaago Jesu bujɨnagotɨ asaaugoro igaachehujɨnibaco dudɨɨcɨugo. Jaasumiro diigoco itɨɨjoho llɨɨvɨuhi. 
\p  
\v 45 Jaanegui Jesu nuuhi: ¿Mɨɨjoho uco dudɨɨcɨhi? nooboro. 
\p Jaarunoco famooro: Chahano, eneehicauneguiiha, Pedro inahabomɨ icamo nuuhi: Mojɨɨbogomɨnaafi, miyamɨnaa ɨco fahɨgovatɨ ɨjɨmatajerunoco; ¿mɨllɨ jaabo dilluhi: ¿Mɨɨjoho uco dudɨɨcɨhi? nooboro. 
\p  
\v 46 Jaarunaa Jesu nuuhi: Saatoho uco dudɨɨcɨhi gaajacɨhi tamityari saatoho ubuheeteneque, nooboro. 
\p  
\v 47 Diigo omoonɨunoco agaajacɨuneguiiha sihidɨ vɨvɨvɨvɨ iigutuugoro saauhi. Jaagoro iguiino ememuɨɨvuugoro miyamɨnaa ɨmefeenevɨ jɨɨbuguugo mɨllɨtɨ ududɨɨcɨunoco, jaasumiro ubuheeunoco icano.  
\v 48 Jaanegui Jesu diigoco nuuhi: Gaha, buheesucafutucuuhi imiyaavogomaño. Sajeebɨɨ fuucu, nooboro. 
\p  
\v 49 Jesu ihiimaaunaaca Jairo sinagogaja aivojɨɨbo iijatɨ saafi asaauboro Jairoco noovauhi: Daicɨgai guijevecuuhi; Jɨɨbogomɨnaafico dihiimaasucuudino, nooboro. 
\p  
\v 50 Jaanoco Jesu uguubuuboro Jairoco nuuhi: Diiguetedino. Jillɨ miyaavogo, daicɨgai buheeji, nooboro. 
\p  
\v 51 Toojavɨ ɨɨfutuudɨ mɨɨhaiñoobaco faño satyuutɨɨbo ɨdɨɨmoro Pedro, Jacoobo, Jua, diigo caanimɨsi icamomaryo faño fuubo.  
\v 52 Jaanaa fañoojavɨ saatoho taacasimoro iimaafivehicauhi diigo iguijeveuneri. Jaarunaa Jesu diitoco nuuhi: Mataajirahana, guijevetɨgo. Jillɨ cɨgago, nooboro. 
\p  
\v 53 Jaarunaa diiboco dejecuumo iguijevecuunoco agaajaumoro.  
\v 54 Jaanegui Jesu diigoco ihusetɨ agaayɨcɨuboro sefano nuuhi: Bagocaja, gañiivo, nooboro. 
\p  
\v 55 Jaasumiro diigo ubuheeteugoro gañiivuuhi. Jaanegui Jesu tajɨɨbauhi diigoco ihobajaaqui.  
\v 56 Jaaneri caanimɨsi sihidɨ jabafiituuhi. Jaarunaa Jesu nuuhi: Mɨɨhaiñoobaco mahatyɨmeneque mɨjɨɨbeguedino, nooboro. 
\c 9  
\s1 Jesu Galluuhi Fahuseecɨ Motɨhaitɨ Miimɨsiicɨ Ɨdɨɨmo Ijɨɨbogomɨnaaco. 
\r (Mt 10.5-15; Mr 6.7-13) 
\p  
\v 1 Jaanobuunatɨ Jesu fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨmo ijɨɨbogomɨnaaco igaiyɨɨcɨuhi. Jaaboro imitya, bu iijɨ icanoco acɨubo fanoohimitɨ ɨjɨmɨhallɨvɨ diitoco buhɨ igavaracuqui, tollɨro guihuvaco ibuheesuqui icano.  
\v 2 Galluubo diitoco Moocaani aivojɨ jɨɨbogoco ijɨɨbeguequi, iguihuvamoco ibuheesuqui icano.  
\v 3 Jaaboro diitoco nuubo: Jinehejebaco masatyedino mofoomo queseibaco, lleegucubaco, duviricubaco, nɨhɨbamɨbaco icano. Caamoojaco miijaacɨ masatyedino. Sajaamaryo mofoo.  
\v 4 Coojaavɨhacho mɨhɨfotojafañoro mihica, siijafaño, bu siijafaño icatɨno. Jari tomañotɨ mofoodɨ toojatɨ mihiino.  
\v 5 Jaanotɨ amɨɨhaico agaayɨcɨtɨmañotɨ mihiinomoro amɨɨhai tɨhaipaajeguiino jiinɨco diitojaa matatacu diitohallɨvɨ toono jɨɨbogobadɨ iicaqui, nooboro. 
\p  
\v 6 Jaanegui ijɨɨbogomɨnaa fuuhi fahɨgovadɨ taajasujɨɨbogoco jɨɨbogomoro, iguihuvamoco buheesumoro icano. 
\s1 Herode Esamaaje Mɨtauhi. 
\p  
\v 7 Jaasumi aivojɨɨbo Herode guubuuhi Jesu omoonɨhicaunoco. Jaaneri sihidɨ eesamaaihicauhɨgo iinigaɨ mɨtauhi. Saatoho neehicauhi: Jua Nitɨmɨnaafi siino buheetehi, noomoro.  
\v 8 Jaanotɨ saatoho neehicauhi: Moocaani iimaamɨnaafi Elia jafevehi, noomoro. Jaanotɨ saatoho neehicauhi: Sɨɨcɨjeototɨ Moocaani iimaamɨnaafi buheetehi, noomoro.  
\v 9 Jaarunaa Herode nuuhi: Uujoho du quitɨcɨsuuhi Jua nigaɨco. Jaanegui jana, ¿mɨɨjoho jaanɨ diibeditɨ ɨjɨɨbocasinoco uguubuubo? nooboro Herode atyɨmeguehicauhi Jesuco. 
\s1 Jesu Machusuhi Cinco Mildɨmoco. 
\r (Mt 14.13-21; Mr 6.30-44; Jn 6.1-14) 
\p  
\v 10 Jaamo iminɨsumɨnaa uhuumiumo Jesuco jɨɨbuguuhi imino moonɨmoro efeehicaunoco. Jaanegui diitoco satyuubo buhɨgovɨ Betsaida cuumi fiitɨno.  
\v 11 Jaanoco miyamɨnaa agaajacɨumoro diito dojɨcutɨ fuuhi. Jaamoco Jesu agaayɨcɨuboro Moocaani aivojɨ iijɨco jɨɨbeguehicauhi, tollɨro iguihuvamoco buheesuhicaubo. 
\p  
\v 12 Jaanaa mihiijɨcuudɨ Jesujaago saaumo fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨdɨmo iminɨsumɨnaa. Jaamoro diiboco nuumo: Miyamɨnaaco galluucu ijaguisɨtequi, jaamoro imachuqui iijano iicahɨgo jimañovɨ jinejeba chahahi, noomoro. 
\p  
\v 13 Jaarunaa Jesu diitoco nuuhi: Amɨɨhairyo diitoco mamachusu, nooboro. 
\p Jaanegui diito nuuhi: Mɨɨhaima chahano, ɨdɨɨnoro sahuse maahugayɨno, bu miimɨsiicɨ taavaabomɨsigayɨɨcɨ, ¿mɨllɨ fɨne mofoomoro machutaatɨ manaajeteji paryɨ jito miyamɨnaadi? noomoro. 
\p  
\v 14 Jaamo igaifiimɨrou cinco mildɨmo icauhi. Jaanotɨ gaigoomɨ, bu seeme icano oovarautɨhi. Jaanegui Jesu ijɨɨbogomɨnaaco nuuhi: Monoo icasɨɨcamaaiqui cincuentadɨmova saaje, nooboro. 
\p  
\v 15 Jaanegui tollɨ omoonɨuneri famooro casɨɨcamaaiuhi.  
\v 16 Jaadɨ Jesu sahuse imaahugayɨno, itaavaabomɨsi icanoco agaayɨcɨuboro niquejejaagoco emeecɨuboro toonohallɨvɨ Moocaanima iimaaubo. Jaadɨ iquisicuuboro ijɨɨbogomɨnaaco acɨubo miyamɨnaaco diito ihacɨqui.  
\v 17 Jaanoco paryɨ famooro amachuumo utuvaumoro imono icauhi. Jaadɨ ihatyuuvoco ananɨumo gahafusuuhi jɨiibaiñoco fahuseecɨ motɨhaitɨ miibaicɨ ɨdɨɨnoco. 
\s1 Pedro Neehi Jesu Diibo Cristo Asaaujiibo Iicanoco. 
\r (Mt 16.13-19; Mr 8.27-29) 
\p  
\v 18 Safoono Jesu Moocaanima iinoro ihiimaahicaudɨ ijɨɨbogomɨnaaco dilluubo: ¿Nacu mɨɨjohova uujoho iicanoco neehicamo miyamɨnaa? nooboro. 
\p  
\v 19 Jaanegui iimusuumo: Saatoho neehicahi: Jua Nitɨmɨnaafi. Jaanotɨ saatoho: Elia neehicahi. Jaanotɨ saatoho: Cajaanɨhacho fɨne sɨɨcɨjeototɨ Moocaani iimaamɨnaafi ubuheeteebe, neehicahi, noomoro. 
\p  
\v 20 Jaarunaa siino dilluubo: Jaana amɨɨhai, ¿mɨɨjoho uujoho iicanoco meneehicahi? nooboro. 
\p Jaanegui Pedro diiboco nuuhi: Ɨɨjoho Cristo Moocaani agalluubo, nooboro. 
\s1 Jesu Iguijevejinoco Jɨɨbeguehi. 
\r (Mt 16.20-28; Mr 8.30–9.1) 
\p  
\v 21 Jaarunaa Jesu diitoco imino faguuhi mɨɨhaiñoobaco jɨɨbogotɨmo iicaqui, nuubo.  
\v 22 Uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo sihidɨ ɨdaasuno icaji quillahuto, sacerdotemɨ aivojɨto, caatɨnɨmɨnaa icamo uco jɨɨheveji. Jaamoro gaicaausujimo. Jaaruubo mifucucɨ, safucu icanotɨ siino buheeteji, nooboro. 
\p  
\v 23 Jaanobuunatɨ famoocoro nuubo: Cajaanɨhacho tadyojɨcutɨ asaagoobo difi gaijɨco ajabajeveebere tadyojɨcutɨ fafucuvaacɨvɨro isaaqui ifiico ɨdaasuno omoonɨsujinoco iguitɨɨbo.  
\v 24 Jaanotɨ ifiico agaijɨɨbo, ifiico mɨtasuji. Jaanotɨ taaguiinodɨ ifiico ɨmɨtasuubo ifiico taajasuji.  
\v 25 Mɨɨro saafi miyamɨnaafi paryɨ jiinɨje busumijeque gaayɨcɨruubo. Jaaruubo ijeebɨɨco ɨmɨtasuuboro ifinɨsuruva, ¿nacu mɨllɨtɨ imijiruno?  
\v 26 Jaabadɨ cajaatyohacho uutɨ, tajɨɨbogojɨtɨ icano unucufeveebetɨ, tollɨro uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo nucufeveji guihirubi aivojɨri, itoomomɨnaama aivojɨɨbobadɨ asaadɨ.  
\v 27 Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Jino mihicamotɨ icamo saatoho Moocaani aivojɨco aatyɨmetɨnohachuta guijevetɨmo iicano, nooboro. 
\s1 Jesu Moocaani Aivojɨco Ɨɨfusuno. 
\r (Mt 17.1-8; Mr 9.2-8) 
\p  
\v 28 Jaanobuunatɨ sajaguisɨ nijequetɨ Jesu fuuhi ifagajɨjaago Moocaanima ihiimaaqui Pedro, bu Jacoobo, bu Jua icamoma.  
\v 29 Jaabo Jesu Moocaanima iimaaunaaca ihɨme siibadɨ minifutuuhi igaachehu sisesee minifutuuhi arɨcuno.  
\v 30 Jaabovɨ jafeveumɨsi miimɨsiicɨ gaifiimɨsi Moise, Elia icamɨsi diiboma iimaamɨsiro.  
\v 31 Jaamɨsi icauhi imino arɨcunofeeneri. Jaamɨsi iimaahicauhi Jesu Jerusalevɨ iguijeveujinoco.  
\v 32 Jaanaa Pedro inahabomɨsima sihidɨ cɨgara aivuurunaa cɨgatɨmo icahicauhi. Jaamo atyɨmeuhi Jesu, bu icojɨri iicaumɨsi icamo imico.  
\v 33 Jaamɨsi diitɨsi Jesutɨ fuucuunaaca Pedro diiboco nuuhi: Mojɨɨbogomɨnaafi, Imicani jimaño mihicano. Masɨɨ mɨnɨjeganɨqui migaacɨ, saga icano nɨjeganotɨ; ɨɨdi saga, Moisedi saga, Eliadi saga icano, nuubo Pedro. Jillɨ onoonoco esɨcɨnɨtɨɨbo iimaauhi. 
\p  
\v 34 Jaabo ihiimaaunaaca diitoco aimuufai mibaacuuhi. Jaaneri sihidɨ igutuumo ihaimuufaifaño iicauneri.  
\v 35 Jaanaa guubuumo ihaimuufaifañotɨ unuunoco: Jaanɨ taseemene agaijɨɨbo. Diibo onoonoco muguubunɨcɨ. 
\p  
\v 36 Tollɨ unuunobuunatɨ Jesu iinoro icacuuboco atyɨmeumo. Jaarunoco diito mɨɨco jɨɨbogotɨmo llɨɨvɨ icaumo. 
\s1 Jesu Buheesuuhi Sɨcafefi Ɨjɨma Iicauboco. 
\r (Mt 17.14-21; Mr 9.14-29) 
\p  
\v 37 Jaano seseevedɨ Jesu Pedromɨma togajɨtɨ niituunaaca sihidɨ miyamɨnaa Jesujaa saauhi.  
\v 38 Jaamofeenetɨ saafi Jesuco sefano nuuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, taseemeneque meecɨ, ɨdɨɨboro uudi iicaaboco.  
\v 39 Jaaboco ɨjɨ agaayɨcɨɨboro gaibasuhicahi, chuumusuhicahi, iijɨri jɨvaasecuco iinusuhicahi ɨdaasuno omoonɨɨboro suufenɨhicatɨɨbo.  
\v 40 Dijɨɨbogomɨnaaco nuucuurahi buhɨ igañɨɨqui. Jaaruuboco ɨnɨsurunofaño iinotɨɨbo, nooboro. 
\p  
\v 41 Jaanegui Jesu nuuhi: Ɨɨ jeedɨ fɨne imiyaavogotɨno miyamɨnaa jito iimitɨmo, ¿mɨhachuta fɨne amɨɨhaico jaabɨcɨɨboro icaji? nooboro diiboco: Juugavɨ daachico sɨva, nuuhi. 
\p  
\v 42 Jaanegui ɨsɨvaabo Jesuvɨ fiitɨvuunaaca ihɨjɨ diiboco jiinɨjehallɨvɨ agañɨɨuboro diiboco chuumusuubo. Jaarunaa Jesu ihɨjɨco ɨɨbauhi. Jaaboro isɨcafefico ubuheesuuboro caanico acɨubo.  
\v 43 Jaaneri famooro jabafiituuhi Moocaani sihidɨ ejeevauneri. 
\s1 Siino Jesu Iguijevejinoco Jɨɨbeguehi. 
\r (Mt 17.22-23; Mr 9.30-32) 
\p Jaanaa famooro Jesu omoonɨuneri eetyeunaaca nuubo ijɨɨbogomɨnaaco:  
\v 44 Jinooco imino muguubu. Jaamoro majabajeevedino: Uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo miyamɨnaa usefaño acɨcafeteji, nooboro. 
\p  
\v 45 Jaarunoco ijɨɨbogomɨnaa gaajahicautɨhi diitoco unuurunoco diitedi toovono iicaumaño. Jaanoco diitoco ijɨɨbeguequi idillujirumo ñɨhicuguehicauhi. 
\s1 ¿Cajaanɨ Fɨne Imiyaabeji? Onoocasino. 
\r (Mt 18.1-5; Mr 9.33-37) 
\p  
\v 46 Jaamoro ijɨɨbogomɨnaa jenaaucasihicauhi cajaanɨ fɨne diitotɨ imiyaabotɨ iicaqui.  
\v 47 Jaanoco Jesu gaajacɨuhi diito tollɨ eesamaaiunoco. Jaaboro seemeneque ɨɨcɨuboro iicojɨvɨ ficuubo.  
\v 48 Jaaboro diitoco nuubo: Taafeenedɨ jiisee seemeneque agaayɨcɨmo, uco gaayɨcɨhi. Jaamo uco agaayɨcɨmo, tollɨro gaayɨcɨhi uco agalluuboco. Jaanotɨ paryɨ amɨɨhaifeenetɨ sihidɨ ejeevatɨɨbo, diibo janaanɨcɨ jeevahi. 
\s1 Momɨnaafi Iicatɨɨbo Mojaagodɨ Iicaabo. 
\r (Mr 9.38-40) 
\p  
\v 49 Jaanegui Jua Jesuco nuuhi: Mojɨɨbogomɨnaafi, mɨɨhai mahatyɨmehi saafiico dimomofañodɨ ɨjɨco agañɨɨboco. Jaaruuboco mɨhɨɨbahi mɨɨhaima ɨɨgotɨneguiiha, nooboro. 
\p  
\v 50 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Mɨhɨɨbajirahana. Momɨnaafi iicatɨɨbo mojaagodɨ iicaabo, nooboro. 
\s1 Jesu Ɨɨbahi Jacoobo, Bu Jua Icamɨsico. 
\p  
\v 51 Jesu niquejefaño ufuucuujino ifiitɨcuudɨ quehecuno iminifutuuboro Jerusalejaagovɨ fuubo.  
\v 52 Jaaboro ihɨmega jɨɨbogomɨnaaco galluubo. Jaamo fuuhi Samaria jiinɨjeo cuumijaago diibo ɨmega ɨɨfetejimañoco iimibachuqui.  
\v 53 Jaarunaa samaritanomɨ imuguutɨhi diiboco toonovɨ agaayɨcɨuno Jerusalevɨ ufuunoco agaajaumoro.  
\v 54 Jaanoco Jacoobo, bu Jua icamɨsi aatyɨmeumɨsiro Jesuco nuuhi: Aivojɨɨbo, ¿diimeguehi niquejefañotɨ diitohallɨvɨ cɨɨjɨgaico magalluunoco diitoco ifinɨsuqui? noomɨsiro.\f + \fr 9:54 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: Elia Moocaani iimaamɨnaafi omoonɨubadɨ, onoonoco.\f* 
\p  
\v 55 Jaarunaa Jesu diitɨsico emeecɨuboro diitɨsico ɨɨbauhi.\f + \fr 9:55 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: Amɨɨhai magaajatɨhi coyomo gaijama amɨɨhai mihicanoco. Uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo saautɨhi miyamɨnaa ifiinoco finɨsuqui. Diitoco taajasuqui saauhi, nooboro, onoonoco.\f* 
\p  
\v 56 Jaadɨ fuumo siicuumijaago. 
\s1 Jesuma Ufuujirumo. 
\r (Mt 8.19-22) 
\p  
\v 57 Jaamo jɨɨhairi fuunaa saafi Jesuco nuuhi: Aivojɨɨbo, ɨɨma feejirahi fahɨgova ɨɨjoho ofoohɨgo, nooboro. 
\p  
\v 58 Jaanegui Jesu diiboco iimusuuhi: Bajɨhimɨ ihojɨnoma icahi, tollɨro joomɨ ihiicunoma icahi. Jaanotɨ uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo tañigaɨco conoovɨ ɨsɨucarujirumaño chahahi, nooboro. 
\p  
\v 59 Jaadɨ Jesu saafiico nuuhi: Tadyojɨcutɨ disaa, nooboro. 
\p Jaarunaa diibo nuuhi: Jaafahiica itɨconɨ guihirubi iguijevedɨhivɨ ɨcɨɨdɨhiica, nooboro. 
\p  
\v 60 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Jaafa tahɨ diito ifinɨjitɨno fiivoma iicatɨmo iguijevemeque cɨɨji. Jaanotɨ ɨɨjoho difoo. Jaaboro Moocaani aivojɨ jɨɨbogoco dɨɨbogo, nooboro. 
\p  
\v 61 Jaanaa bu sifi nuuhi: Aivojɨɨbo, ɨɨma feejirahi. Jaafahi itɨconɨ taajamɨnaaco fitacuvahi, nooboro. 
\p  
\v 62 Jaarunaa Jesu diiboco nuuhi: Mɨɨjoho siinojaa ofoomo dojɨcujaagoco esamaaitatɨhi imijitɨruno Moocaani aivojɨdi, nooboro. 
\c 10  
\s1 Jesu Galluuhi Setentadɨmoco. 
\p  
\v 1 Jaanobuunatɨ tollɨro siino Aivojɨɨbo Jesu ɨcɨuhi setentadɨmoco. Jaaboro ihɨmega galluubo miimɨsiicɨ saaje faacuumivari diibo ufuujihɨguehejedɨ.  
\v 2 Jillɨ nooboro: Miyaano sihidɨro basuta onoovano naamucuuhi. Jaarunaa toono dudɨcamaajemɨnaa ajashuhi. Jaabadɨro sihidɨ miyamɨnaa teemehi Moocaanico agaayɨcɨjinoco. Jaanegui Moocaanico midillu, dudɨcamaajemɨnaaco igalluuqui diitojaago.  
\v 3 Jaanegui amɨɨhai mofoo; Mehesɨcɨnɨ, amɨɨhaico galluuhi oveja seeme jɨcumɨfeenedɨ ofoonɨcɨbadɨ.  
\v 4 Lleegucubaco masatyedino. Nɨhɨbamɨbaco, tɨhaipaaje siipaajebaco masatyedino. Mɨɨhaiñoobaco jɨɨhaivɨ midillumo mehecafetedino.  
\v 5 Itɨconɨ majaahevejaotoco midillu, jillɨ: Sajeebɨɨ mihica jiijaaoto, noomoro.  
\v 6 Jaajaoto sajeebɨɨma iicafimo iicahachiijɨ: Amɨɨhai sajeebɨɨ, noomoro midilluno diitoma icaji. Jaanotɨ achahahachiijɨ amɨɨhaijaagovɨro uumijino.  
\v 7 Saajafañoro mihicamoro mamachu, mahadu icano diito amɨɨhaico aacɨnehejeque. Jillɨ dudɨcamaajemɨnaafi ijaadaco gaayɨcɨfihi. Iijaneri siijatɨ, siijatɨ icano mefeedino.  
\v 8 Cuucuumivɨhacho amɨɨhaico imino agaayɨcɨmañovɨ mihicamoro mamachu amɨɨhaico aacɨnehejeque.  
\v 9 Jaamañeri iicamo iguihuvamoco mubuheesu. Jaamoro monoo: Moocaani aivojɨ amɨɨhaitɨ fiitɨcuuhi, noomoro.  
\v 10 Jaanotɨ cuucuumivɨhacho mɨhɨfotomoco agaayɨcɨtɨmañovɨ jahisi mihiinomoro monoo:  
\v 11 Amɨɨhai cuumio jiinɨ motɨhaipaajeguiino ɨjɨvonoco matatacuhi amɨɨhai mihimitɨmo jɨɨbogobadɨ icano. Jaarunaa magaaja Moocaani aivojɨ amɨɨhaitɨ ifiitɨcurunoco.  
\v 12 Amɨɨhaico neehi: Moocaani niinoono ajaadufucu iicasumi, tuucuumi janaanɨcɨ ɨdaasuno iicaji Sodoma cuumioto iicajino janaanɨcɨ. 
\s1 Uguubutɨno Miyamɨnaa. 
\r (Mt 11.20-24) 
\p  
\v 13 ¡Ɨdaasucaniji ɨɨjoho Corazin cuumi! ¡Ɨdaasucaniji ɨɨjoho Betsaida cuumi! icano. Ɨɨvɨ iicabadɨ aatyɨmeratatɨnoco Tiro cuumivɨ, Sidon cuumivɨ icano moonɨruva sɨɨcɨje iimitɨ ifiico ejeevesumoro, ɨɨfusujirumo ɨdaasuvono gaachehuco ɨjɨcamaaimoro, baiguiijɨri ejeemere icano.  
\v 14 Jaanotɨ amɨɨhai, Moocaani niinoono ajaadufucu, janaanɨcɨ ɨdaasuno iimitɨnoco magaayɨcɨji Tiro, Sidon icaucuumijeoto janaanɨcɨvɨ.  
\v 15 Jaanotɨ ɨɨjoho Capernau cuumi: Fɨne uujoho niquejefaño gañiiyɨcɨcafeteji, neehi. Jaarunaa guiinovɨro gañɨɨcafeteji guijevemɨnaa iicahɨgo, nooboro ijɨɨbogomɨnaaco nuubo:  
\v 16 Amɨɨhaico uguubumo, uco guubuhi. Jaanotɨ amɨɨhaico agaayɨcɨtɨmo, uco gaayɨcɨtɨhi. Uco agaayɨcɨtɨmo tollɨro uco agalluuboco gaayɨcɨtɨhi. 
\s1 Jɨɨbogomɨnaa Setentadɨmo Uhuumiuno. 
\p  
\v 17 Jaamo setentadɨmo ufuumo imo imo uumiuhi noomoro: Aivojɨɨbo iimitɨno ɨjɨmɨ icarumomaryo mɨɨhaico mityagomo dimomofeenedɨ, noomoro. 
\p  
\v 18 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Jɨɨhɨ, ɨɨfɨnɨcɨnaaca Satanas niquejefañotɨ aquetehi sisi anamebanɨcɨbadɨ.  
\v 19 Uujoho amɨɨhaico mityaco acɨhi jiinimomɨ, juuvemɨ icamohallɨvɨ miquicuqui. Tollɨro paryɨ ɨjɨ mityaco miguiinonɨqui jaarumo mɨllɨ icatɨmo mihicaqui.  
\v 20 Jaaruneri imo imo mihicadino. Ɨdɨɨnoro amɨɨhai momo niquejefaño iicacuuneri imo imo mihica, nooboro. 
\s1 Jesu Imo Imo Icahi. 
\r (Mt 11.25-27; 13.16-17) 
\p  
\v 21 Jaasumiro Jesu sihidɨ imo imo minifutuuhi Moocaani Gaijari. Jaaboro Moocaanico nuubo: Guihi, imino ɨɨjoho niqueje Aivojɨɨbo, jiinɨjeo Aivojɨɨbo idiicaabo. Jinooco agaajafiimotɨ, eesɨcɨnɨmotɨ icano afatanɨɨboro seemebadɨ iicamoco dɨhɨfusuhi. Jɨɨhɨ Guihi, ɨɨjoho tollɨ idiimogobadɨ. 
\p  
\v 22 Guihirubi uco paryɨ fanoovaco acɨhi. Mɨɨjoho gaajatɨhi Illico. Ɨdɨɨboro Caani gaajahi. Jaabadɨro mɨɨjoho gaajatɨhi Caanico. Ɨdɨɨboro Illi gaajahi. Jaaboco Illi miyamɨnaaco gaajasujirahi,  
\v 23 nooboro ijɨɨbogomɨnaaco emeecɨuboro diitocoro nuubo: Imicani icamo amɨɨhai mahatyɨmeneque aatyɨmeme.  
\v 24 Amɨɨhaico neehi: Ajashutɨmo Moocaani iimaamɨnaa, bu aivojɨto icamo atyɨmeguehicauhi jino amɨɨhai mahatyɨmeneque. Jaarumo atyɨmeutɨhi. Guubuguehicaumo jino amɨɨhai muguubunoco. Jaarunoco guubuutɨmo. 
\s1 Iimihuseebe Samaritanoobovɨ Ohoovɨcɨno. 
\p  
\v 25 Jaanaaca saafi Moise tajɨɨba jɨɨbogomɨnaafi agañiivuuboro fuuhi Jesuma ihiimaatuubo. Jaabo ɨɨfuruubo diiboco ɨnɨsuubo dilluuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, ¿mɨllɨ fɨne moonɨjirahi ifinɨjitɨno fiivoma icaqui? nooboro. 
\p  
\v 26 Jaanaaca Jesu nuuhi: ¿Mɨllɨ naa nacu Moise tajɨɨbaco caatɨnɨuhi? ¿Mɨllɨ nacu meecɨhicahi? nooboro. 
\p  
\v 27 Jaanegui diibo iimusuuhi: Aivojɨɨbo Moocaanico gaijɨ paryɨ diifiima, dijeebɨɨma, disefama, dihesamaajema icano: Tollɨro gaijɨ difiitɨno iicamoco difibadɨro, nooboro. 
\p  
\v 28 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Jɨɨhɨ, imino neehi tollɨ omoonɨhachiijɨ ifinɨjitɨno fiivoma diicaji, nuubo. 
\p  
\v 29 Jaarunaa diibo, Jesuco idilluunoco agaihuɨɨnɨuboro siino nuubo: ¿Mɨɨjoho nacu tafiitɨno iicamo? nooboro. 
\p  
\v 30 Jaanegui Jesu oovɨcɨɨboro nuuhi: Safoono saafi miyamɨnaafi fuuhi Jerusaletɨ Jericojaago ofoocɨnɨjɨri. Jaaboco nanivamɨnaa ahaamɨumoro inehejeque ɨcɨumo paryɨ igaachehunoma. Jaamoro niinovacuuboco ejeevesuumoro fuumo.  
\v 31 Jaanaaca saafi sacerdotemɨoobo toojɨri saauhi. Jaaruubo tehesinotɨro emeecɨuboro fatyuuhi.  
\v 32 Jaanobuunatɨ tollɨro levimɨoobo toojɨri saauhi. Jaaboco tollɨro tehesinotɨro emeecɨuboro fatyuubo.  
\v 33 Jaanaa tollɨro Samaria jiinɨjeoobo toojɨri ufuubo diiboco emeecɨuboro ɨdaasuvuuhi.  
\v 34 Jaaboro diibojaa ufuuboro itujaavonoco taabuubo dɨɨrɨbari, vinofaihuri icano. Jaaboro toonoco isisɨuboro iburrohallɨvɨ ificuuboro satyuubo ɨcɨgatonɨcɨjafaño. Jaaboro diiboco toojafaño tuumuubo.  
\v 35 Jaano seseevedɨ isamaritano ufuucuudɨ toojaooboco acɨubo mijeecɨ nɨhɨbajeecɨco. Jaaboro diiboco nuubo: Imino jaanɨco toomo. Janaanɨcɨ dinɨhɨbamɨco diibohallɨvɨ agañɨɨhachiijɨ uujoho ɨco jaaduji siino asaadɨ, nooboro.  
\v 36 Jillɨ oovɨcɨɨboro Jesu Moise tajɨɨba jɨɨbogomɨnaafico dilluuhi: ¿Nanivamɨnaafi ahaamɨuboco diitotɨ cajaanɨ fɨne ɨɨdi ifiitɨnomɨnaafi iicanɨcɨbadɨ aamusuubo? nooboro. 
\p  
\v 37 Jaanegui nuubo: Etɨ bu diiboco ɨɨdaasuguubo, nooboro. 
\p Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Foobo ɨɨjoho tollɨro dɨdaasugo, nooboro. 
\s1 Jesu Icahi Martamɨ Iijafaño. 
\p  
\v 38 Jaabo Jesu efeehicaubo saacuumivɨ ɨfutuuhi. Jaaboco Marta onoogo iijafaño gaayɨcɨuhi.  
\v 39 Jaago Marta inagoma icauhi Maria onoogoma. Jaago Maria Jesuguiino acasɨɨvuugoro guubunɨcɨhicaugo Jesu onoonoco.  
\v 40 Jaarunaa Marta sihidɨ sinehejeque omoonɨnehejeriro icahicauhi. Jaagoro Jesujaago asaaugoro diiboco nuuhi: Aivojɨɨbo, ¿nacu daatyɨmetɨhi uuro dudɨcamaainaaca tañago tɨcovono iicanoco? Tajɨɨba diigoco uco ihamusuqui, noogoro. 
\p  
\v 41 Jaarunaa Jesu diigoco nuuhi: Marta, Marta, sineheje dudɨcamaajejaagovɨro idiicamaño dijeebɨɨ ɨco mɨtahi.  
\v 42 Jaarunaa icano sanooro imiyaano. Jaanoco Maria imiyaanoco gaayɨcɨhi mɨɨjoho diigotɨ udumɨtɨɨcɨjitɨnoco, nooboro. 
\c 11  
\s1 Jesu Jillɨ Jɨɨbuguuhi Moocaanima Mihiimaaqui. 
\r (Mt 6.9-15; 7.7-11) 
\p  
\v 1 Safoono Jesu Moocaanima iimaauhi samañovɨ. Jaanoco iimivuudɨ saafi ijɨɨbogomɨnaafi nuuhi: Aivojɨɨbo, mɨɨhaico dɨɨbogo Moocaanima mihiimaaqui Jua ijɨɨbogomɨnaaco ɨjɨɨbuguubadɨ, nooboro. 
\p  
\v 2 Jaanegui Jesu nuuhi: 
\q1 Moocaanima mihiimaajisumi jillɨ meneehica: Moocaani niquejefaño idiicaabo, jaafa dimomo imino ijeevadɨ ficucafetehi. Jaafa dihaivojɨ saahi.\f + \fr 11:2 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: Jaafa dijeebɨɨ onoobadɨ eetavocafetehi, jiinɨjehallɨvɨ, oono niquejefaño iicabadɨ, onoonoco.\f* 
\v 3 Mɨɨhaico daacɨ machutaatɨ fafucuvaacɨvɨro.  
\v 4 Jaaboro mɨɨhaico mohimitɨco buusu, oono bu mɨɨhai, mɨɨhaico imitɨno omoonɨmoco toonoco mihimibachubadɨ. Jaaboro mɨɨhaico ɨjɨ ɨnɨsunofaño gañɨɨsudino, nooboro.\f + \fr 11:4 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: paryɨ iimitɨnotɨ mɨɨhaico taajasu, onoonoco.\f* 
\p  
\v 5 Jaaboro ijɨɨbogomɨnaaco nuubo: Jillɨ mohoovɨcɨqui; Amɨɨhaitɨ saafi inahabonɨmɨnaafima icahi: Jaabo fucufeenevɨ iijajaa ofooboro neetehi: Tañahabo uco daacɨ mihɨcacɨ, sahɨca icano maahunotɨ.  
\v 6 Saafi tañahabo sihɨgotɨ gasehi taajajaago. Jaaruuboco aacɨjiruno achahaneguiiha, nooboro.  
\v 7 Jaanoco diibova jillɨ iimusuuhi fañoojatɨ: Llɨɨvɨ diica; cuhufono guhuga fabaacɨnɨhi, taseemema mɨcɨgacuuhi. ¿Mɨllɨ bu ɨco agañiivooboro acɨjirahi? nooboro.  
\v 8 Jaanegui amɨɨhaico neehi: Inahabo iicaneguiiha agañiivonoco imogotɨruubo. Jaaruubo jillɨ agañiivooboro paryɨ idilluunoco diiboco acɨjiibo siino dillutɨɨbo iicaqui.  
\v 9 Jaanegui amɨɨhaico neehi: Midilluhachiijɨ amɨɨhaico Moocaani acɨji. Bu tollɨro miguiinohachiijɨ mahatyɨmeji. Bu iguhugatɨ mocoova amɨɨhaico ifaayɨcɨqui.  
\v 10 Idilluubo gaayɨcɨfihi. Bu tollɨro iguiinoobo atyɨmefihi. Jaabadɨro guhugatɨ ocoovaaboco faayɨcɨfiimo. 
\p  
\v 11 ¿Nacu cajaatyo, caani iseemene maahuco idillusumi fɨne guiisibaco acɨjirahi? ¿Nacu bu taavaaboco idillusumi fɨne jiinimoco acɨjirahi?  
\v 12 ¿Nacu bu iiyɨnoco idillusumi fɨne juuvehuco acɨjiruubo?  
\v 13 Jaamo amɨɨhai mihimitɨrumo, iiminoco amɨɨhai seemeque mahacɨjirahi. Jaanegui Moocaani niquejefaño iicaabo Igaijaco acɨji diiboco idillumoco, nooboro. 
\s1 Jesuco Ɨjɨma Iicaabo Noomo. 
\r (Mt 12.22-30; Mr 3.19-27) 
\p  
\v 14 Safoono Jesu iimitɨno ɨjɨco gañɨɨuhi saafi miyamɨnaafico iimaasutɨɨbo iicauboco. Jaabo ihɨjɨ ihiinuunobuunatɨ imiyamɨnaafi iimaacuuhi. Jaaneri sihidɨ miyamɨnaa jabafiituuhi.  
\v 15 Jaarunaa saatoho nuuhi: Jaanɨ iimitɨno ɨjɨmɨco gavaracuhicahi, ɨjɨmɨ aivojɨɨbo Beelzebu onoobo mityari, noomoro. 
\p  
\v 16 Jaanotɨ saatoho Jesuco ɨnɨsumo dilluhicauhi sihidɨ ejeevano niquejeonoco.  
\v 17 Jaarunaa diito esamaajeque agaajacɨuboro diitoco nuuhi: Saafi aivojɨɨbo miyamɨnaa ijeevadɨ saaje udugaacamaaimoro sanomɨro imonɨcasiruva diibo aivojɨ finɨjirahi. Tollɨro saajaaoto sanomɨro igaicaaucasiruva finɨjirumo.  
\v 18 Sabadɨro Satanas iyotomaryo imoonɨcasiruva, ¿mɨllɨ bu imitya gueenene icajirahi? Jillɨ neehi, ɨjɨmɨ aivojɨɨbo Beelzebu mityari buhɨ uujoho ɨjɨmɨco agañɨɨno uco meneeneguiiha.  
\v 19 Jaanegui uujoho Beelzebu mityari agañɨɨhachiijɨ, ¿nacu mɨɨjoho mityari amɨɨhai jɨɨbogomɨnaa ɨjɨmɨco buhɨ gañɨɨhicahi? Jaamaño diito amɨɨhaico gaajasuhi amɨɨhai sɨcamañooco mihiimaanoco.  
\v 20 Uujoho ɨdɨɨboro Moocaani mityari ɨjɨmɨco buhɨ gañɨɨhicahi. Jaanotɨ magaaja amɨɨhaivɨ Moocaani aivojɨ agasecuunoco. 
\p  
\v 21 Saafi miyamɨnaa sefano añɨjɨnoma iijaco otoomoobo iicasumi ineheje imino icahi.  
\v 22 Jaarunaa sifi janaanɨcɨ esefaabo asaaboro diiboco iguiinonɨɨboro ihañɨjɨɨnoco dumɨtɨɨcɨhi toonovɨ equehecutehicanoco. Jaadɨ inehejeque ɨɨcɨɨboro sitaama ɨfehi. 
\p  
\v 23 Jaabadɨ tajaagodɨ iicatɨɨbo tamɨnaafi, bu tajaagovɨ iigaiyɨɨcɨtɨɨbo jillɨro fahɨgovavɨ gavaracusuhi. 
\s1 Iimitɨno Ɨjɨ Dojɨcuvɨro Siino Uhuuminɨcɨno. 
\r (Mt 12.43-45) 
\p  
\v 24 Iimitɨno ɨjɨ miyamɨnaafitɨ ihiinoobo foonɨcɨhi, ifiigaimañehejedɨ ijaguisɨqui guiinooboro. Jaaruubo aatyɨmecuutɨsumi esamaaihinɨcɨɨbo: Dojɨcuvɨro uumiji taajajaago toojatɨ asaahinɨhɨgovɨ, noobo.  
\v 25 Jaabo siino uhuumiibo atyɨmehi miyamɨnaafi jeebɨɨco iija imino imibachucɨnɨja imino iguijaacɨnɨbadɨ icaaboco.  
\v 26 Jaanegui ofoobo siino ɨcɨtefiibo sahuse juugahusetɨ miimɨsiicɨ ɨdɨɨno aivo diibo janaanɨcɨ iimitɨno ɨjɨmɨco. Jaamo paryɨ imiyamɨnaafi jeebɨɨfaño ɨjɨcafotomoro icafihi. Jaaneri imiyamɨnaafi itɨconɨ imitɨno iicauno janaanɨcɨ aivo imitɨno minifetefihi. 
\s1 Miyanotɨro Imo Imo Mihicano. 
\p  
\v 27 Jillɨ Jesu nuunaaca saafigo gaigo miyamɨnaafeenetɨ sefano nuuhi: ¡Imicani icago ɨco eseemevaugoro ɨco ifiivusuugo! noogoro. 
\p  
\v 28 Jaaneguiiha Jesu nuuhi: ¡Imi janaanɨcɨ imino Moocaani onoonoco uguubumoro omoonɨmo! nooboro. 
\s1 Iimitɨno Miyamɨnaa Sihidɨ Ejeevano Ɨɨfusuco Dilluhi. 
\r (Mt 12.38-42; Mr 8.12) 
\p  
\v 29 Jaanaa sihidɨ Jesujaago miyamɨnaa igaivomoro saahicauhi. Jaanegui tɨconɨubo ihiimaabo. Jisumio miyamɨnaa aivo imitɨhi. Jaamoro dillumo sihidɨ ejeevano ɨɨfusuco. Jaaruno ɨɨfusurajitɨhi; ɨdɨɨnoro Moocaani iimaamɨnaafi Jonas ɨɨfusuta iicaubadɨreji.  
\v 30 Jaabo Jonas Ninive cuumi miyamɨnaadi ɨɨfusubadɨ iicaubadɨ tollɨro uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo jisumio miyamɨnaadi ɨɨfusubadɨ icaji.  
\v 31 Ufucu Moocaani, niinoono ajaadufucu jisumio miyamɨnaaco Saba onoocuumi jiinɨjeo aivojɨgo agañiivogoro diitoco janaanɨcɨ guiinonɨji, diigo aivo tehesirunotɨ Salomon gaajaco iguubuqui asaaumaño. Jaarunaa jino amɨɨhaifeeneri Salomon janaanɨcɨ uujoho iicaabo icahi.  
\v 32 Jaabadɨro Ninive cuumimɨnaa niino jaadufucu agañiivomoro jisumio miyamɨnaaco guiinonɨji. Mɨɨro Ninive cuumimɨnaa imitɨco jeevesuuhi Jonas diitoco Moocaani unuunoco ɨjɨɨbuguusumi. Jaabadɨro jino Jonas janaanɨcɨ uujoho iicaabo jino amɨɨhaifeeneri icahi, nooboro. 
\s1 Mofi Imitɨno, Bu Imino Icano. 
\r (Mt 5.15; 6.22-23) 
\p  
\v 33 ¿Mɨɨjoho cɨɨjɨgai mecuco ɨnɨfutusumoro otoovohɨgo ficutatɨhi, guirihilluguiino? Caamo mificutahi fañoojavɨ ɨjɨcafotomo iseseeque ihatyɨmequi.  
\v 34 Mɨɨro saafi ihaallɨɨ iimitɨɨbo imino icajitɨrahi. Jaabadɨro saafi ijeebɨɨ iimitɨɨbo imihusetɨhi. Jaabo imitɨnoguiino icaji. Jaanotɨ Moocaani ijeebɨɨco iimibachuhachiijɨ imihusetejiibo. Moocaani iimogobadɨ icacujiibo.  
\v 35 Jaanegui deesɨcɨnɨ: Uujoho imihuseebe, unuuruno dijeebɨɨfaño iimitɨno icadino.  
\v 36 Jaanotɨ paryɨ dififaño imino, imitɨno aivo achahahachiijɨ, paryɨ difi imino ɨɨfuvusujino cɨɨjɨgaimecu ɨco ifoovori aachɨcɨnɨbadɨ, nooboro. 
\s1 Jesu Fariseomɨ, Caatɨnɨmɨnaa Icamoco Ɨɨbauhi. 
\r (Mt 23.1-36; Mr 12.38-40; Lc 20.45-47) 
\p  
\v 37 Jaabo Jesu ihiimaaunoco iimivuudɨ, saafi fariseomɨoobo Jesuco coovauhi iijajaago imachutequi. Jaanegui Jesu ufuuboro casɨɨvuuhi imachuqui.  
\v 38 Jaarunaa ifariseomɨoobo jabafiituuhi Jesu diito tajɨɨba onoobadɨ ihuseque nitamaaitɨɨbo amachuunotɨ.  
\v 39 Jaarunaa Aivojɨɨbo Jesu nuuhi: Amɨɨhai fariseomɨ minitɨhi guirihilluno, butajene icano allɨcoro. Jaanotɨ amɨɨhai, amɨɨhai jeebɨɨfaño gahafɨcɨnɨhi imitɨno momoonɨmoro mananivahicanehejeri.  
\v 40 ¡Gaajatɨcanimo! ¿Jana nacu magaajatɨhi allɨonoco eheetavuubo tollɨro fañoonoco eheetavuunoco?  
\v 41 Jaanegui amɨɨhai jeebɨɨfaño iicanotɨ ɨɨdaasufiimedi mahacɨ. Jaadɨ jari paryɨ amɨɨhai ifi imiteji. 
\p  
\v 42 ¡Ɨdaasucaniji amɨɨhai fariseomɨ mihicano! Amɨɨhai Moocaanidi fahuseecɨtɨ sahaame mahacɨhi menta aametɨ, ruda aametɨ, paryɨ basuta mamachufinehejetɨ icano. Jaarumo sitaaco imino momoonɨtɨhi Moocaanico magaijɨtɨhi. Jinooco jeevesutɨmo fanoocɨcoro momoonɨjirahi. 
\p  
\v 43 ¡Ɨdaasucaniji amɨɨhai fariseomɨ mihicano! Sinagogajafaño mufuusumi imiyaano icaganocoro mihimoyɨɨcɨfihi. Tollɨro jɨɨhaiñofaño imino amɨɨhaico idillunoco mihimoyɨɨcɨfimo. 
\p  
\v 44 ¡Ɨdaasucaniji amɨɨhai caatɨnɨmɨnaa, fariseomɨ icamo: Mojeebɨɨ imihi, noomoro sitaaco mabañɨfiimo! Cɨɨhojɨ toovono iicahojɨbadɨ mihicamo. Jaahojɨhallɨdɨ miyamɨnaa toojɨco gaajatɨmo toojɨhallɨdɨ ɨɨgonɨcɨbadɨ mihicamo, nooboro. 
\p  
\v 45 Jaanegui caatɨnɨmɨnaatɨ saafi iimusuuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, mɨɨhaico eneejiruno tollɨ neehi, nooboro. 
\p  
\v 46 Jaaneguiiha Jesu nuuhi: ¡Ɨdaasucani amɨɨhai caatɨnɨmɨnaa mihicaji! Amɨɨhai sitaaco bocɨnoco mifiisesuhicahi mɨɨhaiñooba ajaabɨcɨtɨnoco. Jaamoro amɨɨhai jillɨ usegai sagaibari mududɨɨcɨhicatɨhi. 
\p  
\v 47 ¡Ɨdaasucaniji amɨɨhai mihicaji! Moocaani iimaamɨnaa cɨɨhojɨnohallɨco mɨsumesumoro mihimibachunoco meheetavehicahi amɨɨhai eedeetemɨhairyo agaicaaumo cɨɨhojɨnoco.  
\v 48 Jaamo tollɨ momoonɨmo amɨɨhaihallɨvɨro mɨjɨɨbeguehi amɨɨhai eedeetemɨhai omoonɨunofañodɨ mihicanoco; Mɨɨro diito gaicaauhi. Jaamo cɨɨhojɨnoco amɨɨhai meheetavehicahi. 
\p  
\v 49 Jaanegui Moocaani igaajafeenedɨ neehi: Galluuji Moocaani iimaamɨnaa, Moocaani minɨsumɨnaa icamoco. Jaamotɨ saatohoco gaicaaujimo, saatohoco ɨdaasuno moonɨjimo. 
\p  
\v 50 Jaamo jisumio miyamɨnaaco Moocaani ihiimaamɨnaa tɨɨjoho jaadaco ɨcɨji jiinɨje ifiivuunotɨ jisumivɨ iicaumoco diito agaisiraicɨumo tɨɨjoho jaadaco,  
\v 51 Abel tɨɨjohotɨ itɨconɨɨbo Zacariaco Moocaani iijafaño, Moocaanico ijeecɨvequi asimɨco agaicaaufimañotɨ iimimecu situvɨ agaicaaubo tɨɨjohovɨ nijequeenɨjiibo. Jaanegui amɨɨhaico neehi: Jisumio miyamɨnaaco Moocaani ihiimaamɨnaaco agaisiraicɨumo jaadaco ɨcɨji. 
\p  
\v 52 ¡Ɨdaasucani amɨɨhai mihicaji caatɨnɨmɨnaa! Tuhugari ofoomoro agaajajiruno llaveque mafaatanɨmoro mɨjɨcafototɨhi, bu ɨjɨcafetejirumoco mɨjɨcafutusutɨhi, nooboro. 
\p  
\v 53 Jillɨ Jesu diitoco unuunoma iicamo fariseomɨ, caatɨnɨmɨnaa icamo sihidɨ diibojaa ɨsɨfiiratuumoro tɨcovauhi fanoovaco idillumo.  
\v 54 Ɨɨfurumo diiboco siibadɨ onoonohallɨtɨ aivojɨto ɨmega diibohallɨvɨ imitɨno ijɨɨbeguequi. 
\c 12  
\s1 Uujoho Imihusehi, Noomoro Abañɨfimohallɨvɨ Ɨjɨɨbogono. 
\p  
\v 1 Jaanaaca aivo sihidɨ miyamɨnaa iigaivuumo ijene quicucasihicauhi. Jaanaa Jesu itɨconɨ ijɨɨbogomɨnaaco nuuhi: Mehesɨcɨnɨ fariseomɨ juurisutaguiijɨ: Imihusehi, noomoro abañɨfinotɨ.  
\v 2 Aivo chahano afatanɨcɨnɨno, atyɨmeratɨno iicano. Jaabadɨro chahano otoovono, gaajaratɨno iicano.  
\v 3 Jaamaño amɨɨhai fucu cɨvohɨ munuuruno cuuje seseehɨgo guubuvusuji. Jaabadɨro toovono mecufaño guhugaco mafabaacumoro jaabañogayɨ mihiimaaruno, coovano noocafeteji iija nijequetɨ. 
\s1 ¿Mɨɨco Fɨne Mihiguijirahi? 
\r (Mt 10.28-31) 
\p  
\v 4 Tañahabomɨ, amɨɨhaico neehi: Mihiguijirahana oono miyamɨnaa ifiico agaicaaufimoco. Jaarunobuunatɨ mɨllɨ mɨɨnoco moonɨcujitɨrumo.  
\v 5 Jaanotɨ naha ɨdɨɨbocoro mihigui iguijenɨnobuunatɨ tollɨro ijeebɨɨco cɨɨjɨgaifaño agañɨɨjiruubo mityama iicaaboco. Diibocoro mihigui. 
\p  
\v 6 Mɨɨro sahusedɨmo joomɨco mijeegayɨɨcɨriro manaajenɨcɨhi. Diito iicarumotɨ Moocaani jabajeevetɨhi.  
\v 7 Mɨɨro paryɨ amɨɨhai nigaɨ ijeene paryɨ oovocɨnɨcuuhi sajehesari. Jaanegui mihiguijirahana, mɨɨro amɨɨhai sihidɨ joomɨ guiraarumo janaanɨcɨ magaijɨcafetehi. 
\s1 Miyamɨnaafeenevɨ Jesucristoco: Miyaabo, Onoomo. 
\r (Mt 10.32-33; 12.32; 10.19-20) 
\p  
\v 8 Amɨɨhaico neehi: Miyamɨnaa ɨmefeenevɨ uco: Miyaabo, onoomoco, uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo tollɨro Moocaani toomomɨnaa ɨmefeenevɨ: Miyaabo, neeji.  
\v 9 Jaanotɨ uco utuunamaaimoco tollɨro uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo tuunamaaiji Moocaani toomomɨnaa ɨmefeenevɨ. 
\p  
\v 10 Tollɨro cajaatyohacho uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubeditɨ imitɨno ihiimaaruno diitoco buusucafetejirahi. Jaanotɨ Moocaani Gaijaditɨ imitɨno ihiimaamoco toono aivo buusurajitɨhi jiijehallɨvɨ, bu ufucu niquejevɨ icano. 
\p  
\v 11 Amɨɨhaico sinagogajafaño fagomɨnaa aivojɨto icanojaago asatyusumi; ¿Mɨllɨ fɨne iimusuji? ¿Mɨllɨ fɨne neeji? noomoro gaihuɨba mihicadino.  
\v 12 Tollɨ mihicasumi Moocaani Gaija jɨɨbegueji mɨllɨ mihiimusujinoco, nooboro. 
\s1 Sihidɨ Nɨhɨbamɨma Iicaubo. 
\p  
\v 13 Jaanaa saafi miyamɨnaafeenetɨ Jesuco nuuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, tañahaboco dinoo guihirubihɨɨvɨ nehejetɨ uco feenedɨ ihacɨqui, nooboro. 
\p  
\v 14 Jaarunaa Jesu diiboco nuuhi: ¿Nacu mɨɨjoho uco amɨɨhaihallɨvɨ ficuuhi fagomɨnaatɨ nɨhɨbamɨ dugaacumɨnaafitɨ? nooboro. 
\p  
\v 15 Siino nuubo: Amɨɨhai ifiico magaihuɨnɨ. Jaamoro sihidɨ sinehejeque mihimoyɨɨcɨdino; Miyamɨnaafi ifi sihidɨ sinehejema iicanotɨ saatɨhi, nooboro.  
\v 16 Diitoco jillɨ oovɨcɨubo: Icaubo saafi sihidɨ sinehejema iicaubo. Jaabo ijiinɨjeque abasuuno sihidɨ noovauhi.  
\v 17 Jaanoco aatyɨmeuboro esamaaiubo: ¿Mɨllɨ fɨne moonɨji? Chahano aivo tabasuta noovaco ificujiruno,  
\v 18 nooboro esamaaihicaubo. Jaadɨ nuubo: Gaajacuuhi omoonɨjinoco. Tamachutanoco ificuhicajaanoco agavaracuuboro siino coojano eetaveji. Jaaboro tojaajefaño paryɨ tabasuta noovataco ficuji paryɨ tañeheje icanoco.  
\v 19 Jaaboro tajeebɨɨco neeji: Tajeebɨɨ, sihidɨ sinehejema diicahi ajashutɨno ficabano tɨcovovɨ. Jaanegui daguisɨ, machu, daadu. Jaanoro imo imo diica, nooboro.  
\v 20 Jaarunaa diiboco Moocaani nuuhi: Ɨɨjoho agaajatɨno miyamɨnaafi, jaachiijɨo fucuro guijeveji. Jaanobuuna, ¿mɨɨdiji fɨne toono paryɨ ificuuno? nuubo Moocaani.  
\v 21 Jillɨ icafiibo miyamɨnaafi sihidɨ sinehejeque ifiguiiharo ititibanɨɨbo. Jaaruubo Moocaani ɨmefeenevɨ ɨdaasuubo. 
\s1 Moocaani Iseemeque Teemefiihi. 
\r (Mt 6.25-34) 
\p  
\v 22 Jaadɨ Jesu ijɨɨbogomɨnaaco nuuhi: Amɨɨhaico neehi, gaihuɨba mihicadino: ¿Jinejeque mamachuji, guijevetɨmo mihicaqui? ¿Jinejeque mɨjɨcafeteji? noomoro gaachehutɨ mehesamaaidino.  
\v 23 Mofi machuta, gaachehu icano janaanɨcɨ jaaducafetehi.  
\v 24 Memeecɨ uuhimɨco abasumoro ɨcɨtatɨrumo imachuta iijanoma chaharumo. Jaarumoco Moocaani machutaaco acɨfihi. Jaamo diito joomɨ janaanɨcɨvɨ amɨɨhai majaaducafetehi.  
\v 25 ¿Nacu cajaatyo fɨne gaihuɨba iicaneri ifiico janaanɨcɨ medio metro tɨcovovɨ caamuvutusujirahi?  
\v 26 Jino tɨhɨɨtɨruunoco momoonɨjitɨrumo. ¿Collɨhi sinehejeque mehesamaaimoro gaihuɨba mihicahicahi? 
\p  
\v 27 Eneecau oono deecanoco mɨhɨɨfɨnɨcɨ, dudɨcamaaitɨruno jaadihunoco eetavotɨruno imino ujusinoco. Jaanotɨ aivojɨɨbo Salomon aivo sihidɨ jeevano iminoonoma icauruubo toono deecanobadɨ jeevautɨhi.  
\v 28 Jaabo Moocaani ñaavahu icarunoco imino gaachehuco mɨjɨɨhacubadɨ omoonɨɨbo safucu jahisi icano sifucu cɨɨjɨgaifaño mɨjɨgasufirunoco. Jaanegui amɨɨhai miyamɨnaa ajashuno mimiyaavogomo, ¿collɨhi mimiyaavogotɨhɨ? Jaabo ñaavahu janaanɨcɨ amɨɨhaico imino jɨcujiibo?  
\v 29 Jaanegui ¿jinejeque mamachuji? ¿Jinejeque mahaduji? noomoro gaihuɨba mihicadino.  
\v 30 Mɨɨro imiyaavogotɨmo ɨdɨɨnoro jiinɨjeonehejequere guiinefiihi. Jaanotɨ amɨɨhai Caani niquejefaño iicaabo.\f + \fr 12:30 \ft Moocaani\f* Jaabo gaajacuuhi amɨɨhai paryɨ tonehejeri mucuujɨvaachunoco.  
\v 31 Jaanegui itɨconɨ Moocaani aivojɨco miguiino. Jaadɨ jari paryɨ tonehejeque bu magaayɨcɨji. 
\s1 Mubusumijema Niquejefaño Mihicano. 
\r (Mt 6.19-21) 
\p  
\v 32 Mihiguijirahana amɨɨhai agaijɨmo amɨɨhai mahajashurahi. Jaarumoco Moocaani ihaivojɨco aacɨnoco imeguehi.  
\v 33 Amɨɨhai nehejeque manaajemere ɨɨdaasumoco mahacɨ; jillɨ meheetavo unuucujitɨno lleegucuco niquejefaño ifinɨjitɨnonehejeque mificu tahɨ nanivamɨnaa achahahɨgo amɨɨhai nehejeque deeɨra ifinɨsutɨhɨgo.  
\v 34 Mɨɨro amɨɨhai busumijeene iicahɨgovɨ tollɨro amɨɨhai jeebɨɨ icajirahi. 
\s1 Mihimibaivomoro Mihicacu. 
\p  
\v 35 Mihimibaivomoro mihica amɨɨhai cɨɨjɨgai mecunoco mɨnɨfutusumoro.  
\v 36 Ihaivojɨɨbo ataabatoobo agaseebeque iguhugatɨ ocoovasumiro ifaayɨcɨqui iicojɨmɨnaafi otoomonɨcɨbadɨ.  
\v 37 Imicani icajimo ihaivojɨɨbo jeecɨvomɨnaa diiboco toomomovɨ agasesumi. Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Ihaivojɨɨboro iimibaivooboro diitoco casɨɨhacuji, jaaboro imachutaaco diitoma ɨɨfejiibo imachuqui.  
\v 38 Jaamovɨ diibo fucufeenevɨ, cuujetavɨ icano toomomovɨ agasehachiijɨ imicani icajimo tollɨ iicano jeecɨvomɨnaa.  
\v 39 Jinooco magaaja iija abajaabo tusumi nanivamɨnaafi asaanoco igaajaruva cɨgatɨɨbo teemejiruubo. Jaaboro iijaco faayɨcɨsujitɨruubo diibo nehejeque nanitɨɨbo iicaqui.  
\v 40 Jaaneguiiha amɨɨhai mihimibaivomoro motoomo mehesɨcɨnɨtɨnaaca uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo siino saaji, nooboro. 
\s1 Imino Jeecɨvomɨnaafi, Iimitɨno Jeecɨvomɨnaafi Icano. 
\r (Mt 24.45-51) 
\p  
\v 41 Jaanegui diiboco Pedro dilluuhi: ¿Aivojɨɨbo, jino odoovɨcɨno mɨɨhaidiro nacu fameediro? nooboro. 
\p  
\v 42 Jaanegui Aivojɨɨbo nuuhi: Cajaanɨhacho ihaivojɨɨbo cojɨmɨnaafi imino iicaabo agaajaaboco iijamɨnaaco otoomooboro machutaaco ihacɨqui ificuubo.  
\v 43 Imicani icajiibo ihaivojɨɨbo agasesumi imino moonɨɨboco aatyɨmevasumi.  
\v 44 Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Diiboco ihaivojɨɨbo paryɨ inehejehallɨvɨ aivojɨɨbotɨ ficuji.  
\v 45 Jaanotɨ imitɨno ijeebɨɨfaño esamaaiboro: Fɨne tahaivojɨɨbo goovajitɨno agasene, nooboro saatoho ihaivojɨɨbo jeecɨvomɨnaaco ɨdaasuno omoonɨɨboro, tɨcovono amachuuboro, aaduuboro iguiriicavoobo.  
\v 46 Jaanaa diibo gaajatɨnaaca cufucuhacho ihaivojɨɨbo gaseji. Jaaboro diiboco sihidɨro ahaamɨɨboro ficujiibo saatoho iimitɨmoco omoonɨbadɨ iicaqui.  
\v 47 Jaanotɨ ihaivojɨɨbo atajɨɨbanoco gaajacuruubo iimibaivooboro omoonɨtɨɨbo sihidɨro aamɨcafeteji guiraano.  
\v 48 Jaanotɨ saafi gaajatɨɨbo imitɨnoco omoonɨhachiijɨ mɨɨdɨno aamɨcafeteji. Mɨɨro Moocaanitɨ guiraano agaayɨcɨhinɨɨboco, bu guiraajino idilluno. Jaabadɨro guiraano ificusuuboco, bu guiraajino idilluno. 
\s1 Jesu Dugaacusumɨnaafi. 
\r (Mt 10.34-36) 
\p  
\v 49 Uujoho saauhi jiinɨjehallɨvɨ cɨɨjɨgaico ɨnɨfutusuvaabo; ¡Imeguehi jisumiro ɨjɨgacuunoco!  
\v 50 Nitɨsubadɨ ɨdaasufañodɨhiica nɨsucafeteji. ¡Guiraacani ɨdaasuno icahi toono afatyotɨnohachuta!  
\v 51 ¿Nacu fɨne amɨɨhai uco: Jiinɨjehallɨvɨ sajeebɨɨ icaco sɨvaabo, noomoro mehesɨcɨnɨhi? Jaarunaa amɨɨhaico: Chahano, neehi. Jillɨ uujoho miyamɨnaaco dugaacusuhi.  
\v 52 Jaamaño jisumitɨro sahusedɨmo sajaaoto iicamo dugaaveji miimɨsiicɨ, saafi icamo miimɨsiicɨhallɨvɨ; bu miimɨsiicɨ, dugaaveji miimɨsiicɨ, saafi icamohallɨvɨ.  
\v 53 Caani illima moonɨcasiji, bu illi caanima moonɨcasiji icano. Tollɨro seejɨ illehallɨvɨ, bu ille seejɨhallɨvɨ icano, tollɨro iiyaaja ibaabohallɨvɨ, bu ibaabohallɨvɨ iiyaaja dugaaveji icano, nooboro. 
\s1 Ificabavanoco Magaajacɨno. 
\r (Mt 16.1-4; Mr 8.11-13) 
\p  
\v 54 Tollɨro bu Jesu miyamɨnaaco nuuhi: Jimañovɨ Jerusalevɨ oestejaagotɨ niijaba asaasumi mahaigueji meneefihi. Jaabadɨ icafiino.  
\v 55 Jaanotɨ surjaagotɨ guibuhuba asaasumi ficabavajino monoonɨcɨhi. Jaabadɨ icafiino.  
\v 56 ¡Bañɨfiiramɨnaa! Niquejeguiino iicanoco, jiinɨjehallɨvɨ iicanoco icano magaajarumo. ¿Collɨhiica magaajatɨhi amɨɨhai mihicanoco? 
\s1 Dimɨnaafima Sajeebɨɨ Minifoto. 
\r (Mt 5.25-26) 
\p  
\v 57 ¿Collɨhiica amɨɨhairyo mihimibachutɨhi?  
\v 58 Saafi ɨɨjoho ɨdɨɨhegueebe dihallɨvɨ aivojɨtoco ɨjɨɨbogotooboma ufuusumi jɨɨhaivɨ diiboma imino diimaa. Jaamɨsiro siino mihimitocasi ɨco dugaacumɨnaafijaa satyediibo. Jaabo dugaacumɨnaafi ɨco sisɨmɨnaafico acɨjirahi. Jaabo isisɨmɨnaafi ɨco cɨvojafaño jɨɨhacujirahi.  
\v 59 Jaanegui ɨco neehi: Tahɨgotɨ dihiinejitɨrahi niinojegayɨco adaadutɨnohachuta. 
\c 13  
\s1 Amɨɨhai Imitɨco Mejeevesutɨhachiijɨ Famooro Mifinɨji. 
\p  
\v 1 Tusumi saatoho Jesujaa asaaumoro diiboco jɨɨbuguumo Pilato Galilea gaifiimɨco agaisiraicɨuboro Moocaanico ijeecɨvequi asimɨco agaisiraicɨumo tɨɨjohoma diito tɨɨjohoco acahɨɨsenɨunoco.  
\v 2 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: ¿Jito Galilea gaifiimɨ famoova janaanɨcɨ fɨne iimitɨmaño jillɨ icamo, noomoro fɨne mehesamaaihi?  
\v 3 Amɨɨhaico chahano neehi: Tollɨro amɨɨhai, amɨɨhai imitɨco mejeevesutɨhachiijɨ paryɨ mifinɨji.  
\v 4 ¿Nacu fɨne amɨɨhai joono Siloe torrehacɨ dieciochodɨmohallɨvɨ Jerusalevɨ aacutuuneri iguijeveumotɨ: Fɨne tahɨ iicamo janaanɨcɨ imitɨmo, noomoro mehesamaaihi?  
\v 5 Amɨɨhaico chahano neehi: Tollɨro amɨɨhai, amɨɨhai imitɨco mejeevesutɨhachiijɨ paryɨ mifinɨji, nooboro. 
\s1 Higuera Onooho Ɨmohovɨ Ohoovɨcɨno. 
\p  
\v 6 Jaaboro Jesu jillɨ ohoovɨcɨuboro nuuhi: Saafi miyamɨnaafi ibasutaho Higuerahoma icauhi. Jaahoco meecɨtuubo fɨne noovacuuho nooboro. Jaarunaa noovautɨho.  
\v 7 Jaanegui ibasuta toomomɨnaafico nuubo: Meecɨ mificabacɨ, saficaba icano sanohallɨvɨ meecɨvahicarahi. Jaaruubo inoovaco atyɨmetatɨhi. Jaanegui, diillucu; ¿Collɨhi bu toonovɨ onoovatɨho icajirahi? nooboro.  
\v 8 Jaarunaa toono toomomɨnaafi diiboco iimusuuhi: Aivojɨɨbo, jaafahi jificaba icaho; ijiinɨjeque seediibo tanusuji.  
\v 9 Jaadɨ fɨne jari noovajiho. Jaanotɨ onoovacutɨhachiijɨ jei diillu, nooboro. 
\s1 Jesu Jaguisɨsumi Iyoobai Iimitɨgoco Buheesuhi. 
\p  
\v 10 Safoono jaguisɨfucu Jesu sinagogajafaño jɨɨbeguehicauhi.  
\v 11 Jaanaa tahɨ icaugo saafigo gaigo dieciocho ficabano tɨcovovɨ iguihuvaugo, iimitɨno ɨjɨ omoonɨuneri iyoobai fañovɨro tejeeveuhi. Jaaneri sanotɨcovoro julleevecutɨgo.  
\v 12 Jaagoco Jesu aatyɨmeuboro ocoovauboro nuuhi: Gaigo, diguihuvatɨ buheetecu, nooboro  
\v 13 ihuseneque diigohallɨvɨ ficuubo. Jaasumiro diigo sanotɨcovoro ujulleeveugoro tɨcovauhi Moocaanico iimogo. 
\p  
\v 14 Jaarunaaca sinagogaja aivojɨɨbo Jesu jaguisɨsumi diigoco ubuheesuunoma iicaubo sihidɨ ɨsɨfiiratuuboro miyamɨnaaco nuuhi: Sahuse juugahusetɨ safucu icano icahi mududɨcamaaiqui. Jaasumi masaa amɨɨhaico ibuheesuqui jaguisɨsumi icatɨno, nooboro. 
\p  
\v 15 Jaanegui Aivojɨɨbo Jesu diiboco iimusuuhi: Bañɨfiiramɨnaa, jaguisɨsumi icarunaaca amɨɨhai joomɨco misinɨɨmoro masatyefihi nɨfaihutɨ mihisuutomo.  
\v 16 ¿Jaanegui jaamo Abraham iyaaicɨgaico Satanas guihuvari dieciochodɨno ficabava tɨcovovɨ isisɨhinɨgoco, jaguisɨfucuvɨ iicanegui nacu misinaayujitɨrahi? nooboro. 
\p  
\v 17 Jillɨ Jesu unuuneri, paryɨ diiboco ɨjɨɨheveumo nucufeveuhi. Jaarunaa saatoho miyamɨnaa imo imo icauhi, Jesu sihidɨ jeevanoco omoonɨnoco aatyɨmeumoro. 
\s1 Mostaza Tooɨvɨ Ohoovɨcɨno. 
\r (Mt 13.31-32; Mr 4.30-32) 
\p  
\v 18 Jaaboro Jesu nuuhi: ¿Jinejebadɨ fɨne jeevano Moocaani aivojɨ? ¿Jinejevɨ fɨne oovɨcɨji?  
\v 19 Fɨne mostaza noovatabadɨ jeevano. Jaano tooɨco miyamɨnaafi abasuno ujusinoro guiraaho ɨmohotɨ minifetehi. Jaahohaafenevɨ joomɨ agahafomo ihiicunoco eetavehi. 
\s1 Juurisutaguiijɨvɨ\f + \fr 13:19 \ft Levaduraguiijɨvɨ Ohoovɨcɨno.\f* Ohoovɨcɨno. 
\r (Mt 13.33) 
\p  
\v 20 Jaadɨ nuubo Jesu: ¿Jinejevɨ oovɨcɨjirahi fɨne Moocaani aivojɨco?  
\v 21 Fɨne juurisutaguiijɨco gaigo itacufaño minoocɨ, sano icano ohoovogoro ificuuno paryɨ iitacuco adɨcɨhi, nooboro. 
\s1 Ijene Jɨɨhai Aamɨjɨ. 
\r (Mt 7.13-14, 21-23) 
\p  
\v 22 Jaabo Jesu Jerusale cuumijaago ofoobo jɨɨhaivɨ afatyocuumijevɨ jɨɨbogooboro feehicauhi.  
\v 23 Jaanaa saafi diiboco dilluuhi: Aivojɨɨbo, ¿naa mɨɨdɨmoro taajaji? nooboro. 
\p Jaanegui nuubo:  
\v 24 Miguiino jaamo ijene jɨɨhai aamɨjɨriro\f + \fr 13:24 \ft Griego iijɨri: aajashuno guhuga, noono.\f* mɨjɨcafetehi. Jaanegui amɨɨhaico neehi: Sihidɨ miyamɨnaa imegueji ɨjɨcafotonoco. Jaarumo jɨcafetejitɨhi.  
\v 25 Iija abajaabo agañiivooboro iguhugaco afabaacunobuuna amɨɨhai jahisi mihicamo, mocoovaji: Aivojɨɨbo, mɨɨhaico faayɨcɨ, noomoro. Jaarunaa diibo amɨɨhaico iimusuji: ¿Mɨɨjoho amɨɨhai? Amɨɨhaico uujoho gaajatɨhi, nooboro.  
\v 26 Jaanegui amɨɨhai mɨtɨcovaji diiboco monoomo: Ɨɨma mɨɨhai mamachuhicauhi, mahaduhicauhi icano tollɨro ɨɨjoho muucuumijefaño dɨɨbeguehicauhi, noomoro.  
\v 27 Jaarunaa amɨɨhaico neejiibo: Amɨɨhaico nuucuuhi, amɨɨhaico uujoho gaajatɨhi uuditɨ buhɨgovɨ miminifoto amɨɨhai iimitɨnoco momoonɨfino miyamɨnaa.  
\v 28 Jaamo tahɨgo mataacasimoro amɨɨhai igaiñooco mohojɨsuji. Abraham, Isaac, Jacob, paryɨ Moocaani iimaamɨnaa icamo Moocaani aivojɨfaño icamoco maatyɨmemere amɨɨhaico diitotɨ buhɨgovɨ agañɨɨcuumo mihicajimo.  
\v 29 Jaanaa tollɨro fahɨgovatɨ miyamɨnaa saaji Moocaani aivojɨfaño acasɨɨvomoro imachuqui.  
\v 30 Jaasumi miyamɨnaa jisumi guiinovɨ iicarumotɨ tusumi saatoho sihidɨ ejeevamotɨ minifeteji. Jaanotɨ jisumi sihidɨ jeevano iicarumotɨ saatoho tusumi guiinovɨ minifeteji, nooboro.\f + \fr 13:30 \ft Griego iijɨri noono: jisumi dojɨcuvɨ iicarumotɨ tusumi saatoho ɨmegavɨ minifeteji. Jaanotɨ jisumi ɨmegavɨ iicarumotɨ saatoho tusumi dojɨcuvɨ minifeteji.\f* 
\s1 Jesu Jerusale Cuumihallɨvɨ Taahi. 
\r (Mt 23.37-39) 
\p  
\v 31 Jaafucu fariseomɨ asaaumoro Jesuco nuuhi: Jinootɨ sihɨ fuucu Herode imeguehi ɨco agaicaaunoco, noomoro. 
\p  
\v 32 Jaanegui Jesu iimusuuhi: Mofoo, jaamoro toonaamuhuco monoo: Jaachiijɨ, cɨvohogo icano imitɨno ɨjɨmɨco buhɨ gavaracuji, iguihuvamoco buheesuji icano. Jaabo cɨvohogo seseevedɨ imiveji.  
\v 33 Jaaruubo ofoohɨgo feeji jaachiijɨ, bu cɨvohogo, bu seseevedɨ icano. Mɨllɨtɨ bu Moocaani iimaamɨnaafi Jerusaletɨ buhɨgovɨ guijevejirahi. 
\p  
\v 34 Jerusale cuumi, Jerusale cuumi, amɨɨhai Moocaani iimaamɨnaaco magaisiraicɨfiihi, tollɨro Moocaani amɨɨhaijaago jɨɨbogomɨnaaco agalluumoco guiisibaneri mahaamɨfiihicahi. Jaanotɨ uujoho imeguehicahi fahiijɨvaro tuucuumi seemeque tajaagovɨ iigaiyɨɨcɨnoco oono catava iseemeque ijɨjecuguiino ificuunɨcɨbadɨ. Jaarunoco amɨɨhai mihimeguehicatɨhi.  
\v 35 Eneecau bu magaaja amɨɨhai iijano jihovonodi fiiveteji. Jino amɨɨhaico neehi: Uco siino mahatyɨmecuujitɨhi jari johono uco: Imicani Aivojɨɨbo momofeenedɨ asaabo, meneejifucu agasetɨnohachuta, nooboro. 
\c 14  
\s1 Jesu Icɨɨdɨɨhallɨvɨ Nɨfaihu Agahafuuboco Buheesuuhi. 
\p  
\v 1 Safoono jaguisɨsumi Jesu fariseomɨ aivojɨɨbo iijafaño fuuhi imachuqui. Jaaboco saatoho fariseomɨ ɨɨfɨnɨcɨhicauhi.  
\v 2 Jaanaa Jesu ɨmega icɨɨdɨɨhallɨvɨ nɨfaihu agahafuuneri iguihuvaubo icauhi.  
\v 3 Jaanegui Jesu fariseomɨ, Moise tajɨɨba jɨɨbogomɨnaa icamoco dilluuhi: ¿Fɨne jaguisɨsumi mubuheesujirahi iguihuvaaboco, nacu mubuheesujitɨrahi? nooboro. 
\p  
\v 4 Jaarunaa diito iimusuutɨhi. Jaanegui iguihuvauboco ɨɨcɨuboro buheesuuhi. Jaaboro diiboco agalluuboro  
\v 5 ifariseomɨco nuuhi: ¿Cajaatyo fɨne amɨɨhaitɨ amɨɨhai jooɨ ifapaajefaño aacotooboco mɨhɨcɨjitɨrahi jaguisɨfucu iicaneguiiha? nooboro. 
\p  
\v 6 Jaarunoco mɨllɨ iimusuutɨmo. 
\s1 Taabava Jɨɨbaimojaago Ucuuhuvamo. 
\p  
\v 7 Jaanaa Jesu ɨɨfɨnɨcɨnaaca ucuuhuvaumo asaaumo imiyamañejevɨro casɨɨcamaaihicauhi. 
\p Jaanegui Jesu oovɨcɨfeenedɨ diitoco faguuhi:  
\v 8 Saafi ɨco taabava jɨɨbaimojaago ucuuhuvasumi imiyamañovɨ casɨɨvedino, fɨne gasejiruubo sifi dijanaanɨcɨ iicaabo.  
\v 9 Jaanegui amɨɨsico ucuuhuvaabo asaaboro ɨco neejirahi: Jahɨgovɨ diica tomañovɨ jaanɨ icasɨɨvequi, nooboro. Jaanegui ɨɨjoho unucufeveebere diito allɨbavɨ feejirahi.  
\v 10 Tollɨ icatɨno, ɨco ucuuhuvasumi ofoobo allɨbavɨ casɨɨvo. Jaachiijɨ fañoojaoobo asaaboro ɨco neeji: Tañahabo, jahɨ imiyagahallɨvɨ casɨɨvoto, nooboro. Jillɨtɨ jari imiyaamo amachumofeeneri diicaji, nooboro.  
\v 11 Jaabadɨ uujoho mityahi onoobo guiinovɨ ficucafeteji. Jaanotɨ miyaabo icaruubo mityahi onootɨɨbo miyaabotɨ ficucafeteji, nooboro. 
\p  
\v 12 Jaadɨ bu fañoojaooboco nuubo: Jɨɨbaimofaño machutaaco edeetavusumi digataavomɨnaacoro, dinahabomɨco, diyotoco, difiitɨno iica ɨnɨhɨbamɨvamoco icano cuuhuvadino, tollɨro bu diito ɨco coovajirahi. Jaamaño diitoco ocoovano jaadaco dɨɨcɨcuujirahi.  
\v 13 Tollɨ icatɨno; jɨɨbaimoco edeetavusumi ɨɨdaasufiimoco, ifiino imitɨmehejeque, ɨɨgotɨmehejeque, aatyɨmetɨmehejeque icamocoro cuuhuva.  
\v 14 Jaadɨ jari imo imo diicaji ɨco diito jaadujitɨrahi. Jaaruno jaadaco gaayɨcɨji ufucu jari iimifiimo siino ubuheetesumi, nooboro. 
\s1 Iguiraano Jɨɨbaimovɨ Ohoovɨcɨno. 
\p  
\v 15 Jillɨ Jesu unuunoco saafi ɨgɨcɨnɨumañotɨ Jesuco nuuhi: Imicani icajiibo Moocaani aivojɨfaño machutaaco amachuubo, nooboro. 
\p  
\v 16 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Safoono saafi eetavuuhi machuta jɨɨbaimoco. Jaaboro tajɨɨbauhi sihidɨ miyamɨnaaco icuuhuvaqui.  
\v 17 Jaanaa amachucuujino iicacuunegui iicojɨmɨnaafico galluubo, ucuuhuvaumoco ijɨɨbeguetequi: Masaacu paryɨ fanooro icacuuhi mamachuqui, nooboro.  
\v 18 Jaarunaa famooro tɨcovauhi onoomo; saafi nuuhi: Jaachiijɨro jiinɨjeque naajejehi. Jaanoco meecɨteji. Jaanegui ɨco neehi: Feejitɨhi, nooboro.  
\v 19 Jaanotɨ bu saafi nuuhi: Jaachiijɨro fahuseecɨdɨmo bueymɨco naajejehi. Jaamoco nɨsuteji. Jaanegui ɨco neehi: Feejitɨhi, nooboro.  
\v 20 Jaanotɨ bu saafi nuuhi: Jaachiijɨro atyabaco ɨcɨjehi. Jaanegui ɨco neehi: Feejitɨhi, nooboro.  
\v 21 Jaanegui ijeecɨvomɨnaafi uhuumiuboro ihaivojɨɨboco jɨɨbogovauhi paryɨɨcɨno. Jaaneri ihaivojɨɨbo ɨsɨfiiratuuboro, ijeecɨvomɨnaafico nuubo: Goovano difoo cuumi jɨɨhaiñeri. Jaaboro sɨva ɨɨdaasufiimoco, ifiino iimitɨmehejeque, ɨɨgotɨmehejeque, aatyɨmetɨmehejeque icano, nooboro.  
\v 22 Jaanobuunatɨ ijeecɨvomɨnaafi nuuhi: Aivojɨɨbo, onoobadɨ moonɨcuuhi. Jaarunofaño icanehiica saatoho iicajirumañeje, nooboro.  
\v 23 Jaanegui ihaivojɨɨbo diiboco nuuhi: Siino difoo. Jaaboro buhɨgueeje jɨɨhaiñofaño iicamehejeque dɨɨcɨto taaja igahafequi.  
\v 24 Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Itɨconɨ ucuuhuvarumo tamachutaatɨ ajashuno itɨɨvejitɨhi, nooboro. 
\s1 Cristo Dojɨcutɨ Ofoomo Jillɨ Icaji. 
\p  
\v 25 Jaanaa Jesu dojɨcutɨ sihidɨ miyamɨnaa feehicauhi. Jaanegui dojɨcuvɨro diitojaa ɨɨmeveuboro nuuhi:  
\v 26 Saafi tadyojɨcutɨ asaanoco iimogoobo caanico, seejɨco, mogaico, iseemeque, inahabomɨco, inagomɨco, bu ifi icarunoco icano ɨjɨɨhevetɨɨbo tadyojɨcutɨ saajitɨhi.  
\v 27 Tollɨro tamomohallɨtɨ ifiico iguijenɨsunoco iimogotɨɨbo tadyojɨcutɨ saajitɨhi.  
\v 28 ¿Nacu amɨɨhaitɨ saafi torrehacɨco eetavonoco iimogoobo itɨconɨ tohacɨ ajaaducafotonoco gaajajiruubo? Diiboma imino ɨɨfetejidɨno iicaruva eetavejiruubo.  
\v 29 Jaanotɨ ihɨmahacɨnocoro ɨtɨconɨɨbo inɨhɨbamɨ achahaneguiiha ijeevesuruva tohacɨjeque aatyɨmeme diiboco dejecujirahi:  
\v 30 Diibo jino tɨconɨhinɨrahi eetavonoco. Jaaruubo imivehinɨtɨhi, noomoro.  
\v 31 Jaabadɨro saafi aivojɨɨbo siijiinɨjeo aivojɨɨboma omoonɨcasijisumi imiyamɨnaa diez mildɨmoma iicaabo. ¿Nacu fɨne veinte mildɨmoma diibojaa asaaboco guiinonɨjirahi?  
\v 32 Jaarunaa diiboco sahɨgotɨro iguiinonɨjirunoco agaajaaboro tehesiibaacaro diibojaa jɨɨbogoco galluujiruubo iimitocasiqui.  
\v 33 Jaabadɨ cajaanɨhacho amɨɨhaitɨ paryɨ iinoco ejeevesutɨɨbo tadyojɨcutɨ saajitɨhi. 
\s1 Ɨmuhu Iimo Afatyusumi. 
\r (Mt 5.13; Mr 9.50) 
\p  
\v 34 Ɨmuhu imihi. Jaarunaa iimo afatyusumi, ¿mɨllɨ bu siino imitejiruno?  
\v 35 Jillɨ magañɨɨtacuuhi jiinɨjeguiiha imitɨno, bu abonoguiiha imitɨno icano. Amɨɨhai nohojɨma mihicamo muguubu, nooboro. 
\c 15  
\s1 Oveja Ɨmɨtanovɨ Ohoovɨcɨno. 
\r (Mt 18.10-14) 
\p  
\v 1 Jaanaaca paryɨ impuesto jaadusumɨnaa, paryɨ imitɨmɨnaa icamo saahicauhi diiboco iguubunɨcɨqui.  
\v 2 Jaanoma iicamo fariseomɨ, caatɨnɨmɨnaa icamo diibeditɨ imitɨno neehicauhi: Jaanɨ iimitɨmehejequere agaayɨcɨɨboro diitoma machuubo, noomoro. 
\p  
\v 3 Jaanegui Jesu diitoco jillɨ oovɨcɨuhi:  
\v 4 ¿Nacu mɨɨjoho fɨne amɨɨhaitɨ ciendɨno ovejamɨma iicaabo saafi diitotɨ imɨtaruva noventa y nuevedɨmoco sihɨgo iimimañovɨ ificuhinɨɨboro feejitɨrahi iguiinotoobo aatyɨmetɨnohachuta?  
\v 5 Jaaboco aatyɨmeebere imo imo ijɨjebaɨhallɨvɨ ficuunɨcɨhi.  
\v 6 Jaabo iijajaago agaseebere inahabomɨco, ifiitɨnomɨnaaco icano ocoovaaboro neehi: Uuma imo imo mihica tahoveja ɨmɨtahinɨɨboco atyɨmecuuhi, nooboro.  
\v 7 Amɨɨhaico neehi: Tobadɨro niquejefaño iicamo aivo imo imo icanɨcɨhi saafi iimitɨɨbo iimitɨco ejeevesuuboro iicasumi. Jaanotɨ noventa y nuevedɨmo iimitɨma achahamo iicamaño jinejeque bu jeevesujirumo. Jaanegui diito janaanɨcɨvɨ imo imo iicano saafi iimitɨco ejeevesucusumi. 
\s1 Nɨhɨbajevɨ Ɨmɨtajevɨ Ohoovɨcɨno. 
\p  
\v 8 ¿Nacu cajaamo gaigo fahuseecɨjeva inɨhɨbamɨ iicanotɨ saje imɨtaruva cuugahuco ɨnɨɨgoro guijaagoro, iminogayɨ guiinejitɨrahi aatyɨmetɨnohachuta?  
\v 9 Jaajeque aatyɨmecuudɨ inagomɨ, ifiitɨnomɨnaa icamoco ocoovagoro neehi: Uuma imo imo mihica; atyɨmecuuhi tañɨhɨbaje ɨmɨtahinɨjeque, noogoro.  
\v 10 Amɨɨhaico neehi: Tollɨro Moocaani toomomɨnaa sihidɨ imo imo icanɨcɨhi, saafi iimitɨɨbo iimitɨco ejeevesusumi, nooboro. 
\s1 Inɨhɨbamɨco Sɨcamañovɨ Agañɨɨfifiibovɨ Ohoovɨcɨno. 
\p  
\v 11 Tollɨro bu Jesu nuuhi: Saafi miimɨsiicɨ iseemene mɨsima icauhi.  
\v 12 Jaanaa iguihoobo caanico nuuhi: Guihi, jisumiro uco daacɨ dinehejetɨ ufucu uudi iicajirunoco, nooboro. Jaanegui caani diitɨsima inehejeque diitɨsima dugaacuuhi.  
\v 13 Jaanobuunatɨ iguihoobo inehejeque anaajeuboro inɨhɨbamɨco allacaruuhi. Jaaboro toonoma tehesino siijiinɨjevɨ fuuhi. Jahɨgo paryɨ inɨhɨbamɨco iimitɨnovɨ gañɨɨubo.  
\v 14 Jaanaaca diibo inɨhɨbamɨco agañɨɨcuunobuunatɨ toojiinɨjevɨ sihidɨ ajeba icauhi. Jaaneri diibo tɨcovauhi sihidɨ ajebari iicaabo.  
\v 15 Jaanoma iicaabo dudɨcamaajeque guiinutuubo toojiinɨjeomɨnaafijaago. Jaabo diibo ifaafaimɨco tuumusuuhi.  
\v 16 Jaabo ifaafaimɨ machuta imitɨnotɨ imachuqui moonɨhicaurahi. Jaarunaa mɨɨhaiñooba diiboco toonotɨ acɨhicautɨhi.  
\v 17 Jaanotɨ esafutuubo: Guihirubi iijafaño sihidɨ idudɨcamaajemɨnaa machuta sihidɨ atyuuvonɨcɨnaaca, uujoho jimañovɨ ajebari nacatehi.  
\v 18 Dojɨcuvɨro uumiji guihirubi iijajaago. Jaaboro diiboco neeji: Guihi, Moocaanihallɨvɨ, dihallɨvɨ icano imitɨno moonɨhicahi.  
\v 19 Jaanegui uujoho iimitɨmaño diseemenebadɨ icacuutɨhi. Jillɨ didudɨcamaajeebebadɨro uco deesɨcɨnɨcu, nooboro  
\v 20 dojɨcuvɨro uumicuubo caani iijajaago. 
\p Jaaboco tehesinotɨro caani aatyɨmeuboro ɨdaasuvuuhi. Jaaboro diibojaago ijinafatyuuboro diiboco ihiibɨcɨtuuboro nɨnɨɨcɨubo.  
\v 21 Jaanegui diibo caanico nuuhi: Guihi, Moocaanihallɨvɨ, dihallɨvɨ icano imitɨno moonɨhi. Uujoho iimitɨmaño uco diseemenebadɨ icacuutɨhi, nooboro.  
\v 22 Jaarunaa caani nuuhi ijeecɨvomɨnaaco: Goovano iimichehuco mɨhɨcɨmoro diiboco mɨjɨɨhacu. Jaamoro usegaiviicutɨ ihusefa mificu, tɨhaipaajetɨ diiboco mɨjɨɨhacu icano.  
\v 23 Jaamoro niivɨgai ɨɨcavaaboco mɨhɨcɨtomoro magaicaau, muduumoro jɨɨbaimoco meheetavequi.  
\v 24 Jaanɨ taseemene uchuumucuubo siino ubuheetejirubadɨ iicaneguiiha, ɨmɨtahinɨɨboco siino mahatyɨmeneguiiha, nooboro jɨɨbaimoco eetavuumo. 
\p  
\v 25 Jaanaaca ihamiyaabo sihɨ ifaguifaño icauhi. Jaabo jaahe asaaubo guubuuhi agaaseme amasivanoco.  
\v 26 Jaanegui saafiitɨ icojɨmɨnaafico ocoovauboro dilluubo: ¿Mɨllɨ iicano oono? nooboro.  
\v 27 Jaanegui iimusuubo: Dinahabo gasehi. Jaanegui diicaani iniivɨgai ɨɨcavaaboco gaicaausuhi mɨllɨ icatɨɨbo imino agaseneguiiha, nooboro.  
\v 28 Jaarunaa diibo ihamiyaabo sihidɨ ɨsɨfiiratuuboro jaahe fuuguutɨɨbo. Jaanegui caani asaauboro diiboco noovauhi jaahe isaaqui.  
\v 29 Jaaboro caanico nuubo: Ɨɨro gaajahi sihidɨ ficabano ɨɨma dudɨcamaaihicahi diijɨco gañɨɨtɨɨbo. Jaaruuboco safooba diniivɨmɨtɨ saafiigayɨɨba daacɨtatɨhi, tagataavomɨnaama jɨɨbaimoobaco eheetavejirunaaca.  
\v 30 Jaanotɨ jaanɨ daachi dinɨhɨbamɨco iimitɨno gaigoomɨma agañɨɨboro agaseebedi naha diniivɨgai ɨɨcavaaboco gaicaauhi, nooboro.  
\v 31 Jaanegui caani nuuhi: Besha, ɨɨjoho fahiijɨvaro uuma diicanɨcɨhi. Jaamaño paryɨ tañeheje diino.  
\v 32 Jaanotɨ imino jisumi jɨɨbaimoco meheetavomoro imo imo mihicano, dinahabo uchuumucuubo siino ubuheetejirubadɨ iicaneguiiha, ɨmɨtahinɨɨboco mahatyɨmeneguiiha, nooboro. 
\c 16  
\s1 Iija Toomomɨnaafi Iimitɨɨbovɨ Ohoovɨcɨno. 
\p  
\v 1 Jaadɨ tollɨro Jesu nuuhi ijɨɨbogomɨnaaco: Icaubo saafi sihidɨ nɨhɨbamɨma iicaubo, guubuuhi iija toomomɨnaafi diibo nehejeque sɨcamañovɨ agañɨɨhicaunoco.  
\v 2 Jaanegui ihaivojɨɨbo ocoovauboro diiboco nuuhi: ¿Mɨllɨ iicanoco ɨɨditɨ guubuhi? nooboro didudɨcamaajetɨ paryɨ uco dɨɨbogo. Jisu tadyudɨcamaajemɨnaafitɨ diicacuujitɨhi, nooboro.  
\v 3 Jaanegui iija toomomɨnaafi esamaaihicauhi: ¿Mɨllɨ fɨne icaji jisumi tahaivojɨɨbo tadyudɨcamaajetɨ uco agañɨɨdɨ? Sefatɨhi jiinɨjeque eseedijiruubo nucufeguehi sitaaco nɨhɨbamɨco idillunoco.  
\v 4 Jaaruubo gaajacuuhi jillɨ saatohoco aamusunotɨ diito uco iijafaño tadyudɨcamaajema achahasumi agaayɨcɨjinoco, nooboro  
\v 5 coovaubo saafiiri paryɨ saatoho ihaivojɨɨboco edebeumoco. Jaaboro saafiico dilluubo: ¿Mɨnoodɨno ɨɨjoho tahaivojɨɨboco debehi? nooboro.  
\v 6 Jaanegui diibo iimusuuhi: Debehi ciendɨno illuva tyɨgabaje dɨɨrɨbanoco, nooboro. Jaanegui iija toomomɨnaafi nuuhi: Jino didebehaamene, goovano casɨɨvoobo bohonotɨ deetavo cincuentadɨnoro oono aametɨ, nooboro.  
\v 7 Jaabadɨro sifiico dilluubo: ¿Jana mɨnoodɨno ɨɨjoho tahaivojɨɨboco debehi? nooboro. Jaanegui diibo nuuhi: Trigoco ciendɨno tɨcovo tiyɨva, nooboro. Jaanegui nuubo: Jino didebehaame, bohaametɨ deetavo ochentadɨno tɨcovo tiyɨvaro, nooboro.  
\v 8 Jaanoco ihaivojɨɨbo agaajacɨudɨ nuuhi: Taaja toomomɨnaafi gaajaabo aivono ɨfuuruubo, sitaama imino iicaqui omoonɨnoco. Jiinɨjeo miyamɨnaa gaajahi jiinɨjeonehejeque, miyaavogomɨnaa janaanɨcɨ. 
\p  
\v 9 Jaanegui amɨɨhaico neehi: Jino iimitɨno jiinɨjeonehejeri gataavomɨnaatɨ mɨhɨcɨ jiinɨjeoneheje ifinɨɨdɨ amɨɨhaico diito ufucu niquejefaño ifinɨjitɨno iijanofaño igaayɨcɨqui. 
\p  
\v 10 Mɨɨdɨrunoma imino omoonɨɨbo, tollɨro iguiraanoma imino moonɨhi. Jaanotɨ ajashurunoma imitɨno omoonɨɨbo, iguiraanoma tollɨro imitɨno moonɨhi.  
\v 11 Jaamaño jino iimitɨno jiinɨjeonehejeri imitɨno momoonɨmoco, ¿mɨɨjoho bu amɨɨhaico imiyaanehejeque acɨjirahi?  
\v 12 Jaanotɨ sitaano icarunoco imitɨno momoonɨhicamoco, ¿mɨɨjoho bu amɨɨhaico acɨjirahi amɨɨhaiñotɨro iicaqui? 
\p  
\v 13 Chahaabo jeecɨvomɨnaafi miimɨsiicɨ aivojɨtɨsico ejeecɨvoobo, saafiico ɨjɨɨhegueebere, saafiicoro gaijɨjiruubo. Saafiima imino iicaaboro saafiiditɨ imitɨno esamaaijiruubo. Jaabadɨro Moocaani, bu nɨhɨbamɨ icanoco sano mejeecɨvejitɨrahi, nooboro. 
\p  
\v 14 Jaanoco fariseomɨ nɨhɨbamɨma imoyɨɨcɨmɨnaa iicamaño jillɨ unuunoco paryɨ uguubuumoro Jesuco dejecuumo. 
\p  
\v 15 Jaanegui Jesu diito nuuhi: Amɨɨhai miyamɨnaa ɨmefeenevɨ iminobadɨ mihicahi. Jaarunaa Moocaani amɨɨhai jeebɨɨco gaajahi; miyamɨnaa sihidɨ jeevahibadɨ eesɨcɨnɨnoco Moocaani jɨɨheguehi. 
\s1 Moise Tajɨɨba, Moocaani Aivojɨ Icano. 
\p  
\v 16 Sɨɨcɨjetɨ Moise tajɨɨba, Moocaani iimaamɨnaa icano icahicauhi, Jua ifiivutɨnohachuta. Toonotɨro iimi Moocaani aivojɨ iijɨ jɨɨbogocafetehi. Jaamofeenedɨ famooro sefacɨnɨhi ijɨcafetequi. 
\p  
\v 17 Tɨhɨɨno niqueje, bu jiinɨje icano ifinɨno. Jaano janaanɨcɨ jeevano tajɨɨbatɨ sasitugayɨ afatyejiruno. 
\s1 Jesu Jɨɨbeguehi Gaigooco Ejeevesunoditɨ. 
\r (Mt 19.1-12; Mr 10.1-12; Tollɨro meecɨ Rm 7.1-3; 1Co 7.10-16) 
\p  
\v 18 Saafi miyamɨnaafi mogaico ejeevesuuboro sifigoco ɨɨcɨɨbo iimitɨnoco eetavehi. Jaabadɨro ejeevesucɨnɨgoco ɨɨcɨɨbo iimitɨnoco eetavehi. 
\s1 Sihidɨ Nɨhɨbamɨma Iicaabo, Lazaro Icano. 
\p  
\v 19 Safoono icaubo saafi sihidɨ inɨhɨbamɨma iicaubo. Jaabo iminoono gaachehunofaño jɨcamaaihicauhi ovosɨɨnoono. Jaaboro fafucuvaacɨvɨro jɨɨbaimoco sihidɨ ovosɨɨnoono. Jaanaa tollɨro icaubo saafi  
\v 20 ɨɨdaasuubo sihidɨ icɨɨnisinoma icaabo baavɨ gɨcɨnɨhicaubo inɨhɨbamɨma iicaabo guhugavɨ.  
\v 21 Jaabomaje tuvaveguehicaurahi inɨhɨbamɨma iicaabo machuta usuuvɨneri. Jaaboco jɨcumɨ asaamoro itujaavonoco nejeecuhicauhi.  
\v 22 Jaanofeene iguijeveubomajeque cɨɨumo. Jaaboco Moocaani toomomɨnaa satyuuhi icojɨvɨ. Jaanaa tollɨro bu inɨhɨbamɨma iicaubo guijeveuhi. Jaaboco cɨɨumo.  
\v 23 Jaabo inɨhɨbamɨma iicaubo ɨdaasuno icahicauhi iguijeveme iicafihɨgo. Jaabo tahɨgotɨ caamoco emeecɨubo atyɨmeuhi Abrahamco Lazaro iicojɨri icaaboma.  
\v 24 Jaanegui coovadiivuubo: Guihi Abraham, uco dɨdaasugo. Jaaboro Lazaroco tajɨɨba ofooboro ihusegai nijequeque nɨfaihufaño amatyusuuboro tañejeba nijequeque isɨɨcusuvaqui. Jino cɨɨjɨgaifaño sihidɨ ɨdaasuno icahi, nooboro.  
\v 25 Jaarunaa diiboco Abraham nuuhi: Taseemene, desafoto jiinɨjehallɨri idiicahinɨsumi imino diicahinɨhi. Jaanotɨ Lazaro ɨdaasuno icauhi. Jaaruubo jisumi juuga jacusucɨnɨhi. Jaanotɨ ɨɨjoho ɨdaasuno diicahi.  
\v 26 Jaanomaryo bu amɨɨhai mɨɨhaitɨ sɨcaisitu oonaagonovɨ mihicahi. Jaamaño juugatɨ tahɨ efeejirumo. ¿Mɨllɨ bu feejirahi tahɨgotɨoto? ¿Mɨllɨ bu juugavɨ fatyejirahi? nooboro.  
\v 27 Jaanegui inɨhɨbamɨma iicaubo nuuhi: Jaaneguiiha taca Guihi Abraham, ɨco neehi: Jaabo Lazaroco galluuhi guihirubi iijajaago,  
\v 28 ofooboro sahusedɨmo tañahabomɨco ijɨɨbeguetequi. Jaanotɨ juuga jino ɨɨdaasumañovɨ tollɨro saadimo, nooboro.  
\v 29 Jaaruuboco Abraham nuuhi: Diitoma icano Moise acaatɨnɨuhaamene, Moocaani iimaamɨnaa acaatɨnɨuhaamene. Jaanoco iguubuqui, nooboro.  
\v 30 Jaanegui inɨhɨbamɨma iicaubo nuuhi: Jɨɨhɨ, guihi Abraham, jaarunaa saatoho iguijevecuumotɨ diitoco ijɨɨbogoturuva iimitɨco jeevesujirumo, nooboro.  
\v 31 Jaarunaa Abraham diiboco nuuhi: Moise, Moocaani iimaamɨnaa icamoco uguubutɨhachiijɨ, tollɨro bu saatoho iguijevecuumotɨ ifuuruva guubujitɨrumo, nooboro. 
\c 17  
\s1 Iimitɨnofaño Agañɨɨsujiruno Ñɨhicu. 
\r (Mt 18.6-7, 21-22; Mr 9.42) 
\p  
\v 1 Jaadɨ Jesu nuuhi ijɨɨbogomɨnaaco: Icamo iimitɨno, miyamɨnaaco imitɨnofaño agañɨɨsuno. Jaarunaa ɨdaasucani icajiibo sitaaco imitɨnofaño agañɨɨsuubo.  
\v 2 Imijiruno diiboco guiisibatyɨgabari icodaahetɨ muduujenɨmoro muuaifaño magañɨɨno. Jaano janaanɨcɨ ɨdaasuno icajiruubo seemeneque imitɨnofaño agañɨɨsuubo. 
\p  
\v 3 Mehesɨcɨnɨ amɨɨhai nahabo amɨɨhaico imitɨno omoonɨhachiijɨ diiboco mɨhɨɨba. Jaabo iimitɨco ejeevesuhachiijɨ diiboma mihimibachucasi.  
\v 4 Safucuro sahuse juugahusetɨ mifoocɨ icano imitɨno omoonɨɨboro, bu tonoodɨfovaro dijaa asaaboro siino tollɨ icacuujitɨhi onoohachiijɨ, imino diiboma mihimibachucasi, nooboro. 
\s1 Miyaavogo Mitya. 
\p  
\v 5 Jaanegui iminɨsumɨnaa Aivojɨɨbo Jesuco nuuhi: Mɨɨhaico daamusu janaanɨcɨ mimiyaaveguequi, noomoro. 
\p  
\v 6 Jaanegui Aivojɨɨbo Jesu diitoco nuuhi: Amɨɨhai miyaavogo mostaza noovata toogaidɨno iicahachiijɨ jiho sicomor onoohoco meneejirahi: Jinootɨ gaijuuvoho muuaifeenevɨ dulleevete munuuruva, amɨɨhaico tooho: Jii, neejirahi. 
\s1 Jeecɨvomɨnaafi Omoonɨfino. 
\p  
\v 7 Amɨɨhaitɨ cajaanɨhacho ijeecɨvomɨnaafima iicaruva ududɨcamaaihicaabo faguifañotɨ agaseebeque: ¿Nacu saacu, casɨɨvoobo, machucu, meneejirahi?  
\v 8 Cha, tollɨ icatɨno. Fɨne meneejirahi: Tamachutaaco deetavoobo uco dihaivojɨɨboco deecɨvo machuqui, aduqui icano. Jaadɨ jari ɨɨjoho machuji, daaduji icano, meneejirahi.  
\v 9 ¿Nacu dijeecɨvomɨnaafico atajɨɨbanoco eetavonohallɨvɨ graciaco daacɨjirahi? Tollɨ icatɨno.  
\v 10 Tollɨro amɨɨhai Moocaani atajɨɨbanoco mihimivucuudɨ monoo: Jillɨ mɨɨhai mɨhɨɨfono jeecɨvomɨnaa jillɨ atajɨɨbanocoro meheetavomaño, nooboro. 
\s1 Jesu Buheesuhi Fahuseecɨdɨmoco Foojohoma Iicamoco. 
\p  
\v 11 Jesu Jerusalejaago ufuubo fatyuuhi Samaria jiinɨje, Galilea jiinɨje icanofeenedɨ.  
\v 12 Jaabo toojiinɨjeocuumi saacuumivɨ ɨɨfutuubojaago saaumo fahuseecɨ gaifiimɨ foojohoma iicaumo. Jaarumo diibotɨ tehesino ujulleecamaaivaumoro sefano nuumo:  
\v 13 Jesu jɨɨbogomɨnaafi, mɨɨhaico dɨdaasugo, noomoro. 
\p  
\v 14 Jaamoco Jesu aatyɨmeuboro nuubo: Mofoomoro sacerdotemɨco mɨhɨfusuto, nooboro. 
\p Jaanegui ufuumotɨ jɨɨhaivɨ ifoojoho buuhi.  
\v 15 Jaanegui saafi ubuheecuunoma iicaubo dojɨcuvɨro uumiubo Moocaanico imooboro sefano.  
\v 16 Jaaboro Jesuguiino ememuɨɨvuuboro jiinɨjehallɨvɨ javuvuubo graciaco ihacɨqui. Jaabou Samaria jiinɨjeoobo. 
\p  
\v 17 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: ¿Nacu famooro fahuseecɨdɨmo mubuheetɨhi? ¿Cuuca nacu saatoho nuevedɨmo?  
\v 18 ¿Jaanɨ ɨdɨɨboro siicuumioobo uumihi Moocaanico iimequi? nooboro.  
\v 19 Ifoojohoma iicauboco nuubo: Gañiivoobo, fuucu; imiyaavogomaño buheetecuuhi, nooboro. 
\s1 Mɨllɨ Fɨne Moocaani Aivojɨ Gaseji. 
\r (Mt 24.23-28, 36-41) 
\p  
\v 20 Jaanaa fariseomɨ Jesuco dilluuhi: ¿Cusumi Moocaani aivojɨ gaseji? noomoro. 
\p Jaanegui diibo iimusuuhi: Moocaani aivojɨ agasene siinoco mahatyɨmenɨcɨnobadɨ jeevatɨno.  
\v 21 Juu icacuuno, jahɨ icacuuno noorajitɨno, Moocaani aivojɨ amɨɨhaifeeneri icacuuhi, nooboro.  
\v 22 Ijɨɨbogomɨnaaco nuubo: Ufucu amɨɨhai mihimegueji mahatyɨmeneque Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo fucutɨ. Jaarumo mahatyɨmejitɨhi.  
\v 23 Jaasumi amɨɨhaico saatoho neeji: Juu icacuuno, jahɨ icacuuno, noomoro. Diito dojɨcutɨ mefeedino.  
\v 24 Uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo asaajino jillɨ jeevaji: Oono sisi niquejeguiinodɨ saanaagojetɨ siinaagojevɨ anamebanɨcɨbadɨ.  
\v 25 Jaaruubo itɨconɨ sihidɨ ɨdaasuno icaji, jisumiomiyamɨnaa uco jɨɨheveji icano.  
\v 26 Mɨɨro johono Noe iicausumi iicaubadɨ icajino uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo asaajino ɨmega.  
\v 27 Mɨɨro miyamɨnaa machuhicaumo, aduhicaumo, taabavahicaumo, iseemeque tajenɨhicaumo icano. Jaanaaca Noemɨ imeenegafaño jɨcafutuuhi. Jaanaaca sihidɨ niija aaiguuneri paryɨ saatoho guijeveuhi.  
\v 28 Jaabadɨro bu Lot onoobo iicausumi icauno machuhicaumo, aduhicaumo, naajecasihicaumo, basuhicaumo, iijanoco eetavehicaumo icano.  
\v 29 Jaanaaca Lot Sodoma cuumitɨ ufuunobuunatɨ niquejefañotɨ aifuuno cɨɨjɨgaima guiisibano ɨjɨgauno. Jaaneri paryɨ tuucuumi miyamɨnaa guijeveuhi.  
\v 30 Tollɨreji uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo ajafeveedɨ. 
\p  
\v 31 Tusumi saatoho iijahallɨri mihicahachiijɨ miniitomoro iijafañotɨ amɨɨhai nehejeque mɨhɨcɨtedino. Jaanotɨ saatoho buhɨgo mihicahachiijɨ amɨɨhai iijajaago muhuumidino.  
\v 32 Lot taabatɨ mehesafoto.  
\v 33 Mɨɨro ifiico ɨdaasuno omoonɨnotɨ ataajasugoobo ifiico mɨtasuji. Jaanotɨ ifiico Moocaanijaagodɨ ɨmɨtasuubo ifiico taajasuji. 
\p  
\v 34 Amɨɨhaico neehi: Tufucu miitoocɨ saabafaño cɨgaji. Jaamɨsitɨ saafi imiyaavogotɨɨbo satyocafeteji diiboco sihidɨ jeevano ɨdaasuno imoonɨqui. Jaanotɨ saafi imiyaavogoobo coovovacafeteji.  
\v 35 Bu miimɨfeecɨ gaigoomɨfe sano garyɨɨhañɨji. Jaamɨfetɨ saafigo imiyaaveguehicatɨgo ɨcɨcafeteji diigoco sihidɨ jeevano ɨdaasuno imoonɨqui. Jaanotɨ saafigo imiyaaveguehicago jeevesucafeteji.  
\v 36 Bu miimɨsiicɨ buhɨgo icaji. Jaamɨsitɨ saafi ɨcɨcafeteji. Jaanotɨ saafi jeevesucafeteji, nooboro.\f + \fr 17:36 \ft Sahaamefaño toversiculoco ficuutɨmo.\f* 
\p  
\v 37 Jaanoco uguubuumoro diiboco dilluumo: ¿Aivojɨɨbo, conoovɨ fɨne tollɨ icajino? noomoro. 
\p Jaanegui diibo nuuhi: Tuucɨta iicahɨgo añɨmɨ igaivefihi, nooboro. Jaabadɨ niino jaadusufucusumi imiyaavogotɨmoco ɨdaasuno ɨfeteji. 
\c 18  
\s1 Iimitɨno Fagomɨnaafivɨ Ohoovɨcɨno. 
\p  
\v 1 Jesu oovɨcɨuhi Moocaanima ihiimaamo quehecuno iicaqui.  
\v 2 Diitoco nuubo: Saacuumivɨ icaubo saafi fagomɨnaafi Moocaanico ɨñɨhicuguutɨɨbo. Tollɨro mɨɨhaiñoobaco gaijɨhicautɨɨbo.  
\v 3 Jaacuumivɨ tollɨro fibaijɨgo icauhi. Jaago saicɨno diibojaa feehicauhi imɨnaafima imitɨno iicahicaunoco diigoma iimibachuqui.  
\v 4 Saicɨno diibo diigo unuurunoco: Jii, neehicautɨɨbo. Jaanofeene esafutuuboro nuubo: Moocaanico ñɨhicugotɨhi, mɨɨhaiñoobaco gaijɨtɨhi icano.  
\v 5 Jaarunaa jaamo fibaijɨgo asaagoro gañuhusuno uco moonɨhicahi. Jaanegui diigohallɨtɨ icaji siino saicɨno saacuutɨgo iicaqui tajeebɨɨco uco nɨjɨ nɨjɨ moonɨdigo, nooboro. 
\p  
\v 6 Jaanoco Aivojɨɨbo Jesu nuuhi: Jillɨ nuubo iimitɨno fagomɨnaafi.  
\v 7 ¿Nacu jaabadɨ Moocaani ɨɨcɨmo diibovɨ ɨɨdaasuvomo fucuhachuta, cuujehachuta icano idilluruva diitohallɨtɨ Moocaani icajitɨruubo? ¿Nacu fɨne diitoco tuumusujiruubo?  
\v 8 Amɨɨhaico neehi: Tuumusutɨɨbo diitoco goovano amusujiruubo ¿Nacu fɨne uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo siino jiinɨjevɨ asaadɨ fɨne miyaavogoco atyɨmeji? nooboro. 
\s1 Fariseomɨoobo, Impuesto Jaadusumɨnaafi Icanovɨ Ohoovɨcɨno. 
\p  
\v 9 Saatoho: Mɨɨhai aivo miyaamo, noomoro sitaaco ɨtɨɨsuhicaunoma iicaubo jillɨ ohoovɨcɨuboro nuubo:  
\v 10 Safoono miimɨsiicɨ gaifiimɨsi templojafaño fuuhi Moocaanima iimaaqui. Saafiu fariseomɨoobo. Jaanotɨu saafi impuesto jaadusumɨnaafi.  
\v 11 Jaanaaca ifariseomɨoobo julleecɨnɨɨboro Moocaanima ihiimaaubo jillɨ neehicauhi: Moocaani ɨco imehi saatoho iicabadɨ uujoho nanivamɨnaafi icatɨhi, sitaaco imitɨno moonɨtatɨhi, gaigoomɨma icatatɨhi, jaanɨ impuesto jaadusumɨnaafibadɨ icatɨhi,  
\v 12 sajaguisɨvɨ mifoocɨ machutɨɨbo icafihi, uujoho paryɨ agaananotɨ fahuseecɨtɨ sano ɨco acɨfihi, nuuruubo, nooboro. 
\p  
\v 13 Jaanotɨ jillɨ impuesto jaadusumɨnaafi tehesino icahicauhi caamo niquejejaagoco meecɨtɨɨbo, jillɨ icɨɨdɨɨ tɨcovoco aamɨhicaubo nooboro: Moocaani uujoho imitɨmɨnaafi uco dɨdaasugo, nooboro. 
\p  
\v 14 Jaanotɨ amɨɨhaico neehi: Jaanɨ impuesto jaadusumɨnaafi iijajaa fuuhi ijeebɨɨ imicuubo. Jaanotɨ fariseomɨooboco Moocaani gaayɨcɨutɨhi. Jillɨ iicamaño: Uujoho sihidɨ jeevahi, onoono guiinovɨ ficucafeteji. Jaanotɨ: Sihidɨ jeevahi, onootɨɨboco sihidɨ jeevasujiibo, nooboro. 
\s1 Jesu Seemeque Imino Onoono. 
\r (Mt 19.13-15; Mr 10.13-16) 
\p  
\v 15 Tollɨro bu seemegayɨmɨco Jesujaa sɨvahicaumo diitoco idudɨɨcɨqui. Jaanoco ijɨɨbogomɨnaa aatyɨmeumoro ɨsɨvaumoco ɨɨbahicaumo.  
\v 16 Jaanegui Jesu diitoco ocoovauboro nuuhi: Jaafa tajaa seeme saahi: Mefeedino, meneejirahana. Diitobadɨ iicamedi Moocaani aivojɨ icahi.  
\v 17 Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Moocaani aivojɨco seemene iicabadɨ agaayɨcɨtɨɨbo, tahɨ ufucu feejitɨhi, nooboro. 
\s1 Sihidɨ Inɨhɨbamɨma Iicaabo Jesuma Iimaahi. 
\r (Mt 19.16-30; Mr 10.17-31) 
\p  
\v 18 Jaanaa saafi aivojɨɨbo Jesuco dilluuhi: Idiimiibo Jɨɨbogomɨnaafi, ¿mɨllɨ fɨne moonɨji ifinɨjitɨno fiivoma icaqui? nooboro. 
\p  
\v 19 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: ¿Mɨllɨtɨ: Jaabo uco iimiibo, neehi? Ɨdɨɨboro saafiiro iimiibo Moocaani.  
\v 20 ¿Nacu gaajahi Moocaani tajɨɨbaco? Sifigotɨ taabavadino, guijenɨdino, nanivadino, sitaaditɨ sɨcamañooco dɨɨbeguedino, diicaani, diiseejɨ icamɨsico gaijɨ, nooboro. 
\p  
\v 21 Jaanegui diibo nuuhi: Seemenetɨro uujoho paryɨ tollɨ moonɨfihi, nooboro. 
\p  
\v 22 Jaanoco uguubuuboro diiboco Jesu nuuhi: Icanehiica sano dihɨmega; Foobo dinehejeque paryɨ naajete. Jaaboro inɨhɨbamɨco ɨdaasumoco daacɨ. Jaadɨ jari niquejefaño sihidɨ dinehejema diicaji. Jaaboro tadyojɨcutɨ disaa, nooboro. 
\p  
\v 23 Jillɨ diiboco unuuneri sihidɨ ɨdaasuvuubo sihidɨ inɨhɨbamɨma iicaumaño.  
\v 24 Diibo ɨɨdaasuvuunoco Jesu aatyɨmeuboro nuuhi: Aivo jeedɨ tɨhɨɨno sihidɨ inɨhɨbamɨma iicamo Moocaani aivojɨfaño ofoono.  
\v 25 Tɨhɨɨjitɨruno camello januutu ojɨri afatyono. Jaanotɨ sihidɨ jeevano sihidɨ inɨhɨbamɨma iicaabo Moocaani aivojɨfaño ofoono. 
\p  
\v 26 Jaanoco uguubuumo nuuhi: ¿Jaanegui cajaatyo fɨne taajajirahi? noomoro. 
\p  
\v 27 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Miyamɨnaadi ɨtɨhɨɨno Moocaanidi tɨhɨɨtɨhi, nooboro. 
\p  
\v 28 Jaanegui Pedro diiboco nuuhi: Aivojɨɨbo mɨɨhai paryɨ monehejeque mejeevesumoro ɨɨma mɨhɨguehi, nooboro. 
\p  
\v 29 Jaanegui Jesu nuuhi: Miyanotɨ amɨɨhaico neehi: Cajaatyohacho iijaco, caanimɨco, inahabomɨco, mogaico, iseemeque icano  
\v 30 Moocaani aivojɨguiinodɨ ejeevesumo jiijehallɨvɨ janaanɨcɨ gaayɨcɨji. Tollɨro ufucu niquejefaño ifinɨjitɨno fiivoma icajimo, nooboro. 
\s1 Siino Jesu Iguijevejinoco Jɨɨbeguehi. 
\r (Mt 20.17-19; Mr 10.32-34) 
\p  
\v 31 Jaadɨ Jesu fahuseecɨ siino miimɨsiicɨ icano icamoco ijɨɨbogomɨnaaco ijeevadɨ ocoovauboro nuuhi: Jisumi Jerusalejaago mefeehi paryɨ Moocaani iimaamɨnaa uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubeditɨ acaatɨnɨunobadɨ iicaqui.  
\v 32 Jaaboco uco sihɨgo miyamɨnaaco acɨjimo. Jaamoro uco dejecujimo imitɨno onoomoro jɨɨrebamaaijimo,  
\v 33 ahaamɨmoro, guijenɨjimo. Jaaruubo mifucucɨ, safucu icanobuunatɨ guijevefeenetɨ siino buheeteji, nooboro. 
\p  
\v 34 Jaarunoco diito ajashuno gaajautɨhi jinejetɨ unuunoco diitedi toovono iicaumaño. 
\s1 Jesu Jerico Cuumiri Iicaubo Aatyɨmetɨɨboco Buheesuhi. 
\r (Mt 20.29-34; Mr 10.46-52) 
\p  
\v 35 Jaanaa Jesu Jerico cuumitɨ fiitɨcuunaa saafi aatyɨmetɨɨbo jɨɨhaijɨniri gɨcɨnɨuhi nɨhɨbamɨco idilluubo.  
\v 36 Jaanaa sihidɨ miyamɨnaa ofoomoco uguubuuboro dilluubo: ¿Mɨllɨ iicano? nooboro.  
\v 37 Jaanegui nuumo: Jesu Nazareoobo feehi, noomoro.  
\v 38 Jaanegui sefano coovadiivuubo: ¡David Iyaachi, Jesu, uco dɨdaasugo! nooboro. 
\p  
\v 39 Jaarunaa ɨmegavɨ ufuumo diiboco ɨɨbauhi illɨɨvequi, noomoro. Jaarunaa janaanɨcɨvɨro coovadiivuubo: ¡David Iyaachi, uco dɨdaasugo! nooboro. 
\p  
\v 40 Jaanegui Jesu ujulleeveuboro tajɨɨbauhi diiboco ihɨcɨtequi. Jaanegui ɨɨcɨjeuboco Jesu nuuhi:  
\v 41 ¿Mɨllɨ ɨco omoonɨnoco diimeguehi? nooboro. 
\p Jaanegui aatyɨmeutɨɨbo nuuhi: Aivojɨɨbo, aatyɨmeneque imeguehi, nooboro. 
\p  
\v 42 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: ¡Jii, daatyɨme! Imiyaavogomaño buheesucafetehi, nooboro. 
\p  
\v 43 Jaasumiro diibo atyɨmeuhi. Jaaboro Jesu dojɨcutɨ fuubo Moocaanico imooboro. Jaanoco aatyɨmeumo paryɨ miyamɨnaa Moocaanico imehicauhi. 
\c 19  
\s1 Zaqueo. 
\p  
\v 1 Jaadɨ Jesu Jerico cuumifeenedɨ fuuhi.  
\v 2 Jaacuumifaño icaubo Zaqueo onoobo impuesto jaadusumɨnaa aivojɨɨbo.  
\v 3 Jaabo Zaqueo Jesuco imuguuhi aatyɨmeneque. Jaaruubo atyɨmehicautɨhi baareebegayɨ iicamaño, sihidɨ miyamɨnaa iicauneri icano.  
\v 4 Jaanoma iicaubo ɨmegavɨ ijinafatyuuboro ɨmoho sicomor onoohori caamo fuubo Jesu afatyujino fiitɨno iicauheri toohotɨ diiboco ihatyɨmequi.  
\v 5 Jaanaa Jesu toonodɨ afatyuubo caamoco emeecɨuboro diiboco nuuhi: Zaqueo, goovano tahɨgotɨ niito jaachiijɨ diijafaño ɨfeteji, nooboro. 
\p  
\v 6 Jaanegui Zaqueo goovano iniituuboro imo imo Jesuco gaayɨcɨubo.  
\v 7 Jaanoco paryɨ aatyɨmeumoro imitɨno neehicaumo: Imitɨmɨnaafi iijafaño Jesu ɨfetehi, noomoro.  
\v 8 Jaanegui Zaqueo ujulleeveuboro Jesuco nuuhi: Meecɨ Aivojɨɨbo, tañehejetɨ feenedɨ ɨɨdaasufiimoco acɨji. Jaanotɨ saateheditɨ abañɨɨboro ananihicahachiijɨ, igueenemehejedɨno tɨcovovɨ janaanɨcɨ acɨji, nooboro. 
\p  
\v 9 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Jiijaavɨ jaachiijɨ taajasu gasehi jaanɨ tollɨro Abraham iyaachi iicamaño.  
\v 10 Uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo saahi imɨtahinɨmoco iguiinooboro taajasuqui, nooboro. 
\s1 Fahuseecɨdɨno Nɨhɨbajenevɨ Ohoovɨcɨno. 
\p  
\v 11 Jaamo miyamɨnaa Jesu jillɨ onoonoco guubunɨcɨhicaumo. Jaanegui jillɨ oovɨcɨubo Jerusaletɨ ifiitɨcuuneguiiha. Jaanaa diito esamaaihicauhi: Fɨne jisumiro Moocaani aivojɨ gaseji, noomoro.  
\v 12 Jaanegui diitoco nuubo: Safoono icaubo saafi gaifi iyotobadɨ obocɨfiibo. Jaabo fuuhi tehesino siijiinɨjevɨ tahɨ diiboco aivojɨɨbotɨ ificuudɨ dojɨcuvɨro ihuumiqui, aivojɨɨbotɨ iicaqui.  
\v 13 Jaabo ifuucuquiro fahuseecɨdɨmoco ijeecɨvomɨnaaco coovaubo. Jaaboro diitoco acɨubo nɨhɨbajene sihidɨ ijaada iicanoco. Jaamoco nuubo: Naajeteque meheetavo jino nɨhɨbamɨri ofoobo agasenehachuta, nooboro.  
\v 14 Jaaruuboco ijiinɨje miyamɨnaa jɨɨheguehicauhi. Jaamoro diibo dojɨcutɨ saatohoma jɨɨbogoco galluumo: Mihimogotɨhi diibo mohaivojɨɨbotɨ iicanoco, noomoro.  
\v 15 Jaarunaaca diiboco aivojɨɨbotɨ ficuumo. Jaadɨ diibo siino ijiinɨjevɨ uumiubo. Jaadɨ cuuhuvaubo ijeecɨvomɨnaaco nɨhɨbamɨco aacɨumoco mɨnoodɨno agaanacuunoco igaajaqui.  
\v 16 Jaanegui itɨconɨoobo asaauboro diiboco nuuhi: Aivojɨɨbo, dinɨhɨbamɨ fahuseecɨdɨno janaanɨcɨ gaanacuuhi, nooboro.  
\v 17 Jaanegui ihaivojɨɨbo diiboco nuuhi: Aivo imino, ɨɨjoho aivo iimino jeecɨvomɨnaafi ajashurunohallɨvɨ imino omoonɨmaño ɨco fahuseecɨ cuumivahallɨvɨ aivojɨɨbotɨ ficuji, nooboro.  
\v 18 Jaanaa saafi asaauboro nuuhi: Aivojɨɨbo, dinɨhɨbamɨ sahusedɨno janaanɨcɨ gaanahi, nooboro.  
\v 19 Jaaboco tollɨro iimusuubo: Ɨɨjoho sahuse cuumivahallɨvɨ aivojɨɨbotɨ diicaji, nooboro.  
\v 20 Jaanaa sifi asaauboro nuuhi: Aivojɨɨbo, jino dinɨhɨbamɨ filluchehufaño ificuhinɨno;  
\v 21 Ɨco ñɨhicuguehi sihidɨ edeevaneguiiha. Jaabo ɨɨjoho ificutɨmañotɨ dɨɨcɨhi abasutɨrumañotɨ inoovataco dɨɨcɨhi, nooboro.  
\v 22 Jaanegui ihaivojɨɨbo diiboco nuuhi: Imitɨno jeecɨvomɨnaafi dihiimaatɨro ɨco moonɨji, ɨɨro gaajacuuhi uujoho sihidɨ ejeevaaboro ificuutɨmañotɨ ɨɨcɨnoco abasutɨmañotɨ onoovasunoco.  
\v 23 Jaanegui, ¿collɨhi jana tañɨhɨbamɨco bancojafaño ficuuhinɨtɨhi uujoho uhuumiibo tañɨhɨbamɨ agaananoco fanooro agaayɨcɨjirunaaca? nooboro.  
\v 24 Iicojɨri iicaumoco nuubo: Diibeditɨ inɨhɨbamɨco mudumɨtɨɨcɨ. Jaamoro fahuseecɨdɨnoma iicaaboco mahacɨ, nooboro.  
\v 25 Jaarunaa diito diiboco nuuhi: Aivojɨɨbo, diiboma fahuseecɨdɨno icacuuno, noomoro.  
\v 26 Jaarunaaca ihaivojɨɨbo diitoco nuuhi: Amɨɨhaico neehi: Iicanoma iicaaboco siino janaanɨcɨ acɨji. Jaanotɨ iinoma achahaabotɨ paryɨ iicarunogayɨco dumɨtɨɨcɨji.  
\v 27 Jaanotɨ uujoho aivojɨɨbotɨ iicanoco iimeguehinɨtɨmo tamɨnaaco juuga mɨsɨvamoro tahɨmefeenevɨ magaisiraicɨ, nooboro. 
\s1 Jesu Jerusale Cuumifaño Jɨcafetehi. 
\r (Mt 21.1-11; Mr 11.1-11; Jn 12.12-19) 
\p  
\v 28 Jillɨ unuunobuunatɨ Jesu fuuhi Jerusale cuumijaago.  
\v 29 Jaabo Betfaje, Betania icano cuuminotɨ fiitɨcuunaaca tollɨro Olivohono iicagajɨ fiitɨno iicacuudɨ miimɨsiicɨ ijɨɨbogomɨnaatɨsitɨ agalluuboro nuuhi:  
\v 30 Mofoo joono ifiitɨcuumijaago. Jaamɨsi tuucuumivɨ mɨhɨfotomɨsi mahatyɨmeji burrogayɨ duujecɨnɨɨboco mɨɨhaiñooba diiberi ɨɨgotɨɨboco. Jaaboco misinaayumɨsiro mɨsɨva.  
\v 31 Amɨɨsico cajaatyohacho: ¿Collɨhi momoonɨhi? onoohachiijɨ, monoo: Mohaivojɨɨbo eneeneguiiha, noomɨsiro. 
\p  
\v 32 Jaanegui diitɨsi ufuumɨsi atyɨmeteuhi paryɨ Jesu unuubadɨ.  
\v 33 Jaamɨsi iburrogayɨco sinɨumɨsico abajato nuuhi: ¿Collɨhi moburroco misinɨɨhi? noomoro. 
\p  
\v 34 Jaanegui diitɨsi nuuhi: Mohaivojɨɨbo eneeneguiiha, noomɨsiro. 
\p  
\v 35 Jaadɨ diiboco Jesujaago asatyuudɨ igaachehunoco iburrohallɨvɨ ificuumoro Jesuco diibohallɨvɨ casɨɨhacuumo.  
\v 36 Jesu diiberi ofoobo ɨmega igaachehunoco jeebumoro feehicaumo jɨɨhaifaño.  
\v 37 Jaabo Olivohono iicagajɨri guiino niituunaaca, paryɨɨcɨno miyaavogomɨnaa diibo dojɨcutɨ ufuumo tɨcovauhi sefano onoomo Moocaanico iimomo sihidɨ ejeevanoco aatyɨmeunoma iicamo  
\v 38 neehicaumo: ¡Imicani Aivojɨɨbo, Mohaivojɨɨbo memeri asaabo! ¡Niquejefaño sajeebɨɨ! ¡Moocaanico mihimo! noomoro. 
\p  
\v 39 Jaanegui saatoho fariseomɨ diitofaño iicaumo nuuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, didojɨcutɨ asaamoco dɨɨba, noomoro. 
\p  
\v 40 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Amɨɨhaico neehi diito illɨɨvuruva guiisibano coovadiinamaaijirahi, nooboro. 
\p  
\v 41 Jaabo Jerusale ifiitɨcuunoco aatyɨmeuboro tuucuumihallɨvɨ taaubo:  
\v 42 Ɨɨjoho jaachiijɨ difucuvɨ ɨco sajeebɨɨco aacɨjirunoco gaajaruva sajeebɨɨ diicajirahi. Jaaruno ɨɨdi otoovomaño daatyɨmetɨhi.  
\v 43 Safucu ɨɨdi ɨdaasufucu gaseji dimɨnaa dihallɨdɨ emecuvejifucu dihallɨdɨ emecuvomoro fahɨgovatɨ ɨco moonɨji,  
\v 44 ɨco jiinɨjehallɨvɨ agañɨɨmoro dimiyamɨnaaco gaisiraicɨjimo. Jaamoro sababa dihallɨvɨ guiisibaco jeevesujitɨmo, Moocaani ɨco abaavafucuco agaajacɨtɨmaño, nooboro. 
\s1 Jesu Templojaco Imibachuuhi. 
\r (Mt 21.12-17; Mr 11.15-19; Jn 2.13-22) 
\p  
\v 45 Jaaboro Jesu templojafaño ufuuboro tɨcovaubo toojafaño anaajemeque isivɨ agañɨɨubo.  
\v 46 Jaaboro diitoco nuubo: Caatɨnɨhaamefaño jillɨ noono: Taaja Moocaanima iimaajareji, noono. Jaarujaco amɨɨhai nanivamɨnaa iijatɨro miminiiyuhi, nooboro. 
\p  
\v 47 Jaabo Jesu fafucuvaacɨvɨro miyamɨnaaco templojafaño jɨɨbogooboro icahicauhi. Jaarunaa sacerdotemɨ aivojɨto, caatɨnɨmɨnaa, tuucuumi aivojɨto icamo diiboco iguijenɨqui ituma ɨfehicauhi.  
\v 48 Jaarumo toonohallɨtɨ omoonɨjirunoco atyɨmehicautɨmo paryɨ miyamɨnaa diibo onoonoco uguubunɨcɨmo iicaumaño. 
\c 20  
\s1 Jesu Mitya Iijɨ. 
\r (Mt 21.23-27; Mr 11.27-33) 
\p  
\v 1 Safoono Jesu templojafaño icaubo miyamɨnaaco taajasubogoco ɨjɨɨbogoobo. Jaanaa gaseumo sacerdotemɨ aivojɨto, caatɨnɨmɨnaa, quillahuto icamo.  
\v 2 Jaamoro diiboco dilluumo: Mɨɨhaico dɨɨbogo, ¿mɨɨjoho iijɨtɨ jillɨ moonɨhi; mɨɨjoho ɨco eneeneguiiha? noomoro. 
\p  
\v 3 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Uujoho tollɨro amɨɨhaico dilluji, uco mihiimusu:  
\v 4 ¿Nacu, mɨɨjoho Juaco tajɨɨbauhi miyamɨnaaco initɨqui? ¿Moocaani, nacu miyamɨnaa? nooboro. 
\p  
\v 5 Jaarunaa diito sanomɨro noocasihicauhi: ¿Mɨllɨ fɨne meneeji? Moocaani tajɨɨbari munuuruva du: ¿Collɨhi jaanoco mimiyaavogotɨhi? mɨɨhaico neejiruubo.  
\v 6 Jaanotɨ miyamɨnaa tajɨɨbari munuuruva, mɨɨhaico paryɨ miyamɨnaa guiisibaneri gaicaaujirahi, miyanotɨro Jua Moocaanifañodɨ ihiimaahicaunoco imiyaavogomoro. 
\p  
\v 7 Jaamoro nuumo: Magaajatɨhi. ¿Mɨɨjohohacho fɨne Juaco miyamɨnaaco initɨjinoco tajɨɨbauhi? noomoro. 
\p  
\v 8 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Jɨɨ, tollɨro amɨɨhaico uujoho neejitɨhi mɨɨjoho tajɨɨbari omoonɨnoco, nooboro. 
\s1 Iimitɨno Dudɨcamaajemɨnaavɨ Ohoovɨcɨno. 
\r (Mt 21.33-44; Mr 12.1-11) 
\p  
\v 9 Jaadɨ Jesu miyamɨnaama ihiimaauboro jillɨ oovɨcɨuhi: Saafi miyamɨnaafi baacuco sihidɨ basuuhi. Jaaboro dudɨcamaajemɨnaaco toonoco utuumusuuboro. Sihɨ tehesino fuubo tahɨ gueenene iicaqui.  
\v 10 Jaano ibaacu onoovacuudɨ iicojɨmɨnaafico galluubo diitojaago imañoonotɨ diibojaago diito igalluuqui. Jaaruuboco diito ahaamɨhicaumoro botɨɨboco dojɨcuvɨro diibojaa galluumo.  
\v 11 Jaanegui toono abajaabo sifiico galluuhi. Jaaboco tollɨro ɨdicuno, unuumoro aamɨumo. Jaamoro botɨɨboco dojɨcuvɨro galluumo.  
\v 12 Jaanegui siino bu sifiitɨ galluubo. Jaaruuboco ɨtɨhɨvasuumoro buhɨgovɨ gañɨɨumo. 
\p  
\v 13 Jaanegui jari ihabajaabo nuuhi: ¿Mɨllɨ fɨne moonɨji? Agaijɨɨbo taseemeneque galluuji. Jaaboco aatyɨmemere fɨne bocɨguejimo, nooboro.  
\v 14 Jaaboco aatyɨmeumoro noocasiumo: Jaanɨ duhu imi toonoco agaayɨcɨjiibo. Masɨɨ miguijenɨqui. Jaadɨ jari mɨɨhai toono abajatotɨ mihicaji, noomoro.  
\v 15 Jaamoro tomañotɨ sihɨgovɨ asatyumoro diiboco guijenɨumo, nooboro Jesu diitoco dilluuhi: ¿Jaamoco mɨllɨ fɨne tofagui abajaabo diitoco fɨne moonɨji?  
\v 16 Asaaboro diito dudɨcamaajemɨnaaco ifinɨsuuboro toonoco sidudɨcamaajemɨnaaco acɨjiibo, nooboro. 
\p Jaanoco uguubuumoro nuumo: ¡Chaha, Moocaani tollɨ moonɨdino! noomoro. 
\p  
\v 17 Jaanegui diitoco Jesu emeecɨuboro nuuhi: ¿Nacu, mɨllɨ eneejiruno jino Caatɨnɨhaamefaño icahi? Jillɨ du noono: 
\q1 Guiisiri iijanoco eetavonɨcɨmo imiguiisibaco ɨtɨhɨsuumoro gañɨɨhi. Jaarunofaño saafi agaajaabo tobaco dojɨcuvɨro ɨcɨhi toba iminoco agaajamaño. Jaaboro aivo imimaño ficuubo, noono Caatɨnɨhaamefaño. 
\m  
\v 18 Jaabahallɨvɨ aacotomo gafaryunamaaiji ɨdɨdaaheje. Jaanotɨ cajaatyohallɨvɨ toba aacotohachiijɨ diitoco quicheyɨɨcɨjiiba, nooboro. Jillɨ nuubo Jesu diiboco imiyaavogotɨmoco ufucu omoonɨjinoco. 
\s1 Impuestoditɨ Ihiimaano. 
\r (Mt 22.45-46; 22.15-22; Mr 12.12-17) 
\p  
\v 19 Jaasumiro Jesuco sacerdotemɨ aivojɨto, caatɨnɨmɨnaa icamo gaayɨcɨujirahi diitotɨ onoobo siinovɨ ohoovɨcɨɨboro eneehicaunoco agaajaumoro. Jaarumo miyamɨnaatɨ iguiuhi.  
\v 20 Jaamoro saatohotɨ galluumo iimimobadɨ asaamoro diibo siibadɨ onoonoco uguubuumoro diiboco asatyomoro aivojɨɨbo usefaño ihacɨtequi.  
\v 21 Toonegui diito diiboco jillɨ dilluuhi: Jɨɨbogomɨnaafi, mɨɨhai magaajahi ɨɨjoho miyaanoco imino onooboro, miyaanoco ɨdɨɨbeguehicanoco; paryɨ miyamɨnaaco sabadɨro edeesɨcɨnɨɨboro Moocaani jɨɨhaitɨ imino dɨɨbeguehi.  
\v 22 Mɨɨhaico dinoo: ¿Naa Cesar impuestoco ajaadusunoco majaaduji? ¿Nacu, majaadujitɨhi? noomoro. 
\p  
\v 23 Jaarunaa diito diibohallɨvɨ imitɨno ihiimaanoco agaajacɨuboro diitoco nuuhi: ¿Collɨhi uco mabañɨhi?  
\v 24 Eneecata uco saje nɨhɨbajetɨ mɨhɨfusu. ¿Nacu mɨɨjoho ɨme jana jino, jino imomo acaatɨnɨcɨnɨno icano? 
\p Jaanegui diito nuuhi: Aivojɨɨbo Cesarno, noomoro. 
\p  
\v 25 Jaanegui diitoco nuubo: Cesarno iicanoco Cesarco mahacɨ. Jaanotɨ Moocaaninoco Moocaanico mahacɨ, nooboro. 
\p  
\v 26 Jaamaño diiboco ɨnɨsuurumo ɨcɨutɨmo mɨllɨ miyamɨnaafeenevɨ unuutɨmaño. Jaamoro sihidɨ jabafiituumo diitoco tollɨ iimusuuneri. Jaamoro llɨɨvɨ icacuumo. 
\s1 Siino Mubuheetejinotɨ Idilluuno. 
\r (Mt 22.23-33; Mr 12.18-27) 
\p  
\v 27 Jaanobuunatɨ saatoho saduceomɨ iguijevecuumo siino buheetejitɨhi onoonɨcɨmo Jesujaago asaaumoro diiboco nuumo:  
\v 28 Jɨɨbogomɨnaafi, Moise mɨɨhaidi caatɨnɨuhi: Saafi nahabo mogai seemevatɨgo cojɨtɨ iiguijevehachiijɨ, inahabo ifibaijɨgoco ɨɨcɨɨboro diigoma iseemevaqui inahaboco ibuunanɨqui, nooboro.  
\v 29 Safoono icaumo sahuse juugahusetɨ miimɨsiicɨ icamo saafi seemere. Jaamotɨ ihamiyaabo itɨconɨ taabavauhi. Jaaruubo guijeveuhi seemevatɨɨboro.  
\v 30 Jaanegui saafi inahabo ifibaijɨgoco ɨcɨuhi. Jaaruubo tollɨro seemevatɨɨboro guijeveuhi.  
\v 31 Jaanegui jaano allɨvɨoobo diigoco ɨcɨurahi. Jaabadɨro famooro diigoma icauhi. Jaarumotɨ saafiiba seemevatɨmoro paryɨ guijeveumo.  
\v 32 Jaanobuunatɨ bu tollɨro diigo guijeveuhi.  
\v 33 Jaamotɨ buheetefucu, ¿cajaanɨ taabaji fɨne? Famooro diigoco ataabavacuumotɨ, noomoro. 
\p  
\v 34 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Jino jiinɨjehallɨvɨ miyamɨnaa taabavacasihi.  
\v 35 Jaanotɨ ufucu ubuheetemere siijiinɨjevɨ Moocaani eneeneri iimihusemaño ɨɨfotomo tahɨ taabavajitɨhi, iseemeque tajenɨjitɨmo icano.  
\v 36 Siino tahɨgo iguijevecuujitɨmaño Moocaani toomomɨnaabadɨro icacuujimo siino ubuheetecumaño Moocaani seemerucuuji iicamo.  
\v 37 Moise tollɨro mɨɨhaico gaajasuhi iguijevecuumo ubuheetejinoco Caatɨnɨhaamefaño ɨmohogayɨ ɨjɨgahicaumañovɨ. Jaamañovɨ noono: Aivojɨɨbo Moocaani Abraham, Isaac, Jacob icamo Aivojɨɨbo.  
\v 38 Jaabo Moocaani iguijevecuumo aivojɨɨbo icatɨno ubuheeme Aivojɨɨbo. Jaabo Moocaanidi paryɨ diito buheeme, nooboro. 
\p  
\v 39 Jaanegui saatoho caatɨnɨmɨnaatɨ diiboco nuumo: Imino neehi, jɨɨbogomɨnaafi,  
\v 40 noomoro siino diiboco dillucuutɨmo. 
\s1 ¿Mɨɨjoho Iyaachi Fɨne Cristo? 
\r (Mt 22.41-46; Mr 12.35-37) 
\p  
\v 41 Jaadɨ Jesu diitoco nuuhi: ¿Mɨllɨ jaamo Cristoco David iyaachi neehicahi?  
\v 42 Mɨɨro David icaruubo Salmohaamefaño nuuhi: 
\q1 Mohaivojɨɨbo Moocaani Tahaivojɨɨbo Cristoco nuuhi: Tamiyanaagonovɨ casɨɨvo,  
\v 43 dimɨnaaco ditɨhaiguiino uujoho ificuunohachuta, nuubo. 
\m  
\v 44 ¿Mɨllɨ jaabo Cristo David iyaachi icajirahi, David bu icaruubo diiboco: Aivojɨɨbo, unuuno icanaaca? nooboro. 
\s1 Jesu Caatɨnɨmɨnaaditɨ Neehi. 
\r (Mt 23.1-36; Mr 12.38-40; Lc 11.37-54) 
\p  
\v 45 Jaanaaca famooro miyamɨnaa guubunɨcɨunaaca Jesu ijɨɨbogomɨnaaco nuuhi:  
\v 46 Mehesɨcɨnɨ, caatɨnɨmɨnaatɨ caamovonoono gaachehunoma ɨɨgonoco iimoyɨɨcɨfiimotɨ. Bu tollɨro imoyɨɨcɨfimo naajetehasinovɨ diitoco iminoco sinagogajafaño ufuusumi imiya icaganocoro ujuvicamaaifimo machujafaño iimimañehejequere juvicamaaifimo.  
\v 47 Tollɨro fibaijɨto iijanoco udumɨtɨɨcɨfiimo. Jaamo ɨɨfurumo gueenene Moocaanima iimaafimo utuvuusumo sitaaco ibañɨqui. Jaamo guiraajino cɨɨjɨgaifaño ijaadaco agaayɨcɨno, nooboro. 
\c 21  
\s1 Fibaijɨgo Aacɨno. 
\r (Mr 12.41-44) 
\p  
\v 1 Jaanaa Jesu templojafaño atyɨmeuhi sihidɨ inɨhɨbamɨma iicameheje Moocaanico aacɨmo ificufiinofaño ificuhicaunoco.  
\v 2 Jaabo atyɨmeuhi tollɨro ɨdaasuno fibaijɨgo mijeegayɨɨcɨco ificuunoco.  
\v 3 Jaanegui Jesu nuuhi: Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Jaamo ɨdaasuno fibaijɨgo paryɨ famoova janaanɨcɨ acɨhi.  
\v 4 Jaanotɨ paryɨ diito, diitedi sihidɨ aatyuuvucuunotɨ acɨhi. Jaanotɨ diigo ihɨdaasutɨ iicanoco paryɨ acɨgo tooneri amachujirunoco, nooboro. 
\s1 Jesu Temploja Finɨsucafeteji, Neehi. 
\r (Mt 24.1-2; Mr 13.1-2) 
\p  
\v 5 Jaanaa saatoho templojatɨ iimaahicauhi iminoono guiisibano eheetavocɨnɨnotɨ, tollɨro fañoojaco Moocaanico ejeecɨvomo iminoono iimibachuhicaunotɨ icano. Jaanegui Jesu nuuhi:  
\v 6 Ufucu icajino paryɨ jino amɨɨhai mɨhɨɨfɨnɨcɨnoco ifinɨsujino, sababa guiisiba siibahallɨvɨ covovacafetejitɨno, nooboro. 
\s1 Ifinɨjino Jɨɨbogo. 
\r (Mt 24.3-28; Mr 13.3-23) 
\p  
\v 7 Jaanegui diiboco dilluumo: Jɨɨbogomɨnaafi, ¿cusumi fɨne tollɨ icajino? ¿Mɨllɨtɨ fɨne magaajaji toono ɨtɨcovacuunoco? noomoro. 
\p  
\v 8 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Mehesɨcɨnɨ, amɨɨhaico sita bañɨdino, guiraajimo tamemeri asaano: Uujoho Cristo, tusumi mihicacuuhi, noomoro. Jaarumo dojɨcutɨ mefeedino.  
\v 9 Jaamo mɨnaatɨ, sanomɨro omoonɨcasinotɨ icano muguubusumi mihiguetejirahana; itɨconɨ jillɨ icajino. Jaaruno ifinɨcuujino icatɨno,  
\v 10 nooboro cuhubacafutuubo ihiimaaubo: Siijiinɨjeoto, siijiinɨjeotoma moonɨcasiji. Siijiinɨjeo aivojɨ, siijiinɨje aivojɨma moonɨcasiji.  
\v 11 Jaasumi sihidɨ sefano jiinɨje maryɨbaji, ajeba icaji, sihidɨ fahɨgovavɨ guihuvano icaji, niquejefaño ñɨhicunoonoco mahatyɨmeji sihidɨ jeevanoonoco. 
\p  
\v 12 Jaano jillɨ iicajino ɨmega itɨconɨ amɨɨhaico agaayɨcɨmoro ɨdaasuno moonɨjimo amɨɨhaico satyejimo sinagogajanofaño imitɨno imoonɨqui amɨɨhaico ɨcɨvojaanɨmoro aivojɨto ɨmegavɨ satyejimo tamomohallɨtɨ.  
\v 13 Jaamo ɨmefeenevɨ tamomoco mɨjɨɨbegueji.  
\v 14 Jaanegui jillɨ momoonɨ, ɨmegavɨro: ¿Mɨllɨ fɨne iimusuji? noomoro mehesamaaidino.  
\v 15 Tusumi jari amɨɨhaico uujoho gaaja iimaaco acɨji. Jaaneri amɨɨhai mɨnaa amɨɨhai iijɨco jenaaujitɨhi amɨɨhaico guiinonɨjitɨmo.  
\v 16 Jaarunaa amɨɨhaico, amɨɨhai caanimɨ, amɨɨhai nahabomɨ, amɨɨhai yoto, amɨɨhai gataavomɨnaa icamo amɨɨhaico aivojɨtojaago satyeji. Jaamoco amɨɨhaitɨ saatohoco gaisiraicɨsujimo.  
\v 17 Paryɨ jiinɨjemɨnaa amɨɨhaico jɨɨheveji tamomohallɨtɨ.  
\v 18 Jaarumo mɨllɨ mihicajitɨhi.  
\v 19 Tollɨ icarunofa quehecuno mihicahachiijɨ ifinɨjitɨno fiivoma mihicaji. 
\p  
\v 20 Jerusale cuumihallɨdɨ mɨnaa emecucɨnɨnoco mahatyɨmecuudɨ magaajacu tuucuumi ifinɨcuujinoco.  
\v 21 Jaasumi Judea jiinɨjeri mihicamo ifagajɨnojaa magaa. Jaanotɨ Jerusale cuumiri mihicamo tuucuumitɨ buhɨgovɨ mofoo. Jaanotɨ tuucuumitɨ buhɨgovɨ mihicamo tuucuumijaa masaadino,  
\v 22 Caatɨnɨhaamefaño ɨdaasujino onoobadɨ tusumi icajino ɨdaasufucuno.  
\v 23 Ɨdaasucani icajimo tusumi gaigoomɨ oovato iicamo, mɨfañotɨoseejema iicamo icano jiinɨjehallɨvɨ sihidɨ ɨdaasu iicajimaño jiinɨje miyamɨnaaco ñɨhicuno ahaamɨjineri.  
\v 24 Jaanotɨ saatoho amocasifaño guijeveji. Jaanotɨ saatohoco fahɨgova jiinɨjenevɨ ɨcɨvojaanɨmoro satyejimo, tollɨro Jerusale cuumico siijiinɨje miyamɨnaa jiinɨjehallɨdɨ quicu quicu icaji diitoco Moocaani ejeevesunohachutahiica. 
\s1 Jesu Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo Siino Asaajino. 
\r (Mt 24.29-35, 42-44; Mr 13.24-37) 
\p  
\v 25 Jaadɨ niquejeguiinodɨ jɨɨbogo icaji cuujeo nɨhɨbavɨ, fucuo nɨhɨbavɨ, meecɨrɨvɨ icano; jiinɨjehallɨvɨ paryɨ jiinɨjemɨnaaco ihesamaaje mɨtaji sihidɨ igotocɨnɨjimo muuai ñɨhicuno ojɨneri, ityuucai ñɨhicuno ojɨneri icano.  
\v 26 Jaamo miyamɨnaa jiinɨjehallɨvɨ iicajinoco eesamaaimoro iñɨhicuri choomocɨnɨjimo, niquejeomitya icaruno maryɨbaji.  
\v 27 Jaadɨ jari mahatyɨmeji uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo aimuufaifeenedɨ mityama, aivojɨma icano asaanoco.  
\v 28 Jineheje jillɨ iicacuudɨ caamoco memeecɨcu mataajasucafutucuujineguiiha,  
\v 29 nooboro jillɨ oovɨcɨubo: Memeecɨ higuerahoco tollɨro paryɨ ɨmohonoco;  
\v 30 bohono ahaamevanoco mahatyɨmesumi, amɨɨhairyo magaajafihi ficaba ifiitɨcunoco.  
\v 31 Jaabadɨro jino onoonoco mahatyɨmecuudɨ magaajacu Moocaani aivojɨ ifiitɨcunoco. 
\p  
\v 32 Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Paryɨ jino iicanoco tusumioto aatyɨmeme guijevejitɨhiica,  
\v 33 niqueje, jiinɨje icano finɨjirahi. Jaanotɨ taajɨ sɨcamañovɨ fatyejitɨhi. 
\p  
\v 34 Jaanegui mehesɨcɨnɨ, iimitɨnofeenedɨ amɨɨhai jeebɨɨ cuhufetedino, guirihicavono jiinɨje busumije imoyɨɨcɨ icano guiinodɨ tufucu amɨɨhaivɨ mehesɨcɨnɨtɨnaaca gasedino,  
\v 35 amɨɨhaihallɨvɨ tacuraba gaajacɨratɨno aacotonɨcɨbadɨ. Jillɨ tufucu gaseji fahɨgova jiinɨjehallɨri iicamohallɨvɨ.  
\v 36 Jaanegui mihimibaicɨnɨcu. Jaamoro fahiijɨvaro Moocaanima mihiimaa, paryɨ jino iicajinotɨ mataajaji. Jaamo uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo ɨmefeenevɨ mɨhɨfeteji, nooboro. 
\p  
\v 37 Jaabo Jesu cuuje templojafaño jɨɨbeguehicaubo. Jaanotɨ mihiijɨcuudɨ Olivohono iicagajɨjaago ofooboro tahɨ icahicaubo.  
\v 38 Jaanaa miyamɨnaa fucugayɨro templojafaño gasehicauhi diiboco iguubunɨcɨqui. 
\c 22  
\s1 Jesuco Iguijenɨqui Omoonɨno. 
\r (Mt 26.1-5, 14-16; Mr 14.1-2, 10-11; Jn 11.45-53) 
\p  
\v 1 Jaanaaca ijɨcutama achahano maahunoco amachufino Pascua jɨɨbaimo fiitɨcuunaaca,  
\v 2 sacerdotemɨ aivojɨto, caatɨnɨmɨnaa icamo moonɨhicauhi: ¿Mɨllɨtɨ fɨne magaicaauji? noomoro Jesuco igaicaauqui. Jaarumo miyamɨnaaco iguihicauhi. 
\p  
\v 3 Jaanaa Satanas jɨcafutuuhi Juda Iscariote jeebɨɨfaño Jesu minɨsumɨnaa fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨ icamoobofaño.  
\v 4 Jaaboro sacerdotemɨ aivojɨto, temploja aivojɨto icamojaago ufuuboro diitoma iimaatuubo Jesuco diitoco ihacɨqui.  
\v 5 Jaaneri imo imo iicaumoro diibo Judaco nɨhɨbamɨco acɨguumo.  
\v 6 Jaanegui: Jii, unuuboro tɨcovaubo iguiinuubo, ¿mɨllɨ fɨne diiboco diitoco acɨji, miyamɨnaa chahanaaca? nooboro. 
\s1 Aivojɨɨbo Niinoono Amachuuno. 
\r (Mt 26.17-29; Mr 14.12-25; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26) 
\p  
\v 7 Jaanaa ijuurisutama achahano maahunoco amachufino jɨɨbaimo icacuuhi Pascua ovejaco agaicaaujifucu.  
\v 8 Jaanaa Jesu galluuhi Pedro, Jua icamɨsico: Pascua machutaaco mohɨme mihimibachuto, nooboro. 
\p  
\v 9 Jaanegui diitɨsi dilluuhi: ¿Conoovɨ diimeguehi mihimibachunoco? noomɨsiro. 
\p  
\v 10 Jaanegui Jesu iimusuuhi: Cuumivɨ mɨhɨfotoodɨ saafiico mahatyɨmeji ɨcɨñuuri nɨfaihuco asatyooboco. Jaabo dojɨcutɨ mofoo iijafaño.  
\v 11 Jaamɨsiro toojao aivojɨɨboco monoo: Mohaivojɨɨbo jillɨ neehi: ¿Comecufaño tajɨɨbogomɨnaama Pascua machutaaco machuji? noobo, noomɨsiro.  
\v 12 Jaadɨ amɨɨsico ɨɨfusujiibo iguiraamecu, caamovohɨ iicamecu, imibachucɨnɨcumecuco. Jaamecufaño meheetavo mamachuqui, nooboro. 
\p  
\v 13 Jaanegui ufuumɨsi paryɨ Jesu unuubadɨ icanoco aatyɨmeumɨsiro toonovɨ Pascua machutaaco eetavuuhi. 
\p  
\v 14 Jaanaa amachucuujidɨ Jesu iminɨsumɨnaama casɨɨvuuhi imachuqui.  
\v 15 Jaanaa Jesu diitoco nuuhi: Guiraacani imeguehi, amɨɨhaima Pascua machutaaco amachunoco iguijevecuujino ɨmega.  
\v 16 Amɨɨhaico neehi: Siino Pascua jɨɨbaimo machuco machucuujitɨhi. Jari siino Moocaani aivojɨfaño meheetavoodɨ,  
\v 17 nooboro ihadutahilluco agaayɨcɨuboro Moocaanima iimaaubo. Jaadɨ nuubo: Jinooco mɨhɨcɨmoro mɨhɨfocasi  
\v 18 amɨɨhaico neehi: Jisumitɨro siino aducujitɨhi baacufaihuco Moocaani aivojɨ agasetɨnohachuta, nooboro. 
\p  
\v 19 Jaadɨ imaahuco agaayɨcɨuboro Moocaanima iimaaubo. Jaadɨ iquisicuuboro diitoco acɨubo jillɨ nooboro: Jino tafi amɨɨhaihallɨvɨ aacɨcafetejino jillɨ momoonɨ. Jaamo uco jabajeevetɨmo mihicahi, nooboro. 
\p  
\v 20 Jaanaa amachuunobuunatɨ tollɨro ihadutahilluco agaayɨcɨuboro nuuhi: Jihillu bohono iijɨ iicajinoco tatyɨɨjeheri eetavono tatyɨɨjoho amɨɨhaihallɨvɨ agañɨɨcafotono.\f + \fr 22:20 \ft Sahaamefaño samañovɨro ficuumo. Versiculo 19 nijeque, bu versiculo 20 iicanoco ficuutɨmo.\f* 
\p  
\v 21 Jaarunaa jino amɨɨhaitɨ uco aacɨjiibo igaicaauqui tacojɨri icahi.  
\v 22 Jaarunaa uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo uuditɨ unuucuubadɨ feehi. Jaarunaa ɨdaasucani iicajiibo uco aacɨɨbo, nooboro. 
\p  
\v 23 Jaanegui tɨcovaumo idillucasiumo: ¿Cajaanɨ fɨne aacɨjiibo? noomoro. 
\s1 ¿Cajaanɨji Fɨne Imiyaabo? Noocasiumo. 
\p  
\v 24 Jaanaa ijɨɨbogomɨnaa noocasihicauhi: ¿Cajaanɨji mɨɨhaitɨ imiyaabo? noomoro.  
\v 25 Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Siicuumijeoto judiomɨ iicatɨmo aivojɨto ɨdaasugotɨmo sefano tajɨɨbanɨcɨhi. Jaamo diito aivojɨtoco imihusefiimo, noonɨcɨmo.  
\v 26 Jaanotɨ amɨɨhai tollɨ mihicajitɨhi. Jaanotɨ siibadɨro amɨɨhai mihicaji, amɨɨhaifañotɨ imiyaabotɨ iicaqui jillɨ saatoho jeecɨvomɨnaafitɨ miminifeteji. Jaabadɨro atajɨɨbaabo jeecɨvomɨnaafitɨ minifeteji.  
\v 27 ¿Nacu, mɨɨjoho imiyaabo, acasɨɨvooboro amachufiibo, nacu ejeecɨvefiibo? ¿Etɨ acasɨɨvefiibo? Jaarunaa uujoho amɨɨhaifeeneri icahi jeecɨvomɨnaafibadɨ. 
\p  
\v 28 Amɨɨhai uuma mihicafihi uco ɨnɨsunehejefañodɨ.  
\v 29 Jaanegui uujoho amɨɨhaico aivojɨco acɨji uco guihirubi aacɨhinɨbadɨ.  
\v 30 Jaamo mamachuhi, mahaduhi icano uuma jahɨgo tahaivojɨfaño. Jaamoro aivojɨɨbo icagafaño macasɨɨvomoro matajɨɨbahi Israel cuumino fahuseecɨ motɨhaitɨ miicuumiicɨ icanohallɨvɨ, nooboro. 
\s1 Jesu Neehi Pedro Diiboco Utuunamaaijinoco. 
\r (Mt 26.31-35; Mr 14.27-31; Jn 13.36-38) 
\p  
\v 31 Jaaboro nuubo Aivojɨɨbo: Simon, Simon, mehesɨcɨnɨ jino Satanas amɨɨhaico idillunoco siinoco agañunɨcɨbadɨ ɨdaasuno amɨɨhaico igañucuqui.  
\v 32 Jaarunofaño uujoho Moocaanima dihallɨvɨ iimaahi dimiyaavogo ɨɨtɨ finɨtɨno iicaqui. Jaabo ɨɨjoho siino imiyaavogodɨ dinahabomɨco quehecutusu, nooboro. 
\p  
\v 33 Jaanegui Simon diiboco nuuhi: Aivojɨɨbo imibaicɨnɨcuuhi ɨɨma cɨvojafaño feequi, ɨɨma guijevequi icano, nooboro. 
\p  
\v 34 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Pedro ɨco neehi: Jisumiro catava ojɨtɨɨbaacaro mifoocɨ, safo icano uco tuunamaaiji; uco gaajaruubo, nooboro. 
\s1 Ɨdaasuno Iicajino. 
\p  
\v 35 Jaadɨ Jesu diitoco nuuhi: Amɨɨhaico dureecuma, nɨhɨbamɨma, lleegucuma, tɨhaipaajema icano masatyedino, nooboro agalluusumi: ¿Nacu fanoova amɨɨhaidi cuujɨvaachuuhi? nooboro. 
\p Jaanegui diito: Chahano, nuuhi. 
\p  
\v 36 Jaanegui diitoco nuubo: Jaanotɨ jisumi tollɨ icatɨno dureecuma, nɨhɨbamɨ lleegucuma icano mihicaabo masatyo. Jaanotɨ aamɨgama machahaabo amɨɨhai caamoojaco manaajemere aamɨgatɨ mɨhɨcɨ.  
\v 37 Amɨɨhaico neehi: Uutɨ Caatɨnɨhaamefaño jillɨ onoono icaji: Iimitɨmofeenevɨ ficucafetejiibo, onoono, paryɨ uuditɨ onoono tollɨ icaji, nooboro. 
\p  
\v 38 Jaanegui diito nuuhi: Aivojɨɨbo, miigaacɨma mihicahi, noomoro. 
\p Jaanegui diibo nuuhi: Toonovɨrucu, nooboro. 
\s1 Getsemani Onoomañovɨ Jesu Moocaanima Iimaahi. 
\r (Mt 26.36-46; Mr 14.32-42; Tollɨro meecɨ Heb 5.7-8) 
\p  
\v 39 Jaadɨ Jesu toonotɨ fuuhi Olivohono iicagajɨjaago iicanɨcɨbadɨ. Jaaboma ijɨɨbogomɨnaa fuuhi.  
\v 40 Jaamo tomañovɨ ɨɨfutuudɨ diitoco nuubo: Moocaanima mihiimaa, ɨjɨ ɨnɨsunofaño mahaquetedino, nooboro. 
\p  
\v 41 Jaadɨ Jesu diitotɨ sihɨgovɨ fuuhi guiisibaco maganicarunohachuta. Jaaboro memuɨɨvuubo Moocaanima ihiimaaqui.  
\v 42 Jillɨ nooboro: Guihi, idiimogohachiijɨ jino ɨdaasuno iicajinotɨ uco taajasu.\f + \fr 22:42 \ft Griego iijɨri: jihɨdaasuhilluco uutɨ buhɨgovɨ denesu, noono.\f* Jaaruno uujoho iimogobadɨ icatɨno, jaafa ɨɨjoho idiimogobadɨro icano, nooboro. 
\p  
\v 43 Jaanaaca diibojaago Moocaani toomomɨnaafi niquejefañotɨ saauhi diiboco isefatusuqui.\f + \fr 22:43 \ft Sahaamefaño toversiculonoco ficuutɨmo.\f* 
\v 44 Jaabo sihidɨro ɨɨdaasuvooboro Moocaanima quehecuno iimaahicaubo. Jaanaaca ituga jiinɨjehallɨvɨ aquetehicauhi tɨɨjoho ocooyɨnobadɨ. 
\p  
\v 45 Jaabo Moocaanima ihiimaaunotɨ agañiivuuboro ijɨɨbogomɨnaajaago fuuhi. Jaamo ihɨdaasuri cɨgacuumoco atyɨmeteubo.  
\v 46 Jaanegui diitoco nuubo: ¿Collɨhi mɨcɨgahi? Magañiivomoro Moocaanima mihiimaa ɨjɨ ɨnɨsunofaño mahaquetedino, nooboro. 
\s1 Jesuco Isisɨmoro Satyomo. 
\r (Mt 26.47-56; Mr 14.43-50; Jn 18.2-11) 
\p  
\v 47 Jesu ihiimaaunaacaro sihidɨ miyamɨnaa gaseuhi. Jaamoco sɨɨguubo Juda onoobo Jesu jɨɨbogomɨnaatɨ fahuseecɨ motɨhaitɨ miimɨsiicɨdɨmo iicahicaurumoobo. Jaabo Jesujaago fiitɨvuuhi diiboco inɨnɨɨcɨqui.  
\v 48 Jaaboco Jesu nuuhi: ¿Juda, tollɨ ɨnɨnɨɨcɨɨboro Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuuboco daacɨhi? nooboro. 
\p  
\v 49 Jaabo Jesuma iicaumo tollɨ iicanoco aatyɨmeumoro Jesuco dilluuhi: ¿Aivojɨɨbo, aamɨganeri diitoco momoonɨji? noomoro. 
\p  
\v 50 Jaamotɨ saafi sacerdotemɨ jeecɨvomɨnaafico omoonɨubo buiyaacuuhi imiyanaago nɨjɨmeehuco.  
\v 51 Jaarunaa Jesu diitoco nuuhi: Musuufenɨcu jaafa icacuumo, nooboro sacerdote jeecɨvomɨnaafi nɨjɨmeehuco ududɨɨcɨuneri buheesuubo.  
\v 52 Jaaboro sacerdotemɨ aivojɨto, temploja aivojɨto, quillahuto icamo igaiyɨɨcɨqui asaaumoco nuubo: Tatyɨcovodɨ amɨɨhai masaahi aamɨganoma, cudaahenema icano nanivamɨnaafico mihicanɨcɨbadɨ.  
\v 53 Amɨɨhaifeeneri fahiijɨvaro templojafaño icahicarahi. Jaaruuboco uco magaayɨcɨhicatɨhi. Jaarunaa jisumi amɨɨhai imitɨmɨnaa tollɨ momoonɨnɨcɨhi jino ɨcɨvono mityaguiino, nooboro. 
\s1 Pedro Jesuco Tuunamaaiuhi. 
\r (Mt 26.57-58, 69-75; Mr 14.53-54, 66-72; Jn 18.12-18, 25-27) 
\p  
\v 54 Jaasumiro Jesuco agaayɨcɨumoro satyuumo sacerdotemɨ aivojɨɨbo iijajaago. Jaabo dojɨcutɨ Pedro tehesinotɨ ɨɨfɨnɨcɨɨboro feehicauhi.  
\v 55 Jaamoro ihaivojɨɨbo iija goohasifeenevɨ cɨɨjɨgaico eebasuumoro casɨɨcamaaiumo. Jaamofeenevɨ tollɨro Pedro casɨɨvuuhi.  
\v 56 Jaaboco jeecɨvomɨnaago cɨɨjɨgaijɨnivɨ gɨcɨnɨɨboco gueenene ɨhɨɨfɨnɨcɨugoro nuuhi: Jaanɨ tollɨro diiboma iicahicaabo, noogoro. 
\p  
\v 57 Jaarunaa Pedro utuunamaaibo nuuhi: Gaigo, uujoho diiboco gaajatɨhi, nooboro. 
\p  
\v 58 Jaanobuunatɨ tollɨro saafi diiboco aatyɨmeuboro diiboco nuuhi: Ɨɨjoho tollɨro diitoobo, nooboro. 
\p Jaarunaa Pedro diiboco nuuhi: Chahano, uujoho diitoobo icatɨhi, nooboro. 
\p  
\v 59 Jaadɨ sano nɨhɨba oovobuunatɨ saafi diiboco jenaauhi jillɨ nooboro: Jaanɨ miyaano diiboma iicahicahinɨɨbo Galileaoobo iicamaño, nooboro. 
\p  
\v 60 Jaanegui Pedro nuuhi: Chahano, uujoho gaajatɨhi ɨɨjoho toono onoonoco, nooboro. 
\p Jaasumiro Pedro ihiimaaunaaca catava ojɨuhi.  
\v 61 Jaanegui Aivojɨɨbo Jesu Pedrojaagovɨ iminifutuuboro diiboco meecɨubo. Jaaneri Pedro esafutuuhi Aivojɨɨbo Jesu diiboco: Jaachiijɨ catava ojɨtɨnaacaro mifoocɨ, safo icano uco tuunamaaiji, nooboro unuunoco.  
\v 62 Jaaboro Pedro ufuuboro sihidɨ aivono taauhi. 
\s1 Jesuco Edejecuno. 
\r (Mt 26.67-68; Mr 14.65) 
\p  
\v 63 Jaanaa Jesuco utuumuumo diiboco edejecuumoro aamɨuhi.  
\v 64 Ihaallɨɨnoco gaachehubaryuri isiyaacuumoro ihɨmeque gabacuhicauhi: Gaajacɨ. ¿Naa mɨɨjoho ɨco aamɨhi? noomoro  
\v 65 famañovaje diiboco ɨɨbahicaumo. 
\s1 Jesu Fagomɨnaa Ɨmegavɨ Icauhi. 
\r (Mt 26.59-66; Mr 14.55-64; Jn 18.19-24) 
\p  
\v 66 Jaanaa eseseeveudɨ igaivuumo judiomɨ quillahuto, sacerdotemɨ aivojɨto, caatɨnɨmɨnaa icamo. Jaamoro Jesuco satyuumo fagomɨnaa ɨmegavɨ. Jaamoro Jesuco dilluumo:  
\v 67 Mɨɨhaico dinoo, ¿naa miya ɨɨjoho Cristo? noomoro. 
\p Jaanegui diitoco iimusuubo: ¿Amɨɨhaico jɨɨhɨ, nuuruva nacu mimiyaaveguejitɨrahi?  
\v 68 ¿Jaanotɨ amɨɨhaico nuuruva nacu uuma mihiimaanoco mihimeguejitɨrahi, uco misinaayujitɨrahi icano?\f + \fr 22:68 \ft Sahaamefaño: uco misinaayujitɨrahi, onooco ficuutɨmo.\f* 
\v 69 Jisumitɨro uujoho Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo gɨcɨnɨji Moocaani imityaabo miyanaagonovɨ, nooboro. 
\p  
\v 70 Jaanegui diiboco famooro dilluumo: Jaanegui, ¿ɨɨjoho Moocaani Seemene? noomoro. 
\p Jaanegui Jesu diitoco nuuhi: Jɨɨhɨ, amɨɨhai monoobadɨ, nooboro. 
\p  
\v 71 Jaanegui diito nuuhi: ¿Collɨhi bu sita onoonoco mihimeguejirahi? Mɨɨhairyo muguubucuuhi iijɨri onoonoco, noomoro. 
\c 23  
\s1 Jesu Pilato Ɨmega. 
\r (Mt 27.1-2, 11-14; Mr 15.1-5; Jn 18.28-38) 
\p  
\v 1 Jaamo famooro agañiivuumoro Jesuco satyuumo Pilato ɨmegavɨ.  
\v 2 Jaamoro tɨcovaumo diibohallɨvɨ ihiimaamo: Jaanɨco mɨɨhai mahatyɨmehi, muucuumico ñaaɨsuuboco. Jaaboro neehicaabo: Cesarco impuestoco majaadudino uujoho Aivojɨɨbo Cristo icahi, neehicaabo, noomoro neehicaumo. 
\p  
\v 3 Jaanegui Pilato diiboco dilluuhi: ¿Naava ɨɨjoho judiomɨ Aivojɨɨbo? nooboro. 
\p Jaanegui Jesu diiboco iimusuuhi: Jɨɨhɨ, ɨɨjoho toono onoobadɨ, nooboro. 
\p  
\v 4 Jaanegui sacerdotemɨ aivojɨto, miyamɨnaa icamoco Pilato nuuhi: Jaanɨvɨ iimitɨnoco aivo atyɨmetɨhi, nooboro. 
\p  
\v 5 Jaarunaa diito janaanɨcɨ nuuhi: Paryɨ Judea jiinɨje miyamɨnaaco ñaaɨsuhicaabo ijɨɨbegueri Galileavɨ itɨconɨhinɨɨbo, juu icacuuhi, noomoro. 
\s1 Jesu Herode Ɨmega.\f + \fr 23:5 \ft Herode Antipa onoobo. Meecɨ Lc 3.1\f* 
\p  
\v 6 Jaanoco Pilato uguubuuboro dilluuhi: ¿Nacu diibo Galileaoobo? nooboro.  
\v 7 Jaanegui diiboco: Jɨɨhɨ, unuunegui Jesuco galluubo Galilea aivojɨɨbo Herodejaago tusumi Jerusale cuumivɨ agaseubojaago.  
\v 8 Jaabo Herode Jesuco aatyɨmeuboro imo imo minifutuuhi sɨɨcɨjetɨro Jesuditɨ ihiimaanoco guubuhicaubo. Jaaboro diiboco imeguehicaubo aatyɨmeneque sihidɨ ejeevanoco Jesu omoonɨnoco ihatyɨmequi.  
\v 9 Jaaboro Jesuco sihidɨ dilluhicaubo. Jaarunaa Jesu diiboco iimusuutɨhi.  
\v 10 Tollɨro tomañeri icaumo sacerdotemɨ aivojɨto, caatɨnɨmɨnaa icamo diiboco iguijenɨsuqui mityano iimaahicauhi.  
\v 11 Jaanegui Herode ihamocasimɨnaama diiboco: Jillɨ mɨhɨɨfoobo, noomoro imitɨno moonɨumo. Jaamoro diiboco edejecumo aivojɨɨbo gaachehubadɨ iimichehufaño jɨɨhacuumo. Jaaboco dojɨcuvɨro Herode Pilatojaago galluuhi. Jaasumitɨ jari Herode Pilatoma imitocasiuhi.  
\v 12 Jaanotɨ itɨconɨ jɨɨhevecasihicaumɨsi. 
\s1 Jesuco Igaicaauqui Unuucuuno. 
\r (Mt 27.15-26; Mr 15.6-15; Jn 18.39–19.16) 
\p  
\v 13 Jaanegui sacerdotemɨ aivojɨto, tuucuumi aivojɨto, miyamɨnaa icamoco Pilato igaiyɨɨcɨuhi.  
\v 14 Jaaboro diitoco nuuhi: Amɨɨhai jaanɨco tajaa mɨsɨvahinɨhi: Miyamɨnaaco ñaaɨsuubo, noomoro. Jaaboco imino dillucuurahi amɨɨhai ɨmefeenevɨ. Amɨɨhairyo magaajacuuhi diibeditɨ: Imitɨɨbo, noomoro monoonoco aatyɨmetɨnoco.  
\v 15 Jaabadɨro bu Herode iimitɨnobaaco aatyɨmetɨɨbo siino tajaa sɨvasuuhi magaaja mɨllɨtɨ bu miguijenɨjirahi.  
\v 16 Jillɨ ahaamɨɨboro diiboco sinaayuji, nooboro. 
\p  
\v 17 Jaabo Pilato jɨɨbaimosumi saafi cɨvojamɨnaafitɨ sinaayuujirahi miyamɨnaaco imono iicasuqui.\f + \fr 23:17 \ft Sahaamefaño toversiculoco ficuutɨmo.\f* 
\v 18 Jaarunaa famooro sano sefano neehicauhi: ¡Diiboco guijenɨ! ¡Barrabacoro sinaayu! noomoro. 
\p  
\v 19 Jaabo Barrabaco cɨvojaanɨumo tuucuumi miyamɨnaaco aivojɨtohallɨvɨ añaaɨsuuneguiiha, tollɨro bu saatohoco agaicaauneguiiha icano.  
\v 20 Jaarunaa Pilato Jesuco isinaayunoco iimuguuboro siino miyamɨnaama iimaauruubo.  
\v 21 Jaarunaa diito janaanɨcɨ sefano nuumo: ¡Ɨmohobujehallɨvɨ tetecu! ¡Tetecu! noomoro. 
\p  
\v 22 Jaarunaa siino Pilato diitoco nuuhi: ¿Nacu, jineje iimitɨnoco moonɨɨbo? Diibovɨ atyɨmetɨhi iimitɨnoco toonohallɨtɨ agaicaaujirunoco. Jillɨ ahaamɨɨboro diiboco sinaayuji, nooboro. 
\p  
\v 23 Jaarunaaca diito jenaauhi idillumo sefano noomoro: Ɨmohobujehallɨvɨ itetecuqui diito sacerdotemɨ aivojɨto iicamo sihidɨ ocoovadiinamaaiumaño diito iijɨ diibohallɨvɨ fatyuumo.  
\v 24 Jaanegui Pilato nuuhi: Diito onoobadɨ imoonɨqui.  
\v 25 Jaaboro sinaayusuubo cɨvojamɨnaafico diito idilluuboco añaaɨsuunotɨ, agaicaaunotɨ icano ɨcɨvojaanɨuboco. Jaaboro Jesuco diito usefaño jeevesuubo diito iimuguubadɨ imoonɨqui. 
\s1 Jesuco Etetecuuno. 
\r (Mt 27.32-44; Mr 15.21-32; Jn 19.17-27) 
\p  
\v 26 Jaamoro Jesuco itetecuqui satyuumo. Jaanaaca saafi Cirene cuumioobo Simon onoobo buhɨgotɨ asaauboco agaayɨcɨumoro iguijeve ɨmohobujeque iibɨsuumo Jesu dojɨcutɨ isatyequi. 
\p  
\v 27 Jaabo dojɨcutɨ sihidɨ miyamɨnaa feehicauhi. Jaamofeenedɨ sihidɨ gaigoomɨ taamoro gaibacasimoro feehicauhi diibo ɨdaasuri.  
\v 28 Jaamoco Jesu emeecɨuboro diitoco nuuhi: Jerusale gaigoomɨ, uuri mataajirahana. Amɨɨhaihallɨvɨro mataa, amɨɨhai seemehallɨvɨ icano  
\v 29 ufucu gasejifucu: Imicani icamo achibamɨ, eseemevatatɨno jeebɨɨno, iisutɨno mɨfañoono icano, meneejifucu.  
\v 30 Jaasumi miyamɨnaa tɨcovaji onoomo: Ifagajɨno mohallɨvɨ daacoto, ifabaɨno mohallɨvɨ fabaavo, noomoro.  
\v 31 Jaamo imihuseemeque jillɨ omoonɨno ɨdaasurahi. Jaarunofaño fɨne imitɨnoco eheetavomoco janaanɨcɨ ɨdaasuno moonɨji, nooboro\f + \fr 23:31 \ft Griego iijɨri: ɨmoho buheeruhoco jillɨ omoonɨno. Jaanegui fɨne mɨllɨjiru uchuumucuuhoco, noono.\f* 
\p  
\v 32 Jaamo bu, tollɨro satyuumo miimɨsiicɨ nanivamɨnaatɨsico Jesuma sano igaicaauqui.  
\v 33 Jaamo ɨfutuuhi nigaɨpaajebaɨ onoomañovɨ. Jaamoro tomañovɨ Jesuco tetecuumo. Tollɨro nanivamɨnaatɨsico imiyanaagonovɨ saafi, inaninaagonovɨ saafi icano tetecuumo.  
\v 34 Jaanaa Jesu nuuhi: Guihi, diitohallɨvɨ jino omoonɨno jaadabadɨ iicanoco ficuudino, jillɨ gaajatɨmo omoonɨmaño, nooboro. 
\p Jaanaaca amocasimɨnaa Jesu gaachehuhallɨvɨ suerteque eetavuumo: ¿Naa mɨɨjoho ɨcɨji? onoomaño. Jaadɨ ɨfocasiumo.  
\v 35 Jaanaa miyamɨnaa diiboco ihaivojɨtoma ɨhɨɨfɨnɨcɨmoro dejecuhicauhi: Sitaaco taajasuubo; Eneecata jisumi jaafa iinoro taajaabo miyaano Cristo Moocaani ɨɨcɨubo iicahachiijɨ, noomoro. 
\p  
\v 36 Tollɨro amocasimɨnaa edejecumoro diibovɨ ifiitɨvomoro ɨdicuno vinoco diiboco isuurahi.  
\v 37 Jaamoro diiboco neehicaumo: Miyaano ɨɨjoho judiomɨ Aivojɨɨbo idiicahachiijɨ, ɨɨro difiico taajasu, noomoro. 
\p  
\v 38 Jaabo nigaɨhallɨvɨ ficuumo acaatɨnɨumoro\f + \fr 23:38 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: griego iijɨri, latin iijɨri, hebreo iijɨri icano, onoonoco.\f* JAANƗ JUDIOMƗ AIVOJƗƗBO, onoonoco. 
\p  
\v 39 Jaanaa saafi nanivamɨnaafi saanaagonovɨ etetecucɨnɨubo Jesuco ɨɨbahicauhi: Miyaano ɨɨjoho Cristo idiicahachiijɨ ɨɨro difiico taajasu, tollɨro bu mɨsico taajasu, nooboro. 
\p  
\v 40 Jaarunaa saafi diiboco ɨɨbauhi: ¿Aivo ɨɨjoho Moocaanico ñɨhicugotɨhi, tobadɨro ɨco omoonɨnoco gaajatɨɨbo?  
\v 41 Mɨsico naha jino miyaanohallɨtɨ jillɨ moonɨmo, miyaano imitɨno momoonɨuno jaadaco mɨhɨcɨhi. Jaanotɨ diibo aivo imitɨno moonɨtɨruubo, nooboro. 
\p  
\v 42 Jaadɨ Jesuco nuubo: Jesu, dihaivojɨvɨ ɨdɨɨfotoodɨ uco desafoto, nooboro. 
\p  
\v 43 Jaanegui Jesu diiboco nuuhi: Miyanotɨro ɨco neehi: Jaachiijɨro ɨɨjoho uuma diicaji imimañovɨ Moocaanico imiyaavogomo ofoomañovɨ, nooboro. 
\s1 Jesu Iguijeveuno. 
\r (Mt 27.45-56; Mr 15.33-41; Jn 19.28-30) 
\p  
\v 44 Jaanaaca gadɨcɨɨba mihicacuuhi. Jaarunaa paryɨ jiinɨje cɨvono minifutuuhi; jaano jari ɨmohonohallɨtɨ nɨhɨba icaaberi seseeteuhi.  
\v 45 Jaano ɨcɨvutuusumi nɨhɨba jabaavuuhi. Jaanaaca temploja ofoboocɨnɨuchehu gaachehubaryu tyɨgaba feenedɨ gallivuuhi.  
\v 46 Jaanaaca Jesu gaihivuuhi: Guihi, dihusefaño tagaijaco gaayɨcɨ, nooboro chuumucuubo. 
\p  
\v 47 Jaanoco romanomɨ amocasimɨnaa aivojɨɨbo tonehejeque aatyɨmeuboro Moocaanico imuubo: Miyaano jahi jaanɨ imihuseebe, nooboro. 
\p  
\v 48 Jaanoco bu tollɨro miyamɨnaa aatyɨmeumoro fuuhi icɨɨdɨgameehuco aamɨmoro, sihidɨ ɨdaasuneguiiha.  
\v 49 Jaanotɨ paryɨ Jesu gataavomɨnaa, tollɨro gaigoomɨ Galileatɨ diibo dojɨcutɨ asaaumo icamo icauhi tehesinotɨ tonehejeque ɨhɨɨfɨnɨcɨumo. 
\s1 Jesuco Ɨcɨɨuno. 
\r (Mt 27.57-61; Mr 15.42-47; Jn 19.38-42) 
\p  
\v 50 Jaanaa icaubo saafi iimihuseebe imitɨno iicatatɨɨbo Jose Arimatea cuumioobo onoobo Judea jiinɨjeri iicacuumi. Jaabo judiomɨ fagomɨnaatɨoobou.  
\v 51 Jaabo Jose Moocaani aivojɨ asaaujinoco teemehicaubo. Jaamaño paryɨ fagomɨnaa omoonɨunofaño icautɨɨbo.  
\v 52 Jaaboro Pilatojaago ufuuboro diiboco Jesu ifiico dilluubo.  
\v 53 Jaadɨ Jesu ifiico ihɨmohotɨ iniitusuuboro gaachehuri iimibocɨuboro cɨɨhojɨ guiisigajɨfaño eseediuhojɨfaño cɨɨubo bohojɨ mɨɨhaiñooba ɨcɨɨrautɨhojɨfaño.  
\v 54 Jaano sifucutɨ jaguisɨ iicacuujineguiiha tufucuri imibaivucuumo. 
\p  
\v 55 Jaanaaca Jesuma Galileatɨ asaaumo ufuumoro Jesuco ɨcɨɨunoco meecɨtuuhi. Jaamo imino atyɨmeuhi diibo ifi aacaumañoco.  
\v 56 Jaamo iijanojaa ufuumoro facɨcɨfaihuno, bu facɨcɨ dɨɨrɨbano icanoco iimibaivuumo. 
\p Jaamoro jaguisɨfucu jaguisɨumo Moise tajɨɨba onoobadɨ. 
\c 24  
\s1 Jesu Siino Ubuheeteuno. 
\r (Mt 28.1-10; Mr 16.1-8; Jn 20.1-10) 
\p  
\v 1 Jaanaa ajaguisɨuno sifucutɨ gaigoomɨ cɨvonotɨro fuuhi Jesu cɨɨhojɨjaago ifacɨcɨnoco iimibachuunoma\f + \fr 24:1 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: Jaamoma tollɨro saatoho gaigoomɨ fuuhi, onoonoco.\f* 
\v 2 Jaamo ɨɨfutuumo atyɨmeuhi toojɨco afabaacuuba iguiisiba sihɨgovɨ icacuubaco.  
\v 3 Jaamoro toojɨfaño ufuumo Aivojɨɨbo Jesu ifiico atyɨmecuutɨhi.  
\v 4 Jaaneri iigutuumoro: ¿Mɨllɨ momoonɨji? noocasiumo. Jaamo atyɨmeuhi miimɨsiicɨ gaifiimɨsi diito cojɨvɨ julleecɨnɨmɨsico arɨcunoono gaachehunofaño jɨcucuucɨnɨmɨsico.  
\v 5 Jaamɨsitɨ iigutuumoro guiinovɨ jiinɨjehallɨvɨ javucamaaiumo. Jaamoco diitɨsi nuuhi: ¿Collɨhi amɨɨhai ubuheetecuuboco iguijeveme iicamañoco miguiinehi?  
\v 6 Jineeri chahacuubo, buheetecuubo. Mehesafoto Galileari iicausumi amɨɨhaico unuunoco:  
\v 7 Miyamɨnaafibadɨ Ifiivuubo acɨcafeteji imitɨ miyamɨnaa usefaño. Jaaboco ɨmohovɨ tetecujimo. Jaaruubo mifucucɨ, safucu icanotɨ siino buheeteji, unuunoco, noomɨsiro. 
\p  
\v 8 Jaanegui tofigueje esafutuuhi Jesu unuunoco.  
\v 9 Jaamo icɨɨhojɨjaagotɨ uhuumiumoro paryɨ toonotɨ jɨɨbogovauhi Jesu minɨsumɨnaaco fahuseecɨ motɨhaitɨ saafi ɨdɨɨmoco, tollɨro paryɨ saatohoco icano.  
\v 10 Jaanoco Jesu minɨsumɨnaaco jɨɨbuguumo Maria Magdalena onoogo, bu Juana, bu Maria Jacoobo seejɨ, bu saafigueje icamo.  
\v 11 Jaarunoco Jesu minɨsumɨnaa: Jillɨ fɨne jeegavomo, noomoro miyaavuguutɨmo. 
\p  
\v 12 Jaarunaa Pedro fuuhi ijinafatyuuboro Jesu cɨɨhojɨjaago. Jaaboro ɨdɨjɨɨvuuboro toojɨfañoco emeecɨubo atyɨmeuhi tochehuri iminɨuchehu uufocori acaunoco. Jaaneri ajabafiituuboro uumiubo dojɨcuvɨro iijajaago. 
\s1 Emaus Onoocuumi Jɨɨhaijaago. 
\r (Mr 16.12-13) 
\p  
\v 13 Jaanaa tufucu diitotɨ miimɨsiicɨ fuuhi Emaus onoocuumijaago; Jerusaletɨ once kilometrohachuta iicacuumijaago.  
\v 14 Jaamɨsi ufuumɨsi paryɨ tooneri iimaamɨsiro feehicauhi.  
\v 15 Jaamɨsiro ihiimaamɨsiro dillucasihicauhi. Jaanaaca diiboro Jesu diitɨsijaa asaauboro diitɨsima fuuhi.  
\v 16 Jaaboco atyɨmecuurumɨsi gaajahicautɨhi Jesu iicanoco.  
\v 17 Jaanegui Jesu diitɨsico dilluuhi: ¿Jinejeque midillucasihicahi jɨɨhairi mofoomɨsi? ¿Collɨhi ɨdaasuno mihicahi? nooboro. 
\p  
\v 18 Jaanegui diitɨsitɨ Cleofas onoobo iimusuuhi: Paryɨ miyamɨnaa gaajahi Jerusalevɨ jisumiro iicahinɨnoco. Jaanotɨ ɨɨjoho ɨdɨɨboro tuucuumiri diicaruubo gaajatɨhi. 
\p  
\v 19 Jaanegui diitɨsico nuubo: ¿Nacu mɨllɨ icahinɨno? nooboro. 
\p Jaanegui diiboco nuumɨsi: Etɨ bu Jesu Nazareooboco omoonɨhinɨnoco; Jaabuu Moocaani iimaamɨnaafi, paryɨ miyamɨnaa ɨmefeenevɨ, bu Moocaani ɨmefeenevɨ ihiimaanotɨ, bu paryɨ omoonɨhicahinɨnotɨ icano sihidɨ ejeevahinɨɨboco.  
\v 20 Jaaboco sacerdotemɨ aivojɨto, mohaivojɨto icamo diiboco agaayɨcɨhinɨmoro acɨhinɨhi: Imino diibo iguijevene, noomoro tetecusuumo.  
\v 21 Jaanotɨ mɨɨhai meteemehicaurahi Israel jiinɨjemɨnaaco itaajasuqui. Jaarunaa paryɨ tollɨ omoonɨnobuunatɨ jino mifucucɨ, safucu icano mihicacuuhi.  
\v 22 Jaarunaaca mɨɨhaitɨ saatoho gaigoomɨ fucuro diibo cɨɨhojɨco emeecɨjeme mɨɨhaico igutusuhi,  
\v 23 toojɨfaño diibo ifiico aatyɨmetɨneguiiha mɨɨhaico jɨɨbogovahi Moocaani toomomɨnaaco aatyɨmeme diitoco: Jesu buheehi, onoonoco mɨɨhaico ɨjɨɨbegueneri.  
\v 24 Jaaneguiiha mɨɨhaitɨ saatoho toojɨco emeecɨjeme gaigoomɨ onoobadɨ icanoco atyɨmehi. Jaarumo Jesuco atyɨmetɨhi, noomɨsiro. 
\p  
\v 25 Jaanegui Jesu diitɨsico nuuhi: ¡Gaajatɨcanimɨsi, fɨne amɨɨsi goovatɨcani mimiyaaveguehi Moocaani iimaamɨnaa unuunoco!  
\v 26 ¿Nacu itɨconɨ jinehejeri ɨdaasuno icajitɨruubo Cristo ihaivojɨfaño efeejino ɨmega? nooboro.  
\v 27 Tɨconɨubo paryɨ Caatɨnɨhaamefaño diibeditɨ onoonehejeque diitɨsico ɨjɨɨbogoobo Moise aamenetɨ ɨtɨconɨubo paryɨ Moocaani iimaamɨnaa aamenevɨ imivusuubo. 
\p  
\v 28 Jaamo tuucuumivɨ ɨɨfutucuuneguiiha Jesu sanotɨcovoro fatyuujirahi.  
\v 29 Jaarunaa diitɨsi diiboco fiitɨhicauhi: Mɨsima jinoovɨro fitafoto mihiijɨcuuhi cɨvucuuno, noomɨsiro. 
\p Jaaneguiiha Jesu fitafutuuhi diitɨsima iicaqui.  
\v 30 Jaadɨ imachuqui diitɨsima acasɨɨvuuboro imaahuco agaayɨcɨuboro toonohallɨvɨ Moocaanima iimaaubo. Jaadɨ iquisicuuboro diitɨsico acɨubo.  
\v 31 Jaasumi jari diitɨsico ihaallɨɨno imino faayacafutuuhi. Jaadɨ jari diiboco gaajacɨumɨsi. Jaarunaa diitɨsi ɨmefeenevɨ cuucahacho minifutuubo.  
\v 32 Jaanegui diitɨsi noocasiuhi: ¿Etɨ miyaano mojeebɨɨno imono icahicahinɨhi jɨɨhairi masaasumi Caatɨnɨhaamefaño onoonehejeque mɨsico jɨɨbogooboro asaahicasumi? noomɨsiro.  
\v 33 Siino gueenene icatɨmɨsiro uumicuumɨsi Jerusalejaago. Jaamɨsi atyɨmeuhi Jesu minɨsumɨnaa fahuseecɨ, siino saafi icamo saatoho igataavomɨnaama igaicɨnɨmoco.  
\v 34 Jaamo diitɨsico nuuhi: Miyaano Aivojɨɨbo siino buheetecuuhi. Jaaboco Simon atyɨmecuuhi, noomoro. 
\p  
\v 35 Jaanegui diitɨsi diitoco jɨɨbuguuhi jɨɨhaivɨ diitɨsima iicaunoco, diitɨsima maahunoco iquisicuhinɨsumi diiboco agaajacɨhinɨnoco icano. 
\s1 Jesu Ijɨɨbogomɨnaavɨ Jafeveuhi. 
\r (Mt 28.16-20; Mr 16.14-18; Jn 20.19-23; Hch 1.6-9) 
\p  
\v 36 Jaamo tonehejeri ihiimaahicaunaaca Jesu diitofeenevɨ ujulleeveuboro diitoco dilluuhi: Sajeebɨɨ mihica, nooboro. 
\p  
\v 37 Jaaneri sihidɨ iigutuumoro esamaaiuhi: Fɨne ɨjɨco mahatyɨmehi, noomoro.  
\v 38 Jaarunaa Jesu diitoco nuuhi: ¿Collɨhi mihiguetehi? ¿Collɨhi uco amɨɨhai jeebɨɨfañotɨ mimiyaavogotɨhi?  
\v 39 Eneecau tahuseneque, tatyɨhaiñooco icano memeecɨ, uujoho diiboro. Uco mududɨɨcɨmoro, memeecɨ; ɨjɨ ihuucuma, ibacɨma icano chahahi jino uujoho iicaaboco mahatyɨmebadɨ, nooboro  
\v 40 diitoco ihusene, itɨhaiño icanoco ɨɨfusuubo.  
\v 41 Jaarunaa diito imo imo iicaumoro ajabafiituumoro imiyaavuguutɨmoco Jesu nuuhi: ¿Naa machutaama mihicahi? nooboro. 
\p  
\v 42 Jaanegui diiboco taavaabo gaaruhaico acɨumo\f + \fr 24:42 \ft Sahaamefaño janaanɨcɨ jillɨ ficuumo: iimɨhu gaami icanoco, onoonoco.\f* 
\v 43 Jaanoco agaayɨcɨuboro diito ɨmefeenevɨ duubo.  
\v 44 Jaaboro diitoco nuubo: Jillɨ iicajinoco amɨɨhaima iicausumi amɨɨhaico nuuhi: Uuditɨ Moise aamefaño, Moocaani iimaamɨnaa aamenefaño, Salmo aamefaño icano onoono icaji, nuuhi. 
\p  
\v 45 Jaaboro diitoco Caatɨnɨhaamefaño onoonoco gaajasuubo.  
\v 46 Jaaboro diitoco nuubo: Jillɨ noonoro caatɨnɨcɨnɨno, Cristo guijeveji. Jaaruubo mifucucɨ, safucu icanotɨ siino buheetejiibo.  
\v 47 Jaabo momofeenedɨ fahɨgova jiinɨje miyamɨnaaco mɨjɨɨbegueji Jerusaletɨ mɨtɨconɨmo amɨɨhai eedeehimitɨhifiico mejeevesucu amɨɨhai imitɨco ibuusuqui.  
\v 48 Jaamo amɨɨhai maatyɨmemere jinooco mɨjɨɨbeguejimo.  
\v 49 Jaamo magaaja, uujoho amɨɨhaihallɨvɨ galluuji Guihirubi unuunoco. Jaanegui jiicuumitɨ buhɨgovɨ mefeedino niquejefañotɨ mitya asaanoco magaayɨcɨtɨnohachuta, nooboro. 
\s1 Jesu Niquejefaño Ofoono. 
\r (Mr 16.19-20; Hch 1.9-11) 
\p  
\v 50 Jaaboro Jesu diitoco tuucuumitɨ sihɨgovɨ satyuubo Betania cuumi fiitɨno. Jaaboro diitohallɨvɨ ihuseque agañiiyɨcɨubo diitoco imino nuubo.  
\v 51 Jaasumiro diitotɨ caamovɨ diiboco satyuumo niquejefaño.  
\v 52 Jaaboco diito iimuumoro Jerusale cuumijaago imo imo uumiumo.  
\v 53 Jaamoro templojafaño icahicaumo Moocaanico imomoro. Fɨne.