\id REV Draft of Revelation done by Nius Mene'o, 8-98, mid-2000, finished November 7, 2000. \h Wahyu \toc1 WAHYU Men ia Piile' I Yohanes \toc2 Wahyu \toc3 Why. \mt1 WAHYU \mt2 Men ia Piile' I Yohanes \c 1 \s1 Taa' puntumbei \sr 1:1-3 \p \v 1 Isiina kitap kani'i muntundunkon upa men ia popopanasakon i Yesus Kristus, men ia bantilkon Alaata'ala na Ko'ona, kada' bantilkonon-Na na sanda' papalimang-Na upa men donganmo bo sida iya'a. Ka' i Kristus nomosuu' malaa'ikat-Na muntundunkon ni Yohanes papalimang-Na. \v 2 Mbaka' i Yohanes nompopo'inti'ikon wurungna Alaata'ala men ia bantilkon i Yesus Kristus na malaa'ikat-Na ka' ia tadulkon malaa'ikat iya'a na ko'ona; koiya'a a giigii' upa men ia piile'. \v 3 Barakaatan a mian men mambasakon kitap kani'i ka' mian men mongorongor wurung men nitundunkon, ka' mian men daa mingimamat upa men nitulis na kitap kani'i, gause tempo kosidaanna giigii' men yaku' piile' iya'a karani'mo. \s1 Potoo ni Yohanes bona pipitu' jama'at na libutan Asia Itiu' \sr 1:4-8 \p \v 4 Yaku' i Yohanes, nuntulis kitap kani'i bo ko'omuu men isian na pipitu' jama'at na libutan Asia Itiu'. Sulano i kuu munsuri kaporean ka' koratongan men ringkat na Alaata'ala men isian koini'i ka' men noko isianmo mbaripianpo ka' men bo taka, ka' uga' ringkat na pipitu' Alus men isian na aropna oruangan kobalaki'an-Na,\x * \xo 1:4 \xt Kel. 3:14; Why. 4:5 \x* \v 5 ka' uga' ringkat ni Yesus Kristus. Yesus Kristus a men malolo' na Alaata'ala ka' nompopo'inti'ikon i Ia. Ia a men tumbena tuu' tumuo' soosoodo noko daa lapus, ka' men mantanaasi giigii' tomundo' men isian na tano' balaki'. \p Yesus molingu'kon i kita, ka' ninsidakon i kita sianmo bariosonna dosanta gause rara'-Na tempo nolapusan-Na.\x * \xo 1:5 \xt Mzm. 89:28; Yes. 55:4 \x* \v 6 Ia ninsidakon i kita sa'angu' batomundo'an men mianna tongko' imam men papalimangna Alaata'ala, Tama-Na. Yesus Kristus iya'a a men pobalaki'on ka' kuasaan pataka sidutu. Amin!\x * \xo 1:6 \xt Kel. 19:6; Why. 5:10 \x* \p \v 7 Daa bo piile'onta! Ia bo taka tuumonna antong ka' giigii' mian bo mimiile' i Ia, tonsoop tii raaya'a men nungusuk i Ia. Ka' giigii' lipu' na tano' balaki' bo mantando'i i Ia. Sabolemo. Amin!\x * \xo 1:7 \xt Dan. 7:13; Za. 12:10; Mat. 24:30; Mrk. 13:26; Luk. 21:27; Yoh. 19:34, 37; 1Tes. 4:17 \x* \p \v 8 Taena Tumpu Alaata'ala, “Yaku'mo a Men Tumbena ka' Men Kokomburi'anna, men isian koini'i ka' men noko isianmo mbaripianpo ka' men bo taka. Yaku'mo a Men Kuasaan Tuu'.”\x * \xo 1:8 \xt Kel. 3:14; Why. 22:13 \x* \s1 Simpalaalung ni Yesus ia piile' i Yohanes na togong Patmos \sr 1:9-20 \p \v 9 Yaku' i Yohanes, utusmuu sa'angu' kaparasaya'an. Kita sa'angu' barimpungan ni Yesus men koikoimo munsuri repaan, men koikoimo mianna batomundo'an-Na, ka' men koikoimo mampari-pari kada' mokotaan repaan. Yaku' ni'atori na togong Patmos, gause nengelelekon wurungna Alaata'ala koi men ia popo'inti'ikonmo i Yesus. \v 10 Na iliona Tumpu, pikiranku ia barios Alus Molinas ka' yaku' nongorongor wurung paraas tokurungku men tamban lansoongan koi laungna torompeet. \v 11 Taena, “Upa a men koo piile', alaka' tulis na sa'angu' kitap ka' pakatukon bona pipitu' jama'at: jama'at na Efesus, na Smirna, na Pergamus, na Tiatira, na Sardis, na Filadelpia, ka' na jama'at na Laodikia.” \p \v 12 Kasi yaku' noluminga mimiile' upa men yaku' rongor norobu na ingku'. Yaku' piile' isian pipitu' saratna sulaan boloak men mosoni a niwawau. \v 13 Ka' na tanga-tanga'na pipitu' saratna sulaan boloak iya'a, isian upa sa'angu' men koi mian, ia nojuba men ko'alayo'na rumbuk tano', ka' na sara'an-Na nosalempang mosoni.\x * \xo 1:13 \xt Dan. 7:13; 10:5 \x* \v 14 Wuuk-Na bubulak tuu' koi kapos ka' mata-Na koi leapna apu.\x * \xo 1:14 \xt Dan. 7:9 \x* \v 15 Ka' sarat-Na dingkalapan koi tambaga men nisopu'mo.\x * \xo 1:15 \xt Dan. 10:6 \x* Wurung-Na koi rimbausna bokol.\x * \xo 1:15 \xt Yeh. 1:24; 43:2 \x* \v 16 Na lima-Na men uanan ninginton pipitu' bitu'on, ka' na nganga'-Na ua-uar a sa'angu' sinangkidi men masasom ruantimbang, ka' ro'up-Na moruar koi ruarna ilio tanga'iloa' men pengkar. \p \v 17 Tempo i yaku' nimiile' i Ia, yaku' liuliu nintisumpul beebeel sarat-Na somo roko-rokot koi mian lapus. Kasee i Ia nengepetkon lima-Na uanan na wakangku kasi norobu tae-Na, “Alia layaon! Yaku'mo a Men Tumbena ka' Men Kokomburi'anna.\x * \xo 1:17 \xt Yes. 44:6; 48:12; Why. 2:8; 22:13 \x* \v 18 Yaku'mo a men tumuo'. Yaku' nolapusmo, kasee piile', Yaku' tumuo' pataka sidutu, ka' i Yaku' mungkuasai kolapusan ka' mungkuasai dodongoanna mian lapus. \v 19 Mbali' iya'a tulis a upa men koo piile'mo tonsoop men isianmo koini'i, ka' upa men bo sida na ilio komburi'. \v 20 Ka' aratina pipitu' bitu'on men koo piile' na limang-Ku uanan, ka' pipitu' saratna sulaan boloak men mosoni, iya'a koi kani'imari. Pipitu' bitu'on, mase pipitu' malaa'ikatna pipitu' jama'at, ka' pipitu' saratna sulaan boloak, mase pipitu' jama'at.” \c 2 \s1 Potoo bona jama'at na Efesus \sr 2:1-7 \p \v 1 Kasi tae-Na na ingku', “Bona malaa'ikat na jama'at na Efesus alaka' tulis a koi kani'imari: \p Ni'imo a potoo-Na men ninginton pipitu' bitu'on na lima-Na uanan, ka' tumpa-tumpang na tanga-tanga'na pipitu' saratna sulaan boloak men mosoni. \v 2 Inti'ion-Ku a giigii' limangmuu, malemuu maupo palolo'anmuu. Inti'ion-Ku se' i kuu sian mokotaan a noamuu na mian men ba'idek. Ka' i kuu namaresamo mian men ba'idek a gau'na men mangaan se' i raaya'a poposuu', kasee men tuutuu'na taasi' poposuu', daa kuu inti'imo se' i raaya'a mimborek. \v 3 Ka' i kuu nitalalaismo montookon parasaya na Ingku' kasee i kuu daa dauga' mokotaan, ka' sianta kobude'an. \v 4 Kasee mau koiya'a, kuu sasala'on-Ku, gause i kuu sianmo polingu'muu koi men tumbe. \v 5 Mbali' iya'a tio inau'onmuu se' wawaumuu nosala'mo tuu'. Sosoli ka' kadaraimo a gau'muu men ba'idek ka' limang soosoodo a upa men pore koi men kuu limangmo na tumbe. Kalu sian koiya'a, Yaku' bo taka na ko'omuu ka' mangala saratna sulaanna boloakmuu na kekelana. \v 6 Kasee mau koiya'a dauga'na isian men pongkoporeikonan i kuu: kuu daa mangka'ideki wawauna mian men mongololo' i Nikolaus men uga' ka'idek-Ku. \p \v 7 Ime a men daa nongorongor upa men ia bantilkonmo Alus Molinas na jama'at, ia tio momorongori. \p Mian men daa momoko mungurungku'i kuasa men ba'idek, ia bo patalaion-Ku mangkaan woo'na kau pantarai tutuo' men pore men isian na taman Firdausna Alaata'ala.”\x * \xo 2:7 \xt Kej. 2:9; Yeh. 28:13; 31:8; Why. 22:2 \x* \s1 Potoo bona jama'at na Smirna \sr 2:8-11 \p \v 8 Kasi tae-Na na ingku', “Bona malaa'ikat na jama'at na Smirna alaka' tulis a koi kani'imari: \p Ni'imo a potoo men ringkat na Ko'ona Men Tumbena ka' Men Kokomburi'anna, men nolapusmo kasee notuo'mo soosoodo.\x * \xo 2:8 \xt Yes. 44:6; 48:12; Why. 1:17; 22:13 \x* \v 9 Inti'ion-Ku a repaanmuu ka' kotalalaisanmuu. Kasee mau koiya'a i kuu kupangon. Inti'ion-Ku se' i kuu pomborekkononna mian men mangaan wakana samba Yahudi, kasee taasi'. Men tuutuu'na i raaya'a mianna Ibiliis. \v 10 Alia mangkatakuti repaan men tio bo surionmuu! Tuutuu' uga' se' Ibiliis bo monsoopkon toro pii i kuu na tarungkuan kada' mimitopongi i kuu, ka' i kuu bo mungurumpaki repaan koi sompulo' ilio a nau'na. Kasee i kuu tio malolo' pataka lapus, ka' i Yaku' bo mongorookon tutuo' men pore pataka sidutu. \p \v 11 Ime a men daa nongorongor upa men ia bantilkonmo Alus Molinas na jama'at, ia tio momorongori. \p Mian men daa momoko mungurungku'i kuasa men ba'idek, ia sianmo lapus men kopinduanna.”\x * \xo 2:11 \xt Why. 20:14; 21:8 \x* \s1 Potoo bona jama'at na Pergamus \sr 2:12-17 \p \v 12 Kasi tae-Na na ingku', “Bona malaa'ikat na jama'at na Pergamus alaka' tulis a koi kani'imari: \p Ni'imo a potoo-Na men ninginton sinangkidi masasom ruantimbang. \v 13 Inti'ion-Ku a dodongoanmuu men na tampat men kuasaionna Ibiliis. Kasee i kuu malolo' na Ingku'. Ka' na tempopo i Antipas, mian men mompopo'inti'ikon i Yaku' ka' malolo' na Ingku' nipapatei na aropmuu na dodongoanna Ibiliis, kuu sian nompopowuni se' i kuu parasaya na Ingku'. \v 14 Kasee mau koiya'a, dauga' isian men kokoo'-Ku na ko'omuu. Isian toro pii i kuu men mongololo' pisiso' ni Bileam. Bileam nimisiso' i Balak, kada' mingiliaskon kaparasaya'anna samba Israel, kada' daa i raaya'a mangkaan kakaan men nikelaikonmo bona patung ka' mogora'.\x * \xo 2:14 \xt Bil. 22:5, 7; 25:1-3; 31:16; Ul. 23:4 \x* \v 15 Koiya'a uga' isian i kuu men dauga' montontoni pisiso'na pololo' ni Nikolaus. \v 16 Mbali' iya'a sosoli ka' kadarai a gau'muu men ba'idek! Kalu i kuu sian momorongori, Yaku' dongan bo taka na ko'omuu ka' mintimbangi i raaya'a tia sinangkidi men na nganga'-Ku. \p \v 17 Ime a men daa nongorongor upa men ia bantilkonmo Alus Molinas na jama'at, ia tio momorongori. \p Mian men daa momoko mungurungku'i kuasa men ba'idek, ia bo taraion-Ku mangkaan manna men mawuni nda'amari surugaa, ka' bo taraion-Ku watu bubulak men na wawona nitulisii ngaan u'uru men sianta sa'angu'po mian a men ninginti'i saliwakon mian men nangalabot watu bubulak iya'a.”\x * \xo 2:17 \xt Kel. 16:14-15, 33-34; Yes. 62:2; 65:15; Yoh. 6:48-50 \x* \s1 Potoo bona jama'at na Tiatira \sr 2:18-29 \p \v 18 Kasi tae-Na na ingku', “Bona malaa'ikat na jama'at na Tiatira alaka' tulis a koi kani'imari: \p Ni'imo a potoona Anakna Alaata'ala men mata-Na koi leapna apu ka' sarat-Na dingkalapan koi tambaga men nisopu'mo. \v 19 Inti'ion-Ku a giigii' limangmuu, ka' pookolingu'konmuu, imaanmuu, palimangonmuu, ka' palolo'anmuu. Inti'ion-Ku se' limangmuu men kokomburi'anna a biai'na tia limangmuu men olukon. \v 20 Kasee i kuu dauga' sasala'on-Ku, gause namatalai Izebel, wiwine men mangaan wakana se' nabii. Ia mimisiso' men sala' ka' mingiliaskon papalimang-Ku kada' mogora' ka' mangkaan kakaan men nikelaikonmo bona patung.\x * \xo 2:20 \xt 1Raj. 16:31; 2Raj. 9:22, 30 \x* \v 21 Ka' i Yaku' nantaraimo i ia tempo kada' monsosoli ka' mangkadarai gau'na men ba'idek, kasee i ia bude' nongkokundai wawauna, tongko' mongoloingikon pisuu. \v 22 Peperai ka' piile'! Ia bo nggeoion-Ku, ka' mian men mogora' tii ia bo repaion-Ku men dodoa kalu i raaya'a sianta monsosoli ka' mangkadarai gau'na men ringkat na pisiso'na wiwine iya'a. \v 23 Anak ni Izebel bo papateion-Ku, kada' manasa na giigii' jama'at se' Yaku'mo a men minginti'i pikiran tia noana mian. Kuu sanda-sanda' bo waloson-Ku sintutu' koi men kuu wawaumo.\x * \xo 2:23 \xt Mzm. 7:10; 62:13; Yer. 17:10 \x* \p \v 24 Kasee i kuu men sambana na jama'at na Tiatira men sianta nongololo' pisiso' men ba'idek iya'a, ka' men sianta mo'uus minginti'i ilimuu'na Ibiliis, bantilkonon-Ku na ko'omuu se' i Yaku' daa sianta mangarawati i kuu. \v 25 Kasee pataka kotakaan-Ku soosoodo i kuu tio sinampang parasaya na Ingku' koi men kuu limangmo. \p \v 26 Mian men daa momoko mungurungku'i kuasa men ba'idek, ka' ningilimang palimangon-Ku pataka kokomburi'anna, ia bo taraion-Ku kuasa bo pungkuasai giigii' lipu',\x * \xo 2:26 \xt Mzm. 2:8-9 \x* \v 27 koi kuasa men Yaku' labotmo na Tamang-Ku na surugaa. Ia bo mamarenta lipu' tia noa mapanas. Lipu' iya'a bo riurukon koi mingiriuruk kuren tano'. \v 28 Ka' i ia bo taraion-Ku bitu'on mandala'. \p \v 29 Ime a men daa nongorongor upa men ia bantilkonmo Alus Molinas na jama'at, ia tio momorongori.” \c 3 \s1 Potoo bona jama'at na Sardis \sr 3:1-6 \p \v 1 Kasi tae-Na na ingku', “Bona malaa'ikat na jama'at na Sardis alaka' tulis a koi kani'imari: \p Ni'imo a potoo-Na men montombonoi pipitu' Alusna Alaata'ala ka' men mingintoni bitu'on pipitu'. Inti'ion-Ku a giigii' limangmuu. Kuu kampiile'an tumuo' kasee koi pate! \v 2 Wangonmo! Popomoonggor a upa men daa dauga' isian na ko'omuu men karani'mo pate, gause sianta sa'angu'po na limangmuu men Yaku' piile' daa talakana na aropna Alaata'ala. \v 3 Mbali' iya'a inau' a upa men nipisiso'konmo na ko'omuu mbaripian ka' men kuu porongormo. Lolo' iya'a, sosoli ka' kadarai a gau'muu men ba'idek, gause kalu i kuu sianta badaga, Yaku' bo taka koi tatakana mian mamangan ka' sianta inti'ionmuu se' tempo koi upa a kotakaan-Ku na ko'omuu.\x * \xo 3:3 \xt Mat. 24:43-44; Luk. 12:39-40; Why. 16:15 \x* \p \v 4 Kasee na Sardis isian toro pii mian men daa sian mingiriingi' pakeanna. Raaya'a mopakean bubulak ka' bo sumalan tii Yaku', gause i raaya'a daa kana' men bo koiya'a. \p \v 5 Mian men daa momoko mungurungku'i kuasa men ba'idek i ia bo popakeion pakean bubulak iya'a, ka' i Yaku' sianta mansapui ngaanna na kitap nuntulisan ngaanna mian men nantausi tutuo' pore na Alaata'ala, ka' bo bantilkonon-Ku na Tamang-Ku tia na malaa'ikat-Na se' i raaya'a tombononion-Ku.\x * \xo 3:5 \xt Kel. 32:32-33; Mzm. 69:29; Mat. 10:32; Luk. 12:8; Why. 20:12 \x* \p \v 6 Ime a men daa nongorongor upa men ia bantilkonmo Alus Molinas na jama'at, ia tio momorongori.” \s1 Potoo bona jama'at na Filadelpia \sr 3:7-13 \p \v 7 Kasi tae-Na na ingku', “Bona malaa'ikat na jama'at na Filadelpia alaka' tulis a koi kani'imari: \p Ni'imo a potoo-Na Men Molinas, Men Kana', Men nontontoni kunci ni Daud. Kalu i Yaku' mengeleaki soopan, sianta mian men momoko mongompori, ka' kalu i Yaku' mongompori soopan, sianta mian men momoko mengeleaki.\x * \xo 3:7 \xt Ayb. 12:14; Yes. 22:22 \x* \v 8 Inti'ion-Ku a giigii' limangmuu ka' inti'ion-Ku se' men pokoonmuu sian sangupa, kasee i kuu daa mongololoikon pisiso'-Ku ka' malolo' na Ingku'. Porongor! Yaku' mengeleaki soopan bo ko'omuu ka' sianta sa'angu'po mian a momoko mongompori. \v 9 Porongor! Isian toro pii mian nosidamo mianna Ibiliis men mangaan wakana samba Yahudi, kasee men tuutuu'na taasi'po. Raaya'a mian men mimborek. Raaya'a tuutuu' bo posuu'on-Ku taka banintuur ka' tumutuku' rumbuk tano' na aropmuu ka' mintirungku' kada' daa inti'ionna i raaya'a se' i Yaku' mongkolingu'kon i kuu.\x * \xo 3:9 \xt Yes. 43:4; 49:23; 60:14 \x* \v 10 Gause i kuu mokotaan koi men Yaku' pisiso'konmo na ko'omuu, mbaka' i Yaku' bo mandagai i kuu na tempo repaan men bo taka na longkop tano' balaki' mimitopongi giigii' mian men dumodongo na lalomna. \v 11 Yaku' boomo taka. Tontoni a men Yaku' pisiso'konmo na ko'omuu, dako' tambomuu rampasionna mian. \p \v 12 Mian men daa momoko mungurungku'i kuasa men ba'idek, ia bo sidakonon-Ku orii' na Laiganna Alaata'alang-Ku, ka' i ia dumodongo na laigan iya'a pataka sidutu. Na ko'ona tulisiion-Ku ngaanna Alaata'alang-Ku, ka' ngaanna kotana Alaata'alang-Ku Yerusalem u'uru men nalau nda'amari surugaa ringkat na Alaata'alang-Ku. Ka' uga' ngaan-Ku men u'uru bo tulison-Ku na ko'ona.\x * \xo 3:12 \xt Yes. 62:2; 65:15; Why. 21:2 \x* \p \v 13 Ime a men daa nongorongor upa men ia bantilkonmo Alus Molinas na jama'at, ia tio momorongori.” \s1 Potoo bona jama'at na Laodikia \sr 3:14-22 \p \v 14 Kasi tae-Na na ingku', “Bona malaa'ikat na jama'at na Laodikia alaka' tulis a koi kani'imari: \p Ni'imo a potoo men ringkat na Ko'ona men ngaanon i Amin, men malolo' na Alaata'ala ka' nompopo'inti'ikon i Ia, men kana', ka' men pimpu'uanna giigii' upa men ia sidakon Alaata'ala. \v 15 Inti'ion-Ku a giigii' limangmuu. Kuu tongko' mara'amu'. Porena kalu i kuu memel kabai mapanas! \v 16 Gause i kuu tongko' mara'amu', sianta memel kabai mapanas, mbaka' i kuu bo supa'konon-Ku. \v 17 Kuu mangaan taemuu se' i kuu kupangon biai', sianta men kosian na ko'omuu. Kasee sianta kuu inti'i se' i kuu marepa tuu', ka' bo kolingu' tuu' a tutuo'muu. Kuu talalais, mampisok ka' la'u-la'u, \v 18 mbaka' ururaniion-Ku kada' i kuu mingili mosoni na Ingku' men nisopu'mo kada' i kuu sida kupangon, ka' mingili pakean bubulak na Ingku' kada' i kuu sianta kampiile'an la'u-la'u men bo kakamaa', ka' uga' mingili pakuli'na mata bo pendelusi matamuu kada' i kuu sida poopiile'. \v 19 Mian men kolingu'-Ku, ia kororoion-Ku ka' sasalion-Ku. Mbali' iya'a bi tuu' a kaparasaya'anmuu. Sosoli ka' kadaraimo a gau'muu men ba'idek.\x * \xo 3:19 \xt Ams. 3:12; Ibr. 12:6 \x* \p \v 20 Piile'! Yaku' kumekerer na soopan ka' mentenggor omporon. Kalu too daa isian mian men mongorongor wurung-Ku ka' mongoloakikon omporon, Yaku' minsoop momootuungi i ia, ka' kumaan ruru-ruru' tii ia ka' i ia kumaan ruru-ruru' tii Yaku'. \p \v 21 Mian men daa momoko mungurungku'i kuasa men ba'idek i ia bo po'oruangon-Ku beebeel tii Yaku' na oruangan kobalaki'an-Ku, koi Yaku' nungurungku'imo kuasa men ba'idek ka' umoruang beebeel tia Tamang-Ku na oruangan kobalaki'an-Na. \p \v 22 Ime a men daa nongorongor upa men ia bantilkonmo Alus Molinas na jama'at, ia tio momorongori.” \c 4 \s1 Yohanes nimiile' Alaata'ala oru-oruang na oruangan kobalaki'an na surugaa \sr 4:1-11 \p \v 1 Noko daa iya'a, yaku' nimiile'mo soopanna surugaa nokobongkatian. Kasi nokamporongoran soosoodo a wurung koi men yaku' rongor mbaripian. Wurung iya'a norobu na ingku' koi laungna torompeet taena, “Pasawe' ro'omari kada' siso'konon-Ku na ko'oom a upa men bo sida ini'imari.” \v 2 Yaku' liuliu ia barios Alus Molinas. Kasi yaku' nimiile' isian sa'angu' oruangan kobalaki'an na surugaa, ia oruangi' Mian Sa'angu'.\x * \xo 4:2 \xt Yeh. 1:26-28; 10:1 \x* \v 3 Ka' mian men no'umoruang na oruangan kobalaki'an iya'a, kampiile'an dingkalapan malalas koi watu umangga' men ngaanon watu yaspis ka' memea' koi watu umangga' men ngaanon watu sardis. Oruangan iya'a, ia tikumi tandalo men kampiile'an dingkalapan malalas, koi watu umangga' men ngaanon watu zamrud. \v 4 Na tiku-tikumna oruangan kobalaki'an iya'a, ia tikumi ruampulo' ka' papaat oruangan kobalaki'an men sambanaan, men ia oruangi ruampulo' ka' papaat tanaas men nimisok pakean bubulak ka' nosongko' mosoni. \v 5 Na oruangan kobalaki'an men na tanga' iya'a, umuar a kilap men tamban kumokurung ka' isian panso pipitu' men tarang na aropna oruangan iya'a. Panso pipitu' iya'a a pipitu' Alusna Alaata'ala.\x * \xo 4:5 \xt Kel. 19:16; Yeh. 1:13; Za. 4:2; Why. 1:4; 8:5; 11:19; 16:18 \x* \v 6 Ka' na aropna oruangan iya'a, kampiile'an ayal molino koi kaca kristal men tamban linseengan. \p Tiku-tikumna oruangan kobalaki'an men na tanga' iya'a isian siinsiing papaat men burut tia mata na paraas aropna tia na paraas tokurungna.\x * \xo 4:6 \xt Yeh. 1:22 \x* \v 7 Siinsiing men olukon dudusna koi singa, men korua'na koi sapi' moro'one, men kotolu'na, ro'upna koi ro'upna mian, ka' men kopaatna koi sapu' tumpuna men laya-layang.\x * \xo 4:7 \xt Yeh. 1:5-10 \x* \v 8 Ka' papaat siinsiing iya'a, sanda'-sanda' laian nonoom. Na laina iya'a, paraas tiku-tikumna ka' na paraas lalomna, burut tia mata. Ilio malom siinsiing iya'a sianta otasna a mangananikon, \q1 “Molinas, molinas, molinas a Tumpu, Alaata'ala men kuasaan tuu'; \q2 men noko isianmo mbaripianpo ka' men isian koini'i ka' men bo taka.”\x * \xo 4:8 \xt Yes. 6:2-3; Yeh. 1:18; 10:12 \x* \p \v 9 Papaat siinsiing iya'a muntunde' tia nanian, ka' minsindua ka' basukuur na Ko'ona men no'umoruang na oruangan kobalaki'an iya'a ka' men tumuo' pataka sidutu. Tempo siinsiing iya'a muntunde' tia nanian, \v 10 ruampulo' ka' papaat tanaas iya'a, uga' nobanintuurmo ka' notumutuku' rumbuk tano' na arop-Na men no'umoruang na oruangan kobalaki'an iya'a, ka' monsoosa' i Ia men tumuo' pataka sidutu. Kasi i raaya'a nomokela songko'na mosoni na aropna oruangan kobalaki'an iya'a, poopoololo' nangaan taena, \q1 \v 11 “Oo Alaata'ala, Tumpumai! Kuu a men sida bo tunde'on ka' angga'ion ka' men kuasaan, \q2 gause i Kuu ninsidakonmo giigii' upa, ka' gause po'uus-Muu mbaka' giigii' iya'a isian ka' nisidakon.” \c 5 \s1 Kitap nilulun men nisegel ka' Anak Domba \sr 5:1-14 \p \v 1 Kasi yaku' nimiile' kitap nilulun na lima-Na uanan men no'umoruang na oruangan kobalaki'an iya'a. Kitap iya'a rua-ruambotakna buke' a tulisan, ka' nikampiti tia segel pipitu'.\x * \xo 5:1 \xt Yes. 29:11; Yeh. 2:9-10 \x* \v 2 Kasi yaku' nimiile' sa'angu' malaa'ikat men tingkai tuu' nengeleelo'kon men tamban lansoongan taena, “Ime a men daa sida bo panganui segel kani'i, ka' bo pangkambangi kitap nilulun kani'i?” \v 3 Kasee na surugaa kabai na tano' balaki' kabai se' na lalomna tano' sianta sa'angu'po mian men daa sida bo pangkambangi kitap nilulun iya'a ka' mambasa isiina. \v 4 Mbaka' yaku' nowirimo tuu', gause sianta mian men daa sida bo pangkambangi kitap nilulun iya'a ka' mambasa isiina. \p \v 5 Kasi norobu a sa'angu' tanaas iya'a na ingku' taena, “Alia wiri! Tuutuu'na, Singa na lipu' Yehuda, men lee' ni Daud nungurungku'imo musu-Na. Ia a men daa sida manganui pipitu' segelna ka' mangkambangi kitap nilulun iya'a.”\x * \xo 5:5 \xt Kej. 49:9; Yes. 11:1, 10 \x* \p \v 6 Kasi yaku' nimiile' sa'angu' Anak Domba kere-kerer karani' tanga'na oruangan kobalaki'an iya'a, ia tikumi papaat siinsiing ka' giigii' tanaas. Anak Domba iya'a koi se' nikoyo'mo, tandukan pipitu' ka' mataan pipitu'. Mata men pipitu' iya'a a pipitu' Alusna Alaata'ala men niposuu' na longkop tano' balaki'.\x * \xo 5:6 \xt Yes. 53:7; Za. 4:10 \x* \v 7 Kasi Anak Domba iya'a nogumensu' ka' nangalabot kitap nilulun iya'a na lima-Na uanan men no'umoruang na oruangan kobalaki'an iya'a. \v 8 Tempo i Ia nangalabot kitap nilulun iya'a, siinsiing papaat ka' tanaas ruampulo' ka' papaat nobanintuurmo ka' notumutuku' rumbuk tano' na aropna Anak Domba iya'a. Sanda-sanda' i raaya'a ninginton kecapi tia mangko' mosoni toro sa'angu'anna men buke' tia kamangian. Mangko' men ni'isii kamangian iya'a bookoi sambayangna mianna Alaata'ala.\x * \xo 5:8 \xt Mzm. 141:2 \x* \v 9 Ka' papaat siinsiing tia tanaas ruampulo' ka' papaat ira nangananikonmo sa'angu' nanian u'uru taena: \mi “Kuu a men daa sida bo pangalabot kitap nilulun iya'a ka' manganui segelna, gause i Kuu nipapateimo ka' tia rara'-Muu, mian men na sanda' bense', sanda' wurung, sanda' lee' ka' sanda' lipu' men isian na tano' balaki' kani'i Kuu ilimo bona Alaata'ala.\x * \xo 5:9 \xt Mzm. 33:3; 98:1; Yes. 42:10 \x* \v 10 Ka' i raaya'a men Kuu ilimo, Kuu sidakonmo sa'angu' batomundo'an men mianna tongko' imam men papalimangna Alaata'alanta, ka' i raaya'a bo mamarenta bookoi tomundo' na tano' balaki'.”\x * \xo 5:10 \xt Kel. 19:6; Why. 1:6 \x* \m \v 11 Kasi yaku' nimiile' ka' yaku' nongorongor soosoodo wurungna malaa'ikat men kobiai'na loloonan ka' uga' juta'an. Raaya'a nokumekerer nintikumi oruangan kobalaki'an iya'a ka' papaat siinsiing tia tanaas.\x * \xo 5:11 \xt Dan. 7:10 \x* \v 12 Ka' i raaya'a manani men tamban lansoongan taena, \mi “Anak Domba men nikoyo' iya'a a men daa sida bo pangalabot kuasa, kupang biai', pinginti'ian, ka' kakuatan. Ia a men daa sida bo angga'ion, popobalaki'on ka' tunde'on!” \m \v 13 Kasi yaku' nongorongor giigii' upa men tumuo' men na surugaa ka' men na tano' balaki' ka' men na lalomna tano', ka' men na tobui, wiwi'na norobu taena, \mi “Oo Alaata'ala men no'umoruang na wawona oruangan kobalaki'an ka' Anak Domba! Kuu a men tunde'on ka' angga'ion ka' popobalaki'on ka' men mungkuasai pataka sidutu!” \m \v 14 Mbaka' papaat siinsiing iya'a ninsimbatimo taena, “Amin!” Ka' tanaas iya'a nobanintuurmo ka' notumutuku' rumbuk tano' ka' nonsoosa'. \c 6 \s1 Konoomna segel men tumbe nilangkati \sr 6:1-17 \p \v 1 Mbaka' yaku' piile' Anak Domba iya'a nanganuimo segel men olukon na segel men pipitu' iya'a. Kasi yaku' nongorongor wurungna sa'angu' siinsiing men tonsoop papaat siinsiing iya'a norobu men tamban kumokurung taena, “Mai!” \v 2 Mbaka' yaku' piile' isian sa'angu' kuda bubulak. Mian men nangalakiti, ninginton pana' ka' i ia nitarai songko'na tomundo'. Kasi ia no'umuar koi mian men nungurungku'imo timbangna ka' mae' poopapate soosoodo mampari-pari mungurungku'i.\x * \xo 6:2 \xt Za. 1:8; 6:2-6 \x* \p \v 3 Ka' tempo Anak Domba iya'a nanganui segel men korua'na, yaku' nongorongor siinsiing men korua'na norobu taena, “Mai!” \v 4 Mbaka' no'umuarmo a sa'angu' kuda men sambanaan. Kuda iya'a memea' mandiirak ka' men nangalakiti nitarai kuasa bo pompopenta' pooka'amatan na tano' balaki' pataka ninsidakon mian poopapate ka' na ko'ona nitarai sa'angu' sinangkidi men balaki'. \p \v 5 Ka' tempo Anak Domba iya'a nanganui segel men kotolu'na, yaku' rongor siinsiing men kotolu'na norobu taena, “Mai!” Mbaka' yaku' piile' isian kuda mo'itom ka' mian men nangalakiti ninginton timbangan sa'angu'. \v 6 Ka' yaku' rongor koi se' isian wurung na tanga-tanga'na siinsiing papaat iya'a mangaan taena, “Sa'angu' liter gandum men pore, ilina koi tambona mian balimang sangilio, ka' tolu' liter jelai, uga' ilina koi tambona mian men balimang sangilio. Kasee alia mambaraba'i kau saitun tia ale'na anggur iya'a.” \p \v 7 Ka' sarataa Anak Domba iya'a nanganui segel men kopaatna, yaku' rongor siinsiing men kopaatna norobu taena, “Mai!” \v 8 Yaku' piile' isian sa'angu' kuda men mampelas a wuluna, ka' men nangalakiti, ngaanna i Kolapusan, ka' na komburi'na ia tuntuni dodongoanna mian lapus. Ka' i raaya'a nitarai kuasa bo mampapatei mian koi sangobosan na lalomna papaat obosan na tano' balaki' kani'i tia sinangkidi, pololuan, nggeo ka' tia ayop na tano' balaki' men mangkaan antok mamata'.\x * \xo 6:8 \xt Yeh. 14:21 \x* \p \v 9 Ka' tempo Anak Domba iya'a nanganui segel men kolima'na, yaku' piile' na intuna mesba isian santuo'na mian men nipapatei gause i raaya'a malolo' tuu' mengelelekon wurungna Alaata'ala. \v 10 Raaya'a mangkakaro' men tamban lansoongan taena, “Oo Tumpu men pungkuasai ka' molinas ka' men kana'! Dauga' koi upa a nau'na kasi i Kuu mungukumi mian men na tano' balaki' ka' mungukum i raaya'a gause nampapateimo i kai?” \v 11 Ka' na giigii' santuo' iya'a nitarai juba men bubulak, ka' nibantilkon se' i raaya'a tio mintimale titiu' pataka sampa a saa'na simbaya'na i raaya'a men balimang na Tumpu ka' utusna sa'angu' kaparasaya'an papateionna mian, koi i raaya'a nipapatei. \p \v 12 Kasi yaku' nimiile' Anak Domba iya'a nanganui segel men konoomna. Mbaka' nolili'onmo men dodoa tuu' ka' matana ilio no'itommo, somo koi toik mo'itom, ka' wulan nopemea'mo, somo koi rara'.\x * \xo 6:12 \xt Yes. 13:10; Yl. 2:10-31; 3:15; Mat. 24:29; Mrk. 13:24-25; Luk. 21:25; Why. 11:13; 16:18 \x* \v 13 Bitu'on na langit marandak na tano' balaki', koi woo'na kau ara men dauga' mamata' marandak puuronna mombuul men makorong.\x * \xo 6:13 \xt Yes. 34:4 \x* \v 14 Ka' langit nokumonsormo koi kitap nilulun ka' buu'na tia togong notonsaalmo na kekelaanna.\x * \xo 6:14 \xt Why. 16:20 \x* \v 15 Ka' giigii' tomundo' na tano' balaki' ka' mian moola' tia tanaasna surudadu ka' mian men kupangon tia giigii' mian men tongaan ka' giigii' ata' tia mian men sianta nipo'ata', ninsapitmo na lalomna leeng ka' na selengkakna watu.\x * \xo 6:15 \xt Yes. 2:19, 21 \x* \v 16 Raaya'a nomorobui buu'na ka' watu iya'a taena, “Bi koruntun mangkana'i i kai ka' sapitkon i kai dako' piile'on-Na men no'umoruang na oruangan kobalaki'an ka' kana'onna maso'na Anak Domba iya'a.\x * \xo 6:16 \xt Hos. 10:8; Luk. 23:30 \x* \v 17 Gause takamo a ilio kolayaon men komaso'anna Alaata'ala tia Anak Domba, ka' sianta sa'angu'po mian men daa mokotaan!”\x * \xo 6:17 \xt Yl. 2:11; Mat. 3:2 \x* \c 7 \s1 Sa'atu patompulo' ka' papaat loloon mianna Israel ia dagai Alaata'ala dako' silaka' \sr 7:1-8 \p \v 1 Sarataa noporus koiya'a, yaku' nimiile'mo malaa'ikat papaat nokumekerer na papaat timbang puusna tano' balaki'. Raaya'a mantaankon papaat salanna mombuul kada' sianta men mumbusai na katano'an, kabai se' na tobui ka' na kau.\x * \xo 7:1 \xt Yer. 49:36; Dan. 7:2; Za. 6:5 \x* \v 2 Kasi yaku' nimiile' sa'angu' malaa'ikat men sambanaan no'umuar na paraas bete'anna ilio. Ia nangawawa o'oosi men ia tombonoi Alaata'ala men tumuo', ka' i ia nengeleelo'kon tia wurung men boolak na malaa'ikat papaat men niposuu' bo pambaraba'i katano'an tia tobui \v 3 taena, “Amo'po baraba'ion a katano'an kabai tobui kabai kau, kalu i kai sianpo nongoosi mianna Alaata'ala na ngere'na i raaya'a koi oosna Alaata'alanta.”\x * \xo 7:3 \xt Yeh. 9:4, 6 \x* \p \v 4 Kasi nibantilkon na ingku' se' isian sa'atu patompulo' ka' papaat loloon mian, na sanda' bense' na lipu' Israel men ni'oosi tia oosna Alaata'ala na ngere'na i raaya'a. \q1 \v 5 Na bense' ni Yehuda sompulo' rua' loloon, \q1 Na bense' ni Ruben sompulo' rua' loloon, \q1 Na bense' ni Gad sompulo' rua' loloon, \q1 \v 6 Na bense' ni Asyer sompulo' rua' loloon, \q1 Na bense' ni Naftali sompulo' rua' loloon, \q1 Na bense' ni Manasye sompulo' rua' loloon, \q1 \v 7 Na bense' ni Simeon sompulo' rua' loloon, \q1 Na bense' ni Lewi sompulo' rua' loloon, \q1 Na bense' ni Isakhar sompulo' rua' loloon, \q1 \v 8 Na bense' ni Zebulon sompulo' rua' loloon, \q1 Na bense' ni Yusuf sompulo' rua' loloon, \q1 Na bense' ni Benyamin sompulo' rua' loloon. \s1 Mian men biai' tuu' tamban sianta pokoon saa'on \sr 7:9-17 \p \v 9 Noko daa koiya'a, yaku' nimiile'mo soosoodo mian na sanda' lipu', sanda' bense', sanda' lee' ka' sanda' wurung, men biai' tuu' tamban sian pokoon saa'on. Raaya'a nokumekerer na aropna oruangan kobalaki'an ka' na aropna Anak Domba. Raaya'a mimisok juba bubulak ka' minginton roonana kau. \v 10 Kasi tia wurung men bukuan, raaya'a mengeleelo'kon taena, \mi “Kita salamatkononna Alaata'ala men no'umoruang na oruangan kobalaki'an ka' Anak Domba!” \m \v 11 Ka' giigii' malaa'ikat poto kerer nintikumi oruangan kobalaki'an ka' uga' nintikumi tanaas tia siinsiing papaat iya'a. Malaa'ikat iya'a nobanintuurmo ka' notumutuku' rumbuk tano' na aropna oruangan kobalaki'an iya'a ka' nonsoosa' Alaata'ala, \v 12 poopoololo' nangaan, taena, \mi “Amin! Tunde' a Alaata'alanta men nipobalaki' ka' pinginti'ianan. Kita tio basukuur na Ko'ona ka' mangangga'i i Ia. Ia kuasaan ka' moonggor pataka sidutu. Amin!” \m \v 13 Kasi sa'angu' tanaas iya'a nimikirawar na ingku' taena, “Ime i raaya'a men nojuba bubulak ka' ringkat aana?” \p \v 14 Yaku' simbati taengku', “Tongko' i Kuu a men daa ninginti'i.” \p Liuliu ia norobu na ingku' taena, “Raaya'amo kani'i a mian men daa ningiliumo repaan men dodoa tuu', ka' i raaya'a nantatapimo jubana na rara'na Anak Domba pataka nosida bubulak.\x * \xo 7:14 \xt Dan. 12:1; Mat. 24:21; Mrk. 13:19 \x* \v 15 Ya'a mbali' i raaya'a kumekerer na aropna oruangan kobalaki'an na Alaata'ala ka' monsoosa' i Ia ilio malom na Laigan-Na. Ka' i Ia men no'umoruang na oruangan kobalaki'an iya'a bo dumodongo ka' montondong i raaya'a. \v 16 Raaya'a sianmo munsuri mololu tia moro'u, ka' uga' sianmo munsuri pengkar,\x * \xo 7:16 \xt Yes. 49:10 \x* \v 17 gause Anak Domba men na tanga-tanga'na oruangan kobalaki'an iya'a, bo montondong ka' mantandan i raaya'a mae' na matana weer men mantarai tutuo' men pore. Ka' Alaata'ala bo mansapui lolu'na i raaya'a.”\x * \xo 7:17 \xt Mzm. 23:1-2; Yes. 25:8; 49:10; Yeh. 34:23 \x* \c 8 \s1 Segel men kopitu'na nilangkati \sr 8:1-5 \p \v 1 Sarataa Anak Domba iya'a nanganui segel men kopitu'na, mbaka' na surugaa sianmo isian wurung men nokamporongoran toro sambande' jaam a nau'na. \v 2 Kasi yaku' nimiile' pipitu' malaa'ikat men nokumekerer na aropna Alaata'ala. Malaa'ikat iya'a nitarai torompeet pipitu'. \p \v 3 Kasi notaka a sa'angu' malaa'ikat men sambanaan mae' nokumekerer karani' mesba. Malaa'ikat iya'a ninginton tunuan kamangian men mosoni, ka' i ia nitarai biai' kamangian bo rookononna singka-singkat tia sambayangna giigii' mianna Alaata'ala na wawona mesba mosoni men na aropna oruangan kobalaki'an iya'a.\x * \xo 8:3 \xt Kel. 30:1, 3; Am. 9:1 \x* \v 4 Kasi nasawe' a tibukna kamangian men na limana malaa'ikat singka-singkat tia sambayangna mianna Alaata'ala iya'a waara'a na aropna Alaata'ala. \v 5 Kasi malaa'ikat iya'a nangala tunuan kamangian iya'a, ka' ningisii apu men ni'ala na mesba ka' nambalo'kon na tano' balaki'. Mbaka' nogolosa'onmo tilolo' kilap ka' lili'.\x * \xo 8:5 \xt Kel. 19:16; Im. 16:12; Yeh. 10:2; Why. 11:19; 16:18 \x* \s1 Nunduupan papaat torompeet \sr 8:6-13 \p \v 6 Sarataa koiya'a, pipitu' malaa'ikat men nompoo'inton torompeet iya'a nobatoropotmo munduup torompeetna. \p \v 7 Kasi malaa'ikat men tumbe iya'a nunduup torompeetna, mbaka' notakamo a usan ees, ka' apu bauran rara'. Giigii' iya'a nituong na tano' balaki', mbaka' sangobosan na lalomna tolu' obosan tano' balaki' nokotunumo, ka' sangobosan na lalomna tolu' obosan kau ka' uga' giigii' rakut malalas kabus nokotunu.\x * \xo 8:7 \xt Kel. 9:23-25; Yeh. 38:22 \x* \p \v 8 Kasi malaa'ikat men korua'na nunduup torompeetna, mbaka' no'isianmo upa men balaki' tuu' koi buu'na piile'on kasee leap nitibarkon na tobui. Ka' sangobosan na lalomna tolu' obosan tobui, nosidamo rara'. \v 9 Mbaka' nopatemo a sangobosan na lalomna tolu' obosan giigii' men tumuo' na lalomna tobui, ka' koi sangobosan kapal na lalomna tolu' obosan kapal kabus notompu. \p \v 10 Kasi malaa'ikat men kotolu'na nunduup torompeetna, mbaka' nandawo'mo a sa'angu' bitu'on balaki' men tarang koi tingkar. Bitu'on iya'a nungutun koi sangobosan na lalomna tolu' obosan weerkauna tia matana weer.\x * \xo 8:10 \xt Yes. 14:12 \x* \v 11 Ngaanna bitu'on iya'a, “Mapakat.” Mbaka' sangobosan na lalomna tolu' obosan weer napakatmo ka' biai' a mian men nolapus gause ninginum weer men mapakat iya'a.\x * \xo 8:11 \xt Yer. 9:15 \x* \p \v 12 Kasi malaa'ikat men kopaatna nunduup torompeetna. Mbaka' koi sangobosan na lalomna tolu' obosan matana ilio liuliu kinobaraba'ian ka' nosida pintung. Koiya'a uga' koi sangobosan na lalomna tolu' obosan wulan tia bitu'on kinobaraba'ian ka' nosida pintung pataka sangobosan na lalomna tolu' obosan ilio sianmo noruar, ka' sangobosan na lalomna tolu' obosan malom sianta wulan tia bitu'on.\x * \xo 8:12 \xt Yes. 13:10; Yeh. 32:7; Yl. 2:10, 31; 3:15 \x* \p \v 13 Kasi yaku' nontoa'i isian sapu' koi tumpuna laya-layang alayo' tuu' na lealaa, ka' yaku' rongor sapu' iya'a morobu taena, “Silaka'! Silaka'! Silaka'mo a mian men isian na tano' balaki' kalu malaa'ikat totolu' men sambanaan munduupmo torompeetna.” \c 9 \s1 Torompeet men kolima'na \sr 9:1-12 \p \v 1 Kasi malaa'ikat men kolima'na nunduup torompeetna, ka' yaku' nimiile' sa'angu' bitu'on na langit nandawo' na tano' balaki'. Bitu'on iya'a nitarai kuncina soopanna pakom. \v 2 Mbaka' ia bongkatimo a soopanna pakom iya'a, kasi no'umuar a tibuk men matabo' tuu' koi tibukna mian poosuap pataka nopintung a ilio tia lealaa ia gau'kon tibuk men umuar na pakom iya'a.\x * \xo 9:2 \xt Kej. 19:28 \x* \v 3 Na tibuk iya'a, umuar a katumbang biai' malau na tano' balaki' ka' i raaya'a nitarai kuasa men koi kuasana beua' na tano' balaki'.\x * \xo 9:3 \xt Kel. 10:12-15 \x* \v 4 Ka' i raaya'a nipotoo se' sian sida mambaraba'i rakut kabai aso-asok kabai kau men na tano' balaki'. Men sida tongko' mampapolosi mian men sianta isian oosna Alaata'ala na ngere'na.\x * \xo 9:4 \xt Yeh. 9:4 \x* \v 5 Raaya'a nipoturang taasi' bo pampapatei mian, kasee tongko' bo pampapolosi mian koi lima' bitu'on a nau'na. Polosna men surion iya'a koi polosna betoonna beua'. \v 6 Na lalomna lima' bitu'on iya'a, mian mampari-pari kada' bi lapus, kasee sianta. Raaya'a mo'uus lapus, kasee kolapusan mingoloa na ko'ona i raaya'a.\x * \xo 9:6 \xt Ayb. 3:21; Yer. 8:3 \x* \p \v 7 Wakana katumbang iya'a, koi kuda men nitoropoti bo mae' poopapate. Na takala'na i raaya'a isian upa men koi songko' mosoni ka' ro'upna koi ro'upna mian.\x * \xo 9:7 \xt Yl. 2:4 \x* \v 8 Wuukna i raaya'a alayo' koi wuukna wiwine ka' wese'na koi wese'na singa.\x * \xo 9:8 \xt Yl. 1:6 \x* \v 9 Sara'anna i raaya'a koi pakean besi, ka' laungna laina koi gelegumba'na roda men daatonna kuda tempo poopapate.\x * \xo 9:9 \xt Yl. 2:5 \x* \v 10 Wolo'na i raaya'a betoan koi wolo'na beua', ka' na wolo'na iya'a isian moso'na bo pampapolosina mian koi lima' bitu'on a nau'na. \v 11 Raaya'a isian tomundo'na men mamarenta i raaya'a. Iamo a malaa'ikatna pakom. Ngaanna kalu na wurung Ibrani i Abadon ka' na wurung Yunani i Apolion, men aratina pambaraba'i. \v 12 Balaa' men tumbena daa noporusmo, kasee dauga' rurua' balaa' men bo tumaka. \s1 Torompeet men konomna \sr 9:13-21 \p \v 13 Kasi malaa'ikat men konoomna nunduup torompeetna ka' yaku' rongor isian wurung no'umuar na papaat susuna mesba mosoni men isian na aropna Alaata'ala.\x * \xo 9:13 \xt Kel. 30:1-3 \x* \v 14 Wurung iya'a mambantilkon malaa'ikat men konoomna taena, “Patalai a papaat malaa'ikat men tootoongkon na karani' weerkauna Efrat men balaki' iya'a.” \v 15 Mbaka' nipatalaimo a malaa'ikat papaat iya'a men nitoropotimo bo pampapatei sangobosan na lalomna tolu' obosan mian men isian na tano' balaki' na jaam, ilio, bitu'on ka' taun men nipoko patukokonmo. \v 16 Nitundunkon na ingku' se' saa'na surudadu men nangalakiti kuda iya'a rua'atu juta. \v 17 Ka' na simpalaalung, yaku' nimiile' kuda men biai' ka' mian men nangalakiti kuda iya'a nobokukum besi men memea' koi apu, malalas koi watu nilam, ka' mosongi koi balerang. Takala'na giigii' kuda iya'a koi takala'na singa, ka' na nganga'na umuar a apu, tibuk ka' balerang. \v 18 Koi sangobosan na lalomna tolu' obosan mian kabus nolapus ia papatei koi tolu' kaliangan balaa' kani'i: apu, tibuk, ka' balerang men umuar na nganga'na giigii' kuda iya'a. \v 19 Kuda men biai' iya'a isian kuasana na nganga'na ka' na wolo'na. Wolo'na takala'an koi ule, ka' tia takala'na men isian na wolo'na iya'a, raaya'a sida mampapolosi mian. \p \v 20 Kasee kalu tarana mian men sianta nolapuskon balaa' iya'a bude' monsosoli ka' mangkadarai gau'na men ba'idek. Raaya'a sian modoa mangkanggi diim ka' patung men mosoni, salaka', kulaluk, watu, ka' kau men giigii' iya'a sianta poopiile' ka' sianta poorongor kabai se' rumae'.\x * \xo 9:20 \xt Mzm. 115:4-7; Mzm. 135:15-17; Dan. 5:23 \x* \v 21 Raaya'a sianta mo'uus monsosoli ka' mangkadarai gau'na men ba'idek, men mampapatei mian, baduuduup, mogora', ka' mamangan. \c 10 \s1 Malaa'ikat ninginton kitap nilulun itiu' men nokokambangian \sr 10:1-11 \p \v 1 Kasi yaku' nimiile' sa'angu' malaa'ikat sambanaan men moonggor nda'amari surugaa. Ia nolintuum antong, ka' na takala'na isian tandalo. Ro'upna dingkalapan koi matana ilio, ka' saratna koi orii' see leap. \v 2 Na limana ninginton kitap nilulun itiu' men nokokambangian mbali' tulisanna kampiile'an. Saratna uanan peepee' na tobui ka' kauri'na na katano'an. \v 3 Kasi i ia norobu men bukuan tuu' koi porobuna singa. Noko daa malaa'ikat iya'a norobu, nokamporongoranmo a kokurung piripitu'. \v 4 Noko daa nokamporongoran a laungna kokurung piripitu' iya'a, yaku' mo'uus muntulis, kasee yaku' rongor isian wurung nda'amari surugaa nambantilkon taena, “Popowuni a upa men ia ngaan kokurung piripitu' iya'a ka' alia i koo muntulis.” \p \v 5 Kasi malaa'ikat men yaku' piile' nimpee' na tobui ka' na katano'an iya'a nengeleengket limana uanan waara'a patuk langit.\x * \xo 10:5 \xt Kel. 20:11; Ul. 32:40; Dan. 12:7; Am. 3:7 \x* \v 6 Ia basumpa' mangaan ngaanna Alaata'ala men tumuo' pataka sidutu, men ninsidakon langit tia tano' balaki' ka' giigii' isiina, ka' tobui tia giigii', taena, “Tempona sianmo sida tolimba' soosoodo! \v 7 Kalu malaa'ikat men kopitu'na munduupmo torompeetna, mbaka' Alaata'ala bo mingilimangmo sagia-Na men mawuni, koi men ia poko tundunkonmo nabii men papalimang-Na.” \p \v 8 Kasi wurung men yaku' rongor nda'amari surugaa norobu na ingku' taena, “Rae', ala a kitap nilulun men nokokambangian iya'a na limana malaa'ikat men nimpee' na tobui ka' na katano'an.”\x * \xo 10:8 \xt Yeh. 2:8–3:3 \x* \p \v 9 Mbaka' yaku' nomae'mo na malaa'ikat iya'a ka' nama'ase' kada' rookononna a kitap nilulun iya'a na ingku'. Taena malaa'ikat iya'a na ingku', “Ala ini'i ka' kaan. Na lalomna kompoong ia bo sida mapakat, kasee na nganga'am ia ma'asing koi gurana wani'.” \p \v 10 Kasi yaku' ala a kitap nilulun na limana malaa'ikat iya'a ka' nikaan. Na nganga'ku nanamna ma'asing koi gurana wani', kasee sarataa na lalomnamo kompongku ia sidamo napakat. \v 11 Kasi malaa'ikat iya'a nomosuu' i yaku' taena, “Lelekon soosoodo a sagiana Alaata'ala bona mian na giigii' lipu', giigii' lee', giigii' wurung, ka' na giigii' tomundo'.” \c 11 \s1 Mian rurua' men mompopo'inti'ikon Alaata'ala \sr 11:1-14 \p \v 1 Noko daa iya'a, yaku' nitaraimo kau sangkolong men dudusna koi tokon susukat, ka' niposuu' taena, “Rae' sukat a Laiganna Alaata'ala tia mesba ka' saa' se' pipii a kobiai'na mian men bakitumpu na lalomna.\x * \xo 11:1 \xt Yeh. 40:3; Za. 2:1-2 \x* \v 2 Kasee alia munsukat tolodona men patuk liwana Laiganna Alaata'ala iya'a, gause paraas iya'a nirookonmo bona mian na lipu' sambana men sianta mamarasaya Tumpu. Raaya'a bo mantanaasi kota men molinas iya'a koi patompulo' ka' rurua' bitu'on a nau'na.\x * \xo 11:2 \xt Luk. 21:24 \x* \v 3 Ka' yaku' bo momosuu' mian rurua' men mompopo'inti'ikon i Yaku' men mopakean kasiongo'an, kada' mengelelekon sagiana Alaata'ala koi sololoon rua' atu nomompulo' ilio.” \p \v 4 Mian rurua' men mompopo'inti'ikon i Yaku' iya'a a ruangkau saitun ka' rua' saratna sulaan boloak men isian na aropna Tumpu men mungkuasai tano' balaki'.\x * \xo 11:4 \xt Za. 4:3; 11:14 \x* \v 5 Kalu isian mian men mansagia mingilimang men ba'idek na ko'ona i raaya'a, mbaka' na nganga'na i raaya'a bo umuar a apu men mompopokale giigii' mian men maso'kon i raaya'a. Koiya'a a pampapateina giigii' mian men mansagia mampapolosi i raaya'a. \v 6 Raaya'a kuasaan mantaankon langit kada' sianta mantakakon usan na tempo i raaya'a mengelelekon sagiana Alaata'ala. Raaya'a uga' kuasaan mombolii weer sida rara', ka' mantakakon biai' kaliangan balaa' na tano' balaki' na sanda' tempo koi men ko'uusna i raaya'a.\x * \xo 11:6 \xt Kel. 7:17-19; 1Sam. 4:8; 1Raj. 17:1 \x* \p \v 7 Ka' kalu i raaya'a daamo nengelelekon sagiana Alaata'ala, ayop men umuar na pakom bo mangalawui i raaya'a, mungurungku'i ka' i raaya'a bo papateionna ayop iya'a.\x * \xo 11:7 \xt Dan. 7:7, 21; Why. 13:5-7; 17:8 \x* \v 8 Biibiina mian rurua' men nompopo'inti'ikon Alaata'ala bo tongkela na salanoa' na kota balaki' men nansaliipkonan Tumpuna i raaya'a mbaripian. Ngaanna kota iya'a nitimbaani'kon Sodom kabai se' Mesir.\x * \xo 11:8 \xt Yes. 1:9-10 \x* \v 9 Mian na giigii' lipu', giigii' bense', giigii' wurung, ka' giigii' lee' bo mimiile' biibiina i raaya'a koi tolungilio ka' sambande', ka' giigii' mian iya'a sianta momoturang biibii iya'a tanomon. \v 10 Giigii' mian men dumodongo na tano' balaki' munsurikon beles gause rurua' nabii iya'a men nantakakon repaan na mian biai' na tano' balaki' daa nolapusmo. Raaya'a barame ka' poopakatui tambo. \p \v 11 Sarataa tolungilio ka' sambande', Alaata'ala nomotuo'imo i raaya'a soosoodo. Raaya'a nokumekerermo, ka' giigii' mian men nimiile' i raaya'a, nolayaonmo tuu'.\x * \xo 11:11 \xt Yes. 37:10 \x* \v 12 Kasi rurua' nabii iya'a nongorongor wurung men boolak nda'amari surugaa nengeleelo' i raaya'a taena, “Mai, pasawe' ro'omari!” Kasi i raaya'a nasawe' waara'a na surugaa ia tuum antong, piipiile' mian men maso'kon i raaya'a.\x * \xo 11:12 \xt 2Raj. 2:11 \x* \p \v 13 Mbaka' na tempo iya'a nolili'onmo men dodoa tuu', ka' koi sangobosan na lalomna sompulo' obos kota iya'a kobaraba'ian, ka' pitu' loloon mian a nolapus. Mian men sambana nolayaonmo tuu', kasi i raaya'a nuntunde' Alaata'ala men na surugaa.\x * \xo 11:13 \xt Why. 6:12; 16:18 \x* \p \v 14 Balaa' men korua'na noporusmo, kasee piile', balaa' men kotolu'na tuntu-tuntunmo. \s1 Torompeet men kopitu'na \sr 11:15-19 \p \v 15 Kasi malaa'ikat men kopitu'na nunduup torompeetna, mbaka' nokamporongoranmo a wurung men boolak tuu' na surugaa mangaan taena, \q1 “Kuasa bo mamarenta dunia, koini'i intonionna Tumpu Alaata'alanta ka' Tomundo' Pansalamatkon men Ia toonkon. \q1 Alaata'ala bo mamarenta pataka sidutu.”\x * \xo 11:15 \xt Kel. 15:18; Dan. 2:44; 7:14, 27 \x* \p \v 16 Mbaka' ruampulo' ka' papaat tanaas men nongoruangi oruangan kobalaki'anna i raaya'a na aropna Alaata'ala, nobanintuurmo ka' notumutuku' rumbuk tano' ka' nonsoosa' Alaata'ala. \v 17 Raaya'a mangaan taena, \q1 “Kai basukuur na Ko'omuu Tumpu Alaata'ala, men kuasaan tuu', men isian koini'i ka' men noko isianmo mbaripianpo, \q1 gause i Kuu nangalabotmo kuasa-Muu men balaki' ka' nuntumbeimo mamarenta bookoi tomundo'. \q1 \v 18 Giigii' mian men sianta mamarasaya Tumpu mimuruk, \q1 kasee koini'i temponamo i Kuu mimpipiile'kon maso'-Muu, \q1 ka' temponamo i Kuu mungukumi mian lapus. \q1 Temponamo i Kuu mantarai tambo na papalimang-Muu, nabii-Muu, \q1 ka' na giigii' mian-Muu men parasaya na Ko'omuu, moola' tia men morio'. \q1 Ni'imo a tempona pinsilaka'ian mian men mambaraba'i tano' balaki'.”\x * \xo 11:18 \xt Mzm. 2:5; 110:5; 115:13 \x* \p \v 19 Mbaka' nokobongkatianmo a Laiganna Alaata'ala men na surugaa, ka' nokampiile'anmo a Peti Pootoonan men isian na lalomna. Kasi nokilapon men pokanta-kantang ka' golosa' men tamban gumelepet ka' lili' tia usan ees men dodoa tuu'.\x * \xo 11:19 \xt Why. 8:5; 16:18, 21 \x* \c 12 \s1 Wiwine tia naga \sr 12:1-6 \p \v 1 Mbaka' nokampiile'anmo na langit a sa'angu' oosan kosamba' tuu'. Isian sa'angu' wiwine nolintuum matana ilio ka' na intuna saratna isian wulan. Na takala'na isian songko' men isian bitu'on sompulo' rua'. \v 2 Wiwine iya'a mampaiwawa, ka' gause takamo tempona mindompu', mbaka' i ia mangkakaro' kapolosan. \p \v 3 Kasi nokampiile'an soosoodo na langit a oosan kosamba'. Isian sa'angu' naga memea' balaki' tuu', takala'an pipitu' ka' tandukan sompulo'. Na sanda' takala'na isian songko'na tomundo'.\x * \xo 12:3 \xt Dan. 7:7 \x* \v 4 Wolo'na naga iya'a nandaat sangobosan na lalomna tolu' obosan bitu'on men isian na langit ka' ia tuong na tano' balaki'. \p Naga iya'a nokumekerer na aropna wiwine men boomo mindompu' mempeperai anak men pindompu'kononna bo pulononna.\x * \xo 12:4 \xt Dan. 8:10 \x* \v 5 Mbaka' wiwine iya'a nimindompu'konmo sa'angu' anak moro'one men bo mamarenta giigii' lipu' tia noa mapanas. Kasee ola-olan anak iya'a nirampasi na sinana ka' nitetende'kon waara'a na Alaata'ala na oruangan kobalaki'an-Na.\x * \xo 12:5 \xt Mzm. 2:9; Yes. 66:7 \x* \v 6 Wiwine iya'a namareremo na tano' maleas, na dodongoan men ia poko toropotikonmo Tumpu bo ko'ona. Na dodongoan iya'a ia nitotobo' koi sololoon rua' atu nomompulo' ilio a nau'na. \s1 Naga nirungku'i \sr 12:7-9 \p \v 7 Mbaka' nosidamo a poopapatean na surugaa. Mikhael tulungionna malaa'ikatna poopapate pootimbangi tia naga, ka' naga' uga' tulungionna malaa'ikatna.\x * \xo 12:7 \xt Dan. 10:13, 21; 12:1; Yud. 9 \x* \v 8 Kasee naga tia malaa'ikatna iya'a norungku', pataka i raaya'a sianmo nipatalai dumodongo na surugaa. \v 9 Naga balaki' iya'a nibalo'konmo na tano' balaki' singka-singkat tia giigii' malaa'ikatna. Iamo a ule men mbaripianpo, men ngaanon Ibiliis kabai se' i Satan, men nansala'kon salanna giigii' mian na dunia.\x * \xo 12:9 \xt Kej. 3:1; Luk. 10:18 \x* \s1 Nanian puntunde' \sr 12:10-12 \p \v 10 Kasi yaku' nongorongor wurung boolak na surugaa nangaan taena, \q1 “Koini'i takamo a tempona Alaata'ala mansalamatkon mian-Na. Koini'i takamo a tempona Alaata'ala mamarenta tia kuasa-Na. Koini'i takamo a tempona Tomundo' Pansalamatkon men nitoonkon mimpipiile'kon kuasa-Na, \q1 gause i ia men mangarait utusta sa'angu' kaparasaya'an na aropna Alaata'ala ilio malom, daa ni'uarkonmo na surugaa.\x * \xo 12:10 \xt Ayb. 1:9-11; Za. 3:1 \x* \q1 \v 11 Utu-utusta men parasaya iya'a nungurungku'imo i ia tia rara'na Anak Domba iya'a, ka' tia lele kana' men ringkat na Alaata'ala men ia lelekon i raaya'a. \q1 Raaya'a maloos a noana mongorookon wakana pataka lapus. \q1 \v 12 Mbali' iya'a, bi kambelesan a surugaa tia giigii' men dumodongo na lalomna! \q1 Kasee silaka' a tano' balaki' tia tobui, gause Ibiliis nalaumo na ko'omuu tia maso'na men dodoa tuu', gause ia inti'i sianmo manau' a pungkuasaianna mian.” \s1 Naga nontorap wiwine men nondodongokon anak moro'one \sr 12:13-18 \p \v 13 Sarataa naga iya'a ninginti'i se' i ia nibalo'konmo na tano' balaki', ia nontorapmo wiwine men nondodongokon anak moro'one iya'a. \v 14 Kasee wiwine iya'a nitaraimo rurua' lai koi laina sapu' tumpuna men moola', kada' i ia sida lumayang na dodongoanna men nitoropoti na tano' maleas men bo pontotobo'an i ia koi tolu' taun sambande' kada' oloa na dodongoanna naga iya'a.\x * \xo 12:14 \xt Dan. 7:25; 12:7 \x* \v 15 Kasi naga iya'a nunsupa'kon weer biai' na nganga'na patuk wiwine iya'a kada' bi pa'anus. \v 16 Kasee tano' balaki' nuntulungmo wiwine iya'a. Ia nombongkati nganga'na ka' numulon weer men ia supa'kon naga iya'a. \v 17 Mbaka' naga iya'a nomaso'konmo tuu' wiwine iya'a, pataka ia nomae'mo mansarak montorap lee'na wiwine iya'a men sambana men malolo' na posuu'na Alaata'ala, ka' men mompotuutuu' i Yesus. \v 18 Kasi naga iya'a nokumekerer na soripi'na tobui. \c 13 \s1 Ayop men no'umuar na tobui \sr 13:1-10 \p \v 1 Kasi yaku' nimiile' sa'angu' ayop no'umuar na tobui. Ayop iya'a tandukan sompulo' ka' takala'an pipitu'. Na sanda' tandukna isian songko'na tomundo', ka' na sanda' takala'na nitulisii wurung men mingiroki Alaata'ala.\x * \xo 13:1 \xt Dan. 7:3; Why. 17:3, 7-12 \x* \v 2 Ayop men yaku' piile' iya'a, dudusna koi sasa' kasee balaki', saratna koi saratna beruang, nganga'na koi nganga'na singa. Kasi ayop iya'a ia tarai naga kakuatan ka' kuasa men balaki' kada' sida mamarenta.\x * \xo 13:2 \xt Dan. 7:4-6 \x* \v 3 Sa'angu' takala' na pipitu' takala'na ayop iya'a yaku' piile' koi se' isian bela men minsilaka'i tutuo'na, kasee bela iya'a na'anumo. Mian na longkop tano' balaki' kodaawankon ayop iya'a ka' nongololo'. \v 4 Ka' i raaya'a monsoosa' naga iya'a, gause naga iya'a nantarai kuasa na ayop men no'umuar na tobui iya'a. Ka' i raaya'a monsoosa' uga' ayop iya'a. Raaya'a mangaan taena, “Sianta men koi ayop kani'i! Ka' sianta men momoko mintimbangi i ia.” \p \v 5 Ayop iya'a nipatalai munguwurungkon wurung men mintidaa-daa ka' mingiroki Alaata'ala. Ia nipatalai mamarenta patompulo' ka' rurua' bitu'on a nau'na.\x * \xo 13:5 \xt Dan. 7:8, 25; 11:36 \x* \v 6 Kasi ia ningiroki Alaata'ala, ningiroki ngaanna Alaata'ala ka' dodongoanna Alaata'ala ka' giigii' men dumodongo na surugaa. \v 7 Ia nipatalai uga' mintimbangi mianna Alaata'ala ka' mungurungku'i i raaya'a. Ka' i ia nitarai kuasa bona giigii' bense', giigii' lipu', giigii' wurung ka' giigii' lee'.\x * \xo 13:7 \xt Dan. 7:21 \x* \v 8 Ka' giigii' mian men dumodongo na tano' balaki' bo monsoosa' ayop iya'a. Men sian tinonsoop monsoosa' i ia, tongko' mian men ngaanna tinonsoopmo na kitap nuntulisan ngaanna mian men nantausi tutuo' men pore na Alaata'ala koo'po tia dunia kani'i nisidakon. Kitap iya'a tombonoionna Anak Domba men nentempoi nikoyo'.\x * \xo 13:8 \xt Mzm. 69:29 \x* \p \v 9 Mbaka' porongori a tundunan kani'imari: \v 10 Mianna Alaata'ala men nipatukokon bo rakopon, ia bo rakopon. Mianna Alaata'ala men nipatukokon bo papateion tia sinangkidi, ia tio papateion tia sinangkidi. \p Mbali' iya'a mianna Alaata'ala tio mokotaan ka' malolo' na Ko'ona.\x * \xo 13:10 \xt Yer. 15:2; 43:11 \x* \s1 Ayop men no'umuar na tano' \sr 13:11-18 \p \v 11 Ka' yaku' nimiile' ayop men sambanaan no'umuar na tano'. Ayop iya'a tandukan rurua' koi tandukna anakna domba, ka' porobuna koi porobuna naga. \v 12 Ayop men no'umuar na tano' iya'a kuasaan balaki' men mimpu'u na ayop men no'umuar na tobui. Kuasa men balaki' iya'a ia pake na aropna ayop men no'umuar na tobui. Ayop men kuasaan balaki' iya'a namakisaa giigii' mian na tano' balaki' kada' monsoosa' ayop men no'umuar na tobui, men mbaripian belaon dodoa see daa na'anumo. \v 13 Ayop men no'umuar na tano' iya'a nangawawau upa kosamba' tuu'. Na aropna giigii' mian, ia namalaukon apu na langit ra'amari na tano' balaki'. \v 14 Ka' giigii' mian men tumuo' na tano' balaki' ia akalimo tia wawau kosamba' men sidaonna wawauon na aropna ayop men no'umuar na tobui iya'a. Ka' i ia momosuu' mian men dumodongo na tano' balaki' kada' i raaya'a momokerer patung bo pangangga'i ayop men nibelai tia sinangkidi kasee men daa dauga' tumuo'. \v 15 Ayop men no'umuar na tano' iya'a nipatalai mantarai noa na patung iya'a, pataka patung iya'a minsida morobu ka' mampapatei giigii' mian men sianta mo'uus mangkanggi i ia. \v 16 Ka' ayop men no'umuar na tano' iya'a nanggau'kon mbali' giigii' mian moola' ka' morio', kupangon ka' talalais, ata' ka' mian men sian nipo'ata' ia pakisaa ni'oosi na limana uanan kabai na ngere'na i raaya'a. \v 17 Sianta sa'angu'po mian sida mingili kabai se' mambalukkon upa-upa kalu i ia sianta montombonoi oos iya'a, men ngaanna ayop iya'a suungna, kabai angka men mangaankon ngaan iya'a. \p \v 18 Men tukokonon tuu' kani'i kada' mian pinginti'ianan. Mian men pinginti'ianan, ia sida mansaa' angkana ayop iya'a, gause saa'na angka iya'a a ngaanna sa'angu' mian. Angkana nomo'atu nomompulo' ka' nonoom (666). \c 14 \s1 Anak Domba ka' mian men nisalamatkon \sr 14:1-5 \p \v 1 Tuntunna yaku' nimiile' Anak Domba nokumekerer na buu'na Sion ruru-ruru' tia mian sa'atu patompulo' ka' papaat loloon. Na ngere'na i raaya'a nitulisii ngaanna Anak Domba ka' ngaanna Tama-Na.\x * \xo 14:1 \xt Yeh. 9:4; Why. 7:3 \x* \v 2 Kasi yaku' nongorongor wurung nda'amari langit men koi rimbausna bokol ka' koi kokurung men dodoa. Ka' wurung men yaku' roongor iya'a koi laungna kecapi men poguaskononna mian. \v 3 Mian men sa'atu patompulo' ka' papaat loloon iya'a mangananikon sa'angu' nanian u'uru na aropna oruangan kobalaki'an ka' na aropna papaat siinsiing ka' tanaas. Nanian iya'a sianta sa'angu'po mian men minsida mansara-sarak mangananikon, saliwakon sa'atu patompulo' ka' papaat loloon mian na tano' balaki' men ia salamatkonmo Alaata'ala.\x * \xo 14:3 \xt Zef. 3:13 \x* \v 4 Raaya'a mian men sian nolima-limang ba'idek tia wiwine, gause i raaya'a sianpo nosa'angu' tokolan tia wiwine. Raaya'a mongololo' mau mbaana a rae'anna Anak Domba iya'a. Raaya'amo a men nitololoki na giigii' mian na tano' balaki' bookoi kurbaan men tumbena tuu' bona Alaata'ala ka' bona Anak Domba. \v 5 Raaya'a sian nunguwurungkon men borek ka' sian ningilimang men ba'idek. \s1 Mambantilkon pungukumian \sr 14:6-13 \p \v 6 Kasi yaku' nimiile' sa'angu' malaa'ikat men sambanaan laya-layang na lealaa. Malaa'ikat iya'a nangawawa Lele Pore men pataka sidutu bo lelekonon na mian men isian na tano' balaki', bona giigii' lipu', giigii' bense', giigii' wurung, ka' giigii' lee'. \v 7 Ka' i ia nangkakaro'kon taena, “Angga'i a Alaata'ala ka' tunde' i Ia, gause takamo a tempo pungukumian-Na. Soosa' i Ia men ninsidakon tano' balaki' tia langit, tobui ka' matana weer!” \p \v 8 Kasi no'umuar soosoodo a malaa'ikat men korua'na nuntuntuni malaa'ikat men tumbena ka' nangkakaro'kon taena, “Kabus! Nokobaraba'ian a kota Babel men balaki' iya'a! Koikoi Babel nantarai giigii' lipu' na dunia minginum anggur kolio' men minsidakon giigii' lipu' mongololoikon pisuuna men ka'idekna Tumpu.”\x * \xo 14:8 \xt Yes. 21:9; Yer. 51:8; Why. 18:2 \x* \p \v 9 Kasi no'umuar soosoodo a malaa'ikat men kotolu'na nuntuntuni malaa'ikat rurua' men tumbena, ka' nangkakaro'kon taena, “Mian men mangkanggi ayop iya'a tia patungna ka' mangala oosna ayop iya'a na ngere'na kabai limana uanan, \v 10 mian iya'a men dodoa komaso'kononna Alaata'ala, koi i ia minginum anggur men sianta laukna mau titiu'po, men nitawa'mo na sasangkir. Wiwi'na mian iya'a bo repaion na lalomna apu tia balerang na aropna malaa'ikat men molinas ka' na aropna Anak Domba iya'a.\x * \xo 14:10 \xt Kej. 19:24; Yes. 51:17; Yeh. 38:22 \x* \v 11 Tibukna apu men mengerepai i raaya'a masawe' waara'a pataka sidutu. Mian men mangkanggi ayop tia patungna iya'a, ka' mian men nangala oosna ngaanna ayop iya'a, sianta otasna repaion ilio malom.”\x * \xo 14:11 \xt Yes. 34:10 \x* \p \v 12 Men tuko tuu' kani'i mase kada' mianna Alaata'ala men malolo' na posuu'-Na ka' men parasaya ni Yesus tio mokotaan na giigii' upa. \p \v 13 Kasi yaku' nongorongor wurung nda'amari surugaa mangaan taena, “Tulis a koi kani'imari: Muntumbei koini'i barakaatan a mian men lapus gause malolo' na Tumpu.” \p Kasi ia simbati Alus Molinas taena, “Tuutuu', kada' i raaya'a sida mintimale na palimangonna men marawat, gause upa men ia limang i raaya'a bo piile'onna Tumpu.” \s1 Alaata'ala mungukumi mian na ilio komburi' \sr 14:14-20 \p \v 14 Ka' yaku' nimiile' isian antong bubulak, ka' na wawona antong iya'a isian koi Anak Manusia oru-oruang nosongko' mosoni ka' ninginton sabit men masasom.\x * \xo 14:14 \xt Dan. 7:13 \x* \v 15 Kasi sa'angu' malaa'ikat men sambanaan no'umuar na Laiganna Alaata'ala. Ia nengeleelo' Mian men oru-oruang na wawona antong taena, “Sabitkon a sabiit kanono' ka' padakmo, gause koini'i takamo a tempona mamadak. Men bo padakon na tano' balaki' sidamo padakon.”\x * \xo 14:15 \xt Yl. 3:13 \x* \v 16 Kasi Anak Manusia men no'umoruang na wawona antong iya'a nansabitkon sabitna na tano' balaki', mbaka' tano' balaki' nipadakmo. \p \v 17 Kasi yaku' nimiile' soosoodo malaa'ikat men sambanaan no'umuar na Laiganna Alaata'ala men na surugaa. Ia uga' ninginton sabit men masasom. \p \v 18 Sarataa koiya'a sa'angu' malaa'ikat sambanaan men mungkuasai apu, ringkat na mesba nengeleelo' malaa'ikat men ninginton sabit masasom iya'a taena, “Sabitkon a sabiit kanono' na woo'na anggur men na tano' balaki', gause woo'na mataakmo.” \v 19 Mbaka' malaa'ikat men ninginton sabit masasom iya'a nansabitkonmo sabitna na tano' balaki' nansabit woo'na anggur ka' ningisiikon na pimiisan anggur men maso'na Alaata'ala. \v 20 Woo'na anggur iya'a nipiis na liwana kota, ka' na pimiisan anggur iya'a sarorokanmo a rara' koi weerkauna. Rara' men koi weerkauna iya'a ko'oloana koi tolu' atu kilometer ka' ko'alalomna karani' rua' meter.\x * \xo 14:20 \xt Yes. 63:3; Rat. 1:15; Why. 19:15 \x* \c 15 \s1 Pipitu' malaa'ikat ka' pipitu' kaliangan maso'na Alaata'ala \sr 15:1-8 \p \v 1 Kasi yaku' nimiile' sa'angu' oos sambanaan na langit men sian dele ka' kosamba' tuu'. Isian pipitu' malaa'ikat tia pipitu' balaa' men kokomburi'anna. Balaa' iya'a a kokomburi'anna maso'na Alaata'ala. \p \v 2 Kasi yaku' nimiile' upa men kampiile'an ayal giriinapan koi kaca men bauran apu, ka' na soripi'na kaca iya'a poto kerer a mian men nungurungku'imo ayop iya'a tia patungna, men ngaanna ni'oosi tia angka. Mian men poto kerer iya'a ninginton kecapi men ia rookon Alaata'ala. \v 3 Ka' i raaya'a mangananikon nanian ni Musa men papalimangna Alaata'ala ka' nanianna Anak Domba men koi kani'imari: \q1 “Tumpu Alaata'ala men kuasaan tuu'! Tongaan tuu' ka' kosamba' a giigii' palimangon-Muu! \q1 Kuu a Tomundo' na giigii' lipu'. Kuu mingilimang men maloos ka' kana'!\x * \xo 15:3 \xt Kel. 15:1 \x* \q1 \v 4 Tumpu, ime a men sianta layaonkon i Kuu? \q1 Ime a men sianta muntunde' ngaan-Muu? \q1 Tongko' i Kuu a men molinas. \q1 Giigii' lipu' bo taka monsoosa' i Kuu gause ia piile'mo giigii' mian se' pungukumi-Muu iya'a maloos.”\x * \xo 15:4 \xt Mzm. 86:9; Yer. 10:7 \x* \p \v 5 Noko daa koiya'a yaku' nimiile' na surugaa Laiganna Alaata'ala men Kema Pompo'inti'ikonan Tumpu nokobongkatian.\x * \xo 15:5 \xt Kel. 38:21 \x* \v 6 Kasi malaa'ikat pipitu' men isian pipitu' balaa' iya'a no'umuar na Laiganna Alaata'ala. Raaya'a nopake toik lenang men bubulak moloe' tamban dingkalapan, ka' i raaya'a nosalempang mosoni. \v 7 Ka' sa'angu' siinsiing na papaat siinsiing iya'a nongorookon na malaa'ikat pipitu' iya'a mangko' mosoni pipitu' men buke' tia maso'na Alaata'ala. Iamo a Alaata'ala men tumuo' pataka sidutu. \v 8 Ka' Laiganna Alaata'ala iya'a nobuke'mo tia tibuk men ringkat na kobalaki'anna ka' kuasana Alaata'ala. Ka' na tempo pipitu' balaa' men ia wawa pipitu' malaa'ikat iya'a sianpo porus, sian sida sa'angu'po mian men minsoop na Laiganna Alaata'ala iya'a.\x * \xo 15:8 \xt Kel. 40:34; 1Raj. 8:10-11; 2Taw. 5:13-14; Yes. 6:4 \x* \c 16 \s1 Pipitu' mangko' maso'na Alaata'ala \sr 16:1-21 \p \v 1 Ka' yaku' nongorongor wurung men lansoongan na lalomna Laiganna Alaata'ala morobu na malaa'ikat pipitu' iya'a taena, “Rae' ka' wuwuskon na tano' balaki' a maso'na Alaata'ala men isian na mangko' pipitu' iya'a.” \p \v 2 Malaa'ikat men tumbena nomae'mo ka' nunguwuwuskon isiina mangko'na na tano' balaki'. Mbaka' no'isianmo bisul men ba'idek ka' kosilaka' na giigii' mian men isian oosna ayop iya'a ka' men nangkanggi patungna.\x * \xo 16:2 \xt Kel. 9:10 \x* \p \v 3 Noko daa iya'a malaa'ikat men korua'na nunguwuwuskonmo isiina mangko'na na tobui. Mbaka' tobui nosidamo koi rara'na mian lapus, ka' giigii' men tumuo' na lalomna tobui kabus nopate. \p \v 4 Kasi malaa'ikat men kotolu'na nunguwuwuskon isiina mangko'na na weerkauna ka' na matana weer, mbaka' giigii' weer nosidamo rara'.\x * \xo 16:4 \xt Kel. 7:17-21; Mzm. 78:44 \x* \p \v 5 Ka' yaku' nongorongor malaa'ikat iya'a men mungkuasai weer norobu taena, \q1 “Alaata'ala, maloos a wawau-Muu. Kuu men isian koini'i ka' men noko isianmo mbaripianpo! \q1 Kuu a men Molinas, men nongorookonmo ukuman kani'i. \q1 \v 6 Gause i raaya'a nompopoturo'mo rara'na mian-Muu ka' rara'na nabii-Muu pataka i raaya'a nolapus, mbaka' koini'i i Kuu uga' nimi'inumimo i raaya'a tia rara'. \q1 Kana'mo kalu koini'i i raaya'a somo minginum rara'!” \p \v 7 Kasi yaku' nongorongor wurung men no'umuar na mesba nangaan taena, \q1 “Oo Tumpu Alaata'ala men kuasaan tuu'! Kana' ka' maloos a giigii' pungukumi-Muu.” \p \v 8 Noko daa koiya'a malaa'ikat men kopaatna nunguwuwuskonmo isiina mangko'na na matana ilio, mbaka' matana ilio uga' nitaraimo kuasa muntunu mian tia panasna men dodoa tuu'. \v 9 Manusia kotunu gause panasna pengkar, kasee i raaya'a tongko' mingiroki ngaanna Alaata'ala men pungkuasai balaa' iya'a. Maune' koiya'a, raaya'a sianta mo'uus monsosoli ka' mangkadarai gau'na men ba'idek ka' sianta mo'uus muntunde' kobalaki'anna Alaata'ala. \p \v 10 Kasi malaa'ikat men kolima'na nunguwuwuskon isiina mangko'na na oruangan kobalaki'anna ayop iya'a. Mbaka' na longkop batomundo'anna ayop iya'a nopintungmo, ka' mian mangkakati sila'na gause kapolosan.\x * \xo 16:10 \xt Kel. 10:21 \x* \v 11 Mbaka' i raaya'a ningirokimo Alaata'ala na surugaa gause kapolosan bisulna i raaya'a. Kasee i raaya'a sianta mo'uus monsosoli ka' mangkadarai gau'na men ba'idek. \p \v 12 Ka' malaa'ikat men konoomna nunguwuwuskonmo isiina mangko'na na weerkauna Efrat men balaki' iya'a, mbaka' weerkauna iya'a nopekotmo pataka tomundo' na bete'an sida nimpatas na weerkauna iya'a.\x * \xo 16:12 \xt Yes. 11:15 \x* \v 13 Kasi yaku' nimiile' totolu' upa ba'idek men dudusna koi barangkokok no'umuar na nganga'na naga ka' na nganga'na ayop, ka' na nganga'na minti nabi-nabii. \v 14 Totolu' upa iya'a mase meena men minsidakon wawau kosamba'. Totolu' meena iya'a mae' na giigii' tomundo' na longkop dunia ka' mingirimpung i raaya'a bo poopapate na ilio balaki' men iliona Alaata'ala men kuasaan tuu'. \p \v 15 Tumpu nangaan taena, “Porongor! Yaku' taka koi tatakana mian mamangan! Barakaatan a mian men sinampang badaga ka' montoropoti pakeanna men bo pisokonna dako' i ia lumiu la'u-la'u ka' makamaa' piile'onna mian.”\x * \xo 16:15 \xt Mat. 24:43-44; Luk. 12:39-40; Why. 3:3 \x* \p \v 16 Kasi meena iya'a ningirimpung tomundo' na tampat men na wurung Ibrani ngaanion Harmagedon.\x * \xo 16:16 \xt 2Raj. 23:29; Za. 12:11 \x* \p \v 17 Noko daa koiya'a malaa'ikat men kopitu'na nunguwuwuskonmo isiina mangko'na na lealaa. Mbaka' nokamporongoranmo a wurung men boolak na lalomna Laiganna Alaata'ala men ringkat na oruangan kobalaki'an iya'a, taena, “Daamo!” \v 18 Mbaka' notumilepmo a kilap tia golosa' poopootuntun, ka' lili' dodoa tuu'. Sarataapo mian no'isian na tano' balaki' kani'i, sianpo nontoo suri lili' men koiya'a a kododoana. Lili'mo iya'a a men dodoana tuu'.\x * \xo 16:18 \xt Why. 8:5; 11:13, 19 \x* \v 19 Kasi kota men balaki' iya'a nokorensa koi tolu' obosan ka' giigii' kota na tano' balaki' men sianta parasaya na Alaata'ala kabus no'kobaraba'ian. Alaata'ala sian limbo'kon idekna Babel, kota men balaki' iya'a. Mbaka' Ia sidakonmo a kota Babel kada' minginum anggur maso-Na men mosua-suap.\x * \xo 16:19 \xt Yes. 51:17 \x* \v 20 Tempo lili' iya'a nunguyunggot, giigii' togong tia buu'na nopenta'mo.\x * \xo 16:20 \xt Why. 6:14 \x* \v 21 Usan ees moola' men sanda' wurasna karawatna toro limampulo' kilo nandawo' ra'amari na langit ka' nungutun mian. Mbaka' mian ningidekimo Alaata'ala gause balaa' men dodoa tuu' iya'a.\x * \xo 16:21 \xt Kel. 9:23; Why. 11:19 \x* \c 17 \s1 Wiwine laki-lakit na sa'angu' ayop men takala'an pipitu' \sr 17:1-18 \p \v 1 Sarataa koiya'a notakamo na ingku' a sa'angu' malaa'ikat na piputu' malaa'ikat men ninginton pipitu' mangko' iya'a, ka' norobu taena, “Mai ka'ita kada' siso'kononku na ko'oom se' koi upa a nungukumi wiwine men tolele bukuan mambalukkon wakana, men umoruang na tampat men biai' a weerna.\x * \xo 17:1 \xt Yes. 51:13 \x* \v 2 Giigii' tomundo' na tano' balaki' mogora' tii ia, ka' mian na tano' balaki' nolio'konmo gau'na wiwine men ba'idek iya'a.”\x * \xo 17:2 \xt Yes. 23:17; Yer. 51:7 \x* \p \v 3 Kasi Alus Molinas nambarios pikiranku, ka' malaa'ikat iya'a nangawawa i yaku' na tano' maleas. Na tano' maleas iya'a, yaku' nimiile' sa'angu' wiwine oru-oruang na wawona ayop men memea' kakamumu' ka' buke' tia tulisan men mingiroki Alaata'ala. Ayop iya'a takala'an pipitu' ka' tandukan sompulo'.\x * \xo 17:3 \xt Why. 13:1 \x* \v 4 Wiwine iya'a nopakean kakamumu' ka' memea' tuu', men niporei mosoni, watu men umangga', ka' mutiara. Na limana ninginton sasangkir mosoni men buke' tia wawauna men doso ka' ka'idekna mian gause ia mogora'.\x * \xo 17:4 \xt Yer. 51:7 \x* \v 5 Na ngere'na nitulisi sa'angu' ngaan men dauga' mawuni a aratina. Ngaan iya'a, “Babel men balaki', Pu'una giigii' wiwine men bukuan mogora' ka' ringkatanna giigii' men ba'idek na tano' balaki'.” \v 6 Ka' wiwine iya'a yaku' piile' lio'kon rara'na mianna Alaata'ala ka' rara'na mian men mompotuutuu' se' i Yesus iya'a Tumpu. Yaku' nosamba' tuu' nimiile' i ia. \p \v 7 Kasi malaa'ikat iya'a norobu na ingku' taena, “Nongko'upa i koo se' samba'? Yaku' bo mambantilkon na ko'oom men dauga' mawuni na wiwine iya'a ka' upa men dauga' mawuni na ayop lakitanna men takala'an pipitu' ka' tandukan sompulo'. \p \v 8 Ayop men koo piile' umba'a mbaripian isian kasee koini'i nosianmo. Ia ringkat na pakom ro'omari ka' mae' munsuri kosilaka'an. Ka' mian men dumodongo na tano' balaki' men ngaanna sianta nitulis na kitap nuntulisan ngaanna mian men nantausi tutuo' pore na Alaata'ala koo'po tia dunia kani'i nisidakon, bo samba' kalu i raaya'a mimiile' ayop iya'a, gause ayop iya'a mbaripian isian ka' koini'i nosianmo, kasee bo taka soosoodo.\x * \xo 17:8 \xt Mzm. 69:29; Dan. 7:7; Why. 11:7 \x* \p \v 9 Men koiya'a tio isian pinginti'ian. Pipitu' takala' iya'a, mase pipitu' buu'na men oruanganna wiwine iya'a. \v 10 Pipitu' takala' iya'a uga' pipitu' tomundo'. Lilima' tomundo' nandawo'mo, men sa'angu' dauga' pintanga' balimang, ka' men sa'angu' sianpo notaka. Kalu kotakaanamo i ia tongko' mamarenta kodi-kodi'. \v 11 Ka' ayop men mbaripian isian kasee koini'i nosianmo, iamo a tomundo' men kowalu'na. Ia uga' tonsoop tomundo' na pipitu' tomundo' men mbaripian iya'a ka' koini'i i ia banta-bantangmo montorumpaki silaka'. \p \v 12 Ka' sompulo' tanduk men koo piile' iya'a, mase sompulo' tomundo' men sianpo nuntumbei mamarenta. Kasee i raaya'a tongko' sa'angu' jaam a pantaraian kuasa bookoi tomundo' singka-singkat tia ayop iya'a.\x * \xo 17:12 \xt Dan. 7:24 \x* \v 13 Raaya'a sanga-sangada nongorookon kakuatan ka' kuasa na ayop iya'a. \v 14 Ayop tia tomundo' iya'a bo poopapate mintimbangi Anak Domba, kasee Anak Domba tia mian-Na bo mungurungku'i i raaya'a, gause i Ia a Tanaas na giigii' tanaas, ka' Tomundo' na giigii' tomundo'. Mian men isian tii Ia, mase mian men Ia leelo' ka' Ia ruruki ka' men malolo' na Ko'ona.” \p \v 15 Kasi malaa'ikat iya'a uga' norobu na ingku' taena, “Weerkauna men koo piile' no'umoruanganna wiwine men bukuan mogora' iya'a, mase biai' lipu', biai' mian, biai' lee', ka' biai' wurung. \v 16 Ka' sompulo' tanduk ka' ayop men koo piile' iya'a bo maso'kon wiwine men bukuan mogora' iya'a. Raaya'a bo mangarampasi giigii' kupangna ka' mangalala'ui ka' mangkaan antokna ka' muntunui wakana. \v 17 Gause Alaata'ala ninsidakonmo noana i raaya'a kada' mingilimang koi men po'uus-Na, pataka i raaya'a sangada mongorookon kakuasa'anna i raaya'a na ayop iya'a, kada' ayop iya'a mamarenta pataka sida a upa men ia bantilkon Alaata'ala. \p \v 18 Ka' wiwine men koo piile' iya'a, mase kota balaki' men mamarenta giigii' tomundo' na tano' balaki'.” \c 18 \s1 Nokobaraba'ianna Babel \sr 18:1-20 \p \v 1 Noko daa iya'a, yaku' piile' isian malaa'ikat men sambanaan nda'amari surugaa. Ia kuasaan balaki' ka' wakana leap tarang munguruari tano' balaki'. \v 2 Ia mangkakaro' taena, \q1 “Kabus nokobaraba'ian a Babel, kota men balaki' iya'a, \q1 ka' nosidamo dodongoanna giigii' meena ka' nosidamo pinsapitanna giigii' alus ba'idek, \q1 ka' pinsapitanna giigii' sapu' men kobiit ka' men komaso'na mian.\x * \xo 18:2 \xt Yes. 13:21; 21:9; Yer. 50:39; 51:8; Why. 14:8 \x* \q1 \v 3 Giigii' lipu' ninginummo anggurna men minsidakon i raaya'a mongoloingikon pisuuna. \q1 Giigii' tomundo' na tano' balaki' mogora' tii ia, ka' giigii' pobaluk na tano' balaki' sida nokupangon tia wawauna Babel men nongoloingikon pisuuna iya'a.”\x * \xo 18:3 \xt Yes. 23:17; Yer. 51:7 \x* \p \v 4 Kasi yaku' nongorongor wurung men sambanaan nda'amari surugaa taena, \q1 “Uar i kuu mian-Ku! Parerei a kota kanono' kada' i kuu sianta tabalut na wawau ba'idek na mian men isian na kota, \q1 dako' i kuu tonsoop men kana'onna balaa' men bo takakonon na kota kanono'!\x * \xo 18:4 \xt Yes. 48:20; Yer. 50:8; 51:6, 45 \x* \q1 \v 5 Gause dosana nolalambunanmo taka langit, ka' Alaata'ala ninginau'mo wawauna men ba'idek iya'a.\x * \xo 18:5 \xt Kej. 18:20-21; Yer. 51:9 \x* \q1 \v 6 Walos i ia koi men ia wawaumo, tarai i ia pinduan paku' koi men ia limangmo. \q1 Isii a sasangkirna tia men bo inumon pinduan paku' a kokaraasna tia men ia toropotikonmo bo inumon.\x * \xo 18:6 \xt Mzm. 137:8; Yer. 50:29 \x* \q1 \v 7 Talalais i ia ka' poposiongo' men koi kobiai'na nompobalaki'na wakana, ka' pintidaa-daawanna men ia limangmo, \q1 gause i ia sinampang morobu na noana taena, ‘Yaku' kani'i koi tomundo' wiwine men mamarenta, yaku' taasi' balu ka' i yaku' sian munsuri masiongo'.’\x * \xo 18:7 \xt Yes. 47:7-9 \x* \q1 \v 8 Mbali' iya'a, na lalomna sangilio, ia bo takaionna balaa' koi nggeo, kasiongo'an, ka' pololuan. \q1 Ka' i ia bo pobabungon tia apu, gause Tumpu Alaata'ala kuasaan bo mungukum i ia.” \p \v 9 Giigii' tomundo' na tano' balaki' men mogora' ka' nongoloingikon pisuuna tia wiwine iya'a, bo mingiwirii ka' mantando'i kota iya'a, kalu i raaya'a mimiile' tibuk matabo' na apu men muntunu kota iya'a.\x * \xo 18:9 \xt Yeh. 26:16-17 \x* \v 10 Raaya'a bo kumekerer olo-oloa gause layaonkon kana'onna repaan ka' i raaya'a bo mangaan: \q1 “Silaka'! Silaka'mo tuu' i koo, kota Babel, \q2 kota men balaki' ka' moonggor. \q1 Ukumanmuu baasi sa'angu' jaam kasee narepamo tuu'!” \m \v 11 Giigii' pobaluk men isian na tano' balaki' uga' wiri ka' masiongo'kon kosilaka'anna wiwine iya'a, gause sianmo isian men bo pingili balukna i raaya'a.\x * \xo 18:11 \xt Yeh. 27:31, 36 \x* \v 12 Balu-balukna: mosoni, salaka', watu men umangga', mutiara, toik lenang, toik kakamumu', sutaraa, toik memea' ka' biai' kaliangan kau men mawangi, ka' toropii kaliangan pakakas men wese'na ayop gaja a niwawau, ka' toropii kaliangan pakakas men kau umangga' a niwawau, ka' toropii kaliangan pakakas men tambaga, besi, ka' watu marmer a niwawau,\x * \xo 18:12 \xt Yeh. 27:12-13, 22 \x* \v 13 kuangna kau ma'asing, rampa, minamina' mawangi, muur ka' kamangian, anggur, likison, tarigu ka' gandum, sapi', domba, kuda tia roda, ata' ka' uga' mian. \v 14 Raaya'a men mobalu-baluk norobumo na wiwine iya'a taena, \q1 “Giigii' upa pore men kikira'am sianmo isian, \q2 ka' giigii' men ma'amat nopenta'mo, \q1 ka' sianmo rumpakioon soosoodo!” \m \v 15 Raaya'a men mobalu-baluk nosidamo mian men kupangon gause daa isian wiwine iya'a. Raaya'a nokumekerer olo-oloa gause layaonkon kana'ionna repaanna. Raaya'a bo wiri ka' tumando',\x * \xo 18:15 \xt Yeh. 27:31, 36 \x* \v 16 kasi norobu taena, \q1 “Silaka'! Silaka'mo tuu' a kota men tolele kani'i! \q1 Mansanda' i ia mopake lenang molusa', \q2 ka' toik kakamumu' ka' toik memea', ka' mopake mosoni, watu men umangga', ka' mutiara. \q1 Kasee tongko' sa'angu' jaam, nopenta'mo a giigii' kupangna iya'a.” \m \v 17 Giigii' kapiteen na kapal ka' papalimangna, ka' giigii' mian men lumakit na kapal, ka' giigii' mian men basarakanna na tobui, nokumekerer olo-oloa,\x * \xo 18:17 \xt Yes. 23:14; Yeh. 27:26-30 \x* \v 18 ka' nangkakaro' tempo i raaya'a nimiile' tibukna apu men nuntunu kota iya'a taena, “Sianpo no'isian kota sambana men koikoimo tia kota balaki' kani'i!”\x * \xo 18:18 \xt Yeh. 27:30-34 \x* \v 19 Mbaka' i raaya'a nunguwuwurkonmo awu na takala'na i raaya'a gause nasiongo' ka' nangkakaro' taena, \q1 “Silaka'! Silaka'mo tuu' a kota men balaki' kani'i! Kupangna men biai' ninsidakonmo giigii' mian men montombonoi kapal na tobui, nokupangonmo tia kupang men angga'an, kasee tongko' sa'angu' jaam, giigii' iya'a kabus nopenta'.” \p \v 20 Bi kambelesan a giigii' isiina surugaa, ka' i kuu mianna Alaata'ala, poposuu', ka' nabii, gause kota iya'a daa nokobaraba'ianmo! Alaata'ala bo mungukum i ia gause giigii' upa men ia limangmo na ko'omuu.\x * \xo 18:20 \xt Ul. 32:43; Yer. 51:48 \x* \s1 Babel nosilaka'mo \sr 18:21-24 \p \v 21 Noko daa iya'a sa'angu' malaa'ikat men moonggor nengeleengketmo sa'angu' watu men kobalaki'na koi watuna gilingan men balaki', ka' nintibarkon na tobui, kasi norobu taena, \q1 “Koi kani'i a bo pintibarkon kota Babel men tolele iya'a. Ia bo tibarkonon bukuan pataka sianmo rumpakion soosoodo.\x * \xo 18:21 \xt Yer. 51:63-64; Yeh. 26:21 \x* \q1 \v 22 Sianmo pomorongoran laungna kecapi ka' mian manani, \q2 ka' mian men munduup poloit tia torompeet. \q1 Sianmo sa'angu'po a mian men pande' mangawawau upa-upa rumpakion na ko'oom. \q1 Laungna watu pinggilingan uga' sianmo kamporongoran.\x * \xo 18:22 \xt Yes. 24:8; Yeh. 26:13 \x* \q1 \v 23 Ka' baangna boloak sianmo tarang na ko'oom, \q2 ka' wurungna wiwine tia moro'one men mosuo' sianmo rongoron na ko'oom. \q1 Miaan men mobalu-baluk iya'a tongaan tuu' na tano' balaki', \q2 ka' tia duuduuwup i koo mangakali giigii' lipu' na tano' balaki'.”\x * \xo 18:23 \xt Yer. 7:34; 25:10 \x* \p \v 24 Babel ni'ukum gause na kota iya'a nokandapotanmo isian rara'na nabii, ka' na mianna Alaata'ala, ka' rara'na giigii' mian men nipapatei na tano' balaki'.\x * \xo 18:24 \xt Yer. 51:49 \x* \c 19 \s1 Mian na surugaa beleskon Babel men nokobaraba'ianmo \sr 19:1-5 \p \v 1 Noko daa iya'a, yaku' nongorongormo isian na surugaa wurung boolak koi wurungna mian biai' tuu' taena, \q1 “Haleluya! Tunde' a Alaata'ala! Alaata'ala a men mansalamatkon, Ia men balaki' ka' kuasaan. \q1 \v 2 Kana' ka' maloos a pungukumi-Na, ka' i Ia a men nungukummo wiwine men bukuan mogora' iya'a men nanggau'kon mian na tano' balaki' sida nangawawau men ba'idek. \q1 Alaata'ala a nungukum wiwine men bukuan mogora' iya'a, gause i ia nampapatei papalimang-Na.”\x * \xo 19:2 \xt Ul. 32:43; 2Raj. 9:7 \x* \p \v 3 Kasi men koi wurungna mian biai' iya'a nokamporongoran soosoodo taena, \q1 “Haleluya! Tunde' a Alaata'ala! Tibukna apu men muntunu kota balaki' iya'a sianta kokabu-kabusanna!”\x * \xo 19:3 \xt Yes. 34:10 \x* \p \v 4 Mbaka' ruampulo' ka' papaat tanaas ka' papaat siinsiing men isian na tiku-tikumna oruangan kobalaki'an iya'a nobanintuurmo ka' notumutuku' rumbuk tano' kasi nonsoosa' Alaata'ala men no'umoruang na oruangan kobalaki'an. Raaya'a norobu taena, \q1 “Amin! Haleluya! Tunde' a Alaata'ala!” \p \v 5 Kasi nokamporongoran a wurung men ringkat na oruangan kobalaki'an mangaan taena, \q1 “Tunde' a Alaata'alanta i kuu giigii' papalimang-Na. \q1 Kuu men morio' kabai se' moola' men layaonkon Alaata'ala, tunde' i Ia!”\x * \xo 19:5 \xt Mzm. 115:13 \x* \s1 Ramean posuo'anna Anak Dombana Alaata'ala \sr 19:6-10 \p \v 6 Noko daa koiya'a yaku' nongorongormo soosoodo isian koi wurungna mian biai' tuu' men mangkakaro'. Wurung iya'a, boolak tuu' koi rimbausna bokol ka' koi kokurung boolak, taena, \q1 “Haleluya! Tunde' a Alaata'ala, gause Tumpu Alaata'alanta men kuasaan tuu' nosidamo Tomundo'!\x * \xo 19:6 \xt Mzm. 93:1; 97:1; 99:1; Yeh. 1:24 \x* \q1 \v 7 Mai kita balewa-lewa' ka' muntunde' kobalaki'an-Na, \q1 gause takamo a iliona posuo'anna Anak Domba, ka' wiwine-Na noko toropotmo. \q1 \v 8 Ia nitaraimo toik lenang men molusa' ka' dingkalapan bo pakeon.” \q1 (Toik lenang iya'a mase giigii' wawau pore men ia limangmo mianna Alaata'ala.) \p \v 9 Kasi malaa'ikat iya'a norobu na ingku' taena, “Tulis ini'i! Barakaatan a mian men nileelo' na ramean posuo'anna Anak Domba iya'a.” Kasi taena soosoodo na ingku', “Wurung kani'i tuutuu' wurungna Alaata'ala.”\x * \xo 19:9 \xt Mat. 22:2-3 \x* \p \v 10 Mbaka' yaku' nobanintuurmo ka' notumutuku' rumbuk tano' beebeel saratna malaa'ikat iya'a bo monsoosa' i ia, kasee i ia norobu na ingku' taena, “Alia! Alia monsoosa' i yaku'! Soosa' a Alaata'ala, gause yaku' uga' papalimangna Tumpu koikoimo tii koo ka' koikoimo tia utuus sa'angu' kaparasaya'an men mompotuutuu' i Yesus. Gause nompotuutuu'an i Yesus iya'a a men minsidakon mian mamaka'ala mengelelekon lele men ringkat na Alaata'ala.” \s1 Yesusmo a Wurungna Alaata'ala \sr 19:11-16 \p \v 11 Kasi yaku' nimiile' surugaa nokobongkatian. Inda'a isian sa'angu' kuda bubulak, ka' men nangalakiti ngaanna i “Malolo' ka' Kana'.” Maloos a pungukumi-Na tia poopapate-Na.\x * \xo 19:11 \xt Mzm. 96:13; Yes. 11:14; Yeh. 1:1 \x* \v 12 Mata-Na koi leapna apu ka' na takala'-Na nosongko' biai' songko'na tomundo'. Na waka-Na nitulisii ngaan kasee ngaan iya'a tongko' i Ia suungna a ninginti'i.\x * \xo 19:12 \xt Dan. 10:6 \x* \v 13 Ia nojuba men niromokmo na rara'. Ka' men nojuba iya'a ngaan-Na i “Wurungna Alaata'ala.” \v 14 Ka' giigii' men poopapate na surugaa nongololo' i Ia. Raaya'a poto lakit na kuda bubulak ka' nopake toik lenang men bubulak moloe'. \v 15 Na nganga'-Na ua'uar a sa'angu' sinangkidi men masasom. Sinangkidimo iya'a a men bo pungurungku'i-Na giigii' lipu', ka' i Ia bo mamarenta i raaya'a tia noa mapanas. Alaata'ala men kuasaan tuu' bo mimpipiile'kon maso'-Na men mosua-suap. Maso'-Na iya'a dodoa tuu' koi mimiis anggur na piisanna.\x * \xo 19:15 \xt Mzm. 2:9; Yes. 63:3; Yl. 3:13; Why. 14:20 \x* \v 16 Na juba-Na ka' na pa'a-Na nitulisii, \qc \sc Tomundo' na giigii' tomundo',\sc* \qc \sc Tanaas na giigii' tanaas.\sc* \s1 Ayop tia minti nabi-nabii nirungku'i \sr 19:17-21 \p \v 17 Kasi yaku' nimiile' sa'angu' malaa'ikat na wawona matana ilio. Boolak a wurungna mengeleelo' giigii' sapu' men poto layang na lealaa taena, “Mai barimpung ka'ita kada' mongololo' ramean balaki' men ramekononna Alaata'ala,\x * \xo 19:17 \xt Yeh. 39:17-20 \x* \v 18 kada' i kuu mangkaan antokna giigii' tomundo' tia tanaasna surudadu ka' mian men poopapate, ka' antokna mian men nangalakiti kuda, ka' antokna kuda ka' antokna giigii' mian men moola' kabai morio', mian men sianta nipo'ata' ka' mian men nipo'ata'.” \p \v 19 Kasi yaku' nimiile' ayop iya'a, ka' giigii' tomundo' na tano' balaki' tia giigii' surudaduna i raaya'a. Raaya'a nobarimpungmo bo poopapate pootimbangi tia Men nolumakit na kuda bubulak iya'a ka' surudadu-Na. \v 20 Mbaka' nirakopmo a ayop iya'a tia minti nabi-nabii men mbaripian nangawawaumo upa kosamba' na aropna ayop iya'a. (Upa kosamba' men ia wawau minti nabi-nabii iya'a a nangakalina mian men nangala oosna ayop iya'a tia giigii' mian men mangkanggi patungna ayop iya'a.) Ayop tia minti nabi-nabii men nirakop iya'a nitibarkonmo tituo' na lalomna apu ayal men mosoya-soya' kaitionna balerang.\x * \xo 19:20 \xt Why. 13:1-18 \x* \v 21 Ka' giigii' surudaduna Ia papateimo tia sinangkidi men ua'uar na nganga'-Na men nolumakit na kuda bubulak iya'a. Mbaka' giigii' sapu' nobentengmo nangkaan antokna i raaya'a men nipapatei. \c 20 \s1 Batomundo'an sololoon taun \sr 20:1-6 \p \v 1 Sarataa iya'a yaku' piile' isian malaa'ikat nda'amari surugaa. Malaa'ikat iya'a ninginton kuncina soopanna pakom ka' rante balaki'. \v 2-3 Kasi ia nangarakop naga iya'a, ule men mbaripianpo, men Ibiliis kabai se' i Satan, ka' numungu i ia kasi nintibarkon na lalomna pakom koi sololoon taun a nau'na. Malaa'ikat iya'a nongompodimo ka' nensegel, kada' naga iya'a sianmo mingiliaskon kaparasaya'anna mian na giigii' lipu' pataka sianpo kabus koi sololoon taun a nau'na. Moko daa iya'a ia tio uarkonon kodi-kodi'.\x * \xo 20:2-3 \xt Kej. 3:1 \x* \p \v 4 Kasi yaku' nimiile' biai' oruangan kobalaki'an ka' mian poto oruang na oruangan iya'a. Raaya'a nitarai kuasa bo pungukumi. Yaku' uga' nimiile' santuo'na i raaya'a men nipantasimo a takala'na, gause i raaya'a nompotuutuu' i Yesus ka' nengelelekon wurungna Alaata'ala. Raaya'a sian nangkanggi ayop ka' patungna ka' uga' sian nangala oos na ayop iya'a na ngere'na kabai se' na limana i raaya'a. Mbaka' i raaya'a nipotuo'imo ka' mamarenta bookoi tomundo' singka-singkat tii Kristus koi sololoon taun a nau'na.\x * \xo 20:4 \xt Dan. 7:9, 22 \x* \v 5 Ni'imo a men tumbena tuu' Alaata'ala nomotuo'i mian lapus. Kasee mian lapus men sambanaan sianpo potuo'ion kalu tempo men sololoon taun iya'a sianpo kabus. \v 6 Barakaatan i raaya'a men nipotuo'i olukon noko daa lapus. Raaya'a sida mian men molinas men tombonoionna Alaata'ala. Raaya'a sianmo lapus men kopinduanna, kasee i raaya'a bo sida imam na Alaata'ala ka' ni Kristus, ka' i raaya'a bo mamarenta bookoi tomundo' singka-singkat tii Ia koi sololoon taun a nau'na.\x * \xo 20:6 \xt Why. 20:14 \x* \s1 Ibiliis ni'ukum \sr 20:7-10 \p \v 7 Sarataa kabus a tempo men sololoon taun iya'a, Ibiliis bo uarkonon na tarungkuanna, \v 8 ka' i ia bo mingiliaskon kaparasaya'anna mian na sanda' lipu' men na Gog ka' na Magog. Ibiliis iya'a bo mingirimpung i raaya'a men kobiai'na koi bone na poso'oleon kada' poopapate.\x * \xo 20:8 \xt Yeh. 7:2; 38:2, 9, 15 \x* \v 9 Mbaka' mian men ia rimpungmo Ibiliis notamporasmo na longkop tano' balaki', kasi i raaya'a nintikumi bo muntumburi kota men kolingu'na Alaata'ala men dodongoanna mian-Na. Kasee apu nalau nda'amari langit ka' nampapatei i raaya'a pataka kabus. \v 10 Kasi malaa'ikat mintibarkon Ibiliis men umakal iya'a na lalomna apu ayal men leap kaitionna balerang, na kekelaanna ayop tia minti nabi-nabii iya'a men nitibarkon mbaripian. Apu iya'a bo mengerepai i raaya'a giigii' ilio malom pataka sidutu. \s1 Ukuman men kokomburi'anna \sr 20:11-15 \p \v 11 Noko daa iya'a, yaku' piile' isian Alaata'ala no'umoruang na sa'angu' oruangan kobalaki'an men bubulak ka' balaki'. Tempo i Ia nokampiile'an, langit tia tano' balaki' penta' ka' sianmo kampiile'an soosoodo.\x * \xo 20:11 \xt Dan. 7:9-10 \x* \v 12 Ka' yaku' nimiile' mian lapus men morio' ka' moola' poto kerer na aropna oruangan kobalaki'an iya'a. Kasi nibukai a giigii' kitap. Ka' uga' nibukai a kitap sambanaan men nuntulisan ngaanna mian men nantausi tutuo' pore na Alaata'ala. Kasi giigii' mian lapus ni'ukumi sintutu' tia men ia wawaumo i raaya'a koi men nitulis na kitap iya'a. \v 13 Tobui nongorookon giigii' mian lapus men na lalomna kada' taka na Alaata'ala. Kolapusan tia dodongoanna mian lapus uga' nongorookonmo giigii' mian lapus men isian na ko'ona. Ka' i raaya'a giigii' ni'ukumi sintutu' tia wawauna. \v 14 Ka' kolapusan tia dodongoanna mian lapus nitibarkonmo na lalomna apu ayal leleeambangan. Apu ayal leleeambangan iya'a mase kolapusan men kopinduanna. \v 15 Sanda' mian men ngaanna sianta nitulis na kitap nuntulisan ngaanna mian men nantausi tutuo' pore na Alaata'ala iya'a, ia tonsoop mian men nitibarkon na lalomna apu ayal leleeambangan iya'a. \c 21 \s1 Langit men u'uru ka' tano' balaki' men u'uru \sr 21:1-8 \p \v 1 Kasi yaku' nimiile' langit men u'uru ka' tano' balaki' men u'uru, gause langit tia tano' balaki' men olukon noporusmo, ka' uga' tobui nosianmo.\x * \xo 21:1 \xt Yes. 65:17; 66:22; 2Ptr. 3:13 \x* \v 2 Ka' yaku' nimiile' kota molinas, Yerusalem men u'uru, nda'amari surugaa ringkat na Alaata'ala. Kota iya'a nitoropoti pore-pore koi sa'angu' wiwine men bo mosuo' nitoropoti pore-pore mangaropi moro'onena.\x * \xo 21:2 \xt Yes. 52:1; 61:10; Why. 3:12 \x* \v 3 Kasi yaku' nongorongor wurung men boolak na oruangan kobalaki'an iya'a mengeleelo'kon taena, “Porongor! Koini'i Alaata'ala dumodongomo pooruru' tia mian, ka' mian nosidamo mian-Na. Ia tumuo' ruru-ruru' tii raaya'a ka' Alaata'ala iya'a a Tumpuna i raaya'a.\x * \xo 21:3 \xt Im. 26:11-12; Yeh. 37:27 \x* \v 4 Ia bo mansapui lolu'na i raaya'a, ka' sianmo isian kolapusan. Sianmo isian masiongo', kabai se' wiri, kabai se' mapolos, gause giigii' men manau' iya'a noporusmo.”\x * \xo 21:4 \xt Yes. 25:8; 35:10; 65:19 \x* \p \v 5 Kasi Alaata'ala men no'umoruang na oruangan kobalaki'an iya'a norobu taena, “Porongor! Koini'i yaku' minsidakon giigii' sida u'uru!” Ka' ia uga' norobu na ingku' taena, “Tulis ini'i, gause tundunan kani'i tuutuu' ka' sida ooskonon.” \v 6 Taena soosoodo, “Wiwi'na nosidamo! Yaku' a men ngaanon Alfa tia Omega, Men Tumbena ka' Men Kokomburi'anna. Sanda' mian men moro'u bo taraion-Ku minginum weer men sianta ilion men ringkat na matana weer men mantarai tutuo' men pore pataka sidutu.\x * \xo 21:6 \xt Yes. 55:1 \x* \v 7 Mian men daa momoko mungurungku'i kuasa men ba'idek, ia bo mungurumpaki giigii' iya'a, ka' i Yaku' a bo Alaata'alana ka' i ia bo sida anak-Ku.\x * \xo 21:7 \xt 2Sam. 7:14; Mzm. 89:27-28 \x* \v 8 Kasee mian men sela'on, sianta parasaya, mingilimang ba'idek, mampapatei mian, mogora', baduuduup, mangkanggi patung, ka' men mimborek bo mandapot obosna i raaya'a na lalomna apu men leleeambangan a leapna kaitionna balerang. Ya'amo a kolapusan men kopinduanna.” \s1 Yerusalem men u'uru \sr 21:9-22:5 \p \v 9 Mbaka' notakamo na ingku' a sa'angu' malaa'ikat na pipitu' malaa'ikat men ninginton pipitu' mangko' men buke' tia pipitu' balaa' men kokomburi'anna iya'a, ka' norobu taena, “Mai ka'ita! Yaku' bo minsiso'kon na ko'oom wiwine men bo boroki'na Anak Domba.” \v 10 Kasi Alus Molinas nambarios pikiranku, ka' malaa'ikat iya'a nangawawa i yaku' na wawona buu'na men balaki' ka' alayo' ka' ninsiso'kon na ingku' Yerusalem kota men molinas iya'a men nda'amari surugaa ringkat na Alaata'ala.\x * \xo 21:10 \xt Yeh. 40:2 \x* \v 11 Kota iya'a giriinapan gause ruarna ringkat na Alaata'ala ka' linseengan koi watu umangga' men pore tuu', koi watu umangga' men ngaanon yaspis, ka' molino koi kaca kristal. \v 12 Na tiku-tikumna kota iya'a nitembok men moonggor ka' alayo'. Soopanna sompulo' rua' ka' ia dagai malaa'ikat sompulo' rua'. Malaa'ikat iya'a sanda-sanda' mompoodagai soopan toro sa'angu'anna. Na sanda' soopan iya'a nitulisii ngaanna sompulo' rua' bense' na lipu' Israel, sa'angu' soopan, sa'angu' ngaan.\x * \xo 21:12 \xt Yeh. 48:30-35 \x* \v 13 Soopan iya'a, totolu' na patuk bete'an, totolu' na patuk utara, totolu' na patuk selatan, totolu' na patuk sopokan. \v 14 Tembok iya'a, isian sompulo' rua' watu moola' bo pandasina men nitulisii ngaanna sompulo' rua' poposuu'na Anak Domba iya'a. Ngaan iya'a nitulis sa'angu' watu sa'angu' ngaan. \p \v 15 Malaa'ikat iya'a men norobu na ingku' isian tokon susukat men mosoni, bo punsukat kota iya'a ka' soopanna tia tembokna.\x * \xo 21:15 \xt Yeh. 40:3 \x* \v 16 Kota iya'a gopat paat, ko'arutu'na koikoimo tia kobambalna. Mbaka' malaa'ikat iya'a nunsukatmo tia tokonna kota iya'a, ka' ko'arutu'na rua' loloon paato'atu (2.400) kilometer. Kobambalna tia ko'alayo'na koikoimo tia ko'arutu'na. \v 17 Kasi malaa'ikat iya'a nunsukat tembokna, olan kobondolongna noomompulo' (60) meter. Sukatan men ia sukatkon malaa'ikat iya'a, koikoimo sukatanna mian. \v 18 Tembok iya'a watu umangga' a niwawau, watu umangga' men ngaanon watu yaspis, ka' kotana mosoni bulu-bulu men linseengan koi kaca.\x * \xo 21:18 \xt Yes. 54:11-12 \x* \v 19 Pandasina tembok iya'a nibungai tia biai' kaliangan watu men umangga'. \q1 Pandasi men tumbena nibungai tia watu umangga' men ngaanon watu yaspis, \q1 men korua'na tia watu umangga' men ngaanon watu nilam, \q1 men kotolu'na tia watu umangga' men ngaanon watu mirah, \q1 men kopaatna tia watu umangga' men ngaanon watu zamrud, \q1 \v 20 men kolima'na tia watu umangga' men ngaanon watu unam, \q1 men konoomna tia watu umangga' men ngaanon watu sardis, \q1 men kopitu'na tia watu umangga' men ngaanon watu ratna cempaka, \q1 men kowalu'na tia watu umangga' men ngaanon watu beril, \q1 men kosio'na tia watu umangga' men ngaanon watu krisolit, \q1 men kosompulo'na tia watu umangga' men ngaanon watu krisopras, \q1 men kosompulo'na sa'angu' tia watu umangga' men ngaanon watu lazuardi, \q1 men kosompulo'na rua' tia watu umangga' men nganon watu kecubung. \p \v 21 Na sompulo' rua' soopanna iya'a, isian sompulo' rua' mutiara. Sanda' omporonna sa'angu' mutiara a niwawau. Sanda' salan na kota iya'a mosoni bulu-bulu a niwawau ka' molino koi kaca. \p \v 22 Yaku' sianta nimiile' Laiganna Alaata'ala na kota iya'a, gause Tumpu, Alaata'ala men kuasaan tuu' tia Anak Domba iya'a a Laiganna. \v 23 Kota iya'a mosoo ruarionna ilio kabai se' wulan, gause kobalaki'anna Alaata'ala a men munguruari, ka' Anak Domba iya'a bookoi boloakna.\x * \xo 21:23 \xt Yes. 60:19-20 \x* \v 24 Giigii' lipu' na tano' balaki' bo sumalan na ruar-Na ka' giigii' tomundo' na tano' balaki' bo mangawawa kupangna i raaya'a na kota iya'a.\x * \xo 21:24 \xt Yes. 60:3 \x* \v 25 Giigii' soopanna kota iya'a sinampang bongka-bongkat, gause inda'a sianmo isian malom.\x * \xo 21:25 \xt Yes. 60:11 \x* \v 26 Kobalaki'an ka' kupangna sanda' lipu' bo wawaon na kota iya'a. \v 27 Kasee mian men mimbolian, kabai se' mian men mimborek sian sida minsoop. Men sida minsoop tongko' mian men ngaanna nitulis na kitap nuntulisan ngaanna mian men nantausi tutuo' pore na Alaata'ala, ya'amo kitap men ia tombonoi Anak Domba.\x * \xo 21:27 \xt Yes. 52:1; Yeh. 44:9 \x* \c 22 \p \v 1 Malaa'ikat iya'a uga' ninsiso'konmo na ingku' weerkauna men mantarai tutuo' men pore. Weerkauna iya'a lingkaangan koi kaca kristal, ka' umuar ringkat na oruangan kobalaki'anna Alaata'ala ka' Anak Domba iya'a.\x * \xo 22:1 \xt Yeh. 47:1; Za. 14:8 \x* \v 2 Weerkauna iya'a isian na tanga'na salan na kota iya'a, ka' na ruantimbang weerkauna iya'a, isian kau pantarai tutuo' pore men sataun porosompulo' ka' pinduan miwoo'. Sanda' bitu'on pensan miwoo'. Sanda' lipu' mamake roonana kau iya'a bo pakuli'na.\x * \xo 22:2 \xt Kej. 2:9 \x* \v 3 Na kota iya'a sianta upa men ia kana' tadean. \p Oruangan kobalaki'anna Alaata'ala tia oruangan kobalaki'anna Anak Domba isian na kota iya'a. Papalimangna Alaata'ala bo monsoosa' i Ia,\x * \xo 22:3 \xt Za. 14:11 \x* \v 4 ka' mimiile' ro'up-Na, ka' ngaan-Na bo kotulis na ngere'na i raaya'a. \v 5 Raaya'a sianta mosoo moboloak kabai se' ruarna ilio, gause sianmo isian malom, ka' Tumpu Alaata'ala a men munguruari i raaya'a. Raaya'a bo mamarenta koi tomundo' pataka sidutu.\x * \xo 22:5 \xt Yes. 60:19; Dan. 7:18 \x* \s1 Kotakaan ni Tumpu Yesus \sr 22:6-17 \p \v 6 Kasi malaa'ikat iya'a norobu na ingku' taena, “Men nibantilkon kani'i tuutuu' ka' sida ooskonon. Tumpu Alaata'ala a men nongorookon Alus-Na na nabii, nomosuu'mo malaa'ikat-Na bo minsiso'kon na papalimang-Na upa men donganmo sida.” \p \v 7 Taeni Yesus, “Imamat ini'imari! Yaku' boomo taka. Barakaatan a mian men daa mingimamat upa men ningaan na kitap kani'i.” \p \v 8 Yaku' i Yohanes a men nongorongor ka' nimiile' giigii' iya'a. Sarataa nongorongor ka' nimiile' giigii' iya'a, yaku' nobanintuurmo ka' notumutuku' rumbuk tano' na aropna malaa'ikat nonsoosa' i ia men ninsiso'kon giigii' iya'a na ingku', \v 9 kasee i ia norobu na ingku' taena, “Alia! Alia monsoosa' i yaku'! Soosa' a Alaata'ala! Gause i yaku' uga' papalimangna Tumpu koikoimo tii koo ka' koikoimo utuus sa'angu' kaparasaya'an men nabii ka' giigii' mian men mingimamat potoo na kitap kani'i.” \v 10 Kasi ia norobu soosoodo na ingku' taena, “Alia mompopowuni upa men ningaan na kitap kani'i, gause men bo sida iya'a karani'mo a tempona. \v 11 Ime a men mangawawau ba'idek, patalai i ia bi pangawawau men ba'idek. Mian men tongko' mo'uus mangawawau men sianta molinas, patalai bi pangawawau men sian molinas. Ka' mian men mongololoikon po'uusna Alaata'ala, patalai bi pongololo' men ko'uusna Alaata'ala, ka' mian men tumuo' tongko' bona Alaata'ala, patalai bi tumuo' tongko' bona Alaata'ala.”\x * \xo 22:11 \xt Dan. 12:10 \x* \p \v 12 Taeni Yesus, “Imamat ini'imari! Yaku' boomo taka ka' mangawawa tambo bo pantarai giigii' mian koi men ia limangmo.\x * \xo 22:12 \xt Mzm. 28:4; Yes. 40:10; 62:11; Yer. 17:10 \x* \v 13 Yaku'mo a men Alfa ka' Omega, Men Tumbena ka' Men Kokomburi'anna, Men Olukon ka' Men Kakabusanna.”\x * \xo 22:13 \xt Yes. 44:6; 48:12; Why. 1:8, 17; 2:8 \x* \p \v 14 Barakaatan a mian men nantatapi jubana pataka maloe', gause i raaya'a men daa sida mangkaan woo'na kau pantarai tutuo' men pore ka' minsoop na kota iya'a lumiu na soopanna.\x * \xo 22:14 \xt Kej. 2:9; 3:22 \x* \v 15 Kasee mian men mingilimang upa-upa men doso, men baduuduup, men mogora', mampapatei mian, mangkanggi patung, ka' mian men mimborek na wurung tia na wawauna, giigii' mian men koiya'a dumodongo na liwana kota iya'a. \p \v 16 “Yaku' i Yesus nomosuu'mo malaa'ikat-Ku mae' mompotuutuu' na ko'omuu potoong-Ku kani'i bona sanda' jama'at. Yaku'mo a lee' ni tomundo' Daud, Yaku'mo a mandala' men tarang iya'a.”\x * \xo 22:16 \xt Yes. 11:1, 10 \x* \p \v 17 Alus Molinas tia wiwine men bo poposuo'on iya'a mangaan taena, “Mai!” Sanda' mian men mongorongor iya'a tio uga' mangaan “Mai!” Ime a men moro'u, ia tio taka ni Yesus, ka' ime a men mo'uus, ia tio mangala weer men mantarai tutuo' men pore iya'a. Weer iya'a bulu-bulu' sianta ilion.\x * \xo 22:17 \xt Yes. 55:1 \x* \s1 Taa' pangkakabusi \sr 22:18-21 \p \v 18 Yaku' i Yohanes, mambantilkon koi kani'imari na sanda' mian men nongorongor wurung men ningaan na kitap kani'i: “Kalu isian mian men munturangi wurung men nitundun na kitap kani'i, mbaka' Alaata'ala bo munturangi ukuman na mian iya'a tia balaa' men nitulismo na kitap kani'i.\x * \xo 22:18 \xt Ul. 4:2; 12:32 \x* \v 19 Ka' kalu isian mian men mangalalapi wurung men nitundun na kitap kani'i, mbaka' Alaata'ala bo mangala obosna na kau pantarai tutuo' pore ka' na kota men molinas iya'a, koi men nitulis na kitap kani'i.” \p \v 20 Yesus men nambantilkon giigii' potoo men nitulis na kitap kani'i norobu taena, “Tuutuu', Yaku' boomo taka!” \p Amin! Mai, Tumpu Yesus! \p \v 21 Sulano kaporeanna i Tumpu Yesus surionmuu na tutuo'muu. Amin!