\id PHP Balangao PHP (merged 2/01) 
\h iFilipos 
\toc1 Hen sorat Pablohen anchichay iFilipos 
\toc2 iFilipos 
\toc3 Filp. 
\mt2 Hen sorat Pablohen anchichay 
\mt1 iFilipos 
\im \it Nifafarud ah aposel Pablo ad Roma (Aposel 28:30) hen nanoratana hen tatagud Filipos hen anchi tawén way 62 way hen antoy Filipos, fabréy ad Macedonia way yachin nanginyapetan Pablo gapon empahelap Apudyus an hiya (Aposel 16:9-40). Wat nametlo hen émméyan Pablohchi way i nantudtuchu ya chuar hen ommafurot way napegsa agé hen afurotcha. Ya amchan agé hen layad Pablo an chicha te tàén anchag publi way térén, chachaat chillu epéépééy hen etorongcha an hiya. Yag hen nangngarancha hen nifaruchana, kasencha agé empééy hen torongcha.\it* 
\ip Wat hen pontos hen yatoy sorat wat yaman gapon torongcha ya hen sém-éman hen afurotcha. 
\c 1  
\p  
\v 1 Haén ah Pablo ya antoyan agéh Timoteo way chàni hen chan sérfi an Jesu Cristu. Wat antoyan hen soratni way metongpar an chàyu amin way tatagun Apudyus ahnad Filipos gapo hen ommafurotanyu an Jesu Cristu ya umat agé chàyu way cha memponponò ya chàyu agé way cha manorong an chicha. 
\p  
\v 2 Wat ta totollongan chitaaw amin an Amataaw way Apudyus yah Apo Jesu Cristu, ya ta papannohoncha agé hen hamhamàtaaw. 
\s1 Hen chawat Pablo para hen anchichay iFilipos 
\r Rom. 1:8-15; 1 Cor. 1:4-9; Efes. 1:15-23; Col. 1:3-14 
\p  
\v 3 Anà ammag manyaman an Apudyus hen aminay chà manmanma-an an chàyu,  
\v 4-5 te nanepod hen pés-éy ommafurotanyu an Jesu Cristu ingganad uwan, anyug cha torotorongan haén way manginwarawag hen anchi ammayay chamag. Wat amin hen manginluwaruwà an chàyuwén ammag amchan hen laylayad-o.  
\v 6 Ya sigurachuwà agé way halenonoton Apudyus hen afurotyu, te hiya chillu hen nangempahpahmà hen pés-éy ommafurotanyu. Wat annag etotoroychi ingganah kahènachan hen mamfangchan Jesu Cristu. 
\p  
\v 7 Nenènong way yachi chillu hen hamhamào an chàyu te napateg-ayu paat an haén way an-ayug cha melak-am hen aminay torong Apudyus an haén. Te cha-ayu mìligat hen antoy nifafalluchà ya kaman agé hen anchi nawawayyaà way manàchég hen anchi ammayay chamag ya hen chà nangempapegsaan hen afurot hen tapena.  
\v 8 Innilan Apudyus hen ka-amchan hen enayù an chàyu ya hen layad-on chàyu, te kaman ménat hen layad Jesu Cristu an chitaaw. 
\p  
\v 9 Wat hen chawatê an Apudyus, ta an komag pomepegsa hen ekamantaaw way man-ahelennayad, ya ta matapyatapyan agé hen ma-awatantaaw mepanggép an Apudyus, ya antaaw agég lomaeng way mangenlasin hen aminay tot-owa.  
\v 10 Te no hiyachi, kapeletan way afunantaaw hen anchi nenènong paat, ya achi chitaaw agé pafasoron hen mamfangchan Jesu Cristu te ichahan chitaaw way nachachallos.  
\v 11 Wat antaaw an ammaan yanggay hen anchi usto way ammayén Apudyus way ah Jesu Cristu yanggay hen gapona ah ka-ammaan cha nadchi, ya hen kahalenonotanaat hen kachayawan Apudyus ya hen mepàil-an hen kaenammayna. 
\s1 Ah Jesu Cristu chillu hen pontos hen antoy ataguwan 
\r 1 Cor. 4:16–5:10 
\p  
\v 12 Chàyu way sosnod, awni yag ekatyuwén magat matepéd hen miwarawagan hen anchi ammayay chamag gapon amin antoy nepasamak an haén. Ngém masapor ma-awatanyu way faénat angkay, te an cha tomorongchi hen miwarawagana.  
\v 13 Te ilanyu ngénat, nanchinngar amin hen antochay sorchachun Are ya umat agé hen amin antochay tapen hen tatagu way maid kasen nifaruchà no faén yanggay hen chà mansérfiyan an Jesu Cristu.  
\v 14 Ya gapo agé hen antoy nifafalluchà wat ammag senésém-ém hen hamhamà hen kachùran hen anchichay sosnodtaaw an Apo Jesus yag naka-an hen égyatcha yag chachaat agé tomorod way manginwarawag hen alen Apudyus. 
\p  
\v 15 Manowat te hen katot-owana, nat-én hen ganchat hen tapena, te ah apéscha yanggay an haén hen chacha mangempagngaran hen mepanggép an Cristu, te laychénchay menlahyan an haén. Ngém wachacha chillu hen tapena way ustousto paat hen ganchatcha,  
\v 16 te chicha, gapon layadcha an haén ya anchaat iwarawag, te na-awatancha way emparufus Apudyus hen antoy nifaruchà ah manàchégà an hiya ahto.  
\v 17 Waman hen anchichay tapena, nat-én tot-owa hen ganchatcha mepanggép an Cristu, te hen machayawancha yanggay hen chacha anapén. Ya hen ekatcha agé, ta an koma machismaya hen hamhamào ahtoh pagfaruchan hen chà mangngaran hen chacha ammaan.  
\v 18 Ngém haén, ana-at angkay ammag laylayad. Te tàén ud-ay laweng ono usto hen ganchatcha non anchaat paat cha iwarawag ah Jesu Cristu te yachi chillu paat hen cha mangemparaylayad an haén. 
\p  
\v 19 Yag chaà chillu lomaylayad te innilà way gapon luwaruyu ya hen torong hen Espiritun Jesu Cristu wat ah pagsaya-atà chillu hen halenonot amin hen antoy na-ammaan an haén.  
\v 20 Ya hen manlaychà paat way manchinlà ah Apudyus, wat ta maid koma am-ammaà ah kafiinà an hiya, kaskasen ad uwan, ya ta ammag humihiyya koma hen torod-o way mangempachayaw an Jesu Cristu, tàén matéyà ono matataguwà non anat paat hiya hen machayaw gapon haén.  
\v 21 Te maid chillu kasen pontos hen matatagguwà no faén yanggay hen kachayawan Jesu Cristu. Yag non an umat yag anà an matéy, kaskasen hen ammayna te éméyà paat an hiya.  
\v 22 Waman no matataguwà, mafalin agé etoroy-o hen antoy nipiyar an haén. Wat nokay lawa hen piliyê nò, ay hen matéyà ono hen matatagguwà. Achiyà chillu makefaga no heno hen am-ammay,  
\v 23 te an-og laychén amin. Te ilanyu ngén, hen laychê paatat taynà hen antoy lota ta éméyà an Jesu Cristu way yachi chillu hen ka-a-ammayan.  
\v 24 Ngém ah pagsaya-atanyu te kasaporanyu haén, un-unnina ménat no anà an matatagu ta achiyà matéy ad uwan.  
\v 25 Wat gapon chàyu, sigurachuwà way achiyà matéy te masapor mì-i-iggawà an chàyu ta matapyatapyan hen afurotyu ya ta omam-améd hen laylayadyu.  
\v 26 Yag no umaliyà ahnaat kapeletan way komaskasen hen manayawantaaw an Jesu Cristu. 
\p  
\v 27 Ngém sosnod, uray heno way mekaman an haén, masapor koma iyafiinyu hen anchi chataaw afuroton mepanggép an Jesu Cristu. Ta uray no maka-aliyà ahna ono achiyà, changrê koma way an chillug chinuchumgat hen afurotyu yag nantetempoyug-ayu amin way mangempapate way manàchég hen anchi ammayay chamag way chataaw afuroton.  
\v 28 Achiayu agé cha émégyat hen anchichay cha komontara an chitaaw, te hen anchi achiyu émégyatan an chichaat yachi hen manot-owaancha way ma-afàcha ya machusacha. Te chàyu, mangafà-ayu te ah Apudyus chillu hen manatàchég an chàyu.  
\v 29 Te ilanyu ngén, ninidchat an chitaaw hen wayataaw way omafurot an Jesu Cristu ah kachayawana. Ngém faén yanggay hen ommafurotanyu hen ninidchat, te uray hen mapaligatanyu ah kachayawana agé.  
\v 30 Wat cha-ayu tot-owa metape an haén way mapaligatan gapon Jesu Cristu way yachi chillu hen anchi innilayu way napaligatà hen anchi ar-argaw, ya chayu agé chillu changrén way yachi hen cha mekaman ad uwan. 
\c 2  
\s1 Hen kenangaton Jesu Cristu ya hen anchi nampafafaana 
\r Rom. 15:1-4; 2 Cor. 8:9; 1 Ped. 5:5-7 
\p  
\v 1 Sosnod, hen nelarammongantaaw an Jesu Cristu, wat yachi hen cha mangempas-ém hen hamhamàtaaw, ya hen layadna an chitaaw, yachi agé hen cha mangay-ayu an chitaaw. Ya gapo agé hen nètempoyugantaaw hen Espiritun Apudyusat chataaw man-ahelennayad ya chataaw agé man-ahesennég-ang.  
\v 2 Wat gapo ta ma-awatanyu amin cha natto, tapyatapyanyu koma hen layad-o way hen ekamanyu, anyug tétérnén way mantetempoyug ya man-ahelennayad way an umahà-an koma agé hen hamhamàyu.  
\v 3 Yag uray heno way ammaanyu, faén koma ah mepangatowan hen acharyu ono ah mampahih-iyaanyu. Ta hen ekamanyu koma, wéchiyén epafafana hen acharna ta ihaihéén ifilangna hen ifana ah nangatngato no hiya.  
\v 4 Wat antaaw anapén hen pagsaya-atan hen ifa ta faén yanggay hen pagsaya-atan hen achar. 
\p  
\v 5 Antaaw ammag torachén hen anchi hamhamà Jesu Cristu ah manhamhamàtaaw  
\v 6 way hiya, 
\q1 Tàén no kapachongnah Apudyus, iggayna chillu epapelet way mamangchén hen kena-apudyusna,  
\v 7 te annag enhàfa hen kenangatona yag namfalin ah tatagu way kaman an chitaaw ya annag enammaan hen acharna ah fafà-arén Apudyus.  
\v 8 Yag angkay namfalin ah tatagu, empafafana hen acharna way manga-abfurot an Amana, tàén yachin inyatéyna hen nelansaana hen koros.  
\v 9 Wat yachi hen nangempangatowan Apudyus an hiya ah kangatowan way ad uwanat maid mepachongan hen kenangatona.  
\v 10 Wat umchah hen ag-agaw way amin hen egad way ini-inggaw ad uchu ya hen lota, uray hen anchichay natéy ya hen cha-an, ya uray hen anchichay maila ya hen anchi achi, maid achi mampalentomang hen henagong Jesus way manayaw hen kenangatona.  
\v 11 Yag maid agé achi mangimpudnu way ah Jesu Cristu hen Ap-apon hen egad ah machayawan Amataaw way Apudyus. 
\s1 Epapate hen afurot an Apudyus 
\r Mat. 5:14-16; Efes. 5:1-20; 1 Juan 1:5-7 
\p  
\v 12 Hiyachi, chàyu way sosnod way laylaychê, tot-owa way anyug ena-abfurot hen aminay intugun-o hen nì-iggawà an chàyu, wat kaskasen koma ad uwan hen antoy kamaid-o way masapor mangachidchéényu. Ta anyu yanggay ammag epapate way mangamma amin hen laychén Apudyus way ririspituwényu hiya ya émég-égyat-ayu way manlabseng hen laychéna ah kahara-anyu.  
\v 13 Wat wawà-acha chillu ah Apudyus way man-anchar an chàyu ya mangidchat hen layadyu ya hen kafaelanyu way mangamma hen laychéna. 
\p  
\v 14 Sosnod, uray heno way chataaw ammaan, antaaw ammag ammaan way achitaaw chan ngayutongot ya achitaaw agé chan sosongel  
\v 15 ta antaaw ammag amma-ammay way maid koma wayan hen tatagu way mangempafasor an chitaaw ya ta maid kachumsekantaaw way a-anà Apudyus, tàén niya-ahrangtaaw hen tatagun antoy lota way ammag amchan hen kenarawengna. Ta kamantaaw hen cha homelaw way taraw way cha manelaw hen tatagu hen antoy lota.  
\v 16 Te hen anchi alen Apudyus way chataaw iwarawag, yachi hen managu an chicha ah ataguwancha ah ing-inggana. Wat no kaman hichi hen chayu ammaan, anà ammag laylayad ah pegwana no umchah hen mamfangchan Jesu Cristu, te chàyu hen kail-an hen kenasérfin hen anchi aminay chà enammaan. 
\p  
\v 17 Yag non anà an pédtén ahto ad uwan, anà ammag laylayad way mangidchat hen ataguwà an Apudyus ta etapèchi hen afurotyu way kaman chayu ichaton an hiya. Te anà ammag laylayad gapon chàyu.  
\v 18 Ya chàyu, cha-ayu agé koma mèlaylayad an haén, tàén no matéyà. 
\s1 Hen mepaligwatan cha Timoteo an Epafrodito 
\r Apos. 16:1-4 
\p  
\v 19 Hen ekat-o, no eparufus Apo Jesusat achi mafayag yag empalè ah Timoteo ahna way i mangila an chàyu, ta chamagê koma no henon én-énnén hen afurotyu ah sém-éman hen hamhamào,  
\v 20 te ah Timoteo, hiya yanggay hen cha mamateg an chàyu way kaman hen antoy chà mamatigan an chàyu.  
\v 21 Te amin hen antochay tapena, hen pagsaya-atancha yanggay hen chacha hamham-én way anchag inwalin hen ma-ammaan way para an Jesu Cristu.  
\v 22 Waman ah Timoteo, innilayu met hen kenapategna an haén, te an-anig kaman hen-ama way chan tentennorong hen chani manginwarawagan hen anchi ammayay chamag.  
\v 23 Wat hen ekat-o, no maila hen mifanagà, epaligwat-o hiya.  
\v 24 Yag cha-at chillu namnaméén way gapon Apo Jesus, meparufusà ta achi koma mafayag yag uray agé haénat umaliyà ahna. 
\p  
\v 25 Yag antoyan agé hen sonodtaaw way ah Epafrodito way empaleyuhto way i manorong an haén ah heno way masapor-o. Kaman tot-oway sonod-o hiya te ifà way kaman agé sorchachun Apudyus. Ngém hen hamhamào, ekat-owén ammay ménat no epahàyat-o hiya ad uwan  
\v 26 te amchan hen enayuna an chàyu amin, ya kaskasen te chengngaryu ano hen nansaketana.  
\v 27 Ya amchan tot-owa hen senaketna te tég-angay matéy. Ngém kena-asiyan Apudyus hiya yag kena-asiyanà agé te gumminang hen saketna. Te non an natéyat ammag nahéphép hen hamhamào ya hen ligat-o.  
\v 28 Wat gapon hiyachi, kaskasen hen layad-o way mangempahàyat an hiya ad uwan ta ilanyu paat ta kasen lomaylayad hen hamhamàyu. Te no lomaylayad-ayu, yumagpaw hen manhamham-à ya anà agé ammag lomaylayad.  
\v 29 Wat epadchayu hen layadyu an hiya no homàyat te sonodtaaw chillu gapon Apo Jesus. Yag masapor chillu antaaw ammag ifiin hen aminay tatagu way kaman an hiya.  
\v 30 Te hiya, tég-angayna iyatéy hen chana mangammaan hen laychén Jesu Cristu, te annag inyanggayan hen ataguwana ah manorongana an haén way yachi chillu hen enkamanyu way tommorong non an chàyu hen wacha. 
\c 3  
\s1 Hen tot-oway ammayén Apudyus 
\r Rom. 2:28-29; 3:28; 1 Cor. 15:9-10; 2 Cor. 11:18-31 
\p  
\v 1 Wat hiyachi sosnod, hen ifagà an chitaaw aminat, antaaw ammag lomaylayad gapon nelarammongantaaw an Apo Jesu Cristu. Achì solsoletan way kasen mangimfaga an cha natto an chàyu te masapor paat ma-awa-awatantaawto.  
\v 2 Masapor ar-arwachanyu paat hen anchichay ammag térénay tatagu way cha mangempapelet way egad ano mamarkaan paat hen achar ya antaawat ano metape an Apudyus. Te chichachiy lawengay tatagu, ancha yanggay an laychén way fuma-ag.  
\v 3 Yag faén chilluchi hen sinyar hen tot-oway anà Apudyus. Wat faén chicha hen tot-oway anàna te hen tot-oway anà Apudyusat chitaaw way cha manayaw an hiya gapon torong hen Espirituna, chitaaw way cha manginchayaw an Jesu Cristu ya chataaw agé manokchun hiya yanggay way achitaaw manokchun hen anchi pàpàila way a-amma ah manorachan hen orchin.  
\v 4 Te non an umat yag wachay mangaliyén manokchuna hen nanorachana hen orchin, an-o angkay ammag enlarahyan hiya, te maid iggay-o enammaan.  
\v 5 Te ilanyu ngénat haén, gana-à paat an Jacob way nan-Israel way ommapet an Benjamin. Ya hen anchi ma-awaru way ag-agaw-o way niyanà, wat namarkaan agé hen achar-o wat anà ammag tenten way Judio way Judio amin hen anap-ò. Ya mepanggép hen manorachan hen orchin Apudyus, haén met agé hen ihay Fariseo way kaestrektowan way manorad hen amin.  
\v 6 Ya ah nangempapatiyà way nanorot hen gagangayni way Judio, chuar hen penap-aligatà hen anchichay nanaynan an nadchi way ommafurot an Jesus. Ya maid agé nepafasorà mepanggép hen orchin Moses te maid lenabrabseng-o.  
\v 7 Ngém ad uwan, amin hen anchichay chà nanchinlan hen anchi ar-argaw, na-awatà way ammag maid peet etot-orongna ah metapyà an Apudyus, wat an-og inyanggayan amin chachi ah manhagongà yanggay an Jesu Cristu.  
\v 8 Ya faén agé yanggay anggaychi hen inyanggayà te uray hen aminay napateg an haén hen anchi pés-éyna, te wadwadcha way térén hen antoy neteponan hen hamhamào an Jesu Cristu ya hen nangapowà an hiya. Wat an-o yanggay ammag ifilang ah nifasora hen aminay enammaà hen anchi ar-argaw ah somorotà an Jesu Cristu ad uwan  
\v 9 ta melarammongà yanggay an hiya. Wat ad uwan, achì manchinlan hen kaenammay-o gapo hen nanorachà hen orchin Moses. Te hen kaenammay-o ad uwan, yachi hen inidchat Apudyus an haén gapo hen ommafurotà an Jesu Cristu. Te yachi chillu hen idchat Apudyus hen heno way omafurot an Cristu.  
\v 10 Wat hen laychê paat ad uwan, ta ma-awa-awatà paat amin hen wacha an Jesu Cristu ah komamanà an hiya, ya ta malènà koma agé hen mannakafalinna way nepàila hen nan-uchiyana. Ya hen hamhamào ad uwan, uray mapàgangà way kaman hen napàgangana, ya uray matéyà way kaman hen inyatéyna, non ana-at paat komaman an hiya,  
\v 11 ta éhéd yag man-uchiyà agé way kaman hen nan-uchiyana ta mètaguwà agé an hiya. 
\s1 Masapor epapate way omafurot ah ing-inggana 
\r Apos. 20:24; Heb. 12:1-2; 2 Tim. 4:7-8 
\p  
\v 12 Sosnod, achì ekatén anà ammag ammay way looh nepachong hen hamhamào hen hamhamà Jesu Cristu. Ngém chà pachasén paat ah kafaelà way mangamma hen laychéna te yachi chillu hen ganchatna way namele an haén ah mantataguna.  
\v 13 Sosnod, achì agé ekatén enammaà amin hen anchi laychén Jesu Cristu, ngém hen chà ammaan, an-og cha aliw-an amin hen anchi narpas way na-ammaan ta umahà-an hen hamhamào way mangamma hen anchi cha-an.  
\v 14 Wat an-og epapate way mangamma hen laychén Apudyus te yachi met hen kagunggunaan ya hen anchi gunggunaat hen mètaguwan an hiya ad uchu gapo hen enammaan Jesu Cristu. 
\p  
\v 15 Wat amintaaw way chinuchumgat hen hamhamàna an Jesu Cristu, kaman agéhchi koma hen hamhamàtaaw. Ngém mag-ay ta wachay achi mangafun ah tapena, awniyat torongan Apudyus hen hamhamàna ta tomepon chillu.  
\v 16 Ngém uray ta yachi, masapor chillu ihaihéén ammaana paat hen innilana way laychén Apudyus an hiya. 
\p  
\v 17 Sosnod, anyu komag torachén haén. Ya elasinyu koma agé hen anchichay cha manorad an haén ta hen chani ekaman, yachi koma agé hen ekamanyu.  
\v 18 Te tot-owa angkay hen anchi imfagafagà chillu an chàyu hen anchi ar-argaw, ya anà ammag chan luruwa way kasen mangimfaga way wachacha hen tapena way anchag cha ammaan hen acharcha ah kafusor Jesu Cristu gapon chacha ekamkaman, te anchag cha lakrakéén hen natéyana hen koros.  
\v 19 Wat chicha, ancha angkay ammag metap-ar, te ammag hen laylaychén hen acharcha yanggay hen chacha afuroton. Yag heno agé way afifì-inén yachiyat agé hen laychéncha paat way epàila. Yag hen antoy lota yanggay agé hen péppég hen chacha hamham-én.  
\v 20 Waman chitaaw, ad uchu hen ustoy fumabréyantaaw ya chataaw agé ahopan hen mamfangchan Apotaaw way Jesu Cristu way nangenharà an chitaaw, te umale way marpod uchu way i mangayag an chitaaw.  
\v 21 Yag hen hiyachi, mamfalinéna hen antochay kaségség-ang way achartaaw ah kaman hen kaenammay hen acharna. Ya kafaelana agé way mangamma, te ah mannakafalinnaat maid achi mafalin an hiya, te uray hen man-ap-apowana hen egachay wachéén mafalinna. 
\c 4  
\s1 Hen tapen hen intugun Pablo 
\r Mat. 6:25-34; Col. 3:1-2; 1 Tes. 5:16-18; Col. 3:1-2 
\p  
\v 1 Wat hiyachi, chàyu way sosnod way laylaychê, wat chàyu hen cha mangemparaylayad an haén. Ya chàyu agé hen chà ichayaw hen tapena, ya an agég pararo hen enayù an chàyu. Wat anyu paat ammag epapate way mangamma amin hen laychén Apo Jesu Cristu. 
\p  
\v 2 Chàyu way inin-ina way cha Erodias an Sintike, panga-aseyu paat ta mankenna-awatan-ayu te masosnodtaaw chillu gapo hen ommafurotantaaw an Apo Jesus.  
\v 3 Ya hen ifagà agé an heay ifà paat way cha mèamma an haén hen antoy alen Apudyus, torongam paat chicha te ancha tot-owag empapate way tommorong an haén hen chà nanginwarawagan hen anchi ammayay chamag way kaman agé an Clemente ya umat agé hen anchichay tapena. Yag tàén cha-an-o engadnan chicha amin hen antoy sorat-o, ensosorat chillu Apudyus chicha amin hen anchi libnuna way mangimfaga hen mètagu an hiya ah ing-inggana. 
\p  
\v 4 Hen ifagà an chàyu amin, antaaw ammag lomaylayad ah ing-inggana gapon nelarammongantaaw an Apo Jesu Cristu. Wat ta epegwà agéy mangimfaga way antaaw yanggay ammag lomarayyad. 
\p  
\v 5 Masapor epàilataaw hen anoh hen egachay tatagu te tég-angay tot-owa hen mamfangchan Apo Jesus.  
\v 6 Ya achitaaw agé cha machanchanagan ah uray heno, ta antaawat iyam-amma way mangimfaga hen amin an Apudyus way manginya-agwa agé hen yamantaaw an hiya.  
\v 7 Te no yachiyat, panohon Apudyus hen hamhamàtaaw way maid kepaniyan hen ekamanna way mamanoh. Ya maid agé makachachael hen hiyachiy napanohan hen hamhamàtaaw gapon Jesu Cristu. 
\p  
\v 8 Wat hen anongoh hen esorat-o an chàyu way sosnod, wat mepanggép hen hamham-éntaaw. Masapor arantaaw yanggay hen tot-owa ah manhamhamàtaaw ya hen anchi ammay ya hen anchi nalilimpiyu. Ta hen anchi i-inggaw ah hamhamàtaawat hen anchi nacharos ya hen anchi ifilang Apudyus ah usto ya hen anchi omenparaylayad. Achiyu haham-én hen laweng ta hen anchi omenpa-ammay ah hamhamà, chichachi hen haham-ényu.  
\v 9 Ya amin way enacharyu an haén way innilan man hen matayu ono hen chengngaryu, yachi koma hen chayu amma-ammaan. Yag ah Apudyus way mamapanoh hen hamhamàtaaw, achina agé iyang-anggayan chitaaw. 
\s1 Hen yaman Pablo gapon torongcha 
\r 2 Cor. 8:1-15; 9:1-15; 11:9; 12:10 
\p  
\v 10 Pararo hen laylayad-o ya chaà agén yaman an Apo Jesus te tàén nafayag, kasenyu inidchat hen torongyu ah mangempàil-anyu hen layadyu an haén. Manowat te achì ekatén naliw-anyu haén, te an yanggay maid wayayu way mangempàila hen hiyachiy layad.  
\v 11 Ya achì agé cha aryénto ah lilì gapon kenakorang hen masapor-o te ah katot-owana, inluwam-o way ammag mamapnek ah uray heno way wacha an haén.  
\v 12 Napachas-o amin hen egad way uray hen makorangan ya hen sommobraan hen egad way masapor hen tatagu. Wat ad uwan, uray heno way mekaman an haén, anà chillug mamapnek, tàén hommehennaangà ono anà an nanabhug. Wat maid agé lilì, tàén ammag maid masapor-o ono an homahawar.  
\v 13 Maka-anohà ah uray heno gapo hen torong Jesu Cristu way cha mangempapegsa an haén.  
\v 14 Ngém saramat paat chillu te chakar hen torongyu hen antoy ligat-o. 
\p  
\v 15 Chàyu way iFilipos, innilayu way chàyu yanggay hen nanorong an haén hen anchi layaw-o hen anchi provinsiyan hen Macedonia hen anchi pés-éy nangintudtuchuwà hen anchi ammayay chamag. Iggayà torongan hen anchichay ommafurot hen tapenay fabréy, te chàyu yanggay hen nangidchat hen aminay masapor-o ah nìyammaanyu an haén.  
\v 16 Ya namegwayu agé empale hen torongyu an haén hen kawad-à ad Tesalonica.  
\v 17 Mampasaramatà hen aminay torongyu an haén, ngém faén chilluchi hen chà agawaan an chàyu, te an kaskasen hen layad-o te gunggunaan chàyu an Apudyus gapon cha nadchi.  
\v 18 Wat ad uwan, gapo hen amin way empa-arayu an Epafrodito, maid nakorangà te an hommawar. Yag hen hiyachiy inidchatyu, faén yanggay haén hen nangidchatanyu te kaman inchatonyu aminchi an Apudyus wat nemparaylayad agéchi an hiya.  
\v 19 Ya ah Apudyus, maid mepachongan hen kafinaknangna, wat gapon Jesu Cristu, annag ilibli way mangidchat an chàyu hen aminay masaporyu.  
\v 20 Wat antaaw ammag chachayyawén ah Amataaw way Apudyus ah ing-inggana way maid péppégna. 
\p  
\v 21 Wat pakomostéényu amin hen annachay tatagun Apudyus ahna way cha omafurot an Jesu Cristu.  
\v 22 Ya amin hen antochay cha omafurot ahtod Roma, kaskasen hen anchichay wachah faréy Are Cesar, chacha amin pakomostéén chàyu ahna. 
\p  
\v 23 Wat ta totollongan chitaaw amin an Apo Jesu Cristu. \sig Haén ah Pablo.\sig*