\id MRK Balangao MRK (merged 2/01) \h Marcos \toc1 Hen anchi ammayay chamag way ensorat Marcos \toc2 Marcos \toc3 Mar. \mt2 Hen anchi ammayay chamag way ensorat \mt1 Marcos \im \it Ah Juan Marcos way amonaén Bernabe hen péspés-éy tagu way nangensorat mepanggép an Jesu Cristu, wat ensoratnato hen kawad-ana ad Roma hen anchi tawén way 60 ono 65 ta ma-awatan koma hen anchichay faén Judio ad Roma mepanggép hen mannakafalin Jesu Cristu, kaskasen hen kafaelana way memparayaw hen ongtan ya manga-an hen fasor. Yag ah Juan Marcos, ommafurot an Jesus gapon nantudtuchuwan Pedro. Yachi yag netnetnod an Pablo ya anat an Bernabe way i mangintudtuchu hen alen Apudyus. (Aposel 13:4-13; 15:36-39)\it* \c 1 \s1 Hen intudtuchun Juan way chan funfunyag \r Mat. 3:1-12; Luc. 3:1-18; Juan 1:19-28 \p \v 1 Yato hen anchi ammayay chamag way mepanggép an Jesu Cristu way anà Apudyus. \v 2 Hen nilugiyana wat hen tommot-owaan hen anchi ensorat hen anchi profeta way Isaias way yachi hen ena-allen Apudyus an anàna, ekatnéén, \q1 “Wacha hen ihay tagu way faarê way mamangpango no hea ta ina esasaggana hen anchichay tatagu ta changréncha-a. \v 3 Hiya hen anchi ini-inggaw hen anchi chanak way chana èngaèngaw hen anchichay tatagu way mangaliyén, ‘Naway hen ap-apo, wat iyam-ammayu hen chayu am-ammaan ya manggadngényu hen hamhamàyu.’ ” \p \v 4 Yag angkay hiyachi yag fummùnag tot-owa ah Juan hen anchi chanak ah tommot-owaan hen anchi nesosorat, yag chana funyagan hen tatagu ya chana epagngar an chicha way mangaliyén, “Masapor ifafawiyu hen fasoryu ya mafunyagan-ayu ah mangempàil-anyu way nanchùganyu tot-owa hen anchi laweng way a-ammayu, wat pakawanén Apudyus chàyu.” \p \v 5 Yachi yag anchag chuar hen anchichay tatagu way narpod Jerusalem ya hen kafabréfabréy way provinsiyan hen Judea way cha ummunud an Juan way i mamangngar hen anchi chana itudtuchu. Ya anchaat agé epudnu hen fasorcha yag anat funyagan Juan chicha hen anchi wangwang way ekatchéén Jordan. \p \v 6 Hen lumfong Juananto way chan funfunyag, ammag na-afar way chotchot hen anchi animar way kemér ya gadchang agé hen sentoronna. Yag hen chana agé iyatagu wat chuchun ya chilu. \v 7 Yag imfagana agé hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Wacha hen anchi meparég an haén way ammag nangatngato no haén te uray lawa hen anà man-alepan an hiyéén achì karébféngan. \v 8 Te haén, chanum yanggay hen infunyag-o an chàyu. Waman hiyaat hen Espiritun paat Apudyus hen ifunyagna an chàyu.” \s1 Hen nafunyagan Jesus ya hen namachasan Chumunyu way mangawis an hiya \r Mat. 3:13–4:11; Luc. 3:21-22–4:1-13 \p \v 9 Angkay hiyachi way chan funyag ah Juan, ummale tot-owa ah Jesus way narpod Nazaret way fabréyna way provinsiyan hen Galilea, yag émméy an Juan way i mampafunyag hen anchi wangwang way Jordan. \v 10 Yag angkay tommàchang ah Jesus, innilana way ammag nanfuatat agé ad uchu yag cha émhép hen anchi Espiritun Apudyus an hiya way kaman karopate. \v 11 Yag wachaat agé hen nan-ale ad uchu way mangaliyén, “Hea hen anchi laylaychê way anào, yag hea agé hen mangemparaylayad an haén.” \p \v 12 Hen hiyachi, hennagat hen anchi Espiritun Apudyus ah Jesus way éméy hen ihay lugar way maid fummabréy. \v 13 Yag yachi way émméy, ini-inggaw ahchi ah opatporo way ag-agaw, yag cha awiawisén Chumunyu way ap-apon hen ongtan ta fumasor. Yag wachacha agé hen hiyachiy lugar hen ammag aggaégyat way nanka-atap way animar. Ngém wachacha chillu agé hen anchichay anghel way émméy mangi-ila an hiya. \s1 Enayagan Jesus hen anchichay mangagadchiw ah man-ifana \r Mat. 4:12-22; Luc. 4:14-15; 5:1-11 \p \v 14 Angkay hiyachi way nifarud ah Juan way chan funfunyag, namfangad ah Jesus hen provinsiyan hen Galilea yag inlugina way mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag way narpon Apudyus. \v 15 Intudtuchuna way mangaliyén, “Inumchah ad uwan hen manot-owaan Apudyus hen imfafaggana, wat tég-angay hen manorayana hen amin. Wat manchùganyu hen aminay laweng way a-ammayu ya afurotonyu paat hen antoy ammayay chamag.” \p \v 16 Angkay hiyachi way cha manaran ah Jesus hen penget hen anchi fayfay way Galilea, innilana hen hen-agi way mangagadchiw way cha Simon an Andres hen ngachancha way chacha eporwak hen tafukorcha hen anchi fayfay. \v 17 Yachi way innilan Jesus chicha, imfagana way mangaliyén, “Ehàfayu chaha ta metnod-ayu an haén, wat sokatà hen annay chunuyu ta hen tatagu hen atenglényu ah omafurotancha an haén.” \v 18 Yag hen hiyachi, anchag enhàfa hen anchi tafukorcha yag netnodchaat an Jesus. \p \v 19 Angkay hiyachi way nànàéycha, innilan agé Jesus hen kasen hen-agi way cha Jaime an Juan way anà Zebedeo way tummutùchucha hen anchi fangkacha way chacha taramanén hen tafukorcha. \v 20 Yag hen nangil-an Jesus an chicha, enayagana wat netnodcha agé an hiya way tenaynancha ah amacha hen anchi fangka ya hen anchichay tatagu way cha mèlabfu an hiya. \s1 Hen nemparyawan Jesus hen anchi nihuhurug way ongtan \r Luc. 4:31-37 \p \v 21 Angkay hiyachi, émméy cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ad Capernaum. Yag angkay yachi way Safachu way ngilincha chillu way Judio, hinénggépcha hen anchi chacha ma-am-amongan way sinagoga yag inlugin Jesus way mantudtuchu. \v 22 Yag anchaat agég nahaang amin hen anchichay tatagu te hen anchi enkamanna way nantudtuchu, faén kaman hen cha ekaman hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, te maila way wachan karébféngana way mantudtuchu. \p \v 23 Yag hen hiyachi, wachaat agén hinénggép way ihay am-ama way nahurugan ah ongtan way ammag nan-ongaw way mangaliyén, \v 24 “Heay Jesus way eNazaret, heno hen ammaam an chàni. Ay an-a an ummale way i manachael an chàni, te inni-ilà angkay hea way hea hen anchi nepoposta way na-apudyusan way empalena.” \v 25 Yag menancharat Jesus hen anchi ongtan way mangaliyén, “Guminang-aat man ta lomayaw-a hen annay nihuhullugam.” \v 26 Yag ammag empa-adhar hen anchi ongtan hen anchi am-ama yag nan-ongaw way lommayaw. \v 27 Yag hen nangil-an hen anchichay tatagun nadchi, ancha ammag nahaang way térén. Yag chachan pepennoot way mangaliyén, “Apay henoto, ay kadchachatoto way tudtuchu, te pakay wachan kafaelana nò way manmanchar way uray ongtanén afurotonchaat hen ifagana.” \p \v 28 Yachi yag ammag nanhemamagat hen mepanggép an Jesus hen anchichay kafabréfabréy hen anchi provinsiyan hen Galilea. \s1 Hen nanga-anan Jesus hen saket hen chuaray tatagu \r Mat. 8:14-17; Luc. 4:38-41 \p \v 29 Angkay hiyachi way lommayaw cha Jesus hen anchi sinagoga way cha ma-am-amongan hen Judio yag émméycha ah faréy cha Simon an Andres yag nàyéy agé cha Jaime an Juan way hen-agi. \v 30 Angkay inumchahcha, imfagachaat an Jesus way ammag chan saket hen anchi atogangan Simon way ammag amchan hen pochotna. \v 31 Wat émméy ah Jesus an hiya yag inégnanana hen limana way namangon ya ammag naka-anat hen saketna, yag ammag hiyaat agé hen nan-alekatto hen nanganan cha Jesus. \p \v 32 Angkay nalihnug hen init, inyéy hen anchichay tatagu an Jesus hen aminay masaket ya hen anchichay nahurugan ah ongtan. \v 33 Wat aminay tatagu hen hiyachiy fabréy, anchag na-among amin hen anchi fatawan cha Simon, \v 34 yag kena-an Jesus hen nankarakarase way saket hen anchichay ammag chuar way tatagu ya emparyawna agé hen anchichay nihuhurug way ongtan, yag empawana agé hen mangaryancha mepanggép an hiya te chicha, innilacha no henoh Jesus. \s1 Hen nantudtuchuwan Jesus hen kafabréfabréy ad Galilea \r Luc. 4:42-44 \p \v 35 Angkay nawakas, fummangon ah Jesus hen na-apeh yag ginumhad way i manluwaru hen ihay lugar way maid tatagu. \v 36 Angkay pommaway way fummangon cha Simon ya hen anchichay ifana, émméycha way i manganap an hiya. \v 37 Yag angkay inchahancha, ekatchéén, “Lonaycha angkay hen tatagu way cha mangimoh an hea.” \v 38 Ngém ekat Jesus an chichéén, “Uray te masapor éméytaaw chillu hen tapen hen fabréy ta iyà agé tudtuchuwan chicha, te yaha chillu hen ganchat-o way ummale hen antoy lota.” \v 39 Wat yachi yag ginéggégga-aycha amin hen anchichay kafabréfabréy hen provinsiyan hen Galilea. Yag aminay fabréy way émméyancha wat nantudtuchu ah Jesus hen anchi cha ma-am-amongan hen Judio, yag emparyawna agé hen anchichay nihuhurug way ongtan. \s1 Hen nanga-anan Jesus hen anchi saket way konet \r Mat. 8:1-4; Luc. 5:12-16 \p \v 40 Angkay hiyachi, wachan ihay tagu way chan saket hen anchi aggaégyatay saket way konet, wat émméy an Jesus yag nampalentomang way mampangpanga-ase way mangaliyén, “Afurotò way wachan kafaelam way manga-an hen antoy saket-o no anno an ka-asiyan haén.” \v 41 Wat ammag naség-angan ah Jesus yag annaat tad-én hiya way mangaliyén, “Ka-asiyà tot-owa hea, ta maka-an hen annay saketno.” \v 42 Yag hen hiyachi ammag naka-anat tot-owa hen anchi saketna way ommammay hen acharna. \v 43-44 Yag anat téngtéténgténgén Jesus hiya way mangaliyén, “Achim paat cha haphapetén ah uray heno way tatagu hen antoy enammaà an hea. Yag manidchiwéh-aat way i mamparang hen anchi pachi ta ilana way naka-an hen saketno. Yag an-aat manchaton an Apudyus hen anchi inyurchin Moses way michaton ah manot-owaan hen tatagu way naka-an hen anchi saketno.” \p \v 45 Yachiyat agéy lommayaw hen anchi tagu, annaat agég an inwarawarawag way manaphapet hen anchi enkaman Jesus an hiya. Wat gapon yachi, achi mafalin eparang Jesus hen acharna way hénggép hen anchichay fabréy. Wat annag cha iyapet way éméy hen lugar way maid fummabréy, yag yachin cha mangunuchan hen tatagun hiya way maid achicha narpowan. \c 2 \s1 Hen nanga-anan Jesus hen penelay hen ihay tagu \r Mat. 9:1-8; Luc. 5:17-26 \p \v 1 Angkay hiyachi way nanlooh hen kamanay ag-agaw, namfangad ah Jesus ad Capernaum yag nanchinngar way hommàyat. \v 2 Wat ammag enamongan hen chuar way tatagu hiya ingganah anchag hommortot hen tatagu ah faréy yah hawang. Yag cha itudtuchun Jesus an chicha hen anchi chamag mepanggép an Apudyus. \v 3 Yachi way chan tudtuchu, inumchahcha hen opatay tatagu way nangimfufulig hen ihay am-ama way napàroy hen acharna. Ichidchiwéhcha koma an Jesus, \v 4 ngém maid én-énnéncha way hénggép gapoh kachuar hen tatagu, wat anchag inyéy ah tabfongan yag tenòwapcha hen anchi atép way nemamangan Jesus, yag inuy-uycha hen anchi pelay ah faréy way iné-émfég hen anchi allakwangna. \v 5 Yag angkay enlasin Jesus way anchag nanchinlan amin hiya, imfagana hen anchi napàroy way mangaliyén, “Heay sonod, napakawan hen fasorno.” \v 6 Niyaphor way wachacha agé hen nìya-among way tapen hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. Yag yachi way chengngarcha hen yachi, chinumsekcha ah Jesus ah hamhamàcha way mangaliyén, \v 7 “Nokay paat ano hen lébféng nahha way annag cha pérhén hen kena-apudyus Apudyus, te ah Apudyus met paat yanggay hen mafalin mamakawan hen fasor.” \v 8 Ngém hen hiyachi enlasinat chillu Jesus hen anchi wachah hamhamàcha yag annaat ekatén, “Pakay peet kaman henay hamhamàyu. \v 9 Ay ammoh wachay ekatyuwén narakraka. Te ammoh wachay kafaelan hen tagu way mamakawan hen fasor. Yag ay ammoh wacha agéy kafaelan hen tagu way manga-an hen penàroy hen tagu. \v 10 Ngém ah manot-owaanyu way haén way Pangorowan hen Tatagu, wachan lébféng-o hen antoy lota way mamakawan hen fasor wat ka-anê hen penàroyna.” Yag annaat ifaga hen anchi napàroy way mangaliyén, \v 11 “Hen ifagà an hea, fumangon-a yag inaram hen annay allakwangno yag ommanamot-a.” \v 12 Yag yachi way cha ilan amin hen anchichay tatagu hiya, ammag tommàchégat agé hen anchi napàroy yag innarana hen anchi allakwangna yag chaat manaran way lomayaw. Wat anchag nahaang way térén hen anchichay tatagu yag chinayawcha ah Apudyus way mangaliyén, “Nanepod hen natatagguwanni, maid paat innilani ah kaman an cha natto.” \s1 Hen nangayagan Jesus an Levi way somorot an hiya \r Mat. 9:9-13; Luc. 5:27-32 \p \v 13 Angkay hiyachi way lommayaw cha Jesus ad Capernaum, kasen émméy ah Jesus hen penget hen anchi fayfay way Galilea, yag enamongan hen ammag chuar way tatagu hiya, wat tinudtuchuwana chicha. \v 14 Yag angkay na-awni way cha manadchad-aran, innilana hen ihay cha mangam-among ah furor way tummutùchu hen opesenana way ah Levi hen ngachanna way anà Alfeo. Yag anat ifagan Jesus an hiya way mangaliyén, “Umaleaat ta somorot-an haén.” Yag naranigwat tot-owa ah Levi way somorot an Jesus. \p \v 15 Angkay na-awni way cha mangan cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ah faréy cha Levi, ummunudcha an hiya hen anchichay chuaray cha mangam-among hen furor ya anat agé hen anchichay tapenay menangfasor, wat chuarcha way nèofong an chicha. \v 16 Yag angkay hen tapen anchichay Fariseo way siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, hen nangil-ancha hen nèofongan Jesus hen anchichay cha mangam-among hen furor ya hen tapenay menangfasor, chinumsekcha hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Ay ammoh mèofong peet hen annay apoyu hen tatagu way kaman an cha nahha way laweng.” \v 17 Yachi way chengngar Jesuschi yag anat mampani way mangaliyén, “Hen anchichay wachan saketna, yachi hen kasaporan hen choktor way hen miyaligana, haén, iggayà ummale way manudtuchu hen anchichay ammayay tatagu te ummaliyà way manudtuchu hen anchichay menangfasor.” \s1 Mepanggép hen manlanganan way mangan \r Mat. 9:14-15; Luc. 5:33-35 \p \v 18 Angkay hen-argawan, chacha amin manlangan way mangan hen amin anchichay pasorot Juan way chan funfunyag ya anat agé hen anchichay Fafariseo. Ngém hen anchichay pasorot Jesus, achicha chan langan. Wat émméycha hen tapenay tatagu an Jesus way mangaliyén, “Pakay amin hen anchichay pasorot Juan ya umat agé hen anchichay pasorot hen Fariseo wat chacha amin manlangan, ngém pakay hen annachay pasorotno way anchag achin langan nò.” \v 19 Senongfatan Jesus ah pani way mangaliyén, “Ay ammoh manlangancha hen anchichay tatagu way i mèkasar hen anchi ifacha way komasar. Achi met. Yag kaskasen no mawawà-acha agé hen anchi komasar wat sigurachu way mamangngancha. \v 20 Ngém umchah chillu hen ag-agaw way melayaw hen anchi komasar, wat yachi hen umchahan hen manlanganancha way achicha manganan.” \s1 Safali hen anchi siguchay nitudtuchu no hen cha itudtuchun Jesus ad uwan \r Mat. 9:16-17; Luc. 5:36-39 \p \v 21 Yachi yag kasen nampanih Jesus way mangaliyén, “Maid tagu ah ammag mangid-op hen anchi faru way lopot hen anchi naropà way lumfong. Te no yachin ammaana, émhén hen anchi faru way lopot yag enagamidna hen anchi nid-opana yag kaskasenat agé hen kagissayana. \v 22 Yag umat agé hen anchi faru way fayah way finanar, wat achi mafalin way ifongofongchi hen anchi nausar way gadchang way amoto, te achi matantan hen anchi nausar way gadchang wat ammag fumtà yag ayyua a hen finanaranchi ya hen anchi gadchang agé. Wat hen anchi faru way fayah, masapor agé hen anchi faru way gadchang hen mifongofongana.” \s1 Hen ekat Jesus mepanggép hen Senafachu way ngilin \r Mat. 12:1-8; Luc. 6:1-5 \p \v 23 Angkay hen-argawan way Safachu way ngilin chillu hen Judio, cha manaran cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen ihay chacha murmur-an ah pagéycha. Yag hen anchichay pasorotna, chacha umarah otteméncha. \v 24 Yag anat fistigarén hen anchichay Fariseo ah Jesus way mangaliyén, “Ilam ngén hen annay cha ammaan hen pasorotno, chacha labsengén hen anchi orchintaaw way epawana hen mamfat-an hen ngilin.” \v 25 Yag anat somongfat ah Jesus way mangaliyén, “Ay ammoh maid finasayu hen enkaman hen anchi apotaaw way David ad namenghan hen tempon hen hommenaangana ya hommenaangan agé hen anchichay ifana. \v 26 Te anna met ammag hinggép hen anchi faréy Apudyus hen tempon Abiatar way kangatowan way pachi yag innarana hen anchi tenapay way nichachaton an Apudyus way ekat hen orchintaawén anggay hen pachi hen mangan. Ngém enan chillu David ya ummidchat agé hen anchichay ifana. Wat maid met ekattaawén fasornachi.” \p \v 27 Wat henalenonot Jesus way mangaliyén, “Masapor ma-awatanyu way wadwadcha hen tatagu no hen ngilin, te enammaan Apudyus hen ngilin ah pagsaya-atan hen tatagu way iggayna an enammaan hen tatagu ah pagsaya-atan hen ngilin. \v 28 Yag haén way Pangorowan hen Tatagu, haén hen nangimfiyang way mangimfaga hen ma-ammaan hen ngilin.” \c 3 \s1 Hen nempagachangan Jesus hen nàis-is way lima, tàén ngilin \r Mat. 12:9-14; Luc. 6:6-11 \p \v 1 Angkay hen-argawan way Safachu way ngilin chillu, nì-ighép ah Jesus hen anchi cha ma-am-amongan hen Judio yag niyaphor way wacha agéhchi hen ihay tagu way nàis-is hen limana. \v 2 Ngém wachacha agé hen tapenay tatagu way ancha paat ammag seseppotan ah Jesus no ka-anéna hen inis-is hen anchi taguwanchi way tàén ngilin ta wachay minchérémancha koma an hiya. \v 3 Yachi yag enayagan Jesus hen anchi nàis-is hen limana way mangaliyén, “Umaleahto ah sangwanan.” \v 4 Yag annaat agé hanhanan hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Nokay hen eparufus hen orchintaaw way ma-ammaan hen tempon hen ngilin. Ay ammaantaaw hen ammay ono hen laweng. Ay taguwéntaaw hen ifa ono pédténtaaw.” Ngém anchag achi somongsongfat. \v 5 Yachi yag ommaningarngar ah Jesus way nangila an chicha ngém chaat agé chillu maség-ang an chicha, te anchag térén way achi matudtuchuwan. Yachi yag annaat ifaga hen anchi nàis-is hen limana way mangaliyén, “Uyachém hen annay limam.” Inuyadna yag ammag ommammayat agé hen anchi limana. \v 6 Wat ginumhadcha hen anchichay Fariseo way inchaat man-a-atopàpà hen anchichay ifan Are Herod ta anapéncha hen ekamancha way mamchit an Jesus. \s1 Hen émméyan hen chuar way tatagu way i nangila an Jesus \p \v 7 Angkay hiyachi yag émméy cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen penget hen anchi fayfay way Galilea, yag ammag chuar hen anchichay tatagu way cha mangunu-unud an hiya way maid achicha narpowan. Te wachacha hen narpon anchichay provinsiyan hen Galilea ya Judea. \v 8 Ya narpocha hen tapena ad Jerusalem ya anat hen tapena hen sakopon hen Idumea ya hen sakopon agé hen fafabréy way Tiro ya Sidon. Ya wachacha agé hen anchichay narpo hen fafabréy way lahin hen anchi wangwang way Jordan. Amin cha natto way tatagu, chengngarcha hen anchichay enammaan Jesus wat yachi hen ummunuchancha way mangila an hiya. \v 9 Yag gapo hen karonay hen anchichay tatagu, imfagan Jesus hen pasorotna ta esaganacha hen fangka ah iggawana ta achicha ammag ipetén hiya. \v 10 Te gapon nanga-anana hen sasaket hen chuar way tatagu wat chachan ep-eporyoh amin hen anchichay tapena ah homag-énancha paat an hiya ta tad-éncha koma agé. \v 11 Yag hen anchichay nahurugan agé ah ongtan, no mag-ay ilancha ah Jesus wat anchag manlùfub hen henagongna way man-ongaw way mangaliyén, Hea hen anà Apudyus. \v 12 Ngém menanchar Jesus hen anchichay nihuhurug way ongtan ta achicha paat ifagfaga ah uray heno way tagu way hiya hen anà Apudyus. \s1 Hen nameleyan Jesus hen hemporo ya chuwa way man-aposelna \r Mat. 10:1-4; Luc. 6:12-16 \p \v 13 Angkay hiyachi, enayagan Jesus hen anchichay tatagu way laychénay ayagan yag inyéyna chicha hen anchi ihay tagéytéy. Yag angkay enamongancha hiya ahchi, \v 14 penelena hen hemporo ya chuwa ta man-ifana paat ya ta wacha agéy chana hénagén way i manudtuchu hen tatagu. Yag ngenadnana chicha ah aposel \v 15 yag inidchatna agé an chicha hen kafaelancha way mangemparyaw hen nihuhurug way ongtan. \p \v 16 Hen anchichay hemporo ya chuwa way penelena, wat ah Simon hen iha way ngenadnana ah Pedro, \v 17 ya anat cha Jaime an Juan way anà Zebedeo way ngenadnana chicha ah Boanerges way hen laychén nadchiy ngachan way aryénat kaman hen echor. \v 18 Ya hen anchichay tapena wat cha Andres an Felipe, ah Bartolome ya ah Mateo, ah Tomas ya ah Jaime way anà Alfeo, ah Tadeo ya anat ah Simon way ekatchéén “Selot,” \v 19 ya anat agé ah Judas Iscariote way hiyan anchi nangenlao an Jesus hen ommawni. \s1 Hen nangempachongancha an Jesus an Chumunyu way Beelzebub \r Mat. 12:22-32; Luc. 11:14-23; 12:10 \p \v 20 Angkay hiyachi way hommàyat cha Jesus, ammag kasen agé enamongan hen chuaray tatagu hiya wat ammag maid én-énnéncha way mangan. \v 21 Yag angkay chengngar hen anchichay ahimfafaryan Jesus hen nekaman, émméycha ta icha koma ehàyat, te hen ekat hen anchichay tatagu wat an nattagar ano ah Jesus. \p \v 22 Yag hen tapen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin agé way narpod Jerusalem, chacha agé ekatén, “An nahurugan ah Jesus hen anchi ap-apon hen chumunyu way ah Beelzebub, wat hiya ano hen cha mangidchat hen kafaelana way mangemparyaw hen tapen hen nihuhurug way ongtan.” \v 23 Yachi yag anat amongon Jesus hen anchichay tatagu yag nampani way mangaliyén, “Ay ammoh mafalin eparyaw chumunyu ah chumunyu. \v 24 Hamham-ényu ngén, te no maid tetempoyug hen tatagu hen ihay lota way anchag chan sososongel, ay ammoh achi afaén hen henlomota chicha. \v 25 Yag no maid agé tetempoyug hen ihay himfafaryan way anchag chan sososongel, ay ammoh achicha mahihiyan. \v 26 Yag umat agé ah chumunyu, no maid tetempoyugcha way ekatyuwén ah chumunyu hen cha mangemparyaw hen ahenchumunyuna, kapeletan way anchag ma-afà amin yag mapéppég hen kafaelancha.” \p \v 27 “Ah katot-owana, maid makaghép hen faréy hen anchi orheorhe way i mangara hen ginaona no achina unna tawichén hen anchi orheyanchi yag annaat mafalin aran hen anchichay kok-owana. Orhe tot-owa ah Chumunyu ngém ena-afào chillu hiya, yag a-allà agé hen kok-owana.” \p \v 28 “Tot-owa way tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way aminay karasen hen fasor way ammaan hen tatagu wat mafalin mapakawan way uray hen mangsotancha an Apudyus. \v 29 Ngém heno way mangaliyén Chumunyu hen nangidchat hen kafaelan way ah katot-owanaat Espiritun Apudyus hen nangidchat, yachi hen fasor way ammag achi mapakpakawan ah ing-inggana.” \v 30 Yachi hen imfagan Jesus te wachacha hen mangaliyén ah Chumunyu ano hen nìyachar an hiya way cha mangidchat hen kafaelana yag faénat agé te hen Espiritun Apudyus. \s1 Nokay hen inan Jesus ya hen sosnodna \r Mat. 12:46-50; Luc. 8:19-21 \p \v 31 Angkay hiyachi way inumchah ah inan Jesus ya hen anchichay sosnodna, tommatàchégcha ah chara way cha mangempa-ayag an Jesus. \v 32 Yag hen anchichay chuar way tatagu way niya-among an Jesus, ekatchéén, “Anchichayan cha inam ya hen sosnodno ah chara way chacha-a epa-ayag.” \v 33 Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Faén yanggay chicha hen ifilang-o ah inà ya sosnod-o.” \v 34 Yag lenangranganat hen anchichay tatagu way nanliliub an hiya way mangaliyén, “Cha natto agé hen chàcha-ar-o ya sosnod-o, \v 35 te heno way tagu way mangamma hen laychén Apudyus wat chichachi hen chàcha-ar-o ya sosnod-o.” \c 4 \s1 Hen nempaniyan Jesus hen anchi lota way nawalehan ah fukar \r Mat. 13:1-9; Luc. 8:4-8 \p \v 1 Angkay hiyachi, kasen agé émméy cha Jesus hen penget hen anchi fayfay way Galilea ta i mantudtuchu. Yag gapon kachuar hen anchichay tatagu way na-among, ammag hinénggép ah Jesus hen ihay fangka yag yachin tummùchuwana way chinumchum-ang ah aket. Yag hen anchichay tatagu, anchag ahetàtàchég hen anchi tarantag. \v 2 Yachi yag anat mampani way chuar hen intudtuchuna an chicha hen chana nampaniyan. Ekatnéén, \v 3 “Changrényu ngén hen antoy ifagà way hen-argawan ano, wacha hen ihay tagu way i nanmura hen lotana. \v 4 Yag hen chana minwalehan hen fukar, ammag nemamang hen tapena hen anchi charan. Yag émméychaat hen anchichay kasole way i nangan amin. \v 5 Yag hen tapena, anchag nemamang hen anchi pafinatto way ammag aket hen lotana. Yag cha-an mahen-awniyan yag hommangawcha tot-owa te wachan aket way lotana. \v 6 Ngém angkay yachi way ummini-init, anchaat agég nàrong te akettoy hen anchi lota wat maid lommamotancha yag anchag narango amin. \v 7 Yag hen tapen agé hen anchi fukar way niwaleh, nemamangcha hen anchi papenagat. Manowat te lenomtàcha ngém angkay lommafang hen anchi pagat, anchag henyong hen anchi mura. Wat anchag iggay mamunga. \v 8 Ngém hen tapen hen anchi niwaleh, nemamangcha hen anchi ammayay lota yag penémhéd hen tummufuwancha. Wat namungacha amin way magénén hinggagsot hen fungan hen tapena ya hen-én-ém poporo hen tapena ya hentotlon poporo agé hen tapena.” \p \v 9 Yahan penanin Jesus yag annaat ekatén, “Chengngaryu hen antoy penanì te naingaan-ayu, wat hamham-ényu koma hen laychénay aryén.” \s1 Hen nensoplekaran Jesus hen niyaligan hen anchi penanina \r Mat. 13:10-23; Luc. 8:9-15 \p \v 10 Angkay na-awni way anggay ah Jesus, émméycha hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna ya anat agé hen anchichay tapena way nangngar hen anchi penanina, yag henanhanancha no henon laychén nadchiy aryén. \v 11 Yag anat ekat Jesus an chichéén, “Chàyu way cha somorot an haén wat mifaga an chàyu yanggay hen anchichay cha-an mepaka-ammu mepanggép hen anchi mantorayan Apudyus. Waman hen anchichay tapena way achi omafurot, an lawag pahig panpani hen ifagà an chicha. \v 12 Te ilanyu ngén, \q1 ‘Uray ta i-illancha, ancha chillug achi elasin. Yag uray agé ta chachangréncha, ancha chillug achi ma-awatan. Te non an paat ancha anapén ta ma-awatancha, manhagongcha an Apudyus yag penakawanna agé chicha.’ ” \p \v 13 Yachi yag anat ekat Jesus an chicha way mangaliyén, “Ay iggayyu peet agé ma-awatan hen anchi penanì mepanggép hen anchi i nanwaleh ah fukar. Wat no yahaat ay nanggilah ma-awatanyu hen tapenay paniyê.” \v 14 Yag annaat esoplekar an chicha way mangaliyén, “Hen miyaligan hen anchi fukar, yachi hen alen Apudyus. Ya hen anchi chan waleh, hiya hen anchi cha manginwarawag. \v 15 Yag hen niyaligan hen anchi charan way émméyan hen anchi tapen hen fukar, chichachi hen anchichay tatagu way nangngar hen alen Apudyus, yag émméyat ah Chumunyu yag ina menaid hen chengngarcha. \v 16 Yag hen anchi pafinatto agé way émméyan hen tapena, wat chichachi hen anchichay tatagu way nangngar hen alen Apudyus way layyalayyadcha hen pés-éyna. \v 17 Ngém ammag achi lomamot ah hamhamàcha te an hen-aketan yanggay hen ommafunancha. Te no umchah hen problemacha ya mapaligatancha gapon ommafurotancha, anchag iyanggayan. \v 18 Yag umat agé hen anchi papenagat way émméyan hen tapen anchi fukar, wat yachin anchichay tatagu way nangngar agé hen alen Apudyus, \v 19 ngém ammag nahyong hen chengngarcha. Te gapon pangégcha ah mangar-ancha hen masapor hen antoy ataguwan ad uwan ya gapo agé hen layadcha way fumaknang ya anat hen chuar agé way laychéncha way mangamoamong hen antoy lota, wat chichachi hen kaman nanyong hen chengngarcha way alen Apudyus, wat ammag maid nantongparan hen chengngarcha. \v 20 Ngém hen anchi ammay way lota way émméyan hen tapen hen fukar, chichachi hen anchichay tatagu way nangngar hen alen Apudyus yag enafurotcha. Wat wachan imfungacha way magénén hinggagsot hen tapena ya hen-én-ém poporo hen tapena ya hentotlon poporo agé hen tapena.” \s1 Achi mahàufan hen helaw \r Luc. 8:16-18 \p \v 21 Entoroy Jesus way mampani, ekatnéén, “No wachay mamasgéd ah helaw, ay ammoh hàufana ono anna i igga ah selok hen kama. Achina met, te anna an epatang hen anchi ustoy mepatngana ta mahelawan amin. \v 22 Hamham-ényu ngén te aminay netataro, umchah hen meparangana. Ya umat agé hen amin way achi ma-ammuwan ad uwan, umchah hen mepaka-ammuwana chillu.” \p \v 23 “Chengngaryu hen antoy penanì te naingaan-ayu, wat hamham-ényu koma hen laychénay aryén.” \p \v 24 Yachi yag anat ekat Jesus agéén, “Masapor papannaagényu hen antoy chà aryén, way heno way ekamanyu hen tapena, kaman agéhchi hen ekaman Apudyus an chàyu yag am-améd chillu hen ekamanna an chàyu. \v 25 Yag hen anchi tagu way mangamma hen chana changrén, wat mataptapyan hen ma-awatana. Waman hen anchi tagu way annag achi ammaan hen chana changrén, wat uray hen anchi aket way na-awatana wat ammag maonghor.” \s1 Hen nempaniyan Jesus hen mantorayan Apudyus ah lomta-an hen fukar \p \v 26 Kasen agé nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen miyaligan hen mantorayan Apudyus wat kaman hen ihay tagu way inna minur-an hen lotana. \v 27 Yachiy narpas, yag no madhémén nasséy. No ag-agawén i hommepot. Yachiyat agé, lenomtà hen anchi minura yag chacha lomafang. Ngém achina ma-awatan no nokay hen enkamancha way lenomtà ya hen chacha ekaman way lomafang. \v 28 Te hen anchi lota hen nangempatufu hen anchi mura ah mamungaana way hen pés-éy fùnagat hen anchi tufuna yag inlugina way mamfugi, yag kasen agé yag hen mafégahana. \v 29 Yag angkay naggahan, émméy hen anchi nanginmura yag ina fintà te inumchah hen mabta-ana.” \s1 Hen nempaniyan Jesus hen mantorayan Apudyus ah akettoy way fukar \r Mat. 13:31-32, 34; Luc. 13:18-19 \p \v 30 Entoroy Jesus way mantudtuchu yag ekatna way manarudsuchén, “Nokay ngata hen mempachongantaaw hen mantorayan Apudyus ya nokay agé hen kasentaaw manginyaligan. \v 31 Hen ihay miyaligana, wat kaman hen anchi ka-ak-akettoyan way fukar hen antoy lota way i inmuran hen ihay tagu hen garchinna. \v 32 Yag angkay lenomtà, ammag hiyaat agé hen kachachakkaran way mura ah garchin. Wat ah kachanakkar hen pangana, incha hommòfot hen anchichay kasole.” \p \v 33 Intudtutudtuchun Jesus hen alen Apudyus hen anchichay tatagu way chuar hen empanina way kaman an cha nadchiy pani. Yag intudtuchuna an chicha hen patinggan hen mafalin ma-awatancha. \v 34 Maid intudtuchuna an chicha ah iggayna penani. Ngém no omanggaycha hen anchichay pasorotna, anna paat an esoplekar an chicha hen amin way laychén hen anchichay penanina way aryén. \s1 Hen nempaginangan Jesus hen fali \r Mat. 8:23-27; Luc. 8:22-25 \p \v 35 Angkay cha madhém hen hiyachiy ag-agaw, imfagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Gumchangtaaw hen antoy fayfay ta intaaw ad chumang.” \v 36 Yachi yag hinénggépcha hen anchi fangka way tummutùchuwan chillu Jesus, yag inligwatcha way tenaynancha hen anchichay ammag chuar way tatagu. Yag wachacha agé chillu hen tapena way namfangka way nàyéy. \v 37 Yag angkay hen nanlurugganancha, inluginaat agé way fumali yag ammag séréd. Wat ammag napegsa hen anchi challuyun wat cha mahàchuwan hen anchi fangka way tég-angay malihéd. \v 38 Ngém ah Jesus, namopongngan way nanasséy ah chugun hen anchi fangka. Yag anchaat fangonon hiya way mangaliyén, “Ayong Apo, ay ammoh yasa ud-ay ta maofortaaw.” \v 39 Fangofangon ah Jesus yag menancharna hen anchi fali way mangaliyén, “Ginang-aat.” Yag annaat agé ifaga hen anchi fayfay way mangaliyén, “Anggay, omalenanà-a.” Wat ammag nafég-as hen anchi fali yag ommalenanà hen anchi fayfay. \v 40 Yachi yag anat ekat Jesus hen anchichay pasorotnéén, “Pakay amchan hen égyatyu. Ay anyu chillug achi peet manchinlan haén.” \v 41 Wat anchag nahaang amin hen anchichay pasorotna way chacha man-ahetennopà way mangaliyén, “Heno ay paat hen kenatatagun nattowa way magénén uray hen fali ya chanumén afurotoncha hiya.” \c 5 \s1 Hen nemparyawan Jesus hen anchichay nihurug way ongtan hen anchi ihay tagu \r Mat. 8:28-34; Luc. 8:26-39 \p \v 1 Angkay hiyachi way ginumchang cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen anchi fayfay way Galilea, tommàchangcha yag sakoponat hen Geraseno. \v 2 Angkay ginumhad ah Jesus, i nihib-at hen ihay tagu way nahuhullugan ah ongtan. Hen hiyachiy tagu, narpo hen anchi palinufù \v 3 te yachin i-iggawana. Yag hiya agéat ammag orhe way térén way ah kenaorhena, maid makafarud an hiya, tàén kawad hen usaréncha. \v 4 Te namen-ano way penachascha way mamarud ngém anna chillug cha géhgéhtén hen kawad hen limana ya gumugum-un agé hen farud hen he-ena. Wat ammag maid makafael way mangafà an hiya. \v 5 Ammag enag-agaw ya lenafi way chan fangngafangngad hen anchi palinufù ya hen anchichay fib-ilig way chan ongaongaw, ya chana amin tégtégén hen acharna ah fato. \p \v 6 Ngém angkay hen nangil-ana an Jesus hen achawwéy, ammag nanagtag way i nampalentomang hen henagongna way manayaw an hiya. \v 7-8 Yachi yag menanchar Jesus hen anchi nihuhurug way ongtan way mangaliyén, “Lomayaw-aat hen annay tagu.” Yag nan-ongaw hen anchi ongtan way mangaliyén, “Heay Jesus way anà hen kangatowan way Apudyus, nokay hen ammaam an haén. Panga-asem paat gapon Apudyus ta achiyà koma pap-aligatén.” \v 9 Yachi yag anat hanhanan Jesus way mangaliyén, “Nokay hen ngachanno.” Yag sommongfat hen anchi nihuhurug way mangaliyén, “Ah Kachuaran hen ngachan-o te an-anig chuar.” \v 10 Yag chan pangpanga-ase hen anchi tagu an Jesus ta achina koma eparyaw chicha hen hiyachiy lugar. \p \v 11 Hen hiyachi, netongpo agé way wachacha hen chuar way fafuy way nehahag-én way chan garab hen anchi tagéytéy. \v 12 Wat nampangpanga-ase hen anchichay ongtan an Jesus way mangaliyén, “Panga-asem ta parufusum chàni way éméy hen anchichay fafuy ta wachay iggawanni.” \v 13 Yag emparufus Jesus chicha. Wat tenaynancha hen anchi tagu way nihuhullugancha yag incha nihurug hen anchichay fafuy way éméychah chuwan lifu. Wat amin hen anchichay fafuy, hen hiyachi way nahurugancha, anchag hetatagtag way maid pootoncha ah ayancha, yag nichawangcha amin hen anchi chéprah wat nepesokcha hen anchi fayfay yag naoforcha amin. \p \v 14 Angkay hen nangil-an hen anchichay nanginya-achug hen fafuy hen nepasamak, anchag ommawid amin. Ya chacha hapehapetén hen aminay chacha hib-ahib-atén hen charan ingganah fabréycha. Yachi yag émméycha agé hen anchichay tatagu way i mangila hen anchi na-ammaan. \v 15 Angkay inumchahcha hen kawad Jesus, inchahancha agé hen anchi tagu way tenaynan hen anchichay chuaray ongtan way ammag tummutùchu ya nanlurumfong yag ustousto agé hen hamhamàna, yag chachaat agé émégyat. \v 16 Yachi yag henaphapet hen anchichay ustoy nangila hen anchi aminay innilacha way na-ammaan hen anchi nahurugan way tagu ya hen anchichay fafuy. \v 17 Wat chacha amin mampangpanga-ase an Jesus ta lomayaw koma hen hiyachiy fabréycha. \p \v 18 Angkay hiyachi way cha hénggép cha Jesus hen anchi fangka way lomayaw, émméy hen nahurugananchi way i mampanga-ase an hiya ta metnod koma. \v 19 Ngém empawan Jesus way mangaliyén, “Un-unnina no homàyat-a ah fabréyyu ta im haphapetén hen anchichay ahimfafaryanno hen enkaman Apudyus way nanorong an hea ya hen nanég-angana an hea.” \v 20 Wat lummigwat hen anchi tagu way cha émé-éméy hen anchichay kafabréfabréy ad Decapolis way i manaphapet hen enkaman Jesus an hiya. Yag hen anchichay tatagu way nangngar, anchag nascha-aw amin. \s1 Hen nanga-anan Jesus hen saket hen anà Jairo ya hen anchi in-ina way nanchà hen lumfongna \r Mat. 9:18-26; Luc. 8:40-56 \p \v 21 Angkay hiyachi way kasen ginumchang cha Jesus hen anchi fayfay way namfangad ad chumang, enamongan agé hen ammag chuar way tatagu hiya hen anchi tarantag. \v 22 Yag anat umchah hen ihay am-ama way ap-apon hen anchi cha ma-am-amongan hen Judio ahchi way ah Jairo hen ngachanna. Yachi way innilanah Jesus yag émméy nampalentomang hen henagongna, \v 23 yag chan pangpanga-ase way mangaliyén, “Anchi tég-angay matéy hen anào way fufae, wat panga-asem paat ta umalea way manchà ta maka-an hen anchi saketna ta matagu koma.” \v 24 Wat nìligwat cha Jesus an hiya. Yag anchag chuar agé hen anchichay nàyéy wat anchag chan in-inippet. \p \v 25 Yag hen hiyachi agé, wacha hen ihay in-ina way nansaket ah hemporo ya chuway tawén way ammag cha chumarachara. \v 26 Yag chuar agé way choktor hen chana nampa-aga-agahan yag annag imfayad amin hen kok-owana, ngém anna chillug cha iyam-améd hen saketna. \v 27 Ngém gapo ta chengngarna hen mepanggép an Jesus, i nìfurug hen anchichay tatagu. Wat i nehnop ah échég Jesus \v 28 te ah hamhamàna, ekatnéén, “No an-o koma paat tad-én hen uray lumfongnaat maka-an hen antoy saket-o.” \p \v 29 Yachi way tenchàna tot-owa hen anchi lumfong Jesus, yag ginsan hen anchi chara way natchù, ya nalènana agé way naka-an hen saketna. \v 30 Yag ah Jesus agé, nalènanaat way nausar hen kafaelana, wat nan-ehagongna ah échégna way mangaliyén, “Heno hen nanchà hen lumfong-o.” \v 31 Yag sommongfat hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Innilam way anchag chuar hen antochay tatagu way chan sensenettak gapon hea, yag in-a anapén hen nanchà an hea.” \v 32 Yag chaat chillu langrang-én Jesus no heno hen nanchà an hiya. \v 33 Wat hen anchi in-ina, gapo ta enlasinna hen nekaman an hiya, émméy nampalentomang hen henagong Jesus way chan papayagpag ah égyatna yag annaat haphapetén hen kenatot-owan hen na-ammaan. \v 34 Wat ekat Jesus an hiyéén, “Heay sonod, gapo hen pammatem an haénat naka-an tot-owa hen annay saketno. Wat ta sém-ém hen hamhamàno te achi kasen fùfùnag hen saketno.” \p \v 35 Étég Jesus way chan ale yag inumchahchaat hen anchichay i mamfêang way narpoh faréy cha Jairo, yag imfagacha an hiya way mangaliyén, “Uray achitaaw ud-ay haliw-én hen annay ap-apowanna te looh angkay narpas hen fiyag hen anchi onga.” \v 36 Ngém iggay pagan-anon Jesus hen imfagacha an Jairo, te annag ekatén, “Achiaat an machanagan ta annowat an manokchun haén.” \v 37 Yachi yag annaat epawa hen metnochan hen anchichay tatagu ta anggay yanggay cha Pedro an cha Jaime an Juan way hen-agi ah emparufusna. \v 38 Yag yachi way inumchahcha ah faréy cha Jairo, innilan Jesus hen nakorkoran hen tatagu, yag ammag maid achangchangrana hen ifilcha ya hen kekelacha. \v 39 Yachi yag hinénggépcha ah faréy yag ekat Jesus hen anchichay tataguwén, “Pakay an-ayug nakorkor ya an-ayug an hi-i-ifil amin, te cha-an angkay natéy hen annay ongaanna te an yanggay nanasséy.” \v 40 Yag anat agég cha am-amrangén hen anchichay tatagu hiya. Wat imfagana ta gumhadcha amin yag annaat ayagan hen aman ya inan hen anchi natéy ya anat agé hen anchichay pasorotna yag émméycha hen anchi iné-émfégan hen anchi natéy. \v 41 Yachi yag inégnanana hen limana yag ekatnéén, “Talita koum,” way hen aletaawat “Anào, hen ifagà an hea wat fumangon-a.” \v 42 Yachi yag fummangonat tot-owa hen anchi natéy way fafarasang yag nanaran te hemporo ya chuwa hen tawénna. Yag hen anchichay nangila, anchag nahaang way térén. \v 43 Ngém tenéngténg Jesus chicha amin way mangaliyén, “Ilanyu ta achiyu paat cha haphapeténto ah uray heno way tatagu.” Yag annaat ifaga ta panganéncha hen anchi onga. \c 6 \s1 Achi mangiggéén hen anchichay atògong Jesus hiya ad Nazaret \r Mat. 13:53-58; Luc. 4:16-30 \p \v 1 Angkay hiyachi way lommayaw ah Jesus an nadchi, namfangad ah fabréyna way nàyéycha agé hen anchichay pasorotna. \v 2 Yag angkay Safachu way ngilin, émméy ah Jesus way i mantudtuchu hen anchi chacha ma-am-amongan way Judio. Yag hen anchichay chuar way na-among, anchag nahaang amin hen nangngarancha hen anchi chana ekaman way mantudtuchu. Yag anchaat ekatén, “Heno ay hen nangacharan nahha ah chana itudtuchu. Yag heno ay agé hen nangar-an nahha ah kenaraengna ya hen kafaelana way mangammah kaskascha-aw. \v 3 Ay ammoh faénha hen anchi karapentero tà way anà cha Maria way pangorowan cha Jaime, Joses, Judas yah Simon. Yag ammoh faén agé sosnodna hen antochay tapen hen finufae way niya-ahrang an chitaaw tà.” Yaha hen ekat hen anchichay tatagu yag anchag achi mangiggéén ah Jesus. \v 4 Wat ekat Jesus an chichéén, “Uray heno way fabréy way ayan hen profetan Apudyus wat ririspituwén hen tatagu hiya way manongad yanggay hen anchichay tatagu ah fabréyna paat ya hen anchichay totorangna ya hen ahimfafaryanna.” \v 5 Wat gapoh achicha mangiggéén hiya, maid én-énnéna way mangamma hen kaskascha-aw ahchi, te an yanggay aket hen chana tenchà yag naka-an hen saketcha. \v 6 Ammag nascha-aw ah Jesus way mangi-ilan cha nadchi way tatagu te ammag maid pammatecha. \s1 Hen nannagan Jesus hen anchichay pasorotna way i mantudtuchu \r Mat. 10:5-15; Luc. 9:1-6 \p Angkay hiyachi yag émméy cha Jesus hen aminay fabréy way panigib Nazaret way i mantudtuchu. \v 7 Yag enamongna hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna yag inidchatna hen kafaelancha way mangemparyaw hen nihuhurug way ongtan, yag annaat hinchudwéén chicha way mangempééy hen anchichay kafabréfabréy. \v 8 Imfagana agé way maid etàtaencha ah uray heno way masaporcha hen anchi mamfiyahiyancha ta ancha yanggay ammag manhorhor-od, ya achichan pahpah-eng ya umarah anéncha, ya achicha agé omentàtaen ah pelak, \v 9 ta ancha yanggay an mansasappatos way achicha agé umara ah mansokatancha ah lumfong. \v 10 Yag imfagana agé an chicha way mangaliyén, “Heno way fabréy way ayanyu, epahigyu way i-inggaw hen faréy hen anchi mangempaghép an chàyu ingganah lomayawanyu hen hiyachiy fabréy. \v 11 Ya mag-ay ta wachay fabréy ah ayanyu yag achi chàyu epaghép hen anchichay tatagu ya ancha agég achi changrén hen itudtuchuyu, taynanyu hen hiyachiy fabréy yag penòpoanyu hen tapok hen he-eyu ah mangenlasinancha way egadcha hen machusaancha.” \p \v 12 Angkay narpas way imfagan Jesuschi yag lummigwatcha tot-owa hen anchichay pasorotna way i mangintudtuchu hen tatagu way masapor manchùgancha hen a-ammacha way laweng. \v 13 Yag hen chacha mantudtuchuwan, chacha agé emparyaw hen chuar way nihurug way ongtan, ya chacha agé lenana hen anchichay chuar way chan saket wat naka-an hen saketcha. \s1 Hen nepapchitan Juan way chan funfunyag \r Mat. 14:1-12; Luc. 9:7-9 \p \v 14 Angkay hiyachi yag uray ah Are way Herochén chengngarna hen mepanggép an Jesus te ammag hiya hen cha hapehapetén hen tatagu. Yag hen ekat agé hen tapen anchichay tatagu, ekatchéén, “Ah Jesusanto wat hiya ah Juan way chan funfunyag way an nan-uchi, wat yachi hen wachan kafaelana way mangamma hen kaskascha-aw.” \v 15 Waman hen tapena, ekatchéén hiya ah Elias. Yag hen tapena agé, ekatchéén hiya hen ihay profeta way kaman chillu hen anchichay tapen hen profeta ad namenghan. \v 16 Ngém hen nangngaran Are Herod, anna yanggay ammag ekatén, “Hiya tot-owa ah Juananchi way chan funfunyag way empahiwat-o way an peet nan-uchi.” \p \v 17 Yaha hen ekat Are te hen enkamanna, empadpapna ah Juananchi way chan funfunyag way nangempatelew yag empafarudna, te yachi hen lenyad Herodias way ah Herodiasanto, hiya hen ahawan Felipe way sonod Are Herod, ngém penléh Herod hiya yag enahawana. \v 18 Yag hen nempafaruchan Herod an Juan, te ammag cha enamheamhew Juan hiya way mangaliyén, “Maid karébféngam way mamréh hen ahawan sonodno.” \v 19 Yag gapon hiyachi, ammag achi poros laychén Herodias ah Juan, te hen laychénaat epapchitna koma. Ngém gapon Are, ammag maid én-énnéna, \v 20 te ah Are Herod, ammag cha émégyat an Juan te enlasinna way na-apudyusan ya ammag ammay way tagu, wat annag hahallimunan. Yag uray agé ta cha makorkor hen hamhamàna no changréna hen cha itudtuchun Juan, annag laychén chillu way mamangngar hen chana itudtuchu. \p \v 21 Ngém angkay hen-argawan, inchahanat agé Herodias hen wayana way mangempapchit an Juan. Te hen hiyachiy ag-agaw wat yachin manayawancha hen anchi niyana-an Are Herod. Wat empasaganan Herod hen chakar way lagsak yag inimfitarna hen amin anchichay ifana way anap-apon hen o-okom ya hen anchichay anap-apon hen sorchachu ya anat agé hen anchichay nan-angato way tatagu ad Galilea. \v 22 Yag yachi way chachan pop-orogram, émméy hen anchi anà Herodias way fafarasang yag nansas-ara hen sangwanancha amin, yag ammag naragsakan ah Are Herod ya umat agé hen anchichay fisitana. Wat anat ekat Are an hiyéén, “Ifagam hen uray heno way laychém wat idchat-o an hea.” \v 23 Yag annag ensapata an hiya way mangaliyén, “Uray heno way laychém wat idchat-o an hea way ichat way uray hen kagudwan hen kena-arè wat idchat-o no yachi hen laychém.” \v 24 Yachi yag ginumhad hen anchi fafarasang way i mangimoh an inana way Herodias way mangaliyén, “Nokay ngata hen ifagà way idchat Are an haén.” Yag ekat inanéén, “Ifagam way hen anchi fat-ag Juan way chan funfunyag hen idchatna an hea.” \p \v 25 Yachi yag enag-aggag hen anchi fafarasang way namfangad an Are yag imfagana way mangaliyén, “Hen laychê way idchatno an haén ad uwananto paat wat hen anchi fat-ag Juan way chan funfunyag way mepatang hen hachang.” \v 26 Yag ammag ngommehpéy way térén hen hamhamà Are, ngém gapo ta looh nansapata hen sangwanan hen anchichay mangilina, achi mafalin way iyachina. \v 27 Wat hennagna hen ihay sorchachuna way guwarcha way i mangara hen fat-ag Juan. Wat ginumhad hen anchi sorchachu yag ina hiniwat hen urun Juan ah pagfaruchan, \v 28 yag annaat epatang hen anchi hachang ya annaat idchat hen anchi fafarasang. Yag hen anchi fafarasang agé, inyéyna an inana. \p \v 29 Angkay hiyachi way chengngar hen anchichay pasorot Juan hen nekaman an hiya, émméycha way i nangara hen acharna yag incha inlufù. \s1 Hen namanganan Jesus hen nasorok ah lemanlifu way tatagu. \r Mat. 14:13-21; Luc. 9:10-17; Juan 6:1-15 \p \v 30 Angkay hiyachi way namfangad hen anchichay aposel hen anchi namfiyahiyancha, émméycha an Jesus way nanaphapet amin hen enammaancha ya hen intudtuchucha. \v 31 Yag gapo ta anchag chuar hen anchichay tatagu way chan penpenarég way i mangila an Jesus, ammag maid wayacha way mangan. Yag anat ekat Jesus hen anchichay pasorotnéén, “Intaaw ta intaaw omanggay ta wachay man-inungaranyu.” \v 32 Wat anchaat manlugan hen fangka way gumchang hen anchi fayfay way éméy hen anchi lugar way maid tatagu. \v 33 Ngém chuarcha chillu hen nangi-ila hen lummigwatancha yag enlasincha way cha Jesuschi. Wat hen enkaman hen anchichay tatagu way narpoh kafabréfabréy, nanagtagcha way enengwacha hen tarantag yag namangpangocha way éméy hen anchi lugar way cha ayan cha Jesus. \v 34 Yag angkay tommàchang cha Jesus, inu-umchahchaat hen anchichay chuar way tatagu. Yag ammag naség-angan ah Jesus way nangi-ila an chicha te anchag kaman karnero way maid manalimun an chicha. Yachi yag inlugina agé way mangintudtuchu hen chuar an chicha. \v 35 Angkay yachiy cha madhém, ekat hen anchichay pasorotna an hiya way mangaliyén, “Annay cha madhém yag maid met fabréy ahto, \v 36 wat ammay ménat no hénagém hen antochay tatagu ta éméycha hen anchichay fafabréy ta icha lomao ah anéncha.” \v 37 Ngém tenomfar ah Jesus yag ekatnéén, “Chàyu koma hen mamangan an chicha.” Yag ekatcha agéén, “Ay lasoy pangan cha nahha, te uray ay non an umat yag wachay labfu ah makatawénat achina chillu narég ah elaoh anéncha.” \v 38 Yag anat ekat Jesus an chichéén, “Umpayat inyu ilan no kamanay hangat hen wacha an chàyu.” Yag yachi way incha innila, yag ekatchéén, “An yanggay lemay tenapay ya anat hen chuway files.” \v 39 Yachi yag anat ifagan Jesus hen anchichay pasorotna ta ifagacha hen anchichay tatagu ta matpomatponcha way tumùchu hen anchi pachinaroh. \v 40 Wat tummùchucha tot-owa way natponatpon way hinggagsot hen topon hen tapena ya hen lelman poporo hen tapena. \v 41 Yachi yag innaran Jesus hen anchi lemay tenapay ya hen anchi chuway files yag nantangad ad uchu way manyaman an Apudyus, yag annaat petpet-angén hen anchi tenapay yag empayàchangna hen anchichay pasorotna ta iwarascha hen tatagu. Yag annaat agé aran hen anchi chuway files yag penpenhetna yag empawarasna agé. \v 42 Wat nanganangancha hen anchichay tatagu ingganah nagipohcha amin. \p \v 43 Angkay nagipohcha, enamong hen anchichay pasorotna hen anchi nafay-anan way tenapay ya files, yag napno hen hemporo ya chuway awit. \v 44 Yag hen filang hen anchichay larae yanggay way nangan wat lemanlifu. \s1 Hen nanaranan Jesus hen uhun hen chanum \r Mat. 14:22-33; Juan 6:16-21 \p \v 45 Angkay hiyachi way narpas hen namanganan Jesus hen anchichay tatagu, yag emparuganna hen anchichay pasorotna hen anchi fangka ta mamangpangocha way gumchang way éméy ad Betsaida. Yag ah Jesus, nantaynan way mangempaligwat hen anchichay tatagu. \v 46 Angkay empaligwatna chicha, émméy hen ihay tagéytéy way i manluwaru. \p \v 47 Angkay hiyachiy nadhém way é-éttég Jesus hen anchi tagéytéy, neppégcha hen anchichay pasorotna hen agginawan hen anchi fayfay way chacha gumchangan. \v 48 Yag innilan Jesus way chacha maligatan way manginchurun hen anchi fangka te napegsa hen anchi fali way cha manib-at an chicha. Angkay na-apeh, ummunud ah Jesus way ammag nanaran hen uhun hen chanum way hen ekatna, ammag manidchiwéh ad chumang. \v 49 Ngém hen nangil-ancha an hiya way cha manaran hen uhun hen chanum, anchag nan-ongaw ah égyatcha te ekatchéén fanig \v 50 te ammag pararo hen égyatcha amin. Yag anat man-ale ah Jesus way mangaliyén, “Achiayu cha émégyat te haénto.” \v 51 Yachi yag hinénggép ah Jesus hen anchi fangka way nìlugan an chicha, yag nafég-asat agé hen anchi fali. Wat anchag nahahaang amin hen anchichay pasorotna, \v 52 te tàén innilacha hen namanganana hen anchichay chuaray tatagu ah an yanggay lemay tenapay, iggaycha chillu ma-awatan no heno hiya, yag kaman paat achi éméy ah hamhamàcha hen anchichay chacha innila. \s1 Hen nanga-anan Jesus hen saket hen tatagu ad Genesaret \r Mat. 14:34-36 \p \v 53 Angkay hiyachi way ginumchang cha Jesus hen anchi fayfay yag inumchahcha ad Genesaret. Yachi yag entaédcha hen anchi fangka \v 54 yag tommàchangcha, yag enlasinat hen anchichay tatagu way cha Jesus peetchi. \v 55 Wat chachaat managtag way i mantaronton hen anchichay fafabréy way manaphapet way wachah Jesus. Wat hen anchichay tatagu, no changréncha hen cha ayan Jesusén chachaat iyunud hen anchichay chan sasaket way nangimfufulig. \v 56 Ya uray heno way lugar way ayan Jesus way chakar man way fabréy ono akettoy, anchag amongon hen aminay masaket hen anchi cha um-umfunan hen tatagu yag chachaat mampangpanga-ase an Jesus ta epatchàna hen uray lawan penget hen lumfongna. Yag aminay tenomchà wat naka-an hen saketcha. \c 7 \s1 Hen nanginwalinan hen gagangay hen anchi orchin Apudyus. \r Mat. 15:1-9 \p \v 1 Angkay hen-argawan, ummalecha hen anchichay narpod Jerusalem way Fafariseo ya hen tapen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses way i nangila an Jesus. \v 2 Yag namatmatanchaat agé hen anchichay pasorot Jesus way anchag achi cha tongparén hen anchi gagangaycha way Judio mepanggép hen ekamancha way mamfuru yag chachaat mangan. \v 3 Te hen anchichay Fariseo ya uray amin hen anchichay Judio wat chacha tongparén hen anchi gagangaycha way intudtuchun hen anap-ocha ad namenghan way masapor paat u-unnuchuncha hen liglamenton hen mamfuruwancha ya anchaat mangan. \v 4 Ya achicha agég anén hen uray heno way maràwan ingganah ammaancha hen anchi gagangaycha unna ah kacharosan nadchi. Yag chuar agé hen tapen hen liglamenton hen gagangaycha way chacha tongparén, te wacha amin hen masapor way ekamancha way mangurah ah uray tasa ya fanga ya hen gamfang way ganchilucha. \p \v 5 Angkay hiyachi, hen anchichay Fariseo ya hen siguchay cha mintudtuchu hen orchin, imfagacha an Jesus way mangaliyén, “Pakay ammag achi tongparén hen annachay pasorotno hen liglamenton hen gagangaytaaw way intudtuchun hen anap-otaaw ad namenghan mepanggép hen ekaman way mamfuru yag chachaat mangan.” \v 6 Senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Usto paat tot-owa hen anchi ensorat hen profeta way Isaias ad namenghan mepanggép an chàyu way an-ayug senang a-afurot. Te ensoratna hen enalen Apudyus way ekatnéén, \q1 ‘Hen antochay tatagu, ammag ah tapàcha yanggay hen manayawancha an haén, ngém ammag maid awanwani ah hamhamàcha. \v 7 Wat ammag maid sérfina hen anchi chacha manayawan an haén te hen chacha itudtuchu wat hen anchi narpoh hamhamà hen tatagu way anchag penarang yag ekatchéén narpon haén.’ ” \m \v 8 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Anyu peet ammag cha iwalin hen anchi inyurchin Apudyus ta hen anchi paat gagangayyu way narpoh hamhamà hen tatagu hen chayu tongparén. \v 9 An-ayug naraeng tot-owa way manginwalin hen orchin Apudyus ta hen anchi paat gagangayyu hen é-égnananyu. \v 10 Te ilanyu ngénat, kaman hen ihay orchin way ensorat Moses way ekatnéén, ‘Masapor ririspituwén hen chinàcha-ar, ya hen anchi ammag mangsot hen chinàcha-arna wat masapor mepapchit.’ \v 11 Ngém chàyuwat agé, chayu maichénchi te chayu itudtuchu hen gagangayyu ah manlasonyu ah achiyu manorotan hen inyurchin Apudyus, te ekatyuwén, ‘Henoy tagu way makatorong koma hen chinàcha-arna, no loohna ekatén para an Apudyusto, \v 12 wat mafalin mapasinsiya way achi ano masapor torongana hen chinàcha-arna.’ \v 13 Wat hen annay chayu itudtuchu, chana huligén hen enalen Apudyus. Yag chuarcha agé hen tapena way kaman an cha nahha way chayu amma-ammaan.” \s1 Faén hen ma-an hen mangemparaweng hen tatagu an Apudyus \r Mat. 15:10-20 \p \v 14 Angkay hiyachi yag kasen enayagan Jesus hen anchichay chuaray tatagu yag ekatnéén, “Papannaagényu amin hen antoy ifagà ta ma-awatanyu. \v 15 Faén angkay hen anchi éméy ah lenoang hen tatagu hen mangemparaweng an hiya an Apudyus, te hen anchi marpo hen tagu, yachi hen mangemparaweng an hiya.” \p \v 16 “Changrényu koma hen antoy chà ifaga te naingaan-ayu.” \p \v 17 Angkay na-awni way tenaynan Jesus hen anchichay tatagu yag hinénggép ah faréy, émméy hen anchichay pasorotna way i mananhan no heno hen laychén hen anchi penanina way aryén. \v 18 Yag annaat ekat an chichéén, “Ay ammoh uray peet agé chàyuwén cha-anyu ma-awatan. Ilanyu ngén, heno way ma-an way éméy ah tapà yag inùmun hen tagu, achi mafalin way chichachi hen mangemparaweng an hiya an Apudyus. \v 19 Te achina met engwa ah hamhamàna te ah potona hen ayana yag an fumùnag ah awni.” (Hen yatoy enalen Jesus wat empaka-awatna way aminay ma-an wat maid lawengna an Apudyus.) \v 20 Yag annaat etoroy way mangaliyén, “Hen anchi mangemparaweng hen tatagu an Apudyus wat hen anchi marpo paat ah hamhamàna. \v 21 Te hen anchi hamhamà, yachi hen marpowan hen egachay laweng way achi laychén Apudyus, te yachi hen karmuwan hen mangakaw ya hen pomatéy \v 22 ya hen chumagchagas. Ya hen hamhamà agé hen manligwatan hen gamgam ya hen laweng way a-amma ya hen lokop. Ya hen hamhamà agé hen karpowan hen layos ya hen apés, hen usot ya pasekat ya aminay lenoroko way a-amma. \v 23 Amin chato wat ah hamhamà hen tatagu hen marpowana, yag chichato hen mangemparaweng hen tatagu an Apudyus.” \s1 Hen nanorongan Jesus hen ihay faén Judio \r Mat. 15:21-28 \p \v 24 Angkay hiyachi way lommayaw ah Jesus an nadchi, émméy hen anchi sakopon hen Tiro yag hinénggép hen ihay faréy way hen gagarana, ta man-inungar way achi koma ma-am-ammuwan. Ngém maid chillu mafalin te chengngar hen tatagu. \v 25-26 Ya hen ihay nangngar wat ihay in-ina way faén Judio way niyanà ad Sirofenicia way sakopon hen Siria. Ammag nahurugan ah ongtan hen anchi anàna way fafarasang. Wat angkay chengngarna way wachah Jesus, émméyat nampalentomang hen henagongna way chan pangpanga-ase ta eparyawna koma hen anchi nihuhurug hen anàna. \v 27 Ngém senongfatan Jesus hiya ah pani way mangaliyén, “Masapor panganén unna hen anchichay a-anà ya anat hen aho, te faén usto no aran hen anén hen a-anà yag inidchat hen aho.” Yachi yag na-awatan hen anchi in-ina hen anchi penanin Jesus way hen anchichay Judio hen matorongan unna ya anat hen anchichay faén Judio. \v 28 Wat sommongfat way mangaliyén, “Tot-owa hen annay enalem Apo, ngém ammoh faén usto no anén hen aho hen anchi laway fugtan hen a-anà.” \v 29 Yag anat ekat Jesus an hiyéén, “Nènong paat tot-owa hen annay songfatno, wat omanamot-aat te lommayaw hen anchi nihuhurug way ongtan hen anchi anàno.” \v 30 Yag angkay ommanamot hen anchi in-ina, inchahana hen anchi anàna way iné-émfég way maid tot-owa hen anchi nihuhurug an hiya. \s1 Hen nanga-anan Jesus hen tenorang ya tenongong hen ihay tagu \p \v 31 Angkay hiyachi way lommayaw cha Jesus hen sakopon hen Tiro, enengwacha ad Sidon ya hen sakopon hen anchi ekatchéén Decapolis yag anchaat manakpos way éméy hen anchi penget hen fayfay way Galilea. \v 32 Yag angkay ahchi, wacha hen ihay tagu way nattorang ya nattongong, yag inyéy hen anchichay tatagu hiya an Jesus yag chachan pangpanga-ase ta tad-éna koma ta maka-an hen anchi saketna. \v 33 Yachi yag inyéy Jesus hiya hen ê-éyna ta ommanggaycha, yag annaat epahrò hen gammatna hen nanchumang way ingan hen anchi nattorang, yag annaat agé toppaan hen limana yag enetchàna hen chilan hen taguwanchi. \v 34 Yag anat mantangad ad uchu yag ommaghéy way mangaliyén, “Eppata,” way hen laychénay aryén, metogwang-ayu. \v 35 Yachi yag naka-anat hen tenorangna ya hen tenongongna wat makagngar ya warahwah chi man-aryana. \v 36 Yachi yag tenéngténg Jesus hen anchichay tatagu ta achicha paat cha haphapetén hen anchi enammaana. Yag anchaat agég henhorhoryachén way cha manapehapet. \v 37 Wat amin hen anchichay nangngar, anchag nahaang way térén yag ekatchéén, “Ammag ammay hen aminay chana ammaan te uray hen nattorangén makagngar ya hen nattongongén maka-ale.” \c 8 \s1 Hen namanganan Jesus hen opatlifu way tatagu \r Mat. 15:32-39 \p \v 1 Angkay hen-argawan way cha-an unay paat mafayag, kasen enamongan hen chuar way tatagu ah Jesus. Angkay na-amin hen faroncha, enayagan Jesus hen anchichay pasorotna yag imfagana way mangaliyén, \v 2 “Maség-angà hen antochay chuar way tatagu te ma-atlo ad uwan ah ag-agaw ah anchag nì-i-iggawan an chitaaw yag na-amin hen faroncha. \v 3 Yag no epaligwat-o chicha way hommehennaang, magat anchag mahigngén hen charan, kaskasen te anachawwéy hen ayan hen tapena.” \v 4 “Oo a,” way ekat hen anchichay pasorotna, “ngém nokay lawa hen omar-antaaw ah epangantaaw an chicha way maid met nehag-én ah fabréy hen antoy ini-inggawantaaw.” \v 5 Yag anat hanhanan Jesus an chicha way mangaliyén, “Wat kamana hen faron way wachan chàyu.” Yag ekatchéén, “An yanggay pituy tenapay.” \v 6 Yachi yag imfagan Jesus hen anchichay tatagu ta tumùchucha hen anchi pachinaroh yag annaat aran hen anchi pituy tenapay yag nanyaman an Apudyus yag annaat petpet-angén yag inidchatna hen anchichay pasorotna ta iwarascha hen anchichay tatagu, yag inwarascha tot-owa. \v 7 Yag wacha agé hen anchi aketay files wat inyaman Jesuschi an Apudyus yag imfagana hen anchichay pasorotna ta iwarascha agé. \v 8 Wat nanganangancha hen anchichay tatagu ingganah nagipohcha amin. Angkay narpascha way nangan, enamong hen anchichay pasorotna hen finay-anancha yag napno hen pituy awit. \v 9 Ya hen filang hen anchichay tatagu way nangan wat émméy ah opatlifu. \v 10 Yachi yag anat epaligwat Jesus chicha yag anat mì-ighép hen anchichay pasorotna hen anchi fangka ta manlugancha way éméy hen sakopon Dalmanuta. \s1 Hen nanarcharan hen anchichay Fariseo an Jesus ta omenpàila ah sinyar \r Mat. 12:38-39; 16:1-4; Luc. 11:29-32 \p \v 11 Angkay hiyachi yag émméycha hen tapen anchichay Fariseo an Jesus way i mamachas way manlokop an hiya. Wat inlugicha way manarchar ta omenpàila ah kaskascha-aw ah manot-owaancha way ah Apudyus tot-owa hen nannag an hiya. \v 12 Yag ammag ommaghéy ah Jesus way mangaliyén, “Pakay hen tatagu way cha matagu ad uwan, ammag hen kaskascha-aw paat hen laychéncha way ilan. Achi a, te hen ifagà an chàyu wat ammag maid angkay mepàila an chàyu ah kaskascha-aw way sinyar ah manot-owaanyu an haén.” \v 13 Yachin imfagana yag tenaynanaat chicha way kasen nanlugan hen anchi fangka way gumchang ad chumang. \s1 Hen nempaniyan Jesus hen anchi laweng ah kaman tenòtò \r Mat. 16:5-12 \p \v 14 Angkay hiyachi way chacha gumchang, ammag naliw-an hen anchichay pasorot Jesus way ummara ah faroncha te an ihà-an yanggay hen anchi tenapay way wacha an chicha hen anchi fangka. \v 15 Yag anat ekat Jesus an chicha way mangaliyén, “Ar-arwachanyu ta achiayu maipowan hen anchi tenòtò Herod ya hen anchichay Fariseo.” \v 16 Yachi yag hemhemmàcha hen tenòtò way mausar ah tenapay yag chachaat agén ahetotopà way mangaliyén, “Hen nangaryana ngata hen tenòtò te naliw-antaaw way omentàtaen ah farontaaw.” \v 17 Enlasin Jesus hen anchi chacha tatagépfarén yag annaat ekatén, “Pakay inyu man-a-atopàpa-an mepanggép hen kamaichan hen anéntaaw. Ammoh ammag kenémnég hen hamhamàyu ta maid chillu ma-awatanyu ya maelasinyu hen mepanggép hen kafaelà. \v 18 Annachayan hen matayu yag an-ayug achi makaila hen chà enammaan. Ya hen ingayu, ay achiayu agé makagngar hen chà enale. Ay ammoh naliw-anyuwat \v 19 hen anchi nametpet-angà hen an lemay tenapay way namangan hen anchichay lemanlifu, wat kamana kay hen anchi nahawar way enamongyu.” Yag ekat hen anchichay pasorotnéén, “Hemporo ya chuway awit.” \v 20 “Yag hen anchi ngay nametpet-angà hen anchi an pituy tenapay way namangan hen anchi opatlifu way tatagu, kamana agéy awit hen nahawar way enamongyu.” Yag ekatcha agéén, “Pitu.” \v 21 “Wat no yaha,” way ekat Jesus, “ay ammoh achiyu peet chillu ma-awatan way achiayu koma machanagan mepanggép ah anén.” \s1 Hen nanga-anan Jesus hen finurag hen ihay tagu ad Betsaida \p \v 22 Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus ad Betsaida, wachacha hen nanginyéy an hiya hen ihay nabfurag. Yag chachan pangpanga-ase ta tad-éna koma ta maka-an hen anchi finuragna. \v 23 Yachi yag pinchén Jesus hen anchi nabfurag yag inyéyna ah fùnagan hen anchi fabréy, yag annaat toppaan hen matana yag tenchàna. Yag annaat hanhanan way mangaliyén, “Ay wachay ilam.” \v 24 Nanmuhwat hen anchi nabfurag yag ekatnéén, “Oo, mailà hen anchichay tatagu, ngém anchag kaman away way cha manaran.” \v 25 Wat kasen tenchà Jesus hen matana, yag yachi way nan-ifétégna way nangila yag lommawagat agé hen mangil-ana hen angamin te naka-an way térén hen finuragna. \v 26 Yachi yag tenéngténg Jesus hiya ta manchakpos way homàyat ah fabréycha way achina engwa hen anchi fabréyanchi way anchaat narpowan. \s1 Hen enalen Pedro no henoh Jesus \r Mat. 16:13-20; Luc. 9:18-21 \p \v 27 Angkay hiyachi way cha manaran cha Jesus ya hen anchichay pasorotna way éméy hen anchichay fafabréy way sakopon hen Cesarea Filipos, henanhanana an chicha way mangaliyén, “Nokayà ngata ah hamhamà hen tatagu.” \v 28 Yag ekatchéén, “Hen ekat hen tapena, hea ah Juananchi way chan funfunyag way an nan-uchi. Ya hen tapena, ekatcha agéén hea ano hen anchi profeta ad namenghan way Elias way kasen ummale. Yag hen tapena agé, ekatchéén hea hen iha hen anchichay profeta ad namenghan way kasen natagu.” \v 29 Yag anat ekat Jesus an chichéén, “Chàyu kay, nokay agé hen ekatyu an haén.” Yag nan-aleyat ah Pedro way mangaliyén, “Hea hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale way mantoray.” \v 30 Yag anat téngténgén Jesus chicha way mangaliyén, “Ilanyu ta achiyu paat cha haphapeténha hen tatagu.” \s1 Hen nimfag-an Jesus mepanggép hen matéyana \r Mat. 16:21-23; Luc. 9:22 \p \v 31 Angkay hiyachi yag inlugin Jesus way mangimfaga hen anchichay pasorotna hen mekaman an hiya, ekatnéén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu, wat masapor mapap-aligatanà way térén. Yag achiyà mangiggéén hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ya hen anchichay anap-apon hen papachi ya umat agé hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. Yag ana-at agé epapchit, ngém hen petlon hen ag-agaw, man-uchiyà chillu.” \v 32 Enlawarawagna way nangensoplekar amin an cha nadchi an chicha. Wat ah Pedro, annag enayagan ah Jesus hen anchi ê-éyna yag chanaat agé amhiwén hiya way achi koma mafalin ma-ammaan hen enalena. \v 33 Yag nanhagong ah Jesus hen anchichay pasorotna yag iningarna ah Pedro way mangaliyén, “Lomayaw-aat Chumunyu, te hen annay hamhamàno, narpoha hen tagu way faén narpon Apudyus.” \s1 Hen ekaman way somorot an Jesus \r Mat. 16:24-28; Luc. 9:23-27 \p \v 34 Angkay hiyachi yag enayagan Jesus hen anchichay chuar way tatagu ya hen anchichay pasorotna, yag imfagana an chicha way mangaliyén, “Heno way tagu way manlayad way somorot an haén, masapor faén hen antoy ataguwana ad uwan hen haham-éna te masapor sorotona hen ifagà, tàén yachi hen iyatéyna. \v 35 Te hen anchi tagu way ammag mangempapangég hen ataguwana hen antoy lotaat matéy chillu. Waman hen anchi tagu way achi mangempangég hen matéyana gapon afurotna an haén ya hen anchi ammay way chamag, wat uray ta matéy, midchat chillu an hiya hen kasenna ataguwan way maid péppégna. \v 36 Yag ay ammoh wachay sérfina no ammag awéén hen ihay tagu hen egachay ininggaw hen antoy lota no ah awni yag entap-ar chillu Apudyus hiya. \v 37 Te maid chillu kafinaknang ah uray heno ah érégna way ifayad ta mètagu an Apudyus. \v 38 Amchan hen kenaraweng hen tatagu ad uwan way ammag maid afurot hen kachùran an chicha. Wat heno way tagu way miyahrang an chicha ya ammag mafiinan way manàchég an haén ya hen intudtuchù, wat mafiinanà agé way manàchég an hiya ah tapen chi ag-agaw hen anchi mamfangchà. Te haén way Pangorowan hen Tatagu, etnochà hen anchichay anghel Apudyus hen mamfangchà way humiliyà ah kenangaton Ama way yachi chillu hen kenangatò.” \c 9 \p \v 1 Yag entoroy Jesus way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà way wachacha hen tapena an chàyu ahto ad uwan way achi matéy ingganah ilancha hen mantorayan Apudyus way chakar hen mannakafalinna.” \s1 Hen sommafaliyan hen achar Jesus \r Mat. 17:1-13; Luc. 9:28-36 \p \v 2 Angkay hiyachi way narooh hen énémay ag-agaw, enayagan Jesus cha Pedro an Jaime yah Juan yag inyéyna chicha hen ihay akayyang way filig way ommanggay ahchi. Yag hen nangi-il-ancha an Jesus, ammag nafalewan hen acharna \v 3 way ammag cha humili hen lumfongna ah pommokawana way maid mepachongan hen kenapokawna hen amin antoy lota. \v 4 Yag hen hiyachi, innilachaat agé cha Elias an Moses way niya-ahad way cha mètagépfar an Jesus. \v 5 Yag ammag nan-aleyat ah Pedro way ekatnan Jesusén, “Apo, ammag ammayat ta wachataaw ahto wat ayé, ta omamma-ani ah toroy fawi ta para an hea hen iha, ya para an Moses hen iha, ya para agé an Elias hen iha.” \v 6 Ammag yachi lawan inyalen Pedro te maid innilanah aryéna gapo hen anchi pararoy égyatcha. \v 7 Yag hen hiyachi, anchag nanépnépan ah funat yag wachan nan-ale way narpon anchi funat way ekatnéén, “Yato hen laylaychê way anào wat changrényu hiya.” \v 8 Yag hiyachiyat agé way langrangéén cha Pedro yag anggayat agé ah Jesus ah wacha. \p \v 9 Angkay hiyachi way chachan éhég hen anchi filig way lomayaw, tenéngténg Jesus chicha way mangaliyén, “Ilanyu ta achiyu paat cha haphapetén hen anchi innilayu ingganah marpas way matéyà ya man-uchiyà, haén way Pangorowan hen Tatagu.” \v 10 Wat enafurotcha tot-owa way iggaycha haphapeténchi, ngém chacha chillu man-ahetennopà no heno hen laychén Jesus way aryén hen anchi enalena way matéy ya man-uchi. \v 11 Yag anchaat imohon an hiya way mangaliyén, “Pakay ekat hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchinén, ‘Masapor umale unna ah Elias way profeta ad namenghan ya anat umale hen anchi empopostan Apudyus way Cristu nò.’ ” \v 12-13 Yag ekat Jesusén, “Oo, tot-owa way umale unna ah Elias way mangensagana hen hamhamà hen tatagu ta elasincha koma ah Cristu. Ngém ah katot-owana, looh angkay umma-ale ah Elias way ammag maid amsédna ah enammaan hen tatagu an hiya, te yaha chillu hen nesosorat way ma-ammaan an hiya. Yag wacha agé hen anchi nesosorat way imfafaggana agé way haénay Pangorowan hen Tatagu, wat masapor mapap-aligatanà agé way achiyà amin mangiggéén hen tatagu.” \s1 Hen nemparyawan Jesus hen anchi cha omenpa-adhar way ongtan \r Mat. 17:14-21; Luc. 9:37-43 \p \v 14 Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus hen iggaw hen anchichay tapen hen pasorotna, innilacha way ena-ammongan hen chuar way tatagu chicha. Yag wachacha agé hen tapen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses way cha mè-esngel hen anchichay tapen hen pasorot Jesus. \v 15 Yag hen nangil-an hen anchichay tatagu an Jesus, anchag lommaylayad wat nanagtagcha way i manib-at an hiya. \v 16 Yag anat hanhanan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Pakay, nokay hen chayu mansosongelan.” \v 17 Yag ammag sommongfat hen iha hen anchichay tatagu way ekatnéén, “Apo, hea koma hen manginyaliyà hen antoy anào way fummafaru te nahurugan ah ongtan way yachi hen nattongongana. \v 18 Yag mag-ay ta umchah hen man-ancharan hen anchi nihuhurugén ammag mantap-ar ya cha tomarfutab hen tapàna way chana manngalitfén amin hen fub-ana yag cha amin omadhar. Imfagà hen antochay pasorotno ta eparyawcha koma, ngém anchag achi peet kafaelan.” \v 19 Yag anat ekat Jesus hen anchichay tataguwén, “Ammag pasagchi ah nì-i-iggawà an chàyu way tatagu ad uwan yag ammag maid chillu afurotyu. Ammoh kamana hen ekaman-o way manganoh an chàyu way ammag naligat hen omafurotanyu. Iyaleyuhto hen annay onga.” \v 20 Wat inyéycha hen anchi onga, yag hen nangil-an hen anchi nihuhurug an Jesus, annag empa-adhar hen anchi onga wat nantap-ar way cha omalepodpod ya cha tomarfutab agé hen tapàna. \v 21 Henanhanan Jesus hen anchi aman hen onga way mangaliyén, “Kamana hen nanginlugiyan hen yatoy chana gìnéén.” Yag ekatnéén, “Nanepod hen anchi kaong-ongana chillu. \v 22 Yag ammag kankanayén way cha pachasén hen anchi ongtan way mamchit an hiya way annag cha etap-ar hiya hen anchi apoy ya hen chanum. Wat no kafaelam way mangemparyaw hen annay nihuhurug, panga-asem paat ta torongam chàni.” \v 23 Yag ekat Jesus an hiyéén, “Pakay ekatnowén no kafaelà. Ay achim peet afuroton way kafaelà, te maid achi mafalin ah ma-ammaan hen tatagu nonat an omafurot. Wat ay omafurot-a.” \v 24 Yag ammag tenomfar hen anchi am-ama way mangaliyén, “Oo, wachan afurot-o ngém toronganà te ammag korang chillu.” \v 25 Ngém angkay hiyachi way innilan Jesus way chacha chumuar hen anchichay tatagu way cha ma-amoamong, menancharna hen anchi nihuhurug way mangaliyén, “Heay tommongong ya tommorang way ongtan, lomayaw-aat hen annay onga ya achia kasen cha mihuh-urug an hiya.” \v 26 Yag ammag nan-ongaw hen anchi ongtan yag empa-adharna way térén hen anchi onga yag anat lomayaw. Yag ammag kaman natéy hen anchi onga. Yag ekat hen anchichay tataguwén, “Anggay a, te natéy hen annay onga.” \v 27 Ngém inégnanan Jesus hen limana way namuhwat yag tommàchég hen anchi onga. \p \v 28 Yag yachi way hinénggép cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen ihay faréy way anggaycha, henanhanancha way mangaliyén, “Pakay ngata iggay-ani nakeparyaw hen anchi nihuhurug.” \v 29 Yag ekat Jesusén, “Hen kaman an cha nadchi, egad angkay epapate way manluwaru ya anat mafalin meparyaw.” \s1 Hen kasen nangimfag-an Jesus hen mepanggép hen matéyana \r Mat. 17:22-23; Luc. 9:43-45 \p \v 30 Angkay hiyachi way lommayaw cha Jesus an nadchi, nanchakposcha way nangéy hen provinsiyan hen Galilea te achi laychén Jesus way ma-ammuwan hen iggawana, \v 31 te wacha hen chana itudtuchu hen anchichay pasorotna way hen chana itudtuchu, ekatnéén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu wat midchatà hen anchichay tatagu way mamchit an haén, ngém hen anchi petlon hen ag-agaw wat man-uchiyà chillu.” \v 32 Chechengngar hen anchichay pasorotna hen anchi enalena, ngém anchag iggay ma-awatan no heno hen laychénay aryén, ya chacha agé émégyat way kasen mangimoh. \s1 Hen ekaman hen anchi manlayad way ngomato \r Mat. 18:1-5; Luc. 9:46-48 \p \v 33 Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ad Capernaum, hinénggépcha hen ihay faréy yag anat hanhanan Jesus an chicha way mangaliyén, “Nokay hen anchi chayun sosongelan hen charan.” \v 34 Ngém iggaycha somongfat, te hen chachan sosongelan wat mepanggép hen ngomatowan no heno hen nangatngato an chicha. \v 35 Yachi way tummùchu ah Jesus yag imfagana way tumùchucha agé hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna, yag annaat ekat an chichéén, “Henoy tagu way manlayad way ngomato, masapor epafafana hen acharna way kaman annag ifilang hen acharna ah alepan ah katorongan hen ifana.” \v 36 Yachi yag anat ayagan Jesus hen ihay onga hen sangwanancha amin yag annaat hàliyén way mangimfaga hen anchichay pasorotna, ekatnéén, \v 37 “Hen onga, kaman maid filangna. Ngém henoy tagu way gapon afurotna an haén yag chana chillu ifilang hen anchichay kaman hen antoy onga, wat chana agé ifilang haén. Yag heno agéy mangimfilang an haén, wat chana agé ifilang hen anchi nannag an haén.” \s1 Hen anchi achi komontara wat hiya hen ifa \r Luc. 9:49-50 \p \v 38 Yachi yag nan-aleh Juan yag ekatnéén, “Apo, wachan innilani way tagu way chana eparyaw hen anchi nihurug way ongtan way hea ano hen nangidchat hen kafaelana. Yag empawani te faén met tapetaaw hiya.” \v 39 Ngém ekat Jesusén, “Aẁ, achiyu cha epawa hen kaman an cha nadchi, te henoy tagu way haén hen narpowan hen kafaelana way mangamma ah kaskascha-aw, wat faén naraka ah mangaryana hen laweng an haén. \v 40 Te heno way achi mangontara an chitaaw, wat ifataaw chilluchi. \v 41 Yag tot-owa hen antoy ifagà way uray henoy tagu way tomorong an chàyu way an lawa umidchat ah chanum gapon chayu omafurotan an haén way Cristu, wat sigurachu way magunggunaan.” \s1 Hen émégyatan way omawis ah fumasor \r Mat. 18:6-9; Luc. 17:1-2 \p \v 42 “Heno way tagu ah ammag mangintudtuchu ah fumasoran hen anchi cha omafurot an haén way kaman hen antoy onga, wat wadwadcha hen machusana ah pegwana no hen metàchan hen fatoh fagangna yag netap-ar hen fayfay.” \p \v 43 “Wat mag-ay no hen a-amman hen limayu ah mangamma hen manùganyu an Apudyus, un-unnina no porhanyu. Te un-unnina angkay hen uray ud-ay an ihà-an hen lima hen antoy ataguwan no hen anchi kompeleto hen lima yag ad imférno hen ayan way ahchi, ammag achi madmachép hen anchi apoy ah ing-inggana. \v 45 Yag mag-ay agé ta hen laychényu way ayan hen mangammah manùganyu an Apudyus, un-unnina no porhanyu hen he-eyu. Te un-unnina angkay hen uray ud-ay an ihà-an hen he-e hen antoy ataguwan no hen anchi kompeleto hen he-e yag ad imférno hen metap-aran. \v 47 Yag mag-ay ta hen i-illanyu hen mangamma ah manùganyu an Apudyus, un-unnina no okatényu hen matayu. Te un-unnina angkay hen uray ud-ay korang hen mata hen antoy ataguwan no hen anchi kompeleto hen mata yag ad imférno chillu hen metap-aran. \v 48 Te ahchi, ammag achi matmatéy hen anchichay figis way cha mangissaissa hen achar ya maid agé makachép hen anchi apoy way cha manangchachangchang hen achar.” \p \v 49 “Hen aminay michaton an Apudyus wat ma-ahinan ah mangammayan Apudyus. Ya kaman agéhchi hen ma-ahinan hen aminay tatagu ah apoy. \v 50 Ammay hen ahin te epawana hen kabruan. Ngém no maka-an hen kenapaketna, ammag maid poros sérfina te maid én-énnén way kasen mangempapaket. Wat ilanyu ta man-anchar hen anchi kaman kena-ahinyu wat matotornos-ayu.” \c 10 \s1 Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen hen-ahawa \r Mat. 5:31-32; 19:1-12; Luc. 16:18 \p \v 1 Angkay hiyachi way lomayaw cha Jesus ad Capernaum, enengwacha hen anchichay fafabréy hen provinsiyan hen Judea yag anchaat gumchang hen anchi wangwang way ekatchéén Jordan. Yag ahchi, cha amoamongan hen anchichay tatagu hiya, yag chana tudtuchuwan chicha te yachi chillu hen chana ekamkaman. \p \v 2 Angkay hiyachi yag émméycha agé hen tapen hen anchichay Fariseo way icha pachasén way manlokop an Jesus. Yag hen henarudhudcha, ekatchéén, “Nokay hen ma-awatam hen orchintaaw, ay wachay karébféngan hen larae way manginhiyan hen ahawana.” \v 3 Yag senongfatan Jesus ah harudhud agé, ekatnéén, “Nokay hen inyurchin Moses way ma-ammaan nò.” \v 4 Yag ekatchéén, “Emparufusna met te hen ekatna, ‘No ammag omensorat hen larae ah papel ah mangimfaga hen manhiyanancha wat mafalin ihiyanna hen ahawana.’ ” \v 5 “Oo a,” way ekat Jesus, “ngém hen nanginyurchinan Moses an nahha, te gapon kenatérén hen uruyu way an-ayug achi matudtuchuwan. \v 6 Te hen anchi lugrugin hen egad way hen pés-éy nangammaan Apudyus hen angamin, enammaana hen larae ya fufae. \v 7 Yag gapon hiyaha wat taynan hen larae hen chinàcha-arna ta metepon an ahawana. \v 8 Wat yachi hen mamfalinéncha ah ihà-anay achar way manepod hen hiyachi, faéncha chuwa te anchag émméhà-an ah matan Apudyus. \v 9 Ah Apudyus hen nangamman nadchi, wat maid karébféngan hen tatagu way mangempahiyan hen anchi looh nanteponon Apudyus.” \v 10 Angkay hiyachi way hinénggép cha Jesus ah faréy, henanhanan hen anchichay pasorotna no henon laychén hen anchi enalena way aryén. \v 11 Yag annaat ekat an chichéén, “Henoy larae way manginhiyan hen ahawana yag kasen nangahawa, fummasor hiya hen anchi pés-éy ahawana te chagchagasna hen anchi inyatobna. \v 12 Yag maid agé nat-énana hen fufae way manginhiyan hen ahawana yag kasen nangahawa, te ancha chumagchagas agé.” \s1 Hen namindisyunan Jesus hen anchichay ungunga \r Mat. 19:13-15; Luc. 18:15-17 \p \v 13 Angkay hen-argawan, wachacha hen anchichay cha manginyéy hen ungunga an Jesus ta tad-éna way mamindisyun, ngém chaat agé amhiwén hen anchichay pasorotna chicha. \v 14 Yachi way innilan Jesuschi, iningarna hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Masapor eparufusyu hen umaliyan hen ungunga an haén way achiyu cha epawa, te hen anchichay kaman an chicha, wat chichachi hen metape hen mantorayan Apudyus. \v 15 Te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way henoy tagu way achi mangempafafa hen acharna ah omafurotana an Apudyus way kaman hen cha ekaman hen antochay ungunga, wat achi angkay mafalin way metape hen mantorayan Apudyus.” \v 16 Yachi yag henàlena hen anchichay ungunga yag inchàépna hen limana an chicha way mamindisyun. \s1 Hen anchi tagu way mamatpateg hen kenafaknangna \r Mat. 19:16-30; Luc. 18:18-30 \p \v 17 Angkay hiyachi way cha lumigwat agé cha Jesus, nanagtag hen ihay tagu way i nampalentomang hen henagongna way mangaliyén, “Heay ammay way Apo, nokay hen ammaà ta ma-adchanà ah mannanayun way ataguwan an Apudyus.” \v 18 Yag ekat Jesus an hiyéén, “Pakay ekatnowén ammayà, te maid met safalih ammay no faén yanggay ah Apudyus. \v 19 Yag innilam chillu hen anchichay orchin Apudyus way achita cha pomatéy ya achita cha chumagchagas, achita cha mangakaw ya achita cha istiguwan hen faén tot-owa, achita lomokop, ya masapor rispituwén hen chinàcha-ar.” \v 20 Yag anat ekat hen anchi taguwén, “Oo Apo, tenongpar-o amin chaha nanepod ah kaong-ongà.” \v 21 Yag ammag nasékét hen matan Jesus ah layadna an hiya yag ekatnéén, “An ihà-an yanggay hen korang an hea, wat hen ammaam, im elao amin hen anchichay kok-owam yag inidchatno hen laona hen anchichay publi, wat marmu hen tot-oway kafinaknangno ad uchu, yag yachi, an-aat umale way somorot an haén.” \v 22 Ngém hen nangngarana hen anchi imfagan Jesus, ammag ngommehpéy hen hamhamàna yag cha lomayaw way chan totokar te ammag faknang way térén. \p \v 23 Angkay lommayaw hen taguwanchi, henagong Jesus hen anchichay pasorotna yag ekatnéén, “Ammag naligat way térén hen metapyan hen faknang hen mantorayan Apudyus.” \v 24 Yag anchag nahaang way térén hen anchichay pasorotna hen nangngarancha hen anchi enalena. Ngém entoroy Jesus chillu way mangaliyén, “Sosnod, ammag naligat tot-owa hen ketapyan hen tatagu hen mantorayan Apudyus. \v 25 Ngém kaskasen hen anchichay faknang, te ammag narakrakaat hen homroan hen kafayu hen matan hen chagum no hen metapyancha an Apudyus.” \v 26 Yag ammag kaskasen hen nahaangan hen anchichay pasorotna, yag anchaat man-ahetoptopà way mangaliyén, “Wat no yaha, ay nanggilah wachay ihà-an lawah mahara-an.” \v 27 Finéfétég Jesus chicha way mangaliyén, “No hen tatagu hen mangamma ah kahara-ancha, achi tot-owa mafalin. Ngém no ah Apudyus hen mangamma, wat mafalin te maid achi mafalin an hiya.” \p \v 28 Hiyachi yag anat man-ale ah Pedro way mangaliyén, “Ilam ngén chàni, wat annig tenaynan hen aminay wacha an chàni ah sommorotanni an hea.” \v 29 “Tot-owaha,” way ekat Jesus, “yag hen ifagà an chàyu, henoy tagu way manaynan hen fabréyna ya sosnodna ya chinàcha-arna ya hen a-anàna ya hen lotana gapon haén ya hen minwarawagana hen anchi ammayay chamag, \v 30 wat midchat agé an hiya hen antoy matatagguwana hen chùchùar no hen tenaynana. Te midchat an hiya hen chùchùar way fumaryana ya hen mansosnodna ya hen manchinàcha-arna ya hen man-a-anàna ya uray agé hen manlotana, ngém yanggay te wacha chillu hen mapap-aligatana. Ngém ah pegwana, mètagu an Apudyus ah ing-inggana. \v 31 Ngém hen ihay ifagà agé,” way ekat Jesus, “wat hen anchichay kaman nangato ad uwan, anchag nafafa ah pegwana. Waman hen anchichay kaman nafafa ad uwan, wat chicha agé hen ngomato ah pegwana.” \s1 Hen kasen nangimfag-an Jesus hen matéyana \r Mat. 20:17-19; Luc. 18:31-34 \p \v 32 Angkay hiyachi yag lummigwat cha Jesus way mane-ed hen anchi charan way éméy ad Jerusalem. Cha mamangpango ah Jesus way cha umunud hen anchichay pasorotna way ancha amin ammag nahaang. Yag chacha agé émégyat hen anchichay tapenay tatagu way cha umunud. \p Yag angkay hiyachi, kasen enet-én Jesus hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna, yag kasenna agé imfaga an chicha hen anchi mepasamak an hiya. \v 33 Ekatnéén, “Changrényu ngén hen antoy ifagà. Hen antoy ayantaaw ad Jerusalem ad uwan wat haén way Pangorowan hen Tatagu, yato hen kadpapà yag ana-at meporang hen anchichay kangatowan way pachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. Yag uwisénà an chicha ah mamchitanà ya ana-at midchat hen anchichay faén Judio. \v 34 Yag ana-at agé sénsén-én an chicha ya magénén tenoppaanà ya henapratanà yag ana-at pédtén. Ngém man-uchiyà chillu hen anchi petlon hen ag-agaw.” \s1 Hen chawat cha Jaime an Juan an Jesus \r Mat. 20:20-28 \p \v 35 Angkay hiyachi yag hommag-én an Jesus hen anchi chuway a-anà Zebedeo way cha Jaime an Juan way mangaliyén, “Apo, wacha koma hen laychénni way ifaga an hea no mafalin.” \v 36 Yag anat ekat Jesusén, “Nokaychi hen laychényu.” \v 37 Yag anchaat ekatén, “No umchah hen anchi machachayaw way mantorayam, parufusum koma chàni way mìtùchu an hea way hen iha, ah pachawananno ya hen iha agé, ah pachawigim.” \v 38 Ngém ekat Jesus an chichéén, “Maid angkay innilayu hen annay chayu chawatén. Te ay mafalin ma-anohanyu hen ligat way kaman hen anchi ligat way mepachah an haén. Yag ay maetorodyu hen anchi miyatéy way kaman hen anchi iyatéy-o.” \v 39 Yag ekatchéén, “Oo, mafalin maetorodni chaha.” Yag ekat Jesusén, “Oo, tot-owa way ma-anohanyu hen ligat way kaman agé hen mepachah an haén, ya etorodyu agé hen miyatéy way kaman hen iyatéy-o. \v 40 Ngém hen tumùchu ah pachawanan-o ya ah pachawigì wat faén haén hen mamele, te ah Apudyus hen nangensasagganan cha nadchi way tumùchuwan ah para hen anchichay mangidchatana.” \p \v 41 Angkay hiyachi way chengngar hen anchichay tapenay pasorot Jesus hen anchi cha chawatén hen ifacha way cha Jaime an Juan, ammag lommaweng hen hamhamàcha. \v 42 Wat enamong Jesus amin chicha yag ekatna way manugunén, “Innilayu hen cha ekaman hen anchichay chan toray hen antoy lota, te anchag cha manchamancharén hen anchichay chacha etorayan. Ya umat agé hen anchichay o-okom, ancha agég cha manchamancharén hen anchichay ahentagucha. \v 43 Ngém achi mafalinha ah ekamanyu. Te chàyu, no heno hen manlayad way man-ap-apo, masapor epafafana hen acharna ah katorongan hen anchichay tapena. \v 44 Yag heno agé hen manlayad way ngomato an chàyu, masapor mamfalinéna hen acharna ah kaman alepan hen aminay ifana. \v 45 Te uray haén way Pangorowan hen Tatagu wat iggayà ummale hen antoy lota ta mamfalinê hen tatagu ah alepan-o. Te ummaliyà ta an-og mamfalinén hen achar-o ah kaman alepan ah katorongan hen tatagu, ya ta idchat-o agé hen ataguwà ah sobfot hen chuaray tatagu.” \s1 Hen nanga-anan Jesus hen finurag Bartimeo \r Mat. 20:29-34; Luc. 18:35-43 \p \v 46 Angkay hiyachi, inumchah cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ad Jerico, yag hen chacha lomayawan, anchag chuar hen anchichay tatagu way cha metnod. Yag wacha hen ihay furag way tummutùchu way chan pap-alemmos hen penget hen chacha charanén. Ah Bartimeo hen ngachanna way anà Timeo. \v 47 Yag angkay chengngarna way ah Jesus peet way eNazaret hen naway, inlugina way man-ongaw way mangaliyén, “Jesus way ganà David, panga-asem paat ta ség-anganà.” \v 48 Yag chuar hen anchichay cha mangingar an hiya ta guminang koma. Ngém annag inyam-améd way mangèngaw way mangaliyén, “Heay ganà David, panga-asem paat ta ség-anganà.” \v 49 Yachi yag entàchég Jesus yag ekatnéén, “Ayaganyu hiyahto.” Wat enayagancha hen anchi furag way mangaliyén, “Wat lomaylayad-a yag tomàchég-a te anchi chacha-a epa-ayag.” \v 50 Yag ammag nan-eparàwin Bartimeo hen anchi funnafunna hen tommàchégana way éméy an Jesus. \v 51 Yag ekat Jesus an hiyéén, “Nokay hen laychém way ammaà an hea.” Yag ekat anchi nabfuragén, “Apo, ta makailaà koma.” \v 52 Yag ekat Jesusén, “Wat in-a ah ayam te gapo hen annay pammatem an haén wat naka-an hen finuragno.” Yag hen hiyachi, naka-anat tot-owa hen anchi finuragna yag netnod an cha Jesus hen anchi chacha ayan. \c 11 \s1 Hen inumchahan Jesus ad Jerusalem \r Mat. 21:1-11; Luc. 19:28-40; Juan 12:12-19 \p \v 1 Angkay cha homag-én cha Jesus ad Jerusalem way tég-angaycha umchah hen anchi fabréy ad Betfage ya ad Betania yag entàchégcha hen pénad hen anchi tagéytéy ad Olivo yag anat hénagén Jesus hen chuway pasorotna way mangaliyén, \v 2 “Epangpangoyu hen fabréyanchi way chuchummangéntaaw, yag no umchah-ayu wat wacha hen ilanyu way netatàéd way ubfun chi kafayu way cha-an masaksakayan. Ùfachényu yag inyaleyuhto. \v 3 Yag mag-ay ta wachay mangaliyén, ‘Pakay aranyuha,’ ifagayu way masapor hen anchi ap-apo wat man-ifangadna no marpas.” \p \v 4 Angkay hiyachi way émméycha hen anchi chuwa, wacha tot-owa hen inchahancha way ubfu hen anchi korsa way netatàéd hen mamang hen hawang hen ihay faréy yag émméycha way mangùfad. \v 5 Yag hen chacha mangùfachan, ekat hen anchichay tatagu way tommatàchég an nadchiyén, “Payu ùfachén hen annay ubfuwanna.” \v 6 Yag anchaat ifaga hen anchi imfagan Jesus an chicha yag emparufuscha. \v 7 Yachi yag inyéycha hen anchi ubfu an Jesus yag anchaat iyap-ap hen anchi agwan lumfongcha hen échég hen ubfuwanchi yag nansakay ah Jesus. \v 8 Yag umat agé hen anchichay chuar way tapen hen tatagu wat enhapràcha hen anchi agwan lumfongcha hen anchi korsa. Ya hen tapena, enhapràcha hen anchichay tufu way incha senongpat. \v 9 Yag hen anchichay tatagu way cha mangempangpango ya cha umunud an Jesus, chacha amin èngaw way mangaliyén, “Machachayaw hen antoy Aretaaw, chayawéntaaw hen antoy ummale way narpon Apudyus. \v 10 Chayawéntaaw hiya te hiya hen anchi mangentoroy hen penaka-aren hen Apotaaw way David, wat chayawéntaaw hen anchi kangatowan way Apudyus.” \p \v 11 Angkay hiyachi way inumchahcha ad Jerusalem, émméy ah Jesus ah Templo. Yag angkay lenangrangana hen amin, lommayaw te cha madhém, yag netnodcha hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna way i ummiyan ad Betania. \s1 Hen nekaman hen anchi away way ammag maid fungana \r Mat. 21:18-19 \p \v 12 Angkay nafigat way chachan fangad ad Jerusalem way narpod Betania, hommenaang cha Jesus. \v 13 Yag gapo ta innilan Jesus hen ihay away way fig hen anchi ê-éyna way ammag tangréb chi tufuna, émméy way i nangila no wachay fungana. Ngém ammag maid te an yanggay tangréb chi tufuna, te faén chillu tempon hen mamungaana. \v 14 Yag anat iyaryan Jesus hen anchi away way mangaliyén, “Manepod ad uwan, maid kasen mangmangan hen fungan nattoy away.” Yag chengngar hen anchichay pasorotna hen anchi enalena. \s1 Hen nangadchugan Jesus hen anchichay chan elao ah Templo \r Mat. 21:12-17; Luc. 19:45-48; Juan 2:13-22 \p \v 15 Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus ad Jerusalem, émméy hen fatawan hen anchi Templo yag inlugina way mangadchug amin hen anchichay tatagu way chan elao ya cha lomao ah michaton an Apudyus. Yag tenokangna agé amin hen lamesa-an hen anchichay chan soksokat ah pelak, ya umat agé hen tùchun hen anchichay chan elao ah karopate. \v 16 Yag empawana agé hen anchichay nankakarga way cha manginyarawah hen charancha ah Templo. \v 17 Yag annaat ifaga hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Nesosorat ad namenghan hen enalen Apudyus way ekatnéén, ‘Hen faréy-o wat mausar ah manluwaruwan hen egachay katagutagu an haén.’ Yaha hen imfagan Apudyus ngém chàyu, anyug namfalinén hen antoy faréyna ah manlugiyanyu hen ahentaguyu.” \p \v 18 Angkay hiyachi, hen anchichay anap-apon hen pachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, chengngarcha hen anchi enkaman Jesus yag chachaat agé émégyat an hiya. Wat nantatagépfarcha no heno hen ekamancha way mamchit an hiya. Ngém pomangégcha chillu hen anchichay chuaray tatagu te laylaychéncha way mamangngar hen anchi chana itudtuchu. \p \v 19 Angkay hiyachi way cha madhém, kasen lommayaw cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ad Jerusalem. \s1 Hen ma-achar mepanggép hen anchi away way inyaryan Jesus \r Mat. 21:20-22 \p \v 20 Angkay nafigat way cha manaran cha Jesus, innilan hen anchichay pasorotna hen anchi away way fig way ammag nàrong manepod ah guwisna ingganah pongarna. \v 21 Yachi yag hemhemmà Pedro hen anchi enalen Jesus hen anchi away yag annaat ekat an hiyéén, “Apo, ilam ngén hen anchi away way inyaryam, wat ammag narango.” \v 22 Yag ekat Jesusén, “Anyu yanggay ammag a-abfuroton ah Apudyus. \v 23 Te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way henoy tagu way ammag mangimfaga hen anchi filig way marabten yag nepetlà ah fayfay, no annag afuroton way ma-ammaanchi way maid chuwachuwan hen hamhamàna, wat ammag ma-ammaan tot-owa. \v 24 Wat hen ifagà an chàyu, henoy chawatényu hen manluwaruwanyu, anyug afuroton way ninidchatchi an chàyu wat midchat tot-owa. \v 25 Ngém no manluwaruayu, masapor pakawanényu hen henoy tagu way nangamma ah laweng an chàyu ta pakawanén agé Apudyus way Amayu ad uchu hen enammaanyu way laweng. \v 26 Te no achiyu pakawanén hen anchichay nangamma ah laweng an chàyu, wat achi agé pakawanén Apudyus chàyu.” \s1 Hen namistigarancha hen karébféngan Jesus \r Mat. 21:23-27; Luc. 20:1-8 \p \v 27 Angkay kasen namfangad cha Jesus ad Jerusalem, chacha manadchad-aran hen fatawan hen Templo yag émméycha an Jesus hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya anat agé hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio. \v 28 Yag finistigarcha hiya way mangaliyén, “Henon pam ammaan hen anchi enammaam. Yag heno ay paat agé hen nangidchat hen karébféngam way mangammahna.” \v 29 Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Wacha unna hen sarudsuchù an chàyu, yag no masongfatanyu wat ifagà agé no heno hen nangidchat hen karébféngà way mangamma hen anchichay chà ammaan. \v 30 Wat ifagayu ngén no heno hen nangidchat an Juan hen karébféngana way mamfunyag. Ay ah Apudyus ono tatagu.” \v 31 Yag chacha mahalifunuwan hen anchichay tapena way man-ahetennopà te ekatchéén, “No ekattaawén ah Apudyus hen nangidchat hen karébféngan Juan, awniyat ifagana no pakay iggaytaaw agé afurot hiya. \v 32 Yag no ekattaaw agéén tatagu hen nangidchat, aggaégyat hen annachay tatagu te aminchaat afurotoncha way narpon Apudyus paat hen anchi kenaprofetan Juan.” \v 33 Wat anchaat songfatan ah Jesus way mangaliyén, “Tawwan te maid innilani.” Yag anat ekat Jesus agéén, “Wat no yaha, achì agé ifaga an chàyu no heno hen nangidchat hen karébféngà way mangamma hen anchichay chà ammaan.” \c 12 \s1 Hen nempaniyan Jesus hen anchichay nan-angatoy tatagu \r Mat. 21:33-46; Luc. 20:9-19 \p \v 1 Angkay hiyachi yag empanin Jesus hen anchichay cha mamistigar an hiya way mangaliyén, “Wacha hen ihay tagu way i nanmura hen lotana ah greps yag annaat arachén yag ommenpatoktok ah mamaliwésan hen greps no fayahéncha. Yachi yag empa-ammana agé hen akayyang way paranha ah iggawan hen anchi mangguwarcha. Angkay narpas aminchi yag annaat epa-afang ah tapena yag lommayaw way émméy ah achawwéyay lota.” \p \v 2 “Yachi way inumchah hen tempon hen namungaan hen anchichay nimura, yag hennagna hen ihay alepanna way i mangara hen penakafingayna. \v 3 Angkay hiyachi way inumchah hen anchi alepanna, ammag lenapchù hen anchichay cha mangafang hen lota yag penagopagohcha yag anchaat eparyaw way maid inidchatcha ah penakafingay hen anchi nangenlota. \v 4 Yachi yag kasen agé hennag hen anchi nangenlota hen ihay alepanna. Wat hen enkamancha agé, anchag chinunor hen uruna yag enammaancha hen aminay afifiin an hiya. \v 5 Ngém uray ta yachi, kasen chillu hennag hen anchi nangenlota hen ihay alepanna, yag anchag pinchit. Wat yachiyachi hen chacha enkamkaman hen amin anchichay nahnag way alepan way penagopagohcha hen tapena ya pinchitcha hen tapena. \v 6 Wat hen anchi anongohna, an yanggay ihà-an hen nehàfa ah hénagén hen anchi nangenlota way yachin anchi laylaychéna paat way anàna. Yag annaat ekat ah hamhamànéén, ‘Awni yag ifiincha hiya te anào paat.’ Yag annaat hénagén hen anchi anàna way éméy. \v 7 Ngém hen nangil-an hen anchichay cha mangafang hen lota way naway hen anchi anàna, nan-ahetennopàcha way mangaliyén, ‘Annayan hen anchi ustoy mangentawid hen antoy lota, wat ayéat ta pédténtaaw ta chitaaw hen mangen-awa hen antoy lota.’ \v 8 Wat anchaat chupapén yag pinchitcha ya anchaat etap-ar hen acharna hen lahin hen anchi arad.” \p \v 9 Narpas way penanin Jesuschi yag annaat hanhanan an chicha way mangaliyén, “Nokay ngata hen ekaman hen anchi nangenlota hen anchichay chan afang. Kapeletan a way mamfangad way i mamchit an chicha yag empa-afangna ah safali. \v 10 Pachongna hen anchi nesosorat way alen Apudyus, yag ay ammoh iggayyu faséénchi way ekatnéén, \q1 ‘Hen anchi fato way enachin hen anchichay chan sà-ad ah faréy way ekatchéén maid sérfina, wat ammag yachiyat agé hen kapatigan ah mepégnad. \v 11 Ah Apudyus hen nangamman natto, yag ammag kahahaang tot-owa.’ ” \p \v 12 Hen nangngaran hen anchichay ponò hen Judio hen anchi penanin Jesus, na-awatancha way chicha hen chana paniyén, wat anchag laychén way manelew an hiya hen hiyachi, ngém an gapo yanggay ta iyégyatcha hen anchichay tatagu, anchag lommayaw way cha-an mangentoroy. \s1 Hen mepanggép hen mamayachan hen furor \r Mat. 22:15-22; Luc. 20:20-26 \p \v 13 Angkay hiyachi, wachacha hen nahnag an Jesus way tapen hen anchichay Fariseo ya hen tapen hen anchichay ifan Are Herod way icha pachasén way manlokop an hiya ta no mèfat hen aryéna yag yachin mempafasorancha. \v 14 Yachiy émméycha, imfagacha way mangaliyén, “Apo, innilani way pahig tot-owa hen cham itudtuchu way maid ég-égyatno hen tatagu. Te uray nangato ya nafafa wat ammag napapchong chillu hen ekamanno way mintudtuchu an chicha hen laychén Apudyus, te maid epohowam ah tatagu. Wat hen laychénni paat way changrén an hea wat yato, ay ammoh achitaaw labsengén hen anchi orchintaaw way Judio no fayachantaaw hen furor an Are ad Roma. Wat ay fayachantaaw ono achitaaw.” \v 15 Ngém enlasin Jesus hen kenasilibcha, wat ekatnéén, “Pakay chayu pachasén way manlokop an haén. Uminyaleayu ah pelak ta ilà.” \v 16 Yachi way inidchatcha hen anchi pelak, innilana yag annaat ekatén, “Nokay hen antoy nepepetchor an natto, yag nokay agé hen nangenngachan hen antoy nesosorat.” Yag ekatchéén, “Ah Are ad Roma.” \v 17 Yag ekat Jesusén, “Umpayat no yaha way hiya hen nangen-awa, idchatyu kagé an hiya. Yag ilanyu agé ta idchatyu an Apudyus hen anchichay para an hiya.” Wat anchag nahahaang amin hen anchichay nanangngar hen anchi ensongfat Jesus. \s1 Hen mepanggép hen man-uchiyan hen natéy \r Mat. 22:23-33; Luc. 20:27-40 \p \v 18 Angkay hiyachi, wachacha hen anchichay tapen hen Judio way ekatchéén Saduceo way chicha hen anchichay achi mangafurot way man-uchi hen natéy ah pegwana. Yachi yag émméycha an Jesus yag imfagacha way mangaliyén, \v 19 “Apo, hen anchi ensorat Moses ad namenghan way orchintaaw, ekatnéén, ‘No wachay larae ah ommahawa yag natéy way maid anàcha, masapor ahaw-én hen anchi sonod hen natéy hen anchi fufae way nafaro, ta no wachay anàcha yag yachin kaman penaka-anà hen anchi natéy ah metoroyan hen ganàna.’ \v 20 Angkay hen-argawan ano, wachacha hen pituy lenarae way masosnod, yag hen anchi pango, ommahawa ngém cha-ancha ummanà yag natéy. \v 21 Wat hen anchi metéb an hiya, enahawana hen anchi nafaro. Ngém cha-ancha agé umanà yag natéy agé hen anchi larae. Yachi yag neparég agé hen anchi miyatlo yag natéy chillu way maid agé anàcha. \v 22 Yag nansasarunucha hen anchichay pituy masosnod way nangahawa amin hen anchi ihay fufae, ngém natéycha amin way maid anàcha. Yachiy ommanongoh yag natéy agé hen anchi fufae. \v 23 Wat non an umat way man-uchicha hen natéy, nokay hen ustoy mangen-ahawa hen anchi fufae nò, te amincha met way pitu wat enahawacha hiya.” \p \v 24 Yachi yag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Ammag yaha tot-owa hen mepàil-an hen nèfatanyu way térén. Te ammag korang hen innilayu mepanggép hen alen Apudyus, ya korang agé hen innilayu mepanggép hen kafaelana. \v 25 Te hen man-uchiyan hen natéy, anchag kaman hen anchichay anghel ad uchu way maid man-ah-ahawa. \v 26 Yag mepanggép hen man-uchiyan hen natéy, ay ammoh iggayyu faséén hen anchi ensorat Moses hen nekaman hen anchi cha gumilafan hen away way iggay maghéb. Te ensoratna hen enalen Apudyus an hiya way ekatnéén, ‘Haén ah Apudyus way cha chayawén cha Abraham an Isaac ya ah Jacob.’ \v 27 Wat hen laychén natto way aryénat, uray nan-atéycha cha Abraham hen hiyachiy tempo, é-éttégcha chillu way natattagu ad uchu, te pakay wachacha ad uwan way cha manayaw an Apudyus nò. Wat nèfat-ayu angkay way térén.” \s1 Hen napatpateg way orchin Apudyus \r Mat. 22:34-40; Luc. 10:25-28 \p \v 28 Hen hiyachi, wacha agé hen ihay tagu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin way nanangngar hen cha mìchiskasan hen anchichay Saduceo. Yag angkay chengngarna hen anchi usto way ensongfat Jesus an chicha, wat émméy agé an hiya way manarudsud, ekatnéén, “Hen amin anchichay orchin Apudyusat nokay ngata hen anchi kapatpatigan paat.” \v 29 Yag ekat Jesusén, “Hen anchi kapatigan way orchin, ekatnéén, ‘Changrényuto way ganà Israel, te ah Apudyus way ap-apoyu wat anggay yanggay hiya ah Apudyus way man-ap-apoyu. \v 30 Masapor laylaychényu hiya ah patinggan hen aminay hamhamàyu ya ah aminay a-ammayu ya ah aminay kenaraengyu ya ah aminay kafaelanyu.’ \v 31 Yag hen anchi miyagwa way napateg way orchinnaat, ‘masapor agé laylaychényu hen ahentaguyu way kaman hen manlaychanyu hen acharyu.’ Maid kasen napatpateg way orchin Apudyus no faén cha natto.” \p \v 32 Yachi yag anat ekat hen anchi cha mintudtuchu hen orchinén, “Apo, tot-owa hen annay enalem, te tot-owa way hen anchi Apotaaw yanggay wat ah Apudyus yag maid kasen Apudyus no faén yanggay hiya. \v 33 Yag tot-owa way masapor laylaychéntaaw hiya ah aminay hamhamàtaaw ya ah aminay kenaraengtaaw ya ah aminay kafaelantaaw. Yag masapor agé laychén hen ahentagu kaman hen manlaychan hen achar. Tot-owa way wadwadcha paat hen mangafurotan hen annachay orchin no hen minchatonan hen amin way michaton an Apudyus.” \p \v 34 Yachi yag enlasin Jesus way naham-anchi way tagu gapon kenauston hen songfatna, yag annaat ekat an hiyéén, “Maila way faén naligat hen mantorayan Apudyus an hea.” \p Yag nanepod hen hiyachi, maid makatorod way kasen mansarudsud an Jesus. \s1 No henochi hen anchi empalen Apudyus way mantoray \r Mat. 22:41-46; Luc. 20:41-44 \p \v 35 Angkay hiyachi way kasen chan tudtuchu ah Jesus ahchih Templo, senarudsudna way mangaliyén, “Pakay cha itudtuchun hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses way hen anchi epalen Apudyus way mantoray way Cristu, wat an yanggay ganà Are David. \v 36 Te uray ah Are David, hen nempahpahma-an hen Espiritun Apudyus an hiya, ekatnéén, \q1 ‘Ah Apudyus way Ap-apo, imfagana hen anchi Ap-apò way mangaliyén, tumùchua hen antoy pachawanan-o ingganah epa-afào an hea hen anchichay aminay kafusorno.’ ” \m \v 37 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Wat no yaha way uray ah Davichén enawagana hen anchi Cristu ah Ap-apona, wat nokay agé hen ekamanna way hiya agé hen mangingganà hen anchi Ap-apo nò.” \s1 Hen nempacha-anan Jesus mepanggép hen anchichay siguchay chan tudtuchu \r Mat. 23:6-7, 14; Luc. 20:45-47 \p Hen anchichay chuaray way tatagu, anchag laylayad way mamangngar hen anchichay cha itudtuchun Jesus. \v 38 Yag hen anchi chana manudtuchuwan an chicha, ekatnéén, “Ar-arwachanyu ta achiayu komaman hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. Te chicha, anchag laylaychén way manginggégga-ay hen anchichay a-anammay way lumfongcha. Yag laylaychéncha agé way maririspitu paat wat anchag chan paraparamanu hen u-umfunan hen tatagu. \v 39 Yag no éméycha agé hen anchi chacha ma-am-amongan, icha tumùchu hen anchi ammay paat way tùchuwan. Yag kaman agé no incha mèlagsak, hen anchi tùchun agé paat hen nan-angato hen tumùchuwancha. \v 40 Ngém chachaat angkay agé pérhén hen kok-owan hen anchichay nà-amfaro. Yag chachaat pa-anchuanchuwén hen luwarucha ah manlengébcha hen anchi kenarawengcha. Wat ammag chuséén Apudyus chicha ah chakchakkar way chusa.” \s1 Hen anchi ak-akettoy way napatpateg peet no hen anchi chakar \r Luc. 21:1-4 \p \v 41 Angkay hiyachi way tummutùchu ah Jesus hen chumang hen anchi chacha mangententennagan hen pelak way midchat an Apudyus, innilana hen anchichay tatagu way cha omentennag. Yag enlasin Jesus way chuarcha hen anchichay fafaknang way ammag chachanakkar hen pelak way chacha etennag. \v 42 Yag hen hiyachi, hinénggép agé hen ihay publi way nà-amfaro yag an yanggay chuway sentemos hen entennagna. \v 43 Yachi yag anat ayagan Jesus hen anchichay pasorotna yag ekatna an chichéén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way hen anchi publi way nà-amfaro wat hiyan kachachakkaran hen entennagna no hen anchichay amin way nantennag. \v 44 Te hen anchichay tapena wat inidchatcha yanggay hen anchi hommawar an chicha. Waman hen anchi nà-amfaro, ammag anggay paatchi ah pelakna yag enonghorna way nangidchat an Apudyus.” \c 13 \s1 Hen nimfag-an Jesus way machachael hen anchi Templo \r Mat. 24:1-2; Luc. 21:5-6 \p \v 1 Angkay hen-argawan way cha gumhad cha Jesus hen anchi Templo, ekat hen ihay pasorotnéén, “Apo, ilam ngén hen ka-ammay hen antoy Templo ya hen hengehengena. Yag ammag kaskascha-aw agé hen annachay fato way nausar te ancha ammag chachanakkar ya a-anammay.” \v 2 Yag ekat Jesusén, “Oo, anammaycha tot-owa ya chachanakkar, ngém tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way umchah hen ag-agaw way anchag machachael aminto way ammag maid maila ah mantentenor-og ah fato, te ammag meorob amin.” \s1 Hen ligat way mepasamak ah tapen chi ag-agaw \r Mat. 10:17-22; 24:3-14; Luc. 21:7-19 \p \v 3 Angkay hiyachi yag émméy ah Jesus hen anchi tagéytéy ad Olivo yag tummutùchu way nangu-ughong hen anchi Templo. Yachi yag tommanig cha Pedro an Jaime yah Juan ya ah Andres way émméy an hiya yag henanhanancha way mangaliyén, \v 4 “Ay achi mafalin ta ifagam no kamana hen umchahan hen anchi imfagam ad annad way mepasamak. Yag nokay ngata agé hen sinyar way ma-ammaan ah mangenlasinan way tég-angay hen umchahan cha nadchi.” \v 5 Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Anyu yanggay ammag ar-arwachan ta achiayu marokop. \v 6 Te chuarcha angkay hen tatagu way fùnag way ancha ammag ekatén chicha ano hen hennag Apudyus way mantoray. Wat ammag chuar agé hen lokoponcha. \v 7 Ya achiayu agé cha émégyat no changrényu hen a-anihéb hen gufat ya chamagényu agé hen gufat hen anchichay anachawwéy way lota. Te masapor chillu ma-ammaan cha natto. Ngém cha-an chillu hen umchahan hen anchi péppégan hen ag-agaw. \v 8 Te hen mekaman wat man-ahegugufatcha hen chan totoray hen antoy lota. Ya hen ihay lota agé, gufaténa hen henlomota. Yag maid agé achina manlunigan ya umchah hen pararo way fitel. Ngém amin cha nadchi wat an yanggay an lugrugin hen ligat way kaman hen anchi pés-éy sumigfan hen poton hen anchi chan pànot.” \p \v 9 “Yag chàyu, masapor man-ar-arwad-ayu te telewén chàyu way manginchérém ya pangpang-oron agé chàyu hen kawad hen anchichay cha ma-am-amongan hen tatagu. Yag mepasangoayu agé hen anchichay chan totoray kaman hen anchichay gubérnador ya Are. Ma-ammaan amin cha nadchi an chàyu gapon afurotyu an haén, ngém yachiyat agé hen wayayu way mangempaka-ammu an haén. \v 10 Te masapor chillu mepagngar hen antoy ammayay chamag hen katagutagu ah karotarota ya anat umchah hen péppég hen ag-agaw. \v 11 Ngém mag-ay ta matelew-ayu ya michérém-ayu, achiayu machanagan ah esongfatyu, te no umchahchi wat midchat an chàyu hen ustoy iyaleyu. Te faén chillu chàyu hen marpowana te an epahmà hen Espiritun Apudyus.” \p \v 12 “Yag hen tapen agé hen mekaman, wat man-ahetennocharcha hen ma-an-anag-i way mangempapchit hen iha ya iha. Ya uray agé hen hen-anamma ya hen-ininna wat man-ahetennocharcha way mangempapchit hen iha ya iha. \v 13 Yag aminay tatagu wat agorgorancha chàyu gapo hen afurotyu an haén. Ngém hen anchichay mangempapate chillu hen afurotna ingganah anongohna wat mahara-an.” \s1 Hen fùnagan hen anchi aggaégyat way térén \r Mat. 24:15-28; Luc. 21:20-24 \p \v 14 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Awniyat ammag hen-argawan ilanyu hen anchi aggaégyatay térén way ammag tumùchu hen anchi achi koma mafalin tumùchuwana. (Chàyu way mamasa an natto, ma-awatanyu koma hen laychénay aryén.) No ilanyuchi, chàyu way wacha hen provinsiyan hen Judea, omawid-ayuwat way i mantaro ah filig. \v 15 Yag uray agé hen anchichay wachah chara, wat achicha hénggép ah fafaréycha way i mangara hen kok-owacha te anchaat an omawid. \v 16 Yag umat agé hen anchichay hommepot, wat achicha homàyat way mangalekam hen lumfongcha, te anchag manlapon nadchi yag ommawidchaat. \v 17 Yag anchag kàka-ase lawa hen anchichay nafufugi ya hen anchichay chan pasoso hen hiyachiy tempo. \v 18 Wat chawatényu an Apudyus ta achi koma ma-ammaanchi hen tempon hen agiléd. \v 19 Te hen ligat way fùnag hen hiyachiy tempo wat ammag maid mepaniyan hen kenaligatna nanepod hen lugrugin hen nangammaan Apudyus hen angamin ingganad uwan, ya uray agé ah ing-inggana wat maid kasen mepachah hen antoy lota ah kaman an nadchiy ligat. \v 20 Te no achi aketén Apudyus hen ag-agaw way ka-ammaan hen hiyachiy ligat, wat sigurachu way anchag matéy hen aminay tatagu. Ngém gapo ta ka-asiyana hen anchichay tatagu way penepelena, annag imfafagga way aket hen ag-agaw way ka-ammaan hen yachiy ligat.” \p \v 21 “Yag mag-ay ta wachay mangalen chàyuwén, ‘Antoyan hen anchi hennag Apudyus way mantoray,’ ono ekatchéén, ‘Anchayan way wachahchi,’ achiyuwat ammag cha afurotonchi. \v 22 Te fùnagcha angkay hen chuar way tatagu way senang Cicristu way ammag mangaliyén chicha ano hen hennag Apudyus. Ya chuar agé hen senang poprofeta way mangaliyén chicha ano agé hen profetan Apudyus. Yag kafaelancha agé way mangamma hen kaskascha-aw ya hen anchichay sinyar way omenpahaang, ta no an mafalin wat uray hen anchichay tatagu way penepelen Apudyusat lokoponcha. \v 23 Wat ar-arwachanyu te hen nangimfag-à amin an cha natto an chàyu ya anat ma-ammaan, ta ah mansasagganaanyu.” \s1 Hen mamfangchan hen Pangorowan hen Tatagu \r Mat. 24:29-31; Luc. 21:25-28 \p \v 24-25 Entoroy Jesus agé way mangaliyén, “Yag no marpas hen hiyachiy ligat wat ammag makorkor hen egad ad uchu ya ammag machép hen init, yag achi agé homelaw hen hérag ya anchag maya-ayà hen anchichay taraw. \v 26 Yag hen hiyachi, mampàilaà way Pangorowan hen Tatagu te umaliyà way marpo ad uchu way iyaleyà hen funat yag humiliyà ah kaenammay-o yag maila agé hen mannakafalin-o. \v 27 Yag hen hiyachi agé, hénagê hen anchichay a-anghel-o ta éméycha hen péppég hen karotarota way i mangamong hen anchichay aminay tatagu way penepelen Apudyus.” \s1 Hen mepaniyan hen anchi away way fig \r Mat. 24:32-35; Luc. 21:29-33 \p \v 28 Yachi yag anat ekat Jesus agéén, “Ilanyu hen annay away way fig te wachan acharényun nadchi koma ah mangar-anyu ah hamhamàyu. Te inni-ilayu met way no chana ilugi way umutar ya pomenge, tég-angay hen tiyargaw. \v 29 Wat pachongna agé, no ilanyu way cha ma-ammaan hen annachay imfagà, ma-awatanyu agé koma way tég-angay hen mamfangchà. \v 30 Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achi matéy hen tapen hen tatagu way cha matagu ad uwan yag na-ammaanat amin hen anchichay imfagà. \v 31 Te uray maumah amin hen maila ad uchu ya hen antoy lota wat achi chillu miyat-atob hen antochay chà enale te masapor ma-ammaan amin.” \s1 Maid nangila hen mamfangchan Jesus \r Mat. 24:36-44 \p \v 32 Ekat Jesus agéén, “Maid tagu ah nangila hen anchi ag-agaw ya uras way ma-ammaan hen anchichay imfagà. Yag uray haénay anà Apudyus ya umat agé hen anchichay a-anghel wat maid nangila, te hen nangila yanggayat ah Ama ad uchu. \v 33 Wat hiyachi, an-ayu yanggay ammag mansasaggana way kaman mamah-ag, te maid innilayu hen umchahan cha nadchi. \v 34 Hen mepaniyanaat kaman hen anchi ihay tagu way i namfiyahi. Yag hen anchi lommayawana, impiyarna hen egad hen anchichay alepanna way wéhchiyén na-adchan ah fiyang way ammaana. Yag tinugutugunna agé hen anchi guwarcha ta an yanggay ammag mamah-ag way manguwarcha hen chana guwarchaan. \v 35 Wat kaman agé an chàyu, an-ayu yanggay ammag kaman mamah-ag way kaman agé guwarcha. Te hen anchi guwarcha, maid innilana no henoy uras hen mamfangchan hen anchi ap-apona, no cha madhém ono gawan chi lafi ono cha ma-apeh ono cha pomaway. \v 36 Wat mansasaggana-ayu agé ta no umaliyà, achì koma aphoran chàyu way ammag kaman nanasséy hen afurotyu. \v 37 Chà ifagato an chàyu ta masapor sasagganéényu hen mamfangchà. Yag faén agé yanggay chàyu hen chà mangimfag-an te uray agé hen aminay tatagu.” \c 14 \s1 Hen manginyanapan hen anchichay anap-apo hen ekamancha way mamchit an Jesus \r Mat. 26:1-5; Luc. 22:1-2; Juan 11:45-53 \p \v 1 Yachi way chuway ag-agaw yanggay wat umchah hen anchi lagsak way manmanma-an hen anchi iggay namchitan hen anghel hen a-anà hen ganà Israel ad Egipto way hen yachiy lagsak agé hen manganancha hen anchi tenapay way cha-an fumnar. Yag hen hiyachi agé way tempo, chachan totopà hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin no heno hen ekamancha way menlepot way manelew an Jesus ah mangempapchitancha. \v 2 Yag hen ekatcha, achicha telewén hiya hen anchi tempon hen yachiy lagsak te awni yag anchag gumabfor hen anchichay tatagu. \s1 Hen naranaan Jesus \r Mat. 26:6-13; Juan 12:1-11 \p \v 3 Hen hiyachi, wacha cha Jesus ad Betania ah faréy cha Simon way hiyan anchi nakkonet hen ar-argaw. Angkay hen chacha manganan ahchi, hinénggép hen ihay in-ina way nan-é-édchén ah am-ammay way futilya way na-ammaan ah fato way ekatchéén alebastér way natatarwan ah kanginaan way fangfangru way ekatchéén nardo. Yachi yag penténna hen fagang hen anchi futilya yag inhiyatna ah urun Jesus. \v 4 Ngém hen tapen hen anchichay nìtutùchu an Jesus, ammag lommaweng hen hamhamàcha, wat chachan tetennopà way manumsek hen anchi in-ina, ekatchéén, “Pakay ammag lamramén nahha hen annay lana. \v 5 Ammoh achi un-unnina no anna enlao ta midchat koma hen laona hen anchichay maid mafalinna. Te non an umat yag nelaohaat narégnah elabfu ah nasorok ah ihay tawén.” Yag chacha ingarén hen anchi in-ina. \v 6 Ngém ekat Jesusén, “Pakay ingarényu. Yasa ta egad hiya hen antoy chana ammaan, te usto met ya ammay hen antoy enammaana an haén. \v 7 Yag no mepanggép hen anchichay maid mafalinna, farangna hen tomoronganyu an chicha no ekatyuwén tomorong-ayu te ancha met ammag mawawà-acha. Ngém haén, achi mafayag hen mì-i-iggawà an chàyu. \v 8 Yag hen antoy in-ina, enammaana hen patinggan hen kafaelana ya layadna, te penangpangona way nanlana hen achar-o ah mesaganaan hen milufuà. \v 9 Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way henoy lugar hen amin antoy lota way mitudtuchuwan hen antoy ammayay chamag, wat mahaphapet agé hen enammaan hen antoy in-ina ah manamham-an an hiya.” \s1 Hen nangenlàwan Judas an Jesus \r Mat. 26:14-16; Luc. 22:3-6 \p \v 10 Angkay hiyachi, ah Judas Iscariote way iha hen anchichay hemporo ya chuway pasorot Jesus, émméy hen anchichay anap-apon hen papachi way i mangentorag ah manelewancha an Jesus. \v 11 Wat anchag laylayad way térén hen nangngarancha hen anchi imfagan Judas, yag empostacha way fayachancha hiya. Wat nanepod hen hiyachi, inlugin Judas way manginyanap hen ekamanna way mangempadpap an Jesus. \s1 Hen anchi anongoh way mèanan Jesus hen anchichay pasorotna \r Mat. 26:17-25; Luc. 22:7-14, 21-23; Juan 13:21-30 \p \v 12 Angkay hiyachi, inumchah hen anchi pés-éy hen ag-agaw hen anchi lagsak way manganancha hen anchi tenapay way cha-an fumnar. Yag yachi agé hen mamartiyancha hen anchi karnero way issacha hen anchi lagsak way manmanma-ancha hen anchi iggay namchitan hen anghel hen a-anà hen anchichay ganà Israel. Angkay hiyachi, henanhanan hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mangaliyén, “Chuud hen laychém way mangensaganaanni hen anchi manganantaaw hen antoy lagsak way Manmanma-an.” \v 13 Yachi yag hennag Jesus hen chuway pasorotna way mangaliyén, “In-ayu hen hiyachiy fabréy wat hib-atényu hen ihay am-ama way namfufu-ud ah nahahàchuwan way fanga yag inunudyu hiya \v 14 hen anchi faréy way hénggépana. Wat ifagayu hen anchi nangimfaréy way mangaliyén, ‘Hen imfagan hen anchi aponi, chuud anohto hen anchi kowarto way mèanana an chàni way pasorotna hen antoy lagsak way Manmanma-an.’ \v 15 Yag no ifagayuha, wat itudtuchuna an chàyu hen anchi chakar way kowarto hen pegwan hen garachu way wacha amin hen masapor. Yag yachi hen mangensaganaanyu hen manganantaaw.” \v 16 Hiyachi yag lummigwat tot-owa hen anchi chuwa way émméy hen anchi fabréy yag inchahancha amin hen imfagan Jesus, wat ensaganacha hen manganancha hen hiyachiy lagsak. \p \v 17 Angkay hiyachi way cha madhém, ommanamot cha Jesus ya hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna hen hiyachiy faréy. \v 18 Yag hen chacha manganan, ekat Jesus an chichéén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way wacha angkay hen iha way cha mèan ad uwan way mangentochar an haén.” \v 19 Wat anchag ngommehpéy amin way wéhchiyén chana ifaga an Jesus way mangaliyén, “Ay haén ngata.” \v 20 Yag ekat Jesusén, “Hiyan iha an chàyuwanna way hemporo ya chuwa way cha paat mèofong an haén. \v 21 Haén way Pangorowan hen Tatagu, pédténà chillu te yachi hen nesosorat ad namenghan ah ma-ammaan an haén. Ngém ammag kàka-ase lawa hen anchi tagu way ammag mangentorod way mangentochar hen atéyà. Ammag un-unnina non an iggay koma niyanà hen hiyahay tagu.” \s1 Hen anchi pés-éy Manmanma-an an Jesus \r Mat. 26:26-30; Luc. 22:14-20; 1 Cor. 11:23-26 \p \v 22 Hen hiyachi way chacha mangan, innaran Jesus hen ihay tenapay yag nanyaman an Apudyus yag annaat petpet-angén yag inwarasna hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Anényuto te yato hen achar-o.” \v 23 Yachi yag annaat agé aran hen ihay tasa way fayah, yag kasen nanyaman an Apudyus yag annaat idchat an chicha ta mantebtebyanancha amin. \v 24 Yag annaat ekat way mangaliyén, “Yato hen charà way miwàwà ah macharosan hen fasor hen chuaray tatagu. Yag hen antoy charà agé hen manot-owaan hen anchi kà-amma way torag Apudyus hen tatagu. \v 25 Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achiyà kasen umin-inum hen kaman annatto way fayah ingganah umchah hen anchi mantorayan Apudyus ya ana-at uminum hen anchi faru way fayah.” \p \v 26 Angkay hiyachi yag nankankantacha yag anchaat gumhad way éméy hen anchi tagéytéy ad Olivo. \s1 Hen nangimfag-an Jesus hen mangenhootan Pedro an hiya \r Mat. 26:31-35; Luc. 22:31-34; Juan 13:36-38 \p \v 27 Imfagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “No aw-awniyat anà ammag taynan an chàyu te an-ayug omawid amin, te yaha chillu hen imfagan hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, ‘No pédtê hen anchi minya-achug hen karnero wat anchag omawid amin hen anchichay karnero.’ \v 28 Ngém no man-uchiyà wat mamangpangowà no chàyu hen anchi provinsiyan hen Galilea ta ahchi hen man-aheil-antaaw.” \v 29 Yachi yag nan-ale ah Pedro way mangaliyén, “Uray no taynancha-a hen antochay ifà wat achì chillu taytaynan hea.” \v 30 Ngém ekat Jesus an hiyéén, “Tot-owa hen antoy ifagà an heay Pedro way achi epegwan hen manò way manollaò hen hiyatoy lafi wat mametluwémat way mangenhoot an haén.” \v 31 Yag tenlén chillu Pedro way mangaliyén, “Achi mafalin way ehoot-o hea, uray yachi hen mìyatéyà an hea.” Yag nètemfuruycha agé amin hen anchichay pasorotna way yachi agé hen enalecha. \s1 Hen nanluwaruwan Jesus ad Getsemani \r Mat. 26:36-46; Luc. 22:39-46 \p \v 32 Angkay hiyachi yag émméy cha Jesus hen anchi lugar way ekatchéén Getsemani yag imfagana hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Itùchuyu an natto ta iyà manluwaru.” \v 33 Yag annaat etàtaen cha Pedro an Jaime yah Juan. Yag yachi, inlugina way tomkar way ammag pararo way térén hen hamhamàna. \v 34 Yag annaat ifaga hen anchichay ifana way mangaliyén, “Ammag pararo hen antoy hamhamào way kaman paat yatowat agé hen iyatéy-o. Wat inggaw-ayu an natto way achiayu cha masséy ta i-illanà koma.” \v 35 Yachi yag émméy hen anchi ê-éyna yag ammag nanlùfub way manluwaru. Yag chana chawatén an Apudyus ta no mafalin, achi koma metoroy hen anchi ligat way tég-angay mepachah an hiya. \v 36 Yag ekatna way manluwaruwén, “Ama, maid achi mafalin an hea, wat achim koma parufusun hen antoy ligat way tég-angay mepachah an haén. Ngém uray no yaha hen chawatê, laychê chillu way ma-ammaan yanggay hen laychém.” \v 37 Yachi yag namfangad ah Jesus hen iggaw hen anchichay ifana yag inchahanaat agé chicha way nanasséy. Yag annaat ekat an Pedrowén, “Simon, ay nanasséy-ayuwat. Ay achi lawa mafalin ta i-illanà ah uray ihay uras. \v 38 Achiayu cha masséy ta an-ayuwat manluwaru agé ta achiayu koma ma-afà gapon anchi mepasamak. Innilà way ah hamhamàyu wat laychényu way mangamma hen usto, ngém an-ayu yanggay ammag cha ma-afà ah kenakapsot hen acharyu.” \v 39 Yachi yag kasen agé émméy ah Jesus way i nanluwaru way nangempegwa way mangimfaga an Apudyus hen anchi chinawatna chillu. \v 40 Yag anat kasen mamfangad yag innilana agé cha Pedro way nanasséy chillu te ammag pararo hen héyépcha. Finangon Jesus chicha yag ammag maid innilacha ah esongfatcha an hiya. \p \v 41 Angkay na-awni agé way petlon hen namfangchana way manluwaru, ekat Jesus an chichéén, “Ay étégyu chillu way nanasséy way man-inungar. Nonghamchi te antoy inumchahat hen tempo way haén way Pangorowan hen Tatagu wat midchatà hen anchichay lawengay tatagu. \v 42 Wat fumangon-ayuwat ta intaaw te ilanyu ngén, nawayat hen anchi mangentochar an haén.” \s1 Hen natelewan Jesus \r Mat. 26:47-56; Luc. 22:47-53; Juan 18:1-14 \p \v 43 Angkay hiyachi way étég Jesus way chan ale yag inumchahat ah Judas way iha hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna. Yag wachacha agé hen anchichay chuar way tatagu way enetnodna way namfafangngid hen tapena ya nampapang-or hen tapena. Cha nadchiy tatagu hen hennag hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya anat hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio. \v 44 Hen imfafaggan Judas hen anchichay enetnodna, ekatnéén, “Hen anchi tagu way mangempàil-à hen rispitù an hiya hen mentomoà hen tapào hen apengna, yachi hen telewényu ya elayawyu way masapor maguguwwarchaan.” \v 45 Yachi yag émméy ah Judas an Jesus yag ekatnéén, “Apo,” yag annaat etomò hen tapàna hen apengna. \v 46 Yag hen hiyachi, ammag finchéngat hen anchichay tatagu ah Jesus. \v 47 Ngém hen ihay ifana way nètatàchég an nadchi, annag inuhfù hen fangidna yag fina-agna hen alepan hen anchi kangatowan way pachi yag naporhan hen ingana. \v 48 Yachi yag imfagan Jesus hen anchichay namchéng an hiya way mangaliyén, “Pakay, ay futangelowà ta masapor mamfafangngid-ayu ya mampapang-or-ayu way i manelew an haén. \v 49 Ammag enag-agaw met way nìyamoamongà an chàyu ah Templo hen anchi chà nantudtuchuwan, yag pakay faén ahchi hen nanelewanyu an haén nò. Ngém yato chillu hen masapor mekaman ah tomot-owaan hen anchi nesosorat way alen Apudyus.” \v 50 Yag hen hiyachi, anchag ommawid amin hen anchichay pasorotna yag tenaynancha hiya. \v 51 Yag wacha agé hen hiyachi hen ihay fafaru way ammag iggay nanlumfong hen nangunuchana an Jesus, te an yanggay nan-a-akrang ah yapet way lopot. Wat entakorong hen anchichay tatagu way mampap an hiya. \v 52 Ngém an yanggay hen anchi akrangna hen empagudcha te pommorhapoh way ommawid way ammag namfafallad. \s1 Hen nepasangowan Jesus hen anchi konsel \r Mat. 26:57-68; Luc. 22:63-71; Juan 18:13-14, 19-24 \p \v 53 Angkay hiyachi yag inyéycha ah Jesus hen faréy hen anchi kangatowan way pachi te ahchi hen na-amongan amin hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. \v 54 Wat ah Pedro, chinuchum-ang way cha umunud yag nanlahin hen anchi fatawan hen faréy hen anchi kangatowan way pachi yag nìtùchu hen anchichay guwarcha way mèanichu. \p \v 55 Angkay hen anchichay na-a-among ah faréy way anap-apon hen papachi ya amin hen anchichay anam-ama way ponò way ekatchéén konsel, chacha amin anapén hen epafasorcha an Jesus ah érégnah mempapchitancha, ngém ammag maid inchahancha. \v 56 Anchag chuar hen anchichay i man-istigu way mangenlémrém an hiya, ngém ammag nanhinafà-ar hen chacha enale. \p \v 57 Hiyachi yag anat tomàchég hen anchichay tapen hen anam-ama way mangenlémrém an hiya way mangaliyén, \v 58 “Chengngarni angkay hen enalen hen antoy tagu way chachaeléna ano hen antoy Templotaaw way tatagu hen nangamma yag anna agég sà-achén hen iha hen anchi ma-atloy ag-agaw way faén anoh tagu hen mangamma.” \v 59 Ngém uray agé chichaat ammag achi chillu agé mètemfuruy hen chacha aryén. \p \v 60 Angkay hiyachi yag tommàchég hen anchi kangatowan way pachi hen sangwanancha amin way mamistigar an Jesus yag ekatnéén, “Ay achia makasongfat hen antochay chacha epafasor an hea. Ay tot-owa hen chacha aryén.” \v 61 Ngém ammag gummiginnang chillu ah Jesus way achin ar-ale. Wat entoroy hen anchi chan fistigar way mangaliyén, “Ay hea hen anchi Cristu way anà hen anchi machachayaw way Apudyus ta hea hen anchi empopostana way umale way mantoray.” \v 62 “Oo haén,” way ekat Jesus, “yag awniyat ilanyu amin haén way Pangorowan hen Tatagu way tumutùchu hen pachawanan Apudyus way mannakafalin. Yag ilanyu agé haén hen anchi mamfangchà way marpod uchu way iyalen hen funat.” \v 63 Yag hen hiyachi, ammag entanong hen anchi kangatowan way pachi way nangissay hen lumfongna gapon anchi enalen Jesus, yag ekatnéén, “Ay ammoh kasentaaw anapén hen man-istigu ah fasorna. \v 64 Chengngartaaw met amin hen anchi enalena way annag cha pérhén hen kena-apudyus Apudyus. Wat nokay hen ekamantaaw an hiya nò.” Yag tenomfarcha amin hen anchichay na-a-among way mangaliyén, “Karébféngana way mepapchit.” \p \v 65 Yachi yag inluginat hen tapena way manoppatoppa an hiya. Yag hen tapena, ancha an finongot hen uruna ta maid ilana yag anchaat loproppagén way mangaliyén, “Ayé, ifagam man no heno hen nanlopag an hea.” Ya uray agé hen anchichay guwarcha, anchag lapchù-un hiyéén tenappetappetcha. \s1 Hen nangenhootan Pedro an Jesus \r Mat. 26:69-75; Luc. 22:54-62; Juan 18:15-18, 25-27 \p \v 66 Ah Pedro agé, étégna ah fatawa, yag émméy hen ihay fafarasang way alepan hen anchi kangatowan way pachi. \v 67 Yachi way innilana ah Pedro way cha mèanichu, enméschagana hiya yag annaat ekatén, “Hean samet hen ihay ifan Jesusanchi way eNazaret.” \v 68 Ngém enhoot Pedro way mangaliyén, “Tawwan hen annay cham aryén te maid innilà.” Yag chaat lomayaw ah Pedro way éméy hen anchi penget hen fatawa way nanag-én hen charan. Yachi yag nanollaò hen manò te pés-éy tollaòchi. \v 69 Yachi yag kasen agé innilan hen anchi fafarasang hiya yag imfagana hen anchichay ahetàtàchég way tatagu way mangaliyén, “Yaha angkay agé hen ihay ifana.” \v 70 Ngém kasen agé enhoot chillu Pedro. Yag yachi agé way iggay nahen-awniyan yag ekat agé hen anchichay ahetàtàchégén, “Aẁ, hea eman hen ihay ifana, a, te afab-én way iGalilea, a, met.” \v 71 Yag ammag nansapata ah Pedro way mangaliyén, “Uray ud-ay pédténà an Apudyus no faén tot-owa hen antoy chà ifaga an chàyu te tot-owa angkay way maid poros innilà hen annay taguwanna way chayu aryén.” \v 72 Yag hen hiyachi, kasenat agé nanollaò hen manò way yachin pegwan hen tollaò, yag hemhemma-at Pedro hen anchi imfafaggan Jesus an hiya way achi manollaò hen pegwan tollaò yag nametluwénaat way mangenhoot an hiya. Yag chaat mankela gapoh hamhamàna. \c 15 \s1 Hen nepasangowan Jesus an gubérnador way Pilato \r Mat. 27:1-2, 11-14; Luc. 23:1-5; Juan 18:28-38 \p \v 1 Angkay hiyachi way cha pomaway, kasencha na-among hen anchichay anap-apon hen papachi ya anam-ama way ponò ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya amin agé hen anchichay konsel, yag nantatagépfarcha way mamanoh no henon ekamancha an Jesus. Wat tenawidcha hen limana yag inyéycha way i mangemporang an Gubérnador Pilato. \p \v 2 Yachi way inumchahcha yag finistigar Pilato ah Jesus way mangaliyén, “Ay hea ano hen Aren hen Judio.” Yag ekat Jesusén, “Oo, tot-owa hen annay enalem.” \v 3 Yachi yag ammag chuar hen cha epafasor hen anchichay anap-apon hen papachi an Jesus. \v 4 Yag anat ekat Pilato an hiyéén, “Ay achia makasongfat hen annachay chacha epafasor an hea way an peet ammag chuar.” \v 5 Ngém ammag gummiginnang chillu ah Jesus. Wat ammag nahaang ah Pilato. \s1 Hen nimfag-ancha hen matéyan Jesus ya hen milufusan Barabas \r Mat. 27:15-26; Luc. 23:13-25; Juan 18:39–19:16 \p \v 6 Hen nigagangay an Gubérnador Pilato, no umchah hen hiyatoy lagsak hen Judio way Manmanma-an, wat wachay wacha hen ilufusna way ihay farud way egad hen piliyén hen anchichay Judio. \v 7 Angkay hen hiyachiy tempo, wachacha hen nifafarud way tot-oway pommatéy way nangabfor hen gubérno, yag hen ihan chicha wat ah Barabas hen ngachanna. \v 8 Angkay hiyachi yag na-among hen anchichay tatagu way i nangimfaga an Pilato way ammaana koma hen anchi chana ekamkaman chillu way mangemparufus hen ihay farud. \v 9 Wat ekat Pilato an chichéén, “Ay laychényu ta hen antoy Areyu way Judio hen ilufus-o.” \v 10 Yahan imfagana te nadlawna way ammag gapo yanggay hen apés hen anchichay anap-apon hen papachi yag anchaat epafarud ah Jesus. \v 11 Ngém hen enkaman peet agé hen anchichay anap-apon hen papachi, ancha ammag senubsufan hen anchichay na-a-among way tatagu te ammag ah Barabasat agé hen imfagacha way ilufusna. \v 12 “Oo a,” way ekat Pilato an chicha, “ngém nokay hen mangammaà hen antoy ekatyuwén Areyu way Judio nò.” \v 13 Yag anchag aheo-ongaw amin way mangaliyén, “Anyuwat an ekoros hiya.” \v 14 Yag ekat Pilato agéén, “Oo a, ngém chuud chi laweng ah enammaana ah narégna ah mekorosana.” Ngém chachaat ehorhoryad way mangèngaw way mangaliyén, “Ekorosyuwat hiya.” \v 15 Yag gapo ta patigén Pilato hen kapnekan hen anchichay tatagu, wat annag inlufus ah Barabas ah pagfaruchan. Waman ah Jesus, empahapratna yag annaat eporang way melansa hen koros. \s1 Hen nanénsénaan hen anchichay sorchachu an Jesus \r Mat. 27:27-31; Juan 19:1-5 \p \v 16 Angkay hiyachi yag inighad hen anchichay sorchachu ah Jesus hen anchi fatawa hen faréy Gubérnador Pilato yag enayagancha hen anchichay aminay ifacha way sorchachu. \v 17 Yag anchaat lumfongan ah Jesus ah kaman hen lumfong chi are ah manénsénaancha. Yag anchaat agé falengawngawén hen pagat ah kaman koronana yag inhùrubcha ah uruna. \v 18 Yag anchag cha sén-ésén-én way magénén senaruchucha hiya way mangaliyén, “Ta mataguah ing-inggana, heay Aren hen Judio.” \v 19 Yachi yag anchaat agé pagpaggohon hen uruna yag tenoppatoppaancha hiya, yag magén aminén nampap-alentomangcha way manad-ayaw an hiya. \p \v 20 Angkay hiyachiy narpas way sensennacha, kasencha senokatan hen anchi emparumfongcha yag iniggacha hen anchi siguchay lumfongna yag anchaat iyéy hiya hen anchi mekorosana. \s1 Hen nelansaan Jesus hen koros \r Mat. 27:32-44; Luc. 23:26-43; Juan 19:17-27 \p \v 21 Angkay hen chacha manginyéyan an Jesus, hinib-atcha hen ihay tagu way iCerene way cha homàyat way i hommepot. Ah Simon hen ngachanna way aman cha Alejandro an Rufo. Yag ammag penelet hen anchichay sorchachu ta fu-uchuna hen anchi koros Jesus. \v 22 Yachi yag inyéycha ah Jesus ad Golgota way hen laychénay aryénat, “Hen alentutugun chi uru.” \v 23 Yag enadchancha hiyah fayah way na-ahrangan ah agah way mira ngém achina chillu inumun. \v 24 Yachi yag enlansan hen anchichay sorchachu hiya hen anchi koros, yag anchaat mamfub-unnot way manginyàchang hen lumfongna. \v 25 Nà-argaw hen anchi nangenlansaancha an hiya. \v 26 Yag wacha agé hen empòatcha hen uhun hen uruna way nesoratan hen anchi ekatchéén fasorna way ekatnéén, “Yato hen Aren hen Judio.” \v 27 Hen hiyachi, wachacha agé hen chuway futangelo way nigsan way nekoros way hen iha, ah pachawananna ya hen iha, ah pachawigina. \p \v 28 Hen na-ammaan cha nadchi wat ah tomot-owaan hen anchi nesosorat ad namenghan way ekatnéén, “Metakorong hiya hen anchichay futangelo.” \p \v 29 Yag aminay tatagu way manloohén chacha amin manwigwigiwig way manmanna an Jesus, yag chacha agé insortuwén way mangaliyén, “Ayé kay umpaya, ammag anggayhaat ekatnowén fakasém hen anchi Templo yag kasenno senà-ad hen petlon hen ag-agaw. \v 30 Yag ayé kay umpay, gumhad-a ta hara-am hen acharno.” \v 31 Yag uray agé hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Mosesat chachan tatagépfar way manmanna an hiya way mangaliyén, “Ammag anggayhaat tenorongana hen tapena yag ammag achiyat agé peet makatorong hen acharna. \v 32 Ilantaaw kay anga hen Aretaawanna way ganà Israel non an gumhad ta mangil-antaaw ah mangafurotantaaw way hiya tot-owa hen empalen Apudyus way Cristu.” \p Yag uray agé hen anchi chuway ifana way nelaransa wat chacha agé metaptape way mangmangsot an hiya. \s1 Hen natéyan Jesus \r Mat. 27:45-56; Luc. 23:44-49; Juan 19:28-30 \p \v 33 Angkay hiyachi way ustoy nanggawa, ammag hommelangat agé hen aminay lota ingganah fummatangan. \v 34 Yag yachi way fummatangan, enèngaw Jesus way mangaliyén, “Eli, Eli, lama sabaktani,” way hen laychénay aryénat, “Amay Apudyus, pakay manchùganà.” \v 35 Chengngar hen tapen hen anchichay tatagu hen anchi enalena yag ekatchéén, “Changréntaaw ngén, te kaman paat chana ayagan ah Elias.” \v 36 Yag nanagtagat hen iha an chicha way i mangempainum, wat ensawsawna hen anchi lopot hen ommelém way fayah yag annaat pa-atén way minchawchaw an Jesus ta sosopona. Yag chana ekatén, “Hahadchéntaaw éggaya ta ilantaaw no umale tot-owa ah Elias way tomorong an hiya.” \v 37 Yag kasen nan-ongaw ah Jesus yag natéyat. \p \v 38 Wat hen hiyachi, ammag nan-agwaat agé way nagissay hen anchi séchar way kortena way horchà hen iggaw Apudyus paat ah Templo way ammag nanlugi ad uchu inggana ad char-ém. \p \v 39 Yag hen anchi kapetan hen sorchachu way nanahagang an Jesus, hen nangil-ana hen enkamanna way natéy, ekatnéén, “Aẁ, yato peet tot-owa hen anà Apudyus, a.” \p \v 40 Yag hen anchi ê-éyna agé, wachacha hen anchichay inin-ina way nangi-ila hen nekaman. Hen tapena an chichaat ah Maria way eMagdalena ya anat ah Salome, ya ah Maria agé way inan anchi ihay Jaime way ong-onga yah Joses. \v 41 Chichachi hen anchichay cha netnonetnod an Jesus way tommorong an hiya hen kawad-ana ad Galilea. Yag wachacha agé an nadchi hen anchichay chuar way tapenay finufae way netnod an Jesus hen émméyana ad Jerusalem. \s1 Hen nilufuan Jesus \r Mat. 27:57-61; Luc. 23:50-56; Juan 19:38-42 \p \v 42-43 Hen hiyachiy ag-agaw wat yachi hen mangensaganaan hen Judio hen aminay masaporcha para hen Safachu way ngilin. Wat hiyachi way tég-angay malihnug hen init ah milugiyan hen anchi ngilin hen Senafachu, wachan ihay iyArimatea way ammag nangentorod way émméy an Gubérnador Pilato way mangimfaga hen anchi achar Jesus no mafalin. Ah Jose hen ngachanna way hiyan ihay maririspitu way membron hen anchi konsel hen Judio, ya hiya agé hen ihay mamannéd hen milugiyan hen mantorayan Apudyus. \v 44 Angkay émméy ah Jose an Gubérnador way i mangimfaga hen achar hen anchi natéy, yag ammag nahaang ah Gubérnador hen nangngarana te pegachi yag natéyat. Wat empa-ayagna hen anchi kapetan hen sorchachu ah manot-owaana way natéy ah Jesus. \v 45 Yag imfagan hen anchi kapetan way natéy tot-owa. Yachi yag anat parufusun Gubérnador ah Jose way i mangara hen achar Jesus. \v 46 Wat i lommao ah Jose ah am-ammay ya pokkawan way uroh yag annaat i upahén hen achar Jesus yag infunifunna hen anchi lenàwana, yag annaat iyéy way manginlufù hen anchi lufù way an napasorag way natoktokan hen chéprah. Yachi yag annaat agé allinén hen anchi chakaray tépà way etangébna hen anchi lufù. \p \v 47 Yag cha Maria way eMagdalena ya ah Maria way inan cha Joses, ini-ilacha hen nekaman hen nilufuan Jesus. \c 16 \s1 Hen nan-uchiyan Jesus \r Mat. 28:1-10; Luc. 24:1-12; Juan 20:1-10 \p \v 1 Angkay hiyachi way cha madhém way narpas hen anchi Safachu way ngilin, émméy cha Maria way eMagdalena yah Salome ya ah Maria way inan cha Jaime way icha lomao ah fangfangru way melana hen natéy ta incha koma lanéén hen anchi achar Jesus ah lufù. \p \v 2 Angkay nafigat way Chuminggu, fummigatcha way émméy hen anchi nilufuan Jesus. \v 3 Yag hen anchi chacha manaranan, chachan tatagépfar way mangaliyén, “Nokay ngata hen mangallin hen tangéb hen anchi lufù \v 4 te ammag chakar way térén hen anchi tépà way tangébna.” Angkay hiyachi way chacha homag-én yag innilacha hen anchi lufù way ammag na-a-allinat agé hen anchi tépà way nafufùtan hen anchi lufù. \v 5 Wat henomròcha hen anchi lufù yag innilachaat agé hen ihay kaman fafaru way tummutùchu hen ommapet ah pachawanancha way ammag pokkawan hen lumfongna. Wat anchag émmégyat way nangila an hiya. \v 6 Yag nan-ale hen anchi tagu way mangaliyén, “Achiayu cha émégyat te innilà way ah Jesus way eNazaret hen inyu ilan way enlansacha hen koros. Ngém maid angkay ahto te nan-uchi. Ilanyu ngén hen annay nepabfégana wat maid hiya. \v 7 Wat homàyat-ayuwat ta inyu ifaga hen amin anchichay pasorotna ya ah Pedro paat way ah Jesus, mamangpango ad Galilea ta ahchi hen mangil-ancha an hiya, te yaha chillu hen imfafaggana an chicha.” \v 8 Yachi yag anchag hetatagtag hen anchichay inin-ina way lomayaw hen anchi lufù way chacha amin mampapayagpag ah égyatcha. Yag maid agé henaphapetcha gapon égyatcha. \s1 Hen ihay anongoh way ensorat Marcos \p [ [9] Angkay émméy hen anchichay inin-ina an cha Pedro ya hen anchichay ifana, [10] Angkay hiyachi yag hennag Jesus hen anchichay pasorotna way éméy ah karotarota way i mangempagngar hen anchi chamag way narpon Apudyus way yachin mepanggép hen mì-iggawan an hiya ah ing-inggana.] \s1 Hen nampàil-an Jesus an Maria way eMagdalena \r Mat. 28:9-10; Juan 20:11-18 \p [ \v 9 Angkay hiyachi way nan-uchi ah Jesus hen cha pomaway hen Chuminggu, hen anchi pés-éy nampàil-ana wat an Maria way eMagdalena way hiya hen anchi nemparyawana hen anchi pitu way nihuhurug way ongtan. \v 10 Yag yachi way innilan Maria ah Jesus, innaat henaphapet hen anchichay ifan Jesus way chachan totokar ya chachan kela amin. \v 11 Ngém chicha, uray chengngarcha hen anchi henaphapetna way nan-uchi ah Jesus yag innilana paat agé hiya, ancha chillug achi afuroton. \s1 Hen nampàil-an Jesus hen anchi chuway tatagu \r Luc. 24:13-35 \p \v 12 Angkay hiyachi yag kasen agé nampàila ah Jesus hen chuway ifana hen chacha manaranan way éméy hen ihay fabréy, ngém safali hen enkamanna way nampàila an chicha. \v 13 Yachi yag namfangadcha way i nanaphapet hen anchichay ifacha agé, ngém tàén, anchag achi chillu afuroton. \s1 Hen nampàil-an Jesus hen anchichay pasorotna \r Mat. 28:16-20; Luc. 24:36-49; Juan 20:19-23; Apos. 1:6-8 \p \v 14 Angkay hiyachi way ommanongoh yag nampàila agé ah Jesus hen anchichay hemporo ya ihay pasorotna hen chacha manganan. Yag enamolichana chicha te anchag songsongellan way achi mangafurot hen henaphapet hen anchichay nangila an hiya hen anchi annaat nan-uchiyan. \v 15 Yachi yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, “Éméy-ayu hen aminay lota ta inyu epagngar hen egachay katagutagu hen anchi ammayay chamag mepanggép an haén. \v 16 Yag heno way omafurot ya anat mafunyagan wat mètagu an Apudyus ah ing-inggana. Ngém heno way achi mangafurot wat etap-ar Apudyus hiya hen anchi machusaana ah ing-inggana. \v 17 Yag hen anchichay tot-oway omafurot wat midchat an chicha hen kafaelancha way mangamma hen kaskascha-aw, te gapon kafaelà, makeparyawcha hen nihurug way ongtan ya mafalin agé man-ale ah safaliy ale. \v 18 Ya uray agé égnanancha hen farakkan ono inumuncha hen gamot wat ammag maid ekatna an chicha. Yag no ichàépcha hen limacha hen anchichay chan saket wat maka-an agé hen saketcha.” \s1 Hen émméyan Jesus ad uchu \r Luc. 24:50-53; Apos. 1:9-11 \p \v 19 Angkay hiyachi way narpas hen anchi imfagan Jesus an chicha, ammag cha matarok way éméy ad uchu, yag i tummùchu hen anchi pachawanan Apudyus. \v 20 Yag hen anchichay pasorotna, émméycha agé hen kafabréfabréy way i mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag. Yag mawawà-acha agé ah Apo Jesus way cha manorong an chicha way chana agé idchat hen kafaelancha way mangamma hen kaskascha-aw ah manot-owaan hen tatagu hen kenatot-owan hen chacha itudtuchu.]