\id MAT Balangao MAT (merged 2/01) \h Mateo \toc1 Hen anchi ammayay chamagway ensorat Mateo \toc2 Mateo \toc3 Mat. \mt2 Hen anchi ammayay chamagway ensorat \mt1 Mateo \im \it Hen tempon Jesusat hen anchichay eRoma hen chan toray hen aminay fabréy hen anchichay Judio, wat anchag lonay hen sorchachun hen eRoma ah kafabréfabréy hen anchichay Judio. Yag hen hiyachi agé, pararo hen enkaman hen anchi toray ad Roma way mampafuror hen anchichay Judio ya hen iha agé, hen anchichay paat kapachongcha way Judio hen cha nangam-among hen yachiy furor. Yag chicha agéat anchag sorokan hen chacha amongon. Wat anchag cha ma-aggangarat way térén hen anchichay cha mangam-among ah furor.\it* \ip Hen iha hen anchichay cha nangam-among ah furor wat ah Mateo way ah Levi hen agwan ngachanna. Ngém angkay ommafurot, penelen Jesus hiya ah ihay pasorotna yag hiyaat agé hen nensorat hen yatoy libnu hen anchi tawén way 67 ménat. Yag hen nensoratana, wat ah manot-owaan hen kacharaana way Judio way ah Jesus tot-owa hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale way hiya hen anchi Are way na-ale hen anchi nesosorat way alen Apudyus. \c 1 \s1 Hen nangingganà an Jesu Cristu \r Luc. 3:23-38 \p \v 1 Chichato hen natontonan hen nangingganà an Jesu Cristu way ganà Arey David way narpon Abraham. \p \v 2 Ummanà ah Abraham wat ah Isaac way nangen-anà an Jacob. Yag anat umanà ah Jacob wat cha Juda way masosnod. \v 3 Ah Juda, enahawana ah Tamar wat inyanàcha cha Fares an Zara. Ah Fares, inyanàna ah Esrom way nangen-anà an Ram. \v 4 Ah Ram, inyanàna ah Aminadab. Ah Aminadab, inyanàna ah Naason, yag ah Naason, inyanàna ah Salmon. \v 5 Cha Salmon way hen-ahawa an Rahab, inyanàcha ah Boaz. Yag cha Boaz way hen-ahawa an Ruth, inyanàcha agé ah Obed way nangen-anà an Jesse. \v 6 Yag ah Jesse, inyanàna ah David way nan-are. \p Ah David way annag enahawa hen ahawan Urias, chicha hen nangen-anà an Solomon. \v 7 Yag ah Solomon, inyanàna ah Roboam, yah Roboam, inyanàna ah Abias, yah Abias, inyanàna ah Asa. \v 8 Ah Asa, inyanàna ah Josafat. Ah Josafat, inyanàna ah Joram way nangen-anà an Ozias. \v 9 Ah Ozias, inyanàna ah Jotam way nangen-anà an Ahaz, ya ah Ahaz, inyanàna ah Ezekias. \v 10 Ah Ezekias, inyanàna ah Manasse way nangen-anà an Amon, yah Amon, inyanàna ah Josias. \v 11 Ah Josias, inyanàna cha Jeconias way masosonod. Yag hen hiyachiy tempo, yachi hen niyéyan hen anchichay ganà Israel ad Babilonia way nan-alepan. \p \v 12 Angkay hiyachi way wachacha ad Babilonia, ummanà ah Jeconias wat ah Sealtiel way nangen-anà an Zorobabel. \v 13 Ah Zorobabel, inyanàna ah Abiud way nangen-anà an Eliakim, yah Eliakim, inyanàna ah Azor. \v 14 Ah Azor, inyanàna ah Sadoc way nangen-anà an Akim, yah Akim, inyanàna ah Eliud. \v 15 Angkay ummanà ah Eliud wat ah Eleazar way nangen-anà an Matan, ya ah Matan, inyanàna ah Jacob. \v 16 Ah Jacob, hiyan nangen-anà an Jose way ahawan Maria way inan Jesus. Ya ah Jesus, hiya hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way epalena hen antoy lota way mantoray. \p \v 17 Wat hiyachi, nanepod an Abraham ingganan David wat ma-ahemporo ya opat way apo. Yag nanepod agé an David inggana hen anchi niyéyan hen anchichay ganà Israel ad Babilonia, wat na-ahemporo ya opat agé way apo. Yag nanepod hen anchi niyéyancha ad Babilonia inggana hen anchi niyana-an Cristu way empopostan Apudyusat na-ahemporo ya opat way apo agé. \s1 Hen niyana-an Jesu Cristu \r Luc. 2:1-7 \p \v 18 Yato hen nekaman hen niyana-an Jesu Cristu. Ah Maria way inana, netotorag way man-ahawacha an Jose, ngém cha-ancha mantepon yag fin-énat Maria way nafugi peet way gapo hen kafaelan hen Espiritun Apudyus. \v 19 Ngém ah Jose way katoragna, na-ammuwana way nafugi ah Maria ngém maid innilana hen nekaman, wat gapo ta annag sosolloton yanggay hen orchincha, ekatnéén masapor achina etoroy. Ngém gapo agé ta achina laychén way maustan ah Maria wat ekatnéén iyanapna hen ekamanna way achi mangentoroy way achi ma-am-ammuwan. \v 20 Ngém angkay hiyachi way chana ham-éham-én hen ekamanna, nampàilaat agé hen ihay anghel Apudyus hen nan-in-inpana way mangaliyén, “Heay Jose way ganà David, achia cha mafiinan way mangen-ahawa an Maria, te hen anchi finuginaat maid kasen narpowana no faén yanggay hen kafaelan hen Espiritun Apudyus. \v 21 Wat iyanàna hen larae way ngadnanyu ah Jesus te hiya hen mangenharà an chàyu way ahentaguna hen machusaanyu gapo hen fasoryu.” \p \v 22 Na-ammaan amin chato ah tommot-owaan hen anchi imfagan Apudyus ad namenghan way ensorat hen profetana, ekatnéén, \q1 \v 23 “Ammag an mafugi hen ihay fafarasang way cha-an matmatchà, yag iyanàna hen larae way mangadnan ah Emmanuel way hen laychén nadchiy aryénat i netape ah Apudyus an chitaaw ad uwan.” \p \v 24 Angkay hiyachi way fummangon ah Jose, enafurotna hen imfagan hen anchi anghel wat enteponna ah Maria. \v 25 Ngém iggayna paat tadtad-én hiya ingganah ummanà. Yag angkay ummanà, ngenadnan Jose hen anchi utteng ah Jesus. \c 2 \s1 Hen anchichay narpoh achawwéyway i nangila an Jesus \p \v 1 Angkay hiyachi way tempon hen ka-aren Herod, niyanà tot-owa ah Jesus ad Bethlehem way ihay fabréy hen anchi provinsiyan hen Judea. Angkay hiyachi yag wachacha hen naligwat hen achawwéy way fabréy way nan-apet hen cha fùnagan hen init way chicha hen anchichay nan-araeng way cha mangachar hen cha isinyar hen taraw. \p Angkay inumchahcha ad Jerusalem, henanhanancha way mangaliyén, \v 2 “Chuud hen anchi onga way niyanà way man-are an chàyu way Judio, te innilani hen anchi taraw way sinyar hen miyana-ana way fummùnag hen nan-apetan hen cha fùnagan hen init. Wat yachi hen ummaliyannihto ta ini chayawén hiya.” \p \v 3 Angkay hiyachi way chengngar are way Herodchi, ammag naguru way térén hen hamhamàna ya umat agé hen tapen anchichay eJerusalem. \v 4 Wat hen enkaman Are Herod, empa-ayagna hen amin anchichay anap-apon hen papachin hen Judio ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin, yag inimohna an chicha no chuud hen nesosorat way miyana-an hen anchi Cristu way hahadchén hen Judio way umale way mantoray. \v 5 Yag anchaat ifaga an hiya way mangaliyén, “Ad Bethlehem way sakop hen provinsiyan hen Judea hen miyana-an Cristu te yaha chillu hen ensorat hen anchi profeta ad namenghan way ekatnéén, \q1 \v 6 ‘Hen anchi akettoyay fabréy way Bethlehem way fabréy hen provinsiyan hen Judea, mamfalin peetchi ah kangatowan way fabréy hen aminay fabréy ad Judea, te ahchi hen miyana-an hen anchi man-ap-apo way hiya hen manalimun hen tatagù way ganà Israel.’ \m Yaha hen nesosorat.” \p \v 7 Wat angkay chengngar Herodchi, entat-allingébna way nempa-ayag hen anchichay nangachar hen taraw, yag inimohna an chicha no kamana paat hen ustoy fummùnagan hen anchi taraw. \v 8 Angkay imfagacha an hiya yag annaat paligwatén chicha way éméy ad Bethlehem, yag imfagana way mangaliyén, “No éméy-ayuhchi, emamadyu way manganap hen anchi onga ta no ichahanyu, masapor umaleayu way mangimfaga an haén ta éméyà agé way manayaw an hiya.” \p \v 9-10 Angkay hiyachi yag naligwatcha way éméy ad Bethlehem. Yag angkay chacha éméy, ammag amchan hen laylayadcha te kasencha innila hen anchi tarawanchi way innilacha hen anchi pés-éy naligwatancha. Wat hen anchi taraw, chana epangpango ah umunuchancha, yag iggayna etàtàchég ingganah nemamang hen ininggawan hen anchi onga. \p \v 11 Angkay hiyachi way inumchahcha hen hiyachiy faréy, hinénggépcha yag innilacha hen anchi onga way ah Jesus yah inana way Maria, yag chachaat mampalentomang way manayaw an hiya. Yag anchaat agé epafùnag hen idchatcha an hiya way pahig nan-angina way faletò ya fangfangru way incienso ya mira. \p \v 12 Angkay hiyachi yag empahelap Apudyus an chicha way achicha engwa ah faréy Herod no mamfangadcha, wat safali hen chinarancha way namfangad ah fabréycha. \s1 Hen nangimfakwitancha an Jesus ad Egipto \p \v 13 Angkay hiyachi way lommayaw hen anchichay nangachar hen taraw, kasen nampàila hen anghel Apudyus an Jose hen nan-in-inpana, yag imfagana way mangaliyén, “Fumangon-ayu ta elayawnowat hen annay onga yah inana te anapén angkay Are Herod hen annay onga ta pédténa. Wat mamfakwit-ayu ad Egipto yag ahchin i-inggawanyu ingganah ifagà hen lomayawanyu.” \v 14 Yag yachi, fummangon ah Jose yag inligwatna chicha way hen-ina hen hiyachiy lafi way éméy ad Egipto, \v 15 yag anchag ini-inggaw ahchi ingganah natéy hen anchi are way Herod. \p Na-ammaanchi ah tommot-owaan hen anchi imfafaggan Apudyus ad namenghan way ensorat hen anchi profeta way ekatnéén, “Ayagà hen anào way maligwat ad Egipto.” \s1 Hen nangempapchitan Herod hen anchichay ungunga \p \v 16 Angkay hiyachi way enlasin Are Herod way lenepat peet hen anchichay nangachar hen taraw hiya te safali hen enengwacha, wat ammag ommaningarngar way térén, wat annag inyurchin way mepapchit amin hen ungunga way larae ad Bethlehem ya hen senakopna way fafabréy way hen mepapchitat amin hen anchichay anat niyanà ingganah mantawén ah chuwa, te yachi hen tawnén hen onga nanepod hen nail-an hen taraw way henaphapet hen anchichay nangachar hen taraw. \p \v 17 Wat yaha hen tommot-owaan hen enalen hen anchi profetay Jeremias ad namenghan hen nangaryanéén, \q1 \v 18 “Mamagngar hen usengar ad Rama way ammag pararo hen ifil ya kela. Chichachi hen ganà Raquel way chacha ifilan hen anchichay a-anàcha way natéy. Ya ammag maid maka-à-arò an chicha te nan-atéycha hen anchichay a-anàcha.” \s1 Hen lommayawancha ad Egipto \p \v 19 Angkay hiyachi way émmé-émméy hen tawén, natéy ah Are Herod yag kasen nampàila hen anchi anghel Apudyus an Jose ad Egipto hen nan-in-inpana way ekatnéén, \v 20 “Fumangon-ayu agé ta ifangadno chillu cha Maria way hen-ina hen anchi lotayu way Israel, te nan-atéycha hen anchichay manlayad way mamchit hen annay onga.” \v 21 Angkay hiyachi, enlayaw tot-owa Jose hen anchi onga yah inana wat namfangadcha chillu ad Israel. \p \v 22 Ngém angkay chengngar Jose way ah Arkelao peet hen neparég an amana way Herod way mantoray hen provinsiyan hen Judea, ammag émmégyat way fumabréy ahchi. Wat anat kasen epahelap Apudyus an hiya way hen provinsiyan hen Galilea hen minyapetancha. \v 23 Wat hiyachi, incha fummabréy hen ihay fabréy ahchi way ekatchéén Nazaret. Yato hen nekaman ah tommot-owaan hen ensorat hen anchichay profeta ad namenghan way ekatchéén, “Ah hamhamà hen tatagu, anchag ekatén hiya hen ihay eNazaret.” \c 3 \s1 Hen intudtuchun Juan way chan funfunyag \r Mar. 1:1-8; Luc. 3:1-18; Juan 1:19-28 \p \v 1 Angkay hiyachi way émméy hen kamanay tawén, wacha hen ihay tagu way hen ngachannaat ah Juan way nangadnan ah chan funfunyag. Émméy hen anchi chanak yag inlugina way mangintudtuchu hen anchichay tatagu way cha ummunud an hiya, ekatnéén, \v 2 “Masapor manchùganyu hen aminay laweng way chayu ammaan, te tég-angay angkay milugi hen mantorayan Apudyus an chitaaw.” \v 3 Ah Juananto, hiya hen cha aryén hen anchi profeta way Isaias ad namenghan hen nangaryanéén, \q1 “Wacha hen anchi ini-inggaw hen anchi chanak way chana èngaèngaw hen anchichay tatagu way mangaliyén, ‘Naway hen Ap-apo, wat iyam-ammayu hen chayu am-ammaan ya manggadngényu hen hamhamàyu.’ ” \p \v 4 Hen lumfong Juananchi way chan funfunyag, wat an lawa ammag enafar way chotchot chi animar way kemér, ya nansesentoron agé ah gadchang. Yag hen chana agé iyatagu wat chuchun ya chilu. \v 5 Wat ancha ammag cha émé-éméy hen tatagu way mangngar hen chana itudtuchu way narpocha ad Jerusalem ya hen aminay sakopon hen provinsiyan hen Judea, ya anat agé hen amin anchichay fafabréy way nehag-én hen anchi wangwang way ekatchéén Jordan. \v 6 Yag chacha tot-owa epudnu hen fasorcha ya anat funyagan Juan chicha hen hiyachiy wangwang way Jordan. \p \v 7 Ngém hen émméyan hen anchichay nan-angato way Fariseo ya Saduceo an Juan way mampafunyag koma, wachan narasenna yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, “Chàyu way ammag nan-asilib, ay ammoh ekatyuwén hen mafunyaganyu hen manginlisiyanyu hen chusan Apudyus an chàyu. \v 8 Te masapor angkay atofunyu paat hen a-ammayu ah mempàil-anyu way imfafawiyu tot-owa hen fasoryu. \v 9 Yag achiyu agé ekatén gapo ta ganà chàyu an Abraham wat achi chàyu chuséén an Apudyus, te hen ifagà an chàyu, uray hen antochay fatowat mafalin mamfalinén Apudyus chicha ah ganà Abraham no laychéna. \v 10 Ya hen anchi miyaligan hen manusaan Apudyus hen tatagu wat kaman hen na-a-awid way potaw. Wat aminay away way achi mamunga ah ammayay funga wat marngoh ta ma-apoyan.” \p \v 11 Entoroy Juan way mangaliyén, “Haén, chanum yanggay hen chà ifunyag an chàyu ah mepàil-an hen namfafawiyanyu. Ngém wacha hen meparég an haén way nangatngato way térén no haén te uray lawa anà an man-alepan an hiyéén achì karébféngan. Yag hiya, ifunyagna an chàyu hen Espiritun Apudyus ya hen apoy. \v 12 Yag no umale, henhenéna hen anchichay ammayay tatagu hen anchichay laweng way kaman hen anchi mantéép way henhenéna hen anchi nafégahan hen anchi maid fégahna. Yag hen anchi nafégahan, tarpénéna ah arangna. Waman hen anchi maid fégahna, etongona hen anchi apoy way ammag achi madmachép.” \s1 Hen nafunyagan Jesus \r Mar. 1:9-11; Luc. 3:21-22 \p \v 13 Angkay hiyachi yag lummigwat ah Jesus ad Galilea way éméy hen anchi wangwang way Jordan way mampafunyag an Juan. \v 14 Ngém ah Juan, ommachi te ekatnéén, “Ammoh mafalin way haén hen mamunyag an hea way hea koma hen mamunyag an haén.” \v 15 Ngém senongfatan Jesus way mangaliyén, “Tàén wat hea chillu hen mamunyag an haén, te yato hen mangammaanta hen aminay laychén Apudyus.” Yachi yag ommafun ah Juan wat finunyagana ah Jesus. \p \v 16 Angkay hiyachi way nafunyagan ah Jesus, tommàchangat yag ammag namfuat ad uchu yag innilana hen Espiritun Apudyus way cha émhép an hiya way kaman karopate. \v 17 Yag hen hiyachi agé, wacha hen nan-ale ad uchu way mangaliyén, “Yaton anào way laylaychê paat ya chana agé eparaylayad haén.” \c 4 \s1 Hen namachasan Chumunyu an Jesus way fumasor \r Mar. 1:12-13; Luc. 4:1-13 \p \v 1 Angkay hiyachi yag enetnod hen Espiritun Apudyus ah Jesus hen anchi chanak ta ahchi hen mamachasan Chumunyu way mangawis an hiya. \v 2 Wat angkay ini-inggaw ahchi ah opatporoy ag-agaw way ammag iggay nangnangan, wat ammag hommenaang way térén. \v 3 Yag yachi way ammag amchan hen henaangna, émméy ah Chumunyu way i mangawis an hiya way mangaliyén, “No hea hen tot-oway anà Apudyus paat wat mamfaliném hen antoy fato ah aném.” \v 4 Yag senongfatan Jesus hiya way mangaliyén, “Nesosorat hen alen Apudyus way ekatnéén, \q1 ‘Achi ummat hen ma-an ah iyatagun hen tatagu, te masaporcha agé chillu hen aminay enalen Apudyus ah mataguwancha ah ing-inggana.’ ” \p \v 5 Angkay hiyachi yag inyéy Chumunyu hiya ad Jerusalem way i nangempatùchu hen tabfongan hen anchi faréy Apudyus way ekatchéén Templo. \v 6 Yag annaat agé ifaga an hiya way mangaliyén, “No tot-owa way anàcha-a an Apudyusat mampêchag-a udpay, te nesosorat met hen anchi alena way ekatnéén, \q1 ‘Ifagan Apudyus hen anchichay anghelna ta halimunancha-a wat ancha-ag hèmatén way ammag uray hen he-emat achi mepetag hen anchi fato.’ ” \m \v 7 Yag sommongfat agé ah Jesus way mangaliyén, “Oo a, ngém wacha chillu hen nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, \q1 ‘Achiyu cha padpachasén hen kafaelan Apudyus way Apoyu.’ ” \p \v 8 Angkay hiyachi way narpas agéchi, inyéy Chumunyu hiya hen ammag akayyang way filig, yag empàilana hen aminay namfinafinab-én way toray hen antoy lota ya hen kaenammaycha. \v 9 Yag annaat ifaga way mangaliyén, “Idchat-o aminto an hea no an-a mampalentomang way manayaw an haén.” \v 10 Yag senongfatan Jesus way mangaliyén, “Lomayaw-aat Chumunyu te hen nesosorat chillu hen alen Apudyus way ekatnéén, \q1 ‘Ammag maid kasen chayawényu no faén yanggay hen apoyu way ah Apudyus, ya maid agé kasen afurotonyu no faén yanggay hiya.’ ” \p \v 11 Hiyachi yag lommayaw tot-owa ah Chumunyu, yag émméycha hen anchichay anghel way i manorong an Jesus. \s1 Hen nanginlugiyan Jesus way mantudtuchu \r Mar. 1:14-15; Luc. 4:14-15 \p \v 12 Angkay hiyachi way chengngar Jesus way nifarud ah Juan way chan funfunyag, lommayaw way namfangad hen anchi provinsiyan hen Galilea. \v 13 Ngém iggay inggaw ad Nazaret te nanchakpos ad Capernaum way nehag-én hen anchi fayfay way ekatchéén Galilea way nan-apet hen sakopon hen Zabulon ya Neftali. \p \v 14 Yachi hen nekaman ah tommot-owaan hen enalen hen anchi profeta way Isaias ad namenghan hen nangaryanéén, \q1 \v 15 “Matorongancha hen anchichay tatagu ad Zabulon yad Neftali way fafabréy hen chumang hen anchi wangwang way Jordan way nan-apet hen anchi fayfay way chicha hen anchichay faén Judio way ini-inggaw hen anchi provinsiyan hen Galilea. \v 16 Hen cha nadchiy tatagu, kamancha ini-inggaw hen helang te ammag nahehellangan hen hamhamàcha gapon fasorcha, yag yachi agé hen nesenaancha an Apudyus. Ngém ammay ad uwan te cha mahelawan hen hamhamàcha te inumchah hen anchi napegsay Helaw an chicha.” \m \v 17 Yag nanepod hen hiyachi, inlugin Jesus way manginwarawag hen itudtuchuna, ekatnéén, “Masapor etagayyu hen annay laweng way a-ammayu te tég-angay hen milugiyan hen mantorayan Apudyus an chàyu.” \s1 Hen nangayagan Jesus hen anchichay mangagadchiw ah mampasorotna \r Mar. 1:16-20; Luc. 5:1-11 \p \v 18 Angkay hiyachi way cha manaran ah Jesus hen penget hen anchi fayfay way Galilea, innilana hen chuway hen-agi way cha Simon way mamPedro yah Andres way chacha manafukor te mangagadchiwcha chillu. \v 19 Yachi yag imfagan Jesus an chicha way mangaliyén, “Ehàfayu chaha ta metnod-ayu an haén ta falewà hen hiyahay chunuyu ta hen tatagu hen atenglényu ah omafurotancha an haén.” \v 20 Wat enhàfacha tot-owa hen anchi tafukorcha yag netnodcha an Jesus. \p \v 21 Angkay nànàéycha yag innilan Jesus hen kasen hen-agi way cha Jaime an Juan way nìtutùchucha an amacha way Zebedeo hen anchi fangkacha way chacha taramanén hen tafukorcha. Yachi yag enayagan Jesus chicha agé. \v 22 Wat anchag tenaynan ah amacha ya hen anchi fangkacha way netnod an cha Jesus. \s1 Hen nantudtuchuwan Jesus ya hen nanga-anana hen saket \r Luc. 6:17-19 \p \v 23 Angkay hiyachi, cha émé-éméy ah Jesus hen kafabréfabréy hen provinsiyan hen Galilea way cha i mantudtutudtuchu hen anchichay chacha ma-am-amongan way Judio way ekatchéén sinagoga way yachi hen chana minwarawagan hen anchi ammayay chamag mepanggép hen mantorayan Apudyus. Ya chana agé etape way manga-an hen anchichay namfinafinab-én way saket ya ligat hen tatagu. \v 24 Yachi yag ammag nanhemamag hen mepanggép an hiya hen aminay fabréy hen anchi lota ad Siria, wat hen anchichay tatagu, inyéycha an hiya amin hen anchichay chan saket way namfinafinab-én hen ligatcha, te wachacha hen anchichay nahurugan ya hen chan orchah ya umat agé hen anchichay napàroy hen acharna. Yag cha natto way ligatat ammag kena-an Jesus amin. \v 25 Wat hiyachi, chuarcha hen anchichay tatagu way cha umunu-unud an hiya way narpon provinsiyan hen Galilea ya Judea ya anat ad Decapolis ya ad Jerusalem ya umat agé hen anchichay fabréy way chumang hen anchi wangwang way Jordan. \c 5 \s1 Hen intudtuchun Jesus \r Luc. 6:20-23 \p \v 1 Angkay hiyachi way innilan Jesus hen anchi ammag chuar way tatagu, émméy hen anchi tagéytéy yag tummùchu wat enamongan hen anchichay pasorotna hiya. \v 2 Yag annaat tudtuchuwan chicha way mangaliyén, \p \v 3 “Lomaylayad-ayu, chàyu way maka-awat way maid kafaelanyu way mangamma hen ammayén Apudyus no achi chàyu torongan an hiya, te chàyu hen metape hen mantorayana.” \p \v 4 “Lomaylayad-ayu agé, chàyu way chan totokar gapon anchi cha ma-ammaan way laweng, te ah Apudyus hen mangemparaylayad an chàyu.” \p \v 5 “Lomaylayad-ayu, chàyu way cha mangempafafa hen acharna, te idchat Apudyus an chàyu hen anchichay empopostana.” \p \v 6 “Lomaylayad-ayu agé, chàyu way maid kasen laychéna no faén yanggay hen laychén Apudyus, te totollongan Apudyus chàyu way mangamma an cha nahha ah kapnekanyu.” \p \v 7 “Lomaylayad-ayu agé, chàyu way cha manég-aség-ang ah ifana, te séség-angan chàyu agé an Apudyus.” \p \v 8 “An-ayu agég lomaylayad, chàyu way cha mangamma hen laychén Apudyus way nacharos chi pontosna, te ilanyu ah Apudyus ah pegwana.” \p \v 9 “Lomaylayad-ayu agé, chàyu way cha manginyornos hen katornosan hen tatagu, te ifilang Apudyus chàyu ah anàna.” \p \v 10 “Lomaylayad-ayu agé, chàyu way cha mapap-aligatan gapon chayu mangammaan hen laychén Apudyus, te etapena chàyu hen mantorayana ad uchu.” \p \v 11 “An-ayu ammag lomaylayad yanggay no insortuwén chàyu ya paligatén chàyu ya ustan chàyu hen anchichay tatagu gapon sommorotanyu an haén. \v 12 Uray no yaha hen ammaancha an chàyu, an-ayu yanggay ammag lomaylayad chillu, te chakar hen gunggunayu ad uchu. Yag yaha agé chillu hen nekaman hen anchichay profetan Apudyus ad namenghan.” \s1 Hen ninyaligan Jesus hen cha omafurot ah ahin ya helaw \r Mar. 9:50; Luc. 14:34-35 \p \v 13 Yachi yag entoroy Jesus hen chana itudtuchu, ekatnéén, “Hen ahin hen mangempa-ammay hen missa. Wat chàyu, kaman-ayu agé ahin te chàyu hen cha mangintudtuchu hen omammayan hen tatagu hen antoy lota. Ngém non an umat way maka-an hen anchi paket hen ahin, ay ammoh mafalin way papaketém kasen. Achi met, te ammag metap-ar yanggay way gategatenan hen tatagu te maid chillu sérfina.” \p \v 14 “Yag chàyu agé hen kaman helaw way manelaw hen hamhamà hen aminay tatagu hen antoy lota. Hen miyaligana, kaman-ayu hen ihay fabréy way ininggaw hen tagéytéy way mamàila way achi mafalin way malenglengfan. \v 15 Ya maid agé tatagu ah mamasgéd ah helaw yag henàufana, te no pasgéchana, anna an epatang ta mahelawan hen aminay wachah faréy. \v 16 Wat kaman agéhchi koma hen homelawanyu ah mangil-an hen tatagu, te hen mangil-ancha hen anchi ammay way chayu ammaan, yachi hen manayawancha an Apudyus way Amataaw ad uchu.” \s1 Hen mepanggép hen anchi orchin Apudyus way ensorat Moses \r Mat. 24:34-35; Mar. 13:30-31; Luc. 21:32-33 \p \v 17 Yachi yag entoroy Jesus agé way mangaliyén, “Achiyu ekatén anà ummale way an mamakas hen anchichay orchin way ensorat Moses ya hen intudtuchun hen anchichay profeta, te hen ganchat-o paat way ummaliyat ah tomot-owaan hen imfagan hen amin anchichay nesosorat way orchin. \v 18 Yag tot-owa hen antoy ifagà way achi mafalin miyat-atob hen anchi orchin Apudyus. Te uray mamaid hen antoy lota yad uchu, achi chillu mamaid hen uray anchi ka-ak-akettoyan way orchin ingganah ma-ammaan amin. \v 19 Wat hiyachi, heno way manlabseng hen anchi uray kafafaan way lentég yag yachi agé hen itudtuchuna hen tapena, wat hiya hen mifilang ah kafafaan hen mantorayan Apudyus. Ngém heno way mangafurot amin hen anchi orchin Apudyus yag yachi agé hen itudtuchuna hen tapena, wat hiya hen mifilang ah nangato hen anchi mantorayana. \v 20 Ngém hen ifagà an chàyu, achiayu angkay metape hen mantorayan Apudyus no achiyu ammaan hen laychéna, te achi ummat hen cha ekaman hen anchichay Fafariseo ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen anchi orchinanchi. Wat masapor wadwadcha hen ekamanyu no hen chacha ekamkaman.” \s1 Hen nangempa-am-amchan Jesus hen anchi orchin \r Mar. 11:25; Luc. 12:57-59 \p \v 21 “Innilayu way nanepod ad namenghan, nitudtuchu an chitaaw hen anchi orchin way ekatnéén, ‘Achiayu cha pomatéy te hen anchi pomatéy, mauwis yag nachusa.’ \v 22 Ngém hen ifagà an chàyu ad uwan, uray hen anchi ammag an omaningarngar ah ifana wat mauwis angkay agé. Ya hen anchi mameloh ah ifana, ammag michérém hen anchichay nan-angato way konsel. Ya hen anchi tagu way mangaleh ifanéén, ‘Heaat ammag maid sérsérfim,’ hen anchi nangalehchi wat lébféngna way metap-ar hen anchi apoy ad imférno. \v 23 Wat hiyachi, no wachay cham iyéy hen Templon Apudyus ah ekatnowén ichatonno an hiya, yag hemhemmàno way wacha uwa hen lawengén hen anchi ifam an hea, \v 24 annog man-ehàfa unna hen anchi ekatnowén ichatonno ta éméy-aat way i mètagépfar hen ifamanchi ta manchinnaros-ayu unna. Yag no narpaschi, yachin mangentoroyam way manginchaton hen anchi ekatnowén ichatonno an Apudyus.” \p \v 25 “Yag mag-ay ta wachay manginchérém an hea, éméy-a an hiya unna way mètagépfar ta no mafalin, achia koma mepasango hen uwis. Te no loohcha-a epasango hen uwis, awni yag idchatna hea hen anchi poles yag imfarudcha-a. \v 26 Wat maid angkay meparufusam hen pagfaruchan ingganah fayacham amin hen anchi mortam.” \s1 Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen chagchagas \r Mat. 18:8-9; Mar. 9:43-47 \p \v 27 “Innilayu agé hen anchi nitudtuchu way ekatnéén ‘Achiayu cha chumagchagas.’ \v 28 Ngém hen ifagà an chàyu ad uwan, heno way tagu way mangila ah fufae yag hemhemmàna way manòyong, chummagchagaschi ah hamhamàna. \v 29 Wat hiyachi, no oma-annig hen ilan hen matayu ah chayu fumasoran, un-unnina no okatényu yag entap-aryu. Te un-unnina angkay hen makorangan hen achar no hen wacha amin yag ad imférno hen metap-aranyu. \v 30 Yag no oma-annig agé hen cha ammaan hen limayu ah chayu fumasoran, un-unnina no porhanyu yag entap-aryu. Te un-unnina angkay way an makorangan hen lima no hen anchi wacha amin yag ad imférno hen iggawanyu.” \s1 Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen manhiyanan hen hen-ahawa \r Mat. 19:3-12; Mar. 10:2-12; Luc. 16:18 \p \v 31 “Siguchay nitudtuchu an chitaaw way no ihiyan hen larae hen ahawana, masapor idchatna an hiya hen papel way mangempàila hen manhiyanancha. \v 32 Ngém hen ifagà an chàyu ad uwan, heno way larae way manginhiyan an ahawana, fasornachi, manongad no an chummagchagas hen anchi ahawana. Fumasor te chana ammaan hen chumagchagasan hen anchi inhiyanna no kasen mangahawa, te faén chillu ahawana hen anchi kasenna ahaw-én te chagchagasnachi. Ya umat agé hen anchi nangahawa an hiyaat anna agé an chinagchagas.” \s1 Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen sapata \p \v 33 “Innilayu agé way nanepod ad namenghan, intudtuchun hen anchichay anap-otaaw way ekatchéén, ‘Achiyu cha labsengén hen empostayu te masapor ammaanyu way ammaan hen heno way ensapatayu an Apudyus.’ \v 34-35 Ngém hen antoy ifagà an chàyu ad uwan, achiayu chan sapsapata ah uray heno way epostayu. Achiyu ammag ekatén meorob ad uchu ya hen antoy lota no faén tot-owa hen enaleyu, te ad uchu, yachi hen tummutùchuwan Apudyus, ya hen antoy lota, yato hen kaman pommapattangana. Ya achiyu agé esapata hen anchi fabréy way Jerusalem way machachael agé no faén tot-owa hen enaleyu, te hen hiyachiy fabréy hen fumaryan hen anchi kangatowanay Are. \v 36 Ya achiyu agé cha esapata way pomokaw hen fuùyu no faén tot-owa hen enaleyu, te ay ammoh kafaelanyu way mangempapokaw ya mangempangétég hen uray himféras way fuùyu. \v 37 Wat hen ekamanyu, anyu yanggay ammag ekatén, ‘Oo’ no oo, ya ‘achi’ no achi. Te no taptapyanyuchi, ah Chumunyu angkay hen narpowan hen anchi entaptapeyu.” \s1 Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen farés \r Luc. 6:29-30 \p \v 38 “Innilayu agé hen anchi nitudtuchu an chitaaw way ekatnéén, ‘Heno way tagu way manachael hen matan hen ahentaguna, masapor machachael agé hen matana. Yag heno way tagu agé way manachael hen fub-an hen ahentaguna, masapor machachael agé hen fub-ana.’ \v 39 Ngém hen ifagà an chàyu ad uwan, achiayu cha fumab-arés ah uray heno way ma-ammaan an chàyu. Wat no wachay manappet hen apengyu, uray etayayu hen anchi chumangna ta tappeténa agé. \v 40 Yag no wachay manginchérém an chàyu yag menortana chàyu ah ihay lumfong, uray iyuyayu agé hen anchi agwana. \v 41 Yag no wacha agé hen mangempapelet way mempachén hen kargana ah ihay lometor, uray icharanyu ah chuway lometor. \v 42 Adchanyu hen anchichay chan ochaw an chàyu, ya pafuruchanyu agé hen anchichay cha fumurud an chàyu.” \s1 Hen intudtuchun Jesus way masapor na-anohta hen anchi mangura an chita \r Luc. 6:27-28, 32-36 \p \v 43 “Innilayu hen anchi nitudtuchu way ekatnéén, ‘Masapor laylaychényu hen ifayu yag hen anchi gumura an chàyu, guréényu agé.’ \v 44 Ngém hen ifagà an chàyu ad uwan, masapor epàilayu hen layadyu hen anchi uray gumura an chàyu, ya masapor agé iluwaruwanyu hen anchi cha mamaligat an chàyu. \v 45 Te no yahan ammaanyu, cha-ayu komaman an Amataaw way Apudyus ad uchu. Te hiya, eparufusna hen uminitan hen init ah pagsaya-atan hen aminay tatagu way uray hen anchichay laweng ya hen anchichay ammay. Yag umat agé hen uchan, idchatna ah pagsaya-atan agé hen aminay tatagu way uray hen anchichay mangamma hen laweng ya hen anchichay mangamma hen ammay. \v 46 Te ay ammoh gunggunaan chàyu an Apudyus no ammag hen anchi yanggay manlayad an chàyu hen laylaychényu. Achi angkay, te uray hen anchichay cha mangam-among hen furor way chan lokop wat chacha met ammaan chaha. \v 47 Ya maid agé manlahyanyu no anggay hen anchichay ifayu yanggay hen chayu tagépfarén, te uray hen anchichay achi omafurot wat chacha met ammaan chaha. \v 48 Masapor usto paat hen ekamanyu way kaman hen kenauston hen cha ekaman Amataaw way Apudyus ad uchu.” \c 6 \s1 Ar-arwachan hen pàpàila \p \v 1 Entoroy Jesus way mantudtuchu, ekatnéén, “Ar-arwachanyu ta faén ah mangil-an hen tatagu hen chayu mangammaan ah ammay. Te no hen machayawanyu yanggay hen mangammaanyu hen ammay, maid angkay idchat Amataaw way Apudyus ah gunggunayu ad uchu. \v 2 Wat no wachay idchatyu ah etorongyu hen anchi makasapor ah torong, achiyu koma ammag eparangchi hen kachùran hen tatagu way kaman hen cha ekaman hen anchichay senang a-afurot way éméycha hen anchi sinagoga way chacha ma-am-amongan ya hen korsa way mangempadpadcha hen chacha ammaan ah machayawancha. Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ammag nanarpas angkay hen aminay gunggunacha. \v 3 Ngém chàyu, hen ekamanyu koma, no wachay idchatyu ah etorongyu, ilanyu ta uray hen anchi gayyémyu paatén achina koma changchangrén way wachan inidchatyu, \v 4 ta anyu an etat-allo way mangidchat. Wat ah Amataaw way Apudyus way mangi-ila hen egachay achi maila, idchatna hen gunggunayu.” \s1 Hen ekaman way manluwaru \r Luc. 11:2-4 \p \v 5 “No manluwaruayu, achiyu torachén hen cha ekaman hen anchichay senang a-afurot way incha tomatàchég way manluwaru hen anchi chacha ma-am-amongan ya hen penget hen korsa ah an yanggay mangil-an hen tatagu an chicha. Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ammag nanarpas angkay hen aminay gunggunacha. \v 6 Ngém chàyu, no manluwaruayu, yato hen ekamanyu, éméy-ayu ah faréy yag nan-énéb-ayu ta achiayu maila way manluwaru an Amataaw way Apudyus way achi agé maila. Yag ah Apudyus way makaila hen egachay achi maila, idchatna hen gunggunayu ah pegwana.” \p \v 7 “Ya no manluwaruayu agé, achiyu ammag ar-arkosan way mangempa-anchu hen luwaruyu way kaman hen cha ekaman hen anchichay maid afurotna te chicha, ekatchéén changrén ano Apudyus chicha gapon kena-anchun hen luwarucha. \v 8 Achiyu torachén hen chacha ekaman way manluwaru, te ah Amataaway Apudyus, inni-ilana chillu hen masaporyu uray hen cha-anyu mangimfag-an. \v 9 Wat yato hen ekamanyu way manluwaru. \p “‘Amani ad uchu, ta machachayaw hen ngachanno. \v 10 Ya ta umchah koma hen mantorayam. Ya ta ma-ammaan agé hen laychém hen antoy lota way kaman agé ad uchu. \v 11 Idchatno hen man-érégnah anénni ah ka-ag-a-ag-agaw. \v 12 Ya pakawaném agé chàni hen anchi laweng way enammaanni way kaman hen chani mamakawanan hen anchichay nangamma hen laweng an chàni. \v 13 Ya achim koma eparufus hen ma-awisanni way achini makaya ya torongam agé chàni ta achi chàni lokopon an Chumunyu.’ ” \p \v 14 Entoroy Jesus way mangaliyén, “No pakawanényu hen anchi nangamma ah laweng an chàyu, pakawanén agé chàyu an Amataaway Apudyus ad uchu. \v 15 Ngém no achiyu pakawanén chicha, achi chàyu agé pakawanén an Apudyus.” \s1 Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen manlanganan way mangan \p \v 16 “No manlangan-ayu way mangan gapo hen manluwaruwanyu an Apudyus, achiyu ammag epàpàila way cha-ayu manhenaang way kaman hen cha ekaman hen anchichay senang a-afurot. Te chicha, iyanggayancha hen acharcha ah mangil-an hen tatagu way chachan langan. Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ammag nanarpas angkay hen aminay gunggunacha. \v 17 Ngém chàyu, no manlangan-ayu, manchar-op-ayu ya mansasaggaysay-ayu \v 18 ta maid makelasin ah tatagu way cha-ayu manlangan, ta anggay ah Amataaw way Apudyus ah mangammu. Wat ah Apudyus way achi maila, i-illana chillu hen aminay netataro way na-ammaan, wat idchatna hen gunggunayu ah pegwana.” \s1 Hen ma-amongan hen kafinaknang ad uchu \r Luc. 12:33-34 \p \v 19 “Achiyu ammag patpatigén hen fumaknanganyu hen antoy lota way cha mangamoamong hen egad, te amin cha nahha wat machachaelcha chillu te ancha yanggay ammag maropà ya mabfufù ya mafalin amin akawén hen mangakaw. \v 20 Ta hen ekamanyu komaat patpatigényu paat hen anchi laychén Apudyus ta hiya hen mangentarpén hen tot-oway kafinaknangyu ad uchu. Te ahchi, ammag maid makachachael ya maid agé maka-akaw. \v 21 Ya ah kenatot-owana agé, heno way patpatigényu, kapeletan way yachi hen haham-ényu.” \s1 Hen helaw hen achar \r Luc. 11:34-36 \p \v 22 Yachi yag nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen mata, hiya hen helaw hen achar. Wat no iggay nakorafuwan hen mata, nahehellawan hen aminay achar. \v 23 Ngém no nakorafuwan hen anchi mata, ammag helang hen achar. Hiyachi, no helang hen anchi karpowan koma hen omenpapaway, ammag pararo tot-owa hen ngéngét hen achar. Hen miyaligana, no usto hen patigén paat hen hamhamà, achita mèfat. Ngém no nat-én hen patigén hen hamhamà, ammag pararo hen mèfatan.” \s1 Hen ekat Jesus mepanggép hen kok-owa \r Luc. 12:22-31; 16:13 \p \v 24 “Maid tatagu ah mafalin chuwa hen omapowana te kapeletan way laylaychéna hen iha yag achina laychén hen iha. Ya pelet way afurotona agé hen iha ya achina agé hen anchi iha. Pachongna agé an Apudyus ya hen pelak, te no ammag hen pelak hen napatpateg an hea, achi mafalin way patigém hen laychén Apudyus.” \p \v 25 “Wat yato hen ifagà an chàyu. Achiayu machanagan hen mepanggép hen iyataguyu way anényu ya ilumfongyu, te ay ammoh faén wadwadcha hen ataguwanyu no hen anényu, ya hen acharyu no hen ilumfongyu. \v 26 Ilanyu ngén hen anchichay kasole way ancha lawag chan tat-ayap way achichan mura ya mamfatà ya maid agé chacha etarpén ah usaréncha. Yag pakay chacha chillu matagu nò. Oo, te ah Amataaw ad uchu hen cha manalimun an chicha. Wat ay ammoh achi kaskasen hen hamhamàna an chàyu no hen kasole. \v 27 Ya maid chillu etorong hen chanag te tàén machachannagan-ayu, ay ammoh pa-anchuwén lawa hen anchi chanagyu hen ataguwanyu ah uray ihay uras.” \p \v 28 “Ya pakay agé cha-ayu machanagan ah ilumfongyu. Te ilanyu ngén hen anchi charoh way cha lomtà. Achicha met chan amma ya man-afar \v 29 ngém hen ifagà an chàyu, anam-ammay chillu hen sabsafongcha no hen anchi ka-a-ammayan way cha inlumfong hen anchi kafafaknangan way are way Solomon. \v 30 Wat no yaha hen ekaman Apudyus way mangempa-ammay hen charoh way uray wacha ad uwan, ammag màrong ah wakas yag nahèlan, ay ammoh achi kaskasen hen hamhamàna ah ilumfongyu way tatagu. Ammag korang peet hen pammateyu.” \p \v 31 “Wat hiyachi, achiayu koma machanagan mepanggép hen anényu ya hen ilumfongyu, \v 32 te chichachi hen ammag cha ham-éham-én hen anchichay pagano. Ngém chàyu, inni-ilan chillu Amataaw ad uchu way masaporyu amin chaha. \v 33 Isonga hen haham-ényu koma, wat mepanggép hen mantorayan Apudyus ya anat hen ekamanyu way mangamma hen laychéna. Te no hiyachi hen patpatigényu, egad hiya way manmanmà hen masapor hen acharyu.” \p \v 34 “Ya achiayu agé machanagan mepanggép hen mepasamak ah wakas te para agé ah wakas ya anat ma-ammaan cha nadchi. Te pakay inyu héphépén hen anchi ligatyu ad uwan ta inyu etape hen ligat para ah wakas.” \c 7 \s1 Achi arkorowén hen kenaraweng hen tapena \r Luc. 6:37-38, 41-42 \p \v 1 Entoroy Jesus way mantudtuchu, ekatnéén, “Achiyu ammag pafasoron hen tapena wat achi chàyu agé pafasoron an Apudyus. \v 2 Te hen chayu ekaman hen tapena, kaman agéhchi hen ekaman Apudyus an chàyu. Wat amin way ekamanyu hen ahentaguyu, yachi agé hen ekaman Apudyus an chàyu. \v 3 Hen miyaligana, narawag hen mangil-anyu hen uray aginnà way finutan hen ifayu yag achiyuwat agé elasin way wachan liniéy way nampopoggar ah matayu. Te pakay paat chayu aryéaryén hen akettoy way fasor hen tapena yag anyug achi cha elasin hen chakar way fasoryu. \v 4 Ay ammoh mafalin ekatnowén, ‘Ayé ta ka-anê hen annay aginnà way finutam’ yag wà-achaat peet hen liniéy ah matam. \v 5 Anyug cha pap-arangén hen kaenammayyu. Wat masapor ka-anényu unna hen annay liniéy ah matayu ta lomawag hen mangil-anyu way manga-an hen finutan hen ifayu.” \p \v 6 “Achiyu ammag cha epagngapagngar hen alen Apudyus hen anchichay tatagu way ammag térénay achi manlayad way mangngar. Hen miyaligana, kaman hen aho, te uray adchan hiya hen anchi ka-ammayan, fangtén chàyu chillu. Ya achiyu agé cha idchat hen anammay way haleppon hen fafuy, te anchag iwa-at yag inchayachayahchahcha.” \s1 Achi iyanggayan way manchawat an Apudyus \r Luc. 11:9-13 \p \v 7 “No wachay masaporyu, chawatényu an Apudyus wat idchatna. Ana-anapényu hen anchi chayu anapén wat ichahanyu. Mankogkokogkog-ayu hen anchi hawang wat mafùtan an chàyu. \v 8 Te aminay manchawat an Apudyusat wacha hen midchat an hiya, ya hen anchi cha manganap ah anapéna, wat wachan ichahana. Ya umat agé hen anchi chan kogkokogkog, mafùtan hen anchi hawang an hiya. \v 9 Hamham-ényu ngén te uray chàyu way anam-ama, no mamfaga hen anàyu ah ma-an, ay ammoh fatowat agé hen idchatyu. \v 10 Yag no mamfaga agé ah gachiw, ay ammoh farakkan agé hen idchatyu. \v 11 Isonga, chàyu way menangfasor way tatagu, no innilayu way mangidchat hen ammay hen a-anàyu, ay ammoh achi kaskasen hen ekaman Amataaw ad uchu way mangidchat hen ammay hen anchichay chan chawat an hiya.” \p \v 12 “Hen heno way laychényu way ammaan koma hen tatagu an chàyu, yachi agé hen ammaanyu an chicha, te yaha chillu hen pontos hen aminay inyurchin Moses ad namenghan ya hen intudtuchun hen anchichay profeta.” \s1 Hen anchi akettoy way hawang \r Luc. 13:24 \p \v 13 “Engwayu paat hen anchi nalepet way hawang ta faén hen anchi narawa, te hen ayan hen anchi naraway hawang wat ad imférno. Yag gapo ta naraka hen hiyachiy charan, wat chuarcha hen mangéy. \v 14 Ngém gapo ta nalepet hen anchi hawang way éméy ad uchu ya naligat agé hen hiyachiy charan, wat aketcha yanggay hen mangéy.” \s1 Hen a-amman hen ihay tagu hen mangimfaga hen kenatataguna \r Luc. 6:43-44 \p \v 15 “Ar-arwachanyu hen anchichay tatagu way ah kenasilibcha, ekatchéén alen Apudyus ano hen chacha itudtuchu yag faénat agé. Te ah kail-ana, na-anohcha, ngém ah katot-owana, ancha i chachaelén hen afurotyu. \v 16 Maelasinyu chicha te hen anchi chacha ekamkaman wat yachi hen mangimfaga hen kenatatagucha way hen kepaniyana, kaman hen pagat way achi mafalin mamunga ah pagéy. Ya hen tùfu, achi agé mamunga ah ma-an. \v 17 Ya hen iha, amin hen ammayay away wat ammay agé hen ifungana. Waman hen anchi laweng way away, laweng hen ifungana. \v 18 Te maid ammay ah marpo hen laweng, yag maid agé laweng ah marpo hen ammay. \v 19 Yag hen anchi away way achi mamunga ah ammayay funga, ammag marngoh ta metongo. \v 20 Yachi, hen mangenlasinanyu hen anchi ustoy mangintudtuchu ya hen faén, wat hen anchi a-ammacha.” \s1 Hen anchichay achi metape hen mantorayan Apudyus \r Luc. 13:25-27 \p \v 21 Entoroy Jesus way mantudtuchu, ekatnéén, “Chuarcha hen tatagu way mìya-apo an haén, ngém achicha angkay amin makaghép hen mantorayan Apudyus, te hen metape yanggay wat hen anchichay cha mangamma hen laychén Amataaw ad uchu. \v 22 Wat no umchah hen anchi ag-agaw way manguwisan Apudyus hen tatagu, lonaycha hen mampaségség-ang an haén way mangaliyén, ‘Apo, Apo, paghépém chàni te gapon kafaelam wat chani intudtuchu hen mepanggép an Apudyus, ya chani amin emparyaw hen anchichay nihurug way ongtan, ya enammaanni agé hen chuar way kaskascha-aw, wat paghépém paat chàni.’ \v 23 Ngém hen esongfat-o an chicha, ekat-owén, ‘Chàyu way nangéttém, maid angkay chillu innilà an chàyu wat lomayaw-ayuwat te laweng-ayu.’ ” \s1 Hen anchi naham-an way manà-ad ah faréyna ya hen anchi nawéngwéng \r Luc. 6:47-49 \p \v 24 “Heno way tagu way cha mangngar hen antochay chà ifaga yag chana ammaan, wat kaman hen anchi naham-an way tagu way senà-adna hen faréyna hen fato. \v 25 Wat uray no cha umuchauchan ya chan churuchurun hen wangwang ya cha fumalifali, achi chillu meorob hen anchi faréyna te kénég hen anchi fato way nanà-achana. \v 26 Waman hen anchi tagu agé way cha mangngar hen antochay chà ifaga yag achina chillu ammaan, wat kaman hen anchi nawéngwéng way tagu way ammag hen anchi paginahar hen nanà-achana hen faréyna. \v 27 Yag angkay hiyachi way cha umuchauchan yag nanchurun hen wangwang ya cha fumalifali, ammag neorob hen anchi faréyna way ammag maid poros nehàfa.” \p \v 28 Angkay hiyachi way narpas hen nangaryan Jesus amin an cha natto, ancha ammag nahahaang way térén hen anchichay na-a-among way tatagu gapon enkamanna way nantudtuchu. \v 29 Te hen enkamanna, faén hen cha ekaman hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin te maila way wachan karébféngana way mantudtuchu. \c 8 \s1 Hen nanga-anan Jesus hen konet way saket \r Mar. 1:40-45; Luc. 5:12-16 \p \v 1 Angkay hiyachi way nan-éhég ah Jesus hen anchi tagéytéy way nantudtuchuwana, chuarcha hen tatagu way cha umunud an hiya. \v 2 Yag hen hiyachi, wachan ihay tagu way nakkonet hen acharna, yag émméy an Jesus way nampalentomang hen henagongna way mangaliyén, “Apo, afurotò way kafaelam way manga-an hen antoy saket-o wat ka-asiyam koma haén.” \v 3 Yachi yag tenchà Jesus hiya way mangaliyén, “Oo, ka-asiyà hea, wat maka-an hen annay saketno.” Yag hen hiyachi naka-anat tot-owa hen anchi aggarémha way saketna. \v 4 Yag anat téngténgén Jesus hiya way mangaliyén, “Masapor achim paat cha haphapetén ah uray heno way tagu hen antoy enammaà an hea, ngém éméy-aat ta in-a mampàila hen anchi pachi ta ilana way naka-an hen anchi saketno yag an-aat manchaton an Apudyus hen anchi inyurchin Moses way michaton ah manot-owaan hen tatagu way naka-an hen hiyahay saket.” \s1 Hen naka-anan hen saket hen anchi alepan hen kapetan hen sorchachu \r Luc. 7:1-10 \p \v 5 Angkay narpaschi, émméy ah Jesus ad Capernaum yag hen anchi échahna, wachan ihay faén Judio way eRoma way kapetan hen sorchachu, yag ina hinib-at ah Jesus way chan pangpanga-ase way mangaliyén, \v 6 “Apo, wachan anchi alepan-o ah faréyni way ammag amchan hen saketna way achi amin makaì-iwi, wat ammag napàgangay térén.” \v 7 Yag anat ekat Jesus an hiyéén, “Wat no yaha, umaliyà ah faréyyu way i manga-an hen saketna.” \v 8 “Apo,” way ekat hen anchi kapetan, “achi ménat masapor umalea ah faréyni te chaà mafiinan way manmangili an hea. Wat uray ud-ay annog iyale wat maka-an hen saketna. \v 9 Te kaman an haén way masapor afurotò hen aryén hen apò. Yag hen anchichay sorchachu way chà etorayan, afurotoncha agé hen aryê, te no ekat-o hen ihéén ‘in-a’ wat éméy, yag no ekat-owén ‘umalea’ wat umale agé. Ya umat agé hen anchi alepan-o, no ekatowén ‘ammaamto’ wat ammaana agé. Wat kaskasen a, way ma-ammaan hen aryém te wachan kafaelam.” \p \v 10 Ammag nahaang ah Jesus hen nangngaranan nadchi, yag annaat ekat hen anchichay tatagu way cha umunud way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way maid inchahà ah afurot an chitaaw way ganà Israel ah kaman hen afurot nahhay tagu. \v 11 Wat tot-owa hen ifagà an chàyu way chuarcha angkay hen anchichay faén Judio way marpo hen karotarota way i mèlagsak an cha Abraham an Isaac yah Jacob hen anchi mantorayan Apudyus. \v 12 Waman hen anchichay Judio paat way penelen Apudyus way mètape koma hen mantorayana, kachùran an chicha hen metap-ar hen anchi iggaw hen pararoy helang way ahchi, magénén mankelacha ya manngangalitféncha hen fub-acha ah kaligatna.” \v 13 Yachi yag, anat ifagan Jesus hen anchi kapetan way mangaliyén, “Wat no hiyaha, homàyat-a te hen anchi afurotom way ma-ammaan an chàyu wat na-ammaanat ad uwan.” Yag tot-owa, te hen hiyachi, naka-anat hen saket hen anchi alepanna. \s1 Hen nanga-anan Jesus hen saket hen chuaray tatagu \r Mar. 1:29-34; Luc. 4:38-41 \p \v 14 Angkay hiyachi yag émméy ah Jesus ah faréy cha Pedro yag innilana hen anchi atogangan Pedro way iné-émfég te chan saket. \v 15 Wat ina tenchà hen limana yag naka-anat hen saketna, wat fummangon way hiyaat agé hen i nan-alekatto way mamangan an cha Jesus. \p \v 16 Yag hen hiyachi agéy lafi, inyéy hen tatagu an Jesus hen chuaray nan-ahurugan ah ongtan. Wat anggay hen man-aryanéén lommayawcha hen anchichay nihuhurug way ongtan, yag kena-an Jesus agé hen saket amin hen anchichay chan sasaket. \v 17 Enammaana amin chachi ah tomot-owaan hen enalen hen anchi profeta way Isaias ad namenghan hen nangaryanéén, “Hiyaat kena-anna hen aminay sakettaaw yag finnéhna hen ligattaaw.” \s1 Hen kenaligat hen somorotan an Jesus \r Luc. 9:57-62 \p \v 18 Angkay hiyachi way innilan Jesus hen anchichay chuaray tatagu way cha mangamoamong an hiya, imfagana hen anchichay pasorotna ta éméycha amin hen chumang hen anchi fayfay. \v 19 Yag hen hiyachi, ummaliyat agé hen ihay siguchay cha mintudtuchu hen orchin, yag imfagana an Jesus way mangaliyén, “Apo, umu-unnuchà angkay an hea hen uray heno way ayam.” \v 20 Senongfatan Jesus way mangaliyén, “Hen motet, wacha hen orobna ah omanamotana ya hen kasole, wacha agé hen hòfotna ah omanamotana. Ngém haén way Pangorowan hen Tatagu, maid angkay faréy-o ah omanamotà. Wat ay umunud-a chillu.” \p \v 21 Yachi yag wacha agé hen ihay pasorot Jesus way mangalen hiyéén, “Apo, awni kayya ah hen-aketan ta ana-at somorot an hea, ta iyà koma mìlufù an Ama unna.” \v 22 Yag ekat Jesus an hiyéén, “Umunud-aat an haén ta hen anchichay maid afurotna way kaman nanattéy an Apudyus, egadcha way i manginlufù hen anchi kapachongcha way natéy.” \s1 Hen nangempaginangan Jesus hen fali \r Mar. 4:35-41; Luc. 8:22-25 \p \v 23 Angkay hiyachi yag hinénggép cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen anchi fangka ta gumchangcha hen anchi fayfay. \v 24 Yag angkay cha éméy hen anchi fangka, inluginaat agé way fumali way ammag séréd. Wat cha hàfongan hen chanum hen anchi fangka yag tég-angay malihéd. Ngém ah Jesus, ammag nanasséy. \v 25 Wat i finangon hen anchichay pasorotna hiya way mangaliyén, “Apo, homarà-a te antoy maofortaaw.” \v 26 Nanlèna ah Jesus yag ekatnéén, “Pakay ammag pararo hen égyatyu. Ay ammoh achiyu peet chillu manchinlan haén.” Yachi, fummangon yag menancharna hen anchi fali ya hen anchi chanum ta guminangcha, wat nafég-as hen anchi fali yag ommalenanà hen anchi fayfay. \v 27 Yag anchichay pasorotna, ancha ammag nahahaang way mangaliyén, “Heno ay paat hen katatagun nattowa, way magénén uray hen fali ya chanumén enafurotcha hiya.” \s1 Hen nemparyawan Jesus hen chuaray nihurug way ongtan \r Mar. 5:1-20; Luc. 8:26-39 \p \v 28 Angkay hiyachi way inumchahcha hen chumang hen anchi fayfay way sakopon hen Gadareno, wachan i nihib-at way chuway tatagu an Jesus way narpochah palinufù. Nahuhullugancha ah ongtan wat anchag aggaégyat way térén, wat maid makatorod way mangéy hen hiyachiy charan. \v 29 Yag angkay hen nangil-ancha an Jesus, anchaat agég nan-ongaw way mangaliyén, “Heay anà Apudyus, nokay hen ammaam an chàni. Ay ad uwanat hen mamàgangam an chàni way cha-an umchah hen ustoy tempona.” \p \v 30 Yachi yag netongpo way wachacha hen ê-éyna hen ammag chuaray fafuy way chan garab. \v 31 Wat anchaat mampangpanga-ase hen anchichay ongtan way mangale an Jesusén, “No eparyawno chillu chàni, eparufusno koma ta hen anchichay fafuy hen ayanni.” \v 32 “Wat in-ayu,” way ekat Jesus, yag tenaynancha hen anchi tatagu way nihurugancha yag émméycha hen anchichay fafuy. Yachiyat agé yag amin hen anchichay fafuy, anchag hetatagtag wat napoligcha amin hen anchi chéprah yag nepesokcha hen fayfay wat anchag naofor amin. \p \v 33 Yag hen anchichay nanginya-achug hen fafuy, ancha agé ammag ommawid way émméy ah fabréy, yag henaphapetcha amin hen na-ammaan hen anchichay fafuy ya umat agé hen anchichay nahurugan way tatagu. \v 34 Hen hiyachi, lummigwatcha amin hen anchichay tataguh fabréy way i manib-at an Jesus. Yag angkay inchahancha hiya, anchag nampangpanga-ase way lomayaw koma hen hiyachiy fabréycha. \c 9 \s1 Hen nanga-anan Jesus hen saket hen anchi napàroy way tagu \r Mar. 2:1-12; Luc. 5:17-26 \p \v 1 Angkay hiyachi yag kasen nanlugan cha Jesus hen anchi fangka way kasen gumchang hen anchi fayfay way mamfangad ah fabréycha. \v 2 Angkay hiyachi way hommàyatcha, ummalecha hen anchichay tatagu way ninya-atang hen ihay tagu way ammag napàroy hen acharna yag inyéycha an Jesus. Angkay enlasin Jesus way anchag manchinlan amin hiya, wat imfagana hen anchi napàroy way mangaliyén, “Heay sonod, pas-émém hen hamhamàno te napakawan hen fasorno.” \p \v 3 Hen yachiy tempo, wachacha agéhchi hen tapen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, yag hen nangngarancha hen anchi enalen Jesus, ekatchah hamhamàchéén, “Apay annag cha pérhén hen kena-Apudyus Apudyus a, way annag cha epachong hen kafaelana hen kafaelan Apudyus.” \v 4 Ngém ah Jesus, a-ammuna hen anchi chacha hamham-én yag annaat ekatén, “Pakay kaman ahnay hamhamàyu way ammag laweng. \v 5 Ah hamhamàyu, ay narakraka hen mangaryaén napakawan hen fasorno no hen mangaryaén tomàchég-a ta manaran-a. \v 6 Ngém haén way Pangorowan hen Tatagu, ah manot-owaanyu way wachan lébféng-o hen antoy lota way mamakawan hen fasor, wat ka-anê hen saket hen taguwanna.” Yag annaat ekat hen anchi napàroyén, “Fumangon-a yag innaram hen annay allakwangno ta omanamot-a. \v 7 Yag fummangonat tot-owa hen anchi tagu yag ommanamot.” \v 8 Yag hen anchichay chuaray tatagu, hen nangil-ancha an nadchi, anchag nahaang way amchanat agé hen égyatcha. Wat chinayawcha ah Apudyus gapon nangidchatana hen kafaelan hen tatagu way mangamma hen kaman an nadchi. \s1 Hen nangayagan Jesus an Mateo ah mampasorotna \r Mar. 2:13-17; Luc. 5:27-32 \p \v 9 Angkay cha lomayaw ah Jesus an nadchi, innilana hen ihay cha mangam-among ah furor way tummutùchu ah opesenana way ah Mateo hen ngachanna. Yag anat ifagan Jesus an hiya way mangaliyén, “Umaleaat ta somorot-a an haén.” Yag naranigwat tot-owa ah Mateo way somorot an hiya. \p \v 10 Angkay na-awni way cha mangan cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ah faréy cha Mateo, émméy mèan agé hen chuar way ifan Mateo way cha mangam-among ah furor ya anat agé hen anchichay tapenay tatagu way menangfasor amin. \v 11 Yachi way innilan hen tapen anchichay Fariseo chicha, ekatcha hen anchichay pasorot Jesusén, “Ay ammoh ammag cha mèan peet hen annay Apoyu hen annachay tatagu way kaman an cha nahha.” \v 12 Yachi way chengngar Jesus hen anchi chacha aryén, yag annaat songfatan ah pani way mangaliyén, “Hen anchichay tatagu way maid saketna, achicha masapor hen choktor. Waman hen anchichay wacha hen saketna, chicha hen mansapor ah choktor. \v 13 Wat hamham-ényu ngén no nokay hen laychén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way aryén hen nangaryanéén, ‘Faén hen chayu ichatochaton an haén hen chà patigén, te hen chà patigénat hen manga-asiyanyu paat hen ifayu.’ ” Yag anat ekat Jesus agéén, “Iggayà ummale hen antoy lota way manudtuchu hen anchichay ammay way tatagu, te hen ummaliyà, ta iyà tudtuchuwan hen anchichay menangfasor.” \s1 Hen mepanggép hen manlanganan way mangan \r Mar. 2:18-22; Luc. 5:33-39 \p \v 14 Angkay hiyachi yag émméycha an Jesus hen anchichay pasorot Juan way chan funfunyag, yag senarudsudcha way mangaliyén, “Pakay chàni ya hen anchichay Fariseo wat chani met amin soroton hen gagangaytaaw way Judio mepanggép hen chan langanan way mangan. Ngém hen anchichay pasorotno wat achicha.” \v 15 Yag nampani ah Jesus way sommongfat, ekatnéén, “Ay ammoh ekatyuwén mantotokarcha hen anchichay tatagu way i mèkasar no mawawà-acha hen komasar. Achi met. Ngém umchah chillu hen ag-agaw way melayaw hen anchi komasar, wat yachi hen umchahan hen manlanganancha way achicha manganan.” \p \v 16 Entoroy Jesus agé way mangaliyén, “Maid tagu ah ammag mangid-op hen anchi faru way lopot hen anchi naropà way lumfong. Te no yachi hen ma-ammaan, émhén hen anchi faru way lopot yag enagamidna hen anchi nid-opana, wat ammag kaskasenat hen magissayana. \v 17 Yag umat agé hen anchi fayah way finanar, achi mafalin way ifongofongchi hen anchi nausar way gadchang way amoto, te achi matantan hen anchi nausar way gadchang, wat fumtà yag ayyua amin hen anchi finanar ya hen anchi gadchang agé. Wat hen ekaman métat ifongofong hen finanar hen anchi gadchang hen anat naparte way karnero wat maid masayang.” \s1 Hen nanga-anan Jesus hen saket hen anà Jairo ya hen anchi in-ina way nanchà hen lumfongna \r Mar. 5:21-43; Luc. 8:40-56 \p \v 18 Yachi way étég Jesus way cha mangale hen chana ifaga, yag ummaliyat agé hen ihay okom hen Judio way nampalentomang hen henagongna way mangaliyén, “Apo, anat naumpoh hen fùfuoh hen anchi anào way fafarasang, wat ay achi mafalin ta umalea ta tad-ém ta kasen matagu.” \v 19 Yachi yag lummigwatat cha Jesus ya hen anchichay pasorotna way umunud hen anchi okom way éméy ah faréycha. \p \v 20-21 Hen hiyachi, niyaphor way wacha agé hen ihay in-ina way ammag hemporo ya chuway tawén hen chana chumar-achar-an. Yag ekatna ah hamhamànéén, “No an-o koma paat an tad-én hen uray anchi lumfongnaat maka-an hen antoy saket-o.” Yachi yag anat i mehnop hen échég Jesus way inna tenchà hen pongton hen lumfongna. \v 22 Yag namfiliwit ah Jesus way nangila an hiya yag annaat ekatén, “Heay sonod, pas-émém hen hamhamàno, te gapo hen pammatem an haénat naka-an hen annay saketno.” Yag hen hiyachi, naka-anat tot-owa hen anchi saketna. \p \v 23 Angkay inumchah cha Jesus hen faréy hen anchi okom way hinénggépcha, yag ammag amchan hen hometang hen anchichay chan i-ifil ya cha mamarachong. \v 24 Yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, “Gumhad-ayu amin te cha-an angkay matéy hen annay ongaanna te an yanggay nanasséy.” Yag ammag enam-amrang hen anchichay tatagu hiya. \v 25 Angkay ginumhadcha hen anchichay tatagu, émméy ah Jesus hen kowarton hen anchi natéy, yag inégnanana hen limana yag ammag fummangonat agé. \v 26 Wat hen hiyatoy enammaan Jesusat ammag nanhemamag hen kafabréfabréy hen hiyachiy lugar. \s1 Hen nanga-anan Jesus hen finurag hen chuway tagu \p \v 27 Angkay hiyachi way lommayaw ah Jesus an nadchi, cha manadchad-aran yag chaat agé umunud hen chuway nabfurag way chan o-ongaw way mangaliyén, “Heay ganà David, pangpanga-asem paat ta ka-asiyam chàni.” \v 28 Yachi way hinénggép ah Jesus ah faréy, yag nì-ighépcha agé hen anchi chuway nabfurag. Yag anat ekat Jesus an chichéén, “Ay afurotonyu way makaka-anà tot-owa hen annay finuragyu.” Yag sommongfatcha way mangaliyén, “Oo Apo, afurotonni.” \v 29 Wat anat tad-én Jesus hen matacha way mangaliyén, “Ma-ammaan an chàyu hen annay chayu afuroton way ma-ammaan.” \v 30 Wat hen hiyachi, makailachaat tot-owa. Yachi yag anat téngtéténgténgén Jesus chicha way mangaliyén, “Ilanyu ta achiyu paat cha haphapeténto ah uray heno way tagu.” \v 31 Ngém angkay ginumhadcha, chachaat agé iwarawarawag hen anchi enammaan Jesus an chicha hen amin anchi sakop hen hiyachiy lugar. \s1 Hen nanga-anan Jesus hen tenongong hen ihay tagu \p \v 32 Angkay hiyachi way cha lomayaw hen anchi chuway nabfurag, chachaat agé iyéy an Jesus hen ihay tagu way ammag tenongong hen anchi nihuhurug way ongtan. \v 33 Yachi way emparyaw Jesus hen anchi ongtan, yag ammag naka-aleyat agé hen hiyachiy tagu. Wat anchag nahahaang hen anchichay na-a-among way tatagu yag ekatchéén, “Ay ammoh wachay nangil-antaaw way ganà Israel ah kaman an natto.” \v 34 Ngém anchag sommongfat hen anchichay Fariseo an nadchi way mangaliyén, “Kafaelana kagé way mangemparyaw hen ongtan te hen ap-apon hen ongtan hen nangidchat hen kafaelana.” \s1 Hen nanég-angan Jesus hen nangil-ana hen anchichay tatagu \r Luc. 10:2 \p \v 35 Angkay hiyachi yag ginégga-ay Jesus hen kafabréfabréy ahchi way i mantudtuchu hen anchichay sinagoga way chacha ma-am-amongan te chana iwarawag hen anchi ammayay chamag mepanggép hen mantorayan Apudyus. Ya chana agé ka-anén hen saket hen anchichay heno way cha masaket. \v 36 Yag yachi way innilana hen anchichay ammag chuar way tatagu, ammag naség-angan way térén, te anchag kaségség-ang, ya maid agé innilacha ah manginyapetancha ah tomorong an chicha, te ancha yanggay ammag kaman karnero way maid manalimun an chicha. \v 37 Yachi yag inyalig Jesus hen anchichay chuaray tatagu ah naggahan way pagéy way mabtà koma, te maila way omafurotcha non an wachay i mangintudtuchu hen omafurotancha. Wat ekatnan anchichay pasorotnéén, “Ammag chuar hen mabtà ngém achi ummat hen anchichay i mamfatà.” \v 38 Wat chawatényu an Apudyus way nangen-awa hen antoy fatà ta hénagéna hen tapena way i mamfatà. \c 10 \s1 Hen impiyar Jesus hen anchichay pasorotna \r Mar. 3:13-19; 6:7-13; Luc. 6:12-16; 9:1-6; 10:1-2 \p \v 1 Angkay hiyachi yag enamong Jesus hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna yag inidchatna hen kafaelancha way mangemparyaw hen nihuhurug way ongtan ya anat hen kafaelancha way manga-an hen aminay karasey saket. \v 2 Chichato hen ngachan hen anchichay hemporo ya chuway aposelna. Ah Simon way nangadnan ah Pedro ya ah Andres way enawchina, cha Jaime an Juan way hen-agi way anà Zebedeo, \v 3 cha Felipe an Bartolome, ah Tomas, ah Mateo way cha nangam-among hen furor, ah Jaime way anà Alfeo, ah Tadeo, \v 4 ya anat ah Simon way ekatchéén “Selot”, ya anat agéh Judas Iscariote way hiyan anchi nangenlao an Jesus hen ummawni. \p \v 5-7 Yachi yag hennag Jesus amin chicha way mangaliyén, “Éméy-ayu ta iyu iwarawag hen anchichay ahentaguyu way ganà Israel way tég-angay milugi hen anchi mantorayan Apudyus way hahadchéncha. Yag ilanyu agé ta achiayu cha ém-éméy hen heno way fabréy hen anchichay faén Judio way uray ad Samaria ta hen kacharaanyu yanggay hen ayanyu, te chicha, anchag kaman nattafaw way karnero. \v 8 Inidchat-o hen kafaelanyu wat ka-anényu hen sasaketcha way uray hen anchi ka-aggarémhaan way saket way konet. Man-uchiyényu hen natéy ya eparyawyu agé hen anchichay nihurug way ongtan. Maid finab-ayachanyu ah aminay nidchat an chàyu wat achiyu agé epafayad hen heno way etorongyu. \v 9 Achiayu mamfaron ah pelak \v 10 ya achiayu agé mampah-eng. Achiayu amin omentatàen ah mansokatanyu way lumfong ya sapatos, ya achiyu agé aran hen uray hor-od, ta egad hen tatagu an chàyu, te karébfénganyu way ma-adchan ah aminay masaporyu gapon chayu ammaan.” \p \v 11 Entoroy Jesus way mangaliyén, “No umchah-ayu hen ihay fabréy, anapényu hen anchi tagu way manlayad way manginfisita an chàyu ta hiya hen mì-iggawanyu inggana hen lomayawanyu. \v 12 Yag no hénggép-ayu hen faréycha, ifagayu way bibindisyunan Apudyus chicha. \v 13 Yag no laychén chàyu way mì-iggaw an chicha, bindisyunan tot-owa Apudyus chicha. Ngém non an umat way achi chàyu laychén, man-awayu chillu hen anchi bindisyun Apudyus. \v 14 Yag mag-ay ta maid mangempaghép an chàyu ya ancha agég achi changrén hen ifagayu, anyug pòpoan hen tapok ah he-eyu hen lomayawanyu ah mangenlasinancha way egadcha hen machusaancha. \v 15 Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no umchah hen anchi ag-agaw way manguwisan Apudyus hen katagutagu, wat am-améd angkay hen kachusaan cha nadchi no hen manusaana hen anchichay lawengay tatagu ad Sodoma yad Gomora.” \s1 Hen ligat way umchah \r Mar. 13:9-13; Luc. 12:11-12, 15-17; 21:12-17 \p \v 16 Entoroy Jesus hen imfagana hen anchichay pasorotna, ekatnéén, “Changrényu hen antoy ifagà an chàyu, te hénagê chàyu hen anchichay laweng way tatagu way kaman-ayu yanggay karnero way éméy hen iggaw hen anchichay aggaégyat way tanan way aho. Wat masapor ar-arwachanyu paat hen chacha ekaman an chàyu, ngém anyu chillug iyam-amma paat hen ekamanyu an chicha. \v 17 Ar-arwachanyu te awni yag wachacha hen tapenay tatagu way manelew an chàyu yag inchérém chàyu, yag awni agé yag anchag epapagoh chàyu hen iggaw hen chacha ma-am-amongan. \v 18 Yag gapo agé hen afurotyu an haénat an chàyug epasango hen anchichay nan-angato way chan totoray. Ngém hiyachi hen wayayu way mangimfaga an chicha ya uray hen anchichay faén Judio hen anchi ammayay chamag mepanggép an haén. \v 19 Yag no nepasangoayu, achiayu cha machanagan mepanggép hen aryényu ya hen ekamanyu way somongfat, te hen hiyachiy urasat midchat an chàyu hen ustoy aryényu. \v 20 Te faén chillu chàyu hen marpowan hen anchi iyaleyu te hen anchi Espiritun Amataaway Apudyus hen mangempahpahmà an chàyu.” \p \v 21 “Yag hen hiyachiy tempo agé wat uray hen masosnochén man-ahetennocharcha ah mapchitan hen ifacha. Yag umat agé hen ekaman hen ama hen a-anàna, ya kaman agé hen a-anà hen chinàcha-arna, wat man-ahepennochitcha. \v 22 Yag chàyu agé, an chàyug agorgoran hen aminay tatagu gapo hen afurotyu an haén. Ngém heno way mangempapate hen afurotna chillu ingganah anongohna, mahara-an way mì-iggaw an Apudyus ah ing-inggana. \v 23 Wat no paligatén chàyu hen ihay fabréy, omawid-ayu way man-aton ah safali. Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achiayu angkay makarpas hen antoy chà epa-amma an chàyu way manginggégga-ay hen aminay fabréy hen ganà Israel yag inumchahat hen mamfangchà way Pangorowan hen Tatagu.” \p \v 24 Yachi yag penanin Jesus mepanggép hen mepasamak an chicha, ekatnéén, “Maid cha matudtuchuwan ah nangatngato no hen anchi cha manudtuchu an hiya, ya maid agé alepan ah nangatngato no hen apona. \v 25 Wat kapeletan way heno way ma-ammaan hen anchi mantudtuchu, ma-ammaan agéchi hen anchi chana tudtuchuwan. Umat agé hen alepan, te heno way ma-ammaan hen apona, sigurachu way ma-ammaan agéchi an hiya. Wat haén way apoyu, no ustanà hen tatagu way ekatchéén haén ah Beelzebub ano way ap-apon hen chumunyu, ay ammoh achi kaskasen hen mangsotancha an chàyu way pasorot-o.” \s1 Hen ustoy émégyatan hen tatagu \r Luc. 12:2-7 \p \v 26 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Achiayu cha émégyat koma hen an yanggay an tatagu. Te amin way achi maila ad uwan, mepàila chillu ah awni. Ya amin agé way netataro ad uwan, mepagngar chillu no umchah hen tempona. \v 27 Wat amin hen anchichay chà intudtuchu an chàyu hen ka-anggayyu ya hen chà inyut-utiyam, masapor epagngaryu hen aminay katagutagu way uray èngawyu. \v 28 Ya achiayu agé cha émég-égyat hen anchichay makapchit yanggay hen achar te achicha chillu makapchit hen lennawa. Ta hen émégyatanyu yanggay komaat ah Apudyus, te hiya, kafaelana way mangentap-ar hen achar ad imférno way nelarammong hen lennawa. \v 29 Ilanyu ngén hen hamhamà Apudyus an chàyu, te uray hen anchichay tolen way ammag an tanso yanggay hen laon hen chuwaat maid chillu matéy ah uray ihà-an an chicha no achi parufusun Amataaway Apudyus. \v 30 Yag kaskasen chàyu, te uray hen kabras hen fuùyuwén finifilang Apudyus. \v 31 Wat yaha, achiayu koma émég-égyat ah uray heno te kaskasen hen mamatigan Apudyus an chàyu no hen kasole.” \s1 Faén naraka hen omafurotan an Jesus Cristu \r Mar. 8:38; Luc. 9:26; 12:8-9, 51-53; 14:26-27 \p \v 32 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Heno way tagu way mangentàchég hen sangwanan hen tatagu way haén hen apona, tàchégà agé hiya an Amay Apudyus ad uchu. \v 33 Waman hen anchi tagu way mangenhoot an haén hen sangwanan hen ahentaguna, ehoot-o agé hiya an Amay Apudyus ad uchu.” \p \v 34 “Awni yag ekatyuwén ummaliyà hen antoy lota way mangempatornos hen tatagu, ngém faén angkay tornos hen inyalè te guru. \v 35 Te inyalè hen mansosongelan hen hen-anamma ya hen-ininna ya umat agé hen ma-at-atoganga. \v 36 Yag hen térén way kafusor hen ihay tagu wat maid kasen no faén hen ahimfafaryanna.” \p \v 37 “Heno way tagu way pawadwad-éna hen layadna hen chinàcha-arna no hen layadna an haén, wat maid karébféngana way mifilang ah pasorot-o. Ya umat agé hen anchi tagu way pawadwad-éna hen layadna hen a-anàna no hen layadna an haén, wat maid agé karébféngana way mifilang ah pasorot-o. \v 38 Ya heno agé way tagu way ekatnéén somorot an haén, ngém annag achi anohan hen ligatna way uray iyatéyna, wat maid angkay agé karébféngana way mifilang ah pasorot-o. \v 39 Te hen anchi tagu way ammag mangempapangég hen ataguwana hen antoy lota wat matéy chillu. Ngém hen anchi tagu way achina epangég hen matéyana gapon afurotna an haén, midchat an hiya hen mannanayun way ataguwana an Apudyus.” \s1 Hen ekaman Apudyus way mangungguna hen tatagu \r Mar. 9:41 \p \v 40 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Heno way tagu way mangimfilang an chàyu, chana angkay agé ifilang haén. Yag hen anchi cha mangimfilang an haén, chana agé ifilang hen anchi nannag an haén. \v 41 Ya heno agé way mangimfilang hen anchi cha mangintudtuchu hen alen Apudyus gapo ta yachin chununa, midchat an hiya hen gunggunana way kaman agé hen gunggunan hen anchi cha mangintudtuchuwanchi. Yag umat agé hen heno way mangimfilang hen anchi tot-oway ammayay tagu gapon kena-ammayna, wat midchat an hiya agé hen gunggunana way kaman hen gunggunan hen anchi ammayay taguwanchi. \v 42 Yag umat agé hen heno way tagu way an lawag an mangempainum hen ténéng way chanum hen uray anchi kafafaan way cha omafurot an haén ah gapon ommafurotana, wat idchat agé Apudyus way idchat hen gunggunana.” \c 11 \s1 Hen nannagan Juan hen pasorotna an Jesus \r Luc. 7:18-35 \p \v 1 Angkay hiyachi way lempas Jesus way manugun hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna, lommayaw ahchi way émméy hen anchichay nehag-énay fabréy way i manudtuchu an chicha. \p \v 2 Hen hiyachiy tempo, nifafarud ah Juan way chan funfunyag. Angkay chengngarna ah pagfaruchan hen cha enamma-ammaan Jesus, yag annaat hénagén hen tapenay pasorotna way i mangimoh an Jesus way mangaliyén, \v 3 “Ay hea tot-owa hen anchi mamahhéd way imfagan Apudyus way umale, ono manhééd-ani ah safali.” \v 4 Yag anat ekat Jesus an chichéén, “Mamfangad-ayu an Juan ta haphapetényu hen chayu chengngar ya hen chayu innila way chà enammaan \v 5 way hen anchichay nabfuragén, makailacha, ya hen anchichay nattorangén, makagngarcha, ya hen anchichay nakkonetén, ommammay hen acharcha, ya hen anchichay nappelayén, makacharancha. Ya uray hen natéyén nepauchicha, ya hen anchichay maid mafalinna way tatagu, cha miwarawag an chicha hen anchi ammayay chamag. \v 6 Ya ifagayu an hiya agé way ammag lomaylayad hen anchi tagu way achin chuwachuwa hen afurotna way haén hen anchi hennag Apudyus.” \p \v 7 Angkay hiyachi way chacha lomayaw hen anchichay pasorot Juan, inlugin Jesus way mangimfaga hen anchichay tatagu hen mepanggép an Juan, ekatnéén, “Hen anchi iyu nangil-an an Juan ah chanak, nokay hen ekatyuwén inyu ilan. Ay ammoh ekatyuwén hiya hen kaman gurun way ammag maid achina omadyugan no hapochén hen yawyaw. \v 8 No faénchi, pakay émméy-ayu nò way nokay hen inyu innila. Ay ammoh anyu an i innila no nanlumfong ah ammayay lumfong. Iggay a, te ah faréy hen Are hen iggaw cha nadchi way faén ah chanak. \v 9 Wat nokay ngarud hen tot-owa way pontosyu way i nangila nò. Ah katot-owana, anyu chillu an i innila hen profetan Apudyus. Wat hen ifagà an chàyu, wadwadcha angkay ah Juananchi no hen profetan Apudyus \v 10 te hiya paat hen anchi tagu way ena-allen hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, ‘Wacha hen ihay tagu way faarê way mamangpango no hea, ta ina esasaggana hen anchichay tatagu ta changréncha-a.’ \v 11 Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu,” way ekat Jesus, “way maid kasen tagu ah niyanà hen antoy lota ah nangatngato no ah Juan way chan funfunyag. Ngém nangatngato chillu hen anchi uray kafafaan way tagu way metape hen mantorayan Apudyus. \v 12 Nanepod hen laprapon hen nantudtuchuwan Juananchi ingganad uwan, chuar hen cha mangempapelet way metape hen mantorayan Apudyus, ya kaskasen agé hen cha ekaman hen tapena way mangempapelet way metape. \v 13 Hen anchi mantorayan Apudyus chillu hen pontos hen cha aryén hen amin anchichay profeta way nanepod ad namenghan inggana hen ummaliyan Juananchi. Ya yachi agé hen pontos hen anchi orchin way ensorat Moses. \v 14 Wat non anyu an afuroton hen chacha amin imfaga wat ma-awatanyu way ah Juananchi, hiya angkay ah Elias way nifafagga way mamfangad.” \p \v 15 “Chengngaryu hen antoy chà ifaga te naingaan-ayu wat ma-awatanyu koma hen laychénay aryén.” \p \v 16 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Nokay lawa hen mangempaniyà an chàyu way tatagu ad uwan way ammag maid ma-ara an chàyu. Iyalig-o chàyu ah kaman ungunga way omachi way man-ay-ayam uray no cha chàyu ongawén ah tapena ta mèay-ayam-ayu. \v 17 Te hen namattopattongancha ah mèhalepanyu koma, anyug iggay lenyad way mètape. Yag yachi way emparégcha way nan-ib-ifil ah metapyanyu koma, an-ayu chillug achi mètape. \v 18 Yaha hen cha mekaman an chàyu way ammag maid ma-ara. Te hen ummaliyan Juananchi way chan langrangan way mangan ya achi amin uminum ah fayah, wat penelohyu hiya way mangaliyén an nahurugan ah ongtan. \v 19 Wat angkay ummaliyà agé way Pangorowan hen Tatagu way achiyà manlangrangan way mangan ya chaà amin mì-inum, wat anyu agég cha pelohon haén way mangaliyén anà ammag fukatot ya amfutangén, ya chayu amin ekatén chà gayyémén hen anchichay cha mangam-among hen furor ya hen anchichay tapenay menangfasor. Ngém tàén yaha, mepàila chillu hen kenaraeng Apudyus te hen halenonot hen ekamanna, yachi hen manot-owaan hen kenaustona.” \s1 Hen anchichay ammag achi omafurot \r Luc. 10:13-15 \p \v 20 Angkay hiyachi yag anat agé ilugin Jesus way mangingar hen tatagu hen anchichay fabréy way nangempàil-ana hen kachùran way kaskascha-aw te uray innilacha, anchag achi chillu manchùgan hen anchi laweng way chacha am-ammaan. \v 21 Ekatnéén, “An-ayu ammag kàka-ase, chàyu way eCorazin ya iBetsaida. Ka-as-aseayu no hen anchichay faén Judio way eTiro ya eSidon, te non an umat yag ahchi hen nangammaà hen kaskascha-aw way kaman hen enammaà ah fabréyyu, wat ancha angkay ammag nanchapchapor ya nanlumfong ah sako ah mamfafawiyancha. \v 22 Wat tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way mangmanghan angkay hen machusaan hen eTiro ya eSidon no chàyu hen anchi ag-agaw way manguwisan Apudyus hen aminay katagutagu.” \p \v 23 “Ya chàyu agé way eCapernaum, magénén ekatyuwén machachayaw-ayu ingganad uchu. Ngém achiayu angkay te an-ayu ammag mepesok ad imférno gapon achiyu mamfafawiyan. Te non an umat yag ad Sodoma hen nangammaà hen kaskascha-aw way kaman hen enammaà ah fabréyyu wat namfafawicha angkay way é-éttégcha ad uwan way cha-an nèopoh. \v 24 Wat tot-owa antoy ifagà agé an chàyu way mangmanghan angkay hen machusaan hen eSodoma no chàyu hen umchahan hen anchi ag-agaw way manguwisan Apudyus hen katagutagu.” \s1 Hen katornosan hen anchichay maka-awat mepanggép an Jesu Cristu \r Luc. 10:21-22 \p \v 25 Angkay hiyachi yag nanluwaru ah Jesus way mangaliyén, “Manyamanà an hea Amay Apudyus way Ap-apo ad uchu ya hen antoy lota, te annog empaka-ammu hen katot-owaan mepanggép an haén hen antochay cha-an na-achar way achi ma-awatan hen anchichay nan-araeng ya naka-achar. \v 26 Wat saramat paat Ama te yaha hen enammaam way yaha chillu hen laychém.” \p \v 27 Yachi yag anat agé ifagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Impiyar Amay Apudyus hen egachay wacha an haén way haén, maid nangila hen kenatatagù ya hen kena-apudyus-o no faén yanggay ah Amay Apudyus. Ya maid agé nangila an Amay Apudyus no faén yanggay haén way anàna ya anat hen anchichay tatagu way piliyê ah mangempaka-ammuwà hen mepanggép an hiya.” \p \v 28 “Amin-ayu way napoproblemaan ya nau-ungar gapon ligat, umaleayu an haén, wat man-inungarê chàyu. \v 29 Yag changrényu hen tugun-o ta acharényu paat hen wachan haén, wat matornos-ayu ya yumagpaw hen hamhamàyu. Te haén, na-anohà ya achì èmehan hen tatagu. \v 30 Ya achiayu agé maligatan way mangamma hen epa-ammà an chàyu te faén naligat.” \c 12 \s1 Hen mepanggép hen ngilin way Senafachu \r Mar. 2:23-28; Luc. 6:1-5 \p \v 1 Angkay hen-argawan way Safachu way ngilin chillu hen Judio, cha manaran cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen ihay chacha murmur-an ah pagéy. Yag angkay gapo ta chachan henaang hen anchichay pasorotna, wat ancha lawag ummara an nadchi ah chacha ot-ottemén. \v 2 Angkay innilan hen anchichay Fariseo chicha way chan ottem, chinumsekcha way mangalen Jesusén, “Ilam ngén hen annay cha ammaan hen pasorotno, chacha angkay labsengén hen orchintaaw way mangempawa hen mamfat-an hen ngilin way Safachu.” \v 3 Senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Pakay. Ay ammoh maid finasayu hen anchi enammaan hen anchi apotaaw way David ad namenghan ya hen anchichay ifana hen hommenaangancha. \v 4 An met ammag hinénggép hen anchi faréy Apudyus yag innarana hen anchi tenapay way nichachaton an Apudyus way ekat hen orchintaawén anggay hen papachi hen mangan an nadchi. Ngém enan David chillu ya ummidchat agé hen anchichay ifana. Wat gapoh kena-arena, maid met ekattaawén fasornachi. \v 5 Yag ay ammoh iggayyu agé faséén hen anchi orchin way ensorat Moses mepanggép hen anchichay papachi agé way chan chunu ah Templo, wat Senafachu met way chacha agé labsengén hen anchi ngilin way man-inungaran te uray Safachu way ngilinén, chacha chillu manchunu ahchi. Ngém achi met mifilangchi ah fasor gapo hen kenapateg hen anchi Templo way chacha manchunuwan. \v 6 Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ad uwananto, wacha hen inumchah an chàyu way napatpateg no hen anchi Templo. \v 7 Hen anchi nesosorat way alen Apudyus, ekatnéén, ‘Faén hen anchi chayu ichaton an haén hen patpatigê te hen patpatigê paatat hen manég-anganyu hen ifayu.’ ” Yachi yag ekat Jesusén, “Non anyu an na-awatan koma hen laychén nadchi way aryén, wat iggayyu koma pafasoron hen antochay cha-an fummasor. \v 8 Te haén way Pangorowan hen Tatagu, haén hen nangimfiyang way mangimfaga hen ma-ammaan hen ngilin.” \s1 Hen nangempagadngan Jesus hen anchi nàis-is way lima \r Mar. 3:1-6; Luc. 6:6-11 \p \v 9 Angkay lommayaw ah Jesus an nadchi yag émméy hen ihay sinagoga way chacha ma-am-amongan way Judio. \v 10 Yag niyaphor way wacha agéhchi hen ihay tagu way ammag nàis-is hen ihay limana. Yag wachacha agé hen anchichay tapena way cha manganap ah manginchérémancha an Jesus, wat incha imfaga an hiya way mangaliyén, “Ay marabseng ngén hen anchi orchintaaw no tàén Safachu way ngilin yag kena-an hen saket hen tagu.” \v 11 Senongfatan Jesus chicha ah pani way mangaliyén, “Chàyu ngay, no wachay nag-ah ah karneroyu hen fito hen tempon hen ngilin, ay ammoh achiyu chillu i aran. \v 12 Wat ay ammoh faén napatpateg hen tatagu no hen karnero. Isonga achi an cha labsengén hen orchintaaw no torongan hen tatagu uray Safachu way ngilin.” \v 13 Yachi way enalen Jesuschi yag annaat ifaga hen anchi taguwanchi way mangaliyén, “Uyachém hen annay limam.” Inuyadna yag ammag ommammayat agé way nepachong hen anchi iha. \v 14 Wat hen anchichay Fariseo, ancha ammag lommayaw way incha man-a-atopàpà ah ekamancha way mamchit an Jesus. \s1 Hen anchi nesosorat way mepanggép an Jesus \p \v 15 Angkay hiyachi way chengngar Jesus hen anchi chachan a-atopàpa-an, ammag lommayaw an nadchi. Ngém chachaat ma-atiguyguy chillu hen anchichay chuaray tatagu way umunud an hiya yag kena-anna hen aminay sasaketcha, \v 16 yag annaat téngténgén chicha ta achicha koma cha haphapetén ah tapena hen mepanggép an hiya. \v 17 Hiyaha hen enkamkaman Jesus ah tomot-owaan hen anchi alen Apudyus way ensorat hen anchi profeta way Isaias ad namenghan way ekatnéén, \q1 \v 18 “Hiyato hen anchi penepelè ah chà fabfaarén way hiya hen anchi laylaychê paat ya hiya agé hen cha mangemparaylayad an haén. Idchat-o hen Espiritù an hiya ta hiya hen manginwarawag hen anchi ammayê hen anchichay faén Judio ah karotarota. \v 19 Achi me-esngel ya achina agé an èngaw hen ifagana. Ya achi agé ammag an manchischiskorso hen iggaw hen tatagu. \v 20 Ya achina agé ammag héphépén hen anchichay nakapsot hen pammatena, ya ammag na-anoh agé hen ekamanna hen anchichay aggarayos, ya achina agé iyanggayan hen chana amma-ammaan ingganah mangafà hen anchi usto way afaéna hen aminay laweng. \v 21 Yag hiya yanggay hen manchinlan hen aminay tatagu ah kahara-ancha.” \m Yaha hen ensorat Isaias ad namenghan. \s1 Hen nangempachonganchan Jesus an Chumunyu way Beelzebub \r Mar. 3:20-30; Luc. 11:14-23 \p \v 22 Angkay hiyachi yag inyéycha an Jesus hen ihay tagu way nabfurag ya nattongong te naruyawan. Yag angkay emparyaw Jesus hen anchi ongtan, nan-aleyat agé hen taguwanchi yag mafalin makaila. \v 23 Wat amin hen anchichay lonay way tatagu, ancha ammag nahahaang way mangaliyén, “Ay hiyato ngata hen anchi ganà David way hahadchéntaaw.” \p \v 24 Angkay chengngar hen anchichay Fariseo hen enalen hen anchichay tatagu, senongfatancha way mangaliyén, “Ayong-ang, ah Beelzebub angkay way ap-apon hen ongtan way Chumunyu hen nangidchat hen kafaelan nattoy tagu way mangemparyaw hen nihuhurug way ongtan.” \v 25 Ngém ah Jesus, inni-ilana chillu hen chacha hamham-én wat senongfatana chicha ah pani way mangaliyén, “Uray heno way toray, no maid tetempoyug hen anchichay tataguna way anchag chan sososongel, ammag naraka hen ma-afa-ancha. Ya umat agé hen himfafaryan ono hen umili, no maid tetempoyugcha ta anchag chan sososongel, wat anchag mahihiyan amin yag na-afàcha. \v 26 Wat pachongna agé no ekatyuwén hen anchi ap-apon hen ongtan hen nangidchat hen kafaelà way mangemparyaw hen ongtan, te anna agé cha gufatén hen anchichay kapachongnay ongtan. Yag no yahaat ay ammoh faén ag-aggah hen machachaelan hen mantorayana. \v 27 Yag no ekatyu chilluwén ah Beelzebub way ap-apon hen ongtan hen nangidchat hen kafaelà way mangemparyaw hen anchi nihurug way ongtan, achi pay ongtan agé hen nangidchat hen kafaelan hen annachay pasorotyu way cha mangemparyaw agé hen cha mihurug way ongtan. Wat hen cha ammaan hen annachay pasorotyu, yachi hen mangempàila way enomfat hen annay chayu aryén an haén. \v 28 Wat faén ah Beelzebub hen nangidchat hen kafaelà way mangemparyaw hen anchichay ongtan te hen Espiritun Apudyus. Wat yachi hen manot-owaanyu way looh niluruggi peet hen mantorayan Apudyus hen antoy lota.” \p \v 29 “Ah katot-owana, ammag maid makaghép hen faréy hen orhe way tagu way i mangara hen kok-owana no achina unna faruchun hen orheyanchi yag annaat mafalin aran hen kok-owana. Orhe tot-owa ah Chumunyu, ngém ena-afào chillu hiya yag a-allà agé hen kok-owana.” \p \v 30 “Heno way tagu way achi mangifa an haén wat chana angkay fusoron haén. Ya heno agé way achi cha manorong an haén hen chà ammaan, annaat angkay cha kontaréén haén. \v 31 Wat hiyachi, tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way uray heno way fasor way ammaan hen tatagu ya uray agé hen mangsotancha an Apudyus wat mafalin mapakawan. Ngém hen anchi ammag achi mapakawan way fasor wat hen anchi mangsot hen Espiritun Apudyus. \v 32 Wat hiyaha, heno way mangsot an haén way Pangorowan hen Tatagu, mafalin chillu mapakawan. Ngém hen anchi mangsot paat hen anchi Espiritun Apudyus, achi poros mafalin mapakawan way uray ad uwan yah pegwana.” \s1 Hen cha aryén hen tatagu hen mangenlasinan hen kenatatagucha \r Mat. 7:16-20; Luc. 6:43-45 \p \v 33 Yachi yag kasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “No ammay hen away, ammay agé hen anchi ifungana. Ngém no laweng hen anchi away, kapeletan way laweng agé hen anchi ifungana, te hen fungana hen mangimfaga hen kena-away hen away. \v 34 Yachi hen manot-owaan way an-ayug kaman farakkan, te ay ammoh mafalin laway aryényu hen ammay no an-ayu chillug laweng. Te tot-owa angkay way hen anchi wacha ah hamhamà, yachi agé hen iyalen hen tapà. \v 35 Wat hen anchi tagu way ammay ya usto hen hamhamàna, ammay agé hen a-ammana. Waman hen anchi tagu way ammag laweng chillu hen chana hamham-én, laweng agé hen a-ammana.” \p \v 36 “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no umchah hen anchi ag-agaw way mauwisan hen egachay katagutagu, wéhchiyén songfatana an Apudyus hen aminay enammaana way uray hen anchichay enalena way maid gutokna. \v 37 Te hen aminay chayu aryén, yachi hen mangchat ah machusaanyu ah pegwana ono achiayu.” \s1 Hen nempapeletancha way epàilan Jesus hen kaskascha-aw \r Mar. 8:11-12; Luc. 11:29-32 \p \v 38 Angkay hiyachi yag nan-ale hen anchichay tapen hen siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya hen anchichay Fariseo, yag ekatchan Jesusén, “Apo, omenpàila-a kaya ah kaskascha-aw ah manot-owaanni no henoa.” \v 39 Yag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Chàyu way tatagu ad uwan, an-ayug laweng way anyug nanchùgan ah Apudyus. Yag pakay paat hen kaskascha-aw hen epapeletyu way ammaà. Maid angkay kaskascha-aw ah epàilà an chàyu no faén yanggay hen anchi sinyar way na-ammaan hen anchi profeta way Jonas ad namenghan. \v 40 Te ah Jonas, ini-inggaw hen poton hen anchi chakaray gachiw ah toroy ag-agaw. Yag umat agé haén way Pangorowan hen Tatagu wat milufuà hen lota ah toroy ag-agaw. \v 41 Wat no umchah hen anchi ag-agaw way mauwisan hen aminay katagutagu, an chàyug pafasoron hen anchichay tinudtuchuwan Jonas way eNineve te chichaat namfafawicha way térén hen nangngarancha hen imfagan Jonas. Ngém chàyu, nat-én-ayu te tàén antoyanà ad uwan way nangatngato no ah Jonas, anyug achi chillu changrén hen chà itudtuchu an chàyu. \v 42 Ya hen hiyachi agéy tempo way kauwisan hen tatagu, fùnag hen anchi arey fufae way narpod Seba way mangempafasor an chàyu agé, te hiyaat ammag acha-achawwéy hen namfiyahiyana way i paat mangngar hen anchi kenaraeng way itudtuchun Arey Solomon. Ngém chàyu, tàén antoyanà ad uwan way nangatngato no ah Solomon, anyug achi chillu changrén hen chà itudtuchu an chàyu.” \s1 Hen ma-ammaan hen anchi mangentagay hen laweng no maid ustoh sorotona \r Luc. 11:24-26 \p \v 43 Entoroy Jesus way nampani, ekatnéén, “No lomayaw hen nihuhurug way ongtan hen tagu, ina gégga-ayén hen anchi lugar way maid fummabréy way i man-anap ah fumaryana. Ngém mag-ay ta maid ichahana, \v 44 mamfangad chillu hen anchi tagu way narpowana. Yag angkay no mamfangad yag innilana way ammag maid peet ininggaw ya nacharos ya niyam-amma amin hen egad, \v 45 wat i man-ayag ah pitu ah ifana way mas kaskasen hen kenarawengcha no hiya, yag fummaréycha amin an hiya. Wat hen na-ammaan hen anchi taguwanchi hen anongohna, ammag kaskasen way kàka-ase no hen anchi pés-éyna.” Yachi yag inyanongoh Jesus way mangaliyén, “Kaman an nadchi hen mekaman an chàyu way tatagu ad uwan way ammag laweng.” \s1 Hen mifilang ah chinàcha-ar Jesus ya sosnodna \r Mar. 3:31-35; Luc. 8:19-21 \p \v 46 Étég Jesus way chan tudtuchu hen anchichay tatagu yag inumchahchaat agé cha inana ya hen anchichay enawchina way chacha epa-ayag hiya te wachan ifagacha. \v 47 Yag anat i ifagan hen ihay tagu an Jesus way mangaliyén, “Anchiyan cha inam ya hen e-enawchim ah chara way chacha-a epa-ayag te wacha anon ifagacha.” \v 48 Yag senongfatan Jesus way mangaliyén, “Oo a, ngém faén yanggay chicha hen ifilang-oh chàcha-ar-o ya sosnod-o.” \v 49 Yag annaat tuchuwén hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Chichato agé hen ifilang-o ah sosnod-o ya chinàcha-ar-o, \v 50 te heno way tagu way mangamma hen laychén Ama ad uchu, chichachi agé hen sosnod-o ya chinàcha-ar-o.” \c 13 \s1 Hen nangempaniyan Jesus hen anchi lota way nawalehan ah fukar \r Mar. 4:1-9; Luc. 8:4-8 \p \v 1 Angkay hen hiyachiy ag-agaw chillu, ginumhad ah Jesus yag i tummùchu hen anchi penget hen fayfay way i mantudtuchu hen tatagu. \v 2 Yag gapo ta anchag chuar hen anchichay nangamong an hiya, i tummùchu hen anchi fangka yag atàtàchégcha hen anchichay tatagu hen anchi tarantag. \v 3 Yachi yag inlugina way mampani way chuar hen intudtuchuna an chicha hen nampaniyana. Ekatnéén, \p “Wacha anon ihay tagu way i nanmura hen anchi lotana. \v 4 Yag hen anchi chana minwalehan hen fukar, ammag nemamang hen tapena hen anchi charan. Yag anchaat éméy hen anchichay kasole yag enancha amin hen anchi ininggaw hen charan. \v 5 Yag hen tapen hen anchi fukar way niwaleh, nemamangcha agé hen anchi pafinatto way yapet hen lotana, yag cha-an nahen-awniyan yag hommangawcha gapo hen anchi aketay lotana. \v 6 Ngém yachi way ummini-init, anchaat agég nàrong te akettoy hen anchi lota wat maid lomamotancha, wat anchag narango amin. \v 7 Yag hen tapen anchi fukar agé, nemamangcha hen anchi papenagat yag lenomtàcha. Ngém angkay lommafang hen anchichay charoh way napagatan, anchag henyong hen anchi mura. \v 8 Ngém hen anchichay tapen hen fukar, nemamangcha hen anchi ammayay lota yag tummufucha wat penémhéd. Wat namungacha amin way magénén hinggagsot hen fungan hen tapena, ya hen-én-ém poporo hen tapena, ya hentotlon poporo hen tapena.” \p \v 9 Yachi yag anat ekat Jesus hen anchichay tataguwén, “Chengngaryu hen antoy penanì te naingaan-ayu, wat hamham-ényu koma hen laychéna way aryén.” \s1 Hen pontos Jesus way mangusar hen pani way mantudtuchu \r Mar. 4:10-12; Luc. 8:9-10 \p \v 10 Angkay hiyachi yag émméycha hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mangaliyén, “Pakay ammag pahig pani hen cham ekaman way manudtuchu hen anchichay tatagu.” \v 11 Ya annaat esoplekar way mangaliyén, “Amin hen anchichay cha-an ma-ammuwan way mepanggép hen mantorayan Apudyusat chàyu yanggay hen mepaka-ammuwana way achi mepaka-ammu hen tapena. \v 12 Te ilanyu ngén, hen anchichay tatagu way cha omafurot yag wacha tot-owa hen ma-awatancha, tapyatapyan Apudyuschi ta chumùchùar. Waman hen anchi tagu way ammag achi omafurot, ammag maonghor hen uray anchi aket way na-awatana. \v 13 Wat hen pontos-o way mangempani hen itudtuchù an chicha wat yato, te chicha, uray féféttégéncha, anchag achi chillu emamad. Ya uray agé no chachangréncha, ancha chillug cha linglingégén wat achicha ma-awatan. \v 14 Wat chicha hen tommot-owaan hen anchi enalen Apudyus way ensorat hen anchi profeta way Isaias way ekatnéén, \q1 ‘Tàén anchag cha changréchangrén, achicha chillu ma-awatan. Yag tàén anchag féféttégén hen chà epàila, achicha chillu elasin no henochi. \v 15 Te cha nattoy tatagu, ammag looh chinumgat hen anchi laweng ah hamhamàcha yag kamancha agé henohorat hen ingacha ya kenekemetcha hen matacha. Te non faén koma umat hena, wat makagngarcha hen chà ifaga, ya makailacha hen chà epàila, yag ma-awatancha agé hen usto, wat kapeletan way yahan manhagongancha an haén ah manga-anà hen fasorcha.’ \m Yahan enalen Apudyus way ensorat Isaias.” \v 16 Yachi yag entoroy Jesus hen anchichay chana aryén hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Ngém chàyu, nagasat-ayu te makaila-ayu ya makagngar-ayu te chayu ma-awatan hen tot-owa. \v 17 Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way chuarcha hen anchichay profeta ad namenghan ya anat hen anchichay na-apudyusan way tataguna way anchag laychénay térén way mangila hen antoy chayu ilan ya mangngar koma hen antoy chayu changrén ad uwan, ngém iggaycha eman maparufusan.” \s1 Hen laychén anchi penanin Jesus way aryén \r Mar. 4:13-20; Luc. 8:11-15 \p \v 18 “Wat changrényuto,” way ekat Jesus, “te yato hen laychén hen anchi penanì way aryén mepanggép hen anchi i nanwaleh. \v 19 Hen anchi charan way nemamangan hen tapen anchi fukar, chichachi hen anchichay tatagu way nangngar mepanggép hen mantorayan Apudyus ngém anchag achi pagan-ano way manmanmà ta ma-awatancha, wat émméy ah Chumunyu yag ina menaid hen anchi chengngarcha. \v 20 Yag hen anchi pafinatto way nemamangan hen tapen hen anchi fukar agé, chichachi hen anchichay tatagu way layyalayyad way nangafun hen alen Apudyus hen anchaat nangngaran. \v 21 Ngém ammag iggay inggaw ah hamhamàcha, te an yanggay hen-aketan hen nannanma-ancha an nadchi. Te angkay inumchah hen naproblemaancha ya hen napaligatancha gapon ommafurotancha, wat anchag entagay, te iggay peet lommamot hen anchi alen Apudyus ah hamhamàcha. \v 22 Ya hen anchi papenagat way nemamangan hen anchi tapen hen fukar, chichachi hen anchichay tatagu way nangngar hen alen Apudyus ngém ammag nahyong hen chengngarcha. Te gapoh pangégcha ah mangar-ancha hen masaporcha hen antoy ataguwan ad uwan ya gapo agéh layadcha way fumaknang, wat yachi hen kaman nanyong hen hamhamàcha an Apudyus, wat ammag maid nafalinan hen afurotcha. \v 23 Ngém hen anchi ammayay lota way nemamangan hen tapen hen anchi fukar, chichachi hen anchichay tatagu way nangngar hen alen Apudyus yag enafurotcha, wat wachan imfungacha way magénén hinggagsot hen tapena ya hen-én-ém poporo hen tapena ya hentotlon poporo hen tapena.” \s1 Hen miyaligan hen anchi faén usto hen afurotna ah haphapog \p \v 24 Kasen agé nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen mepaniyan hen anchi mantorayan Apudyus wat kaman hen ihay tagu way i nangenhamar hen anchi ammayay pagéy hen lotana. \v 25 Ngém angkay henlafiyan way nanasséycha amin hen tatagu, émméy agé hen anchi kafusorna yag annag i winalehan ah haphapog hen anchi nahamar ah pagéy yag lommayaw. \v 26 Yachi way chachan fugi hen anchi pagéy, yag maelasinat agé hen anchichay haphapog way nè-eltà. \v 27 Wat hen anchichay alepan hen anchi nangenlota, incha imfaga an hiya way mangaliyén, ‘Apo, ay ammoh faén ustoy pagéy hen enhamartaaw hen anchi lotam, te pakay ammag chuar chi haphapogna nò no nokay hen narpowan cha nadchi.’ \v 28 Wat anat ifagan hen anchi ap-apo way mangaliyén, ‘Wacha ngatay kafusor ah i nanginwaleh hen anchi haphapog.’ Yachi yag ekat hen anchichay alepannéén, ‘Wat ay laychém ta ini hònoton hen anchi haphapog.’ \v 29 Ngém sommongfat hen anchi ap-apo way mangaliyén, ‘Aẁ, achiyu te awni yag wachay mehlam hen anchi pagéy way mahònot. \v 30 Wat yasa ta metatappecha hen anchi haphapog hen pagéy ingganah ahebtà. Yag no ahebtà, an-owat ifaga hen anchichay i mamfatà ta incha unna ka-anén hen anchi haphapog yag finédféfédfédcha way mangapoy yag anchaat i fat-én hen anchi pagéy way mangentarpén ah arang-o.’ ” \s1 Hen mepaniyan hen chumakran hen mantorayan Apudyus way ak-akettoy hen pés-éyna \r Mar. 4:30-32; Luc. 13:18-19 \p \v 31 Yachi yag kasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen mepaniyan hen mantorayan Apudyus wat kaman hen chumakran hen anchi ka-akettoyan way fukar way i inmuran hen ihay tagu ah garchinna. \v 32 Yag tàén no ka-ak-akettoyanchi no hen aminay fukarat ammag an chummakar way yachiyat agé hen kachakkaran way mura way ammag ommaway yag i hommòfotan hen anchichay kasole hen pangapangana.” \s1 Maid lugar ah achi mepagngaran hen mantorayan Apudyus \r Luc. 13:20-21 \p \v 33 Narpaschi yag kasen agé nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen iha agé way mempaniyan hen mantorayan Apudyus wat kaman hen anchi tenòtò way mangempabnar hen tenapay. Angkay inyipon hen anchi fufae hen tenòtò hen ihay awit way arina, annag empabnar hen amin anchi arina.” \s1 Hen pontos Jesus way nangusar hen pani hen aminay intudtuchuna \r Mar. 4:33-34 \p \v 34 Ammag pahig pani hen inyusar Jesus way nangintudtuchu hen aminay intudtuchuna hen tatagu, te maid intudtuchuna an chicha ah iggayna an epani. \v 35 Yahan enkamanna ah tomot-owaan hen anchi imfagan hen profeta ad namenghan way ekatnéén, \q1 “No wachan ifagà an chichéén anà an mampani way mangimfaga way yachi hen ekaman-o way mangintudtuchu hen anchichay cha-an ma-am-ammuwan nanepod hen na-ammaan hen antoy lota ingganad uwan.” \s1 Hen nensoplekaran Jesus hen laychén anchi haphapog way aryén \p \v 36 Angkay hiyachi way tenaynan Jesus hen anchichay tatagu, hinénggép ah faréy yag ummunudcha agé hen anchichay pasorotna way mananhan an hiya way mangaliyén, “Heno man hen laychén hen anchi penanim way aryén mepanggép hen anchi haphapog way niwaleh hen anchi lota.” \v 37 Yag anat esoplekar Jesus an chicha way mangaliyén, “Hen miyaligan hen anchi i nanhamar hen anchi ustoy pagéyat haénchi way Pangorowan hen Tatagu. \v 38 Yag hen anchi minur-ana, yachi hen antoy lota. Ya hen anchi ustoy pagéy agé, chichachi hen anchichay ustoy metape hen mantorayan Apudyus. Waman hen anchi haphapog, chichachi hen anchichay tatagu way metape an Chumunyu. \v 39 Yag hen anchi kafusor way nanginwaleh hen anchi haphapog, wat yachi ah Chumunyu. Yag hen miyaligan agé hen anchi ahebtà wat yachi hen kaman anongoh hen ag-agaw hen antoy lota. Ya anat agé hen anchichay mamfatà, chichachi hen anchichay anghel Apudyus. \v 40 Yag hen anchi nekaman hen anchi haphapog way ammag na-among yag netap-ar hen iggaw apoy, wat kaman agéhchi hen ma-ammaan hen tatagu hen anchi anongoh hen ag-agaw. \v 41 Te haén way Pangorowan hen Tatagu, hénagê hen anchichay a-anghel-o way i mangamong amin hen anchichay tatagu way cha mangamma hen fumasoran hen tapena ya hen anchichay cha mangam-amma hen laweng ta mat-éncha \v 42 way incha metap-ar hen anchi ammag cha gumilagilab way apoy, ta ahchi hen mapàpàgangancha way magénén mankelakelacha ya manngangalitféncha hen fub-acha ah kaligatna. \v 43 Waman hen anchichay tatagun Apudyus, anchag kaman init way cha humili hen mì-iggawancha hen mantorayan Amacha way Apudyus.” \p “Chengngaryu hen antoy chà ifaga te naingaan-ayu wat papannaagényu koma.” \s1 Napatpateg hen metapyan hen mantorayan Apudyus no heno way fumaknangan \p \v 44 Kasen agé nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen miyaligan hen anchi mantorayan Apudyusat kaman hen anchi faletò way netataro hen ihay lota. Angkay inchahan hen ihay taguchi, annag inép-épan way ammag lommaylayad yag ina enlao hen aminay kok-owana yag annaat i làwan hen hiyachi paat way lota.” \p \v 45 “Ya hen ihay mepaniyan hen anchi mantorayan Apudyus agéat, kaman hen anchi chan ah-ahente ah haleppon way chan ana-anap ah làwana ah am-ammay way perlas. \v 46 Yag yachi way inchahana hen ihay perlas way ammag napateg way térén, annag i enlao amin hen anchi kok-owana yag ina lenàwan hen hiyachi paat way perlas.” \s1 Achi ammag metape hen mantorayan Apudyus hen aminay mangaliyén metape \p \v 47 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Hen mepaniyan hen anchichay metape hen mantorayan Apudyus agéat kaman hen mangempetla-ancha hen tafukor hen fayfay yag ammag maid achi wachah gachiw ah nàna. \v 48 Angkay hiyachi way napno, finugwahcha way nanginyéy hen anchi tarantag yag intùchucha way mamele hen anchichay anammay way gachiw yag iniggacha ah awit. Waman hen anchichay laweng, anchag entap-ar. \v 49 Wat kaman agéhchi hen ma-ammaan hen anchi anongoh chi ag-agaw, te umalecha hen anchichay a-anghel way mangamong hen anchichay laweng way tatagu ta mat-éncha hen anchichay ammayén Apudyus, \v 50 yag entap-archa chicha hen iggaw hen anchi ammag cha gumilagilab way apoy way yachi hen mapàpàgangancha way magénén mankelakelacha ya manngangalitféncha hen fub-acha ah kaligatna.” \s1 Hen anchi intudtuchun hen orchin Moses ya hen anchi kabfùnag way mepanggép an Apudyus \p \v 51 Angkay hiyachi yag anat ekat Jesus hen anchichay pasorotnéén, “Ay na-awatanyu amin cha nadchi.” “Oo,” way ekatcha, “na-awatanni.” \v 52 Yag annaat ekat agéén, “Hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, non paat ancha afuroton hen chà itudtuchu mepanggép hen mantorayan Apudyus wat anchag kaman hen anchi tagu way kompleto hen kok-owana way nangila hen ekamanna way mangusar hen anchichay chacha-an way tenawidna, yag innilana agé way mangusar hen anchichay kà-ara.” \s1 Achi mangiggéén hen kailiyan Jesus hiya \r Mar. 6:1-6; Luc. 4:16-30 \p \v 53 Angkay hiyachi way narpas hen anchichay penanin Jesus, lommayaw an nadchi \v 54 yag hommàyat ah fabréycha ad Nazaret. Yag angkay ahchi, émméy nantudtuchu hen anchi sinagoga way chacha ma-am-amongan. Yag hen anchichay na-among way tatagu, anchag nahahaang hen nangngarancha an hiya, yag ekatchéén, “Heno ay hen i nangacharan nahha ah kenaraengna, ya pakay agé amin maka-amma ah kaskascha-aw. \v 55 Te ay ammoh faén anà hen an lawag karapenteroha way ah Maria agé hen inana ya cha Jaime an cha Jose an Simon yah Judas hen sosnodna. \v 56 Ya antochayan kay agé yà hen aminay sosnodna way finufae. Wat nokay lawa hen ina nangar-an an cha nahha nò.” \v 57 Wat ancha ammag achi mangiggéén hiya. \p Yachi yag anat ekat Jesus an chichéén, “Tot-owa way uray heno way fabréy way ayan hen profetan Apudyus wat ririspituwén hen tatagu hiya way manongad yanggay hen anchichay kakailiyana ya hen ahimfafaryanna paat ah achi manrispitu an hiya.” \v 58 Wat hiyachi, ammag an aket yanggay hen enammaan Jesus way kaskascha-aw ahchih fabréycha te anchag achi chillu omafurot. \c 14 \s1 Hen namchitancha an Juan way chan funfunyag \r Mar. 6:14-29; Luc. 9:7-9 \p \v 1 Angkay hen hiyachiy tempo, chengngar Herod way toray hen Galilea hen mepanggép hen anchi cha ammaan Jesus, \v 2 yag annaat ifaga hen anchichay opisyarna way mangaliyén, “Ah Jesusanna, hiyaha angkay ah Juananchi way chan funfunyag way an nan-uchi, te pakay magénén makafael way mangamma hen annachay kaskascha-aw nò.” \v 3-4 Hen nangaryan Herod an nadchi, te hiya hen nangan-a an Juan way hen nekaman, enamhew Juan ah Are Herod way mangaliyén, “Maid karébféngam way ammag mamréh an Herodiasanna te hiyan ipagno way ahawan enawchim way Felipe.” Ngém ah Arey Herod, gapo ta laychéna chillu way mangahawa an Herodias, annag empatelew ah Juan yag imfarudna. \v 5 Yag annag laychén paat way mangempapchit an hiya hen hiyachi, ngém cha-anna gapoh pangégna hen anchichay Judio, te hen kachùran hen anchichay Judio, ekatchéén profetan Apudyus ah Juananchi. \p \v 6 Ngém angkay hiyachi way inumchah hen anchi ag-agaw way manayawancha hen niyana-an Are Herod, émméy hen anchi anà Herodias way fafarasang way i nansas-ara hen sangwanan cha Herod ya hen anchichay ifana way nan-angato. Ammag naragsakan way térén ah Herod, \v 7 wat annag emposta hen anchi fafarasang way mangaliyén, “Esapatà an hea way uray heno way chawatém an haénat idchat-o way idchat.” \v 8 Wat hen anchi fafarasang, gapon anchi intugun inana, yag annaat ekat an Areyén, “Idchatno an haén ad uwananto paat hen fat-ag Juan way chan funfunyag way mepapattang hen hachang.” \v 9 Ammag ngommehpéy ah Are Herod, ngém gapo ta loohna ensapata yag chana agé ifiin hen amin anchichay mangilina, wat annag imfaga way midchat hen anchi cha chawatén hen anchi fafarasang. \v 10 Yag annaat epahiwat ah Juananchi ah pagfaruchan, \v 11 yag inyéycha hen anchi fat-agna way nahahadchang way i nangidchat hen anchi fafarasang. Yag hen anchi fafarasang agé, inyéyna an inana. \p \v 12 Yachi yag émméy hen anchichay pasorot Juan way i nangara hen anchi acharna yag incha inlufù yag anchaat i haphapetén an Jesus hen anchi na-ammaan. \s1 Hen namanganan Jesus hen nasorok ah lemanlifu way tatagu \r Mar. 6:30-44; Luc. 9:10-17; Juan 6:1-15 \p \v 13 Angkay hiyachi way chengngar cha Jesus hen anchi nekaman an Juan, lommayawcha an nadchi way incha nanlugan hen fangka way gumchang hen fayfay ta icha koma omanggay hen anchi lugar way maid tatagu. Ngém hiyachi, nanhemamag chillu ah kafabréfabréy hen émméyancha, wat anchag ummunud hen anchichay tatagu way ancha an chinaran way nangwa hen tarantag. \p \v 14 Angkay cha tomàchang cha Jesus hen anchi fangka yag innilanaat agé hen anchichay ammag chuar way tatagu, yag ammag naség-angan way térén an chicha, wat annaat ka-anén hen sasaket hen amin anchichay cha masaket. \v 15 Angkay hiyachi way cha madhém, imfagan hen anchichay pasorotna an hiya way mangaliyén, “Aẁ, ammag cha madhém yag maid fabréy ahto, wat ammay ménat no ifagam hen annachay tatagu ta homàyatcha hen annachay fafabréy ta inchan ilah manganancha.” \v 16 Ngém hen ekat Jesus, ekatnéén, “Achi koma masapor chicha hen i man-anap, ta uray chàyu koma hen mamangan an chicha.” \v 17 “Oo a,” way chacha ekat, “ngém an yanggay lemay tenapay hen antoyan ya anat hen antoy chuway files.” \v 18 Yag ekat Jesusén, “Wat iyaliyuhto hen annay wacha.” \v 19 Yag annaat ifaga hen anchichay tatagu ta tumùchucha hen anchi ngudngud. Yachi yag innarana hen anchi lemay tenapay ya anat hen anchi chuway files yag nantangad ad uchu way manyaman an Apudyus, yag annaat petpet-angén amin way mangidchat hen anchichay pasorotna ta iwarascha hen anchichay tatagu. \v 20 Yachi yag nangancha amin hen anchichay tatagu ingganah nagipohcha amin. Yag angkay nagipohcha, enamong hen anchichay pasorotna hen fay-ancha yag ammag napnowat agé hen hemporo ya chuway awit. \v 21 Yag hen anchichay tatagu way nangan, émméy ah lemanlifu way anggay yanggay hen anchichay larae ah nafilang te iggaycha netape hen anchichay finufae ya ungunga way nafilang. \s1 Hen nanaranan Jesus hen uhun chanum \r Mar. 6:45-52; Juan 6:15-21 \p \v 22 Angkay narpas hen namanganan Jesus hen anchichay tatagu, imfagana hen anchichay pasorotna ta manlugancha hen anchi fangka ta uray epangpangocha way gumchang ta an umunud no epaligwatna hen anchichay tatagu. \v 23 Angkay hiyachi way lommayawcha hen anchichay tatagu wat ommanggay ah Jesus way i manluwaru hen anchi tagéytéy. Yag yachi way cha homelang, é-éttég Jesus hen anchi tagéytéy. \v 24 Waman hen anchichay pasorotna way nanlugan hen anchi fangka, ommachawwéycha te nan-agginawacha hen anchi fayfay. Yachi yag hinib-atcha hen anchi séréchay fali, wat ammag cha mihibyahibyat hen anchi fangkacha. \p \v 25 Angkay hiyachi way chan penen-et, cha umunud ah Jesus an chicha way annag cha charanén hen uhun hen chanum. \v 26 Yag hen nangil-an hen anchichay pasorotna hen chana manaranan hen anchi uhun hen chanum, anchag émmégyatay térén te ekatchéén fanig, wat nan-ongawcha. \v 27 Yag nan-aleyat ah Jesus way mangaliyén, “Achiayu cha émégyat te haénto, wat papegséényu hen hamhamàyu.” \p \v 28 Sommongfatat agéh Pedro way mangaliyén, “Apo, no hea tot-owaha, wat idchatno hen kafaelà ta charanê agé hen antoy chanum way umale an hea.” \v 29 “Umalea kaỳ,” way ekat Jesus. Yag nampangagéhad tot-owa ah Pedro yag nanaran hen anchi uhun hen chanum way éméy an Jesus. \v 30 Ngém yachi way nalènana hen kaséréd hen anchi fali, ammag narmuwat agé hen égyatna yag chanaat agé ilugi way malihéd, wat ammag nan-ongaw way mangaliyén, “Apo, aranà!” \v 31 Yachi yag lenapchuat Jesus hiya yag ekatnéén, “Ay korang peet hen pammatem an haén te pakay cha-an chuwachuwa.” \v 32 Yachi way hinénggépcha way chuwa hen anchi fangka yag nafég-asat hen anchi fali. \v 33 Yag amin hen anchichay pasorotna way wachah fangka, hen nangil-ancha an nadchi, ancha amin ammag chinayaw ah Jesus way mangaliyén, “Hea tot-owa hen anchi hahadchénni way anà peet Apudyus.” \s1 Hen nanga-anan Jesus hen sasaket hen anchichay iGenesaret \r Mar. 6:53-56 \p \v 34 Angkay hiyachi way ginumchangcha hen anchi fayfay way inumchahcha ad Genesaret, \v 35 wat enlasin hen anchichay tataguhchi way yachi ah Jesus yag anchaat i tarontonon hen egachay fabréy ahchi ta iyéycha hen anchichay chan sasaket an hiya. \v 36 Yag chachan pangpanga-ase an Jesus agé ta no mafalin, eparufusna koma ta uray lawa hen anchi penget hen lumfongnéén epatchàna hen anchichay chan saket. Wat amin hen anchichay cha tenomchà naka-an hen saketcha. \c 15 \s1 Hen nanginwalinan hen gagangay hen anchi orchin Apudyus \r Mar. 7:1-13 \p \v 1 Yachi yag wachacha hen anchichay narpod Jerusalem way tapenay Fariseo ya hen siguchay cha mintudtuchu hen orchin, yag incha imfaga an Jesus way mangaliyén, \v 2 “Apay nga cha labsengén hen annachay pasorotno hen anchi gagangaytaaw way intudtuchun hen anap-otaaw ad namenghan, te anchag an achi unuchun hen liglamenton hen mamfuruwan yag chachaat mangan.” \v 3 Yag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Yag pakay agé chàyu nò wat chayu labsengén hen anchi orchin Apudyus ta hen anchi gagangay hen anyug é-égnanan. \v 4 Kaman hen anchi inyurchin Apudyus way ekatnéén, ‘Masapor ririspituwén hen chinàcha-ar,’ yag ‘Hen anchi manlaweng hen chinàcha-arna, masapor mepapchit.’ \v 5 Yachin niyurchin ngém chàyu, chayu iwalinchi te chayu itudtuchu way uray no wachan anchi etorongna koma hen chinàcha-arna, no annag an ekatén loohna ini-idchatchi an Apudyus, \v 6 wat mapasinsiya way uray ud-ay achina rispituwén hen chinàcha-arna way tomorong an chicha. Hen hiyaha way ma-ammaanat anyug cha iwalin hen orchin Apudyus ta hen gagangayyu paat hen é-égnananyu. \v 7 Wat an-ayu peet ammag senang a-afurot. Yag ammag tot-owa hen anchi enalen Apudyus ad namenghan mepanggép an chàyu way ensorat hen anchi profetay Isaias way ekatnéén, \q1 \v 8 ‘Chichatoy tatagu, ammag ah tapàcha yanggay hen iggaw hen manayawancha an haén ngém ammag maid awanwani ah hamhamàcha. \v 9 Wat ammag maid sérfina hen chacha manayawan an haén, te chacha itudtuchu hen anchi narpo yanggay ah hamhamà hen tatagu way anchag penarang way ekatchéén narpochi an haén.’ ” \s1 Hen mangidchat hen manlawengan Apudyus hen tatagu \r Mar. 7:14-23 \p \v 10 Yachi way enalen Jesuschi yag annaat ayagan hen anchichay chuaray tatagu yag ekatnéén, “Papannaagényu hen antoy ifagà ta ma-awatanyu koma. \v 11 Faén angkay hen anchi éméy ah tapà hen tatagu way maùmun hen mangemparaweng an hiya an Apudyus, te hen mangemparaweng hen tatagu an Apudyusat hen anchi marpoh tapàna way miyale.” \p \v 12 Angkay na-awni yag émméy hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mangaliyén, “Anchag nasugatan angkay hen anchichay Fariseo hen nangngarancha hen annay enalem.” \v 13 Yag senongfatan Jesus ah pani way mangaliyén, “Hen heno way mura way faén ah Ama ad uchu hen nanginmura wat mahònot chachi chillu. \v 14 Wat hiyachi, achiayu machanagan an chicha te ancha chillug kaman nabfurag way cha pachangén hen nabfurag agé. Yag kapeletan no tudtuchuwan hen anchi maid innilana hen anchi maid agé innilanaat anchag omfat amin way yachi hen mekobfangancha.” \p \v 15 Yachi yag nan-ale agéh Pedro way mangaliyén, “Nokay uwa hen laychénay aryén hen anchi penanim mepanggép hen mangemparaweng hen tatagu an Apudyus.” \v 16 Yag anat ekat Jesusén, “Ay kaman-ayu peet hen annachay tapena way iggayyu agé ma-awatan. \v 17 Ilanyu ngén, hen aminay éméy ah tapà yag inùmun hen tagu, éméy ah poto yag ah awni, fùnag chillu. \v 18 Waman hen anchi iyalen hen tatagu, narpochi ah hamhamàna yag yachi hen mangemparaweng an hiya an Apudyus. \v 19 Te hen hamhamà, yachi hen marpowan hen aminay laweng way kaman hen pomatéy ya chumagchagas ya hen mangammah lenoroko. Ya umat agé hen mangakaw ya mankétém ya anat agé hen man-usot. \v 20 Chichato hen mangemparaweng hen tatagu an Apudyus way faén agé hen anchi achi manorachan hen liglamenton hen mamfuruwan, te achi lawengén Apudyuschi.” \s1 Hen nanorongan Jesus hen ihay faén Judio \r Mar. 7:24-30 \p \v 21 Angkay hiyachi way lommayaw ah Jesus an nadchi, émméy hen anchi lugar way sakopon hen Tiro ya Sidon. \v 22 Yag wachan ihay in-ina way eCanaan way faén Judio way fummabréy ahchi, yag émméy an Jesus way chan pangpanga-ase way mangaliyén, “Apo way ganà Arey David, ség-anganà koma te wachan anchi anào way fafarasang way nahurugan ah ongtan wat cha maligatan.” \v 23 Ngém iggay senongsongfatan Jesus hiya. Yachi yag i enà-arò hen anchichay pasorot Jesus hiya way mangaliyén, “Uray ud-ay ammaam hen chana chawatén ta lomayaw te ammag hometang way cha umunu-unud an chitaaw.” \v 24 Yag anat somongfat ah Jesus way mangaliyén, “Oo a, ngém hen pontos hen nahnagà hen antoy lota, wat hen anchichay ganà Israel yanggay te anchag kaman nattafaw way karnero, yag faén hen anchichay safaliy tatagu way faén Judio.” \v 25 Ngém inlurud chillu hen anchi in-ina wat ammag i nampalentomang hen henagong Jesus way mangaliyén, “Apo, toronganà paat.” \v 26 Senongfatan Jesus ah pani way mangaliyén, “Ay ammoh mafalin way ammag aran hen anén hen a-anà yag inidchat hen anchichay aho ta chicha hen pés-éy mangan.” \v 27 Yachi yag na-awatan hen anchi in-ina way achi koma matorongan hen anchichay faén Judio unna, te hen Judio paat hen pés-éy matorongan koma. Yag annaat ekatén, “Oo, tot-owa Apo hen annay enalem, ngém mafalin ménat chillu anén hen aho hen anchi lawa fugtan hen a-anà.” \v 28 Yag anat ekat Jesusén, “Ammag chakar tot-owa hen pammatem an haén, wat ma-ammaan hen annay cham chawatén.” Yag hen hiyachiyat agé lommayaw tot-owa hen anchi nihuhurug hen anchi anàna wat ommammay. \s1 Hen nanorongan Jesus hen chuaray tatagu \p \v 29 Angkay lommayaw ah Jesus an nadchi, enengwana hen anchi penget hen fayfay way Galilea, yag nane-ed hen ihay tagéytéy way i tummùchu. \v 30 Yachi yag ummunudcha hen anchichay ammag chuaray tatagu way manginyéy hen anchichay ifacha way namfinafinab-én hen saketcha, te wacha ay nappelay ya wacha ay nabfurag ya wacha ay nattongong ya wacha ay nappèlod. Wat amin cha natto, empasangocha an Jesus yag kena-anna amin hen anchichay sasaketcha. \v 31 Wat ancha ammag nahahaang amin hen anchichay na-a-among way tatagu, te innilacha way hen anchichay nan-attongongén maka-alecha, ya hen anchichay nan-appelay ya nan-appèlochén makacharancha, ya hen anchichay nabfuragén makailacha. Wat amincha, anchag chinayaw ah Apudyus way hiya chillu hen ommapowan hen anchichay ganà Israel. \s1 Hen namanganan Jesus hen nasorok ah opatlifu way tatagu \r Mar. 8:1-10 \p \v 32 Yachi yag enayagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Chaà maség-angan way mangi-ila hen antochay tatagu te ammag petlona ad uwan way ag-agaw ah nì-i-iggawancha an chitaaw, yag na-amin hen faroncha wat maid anéncha. Yag achì laychén way ammag mangempaligwat an chicha way homàyat no achicha mangan unna, te magat lawa mahigngéncha hen charan.” \v 33 “Oo tot-owa Apo,” way ekat hen anchichay pasorotna, “ngém nokay lawa hen intaaw umar-an ah érégnah epangantaaw hen antochay ammag chuar way tatagu, te maid met fabréy hen antoy ini-inggawantaaw.” \v 34 Yachi yag senarudsud Jesus an chicha way mangaliyén, “Kamana hen tenapay way wachan chàyu.” “An yanggay pitu ya anat hen aketay files way a-anakettoy,” way ekat hen anchichay pasorotna. \v 35 Yachi yag imfagan Jesus hen anchichay tatagu ta tumùchucha, \v 36 yag annaat aran hen anchi pituy tenapay ya hen anchi files yag nanyaman an Apudyus. Yachi yag penetpet-angna yag inidchatna hen anchichay pasorotna ta iwarascha hen anchichay tatagu. \v 37 Yag nanganangan amin hen anchichay tataguingganah nagipohcha. Yachi yag enamong hen anchichay pasorot Jesus hen anchi fay-ancha, yag ammag napnowat agé hen pituy awit. \v 38 Ya hen anchichay nangan, émméy ah opatlifu hen anchichay lenarae yanggay way cha-an mafilang hen anchichay finufae ya ungunga. \p \v 39 Angkay hiyachi yag empaligwat Jesus hen anchichay tatagu, yag anchaat manlugan cha Jesus hen anchi fangka way émméy hen sakopon hen Magadan. \c 16 \s1 Hen nangempapeletancha hen sinyar \r Mar. 8:11-13; Luc. 12:54-56 \p \v 1 Angkay hiyachi yag wachacha hen émméy an Jesus way Fariseo ya Saduceo way hen gagaracha, icha pachasén way manlokop an hiya. Wat imfagacha ta omenpàila ah kaskascha-aw ah manot-owaancha no ah Apudyus hen nannag an hiya. \v 2 Ngém senongfatan Jesus chicha ah pani way mangaliyén, “No cha madhém yag nanlidlidchaga, elasinyu hen laychénay aryén way ammay hen ag-agaw ah wakas, yag ammay tot-owa. \v 3 Yag no pomaway agé, no cha manlidlidchaga yag chan lomot, wat elasinyu agé hen chana isinyar way umuchan, yag umuchan tot-owa. Wat pakay makelasin-ayu hen sinyar hen ka-ammay hen ag-agaw yag an-ayug achi makelasin hen cha isinyar Apudyus hen antoy cha mepasamak ad uwan. \v 4 Chàyu way tatagu ad uwan, an-ayug térén way laweng te anyug nanchùgan ah Apudyus, yag chàyuwat agé hen cha manganap hen kaskascha-aw way manginsinyar hen kasasa-ad-o. Ngém maid angkay mepàila an chàyu ah sinyar no faén yanggay hen anchi kaman hen na-ammaan an Jonas ad namenghan.” Enalen Jesuschi yag anat lomayaw way nanaynan an chicha. \s1 Hen ninyaligan Jesus hen anchi lawengay mitudtuchu ah tenòtò way miyipo hen ammay \r Mar. 8:14-21 \p \v 5 Angkay hiyachi way ginumchang cha Jesus hen chumang hen anchi fayfayanchi, hemhemmà hen anchichay pasorotna way naliw-ancha uwa way ummara ah faroncha. \v 6 Yachi yag ekat Jesus an chichéén, “Ar-arwachanyu hen tenòtò hen anchichay Fariseo ya Saduceo ta achiayu maipowan.” \v 7 Yag hen anchichay pasorotna, hemhemmàcha hen anchi tenòtò way mausar ah tenapay wat chachan a-atopàpà way mangaliyén, “Aẁ enalena ménatha te naliw-antaaw way umarah farontaaw.” \v 8 Ngém ammun chillu Jesus hen anchi chachan a-atopàpa-an yag annaat ekatén, “Pakay lawa anggay hen maid anéntaaw yag in-ayu machanagan ta anggay haén chayun atopàpa-an. Ay anyug achi peet chillu manchinlan haén. \v 9 Ay ammoh achiyu peet chillu ma-awatan hen kafaelà. Ay naliw-anyu hen anchi lemay tenapay way empangan-o hen anchichay nasorok ah lemanlifu way tatagu. Yag kamanay awit hen enamongyu way nahawar. \v 10 Ya umat agé hen anchi pituy tenapay way empangan-o hen anchichay nasorok ah opatlifu way tatagu, yag kamana agé chillu hen enamongyu way nahawar. \v 11 Wat pakay anyug achi chillu ma-awatan way faén ma-an hen chà aryén. Te hen laychê way aryén an chàyu wat hen mangarwachanyu hen anchi kaman tenòtò way cha iyipon hen anchichay Fariseo ya Saduceo hen anchi ustoy mitudtuchu.” \p \v 12 Yag hen hiyachi, na-awatan hen anchichay pasorot Jesus way faén peet hen anchi tenòtò way miyipo ah ma-an hen cha aryén Jesus, te hen laychénay aryénat ar-arwachancha hen anchi nat-én way cha itudtuchun hen anchichay Fariseo ya Saduceo way chacha ahrangan hen anchi ustoy cha mitudtuchu. \s1 Hen nangimfag-an Pedro no heno paat ah Jesus \r Mar. 8:27-30; Luc. 9:18-21 \p \v 13 Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus hen sakopon hen anchi chakaray fabréy ad Cesarea Filipos, yag annaat hanhanan hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Nokay hen hamhamà hen tatagu an haén way Pangorowan hen Tatagu no henowà ngata.” \v 14 Yag anchaat ekatén, “Hen ekat hen tapena, hea ano ah Juananchi way chan funfunyag way an nan-uchi. Waman hen tapena, ekatchéén hea ano ah Elias way kasen ummale. Ya ekat hen tapenéén hea ano ah Jeremias no faén hea hen ihay safaliy profeta way an kasen natagu.” \v 15 Yag anat ekat Jesus an chichéén, “Ngém chàyu kaỳ, nokayà agé nò ah manmanmàyu.” \v 16 Yag sommongfat ah Simon Pedro way mangaliyén, “Hea hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umaley mantoray, te hea hen anà paat hen anchi natattagu way Apudyus.” \v 17 Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Heay Simon way anà Juan, lomaylayad-a te faén tatagu hen nangempaka-ammun nahha an hea, te ah Amay Apudyus way wacha ad uchu hen nangempahpahmà. \v 18 Yag heay Pedro, kaman-a fato. Te hen annay inyalem way mepanggép an haénat, yachi hen kaman pégnad te yachi hen masapor afuroton hen aminay tatagu. Wat yachi hen manà-achà hen egachay omafurot an haén. Yag gapon kenakénég hen nasà-achancha, wat ammag maid maka-afà an chicha way uray hen matéyan. \v 19 Yag piyarê agé hea way mangchén hen torfek way mam-at hen anchi mantorayan Apudyus ad uchu. Wat hen anchi epawam hen antoy lota, mepawa agé ad uchu. Yag hen anchi eparufusno hen antoy lota, meparufus agéchi ad uchu.” \p \v 20 Yachi hen imfagan Jesus yag annaat téngténgén hen anchichay pasorotna ta achicha ifagfaga way hiya hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale. \s1 Hen nangimfag-an Jesus hen mapàgangana ya hen matéyana \r Mar. 8:31–9:1; Luc. 9:22-27 \p \v 21 Nanepod hen hiyachiy tempo, inlugin Jesus way mangimfaga hen anchichay pasorotna hen ma-ammaan an hiya. Ekatnéén, “Masapor éméyà ad Jerusalem yag mapàpàgangà ahchi, te pàpàgangénà hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ya anap-apon hen pachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, yag ana-at agé epapchit. Ngém hen anchi ma-atlo way ag-agaw wat man-uchiyà chillu.” \p \v 22 Yachi yag nan-iyéyat Pedro hiya hen ê-éyna yag annag enamhew way mangaliyén, “Apo, achi paat koma mafalin parufusun Apudyus way ma-ammaanha an hea.” \v 23 Yachi yag nanhagong ah Jesus an Pedro way mangaliyén, “Lomayaw-aat Chumunyu, te annog cha awisén haén way achì mangamma hen laychén Apudyus. Te hen hiyahay hamhamàno, faén hamhamà Apudyus te ammag hamhamà yanggay hen tatagu.” \s1 Hen ekaman way somorot an Jesus \p \v 24 Yachi yag anat ifagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Heno way tagu way manlayad way somorot an haén, masapor faén hen ataguwana hen antoy lota hen epapangégna, te masapor ammaana paat hen laychê way uray yachin iyatéyna. \v 25 Te heno way tagu way mangempapangég hen ataguwana hen antoy lotaat matéy chillu. Waman hen anchi tagu way ammag achi mangempangég hen matéyana gapon afurotna an haén, wat uray matéy, midchat an hiya hen kasen ataguwan way mannanayun. \v 26 Te nokay lawa hen sérfina no ammag kok-owéén hen ihay tagu hen aminay ininggaw hen antoy lota no ah awni yag etatap-ar chillu Apudyus hiya. Te maid angkay narégna ah uray heno way kafinaknang hen tatagu ah ifayadna hen mètaguwana an Apudyus. \v 27 Te haén way Pangorowan hen Tatagu, kasenà mamfangad ah pegwana way etnochà hen anchichay a-anghel-o ya humiliyà agé hen kaenammay Amay Apudyus. Yag hiyachi hen mangidchatà hen assong hen aminay enammaan hen katagutagu. \v 28 Yag tot-owa hen antoy ifagà way wachacha hen tapena an chàyu ad uwananto way achi matéy ingganah ilancha hen manginlugiyà way mantoray, haén way Pangorowan hen Tatagu.” \c 17 \s1 Hen sommafaliyan hen achar Jesus hen nangil-an hen tapen pasorotna \r Mar. 9:2-13; Luc. 9:28-36 \p \v 1 Angkay hiyachi way nanlooh hen énémay ag-agaw, enayagan Jesus cha Pedro an cha Jaime an Juan way hen-agi, yag incha ommanggay hen anchi akayyang way filig. \v 2 Angkay hen ininggawancha ahchi, ammag sommafali hen achar Jesus hen nangil-ancha an hiya way ammag cha humili hen féharna way kaman init, ya hen anchi lumfongna agé wat ammag pommokaw way térén way cha humili way kaman helaw. \v 3 Yag hen hiyachi, innilacha way ammag niya-ahachat agé cha Moses an Elias way chacha mètagépfar an hiya. \v 4 Yag ammag nan-ale agé ah Pedro way mangalen Jesusén, “Apo, ammay ta wachataaw ahto, wat no laychém, omamma-ani ah toroy fawi ta màmàchang-ayu an cha Moses yah Elias.” \v 5 É-éttég Pedro way chan ale yag anchag nanépnépan ah cha humili way funat. Yag chengngarcha hen anchi chan ale way narpon anchi funat way ekatnéén, “Yato hen anchi laylaychê way Anào way cha mangemparaylayad an haén, wat changrényu hiya.” \v 6 Hen nangngaran hen anchichay pasorot Jesus hen anchi nan-ale, anchag nanlùfub gapoh amchan hen égyatcha. \v 7 Yachi yag émméy ah Jesus way i nanchà an chicha way mangaliyén, “Fumangon-ayu ta achiayu cha émégyat.” \v 8 Yag anchaat mammuhwat yag ammag anggayat agéh Jesus ah wà-acha. \p \v 9 Angkay hiyachi way chachan éhég, cha tugunun Jesus chicha way mangaliyén, “Achiyu kay paat cha ifagfaga ah tapena hen anchi innilayu ingganah man-uchiyà way Pangorowan hen Tatagu.” \p \v 10 Yachi yag anat agé hanhanan hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mangaliyén, “Pakay uwa ekat hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchinén, ‘Masapor kasen umale ano unna ah Elias way profeta yag an-aat agé umale way Cristu way empopostan Apudyus.’ ” \v 11 Yag ekat Jesusén, “Oo, tot-owa way mamangpango ah Elias way mangensagana hen hamhamà hen tatagu ta elasincha ah Cristu. \v 12 Ngém ah katot-owana looh angkay namangpango ah Elias way ummale, ngém iggay ematonan chillu hen tatagu hiya, wat anchag enammaan hen laylaychéncha an hiya. Yag yachi agé hen ekamancha an haén way Pangorowan hen Tatagu.” \v 13 Yachi way enalen Jesuschi yag anat ma-awatan hen anchichay pasorotna way ah Juan peet way chan funfunyag hen chana aryén. \s1 Hen nemparyawan Jesus hen anchi cha omenpa-adhar way ongtan \r Mar. 9:14-29; Luc. 9:37-43 \p \v 14 Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus hen iggaw hen anchichay na-a-among way tatagu, wacha hen ihay am-ama way émméy an hiya yag nampalentomang hen anchi henagongna way mangaliyén, \v 15 “Apo, ség-angam koma hen anchi anào te cha màorchah ya cha mapaligatanay térén, te kankanayén way mantap-ar hen apoy ya hen chanum no gìnéénachi. \v 16 Inyéy-o hiya hen anchichay pasorotno ngém anchag achi makaka-an hen saketna.” \v 17 Sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Chàyu way tatagu ad uwan, ammag pararo hen enomfatanyu. Te pasagchi ah nì-i-iggawà an chàyu ya an chillug maid afurotyu. Kamana kay ah anoh-o an chàyu yag an-ayu chillug achi omafurot. Iyaliyuhto hen annay onga.” \v 18 Yachi yag menanchar Jesus hen anchi nihuhurug way ongtan wat lommayaw yag naka-anat tot-owa hen saket hen anchi onga. \p \v 19 Angkay na-awni way anggay ah Jesus, i henanhanan hen anchichay pasorotna an hiya way mangaliyén, “Pakay iggay-ani nakeparyaw hen anchi nihuhurug.” \v 20 Yag anat ekat Jesusén, “Oo, te korang hen pammateyu. Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no wachay pammateyu ah uray lawa akettoy way kaman hen ka-akettoy hen anchi fukar hen mostasa wat ammag maid achi mafalin an chàyu te uray anyug ekat hen antoy filigén màéy-a wat màéy tot-owa. \v 21 Ngém hen nihuhurug way kaman an nadchi, maid chillu makeparyaw ingganah manlangan way mangan ya manchawachawat an Apudyus.” \s1 Hen kasen nangimfag-an Jesus hen matéyana \r Mar. 9:30-32; Luc. 9:43-45 \p \v 22 Angkay na-amongcha hen amin anchichay pasorot Jesus hen provinsiyan hen Galilea, imfagana an chicha way mangaliyén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu, tég-angay umchah hen midchatà hen anchichay tatagu \v 23 way mamchit an haén. Ngém uray no pédténà, man-uchiyà chillu hen anchi ma-atloy ag-agaw.” Yag anchag tenomkar way térén hen anchichay pasorotna hen nangngaranchan yachi. \s1 Hen namayachan Jesus hen furor \p \v 24 Angkay hiyachi way émméy cha Jesus ya hen anchichay pasorotna ad Capernaum, wachan ihay cha mangam-among ah furor hen Templo way émméy an Pedro way mangaliyén, “Hen annay apoyu, ay achina cha fayachan hen furor hen antoy Templo way faréy Apudyus.” \v 25 “Aẁ chana met fayachan,” way ekat Pedro. Yag angkay ommanamot ah Pedro, yag nan-aleyat ah Jesus way mangaliyén, “Simon, nokay hen hamhamàno way mekaman. Heno hen mansengelan hen a-are hen antoy lota ah furor. Ay hen anchichay siguchay tataguna ono hen anchichay tatagu way funag.” \v 26 Ekat Pedrowén, “Hen anchichay tatagu way funag hen mansengelana.” “Oo tot-owa,” way ekat Jesus, “wat hen laychénay aryén, maid koma fab-ayachan hen anchichay siguchay tataguna. \v 27 Ngém tàén no faénta funag, achi fali, fayachanta chillu ta achi lomaweng hen hamhamà hen annachay tatagu. Wat éméy-a ta in-a mamangwit hen anchi fayfay. Yag hen anchi pés-éy éném, ta-angém hen tapàna wat wacha hen ilam way pelak way érégna ah mamayadno hen furorta way chuwa. Wat aramchi yag ino finayachan.” \c 18 \s1 No heno hen nangatngato ad uchu \r Mat. 5:29-30; Mar. 9:33-37; Luc. 9:46-48 \p \v 1 Angkay hen hiyachi, émméycha hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mananhan no henokay hen anchi kangatngatowan hen anchichay tatagu way etorayan Apudyus. \v 2 Yachi yag enayagan Jesus hen ihay onga yag annaat epasango an chicha way mangaliyén, \v 3 “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way masapor falewanyu hen hamhamàyu ta komaman hen hamhamà hen antoy onga way maid hamham-éna ah ngomatowana. Te no achiyu, wat achi angkay mafalin metapeayu hen mantorayan Apudyus. \v 4 Te hen anchi kangatowan way tagu hen mantorayan Apudyus wat hiya hen anchi mangempafafa hen acharna way kaman hen antoy onga. \v 5 Yag heno way tagu agé way gapon afurotna an haén yag chana ifilang hen anchichay nafafa way tatagu way kaman hen antoy onga, wat chanaat angkay agé ifilang haén. \v 6 Ngém heno way tagu way mangamma ah fumasoran hen kaman antoy onga ta manchùgana haén, wat ammag wadwadcha angkay hen machusaana ah pegwana no hen metàchan hen fato ah fagangna yag nepetlà hen fayfay ta maofor.” \p \v 7 “Anchag kàka-ase hen tatagun antoy lota way ma-awis yag nanchùgancha ah Apudyus, ngém cha chillu ma-ammaan chaha. Ngém ammag kaskasen way ka-as-ase hen anchi tagu way ommawis ah manùgan hen pachongnay tagu an Apudyus. \v 8 Wat hiyachi, mag-ay ta hen laychén hen limayu way aran ono he-eyu way ayan, yag yachi hen mangammah manùganyu an Apudyus, anyug porhan yag entap-aryu. Te un-unnina angkay hen uray ud-ay an ihà-an hen lima ono he-e no antaat an mètagu an Apudyus no hen anchi wachan chuway lima ya he-e yag anta chillug metap-ar hen anchi apoy way achi madmachép ah ing-inggana. \v 9 Yag no mag-ay hen i-illanyu hen mangammah manùganyu an Apudyus, anyug okatén hen matayu yag entap-aryu. Te un-unnina angkay hen uray ud-ay maid hen ihay mata no antaat an mètagu an Apudyus no hen anchi wachan chuway mata yag antag metap-ar hen anchi apoy ad imférno.” \p \v 10 “Wat ar-arwachanyu paat ta achiyu cha pelohon hen uray heno way nafafa way tatagu way kaman hen antochay ungunga, te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way hen anchichay anghel way manginya-achug an chicha, chacha mèsangosango an Amay Apudyus ad uchu. \v 11 Te haén way Pangorowan hen Tatagu, hen ummaliyà hen antoy lotaat ta hara-à hen menangfasor ta achicha metap-ar hen apoy.” \s1 Hen nempaniyan Jesus hen anchi natarà way karnero \r Luc. 15:3-7 \p \v 12 Angkay enalen Jesus amin chachi, yag anat mampani way mangaliyén, “Nokay hen hamhamàyu non an umat yag wachan ihay tagu way hinggasot hen karnerona yag natarà hen iha. Ay ammoh achina taynan hen anchi siyamporo ya siyam way cha mangan ta ina anapén hen anchi ihà-an way natarà. \v 13 Yag no ichahana hen anchi ihà-an way natarà, yachi paat hen memparaylayad an hiya way faén hen anchichay siyamporo ya siyam way cha-an matarà. \v 14 Yag pachongna agé an Amataaw way Apudyus ad uchu te achina paat laychén way wachan uray ihà-an ah metap-ar way uray hen anchi kafafaan way tatagu.” \s1 Hen ekamantaaw hen ifa way fummasor an chitaaw \p \v 15 Entoroy Jesus way mangaliyén, “No wachay ifayu ah fummasor an chàyu, omanggay-a way éméy an hiya way i mètagépfar way mangimfaga hen anchi enammaana. Ngém ilam ta chàyu yanggay way chuwa way maid kasen. Yag no mag-ay changréna, ammay te namfangchém hen ustoy hamhamàna. \v 16 Ngém mag-ay ta achina changrén hea, man-ayag-a ah chuwa ono iha ah man-ifam ta kasen-ayu éméy ta ma-ammaan hen anchi nesosorat way masapor wachay toro ono chuwa ah manàchég hen tot-owa. \v 17 Yag no mag-ay annag achi chillu changrén chàyu, ifagayu hen amin anchichay tapenay cha omafurot hen anchi chayu ma-am-amongan ta tomorongcha agé. Ngém no mag-ay annag achi chillu changrén hen amin anchichay ifayu, anyug ifilang hiya ah ihay achi omafurot ono kaman hen ihay nangakkaw way cha mangam-among hen furor. \v 18 Te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way heno way epawayu hen antoy lota, mepawa agé ad uchu. Yag hen anchi eparufusyu hen antoy lota, meparufus agéchi ad uchu.” \p \v 19 “Yag hen ihay ifagà an chàyu agé, no wachan chawatényu an Apudyus way uray an-ayug chud-uwa, no mantempoyuganyu hen hamhamàyu way manawat, wat ammaan Amataaw ad uchu hen anchi laychényu way chawatén. \v 20 Te uray no an yanggay toro ono chuwa hen ma-among gapoh afurotcha an haén, wat wachaà agé way nìya-among an chicha.” \s1 Hen mekaman hen anchi achi mamakawan hen ifana \p \v 21 Angkay hiyachi yag henanhanan Pedro an Jesus way mangaliyén, “Apo, kamana kay hen masapor an-og cha mamakapakawanan hen fummasoran hen ifà an haén. Ay ingganah mangappitu.” \v 22 “Achì ekatén an yanggay ammag mangappitu,” way ekat Jesus, “te mangappiappitu hen mamakawanam an hiya. \v 23 Te yato hen ekaman hen anchi mantorayan Apudyus ad uchu way hen mepaniyana, kaman hen ihay Are way nannanmà way manotar hen utang hen anchichay o-opisyarna.” \p \v 24 “Angkay hiyachi way chana ilugi way mantotar, inyéycha an hiya hen ihay opisyar way nan-utang an hiya ah kalifulifuna. \v 25 Yag gapo ta achi makafayad hen anchi utangna, imfagan hen anchi are way masapor melaocha amin way himfafaryan ah alepan, ya melao agé hen aminay kok-owacha ta yachi hen manobfotna hen utangna. \v 26 Wat ammag nampalentomang hen anchi opisyaranchi hen henagong Are way mampangpanga-ase way mangaliyén, ‘Apo, pangpanga-asem paat ta wayanà way man-anap ah mamayad-o, wat fayachà amin hen utang-owanchi.’ \v 27 Ngém ammag gapoh ség-ang Are an hiya, annag penakawan amin hen anchi utangna way ammag nilibli.” \p \v 28 “Ngém angkay hiyachi way lommayaw hen anchi opisyaranchi ah faréy Are, hinib-atnaat agé hen ihay ifana way opisyar way nakautang an hiya ah hinggasot yanggay. Yag annaat agég lenapchù hiya way mankar way mangaliyén, Masapor fayachamat amin hen anchi inutangno an haén. \v 29 Ammag nampalentomang agé hen anchi ifana way mampangpanga-ase way mangaliyén, ‘Panga-asem paat ta wayanà way man-anap ah mamayad-o wat fayachà tot-owa.’ \v 30 Ngém annag achi ség-angan hiya te hen enkamanna, empafarudna ta inggana anoh fayachana amin hen anchi utangna.” \p \v 31 “Angkay innilan hen anchichay ifana way o-opisyar hen enkamanna hen anchi ihay ifana, ammag lommaweng hen hamhamàcha yag anchaat i elepot an Are hen aminay enkamanna. \v 32 Yag anat epa-ayag Are hiya way mangaliyén, ‘An-ag laweng way tagu way ammag maid sérfin hen kenasérfisyum. Te haén, penakawan-o amin hen anchi chakaray utangno gapo yanggay hen chawatno, \v 33 wat pakay annog iggay ség-angan hen ifamanto way kaman hen enkaman-o an hea.’ \v 34 Ammag amchan hen aningarngar hen anchi are wat empafarudna hiya ta mapap-aligatan ingganah fayachana amin hen anchi utangna.” \p \v 35 Yachi yag anat ekat Jesusén, “Kaman agéhchi hen ekaman Ama ad uchu an chàyu no achiyu pakawanén hen fummasoran hen ifayu an chàyu way masapor ammag maid un-unongonyu.” \c 19 \s1 Hen intudtuchun Jesus mepanggép hen manhiyanan hen hen-ahawa \r Mat. 5:31-32; Mar. 10:1-12; Luc. 16:18 \p \v 1 Angkay narpas way intudtuchun Jesus amin cha nadchi, lommayaw hen hiyachiy provinsiyan hen Galilea yag ginumchangcha hen anchi wangwang way Jordan way éméy hen anchi provinsiyan hen Judea. \v 2 Yag anchag chuar agé hen tatagu way ummunud an hiya, wat kena-anna hen saket hen anchichay cha masaket. \p \v 3 Angkay hiyachi, émméycha agé hen tapenay Fariseo way i mamachas way manlokop an hiya. Wat henanhanancha way mangaliyén, “Ay marabseng ngata hen orchintaaw no ihiyan hen larae hen ahawana way uray farangna hen gapona.” \v 4 Yag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Ay iggayyu peet faséén hen anchi nesosorat way alen Apudyus ad namenghan way ekatnéén, ‘Hen laprapona way hen nangammaan hen anchi namayang hen tatagu, enammaana hen larae ya anat hen fufae,’ \v 5 yag annaat ekatén, ‘Gapon hiyaha, wat taynan hen larae hen chinàcha-arna ta i metepon an ahawana way yachin mamfalinancha ah ihà-an way achar. \v 6 Yag nanepod hen hiyachi, faén chuwa hen acharcha te nanteponcha ah ihà-anay achar.’ Wat hiyaha, maid karébféngan hen tatagu way ammag manginhiyan hen anchi looh nanteponon Apudyus.” \v 7 “Oo a,” way ekat hen anchichay Fariseo, “ngém pakay emparufus Moses nò, te inyurchinna met way hen larae, no ammag omensorat ah papel ah manginhiyanana an ahawana wat mafalin ihiyanna.” \v 8 Yag anat ekat Jesusén, “Hen pés-éyna, maid kaman an nadchi, ngém gapoh kenasongelyu wat ammag emparufus Moses hen manginhiyananyu hen ahawayu. \v 9 Ngém hen ifagà an chàyu, heno way larae way ammag manginhiyan hen ahawana way faén gapoh chummagchagasan hen anchi fufae, fummasor chillu te no kasen mangahawa hen anchi laraeyanchi, kaman chagchagasnachi te ahawana chillu hen anchi pés-éy ahawana.” \p \v 10 Yachi yag anat ekat hen anchichay pasorot Jesusén, “Wat no yaha peet hen mekaman hen hen-ahawa, un-unninaat no achita ud-ay mangah-ahawa.” \v 11 “Oo tot-owa,” way ekat Jesus, “ngém achi maka-ara hen aminay tatagun nadchi, te anggay yanggay hen anchichay mangidchatan Apudyus. \v 12 Te nankarakarase hen lason hen anchi achi mangahaw-an hen larae. Te hen tapena, nisissigud an chicha, yag hen tapena agé, gapo ta nabraancha. Yag hen tapena, anchag anohan way achi mangah-ahawa gapo ta anchag pa-annongan way manginwarawag hen mepanggép hen mantorayan Apudyus. Wat heno way maka-anoh an nadchi, ammaana koma.” \s1 Hen mamindisyunan Jesus hen ungunga \r Mar. 10:13-16; Luc. 18:15-17 \p \v 13 Angkay hiyachi yag wachacha hen anchichay nanginyéy hen a-anàcha an Jesus ta ichàépna koma hen limana an chicha yag inluwaruwana, ngém ammag iningar hen anchichay pasorotna chicha. \v 14 Ngém ekat Jesusén, “Masapor eparufusyu hen miyaliyan hen annachay ungunga an haén ta achiyu an epawa, te chacha manchinlan haén, ya hen kaman an cha nadchi yanggay hen mètape hen mantorayan Apudyus ad uchu.” \v 15 Wat inchàépna hen limana hen anchichay ungunga yag anat lomayaw. \s1 Hen anchi faknang way patpatigéna hen kenafaknangna \r Mar. 10:17-31; Luc. 18:18-30 \p \v 16 Angkay hen-argawan, wacha hen ihay larae way émméy an Jesus way mangaliyén, “Apo, nokay ngata hen ammay way ammaà ta midchat an haén agé hen mannanayun way mètaguwà an Apudyus.” \v 17 Yag ekat Jesusén, “Pakay hanhanam an haén hen mepanggép hen ammay, te an met ihà-an hen ammay way hiyah Apudyus yanggay. Wat no laychém tot-owa way mètagu an hiya ah ing-inggana, ammaam amin hen anchichay inyurchinna.” \v 18 “Henochi hen anchi inyurchinna way masapor ammaà,” way ekat hen anchi laraeyanchi. Yag anat ekat Jesusén, “Masapor achita cha pomatéy, achita cha chumagchagas, achita cha mangakaw ya achita cha istiguwan hen faén tot-owa. \v 19 Ya masapor agé rispituwénta hen chinàcha-ar, ya masapor epadchata agé hen layadta hen ahentaguta way kaman hen manlaychanta hen acharta.” \v 20 Yag sommongfat agé hen anchi larae way mangaliyén, “Tenongpar-o met amin cha nadchi, wat nokay ngata hen kenakorang-o chillu.” \v 21 Yag anat ekat Jesusén, “No laychém way mangamma hen ustousto paat, im elao amin hen kok-owam yag inidchatno hen laona hen anchichay maid mafalinna, yag an-aat umale way somorot an haén. Wat ad uchu hen marmuwan hen tot-oway kafinaknangno.” \v 22 Ngém hen nangngaran hen anchi larae an nadchi, ammag lommayaw way chan totokar te ammag faknang way térén. \p \v 23 Yachi yag anat ekat Jesus hen anchichay pasorotnéén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ammag naligatay térén hen metapyan hen anchichay faknang hen mantorayan Apudyus. \v 24 Ammag narakrakaat agé hen homroan hen kafayu hen abfot hen chagum no hen metapyan hen faknang hen mantorayan Apudyus.” \v 25 Yag anchag nahaang hen anchichay pasorotna hen nangngarancha an nadchi yag anchaat ekatén, “Wat no yaha, ay nanggila ah wachay tatagu ah mahara-an.” \v 26 Finéfétég Jesus chicha way mangaliyén, “No an yanggay tatagu hen mangamma hen mètaguwancha an Apudyus wat ammag achi tot-owa mafalin. Ngém no ah Apudyus hen mangamma, wat mafalin te maid achi mafalin an hiya.” \p \v 27 Yachi yag nan-aleyat ah Pedro way mangaliyén, “Apo chàni kaỳ way anni met ammag tenaynan hen aminay wachan chàni ah sommorotanni an hea, wat ay magunggunaan-ani ngata.” \v 28 Yag anat ekat Jesusén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way haén way Pangorowan hen Tatagu, no umchah hen anchi kachachayyawan way tumùchuwà way mantoray ah pegwana, wat chàyu way pasorot-o, tumùchuayu agé hen anchi hemporo ya chuway tùchu way mètoray an haén. Yag chàyu agé hen manguwis hen aminay ganà hen anchichay hemporo ya chuway anà Israel. \v 29 Yag amin agé way tatagu way ammag manaynan hen fabréycha ya sosnodcha, chinàcha-archa, hen a-anàcha ya hen lorotacha gapo hen sommorotancha an haén, wat ammag chùchùar hen midchat an chicha no hen anchi tenaynancha. Yag faén agé yanggaychi te mètagucha agé an Apudyus ah ing-inggana. \v 30 Ngém chuarcha hen anchichay kaman nan-angato ad uwan way anchag nafafa ah pegwana. Yag chuarcha agé hen anchichay kaman nafafa ad uwan way anchag ngomato ah pegwana.” \c 20 \s1 Hen ekaman Apudyus way manlabfu hen tatagu \p \v 1 Kasen nampani ah Jesus way mangaliyén, “Hen mantorayan Apudyus wat kaman hen anchi ihay tagu way ammag chuar chi murana. Wat fummigat way i man-anap ah mèlabfu an hiya. \v 2 Angkay hiyachi way wachacha hen inchahana, nètorag an chicha way idchatna hen anchi larabfuwan hen ihay ag-agaw yag annaat epééy chicha way i man-amma.” \p \v 3 “Angkay nà-argaw yag kasen agé émméy hen anchi cha um-umfunan hen tatagu yag innilana hen anchichay tapenay atàtàchég way maid chacha am-ammaan. \v 4 Yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, ‘In-ayu agé mìyamma hen anchi murà wat idchat-o hen ustoy labfuyu.’ Yag émméycha tot-owa.” \p \v 5 “Angkay nanggawa, i kasen nan-ila ah tapen chi manlabfuwéna, yag umat agé hen fummatangan.” \p \v 6 “Yag angkay hen fummatangan ah attè, kasen agé émméy hen anchi cha um-umfunan hen tatagu yag inchahana agé hen anchichay tapena way maid chacha am-ammaan. Yag annaat ekat an chichéén, ‘Pakay an-ayug omen-enargaw way ammag chan ufu-ufun way maid chayu am-ammaan.’ \v 7 Yag sommongfatcha way mangaliyén, ‘Oo kagé te maid umpay mèlabfuwanni.’ ‘Wat in-ayu kagé mìyamma hen anchichay chà epa-amma,’ way ekat hen anchi chan anap ah man-amma.” \p \v 8 “Angkay hiyachi way nadhém yag anat ifagan hen anchi nanginmura hen anchi kapatasna way mangaliyén, ‘Ayagam hen anchichay nan-amma ta idchatno hen labfucha, yag ilugim way mangidchat hen labfun hen anchichay uchi inggana hen anchichay pés-éy ummale hen figfigat.’ \v 9 Wat yachi, hen anchichay nanginlugi way nan-amma hen fummatangan ah attè, anchag narabfuwan ah kaman hen labfun hen ihay ag-agaw. \v 10 Yag angkay hiyachi way inumchah hen marabfuwan hen anchichay pés-éy nan-amma hen figfigat, ekatcha ah hamhamàchéén awniyat chùchùar ménat hen labfucha. Ngém faénat agé peet te ammag napapchong amin. \v 11 Wat chachan ngangayutongot hen nangawatancha hen labfucha yag anchaat manlili hen anchi namparabfu way mangaliyén, \v 12 ‘Ammag ihay uras yanggay hen nan-ammaan hen antochay anongoh way ummale, yag pakay ammag nepachong hen labfucha an chàni way ammag nififillag ah ihay ag-agaw way nan-amma-amma.’ \v 13 Yachi yag sommongfat hen anchi nanginmura yag ekatnan anchi ihéén, ‘Sonod-o, cha-an-o met lugiyén chàyu te yaha met chillu hen enafunanyu ah labfuyu way larabfuwan chillu hen ihay ag-agaw. \v 14 Wat aranyu hen annay ustoy labfuyu ta homàyat-ayu, te ammag ah layad-o yanggay yag an-owat papchongon amin hen labfuyu hen uray antochay anongoh way ummale. \v 15 Ay ammoh epawayu lawa no yaha hen ekaman-o way mangastos hen pelak-o. Ono cha-ayu omapar gapon nanga-asiyà an chicha.’ ” \p \v 16 Yachi yag inyanongoh Jesus way mangaliyén, “Wat hen anchichay kaman nafafa ad uwan, awni yag chicha hen nangato ah pegwana. Yag hen anchichay kaman nangato ad uwan, awni yag chicha agé hen nafafa ah pegwana.” \s1 Hen kasen nangimfag-an Jesus hen matéyana \r Mar. 10:32-34; Luc. 18:31-34 \p \v 17 Angkay hiyachi way cha mane-ed cha Jesus way éméy ad Jerusalem, enayangana hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna ta omanggaycha. Yag hen chacha manaranan, imfagana an chicha way mangaliyén, \v 18 “Changrényu ngén hen antoy ifagà te hen antoy ayantaaw ad Jerusalem ad uwanat yato hen manpapancha an haén way Pangorowan hen Tatagu. Yag meporangà hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin way chicha hen mangimfaga hen matéyà. \v 19 Yag ana-at eporang hen anchichay faén Judio way manénséna ya manaphaprat an haén, yag ana-at agé elansa hen koros ta matéyà. Ngém hen anchi petlon hen ag-agaw, man-uchiyà chillu.” \s1 Hen chawat hen inan cha Jaime an Juan an Jesus \r Mar. 10:35-45 \p \v 20 Angkay hiyachi yag émméycha an Jesus hen anchichay hen-ininna way ahawan Zebedeo ya hen anchi chuway a-anàna way pasorot Jesus. Yag nampalentomang ah inacha hen henagong Jesus way mangimfaga hen anchi laychéna way chawatén. \v 21 Yachi yag ekat Jesus an hiyéén, “Nokay hen ifagam.” Yag annaat ifaga way mangaliyén, “Ay achi mafalin ta no umchah hen mantorayam wat ilam paat ta hen antoy chuway a-anào hen mìtùchu an hea way epatùchum hen iha hen pachawananno ya hen iha ah pachawigim.” \v 22 “Aẁ,” way ekat Jesus, “achiyu angkay ma-awatan hen annay chayu chawatén.” Yag annaat ifaga hen anchi chuway hen-agi way mangaliyén, “Ay mafalin way ma-anohanyu hen anchi ligat way kaman hen anchi ligat way mepachah an haén.” Yag ekatchéén, “Oo, ma-anohanni.” \v 23 Yag anat ekat Jesus agéén, “Tot-owa way ma-anohanyu cha nadchi te umchah agé hen mapap-aligatanyu. Ngém faén chillu haén hen mampele no heno hen tumùchu ah pachawanan-o ya ah pachawigì, te ah Amay Apudyus hen nangensasagga hen hiyachiy tùchuwan ah para hen anchichay mangidchatana.” \p \v 24 Hen nangngaran hen anchichay hemporo way tapen hen pasorot Jesus hen anchi cha chawatén hen anchi chuway hen-agi, ammag lommaweng hen hamhamàcha an chicha. \v 25 Wat enamong Jesus chicha amin yag annaat tugunun way mangaliyén, “Innilataaw met hen ekaman hen anchichay anap-apo hen antoy lota, wat anchag cha manchamancharén hen anchichay chacha etorayan. Ya umat agé hen anchichay o-okom, chacha agé mancharén hen anchichay ahentagucha. \v 26 Ngém chàyu, achi mafalinha ah ekamanyu te no wachay manlayad an chàyu way man-ap-apo, masapor mamfalinéna hen acharna ah katorongan hen anchichay tapena. \v 27 Yag no wacha agéy manlayad way ngomato an chàyu, masapor angkay mamfalinéna hen acharna ah kafafaan way kaman alepan hen anchichay tapena. \v 28 Te kaman an haén way Pangorowan hen Tatagu, iggayà ummale hen antoy lota way i mampatorong hen tatagu, te ummaliyà way anà i tomorong an chicha. Ya ummaliyà agé way i matéy ah sobfot hen fasor hen chuar way tatagu.” \s1 Hen nanga-anan Jesus hen finurag hen anchi chuway tagu \r Mar. 10:46-52; Luc. 18:35-43 \p \v 29 Angkay hiyachi way cha lomayaw cha Jesus hen anchi fabréy ad Jerico, anchag chuar hen anchichay tatagu way cha metnod. \v 30 Yag niyaphor agé way wachacha hen chuway nabfurag way tummutùchu hen penget hen anchi korsa way chacha engwa. Yag angkay chengngarcha way ah Jesus peet hen manlooh, anchaat ilugi way man-ongaw way mangaliyén, “Heay ganà Are David, panga-asem paat ta ség-angam chàni.” \v 31 Yag hen anchichay tatagu, anchag hi-i-ingar an chicha way mangempaginang koma, ngém chachaat ekaskasen way mangèngaw way mangaliyén, “Heay ganà Are David, panga-asem paat ta ség-angam chàni.” \v 32 Yachi yag entàchég Jesus yag ekatnan chichéén, “Nokay hen laychényu way ammaà an chàyu.” \v 33 Yag anchaat ekatén, “Apo, ta makaila-ani koma.” \v 34 Wat sinég-angan Jesus chicha yag tenchàna hen matacha wat naka-anat tot-owa hen finuragcha yag netnodcha an hiya. \c 21 \s1 Hen anongoh way ayan Jesus ad Jerusalem \r Mar. 11:1-11; Luc. 19:28-40; Juan 12:12-19 \p \v 1 Angkay hiyachi way cha homag-én cha Jesus ad Jerusalem way tég-angaycha umchah hen anchi fabréy way Betfage wat entàchégcha hen pénad hen anchi filig ad Olivo, yag hennag Jesus hen chuway pasorotna way mangaliyén, \v 2 “Epangpangoyu hen annay fabréy way chuchummangéntaaw wat ichahanyu hen ihay kafayu way netatàéd way wacha hen ubfuna. Ùfachényu yag inyaliyu chichahto. \v 3 Yag mag-ay ta wachay mangaliyén pakay ùfachényuha, ifagayu way masapor hen ap-apo wat man-eparufusna hen mangar-anyu.” \p \v 4 Hen hiyachiy na-ammaan, na-ammaan ah tommot-owaan hen anchi imfafaggan hen anchi profeta ad namenghan hen nangaryanéén, \q1 \v 5 “Ifagayu hen anchichay tatagu ad Jerusalem way manSion way naway hen Arecha way empafafana hen acharna way ammag ubfun laway kafayu hen nansakayana.” \p \v 6 Angkay hiyachi yag émméycha hen anchichay pasorot Jesus yag enammaancha amin hen imfagana an chicha. \v 7 Wat innaracha hen anchi hen-ina way kafayu yag anchaat iyap-ap hen agwan hen lumfongcha hen échégna yag nansakay ah Jesus. \v 8 Yag ammag chuar hen anchichay tatagu way nenhaprà hen lumfongcha hen anchi korsa way engwana ah manayawancha an hiya. Yag hen anchichay tapena, incha sommongpat ah arumfanga ah ehapràcha hen korsa agé. \v 9 Wat amin hen anchichay cha mamangpango ya cha umunud, anchag heo-ongaw way mangaliyén, “Chayawéntaaw hen antoy ganà Are David. Chayawéntaaw hen antoy ummale way narpon Apudyus. Ya chayawéntaaw hen anchi kangatowan way Apudyus.” \p \v 10 Angkay hiyachi way inumchah cha Jesus ad Jerusalem, anchag na-ateb-ar hen amin anchichay tatagu yag ekatchéén, “Heno man paat ah naha.” \v 11 Yag sommongfat hen anchichay nenetnod way mangaliyén, “Hiyato ah Jesus way profetan Apudyus way narpod Nazaret way ihay fabréy hen provinsiyan hen Galilea.” \s1 Hen nangemparyawan Jesus hen anchichay chan elao ah Templo \r Mar. 11:15-19; Luc. 19:45-48; Juan 2:13-22 \p \v 12 Angkay hiyachi yag émméy ah Jesus hen fatawan hen anchi Templo way faréy Apudyus yag annag emparyaw amin hen anchichay chan elàrao ya cha lomao ah michaton an hiya. Yag anna agég tenokang hen anchichay lamesa-an hen anchichay chan soksokat ah pelak ya umat agé hen tùchun hen anchichay chan elaoh karopate. \v 13 Yag annaat ekat an chicha way mangaliyén, “Nesosorat hen alen Apudyus way ekatnéén, ‘Hen faréy-o wat mausar ah manluwaruwan hen tatagu an haén.’ Yaha hen imfagan Apudyus ngém chàyu, anyug namfalinén hen antoy faréyna ah chayu i manlokkowan hen ahentaguyu.” \p \v 14 Angkay hiyachi yag émméy hen anchichay nan-abfurag ya nan-appelay ah Templo way i mampàila an Jesus, wat kena-anna hen sasaketcha. \v 15 Ngém hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin, anchag ommaningarngar hen nangil-ancha hen anchi chana ammaan way kaskascha-aw, ya kaskasen hen nangngarancha hen cha èngaw hen anchichay ungunga ahchih Templo way mangaliyén, “Chayawéntaaw hen antoy ganà David.” \v 16 Wat anchaat ifaga an Jesus way mangaliyén, “Ay ammoh achim cha changrén hen annay cha èngaw hen annachay ungunga.” “Chachangrê met,” way ekat Jesus. Yag annaat ekat agéén, “Ay ammoh iggayyu faséén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, ‘Tinudtuchuwan Apudyus hen anchichay ungunga way manginchayaw an hiya hen anchi nènong paat.’ ” \p \v 17 Yachi way enalen Jesuschi yag annag tenaynan chicha way lommayaw ad Jerusalem yag émméy ad Betania way i ummiyan ahchi. \s1 Hen nàrongan hen anchi away way maid fungana \r Mar. 11:12-14, 20-24 \p \v 18 Angkay nafigat way chachan fangad ad Jerusalem, chan henaang ah Jesus. \v 19 Yag yachi way innilana hen ihay away way ekatchéén fig hen penget hen charan yag inna innila no wachay fungana. Yag ammag maid te an yanggay tangréb chi tufuna. Yag annaat iyaryan hen anchi away way mangaliyén, “Achia kasen mamub-unga ah ing-inggana, yag ammag nàrongat agé hen anchi away.” \p \v 20 Hen anchichay pasorotna, anchag nahahaang hen nangil-ancha hen anchi na-ammaan yag anchaat ekatén, “Ané, pakay ammag pegachi yag nàrongat hen annay away.” \v 21 Yag ekat Jesusén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way no ah Apudyus yanggay hen manokchunyu way achiayu chan chuwachuwa, wat mafalin ammaanyu agé hen changan antoy enammaà hen antoy awayanto. Ya faén yanggay agéha te uray agé anyug ifaga hen anchi filig way marabten yag nepetlà ah fayfay, wat ma-ammaan tot-owa. \v 22 Te no anyu yanggay ammag manokchun ah Apudyusat, idchatna an chàyu hen amin way chawatényu.” \s1 Hen namistigarancha hen karébféngan Jesus \r Mar. 11:27-33; Luc. 20:1-8 \p \v 23 Angkay hiyachi way namfangad ah Jesus ah Templo yag inlugina way mantudtuchu. Yag hen chana mantudtuchuwan, hinénggépcha agé hen anchichay anap-apon hen pachi ya hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio, yag émméycha an Jesus way i mamistigar an hiya way mangaliyén, “Henon pam i ammaan hen annay cham ammaan. Yag heno ay paat hen nangidchat hen karébféngam way mangammahna.” \v 24 Yag senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Wacha unna hen hanhanà an chàyu yag no masongfatanyu wat ifagà agé an chàyu no heno hen nangidchat hen antoy karébféngà way mangamma hen antochay chà ammaan.” \v 25 Yag annaat ekatén, “Heno ngarud hen nangidchat hen karébféngan Juan way mamfunyag. Ay ah Apudyus ono tatagu.” Yag chacha mahalifunuwan hen tapena way man-ahetennopà te ekatchéén, “No ekattaawén ah Apudyus hen nangidchat hen karébféngan Juan, awniyat ifagan Jesus agé an chitaaw no pakay iggaytaaw agé afuroton hen imfagan Juan. \v 26 Waman no ekattaaw agéén an yanggay tatagu hen nangidchat hen karébféngan Juan, aggaégyat agé ah wachay ammaan hen antochay tatagu an chitaaw, te afurotoncha amin way tot-oway profetan Apudyus ah Juananchi.” \v 27 Wat anchag senongfatan ah Jesus way mangaliyén, “Tawwan te maid innilani.” “Wat no yaha,” way ekat Jesus, “achì agé ifaga an chàyu no heno hen nangidchat hen karébféngà way mangamma hen antochay chà ammaan.” \s1 Maid sérfin hen mangafunan no achi ammaan \p \v 28 Yachi yag anat mampani ah Jesus an chicha way mangaliyén, “Nokay hen manmàyu an natto. Wachan ihay am-ama way chuwa hen anàna way lenarae. Yag yachi, imfagana hen anchi pango way mangaliyén, ‘Anào, in-a ta homepot-a ad uwan.’ \v 29 Gapo ah achi ma-aryan, ekatnéén, ‘Innà angkay éméy.’ Ngém angkay na-awni way nanhamahamà, namfafawi yag émméy chillu. \v 30 Yachi yag émméy agé hen anchi am-ama way i nangimfaga hen anchi enawchina ta éméy agé homepot. Yag ekat hen anchi enawchiyén, ‘Oo kay Ama, éméyà.’ Ngém ammag iggay émméy.” \v 31 Yachi yag anat ekat Jesusén, “Henokay an cha nadchi way chuwa hen nangamma hen laychén hen anchi amacha.” Yag sommongfatcha way mangaliyén, “Hen anchi pango kagé.” Yag anat lawrawagén Jesus an chicha way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way hen anchichay lawengay tatagu way kaman hen anchichay cha mangam-among hen furor ya hen anchichay fufae way cha menlao ah acharna, wat mamangpangocha no chàyu way mètape hen mantorayan Apudyus. \v 32 Te chàyu, ummale ah Juan way chan funfunyag way mangintudtuchu hen ustoy ekamanyu ta mifilang-ayu ah ammayay tatagu, ngém anyug iggay enafurot hiya. Waman hen anchichay manga-akaw way cha mangam-among hen furor ya hen anchichay fufae way cha menlao hen acharcha, wat enafurotcha hiya. Yag kaskasen agé te uray no enlasinyu hen namfalewancha, anyug iggay chillu fab-alewan hen hamhamàyu ah omafurotanyu.” \s1 Hen nempaniyan Jesus hen anchichay anap-apo ah chan afang hen lota \r Mar. 12:1-12; Luc. 20:9-18; 1 Ped. 2:6-8 \p \v 33 “Changrényu ngén hen antoy kasen paniyê,” way ekat Jesus. “Wachan ihay tagu way minur-ana hen lotana ah greps way mafayah hen fungana. Yachi yag enaradna hen anchi minurana yag anat agé mampatoktok ah fato ah manlechehana hen fungana. Yag annaat agé epa-amma hen akayyang way paranha ah iggawan hen anchichay mangguwarcha. Yachi yag annaat epa-afang ah safaliy tatagu yag lommayaw way i namfiyahi ah safaliy lota.” \p \v 34 “Angkay inumchah hen tempon hen mamungaan hen anchi inmurana, hennagna hen tapen hen alepanna ta icha aran hen penakafingayna. \v 35 Ngém hen anchichay cha mangafang, anchag chinpap hen anchichay alepan yag penagohcha hen iha, yag pinchitcha agé hen iha, yag anchaat agé funfunto-on hen anchi iha. \v 36 Ngém uray, kasen chillu hennag hen anchi nangenlota hen chùchùar way alepanna no hen anchi pés-éyna. Yag ammag pachongna chillu hen enkamancha an chicha. \v 37 Angkay hen anongohna, annaat hénagén hen anchi mismoy anàna te ekatnah hamhamànéén, ‘Ta éhéd yag ifiincha hiya te anào paat tot-owa.’ \v 38 Ngém angkay innilan hen anchichay cha mangafang way hen anchi anànaaat hen naway, anchaat mantatagépfar way mangaliyén, ‘Ayé, annayan hen anchi ustoy mangentawid hen antoy lotaanto wat antaawat pédtén ta chitaaw hen mangen-awa.’ \v 39 Wat chinpapcha tot-owa hen anchi anàna yag inilhincha hen anchi arad way i mamchit.” \p \v 40 “Wat ad uwan,” way ekat Jesus an chicha, “nokay hen hamhamàyu way ammaan hen anchi nangenlota hen anchichay cha mangafang no homàyat.” \v 41 Yag sommongfatcha way mangaliyén, “Anna yanggay ammag pédtén hen anchichay cha mangafang te anchag lawengay térén, yag annaat epa-afang hen nalimpiyu way tatagu way mangidchat hen ustoy penakafingayna.” \v 42 Yag anat ekat Jesus an chicha agéén, “Wat ay ammoh iggayyu faséén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way ekatnéén, \q1 ‘Hen anchi fato way enachin hen anchichay chan sà-ad ah faréy way ekatchéén maid sérfina, wat ammag yachiyat agé hen anchi kapatpatigan way mepégnad. Ah Apudyus hen nangamman natto, yag ammag kahahaang tot-owa.’ ” \m \v 43 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Wat tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way faén angkay chàyu way Judio hen etorayan Apudyus te eh-atna chàyu hen anchichay safaliy tatagu way cha mangafurot hen laychéna. \v 44 Yag hen anchi fatowanchi agé, no wachay màchég an hiyaat ammag mapmaptén. Ngém no hen anchi fato agé hen meposet hen ihay tagu, wat ammag matampò way kaman chapor.” \p \v 45 Yachi way chengngar hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay Fariseo hen anchichay empanin Jesus, wat na-awatancha way chicha hen chana paniyén. \v 46 Yag anchag laychén paat way manelew an hiya hen hiyachi, ngém iggaycha chillu gapo ta iyégyatcha hen anchichay chuaray tatagu, te hen anchichay tatagu, afurotoncha way profetan Apudyus ah Jesus. \c 22 \s1 Hen anchichay maid namnamana way metape hen mantorayan Apudyus \r Luc. 14:15-24 \p \v 1 Kasen nampanih Jesus hen nanudtuchuwana hen anchichay tatagu, ekatnéén, \v 2 “Hen mepaniyan hen mantorayan Apudyus wat kaman hen anchi ihay Are way nangensasaggana hen anchi lagsak way mankasaran hen anàna. \v 3 Angkay hiyachi way nesagana hen egad, hennagna hen anchichay alepanna way i mangayag hen anchichay tatagu way loohna ini-imfitar. Ngém hen anchichay naimfitar, anchag achi peet éméy. \v 4 Wat annaat kasen hénagén hen anchichay tapen hen alepanna way mangaliyén, ‘Inyu kasen ifaga hen anchichay looh-o ini-imfitar way napaparte hen anchichay faka ya hen tatanabfa way ubfu, yag nesasaggana amin hen egad wat umalechaat koma way mèkasar.’ \v 5 Ngém hen anchichay naimfitar way tatagu, anchag hentot-orangén hen cha ifagan hen anchichay alepan. Yag chachaat éméy ah ay-ayancha way hen tapena, icha homepot, ya hen tapena, éméycha agé man-amma hen chacha am-ammaan. \v 6 Yag anat hen tapena agé, anchaat agég chinpap hen anchichay alepan way maid achicha enammaan an chicha yag anchaat pédtén.” \p \v 7 “Angkay hiyachi way chengngar Are hen anchi nekaman, ammag ommaningarngar way térén yag annaat hénagén hen anchichay sorchachuna way incha pinchit hen anchichay pommatéy yag anchaat po-oran hen anchi fabréycha. \v 8 Yachi yag anat ifagan Are hen anchichay tapenay alepanna way mangaliyén, ‘Nesasaggana hen aminay egad hen antoy lagsak, ngém hen annachay looh-o inimfitar, achicha karébféngan way mèlagsak. \v 9 Wat éméy-ayu hen anchichay korsa yag aminay tatagu way ilanyu, ayaganyu chicha amin way umaley mèlagsak.’ \v 10 Yachi yag émméycha tot-owa hen anchichay alepanna hen kakorsakorsa, yag aminay tatagu way inchahancha, enayagancha amin way uray hen anchichay laweng ya ammay, wat napno hen faréy Are ah i mèkasar.” \p \v 11 “Angkay hiyachi way émméy ah Are way i mangila hen anchichay tatagu way na-among, yag nanmatanaat agé hen ihay tagu way annag iggay inlumfong hen ustoy lumfong way para hen kasar. \v 12 Yag anat éméy an hiya way mangaliyén, ‘Ayong hea, henon pa-a umalehto way mèkasar yag an-ag iggay nanlumfong ah lumfong para hen kasar.’ Yag ammag chan tomtomaà hen taguwanchi way maid elasonna. \v 13 Yag anat ifagan Are hen anchichay alepanna way mangaliyén, ‘Faruchunyu hen antoy taguwanto yag sértényu hen farud hen limana ya he-ena yag entap-aryu ah chara way ammag ngéngét, ta ahchi hen mankelaana way magénén manngangalitféna hen fub-ana ah kaligatna.’ ” \p \v 14 Yachi yag henalenonot Jesus way mangaliyén, “Anchag chuar tot-owa hen naimfitar ngém otonna hen mapele.” \s1 Hen mangil-ancha no mèfat ah Jesus mepanggép hen furor \r Mar. 12:13-17; Luc. 20:20-26 \p \v 15 Angkay hiyachi yag anchag lommayaw hen anchichay Fariseo way incha mantetennopà ah ekamancha way manlokop koma an Jesus ta wachay manginchérémancha an hiya. \v 16 Wat hen enkamancha, hennagcha hen tapen hen pasorotcha ya tapen hen anchichay ifan Are Herod ta incha ifaga an Jesus way mangaliyén, “Apo, innilani way maid tot-owa kétkétémno way tagu, ya cham agé itudtuchu hen anchi tot-owa way laychén paat Apudyus way ma-ammaan, ya annog achi agé iyég-égyat hen uray heno way aryén hen tagu an hea te ammag maid wahigém way uray hen nan-asa-achan. \v 17 Wat ifagam kaỳ no heno hen manmanmàno an natto, no ay achitaaw ngata cha labsengén hen orchintaaw way Judio no fayachantaaw hen furor hen anchi Are ad Roma.” \v 18 Ngém ah Jesus, enlasinna chillu hen kenasilibcha yag annaat ekatén, “Chàyu way senang a-afurot, pakay pachasényu way manlokop an haén. \v 19 Ilà kayya hen annay pelak way mifayad ah furor.” Yag empàilacha hen ihay pelak. \v 20 Yag ekat Jesusén, “Nokay hen antoy nepepetchor an natto yag nokay agé hen nangenngachan hen antoy nesosorat.” \v 21 “Hen anchi Are ad Roma,” way ekatcha. Yag anat ekat Jesus agéén, “Wat no yaha way hen Are hen nangen-awa, idchatyu kagé an hiya hen para an hiya. Ngém ilanyu agé ta idchatyu an Apudyus amin hen para agé an hiya.” \v 22 Hen nangngarancha an nadchi, anchag naleletag yag lommayawcha way nanaynan hiya. \s1 Hen mepanggép hen man-uchiyan hen natéy \r Mar. 12:18-27; Luc. 20:27-40 \p \v 23 Angkay hen hiyachi agé way ag-agaw, émméycha hen anchichay Judio way Saduceo an Jesus way chicha hen achi mangafurot way kasen man-uchi hen natéy. Yag imfagacha way mangaliyén, \v 24 “Apo, hen intudtuchun Moses ad namenghan, ekatnéén no ommahawa hen ihay larae yag natéy way maid anàna, masapor ahaw-én hen sonodna hen anchi nafaro ta umanàcha koma ah kaman penaka-anà hen anchi natéyanchi way sonodna. \v 25 Wat hanhanannito an hea, te ad namenghan, wachacha anohto hen pituy larae way masosnod. Yag angkay nangahawa hen anchi pango, cha-ancha umanà yag natéy. Yag gapo ta maid anàcha, enahawan hen anchi metéb hen anchi nafarowanchi. \v 26 Ngém yachi agé hen nepasamak an hiya. Yag umat agé hen anchi ma-atlo inggana hen anchi enawchi way ma-apitu way maid ummanà an chicha yag natéycha amin. \v 27 Yag hen ommanongoh, natéy agé hen fufaeyanchi. \v 28 Wat hen man-uchiyan hen tatagu ah pegwana te ekatyuwén man-uchicha, nokay ngarud hen ustoy mangen-ahawa hen fufaeyanchi nò, te amincha met way pitu wat enahawacha amin hiya.” \p \v 29 Senongfatan Jesus chicha way mangaliyén, “Oo a, ngém an-ayug nèfat way térén ya korang hen innilayu mepanggép hen anchi nesosorat way alen Apudyus ya achiyu agé ma-awatan hen mannakafalinna. \v 30 Te hen man-uchiyan hen nan-atéy, maid angkay man-ah-ahawa te kamancha hen anchichay anghel Apudyus ad uchu. \v 31 Yag hen mepanggép hen man-uchiyan hen natéy, ay ammoh iggayyu faséén hen anchi nesosorat way alen Apudyus an chàyu way ekatnéén, \v 32 ‘Haén ah Apudyus way cha chayawén cha Abraham an cha Isaac yah Jacob,’ way hen laychén nahhay aryénat uray nan-atéycha cha Abraham hen hiyachiy tempo, é-éttégcha chillu way natattagu ad uchu, te pakay wachacha ad uwan way cha manayaw an Apudyus nò.” \v 33 Hen nangngaran hen anchichay chuaray na-a-among way tatagu an nadchi, anchag nahahaang way manmanmà hen chana itudtuchu. \s1 Hen anchi kapatpatigan way orchin Apudyus \r Mar. 12:28-34; Luc. 10:27 \p \v 34 Angkay hiyachi way chengngar hen anchichay Fariseo way ancha peet ammag nasokok hen anchichay Saduceo wat anchaat ammag mantetepon way éméy an Jesus. \v 35 Yag hen iha an chicha way ihay cha mintudtuchu hen orchin Moses, penachasna way manlokop an Jesus way mangaliyén, \v 36 “Apo, nokay ngata hen anchi kapatpatigan paat way orchintaaw.” \v 37 Senongfatan Jesus hiya way mangaliyén, “Masapor laychényu ah Apudyus ah patinggan hen aminay hamhamàyu ya ah aminay a-ammayu ya ah aminay kenaraengyu. \v 38 Yato hen anchi kangatowanay orchin Apudyus way kapatpatigan. \v 39 Ya hen metéb, kaman agé te ekatnéén masapor laychényu hen ahentaguyu kaman hen manlaychanyu hen acharyu. \v 40 Chichato way chuway orchin Apudyus, enahapna amin hen anchichay orchin way ensorat Moses ya hen intudtuchun hen anchichay profeta.” \s1 Heno hen anchi empalen Apudyus way mantoray \r Mar. 12:35-37; Luc. 20:41-44 \p \v 41 Angkay hiyachi way na-a-amongcha chillu hen anchichay Fariseo, nansarudsud ah Jesus an chicha way mangaliyén, \v 42 “Nokay hen manmàyu mepanggép hen anchi empopostan Apudyus way epalena way Cristu no nokay hen nangingganà an hiya.” Yag ekatcha way sommongfatén, “Ah Cristu wat hiya hen ganà Are David.” \v 43 “Oo a, ngém no yaha,” way ekat agé Jesus, “pakay agé imfagan Are David way ah Cristuwat hiya agé hen Ap-apona nò. Te hen enalen David way empahmà hen Espiritun Apudyus, ekatnéén, \q1 \v 44 ‘Ah Apudyus way Ap-apo, imfagana hen anchi ap-apò way mangaliyén, Tumùchua hen antoy pachawanan-o ingganah epa-afào an hea hen anchichay aminay kafusorno.’ ” \m \v 45 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Wat no yaha way uray ah Are Davichén enawagana hen anchi umale way mantoray ah ap-apona, wat nokay agé hen ekamanna way hiya hen mangingganà hen anchi ap-apo nò.” \v 46 Yag ammag maid poros makasongfat an Jesus. Wat nanepod hen hiyachi, maid makatorod way kasen mamachas way manlokop an hiya. \c 23 \s1 Ar-arwachan hen anchichay cha mangempàpàila hen afurotna \r Mar. 12:38-39; Luc. 11:43-46; 20:45-46 \p \v 1 Angkay hiyachi yag imfagan Jesus hen anchichay chuaray tatagu ya hen anchichay pasorotna way mangaliyén, \v 2 “Hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya hen anchichay Fariseo, chicha hen napiyar way mangintudtuchu hen anchichay orchin Apudyus way ensorat Moses. \v 3 Wat masapor afurotonyu way mangamma hen aminay chacha itudtuchu, ngém achiyu paat cha torachén hen a-ammacha te anchag achi ammaan hen anchi chacha itudtuchu. \v 4 Yag ancha agég cha sorsorfatan hen orchin yag anchaat epapelet hen tatagu way somorot an cha nadchi. Ngém ammag maid agé etorongcha hen anchichay tatagu way cha manorot. Te kaman paat chacha epakarga hen ammag chinaghén way karga hen tatagu, ngém anchag achi paat fumnéh. \v 5 Yag aminay chacha ammaanat, ammaancha yanggay ah mangempàpàil-ancha hen tatagu ah machayawancha, te ancha agég cha pachakarén hen anchi mangi-iggaancha hen anchi nesosorat way alen Apudyus way chacha ifédféd ah etongcha ya hen tàraycha. Ya chacha agé pa-anchuwén hen paraypay hen panchilengcha. \v 6 Ya ancha agég laylaychén way chicha paat hen machayaw hen heno way lagsak, ya chicha agé paat hen i tumùchu hen anchichay am-ammay way tùchu hen chacha ma-am-amongan. \v 7 Yag no ay éméycha agé hen cha um-umfunan hen tatagu, ammay no rispituwén paat agé hen tatagu chicha, ya ammay agé paat no ma-awagancha ah Apo. \v 8 Yaha hen wachan chicha. Ngém chàyu, achiyu parufusun way ma-awagan-ayu ah Apo, te napapchong-ayu way masosnod ya an ihà-an yanggay chillu hen apoyu te anggayà. \v 9 Ya achiyu agég cha awagan hen an lawag tatagu hen antoy lota ah amayu, te an ihà-an yanggay chillu hen amataaw way hiyah Apudyus ad uchu. \v 10 Ya achiyu agé parufusun way ma-awagan-ayu ah ap-apo, te haén yanggay hen Ap-apoyu way haén hen anchi empopostan Apudyus way ummaley mantoray. \v 11 Ya hen anchi kangatowan an chàyu, masapor hiya agé hen katorongan hen tapena. \v 12 Ya heno way tagu agé way mangempangato hen acharnaat epafafan Apudyus hiya. Waman hen anchi tagu way mangempafafa hen acharna wat pangatowén Apudyus hiya.” \s1 Hen nangenlawagan Jesus hen kenaraweng hen anchichay senang a-afurot \r Mar. 12:40; Luc. 11:39-51; 20:47 \p \v 13 “An-ayug ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya chàyu agé way Fariseo, te an-ayug senang a-afurot way anyug cha sellaan peet hen metapyan hen tatagu hen mantorayan Apudyus, yag gapo hen anchi achiyu ketapyan yag chayuwat agé lengalengén hen anchichay chan anap ah ketapyana.” \p \v 14 “An-ayu lawag ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te pakay chayu saoron hen anchichay faro way anyug cha aran hen kok-owacha, yag ah mangempàpàil-anyu ah kena-ammayyu, chayu anchuanchuwén hen manluwaruwanyu. Wat gapon yaha, ammag kaskasen hen manusaan Apudyus an chàyu.” \p \v 15 “An-ayug ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te magénén ginchangyu hen chakaray fayfay yag ginégga-ayyu hen chakaray lota ah mangawisanyu ah uray ihà-anay pasorotyu. Yag angkay enawisyu, enammaanyu hiya ah am-améd no chàyu ta kaskasen agé hen kachusaana no hen kachusaanyu.” \p \v 16 “An-ayu ammag ka-ase, te kaman-ayu nabfurag way maid innilayu yag chayuwat agé tudtuchuwan hen anchichay maid agé innilana. Kaman hen anchi chayu itudtuchu way no mag-ay hen anchi Templo hen esapatan hen anchi mansapata, wat yasa no achina ammaan hen imfagana te achi ano chillu makafasor. Ngém ekatyuwén no mag-ay hen anchi faletò paat way ininggaw hen anchi Templo hen esapatana, masapor yanggay ammaana way ammaan te fasorna ano no achina. \v 17 An-ayu tot-owa ammag nawéngwéng way nabfurag, te nokay hen napatpateg, hen anchi faletò ono hen anchi Templo way nanaém hen anchi faletò ta ma-apudyusan.” \p \v 18 “Ya chayu itudtuchu agé way no mag-ay hen anchi cha mepatpatngan hen michaton an Apudyus hen esapatan hen anchi mansapata, wat yasa no achina ammaan hen empostana te achi ano chillu makafasor. Ngém mag-ay ta hen anchi cha michaton paat hen esapatana, masapor yanggay ammaana way ammaan te fasorna ano agé no achina. \v 19 Wat an-ayu tot-owa ammag nabfurag way maid innilayu, te ay ammoh napatpateg hen anchi cha michaton no hen anchi chana mepatpatngan way nanaém hen na-apudyusan nadchi. \v 20 Wat hen ifagà an chàyu, henoy tagu way mangensapata hen anchi cha mepatpatngan hen michaton an Apudyusat ma-awatanyu way faén yanggaychi hen ensapatana, te henaémna agé hen aminay nepapattang an nadchi. \v 21 Ya umat agé hen anchi Templo way faréy Apudyus, no yachi hen esapatan hen tatagu, wat ma-awatanyu agé way faén yanggay hen anchi Templo hen chana esapata te henaémna agé ah Apudyus paat way ini-inggaw an nadchi. \v 22 Pachongna agé hen uray heno way tagu way mangensapata ad uchu, te annag henaém agé hen mantorayan Apudyus ya anat agé ah Apudyus paat way chan toray ahchi.” \p \v 23 “An-ayug ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te ammag maid lawrawhanyu hen anchichay faén napateg way liglamenton hen orchin, kaman hen anchi chayu mangidchatan hen pagkaporon hen uray lawa hen anchichay charoh way omenparamnaw hen missa. Achiyu lawrawhan chachi, ngém chayuwat agé iwalin hen anchichay napateg paat way inyurchin Apudyus way masapor malilimpiyu hen a-ammayu ya masapor ség-anganyu hen ifayu ya masapor agé matalek-ayu way tatagu. Chichato hen masapor ammaanyu koma way uray achiyu agé lawhan hen annachay tapena.” \p \v 24 “An-ayu tot-owa ammag kaman nabfurag yag chayuwat agé iwichén hen tapena. Anyug cha iyam-amma paat way mangamma hen anchichay kafafaan way orchin ngém an-ayug natorod way manmaid hen anchichay napatpateg paat.” \p \v 25 “An-ayu ammag ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te hen miyaligana, anyug chachallosan hen mamàila way achar hen tasayu ya hen pengganyu, ngém ad char-ém way achi maila, ammag aggarémha way kaman yachi hen chayu manlugiyan hen tapena ya hen chayu mangamgaman hen egad. \v 26 An-ayu tot-owag kaman nabfurag, chàyu way Fariseo. Wat masapor charosanyu unna hen annay aggarémha way achi maila wat kapeletan way ma-ahap agé hen anchi mamàila way nacharos.” \p \v 27 “An-ayu ammag ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te hen ihay miyaliganyu, an-ayug kaman napepentoran way lufù way ah mangilan hen tataguwat fub-urùan. Ngém ah katot-owana, ammag nanapno ad char-ém ah aggarémha way tongar ya chérang chi natéy. \v 28 Wat yachi hen pachongyu, te ah sangwanan hen tataguwat am-ammay-ayu, ngém ah hehemmàyuwat ammag pahig kétém ya laweng.” \p \v 29 “An-ayug ka-ase, chàyu way siguchay cha mintudtuchu hen orchin ya chàyu agé way Fariseo way an-ayug senang a-afurot. Te a-anammay tot-owa eman hen anchichay lufù way enammaanyu para hen anchichay tongar hen profeta way napchit ad namenghan, ya enar-arkosanyu agé hen lufù hen anchichay anammay way tatagu. \v 30 Yag ekatyu agé way mangaliyén, ‘Non an-ayu wà-acha hen natatagguwan hen anchichay profetaat iggay-ayu nì-ipchit hen namchitan hen anap-oyu an chicha.’ \v 31 Wat chayu peet tot-owa epudnu way ganà chàyu hen anchichay namchit hen anchichay profeta ad namenghan. \v 32 Wat ayéat kaỳ lopasényuwat hen anchi looh inlugin hen anchichay anap-oyu. \v 33 An-ayug kaman tot-owa farakkan way kaman tenatawidyu hen ammag pahig laweng. Wat ay ammoh ekatyuwén mailisiyanyu hen ketap-aranyu ad imférno. \v 34 Ifafaggà an chàyu hen ammaanyu, te wachacha hen epalè an chàyu way profeta ya nan-araeng way tatagu ya anat agé hen anchichay manudtuchu an chàyu. Ngém awniyat anyug pédtén angkay hen tapena ya ekorosyu hen tapena, yag pagohonyu hen tapena hen chayu ma-am-amongan, yag unu-unuchunyu chicha agé ah heno way fabréy way omawichancha. \v 35 Wat hen halenonot hen hiyatoy ammaanyu, chuséén Apudyus chàyu ta chàyu hen mangara hen chusan hen napchitan amin hen anchichay tatagu way maid karébféngana way mapchit way manepod hen namchitancha hen anchi ustoy tagu way Abel inggana hen anchi profeta way Zacarias way anà Barakias way napchit hen namfattanan hen Templo ya hen anchi cha mepatpatngan hen michaton an Apudyus. \v 36 Tot-owa hen antoy ifagà way chàyu way tatagu way cha matagu ad uwan, chàyu angkay hen mangenkaro hen chusan hen amin cha nadchi way na-ammaan.” \s1 Hen hamhamà Jesus hen anchichay iJerusalem \r Luc. 11:34-35 \p \v 37 Angkay hiyachi way hemhemmà Jesus hen a-amman hen anchichay iJerusalem, annaat ekatén, “Ani lawa chàyu way iJerusalem, ammag sigab hen hamhamào an chàyu, chàyu hen namchit hen anchichay profeta ya chàyu hen namuntofuntò hen anchichay hennag Apudyus way manudtuchu an chàyu. Hen laychê koma, an-og hahallimunan yanggay chàyu way kaman hen anchi cha ekaman hen manò way manaufu hen a-anàna, ngém anyug a-adchiyén. \v 38 Wat ad uwan, an-ayug egad way ammag maid manalimun an chàyu. \v 39 Yag manepod ad uwan, maid kasen mangil-il-anyu an haén ingganah pegwana way yachi hen mangaryanyuwén, ‘Chayawéntaaw hen annay ummale way narpon Apudyus.’ ” \c 24 \s1 Hen machachaelan hen anchi Templo \r Mar. 13:1-2; Luc. 21:5-6 \p \v 1 Angkay hiyachi way ginumhad ah Jesus hen anchi Templo, hinib-at hen anchichay pasorotna hiya yag inlugicha way mangale hen ka-ammay hen anchi Templo ya hen anchichay hengehengena. \v 2 “Oo, mamàila tot-owa hen ka-ammay hen annay Templo,” way ekat Jesus. “Ngém tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way umchah hen anchi ag-agaw way ammag meorob amin chaha, wat maid mehàhàfa ah uray anchi natentenor-og way fato te ammag miwakas amin.” \s1 Hen ligat way mepasamak ah tapen chi ag-agaw \r Mar. 13:3-13; Luc. 21:7-19 \p \v 3 Angkay hiyachi way tummutùchu ah Jesus hen anchi filig way Olivo, ommanggaycha hen anchichay pasorotna way émméy an hiya, yag anchaat hanhanan way mangaliyén, “Ay achi mafalin ta ifagam man paat an chàni no kamana hen umchahan hen anchi imfagam ad annad, yag heno agé hen sinyar hen kasenno umaliyan ya hen sinyar agé hen anongoh chi ag-agaw.” \v 4 Sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “An-ayu yanggay ammag man-ar-arwad ta achiayu marokop, \v 5 te fùnagcha angkay hen chuaray tatagu way ammag mangaliyén chicha ano agé hen hennag Apudyus way mantoray, wat ammag chuar tot-owa hen lokoponcha. \v 6 Yag awniyat changrényu agé hen a-anihéb hen gufat, ya chamagényu agé hen anchichay chan aheginnufat hen anachawwéy way lota. Ngém achiayu kay cha émégyat te masapor chillu ma-ammaan chachi, ngém cha-an chillu hen anongoh chi ag-agaw. \v 7 Te hen mekaman wat man-aheginnufatcha hen chan totoray hen antoy lota. Ya hen ihay lota, gufaténa agé hen henlomota. Yag maid agé achina manlunigan ya umchah hen pararo way fitel. \v 8 Ngém an yanggay lugrugin hen ligat amin cha natto way kaman hen anchi pés-éy émtéfan hen anchi cha umanà.” \p \v 9 “Ya ammag agorgoran chàyu hen tatagu hen antoy lota gapon afurotyu an haén, wat telewén chàyu ya pap-aligatén chàyu way tapena ya pédtén chàyu agé way tapena. \v 10 Wat gapo hen hiyachi, chuarcha tot-owa hen mangentagay hen afurotcha. Wat man-ahetennocharcha hen tatagu yag man-aheginnuracha. \v 11 Yag fùnagcha agé hen chuaray senang poprofeta way manlokop hen chuar way tatagu. \v 12 Yag gapo ta omam-améd hen laweng way ma-ammaan hen antoy lota wat kachùran hen tatagu, ammag matarà hen layadcha hen ifacha. \v 13 Ngém hen anchi mangempapate hen afurotna ingganah anongohnaat mahara-an yag nì-iggaw an Apudyus. \v 14 Yag hen anchi ammayay chamag mepanggép hen mantorayan Apudyus, wat mepagngar hen aminay karotarota ah mangammuwan hen egachay katagutagu yag anat umchah hen anchi anongoh chi egad.” \s1 Hen fùnagan hen anchi aggaégyatay térén \r Mar. 13:14-23; Luc. 21:20-24 \p \v 15 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Wacha agé hen imfagan hen anchi profeta way Daniel ad namenghan way fùnag hen ammag aggaégyatay térén. Chàyu way mamasan natto, ma-awatanyu koma hen laychénay aryén. Yag no ilanyu hiya way inggaw hen anchi maid poros karébféngan hen tatagu way inggaw te ah Apudyus yanggay koma, \v 16 no ilanyuchi, an-ayug omawid way i mantaro ah filig, chàyu way iJudea. \v 17 Ya hen anchichay niyaphor way wachah chara hen yachiy uras, achicha koma hamham-én way hénggép way i mangara ah uray heno way alekaméncha, te masapor anchag omawid yanggay. \v 18 Yag umat agé hen anchichay niyaphor way hommepot, ammag maid agé hamham-éncha ah homàyat way i mangara ah uray lawa lumfongcha, te anchag an omawid amin. \v 19 Wat ammag ka-as-ase lawa hen anchichay nafufugi ya hen anchichay chan pasoso hen hiyachiy tempo. \v 20 Wat anyu yanggay ammag chawatén an Apudyus ta achi koma metongpochi hen agiléd ya hen anchi ngilin way Safachu. \v 21 Te ammag pararo angkay tot-owa hen ligat hen yachiy tempo way ammag maid mepaniyana nanepod hen lugrugin hen egad ingganad uwan. Ya ah ing-inggana, maid agé kasen mepachah hen antoy lota ah kaman an nadchiy ligat. \v 22 Yag no an iggay looh finifilang Apudyus hen ag-agaw way ma-ammaan cha nadchi, anchag matéy hen egachay katagutagu. Ngém gapoh ség-angna hen anchichay tatagu way penepelena, annag empa-aket chillu hen ag-agaw way ma-ammaan cha nadchi.” \p \v 23 “Yag mag-ay agé ta wachay tagu ah mangalen chàyuwén, ‘Ilanyu ngén, antoyan hen anchi hennag Apudyus way mantoray,’ ono ekatchéén, ‘Ayé, anchayan ahchi,’ wat achiyu ammag cha afuroton. \v 24 Te fùnagcha angkay hen senang Cicristu ya senang poprofeta way mangaliyén chicha ano hen piniyar Apudyus. Yag chicha, kafaelancha way ammag mangamma hen chuar way kaskascha-aw ya sinyar way omempahaang ah manlokopancha hen tatagu ta non an mafalin, lokoponcha hen uray anchichay penepelen Apudyus. \v 25 Wat hamham-ényu ngén, te hen nangimfagaà amin an cha natto an chàyu ya anat ma-ammaan, ta achiayu koma marokop.” \p \v 26 “Yag mag-ay ta wachay mangalen chàyuwén, Wacha ano ah tanap hen anchi penelen Apudyus way mantoray, achiayuwat ammag cha éméy way i mangila. Ya no ekatchéén wacha ano ah fabréy way cha-an mampàila, achiyuwat ammag cha afuroton. \v 27 Te hen miyaligan hen umaliyà way Pangorowan hen Tatagu, wat kaman hen anchi koliyapyap way no sumgid, maid achi mangila te helawana hen fùnagan hen init inggana hen malihnugana.” \p \v 28 “Ya uray heno way iggaw hen natéy, amongan way amongan hen anchichay kasole way cha manginyatagu hen natéy.” \s1 Hen sinyar hen mamfangchan Jesus \r Mar. 13:24-27; Luc. 21:25-28 \p \v 29 Entoroy Jesus way mangaliyén, “No marpas chachiy ligat, ammag makorkor hen aminay maila ad uchu ya ammag machép hen init ya ammag achi homelaw agé hen hérag. Yag umat agé hen anchichay tarawat anchag maya-ayà. \v 30 Ya anat agé hen hiyachi, fùnag ad uchu hen sinyar hen umaliyà way Pangorowan hen Tatagu. Wat anchag mankela hen aminay tatagu gapoh pararo way égyatcha hen mangil-ancha an haén way haén, iyaliyà hen funat way marpod uchu yag maila agé hen mannakafalin-o way anà ammag humili way térén ah kena-Apudyus-o. \v 31 Yag hen hiyachi agé, mepa-ale hen anchi tangguyub way ammag chakar hen alena, yag an-owat hénagén hen anchichay a-anghel-o way éméy hen egachay karotarota ta incha amongon amin hen anchichay penepelen Apudyus way maid lawrawhancha ah uray heno way penget chi lota.” \s1 Hen na-ar-an hen anchi fig ah pani \r Mar. 13:28-31; Luc. 21:29-33 \p \v 32 “Ilanyu hen annay away way fig te wachan acharényun nadchi koma ah mangar-anyu ah hamhamàyu. Te inni-ilayu met way mag-ay no chana ilugi way umutar ya pomenge, tég-angay hen tiyargaw. \v 33 Wat pachongna agé, no ilanyu way cha ma-ammaan amin hen anchichay enalè, maelasinyu koma agé way tég-angay hen mamfangchà hen antoy lota. \v 34 Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achicha matéy amin hen antochay tatagu way cha matagu ad uwan ya anat ma-ammaan amin hen imfagà. Ma-ammaan amin chachi way ma-ammaan, \v 35 te uray maumah hen antoy lota ya hen aminay maila ad uchu, wat ammag achi chillu ma-at-atob hen antochay chà enale ah ing-inggana te masapor ma-ammaan amin.” \s1 Maid nangila hen mamfangchan Jesus \r Mar. 13:32-37; Luc. 17:26-30, 34-36 \p \v 36 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Maid nangila hen anchi ag-agaw ya uras paat hen ka-ammaan amin hen anchichay imfagà. Te uray hen anchichay a-anghel ad uchu ya haén way anà Apudyus wat maid agé nangila te ah Ama yanggay hen nangila. \v 37 Ya hen mekaman hen antoy lota hen mamfangchà way Pangorowan hen Tatagu, wat kaman hen nekaman hen anchi tempon Noe ad namenghan, \v 38 way hen hiyachiy tempo, maid ekat hen anchichay tataguwén wachan mepasamak, te anchag cha mangmangan ya umin-inum ya ma-ah-ahawa inggana hen anchi hinénggépan paat cha Noe hen anchi papor. \v 39 Yag ammag maid enlasincha ah ma-ammaan yag chaat map-ong hen antoy lota wat naoforcha amin. Wat kaman agéhchi hen mekaman hen mamfangchà way Pangorowan hen Tatagu. \v 40 Te hen hiyachiy tempo, no chuway larae hen hommepot, ammag aran hen anchichay anghel-o hen iha yag nehàfa hen iha. \v 41 Yag umat agé no chuway fufae hen chan fayu, ammag ma-ara hen iha yag nehàfa agé hen iha. \v 42 Wat ar-arwachanyu ta an-ayug mansasaggana te maid innilayu hen ag-agaw way mamfangchà way apoyu. \v 43 Hen miyaligana, no innilan hen anchi nanginfaréy hen ustoy uras hen aliyan hen anchi i mangakaw ah faréyna, kapeletan way ammag achi masmasséy te hihimnéna hen umchahana ta maid ma-akaw ah faréyna. \v 44 Wat yachi agé hen ekamanyu koma way mansasaggana te haén way Pangorowan hen Tatagu, ekatyuwén cha-acha-an hen ustoy uras way mamfangchà yag inumchaha-at.” \s1 Hen nekaman hen anchi natalek ya hen anchi achi \r Luc. 12:41-48 \p \v 45 Entoroy Jesus way mampani, ekatnéén, “Heno hen mangenlasinanyu hen anchi natalek ya naham-an way alepan. Hiya hen anchi piniyar hen ap-apona way mangemponò hen anchichay ifana way alepan ya mamangan an chicha hen tempon hen manganancha. \v 46 Yag ammag laylayad hen hiyachiy alepan no aphoran hen apona hiya way cha mangamma amin hen anchi nipiyar an hiya. \v 47 Te tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way ah kenataleknaat ammag piyarén hen anchi ap-apo hiyah mangi-ila amin hen anchichay kok-owana. \v 48 Ngém non an umat yag ammag achi matalek hen anchi alepan way annag ekat ah hamhamànéén maid ménat awanwani ah homàyatan hen anchi apona, \v 49 yag inluginaat way mamàpàgang hen anchichay ifana way alepan ya ammag cha i mèmèan ya cha i mì-in-inum hen anchichay amfutangén. \v 50 Ngém ammagat agég hen-argawan yag hommàyatat hen anchi apona way iggay pòpo-otan hen anchi alepananchi hen uras way hàyatana, \v 51 wat kapeletan way annag chuséén hiya ah pararo way chusa way annag etape hiya hen manusaana hen anchichay senang a-afurot. Yag ahchi, ammag pararo hen ligat te mankelakela ya magénén manngangalitféna hen fub-ana ah kaligatna.” \c 25 \s1 Hen anchichay fafarasang way iggay nansagana hen tapena \p \v 1 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Hen mepaniyan hen mantorayan Apudyus no mamfangachà, wat kaman hen anchichay hemporoy finafallasang way wéhchiyén ummara ah helawna way i manib-at hen anchi omahawa way larae. \v 2 Hen anchichay lema, anchag kaman nàong-ong. Waman hen anchichay ifacha way lema, naham-ancha. \v 3 Te hen anchichay kaman nàong-ong, anchag inligwat hen helawcha way maid innaracha ah risérfacha ah petoryu. \v 4 Waman hen anchichay naham-an, umma-aracha ah risérfan hen helawcha. \v 5 Yag gapo ta nataktak hen anchi icha hib-atén, nahéyamancha way mamannéd yag nasséycha.” \p \v 6 “Angkay hiyachi way gawan chi lafi, wachan cha mangèngaw way mangaliyén, ‘Naway hen anchi omahawa way larae wat inyu hib-atén hiya.’ \v 7 Wat fummangon hen anchichay finafallasang yag inyam-ammacha hen helawcha. \v 8 Yag hen anchi lema way kaman nàong-ong, chachan ochaw hen anchichay ifacha way mangaliyén, ‘Aẁ adchan chàni paat hen tapen annay petoryuyu te antoy cha ma-amin an chàni.’ \v 9 Ngém sommongfat agé hen anchichay lema way mangaliyén, ‘Aẁ kaman paat achi ummatto an chitaaw amin, wat éméy-ayuwat ah tencha-an ta in-ayu lomaoh usarényu.’ \v 10 Wat lummigwatcha hen anchichay kaman nàong-ong way i lomao ah usaréncha.” \p “Ngém hiyachi way chacha éméy, inumchahat agé hen anchi hahadchéncha. Wat hen anchichay lema way nansasaggana, nì-ighépcha an hiya way i mèlagsak yag naumfanat hen anchi hawang.” \p \v 11 “Angkay na-awni way namfangadcha hen anchichay i lommao yag chachan harahag way mangaliyén, ‘Apo, apo fùtamto te antoyan-ani.’ \v 12 Ngém ammag sommongfat hen anchi ommahawa way mangaliyén, ‘Oo a, ngém maid met innilà an chàyu.’ ” \p \v 13 Yachi yag inyanongoh Jesus way mangaliyén, “Wat yaha, masapor an-ayug mansasaggana te maid innilayu hen uras ya hen ag-agaw way mamfangchà.” \s1 Hen nekaman hen anchichay wachan nipiyar an chicha \r Luc. 19:11-27 \p \v 14 Entoroy Jesus agé way mangaliyén, “Hen mepaniyan agé hen anchi mantorayan Apudyus no mamfangachà, wat kaman hen anchi ihay ap-apo way i mamfiyahi ah achawwéy. Angkay hen lummigwatana, enayagana hen anchichay alepanna yag piniyarna chicha way mangchén hen kok-owana \v 15 way empàchangna an chicha hen kafaelan hen ihaiha way égnan. Wat hen anchi iha, impiyarna hen lemanlifu te yachi hen kafaelana. Ya hen anchi iha, impiyarna agé hen chuwanlifu te yachi agé hen kafaelana. Yag hen anchi miyatlo, impiyarna an hiya hen henlifu te yachi agé hen kafaelana. Yag yachi way narpas yag anat lumigwat.” \p \v 16 “Angkay hen anchi alepan way nipiyaran hen anchi lemanlifu, inyéynaat way i mangentencha wat émméy ah lemanlifu agé hen garansiyana. \v 17 Yag umat agé hen anchi nipiyaran hen anchi chuwanlifu, wat yachi agé hen enkamanna, wat émméy agéh chuwanlifu hen garansiyana. \v 18 Waman hen anchi nipiyaran hen anchi henlifu, annag i enkaub way nangentaro hen anchi nipiyar an hiya.” \p \v 19 “Angkay nafayafayag yag namfangad hen anchi nangimpiyar an chicha yag annaat epa-ayag hen anchichay alepanna ta ilana hen enkamancha hen anchi impiyarna an chicha. \v 20 Yachi yag émméy hen anchi nipiyaran hen lemanlifu yag ina emporang hen anchi iné-égnana way mangaliyén, ‘Apo, antoyan hen anchi lemanlifu way impiyarno an haén, yag antoyan agé hen anchi kasen lemanlifu way inyanàna.’ \v 21 Yag anat ekat hen anchi apochéén, ‘Aỳ, usto paat hen annay enkamanno. Wat ammay-a tot-owa way alepan te natalek-a. Yag gapo hen kenatalekno way nangchén hen uray akettoy, wat an-og talekén hea way mangchén ah chakchakkar. Wat umalea ta mèlam-a hen antoy laylayad-o.’ ” \p \v 22 “Angkay hiyachi yag émméy agé hen anchi nipiyaran hen chuwanlifu, yag ina agé emporang hen anchi iné-égnana way mangaliyén, ‘Apo, antoyan hen anchi impiyarno an haén way chuwanlifu, ya antoyan agé hen kasen chuwanlifu way inyanàna.’ \v 23 Yag anat ekat hen anchi apocha agéén, ‘Aỳ usto paat agé hen annay enkamanno, wat ammay-a agé way alepan te natalek-a. Yag gapo hen kenatalekno way nangchén hen uray akettoy, wat an-og talekén hea way mangchén ah chakchakkar. Wat umalea agé way metape an haén ta mèlam-a agé hen antoy laylayad-o.’ ” \p \v 24 “Yachi yag émméy agé hen anchi nipiyaran hen henlifu yag ekatna way manlasonén, ‘Apo, innilà way an-ag térén way tagu, te an-ag cha mèawa hen enlengatan hen tapena way kaman paat annog cha fat-én hen iggayno enhamar. \v 25 Wat yaha hen émmégyatà an hea wat an-og i enkaub way nangentaro hen anchi impiyarno an haén ta achi matarà. Wat antoyan kagé chillu hen anchi ustoy pelakno.’ \v 26 Yag ammag sommongfat hen anchi apocha way mangaliyén, ‘An-ag laweng way alepan way ammag nasachot, te no innilam mampay way anà ammag cha mèawa hen enlengatan hen tapena way an-og cha fat-én peet hen iggay-o enhamar, \v 27 wat pakay iggayno lawa i imfangko hen antoy pelak-o ta wacha laway aket ah anàna ah arà hen antoy mamfangchà.’ \v 28 Yag annaat ifaga hen ihay alepanna way mangaliyén, ‘Aram hen anchi impiyar-o an hiya yag inidchatno hen anchi nangchén hen anchi hemporoy lifu. \v 29 Te hen anchi natalek way tagu, an mataptapyan hen midchat an hiya ingganah homawahawar. Waman hen anchi achi matalek, ammag maonghor hen anchi uray aket way wachan hiya. \v 30 Wat hen ekamanyu hen annay maid sérfina way alepan, anyug etap-ar hiya hen anchi lugar way ngéngét ta ahchi hen mankelakelaana way magénén manngangalitféna hen fub-ana ah kaligatna.’ ” \s1 Hen anongoh way mauwisan hen tatagu \p \v 31 Entoroy Jesus way mangaliyén, “Haén way Pangorowan hen Tatagu, hen mamfangchà hen antoy lota, etnochà hen amin anchichay a-anghel way mamàila hen kenachayaw-o. Yag yachi, tumùchuwà way mantoray ya manguwis hen amin, \v 32 wat mepasangocha an haén hen egachay katagutagu hen antoy lota. Yachi yag an-og henhenén chicha amin way kaman hen cha manenhenan hen chan pastor hen karnero ya hen gancheng. \v 33 Wat hen anchichay ammay way tatagu way kaman karnero, tênê chicha ah pachawanan-o. Waman hen anchichay laweng way kaman gancheng, tênê chicha ah pachawigì.” \p \v 34 “Angkay hiyachi, haén way Are, ifagà hen anchichay tatagu ah pachawanan-o way mangaliyén, ‘Umaleayu, chàyu way binindisyunan Amay Apudyus ta mètapeayu hen antoy mantorayà way nesasaggana chillu para an chàyu nanepod hen na-ammaan hen antoy lota. \v 35 Te hen enkamanyu an haén, hen hommenaangà wat penanganà an chàyu. Ya hen nàwawà, penainumanà agé an chàyu. Yag tàén anà funag ah fabréyyu, menangiliyà an chàyu. \v 36 Yag angkay maid agé lumfong-o yag linumfonganà an chàyu. Yag hen nansaketà, henalimunanà an chàyu. Yag hen nifaruchà, finisitaà an chàyu.’ \v 37 Yachi yag hen anchichay tatagu way ammayén Apudyus, manhanhancha way mangaliyén, ‘Apo, maid met innilani ah hommenaangam yag penanganni hea. Yag maid agé innilani ah nàwawam yag penainumanni hea. \v 38 Yag nokay agé hen nangil-anni hen kenafunagno yag menangilini hea ono ah maid lumfongno yag wachan inidchatni way lumfongno. \v 39 Ya maid met agé nangil-anni ah nansaketam yag henalimunanni hea, ya ah nifarucham yag finisitani hea.’ ” \p \v 40 “Wat haén way man-are, somongfatà an chicha way mangaliyén, ‘Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way uray heno way enammaanyu hen anchi uray lawa ka-arohaehan way cha omafurot an haénat, kaman haén chillu hen nangammaanyu an cha nadchi.’ ” \p \v 41 “Angkay hen anchichay ten-én-o ah pachawigì, ifagà agé an chicha way mangaliyén, ‘Lomayaw-ayuwat, chàyu way machudchusa, te an-ayug metap-ar hen anchi mannanayun way apoy way nesasaggana ah metap-aran Chumunyu ya hen anchichay a-anghelna. \v 42 Te tàén chaà manhenaang, iggayà penangan an chàyu, yag hen nàwawà, iggayà agé penainuman an chàyu. \v 43 Yag angkay hen kenafunag-o ah fabréyyu, iggayà agé menangili an chàyu. Yag ah kommorangan hen lumfong-o, iggayà adchan ah lumfong. Yag iggayyu agé halimunan haén hen nansaketà ya iggayyu agé fisitéén haén hen nifaruchà.’ \v 44 Yachi yag anchaat somongfat way mangaliyén, ‘Apo, maid ay innilani ah hommenaangam ono ah nàwawam. Ya maid ay agé amin innilani ah kenafunagno ono ah nansaketam ono ah nifarucham ah iggayni mangasekasowan an hea. Ya maid agé innilani ah kommorangan hen lumfongno yag iggayni adchan hea.’ ” \p \v 45 “Yag songfatà chicha way mangliyén, ‘Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way hen anchi nangachiyanyu way tomorong hen uray anchi ka-arohaehan way cha mangafurot an haén, yachi angkay agé hen nanga-adchiyanyu way tomorong an haén.’ \v 46 Wat hiyachi, mepééy amin cha nadchi hen anchi mannanayun way ligat ah machusaancha ah ing-inggana. Ngém hen anchichay ammayén Apudyus, mètagucha an hiya ah ing-inggana.” \c 26 \s1 Hen chacha manginyanapan ah ekamancha way mamchit an Jesus \r Mar. 14:1-2; Luc. 22:1-2; Juan 11:45-53 \p \v 1 Angkay lempas Jesus way nangintudtuchu amin an cha nadchi, imfagana hen anchichay pasorotna way mangaliyén, \v 2 “Innilayu way ah hin-uchumat milugi hen anchi lagsak way manmanma-an hen iggay namchitan hen anghel hen a-anà hen anap-otaaw ad Egipto. Wat hen tempon hen hiyachiy lagsak, haén way Pangorowan hen Tatagu, midchatà hen anchichay tatagu way mangenlansa an haén hen koros.” \p \v 3 Yag hen anchichay ap-apon hen papachi ya anam-ama way ponò hen Judio, na-amongcha tot-owa ah faréy hen anchi kangatowanay pachi way ah Caifas \v 4 ta man-a-atopàpàcha no heno hen ekamancha way manelew an Jesus ah achi ma-am-ammuwan yag pinchitcha. \v 5 Ngém hen ekatcha, achi koma paat metongpo hen anchi lagsak te awni yag magurucha hen tatagu. \s1 Hen nempàil-an hen ihay in-ina hen layadna an Jesus \r Mar. 14:3-9; Juan 12:1-8 \p \v 6 Angkay hiyachi yag wacha cha Jesus ad Betania ah faréy cha Simon way nakkonet hen anchi ar-argaw. \v 7 Yag hen chacha manganan, ammag hinénggép hen ihay in-ina way nan-é-édchan ah pichuru way na-ammaan ah fato way alebastér way natatarwan ah ammag nanginay lana, yag annag inhiyat ah urun Jesus. \v 8 Angkay hen nangil-an hen anchichay pasorotna an nadchi, ammag lommaweng hen hamhamàcha yag anchaat mangngorongor way mangaliyén, “Pakay lawa annag lamraménha, \v 9 ta annaat koma an enlao ah pelak ta wacha laway midchat hen anchichay maid mafalinna.” \v 10 Ngém ah Jesus, ammuna chillu hen anchi chacha aryén yag annaat ekatén, “Pakay iyu chumsekén hen antoy in-inaanto, te usto met ya ammay hen antoy enammaana an haén. \v 11 Ya no mepanggép hen manoronganyu hen anchichay maid mafalinna, anchag mawawà-acha met. Ngém haén, achi mafayag hen mì-iggawà an chàyu hen antoy lota. \v 12 Te hen annay nanginhiyatana hen anchi lana hen achar-o, yaha angkay hen nangensaganaana hen milufuà. \v 13 Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way amin hen antoy lota way mitudtuchuwan hen anchi ammayay chamag wat mahaphapet agé hen enammaan hen antoy in-inaanto ah manamham-an hen tatagu an hiya.” \s1 Hen nangenlàwan Judas an Jesus \r Mar. 14:10-11; Luc. 22:3-6 \p \v 14 Angkay hiyachi agé yag ah Judas Iscariote way ihay pasorot Jesus, émméy hen anchichay anap-apon hen papachi way mangaliyén, \v 15 “Kamana kay paat hen mamayadyu an haén no etochar-o ah Jesus an chàyu.” Yag finilangcha hen toronporo way pelak yag imfayadcha an hiya. \v 16 Yag nanepod hen hiyachi, inluginat Judas way manginyanap hen wayana way mangentochar an Jesus. \s1 Hen anongoh way mèanan Jesus hen anchichay pasorotna \r Mar. 14:12-21; Luc. 22:7-14, 21-23; Juan 13:21-30 \p \v 17 Angkay hiyachi way inumchah hen anchi pés-éy ag-agaw hen anchi lagsak way manganan hen Judio hen anchi tenapay way achi mepabnar, yag i henanhanan hen anchichay pasorot Jesus an hiya way mangaliyén, “Chuud hen laychém way mangensaganaanni hen manganantaaw hen anchi lagsak way manmanma-an hen iggay napchitan hen a-anà hen anap-otaaw.” \v 18 Yag anat ifagan Jesus an chicha way homàyatcha ah fabréy ta icha ifaga hen anchi ihay tagu way mangaliyén, “Imfagan hen anchi aponi way tég-angay umchah hen matéyana, wat antoy faréyyu ano hen mangananni hen antoy lagsak way Manmanma-an.” \v 19 Yachi yag lummigwatcha tot-owa hen anchichay pasorot Jesus way icha enammaan hen aminay chana imfaga yag ensaganacha hen manganancha hen hiyachiy lagsak. \p \v 20 Angkay hiyachiy nadhém, naliliub cha Jesus ya hen anchichay pasorotna way mangan. \v 21 Yag hen chacha manganan, imfagan Jesus an chicha way mangaliyén, “Tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way wacha angkay hen iha an chàyu way mangentochar an haén.” \v 22 Wat ammag ngommehpéy hen hamhamàcha amin yag wéhchiyén chana hanhanan way mangaliyén, “Ay haén ngata, Apo.” \v 23 Yag anat ekat Jesusén, “Hen anchi migsan an haén way mangensawsaw hen anchi anéna wat hiya hen mangentochar an haén. \v 24 Haén way Pangorowan hen Tatagu, pédténà chillu te yachi hen looh nesosorat way mekaman an haén. Ngém kàka-ase hen anchi ammag mangentorod way mangentochar an haén, te un-unninaat non an iggay koma niyanàchi way tagu.” \v 25 Yachi yag nan-ale ah Judas way hiya chillu hen mangentochar yag ekatnéén, “Ay ammoh haén, Apo.” Yag ekat Jesusén, “Oo, enalem kayyà.” \s1 Hen lugrugin hen Manmanma-an an Jesus \r Mar. 14:22-26; Luc. 22:15-20; 1 Cor. 11:23-25 \p \v 26 Angkay hiyachi way chacha mangan, innaran Jesus hen ihay tenapay yag anat manyaman an Apudyus yag penetpet-angna, yag annaat iwaras hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Anto, aranyu ta anényu te yato hen achar-o.” \v 27 Yachi yag annaat agé aran hen hentasa way fayah yag kasen nanyaman an Apudyus, yag annaat agé idchat an chicha way mangaliyén, “Mì-inum-ayu amin an natto \v 28 te yato hen charà way mifùfù ah macharosan hen fasor hen chuaray tatagu way yato agé hen manot-owaan hen anchi kà-amma way torag Apudyus. \v 29 Yag tot-owa hen antoy ifagà an chàyu way achiyà kasen umin-inum ah fayah ingganah umchah hen anchi ag-agaw way mantorayan Apudyus way yachi hen mì-inumà an chàyu hen anchi faru way fayah.” \p \v 30 Angkay hiyachi way nankankantacha yag ginumhadcha way éméy hen anchi tagéytéy ad Olivo. \s1 Hen nangimfag-an Jesus hen mangenhootan Pedro an hiya \r Mar. 14:27-31; Luc. 22:31-34; Juan 13:36-38 \p \v 31 Angkay na-awni yag imfagan Jesus hen anchichay pasorotna way mangaliyén, “Awniyat anà ammag taynan an chàyu amin hen yatoy lafi, te an-ayug omawid amin gapon ma-ammaan an haén. Te yaha chillu hen laychén hen anchi nesosorat way alen Apudyus way aryén way ekatnéén, ‘Pédtén Apudyus hen anchi minya-achug wat anchag miwa-at amin hen anchichay karnerona.’ \v 32 Ngém no man-uchiyà, mamangpangowà hen provinsiyan hen Galilea ta ahchi hen man-aheil-antaaw.” \p \v 33 Yachi yag nan-aleyat ah Pedro way mangaliyén, “Aẁ, uray angkay taynancha-a hen antochay tapenaat achi angkay mafalin way taynà hea.” \v 34 Ngém ekat Jesus an hiyéén, “Tot-owa angkay hen antoy ifagà an hea way achi manollaò hen manò hen yato paatay lafi yag mametluwémat way mangenhoot an haén.” \v 35 Ngém ammag tenlén Pedro way mangaliyén, “Aẁ achì chillu ehoot hea, tàén yachi hen mìyatéyà an hea.” Yag yachi agé hen enalen amin hen anchichay tapena. \s1 Hen nanluwaruwan Jesus ad Getsemani \r Mar. 14:32-42; Luc. 22:39-46 \p \v 36 Angkay hiyachi yag émméy cha Jesus ya hen anchichay pasorotna hen anchi lugar way ekatchéén “Getsemani,” yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, “Itùchuyu an natto ta iyà manluwaru hen anchi ê-éyna.” \v 37 Yag entàtaenna cha Pedro ya hen anchi chuway a-anà Zebedeo way cha Jaime an Juan, yag inlugina way tomkar way ammag chémméghénay térén hen hamhamàna. \v 38 Yag annaat ekat an chichéén, “Ammag amchan hen antoy hamhamào way kaman paat ammag narégna ah iyatéy-o, wat inggaw-ayu an natto ta i-illanà.” \v 39 Yag anat kasen éméy hen ê-éyna way ammag nanlùfub way manluwaru way mangaliyén, “Amay Apudyus, no mafalin koma, achi meparufus hen antoy ligat way tég-angay mepachah an haén. Ngém uray no yahan chawat-o, laychê chillu way ma-ammaan yanggay hen laychém way faén hen laychê.” \p \v 40 Yachi yag namfangad ah Jesus hen iggaw hen anchi toroy ifana yag inchahana chicha way nanasséy. Yag annaat ekat an Pedro way mangaliyén, “Ay achi mafalin ta i-illanà ah uray lawa ihay uras. \v 41 Achiayu koma cha masséy ta an-ayuwat an manluwaru agé ta achiayu ma-awis way fumasor. Tot-owa way wachan layadyu ah hamhamàyu way mangamma hen usto, ngém an-ayu cha ma-afà ah kenakapsot hen acharyu.” \p \v 42 Yachi yag kasen émméy chillu way i manluwaru way mangaliyén, “Amay Apudyus, no achi mafalin way mafalewan hen antoy mepasamak an haén way an-o yanggay ammag harémén, wat ta ma-ammaan chillu hen laychém.” \v 43 Yachi yag anat kasen agé mamfangad yag inchahana agé chillu hen anchichay toro way nanasséy te ammag amchan hen héyépcha. \p \v 44 Yachi yag annaat kasen taynan chicha way émméyna epetlo way manluwaru ah ina nangimfag-an an Amana hen anchichay chana chillu imfaga. \v 45 Yag angkay namfangad kasen hen iggaw hen anchichay ifana yag ekatnan chichéén, “Ay étégyu chillu way nanasséy way chan inungar. Ilanyu ngénat inumchah angkay hen anchi uras way haénay Pangorowan hen Tatagu wat midchatà hen anchichay lawengay tatagu. \v 46 Wat fangon-ayuwat ta intaaw te ilanyu ngén, nawayat hen anchi mangentochar an haén.” \s1 Hen nanelewancha an Jesus \r Mar. 14:43-50; Luc. 22:47-53; Juan 18:3-12 \p \v 47 Ammag étég Jesus way chan ale yag inumchahat ah Judas way iha hen anchichay hemporo ya chuway pasorotna yag wachacha agé hen anchichay ene-etnodna way ammag chuaray tatagu way namfafangngidcha amin ya nampapang-orcha way chicha hen anchichay hennag hen anap-apon hen papachi ya hen anam-ama way ponò hen Judio. \v 48 Yag imfafaggan chillu Judas an chicha way mangaliyén, “Hen anchi tagu way mangentomoà hen tapào hen apengna ah mangempàil-à hen rispitù, hiya hen chayu anapén wat telewényu.” \v 49 Yachi yag émméyat ah Judas an Jesus way mangaliyén, “Apo, ay hea peetha.” Yag entomònaat hen tapàna hen apeng Jesus. \v 50 Yag ekatat Jesusén, “Ayéat sonod, ammaamat hen anchi ganchatno.” Yachiyat yag émméy hen anchichay tatagu way i namchéng an Jesus. \p \v 51 Yag hen hiyachi agé, ammag nan-ohfùat hen anchi ihay ifan Jesus hen fangidna way fuma-ag yag fina-agnaat hen ihay alepan hen anchi kangatowan way pachi, yag naporhan hen ingana. \v 52 Yag enamhewat Jesus hiya way mangaliyén, “Ichùchùnowat man hen annay fangidno, te no fangid hen eharà wat fangid agé hen iyatéy. \v 53 Yag ammoh maid peet innilam way non an-o an chawatén an Ama wat man-epalena hen kalifulifu way anghel way manarà an haén. \v 54 Ngém non an yaha hen ammaà, achi ma-ammaan hen anchi nesosorat ad namenghan way ekatnéén masapor ma-ammaanto.” \p \v 55 Angkay hiyachi yag imfagan Jesus agé hen anchichay chuaray tatagu way mangaliyén, “Ammoh futangelowà ta masapor mamfafangngid-ayu ya mampapang-or-ayu way i manelew an haén. Ammag enag-agaw met way nìtutùchuwà an chàyu ahchih Templo way mantudtuchu yag pakay iggayà telewén hen hiyachi nò. \v 56 Ngém yato chillu hen mekaman ah tomot-owaan hen ensosorat hen anchichay profeta ad namenghan.” Yachi yag anchag ommawid amin hen anchichay pasorot Jesus way anchag tenaynan hiya. \s1 Hen nepasangowan Jesus hen anchi konsel \r Mar. 14:53-65; Luc. 22:54-55, 63-71; Juan 18:13-14, 19-24 \p \v 57 Angkay hen anchichay nanelew an Jesus, inyéycha hiyah faréy cha Caifas way kangatowan way pachi, te ahchi hen na-a-ammongan hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio. \v 58 Ngém ah Pedro, chinumchum-ang way cha umunud inggana hen anchi fatawan hen faréy hen pachiyanchi, yag anat i mìtùchu hen anchichay chan guwarcha ta ilana no nokay hen mekaman an Jesus. \p \v 59 Yag angkay ah faréy, cha iyanap hen anchichay anap-apon hen papachi ya amin hen anchichay o-okom way konsel hen mangempafasorancha an Jesus ta wachay lasoncha way mangempapchit an hiya. \v 60 Ngém ammag maid chillu inchahancha, tàén anchag chuar hen cha manginchérém an hiya ah kétém. Ngém angkay hiyachi yag tommàchég hen chuway tatagu way mangaliyén, \v 61 “Hen yahay tagu wat ekatnéén kafaelana ano way mamakas hen anchi Templon Apudyus yag annaat kasen sà-achén hen unig hen ma-atloy ag-agaw.” \p \v 62 Hiyachi yag tommàchégat hen anchi kangatowan way pachi way mangalen Jesusén, “Ayé, pakay achim songfatanha. Ay tot-owa hen anchi enalecha.” \v 63 Ngém ammag gummiginnang chillu ah Jesus. Yag anat kasen man-ale hen anchi kangatowanay pachi way mangaliyén, “Ah kenasa-ad-o, an-o yanggay ammag mancharén hea way manongfat an natto ah mangngaran hen anchi natattagu way Apudyus, wat ay hea tot-owa hen anàna paat way Cristu way hahadchénni way umale.” \v 64 Yag anat somongfat ah Jesus way mangaliyén, “Tot-owaha hen annay enalem. Ngém hen ifagà an chàyu amin, no marpas hen antoy mekaman an haén, wat ilanyu haén way Pangorowan hen Tatagu way tumutùchu hen pachawanan hen anchi mannakafalin way Apudyus. Yag ilanyu agé hen kasen-o umaliyan way marpod uchu way iyaliyà hen funat.” \p \v 65 Hen nangngaran hen anchi kangatowan way pachi hen nangaryan Jesus an nadchi, annag entanong way nangissay hen lumfongna gapoh pararo way aningarngarna way cha mangaliyén, “Ammag mampachinarto way mamréh hen kena-apudyus Apudyus, wat ay ammoh masapor wachay kasen anapén ah man-istigu hen fasorna. Te chengngartaaw met amin hen anchi aggaégyat way enalena. \v 66 Wat nokay hen hamhamàyu ah ekaman an hiya nò.” Yag ekatchéén, “Narégnaha ah iyatéyna.” \v 67 Yag chachaat toptoppaan hen féharna yag chacha lopropagén. Yag hen tapena agé, finongotcha hen matana ya anchaat tappetén way mangaliyén, \v 68 “Ayé ang, ifagam no heno hen nanappet an hea no hea tot-owa hen hennag Apudyus.” \s1 Hen nangenhootan Pedro an Jesus \r Mar. 14:66-72; Luc. 22:56-62; Juan 18:15-18, 25-27 \p \v 69 Angkay ah Pedro, étégna way nìtutùchu ah fatawa yag émméy an hiya hen ihay fufae way katorong hen anchi kangatowan way pachi yag ekatnéén, “Uray met agé heaat, hea hen iha way cha netnetnod an Jesusanchi way narpod Galilea.” \v 70 Ngém ammag enhoot Pedro hen sangwanancha amin way mangaliyén, “Maid angkay innilà hen annay cham aryénanna.” \v 71 Yag lommayaw way émméy hen liwangan hen anchi fatawa. Ngém hiyachi, innilan agé hen ihay katorong way fufae hiya, yag annaat ifaga hen anchichay tatagu way atàtàchég way mangaliyén, “Annayan angkay agé hen ihay cha netnetnod an Jesusanchi way eNazaret.” \v 72 Yag kasen agé enhoot Pedro way annag ensapata way mangaliyén, “Maid angkay tot-owa innilà hen annay taguwanna.” \v 73 Angkay na-awni agé, émméycha an hiya hen tapen anchichay lenarae way atàtàchég way mangaliyén, “Aẁ hea kayyà hen ihay ifana te mamab-én met hen ayug hen alem.” \v 74 Yag ammag kaskasen hen nangenhootan Pedro te annag ensapata way mangaliyén, “Uray anà ammag chuséén an Apudyus no faén tot-owa hen antoy chà ifaga way maid poros innilà hen annay taguwanna.” Yag hen hiyachi, nanollaoat tot-owa hen anchi manò. \v 75 Yag hemhemma-at agé Pedro hen anchi imfagan Jesus an hiya hen nangaryanéén, “Achi manollaò hen manò yag penetlomat way mangenhoot an haén.” Yag lommayawat ah Pedro way ammag paket hen kelana. \c 27 \s1 Hen nepasangowan Jesus an Pilato \r Mar. 15:1; Luc. 23:1-2; Juan 18:28-32 \p \v 1 Angkay hiyachi way cha pomaway, na-amongcha amin hen anchichay anap-apon hen papachi ya anam-ama way ponò hen Judio way mantotopà no nokay hen ekamancha way mangempapchit an Jesus. \v 2 Wat hen enkamancha, kenanselancha hiya yag inyéycha way i mangemporang an Pilato way gubérnador. \s1 Hen natéyan Judas \r Apos. 1:18-19 \p \v 3 Angkay hiyachi yag ah Judas way hiya hen anchi nangentochar an Jesus, hen nangammuwana way ancha peet epapchit ah Jesus, ammag lommaweng hen hamhamàna yag nan-a-amuyu hen enammaana, wat ina imfangad hen anchi toronporo way pelak hen anchichay anap-apon hen papachi ya anam-ama way ponò hen Judio way mangaliyén, \v 4 “Aẁ, fummasorà peet te an-og empatelew hen anchi tagu way ammag maid fasorna.” Ngém anchag senongfatan hiya way mangaliyén, “Maid ay fiyangnihna wat egad-a.” \v 5 Wat ammag enhapowà Judas hen anchi pelak ah Templo yag lommayaw way ammag i namfit-ar. \p \v 6 Yag hen anchichay anap-apon hen papachi, incha tenomtoman hen anchi pelak yag ekatchéén, “Marabseng met hen orchin Apudyus no elamongtaawto hen anchi pelak ah Templo, te hen hiyato wat laon hen fiyag chi tagu.” \v 7 Wat hen nahalenonotan hen nantatagépfarancha, ancha i enlao ah lota way lotan hen anchi chan chid-iwin ah fanga ta wachay chacha manginlufuan hen funag way tatagu way faén Judio. \v 8 Wat ingganad uwan, nangadnan hen anchi lotaanchi ah nachar-an way lota gapo hen anchi narpowan hen laona. \v 9 Wat yachi hen tommot-owaan hen ena-allen hen anchi profeta way Jeremias ad namenghan hen nangaryanéén, \q1 “Hen anchi toronporo way pelak way yachi hen enafunan hen anchichay ganà Israel ah ustoy laona, innarachachi \v 10 yag imfayadcha hen anchi lotan hen anchi chan chid-iwin ah fanga way yaha chillu hen imfafaggan Apudyus an haén way ma-ammaan.” \s1 Hen namistigaran Pilato an Jesus \r Mar. 15:2-5; Luc. 23:3-5; Juan 18:33-38 \p \v 11 Angkay hiyachi yag empasangocha ah Jesus an gubérnador way Pilato, yag anat hanhanan Gubérnador way mangaliyén, “Ay hea ano hen Aren hen Judio.” Yag ekat Jesusén, “Oo, tot-owa hen annay enalem.” \v 12 Ngém ammag achi songsongfatan Jesus hen anchichay ap-apon hen papachi ya anam-ama way ponò hen Judio hen chacha mangempafasoran an hiya. \v 13 Yag anat ekat Pilatowén, “Pakay achim songfatan hen annay chacha epafasor an hea.” \v 14 Ngém ammag gummiginnang chillu ah Jesus way maid senongsongfatana ah uray ihà-an hen anchi chacha epafasor an hiya, wat yachi hen ammag nahahaangan Gubérnador. \s1 Hen nangimfag-ancha hen matéyan Jesus \r Mar. 15:6-15; Luc. 23:13-25; Juan 18:39–19:16 \p \v 15 Tenawén way no tempon hen anchi lagsak way Manmanma-an, ammag nigangay an Gubérnador way mangemparufus hen ihay farud way chawatén hen anchichay tatagu. \v 16 Yag hen hiyachiy tempo, netongpo way wacha hen ihay farud way ammag nanhemamag hen kenarawengna way ah Jesus Barabas hen ngachanna. \v 17 Angkay na-amongcha hen anchichay chuaray tatagu, imfagan Gubérnador an chicha way mangaliyén, “Heno hen laychényu way eparufus-o, ay ah Jesus way ekatchéén Barabas ono ah Jesusanto way ekatchéén Cristu.” \v 18 Yahan imfagan Gubérnador te nadlawna way oma-annig hen apés yag inchérémcha ah Jesus. \v 19 Ya hen iha agé, hen anchi tummutùchuwana hen anchi tùchu way chana mangu-uwwisan hen tatagu, ammag enawatnaat agé hen sorat ahawana way ekatnéén, “Achim paat cha fib-iyangan hen yahay tagu way maid poros fasfasorna, te anà ammag émmégyat hen anchi in-inép-o ad arubyan mepanggép an hiya.” \p \v 20 Ngém hen anchichay anap-apon hen papachi ya anam-amma way ponò hen Judio, ancha peet ammag sinubsufan hen anchichay na-a-among way tatagu ta ifagacha way ah Barabas hen meparufus ta ah Jesus hen mepapchit. \v 21 Wat hen nangimohan Gubérnador no heno hen laychéncha way eparufusna an chicha way chuwa, anchag ekat aminén ah Barabas. \v 22 Yag ekat agé hen anchi Gubérnadorén, “Oo a, ngém nokay hen ekaman-o an Jesus nò way ekatchéén hennag Apudyus.” Yag anchaat agé ekat aminén, “Anyug elansa hiya hen koros.” \v 23 Yag anat ekat Gubérnador agéén, “Pakay, nokay paat hen enammaana way laweng ah ina melansaan hen koros.” Yag ammag kaskasen way anchag heo-ongaw amin hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Elansayu man hiya hen koros.” \p \v 24 Angkay hiyachi way mailan Gubérnador Pilato way maid sérfin hen chana ifaga te awni yag magurucha hen tatagu, wat ammag nampa-arah chanum yag namfuru hen sangwanan amin hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Yato hen mangil-anyu way maid angkay fib-iyang-o hen mangempapchitanyu hen hiyatoy tagu wat an-ayug egad.” \v 25 Yag anchaat ammag hesosongfat hen anchichay tatagu way mangaliyén, “Yasa ta an-anig egad ya hen ganàni no hen mepapchitana hen kachusaanni.” \v 26 Wat hiyachi yag emparufus Gubérnador Pilato ah Barabas yag empahapratna ah Jesus ya annaat eporang hiya hen anchichay mangenlansa hen koros. \s1 Hen nanénsénaancha an Jesus \r Mar. 15:16-20; Juan 19:2-3 \p \v 27 Angkay hiyachi yag inyéy hen anchichay sorchachun Gubérnador Pilato ah Jesus ah faréy Gubérnador yag enamongan amiamin hen anchichay sorchachu hiya. \v 28 Yag anchaat farchan yag emparumfongcha hen anchi chittakan ah manging-inghancha hen lumfong chi are. \v 29 Yag anchaat agé fumallengawngaw ah pagat ah kaman koronan chi are yag inhùrubcha ah uruna, ya anchaat agé epachén hen lunu ah awanna way yachi ano hen hor-od hen are. Yag anchaat sénsén-én hiya way magénén namparpalentomangcha lawa hen henagongna way mangaliyén, “Ta matattagua ah ing-inggana, heay aren hen Judio.” \v 30 Ya anchaat agé toppatoppaan hiya ya ancha agég lenapchù hen anchi lunu way inégnanana yag enhapratcha hen uruna. \v 31 Angkay narpas way sensennacha, kasencha senokatan hen anchi emparumfongcha yag iniggacha hen anchi siguchay lumfongna yag anchaat iyéy way i mangenkoros. \s1 Hen nelansaan Jesus hen anchi koros \r Mar. 15:21-32; Luc. 23:26-43; Juan 19:17-27 \p \v 32 Angkay hiyachi way chacha iyéy ah Jesus, hinib-atcha hen ihay tagu way eCirene way ah Simon hen ngachanna, yag anat ammag peletén hen anchichay sorchachu hiya way mamu-ud hen anchi koros Jesus. \p \v 33 Angkay inumchahcha hen anchi lugar way ekatchéén “Golgota” way hen laychénay aryénat alentutugun chi uru, \v 34 yag anchaat idchat an Jesus hen fayah way na-ahrangan ah apgu. Yag angkay henemhemana, annag iggay inumun. \v 35 Yachi yag anchaat elansa hiya hen koros yag anchaat mamfunfunnot way manginyàchang hen anchichay lumfongna, \v 36 yag anchaat itùchu way manguwarcha an hiya. \v 37 Yag empòatcha agé hen petchayan hen uruna hen anchi ekatchéén fasorna way hen ensoratcha, ekatnéén, “Yato ah Jesus way Aren hen Judio.” \v 38 Yag hen hiyachi agé, enkoroscha hen chuway futangelo way nanggagaw-éncha ah Jesus te ah pachawananna hen iha ya ah pachawigina hen iha. \p \v 39 Yag hen anchichay chan looh way tatagu, chachan wigwigiwig way mangensorto an Jesus way mangaliyén, \v 40 “Ayé kay umpaya, anggayhaat ekatnowén fakasém hen Templo yag senà-adno hen petlon hen ag-agaw, wat hara-am kay mampay hen annay acharno. Yag no hea tot-owa hen anà Apudyusat gumhad-a umpay hen annay korosanna.” \v 41 Yag umat agé hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses ya hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio, chacha amin agé sénsén-én hiya way mangaliyén, \v 42 “Annag tenorongan hen tapena yag achi makatorong hen acharna. Yag hiya met ano agé hen Aren hen ganà Israel. Non an gumhad paat hen annay koros wat afurotontaaw kaỳ way ah Apudyus hen narpowana. \v 43 Chana agé ano manokchun ah Apudyus, yag ah Apudyus agé ano hen nangen-anà paat an hiya. Wat ilantaaw kaya no laychén Apudyus way mangenharà an hiya ad uwan.” \v 44 Yag uray agé hen anchi chuway futangelo way nekokollosén yachi agé hen enkamancha way cha manénséna an hiya. \s1 Hen natéyan Jesus \r Mar. 15:33-41; Luc. 23:44-49; Juan 19:28-30 \p \v 45 Angkay hiyachi way ustoy nanggawa, ammag hommelangat agé amin hen lota ingganah fummatangan. \v 46 Yag yachi way fummatangan, nan-ongaw ah Jesus way mangaliyén, “Eli eli lama sabaktani,” way hen laychénay aryénat, “Amay Apudyus, pakay manchùganà.” \v 47 Ngém hen nangngar hen tapen anchichay atàtàchég, kaman ah Elias hen enalena yag anchaat ekatén, “Chana peet fagaan ah Elias.” \v 48 Yag anat managtag hen iha way inna ensawsaw hen lopot hen anchi ommelém way fayah yag annaat epa-at hen lunu way manginchawchaw an Jesus ta sosopona. \v 49 Ngém enamhew hen anchichay tapena way mangaliyén, “Awni ta hahadchéntaaw kaya ta ilantaaw no umale tot-owa ah Elias way mangenharà an hiya.” \v 50 Hiyachi yag kasen nan-ongaw ah Jesus yag anongohnachi hen fùfuohna. \p \v 51 Yag hen hiyachi, ammag nan-agwa hen anchi ammag séchar way kortena way horchà hen iggaw Apudyus paat ah Templo way ammag nanlugi ad uchu yag nanadnad ad char-ém. Yag nanlunig agé ya ammag natémtémang hen uray anchichay chéprah. \v 52 Yag umat agé hen anchichay lufù wat anchag nafùtan yag chuarcha hen anchichay tatagun Apudyus way nan-atéy way anchag nan-uchi, \v 53 wat lommayawcha hen anchi lurufùcha. Yag hen karpasan hen nan-uchiyan Jesus, émméycha ad Jerusalem way chuar hen nangila an chicha ahchi. \v 54 Yag hen anchi kapetan ya hen anchichay sorchachuna way cha manguwarcha an Jesus, hen nangil-ancha hen aminay nekaman ya hen nangìnaancha amin hen anchi lunig, anchag émmégyat way térén yag ekatchéén, “Tot-owa peet way hiya hen anà Apudyus.” \p \v 55 Yag hen hiyachi agé, wachacha hen ê-éyna hen chuar way finufae way nangi-ila hen cha mekaman way chichachi hen nenetnod way tommorong an Jesus hen narpowancha ad Galilea. \v 56 Hen wachan nadchi wat ah Maria way eMagdalena yah Maria way inan cha Jaime an Jose ya anat agé hen anchi ahawan Zebedeo. \s1 Hen nilufuan Jesus \r Mar. 15:42-47; Luc. 23:50-56; Juan 19:38-42 \p \v 57 Angkay cha madhém, ummale hen ihay faknang way iyArematea way ah Jose hen ngachanna way hiya agé hen ihay sommorot an Jesus. \v 58 Yachi yag émméy an Pilato way i manawat hen achar Jesus, yag imfagan Pilato way mafalin arana. \v 59 Yachi yag namfangad ah Jose yag ina lenaharah hen achar Jesus ya annaat funifunan ah am-ammayay uroh, \v 60 yag ina enehlò way nangempabfég hen anchi anat na-ammaan way lufù way yachiy lufù, chéprah way anna an empatoktok way manlufùna koma. Yag yachi way iniggana hen anchi natéy yag annaat allinén hen chakaray fato way tépà ah entangébna yag anat lomayaw. \v 61 Yag cha Maria way eMagdalena ya anat hen anchi ihay Maria, wachacha way tummutùchu hen ê-éyna way nanahagang hen anchi lufù. \s1 Hen nanguwarchaancha hen lufù Jesus \p \v 62 Angkay hiyachi way nafigat way ngilin te Safachu, incha na-among ah faréy Gubérnador Pilato hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay Fariseo, yag imfagacha an hiya way mangaliyén, \v 63 “Apo, hemhemmàni uwa hen enalen hen anchi nangéttémanchi hen cha-anna matéyan way ekatnéén man-uchi ano hen petlon hen ag-agaw. \v 64 Wat ammay ménat no homnag-a koma ah éméy manginyam-amma paat way manguwarcha hen anchi lufù inggana hen miyatloy ag-agaw, te awni yag anchag éméy hen anchichay pasorotna way ammag mangenlayaw hen acharna yag anchaat lawa ammag ekatén an nan-uchi. Yag no yachi wat ammag kaskasen, a, way chùchùar hen marokop way tatagu no hen anchi pés-éyna.” \v 65 Wat emparufus Pilato way mangaliyén, “Okaỳ, annachayan hen sorchachu wat iyéyyu chicha ta incha guwarchaan ah péppég chi kafaelancha.” \v 66 Yachi yag inyéycha tot-owa hen anchichay sorchachu yag lenetaletacha hen tangéb hen anchi lufù yag anchaat lomayaw way enhàfacha hen anchichay sorchachu way mangguwarcha an nadchi. \c 28 \s1 Hen nan-uchiyan Jesus \r Mar. 16:1-10; Luc. 24:1-12; Juan 20:1-10 \p \v 1 Angkay narpas hen anchi ngilin way Safachu yag cha pomaway hen Chuminggu, lummigwat cha Maria way eMagdalena ya hen anchi ihay Maria way éméy ah lufù. \v 2 Yag hen hiyachiyat ammag nanlunig ah napegsa yag ammag enémhép hen ihay anghel Apudyus way narpod uchu yag inna enallin hen tangéb hen anchi lufù yag tinùchuwana. \v 3 Yag hen itchurana, ammag cha humiliy térén way kaman koliyapyap, yag hen lumfongna agé, ammag pokkawan way térén. \v 4 Wat hen nangil-an hen anchichay guwarcha an hiya, anchag chan papayagpag ah égyatcha yag ancha ammag narangad way kamancha natéy. \p \v 5 Ngém hen anchichay finufae, tenagépfar hen anchi anghel chicha way mangaliyén, “Achiayu cha émégyat te innilà chillu hen inyu ilan way hiya ah Jesus way nelansa hen koros. \v 6 Ngém maid angkay hiyahto te nan-uchi met way yachi chillu hen imfafaggana an chàyu. Wat umaleayu ngén ta inyu ilan hen anchi nepabfégana. \v 7 Wat in-ayuwat ta inyu ifaga hen anchichay pasorotna way nan-uchi tot-owa hiya wat epangpangona agé ad Galilea way ahchi hen mangil-ancha an hiya. Ilanyuwat ta achiyu aliw-an hen antoy imfagà an chàyu.” \v 8 Yachi yag tenaynanchaat hen anchi lufù way chacha émég-égyatén lommaylayadcha. Yag chacha managtag way i mangimfaga hen ifagacha hen anchichay pasorot Jesus. \v 9 Ngém hen chacha lomayawan, anchag hinib-atat agéh Jesus yag annaat ekat an chichéén, “Nokay hen ayanyu.” Yag anchaat ammag mampalentomang hen henagongna way inégnanancha hen he-ena way manayaw an hiya. \v 10 “Achiayu cha émégyat,” way ekat Jesus, “in-ayuwat ta inyu ifaga hen anchichay sosnod-o ta éméycha ad Galilea way ahchi hen mangil-ancha an haén.” \s1 Hen lason hen anchichay nangguwarcha an Jesus \p \v 11 Angkay hiyachi way chacha éméy hen anchichay finufae, hommàyatchaat ah fabréy hen tapen anchichay chan guwarcha yag henaphapetcha hen aminay na-ammaan ah lufù hen anchichay anap-apon hen papachi. \v 12 Wat hen anchichay papachi, enayagancha hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio yag nantatagépfarcha no heno hen ekamancha. Yachi yag anchag penasoksokan hen anchichay sorchachu way nangguwarcha ah ammag chakaray pelak way mangaliyén, \v 13 “Hiyato hen haphapetényu hen tatagu. Ifagayu way ummalecha hen anchichay pasorotna hen lafi yag incha enakaw hen anchi acharna hen nanasséyanyu. \v 14 Yag achiayu agé machanagan no changrén Gubérnador chato te egad-ani way mangensoplekar hen amin an hiya wat achi chàyu chillu pafasoron.” \v 15 Yachi yag enawat hen anchichay sorchachu hen anchi pelak yag enafurotcha paat tot-owa hen anchi nifaga an chicha. Yag ingganad uwan, yachi hen cha iwarawarawag hen anchichay Judio. \s1 Hen nampàil-an Jesus hen anchichay pasorotna \r Mar. 16:14-18; Luc. 24:36-49; Juan 20:19-23 \r Apos. 1:6-8 \p \v 16 Angkay hen anchichay hemporo ya ihay pasorot Jesus, émméycha hen anchi tagéytéy hen provinsiyan hen Galilea way ekat Jesusén manib-atana an chicha. \v 17 Yag yachi way innilacha hiya, chachaat chayawén. Ngém wachacha chillu hen tapena way chan chuwachuwa hen hamhamàna no tot-owa way ah Jesuschi. \v 18 Yachi yag hommag-én ah Jesus an chicha way mangaliyén, “Nipiyar an haén hen fiyang hen egachay wacha ad uchu ya hen antoy lota \v 19 wat hénagà chàyu way éméy hen aminay kafabréfabréy hen antoy lota ta tudtuchuwanyu hen aminay tatagu ta omafurotcha an haén ah mampasorot-o. Yag funyaganyu chicha ah mangempàila way nètetempoyugcha an Amay Apudyus ya an haén way anàna ya hen Espirituna. \v 20 Ya tudtutudtuchuwanyu agé chicha ta afurotoncha hen aminay imfagà an chàyu. Yag achiyu agé cha ar-aliw-an way anà ammag mawawà-acha an chàyu ah ing-inggana.”