\id ACT Balangao ACT (merged 2/01) \h Hen enkaman anchichay \toc1 Hen enkaman anchichay aposel Jesus \toc2 Hen enkaman anchichay \toc3 Hea \mt1 Hen enkaman anchichay aposel Jesus \im \it Hen yatoy libnu, toroyna hen anchi pés-éy ensorat Lucas hen anchi kapachongna way na-achar way faén Judio way hen hiyachiy tawénat wacha ménat chi 65 ono 75. Wat henaphapetna hen anchi pés-éy enkaman hen anchi ammayay chamag way niwarawag ah karotarota, ya anat hen nan-ancharan hen Espiritun Apudyus ah omafurotan hen tatagu. Yag entapena agé hen enkaman Pablo way ommafurot ya anat hen netnetnochana.\it* \c 1 \p \v 1 Hen anchi pés-éy sorat-o an heay Apo Teofilu, henaphapet-o hen aminay enammaan Jesus ya hen intudtuchuna nanepod hen nanginlugiyana \v 2 inggana hen namfangchana ad uchu. Yag hen anchi cha-anna namfangchan ad uchu, wacha hen impiyarna hen anchichay penepelena way aposelna way hen anchi impiyarna, narpochi hen Espiritun Apudyus. \v 3 Yag hen narpasan hen natéyana ya hen nan-uchiyana, ammag cha nampàipàila an chicha hen unig hen opatporoy ag-agaw, ya chuar agé hen tapen hen enkamanna ah manot-owaancha way nan-uchi tot-owa. Ya hen hiyachiy tempo agé, chana intudtuchu an chicha mepanggép hen mantorayan Apudyus. \p \v 4 Hen-argawan way nìya-among ah Jesus an chicha, intugunna way mangaliyén, “Achiayu cha lomaylayaw hen antoy fabréyanto way Jerusalem ingganah idchat Ama hen anchi imfafaggà way idchatna an chàyu way yachi hen anchi Espirituna way empopostana. \v 5 Te ah Juan, finunyagan chàyu ah chanum, ngém achi mafayagat ifunyag Apudyus hen Espirituna an chàyu way yachi hen umaliyana way mìyachar an chàyu.” \s1 Hen émméyan Jesus ad uchu \p \v 6 Angkay hiyachi way kasencha na-among, inimoh hen anchichay aposel Jesus an hiya way mangaliyén, “Apo, ay faén ad uwan hen tempon hen ma-afa-an hen anchichay eRoma way chan toray an chitaaw way Judio ta egadtaaw way mangentoray hen antoy lotataaw.” \v 7 Yag sommongfat ah Jesus way mangaliyén, “Ah Amataaw way Apudyus yanggay hen nangi-ila no kamana hen umchahan hen heno way ammaana te achi mepaka-ammu cha nadchi an chàyu. \v 8 Ngém innilayu amin hen enammaà ya hen intudtuchù, wat no mìyachar hen Espiritun Apudyus an chàyu, yachi hen mangidchatana hen chakaray kafaelanyu way manàchég an haén. Wat yachi hen itudtuchuyu hen tatagu ahtod Jerusalem inggana hen aminay sakopon hen Judea ya Samaria, ya ingganah péppég hen lota.” \p \v 9 Angkay narpaschi way enalen Jesus yag ammag cha matarokat agé way éméy ad uchu hen nangi-il-ancha an hiya ingganah nalengfan hen funat. \v 10 Yachi way é-éttégcha way nantatangad way mangi-ila hen émméyana, ammag niyahad hen chuway anghel way nètatàchég an chicha way nanlurumfong ah pokkawan, \v 11 yag ekatchéén, “Chàyu way iGalilea, pakay an-ayug mantatangad way mangi-ila ad uchu, te ah Jesusanna way anat émméy ad uchu wat mamfangad chillu ah tapen chi ag-agaw. Te hen annay enkamanna way lommayaw, yaha agé hen ekamanna way mamfangad.” \s1 Hen anchi neparég an Judas \p \v 12 Angkay hiyachi yag lommayawcha hen anchichay Aposel hen anchi filig way Olivo yag namfangadcha ad Jerusalem way ihay lometor hen ka-achawwéyna. \v 13 Yag hen inumchahancha ad Jerusalem, émméycha hen anchi kowarto way ini-inggawancha way chicha cha Pedro an cha Juan an Jaime, ah Andres, ah Felipe yah Tomas, ah Bartolome, ah Mateo yah Jaime way anà Alfeo ya anat ah Simon way ekatchéén natorod yah Judas way anà hen anchi safaliy Jaime. \v 14 Yag ammag kankanayén agé way cha mìyamoamong an chicha hen anchichay sosnod Jesus ya ah inana way Maria ya anat hen anchichay tapenay finufae way hen pontoscha amin way ma-among, ta incha manluwaru. \p \v 15 Angkay hen-argawan hen hiyachiy tempo way wacha ménat chi hinggasot ya chuwanporo hen anchichay na-a-among, tommàchég ah Pedro way mantudtuchu \v 16 yag ekatnéén, “Sosnod, kapeletan way tomot-owa chillu hen anchi nesosorat way alen Apudyus ad namenghan way empahpahmà hen Espiritun Apudyus an David hen nangensoratana hen mekaman an Judas way hiya hen anchi nangetnod hen anchichay nanelew an Jesus. Yag na-ammaan tot-owa amin hen anchi nesosorat, \v 17 te ah Judasanchi, hiya tot-owa hen iha an chitaaw way napele way mèamma agé hen fiyangantaaw way aposel. \v 18 Ngém annag lenyad way mangamma hen laweng ah marabfuwana paat ah pelak. Yag hen na-awni, nelao hen anchi pelakanchi ah lota, yag ahchi agé hen namfit-arana ya nàchagana way ammag finumtà hen acharna yag nifùfù amin hen fagisna. \v 19 Wat nanhemamagchi hen aminay tatagu ad Jerusalem wat ngenadnancha hen anchi lota ah Aceldama way hen laychénay aryénat ‘nachar-an way lota.’ \v 20 Te nesosorat chillu ad namenghan hen anchi libnu way kankanta mepanggép an Judas, ekatnéén, \q1 ‘Ta mapoh hen antoy tagu ya ta ammag fumaaw hen faréyna way maid inggaw.’ \m Ya hen ihay nesosorat agé, ekatnéén, \q1 ‘Ta wacha hen meparég an hiya way mamiyang hen fiyangna.’ ” \p \v 21-22 Entoroy Pedro way mangaliyén, “Wat gapo ta yachi hen nesosorat, masapor man-anaptaaw ah sokat Judas ta mètape an chitaaw way manàchég hen nan-uchiyan Apo Jesus. Masapor hiya hen ihay cha netnonetnod an chitaaw hen aminay kawad-an Apo Jesus nanepod hen namunyagan Juan hen tatagu ingganah namfangchan Jesus ad uchu.” \p \v 23 Angkay hiyachi, imfagacha hen ngachan hen chuway larae way cha Mateo ya anat ah Jose way hen agwan hen ngachanna, ah Barsabas way manJusto. \v 24 Yachi yag anchaat manluwaru way mangaliyén, “Heay Apudyus way nangi-ila hen aminay hamhamà hen tatagu, epàilam an chàni no heno hen penepelem hen antoy chuwa \v 25 ah manokat an Judas way man-aposel te ah Judas, inyanggayana hen sa-adna yag émméy hen anchi aggaégyat way lugar way émméyana.” \v 26 Angkay narpas hen nanluwaruwancha yag namfunfunnotcha ah mangil-ancha no heno hen mapele, wat ah Mateo hen nafunotan way metape hen anchichay hemporo ya iha way aposel. \c 2 \s1 Hen pés-éy nìyacharan hen Espiritun Apudyus hen tatagu \p \v 1 Angkay hiyachi way inumchah hen anchi lagsak way ekatchéén Pentecostes, na-amongcha amin hen anchichay cha omafurot hen ihay faréy. \v 2 Yag hen hiyachi, wachaat agé hen ammag nan-uswar ad uchu way kaman séréd way fali, yag uray ah faréy way ini-inggawanchéén ammag chakar hen nagngarana. \v 3 Yachi yag wacha agé hen innilacha way kaman gilab chi apoy way niwa-at yag nènèchang an chicha amin. \v 4 Yag hiyachiyat agé yag wéhchiyén iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna yag inlugicha amin way manginyale hen alen hen safaliy henlomota way egad hen inidchat hen Espiritun Apudyus an chicha. \p \v 5 Hen hiyachiy tempo, wachacha agé hen anchichay Judio way ammag chakar hen hamhamàcha an Apudyus way fummabréy ad Jerusalem way maid achicha narpowan ah tapen chi lota wat nankarakarase agé hen alecha. \v 6 Yachi way chengngarcha hen anchi chakar way nan-uswar, anchag enamongan hen anchi faréy way ini-inggawan hen anchichay cha omafurot an Jesus. Yag ancha amin ammag nascha-aw te wéhchiyén chana changrén hen anchi sigud way alena way cha iyalen peet hen anchichay cha omafurot. \v 7 Wat anchag nahahaang way térén yag chachan ahetennopà way mangaliyén, “Pakay cha nahha. Ay ammoh faéncha iGalilea amin chaha. \v 8 Wat pakay wéhchin chitaawén chana chillu changrén hen anchi sigud paat way alena way chacha iyale. \v 9 Te chitaawat wacha ay narpod Partia yad Media, ad Elam yad Mesopotamia, ad Judea yad Capadocia, ad Ponto yad Asia. \v 10 Ya wacha agé an chitaaw hen narpod Frigia, ad Pamfilia, ad Egipto ya anat agé hen tapena way narpo hen sakop Libia way nan-apet ad Cirene. Ya hen tapena an chitaaw agé narpod Roma \v 11 way siguchay Judio hen tapena ya faén Judio hen tapena ngém incha tommepon hen anchichay Judio. Yag wachacha agé an chitaaw hen narpod Creta yad Arabia. Wat uray ammag nankarakarase hen narpowantaaw, wéhchiyén chana chillu changrén hen anchi siguchay alena hen antoy chacha manaphapetan hen anchichay kahahaang way enammaan Apudyus.” \v 12 Wat amin hen anchichay na-among, ancha amin ammag nahaang way térén, yag chachaat agé epegwa way man-ahetennopà way mangaliyén, “Nokay lawatoh cha ma-ammaan no henon laychénay aryén.” \v 13 Ngém wachacha agé chillu hen tapena way cha mameloh an chicha way mangaliyén, “Ancha an nafutang lawa chaha.” \s1 Hen nensoplekaran Pedro mepanggép hen ummaliyan hen Espiritun Apudyus \p \v 14 Hen hiyachi, tommàchég ah Pedro way nètàchégcha agé hen anchichay hemporo ya ihay ifana way aposel, yag annaat chakarén way mangaliyén, “Chàyu way sosnod way Judio ya chàyu amin way ininggaw ahtod Jerusalem, iyalenangnangyu ta papannaagényu paat hen antoy aryê. \v 15 Te awni yag ekatyuwén an-ani an nafutang. Ngém cha-an-ani angkay te ay ammoh wachay mafutang ah anat an cha mà-argaw. \v 16 Ngém na-ammaanto ah tommot-owaan hen imfafaggan hen anchi profeta way Joel ad namenghan hen nangimfag-ana hen alen Apudyus. \q1 \v 17 Ekat Apudyusén, ‘Yato hen ammaà no umchah hen tempon hen anongoh hen ag-agaw, te an-og idchat hen Espiritù hen aminay tatagu hen antoy lota. Wat hen a-anàyu way larae ya fufae, epagngarcha hen epahpahmào an chicha. Ya hen anchichay finafallu, ilancha hen epàilà an chicha way kaman in-inép. Ya hen anchichay manakkorang, in-inpéncha agé hen epain-inép-o an chicha. \v 18 Te amin hen anchichay omma-abfurot an haén way larae man ono fufae, idchat-o hen Espiritù an chicha amin hen hiyachiy tempo ah mangempagngarancha hen epahpahmào an chicha.’ \v 19 Ekat Apudyus agéén, ‘Epàilà hen kaskascha-aw ad uchu ya umat agé hen antoy lota way hen usarê way mangempàila an cha nadchi wat chara ya apoy ya pararo way asok. \v 20 Yag ammag homelang hen init ya chumitak hen hérag way kaman chara yag anat umchah hen anchi omenpahaang ya omenpaégyat way ag-agaw way manguwisà hen aminay tatagu hen antoy lota. \q1 \v 21 Ya umchah agé hen tempo way uray heno way tagu way manchawat an haén, wat hara-à hiya ah achina metap-aran.’ \m Yachi hen ensorat Joel ad namenghan.” \p \v 22 Yachi yag entoroy Pedro way man-ale, ekatnéén, “Chàyu way kacharaà way ganà Israel, papannaagényu koma hen antoy ifagà mepanggép an Jesus way eNazaret. Te tenàchégan Apudyus hiya way ad uchu tot-owa hen narpowana way hen manot-owaanyu te inidchat Apudyus hen kafaelana way mangamma hen anchichay omenpahaang way kaskascha-aw. Yag innilayu met way enammaana chachi tot-owa, te enammaana hen sangwanantaaw. \v 23 Ngém ah Apudyus, ah tomoroyan hen hemhemmàna chillu way mekaman, wat emparufusna hen midchatan Jesus an chàyu hen nanelewanyu, wat chàyu hen nempapchit an hiya te inidchatyu hiya hen anchichay lawengay tatagu ta elansacha hen koros. \v 24 Ngém tàén natéy ah Jesus, nan-uchiyén Apudyus hiya chillu, wat annag enafà hen matéyan te achi mafalin way mepagud ah Jesus gapon natéyana. \v 25 Yachi hen laychénay aryén hen anchi ensorat David ad namenghan hen nangaryanéén, \q1 ‘Inni-ilà way wawà-acha ah Apudyus an haén way anà ammag achi iyang-anggayan, wat achiyà émég-égyat ah uray heno way mepasamak. \v 26 Wat anà ammag laylayad gapon hiyachi, ya karaylayad agé hen chà iyale, te tàén matéyà, sigurachuwà way kasenà chillu matagu. \v 27 Te innilà, Amay Apudyus, way achiyà iyanggayan an hea ad Hades way kawad-an hen natéy, ya achim agé eparufus hen mabruan hen achar-o, te haén, a-abfurotò hea. \v 28 Yag sigud way empaka-ammum an haén way matattaguwà ah ing-inggana. Yag gapo ta wawà-acha-a an haén, pararo hen laylayad-o.’ \m Yaha hen ensorat David ad namenghan.” \p \v 29 Yachi yag entoroy Pedro way mangensoplekar, ekatnéén, “Sosnod, iyam-ammà way mangimfaga mepanggép hen ensorat apotaaw way David, te ilanyu ngén, tàén yachi hen ensoratna, faén chillu acharna hen anchi inyalena, te natéy met ah David yag nilufù ad namenghan wat étég hen anchi lufùna inggana ad uwan. \v 30 Ngém ah David, profeta way cha mangempacha-an hen mekaman ah pegwana wat annag iné-égnanan hen anchi empostan Apudyus an hiya, te ensapatan Apudyus an hiya way ah tapen chi ag-agaw, wacha hen ganàna way mantoray way kaman agé hen kenatorayna. \v 31 Wat na-awatan David way man-uchi hen anchi epalen Apudyus way mantoray wat yachi hen nangaryana hen anchi enalena way achi miyanggayan hen Cristu ad Hades way kawad-an hen natéy, ya achi agé mabrù hen acharna. \v 32 Wat hamham-ényu ngén,” way ekat Pedro, “te hen annay tagu way enalen David, hiya angkay ah Jesus way nan-uchiyén Apudyus. Yag tàchéganni amin way nan-uchi tot-owa, te inni-ilan paat hen matani. \v 33 Yag ad uwan, empangaton Apudyus ah Jesus way i tummùchu hen pachawananna, yag enawat agé Jesus hen anchi empopostan Amana way Apudyus way Espirituna. Wat hen antoy cha ma-ammaan ad uwan way chayu ilan ya chayu changrén, yato hen nangidchatan Jesus hen anchi Espiritun Apudyus an chàni. \v 34 Yag mepanggép hen anchi i tummùchu hen pachawanan Apudyus ad uchu, tàén ah David hen nangale, faén chillu acharna hen enalena, te enalenachi mepanggép an Jesus, ekatnéén, \q1 ‘Imfagan Apudyus hen anchi ap-apò way pangatowéna hiya way i tumutùchu hen pachawananna \v 35 ingganah epa-afà Apudyus way térén hen aminay kafusorna.’ ” \p \v 36 “Wat hiyachi,” way ekat Pedro, “amin-ayu way sosnod way Judio, masapor ma-awatanyu koma way ah Jesusanchi way enkorosyu, hiya angkay tot-owa hen anchi Cristu way empopostan Apudyus ad namenghan way umale, yag hiya hen piniyarna way man-ap-apon hen aminay egad.” \p \v 37 Hen nangngaran hen anchichay na-a-among way tatagu hen aminay enalen Pedro, ammag nachoot hen hamhamàcha yag chachaat hanhanan an Pedro ya hen anchichay tapenay aposel way mangaliyén, “Wat nokay hen én-énnénni nò.” \v 38 Yag anat ekat Pedrowén, “Wéhchin chàyuwén masapor manchùgana hen anchi lawengay a-ammana ya anat mampafunyag ah mangafunana way ah Jesu Cristu hen omapowana, wat pakawanén Apudyus hen fasoryu yag idchatna hen Espirituna agé an chàyu, \v 39 te yaha chillu hen empopostan Amataaw way Apudyus way idchatna an chitaaw way Judio ya hen ganàtaaw ya uray hen anchichay anachawwéy way tatagu, te idchatna hen Espirituna hen aminay tatagu way penelena way omafurot.” \p \v 40 Chuar hen imfagan Pedro hen nanginyam-ammaana way nangensoplekar hen anchichay na-a-among, yag intugunna agé an chicha way mangaliyén, “Afurotonyuto ta ilisiyanyu hen kachusaan hen anchichay lawengay tatagu.” \v 41 Yachi yag anchag chuar hen anchichay nangafurot hen imfagan Pedro, yag anchaat mampafunyag hen hiyachiy ag-agaw, wat émméy ah toronlifu hen anchichay netape hen anchichay omma-abfurot an Jesus. \v 42 Yag empapatecha way mangachar hen intudtuchun hen anchichay aposel, yag nètempoyugcha hen anchichay cha omafurot way cha i mìluwaluwaru ya nan-ahe-è-èancha hen manmanma-ancha hen natéyan Jesus. \s1 Hen enkaman hen anchichay cha omafurot \p \v 43 Hen yachiy tempo, chuar hen cha enammaan hen anchichay aposel way kaskascha-aw ya sinyar, wat nahahaangcha hen aminay tatagu. \v 44 Ya amin hen anchichay cha omafurot, anchag nantetempoyugun hen hamhamàcha, wat hen kok-owan hen ihéén kok-owacha amin. \v 45 Te no elaocha hen lotacha ya kok-owacha, wat anchag iwaras hen laona hen aminay ifacha way egad hen masaporcha. \v 46 Yag enag-agaw agéén chacha ma-amoamong ah Templo way manayaw an Apudyus. Yag chacha agé man-ahe-è-èan ah afarfaryancha te ammay hen hamhamàcha ya pararo hen laylayadcha, \v 47 ya chacha amin chayachayawén ah Apudyus. Yag hen anchichay tapenay tatagu, chacha agé rispituwén chicha. Yag enag-agaw agéén wachacha hen anchichay cha mahara-an way cha etapetapen Apudyus an chicha. \c 3 \s1 Hen naka-anan hen penelay hen ihay tagu \p \v 1 Angkay hen-argawan way fummatangan, cha mane-ed cha Pedro an Juan way éméy ah Templo way i mìluwaru, te yachi chillu hen tempon hen manluwaruwan. \v 2 Yag hen hiyachi, wacha agé hen ihay am-ama way nisissigud hen penelayna wat achi makacharan. Wat enag-agaw way cha iyéy hen tatagu hiya hen iggaw hen anchi chakaray hawang hen Templo way ekatcheen “ka-ammayan way hawang,” way yachin annag tumutuchuwan way chan pap-alemmos hen anchichay cha hénggép. \v 3 Angkay hiyachi way innilana cha Pedro an Juan way cha hénggép ah Templo, chan ochaw ah eka-asecha an hiya. \v 4 Ngém chicha, anchag finéfétég hiya yag anat ekat Pedrowén, “Ilam ngén chàni.” \v 5 Yachi yag finétégna te wachan namnamana way wachan idchatcha an hiya. \v 6 Ngém ekat Pedrowén, “Maid tot-owa pelakni, ngém hen wacha an chàni, yachi hen etorongni an hea. Wat gapo hen kafaelan Jesu Cristu way eNazaret, hen ifagani an hea, ta maka-an hen annay penelayno, wat tomàchég-a yag nanaran-aat.” \v 7 Yag anat égnan Pedro hen awanay limana way mempatàchég, yag ammagat agég pommegsa hen he-en hen anchi nappelay \v 8 wat ammag lommagtò way tomàchég yag nanaranat, yag anat mì-ighép ah Templo way chan teptepor ya chan lagragtò way manayaw an Apudyus. \v 9 Yag amin hen anchichay tatagu ah Templo, innilacha hiya way cha manaran ya cha manayaw an Apudyus. \v 10 Yag hen nangenlasinancha way hiya peet hen anchi nappelay way palemmos way tummùtchu hen anchi ka-ammayan way hawang hen Templo, anchag nahahaangay térén gapo hen anchi na-ammaan an hiya. \s1 Hen intudtuchun Pedro hen anchichay tatagu ah Templo \p \v 11 Angkay hiyachi way ammag pommapaud hen anchi nappelay an cha Pedro an Juan ah layadna, anchag hetatagtag hen anchichay chuaray tatagu ah haangcha way i mangamong an chicha hen anchi chakaray fangsar hen Templo way ekatchéén “fangsar Solomon.” \v 12 Yag hen nangil-an Pedro hen chacha mangamongan an chicha, annaat ekaten, “Sosnod way ganà Israel, pakay mahahaang-ayu mepanggép hen antoy na-ammaan. Ya pakay anyug féféttékgén chàni. Ay ammoh ekatyuwén hen kafaelanni hen nanga-an hen penelay hen antoy tagu ono gapoh kaenammayni. \v 13 Faén, te ah Apudyus hen nanga-an way hiya hen chinayaw hen anap-otaaw way cha Abraham an Isaac yah Jacob ya amin hen anchichay tapenay anap-otaaw ad namenghan. Yag ad uwan, kena-anna hen penelay hen taguwanto ah mangil-anyu hen kena-apudyus hen anàna way Jesus. Ngém chàyu, anyug empatelew hen hiyachiy anana hen anchichay o-okom yag incheremyu an Pilato, yag tàén ekat Pilatowén laychéna way mangemparufus, an-ayug ommachi way iggay mangimfilang an hiya. \v 14 Wat tàén ammag ammay way tagu ah Jesus way maid poros fasorna, anyug iggay chillu mangiggéén te hen ihaat agéy pommatéy hen lenyadyu way meparufus. \v 15 Wat anyug empapchit hen anchi pongar hen mannanayun way ataguwan ngkm nan-uchiyén Apudyus chillu hiya. Yag chàni, tàchéganni way tot-owa amin chato te innilan paat hen matani hiya hen nan-uchiyana. \v 16 Wat hen antoy nappelay way chayu ilan way enlasinyu chillu, naka-an hen penelayna yag ommorhe gapo hen kafaelan Jesus, wat amin way anyuwat innila way nekaman hen sangwananyu, na-ammaan yanggay gap0 ta chani manokchun ah Jesus, ya chani agé manchinlan hen kafaelana.” \p \v 17 “Ngém sosnod, innilani met chillu way amin way enammaanyu an Jesus ya umat agé hen enammaan hen anchichay anap-otaaw, enammaanyu amin chachi yanggay gapo ta iggayyu enlasin way hiya peet hen anchi empalen Apudyus. \v 18 Yag imfafaggan Apudyus chillu ad namenghan way empaka-ammun hen anchichay profetana way masapor mapap-aligatan ya mepapchit hen anchi epalena way Cristu. Wat hen enkamanyu, yachi hen tommot-owaan hen anchi imfagan Apudyus. r \v 19 Wat ad uwan, masapor mamfafawiayu ya manhagong-ayu an Apudyus ta pakawanena hen fasoryu. Yag no yachi agé, \v 20 papegséén Apudyus hen hamhamàyu, yag kasenna agé chillu epale ah Jesus te hiya chillu hen anchi chinuchuttokana way mantoray an chitaaw. \v 21 Ngém masapor i-inggaw ah Jesus ad uchu ingganah umchah hen anchi tempon hen manginyam-ammaan Apudyus hen egad way yachi chillu hen empasorat Apudyus ad namenghan hen anchichay profeta. \v 22 Te hen ensorat apotaaw way Moses ad namenghan ekatnéén, \q1 ‘Ah pegwana, epalen Apotaaw way Apudyus hen ihay profeta way kaman an haén way hiya hen kacharaanyu way Judio. Yag masapor afurotonyu paat hen aminay ifagana. \v 23 Yag heno way tagu way annag achi afuroton hen ifagan hen hiyachiy profeta way epalen Apudyus, ammag mesena hen tatagun Apudyus yag netap-ar.’ \m Yachi hen ensorat Moses.” \p \v 24 Yachi yag entoroy Pedro agé way mangaliyén, “Amin hen anchichay profeta ad namenghan, nanepod an Samuel inggana hen amin anchichay cha nan-eppaepparég way profeta, imfafaggacha amin way ma-ammaan hen antochay cha ma-ammaan ad uwan. \v 25 Yag amin way empopostan Apudyus way ensorat hen anchichay profetana, nepoposta chachi amin an chitaaw way ganàcha. Wat chitaaw, meawataaw hen entorag Apudyus hen anchichay anap-otaaw ad namenghan, kaman hen anchi imfagana an Apo Abraham. Te hen imfagana an Abraham, ekatnéén, ‘Hen ganano, hen mepàwaan hen torong-o hen egachay tatagu hen antoy lota.’ \v 26 Wat yaha, chitaaw way Judio hen pés-éy nempaliyan Apudyus hen anàna way Jesus ah matorongantaaw ya ah mabindisyunantaaw ta manchùgantaaw hen chataaw ammaan way laweng.” \c 4 \s1 Hen nifaruchan cha Pedro an Juan \p \v 1 Angkay hiyachi way é-éttég cha Pedro an Juan way chan tudtuchu hen anchichay tatagu. inumchahchaat hen tapenay papachi ya Saduceo ya anat hen anchi ap-apon hen guwarcha ah Templo. \v 2 Yag anchag ommaningarngar an cha Pedro te chacha itudtuchu way nan-uchi ah Jesus way yachi ano agé hen manot-owaan hen man-uchiyan hen aminay natéy ah pegwana. \v 3 Wat anchag tenelew chicha, yag gapo ta cha madhém, imfarudcha chicha ingganah mawakas ta anchaat ano ichéreé. \v 4 Ngém uray hiyachi hen nekaman, chuar chillu hen ommafurot hen anchichay nanangngar hen intudtuchun cha Pedro mepanggép an Jesus. Wat hen filang hen anchichay larae yanggay way ommafurot wat émméychah lemanlifu. \p \v 5 Angkay nawakas, na-amongcha ad Jerusalem hen anchichay anap-apon hen Judio ya anam-ama way ponò ya anat hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. \v 6 Yag nìya-among agé hen anchi kangatowanay pachi way ah Annas ya anat agé hen anchichay ahimfafaryanna way cha Caifas an Juan yah Alejandro ya hen anchichay tapenay ahimfafaryanna agé. \v 7 Yachi yag empa-ayagcha cha Pedro an Juan yag empasangocha way mamistigar way mangaliyén, “Heno ay paat hen nangchat hen kafaelanyu way mangamma hen anchi enammaanyu, yag heno ay paat agé hen nangchat hen lébféngyu way mangamma.” \p \v 8 Yachi yag sommongfat ah Pedro way iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna yag ekatnéén, “Chàyu way anap-apo ya anam-ama way ponò, \v 9 ay hen chayu mamistigaran an chàniyat gapo hen natorongan hen anchi nappelay ya hen naka-anan hen penelayna. \v 10 Te no yachi, ma-awatanyu amin koma, ya ma-awatan koma agé hen aminay tapen hen sosnodtaaw way ganà Israel way gapo hen kafaelan Jesu Cristu way eNazaret, wat yachi hen naka-anan hen penelay hen annay tagu way tommatàchéganna hen henagongyu. Te ah jesusanchi, hiya hen anchi emparansayu hen nangempapchitanyu. Ngém nan-uchiyén Apudyus hiya chillu. \v 11 Ya hiya agé hen niyaligan hen anchi nesosorat way enalen Apudyus way ekatnéén, \q1 ‘Hen anchi fato way enachin hen anchichay chan sà-ad ah faréy way ekatchéén maid sérfina, ammag hiyachiyat agé peet hen anchi kapatpatigan way mepégnad.’ \m \v 12 Yaha hen nesosorat, wat maid paat kasen makaharà an chitaaw no faén yanggay hiya, te maid kasen empalen Apudyus hen antoy aminay lota ah makafael way manarà hen tatagu ah achicha metap-aran no faén yanggay ah Jesus.” \p \v 13 Amin hen anchichay o-okom way konsel, anchag nahahaang way nangila hen kenatorod cha Pedro an Juan, yag kaskasen hen nangawatancha way maid sa-adcha ya iggaycha amin nan-us-uswila, wat yachi hen nangenlasinancha way chicha peet hen cha netnonetnod an Jesus. \v 14 Wat ammag netopò hen cha aryén hen anchichay konsel way maid kasencha minchur-ayan te wacha agéhchi hen anchi nappelay way nètatàchég an cha Pedro way naka-an hen penelayna. \v 15 Wat hen enkamancha, empaghadcha cha Pedro an Juan ya hen anchi anat naka-an hen penelayna, yag anchaat man-ahetoptopà way mangaliyén, \v 16 “Nokay ngata hen ekamantaaw an chicha nò, te nanchinngar met hen aminay tatagu ahtod Jerusalem hen anchi enammaancha way kaskascha-aw, wat achi tot-owa mafalin way mahootan. \v 17 Wat hen ekamantaaw, ta achi koma komaskasen hen mahaphapetan hen anchi nekaman, antaaw ammag warnengén chicha ta achicha kasen epegpegwa way mangale hen ngachan Jesus hen uray heno way tatagu.” \p \v 18 Angkay hiyachi yag kasencha empa-ayag chicha yag imfagacha way masapor etagaycha paat way mangintudtuchu mepanggép an Jesus, ya achicha agé paat cha ar-aryén uray hen ngachanna. \v 19 Ngém senongfatan cha Pedro an Juan chicha way mangaliyen, “Oo a, ngém ifagayu kaỳ no heno hen laychén Apudyus, ay laychénay afurotonni chàyu ono hiya hen afurotonni. \v 20 Te achi angkay mafalin way etmégni hen innilan hen matani ya hen chengngarni mepanggép an Jesus.” \p \v 21 Yachi yag enkaskasen hen anchi konsel way manéngténg an chicha ta iginangcha yag anchaat eparufus, te achicha maka-anap ah ustoy lason ah manusaancha an chicha, te amin hen anchichay na-among way tatagu, chacha amin chayawén ah Apudyus gapo hen anchi na-ammaan. \v 22 Yag hen anchi tagu way nappelay way nanepod hen nataguwana ingganan naka-anan hen penelayna, nasorok ah opatporo hen tawénna. \s1 Hen nanchawatan hen anchichay cha omafurot ah torod an Apudyus \p \v 23 Angkay hiyachi way neparufus cha Pedro an Juan. namfangadcha hen anchichay ifacha, yag henaphapetcha amin hen imfagan hen anchichay anap-apon hen pachi ya anam-ama way ponò. \v 24 Wat hen nangngaran hen anchichay cha omafurot hen henaphapet cha Pedro, émméhà-an hen hamhamàcha way manluwaru way mangaliyén, “Heay Apudyus way Aponi, hea hen nangamma hen egachay wacha ad uchu ya hen antoy lota ya hen fayfay, ya amin way ininggaw. \v 25 Ya hen Espiritum hen nangempahpahmà hen anchi omma-abfurot an hea way Aponi way David hen nangaryanéén, \q1 ‘Pakay hen anchichay faén Judio way anchag oma-anningarngar, ya umat agé hen anchichay Judio way anchag manchinar way komontara an Apudyus ah maid kawanwanina. \v 26 Ya hen anchichay a-are hen antoy lota age, nansasagganacha, wat nètetempoyugcha amin hen anchichay toray te hen ekatcha, afaéncha koma ah Apudyus ya hen anchi Cristu way empalena way mantoray.’ \m \v 27 Amani way Apudyus, tommot-owa hen anchi ensorat David ad namenghan te nìya-amongcha ahtod Jerusalem cha Are Herod an Poncio Pilato yag netapecha hen anchichay faén Judio ya anat agé hen anchichay ahentaguni way Judio. Wat niya-amongcha amin way nètemfuruy way komontara an anàno way Jesus way maid fasfasorna way empalem hen antoy lota way mantoray. \v 28 Yag amin way ekatchéén ammaancha, yaha peet hen imfafaggam way ma-ammaan, te yaha hen hehemmàno chillu. \v 29 Wat ad uwan, heay Apudyus way Aponi, changrém hen annay chacha iyég-égyat an chàni, yag idchatno an chàni way chan sérfi an hea hen kaskasen way torodni way mangintudtuchu hen alem. \v 30 Yag epàilam hen kafaelam way manga-an hen saket, ya ammaam agé hen kaskascha-aw hen mangimfag-anni hen torong hen anchi mannakafael way anàno way Jesu Cristu way maid fasfasorna.” \v 31 Angkay hen hiyachi way narpas hen nanluwaruwancha, ammag nanyuhawat agé hen anchi faréy way na-a-ammongancha, yag inégnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàcha wat anchag tommorod tot-owa way mangimfaga hen alen Apudyus way maid ég-égyatcha. \s1 Hen enkamancha way man-ahetennorong \p \v 32 Angkay hiyachi, amin hen anchichay cha omafurot an Jesus, ammag napapchong hen hamhamàcha amin way maid iha ah mangaliyén awana yanggay hen kok-owana te anchag awa amin. \v 33 Ya hen anchichay aposel agé, inidchat Apudyus hen chakaray kafaelancha way manàchég hen anchi nan-uchiyan Apo Jesus. Yag amincha, henahallimunan Apudyus chicha amin. \v 34 Yag maid agé cha makok-orangan ah iha an chicha gapo ah masapor, te hen anchichay wacha hen lotana ya faréyna, elaocha ayén inidchatcha hen laona \v 35 hen anchichay aposel. Yag hen anchichay aposel agé, chacha epayàchang hen hiyachiy torong hen heno way makasapor an chicha. \p \v 36 Wacha hen ihay tagu way a h Jose hen ngachanna way niyanà ad Chipre way hiya hen ihay ganà Levi, yag ngenadnan hen anchichay aposel hiya ah Bernabe way hen laychénay aryén, “omenpas-ém.” \v 37 Te ah Joseyanto, enlaona hen ihay lotana yag emporangna hen aminay laona hen anchichay aposel. \c 5 \s1 Hen nangenhootan cha Ananias hen tot-owa \p \v 1 Yag hen hiyachi, wacha agé hen ihay tagu way ah Ananias hen ngachanna ya anat ah Safira way ahawana way nangenlao hen tapen hen lotacha. \v 2 Ngém cha Ananias, nantempoyugancha way hen-ahawa way mangenhoot hen tapen hen laona, yag anchaat iyéy hen anchi tapena hen anchichay aposel way yachi yanggay ano hen laon hen lotacha. \v 3 Ngém ekat Pedro an hiyéén, “Pakay emparufusno ah Chumunyu way mangawis hen hamhamàno ah mangétkétmam hen Espiritun Apudyus way mangenhoot hen tapen hen laon hen anchi lotayu. \v 4 Te kok-owayu met hen anchi lotayu ya anyuwat elao. Yag yachi way nelao, pelakyu chillu hen anchi laona. Wat pakay im ehoot hen anchi tot-oway laona nò way pakay yaha hen hemhemmàno ah ammaam. Te faén angkay tatagu hen nankétmam te ah Apudyus.” \v 5 Yag hen nangngaran Ananias hen anchi enalen Pedro, ammag narangad yag natéy. Wat ammag pararo hen égyat amin hen anchichay tatagu way nangngar hen na-ammaan. \v 6 Yachi yag hinénggépcha hen anchichay finafallu way i mangara hen anchi natéy yag finunifunancha yag anchaat i ilufù. \p \v 7 Angkay nanlooh hen toroy uras ménat yag hinénggép ah Safira way ahawan hen anchi natéy way cha-anna ma-ammuwan hen na-ammaan an ahawana. \v 8 Yag ekat Pedro an hiyéén, “Ay anggay yanggayto hen enawatyu way laon hen anchi lotayu.” “Oo, anggayha hen laona,” way ekatna. \v 9 Yag anat ekat Pedrowén, “Pakay inyu nantempoyugan way hen-ahawa way mamadpachas way manlokop hen Espiritun Apudyus. Ilam ngén, annachayan way naway hen anchichay i nanginlufù an ahawam, wat icha-a angkay ilufù agé.” \v 10 Yag chaat agé marangad way matéy. Angkay hiyachi way kasencha hinénggép hen anchichay finafallu, innilacha way natéy agé ah Safira, yag anchaat iyéy way i manginlufù hen anchi lufù ahawana. \v 11 Wat amin hen anchichay cha omafurot ya anat agé hen amin anchichay tapena way cha nangngar, pararo hen égyatcha amin hen anchi na-ammaan. \s1 Hen kaskascha-aw way enammaan hen anchichay Aposel \p \v 12 Hen hiyachiy tempo, ammag chuar hen kaskascha-aw way cha enammaan hen anchichay aposel ah mangil-an hen tatagu. Ya amin hen anchichay cha omafurot, chacha ma-amoamong hen anchi chakaray fangsar hen Templo way ekatchéén “fangsar Solomon.” \v 13 Ngém hen anchichay tatagu way cha-an omafurot, tàén chacha rispituwén hen anchichay cha omafurot, émégyatcha chillu way miyahrang an chicha. \v 14 Ngém chacha chillu matapyatapyan hen anchichay cha omafurot an Apo Jesus, wat chacha chumuachuar hen finufae ya lenarae. \v 15 Yag gapo hen cha ammaan hen anchichay aposel, cha iyéy hen tatagu hen anchichay chan saket way mangempapabfég hen penget hen korsa ah mangi-ihhéchancha hen manlawhan Pedro. Te hen ekatcha, uray lawa ammag milichaw hen à-ahon Pedro wat maka-an hen saketcha. \v 16 Yag ummalecha agé hen chuaray tatagu way narpo hen anchichay fabréy way sakopon hen Jerusalem way chacha agé inyale hen anchichay chan sasaket ah mangempaka-anancha hen saket ya ah mangempaparyawancha hen nihuhurug way ongtan. Wat amin way ummale, natorongancha amin. \s1 Hen napaligatan hen anchichay aposel \p \v 17 Angkay hiyachi, hen anchi kangatowanay pachi ya anat hen amin anchichay ifana way ekatchéén Saduceo, ancha ammag cha ma-apés hen anchichay aposel, \v 18 wat incha empatelew chicha yag imfarudcha. \v 19 Ngém hen hiyachiy lafi, émméy hen ihay anghel Apudyus hen anchi pagfaruchan yag finùtana hen anchi hawang, yag annaat etnod hen anchichay aposel way lomayaw, yag annaat ifaga an chicha way mangaliyén, \v 20 “In-ayu ta éméy-ayu ah Templo way i mangintudtuchu hen tataguhchi hen amin way mepanggép hen anchi mannanayun way ataguwan way marpon Jesu Cristu.” \v 21 Yachi yag enafurot hen anchichay aposel hen nifaga an chicha. Wat yachi way pommaway, émméycha ah Templo yag inlugicha way mantudtuchu. \p Angkay hiyachi agé, hen anchi kangatowanay pachi ya hen anchichay ifana, empa-ayagcha amin hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio way ekatchéén konsel, yag anchaat i epa-ara hen anchichay farud way aposel ah pagfaruchan ta uwiséncha koma chicha. \v 22 Ngém hen émméyan hen anchichay i mangara an chicha, ammag maidchaat agé hen anchichay farud. Wat namfangadcha yag henaphapetcha hen anchichay konsel way mangaliyén, \v 23 “Hen inumchahanni ah pagfaruchan, ammag nau-umfan met ya natotorfekan agé hen anchi hawangna ya wawà-achacha amin hen anchichay chan guwarcha, ngém yachi way finùtanni, ammag maid eng-engngawan chi tagu ah pagfaruchan.” \v 24 Hen nangngaran hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchi ap-apon hen guwarcha hen Templo hen yachiy na-ammaan, anchag cha anapén ah hamhamàcha no heno kay hen émméyan hen anchichay nifafarud. \v 25 Yag hen hiyachi, inumchahat hen ihay tagu yag imfagana way mangaliyén, “Wachacha angkay ah Templo hen anchichay tatagu way imfarudyu way chacha tudtuchuwan hen anchichay cha ma-among way tatagu ahchi.” \v 26 Wat hiyachi yag enayagan hen anchi ap-apon hen guwarcha hen anchichay ifana yag incha kasen innara hen anchichay aposel. Ngém inyam-ammacha way nangara an chicha, te chacha émégyat hen anchichay tatagu, te awni yag wachay ma-akar yag finuntòcha chicha. \p \v 27 Angkay hiyachi way inighépcha hen anchichay aposel way mangempasango hen anchichay konsel, inlugin hen anchi kangatowanay pachi way mamistigar an chicha, ekatnéén, \v 28 “Apay henon chayu amma-ammaananna way anni met ammag tenlén paat way mangempawa hen mangintudtuchuwanyu hen mepanggép hen anchi taguwanchi yag chayuwat agé ichaggat ingganah nanchinngar amin ahtod Jerusalem. Ya am-améd te chayu chagtén way mangaliyén chàniyat agé hen nangempapchit an hiya.” \p \v 29 Yachi yag sommongfat ah Pedro ya hen anchichay ifana way aposel way mangaliyén, “Masapor afurotonni chillu hen laychén Apudyus, tàén faénchi hen laychén hen tatagu. \v 30 Te ah Apudyus way chinayaw hen anchichay anap-otaaw ad namenghan, nan-uchiyéna angkay ah Jesus way empapchityu hen nangemparansaanyu hen koros. \v 31 Ngém empangaton Apudyus hiya way i nichapat ah pachawananna ad uchu way ah Jesusanchi, hiya hen ap-apo ya omenharà. Enammaan Apudyus amin chaha ah mawayaantaaw way ganà Israel way mamfafawi ah mapakawanan hen fasortaaw. \v 32 Yag chàni way aposel, tàchéganni hen katot-owan amin chachi way yachi agé hen afunan hen Espiritun Apudyus, way hen Espirituna, hiya hen idchat Apudyus way mìyachar hen heno way omafurot an hiya.” \p \v 33 Angkay hen nangngaran hen anchichay konsel hen enalen cha Pedro, anchag ommaningarngar way térén wat maid kasen mamosposancha no achicha an pédtén chicha. \v 34 Ngém hen hiyachi, wachan iha an chicha way ah Gamaliel hen ngachanna. Fariseo ah Gamaliel way ihay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses, ya ririspituwén hen aminay tatagu hiya. Yachi yag tommàchég ah Gamaliel yag imfagana way mepaghadcha hen anchichay aposel te wachan ifagana hen anchichay ifana way nan-angato. \v 35 Angkay nighadcha hen anchichay aposel, yag anat mantugun ah Gamaliel way mangaliyén, “Sosnod-o way ganà Israel, masapor angkay ar-arwachantaaw hen chataaw ekaman hen annachay tatagu. \v 36 Ta paniyê hen inummat. Hamham-ényu ngén hen anchi ar-argaw way wachan fummùnag way ihay tagu way ah Teudas hen ngachanna. Yag ah Teudasanchi, emparangna hen acharna ah nangato wat sommorotcha an hiya hen opatgasot way tatagu. Ngém yachi way na-awni, ammag napchit ah Teudas yag anchag nawawan amin hen anchichay pasorotna, wat ammag maid tommoroyan nadchi. \v 37 Angkay narpas agéchi, yag fummùnag agé ah Judas way iGalilea hen tempon hen nepalestaan hen tatagu. Yag ah Judas agé, enawisna hen anchichay tatagu way sommorot an hiya agé. Ngém angkay na-awni yag napchit agé, wat niwaràcha amin agé hen anchichay pasorotna. \v 38 Wat hiyachi, hen itugun-o an chitaaw, yassa ud-ay ta uray maid ammaantaaw an chicha ta egadcha. Te no an yanggay hamhamà hen tatagu hen narpowan hen anchi chacha ammaan ya chacha itudtuchu, kapeletan way maumah way achi metoroy. \v 39 Ngém no ngay ah Apudyus tot-owa hen narpowana, achitaaw angkay chillu maka-afà an chicha te ammoh wachay mangontara an Apudyus.” \p Angkay hiyachi way enafunan hen anchichay konsel hen tugun Gamaliel, \v 40 yag anchaat epa-ayag hen anchichay aposel yag empahapratcha yag anchaat térnén way mangempawa hen kasencha mangintudtuchuwan hen mepanggép an Jesus, yag anchaat eparufus chicha. \v 41 Yag hen anchichay aposel, ammag amchan hen laylayadcha hen lommayawancha hen anchichay konsel te imfilang Apudyus chicha ah wachan karébféngan, way mapàgang gapon Jesus. \v 42 Wat entoroycha chillu way enag-agaw way cha émé-éméy ah Templo ya hen fafaréy hen tatagu way i mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesus way hiya, ummale hen antoy lota way mantoray. \c 6 \s1 Hen anchichay pitu way nachutokan way tomorong hen anchichay Aposel \p \v 1 Angkay hiyachi way chacha chumuar hen anchichay cha omafurot an Jesus, ammag narmu hen chacha mansosongelan, te hen nekaman, hen anchichay Judio way Griego hen alecha, chacha mè-esngel hen anchichay nachachà-an way Judio ad Jerusalem. Yag hen lilicha, ekatchéén cha miyang-anggayan ano hen anchichay ifacha way nà-amfaro hen cha miwarasan hen torong ah ka-arga-argaw. \v 2 Angkay hiyachi, nampametencha hen anchichay hemporo ya chuway aposel, yag enayagancha amin hen anchichay cha omafurot yag imfagacha way mangaliyén, “Achi koma mafalin way iyanggayanni way mangempagngar hen alen Apudyus ta hen manginwarasan hen torong hen atenglénni. \v 3 Wat hen ekamanyu sosnod, anyu komag chutokan hen pituy larae an chàyu way matalekyu way innilayu way iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna ya na-adchan agé ah kenaraeng, ta piyarénni chicha ta egadcha hen antoy problema, \v 4 ta chàni, hen manluwaru ya manginwarawag hen alen Apudyus hen ang-angpelénni.” \p \v 5 Hiyachi yag enafunan amin hen anchichay cha omafurot hen imfagan hen anchichay aposel, wat chinutokancha hen anchi pitu way hen iha, ah Esteban way chinumgat way térén hen afurotna ya iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna. Ya hen anchichay tapena way chinutokancha agé, wat cha Felipe, Procoro, Nicanor, ah Timon, ah Parmenas ya anat ah Nicolas way iyAntiokia way faén Judio ngém an tommepon hen Judio. \v 6 Yachi yag empasangon hen tatagu hen anchichay pitu hen anchichay aposel, yag hen anchichay aposel, inchàépcha hen limacha hen anchichay nachutokan way manginluwaru an chicha. \p \v 7 Angkay hiyachi way cha mepagngapagngar hen alen Apudyus, wat chacha agé chumuachuar hen anchichay cha omafurot ad Jerusalem way uray hen anchichay pachin hen Judiowén chuarcha agé hen ommafurot an Jesus. \s1 Hen nanelewancha an Esteban \p \v 8 Angkay hiyachi, ah Esteban, binindisyunan paat Apudyus hiya ya inidchatna hen kafaelana way mangamma hen kaskascha-aw hen chana manorongan hen tatagu. \v 9 Ngém wachacha hen anchichay komontara an Esteban way chichachi hen anchichay Judio way achi mangafurot an Jesus way sommorot hen ihay semfa-an hen Judio way ekatchéén Libértin. Yag narpocha ah safaliy fabréy way eCirene hen tapena ya iyAlejandria hen tapena. Wat chicha ya anat agé hen tapen hen Judio way narpo hen provinsiyan hen Cilicia ya Asia, inlugicha way manngel an Esteban. \v 10 Ngém anchag achi makasokok an hiya te inidchat hen Espiritun Apudyus hen kenaraengna way somongfat. \v 11 Wat enaparancha hiya way incha penasoksokan hen tatagu ta ilémrémcha way mangaliyén, “Chengngarni angkay hen annay taguwanna way chana kontaréén ah Apudyus ya ah Moses way apotaaw.” \v 12 Yachi yag ammag nasubsufan tot-owa hen hamhamà hen anchichay tatagu way nangngar, ya umat agé hen hamhamà hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ya hen anchichay siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses. Wat incha tenelew ah Esteban way i mangempasango hen anchi konsel. \v 13 Yachi agé yag empa-ayagcha hen anchichay mangempafasor ah kétém, wat anchag namparang way mangaliyén, “Ammag achi somarcheng hen antoy tataguwanto way cha mangsomangsot hen anchi na-apudyusan way Templotaaw ya hen orchintaaw way ensorat Moses. \v 14 Yag chengngarni agé hen anchi enalena way chaelén ano Jesus way eNazaret hen anchi Templotaaw ya falewana agé hen gagangaytaaw way intudtuchun Moses ad namenghan.” \v 15 Yachi way enalechachi, yag ammag finéfétég hen anchichay konsel ah Esteban, ya chaat agé mamfalew hen féharna hen nangi-il-ancha, te ammag kommaman hen féhar hen anghel. \c 7 \s1 Hen nangempacharanan Esteban hen enkaman Apudyus \p \v 1 Angkay hiyachi yag ekat hen anchi kangatowan way pachi an Esteban way mangaliyén, “Ay tot-owa hen annay chacha epafasor an hea.” \v 2 Yag anat somongfat ah Esteban way mangaliyén, “Chàyu way anap-apo ya sosnod, pangpanga-aseyu koma ta changrénà. Ad namenamenghan hen kawad-an hen apotaaw way Abraham ad Mesopotamia way cha-anna fumabréyan ad Haran, nampàila hen anchi machachayaw way Apudyus an hiya. \v 3 Yag imfagana way mangaliyén, ‘Lomayaw-a, Abraham, ya taynam hen annachay totorangno ya hen annay lotam ta in-a fumabréy hen safaliy lota way itudtuchù an hea.’ \v 4 Yachi yag lummigwat tot-owa cha Abraham yag tenaynancha hen anchi lotacha ad Caldeo way incha fummabréy ad Haran ingganah natéy ah amana. Yag angkay natéy ah amana, kasen imfagan Apudyus way kasencha man-aton, wat yachi hen ummaliyancha hen antoy lota way ini-inggawantaaw ad uwan. \v 5 Hen hiyachiy tempo, maid poros inidchat Apudyus an cha Abraham ah uray lawa aket hen antoy lota, te anna yanggay an emposta way man-awan Abraham ya hen anchichay ganàna hen amin antoy lota. Ngém hen anchi nangempostaan Apudyus an nadchi an Abraham, maid pay anàna. \v 6 Ngém hen imfagan Apudyus an Abraham, ekatnéén, ‘Umchah hen tempo way mamfunagcha hen anchichay ganàno ah achawwéy way lota way awan hen safaliy tatagu. Wat anchag mamfalin ah alepan hen hiyachiy fabréy ya mapap-aligatancha ah opatgasot way tawén. \v 7 Ngém hen karpasana, an-og uwisén hen anchichay mangen-alepan hen anchichay ganàno, wat yachi hen lomayawancha ahchi yag kasencha mamfangad hen antoy lota ta ahto chillu hen manayawancha an haén.’ \v 8 Yaha hen imfagan Apudyus an Abraham, yag annaat ifaga agé way masapor mamarkaancha hen larae ah kasinyarancha way chacha afuroton hen anchi torag Apudyus an chicha. Yachi yag menarkaan tot-owa Abraham hen anchi anat niyanà way anàna way ah Isaac hen anchi ma-awaru way ag-agawna. Yag kaman agéhchi hen enkaman Isaac hen anchi anat niyanà way anàna way ah Jacob. Ya ah Jacob agé, yachi agé hen enkamanna way nanmarka hen anchichay hemporo ya chuway a-anàna way chichachi hen nanlapowantaaw.” \p \v 9 Entoroy Esteban way nangenpacharan hen chana aryén, ekatnéén, “Hen anchichay anap-otaaw way a-anà Jacob, gapo ta amchan hen apéscha hen anchi enawchicha way Jose, wat anchag enlao hiya ah para alepan hen anchichay iyEgipto. Ngém nawawà-acha ah Apudyus an Jose, \v 10 yag henara-ana hiya hen aminay ligatna. Yag hen nepasangowana hen anchi Are ad Egipto, tenorongan Apudyus hiya yag inidchatna agé hen kenaraengna wat ammay hen enkamkamanna. Wat enlaychan Are hiya yag annaat chutokan hiya ah manggubérnador hen aminay fabréy ad Egipto, yag empafiyangna agé an hiya way mangi-ila hen aminay kok-owana.” \p \v 11 “Angkay hen hiyachiy tempo, nabtel hen aminay lota ad Egipto ya umat agé ad Canaan way ininggawan hen anchichay anap-otaaw, wat napaligatancha way térén hen aminay tatagu hen hiyachiy tempo, yag ammag maid manòmonan hen anchichay anap-otaaw ah anéncha. \v 12 Yachi yag chengngar apotaaw way Jacob way wacha peet hen ma-an ad Egipto wat empaligwatna hen a-anàna way i manòmon ahchi. Wat yachi hen anchi pés-éy émméyan hen anap-otaaw ad Egipto.” \p \v 13 “Angkay hiyachi, hen anchi pegwan ayancha ad Egipto, empaka-ammun Jose hen acharna hen anchichay papangorowana te cha-ancha enlasin hiya. Wat yachi hen nangammuwan Are ad Egipto hen anchichay ahimfafaryan Jose. \v 14 Yachi yag anat epa-ayag Jose ah amacha way Jacob ya hen sosnodna ya amin hen anchichay ahimfafaryancha, ta umalecha amin way fumabréy ad Egipto, wat émméycha ah pitunporo ya lemay tatagu amin. \v 15 Yachi yag émméy cha Jacob tot-owa ad Egipto yag ahchi hen ini-inggawancha ingganah natéyancha. \v 16 Yag no ay matéy hen anchichay anap-otaawén, imfangad hen a-anàcha hen acharcha ad Sikem way manginlufù way mangentape hen tongarcha hen anchi lufù way lenàwan hen apotaaw way Abraham ah kamanay pelak hen anchichay a-anà Hamor.” \p \v 17 “Angkay hiyachi way tég-angay hen mangammaan Apudyus hen anchi empopostana an Abraham, anchag chummuar way térén hen anchichay ganàna way anap-otaaw ad Egipto. \v 18 Yag hen hiyachiy tempo, tummùchu hen ihay Are way maid innilana hen mepanggép an Jose ad namenghan. \v 19 Wat hiya, ammag nasilib hen aminay chana ekamkaman, yag anna agég èmehan hen anchichay anap-otaaw way annag penap-aligat chicha yag annaat peletén chicha way mangentap-ar hen anchichay anat niyanà way a-anàcha ta matéycha. \v 20 Yag hen hiyachiy tempo hen niyana-an Moses way ammag am-ammay way onga. Wat henalihalimunan hen chinàcha-arna hiya ah faréycha hen unig hen toroy furan, \v 21 yag anchaat ighad way i mangentaro. Yag yachi hen nangchahan hen anchi anà Are way fafarasang an hiya, yag innarana, wat annag henalimunan ah nan-anàna. \v 22 Yachi yag intudtuchucha an Moses hen aminay kenaraeng hen anchichay iyEgipto. Wat hen chummakrana, ammag hiyaat agé hen machayaw ad Egipto gapo hen kenaraengna way man-ale ya mangamma hen ammaana.” \p \v 23 “Angkay hiyachi way opatporo hen tawén Moses, ekatnéén i mì-ib-ifun hen anchichay inib-ana way ganà Israel ta ilana no henon én-énnéncha. \v 24 Yag innilanaat agé hen ihay ifana way cha paligatén hen ihay iyEgipto. Wat annag i henara-an yag imfarésna way namchit hen anchi iyEgipto. \v 25 Te hen ekat Moses ah hamhamàna, na-awatan chillu hen anchichay ifana way hiya hen chinutokan Apudyus way mangenharà an chicha amin. Ngém anchag iggay peet ma-awatan. \v 26 Te hen nawakas way inchahana hen chuway ifana way chan patéy, ekatnéén ina koma forchaén chicha. Wat ommamhew way mangaliyén, ‘Pakay chàyu way masosnod, way ammag yahaat agéy iyu ekaman.’ \v 27 Ngém ammag achi maingar hen anchi lommapo, wat intùyudna ah Moses way mangaliyén, ‘Heno ay paat hen lébféngno way man-ap-apo ta hea paat hen mangempanoh an chàni. \v 28 Ay anno agé pédtén haén kaman hen namchitam hen anchi iyEgipto ad ugga.’ \v 29 Yag hen nangngaran Moses an nadchi, ammag émmégyat te na-ammuwan peet hen anchi enammaana, wat ommawid way nanaynan ad Egipto yag i fummabréy hen anchi achawwéy way lota ad Midian, yag ommahawa ahchi, wat chuwa hen anàna way pahig larae.” \p \v 30 “Angkay hiyachi yag émméy ah opatporo way tawén hen ini-inggawan Moses ad Midian. Yag angkay hen-argawan, ammag niyahad hen anghel Apudyus an hiya hen chana manaranan hen anchi chanak way nehag-én hen anchi filig ad Sinai. Yag innilana hen ayéh-ép way away way ammag cha gumilab, yag wachaat agé hen anchi anghel way nanggagawa hen anchi apoy. \v 31 Ammag nahahaang ah Moses hen nangil-ana wat i koma homag-én way mangenmamad, yag chengngarnaat agé ah Apudyus way nan-ale, yag ekatnéén, \v 32 ‘Haén ah Apudyus way cha chayawén hen anap-om way cha Abraham an Isaac yah Jacob.’ Yag hen nangngaran Moses an nadchi, ammag nan-upop yag chan papayagpag ah égyatna. \v 33 Yag anat kasen man-ale ah Apudyus way mangaliyén, ‘Ka-aném hen annay sapatosno te na-apudyusan angkay hen antoy lota way tommatàchégam te antoyanà.’ \v 34 Yag annaat agé ifaga way mangaliyén, ‘Inni-ilà way ammag pararo way cha mapaligatan hen anchichay tatagù ahchid Egipto yag chengngar-o hen paràcha ya hen harahagcha yag ana-at umale way mangempaharà an chicha. Wat inta Moses ta epééy-o hea ad Egipto.’ Yaha hen imfagan Apudyus an Moses.” \p \v 35 Yachi yag entoroy Esteban way manaphapet hen na-ammaan ad namenghan, ekatnéén, “Ah Mosesanchi, iggay mangiggéén hen anchichay anap-otaaw hiya, te anchag ekatén, ‘Heno man paat hen nangidchat ah man-ap-apowam an chàni ta hea paat hen i mangempanoh an chàni.’ Ngém ah katot-owana, ah Moses peet hen penelen Apudyus ah man-ap-apocha way manarà an chicha way tenorongan hen anchi anghel way nampàila hen gawan hen anchi ammag cha gumilafay away. \v 36 Yachi yag enetnod Moses hen anchichay anap-otaaw hen lommayawancha ad Egipto, yag enammaana hen chuaray kaskascha-aw ahchid Egipto ya hen nangwaancha hen anchi fayfay way ekatchéén ‘Chittakan,’ ya anat agé hen unig hen anchi opatporo way tawén way nange-etnochana an chicha hen anchi pachinanak way lota. \v 37 Yag ah Moses, hiya agé hen anchi nangintudtuchu hen anap-otaaw way ganà Israel way mangaliyén, ‘Ah pegwana, epafùnag Apudyus hen ihay profeta way ganàtaaw way kaman an haén.’ \v 38 Yag ah Moses hen anchi nawawà-acha hen anchichay anap-otaaw hen anchi ini-inggawancha hen anchi pachinanak way hiya agé hen anchi nanagépfar hen anchi anghel hen anchi filig ad Sinai. Ya hiya agé hen neporangan hen anchichay mannanayun way orchin Apudyus ah mangimfag-ana an chitaaw way tatagu.” \p \v 39 “Ngém hen anchichay a-anap-otaaw, anchag achi afuroton ah Moses, ya anchag achi pagan-ano hiya, te ancha yanggay ammag laychén way mamfangad koma ad Egipto. \v 40 Wat hen ini-inggawan Moses hen anchi filig ad Sinai way cha mètagépfar an Apudyus, anchag imfaga an Aaron way mangaliyén, ‘Omamma-a man ah mamàila way Apudyustaaw ta wachay mangempangpango an chitaaw, te maid met innilataaw no heno hen na-ammaan an Mosesanna way nangetnod an chitaaw hen lommayawantaaw ad Egipto.’ \v 41 Yachi yag anchaat ammaan hen finakafaka ta mamàila ah chayawéncha. Yag anchaat mamparte ah ichatoncha ya anchaat manlagsak ah layadcha hen anchi enammaancha way man-apudyuscha ano. \v 42 Wat ah Apudyus, annag nanchùgan chicha wat inyanggayana hen anchichay anap-otaaw ta egadcha ah chayawéncha te uray hen taraw ad uchuwén chacha chayawén. Wat yachi hen mangaryan Apudyus an chicha hen enalena way ensorat hen profeta ad namenghan, ekatnéén, \q1 ‘Chàyu way ganà Israel, amin hen anchi opatporo way tawén way nanarananyu hen anchi pachinanak way lota, faén haén hen empartiyanyu ya faén agé haén hen nanchatonanyu hen anchichay chayu inchaton. \v 43 Te anyug entatàen hen anchi finab-alléy way ini-inggawan hen anchi enap-apudyusyu way Molok, yag hiya hen chinad-ayawyu. Yag chinayawyu agé hen anchi tenat-araw way Refam way nan-apudyusyu agé. Chichachi hen enammaanyu ah chayu chinayaw way faén haén. Wat an-og eparyaw chàyu ah achawwéyay lota ingganah lomooh-ayu ad Babilonia.’ \m Yachi hen enalen Apudyus hen anchichay a-anap-otaaw.” \p \v 44 Cha etoroy chillu Esteban way man-ale hen anchichay konsel, ekatna agéén, “Hen kawad-an hen a-anap-otaaw hen anchi chanak, entatàencha hen anchi torcha way faréy hen torag Apudyus an chicha. Yag hen anchi torcha, an paat an na-ammaan hen nanorachan Moses hen imfagan Apudyus te an empàilan Apudyus hen torachén Moses hen mangammaana. \v 45 Angkay hiyachi way natéy ah Moses way neparég Josue, tenawid hen anchichay a-anap-otaaw hen anchi torcha yag entatàencha hen ummaliyancha ahtod Canaan. Wat tenorongan Apudyus chicha way nangemparyaw hen anchichay nankarakarase way siguchay tatagu ahtod Canaan ta man-awan hen a-anap-otaaw hen antoy lota. Wat hen anchi torcha way faréy Apudyus, é-éttégna ahto inggana hen tempon hen nan-areyan David. \v 46 Wat ah Are David, ammag chakar hen layad Apudyus an hiya yag chinawatna an Apudyus ta eparufusna koma hen mangammaana hen kasen faréy Apudyus way am-ammay ta yachi hen chacha i manayawan way ganà Jacob an Apudyus. \v 47 Ngém faén ah David hen nangamma hen hiyachiy faréy Apudyus te hen anàna way Solomon.” \p \v 48 “Ngém ah katot-owana, faén chillu faréy way enammaan hen tatagu hen i-inggawan Apudyus way kangatowan, te hen ensorat hen ihay profeta ad namenghan, ekatnéén, \q1 \v 49 ‘Ad uchu hen tùchù,’ way ekat Apudyus, ỳa hen antoy lota hen gumagattenà. Wat henon ekamanyu way mangamma ah érégna ah mamfaréy-o ya chuud hen mangiggaanyu, \v 50 te haén chillu hen nangamma amin hen egad way wachan antoy lota yad uchu.” \p \v 51 Yachi yag entoroy Esteban way mangaliyén, “An-ayu ammag térén te tàén namarkaan hen acharyu ta mantatagun Apudyus chàyu, ammag maid awanwani chillu hen hamhamàyu way mangamma hen laychéna, te anyug achi changrén hen ifagana. Yag chayuwat agé ekaman hen enkaman hen anchichay a-anap-otaaw ad namenghan way anyug cha kontaréén hen Espirituna. \v 52 Ay ammoh wachay ihà-anay profeta ad namenghan ah iggay pap-aligatén hen a-anap-otaaw. Maid met te ancha ammag pinchit amin hen anchichay hennag Apudyus way i mangimfaga mepanggép hen umaliyan hen anchi anàna way maid fasfasorna. Yag angkay ummale hen yachiy anàna, chàyuwat agé hen nangentochar ya nangempapchit an hiya. \v 53 Achi koma mafalinchi, te chàyu paat hen nanangchén hen anchi orchin Apudyus way intudtuchun hen anchi anghel, ngém anyug achi peet cha afuroton.” Yaha hen ensongfat Esteban hen anchichay konsel ya kangatowan way pachi. \s1 Hen nafuntoan Esteban \p \v 54 Angkay narpas way chengngar hen anchichay konsel hen enalen Esteban, anchag nanngalitfén hen fub-acha ah aningarngarcha. \v 55 Ngém ah Esteban way iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna, nantangad ad uchu yag innilanaat agé hen hummiliyan hen kaenammay Apudyus ya anat agé ah Jesus way tommatàchég hen pachawanan Apudyus. \v 56 “Ilanyu ngén,” way ekat Esteban, “te anchi nafùtan ad uchu wat anchiyan ah Jesus way Pangorowan hen Tatagu way tommatàchég hen pachawanan Apudyus.” \v 57 Wat hen anchichay nanangngar, ancha ammag heo-ongaw yag chachaat horatén hen ingacha, yag anchag nagyub \v 58 way i manlakrak an hiya way manginyéy hen anchi fùnagan hen fabréy yag anchaat funfunto-on hiya. Wat hen anchichay nangenlémrém an Esteban, emporangcha hen agwan hen lumfongcha hen ihay larae way ah Saulo hen ngachanna. \v 59 Yag hen chacha mamunfuntoan an Esteban, chaat manluwaru way mangaliyén, “Apo Jesus, aranà.” \v 60 Yag nampalentomang way mangèngaw way mangaliyén, “Apo, pakawaném koma chicha hen antoy chacha ammaan.” Yachi hen enalena yag natéyat. \c 8 \p \v 1-2 Yag ah Saulo, enafunana hen namchitancha an Esteban. Ngém wachacha hen tapena way omma-abfurot an Apudyus, wat incha inlufù hen achar Esteban way amchan chi nangelaancha an hiya. \s1 Hen napaligatan hen anchichay cha omafurot \p Hen hiyachi paat way ag-agaw way natéyan Esteban, nilugi hen ammag pararo way mapaligatan hen amin anchichay cha omafurot ad Jerusalem, wat anchag niwa-at hen kafabréfabréy hen provinsiyan hen Judea ya Samaria, wat anggay yanggay hen anchichay aposel ah iggay lomayaw ad Jerusalem. \p \v 3 Ngém ah Saulo, maid achina enammaan ah manepoana hen anchichay cha omafurot, te annag cha tarontonon chicha hen fafaréy way ammag hénggépén lenakrakna chicha way mangempafarud, fufae manha ono larae. \s1 Hen nepagngaran hen alen Apudyus ad Samaria \p \v 4 Hen anchichay niwa-at way cha omafurot, tàén heno way ayanchéén chachaat itudtuchu hen mepanggép an Jesus. \v 5 Yag hen iha way ah Felipe, émméy hen ihay fabréy hen provinsiyan hen Samaria way i mangintudtuchu hen tatagu way ah Jesus tot-owa hen anchi Cristu way empopostan Apudyus way umale. \v 6 Wat chuarcha hen anchichay tatagu way cha na-among way mangngar hen aryéna. Yag hen nangil-ancha hen kaskascha-aw way chana ammaan, wéhchiyén penapannaagna way mamangngar hen chana itudtuchu. \v 7 Te chana eparyaw hen nihuhurug way ongtan hen chuaray tatagu way anchag man-ongawén lommayawcha. Yag kena-anna agé hen penelay ya penàroy hen chuaray tatagu. \v 8 Wat ammag pararo hen laylayad hen anchichay tatagu hen hiyachiy fabréy ad Samaria. \p \v 9 Wacha agé hen hiyachiy fabréy hen ihay tagu way ah Simon hen ngachanna way nafayag way annag cha empahaang hen anchichay eSamaria gapo hen chana ammaan, te ah Simon, ommamta way chan saromangka, ya anna agég emparang hen acharna ah ihay machayaw. \v 10 Yag aminay tatagu ahchi way uray hen anchichay kangatowan man ya kafafaan, anchag papannaagén amin hiya te ekatchéén, “Wacha tot-owa hen kafaelan Apudyus an hiya wat wacha hen mannakafalinna.” \v 11 Hen mamannaagancha an hiya, te nafayag way chana empàipàila hen saromangkana ah mahaangancha. \v 12 Ngém hen nangngaran hen anchichay tatagu hen anchichay ammayay chamag mepanggép hen mantorayan Apudyus way intudtuchun Felipe ya hen mepanggép agé an Jesu Cristu, enafurotcha yag anchaat mampafunyag way larae man ono fufae. \v 13 Yag uray ah Simonanchi, ommafurot agé. Yag yachi way nafunyagan, ammag nenetnod an Felipe way ammag nahahaangay térén hen chana mangil-an hen aminay kaskascha-aw way cha enammaan Felipe. \p \v 14 Angkay hiyachi way chengngar hen anchichay aposel ad Jerusalem way enafurot hen tatagu ad Samaria hen alen Apudyus, anchaat hénagén cha Pedro an Juan way éméy ahchi. \v 15 Angkay inumchahcha, inluwaruwancha hen anchichay anat cha omafurot ta umale hen Espiritun Apudyus way mìyachar an chicha agé, \v 16 te hen hiyachi, cha-an mìyachar hen Espiritun Apudyus an chicha, te ancha an nafunyagan ah ngachan Apo Jesus yanggay ah mifisaran hen ommafurotancha an hiya. \v 17 Yachi yag inchàép cha Pedro an Juan hen limacha an chicha yag nìyachar hen Espiritun Apudyus. \p \v 18 Angkay hiyachi way innilan Simon way uray yanggay hen nancha-an hen aposel hen anchichay cha omafurotén nìyacharat hen Espiritun Apudyus yag annaat ichawchaw hen pelak way mangaliyén, \v 19 “Antoyan ta adchanà agé ah kafaelà ta uray heno way minchàépà hen limà, mìyachar agé hen Espiritun Apudyus an hiya.” \v 20 Ngém senongfatan Pedro hiya way mangaliyén, “An-a man ammag metape hen annay pelakno way metap-ar ad imférno, te ay ammoh ekatnowén maràwan ah pelak hen anchi libli way idchat Apudyus. \v 21 Ammag maid fiyangno hen antoy nipiyar an chàni te innilan Apudyus hen annay nat-én way hamhamàno. \v 22 Wat masapor way ifafawim hen annay laweng way hamhamàno yag chawatém an Apudyus ta pakawanéncha-a koma hen annay sabsafali way cham hamham-én. \v 23 Te mailà way ammag pararo hen apésno ya achia makelisi hen annay kenarawengno.” \v 24 Yachi yag anat ekat Simon an cha Pedro an Juan way mangaliyén, “Pangpanga-aseyu paat ta iluwaruwanà ta achi koma ma-ammaan an haén hen annachay imfagayu.” \p \v 25 Angkay hiyachi yag intudtuchun cha Pedro an Juan hen alen Apudyus hen anchichay tatagu yag henaphapetcha agé hen innilan hen matacha mepanggép an Jesus. Yachi yag anchaat lumigwat way mamfangad ad Jerusalem, yag hen chacha mamfangchan, chachan chag-ochag-oh hen kafabréfabréy ad Samaria way mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag. \s1 Hen ommafurotan hen anchi okom way iyEtiopia \p \v 26 Angkay hiyachi yag imfagan hen ihay anghel Apudyus an Felipe way lumigwat ta éméy hen anchi korsa way nanligwat ad Jerusalem way éméy ad Gaza way hen hiyachiy korsa, achi mausar ad uwan. \v 27 Yachi yag lummigwat tot-owa ah Felipe, yag hen chana manaranan hen hiyachiy korsa, annag hinib-atat agé hen ihay tagu way nankakallesa way narpod Jerusalem way cha homàyat ah fabréycha ad Etiopia way henlomota. Nangato way okom hen anchi nanlurugan, te hiya hen napiyar way mamangchén hen kafinaknang hen anchi are ad Etiopia way ah Candace hen ngachanna way fufae. An émméy hen yachiy tagu ad Jerusalem way i nanayaw an Apudyus. Yag hen nanlurugganana hen anchi kalesana \v 28 way homàyat, chana fasfaséén hen alen Apudyus way ensorat hen anchi profeta way Isaias. \v 29 Yachi yag imfagan hen Espiritun Apudyus an Felipe way mangaliyén, “In-a ta in-a hag-énén hen anchi kalesa.” \v 30 Wat nanagtag ah Felipe yag hen inumchahana hen anchi kalesa, chengngarna hen anchi cha faséén hen anchi iyEtiopia way ensorat hen anchi profeta way Isaias. Yag anat imohon Felipe way mangaliyén, “Ay ma-awatam hen annay cham faséén.” \v 31 Yag ekatnéén, “Nokay lawa hen iyà ma-awatan no maid mangintudtuchu an haén.” Yag annaat agé ifaga an Felipe ta mìlugan. \v 32 Yag hen anchi nesosorat way finasana, ekatnéén, \q1 “Hiya, ammag na-anoh way kaman hen karnero way innaracha way i mamarte. Ya hen miyaligana agé, kaman hen anà hen karnero way achin ar-ale hen manga-anancha hen chotchotna te yachi agé hen enkamanna hen namaligatancha an hiya. \v 33 Anchag finibfiin hiya, ya ammag pahig kétém hen empafasorcha an hiya. Ya maid matontonan ah ganàna te ammag attè hen nataguwana hen antoy lota.” \p \v 34 Angkay finasan hen anchi iyEtiopiachi yag annaat imohon an Felipe way mangaliyén, “Heno man hen cha aryén hen anchi profeta an natto, ay acharna ono safaliy tagu.” \v 35 Yachi yag inlugin Felipe way mangensoplekar hen anchi anat nafasa way alen Apudyus ingganah empachahna hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesus. \v 36 Yag yachi way chacha émé-éméy, inchahancha hen chanum, yag anat ekat hen anchi iyEtiopiéén, “Anchiyan hen chanum wat ay achi mafalin ta mafunyaganà.” \v 37 Yag anat ekat Felipeyén, “Oo, mafalin no afurotom paat hen aminay intudtuchù.” “Oo, afurotò,” way ekatna, “te afurotò way ah Jesu Cristu hen anà Apudyus way empalena hen antoy lota.” \p \v 38 Yachi, yag empaginangna hen anchi kalesa yag ginumhadcha an Felipe way émméy hen anchi chanum yag finunyagan Felipe hiya. \v 39 Angkay tommàchangcha, ammag enlayawat agé hen Espiritun Apudyus ah Felipe way maid kasen nangil-an hen anchi iyEtiopia an hiya, wat entoroyna chillu way éméy hen chana ayan way amchan hen laylayadna. \v 40 Yag ah Felipe, ammag nanlangranga yag wachaat agé ad Azoto, yag cha nanchag-ochag-oh hen kafabréfabréy way mangempagngar hen anchi ammayay chamag inggana ad Cesarea. \c 9 \s1 Hen ommafurotan Saulo an Jesus \r Apos. 22:6-16; 26:12-18 \p \v 1 Angkay ah Saulo, ammag achi komapoy hen anchi aggaégyat way chana ammaan hen anchichay cha omafurot an Apo Jesus te hen laychéna yanggay, wat anchag mepapchit amin. Yachi yag anat éméy ah Saulo hen anchi kangatowanay pachi \v 2 way i nampa-amma ah sorat ta iyéyna hen anchichay anap-apo hen anchichay cha ma-am-amongan hen Judio ad Damasco way hen yachiy sorat, kaman parufus ah manelewana hen heno way ichahana way cha omafurot an Apo Jesus way uray fufae man ono larae, ta ifangadna chicha ad Jerusalem way mangimfarud. \p \v 3 Angkay hiyachi way chacha éméy ad Damasco way chacha homag-én ah fabréy, yag ammag nahili ah Saulo hen kaman paat nangoleyapyap way helaw way narpod uchu. \v 4 Yag ammag narangad yag annaat changrén hen nan-ale way ekatnéén, “Heay Saulo, pakay cham pap-aligatén haén.” \v 5 “Henoa Apo,” way ekat Saulo. Yag sommongfat hen anchi chan ale way mangaliyén, “Haén ah Jesus way cham pap-aligatén hen cham mamaligatan hen anchichay cha omafurot an haén. \v 6 Wat fumangon-a ta homàyat-a ah fabréy te mifaga an hea ahchi hen anchi masapor way ammaam.” \p \v 7 Hen anchichay tatagu way nenetnod an Saulo, entàchégcha way anchag chan henhenarnga te chengngarcha hen anchi nan-ale ngém maid innilacha ah tatagu. \v 8 Yachi yag fummangon ah Saulo way manchiyat yag ammag maichat agé ilana te nabfurag. Wat penachangcha way mangenhàyat ah fabréy. \v 9 Yag hen unig hen toroy ag-agaw way nabfuragana, iggay poros nangnangan ya iggay umin-inum. \p \v 10 Angkay ahchid Damasco, wacha hen ihay ommafurot an Jesus way ah Ananias hen ngachanna. Yag nampàila ah Apo Jesus an hiya hen kaman in-inép way mangaliyén, “Ananias.” “Antoyanà Apo,” way ekatna. \v 11 Yag anat ekat Apo Jesus agéén, “Lumigwat-a Ananias, ta éméy-a ah faréy Judas way wacha hen iggaw hen anchi korsa way ekatchéén ‘Gachang.’ Yag imohom ahchi hen anchi tagu way manngachan ah Saulo way eTarso te chan luwaru ahchi ad uwan. \v 12 Te empàilà an hiya ah kaman in-inép wat innilana hen inumchahan hen ihay tagu way ah Ananias hen ngachanna. Yag innilana agé hen manginchàépam hen limam ah maka-anan hen finuragna.” \v 13 “Oo Apo,” way ekat Ananias, “ngém chuarcha hen tatagu way nanaphapet an haén mepanggép hen hiyachiy tagu ya hen aminay laweng way enammaana hen anchichay tatagum ahchid Jerusalem. \v 14 Yag hen ummaliyana ahtod Damasco agé, ta telewéna chàni amin way cha omapo an hea. Yag hen anchi kangatowanay pachi agé, inidchatna hen karébféngana way manelew an chàni.” \v 15 Ngém ekat Jesus an hiyéén, “In-aat man, te chinutokà hiya ah mantatagù way mansérfi an haén way i mangempagngar hen mepanggép an haén hen anchichay faén Judio ya hen a-are ya uray agé hen kacharaam way ganà Israel. \v 16 Yag epàilà an hiya agé hen aminay masapor anohana, te mapap-aligatan way térén gapon haén.” \p \v 17 Angkay hiyachi yag lummigwat ah Ananias way éméy ah faréy Judas yag inchahana tot-owa ah Saulo. Yag inchàépna hen limana an hiya way mangaliyén, “Heay sonod way Saulo, ah Apo Jesus paat hen nannag an haén way hiya hen anchi innilam hen charan ad chin-argaw hen alem ahto. Hennagà way i manchà an hea ta mamfangad hen ilam ya ta mìyachar hen Espiritun Apudyus an hea.” \v 18 Yag hen hiyachi, lenènan Saulo way kaman paat wachay naka-an ah hephep chi gachiw ah matana yag namfangachat hen ilana. Wat fummangon yag i nampafunyag \v 19 yag anat mangan, wat kasen ommorhe. \s1 Hen nanàchégan Saulo an Jesus ad Damasco \p Angkay hiyachi yag nì-i-iggaw ah Saulo hen anchichay cha omafurot ad Damasco ah kamanay ag-agaw. \v 20 Yag iggayna iyaw-awni yag émméyat hen anchichay sinagoga way cha ma-am-amongan hen Judio way i mangintudtuchu way ah Jesus hen tot-owa peet way anà Apudyus. \v 21 Wat ancha ammag nahahaang amin hen anchichay nanangngar, yag chachan pennoot way mangaliyén, “Ay ammoh faénha hen anchi cha mangempapchit hen anchichay cha omapo an Jesus ad Jerusalem tà. Yag ay ammoh faén hen ummaliyana ahto wat hen ina manelewan an chicha ta iyéyna chicha ad Jerusalem way i mangempasango hen anchichay ap-apon hen papachi.” \p \v 22 Ngém ah Saulo, anat agé an cha pomegsapegsa hen ekamanna way mangintudtuchu hen mepanggép an Jesus. Wat hen anchichay ahentaguna way Judio ad Damasco, anchag achi makasongfat hen manot-owaana way ah Jesus tot-owa hen anchi empopostan Apudyus way umale way mantoray. \p \v 23 Angkay émméy ah kamanay ag-agaw, yag anchag na-among hen anchichay kacharaan Saulo way Judio way mantatagépfar no heno hen ekamancha way mamchit an hiya. \v 24 Ngém wacha hen nangenlepot an Saulo hen planocha way ammag enag-agaw ano ya lenafi way anchag ehahannéb hen aminay fùnagan hen fabréy ah manpapancha an hiya. \v 25 Wat hen nekaman, ammag enetnod hen anchichay ifan Saulo hiya hen henlafiyan hen anchi akop hen fabréy yag inluggancha hiya hen awit yag anchaat uy-uyun ah lahin hen anchi akop. \s1 Hen émméyan Saulo ad Jerusalem \p \v 26 Angkay hiyachi yag émméy ah Saulo ad Jerusalem way ekatnéén i koma metape hen anchichay pasorot Jesus, ngém anchag cha émégyatat agé amin an hiya te anchag achi afuroton way cha omafurot an Jesus tot-owa ad uwan. \v 27 Ngém ah Bernabe way ihan chicha, enetnodna hiya way nanginyéy hen sangwanan hen anchichay aposel, yag annaat haphapetén hen nangil-an Saulo an Apo Jesus hen anchi korsa way éméy ad Damasco ya hen nanagépfarana an hiya, ya anat agé hen torod Saulo way nangintudtuchu hen mepanggép an Jesus ahchi. \v 28 Yachi yag nì-iggaw ah Saulo an chicha way maid ég-égyatna way mangintudtuchu hen mepanggép an Apo Jesus hen uray heno way lugar ad Jerusalem. \v 29 Yag senongfasongfatana agé hen anchichay Judio way Griego hen alecha ngém chicha, anchag térén way anchaat agé cha anapén hen mamchitancha koma an hiya. \v 30 Wat hen nangawatan hen anchichay cha omafurot an nadchi, enetnodcha ah Saulo ingganad Cesarea ya anchaat epaligwat way éméy ah fabréyna ad Tarso. \p \v 31 Hen hiyachiy tempo, netagtagay hen cha mapaligatan hen anchichay cha omafurot ah kafabréfabréy hen provinsiyan hen Judea ya Galilea ya Samaria. Ya gapo hen torong hen Espiritun Apudyus wat cha pomegsapegsa hen pammatecha amin, ya chacha agé chumuachuar hen cha metapetape, ya chacha agé paat ifiin amin way manlabseng hen laychén Apudyus. \s1 Hen tommorongan Pedro hen tatagu ad Lidda yad Joppe \p \v 32 Angkay ah Pedro, maid iggayna ayan way manudtuchu hen anchichay cha omafurot. Yag hen-argawan, nan-éhég way i mangila hen anchichay tatagun Apudyus ad Lidda. \v 33 Yag inchahana ahchi hen ihay tagu way ah Eneas hen ngachanna way ammag achi makafangon hen unig hen waru way tawén te napàroy. \v 34 Yachi yag ammag ekat Pedro an hiyéén, “Eneas, ka-anén Jesu Cristu hen annay saketno, wat fumangon-a yag leno-otno hen annay annapno.” Yag hen hiyachi, fummangonat tot-owa ah Eneas. \v 35 Wat amin hen anchichay tatagu ad Lidda yad Sarona, hen nangil-ancha an Eneas way nakacharan, anchag nanhagong amin an Apo Jesus. \p \v 36 Angkay ad Joppe agé, wacha hen ihay in-ina way omma-abfurot an Jesus way ah Tabita hen ngachanna way ekat hen alen hen Griegowén Dorcas way hen laychénay aryén, ugha. Pètotorong ah Tabita ya pahig ammay hen chana enkaman hen anchichay maid mafalinna. \v 37 Ngém yachi yag nansaket ah Tabita yag natéy, wat inméhcha yag empabfégcha hen acharna hen anchi ma-agway garachu hen faréyna. \v 38 Yachi yag chengngar hen anchichay cha omafurot way wacha peet ah Pedro ad Lidda way nehag-én ad Joppe, wat hennagcha hen chuway tatagu way i mangayag an hiya ta ag-aggagéna paat way umale. \v 39 Yachi way imfagacha yag nìligwatat ah Pedro an chicha. Yag hen inumchahana ah faréy hen anchi natéy, enetnodcha hiya hen anchi kowarto way nepapabfégana. Yag enamongan amin hen anchichay nà-amfaro ah Pedro way ahekekela way cha mangempàila hen anchi chuaray lumfong way enogotna hen natatagguwana. \v 40 Yachi yag empaghad Pedro chicha amin yag anat mampalentomang way manluwaru yag annaat hagongon hen anchi natéy way mangaliyén, “Tabita, fumangon-a.” Yag ammag nanchiyatat agé hen anchi natéy yag hen nangil-ana an Pedro, tummùchu. \v 41 Yag pinchén Pedro hen limana way nangempatàchég yag annaat ayagan hen anchichay nà-amfaro ya hen anchichay tapenay cha omafurot, yag emporangna hen anchi natéy an chicha way kasen natagu. \v 42 Yachi yag ammag nanhemamag hen anchi na-ammaan hen aminay tatagu ad Joppe, wat chuarcha hen ommafurot an Apo Jesus gapon nadchi. \v 43 Wat ah Pedro, nafab-ayag ahchid Joppe way nì-i-iggaw hen ihay chan el-elao hen anchichay chana ammaan way gadchang way ah Simon hen ngachanna. \c 10 \s1 Hen émméyan Pedro an Cornelio \p \v 1 Angkay hiyachi, wacha hen ihay tagu ad Cesarea way ah Cornelio hen ngachanna way hiya hen kapetan hen ihay batalyun way sorchachun hen Roma way narpochad Italia. \v 2 Yag tàén faén Judio cha Cornelio, omma-abfurotcha chillu way himfafaryan an Apudyus wat chacha amin chayawén hiya. Ya chakar agé hen torongcha hen anchichay Judio way makasapor ah torong, ya kankanayén way chachan luwaluwaru an Apudyus. \p \v 3 Angkay hen-argawan way fummatangan, wacha hen empàilan Apudyus an Cornelio way kaman in-inép way ammag narawag hen nangil-ana hen hinénggépan hen ihay anghel Apudyus ah faréycha. Yag finagaan hen anchi anghel hiya way mangaliyén, “Cornelio.” \v 4 Yag ammag finéfétég Cornelio hen anchi anghel ah égyatna yag annaat ekatén, “Oo Apo, haénto.” Yag anat ekat hen anchi anghelén, “Chechengngar Apudyus hen luwarum ya innilana agé hen cham eka-ase hen anchichay Judio, wat achina aliw-an cha nahha. \v 5 Wat hen ekamanno, homnag-a ah tatagu way éméy ad Joppe ta icha ayagan hen ihay tagu ahchi way ah Simon Pedro hen ngachanna \v 6 way wacha ah faréy hen ihay chan el-elao hen anchichay chana ammaan way gadchang way ah Simon hen ngachanna, yag hen anchi faréyna, nehahag-én hen fayfay.” \v 7 Yachi way narpas hen enalen hen anchi anghel yag lommayaw, yag anat ayagan Cornelio hen chuway alepanna ya hen ihay sorchachu way katorongna way omma-abfurot an Apudyus agé. \v 8 Yag henaphapetna an chicha amin hen nekaman yag annaat hénagén chicha ad Joppe. \p \v 9 Angkay nawakas way chacha manaran hen anchichay nahnag way chacha homag-én hen fabréy ad Joppe, netongpo way chan luwaru ah Pedro hen anchi fangsar way uhun hen anchi faréy. Yag ustoy nanggawa hen chanan luwaruwan, \v 10 wat ammag hommenaang ah Pedro yag laychéna koma way i mangan ngém cha-an mauto hen anéncha. Yag hen chana manmannéchan ah man-alekattowancha, wacha hen empàilan Apudyus an hiya way kaman in-inép. \v 11 Yag innilana way nanta-ang ad uchu yag wacha hen kaman chakaray uroh way nafufug-uy way cha mauy-uy way émhép hen antoy lota way nehahabrot hen anchi opatay nanhepenget. \v 12 Yag maid achi wacha ah chan ì-iwi way ininggaw hen anchi uroh, te wacha ay chan furoh ya wacha ay cha manaran ya wacha ay cha tomayap way amin chachi, mapanyaw way achi mafalin issan hen Judio. \v 13 Yachi yag wacha hen nan-ale way mangaliyén, “Pedro, fangon-a ta farangna ah partiyém ah issam.” \v 14 Ngém sommongfat ah Pedro way mangaliyén, “Achì tot-owa Apo, te nanepod hen natatagguwa-at maid tentenchào ah aggarémha way mapanyaw way epawan hen orchin Moses.” \v 15 Yachi yag kasen agé nan-ale hen anchi chan ale ad uchu way mangaliyén, “Pedro, achim ekatén panyaw ya aggarémha hen uray heno way missa way looh ekat Apudyusén ammay.” \v 16 Nametlo way na-ammaanchi ya anat ma-ara hen anchi uroh ad uchu. \p \v 17 Angkay hiyachi way chan hamahamà ah Pedro no heno hen laychén nadchi way aryén, yag inumchahchaat agé hen anchichay tatagu way hennag Cornelio te inchahancha hen anchi faréy Simon, wat wachachah chara \v 18 way cha mangimoh no wachay mangilina way ah Simon Pedro hen ngachanna. \v 19 Yag ah Pedro, étégna way cha manmamanmà no heno hen laychén hen anchi innilana way aryén. Yag imfaganat agé hen Espiritun Apudyus an hiya way mangaliyén, “Pedro, wachacha ah chara hen toroy tatagu way faén Judio way chacha-a anapén. \v 20 Wat gumhad-a ta in-a ilan chicha, ya achia machanagan way metnod, tàén faéncha Judio, te haén hen nangempale an chicha.” \v 21 Yachi yag ginumhad tot-owa ah Pedro way inna imfaga hen anchichay anat inumchah way mangaliyén, “Haén hen anchi chayu anapén, wat nokay hen ifagayu.” \v 22 Yag sommongfatcha way mangaliyén, “Ah Kapetan Cornelio hen nannag an chàni way hiya, ammay way tagu ya chachayyawéna ah Apudyus ya ririspituwén amin hen kacharaam way Judio hiya. Yag imfagan hen ihay anghel Apudyus an hiya way ayaganni ano hea ah faréycha ta changréncha ano no heno hen itudtuchum.” \v 23 Angkay hiyachi way chengngar Pedro hen imfagan hen anchichay nahnag, yag annaat epaghép chicha ta umiyancha. \p Angkay nawakas nìligwat ah Pedro an chicha, yag nàyéycha agé hen tapen hen anchichay cha omafurot way eJoppe. \v 24 Yag hen kafigatana, inumchahcha ad Cesarea yag wachacha tot-owa cha Cornelio ya anat agé hen anchichay enayagana way anag-ina ya inib-ana way chacha amin hadhadchén hiya. \v 25 Angkay cha hénggép ah Pedro ah faréy, yag chaat agén palentomang ah Cornelio hen sangwanana way manayaw an hiya. \v 26 Ngém enamhew Pedro way mangaliyén, “Tomàchég-aat man te tataguwà kay agé yà way kaman an hea.” \v 27 Yachi yag tommàchég ah Cornelio yag chachaat mantagtagépfar way cha hénggép ah faréy, ya chuarcha peet agé hen anchichay na-a-among. \v 28 Yachi yag imfagan Pedro an chicha amin way mangaliyén, “Chàyu way faén Judio, inni-ilayu amin met way panyaw no mì-ib-ifun-ani way Judio hen uray heno way tatagu way faén Judio, ya uray hen hénggépan ah fafaréyyuwén mepawa, te yaha hen ihay orchinni. Ngém empàilan Apudyus an haén way achi mafalin ekat-owén aggarémha-ayu way faén Judio ya panyaw hen mì-ib-ifunan an chàyu. \v 29 Wat yachi hen nìyaliyà hen antochay i nangayag an haén te maid lason-o no pakay achiyà. Wat ifagayu no pakay empa-ayagyu haén.” \p \v 30 Angkay hiyachi yag inlugin Cornelio way manaphapet hen nekaman, ekatnéén, “Ma-apatay ag-agaw ad uwan nanepod hen chà manluwaruwan ahtoh faréyni way kaman agéhto way cha fumatangan, yag ammag niyahad hen ihay tagu hen henagong-o way ammag cha humili hen lumfongna, \v 31 yag ekatnéén, ‘Cornelio, chechengngar Apudyus hen luwarum ya inni-ilana agé hen cham eka-ase hen tatagu, \v 32 wat homnag-ah tatagu ah éméy ad Joppe ta icha ayagan hen ihay tagu ahchi way ah Simon Pedro hen ngachanna.’ Imfagana agé way wacha-a ano ah faréy hen anchi chan el-elao hen anchichay chana ammaan way gadchang way ah Simon hen ngachanna, ya hen anchi faréyna, nehag-én hen fayfay. \v 33 Angkay hiyachi, an-owat epaligwat hen anchichay i nangayag an hea, yag ammay agé te nìyalea. Wat antoyan-ani way na-a-among ahto way i-illan Apudyus ta changrénni amin hen ifagana way iyalem.” \s1 Hen intudtuchun Pedro \p \v 34 Yachi yag inlugin Pedro way man-ale, ekatnéén, “Ma-awatà peet ad uwan way maid tot-owa epohowan Apudyus ah tatagu, \v 35 te uray heno way karasen chi tagu hen antoy lota, no anchaat an ifiin hiya ya ammaan hen usto, akseptaréna amin chicha. \v 36 Yag chàyu, chengngaryu met agé hen anchi ammayay chamag way empachamag Apudyus an chàni way ganà Israel way kasen nepatempoyug hen tatagu an Apudyus gapon Jesu Cristu way ap-apon hen angamin. \v 37 Yag awniyat chengngaryu agé amin hen anchichay napateg way nekamkaman hen amin antoy lota ad Israel way nilugi hen provinsiyan hen Galilea hen hifat hen nantudtuchuwan Juan ya hen namfunyagana. \v 38 Wat innilayu hen mepanggép an Jesus way eNazaret way ini-idchat Apudyus hen Espirituna an hiya ya hen kafaelana. Wat uray heno way émméyana, enammaana hen ammay para hen tatagu way henara-ana hen anchichay enèmehan Chumunyu te wawà-acha ah Apudyus an hiya. \v 39 Yag chàni way aposel, inni-ilan paat hen matani hen aminay enammaan Jesus hen kafabréfabréy way kawad-anni way Judio ya hen anchi kapatigan way fabréyni ad Jerusalem. Yachi yag anchaat pédtén hiya way nangenlansa hen koros. \v 40 Ngém hen anchi ma-atloy ag-agaw, nan-uchiyén Apudyus hiya chillu yag empàilana hiya hen tatagu. \v 41 Ngém iggay ilan hen aminay tatagu ah Jesus hen nan-uchiyana te anggay-ani yanggay ah nangila way chinutokan Apudyus way manàchég an hiya. Ya cha-ani angkay agé nèan an hiya hen nan-uchiyana. \v 42 Yag imfagana an chàni way epagngarni hen anchi ammayay chamag mepanggép an hiya hen aminay tatagu, ya ta tàchéganni agé way hiya paat hen anchi chinutokan Apudyus way manguwis hen aminay tatagu ah pegwana way uray hen anchichay looh natéy ya hen anchichay cha-an. \v 43 Hiya paat hen ena-allen hen amin anchichay profeta hen nangaryanchéén, ‘Gapo hen kafaelana wat heno way omafurot an hiya, mapakawan hen fasorna.’ ” \s1 Hen nìyacharan hen Espiritun Apudyus hen anchichay faén Judio \p \v 44 Angkay hen cha manudtuchuwan Pedro hen anchichay na-a-among ah faréy Cornelio, anchag na-adchan ah Espiritun Apudyus way nìyachar an chicha amin way cha mangngar. \v 45 Yag hen anchichay cha omafurot way Judio way nenetnod an Pedro, ancha ammag nahahaang te midchat peet hen Espiritun Apudyus hen uray faén Judio. \v 46 Ya maid amin manchuwachuwaancha te chengngarcha chicha way chacha chayawén hen kenangaton Apudyus way chacha agé iyale hen safaliy ale way iggaycha acharén. Hiyachi yag anat ekat Pedro hen anchichay ifana way Judiowén, \v 47 “Hen antochay tatagu, nìyachar hen Espiritun Apudyus an chicha way kaman an chitaaw, wat ay ammoh wachay mangempawa ah mafunyagancha.” \v 48 Yachi yag imfagan Pedro ta mafunyagancha ah mangempàil-ancha hen nètempoyugancha an Jesu Cristu. Yachi yag imfagacha agé an Pedro ta no mafalin, mì-iggaw koma an chicha ah kamanay ag-agaw. \c 11 \s1 Hen nensoplekaran Pedro hen ommafurotan hen anchichay faén Judio \p \v 1 Angkay hen anchichay aposel ya amin hen anchichay cha omafurot way Judio hen provinsiyan hen Judea, chengngarcha amin way enawat hen anchichay faén Judio hen alen Apudyus. \v 2 Wat angkay namfangad ah Pedro ad Jerusalem, ammag iningar hen tapen anchichay cha omafurotay Judio hiya way mangaliyén, \v 3 “Ay an-a peet ammag hinénggép hen fafaréy hen anchichay faén Judio way tàén cha-ancha mamarkaan yag nèan-aat an chicha.” \v 4 Yachi yag anat fatfatén Pedro way manaphapet hen anchichay nekamkaman, ekatnéén, \v 5 “Hen chà manluwaruwan ahchid Joppe, wacha hen empàilan Apudyus an haén way kaman hen chakar way uroh way nafufug-uy way nehahabrot hen anchi opatay nanhepenget, ya cha mauy-uy way narpod uchu. Yag yachi way inumchah an haén, \v 6 enmamad-o way nangila no heno hen ininggaw yag ammag maid achi wacha ah man-ì-iwi way nan-inahrang ah amu ya atap way wà-acha ay chan furoh ya wacha ay cha manaran, wacha ay cha tomayap. \v 7 Yachi yag chengngar-o hen nan-ale way ekatnéén, ‘Fangon-a, Pedro ta farangna ah partiyém ah issam.’ \v 8 Ngém ekat-o way mangaliyén, ‘Achì angkay tot-owa Apo, te nanepod hen nataguwà, maid paat tentenchào ah aggarémha ya mapanyaw way epawan hen orchin Moses.’ \v 9 Yachi yag kasen agé nan-ale hen anchi chan ale ad uchu way mangaliyén, ‘Achim ekatén panyaw ya aggarémha hen anchi looh ekat Apudyusén ammay.’ \v 10 Nametlo way na-ammaanchi an haén yag anat mamfangad hen anchi uroh ad uchu. \v 11 Yag hen hiyachiyat agé, inumchahcha hen toroy tatagu hen anchi faréy way ininggawà way nahnag way narpod Cesarea. \v 12 Yag imfagan hen Espiritun Apudyus an haén way màyéyà ano an chicha way achiyà cha machanagan way metnod hen faén Judio. Ya hen antochay éném way ifataaw agé way eJoppe, netnodcha an haén, wat émméy-ani amin ah faréy Cornelio. \v 13 Angkay inumchah-ani, yag henaphapet Cornelio an chàni hen nangil-ana hen niyahad way anghel ah faréycha, yag imfagan hen anchi anghel an hiya way homnag ano ah tatagu ad Joppe way i mangayag an haén \v 14 ta itudtuchù anon chicha hen mepanggép an Jesu Cristu ya hen kahara-ancha way himfafaryan. \v 15 Yag yachi way inlugì way mangintudtuchu, anchaat agég na-adchan amin ah Espiritun Apudyus wat nìyachar an chicha way kaman hen nìyacharana an chitaaw hen anchi laprapona. \v 16 Yag hen nangil-à an nadchi, hemhemmào uwa hen anchi enalen Apo Jesus hen nangaryanéén, ‘Imfunyag Juan hen chanum an chàyu ngém ah awni, mifunyag an chàyu hen Espiritun Apudyus.’ \v 17 Wat narawag way inidchat Apudyus hen Espirituna hen anchichay faén Judio way kaman agé hen nangidchatana an chitaaw hen ommafurotantaaw an Apo Jesu Cristu, wat ay ammoh lawa wachay mangempawa hen laychén Apudyus.” \p \v 18 Hen nangngaran hen anchichay na-a-among hen imfagan Pedro, nang-épcha wat entagaycha way mangingar an hiya yag chinayawcha ah Apudyus way mangaliyén, “Wat no yaha, emparufus peet Apudyus hen wayan hen uray anchichay faén Judio way mamfafawi ta midchat peet an chicha agé hen mannanayunay ataguwan.” \s1 Hen ommafurotan hen anchichay iyAntiokia \p \v 19 Nanepod hen napchitan Esteban, nahihiyancha amin hen anchichay cha omafurot an Jesus ah manginlisiyancha hen mapaligatancha. Wat hen tapena, émméycha ingganad Fenicia ya hen tapena, ingganad Chipre ya ingganad Antiokia. Yag hen heno way chacha ayan, chacha haphapetén hen chamag mepanggép an Jesu Cristu, ngém hen anchichay kacharaancha yanggay way Judio hen chacha mangimfag-an. \v 20 Ngém hen tapen hen anchichay cha omafurot way narpod Chipre yad Cirene, émméycha ad Antiokia yag empagngarcha hen anchi ammayay chamag mepanggép an Apo Jesus hen anchichay faén Judio agé. \v 21 Wat natorongancha ah kafaelan Apudyus hen nantudtuchuwancha wat ommafurotcha hen chuaray tatagu way nanhagong an Apudyus. \p \v 22 Angkay hiyachi way chengngar hen anchichay cha omafurot ad Jerusalem hen na-ammaan ad Antiokia, hennagcha ah Bernabe way i mangila an chicha. \v 23 Yag yachi way inumchah ah Bernabe yag innilana hen nanga-asiyan Apudyus an chicha, wat ammag pararo hen laylayadna yag tinugutugunna chicha ta epapatecha paat way omafurot an Apo Jesus ta chumgat hen hamhamàcha an hiya. \v 24 Ah Bernabeyanchi, ammayay tagu way ammag napegsa hen pammatena an Apudyus ya iné-égnanan agé hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna, wat chuar hen ommafurot an Apo Jesus gapon hiya. \p \v 25 Angkay hiyachi yag émméy ah Bernabe ad Tarso way i manganap an Saulo. \v 26 Angkay inchahana, enayagana ad Antiokia wat nakatawéncha ahchi way cha mìyamoamong hen anchichay cha omafurot, yag chuar hen tinudtuchuwancha. Ya ahchid Antiokia hen péspés-éy nangadnan hen anchichay cha omafurot an Jesu Cristu ah Cristiano. \p \v 27 Hen hiyachiy tempo, wachacha hen inumchah ad Antiokia way tapen hen profetan Apudyus way narpod Jerusalem. \v 28 Yag hen iha an chicha way ah Agabo hen ngachanna, tommàchég hen na-amongan hen anchichay Cristiano yag imfagana hen intudtuchun hen Espiritun Apudyus an hiya way tég-angay ano umchah hen fitel hen amin antoy lota way ammag achi mawitwitan. Yachi yag inumchah tot-owa hen anchi fitel hen nantorayan Claudio. \v 29 Wat hen anchichay cha omafurot nan-ahetoptopàcha ah ekamancha yag wéhchiyén ekatnéén torongana hen anchichay cha omafurot ad Judea ah patinggan hen kafaelancha. \v 30 Wat enamongcha tot-owa hen anchi torongcha yag emporangcha an cha Bernabe an Saulo way manginyéy hen anchichay cha mangemponponò hen anchichay ommafurot ad Judea. \c 12 \s1 Hen napaligatan hen anchichay cha omafurot \p \v 1 Angkay hen hiyachiy tempo agé, inlugin Are Herod way mamaligat hen tapen anchichay cha omafurot. \v 2 Wat empahiwatna ah Jaime way sonod Juan. \v 3 Yag hen nangenlasinana way laylaychén peet hen anchichay Judio hen enammaana, yag enhorhoryadna agé way mangempatelew an Pedro way netongpo hen anchi lagsak way manganancha hen anchi tenapay way iggay fumnar. \v 4 Angkay natelew ah Pedro, empafarudna yag kennégcha way nanguwarcha te mangempat way mansensennokat hen hen-op-at way sorchachu. Yag hen ekat Are Herod, no marpas hen anchi lagsak way Manmanma-an, epafùnagna way mangempapchit hen sangwanan hen anchichay Judio. \v 5 Yachi way nifafarud ah Pedro, yag hen anchichay cha omafurot, chacha epapate way manginluwaru an hiya. \s1 Hen kahahaang way nahara-an Pedro \p \v 6 Angkay hiyachi way lafi way hen kafigatana koma hen mangempafùnagan Are an Pedro, ammag nanasséy ah Pedro way nanggagaw-én hen chuway sorchachu way nafafarud ah chuway kawad, ya wachacha agé hen anchichay chan guwarcha hen hawang hen anchi pagfaruchan. \v 7 Hen hiyachi, ammag niyahachat agé hen ihay anghel Apudyus yag ammag nahelawan hen anchi iggaw Pedro, yag inwagat hen anchi anghel ah Pedro way namangon an hiya yag ekatnéén, “Aggagém man way fumangon.” Yag nàchagat hen anchi kawad way namarud hen limana. \v 8 Yag ekatna agéén, “Manlumfong-aat ya nansapatos-a.” Wat enafurot tot-owa Pedro yag anat ekat hen anchi anghel agéén, “Manchaket-a ta unuchunà.” \v 9 Yachi yag cha tot-owa umunud ah Pedro way gumhad, ngém achina cha tot-owéén hen anchi cha ma-ammaan te hen ekatna, awni yag ammag in-inépna yanggay. \v 10 Yachi yag lenawhancha hen anchi pés-éy guwarcha ya anat agé hen anchi pegwan guwarcha, yag inumchahcha hen anchi chakar way énéb way gamà way lumhin ah chara. Yag ammag an namfuat hen anchi hawang wat ginumhadcha yag enetnod hen anchi anghel ah Pedro ah hen-aketan hen anchi charan yag anat agég naumah. \p \v 11 Angkay hiyachi yag nalènan Pedro way tot-owa peet hen anchi cha ma-ammaan an hiya, yag annaat ekatén, “Sigurachuwà ad uwan way empalen Apudyus hen anghelna way mangenharà an haén hen kafaelan Are Herod ya hen laychén hen anchichay kacharaà way Judio way ammaan an haén.” \p \v 12 Hen chana manam-aham-an hen anchi na-ammaan, émméy ah faréy cha Maria way inan Juan Marcos. Yag niyaphor way ahchi hen na-a-ammongan hen chuaray tatagu way cha manginluwaru an hiya. \v 13 Angkay inumchah ah Pedro, nankogkog ah chara yag émméy hen ihay motmotyu way ah Roda hen ngachanna way i mangila no henochi hen anchi chan kogkog. \v 14 Yag yachi way enlasinna way ah Pedro peet hen anchi chan ale ah chara, annag naliw-an way mam-at hen anchi hawang ah laylayadna yag chaat managtag way i mangimfaga hen anchichay tapena way wacha peet ah Pedro ah chara. \v 15 “Ay ammoh nattagar-a,” way ekatcha hen anchi fafarasang. Ngém annag epapelet way tot-owa yag anchaat ekatén, “Awni yag magat hen anchi anghelna way mamafantay an hiya hen anchi innilam.” \p \v 16 Angkay ah Pedro, étégna ah chara way chan kogkokogkog. Yag hen émméyancha way i mangila, finùtancha hen anchi hawang yag ancha ammag nahahaang te ah Pedro peet tot-owa. \v 17 Yachi yag sininyaran Pedro chicha ta guminangcha yag annaat haphapetén amin hen enkaman Apudyus way nangenharà an hiya ah lommayawana hen anchi pagfaruchan. Yachi yag imfagana ta haphapeténcha amin chachi an Jaime agé ya hen anchichay tapenay cha omafurot, yag annaat taynan chicha way éméy ah safaliy lugar. \p \v 18 Angkay pommaway, ammag nakorkor way térén hen hamhamà hen anchichay chan guwarcha no pakay maid ah Pedro. \v 19 Yag nanmanchar ah Are Herod ta incha anapén, ngém ammag maid chillu inchahancha. Yachi yag annaat fistigarén hen anchichay nangguwarcha, yag annaat ifaga way mepapchitcha amin. \p Angkay narpaschi yag lommayaw ah Herod ad Judea way i mì-iggaw ad Cesarea. \s1 Hen anchi kaég-égyat way natéyan Are Herod \p \v 20 Hen kawad-an Are Herod ad Cesarea, niyaphor way wacha hen na-ammaan wat ommaningarngar hiya way térén hen anchichay tatagu ad Tiro yad Sidon. Yag ammag aggaégyat tot-owa no omaningarngar ah Are an chicha te hen sakopon hen chana etorayan hen chacha manòmonan ah anéncha. Yachi yag chacha ana-anapén hen ekamancha way kasen koma tomempoyug an Are, wat enawischa ah Blasto ah man-ifacha way hiya hen ap-apon hen anchichay katorongan Are. Yachi yag naramongcha way i mèhagang an Are way mampangpanga-ase ta kasencha koma mètempoyug an hiya. \p \v 21 Angkay hiyachi way inumchah hen anchi ag-agaw way imfagan Are way mantatagépfarancha, yag nangang-angga ah Are hen anchi nan-angina way lumfong yag i tummùchu hen anchi nangato way tùchu, yag annaat ilugi way man-ale hen sangwanan hen aminay na-among way tatagu. \v 22 Yag hen narpasana, anchag nan-ongaw hen anchichay tatagu ah manayawancha an hiya, ekatchéén, “Faén angkay tatagu hen annay nan-ale te hiya ah Apudyus.” \v 23 Yag hen hiyachi, gapo ta penléh Are hen machayawan Apudyus, pinchit hen anghel Apudyus hiya wat ammag nafigsan hen acharna yag natéy. \p \v 24 Ngém hen alen Apudyus, cha chillu metorotoroy way mepagngar wat chacha agé chumuachuar hen anchichay cha omafurot. \p \v 25 Angkay hiyachi yag cha Bernabe an Saulo, narpas hen fiyahicha ad Jerusalem yag anchaat mamfangad ad Antiokia way entàtaencha ah Juan Marcos. \c 13 \s1 Hen napiyaran cha Saulo an Bernabe way i mantudtuchu \p \v 1 Angkay hiyachi, wachacha hen niya-ahrang hen anchichay cha omafurot way cha ma-am-among ad Antiokia way tapen hen anchichay cha mangempaka-ammu hen ifagan Apudyus way ekatchéén profeta, ya anat agé hen anchichay cha mangintudtuchu hen alen Apudyus. Hen ngachancha wat ah Bernabe ya ah Simeon way ngenadnancha ah Ngéttég, ah Lucio way eCirene ya ah Manaen way nìyafaréy an Gubérnador Herod ah man-ifana nanepod hen kaongana, ya anat ah Saulo. \p \v 2 Angkay hen-argawan way cha chayawén hen anchichay cha omafurot ah Apudyus ya nanlangancha way mangan hen manluwaruwancha, imfagan hen Espiritun Apudyus an chicha way mangaliyén, “Piyarényu cha Bernabe an Saulo way i mangamma hen anchi epa-ammà an chicha.” \v 3 Yachi yag kasencha nanluwaru way nanlangancha agé way mangan ya anchaat ichàép hen limacha hen anchi chuwa way mangempaligwat an chicha. \s1 Hen émméyan cha Saulo ad Chipre \p \v 4 Angkay hiyachi yag lummigwat cha Bernabe an Saulo way empaligwat hen Espiritun Apudyus. Yag émméycha ad Seleucia yag anchaat manlugan hen papor way éméy ad Chipre way hen hiyachiy lota, ginagawan hen chanum. \v 5 Angkay inumchahcha ad Salamina way fabréy ad Chipre, émméycha hen anchichay sinagoga way i mangintudtuchu hen alen Apudyus. Yag nàyéy agé ah Juan Marcos way cha tomorong an chicha. \p \v 6 Angkay hiyachi way fummalincha hen hiyachiy lota, inumchahcha hen anchi fabréy ad Pafo. Yag wachaat agé hen hinib-atcha way ihay Judio way ah Bar-Jesus hen ngachanna way hiya hen ommamta way mangamma ah saromangka, yag annag emparang hen acharna ah profetan Apudyus. \v 7 Yag hen yachiy senang profeta, gayyémna hen anchi gubérnador ad Chipre way ah Sergio Paulo hen ngachanna. Naham-an way tagu ah Gubérnador, yag empa-ayagna cha Bernabe an Saulo te laychéna paat way mangngar hen alen Apudyus. \v 8 Ngém hen anchi senang profeta way ah Elimas hen ngachanna ah alen hen Griego, annag kenontara cha Bernabe an Saulo way maid achina pachasén ah manlengalengna hen hamhamà Gubérnador ta achi koma omafurot an Jesus. \v 9 Angkay hiyachi yag ah Saulo way mamPablo, iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàna yag annag finétég hen anchi senang profeta way mangaliyén, \v 10 “Heay pachong Chumunyu, wacha ay hen ustowén cham kontaréén. An-ag naraeng way lomokop ya mangamma hen laweng, ya annog achi etagay way mamalin hen anchi tot-owa way enalen Apudyus ah kétém. \v 11 Wat ad uwan, chusééncha-a an Apudyus wat an-ag mabfurag way achim elasin hen uray paway ah kamanay ag-agaw.” Hen hiyachi, ginìnan Bar-Jesus hen kaman ngéttégan way funat way nanlengéb hen matana yag ammag poros chi ilana te nabfurag, wat chan lapraporap way man-anap ah mamachang an hiya. \v 12 Hen nangil-an Gubérnador hen anchi na-ammaan, ammag ommafurot te nahahaang hen anchi chacha i itudtuchu mepanggép an Apo Jesus. \s1 Hen nantudtuchuwan Pablo ad Antiokia way sakopon Pisidia \p \v 13 Angkay hiyachi yag ah Saulo way mamPablo ad uwan ya amin hen anchichay ifana, nanlugancha hen papor way lommayaw ad Pafo yag émméycha ad Perge way sakopon hen Pamfilia way yachi hen hummiyanan Juan Marcos an chicha way namfangad ad Jerusalem. \v 14 Yachi yag nanakposcha hen anchi safaliy Antiokia way sakopon hen Pisidia. Yag yachiy Safachu way ngilin hen Judio chillu, émméycha hen anchi chacha ma-am-amongan way sinagoga way i mìyachar. \v 15 Angkay nafasa hen tapenay orchin Moses ya hen tapenay ensorat hen anchichay profeta, imfagan hen anchi ap-apon hen anchi sinagoga an cha Pablo way mangaliyén, “Chàyu way sosnod, magat wacha hen itugunyu an chitaaw ah sém-éman hen hamhamàtaaw, wat ifagayu kaỳ.” \v 16 Yachi yag tommàchég ah Pablo, yag entànangna hen limana yag annaat ilugi way man-ale, ekatnéén, \p “Chàyu way kacharaà way ganà Israel ya anat chàyu way faén Judio way ummale way mìchayaw agé an Apudyus, changrényu koma hen antoy ifagà. \v 17 Ah Apudyus way chataaw chayawén way ganà Israel, hiya hen namele hen anap-otaaw ad namenghan ah mantataguna yag empachuarna chicha hen kafunagcha ad Egipto. Yag empàilana agé hen anchi chakar way kafaelana hen nanorongana an chicha ah lommayawancha ahchi. \v 18 Ya hen unig hen opatporo way tawén, henalimunana chicha ya enanohana hen chacha enkamkaman hen chachan fangngafangngachan hen anchi chanak way lota. \v 19 Yag yachi way namfangad hen anchichay anap-otaaw ad Canaan, empa-afà Apudyus an chicha hen anchi pitu way toray ah mangen-awaancha hen hiyachiy lota \v 20 wat émméy ah opatgasot ya lemanporo way tawén hen na-ammaan amin cha nadchi. \p “Angkay hiyachi yag chinutokan Apudyus hen anchichay nampennapennarég way uwis way mantoray hen anchichay anap-otaaw inggana hen tempon profeta way Samuel. \v 21 Yag hen tempon Samuel, nanlilicha ta wacha komay arecha, wat chinutokan Apudyus ah Saulo way anà Kis way ganà Benjamin ah man-arecha, yag nan-are ah Saulo ah opatporo way tawén. \v 22 Angkay hiyachi agé way kena-an Apudyus ah Saulo, yag emparégna ah David ah man-arecha. Yag hen ekat Apudyus mepanggép an David, ekatnéén, ‘Ah David way anà Jesse, hiya hen ihay tagu way laylaychê te chana ammaan paat hen heno way ifagà.’ \v 23 Yachi yag empostan Apudyus way ah tapen chi ag-agaw, miyanà hen ihay ganà David way hiya hen anchi mangenharà an chitaaw way ganà Israel. Wat umma-ale tot-owa hen hiyachiy ganà David way hiya ah Jesus. \v 24 Hen cha-an minlugiyan Jesus way mantudtuchu, namangpango ah Juan way mangimfaga an chitaaw amin way ganà Israel way masapor manchùgantaaw hen anchi lawengay a-ammataaw ya mampafunyagtaaw ah mimfisaran way namfafawitaaw tot-owa. \v 25 Yag yachi way tég-angay marpas hen fiyang Juan, imfagana hen tatagu way mangaliyén, ‘Henowà ngata ah manmanmàyu, te faénà angkay hen anchi nepoposta way hahadchényu, te hiya hen meparég an haén way haén, achì karébféngan way uray lawa anà an man-alepan an hiya.’ ” \p \v 26 Entoroy Pablo way mangaliyén, “Chàyu way sosnod way ganà Abraham, ya chàyu amin agé way faén Judio way cha manayaw an Apudyus, empaka-ammun Apudyus an chitaaw amin hen anchi chamag mepanggép hen kahara-an hen tatagu ah achicha metap-aran. \v 27 Ngém hen anchichay inib-ataaw way Judio ad Jerusalem ya hen anchichay anap-apocha, iggaycha peet ma-awatan way ah Jesus hen anchi empopostan Apudyus way mangenharà an chitaaw, te anchag iggay na-awatan hen anchi chacha faséfaséén hen Senafachu way ensosorat hen anchichay profeta ad namenghan. Ngém ammag chichaat agé peet hen tommot-owaan hen anchi nesosorat te empapchitcha ah Jesus. \v 28 Yag tàén maid paat inchahancha ah ustoh fasor ah mamchitancha an hiya, ancha chillug imfaga an Pilato way epapchitna. \v 29 Angkay lempascha way nangamma amin hen anchi nesosorat chillu way ma-ammaan an Jesus yag impahcha hen acharna hen anchi koros yag inlufùcha. \v 30 Ngém ah Apudyus, nan-uchiyéna hiya chillu. \v 31 Yag émméy ah unig hen opatporo way ag-agaw way nampàipàila ah Jesus hen anchichay ifana way cha netnonetnod an hiya ad Galilea ingganad Jerusalem. Wat ad uwan, chicha hen cha mangentàchég hen katot-owaan amin cha nadchi hen tatagu. \v 32 Wat yachi hen ummaliyannihto, ta epagngarni an chàyu hen anchi ammayay chamag. Te hen anchi empopostan Apudyus hen anap-otaaw ad namenghan, \v 33 wat tommot-owa an chitaaw way ganàcha way yachi hen ummaliyan Jesus ya hen nan-uchiyana. Hen anchi nesosorat hen anchi pegwan Salmo way alen Apudyus, chana aryén hen umaliyan Jesus hen nangaryanéén, \q1 ‘Hen yatoy ag-agaw, namfalin-a ah anào ya haén, namfalinà ah amam.’ \m \v 34 Yag wacha agé hen ihay nesosorat way alen Apudyus way imfagana mepanggép hen nanaguwan Apudyus an Jesus hen natéyana ta achi mabrù hen acharna ah ing-inggana, ekatnéén, \q1 ‘Hea hen kafud-asan hen amin anchichay empopostà an Are David, ya sigurachu way ma-ammaan way ma-ammaan te enalè.’ \m \v 35 Ya wacha agé hen ihay nesosorat way ekatnéén, \q1 ‘Hea way namepele an haén, innilà way achim eparufus hen mabruan hen achar-o no matéyà.’ \m \v 36 Ngém faén met hen achar David hen anchi iggay mabrù, te ah katot-owana, hen nangenhènachan David hen aminay impiyar Apudyus an hiya hen natatagguwana, wat natéy yag nilufù way netape hen lufù hen anap-ona, yag nabrù agé hen acharna. \v 37 Waman hen anchi nan-uchiyén Apudyus way ah Jesus, iggay tot-owa mabrù hen acharna te nan-uchiyén Apudyus hiya.” \p \v 38 Yachi yag entoroy Pablo way mangempacharan hen chana ifaga, ekatnéén, “Sosnod, anyu komag ma-awatan way gapo yanggay hen enammaan Jesus wat mafalin mapakawan hen fasortaaw way tatagu. \v 39 Wat no omafurot-ayu an hiya, ilufus Apudyus chàyu hen chusan hen fasoryu way achi kaman hen omafurotan hen anchi orchin Moses way maid milufus ah fasor gapon omafurotan an nadchi. \v 40 Wat yachi, ar-arwachanyu ta achi koma éméy an chàyu hen ensorat hen anchichay profeta way ekatchéén, \q1 \v 41 ‘Ar-arwachanyu, chàyu way cha pomeloh te an-ayu angkay ammag mahahaang yag netap-ar-ayu. Te tàén wacha hen chà ammaan hen natatagguwanyu way tàén cha mesoplesoplekar an chàyu, an-ayug térén way achiyu chillu afuroton.’ ” \p \v 42 Angkay hiyachi way narpas hen enalen Pablo yag chacha gumhad an Bernabe way lomayaw hen anchi sinagoga yag chachan pangpanga-ase hen anchichay tatagu ta mamfangadcha koma ah kasen Safachu way kasen mantudtuchu. \p \v 43 Angkay hiyachi way nafuarcha hen anchichay tatagu, chuarcha chillu hen cha umunud an cha Pablo way Judio ya uray hen anchichay faén Judio way i netepon hen pammaten hen Judio, wat tinugutugun cha Pablo chicha amin ta epapatecha way mamangchén hen chengngarcha mepanggép hen ség-ang Apudyus. \p \v 44 Angkay hen kasen Safachu, otonna yanggay hen cha-an mìyamong hen hiyachiy fabréy way mì-igngar hen alen Apudyus. \v 45 Ngém hen nangil-an hen anchichay achi omafurot way Judio hen kachuar hen tatagu way na-among, anchag na-apés yag anchaat kontaréén hen cha aryén Pablo yag ininsortocha hiya. \v 46 Ngém tàén, natorod chillu cha Pablo an Bernabe way mangimfaga an chicha way mangaliyén, “Masapor tot-owa way mepagngar hen alen Apudyus an chitaaw way Judio unna. Ngém gapo ta anyug achi afunanchi wat awahyu hen achiyu metapyan hen anchi mannanayun way ataguwan an Apudyus. Wat ad uwan, manchùganni chàyu way Judio ta ini tudtuchuwan hen anchichay faén Judio. \v 47 Te hen imfagan Apudyus an chàni chillu, ekatnéén, \q1 ‘Piniyar-o chàyu way i mangintudtuchu hen anchichay faén Judio ah kahelawan hen hamhamàcha ta aminay tatagu way ininggaw hen antoy lota, mafalin mahara-ancha.’ ” \p \v 48 Hen nangngaran hen anchichay faén Judio hen yachiy enalen Pablo, ammag pararo hen laylayadcha, yag chachaat agé chayawén ah Apudyus gapon anchi chengngarcha way alena. Wat ommafurotcha an Jesus amin hen anchichay nachuchuttokan way mètape hen mannanayun way ataguwan an Apudyus. \p \v 49 Angkay hiyachi yag nanchinngar hen anchi chamag mepanggép an Apo Jesus hen aminay sakopon nadchiy lota. \v 50 Ngém hen anchichay térénay Judio way achi omafurot, anchag sinubsufan hen o-okom hen hiyachiy fabréy ya anat agé hen tapen anchichay nan-angato way finufae way tàén faéncha Judio, chacha chillu chayawén ah Apudyus yag anchaat ilugi way mamaligat an cha Pablo an Bernabe yag emparyawcha chicha hen yachiy fabréy. \v 51 Wat penòpòan cha Pablo hen anchi tapok hen he-echa ah mangempàil-ancha hen tatagu way egadcha hen chacha ammaan way mangachi hen anchi chamag mepanggép an Jesus, yag anchaat lomayaw ad Antiokia way fabréy ad Pisidia way éméy ad Iconio. \v 52 Ngém hen anchichay cha omafurot ad Antiokiaanchi, iné-égnanan hen Espiritun Apudyus hen hamhamàcha wat amchan agé hen laylayadcha. \c 14 \s1 Hen na-ammaan ad Iconio \p \v 1 Angkay hiyachi way inumchah cha Pablo an Bernabe ad Iconio, nekaman agéhchi hen anchi nekaman ad Antiokia te émméycha hen anchi sinagoga way cha ma-am-amongan hen kacharaancha way Judio, yag gapo hen enkamkamancha way nangintudtuchu mepanggép an Jesus, wat chuarcha hen ommafurot way Judio ya anat agé hen anchichay faén Judio. \v 2 Ngém hen anchichay térén way Judio way achi chillu omafurot, senubsufancha hen anchichay tapenay faén Judio ah lomawengan hen hamhamàcha hen anchichay cha omafurot. \v 3 Ngém tàén yachi hen chacha ammaan, nafayag chillu cha Pablo an Bernabe ad Iconio way maid ég-égyatcha way mangintudtuchu mepanggép an Jesus. Yag inidchat agé Apudyus hen kafaelancha way mangamma hen kaskascha-aw ah manàchégana hen katot-owan hen chacha itudtuchu mepanggép hen ség-angna. \v 4 Ngém ancha chillug nan-agwa hen tatagu hen hiyachiy fabréy te hen tapena, tenàchégancha hen anchichay achi omafurot way Judio. Ya hen tapena, tenàchégancha agé hen anchichay aposel. \p \v 5 Angkay hiyachi yag wachacha hen anchichay nan-ahetoptopà way Judio ya faén Judio ya netape agé hen anap-apocha. Yag anchaat ekatén paligaténcha cha Pablo an Bernabe ya funfunto-oncha chicha. \v 6 Ngém hen nangalengahan cha Pablo an nadchi, anchag ommawid way éméy ad Listra ya anat ad Derbe ya hen tapenay fabréy agé way sakopon hen Liconia. \v 7 Yag entoroycha way mangintudtuchu hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesus. \s1 Hen nangaryan hen tatagu ad Listra yad Derbe way Apudyus ano cha Pablo an Bernabe \p \v 8 Angkay hiyachi way wachacha ad Listra, wacha hen ihay am-ama way nappelay way achi poros makacharan nanepod hen nataguwana. \v 9 Wat hen anchi am-ama, tummutùchu way mamangngar hen anchi cha itudtuchun Pablo. Yag yachi, enlasin Pablo way afurotona way makaka-an ah Apudyus hen penelayna. Wat finéfétég Pablo hiya \v 10 yag chinakarna way mangaliyén, “Tomàchég-a.” Yag hen hiyachi, ammag lommagtò hen anchi nappelay way tommàchég yag nanaranat. \v 11 Wat hen nangil-an hen anchichay chuaray na-a-among way tatagu hen enammaan Pablo, inlugicha way mangèngaw ah alecha way Linacaonia way mangaliyén, “Antoyan peet hen apudyustaaw way anchag namfalin ah kaman tatagu yag enémhépcha an chitaaw.” \v 12 Yag ngenadnancha chicha ah ngachan hen apudyuscha way ah Bernabe, hiya ano ah Zeus, yah Pablo, gapo ta hiya hen chan tudtuchu, hiya anoh Hermes. Ngém cha Pablo an Bernabe, iggaycha ma-awatan hen chacha aryén, te alecha hen chacha iyale. \p \v 13 Angkay hiyachi yag wacha hen anchi pachin hen apudyuscha way Zeus way hen semfa-anna, wacha hen fùnagan hen fabréy. Wat ina innara hen anchichay faka way lae yag enar-arkosana ah sabsafong yag inyéyna hen fùnagan hen fabréy, te hen ekatcha amin, ichatoncha an cha Pablo an Bernabe te chicha ano hen apudyuscha. \p \v 14 Angkay hiyachi way na-awatan cha Pablo an Bernabe hen chacha peet ammaan, anchaat ammag gisgissayén hen lumfongcha ah mempàil-ancha way achi koma mafalinha ah ma-ammaan. Yag anchaat managtag way gumawa hen anchichay tatagu way man-ongaw way mangaliyén, \v 15 “Pakay ammaanyuha te an-ani met yanggay an tatagu way kapachongyu. Wat hen gagtàni paat way ummalehto, ta epagngarni an chàyu hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesus ta manchùganyu koma hen antochay enap-apudyus way chayu chayawén way ammag maid sérfina, ta manhagong-ayu hen anchi tot-oway Apudyus way natattagu way hiya hen nangamma ad uchu ya hen antoy lota ya hen fayfay ya aminay ininggaw. \v 16 Tot-owa way hen anchi kaysan way ag-agaw, emparufusna hen katagutagu hen antoy lota way mangamma hen heno way lenyadcha. \v 17 Ngém tàén, wachacha chillu hen chana enammaan ah manot-owaan koma hen tatagu mepanggép an hiya, te chana chillu ichat hen ammay an chicha, te chana epale hen uchan ya chana agé patufuwén hen mura ta way fat-éncha hen mamfat-ancha. Ya hiya agé hen cha mangidchat hen iyatagun hen tatagu ya hiya agé hen cha mangemparaylayad an chicha.” \v 18 Ngém uray hiyaha hen enalen cha Pablo, ammag naligat chillu ah nempasarchengancha hen anchichay tatagu way manchaton an chicha. \p \v 19 Angkay hiyachi yag inumchahcha agé ad Listra hen tapen anchichay Judio way narpod Iconio ya ad Antiokia way sakopon hen Pisidia, yag ancha agég sinubsufan hen chuar way tatagu ad Listra. Yag anchaat funfunto-on ah Pablo yag lenakrakcha hiya way nemparhin hen anchi fabréy, te hen ekatchaat natéy. \v 20 Ngém yachi way i enamongan hen anchichay cha omafurot hiya, ammag fummangonat agé yag namfangadcha amin ah fabréy. Yag angkay nawakas, lommayaw cha Pablo an Bernabe way éméy ad Derbe. \s1 Hen namfangchan cha Pablo ad Antiokia way sakopon Siria \p \v 21 Angkay hiyachi way inumchah cha Pablo an Bernabe ad Derbe, empagngarcha an chicha agé hen anchi ammayay chamag mepanggép an Jesus wat chuarcha hen ommafurot. Angkay hiyachi, kasencha lumigwat way kasen nangwa ad Listra ya anat ad Iconio ya ad Antiokia way sakopon hen Pisidia. \v 22 Yag chacha papegséén hen hamhamà hen anchichay anat ommafurot an cha nadchiy fabréy. Ya tinugutuguncha chicha agé way achicha iyang-anggayan hen afurotcha way uray no heno hen mepasamak an chicha te kapeletan way chuar hen mapaligatan hen tatagu hen antoy lota ya anchaat metape hen mantorayan Apudyus. \v 23 Aminay fabréy way enengwacha, chinutokan cha Pablo hen mangemponponò hen anchichay cha omafurot. Yag hen nangemporangancha hen fiyang an chicha, nanlangancha way mangan hen nangempapatiyancha way manluwaru, yag imfagacha an chicha amin way mangaliyén, “Annig eporang chàyu amin an Apudyus way chayu manokchun, ta hiya hen mangi-ila an chàyu.” \p \v 24 Angkay hiyachi way enengwan cha Pablo hen sakopon hen Pisidia, inumchahcha hen sakopon hen Pamfilia. \v 25 Yag angkay ahchi, intudtuchucha agé hen mepanggép an Jesus ad Perge. Yachi yag anchaat éméy ad Atalia. \v 26 Yag ad Atalia, nanlugancha hen papor way mamfangad ad Antiokia way yachi hen pés-éy nanligwatancha. Te hen anchichay cha omafurot ahchi, chicha hen nangempaligwat an cha Pablo hen anchi pés-éyna way nanginluwaru an chicha ta halimunan Apudyus chicha ya torongana chicha way mangamma hen impiyarna. Wat yachi way lempascha hen anchi nipiyar an chicha, yag anchaat homàyat. \p \v 27 Angkay hiyachi way hommàyatcha ad Antiokia, empa-ayagcha amin hen anchichay cha omafurot yag henaphapetcha amin hen enkaman Apudyus way nangusar an chicha way nangamma hen laychéna. Yag henaphapetcha agé hen nangidchatan Apudyus hen wayan hen anchichay faén Judio way omafurot agé. \v 28 Yachi yag nafayag cha Pablo an Bernabe ad Antiokia way nì-i-iggaw hen anchichay cha omafurot ahchi. \c 15 \s1 Hen nansosongelancha gapon ommafurotan hen anchichay faén Judio ya hen metencha ad Jerusalem \p \v 1 Angkay hen-argawan, wachacha hen émméy ad Antiokia way tapen hen anchichay Judio way narpod Judea, yag inlugicha way mangintudtuchu hen anchichay cha omafurot way mangaliyén, “Achiayu angkay mahara-an no achiayu mamarkaan ah matorachan hen inyurchin Moses.” \v 2 Ngém ammag achi akseptarén cha Pablo an Bernabe hen hiyachi, wat anchag chan sosongel. Wat ah mifanagana, hennagcha cha Pablo an Bernabe ya hen anchichay tapena way iyAntiokia way éméy ad Jerusalem ta icha koma mantatagépfar hen anchichay aposel ahchi ya hen anchichay tapenay cha mangemponponò mepanggép hen anchi nansosongelancha. \p \v 3 Yachi way empaligwat hen anchichay cha omafurot chicha yag enengwacha hen sakopon Fenicia ya Samaria yag chacha haphapetén an chicha hen nanhagongan hen anchichay faén Judio an Apudyus. Wat amchan hen laylayad hen amin anchichay cha omafurot hen nangngarancha an nadchiy chamag. \v 4 Angkay inumchahcha ad Jerusalem, amchan hen laylayad hen anchichay aposel way mangempaghép an chicha ya umat agé hen anchichay cha mangemponponò ya amin hen anchichay cha omafurot way cha ma-am-among ahchi. Yachi yag henaphapet cha Pablo hen amin way enkaman Apudyus way nangusar an chicha. \v 5 Ngém hiyachi, tommàchégat hen tapen anchichay cha omafurot way Fariseo, yag chachaat epapelet way mangaliyén, “Masapor angkay mamarkaan chillu hen anchichay faén Judio no omafurotcha an Jesu Cristu, ya masapor agé maténgténgcha way manorad amin hen anchi orchin way ensorat Moses.” \p \v 6 Angkay hiyachi yag na-amongcha hen anchichay aposel ya hen anchichay cha mangemponponò ta ifanagchachi. \v 7 Yag yachi way nafayag hen chachan hahapetan, yag anat tomàchég ah Pedro way mangaliyén, “Sosnod, innilayu met way chinutokanà an Apudyus hen anchi ar-argaw way i mangempagngar hen anchi ammayay chamag hen anchichay faén Judio ta mawayaancha way mangngar ya omafurot agé an Jesus. \v 8 Yah Apudyus way nangi-ila hen hamhamà hen egachay tatagu, empàilana hen layadna hen ommafurotan hen anchichay faén Judio te inidchatna hen Espirituna way nìyachar an chicha way kaman hen nangidchatana an chitaaw. \v 9 Wat maid nat-énana hen enkaman Apudyus an chicha ya hen enkamanna an chitaaw te kena-anna hen fasorcha hen ommafurotancha an Jesus way kaman agé hen nanga-anana hen fasortaaw. \v 10 Wat kaman paat chayu gunggunnetén ah Apudyus hen annay chayu epapelet. Te ilanyu ngén, uray chitaaw ya hen anchichay anap-otaaw ad namenghan, iggaytaaw amin makasorot hen anchichay orchin Moses. Wat ay ammoh paligaténtaaw hen anchichay faén Judio ta ekattaaw ad uwanén masapor torachéncha amin chachi. \v 11 Achi, te innilataaw way hen kahara-antaaw way Judio, wat gapo yanggay hen ség-ang Apo Jesus an chitaaw hen ommafurotantaaw an hiya. Wat yachi agé hen kahara-an hen anchichay faén Judio.” \p \v 12 Angkay hiyachi yag henaphapet cha Bernabe an Pablo mepanggép hen nangidchatan Apudyus hen kafaelancha way nangamma hen kaskascha-aw hen nanudtuchuwancha hen anchichay faén Judio, yag anchag tummiyém amin hen anchichay na-a-among way mangngar hen chacha haphapetén. \v 13 Angkay hiyachi way narpas hen henaphapet cha Pablo, yag nan-ale ah Jaime way mangaliyén, “Sosnod, changrénà koma. \v 14 Te anat henaphapet Simon Pedro hen nanginlugiyan Apudyus way nangempàila hen ség-angna hen anchichay faén Judio ta wachay omafurot an chicha ah mantataguna. \v 15 Ya hen yachiy na-ammaan, nètemfuruy chillu hen anchi ensorat hen anchichay profeta ad namenghan way ekatnéén, \q1 \v 16 ‘Ah tapen chi ag-agaw, mamfangachà an chàyu way Judio, way ekat Apudyus. Yag kasen-o amongon chàyu way niwa-at way ganà David ya epafangad-o agé hen kena-arena. \v 17 Yag hen hiyachi, marmu agé hen hamhamà hen anchichay safaliy tatagu an haén, te anapénà hen anchichay faén Judio, wat an-og awatén chicha agé ah mantatagù. \v 18 Yaha hen ekat Apudyus way nangempàila ad namenghan hen anchi sigud way hehemmàna.’ ” \p \v 19 Entoroy Jaime way mangaliyén, “Wat ah hamhamào, ammay no achitaaw koma lengalengén hen manhagongan hen anchichay faén Judio an Apudyus. \v 20 Ta antaaw yanggay esorat hen tuguntaaw an chicha way achicha mì-issa hen heno way nehnga hen enap-apudyus ya ta achicha issa hen heno way naskar way iggay lommayaw hen charana, ya ta achicha agé issa hen chara, ya ta achicha agé hòyongon hen faén ahawacha. \v 21 Yaha hen ituguntaaw an chicha te nanepod ad maliyam, yachi hen looh nepagngapagngar hen Senafachu hen anchichay sinagogataaw way Judio, wat maid fabréy ah iggay mafasaan hen hiyachiy orchin Moses.” \s1 Hen nesorat hen anchichay faén Judio \p \v 22 Angkay hiyachi yag nantatagépfar hen anchichay aposel ya hen anchichay cha mangemponponò ya anat agé hen amin anchichay cha omafurot ad Jerusalem, wat nanchutokcha ah chuway ifacha way màyéy an cha Pablo an Bernabe hen mamfangchancha ad Antiokia. Chicha cha Judas way mamBarsabas yah Silas way ririspituwén amin hen anchichay cha omafurot chicha. \v 23 Yag empa-aracha hen anchi soratcha way ekatnéén, \q1 “Chàyu way sosnod way faén Judio ahnad Antiokia ya Siria ya Cilicia, antoyan hen soratni an chàyu way cha omafurot an Jesus agé, ya chàni way nanorat an chàyu wat a-aposel-ani ya cha mangemponponò ahtod Jerusalem. \v 24 Chengngarni way ummalecha ahna ano hen tapenay ifani way Judio way narpohto, yag incha kenorkor hen hamhamàyu gapo hen anchi intudtuchucha mepanggép hen orchin Moses. Ngém faén angkay chàni hen nangempaligwat an chicha. \v 25 Wat yachi hen na-amonganni way ekatniyén ammay no chutokanni hen penaka-acharni way umalehna way metnod an cha Pablo an Bernabe way laylaychénni. \v 26 Ya kaskasen hen manlaychanni an chicha te natorodcha way mangamma hen laychén Apo Jesu Cristu tàén yachi hen iyatéycha. \v 27 Wat antoyan cha Judas an Silas way hénagénni ta iyam-ammacha way manaphapet hen antoy ensoratni. \v 28 Te nètempoyug-ani hen Espiritun Apudyus way achini paligatén chàyu ah chuaray orchin te hen torachényu yanggay koma, \v 29 achiyu issa hen chara ya hen heno way nehnga hen enap-apudyus, ya achiyu agé issa hen anchi naskar way iggay lommayaw hen charana. Ya achiyu agé hòyongon hen faén ahawayu. Ammay no anohanyu way manorad an cha natto. Wat yachi yanggay hen ifagani an chàyu way sosnodni, wat sapay koma ta amma-ammay-ayu amin.” \p \v 30 Angkay hiyachi yag lummigwatcha hen anchichay éméy way empaligwat hen anchichay iJerusalem. Angkay inumchahcha ad Antiokia, empa-ayagcha hen anchichay aminay cha omafurot yag inidchatcha hen anchi sorat way narpod Jerusalem ta fasééncha. \v 31 Angkay hiyachi way finasacha, lommaylayadcha ya seném-ém hen hamhamàcha. \v 32 Yachi yag cha Judas an Silas way profeta chillu, chuar hen intuguncha hen anchichay cha omafurot ah sém-éman hen hamhamàcha ya ah pomegsaan hen afurotcha. \v 33 Yag yachi way émméy ah kamanay ag-agaw hen nì-iggawan cha Judas hen anchichay cha omafurot ad Antiokia yag anchaat lumigwat way mamfangad hen narpowancha. Wat ammay hen enkaman hen anchichay iyAntiokia way nangempaligwat an chicha. \v 34 Ngém ah Silas, hemhemmàna way mantaynan ad Antiokia. \p \v 35 Angkay cha Pablo an Bernabe, nafab-ayagcha ad Antiokia way nètape hen anchichay chuaray tapecha way cha mangintudtuchu hen anchi chamag mepanggép an Apo Jesus. \s1 Hen nanhiyanan cha Pablo an Bernabe \p \v 36 Angkay hen-argawan, ekat Pablo an Bernabeyén, “Inta ta inta ilan hen anchichay sosnodtaaw way cha omafurot ah kafabréfabréy way nangempagngaranta hen alen Apudyus, ta inta ilan no heno hen chacha ekamkaman.” \v 37 Yachi yag inyafun Bernabe yag hen laychéna koma, etàtaencha ah Juan Marcos. \v 38 Ngém achi paat laychén Pablo gapo ta hen kawad-ancha ad Pamfilia, ammag inyanggayan Juan Marcos chicha way iggayna entoroy hen anchi nipiyar an chicha yag lommayaw. \v 39 Wat nansongel cha Pablo an Bernabe mepanggép an nadchi, yag anchaat manhiyan. Wat enayagan Bernabe ah Juan Marcos yag nanlugancha hen papor way éméy ad Chipre. \v 40 Waman ah Pablo, enayagana ah Silas ah man-ifana wat inluwaruwan hen anchichay cha omafurot chicha ya anchaat epaligwat ta egad ah Apudyus way mangi-ila an chicha ah heno way ayancha. \v 41 Yachi yag émméycha ah kafabréfabréy ad Siria yad Cilicia way i mangempapegsa hen afurot hen anchichay cha omafurot. \c 16 \s1 Hen netapyan Timoteo an cha Pablo an Silas \p \v 1 Angkay hiyachi yag émméy cha Pablo ad Derbe ya ad Listra way ahchid Listra, wacha hen ihay cha omafurot an Jesus way ah Timoteo hen ngachanna way Judio ah inana way ihay ommafurot agé, ngém faén Judio ah amana. \v 2 Yag amin hen anchichay ommafurot ad Listra ya ad Iconio, ririspituwéncha amin ah Timoteo. \v 3 Yag ah Pablo, laychéna koma way mangayag an Timoteo ah man-ifana hen heno way ayana. Ngém hen anchichay kacharaan Pablo way Judio ah kafabréfabréy way laychénay ayan, gapo ta ammucha way faén Judio ah aman Timoteo, wat empamarkan Pablo hiya ta maid manlili an chicha mepanggép hen orchin Moses. \p \v 4 Angkay hiyachi way chacha émé-éméy ah kafabréfabréy, chacha agé hapehapetén amin hen anchi imfanag hen anchichay aposel ya hen anchichay anam-ama way ponò ad Jerusalem, yag imfagacha way yachi koma hen torachén hen aminay cha omafurot. \v 5 Wat pommegsa hen afurot hen anchichay cha omafurot ah kafabréfabréy wat enag-agaw way chacha chumuachuar. \s1 Hen namaaran Apudyus an cha Pablo way éméy ad Macedonia \p \v 6 Angkay hiyachi, ammag nanchakpos cha Pablo hen sakopon Frigia yad Galacia, te empawan hen Espiritun Apudyus hen mantudtuchuwancha hen hiyachiy provinsiyan hen Asia. \v 7 Yag yachi way inumchahcha hen penget hen provinsiyan hen Misia, ekatchéén éméycha koma hen provinsiyan hen Bitinia, ngém kasen empawan hen Espiritun Jesus chicha. \v 8 Wat hiyachi, anchag nanchakpos way lumhin hen provinsiyan hen Misia yag émméycha ad Troas. \v 9 Yag hen hiyachiy lafi way échahcha ad Troas, empain-inép Apudyus an Pablo hen in-inépna way nangempàila hen ihay tagu way eMacedonia way tommatàchég way chan pangpanga-ase way mangaliyén, “Umaleayu ahtod Macedonia koma ta torongan chàni.” \v 10 Wat hen hiyachi, gapo hen anchi empàilan Apudyus an Pablo, nansagana-aniyat way lumigwat way éméy ad Macedonia te enlasinni way hen tatagu ahchid Macedonia peet hen laychén Apudyus way mangempagngaranni hen anchi ammayay chamag. \s1 Hen ommafurotan Lydia ad Filipos \p \v 11 Angkay hiyachi yag nanlugan-ani hen papor ad Troas yag inchakposni ad Samotracia. Yachiy nafigat, inumchah-anid Neapolis yag ginumhad-ani hen anchi papor. \v 12 Angkay ad Neapolis, nanaran-ani way éméy ad Filipos way yachi hen anchi kachakkaran way fabréy hen sakopon Macedonia, yag hen anchichay eRoma hen chan toray hen yachiy fabréy. Yachi yag ininggaw-ani ahchi ah kamanay ag-agaw. \v 13 Wat hen anchi Safachu way ngilin chillu, émméy-ani hen anchi wangwang way lahin hen fabréy, te ekatniyén awniyat ahchi hen i manluwaruwan hen Judio. Angkay inumchah-ani yag tummùchuani hen penget hen anchi wangwang way cha mètagépfar hen anchichay na-a-among way finufae. \v 14 Hen iha hen anchichay cha mangngar hen chani itudtuchu, wat ah Lydia hen ngachanna way eTiatira, way hiyan ihay chan elàrào hen anchi kanginaan way chittakan way menetros. Ah Lydia, way cha manayaw chillu an Apudyus, tenorongan Apudyus hen hamhamàna wat penapannaagna hen intudtuchun Pablo. \v 15 Wat yachi yag nampafunyag ah Lydia ya hen ahimfafaryanna yag annaat agé ayagan chàni way mangaliyén, “No ifilangà ah tot-owa way cha omafurot an Apo Jesus, wat intaaw ta éméytaaw ah faréyni ta ahchi hen iggawantaaw ingganah lomayaw-ayu.” Yag nampangpanga-ase wat inyafunni. \s1 Hen nifaruchan cha Pablo ad Filipos \p \v 16 Angkay hen-argawan way cha-ani éméy an cha Pablo hen anchi iggaw hen manluwaruwan, hinib-atni hen ihay fafarasang way alepan way ammag nahuhullugan ah ongtan. Yag hen anchi nihuhurug, inidchatna hen kafaelan hen anchi fafarasang way manchamet wat hen anchichay nangen-alepan an hiya, chacha fumaknang ah chacha ar-aran gapon chana manchametan. \p \v 17 Angkay hiyachi yag hen anchi nahuhullugan, ammag cha umunu-unud an chàni an cha Pablo way ammag cha mangèngaèngaw way mangaliyén, “Cha nattoy tatagu hen chan sérfi hen anchi Kangatowan way Apudyus yag chacha itudtuchu hen kahara-an hen tatagu ta achicha metap-ar.” \v 18 Ammag yachiyachi hen chana ekamakaman ah kamanay ag-agaw ingganah nappég ah Pablo. Yachi yag ammag nanhagong an hiya way mangale hen anchi ongtanén, “Gapo hen kafaelan Jesu Cristu wat mancharê hea ta lomayaw-aat.” Yag hen hiyachi, lommayawat tot-owa hen anchi ongtan yag tenaynana hen anchi fafarasang. \v 19 Ngém hen nangenlasinan hen anchichay nangen-alepan way ammag lommayaw peet hen anchi ongtan ya maid kasen namnamacha ah mangar-ancha ah arancha, anchag lenapchù cha Pablo an Silas yag lenakrakcha chicha way manginyéy hen iggaw hen anchichay toray hen fabréy. \v 20 Yag anchaat epasango chicha hen anchichay o-okom hen Roma way mangempafasor way mangaliyén, “Hen antochay tatagu, Judiocha angkay way anchag cha guruwén hen antoy fabréytaaw \v 21 te chacha itudtuchu hen ihay gagangay way komontara hen orchintaaw way Roma. Romataaw met yanggay wat achi mafalin way unuchuntaaw hen safaliy gagangay.” \v 22 Yachi yag nasubsufancha hen anchichay chuaray tatagu wat ommaningarngarcha amin an cha Pablo, wat ammag nan-elapchù hen anchichay toray hen lumfong cha Pablo an Silas way nanga-an yag anchaat mamanchar way mahapratan. \v 23 Yachiy narpas way penararocha way manaprat an chicha, yag anchaat iyéy ah pagfaruchan yag imfagacha hen anchi chan guwarcha ta kénggéna paat way mangi-ila an chicha. \v 24 Wat yachi way nifilin hen anchi chan guwarcha, inyéyna chicha ahchih chugun hen pagfaruchan yag entaédna hen he-echa hen chakaray away. \p \v 25 Angkay hiyachi way gawan chi lafi, chachan luwaru cha Pablo an Silas, ya chacha agé mankankanta an Apudyus, wat chachangrén hen anchichay tapen hen farud. \v 26 Yag hen hiyachi, empàratna hen ammag pegsa way lunig yag niwagawagat hen anchi pagfaruchan yag ammag nab-atan amin hen anchichay hawangna, yag naùfad amin hen farud hen anchichay nakakawwachan. \v 27 Yachi yag fummangonat hen anchi chan guwarcha, yag hen nangil-ana way nafufùtan hen amin way hawang hen anchi pagfaruchan, ekatna ah hamhamànéén, “Ancha ménat ammag ommawid amin hen anchichay farud,” yag ah égyatna hen mekaman an hiya yag annaat ammag inuhfù hen fangidna, te hen ekatna, annag pédtén yanggay hen acharna. \v 28 Ngém nan-ongawat ah Pablo way mangaliyén, “Achim cha patayén hen acharno, te antoyan-ani amin way maid lommayaw.” \v 29 Wat hen hiyachi, inyara-ag hen anchi chan guwarcha hen helaw yag nanagtag way éméy hen iggaw cha Pablo an Silas. Yag nampalentomang hen henagongcha way chan papayagpag ah égyatna. \v 30 Yachi yag annaat ighad chicha ah chara way mananhan way mangaliyén, “Sosnod nokay, paat man hen ammaà ta hara-anà koma agé an Apudyus.” \v 31 Yag sommongfat cha Pablo way mangaliyén, “Afurotom yanggay ah Apo Jesus wat mahara-an-a ya umat agé hen ahimfafaryanno.” \v 32 Yachi yag empacharan cha Pablo way mangintudtuchu mepanggép an Apo Jesus an chicha amin way himfafaryan. \v 33 Yag hen hiyachi agé way gawan chi lafi, i inurahan hen anchi guwarcha hen sugat cha Pablo ya anat agé mampafunyag way nafunyagancha agé hen amin anchichay ahimfafaryanna. \p \v 34 Angkay narpaschi yag inyéyna cha Pablo an Silas ah faréycha way i mamangan an chicha. Yag ammag pararo hen laylayadcha amin way himfafaryan gapoh ommafurotancha an Apudyus. \p \v 35 Angkay nafigat, hennag hen anchichay toray way eRoma, hen poles way mangaliyén, “Meparufus cha Pablo an Silas.” \v 36 Angkay hiyachi, émméy hen anchi chan guwarcha an chicha way mangaliyén, “Imfilin hen anchichay toray way mafalin meparufus-ayu ano wat egad-ayu yag lommayaw-ayu.” \v 37 Ngém imfagan agé Pablo hen anchichay poles way mangaliyén, “Ay ammoh ammag naraka, te chàni angkay agéat tatagun hen Roma chàni. Yag iggay chàni finistigar ah usto yag cha chàniyat epahaprat hen sangwanan hen chuaray tatagu yag imfarud chàni. Wat ay ammoh mafalinha ah ma-ammaan hen tatagun hen Roma. Yag ay ad uwanat agé yag etat-allingébyu chàni way mangemparyaw. Achi mafalin te egad umale hen anchichay toray paat way i mangemparufus an chàni hen sangwanan hen anchichay chuar way tatagu.” \p \v 38 Angkay hiyachi way namfangad hen anchichay poles hen anchichay toray yag henaphapetcha hen enalen cha Pablo, wat anchag cha émégyat hen nangngarancha way tatagun peet agé hen Roma chicha. \v 39 Wat émméycha an cha Pablo way i mampakacha, yag anchaat etnod chicha way mangighad hen anchi pagfaruchan yag imfagacha ta lomayawcha koma hen yachiy fabréy. \v 40 Yag yachi way lommayaw cha Pablo an Silas hen anchi pagfaruchan, émméycha ah faréy cha Lydia wat ahchi hen nanugutugunancha hen anchichay cha omafurot yag anchaat lomayaw way nanaynan hen yachiy fabréy. \c 17 \s1 Hen nekamkaman ad Tesalonica \p \v 1 Angkay hiyachi yag enengwan cha Pablo an Silas ad Amfipolis ya ad Apolonia way émméy ad Tesalonica, ya ahchid Tesalonica, wacha agé hen ihay sinagogan hen Judio. \v 2 Yachi yag hinénggépcha way i mangintudtuchu hen alen Apudyus te yaha chillu hen chacha ekamkaman. Yag hen unig hen toroy Safachu, i nìchiskachiskas ah Pablo hen anchichay tatagu \v 3 way chana imfisafisar hen anchi nesosorat way alen Apudyus hen chana nangensoplekaran way masapor peet mapàgang hen anchi empopostan Apudyus way Cristu yag anat mepapchit, yag no matéy agé, man-uchi chillu. Yachi yag ensoplekar Pablo agé way mangaliyén, “Ah Jesusanchi way chà haphapetén, hiya angkay tot-owa hen anchi Cristu way empopostan Apudyus ad namenghan way umaley mantoray.” \v 4 Yachi yag wachacha hen tapen anchichay Judio way na-awis way nangafurot hen intudtuchun Pablo, wat nètapecha an chicha. Yag umat agé hen chuar way nan-angato way finufae, ya anat agé hen chuar way Griego way tàén faén Judio, chacha chillu chayawén ah Apudyus. \p \v 5 Ngém hen anchichay Judio way ammag achi omafurot, anchag cha ma-apés, wat incha enamong hen anchichay lawengay tatagu way furakfor yag gummabforcha hen anchi fabréy wat anchag penelet way hinénggép hen anchi faréy hen ihay tagu way ah Jason hen ngachanna, te hen ekatcha, awniyat wacha cha Pablo an Silas ahchi ta epafùnagcha koma ta egad hen tatagu way mangamma ah ammaancha an chicha. \v 6-7 Ngém maid inchahancha an cha Pablo an Silas te maidcha peet ahchi, wat anchag lenakrak ah Jason ya hen tapen anchichay cha omafurot way manginyéy hen sangwanan hen anchichay toray hen yachiy fabréy. Yag enèngawcha way mangempafasor way mangaliyén, “Ah Jasonanto, annag empaghép hen anchichay tatagu way chani anapén way chichachi hen anchichay cha mangorkor hen tatagu ah kamanay fabréy yag antoy inumchahcha ahtoh fabréytaaw ad uwan. Yag chacha agé labsengén hen orchin Aretaaw te chacha ekatén wacha ano agé hen safaliy Are way ah Jesus ano hen ngachanna.” \v 8 Hen nangngaran hen anchichay toray ya hen anchichay na-a-among way tatagu an nadchi, anchag nachanagan yag ommaningarngarcha. \v 9 Wat anchag namfayachan cha Jason ya hen anchichay ifana yag anchaat eparyaw. \s1 Hen ommafurotan hen chuar ad Berea \p \v 10 Angkay nadhém, empaligwatat hen anchichay cha omafurot cha Pablo an Silas way éméy ad Berea. Angkay inumchahcha ahchi, émméycha chillu hen anchi cha ma-am-amongan hen Judio way sinagoga way mantudtuchu. \v 11 Wat un-unnina hen cha ekaman hen anchichay tatagu ad Berea no ad Tesalonica, te hen anchichay tatagu ad Berea, anchag laylayad way térén way mamangngar hen anchi chamag mepanggép an Jesus, ya enag-agaw agéy chacha epachopachong hen anchi cha itudtuchun Pablo hen anchi nesosorat way alen Apudyus ad namenghan, ta ifisarcha no tot-owa hen anchi chana intudtuchu. \v 12 Wat anchag chuar hen ommafurot way Judio yag ommafurotcha agé hen chuar hen anchichay nan-angato way finufae ya larae way Griego. \p \v 13 Ngém angkay hiyachi way chengngar hen anchichay cha komontara way Judio ad Tesalonica way chan tudtuchu peet ah Pablo hen alen Apudyus ad Berea, wat anchag émméy agé way i manubsub hen anchichay tatagu ta gabforoncha agé cha Pablo. \v 14 Wat hen anchichay cha omafurot, empaligwatchaat ah Pablo hen hiyachi way éméy hen anchi fabréy way penget hen fayfay. Waman cha Silas an Timoteo, nantaynancha ad Berea. \v 15 Wat hen anchichay cha nangetnod an Pablo, enetnodcha hiya ingganad Atenas yag anchaat mamfangad way i mangimfaga an cha Silas an Timoteo way ag-aggagéncha ano way éméy ahchid Atenas agé te masapor Pablo chicha. \s1 Hen intudtuchun Pablo hen anchichay na-achar ad Atenas \p \v 16 Angkay hiyachi way chan héhhééd ah Pablo ad Atenas way mannéd an cha Silas an Timoteo, ammag lommaweng way térén hen hamhamàna, te hen nanlangrangaana, ammag maid achi wacha ah tenaggutaggu way cha chad-ayawén hen tatagu ah man-apudyuscha. \v 17 Yachi yag cha émmé-émméy hen anchi sinagogan hen Judio way i manudtuchu hen anchichay cha manayaw an Apudyus mepanggép an Jesus. Ya enag-agaw agéy cha émmé-émméy hen iggaw hen anchi cha um-umfunan hen tatagu way manudtuchu hen heno way wachahchi. \v 18 Ya wacha agéhchi hen anchichay chan tudtuchu hen anchi ekatchéén Epicureo ya Estoico way cha agé mìchiskas an Pablo. Yag anat ekat agé hen tapena an chicha way mangaliyén, “Nokay paat hen cha aryén hen annay pàpàilaanna way ammag maid gutokna.” Yag sommongfat hen tapena way mangaliyén, “Kaman paat chana aryén hen nat-énay apudyus way tawwan chi narpowana.” Yaha hen enalen hen anchichay na-achar, te cha intudtuchun Pablo mepanggép an Jesus ya hen nan-uchiyana. \p \v 19 Angkay hiyachi yag enayagancha ah Pablo way i mìyamong hen anchi konselcha way ekatchéén Areopago way yachi hen cha manaphahaphapetan hen anchichay na-achar hen heno way laychénchay haphapetén. Yag imfagacha way mangaliyén, “Laychénni koma way mangngar hen annay kadchachato way cham itudtuchu, \v 20 te kaman paat nat-én hen annay cham itudtuchu, wat laychénni koma way ma-awatan no heno hen laychénay aryén.” \v 21 Yahan imfagacha an Pablo te amin hen anchichay iyAtenas ya umat agé hen anchichay nìfabréy ahchi, maid kasen laychéncha no achi an i mì-ig-igngar hen anchi kadchachato way chamag ono an i manaphapet hen kadchachato. \p \v 22 Angkay hiyachi yag tommàchég ah Pablo hen sangwanan hen anchichay na-achar way konsel way man-ale yag ekatnéén, “Chàyu way iyAtenas, enlasin-o way chayu tot-owa epapate way mangafurot hen amin annachay chuaray apudyusyu, \v 23 te hen chà nanggégga-ayan hen antoy fabréyyu, chuar hen innilà way finab-alléy way chayu manchatchatonan hen anchichay nankarakarase way apudyusyu. Yag innilà amin hen anchi ihay chayu manchatchatonan way wacha hen nesosorat an nadchi, ekatnéén, ‘Yato hen manayawan hen anchi apudyus way cha-an ma-ammuwan.’ Wat hen anchi chayu chayawénanchi way maid innilayu, yachi paat hen laychê way epagngar an chàyu ad uwan. \v 24 Te hiya hen anchi Apudyus way nangamma hen antoy lota ya aminay ininggaw wat kapeletan way achi ummat hen faréy way enammaan hen tatagu ah fumaryana. Te hiya hen ap-apon hen egachay wacha hen antoy lota ya uray ad uchu. \v 25 Wat achina masapor hen torong hen tatagu an hiya, te hiya ngarud hen cha marpowan hen egad ya hiya hen cha mangidchat hen aminay masapor hen tatagu way uray hen fùfuohcha ya hen aminay iyatagucha. \v 26 Ya hen enkaman Apudyus agé, enammaana hen ihà-anay tagu ah marpowan amin hen katagutagu. Yag yachi way gummanaganà, empééyna chicha way fumabréy hen aminay lugar hen antoy lota ah mamfalinancha ah nankarasey nasyun, te uray hen cha-an ma-ammaan hen antoy lota, loohna imfafagga hen tempon hen heno way toray ya hen ustoy iggawancha. \v 27 Hen ganchat Apudyus way nangenkaman an nahha, ta hamham-én koma hen tatagu hiya ta éhéd yag anapéncha. Yag ah katot-owana, faén chillu achawwéy ah Apudyus an chitaaw way tatagu. \v 28 Kaman hen ensorat hen ihay ifayu way ekatnéén, \q1 ‘Gapo yanggay an hiya wat wacha hen ataguwantaaw ya hen man-ì-iwiyantaaw, ya umat agé hen katatagutaaw.’ ” \m Yag ekat Pablo agéén, “Éméy agé hen anchi ensorat hen tapen ifayu way pèsosorat way ekatchéén, \q1 ‘Enammaan Apudyus chitaaw ah man-anàna.’ \m \v 29 Wat no chitaaw hen anà Apudyus, ay ammoh mafalin way ekattaawén ah Apudyus, kaman hen annachay tenaggutaggu way na-ammaan ah faletò ya gamfang ya fato way an enammaan hen tatagu ah kenaraengcha ya patinggan hen hamhamàcha. \v 30 Hen anchi ar-argaw, enanohan tot-owa Apudyus hen enkamkaman hen anchichay tatagu way maid nangila an hiya. Ngém ad uwan, imfagana way aminay tatagu hen antoy lota, masapor manchùgancha hen anchi lawengay a-ammacha. \v 31 Te loohna kenédchéngan hen anchi ag-agaw way mangu-uwwisana hen aminay tatagu hen antoy lota. Ya chinuchuttokana agé hen anchi nalimpiyu way uwis way manguwis hen angamin. Ya hen nangempàil-ana hen egachay tatagu way hiya hen anchi tot-oway chinutokana, wat nan-uchiyéna hiya hen natéyana.” \p \v 32 Angkay hen nangngaran hen anchichay na-a-among hen enalen Pablo mepanggép hen man-uchiyan hen natéy, anchag pommeloh hen tapena. Waman hen tapena, ekatchéén, “Laychénni paat way kasen mangngar mepanggép hen annay cham aryén.” \v 33 Yachi yag lommayaw ah Pablo ahchi \v 34 yag wachacha agé hen tapena way netnod an hiya way yachiy na-awni yag ommafurotcha. Hen iha an chicha, wat ah Dionisio way ihay ap-apon hen anchi konsel way Areopago, ya hen iha, ihay fufae way ah Damaris hen ngachanna, ya anat agé hen tapena. \c 18 \s1 Hen nantudtuchuwan Pablo ad Corinto \p \v 1 Angkay hiyachi way lommayaw ah Pablo ad Atenas, émméy ad Corinto \v 2 yag hinib-atna ahchi hen hen-ahawa way cha Akila an Priscila. Judio ah Akila way niyanà ad Ponto yag anchaat i fumabréy way hen-ahawa ahchid Roma way sakopon hen Italia. Ngém yachi way inyurchin Are Claudio way masapor lomayawcha hen aminay Judio ad Roma, wat nan-atoncha ad Corinto. Yachi yag i fummisita ah Pablo an chicha \v 3 yag anat mì-iggaw way mèamma te niyaphor way nampachong peet hen chunun cha Pablo an Akila way chacha usarén hen gadchang way mangamma ah torcha ah chacha elao. \v 4 Yag no Safachu ay agéén émméy ah Pablo hen anchi sinagogan hen Judio way i manudtuchu hen anchichay kacharaana way Judio ya umat agé hen anchichay faén Judio ta éhéd yag wachay ma-awis way omafurot an Jesus. \p \v 5 Angkay hiyachi way inumchah cha Silas an Timoteo ad Corinto way narpod Macedonia, inlugin Pablo way mangang-angpel way mantudtuchu. Wat annag cha epachapacharan way mangensoplekar hen anchichay kacharaana way ah Jesus tot-owa hen anchi empopostan Apudyus way umale. \v 6 Ngém yachi yag ammag cha kontaréén hen kachùran hen anchichay Judio hiya, yag chacha amin agé us-ustan hiya. Wat annag inyagyag hen lumfongna ah manginyanggayana an chicha yag annaat ekatén, “Egad-ayu no metap-ar-ayu te achi mafalin way pafasoronyu haén te anyug achi changrén hen chà ifaga. Wat manepod ad uwan, iyà tudtuchuwan hen anchichay faén Judio.” \v 7 Yachi yag tenaynan Pablo chicha yag nan-aton way i mantudtuchu ah faréy cha Tito Justo way faén Judio, ngém chana chillu chayawén ah Apudyus. Ya hen faréyna, nichachapat hen anchi sinagoga way cha ma-am-amongan hen Judio. \v 8 Yachi agé yag hen anchi ponò hen hiyachiy sinagoga way ah Crispo hen ngachanna, ommafurot an Apo Jesus. Yag ommafurotcha agé amin hen ahimfafaryanna. Ya chuarcha agé hen tapen anchichay eCorinto way ommafurot hen nangngarancha hen intudtuchun Pablo yag nampafunyagcha amin. \p \v 9 Angkay hiyachi way henlafiyan, nampàila ah Apo Jesus an Pablo ah kaman in-inép, yag ekatna way mangaliyén, “Achia cha émégyat hen annachay tatagu Pablo, ta anno yanggay ammag epapate way mangintudtuchu mepanggép an haén way achim iyanggayan \v 10 te mawawà-achaà an hea wat maid maka-an-a an hea, te chuarcha chillu hen tatagu hen antoy fabréy way omafurot an haén no wachay mangempagngar.” \v 11 Hiyachi yag ini-inggaw ah Pablo ahchi ah ihay tawén ya kagudwa way cha mangintudtutudtuchu hen alen Apudyus hen anchichay tatagu. \p \v 12 Angkay hiyachi way nasoktan hen anchi gubérnador ad Acaya way ah Galio hen tummùchu, anchag nantetempoyug hen anchichay achi omafurot way Judio yag lenapchùcha ah Pablo way i nanginchérém an hiya. \v 13 Yag ekatcha an Gubérnadorén, “Hen antoy taguwanto, chana angkay awisén hen tatagu way manlabseng hen orchinni hen manayawancha an Apudyus te nat-én hen chana itudtuchu.” \v 14 Man-ale koma ah Pablo way somongfat yag nan-aleyat agé ah Gubérnador Galio way mangaliyén, “Pakay chàyu way Judio te non an umat yag mepanggép hen fasor ono laweng way enammaan hen antoy tagu, kapeletan way anohà way mangngar hen liliyu. \v 15 Ngém gapo ta ammag sosongelyu yanggay mepanggép hen pammateyu ya hen mangawaganyu hen tatagu ya anat agé hen orchinyu, wat an-ayug egad te maid angkay paat cha mangngar an nahha an haén.” \v 16 Yachi yag emparyawat Gubérnador chicha. \v 17 Yachi yag hen anchichay faén Judio agé way chan fub-uyan nadchi, anchaat agég lenapchù ah Sostenes way ponò hen anchi sinagogaanchi yag anchag senobpasobpak hiya hen anchi fatawan hen u-uwwisan. Ngém ammag iggay anawéén Gubérnador chicha. \s1 Hen namfangachan Pablo ad Antiokia \p \v 18 Angkay hiyachi way nafayag chillu hen nì-iggawan Pablo hen anchichay cha omafurot ad Corinto, yag annaat taynan chicha yag enayagana agé cha Akila an Priscila yag nanlugancha hen papor way éméy ad Siria. Angkay hen anchi chacha ayan ad Siria, nanchag-oh hen anchi papor ad Cencrea yag i nampapokrang ah Pablo ahchi ah sinyar way lempasna hen anchi empostana an Apudyus. \v 19-20 Yag angkay hiyachi agé way kasencha nanlugan, yag kasen nanchag-oh hen anchi papor ad Efeso, yag ginumhad cha Pablo way émméy hen anchi sinagoga way i mampangatudtuchu an chicha. Yag anchaat agég nampanga-ase way mafab-ayag koma ah Pablo, ngém iggayna iyafun, te hen enkamanna, tenaynana cha Akila an Priscila ahchi. \v 21 Yag yachi way cha lomayaw, imfagana hen anchichay iyEfeso way mangaliyén, “Mamfangachà chillu ah tapen chi ag-agaw no eparufus Apudyus.” Yachi yag anat kasen manlugan hen anchi papor way lomayaw ad Efeso. \p \v 22 Angkay hiyachi way inumchah hen anchi papor ad Cesarea, ginumhad ah Pablo yag nanaran way émméy ad Jerusalem ta ina ilan hen anchichay cha omafurot ahchi yag anat agé éméy ad Antiokia. \p \v 23 Angkay hiyachi way ininggaw ad Antiokia ah kamanay ag-agaw yag kasen agé lummigwat yag enengwana hen anchichay kafabréfabréy hen sakopon hen Galacia ya Frigia way cha manugutugun hen anchichay cha omafurot ah pomegsaan hen afurotcha an Apudyus. \s1 Hen enkaman Apolos ad Efeso yad Corinto \p \v 24 Angkay hiyachi yag niyaphor way wacha hen ihay Judio way émméy ad Efeso way ah Apolos hen ngachanna way niyanà ad Alejandria. Mahapet ah Apolos ya ammag chuar hen innilana mepanggép hen anchi nesosorat way alen Apudyus. \v 25 Yag gapo ta wacha hen nangintudtuchu an hiya mepanggép an Apo Jesus wat ammag asés-ém hen chana ekamkaman way mangintudtuchu hen enacharna, yag usto agé hen chana itudtuchu, ngém an patinggan yanggay hen intudtuchun Juan hen chana namfunyagan hen tatagu hen innilana. \p \v 26 Angkay hiyachi way cha tomorod ah Apolos way i mantudtuchu hen anchi sinagogan hen Judio yag chengngar cha Akila an Priscila hiya, wat enayagancha ah faréycha yag inyam-ammacha way mangensoplekar hen cha-anna changrén way mepanggép hen enkaman Apudyus. \p \v 27 Angkay hiyachi yag ekat Apolosén éméy koma ad Acaya way i mangintudtuchu hen alen Apudyus ahchi, wat tenorongan hen anchichay cha omafurot ad Efeso hiya, te senoratancha hen anchichay cha omafurot ad Acaya yag imfagacha ta mangiliyéncha ah Apolos. Angkay inumchah ah Apolos ahchi, ammag chakar tot-owa hen torongna hen anchichay cha omafurot gapoh ség-ang Apudyus an chicha. \v 28 Chakar hen torongna te ammag ammay hen enkamanna way mangensoplekar hen alen Apudyus wat anchag nasokok hen anchichay kacharaana way Judio hen sangwanan hen tatagu. Te hen enkamanna, annag inyafà an chicha hen anchi nesosorat way alen Apudyus way yachi hen inyusarna hen nanot-owaana way ah Jesus tot-owa hen anchi empopostan Apudyus way umale. \c 19 \s1 Hen nìyacharan hen Espiritun Apudyus hen anchichay iyEfeso \p \v 1 Angkay hiyachi hen kawad-an Apolos ad Corinto, enengwan Pablo hen nan-apet ad chaya way éméy ad Efeso. Angkay ahchi, inchahana hen tapen anchichay cha somorot an Jesus, \v 2 yag imfagana an chicha way mangaliyén, “Ay nìyachar hen Espiritun Apudyus an chàyu hen ommafurotanyu.” Yag sommongfatcha way mangaliyén, “Maid met chengchengngarni no henochi hen cham aryén way Espiritun Apudyus.” \v 3 “Wat no yaha,” way ekat Pablo, “heno hen nafunyaganyu nò.” Yag ekatchéén, “Nafunyagan-ani met hen funyag Juan hen nangafurotanni hen intudtuchuna.” \v 4 Yachi yag ensoplekar Pablo way mangaliyén, “Hen anchi funyag Juan, yachi hen nangempàil-an hen tatagu way nanchùgancha hen anchi lawengay a-ammacha. Ngém wacha hen iha agé way intudtuchun Juan hen anchichay ganà Israel way masapor afurotoncha hen anchi meparég an hiya way hiyah Jesus.” \p \v 5 Angkay hiyachi way chengngarcha hen ensoplekar Pablo, ommafurotcha yag kasencha nampafunyag ah mangempàil-ancha way ommafurotcha an Apo Jesus. \v 6 Yachi yag inchàép Pablo hen limana an chicha yag ummale hen Espiritun Apudyus way mìyachar an chicha, yag inlugichaat way manginyale hen safaliy ale way cha-ancha enachar ya chachaat ifaga hen cha epahpahmà Apudyus an chicha. \v 7 Émméycha ah hemporo ya chuwa way larae hen nafunyagan hen hiyachiy tempo. \p \v 8 Angkay hen unig hen toroy furan, cha émé-éméy ah Pablo hen anchi sinagogan hen Judio ahchid Efeso way cha mangintudtuchu mepanggép hen mantorayan Apudyus. Ya ammag natorod way cha manongfat ya mangensoplekar hen anchichay tatagu ta éhéd yag wachay ma-awis ah omafurot. \v 9 Ngém hen tapena, anchag térén chillu way achi omafurot, ya tàén hen sangwanan hen anchichay chuaray tataguwén chachaat us-ustan hen anchi mitudtuchu mepanggép an Jesus. Yachi yag lommayaw ah Pablo hen anchi sinagoga yag annaat ayagan agé hen anchichay cha omafurot yag émméycha hen anchi uswila-an Tirano wat enag-agaw way ahchi hen chana nantudtuchuwan. \v 10 Yachi hen nekaman hen unig hen chuway tawén, wat amin hen anchichay tatagu hen sakopon Asia way Judio ya uray hen faén Judio, chengngarcha amin hen anchi chamag mepanggép an Jesus. \s1 Hen nekaman hen anchi pituy masosnod way anà Sceva \p \v 11 Angkay hiyachi yag inidchat Apudyus hen kafaelan Pablo way mangamma hen ammag omenpahaang way kaskascha-aw, \v 12 te uray hen panyuna ya lumfongna, no iyéychachi hen ihay cha masaketén ammag maka-an hen saketna, yag no iyéychachi agé hen anchi nahurugan ah ongtanén lommayawat agé hen anchi ongtan. \p \v 13-14 Angkay hiyachi, wachacha agé hen tapen anchichay Judio way chan ga-aga-ay way hen ganchatcha, incha ehapod no wachay nahurugan ah ongtan. Wat ekatcha ano agéén pachaséncha way mangusar hen ngachan Apo Jesus hen mangemparyawancha hen ongtan. Hen anchichay cha nangamman nadchi wat hen anchichay pitu way masosnod way anà Sceva way hiyan ihay nangato way pachin hen Judio. Wat hiyachi, hen enkamancha, imfagacha hen ihay nihuhurug way ongtan way mangaliyén, “Mancharénni heay ongtan ta lomayaw-aat gapo hen kafaelan Jesus way cha empagngar Pablo.” \v 15 Yag ammagat agég sommongfat hen anchi ongtan way mangaliyén, “Innilà met ah Jesus ya innilà met agéh Pablo, ngém chàyu, henoayu kay paat.” \v 16 Yag ammag lommagtò hen anchi nahurugan yag chinùmana hen anchichay pituy masosnod yag enafàna chicha way térén. Wat anchag nayamchuaw way ommawid hen hiyachiy faréy way anchag nan-asugatan ya nan-afarchancha amin. \p \v 17 Wat amin hen anchichay tatagu ad Efeso way Judio ya anat agé hen anchichay faén Judio, nanchinngar amin hen yachiy na-ammaan, wat anchag cha émégyat amin, yag ammag kommaskasen hen rispitucha hen kafaelan Apo Jesus. \v 18 Yag gapon yachi agé, chuar hen anchichay ommafurot way nangimpudnu hen sangwanan hen ifacha hen anchi laweng way chacha enammaan ah nangimfafawiyancha. \v 19 Yag chuarcha agé hen anchichay ommafurot way naka-amma hen kaskascha-aw gapo hen saromangkacha, wat enamongcha agé hen anchichay libnun hen saromangkacha yag anchaat gébhén amin hen sangwanan hen tatagu. Yag hen pasar hen anchi ginhébcha, wat émméy ah kalifulifu way pelak. \p \v 20 Angkay hiyachi, gapon anchichay cha nekaman wat kaskasen way nanchinngar hen anchi chamag mepanggép an Apo Jesus ya hen kafaelana, wat chummuachuar agé hen anchichay cha omafurot an hiya. \s1 Hen nagabforan hen tatagu ad Efeso \p \v 21 Angkay narpaschi, hemhemmà Pablo way mamfiyahi hen provinsiyan hen Macedonia ya Acaya yag anat manchakpos way éméy ad Jerusalem. Yag ekatna agéén no marpas ahchi, masapor agé éméy ad Roma. \v 22 Wat hen enkamanna, namangapangowéna ad Macedonia hen anchi chuway cha tomorong an hiya way cha Timoteo an Erasto yag hiya, nantaynan ad Efeso way sakopon Asia ingganah na-awni. \p \v 23 Angkay hen hiyachiy tempo agé, nilugi hen pararo way guru ahchid Efeso gapo hen ommafurotan hen tatagu an Apo Jesus way hen nekaman, \v 24 wachan ihay tagu way ah Demetrio hen nangachanna way hiya hen anchi chan féhféhar ah kaman faletò ah chana ammaan ah finab-alléy hen ihay apudyuscha ano way fufae way ah Artemis hen ngachanna. Wat ammag chuaray pelak hen cha aran Demetrio ya hen anchichay cha mèlabfu an hiya gapo hen garansiyan hen chacha elao. \p \v 25 Angkay hiyachi yag empa-ayag Demetrio amin hen anchichay cha mèlabfu an hiya ya anat agé hen anchichay tapenay tatagu way kaman agéhchi hen chunucha, yag imfagana an chicha way mangaliyén, “Inib-à, innilayu met way hen antoy chunutaaw hen cha karpowan hen mafalintaaw. \v 26 Ya ad uwanat agé, chataaw changrén hen anchi cha itudtuchun Pablo way heno way enammaan hen tatagu, faén ano tot-owa way apudyus. Yag annaat agég enawis hen ammag chuaray tatagu ahtod Efeso way mangafurot hen chana intudtuchu, ya faén anggay yanggay ahto, te umat agé hen kafabréfabréy hen amin antoy provinsiyan hen Asia. \v 27 Wat masapor man-ar-arwadtaaw te awni yag ma-ahoyan hen antoy chunutaaw yag nafakas. Yag faén agé anggay yanggayha, te no cha émé-éméy, ay ammoh achiyat agég fumaaw hen semfa-an hen anchi apudyustaaw way Artemis. Ya ay nangila ta achi fumafa hen kenangatona agé way hiya met paat hen chachayyawén hen aminay tatagu hen antoy provinsiyan hen Asia ya umat agé hen aminay lota.” \p \v 28 Hen nangngaran hen anchichay chuaray tatagu hen enalen Demetrio, anchag ommaningarngar way térén, wat anchag heo-ongaw way mangaliyén, “Kangatowan chillu ah Artemis ahtod Efeso!” \v 29 Yachi yag nanhemamagchi hen aminay tatagu ad Efeso yag anchag nagabfor amin, wat chinpapcha hen anchi chuway ifan Pablo way cha Gayo an Aristarco way eMacedonia. Wat nanagtagcha way nanlakrak an chicha ingganan anchi plasa way cha ma-am-amongan hen tatagu. \v 30 Angkay ah Pablo, laychéna paat way hiya koma hen i mèsango hen anchichay tatagu, ngém ammag empawan hen anchichay ommafurot. \v 31 Yag uray agé hen tapen hen anchichay toray hen yachiy provinsiya way gag-ayém Pablo, hennagcha agé hen ihay i mangimfaga way achi paat koma mampàpàila ahchih plasa. \p \v 32 Angkay hen anchichay na-among, ancha lawag nakorkor way chan temtemaà te safali hen cha èngaw hen tapena ya safali agé hen cha èngaw hen tapena. Te hen kachùaran an chicha, achicha ammu no pakay incha ma-among ahchi. \v 33 Wat ekat hen anchichay tapenéén, “Awni yag ah Alejandro hen lugina.” Yachin ekatcha gapo ta empasangon hen anchichay Judio hiya ah sangwanancha. Wat tommàchég yag entànangna hen limana way mangempaginang hen tatagu, yag annaat ilugi way mangensoplekar hen gapona. \v 34 Ngém yachi way enlasin hen anchichay tatagu way Judio peet ah Alejandro, anchag enhorhoryad way chan ongaongaw ah chuway uras way mangaliyén, “Kangatowan chillu ah Artemis ahtod Efeso.” \p \v 35 Hen anchi sagitario hen hiyachiy fabréy, ammag panéh yag anat makepaginang hen anchichay chan o-ongaw way tatagu. Yag yachi way ommalenanàcha, imfagana way mangaliyén, “Inib-à way iyEfeso, maid tatagu hen antoy lota ah cha-an mangammu way chitaaw way iyEfeso hen nanangchén hen semfa-an hen anchi kangatowan way apudyus way ah Artemis, ya innilacha amin agé way chitaaw hen nanangchén hen anchi nasantowan way fato way nepêchég way narpod uchu. \v 36 Maid makehoot an cha natto, wat masapor iginangtaaw koma, te awni yag ma-anunuwan yag inumchah hen guru. \v 37 Wat hamham-éntaaw ngén no pakayat chillu iyaleyuhto hen annay chuway tagu te maid met penléhcha ah faréy apudyustaaw way Artemis, ya maid met agé nangsotancha an hiya. \v 38 Yag non an umat yag wachay mangempafasoran Demetrio ya hen anchichay ifana hen uray heno way tagu, wacha met hen uwistaaw ah mepasangwana ya wacha amin agéy tempona, wat yachi koma hen mansensennongfatancha. \v 39 Yag no wachay safalih liliyu agé ah tapenay tatagu, masapor hadchényu chillu hen anchi ustoy tempo way ma-amongan hen tatagu ta yachi hen mifanagana. \v 40 Te hamham-ényu ngén, awni yag ekat hen anchichay toraytaaw ad Roméén, ‘Antaaw ammag cha gabforon chicha,’ te maid tot-owa ustoh lasontaaw hen antoy chataaw ekamkaman hen yatoy ag-agaw.” \v 41 Angkay narpaschi way enalen hen anchi ap-apo yag annaat eparyaw hen anchichay tatagu. \c 20 \s1 Hen kasen émméyan Pablo hen provinsiyan hen Macedonia ya Acaya \p \v 1 Angkay hiyachi way narpas hen anchi guru, empa-among Pablo hen anchichay ommafurot yag tinugutugunna chicha ah sém-éman hen afurotcha an Apudyus, yag anat lomayaw way émméy hen provinsiyan hen Macedonia. \v 2 Yachi yag enengwana hen kafabréfabréy ahchi way chuar hen intudtuchuna agé ah mangempas-éman hen afurotcha. Yachi yag anat éméy agé hen provinsiyan hen Acaya, \v 3 yag ininggaw ahchi ah toroy furan. Angkay hiyachi way chan sagana way i manlugan koma hen anchi papor way éméy ad Siria, chengngarnaat agé way ehanéb ano hen anchichay kacharaana way Judio hiya, wat iggayna etoroy way éméy ahchi te ekatnéén fangchéna ud-ay hen anchi enengwana hen provinsiyan hen Macedonia way an manaran. \v 4 Ya hen anchichay ifan Pablo way mangwa agé hen provinsiyan hen Macedonia wat cha Sopatro way iBerea way anà Piro ya anat cha Aristarco an Segundo way eTesalonica, ah Gayo way iDerbe, cha Tikico an Trofimo way narpo hen provinsiyan hen Asia ya anat agé ah Timoteo. \v 5 Chicha, namangpangocha yag hihinnéd chàni an Pablo ad Troas. \v 6 Te inyaw-awnini ad Filipos ingganah narpas hen anchi lagsak way manganan hen anchi tenapay way cha-an fumnar. Angkay narpaschi yag an-aniyat manlugan hen papor way na-alemay ag-agaw yag an-aniyat umchah ad Troas. Yag ad Troas, inchahanni hen anchichay ifani wat nakachumingguani amin ahchi. \s1 Hen nàchégan Eutico ad Troas \p \v 7 Angkay nadhém hen Safachu, na-among-ani way ommafurot way mèan hen anchi Manmanma-an hen natéyan Jesus. Yachi yag nantudtuchu ah Pablo yag gapo ta ekatnéén ah wakas hen lumigwatana, annag cha payépayén hen chana itudtuchu ingganah gawan hen lafi. \v 8 Wat penasgichanni hen chuar way helaw hen anchi kowarto way na-amonganni. \p \v 9 Angkay hiyachi, yag wacha hen ihay fafaru way ah Eutico hen ngachanna way tummutùchu hen pantaw. Yag yachi way cha epachapacharan Pablo hen chana aryén, ammag chan chêyéchêyép ah Eutico yag nasséy. Yag ammag maid innilana yag nàchagat agé ah chara way nanlugi hen anchi ma-atlo way garachu. Yag yachi way incha innara yag nanattéy. \v 10 Yachi yag ginumhad agé ah Pablo way i mangila hen anchi natéy, yag nanyùgong way namàwar an hiya, yag annaat ekat hen anchichay tataguwén, “Achiayu cha machanagan te cha-an peet matéy.” \v 11 Yachi yag namfangad-ani amin ah faréy way i mangan yag anat mètagépfar ah Pablo hen anchichay eTroas ingganah pommaway yag an-aniyat lumigwat. \v 12 Wat hen anchi fafaru way natêchag, enhàyatcha way ammag pararo hen laylayadcha te natagu. \s1 Hen émméyan cha Pablo ingganad Mileto \p \v 13 Angkay hiyachi yag imfagan Pablo way mamangpangoani way tapena way manlugan hen anchi papor way éméy ad Asson te hiya, an manaran ano ingganad Asson ya anat mìlugan. \v 14 Angkay inumchah-ani ad Asson, nihib-at ah Pablo wat nanlugan-ani amin hen anchi papor way éméy ad Mitilene. \v 15 Angkay inumchah-ani ad Mitilene, inchakposni way éméy ingganah nawakas way inumchah-ani agé hen chumang Chio. Ya hen kafigatana agé, inumchah-ani ad Samos, ya hen kasen figfigat, ad Mileto. \v 16 Yachi yag ekat Pablowén achiani ano manchag-oh ad Efeso te awni yag mataktak-ani, ya chana amin ahoopan way umchah ad Jerusalem ta no mafalin, ichahana koma hen anchi lagsak way Pentecostes. \s1 Hen nanugunan Pablo hen anchichay ponò hen iyEfeso \p \v 17 Angkay hiyachi way nanchag-oh hen anchi luganni ad Mileto, gapo ta iggayni engwa ad Efeso wat empa-ayag Pablo hen anchichay cha mangemponponò hen anchichay cha omafurot ahchi. \v 18 Angkay inumchahcha, imfagan Pablo an chicha way mangaliyén, “Chàyu way sosnod, nanepod hen pés-éy ummaliyà hen antoy provinsiyan hen Asia ya amin hen kawad-à an chàyu, wat innilayu hen aminay chà enkamkaman. \v 19 Wat iggayà nampahih-iya hen chà nangammaan hen empa-ammaan Apudyus an haén, te anà lawa an alepan Apudyus. Wat uray chaà nankela gapoh hamhamào no hen-argawan, ya tàén penàgangà hen anchichay kacharaà way Judio gapon chaà nangenhanéhanéfan, chà chillu entoroy way mangamma hen laychén Apudyus. \v 20 Tinudtuchuwà chàyu hen sangwanan hen katagutagu ya anat ah fafaréyyu agé way maid poros enhoot-o an chàyu ah ammay way tudtuchu ah katoronganyu. \v 21 Yag tenlén-o agé way manugun hen ahentagù way Judio ya umat agé hen anchichay faén Judio way masapor manhagongcha an Apudyus yag nanchùgancha hen anchi lawengay a-ammacha ya ta omafurotcha agé ah Apo Jesus. \v 22 Wat ad uwan, ah manorotà hen laychén hen Espiritun Apudyus wat éméyà ano ad Jerusalem ngém maid innilà no heno hen mepasamak an haén ahchi. \v 23 Te hen innilà yanggayat mafaruchà ya mapaligatanà ahchi, te uray heno way fabréy way ayàén yaha hen cha empaka-awat hen Espiritun Apudyus an haén. \v 24 Ngém achì gayu-un hen mataguwà hen antoy lota non an-owat ehènad paat hen impiyar Apo Jesus an haén way masapor haphapetê hen anchi ammayay chamag mepanggép hen ség-ang Apudyus hen katagutagu.” \p \v 25 Entoroy Pablo way mangaliyén, “Maid iggay-o innayan ah nantudtuchuwà an chàyu mepanggép hen mantorayan Apudyus. Yag manepod ad uwan, innilà way maid kasen mangil-il-anyu an haén hen antoy lota. \v 26 Wat ma-awatanyu ad uwan way no wachay metap-ar an chàyu ah pegwana, faén haén hen nangimfasor, \v 27 te maid paat enhoot-o an chàyu ah tugun Apudyus te intudtuchù amin hen laychéna way ma-awatanyu. \v 28 Wat ar-arwachanyu hen acharyu koma, ya i-illanyu agé hen anchichay ifayu way cha omafurot te piniyar hen Espiritun Apudyus chàyu way mangemponponò an chicha. Kaman hen cha ekaman hen pastor way manalimun hen karnerona, wat kaman agéhchi hen ekamanyu way manalimun hen anchichay tatagun Apudyus te finayachan hen anàna chicha ah charana hen natéyana. \v 29 Sosnod, inni-ilà way no lomayawà, umalecha way umale an chàyu hen anchichay mangintudtuchu hen ammag chumachael way anchag kaman atapay aho way i mamchit hen heno way na-amu. \v 30 Yag awni agé yag wacha hen fùnag an chàyu paat ah tapen chi ag-agaw ah ammag mankétém ah mangawisana hen tapen anchichay ommafurot ta wachay somorot an hiya. \v 31 Wat ar-arwachanyu paat ta achiayu marokop. Ya achiyu agé koma aliw-an way hen unig hen toroy tawén wat tinudtuchuwà chàyu way ammag lenafi ya enag-agawén iggay-o paat esarsarcheng way magénén chà ekela ah hamhamào an chàyu.” \p \v 32 “Wat ad uwan, an-og eporang chàyu amin an Apudyus ta hiya hen manalimun an chàyu. Yag egad agé hen alena hen manorong an chàyu way yachi chillu hen cha mangimfaga hen ség-angna an chitaaw, ya hen alena agé hen mangempapegsa hen pammatetaaw. Ya yachi agé hen manot-owaantaaw hen empopostan Apudyus way idchatna hen aminay tataguna. \v 33 Hen aminay kawad-à an chàyu, maid apés-o way mangara ah pelakyu ya lumfongyu. \v 34 Te innilayu chillu way hen lengat-o hen narpowan hen aminay masapor-o ah inyatagù ya hen aminay masapor hen anchichay inib-à. \v 35 Wat ah aminay enkaman-o, yachi hen nangempàil-à an chàyu way masapor komagéttaaw way man-amma ta wachay etorongtaaw hen anchichay makasapor ah torong. Ya achitaaw agé koma aliw-an hen anchi enalen Apo Jesus hen nangaryanéén, ‘Hen anchi umidchat, kaskasen hen layadna no hen anchi omawat.’ ” \p \v 36 Angkay narpaschi way enalen Pablo hen anchichay ponò way narpod Efeso yag nampalentomang way mìluwaru an chicha. \v 37 Yag anchaat agég cha masorsorchong ya chachan kekela way mamàwar an hiya way mangempaligwat. \v 38 Ya kaskasen hen hamhamàcha te hen anchi imfagana way maid kasen mangil-il-ancha an hiya. Yachi yag enetnodcha hiya hen iggaw hen papor way manluganana. \c 21 \s1 Hen émméyan Pablo ad Jerusalem \p \v 1 Angkay tenaynanni hen anchichay iyEfeso ahchid Mileto, kasen-ani nanlugan hen anchi papor way nanchakpos ad Coos. Yachiy nafigat, inumchah-ani ad Rodas ya anat ad Patara. \v 2 Yag ad Patara, inchahanni hen ihay kasen papor way éméy ano ad Fenicia, wat nanlugan-anin nadchi. \v 3 Angkay cha-ani émé-éméy yag innilani hen anchi lota way nanggagawa hen fayfay way ekatchéén “Chipre,” wat enengwani hen petlagudna ingganah inumchah-ani hen provinsiyan hen Siria. Yachi yag tommàchang-ani hen anchi fabréy ad Tiro way yachi chillu hen mangempaghachancha hen anchi kargan hen papor. \p \v 4 Angkay ad Tiro, inchahanni agé hen anchichay tapenay ommafurot wat nì-iggaw-ani an chicha ah ihay chuminggu. Yachi yag empaka-ammun hen Espiritun Apudyus an chicha hen mepasamak an Pablo no éméy ad Jerusalem, wat imfagacha way achina koma etoroy. \v 5 Ngém entàénni chillu, te yachiy narpas hen ag-agawni, yag kasen-ani lummigwat. Wat amin hen anchichay ommafurot way uray hen anchichay ahimfafaryancha way hen-ininna, enetnodcha amin chàni anchi penget hen fayfay way iggaw hen papor ah mempaligwatancha an chàni. Yachi yag nampalentomang-ani amin hen tarantag way manluwaru, \v 6 yag an-aniyat mahihiyan, wat hinénggép-ani hen anchi papor, yag hen anchichay ommafurot way eTiro, namfangadcha ah fabréy. \p \v 7 Angkay hiyachi way lummigwat-ani ad Tiro, nanlurugan-ani ingganad Tolemaida yag an-aniyat gumhad way i mangila hen anchichay ommafurot way eTolemaida yag ummiyan-ani ah fafaréycha. \p \v 8 Angkay nawakas, kasen-ani nanlugan ingganad Cesarea. Yag an-aniyat gumhad agé way i nì-iggaw an Felipe way pìtutudtuchu hen mepanggép an Jesus way hiya agé hen iha hen anchichay pitu way nachutokan ad Jerusalem way tomotorong. \v 9 Ya wachacha agé hen anchi opatay a-anàna way pahig fafarasang way ancha agég profeta amin way cha mangimfagfaga hen epahpahmà hen Espiritun Apudyus an chicha. \p \v 10 Angkay hiyachi way kamanay ag-agawni ahchih faréy cha Felipe, ummaliyat agé hen ihay profeta way ah Agabo hen ngachanna way narpod Judea. \v 11 Yachi yag ammag émméy yag ina innara hen sentoron Pablo yag annag imfédféd hen he-ena ya hen limana yag annaat ekatén, “Hen imfagan hen Espiritun Apudyus an haénat hen anchi nangensentoron an natto, yato hen ekaman hen anchichay kacharaana way Judio way manelew an hiya ad Jerusalem yag anchaat agé eporang hiya hen anchichay faén Judio.” \p \v 12 Hen nangngaranni hen imfagana way mepasamak an Pablo, nampangpanga-aseani ya umat agé hen anchichay tapena ta achi paat koma etoroy Pablo way éméy ad Jerusalem. \v 13 Ngém senongfatan Pablo chàni way mangaliyén, “Nokay lawaha ah chayu ekamkaman an haén, te anyuwat agég cha héphépén hen antoy pararo way hamhamào hen annay kelayu. Sosnod-o, nansasagganaà angkay way faén yanggay hen mafaruchà ahchid Jerusalem, te uray agé no yato hen matéyà gapon Apo Jesus.” \v 14 Yag gapo ta achiani makaparaud an hiya, an-anig gumminang yag anniyat ekatén, “Oo ngarud, ta ma-ammaan yanggay hen laychén Apudyus ta faén hen laychénni.” \p \v 15 Angkay narpas hen kamanay ag-agawni ah faréy Felipe, ensaganani hen egad yag lummigwat-ani way éméy ad Jerusalem \v 16 way nìyale agé hen tapen anchichay ommafurot way eCesarea. Yag enetnodcha chàni ah faréy cha Manason way eChipre way nafayag hen ommafurotana an Jesus yag ahchi hen ininggawanni. \s1 Hen i nangil-an Pablo an Jaime \p \v 17 Angkay inumchah-ani ad Jerusalem, pararo hen laylayad hen anchichay ommafurot way mangilan chàni. \v 18 Yag yachi way nafigat, nàyéy-ani an Pablo way i mangila an Jaime, yag wachacha agé amin hen anchichay cha mangemponponò hen cha omafurot ad Jerusalem. \v 19 Angkay empaghép chàni, nampakomosta ah Pablo an chicha yag annaat ilugi way manginyam-amma way manaphapet amin hen enkaman Apudyus hen anchichay faén Judio hen chana nanudtuchuwan an chicha. \v 20 Angkay chengngarcha amin hen henaphapetna, anchag chinayaw ah Apudyus ah laylayadcha yag anchaat agé ifaga way mangaliyén, “Ammay tot-owa te ommafurotcha agé hen anchichay faén Judio, Ngém hea way sonodni way Pablo, wacha hen ifagani an hea way problemataaw. Te ilamat, innilam chillu way émméy ah kamanay lifu hen anchichay kacharaantaaw way Judio way cha omafurot an Jesu Cristu ad uwan. Yag amiamincha, epapatecha paat way manongpar hen aminay orchin Moses. \v 21 Ngém wacha hen chengngarcha way cham ano intudtuchu hen anchichay kacharaantaaw way i namfunag ah safaliy lota ta etagaycha ano hen anchi orchin Moses, te cham ano itudtuchu way achicha markaan hen a-anàcha ya achicha ano agé tongparén hen tapen hen gagangaytaaw way Judio. \v 22 Wat kapeletan way changréncha agé way inumchah-ayu ahtod Jerusalem ad uwan, wat nokay lawa hen ekamantaaw nò, te awni yag ammag laweng hen hamhamàcha an hea. \v 23 Wat yato hen ekatniyén mekaman koma. Ilamat, wachacha ahto ad uwan hen opatay ifataaw way masapor icha lopasén hen ensapatacha an Apudyus ah Templo. \v 24 Wat hen ekatni, ah mail-an way cham chillu tongparén hen orchin Moses, ammay ménat no màyéy-a an chicha ah Templo way i mètape way mangamma hen inyurchin Moses mepanggép hen macharosan hen tatagu an Apudyus, yag anno agég fayachan amin hen gastoscha ta icha mampapokrang an pachi ah mangammaancha hen gagangaytaaw. Yahan ammaamat elasin amin hen anchichay kacharaantaaw way faén peet tot-owa hen anchi chengngarcha no ilancha hen cham manongparan hen orchin Moses. \v 25 Ngém mepanggép agé hen anchichay faén Judio way cha omafurot, maid met imfagataaw way masapor tongparénchachi, te hen tugun way ensorattaaw an chicha, wat achicha koma issa hen heno way mehnga ya achicha agé issa hen chara ya hen heno way naskar way cha-an lomayaw hen charana. Ya masapor agé achicha mì-isséy hen faén ahawacha. Yaha met yanggay hen ensorattaaw an chicha.” \p \v 26 Angkay hiyachi way nawakas, enetnod Pablo tot-owa hen anchichay opat yag nètape an chicha way nangamma amin hen ekat hen orchin Moses mepanggép hen mancharosan an Apudyus. Yachi yag anat hénggép ah Templo way i mangimfaga hen ag-agaw way marpasan hen chacha ammaan te no marpas, masapor wachan michaton an Apudyus para hen ihaiha an chicha. \s1 Hen nanelewancha an Pablo ah Templo \p \v 27 Angkay hiyachi way tég-angay marpas hen anchi netotorag way pituy ag-agaw, niyaphor way wacha hen nangila an Pablo ah Templo way tapen hen anchichay achi omafurot way Judio way narpo hen provinsiyan hen Asia. Wat anchag sinubsufan hen anchichay chuaray tatagu yag lenapchùcha ah Pablo \v 28 yag chachaat èngaw way mangaliyén, “Sosnodni way ganà Israel, torongan chàni te antoyan peet hen anchi tagu way cha mangintudtuchu hen aminay tatagu ta lawengéncha chitaaw way Judio ya ta achicha agé afuroton hen orchin Moses. Ya chacha agé itudtuchu way achi agé masapor rispituwén hen antoy Templotaaw. Ya kaskasen te empa-aggarémhana hen antoy nasantowan way Templotaaw te annag empaghép hen tapen anchichay faén Judio.” \v 29 Yaha hen ekatcha way nangarkoro te innilacha hen netnochan Pablo hen anchi faén Judio way ah Trofimo hen ngachanna way iyEfeso, wat hen ekatcha ah hamhamàcha, awni yag empaghépna hiyah Templo. \p \v 30 Hen nangngaran hen anchichay eJerusalem an nadchi, anchag ommaningarngar amin, wat nanagtagcha way éméy ah Templo yag lenapchùcha ah Pablo yag lenakrakcha way manginyéy ah chara, yag anchaat umfan hen anchi Templo. \v 31 Yag hen anchichay chuar way tatagu, ancha yanggay ammag pédtén ah Pablo non achi wachan i nangenlepot hen anchi Komandér hen sorchachun hen Roma, imfagana way mangaliyén, “Ancha angkay ammag chan gagabfor hen tatagu ahtod Jerusalem.” \v 32 Yachi yag anat ayagan hen anchi Komandér hen tapenay sorchachuna ya hen anchichay kapetancha yag nanagtagcha way éméy hen anchi chachan gagabforan. Yag hen nangil-an hen tatagu an chicha, entagaychaat way mamagoh an Pablo. \v 33 Wat imfagan hen anchi Komandér ta telewéncha ah Pablo ya kawachancha ah chuway kawad, yag annaat agé imohon hen tatagu no heno ah Pablo ya heno hen enammaana. \v 34 Yag ammag maid mapoot ah chacha ifaga te wachay èngaw hen ihéén safaliyat agé hen cha èngaw hen tapena. Wat achi makelasin hen anchi Komandér no heno hen usto, wat anna ammag imfaga ta iyéy hen sorchachu hiya ah barak. \v 35 Angkay inumchahcha hen anchi hégpan hen barak, ammag nepapelet way anchag lenabten ah Pablo yag entoodcha te ammag forfor-iyén yanggay hen anchichay tatagu hiya ah aningarngarcha. \v 36 Ya chacha agé èngaèngaw way mangaliyén, “Pédtényu hiya.” \s1 Hen nanàchégan Pablo hen acharna \p \v 37 Angkay hiyachi way inumchahcha ah barak way tég-angaycha epaghép ah Pablo, nan-ale ah Griego way nanagépfar hen anchi Komandér way mangaliyén, “Ay achi mafalin ta wacha hen ifagà an hea.” Yag ekat hen anchi Komandérén, “Ay innilam peet hen aleni way Giniriego. \v 38 Wat faén peet hea hen anchi iyEgipto way ap-apon hen anchichay tommaropa hen anchi ar-argaw way nangetnod hen anchichay opatlifu way pattéyan way tatagu ah chanak.” \v 39 “Aẁ faénà,” way ekat Pablo, “te haénat Judiowà way niyanà ad Tarso way sakopon hen Seleucia, ya maid ménat tatagu ah cha-an mangngar ad Tarso way fabréy-o. Wat ay achi mafalin ta wachay ifagà hen antochay kacharaà way Judio.” \p \v 40 Angkay hiyachi way emparufus hen anchi Komandér, wat tommàchég ah Pablo hen anchi hégpan yag entànangna hen limana way mangempaginang hen anchichay chuaray tatagu. Yag yachi way gumminangcha, nan-ale ah Henebreo way yachi hen anchi chacha-an way alen hen Judio, ekatnéén, \c 22 \p \v 1 “Chinàcha-ar ya sosnod, changrénà koma ta ilanyu no wachay enammaà ah laweng.” \v 2 Wat hen nangngaran hen anchichay tatagu way Henebreo peet hen inyalena, anchag tummiyém. Yag ekat Pablowén, \v 3 “Haén hen ihay ifayu paat way Judio way niyanà ad Tarso way sakopon hen Seleucia yag ahtod Jerusalem hen chummakrà ya nan-uswilaà way ah Gamaliel paat hen nanudtuchu an haén. Wat maid iggay-o acharén ah liglamenton hen anap-otaaw, yag anà agég nakagét way mangamma amin hen laychén Apudyus way kaman agé an chàyu ad uwan. \v 4 Wat an-og penaligatan amin hen anchichay tatagu way sommorot an Jesus way penatéy-o hen tapena. Yag empatelew-o hen tapena way nangimfarud, larae manha ono fufae. \v 5 Ya mafalin agé tàchégan hen anchi kangatowanay pachi ya amin hen anchichay toray way konseltaaw hen katot-owan hen chà aryén te chicha hen nangamma hen sorat way nangidchat hen lébféng-o way manelew hen anchichay ommafurot an Jesus. Wat inyéy-o hen anchi soratcha hen anchichay ifataaw way Judio ad Damasco way hen gagtào, ta telewê hen anchichay ommafurot, yag imfangad-o chicha ahtod Jerusalem way manusa.” \s1 Hen nanaphapetan Pablo hen ommafurotana \r Apos. 9:1-19; 26:12-18 \p \v 6 “Angkay hiyachi, hen anchi ustoy nanggawa way cha-ani éméy way tég-angay umchah ad Damasco, anà ammag nahili ah pararo way helaw way narpod uchu. \v 7 Yag anà ammag nàchég way nepetag hen lota yag an-owat changrén hen ale way mangaliyén, ‘Heay Saulo, pakay pap-aligatém haén.’ \v 8 ‘Henoa Apo,’ way ekat-o. Yag sommongfat way mangaliyén, ‘Haén ah Jesus way eNazaret way haén angkay hen cham paligatén.’ \v 9 Hen anchichay ifà, innilacha hen anchi helaw ngém iggaycha changrén hen imfagan hen anchi nan-ale an haén. \v 10 Yachi yag henanhanà way mangaliyén, ‘Henon laychém way ammaà, Apo.’ Yag anat ekat Apo Jesusén, ‘Tomàchég-a yag nanchakpos-a ad Damasco wat mifaga an hea ahchi hen aminay hehemmà Apudyus way ammaam.’ \v 11 Wat hiyachi, gapo ta nabfuragà ah kahilin hen anchi pararo way helaw, penachangà hen anchichay ifà way homàyat ad Damasco.” \p \v 12 “Angkay ad Damasco, wacha hen ihay kacharaantaaw way ah Ananias hen ngachanna way manotongpar hen aminay orchintaaw hen chana manayawan an Apudyus, ya ririspituwén agé amin hen anchichay inib-ataaw ad Damasco hiya. \v 13 Yachi yag ummaleh Ananias hen anchi faréy way ininggawà yag hommag-én an haén way mangaliyén, ‘Heay sonod-o way Saulo, maka-an hen finuragno.’ Yag hen hiyachi, namfangachat tot-owa hen ilà yag innilà hiya. \v 14 Yag annaat ekatén, ‘Ah Apudyus way chinayaw hen anap-otaaw, chinutokana hea ta ma-awatam hen laychéna ya ta ilam paat hen anchi nalimpiyu way anàna way ah Jesus, ya ta changrém agé hen anchi iyalena paat. \v 15 Ya hea, masapor istiguwam hen aminay tatagu gapo hen anchichay innilam ya hen chengngarno mepanggép an Jesus.’ \v 16 Enalen Ananiaschi an haén yag annaat ekatén, ‘Wat nokay paat hen kasenta hadchén. Fumangon-aat ta mampafunyag-a yag nanchawat-a an Apo Jesus ta macharosan amin hen fasorno.’ ” \s1 Hen napiyaran Pablo way i manudtuchu hen faén Judio \p \v 17 Yachi yag entoroy Pablo way mangaliyén, “Angkay hiyachi, namfangachà ahtod Jerusalem yag hen chà manluwaruwan ah Templo, wacha hen nepàila an haén \v 18 te nampàila ah Apo Jesus way mangaliyén, ‘Lomayaw-aat ahtod Jerusalem te achi angkay afuroton hen annachay tatagu hen mangistiguwam an haén, wat wachan ammaancha an hea.’ \v 19 Yag sommongfatà way mangaliyén, ‘Oo a Apo, ngém awni yag afurotonà ménat te ilamat, inni-ilan met hen aminay tatagu way haén paat hen anchi cha émmé-émméy hen anchichay cha ma-am-amongan way cha i nanelew ya nangempapagoh hen heno way ommafurot an hea. \v 20 Yag hen namchitancha agé hen anchi istigum way Esteban, wat nawawà-achaà ahchi way haén paat hen ihay nanginyafun hen napchitana ya haén hen anchi nangachug hen lumfong hen anchichay cha namchit.’ \v 21 Ngém senongfatan Jesus haén way mangaliyén, ‘Lumigwat-aat way lumigwat te hénagê hea ah achawwéy way lota ta im tudtuchuwan hen anchichay faén Judio mepanggép an haén.’ ” \p \v 22 Hen anchichay na-a-among way Judio, gummiginnangcha way mamangngar hen aminay cha aryén Pablo ingganah enalena hen mepanggép hen anchichay faén Judio, yag anchaat agég ommaningarngar way térén, yag inlugicha way mangèngaw way mangaliyén, “Pédtényuwat hiya ta macharosan paat hen antoy lota ah kaman an cha nahhay tatagu.” \v 23 Yag chachan o-oleh way mangenhawad hen lumfongcha ya chachaat agé ehapowà hen tapok gapoh aningarngarcha. \v 24 Yachi yag menanchar hen anchi Komandér hen anchichay sorchachuna ta epaghépcha ah Pablo hen barak. Yag imfagana agé ta haprahapratancha ta éhéd yag epudnuna no pakay ammag pararo hen aningarngar hen anchichay Judio an hiya. \p \v 25 Angkay hiyachi way finarufarudcha ah manapratancha koma, imfagan Pablo hen anchi kapetan hen sorchachu way tommatàchég hen hag-énna, ekatnéén, “Ay ammoh wachay karébfénganyu way manaprat hen ihay tagun hen Roma way cha-an mafistigar.” \p \v 26 Hen nangngaran hen anchi kapetan way ihay tagun hen Roma peet ah Pablo, émméyat hen anchi Komandér way manaphapet, ekatnéén, “Pakay lawatoh chataaw am-ammaan te tagun angkay hen Roma peet ah Pablowanna.” \v 27 Wat émméy agé hen anchi Komandér an Pablo way mangaliyén, “Ay tot-owa way hean ihay tagun hen Roma.” “Oo tot-owa,” way ekat agé Pablo. \v 28 Yag anat ekat agé Komandérén, “Umat agé haén wat ammag chuar hen imfayad-o ah nehafongà hen tagun hen Roma.” “Oo a,” way ekat Pablo, “ngém haén, sissigud way Romaà te anà an niyanà way tagun hen Roma.” \p \v 29 Wat hen anchichay sorchachu way i manaprat koma an Pablo, hen nangngarancha way ihay tagun hen Roma peet hiya, anchaat agég nàéy. Ya uray agé hen anchi Komandérén ammag émmégyat hen nangawatana way tagun peet hen Roma ah Pablo yag annaat agég empakawad. \s1 Hen namistigaran hen anchi konsel an Pablo \p \v 30 Angkay hiyachi, laychén paat hen anchi Komandér way ma-awatan no heno hen cha epafasor hen anchichay Judio an Pablo way kacharaana. Wat yachi way nawakas, menetenna amin hen anchichay ap-apon hen papachi ya hen anchichay toray way konsel hen Judio, yag annaat epaka-an hen kawad Pablo yag empasangona an chicha. \c 23 \p \v 1 Yachi yag finéfétég Pablo hen anchichay konsel ya anat man-ale, ekatnéén, “Sosnod way ganà Israel, napnek angkay hen hamhamào way nanepod hen nataguwà, empapatè way mangamma hen ekat-owén ammayén Apudyus.” \v 2 Yachi yag menancharat agé hen anchi kangatowan way pachi way Ananias hen anchichay nètatàchég an Pablo ta tappeténcha hen tapàna. \v 3 Yag anat ekat agé Pablo an hiyéén, “Ay ammoh achi agég tappetén Apudyus hea way cha mangempàpàila hen kena-ammayno, te pakay ekatnowén uwisém haén ah ammay way matorachan hen orchin Moses yag chamat agé labsengén hen hiyachiy ammay way orchin.” \v 4 Wat hen anchichay tommatàchég hen hag-én Pablo, ekatchéén, “Pakay ekatnohnay manginsorto hen anchi kangatowan way pachi.” \v 5 Yag anat ekat Pablowén, “Sosnod, maid uwa enlasin-o way hiya peet hen anchi kangatowanay pachi, te hen ekat anchi nesosorat way alen Apudyus, ‘Achiyu aryén hen laweng hen anchi ap-apoyu.’ ” \p \v 6 Angkay hiyachi, gapo ta hemhemmà Pablo way Saduceo uwa hen tapen hen anchichay konsel ya Fariseo hen tapena, annag chinakar hen alena way mangaliyén, “Sosnod-o, haénat Fariseowà agé way ganà paat hen Fariseo. Antoyanà ad uwan way chaà ichérém gapo yanggay hen namnamà way man-uchicha hen natéy ah pegwana.” \p \v 7 Hen nangaryan Pablo an nadchi, inluginat agé hen anchichay Fariseo ya Saduceo way mansosongel wat nagudwacha. \v 8 Te hen anchichay Saduceo, ekatchéén, “Achi paat man-uchi hen natéy, ya maid anghel ya maid agé lennawa way achi maila.” Waman hen anchichay Fariseo afurotoncha amin chaha. \v 9 Wat anchag chan o-ongaw hen anchichay konsel hen chachan sosongelan. Yachi yag anchaat tomàchég hen tapen anchichay Fariseo way siguchay cha mintudtuchu hen orchin Moses yag tenàchégancha ah Pablo, wat lommatokcha way man-ale, ekatchéén, “Maid angkay fasor hen yahay tagu, te awni yag tot-owa way an wachay nanagépfar an hiya way achi maila no faén anghel hen nanagépfar.” \p \v 10 Angkay hiyachi way cha omam-améd hen sosongel hen anchichay Fariseo ya Saduceo, wat ammag nachanagan hen anchi Komandér te awni yag anchag forfor-iyén ah Pablo ah aningarngarcha. Wat imfagana hen anchichay sorchachuna ta icha aran hiya way nanggagawa hen tatagu yag anchaat kasen iyéy ah barak. \p \v 11 Angkay hen hiyachiy lafi, nampàila ah Jesu Cristu an Pablo way mangaliyén, “Achia cha émégyat Pablo, no wachay ekamancha an hea, te masapor chillu im istiguwan haén ad Roma, kaman hen nangistiguwam an haén ahtod Jerusalem.” \s1 Hen planon hen anchichay Judio way mamchit an Pablo \p \v 12-13 Angkay pommaway, wachacha hen na-among way nasorok ah opatporoy Judio way incha nan-a-atopàpà no heno hen ekamancha way mamchit an Pablo. Yag achicha ano poros mangmangan ya umin-inum ingganah pédténcha ah Pablo. \v 14 Yachi yag émméycha way i managépfar hen anchichay ap-apon hen papachi ya hen anchichay anam-ama way ponò hen Judio, yag imfagacha way mangaliyén, “Nansapata-ani way achi paat mangmangan ingganah pédténni ah Pablo. \v 15 Wat hen ekamanyu, chàyu ya hen anchichay konsel, hénagényu hen i mangimfaga hen anchi Komandér way laychényu koma way kasen mepasango ah Pablo an chàyu ta iyam-ammayu way mamistigar an hiya. Ya ta chàni, an-anig mansasaggana hen charan way mangenhahannéb an hiya ya anat umchah an chàyu.” \p \v 16 Ngém hen anchi amonaén Pablo, chengngarna hen planon hen anchichay Judio, wat émméy ah barak way i nangeslo an Pablo. \v 17 Angkay imfagana yag enayagan Pablo hen ihay kapetan hen sorchachu way mangaliyén, “Etnodno hen antoy fafaru hen anchi Komandér te wacha hen ifagana an hiya.” \v 18 Yachi way enetnodna, imfagana way mangaliyén, “Hen anchi farud way Pablo hen nangimfaga way iyalè hen antoy fafaru an hea te wacha ano hen ifagana.” \v 19 Yachi yag pinchén hen anchi Komandér hen limana way manginyéy hen ê-éyna ta omanggaycha, yag annaat ekatén, “Nokay hen ifagam an haén.” \v 20 Yachi yag henaphapet hen anchi fafaru way mangaliyén, “Chengngar-o way nantetempoyugan hen anchichay anap-apo way Judio way manawat an hea ta kasenno ano epasango ah oletég-o way Pablo hen anchi konsel ah wakas. Yag hen lasoncha, ta iyam-ammacha ano way mamistigar an hiya. \v 21 Ngém achim koma cha afurotonha, te wachacha angkay hen nasorok ah opatporo way tatagu way nantataro hen charan way mangenhahannéb an hiya. Yag nansapatacha amin way achicha ano paat mangmangan ya uray umin-inum ingganah pédténcha. Loohcha angkay nansasaggana non paat anno afunan.” \v 22 Yachi yag anat ekat hen anchi Komandérén, “Achim paat cha haphapetén way eneslomto an haén.” Yachi yag ginumhad hen anchi fafaru. \s1 Hen nangempayancha an Pablo an Gubérnador Felix \p \v 23 Angkay hiyachi way lommayaw hen anchi fafaru, enayagan hen anchi Komandér hen chuway kapetanna yag imfagana way mangaliyén, “Inyu esagana hen chuwanggasot way sorchachu ya hen kasen chuwanggasot way mansasay-ang, ya anat agé hen pitunporo way mankakabfayu. Mansasaggana-ayu amin ta no mahéhchém, lumigwat-ayu amin way manginyéy an Pablo ad Cesarea. \v 24 Ya ilanyu agé ta wachay mansakayan Pablo. Ya masapor ar-arwachanyu paat ta eporangyu hiya an Gubérnador Felix way maid mepaspasamak an hiya.” \v 25 Yachi yag anat manorat hen anchi Komandér an Gubérnador Felix way hen ensoratna, ekatnéén, \q1 \v 26 “Haén way Komandér Claudio Lisias, antoyan hen sorat-o an hea way machachayaw way Gubérnador Felix. Sapay koma ta amma-ammay-ayu amin. \v 27 Antoyan hen ihay tagu way ammag lenapchù hen anchichay kacharaana way Judio way tég-angaycha pédtén. Ngém angkay chengngar-o way hiya peet hen ihay tagun hen Roma, wat émméy-ani hen antochay sorchachu way i nanarà an hiya. \v 28 Yag yachi, gapo ta laychê koma way ma-awatan no heno hen chacha epafasor an hiya, wat inyéy-o hiya hen anchi konselcha way Judio. \v 29 Yag yachi hen nangenlasinà way maid peet enam-ammaana ah érégna way mepapchit ya uray ah mifaruchana, te an yanggay an mepanggép hen liglamenton hen orchincha way Judio hen nempafasorancha. \v 30 Angkay hiyachi way neslo an haén way wacha hen nan-a-atopàpà hen anchichay ahentaguna way mangenhanéb an hiya, yachi hen mangempaliyà an hea. Yag imfagà agé hen anchichay cha mangempafasor an hiya way hen sangwanam koma hen manginchérémancha. Anggaychi hen ifagà an hea.” \p \v 31 Angkay hiyachi yag tenongpar hen anchichay sorchachu hen aminay imfagan hen anchi Komandér an chicha. Wat hen hiyachiy lafi, inyéycha ah Pablo ingganad Antipatrisa. \v 32 Yag yachi way nawakas, namfangadcha hen anchichay nanaran way sorchachu ah barak wat anggaycha hen anchichay nankakabfayu ah nanginchakpos. \v 33 Angkay inumchahcha ad Cesarea, inyéycha hen anchi sorat an Gubérnador yag emporangcha agé ah Pablo an hiya. \v 34 Wat yachi way finasan Gubérnador hen anchi sorat, yag annaat sarudsuchun an Pablo no heno hen provinsiya way niyana-ana. Yag imfagan Pablo way ad Seleucia. \v 35 “Wat no yaha,” way ekat Gubérnador, “asekasowê hea no umchahcha hen anchichay cha mangempafasor an hea.” Yachi yag annaat agé ifaga way maguwarchaan koma ah Pablo ah faréy Are Herod. \c 24 \s1 Hen nempafasoran hen Judio an Pablo \p \v 1 Angkay hiyachi way nanlooh hen lemay ag-agaw yag inumchah ad Cesarea hen anchi kangatowan way pachi way ah Ananias, yag nìyalecha agé hen tapen anchichay anam-ama way ponò hen Judio ya anat agé hen ihay apogachu way ah Tertulo hen ngachanna. Yag incha nèsango an Gubérnador Felix way manginchérém an Pablo. \v 2 Angkay hiyachi way empa-ayagcha ah Pablo, inlugin hen anchi apogachu way mangempafasor an hiya, ekatnéén, \p “Apo Gubérnador way machachayaw, gapo hen kenaraengno way mangentoray an chàni way Judio, wat nafayag way natotornos-ani way maid gummug-uru. Ya gapon hea, chuar agé hen cha na-ammaan ah pagsaya-atan hen aminay tatagu hen antoy kawadni. \v 3 Wat enag-agaw ya heno way lugarén an-anig chan yaman gapon hea. \v 4 Wat ad uwan, achini koma taktakén hea Apo, ngém panga-asem paat ta anoham koma chillu way mangngar hen antoy aket way ifagani. \v 5 Te ilamat, hen annay taguwanna, hiya hen ihay cha mangempaguru hen katagutagu, te cha émmé-émméy ah kafabréfabréy way mangintudtuchu hen tomaropaan hen anchichay kacharaanni way Judio. Ya hiya agé hen ihay ap-apon hen anchi sabsafali way tudtuchu way chacha soroton hen ihay tagu way narpod Nazaret. \v 6 Ya chana agé penachas way mempa-aggarémha hen anchi Temploni ad Jerusalem. Ngém ammayat te tenelewni hiya, yag ekatniyén chàni ud-ay hen manguwis an hiya ah matorachan hen orchinni way Judio. \v 7 Ngém ammag ummaleyat agé ah Komandér Lisias yag annag penléh way nangenlayaw. \v 8 Yag annaat ifaga way masapor ano umaleani ahto ta hen sangwanam paat hen manginchérémanni an hiya. Ngém no fistigarém hen annay taguwanna wat sigurachu way ichaham agé hen katot-owan hen aminay chani aryén.” \v 9 Yachi yag amin hen anchichay nìyéy way Judio, nètapecha way mangempafasor an Pablo yag tenàchégancha way tot-owa paat hen enalen hen anchi apogachu. \s1 Hen nanongfatan Pablo hen anchichay nanginchérém an hiya \p \v 10 Angkay narpaschi, yag sininyaran Gubérnador ah Pablo ta somongfat. Yag anat ekat Pablowén, \p “Apo Gubérnador Felix, innilà way nafayag hen nan-uwisam an chàni way Judio, yag gapo hen hiyachi, nas-ém hen hamhamào way manàchég hen achar-o an hea. \v 11 Yag mafalin agé ifisarno hen tatagu hen katot-owan hen antoy aryê way hen hemporo ya chuway ag-agaw way kaysan, nane-echà way émméy ad Jerusalem way i manayaw an Apudyus. \v 12 Maid ay agé nangila an haén way cha mè-esngel hen tatagu ahchih Templo, ya maid ay agé nangchahanà ah chà mangempaguruwan hen tatagu ad Jerusalem ya uray heno way chà innayan ya hen anchichay sinagogani way Judio. \v 13 Ya maid angkay agé mimfisarancha way tot-owa hen annay chacha epafasor an haén te ancha yanggay an penarang. \v 14 Ngém achì ehoot an hea way chà tot-owa soroton hen anchi cha mitudtuchu mepanggép an Jesus way ekat hen annachay kacharaaén sabsafali way faén tot-owa. Ngém yaha met hen chà ekaman way manayaw an Apudyus way chinayaw chillu hen aminay anap-oni ad namenghan. Ya chà met agé afuroton hen aminay orchin Moses ya hen aminay ensorat hen anchichay profeta. \v 15 Ya nampachong angkay agé hen chani afuroton hen annachay cha mangempafasor an haén, te namnaméénni amin way man-uchiyén Apudyus hen aminay natéy ah pegwana way amin hen anchichay ammayay tatagu ya umat agé hen anchichay laweng. \v 16 Yag gapo hen yahay namnamà, empapatè way mangamma hen usto ta maid koma fumasorà an Apudyus ya ta maid agé fumasorà hen tatagu.” \p \v 17 “Yachi yag gapo ta maid ém-émméyà ad Jerusalem ah kamanay tawén wat émméyà ad uwan te napiyarà way manginyéy hen pelak way etorongni hen anchichay ifani way makasapor ah torong, ya ta iyà agé manchaton an Apudyus. \v 18 Wat yachi way wachaà ah Templo way cha mangamma an cha nadchi way an-owat lempas hen tapena way mepanggép hen kacharosan, yag ana-at ichahan. Ngém maid met chuar ah tatagu ahchi hen hiyachi ya maid amin chan guguru, \v 19 te hen wacha yanggayat hen tapen anchichay Judio way narpo hen provinsiyan hen Asia. Wat chicha koma hen umale way mangempafasor an haén no wacha tot-oway epafasorcha te chicha hen nangi-ila. \v 20 Ono faénchi, uray kay hen annachay tatagu, wat haphapeténcha no wachay nachahan ah fasor-o hen nepasangowà hen anchi konsel ad Jerusalem, \v 21 manongad no pafasoronà hen anchi nangèngawà hen sangwanancha hen nangaryaén, ‘Chaà peet ichérém gapon mangafurotà way man-uchicha hen natéy ah pegwana.’ ” \p \v 22 Angkay hiyachi, gapo ta chuar chillu hen cha chengngar Gubérnador Felix mepanggép hen somorotan an Jesus, annaat iyaw-awni hen anchichay Judio way mangaliyén, “Awni ta umchah ah Komandér Lisias ta an-owat ifanag hen annay chérémyu.” \v 23 Yachi yag imfagana hen ihay kapetan hen sorchachu way fafantayancha chillu ah Pablo, ngém lugarancha koma ah aket ya ta achicha agé epawa hen umaliyan hen anchichay ifana way manorong an hiya ah heno way kasaporana. \s1 Hen kasen nepasangowan Pablo an Gubérnador Felix \p \v 24 Angkay hiyachi way nanlooh hen kamanay ag-agaw, yag kasen ummale cha Gubérnador Felix way hen-ahawa an Drusila way hiyaat ihay Judio. Yachi yag kasen empa-ayag Gubérnador ah Pablo ta changréncha koma mepanggép hen omafurotan an Jesu Cristu. \v 25 Yag yachi way cha enalealen Pablo mepanggép hen ammayay a-amma ya hen anchi achi memparufusan hen achar way mangamma hen laweng, ya anat hen manusaan Apudyus hen tatagu ah pegwana, ammag émmégyatat agé ah Gubérnador Felix yag annag ekatén, “Anggay ud-ay ta in-aat ta awni tah kasen ta an-owat kasen epa-ayag hea no wachay tempò.” \v 26 Yaha hen enalen Felix, te hen ihay hamhamàna agé, ekatnéén ta pasoksokan koma Pablo hiya, wat yachi hen pontosna way cha mampa-aya-ayag an hiya. \p \v 27 Angkay narpas hen chuway tawén, wacha hen neparég an Felix way manggubérnador way ah Porcio Festo hen ngachanna. Ngém ammag tenaynan Felix ah Pablo ah pagfaruchan hen naka-anana ah gubérnador way maid kasen ganchatna no faén yanggay hen mangammayan koma hen anchichay Judio an hiya. \c 25 \s1 Hen nepasangowan Pablo an Festo ya hen nangimfag-ana way mepasango ad Roma \p \v 1 Angkay hiyachi yag émméy ah Festo ad Cesarea way tumùchu way manggubérnador hen yachiy provinsiya. Yag hen anchi ma-atloy ag-agawna, lummigwat way mamfiyahi ad Jerusalem. \v 2 Yag yachi way wachad Jerusalem, émméychaat agé an hiya hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen anchichay tapenay anap-apo way Judio, way i manginlémrém an Pablo. Yag nampangpanga-asecha \v 3 ta no mafalin koma, pafangchéna ah Pablo ad Jerusalem, te hen gagtàcha chillu, ta ehanébcha hiya hen charan. \v 4 Ngém hen ensongfat Festo way kalluruwar way Gubérnador, ekatnéén, “Nifafarud chillu ah Pablo ahchid Cesarea, ya tég-angay chillu hen mamfangchà. \v 5 Wat uray mìyalecha hen annachay anap-apo ta ahchi hen minchérémancha an Pablo no wachay laweng ah enammaana.” \p \v 6 Yachi yag entot-oroy Festo way nì-iggaw hen anchichay Judio ad Jerusalem hen kasen hemporo way ag-agaw no achi waru yag anat lumigwat way mamfangad ad Cesarea. \p Angkay nafigat hen namfangchana, i tummùchu hen anchi cha mau-uwwisan hen tatagu yag annaat epa-ayag ah Pablo way mepasango an hiya. \v 7 Angkay empaghépcha ah Pablo, ammag liniufat hen anchichay Judio way anat narpod Jerusalem, yag ammag maid achicha epafasor ah laweng way enammaana ano. Ngém ammag maid chillu ustoh manot-owaancha ah uray heno way iyalecha. \v 8 Yachi yag tenàchégan Pablo hen acharna way mangaliyén, “Maid angkay lenabrabseng-o ah orchintaaw way Judio, ya maid agé enam-ammaà ah mangempa-aggarémha hen Templotaaw. Yag maid agé nangontaraà an Aretaaw ad Roma.” \v 9 Ngém ah Festo, gapo ta laychéna way komapétcha hen anchichay Judio an hiya, imfagana an Pablo way mangaliyén, “Ay laychém ta iyéy-o hea ad Jerusalem ta uray ahchi hen manguwisà an hea mepanggép hen annachay chacha epafasor an hea.” \v 10 Ngém senongfatan Pablo way mangaliyén, “Achì angkay laychén, te karébféngà chillu way mauwis ahto hen sangwanam way gubérnador hen Roma. Te innilam met chillu way maid tot-owa enam-ammaà ah laweng hen annachay kacharaà way Judio. \v 11 Yag non an umat yag wachay enammaà tot-owa ah érégna way iyatéy-o, achì ekatén ilisiyà. Ngém no maid katot-owaana hen chacha epafasor an haén, achi koma mafalin way chicha hen manguwis an haén. Wat hen chawatê ngarud, ta mepasangowà an Are Cesar ad Roma ta hiya hen mangimfanag.” \v 12 Angkay hiyachi yag nètagépfar ah Festo hen anchichay ifana way konsel yag annaat ekatén, “Chinawatno way mepasangoa an Are Cesar ad Roma wat epééy-o hea ahchi.” \s1 Hen nepasangowan Pablo an Are Agripa \p \v 13 Angkay hiyachi way cha-an mafayag yag wacha hen ihay Are way ah Agripa hen ngachanna way émméy ad Cesarea way i mangila an Festo gapoh nasa-achana yag nàyéy agé hen sonodna way fufae way ah Bernice. \v 14 Angkay nafab-ayagcha yag anat haphapetén Festo an Are Agripa hen mepanggép an Pablo. Imfagana way mangaliyén, “Wacha hen ihay farud ahto way tenaynan Felix hen naka-anana ah Gubérnador. \v 15 Yag yachi way émméyà ad Jerusalem, ammag ummalechaat agé an haén hen anchichay anap-apon hen papachi ya hen tapenay anap-apo way Judio, yag chachaat agé ifaga an haén hen fasorna ano. Yag imfagacha ta kédchéngà ano agé hen matéyana. \v 16 Ngém imfagà an chicha way chàni way toray hen gubérno way Roma, achi mafalin way kédchénganni hen uray heno way tagu ingganah man-ahesennangocha hen anchichay mangempafasor an chicha, ta wachay én-énnéna way manàchég hen acharna. \v 17 Angkay hiyachi way ummalecha ahtod Cesarea, iggay-o iyaw-awni te yachiy nawakas paat yag iya-at tummùchu hen anchi u-uwwisan yag empasangò ah Pablo. \v 18 Yag gapo hen enkamkaman hen anchichay cha mangempafasor an hiya, ekat-owat agéén pararo ménat hen fasorna. Ngém ammag maichat agé peet \v 19 te ancha yanggay ammag nè-esngel mepanggép hen pammatecha way Judio, ya mepanggép agé hen ihay natéy way ah Jesus ano way ammag epapelet Pablo way wacha ano way natattagu. \v 20 Yag gapo ta maid innilà ah ekaman-o way mamistigar hen kaman an cha nadchi, imfagà an Pablo no laychéna way miyéy ad Jerusalem ta ahchi koma hen mafistigarana. \v 21 Ngém achina agé laychén, te hen laychéna, mifafarud ahto way mamannéd ano hen mangimfanagan Are Cesar ad Roma. Yachi yag imfagà ta guguwwarchaancha hiya ingganah wachay wayà way mangempééy an Are Cesar.” \p \v 22 Hen nangngaran Are Agripa hen aminay henaphapet Festo, ekatnéén, “Uray haénat laychê koma way mangngar hen aryén Pablowanna no mafalin.” Yag ekat agé Festowén, “Mafalin met, wat epasangò hiya ah wakas.” \p \v 23 Angkay nawakas, hinénggépcha cha Are Agripa way hen-agin Bernice hen anchi u-uwwisan way nan-ang-anggacha ya chachan pàpàila way hénggép. Yag nì-ighépcha agé hen anchichay anap-apon hen sorchachu ya hen anchichay nan-angato way okom ad Cesarea. Yachi yag anat epa-ayag Festo ah Pablo. \v 24 Yag annaat ekatén, “Heay Are Agripa ya amin-ayu way nìya-among an chàni ad uwan, antoyan hen anchi tagu way cha pafasoron amin hen anchichay ahentaguna way Judio ahto ya umat agé ad Jerusalem way chacha amin enèngaw way mepapchit koma. \v 25 Ngém hen namistigarà an hiya, maid met inchahà ah ustoy fasorna ah érégnay iyatéy. Ngém gapo ta chinawatna way mepasango paat an Aretaaw way Cesar ad Roma, an-og inyafun way mangempééy ahchi. \v 26 Ngém hen problemà, maid usto ah esorat-o ah fasorna an Apo Cesar, wat yachi hen mangempasangowà an chàyu amin ad uwan, am-améd an heay Are Agripa, ta no fistigaréntaaw, wacha komay machahan ah esorat-o ah fasorna. \v 27 Te maid gutokna no epééy-o hen ihay farud an Aretaaw ya maid agé ifagà ah ustoy fasorna.” \c 26 \s1 Hen nanàchégan Pablo hen acharna an Are Agripa \p \v 1 Angkay hiyachi yag ekat Are Agripa an Pablowén, “Aya, ta eparufus-o hea way manàchég hen acharno.” Yachi yag entànang Pablo hen limana yag annaat ilugi way man-ale, ekatnéén, \v 2 “Heay Are Agripa, ammay te ummalea wat nagasatà tot-owa way manàchég hen achar-o hen sangwanam mepanggép hen aminay empafasor hen annachay kacharaantaaw way Judio an haén. \v 3 Kaskasen hen layad-o te innilà way ma-awatam amin hen ugalitaaw way Judio ya hen chataaw mansosongelan, wat anoham koma way mangngar hen antoy aryê an hea.” \p \v 4 “Amin hen anchichay ifataaw way Judio, innilacha hen katatagù nanepod hen kaongà ah fabréyni ya umat agé hen ininggawà ad Jerusalem. \v 5 Yag innilacha agé non anchaat an achi ehoot way nanepod hen laprapona, haén hen ihay Fariseo way kaestrektowan paat way manorad hen afurottaaw way Judio. \v 6 Yag ad uwan, antoyanà way cha michérém gapo ta sigurachuwà way ammaan Apudyus tot-owa way ammaan hen anchi empopostana hen anap-otaaw ad namenghan. \v 7 Amintaaw way Judio way ganà hen anchichay hemporo ya chuway kapo-on, chataaw amin chayachayawén ah Apudyus ah enag-agaw ya lenafi ya chataaw agé amin namnaméén way mangawat hen anchi empopostan Apudyus ad namenghan. Yag Apo Are, gapo ta afurotò way looh ummale tot-owa hen anchi empopostan Apudyus, yaha hen chacha mempafasoran an haén. \v 8 Wat pakay chàyu amin way nìyamong ahto ad uwanén ammag naligat hen mangafurotanyu way man-uchiyén Apudyus hen natéy.” \p \v 9 Entoroy Pablo way mangaliyén, “Uray haén hen ar-argawat ekat-owén masapor epapatè way mangura amin hen mepanggép an Jesus way eNazaret. \v 10 Wat yachin enammaà ad Jerusalem, te inidchat hen anchichay anap-apon hen papachi hen karébféngà wat empafarud-o hen chuaray tatagun Apudyus. Yag no wachay mangaliyén mapchitcha koma, haén agé hen nangafun hen natéyancha. \v 11 Wat kankanayén agé way chà empachusa chicha hen anchichay chataaw ma-am-amongan, ya maid amin iggay-o enammaan way mangempapelet an chicha ah mangentagayancha koma hen afurotcha an Jesus, ya gapoh narafus hen aningarngar-o an chicha, anà ammag cha émmé-émméy hen anchichay anachawwéy way fabréy way i mamaligat an chicha.” \s1 Hen nanaphapetan Pablo hen ommafurotana \r Apos. 9:1-19; 22:6-16 \p \v 12 Entoroy Pablo way mangaliyén, “Wat gapo hen hiyato, émméyà ad Damasco way i manginggagtà hen anchichay ommafurot an Jesus te piniyarà hen anchichay anap-apon hen papachi ya inidchatcha agé hen karébféngà way i manelew an chicha. \v 13 Angkay hiyachi way cha-ani éméy ad Damasco hen anchi ustoy nanggawa yag innilà hen anchi ammag napegsay helaw way narpod uchu way kaskasen hen hilina no hen hilin hen init. Wat an-anig nahili amin, haén ya hen anchichay ifà way netnod, \v 14 yag an-anig nàchég amin yag an-owat changrén hen chan ale way Henebreo hen inyalena way ekatna an haénén, ‘Heay Saulo, pakay pap-aligatém haén te anno angkay cha pàpàgangén hen acharno hen cham mamachasan way mangufat an haén te a-abfaê chillu hea.’ \v 15 Yag an-owat ekatén, ‘Henoa Apo.’ Yag ekatnéén, ‘Haén ah Jesus way cham paligatén.’ \v 16 Yachi yag ekatna agéén, ‘Tomàchég-a, te hen ganchat-o way mampàila an hea, ta chutokà hea ah fafà-arê way i mangamma hen laychê. Wat masapor im haphapetén hen katagutagu hen antoy nangil-am an haén ad uwan ya hen epàilà an hea ah tapen chi ag-agaw.’ \v 17 Yag entoroy Jesus agé way mangale an haénén, ‘Hénagê hea way i mangintudtuchu mepanggép an haén hen anchichay kacharaam way Judio ya hen anchichay faén Judio agé, yag an-og hahalla-an hea ah heno way ammaancha an hea. \v 18 Tudtuchuwam chicha ta ma-awatancha hen mepanggép an haén ah kahelawan hen hamhamàcha way yachi hen manhagongancha an Apudyus, ya ta manchùgancha agé hen laweng, wat yachi agé hen ma-afa-an hen kafaelan Chumunyu an chicha. Yag gapo hen omafurotancha an haénat macharosan hen fasorcha yag nètapecha hen anchichay tapen hen tatagun Apudyus.’ Yaha hen imfagan Apo Jesus hen nampàil-ana an haén hen chà ayan ad Damasco.” \s1 Hen nanaphapetan Pablo hen enammaana \p \v 19 Entoroy Pablo way manginyale an Are Agripa, ekatnéén, “Yachi, Apo Are, enafurot-o tot-owa hen aminay imfagan Jesus hen nampàil-ana an haén. \v 20 Wat inlugì ad Damasco way manudtuchu hen tatagu ya ana-at éméy ad Jerusalem ya anat agé hen aminay sakopon hen Judea. Yag tinudtuchuwà agé hen anchichay faén Judio way hen intudtuchù an chicha amin, masapor ifafawicha hen fasorcha ya manhagongcha an Apudyus ya anchaat agé ammaan hen usto ah manot-owaan way namfafawicha. \v 21 Yag gapo ta yaha hen chà ammaan, anà ammag lenapchù hen anchichay ifataaw way Judio ah Templo ta pédténà. \v 22 Ngém inggana ad uwan, anà ammag tenotollongan an Apudyus way yaha hen gapona ah tommàchégà hen sangwananyu ad uwan way manaphapet hen enkaman Apudyus ah mangngaranyu paat way nan-angato way tatagu ya umat agé hen nan-afafa. Ya maid kasen safalih chà haphapetén no faén yanggay hen anchi imfafaggan Moses ya hen anchichay profeta way ma-ammaan. Yag na-ammaan amin cha nadchi tot-owa, \v 23 te ilanyu ngén, imfafaggacha met way masapor mapap-aligatan hen anchi Cristu way empopostan Apudyus ya anat mepapchit. Ya imfagacha agé way hiya hen pés-éy man-uchi ah mangempaka-ammuwana ah kahara-an hen tatagu way Judio ya uray agé hen anchichay faén Judio way yachi agé hen mahelawan hen hamhamàcha amin.” \p \v 24 É-éttég Pablo way chan ale hen chana manàchégan hen acharna, yag nan-ongawat agéh Gubérnador Festo way mangaliyén, “Pablo, an-ag nattagar, te hen annay narafus way enacharno hen cha managar an hea.” \v 25 Ngém sommongfat ah Pablo way mangaliyén, “Cha-anà mattagar, Apo Gubérnador, te tot-owa angkay paat amin hen antoy chà aryén. \v 26 Ya manchinar agé hen hamhamào way manaphapet an cha natto an Are Agripa te innilà way chechengngarna chillu, te iggay met ma-ammaanto hen helang. \v 27 Heay Are Agripa, ay afurotom way tot-owa hen ensosorat hen anchichay profeta ad namenghan. Innilà angkay way cham afuroton.” \v 28 Yachi yag ekat Are Agripa an Pablowén, “Ay ammoh ekatnowén uray hen emachén enawisnowat haén way manCristiano.” \v 29 Yag ekat Pablowén, “Uray hen-emad ono ammag mafayag, hen chawatê yanggay an Apudyus, ta no an mafalin koma, uray hea ya hen amin annachay cha mangngar hen chà aryén, omafurot-ayu amin an Jesus way kaman hen ommafurotà, ta komaman-ayu amin an haén way manongad yanggay hen antoy nakakawwachà.” \p \v 30 Angkay hiyachi yag tommàchég ah Are Agripa ya ah Gubérnador Festo ya ah Bernice ya anat hen amin anchichay tapena way nìtutùchu an chicha, \v 31 yag ginumhadcha amin way chan tatagépfar way mangaliyén, “Maid peet tot-owa enammaan nahhay tagu ah érégnah matéyana ya uray ah mifaruchana.” \v 32 Yag ekat Are Agripa an Festowén, “Meparufus koma non anna iggay imfaga way mepasango an Are Cesar ad Roma.” \c 27 \s1 Hen chacha nanginyéyan an Pablo ad Roma \p \v 1 Angkay hiyachi yag inumchah hen anchi ag-agaw way ekatchéén mepééy ah Pablo ya hen tapen anchichay farud ad Italia way mepasango hen anchi kangatowanay Are way Cesar. Wat emporangcha chicha an Julio way ihay kapetan hen sorchachun Are Cesar ta hiya hen mangetnod an chicha. Ya haénay Lucas, nàyéyà agé, \v 2 ya wacha agé hen ihay ifani way eMacedonia way narpod Tesalonica way ah Aristarco hen ngachanna. Angkay hiyachi yag hinénggép-ani amin hen ihay papor way narpod Adrumeto way nesasaggana way maligwat way manchag-ochag-oh hen kafabréfabréy hen anchi provinsiyan hen Asia. \p \v 3 Angkay nafigat hen lummigwatanni, nanchag-oh hen anchi luganni ad Sidon, yag ammag na-anoh eman ah Julio an Pablo te uray no filang way farud hiya, chana chillu eparufus way mampangagéhad hen anchi papor way i mangila hen tapen anchichay ifana ad Sidon ah manmangiliyancha an hiya. \p \v 4 Angkay hiyachi way kasen lummigwat hen luganni, chaat agé fumab-ali way cha mihib-at hen papor, wat nepapelet way enlekawni hen falin hen anchi lota way Chipre ta machìligan-ani. \v 5 Yachi way nanlurugan-ani yag lenawhanni hen anchichay lota way Cilicia ya Pamfilia ya an-aniyat umchah ad Melea way fabréy hen sakopon Licia. \v 6 Angkay ad Melea, inchahan kapetan Julio hen ihay safaliy papor way narpod Alejandria way éméy ano ad Italia, wat nan-aton-ani amin. \p \v 7 Angkay hiyachi, gapo ta napegsa hen anchi fali, wat émméy ah kamanay ag-agaw way ammag cha péy-apéy-an hen anchi papor way éméy. Wat napaligatan-ani yag an-aniyat homag-én ad Ganido. Ngém gapo ta anni cha hib-atén hen anchi fali, iggayni igachang way éméy te enengwani hen chinìligan hen anchi lota way Creta wat lenawhanni hen anchi lota way hommeloheloan hen chanum way ekatchéén “Salmon.” \v 8 Yachi yag empengepengetni way éméy ya an-anig naligatan way térén ya an-aniyat narég umchah hen anchi cha metàtàchan hen papor way ekatchéén “Kahàniyan hen Papor” way ahag-én hen anchi fabréy ad Lasea. \p \v 9 Angkay hiyachi yag nataktataktak-ani ad Kahàniyan way ingganah narpas hen anchi lagsak hen Judio way Sosobfotan, wat looh inumchah hen anchi furan way aggaégyat ah manaranan hen papor gapon fali. Wat tinugutugun Pablo chicha way mangaliyén, \v 10 “Inib-a, enlasin-o way aggaégyat no etoroytaaw way éméy ad uwan. Te no ilurudtaaw, sigurachu way matarà hen chuar way karga ya machachael agé hen antoy papor, yag awni agé yag wachay maofor an chitaaw amin.” \v 11 Ngém hen anchi kapetan, iggayna afuroton hen enalen Pablo, te hen enalen hen anchi nangempapor ya hen anchi cha manmaneho hen enafurotna. \v 12 Yag gapo agé ta faén ano ammay ah iggawan hen papor ad Kahàniyan no agiléd, wat laychén hen anchichay chùchùar way nanlurugan way pachasénni koma way manchakpos ad Fenicia no mafalin, te un-unnina ano ad Fenicia way sakopon hen Creta te machichìligan hen anchi papor ahchi. \s1 Hen nafaliyan hen anchi papor ah fayfay \p \v 13 Angkay hiyachi, kaman paat cha mafég-as hen fali te cha mane-ed hen yawyaw wat ekat hen anchichay chan manehowén ammay ano, wat mafalin etoroyni way éméy ad Fenicia. Yachi yag lenapchùcha hen anchi toy-on hen papor yag an-aniyat lumigwat way cha mangempengepenget way mempa-aklep ad Creta. \v 14 Yachi yag ammag iggay mahen-awniyan yag inluginaat hen anchi ammag manongod way fali way mihib-at way narpod Creta way nan-apet ad chaya. \v 15 Yachi yag ammag teneweng hen anchi fali hen papor, wat anchag achi makamaneho gapon anchi fali, wat anchag entachun ta egad hen fali hen mempayana. \v 16 Yachi way nachìligan-ani ah aket hen nepachonganni hen anchi akettoy way lota ad Cauda, yachin nawayaanni way nangempaghép hen anchi fangka way cha gayuchun hen anchi papor, ngém nampaligat-ani chillu way nangempaghép. \v 17 Angkay nepaghépchi yag anchaat fédféchén hen achar hen anchi papor ta achi mafarakyang. Yag gapo ta émégyatcha no magat ammag ichagah hen anchi papor hen anchi pommepeled way gahar way ahag-én ad Libia, empahcha hen anchi chakar way fanchila way cha mangentorong hen anchi papor ta egad hen fali ah mempayana. \p \v 18 Angkay nawakas way ammag achi paat mafégfég-as hen anchi fali, inlugicha way mangentap-ar hen anchi karga ah fayfay. \v 19 Yag angkay kasen nawakas agé way ammag hiyahiya chillu, wat ancha agég entap-ar hen aminay marabten way lamentan hen anchi papor. \v 20 Yachi yag émméy ah kamanay ag-agaw way ammag hommehellang ad uchu way maid maila ah init ya umat agén taraw ya ammag séréd hen anchi fali, wat an-anig nangenanggay amin te maid poros namnamani way matagu. \p \v 21 Angkay hiyachi way nafayag way anchag iggay nangnangan hen anchichay ininggaw hen papor, tommàchég ah Pablo way mangamulid an chicha way mangaliyén, “Chàyu way inib-à, non anyu koma enafurot hen enalè ta iggaytaaw lummigwat ad Creta, maid angkay natarà ah kok-owa ya iggaytaaw amin maligatan. \v 22 Ngém tàén, pas-éményu paat hen hamhamàyu, te maid angkay matéy an chitaaw te an yanggay hen antoy papor hen machachael. \v 23 Innilàha te ad arubyan, ah Apudyus way nangen-awa an haén ya hiya hen chà chayawén, empalena hen anghelna way mangimfaga an haén way mangaliyén, \v 24 ‘Achia cha émégyat Pablo, te achia matéy te masapor chillu mepasangoa an Are Cesar ad Roma. Yag hen ség-ang Apudyus an hea, halimunana agé hen anchichay karuganno ta maid agé matéy an chicha.’ \v 25 Wat hiyachi, inib-à,” way ekat Pablo, “émhép koma hen hamhamàyu te manokchù met ah Apudyus way ammaana way ammaan hen imfagana an haén. \v 26 Ngém hen mekaman, ichurun hen fali hen antoy papor hen ihay akettoy way lota way nanggagawa hen fayfay.” \p \v 27 Angkay hiyachi way émméy ah ustoy chuway chuminggu hen cha chillu mempafangchafangchan hen anchi fali an chàni hen anchi fayfay way Adriatico, yag yachi way gawan ménat chi lafi, yag lenènan hen anchichay chan maneho way cha-ani peet homag-én hen lota. \v 28 Wat anchaat uy-uyun hen kamang ah mangamangancha hen ka-adcharém hen chanum, yag chuwanporo way chupa hen ka-adcharémna. Angkay na-awni way enkasencha, émméy yanggay ah hemporo ya lemay chupa. \v 29 Yachi yag émmégyatcha te magat mesagud hen anchi papor hen anchi apehorhor, wat inuy-uycha hen opat way toy-on hen emot hen anchi papor ta matoy-onan yag anchaat manluwaru ta pegpega paat yag pommaway. \p \v 30 Angkay hen anchichay chan chunu hen papor, penachascha way mangentat-allingéb way lomayaw, wat anchag inuy-uy hen anchi fangka way manluganancha koma way lomayaw te hen lasoncha, icha ano igga hen tapenay toy-on hen hongad hen papor. \v 31 Ngém enlasin Pablo hen hamhamàcha, yag annaat ifaga hen anchi kapetan ya hen anchichay sorchachuna way mangaliyén, “No taynan hen annachay chan chunu hen antoy papor wat maid angkay namnamataaw way matagu.” \v 32 Yachi yag senongpatat hen anchichay sorchachu hen hilun hen anchi fangka wat na-anud. \p \v 33 Angkay hiyachi way tég-angay pomaway, enà-arò Pablo hen anchichay tatagu ta mangancha koma, ekatnéén, “Ustoy chuway chuminggu ad uwan way maid poros nangnangananyu gapoh hamhamàyu ya chanagyu. \v 34 Wat panga-aseyu paat ta mangan-ayu ta omorheayu, te maid angkay matarà ah uray ihà-an an chitaaw.” \v 35 Yachiy enalen Pablochi yag annaat aran hen tenapay yag nanyaman an Apudyus hen sangwanan amin hen anchichay tatagu ya annaat pet-angén yag inlugina way mangan. \v 36 Wat seném-ém tot-owa hen hamhamà amin hen anchichay tapena yag anchaat agé amin mangan. \v 37 Hen aminay ininggaw hen yachiy paporat, émméy ah chuwanggasot ya pitunporo ya éném way tatagu. \v 38 Angkay nagipoh-ani amin, entap-archa ah fayfay amin hen anchi tapenay karga way fégah ta yumagyagpaw hen anchi papor. \s1 Hen nachachaelan hen anchi papor \p \v 39 Angkay pommaway, wacha hen maila way lota, ngém maid innilan hen anchichay chan ammah papor no henochi way lota. Ngém wachan innilacha way huyù hen fayfay way ammay hen tarantagna te paginahar, wat ekatchéén pachaséncha no mafalin way mempatàchang hen papor an nadchi. \v 40 Wat hen enkamancha, ginhatcha hen hilun hen anchichay toy-on way manaynan ah fayfay yag inigsancha way nangùfad hen anchi nigagallotan hen ipayna. Yag anchaat pasadsachén hen anchi fanchila way ininggaw hen hongadna ta way én-énnén hen yawyaw way mangintùyud. Wat inlugin hen anchi papor way màmàéy hen penget hen tarantag. \v 41 Ngém ammag nesaguchat agé hen hongadna hen anchi pommepeled way gahar, yag ammag nelafù way achi màéy. Yag chaat agé ichagachagah hen napegsa way challuyun hen anchi emotna, wat cha marakarak yag cha metap-atap-ar hen anchi chengchengna. \p \v 42 Angkay hen anchichay sorchachu, ekatchéén pédténcha koma amin hen anchichay farud te awni yag tumifùcha way omawid. \v 43 Ngém ah kapetan Julio, empawana te achina laychén way matéy ah Pablo. Wat imfagana way amin hen anchichay nangila way tumifù, mampég-ahcha ah fayfay ta tumifùcha way mamangpango way tomàchang hen tarantag. \v 44 Waman hen anchichay tapena, ancha an umunud ano way pomaud hen tabra ono heno way nachael way away way narpon anchi papor. Wat yachi hen enkamanni way tommàchang yag an-aniyat matagu amin. \c 28 \s1 Hen na-ammaan ad Malta \p \v 1 Angkay hiyachi way tommàchang-ani amin, chengngarni way Malta peet hen ngachan hen anchi lota way nanggagawa hen fayfay. \v 2 Yag am-ammay agé hen enkaman hen anchichay eMalta an chàni. Yag gapo ta cha umuchan hen hiyachi ya ammag tongnin, nan-apoycha ah man-anichuwanni. \v 3 Yag yachi way enamong Pablo hen himfatà way pateng yag ammag na-agam-am peet hen ihay aggaégyat way farakkan, yag hen chana mangentongwan, ammag naptangan ménat hen anchi farakkan yag fummùnag way namngat hen liman Pablo way ammag nanhabrot. \v 4 Yachi way innilan hen anchichay eMaltachi, nan-ahepennootcha way mangaliyén, “Magat ihay pommatéyha way tagu te ilangngén, tàén iggay maofor ah fayfay, achi chillu eparufus hen omay-ayong way matagu.” \v 5 Ngém ah Pablo, annag empayagpag hen limana yag nàchég hen anchi farakkan hen anchi apoy way iggayna ekenkeno hen namngatana. \v 6 Hen anchichay eMalta, anchag hahadchén hen fumnarana ya hen matoachana way matéy. Ngém yachi way na-awni way ammag maid peet ekatna, anchaat agég finalewan hen hamhamàcha yag ekatchéén hiya ano agé hen ihay apudyus. \p \v 7 Hen anchi hag-én hen tommatàchanganni ad Malta, wat wacha hen lotan hen anchi toray hen tataguhchi way ah Publio hen ngachanna. Ya ammay agé hen enkamanna an chàni te menangilina chàni ah toroy ag-agaw. \v 8 Yachi agé yag netongpo way nansaket ah amana way amchan hen pochotna ya chan poto. Wat émméy ah Pablo way i nangentam-ang an hiya yag inchàépna hen limana way manginluwaru yag naka-anat agé hen saketna. \v 9 Angkay nanchinngar way na-ammaanchi yag anchaat umale amin hen anchichay tapenay chan saket hen hiyachiy lota way i mempaka-an hen saketcha, yag naka-an amin tot-owa. \v 10 Yachi yag chuar hen chacha inidchaidchat an chàni gapoh layadcha. Yag yachiy lommayaw-ani, inidchatcha amin hen masaporni para hen kasenni manluganan hen papor. \s1 Hen nentoroyancha way éméy ad Roma \p \v 11 Angkay hiyachi way natoroy furan-ani ad Malta, kasen-ani lummigwat way nìlugan hen ihay papor way ini-inggaw ahchid Malta ingganah narpas hen agiléd. Ya hen yachiy papor, narpod Alejandria way nangadnan ah “Kapel way Apudyus.” \v 12 Yachi way nanlugan-ani, inumchah-ani hen fabréy ad Siracusa, wat toroy ag-agawni agéhchi \v 13 yag an-aniyat kasen lumigwat way ummaled Regio. Angkay nawakas, ammay hen cha ekaman hen yawyaw, wat yachiy kasen nawakas, inumchah-ani ad Puteoli. \v 14 Hen kawadni ad Puteoli, inchahanni hen tapen anchichay ommafurot wat enayagan chàni. Yag yachi way nakachumingguani an chicha, yag an-aniyat lumigwat way manaran way éméy ad Roma. \v 15 Yachi yag hen anchichay ommafurot ad Roma, chengngarcha way naway-ani, yag anchaat lumigwat way i manib-at an chàni. Yag a-anachawwéy hen chinarancha te hinib-atni hen tapena hen anchi market ad Apia ya anniyat agé hib-atén hen tapena hen iggaw hen anchichay toroy faréy way chachag-ohan. Yag hen nangil-an Pablo an chicha, ammag nanyaman an Apudyus, te seném-ém way térén hen hamhamàna. \s1 Hen nanagépfaran Pablo hen anchichay Judio ad Roma \p \v 16 Angkay hiyachi way inumchah-anid Roma, neparufus ah Pablo way i-inggaw hen ihay faréy way faén pagfaruchan, ngém mawawà-acha chillu hen ihay sorchachu way manguguwwarcha an hiya. \p \v 17 Angkay hiyachi way nanlooh hen toroy ag-agaw, empa-ayag Pablo hen anchichay anap-apon hen Judio ahchid Roma ta mantatagépfarcha. Angkay na-amongcha, ekatna an chichéén, “Chàyu way sosnod way anap-apo ahtod Roma, maid angkay enam-ammaà ah laweng hen uray heno hen anchichay sosnodtaaw way Judio, ya maid agé kenontarà hen gagangaytaaw way intudtuchun hen anap-otaaw ad namenghan. Ngém tàén chilluchi, anà ammag imfarud ad Jerusalem yag emporangà hen anchichay eRoma ahchi. \v 18 Angkay finistigarà, ekatchéén meparufusà koma te maid inchahancha ah fasor-o ah mamchitanà. \v 19 Ngém ammag achi poros laychén hen anchichay ifataaw way Judioha wat napeletà way mangimfaga hen mepasangowà an Are Cesar ta hiya hen mangimfanag, uray maid epafasor-o hen anchichay ifataaw. \v 20 Wat yachi hen nangempa-ayagà an chàyu ad uwan ta tagépfarê chàyu paat ya ta esoplekar-o an chàyu no pakay nifaruchà. Te ah katot-owana, nifaruchà gapo yanggay hen afurot-o way ah Jesus hen kafud-asan hen namnamataaw way Judio way empopostan Apudyus an chitaaw.” \p \v 21 Yachi yag ekatcha an Pablowén, “Maid met enawatni ah sorat way narpod Judea mepanggép an hea, ya maid amin henaphapet hen anchichay ifataaw way Judio way narpohchi way wachay laweng ah enammaam. \v 22 Ngém laychénni paat chillu way mangngar hen wachah hamhamàno mepanggép an Jesus, te hen ma-awatanni yanggayat uray heno way lotéén chacha kontaréén hen mepanggép an hiya way cham tàchégan.” \p \v 23 Angkay hiyachi way inumchah hen anchi ag-agaw way imfagacha way kasencha mantatagépfaran, ancha ammag chuar hen anchichay Judio way ummale hen anchi faréy way ininggawan Pablo. Wat nanlugi hen cha pomaway ingganah nadhém hen nanudtuchuwana an chicha way mangensoplekar hen mepanggép hen mantorayan Apudyus. Yag penachasna way mangempaka-awat an chicha mepanggép an Jesus way chana imfisafisar hen ensorat Moses ya hen anchichay profeta ta éhéd yag ma-awatancha koma. \v 24 Wat wachacha tot-owa hen tapena way nangafun hen intudtuchuna wat ommafurotcha. Ngém wachacha chillu hen tapena way ammag achi omafun. \v 25 Angkay hiyachi way cha madhém way chacha ilugi way mafuar, chachan sosongel mepanggép hen chengngarcha. Wat hen anongoh way enalen Pablo an chicha, ekatnéén, “Chàyu hen mafud-asan hen imfagan Apudyus hen anchichay anap-otaaw ad namenghan way empahpahmà hen Espirituna an Isaias. \v 26 Ekat Apudyusén, ‘Im ifaga hen anchichay ahentagum way ekatnowén, \q1 Tàén anyug cha changréchangrén hen aryê, achiyu chillu ma-awatan. Yag tàén anyug féféttégén hen chà epaìla, achiyu chillu elasin no henochi. \v 27 Te hen mepaniyanyu way tatagu, anyug kaman henohorot hen ingayu, ya anyug kenekemet hen matayu. Te non an umat yag faén, makagngar-ayu hen chà ifaga, ya makaila-ayu hen chà epaìla, yag ma-awatan hen hamhamàyu hen na-ammaan. Wat kapeletan way yachi hen manhagonganyu an haén ah manga-anà hen fasoryu.’ \m Yaha hen ekat Apudyus.” \v 28 Wat henalenonot Pablo agé way mangaliyén, “Wat ma-awatanyu, chàyu way inib-à way Judio way ad uwan, mepagngar hen anchichay faén Judio ah kahara-ancha an Apudyus, te chicha, mafalin chumngarcha.” \p \v 29 Angkay narpaschi way enalen Pablo, anchag chan sosongel hen anchichay Judio way lomayaw. \p \v 30 Angkay hiyachi yag ininggaw ah Pablo hen anchi faréy way chana afangan hen unig hen chuway tawén, wat chana agé paghépaghépén hen aminay umale way mangila an hiya. \v 31 Yag chana agé epagngapagngar mepanggép hen mantorayan Apudyus, ya chana agé itudtutudtuchu hen mepanggép an Apo Jesu Cristu way ammag natorod hen enkamkamanna ya maid agé nangempap-awa an hiya.