\id ROM - Bekwel Bible \ide UTF-8 \h Lɔm \toc1 Mɛkana ɛ Pɔl, pɛ daa bot ɛ ghaada Lɔm \toc2 eLɔm \toc3 Lɔm \mt2 Mɛkana ɛ Pɔl \mt1 Bot ɛ ghaada Lɔm \imt Ɛniel \is Ɛsuk étɛp mɛkana mak nakwyalaa ɛ \ip Mɛkana mak ɛ́ mɛkana ɛ Pɔl nakwyal nɛ bot ɛ di edum koŋ nɛ Zɛɛb pɛ kɔ ghaada Lɔm. Ye nabɛ ɛ́, nyɛ dinaa ààkum penek, ye ɛ́ dhiiti mot ɛ nagoola bɛ Mbɛɛ Bhaadal nɛ ɛduwa bɛ Zɛɛb. Pɔl nakwyal bɛmɛkana mak ɛ, étɛp bɛ neegu nyɛ. Dum nɛ tɛp tak ɛ nyɛ di eke nɛ nɔɔ náá, é ghɛŋ nyɛ aadi tɔ́ pɛ kyee dik Ɛspanyɛ ɛ, nyɛ dhaa pɛ yɔbɔ étɛp nyɛ needjɛ bɛ mɛghaaz tɔ mɛsa ɛ Klisto. Nyɛ naabaawaab nɛ nɔɔ náá, bɛ djaala étɛp nyɛ neebela ghwyil ɛtɔ́ mɛdjoŋ. \ip Tɔ mɛkana mak, Pɔl naalyaal bɛ náá, ɛdum ɛ koŋ nɛ Klisto ɛ́ mbɛɛ sonok. Nyɛ nake ɛ́ náá, ye ɛ́ bot ɛ bɔs djas ɛ́ nasa mesyem, étɛp tak ɛ bɛ di ààbela duma ɛ Zɛɛb. Tin, nenak, bɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛbula tɔ ɛgwakel nɛ nɛ tɔ ɛgwakel nɛ Yezu Klisto. Zɛɛb naasɛ́ɛ Pɔl étɛp nyɛ needi mot-lwoma étɛp ɛgoola Mbɛɛ Bhaadal. Pɔl naake náá, mbɛɛ mɛkpa menek ɛ́ mɛbwala ɛ Zɛɛb étɛp bot djas di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ, é di'enek, mot tok nɛ ghwyil ɛke náá, nwyak mot ɛ mot mbyak eYuda nɛghu nwyak mot tok mot mbyak eYuda. Etɛɛ náá, pɛ daa Zɛɛb, bot djas di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ ɛ́ djala, ye tok nɛ mot di edhaa mɔn sɔ. Nyɛ naazedjɛ bɛ di epiki dáa ekwyala di elɛɛ ɛ. Deenek, ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: «Mot di piki ɔ, tsik'ɛ aadi ɛ́ tsik ɛdum koŋ nɛ Zɛɛb.» (\xt 1.17\xt*) Pɔl naabaake náá, bɔɔ djas, bot ɛ di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ, goka ɛ́ nɛ ɛdi tɔ ɛgwakel, sa mot ààbhina sɔ mot, sa nyɛ ààkwyesal sɔ mot djɛ sɔs, sa nyɛ ààpɛ́ɛ sɔ mot, ye nakoobɛ náá, mɛfulu mɔɔ tok djala. \ip Mɛkana mak, mɛkana mɛ Pɔl nakwyal nɛ bot ɛ ghaada Lɔm ɛ́ naadyeebabu enɛm esa, kana dwoo ɛlenek, ekeletyɛ naamyaal yɛ ɛnyɔɛpe. \ip Mɛtsek mɛ mɛkana tak ɛ: \ip 1 Pɔl naagoola Mbɛɛ Bhaadal. (\xt 1.1-17\xt*) \ip 2 Ye ɛ́ bot ɛ bɔs djas ɛ́ nasyem. (\xt 1.18—3.20\xt*) \ip 3 Dáa Zɛɛb nadjɛ bot ɛ bɔs di epiki ɛ. (\xt 3.21—4.25\xt*) \ip 4 Bot ɛ Zɛɛb ɛ́ waabela tsik na bes. (\xt 5.1—8.39\xt*) \ip 5 Zɛɛb eebet bot ɛ mbyak Yisalaɛl, tin, ye ɛ́ étɛp ba mɔn ɛwala, (\xt 9.1—11.36\xt*) \ip 6 Tsik na bes tɔ mɛkwyɛla, (\xt 12.1—15.13\xt*) \ip 7 Sa Pɔl namyam ɛsa ɛ, nɛ mɛswosel. (\xt 15.14—16.27\xt*) \ie \c 1 \s1 Mɛswosel \p \v 1 Ye ɛ́ mam Pɔl, mot-mɛsa ɛ Yezu Klisto. Zɛɛb ɛ́ nadjóo mɛ, nyɛ ɛ́ nasɛ́ɛ mɛ étɛp mɛ needi mot-lwoma, mɛ neegoola bin Mbɛɛ Bhaadal yɛ. \p \v 2 Zɛɛb naalookɛk Mbɛɛ Bhaadal tak nɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa mɛ tɔ eKwyala bɛ na dɛɛ\x - \xo 1.2 \xo*\xt Eza 52.7; 61.1.\xt*\x*. \v 3 Mbɛɛ Bhaadal tak lii ɛ́ kɔ ɛsu ɛ mɔn'ɛ Yezu Klisto Ghɛŋ'enaka. Zya nyɛ nazyɛ kɔ ɛko ɛ bɔs ɛ, nyɛ nabyel ɛ́ tɔ lɔɔg mɛbyel ɛ bɛdha ɛ mɛkoozi Dhavid. \v 4 Nɛ mɛbwala mɛ Sisim na Dɛɛ, Zɛɛb naasɛ́ɛ Yezu Klisto Ghɛŋ'enaka étɛp nyɛ needi mɔn ɛ Zɛɛb\x - \xo 1.4 \xo*\xt Mat 1.1.\xt*\x*, é sok nyɛ nagomal nyɛ pak myoŋ ɛ. \v 5 Nyɛ ɛ́ nasa náá, mɛ bela enɛm nɛ embɛɛ e Zɛɛb ee mɛ di mos mot-lwoma. Etɛɛ náá, bot djas e membyak mesis needum koŋ nɛ Zɛɛb, nɛ ɛlooba nɛ nɛ étɛp duu ɛ Klisto. \v 6 Biyɔ pe ɛ́ tɔ lɔɔg bot ɛ tak. Biyɔ, bot ɛ Zɛɛb nasɛ́ɛ étɛp bi needi bot ɛ Yezu Klisto ɔ. \p \v 7 Mɛ kwyal mɛkana mak ɛ́ étɛp biyɔ djas, bot ɛ di pɛ ghaada Lɔm ɔ, biyɔ bot ɛ Zɛɛb di ekwyɛl ɔ, biyɔ bot ɛ Zɛɛb nazesɛ́ɛ étɛp bi needi bot ɛ na dɛɛ ɔ. Beta náá, Zɛɛb Sɛɛg'ena nɛ Ghɛŋ Yezu Klisto djɛ bin enɛm nɛ embɛɛ nɛ egwyem. \s1 Pɔl ɛpekwyɛl ɛtɔ́ kɛbee bot ɛ ezɛɛga mendjaala ghaada Lɔm \p \v 8 Mɛ pookokan sok ɛ ɛbulal bhɔɔ nɛ Zɛɛb'am nɛ din ɛ Yezu Klisto kɔ ɛsu ɛ len. Etɛɛ náá, bhwak djas ɛpelii ɛnyɔɛpe kɔ ɛsu ɛ ɛdum ɛ koŋ ɛ len nɛ Zɛɛb. \v 9 Zɛɛb nɛ gu náá, sa mɛ di elɛɛ ɛ́, ye ɛ́ etɛp etsɛɛtsɛ, nyɛy mot mɛ di esa mɛsa mɛ yii ɛgoola Mbɛɛ Bhaadal kɔ ɛsu ɛ mɔn'ɛ nɛ lyem wat ɔ. Nyɛ nɛ gu náá mɛ nɛ ɛdjaala étɛp'en ngwyis. \v 10 É mɛwala djas mɛ di edjaala ɛ́, mɛ nɛ ɛwaab nɛ Zɛɛb náá, nyɛ djɛ mɛ ze ɛzyɛ pɛ yebɔ yɛ bɛ náá, ye ɛ́ ɛkwosak ɛ lɛ ɔɔ. \v 11 Deenek, mɛ ɛ́ nɛ gwyes dhaa tyɛ náá, mena bomaka, étɛp bi neebela ɛkɛɛ e enɛm nɛ embɛɛ, ɛkɛɛ ɛ Sisim na Dɛɛ, étɛp bi neebela mɛghaaz. \v 12 Tin, baabela náá, mɛ kwyɛl ɛ́ mɛ di é di wat nɛ nen étɛp bot needjɛelka mɛghaaz tɔ ɛdum ɛ koŋ ɛlenaka nɛ Zɛɛb ee mena dika nɛ yɛ sama ɛ. \v 13 Bɔn nyɛɛg bam, mɛ kwyɛl ɛ́ bi gu náá, mɛ nɛ ɛdyeebagek ɛzyɛ pɛ yibɔ. Tin, mɛ dinaa ààpaabela ze ɛzyɛ penek dɔɔ nɛ dwoo pan mos'ak. Mɛ kwyɛl ɛ́ náá, mɛsa mam baaloo pɛ yebɔ pe, dáa ye naloo pɛ kyee bot ɛ membyak mesis ɛ. \v 14 Ye goka ɛ́ mɛ tɔ́ pɛ daa bot djas, bot ɛ mbyak eGhɛlɛk nɛ bot ɛ di ààbɛ tɔ bot ɛ mbyak eGhɛlɛk ɔ, pɛ daa bot ɛ di egu mɛkana ɔ, nɛ bot ɛ di ààgu mɛkana ɔ. \v 15 Étɛp tak ɛ, mɛ di nɛ gwyes dhaa tyɛ étɛp ɛzɛgoola bin Mbɛɛ Bhaadal, biyɔ bot ɛ di kɔ ghaada Lɔm ɔ. \s1 Mɛbwala mɛ Mbɛɛ Bhaadal \p \v 16 Mɛ tok nɛ syen nɛ Mbɛɛ Bhaadal, etɛɛ náá, ye ɛ́ mɛbwala mɛ Zɛɛb dyeebasa étɛp ɛtsik ɛ bot ɛ di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ. Bot ɛ nyɛ aalel ɛtsik sok ɔ aadi ɛ́ bot ɛ mbyak eYuda, zɛnɔɔ bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ. \v 17 Tin, Mbɛɛ Bhaadal lyaal ɛ́ dhatyee Zɛɛb di enɛɛg mot piki é mis mɛ ɛ. Ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb, kana mɛkɛn kɛkum pɛ ɛsik dhatyee ekwyala di elɛɛ: «Mot epiki aadi nɛ tsik ɛ́ tɔ ɛdum ɛ koŋ ɛ lɛ nɛ Zɛɛb.» \s1 Bot ɛ bɔs djas ɛ́ nɛ ndjɛ sok bhwoob ɛ Zɛɛb \p \v 18 Tin, pɛ tɔ gwoo, Zɛɛb ɛpelyaal ɛbuk ɛ lɛ kɔ bot djas di ààduwal nyɛ ɔ, bot ɛ di ààkɛ tɔ epiki ɔ. Etɛɛ náá, embee mɛsa mɔɔ ɛpelu bot náá, bɛ nàgu etsɛɛtsɛ dum nɛ Zɛɛb. \v 19 Bela náá, sa di egoka náá, bot gu dum nɛ Zɛɛb ɛ, ye ɛ́ popoopwon é mis mɔɔ. Zɛɛb nyɛ ɛ́ met naatel bɛ yɛ popoopwon. \v 20 Mɛbwala ɛ Zɛɛb nɛ konyel Zɛɛb nyɛy nyɛ ɛmet, ye ɛ́ esa ee di náá, bot tok nɛ ghwyil ɛbee ɛ. Tin, kana dwoo Zɛɛb nakus bhwak ɛ, kɛyaka nɛ dwoo pan mos'ak, tsoŋ mot ɛ́ nɛ ghwyil ɛgu yɛ é ghɛŋ nyɛ di ebee esa ee Zɛɛb di sa ɛ. É di'enek, bot ɛ bɔs tok nɛ dhiiti mɛgham aasa náá, bɛ nàgu Zɛɛb, \v 21 etɛɛ náá, bɛ naagu Zɛɛb. Tin, bɛ ààpaduwal nyɛ, bɛ ààpabee nyɛ dáa Zɛɛb, bɛ ààpabulal nɛ Zɛɛb. Bela náá, egeka bɔɔ moo ɛ́ yii ewo, epila elyem bɔɔ eezedipal bɛ mis. \v 22 Deenek, bɛ dyeebaghɛɛ mɛnyel náá, bɛ ɛ́ bɛtsoŋ ɛ bot, ghuna bɛ ɛ́ ɛpelyet, \v 23 Tin, é di di egoka náá, bɛ duwal duma Zɛɛb mot di náá, nyɛ aanàboogwyɛ ɔ, bɔɔ duwal ɛ́ bɛnaghisɛ di ekpaka tyee bot, tyee enen, tyee bɛtit ɛ di nɛ mɛko mɛná ɛ, nɛ bɛdhiiti nakpakaa tyee edjaadla-djaadla ɛ. \v 24 Dum nɛ tɛp tak ɛ́, Zɛɛb zebet bɛ tɔ embee esesɛɛ e mɛkwosak mɛ elyem bɔɔ. Deenek, bɛ kadi ɛ́ é sa esa e syen di eghwyalal mɛnyel mɔɔ met ɛ. \v 25 É di'enek, bɛ ɛpebet etɛp etsɛɛtsɛ e Zɛɛb étɛp ɛdu étɛp etsal. Tin bɛ kaduwal ɛ́ esa e Zɛɛb nakus ɛ, ààduwal kusel tak nyɛ ɛmet, mot di egoka nɛ ɛduwalaa kɔm-kɔm sii nɛ kɔm ɔ! Amɛn. \v 26 Dum nɛ tɛp tak ɛ, Zɛɛb zebet bɛ tɔ mbee mɛzɔ di eghwyalal mɛnyel mɔɔ ɛ. Tin, bowa ààkadi ɛbá nɛ botom, bɛ kadi ɛbá ɛ́ pak'ɔɔ boa nɛ boa. \v 27 Tyee wat nɛ bowa, botom pe ààkadi ɛbá nɛ bowa. Bɛ kadi mɛba ɛ́ pak'ɔɔ botom nɛ botom. Ye ɛ́ deenek ɛ bɛ di ebela efute embee esesɛɛ di esa náá, bɛ wo ze ɛ. \p \v 28 Dáa ye dinaa bɛ eebyen ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ɛ, Zɛɛb eezelum bɛ koŋ tɔ esiiza bɔɔ yii ewo, tin, bɛ ɛpesa esa di ààgoka nɛ ɛsael ɛ. \v 29 Deenek, bɛ moo ɛ́ nɛ bɛtɛ nɛ membi mɛ mɛsa mɛ di ààbɛ tɔ epiki ɛ, mesyem, mbee dɔɔb, ɛgó ɛ bot, mɛwɔ, mbee mɛpek, bɛ ɛ́ nɛ zok, nɛ ɛsu ɛ etɛp nɛ min mɛ bɛsɔ bɔɔ, \v 30 bɛ ɛ́ bot ɛ mɛbhekel, bɛ ɛ́ bot ɛ mɛbhuka ɛ Zɛɛb, bɛ ààkaab bot, bɛ ɛ́ bot ɛ ɛbet, bot ɛ ɛghɛɛa nyel. Bɛ ɛ́ nɛ mɛghaaz étɛp ɛsaa embee esesɛɛ, bɛ ààkaab bɛsɛɛg bɔɔ nɛ bɛnyɛɛg bɔɔ \v 31 bɛ ààtselal, bɛ ààsa sa bɛ di elɛɛ ɛ, bɛ nɛ lyel elyem, ààbɛ nɛ ghoŋ nɛ bɛsɔ bɔɔ. \v 32 Tin, bɛ nɛ gu epɛ́ɛ e Zɛɛb ɛnyɔɛpe. Bot ɛ di ekɛ deenek ɔ, bɛ goka ɛ́ nɛ ɛsyee. E di'enek, bɛ ààzosik é ɛsa esɛsɛɛ binek nɛ esɛsɛɛ binek, bɛ ɛpebaabesal bɛdhiiti bot náá, bɛ sa embee mɛsa menek. \c 2 \s1 Epɛ́ɛ e Zɛɛb \p \v 1 Wɔy, ye nakoozodi náá wɔ ɛ́ ɛzɛ, wɔy mot di epɛ́ɛ bɛsɔ bɔ ɔ, gua náá, wɔ aanàbela ɛpelak\x - \xo 2.1 \xo*\xt Mat 7.1; Luk 6.37.\xt*\x*. Etɛɛ náá, wɔ di epɛ́ɛ bɛsɔ bɔ, da wɔ ɛ́ baadi ekɛ dáa bɔɔ ɔ, tin wɔy ɛmet ɛpewa nyel'ɔ é feŋ. \v 2 Mena nɛ guka náá, epɛ́ɛ e Zɛɛb ɛ́ tsɛɛtsɛ dum nɛ mbi bot ɛ di esa esesɛɛ binek ɔ. \v 3 Wɔy mot di epɛ́ɛ bot ɛ di esa mbee esesɛɛ binek, da wɔ ɛ́ baadi esa esesɛɛ tak, wɔ gek ɛ́ náá, wɔ aadi ɛ́ kiid tɔ epɛ́ɛ e Zɛɛb e? \v 4 Wɔ ɛpekwyɛl ɛbyasal boo enɛm esa e Zɛɛb, nɛ ɛdil ɛ lyem'ɛ nɛ mbɛɛ lyem'ɛ? Wɔ ààgu náá, boo enɛm esa e Zɛɛb ɛ́ kwaasa náá, wɔ swoola tsik e? \v 5 Tin, wɔ ɛpesa maa-ɛlɔ, wɔ ààkwyɛl ɛswoola lyem. Ye ɛ́ étɛp tak ɛ wɔ di esɛɛg boo ɛbuk ɛ Zɛɛb kɔ nyel'ɔ endita-endita dwoo Zɛɛb aatel boo ɛbuk ɛ lɛ tɔ epɛ́ɛ bɛ e piki ɛ. \v 6 Nyɛ waadjɛ mot nɛ mot efute mɛsa mɛ nyɛ nadi esa ɛ. \v 7 É di'enek, nyɛ aadjɛ tsik na kɔm-kɔm ɛ́ nɛ bot ɛ di wa zii tɔ ɛsa enɛm esa, nɛ ɛsaŋ ɛ duma, duu nɛ tsik na kɔm-kɔm. \v 8 Tin, nyɛ aatel ɛbuk nɛ ɛbiyo ɛ lɛ ɛ́ nɛ bot ɛ di ààlooba nɛ nɛ ɔ, bot ɛ di ààkwyɛl ɛlooba nɛ etsɛɛtsɛ da looba nɛ etɛp di ààbɛ tɔ epiki ɛ. \v 9 Bot djas di esa ɛbiyo ɔ, bɛ waabee mezuk nɛ ghoŋ, yɛ aakan ɛ́ nɛ bot ɛ mbyak eYuda, zɛnɔɔ bot ɛ mbyak eGhɛlɛk. \v 10 É di'enek, Zɛɛb ɛ́ waadjɛ duma, duu, egwyem nɛ bot djas di esa sa mɛnyɔ ɛ, yɛ aakan ɛ nɛ bot ɛ mbyak eYuda, zɛnɔɔ bot ɛ mbyak eGhɛlɛk, \v 11 etɛɛ náá, Zɛɛb ààwa mbɛk pak bot. \p \v 12 Bot ɛ di esyem ààgu etsi ɛ Moiiz ɔ, bɛ waagwyɛ pe ɛ ààbɛ nɛ etsi. Tin, bot ɛ di esyem, bɔɔ é gu etsi ɛ Moiiz ɔ, bɛ waapɛ́ɛaa ɛ dum nɛ etsi tak. \v 13 Etɛɛ náá, bot ɛ di bot ɛ epiki é mis mɛ Zɛɛb ɔ, ye tok bot ɛ di náá, bɔɔ zosik ɛ é ɛgwak etsi ɛ Moiiz. Tin, bot ɛ di bot ɛ epiki é mis mɛ Zɛɛb ɔ, ye ɛ́ bot ɛ di ewa etsi tak tɔ mɛsa ɔ. \v 14 Eghɛŋ bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda, bot ɛ di ààgu etsi ɛ Moiiz di elooba nɛ etsi bɔɔ bɛ ɛmet ɛ, ye ɛ́ ɛkɛɛ, etsi tak ɛ́ nɛ nɔɔ ɛ́ baala tɔ elyem, ye nakoozodi náá, bɛ tok nɛ yɛ. \v 15 Tin, bɛ lyaal deenek ɛ́ sa etsi di elyo náá, mot sa ɛ, ye ɛ́ kwyala tɔ elyem e bɔɔ. Egeka e lyem bɔɔ ɛpelyaal yɛ, deenek, esiiza bɔɔ nɛ pit bɛ é dhiiti mɛwala, da baakɛm bɛ tɔ yak mɛwala. \v 16 Etɛp binek djas aanyen ɛ́ dwoo Zɛɛb aapɛ́ɛ esa ee djas di syela tɔ tsik mot nɛ mot é ze ɛ Yezu Klisto ɛ, ye ɛ́ sa Mbɛɛ Bhaadal mɛ di egoola ɛ di elɛɛ ɛ. \s1 Eyuda nɛ etsi \p \v 17 Wɔ mot di nɛ din ɛmot mbyak eYuda ɔ, ɛbwaalel ɛ lɔ ɛ́ pɛ tɔ etsi, kɔ ɛsu ɛ Zɛɛb'ɔ ɛ wɔ di eben nyel, \v 18 wɔ nɛ gu ɛkwosak ɛ lɛ, etsi naalyo dáa wɔ di egoka nɛ ɛwa mbɛk pak mɛnyɔ nɛ ɛbiyo ɛ. \v 19 Wɔ bee ɛ́ náá, wɔy ɛ́ djɛɛdel bot ɛ edhim, wɔy ɛ́ gwyɛ bot ɛ di tɔ ghooghom ɔ, \v 20 wɔy ɛ́ lyoel bot ɛ di ààgu mɛdjek ɔ, lyoel bɔn dhyeeb, etɛɛ náá wɔy eezemyaal nɛ lyem wat náá, etsi ɛpesa náá, wɔ di mot ɛgu ɛ etɛp, mot ɛgu ɛ etsɛɛtsɛ. \v 21 Tin, wɔy, mot di elyo bɛsɔ bɔ ɔ, étɛp yé wɔ di ààlyo nyel'ɔ met? Wɔy, mot di egoola bɛsɔ bɔ Mbɛɛ Bhaadal náá, bɛ nàdjii ɔ, étɛp yé wɔ di edjii? \v 22 Wɔy, mot di elu bot náá, bɛ nàsa ɛzɔ ɔ, étɛp yé wɔy di esa yɛ? Wɔy, mot di ebyen bɛnaghisɛ ɔ, étɛp yé wɔ di ekɛdjii esa ee di tɔ mendjaa mɛ bɛzɛɛb bɔɔ ɛ? \v 23 Wɔ nɛ sa ɛghɛɛa nyel kɔ ɛsu ɛ etsi, tin, wɔ kadi ɛ́ ààdjɛ Zɛɛb duu é sok wɔ di esa sa etsi di ebyen ɛ! \v 24 Tin, ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: «Dum nɛ etɛp bi di esa ɛ́, bɛdhiiti membyak ɛpenyek Zɛɛb.» \p \v 25 Ɛni ɛ́ beka val ɛ, yɛ bɛ náá, wɔ ɛpelooba nɛ etsi ɔɔ. Tin, wɔ kadi ààlooba nɛ etsi ɔɔ, ye ɛ́ ɛkɛɛ wɔ ààpani beka. \v 26 Tin, mot di ààni beka ɔ, nyɛ looba nɛ mɛtiŋ mɛ etsi ɔɔ, Zɛɛb aanàkwaabee nyɛ tyee mot zeni beka ɔ? \v 27 Tin, mot di náá, nyɛ di ààpabɛɛ pyoŋ beka é nyel'ɛ ɔ, nyɛ looba nɛ etsi ɔɔ, nyɛ waapɛ́ɛ wɔ, wɔy mot di ààlooba nɛ etsi ɔ, ye nakozoodi náá, wɔ nɛ gu mɛkana mɛ etsi nɛ náá, wɔ naaniigelaa beka. \v 28 É di'enek, tɛtɛ mot mbyak Yuda tok mot di ediig bet é mis mɛ bot náá, nyɛ ɛ́ Yuda, nɛ náá nyɛ ɛ́ nɛ bam pyoŋ beka é nyel. \v 29 Tin, tɛtɛ mot mbyak eYuda ɛ́ mot di ààdiig bet é mis mɛ bot ɔ, ye ɛ́ mot naniigelaa beka tɔ lyem'ɛ ɔ, beka tak ɛ́ yii Sisim e Zɛɛb, ààbɛ yii etsi. Tɛtɛ mot mbyak e Yuda bela duu ɛ́ nɛ Zɛɛb, ààkabɛ nɛ bot ɛ bɔs. \c 3 \p \v 1 Ɛdi ɛ mot mbyak eYuda kwyɛl ɛlɛɛ wɔ eedhaa bot djas e? Ɛni ɛ beka ɛ́ nɛ dhiiti sonok ee mot di ebela kɔ ɛsu ɛ tak e? \v 2 Tsɛɛtsɛ, ye ɛ́ nɛ boo mɛtaŋ tɔ bɛtɛ nɛ esonok. Yii mɛkɛn ɛ́ náá, Zɛɛb naleekan ɛdjɛ mɛpka mɛ ɛ́ nɛ bot ɛ mbyak eYuda. \v 3 Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, bɛdhiiti bot pak'ɔɔ nabɛ ɛ́ ààdi sosoob nɛ Zɛɛb. Tin, ye kakwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ náá, Zɛɛb waakat ɛdi ɛ́ sosoob etɛɛ náá, bɛ tok esosoob e? \v 4 Ààbɛ deenek! Ye ɛ́ koobɛ náá, bot ɛ bɔs djas ɛ́ bot ɛ etsal ɔɔ, ye goka ɛ́, ye nyen popoopwon náá, Zɛɛb ɛ́ mot etsɛɛtsɛ. Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ, ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: \q1 «Ye goka ɛ́ náá, \q1 bot gu epiki bɔ, tɔ mɛkpa mɔ, \q1 tin, mot ɛpit wɔ ɔɔ, \q1 wɔ pɛ́ɛaa ɔɔ, \q1 wɔ goka ɛ́ nɛ ɛdi nɛ gham\x - \xo 3.4 \xo*\xt Mɛd 116.11; Mɛd 51.6.\xt*\x*.» \p \v 5 Tin, yɛ bɛ náá, embee mɛsa mɛ mena di esa ɛ́, ye ɛpesa náá, epiki e Zɛɛb nyen popoopwon é mwos dwoo ɔɔ, «haa» mena aakabaake dáa, Zɛɛb ɛ́ ɛbiyoɛpe etɛɛ náá, nyɛ eewa mena é feŋ e? Mɛ kalii wak ɛ́ dáa bot djas di elii ɛ. \v 6 Yɛ aanàkwaasael deenek! Etɛɛ náá, yɛ pe di ɛ́ di deenek ɔɔ, pe Zɛɛb aakasa dáa étɛp ɛpɛ́ɛ bot ɛ bɔs? \p \v 7 Yɛ bɛ náá, etsal bam ɛpesa náá, etsɛɛtsɛ e Zɛɛb nyen popoopwon étɛp ɛlyaal duma yɛ ɔɔ. «Haa!» Étɛp yé mɛ baadi epɛ́ɛaa dáa mot mesyem? \v 8 Bɛdhiiti bot ke ɛ́ náá, bis ɛpelyo bot embee mɛlyo náá: «Djhoosaka ɛbiyo etɛɛ náá, enɛm esa neenyen.» Mbi binɔk bot goka ɛ́ nɛ ɛwaa é feŋ. \s1 Ye tok nɛ mot epiki é mis mɛ Zɛɛb \p \v 9 Ye ɛ́ dáa? Ye kabɛ ɛ́ náá, menabɛlka bot ɛ mbyak eYuda eedhaa bot ɛ membyak mɛsis e? Ààbɛ! Mɛ naazeloolyaal náá, bot djas, ye nakoozodi bot ɛ mbyak eYuda nɛghu bot ɛ membyak mɛsis, djas ɛ lɔɔ ɛ́ si bhel mesyem. \v 10 É di'enek, ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: \q1 «Ye tok nɛ mot di piki, ààkobɛ-bɛak mot ngɔt, \q1 \v 11 ye tok nɛ mot di etselal, \q1 ye tok nɛ mot di esaa Zɛɛb. \q1 \v 12 Deenek, bɛ tokapɛ é tɛtɛ ze, \q1 bɔɔ djas eezewo. \q1 Ye tok nɛ mot di esa enɛm esa \q1 ààkobɛ-bɛak mot ngɔt. \q1 \v 13 Egheŋel-gheŋel bɔɔ moo ɛ́ dáa ɛvit ɛ di náá, ye ɛ́ mbek ɛ, \q1 edjem bɔɔ kagu ɛ́ mɛkɔŋ, \q1 sa di ewyis kɔ ekwood enuub bɔɔ moo ɛ́ dáa nea ɛgel, \q1 \v 14 enuub bɔɔ moo ɛ́ “tɔɔɔ” nɛ ɛkɛlok, nɛ mɛkpa mɛ bhula ndela mɛkpa. \q1 \v 15 Bɛ nɛ kwyɛs ɛ mɛko étɛp ɛgó ɛ bot. \q1 \v 16 É edi djas bɛ di edhaŋ ɛ, ye ɛ́ puluk, tin bɛ ɛpewa bot tɔ tsik mezuk, \q1 \v 17 bɛ ààkwyɛl ɛdi tɔ ɛgwakel nɛ bɔn nyɛɛg bɔɔ. \q1 \v 18 Bɛ ààkaab Zɛɛb\f + \fr 3.18 \fr*\ft Étɛp mɛlaŋel 10-12: \ft*\xt Mɛd 14.1-3; 53.2-4\xt*; Ye nɔŋel ɛ́ tɔ mɛkana mɛ namwa tɔ lii eGheɛlɛk. Étɛp ɛlaŋel ɛ 13: \xt Mɛd 5.10\xt*. Ye nɔŋel ɛ́ tɔ mɛkana mɛ namwa tɔ lii eGheɛlɛk. \xt Mɛd 140.4\xt*. Étɛp ɛlaŋel 14: \xt Mɛd 10.7\xt* Ye nɔŋel ɛ́ tɔ mɛkana mɛ namwa tɔ lii eGheɛlɛk. Étɛp ɛlaŋel 15-17: \xt Eza 59.7-8\xt*. Étɛp ɛlaŋel 18: \xt Mɛd 36.2\xt*.\f*.» \p \v 19 Bis nɛ gu náá, esa djas Etsi di elii ɛ́, ye lii ɛ́ nɛ bot ɛ di si etsi ɔ. Etɛɛ náá, bot needi ààbɛɛ nuub étɛp ɛtaŋal. Deenek, étɛp bot ɛ bɔs djas needi nɛ ndjɛ é mis mɛ Zɛɛb. \v 20 Etɛɛ náá, ye tok nɛ mot aadi piki é mis mɛ Zɛɛb kɔ ɛsu ɛlooba nɛ etsi, bela náá, etsi lyaal ɛ́ mesyem mɛ mot di esa ɛ. \s1 Dáa Zɛɛb sa náá mot di piki ɛ \p \v 21 Nenak yak, Zɛɛb eezetel mena dáa nyɛ di esa náá, mena di bot ɛ epiki é mis mɛ ààbɛ náá, ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ etsi ɛ. Bɛmɛkana mɛ etsi dɔɔ nɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb naazeloolɛɛ yɛ. \v 22 Zɛɛb ke náá, mot ɛ́ piki ɛ, kɔ ɛsu ɛ ɛdum koŋ ɛ lɛ nɛ Yezu Klisto. Tin, nyɛ sa yɛ ɛ́ nɛ bot djas di edum koŋ nɛ Klisto ɔ, etɛɛ náá, ye tok nɛ mbɛk pak bot, \v 23 tin, bot djas naazesyem, duma ɛ Zɛɛb tokapɛ tɔ lɔɔ. \v 24 Tin, Zɛɛb tɔ enɛm nɛ embɛɛ bɛ, nyɛ eesa náá mot di piki é mis mɛ kɔ ɛsu ɛ Yezu Klisto mot di epɛk bot tɔ mesyem ààbɛ nɛ efute ɔ. \v 25 Nyɛy ɛ́ mot Zɛɛb nasɛ́ɛ étɛp ɛka nyɛ buwa etɛɛ náá, ghiya yɛ needis bot ɛ di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ tɔ mesyem. Nyɛ nasa deenek ɛ́ étɛp ɛlyaal epiki bɛ, etɛɛ náá, é ghɛŋ sok nyɛ nabɛ ɛ́ ààdi ewa bot ɛ nadi esa mesyem ɔ é feŋ. \v 26 Zɛɛb naakwyɛl ɛlyaal epiki bɛ tɔ mɛlu mɛ mena dika mos'aak kɔ ɛsu ɛmaad ɛ lyem'ɛ. Etɛɛ náá, nyɛ ɛ́ mot epiki, ye ɛ́ étɛp tak ɛ nyɛ di esa náá, mot di edum koŋ nɛ Yezu ɔ, di mot epiki. \p \v 27 É di'enek, bot ɛ waabaadi nɛ gham ɛghɛɛ nyel e? Ààbɛ, «haa!» Étɛp yé? Ye ɛ́ etɛɛ náá, sa di wak ɛ, ye tokapɛ ɛlooba nɛ etsi, ye ɛ́ é ze ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb. \v 28 Mena ɛ́ nɛ ghwyil ɛke náá, Zɛɛb bee mot piki ɛ́ kɔ ɛsu ɛ ɛdum ɛ koŋ ɛ lɛ nɛ Zɛɛb, ààkabɛ etɛɛ náá, nyɛ ɛpelooba nɛ etsi djas. \v 29 Deenek, Zɛɛb ɛ́ yii bot ɛ mbyak eYuda bɔɔ bɛmet e? Nyɛ tok nɛ ghwyil ɛbaadi Zɛɛb bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ? Tsɛɛtsɛ, nyɛy pe ɛ́ Zɛɛb bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ, \v 30 etɛɛ náá, Zɛɛb ɛ́ ngɔt. Zɛɛb aasa náá, bot ɛ mbyak eYuda di bot ɛ epiki kɔ ɛsu ɛ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb. Ye ɛ́ nyɛy ɛ́ waabaasa náá, bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ pe bɛ di bot ɛ epiki kɔ ɛsu ɛ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb. \v 31 Ye kakwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ náá, bot ɛ́ di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔɔ, etsi ààkaval e? Yɛ aanàkwaasael deenek, ye ɛ́ náá, bis ɛpedjɛ etsi boo mɛtaŋ. \c 4 \s1 Geka ɛ Abalaam \p \v 1 Bot aake tin dáa étɛp Abalaam mot di bhaab'enaka kɔ ɛko ɛ bɔs ɔ? Nyɛ nabela yé dum nɛ etɛp binek? \v 2 Ye ɛ́ pe di náá, Abalaam nadjɛaa di epiki é mis mɛ Zɛɛb ɛ kɔ ɛsu ɛ mɛsa mɛ ɔɔ, pe nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛdi nɛ ɛghɛɛa nyel. Tin, ye nabɛ ɛ́ ààdi nɛ sa nawaasa náá, nyɛ di nɛ ɛghɛɛa nyel é mis mɛ Zɛɛb. \v 3 Deenek, ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: «Abalaam naadum koŋ nɛ Zɛɛb, tin, Zɛɛb naadjɛ nyɛ di epiki kɔ ɛsu ɛdum ɛ koŋ ɛ lɛ nɛ Zɛɛb.» \v 4 Mot di esa mɛsa ɔ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛdjɛaa efute. Efute tak tok náá, ye djɛaa nyɛ ɛ yii toto, ye ɛ́ sa nyɛ di egoka nɛ ɛbela ɛ. \v 5 Mot ɛ di ààsa mɛsa mɛ etsi di elɛɛ ɔɔ, nyɛ dum koŋ nɛ Zɛɛb mot di epel bot ɛ mesyem ɔɔ, ɛdum ɛ koŋ ɛ lɛ nɛ Zɛɛb aasa náá, nyɛ djɛaa di epiki. \v 6 Mɛmyaala nɛ mot Zɛɛb di edjɛ nyɛ di epiki, ààbee-beak mɛsa mɛ ɔ. Ye ɛ́ deenek ɛ, Dhavid di eke náá, \q1 \v 7 «Mɛmyaala nɛ bot ɛ di náá, Zɛɛb eepel ɛdjak ɛ lɔɔ, \q1 bot ɛ di náá, Zɛɛb eedis mesyem mɔɔ! \q1 \v 8 Mɛmyaala nɛ mot di náá, Ghɛŋ ààbis mesyem mɛ\x - \xo 4.8 \xo*\xt Mɛd 32.1-2.\xt*\x*!» \p \v 9 Tin, mɛmyaala menek ɛ́ étɛp bot ɛ zeni beka «hooo» dɔɔ nɛ bot ɛ di náá, bɛ dinaa ààpaani beka ɔ? Bot aalóo nɛ ɛke wak mbembɛ náá: «Zɛɛb nadjɛ Abalaam di epiki ɛ́, kɔ ɛsu ɛ ɛdum ɛ koŋ ɛ lɛ nɛ Zɛɛb.» \v 10 Etɛp binek nasael é yaa ɛwala? Ye nasael ɛ́ ɛsok nɛ Abalaam nɛ ɛni beka «hooo» ye nasael ɛ́ bhii tak? Ààbɛ, ye nabɛ ɛ́ ààsael bhii tak, ye nasael ɛ́ ɛsok nɛ nyɛ nɛ ni beka. \v 11 Bhis Abalaam nadjɛaa di epiki ɛ, nyɛ nakaseaa beka ɛ tyee geka di elyaal tseŋa e piki ɛ. Nyɛ nabela tseŋa tak ɛ́ kɔ ɛsu ɛ ɛdum ɛ koŋ ɛ lɛ nɛ Zɛɛb é sok nyɛ nabɛ nyɛ dinaa ààni beka ɛ. Ye ɛ́ deenek ɛ, Abalaam mot nadi nyɛ moo sɛɛg bot ɛ di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ, etɛɛ náá, Zɛɛb needjɛ bɛ di epiki ye nakoozodi náá, bɛ ààpani beka. \v 12 Deenek, nyɛ pe ɛ́ sɛɛg bot ɛ zeni beka ɔ. Ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́, ye tok bot ɛ zosik é ɛni ɛ beka ɔ. Tin, ye ɛ́ bot ɛ di ekɛ tɔ ɛdum ɛ koŋ ɛ sɛɛg'enaka Abalaam nadi nɛ yɛ nɛ Zɛɛb, ɛsok nɛ nyɛ nɛ ni beka ɔ. \s1 Ekɛk e Zɛɛb belaa ɛ tɔ ɛdum koŋ nɛ Zɛɛb \p \v 13 Zɛɛb naakɛk Abalaam nɛ bɛdha bɛ náá, nyɛ waadjɛ bɛ bhwak, ye needi yɔbɔ. Tin, ekɛk binek nabɛ ɛ́ ààsael etɛɛ náá Abalaam nadi elooba nɛ etsi. Ye nabɛ ɛ́ etɛɛ náá, Zɛɛb naadjɛ nyɛ di epiki kɔ ɛsu ɛ ɛdum koŋ ɛ lɛ nɛ Zɛɛb. \v 14 Ye ɛ́ pe di náá, esa ee Zɛɛb nakɛk ɛ, nyɛ nazokɛk yɛ ɛ nɛ bot ɛ di elooba nɛ etsi ɔɔ, ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ náá, ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb moo ɛ́ ààkabɛ dhiiti vaŋ sonok, tin, ekɛk e Zɛɛb aadi ɛ́ yii toto. \v 15 Deenek, etsi ɛ́ di esa náá, ɛbuk ɛ Zɛɛb di kɔ bot. Tin, é di di ààbɛ nɛ tsi ɔ, ye tok nɛ tɛp ɛbyen ɛlooba nɛ tsi. \p \v 16 Ye ɛ́ deenek, ekɛk nadjɛaa ɛ́ kɔ ɛsu ɛdum koŋ nɛ Zɛɛb, étɛp ye needi ɛkɛɛ nazedjɛaa mena nɛ Zɛɛb ɛ. Yɛ aadi ɛ́ deenek, nɛ bɛdha ɛ Abalaam djas, ààzobɛ-bɛak bot ɛ di elooba nɛ etsi ɔ, ye ɛ́ dɔɔ nɛ bot ɛ di ekɛ tɔ ɛdum ɛ koŋ ɛ Abalaam nɛ Zɛɛb ɔ. Abalaam ɛ́ sɛɛg menabɛlka djas. \v 17 Tin, ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: «Mɛ eesa náá, wɔ di bhaab bɛtɛ nɛ membyak.» Nyɛ ɛ́ sɛɛg'enaka sok bhwoob ɛ Zɛɛb mot nyɛ nadum koŋ nɛ nɛ ɔ. Ye ɛ́ Zɛɛb mot di egomal bot ɛ zegwyɛ ɔ, mot di kusel esa ee di ààdi sok ɛ. \v 18 Abalaam nabɛ ɛ́ ààwa ɛbwaalel ɛ lɛ é nyel'ɛ met, nyɛ nawa ɛbwaalel ɛ́ tɔ ghwyil ɛ Zɛɛb. Étɛp tak ɛ, nyɛ nadi nyɛ moo «Bhaab bɛtɛ nɛ membyak». Ye nasael ɛ́ dáa Zɛɛb naloolɛɛ nyɛ ɛ́: «Ye ɛ́ deenek ɛ, mɛtaŋ mɛ bɛdha bɔ aadi\x - \xo 4.18 \xo*\xt Mɛk 15.5.\xt*\x*.» \v 19 Eghɛŋ tak, Abalaam nabɛ ɛ́ nyɛ moo nɛ membu ɛkɛɛ sa yɛ aasa membu dhet (100). Nyɛ nabɛ ɛ́, nyɛ moo kunaa nɛ ɛsyee. Eghɛŋ nyɛ nadi ebee náá, Saala myɛl nabɛ ɛ́ kwyiid ɛ, ɛdum ɛ koŋ ɛ lɛ nabɛ ɛ́ ààbula bhis. \v 20 Tin, nyɛ nabɛ ɛ́ ààkat ɛwa ɛbwaalel ɛ lɛ nɛ Zɛɛb, nyɛ nabɛ ɛ́ ààdi esa mɛso nɛ ekɛk e Zɛɛb. Tin, ɛdum ɛ koŋ ɛ lɛ nɛ Zɛɛb naadyeebadjedjɛ nyɛ mɛghaaz, nyɛ nadi ebulal bhɔɔ nɛ Zɛɛb. \v 21 Nyɛ nadi ɛ́ nɛ boo ɛbwaalel náá, sa Zɛɛb nakɛk ɛ, nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛsa yɛ. \v 22 Dum nɛ tɛp tak ɛ, ye di ekeaa nɛ Abalaam kɔ ɛsu ɛ ɛdum ɛ koŋ ɛ lɛ nɛ Zɛɛb náá: «Zɛɛb naadjɛ nyɛ di epiki.» \v 23 Mɛkpa mɛ di kwyala náá: «Zɛɛb naadjɛ nyɛ di epiki ɛ» ye nabɛ ɛ́ ààkwyalaa kɔ ɛsu Abalaam nyɛ ɛmet. \v 24 Tin, ye nabaakwyaalaa pe ɛ́ étɛp menabɛlka bot ɛ Zɛɛb zedjɛ di epiki ɔ, menabɛlka bot ɛ di edum koŋ nɛ Zɛɛb, mot nagomal Ghɛŋ'enaka Yezu pak myoŋ ɔ. \v 25 Nyɛ naka Yezu é ɛsyee ɛ́ étɛp ɛdjak ɛ lena. Nyɛ naagomal nyɛ pak myoŋ, étɛp ɛdjɛ mena di epiki é mis mɛ. \c 5 \s1 Ɛdi ɛ tɔ ɛgwakel nɛ Zɛɛb \p \v 1 Dáa ye di náá, Zɛɛb eedjɛ mena di epiki é mis mɛ kɔ ɛsu ɛdum ɛ koŋ ɛ lena nɛ nɛ ɛ, ye ɛ́ mena dika mos tɔ ɛgwakel nɛ nɛ kɔ ɛsu ɛ Ghɛŋ'enaka Yezu Klisto'aak. \v 2 Ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ ɛdum ɛ koŋ nɛ Yezu ɛ mena belaka ze ɛbela enɛm nɛ embɛɛ e Zɛɛb ee mena dika mos ghiŋ tɔ tak'ak. Ye ɛ́ étɛp tak ɛ mena dika tɔ mɛmyaala mɛ ɛbwaalel ɛdi ɛ tɔ duma ɛ Zɛɛb. \v 3 Ɛbaanyɔ náá, mena baamyaalaka esok mena dika tɔ mezuk ɛ. Etɛɛ náá, mena nɛ guka náá, mezuk nɛ sa náá mena dika nɛ zii. \v 4 Zii nɛ sa náá mena dika nɛ ghwyil ɛpyet tɔ mɛbhowal, da ghwyil ɛpyet tɔ mɛbhowal ɛsa náá mena dika nɛ ɛbwaalel. \v 5 Bela náá, ɛbwaalel ɛlenek ààkɔɔ mena. Etɛɛ náá, é ze ɛ Sisim na Dɛɛ ee Zɛɛb nadjɛ mena ɛ, nyɛ eesa náá, mena dika nɛ kwyɛl nɛ nɛ tɔ ebhum elyem bena. \p \v 6 Tin, é ghɛŋ mena nadika mena dinaa ààbɛ nɛ ghwyil ɛ, é di'enek ɛ, Klisto nagwyɛ étɛp bot ɛ mesyem é ɛwala Zɛɛb nalɛɛ ɛ. \v 7 Tin, ɛlyel náá, mot myaal ɛsyee étɛp sɔ mot, ye nakoozodi náá, sɔ tak ɛ́ mot epiki. Deenek, mot ɛ nɛ ghwyil ɛbela mɛghaaz mɛ ɛgwyɛ étɛp mot di esa enɛm esa ɔ. \v 8 Tin, Zɛɛb naatel dáa nyɛ di ekwyɛl mena ɛ: Klisto nagwyɛ kɔ ɛsu ɛ lena ɛ, é ghɛŋ mena nadika mena dinaa bot ɛ mesyem ɛ. \v 9 Dáa ye di náá, ye ɛ́ kɔ ɛsu buwa nyel'ɛ ɛ, mena moo nenak ɛ bot ɛ epiki é mis mɛ Zɛɛb, ye ɛ́ étɛp tak ɛ di náá, nyɛ aabaatsik mena si ɛbuk ɛ lɛ. \v 10 É ghɛŋ mena nadika mena dinaaka bot ɛ mɛbhuka ɛ Zɛɛb ɛ, nyɛ naabulal ɛgwakel nɛ nena dum nɛ ɛsyee ɛ mɔn'ɛ. Nenak, dáa ye di náá, mɔn'ɛ ɛ́ nɛ tsik ɛ, nɛ náá, nyɛ eebulal ɛgwakel nɛ nena ɛ, nyɛ waatsik mena. \v 11 Ye tok yenek nɛ yenek, mena ɛpebaamyaalaka nɛ Zɛɛb dhaa nyel, nyɛy ɛ́ mot nanɛɛg mena tɔ ɛgwakel nɛ nɛ kɔ ɛsu ɛ Ghɛŋ'enaka Yezu Klisto ɔ. \s1 Adam nɛ Yezu Klisto \p \v 12 Dáa ye di náá syem nani kɔ ɛko ɛ bɔs ɛ, kɔ ɛsu ɛ mot ngɔt, Adam, da syem ɛzɛdjóo ɛsyee kɔ bɔs ɛ, deenek ɛ ɛsyee nakazɛbela bot djas, etɛɛ náá, bot djas naasyem. \v 13 Ɛsok nɛ Zɛɛb nɛ djɛ etsi nɛ Moiiz, syem nadi ɛ́ ye moo kɔ bɔs. Tin, dáa etsi nadi ye dinaa ààbɛ tak ɛ, Zɛɛb nabɛ ɛ́ ààdi ebee mesyem mɛ bot ɛ bɔs. \v 14 Bela náá, kana é ghɛŋ Adam kɛkum é ghɛŋ ɛ Moiiz, ɛsyee nabɛ ɛ́ nɛ ghwyil kɔ bot djas dɔɔ nɛ bot ɛ nadi ààsyem dáa Adam mot nadi ààlooba nɛ sa Zɛɛb nalɛɛ nyɛ ɛ. \p Adam nabɛ ɛ́ mbaŋa-mbaŋa mot nadi egoka nɛ ɛzyɛ ɔ. \v 15 Tin, ɛdjak ɛ Adam tok nɛ ghwyil ɛdi tyee wat nɛ ɛkɛɛ enɛm nɛ embɛɛ ee Zɛɛb zedjɛ mot, mot ààsa mɛsa ɛ. Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, zukamwaa nɛ bot naagwyɛ kɔ ɛsu ɛ ɛdjak ɛ mot ngɔt. Tin, enɛm nɛ embɛɛ ee Zɛɛb nadjɛ mena kɔ lo ɛ Yezu Klisto ɛ naatsik bot ɛbuɛpe tɔ ɛdjak ɛ lɔɔ. \v 16 Deenek, ɛkɛɛ ɛ Zɛɛb di edjɛ ɛ, ye tok tyee wat nɛ syem mot ngɔt nasa ɛ. Syem ɛ Adam naasa náá, Zɛɛb kwyesal bot ɛ bɔs ndjɛ sɔs. Tin, ɛkɛɛ Zɛɛb nadjɛ bot, bot ààsa mɛsa ɛ, ye naasa náá, nyɛ nàkwyesal bɛ ndjɛ sɔs, ye nakoozodi náá bɛ ɛ́ nɛ bɛtɛ nɛ mesyem. \v 17 Yɛ bɛ náá, syem mot ngɔt naasa náá, ɛsyee di nɛ ghwyil kɔ bot ɛ bɔs ɔɔ, tin, kɔ ɛsu ɛ tsik mot ngɔt Yezu Klisto, bot eebela enɛm nɛ embɛɛ ɛbuɛpe nɛ ɛkɛɛ epiki di esa náá, bot di sama nɛ Yezu Klisto ɛ. \p \v 18 Nenak, syem e mot ngɔt Adam, eesa náá, bot djas kwyeselaa ndjɛ sɔs, ye ɛ́ tyee wat, nɛ mɛsa mɛ epiki mɛ mot ngɔt Yezu Klisto nasa náá bot ɛ bɔs djas di bot ɛ epiki nɛ ɛdjɛ bɛ tsik ɛ. \v 19 Dáa mot ngɔt nadi ààlooba ɛ́, ye naasa náá, bɛtɛ nɛ bot ni tɔ mesyem, deenek, ɛlooba ɛ mot ngɔt nalooba ɛ́, yɛ eesa náá, bɛtɛ nɛ bot di bot ɛ epiki é mis mɛ Zɛɛb. \p \v 20 Eghɛŋ etsi natuula ɛ́, mesyem naabaazɛbu. Tin, edi mesyem di ebu ɛ́, enɛm nɛ embɛɛ e Zɛɛb ɛpebu dhaa tyɛ. \v 21 Tin, dáa mesyem natel ghwyil'ɛ tɔ ɛsyee ɛ, ye ɛ́ deenek ɛ enɛm nɛ embɛɛ e Zɛɛb di etel ghwyil'ɛ tɔ epiki, étɛp ɛdjɛ mena tsik na kɔm-kɔm kɔ ɛsu ɛ Yezu Klisto Ghɛŋ'enaka. \c 6 \s1 Ɛdi dáa mot zegwyɛ ɔ sok bhwoob mesyem, ɛbela tsik dum nɛ Klisto \p \v 1 É di'enek, bot aakake tin dáa? Ye goka ɛ́ bot gyee tɔ mesyem etɛɛ náá enɛm nɛ embɛɛ e Zɛɛb neebu dhaa tyɛ? \v 2 Yɛ aanàkwaasael deenek, menabɛlka bot ɛ di náá, mena naazeduska tɔ tsik mesyem ɔ, «haaa» étɛp yé mena di baakwyɛlka ɛsik tɔ tsik mesyem? \v 3 Bi ààgu náá, é ghɛŋ mena naduwaka Zɛɛb ɛ, menabɛlka djas nabɛ ɛ́, mena mooka mot ngɔt nɛ Yezu Klisto? Ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ náá, mena naazegwyɛka sama nɛ nɛ. \v 4 Dum nɛ ɛduwa Zɛɛb'enek, mena naagwyɛ, delaa sama nɛ Klisto. Etɛɛ náá, tyee wat nɛ dáa duma Sɛɛg nasa náá, Klisto gom pak myoŋ ɛ, deenek ɛ, menabɛlka pe aabaakɛ tɔ tsik na bes. \p \v 5 Tin, yɛ bɛ náá, mena nadika ɛ́ mot ngɔt nɛ nɛ tɔ kɔkɔ mbi ɛsyee ɛ lɛ ɔɔ, mena aabaadika ɛ́ mot ngɔt nɛ nɛ tɔ mbi ɛgom ɛ lɛ pak myoŋ. \v 6 Bot goka ɛ́ nɛ ɛgu ɛnyɔɛpe náá, mena tokapɛ mbi bot ɛ mena nadika kpaambel ɔ. Mena naazegwyɛka, mbema é mɛlaaba sama nɛ Klisto. Etɛɛ náá, tsik epuud mena nadika nɛ yɛ ɛ neegwyɛ. Tin, mena needi ààbaadika ekwom mesyem. \v 7 Etɛɛ náá, mot nagwyɛ sama nɛ Klisto ɔ, nyɛ moo ɛ́ nyɛ eezedjɛaa di epiki, nyɛ naazepɛkaa tɔ mesyem. \v 8 Yɛ bɛ náá, mena eezegwyɛka sama nɛ Klisto ɔɔ, tin, mena ɛ́ nɛ ghwyil ɛdi nɛ ɛbwaalel náá, mena waadika pe nɛ tsik sama nɛ nɛ. \v 9 Mena nɛ guka ɛnyɔɛpe náá, Klisto naazegomlaa pak myoŋ, nyɛ tok nɛ ghwyil ɛbaagwyɛ. Tin, ɛsyee tokapɛ nɛ ghwyil kɔ lɛ. \v 10 Klisto nagwyɛ ɛ́ gwyɛa sok wat étɛp ɛsaab ghwyil mɛbwala mɛ mesyem mɛ bot ɛ bɔs. Tin, nenak yak nyɛ moo ɛ́ nɛ tsik kɔ ɛsu ɛ Zɛɛb. \v 11 Ye ɛ́ tyee wat nɛ biyɔ, beeka náá, sok bhwoob mesyem, bi ɛ́ dáa bot ɛ zegwyɛ ɔ. É di'enek, guka náá, bi ɛ́ nɛ tsik é mis mɛ Zɛɛb, kɔ ɛsu ɛgwakel nɛ Yezu Klisto. \p \v 12 Sa mesyem ààbela ghwyil kɔ mɛnyel men di náá, yɛ aaboodi ɛ́ gwyɛ ɛ, sa bi ààlooba nɛ egwyes e epuud bin. \v 13 Sa bi ààbaawa ekyes mɛnyel men tɔ mesyem, etɛɛ náá, yɛ ɛzɛkɛwa bin tɔ ɛbiyo. Tin, djɛka Zɛɛb mɛnyel men djɛa wat dáa bot ɛ zegom pak myoŋ étɛp ɛbula tɔ tsik ɛ. Bi goka ɛ́ nɛ ɛdjɛ mɛnyel men djas tɔ mɛsa mɛ étɛp ɛsa mɛsa mɛ piki. \v 14 É di'enek, mesyem aanàbaadi nɛ ghwyil kɔ len, etɛɛ náá, bi tokapɛ si bhel etsi, bi moo ɛ́ tɔ enɛm nɛ embɛɛ e Zɛɛb. \s Ɛsa mɛsa mɛ epiki \p \v 15 Ye ɛ́ yé? Ye ɛ́ náá, mena ɛ́ nɛ ghwyil ɛ saka mesyem etɛɛ náá mena tokapɛ si bhel etsi, mena mooka ɛ́ tɔ enɛm nɛ embɛɛ e Zɛɛb é? Yɛ aanàkwaasael deenek! \v 16 Bi nɛ gu ɛnyɔɛpe náá, bi ɛ́ djɛ mɛnyel men nɛ mot náá, nyɛ kɔk kɔ len ɔɔ, bi aakadi ɛ́ ekwom mot bi di elooba nɛ nɛ ɔ. Yɛ bɛ náá, syem ɛ́ di ekɔk kɔ len ɔɔ, yɛ waadul bin tɔ ɛsyee. Yɛ kabɛ náá, Zɛɛb ɛ́ di kɔk kɔ len ɔɔ, nyɛ waadjɛ bin tsik epiki. \v 17 Djhoobulalka bhɔɔ nɛ Zɛɛb etɛɛ náá, biyɔ bot ɛ nadi kpaambel bɛkwom ɛ mesyem ɔ, bi moo mos ɛ́ elooba nɛ lyem wat nɛ mɛlyo mɛ nadjɛaa bin ɛ. \v 18 Bi tokapɛ bɛkwom ɛ mesyem, bi moo ɛ́ bot ɛ di esa mɛsa mɛ di náá, ye ɛ́ yii epiki ɛ. \v 19 Mɛ kalii wak ɛ́ dáa bot djas di elii ɛ́, etɛɛ náá, bi ààdyeebanyɔ ɛmɛt mɛsuk mɛ etɛp. Eghɛŋ sok, bi nabɛ ɛ́ bi naawa elyem bin «dɔkɔ» tɔ ekwom e mɛsa mɛ edhuud nɛ yii ɛbiyo di edis ɛgwakel pak biyɔ nɛ Zɛɛb. Ye ɛ́ dáa mos, bi goka ɛ́ nɛ ɛwa elyem bin djas «dɔkɔ» tɔ ekwom e mɛsa mɛ epiki, étɛp bi needi tɔ tsik na dɛɛ. \v 20 Eghɛŋ bi nadi ekwom e mesyem ɛ, ɛsa mɛsa mɛ epiki nabɛ ɛ́ ààdi edjoak bin. \v 21 Tin, bi nakabela yé, é sok bi nadi esa ee esa di edjɛ bin syen mos'aak? Esa binek dul bot ɛ tɔ ɛsyee! \v 22 Nenak yak, bi moo ɛ́ pɛka si bhel mesyem, bi moo ɛ́ tɔ mɛsa mɛ Zɛɛb. Tin, sa bi bela ɛ́, ye ɛ́ tsik na dɛɛ, étɛp ɛbela tsik na kɔm-kɔm bhii tak. \v 23 Etɛɛ náá, efute mesyem ɛ ye ɛ́ ɛsyee. Tin, ɛkɛɛ yii toto Zɛɛb di edjɛ ɛ, ye ɛ́ tsik na kɔm-kɔm tɔ ɛgwakel nɛ Yezu Klisto Ghɛŋ'enaka. \c 7 \s Mɛpɛka si bhel etsi \p \v 1 Bɔn nyɛɛg, bi nɛ gu ɛnyɔɛpe sa mɛ di ekwyɛl ɛlɛɛ bin ɛ, etɛɛ náá bi nɛ gu etsi. Bi nɛ gu náá, etsi bela ghwyil kɔ mot ɛ, é sok di náá mot dinaa nɛ tsik ɛ. \v 2 Djhoopokonɔɔka geka moma ɛbá: etsi ɛbá ke ɛ́ náá, moma di bhaada nɛ ngom ɛ, é sok ngom di náá, nyɛ dinaa nɛ tsik ɛ. Tin, yɛ kabɛ náá, ngom eegwyɛ ɔɔ, nyɛ tokapɛ si bhel etsi ɛbá. \v 3 Nyɛ bela dhiiti motom sis ngom dinaa nɛ tsik'ɔɔ, nyɛ aakadjóoaa ɛ́ moma mɛzɔ. Tin, ngom ɛgwyɛ ɔɔ, nyɛ moo ɛ́ pɛka si bhel etsi ɛbá. Deenek, nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛdi mwa dhiiti mot ààbɛ náá, nyɛ sa ɛ́ ɛzɔ. \v 4 Ye ɛ́ tyee wat nɛ biyɔ bɔn nyɛɛg bam, dum nɛ etsi, bi moo ɛ́ bi eezegwyɛ etɛɛ náá, bi ɛ́ mot ngɔt nɛ nyel ɛ Klisto. É di'enek, bi moo ɛ́ bot ɛ mot sis, mot nazegom pak myoŋ étɛp mena neesaka enɛm esa é mis mɛ Zɛɛb ɛ. \v 5 Etɛɛ náá, é ghɛŋ mena nadika mena dinaa ekɛka tɔ ekwosak epuud ɛ, etsi naasa náá, embee mɛkwosak mɛ esyem wyis kel. Mɛkwosak mɛ esyem tak nadi esa mɛsa tɔ mɛnyel mena. Etɛɛ náá, yɛ neewa mena tɔ tsik ɛsyee. \v 6 Nenak mena moo ɛ́ pɛka si bhel etsi, etɛɛ náá, mena naazegwyɛka kɔ ɛsu ɛ sa nadi eke náá, mena dika ekwom ɛ. Menaka ɛ́ nɛ ghwyil ɛkabaasa mɛsa mɛ Zɛɛb tyee sis, nɛ ghwyil Sisim na Dɛɛ, ààkabaabɛ dáa ye nadi esesaa é ghɛŋ sok tɔ bɛmɛkana mɛ etsi di náá, yɛ eezehola ɛ. \s Etsi nɛ mesyem \p \v 7 É di'enek, bot aakake tin dáa? Etsi ɛ esyem e? Yɛ aanàkwaasael deenek! Etɛɛ náá, ye ɛ́ dum nɛ etsi ɛ mɛ di egu sa di syem ɛ. Deenek, ye ɛ́ pe di ɛ́ di náá tsi nabɛ ɛ́ ààlɛɛ náá: «Sa wɔ ààwyeeb sonok», pe mɛ nabɛ ɛ́ ààgu syem di edjóoaa ɛwyeeb ɛ. \v 8 Tin, mesyem pyet ɛ́ kɔ mɛtiŋ, étɛp ɛsa náá mɛ di nɛ membi mɛ embee mɛkwosak djas. Etɛɛ náá, etsi ɛ́ pe di ààbɛ ɔɔ, pe syem ɛ́ sa wat di náá ye eezegwyɛ. \v 9 Eghɛŋ na mwa, é sok etsi nadi ààbɛ ɛ́, mɛ nadi ɛ́ nɛ tsik. Dáa mɛtiŋ nakazyɛ ɛ́, syem eebela di. \v 10 Mam eezegwyɛ: Mɛtiŋ sa nabɛ náá, bot aatsak nɛ ye ɛ́, ye nakadul mam ɛ́ pɛ ze ɛsyee. \v 11 Etɛɛ náá, mesyem eebela ze ɛkɔɔ ɛ́ mɛ. Nyɛ kɔɔ mɛ dum nɛ mɛtiŋ. Kɔ ɛsu ɛ mɛtiŋ mɛ tak ɛ mɛ zegwyɛ mos'aak. \v 12 Deenek, etsi ɛ́ dɛɛ, tin mɛtiŋ, ye ɛ́ piki, ye ɛ́ dɛɛ, nɛ nyɔ. \v 13 Mɛtiŋ, sa nadi náá ye ɛ́ mbɛɛ sonok ɛ, ye moo nɛ nam mos ɛ́ ɛsyee? Yɛ aanàkwaasael deenek! Ye ɛ́ mesyem ɛ́ nakus tɛp tak. Syem eelyaal nɛ tsɛɛtsɛ sa nyɛ di ɛ́. Mesyem pyet ɛ́ kɔ sa di ɛnyɔɛpe ɛ étɛp ye neegó mɛ. Ye ɛ́ deenek ɛ mɛtiŋ nasa náá, mena guka náá, esyem ɛ́ mbee sonok dhaa tyɛ. \s Mot ɛ si bhel mesyem \p \v 14 Mena nɛ guka náá, etsi ɛ́ etɛp Sisim. Tin, mam ɛ́ mot epuud, mɛ naazebɔmsaa tyee kwom mesyem. \v 15 Mɛ ààgu sa mɛ di sa ɛ́, etɛɛ náá, mɛ ààsa sa lyem'am di ekwos ɛ. Tin, mɛ sa ɛ́, sa mɛ di ebhina ɛ. \v 16 Nɛ tsɛɛtsɛ yɛ bɛ náá, mɛ sa ɛ́ sa di náá lyem'am ààkwyɛl ɔɔ, mɛ eemyaal etsi, tin, mɛ nɛ gu náá, etsi nɛ nyɔ. \v 17 Nenak, ye tok mam di esa deenek, ye ɛ́ syem di tɔ lam ɛ́ di esa deenek. \v 18 Etɛɛ náá, mɛ nɛ gu náá, ye tok nɛ sa mɛnyɔ di tɔ lam, mɛ lii deenek ɛ́ dum nɛ epuud bam. Nɛ tsɛɛtsɛ, ɛkwosak ɛsa sa di enyɔ ɛ́ tɔ lam, tin, mɛ ààbela ghwyil ɛsa yɛ. \v 19 Etɛɛ náá, mɛ ààsa enɛm esa ee mɛ di ekwyɛl ɛsa ɛ, tin, mɛ sa ɛ́ etɛp ɛbiyo ee mɛ di ààkwyɛl ɛsa ɛ. \v 20 Yɛ bɛ náá, mɛ sa ɛ́, sa lyem'am di ààkwyɛl ɔɔ, ye tok mam di esa deenek. Ye ɛ́ syem di tɔ lam ɛ́ di esa deenek. \p \v 21 Tin, mam mot di ekwyɛl ɛsa enɛm esa ɔ, mɛ nɛ dyeebabee ghwyil syem'ak tɔ lam, é ghɛŋ mɛ di ekwyɛl ɛsa enɛm esa ɛ, mɛ zobela ghwyil ɛsa embee mɛsa. \v 22 Bela náá, tɔ bum lyem'am, mɛ nɛ dyeebamyaala nɛ etsi e Zɛɛb. \v 23 É di'enek, mɛ ɛpebee náá, pɛ tɔ nyel'am, ye ɛ́ nɛ dhiiti etsi sis di tɔ zyaala nɛ etsi esiiza bam di ekwyɛl ɛ. Tsi tak di esa náá, mɛ di kwom etsi esyem di tɔ lam ɛ. \v 24 «Haa» kpaa-ghoŋ nɛ nam! Ɛzɛ aapɛk mɛ nɛ nyel'ak di edul mɛ pɛ ze ɛsyee ɛ? \v 25 Djhoobulalka bhɔɔ nɛ Zɛɛb kɔ ɛsu ɛ Yezu Klisto Ghɛŋ'enaka! \p Deenek, mɛ ɛ́ tɔ mɛsa mɛ etsi e Zɛɛb kɔ ɛsu ɛ esiiza mam. Tin, tɔ egwyes epuud, mɛ ɛ́ kwom etsi mesyem. \c 8 \s Tsik nɛ sisim Zɛɛb \p \v 1 Étɛp tak ɛ di náá, bot ɛ di mos sama nɛ Yezu Klisto ɔ, tokapɛ nɛ ndjɛ sɔs. \v 2 Etɛɛ náá, dum nɛ Yezu Klisto, tsi Sisim di edjɛ tsik ɛ naazepɛk mɛ tɔ ekwom e tsi mesyem nɛ ɛsyee. \v 3 Zɛɛb naasa esa ee di náá etsi ɛ Moiiz nabɛ ɛ́ ààbɛ nɛ ghwyil ɛsa ɛ, etɛɛ náá, epuud nɛ sa elɛtɛ. Nyɛ naadhis mɔn'ɛ nɛ nyel epuud dáa menabɛlka bot ɛ mesyem, etɛɛ náá, nyɛ neepɛk mena tɔ mesyem. Ye ɛ́ deenek ɛ, Zɛɛb nawa é feŋ mesyem nadi tɔ mɛnyel mɛ bot ɛ. \v 4 Zɛɛb sa deenek ɛ́ etɛɛ náá, mena needika nɛ ghwyil ɛkɛ dáa e etsi di elɛɛ ɛ. Deenek, mena aanàkabaakɛ tɔ tsik epuud, tin, mena aakakɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛ Sisim. \v 5 Deenek, bot ɛ di ekɛ tɔ ghwyil epuud ɔ, bɛ sa ɛ́ mɛkwosak mɛ epuud. Tin, bot ɛ di ekɛ tɔ ghwyil Sisim ɔ, bɛ sa ɛ́ mɛkwosak mɛ Sisim. \v 6 Mot ɛ di ekɛ si ghwyil epuud ɔɔ, ye dul nyɛ ɛ́ é ze ɛsyee. Tin, mot ɛ di ekɛ si ghwyil Sisim ɔɔ, ye djɛ nyɛ ɛ́ tsik nɛ egwyem. \v 7 Etɛɛ náá, bot ɛ di ekɛ si ghwyil ekwosak epuud ɔ, bɛ ɛ́ bot ɛ mɛbhuka ɛ Zɛɛb, bɛ ààlooba nɛ etsi e Zɛɛb, bɛ tok nɛ ghwyil ɛlooba nɛ etsi é tak. \v 8 Bot ɛ di ekɛ si ghwyil epuud ɔ, Zɛɛb tok nɛ ghwyil ɛmyaala nɛ nɔɔ. \p \v 9 Yɛ kabɛ biyɔ ɔ, bi ààkɛ si ghwyil epuud, bi kɛ ɛ́ si ghwyil Sisim, etɛɛ náá, Sisim Zɛɛb eebe di tɔ len. Tin, mot di ààbɛ nɛ Sisim ɛ Klisto ɔ, nyɛ tok ngbɛ Klisto. \v 10 Ye nakoozodi náá klisto ɛ́ tɔ len, mɛnyel men aaboodi ɛ́ gwyɛ kɔ ɛsu ɛ mesyem. Tin, Sisim ɛ́ di djɛ bin tsik, etɛɛ náá, Zɛɛb naazesa náá, bi djɛaa di epiki é mis mɛ. \v 11 Yɛ bɛ náá Sisim mot nagomal Yezu pak myoŋ ɛ́ tɔ len ɔɔ, tin, Zɛɛb mot nagomal Klisto pak myoŋ ɔ, nyɛ aabaadjɛ tsik é mɛnyel men nazegwyɛ ɛ, kɔ ɛsu ɛ Sisim'ɛ zebe di tɔ len ɛ. \p \v 12 É di'enek, bɔn nyɛɛg, yɛ bɛ náá, bis ɛ́ nɛ kola yibɔ, ye tok kola epuud etɛɛ náá, bis neekɛ tɔ ɛkwosak epuud. \v 13 Etɛɛ náá, bi ɛ́ di tɔ mɛkwosak epuud ɔɔ, bi ɛ́ waagwyɛ. Tin, dum nɛ ghwyil ee Sisim di edjɛ bin ɛ, bi ɛ́ waakwak embee mɛfulu di tɔ mɛnyel men ɛ, bi aadi ɛ́ nɛ tsik. \v 14 Bot djas di edjɛɛdel nɛ Sisim Zɛɛb ɔ, bɛ ɛ́ bɔn ɛ Zɛɛb. \v 15 Etɛɛ náá, Sisim bi bela ɛ́, ye tok Sisim di ewa bin tɔ ekwom nɛ ɛbaadjɛ bin bwoo. Deenek, Sisim bi nabela ɛ́ nasa náá, bi di bɛtɛtɛ bɔn Zɛɛb, ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ Sisim yenek ɛ́ mena di eben gwood étɛp ɛtsim: «Abha!» Ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́, «Saag'am!» \v 16 Sisim Zɛɛb nyɛ ɛmet ɛpelyaal nɛ tsɛɛtsɛ nɛ sisim yenaka náá, mena moo ɛ́ bɛtɛtɛ bɔn ɛ Zɛɛb. \v 17 Deenek, dáa ye di náá, menaka ɛ́ bɔn bɛ ɛ, mena pe ɛ́ bɔn ɛ lyak! Nɛ tsɛɛtsɛ menaka ɛ́ bɔn ɛ lyak ɛ Zɛɛb, menaka ɛ́ bɔn ɛ lyak sama nɛ Klisto. Etɛɛ náá, mena zukeka sama nɛ nɛ ɔɔ, mena aabaadika ɛ́ sama nɛ nɛ tɔ duma yɛ. \s Duma di ezyɛ ɛ \p \v 18 Mɛ bee ɛ́ ɛkɛ ɛ mezuk mɛ mena di ezukeka mos'aak, ye aanàdi tyee wat nɛ duma Zɛɛb aalyaal mena djɛmɛn ɛ. \v 19 Bhwak djas ɛ́ lyem pɛ ɛko é bhwood ɛwala ee Zɛɛb aalyaal duma bɔn bɛ ɛ. \v 20 Etɛɛ náá, bhwak djas naazeni si bhel mɛze mɛ di ààval sonok ɛ. Ààbɛ náá, ye nakwyɛl ɛdi deenek ɛ́ nɛ ɛkwosak ɛ lɛ met. Ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ mot nawa nyɛ si bhel'ɛ ɔ. Bela náá, ye dinaa nɛ ɛbwaalel. \v 21 Etɛɛ náá, esa ee Zɛɛb nakus djas ɛ waapɛkel si bhel mɛbwala mɛ nazesaab yɛ nɛ ɛwa yɛ tɔ ekwom ɛ. Tin, bhwak djas aabela di tɔ duma mɛpɛka sama wat nɛ bɔn ɛ Zɛɛb. \v 22 Mena ɛpeguka náá, dɔɔ nɛ dwoo pan mos'ak, bhwak djas ɛpesim, nɛ ɛzuk dáa moma di egwak ɛbɛl ɛ. \v 23 Ye tok bhwak nɛ bhwak di ezuk. Ye ɛ́ dɔɔ nɛ menabɛlka, bot ɛ nazebela Sisim dáa ɛkɛɛ mɛkɛn tɔ mɛkɛɛ mɛ Zɛɛb nakɛk ɛ, mena ɛpebaasimka tɔ elyem bena. Deenek, menaka ɛ́ tɔ bhwood náá, Zɛɛb sa náá, mena dika bɛtɛtɛ bɔn bɛ, da nyɛ ɛ́ pɛk mɛnyel mena. \v 24 Etɛɛ náá, mena naazebelaka tsik, ye ɛ́ tsik tak ɛ́ di edjɛ mena ɛbwaalel. Yɛ bɛ náá, bot ɛ ɛpebee sa dinaa bot ɛ nɛ ɛbwaalel nɛ yɛ ɔɔ, yenek tokapɛ ɛbwaalel. Ye ɛ́ ɛzɛ baadi nɛ ɛbwaalel nɛ sa nyɛ di ebee ɛ? \v 25 Tin, ye ɛ́ bɛ náá, menaka ɛ́ nɛ ɛbwaalel nɛ sa dinaa mena ààbeeka ɔɔ, mena waawaka zii é bhwood. \p \v 26 Ye ɛ́ tyee wat nɛ Sisim. Sisim ɛpebaakwyee mena, etɛɛ náá, menaka ɛ́ nɛ elɛtɛ. Mena ààguka ɛdjaala dáa mena di egoka ɛ. Tin, Sisim nyɛ ɛ́ met ɛpedjaala Zɛɛb étɛp'ena etɔɔla nɛ mɛkpa mɛ di náá, mot tok nɛ ghwyil ɛlii ɛ. \v 27 Tin, Zɛɛb mot di ebee tɔ ebhum elyem e bot ɔ nɛ gu sa Sisim di ekwyɛl ɛwaab ɛ. Etɛɛ náá, Sisim ɛpedjaala Zɛɛb étɛp bot ɛ di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ, dáa nyɛy Zɛɛb di ekwyɛl ɛ. \p \v 28 Mena nɛ baaguka náá, esonok djas ɛ́ ɛnyɔɛpe étɛp bot ɛ di ekwyɛl Zɛɛb ɔ, bot ɛ nyɛ nadjóo tɔ ɛkwosak ɛ lɛ ɔ. \v 29 Etɛɛ náá, Zɛɛb naazegu bɛ, nyɛ naabaazesa náá, bɛ nɔŋel nɛ mɔn'ɛ, etɛɛ náá, mɔn'ɛ tak needi mɔn mɛdjɔak mɛ bɛtɛ nɛ bɔn nyɛɛg. \v 30 Bot ɛ di náá, Zɛɛb naazesɛ́ɛ bɛ ɔ, nyɛ naadjóo bɛ. Bot ɛ nyɛ nazedjóo ɔ, nyɛ naazedjɛ bɛ di epiki é mis mɛ, nɛ ɛbaasa náá, bɛ bela di tɔ duma yɛ. \s Mɛbɔk mɛ kwyɛl ɛ Zɛɛb \p \v 31 Mena aakabaake dáa? Yɛ bɛ náá, Zɛɛb ɛ́ pɛ yenabɛl kyee ɔɔ, ɛzɛ aabaadi nɛ ghwyil ɛkwak mena? \q1 \v 32 Nyɛy mot di náá nyɛ nabɛ ɛ́ ààsa náá mɔn'ɛ Yezu di ngbɛ met ɔ, nyɛ naaka nyɛ buwa kɔ ɛsu ɛ menabɛlka djas. \q1 «Haa» dum nɛ mɔn'ɛ, nyɛ aadi ààdjɛ mena esonok djas tɔ enɛm nɛ embɛɛ bɛ dáa? \q1 \v 33 Ɛzɛ aapit bot ɛ Zɛɛb nazesɛ́ɛ ɔ? Mot tok, etɛɛ náá, ye ɛ́ Zɛɛb ɛ di eke nɛ bot ɛ nyɛ nasɛ́ɛ ɔ náá, bɛ ɛ́ bot ɛ epiki. \q1 \v 34 Ɛzɛ di nɛ ghwyil ɛwa bɛ é feŋ? Mot tok, etɛɛ náá, Yezu Klisto ɛ́ mot nagwyɛ da gom bhis ɛsyee ɔ. Nyɛ ɛ́ pɛ mbɔ eghɛŋ ɛ Zɛɛb, nyɛ ɛpedjaala kɔ ɛsu ɛ lena. \q1 \v 35 Ɛzɛ di nɛ ghwyil ɛbɛk mena nɛ kwyɛl ɛ Klisto? \q1 Ye ɛ́ nɛ ghwyil ɛdi mezuk e, ghoŋ e, mɛtiiga, za, eduuba e, etɛp di nɛ ghwyil ɛgó bot ɛ, nɛghu ɛsyee? \p \v 36 Ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: \q1 «Ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ lɔ ɛ, mena di é mɛwala djas seeba e ɛsyee, \q1 bɛ kabee mena ɛ́ tyee Etaa bɛ di edul étɛp kɛtsakaa ɛ.» \m \v 37 Tin, mena naazekwakeka etɛp binek djas boo kwaka, kɔ ɛsu ɛ mot nazekwyɛl mena ɔ. \q1 \v 38 Nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ nɛ guka náá, dhiiti sonok tok nɛ ghwyil ɛdis kwyɛl Zɛɛb di nɛ yɛ nɛ nena ɛ: \q1 Ye nakoozodi ɛsyee nɛghu tsik, \q1 ye nakoozodi efofop, ye nakoozodi bɛdhiiti ekukuma, nɛghu membi mɛ mɛbwala mɛ di pɛ tɔ gwoo ɔ, \q1 ye nakoozodi etɛp e mos nɛghu etɛp e djɛmɛn, \q1 \v 39 ye nakoozodi esa e mɛbwala mɛ di tɔ gwoo nɛghu pɛ si bɔs ɛ, \q1 ààkobɛ-bɛak sa wat nakusaa-kusak ɛ, \q1 ye tok nɛ sa wat di nɛ ghwyil ɛ wa ndje tɔ kwyɛl di pak bis nɛ Zɛɛb ɛ. \q1 Zɛɛb naalyaal mena kwyɛl tak kɔ ɛsu ɛ Yezu Klisto Ghɛŋ'enaka. \c 9 \s Zɛɛb nasɛ́ɛ ɛ bot ɛ mbyak Yisalaɛl \p \v 1 Sa mɛ aalɛɛ ɛ́, ye ɛ́ etsɛɛtsɛ, mɛ ààlɛɛ etsal, etɛɛ náá, mɛ ɛ́ mot ɛ Klisto, Sisim na Dɛɛ ɛpelyaal tɔ esiiza bam náá, mɛ lɛɛ ɛ́ sa di tsɛɛtsɛ ɛ. \v 2 Lyem'am ɛ́ nɛ boo ghoŋ dhaa tyɛ, nɛ pel wat di náá yɛ ààsi ɛ. \v 3 Nɛ tsɛɛtsɛ, ɛkwosak ɛ lam ɛ́ náá, mam ɛmet bela ekɛlok ɛ Zɛɛb, mɛ neebɛka nɛ Klisto étɛp mɛ neesa sa di enyɔ dum nɛ bɔn nyɛɛg bam, bot ɛ mbyak'am. \v 4 Bɔn nyɛɛg bam tak ɛ́, bot ɛ mbyak Yisalaɛl. Zɛɛb naasa náá, bɛ di bɔn bɛ, nyɛ naalyaal bɛ duma yɛ. Nyɛ naasa ɛbhɛŋ nɛ nɔɔ, nyɛ naadjɛ bɛ Etsi. Nyɛ naalyaal bɛ dáa bɛ di egoka nɛ ɛduwal nyɛ ɛ, nyɛ naadjɛ bɛ ekɛk. \v 5 Bɛ nadi ɛ́ bɔn bɛdha ɛ bɛbhaab Zɛɛb naloozesɛ́ɛ ɔ. Dɔɔ nɛ Klisto pe, tyee mot, nyɛ nabyel ɛ́ tɔ lɔɔg bɛdha bɛbhaab bot ɛ mbyak binɔk. Nyɛy mot di Zɛɛb kɔ esonok djas ɔ, beta náá, duu di nɛ nɛ kɔm-kɔm. Amɛn. \p \v 6 Yɛ ààkwyɛl ɛlɛɛ náá, mɛkpa mɛ Zɛɛb ààkaval. Etɛɛ náá, ye tok bot di kɔ kyee dik Yisalaɛl djas ɔ, di bɔn bɛdha bhaab mot nadi edjóoaa Yisalaɛl ɔ. \v 7 Deenek, bɔn Abalaam djas tok bɔn nadus tɔ mɔ'ɛ ɔ, etɛɛ náá, Zɛɛb nalɛɛ nɛ Abalaam ɛ náá: «Ye ɛ́ dum nɛ Izak ɛ, wɔ aabela bɛdha mɛ nakɛk wɔ ɛ\x - \xo 9.7 \xo*\xt Mɛk 21.12.\xt*\x*.» \v 8 Ye kwyɛl ɛlɛɛ náá, ye tok bɔn di ebyel dáa bot di ezyɛ nɛ ɛbyel ɔ di bɔn ɛ Zɛɛb, ye ɛ́ bɔn nabyel dáa Zɛɛb nakɛk ɔ di ebeea dáa bɛtɛtɛ bɛdha. \v 9 Etɛɛ náá, mɛkpa mɛ ekɛk e Zɛɛb nalɛɛ ɛ́ náá: «É ɛwala bot di'ak, é mbu di ezyɛ yenek, mɛ aabula wak, mɛ aabela ɛ́, Saala eezebya mɔn motom\x - \xo 9.9 \xo*\xt Mɛk 18.10,14.\xt*\x*.» \p \v 10 Yɛ ààpasik tin, dhjoobaataalaka nɛ Lebeka, mɛwas mɛ nabɛ ɛ́ bɔn sɛɛg ngɔt, sɛɛg'ɔɔ tak nabɛ ɛ́ Izak bhaab'enaka. \v 11 Ye nabɛ ɛ́ mɛwas ɛ Lebeka bɛbá binɔk dinaa ààbyel, bɛ nabɛ ɛ́ bɛ dinaa ààsa enɛm esa, ààsa ɛbiyo é ghɛŋ Zɛɛb nalii nɛ Lebeka ɛ, etɛɛ náá, ekɛk bɛ needi kɔm-kɔm. \v 12 Ekɛk e tak sɛɛ ɛ́ tɔ ɛkwosak ɛ lɛ, nɛ ndjóoel nyɛ di edjóo bot ɛ, ààbɛ kɔ ɛsu ɛ mɛsa mɛ bot di esa ɛ. Tin, nyɛ nake nɛ Lebeka ɛ́ náá: «Mɔn mɛgwyak mɔ aadi ɛ́ mot-mɛsa mɛ mɔn aabɔɔba nyɛ ɔ\x - \xo 9.12 \xo*\xt Mɛk 25.23.\xt*\x*.» \v 13 Dáa, ekwyala di elɛɛ ɛ́ náá: \q1 «Mɛ eetɔ́ Zakɔɔb, mɛ eebet Ezau\x - \xo 9.13 \xo*\xt Mɛk 25.23; Mal 1.2-3.\xt*\x*.» \p \v 14 É di'enek, mena aakake tin dáa? Zɛɛb tok piki? Yɛ aanàkwaasael deenek! \v 15 Tin, nyɛ eezɛke nɛ Moiiz náá: «Mɛ waagek ghoŋ nɛ mot lyem'am aakwyɛl náá, mɛ gek nyɛ ghoŋ ɔ, nɛghu ɛkwyɛɛg mot di náá lyem'am aakwyɛl náá, mɛ kwyɛɛg ɔ\x - \xo 9.15 \xo*\xt Ɛwy 33.19.\xt*\x*.» \v 16 Deenek, ye tok ɛkwosak ɛ mot, ààkobɛ-bɛak nɛ ghwyil mot, ye ɛ́ nɛ ɛkwosak ɛ boo lyem ghoŋ Zɛɛb nyɛy ɛmet. \v 17 Zɛɛb nalɛɛ nɛ mɛkoozi mɛ dik Eziptɛ tɔ ekwyala ɛ náá: «Mɛ nasa náá, wɔ di mɛkoozi ɛ, etɛɛ náá, dum nɛ nɔ, mɛ neelyaal mɛbwala mam, étɛp din ɛ lam neegek kɔ ɛko ɛ bɔs djas\x - \xo 9.17 \xo*\xt Ɛwy 9.16.\xt*\x*.» \v 18 Deenek, Zɛɛb nɛ gek ghoŋ nɛ mot lyem'ɛ di kwyɛl náá nyɛ gek nyɛ ghoŋ ɔ, é sok nyɛ di ekwyɛl ɛ, nyɛ nɛ sa náá mot lyel lyem. \s Zɛɛb sɛ́ɛ bot ɛ nɛ lyem'ɛ met \p \v 19 Wɔ ɛ́ nɛ ghwyil ɛke nɛ nam náá: «Étɛp yé, Zɛɛb di ebaadul mena mɛlɔ? Deenek, ɛzɛ aakoodi nɛ ghwyil ɛmaad lyem sok ɛkwosak ɛlɛ?» \v 20 Wɔy, wɔy ɛ́ yɔ zɛ, wɔy mot epuud, étɛp wɔ neesuu mɛso nɛ Zɛɛb? Bhe dyak nɛdji mot namɛ yɛ ɔ ɛ náá: «Étɛp yé wɔ mɛ mɛ dáak e\x - \xo 9.20 \xo*\xt Eza 29.16.\xt*\x*?» \v 21 Mot di emɛ mɛbhe mɛ dyak ɔ, nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛmɛ sa nyɛ di ekwyɛl ɛ nɛ pɔtɔ dyak. Deenek, nɛ pɔtɔ dyak tak wat, nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛmɛ mɛbhe mɛ dyak e ghoŋ nɛghu mɛbhe dyak ee bot di ebe mɛlu mɛ djas ɛ\x - \xo 9.21 \xo*\xt Zel 18.6.\xt*\x*. \p \v 22 Tin, dáa Zɛɛb nadi ekwyɛl ɛ́ ɛlyaal ɛbuk ɛ lɛ, nɛ mɛbwala mɛ. Bela náá, nyɛ naadyeebamaad lyem kɔ ɛsu ɛ bot ɛ nadi egoka nɛ ɛbuk ɛ lɛ, bot ɛ nadi egoka nɛ ɛsyee ɔ. \v 23 Tin, nyɛ nabaakwyɛl ɛ lyaal ɛ dáa mɛkas mɛ di eval ɛ nɛ bɛdhiiti bot ɛ. Bot ɛ nyɛ di nɛ boo lyem ghoŋ nɛ nɔɔ ɔ, bot ɛ nyɛ naloozesɛ́ɛ étɛp bɛ neebela di tɔ mɛkas mɛ ɔ. \v 24 Bot ɛ tak ɛ́ menabɛlka, menabɛlka bot ɛ nyɛ nadjóo ɔ, ààkabɛ tɔ sama eYuda nɛ eYuda, ye ɛ́, dɔɔ nɛ tɔ sama bot ɛ membyak mesis. \v 25 Ye ɛ́ dáa nyɛ nalɛɛ tɔ mɛkana mɛ ngoolel-mɛkpa Oze ɛ: \q1 «Bot ɛ nabɛ náá, bɛ tok bot mbyak'am ɔ, \q2 mɛ aakadjóo bɛ ɛ, bot ɛ mbyak'am, \q1 bot ɛ mbyak mɛ nadi ààkwyɛl ɔ, \q2 mɛ aakadjóo bɛ ɛ, bot ɛ mɛ di ekwyɛl ɔ\x - \xo 9.25 \xo*\xt Oze 2.25.\xt*\x*. \q1 \v 26 Tin, edi bɛ nake nɛ nɔɔ náá: “Bi tok bot ɛ mbyak'am ɔ”, \q1 bɛ aakadjóoaa ɛ bɔn ɛ Zɛɛb di nɛ tsik ɔ\x - \xo 9.26 \xo*\xt Oze 2.1.\xt*\x*.» \p \v 27 Deenek, ngoolel-mɛkpa Izayi pɛ yɛ kyee, nyɛ nadi etuud dum nɛ bot ɛ mbyak Yisalaɛl ɛ náá: «Ye nakoozodi náá, bot ɛ mbyak Yisalaɛl nadi ɛ́ ɛbuɛpe dáa bɛsyɛ engwoob boo dii mɛsɔn ɔ, ye ɛ́ ba bim bot pak bot aalik ɔ ɛ́ kwaabela tsik, \v 28 etɛɛ náá, sa Ghɛŋ nake náá, nyɛ aasa ɛ, nyɛ waasa yɛ djas ghal-ghal kɔ ɛko ɛ bɔs\x - \xo 9.28 \xo*\xt Eza 10.22-23.\xt*\x*.» \v 29 Ye ɛ́ dáa Ezayi nazeloolɛɛ ɛ: \q1 «Ye ɛ́ pe di ɛ́ ààdi náá, Ghɛŋ Sabhaɔt\f + \fr 9.29 \fr*\fq Ghɛŋ Sabhaɔt \fq*\ft ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́, Zɛɛb bɛghɛl.\ft*\f* nabɛ ɛ́ ààlik mena ba bɛdha ɔɔ, \q1 pe bot moo ɛ́ dáa ghaada Sodɔm, \q1 Pe bot ɛ tyee wat nɛ ghaada Ghomɔɔd\x - \xo 9.29 \xo*\xt Eza 1.9; Mɛk 19.23-28.\xt*\x*.» \s Zɛɛb waasa náá, bot djas di edum koŋ nɛ Yezu Klisto ɔ di bot ɛ epiki \p \v 30 Mena aakeka dáa? Bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ nabɛ ɛ́ ààdi esaa náá, bɛ di bot ɛ epiki é mis mɛ Zɛɛb. Tin, Zɛɛb naabee bɛ dáa bot ɛ epiki kɔ ɛsu ɛdum ɛ koŋ ɛ lɔɔ nɛ Zɛɛb. \v 31 Bela náá, bot ɛ mbyak Yisalaɛl, bot ɛ nadi esaa náá bɛ di bot ɛ epiki é mis mɛ Zɛɛb dáa Etsi di elɛɛ ɛ, bɛ nabɛ ɛ́ ààbela yɛ. \v 32 Bɛ nadi ààbela yɛ étɛp yé? Etɛɛ náá, bɛ nabɛ ɛ́ ààdi esaa náá, bɛ di bot ɛ epiki é mis mɛ Zɛɛb kɔ ɛsu ɛdum koŋ ɛ lɔɔ nɛ nɛ. Bɛ nadi egek ɛ náá, bɛ aadi ɛ́ epiki bot dum nɛ mɛsa mɔɔ. Bɛ eekɔa é ɛkok ɛ di esa náá, bot bema ɛbɛk ɛ. \v 33 Ekwyala lɛɛ ɛ náá: \q1 «Beeka, mɛ eewa tɔ ghaada Siyɔn, \q2 ɛkok ɛ di esa náá, bot bema ɛbɛk ɛ, \q1 bat ɛkok di ekwyesal bot ɛ. \q1 Tin, mot di edum koŋ nɛ ɛkok ɛ tak ɔ, \q2 nyɛ aanàkwaadhuselaa\x - \xo 9.33 \xo*\xt Eza 28.16.\xt*\x*.» \c 10 \p \v 1 Bɔn nyɛɛg bam, ɛkwosak ɛ lyem'am nɛ mendjaala mam pɛ daa Zɛɛb kɔ ɛsu ɛ bot ɛ mbyak eYuda ɛ́ náá, bɛ bela tsik. \v 2 Nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛdi tyaa-sɛs edi yɔɔ náá, bɛ nɛ sa zii tɔ ɛsa mɛsa mɛ Zɛɛb. Tin, zii ɛsa mɛsa mɛ Zɛɛb tak nɛ bu ɛdjak tɔ tak. \v 3 É di'enek, bɛ nabɛ ɛ́ àànyɔ ɛtiibal dáa Zɛɛb di esa náá, mot di mot epiki é mis mɛ ɛ. Tin, bɛ naasa yɔbɔ mɛpek mɛ ɛdi epiki e bot nɛ mɛghwyil mɔɔ met. É di'enek, bɛ nabɛ ɛ́ ààlooba nɛ dáa Zɛɛb di esa étɛp mot needi mot epiki ɛ. \v 4 Etɛɛ náá, ɛtuula ɛ Klisto nabɛ ɛ́ ɛsik ɛ Etsi ɛ Moiiz, étɛp bot djas di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ needjɛaa di epiki é mis mɛ Zɛɛb. \s Tsik ɛ́ yii bot djas di edum koŋ nɛ Ghɛŋ ɔ \p \v 5 Beeka sa Moiiz nakwyal dum nɛ dáa mot di egoka nɛ ɛsa étɛp nyɛ needi mot epiki dum nɛ etsi ɛ: «Mot di ekɛ dáa mɛtiŋ mɛ etsi di elɛɛ ɔ, nyɛ aadi nɛ tsik kɔ ɛsu ɛ tak\x - \xo 10.5 \xo*\xt Msa 18.5.\xt*\x*.» \v 6 Tin, gwakeka dáa ye di ekeaa, étɛp mot needjɛaa di epiki kɔ ɛsu ɛ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ɛ: «Sa wɔ ààke tɔ lyem'ɔ náá: Ɛzɛ aabyet tɔ gwoo?» Ye kwyɛl ɛ́, ɛsil Klisto kɔ ɛko ɛ bɔs. \v 7 Sa wɔ ààke-keak tɔ lyem'ɔ náá: «Ɛzɛ ààsul tɔ guk di ààbɛ nɛ ɛsik ɛ\x - \xo 10.7 \xo*\xt Luk 8.31.\xt*\x*?» Ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́, ɛkɛwyisal Klisto pak myoŋ. \v 8 Ye lɛɛ yé? Ye lɛɛ ɛ́ náá: «Mɛkpa mɛ Zɛɛb ɛ́ eezekunaa nɛ nɔ, ye ɛ́ pɛ tɔ nuub'ɔ, nɛ tɔ lyem'ɔ\x - \xo 10.8 \xo*\xt Dɛt 9.4; 30.12-14.\xt*\x*.» Mɛkpa mɛ tak ɛ́ bhaadal ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ee bis di egoola ɛ. \v 9 Deenek yɛ bɛ náá, pɛ tɔ nuub'ɔ wɔ eemyaal é mis mɛ bot djas náá, Yezu ɛ́ Ghɛŋ ɔɔ, yɛ bɛ náá, wɔ eemyaal nɛ lyem'ɔ wat náá, Zɛɛb naagomal nyɛ pak myoŋ ɔɔ, wɔ aabela tsik. \v 10 Etɛɛ náá, bot dum koŋ nɛ Zɛɛb ɛ tɔ lyem. Tin, Zɛɛb djɛ mot di epiki ɛ, nyɛ di edum koŋ nɛ nɛ ɔ. Ye ɛ́ nɛ nuub ɛ mot di emyaal ɛdum ɛ koŋ ɛ lɛ nɛ Zɛɛb, da Zɛɛb ɛ́ ɛtsik nyɛ. \v 11 Ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: «Mot aadum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ, nyɛ aanàkwadhuselaa\x - \xo 10.11 \xo*\xt Eza 28.16.\xt*\x*.» \v 12 É di'enek, ye tok nɛ mbɛk pak bot ɛ mbyak eYuda nɛ bot ɛ mbyak eGhɛlɛk. Etɛɛ náá, bɔɔ djas djóo ɛ́ Ghɛŋ ngɔt, nyɛ sa enɛm esa bɛ ɛ́ nɛ bot djas di edjóo nyɛ ɔ. \v 13 Tin, ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: «Mot di edjóo din ɛ Ghɛŋ ɔ aabela tsik\x - \xo 10.13 \xo*\xt Zol 3.5.\xt*\x*.» \p \v 14 «Haa» bɛ aakodjóo nyɛ dáa, yɛ bɛ náá, bɛ ààpadum koŋ nɛ nɛ ɔɔ? «Haa» bɛ aadum koŋ nɛ nɛ dáa, yɛ bɛ náá, bɛ ààpagwak bot é lii dum nɛ ɔɔ? «Haa» bɛ aagwak bot é lii dum nɛ nɛ dáa, yɛ bɛ náá, ye tok nɛ bot ɛ di elii dum nɛ nɛ ɔɔ? \v 15 Tin, bɛ aakogoola yɛ dáa? Yɛ bɛ náá ye tok nɛ mot lwomaa étɛp tak ɔɔ. Ye ɛ́ dáa ekwyala di elɛɛ náá: «Enɛm, nɛ mɛbɔ mɛ bot ɛ di egoola embɛɛ mɛbhaadal ɔ\x - \xo 10.15 \xo*\xt Eza 52.7.\xt*\x*!» \v 16 Tin, bot djas nabɛ ɛ́ ààlooba nɛ Mbɛɛ Bhaadal. Ngoolel-mɛkpa Ezayi naake náá: «Ghɛŋ, ɛzɛ myaal Mbɛɛ Bhaadal bis goola ɛ\x - \xo 10.16 \xo*\xt Eza 53.1.\xt*\x*?» \v 17 É di'enek, guka náá, ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb dus ɛ́ tɔ ɛgwak Mbɛɛ Bhaadal nagoolaa ɛ. Tin, Mbɛɛ Bhaadal tak ɛ́ mɛkpa ɛ Klisto. \p \v 18 É di'enek, mɛ ɛ́ tin edji náá, eYuda nabɛ ɛ́ ààgwak bhaadal tak e? Tin, yɛ bɛ ɛ́, bɛ naagwak ɔɔ! Ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: \q1 «Tuud bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb naagek kɔ ɛko ɛ bɔs djas, \q2 mɛkpa mɔɔ naadjala kɔ ɛko ɛ bɔs djas.» \m \v 19 Mɛ ɛpebaadji náá, bot ɛ mbyak Yisalaɛl nabɛ ɛ́ àànyɔ ɛmɛt lo mɛsɔ mɛ tak e? Tin, pookogwakeka dáa Moiiz nayala ɛ: \q1 «Zɛɛb ke ɛ́, mɛ aasa náá, bi di nɛ mbee lyem nɛ bot ɛ di ààkodi bot ɛ tɛtɛ mbyak ɔ, \q1 mɛ waabesal bin náá, bi di nɛ ɛbuk nɛ bot ɛ mbyak di ààbɛ nɛ mɛtselal ɔ.» \m \v 20 Ezayi naabalazɛke náá: \q1 «Zɛɛb ke ɛ́ náá: Bot ɛ nadi ààsaa mɛ ɔ naabela mɛ, \q1 mɛ naatel nyel'am nɛ bot ɛ nadi ààwaab dhiiti sonok nɛ nam ɔ.» \q1 \v 21 Tin, kɔ ɛsu ɛ bot ɛ Yisalaɛl, Zɛɛb naabaake náá: \q1 «Mɛlu djas, mɛ naabɛɛ mɛmbɔ mam nɛ bot ɛ mbyak di ààlooba nɛ nam ɔ, \q2 bot ɛ mengat\x - \xo 10.21 \xo*\xt Mɛd 19.5; Dɛt 32.2.\xt*\x*.» \c 11 \s1 Zɛɛb ààpaliig bot ɛ mbyak Yisalaɛl koŋ \p \v 1 Deenek, mɛ dji ɛ́ náá: Zɛɛb eebyen bot bɛ? Yɛ aanàkwaasael deenek! Etɛɛ náá, mam ɛmet ɛ́ mot mbyak Yisalaɛl, dha ɛ Abalaam, mɛ ɛ́ ngɔt tɔ bot ɛ mbyak Bɛɛzamɛ\x - \xo 11.1 \xo*\xt Fil 3.5.\xt*\x*. \v 2 Zɛɛb ààpabyen bot bɛ nyɛ naloozesɛ́ɛ ɔ. Bi nɛ gu ɛnyɔɛpe sa ekwyala di elɛɛ ɛ, e di ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Eli di emwana nɛ Zɛɛb dum nɛ mɛfulu mɛ bɔn ɛ Yisalaɛl ɛ: \v 3 «Ghɛŋ, bɛ naagó bɛngoolel ɛ mɛkpa mɔ, bɛ naabwak emesa ebuwa bɔ, mɛ kalik ɛ́ mam ɛmet. Tin, bɛ ɛpesaŋ ɛgó ɛ mɛ.» \v 4 Tin, Zɛɛb nakayala nyɛ dáa? «Mɛ dinaa nɛ bot bɛmil ɛtɛn nɛ ebá mɛ baal ɔ di náá, bɛ dinaa ààpakwyit mɛboŋ mɔɔ si sok bhwoob zɛɛb di edjóoaa Bhal ɛ\x - \xo 11.4 \xo*\xt Bm1 19.18.\xt*\x*.» \v 5 Ye ɛ́ tyee wat, nɛ é mɛwala mɛ bot di'ak. Ye ɛ́ nɛ ba bim bwak tɔ bot Zɛɛb nasɛ́ɛ tɔ enɛm nɛ embɛɛ bɛ. \v 6 Nyɛ nasɛ́ɛ bɛ ɛ́ tɔ enɛm nɛ embɛɛ, ààbɛ kɔ ɛsu ɛ mɛsa mɔɔ. Ye ɛ́ pe di ààdi deenek ɔɔ, pe enɛm nɛ embɛɛ e Zɛɛb tokapɛ enɛm nɛ embɛɛ. \p \v 7 Bot aakake tin dáa? Bot ɛ Yisalaɛl ààpabela sa bɛ nadi esaŋ ɛ. Tin, bot ɛ Zɛɛb nasɛ́ɛ ɔ, bɛ naabela sa bɛ nadi esaŋ ɛ. Yɛ kabɛ bɛdhiiti bot ɛ Yisalaɛl ɔɔ, bɛ nabɛ ɛ́ ààbɛ nɛ ghwyil ɛmɛt etɛp binek. \v 8 Ye ɛ́ dáa ekwyala di elɛɛ ɛ: «Zɛɛb naasa náá, esisim bɔɔ di ààmɛt etɛp tak, nyɛ naadipal mis mɔɔ, étɛp bɛ needi ààbee, diyal mɛlɔ mɔɔ dɔɔ nɛ dwoo pan mos'ak, étɛp bɛ needi ààgwak.» \v 9 Tin, mɛkoozi Dhavid naabaake náá: \q1 «Mɛbyoŋ mɔɔ di nɛ nɔɔ laab, \q2 ye di nɛ nɔɔ ɛwyet, \q1 ye di nɛ nɔɔ di nɔɔ ɛbɛk aakwyesal bɛ ɛ, \q2 da bɛ ɛ́ bela feŋ bɛ di egoka nɛ yɛ ɛ. \q1 \v 10 Beta náá, mis mɔɔ ghomela, \q2 bɛ di ààkanyaa sok, \q1 bɛ gheedi nɛ ekoŋ nyaka\x - \xo 11.10 \xo*\xt Dɛt 29.3; Eza 6.10; 29.10.\xt*\x*.» \p \v 11 Deenek, mɛ ɛpedji náá: Eghɛŋ eYuda nabema ɛbɛk ɛ́, bɛ nakadi ɛ́ tɔ ndjɛ kɔm-kɔm e? Yɛ aanàkwaasael deenek! Tin, kɔ ɛsu ɛdjak ɛ lɔɔ, tsik naadjɛaa bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ etɛɛ náá, ye neekpaa bot ɛ mbyak eYuda lyem. \v 12 Tin, yɛ bɛ náá, ɛdjak ɛ eYuda naasa náá, bot ɛ bɔs bela mɛvu mɛ Sisim ɔɔ, yɛ bɛ náá ndjɛ yɔɔ naasa náá bot ɛ membyak mesis bela mɛvu ɔɔ, «haa» mɛvu mɛ bot ɛ bɔs aakadi dáa, yɛ di náá, bɛtɛ nɛ bot ɛ mbyak eYuda eebulal elyem nɛ Zɛɛb étɛp tsik'ɔɔ ɛ? \s Tsik bot di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ \p \v 13 Mɛ kalii wak nenak ɛ́ nɛ biyɔ bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ: Mɛ ɛ́ mot lwoma étɛp bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ. Dáa ye di deenek ɛ, mam, mɛ ɛpemyaala nɛ mɛsa mam. \v 14 Mɛ sa deenek ɛ́, étɛp ye neekpaa bɔn nyɛɛg bam bot ɛ mbyak eYuda lyem. Ye ɛ́ etɛɛ náá, ba bim bot pak'ɔɔ neetsak. \v 15 Etɛɛ náá, é ghɛŋ Zɛɛb nalum bot ɛ mbyak eYuda koŋ ɛ, ye naasa náá, bot ɛ bɔs bulal ɛgwakel nɛ Zɛɛb. «Haa» yɛ aakadi dáa, é ghɛŋ Zɛɛb aasa náá, ɛgwakel bula bula sis nɛ bot ɛ mbyak eYuda ɛ? Nɛ tsɛɛtsɛ, yɛ aadi ɛ́ dáa bot aadus tɔ ɛsyee bula tɔ tsik ɛ! \p \v 16 Yɛ bɛ náá, tom mapa eedjɛaa nɛ Zɛɛb ɔɔ, ye lɛɛ ɛ́ náá, djas ɛ́ tak moo ɛ́ dɛɛ. Yɛ bɛ náá, ekaŋal e le ɛ́ dɛɛ ɔɔ, deenek, elɛɛ e le tak pe ɛ́ dɛɛ. \v 17 Bot ɛ Yisalaɛl ɛ́ dáa le oliv ee Zɛɛb natsaal bɛdhiiti elɛɛ ɛ. Tin, wɔ mot di ààbɛ mot mbyak eYuda ɔ, wɔ ɛ́ dáa lɛɛ le oliv dik, wɔ eezɛbotelaa pak elɛɛ e le tak. Nenak, biyɔ djas lɔɔg bi ɛ́ nɛ ghwyil dɛ mbɛɛ mɛdii mɛ le yenek di edus tɔ ekaŋal ɛ. \v 18 Étɛp tak ɛ di náá, sa wɔ ààbyasal elɛɛ natsaalaa ɛ. «Haa» ye ɛ́ yaa ɛbet wɔ aakosa? Ye tok wɔy di edjɛ ekaŋal ghwyil, ye ɛ́ ekaŋal ɛ di edjɛ wɔ ghwyil. \v 19 Deenek, wɔ ɛ́ nɛ ghwyil ɛke náá: «Elɛɛ bak natsaalaa ɛ́ étɛp mɛ neebomelaa é di yɔɔ.» \v 20 Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ. Elɛɛ binek natsaalaa ɛ́ etɛɛ náá, ye nabɛ ɛ́ ààbɛ nɛ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb. Wɔy botelaa é di'enek ɛ kɔ ɛsu ɛ ɛdum ɛ koŋ ɛ lɔ nɛ zɛɛb. Tin, sa wɔ ààsa ɛbet, kaaba Zɛɛb. \v 21 Tin, tyee wat nɛ dáa Zɛɛb naatsaal elɛɛ e le nabɛaa ɛ, wɔ koobaka é kaab náá, nyɛ ɛzɛkɛbaasa nɛ nɔ deenek. \v 22 Beea dáa Zɛɛb di elyaal é ɛwala wat, enɛm esa bɛ nɛ ɛlyel ɛ mɛtiŋ mɛ: Nyɛ nɛ byo nɛ bot ɛ di esa mesyem ɔ. Nyɛ nɛ tel wɔ enɛm esa bɛ. Tin, wɔ goka ɛ́ nɛ ɛwa ɛbwaalel tɔ enɛm esa bɛ, yɛ di ààbɛ deenek ɔɔ, wɔ aatsaalaa dáa lɛɛ le. \v 23 Bot ɛ mbyak eYuda ɛbulal ɛdum ɛ koŋ ɛ lɔɔ nɛ Zɛɛb ɔɔ, Zɛɛb ɛ́ nɛ ghwyil ɛbaabomal bɛ bomela sis é di bɛ nadi sok ɔ. \v 24 Wɔ ɛ́ tɛtɛ lɛɛ le oliv dik ee Zɛɛb natsaal da botal ɛ. Ààbɛ tyee le oliv nabɛaa bɛak ɛ. Yɛ kabɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ, bɛ ɛ́ dáa etɛtɛ elɛɛ le oliv nabɛaa bɛak ɛ. Zɛɛb ɛ́ nɛ ghwyil ɛbomal bɛ bomela sis é di bɛ nadi sok ɔ. \s1 Tsik mɛsik e bot ɛ mbyak Yisalaɛl \p \v 25 Bɔn nyɛɛg bam, mɛ ɛpekwyɛl náá, bi gu etɛp e Zɛɛb di syela ɛ, deenek ɛ bi aagu náá, bi tok bɛtsoŋ ɛ bot. Mɛlyel mɛ lyem mɛ bɛdhiiti bot tɔ sama bot ɛ Yisalaɛl aabɔya kɛkum ɛlu ɛ bot ɛ membyak mesis djas aabela tsik ɛ. \v 26 Ye ɛ́ deenek ɛ bot ɛ Yisalaɛl djas aabela tsik, dáa ekwyala di elɛɛ ɛ: \q1 «Mot aazɛpɛk bot ɔ aadus ɛ pɛ Siyɔn, \q1 nyɛ aadis esa di ààduwal Zɛɛb tɔ sama bɛdha ɛ Zakɔɔb. \v 27 Yenek ɛ́ ɛbhɛŋ ɛ lam mɛ aasa nɛ nɔɔ, \q1 é ghɛŋ mɛ aadis mesyem mɔɔ ɛ\x - \xo 11.27 \xo*\xt Eza 59.20-21; 27.9.\xt*\x*.» \p \v 28 Yɛ bɛ náá, nɛ tsɛɛtsɛ bɛ eebyen Mbɛɛ Bhaadal ɔɔ, bɛ ɛ́ bot ɛ mɛbhuka ɛ Zɛɛb étɛp enɛm bin. Tin, yɛ kabɛ dum nɛ dáa Zɛɛb sɛ́ɛ ɔɔ, Zɛɛb nɛ kwyɛl bɛ kɔ ɛsu ɛ bɛpaa bɔɔ. \v 29 Etɛɛ náá, Zɛɛb ààdɛk ɛkɛɛ enɛm nɛ embɛɛ bɛ, nyɛ ààswoola esiiza bɛ dum nɛ bot ɛ nyɛ nazedjóo ɔ. \v 30 Eghɛŋ sok, bi naabyen ɛlooba nɛ Zɛɛb, nenak yak, bi eezegu boo lyem ghoŋ ɛ Zɛɛb, etɛɛ náá, bot ɛ mbyak eYuda naabyen ɛlooba nɛ Zɛɛb. \v 31 Tyee wat nɛ bɔɔ pe, nenak bɛ eebyen ɛlooba etɛɛ náá, boo lyem ghoŋ ɛ Zɛɛb needi nɛ nen. Deenek, etɛɛ náá, bɔɔ pe neebela boo lyem ghoŋ tak nenak\f + \fr 11.31 \fr*\fq nenak \fq*\ft tɔ bɛdhiiti bɛmɛkana, bɛ ààpake «nenak».\ft*\f*. \v 32 Etɛɛ náá, Zɛɛb eezesa náá, bot djas byen ɛlooba étɛp nyɛ neelyaal bot djas boo lyem ghoŋ'ɛ. \s1 Boo duu ɛ Zɛɛb \p \v 33 Ekum e Zɛɛb nɛ bɔk! Nyɛ nɛ bu etsoŋ, nyɛ nɛ bu ɛgu! Ɛzɛ di nɛ ghwyil ɛpɛs epɛ́ɛ bɛ? Ɛzɛ di nɛ ghwyil ɛpiibal mɛze mɛ\x - \xo 11.33 \xo*\xt Eza 55.8; Mɛd 139.6,17-18.\xt*\x*? \v 34 Dáa ekwyala di elɛɛ ɛ: \q1 «Ɛzɛ di egu esiiza e Ghɛŋ? \q1 Ɛzɛ aakodi lyoel yɛ? \v 35 Ɛzɛ nakonyɛl ɛdjɛ nyɛ sonok sok? \q1 Etɛɛ náá, mot tak neebela efute bhii tak\x - \xo 11.35 \xo*\xt Eza 40.13; Zel 23.18; Zɔb 15.8; 41.3.\xt*\x*?» \m \v 36 Etɛɛ náá, esonok djas dus pɛ daa lɛ, ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ lɛ esonok djas di kɔ bɔs, esonok ɛ́ étɛp ɛsa ɛkwosak ɛ lɛ. Duu di nɛ nɛ kɔm-kɔm sii nɛ kɔm! Amɛn. \c 12 \s Tsik na bes sama nɛ Klisto \p \v 1 Deenek, bɔn nyɛɛg, dáa ye di náá, Zɛɛb eezelyaal boo lyem ghoŋ'ɛ nɛ nena ɛ, mɛ ɛpedjɛ bin mɛghaaz náá, bi ka mɛnyel men dáa buwa di nɛ tsik ɛ, buwa na dɛɛ Zɛɛb di emyaala nɛ yɛ ɛ. Deenek, ye ɛ́ nɛ nen ɛ tɛtɛ mendjaala dáa ekwyala di elɛɛ ɛ. \v 2 Sa bi ààbaŋa mɛfulu mɛ bot ɛ bɔs'ak. Tin, betka náá, Zɛɛb nyɛ ɛmet swoola esiiza bin. É di'enek ɛ bi aagu ɛkwosak ɛ Zɛɛb: Ye ɛ́ sa di enyɔ ɛ, sa nyɛ di emyaala nɛ yɛ ɛ, sa di ààbɛ nɛ ɛtɔn ɛ. \p \v 3 Kɔ ɛsu ɛ enɛm nɛ embɛɛ ee Zɛɛb nadjɛ mɛ ɛ, mɛ lɛɛ nɛ nen ɛ́ náá: Sa bi ààdi nɛ ɛghɛɛa nyel kɛdhaa. Ye goka ɛ́ náá, mot nɛ mot gu mbi mot nyɛ di ɛ́, dum nɛ yɛ ɛkɛɛ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb nyɛ bela ɛ. \v 4 Dáa ye di náá, nyel wat mena dika nɛ yɛ nɛ bu ekyes ɛ, kyes nɛ kyes ɛ́ nɛ mɛsa mɛ ye di esa ɛ. \v 5 Ye nakoozodi náá, bot ɛ́ ɛbuɛpe, bot moo ɛ́ nyel ngɔt tɔ ɛgwakel nɛ Klisto. Deenek, bot ɛ́ tɔ ɛgwakel pak'ena dáa esum e nyel mot ngɔt. \v 6 Deenek, menaka ɛ́ nɛ mɛkɛɛ membi-membi ee Zɛɛb nadjɛ mot nɛ mot dum nɛ enɛm nɛ embɛɛ bɛ ɛ. Mot ngɔt tɔ len ɛbela ɛkɛɛ ɛgoola bhaadal dus pɛ daa Zɛɛb ɔɔ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛsa yɛ tɔ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb. \v 7 Tin, ye ɛ́ bɛ náá, mot ngɔt ɛ́ nɛ ɛkɛɛ ɛsa mɛsa ɔɔ, nyɛ sa yɛ. Ye ɛ́ bɛ náá, mot ngɔt ɛ́ nɛ ɛkɛɛ ɛlyo ɔɔ, nyɛ lyo yɛ. \v 8 Ye ɛ́ bɛ náá, mot ɛ nɛ ɛkɛɛ ɛdjɛ bɛsɔ mɛghaaz ɔɔ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛsa yɛ. Yɛ bɛ náá, mot ɛ́ nɛ ɛkɛɛ ɛgwyena ɔɔ, nyɛ goka ɛ́ nɛ sa yɛ nɛ mbɛɛ lyem. Yɛ bɛ náá, mot ɛ́ nɛ ɛkɛɛ ɛdjɛɛd bɛsɔ bot ɔɔ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛsa yɛ nɛ zii. Yɛ bɛ náá, mot ɛ́ nɛ ɛkɛɛ ɛkwyee bɛdjel ɛ bot ɔɔ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛsa yɛ tɔ mɛmyaala\x - \xo 12.8 \xo*\xt 1Kl 12.4-12.\xt*\x*. \p \v 9 Beta náá, kwyɛl bi di nɛ yɛ ɛ, di ààbɛ nɛ mɛdhyaaz pɛ ɛko bhimis pɛ si. Byenka ɛsa ɛbiyo, dika tɔ enɛm esa. \v 10 Kwyɛlaka pak'en nɛ lyem wat dáa bɔn nyɛɛg tɔ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb, kaabelka pak'en. \v 11 Tin, dika bot ɛ ɛsa mɛsa ɛ Ghɛŋ «waŋa-waŋa» nɛ bham djas, ààkabɛ tɔ elɛtɛ. Waka zii tɔ ɛsa mɛsa ɛ Ghɛŋ. \v 12 Dika nɛ mɛmyaala kɔ ɛsu ɛ ɛbwaalel ɛ len. Dika nɛ ɛmaad ɛ lyem tɔ mezuk. É di'enek, bi goka ɛ́ nɛ ɛwa zii tɔ mendjaala. \v 13 Tin, kwyeeka bɔn nyɛɛg bin bot ɛ na dɛɛ di tɔ pwom ɔ. Beka bot djas di esulal pɛ yebɔ ɛ ɛnyɔɛpe. \p \v 14 Deenek, djaalaka náá, Zɛɛb sa enɛm esa nɛ bot ɛ di etiig bin ɔ. Djaalaka náá, Zɛɛb sɛɛ bɛ mɛtel, ààbɛ náá, nyɛ wa bɛ tɔ mbee baka\x - \xo 12.14 \xo*\xt Mat 5.44; Luk 6.28.\xt*\x*. \v 15 Myaalaka sama nɛ bot ɛ di tɔ mɛmyaala ɔ, djeka sama nɛ bot ɛ di edje ɔ. \v 16 Dika tɔ ɛgwakel pak'en. Tin, sa bi ààdi bot ɛ ɛghɛɛaa nyel, dika bot ɛ mɛsila. Tin, sa biyɔ ààbee náá, biyɔ bɛmet ɛ́ zoodi bɛtsoŋ ɛ bot\x - \xo 12.16 \xo*\xt Eza 5.21.\xt*\x*. \p \v 17 Sa bi ààbulal ɛbiyo mot sa wɔ ɛ nɛ ɛbiyo. Waka lyem tɔ ɛsa enɛm esa é mis mɛ bot djas. \v 18 Yɛ bɛ náá ye dus ɛ́ nɛ nen ɔɔ, bi ɛ́ di nɛ ghwyil ɔɔ, saka náá, bi di tɔ ɛgwakel nɛ bot djas. \v 19 Bɔn nyɛɛg bam, pak'en sa bi ààbulal ɛbiyo nɛ ɛbiyo. Tin, betka náá, Zɛɛb nyɛy ɛmet wa mot di esa ɛbiyo ɔ é feŋ, etɛɛ náá, Ghɛŋ lɛɛ tɔ ekwyala ɛ́ náá: «Ye ɛ́ mam ɛ́ di egoka nɛ ɛbulal ɛbiyo bɛ sa bin ɛ, mam ɛ́ di edjɛ mot nɛ mot yɛ efute.» \v 20 Tin, ekwyala baalɛɛ ɛ́ náá: «Ye ɛ́ bɛ náá mot mɛbhuka mɔ ɛ́ nɛ za, nɛghu nɛ gwyes mɛdii ɔɔ, djɛa nyɛ. Etɛɛ náá, wɔ di esa deenek ɔɔ, ye ɛ́ dhatyee náá, wɔ ɛpekɛl nyɛ da kɔ lo\x - \xo 12.20 \xo*\xt Dɛt 32.35; Eka 25.21-22.\xt*\x*.» \v 21 Deenek, sa wɔ ààbet náá, ɛbiyo kwak wɔ. Tin, ye goka ɛ́ náá, enɛm esa bɔ bela eghɛŋ kɔ ɛbiyo. \c 13 \s1 Ɛlooba nɛ eKukuma \p \v 1 Mot nɛ mot goka ɛ́ nɛ ɛlooba nɛ eKukuma di edjɛɛd bot kɔ bɔs ɔ. Etɛɛ náá, ghwyil ekukuma djas dus ɛ́ pɛ daa Zɛɛb. Tin, bot ɛ di ekukuma ɔ, ye ɛ́ Zɛɛb ɛ nadjɛ bɛ boo e kukuma. \v 2 Étɛp tak ɛ di náá, mot ɛbyen ɛlooba nɛ kukuma ɔɔ, nyɛ eebyen ɛlooba nɛ lwomel Zɛɛb nadjɛ ɛ. Tin, bot ɛ di ebyen ɛlooba ɔɔ, bɛ ɛpedul epɛ́ɛ kɔ lɔɔ. \v 3 Bot ɛ di esa enɛm esa ɔɔ, bɛ tok nɛ ghwyil gwak bwoo nɛ ekukuma. Tin, ye ɛ́ bot ɛ di esa embee mɛsa ɔ, di egoka nɛ ɛdi nɛ bwoo nɛ ekukuma. Wɔ kwyɛl ɛdi ààbɛ nɛ bwoo nɛ eKukuma ɔɔ, wɔ goka ɛ́ nɛ ɛsa enɛm esa, bɛ waamyaala nɛ nɔ. \v 4 Etɛɛ náá, ekukuma sa mɛsa mɛ Zɛɛb ɛ́ étɛp ɛkwyee wɔ. Tin, yɛ bɛ náá, wɔ eesa ɛbiyo ɔɔ, bema ba nɛ nɔɔ etɛɛ náá, Zɛɛb naadjɛ bɛ ghwyil ɛwa bot di esa ɛbiyo ɛ é feŋ. É sok bɛ di esa deenek ɛ, bɛ sa ɛ́ mɛsa ɛ Zɛɛb, étɛp ɛlyaal ɛbiyo ɛ Zɛɛb nɛ bot ɛ di esa embee mɛsa ɔ. \v 5 Dum nɛ tɛp tak ɛ́ di egoka náá, bot looba nɛ ekukuma, ààzobɛ-bɛak étɛp ɛkaab ɛ feŋ. Tin, loobaka nɛ nɔɔ etɛɛ náá, bi nɛ gu tɔ ebhum elyem bin náá, ye ɛ́ sa di ɛnyɔɛpe ɛ. \p \v 6 Kɔ ɛsu ɛ tak ɛ́ bi di etuud membi mɛ lapo djas. Etɛɛ náá, bot ɛ di enɔɔ epata e lapo tak ɔ sa ɛ́ mɛsa Zɛɛb dum nɛ mɛsa tak. \v 7 Tuudka mot nɛ mot sa di egoka nɛ ɛtuudaa ɛ: Ye ɛ́ bɛ náá, ye ɛ́ etuud epata e lapo ɔɔ, tuudka epata e lapo. Yɛ kabɛ dhiiti mbi etuud sis ɔɔ, tuudka yɛ, yɛ bɛ ɛlooba ɔɔ, loobaka. Yɛ kabɛ tɛp ɛdjɛ duu ɔɔ, djɛka duu nɛ mot di egoka nɛ duu ɔ. \s1 Kwyɛl nɛ sɔ'ɔ mot \p \v 8 Nàdi nɛ kola sɔ'ɔ mot, ye di ààbɛ kola kwyɛl bi di egoka nɛ ɛdi nɛ yɛ pak'en ɛ, etɛɛ náá, mot di ekwyɛl bɛsɔ ɔ looba ɛ́ nɛ etsi djas. \v 9 É di'enek, etsi lɛɛ ɛ́ náá: \q1 Sa wɔ ààsa mɛzɔ, \q1 sa wɔ ààgó mot, \q1 sa wɔ ààdjii sa mot, \q1 sa wɔ ààwyeeb sa mot. \p Mɛtiŋ menek djas dus ɛ́ tɔ ɛkpa wat di eke náá, kwyɛla sɔ'ɔ mot dáa wɔ di ekwyɛl nyel'ɔ ɛmet ɛ. \v 10 Mot di ekwyɛl mɔn sɔ mot ɔ, nyɛ tok nɛ ghwyil ɛsa nyɛ sa ɛbiyo. Tin, wɔ kwyɛl sɔ'ɔ mot ɔɔ, wɔ eelooba nɛ etsi djas. \s1 Ɛdi ɛ ndjem étɛp ɛzyɛ ɛ Klisto \p \v 11 Saka deenek etɛɛ náá, bi nɛ gu mɛwala mena kadika mos'aak: Ye ɛ́ ɛwala mena di egoka nɛ ɛdjem é egɔ ɛ. Etɛɛ náá, tsik moo ɛ́ ɛkunaaɛpe nɛ nena dhaa-dhaŋak é ghɛŋ mena nadumka koŋ nɛ Yezu Klisto ɛ. \v 12 Deenek, pum moo ɛ́ ɛtsetaɛpe, mɛlem moo aalem. Djhookatka embee mɛsa mɛ di esael tɔ ghooghom ɛ, deenek, djhoonɔɔka bɛghɛl di ebeaa e mwos ɛ. \v 13 Djhookɛka tɔ epiki, dáa bot ɛ di ekɛ tɔ gwyɛ ɔ. Sa mena ààdika bot ɛ elangi, bot ɛ mɛzɔ. Sa mena ààdika bot ɛ di enɔɔ mɛzɔ tyee mɛsa ɔ. Sa mena ààdika bot ɛ mɛwɔ, bot ɛ di ewyeeb esa e bot ɔ. \p \v 14 Tin, dika nɛ mɛfulu ɛ Ghɛŋ Yezu Klisto. Sa bi ààbet náá, embee mɛkwosak pus bin é ze ɛbiyo. \c 14 \s1 Sa wɔ ààpɛ́ɛ mɔn ɛ nyoog \p \v 1 Beka mot di ààlyel tɔ ɛmyaal ɛ lɛ ɛnyɔɛpe ɔ, sa bi ààlii ɛbiyoɛpe dum nɛ mɛkpa mɛ\x - \xo 14.1 \xo*\xt 1Kl 8.7-13; 10.23-33.\xt*\x*. \v 2 Ye ɛ́ nɛ ghwyil ɛdi náá, mot ɛpemyaal ɛdɛ membi mɛ edee djas. Tin, mot di ààlyel ɛnyɔɛpe tɔ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ɔ zodɛ yɛ ɛ́ mɛwyee. \v 3 É di'enek, mot di edɛ membi mɛ edee djas ɔ, sa nyɛ ààbyasal mot di etsi bɛdhiiti membi mɛ edee ɔ. Mot di etsi bɛdhiiti membi mɛ edee ɔ, sa nyɛ ààbyasal mot di edɛ membi mɛ edee djas ɔ, etɛɛ náá Zɛɛb eemyaal nyɛ. \v 4 Wɔy ɛ́ yɔ zɛ étɛp ɛpɛ́ɛ mot-mɛsa mɛ mot sis? Nyɛ sa mɛsa mɛ ɛnyɔɛpe nɛghu ààsa ɛnyɔɛpe ɔɔ, ye gwyák ɛ́ kukuma yɛ. Tin, nyɛ aapyet tɔ ɛsa mɛsa mɛ, etɛɛ náá, Ghɛŋ ɛ́ nɛ ghwyil sa náá, nyɛ pyet. \p \v 5 Mot ɛ́ nɛ ghwyil bee náá, yak ɛlu eedhaa yak\x - \xo 14.5 \xo*\xt Gha 4.10; Kol 2.16.\xt*\x*. Tin, dhiiti mot kabee ɛ́ náá, mɛlu djas ɛ́ djala. Mot nɛ mot goka ɛ́ ɛdi nɛ ɛmyaal tɔ sa nyɛ di egek ɛ. \v 6 Mot di ewa mbɛk pak mɛlu ɔ, nyɛ sa yɛ ɛ́ étɛp ɛduwal ɛ Ghɛŋ, mot di edɛ membi mɛ edee djas ɔ, nyɛ sa deenek ɛ́ étɛp ɛduwal ɛ Ghɛŋ, etɛɛ náá, nyɛ nɛ bulal bhɔɔ nɛ Zɛɛb kɔ ɛsu ɛ edee. Mot di etsi bɛdhiiti membi mɛ edee ɔ, nyɛ sa deenek ɛ́ étɛp ɛduwal ɛ Ghɛŋ, nyɛy pe baabulal ɛ́ bhɔɔ nɛ Zɛɛb. \v 7 Ye tok nɛ mot pak'ena di nɛ tsik kɔ ɛsu ɛ lɛ met. Ye tok pe nɛ mot di egwyɛ kɔ ɛsu ɛ lɛ met. \v 8 Yɛ bɛ náá, mena ɛ́ nɛ tsik'ɔɔ, ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ Ghɛŋ, yɛ bɛ náá, mena eegwyɛ ɔɔ, ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ Ghɛŋ. É di'enek, ye nakoozodi náá, mena ɛ́ nɛ tsik, nɛghu mena eegwyɛ, menaka ɛ́ bot ɛ Ghɛŋ. \v 9 Etɛɛ náá, Klisto naagwyɛ gom étɛp ɛ di ɛ́ Ghɛŋ e bot ɛ nazegwyɛ ɔ, nɛ bot ɛ di nɛ tsik ɔ. \v 10 Wɔy, étɛp yé wɔ di epɛ́ɛ mɔn nyoog? Nɛ wɔy pe, étɛp yé wɔ di ebyasal mɔn nyoog? Bela náá, menabɛlka djas ɛ́ waadika tɔ epɛ́ɛ e Zɛɛb. \v 11 Ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: \q1 «Mam Ghɛŋ, mot di nɛ tsik ɔ, mɛ eemyaal nɛ tsɛɛtsɛ: \q1 Bot djas ɛ́ waakwyit mɛboŋ sok bhwoob'am, \q1 bot djas ɛ́ waaduwal duma ɛ Zɛɛb\x - \xo 14.11 \xo*\xt Eza 45.23.\xt*\x*.» \m \v 12 Deenek, mot nɛ mot ɛ́ waataŋal dum nɛ yɛ mɛsa é mis mɛ Zɛɛb. \s1 Sa wɔ ààkwyesal mɔn nyoog tɔ mɛbhowal \p \v 13 Djhookatka ɛwa epɛ́ɛ pak'enaka. Sa bi ààdi nɛ mɛfulu mɛ di epus bɔn nyɛɛg bin, bot ɛ di ààlyel tɔ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ɔ náá, bɛ bema ɛbɛk nɛghu ɛpus bɛ tɔ ɛbiyo. \v 14 Kɔ ɛsu ɛ Ghɛŋ Yezu, mɛ nɛ gu ɛnyɔɛpe náá, ye tok nɛ dhiiti sonok di nɛ edhuud\x - \xo 14.14 \xo*\xt Mak 7.19.\xt*\x*. Tin, mot ɛ́ bee náá, yak sonok ɛ́ nɛ edhuud ɔɔ, yɛ aakadi ɛ́ nɛ edhuud étɛp'ɛ. \v 15 Wɔ djɛ mɔn nyoog tuŋ kɔ ɛsu ɛ edee ɔɔ, gua náá, wɔ ààkakɛ tɔ kwyɛl. Deenek, sa wɔ ààgel tsik mɔn nyoog mot Klisto nagwyɛ étɛp'ɛ ɔ, kɔ ɛsu ɛ ba moo tɛp edee. \v 16 Yɛ ààgoka náá, sa di enyɔ nɛ biyɔ ɛ, kadi sa di edjɛ bin ze ɛlii ɛbiyoɛpe nɛ bɛdhiiti bot. \v 17 Étɛp tak ɛ di náá, ɛdi si ekukuma e Zɛɛb, ye tok étɛp edee nɛghu étɛp bɛdhiiti esa e dek. Tin, ye ɛ́ epiki, egwyem, nɛ mɛmyaala ee Sisim na Dɛɛ di edjɛ ɛ. \v 18 Mot di esa mɛsa mɛ Klisto deenek ɔ, nyɛ ɛ́ mbɛɛ mot é mis mɛ Zɛɛb, bot ɛ́ waadjɛ nyɛ gham. \p \v 19 Djhoosaaka sa di egoka nɛ egwyem ɛ, nɛ sa di egoka nɛ ɛkwyee mena náá, mena tɔ́ka sok tɔ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ɛ. \v 20 Sa wɔ ààpul mɛsa mɛ Zɛɛb kɔ ɛsu ɛ edee. Nɛ tsɛɛtsɛ, bot ɛ nɛ ghwyil ɛdɛ membi mɛ edee djas. Tin yɛ àànyɔ náá, bot dɛ sa di nɛ ghwyil ɛpus mɔn nyɛɛg'ena tɔ ɛdjak ɛ. \v 21 Sa di ɛnyɔɛpe ɛ, ye ɛ́ ɛtsi ɛ tit, ɛtsi ɛ mɛnyok, ye ɛ́ ɛbyen ɛ sa djas di nɛ ghwyil ɛpus mɔn nyoog ɛdjak ɛ. \v 22 Ɛmyaal wɔ di nɛ yɛ dum nɛ tɛp edee ɛ, diaa nɛ yɛ étɛp wɔy ɛmet é mis mɛ Zɛɛb. Mɛmyaala nɛ mot di ààdjɛ lyem'ɛ mɛbɛ nɛ sa nyɛ zesɛ́ɛ ɛ. \v 23 Tin, mot ɛ́ di nɛ mbee esiiza é sok nyɛ di edɛ edee ɔɔ, Zɛɛb aawa nyɛ é feŋ. Etɛɛ náá, ɛmyaal ɛ lɛ ɛ́ zyaala nɛ sa nyɛ sa ɛ. Tin, sa djas di zyaala nɛ ɛmyaal ɛ, ye ɛ́ syem. \c 15 \s1 Sa wɔ ààsaa náá lyem'ɔ di nɛ mɛmyaala, saŋa náá sɔ'ɔ mot di nɛ mɛmyaala tɔ lyem \p \v 1 Menabɛlka bot ɛ di elyel tɔ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ɔ, mena goka ɛ́ nɛ ɛdjɛ mɛghaaz ɛ nɛ bot ɛ di náá bɛ dinaa ààpaalyel tɔ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ɔ. Sa mena ààsaaka esa ee elyem bina di emyaala nɛ yɛ ɛ. \v 2 Ye goka ɛ́ náá, mot nɛ mot sa sa di náá, mɔn sɔ aamyaala nɛ yɛ ɛ, étɛp nyɛ needi ɛnyɔɛpe, ye neekwyee nyɛ é ɛtɔ́ sok tɔ ɛdum ɛkoŋ nɛ Zɛɛb. \v 3 Tin, Klisto nabɛ ɛ́ ààsaa sa lyem'ɛ aamyaala nɛ yɛ ɛ. Tin, dáa ekwyala di elɛɛ: «Mɛlee mɛ bɛ nadi elee wɔ ɛ́, yɛ eezii kɔ lo'am\x - \xo 15.3 \xo*\xt Mɛd 69.10.\xt*\x*.» \v 4 Tin, sa djas nakwyalaa tɔ mɛkana mɛ na dɛɛ na mwa ɛ, ye nabɛ ɛ́ étɛp ye neelyo mena, etɛɛ náá, ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ zii nɛ mɛghaaz ee ekwyala di edjɛ mena ɛ, mena aabelaka ɛbwaalel. \v 5 Beta náá, Zɛɛb mot di edjɛ bot zii nɛ mɛghaaz ɔ sa náá, bi di tɔ ɛgwakel pak'en dáa Yezu Klisto. \v 6 Etɛɛ náá, biyɔ djas tɔ ɛgwakel, dhatyee mot ngɔt bi aaduwal Zɛɛb, Sɛɛg ɛ Ghɛŋ'enaka Yezu Klisto. \s1 Mbɛɛ Bhaadal étɛp bot ɛ membyak djas \p \v 7 Tin, beelka pak'en, dáa Klisto di ebe bin étɛp duma Zɛɛb ɛ. \v 8 Tin, mɛ lɛɛ bin ɛ tsɛɛtsɛ náá, Klisto moo ɛ́ mot-mɛsa mɛ bot ɛ mbyak eYuda étɛp ɛlyaal ekɛk ɛ Zɛɛb nakɛk nɛ bɛbhaab'ɔɔ ɛ, nɛ baalyaal náá, Zɛɛb ɛ́ sosoob. \v 9 Nyɛ nabaazyɛ ɛ́ etɛɛ náá bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ needuwal Zɛɛb kɔ ɛsu ɛ boo lyem ghoŋ'ɛ, dáa ekwyala di elɛɛ ɛ: \q1 «Dum nɛ tɛp tak ɛ, mɛ aaduwal wɔ tɔ bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ, \q1 nɛ ɛduwal din ɛ lɔ.» \m \v 10 Ekwyala na dɛɛ ɛpebaalɛɛ náá: \q1 «Myaalaka sama nɛ bot ɛ mbyak ɛ Zɛɛb.» \m \v 11 Tin, ekwyala ɛpebaalɛɛ náá: \q1 «Bot djas di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ, duwalka Ghɛŋ, \q1 biyɔ bot djas di kɔ ɛko ɛ bɔs ɔ, tiika mɛdjeeb di eduwal Zɛɛb ɛ.» \m \v 12 Ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi ɛpelɛɛ náá: \q1 «Dha Yese ngɔt ɛ aabyel, \q1 nyɛ aazyɛ étɛp ɛdi kukuma bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ, \q1 bot ɛ tak ɛ waawa ɛbwaalel ɛ lɔɔ ɛ́ nɛ nɛ\x - \xo 15.12 \xo*\xt Mɛd 18.50; Sm2 22.50; Dɛt 32.43; Eza 11.10.\xt*\x*.» \p \v 13 Beta náá, Zɛɛb mot di ɛsuk ɛbwaalel ɔ, lwoodal bin nɛ mɛmyaala nɛ tɛtɛ egwyem kɔ ɛsu ɛ ɛdum ɛ koŋ ɛ len nɛ nɛ. Etɛɛ náá, bi needi nɛ ɛbwaalel nɛ nɛ ɛbuɛpe nɛ ghwyil ɛ Sisim na Dɛɛ. \s1 Pɔl ɛ́ nɛ gham ɛkwyal mɛkana dáa nyɛ kwyal ɛ \p \v 14 Bɔn nyɛɛg bam, mam ɛ met ɛpemyaal ɛnyɔɛpe náá, bi ɛ́ lwoodela nɛ mbɛɛ mɛsa, lwoodela nɛ ghwyil ɛgu sa di egoka náá, bi lyoel pak'en ɛ. \v 15 Deenek, nɛ mɛghaaz djas, mɛ naazekwyal bin tɔ bɛtɛ nɛ mɛ ze mɛ mɛkana mam, étɛp bi neetaala nɛ sa bi nazedjek ɛ. Mɛ nakwyal deenek ɛ kɔ ɛsu ɛ enɛm nɛ embɛɛ Zɛɛb nadjɛ mɛ ɛ, \v 16 étɛp ɛdi ɛ mot-mɛsa ɛ Yezu Klisto dum nɛ bot di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ. Deenek, mɛ sa ɛ́ mɛsa mɛ mɛbwala tɔ ɛgoola Mbɛɛ Bhaadal ɛ Zɛɛb, etɛɛ náá, bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ needi tyee buwa Zɛɛb di ekwyɛl ɛ, da bɛ ɛ́ beeaa piki é mis mɛ Zɛɛb e ze ɛ Sisim na Dɛɛ. \v 17 Tɔ ɛgwakel nɛ Yezu Klisto, mɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛdi tɔ mɛmyaala nɛ Zɛɛb dum nɛ mɛsa mam. \v 18 Etɛɛ náá, yɛ bɛ mɛ eelii dum nɛ dhiiti tɛp ɔ, ye ɛ́ aazodi ɛ́ sa Klisto nasa dum nɛ nam étɛp ɛdul ɛ bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ looba nɛ Zɛɛb. Nyɛ nasa yɛ ɛ, nɛ ghwyil mɛkpa nɛ mɛsa, \v 19 nɛ ghwyil endem mɛ bwala nɛ mɛvyɛkɛlɛ, nɛ ghwyil Sisim ɛ Zɛɛb. Étɛp tak ɛ mɛ nagoola nɛ bham djas Mbɛɛ Bhaadal ɛ Klisto, kana pɛ ghaada Yeluzalɛm, zɛnɔɔ mɛdhik mɛsis kɛkum pɛ kyee dik Iliid. \v 20 Tin, mɛ nazokwyɛl ɛgoola Mbɛɛ Bhaadal pɛ tɔ edi di náá, bot nabɛ ɛ́ bɛ dinaa ààgwak bot eelii dum nɛ Klisto ɛ. Mɛ nasa deenek ɛ, étɛp mɛ di ààsum kɔ ghus zumal dhiiti mot. \v 21 Mɛ nasa deenek ɛ étɛp ɛdu sa ekwyala di elɛɛ ɛ: \q1 «Bot ɛ di náá, bɛ nabɛ ɛ́ ààgoola bɛ Mbɛɛ Bhaadal ɔ, bɛ waabee nyɛ, \q1 bot ɛ nadi ààgwak Mbɛɛ Bhaadal tak ɔ, bɛ waagu mbi mot nyɛ di ɛ\x - \xo 15.21 \xo*\xt Eza 52.15.\xt*\x*.» \s1 Pɔl ɛpelii dum nɛ mɛdjoŋ mɛ pɛ ghaada Lɔm \p \v 22 Ye ɛ́ etɛp tak ɛ nadi eelu mɛ esok nɛ esok náá, mɛ zyɛ pɛ yibɔ. \v 23 Tin, nenak, mɛ eesilal mɛsa mam kɔ mɛdhik mak. Bela náá, membu nɛ membu, mɛ nadi ekwyɛl ɛzyɛ pɛ yibɔ. \v 24 Mɛ kwyɛl ɛsa yɛ ɛ, é ghɛŋ mɛ aatɔ́ pɛ kyee dik Ɛspanyɛ ɛ. Etɛɛ náá, mɛ ɛ́ nɛ ɛbwaalel ɛbela mɛkɛɛ é sok mɛ dhaa pɛ yebɔ étɛp ɛtɔ́ pɛ kyee dik yenek, mɛ aadi ba mɛlu pɛ yibɔ. \v 25 Tin, nenak yak, mɛ tɔ́ ɛ́ pɛ ghaada Yeluzalɛm étɛp ɛsa mɛsa pɛ daa bot ɛ Zɛɛb di penek ɔ. \v 26 Etɛp tak ɛ, bot ɛ zɛɛga mendjaala ghaada Masedwan nɛ yii Akayi namyam ɛsɛɛg epata étɛp bɛdjel ɛ bot ɛ zɛɛga mendjaala ghaada Yeluzalɛm. \v 27 Bɛ naamyam ɛsa yɛ ɛ nɛ mɛghwyil mɔɔ met, tin, nɛ tsɛɛtsɛ, bɛ nadi ɛ́ nɛ kola yɔɔ ɔ. Etɛɛ náá, bot ɛ mbyak eYuda mendjaa mɛ mendjaala menek naagwyena esa e Sisim nɛ bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ. Deenek, bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ goka ɛ́ nɛ ɛkwyee bɛ nɛ ekum bɔɔ. \v 28 É sok mɛ aasilal etɛp binek ɛ, é sok mɛ aadjɛ bɛ epata binek ɛ, mɛ aadhaa pɛ yebɔ étɛp ɛgoola pɛ kyee dik Ɛspanyɛ ɛ. \v 29 Tin, mɛ nɛ gu náá, é sok mɛ aazyɛ pɛ yebɔ ɛ, Klisto aalyaal mena bɛtɛ nɛ enɛm nɛ embɛɛ bɛ. \p \v 30 Tin, bɔn nyɛɛg gwakeka sa mɛ di ekwyɛl ɛwaab nɛ nen kɔ ɛsu ɛ Yezu Klisto, dum nɛ kwyɛl Sisim na Dɛɛ di edjɛ ɛ. Duuka sama nɛ nam tɔ ɛdjaala Zɛɛb kɔ ɛsu ɛ lam. \v 31 Djaalaka Zɛɛb étɛp nyɛ neebaal mɛ sok bhwoob bot ɛ kyee dik Yude, bot ɛ di ààdum koŋ nɛ Klisto ɔ, tin, djaalaka etɛɛ náá, mɛkɛɛ mɛ aazyɛ nɛ yɛ pɛ ghaada Yeluzalɛm neemyaalaa nɛ lyem wat nɛ bot ɛ di edum koŋ nɛ Yezu ɔ. \v 32 Deenek, yɛ aasa náá, mɛ kum pɛ yebɔ nɛ mɛmyaala djas, Zɛɛb ɛ kwyɛl ɔɔ, mɛ waanɔɔ ba mɔn ɛwala pɛ daa len. \v 33 Beta náá, Zɛɛb mot di ɛsuk ɛ egwyem ɔ, di sama nɛ biyɔ djas. Amɛn. \c 16 \s1 Mɛswosel \p \v 1 Mɛ eedhis bin kɛl'ena Febe, mot di esa mɛsa mɛ Zɛɛb tɔ zɛɛga mendjaala ghaada Sɛɛkele\x - \xo 16.1 \xo*\xt Mɛs 18.18.\xt*\x* ɛ. \v 2 É sok nyɛ aakum penek ɛ, beka nyɛ ɛnyɔɛpe nɛ din ɛ Ghɛŋ, tyee bɔn ɛ Zɛɛb di egoka nɛ ɛsa ɛ. Kwyeeka nyɛ tɔ etɛp djas é ghɛŋ nyɛ aadi nɛ gwyee mɛkyeea ɛ, etɛɛ náá, nyɛ naakwyee mbula bot dɔɔ nɛ mam pe. \p \v 3 Swoska Pilisil nɛ ngom Akilas, bot ɛ bis nɛ bɛ nɔɔ di esa mɛsa mɛ Yezu Klisto sama ɔ\x - \xo 16.3 \xo*\xt Mɛs 18.2.\xt*\x*. \v 4 Bɛ naaka bet étɛp ɛtsik mɛ. Mɛ eedyeebaghapɛɛ bɛ, ye tok mam nɛ mam, dɔɔ nɛ bot ɛ ezɛɛga mendjaala djas di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ eebaaghapɛɛ bɛ. \v 5 Swoska dɔɔ nɛ bot ɛ zɛɛga mendjaala di esɛɛga pɛ yɔbɔ ɛ. Swoska mɔn nyaag'am Efayinɛt mɛ di ekwyɛl ɔ, nyɛ nadi ɛ́ mot mɛkɛn pɛ tɔ kyee dik Azi nakan ɛdum ɛ koŋ nɛ Yezu Klisto ɔ. \v 6 Swoska Maali, mot nadyeebawa nyel tɔ mɛsa étɛp'en ɔ. \v 7 Swoska pe Andolonikus bɛ nɛ Zunyas bot ɛ mɛbyel mam, bot ɛ bis nɛ bɛ nɔɔ nadi tɔ membok ɛ. Bɔɔ djas bɛbá ɛ́ bot ɛ lwoma ee bot di edjɛ duu ɛbuɛpe ɔ. Ye ɛ́ bɔɔ ɛ́ naleedum koŋ nɛ Yezu Klisto ɛsok nɛ nam. \p \v 8 Swoska Ampilyatus mɔn ɛ nyaag'am mɛ di ekwyɛl tɔ ɛsa mɛsa mɛ Ghɛŋ ɔ. \v 9 Swoska Ulbɛ, mot bis nɛ bɛ nɔɔ di esa mɛsa mɛ Yezu Klisto sama ɔ, dɔɔ nɛ Sitasis mɔn nyaag'am mɛ di ekwyɛl ɔ. \v 10 Swoska Apɛlɛs, mot nalyaal mɛsa mɛ ɛdum ɛ koŋ ɛ lɛ nɛ Klisto ɔ. Swoska bot ɛ mɛbyel mɛ ndjaŋ ɛ Alistobul. \v 11 Swoska Eloodiɔn, mot mɛbyel mam. Baaswoska dɔɔ nɛ bot ɛ ndjaŋ ɛ Naasis di edum koŋ nɛ Ghɛŋ ɔ. \v 12 Swoska Tiilifɛn bɛ nɛ Tiilyfɔɔz, boa di esa mɛsa mɛ Ghɛŋ ɔ, baaswoska Pɛɛlsid kɛl'am mɛ di ekwyɛl ɛbuɛpe ɔ, nyɛ naadyeebawa lyem ɛlyelɛpe tɔ mɛsa mɛ Ghɛŋ. \v 13 Swoska Lufus\x - \xo 16.13 \xo*\xt Mak 15.21.\xt*\x*, mot-mɛsa mɛ Ghɛŋ nasɛ́ɛ ɔ. Baaswoska dɔɔ nɛ nyɛɛg, mot mɛ di ebee nyɛ dáa nyaag'am ɔ. \v 14 Swoska pe Asɛɛkilit, nɛ Felegɔn, nɛ Ɛlmɛs, nɛ Patolobas, nɛ Ɛlmas, zɛnɔɔ bɔn nyɛɛg bɔɔ djas bot ɛ zedum koŋ nɛ Zɛɛb di sama nɛ nɔɔ ɔ. \v 15 Baaswoska dɔɔ nɛ Filolɔɔg bɛ nɛ Zuli, nɛ Nɛɛlɛ bɛ nɛ kɛl, swoska Olɛɛpas, zɛnɔɔ bot djas zedum koŋ nɛ Zɛɛb di sama nɛ nɔɔ ɔ. \v 16 Swoselka pak'en nɛ mɛbeedela dáa bɔn nyɛɛg tɔ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb di esa ɛ. Bot ɛ ezɛɛga mendjaala ɛ Klisto djas eeswos bin. \s1 Ɛdulaa mɛlɔ yii mɛsik \p \v 17 Mɛ ɛpedjɛ bin mɛghaaz bɔn nyɛɛg, bi ɛ́ kobaka nɛ bot djas di ewa mbɛk nɛ ɛzɛm tɔ sama bot ɛ zedum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ, bot ɛ di esa náá, bi lum koŋ nɛ mɛdjek mɛ bi nadjek ɛ. Dika ɛtsetaɛpe nɛ nɔɔ, \v 18 etɛɛ náá, mbi binɔk bot ààsa mɛsa mɛ Klisto Ghɛŋ'ena. Tin, bɛ sa mɛsa ɛ́ étɛp bɔɔ bɛmet! Mbɛɛ mɛkpa mɔɔ, nɛ elɛŋ etsal bɔɔ, ye ɛ́ étɛp ɛkɔɔ bot ɛ di ààtselal ɔ. \v 19 Bot djas nɛ gu ɛlooba ɛ len nɛ Ghɛŋ. Mɛ nɛ myaala étɛp'en, tin, mɛ ɛpekwyɛl náá bi di bɛtsoŋ ɛ bot étɛp ɛsa enɛm esa, esa e dɛɛ, ààbɛ esa e ɛbiyo. \v 20 Zɛɛb, mot di ɛsuk ɛ egwyem moo aatwaal Satan si mɛko men. \p Beta náá, enɛm nɛ embɛɛ e Ghɛŋ'enaka Yezu di nɛ nen! \v 21 Timote mot bis nɛ nɛ di esa mɛsa ɔ eeswos bin, dɔɔ nɛ Lusyus, nɛ Zasɔn zɛnɔɔ Sosipatɛɛd bot ɛ mɛbyel mam. \p \v 22 Ye ɛ́ mam, Tɛɛltus ɛ́ di ekwyal bin mɛkana mak, mɛ eeswos bin nɛ din ɛ Ghɛŋ mot di esa náá, mena dika tɔ ɛgwakel ɛ. \v 23 Ghayus, mot mɛ sulal pɛ yɛ ɔ eebaaswos bin. Ye ɛ́ pɛ yɛ ɛ ee bot di esɛɛga étɛp mendjaala. Elast mot di enɔɔ epata tɔ ghaada bɛ nɛ mɔn nyɛɛg'ena Kaltus eeswos bin\x - \xo 16.23 \xo*\xt Mɛs 19.29; Kol 1.14; 2Tm 4.20.\xt*\x*. \v 24 Beta náá, enɛm nɛ embɛɛ Ghɛŋ'ena Yezu Klisto di nɛ biyɔ djas. \s1 Pɔl ɛpeduwal Zɛɛb \p \v 25 Djhoobulalka bhɔɔ nɛ Zɛɛb, mot di nɛ ghwyil ɛdjɛ bin mɛghaaz étɛp bi needi ghiŋ tɔ ɛdum ɛ koŋ ɛ len dáa mɛ di egoola bin tɔ Mbɛɛ Bhaadal kɔ ɛsu ɛ Yezu Klisto ɛ. Eghɛŋ sok, Zɛɛb nabɛ ɛ́ ààtel bot ɛkwosak ɛlɛ, nyɛ naasyel yɛ. \v 26 Nenak yak, nyɛ eetel yɛ popoopwon tɔ bɛmɛkana mɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa dáa Zɛɛb na kɔm-kɔm nalɛɛ ɛ. Tin, bot djas di ààbɛ tɔ mbyak eYuda ɔ eegwak yɛ, étɛp bot needum koŋ nɛ nɛ, nɛ ɛlooba nɛ nɛ. \v 27 Djhoodjɛka duu nɛ Zɛɛb nɛ din ɛ Yezu Klisto, nyɛy mot di nyɛ ɛmet etsoŋ ɔ, Amɛn.