\id MRK - Bɛkwyel \ide UTF-8 \ide Unicode UTF-8 \h Mrk \toc1 Mbɛɛ Bhaadal ɛ Malak \toc2 Malak \toc3 Mak \mt2 Mbɛɛ Bhaadal ɛ Malak \mt1 Malak \imt Mɛkpa mɛ mɛkɛn \ip Beeka Mbɛɛ Bhaadal ɛ Yezu Klisto Malak nakaada tɔ mɛkana mɛ. Malak nabɛ ɛ́ ngɔt tɔ eYuda nakan ɛdum koŋ nɛ Zɛɛb bhii bɛ nagwak Mbɛɛ Bhaadal nɛ bɛdjekel ɛ Yezu ɛ. Nyɛ nakwyal mɛkana mɛ mbɛɛ etɛp bak ɛ́, é sok bot nadi, bɛ dinaa ààpaamyaal mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ. \ip Beeka Mbɛɛ Bhaadal Malak nakwyal étɛp bot ɛ namyaal Zɛɛb nadi ààdi bot ɛ mbyak eYuda ɔ. Ye ɛ́ Mbɛɛ Bhaadal na dhen. Nyɛy ààkaada etɛp ee edhɔma ɛ Yezu. Ye tok pe nɛ etɛp ee na djaa-djaa Yezu nadi elii nɛ bot ɛ tɔ tak. Tin, tɔ tak wɔ waabela bɛtɛ nɛ edi nyɛ nakaada bhoma Yezu bɛ nɛ bɛdhiiti bot, dáa nyɛ nadi etsik bot ɛ, nɛ elɛŋ bɛ nɛ bɛdhiiti bot. É bɛdhiiti edi e sis nyɛ ɛpekaada bɛdhiiti etɛp ee di ààdi tɔ bɛdhiiti bɛmɛkana mɛ Mbɛɛ Bhaadal ɛ. \ip Mbɛɛ Bhaadal Malak nakwyal ɛ zobaadu ɛ́ ɛzel ɛ wat nɛ bɛmɛkana mɛ Mbɛɛ Bhaadal elɛl yii mɛkɛn. Tin, nyɛ nakaada yɛ ɛ dáa puugɛ. Kana mɛkpa mɛ mɛkɛn, nyɛ lyaal bot Yezu ɛ́ dáa Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot, (1.1). Pɛ kyee mɛsik mɛ Mbɛɛ Bhaadal nyɛ kake ɛ́ náá, Mɔn Zɛɛb eegwyɛ bema é Mɛlaaba (15.39). \ip Pɛ tɔ pak mɛkɛn mɛ mɛkana mɛ Malak (\xt 1.1—8.26\xt*), Yezu aakwyɛl náá, bot leegu zɛ nyɛ nadi. Nyɛ nadi etsik membel, esɔ mɛlyeeb tɔ bot, nyɛ nadi elii ɛ nɛ eghɛŋ. Bot nadi edji-dji náá: «Nwyak ɛ́ nwyaa mot?» Tin, Yezu nadi eke nɛ bot ɛ́ di egek náá, bɛ nɛ gu nyɛ ɔ náá: «Nàlɛɛka bot, sa mɛ di ɛ.» \ip Pɛ tɔ yak pes mɛkana kalik ɛ (\xt 8.27—16.20\xt*) lyaal ɛ́ dáa Yezu di Mɔn Zɛɛb ɛ. \ip Bot ɛ mɛl mɛ Ɛyoŋ ɛ Lɔm nadu-duwal ekukuma bɔɔ ɛ́ dáa bɛzɛɛb. Bot ɛ tak nadi esa bɛtɛ nɛ mɛvyɛkɛlɛ, bɛ nadi ɛ́ bɛngék ɛ bot, etɛp djas bot nadi ezyɛ bɛ nɛ yɛ ɛ, bɛ nadi ekwak. \ip Ghuna Yezu nabɛ ɛ́ Mɔn Zɛɛb, myaala nyɛ namyaal mot nɛ esesɛɛ bɛ djas, nɛ dáa nyɛ nalooba nɛ Zɛɛb ɛ. Ye naasa náá, nyɛ zuk da nyɛ ɛ́ gwyɛ. Dɔɔ nɛ náá, bɛdjekel bɛ nabɛ ɛ́ ààleenyɔ ɛgu yɛ. Ye nabɛ ɛ́, bɛ naadhuugal nyɛ, é sok ye nakeaa náá, nyɛ waagóaa ɛ. Tin, dhiiti kukuma esodja e Lɔm ɛ nake náá: «Nɛ tsɛɛtsɛ, mot'ak nabɛ ɛ́ Mɔn Zɛɛb», é sok nyɛ nabee dáa Yezu nasil eswos ɛ. \ip É sok Yezu di elii kɔ ɛsu ɛ lɛ met ɛ, nyɛ dyeebake ɛ náá, nyɛ ɛ́ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot. Ye kwyɛl ɛlyaal ɛ́ mot Zɛɛb nadjɛ ghwyil djas ɔ, dɔɔ nɛ ghwyil ɛpɛ́ɛ ɛ bot, nɛ ɛpel ɛ mesyem. Mɛkpa mɛ tak baakwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ náá, tsɛɛtsɛ nyɛ nabɛ ɛ́ mot. Ye lyaal ɛ́ mot mɛbwala mɛ nyɛ nadi ɛ, nɛ lwomel nyɛ nazyɛ kɔ ɛsu ɛ tak ɛ. \ip Mbɛɛ Bhaadal Malak nakwyal ɛ, dji ɛ́ kiya náá: «Yezu ɛ́ zɛ?» Mot tok nɛ ghwyil ɛbɔɔza é di'enek. Mɛkana ɛ Malak lyaal ɛ́ mɛze mɛ Yezu nadhaa e tak ɛ. Ye ɛpekwyee bot étɛp bɛ neegu batsa-batsa mot Yezu nadi ɛ. \c 1 \s1 Zaŋ Nduuel-bot \p \v 1 Ɛkɛn ɛ Mbɛɛ Bhaadal dum nɛ Yezu Klisto, Mɔn Zɛɛb\f + \fr 1.1 \fr*\ft Mɔn Zɛɛb: tɔ bɛtɛ nɛ ekwyala nakwyalel sok ɛ, ekwyala bak tok tɔ bɛdhiiti tak.\ft*\f*. \v 2 Dáa ekwyala di elɛɛ tɔ mɛkana mɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi náá: \q1 «Mam Zɛɛb ɛ́ waadhis ngoola-ngoola yam pɛ sok bhwoob'ɔ \q1 étɛp nyɛ neekoobal wɔ mɛze.\f + \fr 1.2 \fr*\xt Mal 3.1\xt*\f* \q1 \v 3 Ye ɛ́ gwood mot di etuud kɔ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ. \q1 Nyɛ nakeke nɛ bot ɛ mbyak'ɛ ɛ́ náá: \q1 “Koobalka mɛze ɛ Ghɛŋ! \q1 Tuuka nyɛ mɛze mɛ na looba-looba!\f + \fr 1.3 \fr*\xt Eza 40.3\xt*\f*”» \m \v 4 Tin, Zaŋ Nduuel-bot eezɛzyɛ pɛ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ, nyɛy etuud náá: «Liigka elyem, da bi ɛ́ kɛduwa Zɛɛb. Tin, Zɛɛb ɛ́ waapel mesyem men.» \v 5 Tin, bot ɛ kyee dik Yude djas nɛ bot ɛ ghaada Yeluzalɛm lɔɔg wat, bɛ eezɛtɔ́ pɛ daa lɛ, kɛvaa mesyem mɔɔ é mis mɛ bot, nɛ ɛduwa Zɛɛb tɔ dii Yuldɛn. \p \v 6 Kaad Zaŋ nadi ebɔt ɛ nasael ɛ́, nɛ mya mɛ boo yaaga kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ. Nyɛ nabɛ ɛ́ nɛ bhɛtɛ ket é kuu. Nyɛ nadedɛ ɛ́ etsemaaka nɛ ego. \v 7 Nyɛ nadi elyo mɛdhuu mɛ bot binɔk ɛ́ náá: «Mot di ezyɛ bhii mam ɔ, nyɛ eedhaa mɛ nɛ mɛbwala. Mam aanàkwaakobela-belak duu ɛmalal étɛp ɛkotii-tiiak ekel e ekoko bɛ. \v 8 Mam duu bin Zɛɛb ɛ́ pɛ tɔ dii. Yɛ kabɛ nyɛy ɔ, nyɛ aaduu bin Zɛɛb ɛ́ tɔ Sisim na Dɛɛ.» \s1 Ɛduwa Zɛɛb, nɛ mɛbhowal ɛ Yezu \p \v 9 Tin, tɔ mɛlu menek, Yezu naazɛdus pɛ Nazalɛt, pɛ kyee dik Ghalile, nyɛ eezɛtɔ́ pɛ dii Yuldɛn, étɛp nyɛ neekɛduwa Zɛɛb pɛ daa Zaŋ. \v 10 É ghɛŋ nyɛ nadi ewyis tɔ dii ɛ́, wɔ gwaa, gwoo zɛbɛŋel. Sisim na Dɛɛ eezɛsul kɔ lɛ tyee ɛghum. \p \v 11 Gwood wat zɛgék tɔ gwoo eke náá: «Wɔ ɛ́ mɔn'am mɛ dyeebakwyɛl ɔ. Bum lyem'am ɛ́ nɛ mɛmyaala ɛbuɛpe kɔ ɛsu ɛ lɔ.» \p \v 12 É di tak wat, Sisim Zɛɛb eezɛtɔ́ nɛ nɛ pɛ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ. \v 13 Yezu naazɛsa tin pɛ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ, mɛlu mɛkam-mɛná. Satan naawa nyɛ tɔ mɛbhowal. Nyɛ nadi ɛ́ tɔ bɛtit ɛ dik. Efofop nadi ezɛkwyee nyɛ. \s1 Yezu moo kan ɛsa mɛsa mɛ Zɛɛb \p \v 14 Ba mɛlu bhii tak, Zaŋ naazɛmɛtaa é mbok. Tin, ye nabɛ ɛ́, Yezu naazɛtɔ́ pɛ Ghalile egoola Mbɛɛ Bhaadal Zɛɛb. Nyɛy náá: \v 15 «Ɛwala Zɛɛb nakɛk ɛ, yɛ eezekum! Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb moo ɛ́ ɛkunaaɛpe. Liigka elyem, myaalka Mbɛɛ Bhaadal Zɛɛb.» \s Yezu eezɛdjóo bɛdjekel ɛná \p \v 16 Yezu nadi ekɛ mbaka-mbaka nɛ boo soob na djato-djato e Ghalile. Wɔ gwaa, nyɛ zɛbee bɛlael ɛ mɛwyet bɛbá, Simɔŋ bɛ nɛ dhyeeb Andele ela mɛwyet tɔ dii. \v 17 Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Duka mɛ, mɛ waasa náá, bi di bɛlael ɛ mɛwyet étɛp ɛmɛt ɛ bot.» \v 18 É di'enek wat, bɛ eezɛdhuugal mɛwyet mɔɔ, étɛp ɛdu Yezu. \v 19 Bhii Yezu nakɛ ba «ziii» ɛ́, nyɛ eezɛboma nɛ Zak bɛ nɛ dhyeeb Zaŋ, bɔn Zɛbɛdɛ. Bɛ nadi ɛ́, mendiindil tɔ elɛɛd bɔɔ sela é ɛboŋ, bɔɔ ekoobal mɛwyet mɔɔ. \v 20 Batsa deenek, Yezu eezɛdjóo bɛ, wɔ gwaa, bɛ zɛdhuugal sɛɛg'ɔɔ Zɛbɛdɛ nɛ bot ɛ mɛsa mɛ tɔ elɛɛd, du nyɛ. \s1 Yezu eelyo bot tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda \p \v 21 Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ eezɛni kɔ dɛl Kapɛlnaum dwoo saba\f + \fr 1.21 \fr*\ft Ye nabɛ ɛ́ dwoo mɛwala mɛ eYuda. \ft*\f*. Wɔ gwaa bɛ zɛni tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda. Nyɛ eezɛben gwood elyo mɛkpa ɛ Zɛɛb. \v 22 Bot ɛ nadi egwak nyɛ ɔ nadi edjoka kɔkɔ mbi yenek lyoa mɛkpa ɛ Zɛɛb. Etɛɛ náá, nyɛ nalelyo ɛ́, nɛ eghɛŋ, ààkabɛ dáa bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi ɛ Moiiz di ezezyɛ nɛ ɛlelyaal bɛ sok ɛ. \v 23 É di tak wat, tɔ bot ɛ nadi tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda ɔ, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti mot mbee sisim nadi dhedhek nyɛ ɔ. Wɔ gwaa, nyɛ zɛkyeeb náá: \v 24 «Haa! Mena ɛ́ nɛ yaa tɛp, Yezu, mot Nazalɛt? “Iyeee!” Wɔ zyɛ ɛ́ zɛtwak bis é? Mɛ nɛ gu náá, wɔy ɛ́ Mot na Dɛɛ Zɛɛb nadhis ɔ.» \v 25 Wɔ gwaa, Yezu zɛbhɛm nyɛ ɛlyelɛpe. Nyɛy náá: «Dia gwyem, wyisa tɔ nyel mot'ak!» \v 26 Mbee sisim zokazɛdheeg mot'enɔk ɛlyelɛpe. Bhii tak, nyɛ eezɛwyis tɔ lɛ nɛ boo tsim. \v 27 Bot djas naadjoka ɛlyelɛpe, bhii tak bɛ moo djinel pak'ɔɔ: «Nwyak ɛ́ nwyaa kwaambi kɔkɔ lyoel di elyo nɛ eghɛŋ djas'aak? Nyɛ ɛ́ nɛ eghɛŋ nɛ ghwyil ɛbatake nɛ embee esisim náá, bɛ wyis, bɔɔ batagwak nyɛ, da ɛ́ wyis!» \v 28 É di tak wat, dék din ɛ lɛ zokakɛ kɔ kyee dik Ghalile djas. \s1 Yezu eetsik tsi ɛ Simɔŋ yii moma \p \v 29 Wyisa Yezu nawyis tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda ɛ, bɛ eezɛtɔ́ pɛ ndjaŋ ɛ Simɔŋ nɛ Andele, bɛ nabɛ ɛ́, bɛ nɛ Zak zɛnɔɔ Zaŋ. \v 30 Bɛ kabela tin ɛ́, tsi ɛ Simɔŋ yii moma «kpop» nɛ mɛkosa ndjaasi. Kuma nyɛ nakum ɛ, bɛ eezɛlɛɛ nyɛ. \v 31 Yezu zɛtiila pɛ daa lɛ, bhii tak, nyɛ eezɛmalal kɔ lɛ. Nyɛ eezɛmɛt nyɛ é mbɔ, wyɛl nyɛ. É di tak wat, mɛkosa eezɛsi tɔ lɛ. Tin, tsi ɛ Simɔŋ eezɛwyɛl, nyɛ moo zɛbe bɛ. \s Yezu eetsik zukamwaa nɛ mot \p \v 32 Bikoko, dwoo eezɛsila, wɔ gwaa, bot ɛ dɛl zokazyɛ nɛ bot ɛ mɛbɛ́ membi nɛ membi, dɔɔ nɛ bot ɛ embee esisim nadi edhedhek ɔ. \v 33 Bot ɛ mɛl djas zokazɛmaala é ɛbɛ ɛ ndjaa nyɛ nadi ɛ́. \v 34 Tin, Yezu naazɛtsik bɛtɛ nɛ membel membi nɛ membi nazyɛ ɔ, nyɛ naabaasɔ embee esisim tɔ bɛdhiiti. Tin, nyɛ nabɛ ɛ́ ààbet náá, embee esisim gheelii, etɛɛ náá, bɛ nadi egwyák nyɛ. \s1 Yezu eezɛtɔ́ kɛgoola mɛkpa ɛ Zɛɛb kɔ kyee dik Ghalile \p \v 35 Tɔ ghooghom mɛlem mɛ yak ɛlu, Yezu eezɛkuud tɔ́ pɛ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ, étɛp ɛkɛdjaala Zɛɛb. \v 36 Simɔŋ nɛ bot ɛ nadi bɛ nɛ bɛ nɔɔ ɔ eezɛtɔ́ kɛsaa nyɛ. \v 37 Bhii bɛ nakabela nyɛ ɛ, bɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Bot djas ɛpesaa wɔ.» \v 38 Nyɛ eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Djhokaka pɛ yii mɛl etɛɛ náá, ye goka ɛ́ mɛ kɛgoola mɛkpa ɛ Zɛɛb penek etɛɛ náá, mɛ nazyɛ ɛ́ étɛp tak.» \v 39 Bhii tak, Yezu zokakɛ kɔ kyee dik Ghalile djas, egoola mɛkpa ɛ Zɛɛb tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda nɛ ɛsɔ embee esisim tɔ bot. \s1 Yezu eetsik dhiiti mot nadi nɛ ɛbɛ́ ɛ zezam ɔ \p \v 40 Dhiiti mot nadi nɛ ɛbɛ́ ɛ zezam ɔ, zokazɛtiila pɛ daa lɛ, kwyit mɛboŋ si, zɛdjaala nɛ nɛ náá: «Mɛ nɛ gu náá, wɔ ɛ́ nɛ ghwyil ɛtsik mɛ, lyem'ɔ ɛ́ kwyɛl ɔɔ, étɛp mɛ neebula nyel dɛɛ.» \v 41 Wɔ gwaa, ghoŋ zɛmɛt Yezu ɛlyelɛpe. Nyɛ eezɛsɛɛb mbɔ, mɛt nyɛ, nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Mɛ eekwyɛl! Tsaka.» \v 42 É di tak wat, ɛbɛ́ ɛ zezam zokasi é nyel mot'enɔk, nyɛ moo dɛɛ. \v 43 Bhii tak, Yezu ɛ́ boozɛswaal mot'enɔk é di tak wat. Tin, nyɛ ɛ́ boozɛdul nyɛ mɛlɔ ɛlyelɛpe. \v 44 Nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Gwaka mɛ ɛnyɔɛpe! Sa wɔ ààlɛɛ mot sa dhaa wak ɛ. Tɔ́ kɛlyaal nyel'ɔ pɛ daa bɛghaa-Zɛɛb, da wɔ ɛ́ kɛdjɛ ebuwa e bɛtit dáa Moiiz nake ɛ, étɛp ɛlyaal nɛ bot náá, wɔ eetsak.» \v 45 Mot'enɔk eezɛtɔ́, nyɛ ààpakadi gwyem. Nyɛ moo lɛɛ nɛ bot egba nɛ egba sa dhaŋ ɛ. Kɔ ɛsu ɛ tak, ye nabɛ ɛ́, ye naalyel nɛ Yezu nyɛ tuula kɔ dɛl. Nyɛ nazokadi ɛ́ pɛ tɔ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ. Bot nadi edus pɛ ekyee sis, zyɛ pɛ daa lɛ. \c 2 \s1 Yezu eetsik dhiiti mot ɛbɛ́ nyel nazesɔɔb ɔ \p \v 1 Ba mɛlu bhii tak, Yezu eezɛbula pɛ Kapɛlnaum. Dáa bot nagwak náá, nyɛ ɛ́ pɛ ndjaŋ ɛ, \v 2 wɔ gwaa zukamwaa nɛ mot zɛsɛɛga kɔ ɛbɛsɛɛ. Mɛbu mɛ bot saa-saŋak di ɛsɛɛ mɛtel. Bot kum-kumak pɛ ɛbɛ ɛ ndjaa. Tin, Yezu nabɛ ɛ́, elyo bot mɛkpa ɛ Zɛɛb. \v 3 Bɛdhiiti bot zokazyɛ nɛ mot ngɔt, nyɛ nabɛ ɛ́, nyɛ eezesɔɔb nɛ ɛbɛ́. Bot ɛná ɛ́ nabyaal nyɛ kɔ mwaala. \v 4 Dáa ɛdhuu ɛ bot nadi ɛbuɛpe, ààbɛ nɛ ze ɛkpaa étɛp bɛ neekɛnɛɛg nyɛ si mɛko ɛ Yezu ɛ. Wɔ gwaa, bot binɔk zokazɛtuu ɛlen kɔ mii ndjaa, bɛ eezɛsil mwaala mot ɛbɛ́ ɛ tak. \v 5 Dáa Yezu nabee ɛdum ɛ koŋ ɛ bot ɛ nazyɛ nɛ mbel tak ɔ, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ mot nazesɔɔb ɔ náá: «Mɔn'am, mesyem mɔ eepelel.» \v 6 Bɛdhiiti bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi ɛ Moiiz nadi mendiindil tin ɔ, nabɛ ɛ́, bɛ moo nɛ bɛtɛ nɛ esiiza tɔ elyem bɔɔ. Bɔɔ náá: \v 7 «Mot'ak lii deenek étɛp yé? Nyɛ ɛpebyasal Zɛɛb, etɛɛ náá, mot tok nɛ ghwyil ɛpel mesyem mɛ sɔ mot, bhii Zɛɛb nyɛ ɛmet.» \v 8 É di tak wat, Yezu naagu esiiza bɔɔ. Nyɛ ɛ́ booke náá: «Étɛp yé bi di nɛ mbi yenek egeka? \v 9 Ɛye di elyel nɛ nen, ɛke ɛ́ nɛ mbel náá: “Mesyem mɔ eepelel”, “ooho” nɛghu ɛke ɛ́ náá: “Wyɛla, ghɛɛa mwaala yɔ, da wɔ ɛ́ kɛ”? \v 10 Ye goka ɛ́ bi gu náá, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ nɛ ghwyil ɛpel mesyem mɛ bot ɛ bɔs.» Bhii tak, nyɛ eezɛke nɛ mot nadi sɔɔba ɔ náá: \v 11 «Mɛ ke ɛ́ náá: Wyɛla, nɔŋa mwaala yɔ, da wɔ ɛ́ sik pɛ ndjaŋ'ɔ!» \v 12 É di'enek wat, bot djas «dhuuu» nɛ mis é nyel'ɛ, mbel eezɛwyɛl, ghɛɛ mwaala yɛ, zɛnɔɔ nyel tɔ́. Bot djas naadyeebadjoka. Bhii tak, bɛ moo duwal Zɛɛb é ɛkeke náá: «Mena dinaa ààpaabee kɔkɔ yak sok!» \s1 Yezu eetɔ Levi \p \v 13 Yezu eebaazɛsik mbaka-mbaka nɛ boo soob na djato-djato Ghalile. Bot mɛdhuu-mɛdhuu nadi ezyɛ pɛ daa lɛ. Tin, nyɛy elelyo bɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb. \v 14 Dáa nyɛ nadi edhaŋ ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛbee Levi, mɔn Alfe, ndiindil é di mɛsa mɛ. Nyɛ nadi ɛ́, nɔŋel epata e lapo. Yezu eezɛke nɛ nɛ náá: «Dua mɛ!» Tin, «ngbat», Levi eezɛwyɛl, nyɛ eezɛdu nyɛ. \p \v 15 Bhii tak, Yezu eezɛtɔ́, kɛdɛ edee pɛ ndjaŋ ɛ Levi. É di tak, ye nabɛ ɛ́ nɛ bɛtɛ nɛ bɛnɔŋel ɛ epata e lapo, nɛ bot ɛ mesyem, etɛɛ náá, kwaambi bot binɔk nadi edudu nyɛ ɛbuɛpe. Dɔɔ nɛ bɛdjekel ɛ Yezu pe nadi ɛ́ tin. \v 16 Bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi yii eFalizyɛ, nadi ebee dáa nyɛ nadi dɛ edee é di wat, bɛ nɛ bot ɛ mesyem nɛ bɛnɔŋel ɛ epata e lapo ɛ. Bɛ ɛ́ boozɛdji bɛdjekel bɛ náá: «É tɛp yé nyɛ di dɛ edee é di wat bɛ nɛ bɛnɔŋel ɛ epata e lapo nɛ bot ɛ di nɛ mbee mɛfulu ɔ?» \v 17 Yezu naagwak dáa bɛ nadi elii ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Bot ɛ di mɛnyel ɛnyɔɛpe ɔ, tok nɛ gwyes ngwomel bot étɛp nyɛ neegwom bɛ. Ye ɛ́ membel ɛ di nɛ gwyes mɛ gwoma mɛ. Mɛ nabɛ ɛ́ ààzyɛ zɛsaa bot ɛ epiki. Mɛ nazyɛ ɛ́ zɛsaa bot ɛ di egu náá, bɛ ɛ́ bot ɛ mesyem ɔ.» \s1 Mɛlyo ɛ Yezu dum nɛ tɛp ɛtsi edee \p \v 18 Dhiiti dwoo, bɛdjekel ɛ Zaŋ, bɛ nɛ eFalizyɛ nadi etsi edee étɛp mendjaala. Tin, bot naazɛdji Yezu náá: «Étɛp yé bɛdjekel ɛ Zaŋ nɛ yii eFalizyɛ di etsi edee, bɔ kadi ɛ́, ààtsi?» \v 19 Wɔ gwaa, Yezu zokabɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi nakobee sok paa náá, bɛsɔ ɛ mwaaz tsi edee é dwoo ɛbá, dhi bɛ di lɔɔg wat nɛ mwaaz, mot paazyɛ, zɛba moma ɔ? Mam ààbee. \v 20 Ɛwala ɛ tak ɛ́ waakum, é sok yɛ aadi náá, mwaaz mot zyɛ zɛsa ɛbá ɔ aadisaa tɔ lɔɔ ɔ. É di tak ɛ́ bɛ aatsi edee. \p \v 21 «Ye tok nɛ mot aanyaa pes bes kaad étɛp ɛkoobal bet kaad nɛ yɛ. Wɔ sa deenek ɔɔ, é sok wɔ aagwyii kaad tak ɛ, bes kaad ɛ waanyaa bet kaad, da ɛ́ bek ɛlen ɛ tak. \v 22 Ye tok nɛ mot aawa bes mɛnyok tɔ bhɛɛb na mwa, etɛɛ náá, yɛ wyil ɔɔ, mɛnyok ɛ́ nɛ ghwyil ɛ́ ɛbo bhɛɛb, da mot ɛ́ su mɛnyok, su dɔɔ nɛ bhɛɛb. Ààbɛ! Yɛ ààgoka deenek etɛɛ náá, mɛnyok mɛ na bes goka ɛ́ tɔ ebes e bhɛɛb.» \s1 Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ kukuma dwoo saba \p \v 23 Dhiiti dwoo saba, Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ nadi edhaa tɔ pyeeb kɔkɔ mbi bhek bhusa di edjóoaa ble ɛ. Bɔɔ kuku kyeed, bɛdjekel bɛ nadi ebɔ́k mɛzɛm mɛ tak enyuŋal. \v 24 EFalizyɛ zɛke nɛ nɛ náá: «Beea etɛp ee bɛ di esa dwoo saba ɛ, yɛ ààpadjɛaa bɛ ze náá, bɛ sa deenek.» \v 25 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi dinaa ààpaalaa dáa Dhavid nasa é sok bɛ nɛ bot bɛ nadi tɔ mezuk, ààbɛ nɛ sa dek ɛ? \v 26 Bɛ naani tɔ ndjaa Zɛɛb, tɔ́, kɛdɛ emapa ee nakaŋaa Zɛɛb yɛ ɛ. É ghɛŋ tak, ye ɛ́ Abiyataad ɛ́ nadi boo ghaa-Zɛɛb. Ye nakoozodi náá, etsi lɛɛ ɛ́ náá, mot di egoka nɛ ɛdɛ emapa binek ɔ, ye ɛ́ ghaa-Zɛɛb. Tin, mɛkoozi Dhavid naadɛ yɛ, bhii tak, nyɛ naanɔɔ yak kyee, djɛ bot ɛ nadi egyee nɛ nɛ ɔ.» \v 27 Yezu zokabaazɛke nɛ nɔɔ náá: «Zɛɛb nasa dwoo saba ɛ́, étɛp bot, ààkabɛ náá, nyɛ nasa mot ɛ́ étɛp saba. \v 28 Étɛp tak ɛ́ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ di kukuma dwoo saba.» \c 3 \s Yezu eetsik mot na sɔɔbela mbɔ dwoo saba \p \v 1 Bhii tak, Yezu eebaazɛsik tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda. Tɔ tak, ye nadi ɛ́, nɛ dhiiti mot ngɔt nɛ mbɔ sɔɔbela. \v 2 Bot moo tinaak «dhuuu» nɛ mis é nyel ɛ Yezu egwyak nɛghu nyɛ waatsik nyɛ é dwoo saba, étɛp bɛ neepit nyɛ. \v 3 Yezu eezɛke nɛ mot na mbɔ sɔɔbela yenɔk náá: «Wyɛla, dha! Tyaŋa tetel kuku ɛbwak.» \v 4 Nyɛ eezɛdji ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi tin ɔ: «Tɔ etsi, ɛyé di egoka nɛ ɛsael dwoo saba, enɛm esa “ooho” embee esesɛɛ?» Tin, bot djas moo tinaak «mɔɔɔ», ààbɔɔza nyɛ. \v 5 Yezu eezɛbulal mis, gwyák bɛ nɛ ɛbuk tɔ lyem, nyel tyak nyɛ «wɔyɔŋ» nɛ mbi yenek mɛlyel mɛ elyem mɛ bot ɛ tak. Nyɛ eezɛke nɛ mot tak náá: «Sɛɛba mbɔ'ɔ.» Nyɛ eezɛsɛɛb mbɔ'ɛ, wɔ gwaa, mbɔ'ɛ tak zɛsekel bula ɛnyɔɛpe. \v 6 EFalizyɛ eezɛwyis tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda. Tin, bɛ eezɛsɛɛga nɛ bot ɛ zɛɛga mɛkoozi Elood. Bɛ nɛ bɛ nɔɔ ɛ́ boozɛni é boob, étɛp ɛdjek dáa bɛ aasa étɛp bɛ neegó nyɛ ɛ. \s1 Ɛdhuu ɛ bot eezɛdu Yezu \p \v 7 Yezu nɛ bɛdjekel bɛ eezɛtɔ́ mbaka-mbaka nɛ boo soob na djato-djato Ghalile. Wɔ gwaa, zukamwaa nɛ mot zɛdu nyɛ. Bot ɛ tak nadudus ɛ́ pɛ kyee dik Yude nɛ pɛ Ghalile, \v 8 dɛl ɛ Yeluzalɛm, pɛ kyee dik Idhume, pɛ kyee dik yii kyiid dii Yuldɛn, zɛnɔɔ pɛ kyee dik Tiid nɛ Sidɔn. Bɛ nadi ezyɛ mɛdhuu-mɛdhuu etɛɛ náá, bɛ nabɛ ɛ́ egwak menduk mɛ sa nyɛ nasa ɛ. \v 9-10 Dáa nyɛ naadi etsik membel ɛbuɛpe ɛ, bɛdhiiti nasuu ɛ́, bɛ ghaaga nyɛ é nyel, étɛp bɔɔ bɛmet neemɛt nyɛ nɛ mɛmbɔ mɔɔ, bɛ neetsak. Tin, Yezu ɛ́ boolɛɛ nɛ bɛdjekel bɛ náá, bɛ nɔɔ nyɛ dhiiti elɛɛd étɛp nyɛ neeni tɔ tak, é kaab náá, bot ɛzɛkɛbila nyɛ é nyel. \v 11 É sok bot ɛ embee esisim nadi edhedhek ɔ, nadi ebee nyɛ ɛ, bɛ nadi ekwyit mɛboŋ si, si mɛko mɛ, é ɛtsim náá: «Wɔ ɛ́ Mɔn Zɛɛb!» \v 12 Yezu ɛ́ bozɛlyak bɛ ɛlyelɛpe náá, bɛ nàsa náá, bot gu mbi mot nyɛ nadi ɛ́. \s1 Yezu eezɛsɛ́ɛ bot ɛ lwoma yɛ kam nɛ bɛbá \p \v 13 Bhii tak, Yezu eezɛbyet kɔ ɛtsok. Nyɛ eedjóo bot ɛ nyɛ nasɛ́ɛ ɔ, wɔ gwaa bot ɛ tak zokazyɛ pɛ nyɛ nadi ɛ́. \v 14 Bhii tak, nyɛ eezɛtɔ tɔ sama yɔɔ bot ɛ lwoma kam nɛ bɛbá yii nyɛ aadi egyee nɛ nɔɔ ɛ, étɛp nyɛ neekyeed bɛ, bɛ kɛlyo bot mɛkpa ɛ Zɛɛb, \v 15 dɔɔ nɛ ɛdjɛ bɛ eghɛŋ ɛsɔ embee esisim. \v 16 Beeka min mɛ bɛdjekel kam nɛ bɛbá tak e: Simɔŋ, mot Yezu naget Pyɛɛd ɔ, \v 17 Zak nɛ mɔn nyɛɛg Zaŋ, bɔɔ djas bɔn Zɛbɛdɛ. Yezu naget bɛ din ɛ «Bhoanɛlghɛs» ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́: bot ɛ di dáa ndum bhi ɔ. \v 18 Andele, Filip, Bhaatelemi, Matye, Toma, Zak mɔn Alfe, Tade, Simɔŋ mot di tɔ ɛdhuu ɛ eZɛlɔt ɔ, \v 19 zɛnɔɔ Yudas Iskaliɔt, mot naka Yezu gha ɔ. \s Bot ɛ mɛbyel ɛ Yezu eetɔ́ kɛsaa Yezu \p \v 20 Bhii tak, Yezu eezɛsik pɛ ndjaa. Wɔ gwaa zukamwaa nɛ mot zɛlwood kɔ ɛbɛsɛɛ, ààbɛ nɛ dáa bɛ nɛ bɛdjekel bɛ dɛ edee. \v 21 Dáa bot ɛ mɛbyel mɛ nagwak deenek ɛ, wɔ gwaa, bɛ ghɛɛ, tɔ́, kɛsaa nyɛ, bɛ neebula nɛ nɛ etɛɛ náá, tɔ elo bɔɔ, bɛ nadi egek ɛ náá: «Yezu ɛpebɛ́ myan.» \s1 Mɛbhekel mɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi \p \v 22 Bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nadus pɛ Yeluzalɛm ɔ, moo tin eke pak'ɔɔ náá: «Nwyak ɛ́ leega nɛ Bɛlzebul, kukuma embee esisim djas.» Bɔɔ náá: «Ye ɛ́ kukuma embee esisim ɛ di edjɛ kɔkɔ yak mbi mɛbwala mɛ nyɛ di esɔ embee esisim nɛ yɛ ɛ.» \v 23 É di'enek, Yezu eezɛdjóo bɛ. Nyɛ eezɛlii nɛ nɔɔ tɔ kana. Nyɛy náá: «Satan ɛ́ nɛ ghwyil ɛsɔ nyel'ɛ nyɛ ɛmet é? \v 24 Yɛ bɛ náá, mɛsa mɛ bot ɛ ɛyoŋ ɛ wat ɛ́ ɛwaya pak'ɔɔ ɔɔ, ɛyoŋ ɛ tak aanàkwaadi. \v 25 Baabela náá, bɔn bil wat ɛ di egena pak'ɔɔ ɔɔ, bil tak aanàkwaadi. \v 26 Ye kwyɛl ɛlɛɛ náá, Satan ɛ́ twak nyel'ɛ nyɛ ɛmet ɔɔ, mɛbɛka'enek tɔ ɛyoŋ ɛ lɛ, tin, nyɛ aanàkwaabaabɛ nɛ ghwyil, ɛsi ɛ lɛ'enek. \p \v 27 «Ye tok nɛ mot di nɛ ghwyil ɛni tɔ ndjaa mot mɛnyan, da ɛ́ nɔɔ esa bɛ, yɛ bɛ náá, nyɛ dinaa ààpaamɛt nyɛ sok, da ɛ́ kɔl nyɛ mɛmbɔ nɛ mɛko ɔɔ. Tin ɛ, nyɛ aadjala nɛ ɛnɔɔ esa e ndjaŋ'ɛ djas, da nyɛ ɛ́ wyis, tɔ́. \v 28 Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: Mesyem mɛ bot djas ɛ́ nɛ ghwyil ɛpelaa, ye nakoozodi ebyas djas bɛ byasal Zɛɛb ɛ nɛ mesyem mɔɔ djas. \v 29 Yɛ kabɛ náá, mot eebyasal Sisim na Dɛɛ ɔɔ, nyɛ aanàkwaapelaa, etɛɛ náá, yenek ɛ́ syem na kɔm-kɔm.» \p \v 30 Yezu nalii nɛ nɔɔ deenek ɛ́, etɛɛ náá, bɛ nadi eke náá: «Ye ɛ́ mbee sisim ɛ di tɔ lɛ.» \s1 Tɛtɛ bot ɛ mɛbyel ɛ Yezu \p \v 31 Nyɛɛg ɛ Yezu nɛ bɔn nyɛɛg eezɛkum, bɛ eezɛtyaa pɛ kel, ààni tɔ ndjaa. Bhii tak, bɛ eezɛlwom mot, nyɛ kɛdjóo Yezu. \v 32 Etɛɛ náá, zukamwaa nɛ mot nadi ɛ́ mendiindil nyɛy kuku ɛbwak. Wɔ gwaa, bɛ zɛlɛɛ nɛ nɛ náá: «Nyoog nɛ bɛdhyeeb bɔ, zɛnɔɔ bɛkɛl bɔ ɛ́ pɛ kel. Bɛ ɛpesaa wɔ.» \v 33 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Nyaag'am ɛ́ zɛ? Da bɔn nyaag'am ɛ́ kabɛ bɛzɛ?» \v 34 Wɔ gwaa nyɛ bulal mis, gwyák ɛdhuu ɛ bot binɔk djas. Nyɛ ɛ́ booke náá: «Beeka nyaag'am nɛ bɔn nyɛɛg bam di wak e. \v 35 Etɛɛ náá, mot di esa ɛkwosak ɛ Zɛɛb ɔ, nyɛ ɛ́ di mɔn nyaag'am, kɛl'am nɛ nyaag'am.» \c 4 \s1 Kana sɔsel mɛbhek \p \v 1 Bhii tak, wɔ gwaa Yezu baazɛni elyo bot mbaka-mbaka nɛ boo soob na djato-djato Ghalile. Wɔ gwaa zukamwaa nɛ mot zɛsɛɛga tin, nyɛ ɛ́ boozɛni tɔ dhiiti elɛɛd. Nyɛ eezɛnɔɔ nyel, disi. Elɛɛd nadi ɛ́ tɔ dii, bot kadi ɛ́ pɛ kyiid é ngwoob dii. \v 2 Nyɛ naalyo bɛ bɛtɛ nɛ mɛlyo tɔ ekana. Tɔ dhiiti kana, nyɛ naake nɛ nɔɔ náá: \v 3 «Gwakeka! Dhiiti dwoo mot ngɔt naatɔ́ pɛ pyeeb'ɛ, kɛsɔs bhek. \v 4 Dáa nyɛ nadi esɔs bhek ɛ, kyee bhek wat nakwyit ɛ́, é gba, wɔ gwaa, enen zokazyɛ, zɛdɛ yɛ. \v 5 Yak kyee bhek kakwyit ɛ́, kɔ bat ɛkok. Ààkobɔya deenek, mɛbhek eezɛkwyil etɛɛ náá, di tak nadi ɛ́, nɛ ba bim ebɔs. \v 6 Bhii tak, gwyes na “ghɛ-ghɛ” zɛkɛɛza kɔ mɛbhek menek, wɔ gwaa djas zɛsyee etɛɛ náá, ekaŋal e tak nabɛ ɛ́ ààni tɔ bɔs ɛdimɛpe. \v 7 Dhiiti kyee bhek nakwyit ɛ́ tɔ engwyinini. Engwyinini binek wyee, kala kɔ mbɛɛ mɛbhek, ààbɛ nɛ dáa mɛbhek wyee ɛnyɔɛpe. Mɛbhek kadi ɛ́, ààwum. \v 8 Tin, dhiiti kyee bhek nakwyit kɔ mbɛɛ bɔs ɔ, naakwyil ɛnyɔɛpe, wɔ gwaa, ye kwyil mɛzɛm. É kwos wat, bhum mɛkam-mɛlɛl, é yak kwos bhum mɛkam-mɛtɛn nɛ wat, é dhiiti kwos bhum dhet.» \v 9 Bhii tak, Yezu zɛke nɛ nɔɔ náá: «Yɛ bɛ náá, bi ɛ́ nɛ mɛlɔ mɛ ɛgwak ɔɔ, gwakeka ɛnyɔɛpe!» \s1 Étɛp yé Yezu di elyo tɔ ekana? \p \v 10 É sok bɛ nadi bɛ nɛ Yezu bɔɔ bɛ ɛmet ɛ, bot ɛ nadi egyee nɛ Yezu ɔ, zɛnɔɔ bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá, naazɛdji nyɛ ɛsuk ɛ ekana binek. \v 11 Wɔ gwaa, nyɛ zɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Biyɔ, bi eezedjɛaa etsoŋ ɛgu ɛ ɛsuk ɛ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb. Yɛ kabɛ bɛsɔ bin ɔ, bɛ gwak yɛ ɛ tɔ ekana. \v 12 Deenek, \q1 “Bɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛgwyák nɛ mis, ààbee. \q1 Bɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛgwak nɛ mɛlɔ, ààmɛt sa ye di ekwyɛl ɛlɛɛ ɛ, \q1 é kaab náá, bɛ ɛ́ zɛkɛbula dum koŋ nɛ Zɛɛb, \q1 da bɛ ɛ́ bela ɛpelak ɛ Zɛɛb!”» \s1 Yezu moo lɛɛ ɛsuk ɛ kana tak \p \v 13 Bhii tak, nyɛ eebaazɛke nɛ nɔɔ náá: «Bi ààtiibal ɛsuk ɛ kana yak ɛnyɔɛpe? “Aah” bi aagwak ɛsuk ɛ bak bɛdhiiti ekana dáa? Gwakeka ɛsuk ɛ tak: \v 14 Sɔsel mɛbhek kɛsɔs ɛ́ mɛkpa ɛ Zɛɛb. \v 15 Bɛdhiiti bot ɛ́ dáa mɛbhek mɛ di é ngwoob egba é di mɛkpa ɛ Zɛɛb kwyit ɔ. Nɛ ɛgwak ɛ bɛ zogwak ɛ, Satan eeleezyɛ, zɛnɔɔ bɛ mɛkpa mɛ tak tɔ ebhum elyem bɔɔ. \v 16 Tin, ye ɛ́ nɛ kyee bot ɛ di dáa mɛbhek kwyit kɔ bat ɛkok ɔ. Dáa bɛ gwak mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ, wɔ gwaa, bɛ myaal nɛ mɛmyaala djas. \v 17 Tin, bɛ ààbet náá, mɛkpa mɛ tak gheeni bɛ ɛnyɔɛpe tɔ ebhum elyem, bɛ ààwa zii ɛbuɛpe. Tin, mezuk nɛ mɛtiiga ɛ́ tuula bɛ kɔ ɛsu ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb ɔɔ, ɛliig ɛ lɔɔ Zɛɛb koŋ ààbɔya. \v 18 Bɛdhiiti tɔ lɔɔ gwak mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ́ dáa kyee bhek nakwyit tɔ engwyinini ɛ. Ye ɛ́ bot ɛ di egwak mɛkpa ɛ Zɛɛb ɔ, \v 19 tin, esiiza esa e bɔs'ak, ɛwyeeb ɛ mɛvu, nɛ egwyes e esonok mbɛs ɛ́ di enyal mɛkpa ɛ Zɛɛb tɔ elyem bɔɔ. Tin, ye kadi ɛ́, ààdjɛ bhum. \v 20 Bɛdhiiti bot kadi ɛ́ dáa mɛbhek mɛ kwyit kɔ mbɛɛ bɔs ɔ. Ye ɛ́ bot ɛ di egwak mɛkpa ɛ Zɛɛb, myaal yɛ nɛ lyem wat, da bɛ ɛ́ kɛ dáa Zɛɛb di ekwyɛl ɛ. Tin, bɛ waadjɛ bhum ɛbuɛpe, yak mɛkam-mɛlɛl, yak tak mɛkam-mɛtɛn nɛ wat, yak dhet.» \s1 Kana lama \p \v 21 Wɔ gwaa, Yezu baazɛke nɛ nɔɔ náá: «Mot ɛ́ nɛ ghwyil zyɛ nɛ lama, da nyɛ ɛ́ butal si bhwaa, nɛghu ɛnɔɔ yɛ, da ɛ́ wa pɛ si goŋ e? Ye nɛɛgaa ɛ́ pɛ kɔ tɛɛg, etsal é? \v 22 Ye tok nɛ sa ɛsɔ aadi àànyen é mwos dwoo. Esa e mɛsɔ djas aadi ɛ́, nyen é gwyɛ. \v 23 Bɛɛka mɛlɔ min, yɛ bɛ náá, bi ɛ́ nɛ mɛlɔ mɛ ɛgwak ɔɔ, gwakeka ɛnyɔɛpe!» \v 24 Bhis yenek, Yezu baazɛke nɛ nɔɔ náá: «Dika nɛ etsoŋ dum nɛ étɛp djas mɛ di elɛɛ bin ɛ! Dáa bi di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɛ, é di tak wat, nyɛ waabil bin ɛgu. Nyɛ aalwoodal bhwaŋ'en ɛ dáa bi di elwoodal bhwaa bɛsɔ bin ɛ. Tin, nyɛ waalwoodal bin yɛ ɛbuɛpe. \v 25 Etɛɛ náá, ye ɛ́ mot aadi nɛ ba bim sonok ɔ, bɛ aabil nyɛ dhiiti. Yɛ kabɛ mot di ààbɛ nɛ sonok ɔ, nyɛ aanàkwaabela sonok. Ba bim nyɛ aadi nɛ yɛ ɛ, yɛ waadɛkaa djas.» \s1 Kana bhek di ekwyil nyɛ ɛmet ɛ \p \v 26 Wɔ gwaa, Yezu baazɛke náá: «Beeka sa di enɔŋel nɛ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb ɛ: dhiiti mot zokakɛmwam mɛbhek é bɔs. \v 27 Bhii tak, nyɛ eezɛsik. Nyɛ nakoozodja gɔ é pum, nɛghu nyɛ kadi ɛ́ dwooz, mɛbhek ɛpekwyil nɛ ɛwyee tɔ pyeeb. Nyɛy ààgu dáa di esɛɛ penek ɛ. \v 28 Kabela tin ɛ, mbɛɛ bɔs ɛ di esa náá, mɛbhek menek kwyil nɛ ɛwyee ɛnyɔɛpe. Kan ɛtuu ɛ bɔs, zyɛ, kum le, bhii tak zɛdjɛ mɛzɛm mɛ na bes, batadjɛ bhum mɛbhisa. \v 29 Tin, é di yɛ aakabɛ náá, bhisa eezesɔk ɛ, nyɛ kazyɛ ɛ́ nɛ ɛlando, zɛkan mɛsa mɛ ɛdis bhisa tak.» \s1 Kana mɔɔ bhek na sikɛ-sikɛ di edjóoaa mutaad ɛ \p \v 30 Wɔ gwaa, Yezu baazɛke náá: «Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb aakɔa nɛ yaa mbi sa? Tɔ yaa kana mena aadjala nɛ ɛtel Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb? \v 31 Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb ɛ́ dáa bhek le di edjɛ bhum di edjóoaa mutaad ɛ. É sok bɛ di ebɛ yɛ tɔ bɔs ɛ, nyɛ eedhaa mɛbhek djas kɔ bɔs nɛ mɛtɔɔl. \v 32 Tin, yɛ bɛ náá, nyɛ eebɛaa ɔɔ, nyɛ waakwyil, mɛwyee mɛ ɛ́ dhaa ele ee di tɔ mɔɔ bok ɛ djas. Nyɛ waakwyil boo elɛɛ djala náá, enen lóo mɛk mɔɔ kɔ ebhuuz e tak.» \p \v 33 Deenek, ye ɛ́ tɔ kɔkɔ mbi ekana binek ɛ Yezu nadi lelyo bot. Nyɛ nalelɛɛ bɛ, yii baadjala nɛ ɛmɛt ɛsuk ɛ tak ɛ. \v 34 Nyɛ nabɛ ɛ́ ààlii nɛ bot, ààbɛ nɛ kana tɔ sa nyɛ di ekwyɛl ɛlɛɛ ɛ. Yɛ kabɛ é sok nyɛ nadi bɛ nɛ bɛdjekel bɛ, bɔɔ bɛ ɛmet ɛ, nyɛ nadi elɛɛ bɛ mɛsuk mɛ ekana binek djas. \s1 Yezu eezɛlyak ghuu \p \v 35 Bikoko dwoo tak wat, Yezu eezɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Djhoosɛɛka pɛ yii kyiid boo soob na djato-djato.» \v 36 Bɛ eezɛlik ɛdhuu ɛ bot binɔk, bɛdjekel eezɛtɔ́ sama wat nɛ Yezu tɔ boo elɛɛd. Tin, bɛdhiiti mɛlɛɛd nadi ɛ́, é ngwoob'ɔɔ. \v 37 Ààbɔya deenek, kasɛka ɛ́ boo ghuu ɛlyelɛpe eezɛkan, ghulal tak eeghɛɛ ɛbhyeeb ɛ mɛdii kɛɛza é elɛɛd, elɛɛd moo tin eni mɛdii, kɛsa yɛ aalwood-lwooda. \v 38 Yezu, pɛ ɛsik ɛ elɛɛd, nyɛ nadi ɛ́, é gɔ, lo kɔ boola. Bɛdjekel bɛ zokazɛdjem nyɛ nɛ etsim. Bɔɔ náá: «Lyoel, mena ɛ́ di esikaa. Yɛ ààgwyák wɔy é?» \v 39 Tin, Yezu eezɛdjem. Bhii tak, nyɛ eezɛlyak ghuu. Nyɛy nɛ dii náá: «Sila ghulal'ɔ. Dia gwyem!» É di'enek, ghuu eezɛsila, bhwak moo tin «kup». \v 40 Bhii tak, Yezu eezɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Étɛp yé bi di nɛ kɛŋ? Bi ààdum koŋ nɛ Zɛɛb é?» \v 41 Ye nabɛ ɛ́, bwoo naasa bɛ ɛlyelɛpe, bɛ moo djinel pak'ɔɔ náá: «Nwyak ɛ́ nwyaa kwaambi mot di náá, dɔɔ nɛ ghuu nɛ boo soob na djato-djato ɛpegwak nyɛ'aak?» \c 5 \s1 Yezu eetsik dhiiti mot nadi nɛ mbee sisim ɔ \p \v 1 Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ eezɛsɛɛ pɛ yii kyiid boo soob na djato-djato Ghalile tɔ́ pɛ kyee dik Ghadasa. \v 2 Dáa nyɛ nadi esul tɔ elɛɛd ɛ, kasɛka ɛ́ dhiiti mot edus tɔ mɛvit, ezyɛ esaa tyee nyɛ aaboma nɛ nɛ. Embee esisim nadi edhek mot tak. \v 3 Mot tak nadidi ɛ́ tɔ mɛvit. Nyɛ nabɛ ɛ́ ààbɛ nɛ mot aakwak ɛmɛt nyɛ, étɛp bɛ neekɔl nyɛ nɛ ekel e ghwooz. \v 4 Etɛɛ náá, sok, ye nabɛ ɛ́, nyɛ eewaaa mɛko é mbwak nɛ ɛkɔlaa nyɛ mɛmbɔ nɛ eghwooz, nyɛy zokabwak mbwak, dɔɔ nɛ bwak eghwooz. Ye tok nɛ mot aakwak ɛmɛt nyɛ. \v 5 Mɛlu djas, mwos nɛ pum nyɛ nadidi ɛ́ tɔ mɛvit nɛ kɔ mɛtsok, é tsitsim nɛ ɛbaal ɛ nyel'ɛ nyɛ ɛmet nɛ mɛkok. \p \v 6 Ɛtsetaɛpe nyɛ nadi ɛ́, nyɛ eezɛbee Yezu, wɔ gwaa, nyɛ sum kaab, zɛghaaga si, si mɛko mɛ mɛboŋ si. \v 7 Nyɛ eezɛtsim ɛlyelɛpe náá: «Mɛ sa wɔ yé, Yezu, Mɔn Zɛɛb Mɛkaake? Mɛ ɛpedjaala nɛ nɔ nɛ din ɛ Zɛɛb, nàtwaka mɛ!» \v 8 Nyɛ nadi eke deenek ɛ́, etɛɛ náá, ye nabɛ ɛ́, Yezu naake náá: «Mbee sisim, wyisa tɔ mot'ak!» \v 9 Wɔ gwaa, Yezu zokazɛdji nyɛ: «Din ɛ lɔ ɛ yé?» Nyɛ eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Din ɛ lam ɛ́ “Mɛkɔm-mɛkɔm” etɛɛ náá, bis nɛ bu.» \v 10 Tin, nyɛ eezɛdjaala nɛ Yezu ɛlyelɛpe náá: «Nàsɔ bis ɛtsetaɛpe nɛ kyee dik'ak!» \p \v 11 É di tak, ye nabɛ ɛ́ nɛ boo ɛsaŋ ɛ bɛghwyee nadi egɔɔ kɔ mɛtsok menek ɛ. \v 12 Embee esisim eezɛdjaala nɛ Yezu, bɔɔ nɛ nɛ náá: «Kyeeda bis tɔ bɛghwyee bak. Lɛɛa náá, bis ni tɔ mɛnyel mɔɔ!» \v 13 Yezu zokazɛmyaal bɛ yɛ ɛ. Tin, wɔ gwaa, bɛ zɛwyis tɔ mot'enɔk, ni tɔ ɛsaŋ ɛ bɛghwyee binɔk. Bɛ nadi ɛ́, ɛbuɛpe tyee bɛghwyee bɛmil ɛbá. Bɔɔ djas zɛsul ɛtsok pɛ bɛ nadi ɛ́, nɛ ekaab. Wɔ gwaa, bɛ zɛges, kɛghaaga tɔ dii. Bɔɔ djas si na «bhɛɛɛ». \p \v 14 Bot ɛ nadi ebee edjema binek djas ɔ, zokasik nɛ ekaab, kɛlɛɛ bot kɔ dɛl nɛ tɔ epyeeb. Tin, wɔ gwaa, bɛtɛ nɛ bot zokazyɛ, zɛbee sa nasael ɛ. \v 15 Bɛ eezɛkum pɛ kyee Yezu nadi ɛ. Tin, bɔɔ zokazɛbee mot embee esisim mɛkɔm-mɛkɔm nadi edhedhek ɔ, ndiindil nɛ ekaad é nyel. Nyɛ nabɛ ɛ́ nyel ɛnyɔɛpe. Wɔ gwaa, bwoo zɛmɛt bɔɔ djas. \v 16 Bot ɛ nabee edjema binek djas ɔ, moo tin ebaŋa bot dáa mot na embee esisim mɛkɔm-mɛkɔm natsak ɛ, nɛ dáa bɛghwyee nakɛghaaga tɔ dii ɛ. \v 17 Étɛp tak, bɛ ɛ́ boozɛdjaala nɛ Yezu, bɔɔ nɛ nɛ náá: «Dusa kɔ kyee dik'es. Tɔ́a pɛ kyee sis.» \p \v 18 É ghɛŋ Yezu nadi eni tɔ boo elɛɛd ɛ, wɔ gwaa mot embee esisim nadi edhedhek ɔ zɛke nɛ nɛ náá: «Mɛ kwyɛl ɛ, mɛ di sama wat nɛ nɔ.» \v 19 Tin, yɛ kabɛ Yezu ɔɔ, nyɛ nabɛ ààkwyɛl. Nyɛ ɛ́ booke nɛ nɛ náá: «Sika pɛ ndjaŋ'ɔ, pɛ daa bot bɔ, da wɔ ɛ́ lɛɛ bɛ enɛm nɛ embɛɛ Ghɛŋ sa dum nɛ tsik'ɔ ɛ, nɛ dáa nyɛ gek wɔ ghoŋ ɛ.» \v 20 Mot'enɔk eezɛtɔ́, nyɛ moo tin ekɛlɛɛ kɔ eghaada kam nadi pɛ kyee dik'enek ɛ, dáa Yezu natsik nyɛ ɛ. Bot djas nadi egwak nyɛ ɔ naadyeebadjoka. \s1 Ɛtsak ɛ mɔn Zayilus nɛ moma nadi nɛ ɛbɛ́ ɛ ghiya ɔ \p \v 21 Yezu eezɛbula pɛ yii kyiid dii tɔ elɛɛd, wɔ gwaa, zukamwaa nɛ mot baazɛsɛɛga é ngwoob'ɛ. Tin, nyɛ nadi ɛ́, é ngwoob boo soob na djato-djato. \v 22 É di'enek, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti kukuma ndjaa mendjaala mɛ eYuda, din ɛ lɛ nabɛ ɛ́ Yayilus. Dáa nyɛ nabee Yezu ɛ, nyɛ eezɛkwyit mɛboŋ si, si mɛko mɛ \v 23 é djaala nɛ nɛ, é basal náá: «Mɔn ɛsyes ɛ lam ɛpebɛ́ ɛlyelɛpe. Mendjaala mam ɛ́ náá, wɔ zyɛ zɛkɛl mɛmbɔ kɔ lɛ étɛp nyɛ neetsak, da nyɛ ɛ́ baadi nɛ tsik kɔ bɔs!» \v 24 Yezu eezɛtɔ́ bɛ nɛ nɛ, zukamwaa nɛ mot é du nyɛ, bak é tuma nyɛ é nyel nɛ ɛtiidal nyɛ. \p \v 25 Tɔ ɛdhuu ɛ bot binɔk, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti moma ghiya nadi ekekɛk nyɛ é nyel boa, ààbɛ nɛ ɛtsek ɔ, ɛbɛ́ ɛ tak naasa nɛ nɛ tyee membu kam nɛ ebá. \v 26 Ye nabela ɛ́, nyɛ naazekɛ nɛ ɛbɛ́ ɛ tak tɔ mendjaa mɛ mɛgwoma ɛbuɛpe, epata si nyɛ «pum», nyɛy ààtsak. Yenek djas nakɛgheghɛɛ nyɛ ɛbɛ́ ɛ ghɛɛa. \v 27 Dáa moma yenɔk zɛgwak menduk ɛ Yezu ɛ, nyɛ eezɛni tɔ ɛdhuu ɛ bot binɔk, nyɛ moo du Yezu bhii koŋ, nyɛ eezɛmɛt kyee ɛghɔ ɛ kaad ɛ Yezu wat \v 28 etɛɛ náá, nyɛ nabɛ ɛ́, nyɛ naake tɔ lyem'ɛ náá: «Mɛ zomɛt kaad'ɛ ɔɔ, mɛ ɛpetsak!» \v 29 Tin, mɛta nyɛ zomɛt ɛ, é di tak wat, nyɛ eezɛbee náá, nyɛ eetsak. Ghiya eezɛkat ɛkwyil nyɛ. Nyɛ moo ɛ́ nɛ nyel ɛnyɔɛpe. \p \v 30 É di'enek wat, Yezu zɛgu náá, dhiiti mɛbwala eewyis tɔ lɛ. Nyɛ eezɛliigel tɔ ɛdhuu ɛ bot binɔk, wɔ gwaa, nyɛ dji bɛ náá: «Ɛzɛ mɛt mɛ é kaad?» \v 31 Bɛdjekel bɛ zokabɔɔza nɛ nɛ náá: «Wɔ eebee yak kwaambi zukamwaa nɛ mot di etiidal wɔ'aak, bɛdhiiti é tuma wɔ é nyel'aak, da wɔ ɛ́ baadji náá: “Ɛzɛ mɛt mɛ é kaad?”» \v 32 Tin, Yezu eezɛliig mis, nyɛ moo gwyák é ngwoob'ɛ, étɛp nyɛ neebee mot sa deenek ɔ. \v 33 Moma tak «gbegbagba» nɛ bwoo, étɛp nyɛ nadi egu sa nyɛ nasa ɛ. Nyɛ eezɛkwyit mɛboŋ si, si mɛko ɛ Yezu, nyɛ eezɛmyaal. Bhii tak, nyɛ eelɛɛ dáa ye nasael ɛ, djas. \v 34 Wɔ gwaa, Yezu zɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ɛsyes ɛ lam, ɛdum ɛ koŋ ɛ lɔ nɛ Zɛɛb eetsik wɔ. Tɔ́a ɛnyɔɛpe, wɔ eezetsak.» \p \v 35 Tinaak, Yezu dinaa elii, bot eezɛdus pɛ ndjaŋ ɛ kukuma ndjaa mendjaala mɛ eYuda, zɛlɛɛ Yayilus náá: «Ɛsyes ɛ lɔ eezepɛka, nàkabaadhek lyoel.» \v 36 Yezu nabɛ ààbis sa bɛ nadi elii ɛ. Nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ kukuma ndjaa mendjaala náá: «Nàbem ba. Duma koŋ nɛ Zɛɛb!» \v 37 Tin, nyɛ eezɛlu bot djas náá, bɛ nàdu nyɛ. Nyɛ natɔ́ ɛ́, bɛ nɛ Pyɛɛd, nɛ Zak bɛ nɛ mɔn nyɛɛg Zaŋ. \v 38 Bɛ eezɛkum pɛ daa kukuma ndjaa mendjaala mɛ eYuda, bela tin bhwak metetel nɛ mɛgwyɛ, nɛ etaŋal nɛ etsim. \v 39 Nyɛ eezɛni tɔ ndjaa. Bhii tak, nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Yak ɛ́ yaa kwaambi ɛtap nɛ mɛgwyɛ? Mɔn ààpagwyɛ. Nyɛ ɛ́, é gɔ.» \v 40 Wɔ gwaa, bot gɔ nyɛ. Nyɛ eezɛwyisal bot djas pɛ kel. Nyɛ nakalik tɔ ndjaŋ ɛ́, bɛ nɛ sɛɛg, nɛ nyɛɛg mɔn, zɛnɔɔ bɛdjekel bɛ. Bɛ eezɛni tɔ dhɛŋ mɔn tak nadi ɛ. \v 41 Nyɛ eezɛmɛt nyɛ é mbɔ, nyɛ ɛ́ booke nɛ nɛ náá: «\tl Talita kumi\tl*!» Ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ náá: «Mɔn moma! Mɛ lɛɛ wɔ ɛ́, wyɛla!» \v 42 É di tak wat, mɔn moma yenɔk eezɛwyɛl, nyɛ moo kɛ. Nyɛ nabɛ ɛ́ nɛ membu tyee kam nɛ ebá. Tin, ye nabɛ ɛ́, bot naadyeebadjoka ɛlyelɛpe. \v 43 Yezu eezɛlyak bɛ náá, bɛ nàlɛɛ bot. Bhii tak nyɛ ɛ́ boolwom bɛ náá, bɛ djɛ mɔn tak edee e dek. \c 6 \s1 Bot ɛ Nazalɛt ààmyaal Yezu \p \v 1 Yezu eezɛdus pɛ nyɛ nadi ɛ, nyɛ eezɛtɔ́ sama wat bɛ nɛ bɛdjekel bɛ pɛ Nazalɛt ghaada nyɛ nawyee kɔ tak ɛ. \v 2 Dwoo saba, nyɛ nadi elyo bot tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda. Zukamwaa nɛ mot nadi tin ɔ naadyeebadjoka ɛbuɛpe. Bɔɔ ekeke náá: «Yak ɛ́ yaa kwaambi ɛlyo ɛ bot? Ɛzɛ djɛ nyɛ mbi yak etsoŋ nɛ endem e mɛbwala mɛ nyɛ di nɛ yɛ'aak? \v 3 Ye tok nyɛy di salpande, mɔn Maali, mɔn nyɛɛg ɛ Zak bɛ nɛ Yozɛs, nɛ Yudɛ, zɛnɔɔ Simɔŋ é? Bɛkɛl tok wak mena nɛ bɛ nɔɔ?» Yenek djas naasa náá, nyɛ di tyee boo ɛbɛk dum nɛ nɔɔ. \v 4 Wɔ gwaa, Yezu zɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb dyeebaduwalaa ɛ́, pɛ kyee sis, ààbɛ pɛ kɔ dɛl ɛ nyɛ nabyel kɔ tak ɛ, nɛghu tɔ ndjaŋ'ɛ nɛ tɔ bil'ɛ.» \v 5 Tin, nyɛ nabɛ ɛ́ ààsa dhiiti ndem mɛbwala, bhii nyɛ nazokɛl bɛdhiiti membel mɛmbɔ da bɛ ɛ́ tsak ɛ. \v 6 Nyɛ nadi edjoka dáa bot ɛ dɛl ɛ lɛ nadi ààdum koŋ nɛ nɛ ɛ. \s1 Lwomel bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá \p Bhii tak, Yezu naazɛkɛ elyo bot mɛkpa ɛ Zɛɛb kɔ mɛl mɛ nadi é ngwoob dɛl ɛ lɛ ɛ. \v 7 Nyɛ eezɛdjóo bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá, nyɛ eezɛkyeed bɛ bɛbá-bɛbá. Wɔ gwaa, nyɛ zɛdjɛ bɛ eghɛŋ kɔ embee esisim. \v 8 Nyɛ eezɛdjɛ bɛ tsi náá: «Sa mot àànɔɔ sonok wat, nyɛ neetɔ́ nɛ yɛ mɛdjoŋ. Bi zotɔ́ ɛ́, nɛ sek. Sa mot àànɔɔ mapa, àànɔɔ ɛkoo, àànɔɔ-nɔŋak meea tɔ mengwyɛ men. \v 9 Bɔtka bɛmɛpapa. Sa mot àànɔɔ dhiiti kuwa étɛp ɛkɛswoola penek.» \p \v 10 Nyɛ eebaazɛke nɛ nɔɔ náá: «Bi ɛ́ kum dhiiti di ɔɔ, dika tɔ ndjaa bi aasulal ɛ. Dika é di'enek kɛkum dwoo bi aadus tin ɛ. \v 11 Bot ɛ dɛl ɛpɛɛ náá, bi nàsulal pɛ daa lɔɔ ɔ, nɛghu bɛ kapɛɛ ɛgwak bin ɔ, kpaaka yebɔ, da bi ɛ́ kut bɛ piib di é mɛko min ɛ. Yɛ aadi ɛ́, tyee mwana étɛp embee esesɛɛ bɔɔ.» \v 12 Bɛdjekel eezɛtɔ́, kɛgoola nɛ bot djas náá, bɛ liig elyem. \v 13 Bɔɔ zokasɔ bɛtɛ nɛ embee esisim. Bɛtɛ nɛ membel naatsak, bhii bɛ nadi elɔɔb bɛ mul ɛ. \s1 Ɛsyee ɛ Zaŋ Nduuel-bot \p \v 14 Ghuna ye nabɛ ɛ́, Mɛkoozi Elood naagwak menduk ɛ Yezu etɛɛ náá, dék'ɛ nabɛ ɛ́, yɛ eezedjala mɛl djas. Bɛdhiiti bot nadi ekeke ɛ́ náá: «Zaŋ Nduuel-bot naagwyɛ, gom. Étɛp tak ɛ́ nyɛ di esa bɛtɛ nɛ yenek endem e mɛbwala.» \v 15 Bak náá: «Ye ɛ́ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb, Eli!» Yak kyee bot náá: «Ye ɛ́ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb, dáa dhiiti ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb na mwa!» \v 16 Dáa Elood nagwak sa bot nadi elii-lii kɔ ɛsu ɛ Yezu ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛke náá: «Yɛ bɛ Zaŋ ɔɔ, ye nabɛ ɛ́, mɛ naazelwom náá, nyɛ tsakaa, nyɛy ɛ́ baagom!» \p \v 17 Nɛ tsɛɛtsɛ ye nabɛ ɛ́, Elood naalwom náá, bɛ mɛt Zaŋ kɔl nyɛ é membok kɔ ɛsu ɛ Helodhiaad, mwaa tel, Filip, nyɛ nadɛk ɔ. \v 18 Etɛɛ náá, Zaŋ naake nɛ Elood náá: «Yɛ ààgoka náá, wɔ dɛk mwaa mɔn nyoog!» \v 19 Helodhiaad nadi ebhina Zaŋ ɛlyelɛpe. Nyɛ nadi esaa dáa nyɛ aasa étɛp nyɛ neego nyɛ. Tin, nyɛ nabɛ ɛ́, ààbela ghwyil ɛsa. \v 20 Elood nadi ekaab Zaŋ, etɛɛ náá, nyɛ nadi egu náá, Zaŋ nadi ɛ́ mot edɛɛ nɛ epiki. Nyɛ nabɛ ààkwyɛl náá, nyɛ góaa. Nyɛ nadi ekwe-kwyɛl ɛgwak mɛlyo mɛ ɛbuɛpe, ye nakoozodi náá, mɛlyo mɛ tak naadyeebadhedheeg nyɛ mɛsel ɛbuɛpe. \p \v 21 Tinaak, dwoo ɛbyoŋ ɛ Elood di eduwal dwoo ɛbyel ɛ lɛ ɛ, ye nabɛ nɛ Helodhiaad ɛ́ mbɛɛ ɛwala étɛp nyɛ neesa sa lyem'ɛ nadi ekwos ɛsa ɛ. Ye nabɛ ɛ́, Elood naadjóo bɛtɛ nɛ ekukuma di esa mɛsa bɛ nɛ nɔɔ ɔ, nɛ ekukuma e esodja bɛ, nɛ boo bɛtsoŋ ɛ bot ɛ kyee dik Ghalile, bɛ zɛdɛ pɛ daa lɛ. \v 22 Tin, ɛsyes ɛ Helodhiaad eezɛtuula kuku ɛbwak, tɔ koo ndjaa é di bot nadi edɛ ɔ. Bhii tak, nyɛ moo bɔl é mis ɛ Elood. Ye nabɛ ɛ́, Elood nɛ bɛdjoŋ bɛ naadyeebamyaala nɛ ko zɛŋ tak ɛbuɛpe. Tinaak, Mɛkoozi Elood ɛ́ boozɛke nɛ ɛsyes ɛ moma tak náá: «Waaba sa lyem'ɔ kwyɛl ɛ, mɛ waadjɛ wɔ.» \v 23 Nyɛ nake nɛ nɛ deenek ɛ, nɛ tsɛɛtsɛ nɛ lyem wat: «Mɛ eetuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ mam! Sa wɔ waawaab ɛ, mɛ waadjɛ wɔ, ye nakoozodi pes ɛyoŋ ɛ lam.» \v 24 Ɛsyes ɛlenɔk eezɛwyis, kɛdji nyɛɛg: «Mɛ waab yé?» Wɔ gwaa, nyɛɛg zɛbɔɔza náá: «Waaba lo ɛ Zaŋ Nduuel-bot.» \v 25 Ɛsyes eezɛsik kaab pɛ daa Mɛkoozi Elood. Nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Mɛ kwyɛl ɛ́, wɔ djɛ mɛ nenak yak lo ɛ Zaŋ Nduuel-bot kɛla kɔ pɛt kongo na pyaaz!» \v 26 Wɔ gwaa, ye sa Mɛkoozi Elood nyel «wɔyɔŋ» nɛ ghoŋ. Tin nyɛ nabɛ ɛ́ ààbɛ nɛ dáa nyɛ pɛɛ, etɛɛ náá, nyɛ naazetuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ mɛ é mis mɛ bɛdjoŋ. \v 27 Tin, nyɛ eezɛlwom sodja di ebaal nyɛ ɔ, nyɛ tsaal lo ɛ Zaŋ Nduuel-bot, da nyɛ ɛ́ zyɛ nɛ yɛ. É di'enek, sodja ɛ́ boozɛtɔ́ pɛ ndjaa membok, kɛtsaal lo ɛ Zaŋ Nduuel-bot. \v 28 Wɔ gwaa, nyɛ zyɛ nɛ lo tak kɔ pɛt kongo, nyɛ eezɛdjɛ ɛsyes ɛ moma yenɔk, ɛsyes ɛ tak ɛ́ boonɔɔ yɛ, kɛdjɛ nɛ nyɛɛg. \v 29 Dáa bɛdjekel ɛ Zaŋ nagwak deenek ɛ, bɛ ɛ́ boozɛnɔɔ muu'ɛ, kɛdel. \s1 Yezu eezɛdjɛ botom bɛmil ɛtɛn edee \p \v 30 Bhis ɛbula ɛ lɔɔ, bot ɛ lwoma eezɛboma pɛ daa Yezu, bɛ moo baŋa nyɛ esesɛɛ ee bɛ nasa ɛ, nɛ mɛlyo mɛ bɛ nadi elyo ɛ djas. \v 31 Tinaak, bot ɛ nadi ezyɛ, nɛ bot ɛ nadi esik ɔ naadyeebabu, ààbɛ nɛ ɛwala di náá, bɛ nɛ bɛdjekel bɛ dɛ edee. Yezu ɛ́ boozɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Djhooka, mena tɔ́ka pɛ kasak di etseta nɛ bot ɛ, étɛp mena neekɛwalaka batsa.» \v 32 Bɛ eezɛtɔ́ tɔ elɛɛd, bɔɔ bɛ ɛmet, pɛ bot di ààbɛ ɛ. \v 33 Ghuna bot ɛbuɛpe naabee ze bɛ nadi etɔ́ ɛ. Tin, pɛ bɛ nadi etɔ́ ɛ nadi eguaa, bhwak djas zɛsum kaab é ɛtɔ́ pɛ kyee Yezu nɛ bɛdjekel bɛ nadi etɔ́ ɛ, bɔɔ batakɛkum é di tak ɛsok nɛ Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ. \p \v 34 Dáa Yezu nasul tɔ elɛɛd ɛ, nyɛ naabee ɛdhuu ɛ bot binɔk, wɔ gwaa, ghoŋ zɛmɛt nyɛ ɛlyelɛpe, etɛɛ náá, bɛ nadi ɛ́, dáa mɛsaa mɛ ebhata di ààbɛ nɛ mbaalel ɛ. Tin, nyɛ moo zɛlyo bɛ kɔ ɛsu ɛ bɛtɛ nɛ esonok. \v 35 Dáa bɛ nabee náá, dwoo moo ɛ́ bikoko ɛ, bɛdjekel bɛ ɛ́ boozɛtiila pɛ daa lɛ. Bɔɔ nɛ nɛ náá: «Dwoo eezeleega, tɔ kakoŋ'ak, ye tok nɛ dɛl. \v 36 Swaala bot bak pɛ bɔɔ mɛl nɛ pɛ tɔ epɛt ee di é engwoob'aak, bɛ neekɛbɔm edee e dek!» \v 37 Tin, wɔ gwaa Yezu zɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Djɛka bɛ edee biyɔ bɛ ɛmet!» Bhii tak bɛ eezɛdji nyɛ náá: «Bis tok nɛ bɛtɛ nɛ epata ee bis aabɔm emapa aadjala nɛ dek bot bak djas ɛ\f + \fr 6.37 \fr*\ft Pɛ tɔ mɛkana mɛ Biblia nakwyalaa tɔ tak sok ɛ, bɛ ke ɛ́ 200 deniye. Ye kwyɛl ɛlyaal ɛ́ efute mɛsa mɛ bɛngɔn ɛtɛn nɛ ebá.\ft*\f*» \v 38 Nyɛ ɛ́ boobaazɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi ɛ́ nɛ emapa edhen? Pookokɛgwyákeka.» Bhii bɛ kakɛgwyák ɛ, bɛ ɛ́ boozɛlɛɛ nyɛ náá: «Emapa etɛn nɛ bɛsu ɛbá.» \v 39 Tin, Yezu ɛ́ boozɛlɛɛ bɛdjekel bɛ náá, bɛ dil bot djas mendiindil, mɛbwak nɛ mɛbwak kɔ ebes eka. \v 40 Wɔ gwaa, bot zɛdisi zɛɛga lɔɔg bot dhet, bak mɛkam-mɛtɛn. \v 41 Bhii tak, Yezu eezɛnɔɔ emapa nɛ bɛsu binek, nyɛ eezɛben mis pɛ ɛko, zɛghaapɛɛ Zɛɛb. Nyɛ eezɛpyak mapa, nɔɔ, djɛ bɛdjekel bɛ etɛɛ náá, bɛ needjɛ bot ɛ bɛ nanɛɛg mendiindil ɔ, dɔɔ nɛ bɛsu ɛbá bɛ nadi nɛ yɛ ɛ. \v 42 Mot nɛ mot naadɛ, djil. \v 43 Bɛdjekel bula nɛ mɛbhebhwak mɛ emapa nɛ bɛsu ɛ́ nalik ɛ, sa yɛ aalwoodal mɛbhwaa kam nɛ ebá. \v 44 Tɔ bot ɛ nadɛ emapa ee nabilel'enek ɔ, botom nadi ɛ́, bɛmil ɛtɛn (5 000). \s1 Yezu eezɛkɛ kɔ dii \p \v 45 Ààkobɔya bhii tak'enek, Yezu eezɛbesal bɛdjekel bɛ, bɛ ni tɔ elɛɛd, da bɛ ɛ́ tsaal, tɔ́ pɛ yii kyiid boo soob, pɛ kyee ghaada Bhɛtsaida. É di tak wat, nyɛy nyɛ ɛmet eezɛswaal zukamwaa nɛ bot binɔk, bɛ sik pɛ yɔbɔ. \v 46 Bhii nyɛ nasilal ɛswaal bɛ ɛ, nyɛ eezɛbyet kɔ ɛtsok, kɛdjaala Zɛɛb. \v 47 Dáa ɛgwyitok nabɛ, ye moo gwyiidela ɛ, elɛɛd nabɛ ɛ́ ye moo kuku dii. Tin, Yezu nalik ɛ nyɛ ɛmet pɛ kyiid. \v 48 Dáa nyɛ nabee náá, bɛdjekel bɛ nadi ezuk é ɛduk, etɛɛ náá, pup nadi bulal bɛ pɛ bhis ɛlyelɛpe ɛ. Tin, é pum dum nɛ mɛlem, nyɛ ɛ́ boozɛdu bɛ é kɛ kɔ dii nɛ mɛko, ye nabɛ ɛ́, nyɛ naawaadhaa bɛ. \v 49 Dáa bɛ nabee nyɛ é kɛ kɔ dii ɛ, bɛdjekel nagu ɛ́ náá, ye ɛ́ dim. Bɛ moo tin é tsim. \v 50 Etɛɛ náá, dáa bɔɔ djas nabee nyɛ ɛ́, bɛbebwol naamɛt bɛ. Batsa deenek, nyɛ moo lii nɛ nɔɔ. Nyɛy náá: «Dika nɛ mɛghaaz. Ye ɛ́ mam! Nàdika nɛ bwoo.» \v 51 Bhii tak, nyɛ eezɛni tɔ elɛɛd. Tin, pup eezɛtyaala. Bɔ djas naadyeebadjoka ɛlyelɛpe. \v 52 Ye nabɛ ɛ́, bɔɔ àànyɔ ɛmɛt ɛsuk ɛ mɛvyɛkɛlɛ mɛ nasael dum nɛ ɛbil ɛ emapa ɛ. Etɛɛ náá, bɛ nadi ɛ́, nɛ elyem e mɛso. \s1 Ɛtsak ɛ bot ɛ mɛbɛ́ pɛ Ghenezalɛt \p \v 53 Bhii bɛ nasɛɛ dii ɛ, bɛ eezɛsel é ɛboŋ ɛ Ghenezalɛt. \v 54 Dáa bɛ nawyis tɔ elɛɛd ɛ, ààkobɔya deenek, bot eezɛgwyak Yezu. \v 55 Tin, bot eezɛtɔ́ kɔ mɛl djas, nɛ é di djas kɛnɔɔ membel. Bɛ nadidi ebe-bɛp bɛ ɛ́, kɔ emwaala, tɔ́ é di djas bot nagwak lɛŋ ɛkwyil ɛ lɛ ɔ. \v 56 É di djas bɛ nadi etɔ́ ɛ́, kɔ mɛl, kɔ eghaada nɛ epɛt, bɛ nadi ezyɛ nɛ membel é di bot djas di esɛɛga ɔ. Bɛ nadi edjedjaala nɛ nɛ náá, nyɛ bet bɛ, bɔɔ bɛ ɛmet zokee-keeak ɛlɔ ɛ ndjookuwa yɛ pɛ si. Tin, bot djas namɛt nyɛ ɔ, naatsak. \c 7 \s1 Mɛlyo mɛ bɛbhaab nalik ɛ \p \v 1 Dhiiti dwoo eFalizyɛ nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi naadus pɛ Yeluzalɛm, bɔɔ zokazɛsɛɛga bɛ nɛ Yezu, \v 2 ye nabɛ ɛ́, bɛ naabee bɛdhiiti bɛdjekel ɛ Yezu nadi edɛ edee, ààgwyii mɛmbɔ dáa etsi di elyaal ɛ. \v 3 Etɛɛ náá, eFalizyɛ nɛ bot ɛ mbyak eYuda djas nadi ebaal etsi e bɛbhaab bɔɔ nalik ɛ ɛbuɛpe: bɛ ààdɛ edee, ààgwyii mɛmbɔ ɛnyɔɛpe. \v 4 Zɛnɔɔ náá, bɛ dus pɛ ndjando ɔɔ, bɛ aanàkwaadɛ edee, ààgwyia. Bɛ nadi eduwal bɛtɛ nɛ bɛdhiiti etsi e mbyak'ɔɔ, dáa vaŋ mbi ɛgwyii ebɛɛlɛ, nɛ ba bɔɔ mɛbhe mɛ dyak, zɛnɔɔ esaan. \p \v 5 Wɔ gwaa, eFalizyɛ nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi zɛdji Yezu náá: «Étɛp yé bɛdjekel bɔ di ààsa dáa etsi e bɛbhaab binaka nalik ɛ, di elɛɛ ɛ? Bɛ dɛ ààgwyii mɛmbɔ mɔɔ!» \v 6 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi ɛ́ bot ɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si! Sa ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi nalɛɛ dum nɛ nen ɛ, nabɛ ɛ́ tsɛɛtsɛ. Gwakeka sa di kwyala ɛ: \q1 “Zɛɛb ke ɛ́ náá, bot ɛ mbyak'ak duwal mɛ ɛ́ duwela mɛkɔŋ, \q1 elyem bɔɔ ɛ́ pɛ kyee sis. \q1 \v 7 Zɛɛga mendjaala mɔɔ, ye ɛ́ yii toto é mis mam, \q1 etɛɛ náá, mɛlyo mɛ bɛ di elyo ɛ́ mɛlyo mɛ epuud.”\f + \fr 7.7 \fr*\xt Eza 29.13\xt*\f*» \m \v 8 Bhii tak, Yezu baazɛke náá: «Bi byen ɛ́ etsi e Zɛɛb, da bi ɛ́ kaduwal ɛ́, yii bot nalik bin yɛ ɛ. \p \v 9 «Bi eezedhuugal etsi e Zɛɛb ɛlyelɛpe, étɛp ɛduwal etsi e mbyak'en! \v 10 Bela náá, ye nabɛ ɛ́ Moiiz eeke náá: “Dila soog nɛ nyoog” nyɛ nabaake pe ɛ́ náá: “Mot di ekal sɛɛg nɛ nyɛɛg ɔ, goka ɛ́ nɛ góaa\f + \fr 7.10 \fr*\xt Ɛwy 20.12; Dɛt 5.16; Ɛwy 21.17; Msa 20.9\xt*\f*”. \v 11 Yɛ kabɛ biyɔ ɔ, bi lɛɛ bot ɛ náá, mot ɛ́ nɛ ghwyil ɛke nɛ sɛɛg nɛ nyɛɛg náá: “Beea esa ee mɛ aadjɛ wɔ ɛ. Mɛ eekwom yɛ, mɛ needjɛ Zɛɛb ebuwa. Yenek lɛɛ ɛ́ \tl Kɔbɔɔn\tl*.” \v 12 Deenek, bi ààbet náá, nyɛ kwyee sɛɛg nɛ nyɛɛg. \v 13 Ye ɛ́ deenek ɛ bi di ehoola mɛkpa ɛ Zɛɛb étɛp ɛgoola etsi e mbyak'en. Zɛnɔɔ bɛtɛ nɛ mbi kɔkɔ esonok ee di esael ɛ.» \s1 Mɛlyo dum nɛ esa ee di edis mot edɛɛ ɛ \p \v 14 Wɔ gwaa Yezu baazɛdjóo ɛdhuu ɛ bot binɔk djas. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Biyɔ djas, gwakeka mɛ. Mɛtka sa mɛ di elii'aak: \v 15 Ye tok nɛ sa di ni tɔ nuub mot di nɛ ghwyil ɛ pul edɛɛ e mot. Ye ɛ́ sa di ewyis tɔ lɛ ɛ di esa náá, mot nàdi dɛɛ. \v 16 [Gwakeka ɛnyɔɛpe, bi ɛ́ di nɛ mɛlɔ mɛ ɛgwak etɛp ɔɔ!]» \p \v 17 Dáa Yezu nadus tin ɛ, bɛ eezɛni tɔ ndjaa ɛtsetaɛpe nɛ ɛdhuu ɛ bot, bɛdjekel bɛ zokazɛdji nyɛ sa ɛsuk ɛ kana yenek nadi ekwyɛl ɛlɛɛ ɛ. \v 18 Nyɛ eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Dɔɔ nɛ biyɔ, bi tok nɛ etsoŋ ɛtiibal é? Bi ààgu náá, sa mot di ewa tɔ nuubɛ ɛ́, yɛ aanàkwaapul edɛɛ e mot e? \v 19 Esesɛɛ binek ààni tɔ lyem; ye ni ɛ́ tɔ mɔ'ɛ. Bhii tak, nyɛ kakɛsaaz yɛ ɛ tɔ ɛbyeed.» Tɔ mɛlyo menek Yezu nadi ekwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ náá, edee djas goka ɛ́ nɛ ɛdɛel. \v 20 Bhii tak, nyɛ eebaazɛke náá: «Ye ɛ́ sa di wyis tɔ mot ɛ di pul edɛɛ e mot tak. \v 21 Etɛɛ náá, mbee egeka dus ɛ́ tɔ lyem mot. Ye ɛ́ esiiza ɛ di lwom bot náá, bɛ sa ɛpam, djii nɛ ɛgo ɛ bot, \v 22 ɛsa ɛ ɛzɔ, dɔɔb epata, mbee lyem, mɛkɔŋ, mɛba mbɛs, ɛwyeeb ɛ esa e baa, ebyas, ɛbet, mɛlyet. \v 23 Esesɛɛ binek djas, egeka tak dus ɛ́ tɔ elyem e bot. Ye ɛ́ di esa náá, edɛɛ e mot pulel é mis ɛ Zɛɛb.» \s1 Ndjoŋ moma edum koŋ nɛ Yezu \p \v 24 Yezu zɛdus tin, tɔ pɛ kyee dik eghaada Tiid. Nyɛ eezɛni tɔ dhiiti ndjaa, nyɛ nabɛ ɛ́ ààkwyɛl náá, bot gu náá, nyɛ ɛ́ tin. Ye nabɛ ɛ́ ààdjala náá, mot dáa nyɛy di sɔ. \v 25 Tin, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti moma, mbee sisim nadi edhek mɔn ɛsyes ɛ lɛ ɔ. Dáa nyɛ nagwak menduk ɛ Yezu ɛ, nyɛ eezɛzyɛ kaab pɛ daa lɛ, nyɛ zokazɛkwyit mɛboŋ si, sok bhwoob'ɛ. \v 26 Moma tak nabɛ ààbɛ moma mbyak eYuda. Nyɛ nabyel ɛ́ pɛ dɛl ɛ Fenisi pɛ kyee dik Siili. Nyɛ eezɛdjaala nɛ Yezu náá, nyɛ sɔ mbee sisim nadi tɔ nyel mɔn'ɛ ɔ. \v 27 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Beta, bɔn pookodɛ, djil. Etɛɛ náá, mapa bɔn goka ɛ́ nɛ ɛdɛ ɛ, yɛ àànyɔ, ye mwasaa, djɛaa bɔn bɛbhyɛ.» \v 28 Wɔ gwaa moma yenɔk baazɛpesal náá: «Ghɛŋ, wɔ ɛ́ nɛ gham. Ye goka ɛ́ wɔ gu náá, bɔɔ bɛbhyɛ di si mesa ɔ, bɛ dɛ ɛ́ bɔɔ eghutu-ghutu emapa ee bɔn di kwyital é ghɛŋ bɛ di edɛ kɔ mesa ɛ.» \v 29 Tin, Yezu eezɛke nɛ moma yenɔk náá: «Wɔy, moma, dum nɛ yala yɔ, sika pɛ ndjaŋ'ɔ. Mbee sisim tak eezewyis tɔ nyel ɛsyes ɛ lɔ.» \v 30 Wɔ gwaa, nyɛ zɛsik pɛ ndjaŋ'ɛ. Tin, nyɛ eekɛbela mɔn'ɛ ndjaasi kɔ goŋ, mbee sisim eezewyis tɔ lɛ. \s1 Ɛtsak ɛ bubu mot \p \v 31 Bhii tak, Yezu eezɛdus pɛ kyee dik Tiid, zɛdhaa tɔ́ pɛ boo ghaada Sidɔn, zɛtsaal yii kyee bɔs mɛdhik mɛ eghaada kam, étɛp nyɛ neetɔ́ pɛ kyee boo soob na djato-djato Ghalile. \v 32 Wɔ gwaa, bɛ zɛzyɛ nyɛ nɛ mot na endiila e mɛlɔ, àànyɔ ɛgu ɛlii ɛnyɔɛpe. Bɛ eezɛdjaala nɛ nɛ náá, nyɛ kɛl nyɛ mɛmbɔ, nyɛ neetsak. \v 33 Tin, wɔ gwaa, Yezu zɛnɔɔ mot tak, tiila nɛ nɛ ba ɛtsetaɛpe nɛ ɛdhuu ɛ bot. Bhii tak, nyɛ eezɛwa mot tak bhin tɔ mɛlɔ. Nyɛ eezɛsɛɛ mɛtel, zɛmɛt nyɛ djem nɛ yɛ. \v 34 Bhii tak, nyɛ eezɛben mis pɛ ɛko, nyɛ eezɛso bhiyo. Nyɛy nɛ mot'enɔk náá: «\tl Effata\tl*!» Ye kwyɛl ɛlɛɛ náá: «Bɛŋela!» \v 35 É di'enek wat, mɛlɔ mɛ mot tak eezɛbɛŋel; djem pe eezɛtiŋel. Nyɛ moo elii ɛnyɔɛpe. \v 36 Yezu zɛlɛɛ nɛ bot binɔk djas náá, sa mot ààlɛɛ mot ngɔt sa sael wak ɛ, yenek nadhedhɛɛg bot ɛ dhɛɛga. Lyaka nyɛ nadi é lelyak bot ɛ, nabebesal bot ɛ́ beselak. \v 37 Bot naadyeebadjoka dhaa nyel. Bɔɔ náá: «Esa ee nyɛ di sa djas ɛ́ ɛnyɔɛpe! Nyɛy batabɛɛ mɛlɔ mɛ bɛ na endiila e mɛlɔ, ebubu batalii!» \c 8 \s1 Yezu eedjɛ bot bɛmil ɛná edee \p \v 1 Tɔ mɛlu menek, boo ɛdhuu ɛ bot naabaazɛsɛɛga é ngwoob ɛ Yezu. Dáa bɛ nadi ààdɛ ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛdjóo bɛdjekel bɛ, nyɛy nɛ nɔɔ náá: \v 2 «“Ha” kpaa-ghoŋ nɛ bot bak! Bɛ moo mena nɛ bɛ nɔɔ mos ɛ́ mɛlu mɛlɛl, bɛ tokapɛ nɛ edee e dek. \v 3 Mɛ swaal bɛ pɛ mendjaa mɔɔ tɔ emɔ toto ɔɔ, bɛ waazuk é ze. Etɛɛ náá, mɛl mɛ bɛdhiiti nɛ tseta.» \v 4 Bɛdjekel bɛ eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Mena belaka edee ee bot bak djas aadɛ djil ɛ paa, menabɛl ɛ́ dika kuku kakoŋ'aak?» \v 5 Yezu eezɛdji bɛ náá: «Bi ɛ́ nɛ emapa edhen?» Tin, bɛ eebaazɛbɔɔza nɛ Yezu náá: «Etɛn nɛ ebá.» \v 6 Tin, nyɛ ɛ́ boozɛlɛɛ nɛ ɛdhuu ɛ bot djas, bɛ disi é bɔs. Bhii tak, nyɛ eezɛnɔɔ emapa etɛn nɛ ebá binek, zɛghaapɛɛ Zɛɛb. Bhii tak, nyɛ eezɛpyak yɛ ebil-ebil, zɛkanɔɔ, djɛ bɛdjekel bɛ, bɛ neekaa bot djas. Bɔɔ sa deenek. \v 7 Ye nabaadi ɛ́, nɛ ba bɔɔ bɛsu. Yezu eezɛnɔɔ yɛ, ghaapɛɛ Zɛɛb, bhii tak nyɛ eedjɛ bɛdjekel bɛ, bɛ kaa. \v 8 Mot nɛ mot nabɛ ɛ́ nyɛ naadɛ, djil, bɛdjekel bula nɛ mɛbhubhwak bɛbhwaŋ ɛtɛn nɛ ebá. \v 9 É di tak, bot nadi ɛ́, tyee bot bɛmil ɛná (4 000). Bhii tak, Yezu zɛswaal bɛ, bɛ sik pɛ mɛl mɔɔ. \v 10 É di'enek wat, nyɛ eezɛni tɔ elɛɛd bɛ nɛ bɛdjekel bɛ, zɛtɔ́ pɛ kyee dik Dalmanuta. \s1 EFalizyɛ eezɛwaab Yezu dhiiti ndem mɛbwala \p \v 11 Tin, eFalizyɛ eezɛkum pɛ Yezu nadi ɛ́, bɛ moo be mɛso, bɛ nɛ bɛ nɔɔ. Bɛ nadikwyɛl ɛlóo ɛ nyɛ pɛ ɛko, da ɛ́ bwood nyɛ pɛ kiyɛ. Bɔɔ nɛ nɛ náá, nyɛ sa bɛdhiiti ndem mɛbwala mɛ di edus tɔ gwoo ɛ. \v 12 Tin, Yezu eezɛsyel nyel «wɔyɔŋ». Nyɛ ɛ́ boozɛke náá: «É tɛp yé bot ɛ mɛlu mak di esaa endem e mɛbwala? Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ náá: bi aanàkwaabee!» \v 13 Yezu zɛdus é di'enek, ni tɔ elɛɛd, sɛɛ dii, tɔ́ pɛ yii kyiid. \s1 Leviid eFalizyɛ nɛ Elood \p \v 14 Ye nabɛ ɛ́, bɛdjekel eedjisa ɛnɔɔ emapa. Tin, tɔ elɛɛd bɛ nazodi ɛ́, nɛ mapa wat ɛ djin. \v 15 Yezu eezɛdul bɛ mɛlɔ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Biyɔ bak! Bi ɛ́ kobaka nɛ leviid eFalizyɛ nɛ leviid Elood\f + \fr 8.15 \fr*\ft Leviid kwyɛl ɛlyaal ɛ́ embee mɛlyo mɛ mɛkɔŋ mɛ eFalizyɛ nɛ Elood nadi elyo bot ɛ. \ft*\f*.» \v 16 Bɛdjekel moo tin elii pak'ɔɔ náá: «Nyɛ ke deenek ɛ́, etɛɛ náá, mena ààpazyɛka nɛ emapa!» \v 17 Dáa Yezu gwak deenek ɛ, nyɛ eezɛdji bɛ náá: «Bi gwyɛ yé? Etɛɛ náá, bi tok nɛ emapa? Bi dinaa ààpaasiiza ɛnyɔɛpe? Bi tok nɛ etsoŋ é? \v 18 Bi ɛ́ nɛ mis, bi ààbee? Bi ɛ́ nɛ mɛlɔ, bi ààgwak é? Bi ààtaala? \v 19 É sok mɛ napyak emapa etɛn dwoo tak, da ɛ́ djɛ bot bɛmil ɛtɛn, bɔɔ dɛ, djil ɛ, bɛbhwaŋ ɛdhen nabwak nɛ bɛtɛɛ nɛ ebil emapa tɔ tak?» Wɔ gwaa bɛ bɔɔza nɛ nɛ náá: «Kam nɛ ebá.» \v 20 Yezu eebaadji náá: «É dwoo mɛ nabaapyak emapa etɛn nɛ ebá, djɛ bot bɛmil ɛná ɛ, bɛbhwaŋ ɛdhen nabwak nɛ bɛtɛɛ nɛ ebil emapa tɔ tak?» Bɔɔ náá: «Ye nabwak ɛ́ bɛbhwaŋ ɛtɛn nɛ ebá.» \v 21 Bhii tak, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Bhis yenek bi ààgu sa ye di kwyɛl ɛlɛɛ ɛ?» \s1 Ɛtsak ɛ mot edhim pɛ Bhɛtsaida \p \v 22 Bɛ eezɛkum pɛ Bhɛtsaida. Tin, bɛ eezɛzyɛ Yezu nɛ mot edhim, bɔɔ náá, nyɛ mɛt nyɛ étɛp nyɛ neetsik nyɛ. \v 23 Yezu eezɛmɛt mot edhim binɔk é mbɔ, tɔ́ nɛ nɛ ba ɛtsetaɛpe nɛ dɛl. Nyɛ eezɛsɛɛ mɛtel, lɔɔb nyɛ yɛ é mis. Bhii tak, nyɛ eekɛl nyɛ mɛmbɔ, nyɛ eezɛdji nyɛ náá: «Wɔ ɛpebee sonok é?» \v 24 Mot edhim binɔk eezɛben mis pɛ ɛko. Nyɛy náá: «Mɛ ɛpebee bot! Mɛ bee bɛ ɛ́, dáa ele, bɛ ɛpekɛ!» \v 25 Yezu eebaazɛkɛl mɛmbɔ kɔ mis mɛ mot tak. Bhii tak, nyɛ moo zɛbee ɛnyɔɛpe, nyɛ eezɛtsak. Tin, nyɛ moo bee «popoopwon». \v 26 Bhii tak, Yezu eezɛke nɛ nɛ, nyɛ sik pɛ ndjaa, nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Sa wɔ ààtuula kɔ dɛl.» \s1 Pyɛɛd eezɛlɛɛ náá: Yezu ɛ́ Mɛsia \p \v 27 Bhis'enek, Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ eezɛtɔ́ pɛ kyee mɛl mɛ di é ngwoob kyee dɛl Sezaade ɛ Filip ɛ. Ze ɛ ze dáa bɛ nadi kɛ ɛ́, nyɛ eezɛdji bɛ náá: «Bot ke náá, mam ɛ́ zɛ?» \v 28 Bɔɔ náá: «Bɛdhiiti ke ɛ́ náá, wɔ ɛ́ Zaŋ Nduuel-bot. Bak náá: Wɔ ɛ́ Eli. Yɛ kabɛ yak pak bot ɔ, bɔɔ ke ɛ́ náá, wɔ ɛ́ ngɔt tɔ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb.» \v 29 Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Yɛ kabɛ biyɔ ɔ, bi ke náá, mam ɛ́ zɛ?» Pyɛɛd eezɛbɔɔza: «Wɔ ɛ́ Mɛsia\f + \fr 8.29 \fr*\ft Ye ɛ́ Klisto Zɛɛb nadhis ɔ, mot nazyɛ zɛtsik bot ɛ mbyak eYuda ɔ.\ft*\f* ɛ Zɛɛb nadhis ɔ.» \v 30 Deenek Yezu eezɛdul bɛ mɛlɔ ɛlyelɛpe náá, sa bɛ ààlɛɛ bot. \s1 Ɛkɛn ɛlɛɛ ɛ Yezu di elɛɛ bɛdjekel bɛ náá, nyɛ waagwyɛ, bhii tak da nyɛ ɛ́ gom ɛ. \p \v 31 Bhis'enek nyɛ moo lyo bɛdjekel bɛ náá: «Ye goka ɛ́ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot zukaa ɛbuɛpe. Bɛpaa ɛ eYuda, nɛ eboo bɛghaa-Zɛɛb, zɛnɔɔ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi ɛ́ waabhina nyɛ. Nyɛ waagóaa. Mɛlu mɛlɛl bhis ɛsyee ɛ lɛ, nyɛ waagom.» \v 32 Nyɛ nalelɛɛ bɛ etɛp binek djas ɛ́ «mɛpyɛmɛ», ààsyel sonok wat. Dáa Pyɛɛd nagwak deenek ɛ, nyɛ eezɛdul nyɛ é ngwoob. Nyɛy nɛ nɛ náá: «Nàke deenek.» \v 33 Bhii tak, Yezu zokazɛbulal mis, gwyák bɛdjekel bɛ. Tin, nyɛ eezɛbiyo, zɛke nɛ Pyɛɛd náá: «Satan, dusa é mis mam etɛɛ náá, egeka bɔ tok egeka e Zɛɛb. Ye ɛ́ yii bot ɛ epuud!» \s Dáa mot di egoka nɛ ɛsa étɛp nyɛ needu Yezu ɛ \p \v 34 Bhii tak, wɔ gwaa, Yezu zɛdjóo ɛdhuu ɛ bot, dɔɔ nɛ bɛdjekel bɛ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Yɛ bɛ náá, mot ɛpekwyɛl ɛdu mɛ ɔɔ, nyɛ kat ɛkwyɛɛg ɛ nyel'ɛ, nyɛ bɛp mɛlaaba mɛ, da nyɛ ɛ́ du mɛ. \v 35 Etɛɛ náá, mot ɛ́ di esaa ɛtsik ɛ nyel'ɛ ɔɔ, nyɛ waasu yɛ. Yɛ kabɛ mot aamyaal ɛsu ɛ́ tsik'ɛ kɔ ɛsu ɛ lam, nɛ kɔ ɛsu ɛ Mbɛɛ Bhaadal ɔɔ, nyɛ waabela tsik. \v 36 Ye ɛ́ tɛtɛ ye, wɔ bela mɛvu mɛ bɔs'ak djas, da wɔ ɛ́ su tsik na kɔm-kɔm? \v 37 Tɛtɛ yaa mbi sa mɛtaŋ etuud mot aadjɛ étɛp wɔ neebɔm tsik? \v 38 Mot ɛ́ gwak sen nɛ nam, nɛghu nɛ mɛkpa mam, é mis mɛ bot ɛ mesyem nɛ bot ɛ di ààkaab Zɛɛb é mɛlu mɛ mena dika mos'aak ɔɔ, tin, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ waadi nɛ sen nɛ nɛ é ghɛŋ nyɛ aazyɛ zɛɛga nɛ efofop bɛ tɔ duma Sɛɛg ɛ.» \c 9 \p \v 1 Wɔ gwaa Yezu baazɛke náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: Bɛdhiiti bot tɔ sama bi di'aak aanàkwaagwyɛ, bɔɔ ààbee dáa Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb aazyɛ nɛ eghɛŋ ɛ.» \s1 Ɛswoola bhwoob ɛ Yezu \p \v 2 Bhii ye nadhaa tyee mɛlu mɛtɛn nɛ wat ɛ, Yezu eezɛnɔɔ Pyɛɛd, nɛ Zak zɛnɔɔ Zaŋ, nyɛ zokazɛbyet nɛ nɔɔ kɔ boo ɛtsok pɛ bɛ nadi bɔɔ bɛ ɛmet ɛ. Nyɛ zokazɛswoola bhwoob é mis mɔɔ. \v 3 Ekaad bɛ moo puu ɛkasɛpe, mbi mɛkas mɛ wat di ààbɛ nɛ mbi sonok gekaa nɛ yɛ pɛ kɔ bɔs ɛ. \v 4 Batsa deenek, bɛdjekel kasɛka ɛ́ Eli bɛ nɛ Moiiz moo lɛɛ elɛŋ nɛ Yezu. \v 5 Wɔ gwaa, Pyɛɛd zɛke nɛ Yezu náá: «Lyoel, ɛnyɔ náá, mena dika wak. Djhoosumka epɛt elɛl: wat yɔ, yak yɛ Moiiz, dhiiti wat yɛ Eli.» \v 6 Nyɛ nadi ɛ́, ààgu sa nyɛ nadi elii ɛ́, etɛɛ náá, bɛbebwol naadyeebamɛt bɛ nɛ bɔn nyɛɛg ɛlyelɛpe. \v 7 Eguud zokazɛsul, wɔ gwaa, ye zɛkala kɔ lɔɔ, butal bɛ. Tɔ eguud binek, wɔ gwaa dhiiti gwood zɛgék, é ke náá: «Nwyak ɛ́ mɔn'am mɛ dyeebakwyɛl ɔ. Bi ɛ́ gwak nyɛ!» \v 8 É di'enek wat, bɛdjekel moo tin é gwyák é mengwoob mɔɔ, bɛ kadi ɛ́, ààkabaabee mot. Ye nazokalik ɛ́ Yezu nyɛ ɛmet. \s Kiya dum nɛ ɛbula ɛ Eli \p \v 9 Dáa bɛ nadi ewyeed ɛtsok ɛ, Yezu eezɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Sa mot ààlɛɛ mot sa bi bee ɛ, kana dwoo ɛlak mos, kɛyaka nɛ dwoo Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aagom ɛ.» \v 10 Bɛ naamɛt mɛkpa menek djas, bɛ moo tin esɔs pak'ɔɔ náá: «Nyɛ kwyɛl ɛlɛɛ yé dum nɛ “ɛgom bhis ɛsyee”?» \p \v 11 Bhii tak, bɛ eezɛdji Yezu náá: «Étɛp yé bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi di elɛɛ náá: ye goka ɛ́ Eli pookonyɛl ɛzyɛ ɛsok?» \v 12 Nyɛ eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Tsɛɛtsɛ, ye goka ɛ́ náá, Eli pookozyɛ ɛsok étɛp nyɛ neezɛkoobal esesɛɛ djas. “Haa”, étɛp yé ekwyala ɛ Zɛɛb di baalɛɛ náá, ye goka, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot zukaa ɛlyelɛpe, náá nyɛ waabhinaa? \v 13 Yɛ bɛ mam ɔɔ, betka mɛ lɛɛ bin náá: Eli eezezyɛ, kabela ɛ́, bot eesa nyɛ dáa bɛ nakwos ɛ, dáa mɛkpa ɛ Zɛɛb di ekwyala, dum nɛ nɛ ɛ.» \s1 Ɛtsak ɛ dhiiti mɔn, embee esisim nadi edhedhek ɔ \p \v 14 Dáa bɛ nakakum é di bɛdhiiti bɛdjekel nalik ɔ bɛ kabela ɛ́, zukamwaa nɛ mot, nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi kuku ɛbwak é suu mɛso. \v 15 Beea bot nabee Yezu ɛ, ye nabɛ ɛ́, bɛ naadyeebadjoka, bɛ eezɛsum ekaab, bɛ neekɛ swos nyɛ. \v 16 Yezu eezɛdji bɛdjekel bɛ náá: «Ye ɛ́ mɛso mɛ yé bi di esuu, bi nɛ bɛ nɔɔ?» \v 17 Wɔ gwaa mot ngɔt tɔ ɛdhuu ɛ bot binɔk zɛke nɛ nɛ náá: «Lyoel, mɛ eezyɛ nɛ mɔn'am etɛɛ náá, mbee sisim ɛpedhek nyɛ, nyɛ ààlii. \v 18 Mbee sisim tak zoghɛɛ nyɛ é edi djas, ghɛɛg nyɛ é bɔs, mɛwyil é nuub, mɔn kwaal mɛtsok, mɔn nyel kaada dáa muu. Mɛ ɛ́ booke nɛ bɛdjekel bɔ náá, bɛ sɔ mbee sisim tak. Bɛ ààpakwak yɛ.» \v 19 Tin, wɔ gwaa Yezu zɛke nɛ nɔɔ náá: «Bi ɛ́ bot ɛ di ààdum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ! Mena kalikeka é di wat mɛlu mɛdhen? Ye kabaalik mɛlu mɛdhen mɛ di egoka nɛ ɛmaad ɛ bin? Dhaaka mɛ nɛ mɔn'enɔk wak.» \v 20 Bhii tak, bɛ eezɛzyɛ nyɛ nɛ mɔn tak. Beea mbee sisim nabee Yezu ɛ, wɔ gwaa, nyɛ zɛdheeg mɔn'enɔk ɛlyelɛpe «buku-buku». Nyɛ eezɛghaaga si, nyɛ moo boola si, mɛdheed ewyis é nuub. \v 21 Tin, Yezu eezɛdji sɛɛg mɔn'enɔk náá: «Mɔn'ak moo nɛ ɛbil ɛbɛ́ ɛlak mos mɛlu mɛdhen?» Sɛɛg mɔn nɛ nɛ náá: «Kana edhɔma bɛ, kɛyaka nɛ dwoo pan mos'ak. \v 22 É dhiiti tyɛ, mbee sisim ɛpezyeegal nyɛ tɔ du, yak tyɛ tɔ dii étɛp nyɛ neegwyɛ. “Yaayee!” Geka bis ghoŋ, tsika bis, wɔ di nɛ ghwyil ɛsa ɔ!» \v 23 Wɔ gwaa Yezu zɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Étɛp yé wɔ ke náá: “Wɔ di nɛ ghwyil ɛsa ɔɔ.” Ghuna ye ɛ́ náá, mot ɛ dum koŋ nɛ Zɛɛb ɔɔ, esa djas nyɛ aawaab ɛ, nyɛ waabela.» \v 24 É di'enek wat, sɛɛg mɔn'enɔk eezɛtsim ɛlyelɛpe. Nyɛy náá: «Mɛ eedum koŋ. Kwyeea mɛ etɛɛ náá, mɛ neewa lyem tɔ ɛmyaal ɛnyɔɛpe!» \p \v 25 Dáa Yezu nabee ɛdhuu ɛ bot ezyɛ ekaab pɛ kyee bɛ nadi ɛ́, nyɛ eezɛbhɛm mbee sisim. Nyɛy nɛ nɛ náá: «Wɔy sisim di ediyal bot mɛlɔ nɛ enuub ɔ, ye ɛ́ mam ɛ di eke nɛ nɔ náá: Wyisa tɔ nyel mɔn'ak. Sa wɔ ààbaabula tɔ lɛ!» \v 26 Wɔ gwaa, mbee sisim zɛbo boo tsim, zɛdheeg mɔn'enɔk ɛlyelɛpe. É di tak, mbee sisim tak eezɛwyis, mɔn tak moo tin dáa muu, sa náá, bot ɛ nadi tin ɔ, ke náá: «Nyɛ eegwyɛ!» \v 27 Tin, Yezu eezɛmɛt nyɛ é mbɔ, zɛwyɛl nyɛ, mɔn tak eezɛtyaa tetel. \v 28 É sok Yezu nazɛni tɔ ndjaa bɛ nɛ bɛdjekel bɛ bɔɔ bɛ ɛmet ɛ, bɛdjekel eezɛdji nyɛ náá: «Étɛp yé bis di ààkwak ɛsɔ mbee sisim tak?» \v 29 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mbi esisim binek wyis ɛ́, ye ɛ́ bɛ náá, wɔ nɛ djaala Zɛɛb ɛbuɛpe ɔ.» \s1 Yezu eebaazɛlɛɛ ɛsyee nɛ ɛgom ɛ lɛ tyee lɛɛa esok ebá \p \v 30 Bɛ eezɛdus tin, wɔ gwaa, bɛ zɛtsaal kyee dik Ghalile djas. Yezu nabɛ ààkwyɛl náá, bot gu pɛ nyɛ nadi ɛ. \v 31 Etɛɛ náá, nyɛ nadi elyo bɛdjekel bɛ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ waakaaa é mɛmbɔ mɛ bot ɛ mesyem. Bhii tak, bɛ waagó nyɛ. Mɛlu mɛlɛl bhii tak, nyɛ waagom.» \v 32 Tin, bɛdjekel nabɛ ɛ́, ààmɛt lo etɛp ee nyɛ nadi elɛɛ bɛ ɛ. Bɛ nadi ɛ́, nɛ bwoo ɛdji nyɛ etɛp binek djas. \s1 Ɛzɛ di boo-mot? \p \v 33 Bɛ eezɛkum pɛ Kapɛlnaum. Dáa bɛ nadi tɔ ndjaŋ ɛ, Yezu eezɛdji bɛdjekel bɛ náá: «Mɛso mɛ yé bi di esuu ze ɛ ze?» \v 34 Bɔɔ djas «kup», ààlii, bela tin náá, ze ɛ ze bɛ nadi esuu mɛso dum nɛ etooba. \v 35 Tin, Yezu eezɛdisi, bhii tak, nyɛ eezɛdjóo bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Mot ɛ kwyɛl etooba ɔɔ, ye goka ɛ́ nyɛ di mot ɛbhis tɔ bɛsɔ djas. Nyɛ di mot-mɛsa mɛ bɛsɔ djas.» \v 36 Bhii tak nyɛ eezɛnɔɔ dhiiti mɔɔ dhyeeb, nɛɛg nyɛ kuku ɛbwak ɛ lɔɔ. Nyɛ eezɛbeedal nyɛ. Bhii tak, nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: \v 37 «Mot aamyaal mɔɔ dhyeeb dáak kɔ ɛsu ɛ kwyɛl nyɛ di nɛ yɛ nɛ nam ɔɔ, ye ɛ́ mam mɛ ɛmet ɛ nyɛ myaal. Mot aamyaal mɛ ɔɔ, nyɛ ààpamyaal mam mɛ ɛmet. Nyɛ myaal ɛ́ dɔɔ nɛ mot nadhis mɛ ɔ.» \s1 Mot di ààbhina mena ɔ, nyɛ ɛ́ mot'ena \p \v 38 Zaŋ eezɛke nɛ Yezu náá: «Lyoel, bis eebee dhiiti mot esɔ embee esisim nɛ din ɛ lɔ. Bis eekoolyak nyɛ, etɛɛ náá, nyɛ ààkɛ lɔɔg wat mena nɛ bɛ nɔɔ.» \v 39 Tin, Yezu zɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Sa mot ààlyak nyɛ, etɛɛ náá, ye tok nɛ mot aasa endem e mɛbwala nɛ din ɛ lam é di'enek wat, da nyɛ ɛ́ byak mɛ. \v 40 Etɛɛ náá, mot ɛ́ di ààbhina mena ɔɔ, nyɛ ɛ́ mot'ena. \v 41 Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: Nɛ mot aazodjɛ bin djɛak nɛghu bɛɛlɛ mɛdii mɛ wat etɛɛ náá, bi ɛ́ bot ɛ Mɛsia ɔ, nyɛ waabela boo etuud.» \s1 Bɛ na mbee mɛfulu eedulaa mɛlɔ \p \v 42 «Mot ɛ́ di tyee boo ɛbɛk étɛp ɛkɔa tɔ mesyem ngɔt tɔ bɔn di dum koŋ nɛ nam ɔ, ye goka ɛ́ náá, bɛ tsel nyɛ boo ɛkok é tsuŋ, da bɛ ɛ́ lóo nyɛ tɔ dii mɛsɔn. \v 43 Yɛ bɛ náá, mbɔ'ɔ di esa náá, wɔ kwyit mɛlu djas tɔ mesyem ɔɔ, tsaala yɛ. Ɛnyɔ náá, mot ni tɔ tsik na kɔm-kɔm nɛ mbɔ tsaala. Ɛbiyo kabɛ ɛ́ náá, wɔ di nɛ mɛmbɔ mɛmbá, da wɔ ɛ́ su tsik, da wɔ ɛ́ tɔ́, kɛdyak tɔ du na kɔm-kɔm. [ \v 44 Pɛ tɔ di di náá, elum ààgwyɛ ɛ, é di di náá, ngel du ààdim ɛ.] \v 45 Yɛ bɛ náá, ko'ɔ di esa náá, wɔ gheekwye-kwyɛ mɛlu djas tɔ mesyem ɔɔ, ye goka ɛ́, wɔ tsaal yɛ. Ɛnyɔ náá, mot ni tɔ tsik na kɔm-kɔm nɛ ko tsaala. Ɛbiyo kabɛ ɛ́ náá, wɔ di nɛ mɛko mɛmbá, da wɔ ɛ́ su tsik, da wɔ ɛ́ tɔ́, kɛdyak tɔ du na kɔm-kɔm. [ \v 46 \f + \fr 9.46 \fr*\ft Pɛ tɔ di di náá, elum ààgwyɛ ɛ́, edi di náá, ngel du ààdim ɛ.\ft*\f*] \v 47 Yɛ bɛ náá, dis ɛ lɔ ɛ́ di esa náá, wɔ gheekwye-kwyɛ mɛlu djas tɔ mesyem ɔɔ, ye goka ɛ́, wɔ dis yɛ. Ɛnyɔ náá, mot ni tɔ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb nɛ dis wat. Ɛbiyo kabɛ ɛ́ náá, wɔ di nɛ mis mɛmbá, da wɔ ɛ́ su Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb, da wɔ ɛ́ tɔ́, kɛdyak tɔ du na kɔm-kɔm. \v 48 Pɛ tɔ di di náá, “elum ààgwyɛ ɛ́, é di di náá, ngel du ààdim ɛ.” \v 49 Tin, yɛ aadi ɛ́, bot djas moo egwom zam du. \p \v 50 «Mɛsɔn ɛ́ mbɛɛ sonok. Yɛ bɛ náá, mɛsɔn moo ɛ́, ààkagwom ɔɔ, “haa” ye saaa dáa, étɛp ye neebaagwom? Dika nɛ mɛsɔn tɔ len, da bi ɛ́ gwakel nɛ bot djas.» \c 10 \s1 Mɛlyo ɛ Yezu dum nɛ ɛbel ɛ ɛbá \p \v 1 Yezu eezɛtɔ́ pɛ kyee dik Yude, pɛ yii kyiid dii Yuldɛn. Wɔ gwaa, zukamwaa nɛ mot baazɛsɛɛga tin, nyɛ moo baazɛlyo bɛ dáa nyɛ nazezyɛ nɛ ɛsesa sok ɛ. \v 2 Bɛdhiiti eFalizyɛ eezɛtiila pɛ daa lɛ, étɛp bɛ neelóo nyɛ pɛ ɛko, bwood nyɛ pɛ kyɛ. Bɛ eezɛdji nyɛ náá: «Etsi bina ɛpemyaal náá, mot pɛɛ myɛl é?» \v 3 Yezu kabɔɔza nɛ nɔɔ tɔ kiya náá: «Moiiz nakodjɛ bin yaa tsi?» \v 4 Bɛ eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Moiiz nake ɛ́ náá, motom kwyal mɛkana mɛ di lyaal náá, nyɛ eepɛɛ myɛl ɛ. Bhii tak, nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛpɛɛ myɛl.» \v 5 Deenek Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Moiiz nakwyal deenek ɛ́, étɛp'en etɛɛ náá, bi nɛ dyeebalyel elyem. \v 6 Mena bee é ghɛŋ Zɛɛb nakus bɔs ɔ, “Nyɛ nasaa ɛ́ motom nɛ moma”, ekwyala lɛɛ ɛ́ deenek.\f + \fr 10.6 \fr*\xt Mɛk 1.27\xt*\f* \v 7 “Étɛp tak ɛ́ di náá, motom ɛ́ waalik sɛɛg nɛ nyɛɛg, kɛsɛɛga nɛ myɛl. \v 8 Bhii tak, bɔɔ bɛbá kadi ɛ́, bɛ moo mot ngɔt.” Tin, bɛ tokapɛ bot ɛbá; bɛ moo ɛ́ mot ngɔt. \v 9 Tin, sa mot ngɔt ààbo sa Zɛɛb sɛɛg ɛ.» \p \v 10 É sok bɛ nazɛni tɔ ndjaŋ ɛ, wɔ gwaa bɛdjekel baazɛdji Yezu mɛdjin dum nɛ tɛp tak. \v 11 Nyɛ ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mot ɛ́ pɛɛ myɛl, da nyɛ ɛ́ kɛba moma sis ɔɔ, nyɛ ɛ́ mot mɛzɔ etɛɛ náá, bɛ nɛ moma mɛgwyak dinaa mot ngɔt. \v 12 Tyee wat nɛ moma. Nyɛ byen ngom, da nyɛ ɛ́ myaal ɛtɔ́, kɛba motom sis ɔɔ, nyɛ sa ɛ́ ɛzɔ.» \s1 Yezu eesɛɛ bɔɔ dhyeeb mɛtel \p \v 13 Bot zokazyɛ Yezu nɛ bɔɔ dhyeeb étɛp nyɛ neekɛl bɛ mɛmbɔ. Tin, bɛdjekel eezɛbhɛm bɛ. \v 14 Dáa Yezu nabee deenek ɛ, lyem naakpaa nyɛ. Bhii tak nyɛ eezɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Betka bɔɔ dhyeeb zyɛ pɛ daa lam! Nàluka bɛ etɛɛ náá, Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb ɛ́, étɛp bot ɛ di tyee bɔɔ ɔ. \v 15 Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ náá: Mot ɛ di ààmyaal Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb dáa mɔɔ dhyeeb ɔɔ, nyɛ aanàkwaani tɔ tak.» \v 16 Bhii tak, nyɛ eezɛghɛɛ mɔn ngɔt, nyɛ moo tin ekɛl mɛmbɔ kɔ bɔn binɔk, esɛɛ bɛ mɛtel. \s Mot ekum \p \v 17 Yezu gba ɛ gba, nyɛy kuku kyeed, dhiiti mot zokazyɛ nɛ kaab, zɛkwyit mɛboŋ si, si mɛko mɛ. Nyɛy nɛ nɛ náá: «Mbɛɛ lyoel, mɛ goka nɛ ɛsa dáa étɛp mɛ neebela tsik na kɔm-kɔm?» \v 18 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Étɛp yé wɔ di edjóo mɛ mbɛɛ lyoel? Ye tok nɛ mbɛɛ mot kɔ bɔs'ak bhii Zɛɛb nyɛy nyɛ ɛmet. \v 19 Wɔ nɛ gu etsi djas: “Sa wɔ ààgó mot, sa wɔ ààsa mɛzɔ, sa wɔ ààdjii sa mot, sa wɔ ààlɛɛ elɛŋ e etsal dum nɛ mot, sa wɔ ààsa sa ɛbiyo nɛ mot, duwala soog nɛ nyoog\f + \fr 10.19 \fr*\xt Ɛwy 20.12-16; Dɛt 5.16-20\xt*\f*.”» \v 20 Mot'enɔk eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Lyoel, etsi binek djas mɛ nɛ duwal yɛ, kana edhɔma bam, kɛkum dwoo pan mos'ak.» \v 21 Yezu eezɛgwyák nyɛ nɛ lyem mɛkwyɛla. Nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Ye zokalik wɔ ɛ́, wɔ sa sa wat: Tɔ́a, kɛbɔmsa esa bɔ djas, da wɔ ɛ́ nɔɔ epata e tak, djɛ bɛdjel ɛ bot, tin, wɔ waabela mɛvu tɔ gwoo, bhii tak da wɔ ɛ́ zɛdu mɛ.» \v 22 Dáa mot ekum'enɔk nagwak deenek ɛ, ye nabɛ ɛ́, mɛkpa menek naatek nyɛ nyel «wɔyɔŋ». Nyɛ eezɛsik nɛ ɛbuk etɛɛ náá, nyɛ nadi ɛ́, nɛ ekum ɛbuɛpe. \p \v 23 Bhii tak, Yezu eezɛliig mis tɔ ɛbwak, gwyák bɛdjekel bɛ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Ɛkɔɔla nɛ bɛkum ɛ bot, bɛ ni tɔ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb!» \v 24 Ye nabɛ ɛ́ mɛkpa menek naadyeebadhek bɛdjekel bɛ ebhum elyem, bhii tak Yezu eebaazɛke náá: «Bɔn bam, ɛni ɛ́ tɔ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb, tok ɛbɛɛ! \v 25 Ɛlyel náá, boo yaaga bal, nyɛ ni tɔ ba mɔɔ ɛlen ɛ dhɔɔ, baalyel dhaa-dhaŋak nɛ mot ekum, nyɛ ni tɔ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb.» \v 26 Bɛdjekel nadjodjoka yenek djas ɛ́ djoka. Tin, bɛ moo djinel pak'ɔɔ náá: «Yɛ bɛ deenek ɔɔ, ɛzɛ aabela tsik na kɔm-kɔm?» \v 27 Yezu zɛbulal mis, gwyák bɛ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Yɛ bɛ bot ɔ, bɛ aanàkwaakwak. Ye ɛ́ Zɛɛb nyɛy nyɛ ɛmet ɛ́ aapaakwak, etɛɛ náá, ye tok nɛ sa Zɛɛb aadi ààkwak.» \p \v 28 Wɔ gwaa, Pyɛɛd ke náá: «Gwyáka! Bis eezebet esa bis djas étɛp ɛdu ɛ wɔ.» \v 29 Yezu baazɛbɔɔza náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: Mot ɛ́ bet sɛɛg nɛ nyɛɛg, nɛ mɔn nyɛɛg, zɛnɔɔ bɔn bɛ, nɛ bɛkɛl, zɛnɔɔ mendjaa mɛ, nɛ epyeeb bɛ étɛp'am, nɛ étɛp Mbɛɛ Bhaadal ɛ Zɛɛb ɔɔ, \v 30 kana mos, nyɛ waabela mendjaa, bɛdhyeeb, bɛkɛl, bɛnyɛɛg, bɔn nɛ epyeeb bɛdhet nɛ bɛdhet kɔ bɔs. É di tak wat, nyɛ waadɛ goo kɔ ɛsu ɛ lam. Tɔ tsik aazyɛ bhis yak ɛ, nyɛ waabela tsik na kɔm-kɔm. \v 31 Bela náá, bɛtɛ nɛ bot ɛ di mos é lɔɔg ɛsok ɔ, bɛ aakaswaala bot ɛ ɛbhis, bot ɛ di mos pɛ lɔɔg ɛbhis ɔ, bɛ aakaswaala ɛ́ bot ɛ lɔɔg ɛsok.» \s1 Ye moo ɛ́ tyee esok elɛl Yezu di elɛɛ ɛsyee nɛ gom ɛ lɛ ɛ \p \v 32 Bɛ nadi ɛ́ é ze, bɔɔ etɔ́ pɛ Yeluzalɛm. Yezu pɛ sok, bɛdjekel bɛ pɛ bhis nɛ bɛdhiiti bot ɛ nadi edu nyɛ ɔ. Kɛŋ nabɛ ɛ́ ye moo sa bɛ. Wɔ gwaa Yezu baazɛsɛɛg bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá, nyɛ moo tin elɛɛ bɛ sa aasael dum nɛ nɛ ɛ. \v 33 Nyɛ eezɛlɛɛ bɛ náá: «Gwakeka! Mena ɛpetɔ́ka pɛ Yeluzalɛm pɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aakaaa é mɛmbɔ mɛ eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi ɛ. Bɛ waapit nyɛ, bhii tak, bɛ waadjɛ nyɛ epɛ́ɛ e ɛsyee. Nyɛ waadjɛaa é mɛmbɔ mɛ bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ. \v 34 Bot binɔk ɛ́ waaduk nyɛ, sɛɛ nyɛ mɛtel é mis, nyuu nyɛ nɛ eghwyɛs, gó nyɛ. Mɛlu mɛlɛl bhis ɛsyee ɛ lɛ, nyɛ waagom.» \s1 Ngwyeebel ɛ Zak nɛ Zaŋ \p \v 35 Wɔ gwaa Zak bɛ nɛ mɔn nyɛɛg Zaŋ, bɔn ɛ Zɛbɛdɛ, zokazɛtiila pɛ daa Yezu, bɔɔ nɛ nɛ náá: «Lyoel, bis kwyɛl ɛ́ náá, wɔ sa sa bis aadji wɔ nenak'aak.» \v 36 Nyɛ eezɛdji bɛ: «Bi kwyɛl náá, mɛ sa bin yé?» \v 37 Bɛ eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Bis kwyɛl ɛ́ náá, é sok wɔ aadi tɔ duma yɔ ɛ, wɔ djɛ bis duma ɛ djɛ bis ghwyil ɛdisi, ngɔt pɛ mbɔ eghɛŋ bɔ, nwyak ngɔt pɛ mbɔ ɛmyɛl ɛ lɔ ɛ.» \v 38 Tin, Yezu zokazɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi ààgu sa bi di ewaab ɛ. Bi ɛ́ nɛ ghwyil ɛkwak ɛdɛ mɛdii mɛ mbi bɛɛlɛ mam aadɛ ɛ nɛghu bi ɛ́ nɛ ghwyil ɛduwa Zɛɛb kɔkɔ mbi mam aaduwaa ɛ?» \v 39 Bɔɔ nɛ Yezu náá: «Bis ɛ́ waakwak ɛsa yɛ.» Bhii tak, Yezu zɛbaabɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, bi ɛ́ nɛ ghwyil ɛdɛ tɔ bɛɛlɛ mezuk mɛ mɛ aadɛ ɛ. Bi ɛ́ nɛ ghwyil ɛduwaa mezuk dáa mam aaduwaa ɛ. \v 40 Yɛ kabɛ dum nɛ tɛp ɛdisi pɛ mbɔ eghɛŋ bam nɛghu pɛ mbɔ ɛmyɛl ɛ lam ɔ, ye tok mam di nɛ ghwyil ɛdjɛ bin edi e tak, etɛɛ náá, edi binek aadjɛaa ɛ́, nɛ bot ɛ ye nazekoobela étɛp'ɔ ɔ.» \p \v 41 Dáa bɛdjekel kam nalik ɛ, nagwak deenek ɛ, ye nabɛ ɛ́, ye naakpaa bɛ elyem dum nɛ tɛp Zak bɛ nɛ Zaŋ nalii ɛ. \v 42 Tin, Yezu zokazɛdjóo bɛ. Bhii tak, nyɛ eezɛlɛɛ bɛ náá: «Bi nɛ gu dáa bɔs'ak di ɛ: Ye ɛ́ bot ɛ di ebeeaa dáa ekukuma e membyak ɛ́ di ezuk bot bɔɔ. Eboo bot ɛ bɔs ɛpenyal bɛ nɛ mɛko mɔɔ. \v 43 Yɛ ààgoka nɛ ɛsael deenek pak'en. Ye goka ɛ́ náá, mot di ekwyɛl ɛdi kɔ elo bɛsɔ pak'en ɔ, mot tak paakodi mot-mɛsa mɛ bɛsɔ. \v 44 Mot aakwyɛl ɛdi pɛ sok bɛsɔ ɔ, di kwom bɛsɔ djas. \v 45 Étɛp tak ɛ́ di náá, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot nyɛy nyɛ ɛmet nabɛ ààzyɛ, etɛɛ náá, bot neezɛdi bot ɛ mɛsa mɛ. Nyɛ nazyɛ ɛ́, zɛsa bot mɛsa, nɛ ɛzɛdjɛ tsik'ɛ tyee etuud étɛp bot ɛbuɛpe.» \s1 Ɛtsak ɛ mot edhim pɛ Yeliko \p \v 46 Bɛ eezɛkum pɛ dɛl ɛ Yeliko. Dáa Yezu nadi, nyɛ moo wyis bɛ nɛ bɛdjekel bɛ tin ɛ́, zukamwaa nɛ mot nadi edu bɛ. Yɛ nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti mot na edhim nɛ engwyeebel, din ɛ lɛ nabɛ Balatime. Nyɛ nabɛ ɛ́ mɔn ɛ Time. Nyɛ nadidi ɛ́ ndiindil é ngwoob gba. \v 47 Dáa nyɛ nagwak náá, ye nabɛ ɛ́ Yezu, mot Nazalɛt ɛ, wɔ gwaa, nyɛ zɛtsim náá: «Yezu, Mɔn ɛ Dhavid, geka mɛ ghoŋ!» \v 48 Bɛtɛ nɛ bot ɛ nadi tin ɔ moo tin ebiyo nɛ nɛ, ebhɛm nyɛ, étɛp nyɛ needi gwyem. Tin, nyɛ eebaazɛloogal gwood ɛlyelɛpe: «Mɔn ɛ Dhavid, geka mɛ ghoŋ!» \v 49 É sok'enek, Yezu eezɛtyaa. Nyɛy nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Djóoka mɛ nwyak.» Tin, bɛ eezɛdjóo mot edhim binɔk. Bɔɔ nɛ nɛ náá: «Wyɛla, sa mɛghaaz. Nyɛ ɛ́ ɛpedjóo wɔ!» \v 50 Tin, «ngbat», Balatime eezɛwyɛl, mwas boo ndjookuwa yɛ, tɔ́ pɛ Yezu nadi ɛ́. \v 51 Deenek Yezu eezɛdji nyɛ náá: «Wɔ kwyɛl náá, mɛ sa wɔ yé?» Mot edhim binɔk eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Lyoel, mɛ kwyɛl ɛ́ náá, mis mam bɛŋel!» \v 52 Yezu eezɛke nɛ nɛ náá: «Tɔ́a, ɛmyaal ɛ lɔ eetsik wɔ.» É di'enek wat, mis mɛ eezɛbɛŋel. Bhii tak, nyɛ moo du Yezu é gba. \c 11 \s1 Ɛniel ɛ Yezu tɔ Yeluzalɛm \p \v 1 Dáa bɛ nadi, bɛ moo kunaa nɛ Yeluzalɛm ɛ, ye nabɛ ɛ́, bɛ moo é ngwoob Bhɛtfaze nɛ Bhetani, mbaka-mbaka nɛ ɛtsok ɛ pyeeb oliv. Tin, Yezu eezɛlwom bɛdjekel bɛ bɛbá. \v 2 Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Tɔ́ka kɔ dɛl di pɛ sok'enek. Tuula bi aatuula kɔ dɛl ɛ, bi ɛ́ waabee mɔɔ swooz an tiŋela di náá, mot dinaa ààpaago kɔ lɛ ɔ. Tiika nyɛ, da bi ɛ́ zyɛ mɛ nɛ nɛ wak. \v 3 Mot ɛ́ dji bin náá: “Bi tɔ́ nɛ nɛ wo ɔɔ?” Lɛɛka nyɛ náá: “Ye ɛ́ Ghɛŋ ɛ́ di nɛ gwyes nɛ nɛ. Nyɛ waabulal bin nwyak nenak.”» \p \v 4 Bhii tak, bɛ eezɛtɔ́, bɛ kabela ɛ́, mɔɔ swooz an tiŋela é ɛbɛ ɛ ndjaa dhiiti mot. Wɔ gwaa, bɛ zɛtii nyɛ, zɛsik nɛ nɛ pɛ Yezu nadi ɛ́. \v 5 Bɛdhiiti bot ɛ nadi tin ɔ eezɛdji bɛ étɛp yé bɛ di etii mɔɔ swooz an. \v 6 Wɔ gwaa, bɛ zɛbɔɔza nɛ nɔɔ dáa Yezu nalɛɛ nɛ nɔɔ ɛ. Tin, bɛ eezɛbet bɛ, bɛ eetii mɔɔ swooz an tak. \v 7 Bhii tak, bɛ eezɛtɔ́ nɛ mɔɔ swooz an tak pɛ Yezu nadi ɛ́, wɔ gwaa bɛ zɛkɛl nyɛ endjookuwa bɔɔ kɔ koŋ'ɛ, bhii tak Yezu eezɛkalal kɔ lɛ, disi. \v 8 Wɔ gwaa bot ɛbuɛpe zɛtɔ́ nɛ ɛdja endjookuwa bɔɔ gba ɛ gba, bɛdhiiti kadja yɔbɔ ɛ́, ebhuuz e ele ee bɛ nadi etsaal tɔ epyeeb ɛ. \v 9 Ngoŋ bot ɛ nadi pɛ sok ɔ, nɛ bot ɛ nadi pɛ bhis ɔ, moo tin edjeeb: «Hozana! Zɛɛb sɛɛ mot zyɛ nɛ din ɛ Ghɛŋ ɔ mɛtel! \v 10 Zɛɛb goka ɛ́ nɛ ɛsɛɛ mɛtel mɛ kɔ Ɛyoŋ ɛ di ezyɛ yenek, ɛyoŋ ɛ Dhavid sɛɛg'enaka! Hozanna nɛ Zɛɛb tɔ gwoo.» \v 11 Yezu eezɛni tɔ Yeluzalɛm, nyɛ eezɛtɔ́ pɛ kok Ndjaa-ebuwa. Bhii nyɛ nakazɛgwyák é ngwoob'ɛ ɛ, nyɛ eezɛbee esesɛɛ ee nadi esɛɛ tɔ tak ɛ djas, nyɛ eezɛnɔɔ nyel, bɛ nɛ bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá dhaa yɔbɔ, tɔ́ pɛ Bhetani, etɛɛ náá, ye nabɛ ɛ́ dwoo eezesila. \s1 Yezu eezɛlek le fiigh di ààdjɛ bhum ɛ \p \v 12 Yak mɛlem, é ghɛŋ bɛ nadi edus pɛ Bhetani ɛ, wɔ gwaa za zɛmɛt Yezu. \v 13 Bɛ dinaa ɛtsetaɛpe, wɔ gwaa, nyɛ zɛbee le fiigh nɛ bɛtɛ nɛ eka. Tin, Yezu eezɛtiila si le tak nɛghu nyɛ waabela bhum, étɛp nyɛ neebɔ́k, dɛ. Dáa nyɛ nakakum si le ɛ, nyɛ ààpakabela sonok. Nyɛ kabela ɛ́, eka nɛ eka, etɛɛ náá, yɛ mbu nyɛ di edjɛ bhum ɛ, nabɛ ɛ́, ààdjala. \v 14 Tin, Yezu eezɛke nɛ le tak náá: «Kan dwoo pan mos'ak, ye tok nɛ mot aabaadɛ bhum'ɔ!» Bɛdjekel bɛ nabɛ ɛ́ egwak etɛp binek djas. \s1 Yezu eezɛsɔ bot ɛ di bɔmsa esa pɛ tɔ Ndjaa-ebuwa ɔ \p \v 15 Bɛ eezɛkum pɛ Yeluzalɛm. Wɔ gwaa bɛ zɛni tɔ kok Ndjaa-ebuwa. Nyɛ eezɛni é sɔ bot ɛ nadi ebɔmsa esa bɔɔ ɔ, nɛ bot ɛ nadi ebɔm-bɔmak ɔ nadi tin ɔ. Nyɛ eezɛwaaz emesa bɛ nadi eswoola epata kɔ tak ɛ, nɛ mɛbhóó mɛ bot ɛ nadi ebɔmsa mɛghum ɔ. \v 16 Yezu nabɛ ɛ́ ààbet náá, mot ngɔt dhaa nɛ sa wat tɔ kok Ndjaa-ebuwa. \v 17 Bhii tak, nyɛ moo lyo bɛ náá: «Tɔ mɛkpa mɛ Zɛɛb, ye tok kwyala náá: “Ndjaŋ'am aadjóoaa ɛ́, ndjaa mendjaala mɛ eYuda, étɛp bot ɛ membyak djas é”? Yɛ kabɛ biyɔ ɔ, bi eezesa náá, ye di zɛɛga bot ɛ djii\f + \fr 11.17 \fr*\xt Eza 56.7; Zel 7.11 \xt*\f*.» \v 18 Tin, wɔ gwaa etɛp binek djas kum tɔ mɛlɔ mɛ eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi. Bɛ moo tin esaa dáa bɛ aasa étɛp bɛ neegó nyɛ. Etɛɛ náá, bɛ nadi ɛ́, nɛ bwoo dáa bɛ nadi ebee dáa ɛdhuu ɛ bot nadi eduwal mɛlyo mɛ ɛ. \v 19 Dáa dwoo nakabɛ yɛ eesila ɛ, wɔ gwaa bɛ nɛ bɛdjekel bɛ zokazɛwyis, tɔ́. \s1 Syeela le fiigh \p \v 20 Tɔ mɛlem kɛɛŋ dáa bɛ nakadhaa é ze'enek ɛ, bɛ kabela ɛ́, le fiigh eezesyee dɔɔ nɛ ekaŋal. \v 21 Tin, Pyɛɛd eezɛtaala sa nasael koko é di'enek ɛ. Nyɛy nɛ Yezu náá: «Lyoel! Gwyáka le fiigh wɔ nalek koko ɛ. Yɛ eezesyee!» \v 22 Yezu eezɛbɔɔza nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: Dumka koŋ nɛ Zɛɛb. \v 23 Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: Mot ɛ́ ke nɛ ɛtsok ɛlak: “Ghɛɛa nyel tin, dusa, kɛghaaga tɔ dii mɛsɔn” ɔɔ, ye ɛ́ bɛ náá, mot tak tok nɛ mɛso tɔ lyem ɔɔ, nyɛ dum koŋ nɛ Zɛɛb ɔɔ, djas nyɛ aake ɛ, yɛ waasael étɛp'ɛ. \v 24 Étɛp tak ɛ́ mɛ di eke nɛ nen náá: É sok bi di edjaala étɛp ɛwaab sonok ɛ, dumka koŋ náá, bi eezebela, tinaak ɛ́ bi aabela sa bi waab ɛ. \v 25 Tin, bi ɛ́ di tetel étɛp mendjaala ɔɔ, wɔ siiza náá, wɔ ɛ́ nɛ tɛp nɛ mɔn nyoog ɔɔ, ye goka ɛ́ wɔ pel nyɛ etɛɛ náá, Sɛɛg'en di tɔ gwoo ɔ neepel bin yebɔ ɛbiyo bi sa ɛ. [ \v 26 Yɛ bɛ náá, bi ààpapel bɔn nyɛɛg bin ɔɔ, Sɛɛg'en di tɔ gwoo ɔ, aanàkwaapel yebɔ mesyem mɛ bi sa ɛ.]» \s1 Eghɛŋ ɛ Yezu dus paa? \p \v 27 Bhii tak, bɛ eezɛbula pɛ Yeluzalɛm, dáa Yezu nadi edjaad tɔ kok Ndjaa-ebuwa ɛ, wɔ gwaa, bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi, nɛ bɛpaa ɛ eYuda, zɛnɔɔ eboo bɛghaa-Zɛɛb, zokazyɛ pɛ daa Yezu bɛghu. \v 28 Bɛ nazyɛ zɛdji Yezu ɛ́ náá: «Kɔ eghɛŋ e zɛ wɔ di esa esesɛɛ binek? Ɛzɛ djɛ wɔ eghɛŋ ɛsa deenek?» \v 29 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mɛ pookodji bin kiya wat. Bi ɛ́ bɔɔza mɛ ɔɔ, ye ɛ́ mɛ kalɛɛ bin kɔ eghɛŋ e zɛ mɛ di esa esesɛɛ bak. \v 30 Ye ɛ́ ɛzɛ nadhis Zaŋ, nyɛ zɛduu bot Zɛɛb? Ye nabɛ ɛ́ Zɛɛb “ohoo” ye nabɛ ɛ́ mot? Bulalka mɛ kiya yenek.» \v 31 Pak'ɔɔ bɛ moo tin esɔs. Bɔɔ náá: «Mena ɛ́ keka nenak náá: “Ye ɛ́ Zɛɛb” ɔɔ, nyɛ waadji mena náá: “Étɛp yé bi nadi ààmyaal Zaŋ?” \v 32 “Haa” mena keka nenak náá: “Ye ɛ́ mot ɛ́ nalwom nyɛ ɔɔ”?» Bɛ nake deenek ɛ́, etɛɛ náá, bɛ nadi ekaab ɛdhuu ɛ bot, bela náá, bɔɔ djas nadi eke ɛ́ náá, Zaŋ nabɛ ɛ́ tɛtɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb. \v 33 Bɛ ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ Yezu náá: «Bis ààgu.» Tin, Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Dɔɔ nɛ mam pe, mɛ aanàkwaalɛɛ bin kɔ eghɛŋ e zɛ mɛ di esa esesɛɛ bak.» \c 12 \s1 Kana bot ɛ mɛsa bɛ na embee elyem di ebaal pyeeb vin ɔ \p \v 1 Bhii tak, Yezu zɛlii nɛ nɔɔ tɔ kana náá: «Mot ngɔt naabɛ pyeeb vin\fe + \fr 12.1\fr*\fp Pyeeb ele di djɛ bhum di saa nɛ yɛ mɛnyok mɛ vin ɛ.\fp*\fe*. Nyɛ zokapeeb pyeeb tak, tin, wɔ gwaa nyɛ kpak tyee mɔɔ bwak tɔ ɛkok, edi bɛ aadi esesyaal mɛdii mɛ bhum vin tak ɔ. Bhii tak, nyɛ eebaazɛsum ndjaa pɛ ɛko, étɛp bot aadi ebaal pyeeb ɔ. Bhii tak nyɛ eezɛdjóo bot ɛ di egu mɛsa mɛ vin ɔ, da ɛ́ djɛ bɛ mɛsa mɛ tak. Nyɛ eezɛnɔɔ nyel, tɔ́ mɛdjoŋ. \v 2 Mbu epyeeb e tak di ewum ɛ, yɛ eezɛdjala. Wɔ gwaa, nakuma pyeeb zokazɛlwom mot ngɔt di esa mɛsa pɛ daa lɛ ɔ, pɛ dáa bot ɛ nyɛ nalik nɛ pyeeb ɔ, étɛp bɛ needjɛ nyɛ yɛ pak bhum vin bɛ nabela ɛ. \v 3 Wɔ gwaa, bot ɛ nalik nɛ pyeeb ɔ, zɛmɛt mot tak, duma nyɛ é nyel nɛ mɛbin. Bhii tak swaal nyɛ mɛmbɔ toto. \v 4 Bhii mot sok, nakuma pyeeb eebaazɛlwom dhiiti mot di esa mɛsa pɛ daa lɛ ɔ náá, nyɛ tɔ́ pɛ daa lɔɔ tɔ pyeeb, bɛ eezɛnyuu nyɛ é lo, nyek nyɛ ɛbuɛpe. \v 5 Yak kɔkɔ tyee esok elɛl. Nyɛ eebaazɛlwom nwyak mot, bɔɔ duma nyɛ é nyel nɛ mɛbin, gó nyɛ. Bɛ nabaazosa nɛ bot ɛ nazyɛ ɛbhis ɔ deenek, bɛdhiiti biaa, bak góaa. \v 6 Nyɛ nabɛ ɛ́ nɛ ɛtsak ɛ mɔn'ɛ nyɛ nadi ekwyɛl dhaa tyɛ ɔ nalik ɔ. Nyɛ eezɛlwom nyɛ pɛ daa lɔɔ nɛ egeka náá: “Bɛ waadil nyɛ, etɛɛ náá, ye ɛ́ mɔn'ɛ met.” \v 7 Dáa bot ɛ́ di esa mɛsa tɔ pyeeb'ɛ nabee mɔn'enɔk ɛ, bɔɔ náá: “Yawee! Beeka mot aalik nɛ mɛvu mak djas ɔ! Djhookɛgóka nyɛ. Tin, mɛvu mak aadi ɛ́, yenabɛlka.” \v 8 Wɔ gwaa bɛ zɛmɛt nyɛ, gó nyɛ, mwas muu'ɛ bhii pyeeb vin.» \p \v 9 Yezu eezɛdji bɛ kiya náá: «É di'enek, nakuma pyeeb goka nɛ ɛsa ye? Nyɛ waazyɛ, da nyɛ ɛ́ gó bot ɛ nadi esa mɛsa tɔ pyeeb ɔ. Bhii tak, da nyɛ ɛ́ nɔɔ pyeeb, djɛ nɛ bot ɛsis. \v 10 Bi nabɛ ààlaa mɛkpa mak tɔ ekwyala? \q1 “Ɛkok ɛ bɛsumel mwas ɛ, \q1 moo ɛ́ ɛkok di epyet ndjaŋ ɛ. \q1 \v 11 Ye ɛ́ nɛ ghwyil ɛ Ghɛŋ ɛ nyɛ moo deenek. \q1 Ye tok tin mbyok é mis menaka\f + \fr 12.11 \fr*\xt Mɛd 118.22-23\xt*\f*?”» \p \v 12 Tinaak, bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi, nɛ bɛpaa ɛ eYuda, zɛnɔɔ eboo bɛghaa-Zɛɛb, nadi esaa mɛpek étɛp bɛ neemɛt nyɛ. Tin, bɛ nadi ekaab ɛ́ ɛdhuu ɛ bot, etɛɛ náá, bɛ nabɛ ɛ́, egu náá, Yezu nalɛɛ kana tak ɛ́, kɔ ɛsu ɛ lɔɔ. É di tak wat, bɛ eezɛbet Yezu, tɔ́ yɔbɔ. \s1 Etuud e lapo nɛ mɛkoozi Sezaad \p \v 13 Bɛghaa-Zɛɛb zɛkyeed bɛdhiiti eFalizyɛ nɛ bɛdhiiti bot ɛ zɛɛga mɛkoozi Elood pɛ daa Yezu tyee mɛbhowal, étɛp nyɛ neebela ndjɛ kɔ mɛkpa mɛ ɛmet. \v 14 Bɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɛ náá: «Lyoel, bis nɛ gu náá, etɛp ee wɔ di elɛɛ ɛ, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ. Wɔ ààbem ba nɛ mot, etɛɛ náá, wɔy ààdyeebagwyák sa bot di esa ɛ. Wɔ lyo ɛ́ sa Zɛɛb kwyɛl ɛ, nɛ lyem epiki. Tɔ yɔ beea, ye goka ɛ́ náá, bot tuud epata e lapo nɛ mɛkoozi Sezaad é? Bis tuud “ohoo”, bis nàtuud?» \v 15 Dáa Yezu nadi egu mbee mɛfulu mɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Étɛp yé bi di ekwyɛl ɛwa mɛ tɔ mɛbhowal? Dhaka mɛ nɛ pata wat, étɛp mɛ neebee.» \v 16 Bɛ eezɛzyɛ nyɛ nɛ pata wat. Yezu eezɛdji bɛ náá: «Kɔ syaa yak, ye ɛ́ wak ɛbhwoob ɛ zɛ? Ye ɛ́ ekwyala e din ɛ zɛ ɛ di kɔ tak?» Bot binɔk eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ye ɛ́ yɛ mɛkoozi Sezaad.» \v 17 Bhii tak, nyɛ eebaazɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Djɛka Sezaad sa di yɛ Sezaad ɛ, da bi ɛ́ djɛ Zɛɛb sa di yɛ Zɛɛb ɛ.» Gwaka bɛ nagwak deenek ɛ, bɛ eezɛdjoka nyɛ ɛlyelɛpe. \s1 Kiya dum nɛ tɛp ɛgom bhis ɛsyee \p \v 18 ESaduseɛ, bot ɛ nadi eke náá, bhis ɛsyee, bot aanàkwaabaagom ɔ, bɛ eezɛzyɛ yɔbɔ pe, pɛ daa Yezu, zɛdji nyɛ náá: \v 19 «Lyoel, mɛkana mɛ Moiiz lɛɛ ɛ́ náá: “Yɛ bɛ náá, mɔn nyɛɛg dhiiti mot eegwyɛ, ààlik mɔn ɔɔ, ye goka ɛ́ náá, mɔn nyɛɛg lik ɔ, ba kus myɛl, étɛp nyɛ neekwyiida mɔn nyɛɛg gwyɛ ààlik bɔn ɔ”. \v 20 Beea: Tin, yɛ bɛ náá, bɛ nadi ɛ́ bɔn mɔ ngɔt bɛtɛn nɛ bɛbá ɔɔ. Mɔn mɛgwyak eezɛba, da gwyɛ, ààlik mɔn. \v 21 Mot nabɔɔba mɔn mɛgwyak ɔ, kanɔɔ moma bhii koŋ'ɛ. Tin, nyɛ eebaakpaa nɛ mɛsyee, gwyɛ, ààlik bɔn. Ye zokabaasael ɛ́ tyɛ wat nɛ mot nabaazyɛ bhis yenɔk ɔ. \v 22 Tin, bɔɔ djas bɛtɛn nɛ bɛbá kadi ɛ́ ààbya nɛ moma yenɔk. Bhii bɔɔ djas, moma eebaazɛgwyɛ yɛ pe. \v 23 É sok bot aagom bhis ɛsyee ɛ, moma yenɔk aakadi mwaa zɛ, tɔ bɔɔ bɛtɛn nɛ bɛbá? Etɛɛ náá, bɔɔ djas nabɛ ɛ́ botom bɛ.» \p \v 24 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi ààbee tin náá, bi eewo? Etɛɛ náá, bi ààsiiza ɛnyɔɛpe sa di kwyala ɛ, baanɔɔ náá, bi ààgu ghwyil ɛ Zɛɛb. \v 25 Etɛɛ náá, é ghɛŋ bot aagom bhis ɛsyee ɛ, botom aanàkwaakabaaba boa, boa pe ààkwaani mɛba, etɛɛ náá, bot djas aadi ɛ́, dáa efofop tɔ gwoo. \v 26 Dum nɛ tɛp ɛgom bhis ɛsyee, bi naalaa tɔ mɛkana mɛ Moiiz sa Zɛɛb nalɛɛ nyɛ dum nɛ tɛp tak tɔ le nagel, ààdyak ɛ: “Ye ɛ́ mam, Zɛɛb ɛ Abalaam, Zɛɛb ɛ Izak, nɛ Zɛɛb ɛ Zakɔɔb.” \v 27 Zɛɛb tok Zɛɛb bɛmyoŋ. Nyɛ ɛ́ Zɛɛb bot ɛ di nɛ tsik ɔ. Bi ɛpedjak ɛbuɛpe.» \s1 Boo tsi na dil-dil \p \v 28 Wɔ gwaa dhiiti ghaa mɛkana mɛ etsi ɛ Zɛɛb nadi egwak dáa Yezu nadi elii nɛ bot binɔk ɛ, zokazɛtiila pɛ daa Yezu, etɛɛ náá, nyɛ naabee náá, Yezu nabɛ ɛ́ nɛ gham. Nyɛ ɛ́ boozɛdji Yezu náá: «Tɔ etsi e Zɛɛb djas, yaa di dil dhaa bɛsɔ?» \v 29 Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Yii di dil tɔ bɛsɔ ɛ́: “Gwaka, Yisalaɛl, Ghɛŋ Zɛɛb'enaka, ye tok nɛ dhiiti Zɛɛb bhis Ghɛŋ. \v 30 Da wɔ ɛ́ kwyɛl Ghɛŋ Zɛɛb'ɔ, nɛ lyem'ɔ djas, nɛ sisim'ɔ djas, nɛ esiiza bɔ djas, nɛ ghwyil'ɔ djas.” \v 31 Beeka yii di du yɛ ɛ: “Kwyɛla sɔ'ɔ mot dáa wɔ di ekwyɛl nyel'ɔ met ɛ.” Ye tok nɛ dhiiti etsi di edhaa binɔk bɛbá nɛ mɛdil.» \v 32 Ghaa-mɛkana mɛ etsi ɛ Zɛɛb'enɔk eezɛke nɛ nɛ náá: «Tsɛɛtsɛ, lyoel! Wɔ ɛ́ lɛɛ tsɛɛtsɛ náá, Zɛɛb ɛ́ ngɔt. Dhiiti Zɛɛb tok bhii koŋ'ɛ. \v 33 Etɛɛ náá, ɛkwyɛl ɛ nyɛ nɛ lyem'ɔ djas, nɛ sisim'ɔ djas, nɛ ɛtselal ɛ lɔ djas, nɛ ghwyil'ɔ djas, nɛ ɛbaakwyɛl ɛ sɔ'ɔ mot, dáa wɔ kwyɛl nyel'ɔ met ɛ, yɛ eedhaa ebuwa e bɛtit, nɛ esa ee di kaŋaa Zɛɛb ɛ.» \v 34 Dáa Yezu nabee dáa mot'enɔk nabɔɔza nɛ etsoŋ djas ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛlɛɛ nɛ nɛ náá: «Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb ààtseta nɛ nɔ.» \p Bhii tak bot nadi ɛ́, bɛ moo kyee ɛdji ɛ nyɛ ekiya. \s1 Klisto ɛ́ mɔn zɛ? \p \v 35 Tin, Yezu ɛpelyo bot tɔ kok Ndjaa-ebuwa, nyɛ eezɛdji bot náá: «É tɛp yé bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi di eke náá, Mɛsia ɛ́ dha ɛ Dhavid? \v 36 Ye nabɛ ɛ́, Dhavid nyɛ ɛmet nɛ ghwyil ɛ Sisim na Dɛɛ naake náá: \q1 “Ghɛŋ Zɛɛb nake nɛ Ghɛŋ'am ɛ náá: \q2 Dha disi pɛ mbɔ eghɛŋ bam, \q2 kɛkum dwoo mɛ aalwom bot ɛ mɛbhuka mɔ, \q3 Bɛ zɛdhaa si mɛko mɔ ɛ\f + \fr 12.36 \fr*\xt Mɛd 110.1\xt*\f*.” \m \v 37 Dhavid nyɛ ɛmet naadjóo nyɛ “Ghɛŋ”. É yaa tyɛ nyɛ aakabaadi dha'ɛ?» \s1 Yezu eezɛdul bot mɛlɔ dum nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi \p Zukamwaa nɛ mot nadi tin ɔ, nadi egwak Yezu nɛ mɛmyaala tɔ elyem. \v 38 Tɔ mɛlyo mɛ, nyɛ nakeke ɛ́ náá: «Kyeeka bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi, bot ɛ di ekwyɛl ɛkɛ tɔ bot nɛ eboo elɔbɔ na djaa-djaa é ɛlyaalaa mɛnyel, étɛp bɛ needuwalaa nɛ ɛswosaa é edi ee bot di esɛɛga ɛbuɛpe ɔ. \v 39 Bɛ ɛ́ bot ɛ di saa mɛbhóó pɛ sok tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda nɛ mɛbhoo mɛ bɛdhil ɛ bot tɔ edi e mɛbyoŋ ɔ. \v 40 Bot ɛ di edɛk bɛkus ɛ boa esa tɔ mendjaa nɛ mɛkɔŋ, ɛkwyɛl ɛ bɛ ɛdul ɛ mendjaala “kpɔkɔlɔm”. Epɛ́ɛ bɔɔ aadi ɛ́ ɛlyelɛpe.» \s1 Djel kus moma eezɛkaa Zɛɛb \p \v 41 Wɔ gwaa Yezu zɛdisi, ɛbɔɔl sok bhwoob'ɛ étɛp nyɛ neebee dáa ɛdhuu ɛ bot ɛ di zɛduwal Zɛɛb nɛ esa bɔɔ ɛ. Bɛtɛ nɛ bot ɛ ekum nadi ewa epata ɛbuɛpe. \v 42 Wɔ gwaa dhiiti djel kus moma zokazyɛ yɛ sok, zɛlóo yɛ tɔ ɛbɔɔl, nyɛ eezɛwa yɛ ba bɔɔ efalanga ebá. \v 43 Dáa Yezu nabee deenek ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛdjóo bɛdjekel bɛ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: Djel kus moma yak eelóo tɔ ɛbɔɔl, dhaa yii bot djas lóo tɔ ɛbɔɔl ɛlak ɛ. \v 44 Etɛɛ náá, bot ɛ lóo wak djas'aak, lóo ɛ́ eghutu-ghutu. Yɛ kabɛ djel kus moma yak ɔ, nyɛ djɛ ɛkwom ɛ lɛ djas.» \c 13 \s1 Mɛlyo dum nɛ ɛsi ɛ bɔs \p \v 1 Dáa Yezu nadi ewyis tɔ kok Ndjaa-ebuwa ɛ, dhiiti djekel'ɛ ngɔt eezɛke nɛ nɛ náá: «Lyoel, gwyáka kɔkɔ yak mbi zumal nɛ mbi yak mɛkok e!» \v 2 Yezu zɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Wɔ eebee mbi eboo zumal mendjaa mak é? Tin, yɛ aanàkwaaboolik ɛkok ɛ wat kɛla kɔ sɔ, etɛɛ náá, djas aadi ɛ́, bik, waazel, see é bɔs.» \s1 Ɛkɛn ɛ mezuk \p \v 3 Yezu eezɛdisi kɔ ɛtsok ɛ pyeeb oliv, pyeeb tak nadi egwyakel ɛ́, nɛ kok Ndjaa-ebuwa. Pyɛɛd nɛ Zak, bɛ nɛ Zaŋ, zɛnɔɔ Andele zokazɛdji nyɛ é ngwoob náá: \v 4 «Lɛɛa bis, esesɛɛ binek aasael den? Lyaala bis endem e mɛbwala mɛ bis aagwyak náá, esesɛɛ binek moo kɔ nɛ ɛsɛ́ɛ ɛ.» \p \v 5 Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Dika nɛ etsoŋ, sa mot ààkɔɔ bin. \v 6 Bɛtɛ nɛ bot ɛ́ waazyɛ nɛ din ɛ lam. Bɛ aake ɛ́ náá: “Ye ɛ́ mam ɛ́ di Mɛsia!” Bot ɛ tak ɛ́ waakwyital ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb yii bot ɛbuɛpe. \v 7 É sok bi aadi, bi moo gwak mɛɛb nɛ menduk mɛ mɛɛb ɛ, sa mot ààbem ba, etɛɛ náá, ye nyɔ ɛ́ náá, esesɛɛ binek sael. Yenek djas ààlɛɛ náá, ye ɛ́ ɛsi ɛ bɔs. \v 8 Yak mbyak ɛ́ waakɛghɛɛ, zɛlumela dɛɛb nɛ sɔ, yak ɛyoŋ nɛ yak sɔ ɛyoŋ. Ye bɛdhiiti edi kɔ bɔs ɛ́ waadheegel, za waani kɔ mɛl. Yenek djas ɛ́ ɛkɛn ɛ ɛsuula ɛbya. \v 9 Yɛ kabɛ biyɔ bɛ ɛmet ɔ, dika nɛ etsoŋ nɛ mɛnyel min. Bi ɛ́ waakɛpitaa pɛ daa bɛtetɛp. Bi ɛ́ waabiaa nɛ eghwyɛs tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda. Bi ɛ́ waakɛpitaa pɛ daa ekukuma nɛ pɛ daa bɛmɛkoozi kɔ ɛsu ɛ din ɛ lam, étɛp bɛ neebela gham kɔ len. \v 10 Tin, ye goka ɛ́ náá, Mbɛɛ Bhaadal pookogoolel sok kɔ bɔs djas nɛ tɔ membyak djas. \v 11 É sok bɛ aadi etɔ́ nɛ nen, bɛ neekɛka bin ɛ, sa mot ààbem ba nɛ dáa bi aakɛtaŋal ɛ. Liika dáa Sisim aadjɛɛd bin é di'enek wat ɛ. Etɛɛ náá, ye tok biyɔ aakabaalii tin. Ye ɛ́ Sisim na Dɛɛ paalii é di'en. \v 12 Bɔn mɔ ngɔt ɛ́ waagónel, bɛsɛɛg gó bɔn bɔɔ. Bɔn ɛ waapit bɛbyael bɔɔ é ɛsaa náá, bɛ djɛ bɛ mendjɛ étɛp bɛ neegóaa. \v 13 Bot djas ɛ́ waabhina bin étɛp din ɛ lam. Ye ɛ́ mot aamaad lyem kɛkum mɛsik ɔ, nyɛy ɛ́ aapaabela tsik.» \s1 Boo mezuk \p \v 14 «Bi ɛ́ waabee mot di edjóoaa “etɛp e ɛpes nɛ bwoo” ɔ. Bi ɛ́ waabee nyɛ, nyɛ eezetyaa é di nabɛ náá, nyɛ aanàkwaadi sok ɔ. Bot ɛ di egu ɛlaa mɛkana ɔ, goka ɛ́ nɛ ɛgwak náá, bot aadi pɛ kyee dik Yude ɔ, kaab, tɔ́ pɛ kɔ mɛtsok. \v 15 Mot ɛ́ di kɔ mii ndjaŋ'ɛ é ɛwala ɛlenek ɔ, sa nyɛ ààsul, étɛp ɛkɛnɔɔ dhiiti sonok tɔ ndjaa. \v 16 Mot aadi pɛ pyeeb é ɛwala ɛlenek ɔ, sa nyɛ ààsik, kɛnɔɔ ndjookuwa pɛ ndjaŋ'ɛ. \v 17 Ha kpaa-ghoŋ nɛ boa aadi nɛ mɛbum ɔ, ha kpaa-ghoŋ nɛ boa aadi nɛ bɔn é mbel dwoo tak ɔ! \v 18 Djaalaka Zɛɛb, etɛɛ náá, esonok binek nàkum é mbu kwol. \v 19 Etɛɛ náá, mɛlu menek aadi ɛ́, mɛlu mɛ mezuk, mezuk mɛ wat di náá, ye dinaa ààpaakosɛɛ sok, kana dáa Zɛɛb nalookus bɔs'ak ɛ, kɛyaka nɛ dwoo pan mos'ak. Yɛ aanàkwaadi pe nɛ dhiiti tak deenek. \v 20 Ghɛŋ ɛpedi ààsa náá, mɛlu mɛ tak nàdyeebabɔya ɔ, pe ye tok nɛ mot aatsak. Ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ bot ɛ nyɛ nazesɛ́ɛ ɔ, mɛlu mɛ tak di ba bim deenek. \v 21 Tin, mot ɛ́ lɛɛ bin náá: “Mɛsia ɛ́ wak” nɛghu nyɛ ke ɛ́ náá: “Beeka nyɛ di poon'enek” ɔ, sa mot ààmyaal nyɛ, \v 22 etɛɛ náá, bɛmɛsia mɛ etsal nɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb yii mɛkɔŋ ɛ́ waatuula ɛbuɛpe. Bɛ waasa bɛmɛvyɛkɛlɛ nɛ dhiiti endem mɛbwala, étɛp ɛkɔɔ bot ɛ Zɛɛb nazesɛ́ɛ ɔ. \v 23 Dika nɛ etsoŋ etɛɛ náá, mɛ eezedul bin mɛlɔ.» \s1 Ɛzyɛ ɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot \p \v 24 «Tin tɔ mɛlu menek, bhii mɛlu mɛ mezuk menek, gwyes ɛ́ waagwyiid, dɔɔ nɛ ngɔn pe moo ààkakas, \q1 \v 25 ekwyikwyen ɛ́ waadus tɔ gwoo, bil, \q1 esa e mɛnyan djas di tɔ gwoo ɛ, yɛ waapulel. \p \v 26 «É di'enek, bot ɛ́ waabee Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot etuula tɔ eguud nɛ ghwyil nɛ duma djas. \v 27 Tin ɛ́, nyɛ aakalwom efofop, bɛ neekɛsɛɛg bot ɛ Zɛɛb nazesɛ́ɛ ɔ, pɛ tɔ etuma ená yii bɔs, kana pɛ yak edum e bɔs, kɛyaka nɛ pɛ yak edum.» \p \v 28 «Nɔɔka etsoŋ nɛ kana yak, dum nɛ le fiigh. Yɛ bɛ náá, elɛɛ bɛ moo zɛbula ebes ɔɔ, eka moo baakwyil e tak ɔɔ, guka náá, mbu gwyes moo kunaa. \v 29 Ye ɛ́ tyɛ wat nɛ biyɔ pe, é sok bi aabee endem binek moo nyen ɛ, guka náá, ɛbula ɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot moo zɛkunaa. Nyɛ moo ɛ́ é ngwoob ɛbɛ ɛ ndjaa. \v 30 Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: Bot ɛ kɔkɔ membu mak aanàkwaasi, esonok ee di elɛɛaa djas'aak, ààsael. \v 31 Gwoo nɛ bɔs ɛ́ waadhaa, yɛ kabɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb ɔ, yɛ aanàkwaadhaa.» \s1 Zɛɛb nyɛ ɛmet ɛ́ di egu dwoo ɛsi ɛ bɔs \p \v 32 «Dum nɛ dwoo, nɛ ɛwala ɛ esesɛɛ binek aasael ɛ, ye tok nɛ mot ngɔt di gu, efofop tɔ gwoo ààgu, dɔɔ nɛ Mɔn ààgu dwoo tak. Ye ɛ́ Sɛɛg nyɛ ɛmet ɛ di egu. \v 33 Dika nɛ etsoŋ, nyanka mis. Djaalaka Zɛɛb etɛɛ náá, bi ààgu ɛlu nɛ ɛwala esonok binek aasael ɛ. \v 34 Yɛ aadi ɛ́, dáa mot di etɔ́ mɛdjoŋ, lik ndjaŋ'ɛ. Da nyɛ ɛ́ lik bot ɛ mɛsa mɛ ebaal ndjaa. Tin, nyɛ eezɛkaa mot nɛ mot yɛ mɛsa mɛ nyɛ aasa bhii koŋ'ɛ ɛ. Bhii tak, nyɛ kalɛɛ sangili di é ɛbɛ ɛ ndjaŋ'ɛ ɔ náá, nyɛ lik ebaal. \v 35 Nyanka mis, etɛɛ náá, bi ààgu dwoo nakuma ndjaŋ aabula ɛ́, nɛghu nyɛ aabula ɛ́, bikoko, nɛghu yɛ aadi ɛ́, kuku pum, nɛghu yɛ aadi ɛ́ é bɛkuu ɛ sok, nɛghu yɛ aadi ɛ́ tɔ mɛlem. \v 36 Kyeeka, nyɛ ɛ́ zɛkɛbela bin zaka, biyɔ egɔ́. \v 37 Etɛp ee mɛ di elɛɛ bin'aak, mɛ lɛɛ yɛ ɛ, nɛ bot djas: “Bɛɛka mis.”» \c 14 \s1 Dáa bɛ namɛt Yezu nɛ ɛgó nyɛ ɛ \p \v 1 Mɛlu mɛmbá ɛsok nɛ ɛbyoŋ ɛ Pak nɛ yii bɛ nadi ededɛ emapa ààbɛ nɛ leviid ɛ kan, eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nadi esaa mɛpek étɛp bɛ neemɛt Yezu tyee syaab, étɛp bɛ neegó nyɛ. \v 2 Bɛ nadi eke ɛ́ náá: «Yɛ ààgoka nɛ ɛsɛ́ɛ é dwoo ɛ ɛbyoŋ, ekaab náá, yɛ ɛ́ zɛkɛkus ɛghuub tɔ zukamwaa nɛ mot dwoo ɛbyoŋ.» \s1 Dhiiti moma eezɛso mɛnanas kɔ lo ɛ Yezu \p \v 3 Dáa nyɛ nadi pɛ Bhetani tɔ ndjaŋ ɛ Simɔŋ na ɛbɛ́ ɛ zezam ɛ, tin bɔɔ kɔ mesa edɛ edee, wɔ gwaa, dhiiti moma zɛni tɔ ndjaa tak nɛ bɛɛb nasael nɛ ɛkok ɛ albat ɛ, «tɔɔɔ» nɛ mɛnanas na boo mɛtaŋ. Mɛnanas mɛ tak nasael ɛ́, nɛ mɛdii mɛ dhiiti le na mbɛɛ mɛnuub di djóoaa naad ɛ. Ye nabɛ ɛ́, ààpuuzaaa nɛ dhiiti sonok. Wɔ gwaa, moma tak zɛkɔ ɛlas ɛ tak, so kɔ lo ɛ Yezu. \v 4 Bɛdhiiti bot ɛ nadi bɛ nɛ bɛ nɔɔ ɔ, naadyeebabyen sa tak. Bhii tak, bɛ moo nyiiŋela pak'ɔɔ: «Yak ɛ́ yaa puluk mɛnanas? \v 5 Ye waagoka ɛ́ náá, bɛ bɔmsa mɛnanas mɛ tak nɛ epata mɛkam-mɛtɛn nɛ wat\f + \fr 14.5 \fr*\ft Epata mɛkam-mɛtɛn nɛ wat lyaal ɛ, mɛtaŋ mɛ etuud ee mot di egoka nɛ ɛdjɛaa bhii mɛsa mɛ tu mbu ɛ\ft*\f*, da ɛ́ nɔɔ epata e tak, djɛ bɛdjel ɛ bot!» Tin, bɛ moo byak moma yenɔk ɛbiyoɛpe. \v 6 Wɔ gwaa, Yezu zɛke náá: «Betka moma yak gwyem. Étɛp yé bi di ezɛm nyɛ? Sa nyɛ sa kɔ ɛsu ɛ lam ɛ, ye ɛ́ ɛnyɔɛpe. \v 7 Etɛɛ náá, bi nɛ bɛdjel ɛ bot ɛ́ waadi mɛlu djas é di wat. É sok djas bi aakwyɛl ɛlyaal bɛ ghwyikwyee ɛ, bi ɛ́ nɛ ghwyil ɛsa. Yɛ kabɛ mam ɔ, bi aanàkwaakabaadi nɛ nam mɛlu djas é di wat. \v 8 Moma yak eesa tseŋa nyɛ sa ɛ: nyɛ eelɔɔb mɛ mul é nyel, mam dinaa ààgwyɛ, ekoobal ndela yam. \v 9 Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: Kɔ edi djas Mbɛɛ Bhaadal aadi egoolaa kɔ bɔs ɛ, tɛp moma yak ɛ́ waakaadaaa mɛdhik nɛ mɛdhik. Tin, bot ɛ́ waataala mɛnyɔ mɛ mɛsa mɛ.» \s1 Yudas Iskaliɔt ɛpekwyɛl ɛzɛka Yezu gha \p \v 10 Yudas Iskaliɔt, ngɔt tɔ bɛdjekel kam nɛ bɛbá ɛ Yezu, naazɛtɔ́ pɛ daa eboo bɛghaa-Zɛɛb étɛp nyɛ neekɛka Yezu. \v 11 Tin, ye nabɛ ɛ́ eboo bɛghaa-Zɛɛb naadyeebamyaala é ghɛŋ bɛ nagwak lɛŋ tak ɛ. Wɔ gwaa, bɛ zɛkɛk Yudas epata. É di'enek, Yudas kadi tin ɛ́, nyɛ moo saa mɛpek étɛp nyɛ neeka bɛ Yezu. \s1 Yezu eezɛdɛ ɛbyoŋ ɛ Pak bɛ nɛ bɛdjekel bɛ \p \v 12 É dwoo mɛkɛn mɛ ɛbyoŋ ɛ emapa ààbɛ nɛ leviid, dwoo tak ɛ́ bɔn ɛ ebhata e Pak di etsakaa, bɛdjekel ɛ Yezu zɛke nɛ nɛ náá: «Wɔ kwyɛl náá, bis kɛkoobal wɔ di mena aadɛka edee e ɛbyoŋ ɛ Pak wo é?» \v 13 Tin, Yezu ɛ́ boozɛkyeed dhiiti bɛdjekel bɛ bɛbá pɛ sok. Nyɛ nɛ nɔɔ náá: «Tɔ́ka pɛ dɛl. Bi ɛ́ waaboma nɛ dhiiti mot ebɛp bhe mɛdii. Duka nyɛ. \v 14 É di nyɛ aadjɛl ɔ, lɛɛka nakuma ndjaa náá: “Lyoel ke ɛ́, bis dji náá, di bi ekoobal nyɛ yɛ ɛ étɛp nyɛ neezɛdɛ ɛbyoŋ ɛ Pak, bɛ nɛ bɛdjekel bɛ tɔ tak ɛ́ wo é?” \v 15 Tin, nyɛ waalyaal bin pɛ ɛko ɛ ndjaa, boo koo koobela nɛ esa djas tɔ tak. Tin ɛ, bi aasa esesɛɛ e ɛbyoŋ ɛ Pak.» \v 16 Bɛdjekel eezɛtɔ́ pɛ dɛl ɛ tak. Bɛ kabela djas ɛ dáa Yezu nalɛɛ bɛ ɛ. Bhii tak, bɛ eezɛkan ɛkoobal ɛ ɛbyoŋ ɛ Pak. \s Yezu eelɛɛ náá, Yudas ɛ́ aapaaka nyɛ \p \v 17 Bikoko Yezu eezɛzyɛ, nyɛ katuula lɔɔg wat nɛ bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá. \v 18 Dáa bɛ nadi kɔ mesa edɛ ɛ, Yezu ɛ́ boozɛke náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá, ngɔt pak'en ɛ́ waaka mɛ. Ye ɛ́ mot bis nɛ nɛ di duu mbɔ tɔ saan wat ɔ.» \v 19 Bɛdjekel djas moo tin nɛ ghoŋ tɔ elyem, bhii tak, bɛ ɛ́ boozɛdji nyɛ ngɔt-ngɔt náá: «Ye ɛ́ mam é?» \v 20 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Ye ɛ́ mot ngɔt pak'en, tɔ biyɔ kam nɛ bɛbá. Ye ɛ́ mot di eduu mbɔ tɔ saan wat nɛ nam ɔ. \v 21 Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ waagwyɛ, dáa ekwyala di elɛɛ kɔ ɛsu ɛ lɛ ɛ. Tinaak, ha kpaa-ghoŋ nɛ mot aakɛka nyɛ é mɛmbɔ mɛ bɛmbee ɛ bot ɔ. Ye nabɛ ààgoka náá, mbi mot deenek byel-byelak!» \s1 Nyel nɛ ghiya ɛ Yezu: kɔminyɔŋ \p \v 22 É ghɛŋ bɛ nadi edɛ ɛ, wɔ gwaa Yezu zɛnɔɔ mapa, zɛghaapɛɛ Zɛɛb tɔ mendjaala. Bhii tak, nyɛ eezɛpyak mapa, djɛ bɛdjekel bɛ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Nɔɔka yɛ. Bi ɛ́ dɛ etɛɛ náá, ye ɛ́ nyel'am.» \v 23 Bhii tak, nyɛ eezɛnɔɔ bɛɛlɛ nadi nɛ vin tɔ tak ɛ, baaghaapɛɛ Zɛɛb. Nyɛ eezɛdjɛ bɛdjekel bɛ, bɛ dɛ. Tin, bɔɔ djas eezɛdɛ. \v 24 Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Yak ɛ́ ghiya yam, ghiya ɛbhɛŋ aasee étɛp bot ɛbuɛpe ɛ. \v 25 Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: Mɛ aanàkwaabaadɛ mɛdii mɛ bhum vin, kana mos, kɛyaka nɛ dwoo mɛ aabaadɛ dɛa sis tɔ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb ɛ.» \v 26 Bhii tak, bɔɔ zokazɛduwal Zɛɛb nɛ mɛdjeeb. Wɔ gwaa, bɛ zɛtɔ́ pɛ Ɛtsok ɛ pyeeb oliv. \s1 Yezu eezɛlɛɛ nɛ Pyɛɛd náá, nyɛ waaswonal nyɛ \p \v 27 Yezu eezɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Biyɔ djas ɛ́ waakaab mɛ mos, etɛɛ náá, tɔ mɛkana mɛ Zɛɛb, ye kwyalaa ɛ náá: “Mɛ waamyak mbaalel etaa, ɛsaa djas ɛ́ waawyɛɛza na gwyiiŋ\f + \fr 14.27 \fr*\xt Zal 13.7\xt*\f*.”» \v 28 Tin, Yezu baabil náá: «Bhii mɛ aagom ɛ, mɛ waatɔ́ kɛbwood bin pɛ sok, pɛ Ghalile.» \p \v 29 Pyɛɛd zokake nɛ nɛ náá: «Yɛ bɛ náá, bot djas ɛ́ waakaab wɔ ɔ, mam aanàkwaakaab wɔ.» \v 30 Wɔ gwaa Yezu zɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: E pum'ak mos, ɛsok nɛ bɛkuu nɛ kɔk esok ebá, yɛ aabela ɛ́, wɔ eezeswonal mɛ esok elɛl.» \v 31 Pyɛɛd eezɛben gwood, lɛɛ nɛ Yezu náá: «Mɛ tok nɛ ghwyil ɛke nɛ bot náá, mɛ ààgu wɔ. Yɛ bɛ ɛsyee ɔɔ, mɛ ɛpemyaal náá, menabɛl bɛbá gwyɛ.» Tin, bɛdjekel djas nabɛ ɛ́ ɛkpa ɛ wat. \s1 Yezu ɛpedjaala pɛ Ghetɛsemani \p \v 32 Bhii tak, bɛ eezɛkum pɛ dhiiti mɔɔ sum di, din ɛ di tak nabɛ ɛ́ Ghetɛsemani. Dáa bɛ nakum ɛ, Yezu ɛ́ booke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Dika si wak. Mɛ pookotiila poon, kɛdjaala Zɛɛb.» \v 33 Tin, nyɛ kanɔŋ ɛ́ Pyɛɛd, nɛ Zak, zɛnɔɔ Zaŋ, tɔ́ nɛ nɔɔ. Ye nabɛ ɛ́, kɛŋ nɛ bwoo moo sa nyɛ. \v 34 Nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Sisim'am ɛ́ tɔ ghoŋ, kana nenak, kɛyaka nɛ ɛwala ɛsyee. Likeka wak, nàdjaka gɔ, djaalaka Zɛɛb.» \v 35 Bhii tak, nyɛ eezɛtiila ba ɛtsetaɛpe pɛ sok, zɛduma mɛboŋ si, nyɛ moo djaala nɛ Zɛɛb náá, Zɛɛb dis mezuk menek sok bhwoob'ɛ, nyɛ kwyɛl ɔɔ. \v 36 Nyɛ nadi eke ɛ́ náá: «Bhaaba saag'am, mɛ nɛ gu náá, wɔ ɛ́ nɛ ghwyil ɛsa esonok djas. Disa pɛ sok bhwoob'am baka mezuk mak. Tin, ye goka ɛ́ náá, ɛkwosak ɛ lɔ sael, ààkabɛ ɛkwosak ɛ lam.» \v 37 Bhii tak, nyɛ eezɛnɔɔ nyel, sik pɛ nyɛ nalik bɛdjekel bɛ ɛ. Nyɛ kazɛbela ɛ́, bɔɔ é egɔ. Nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ Pyɛɛd náá: «Simɔŋ, wɔ eedja gɔ! Wɔ ààpakodi mis membek ɛwala ɛ wat é? \v 38 Djemka, dika dwooz, djaalaka Zɛɛb, etɛɛ náá, bi ɛ́ zɛkɛkwyɛ tɔ mɛbhowal. Sisim ɛ́ nɛ ghwyil ɛlooba, kabela ɛ́ náá, epuud nɛ sa elɛtɛ.» \p \v 39 Nyɛ eebaasik pɛ kyee nyɛ nadi sok ɛ. Nyɛ eebaazɛdjaala dáa nyɛ nadjaala Zɛɛb sok ɛ. \v 40 Yezu eebaazɛbula pɛ nyɛ nalik bɛdjekel bɛ ɛ. Nyɛ kabaazobela bɛ ɛ́ é egɔ, etɛɛ náá, mis mɔɔ nadi ɛ́, ɛdilɛpe. É di'enek, bɛ moo «yooo», ààkabaabɔɔza nɛ Yezu. \v 41 Yezu baazɛbula yak kɔkɔ tyee esok elɛl, bɔɔ é gɔ. Nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Bi dinaa edja gɔ? Bi dinaa ewala? Yɛ eedjala! Ɛwala ɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot moo zɛseebaa é mɛmbɔ mɛ bot ɛ mesyem ɛ, yɛ eezedjala. \v 42 Wyɛlka, ghɛɛka mɛnyel. Mena tɔ́ka, etɛɛ náá, mot aaka mɛ ɔ moo zɛkunaa nɛ nena.» \s1 Yezu eezɛmɛtaa \p \v 43 Ye nabela ɛ́, Yezu dinaa elii, é di tak wat, Yudas, ngɔt tɔ bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá eezɛtuula nɛ ɛdhuu ɛ bot nɛ epɛl nɛ ebhil e ele é mɛmbɔ. Ye nabɛ ɛ́, eboo bɛghaa-Zɛɛb, nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi, zɛnɔɔ bɛpaa ɛ eYuda nalwom bɛ ɔ. \v 44 Kabela tin ɛ́ náá, Yudas, mot naka bɛ Yezu ɔ, nabɛ ɛ́, nyɛ naalyaal bɛ geka bɛ nawaagwyak Yezu nɛ yɛ ɛ. Nyɛ nabɛ ɛ́, nyɛ eezelɛɛ nɛ nɔɔ náá: «Bi zobee ɛ́, mot mɛ aakɛbeedal ɔ, ye ɛ́ nyɛy. Mɛtka nyɛ “gbak”, da bi ɛ́ tɔ́ nɛ nɛ.» \v 45 Dáa Yudas nɛ bot bɛ natuula ɛ́, nyɛ eezɛtiila pɛ daa Yezu. Nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Lyoel!» Bhii tak, nyɛ eezɛbeedal nyɛ. \v 46 Bhii tak, bot ɛ nazyɛ bɛ nɛ Yudas ɔ, bɛ eezɛmɛt nyɛ. \v 47 Tin, mot ngɔt tɔ bot ɛ nadi é di tak ɔ, naazɛwaal pɛl tɔ pɛp, tsaal ɛlɔ ɛ mot nadi esesa mɛsa pɛ daa boo ghaa-Zɛɛb ɔ. \v 48 Wɔ gwaa, Yezu zɛlii nɛ nɔɔ náá: «Mɛ kabɛ ɛ́ mot ɛzɛm étɛp bi neezyɛ, zɛmɛt mɛ nɛ epɛl nɛ ebhil e ele é? \v 49 Mɛ tok wak mɛlu djas tɔ len elyo tɔ kok Ndjaa-ebuwa, bi nadi ààmɛt mɛ étɛp yé? Sa bi sa'aak, ye ɛ́ etɛɛ náá, etɛp ee nakwyalaa tɔ mɛkana mɛ Zɛɛb, dum nɛ nam ɛ neebela ɛsuk.» \v 50 Tin, bɛdjekel djas eezɛghuma nɛ ekaab «gbes», lik Yezu é mɛmbɔ mɛ bot binɔk. \v 51 Dhiiti ngbaaz ngɔt nadi edu bɛ pɛ bhis, zuka nɛ kaad nyɛ nabɛ nɛ yɛ é nyel ɛ, ye nabɛ ɛ́ kaad ɛsoa kɔ goŋ. Wɔ gwaa bot ɛ tak zɛsuu ɛmɛt mɔɔ ngbaaz tak, \v 52 nyɛ eezɛkaab, lik bɛ kaad tak é mɛmbɔ, nɔɔ nyel'ɛ, tɔ́ ben toto «syɛɛɛ». \s1 Yezu sok bhwoob boo kwan eYuda \p \v 53 Bɛ eezɛtɔ́ nɛ Yezu pɛ kɔ ɛbɛsɛɛ ndjaa boo ghaa-Zɛɛb, pɛ di bhoma bot ɛ nadi kɔ elo e bɛghaa-Zɛɛb ɔ, nɛ bɛpaa ɛ eYuda, zɛnɔɔ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi. \v 54 Pyɛɛd nadi edu-du nyɛ ɛtsetaɛpe, batakɛni tɔ ɛbɛsɛɛ ɛ boo ghaa-Zɛɛb. Nyɛ eezɛdisi egɔɔl du, bɛ nɛ bot ɛ nadi ebaal ndjaa tak ɔ. \p \v 55 Eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ bɛdhiiti bot ɛ boo kwan eYuda nadi esaa embee etɛp di náá, ye ɛ́ nɛ ghwyil ɛdjɛ Yezu ndjɛ ɛ, étɛp bɛ neegó nyɛ, bɛ kadi ɛ́, ààbela sonok. \v 56 Etɛɛ náá, bot ɛbuɛpe nadi ezezyɛ, zɛsu etɛp e mɛkɔŋ kɔ ɛsu ɛ lɛ. Saabɛgɔs kabɛ ɛ́ náá, bɔɔ djas kadi ɛ́, ààbɛ lɛŋ wat. \v 57 Bɛdhiiti wyɛl, zokazyɛ, zɛsu nyɛ tɛp. Bɔɔ náá: \v 58 «Bis naagwak nyɛy eke náá: “Mɛ waabo kok Ndjaa-ebuwa bot nasum'aak. Bhii tak, mɛ kasum ɛ́, dhiiti ndjaa sis. Zumal tak aabɔya mɛlu mɛlɛl. Yiizaag aanàkabaadi zumal mɛmbɔ mɛ bot.”» \v 59 Ye kabela tin ɛ́, bɛtɛ nɛ bot ɛ́ napookozyɛ sok, zɛpit nyɛ ɔ, nabɛ ɛ́ ààbɛ nɛ taŋal wat. \p \v 60 Tin, boo ghaa-Zɛɛb eezɛwyɛl kuku ɛdhuu ɛ bot binɔk, zɛdji Yezu náá: «Tɔ mɛpita mɛ bot bak zepit wɔ ɛ, wɔ ààkataŋal yɔ é!» \v 61 Yezu zokadi ɛ́ gwyem, ààlii. \p Boo ghaa-Zɛɛb baazɛdji nyɛ náá: «Yɛ wɔy ɛ́ di Mɛsia, Mɔn Zɛɛb sɛɛ mɛtel é?» \v 62 Tin, Yezu eezɛbɔɔza náá: «Hɛɛɛ, ye ɛ́ mam. Bi ɛ́ waabee Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ndiindil pɛ mbɔ eghɛŋ mɛbwala ɛ Zɛɛb, ezyɛ tɔ eguud tɔ gwoo.» \v 63 Tin, wɔ gwaa, boo ghaa-Zɛɛb zɛnyaa ekaad bɛ\f + \fr 14.63 \fr*\ft Tɔ etsi e Moiiz, ye nabɛ ɛ́ ààgoka náá boo ghaa-Zɛɛb nyaa ekaad é mis mɛ bot deenek.\ft*\f*. Nyɛ eezɛke náá: «Dum nɛ yak, menaka ɛ́ nɛ gwyes náá, bot zɛlɛɛ mena sa nyɛ di esa ɛ? \v 64 Bi eegwak dáa nyɛ di ebyasal Zɛɛb ɛ! Bi bee dáa?» Bɔɔ djas eezɛbɔɔza náá, nyɛ ɛ́ nɛ ndjɛ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛsyee. \v 65 Bɛdhiiti bot moo tin esɛɛ Yezu mɛtel é nyel. Bɛ moo tin é zɛbutal nyɛ bhwoob, nɛ tu nyɛ nɛ ekuta. Bɔɔ nɛ nɛ náá: «Naŋa! Ɛzɛ sa wɔ deenek!» Tin, bɛbaalel ɛ Ndjaa-ebuwa, moo tin epak nyɛ mɛbhɛɛz. \s1 Pyɛɛd eezɛkɛla Yezu \p \v 66 É ɛwala ɛ Pyɛɛd nadi pɛ si kɔ ɛbɛsɛɛ ɛ, dhiiti moma nadi esa mɛsa tɔ ndjaŋ ɛ boo ghaa-Zɛɛb ɔ zɛzyɛ tin. \v 67 Dáa nyɛ nabee Pyɛɛd egɔɔl du é di tak ɛ, nyɛ eezɛgwyak Pyɛɛd. Bhii tak, nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Dɔɔ nɛ wɔy pe, wɔ nagyegyee ɛ́, bi nɛ Yezu, mot Nazalɛt é?» \v 68 Wɔ gwaa Pyɛɛd zɛkɛla. Nyɛy náá: «Mɛ ààgu sa wɔ di elii'enek. Mɛ àànyɔ ɛgwak yɛ.» Bhii tak, Pyɛɛd eezɛswoola di, tɔ́ pɛ peeb ɛbɛsɛɛ, tɔ́, kɛtyaa pɛ ɛniel. [Tin, wɔ gwaa kuu zɛkɔk.] \v 69 É di'enek, moma tak eebaazɛbee nyɛ, nyɛ moo tin elɛɛ bot ɛ nadi tin ɔ, náá: «Mot tak ɛ́ ngɔt tɔ bɛdjekel bɛ.» \v 70 Pyɛɛd eebaazɛkɛla nyɛ, kɛla sis. Bhii tak, dɔɔ nɛ bot ɛ nadi bɛ nɛ bɛ nɔɔ tin ɔ, baazɛke nɛ Pyɛɛd náá: «Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ! Wɔ ɛ́ mot'ɔɔ etɛɛ náá, wɔ ɛ́ mot kyee dik Ghalile.» \v 71 É di'enek, Pyɛɛd tɔ ɛkɛla tɛp. Wɔ gwaa, nyɛ moo tin etsaal tsuŋ é mis ɛ Zɛɛb: «Zɛɛb pɛ ɛko! Mɛ ààgu mot bi di eke nɛ nam'enɔk.» \v 72 Batsa deenek, kuu eebaakɔk tyee kɔka esok ebá. Tin, wɔ gwaa Pyɛɛd zɛtaala sa Yezu nalɛɛ nyɛ ɛ. «Ɛsok nɛ bɛkuu nɛ kɔk esok ebá, yɛ aakabela ɛ́, wɔ eezekɛla mɛ esok elɛl.» Bhii tak, Pyɛɛd eezɛkɛk nɛ ɛgwyɛ yenek. \c 15 \s1 Yezu sok bhwoob ɛ Pilat \p \v 1 Tɔ mɛlem kɛɛŋ, eboo bɛghaa-Zɛɛb, nɛ bɛpaa eYuda, zɛnɔɔ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi, naazɛboma étɛp ɛdjek tɛp tak. Ye nabɛ ɛ́ boo kwan eYuda. Bhii bɛ namɛt Yezu ɛ, bɛ ɛ́ boo zɛkɔl nyɛ mɛmbɔ. Bhii tak, bɛ eezɛtɔ́ nɛ nɛ pɛ daa Kukuma Pilat. \v 2 Kuma bɛ nakum nɛ Yezu ɛ, wɔ gwaa, Kukuma Pilat zɛdji nyɛ náá: «Ye ɛ́ wɔy ɛ́ di mɛkoozi mɛ eYuda?» Yezu zɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Hɛɛɛ ye ɛ́ dáa wɔy wɔ ɛmet ke'enek.» \v 3 Wɔ gwaa, eboo bɛghaa-Zɛɛb zɛsu nyɛ zukamwaa nɛ etɛp. \v 4 Tin, kukuma Pilat eebaazɛke nɛ nɛ náá: «Wɔ ààkataŋal é? Gwaka etɛp djas ee di ekeaa náá, ye ɛ́ wɔy ɛ́ di ekus ɛ.» \v 5 Yezu ààkobɔɔza nyɛ yenek. Wɔ gwaa, Pilat djoka nyɛ. \s1 Bɛ eezɛpɛ́ɛ Yezu epɛ́ɛ e ɛsyee \p \v 6 É ghɛŋ mɛbyoŋ mɛ ePak djas, Pilat nabebɛ ɛ́ nɛ mɛfulu mɛ ɛpel mot membok ngɔt, da nyɛ ɛ́ wyiselaa é membok. Ɛdhuu ɛ bot ɛ́ naadi esɛ́ɛ, mot Pilat aawyisal é membok ɔ. \v 7 É ghɛŋ tak, é membok, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti mot ndiila. Din ɛ lɛ nabɛ ɛ́ Bhaalabas. Nyɛ namɛtaa ɛ́ lɔɔg wat, bɛ nɛ bot ɛ nabe boo dho nagó mot ɛ. \v 8 Tin, ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi tin ɔ, zokazɛbyet, tɔ́ pɛ daa mɛkoozi étɛp ɛkɛdji nyɛ náá, nyɛ sa, dáa nyɛ bela nɛ ɛsesa sok ɛ, nyɛ bet mot membok ngɔt. \v 9 Dáa Kukuma Pilat nabee deenek ɛ, nyɛ eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi kwyɛl ɛ́ náá, mɛ wyisal mɛkoozi mɛ eYuda é?» \v 10 Etɛɛ náá, Pilat nadi egu náá, Yezu nawaaa é membok ɛ étɛp mbee lyem eboo bɛghaa-Zɛɛb. \v 11 É di'enek, eboo bɛghaa-Zɛɛb nabɛ ɛ́, bɛ moo besal ɛdhuu ɛ bot bɛ lɛɛ nɛ Pilat náá, ye goka ɛ́, nyɛ wyisal bɛ Bhaalabas. \v 12 Pilat eebaazɛke nɛ nɔɔ náá: «Bi kwyɛl náá, mɛ sa mot bi di edjóo mɛkoozi mɛ eYuda ɔ, dáa?» \v 13 Ɛdhuu ɛ bot eebaazɛtsim: «Bemka nyɛ é mɛlaaba!» \v 14 Pilat eezɛdji bɛ náá: «Yaa esesɛɛ ɛbiyo nyɛ sa?» Wɔ gwaa, bɛ baazɛtsim ɛlyelɛpe: «Bemka nyɛ é mɛlaaba!» \v 15 Dáa ye nabɛ náá, Pilat nadi ekwyɛl ɛdjɛ bɛ sa elyem bɔɔ nadi ekwyɛl ɛ, nyɛ ɛ́ boowyisal bɛ Bhaalabas. Tin, bhii nyɛ nalwom náá, Yezu nyuŋaa nɛ eghwyɛs ɛ, nyɛ ɛ́ boodjɛ bɛ nya, étɛp bɛ neekɛbem nyɛ é mɛlaaba. \s1 Yezu eezɛbetaa kɔtɔ mɛgɔk \p \v 16 Esodja zokazɛtɔ́ nɛ Yezu kɔ ɛbɛsɛɛ ɛ bil ɛ kukuma Pilat. Bhii tak, bɛ eezɛdjóo ɛdhuu ɛ esodja djas, zɛsɛɛg bɛ. \v 17 Bɛ eezɛbet Yezu ndjookuwa na tɔɔbelaa. Bɛ eezɛpyeed nyɛ kel mɛgɔk, sɔm nyɛ yɛ ɛ é lo dáa kɔtɔ mɛkoozi. \v 18 Bɛ moo tin eswos nyɛ mɛswosel mɛ mɛduka: «Mɛ eeswos wɔ, mɛkoozi mɛ eYuda!» \v 19 Bhii tak, bɛ moo nyuu nyɛ é lo nɛ le ghwaazok, esɛɛ nyɛ mɛtel é mis, ekwyit mɛboŋ nɛ ɛmalal sok bhwoob'ɛ. \v 20 Bhii bɛ nazeduk nyɛ deenek ɛ, bɔɔ zokazɛdis nyɛ ndjookuwa na tɔɔbelaa bɛ nabet nyɛ ɛ, bɛ eezɛbulal nyɛ ndjookuwa nyɛ nadi nɛ yɛ sok ɛ. Bhii tak, bɛ eezɛwyis nɛ nɛ, étɛp bɛ neekɛbem nyɛ é mɛlaaba. \s1 Yezu eebemaa é mɛlaaba \p \v 21 Wɔ gwaa, bɛ zɛdjɛ dhiiti mot nadi edus yɛ pɛ pyeeb ɔ, nyɛ kwyee Yezu é ɛbɛp ɛ mɛlaaba nyɛ aakɛbemaa é tak ɛ, nɛ bhel. Din ɛ mot tak nabɛ ɛ́ Simɔŋ, mot dɛl ɛ di djóoaa Silɛn ɛ. Nyɛ nabɛ ɛ́ sɛɛg ɛ Alɛkzandɛlɛ nɛ Lufus. \v 22 Tin, bɛ eezɛtɔ́ nɛ Yezu pɛ dhiiti di bɛ nadi edjóo Ghologhota ɛ. Din ɛ tak kwyɛl ɛlɛɛ «Di Bhoobo Lo». \v 23 Tin, bɛ eezɛkwyɛl ɛdjɛ Yezu mɛnyok puuza nɛ dhiiti ngwyɛl bɛ di djóo miid ɛ, Yezu eezɛpɛɛ ɛdɛ. \v 24 Bhii tak, bɛ eezɛbem nyɛ é mɛlaaba\f + \fr 15.24 \fr*\ft Mɛlaaba ɛ́ ebhil e ele ebá syaza Yezu nabemaa kɔ tak ɛ, ee esodja e Lɔm nadi gó bot nɛ yɛ ɛ.\ft*\f*. Bot ɛ nadi tin ɔ, zokazɛkaa ekaad bɛ, bhii bɛ nazesa ɛgwyeeg étɛp bɛ neesɛ́ɛ mot aanɔɔ kaad tak ɔ. \v 25 Bɛ nabem nyɛ é mɛlaaba ɛ́, é ɛwala etɛn nɛ ená yii mɛlem. \v 26 Ekwyala ee nadi elɛɛ ɛsuk ɛ bɛ nabem nyɛ é mɛlaaba ɛ, nakwyɛl ɛlɛɛ náá: \sc «Nyɛ ɛ́ mɛkoozi mɛ eyuda.»\sc* \v 27 Bɛ nabem nyɛ é mɛlaaba ɛ́, nɛ bot ɛ djii bɛbá: ngɔt pɛ mbɔ e ghɛŋ; nwyak ngɔt pɛ mbɔ ɛmyɛl. [ \v 28 Deenek ɛ́ esesɛɛ djas nadi kwyala ɛ, nabela ɛsuk: «Bɛ nabee nyɛ ɛ́ tyɛ ngɔt nɛ bɛmbee e bot\f + \fr 15.28 \fr*\xt Eza 53.12\xt*\f*».] \p \v 29 Bot ɛ nadi edhaa tin ɔ, nadi egɔ nyɛ, bɔɔ esesyaal elo, edji náá: «Hee! Wɔy mot di náá, wɔ ɛ́ nɛ ghwyil ɛwaaz kok Ndjaa-ebuwa, da wɔ ɛ́ baasum tɔ mɛlu mɛlɛl ɔ, \v 30 tsika nyel'ɔ wɔy wɔ ɛmet. Sula kɔ mɛlaaba mɛ wɔ di bema kɔ tak'enek!» \v 31 Tyɛ wat nɛ eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi moo tin ekwyii nyɛ náá: «Nyɛ ɛpetsik bot, nyɛ tok nɛ ghwyil ɛtsik nyel'ɛ nyɛ ɛmet! \v 32 Mɛsia, mɛkoozi mɛ bot ɛ mbyak Yisalaɛl, kasul kɔ mɛlaaba bɛ bem wɔ é tak ɛ, étɛp bis neebee, bhii tak, da bis ɛ́ dum koŋ nɛ nɔ!» Dɔɔ nɛ bot ɛ nabemaa bɛ nɛ bɛ nɔɔ ɔ, nabaadi ɛ́, elee nyɛ. \s1 Ɛsyee ɛ Yezu \p \v 33 Dáa ye nadhaa mɛwala mɛlɛl bhii kuku mwos ɛ, wɔ gwaa, ɛgwyitok zɛgwyiidela kɔ ɛko ɛ bɔs djas, ɛgwyitok ɛlenek naabɔya, kɛkum ɛwala elɛl yii bikoko. \v 34 Tin, é ɛwala ɛ tak wat, wɔ gwaa Yezu zɛbo tsim: \tl Eloyi\tl*, \tl Eloyi\tl*, \tl lama sabatani\tl*? Ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ náá: «Zɛɛb saag'am, Zɛɛb Saag'am! Étɛp yé wɔ bet mɛ mam mɛ ɛmet deenek?» \v 35 Dhiiti mot tɔ bot ɛ nadi tin ɔ, zokagwak dáa Yezu nalii ɛ. Nyɛy nɛ bɛsɔ náá: «Gwakeka! Nyɛ ɛpedjóo Eli!» \v 36 Mot ngɔt pak'ɔɔ eezɛwyis kaab, kɛnɔɔ pes kaad, kɔl e le ghwaazok, duu yɛ tɔ mɛnyok mɛ na bwaaz-bwaaz. Bhii tak, nyɛ eezɛsɛɛb Yezu yɛ ɛ, nyɛ needɛ. Wɔ gwaa nyɛ baake nɛ nɔɔ náá: «Betka, djhooka beeka nɛghu Eli ɛ́ waazyɛ, zɛdis nyɛ é mɛlaaba!» \v 37 Tin, bhii Yezu bo boo tsim ɛ, nyɛ naazɛsil eswos. \p \v 38 É di'enek wat, wɔ gwaa boo lɛmbɛ na pip-pip nadi tɔ Di na Dɛɛ, di ebɛk dhɛŋ nɛ koo tɔ Ndjaa-ebuwa ɔ, zokanyɛɛ kuku tak, kan pɛ ɛko, kɛkum pɛ si. \v 39 Dáa mot di kɔ lo esodja nadi pɛ sok bhwoob ɛ Yezu, nabee dáa Yezu nasil eswos deenek ɛ, nyɛ eezɛke náá: «Nɛ tsɛɛtsɛ, mot'ak nabɛ ɛ́ Mɔn ɛ Zɛɛb.» \p \v 40 Ye nabaabɛ pe ɛ́, nɛ boa nadi ebee etɛp binek ɛtsetaɛpe ɔ. Boa ɛ tak nabɛ ɛ́: Maali, moma dɛl ɛ Makdala, nɛ Maali, nyɛɛg ɛ Zak yii mɔɔ dhyeeb bɛ nɛ Yosɛs, zɛnɔɔ Salome. \v 41 Ye nabɛ ɛ́, boa nadi egyee e lɔɔg ɛ Yezu ɔ, ye ɛ́ bɔɔ ɛ́ nadi edjedjaabal Yezu é ghɛŋ bɛ nadi pɛ kyee dik Ghalile ɔ, zɛnɔɔ bɛdhiiti bɛtɛ nɛ boa natɔ́ pɛ Yeluzalɛm bɛ nɛ bɛ nɔɔ lɔɔg wat étɛp bɛ neekwyi-kwyee nyɛ nɛ mɛsa ɔ. \s1 Muu ɛ Yezu eekɛwaaa tɔ ɛvit \p \v 42 Dáa ye nabɛ náá, dwoo moo ɛ́ bikoko ɛ, ye nagoka ɛ́ náá, mot nɛ mot kɛ ɛkoobal yɛ esesɛɛ etɛɛ náá, mɛlem mɛ nadi du dwoo tak ɛ, nabɛ ɛ́ mɛlem mɛ dwoo saba. \v 43 Tin, wɔ gwaa dhiiti mot, din ɛ lɛ nabɛ ɛ́ Zozɛf, nyɛ nadi ɛ́ mot dɛl Alimate. Nyɛ nadi ɛ́, ngɔt tɔ bɛdhil ɛ bot ɛ boo kwan eYuda. Yɛ mɛfulu nabɛ ɛ́ ààdjala nɛ yii bɛsɔ. Nyɛ nabɛ ɛ́ nɛ ɛbwaalel ɛ ɛbee ɛ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb. Wɔ gwaa nyɛ zɛtɔ́, kɛwaab muu ɛ Yezu pɛ daa Kukuma Pilat. \v 44 Tin, Pilat eezɛdjoka dáa Yezu naleegwyɛ kaab deenek ɛ. Bhii tak, nyɛ eezɛdjóo mot nadi kɔ elo e esodja bɛ ɔ, nyɛ ɛ́ boozɛdji nyɛ náá: «Yezu eeloogwyɛ mos é?» \v 45 Bhii nyɛ nagwak bɔɔza mot nadi kɔ elo e esodja náá, bɛ nalɛɛ nyɛ tsɛɛtsɛ náá, ye nabɛ ɛ́ Yezu naazegwyɛ ɛ́, nyɛ ɛ́ boozɛdjɛ Zozɛf mot Alimate muu ɛ Yezu. \v 46 Bhis Zozɛf nakabɔm bheeza na puu ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛsil muu ɛ Yezu é mɛlaaba. Bhii tak, nyɛ eezɛpil muu'ɛ tɔ bheeza tak. Tin, nyɛ eezɛnɔɔ yɛ, kɛwa tɔ ɛvit ɛ bɛ nabwak tɔ ɛkok ɛ. Bhii tak, bɛ ɛ́ boozɛdiyal ɛbɛ ɛ ɛvit ɛ tak nɛ boo ɛkok ɛ bɛ nakpak étɛp tak ɛ. \v 47 Ghuna Maali, moma dɛl ɛ Makdala, nɛ Maali, nyɛɛg ɛ Yosɛs, nadi ebee di bɛ nawa muu ɛ Yezu ɛ. \c 16 \s1 Yezu eegom bhis ɛsyee \p \v 1 Dáa dwoo saba nadhaŋ ɛ, wɔ gwaa Maali, moma dɛl ɛ Makdala, nɛ Maali, nyɛɛg ɛ Zak, zɛnɔɔ Salome zɛtɔ́, kɛbɔm bɛmul ɛ na mbɛɛ mɛnuub étɛp bɛ neekɛlɔɔb yɛ é muu ɛ Yezu. \v 2 Tɔ ghooghom mɛlem dwoo mɛkɛn mɛ yenga, bɛ eezɛghɛɛ mɛnyel, zɛtɔ́ pɛ mɛvit. \v 3 Bɛ moo tin elii pak'ɔɔ: «Bɛ zɛ aakobiŋal mena ɛkok ɛ bɛ diyal ɛvit nɛ yɛ ɛ nenak é?» \p \v 4 Dáa bɛ kaben mis, gwyák pɛ sok ɛ, bɛ kabee ɛ́, boo ɛkok ɛ bɛ nadiyal ɛvit nɛ yɛ ɛ, yɛ eezebiŋelaa, ye moo é ngwoob ɛvit. \v 5 Wɔ gwaa bɛ zɛni tɔ ɛvit, bɛ kabee ɛ́, dhiiti mɔɔ ngbaaz ndiindil pɛ mbɔ eghɛŋ nɛ kaad na puu é nyel. É di tak wat, bwoo eezɛmɛt bɛ. \v 6 Mɔɔ ngbaaz tak ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Sa mot ààbem ba! Bi saŋ ɛ́ Yezu, mot Nazalɛt, nabemaa é mɛlaaba ɔ. Nyɛ eezegom! Nyɛ tokapɛ wak. Beeka di bɛ nakɛl nyɛ ɔ. \v 7 Tɔ́ka, kɛlɛɛ nɛ bɛdjekel bɛ nɛ Pyɛɛd náá: “Nyɛ eetɔ́, kɛbwood bin pɛ Ghalile. Ye ɛ́ penek ɛ bi aakɛboma nɛ nɛ dáa nyɛ nalɛɛ bin ɛ.”» \v 8 Bhii tak, bɛ eezɛwyis tɔ ɛvit, zɛsum kaab é gbakeba etɛɛ náá, bɛbebwol naasa bɛ. Wyisa bɛ nawyis tin ɛ, kaab wat, ààlɛɛ bot étɛp bwoo bɛ nadi nɛ yɛ ɛ.\f + \fr 16.8 \fr*\ft Malak nasik nɛ Mbɛɛ Bhaadal yɛ ɛ́ wak. Ekwyala ee kalik'aak tok tɔ bɛmɛkana bɛ na mwa djas.\ft*\f* \s1 Yezu eezɛtel nyel nɛ Maali, moma dɛl ɛ Makdala \p \v 9 [Yezu eezegom tɔ mɛlem mɛ ɛlu ɛkɛn e yenga, nyɛ nakan ɛlyaal nyel'ɛ ɛ́ nɛ Maali, moma dɛl ɛ Makdala, moma nyɛ nasɔ embee esisim etɛn nɛ ebá tɔ lɛ ɔ. \v 10 Wɔ gwaa Maali tak kɛlɛɛ etɛp e tak nɛ bot ɛ nadi bɛ nɛ Yezu ɔ. Bɛ nadi ɛ́, tɔ ghoŋ nɛ mɛgwyɛ. \v 11 Tin, dáa bɛ nadi egwak dáa Maali nadi eke náá: «Yezu ɛ́ nɛ tsik! Mɛ eebee nyɛ!» Bɔɔ djas nabɛ ɛ́ ààmyaal nyɛ. \s1 Yezu eezɛtel bɛdjekel bɛ nyel mbi tela sis \p \v 12 Bhis yenek, bot ɛbá nadi esik, tɔ́ pɛ dɛl ɛ lɔɔ. Wɔ gwaa, Yezu zɛboma nɛ nɔɔ é ze, nyɛ zokazɛtel nyel mbi tela sis. \v 13 Bɛdjekel binɔk bɛbá zokabula, zɛlɛɛ bɛsɔ bɔɔ. Bɔɔ ààmyaal bɛ yenek. \s1 Yezu eezɛtel nyel nɛ bɛdjekel bɛ kam nɛ ngɔt nalik ɔ \p \v 14 Bhii tak, wɔ gwaa nyɛ zɛtel nyel nɛ bɛdjekel kam nɛ ngɔt nalik ɛ, é sok bɛ nadi kɔ mesa edɛ edee ɛ. Tin, nyɛ eezɛdul bɛ mɛlɔ náá: Bɛ ààdum koŋ nɛ Zɛɛb. Dɔɔ nɛ ɛlyel ɛ lo bɛ di nɛ yɛ ɛ, ààmyaal sa bot ɛ nabee nyɛ, nyɛ eezegom ɔ nalɛɛ ɛ. \v 15 Bhii tak nyɛ eezɛlɛɛ nɛ nɔɔ náá: «Tɔ́ka kɔ bɔs djas, kɛgoolaka bot ɛ membyak djas Mbɛɛ Bhaadal. \v 16 Mot ɛ́ dum koŋ nɛ Zɛɛb, da nyɛ ɛ́ duwa Zɛɛb ɔɔ, mot tak ɛ́ waabela tsik. Mot ɛ́ pɛɛ ɛmyaal ɔɔ, nyɛ waabela ndjɛ tɔ epɛ́ɛ. \v 17 Beeka endem e mɛbwala aalyaal náá, bak ɛ́ bot ɛ di edum koŋ nɛ nam ɔ: Nɛ din ɛ lam, bɛ waasɔ embee esisim. Bɛ waalii elii na bes. \v 18 Bɛ waamɛt bɛnyɔ nɛ mɛmbɔ. Nɛghu bɛ dɛ mɛdii mɛ dho ɔɔ, yɛ aanàkwaasa bɛ sonok. Bɛ waakɛl mɛmbɔ mɔɔ kɔ bot ɛ mɛbɛ́, bot ɛ mɛbɛ́ tsak.» \s1 Yezu eezɛsik pɛ daa Zɛɛb \p \v 19 Bhii Ghɛŋ Yezu nazelii nɛ nɔɔ deenek ɛ, wɔ gwaa nyɛ zɛbyet tɔ gwoo. Penek, nyɛ ɛ́ ndiindil pɛ mbɔ eghɛŋ ɛ Zɛɛb. \v 20 Bhii tak, bɛdjekel naazɛtɔ́ mɛdhik djas, kɛgoola Mbɛɛ Bhaadal. Ghɛŋ nadi ɛ́ nɛ nɔɔ sama wat, ekwyi-kwyee bɛ tɔ mɛsa. Endem e mɛbwala menek ɛ́ nadi elyaal bot nɛ tsɛɛtsɛ náá, Zɛɛb ɛ́ nadhis bɛ.]