\id MAT - Bɛkwyel \ide UTF-8 \h Mbɛɛ Bhaadal tɔ Mɛkana ɛ Matye \toc1 Mbɛɛ Bhaadal ɛ Matye \toc2 Matye \toc3 Mat \mt1 Mbɛɛ Bhaadal tɔ Mɛkana ɛ Matye \mt2 Matye \imt Mɛkpa mɛ mɛkɛn \ip Mbɛɛ Bhaadal ɛ Matye dyeebagwyák ɛ ekeletyɛ e kyee dik mbyak eYuda. Nyɛ nadi egu ɛnyɔɛpe Ekwyala ee nadi tɔ ɛbhɛŋ ɛ na mwa ɛ. Matye lɛɛ bot ɛ náá, Yezu nazyɛ ɛ́ étɛp ɛzɛsa náá, etɛp ee nakwyalaa tɔ bɛmɛkana menek ɛ neebela ɛsuk. Matye nakwyal ɛ́, é ghɛŋ ekeletyɛ e bot ɛ mbyak eYuda nazesɔaa tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda ɛ. Bɛ nadi ɛ́ tɔ ezɛɛga bot ɛ nadi emyaal náá, bot ɛ membyak mesis sulal pɛ daa lɔɔ ɛ. \ip Yɛ bɛ Matye ɔ, nyɛy ke ɛ́ náá, Yezu ɛ́ \bd Lyoel \bd* di lɛɛ nɛ eghɛŋ djas sa Zɛɛb di ewaab nɛ bot ɛ di dum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ. Lyoel tak ɛpelyaal ɛzel na bes yii ɛmɛt mɛtiŋ mɛ di tɔ ɛbhɛŋ ɛ na mwa ɛ. Náá, Yezu ɛ́ \bd Mɛsia \bd* eYuda nadi ebwood ɔ. É sok nyɛ di elii dum nɛ ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ, nyɛ dyeebake ɛ́ náá: Zɛɛb ɛ́ Mɛkoozi, eghɛŋ bɛ pe eezenyen kɔ bɔs. \ip Mbɛɛ Bhaadal ɛ Matye baazodu ɛ́ ɛzel ɛ wat nɛ bak bɛsɔ bɛlɛl. \ip Pɛ tɔ ɛzel ɛ tak, Matye nasɛɛg mɛkpa ɛ Yezu ɛ́, tɔ mwoob mɛtɛn: etɛp ee nyɛ nalii kana tɔ mɛlaŋel mɛ etɛn kɛkum ɛlaŋel etɛn nɛ ebá ɛ, mɛkpa menek baadjóoaa ɛ́ mɛkpa mɛ kɔ ɛtsok. Ye kwyɛl ɛlyaal ɛ ko kyeed bɛdjekel ɛ Yezu nagoka nɛ ɛkɛ é tak ɛ. Ye nadyeebalyo ɛ́ kɔ ɛsu ɛ ɛdum koŋ nɛ Zɛɛb, dáa bot di egoka nɛ ɛdi nɛ ɛgwakel pak'ɔɔ ɛ, nɛ dáa bɛ di egoka nɛ ɛgwakel bɛ nɛ Zɛɛb'ɔɔ ɛ. Yɛ kabɛ ekwyala ee nakan é ɛlaŋel kam ɔ, yenek lii ɛ́ dum nɛ ɛdul ɛ mɛlɔ nɛ mɛlyo étɛp bot aakɛgoola Mbɛɛ Bhaadal ɔ. Yɛ kabɛ mɛkpa mɛ di tɔ ɛlaŋel ɛ kam nɛ elɛl ɔ, yenek sɛɛg ɛ́ etɛp ee di elyo bot esa ee di esɛ́ɛ esok di náá, Zɛɛb ɛ́ mɛkoozi ɛ. Tɔ ɛlaŋel kam nɛ etɛn nɛ elɛl, yenek lyaal ɛ́ dáa bot di nɛ ghwyil ɛdi é di wat bɛkɛl nɛ bɛdhem tɔ zɛɛga ekeletyɛ ɛ. Yɛ kabɛ ekwyala ee di kan tɔ ɛlaŋel mɛkam-mɛmbá nɛ ená kɛkum mɛkam-mɛmbá nɛ etɛn ɔ, yenek lyaal ɛ́ dáa bɛdjekel di egoka nɛ ɛbwood mɛgham mɛ ɛsik ɛ. \ip Ɛsok nɛ bɛ nɛ bela mɛkpa menek, nɛ bhii bɛ mɛkpa menek, mɛkana mɛ Mbɛɛ Bhaadal ɛ Matye kaada ɛ́ dáa Yezu nadi etsik bot ɛ, nɛ dáa nyɛ nadi edjɛ mɛdhuu mɛ bot edee ɛ. Ye baakaadaa ɛ́ étɛp ɛpus bot náá, bɛ siiza ɛbuɛpe, nɛ ɛbe ɛ mɛso bɛ nɛ bɛlyoel yii eYuda. \ip Pɛ mɛkɛn mɛ Mbɛɛ Bhaadal ɛ Matye, nyɛ kaada ɛ́ etɛp e ɛbyel ɛ Yezu, edhɔma bɛ, mɛkoozi mɛ eYuda (tɔ ɛlaŋel ɛ wat nɛ ɛlaŋel ɛ ebá). Pɛ mɛsik mɛ Mbɛɛ Bhaadal, Yezu, mɛkoozi mɛ eYuda eedjɛaa epɛ́ɛ e ɛsyee nɛ ɛbemaa é Mɛlaaba (ɛlaŋel mɛkam-mɛmbá nɛ etɛn nɛ ebá). Tin Zɛɛb naagomal nyɛ tɔ ɛsyee. Yezu eezɛtel bɛdjekel bɛ nyel. Nyɛ eezɛlwom bɛ, bɛ kɛgoola Mbɛɛ Bhaadal pɛ daa bot ɛ membyak djas kɔ bɔs (ɛlaŋel mɛkam-mɛmbá nɛ etɛn nɛ elɛl). \ip Ɛsok nɛ Yezu nɛ byel, nyɛ nadjóoaa ɛ́ \bd Emanuɛl\bd*: ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ «Zɛɛb ɛ́ nɛ nena» (ɛlaŋel ɛ mɛkɛn, ze mɛkam-mɛmbá nɛ elɛl). Mbɛɛ Bhaadal Matye sik ɛ nɛ ekɛk ɛ Yezu bak: «Mɛ ɛ́ nɛ nen sam wat mɛlu djas kɛkum dwoo bɔs aakɛsi ɛ» (ɛlaŋel mɛkam-mɛmbá nɛ elɛl, ze mɛkam-mɛmbá). Yezu ɛ́ Zɛɛb tɔ bot. \c 1 \s Dhaad ɛ Yezu \p \v 1 Beeka dhaad ɛ Yezu Klisto, dha ɛ Abalaam, dha ɛ Dhavid e: \p \v 2 Ye ɛ́ Abalaam ɛ nabya Izak, Izak ɛ nabya Zakɔɔb, Zakɔɔb kabya yɛ ɛ Yuda nɛ bɔn nyɛɛg. \v 3 Tin, Yuda ɛ nabya Pɛlɛɛz bɛ nɛ Zeedas. Din ɛ nyɛɛg'ɔɔ nabɛ ɛ́ Tamaad. Pɛlɛɛz kabya ɛ Eslɔm, Eslɔm kabya yɛ ɛ Alam. \v 4 Mɔn Alam kadi ɛ́ Aminadaab, Aminadaab nakabya yɛ ɛ Naasɔn. Naasɔn kabya ɛ Salman. \v 5 Salman naazɛbya Bhoaaz bɛ nɛ myɛl Layaab. Bhoaaz bɛ nɛ ngbɛ myɛl Luth nakabya ɛ Obɛɛd. Obɛɛd nakabya ɛ Yese, \v 6 Yese ɛ́ nabya mɛkoozi Dhavid. \p Mɛkoozi Dhavid naabya Salomɔŋ, nyɛ nabya Salomɔŋ ɛ bɛ nɛ mwaa Wyiili\f + \fr 1.6 \fr*\fq Mwaa Wyiili \fq*\ft Etɛɛ náá, nyɛ nadɛk nyɛ ɛ́ nɛ dhiiti mɔɔ sodja yɛ, din ɛ lɛ Huri.\ft*\f*. \v 7 Salomɔŋ nabɛ ɛ́ sɛɛg ɛ Loboam, Loboam nakabya yɛ ɛ Abiya, Abiya kazɛbya yɛ ɛ Asaf. \v 8 Asaf nazɛbya ɛ́ Yozafat, Yozafat kabya yɛ ɛ́ Yolam, mɔn Yolam nabɛ ɛ́ Ozias. \v 9 Ozias nadi ɛ́ sɛɛg ɛ Yotam, Yotam kabya ɛ́ Akaaz, Akaaz eezɛbya Ezekias. \v 10 Ezekias kabya ɛ́ Manase. Manase kabya yɛ ɛ́ Amɔn, Amɔn nakabya yɛ ɛ́ Yosias. \v 11 Yosias kadi ɛ́ sɛɛg ɛ Yekonia nɛ bɔn nyɛɛg. Tin ɛ bɛ nazɛtɔ́ é ekwom pɛ kyee dik Bhabhilɔn. \p \v 12 Bhii bɔn Yisalaɛl natɔ́ é ekwom pɛ kyee dik Bhabhilɔn ɛ, Yekonya nakabya ɛ́ Salatyɛl, bhii tak Salatyɛl eezɛbya Zolobabɛl, \v 13 Zolobabɛl kabya yɛ ɛ́ Abyuud, Abiyuud nabɛ ɛ́ sɛɛg ɛ Elyakim, Eliyakim kadi ɛ́ sɛɛg ɛ Azɔɔd; \v 14 Azɔɔd eezɛbya Sadɔk, Sadɔk kabya ɛ́ Akim, mɔn Akim kadi ɛ́ Eliyuud. \v 15 Eliyuud kadi ɛ́ sɛɛg ɛ Eleazaad, Eleazaad kabya ɛ́ Matan. Matan eezɛbya Zakɔɔb, \v 16 Zakɔɔb kadi ɛ́ sɛɛg ɛ Zozɛf ngom ɛ Maali. Ye ɛ́ Maali tak ɛ nabya Yezu bot di edjóo Mɛsia ɔ. \p \v 17 Tinaak, kana kɔkɔ mɛbyel ɛ Abalaam, kɛyaka nɛ yɛ Dhavid, ye nabɛ ɛ́, ye naasa tyee ekɔkɔ e mɛbyel kam nɛ ená. Ye naabaasa tyee ekɔkɔ e mɛbyel kam nɛ ená kana ɛbyel ɛ Dhavid, kɛyaka nɛ membu mɛ bɔn Yisalaɛl natɔ́ é ekwom pɛ Bhabhilɔn ɛ. Kana membu mɛ bɔn Yisalaɛl natɔ́ é ekwom pɛ Bhabhilɔn ɛ kɛyaka nɛ ɛbyel ɛ Mɛsia, ye naasa tyee ekɔkɔ e mɛbyel kam nɛ ená. \s1 Ɛbyel ɛ Yezu Klisto \p \v 18 Gwakeka ɛsuk ɛ ɛbyel ɛ Yezu Klisto. Maali nyɛɛg nabɛ ɛ́ ghɔɔd ɛ Zozɛf. Ɛsok nɛ bɛ nɛ di moma nɛ motom, ye nabɛ ɛ́, Maali eezɛbela ɛbum nɛ ghwyil ɛ Sisim na Dɛɛ. \v 19 Zozɛf, mwaaz'ɛ nabɛ ɛ́ mot epiki, nyɛ nabɛ ɛ́ ààkwyɛl ɛdhusal nyɛ é mis mɛ bot. Nyɛ ɛ́ boozɛke náá, emwaaz bɛ nɛ Maali si tɔ syaab. \v 20 Dáa nyɛ nadi esiiza deenek ɛ, dhiiti fofop ɛ Ghɛŋ ngɔt eezɛtuula nyɛ tɔ dhyam, nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Zozɛf, dha ɛ Dhavid, nàbem ba étɛp ɛba Maali, etɛɛ náá, ye ɛ́ nɛ ghwyil Sisim na Dɛɛ ɛ, nyɛ bela ɛbum. \v 21 Nyɛ waabya mɔn mɔɔ motom, bi aaget nyɛ ɛ Yezu, etɛɛ náá, nyɛy ɛ́ kwaatsik bot ɛ mbyak'ɛ tɔ mesyem mɔɔ.» \p \v 22 Esesɛɛ binek djas aasael ɛ, etɛɛ náá, etɛp djas Ghɛŋ nalɛɛ tɔ nuub ɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb neebela ɛsuk. Ye nabɛ ɛ́ náá: \q1 \v 23 «Mɔn ɛsyes ɛ moma di ààgu botom ɔ waabela ɛbum. Bhii tak, nyɛ waabya mɔn mɔɔ motom, \q1 nyɛ aaget nyɛ ɛ́ Emanuɛl.\f + \fr 1.23 \fr*\xt Eza 7.14\xt*\f*» \m Ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́: «Zɛɛb ɛ́ nɛ nena.» \p \v 24 Dáa Zozɛf kadjem é gɔ ɛ, nyɛ zokasa ɛ́ dáa fofop ɛ Ghɛŋ nalɛɛ nyɛ ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛbeeb myɛl Maali. \v 25 Tin, nyɛ nabɛ ɛ́ ààsɛɛga goŋ bɛ nɛ myɛl kɛkum dwoo myɛl nabya mɔn motom, Zozɛf naget Yezu ɛ. \c 2 \s1 Bɛtsoŋ ɛ bot eezɛtɔ́ kɛduwal Yezu \p \v 1 Yezu nabyel ɛ́ pɛ dɛl ɛ Bheteleɛm pɛ kyee dik Yude é ghɛŋ Elood nadi mɛkoozi ɛ. É ghɛŋ tak, ye nabɛ ɛ́, bɛtsoŋ ɛ bot naadus pɛ kyee ɛdjem ɛ dwoo, kum pɛ Yeluzalɛm. \v 2 Tin, bɛ moo zɛdji náá: «Mɛkoozi mɛ eYuda, mɔn di náá, nyɛ ààloo nɛ ɛbyel ɔ, nyɛ ɛ́ wo? Bis eebee kwyikwyen yɛ edus pɛ ɛdjem ɛ dwoo, bis ɛ́ bookazyɛ zɛduwal nyɛ.» \v 3 Dáa mɛkoozi Elood nagwak deenek ɛ, ye nabɛ ɛ́, ye naakpaa nyɛ lyem ɛbuɛpe dɔɔ nɛ bot ɛdi kɔ ghaada Yeluzalɛm ɔ. \v 4 Wɔ gwaa nyɛ zɛdjóo bot ɛ nadi kɔ elo eboo bɛghaa-Zɛɛb ɔ djas, nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi djas, nyɛ needji bɛ di Mɛsia di esiŋa nɛ ɛbyel ɔ. \v 5 Bɛ eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Pɛ Bheteleɛm, pɛ kyee dik Yude etɛɛ náá, ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb nakwyal ɛ náá: \q1 \v 6 “Wɔy Bheteleɛm, kyee dik Yude \q1 Nɛ tsɛɛtsɛ wɔ tok nɛ ghwyil ɛbyaselaa pɛ kɔ mɛl mɛ di kɔ kyee dik Yude ɛ, \q1 etɛɛ náá, kɔ lɔ'ɛ aapaawyis boo kukuma \q2 mot aadjɛɛd mbyak'am Yisalaɛl ɔ.\f + \fr 2.6 \fr*\xt Mis 5.1\xt*\f*”» \m \v 7 Deenek, wɔ gwaa, mɛkoozi Elood zɛdjóo bɛtsoŋ ɛ bot binɔk tɔ syaab. Tin, bɛ eezɛlɛɛ nyɛ sum di nɛ ɛwala ɛ kwyikwyen tak nanyen tɔ gwoo ɛ. \v 8 Bhii tak, nyɛ eezɛlwom bɛ pɛ Bheteleɛm. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Tɔ́ka kɛsaa, da bi ɛ́ gu etɛp djas dum nɛ mɔn tak, dɔɔ nɛ zeza nɛ di nyɛ di ɔ. Bi ɛ́ bela ɔɔ, da bi ɛ́ lɛɛ mɛ, etɛɛ náá, mam pe neezyɛ, zɛduwal nyɛ.» \p \v 9 Bhii bɛ nazegwak dáa mɛkoozi nalii nɛ nɔɔ ɛ, bɛ eezɛnɔɔ mɛnyel dhaa yɔɔ. Tin, kwyikwyen bɛ nadi ebee pɛ ɛdjem ɛ dwoo ɛ, moo kɛ pɛ sok bhwoob'ɔɔ pɛ ɛko, é sok bɛ nakum zeza nɛ di mɔn tak nadi ɛ́, Wɔ gwaa kwyikwyen zɛtyaa piki, é di wat, ààkabaakɛ. \v 10 Dáa bɛ nabee kwyikwyen ɛ, bɛ nabɛ ɛ́, bɛ naamyaala ɛbuɛpe. \v 11 Bhii tak, bɛ eezɛni tɔ ndjaa, zɛbela mɔn bɛ nɛ nyɛɛg Maali tin. Wɔ gwaa, bɛ zɛkwyit mɛboŋ si étɛp ɛduwal mɔn. Bhii tak, bɛ eezɛkɛɛ mɛkɔm mɔɔ. Bɛ eezɛpɛk nyɛ nɛ elɔɔd, nɛ bɛmɛnanas di edikaa tɔ du ɛ, zɛnɔɔ mul mɛ di djóoaa miid ɛ. \v 12 Bhii tak, wɔ gwaa Zɛɛb zɛlu bɛ tɔ dhyam náá, bɛ nàdhaa pɛ daa Elood. Tin, é ɛsik ɛ lɔɔ pɛ dɛl ɛ lɔɔ, bɛ nakadhaŋ ɛ́, pɛ ze sis. \s1 Zozɛf nɛ Maali zɛnɔɔ mɔn'ɔɔ Yezu, kaab tɔ́ pɛ Eziptɛ \p \v 13 Bhis bɛtsoŋ ɛ bot binɔk natɔ́ ɛ, fofop ɛ Ghɛŋ ngɔt eezɛtuula Zozɛf tɔ dhyam. Nyɛy nɛ nɛ náá: «Wyɛla. Nɔŋa mwalɔ nɛ mɔn, da bi ɛ́ kaab, tɔ́, kɛsɔwa pɛ Eziptɛ. Kɛdi penek, kɛkum dwoo mɛ aake náá, wɔ bula ɛ. Etɛɛ náá, Elood ɛ́ waasaa mɔn étɛp nyɛ neegó nyɛ.» \v 14 Tin, Zozɛf ɛ́ boozɛwyɛl, nɔɔ mɔn nɛ myɛl, zɛkaab pum-ɛ-pum, tɔ́, kɛsɔwa pɛ Eziptɛ. \v 15 Zozɛf zokadi penek ɛ kɛkum ɛlu ɛ ɛsyee ɛ Elood. Ye nasɛɛ deenek ɛ, etɛɛ náá, etɛp ee Ghɛŋ naloolɛɛ tɔ nuub ngoolel-mɛkpa mɛ ɛ, neebela ɛsuk. Ye nabɛ ɛ́ náá: «Mɛ eedjóo mɔn'am étɛp nyɛ neewyis tɔ dɛl ɛ Eziptɛ.\f + \fr 2.15 \fr*\xt Oze 11.1\xt*\f*» \s1 Elood eezɛgó bɔɔ dhyeeb \p \v 16 Bhis Elood nazɛgu náá, bɛtsoŋ ɛ bot binɔk naakɔɔ nyɛ ɛ, nyɛ naazɛbiyo ɛlyelɛpe. Wɔ gwaa nyɛ zɛdjɛ ɛlee nɛ bot bɛ náá, bɛ tɔ́ pɛ Bheteleɛm nɛ mɛl mɛ di é mengwoob ɛ djas, kɛgó bɔn botom djas di náá, bɛ dinaa ààpaakum membu membá ɔ. Etɛɛ náá, ndem bɛtsoŋ ɛ bot nalɛɛ nyɛ ɛ, ye nabɛ ɛ́ náá, mɔn tak nadi ɛ́, tɔ lɔɔg membu menek. \v 17 Tin, etɛp ee ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Zelemi nalɛɛ ɛ́ boo zɛbela ɛsuk. Nyɛ nabɛ ɛ́, nyɛ naake náá: \q1 \v 18 «Etsim ɛpegék pɛ dɛl ɛ Lama; \q1 etsim e boo mɛgwyɛ nɛ mezuk. \q1 Ye ɛ́ Lasɛl ɛ di edje bɔn bɛ. \q1 Nyɛ aanàkwaakat ɛgwyɛ, etɛɛ náá, bɔn tokapɛ\f + \fr 2.18 \fr*\xt Zel 31.15\xt*\f*.» \s1 Zozɛf nɛ Maali zɛnɔɔ mɔn'ɔɔ Yezu eezɛdus Eziptɛ, sik pɛ Nazalɛt \p \v 19 Bhis ɛsyee ɛ Elood, fofop ɛ Ghɛŋ ngɔt eezɛtuula Zozɛf tɔ dhyam pɛ Eziptɛ. \v 20 Nyɛy nɛ nɛ náá: «Wyɛla. Nɔŋa mwalɔ nɛ mɔn, da bi ɛ́ sik pɛ kyee dik Yisalaɛl etɛɛ náá, bot djas nadi ekwyɛl ɛgó mɔn'ɔ ɔ, bɛ eezesi “bhɛɛɛ”.» \v 21 Tin, Zozɛf ɛ́ boozɛwyɛl, nɔɔ mɔn nɛ myɛl sik pɛ kyee dik Yisalaɛl. \v 22 Tinaak, dáa nyɛ nagwak náá, Alselaɔs naadjila sɛɛg Elood kɔ bóó mɛkoozi pɛ Yude ɛ, bwoo naasa nyɛ é ɛtɔ́ pɛ yiizaag. Zɛɛb ɛ́ boobaazɛdjɛ nyɛ mɛlyo mɛsis tɔ dhyam. Tin, nyɛ eezɛtɔ́ pɛ dhiiti dɛl ɛsis, pɛ kyee dik Ghalile. \v 23 Nyɛ ɛ́ boozɛtɔ́ kɛdi pɛ dhiiti dɛl, din ɛ dɛl ɛ tak ɛ́ Nazalɛt. Ye nasɛɛ deenek ɛ́, etɛɛ náá, dhiiti etɛp ee Zɛɛb nalɛɛ tɔ enuub e bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ, neebela ɛsuk. Ye nabɛ ɛ́ náá: «Bɛ aadjóo nyɛ mot Nazalɛt.» \c 3 \s1 Mɛlyo ɛ Zaŋ Nduuel-bot \p \v 1 É ghɛŋ tak ye nabɛ ɛ́ Zaŋ Nduuel-bot eetuula tɔ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ e kyee dik Yude. Nyɛ nadi elyo ɛ́ náá: \v 2 «Liigka elyem bin, etɛɛ náá, Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ, yɛ eezekunaa!» \v 3 Ngoolel-mɛkpa Ezayi nalii étɛp'ɛ ɛ́ náá: \q1 «Mot ngɔt ɛpetuud kɔ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ náá: \q1 “Koobalka mɛze ɛ Ghɛŋ! \q1 Tuuka nyɛ mɛze mɛ na looba-looba!”» \m \v 4 Kaad Zaŋ nadi ebɔt ɛ nasael ɛ́ nɛ mya mɛ boo yaaga kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ. Nyɛ nabɛ ɛ́ nɛ bhɛtɛ ket é kuu. Nyɛ nadedɛ ɛ́ etsemaaka nɛ egho. \v 5 Bot ɛ ghaada Yeluzalɛm nɛ bot ɛ kyee dik Yude djas, zɛnɔɔ bot ɛ nadidi mbaka-mbaka nɛ dii Yuldɛn ɔ nadi ezyɛ pɛ daa lɛ. \v 6 Bɛ nadi evaa mesyem mɔɔ é mis mɛ bot. Bhii tak ɔ, Zaŋ zɛduu bɛ Zɛɛb tɔ dii Yuldɛn. \p \v 7 Dáa Zaŋ nabee náá, bɛtɛ nɛ eFalizyɛ nɛ eSaduseɛ nadi ezyɛ pɛ daa lɛ ɛbuɛpe zɛduwa Zɛɛb ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Biyɔ mbyak mɛgel mak! Ɛzɛ lyo bin náá, bi kaab ɛbuk ɛ Zɛɛb ze kunaa nɛ ɛzyɛ enek? \v 8 Lyaalka nɛ esesɛɛ bin náá, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, bi eezeliig elyem bin. \v 9 Betka ɛke biyɔ nɛ biyɔ náá: “Dhiiti sonok aanàkwaasa mena, etɛɛ náá: Abalaam ɛ́ bhaab'enaka.” Etɛɛ náá, Zɛɛb ɛ́ nɛ ghwyil ɛliig mɛkok mak ye liiza bɛdha ɛ Abalaam. \v 10 Ye nyɔ ɛ́ bi gu náá, zoŋ moo ɛ́ nɛɛga é ɛbok ɛ le étɛp ye neetsaal ekaŋal e tak. Ele ee di ààdjɛ mbɛɛ bhum ɔ djas, goka ɛ́ nɛ ɛkwyalaa. Bhii tak, da ye ɛ́ kɛmwasaa tɔ du. \p \v 11 «Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, mam duu bin Zɛɛb ɛ́ tɔ mɛdii, étɛp ye neelyaal náá, bi eezeliig elyem. Yɛ kabɛ mot di zyɛ bhis'am ɔ, nyɛ aaduu bin Zɛɛb ɛ́, tɔ ghwyil Sisim na Dɛɛ nɛ du. Nyɛ eedhaa mɛ nɛ mɛbwala. Mam aanàkwaakobela-bela duu ɛmalal étɛp ɛkotii-tiiak ekel ekoko bɛ. \v 12 Tɔ mɛmbɔ mɛ, nyɛ eemɛt wal étɛp nyɛ neewa mbɛk pak ezeeza nɛ bhum. Ezeeza pak wat, mbɛɛ bhum yak pak. Tin, nyɛ waakwom mbɛɛ bhum tɔ taa. Yɛ kabɛ ezeeza ɔ, nyɛ kakɛmwas yɛ ɛ tɔ du na kɔm-kɔm.» \s1 Ɛduwa Zɛɛb ɛ Yezu Klisto \p \v 13 Dhiiti dwoo Yezu naazɛdus pɛ kyee dik Ghalile zɛkum pɛ dii Yuldɛn pɛ kyee Zaŋ nadi ɛ́, étɛp nyɛ needuwa Zɛɛb dáa Zaŋ. \v 14 Wɔ gwaa Zaŋ zɛbyen yɛ. Nyɛy nɛ nɛ náá: «Ye ɛ́ mam ɛ di egoka nɛ ɛzyɛ, zɛduwa Zɛɛb pɛ daa lɔ. Ghuna ye ɛ́ wɔy ɛ́ kazyɛ pɛ daa lam e!» \v 15 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Wɔ goka ɛ́ wɔ myaal náá, ye sɛ́ɛ deenek é ɛwala ɛlak. Etɛɛ náá, deenek mena sa ɛ́ ɛkwosak ɛ Zɛɛb.» Tin, Zaŋ ɛ́ boo zɛmyaal. \v 16 Dáa Yezu naduwa Zɛɛb ɛ, wyisa nyɛ nazowyis tɔ mɛdii ɛ, é di tak wat, wɔ gwaa gwoo zɛbɛŋel kɔ ɛko ɛ lɛ. Bhii tak, Sisim na Dɛɛ eezyɛ, zɛsul kɔ lɛ tyee ɛghum. \v 17 Dhiiti gwood eezɛgék tɔ gwoo náá: «Nwyak ɛ́ mɔn'am mɛ di kwyɛl ɔ. Mɛ eedyeebamyaala nɛ nɛ ɛbuɛpe.» \c 4 \s1 Mɛbhowal ɛ Yezu Klisto \p \v 1 Bhii tak, Sisim Zɛɛb eezɛwyel Yezu, tɔ́ nɛ nɛ pɛ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ, etɛɛ náá, Dim mot mɛkɔŋ neekɛwa nyɛ tɔ mɛbhowal. \v 2 Dáa nyɛ nazɛtsi edee étɛp mendjaala tyee mɛlu mɛkam-mɛná nɛ epum mɛkam-mɛná ɛ, za naazɛsa nyɛ. \v 3 Tin, Satan, Mot mɛbhowal eezɛtiila pɛ daa lɛ. Nyɛy nɛ nɛ náá: «Yɛ bɛ náá, wɔ ɛ́ Mɔn ɛ Zɛɛb ɔɔ, kea nɛ mɛkok mak náá, ye liiza emapa.» \v 4 Yezu eezebɔɔza nɛ nɛ náá: «Ekwyala ɛ Zɛɛb lɛɛ ɛ́ náá: \q1 “Ye tok emapa nɛ emapa di esa náá, mot di nɛ tsik. \q1 Mot tsak ɛ́ nɛ mɛkpa djas di edus tɔ nuub Zɛɛb ɛ.\f + \fr 4.4 \fr*\xt Dɛt 8.3\xt*\f*”» \m \v 5 Bhii tak, Dim mot mɛkɔŋ eebaazɛtɔ́ nɛ nɛ pɛ Yeluzalɛm ghaada na dɛɛ. Nyɛ eezɛgel nyɛ kɔ nges Ndjaa-ebuwa. \v 6 Nyɛy nɛ Yezu náá: «Yɛ bɛ náá, wɔ ɛ́ Mɔn Zɛɛb ɔɔ, tsela, da wɔ ɛ́ kɛduma pɛ si, etɛɛ náá, ekwyala ɛ Zɛɛb lɛɛ ɛ́ náá: \q1 “Kɔ ɛsu ɛ lɔ, Zɛɛb ɛ́ waake nɛ efofop bɛ náá: \q1 Bɛ bɛp wɔ nɛ mɛmbɔ mɔɔ, \q1 é kaab náá, wɔ ɛ́ zɛkɛbema ɛbɛk.\f + \fr 4.6 \fr*\xt Mɛd 91.11-12\xt*\f*”» \m \v 7 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ekwyala baalɛɛ ɛ́ náá: “Sa wɔ ààwa Ghɛŋ Zɛɛb'ɔ tɔ mɛbhowal\f + \fr 4.7 \fr*\xt Dɛt 6.16\xt*\f*.”» \v 8 Dim mot mɛkɔŋ eebaazɛnɔɔ nyɛ, tɔ́ nɛ nɛ pɛ kɔ dhiiti ɛtsok ɛ na vyɛɛgvyɛɛg. Nyɛ eezɛtel nyɛ mɛyoŋ mɛ bɔs djas nɛ mɛkas nɛ enɛm tak djas. \v 9 Dim mot mɛkɔŋ eezɛke nɛ nɛ náá: «Mɛ waadjɛ wɔ esesɛɛ bak djas, wɔ kwyit mɛboŋ mɔ si mɛko mam, da wɔ ɛ́ duwal mɛ ɔɔ.» \v 10 É di'enek, Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɛ náá: «Dusa tin, Satan! Etɛɛ náá, ekwyala lɛɛ ɛ́ náá: \q1 “Ye ɛ́ Ghɛŋ Zɛɛb'ɔ ɛ́ wɔ di egoka nɛ ɛduwal. \q1 Wɔ goka nɛ ɛsa ɛ́ mɛsa mɛ met.\f + \fr 4.10 \fr*\xt Dɛt 6.13\xt*\f*”» \p \v 11 É sok'enek, Dim mot mɛkɔŋ eezɛbet nyɛ, nyɛ eezɛtɔ́ yɛ. É di'enek, wɔ gwak efofop zokazyɛ zɛkwyee nyɛ. \s1 Yezu eekan ɛsa mɛsa mɛ tɔ kyee dik Ghalile \p \v 12 Bhis Yezu nagwak náá, Zaŋ naamɛtaa é mbok ɛ, nyɛ naazɛtɔ́ pɛ Ghalile. \v 13 Nyɛ nabɛ ɛ́ ààkosulal kɔ ghaada Nazalɛt. Tin, nyɛ nakwos ɛ́ ɛkɛdi pɛ ghaada Kapɛlnaum, ghaada tak nadi ɛ́ mbaka-mbaka nɛ boo soob na djato-djato Ghalile, pɛ pak kyee dik ɛ Zabulɔn nɛ Neftali. \v 14 Nyɛ nasa deenek ɛ́, etɛɛ náá, etɛp ngoolel-mɛkpa Ezayi nalɛɛ ɛ́ neebela ɛsuk: \q1 \v 15 «Ekyee mɛdhik mɛ Zabulɔn nɛ Neftali \q1 pɛ kyee ze boo soob na djato-djato pɛ yii kyiid dii Yuldɛn, \q1 Ghalile, pɛ bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda di ɔ! \v 16 Mbyak di tɔ ghooghom ɛ waabee \q2 boo ngel gwyɛ é kas tɔ lɔɔ! \q1 Dɔɔ nɛ bot ɛ di ekɔɔla tɔ ghooghom pɛ kyee dik ɛsyee ɔ, gwyes ɛ́ waakas kɔ lɔɔ.\f + \fr 4.16 \fr*\xt Eza 8.23—9.1 \xt*\f*» \p \v 17 Kana ɛwala ɛlenek, Yezu naazɛkan ɛlyo bot náá: «Liigka elyem, etɛɛ náá, Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ, yɛ eezekunaa!» \s1 Yezu eezɛdjóo bɛdjekel bɛ yii mɛkɛn \p \v 18 Dhiiti dwoo Yezu nadi ekɛ mbaka-mbaka nɛ boo soob na djato-djato e Ghalile. Dáa nyɛ nabee bɛlael ɛ mɛwyet bɛbá, dhyeeb nɛ tel, bɔɔ ela mɛwyet ɛ. Bot ɛ tak nabɛ ɛ́ Simɔŋ, mot nagetaa Pyɛɛd ɔ, zɛnɔɔ dhyeeb Andele ela ɛwyet tɔ dii. \v 19 Tin, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Duka mɛ, mɛ waasa náá, bi di bɛlael ɛ mɛwyet étɛp ɛmɛt ɛ bot.» \v 20 É di'enek wat, bɛ eezɛdhuugal mɛwyet mɔɔ, étɛp ɛdu Yezu. \v 21 Bhii Yezu nakɛ ba «zii» ɛ́, nyɛ eezɛboma nɛ bɛdhiiti bot ɛsis, dhyeeb nɛ tel, Zak bɛ nɛ mɔn ɛ nyɛɛg Zaŋ, bɔn ɛ Zɛbɛdɛ. Bɛ nadi ɛ́ tɔ elɛɛd, ekoobal mɛwyet mɔɔ, bɛ nɛ sɛɛg'ɔɔ. Tin, Yezu eezɛdjóo bɛ. \v 22 É di'enek wat, bɛ eezɛdhuugal elɛɛd nɛ sɛɛg'ɔɔ, bɛ eezɛdu Yezu. \s1 Yezu moo lyo nɛ ɛtsik ɛ bot \p \v 23 Tin, Yezu naazɛtɔ́ pɛ kyee dik Ghalile djas, nyɛ nadi edjɛ mɛlyo tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda nadi pɛ kyee dik tak ɛ. Nyɛ nadi egoola Mbɛɛ Bhaadal dum nɛ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb, nɛ ɛbaatsik bot ɛ nazyɛ nɛ mɛbɛ́ membi nɛ membi ɔ nɛ bot ɛ nadi nɛ edjam ɔ. \p \v 24 Ye nabɛ ɛ́, menduk mɛ naakɛ kɔ kyee dik Siili djas. Bɛ ɛ́ boodi zezyɛ nyɛ nɛ bot ɛ nadi nɛ mɛbɛ́ membi nɛ membi ɔ, nɛ bot ɛ embee esisim nadi edhe-dhek ɔ, dɔɔ nɛ bot ɛ nadi ebil djem ɔ nɛ eboka e bot. Yezu zokatsik bɔɔ djas. \v 25 Mɛdhuu mɛ bot ɛ nadi edu nyɛ ɔ, nadudus ɛ́ pɛ Ghalile, pɛ pak eghaada kam, pɛ ghaada Yeluzalɛm, pɛ Yude nɛ bot ɛ kyee dik nadi pɛ yii kyiid dii Yuldɛn ɔ. \c 5 \s1 Yezu eezɛdjɛ bot mɛlyo kɔ ɛtsok \p \v 1 Dáa Yezu nabee ɛdhuu ɛ bot binɔk ɛ, nyɛ naazɛbyet kɔ ɛtsok, nyɛ eezɛnɔɔ nyel'ɛ, disi. Bɛdjekel bɛ eezɛdisi e ngwoob'ɛ. \v 2 Nyɛ eezɛni é djɛ bɛ mɛlyo: \s1 Tɛtɛ mɛmyaala \q1 \v 3 «Mɛnyɔ nɛ bɛdjel ɛ bot tɔ sisim, \q1 etɛɛ náá, Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ, ye ɛ́ yɔbɔ. \q1 \v 4 Mɛnyɔ nɛ bot ɛ di edje nenak ɔ, \q1 etɛɛ náá, Zɛɛb ɛ́ waadis ghoŋ di tɔ elyem bɔɔ ɛ! \q1 \v 5 Mɛnyɔ nɛ bot ɛ di etela ɔ, \q1 etɛɛ náá, bɛ waabela kyee bɔs Zɛɛb nakɛk bɛ ɛ! \q1 \v 6 Mɛnyɔ nɛ bot ɛ di nɛ za nɛ gwyes ɛsa ɛkwosak ɛ Zɛɛb ɔ, \q1 etɛɛ náá, bɛ waadɛ, djil! \q1 \v 7 Mɛnyɔ nɛ bot ɛ di gek bot ɛsis ghoŋ ɔ, \q1 etɛɛ náá, Zɛɛb ɛ́ waagek bɛ ghoŋ! \q1 \v 8 Mɛnyɔ nɛ bot ɛ di nɛ mbɛɛ elyem ɔ, \q1 etɛɛ náá, bɛ waabee Zɛɛb. \q1 \v 9 Mɛnyɔ nɛ bot ɛ di esaa egwyem pak'ɔɔ ɛ, \q1 etɛɛ náá, Zɛɛb ɛ́ waadiig bet náá, bɛ ɛ́ bɔn bɛ! \q1 \v 10 Mɛnyɔ nɛ bot ɛ di tɔ tsik mezuk ɔ \q1 etɛɛ náá, bɛ ɛpesa ɛkwosak ɛ Zɛɛb, \q1 etɛɛ náá, Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ, ye ɛ́ yɔbɔ! \m \v 11 Mɛnyɔ nɛ nen, yɛ bɛ náá, bot ɛpelee bin ɔ, nɛ ɛwa bin tɔ tsik mezuk ɔ, bɛ di esu bin etɛp mbɛs ɔ, nɛ ɛbaasaab dék'en, étɛp'am ɔ. \v 12 Myaalaka, da bi ɛ́ bɔl zɛŋ, etɛɛ náá, boo etuud bin ɛ́ nɛɛga pɛ tɔ gwoo. Etɛɛ náá, ye ɛ́ deenek ɛ bɛ nazuk bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb nazyɛ ɛsok nɛ nen ɔ.» \s1 Bɛdjekel ɛ́ mɛsɔn nɛ mɛkas kɔ bɔs \p \v 13 «Ye ɛ́ biyɔ ɛ́ di mɛsɔn kɔ bɔs. Yɛ bɛ náá, mɛsɔn moo ɛ́, ààkagwom ɔ, ye goka ɛ́ nɛ ɛsaaa dáa étɛp mɛsɔn neebaagwom? Deenek mɛsɔn aakadi ɛ́, ààbɛ nɛ mɛsa mɛ yɛ aasaaa nɛ yɛ ɛ. Deenek, ye goka ɛ́ nɛ ɛmwasaa pɛ kel, da bot ɛ́ nyal yɛ. \p \v 14 «Ye ɛ́ biyɔ ɛ́ di mɛkas kɔ ɛko ɛ bɔs. Dɛl ɛ di suma kɔ ɛtsok ɔ, tok nɛ ghwyil ɛdi syela. \v 15 Wɔ aanàkwaatuub lama, da wɔ ɛ́ wa yɛ si bhe. Yɛ ààseaa deenek, ye goka nɛ ɛkɛlaa ɛ́, pɛ kɔ tɛɛg é di bot djas aadi tɔ gwyɛ tak ɔ. \v 16 Deenek ɛ́ di egoka náá, mɛkas men nyen tɔ bot, étɛp bot neebee mɛnyɔ mɛ esesɛɛ bi di esa ɛ, étɛp bɛ needuwal Sɛɛg'en di tɔ gwoo ɔ.» \s1 Mɛlyo dum nɛ etsi \p \v 17 «Nàkeka náá, mɛ nazyɛ ɛ́ zɛgó etsi ɛ Moiiz nɛ mɛlyo mɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb nadjɛ ɛ. Mɛ nabɛ ɛ́ ààzyɛ zɛgó etsi, mɛ nazyɛ ɛ́ zɛlyaal mɛsuk mɛ tak. \v 18 Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ náá: Dáa ye di náá, gwoo nɛ bɔs dinaa ààpaadum ɛ, ye tok nɛ sa wat aadisaa tɔ etsi. Ye nakoozodi ba moo ɛtɔn nɛghu ba moo kyeeb, sa wat aanàdus tɔ etsi kɛkum dwoo mɛsik mɛ etɛp djas. \v 19 Étɛp tak ɛ́ di náá, mot aazodis tsi wat, ye nakoozotɔɔl, da nyɛ ɛ́ lyo bɔn nyɛɛg náá, bɛ sa dáa nyɛ sa ɔ, yenɔk aadi ɛ́, mɔɔ dhyeeb tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ. Tin, mot di eduwal etsi da nyɛ ɛ́ lyo bɔn nyɛɛg náá, bɛ sa dáa nyɛy ɔ, yenɔk aadi ɛ́ boo-mot tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ. \v 20 Mɛ lɛɛ bin ɛ náá: Epiki bin é mis mɛ Zɛɛb ɛ́ di ààdhaa yii bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ ɔɔ, bi aanàkwaani tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ.» \s1 Mɛlyo dum nɛ tɛp ɛbuk \p \v 21 «Ye nabɛ ɛ́, bi naagwak náá, nyɛ nake nɛ bɛbhaab bina náá: “Sa wɔ ààgó mot. Mot ɛ́ gó sɔ mot ɔɔ, ye goka ɛ́ ye tɔ́aa nɛ nɛ é mis mɛ bɛtetɛp, nyɛ neepɛ́ɛaa.” \v 22 Yɛ kabɛ mam ɔ, mɛ lɛɛ bin ɛ náá: Mot djas aagwak ɛbuk nɛ mɔn nyɛɛg ɔɔ, ye goka ɛ́ náá, bɛtetɛp pɛ́ɛ nyɛ. Mot aake nɛ sɔ mot náá, “wɔ ɛ́ wo ɔ”, nyɛ goka ɛ́ nyɛ tɔ́ kɛpɛ́ɛaa pɛ boo zɛɛga bɛtetɛp eYuda. Mot aake nɛ sɔ mot náá, “wɔ ɛ́ ndjemet ɔ”, ye goka ɛ́ náá, nyɛ kɛmwasaa tɔ du na kɔm-kɔm. \v 23 Yɛ bɛ náá, wɔ ɛpetɔ́ pɛ mesa ebuwa étɛp ɛkɛduwal Zɛɛb nɛ esa bɔ ɔɔ, tin, wɔ siiza náá, mɔn nyoog ɛ́ nɛ tɛp nyɛ di ebwak wɔ kɔ ɛsu ɛ tak ɔɔ, \v 24 pookobet esa e duu tak kɔ mesa ebuwa. Da wɔ ɛ́ pookokɛgwakel nɛ mɔn nyoog. Bhii tak ɛ wɔ aakazyɛ, zɛkaa Zɛɛb. \p \v 25 «Mot ɛ́ kɛpit wɔy ɔɔ, bi ɛ́ di etɔ́ pɛ dáa bɛtetɛp ɔɔ, lela ɛgwakel nɛ nɛ é di bi dinaa é ze yenek, é kaab náá, mot tak ɛ́ zɛkɛka wɔ é mis mɛ bɛtetɛp. Bhii tak, da bɛtetɛp ɛ́ djɛ wɔ é mɛmbɔ mɛ esodja, da bɛ ɛ́ wa wɔ é membok. \v 26 Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ náá: Wɔ aanàkwaawyis tin, wɔ di ààtuud dɔɔ nɛ falanga ɛsik ɔ.» \s1 Mɛlyo dum nɛ tɛp mɛzɔ \p \v 27 «Ye nabɛ ɛ́, bi naagwak náá: “Sa wɔ ààsa ɛzɔ.” \v 28 Tin, mam kalɛɛ nɛ nen ɛ náá, motom djas aagwyák mwaa sɔ, da ɛ́ wyeeb nyɛ tɔ lyem ɔ, yenɔk tak eezesa ɛzɔ nɛ moma tak tɔ lyem'ɛ. \v 29 Yɛ bɛ náá, ye ɛ́ dis ɛ kyee mbɔ eghɛŋ bɔ ɛ́ di ebelal wɔ náá, wɔ sa mesyem ɔ, wɔ goka ɛ́ nɛ ɛpiid ɛ yɛ, da wɔ ɛ́ mwas yɛ ɛtsetaɛpe. Yɛ aadi ɛ́, ɛnyɔɛpe nɛ nɔ náá, wɔ dis dhiiti kyee nyel'ɔ, ààkabɛ náá, wɔ kɛdyak tɔ du na kɔm-kɔm nɛ nyel'ɔ djas. \v 30 Yɛ bɛ náá, ye ɛ́, mbɔ eghɛŋ bɔ ɛ́ di esa náá, wɔ syem ɔ, tsaala yɛ, da wɔ ɛ́ mwas yɛ ɛtsetaɛpe nɛ nɔ. Yɛ aadi ɛ́, ɛnyɔɛpe nɛ nɔ náá, wɔ tsaal dhiiti kyee nyel'ɔ, ààkabɛ náá, wɔ kɛdyak tɔ du na kɔm-kɔm nɛ nyel'ɔ djas.» \s1 Mɛlyo dum nɛ ɛbel ɛ ɛba \p \v 31 «Ye nabɛ ɛ́, bɛ naabaake náá: “Mot ɛpɛɛ myɛl ɔɔ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛdjɛ nyɛ mɛkana mɛ ɛbel ɛ ɛba.” \v 32 Yɛ kabɛ mam ɔ, mɛ ke ɛ́ náá: motom djas di epɛɛ myɛl, ààmɛt nyɛ nɛ sa etsi di elu ɔ, motom tak saŋ ɛ́ náá, moma tak di moma mɛzɔ nyɛ baatɔ́ ɛba ɛ sis ɔɔ. Tin, motom aaba moma zebyenaa é ɛba ɔ, nyɛy baasa ɛ́ ɛzɔ.» \s1 Mɛlyo dum nɛ ɛtuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ \p \v 33 «Ye nabɛ ɛ́, bi naagwak dáa bɛ nake nɛ bɛbhaab binaka náá: “Sa wɔ ààgwakel nɛ mot, da wɔ ɛ́ tuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ bhii tak wɔ kadi ɛ́ ààsa sa wɔ nakɛk ɛ. Ye goka ɛ́ náá, wɔ sa sa wɔ kɛk é mis mɛ Ghɛŋ ɛ.” \v 34 Yɛ kabɛ mam ɔ, mɛ lɛɛ bin ɛ náá, sa mot ààtuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ, da ɛ́ nɔɔ gwoo dáa tyaasɛs, etɛɛ náá, penek ɛ́ pɛ bóó mɛkoozi mɛ Zɛɛb di ɛ. \v 35 Sa mot ààtuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ nɛ bɔs, etɛɛ náá, bɔs ɛ́ di Zɛɛb di enyal nɛ mɛko mɛ ɔ. Sa mot ààtuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ nɛ din ɛ Yeluzalɛm, etɛɛ náá, ye ɛ́ ghaada ɛ boo Mɛkoozi. \v 36 Sa wɔ ààtuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ, da ɛ́ wa lo'ɔ é ban, etɛɛ náá, wɔ tok nɛ ghwyil ɛswoola bhoo lo'ɔ náá, ye bhilal nɛghu ye pum. \v 37 Yɛ bɛ náá, wɔ eemyaal tɛp ɔɔ, kea “Iyoo”. Yɛ kabɛ náá, wɔ eebyen ɔɔ, kea “ooh”, etɛɛ náá, ekɛla-ekɛla ee bot dyeebakɛl kɔ étɛp'enek dyeebadus ɛ́ pɛ daa Mbee mot.» \s1 Mɛlyo dum nɛ tɛp ɛbulal ɛ embee esesɛɛ bɛ sa wɔ ɛ \p \v 38 «Ye nabɛ ɛ́, bi naagwak náá: “Mot ɛ́ tuu sɔ dis ɔɔ, ye goka ɛ́ náá, nyɛ baatuuaa yɛ. Mot ɛ́ bwak wɔ ɛdjɛ ɔɔ, da wɔy ɛ́ baabwak nyɛ ɛdjɛ.” \v 39 Deenek, mam kalɛɛ bin ɛ náá: Sa mot ààbulal ɛbiyo nɛ ɛbiyo. Mot ɛ́ nyuu wɔ bɛɛz é ɛmuk pɛ mbɔ eghɛŋ ɔ, baaka nyɛ yak kyee ɛmuk. \v 40 Mot ɛ́ di esaa wɔ nɛ etɛp étɛp nyɛ neenɔɔ kuwa yɔ ɔɔ, beta nyɛ, nyɛ baanɔɔ dɔɔ nɛ ndjookuwa yɔ. \v 41 Mot ɛ́ besal wɔ náá, wɔ kɛ nɛŋ wat ɔɔ, kɛa enɛŋ ebá. \v 42 Gwyena nɛ mot di ewaab wɔ sonok ɔ. Yɛ bɛ náá, mot eenɔɔ sa yɔ ɔɔ, sa wɔ ààkabaakɛdu.» \s1 Yezu Klisto eelyaal bɛdjekel bɛ náá, bɛ kwyɛl bot ɛ di bhina bɛ ɔ \p \v 43 «Ye nabɛ ɛ́, bi naagwak náá: “Ye goka ɛ́, wɔ kwyɛl sɔ'ɔ mot, da wɔ ɛ́ byen mot mɛbhuka mɔ.” \v 44 Yɛ bɛ mam ɔ, mɛ kalɛɛ bin ɛ náá: kwyɛlka bot ɛ mɛbhuka men. Djaalaka Zɛɛb kɔ ɛsu ɛ bot ɛ di ezuk bin ɔ. \v 45 Deenek ɛ́ bi aadi bɔn Sɛɛg'en di pɛ tɔ gwoo ɔ, etɛɛ náá, Zɛɛb sa ɛ́ náá, gwyes kas kɔ bot djas: bɛmbee ɛ bot nɛ bɛtɛtɛ ɛ bot. Tyee wat, Zɛɛb sil bhi ɛ́, étɛp bot ɛ di sosoob ɔ, nɛ bot ɛ di ààbɛ sosoob ɔ. \v 46 Yɛ bɛ náá, bi goka ɛ́ nɛ ɛzokwyɛl ɛ́ bot ɛ di ekwyɛl bin ɔ, étɛp ye bi di bun náá, bi ɛ́ waabela efute aadus pɛ ɛko ɛ? Dɔɔ nɛ bɛnɔŋel ɛ epata e lapo zobaakwyɛl ɛ́, bot ɛ di ekwyɛl bɛ ɔ. \v 47 Yɛ bɛ náá, bi zoswos ɛ́ bɔn nyɛɛg bin ɔ, bi bee tin ɛ́ náá, bi ɛpesa enɛm esa? Etɛɛ náá, bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ, bɔɔ pe zobaasa ɛ deenek! \v 48 Dika nɛ mbɛɛ elyem dáa Sɛɛg'en di tɔ gwoo ɔ di nɛ mbɛɛ lyem ɛ.» \c 6 \s1 Mɛlyo dum nɛ ɛgwyena nɛ bɛdjel ɛ bot \p \v 1 «Bi ɛ́ kotiibal dum nɛ dáa bi di esa enɛm esa nɛ bot étɛp ɛduwal ɛ Zɛɛb ɛ. Bi ɛ́ sa deenek é mis mɛ bot, étɛp bot djas neeke náá: “Biyɔ ɛ́ di bɛmbɛɛ bot” ɔ. Deenek, bi ɛ́ sa deenek ɔɔ, bi aanàkwaabela efute e Sɛɛg'en di tɔ gwoo aadjɛ ɛ. \v 2 Wɔ kwyɛl ɛdjɛ djel mot sonok ɔɔ, wɔ goka ɛ́ nɛ ɛsa yɛ tɔ sɔ, sa mot ààgu. Nàsa dáa bot ɛ luwalɛŋ di sa tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda nɛ é egba ɛ. Bɛ sa deenek ɛ́ étɛp bot needuwal bɛ. Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ náá: Mbi bot binɔk eezebela yɔbɔ efute. \v 3 Yɛ bɛ náá, mbɔ eghɛŋ bɔ ɛpedjɛ djel mot sonok ɔɔ, yɛ àànyɔ náá, mbɔ myɛl ɛ lɔ gu. \v 4 Etɛɛ náá, ye goka ɛ́ náá, sa wɔ djɛ mot ɛ, ye di sɔ. Tin, Sɛɛg'en, mot di egu dáa wɔ di ekwyee bot tɔ sɔ ɛ, nyɛ waadjɛ wɔ yɔ efute.» \s1 Mɛlyo dum nɛ mendjaala \p \v 5 Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Bi ɛ́ di edjaala ɔɔ, nàdika dáa bot ɛ di nɛ lualɛŋ, bɛ dyeebakwyɛl ɛdjaala ɛ metetel tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda nɛ é bɛman, étɛp bot neebee bɛ. Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ náá: bot binɔk eezebela yɔbɔ efute. \v 6 Yɛ kabɛ wɔy ɔ, wɔ kwyɛl ɛdjaala Zɛɛb ɔɔ, nia tɔ dhɛŋ'ɔ, da wɔ ɛ́ diyal ɛbɛ. Bhii tak, da wɔ ɛ́ djaala nɛ Soog di tɔ di sɔ ɔ. Tin, Soog, mot di ebee esesɛɛ wɔ di esa tɔ sɔ ɔ, nyɛ waadjɛ wɔ efute. \p \v 7 «É sok bi di edjaala ɛ́, sa mot ààbasal ɛkpa wat esok nɛ esok gwyes dáa bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ. Bɔɔ gek ɛ́ náá, Zɛɛb ɛ́ waagwak bɛ, etɛɛ náá, bɛ nɛ bil mɛkpa ɛbuɛpe tɔ mendjaala mɔɔ. \v 8 Sa mot ààbaŋa bɛ, etɛɛ náá, Sɛɛg'en nɛ gu sa elyem bin di ekwos ɛ, ɛsok nɛ bi nɛ waab nɛ nɛ. \v 9 Deenek, Gwakeka dáa bi di egoka nɛ ɛdjaala ɛ. Keka náá: \q1 “Sɛɛg'es di tɔ gwoo ɔ, \q1 ye goka ɛ́ náá, mot nɛ mot gu náá, wɔ ɛ́ Zɛɛb na Dɛɛ. \q1 \v 10 Mɛkoozi mɔ zyɛ. \q1 Beta náá, ɛkwosak ɛ lɔ sael kɔ bɔs, dáa ye di sael pɛ tɔ gwoo ɛ. \q1 \v 11 Djɛa bis mɛlu nɛ mɛlu edee di egoka nɛ nes ɛ. \q1 \v 12 Pela ɛbiyo ɛ bis zesa ɛ, \q1 etɛɛ náá, bisɔ pe, bis ɛpepel bot ɛ nazesa bis ɛbiyo ɔ. \q1 \v 13 Sa wɔ ààbet bis tɔ mɛbhowal. \q1 Pɛka bis é mɛmbɔ mɛ Mbee mot, \q1 [etɛɛ náá, ye ɛ́ wɔy ɛ́ di nɛ Mɛkoozi, nɛ mɛbwala, nɛ duma na kɔm-kɔm.]”» \p \v 14 «Guka náá: Bi ɛ́ pel ɛbiyo ɛ bot ɛ di etɔ́ nɛ ɛsa bin ɔ, Sɛɛg'en di pɛ tɔ gwoo ɔ waabaapel yebɔ pe. \v 15 Tin, yɛ kabela náá, bi ààpel bɛsɔ bin ɔɔ, Sɛɛg'en di tɔ gwoo ɔ aanàkwaabaapel ɛbiyo ɛ bi di esa ɛ.» \s1 Mɛlyo dum nɛ tɛp ɛtsi ɛ edee étɛp mendjaala \p \v 16 «Yɛ bɛ náá, bi ɛpetsi edee ɔɔ, sa mot ààdi nɛ bhwoob ghoŋ dáa bot ɛ di nɛ lualɛŋ ɔ. Bɛ lyaal bhwoob ghoŋ deenek ɛ́, étɛp bot djas neegu náá, bɛ ɛpetsi edee. Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ náá: bot binɔk eezebela yɔbɔ efute. \v 17 Yɛ kabɛ wɔy ɔ, wɔ tsi edee ɔɔ, gwyiia bhwoob, da wɔ ɛ́ lɔɔb mul é lo, \v 18 etɛɛ náá, bot needi ààgu náá, wɔ ɛpetsi edee. Tin, ye ɛ́ Soog mot di tɔ sɔ ɔ di egu, deenek Soog, mot di ebee esesɛɛ djas wɔ di sa tɔ sɔ ɔ, nyɛ waadjɛ wɔ efute.» \s1 Ekum pɛ daa Zɛɛb \p \v 19 «Nàsaaka ɛdi ɛ́ nɛ bɛtɛ nɛ ekum é bɔs'ak. Ekum ee di náá, bɛsɛs nɛ emaa ɛ́ waapul ɛ. Ekum ee di náá, bot ɛ djii ɛ́ waakwak ɛbo ɛ ndjaa, da ɛ́ djii, nɔɔ, tɔ́ nɛ yɛ ɛ. \v 20 Kwomka ekum bin pɛ daa Zɛɛb. Penek, bot ɛ djii aanàkwaani kɛdjii yɛ, bɛsɛs nɛ emaa aanàkwaapul yɛ. \v 21 Etɛɛ náá, é di mot di ekwom esa bɛ ɔ, lyem'ɛ di ɛ́ tin.» \s1 Lama nyel \p \v 22 «Mis mɛ mot ɛ́ dáa lama nyel. Yɛ bɛ náá, mis mɔ ɛpenyaasok ɛnyɔɛpe ɔɔ, gua náá, nyel'ɔ djas ɛ́ tɔ selele. \v 23 Yɛ kabɛ náá, mis mɔ ɛpekpaŋ ɔɔ, nyel'ɔ djas ɛ́ tɔ ghooghom. Yɛ kabɛ náá, ngel di tɔ lɔ eezedim ɔɔ, tin, kwaa yenek mɛghomla aanɔŋel nɛ yé?» \s1 Nɛghu epata, nɛghu Zɛɛb \p \v 24 Mot ngɔt aanàkwaadi mot-mɛsa mɛ ekukuma ebá. Yɛ bɛ deenek ɔɔ, nyɛ waabhina ngɔt, da nyɛ ɛ́ kwyɛl nwyak ngɔt, nɛghu nyɛ kaseya nɛ mot ɛsok ɔɔ, nyɛ waapɛɛ nwyak ngɔt. Bi tok nɛ ghwyil ɛsa mɛsa mɛ Zɛɛb nɛ mɛsa mɛ epata é di wat. \s1 Ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb \p \v 25 «Étɛp tak ɛ́ mɛ di elɛɛ nɛ nen náá: Nàbemka ba dum nɛ tɛp edee, nɛ gwyes mɛdii nɛ tɛp eduuba. Etɛɛ náá, tsik eedhaa edee nɛ mɛnyɔ. Nyel eedhaa ekaad nɛ mɛtaŋ. Etsal é? \v 26 Beeka enen pɛ ɛko, bɛ ààbɛ epyeeb, ààbɔ́k edee di ewum tɔ epyeeb ɛ. Bɛ ààkwom edee tɔ mɛbhwaa nɛ kɔ etaa. Tin, dhi Sɛɛg'en di tɔ gwoo ɔ, di djɛ bɛ edee! Bi ààpadhaa enen nɛ boo mɛtaŋ é mis mɛ Zɛɛb é? \v 27 Yɛ bɛ náá, bi ɛpebem ba ɔɔ, ɛzɛ pak'en di nɛ ghwyil ɛbil ba ɛlu ɛ wat kɔ mɛlu mɛ tsik'ɛ?» \p \v 28 «Étɛp ye bi di bem ba kɔ ɛsu ɛ ekaad? Beeka dáa mɛzɛm di ekwyil nɛ wyee tɔ pyeeb ɛ. Mɛzɛm mɛ tak ààsa mɛsa, ààlat ekaad. \v 29 Tin, mɛ ɛpelɛɛ bin náá, dɔɔ nɛ Salomɔŋ, nɛ boo duu yɛ, nyɛ nabɛ ɛ́ ààbɛ nɛ mbɛɛ kaad na nyɔ dhaa wat tɔ kɔkɔ mɛzɛm menek. \v 30 Yɛ bɛ náá, Zɛɛb ɛpebet eka ee di tɔ dik mos, da djɛmɛn ye ɛ́ nɔŋaa, dikaa tɔ du ɔɔ, tin, nyɛ tok nɛ ghwyil ɛsa deenek nɛ lyem'ɛ met étɛp'en é? Ye nakoozodi náá, bi tok nɛ boo ɛmyaal nɛ nɛ!» \p \v 31 «Nàbemka ba é ɛkeke náá: “Mena aadɛka yé? Mena aadɛka yaa mɛdii? Mena aabɔtka yé?” \v 32 Yenek djas, ye ɛ́ bot ɛ bɔs ɛ́ di ebwos esesɛɛ binek mɛlu djas. Tin, Sɛɛg'en mot di tɔ gwoo ɔ nɛ gu náá, bi ɛ́ nɛ gwyes tak. \v 33 Pookosaaka sok Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb nɛ tsik tɔ epiki nyɛ di ewaab ɛ. Tin, Zɛɛb ɛ́ waadjɛ bin esa djas bi di nɛ gwyes tak ɛ. \v 34 Nàbemka ba nɛ etɛp aasael djɛmɛn ɛ, etɛɛ náá, etɛp ee djɛmɛn aagwyɛ lo ɛ́ nyɛ ɛmet. Dwoo nɛ dwoo ɛ́ nɛ yɛ ɛkwosak.» \c 7 \s1 Yezu Klisto eelyaal bɛdjekel bɛ náá, sa bɛ ààpɛ́ɛ bot \p \v 1 «Sa bi ààdidi é pɛ́ɛ bot, deenek Zɛɛb aanàkwaapɛ́ɛ bin. \v 2 Etɛɛ náá, Zɛɛb aapɛ́ɛ bin ɛ dáa bi di epɛ́ɛ bɛsɔ bin ɛ. Nyɛ aalwoodal bhwaŋ'en ɛ dáa bi di elwoodal bhwaa bɛsɔ bin ɛ. \v 3 É tɛp yé wɔ gwyák kwyɛɛzyoŋ di tɔ dis ɛ sɔ'ɔ mot, wɔ kadi ɛ́ ààbee pek le di tɔ dis ɛ lɔ ɛ? \v 4 Wɔ nàkwaake nɛ sɔ'ɔ mot náá: “Mɔn nyaag'am, beta mɛ dis kwyɛɛzyoŋ tɔ dis ɛ lɔ,” wɔy ààbɛ é bee pɛk le di tɔ yɔ dis ɛ. \v 5 Wɔy mot mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si, pookodis sok pɛk le tɔ dis ɛ lɔ ɛ! Bhii tak ɛ́ wɔ waanyaa sok, étɛp wɔ needis kwyɛɛzyoŋ di tɔ dis ɛ mɔn nyoog ɛ.» \p \v 6 «Nàdjɛka esa ee di dɛɛ ɛ nɛ bɛbhyɛ, é kaab náá, bhii tak bɛ ɛ́ zɛkɛbula zɛduma wɔ é nyel nɛ mɛkwaala. Nàmwaska mɛvunga sok bhwoob bɛghwyee, é kaab náá, bɛ ɛ́ zɛkɛnyal yɛ.» \s1 Waabka, saaka, diigka é ɛbɛ ɛ ndjaa \p \v 7 «Waabka, bi ɛ́ waadjɛaa. Saaka, bi ɛ́ waabela. Diigka, bɛ waadii bin ɛbɛ ɛ ndjaa. \v 8 Étɛp tak ɛ́ ye di náá, mot ɛ́ waab ɔɔ, nyɛ ɛpedjɛaa. Mot ɛ́ saŋ ɔɔ, nyɛ ɛpebela. Ɛbɛ ɛ ndjaŋ aadiiaa ɛ́, étɛp mot diig ɔ. \v 9 Ye ɛ́ nɛ mot ngɔt pak'en di nɛ ghwyil ɛdjɛ mɔn'ɛ ɛkok bela náá, mɔn waab ɛ́ mapa? \v 10 Nɛghu ɛzɛ di nɛ ghwyil ɛdjɛ mɔn nyɔ\f + \fr 7.10 \fr*\ft Bɛ ke deenek ɛ́, etɛɛ náá, eYuda ààdɛ bɛnyɔ.\ft*\f*, yɛ bɛ náá, mɔn waab ɛ́ su ɔɔ? \v 11 Kwyii biyɔ, bɛmbee ɛ bot, di gu ɛdjɛ embɛɛ esonok nɛ bɔn bin, gwyata nɛ Sɛɛg'en di tɔ gwoo ɔ aapaadi ààdjɛ embɛɛ esonok nɛ mot aawaab nyɛ sonok ɔ! \p \v 12 «Kanka ɛsa sok nɛ bɛsɔ bin esesɛɛ bi di ekwyɛl náá, bot sa bin yɛ ɛ. Deenek ɛ́ mɛkana mɛ etsi ɛ Moiiz nɛ yii bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb di elyo.» \s1 Ɛbɛ ɛ ndjaa na maad-maad \p \v 13 «Nika tɔ ɛbɛ ɛ ndjaa na maad-maad, etɛɛ náá, ze di eniigal mot pɛ dɛl ɛ ɛsyee ɛ, ye nɛ bɔk. Bɛtɛ nɛ bot dyeebakwyɛl ɛdhaŋ ɛ́ penek. \v 14 Tin, guka náá, ɛbɛ ɛ ndjaa tak nɛ maad, bela náá, pɛ ze di edul bot pɛ ze tsik ɛ, ye nɛ pata. Étɛp tak ɛ́ di náá, bot ɛbuɛpe ààdyeebadu yɛ.» \s1 Bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb yii mɛkɔŋ \p \v 15 «Bi ɛ́ di nɛ etsoŋ nɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb yii mɛkɔŋ. Bɛ zyɛ pɛ daa len ɛ́, nɛ ɛzaaba dáa mɔn ɛ taa, ghuna bɛ ɛ́ eben, bɛ zosyel ɛ mya mɔɔ. \v 16 Bi aagu bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb yii mɛkɔŋ tak ɛ nɛ mɛfulu mɔɔ. Etɛɛ náá, bum le vin ààbɔ́kaa tɔ mɛkpak mɛ mɛgɔk nɛghu bum fiig kɔ le mɛgɔk. \v 17 Etɛɛ náá, mbɛɛ le zodjɛ ɛ́ mbɛɛ bhum. Mbee le kadjɛ ɛ́ mbee bhum. \v 18 Mbɛɛ le tok nɛ ghwyil ɛdjɛ mbee bhum. Tyee wat nɛ mbee le. Ye tok nɛ ghwyil djɛ mbɛɛ bhum. \v 19 Ele djas di ààdjɛ bhum ɛ, ye goka ɛ́ nɛ ɛkwyalaa, bhii tak da ye ɛ́ mwasaa tɔ du. \v 20 Étɛp tak ɛ́ di náá, bi aagu bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb yii mɛkɔŋ tak ɛ́ nɛ embee mɛfulu mɔɔ.» \s1 Ɛlɛɛ nɛ ɛsa \p \v 21 «Ye tok bot djas di djóo mɛ: “Ghɛŋ, Ghɛŋ!” ɔ, aani tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɔ. Bot aani ɛ́, ye ɛ́ bot ɛ di esa ɛkwosak ɛ Saag'am di tɔ gwoo ɔ. \v 22 É dwoo Zɛɛb aazɛpɛ́ɛ bot ɛ, bot ɛbuɛpe ɛ waake nɛ nam náá: “Ghɛŋ, Ghɛŋ”, ye ɛ́ nɛ din ɛ lɔ ɛ bis nadi bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb! Etsal é? Ye ɛ́ nɛ din ɛ lɔ ɛ bis nadi esesɔ mɛlyeeb! Etsal é? Ye ɛ́ nɛ din ɛ lɔ ɛ bis nasa bɛtɛ nɛ endem e mɛbwala! Etsal é? \v 23 Tin, mɛ waalɛɛ nɛ nɔɔ é mis mɛ bot náá: “Mɛ nabɛ ààgu bin. Duska é mis mam, tɔ́ka ɛtsetaɛpe nɛ nam, biyɔ, bot ɛ di esa embee esesɛɛ ɔ!”» \s1 Mendjaa membá \p \v 24 «Gwakeka, mɛ pookolyaal bin mbi mot zyɛ pɛ daa lam ɔ. Nyɛ gwak mɛkpa mam, da nyɛ ɛ́ kɛ tyee tak ɔɔ, nyɛ ɛ́ mot etsoŋ di esum ndjaŋ'ɛ kɔ ɛkok ɔ. \v 25 Wɔ gwaa bhi zɛnee ɛbuɛpe, tyee bhyoŋ natuula nɛ ghuu na lyel-lyel ɛ, ye naanyuŋa é ndjaŋ'enek. Ààbik, etɛɛ náá, ndjaa tak nasumel ɛ́, ɛnyɔɛpe kɔ ɛkok. \v 26 Tin, mot di egwak mɛkpa mam, da nyɛ ɛ́ kadi ààkɛ tyee mɛkpa mɛ tak di elɛɛ ɔ, nyɛ ɛ́ dáa ndjemet mot di esum ndjaa kɔ bɔs bɛsyɛ, ààwyɛl epap kɔ ɛkok ɔ. \v 27 Dáa bhi nakanee ɛbuɛpe ɛ, tin, tyee bhyoŋ nakatuula ɛ, ghuu na lyel-lyel eezɛnyuŋa é epap e ndjaŋ'enek, epap eezɛbik “syɛɛɛ” é di tak wat.» \s1 Eghɛŋ ɛ Yezu \p \v 28 Dáa Yezu nasilal ɛlyo bɛmɛlyo mɛ ɛ, mɛdhuu mɛ bot naadyeebadjoka dáa nyɛ nadi elelyo ɛ. \v 29 Etɛɛ náá, nyɛ nabɛ ɛ́ ààlyo dáa bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nalelyo ɛ́, nyɛ nalelyo ɛ́, nɛ eghɛŋ ɛ Zɛɛb. \c 8 \s1 Yezu eezɛtsik dhiiti mot nadi nɛ ɛbɛ́ ɛ zezam ɔ \p \v 1 Dáa Yezu nasul kɔ ɛtsok ɛ, zukamwaa nɛ mot naazɛdu nyɛ. \v 2 Tin, wɔ gwaa dhiiti mot nadi nɛ ɛbɛ́ ɛ zezam ɔ, zɛtiila pɛ daa lɛ. Nyɛ eezɛkwyit mɛboŋ si, zɛdjaala nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ! Mɛ nɛ gu náá: wɔ kwyɛl ɔɔ, wɔ ɛ́ nɛ ghwyil ɛtsik mɛ, nyel'am bula dɛɛ.» \v 3 Tin, Yezu eezɛsɛɛb mbɔ, mɛt nyɛ. Nyɛy nɛ nɛ náá: «Mɛ eekwyɛl. Tsaka!» É di tak wat, wɔ gwaa, ɛbɛ́ ɛ zezam mot'enɔk zɛsi. \v 4 Bhii tak, Yezu ɛ boozɛke nɛ nɛ náá: «Gwaka mɛ ɛnyɔɛpe: Sa wɔ ààlɛɛ mot sa dhaa wak ɛ. Tɔ́a, kɛlyaal nyel pɛ daa bɛghaa-Zɛɛb, da wɔ ɛ́ kɛdjɛ esa e ɛgwyena dáa Moiiz nalyo ɛ, étɛp wɔ neelyaal bot djas náá, wɔ eetsak.» \s1 Yezu eezɛtsik mot-mɛsa ɛ komanda esodja e Lɔm \p \v 5 Dáa Yezu nadi eni tɔ ghaada Kapɛlnaum ɛ, wɔ gwaa dhiiti kukuma tɔ lɔɔg esodja zɛzyɛ pɛ daa lɛ. Bhii tak, nyɛ eezɛke nɛ Yezu náá, nyɛ zɛkwyee nyɛ. \v 6 Nyɛy nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, mot-mɛsa mam ngɔt ɛ́ ndjaasi pɛ ndjaŋ'am, nyɛ eezesɔɔb nyɛ ɛpebɛ́ ɛlyelɛpe.» \v 7 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Mɛ ɛpetɔ́, kɛtsik nyɛ.» \v 8 É di'enek, kukuma tɔ lɔɔg esodja binɔk eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, mam ɛ yam zɛ, wɔ neezɛni tɔ ndjaŋ'am. Ye goka ɛ́ náá, wɔ zolóo ɛkpa wat, étɛp mot-mɛsa mam neetsak. \v 9 Di mɛ di'aak, ye ɛ́ nɛ ekukuma bam ɛ, mɛ di egwak esesɛɛ mɛ di egoka nɛ ɛsa nɛ nɔɔ ɛ. Dɔɔ nɛ mam pe, mɛ ɛ́ nɛ esodja si mɛko mam. Mɛ ke nɛ nɔɔ: “Tɔ́ka” ɔɔ, bɛ ɛpetɔ́; “Bulaka” ɔɔ, bɛ ɛpebula; “Saka dáak” ɔɔ, bɛ ɛpesa.» \v 10 Dáa Yezu nagwak eyala e kukuma yenɔk ɛ, ye nabɛ ɛ́, nyɛ naadyeebamyaala. Tin, nyɛ ɛ́ booke nɛ bot ɛ nadi egyee bɛ nɛ nɔɔ náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ náá: mɛ dinaa ààpaabee mot di edum koŋ nɛ Zɛɛb, kɔ Yisalaɛl dáa mot'ak. \v 11 Betka mɛ lɛɛ bin náá, bot ɛbuɛpe ɛ waadus pɛ ɛbil ɛ dwoo nɛ pɛ ɛdjem ɛ dwoo. Bɛ waazyɛ, zɛdi kɔ mesa wat, bɛ nɛ bɔn Abalaam, Izak nɛ Zakɔɔb tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ. \v 12 Tin, bot ɛ nagoka nɛ ɛdi ɛ bot ɛ ɛyoŋ ɛ tak ɔ, bɛ aadi ɛ́, wusa pɛ kel, tɔ ghooghom pɛ baadi edje mɛgwyɛ nɛ ɛkwaal ɛ mɛtsok ɛ.» \p \v 13 Bhii tak, Yezu eezɛke nɛ kukuma esodja binɔk náá: «Sika pɛ ndjaŋ'ɔ etɛɛ náá, kɔ ɛdum ɛ koŋ ɛ lɔ nɛ Zɛɛb, Zɛɛb eedjɛ wɔ sa lyem'ɔ di ekwos ɛ!» É di tak wat, ye nabɛ ɛ́, mot-mɛsa ɛ kukuma esodja binɔk naatsak. \s1 Yezu eetsik bɛtɛ nɛ bot ɛ mɛbɛ́ \p \v 14 Yezu eezɛwyis, tɔ́ pɛ daa Pyɛɛd. Ghuna tsi yɛ yii moma nadi ɛ́ ndjaasi nɛ mɛkosa ɛkpaŋɛpe. \v 15 Nyɛ eezɛmɛt nyɛ é mbɔ, mɛkosa eezɛsi. É di tak wat, moma yenɔk eezɛwyɛl, nyɛ moo zɛbe bɛ. \p \v 16 Dáa dwoo nadi esila ɛ, wɔ gwaa bɛ zɛzyɛ nyɛ nɛ bot ɛ mɛlyeeb nadi edhek ɔ. Dáa Yezu nadi elii kɔ membel menɔk ɛ, embee esisim nadi ewyis tɔ lɔɔ, tin, nyɛ naatsik dɔɔ nɛ bot ɛ mɛbɛ́ djas. \v 17 Nyɛ nasa deenek ɛ́, etɛɛ náá, esesɛɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi nalɛɛ ɛ́ neebela ɛsuk. Nyɛ nake ɛ́ náá: «Nyɛ naanɔɔ edjam bina nɛ mɛbɛ́ mena\f + \fr 8.17 \fr*\xt Eza 53.4\xt*\f*.» \s1 Bot ɛ di ekwyɛl ɛdu Yezu ɔ \p \v 18 Bhii tak dáa Yezu nabee ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi edu nyɛ ɔ, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá, bɛ sɛɛ dhaa pɛ yii kyiid boo soob na djato-djato. \v 19 Wɔ gwaa dhiiti ghaa mɛkana mɛ etsi zɛzyɛ pɛ daa lɛ. Nyɛy nɛ nɛ náá: «Lyoel, mɛ ɛpekwyɛl ɛdu ɛ wɔ é mɛze djas wɔ aadi tɔ́ ɛ.» \v 20 Deenek Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Bɛbhɛk ɛ́ nɛ eku bɛ di djaasi tɔ tak ɛ, enen ɛ́ nɛ mɛk mɔɔ. Yɛ kabɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɔ, nyɛ tok nɛ zeza nɛ di nyɛ aadi ndiindil nɛ ɛdja ɛ gɔ.» \p \v 21 Dhiiti mot ngɔt pak bɛdjekel bɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, ɛsok nɛ mɛ nɛ du wɔ, pookobet mɛ, mɛ pookokɛdel saag'am.» \v 22 Tin, Yezu eebɔɔza nɛ nɛ náá: «Dua mɛ. Beta bot ɛ di ààbɛ nɛ tsik ɔ, bɛ delel pak'ɔɔ.» \s1 Yezu eezɛlyak ghuu \p \v 23 Wɔ gwaa Yezu zɛni tɔ boo elɛɛd sama wat nɛ bɛdjekel bɛ. \v 24 Ààbɔya deenek, kasɛka ɛ́ boo ghuu na lyel-lyel eezɛkan ɛpupal kɔ boo soob na djato-djato. Mɛpupal mɛ tak eezɛghɛɛ ɛbhyeeb ɛ mɛdii zɛkɛɛza é elɛɛd. Ye kabela tin ɛ́, Yezu edja gɔ́. \v 25 Tin, bɛdjekel bɛ zokazɛtiila pɛ pak nyɛ nadi tɔ elɛɛd ɛ. Bɛ eezɛdjem nyɛ nɛ etsim: «Ghɛŋ, tsika bis! Ɛsyee ɛ́ yak!» \v 26 É di'enek, ye nabɛ ɛ́ Yezu naazɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Étɛp yé bi di nɛ kɛŋ? Ɛbwaalel ɛ len nɛ Zɛɛb nɛ tɔɔl!» Bhii tak, nyɛ eezɛwyɛl, zɛbhɛm ghuu, nɛ dii, nyɛ eezɛlyak ghuu. Nyɛy nɛ dii náá: «Sila ghulal'ɔ ye di gwyem.» Wɔ gwaa, ghuu zɛsila, bhwak moo tin «kup». \v 27 Bɔɔ djas nabɛ ɛ́, bɛ naadyeebadjoka. Tin, bɔɔ náá: «Nwyak ɛ́ nwyaa kwaambi mot di náá, dɔɔ nɛ ghuu nɛ boo soob na djato-djato ɛpegwak nyɛ?» \s1 Yezu eezɛtsik bot ɛbá yii embee esisim nadi edhek ɔ \p \v 28 Dáa Yezu nasɛɛ pɛ yii kyiid boo soob na djato-djato pɛ kyee dik Ghadasa ɛ, wɔ gwaa bot ɛbá zɛtuula tɔ mɛvit, bɛ neezɛboma nɛ nɛ. Ye nabɛ ɛ́ bot ɛ embee sisim nadi dhek ɔ, bɛ nadi ɛ́, nɛ mbee mɛnyan dhaa tyɛ, bot nabɛ ɛ́ ààbɛ nɛ ghwyil ɛdhaa é ngwoob mɛvit mɛ tak. \v 29 Bot binɔk moo tin etsim náá: «Bis sa wɔ yé, wɔy Mɔn Zɛɛb? Wɔ zyɛ wak ɛ́ zɛzɛm bis, sonok ɛwala ɛ tak dinaa ààdjala?» \p \v 30 Ba ɛtsetaɛpe nɛ di tak, ye nabɛ ɛ́ nɛ boo ɛsaŋ ɛ bɛghwyee nadi egɔɔ tin ɔ. \v 31 Embee esisim eezɛdjaala nɛ Yezu, bɔɔ náá: «Wɔ kwyɛl ɛsɔ bis ɔɔ, kyeeda bis tɔ ɛsaŋ ɛ bɛghwyee bak.» \v 32 Yezu eezɛmyaal, nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá, bɛ tɔ́. Tin, wɔ gwaa embee esisim zɛwyis tɔ bot binɔk, zɛni tɔ ɛsaŋ ɛ bɛghwyee binɔk. Bhii tak, ɛsaa djas eezɛsul ɛtsok pɛ bɛ nadi ɛ́, kaab, kɛghaaga tɔ dii, bɔɔ djas si na «bhɛɛɛ.» \v 33 Bot ɛ nadi ebaal ɛsaŋ ɛ bɛghwyee tak ɔ, zokazɛkaab, sik pɛ dɛl. Bɛ moo tin ebaŋa bot ɛ dɛl edjema bɛ bee penek dum nɛ bot ɛbá binɔk. \v 34 Tin, wɔ gwaa bot ɛ dɛl djas zokazɛwyis, kɛboma nɛ Yezu. Dáa bɛ naboma nɛ nɛ ɛ, bɛ naazɛdjaala nɛ Yezu náá, nyɛ dus kɔ kyee dik'ɔɔ. \c 9 \s1 Yezu eetsik dhiiti mot nazesɔɔb nɛ ɛbɛ́ ɔ \p \v 1 Wɔ gwaa Yezu zɛni tɔ elɛɛd, sɛɛ boo soob na djato-djato, sik pɛ dɛl. \v 2 Tin, bɛdhiiti bot zokazyɛ nɛ mot ngɔt nazesɔɔb nɛ ɛbɛ́ ɔ, byaala kɔ mwaala. Dáa Yezu nabee ɛdum ɛ koŋ ɛ bot ɛ nazyɛ nɛ mbel tak ɛ, nyɛ naazɛke nɛ mbel náá: «Sa mɛghaaz mɔn'am, mesyem mɔ eepelel!» \v 3 Dáa bɛ nabee deenek ɛ, bɛdhiiti bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi ɛ Moiiz nabɛ ɛ́, bɛ moo nyiiŋla pak'ɔɔ náá: «Nwyak mot ɛpebyasal Zɛɛb!» \v 4 É di tak wat, ye nabɛ ɛ́ Yezu naagu esiiza bɔɔ. Nyɛ boozɛke náá: «Étɛp yé bi di nɛ mbee esiiza tɔ elyem bin deenek? \v 5 Ɛyé di elyel nɛ nen, ɛke ɛ́ nɛ mot ɛbɛ́ náá: “Mesyem mɔ eepelel” ooho, nɛghu ɛke náá: “Wyɛla, da wɔ ɛ́ kɛ”? \v 6 Ye goka ɛ́ bi ɛ́ gu náá, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ nɛ ghwyil ɛpel mesyem mɛ bot kɔ bɔs.» Bhii tak, nyɛ eezɛke nɛ mot zesɔɔb nɛ ɛbɛ́ ɔ náá: «Wyɛla, nɔŋa mwaala yɔ, da wɔ ɛ́ sik pɛ ndjaŋ'ɔ!» \v 7 É di'enek, mot'enɔk eezɛwyɛl, sik pɛ ndjaŋ'ɛ. \v 8 É di'enek wat, dáa ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi tin ɔ nabee deenek ɛ, bɛ naadyeebadjoka ɛlyelɛpe. Bhii tak, bɛ moo eduwal Zɛɛb dáa nyɛ nadjɛ mbi yenek mɛbwala nɛ bot ɛ. \s1 Yezu eezɛdjóo Matye \p \v 9 Yezu eezɛdus tin, dáa nyɛ nadi edhaŋ ɛ, nyɛ naazɛbee dhiiti mot, din ɛ lɛ ɛ́ Matye, nyɛ nadi ɛ́ ndiindil é di mɛsa mɛ. Nyɛ nadi ɛ́ nɔŋel epata e lapo. Yezu eezɛke nɛ nɛ: «Dua mɛ!» Matye eezɛwyɛl «ngbat», bhii tak, nyɛ eezɛdu nyɛ. \p \v 10 Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ nadi edɛ edee pɛ ndjaŋ ɛ Matye. Wɔ gwaa, bɛtɛ nɛ bɛnɔŋel ɛ epata e lapo nɛ bot ɛ mesyem zokazɛlwood tin, zɛdɛ bɛ nɛ bɛ nɔɔ djas kɔ mesa wat. \v 11 Dáa eFalizyɛ nabee deenek ɛ, bɛ naazɛdji bɛdjekel bɛ náá: «Étɛp ye lyoel yen di edɛ edee é di wat bɛ nɛ bɛnɔŋel ɛ epata e lapo nɛ bot ɛ na mbee dék?» \v 12 Yezu eegwak dáa bɛ nadi elii ɛ, tin, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Bot ɛ di nɛ mɛnyel ɛnyɔɛpe ɔ tok nɛ gwyes dhɔkɔtɔlɔ nyɛ neegwom bɛ. Ye ɛ́ membel ɛ di nɛ gwyes mɛgwoma. \v 13 Tɔ́ka, kɛdjekeka ɛsuk ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb di eke náá: “Mɛ kwyɛl ɛ́ enɛm esa, dhaa ebuwa e bɛtit.” Etɛɛ náá, mɛ nabɛ ɛ́ ààzyɛ zɛsaa bot ɛ epiki. Mam nazyɛ ɛ́ zɛsaa bot ɛ di egu náá, bɛ ɛ́ bot ɛ mesyem ɔ.» \s1 Mɛlyo ɛ Yezu dum nɛ tɛp ɛtsi edee étɛp mendjaala \p \v 14 Dhiiti dwoo, bɛdjekel ɛ Zaŋ Nduuel-bot naazyɛ zɛdji Yezu náá: «Étɛp yé bisɔ nɛ eFalizyɛ di etsi edee étɛp mendjaala, dhi bɛdjekel bɔ di ààtsi edee étɛp mendjaala?» \v 15 Wɔ gwaa, Yezu zɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi nakobee sok paa náá, bɛsɔ ɛ mwaaz di tɔ ghoŋ dwoo ɛba, dhi bɛ di lɔɔg wat nɛ mwaaz, mot paazyɛ, zɛba moma ɔ? Yenek ààsael! Deenek ɛwala tak ɛpezyɛ, ɛwala ɛ di náá, mot zɛba moma ɔ waadisaa pak'ɔɔ. É di tak ɛ́ bɛ aatsi edee. \p \v 16 «Ye tok nɛ mot aanyaa pes bes kaad étɛp ɛkoobal put kaad nɛ yɛ. Wɔ sa deenek ɔɔ, é sok wɔ aagwyii kaad tak ɛ, bes kaad ɛ́ waanyaa put kaad, da ɛ́ bek ɛlen ɛ tak. \v 17 Mɛnyok mɛ na bes ààwaaa tɔ bhɛɛb na mwa. Yɛ sɛɛ deenek ɔɔ, bhɛɛb ɛ́ nɛ ghwyil ɛbel, da mɛnyok ɛ́ see, deenek bhɛɛb eepulel. Étɛp tak ɛ́ di lɛɛaa náá, yɛ ààgoka deenek, etɛɛ náá, mɛnyok mɛ bes goka ɛ́ tɔ ebes e bhɛɛb.» \s1 Yezu eetsik dhiiti moma, da gomal ɛsyes ɛ Zayilus \p \v 18 Dáa Yezu nadi elii nɛ nɔɔ deenek ɛ, wɔ gwaa dhiiti kukuma eYuda zɛzyɛ pɛ daa lɛ. Nyɛ eezɛkwyit mɛboŋ si mɛko mɛ. Nyɛy nɛ nɛ náá: «Ɛsyes ɛ lam ààlóo nɛ pɛka. Mɛ kwyɛl ɛ́, wɔ zɛkɛl mɛmbɔ kɔ lɛ étɛp nyɛ neegom!» \v 19 Yezu eezɛwyɛl, «ngbat», bɛ nɛ bɛdjekel bɛ, du nyɛ. \p \v 20 Dhiiti moma nadi ebɛ́ ɛbɛ́ ɛ ghiya, ghiya nadi ekekɛk nyɛ é nyel ààbɛ nɛ ɛtsek. Ɛbɛ́ ɛ tak naaboya nɛ nɛ é di membu kam nɛ ebá. Moma tak zokazɛtiila pɛ bhii koŋ ɛ Yezu, nyɛ eezɛmɛt kyee ɛghɔ ɛ kaad ɛ Yezu. \v 21 Étɛp nyɛ nabɛ ɛ́, nyɛ eeke tɔ lyem'ɛ náá: «Mɛ zomɛt kaad'ɛ ɔɔ, mɛ ɛpetsak!» \v 22 Tin, Yezu eezɛliig mis, gwyák nyɛ. Nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Sa mɛghaaz ɛsyes ɛ lam! Ɛdum ɛ koŋ ɛ lɔ nɛ Zɛɛb eetsik wɔ.» É di tak wat, moma yenɔk naazɛtsak. \p \v 23 Bhii tak, Yezu eezɛtɔ́ pɛ ndjaa kukuma eYuda é tak. Dáa bɛ nakum ɛ, bɛ kabela bot ɛ, é ebwom ngɔmbi, zɛnɔɔ bak bot é sa yɔbɔ ɛzɛm pɛ ndjaa tak étɛp ɛkoobal esesɛɛ, bɛ neetɔ́ ndela. \v 24 Tin, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Wyiska pɛ kel, etɛɛ náá, ɛsyes ɛlak ààpagwyɛ, nyɛ dja ɛ́ gɔ́.» É di'enek, bɛ moo tin eduk Yezu. \v 25 Dáa bɛ nawyisal ɛdhuu ɛ bot pɛ kel ɛ, Yezu eezɛni tɔ dhɛŋ, nyɛ eezɛmɛt nyɛ é mbɔ, wɔ gwaa ɛsyes ɛlenɔk zɛwyɛl. \v 26 Menduk mɛ tɛp'enek naakɛ kɔ kyee dik'enek djas. \s1 Yezu eetsik bot ɛ edhim bɛbá \p \v 27 Dáa Yezu nadus tin ɛ, wɔ gwaa bot ɛ mɛbɛ́ mɛ edhim bɛbá zokazɛni edu nyɛ bhii koŋ nɛ etsim: «Mɔn Dhavid, geka bis ghoŋ!» \p \v 28 Dáa Yezu nakum pɛ ndjaŋ ɛ, wɔ gwaa, bɛ na edhim binɔk zɛtiila pɛ daa lɛ. Yezu eezɛdji bɛ náá: «Bi eemyaal náá, mɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛsa sa bi di ewaab'enek é?» Bot binɔk eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Iyoo, Ghɛŋ! Wɔ ɛ́ nɛ ghwyil ɛsa.» \v 29 Tin, Yezu eezɛmɛt bɛ é mis. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Zɛɛb eedjɛ bin sa djala nɛ ɛdum ɛ koŋ ɛ len ɛ.» \v 30 É di tak wat, wɔ gwaa bɛ nyaasok. Yezu eezɛlu bɛ ɛlyelɛpe náá: «Gwakeka mɛ ɛnyɔɛpe: sa mot ngɔt ààgu sa sɛɛ wak ɛ.» \v 31 Tin, bot binɔk katɔ́ ɛ́, elɛɛ tɔ kyee dik'enek djas esesɛɛ Yezu nasa ɛ. \s1 Yezu eezɛtsik dhiiti bubu mot \p \v 32 É sok bɛ nadi ekwyɛl ɛtɔ́ ɛ, bɛdhiiti bot nabɛ ɛ́ bɛ eezyɛ Yezu nɛ mot ngɔt nadi bubu ɔ, etɛɛ náá, embee sisim nadi edhek nyɛ. \v 33 Dáa Yezu nasɔ mbee sisim tak ɛ, é di tak wat mot'enɔk nabɛ ɛ́, nyɛ moo elii. Tin, ye nabɛ ɛ́ ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi edi tak ɔ, moo tin edjoka. Bɔɔ náá: «Bis dinaa ààpaakobee kɔkɔ mbi yak sonok tɔ Yisalaɛl.» \v 34 Yɛ kabɛ eFalizyɛ ɔ, bɔɔ nake yɔbɔ ɛ́ náá: «Ye ɛ́ kukuma embee esisim ɛ di edjɛ Yezu mɛbwala mɛ nyɛ di esɔ embee sisim nɛ yɛ ɛ!» \s1 Yezu ɛ́ nɛ ghoŋ nɛ ɛdhuu ɛ bot \p \v 35 Yezu nadi ekɛ kɔ boo eghaada nɛ kɔ mɛl. Nyɛ nadi elelyo mɛdhuu mɛ bot tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda. Nyɛ nadi egoola bɛ Mbɛɛ Bhaadal dum nɛ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb. Nyɛ nadi etsik bot ɛ di nɛ epel ɔ, zɛnɔɔ bot ɛ nadi nɛ edjam ɔ. \v 36 Ye nabɛ ɛ́ ghoŋ naasa nyɛ ɛlyelɛpe dum nɛ ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi tin ɔ. Etɛɛ náá, bot ɛ tak nadi ɛ́ bɛ eezewak dáa mɛsaa mɛ ebhata di ààbɛ nɛ mbaalel ɛ. \v 37 Nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Bhum nɛ bu tɔ bok, tin, bot ɛ ɛbɔ́k ààbu. \v 38 Ye goka ɛ́, bi djaala nɛ nakuma pyeeb náá, nyɛ baadhis bot ɛ mɛsa étɛp bɛ neezɛsa mɛsa tɔ pyeeb'ɛ.» \c 10 \s1 Bɛdjekel ɛ Yezu kam nɛ bɛbá \p \v 1 Yezu naazɛdjóo bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá. Bhii tak, nyɛ eezɛdjɛ bɛ eghɛŋ ɛsɔ embee esisim nɛ ɛtsik ɛ bot ɛ di nɛ epel, zɛnɔɔ bot ɛ́ nadi nɛ edjam ɔ. \v 2 Beeka min mɛ bot ɛ lwoma kam nɛ bɛbá tak e: Mot mɛkɛn ɛ́ Simɔŋ nadjɛaa din ɛ Pyɛɛd ɔ, nɛ dhyeeb Andele, Zak bɛ nɛ dhyeeb Zaŋ, bɔɔ bɛbá nabɛ ɛ́ bɔn Zɛbɛdɛ, \v 3 Filip nɛ Bhaatelemi, Toma zɛnɔɔ Matye nɔŋel epata e lapo, baazɛnɔɔ Zak mɔn Alfe, wɔ kabela ɛ́ Tade, \v 4 Simɔŋ, mot di tɔ ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi edjóoaa eZɛlɔt ɔ, zɛnɔɔ Yudas Iskaliɔt mot naka Yezu ɔ. \s1 Mɛsa mɛ bɛdjekel nalwomaa ɔ \p \v 5 Yezu zokazɛlwom bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá étɛp esa mɛsa mɛ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Bi ɛ́ kookyee mɛl mɛ bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ. Sa bi ààni pɛ tɔ eghaada e bot ɛ Samali. \v 6 Bi goka nɛ ɛtɔ́ ɛ́, pɛ daa ebhata e bot ɛ mbyak Yisalaɛl nazewo ze ɔ. \v 7 Ze ɛ ze, gheegoolaka nɛ bot náá: “Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ, moo ɛ́ ɛkunaaɛpe!” \v 8 Tsikeka bot ɛ mɛbɛ́. Gomalka bot ɛ ze gwyɛ ɔ. Gelalka bot mɛbɛ́ mɛ zezam, ezezam bɔɔ. Sɔka embee esisim. Esa ee bi bela ààbɔm-bɔmak ɛ, djɛka bot yɛ yii toto. \v 9 Nànɔɔka elɔɔd, àànɔɔ epata, ààbaanɔɔ-nɔŋak dɔɔ nɛ meea étɛp ɛwa tɔ mengwyɛ da ɛ́ tɔ́ nɛ yɛ. \v 10 Nànɔɔka mɛkoo mɛ di tɔ́aa nɛ yɛ mɛdjoŋ ɛ. Nànɔɔka dhiiti kuwa. Nànɔɔka bɛdhiiti ekoko. Nànɔɔka sek, étɛp ɛtɔ́ mɛdjoŋ nɛ yɛ, etɛɛ náá, mot di esa mɛsa ɔ goka ɛ́ nyɛ bela sa dek. \p \v 11 «Bi ɛ́ kum kɔ dhiiti mɔɔ dɛl nɛghu kɔ ghaada ɔɔ, saaka mot di nɛ ghwyil ɛmyaal bin náá, bi sulal pɛ daa lɛ ɔ. Dika pɛ daa mot'enɔk. Bi dus tin ɛ, yɛ bɛ bi moo twol kɔ dɛl ɛ tak ɔ. \v 12 Bi ɛ́ ni tɔ ndjaa mot ɔ, keka náá: “Bis eeswos bin hoo.” \v 13 Yɛ bɛ náá, bot ɛ ndjaa tak eemyaal bin ɔɔ, tin, egwyem bin di nɛ nɔɔ. Tin, bɛ pɛɛ náá, bi nàsulal tɔ mendjaa mɔɔ ɔɔ, betka egwyem bin sik nɛ nen. \v 14 Yɛ bɛ náá, kɔ dhiiti dɛl nɛghu tɔ dhiiti ndjaa bɛ eepɛɛ náá, bi nàsulal ɔɔ, bɛ byen ɛgwak bin ɔɔ, wyiska yebɔ kɔ dɛl ɛ́ tak, nɛghu tɔ ndjaa tak, da bi ɛ́ kut piib mɛko men. \v 15 Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp etsɛɛtsɛ náá, é dwoo Zɛɛb aazɛpɛ́ɛ bot ɛ, dɛl ɛlenek aapɛ́ɛaa ɛ́ ɛlyelɛpe dhaa-dhaŋak epɛ́ɛ bot ɛ kyee mɛl mɛ Sodɔm nɛ Ghomɔɔd.» \s1 Mezuk mɛ di ezyɛ pɛ sok ɛ \p \v 16 «Gwakeka! Mɛ kyeed bin ɛ́ dáa ebhata kuku eben. Dika nɛ etsoŋ dáa bɛnyɔ, da bi ɛ́ di bot ɛ edɛɛ dáa mɛgum. \v 17 Dika bɛtsoŋ ɛ bot, etɛɛ náá, bot ɛ waakɛpit bin sok bhwoob bɛtetɛp, bi ɛ́ waanyuuŋaa nɛ eghwyɛs tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda. \v 18 Kɔ ɛsu ɛ lam, bi ɛ́ waakɛtaŋal pɛ daa ekukuma nɛ bɛmɛkoozi, zɛnɔɔ pɛ daa bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ, étɛp bi needi bɛtyaasɛs ɛ etɛp ee bi nazebee ɛ. \v 19 É sok bɛ aatɔ́ nɛ nen sok bhwoob bɛtetɛp ɛ, sa mot ààbem ba étɛp mɛkpa aawyis tɔ enuub bin nɛ dáa bi aataŋal ɛ. Mɛkpa mɛ taŋal ɛ́ waadjɛaa bin é di'enek wat. \v 20 Etɛɛ náá, ye tok biyɔ aakalii tin. Ye ɛ́ Sisim Sɛɛg'en ɛ́ aapakalii é di'enek.» \p \v 21 «Bɔn mɔ ngɔt waakɛkael pak'ɔɔ é ɛsaŋ ɛ náá, mɔn nyɛɛg'ɔɔ neegóaa, dɔɔ nɛ bɛsɛɛg ɛ bɔn aazobaasa ɛ́ deenek nɛ bɔn bɔɔ. Bɔn ɛ́ waapit bɛbyael bɔɔ, bɔɔ kɛmɛtaa, kwyɛ ndjɛ sɔs, góaa. \v 22 Bot djas ɛ́ waabhina bin, etɛɛ din ɛ lam. Ye ɛ́ bot ɛ aamaad lyem kɛkum pɛ ɛsik ɔ aapaabela tsik. \v 23 É sok bi aadi kɔ dhiiti ghaada ɛ, bot ɛ́ ghaada tak ɛ́ di esa bin esa e kokok nɛ etɛp ɛpes nɛ mezuk ɔ, kaabka, da bi ɛ́ tɔ́ pɛ dɛl ɛ sis. Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, bi aanàkwaasilal ɛkɛ kɔ mɛl mɛ di kɔ kyee dik Yisalaɛl ɔ djas, ɛsok nɛ náá, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot zyɛ.» \p \v 24 «Ye tok nɛ djekel aadhaa mot di elyo nyɛ ɔ. Ye tok nɛ mot-mɛsa di edhaa kukuma yɛ. \v 25 Djekel goka ɛ́, nyɛ di dáa lyoel yɛ. Da mot-mɛsa ɛ́ di dáa kukuma yɛ. Kwyii nakuma mɛbyel ɛ́ koodjóoaa Bɛlzebul, “Aah” gwyata nɛ bot ɛ mɛbyel mɛ! Bɛ aazoleleeaa ɛ́ leea.» \s1 Mot bi di egoka nɛ ɛkaab ɔ \p \v 26 «Étɛp tak ɛ́ di náá, sa mot ààkaab bɛmbee bot binɔk. Dhiiti dwoo ɛ́ tak, dwoo di náá, esesɛɛ djas di syela ɛ́ waawyis é gwyɛ ɛ. Esesɛɛ djas di tɔ syaab ɛ waaguaa. \v 27 Tɛp mɛ di elɛɛ bin tɔ ghooghom ɛ, lɛɛka yɛ popoopwon é mwos dwoo. Etɛp ee bi nadi nyiiŋlaa tɔ ɛlɔ ɛ, tuudka yɛ ɛlyelɛpe kɔ emii e mendjaa. \v 28 Nàkaabka bot ɛ di egu ɛgó epuud ɔ, etɛɛ náá, bɛ aanàkwaagó sisim. Bi goka ɛ́ nɛ ɛkaab ɛ Zɛɛb mot di nɛ ghwyil ɛgó sisim nɛ epuud tɔ du na kɔm-kɔm ɔ. \v 29 Tin, bɔɔ enen ebá tok wak ebɔmsaa nɛ ba mɔɔ pata wat é? Bela náá, ngɔt pak'ɔɔ tok nɛ ghwyil ɛkwyit é bɔs, Sɛɛg'en ɛ di ààmyaal ɔɔ. \v 30 Yɛ kabɛ biyɔ bɛ ɛmet ɔ, mɛko mɛ bhoo di tɔ elo bin djas ɛ́ elaŋa. \v 31 Sa mot ààbem ba etɛɛ náá, é mis mɛ Saag'am bi dhaa bɛtɛ nɛ bɔɔ enen nɛ boo mɛtaŋ!» \s1 Ɛmyaal, nɛghu ɛbyen ɛ Yezu Klisto \p \v 32 «Mot aamyaal popoopwon é mis mɛ bot djas náá, nyɛ ɛ́ djekel'am ɔɔ, mam pe, mɛ waamyaal nyɛ é mis mɛ Saag'am di tɔ gwoo ɔ náá, nyɛ ɛ́ ngbam. \v 33 Bela náá, mot aakɛla popoopwon é mis mɛ bot djas náá, nyɛ tok djekel'am ɔɔ, mam pe, mɛ waakɛla nyɛ é mis mɛ Saag'am di tɔ gwoo ɔ náá, mɛ ààgu nyɛ!» \s1 Yezu nabɛ ɛ́ ààzyɛ étɛp ɛgwakel, nyɛ nazyɛ ɛ́ zɛwa zyaala pak bot \p \v 34 «Nàgekeka náá, mɛ nazyɛ kɔ bɔs ɛ́, étɛp egwyem tɔ bot. Mɛ nabɛ ɛ́ ààzyɛ, zɛwa egwyem nɛ ɛgwakel tɔ bot. Mɛ nazyɛ ɛ́ zɛkus ɛghuub nɛ ɛzɛbɛk ɛ bot. \v 35 Mɛ nazyɛ ɛ́ zɛwa membɛk pak sɛɛg nɛ mɔn motom, pak nyɛɛg nɛ mɔn moma, pak nakɔla nɛ bhɛɛbel. \v 36 Bot ɛ mɛbhuka men aadi ɛ́, bot ɛ mɛbyel men met. \v 37 Mot di ekwyɛl mot ngɔt pak sɛɛg nɛ nyɛɛg, dhaa mɛ ɔɔ, mot tak ààkɔa nɛ nam. Mot di ekwyɛl mɔn'ɛ mɔɔ moma, nɛghu mɔn'ɛ mɔɔ motom dhaa mɛ ɔɔ, mot tak ààkɔa nɛ nam. \v 38 Mot ɛ di ààbɛp mɛlaaba mɛ, da nyɛ ɛ́ du mɛ ɔɔ, mot tak ààkɔa nɛ nam. \v 39 Mot aakwyɛl ɛkwyɛɛg tsik'ɛ dhaa mɛ ɔɔ, nyɛ waasu tsik'ɛ. Mot aakakwyɛl ɛsu tsik'ɛ étɛp ɛdu ɛ mɛ ɔɔ, nyɛ waabela tsik.» \s1 Efute \p \v 40 «Mot aamyaal náá, bi sulal tɔ ndjaŋ'ɛ ɔɔ, nyɛ myaal ɛ́ mam. Mot aamyaal mɛ tɔ ndjaŋ'ɛ ɔɔ, nyɛ myaal ɛ́ mot nadhis mɛ ɔ. \v 41 Mot aamyaal ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb tɔ ndjaŋ'ɛ da dil nyɛ náá, nyɛ ɛ́ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb ɔɔ, nyɛ waabela efute ee di egyee nɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ. Mot di emyaal mot epiki, etɛɛ náá, nyɛ ɛ́ mot epiki ɔɔ, nyɛ waabela efute mot epiki di gyee nɛ yɛ ɛ. \v 42 Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, mot aadjɛ dhiiti ba mɔɔ djekel'am ngɔt ba mɔɔ bɛɛlɛ mɛdii mɛtela, etɛɛ náá, nyɛ ɛ́ djekel'am ɔɔ, nyɛ waabela efute bɛ.» \c 11 \s1 Bot ɛ Zaŋ Nduuel-bot nalwom ɔ \p \v 1 Dáa Yezu nasilal ɛlyo bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá ɛ, nyɛ eezɛdus tin, tɔ́ kɛlyo nɛ ɛkɛgoola Mbɛɛ Bhaadal pɛ eghaada kyee dik'enek. \p \v 2 Zaŋ Nduuel-bot pɛ nyɛ nadi tɔ ndjaa membok ɛ, nyɛ naagwak menduk ɛ Mɛsia. Tin, nyɛ ɛ́ boolwom bɛdhiiti bɛdjekel bɛ \v 3 bɛ kɛdji Yezu náá: «Ye ɛ́ wɔy ɛ́ di Mɛsia nabɛ náá, nyɛ ɛpezyɛ “ohoo”, nɛghu ye ɛ́ náá, ye baabwoodaa dhiiti di baazyɛ ɔ?» \v 4 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Kɛlɛɛka Zaŋ sa bi bee ɛ́ nɛ yii bi gwak nɛ mɛlɔ men ɛ. \v 5 Bot ɛ edhim moo nyaa sok. Eboka e bot moo kɛ. Bot ɛ mɛbɛ́ mɛ zezam eezetsak. Bɛ na endiila e mɛlɔ moo gwak, bot ɛ nazegwyɛ ɔ, bɛ ɛ́ zegom. Mbɛɛ Bhaadal ɛpegoolel kɛkum pɛ daa bɛdjel ɛ bot. \v 6 Mɛnyɔ nɛ mot aadi ààdis ɛbwaalel ɛ lɛ kɔ lam ɔ!» \p \v 7 Bhii bɛdjekel ɛ Zaŋ nasik ɛ, Yezu moo tin elii nɛ zukamwaa nɛ mot nadi tin ɛ kɔ ɛsu ɛ Zaŋ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Bi nakɛbee yé pɛ tɔ kyee dik bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ? Bi nakɛbee ɛ́ mɔɔ le ghwaazok edheegel nɛ pup é? \v 8 “Ha” bi nakɛbee yé pɛ kyee dik bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ? Bi nakɛbee ɛ́ mot ngɔt nɛ vaŋ mbi bhet é? Bi nɛ gu náá, bot ɛ dyeebabɔt evaŋ ekaad ɔ dyeebadi ɛ́ pɛ tɔ eboo mendjaa bɛmɛkoozi. \v 9 Bi nakɛbee yé? Bi nakɛbee ɛ́ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb é? Nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá, nyɛ eedhaa-dhaŋak ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb. \v 10 Etɛɛ náá, ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ Zaŋ ɛ ekwyala nalɛɛ náá: \q1 “Ɛsok nɛ wɔ nɛ tɔ́, mɛ waalwom ngoola-ngoola yam, \q1 nyɛ neekɛdii wɔ ze.” \p \v 11 «Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá: pɛ tɔ bot djas Zɛɛb nasa ɔ, ye tok nɛ mot dhaa Zaŋ Nduuel-bot. Tin, mot di mɔɔ dhyeeb tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɔ, ɛ́ boo boo-mot nɛ nɛ. \v 12 Kɛkan membu mɛ Zaŋ Nduuel-bot nadi elyo bot tɔ mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ, kɛyaka nɛ ɛlu ɛ mos, ɛni ɛ tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ nɛ lyel. Bot ɛ di nɛ mɛghaaz ɛ́ di nɛ ghwyil ɛdɛk yɛ. \v 13 Kana nɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb djas, zɛnɔɔ etsi ɛ Moiiz, mɛkpa mɛ Zɛɛb naagoolel kɛkum membu mɛ ɛkwyil ɛ Zaŋ. \v 14 Bi ɛ́ kwyɛl ɛtiibal ɛnyɔɛpe ɔɔ, ye ɛ́ Zaŋ ɛ́ di Eli, ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb nalookɛkaa náá, nyɛ waabula ɔ. \v 15 Yɛ bɛ náá, bi ɛ́ nɛ mɛlɔ ɔɔ, gwakeka yɛ ɛnyɔɛpe! \p \v 16 «Mɛ gek bot ɛ membu mak nɛ bɛzɛ? Bɛ ɛ́ dáa zɛɛga bɔɔ dhyeeb mendiindil kɔ ɛbɛsɛɛ ɛ bot djas di di ɛ, da bɛdhiiti ɛ́ gheetsim kɔ bɛsɔ bɔɔ náá: \v 17 “Bis eebwom bin ngɔmbi, bi ààpabɔl. Bis eedjeeb bin mɛdjeeb mɛ ɛsyee, bi ààpadje!” \v 18 Etɛɛ náá, Zaŋ eezyɛ, nyɛ nabɛ ɛ́, nyɛ eetsi edee nɛ mɛnyok. Deenek, bot kake ɛ́ náá: “Ye ɛ́ embee esisim ɛ di sa nyɛ deenek!” \v 19 Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot eezyɛ. Nyɛ ɛpedɛ yɛ edee nɛ mɛnyok me vin, bi kake ɛ́ náá: “Beeka nwyak é? Mɛsa mɛ ɛ́ ɛdɛ edee nɛ dɛ mɛnyok mɛ vin, nyɛ be mɛsɔ ɛ́ nɛ bɛnɔŋel ɛ epata e lapo dɔɔ nɛ bot ɛ di nɛ mbee tsik ɔ!” Tin, etsoŋ e Zɛɛb nadi enyen tɔ mɛsa mɛ.» \s1 Eghaada di ebyen ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ɔ \p \v 20 Tin, Yezu eezɛni nɛ mɛlyo mɛ ɛdul ɛ mɛlɔ mɛ bot ɛ eghaada ee nyɛ nasa bɛtɛ nɛ endem e mɛbwala ɔ, etɛɛ náá, bot ɛ eghaada tak nabɛ ɛ́ ààliig elyem bɔɔ. Nyɛ ɛ́ boozɛlɛɛ náá: \v 21 «Haa kpaa-ghoŋ nɛ nɔ, dɛl ɛ Koodazin, kpaa-ghoŋ nɛ nɔ, dɛl ɛ Bhɛtsaida! Etɛɛ náá, bɛtɛ nɛ endem e mɛbwala nasael pɛ yebɔ ɔ, yɛ ɛpedi ɛ́ di náá, ye nasael ɛ́ pɛ eghaada Tiid nɛ Sidɔn ɔɔ, pe bot ɛ eghaada binɔk naaloobɔt kaad ɛpum, pe bɛ naazelɔɔba mɛsii, pe bɛ naaloozeliig elyem bɔɔ. \v 22 Étɛp tak ɛ́ mɛ di elɛɛ nɛ nen náá, dwoo Zɛɛb aazɛpɛ́ɛ bot ɛ, yebɔ epɛ́ɛ ɛ́ waadhaa yii bot ɛ eghaada Tiid nɛ Sidɔn nɛ mɛlyel. \v 23 Yɛ kabɛ wɔy ɔɔ, dɛl ɛ Kapɛlnaum, wɔ gek ɛ́ náá, wɔ ɛ́ nɛ ghwyil ɛ byet tɔ́ pɛ tɔ gwoo? Wɔ waasilaa kɛkum pɛ dɛl ɛ bot ɛ nazegwyɛ ɔ. Etɛɛ náá, endem e mɛbwala mɛ nasɛɛ penek ɛ, ye ɛpedi ɛ́ di náá, ye naasɛɛ ɛ́ pɛ dɛl ɛ Sodɔm ɔɔ, pe dɛl ɛlenek dinaa tak dɔɔ nɛ mos. \v 24 Étɛp tak ɛ́ mɛ di elɛɛ bin náá, dwoo Zɛɛb aazɛpɛ́ɛ bot ɛ, epɛ́ɛ nyɛ aapɛ́ɛ bin ɛ, yɛ waadhaa yii bot ɛ ghaada Sodɔm nɛ mɛlyel.» \s1 «Dhaka pɛ daa lam, mɛ needjɛ bin ɛwala!» \p \v 25 É ghɛŋ tak, Yezu naazɛke náá: «Hyee Bhaaba, Ghɛŋ gwoo nɛ bɔs, mɛ ɛpeghaapɛɛ wɔ, etɛɛ náá, esesɛɛ wɔ nasyel bɛtsoŋ ɛ bot nɛ bot ɛ di etselal ɔ, wɔ eelyaal yɛ nɛ bɔɔ dhyeeb. \v 26 Iyoo, Bhaaba, wɔ nakwyɛl ɛ́, ye sɛɛ deenek. \p \v 27 «Saag'am naadjɛ mɛ esonok djas. Ye tok nɛ mot di egu Mɔn Zɛɛb, yɛ di ààbɛ Sɛɛg nyɛ ɛmet ɔ. Deenek, ye tok nɛ mot di egu Sɛɛg, yɛ di ààbɛ Mɔn nɛghu mot Mɔn aakwyɛl ɛlyaal ɔɔ. \p \v 28 «Biyɔ, bot ɛ zewak étɛp ɛbɛp edil-dil mɛkɔm men ɔ, dhaka pɛ daa lam, mɛ needjɛ bin ɛwala. \v 29 Bɛpka kɔm etɛp bam. Tin, betka náá, mɛ djɛ bin etsoŋ, etɛɛ náá, mam ɛ́ mot mɛsila nɛ ɛtela ɛ lyem. Tin, bi ɛ́ waabela di ɛwala biyɔ bɛ ɛmet. \v 30 Kɔm mɛ di edjɛ bin ɛ́, yɛ ààdil, ɛbɛp ɛ lam mɛ di djóo bin náá, bi zɛbɛp ɛ, ye nɛ gwyaa.» \c 12 \s1 Mɛlyo dum nɛ tɛp dwoo saba \p \v 1 Dhiiti dwoo saba, Yezu nadi edhaa tɔ pyeeb kɔkɔ mbi bhek bhisa di edjóoaa ble ɛ. Tin, wɔ gwaa, za zɛbe bɛdjekel bɛ, bɛ moo tin ebɔ́k mɛbhisa mɛ tak étɛp ɛdɛ. \v 2 Dáa eFalizyɛ nabee deenek ɛ, bɛ eezɛke nɛ Yezu náá: «Beea, bɛdjekel bɔ ɛpesa esesɛɛ di náá, yɛ ààpadjɛaa bɛ ze dwoo saba ɛ!» \v 3 Yezu zokazɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi nabɛ ɛ́ ààlaa sa Dhavid nasa é sok bɛ nɛ bot ɛ nadi egyee bɛ nɛ bɛ nɔɔ nagwak za ɛ? \v 4 Ye nabɛ ɛ́, bɛ nɛ bot ɛ lɔɔg'ɛ naani tɔ ndjaa Zɛɛb, bɔɔ zokakɛdɛ emapa ee nakaŋaa Zɛɛb ye ɛ́. Dhi ye di náá, bɛ nabɛ ɛ́ ààgoka nɛ ɛdɛ emapa e tak. Etɛɛ náá, etsi bina lɛɛ ɛ́ náá, bot ɛ di egoka nɛ ɛdɛ emapa e tak ɔ, ye ɛ́ bɛghaa-Zɛɛb bɔɔ bɛ ɛmet. \v 5 Nɛghu bi nabɛ ɛ́ ààlaa tɔ etsi ɛ Moiiz náá, bɛghaa-Zɛɛb nadi esa mɛsa tɔ Ndjaa-ebuwa dwoo saba ɔ, bɛ nabɛ ɛ́ ààdi eduwal etsi e saba, dhi bɔɔ, ààbela ndjɛ kɔ ɛsu ɛ tak é? \v 6 Tin, betka mɛ lɛɛ bin náá, wak, ye ɛ́ nɛ sonok wat di edhaa Ndjaa-ebuwa nɛ mɛbɔk ɔ! \v 7 Bi ɛ́ pe di egu ɛnyɔɛpe sa ɛsuk ɛ ekwyala bak: “Mɛ kwyɛl ɛ́ enɛm esa, ààkabɛ ebuwa e bɛtit\f + \fr 12.7 \fr*\xt Oze 6.6\xt*\f*” di ekwyɛl ɛlɛɛ ɔ, pe bi ààpazyɛ zɛpit bot ɛ di ààgu tɛp ɔ gwyes. \v 8 Etɛɛ náá, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ di kukuma dwoo saba.» \s1 Mot na sɔɔbela mbɔ \p \v 9 Bhii tak, Yezu eezɛdus tin, nyɛ eezɛtɔ́ pɛ ndjaa mendjaala mɛ eYuda. \v 10 Tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda e tak, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti mot ngɔt nadi nɛ sɔɔbela mbɔ ɔ. Ɛkwosak ɛ eFalizyɛ nabɛ ɛ́, Yezu bela ndjɛ é mis mɔɔ. Étɛp tak ɛ́ bɛ nadji nyɛ náá: «Etsi bina ɛpemyaal náá, mot tsikaa dwoo saba?» \v 11 Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Yɛ bɛ náá, mot ngɔt pak'en ɛ́ nɛ sim bhata ngɔt ɔɔ, nyɛ gwak náá, dwoo saba, sim bhata tak eekwyit tɔ guk na dim-dim ɔɔ, nyɛ aanàkwaatɔ́ kɛwyisal nyɛ tɔ guk tak é? \v 12 Dáa ye di náá, mot eedhaa bhata nɛ mɛtaŋ ɛ, tin, etsi lɛɛ ɛ́ náá, mena saka bot enɛm esa dwoo saba.» \v 13 Yezu ɛ́ boozɛke nɛ mot nadi nɛ sɔɔbela mbɔ ɔ náá: «Sɛɛba mbɔ'ɔ.» É di tak wat, mbɔ mot'enɔk eezɛbula ɛnyɔɛpe, dáa yak dhiiti mbɔ. \v 14 Bhii tak, eFalizyɛ ɛ́ boozɛdus tin, tɔ́ yɔbɔ. Wɔ gwaa bɛ kɛsɛɛga é kwan, étɛp ɛdjek dáa bɛ aadjɛ nyɛ epɛ́ɛ e ɛsyee ɛ. \s1 Mot-mɛsa mɛ Zɛɛb nasɛ́ɛ ɔ \p \v 15 Dáa Yezu nagwak deenek ɛ, nyɛ eezɛdus tin, wɔ gwaa, zukamwaa nɛ mot zokadu nyɛ. Wɔ gwaa, nyɛ zokazɛtsik membel djas. \v 16 Tin, nyɛ eezɛlyak bɛ ɛlyelɛpe náá, bɛ nàsa náá, bot gu mbi mot nyɛ nadi ɛ́. \v 17 Nyɛ nasa deenek ɛ́, etɛɛ náá, etɛp ee ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi nalɛɛ ɛ́, ye neebela ɛsuk. Ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi nalɛɛ ɛ́ náá: \q1 \v 18 «Zɛɛb lɛɛ ɛ́ náá: “Beea mot-mɛsa mam mɛ nasɛ́ɛ ɔ, \q2 mot mɛ di ekwyɛl ɔ. \q1 Lyem'am ɛ́ tɔ mɛmyaala kɔ ɛsu ɛ lɛ. \q1 Mɛ waawa Sisim'am tɔ lɛ. \q1 Tin, nyɛy ɛ́ aapagoola nɛ bot ɛ membyak djas, \q2 epiki bam mɛ aadhis ɛ. \q1 \v 19 Nyɛ aanàkwaawaya nɛ bot. \q1 Nyɛ aanàkwaabiyo nɛ mot. \q1 Bi aanàkwaagwak gwood'ɛ é gba. \q1 \v 20 Nyɛ aanàkwaabwak-bwakak mɔɔ le ghwaazok di náá yɛ eezenyaabel ɛ. \q1 Nyɛ aanàkwaadimal mɔɔ ngel lama di esaa náá, ye dim ɛ. \q1 Nyɛ aasa deenek, kɛkum dwoo epiki bɛ aanyen é mis mɛ bot ɛ. \q1 \v 21 Tin, bot djas di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ, bɛ waawa ɛbwaalel ɛ lɔɔ kɔ lɛ\f + \fr 12.21 \fr*\xt Eza 42.1-4\xt*\f*.”» \s1 Yezu sɔ embee sisim nɛ ghwyil zɛ? \p \v 22 Wɔ gwaa bɛ zokazyɛ Yezu nɛ dhiiti mot, mot tak nadi ɛ́, bubu nɛ ɛbɛ́ ɛ edhim. Ye ɛ́ embee sisim ɛ nasa mot tak deenek. Tin, Yezu eezɛtsik mot tak, nyɛ moo tin elii nɛ ɛnyaasok. \v 23 Mɛdhuu mɛ bot ɛ nadi tin ɔ, naadyeebadjoka. Bɛ moo tin eke náá: «Wɔ ke ɛ́ nwyak tok Mɔn Dhavid é?» \v 24 Dáa eFalizyɛ nagwak bot binɔk elii ɛ, bɛ boozɛke náá: «Mot tak sɔ embee sisim ɛ́ etɛɛ náá, Bɛlzebul kukuma embee sisim ɛ, di edjɛ nyɛ kɔkɔ yak mbi mɛbwala mɛ nyɛ di esɔ embee sisim nɛ yɛ ɛ.» \v 25 É di'enek, Yezu nadi egu egeka e elyem bɔɔ, nyɛ boozɛlɛɛ nɛ nɔɔ náá: «Ɛyoŋ ɛ di náá, mɛsa mɛ bot ɛ tak ɛ mɛwɔ nɛ edho pak'ɔɔ, ɛsik ɛyoŋ ɛ tak ɛ́ ɛbel nɛ ɛwaazel. Bot tɔ ghaada wat nɛghu bot ɛ mɛbyel mɛ wat, ɛ di nɛ mɛwɔ nɛ etuub pak'ɔɔ ɔ, yenek mɛbyel nɛ yenek ghaada aanàkwaapyet ɛnyɔɛpe. \v 26 Yɛ bɛ náá, Satan moo sɔ sa di náá, ye ɛ́ yɛ Satan ɛ, bi ààbee náá, Satan kaduu tuub ɛ, bɛ nɛ nyel'ɛ met e? Tin, ɛyoŋ ɛ lɛ aakapyet dáa? \p \v 27 «Yɛ bɛ náá, mam sɔ embee sisim ɛ nɛ ghwyil ɛ Bɛlzebul ɔɔ, ɛzɛ di edjɛ bot bin ghwyil bɔɔ di esɔ embee sisim nɛ yɛ ɛ? Mɛ bee ɛ́ náá, ye ɛ́ bɔɔ bɛ nakuma tak ɛ aapalyaal bin náá, bi tok nɛ gham. \v 28 Sa di tsɛɛtsɛ ɛ́ náá: mɛ sɔ embee sisim ɛ́ nɛ ghwyil ɛ Sisim ɛ Zɛɛb. Yenek djas kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ náá, Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb moo ɛ́ wak nɛ nena é di wat. \p \v 29 «Ye tok nɛ mot di nɛ ghwyil ɛni tɔ ndjaa mot mɛnyan, da ɛ́ nɔɔ esa e ndjaa mot tak, nyɛ di ààkɔl nyɛ mɛmbɔ nɛ mɛko ɔɔ. Ye ɛ́ bhis ɛkɔl nyɛ ɛ, nyɛ aakabela ghwyil ɛnɔɔ esa e ndjaŋ'ɛ djas, da nyɛ ɛ́ wyis tɔ́ nɛ yɛ. \v 30 Mot di ààdi pɛ yam kyee ɔ, ye lɛɛ ɛ́ náá, mot tak ɛ́ mot di ebhina mɛ ɔ. Tin, mot di ààkwyee mɛ é ɛsɛɛg ɛ bot ɔ, nyɛ waaz ɛ́ waazak. \v 31 Étɛp tak ɛ́ mɛ di elɛɛ bin náá, mɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛpel mesyem mɛ bot djas, ye nakoozodi ebyas nɛ embee esesɛɛ bɛ nasa Zɛɛb ɛ. Yɛ kabɛ náá, mot eebyasal Sisim na Dɛɛ ɔɔ, nyɛ aanàkwaapelaa. \v 32 Mot ɛ́ lii ɛbiyoɛpe nɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɔɔ, mesyem mɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛpelaa. Tin, mot ɛ́ lii ɛbiyoɛpe nɛ Sisim na Dɛɛ ɔɔ, mesyem mɛ aanàkwaapelaa tɔ tsik mena dika mos'aak nɛghu tsik ɛbhis.» \s1 Le nɛ bhum \p \v 33 «Étɛp wɔ neebela mbɛɛ bhum, ye goka ɛ́ le pookokan ɛdi sok mbɛɛ le. Etɛɛ náá, le ɛ́ di nɛ ɛbɛ́ ɔɔ, bhum tak aabaazodi ɛ́ mɛbɛ́ nɛ mɛbɛ́, etɛɛ náá, le gwyakaa ɛ́ nɛ bhum di ekwyil é tak ɛ. \v 34 Mbyak mɛgel! Bi aakwak ɛlii embɛɛ etɛp dáa, bela náá bi ɛ́ bɛmbee ɛ bot? Etɛɛ náá, nuub dyeebawyisal ɛ́ etɛp ee zelwood tɔ lyem ɛ. \v 35 Mbɛɛ mot nɔɔ etɛtɛ etɛp ee nyɛ di lii ɛ́ tɔ ɛkwom ɛ mbɛɛ esesɛɛ bɛ. Tyɛ wat nɛ mbee mot, nyɛ nɔɔ embee etɛp ee nyɛ di elii ɛ́, tɔ ɛkwom ɛ mbee esesɛɛ bɛ. \v 36 Betka mɛ lɛɛ bin, sa di tsɛɛtsɛ náá, dwoo Zɛɛb aazɛpɛ́ɛ bot ɛ, bot ɛ waatyaa sok bhwoob bɛtetɛp étɛp mɛlee mɛ bɛ nadi elee bot ɛ. \v 37 Etɛɛ náá, ye ɛ́ kɔ mɛkpa mɔ met ɛ wɔ aabela gham nɛghu ɛkwyɛ ndjɛ sɔs é mis mɛ Zɛɛb.» \s1 Ngwyeebel ndem mɛbwala \p \v 38 É di'enek, bɛdhiiti bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ zokazɛdji Yezu náá: «Lyoel! Bis kwyɛl ɛ́ náá, wɔ lyaal bis dhiiti ndem mɛbwala.» \v 39 Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Étɛp yé di náá, bot ɛ di ewaab mos dhiiti ndem mɛbwala pɛ daa Zɛɛb ɔ, di di bɛmbee ɛ bot, bot ɛ di ààbɛ sosoob é mis mɛ Zɛɛb ɔ? Tin, Zɛɛb aazolyaal bɛ ɛ́ ndem wat. Yɛ aadi ɛ́ kɔkɔ mbi ndem ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Yonas nabee ɛ. \v 40 Ye ɛ́ tyɛ wat nɛ dáa ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Yonas nakpaa emwos elɛl nɛ epum elɛl tɔ mɔ boo su ɛ, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aabaasa ɛ́ emwos elɛl nɛ epum elɛl tɔ bɔs. \v 41 Dwoo Zɛɛb aazɛpɛ́ɛ bot ɛ, bot ɛ ghaada ɛ Niniv ɛ waazyɛ, zɛtyaa sok bhwoob bot ɛ di mos'aak étɛp ɛpit bɛ, deenek, bɛ neekwyesal ndjɛ sɔs. Etɛɛ náá, gwaka bɛ nagwak Yonas é ɛlyo bɛ mɛkpa mɛ Zɛɛb ɛ́, ye nabɛ ɛ́ bot ɛ Niniv naaliig elyem bɔɔ. Ye nyɔ ɛ́, bi gu náá, mot di nenak wak'aak, nyɛ eedhaa Yonas. \v 42 Dwoo Zɛɛb aazɛpɛ́ɛ bot ɛ, mɛkoozi mɛ moma dɛl ɛ di pɛ kyɛ bɔs ɛ́ waazyɛ, zɛtyaa sok bhwoob bot ɛ di mos'aak étɛp ɛpit bɛ, deenek, bɛ neekwyesal bɛ ndjɛ sɔs. Etɛɛ náá, nyɛ nadus ɛ́ pɛ mɛdhik mɛ ɛtseta, nyɛ ɛ́ boozɛgwak mbɛɛ mɛlyo mɛ etsoŋ e mɛkoozi Salomɔŋ. Ye nyɔ ɛ́ bi gu náá, mot di nenak wak'aak, nyɛ eedhaa Salomɔŋ!» \s1 Ɛbula ɛ embee esisim \p \v 43 «É sok mbee sisim di ewyis tɔ nyel mot ɛ, nyɛ katɔ́ ɛ́ pɛ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ, kɛsaa di nyɛ aakɛdi ɛ. É di nyɛ aakadi ààbela di nyɛ aadi ɔ, \v 44 nyɛ kake ɛ́ náá: “Mɛ pookosik pɛ ndjaŋ'am, ndjaa mɛ nawyis tɔ tak sok ɛ.” Tin, sika nyɛ aakasik ɛ, nyɛ aabela ndjaa tak toto, bɛ eezewaabal nɛ ɛkoobal yɛ. \v 45 Tin ɛ nyɛ aakatɔ́, kɛnɔɔ bɛdhiiti embee esisim bɛ na nyan-nyan bɛtɛn nɛ bɛbá di edhaa nyɛ nɛ embee mɛsa ɔ. Tin, bɔɔ djas kabula ɛ́ tɔ ndjaa tak, da ɛ́ be di tin. Deenek, tsik yenɔk mot eezepulel dhaa-dhaŋak yii nabɛ sok ɛ. Yɛ aadi ɛ́ deenek étɛp bɛmbee ɛ bot di pak'ena mos'aak.» \s1 Bɔn nyɛɛg ɛ Yezu bɛ nɛ nyɛɛg \p \v 46 Yezu dinaa kuku ɛlii, wɔ gwaa bɔn nyɛɛg nɛ nyɛɛg zɛkum é di nyɛ nadi ɔ. Bɛ eezɛtyaa pɛ kel. Tin, bɛ nadi ekwyɛl ɛlii nɛ nɛ. \v 47 Dhiiti mot ɛ́ boozɛlɛɛ Yezu náá: «Beea, nyoog nɛ bɛdhyeeb bɔ ɛ́ pɛ kel, bɛ ɛpekwyɛl ɛlii nɛ nɔ.» \v 48 Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ mot'enɔk náá: «Nyaag'am ɛ́ zɛ, da mɔn nyaag'am ɛ́ kadi bɛ zɛ?» \v 49 Bhii tak, nyɛ eezɛlyo bɛdjekel bɛ nɛ djin. Nyɛy náá: «Beeka nyaag'am, nɛ bɔn nyaag'am di wak e. \v 50 Etɛɛ náá, ye ɛ́ mot di esa ɛkwosak ɛ Saag'am di tɔ gwoo ɔ, di mɔn nyaag'am, kɛl'am nɛ nyaag'am.» \c 13 \s1 Kana sɔsel mɛbhek \p \v 1 Dwoo tak wat, Yezu nadus ɛ pɛ ndjaa nyɛ nadi ɛ́, nyɛ ɛ́ boozɛtɔ́, kɛdisi pɛ ɛboŋ ɛ boo soob na djato-djato. Tin, nyɛ moo zɛlyo bot. \v 2 Wɔ gwaa, zukamwaa nɛ mot zokazɛmaala é di tak. Dáa nyɛ nabee náá, zukamwaa nɛ mot naazɛsɛɛga tin ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛni tɔ dhiiti elɛɛd, nɔɔ nyel, disi. Nyɛ eezɛpus elɛɛd tɔ dii, ɛdhuu ɛ bot eezɛlik pɛ kyiid é ngwoob dii. \v 3 Mɛlyo mɛ nyɛ nalelyo bɛ ɛ nadyeebabu ɛ́ tɔ ekana. Tɔ ekana ee nyɛ nadi elyo bɛ nɛ yɛ ɛ, wat nabɛ ɛ́ kɔ ɛsu ɛ sɔsel mɛbhek. Tin, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Dhiiti dwoo mot ngɔt natɔ́ pɛ pyeeb kɛsɔs bhek. \v 4 Dáa nyɛ nakadi emwam bhek tak ɛ, kyee wat nakwyit ɛ́ é gba. Wɔ gwaa enen zokazɛdɛ yɛ. \v 5 Yak kyee kakwyit ɛ́ kɔ bat ɛkok. Tin, ààkobɔya deenek, mɛbhek eezɛkwyil, etɛɛ náá, di tak nadi ɛ́, nɛ ba bɔs. \v 6 É di gwyes na ghɛ-ghɛ nakakas ɛ, wɔ gwaa mɛbhek djas zɛsyee, etɛɛ náá, ekaŋal e tak nabɛ ɛ́ ààni tɔ bɔs ɛdimɛpe. \v 7 Yak pak mɛbhek nakakwyit ɛ́ tɔ engwyinini. Wɔ gwaa, engwyinini binek zokawyee, kala kɔ mɛbhek ààbɛ nɛ dáa mɛbhek wyee ɛnyɔɛpe. \v 8 Tin, mɛbhek mɛ nakakwyit kɔ mbɛɛ bɔs ɛ, naakwyil ɛnyɔɛpe, wɔ gwaa ye kwyil bhum. É kwos wat, bhum mɛkam-mɛlɛl, é yak mɛkam-mɛtɛn nɛ wat, é yak tak bhum dhet.» \v 9 Bhii tak, Yezu eezɛke náá: «Yɛ bɛ náá, bi ɛ́ nɛ mɛlɔ mɛ ɛgwak ɔɔ, gwakeka ɛnyɔɛpe!» \s1 Étɛp yé Yezu di elii nɛ bot tɔ ekana \p \v 10 Tin, bɛdjekel eezɛtiila pɛ pak Yezu nadi ɛ́, bɛ ɛ́ boozɛdji nyɛ náá: «Étɛp yé wɔ di elii nɛ nɔɔ tɔ ekana?» \v 11 Wɔ gwaa nyɛ zɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Biyɔ, bi eezedjɛaa etsoŋ ɛgu ɛsuk ɛ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ. Yɛ bɛ bɛsɔ bin ɔ, bɛ dinaa ààpaamɛt ɛsuk ɛ tak. \v 12 Etɛɛ náá, mot aadi nɛ ba bim sonok ɔ, bɛ waabil nyɛ dhiiti, étɛp ye neebu. Tin, mot aakadi toto ààbɛ nɛ sonok ɔ, bɛ waadɛk nyɛ dɔɔ nɛ eghutu-ghutu nyɛ lik nɛ yɛ ɛ. \v 13 Étɛp tak ɛ́ mɛ di elii nɛ nɔɔ tɔ ekana. Etɛɛ náá, bɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛgwyák nɛ mis, ààbee. Bɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛgwak nɛ mɛlɔ, dhi bɛ di ààsiiza sa ye di ekwyɛl ɛlɛɛ ɛ. \v 14 Ye ɛ́ deenek ɛ́, etɛp ee ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi nalɛɛ ɛ́ aabela ɛsuk. Nyɛ nabɛ ɛ́, nyɛ eeke náá: \q1 “Bi ɛ́ waagwak ɛnyɔɛpe, bi ɛ́ aanàkwaagu ɛsuk ɛ tɛp tak. \q1 Bi ɛ́ waabee nɛ mis, bi aanàkwaasiiza ɛsuk ɛ tak. \q1 \v 15 Etɛɛ náá, bot ɛ mbyak'ak nɛ kalyel elyem dhaa nyel. \q1 Bɛ nɛ kasa maa-ɛlɔ dhaa tyɛ. \q1 Bɛ eezedipal mis mɔɔ étɛp bɛ ɛ́ zɛkɛbee. \q1 Bɛ eediyal mɛlɔ mɔɔ, ye nàgwak. \q1 Bɛ eezelu ɛtselal ɛ lɔɔ náá, ye nàgwak sonok. \q1 Tin, bɛ tok nɛ ghwyil ɛbula, dum koŋ nɛ Zɛɛb etɛɛ náá, Zɛɛb neetsik bɛ\f + \fr 13.15 \fr*\xt Eza 6.9-10\xt*\f*.”» \p \v 16 «Yɛ kabɛ biyɔ bɛ ɛmet ɔ, mɛnyɔ nɛ nen, etɛɛ náá, mis men ɛpebee, mɛlɔ men ɛpegwak! \v 17 Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp ee tsɛɛtsɛ náá: Bɛtɛ nɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb, bot ɛ epiki naadyeebakwos ɛbee nɛ ɛgwak sa bi di ebee nɛ gwak mos'aak. Bɛ ààpabela bhwoob ɛbee nɛ gwak sa bi di ebee mos'aak.» \s1 Yezu moo lɛɛ ɛsuk ɛ kana sɔsel mɛbhek \p \v 18 «Biyɔ, bot bak! Gwakeka ɛsuk ɛ kana sɔsel mɛbhek: \v 19 Bɔs é ngwoob gba di bhek nakwyit ɔ, ye kwyɛl ɛlyaal ɛ bot ɛ nadi egwak etɛp Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb, bɛ kadi ɛ́, ààmɛt ɛsuk ɛ tak ɔ. Tin, Mbee Mot eetuula, nyɛ eezɛdɛk mɛbhek bɛaa tɔ elyem bɔɔ ɛ. \v 20 Bɛdhiiti bot kadi ɛ́ dáa mɛbhek nakwyit kɔ bat ɛkok ɛ, é sok bɛ di egwak-gwakak mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ, bɛ nɛ dyeebamyaala tɔ elyem bɔɔ. \v 21 Tin, bɛ ààpakabet náá, mɛkpa mɛ tak pookoni bɛ tɔ ebhum elyem ɛnyɔɛpe. Bɛ kadi ɛ́, ààwa zii ɛbuɛpe tɔ ɛbaal ɛ mɛkpa mɛ tak. Tin, é ghɛŋ mezuk nɛ mɛbhowal aatuula bɛ kɔ ɛsu ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb ɔ, ɛliig ɛ lɔɔ koŋ nɛ Zɛɛb ààbɔya. \v 22 Bɛdhiiti tɔ len gwak mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ dáa kyee mɛbhek nakwyit tɔ engwyinini ɛ. Bɛ nɛ gwak mɛkpa ɛ Zɛɛb, ye kabela ɛ náá, yɔbɔ elyem ɛ́ tɔ ɛwyeeb ɛ esa e bɔs, mɛvu mɛ di ekɔɔ bot kɔ bɔs'ak ɛ, nɛ mbee esiiza tɔ elyem bɔɔ di enyal mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ. Tin, mɛbhek mɛ tak kadi ɛ́, ààwum. \v 23 Bɛdhiiti bot kadi ɛ́ dáa mɛbhek nakwyit kɔ mbɛɛ bɔs ɛ. Bɛ ɛpegwak mɛkpa ɛ Zɛɛb, myaal yɛ nɛ lyem wat, bɛ kakɛ ɛ́ dáa Zɛɛb kwyɛl ɛ. Tin, yɛ waawum ɛbuɛpe. Yak mɛkam-mɛlɛl, yak mɛkam-mɛtɛn nɛ ngɔt, yak dhet.» \s1 Kana mbee bhek \p \v 24 Yezu zokabaalɛɛ bɛdhiiti kana sis: «Beeka dhiiti sonok di tyee Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ: Dhiiti mot ngɔt naabɛ mbɛɛ mɛbhek tɔ pyeeb'ɛ. \v 25 Yak pum, é sok bot ɛ dɛl djas nadi é gɔ́ ɛ, wɔ gwaa dhiiti mot mɛbhuka mɛ zokazɛbɛ nyɛ mbee bhek tɔ pyeeb, nyɛ eezɛnɔɔ nyel sik. \v 26 Dáa mɛbhek nakawyee ɛ, yɛ eezɛwum, mbee mɛbhek menek eebaazɛwyee yɛ. \v 27 Tin, bot ɛ mɛsa mɛ nakuma pyeeb tak ɛ́ boozɛlɛɛ nɛ kukuma yɔbɔ náá: “Ghɛŋ, wɔ nabɛ tɔ pyeeb'ɔ ɛ́ mbɛɛ mɛbhek, etsal é? Ha yak mbee bhek kadus paa?” \v 28 Nyɛ ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: “Ye ɛ́ mot mɛbhuka ɛ́ sa esesɛɛ binek.” Bhii tak, bot ɛ mɛsa ɛ́ boozɛdji nyɛ náá: “Bis sa dáa, wɔ kwyɛl ɛ́, bis kɛdis embee mɛbhek menek é?” \v 29 Nyɛ eebaazɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: “Hoo! Ààbɛ! Etɛɛ náá, bi ɛ́ kɛgu yɛ ɔɔ, bi ɛ́ nɛ ghwyil ɛgu dɔɔ nɛ mbɛɛ mɛbhek lɔɔg wat nɛ yiizaag. \v 30 Deenek, betka náá, mɛbhek menek djas wyee lɔɔg wat, kɛkum dwoo yɛ aakabɛ náá, bi moo kɛdis ɛ. Tin, mɛ waalɛɛ nɛ bot aakɛdis ɔ náá, bɛ pookokan sok ɛdis ɛ mbee bhek, da bɛ ɛ́ kɔl yɛ é di wat étɛp bɛ needik yɛ. Bhii tak ɛ bɛ aakasɛɛg mbɛɛ bhek, kwom kɔ taŋ'am.”» \s1 Kana ba mɔɔ bhek na sikɛ-sikɛ bɛ di edjóo «mutaad ɛ» \p \v 31 Wɔ gwaa Yezu baazɛlɛɛ bɛ yak kana sis, nyɛy náá: «Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ, ye ɛ́ dáa bhek le di edjɛ bhum di edjóoaa mutaad ɛ\f + \fr 13.31 \fr*\fq bhek le di edjɛ bhum di edjóoaa mutaad ɛ \fq*\ft le mutaad ɛ́ boo le di kwyil tɔ bɔk ɛ.\ft*\f* dhiiti mot nakɛbɛ pɛ tɔ pyeeb'ɛ ɛ. \v 32 Bhum mutaad ɛ́ bhek na sikɛ-sikɛ dhaa mɛbhek djas di ebɛaa kɔ ɛko ɛ bɔs ɛ nɛ mɛtɔɔl. Tin, é ghɛŋ yɛ di ekwyil ɛ, mɛbɔk mɛ di edhaa ele e bok djas nɛ mɛbɔk. Ye kadi ɛ́, ye moo le di náá, enen ɛpebatazɛlóo mɛk mɔɔ kɔ elɛɛ e tak.» \s1 Kana leviid \p \v 33 Yezu zokabaazɛdjɛ bɛdhiiti kana. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ, ye ɛ́ dáa moma di enɔɔ ba mɔɔ deez pu leviid, sɛɛg nɛ bɛtɛ nɛ pu falin, étɛp nyɛ neesa tsim mapa nɛ yɛ ɛ. Mɔɔ ɛwala bhii tak, tsim'enek djas kadi ɛ́, yɛ eezeghamta.» \s1 Etɛp ee Yezu nadi elelyo bot tɔ ekana ɛ \p \v 34 Mɛlyo mɛ Yezu nadyeebadjɛ mɛdhuu mɛ bot ɛ nabe-bɛ ɛ́ tɔ ekana. Nyɛ nabɛ ɛ́ ààdjɛ dhiiti mɛlyo, ààlɛɛ yɛ tɔ kana. \v 35 Nyɛ nasesa deenek ɛ́, etɛɛ náá, sa bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb nalɛɛ ɛ́ neebela ɛsuk. Ye nabɛ ɛ́ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb naake náá: «Mɛ waalii nɛ nen tɔ ekana. Tin, mɛ waalɛɛ bɛ esa ee nadi syela kana bɔs nakusel ɛ\f + \fr 13.35 \fr*\xt Mɛd 78.2\xt*\f*.» \s1 Yezu eezɛlɛɛ ɛsuk ɛ kana mbee bhek \p \v 36 Bhii tak, Yezu zokazɛdus tɔ ɛdhuu ɛ bot, nyɛ eezɛsik, tɔ́ pɛ ndjaa. Tin, bɛdjekel ɛ́ boozɛzyɛ pɛ nyɛ nadi ɛ. Bhii tak, bɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɛ náá: «Lɛɛa bis ɛsuk ɛ kana mbee bhek tɔ pyeeb.» \v 37 É di'enek, Yezu ɛ́ boozɛni elɛɛ bɛdjekel bɛ náá: «Ye ɛ́ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ di bɛ mbɛɛ mɛbhek. \v 38 Pyeeb kwyɛl ɛlyaal ɛ́ mɛdhik djas di kɔ bɔs ɛ. Mbɛɛ mɛbhek kwyɛl ɛlyaal ɛ́ bot ɛ di ekɛ dáa Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb di kwyɛl ɛ. Mbee bhek kalyaal ɛ́ bot ɛ Mbee Mot. \v 39 Mot mɛbhuka nazɛbɛ bhek ɔ, kabɛ ɛ́ Dim mot mɛkɔŋ. Dwoo ɛkɛbɔ́k bhum kabɛ ɛ́ ɛsi ɛ bɔs, bot ɛ mɛsa kwyɛl ɛlyaal ɛ́ efofop. \v 40 Dáa ye di náá, embee mɛbhek ɛ́ waatsaalaa étɛp ɛkɛmwasaa tɔ du ɛ, yɛ aabaazodi ɛ́ deenek é ɛsi ɛ bɔs. \v 41 Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ waalwom efofop bɛ, nyɛ waadis tɔ Ɛyoŋ ɛ lɛ bot djas di ezɛm ɛmyaal ɛ bɔn nyɛɛg bɔɔ ɔ, zɛnɔɔ bot ɛ mbee mɛsa. \v 42 Nyɛ waamwas bɛ tɔ boo du di egoo na kɔm-kɔm ɛ. Penek, bot ɛbuɛpe aadi ɛ́ tɔ mɛgwyɛ nɛ ɛkwaal ɛ mɛtsok. \v 43 Tin, bot ɛ epiki ɛ́ waakas tɔ Ɛyoŋ ɛ Sɛɛg'ɔɔ dáa gwyes. Yɛ bɛ náá, bi ɛ́ nɛ mɛlɔ mɛ ɛgwak ɔɔ, gwakeka ɛnyɔɛpe.» \s1 Ɛkwom ɛ epata di syela ɛ nɛ esa e ghoŋ \p \v 44 «Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ́ dáa di ɛkwom ɛ epata di syela tɔ pyeeb ɛ. Dáa dhiiti mot nakabela yɛ ɛ, nyɛ ɛ́ boobaazɛsyel yɛ é di sis tɔ pyeeb'enek. É di'enek, nyɛ moo ɛ́ tɔ mɛmyaala, etɛɛ náá, nyɛ nadi ekwyɛl ɛkɛbɔmsa esa bɛ djas étɛp nyɛ neezɛbɔm pyeeb tak. \p \v 45 «Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ baanɔŋel ɛ́, nɛ mot di esaa esa e ghoŋ étɛp nyɛ neebɔmsa ɔ. Nyɛ dyeebasaŋ ɛ́ tɛtɛ esa e ghoŋ na nyenyɔ-nyɔ. \v 46 Yɛ kabɛ náá, nyɛ eebela yii na nyenyɔnyɔ dhaa bɛsɔ djas nɛ boo mɛtaŋ ɔɔ, nyɛ kakɛbɔmsa ɛ́ esa bɛ djas étɛp nyɛ neezɛbɔm yii zaag na boo mɛtaŋ.» \s1 Kana ɛwyet \p \v 47 «Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ, baanɔŋel ɛ́, nɛ ɛwyet bɛ di ela tɔ dii ɛ. Ɛwyet ɛ tak dyeebamɛt ɛ́ ekɔkɔ bɛsu djas. \v 48 Tin, yɛ bɛ náá, ɛwyet eezelwood ɔɔ, bɛlael ɛ mɛwyet kadul yɛ ɛ, zyɛ nɛ yɛ pɛ kyiid, da bɛ ɛ́ nɔɔ mɛnyel disi étɛp ɛdis ɛ́ bɛsu ɛ́ bel é ɛwyet ɛ tak ɔ. Tin, bɛ kabɛk bɛ edi ɛ́ bɛkak. Bɛ nɔɔ bɛtɛtɛ, wa tɔ mɛbɔɔl, yɛ kabɛ bɛ na sikɛ-sikɛ nɛ embee e tak ɔ, bɛ kamwas bɛ ɛ́ mwasak. \v 49 Ɛsi ɛ bɔs aadi ɛ́ deenek: Zɛɛb ɛ́ waadhis efofop bɛ zɛwa mbek pak mbee bot nɛ bot ɛ epiki. \v 50 Etɛɛ náá, mbee bot ɛ́ waakɛlóoaa tɔ boo du na kɔm-kɔm. Tin, bot ɛbuɛpe waadje mɛgwyɛ nɛ ɛkwaal ɛ mɛtsok.» \s1 Mɛvu mɛ na bes nɛ yii na mwa \p \v 51 Yezu zokazɛdji bɛ náá: «Bi eemɛt ɛsuk ɛ etɛp binek é?» Bɔɔ náá: «Iyoo» \v 52 Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Étɛp tak ɛ́ di náá: ghaa mɛkana mɛ etsi djas di ekwos ɛdi djekel étɛp Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɔ, nyɛ ɛ́ dáa kuma mot di enɔɔ ɛkwom ɛ lɛ pɛ tɔ mɛvu mɛ na mwa zɛnɔɔ yii na bes ɛ.» \s1 Bot ɛ Nazalɛt ààmyaal Yezu \p \v 53 Bhii Yezu nasilal ɛlyo bot tɔ ekana binek ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛnɔɔ nyel, tɔ́ yɛ. \v 54 Nyɛ natɔ́ ɛ́ pɛ dɛl ɛ nyɛ nawyee kɔ tak ɛ. Nyɛ moo tin elyo bot tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda. Tin, bot ɛ nadi egwak nyɛ ɔ, naadyeebadjoka ɛbuɛpe, bɛ moo tin eke náá: «Nyɛ kɛbela yak kwaambi etsoŋ nɛ mbi yak endem e mɛbwala paa? \v 55 Mɔn'ak tok wak mɔn salpande? Ye tok Maali di wak nyɛɛg é? Zak bɛ nɛ Zozɛf, nɛ Simɔŋ, zɛnɔɔ Yudas tok bɛdhyeeb é? \v 56 Haa ye tok bɛkɛl mena nɛ bɛ nɔɔ di mɛlu djas é di wat'aak é? Ha nyɛ kɛbela yenek mɛbwala paa?» \v 57 Egeka binek djas ɛ́ nasa náá, ɛmyaal nɛ ɛbwaalel ɛ bot binɔk djas dus kɔ Yezu. É di'enek, Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb dyeebaduwalaa ɛ́, pɛ kyee sis, ààbɛ pɛ kɔ dɛl ɛ nyɛ nabyel kɔ tak ɛ, nɛghu tɔ ndjaŋ'ɛ nɛ tɔ bil'ɛ.» \v 58 Yezu nabɛ ɛ́ ààsa bɛtɛ nɛ endem e mɛbwala tin, étɛp mɛlyel mɛ elyem bɔɔ. \c 14 \s1 Ɛsyee ɛ Zaŋ Nduuel-bot \p \v 1 É ghɛŋ tak Elood mot nadi mɛkoozi kɔ Yeluzalɛm ɔ, zokagwak menduk ɛ Yezu. \v 2 Nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ bot ɛ mɛsa mɛ náá: «Ye ɛ́ Zaŋ Nduuel-bot ɛ baagom ɛ́ gomak é! Étɛp tak ɛ́ nyɛ di nɛ ghwyil ɛsa bɛtɛ nɛ yenek endem e mɛbwala.» \p \v 3 Nɛ tsɛɛtsɛ, ye nabɛ ɛ́ mɛkoozi Elood naalwom náá, bɛ mɛt Zaŋ, da bɛ ɛ́ kɔl nyɛ nɛ eghwooz. Bhii tak, bɛ naakɛwa nyɛ é membok. Ye nabɛ ɛ́ étɛp Elodiaad, mwaa tel Filip, \v 4 etɛɛ náá, Zaŋ naake nɛ Elood náá: «Dum nɛ etsi ɛ Moiiz, ye ààgoka náá, wɔy dɛk Elodiaad\f + \fr 14.4 \fr*\fq Elodiaad \fq*\ft Tɔ etsi eYuda, mot nabɛ ààgoka nɛ ɛba mwaa mɔn nyɛɛg sonok mɔn nyɛɛg dinaa nɛ tsik.\ft*\f* mwaa tel'ɔ!» \v 5 Étɛp tak ɛ Elood nakadi esaa dáa nyɛ aasa étɛp nyɛ neegó Zaŋ. Nyɛ nadi ekaab ɛdhuu ɛ bot ɛ mbyak eYuda, etɛɛ náá, bɔɔ djas nakeke ɛ́ náá, Zaŋ Nduuel-bot nabɛ ɛ́ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb. \p \v 6 Tinaak, é dwoo ɛbyoŋ ɛ Elood di eduwal ɛbyel ɛlɛɛ ɛ, ɛsyes ɛ Elodiaad naabɔl é mis mɛ bɛdjoŋ ɛ nadjóoaa é ɛbyoŋ ɔ. Elood naadyeebamyaala nɛ ko zɛŋ ɛsyes ɛ tak. \v 7 Tin, mɛkoozi Elood ɛ́ booke nɛ ɛsyes ɛ mɔɔ moma yenɔk náá: «Myoŋ nɛ mɛsoŋ mam! Waaba esa ee lyem'ɔ kwyɛl ɛ djas, mɛ waadjɛ wɔ!» \v 8 Ɛsyes ɛlenɔk zokazɛwaab sa nyɛɛg nalɛɛ nyɛ ɛ. Nyɛy náá: «Mɛ kwyɛl ɛ́, wɔ djɛ mɛ nenak yak lo ɛ Zaŋ Nduuel-bot kɛla kɔ pɛt kongo na pyaaz!» \v 9 Wɔ gwaa, ye sa Mɛkoozi Elood nyel «wɔyɔŋ» nɛ ghoŋ. Tin, nyɛ nabɛ ɛ́ ààkabɛ nɛ tyee nyɛ pɛɛ, etɛɛ náá, nyɛ naazetuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ mɛ é mis mɛ bɛdjoŋ. Nyɛ ɛ́ boozɛlɛɛ nɛ bot bɛ náá, bɛ djɛ nyɛ sa nyɛ nawaab ɛ. \v 10 Tin, nyɛ eezɛlwom dhiiti mot étɛp nyɛ neekɛtsaal lo ɛ Zaŋ Nduuel-bot pɛ nyɛ nadi tɔ membok ɛ. \v 11 Wɔ gwaa, bɛ zokazyɛ nɛ lo ɛ Zaŋ kɔ pɛt kongo na pyaaz, bɛ eezɛdjɛ ɛsyes ɛ mɔɔ moma yenɔk. Tin, ɛsyes ɛ tak ɛ́ boonɔɔ yɛ, kɛdjɛ nɛ nyɛɛg. \v 12 Tin, bɛdjekel ɛ Zaŋ ɛ́ boozɛnɔɔ muu'ɛ, kɛdel. Bhii tak, bɛ ɛ́ boozɛtɔ́ kɛbaŋa Yezu etɛp djas nadhaŋ ɛ. \s1 Yezu naazɛdjɛ bot bɛmil ɛtɛn edee \p \v 13 Dáa Yezu nagwak etɛp binek djas ɛ, nyɛ ɛ́ boodus tin, nyɛ eezɛni tɔ elɛɛd, tɔ́, kɛsaa di ɛwala pɛ bot aadi ààbee nyɛ ɛ. Ghuna ɛdhuu ɛ bot naagu ze nyɛ natɔ́ ɛ, wɔ gwaa, zukamwaa nɛ mot nadus pɛ mɛl mɛ nadi é engwoob tin ɔ, zɛdu nyɛ nɛ mɛko mbaka-mbaka nɛ dii. \v 14 Dáa Yezu nasul tɔ elɛɛd ɛ, nyɛ kabee ɛ́ ɛdhuu ɛ bot binɔk, ye nabɛ ghoŋ naasa nyɛ ɛlyelɛpe. Nyɛ moo tin etsik bot mɛbɛ́ mɔɔ. \v 15 Dáa bɛ nabee náá, dwoo moo ɛ́ bikoko ɛ, bɛdjekel ɛ́ boozɛtiila pɛ daa lɛ. Bɔɔ nɛ nɛ náá: «Dwoo eezeleega. Tɔ kakoŋ'ak, ye tok nɛ bɔɔ mɛl. Swaala bot bak étɛp bɛ neekɛsaa edee pɛ bɔɔ mɛl mɛ di é engwoob'aak.» \v 16 Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Yɛ ààgoka náá, bɛ swaalaa, djɛka bɛ edee biyɔ bɛ ɛmet!» \v 17 Tin, bɛ ɛ́ boozɛke nɛ Yezu náá: «Zuka nɛ sa bis di nɛ yɛ wak ɛ, ye ɛ́ etsim e emapa etɛn nɛ bɛsu ɛbá.» \p \v 18 Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Dhaka nɛ yɛ wak.» \v 19 É di'enek, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ mɛdhuu mɛ bot ɛ nadi tin ɔ náá, bɛ disi mendiindil kɔ bɔɔ eka e na bes. Bhii tak, Yezu ɛ́ boozɛnɔɔ emapa etɛn nɛ bɛsu ɛbá binek, nyɛ eezɛben mis pɛ ɛko, zɛghaapɛɛ Zɛɛb. Nyɛ eezɛpyak emapa, nɔɔ, djɛ bɛdjekel bɛ. Bɛdjekel ɛ́ boozɛnɔɔ yɛ, kaa, djɛ ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi tin ɔ. \v 20 Mot nɛ mot naadɛ, djil. Wɔ gwaa, bɛdjekel baabula nɛ mɛbhubhwak mɛ emapa nɛ bɛsu ɛ nalik ɛ, ye naalwoodal mɛbhwaa kam nɛ ebá. \v 21 Bot ɛ nadɛ emapa nɛ bɛsu binek ɔ, nabɛ ɛ́ tyee botom bɛmil ɛtɛn, ààkalaa mɛtaŋ mɛ boa nɛ bɔɔ dhyeeb. \s1 Yezu eezɛkɛ kɔ mɛdii \p \v 22 Batsa bhii tak, Yezu eezelwom bɛdjekel bɛ náá, bɛ ni tɔ elɛɛd, tsaal, tɔ́ pɛ yii kyiid boo soob na djato-djato. Tin, nyɛ eezɛlik é ɛswaal ɛ zukamwaa nɛ bot binɔk pɛ mendjaa mɔɔ. \v 23 Bhii nyɛ nazeswaal bɛ ɛ, nyɛ ɛ́ boo zɛbyet kɔ ɛtsok étɛp ɛkɛdjaala Zɛɛb. Dáa ye nabɛ náá, dwoo nabɛ ɛ́ yɛ eezesila ɛ, nyɛ nakalik tin ɛ́ nyɛ ɛmet. \v 24 Elɛɛd nabɛ ɛ́ ye moo ɛtsetaɛpe nɛ ɛboŋ. Wɔ gwaa, boo ghuu zɛpupal kɔ dii, tin, bhuuge moo tin enyuŋa e elɛɛd, etɛɛ náá, pup nadi ebulal bɛ elɛɛd pɛ bhis. \v 25 Kuku pum, tɔ ghooghom, wɔ gwaa Yezu zɛsul kɔ dii, nyɛ moo tin edu bɛdjekel bɛ. Nyɛ nadi ekɛ ɛ́ nɛ mɛko mɛ kɔ dii. \v 26 Dáa bɛdjekel bɛ nabee nyɛ ekɛ kɔ dii ɛ, bwoo naasa bɛ ɛlyelɛpe. Bɔɔ náá: «Nwyak ɛ́ dim!» Bɛ moo tin etsim nɛ bɛbebwol. \v 27 Batsa deenek, Yezu eezɛdjóo bɛ. Nyɛy náá: «Nàbemka ba. Saka mɛghaaz. Ye ɛ́ mam.» \p \v 28 Dáa nyɛ nabee deenek ɛ, Pyɛɛd ɛ́ boozɛke nɛ Yezu náá: «Ghɛŋ, yɛ bɛ náá, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, ye ɛ́ wɔy ɔɔ, kea náá, mɛ kɛ kɔ mɛdii, zyɛ pɛ wɔ di'enek.» \v 29 Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɛ náá: «Dha!» Tin, Pyɛɛd ɛ́ boozɛwyis tɔ elɛɛd, sul kɔ dii. É di'enek, Pyɛɛd moo kɛ kɔ dii nɛ mɛko mɛ, etɔ́ pɛ kyee Yezu nadi ɛ́. \v 30 Tinaak, dáa nyɛ nabee náá, ghuu naalyel pyep ɛ. Wɔ gwaa bwoo zɛsa nyɛ. É di tak wat, nyɛ moo ediida tɔ dii, nyɛ ɛ́ boozɛtsim ɛlyelɛpe náá: «Ghɛŋ, tsika mɛ!» \v 31 É di tak wat, Yezu ɛ́ boozɛsɛɛb mbɔ, wɔ gwaa, nyɛ zokamɛt Pyɛɛd, nyɛ ɛ́ booke nɛ nɛ náá: «Étɛp yé wɔ be mɛso? Ɛmyaal ɛ lɔ ààdyeebabɔk.» \v 32 Bhii tak, bɔɔ djas bɛbá eezɛgo tɔ elɛɛd. Tin, ghuu yenek eezɛsila. \v 33 Tin, bɛdjekel ɛ nadi tɔ elɛɛd ɔ, zokazyɛ, zɛkwyit mɛboŋ si mɛko ɛ Yezu. Bɔɔ nɛ nɛ náá: «Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, wɔ ɛ́ Mɔn Zɛɛb!» \s1 Tsik membel pɛ kyee dik Ghenezalɛt \p \v 34 Bhii bɛ nasɛɛ dii ɛ, bɛ ɛ́ boozɛtɔ́ pɛ kyee dik Ghenezalɛt. \v 35 Dáa bɛ nakum é di'enek ɛ, wɔ gwaa, bot ɛ dɛl ɛ tak zokazɛgwyak Yezu. Tin, lɛŋ ɛ ɛkum ɛ Yezu zokadjala mɛl djas, wɔ gwaa, bɛ zokazyɛ nɛ membel djas bɛ nadi nɛ nɔɔ ɛ. \v 36 Bot ɛ tak ɛ́ boozɛdjaala nɛ Yezu náá, nyɛ bet membel djas, bɔɔ bɛ ɛmet zokee-keeak ɛlɔ ɛ ndjookuwa yɛ. Tin, bot djas namɛt nyɛ ɔ nabɛ ɛ́ bɛ naatsak. \c 15 \s1 Etsi ee bɛbhaab bina nalik ɛ \p \v 1 Dhiiti dwoo eFalizyɛ nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi naadus pɛ Yeluzalɛm zɛboma nɛ Yezu, bɛ ɛ́ boozɛdji nyɛ náá: \v 2 «Étɛp yé bɛdjekel bɔ di ààduwal etsi e bɛbhaab bina nalik ɛ? Etɛɛ náá, bɔɔ bɛ ààgwyii mɛmbɔ, bɛ di náá, bɛ moo dɛ edee ɔ.» \v 3 Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Étɛp yé bi di ààkɛ dáa etsi e Zɛɛb di lɛɛ ɛ? Bi kwyɛl ɛkɛ ɛ́ dáa etsi e mbyak'en di elɛɛ ɛ! \v 4 Etɛɛ náá, Zɛɛb ke ɛ́ náá: “Dila soog nɛ nyoog. Mot ɛ di ekal sɛɛg nɛ nyɛɛg ɔɔ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛsyee.” \v 5 Yɛ kabɛ biyɔ ɔ, bi lyo bot ɛ́ náá, mot ɛ́ nɛ ghwyil ɛlɛɛ nɛ sɛɛg nɛ nyɛɛg náá: “Esa ee mɛ waakwyee bin nɛ ye ɛ, mɛ eenɔɔ kɛdjɛ étɛp ɛtuud ɛ Zɛɛb nɛ yɛ.” \v 6 Mot ɛ́ ke deenek ɔɔ, nyɛ tok nɛ gwyes ɛkwyee sɛɛg nɛ nyɛɛg. É di'enek, bot ɛbuɛpe ɛpesa náá, mɛkpa ɛ Zɛɛb zɛhoola, étɛp ɛsa nɛ ɛduwal etsi bin biyɔ bɛ ɛmet. \v 7 Bot ɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si! Ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi nabɛ ɛ́ nɛ gham nɛ nyɛ nɛ ke náá: \q1 \v 8 “Bot ɛ mbyak'ak duwal mɛ ɛ́ duwela mɛkɔŋ, \q1 elyem bɔɔ ɛ́ pɛ kyee sis. \q1 \v 9 Zɛɛga mendjaala mɔɔ, ye ɛ́ yii toto é mis mam, \q1 etɛɛ náá, mɛlyo mɛ bɛ di elyo ɛ́ mɛlyo mɛ epuud\f + \fr 15.9 \fr*\xt Eza 29.13\xt*\f*.”» \s1 Mɛlyo dum nɛ esa ee di epul mot ɛ \p \v 10 Wɔ gwaa Yezu zokazɛdjóo ɛdhuu ɛ bot, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ bɔɔ djas náá: «Biyɔ djas, gwakeka mɛ, da bi ɛ́ mɛt sa mɛ di elii'aak: \v 11 Ye tok sa mot di ewa tɔ nuub'ɛ ɛ, di epul mot é mis ɛ Zɛɛb ɛ. Ye ɛ́ sa wyis tɔ nuub ɛ di epul mot tak é mis ɛ Zɛɛb.» \v 12 Tin, bɛdjekel ɛ́ boozyɛ, zɛlɛɛ Yezu náá: «Wɔ nɛ gu náá, etɛp ee wɔ lii'enek eedyeebakpaa eFalizyɛ tɔ elyem é?» \v 13 Nyɛ ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mɛbhek djas di náá, ye tok Saag'am di tɔ gwoo ɛ nabɛ ɛ́, yɛ aadi ɛ́ guaa.» \v 14 Yezu ɛ́ boozɛke náá: «Betka bɛ. Yɛ ɛ́ bɛ na edhim ɛ di edjɛɛd bɛsɔ bɔɔ bɛ na edhim. Tin, ye nyɔ bi ɛ́ gu náá: Yɛ bɛ náá, ye ɛ́ mot edhim ɛ di edul sɔ mot edhim ze ɔɔ, ɛsik ɛ tak ɛ náá, bɔɔ djas ɛ́ waadjoola tɔ guk.» \v 15 Tin, Pyɛɛd ɛ́ boozɛke náá: «Lɛɛa bis sa ekana binek di ekwyɛl ɛlɛɛ ɛ.» \v 16 Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza náá: «Dɔɔ nɛ biyɔ pe, bi tok nɛ etsoŋ ɛtiibal é? \v 17 Bi ààgu náá, esa djas mot di ewa tɔ nuub ɛ, dhaŋ ɛ́ tɔ mɔ yɛ. Bhii tak, ye kakɛwyis ɛ́ tɔ́ ɛbyeed é?» \v 18 Bhii tak, nyɛ eebaazɛke náá: «Sa di ewyis tɔ nuub mot ɛ ààpul edɛɛ e mot. Ye ɛ sa di edus tɔ lyem ɛ di epul edɛɛ e mot. \v 19 Etɛɛ náá, embee egeka dus ɛ́ tɔ lyem mot. Yɛ ɛ́ esiiza ɛ di elwom bot náá, bɛ gó bot, bɛ sa mɛzɔ, bɛ sa mɛpam, bɛ djii, nɛ ɛsu bɔn nyɛɛg bɔɔ etɛp nɛ mɛbhekel. \v 20 Yenek ɛ́ esesɛɛ ee di epul ɛgwakel pak bot nɛ Zɛɛb ɛ. Yɛ kabɛ tɛp ɛdɛ edee ààgwyii mɛmbɔ ɔ, yɛ ààpul mot é mis mɛ Zɛɛb.» \s1 Ndjoŋ moma eedum koŋ nɛ Yezu \p \v 21 Yezu zokadus tin, tɔ́ pɛ kyee dik eghaada Tiid nɛ Sidɔn. \v 22 Dhiiti moma dɛl ɛ Kanan nadidi kɔ kyee dik ɛ tak ɔ, zokazyɛ pɛ daa lɛ, nyɛ moo tin etsim náá: «Ghɛŋ, Mɔn Dhavid, geka mɛ ghoŋ, dhiiti kwaambi mbee sisim ɛpedhek mɔn ɛsyes ɛ lam, nyɛ tok ɛnyɔɛpe!» \v 23 Tin, Yezu gwyem'enek, ààbis moma tak. Wɔ gwaa bɛdjekel bɛ zokazɛke nɛ Yezu náá: «Sɔa nyɛ, étɛp nyɛ ɛpedu mena nɛ etsim lookɛbok mos.» \v 24 É di'enek, Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza náá: «Mɛ nadhisaa ɛ́, kɔ ɛsu ɛ bot ɛ mbyak Yisalaɛl di bɛ eezediib dáa bɔɔ ebhata ee di ààbɛ nɛ mbaalel ɔ.» \p \v 25 Tin, wɔ gwaa moma yenɔk zɛkwyit mɛboŋ si mɛko ɛ Yezu. Nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, kwyeea mɛ!» \v 26 Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Yɛ àànyɔ náá, bɔn bɛbhyɛ djɛaa emapa di náá, ye ɛ́ yii bɔn bot ɛ.» \v 27 Wɔ gwaa moma yenɔk baazɛpesal náá: «Wɔ ɛ́ nɛ gham, Ghɛŋ! Tin, bɛbhyɛ aazodedɛ ɛ́ bɔɔ eghutu-ghutu emapa dyeebakwyit é mesa kukuma yɔɔ ɛ.» \v 28 Tin, Yezu eezɛke nɛ moma yenɔk náá: «Hee moma! Ɛdum ɛ koŋ ɛ lɔ nɛ Zɛɛb nɛ bɔk. Étɛp tak ɛ Zɛɛb ɛ́ waadjɛ wɔ sa lyem'ɔ di ekwos ɛ.» É di tak wat, wɔ gwaa mɔn zokatsak. \s1 Yezu eezɛtsik membel ɛbuɛpe \p \v 29 Bhii tak, Yezu eezɛdus tin, nyɛ eezɛtɔ́ pɛ ɛboŋ ɛ boo soob na djato-djato Ghalile. Nyɛ eezɛbyet kɔ mɔɔ ɛtsok, nɔɔ nyel, disi. \v 30 Bot mɛdhuu-mɛdhuu zokazyɛ nɛ bot ɛ edjam, bot ɛ edhim, eboka e bot, ebubu e bot, nɛ bɛtɛ nɛ membel. Bɛ eezɛsil bɛ sok bhwoob'ɛ. Tin, Yezu zokazɛtsik bɛ. \v 31 Ɛdhuu ɛ bot naadyeebadjoka dáa bɛ nadi ebee ebubu moo lii ɛ, bot ɛ edjam nɛ eboka moo kɛ ɛ, bot ɛ edhim moo nyaa sok ɛ. Bɛ moo tin eduwal Zɛɛb Yisalaɛl. \s1 Yezu eezɛdjɛ bot bɛmil ɛna edee \p \v 32 Yezu eezɛdjóo bɛdjekel bɛ. Nyɛ ɛ́ booke nɛ nɔɔ náá: «“Ha” kpaa-ghoŋ nɛ ɛdhuu ɛ bot bak e! Mena nɛ bɛ nɔɔ moo mos ɛ́ mɛlu mɛlɛl e di wat. Bɛ tokapɛ nɛ edee e dek. Mɛ tok nɛ ghwyil ɛswaal bɛ pɛ mendjaa mɔɔ tɔ emɔ toto, bɛ waazuk, ze ɛ ze.» \v 33 Tin, bɛdjekel bɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɛ náá: «Mena aabela edee ee ɛdhuu ɛ bot bak djas aadɛ, djil nɛ yɛ ɛ paa? Menabɛl ɛ́ dika kuku kakoŋ'aak?» \v 34 Yezu eezɛdji bɛ náá: «Bi ɛ́ nɛ emapa edhen?» Bɛ ɛ́ boozɛbɔɔza náá: «Etɛn nɛ ebá nɛ ba bɔɔ bɛsu.» \v 35 Nyɛ ɛ́ boozɛlɛɛ nɛ ɛdhuu ɛ bot náá, bɛ disi é bɔs. \v 36 Bhii tak, nyɛ eezɛnɔɔ emapa etɛn nɛ ebá nɛ bɛsu binek zɛghaapɛɛ Zɛɛb. Bhii tak nyɛ eezɛpyak yɛ ebil-ebil. Nyɛ eezɛnɔɔ yɛ náá, djɛ bɛdjekel bɛ, bɛ neekaa bot djas. \v 37 Mot nɛ mot naadɛ, djil. Bɛdjekel bula nɛ yii nabwak ɛ. Mɛbhubhwak naalwoodal bɛbhwaŋ ɛtɛn nɛ ebá. \v 38 Bot ɛ nadɛ ɔ, naakum botom bɛmil ɛná (4 000), ààlaa-laŋak boa nɛ bɔɔ dhyeeb. \v 39 Bhii tak Yezu ɛ́ boozɛswaal bot ɛ tak bɛ sik pɛ mendjaa mɔɔ. É di'enek wat, nyɛ eezɛni tɔ elɛɛd, bɛ nɛ bɛdjekel bɛ zokazɛtɔ́ pɛ kyee dik Maghadan. \c 16 \s1 EFalizyɛ nɛ eSaduseɛ ɛpesaa dhiiti ndem mɛbwala aadus pɛ tɔ gwoo ɛ \p \v 1 EFalizyɛ nɛ eSaduseɛ naazyɛ pɛ dáa Yezu étɛp ɛsaŋ ɛ ɛlóo ɛ nyɛ pɛ ɛko, da ɛ́ bwood nyɛ pɛ kiyɛ. Bɛ eezɛke nɛ nɛ náá, nyɛ lyaal bɛdhiiti ndem mɛbwala di edus pɛ tɔ gwoo ɛ. \v 2 Yezu ɛ́ boo kabulal bɛ dáak: «Dwoo ɛ́ sila ɔɔ, bi ke ɛ́: “Yɛ aadi ɛ́, mbɛɛ dwoo, etɛɛ náá, gwoo moo ɛ́ tɔɔbelaa.” \v 3 Kɛɛŋ tɔ mɛlem, bi dyeebake ɛ́: “Bhi ɛ́ waanee mos, etɛɛ náá, gwoo ɛ́ tɔɔbelaa.” Bi nɛ gu ɛbɛk embi e gwoo; ghuna bi ààgu ɛbɛk embi e endem di edhaa mɛlu mak ɛ. \v 4 Biyɔ, bot ɛ mɛlu mak, bi ɛ́ bɛmbee ɛ bot, bot ɛ di ààbɛ sosoob é mis mɛ Zɛɛb ɔ. Bi kasaŋ ɛ́ endem e mɛbwala. Yɛ aanàkwaadjɛaa bin bhis yɛ Yonas nasael ɛ.» Bhii tak, nyɛ eezɛbet bɛ, zɛtɔ́. \s1 Leviid e eFalizyɛ nɛ eSaduseɛ \p \v 5 É di bɛdjekel nadhaa pɛ yii kyiid soob ɔ, bɛ eezɛdjisa ɛnɔŋ ɛ emapa. \v 6 Yezu ɛ́ boolɛɛ bɛ náá: «Dika nɛ etsoŋ, da bi ɛ́ kyee leviid e eFalizyɛ nɛ eSaduseɛ di nɛ yɛ ɛ.» \v 7 Bɛdjekel moo tin é nyiiŋela pak'ɔɔ náá: «Nyɛ lii deenek ɛ́, etɛɛ náá, mena ààpanɔɔka emapa.» \v 8 Yezu eezɛgu sa bɛ nadi enyiiŋela ɛ. Nyɛ ɛ́ boozɛdji bɛ náá: «Étɛp yé bi di elii pak'en: Ye ɛ́ etɛɛ náá, mena tok nɛ mapa é? Dáa ɛbwaalel ɛ len nɛ Zɛɛb di batsa ɛ! \v 9 Bi dinaa ààpaamɛt ɛsuk, bi tok nɛ ghwyil ɛtaala emapa etɛn mɛ nakaa botom bɛmil ɛtɛn yɛ ɛ, dɔɔ nɛ bɛtɛ nɛ mɛbhwaa bi nabula nɛ yɛ ɛ? \v 10 Bi tok nɛ ghwyil ɛtaala emapa etɛn nɛ ebá mɛ nakaa bot bɛmil ɛna yɛ ɛ, nɛ bɛtɛ nɛ bɛbhwaŋ ɛ bi nabula nɛ ye ɛ́? \v 11 Étɛp yé bi di ààgu náá, mɛ bɛ ɛ́ ààlii nɛ nen étɛp emapa é sok mɛ lii nɛ nen ɛ? Mɛ ke ɛ́ náá: “Kyeeka emapa eFalizyɛ nɛ eSaduseɛ”.» \p \v 12 É di tak, bɛdjekel eezɛgu náá, nyɛ nabɛ ɛ́ ààke náá, bɛ kyee leviid di waaa tɔ emapa ɛ. Ghuna ye nabɛ ɛ́ mɛlyo mɛ eFalizyɛ nɛ eSaduseɛ. \s1 Pyɛɛd eezɛlɛɛ náá, Yezu ɛ́ Mɛsia \p \v 13 Yezu zɛkum ko bɔs ɛ Sezaad ɛ Filip. Nyɛ ɛ́ boozɛdji bɛdjekel bɛ náá: «Bot ke dáa dum nɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot?» \v 14 Bɛ eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Bɛdhiiti ke ɛ́ náá, wɔ ɛ́ Zaŋ Nduuel-bot, bak náá, wɔ ɛ́ Eli. Bɛdhiiti kabaake ɛ́ náá, wɔ ɛ́ Zelemi nɛghu dhiiti ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb.» \v 15 Yezu ɛ́ boozɛdji bɛ náá: «Haa! Biyɔ, bi ke náá, mam ɛ́ zɛ?» \v 16 Tin, Simɔŋ Pyɛɛd zɛbɔɔza náá: «Wɔ ɛ́ Mɛsia, Mɔn Zɛɛb di nɛ tsik na kɔm-kɔm ɔ.» \v 17 Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɛ náá: «Mɛnyɔ nɛ nɔ, Simɔŋ mɔn Zaŋ, etɛɛ náá, ye tok mot epuud zetel wɔ yenek etsɛɛtsɛ, gua náá ye ɛ́ Saag'am di tɔ gwoo ɔ. \v 18 Yɛ bɛ mam ɔ, mɛ ɛpelɛɛ wɔ, wɔy Pyɛɛd wɔ ɛkok, kɔ ɛkok ɛ tak ɛ́ mɛ aakus di zɛɛga ndjaa mendjaala mam. Ɛsyee aanàkwaakwak yɛ. \v 19 Mɛ waaboodjɛ wɔ bɛsap ɛ ndjaa Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ. Sa wɔ aalu kɔ bɔs ɛ, yɛ waaluel tɔ gwoo. Sa wɔ aadjɛ ze kɔ bɔs ɛ, ze ɛ́ waadjɛel tɔ gwoo.» \v 20 Bhii tak, Yezu eezɛlu bɛdjekel bɛ náá, sa bɛ ààlɛɛ mot náá, nyɛ ɛ́ Mɛsia. \s1 Yezu eezɛlɛɛ ɛsyee ɛ lɛ nɛ ɛgom ɛ lɛ \p \v 21 É di'enek, Yezu moo zɛlɛɛ nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Ye goka ɛ́ náá, mɛ tɔ́ pɛ Yeluzalɛm, étɛp mɛ neekɛzuk ɛbuɛpe é mɛmbɔ mɛ bɛpaa eYuda, bɛ nɛ eboo bɛghaa-Zɛɛb, zɛnɔɔ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi. Bɛ waagó mɛ, bhii mɛlu mɛlɛl, mɛ waagom.» \v 22 É di'enek, Pyɛɛd eezɛdul nyɛ é ngwoob bɛ nɛ nɛ bɛbá, nyɛ moo djɛ nyɛ mɛbɛ: «Zɛɛb baal wɔ, Ghɛŋ! Yenek aanàkwaakosael.» \v 23 É di'enek, Yezu eezɛbhɛm nyɛ. Nyɛ nɛ Pyɛɛd náá: «Dusa! Tɔ́a ɛtsetaɛpe nɛ nam, Satan! Wɔ ɛ́ ɛbɛk é ze yam, etɛɛ náá, esiiza bɔ tok dáa yii Zɛɛb, gua náá, yɔ esiiza ɛ́ yii bot.» \p \v 24 Bhii tak, Yezu ɛ́ boozɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Mot ɛ́ ke náá, nyɛ aazyɛ bis nɛ nɛ ɔɔ, nyɛ bet ɛsiiza etɛp nyel'ɛ, nyɛ bɛp mɛlaaba mɛ, da nyɛ ɛ́ du mɛ. \v 25 Etɛɛ náá, mot di ekwyɛl ɛtsik ɛ nyel'ɔ ɔ, nyɛ ɛ́ waasu nyel'ɛ. Ghuna mot aasu nyel'ɛ étɛp'am ɔ, nyɛ waabela yɛ! \v 26 Duma yé mot aadi nɛ yɛ, nyɛ bela dik djas, da nyɛ ɛ́ kasu ɛ tsik'ɛ ɔ? Ye ɛ́ nɛ dhiiti sa mot aadjɛ étɛp ɛbɔm ɛ tsik'ɛ? Mam ààbee! \v 27 Ye ɛ́ deenek ɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aazyɛ tɔ duma Sɛɛg, bɛ nɛ efofop bɛ. É di'enek ɛ́ nyɛ aadjɛ mot nɛ mot efute mɛsa mɛ tyee nyɛ nadi eke ɛ. \v 28 Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, bɛdhiiti bot ɛ di wak ɔ, bɛ aanàkwaagwyɛ ɛsok nɛ bɛ nɛ bee Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ezyɛ tɔ Mɛkoozi mɛ.» \c 17 \s1 Yezu eeswoola bhwoob \p \v 1 Mɛlu mɛtɛn nɛ wat bhii tak, Yezu naanɔɔ Pyɛɛd, Zak nɛ Zaŋ mɔn nyɛɛg ɛ Zak. Nyɛ naazɛtɔ́ nɛ nɔɔ kɔ vyɛɛg-vyɛɛg ɛtsok é di tak bɛ nadi ɛ́ bɔɔ bɛmet. \v 2 É di'enek, wɔ gwaa Yezu zɛswoola bhwoob é mis mɔɔ. Bhwoob'ɛ moo tin ɛkasɛpe dáa gwyes, ekaad bɛ moo ɛkasɛpe dáa dwoo. \v 3 É di tak wat, bɛdjekel bɛ eezɛbee Moiiz nɛ Eli elɛɛ elɛŋ bɛ nɛ Yezu. \v 4 Wɔ gwaa Pyɛɛd zokazɛke nɛ Yezu náá: «Ghɛŋ, ye goka ɛ́ náá, mena di wak. Wɔ kwyɛl ɔɔ, mɛ ɛ́ sum epɛt elɛl: wat yɔ, yak yɛ Moiiz, yak wat kadi ɛ́, yɛ Eli.» \v 5 Dáa nyɛ nadi nyɛ dinaa elii ɛ́, wɔ gwaa eguud na kas-kas zɛdipal bɛ. Bhii tak, gwood zokazɛgék náá: «Yenɔk ɛ́ mɔn'am mɛ dyeebakwyɛl ɔ, ye ɛ́ nyɛy ɛ́ mɛ natɔ. Gwakeka nyɛ!» \v 6 É di bɛdjekel nagwak gwood'enek ɛ, bwoo naazɛsa bɛ ɛlyelɛpe, wɔ gwaa bɛ zɛkwyit mɛboŋ mɔɔ, bhwoob si. \v 7 Yezu naazɛtiila pɛ daa lɔɔ, nyɛ eezɛmɛt bɛ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Wyɛlka. Nàdika nɛ bwoo.» \v 8 Tin, bɛ nakaben mis ɛ, bɛ nabɛ ɛ́ ààkabee dhiiti mot bhii Yezu nyɛ ɛmet. \v 9 Dáa bɛ nadi ewyeed ɛtsok ɛ, Yezu naazɛke nɛ nɔɔ náá: «Sa mot ààlɛɛ mot esesɛɛ mɛbwala mɛ bi bee ɛ. Baalka yɛ kɛkum dwoo Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aagom bhis ɛsyee ɛ.» \p \v 10 Bhii tak, bɛdjekel naazɛdji Yezu náá: «Étɛp yé bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi dyeebake náá, Eli ɛ́ kwaaleezyɛ ɛsok?» \v 11 Nyɛ naazɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Ye ɛ́ deenek. Eli ɛ́ di egoka nɛ ɛzyɛ sok étɛp ɛzɛkoobal etɛp djas. \v 12 Gwakeka, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá, Eli eezezyɛ, bot ààpagwyak nyɛ. Bɛ kasa nyɛ ɛ, dáa elyem bɔɔ di ekwyɛl ɛ. Ye ɛ́ deenek ɛ, bɛ aatiig Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot.» \v 13 É di'enek, bɛdjekel naazɛgu náá, nyɛ nalii nɛ nɔɔ ɛ́ dum nɛ Zaŋ Nduuel-bot. \s1 Yezu eezɛtsik mɔn nadi nɛ ɛbɛ́ ɛ djem ɔ \p \v 14 Dáa bɛ nakum é di ɛdhuu ɛ bot nadi ɔ, wɔ gwaa mot ngɔt zokazyɛ é bhaaz ɛ Yezu, zɛkwyit mɛboŋ si mɛko mɛ. \v 15 Nyɛy náá: «Ghɛŋ, geka mɔn'am ghoŋ, nyɛ ɛ́ nɛ ɛbɛ́ ɛ djem. É sok ye dyeebamɛt nyɛ ɛ́, ye nɛ lwak nyɛ, kɛghɛɛg nyɛ tɔ du, é dhiiti ɛwala, ye ghɛɛg nyɛ ɛ́ tɔ dii. \v 16 Mɛ naazyɛ nɛ nɛ pɛ daa bɛdjekel bɔ, bɛ nabɛ ɛ́ ààkwak ɛtsik nyɛ.» \v 17 É di'enek, Yezu naazɛkim ɛlyelɛpe, nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Biyɔ bɛmbee ɛ bot di ààdum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ! Membu medhen mɛ aabaadi di wat nɛ nen sama? Mɛ baamaad bin, kɛkum yaa ɛlu? Dhaka mɛ nɛ mɔn'enɔk wak.» \v 18 Tin, wɔ gwaa Yezu zɛbhɛm mbee sisim. Mbee sisim tak naazɛwyis tɔ mɔn'enɔk. É di'enek wat, mɔn'enɔk naazɛtsak. \p \v 19 É di'enek, bɛdjekel eezɛtiila é bhaaz ɛ Yezu nyɛy nyɛ ɛmet, bɛ eezɛdji nyɛ náá: «Étɛp yé bisɔ nadi ààkwak ɛsɔ mbee sisim'enek?» \v 20 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Étɛp náá, ɛdum ɛ koŋ ɛ len nɛ Zɛɛb nɛ tɔɔl. Mɛ lɛɛ bin ɛ etɛp e tsɛɛtsɛ náá: Bi ɛ́ pe di nɛ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ɛbɔkɛpe dáa bhek le mutaad ɔɔ, pe bi ɛ́ nɛ ghwyil ɛke nɛ ɛtsok ɛlak náá: “Dusa wak. Tɔ́ penek,” pe yɛ waadus. Tin, pe ye tok nɛ sa wat aadi nɛ ghwyil dhaa bin. [ \v 21 Guka náá, ye ɛ́ nɛ ghwyil mendjaala nɛ ɛtsi ɛ edee ɛ wɔ aadis mbi yenek embee esisim.]» \s1 Yezu eebaalɛɛ náá, nyɛ waagwyɛ, da nyɛ ɛ́ baagom \p \v 22 Dwoo wat, bɛdjekel eezɛdi é di wat pɛ Ghalile. Tin, Yezu eezɛlɛɛ bɛ náá: «Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ waakaaa é mɛmbɔ mɛ bot. \v 23 Bɛ waagó nyɛ, mɛlu mɛlɛl bhii tak, nyɛ waagom.» Tin, ghoŋ naazɛmɛt bɛdjekel dhaa nyel. \s1 Lapo Ndjaa-ebuwa ɛ Zɛɛb \p \v 24 É ghɛŋ Yezu nɛ bɛdjekel bɛ nakum pɛ ghaada Kapɛlnaum ɛ, bɛnɔŋel ɛ epata e lapo Ndjaa-ebuwa zokazyɛ pɛ kyee Pyɛɛd nadi ɛ́. Bɛ ɛ́ boozɛdji nyɛ náá: «Lyoel yen ààtuud lapo Ndjaa-ebuwa?» \v 25 Pyɛɛd ɛ naazɛbɔɔza náá: «Hee, nyɛ nɛ tuud.» É ghɛŋ Pyɛɛd nani tɔ ndjaŋ ɛ, Yezu nadi ɛ́ mot mɛkɛn ɛlii. Nyɛy náá: «Wɔ gek dáa, Simɔŋ? Ɛzɛ di egoka nɛ ɛtuud lapo nɛghu bɛdhiiti etuud pɛ dáa bɛmɛkoozi mɛ bɔs'ak? Ye ɛ́ bot ɛ dɛl “ohoo” nɛghu ye ɛ́ bɛdjoŋ?» \v 26 Pyɛɛd ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ Yezu náá: «Ye ɛ́ bɛdjoŋ.» É di'enek, Yezu eezɛpesal náá: «Wɔ bee ɔɔ, bot ɛ dɛl ààgoka nɛ ɛtuud lapo. \v 27 Ye ɛ́, etɛɛ náá, mena ɛ́ zɛkɛdhusal bot binɔk. É di tak, Tɔ́a pɛ boo soob na djato-djato. Lóoa ngwyep tɔ dii, nɔŋa su mɛkɛn wɔ aabela ɛ, da wɔ ɛ́ dii nuub'ɛ, wɔ waabela pata aagoka nɛ ɛtuud ɛ lapo yam nɛ yɔ ɛ. Nɔŋa yɛ, da wɔ ɛ́ tuud mena yenabɛl lapo.» \c 18 \s1 Ye ɛ́ ɛzɛ di boo-mot tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ? \p \v 1 É ɛwala ɛlenek, bɛdjekel naazɛtiila é bhaaz ɛ Yezu, bɛ naazɛdji nyɛ náá: «Ye ɛ́ ɛzɛ di boo-mot tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ?» \v 2 É di'enek, wɔ gwaa Yezu zɛdjóo mɔɔ dhyeeb, zɛtel nyɛ é mis mɔɔ. \v 3 Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá: Bi ɛ́ di ààswoola mɛfulu men, da bi ɛ́ di dáa bɔɔ dhyeeb ɔɔ, bi aanàkwaani tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ. \v 4 Boo-mot tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɔ, ye ɛ́ mot di esil nyel'ɛ, da nyɛ ɛ́ di dáa mɔn'ak ɔ. \v 5 Mot ɛ́ be ɛnyɔɛpe mɔɔ dhyeeb dáa mɔn'ak kɔ ɛsu ɛ din ɛ lam ɔɔ, nyɛ be ɛ́ mam.» \s1 Ɛdulaa mɛlɔ kɔ ɛsu ɛ ɛkwyesal ɛ bot tɔ mesyem \p \v 6 «Mot aakwyesal mɔn ngɔt tɔ sama bɔn zedum koŋ nɛ nam tɔ mesyem ɔɔ, ye goka ɛ́ náá, bɛ tiŋal nyɛ boo ɛkok é tsuŋ. Bhii tak, da bɛ ɛ́ lóo nyɛ tɔ boo dii mɛsɔn, da nyɛ ɛ́ diida kɛkum pɛ si. \v 7 “Haa” kpaa-ghoŋ nɛ bot ɛ di kɔ bɔs ɔ, etɛɛ náá, mɛbɛk mɛ di ekwyesal bot tɔ mesyem ɔ nɛ bu! Ye tok nɛ ghwyil ɛdi ààbɛ. Tin, “haa” kpaa-ghoŋ nɛ mot aadi mɛbɛk menek ɔ. \v 8 Yɛ bɛ náá, ye ɛ́, mbɔ'ɔ, nɛghu ko'ɔ ɛ́ di esa náá, wɔ gheekwye-kwyɛ tɔ mesyem ɔɔ, tsaala yɛ, da wɔ ɛ́ mwas yɛ ɛtsetaɛpe nɛ nɔ. Ye goka ɛ́ náá, wɔ ni tɔ mbɛɛ tsik nɛ tsaala mbɔ, nɛghu tsaala ko, ààbɛ náá, wɔ baal mɛmbɔ mɛmbá nɛ mɛko mɛmbá, bhii tak, wɔ kakɛmwasaa ɛ́ tɔ du na kɔm-kɔm. \v 9 Yɛ bɛ náá, dis ɛ lɔ, di esa náá, wɔ kwyɛ, tɔ mesyem ɔɔ, piida yɛ, da wɔ ɛ́ mwas yɛ ɛtsetaɛpe nɛ nɔ. Ye goka ɛ́ náá, wɔ ni tɔ mbɛɛ tsik nɛ tiila dis, ààbɛ náá, wɔ baal mis mɛmbá mɔ, bhii tak, wɔ kakɛmwasaa ɛ́, tɔ du na kɔm-kɔm.» \s1 Kana bhata nabelaaa bhii nyɛ nazediib ɛ \p \v 10 «Bi ɛ́ koobaka! Sa mot ààbyasal mot ngɔt tɔ bɔn bak etɛɛ náá, efofop bɔɔ dyeebadi ɛ́, é di wat é mɛwala djas bɛ nɛ Saag'am di pɛ tɔ gwoo ɔ. [ \v 11 Etɛɛ náá, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot nazyɛ ɛ́ zɛtsik bot ɛ nabɛ náá, bɛ eezediib ɔ.] \p \v 12 «Bi ke dáa? Pookogekeka náá, dhiiti mot ngɔt nabɛ ɛ́ nɛ ebhata dhet (100). Tin, ngɔt zokazɛdiib, nyɛ aanàkwaalik ebhata mɛkam-mɛtɛn nɛ mɛkam-mɛná nɛ etɛn nɛ ená (99) kɔ ɛtsok, étɛp nyɛ neekɛsaa ngɔt diib ɔ? \v 13 Mɛ lɛɛ bin ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, nyɛ bela nyɛ ɔɔ, nyɛ waadi tɔ mɛmyaala ɛbuɛpe étɛp bhata wat'enɔk, dhaa ebhata nadi ààdiib ɔ. \v 14 Ye ɛ́ tyɛ wat nɛ Sɛɛg'en di tɔ gwoo ɔ. Nyɛ ààkwyɛl náá, mot ngɔt tɔ bɔn bɛ djas wo ze.» \s1 É sok mɔn nyoog di ekwyɛ ndjɛ sɔs ɛ \p \v 15 «Yɛ bɛ náá, mɔn nyoog eesa wɔ ɛbiyo ɔɔ, tɔ́ kɛbee nyɛ wɔy wɔ ɛmet. Da wɔ ɛ́ kɛlyaal nyɛ ɛbiyo ɛ lɛ. Nyɛ gwak wɔ ɔɔ, tin, wɔ eekwak ɛbulal ɛ nyɛ é ze. \v 16 Yɛ kabɛ náá, nyɛ ààpagwak wɔ ɔɔ, djóoa dhiiti mot ngɔt nɛghu bot ɛbá. Dáa ekwyala di elyaal ɛ náá: “Etɛp djas koobelaa ɛ́ é mis mɛ bɛtetɛp ɛbá nɛghu bɛlɛl\f + \fr 18.16 \fr*\xt Dɛt 9.15\xt*\f*.” \v 17 Tin, nyɛ byen ɛgwak bɛ ɔɔ, tɔ́ nɛ nɛ sok bhwoob bot ɛ zɛɛga mendjaala. Nyɛ byen ɛgwak bot ɛ zɛɛga mendjaala ɔɔ, tin, bi kaabee nyɛ ɛ́ dáa mot di ààdum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ, dáa bɛnɔŋel ɛ epata e lapo. \p \v 18 «Mɛ ɛpelɛɛ bin, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, etɛp djas ee bi ààpɛɛ wak kɔ bɔs ɛ, Zɛɛb ɛ́ waapɛɛ yɛ tɔ gwoo. Etɛp djas bi aamyaal wak kɔ bɔs ɛ, Zɛɛb ɛ́ waamyaal yɛ tɔ gwoo. \p \v 19 «Mɛ kabaalɛɛ bin ɛ náá, wak kɔ ɛko ɛ bɔs, bot ɛbá ɛ́ gwakel, da bɛ ɛ́ waab sonok bɛ aakwyɛl ɛwaab tɔ mendjaala mɔɔ ɔɔ, Saag'am di pɛ tɔ gwoo ɔ waadjɛ bɛ sa bɛ waab ɛ. \v 20 Etɛɛ náá, bot ɛbá nɛghu bot ɛlɛl ɛ́ sɛɛga kɔ ɛsu ɛ din ɛ lam ɔɔ, mɛ aadi ɛ́ tin, pak'ɔɔ.» \s1 Kana mot-mɛsa di epɛɛ ɛpel ɛ́ mɔn nyɛɛg ɛ \p \v 21 Wɔ gwaa Pyɛɛd zokazyɛ pɛ pak Yezu nadi ɛ́. Tin, nyɛ boozɛdji nyɛ náá: «Ghɛŋ, mɛ goka ɛ́ nɛ ɛpel mɔn nyaag'am esok edhen nyɛ sa mɛ ɛbiyo ɔɔ? Tyee esok etɛn nɛ ebá?» \v 22 Yezu naazɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ààbɛ, mɛ ààpalɛɛ nɛ nɔ náá, ye di esok etɛn nɛ ebá. Mɛ lɛɛ wɔ ɛ́, ye di esok mɛkam-mɛtɛn nɛ mɛkam-mɛmbá (70), esok etɛn nɛ ebá. \p \v 23 «Étɛp tak ɛ́ di náá, Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɔ nɔŋel ɛ, nɛ dhiiti mɛkoozi nadi ekwyɛl ɛkoobal etɛp bɛ nɛ bot ɛ mɛsa mɛ nakola epata bɛ ɔ. \v 24 Tin, é ghɛŋ nyɛ nakan ɛdjóo ngɔt-ngɔt ɛ, wɔ gwaa bɛ zokazyɛ nyɛ nɛ mot-mɛsa mɛ ngɔt nakola epata ɛbuɛpe ɔ. \v 25 Mot'enɔk nabɛ ɛ́, ààbɛ nɛ sa nyɛ aabulal epata e kukuma tak nɛ yɛ. Kukuma yɛ ɛ́ boodjɛ ɛlee náá, nyɛy nɛ myɛl nɛ bɔn zɛnɔɔ esa bɛ djas bɔmsaa, etɛp epata e tak neebulal kola nyɛ nadi nɛ yɛ ɛ. \v 26 Tin, mot-mɛsa menɔk eezɛkwyit mɛboŋ si sok bhwoob kukuma yɛ tak. Nyɛy nɛ nɛ náá: “Sila lyem, da wɔ ɛ́ gek mɛ ghoŋ. Mɛ waazɛbulal wɔ epata binek djas!” \v 27 Kukuma yɛ zokazɛgek nyɛ ghoŋ, nyɛ eezɛpel nyɛ nɛ epata ee nyɛ nakola ɛ djas. Bhii tak, nyɛ eezɛbet nyɛ, nyɛ tɔ́. \p \v 28 «Dáa mot-mɛsa menɔk nawyis tin ɛ, nyɛ eezɛboma nɛ dhiiti mɔn nyɛɛg nyɛy nakola nyɛ ba bɔɔ epata ɔ. Nyɛ eezɛvyɛk, mɛt nyɛ é tsuŋ “gbak”, nyɛ moo tin enyam nyɛ é tsuŋ ɛkɛɛ, nyɛ aagó nyɛ góak. Nyɛy nɛ nɛ náá: “Tuuda mɛ kola yam nenak!” \v 29 Mɔɔ sɔ zokazɛkwyit mɛboŋ si sok bhwoob'ɛ, nyɛ eedjaala nɛ nɛ náá: “Sila lyem, da wɔ ɛ́ gek mɛ ghoŋ. Bwooda batsa mɛ waatuud kola yɔ!” \v 30 Wɔ gwaa nakuma epata zokapɛɛ. Tin, nyɛ ɛ́ zokakɛkɔɔl mɔn nyɛɛg é mbok é bwood dwoo nyɛ aabulal epata bɛ ɛ. \p \v 31 «Dáa bɛdhiiti bot ɛ mɛsa nabee deenek ɛ, ye naakpaa bɛ tɔ elyem. Bɛ ɛ́ boozɛtɔ́, kɛlɛɛ kukuma yɔɔ etɛp djas dhaŋ ɛ. \v 32 Tin, kukuma yɔɔ ɛ́ boozɛbaadjóo mot-mɛsa menɔk, nyɛ ɛ́ booke nɛ nɛ náá: “Wɔ ɛ́ mot-mɛsa mɛ di náá, wɔ ɛ́ nɛ mbee lyem! Mɛ bɛ mbembɛ ɛ́, mɛ eepel wɔ nɛ epata bam wɔ nakola ɛ, etɛɛ náá, wɔ bɛ ɛ́, wɔ eedjaala nɛ nam náá, mɛ bet wɔ. \v 33 Ye goka ɛ́ náá, wɔ gek mɔɔ sɔ'ɔ ghoŋ dáa mɛ gek wɔ ghoŋ ɛ.” \v 34 Tin, ye nabɛ ɛ́, kukuma eezebiyo ɛlyelɛpe, nyɛ ɛ́ boolwom náá, bɛ mɛt mot-mɛsa menɔk. Nyɛ kɛsa mɛsa mɛ bhel kɛkum dwoo nyɛ aaboobulal kola yenek djas ɛ.» \p \v 35 Yezu eebaazɛke náá: «Ye ɛ́ deenek ɛ Saag'am di tɔ gwoo ɔ aasa nɛ nen, yɛ bɛ náá, mot nɛ mot ààpapel sɔ nɛ lyem wat ɔɔ.» \c 19 \s1 Mɛlyo ɛ Yezu dum nɛ tɛp ɛbel ɛ ɛba \p \v 1 Bhii Yezu nasilal ɛlyo bot pɛ kyee dik Ghalile ɛ, nyɛ naazɛtɔ́ pɛ kyee dik Yude, pɛ yii kyiid dii Yuldɛn. \v 2 Tin, zukamwaa nɛ mot baazɛdu nyɛ, Wɔ gwaa, nyɛ zokatsik bot ɛ mɛbɛ́ mɛ bɛ nazyɛ nɛ nɔɔ ɛ. \v 3 Tin, wɔ gwaa bɛdhiiti eFalizyɛ zokazyɛ, zɛlaab nyɛ nɛ dhiiti mɛdjin. Bɔɔ nɛ Yezu náá: «Etsi bina ɛpemyaal náá, mot pɛɛ myɛl kɔ ɛsu ɛ etɛp mbɛs é?» \v 4 Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi ààlaa sa di kwyala tɔ mɛkana mɛ Zɛɛb é? “É ghɛŋ Zɛɛb nakus bɔs ɛ, nyɛ nakus ɛ moma nɛ motom\f + \fr 19.4 \fr*\xt Mɛk 1.27; 5.2\xt*\f*.” \v 5 Nyɛ eebaazɛbil náá: “Étɛp tak ɛ́ ye di náá, motom ɛ́ waalik sɛɛg nɛ nyɛɛg, étɛp nyɛ neekɛsɛɛga bɛ nɛ myɛl. Tin, bɔɔ bɛbá aakadi ɛ́, bɛ moo mot ngɔt. \v 6 É di'enek, bɛ tokapɛ bot ɛbá, bɛ aakadi ɛ́, bɛ moo mot ngɔt. Sa mot ààbɛk sa di náá, Zɛɛb eesɛɛg ɛ.”» \p \v 7 EFalizyɛ ɛ́ boo baadji nyɛ náá: «Étɛp yé Moiiz nalɛɛ náá, yɛ bɛ náá, motom ɛpekwyɛl ɛsɔ myɛl ɔɔ, nyɛ kwyal nyɛ mɛkana mɛ di lɛɛ mɛsɔ mɛ nyɛ pɛɛ nyɛ kɔ ɛsu ɛ tak ɛ?» \v 8 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Moiiz namyaal náá, bi pɛɛ bɛl bin ɛ́, étɛp mɛlyel mɛ elyem bin. Etɛɛ náá, é ɛkɛn ɛ bɔs, ye nabɛ ɛ́ ààbɛ deenek. \v 9 Mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá, motom ɛ́ pɛɛ myɛl, da nyɛ ɛ́ baakɛba dhiiti moma sis, ààbɛ náá, myɛl tak eesa ɛzɔ ɔɔ, tin, motom'enɔk eesa ɛzɔ.» \p \v 10 Tin, bɛdjekel eezɛke nɛ Yezu náá: «Yɛ bɛ náá, etɛp ɛba goka ɛ́ nɛ ɛdi ɛ́ deenek pak moma nɛ motom ɔɔ, ye nyɔ ɛ́ náá, mot di yɛ kɔ, ààba moma.» \v 11 É di'enek, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Bot djas ààdyeebakwyɛl mbi mɛlyo mak. Tin, ye ɛ́ bot ɛ Zɛɛb yii nyɛy nyɛ ɛmet aadjɛ ghwyil ɔ aapaakwak yɛ. \v 12 Ye ɛ́ nɛ bɛtɛ nɛ etɛp di elu náá, bot nàba ɛ. Ye ɛ́ nɛ bot ɛ nabyel náá, bɛ tok nɛ ghwyil ɛba yɔbɔ ɛ. Yɛ kabɛ bɛdhiiti bot ɔ, ye ɛ́ bɛsɔ bɔɔ bot ɛ aapaasa náá, bɛ nàkwyɛl ɛba. Bɛdhiiti aadi ààba ɛ́, étɛp Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb. Deenek yɛ bɛ náá, mot ɛpekwyɛl ɛmyaal mɛlyo mak ɔɔ, nyɛ myaal.» \s1 Yezu eezɛsɛɛ bɔɔ dhyeeb mɛtel \p \v 13 Dhiiti dwoo, bot naazɛzyɛ Yezu nɛ bɔɔ dhyeeb étɛp nyɛ needjaala bɛ Zɛɛb nɛ ɛkɛl ɛ bɛ mɛmbɔ. Wɔ gwaa bɛdjekel bɛ zokazɛlu bot ɛ tak. \v 14 Dáa Yezu nabee deenek ɛ́, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ bɛdjekel náá: «Betka bɔɔ dhyeeb, bɛ zyɛ pɛ daa lam! Nàluka bɛ etɛɛ náá, Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ goka nɛ bot ɛ di tyee bɔɔ ɔ.» \v 15 Tin, nyɛ ɛ́ boozɛkɛl bɛ mɛmbɔ. Bhii nyɛ nakasilal ɛ, nyɛ boozɛnɔɔ nyel tɔ́. \s1 Mɔɔ ngbaaz na ekum \p \v 16 Dáa bɛ nadi gba-gba é goŋ ɛ, dhiiti mot zokazyɛ pɛ daa Yezu, mot tak nɛ Yezu náá: «Lyoel! Mɛ goka ɛ́ nɛ ɛsa yaa tɛtɛ sonok étɛp mɛ neebela tsik na kɔm-kɔm?» \v 17 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Étɛp yé wɔ di edji mɛ mɛdjin dum nɛ tɛtɛ etɛp? Ye ɛ́ Zɛɛb nyɛ ɛmet ɛ di tɛtɛ mot. Wɔ kwyɛl ɛni tɔ tsik na kɔm-kɔm ɔ, wɔ goka ɛ́ wɔ looba nɛ sa mɛtiŋ di elɛɛ ɛ.» \v 18 Mot'enɔk eezɛdji Yezu náá: «Yaa mɛtiŋ?» Yezu ɛ́ boozɛlɛɛ nyɛ náá: «Sa wɔ ààgó mot. Sa wɔ ààsa mɛzɔ. Sa wɔ ààdjii sa mot. Sa wɔ ààlɛɛ elɛŋ e etsal dum nɛ mot. \v 19 Duwala soog nɛ nyoog. Kwyɛla sɔ'ɔ mot dáa wɔ di ekwyɛl nyel'ɔ wɔ ɛmet ɛ.» \v 20 Ngbaaz'enɔk eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Mɛtiŋ menek djas mɛ nɛ duwal yɛ. Mɛ kabaasa yé?» \v 21 É di'enek, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Wɔ kwyɛl ɛdi tɔ epiki ɔɔ, tɔ́ kɛbɔmsa esa bɔ djas, da wɔ ɛ́ nɔɔ epata tak, djɛ bɛdjel ɛ bot. Tin, wɔ waabela mɛvu tɔ gwoo. Bhii tak, da wɔ ɛ́ zyɛ, zɛdu mɛ.» \v 22 Dáa ngbaaz'enɔk nagwak deenek ɛ, «kiyooo» nyɛ eeliigel, sik yɛ, etɛɛ náá, ye naatek nyɛ nyel, étɛp ekum ee nyɛ nadi nɛ yɛ ɛbuɛpe ɛ. \p \v 23 Bhii tak, Yezu eezɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp ee tsɛɛtsɛ náá: Ɛkɔɔla náá, bot ɛ di nɛ mɛvu ɔ ni tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ! \v 24 Mɛ baalɛɛ bin ɛ náá, ɛkɔɔla náá, boo yaaga kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ dhaa tɔ ba mɔɔ ɛlen ɛ dhɔɔ. Yɛ kabɛ bɛkum ɛ bot ɔ, ɛni ɛ lɔɔ tɔ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb eebaadhaa-dhaŋak ɛni ɛ yaaga tɔ ɛlen ɛ dhɔɔ nɛ mɛlyel.» \v 25 Dáa bɛdjekel nagwak mɛkpa menek ɛ, bɛ naadyeebadjoka. Bhii tak, bɛ ɛ́ boozɛdji Yezu náá: «Yɛ bɛ deenek ɔɔ, ɛzɛ aabela tsik?» \v 26 Yezu zokabɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Ye ɛ́ ɛpipɛpe é mis mɛ bot. Tin, mot ɛ dum koŋ nɛ Zɛɛb ɔɔ, yɛ waasael.» \v 27 Wɔ gwaa, Pyɛɛd zɛke nɛ nɛ náá: «Gwaka! Bis eezekat mɛze mes nɛ etɛp bis djas étɛp ɛdu ɛ wɔ. Yisɔ efute aakadi tin yé?» \v 28 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ: «Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, é ghɛŋ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aadi kɔ bóó mɛkoozi mɛ nɛ duma tɔ Ɛyoŋ ɛ na bes ɛ, biyɔ, bot kam nɛ bɛbá namyaal ɛdu ɛ mɛ ɔ, bi aadi ɛ́, kɔ mɛbhóó mɛ mɛkoozi kam nɛ ebá, étɛp ɛpɛ́ɛ ɛ membyak kam nɛ ebá ɛ Yisalaɛl. \v 29 Bot ɛ di ebet mendjaa mɔɔ, bɔn nyɛɛg bɔɔ, nɛ bɛkɛl bɔɔ, zɛnɔɔ bɛsɛɛg bɔɔ nɛ bɛnyɛɛg bɔɔ, bɔn bɔɔ, zɛnɔɔ epyeeb bɔɔ étɛp'am ɔ, bɛ waabela bɛdhet nɛ bɛdhet kala kɔ yii. Bɛ waabela tsik na kɔm-kɔm. \v 30 Tin, ye kabela ɛ́ náá, bɛtɛ nɛ bot ɛ di mos é lɔɔg ɛsok ɔ, bɛ aakaswaala ɛ́ bot ɛ ɛbhis. Bot ɛ di mos pɛ lɔɔg ɛbhis ɔ, bɛ aaswaala ɛ́ bot ɛ lɔɔg ɛsok.» \c 20 \s1 Kana bot ɛ mɛsa mɛ nalwomaa kɛsa mɛsa tɔ pyeeb vin ɔ \p \v 1 «Beeka dhiiti sa di enɔŋel nɛ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ: Dhiiti kukuma naazɛwyis tɔ ghooghom mɛlem kɛsaa bot étɛp bɛ neekɛsa mɛsa tɔ pyeeb vin'ɛ. \v 2 Bɛ nɛ bɛ nɔɔ zokagwakel náá, efute bɔɔ aadi ɛ́, dáa bot di ezyɛ nɛ ɛfutaa sok ɛ, nɛghu falanga wat tɔ ɛlu ɛ wat. Tin, nyɛ eezɛlwom bɛ, bɛ kɛsa mɛsa tɔ pyeeb'ɛ.» \p \v 3 «Nyɛ eebaazɛwyis é ɛwala etɛn nɛ ená yii mɛlem, wɔ gwaa nyɛ baazɛboma nɛ bɛdhiiti bot metetel kɔ ɛbɛsɛɛ dɛl, bɔɔ tin, ààbɛ nɛ mɛsa. \v 4 Nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: “Biyɔ pe, tɔ́ka, kɛsaka mɛsa tɔ pyeeb vin'am, mɛ aadjɛ bin efute dáa ye di egoka ɛ.” \v 5 Tin, bot binɔk ɛ́ boozɛnɔɔ mɛnyel, tɔ́.» \p «Bhii tak, kukuma yenɔk naabaazyɛ kuku mwos dwoo dɔɔ nɛ é ɛwala elɛl yii bikoko. Nyɛ nabaazolii ɛ́ dáa nyɛ nazolii nɛ bot ɛsok ɛ. \v 6 Nyɛ eebaazɛwyis bikoko, dwoo eezesila. Tin, nyɛ ɛ́ boo baazɛboma nɛ yak ɛdhuu ɛ bot. Nyɛ eezɛdji bɛ náá: “Étɛp yé bi di wak, kana mɛlem, kɛyaka nɛ yak ɛwala, ààsa sonok?” \v 7 Bot binɔk zokazɛbɔɔza nɛ nɛ: “Ye ɛ́, etɛɛ náá, bis tok nɛ mɛsa mɛ ɛsa.” Bhii tak, nyɛ ɛ́ booke nɛ nɔɔ náá: “Dɔɔ nɛ biyɔ pe, tɔ́ka, kɛsaka mɛsa tɔ pyeeb vin'am.”» \p \v 8 «Dáa dwoo nakabɛ, ye moo bikoko ɛ, kukuma ɛ́ booke nɛ mot nadi kɔ elo e bot ɛ mɛsa mɛ djas ɔ náá: “Djóoa bot ɛ mɛsa, da wɔ ɛ́ djɛ mot nɛ mot efute bɛ. Wɔ kan ɛ́ nɛ bot ɛ nadjóoaa ɛbhis ɔ, da wɔ ɛ́ kɛsilal nɛ bot ɛ́ nakanaa ɛdjóoaa sok ɔ.”» \p \v 9 «Tin, bot ɛ nakan mɛsa bikoko ɔ, zokazyɛ, zɛbela yɔbɔ efute e pata wat. \v 10 Dáa bot ɛsok nakazyɛ yɔbɔ ɛ́, bɛ nagek tɔ elyem bɔɔ ɛ náá, bɛ waabela efute dhaa bot ɛ nakan bikoko ɔ. Tin, bɛ nazokabaadjɛ bɛ ɛ́ efute e pata wat. \v 11 Beea bɛ nabee deenek ɛ, bɛ ɛ́ boozɛni é byak kukuma pyeeb. \v 12 Bɔɔ náá: “Bot ɛ kan mɛsa nenak bikoko ɔ, bɛ zosa ɛ́ mɛsa é di ɛwala wat. Tin, wɔ kadjɛ bɛ efute ɛ́ tyee wat nɛ dáa wɔ djɛ bisɔ ɛ? Bot ɛ kan mɛsa tɔ mɛlem ɔ, si kas-kas gwyes nɛ etuŋ, zɛnɔɔ mɛnyel na ‘wɔyɔŋ’ ghwyil djas eezesi.”» \p \v 13 «Tin, kukuma ɛ́ boobɔɔza nɛ ngɔt pak'ɔɔ náá: “Mɔn nyaag'am, ye tok nɛ ɛbiyo mɛ sa ɛ. Tin, mena bɛ ààgwakel náá, wɔ sa mɛsa ɛ étɛp wɔ neebela etuud e pata wat, di egoka náá, ye djɛaa nɛ mot sa mɛsa mɛ dwoo wat ɔ, etsal é? \v 14 Nɔŋa pata yɔ, da wɔ ɛ́ tɔ́ yɔ, etɛɛ náá, mɛ neebaadjɛ nwyak mot kalik'aak dáa mɛ djɛ wɔy ɛ. \v 15 Mɛ tok nɛ ghwyil ɛbe esa bam dáa lyem'am di ekwyɛl ɛ? Étɛp yé wɔ di ebyen náá, mɛ sa enɛm esa?”» \p \v 16 É di'enek, Yezu ɛ́ bookabaazɛpesal náá: «Yɛ aadi ɛ́ deenek, bɛtɛ nɛ bot ɛ́ di bot ɛ mɛsik'aak, bɛ kaaswaalaaa ɛ́, bot ɛ ɛsok. Bot ɛ ɛsok'aak aaswaalaa ɛ́ bot ɛ mɛsik.» \s1 Ye moo ɛ́ tyee esok elɛl ee Yezu di elɛɛ tɛp ɛsyee nɛ ɛgom ɛ lɛ ɛ \p \v 17 Dáa Yezu nadi etɔ́ pɛ Yeluzalɛm ɛ, nyɛ naazɛnɔɔ bɛdjekel kam nɛ bɛbá bɔɔ bɛ ɛmet. Tin, dáa bɛ nadi ekɛ ze ɛ ze ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛlɛɛ bɛdjekel náá: \v 18 «Gwakeka, mena tɔ́ka wak ɛ́, pɛ Yeluzalɛm pɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aakɛkaaa é mɛmbɔ mɛ eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi ɛ, étɛp bɛ needjɛ nyɛ epɛ́ɛ e ɛsyee. \v 19 Bhii tak, bɛ waaka nyɛ é mɛmbɔ mɛ bot ɛ di ààbɛ bot ɛ mbyak eYuda ɔ, étɛp bɛ needim nyɛ nɛ ɛduk nyɛ. Bɛ waanyuu nyɛ nɛ eghwyɛs bhii tak, da nyɛ ɛ́ kɛbemaa kɔ mɛlaaba. Tin, é mɛlu mɛlɛl bhii ɛsyee ɛ lɛ, nyɛ waagom.» \s1 Ngwyeebel ɛ nyɛɛg ɛ Zak bɛ nɛ Zaŋ \p \v 20 Wɔ gwaa, mwaa Zɛbɛdɛ zokazyɛ nɛ bɔn bɛ bɛbá zɛbee Yezu. Dáa bɛ nakum é di Yezu nadi ɛ́, nyɛ eezɛkwyit mɛboŋ sok bhwoob'ɛ étɛp nyɛ neewaab sonok pɛ daa lɛ. \v 21 Yezu ɛ́ booke nɛ nɛ náá: «Wɔ saa yé?» Moma tak ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ Yezu náá: «Beea bɔn bam bɛbá bak. Mɛ kwyɛl ɛ́, wɔ kɛk mɛ náá, bɛ bela duma di náá, ngɔt di pɛ mbɔ eghɛŋ bɔ, nwyak ngɔt pɛ mbɔ ɛmyɛl ɛ lɔ, é sok waadi tɔ mɛkoozi mɔ ɛ.» \v 22 Tin, Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza náá: «Bi ààgu sa bi di ewaab ɛ. Bi ɛ́ nɛ ghwyil ɛbɛp kɔm mezuk mɛ mam aabɛp ɛ?» Bɛ eezɛbɔɔza náá: «Hɛɛɛ! Bis ɛ́ nɛ ghwyil ɛbɛp.» \v 23 Yezu eezɛke nɛ bɔn bɛ bɛbá náá: «Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ! Bi ɛ́ waabɛp kɔm mezuk mam. Yɛ kabɛ dum nɛ tɛp ɛdi pɛ mbɔ eghɛŋ bam nɛghu pɛ mbɔ ɛmyɛl ɛ lam ɔ, mam tok nɛ ghwyil ɛdjɛ bin edi é tak. Etɛɛ náá, Saag'am ɛ di egu bot ɛ nyɛ aadjɛ edi binek ɔ.» \p \v 24 Dáa bak bɛdjekel kam nalik ɛ nagwak deenek ɛ, ye nabɛ ɛ́, ye naakpaa bɛ elyem nɛ sa Zak bɛ nɛ Zaŋ nasa ɛ. \v 25 Bhii tak, Yezu ɛ́ bookazɛdjóo bɔɔ djas, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Bi kabɛ edjak náá, mɛsa mɛ ekukuma e bot ɛ bɔs ɛ́ ɛnyal bot ɛ́ di ezuk ɔ. Mɛsa mɛ bot ɛ di djóoaa eboo bot ɛ bɔs ɛ, ye ɛ́ ɛnyal bot ɛ di eduwal bɛ ɔ. \v 26 Ghuna, yɛ ààgoka nɛ ɛsɛ́ɛ deenek pak'en. Ye goka ɛ́ náá, ngɔt pak'en ɛ́ kwyɛl ɛdi kɔ elo bɛsɔ ɔɔ, nyɛ di mot-mɛsa mɛ bɛsɔ. \v 27 É di'enek, mot aakwyɛl ɛdi pɛ sok bɛsɔ ɔ, di kwom bɛsɔ djas. \v 28 Étɛp tak ɛ́ di náá, ɛzyɛ ɛ́ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot nabɛ ɛ́ ààbɛ, etɛɛ náá, nyɛ eezɛliig bot, bot ɛ mɛsa mɛ. Nyɛ nazyɛ ɛ, étɛp ɛzɛdi mot-mɛsa mɛ bot, nɛ ɛzɛdjɛ bot tsik'ɛ nyɛ ɛmet tyee etuud étɛp ɛpɛk bɛtɛ nɛ bot.» \s1 Yezu eetsik bot ɛ edhim bɛbá pɛ Yeliko \p \v 29 Bhii bɛ nawyis kɔ dɛl ɛ Yeliko ɛ, zukamwaa nɛ mot naazɛdu Yezu. \v 30 Tin, wɔ gwaa bot ɛ edhim bɛbá nadidi é ngwoob gba ɔ, zokagwak menduk náá, Yezu ɛpedhaa tin. Wɔ gwaa bɛ zɛbo etsim náá: «Ghɛŋ, Mɔn Dhavid! Geka bis ghoŋ!» \v 31 Ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi edu Yezu ɔ, moo tin ebhɛm bɛ étɛp bɛ needi gwyem. Wɔ gwaa bɛ zokabaaben ebhyeed bɔɔ ɛlyelɛpe náá: «Ghɛŋ, Mɔn Dhavid! Geka bis ghoŋ!» \v 32 É sok'enek, Yezu eezɛtyaa. Wɔ gwaa nyɛ zokadjóo bɛ. Nyɛ eezɛdji bɔɔ bɛbá náá: «Bi kwyɛl náá, mɛ sa bin yé?» \v 33 Bot binɔk ɛ́ boopesal náá: «Ghɛŋ, bis kwyɛl ɛ́ náá, bis nyaasok.» \v 34 Tin, Yezu zokazɛgek bɛ ghoŋ. Bhii tak, nyɛ eezɛkɛl bɛ mɛmbɔ kɔ mis. É di tak wat, mis mɔɔ eezebɛŋel, tin, bɛ eezɛdu nyɛ. \c 21 \s1 Yezu eezɛni tɔ Yeluzalɛm \p \v 1 Dáa bɛ nadi, bɛ moo ekunaa nɛ Yeluzalɛm ɛ, bɛ moo é ngwoob dɛl ɛ bɛ di djóo Bhɛtfaze, pɛ ɛtsok ɛ pyeeb oliv ɛ, Yezu eezɛlwom bɛdjekel bɛ bɛbá: \v 2 Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Tɔ́ka kɔ dɛl ɛ di pɛ sok'enek. Tuula bi aatuula kɔ dɛl ɛ tak ɛ, bi ɛ́ waabela dhiiti mbi myɛl tit di edjóoaa an ɛ nɛ mɔɔ swooz tak kɔla é di wat. Tiika bɛ, da bi ɛ́ zyɛ mɛ nɛ nɔɔ wak. \v 3 Mot ɛ́ dji bin náá: “Bi tɔ́ nɛ nɔɔ wo ɔɔ?” Lɛɛka nyɛ náá: “Ye ɛ́ Ghɛŋ ɛ́ di nɛ gwyes nɛ nɔɔ ɔ.” Tin, bɛ waaleedjɛ bin bak.» \p \v 4 Esesɛɛ binek goka nɛ ɛsael, etɛɛ náá, etɛp ee di kwyala tɔ mɛkana mɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb ɛ neebela ɛsuk: \q1 \v 5 «Lɛɛka nɛ ɛsyes ɛ ghaada Siɔŋ náá: \q1 “Beea, mɛkoozi mɔ ɛpezyɛ pɛ daa lɔ. \q1 Nyɛ zyɛ ɛ́ nɛ enɛm esa, nyɛ ɛ́ ndiindil kɔ mɔɔ swooz an. \q1 Nyɛ zyɛ ɛ́ ààbɛ nɛ ɛbet, nyɛ ɛ́ ndiindil kɔ mɔɔ swooz an\f + \fr 21.5 \fr*\xt Zal 9.9\xt*\f*.”» \p \v 6 Bhii tak, bɛdjekel eezɛtɔ́. Dáa bɛ nakakum é di tak ɛ, bɛ ɛ́ boozɛsa tyee Yezu nalɛɛ bɛ ɛ. \v 7 Wɔ gwaa bɛ zɛsik nɛ myɛl an, nɛ swooz an tak Yezu nawaab ɛ. Bɛ moo tin ezɛkɛl bɛ endjookuwa bɔɔ kɔ ekoŋ. Bhii tak, Yezu eezɛkalal kɔ tak, disi. \v 8 É di tak wat, bot ɛbuɛpe naabaazɛdja yɔbɔ endjookuwa gba-gba, bɛdhiiti nadi etsaal yɔbɔ ɛ́ ebhuuz e le, étɛp ɛdja é gba. \v 9 Ngoŋ bot ɛ́ nadi ekɛ pɛ sok ɔ, nɛ bot ɛ nakabɛ pɛ bhis ɔ, moo tin ekyeeb: «Hozanna nɛ Mɔn Dhavid! Duu nɛ Zɛɛb! Zɛɛb goka ɛ́ nɛ ɛsɛɛ mot di ezyɛ nɛ din ɛ Ghɛŋ ɔ mbɛɛ mɛtel! Hozanna nɛ Zɛɛb pɛ tɔ gwoo!» \p \v 10 Dáa Yezu nakani tɔ Yeluzalɛm ɛ, bot djas kɔ dɛl nabɛ ɛ́, bɛ moo «nyaa-nyaa», bɛ ɛ́ boozɛdji: «Yenɔk ɛ́ nwyaa mot?» \v 11 Mɛdhuu mɛ bot nadi ebɔɔza náá: «Ye ɛ́ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb, Yezu mɔn dɛl ɛ Nazalɛt pɛ kyee dik Ghalile.» \s1 Yezu tɔ kok Ndjaa-ebuwa \p \v 12 Bhii tak, Yezu naazɛni tɔ kok Ndjaa-ebuwa. Deenek, nyɛ moo tin esɔ bot ɛ nadi ebɔmsa esesɛɛ bɔɔ ɔ. Nyɛ baadi esɔ dɔɔ nɛ bot ɛ́ nadi ebɔm-bɔmak nadi tin ɔ, nyɛ naawaaz emesa ee bɛ nadi eswoola epata kɔ tak ɛ, nɛ mɛbhóó mɛ bot ɛ́ nadi ebɔmsa mɛghum ɔ. \v 13 Bhii tak, Yezu eezɛbaakaada bɛ náá: Ye tok kwyala tɔ mɛkpa ɛ Zɛɛb náá: «Ndjaŋ'am aadjóoaa ɛ́, “ndjaa mendjaala” Mɛ bee ɛ́ ɛkɛɛ, biyɔ, bi eezeliig yɛ, ye moo ɛ́ zɛɛga bot ɛ ɛzɛm\f + \fr 21.13 \fr*\xt Eza 56.7; Zel 7.11\xt*\f*.» \p \v 14 É di tak wat, bot ɛ nadi nɛ edhim ɔ, nɛ bot ɛ nadi nɛ edjam ɔ, naazyɛ pɛ daa Yezu tɔ kok Ndjaa-ebuwa, nyɛy zokatsik bɛ. \v 15 Tin, bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eboo bɛghaa-Zɛɛb nabɛ ɛ́ ebee esesɛɛ binek djas Yezu nasa ɛ. Bɛ naabee pe dáa bɔɔ dhyeeb nadi eduwal nyɛ nɛ etsim tɔ Ndjaa-ebuwa ɛ. Bɛ nadi kyeeb ɛ́ náá: «Duu nɛ Mɔn Dhavid!» Bɛ ɛ́ boozɛkpaa elyem. \v 16 Bot binɔk ɛ́ boozɛdji Yezu náá: «Wɔ ɛpegwak dáa bɔɔ dhyeeb di eke'enek é?» Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ: «Iyoo! Mɛ ɛpegwak. Bi nabɛ ɛ́ ààlaa tɔ mɛkana mɛ Zɛɛb é di nakwyalaa náá: “Tɔ enuub e bɔɔ dhyeeb nɛ bɔɔ etɔlɔɔ, wɔ eelyaal dáa bis di egoka nɛ ɛduwal wɔ ɛ\f + \fr 21.16 \fr*\xt Mɛd 8.3\xt*\f*?”» \v 17 Bhii tak, nyɛ zɛwyis, tɔ́ pɛ dɛl ɛ Bhetani pɛ bɛ nakɛdjaasi ɛ. \s1 Yezu eezɛkal le fiigh di ààdjɛ bhum ɛ \p \v 18 Yak mɛlem, é ghɛŋ bɛ nadi esik pɛ boo dɛl ɛ, wɔ gwaa za zɛmɛt Yezu. \v 19 Nyɛ eezɛbee le fiigh é ngwoob gba. Tin, Yezu eezɛtiila si le tak étɛp nyɛ neebɔ́k. Dáa nyɛ nakakum si le ɛ, nyɛ kabela eka nɛ eka, ààbɛ nɛ bhum. É di'enek, Yezu ɛ́ booke nɛ le tak náá: «Kana dwoo pan mos'ak, wɔ aanàkwaakabaawum!» É di tak wat, wɔ gwaa le syee. \v 20 Dáa bɛdjekel nabee deenek ɛ, ye nabɛ ɛ́, bɛ naadyeebadjoka, bɛ ɛ́ boozɛdji Yezu náá: «Étɛp yé le fiigh zosyee é di wat deenek?» \v 21 Yezu eezɛbɔɔza nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá: bi ɛ́ di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔɔ, bi ɛ́ di ààsa mɛso ɔɔ, bi ɛ́ nɛ ghwyil ɛsa esa mɛbwala dhaa yii mɛ sa nɛ le fiigh'ak ɛ. Bi ɛ́ nɛ ghwyil ɛke nɛ ɛtsok ɛlak náá: “Ghɛɛa nyel tin, dusa, kɛghaaga tɔ boo dii,” yɛ ɛpesɛ́ɛ. \v 22 Bi ɛ́ dum koŋ nɛ Zɛɛb ɔɔ, esesɛɛ djas bi aawaab tɔ mendjaala ɛ, Zɛɛb ɛ́ waadjɛ bin yɛ ɛ.» \s1 Ɛzɛ nadjɛ Yezu eghɛŋ? \p \v 23 Bhii tak, Yezu eezɛni tɔ kok Ndjaa-ebuwa, nyɛ moo tin elyo bot mɛkpa ɛ Zɛɛb. Eboo bɛghaa-Zɛɛb, nɛ bɛpaa ɛ eYuda zokazyɛ pɛ daa lɛ zɛdji nyɛ náá: «Kɔ eghɛŋ e zɛ wɔ di esa esesɛɛ binek? Ɛzɛ nadjɛ wɔ eghɛŋ e tak?» \v 24 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bwoodka, mɛ pookodji bin kiya wat. Bi ɛ́ bɔɔza mɛ ɔɔ, ye ɛ́ mɛ aakalɛɛ bin kɔ eghɛŋ e zɛ mɛ di esa esesɛɛ binek. \v 25 Ye ɛ́ ɛzɛ nadhis Zaŋ, nyɛ zɛduu bot Zɛɛb? Ye nabɛ ɛ́ Zɛɛb “ohoo”, ye nabɛ ɛ́ mot?» É di'enek, bɛ moo tin esɔs pak'ɔɔ. Bɔɔ náá: «Mena aake nenak náá: “Ye ɛ́ Zɛɛb ɛ́ nadhis nyɛ” ɔɔ, nyɛ waadji mena náá: “Étɛp yé bi nadi ààmyaal Zaŋ?” \v 26 Mena aakake nenak náá: “Ye ɛ́ bot ɛ nadhis nyɛ” ɔɔ, ye goka ɛ́ náá, bis kaab ɛdhuu ɛ bot, etɛɛ náá, bɛ dyeebake ɛ́ náá, Zaŋ nabɛ ɛ́ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb.» \v 27 Bɛ ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ Yezu náá: «Bis ààgu.» Tin, Yezu ɛ́ boozɛbulal nɛ nɔɔ náá: «Dɔɔ nɛ mam pe, mɛ aanàkwaalɛɛ bin kɔ eghɛŋ e zɛ mɛ di esa esesɛɛ binek.» \s1 Kana bɔn bá \p \v 28 Yezu eebaazɛke nɛ nɔɔ náá: «Yak kwyɛl ɛlɛɛ bin yé? Motom ngɔt nabɛ ɛ́ nɛ bɔn bɛbá. Nyɛ eezɛke nɛ yii mɛgwyak náá: “Mɔn'am, dwoo ɛlak mos, tɔ́ kɛsa mɛsa tɔ pyeeb'am e vin.” \v 29 Nyɛ eezɛbɔɔza nɛ sɛɛg: “Hoo, mɛ aanàkwaatɔ́.” Ba ɛwala eezɛdhaa bhii tak, mɔn'enɔk eezɛdjɛ lyem mɛbɛ, tin, nyɛ eezɛnɔɔ nyel, tɔ́ pɛ pyeeb vin sɛɛg nalwom nyɛ ɛ. \v 30 Wɔ gwaa sɛɛg'ɔɔ baazɛlwom mɔɔ dhyeeb. Mɔn tak eezɛmyaal: “Iyoo, mɛ waatɔ́.” Bhii tak, nyɛ kadi ɛ́, ààtɔ́. \v 31 Tin, tɔ bɔn binɔk bɛbá, ɛzɛ looba dum nɛ lwomel sɛɛg'ɔɔ?» Bɛ eezɛbɔɔza nɛ Yezu náá: «Ye ɛ́ mɔn mɛgwyak.» Tin, Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, bɛnɔŋel ɛ epata e lapo nɛ boa ɛ mɛzɔ ɛ́ waaleeni tɔ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb ɛsok nɛ nen. \v 32 Etɛɛ náá, Zaŋ Nduuel-bot nazyɛ ɛ́ zɛlyaal bin ze epiki, bi nabɛ ɛ́ ààmyaal nyɛ. Tin, bɛnɔŋel ɛ epata e lapo nɛ boa ɛ mɛzɔ naamyaal nyɛ. Bela náá, dáa bi naabee yɛ ɛ, bi nabɛ ɛ́ ààliig elyem bin, bi ààpakomyaal-myaalak nyɛ.» \s1 Kana bot ɛ mɛsa mɛ bɛ na embee elyem \p \v 33 «Gwakeka dhiiti kana. Mot ngɔt naabɛ pyeeb ele di edjɛ bhum bɛ di esa mɛnyok mɛ vin nɛ yɛ ɛ. Nyɛ eezɛpeeb pyeeb tak, pu guk tɔ ɛkok é di bɛ aadi esyaal mɛdii mɛ bhum tak ɔ, baasum ndjaa, étɛp bot aadi ebaal pyeeb ɔ. É di tak, nyɛ eezɛdjɛ bot ɛ di egu mɛsa mɛ vin ɔ etɛp bɛ neesa mɛsa tɔ tak. Nyɛ eezɛnɔɔ nyel, tɔ́ mɛdjoŋ. \v 34 Tin, mbu epyeeb e tak di ewum ɛ, yɛ eezɛkum. Wɔ gwaa, nakuma pyeeb zokazɛlwom bot ɛ mɛsa mɛ pɛ daa bot ɛ nyɛ nalik bɛ nɛ pyeeb ɔ, étɛp bɛ needjɛ nyɛ yɛ pak vin bɛ bela ɛ. \v 35 Wɔ gwaa, bot ɛ nalik nɛ pyeeb ɔ, zokazɛmɛt bɛ. Bɛ eezɛduma ngɔt é nyel nɛ mɛbin, bɛ eenɔɔ nwyak gó nyɛ, zɛnɔɔ nwyak tak, bɛ eezɛwus nyɛ nɛ mɛkok, gó nyɛ. \v 36 Bhii tak, nakuma pyeeb ɛ́ boozɛkyeed bot ɛbuɛpe dhaa bot ɛ nyɛ nalwom sok ɔ, pɛ pyeeb tak, bɛ nabaazosa nɛ nɔɔ ɛ́ deenek. \v 37 Bhii tak, nyɛ ɛ́ boozɛlwom mɔn'ɛ met. Nyɛ nabɛ ɛ́ nɛ geka náá: “Bot binɔk ɛ́ waamyaal nyɛ nɛ ɛdjɛ nyɛ duu, etɛɛ náá, yɛ ɛ́ mɔn'ɛ met.” \v 38 Dáa bot ɛ nadi esa mɛsa tɔ pyeeb ɛ nabee mɔn'enɔk ɛ, bɔɔ náá: “Yawee! Beeka mot aalik nɛ mɛvu mak djas ɔ! Dhaka, mena góka nyɛ. Tin, mɛvu mak aakadi ɛ́, yenabɛlka.” \v 39 Wɔ gwaa, bɛ zɛmɛt nyɛ, mwas nyɛ bhii pyeeb vin, bɛ eezɛgó nyɛ.» \p \v 40 Yezu ɛ́ boozɛdji bɛ náá: «É di'enek, é sok nakuma pyeeb aakazyɛ ɛ́, nyɛ goka nɛ ɛsa bot binɔk dáa?» \v 41 Yala yɔbɔ kabɛ ɛ́ náá: «Ye goka ɛ́ nakuma pyeeb gó bot ɛ nadi esa mɛsa tɔ pyeeb'ɛ ɔ ààgek bɛ ghoŋ. Bhii tak, da nyɛ ɛ́ nɔɔ pyeeb, djɛ nɛ bot ɛ sis aazɛdjɛ nyɛ yɛ pak ɛkɛɛ ɔ.» \p \v 42 É di'enek, Yezu ɛ́ booke nɛ nɔɔ náá: «Bi dinaa ààpaalaa mɛkpa mak tɔ ekwyala e Zɛɛb é? \q1 “Ɛkok ɛ bɛsumel mwas ɛ́, \q1 ye moo ɛ́ ɛkok ɛ di epyet ndjaŋ ɛ. \q1 Ye ɛ́ nɛ ghwyil ɛ Ghɛŋ. \q1 Ye ɛ́ tin ɛ boo mbyok étɛp'ena\f + \fr 21.42 \fr*\xt Mɛd 118.22-23\xt*\f*!”» \m \v 43 Yezu eebaazɛkɛl náá: «Mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá, bi ɛ́ waadɛkaa Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb, étɛp ye needjɛaa nɛ bot ɛ mbyak aadi edjɛ bhum ɔ. [ \v 44 Mot aaduma kɔ ɛkok ɛ tak ɔ, nyɛ waabik. Yɛ kabɛ náá, ɛkok ɛ kakwyit kɔ mot ɔɔ, mot tak ɛpetwaalel. Nyɛ moo eghutu-ghutu.]» \p \v 45 Gwaka bɛ nagwak kana tak ɛ, eboo bɛghaa-Zɛɛb, nɛ eFalizyɛ nabɛ ɛ́, bɛ eegu náá, Yezu nalii ɛ́ nɛ nɔɔ. \v 46 Bɛ ɛ́ boozɛkan ɛsaa mɛpek étɛp bɛ neemɛt nyɛ. Bɛ nadi ɛ́ nɛ bwoo ekaab mɛdhuu mɛ bot ɛ nadi tin ɔ. Bot ɛ tak nake ɛ́ náá, Yezu ɛ́ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb. \c 22 \s1 Kana ɛbyoŋ ɛ ɛba \p \v 1 Yezu eebaazɛkan ɛlii nɛ bot tɔ kana. Nyɛy náá: \v 2 «Beeka sa di enɔŋel nɛ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ: Dhiiti mɛkoozi naazɛdjóo ɛbyoŋ étɛp ɛba ɛ mɔn. \v 3 Ye ɛ́ nyɛ kazɛlwom bot ɛ mɛsa mɛ, bɛ kɛdjóo bot étɛp ɛdɛ edee ɛbyoŋ ɛ ɛba. Tin, bot ɛ tak ààpakakwyɛl ɛzyɛ. \v 4 Bhii yenek, nyɛ eebaazɛlwom bɛdhiiti bot ɛ mɛsa mɛ é yak kɔkɔ nɛ bhaadal náá, bɛ kɛlɛɛ bot náá: “Edee moo ɛ́ ndjaaba. Mɛ eezegó engɔmbɛ nɛ etaa bam na mɛdɛl. Esa djas moo ɛ́ koobela. Dha dɛka ɛbyoŋ.” \v 5 Tin, bot ɛ nadjóoaa ɔ, ààkobis-bisak, mot nɛ mot naaghɛɛ yɛ nyel, tɔ́ mɛze mɛ. Nwyak tɔ́ pɛ pyeeb'ɛ, nwyak tɔ́ pɛ nyɛ di ebɔmsa esa bɛ ɛ. \v 6 Bak bot zokazɛmɛt bot ɛ mɛsa mɛ kukuma yenɔk nalwom ɔ, duma bɛ é mɛnyel nɛ mɛbin, bɛ ɛ́ boozɛgó bɛ. \v 7 Mɛkoozi zokazɛkpaa lyem: nyɛ ɛ́ bookazɛlwom esodja bɛ, bɛ gó bot ɛ nagó bot bɛ ɔ. Bhii tak, da bɛ ɛ́ dik eghaada bɔɔ. \v 8 Bhii tak, nyɛ eezɛlɛɛ bot ɛ mɛsa mɛ náá: “Edee e ɛbyoŋ ɛ ɛba moo ɛ́ koobela. Bot ɛ djóoaa bɛ zɛdɛ ɔ, ààkɔa nɛ ɛdɛ edee e tak. \v 9 Wyiska, da bi ɛ́ tɔ́ kɔ eboo egba. Djóoka mot djas bi aaboma nɛ nɔɔ ɛ, bɛ zɛdɛ edee e ɛbyoŋ ɛ ɛba.” \v 10 Bot ɛ mɛsa zokazɛtɔ́ egba nɛ egba, kɛdjóo bot djas bɛ aaboma nɛ nɔɔ ɔ, bɛmbee ɛ bot nɛ bɛmbɛɛ bot. Tin, koo bɛ nakoobal étɛp ɛbyoŋ ɛ naalwood “kpep”. \p \v 11 «Tin, mɛkoozi eezɛni tɔ koo tak, étɛp nyɛ neekabee bot ɛ zyɛ zɛdɛ edee ɛbyoŋ ɔ. É di'enek, nyɛ kabee kuku bot ɛ́ dhiiti mot ààbɛ nɛ kaad di egoka nɛ ɛbɔtaa é mɛbyoŋ ɛ. \v 12 Nyɛ ɛ́ boodji nyɛ náá: “Mɔɔ sɔ'am, wɔ ni wak dáa, wɔy ààbɛ nɛ kaad bot di egoka nɛ ɛbɔt étɛp ɛ ɛbyoŋ ɛ?” Tin, mot'enɔk kadi ɛ́, ààbɔɔza kiya mɛkoozi menɔk. \v 13 Tinaak mɛkoozi eezɛlwom bot ɛ mɛsa mɛ náá: “Mɛtka mot'enɔk, da bi ɛ́ kɔl nyɛ mɛko nɛ mɛmbɔ. Bhii tak, da bi ɛ́ mwas nyɛ pɛ kel, tɔ ghooghom. Penek aadi ɛ́ mɛgwyɛ nɛ ɛkwaal ɛ mɛtsok.”» \p \v 14 Yezu eebaazɛbil náá: «Ye ɛ́, etɛɛ náá, bot ɛbuɛpe ɛ́ waadjóoaa. Tin, bot aasɛ́ɛaa ɔ ààdyeebabu.» \s1 Efute e lapo nɛ mɛkoozi Sezaad \p \v 15 EFalizyɛ zokakɛboma étɛp ɛdjek dáa bɛ di egoka nɛ ɛsa, bɛ neekwyesal Yezu nɛ mɛdjin étɛp nyɛ neebela ndjɛ kɔ mɛkpa mɛ ɛmet ɛ. \v 16 Bɛ ɛ́ boozɛkyeed bɛdhiiti bɛdjekel bɔɔ, nɛ bot ɛ zɛɛga ɛ mɛkoozi Elood, bɛ zɛlɛɛ nɛ Yezu náá: «Lyoel, bis nɛ gu náá, etɛp ee wɔ di elɛɛ ɛ, ye ɛ́ etsɛɛtsɛ. Wɔ lyo bot ɛ́ epiki dáa mot di egoka nɛ ɛkɛ dáa Zɛɛb di ekwyɛl ɛ. Wɔ ààbem ba nɛ sa mot di egek tɔ lyem'ɛ ɛ, etɛɛ náá, wɔy ààdyeebagwyák sa bot di esa étɛp bɛ neetela mɛnyel ɛ. \v 17 Lɛɛa bis, tɔ yɔ egeka dáa wɔ di ebee ɛ: etsi bina lɛɛ ɛ́ náá, bot tuud lapo nɛ mɛkoozi Sezaad, mena tuudka ohoo mena nàtuudka?» \p \v 18 Dáa Yezu nadi egu mbee mɛpek mɔɔ ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bot ɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si! Étɛp yé bi di ekwyɛl ɛwa mɛ tɔ mɛbhowal? \v 19 Pookolyaalka mɛ falanga wat bot di etuud lapo nɛ yɛ ɛ, étɛp mɛ neebee.» Wɔ gwaa, bɛ zɛzyɛ nyɛ nɛ mɔɔ falanga wat. \v 20 Bhii tak, Yezu ɛ́ boozɛdji bɛ náá: «Kɔ ghwooz'ak, ye lulaa ɛbhwoob ɛ zɛ? Ye ɛ́ din ɛ zɛ di kwyala kɔ tak?» \v 21 Bot binɔk eezɛbɔɔza nɛ Yezu náá: «Ye ɛ́ yɛ Sezaad.» Tin, Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Djɛka mɛkoozi Sezaad sa di náá ye ɛ́ yɛ Sezaad ɛ, da bi ɛ́ djɛ Zɛɛb sa di náá, ye ɛ́ yɛ Zɛɛb ɛ.» \v 22 Gwaka bɛ nagwak eyala ɛ Yezu deenek ɛ, ye nabɛ ɛ́, bɛ naadyeebadjoka ɛlyelɛpe. Bhii tak, bɛ boozɛnɔɔ mɛnyel, tɔ́ yɔbɔ. \s1 Mɛdjin dum nɛ tɛp ɛgom bhis ɛsyee \p \v 23 Dwoo tak wat, bɛdhiiti eSaduseɛ zokazyɛ pɛ daa Yezu. ESaduseɛ ɛ́ bot ɛ di ke náá, bot aanàgom bhis ɛsyee ɔ. Bɛ eezɛdji kiya, \v 24 bɔɔ nɛ Yezu náá: «Lyoel, mɛkana ɛ Moiiz lɛɛ ɛ́ náá: “Mot ɛ́ gwyɛ ààlik mɔn ɔɔ, ye goka ɛ́ náá, dhyeeb mot lik ɔ, ba kus myɛl étɛp nyɛ neekwyiida tel gwyɛ ɔ\f + \fr 22.24 \fr*\xt Dɛt 25.5-6.\xt*\f*.” \v 25 Bela tin, tɔ lɔɔg'es, ye nabɛ ɛ́ nɛ bɔn botom ɛtɛn nɛ bɛbá. Mot mɛgwyak eezɛba, dáa nyɛ kagwyɛ ɛ́, nyɛ kalik kus myɛl nadi ààbɛ nɛ mɔn ɔ nɛ dhyeeb. \v 26 Mot nabɔɔba nyɛ ɛ́ kanɔɔ moma bhii koŋ'ɛ. Nyɛy eebaazɛkpaa nɛ mɛsyee, gwyɛ, ààlik mɔn. Tyee wat nɛ mot nabaazyɛ bhis yenɔk ɔ. Tin, bɔɔ djas bɛtɛn nɛ bɛbá kadi ɛ́, ààbya nɛ moma yenɔk. \v 27 Bhis ɛsyee ɛ bɔɔ djas, moma eebaazɛkpaa nɛ mɛsyee, gwyɛ. \v 28 Dwoo bot aagom bhis ɛsyee ɛ, moma yenɔk aakadi mwaa zɛ pak bɔɔ bɛtɛn nɛ bɛbá? Etɛɛ náá, bɔɔ djas nabɛ ɛ́ botom bɛ!» \v 29 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi ɛ́ tɔ ɛdjak, etɛɛ náá, bi ààmɛt ɛnyɔɛpe sa di kwyala tɔ mɛkana mɛ Zɛɛb ɛ. Bi ààgu ghwyil ɛ Zɛɛb! \v 30 Etɛɛ náá, é ghɛŋ bot aagom bhis ɛsyee ɛ, botom nɛ boa aanàkwaabaabael. Boa pe aanàni mɛba, etɛɛ náá, bot djas aadi ɛ́, dáa efofop tɔ gwoo. \v 31 Dum nɛ tɛp ɛgom bhis ɛsyee, bi dinaa ààpaalaa sa Zɛɛb lɛɛ kɔ ɛsu ɛ tak ɛ? Nyɛ naake ɛ́: \v 32 “Ye ɛ́ mam, Zɛɛb ɛ Abalaam, yɛ Izak, nɛ Zɛɛb ɛ Zakɔɔb\f + \fr 22.32 \fr*\xt Ɛwy 3.6\xt*\f*.”» Yezu eebaazɛke náá: «Zɛɛb tok Zɛɛb bot ɛ zegwyɛ ɔ. Nyɛ ɛ́ Zɛɛb bot ɛ di nɛ tsik ɔ.» \v 33 Ye nabɛ ɛ́, mɛlyo mɛ tak naadyeebakwyɛsa tɔ elyem e mɛdhuu mɛ bot ɛ nadi egwak nyɛ ɔ. \s1 Tsi di edhaa etsi djas ɛ \p \v 34 Dáa eFalizyɛ nagwak náá, Yezu naadiyal eSaduseɛ enuub ɛ, bɛ ɛ́ boozɛsɛɛga. \v 35 Dhiiti lyoel etsi e Zɛɛb naazɛkwyɛl ɛbhoal Yezu. Nyɛy nɛ nɛ náá: \v 36 «Lyoel, yaa tsi di edhaa etsi djas?» \p \v 37 Yezu kabɔɔza nɛ nɛ náá: «“Wɔ goka ɛ́, wɔ kwyɛl Ghɛŋ Zɛɛb'ɔ, nɛ lyem'ɔ djas, nɛ sisim'ɔ djas, nɛ ɛtselal ɛ lɔ djas\f + \fr 22.37 \fr*\xt Dɛt 6.5\xt*\f*.” \v 38 Yenek ɛ́ di boo tsi. Ye ɛ́ tsi di dhaa etsi djas ɛ. \v 39 Gwaka tsi di ebɔɔba yii mɛkɛn ɛ: “Wɔ goka ɛ́, wɔ kwyɛl sɔ'ɔ mot dáa wɔ di ekwyɛl nyel'ɔ ɛmet ɛ\f + \fr 22.39 \fr*\xt Mɛs 19.18\xt*\f*.” \v 40 Etsi ɛ Moiiz djas nɛ mɛlyo mɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb pyet ɛ́ kɔ etsi binek ebá.» \s1 Yezu Klisto ɛ́ mɔn zɛ? \p \v 41 Efalizyɛ nadi ɛ́, tɔ yɔbɔ zɛɛga. Yezu ɛ́ boozɛdji bɛ náá: \v 42 «Tɔ yebɔ egeka, Mɛsia ɛ́ zɛ?» Bɛ ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Nyɛ ɛ́ dha ɛ Dhavid.» \v 43 É di'enek, Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Ye nakosa dáa náá, Dhavid nɛ ghwyil Sisim na Dɛɛ djóo nyɛ “Ghɛŋ”? Etɛɛ náá, Dhavid naake náá: \q1 \v 44 “Ghɛŋ Zɛɛb nake nɛ Ghɛŋ'am ɛ náá: \q1 Dha disi pɛ mbɔ eghɛŋ bam. \q1 Mɛ waalwom bot ɛ mɛbhuka mɔ lwoma bhel náá, \q2 bɛ zɛdhaa si mɛko mɔ\f + \fr 22.44 \fr*\xt Mɛd 110.1\xt*\f*.”» \p \v 45 «Yɛ bɛ náá, Dhavid nyɛ ɛmet naadjóo nyɛ “Ghɛŋ” ɔɔ, é yaa tyɛ Mɛsia aakabaadi dha yɛ?» \v 46 Bɔɔ djas moo tin «kup», ààbɛ nɛ ɛkpa ɛlóo bhis étɛp djas Yezu nalii ɛ. Kana dwoo ɛlenek, bot nabɛ ɛ́ ààkadjheebal ɛdji nyɛ mɛdjin. \c 23 \s1 Yezu eezɛdul bot mɛlɔ dum nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ \p \v 1 Wɔ gwaa, Yezu zɛlii nɛ mɛdhuu mɛ bot ɛ nadi tin ɔ, dɔɔ nɛ bɛdjekel bɛ. \v 2 Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Mɛsa mɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ zɛlyo bot dum nɛ dáa etsi ɛ Moiiz di egoka nɛ ɛkɛ ɛ. \v 3 Bi goka ɛ́ nɛ ɛlooba nɛ nɔɔ, da bi ɛ́ sa esesɛɛ bɛ aalwom bin ɛ, djas. Yɛ kabɛ mɛfulu mɔɔ ɔ, sa mot ààsa dáa bɔɔ. Etɛɛ náá, bɛ ààsa esesɛɛ ee bɛ di elyo bot ɛ. \v 4 Bɛ ɛpekaŋal mɛkɔm mɛ na dil-dil di ɛlyelɛpe é ɛbɛp ɛ, bɛ kakɛl ɛ́ kɔ mɛbyak mɛ bot. É di'enek, bɛ kadi ɛ́, ààkwyɛl ɛkokee-keeak nɛ djin bɛ neekogek mɛdil mɛ mɛkɔm mɛ tak. \v 5 Bɛ sa esesɛɛ bɔɔ djas ɛ́, étɛp bɛ neetela mɛnyel. Deenek, yɛ kabɛ ekwyala ee mɛkpa mɛ Zɛɛb bɛ di ebɛk é ebhata-bhwoob bɔɔ nɛ é mɛmbɔ mɔɔ ɔ, bɛ sa epɛk e tak ɛ́ ɛbɔkɛpe. Yɔbɔ ekel ee di lataa kɔ ekaad ɛ, nɛ elɔbɔ bɔɔ nɛ dyeebadjaa dhaa tyɛ. \v 6 Tɔ mɛbyoŋ, bɛ dyeebakwyɛl ɛdisi ɛ́ kɔ mɛbhóó mɛ koobelaa étɛp bot ɛ duu ɛ. Yɛ kabɛ tɔ́ ndjaa mendjaala mɛ eYuda ɔ, bɛ dyeebakwyɛl ɛnɔŋ ɛ́ mɛbhóó mɛ pɛ sok é di bɛ aatela mɛnyel ɛ. \v 7 Bɛ dyeebakwyɛl ɛ́ bot swos bɛ nɛ duu kɔ mɛbɛsɛɛ é di bot di ɛbuɛpe ɔ. Bɛ kwyɛl ɛ́, bot djóo bɛ “Lyoel”. \p \v 8 «Yɛ kabɛ biyɔ ɔ, nàkeka náá, bi djóoaa “Lyoel”, etɛɛ náá, biyɔ djas ɛ́ bɔn sɛɛg ngɔt. Bi ɛ́ nɛ lyoel ngɔt. \v 9 Sa mot ààdjóo mot kɔ bɔs'ak “Sɛɛg'es” etɛɛ náá, biyɔ djas ɛ́ bɔn sɛɛg ngɔt, Sɛɛg'en ngɔt di pɛ tɔ gwoo ɔ. \v 10 Nàkwyɛlka náá, bot djóo bin “Kukuma” etɛɛ náá, kukuma yen ɛ́ ngɔt, Mɛsia. \v 11 Mot ɛ́ kwyɛl ɛdi mot ɛsok ɛ lɔɔg ɔɔ, ye goka ɛ́ nyɛ di tyee mot-mɛsa mɛ bɔn nyɛɛg. \v 12 Mot di eben nyel tɔ bɛsɔ ɔ, nyɛ waasilaa. Mot di esil nyel tɔ bɛsɔ ɔ, nyɛ waabenaa.» \s1 Yezu ɛpelyaal mɛkɔŋ mɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ \p \v 13 «Haa kpaa-ghoŋ nɛ nen, biyɔ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ, bot ɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si! Bi ɛpediyal bot ɛbɛ ɛ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ. Biyɔ bɛmet, bi aanàkwaani, tin, bi ààkwyɛl náá, bot ɛ di ekwos ɛni ɔ, bɛ ni tɔ Ɛyoŋ ɛ tak. \p [ \v 14 «Haa kpaa-ghoŋ nɛ nen, biyɔ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ, bot ɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si! Bi ɛpedɛk bɛkus ɛ boa esa bɔɔ djas. É di tak wat, bi nɛ kwyɛl ɛdul ɛ mendjaala na “kpɔkɔlɔm” étɛp ɛtela mɛnyel tɔ bot. É tɛp tak ɛ́ di náá, bi ɛ́ waapɛ́ɛaa ɛ́ epɛ́ɛ wat di na lyel-lyel, ààbɛ nɛ ghoŋ ɛ!] \p \v 15 «Haa kpaa-ghoŋ nɛ nen, biyɔ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ, bot ɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si! Bi ɛ́ ɛpetɔ́ mɛdjoŋ é edi djas kɔ bɔs nɛ kɔ eboo mɛdhii mɛ mɛsɔn, étɛp ɛsaa mot ngɔt di emyaal ɛdjaala Zɛɛb eYuda ɔ. Tin mot ɛ́ kadu bin ɔɔ, bi kaliig yii zaag mot ɛ mbi mot di egoka nɛ du na kɔm-kɔm ɛ, dhaa-dhaŋak biyɔ bɛmet. \p \v 16 «Haa kpaa-ghoŋ nɛ biyɔ bot ɛ edhim, biyɔ bot ɛ́ di edjɛɛd bot ɔ. Bi dyeebalɛɛ ɛ́ náá: “Mot ɛ́ tuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ kɔ Ndjaa-ebuwa ɔɔ, yɛ aanàsa sonok. Nyɛ katuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ kɔ lɔɔd di tɔ Ndjaa-ebuwa ɔɔ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛsa sa nyɛ tuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ kɔ ɛsu ɛ tak ɛ.” \v 17 Bi ɛ́ endjemet e bot, bot ɛ edhim! Ɛyé di dhaa mɛtaŋ tin, yɛ lɔɔd “ohoo” nɛghu Ndjaa-ebuwa di edjɛ lɔɔd edɛɛ ɛ? \p \v 18 «Bi baalɛɛ ɛ́ náá: “Mot ɛ́ tuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ kɔ mesa ebuwa ɔɔ, yɛ aanàsa sonok. Nyɛ katuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ kɔ buwa di kɔ mesa ebuwa tak ɔɔ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛsa sa nyɛ tuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ kɔ ɛsu ɛ tak ɛ.” \v 19 Biyɔ bot ɛ edhim! Ɛyé di dhaa mɛtaŋ tin, ɛsa e buwa “ohoo” nɛghu mesa ebuwa bɛ di eka gha kɔ tak ɛ? \v 20 Yɛ bɛ náá, mot eetuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ kɔ mesa ebuwa ɔɔ, nyɛ tuwal yɛ ɛ́ kɔ mesa ebuwa dɔɔ nɛ kɔ esa e buwa ee di kaaa kɔ mesa ɛ. \v 21 Mot ɛ́ di etuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ mɛ kɔ Ndjaa-ebuwa ɔɔ, nyɛ tuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ mɛ tak ɛ́ dɔɔ nɛ kɔ din ɛ Zɛɛb mot di tɔ ndjaa tak ɔ. \v 22 Mot di etuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ, da nyɛ ɛ́ nɔɔ gwoo dáa tyaasɛs ɔɔ, nyɛ tuwal yɛ ɛ́ kɔ bóó mɛkoozi ɛ Zɛɛb nɛ din ɛ Zɛɛb, mot di kɔ tak ɔ. \p \v 23 «Haa kpaa-ghoŋ nɛ nen, biyɔ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ, bot ɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si! Bi dyeebakwyɛl ɛ́ ɛtuud Zɛɛb nɛ endiyal kam e nadjeebe nɛ eka e na mbɛɛ mɛnuub zɛnɔɔ aghomkɔtɔ. Tin, bi kadjisa ɛ́ etɛtɛ mɛlyo mɛ di nɛ boo mɛsuk tɔ etsi ɛ. Mɛlyo mɛ tak ɛ́: epiki, enɛm esa, nɛ ɛkɛ dáa Zɛɛb di ekwyɛl ɛ. Yenek djas ɛ́ sa di egoka náá, bot du mɛlu djas nɛ zii, ààbet dhiiti sonok ɛ. \v 24 Biyɔ, bɛdjɛɛdel, bot ɛ edhim! Bi ɛpesyal mɛnyok men ekaab náá, ba mɔɔ kuŋ ɛ́ zɛkɛdhaa tɔ tak, ghuna bi ɛpemin boo tu yaaga kyee dik bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ! \p \v 25 «Haa kpaa-ghoŋ nɛ nen, biyɔ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ, bot ɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si! Bi gwyii ɛ́ koŋ bɛɛlɛ nɛ koŋ saan, tin pɛ tɔ mɔ tak kadi ɛ́ “tɔɔɔ” nɛ mendi mɛ embee mɛfulu men: esa e djii nɛ embee mɛkwosak men. \v 26 Biyɔ eFalizyɛ, bot ɛ edhim! Pookogwyiika sok tɔ mɔ bɛɛlɛ. Tin, pɛ koŋ tak ɛ waadjhaazal. \p \v 27 «Haa kpaa-ghoŋ nɛ nen, biyɔ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ, bot ɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si! Bi ɛ́ dáa mɛvit nasumaa ɛnyɔɛpe da ɛ́ lɔɔbaa ɛpyaab ɛ. Enɛm e tak nyen ɛ́ pɛ kel é mis mɛ bot, ghuna tɔ tak, ye ɛ́ ɛbyok ɛ egwyes ààbɛ nɛ tsik nɛ ebet esonok. \v 28 Ye ɛ́ dáa biyɔ, bot ɛ di ebee bin ɔ, bɛ ke ɛ́ náá, bi ɛ́ bot ɛ epiki. Ghuna pɛ tɔ len, ye ɛ́ “tɔɔɔ” nɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si nɛ embee esesɛɛ. \p \v 29 «Haa kpaa-ghoŋ nɛ nen, biyɔ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi nɛ eFalizyɛ, bot ɛ mɛdjhaaz pɛ ɛko, bhimis pɛ si! Bi ɛpesum embɛɛ mɛvit étɛp bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb. Bi ɛpekoobal nɛ ɛsɔn ɛ mɛvit mɛ bot ɛ epiki. \v 30 Bi dyeebake ɛ́ náá: “Mena ɛpedi ɛ́, dika é ghɛŋ bɛbhaab binaka ɔɔ, pe mena nabɛ ɛ́ ààgwakel nɛ nɔɔ étɛp ɛgó ɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb.” \v 31 Deenek, bi ɛpemyaal biyɔ bɛmet náá, bot ɛ nadi egó bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb ɔ nabɛ ɛ́ bɛbhaab bin. \v 32 Ɛbɛsɛɛ'enek tsabidibila, belaka, duka ko bɛbhaab bin nalik bin yɛ ɛ. Silalka mɛsa mɛ bɛ nakan ɛ. \v 33 Bɛnyɔ, mbyak mɛgel! Bi aasa dáa étɛp bi needi ààkɛdyak tɔ du na kɔm-kɔm? \p \v 34 «Gwakeka mɛ ɛnyɔɛpe: mɛ waadhis bin bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb, bɛtsoŋ ɛ bot, nɛ embɛɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi. Bi ɛ́ waagó bɛdhiiti, bi ɛ́ waabem bɛdhiiti tak é mɛlaaba. Bi ɛ́ waabi bɛdhiiti nɛ eghwyɛs tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda men. Bi ɛ́ waadu bɛ nɛ swaka eghaada nɛ eghaada étɛp bi neegó bɛ. \v 35 Tinaak, guka náá, ɛbiyo djas bot di esa kɔ bot ɛ epiki kana ɛsyee ɛ Abhɛl mot epiki, kɛyaka nɛ yɛ Zakali mɔn Balakyi bi nagó pak Di na Dɛɛ ɛ Ghɛŋ nɛ mesa-ebuwa ɔ, yɛ waabulelaa kɔ len. \v 36 Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, efute e embee esesɛɛ binek ɛ́ waabulelaa kɔ bot ɛ di é dwoo mena dika mos'aak.» \s1 Yezu eedje kɔ ɛsu ɛ ghaada Yeluzalɛm \p \v 37 «Yeluzalɛm! Yeluzalɛm wɔy mot di egó bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb ɔ, wɔy mot di egó bot ɛ Zɛɛb di edhis ɔ, nɛ mɛkok. É sok edhen mɛ di ekwyɛl ɛsɛɛg bot ɛ di kɔ dɛl ɛ lɔ dáa nabwa-kuu di esɛɛg bɔn bɛ si mɛbhap mɛ ɛ, biyɔ ààkwyɛl! \v 38 Deenek guka náá, ndjaŋ'en ɛ́ waalik wum! \v 39 Nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá, bi aanàkabaabee mɛ, kana dwoo pan mos'ak, kɛyaka nɛ dwoo bi aake náá: “Mɛnyɔ nɛ mot aazyɛ nɛ din ɛ Ghɛŋ ɔ!”» \c 24 \s1 Yezu eelii dum nɛ tɛp ɛwaaz ɛ Ndjaa-ebuwa \p \v 1 Dáa Yezu nadi ewyis tɔ Ndjaa-ebuwa ɛ́, bɛdjekel eezɛtiila pɛ daa lɛ étɛp bɛ neelyaal nyɛ zumal Ndjaa-ebuwa. \v 2 Tin, Yezu moo zɛlii nɛ nɔɔ, nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Bi ɛpebee esa djas di tin ɛ? Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, ɛkok wat aanàkwaalik yak kɔ yii. Djas ɛ́ waawaazel.» \s1 Mezuk nɛ mɛtiiga \p \v 3 Yezu eezɛdisi kɔ ɛtsok ɛ pyeeb oliv, bɛdjekel eezɛdu nyɛ é ngwoob. Bɔɔ nɛ nɛ náá: «Lɛɛa bis esesɛɛ binek sael den? Lyaala bis endem e bis aagu náá, wɔ moo ɛ́ kɔ ɛbula nɛ náá, bɔs moo ɛ́ kɔ ɛsi ɛ.» \v 4 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Dika nɛ etsoŋ, sa mot ààkɔɔ bin. \v 5 Etɛɛ náá, bɛtɛ nɛ bot ɛ́ waazyɛ nɛ din ɛ lam. Bɛ waalɛɛ bin náá: “Ye ɛ́ mam ɛ́ di Mɛsia!” Bɛ waasa náá, bot ɛbuɛpe kat ɛdum koŋ nɛ Zɛɛb. \v 6 Bi ɛ́ waagwak bot elii etɛp e mɛɛb é ngwoob'en nɛ menduk mɛ mɛɛb mɛ di pɛ ɛtseta ɛ. Sa mot ààbem ba etɛɛ náá, ye goka ɛ́, esesɛɛ binek sɛ́ɛ. Tin, guka náá, yenek tok mɛsi mɛ bɔs. \v 7 Dhiiti mbyak ɛ́ waaghɛɛ, kɛlumela dɛɛb nɛ yak mbyak. Dhiiti ɛyoŋ ɛ́ waakɛghɛɛ, kɛlumela dɛɛb nɛ yak ɛyoŋ. É bɛdhiiti edi, bɔs ɛ́ waakuu, pwom edee ɛ́ waani kɔ mɛl. \v 8 Mɛzel menek djas aadi ɛ́ dáa endem e mɛkɛn ɛsuula ɛbyel ɛ mɔn. \v 9 Bot ɛ́ waakɛpit bin, étɛp bi neezukaa. Tin bot ɛ́ waagó bin. Membyak djas ɛ́ waabhina bin kɔ ɛsu ɛ lam. \v 10 É sok'enek, bot ɛbuɛpe ɛ́ waakat ɛdum koŋ nɛ Zɛɛb. Bot ɛ́ waapitel pak'ɔɔ. Bɛdhiiti ɛ́ waabhina bɛsɔ bɔɔ. \v 11 Bɛtɛ nɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb yii mɛkɔŋ ɛ́ waatuula, bɛ waakɔɔ bot ɛbuɛpe. \v 12 Dáa ye di náá, embee esa ɛ́ waazɛdhaa tɔ elyem e bot ɛ, kwyɛl tɔ elyem e bot ɛbuɛpe waatyaala. \v 13 Tin, mot aakɛ nɛ ɛwa zii, kɛkum pɛ ɛsik ɔ, nyɛ waabela tsik. \v 14 Mbɛɛ Bhaadal dum nɛ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb aadi ɛ́ egoolel kɔ ɛko ɛ bɔs'ak djas, étɛp, bot djas di ààgu Zɛɛb ɔ neegwak yɛ. Bhii tak ɛ ɛsik ɛ bɔs aakakum.» \s1 Boo mezuk \p \v 15 «Bi aabee mot na mbee mesyem mɛ na lyel-lyel dáa ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Daniel nalɛɛ ɛ, nyɛy ebe di tɔ Di na Dɛɛ. Ye goka ɛ́ bot ɛ di egu ɛlaa mɛkana ɔ tiibal ɛnyɔɛpe! \v 16 Étɛp tak ɛ́ di náá, bot aadi pɛ kyee dik Yude ɔ, kan ekaab, tɔ́ pɛ tɔ mɛtsok. \v 17 Mot aadi kɔ mii ndjaŋ'ɛ ɔ nàbaasul pɛ si zɛni tɔ ndjaa étɛp ɛkɛnɔɔ sonok. \v 18 Mot aadi tɔ pyeeb ɔ, nàbaasik pɛ dɛl, kɛnɔɔ ndjookuwa yɛ. \v 19 Haa kpaa-ghoŋ dwoo ɛlenek nɛ boa aadi nɛ mɛbum ɔ, zɛnɔɔ boa aadi nɛ bɔn edɛ mɛbel ɔ! \v 20 Djaalaka nɛ Zɛɛb étɛp, bi ɛ́ zɛkɛwyis ekaab é mbu bɛbhi, nɛghu é dwoo saba! \v 21 Etɛɛ náá, é ɛwala tak, mezuk ɛ́ waadhaa mezuk mɛ mena zebee, kana bɔs nakusel ɛ, kɛyaka nɛ dwoo pan mos'ak. Yɛ aanàkwaakabaabɛ nɛ mbi mezuk deenek. \v 22 Zɛɛb nyɛ ɛmet ɛpedi ààbɛk bim mɛlu mɛ tak ɔɔ, pe ye tok nɛ mot aatsak. Ye nyɔ ɛ́, bi gu náá, Zɛɛb bɛk bim mɛlu mɛ mezuk menek ɛ́, kɔ ɛsu ɛ bot ɛ nyɛ nazɛsɛ́ɛ ɔ. \v 23 Dhiiti mot ɛ́ lɛɛ bin náá: “Beeka Mɛsia di wak e!” nɛghu bɛ lɛɛ náá: “Mɛsia ɛ́ poon!” ɔɔ, sa mot ààmyaal. \v 24 Etɛɛ náá, bɛmɛsia mɛ etsal nɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb yii mɛkɔŋ ɛ́ waatuula ɛbuɛpe. Bɛ waasa etɛp e mɛbwala nɛ bɛmɛvyɛkɛlɛ ɛbuɛpe étɛp bɛ neekɔɔ bot, dɔɔ nɛ bot ɛ Zɛɛb nazesɛ́ɛ ɔ. \v 25 Gwakeka, mɛ dul bin mɛlɔ ɛsok nɛ esesɛɛ binek kum tɔ len. \p \v 26 «Yɛ bɛ náá, bɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: “Beeka, nyɛ ɛ́ pɛ tɔ kyee dik bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii!” ɛ, nàtɔ́ka. Nɛghu bɛ kalɛɛ bin ɛ́ náá: “Beeka, yɛ sɔwa ɛ́ wak!” Sa mot ààmyaal, nyɛ tok tin. \v 27 Dáa ngwyes di ekas tɔ gwoo, dus pɛ ɛdjem ɛ dwoo, kɛtɔ́ pɛ ɛbil ɛ dwoo ɛ, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aazyɛ ɛ́ deenek. \v 28 Enen ee di edɛ epuud ɔ dyeebasɛɛga ɛ́ é di muu tit di ɔ.» \s1 Ɛbula ɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot \p \v 29 «Ààbɔya batsa bhii ɛwala ɛ mezuk menek aadhaŋ ɛ, bi ɛ́ waabee náá, gwyes ɛ́ waagwyiid dhɔɔ, ngɔn aanàkabaakas, ekwyikwyen ɛ́ waadus tɔ gwoo, kwyit é bɔs, esa e mɛbwala djas di tɔ gwoo ɛ waadheegel. \v 30 Tin, ndem ɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ waanyen tɔ gwoo. Membyak djas di kɔ bɔs ɛ, yɛ aadi ɛ́, tɔ etsim nɛ mɛgwyɛ. Tin, bɛ waabee Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot esul tɔ eguud tɔ gwoo nɛ bɛtɛ nɛ mɛbwala nɛ duma. \v 31 Boo tɔŋ ɛ́ waalɔɔel. Tin, nyɛ waalwom efofop pɛ é edum e bɔs djas, bɛ neekɛsɛɛg bot djas Zɛɛb nazesɛ́ɛ ɔ, kan yak edum e bɔs, kɛyaka nɛ yak edum.» \s1 Mɛlyo dum nɛ le fiigh \p \v 32 «Nɔɔka etsoŋ nɛ kana le fiigh: dáa mɛdii mɛ le fiigh aadi, ye moo byet tɔ elɛɛ e tak ɛ, eka moo baakwyil é tak ɛ, bi nɛ gu náá, mbɛɛ mbu eezekunaa. \v 33 Ye ɛ́ tyɛ wat nɛ biyɔ, é sok bi aabee endem binek moo nyen ɛ, guka náá, ɛbula ɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot moo ɛ́, yɛ eezekɔ. Yɛ aasael ɛ́ deenek. \v 34 Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, bot ɛ membu mak aanàkwaagwyɛ djas esonok bak ààsael. \v 35 Gwoo nɛ bɔs ɛ́ waadhaa, ye ɛ́ kabɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb ɔ, yɛ aanàkwaadhaa.» \s1 Zɛɛb nyɛy nyɛ ɛmet ɛ́ di egu ɛwala ɛ mɛsik mɛ bɔs \p \v 36 «Yɛ kabɛ dum nɛ dwoo nɛ ɛwala ɛ esesɛɛ binek aasael ɛ, ye tok nɛ mot ngɔt di egu, ààkobɛ-bɛak efofop tɔ gwoo, dɔɔ nɛ Mɔn Zɛɛb pe ààgu dwoo tak. Ye ɛ́ Sɛɛg nyɛ ɛmet ɛ di gu. \v 37 Ɛbula ɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aadi ɛ́, dáa sa nasɛ́ɛ é ghɛŋ Noe ɛ. \v 38 Etɛɛ náá, é ghɛŋ tak, ɛsok nɛ boo bhyoŋ nɛ zyɛ, bot nadi ɛ́, tɔ mɛmyaala, edɛ edee, edɛ bɛmɛnyok, eba boa, ekyeed mɛsyes mɔɔ é mɛba, kɛkum dwoo Noe nani tɔ mɛsuwa ɛ. \v 39 Bot nabɛ ɛ́ ààbis, kɛkum dwoo boo bhyoŋ nazɛsilal bɔɔ djas na “bhɛɛɛ” ɛ. Yɛ aabaadi ɛ́, deenek dwoo Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aabula ɛ. \v 40 É ghɛŋ tak ɛ́ di náá, bot ɛbá ɛ́ waadi tɔ pyeeb. Ngɔt ɛ́ waanɔŋaa, nwyak ngɔt ɛ́ waalik. \v 41 Boa ɛbá ɛ́ waadi edum bhum tɔ bwak wat. Ngɔt ɛ́ waanɔŋaa, nwyak ngɔt ɛ́ waalik. \p \v 42 «Dika nɛ etsoŋ! Bɛɛka mis etɛɛ náá, bi ààgu dwoo Ghɛŋ'en aaboozyɛ ɛ́. \v 43 Gwakeka sa mɛ di elɛɛ ɛ́, yɛ bɛ náá, nakuma ndjaŋ ɛpedi egu ɛwala ɛ pum mot djii aazyɛ zɛdjii tɔ ndjaŋ'ɛ ɔɔ, pe nyɛ aanàkwaadja gɔ́, étɛp nyɛ neelu mot djii yenɔk, nyɛ nàni tɔ ndjaŋ'ɛ. \v 44 Ye ɛ́ mɛ di elɛɛ bin náá, bi bɛ ɛ́ mis, nàpeebaka, etɛɛ náá, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aatuula ɛ́ é ɛwala bi aadi ààbwood nyɛ ɛ.» \s1 Mot-mɛsa mɛ na sosoob nɛ etsoŋ \p \v 45 «Ɛzɛ di mot-mɛsa mɛ na sosoob nɛ etsoŋ? Ye ɛ́ mot-mɛsa kukuma yɛ djɛ nyɛ mɛsa mɛ ɛbaal ɛ bɛsɔ nɛ ɛdjɛ bɛ edee bɔɔ é ɛwala bɛ di egoka nɛ ɛdɛ ɛ. \v 46 Mɛnyɔ nɛ mot-mɛsa menɔk, yɛ bɛ náá, kukuma yɛ aabula, nyɛ ɛ́ zɛbela nyɛ, nyɛy esa mɛsa mɛ menek ɔ. \v 47 Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá: kukuma yenɔk ɛ́ waadjɛ mot-mɛsa menɔk esa bɛ djas nyɛ baal. \v 48 Yɛ kabɛ náá, nyɛ ɛ́ mbee mot-mɛsa di ààbɛ sosoob nɛ etsoŋ ɔɔ, nyɛ aake ɛ́ náá: “Kukuma aanàkwaaleebula.” \v 49 Deenek, nyɛ aadi ɛ́, ezuk bɛsɔ di esa mɛsa bɛ nɛ bɛ nɔɔ ɔ, nɛ ɛkɛdedɛ bɛ mɛnyok bɛ nɛ bot ɛ zegel mɛnyel mɔɔ tɔ mɛnyok ɔ. \v 50 Tin, kukuma yɛ aabula ɛ é dwoo nyɛ aadi ebwaal náá, nyɛ aanàkwaazyɛ ɛ. \v 51 Kukuma yenɔk ɛ́ waasɔ mot-mɛsa menɔk. Da nyɛ ɛ́ wa nyɛ é di mezuk, é di wat nɛ bot ɛ lwalɛŋ. Bhii tak nyɛ ɛ́ wus nyɛ pɛ kel pɛ bot ɛ di edje mɛgwyɛ nɛ ɛkwaal ɛ mɛtsok di ɛ.» \c 25 \s1 Kana mɛsyes kam \p \v 1 «Ɛni tɔ Ɛyoŋ ɛ di tɔ gwoo ɛ́ aadi ɛ́, dáa kana mɛsyes kam nanɔɔ elama bɔɔ, wyis, étɛp bɛ neekɛboma nɛ motom di ekwyɛl ɛba ɔ. \v 2 Bɛtɛn pak'ɔɔ nadi ɛ́, endjemet e mɛsyes. Bak bɛtɛn kadi ɛ́ bɛtsoŋ ɛ bɔɔ boa. \v 3 Endjemet e mɛsyes menɔk nanɔɔ yɔbɔ elama ɛ́, àànɔɔ ba mul, nɛ gu yii di tɔ elama ɛ́ waasi. \v 4 Yɛ kabɛ bot ɛ nadi bɛtsoŋ ɔ, bhii bɛ nanɔɔ elama ɛ, ye nabɛ ɛ́ bɛ naatɔ́ nɛ yak bim bɛmul bɛ nakwom ɛ. \v 5 Tin, motom kadi ɛ́, ààleetuula. Gɔ́ naazɛsa bɔɔ mɛsyes menɔk, wɔ gwaa, bɔɔ djas zɛkpaa nɛ gɔ́ ndjaasi. \p \v 6 «É di'enek, wɔ gwaa, boo tuud zokazɛgék kuku ɛgha ɛ pum náá: “Beeka motom ɛba! Kɛbomaka nɛ nɛ.” \v 7 Tin mɛsyes kam menɔk ɛ́ boozɛdjem, bɛ moo tin ekoobal elama bɔɔ. \v 8 Tin, mɛsyes mɛ nadi endjemet ɔ naazɛke nɛ bɛtsoŋ náá: “Bi ɛ́ nɛ ghwyil ɛbɛk bis ba mul mɛ lama batsa, etɛɛ náá, elama bis ɛpedim.” \v 9 Mɛsyes mɛ nadi bɛtsoŋ ɔ ɛ́ boobɔɔza nɛ nɔɔ náá: “Hooo, ààbɛ! Etɛɛ náá, bim bis di nɛ yɛ ɛ, yɛ aanàkwaadjala menabɛlka djas. Ye nyɔ ɛ́, bi kɛbɔm yebɔ tɔ edjando.” \v 10 Tin, endjemet e bɔɔ mɛsyes menɔk eezɛtɔ́, kɛbɔm yɔbɔ bɛmul. Bhii koŋ'ɔɔ, motom ɛba eezɛkum, nyɛ zokanɔŋ ɛ́ bɛtɛn ɛ nadi bɛtsoŋ ɔ. Nyɛ ɛ́ boozɛni nɛ nɔɔ tɔ ndjaa nakoobelaa étɛp ɛba ɛ. Bhii tak, bɛ eezɛkɔɔl ɛbɛ ɛ ndjaa nɛ ɛngoŋ. \v 11 Bhii ba ɛwala kadhaŋ ɛ, bɛdhiiti bɔɔ mɛsyes menɔk eezɛbula, bɛ moo tin etsim náá: “Ghɛŋ, Ghɛŋ diia bis ɛbɛ ɛ ndjaa!” \v 12 Motom ɛba eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: “Mɛ lɛɛ bin nɛ tsɛɛtsɛ ɛ́ náá, mɛ ààgu bin.”» \v 13 Bhii tak, Yezu eebaazɛke nɛ nɔɔ náá: «Bɛɛka mis, nàdjaka egɔ́. Dika nɛ etsoŋ etɛɛ náá, bi ààgu dwoo nɛ ɛwala ɛ tak.» \s1 Kana bot ɛ mɛsa bɛlɛl \p \v 14 «Yɛ aadi ɛ́, dáa dhiiti motom nadi ekwyɛl ɛtɔ́ mɛdjoŋ, nyɛ ɛ́ boozɛdjóo bot ɛ mɛsa mɛ, da ɛ́ lik bɛ nɛ esa. \v 15 Nyɛ ɛ́ boozɛnɔɔ mɛdhɛɛb mɛ lɔɔd ɛtɛn, djɛ mot mɛkɛn. Mot nabɔɔba ɔ, nyɛ kadjɛ nyɛ ɛ́ mɛdhɛɛb mɛ elɔɔd ebá. Mot nazyɛ bhii mot bhɔɔba ɔ, nyɛ kadjɛ nyɛy ɛ́ ɛdhɛɛb lɔɔd wat. Nyɛ zokadjɛ mot nɛ mot ɛ sa di edjala nɛ ghwyil'ɛ ɛ, bhii tak nyɛ eezɛtɔ́ yɛ. \v 16 Mot-mɛsa nabela mɛdhɛɛb mɛ lɔɔd ɛtɛn eezɛtɔ́, yɛ kɛliig mɛmbɔ nɛ lɔɔd'enek. Wɔ gwaa nyɛ baazɛbela mɛdhɛɛb mɛ lɔɔd ɛtɛn kɔ yii nyɛ nadjɛaa sok ɛ. \v 17 Ye ɛ́ tyɛ wat nɛ mot nabela mɛdhɛɛb mɛmbá ɔ, nyɛ nabaasa yɛ ɛ́ dáa mot ɛsok nasa ɛ. Wɔ gwaa, nyɛ baabela mɛdhɛɛb mɛ lɔɔd membá kɔ yii nyɛ nalikaa nɛ yɛ ɛ. \v 18 Mot nabela ɛdhɛɛb ɛ lɔɔd wat ɔ, nyɛ naatɔ́ kɛpu bɔs, da ɛ́ nɔɔ yɛ, syel yɛ pɛ si bɔs. \p \v 19 «Bɛtɛ nɛ mɛlu bhii tak, kukuma bot ɛ mɛsa menɔk eezɛbula. Bhii tak nyɛ moo zɛdji bɛ dáa bɛ nadi ebe lɔɔd nyɛ nalik bɛ nɛ yɛ ɛ bhii koŋ'ɛ. \v 20 Mot-mɛsa na mɛdhɛɛb mɛtɛn ɛ́ boozɛlyaal yɛ mɛdhɛɛb mɛtɛn mɛ nyɛ nabaabela ɛ. Nyɛy nɛ kukuma yɛ náá: “Ghɛŋ, wɔ nadjɛ mɛ ɛ́ mɛdhɛɛb mɛ lɔɔd mɛtɛn. Beea dhiiti mɛdhɛɛb mɛ lɔɔd mɛtɛn mɛ mɛ baabela ɛ́.” \v 21 Kukuma yɛ ɛ́ booke nɛ nɛ náá: “Ɛnyɔɛpe! Wɔ ɛ́ mbɛɛ mot-mɛsa nɛ esosoob. Wɔ eesa mbɛɛ mɛsa nɛ sa dem. Mɛ waadjɛ wɔ yii di bu ɛ. Dha myaala é di wat nɛ nam.” \v 22 Mot-mɛsa nabela mɛdhɛɛb mɛ lɔɔd ebá ɔ, baazyɛ yɛ. Nyɛy náá: “Ghɛŋ, wɔ nadjɛ mɛ ɛ́ mɛdhɛɛb mɛ lɔɔd ebá. Mam eebaabela yak mɛdhɛɛb membá kɔ tak. Beea yɛ.” \v 23 Tin, kukuma yɛ eezɛke nɛ nɛ náá: “Ɛnyɔɛpe! Wɔ ɛ́ mbɛɛ mot-mɛsa nɛ esosoob. Wɔ eesa mbɛɛ mɛsa nɛ sa dem. Mɛ waadjɛ wɔ yii di bu ɛ. Dha myaala é di wat nɛ nam.” \p \v 24 «Bhii tak, mot nabela ɛdhɛɛb ɛ wat ɔ, nyɛ eezɛzyɛ é yɛ kɔkɔ. Nyɛ nɛ kukuma náá: “Ghɛŋ, mɛ nɛ gu náá, wɔy nɛ goo lo dhaa nyel. Wɔ dyeebakɛnɔɔ edee ɛ́ tɔ epyeeb ee wɔ di ààbɛ ɛ. Wɔ dyeebakɛbɔ́k bhum ɛ́, tɔ pyeeb wɔ nadi ààbɛ ɛ. \v 25 É tɛp tak ɛ́ mɛ gwak bwoo. Mɛ ɛ́ bookɛsyel lɔɔd'ɔ tɔ bɔs. Beea lɔɔd'ɔ, nɔŋa.” \v 26 É di'enek, kukuma ye ɛ́ boobɔɔza nɛ nɛ náá: “Mbee mot-mɛsa, tyaabel. Wɔ ke ɛ́ náá, wɔ nɛ gu náá, mam dyeebakɛnɔɔ esa e dɛk ɛ́ tɔ pyeeb mɛ di ààmwam bhek ɛ. Mɛ kɛbɔ́k bhum ɛ́ tɔ pyeeb mɛ nadi ààbɛ ɛ. \v 27 Gwaka mɛ, wɔ di àànɔɔ lɔɔd'am, kɛwa tɔ eboo mendjaa mɛ bɛ di ebaal epata e bot ɛ, étɛp yé? Wɔy ɛpedi ɛ́, di tsoŋ mot ɔɔ, pe bula mɛ bula ɛ, mɛ kazɛbela ɛ́ dhiiti lɔɔd eezekala kɔ yii mɛ nalik ɛ. \v 28 Dɛkeka nyɛ ɛdhɛɛb ɛ lɔɔd'enek, da bi ɛ́ djɛ mot di nɛ mɛdhɛɛb kam ɔ. \v 29 Etɛɛ náá, mot aadi nɛ ba bim sonok ɔ, bɛ waabil nyɛ dhiiti, étɛp ye neebu. Tin, mot aakadi toto ààbɛ nɛ sonok ɔ, bɛ waadɛk nyɛ dɔɔ nɛ eghutu-ghutu nyɛ lik nɛ yɛ ɛ. \v 30 Yɛ kabɛ mbee mot-mɛsa mak ɔ, zyeegalka nyɛ pɛ kel, tɔ ghooghom, tɔ di mɛgwyɛ nɛ di ɛkwaal ɛ mɛtsok.”» \s1 Dáa bot aapɛ́ɛaa é ɛsik ɛ bɔs ɛ \p \v 31 «É sok Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aazyɛ tɔ duma yɛ bɛ nɛ efofop bɛ djas ɛ, nyɛ waazɛdisi kɔ bóó mɛkoozi mɛ. \v 32 Membyak djas di kɔ bɔs ɛ́ waazɛsɛɛga sok bhwoob'ɛ, bhii tak nyɛ waawa membɛk pak bot dáa mbaalel mɛsaa di ewa mbɛk pak ebhata nɛ etaŋ ɛ. \v 33 Nyɛ waanɛɛg ebhata pɛ mbɔ eghɛŋ, etaa pɛ mbɔ ɛmyɛl. \v 34 Tin, mɛkoozi waalɛɛ nɛ bot aadi pɛ mbɔ eghɛŋ ɔ náá: “Biyɔ, bot ɛ Saag'am zesɛɛ mɛtel ɔ, dhaka pɛ kak. Dhanika tɔ Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb naloozekoobal bin yɛ é sok nyɛ nadi ekus bɔs ɛ. \v 35 Etɛɛ náá, za naasa mɛ, bi naadjɛ mɛ edee. Mɛ naagwak gwyes mɛdii, bi naadjɛ mɛ mɛdii. Mɛ nadi ɛ́ ndjoŋ, bi naamyaal mɛ tɔ mendjaa men dáa mɔn nyɛɛg'en. \v 36 Mɛ nadi ɛ́ ben toto, bi naabet mɛ. Mɛ naabɛ́, bi naagwom mɛ. Mɛ naani membok, bi naazyɛ zɛbee mɛ.” \p \v 37 «Deenek bot ɛ nakɛ tɔ epiki ɔ aabɔɔza nɛ nɛ náá: “Ghɛŋ! Yaa dwoo bis nabee wɔ nɛ za, da bis ɛ́ djɛ wɔ edee? Yaa dwoo wɔ nadi nɛ gwyes mɛdii, da bis ɛ́ djɛ wɔ mɛdii? \v 38 Yaa dwoo wɔ nadi ndjoŋ, da bis ɛ́ djɛ wɔ di tɔ mendjaa mes? Yaa dwoo wɔ nadi ben toto, da bis ɛ́ bet wɔ? \v 39 Yaa dwoo wɔ nadi ebɛ́, da bis ɛ́ zyɛ, zɛgwyák wɔ? Yaa dwoo wɔ nadi é membok, da bis ɛ́ zyɛ zɛbee wɔ?” \v 40 Mɛkoozi kabɔɔza ɛ́ náá: “Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, esonok djas bi di esa nɛ mot mɛsik tɔ bɔɔ nyaag'am ɛ, bi sa mbɛɛ esa binek ɛ́ nɛ nam.” \p \v 41 «Bhii tak, kukuma ɛ́ waake nɛ bot aadi pɛ mbɔ ɛmyɛl ɔ náá: “Duska mɛ é mis. Tɔ́ka ɛtsetaɛpe nɛ nam, biyɔ, bot ɛ Zɛɛb zelek ɛbiyoɛpe ɔ. Tɔ́ka tɔ du di ààdim ɛ. Ye nakoobelaa ɛ́, étɛp Dim mot mɛkɔŋ bɛ nɛ efofop bɛ! \v 42 Etɛɛ náá, mɛ nabɛ ɛ́ nɛ za, bi nabɛ ɛ́ ààdjɛ mɛ edee. Mɛ naagwak gwyes mɛdii, bi nabɛ ɛ́ ààdjɛ mɛ mɛdii. \v 43 Mɛ nadi ɛ́ ndjoŋ, bi nabɛ ɛ́ ààdjɛ mɛ di tɔ mendjaa men. Mɛ nadi ɛ́ ben toto, bi nabɛ ɛ́ ààbet mɛ kaad. Mɛ nadi ebɛ́, bi nabɛ ɛ́ ààgwom mɛ. Mɛ naani mbok, bi nabɛ ɛ́ ààzɛgwyak mɛ.” \p \v 44 «Wɔ gwaa, bɛ zɛbɔɔza náá: “Ghɛŋ, yaa dwoo bis nabee wɔ nɛ za, nɛ gwyes mɛdii, nɛ nɛghu ndjoŋ? Yaa dwoo bis nabee wɔ ben toto, wɔy ebɛ́, nɛghu wɔy é membok, da bis ɛ́ kadi ààkyee wɔ?” \v 45 Kukuma ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: “Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, esok djas bi nadi ààsa esonok binek nɛ mot mɛsik tɔ bɔn nyaag'am ɛ, bi nadi ààsa yɛ ɛ nɛ nam.” \v 46 Bɛ waatɔ́, kɛbee mɛsuk na kɔm-kɔm. Yɛ kabɛ bot ɛ epiki ɔ, bɛ waabela tsik na kɔm-kɔm.» \c 26 \s1 Zɛɛga ekukuma egwakel étɛp ɛgó ɛ Yezu \p \v 1 Bhii Yezu nasilal mɛlyo mɛ djas ɛ, nyɛ naazɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: \v 2 «Bi nɛ gu náá, ye kalik ɛ́ mɛlu mɛmbá, etɛɛ náá, ɛbyoŋ ɛ Pak neesael. Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ waaseebaa, étɛp nyɛ neekɛbemaa kɔ mɛlaaba.» \p \v 3 Tin, eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ bɛpaa ɛ eYuda naazɛsɛɛga tɔ ndjaa mɛkoozi Kayif, mot nadi boo ghaa-Zɛɛb ɔ. \v 4 Wɔ gwaa, bɔɔ djas zokazɛgwakel náá, bɛ mɛt Yezu tɔ syaab, bhii tak, da bɛ ɛ́ gó nyɛ. \v 5 Bɛ nadi eke ɛ́ náá: «Sa mena ààmɛtka nyɛ dwoo ɛbyoŋ ɛ Pak, é kaab náá, bot ɛ́ zɛkɛkpaa elyem, da bɛ ɛ́ sa ɛzɛm.» \s1 Dhiiti moma eezɛso Yezu mɛnanas kɔ lo \p \v 6 Dáa Yezu nadi pɛ Bhetani tɔ ndjaŋ ɛ Simɔŋ mot na ɛbɛ́ ɛ zezam ɛ, \v 7 wɔ gwaa, dhiiti moma zɛni tɔ ndjaa tak zeza nɛ di Yezu nadi ɛ́. Nyɛ nadi ɛ́, nɛ bɛɛb nasael nɛ ɛkok ɛ albat ɛ «tɔɔɔ» nɛ mɛnanas di nɛ boo mɛtaŋ ɛ. Moma tak zokazɛso mɛnanas menek kɔ lo ɛ Yezu é sok bɛ nadi kɔ mesa ɛ. \v 8 Dáa bɛdjekel bɛ nabee deenek ɛ́, ye nabɛ ɛ́, ye nakpaa bɛ elyem. Bɔɔ náá: «Yak ɛ́ yaa kwaambi puluk? \v 9 Ɛnyɔ ɛ́ náá, bɛ bɔmsa mɛnanas mɛ tak nɛ boo mɛtaŋ, da ɛ́ nɔɔ epata e tak, djɛ nɛ bɛdjel ɛ bot!» \p \v 10 Ye nabɛ ɛ́ Yezu naagu sa bɛ nadi enyiŋela pak'ɔɔ ɛ. Nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Betka moma yak gwyem. Étɛp yé bi di ezɛm nyɛ? Sa nyɛ sa kɔ ɛsu ɛ lam ɛ, ye ɛ́ ɛnyɔɛpe. \v 11 Yɛ bɛ étɛp bɛdjel ɛ bot ɔ, bi nɛ bɛ nɔɔ ɛ́ aapaazodi mɛlu djas ɛ é di wat. Yɛ kabɛ mam ɔ, bi aanàdi sama nɛ nam mɛlu djas. \v 12 Moma yak so mɛ mɛnanas é nyel'am ɛ́, étɛp nyɛ neekan ɛkoobal nyel'am e dwoo mɛdela mam. \v 13 Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, é edi djas Mbɛɛ Bhaadal aadi egoolaa kɔ bɔs ɛ, tseŋa moma yak sa ɛ waakaadaaa mɛdhik nɛ mɛdhik. Tin, bot ɛ waataala enɛm esa nyɛ sa kɔ ɛsu ɛ lam ɛ.» \s1 Yudas eezɛka Yezu \p \v 14 Tinaak, djekel ngɔt tɔ bɛdjekel kam nɛ bɛbá ɛ Yezu, nadi edjóoaa Yudas Iskaliɔt ɛ, zokazɛtɔ́ pɛ daa eboo bɛghaa-Zɛɛb. \v 15 Nyɛ eezɛdji bɛ náá: «Mam ɛ́ ka bin Yezu ɔɔ, bi kadjɛ mɛ yé é di tak?» Tin, wɔ gwaa, bot ɛ tak zɛwyisal efalanga mɛkam-mɛlɛl e epata, nɔɔ, laa, bhii tak bɛ eezɛdjɛ nyɛ. \v 16 Kana tin, Yudas nabɛ ɛ́, nyɛ moo saa mɛpek étɛp nyɛ neeka bɛ Yezu. \s Yezu eezɛdɛ ɛbyoŋ ɛ Pak bɛ nɛ bɛdjekel bɛ \p \v 17 É dwoo mɛkɛn mɛ ɛbyoŋ ɛ emapa ee di ààwaaa leviid ɛ, bɛdjekel ɛ Yezu zɛdji nyɛ náá: «Wɔ kwyɛl náá, bis kɛkoobal wɔ di mena aadɛka edee e ɛbyoŋ ɛ Pak wo é?» \v 18 Tin, Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Tɔ́ka pɛ dɛl, pɛ daa dhiiti mot, da bi ɛ́ lɛɛ nyɛ náá: “Lyoel ke ɛ́ náá: Ɛwala ɛ lam eezekum. Mam nɛ bɛdjekel bam aadɛ ɛbyoŋ ɛ Pak'ak ɛ pɛ tɔ ndjaŋ'ɔ.”» \v 19 Tin, bɛdjekel ɛ́ bookɛsa dáa Yezu nalɛɛ bɛ ɛ. Bɔɔ zokazɛkoobal nɛ ɛdjaab edee ɛbyoŋ ɛ Pak. \p \v 20 Dáa dwoo nakabɛ, ye moo bikoko ɛ, Yezu eezɛdisi kɔ mesa bɛ nɛ bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá. \v 21 Dáa bɛ nadi kɔ mesa edɛ ɛ, Yezu ɛ́ boozɛke náá: «Mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, ngɔt pak'en ɛ́ waaka mɛ.» \v 22 Bɛdjekel djas moo tin nɛ ghoŋ tɔ elyem, bhii tak, ngɔt-ngɔt moo tin ezɛdji nyɛ: «Ghɛŋ, ye ɛ́ mam é?» \v 23 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Ye ɛ́ mot duu mbɔ tɔ saan wat bis nɛ nɛ ɔ aapaaka mɛ. \v 24 Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ́ waagwyɛ dáa ekwyala di elɛɛ kɔ ɛsu ɛ lɛ ɛ. Tinaak, boo ghoŋ nɛ mot aakɛka nyɛ é mɛmbɔ mɛ mbee bot ɔ. Ye nabɛ ààgoka náá, mot'enɔk byel!» \v 25 Yudas, mot nadi ekɛka nyɛ gha ɔ ɛ́ boodji náá: «Lyoel, ye kabɛ ɛ́ mam é?» Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ye ɛ́ wɔ ɛmet ɛ ke deenek». \p \v 26 Dáa bɛ nadi edɛ kɔ mesa ɛ, wɔ gwaa Yezu zɛnɔɔ mapa. Nyɛ eezɛghaapɛɛ Zɛɛb, bhii tak, nyɛ eezɛpyak mapa tak, nɔɔ, djɛ bɛdjekel bɛ. Nyɛy náá: «Nɔɔka yɛ, da bi ɛ́ dɛ, etɛɛ náá, yak ɛ́ nyel'am.» \v 27 Bhii tak, nyɛ eezɛnɔɔ bɛɛlɛ nadi nɛ mɛnyok mɛ vin tɔ tak ɛ, nyɛ eezɛbaazɛghaapɛɛ Zɛɛb, nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Nɔɔka yɛ, da bi ɛ́ dɛ biyɔ djas, \v 28 etɛɛ náá, yak ɛ́ ghiya yam. Yɛ ɛ́ ghiya di edjɛ bot ze ɛni tɔ ɛbhɛŋ ɛ Zɛɛb ɛ, ghiya nasee kɔ ɛsu ɛ bot ɛbuɛpe étɛp mesyem mɛ bot neepelel ɛ. \v 29 Mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá: kana dwoo pan mos'ak, mɛ aanàkabaadɛ mɛnyok mɛ vin, kɛkum dwoo mɛ aakabaakɛdɛ mɛnyok mɛ na bes menabɛlka tɔ Ɛyoŋ ɛ Saag'am ɛ.» \v 30 Tin, wɔ gwaa bɛ zɛduwal Zɛɛb tɔ mɛdjeeb. Bhii tak, bɛ eezɛnɔɔ mɛnyel, tɔ́ pɛ ɛtsok ɛ pyeeb oliv. \s1 Yezu eezɛlɛɛ nɛ Pyɛɛd náá, nyɛ waaswonal nyɛ \p \v 31 Tin, Yezu zokake nɛ bɛdjekel bɛ náá: «É pum'ak mos, biyɔ djas ɛ́ waadhuugal mɛ, etɛɛ náá, ekwyala lɛɛ náá: “Mɛ waagó mbaalel ebhata. Tin, ɛsaa djas ɛ́ waawyɛɛza na gwyiiŋ\f + \fr 26.31 \fr*\xt Zal 13.7\xt*\f*.”» \v 32 Yezu eebaazɛbil ɛkpa náá: «Bhii ɛgom ɛ lam, mɛ waatɔ́, kɛbwood bin pɛ Ghalile.» \v 33 Pyɛɛd zokake nɛ nɛ náá: «Yɛ bɛ náá, bot djas ɛ́ waakaab wɔ ɔɔ, mam aanàkwaakaab wɔ.» \v 34 Tinaak, Yezu kabɔɔza nɛ nɛ ɛ́ náá: «Gwaka, mɛ lɛɛ bin ɛ́ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, é pum'ak mos, ɛsok nɛ kuu nɛ kɔk, yɛ aabela ɛ́, wɔ eezelɛɛ nɛ bot esok elɛl náá, wɔ ààgu mɛ.» \v 35 Pyɛɛd eezɛbɔɔza nɛ Yezu náá: «Mɛ tok nɛ ghwyil ɛke nɛ bot náá, mɛ ààgu wɔ, ye nakoozobɛ ɛsyee, mɛ ɛpemyaal náá, menabɛl bɛbá gwyɛ.» É di'enek, ye nabɛ tin ɛ́, bɛdjekel djas moo ɛkpa wat. \s1 Yezu eekɛdjaala Zɛɛb pɛ Ghɛtɛsemani \p \v 36 Bhis yenek, Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ naazɛkum pɛ di di edjóoaa Ghɛtɛsemani ɛ. É di tak, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Likeka wak. Mɛ pookotiila poon, kɛdjaala Zɛɛb.» \v 37 Tin, nyɛ kanɔŋ ɛ́ Pyɛɛd, nɛ bɔn Zɛbɛdɛ bɛbá, tɔ́ nɛ nɔɔ. É di'enek, ye nabɛ ɛ́, keŋ nɛ ghoŋ moo sa nyɛ ɛbuɛpe tɔ lyem. \v 38 Nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Sisim'am ɛ́ tɔ ghoŋ saa-saŋak náá mɛ gwyɛ. Likeka wak dika ndjem sama nɛ nam. Nàdjaka egɔ́, djaalaka Zɛɛb.» \v 39 Bhii tak, nyɛ eezɛtiila batsa pɛ sok, zɛkwyit mɛboŋ bhwoob si na «ghɔkɔ», nyɛ moo tin edjaala nɛ Zɛɛb náá: «Saag'am, wɔ kwyɛl ɔɔ, wɔ ɛ́ nɛ ghwyil ɛdis bɛɛlɛ mezuk mak sok bhwoob'am. Ye goka ɛ́ djas sael tɔ ɛkwosak ɛ lɔ, ààkabɛ yam ɛkwosak.» \v 40 Bhii tak, nyɛ eezɛsik, tɔ́ pɛ nyɛ lik bɛdjekel bɛ bɛlɛl binɔk ɛ, nyɛ kazɛbela bɛ ɛ́ é gɔ́. Nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ Pyɛɛd náá: «Deenek, bi eedja gɔ́! Bi ààpakodi-diak mis membek sama nɛ nam é ɛwala wat é? \v 41 Dika ndjem, djaalaka Zɛɛb, etɛɛ náá, bi ɛ́ zɛkɛkwyɛ tɔ mɛbhowal. Sisim ɛ́ ghiŋ, tin, epuud nɛ bu elɛtɛ.» \p \v 42 Yak kɔkɔ, nyɛ eebaazɛsik pɛ pak nyɛ nadi sok ɛ, nyɛ kadjaala é sok tak ɛ́ dáak: «Saag'am, yɛ kosael náá, bɛɛlɛ mezuk mak dhaa mam ààdɛ yɛ ɔɔ, ye goka ɛ́ náá, ɛkwosak ɛ lɔ sael.» \v 43 Yezu eebaazɛbula pɛ nyɛ nalik bɛdjekel bɛ ɛ, nyɛ kabaazobela bɛ é egɔ́, etɛɛ náá, mis mɔɔ nadi ɛ́ ɛdilɛpe. \v 44 Yak sok, Yezu eebaazɛlik bɛ, zɛbaasik, nyɛ eezɛtseta nɛ nɔɔ. Ye nabɛ ɛ́, ɛtɔ́ ɛ lɛ tyee esok elɛl nyɛ nadi etetɔ́ kɛdjaala dáa nyɛ nadjedjaala sok ɛ. \v 45 Tin, Yezu eezɛbula pɛ bɛdjekel bɛ nadi ɛ́, nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Bi dinaa é gɔ́? Bi ɛpewala? Guka náá, ɛwala Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aaseebaa é mɛmbɔ mɛ bot ɛ mesyem ɛ eezedjala. \v 46 Wyɛlka, ghɛɛka mɛnyel, mena tɔ́ka, etɛɛ náá, mot ka mɛ é mɛmbɔ mɛ bot binɔk ɔ, moo ɛ́ ɛkunaaɛpe nɛ nena.» \s1 Yezu eezɛmɛtaa \p \v 47 Yezu dinaa ààpaakosilal ɛlii deenek, Yudas, ngɔt tɔ bɛdjekel bɛ eezɛtuula nɛ boo ɛdhuu ɛ bot nɛ epɛl nɛ ebhil e ele é mɛmbɔ. Eboo bɛghaa-Zɛɛb, nɛ bɛpaa ɛ eYuda ɛ́ nalwom bɛ. \v 48 Kabela tin ɛ́, Yudas, mot naka bɛ Yezu gha ɔ naazelyaal bɛ geka, bɛ aagwyak Yezu nɛ yɛ ɛ: «Mot mɛ aakɛbeedal ɔ, ye ɛ́ nyɛy, mɛtka nyɛ.» \v 49 Batsa deenek, Yudas eezɛtuula, nyɛ eezɛtiila pɛ daa Yezu, nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Mɛ eeswos wɔ, Lyoel!» Bhii tak, nyɛ eezɛbeedal nyɛ. \v 50 É di tak, Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɛ náá: «Wɛn sɔ'am! Lela ɛsa sa wɔ zyɛ zɛsa ɛ.» Bhii tak, bot ɛ nazyɛ bɛ nɛ Yudas ɔ ɛ́ boozɛmɛt Yezu. \p \v 51 Tin, wɔ gwaa, ngɔt pak bot ɛ nadi bɛ nɛ Yezu ɔ, zokawaal pɛl, tsaal dhiiti mot-mɛsa mɛ boo ghaa-Zɛɛb ɛlɔ. \v 52 Yezu eezɛke nɛ mot'enɔk náá: «Nɔŋa pɛl'ɔ, da wɔ ɛ́ bulal tɔ pɛp, etɛɛ náá, bot ɛ di egó bɛsɔ bɔɔ bot nɛ epɛl ɔ, bɛ aabaazogwyɛ ɛ́ nɛ pɛl. \v 53 Wɔ ààgu náá, mɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛdjóo Saag'am, nyɛ zɛkwyee mɛ? É di tak wat, nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛdhis mɛ ɛdhuu ɛ esodja efofop ɛbuɛpe kum-kumak mɛdhuu kam nɛ bɛbá. \v 54 Mɛ sa deenek ɔɔ, etɛp ee di tɔ ekwyala aakasael dáa? Etɛɛ náá, ekwyala lɛɛ náá, ye goka ɛ́ etɛp binek sael deenek.» \p \v 55 Bhii tak, Yezu eezɛke nɛ ɛdhuu ɛ bot náá: «Ye goka nɛ nen ɛ́ náá, bi zyɛ nɛ epɛl nɛ ebhil e ele étɛp bi neezɛmɛt mɛ tyee náá, mɛ ɛ́ mot ɛzɛm é? Dhi mɛlu djas mɛ di ndiindil tɔ kok Ndjaa-ebuwa é lelyo, biyɔ ààmɛt mɛ. \v 56 Esesɛɛ binek sael ɛ́, etɛɛ náá, etɛp ee nakwyalaa tɔ mɛkana mɛ Zɛɛb dum nɛ nam ɛ́ neebela ɛsuk.» Tinaak, bɛdjekel djas ɛ́ boo zɛghuma nɛ ekaab tɔ́ yɔɔ. \s1 Yezu sok bhwoob bot ɛ boo kwan eYuda \p \v 57 Bot ɛ namɛt Yezu ɔ eezɛtɔ́ nɛ nɛ pɛ daa Kayif, mot nadi kɔ elo e bɛghaa-Zɛɛb ɔ, é di bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi, nɛ bɛpaa ɛ eYuda nakɛsɛɛga ɛ. \v 58 Pyɛɛd nadi edu bɛ, nyɛy ɛtsetaɛpe nɛ nɔɔ, batakɛni tɔ ɛbɛsɛɛ ɛ ndjaŋ ɛ boo ghaa-Zɛɛb. Nyɛy zokani tɔ ɛbɛsɛɛ, nɔɔ nyel, disi bɛ nɛ bot ɛ di ebaal ndjaa tak ɔ, étɛp nyɛ neebee dáa tɛp tak aakɛ sik ɛ. \p \v 59 Eboo bɛghaa-Zɛɛb, nɛ bɛdhiiti bot ɛ boo kwan eYuda nadi esaa dhiiti esua-esua étɛp bɛ needjɛ Yezu epɛ́ɛ e ɛsyee. \v 60 Ye nakoozodi náá, bot ɛbuɛpe naazezyɛ zɛpit nyɛ nɛ etɛp esua-esua, tin, bɛ nakadi ɛ́, ààbela sonok. É di tak, wɔ gwaa, bot ɛbá zokazyɛ zɛpit nyɛ. \v 61 Bɔɔ náá: «Mot tak naake náá: “Mɛ waabwak kok Ndjaa-ebuwa e Zɛɛb, da mɛ ɛ́ sum yɛ tɔ mɛlu mɛlɛl.”» \p \v 62 Tin, boo ghaa-Zɛɛb eezɛwyɛl, zɛdji Yezu náá: «Tɔ mɛpita mɛ bot bak zɛpit wɔ'aak, wɔ ààkataŋal yɔ é?» \v 63 Yezu nabɛ ɛ́ ààbɔɔza nyɛ. Boo ghaa-Zɛɛb baazɛdji nyɛ náá: «Tuwala myoŋ nɛ mɛsoŋ mɔ nɛ din ɛ Zɛɛb. Lɛɛa bis tsɛɛtsɛ tyee mwaado: Lɛɛa bis nɛghu wɔy ɛ́ di Mɛsia Mɔn Zɛɛb!» \v 64 Tin, Yezu eezɛbɔɔza náá: «Ye ɛ́ wɔy, wɔ ɛmet ɛ́ ke deenek! Mɛ lɛɛ bin ɛ́ náá, kana ɛwala mena dika'aak, bi ɛ́ waabee Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ndiindil pɛ kyee mbɔ eghɛŋ ɛ Zɛɛb mɛbwala. Bi ɛ́ waabee nyɛ ezyɛ kɔ eguud tɔ gwoo.» \p \v 65 É di'enek, wɔ gwaa, boo ghaa-Zɛɛb zɛnyaa ekaad bɛ, nyɛ ɛ́ boozɛke náá: «Nyɛ eelee Zɛɛb! Mena tokapɛ nɛ gwyes náá, mot zɛlɛɛ mena sa nyɛ di esa ɛ! Bi eegwak ebyas ee nyɛ byasal Zɛɛb ɛ. \v 66 Biyɔ kake dáa?» Bɔɔ djas eezɛbɔɔza náá: «Nyɛ ɛ́ nɛ ndjɛ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛsyee.» \v 67 Bhii tak, bɛ eezɛsɛɛ nyɛ mɛtel é bhwoob, bɛ moo tu nyɛ nɛ ekutupo. Bɛdhiiti bot moo tin epak nyɛ mɛbhɛɛz. \v 68 Bɔɔ nɛ nɛ náá: «Naŋa! Wɔy Mɛsia, yɛ ɛ́ zɛmyak wɔ?» \s1 Pyɛɛd eezɛkɛla Yezu \p \v 69 Pyɛɛd nadi ɛ́ ndiindil pɛ kel tɔ ɛbɛsɛɛ. Dhiiti moma nadi esa mɛsa tɔ ndjaa boo ghaa-Zɛɛb ɔ, zɛtiila pɛ daa lɛ. Nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɛ náá: «Wɔy pe, wɔ nadi ɛ́, bi nɛ Yezu, mot Ghalile yenɔk.» \v 70 Wɔ gwaa, Pyɛɛd zɛswonal. Nyɛy náá: «Mɛ ààgu sa wɔ di kwyɛl ɛlii'enek.» \v 71 Bhii tak, Pyɛɛd eezɛswoola di tɔ peeb ɛbɛsɛɛ, tɔ́ kɛtyaa pɛ ɛniel. Tin, wɔ gwaa, dhiiti moma mɛsa baazɛgwyak nyɛ. Moma tak eezɛlɛɛ nɛ bot ɛ nadi tin ɔ náá: «Mot'ak nadi ɛ́, bɛ nɛ Yezu, mot Nazalɛt.» \v 72 Tin, wɔ gwaa, Pyɛɛd baazɛkɛla Yezu kɛla sis, nyɛ eetuwal myoŋ nɛ mɛsoŋ nɛ din ɛ Zɛɛb náá: «Mɛ lɛɛ bin ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, mɛ ààgu mot'enɔk.» \p \v 73 Bhii tak, bot ɛ nadi é di'enek bɛ nɛ bɛ nɔɔ eezɛtiila pɛ Pyɛɛd nadi ɛ́, bɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ! Wɔ ɛ́ mot'ɔɔ, etɛɛ náá, ɛlii ɛ lɔ ɛpelyaal pɛ kyee dɛl wɔ dus ɛ.» \v 74 É di'enek, Pyɛɛd eezɛben gwood, kɛla. Nyɛ ɛ́ bookalal: «Zɛɛb Mɛkaake! Mam ààgu mot bi di eke'enɔk!» Batsa deenek, kuu ɛsok eezɛkɔk. \v 75 Tin, Pyɛɛd eezɛtaala sa Yezu nalɛɛ nyɛ ɛ: «Ɛsok nɛ kuu nɛ kɔk, yɛ aabela ɛ́, wɔ eezeswonal mɛ esok elɛl». É di'enek, Pyɛɛd eezɛwyis, tɔ́, nyɛ moo tin edje ɛbuɛpe. \c 27 \s1 Bɛ eezɛtɔ́ nɛ Yezu sok bhwoob ɛ Pilat \p \v 1 Tɔ ghooghom mɛlem, eboo bɛghaa-Zɛɛb, nɛ bɛpaa ɛ eYuda zokazɛsɛɛga. Tɔ zɛɛga tak, bɛ nagwakel ɛ́ náá, bɛ neegó Yezu. \v 2 Bɛ eezɛmɛt nyɛ, kɔl nyɛ mɛmbɔ, zɛnɔɔ nyɛ, tɔ́ nɛ nɛ pɛ daa Pilat mot nadi kukuma dɛl ɔ. \s1 Ɛsyee ɛ Yudas \p \v 3 Dáa Yudas, mot naka nyɛ gha nagwak náá, Yezu eemɛtaa étɛp nyɛ neekɛgóaa ɛ, ye nabɛ ɛ́, nyɛ naadyeebadjɛ lyem mɛbɛ. Tin, nyɛ ɛ́ bookanɔɔ efalanga mɛkam-mɛlɛl e epata ee eboo bɛghaa-Zɛɛb, nɛ bɛpaa ɛ eYuda nadjɛ nyɛ ɛ, nyɛ eekɛbulal yɛ. \v 4 Nyɛ ɛ́ boozɛlɛɛ nɔɔ náá: «Mɛ eekwyɛ ndjɛ! Mɛ eemyaal náá, mɛ eeka mot baa gwyes nyɛ góaa!» Bot binɔk ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Yenek ààkagwyák bisɔ, ye gwyák ɛ́ wɔy.» \v 5 Wɔ gwaa Yudas zokanɔɔ epata binek, mwas tɔ Ndjaa-ebuwa. Bhii tak, nyɛ eezɛtɔ́, kɛtiŋal kel é tsuŋ yeeda. \p \v 6 Bot ɛ nadi kɔ eboo bɛghaa-Zɛɛb ɔ ɛ́ boozɛtek epata binek. Bɔɔ náá: «Etsi bina lɛɛ ɛ́ náá, mbi epata dáak ààgoka nɛ ɛbaakɛkwomaa tɔ di epata di ekwomaa tɔ Ndjaa-ebuwa ɛ. Etɛɛ náá, yenek moo ɛ́ epata e ghiya.» \v 7 Bhii bɛ nazegwakel ɛ, bɛ ɛ́ boozɛnɔɔ epata binek, kɛbɔm pyeeb mɛel mɛbhe mɛ dyak. Bɛ nabɔm yɛ ɛ́ étɛp ye needi, di mɛvit mɛ bɛdjoŋ. \v 8 Étɛp tak ɛ, bɛ naget pyeeb tak «pyeeb ghiya», kɛkum dɔɔ nɛ dwoo pan mos'ak. \v 9 Djas yenek nasael ɛ́ dáa ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Zelemi nalɛɛ ɛ́: «Bɛ eenɔɔ bɔɔ efalanga mɛkam-mɛlɛl epata binek, mɛtaŋ mɛ bot ɛ Yisalaɛl nazetiŋal kɔ ɛsu ɛ lɛ ɛ. \v 10 Tin, bɛ ɛ́ boozɛnɔɔ epata e tak, bɔm yɛ nɛ pyeeb ɛ mɛel mɛbhe mɛ dyak, dáa Ghɛŋ nalɛɛ mɛ ɛ\f + \fr 27.10 \fr*\xt Zal 11.12-13; Zel 18.2-3; 19.1-2; 32.6-15. \xt*\f*.» \s1 Yezu sok bhwoob ɛ Pilat \p \v 11 Yezu eezɛpɛ́ɛaa pɛ daa kukuma. Pilat eezɛdji nyɛ náá: «Wɔ ɛ́ mɛkoozi mɛ eYuda?» Tin, Yezu eezɛbɔɔza náá: «Wɔy, wɔ ɛmet eelɛɛ!» \v 12 Bhii tak, dáa eboo bɛghaa-Zɛɛb, nɛ bɛpaa eYuda nakadi esu nyɛ zukamwaa nɛ etɛp ɛ, nyɛ nabɛ ɛ́ ààbɔɔza nɛ nɔɔ. \v 13 Pilat eezɛke nɛ nɛ náá: «Wɔ ààgwak mɛpita mɛ bɛ di epit wɔ yenek é?» \v 14 Tinaak, Yezu kadi ɛ́ ààbɔɔza bɛ ɛkpa wat. Kukuma naadyeebadjoka nɛ dáa Yezu nadi gwyem, ààbɛɛ nuub ɛ. \s1 Bɛ eezɛpɛ́ɛ Yezu epɛ́ɛ e ɛsyee \p \v 15 Esok djas yii eYuda nadi ebebɔl ɛbyoŋ ɛ Pak ɛ, ekukuma bɔɔ nabebɛ ɛ́ nɛ mɛfulu mɛ ɛpel ɛ mot membok ngɔt yii ɛdhuu ɛ bot aasɛ́ɛ ɛ, da nyɛ ɛ́ wyiselaa é membok. \v 16 É di tak, tɔ membok, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti ngék mot membok. Din ɛ lɛ nabɛ ɛ́ Yezu Bhaalabas. \v 17 Pilat ɛ́ boozɛdji ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi tin ɔ náá: «Bi kwyɛl náá, mɛ bet bin zɛ? Yezu Bhaalabas “ooho” Yezu, mot di djóoaa Klisto ɔ?» \v 18 Tin, Pilat nadi egu náá, Yezu namɛtaa ɛ́, etɛɛ náá, bɛ nabɛ ɛ́ nɛ mbee lyem nɛ nɛ. \p \v 19 Dáa Pilat nadi kɔ bóó epɛ́ɛ bɛ ɛ, myɛl zokadhis nyɛ bhaadal náá: «Sa wɔ ààsa mot epiki yenɔk ɛbiyo, etɛɛ náá, mɛ eedyeebazuk é pum'ak mos tɔ dhyam kɔ ɛsu ɛ lɛ.» \p \v 20 É di'enek, eboo bɛghaa-Zɛɛb, nɛ bɛpaa ɛ eYuda moo tin ebesal ɛdhuu ɛ bot, bɛ lɛɛ nɛ Pilat náá, nyɛ wyisal bɛ Bhaalabas, da bɛ ɛ́ gó Yezu. \v 21 Wɔ gwaa, kukuma Pilat baazɛdji bɛ náá: «Tɔ bot ɛbá bak, bi kwyɛl náá, mɛ bet bin nwyaa?» Ɛdhuu ɛ bot binɔk kabulal ɛ́ náá: «Bhaalabas.» \v 22 Pilat ɛ́ boozɛbaadji bɛ náá: «Mɛ sa dáa nɛ Yezu di djóoaa Klisto ɛ?» Bɛ kabɔɔza nɛ nɛ náá: «Bema nyɛ kɔ mɛlaaba!» \v 23 Pilat eebaadji bɛ náá: «Yaa etɛp e ɛbiyo nyɛ sa?» Wɔ gwaa, bɛ baazɛtsim ɛlyelɛpe: «Bema nyɛ kɔ mɛlaaba!» \p \v 24 Dáa Pilat nabee náá, bot nadi enenal ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛnɔɔ mɛdii, gwyii mɛmbɔ mɛ é mis ɛdhuu ɛ bot binɔk, nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Tɛp ɛsyee ɛ mot'ak ààkagwyák mɛ. Ye kagwyák ɛ́ biyɔ bɛ ɛmet!» \v 25 Ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi tin ɔ zokazɛbɔɔza náá: «Beta náá, esesɛɛ binek djas kwyɛ kɔ elo bis nɛ kɔ elo e bɔn bis!» \v 26 Tin, Pilat ɛ́ boozɛwyisal bɛ Bhaalabas, é di'enek nyɛ eezɛlwom bɛ, bɛ bi Yezu nɛ eghwyɛs, bhii tak, nyɛ eezɛdjɛ bɛ Yezu, étɛp bɛ neekɛbem nyɛ kɔ mɛlaaba. \s1 Esodja ɛpeduk Yezu \p \v 27 Esodja ɛ Pilat zokatɔ́ nɛ Yezu tɔ ɛbɛsɛɛ pɛ daa kukuma, é di'enek, bɛ eezɛwa nyɛ kuku ɛbwak. \v 28 Bɛ eezɛsɔ nyɛ kaad nyɛ nabɔt ɛ, bhii tak bɛ eezɛbet nyɛ ndjookuwa na tɔɔbelaa. \v 29 Tin, bɛ eezɛnɔɔ lɛɛ le mɛgɔk, pyeed nyɛ kɔtɔ mɛkoozi nɛ yɛ. Wɔ gwaa, bɛ sɔm nyɛ yɛ ɛ é lo, bɛ eezɛsɛk nyɛ mɔɔ le ghwaazok é mbɔ eghɛŋ bɛ. Bhii tak, bɛ eezɛkwyit mɛboŋ sok bhwoob'ɛ, bɛ moo tin eduk nyɛ. Bɔɔ nɛ nɛ náá: «Bis eeswos wɔ, mɛkoozi mɛ eYuda!» \v 30 Bɛ moo tin esɛɛ nyɛ mɛtel é nyel. Bɛ eezɛdɛk mɔɔ le ghwaazok nyɛ nadi nɛ yɛ é mbɔ ɛ, bɛ eezɛmyak nyɛ nɛ yɛ é lo. \v 31 Bhii bɛ nasilal ɛduk nyɛ ɛlyelɛpe ɛ, bɛ ɛ́ boozɛdis nyɛ ndjookuwa bɛ nazebet nyɛ ɛ́, bɛ eebaazɛbet nyɛ ekaad ee nyɛ nadi nɛ yɛ sok ɛ. Bhii tak bɛ eezɛtɔ́ nɛ nɛ étɛp nyɛ neekɛbemaa kɔ mɛlaaba. \s1 Yezu eebemaa kɔ mɛlaaba \p \v 32 É ghɛŋ bɛ nadi ewyis kɔ dɛl ɛ, wɔ gwaa, bɛ zɛboma nɛ dhiiti mot dɛl Silɛn. Din ɛ mot tak nabɛ ɛ́ Simɔŋ. Tin, esodja ɛ́ boolwom nyɛ nɛ bhel náá: Nyɛ kwyee Yezu é ɛbɛp mɛlaaba. \p \v 33 Tin, bɛ eezɛkum é di bɛ nadi edjóo: Ghologhota ɛ. Din ɛ tak kwyɛl ɛlɛɛ: «Di Bhobho Lo». \v 34 É di'enek, bɛ ɛ́ boozɛdjɛ Yezu mɛnyok puuza nɛ dhiiti sonok mɛnyan na gwyee-gwyee. Bhii nyɛ nabowal ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛpɛɛ ɛdɛ yɛ. \v 35 Bhii tak, bɛ eezɛbem nyɛ kɔ mɛlaaba. Bot ɛ nadi tin ɔ ɛ́ boozɛkaa ekaad bɛ, bhii bɛ nasa ɛgwyeeg étɛp bɛ neesɛ́ɛ mot aanɔɔ ekaad e tak ɔ. \v 36 Bhii tak, bɛ eezɛdisi tin ebaal Yezu. \p \v 37 Bɛ nabɛ ɛ́, bɛ eekwyal kɔ lo'ɛ, kɔ ɛko ɛ mɛlaaba mɛsɔ mɛ nyɛ nagóaa étɛp tak ɛ. Ye nakwyalaa ɛ́ náá: \sc «Nwyak ɛ́ Yezu, mɛkoozi mɛ eYuda.»\sc* \v 38 Bɛdhiiti bot ɛ ɛzɛm nɛ etuub bɛbá naabemaa é yɔbɔ mɛlaaba dwoo tak wat, ngɔt pɛ mbɔ eghɛŋ ɛ Yezu, nwyak tak pɛ mbɔ ɛmyɛl ɛ lɛ. \p \v 39 Bot ɛ nadi edhaa tin ɔ, bɛ nadi elee nyɛ, nɛ ɛsyaal elo. \v 40 Bɔɔ nɛ nɛ náá: «Wɔy mot di ekwyɛl ɛwaaz kok Ndjaa-ebuwa, da bhii tak, wɔ ɛ́ baawyɛl yɛ bhii mɛlu mɛlɛl ɔ, tsika nyel'ɔ wɔ ɛmet. Yɛ bɛ náá, wɔ ɛ́ Mɔn Zɛɛb ɔɔ, sula kɔ mɛlaaba!» \p \v 41 Dɔɔ nɛ eboo bɛghaa-Zɛɛb, nɛ bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi, zɛnɔɔ bɛpaa ɛ eYuda moo tin eduk nyɛ. Bɔɔ nɛ nɛ náá: \v 42 «Nyɛ ɛpetsik bot ɛ sis, nyɛ tok nɛ ghwyil ɛtsik nyel'ɛ nyɛ ɛmet! Nɛ tsɛɛtsɛ náá, ye ɛ́ nyɛy ɛ́ di mɛkoozi mɛ Yisalaɛl é? Nyɛ pookokasul kɔ mɛlaaba étɛp mena needumka koŋ nɛ nɛ. \v 43 Nyɛ naadyeebadum koŋ'ɛ nɛ Zɛɛb, nyɛy batake náá: “Mɛ ɛ́ Mɔn Zɛɛb”. Tin, yɛ bɛ náá, Zɛɛb nɛ kwyɛl nyɛ ɔɔ, nyɛ katsik nyɛ é di'enek nenak!» \v 44 Bot ɛ ɛzɛm ɛ nadi mbema é mengwoob ɛ Yezu ɔ, moo tin ebaalee nyɛ pe mɛkpa mɛ wat tyee bot ɛ ɛsok nadi elee nyɛ ɛ. \s1 Ɛsyee ɛ Yezu \p \v 45 Dáa ye nakum kuku mwos ɛ, wɔ gwaa, ɛgwyitok zɛgwyiidela kɔ ɛko ɛ bɔs djas, mɛghomla menek naabɔya mɛwala mɛlɛl. \v 46 Tin, é ghɛŋ ye nadhaa mɛwala mɛlɛl bhii kuku mwos ɛ, wɔ gwaa, Yezu zɛbo boo tsim: \tl Eli\tl*, \tl Eli\tl*, \tl lema sabatani\tl*? Ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́ náá: «Zɛɛb Saag'am, Zɛɛb Saag'am! Étɛp yé wɔ bet mɛ mɛ ɛmet deenek?» \v 47 Bɛdhiiti bot pak bot ɛ nadi tin ɔ, zokagwak dáa Yezu natsim ɛ. Bɛ ɛ́ boozɛke nɛ bɛsɔ bɔɔ náá: «Gwakeka! Nyɛ ɛpedjóo Eli!» \v 48 Tin, mot ngɔt pak'ɔɔ eezɛwyis kaab, kɛnɔɔ pes kaad, zɛkɔl é bil le ghwaazok, duu tɔ mɛnyok mɛ na bwaaz-bwaaz, nyɛ eesɛɛb Yezu yɛ ɛ, nyɛ needɛ. \v 49 Tin, wɔ gwaa, bɛdhiiti bot zokake náá: «Bwooda, mena pookobeeka nɛghu Eli ɛ́ waazyɛ, zɛdis nyɛ é mɛlaaba.» \v 50 Bhis yenek, wɔ gwaa, Yezu baazɛbo boo tsim, bhii tak nyɛ zɛsil eswos. \p \v 51 É di'enek wat, wɔ gwaa, boo lɛmbɛ nadi tɔ Di na Dɛɛ ɛ Zɛɛb ɛ zokazɛnyɛɛ kuku tak kan pɛ ɛko kɛkum pɛ si. Bɔs dheegel, mɛkok bel, \v 52 mɛvit diiel. Wɔ gwaa, bot ɛbuɛpe nagwyɛ bɔɔ edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ zokagom. \v 53 Bɔɔ zokawyis tɔ mɛvit, bhis ɛgom ɛ Yezu, bɔɔ zokani tɔ Yeluzalɛm dɛl ɛ na dɛɛ, ye nabɛ ɛ́ bot ɛbuɛpe nabee bɛ. \p \v 54 Kukuma tɔ lɔɔg esodja nɛ esodja ee nadi tin ebaal Yezu ɔ naabee dáa bɔs nadheegel ɛ, dɔɔ nɛ edjema djas nasael tin ɛ. Boo bwoo naazɛsa bɛ ɛlyelɛpe, bɛ ɛ́ boozɛke náá: «Tsɛɛtsɛ, nyɛ nabɛ ɛ́ Mɔn Zɛɛb.» \p \v 55 Bɛtɛ nɛ boa nadi ɛ́ tin, bɔɔ ebee ɛtsetaɛpe sa nasɛ́ɛ ɛ. Boa tak nadidi ɛ́, bɛ nɛ Yezu, kana pɛ Ghalile. Mɛsa mɔɔ nabɛ ɛ́ ɛkwyee ɛ Yezu. \v 56 Pak boa ɛ tak, ye nabɛ ɛ́: Maali, moma dɛl Makdala, Maali nyɛɛg ɛ Zak bɛ nɛ Zozɛf, zɛnɔɔ nyɛɛg bɔɔ Zɛbɛdɛ. \s1 Muu ɛ Yezu eekɛwaaa tɔ ɛvit \p \v 57 Dáa ye nabɛ dwoo moo bikoko ɛ, dhiiti kuma mot dɛl Alimate zokazyɛ, din ɛ lɛ nabɛ ɛ́ Zozɛf. Nyɛ nabaabɛ ɛ́ ngɔt tɔ bɛdjekel ɛ Yezu. \v 58 Wɔ gwaa, nyɛ zokatɔ́ pɛ daa kukuma Pilat, kɛwaab muu ɛ Yezu. Tin, Pilat ɛ́ booke náá, bɛ djɛ nyɛ muu ɛ Yezu. \v 59 Tin, Zozɛf ɛ́ boozɛnɔɔ bes bheeza na puu, pil muu ɛ Yezu tɔ tak. \v 60 Wɔ gwaa, nyɛ zokanɔɔ muu tak, kɛwa yɛ tɔ ɛvit ɛ nyɛ nakpak tɔ bat ɛkok ɛ. Nyɛ ɛ́ zokabiŋal boo ɛkok ɛ bɛ nasa étɛp bɛ neediyal ɛvit ɛ tak nɛ yɛ ɛ. Bhii tak, nyɛ eezɛnɔɔ nyel, sik, tɔ́ pɛ ndjaŋ'ɛ. \v 61 Tin, kabela ɛ́, Maali, moma dɛl Makdala nɛ nwyak Maali nadi ebee di bɛ nawa muu ɛ Yezu ɔ. \s1 Esodja ee nadi ebaal ɛvit ɔ \p \v 62 Ɛlu ɛwat bhii tak, ye nabɛ ɛ́ dwoo saba. Eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ eFalizyɛ zokazɛtɔ́ kɛsɛɛga pɛ daa Pilat. \v 63 Bɔɔ nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, ye bɛ ɛ́ bis eetaala náá, na ghaa mɛkɔŋ menɔk, é ghɛŋ nyɛ nadi, nyɛ dinaa nɛ tsik ɛ, ye nabɛ ɛ́, nyɛ naalɛɛ náá: “É ghɛŋ mɛ aagwyɛ ɛ, mɛlu mɛlɛl bhii tak, mɛ waagom.” \v 64 Ye goka ɛ́, wɔ lwom bot náá, bɛ kɛbaal ɛvit mɛlu mɛlɛl, etɛɛ náá, bɛdjekel bɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛzɛdjii muu, tɔ́ nɛ yɛ, da bɛ ɛ́ kake náá: “Nyɛ eegom!” Tin, mɛkɔŋ menek ɛ́ waabaagék dhaa-dhaŋak yii nabɛ sok ɛ.» \v 65 Pilat ɛ́ booke nɛ nɔɔ náá: «Beeka esodja étɛp ɛkɛbaal é. Tɔ́ka, kɛbaal ɛvit dáa bi di ekwyɛl ɛ.» \v 66 Bhii tak, bɛ eezɛtɔ́, kɛkoobal dáa bɛ aakɛbaal ɛvit ɛ. Bɛ ɛ́ boopyet ɛkok é ɛbɛ ɛ ɛvit ɛ tak ɛlyelɛpe. Esodja é tak eezɛnɔɔ mɛnyel, disi tin é ngwoob ɛvit. \c 28 \s1 Ɛgom ɛ Yezu Klisto \p \v 1 Dáa dwoo saba nadhaŋ ɛ, kɛŋ tɔ mɛlem mɛ dwoo mɛkɛn mɛ yenga, wɔ gwaa, Maali moma dɛl Makdala, nɛ nwyak dhiiti Maali zɛtɔ́, kɛbee ɛvit. \v 2 Dáa bɛ katɔ́ ɛ́, bɛ kasɛka ɛ́, bɔs moo dheegel ɛlyelɛpe. Fofop ɛ Ghɛŋ ngɔt eedus pɛ tɔ gwoo, sul é bɔs, nyɛ eezɛbiŋal boo ɛkok ɛ bɛ nadiyal ɛbɛ ɛ ɛvit nɛ yɛ ɛ. Bhii tak, nyɛ eezɛnɔɔ nyel, disi kɔ ɛkok ɛ tak. \v 3 Nyɛ nadi ɛ́, ɛkasɛpe dáa ngwyes bhi, ekaad bɛ mɛpum dhaa nyel. \v 4 Tin, esodja ee nazɛbaal ɛvit ɔ, moo tin syeela nɛ bɛbebwol, bɛ moo tin «gbegbagba» epwak nɛ bwoo, saa dáa bɛ sa. \v 5 É di'enek, wɔ gwaa fofop zokake nɛ nɔɔ náá: «Nàdika nɛ bwoo, mɛ nɛ gu náá, bi saŋ ɛ́ Yezu, mot nabemaa é mɛlaaba ɔ. \v 6 Nyɛ tokapɛ wak. Nyɛ eezegom dáa nyɛ nalɛɛ bin é ghɛŋ nyɛ nadi, nyɛ dinaa nɛ nen é di wat ɛ. Dha beeka di bɛ nakɛl muu'ɛ ɔ. \v 7 Lelka, tɔ́ka, kɛlɛɛ nɛ bɛdjekel bɛ náá: “Nyɛ eezegom! Nyɛ eetɔ́, kɛbwood bin pɛ Ghalile. Ye ɛ́ penek ɛ bi aakɛboma nɛ nɛ.” Bhaadal mɛ kwyɛl mɛ neelɛɛ bin ɛ, ye ɛ́ yenek.» \p \v 8 É di tak wat, boa binɔk eezɛwyis tɔ ɛvit, bɔɔ zɛsum kaab. Tɔ elyem bɔɔ, ye nabɛ ɛ́ nɛ bwoo nɛ mɛmyaala ɛlyelɛpe. Bɔɔ zokasik kɛgoola lɛŋ pɛ daa bɛdjekel ɛ Yezu. \v 9 É di tak wat, Yezu zokazɛboma nɛ boa binɔk. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Mɛ eeswos bin!» Tin, boa binɔk eezɛtiila pɛ dáa Yezu, bɛ eezɛmɛt nyɛ é mɛko, bɛ moo tin nɛ ɛduwal nyɛ. \v 10 Yezu ɛ́ booke nɛ nɔɔ náá: «Sa bi ààdi nɛ bwoo. Kɛlɛɛka nɛ bɔn nyaag'am náá, bɛ tɔ́ pɛ Ghalile. Ye ɛ́ penek ɛ bɛ aakɛbee mɛ.» \s1 Lɛŋ esodja ee nadi ebaal ɛvit ɔ \p \v 11 Boa binɔk dinaa é ze, bɛdhiiti bot tɔ esodja ee nanɛɛgaa étɛp ɛbaal ɛvit ɔ eezɛkum pɛ dɛl. Bɛ moo tin elɛɛ eboo bɛghaa-Zɛɛb esesɛɛ ee nadhaa penek ɛ djas. \v 12 Bot ɛ nadi kɔ elo e bɛghaa-Zɛɛb ɔ, nɛ bɛpaa eYuda zokasɛɛga é kwan. Bhii bɛ nazegwakel ɛ, wɔ gwaa, bɛ djɛ esodja binɔk bɛtɛ nɛ epata. \v 13 Bɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Bi lɛɛ bot ɛ náá: “Bɛdjekel bɛ eezyɛ é pum, zɛdjii muu mot'ɔɔ, bisɔ é egɔ́.” \v 14 Tin, kukuma yen ɛ gwak ɔɔ, yɛ aanàkwaasa sonok, etɛɛ náá, bis ɛ́ waagu dáa bis aasil nyɛ lyem ɛ. Bis ɛ́ waasa náá, bi nàbela etɛp pɛ di mɛsa men.» \v 15 Esodja é tak ɛ́ boonɔɔ epata é tak. Sika bɛ nakasik ɛ́, bɛ ɛ́ bookɛsa dáa bɛ nalɛɛ bɛ náá, bɛ sa ɛ. Deenek, ye nabɛ ɛ́ menduk mɛ etɛp binek naagék tɔ mɛlɔ mɛ eYuda djas, kɛkum dwoo pan mos'ak. \s1 Yezu eezɛtel nyel nɛ bɛdjekel bɛ \p \v 16 Bɛdjekel bɛ kam nɛ ngɔt nalik ɔ, nadi etɔ́ pɛ ze Ghalile, pɛ kɔ ɛtsok ɛ Yezu nalyo bɛ ɛ. \v 17 Dáa bɛ nakum ɛ, bɛ eezɛbee nyɛ. Bhii tak bɛ moo tin eduwal nyɛ. Ye kabela tin ɛ́, bɛdhiiti nadi ɛ́, nɛ mɛso tɔ elyem bɔɔ. \v 18 Yezu ɛ́ bootiila pɛ bɛ nadi ɛ́, nyɛ ɛ́ booke nɛ nɔɔ náá: «Ye nabɛ ɛ́, Zɛɛb eedjɛ mɛ eghɛŋ nɛ mɛbwala mɛ djas pɛ tɔ gwoo nɛ kɔ bɔs. \v 19 Deenek, tɔ́ka pɛ daa bot ɛ membyak djas di kɔ ɛko ɛ bɔs ɛ, da bi ɛ́ kɛsa náá, bɔɔ djas liigel, da bɛ ɛ́ di bɛdjekel bam. Duuka bɛ Zɛɛb nɛ din ɛ Sɛɛg, nɛ Mɔn, nɛ Sisim na Dɛɛ. \v 20 Lyoka bɛ, bɛ kɛlooba nɛ esesɛɛ djas mɛ nalyaal bin ɛ. Tin, bi ɛ́ waabee náá, mena waadika lɔɔg wat mɛlu djas, kɛkum dwoo bɔs'ak aabookɛsi ɛ.»