\id JHN - Bekwel Bible \ide UTF-8 \toc1 Mbɛɛ Bhaadal ɛ Zaŋ \toc2 Zaŋ \toc3 Zaŋ \mt2 Mbɛɛ Bhaadal ɛ Zaŋ \mt1 Zaŋ \imt Mɛkɛn \ip Mbɛɛ Bhaadal ɛ Zaŋ nakwyalaa ɛ étɛp ezɛɛga ekeletyɛ nadidi pɛ kyee bɔs Siili nɛ ghuu pɛ kyee dik Azi Minɛl, dɔɔ nɛ kyee bɔs di djóoaa mos Tudky ɛ. \ip Mɛkana mak ɛ koobela mɛtsek-mɛtsek. Etɛp nɛ mɛpka mɛ di kwyala tɔ tak ɛ tok tyee wat nɛ bɛdhiiti mɛkana mɛ embɛɛ mɛbhaadal. Nyɛ ɛpedjɛ bɛtɛ nɛ duu tɔ ɛtiibal etɛp di sela tɔ mɛpka nɛ mɛsa mɛ Yezu nadi sa ɛ. \io1 Ɛtsek ɛ mɛkɛn mɛ mɛkana mɛ tak ɛ, ɛlaŋel ɛ wat kɛyaka nɛ ɛlanelɛ kam nɛ ebá (1-12) ye kaada ɛ eboo endem mɛtɛn nɛ ebá yii Yezu nasa ɛ. Bɛ djóo yɛ «endem» ɛ, etɛɛ náá, ye ɛpelyaal náá, Yezu ɛ mɔɔ Zɛɛb. Ekwyala e ɛtsek ɛ tak kaada ɛ bhoma ɛ Yezu bɛ nɛ bɛdhiiti bot, tyee: dhiiti kukuma ghaa-Zɛɛb eYuda, ɛlaŋel ɛ elɛl (3); nɛ yii moma dɛl ɛ Samali, ɛlaŋel ɛ ená (4); dɔɔ nɛ bot ɛ mɛbɛ, ɛlaŋel ɛ etɛn zɛnɔɔ ɛlaŋel ɛ etɛn nɛ ená (5-9). Tɔ mɛlyo mɛ, Yezu lyaal nyel ɛ dáa mapa di djɛ tsik ɛ (6.35). Yezu lyaal nyel ɛ dáa mbaalel ɛsaa ebhata di tɔ́ nɛ bot bɛ pɛ kyee di di kunaa nɛ Zɛɛb Sɛɛg ɛ (10.11). Yezu baalyaal nyel ɛ dáa gwyɛ ngel di kas kɔ bot ɛ bɔs djas ɛ (8.12). Yezu ɛ ɛpetel nɛ bot djas náá, nyɛ ɛ́ tak. \io1 Ɛtsek ɛ ebá e mɛkana, ɛlaŋel kam nɛ elɛl kɛyaka nɛ ɛlaŋel mɛkam-mɛmbá nɛ wat (13-21). Ye kwyala ɛ etɛp ɛwala ɛ Yezu aadus kɔ bɔs, byet pɛ ɛko pɛ daa Sɛɛg ɛ. Yezu eelii nɛ bɛdjekel bɛ. Nyɛ nadi djɛ bɛ mɛlyo etɛp ɛwala ɛ nyɛ aadi ààbɛ e di wat bɛ nɛ bɛ nɔɔ ɛ. Ɛlaŋel ɛ kam nɛ elɛl kɛyaka nɛ ɛlaŋel kam nɛ etɛn nɛ wat (13-16). Bhii tak Yezu eezɛdjaala nɛ Sɛɛg kɔ ɛsu ɛ bɛdjekel bɛ. Ɛlaŋel ɛ kam nɛ etɛn nɛ ebá (17). \ip E mɛsik mɛ mɛkana, ekwyala lyaal ɛ etɛp ee nasɛɛ é ghɛŋ ɛsyee ɛ Yezu ɛ. Nɛ bɛtɛ nɛ etɛp ee di nɔŋel nɛ yii bɔɔ Matie, Malak nɛ Luk nakwyal ɛ. Ɛlaŋel ɛ kam nɛ etɛn nɛ elɛl nɛ ɛlaŋel ɛ kam nɛ etɛn nɛ ená (18-19). \ip Yezu naatel bɛdjekel bɛ nyel nyɛy nɛ tsik, dwoo ɛbyoŋ ɛ eYuda di djóoaa Pak ɛ. Ɛlaŋel mɛkam-mɛmbá nɛ mɛkam-mɛmbá nɛ wat (20-21). Mot nakwyal Mbɛɛ Bhaadal yak ɔ ke ɛ náá: nyɛ nakwyal mɛkana mɛ ɛ, etɛp bot ɛ nadi ààbee Yezu ɔ needum koŋ nɛ nɛ pe. Ɛlaŋel mɛkam-mɛmbá, kana ze mɛkam-mɛmbá nɛ etɛn nɛ ená kɛkum ze mɛkam-mɛlɛl nɛ wat (\xt 20.29-31\xt*). \ip Mbɛɛ bhaadal ɛ Zaŋ dyeebalyaal «eYuda» ɛ dáa dhiiti mbi zɛɛga. Zɛɛga tak lyaal ɛ bot ɛ mɛbhuka ɛ Yezu. Deenek, daŋ-daŋ ɛ, ekukuma eYuda nabɛ ààdi é kwyɛl nyɛ. Bela náá, Yezu nyɛ ɛmet nadi ɛ́ mot dhaad mbyak eYuda, dɔɔ nɛ bɛdjekel bɛ yii mɛkɛn pe. E sok Zaŋ di lii kɔ ɛsu ɛ eYuda ɛ, nyɛ ààlii dum nɛ bot ɛ dɛl djas, din ɛ tak gwyák ɛ, bot ɛ mɛbhuka ɛ Yezu Klisto. \ip Mbɛɛ bhaadal ɛ Zaŋ ààkaada ɛbyel ɛ Yezu nɛ ɛkɛn ɛ mɛsa mɛ tɔ bot. Tin, e mɛkɛn mɛ mɛkana, nyɛ lɛɛ bot ɛ náá, Yezu Klisto ɛ «Mɛkpa mɛ Zɛɛb» nalookan ɛdi e di wat bɛ nɛ Zɛɛb ɛ. Ɛlaŋel wat, ze mɛken kɛsik nɛ yii kam nɛ etɛn nɛ elɛl (\xt 1.1-18\xt*). Yezu, «Mɛkpa ɛ Zɛɛb» nazyɛɛ zɛdi e di wat bɛ nɛ bot. Deenek bɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛ di bɔɔ Zɛɛb. Tɔ mɛlu mɛ nyɛ nadi bɛ nɛ bɛdjekel bɛ ɛ, nyɛ nadi ɛ́ nɛ boo ɛgwakel bɛ nɛ Sɛɛg. Nyɛ ɛ́ «mot Sɛɛg nadhis kɔ ɛko ɛ bɔs» ɔ. Bot djas aadi é saa Zɛɛb nɛ lyem kwyɛl ɔ, bɛ nɛ ghwyil ɛ gu nyɛ kɔ lo ɛ Yezu. \c 1 \s Tsik, Gwyɛ, Ɛtsak Sɛɛŋɛlɛ mɔn \p \v 1 «Tɔɔɔ» e mɛkɛn mɛ esonok djas, Mɛkpa nabɛ ɛ e moo tak. Ye nabɛ ɛ bɛ nɛ Zɛɛb, Ye nabɛ ɛ Zɛɛb. \v 2 Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, e mɛkɛn «tɔɔɔ», Mɛkpa nadi ɛ́, é di wat bɛ nɛ Zɛɛb. \v 3 Esonok djas di kɔ bɔs ɛ, nakusel ɛ nɛ Mɛkpa. Ye tok nɛ sa wat kɔ bɔs'ak Mɛkpa nadi ààkus. \v 4 Tsik nadus ɛ pɛ tɔ lɛ. Deenek, tsik tak naasa náá, bot djas nyen popoopwon tɔ gwyɛ. \v 5 Gwyes ɛpekas, djɛ boo gwyɛ e di mɛghomla nadi ɛ́. Tin, mɛghomla kadi ɛ́ ààkwak ɛsaab yɛ. \p \v 6 Ye nabɛ ɛ nɛ dhiiti mot Zɛɛb nadhis ɔ. Din ɛ mot tak nabɛ ɛ Zaŋ. \v 7 Nyɛ nazyɛ ɛ́ tyee tyaasɛs etɛp ɛzɛlyo bot dum nɛ gwyɛ. Etɛɛ náá, bot djas needum koŋ nɛ Zɛɛb kɔ ɛsu ɛ lɛ. \v 8 Zaŋ nyɛy nyɛ ɛmet nabɛ ààbɛ gwyɛ tak. Deenek, nyɛ nazyɛ ɛ́ tyee tyaasɛs etɛp ɛzɛlyo bot dum nɛ gwyɛ tak. \v 9 Mɛkpa mɛ tak nabɛ ɛ sim gwyɛ na tsɛɛtsɛ. Ye nabɛ ɛ tɛtɛ gwyɛ di djɛ bot djas eselele ɛ. Ye nazyɛ kɔ bɔs ɛ, ye neezɛdjɛ bot gwyɛ. \p \v 10 Deenek, Mɛkpa naazyɛ pɛ kɔ bɔs, ye ɛ́ nyɛy ɛ nakus bɔs. Tin, bot ɛ bɔs'ak ààpakamyaal nyɛ. \v 11 Mɛkpa naazyɛ tɔ bot ɛ mbyak'ɛ. Ye ka bela náá, bot ɛ mbyak'ɛ naabyen ɛmyaal ɛ nyɛ. \v 12 É di'enek, bot djas aamyaal nyɛ ɔ, bot aadum koŋ nɛ nɛ ɔ, Mɛkpa aadjɛ bɛ ghwyil ɛdi ɛ bɔɔ Zɛɛb. \v 13 Deenek, bot ɛ tak waabyel. Bɛ aanàkwaabyel byela ghiya. Ààbɛ byela di dus tɔ gwyes epuud ɛ. Ààkobaabɛ bɛa byela nɛ ɛkwosak ɛ mot. Ye ɛ́ ɛbyel ɛ byelaa nɛ ɛkwosak ɛ Zɛɛb ɛ. \p \v 14 Mɛkpa nadi e moo mot. Mot tak naazɛbe di tɔ lena. Mena naabeeka mɛkas mɛ, ye ɛ́ mɛkas mɛ sɛɛŋelɛ sim Mɔn di bela nɛ Sɛɛg ɛ. Lwoodela nɛ enɛm nɛ embɛɛ ɛ Zɛɛb nɛ etsɛɛtsɛ. \v 15 Zaŋ naakan ɛdi ɛ́ tyee tyaasɛs etɛp ɛlyo bot dum nɛ nɛ. Nyɛ nadi e tuud náá: «Ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ lɛ ɛ mɛ nadi keke náá: “Mot di zyɛ bhis mam ɔ, nyɛ eedhaa mɛ. Etɛɛ náá, ɛsok nɛ mam nɛ byel, nyɛ nadi ɛ́ tak.”» \p \v 16 Nɛ tsɛɛtsɛ náá, mena naabelaka bɛtɛ nɛ ekum bɛ. Nyɛ naakɛl kɔ lena enɛm nɛ embɛɛ bɛ yak kɔ yii. \v 17 Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, Zɛɛb naadjɛ mena etsi nɛ Moiiz. Deenek, Zɛɛb ka baadhis mena enɛm nɛ embɛɛ nɛ etsɛɛtsɛ nɛ Yezu Klisto. \v 18 Ye tok nɛ mot ngɔt nabee Zɛɛb sok. Sɛɛŋɛlɛ sim mɔn'ɛ ɛmet, nyɛy mot di Zɛɛb ɔ, nyɛ diɛ e di wat bɛ nɛ Sɛɛg. Ye ɛ́ Mɔn ɛ di lyaal bot Sɛɛg. \s1 Lɛŋ dum nɛ étɛp ɛ Zaŋ Nduuel-bot \p \v 19 EYuda e ghaada Yeluzalɛm naalwom bɛdhiiti bɛghaa-Zɛɛb nɛ bɛdhiiti bot ɛ di sa mɛsa tɔ kok Ndjaa-ebuwa. Bot ɛ tak ɛ nakɛ ɛ dji Zaŋ Nduuel-bot náá: «Wɔy ɛ yɔ zɛ ee?» \v 20 Nyɛ naazɛlɛɛ bɛ nɛ etsɛɛtsɛ náá: «Ààbɛ, mam tok Mɛsia.» \v 21 Bhii tak, bɛ eezɛdji nyɛ náá: «Bha wɔy ɛ́ zɛ? Wɔ ɛ́ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Eli?» Nyɛ eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Ààbɛ! Mɛ ɛ tok Eli.» Bɛ eebaazɛdji nyɛ náá: «Ye ɛ́ wɔy ɛ di ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb di bwoodaa ɛ?» Nyɛ eebaazɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Ààbɛ.» \v 22 É di'enek, bɛ eezɛdji nyɛ náá: «Ah wɔy ɛ́ zɛ? Etɛɛ náá, bis ɛ sikɔ ɔ, bis neekɛlɛɛ bot ɛ dhis bis ɔ. Wɔy nakuma nyel ke náá, wɔ ɛ́ zɛ?» \v 23 Nyɛ eezɛbɔɔza náá: «Mɛ ɛ́ gwood mot di tuud pɛ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ náá: \q1 “Koobalka mɛze ɛ Ghɛŋ, ye di looba-looba\f + \fr 1.23 \fr*\xt Eza 40.3 \xt*\f*!”» \m Dáa ye di kwyala tɔ mɛkana mɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi ɛ. \p \v 24 Tin, bot ɛ nalwomaa pɛ daa Zaŋ ɔ, nabɛ ɛ bot ɛ ɛdhuu ɛ eFalizyɛ. \v 25 Deenek, bɛ eebaazɛdji nyɛ náá: «Etɛp yé wɔ di duu bot Zɛɛb, yɛ bɛ náá, wɔy tok Mɛsia, ààbɛ Eli, ààbaabɛ dhiiti ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb ɔ?» \v 26 Zaŋ eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mam duu bin Zɛɛb ɛ, pɛ tɔ mɛdii. Tin, tɔ ɛdhuu ɛ len, ye ɛ́ nɛ mot ngɔt bi di ààgu ɔ. \v 27 Mot di zyɛ bhis'am ɔ, nyɛ eedhaa mɛ nɛ mɛbwala. Mam aanàkwaakobela-belak duu ɛmalal étɛp ɛkotii-tiiak ekel e ekoko bɛ.» \v 28 Etɛp bak djas sɛɛ tin ɛ, pɛ ghaada Bhetani, pɛ yii kiid dii Yuldɛn. Ye ɛ́ pɛ kyee Zaŋ Nduuel-bot nadi duu bot Zɛɛb ɛ. \p \v 29 Tɔ yak mɛlem, Zaŋ ka bee ɛ Yezu é zyɛ pɛ daa lɛ. Tin, Zaŋ eezɛke náá: «Beeka mɔɔ bhata Zɛɛb e. Ye ɛ́ nyɛy ɛ di dis mesyem mɛ bot ɛ bɔs djas. \v 30 Ye ɛ́ dum nɛ nɛ mɛ nalɛɛ náá: “Mot di zyɛ bhis koŋamɔ ɔ, nyɛ eedhaa mɛ. Etɛɛ náá, ɛsok nɛ mam nɛ zyɛ, nyɛ nadi ɛ́ tak.” \v 31 Mam nabɛ ààdi é gu náá, nyɛ Mɛsia. Tin, mam nazyɛ, zɛduu bot Zɛɛb tɔ mɛdii ɛ́. Etɛp mɛ neelyaal bot ɛ Yisalaɛl nya.» \p \v 32 Zaŋ boo zɛkaada sa nyɛ nabee ɛ. Nyɛy náá: «Mɛ eebee Sisim Zɛɛb é dus tɔ gwoo sul pɛ si dáa ɛghum, bhii tak Sisim tak eezɛtyaa kɔ lɛ. \v 33 Kɛkum dwoo ɛlak mos, mam nabɛ ààdi gu náá, nyɛ ɛ́ Mɛsia. É di'enek, ye ɛ́ mot ɛ nadhis mɛ náá, mɛ zɛduu bot Zɛɛb tɔ mɛdii ɔ nalii nɛ nam. Nyɛ nake nɛ nam ɛ náá: “wɔ waabee Sisim é dus tɔ gwoo sul zɛdi kɔ mot. Bhii tak Sisim tak ɛ zɛtyaa kɔ lɛ. Ye ɛ́ nyɛy ɛ́ aapaduu bot Zɛɛb nɛ Sisim na Dɛɛ.” \v 34 Mam eebee yɛ nɛ mis mam met. Etɛp tak ɛ mɛ di baŋa bin ye ɛ́. Ye ɛ́ mot tak, nyɛ ɛ́ Mɔn Zɛɛb.» \s1 Bɛdjekel ɛ Yezu naleekan ɛsɛ́ɛ sok ɔ \p \v 35 Yak ɛlu bhii tak, Zaŋ dinaa é di'enek wat, bɛ nɛ bɛdjekel bɛ bɛbá. \v 36 Dáa nyɛ nabee Yezu é dhaŋ ɛ, nyɛ eezɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Beeka mot di mɔɔ bhata ɛ Zɛɛb ɔ!» \v 37 Bɛdjekel bɛ bɛbá eezɛgwak deenek, wɔ gwaa bɛ zɛdu Yezu. \v 38 Wɔ gwaa Yezu zɛliig mis, gwyák pɛ bhis, dáa nyɛ nabee náá bɛdjekel binɔk nadi du nyɛ ɛ́, nyɛ ɛ́ booke nɛ nɔɔ náá: «Bi saa yé?» Bɛ eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Labhi! Wɔ dyeebadi paa?» Labhi kwyɛl ɛlɛɛ ɛ: Lyoel. \v 39 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Dhaaka etɛp bi neezɛbee.» Bhii tak bɛ eezɛdu nyɛ, bɛ eezɛtɔ́, kɛbee sum di Yezu nadidi ɔ. Tin, bot binɔk zokaadi bɛ nɛ Yezu e di wat dwoo tak. Ye nabɛ ɛ́ dwoo eezeleega moo tyee ɛwala ená. \p \v 40 Andele, dhyeeb ɛ Simɔŋ Pyɛɛd, nabɛ ɛ mot ngɔt pak bɛdjekel ɛbá binɔk nagwak lii ɛ Zaŋ, da bhii tak bɛ ɛ́ du Yezu ɛ. \v 41 Andele nakɛleeboma ɛ́ nɛ tel Simɔŋ. Nyɛ ɛ́ boolɛɛ nyɛ náá: «Bis eebela Mɛsia!» Nyɛ nadi eke deenek ɛ etɛɛ náá, din ɛ Mɛsia kwyɛl ɛlɛɛ: Klisto. \v 42 Bhii tak nyɛ eezɛdul nyɛ pɛ dáa Yezu. Dáa Yezu nabee nyɛ, nyɛ ɛ́ booke nɛ nɛ náá: «Wɔ ɛ Simɔŋ, mɔɔ Zaŋ. Wɔ aakadjóoaa ɛ Kefas.» E kwyɛl ɛlɛɛ ɛ́: Pyɛɛd. \p \v 43 E yak dhiiti dwoo, Yezu nadi kwyɛl ɛtɔ́ pɛ kyee dik Ghalile. Tin, nyɛ eezɛboma nɛ dhiiti mot di djóoaa Filip ɛ. Nyɛy nɛ nɛ náá: «Dua mɛ!» \v 44 Filip nadi ɛ́, mot Bhɛtsaida, ghaada ɛ Andele bɛ nɛ Pyɛɛd. \v 45 Filip eezɛkaada etɛp binek nɛ mɔɔ sɔ Natanaɛl. Nyɛy nɛ nɛ náá: «Bis eebela mot Moiiz nakwyal dum nɛ nɛ tɔ mɛkana mɛ etsi ɔ. Ye ɛ́ mot bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb nabaalii kɔ ɛsu ɛ lɛ ɔ. Yezu mot dɛl ɛ Nazalɛt, mɔɔ Zozɛf.» \v 46 Natanaɛl eezɛke nɛ nɛ náá: «Tɛtɛ sonok ɛ nɛ ghwyil ɛ tuula pɛ Nazalɛt e?» Filip ɛ́ boobɔɔza nɛ nɛ náá: «Dha, wɔ neezɛbee.» \p \v 47 Dáa Yezu nakabee Natanaɛl é zyɛ pɛ daa lɛ ɛ, nyɛ ɛ́ booke nɛ nɛ náá: «Nɛ tsɛɛtsɛ beeka mot dɛl Yisalaɛl di ààgu mɛkɔŋ ɔ.» \v 48 Natanaɛl eezɛdji náá: «Wɔ gu mɛ dáa?» Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ɛsok nɛ náá, Filip djóo wɔ, e bɛ ɛ́, mɛ zebee wɔ. Wɔ di ɛ́, pɛ si le di djɛ bhum fiigh ɛ.» \v 49 Natanaɛl eezɛbɔɔza, nyɛy nɛ nɛ náá: «Labhi! Wɔ ɛ́ Mɔn Zɛɛb! Wɔ ɛ́ mɛkoozi mɛ Yisalaɛl!» \v 50 Yezu eebaazɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Wɔ dum koŋ nɛ nam ɛ́, etɛɛ náá, mɛ eelɛɛ wɔ náá: “Mɛ bɛ ɛ́, mɛ eebee wɔ é ghɛŋ wɔ di si le fiigh ɛ.” Wɔ waabee esonok dhaa yii wɔ di ebee'aak.» \p \v 51 Yezu eebaazɛlɛɛ nyɛ náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ mɛ lɛɛ bin etɛp e tsɛɛtsɛ náá: bi ɛ waabee gwoo diia, efofop e Zɛɛb é byet nɛ sul kɔ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot.» \c 2 \s1 Mɛvyɛkɛlɛ mɛ Yezu nasa e mɛkɛn «tɔɔɔ» ɛ \p \v 1 Mɛlu mɛlɛl bhii tak, ye nabɛ ɛ nɛ ɛbá pɛ dɛl ɛ Kanan, pɛ kyee dik Ghalile. Nyɛɛg ɛ Yezu nadi ɛ́ tin. \v 2 Ye nabɛ ɛ Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ naadjóoaa pɛ ɛbá ɛ tak. \v 3 Dáa mɛnyok nabɛ náá, ye naawyii ɛ, nyɛɛg ɛ Yezu ɛ́ booke nɛ Yezu náá: «Bɛ tokapɛ nɛ mɛnyok.» \v 4 Tin, Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nyɛɛg náá: «Wɛɛ moma, yenabɛl mɛsɔ ɛ ye e tɛp'ak? Ɛwala ɛ lam dinaa ààpaakum.» \v 5 Deenek nyɛɛg eezɛke nɛ bot ɛ mɛsa náá: «Saka sa djas nyɛ aalɛɛ bin náá, bi sa ɛ.» \p \v 6 Ghuna e di'enek, ye nabɛ ɛ nɛ mɛbhe mɛ mɛkok etɛn nɛ wat. Mɛbhe mɛ tak nadi tin ɛ ɛtɛɛ náá, eYuda neesa mɛzel mɛ ɛdis edhuuda nɛ yɛ dáa etsi ɛ Moiiz nalɛɛ bɛ ɛ. Mɛbhe mɛ tak ɛ nɛ ghwyil ɛnɔɔ bhɛɛb mɛdii mɛkam-mɛtɛn nɛ elɛl nɛghu dhet nɛ mɛkam-mɛmbá etɛɛ náá, ye neelwood. \v 7 Tin, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Lwoodalka mɛbhe menek nɛ mɛdii.» Wɔ gwaa bɛ zɛlwoodal, kum pɛ ka. \v 8 Bhii tak Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Daaka yɛ batsa, da bi ɛkɛdjɛ mot di lii etɛp e ɛbyoŋ ɔ, étɛp nyɛ neebowal.» Bɛ eezɛtɔ́ nɛ yɛ daa mot tak. \p \v 9 Dáa mot tak nabowal mɛdii mɛ zeliigel moo mɛnyok ɛ, nyɛ nadi ɛ́ ààgu pɛ mɛnyok mɛ tak nadus ɛ. Etɛɛ náá, ye nazobɛ ɛ bot ɛ mɛsa mɛ nalwoodal mɛbhe ɔ bɔɔ bɛ ɛmet ɛ nadi gu pɛ kyee ye nadus ɛ. Mot'enɔk ɛ́ boodjóo motom nadi é ba ɔ. \v 10 Nyɛ ɛ́ booke nɛ nɛ náá: «E mɛbyoŋ, bot djas dyeebadjɛ sok ɛ, tɛtɛ mɛnyok na nyeenyɔnyɔ. Da bhii tak, yii di ààdyeebanyɔ ɛ, ka djɛaa ɛ bhis bot ɛ di, bɛ moo tɔ elangi ɔ. Ghuna wɔ bɛ ɛ wɔ eekwom mbɛɛ mɛnyok étɛp ye needɛaa nenak ɛbhis.» \p \v 11 Yenek nabɛ ɛ ndem mɛbwala yii ɛsok Yezu nasa pɛ dɛl ɛ Kanan pɛ kyee dik Ghalile. Deenek ɛ Yezu nalyaal duma nyɛ nadi nɛ ye ɛ́. É di'enek, ye nabɛ ɛ, bɛdjekel bɛ nadum koŋɔ ɔ nɛ nɛ. \v 12 Bhis yenek, nyɛ eezɛtɔ́ pɛ ghaada Kapɛlnaum bɛ nɛ nyɛɛg, nɛ mɔn nyɛɛg zɛnɔɔ bɛdjekel bɛ. Bɛ naadhaa ba bim mɛlu penek. \s1 Yezu eezɛsɔ bot ɛ di bɔmsa esa pɛ tɔ kok Ndjaa-ebuwa ɔ \p \v 13 Ɛbyoŋ ɛ Pak eYuda nabɛ ɛ́ ye moo kunaa, Yezu eezɛtɔ́ pɛ Yeluzalɛm. \v 14 Nyɛ kazɛbela tɔ kok Ndjaa-ebuwa ɛ, bot ɛ nadi bɔmsa engɔmbɛ, etaa, nɛ mɛghum, dɔɔ nɛ bot ɛ nadi swoola epata ɔ mendiindil kɔ emesa bɔɔ. \v 15 Tin, Yezu eezɛlóo ghwyɛs nɛ ekel, nyɛ ɛ́ boo zɛsɔ bɔɔ djas tɔ kok Ndjaa-ebuwa, dɔɔ nɛ etaa nɛ engɔmbɛ bɔɔ. Nyɛ eezɛmwas epata nɛ ɛwaaz emesa e bot ɛ nadi swoola epata ɔ. \v 16 Nyɛ eezɛke nɛ bot ɛ nadi bɔmsa mɛghum ɔ náá: «Diska esa bak wak! Nà liigka ndjaa Saag'am náá, ye didi zɛɛga bot ɛ di bɔmsa esa ɔ.» \v 17 Tin, bɛdjekel bɛ eetaala náá, ekwyala lɛɛ náá: «Mɛkwyɛla mɛ mɛ di nɛ yɛ dum nɛ ndjaŋ'ɔ ɛ, ɛpegoo mɛ tɔ lyem dáa du\f + \fr 2.17 \fr*\fq Mɛkwyɛla mɛ mɛ di nɛ yɛ dum nɛ ndjaŋ'ɔ ɛ, ɛpegoo mɛ tɔ lyem dáa du. \fq*\xt Mɛd 69.10\xt*\f*.» \p \v 18 E kukuma eYuda eezɛke nɛ nɛ náá: «Yaa kɔkɔ ndem mɛbwala wɔ aatel bis, étɛp bis neemyaal náá, wɔ ɛ nɛ ghwyil ɛsa dáa wɔ di esa'aak?» \v 19 Tin, Yezu eezɛbɔɔza náá: «Bwakeka Ndjaa-ebuwa yak, bhii tak, tɔ mɛlu mɛlɛl, mɛ waabaawyɛl yɛ.» \v 20 Tin, eYuda eezɛswonal, bɔɔ nɛ nɛ náá: «Daawee? Sonok étɛp ɛsum ɛ Ndjaa-ebuwa yak, ye nabɛ ɛ́, ye naabɔya membu mɛkam-mɛná nɛ etɛn nɛ wat. Wɔy lɛɛ náá, wɔ ɛ nɛ ghwyil ɛsum yɛ tɔ mɛlu mɛlɛl!» \p \v 21 Ghuna Ndjaa-ebuwa Yezu nadi lii ɛ, nabɛ ɛ́ nyel'ɛ met. \v 22 Bhis ɛgom Yezu, bɛdjekel bɛ naazɛtaala sa nyɛ nake ɛ. É di'enek, bɛ naazɛmyaal e etɛp ee nadi kwyala tɔ mɛkana mɛ Zɛɛb ɛ, nɛ etɛp ee Yezu nadi lɛɛ bɛ ɛ. \s1 Yezu nɛ gu ebhum elyem e bot \p \v 23 E sok Yezu nadi, nyɛ dinaa pɛ Yeluzalɛm ɛ, e ɛbyoŋ ɛ Pak, bot ɛbuɛpe naadyeebadum koŋ nɛ din ɛ lɛ. Etɛɛ náá, bɛ nadi bebee endem e mɛbwala mɛ nyɛ nadi sesa ɛ. \v 24 Tin, Yezu nabɛ ààbɛ nɛ ɛbwaalel nɛ nɔɔ. Etɛɛ náá, nyɛ nadi gu bɔɔ djas. \v 25 Bela náá, nyɛ nabɛ ààbɛ nɛ gwyes náá, mot zɛlɛɛ nyɛ sa bot binɔk di ɛ, etɛɛ náá, nyɛ nadi gu sa nadi tɔ lyem mot nɛ mot ɛ. \c 3 \s1 Ɛmɔ ɛ Yezu bɛ nɛ Nikodɛm \p \v 1 Tɔ sama eFalizyɛ, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti mot, din ɛ lɛ nabɛ ɛ́ Nikodhɛm. Nyɛ nadi ɛ́, ngɔt pɛ tɔ ekukuma eYuda. \v 2 Wɔ gwaa nyɛ zokazɛzyɛ pɛ daa Yezu e pum. Nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Labhi, bis nɛ gu náá, Zɛɛb ɛ nadhis wɔ pɛ daa les etɛp wɔ neezɛlyo bis. Etɛɛ náá, mot tok nɛ ghwyil ɛsa endem e mɛbwala mɛ wɔ di sa yenek, yɛ di ààbɛ náá, Zɛɛb ɛ nɛ nɛ sama ɔ.» \v 3 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ wɔ ɛ náá: Mot ɛ di ààbyel byela na bes ɔ aanàkwaabee Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb.» \v 4 Nikodhɛm eezɛke nɛ nɛ náá: «Mot waabaabyel-byelak na bes dáa, mot moo yɛ paa-mot? Nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛ́ baani tɔ mɔ nyɛɛg, da nyɛ ɛ́ baabyel byela sis e?» \v 5 Yezu eezɛbɔɔza náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ wɔ ɛ náá: mot ɛ di ààbyel nɛ mɛdii nɛ Sisim na Dɛɛ byela sis ɔ, nyɛ aanàkwaabee Ɛyoŋ ɛ Zɛɛb. \v 6 Mot ɛ byel, byela tɔ epuud ɔ, nyɛ ɛ́ mot epuud. Mot ɛ byel, byela tɔ Sisim na Dɛɛ ɔ, nyɛ ɛ́ mot sisim. \v 7 Nà djoka, etɛɛ náá, mɛ eeke nɛ nɔ náá, “Bi goka nɛ ɛbyel ɛ, byela na bes.” \v 8 Pup kɛe ze nyɛ di kwyɛl ɛ. Tin, wɔy ɛpegwak ghuula tak. Deenek, kabela ɛ náá, wɔ ààgu pɛ ye dus ɛ, nɛ pɛ ye di tɔ́ ɛ. Ye dyeebadi ɛ, tyee wat nɛ bot ɛ zebyel tɔ Sisim ɛ Zɛɛb.» \p \v 9 Nikodhɛm eezɛke nɛ nɛ náá: «Yenek aasael dáa?» \v 10 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Wɔy ɛ́ boo lyoel kɔ Yisalaɛl. Wɔ ààgu etɛp binek e? \v 11 Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ wɔ ɛ náá, bis dyeebalɛɛ ɛ etɛp ee bis di gu ɛ. Bis baŋa bot ɛ etɛp ee bis nabee nɛ mis mis ɛ. Tin, biyɔ, bi ààmyaal etɛp ee bis di lɛɛ bin ɛ. \v 12 Bi ɛ di ààmyaal mɛ, esok mɛ di lyo bin etɛp e bɔs ɛ. Ha bi aamyaal dáa, yɛ bɛ náá, mɛ moo lɛɛ bin etɛp ee di tɔ gwoo ɛ? \v 13 Ye tok nɛ mot aabyet ni tɔ gwoo yɛ di ààbɛ mot nadus tɔ gwoo ɔ. Mot tak ɛ, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot. \v 14 Deenek ɛ di náá, dáa Moiiz nadi nyɛ dinaa tɔ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ, nyɛ naatsel nyɔ e le\f + \fr 3.14 \fr*\fq nyɔ e le \fq*\xt Ɛla 21.9 \xt*\ft Nyɔ tak nalulaa ɛ nɛ ghwooz. \ft*\f*. Tin, nyɛ eezɛben yɛ pɛ ɛko. Tyɛ wat, ye goka ɛ́ náá, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot tselaa e le. \v 15 Etɛɛ náá, deenek ɛ, mot kwaadum koŋ nɛ nɛ ɔ, nyɛ aabela tsik na kɔm-kɔm. \p \v 16 «Zɛɛb naadyeebakwyɛl bot kɔ bɔs. Ye ɛ́ nyɛ nadhis sɛŋɛlɛ mɔn'ɛ met. Etɛɛ náá, mot kwaadum koŋ nɛ nɛ ɔ needi ààgwyɛ. Nyɛ goka nyɛ bela tsik na kɔm-kɔm. \v 17 Etɛɛ náá, Zɛɛb nabɛ ààdhis Mɔn'ɛ kɔ bɔs étɛp ɛpɛ́ɛ ɛ bot. Nyɛ nadhis Mɔn'ɛ étɛp bot ɛ bɔs neebela tsik kɔ ɛsu ɛ lɛ. \v 18 Mot aadum koŋ nɛ nɛ ɔ, yenɔk mot aanàkwaakwyeselaa ndjɛ sɔs. Tin, mot aadi ààdum koŋ nɛ nɛ ɔ, yenɔk eezelookwyeselaa ndjɛ sɔs. Nyɛ aapɛɛaa, etɛɛ náá, nyɛ nabɛ ɛ́, nyɛ eepɛɛ ɛdum ɛ koŋ nɛ Mɔn Zɛɛb. \p \v 19 «Beeka dáa Zɛɛb aapɛ́ɛ bot ɛ. Mɛkas naazyɛ kɔ bɔs. Tin, bot ɛ bɔs kakwyɛl yɔbɔ ɛbuɛpe ɛ ghooghom dhaa mɛkas. Etɛɛ náá, bɛ nadi ɛ́ bot ɛ embee mɛsa. \v 20 Bot djas di sa embee mɛsa ɔ, bɛ ààkwyɛl mɛkas. Deenek, mot tak ààkwyɛl ɛtɔ́ pɛ gwyɛ di ɛ. Etɛɛ náá nyɛ ɛpekaab náá, embee etɛp bɛ ɛzɛkɛnyen na “ngbɛlɛlɛ” emis mɛ bot. \v 21 Tin, mot di ekɛ dáa etsɛɛtsɛ di lɛɛ ɛ, nyɛ ɛpetiila tɔ ngel gwyɛ. Etɛɛ náá, mɛsa mɛ nyɛ di sa sama nɛ Zɛɛb ɛ neenyen popoopwon emis mɛ bot djas.» \s1 Zaŋ nduuel-bot tyaasɛs kɔ esu ɛ Yezu \p \v 22 Bhii tak, Yezu eezɛtɔ́ pɛ kyee dik Yude bɛ nɛ bɛdjekel bɛ. Bɛ eezɛbe di penek. Tin, nyɛ nadi eduu bot Zɛɛb. \v 23 É ghɛŋ tak, pɛ dɛl ɛ Enɔn e ngwoob dɛl Salim, Zaŋ nabaadi pe ɛ, eduu bot Zɛɛb penek etɛɛ náá, pɛ kyee dik tak nabɛ ɛ́ nɛ mɛdhii ɛbuɛpe. Tin, bot ɛbuɛpe nadi ezyɛ, zɛduwa Zɛɛb. \v 24 Etɛp binek djas nasɛɛ, Zaŋ dinaa ààkɔɔla e mbok. \p \v 25 Tin, bɛdhiiti bɛdjekel ɛ Zaŋ nadi é be mɛso bɛ nɛ dhiiti mot dhaad mbyak eYuda. Mot tak nadi lii ɛ dum nɛ dáa mot di egoka nɛ ɛsa étɛp nyɛ needis edhuud da bula dɛɛ e mis ɛ Zɛɛb. \v 26 Wɔ gwaa bɛ zokazyɛ pɛ daa Zaŋ, bɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Labhi, é sok mena nadika pɛ yii kyiid dii yuldɛn ɛ, ye nabɛ ɛ́, wɔ naalii nɛ nɛ nes kɔ ɛsu ɛ mot ngɔt. Beea! Mot tak ɛpeduu bot Zɛɛb, deenek bot djas ka tɔ́ ɛ penek pɛ daa lɛ.» \p \v 27 Zaŋ eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Dhiiti mot tok nɛ ghwyil ɛbela duu sis, bhis yii Zɛɛb zedjɛ nyɛ ɛ́. \v 28 Biyɔ bɛ ɛmet nadi ɛ́ tak, esok mɛ nalɛɛ náá: “Mɛ tok Mɛsia ɛ. Mam ɛ mot Zɛɛb nanyɛl ɛdhis ɛsok nɛ nɛ ɔ.” \v 29 Mot di nakuma moma ba ɔ, yɛ ngom. Tin, mɔɔ sɔ motom ba moma ɔ di é di'enek é gwak gwoodɛ ɔ. Nyɛ ɛ́ tɔ mɛmyaala ɛbuɛpe dáa nyɛ gwak gwood motom ba ɔ. Tyɛ wat mɛmyaala menek ɛ mɛ mɛmyaala mam. Mɛmyaala mɛ tak eebela ɛsuk. \v 30 Ye goka ɛ́ náá, duma ɛ Yezu byet ɛbyet nɛ ɛbyet, da yam ɛ sila. \p \v 31 «Mot dus pɛ ɛko ɔ, nyɛ eedhaa bot djas. Mot di kɔ bɔs ɛ mot bɔs, nyɛ lii ɛ, etɛp e bɔs. Deenek ɛ, di náá, mot dus pɛ ɛko ɔ, nyɛ eedha bot djas. \v 32 Nyɛ nɛ dyeebalɛɛ bot esesɛɛ ee nyɛ di bee ɛ, yii nyɛ di gwak ɛ. Tin, bot ààkwyɛl ɛmyaal etɛp ee nyɛ di lii nɛ nɔɔ ɛ. \v 33 Mot di myaal etɛp ee nyɛ di lɛɛ ɛ, baamyaal ɛ náá, yɛ nɛ tsɛɛtsɛ náá, Zɛɛb lɛɛ ɛ etsɛɛtsɛ. \v 34 Etɛɛ náá, mot Zɛɛb lwom ɔ, dyeebalii ɛ etɛp e Zɛɛb. Etɛɛ náá, Zɛɛb naadjɛ nyɛ ghwyil Sisim na Dɛɛ djas. \p \v 35 «Sɛɛg nɛ kwyɛl Mɔn. Étɛp tak ɛ nyɛ nadjɛ nyɛ eghɛŋ nɛ ghwyil kɔ esonok djas. \v 36 Mot ɛ dum koŋ nɛ Mɔn ɔ, yenɔk ɛ waabela tsik na kɔm-kɔm. Tin, mot di ààdum koŋ Mɔn ɔ, yenɔk aanàkwaabela tsik na kɔm-kɔm. Deenek, ɛbuk ɛ Zɛɛb ɛ pɛ kɔ lɛ.» \c 4 \s1 Bhoma ɛ Yezu bɛ nɛ moma Samali \p \v 1-2 Bot ɛbuɛpe nadi esaa náá, Yezu duu bɛ Zɛɛb. Tin, Yezu nyɛ ɛmet nabɛ ààdi duu bot ɛ tak Zɛɛb. Ye nabɛ ɛ́ bɛdjekel bɛ ɛ́ nadi duu bot Zɛɛb. Eghɛŋ sama bot ɛ eFalizyɛ nagwak náá, Yezu nadi duu bot ɛbuɛpe dhaa Zaŋ ɛ, wɔ gwaa bɛ zɛsa mbee lyem. \v 3 Eghɛŋ Yezu nagwak bot é lii deenek ɛ, nyɛ naazɛdus pɛ kyee dik Yude, nyɛ ɛ́ zokazɛsik pɛ kyee dik Ghalile. \p \v 4 É di'enek, ye nazogoka ɛ nyɛ dhaa pɛ ze kyee dik Samali. \v 5 Nyɛ eezɛkum e ngwoob dhiiti ghaada nadi djóoaa Siikaad pɛ kyee dik tak ɛ. Ghaada tak nabɛ ɛ́ e ngwoob pyeeb ɛ Zakɔɔb nadjɛ mɔn Zozɛf ɛ. \v 6 E di tak, ye nabɛ ɛ́ nɛ guk mɛdii ɛ Zakɔɔb. Dáa nabela náá, Yezu nabɛ ɛ́ nyɛ eezewak nɛ kyeed ɛ. É di'enek, nyɛ eezɛnɔɔ nyel disi e ngwoob guk mɛdii. Ye nabɛ ɛ́ dwoo moo tyee kuku gwoo. \p \v 7-8 Bɛdjekel eezɛtɔ́ pɛ dɛl kɛsaa edee. Bhii tak, dhiiti moma Samali eezɛzyɛ zɛdaa mɛdii. Wɔ gwaa Yezu zokazɛwaab mɛdii nɛ nɛ. Nyɛy náá: «Djɛ mɛ mɛdii mɛ dek.» \v 9 Moma tak eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá, «Wɔy ɛ mot dhaad mbyak eYuda. Ekan dáa, étɛp wɔ neewaab mɛdii nɛ mam moma dhaad mbyak Samali?» Tinaak, nyɛ nake deenek ɛ etɛɛ náá, bot ɛ mbyak eYuda ààgwakel nɛ bot ɛ mbyak Samali. \v 10 É di'enek, Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Wɔ ɛpedi ɛ́ di gu sa Zɛɛb aadjɛ wɔ ɛ. Wɔ ɛ pe baadi gu mot di ke nɛ nɔ náá: “Djɛ mɛ mɛdii, mɛ dek” ɔ. Pe wɔy ɛ waab mɛdii nɛ nɛ. É di'enek, nyɛ waadjɛ wɔ mɛdii mɛ di djɛ tsik ɛ.» \p \v 11 Moma yenɔk eezɛke: «Ghɛŋ! Wɔ tok nɛ sanoŋ ee wɔ aadaa mɛdii nɛ yɛ. Guk nɛ dim. Ha wɔ aabela mɛdii mɛ di djɛ tsik wo? \p \v 12 «Wɔ kwyɛl ɛlɛɛ náá, wɔ ɛ́ boo-mot, dhaa bhaabes Zakɔɔb mot nadjɛ bis guk mɛdii mɛ tak ɔ? Tin, ye nabɛ ɛ́, nyɛ eedɛ mɛdii mɛ tak nyɛy nyɛ ɛmet, zɛnɔɔ bɔɔ bɛ, nɛ mɛsaa mɛ bɛtit ɛ nyɛ nadi wyel ɛ?» \p \v 13 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Bot djas aadɛ mɛdii mak ɔ, bɛ waabaabela gwyes ɛdɛ mɛdii. \v 14 Tin, mot aadɛ mɛdii mɛ mɛ aadjɛ nyɛ ɔ, mot tak aanàkwaabaagwak gwyes mɛdii. Etɛɛ náá, mɛdii mɛ mam aadjɛ nyɛ ɛ́ waaliigel tɔ lɛ sɔɔgɔ mɛdii na kɔm-kɔm ee di ààgel ɛ.» \v 15 Moma yenɔk eezɛke nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, djɛ mɛ mɛdii mɛ tak. Djɛ mɛ étɛp mɛ needi ààbaagwak gwyes mɛdii, mɛ needi ààbaazezyɛ zɛdaa mɛdii wak.» \v 16 Yezu eeke nɛ moma tak náá: «Tɔ́a, kɛdjóo ngom'ɔ, da bi ɛ bula wak.» \p \v 17 Tin, moma yenɔk eezɛbɔɔza náá: «Mɛ tok nɛ ngom.» É di'enek, Yezu ɛ́ bookazɛke nɛ nɛ náá: «Wɔ ɛ nɛ gham nɛ ɛke ɛ náá, wɔ tok nɛ ngom. \v 18 Etɛɛ náá, wɔ naaba botom ɛtɛn. Motom wɔ di nɛ nɛ yenɔk tok ngomɔ. É di'enek, wɔ bɛɛ wɔ eelɛɛ sa di náá, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ ɛ.» \p \v 19 Moma yenɔk eezɛke nɛ Yezu náá: «Ghɛŋ, mɛ bee ɛkɛ ɛ náá, wɔ ɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb. \v 20 Bɛbhaab bis, bot ɛ Samali naduwal Zɛɛb ɛ kɔ ɛtsok ɛ ɛlak. Yɛ kabɛ biyɔ eYuda ɔ, bi ke ɛ náá: “Di di egoka nɛ ɛdjaalaa Zɛɛb ɛ pɛ Yeluzalɛm.”» \v 21 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Wɛɛ moma, myaala sa mɛ di elɛɛ'aak. Ɛwala ɛpezyɛ, ɛwala di náá, bot aanàbaakɛduwal Zɛɛb Sɛɛg pɛ kɔ ɛtsok ɛ ɛlak nɛghu pɛ Yeluzalɛm. \v 22 Biyɔ bot ɛ Samali, bi dyeebaduwal ɛ Zɛɛb bi di ààgu ɛ. Yɛ kabɛ bisɔ eYuda ɔ, bis duwal ɛ Zɛɛb bis di gu ɛ. Etɛɛ náá, tsik ɛ étɛp bisɔ eYuda. \v 23 Tin, guka náá, ɛwala ɛpezyɛ, ɛwala ɛ tak eezekum, ɛwala bɛtɛtɛ bɛduwalel aaduwal Sɛɛg pɛ tɔ sisim nɛ tɔ etsɛɛtsɛ ɛ. Etɛɛ náá, binɔk ɛ bɛtɛtɛ bɛduwalel ɛ Zɛɛb di kwyɛl ɔ. \v 24 Etɛɛ náá, Zɛɛb ɛ sisim. Étɛp tak ɛ di ɛnyɔ náá, bot ɛ di duwal nyɛ ɔ, duwal nyɛ pɛ tɔ sisim nɛ tɔ etsɛɛtsɛ.» \p \v 25 Moma eebaazɛke nɛ Yezu náá: «Mɛ nɛ gu náá, Mɛsia di djóoaa “Klisto” ɔ waazyɛ. E sok nyɛ aazyɛ ɛ́, nyɛ waazɛlɛɛ bis esa binek djas». \v 26 Tin, Yezu eezɛke nɛ nɛ náá: «Mam, mot di elii nɛ nɔ'aak, ye ɛ́ mam ɛ di Mɛsia.» \p \v 27 É di'enek, bɛdjekel bɛ eezɛtuula. Bɛ moo tin é djoka etɛɛ náá, bɛ naazɛbela Yezu é lii nɛ moma tak. Tin, mot ngɔt pak'ɔɔ nabɛ ààdji náá: «Wɔ saa ye?» Nɛghu: «Kɔ ɛsu ɛ ye wɔ di é lii bi nɛ moma yak?» \v 28 Bhii tak, moma tak zɛlik bhe ɛdaa mɛdii mɛ, nyɛ eezɛnɔɔ nyel'ɛ sik pɛ ghaada. Nyɛ moo tin é ke nɛ bot náá: \v 29 «Dha beeka dhiiti mot eelɛɛ mɛ etɛp ee mɛ nadi esa djas ɛ. Mɛ bee ɛ náá, mot tak ɛ di Mɛsia!» \v 30 Bot ɛ ghaada tak eezɛghɛɛ, tɔ́ kɛbee Yezu pɛ nyɛ nadi ɛ́. \p \v 31 É di'enek, bɛdjekel bɛ eezɛbesal nyɛ náá, nyɛ dɛ edee. Bɔɔ náá: «Labhi, dɛa edee!» \v 32 Tin, nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Mɛ ɛpedɛ mbi edee ee di náá, bi ààgu ɛ.» \v 33 Tin, bɛdjekel moo tin é djinel pak'ɔɔ náá: «Dhiiti mot bɛ ɛ́ nyɛ eezyɛ nyɛ nɛ edee bhis koŋ'ena?» \p \v 34 É di'enek, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Edee bam ɛ ɛsa ɛ mɛsa mɛ Zɛɛb. Nyɛ ɛ́ nadhis mɛ náá, mɛ sa mɛsa mɛ kɛkum ɛsik ɛ tak. \v 35 Biyɔ bɛ ɛmet bi nɛ dyeebakan kana yak: “Ye ka lik ɛ bɛngɔn ɛná, étɛp ɛkɛ dis edee ee ze kwak tɔ epyeeb ɛ.” Mam ka lɛɛ bin ɛ náá: benka mis min, da bi ɛ gwyák mɛbhek min, yɛ eezesɔk, etɛɛ náá, ye neekɛdisaa tɔ epyeeb. \v 36 Mot di sa mɛsa mɛ ɛdis edee tɔ pyeeb ɔ, nɛ bela yɛ etuud djala nɛ mɛsa mɛ nyɛ sa ɛ. Nyɛ ɛpesɛɛg mɛbhek. Mɛbhek mɛ tak ɛ, bot djas aabela tsik na kɔm-kɔm ɔ. Deenek etɛɛ náá, mot di bɛ bhek ɔ nɛ mot di dis edee tɔ pyeeb ɔ neemyaala bɔɔ djas. \v 37 É di'enek, kana di ke náá: “Dhiiti mot ɛpebɛ bhek; nwyak tak ɛzɛ bɔ́k bhum tak ɛ.” Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ. \v 38 Etɛɛ náá, mɛ eelwom bin, bi tɔ́ kɛ ɛdis mɛbhek, tɔ e di di náá, bi nabɛ ààbɛ mɛbhek mɛ tak ɛ. Bɛdhiiti bot ɛ nazesa mɛsa. Biyɔ ka bɛ ɛ́ bot ɛ zyɛ zɛdɛ edee mɛsa mɛ mezuk mɔɔ ɛ.» \p \v 39 Bɛtɛɛ nɛ bot ɛ Samali yii dɛl ɛlenek naadyeebadum koŋ nɛ Yezu ɛbuɛpe. Bɛ namyaal nyɛ ɛ́ kɔ ɛsu etɛp moma yenɔk nalɛɛ bɛ ɛ. Eghɛŋ nyɛ nadi eke náá: «Dha beeka dhiiti motom eelɛɛ mɛ etɛp ee mɛ di sa djas ɛ.» \v 40 Bhii tak, dáa bot ɛ Samali nazɛbela Yezu tin ɛ, bɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Nàkabaadhaa. Zoka di wak.» Tin, Nyɛ eezɛdja mɛlu mɛmbá bɛ nɛ bɛ nɔɔ. \v 41 Tin, bɛtɛ nɛ bot naazɛdum koŋ nɛ Zɛɛb ɛbuɛpe, kɔ ɛsu ɛ mɛkpa mɛ. \v 42 Tin, bɛ ɛ́ boozɛke nɛ moma yenɔk náá: «E di mena kadi wak nenak'aak, bis ààpadum koŋ nɛ nɛ etɛɛ náá, wɔ nalɛɛ bis. Bis ka myaal ɛ, etɛɛ náá, bis eegwak bisɔ bɛ ɛmet. Bis eegu náá, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, nyɛ ɛ́ mɛtsik-bot, kɔ bɔs.» \s1 Yezu eezɛtsik mɔɔ dhiiti boo kukuma esodja pɛ Kana. \p \v 43 Bhis mɛlu mɛmbá menek, Yezu eezɛdus kɔ dɛl ɛ tak, nyɛ eezɛsik pɛ kyee dik Ghalile. \v 44 Nyɛ nadi esa deenek ɛ́, etɛɛ náá, nyɛy nyɛ ɛmet naalɛɛ náá: «Ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb ààduwalaa kɔ dɛl ɛ nyɛ nabyel ɛ.» \v 45 Dáa nyɛ nakum pɛ Ghalile, bot ɛ kyee dik tak naabe nyɛ ɛnyɔɛpe. Bɛ naabee sa nyɛ nasa tɔ ɛbyoŋ pɛ Yeluzalɛm ɛ. Etɛp tak ɛ, bɛ nadi myaala nɛ Yezu ɛbuɛpe. \p \v 46 Bhii tak Nyɛ eezɛsik pɛ ghaada Kana pɛ kyee dik Ghalile. Kana ɛ ghaada nyɛ naliig mɛdii moo mɛnyok ɛ. Pɛ ghaada Kapɛlnaum, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti boo kukuma esodja ɛ mɛkoozi. Mɔn'ɛ nadi bɛ́. \v 47 Nyɛ nagwak náá, ye nabɛ ɛ́ Yezu eezedus pɛ kyee dik Yude tɔ́ pɛ Ghalile. Nyɛ eezɛtɔ́ pɛ daa lɛ. Nyɛ eezɛdjaala nɛ nɛ náá: «Geka mɛ ghoŋ! Dha! Mɔn'am ɛpebɛ́ ɛkpaŋɛpe. Nyɛ moo ɛ́ pak ɛsyee nɛ tsik. Dha tsik nyɛ.» \v 48 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Bi ɛ di ààbee endem e mɛbwala nɛ mɛvyɛkɛlɛ ɔ, bi aanàkwaadum koŋ nɛ nam.» \v 49 Kukuma tak eezɛke nɛ Yezu náá: «Ghɛŋ, lela ɛzyɛ pɛ daa lam étɛp mɔn'am ɛzɛkɛgwyɛ.» \v 50 Yezu eezɛke nɛ nɛ náá: «Sika pɛ ndjaŋ'ɔ. Mɔn'ɔ eetsak.» Tin, mot'enɔk eezɛmyaal sa Yezu nalɛɛ nyɛ ɛ́. Nyɛ eezɛtɔ́. \p \v 51 Dáa nyɛ nadi, nyɛ dinaa e ze ɛ, wɔ gwaa bot ɛ mɛsa mɛ zɛboma nɛ nɛ, bɛ eezɛlɛɛ nyɛ náá: «Mɔn'ɔ ɛ nyel ɛnyɔɛpe nɛ tsik.» \v 52 Tin, nyɛ eezɛdji bot ɛ mɛsa mɛ náá: «Nyɛ tsak e yaa ɛwala?» Bɛ eezɛbɔɔza náá: «Koko e ɛwala ɛsok bhis ɛwala ɛ dwoo di tyaa tɔ gwoo ɛ, mɛkosa nasi nyɛ.» \v 53 Tin, kukuma tak eezɛgwyak náá, ye nabɛ ɛ́ e ɛwala Yezu nake nɛ nɛ náá: «Mɔn'ɔ ɛ nɛ tsik» ɛ. Tin, nyɛ eezɛdum koŋ nɛ Zɛɛb, bɛ nɛ bot ɛ mɛbyel mɛ djas. \p \v 54 Yenek nabɛ ɛ́ ndem mɛbwala yii esok ebá Yezu nasa bhis nyɛ nadus pɛ Yude tɔ́ pɛ kyee dik Ghalile ɛ. \c 5 \s1 Yezu eetsik dhiiti mot ɛbɛ́ ɛ nyel nazesɔab ɔ tɔ tok ɛgwyia Betɛsdha \p \v 1 Bhii tak, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti ɛbyoŋ ɛ eYuda. Tin, Yezu ɛ́ boobyet tɔ́ pɛ Yeluzalɛm. \v 2 Pɛ Yeluzalɛm, e ngwoob ɛbɛɛ nadi djóoaa «ɛniel bhata» ɛ, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti boo tok ɛgwyia nadi djóoaa tɔ lii ebhele, Betɛsdha ɛ. E di tak, ye nabɛ ɛ́ nɛ bɔɔ mɛbhaaz mɛtɛn. \v 3-4 Tɔ mɛbhaaz mɛ tak, ye nabɛ ɛ́ nɛ bɛtɛ nɛ membel mendjaamesi. Bot ɛ mɛbɛ́ mɛ tak nabɛ ɛ́, bot ɛ edhim, bɛ na edjam, bot ɛ mɛnyel nazesɔɔb bɛ ɔ\f + \fr 5.3-4 \fr*\ft Tɔ dhiiti ekwyala, ye ɛ́ nɛ mɛkpa mak: Bɛ nadi bwood ɛ, mɛdii dheegel. Etɛɛ náá, ye nabebɛɛ nɛ fofop ɛ Ghɛŋ ngɔt nadidi sul tin «gbɔŋ» étɛp ɛzɛdhedheeg mɛdii. Tin, mot ɛbɛ́ aaleeghaaga tɔ tok ɛsok nɛ bɛsɔ mɛdii dinaa é dheegel ɔ. Mot tak ɛpetsak, ye nakoozodi yak kwaambi ɛbɛ́.\ft*\f*. \v 5 É di'enek, ye nabɛ ɛ́ nɛ dhiiti mot nazebɔya nɛ ɛbɛ́ ɛ nyel nazesɔab ɔ membu mɛkam-mɛlɛl nɛ membu mɛtɛn nɛ elɛl. \v 6 Dáa Yezu nabee nyɛ ndjaasi ɛ, nɛ dáa nyɛ nagu náá, nyɛ eeloozebɔya nɛ ɛbɛ́ ɛ tak ɛ. Nyɛ ɛ́ boozɛdji nyɛ náá: «Wɔ ɛpekwyɛl ɛtsak e?» \v 7 Tin, mot ɛbɛ́ ɛlɛnɔk eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, mɛ tok nɛ mot ghɛɛg mɛ tɔ boo tok ɛgwyia bhis mɛdii aadheegel ɛ. E sok djas mɛ di saa náá, mɛ tɔ́ kɛghaaga ɛ, ye dyeebabela ɛ mot sis eezeghaaga ɛsok nɛ nam.» \v 8 É di'enek, Yezu eezɛke nɛ nɛ náá: «Wyɛla, nɔŋa mwaala yɔ, da wɔ ɛ kɛ.» \v 9 É di'enek, mot yenɔk eezɛtsak. Nyɛ eezɛghɛɛ mwaala yɛ, nyɛ moo kɛ. \p Tin, etɛp binek nasɛɛ ɛ dwoo saba. \v 10 Bhii tak, ekukuma eYuda eezɛke nɛ mot natsikaa ɔ náá: «Wɔ aagoka nɛ ɛghɛɛ mwaala yɔ mos. Etɛɛ náá, mos ɛ dwoo saba.» \v 11 Nyɛ eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mot tsik mɛ ɔ lɛɛ nɛ nam ɛ náá: “Ghɛɛa mwaala yɔ, da wɔ ɛ kɛ!”» \v 12 Bɛ eezɛdji nyɛ náá: «Yenɔk ɛ nyɔaa mot lɛɛ wɔ náá: “Ghɛɛa mwaala yɔ, da wɔ ɛ kɛ”?» \v 13 Tin, mot natsikaa ɔ nabɛ ààgwyak mot natsik nyɛ ɛ́. Etɛɛ náá, ye nabɛ ɛ́, Yezu naazesyela tɔ ɛdhuu nadi é di'enek ɔ. \p \v 14 Ba mɛwala bhii tak, Yezu eezɛboma nɛ nɛ tɔ kok Ndjaa-ebuwa. Nyɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Beea! Wɔ eezetsak. Sa wɔ ààbaasa mesyem e kaab náá, dhiiti mbee sonok ɛzɛkɛbaabela wɔ.» \v 15 Tin, mot yenɔk eezɛtɔ́, wɔ gwaa nyɛ kɛlɛɛ nɛ eYuda náá, ye ɛ́ Yezu ɛ natsik nyɛ. \v 16 Etɛp tak ɛ, eYuda nadi esaa dáa bɛ sa etɛp bɛ neetiig Yezu. Bɛ nakwyɛl ɛsa deenek ɛ etɛɛ náá, Yezu natsik mot yenɔk ɛ dwoo saba. \v 17 Deenek, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mɛlu djas, Saag'am ɛpesa mɛsa, dɔɔ nɛ mam pe, mɛ ɛpesa mɛsa.» \v 18 Kɔ ɛsu ɛ etɛp binek, ekukuma eYuda nadi esaa dáa sa étɛp bɛ neegó nyɛ. Bɛ nadi sa deenek ɛ etɛɛ náá, Yezu nabɛ ɛ́ ààdi nɛ duu nɛ dwoo saba. Nyɛ baadi ke ɛ náá, Zɛɛb ɛ Sɛɛgɛ met. Nyɛ nabaakeke ɛ náá, nyɛ tyɛ wat nɛ Zɛɛb. \s1 Zɛɛb eedjɛ Mɔn eghɛŋ bɛ \p \v 19 Yezu eezɛlii nɛ nɔɔ náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ mɛ lɛɛ bin ɛ etɛp e tsɛɛtsɛ náá: Mɔn tok nɛ ghwyil ɛsa dhiiti sonok nɛ ɛkwosak ɛ lɛ. Nyɛ dyeebabee ɛ mɛsa mɛ Sɛɛg di zyɛ nɛ sa sok ɛ. Tin, nyɛ zokasaa deenek. Sa Sɛɛg di sa ɛ, Mɔn pe nɛ sa yɛ. \v 20 Bela náá, Sɛɛg nɛ kwyɛl Mɔn. Tin, nyɛ ɛ́ boo di eelyaal nyɛ esesɛɛ djas nyɛ di sa ɛ. Tin, nyɛ waalyaal nyɛ eboo esonok dhaa yii bi di bee'aak, etɛɛ náá, bi needjoka ɛbuɛpe. \v 21 Etɛɛ náá, Sɛɛg nɛ gomal bot tɔ ɛsyee, da djɛ bɛ tsik na kɔm-kɔm. Deenek ɛ di náá, Mɔn'ɛ pe nɛ djɛ tsik nɛ mot nyɛ aakwyɛl ɔ. \v 22 Sɛɛg ààpɛ́ɛ bot, etɛp nyɛ naadjɛ Mɔn eghɛŋ e ɛpɛ́ɛ ɛ bot. \v 23 Ye nagoka ɛ deenek, bot djas needuwal Mɔn, dáa Mɔn di duwal Sɛɛg ɛ. Etɛɛ náá, Saag'am ɛ nadhis mam mɔn'ɛ. Mot di ààduwal mɔn'ɛ ɔ, nyɛ ààduwal Sɛɛg. \p \v 24 «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ mɛ lɛɛ bin etɛp e tsɛɛtsɛ náá: Mot di gwak mɛlyo mam, da nyɛ ɛ́ dum koŋ nɛ mot nadhis mɛ ɔ, nyɛ waabela tsik na kɔm-kɔm. Tin, yenɔk aanàkwaapɛ́ɛaa, deenek, nyɛ eezedus tɔ ɛsyee, ni pɛ tɔ tsik. \v 25 Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ lɛɛ bin ɛ náá, ɛwala ɛpezyɛ, ɛwala ɛ tak eezekum: ɛwala bot ɛ nazegwyɛ ɔ aagwak gwood ɛ Mɔn Zɛɛb. Tin, bot djas aagwak gwood tak ɔ bɛ waabela tsik. \v 26 Yɛ waasɛɛ etɛɛ náá, tyee wat nɛ dáa Sɛɛg di nɛ tsik ɛ, deenek, Zɛɛb eedjɛ mam mɔn pe ghwyil ɛ djɛ tsik. \v 27 Deenek, Zɛɛb naadjɛ nyɛ eghɛŋ ɛpɛ́ɛ ɛ bot, etɛɛ náá, nyɛ ɛ́ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot. \v 28 Sa mot ààdjoka. Etɛɛ náá, ɛwala bot ɛ nazegwyɛ ɔ ɛpezyɛ, ɛwala di náá, bɛ aagwak gwood ɛ. \v 29 Bhii tak bɛ waawyis tɔ mɛvit mɔɔ. Bot ɛ nasa enɛm esa ɔ, bɛ waagom tɔ ɛsyee etɛp ɛdi tɔ tsik. Tin, bot nɛ sa embee mɛsa ɔ waagom etɛp bɛ neezɛkwyeselaa ndjɛ sɔs. \p \v 30 «Mam tok nɛ ghwyil ɛsa esonok dáa lyem'am di kwos ɛ. Mɛ pɛ́ɛ ɛ, dáa Saag'am di lɛɛ náá, mɛ pɛ́ɛ ɛ. É di'enek, epɛ́ɛ ɛ mɛ aapɛ́ɛ bot ɛ, yɛ waadiɛ, tɔ epiki, etɛɛ náá, mam ààsaa ɛkwosak ɛ lam. Mɛ saa ɛ ɛkwosak ɛ mot nalwom mɛ ɔ. \p \v 31 «Mɛ lɛɛ bin sa mɛ di gu kɔ ɛsu ɛ lam ɔ, bot aanàkwaamyaal sa mɛ aalɛɛ ɛ. \v 32 Ye ɛ́ dhiiti mot ɛ di lɛɛ bot etɛp ee mɛ di sa ɛ. Tin, mɛ nɛ gu náá, etɛp ee nyɛ di lɛɛ bot kɔ ɛsu ɛ lam ɛ tsɛɛtsɛ. \v 33 Ye nabɛ ɛ́, bi naalwom bɛngoolel ɛ mɛkpa men pɛ daa Zaŋ. Tin nyɛ naalɛɛ bin etɛp ee etsɛɛtsɛ dum nɛ nam. \v 34 Yɛ bɛ mam ɔ, mɛ tok nɛ gwyes náá, mot lɛɛ bot sa mɛ di ɛ́, nɛ esa ee mɛ di sa ɛ. Tin, mɛ lii etɛp bak ɛ, étɛp bi neetsak. \v 35 Zaŋ nabɛ ɛ́ dáa lambi di tuubel, da ye ɛ́ wa bot djas tɔ eselele gwyɛ ɛ. Deenek bi nabɛ ɛ́ bi eemyaala ba ɛwala wat tɔ eselele gwyɛ yɛ. \p \v 36 «Guka náá, mam ɛ nɛ boo lɛŋ e ɛkaada dhaa Zaŋ. Etɛɛ náá, mɛsa mɛ Saag'am djɛ mɛ náá mɛ sa ɛ, ye ɛ́ mɛsa mɛ tak ɛ di lyaal bot, mot mɛ di ɛ. Ye ɛ́ di lyaal bot náá, Saag'am ɛ nadhis mɛ. \v 37 Deenek, Saag'am, mot nalwom mɛ ɔ, nyɛy nyɛ ɛmet di kɛm nɛ ɛlyaal ɛ bot kɔkɔ mbi mot mɛ di ɛ. Bi dinaa ààpaakogwak-gwakak gwood'ɛ. Bi dinaa ààpaakobee-beeak bhwoob'ɛ. \v 38 Bi ààgwak mɛkpa mɛ, étɛp tak ɛ bi di ààdum koŋ nɛ mot nyɛ nadhis ɔ. \p \v 39 «Bi ɛpewa lyem tɔ ɛdjek ɛ mɛkana mɛ Zɛɛb. Bi bwaal ɛ náá, tɔ ɛwa ɛ zii e mɛdjek mɛ bi di djek ɛ, bi ɛ waabela tsik na kɔm-kɔm. Tin, guka náá, ekwyala binek ɛ di lii nɛ ɛlɛɛ nɛ bot, mot mɛ di ɛ, nɛ mɛsa mam. \v 40 Sonok náá, etɛp binek djas nabɛ ɛ́ tsɛɛtsɛ. Bi kadi ɛ, ààkwyɛl ɛzyɛ pɛ daa lam, etɛp bi neebela tsik! \p \v 41 «Mam aanàsaa náá, bot djɛ mɛ duu. \v 42 Tin, mɛ nɛ gu náá, kwyɛl Zɛɛb tok tɔ elyem bin. \v 43 Saag'am ɛ nalwom mɛ, etɛp mɛ zɛsa mɛsa mɛ nɛ eghɛŋ bɛ. Bi kadi ɛ, ààmyaal mɛ. Tin, dhiiti mot ɛ zyɛ nɛ ghwyil ɛ met ɔ, bi ɛ waamyaal nyɛ. \v 44 Biyɔ di náá, mot nɛ mot saŋ ɛ́ yɛ duu nyɛ ɛmet yenek. Bi ààsaa duu di dus pɛ daa Zɛɛb nyɛy nyɛ ɛmet ɛ. Bi aakwak ɛdum koŋ nɛ nam dáa? \p \v 45 «Sa mot ààgek náá, mam ɛ waakɛpit bin pɛ dáa Saag'am. Mot aakɛpit bin ɔ, yɛ aadi ɛ́ Moiiz, mot bi nawa ɛbwaalel ɛlen kɔ lɛ ɔ. \v 46 É di'enek, guka náá, bi ɛpedi ɛ́, di myaal Moiiz ɔ, pe bi myaal mɛ etɛɛ náá, Moiiz nakwyal ɛ kɔ ɛsu ɛ lam. \v 47 Tin, bi ɛ di ààmyaal sa Moiiz nakwyal ɔ, ha bi aamyaal mɛlyo mam dáa?» \c 6 \s1 Yezu eezɛdjɛ botom bɛmil ɛtɛn edee \p \v 1 Bhii tak, Yezu eezɛtɔ́ pɛ yii kyeed boo soob na djato-djato kyee dik Ghalile. Boo soob tak baadjóoaa ɛ Tibeliaad. \v 2 Wɔ gwaa zukamwaa nɛ mot zɛdu nyɛ, etɛɛ náá, bɛ nadi ebee endem e mɛbwala mɛ nyɛ nadi é sa nɛ ɛtsik ɛ membel ɛ. \v 3 Tin, Yezu eezɛbyet kɔ ɛtsok. Bhii tak nyɛ eezɛnɔɔ nyel disi bɛ nɛ bɛdjekel bɛ. \v 4 Eghɛŋ tak, ye nabɛ ɛ́ dwoo Pak, ɛbyoŋ ɛ eYuda. \v 5 Dáa Yezu naben mis bee náá, bot mɛdhuu mɛdhuu nadi zyɛ pɛ pak nyɛ nadi ɛ́. Nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ Filip náá: «Mena kɛbɔm emapa etɛp bot bak needɛ ɛ paa?» \v 6 Nyɛ nake nɛ Filip deenek ɛ́, etɛp nyɛ neebee dáa nyɛ aasa ɛ. Etɛɛ náá, nyɛy nyɛ ɛmet nadi gu dáa nyɛ aasa étɛp bɛ needɛ ɛ. \p \v 7 Filip eezɛbɔɔza náá: «Nɛ edeniye bɛdhet ɛbá bis tok nɛ ghwyil ɛbɔm emapa aadjala nɛ dek bot bak djas ɛ\f + \fr 6.7 \fr*\fq deniye \fq*\ft nabɛɛ epata ee bot ɛ kyee dik Ghalile nadi bela e mɛsa mɛ mwos wat ɛ.\ft*\f*.» \v 8 Mot ngɔt tɔ bɛdjekel bɛ, yɛ din ɛ nabɛɛ Andele. Nyɛ nadi ɛ́ dhyeeb ɛ Simɔŋ Pyɛɛd, nyɛy zokazɛke nɛ Yezu náá: \v 9 «Tɔ sama bot ɛ di wak'ak, ye ɛ́ nɛ mɔɔ ngbaaz ngɔt di nɛ emapa etɛn\f + \fr 6.9 \fr*\ft Tsim tak saaa ɛ́, nɛ dhiiti kwaambi bhek ààbɛ yii bɛ di sa tɛtɛ emapa boo mɛtaŋ nɛ ye ɛ́.\ft*\f*, zɛnɔɔ bɔɔ bɛsu ɛ ɛbá. Yenek aakosa yé nɛ zukamwaa nɛ mot ɛ di wak'ak?» \v 10 Tin, Yezu eezɛke náá: «Dhilka bɛ si mendiindil.» E di tak, ye nabɛɛ, nɛ mɛso-mɛgwyii, ɛbuɛpe ee bot aadi kɔ tak ɛ. Tin, bɛ eezɛnɔɔ mɛnyel, disi. Bot ɛ nadi tin ɔ nabɛɛ tyee botom bɛmil ɛtɛn. \v 11 Bhii tak, wɔ gwaa Yezu zɛnɔɔ mapa, ghaapɛɛ Zɛɛb. Nyɛ eezɛnɔɔ djɛ bɛ, bɛ kaa bot binɔk ye ɛ́. Bhii tak nyɛ eebaazɛnɔɔ bɛsu, nyɛ eebaadjɛ bɛ, bɛ kaa bot binɔk ye ɛ́. Bot djas naadɛ dáa elyem bɔɔ kwyɛl ɛ. \v 12 Dáa bot nadɛ djil ɛ, nyɛ ɛ́ booke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Bulaka nɛ epes ee lik ɛ, e kaab náá, ye ɛ́ zɛkɛpulel.» \v 13 Tin, bɛdjekel eezɛni é tek ebhil e tak. Wɔ gwaa bɛ zokazɛlwoodal mɛbhwaa kam nɛ ebá nɛ mɛbhubhwak mɛ emapa etɛn nɛ bɛsu ɛbá bot nakat ɛdɛ ɛ. \p \v 14 Dáa bot nabee endem e mɛbwala mɛ Yezu nasa ɛ. Wɔ gwaa bɛ zɛke náá: «Nɛ tsɛɛtsɛ, nwyak ɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb nakɛkaa náá, nyɛ waazyɛ kɔ bɔs'ak ɔ.» \v 15 Tin, Yezu naazɛgu náá, bɛ nadi suu ɛzɛmɛt nyɛ nɛ ghwyil, étɛp ɛdil ɛ nyɛ kɔ boo mɛkoozi nɛ bhel ɛ. Nyɛ ɛ́ boo zɛkaab byet kɔ ɛtsok, nyɛy nyɛ ɛmet. \s1 Yezu eezɛkɛ kɔ boo soob \p \v 16 Dáa dwoo nabɛ é moo sila ɛ, bɛdjekel bɛ eezɛwyeed tɔ́ pɛ ɛboŋ ɛ boo soob na djato-djato. \v 17 Bhii tak bɛ eezɛni tɔ boo elɛɛd. Tin, bɛ moo tsaal dii tɔ́ pɛ yii kyiid pɛ kyee Kapɛlnaum. Ye nabɛɛ, ɛgwyitok eezegwyiidela. Yezu nadi ɛ́, nyɛ dinaa ààzɛbela bɛ. \v 18 Tin, boo ghuu moo tin é pupal, bhuungee moo tin é ghɛɛ mɛdii ɛlyelɛpe. \v 19 Bhis bɛ naduk tyee enɛŋ etɛn ɛ, bɛ ka bee ɛ Yezu é kɛkɔ dii. Nyɛy é zyɛ pɛ kyee bɛ nadi tɔ elɛɛd ɛ. Ye nabɛɛ bwoo nɛ bɛbebwol naamɛt bɔɔ djas. \v 20 Tin, Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɔɔ náá: «Ye ɛ́ mam, nàbemka ba!» \v 21 Bɛ nadi kwyɛl ɛniigal nyɛ tɔ boo elɛɛd tak. Edi tak wat, elɛɛd eezɛkum e ɛboŋ ɛ bɛ nadi kwyɛl ɛsɛɛ ɛ. \v 22 Ɛdhuu ɛ bot ɛ nalik pɛ yii kyiid boo soob na djato-djato ɔ. Yak dwoo bhii tak, bɛ eezɛbee náá, ye nazokalik e ɛboŋ ɛ elɛɛd wat. Bɛ nadi gu náá, Yezu nabɛɛ ààtɔ́ tɔ elɛɛd wat bɛ nɛ bɛdjekel bɛ. Bɛ natɔ́ ɛ bɔɔ bɛ ɛmet. \v 23 Bɛdhiiti elɛɛd nadi dus pɛ ghaada Tibeliaad. Yɛ eezɛkum pɛ pak bɛ nadi dɛ emapa bhis mendjaala mɛ Ghɛŋ naghaapɛɛ Zɛɛb ɛ. \v 24 Eghɛŋ mɛdhuu mɛ bot binɔk nabee náá, Yezu nɛ bɛdjekel bɛ nabɛɛ ààbɛ tin ɛ. Bɛ ɛ́ boozɛni tɔ mɛlɛɛd kɛsaa Yezu bɔɔ bɛ ɛmet pɛ kyee dik Kapɛlnaum. \s1 Yezu ɛ mapa tsik \p \v 25 Bɛ naazɛboma nɛ Yezu pɛ nyɛ nadi pɛ yii kyiid boo soob na djato-djato ɛ. Bɛ eezɛdji nyɛ náá: «Labhi, wɔ ka leezyɛ kak é yaa ɛwala?» \v 26 Tin, Yezu eezɛbɔɔza náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ mɛ lɛɛ bin etɛp e tsɛɛtsɛ náá: Bi ààsaa mɛ etɛɛ náá, bi naabee endem e mɛbwala mam. Bi saa mɛ ɛ, etɛɛ náá, ye nabɛɛ bi naadɛ emapa, bi naadjil ɛnyɔɛpe. \v 27 Nà saka mɛsa étɛp ɛsaŋ ɛ edee ee di náá, yɛ waapulel ɛ. Saka mɛsa étɛp ɛbela edee di bɔya ɛ. Edee di djɛ tsik na kɔm-kɔm ɛ, edee ee Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aadjɛ bin ɛ. Etɛɛ náá, Zɛɛb Sɛɛg nyɛy nyɛ ɛmet naadjɛ nyɛ ze ɛsa mɛsa mɛ nyɛ di sa yenek.» \v 28 Bɛ eezɛke nɛ Yezu náá: «Bis goka nɛ ɛsa dáa étɛp bis neesa etɛp Zɛɛb di kwyɛl ɛ?» \v 29 Tin, Yezu eezɛbɔɔza náá: «Sa Zɛɛb di kwyɛl ɛ, ye ɛ́ náá, bi dum koŋ nɛ mot nyɛ nadhis ɔ.» \v 30 Bot binɔk eezɛke nɛ Yezu náá: «Lyaala bis dhiiti ndem mɛbwala. Tin, bis ɛ waadum koŋ nɛ nɔ. Yaa embɛɛ mɛsa mɛ yé wɔ di sa? \v 31 Bɛbhaab binaka naadɛ emapa ee nadus tɔ gwoo ɛ. Bɔɔ tɔ kyee bɔs bɛsyɛ di ààbɛ nɛ mɛdii ɛ dáa nakwyalel náá: “Zɛɛb naadjɛ bɛ emapa ee nadus tɔ gwoo ɛ\f + \fr 6.31 \fr*\xt Ɛwy 16.4,15; Mɛd 78.24\xt*\ft Zɛɛb naadjɛ bot ɛ Yisalaɛl emapa ee nadus tɔ gwoo ɛ étɛp bɛ needɛ. \ft*\f*.”» \v 32 Yezu eezɛbɔɔza náá: «Tsɛɛtsɛ nɛ tsɛɛtsɛ mɛ lɛɛ bin etɛp e tsɛɛtsɛ náá: Ye tok Moiiz nadjɛ bin mapa nadus pɛ tɔ gwoo ɛ. Ye ɛ́ Saag'am ɛ di djɛ bin tɛtɛ mapa di dus pɛ tɔ gwoo ɛ. \v 33 Etɛɛ náá, mapa Zɛɛb di djɛ bot ɛ, ye ɛ́ mapa di dus pɛ ɛko ɛ. Ye ɛ́ di djɛ tsik nɛ bot ɛ bɔs djas.» \v 34 Tin, bɛ ɛ́ boozɛke nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, gheedjedjɛ bis mapa tak mɛlu djas!» \v 35 Yezu eezɛbaake nɛ nɔɔ náá: «Ye ɛ́ mam ɛ di mapa di djɛ tsik ɛ. Mot aazyɛ pɛ daa lam ɔ, nyɛ aanàkwaabaagwak za. Deenek, mot aadum koŋ nɛ nam ɔ, nyɛ aanàkwaabaagwak gwyes mɛdii. \v 36 Tin, mɛ lɛɛ bin ɛ náá, bi eebee mɛ, saabɛgɔs kabɛ ɛ́ náá, bi ààdum koŋ nɛ nam. \v 37 Bot djas ee Saag'am di djɛ mɛ ɔ, bɛ waazyɛ pɛ daa lam. Deenek, mam, mɛ àànakwaasɔ mot aazyɛ pɛ daa lam ɔ. \v 38 Nɛ tsɛɛtsɛ, mɛ nabɛɛ ààdus pɛ tɔ gwoo, sul kɔ bɔs étɛp ɛsa ɛkwosak ɛ lam. Tsɛɛtsɛ, mɛ nadus pɛ ɛko sul kɔ bɔs ɛ, étɛp ɛsa ɛkwosak ɛ Saag'am mot nadhis mɛ ɔ. \v 39 Tinaak, ɛkwosak ɛ mot nadhis mɛ ɔ náá: sa mɛ ààdiibal mot ngɔt, pak bot ɛ nyɛ nadjɛ mɛ ɔ. Ɛkwosak ɛ lɛ ɛ náá, mɛ gomal bot bhis ɛsyee e dwoo mɛsik. \v 40 Etɛɛ náá, ɛkwosak ɛ Saag'am ɛ náá, mot nɛ mot aabee Mɔn ɔ, da bhii tak nyɛ ɛ́ dum koŋ nɛ nɛ ɔ. Mot tak ɛ waabela tsik na kɔm-kɔm. Tin, mɛ waagomal nyɛ bhis ɛsyee ɛ lɛ e dwoo mɛsik.» \p \v 41 Tin, eYuda moo enyiiŋla pak'ɔɔ dum nɛ nɛ. Etɛɛ náá, nyɛ naake náá: «Mapa nadus pɛ ɛko, sul kɔ bɔs ɛ, ye ɛ́ mam.» \v 42 Tin, bɛ eebaazɛbil náá: «Mot'ak tok Yezu mɔn Zozɛf mot mena di eguka sɛɛg nɛ nyɛɛg ɔ? Kɔ ɛsu ɛ ye nyɛ di ke nenak náá: mɛ nadus ɛ pɛ ɛko, sul kɔ bɔs?» \v 43 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Nà nyiiŋlaka pak'en! \v 44 Etɛɛ náá, mot tok nɛ ghwyil ɛzyɛ pɛ daa lam. Mot zyɛ pɛ daa lam ɛ, yɛ bɛ náá, mot nalwom mɛ ɔ, eedhis nyɛ pɛ daa lam ɔ. Mɛ waagomal nyɛ bis ɛsyee ɛ lɛ e dwoo mɛsik. \v 45 Tɔ mɛkana mɛ bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb, ekwyala lɛɛ náá: “Zɛɛb ɛ waalyo bot ɛ bɔs djas\f + \fr 6.45 \fr*\fq Zɛɛb ɛ waalyo bot ɛ bɔs djas. \fq*\xt Eza 54.13\xt*\f*.” Tinaak bot aagwak Sɛɛg, da bɛ ɛ́ myaal mɛlyo mɛ ɔ, bɛ ɛ́ waazyɛ pɛ daa lam. \v 46 Ye kwyɛl ɛlɛɛ náá, ye tok nɛ dhiiti mot zebee Sɛɛg. Mot zebee Sɛɛg ɔ, ye ɛ́ mot nadus pɛ daa Zɛɛb ɔ. Ye ɛ́, nyɛ ɛ́ zebee Sɛɛg. \p \v 47 «Mɛ lɛɛ bin etɛp e tsɛɛtsɛ náá: mot ɛ dum koŋ nɛ nam ɔ, nyɛ waabela tsik na kɔm-kɔm. \v 48 Ye ɛ́ mam ɛ di mapa tsik. \v 49 Bɛ sɛɛg bin naadɛ mapa nadus tɔ gwoo ɛ bɔɔ tɔ bal. Saabɛgɔs ɛ́ náá, bɛ naagwyɛ. \v 50 Tin, mot aadɛ mapa dus pɛ tɔ gwoo sul kɔ bɔs ɔ, mot tak aanàkwaagwyɛ. \v 51 Ye ɛ́ mam ɛ di mapa di djɛ tsik nɛ bot ɛ. Mapa tak nadus pɛ tɔ gwoo, sul kɔ bɔs. Mot ɛ dɛ mapa tak ɔ, nyɛ ɛpebela tsik na kɔm-kɔm. Tinaak, mapa mɛ aadjɛ ɛ, ye ɛ́ epuud e nyel'am. Mɛ waadjɛ epuud e nyel'am étɛp ɛtsik ɛ bot ɛ bɔs.» \p \v 52 Dáa bɛ nagwak deenek ɛ, eYuda eezɛbe mɛso pak'ɔɔ ɛlyelɛpe. Bɛ nadi keke ɛ náá: «Mot tak aasa dáa, étɛp nyɛ needjɛ mena nyel'ɛ, mena needɛka?» \v 53 Yezu eezɛbɔɔza náá: «Gwakeka ɛnyɔɛpe sa mɛ di lɛɛ bin'aak. Bi ɛ di ààdɛ epuud e nyel nɛ ghiya ɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɔ, bi tok nɛ tsik tɔ len. \v 54 Mot aadɛ epuud e nyel nɛ ghiya yam ɔ, mot tak ɛ waabela tsik na kɔm-kɔm. Tin, mɛ waagomal nyɛ bhis ɛsyee ɛ lɛ e dwoo mɛsik. \v 55 Etɛɛ náá, mɛ lɛɛ bin ɛ náá, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, epuud e nyel ɛ mbɛɛ edee, da ghiya yam kadi ɛ, mbɛɛ mɛnyok. \v 56 Mot ɛ dɛ epuud e nyel'am, nɛ ghiya yam ɔ, bis nɛ yenɔk aakadi ɛ́, mot ngɔt. Nyɛy tɔ lam, mam tɔ lɛ. \v 57 Mɛ ɛ nɛ tsik ɛ kɔ ɛsu ɛ Saag'am mot nadhis mɛ ɔ. Nyɛ ɛ́ di nɛ tsik. Tyɛ wat, mot aadɛ mɛ ɔ, aadi nɛ tsik kɔ ɛsu ɛ lam. \v 58 Beeka mapa dus pɛ ɛko, sul kɔ bɔs ɛ. Nyɛ tok dáa mapa nakwyit tɔ gwoo bɛsɛɛg bin nadɛ ɛ. Etɛɛ náá, bhis bɛ nadɛ ye ɛ́, bɛ naagwyɛ. Yɛ kabɛ yak mapa yam ɔ, mot ɛ dɛ yɛ ɔ, nyɛ ɛpebela tsik na kɔm-kɔm.» \v 59 Etɛp binek djas naliiel ɛ, tɔ mɛlyo mɛ Yezu nalyo bot tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda pɛ Kapɛlnaum ɛ. \s1 Bɛtɛɛ nɛ bɛdjekel nazɛkaab Yezu \p \v 60 Bhis bɛtɛ nɛ bɛdjekel nazegwak etɛp ee Yezu nadi lii ɛ, wɔ gwaa bɛ zɛke náá: «Mɛlyo mɛ nɛ lyel. Nyɔaa mot aakwaagwak yɛ?» \v 61 Dáa Yezu nyɛ ɛmet nagu náá, bɛdjekel bɛ nadi lii ɛbiyoɛpe dum nɛ mɛlyo mɛ nyɛ nalyo ɛ. Nyɛ ɛ́ boodji bɛ náá: «Ha etɛp ye, mɛlyo mam di kpaa bin tɔ lyem? \v 62 Bha bi ɛ bee Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot é byet tɔ gwoo pɛ kyee nyɛ nadi sok ɛ, bi aasa dáa? \v 63 Ye ɛ́ Sisim Zɛɛb ɛ di djɛ tsik. Epuud e mot ààval dhiiti sonok. Etɛp ee mɛ di lɛɛ bin ɛ, ye ɛ́ etɛp e Sisim. Ye ɛ́ etɛp di djɛ bot tsik ɛ. \v 64 Tin, pak'en, ye ɛ́ nɛ bɛdhiiti bot ɛ di ààdum koŋ nɛ nam ɔ.» \p Yezu nake deenek ɛ etɛɛ náá, nyɛ nadi gu bot aaboodi ààdum koŋ nɛ nɛ ɔ. Nyɛ nabaadigu mot aakɛka nyɛ gha ɔ. \v 65 Nyɛ eebaazɛbil ɛkpa náá: «Etɛp tak ɛ mɛ di lɛɛ bin náá: “Mot tok nɛ ghwyil ɛzyɛ pɛ daa lam, Saag'am ààmyaal náá, nyɛ zyɛ.”» \p \v 66 Kana dwoo tak, bɛtɛ nɛ bɛdjekel zokazɛdus yɔ bɔ. Bɛ eezɛkat ɛgyee nɛ Yezu lɔɔg. \v 67 Tin, Yezu ɛ́ booke nɛ bɛdjekel bɛ kam nɛ bɛbá náá: «Biyɔ, bi ààkwyɛl ɛkaab ɛ mɛ?» \v 68 É di'enek, Simɔŋ Pyɛɛd eezɛbɔɔza náá: «Ghɛŋ, bis aatɔ́ paa? Wɔy ɛ di nɛ mɛkpa mɛ di djɛ tsik na kɔm-kɔm ɛ. \v 69 Bisɔ, bis eedum koŋ nɛ nɔ. Tin, bis nɛ gu náá, wɔy ɛ di Mot na Dɛɛ Zɛɛb nadhis ɔ.» \v 70 É di'enek, wɔ gwaa Yezu zɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Ye ɛ́ mam ɛ nasɛ́ɛ bin, biyɔ bot ɛ lɔɔg kam nɛ bɛbá. Deenek, mot ngɔt tɔ sama yen ɛ nɛ ɛlyeeb.» \v 71 Nyɛ nalii deenek ɛ nɛ Yudas, mɔɔ Simɔŋ Iskaliɔt. Etɛɛ náá, nyɛy ɛ kwaakɛka nyɛ gha. Ye nakozodi náá, nyɛ nadi ɛ́ ngɔt tɔ sama bɛdjekel kam nɛ bɛbá. \c 7 \s1 Bɔn nyɛɛg ɛ Yezu eebyen ɛ dum ɛbkoŋ nɛ Zɛɛb \p \v 1 Bhii tak, Yezu eezɛdjaad tɔ kyee dik Ghalile. Nyɛ nabɛɛ ààkwyɛl ɛgyee pɛ kyee dik Yude. Etɛɛ náá, bot ɛ eYuda nadi kwyɛl ɛgó ɛ nyɛ. \v 2 Ghuna mɛlu mɛ ɛbyoŋ ɛ eYuda nadi djóoaa ɛbyoŋ ɛ epɛt\f + \fr 7.2 \fr*\fq ɛbyoŋ ɛ epɛt \fq*\ft Ye ɛ́ ɛbyoŋ ɛ eYuda nadi dedɛ si epɛt ee bɛ nadi su-sum nɛ elɛɛ ele ɛ.\ft*\f* ɛ, nabɛɛ yɛ eezekunaa. \v 3 Tin, bɔn nyɛɛg ɛ Yezu eezɛke nɛ nɛ náá: «Dusa wak, da wɔ ɛ tɔ́ pɛ kyee dik Yude etɛɛ náá, bɛdjekel bɔ neebee mɛsa mɛ wɔ di sa ɛ. \v 4 Mot ɛ kwyɛl ɛgunel ɔ, nyɛ aanàkwaasa mɛsa mɛ sɔ. Dáa di náá, wɔ ɛpesa eboo étɛp ɛ, wɔ goka ɛ́ wɔ lyaal nyel e mis mɛ bot ɛ bɔs.» \v 5 Bɛ nadi lii deenek ɛ etɛɛ náá, dɔɔ nɛ bɔn nyɛɛg nabɛɛ ààdi dum koŋ nɛ nɛ. \p \v 6 Yezu eebɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Yam ɛwala dinaa ààpaadjala, yebɔ ɛ dinaa, mɛlu djas ɛ, mbɛɛ mɛwala etɛp'en. \v 7 Biyɔ, bot ɛ bɔs'ak tok nɛ ghwyil ɛbhina bin. Yɛ kabɛ mam ɔ, bot ɛpebhinaa mɛ. Etɛɛ náá, mɛ ɛpelɛɛ bot náá, mɛsa mɛ bɛ di sa ɛ, yɛ àànyɔ. \v 8 Biyɔ, bi ɛ nɛ ghwyil ɛtɔ́ kɛbɔl ɛbyoŋ. Yɛ kabɛ mam ɔ, e ɛwala ɛlak, mam aanàkwaatɔ́. Etɛɛ náá, tɛtɛ ɛwala mɛ di egoka nɛ ɛtɔ́ ɛ dinaa ààpaakum.» \v 9 Bhis nyɛ nazelii nɛ nɔɔ deenek ɛ, nyɛ eezɛlik yɛ pɛ Ghalile. \p \v 10 Tin, dáa nabela náá, bɔn nyɛɛg nabɛɛ, bɛ eezetɔ́ pɛ ɛbyoŋ ɛ. Wɔ gwaa Yezu zɛtɔ́ yɛ pe pɛ ɛbyoŋ ɛ tak tyee syaab, bot ààgu. \s1 Yezu pɛ Yeluzalɛm \p \v 11 Tin, tɔ ɛbyoŋ, eYuda moo tin é saa nyɛ. Bɔɔ náá: «Nyɛ ɛ́ wo?» \v 12 Tɔ mɛdhuu mɛ bot ɛ nadi tin ɔ, ye nabɛɛ nɛ bot ɛ nadi lii kɔ ɛsu ɛ lɛ ɔ. Bak bot náá: «Nyɛ ɛ́ mbɛɛ mot.» Bɛdhiiti náá: «Nyɛ ɛ́ ɛpeful bot elo nɛ mɛlyo mɛ.» \v 13 Ye tok nɛ mot nadi lii kɔ ɛsu ɛ lɛ emis mɛ bot. Etɛɛ náá, bɛ nadi kaab ekukuma eYuda. \p \v 14 Dáa ɛbyoŋ nabɛ e moo kuku tak ɛ, Yezu eezɛtɔ́ tɔ kok Ndjaa-ebuwa. É di'enek, nyɛ moo tin é lyo bot. \v 15 Tin, eYuda moo é djoka. Bɔɔ náá: «Nyɛ gu ekwyala e Zɛɛb dáa, nyɛy ààbɛ náá, nyɛ nakɛ djek mɛdjek?» \v 16 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «E tok mam nakus mɛlyo mɛ mɛ di elyo'aak. Ye ɛ́ mot nadhis mɛ ɔ di nakuma tak. \v 17 Mot di nɛ lyem ɛsa mɛsa mɛ Zɛɛb ɛ waagu nɛghu náá, mɛlyo mam ɛ yii Zɛɛb ɔ. Nyɛ waabaagu nɛghu mɛlyo mɛ tak dus ɛ pɛ daa lam. \v 18 Mot di elii dum nɛ nyel'ɛ ɛmet ɔɔ, nyɛ saŋ ɛ́ duu étɛp nyel'ɛ ɛmet. Tin, mot di esaa duu mot nadhis nyɛ ɔ, yenɔk lɛɛ etɛp e tsɛɛtsɛ. Yenɔk mot tok nɛ etsal tɔ lɛ. \v 19 Moiiz nabɛɛ ààdjɛ bin etsi? Tin, e tok nɛ mot ngɔt pak'en di kɛdaa etsi e tak di lɛɛ ɛ. Étɛp ye bi di kwyɛl ɛgó ɛ mɛ?» \v 20 Mɛdhuu mɛ bot ɛ nadi tin ɔ zokazɛbɔɔza náá: «Wɔ ɛ nɛ ɛlyeeb tɔ lɔ! Ɛzɛ di saŋ ɛgó ɛ wɔ?» \v 21 É di'enek, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Mɛ eesa ndem mɛbwala mɛ ngɔt wak, bi nabɛɛ biyɔ djas naadjoka. \v 22 Moiiz naadjɛ bin ze ɛniigal bɔɔ bin beka. Nɛ tsɛɛtsɛ, ye tok náá, Moiiz ɛ nakus beka tak. Ye nadus ɛ pɛ daa bɛbhaab bin. Dɔɔ nɛ dwoo saba bi ɛpemyaal ɛniigal bɔɔ bin beka. \v 23 Bi sa deenek ɛ, etɛɛ náá, etsi e Moiiz ɛzɛkɛkataa ɛduwalaa. Dwoo saba bi ɛpeniigal bɔɔ bin beka. Ha etɛp ye bi di biyo nɛ nam etɛɛ náá, mɛ eetsik mot e dwoo saba? \v 24 Nà mwaa pɛ́ɛka etɛp dáa biyɔ di bee nɛ mis ɛ. Pɛ́ɛka dáa di egoka tɔ epiki ɛ.» \s1 Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, Yezu ɛ Mɛsia? \p \v 25 Bɛdhiiti bot pak bot ɛ ghaada ɛ Yeluzalɛm moo tin é ke náá: «Mot tak tok mot ekukuma bis di saŋ ɛgó ɛ nyɛ ɔ? \v 26 Beeka nyɛ ɛpelii e mis mɛ bot djas, ààbɛ nɛ mot lyak nyɛ. E kwyɛl ɛlɛɛ ɛ náá, ekukuma bina eemyaal náá, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, nyɛ ɛ́ Mɛsia? \v 27 Zo bela náá, nwyak mot tak bis nɛ gu pɛ nyɛ dus ɛ. Yɛ kabɛ Mɛsia ɔ, mot aanàkwaagu pɛ pak nyɛ waadus ɛ.» \p \v 28 É di'enek, dáa Yezu nadi é lyo bot tɔ kok Ndjaa-ebuwa ɛ, nyɛ naazɛbɛn gwood, ke náá: «Nɛ tsɛɛtsɛ bi nɛ gu mɛ, bi nɛ baagu pɛ kyee mɛ nadus ɛ. Deenek guka náá, mɛ nabɛ ààzyɛ nɛ ɛkwosak ɛ lam met. Tin, mot nadhis mɛ ɔ, ye goka ɛ́ náá bi myaal nyɛ. Etɛɛ náá, nyɛ ɛ́ mot etsɛɛtsɛ. Saabɛgɔs kabɛ ɛ́, bi ààgu nyɛ. \v 29 Mɛ nɛ gu nyɛ, etɛɛ náá, mɛ nadus ɛ pɛ daa lɛ. Nyɛ ɛ́ nadhis mɛ.» \p \v 30 Tin, bot moo saa mɛpek mɛ ɛmɛt ɛ Yezu. E sok yenek, e tok nɛ mot nàwaamɛt nyɛ. Etɛɛ náá, ɛwala ɛ nakoobelaa étɛp ɛmɛt ɛ nyɛ nabɛɛ, e dinaa ààkum. \v 31 Bot ɛbuɛpe tɔ mɛdhuu mɛ bot ɛ nadi tin ɔ, naadyeebadum koŋ nɛ nɛ. Bɔɔ náá: «E ghɛŋ Mɛsia aazyɛ ɛ́, nyɛ waasa eboo endem mɛbwala dhaa mot tak e?» \p \v 32 Wɔ gwaa eFalizyɛ zokagwak dáa bot nadi é lii deenek pak'ɔɔ, dum nɛ Yezu ɛ. Tin, eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ eFalizyɛ eezɛkyeed esodja di baal kok Ndjaa-ebuwa ɛ, bɛ zɛmɛt nyɛ. \v 33 Tin, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Mɛ dinaa wak menabɛlka ba bim bɔɔ mɛlu, bhii tak, da mɛ ɛ sik pɛ daa mot nadhis mɛ ɔ. \v 34 Bi ɛ waasaa mɛ, ka bela náá, bi aanàkwaabela mɛ. Etɛɛ náá, bi tok nɛ ghwyil ɛzyɛ pɛ pak mɛ aadi ɛ́.» \v 35 É di'enek, eYuda moo tin é djinel pak'ɔɔ náá: «Nyɛ aatɔ́ paa? Pɛ di di náá, mena aanàkwaabela nyɛ ɛ́? Nyɛ aatɔ́ ɛ pɛ daa eYuda ee di, e di wat nɛ bot ɛ mbyak eGhɛlɛk e? Étɛp ɛ baakɛlyo bot ɛ yiizaag dhaad mbyak e? \v 36 Ɛsuk ɛ mɛkpa nyɛ di ke náá: “Bi ɛ waasaa mɛ, ka bela náá, bi aanàkwaabela mɛ.” Nyɛ naabaake náá: “Bi tok nɛ ghwyil ɛtɔ́ pɛ kyee mɛ di tɔ́ ɛ.” Ye kwyɛl ɛlɛɛ ye?» \p \v 37 Dwoo mɛsik mɛ ɛbyoŋ, dwoo nabɛ nɛ boo mɛtaŋ ɛ, Yezu tetel, wɔ gwaa nyɛ zokabaazɛben gwood, e ke náá: «Mot ɛ di nɛ gwyes mɛdii ɔ, nyɛ zyɛ pɛ daa lam, nyɛ neezɛdɛ mɛdii. \v 38 Mot ɛ dum koŋ nɛ nam ɔ, “etok mɛdii mɛ di djɛ tsik ɛ waawo tɔ lɛ”, dáa ekwyala di lɛɛ ɛ\f + \fr 7.38 \fr*\fq etok mɛdii mɛ di djɛ tsik ɛ waawo tɔ lɛ \fq*\xt Ɛze 47.1; Zal 14.8\xt*\f*.» \p \v 39 Yezu nadi eke deenek ɛ, étɛp Sisim ɛ Zɛɛb. Bot ɛ di dum koŋ nɛ Yezu ɔ waabela Sisim tak. Tin, ye nabɛɛ Sisim na Dɛɛ dinaa ààzyɛ. Etɛɛ náá, Yezu nabɛɛ, nyɛ dinaa ààpaasik tɔ gwoo étɛp ɛbela duu ɛ Zɛɛb Sɛɛg. \s1 Ɛdhuu ɛ bot zyaala kɔ ɛsu ɛ Yezu \p \v 40 Dáa mɛdhuu mɛ bot nadi gwak etɛp binek ɛ, bɛ ɛ́ boozɛke náá: «Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, mot tak ɛ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb!» \v 41 Bak bot náá: «Ye ɛ́ Mɛsia.» Bɛdhiiti kake ɛ tyee sis náá: «Mɛsia tok nɛ ghwyil ɛdus pɛ kyee dik Ghalile! \v 42 Tinaak, mena dyeebalaaka tɔ ekwyala e mɛkana mɛ Zɛɛb náá: “Mɛsia dus ɛ tɔ bɔɔ bɛdha ɛ mɛkoozi Dhavid. Mɛsia aadus ɛ pɛ Bheteleɛm, dɛl ɛ Dhavid.\f + \fr 7.42 \fr*\fq Mɛsia dus ɛ tɔ bɔɔ bɛdha ɛ mɛkoozi Dhavid. Mɛsia aadus ɛ pɛ Bheteleɛm, dɛl ɛ Dhavid. \fq*\xt Sm2 7.12; Mis 5.1; Mat 2.5\xt*\f*”» \v 43 Tin, kɔ ɛsu ɛ lɛ, ye nabɛɛ zyaala naani tɔ bot ɛbuɛpe. \v 44 Bɛdhiiti bot, pak bot ɛ nadhisaa ɛ, nadi kwyɛl ɛ náá, bɛ mɛt nyɛ. Tin, ye tok nɛ mot namɛt nyɛ. \p \v 45 É di'enek, bot ɛ di baal kok Ndjaa-ebuwa ɔ eezɛnɔɔ mɛnyel sik pɛ daa eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ eFalizyɛ nadi ɛ́. Dáa bɛ nakakum ɛ, ekukuma eezɛdji bɛbaalel náá: «Bi di ààzyɛ nɛ nɛ étɛp ye?» \v 46 Bɛbaalel binɔk eezɛbɔɔza náá: «Bis dinaa ààpaabee mot di elii dáa mot yenɔk!» \v 47 EFalizyɛ eezɛbɔɔza nɛ bot binɔk náá: «Bis bee ɛ náá, biyɔ pe, bi eezemyaal mɛkɔŋ mɛ! \v 48 Ye ɛ́ nɛ dhiiti kukuma, nɛghu dhiiti Falizyɛ, di dum koŋ nɛ nɛ? \v 49 Etɛɛ náá, mɛdhuu mɛ bot ɛ di ààduwal etsi ɛ Moiiz ɔ, ye ɛ́ bot ɛ zelekaa ɛbiyoɛpe ɔ!» \p \v 50 Tin, din ɛ ngɔt tɔ lɔɔg'ɔ nabɛɛ Nikodhɛm. Ye ɛ́ Nikodhɛm tak ɛ nazyɛ sok wat tɔ ghooghom zɛmɔ nɛ Yezu. Nyɛ nadi ɛ́ ngɔt tɔ sama eFalizyɛ. Nyɛ eezɛke nɛ bɛsɔ náá: \v 51 «Etsi bina lɛɛ náá, mot ɛ nɛ ghwyil ɛmɛtaa, bot dinaa ààgwak taŋalɛ, bi dinaa ààgu mbee mɛsa mɛ mot tak sa ɛ?» \v 52 Tin, bot ɛ sama yɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Wɔy pe, wɔ ɛ mot Ghalile? Laŋa ekwyala ɛnyɔɛpe. Wɔ aabee náá, ekwyala lɛɛ náá: Ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb tok nɛ ghwyil ɛtuula dus pɛ Ghalile.» \p [ \v 53 Bhii tak, mot nɛ mot eezɛsik pɛ ndjaŋ'ɛ. \c 8 \s1 Moma mɛzɔ \p \v 1 Yezu eezɛtɔ́ pɛ ɛtsok pyeeb oliv\f + \fr 8.1 \fr*\fq pyeeb oliv \fq*\ft Ye ɛ́ pyeeb ele di djɛ bhum di djóoaa «oliv» ɛ.\ft*\f*. \v 2 Kɛɛŋ tɔ mɛlem, nyɛ eebaazɛsik pɛ kok Ndjaa-ebuwa. Tin, bot ɛbuɛpe eezɛzyɛ pɛ daa lɛ. Nyɛ eezɛnɔɔ nyel disi, nyɛ moo tin é lyo bot. \v 3 É di'enek, bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi, nɛ eFalizyɛ eezɛzyɛ nyɛ nɛ dhiiti moma ngɔt nabelaa é sa ɛzɔ ɔ. Bɛ eezɛnɛɛg nyɛ kuku ɛbwak, \v 4 bɛ eezɛke nɛ Yezu náá: «Lyoel, bis mɛt moma yak ɛ, nyɛy é sa ɛzɔ. \v 5 Tɔ etsi ɛ Moiiz ye lɛɛ náá, ye goka ɛ́ náá, moma yak góaa nɛ mɛkok\f + \fr 8.5 \fr*\fq Tɔ etsi ɛ Moiiz ye lɛɛ náá, ye goka ɛ́ náá, moma yak góaa nɛ mɛkok \fq*\xt Msa 20.10; Dɛt 22.22-24\xt*\f*. Yɛ kabɛ wɔy ɔ, wɔ ke náá, bɛ sa moma yak dáa?» \p \v 6 Bɛ nadi eke deenek ɛ, étɛp ɛlóo ɛ nyɛ pɛ ɛko, da bwood nyɛ pɛ kyɛ. Etɛɛ náá, bhii tak bɛ neekɛpit nyɛ. É di'enek, Yezu eezɛsil mis si, nyɛ moo é kwyal e bɔs nɛ djin. \v 7 Dáa bɛghaŋ ɛ mɛkana mɛ etsi, nɛ eFalizyɛ nadi belal nyɛ nɛ mɛdjin ɛ, nyɛ ɛ́ boo bin lo, gwyák bɛ. Bhii tak, nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Pak biyɔ djas di tin yenek, mot di náá, nyɛ dinaa ààpaasa mesyem ɔ, kan ɛ wus moma yak ɛkok ɛsok!» \v 8 Bhii tak nyɛ eebaazɛmalal, tin nyɛ eebaakan ɛkwyal e bɔs. \v 9 Dáa bɛ nagwak deenek ɛ, tin, «kili», mot nɛ mot naazɛliig mis sik: kan nɛ bɛpaa, zɛnɔɔ mengbaaz nɛ bɔɔ dhyeeb. Bhii tak, Yezu nazokalik ɛ bɔɔ bɛbá, bɛ nɛ moma nadi tetel sok bhwoob'ɛ ɔ. \p \v 10 Dáa Yezu nakaben lo bhii tak, nyɛ eezɛke nɛ moma tak náá: «Wɛɛ moma, bot ɛ zɛpit wɔ moo wo e? Ye tok nɛ mot baadi e djɛ wɔ ndjɛ?» \v 11 Moma tak eezɛbɔɔza náá: «Ààbɛ, Ghɛŋ! Mot ààpakwyesal mɛ ndjɛ sɔs.» Deenek Yezu ɛ́ boozɛke nɛ nɛ náá: «Dɔɔ nɛ mam pe, mɛ ààpatil wɔ ebhete. Tɔ́a yɔ, sa wɔ ààbaasa mesyem.»] \s1 Yezu ɛ gwyɛ ngel bot ɛ bɔs djas \p \v 12 Bhii tak, Yezu eebaazɛlii nɛ mɛdhuu mɛ bot ɛ nadi tin ɔ náá: «Ye ɛ́ mam ɛ di gwyɛ ngel di kas kɔ bot ɛ bɔs djas. Mot aadu mɛ ɔ, nyɛ aanàkwaabaakɛ tɔ ghooghom. Nyɛ waabela gwyɛ ngel di djɛ tsik ɛ.» \v 13 EFalizyɛ eezɛdji nyɛ náá: «Wɔ lɛɛ etɛp e nyel'ɔ wɔy wɔ ɛmet ɔ, ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ náá, etɛp wɔ di lɛɛ ɛ, tok nɛ ghwyil ɛmyaalaa.» \v 14 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Yɛ kobɛ náá, mɛ ɛpelɛɛ etɛp e nyel'am mam ɛmet ɔ, etɛp mɛ di lɛɛ ɛ, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ. Etɛɛ náá, mɛ nɛ gu pɛ pak mɛ dus ɛ, nɛ pɛ pak mɛ di tɔ́ ɛ. Deenek, biyɔ, bi ààgu pɛ pak mɛ nadus ɛ, nɛ pɛ pak mɛ di tɔ́ ɛ. \v 15 Bi pɛ́ɛ mɛ ɛ nɛ etsoŋ ee bi di pɛ́ɛ bot ɛ bɔs ɛ. Mam ààpɛ́ɛ bot. \v 16 Guka náá, mam ɛ pɛ́ɛ bot ɔ, epɛ́ɛ bam aadi ɛ́, tɛtɛ mɛpɛ́ɛa. Etɛɛ náá, tɔ epɛ́ɛ bam, mɛ tok mam mɛ ɛmet. Mɛ pɛ́ɛ bot ɛ, bis nɛ Saag'am, mot nadhis mɛ ɔ. \v 17 Tɔ etsi bin, ye ɛ́ kwyala náá, bot ɛbá ɛ di kaada tɛp tyee wat ɔ, tɛp tak ɛ tsɛɛtsɛ\f + \fr 8.17 \fr*\fq Tɔ etsi bin, ye ɛ́ kwyala náá, bot ɛbá ɛ di kaada tɛp tyee wat ɔ, tɛp tak ɛ tsɛɛtsɛ \fq*\xt Dɛt 17.6; 19.15; Ɛla 35.30\xt*\f*. \v 18 Ye ɛ́ mam nakuma nyel ɛ di lɛɛ bin etɛp bam. Dɔɔ nɛ Saag'am, mot nadhis mɛ ɔ, ɛpebaalyaal etɛp bam.» \v 19 Tin, wɔ gwaa eFalizyɛ zɛdji nyɛ náá: «Soog ɛ wo?» Yezu eezɛbɔɔza náá: «Bi ààgu mɛ. Bi ààbaagu pe Saag'am. Bi ɛpedi ɛ́ di, é gu mɛ ɔ, pe bi nɛ gu pe Saag'am.» \p \v 20 Yezu nadi é djɛ bot mɛlyo deenek ɛ, nyɛy tɔ kok Ndjaa-ebuwa. Nyɛ nadi ɛ́ e ngwoob ɛbɔɔl ɛ bot nawewa epata ee bɛ nadii zyɛ, zɛpɛk Zɛɛb nɛ ye ɛ́. Tin, Yezu nabɛ ààmɛtaa etɛɛ náá, ɛwala nabɛ náá, nyɛ naamɛtaa ɛ, nabɛɛ ye dinaa ààkum. \s1 Yezu eelɛɛ bot náá, nyɛ waasik pɛ daa Sɛɛg \p \v 21 Yezu eebaazɛke nɛ nɔɔ náá: «Mɛ waatɔ́, bi ɛ waasaa mɛ. Tin, bi ɛ waagwyɛ tɔ esyem bin. Bi aanàkum pɛ pak mɛ aatɔ́ ɛ.» \v 22 Tin, eYuda eezɛdjinel pak'ɔɔ náá: «Nyɛ aatɔ́ bilak ɛ, kɛyeeda, etɛɛ náá, nyɛ ke ɛ náá: “Bi tok nɛ ghwyil ɛtɔ́ pɛ pak mam aatɔ́ ɛ”.» \v 23 É di'enek, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Biyɔ, bi ɛ bot ɛ si; mam ɛ mot pɛ ɛko. Bi ɛ bot ɛ bɔs'ak, mam tok mot bɔs'ak. \v 24 Etɛp tak ɛ mɛ ke nɛ nen náá, bi aagwyɛ tɔ mesyem min. Tsɛɛtsɛ bi aagwyɛ tɔ mesyem min, bi ɛ di ààmyaal náá: “Ye ɛ́ mam ɛ di mot mɛ di lɛɛ náá, ye ɛ́ mam ɔ.”» \v 25 EFalizyɛ zokabaazɛdji Yezu náá: «Wɔy ɛ́ yɔ zɛ?» Yezu eezɛbɔɔza náá: «Mɛ ɛ mot mɛ nanyɛl ɛlɛɛ bin e mɛkɛn mɛ mɛlyo mam ɛ. \v 26 Mɛ bɛ ɛ́ mɛ eekoolii bɛtɛ nɛ etɛp kɔ ɛsu ɛ lin, nɛ yii ɛpɛ́ɛ bin. Deenek, mot nalwom mɛ ɔ lɛɛ etɛp ee tsɛɛtsɛ, etɛp ee mɛ nadjek dáa lɛ ɛ, mɛ ɛpegoola yɛ nɛ bot kɔ bɔs.» \p \v 27 Eghɛŋ nyɛ nadi lii deenek ɛ, bot nabɛɛ ààsiiza náá, nyɛ nadi lii ɛ, dum nɛ Sɛɛg. \v 28 É di'enek, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Esok bi aakan ɛben Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot ɛ, é di'enek bi ɛ waagwyak náá, etɛp mɛ nalɛɛ ɛ́ ye ɛ́ tsɛɛtsɛ. Bi ɛ waagu náá, mam ɛ di mot mɛ di lɛɛ náá, “ye ɛ́ mam” ɔ. Bi ɛ waagu náá, mam ààsa esonok nɛ ɛkwosak ɛ lyem'am. Mɛ lɛɛ ɛ etɛp ee Saag'am nalyo mɛ ɛ. \v 29 Mot nalwom mɛ ɔ, nyɛ ɛ́ lɔɔg wat bis nɛ nɛ. Nyɛ ààpabet mɛ mam ɛmet, etɛɛ náá, mɛ dyeebasa ɛ́, esa ee lyem'ɛ di ekwyɛl ɛ.» \v 30 Dáa Yezu nadi lii deenek ɛ, bot ɛbuɛpe naadum koŋ nɛ nɛ. \s1 Tɛtɛ bɔɔ Abalaam \p \v 31 Tin, Yezu eezɛke nɛ eYuda nadum koŋ nɛ nɛ ɔ náá: «Bi ɛ kɛ tɔ esosoob dáa mɛkpa mam di kwyɛl ɔ, bi ɛ bɛdjekel bam nɛ tsɛɛtsɛ. \v 32 Etɛp tak ɛ di náá, bi ɛ waagu etsɛɛtsɛ, bhii tak, etsɛɛtsɛ waapɛk bin tɔ ekwom.» \v 33 Bɛ eezɛbɔɔza náá: «Bis ɛ bɔɔ bɛdha ɛ Abalaam, bis dinaa ààpaakodi ekwom e mot dhiiti dwoo. Etɛp ye wɔ di ke náá: “Bi ɛ waapɛkaa tɔ ekwom”?» \v 34 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá, «Nɛ tsɛɛtsɛ mɛ lɛɛ bin ɛ náá: bot djas di sa mesyem ɔ, bɛ ɛ́ ekwom e mesyem. \v 35 Deenek, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, mɔn ɛ di mot mɛbyel na kɔm-kɔm, ààkabɛ kwom. Mot di kwom ɔ, tok nɛ ghwyil ɛ liiza mot mɛbyel na tsɛɛtsɛ. \v 36 É di'enek, yɛ bɛ náá, mɔn eepɛk wɔ tɔ ekwom ɔ, wɔ moo ɛ́ pɛka nɛ tsɛɛtsɛ. \v 37 Mɛ nɛ gu náá, bi ɛ bɔɔ bɛdha ɛ Abalaam. Ha etɛp ye bi di saŋ ɛgó ɛ mɛ? Ye ɛ́ etɛɛ náá, bi ààmyaal etɛp ee mɛ di lɛɛ bin ɛ. \v 38 Mam lɛɛ bin ɛ etɛp ee mɛ nabee pɛ daa Saag'am ɛ. Yɛ kabɛ biyɔ ɔ, bi sa ɛ etɛp sɛɛg'en nalyaal bin ɛ.» \v 39 Wɔ gwaa bɛ baazɛbɔɔza nɛ Yezu: «Yisɔ sɛɛg ɛ Abalaam.» Deenek, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Bi ɛpedi ɛ́ bɔɔ ɛ Abalaam e tsɛɛtsɛ ɔ, pe bi sa étɛp ɛ dáa nyɛy. \v 40 Mɛ eelɛɛ bin etsɛɛtsɛ ee Zɛɛb nalyaal mɛ ɛ. Tin, bi kakwyɛl ɛ ɛgó ɛ mɛ. Abalaam nabɛɛ ààsa deenek. \v 41 Biyɔ, bi sa ɛ mɛsa mɛ wat bi nɛ sɛɛg'en.» Bɛ eezɛbaayala nɛ Yezu náá: «Bis tok bɔɔ mbel, bis ɛ bɔɔ du etɛɛ náá, Sɛɛg'es ɛ Zɛɛb nyɛ ɛmet.» \v 42 Yezu eebaazɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Zɛɛb ɛpedi Sɛɛg'en ɔ, pe bi ɛpekwyɛl mɛ. Etɛɛ náá, Zɛɛb ɛ nadhis mɛ. Mɛ di wak ɛ e di ɛ Zɛɛb. Mɛ nabɛɛ ààzyɛ kɔ ɛkwosak ɛ lam. Ye ɛ́ Zɛɛb ɛ nadhis mɛ. \v 43 Etɛp ye bi di ààgwak etɛp ee mɛ di lɛɛ bin ɛ? Ye ɛ́, etɛɛ náá, bi tok nɛ ghwyil ɛgwak etɛp bam. \v 44 Deenek sɛɛg'en ɛ Dim mot mɛkɔŋ. Tin, bi dyeebasa ɛ, mɛsa mɛ sɛɛg'en di kwyɛl ɛ. Nyɛ nadi ɛ́, mot ɛgó ɛ bot, kana bɔs nanyɛlaa ɛ. Nyɛ dinaa ààpaakokɛ tɔ etsɛɛtsɛ etɛɛ náá, etsɛɛtsɛ tok tɔ lɛ. E sok nyɛ di, nyɛ moo lɛɛ elɛŋ etsal ɛ, nyɛ lɛɛ ye ɛ́ nɛ lyem wat. Etɛɛ náá, nyɛ ɛ́ mot etsal, nyɛ ɛ́ sɛɛg mɛkɔŋ. \v 45 Tin, yɛ kabɛ mam ɔ, mɛ dyeebalɛɛ etɛp ee di tsɛɛtsɛ ɛ. Étɛp tak ɛ bi di ààmyaal mɛ. \v 46 Tɔ lɔɔg'en, ɛzɛ aaben djin náá, mɛ eesa mesyem? Ha yɛ kabɛ náá, mɛ eelɛɛ etɛp ee di náá, ye ɛ́ etsɛɛtsɛ ɔ, étɛp ye bi di ààmyaal mɛ? \v 47 Mot di mot Zɛɛb ɔ nɛ gwak mɛkpa ɛ Zɛɛb. Tin, dáa bi di ààgwak mɛkpa mam ɛ, ye lyaal ɛ náá, bi tok bot ɛ nadus pɛ dáa Zɛɛb ɔ.» \s1 Ɛsok nɛ Abalaam di, Yezu nadi ɛ́ tak \p \v 48 Tinaak eYuda zokazɛke nɛ Yezu náá: «Bis ɛ nɛ gham nɛ ɛke ɛ náá, wɔ ɛ mot Samali, wɔ ɛ nɛ ɛlyeeb tɔ lɔ.» \v 49 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Ààbɛ! Mɛ tok nɛ ɛlyeeb. Mɛ kwyɛl ɛ ɛdjɛ duu nɛ ɛdil ɛ Saag'am. Ka bela náá, biyɔ, bi ààkwyɛl ɛdil mɛ nɛ ɛdjɛ mɛ duu. \v 50 Mam ààsaa duu kɔ ɛsu ɛ lam met. Etɛɛ náá, ye ɛ́ nɛ mot ngɔt di saa duu'am. Nyɛ ɛ́ di pɛ́ɛ bot tɔ epiki. \v 51 Tsɛɛtsɛ mɛ lɛɛ bin etɛp e tsɛɛtsɛ ɛ́ náá: mot di ekɛ dáa mɛkpa mam di elɛɛ ɔ, nyɛ aanàkwaagwyɛ.» \p \v 52 EYuda eebaazɛke nɛ nɛ náá: «Tin, bis eemyaal tsɛɛtsɛ náá, ye ɛ́ mbee sisim ɛ́ di dhek wɔ! Etɛɛ náá, Abalaam naazegwyɛ. Bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb naabaazegwyɛ yɔbɔ pe. Bɔɔ djas naazegwyɛ, wɔ kabaake ɛ́ náá: “Mot di ekɛ dáa mɛkpa mam di elɛɛ ɔ, nyɛ aanàkwaagwyɛ.” \v 53 Abalaam, sɛɛg'es, naazegwyɛ. Wɔ kwyɛl ɛlɛɛ náá, wɔ ɛ́ boo-mot nɛ nɛ? Bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb naabaazegwyɛ yɔbɔ. Wɔ gek náá, wɔ ɛ́ zɛ?» \v 54 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Yɛ bɛ náá, mɛ duwal nyel'am mam ɛmet ɔ, yenek duu tak ààval sonok wat. Mot di djɛ mɛ duu ɔ, ye ɛ́ Saag'am. Bi dyeebake kɔ ɛsu ɛ lɛ náá: “Nyɛ ɛ́ Zɛɛbes”. \v 55 Ghuna bi ààgu nyɛ. Tin, bela náá, mam nɛ gu nyɛ. Mɛ ɛ́ pe ke náá: “Mɛ ààgu nyɛ” ɔɔ, pe mɛ ɛ́ mot etsal dáa biyɔ. Tin, ye tok deenek, etɛɛ náá, mam nɛ gu nyɛ, etɛp tak ɛ mɛ di ekɛ dáa mɛkpa mɛ di lyo ɛ. \v 56 Abalaam sɛɛg'en naamyaala, etɛɛ náá, nyɛ nadi bwood dwoo ɛzyɛ ɛ lam. Nyɛ naabee, bhii tak, lyemɛ naadyeebamyaala ɛbuɛpe.» \v 57 Tin, eYuda eebaazɛke nɛ Yezu náá: «Wɔ dinaa ààpaakokum-kumak membu mɛkam-mɛtɛn. Wɔ lɛɛ ɛ náá, wɔ naabee Abalaam e?» \v 58 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «“Iyoo” mɛ lɛɛ bin etɛp e tsɛɛtsɛ náá, ɛsok nɛ Abalaam nɛ byel, mɛ ɛ tak.» \v 59 É di'enek, bɛ ɛ́ boozɛtek mɛkok etɛp ɛwus ɛ Yezu. Nyɛ eezɛsɔwa, bhii tak nyɛ eezɛwyis tɔ kok Ndjaa-ebuwa tyee syaab. \c 9 \s1 Yezu eezɛtsik dhiiti mot edhim \p \v 1 Dáa nyɛ nadi tɔ́ gba-gba ɛ, Yezu eezɛbee mot ngɔt nadi nɛ ɛbɛ́ ɛ edhim kana dwoo mɛbyel mɛ ɔ. \v 2 Wɔ gwaa bɛdjekel bɛ zokazɛdji nyɛ náá: «Labhi, ha étɛp ye mot tak nabyel nɛ ɛbɛ́ ɛ edhim? Ye ɛ́ étɛp mesyem mɛ met ohoo etɛɛ náá, sɛɛg nɛ nyɛɛg naasyem?» \v 3 Yezu eezɛbɔɔza náá: «E tok tɛp mesyem mɛ sɛɛg nɛ nyɛɛg, nɛghu yii bot bɛ. Nyɛ bɛ́ edhim ɛ, etɛɛ náá, mɛsa mɛ mɛbwala mɛ Zɛɛb neewyis kel kɔ ɛsu ɛ lɛ. \v 4 E sok di náá, ye dinaa e mwos dwoo ɛ, ye goka ɛ́ mena saka mɛsa mɛ mot nadhis mɛ ɔ. Pum moo ɛ́ ɛkunaaɛpe, esok yɛ aadi náá, mot aanàkwaabaakwak ɛsa mɛsa ɛ. \v 5 E sok mɛ di, mɛ dinaa kɔ bɔs'ak ɛ, mɛ ɛ mot di djɛ gwyɛ kɔ bɔs ɔ.» \p \v 6 Bhis nyɛ nazelii deenek ɛ, Yezu eezɛsɛɛ mɛtel e bɔs. Bhii tak nyɛ eezɛpul bɔs nɛ yɛ, nɔɔ bhɔtɔ tak, zɛlɔɔb emis mɛ mot edhim yenɔk. \v 7 Bhii tak, Yezu eezɛke nɛ nɛ náá: «Tɔ́a kɛgwyii mis pɛ tok mɛdii Silowe.» Ɛkpa ɛ Silowe kwyɛl ɛlɛɛ ɛ «Mot lwoma». Tin, mot edhim yenɔk eezɛnɔɔ nyel, tɔ́, kɛgwyii mis. Dáa nyɛ nasilal ɛ, nyɛ eezɛsik. Dáa nyɛ nabula ɛ, ye nabɛɛ, nyɛ moo tin é bee ɛnyɔɛpe. \p \v 8 Bot ɛ bɛ nɛ bɛ nɔɔ nadidi é lɛt mendjaa wat sok ɔ, nɛ bot ɛ nadi ebee dáa nyɛ nadi sok é bɔɔ esa nɛ bot ɛ. Bot ɛ tak zɛni é zɛdjinel pak'ɔɔ náá: «Ye tok mot nadidi ndiindil é ngwoob gba ebɔɔ esa nɛ bot'aak e?» \v 9 Tin, bak bot náá: «Hɛɛɛ ye ɛ́ nyɛy.» Yak kyee bot náá: «Ààbɛ! Ye tok nyɛy. Bɛ nɔŋel ɛ́ nɔŋela.» Tin, mot'enɔk eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Ye ɛ́ mam.» \v 10 Tin, bɛ eezɛdji nyɛ náá: «Ha mis mɔ ka bɛŋel dáa?» \v 11 Mot'enɔk eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mot di djóoaa Yezu nɔk ɛ́ sɛɛ mɛtel é bɔs. Bhii tak nyɛ eezɛnɔɔ bhɔtɔ tak, lɔɔb mɛ yɛ é mis. Bhii tak, nyɛ eezɛke nɛ nam náá: “Tɔ́a, kɛgwyii mis pɛ tɔ tok mɛdii Silowe.” É di'enek, mɛ eezɛtɔ́ kɛgwyii mis. Tin, mɛ moo bee ɛnyɔɛpe!» \v 12 Bɛ eebaazɛdji nyɛ náá: «Mot tak moo wo?» Tin, nyɛ eezɛbɔɔza náá: «Mam ààgu.» \s1 EFalizyɛ eedji mot edhim natsak ɔ mɛdjin \p \v 13 Tin, bɛ eezɛzyɛ nɛ mot nadi sok nɛ ɛbɛ́ ɛ edhim ɔ, pɛ daa eFalizyɛ. \v 14 Yezu nasa bhɔtɔ, tsik nyɛ nɛ ye ɛ́ dwoo saba. \v 15 Etɛp tak ɛ́ eFalizyɛ pɛ yɔbɔ kyee nabaadji nyɛ dum nɛ sa nasɛɛ etɛp mis mɛ neebɛŋel ɛ. Deenek, nyɛ ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Nyɛ eelɔɔb mɛ ebhɔtɔ é mis. Bhii tak, mɛ eetɔ́, kɛgwyii mis. Tin, mɛ moo nenak ɛ́, é bee ɛnyɔɛpe.» \v 16 Bɛdhiiti bot pak eFalizyɛ moo tin é ke pak'ɔɔ náá: «Mot sa kwaambi etɛp dáak ɔ tok lwomaa ɛ Zɛɛb. Etɛɛ náá, nyɛ ààduwal etsi Zɛɛb dum nɛ dwoo saba.» Yak kyee bot pak'ɔɔ náá: «Mot mesyem tok nɛ ghwyil ɛsa endem e mɛbwala mak.» Tin, eFalizyɛ moo tin ɛ́, bɛ eezesyaala pak'ɔɔ dum nɛ tɛp tak. \v 17 Wɔ gwaa eFalizyɛ tak baazɛdji mot edhim natsak ɔ náá: «Mba wɔy wɔ ɛmet, wɔ ke dáa dum nɛ mot bɛ ɛ́ mis mɔ ɔ?» É di'enek, nyɛ eezɛbɔɔza náá: «Nyɛ ɛ́ ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb.» \p \v 18 Bela tin náá, ekukuma eYuda nabɛɛ ààkwyɛl ɛmyaal náá, nyɛ nadi sok ɛ́, nɛ edhim, mos nyɛ moo nyaa-sok. Etɛp tak ɛ́ bɛ nabaadal sɛɛg nɛ nyɛɛg mot tak náá, bɛ zyɛ. \v 19 Etɛɛ náá, bɛ neezɛdji bɛ. Tin, bɛ eezɛdji bɛ náá: «Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, nwyak ɛ́ mɔn'en e? Ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, nyɛ nadi sok ɛ́, nyɛ byel ɛ nɛ ɛbɛɛ edhim e? Ye sa dáa, etɛɛ náá, nenak, mis mɛ nyaa-sok?» \v 20 Sɛɛg nɛ nyɛɛg eezɛbɔɔza náá: «Bis eegwyak náá, ye ɛ́ mɔn'es. Nyɛ nabyel ɛ́ nɛ ɛbɛ́ ɛ edhim. \v 21 Nenak nyɛ moo bee ɛnyɔɛpe. Tin, dáa nyɛ tsak ɛ, mot tsik nyɛ ɔ di náá, bis ààgu yisɔ. Djika nyɛy nyɛ ɛmet. Etɛɛ náá, nyɛ moo ɛ́ nɛ membu di náá, nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛlɛɛ bin nyɛ ɛmet dáa e sael ɛ!» \v 22 Sɛɛg nɛ nyɛɛg nalii deenek ɛ́, etɛɛ náá, bɛ nadi kaab ekukuma eYuda. Etɛɛ náá, bɛ nadi egu náá, mot aake náá, Yezu ɛ́ Mɛsia ɔ, mot tak ɛ waasɔaa tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda. \v 23 Ye ɛ́, étɛp tak ɛ sɛɛg nɛ nyɛɛg nake náá: «Nyɛ moo ɛ́ nɛ membu di náá, nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛlɛɛ bin nyɛ ɛmet dáa e sael. Djika nyɛ, nyɛy nyɛ ɛmet!» \p \v 24 Wɔ gwaa eFalizyɛ zokabaadjóo mot edhim natsak ɔ, djóoa sis. Bɛ eebaazɛke nɛ nɛ náá: «Lɛɛa bis nɛ tsɛɛtsɛ emis ɛ Zɛɛb, etɛɛ náá, bis nɛ gu náá, mot yenɔk ɛ mot mesyem.» \v 25 Nyɛ eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mam ààgu yam, nɛghu nyɛ ɛ́ mot mesyem ɔ. Mam gu ɛ sa wat náá: Mɛ nadi ɛ́ nɛ edhim. Nenak, mɛ moo bee ɛnyɔɛpe.» \v 26 EFalizyɛ eezɛdji nyɛ náá: «Nyɛ sa wɔ ye? Nyɛ tsik mis mɔ dáa?» \v 27 Mot yenɔk eebaazɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mɛ eezelɛɛ bin, bi ààkwyɛl ɛgwak. Etɛp ye bi di kwyɛl náá, mɛ baabasal bin yɛ esok ebá? Mɛ bee ɛ náá, bi ɛpekwyɛl náá, bi di bɛdjekel bɛ!» \p \v 28 Tin, bɛ eezɛlee nyɛ, bɛ eezɛke nɛ nɛ náá: «Ye ɛ́ wɔy ɛ di djekel mot tak, etɛɛ náá, bisɔ ɛ bɛdjekel ɛ Moiiz. \v 29 Bisɔ nɛ gu náá, Zɛɛb naalii nɛ Moiiz. Yɛ kabɛ nyɛy ɔ, bis ààgu nyɛ, ààbaagu pe pɛ kyee nyɛ nadus ɛ!» \v 30 Mot edhim natsikaa ɔ, zokabaake nɛ nɔɔ náá: «Beeka, sa mɛ di djoka ye ɛ́ yenek: Bi ààbaagu pɛ kyee nyɛ nadus ɛ, dhi biyɔ é bee náá, nyɛ ɛ́ tsik mɛ. Ye ɛ́ mɛ di bee ɛnyɔɛpe'aak. \v 31 Bela náá, mena nɛ guka náá, Zɛɛb ààgwak bot ɛ mesyem. Nyɛ dyeebagwak ɛ bot ɛ di duwal nyɛ nɛ ɛsa ɛkwosak ɛ lɛ ɔ. \v 32 Kana bɔs nalookusel, mena dinaa ààpaagwak sok náá, dhiiti mot ɛpetsik mis mɛ mot nabyel nɛ ɛbɛ́ ɛ edhim ɔ. \v 33 Mot'ak ɛpedi ɛ́ ààdus pɛ daa Zɛɛb ɔɔ, pe nyɛ aanàkwaasa etɛp e mɛbwala mɛ nyɛ di esa'aak.» \v 34 EFalizyɛ eezɛke nɛ mot yenɔk náá: «Kana dwoo mɛbyel mɔ, kɛyaka nɛ dwoo pan mos'ak, wɔ ɛ “tɔp” tɔ mesyem. Da mbi mot dáa wɔy ɛ zɛlyo bis e?» Bhis nyɛ nake deenek ɛ, wɔ gwaa bɛ zɛsɔ nyɛ tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda. \s1 Edhim e sisim \p \v 35 Dáa Yezu nagwak náá, eFalizyɛ naasɔ mot yenɔk tɔ ndjaa mendjaala mɛ eYuda ɛ, nyɛ ɛ́ boo zɛboma nɛ nɛ. Nyɛ eezɛdji nyɛ náá: «Wɔ nɛ ɛdum koŋ nɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot e?» \v 36 Tin, mot yenɔk eezɛbɔɔza nɛ Yezu náá: «Lɛɛa mɛ, Ghɛŋ, ye ɛ́ ɛzɛ, étɛp mɛ needum koŋ nɛ nɛ.» \v 37 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá, «Wɔ ɛpebee nyɛ, etɛɛ náá, nyɛy ɛ di sok bhwoob'ɔ, nyɛ ɛ́ di lii nɛ nɔ nenak'aak.» \v 38 Tin, mot yenɔk eezɛbɔɔza náá: «Ghɛŋ, mɛ eedum koŋ nɛ nɔ!» Bhii tak, nyɛ eezɛkwyit mɛboŋ si sok bhwoob ɛ Yezu, étɛp ɛduwal nyɛ. \p \v 39 Yezu eezɛbil ɛkpa náá: «Mɛ nazyɛ kɔ bɔs'ak ɛ, etɛɛ náá, bot neezɛpɛ́ɛaa. Etɛɛ náá, mis mɛ bot ɛ edhim neebɛŋel. Etɛɛ náá, bot ɛ nadi nyaa sok ɔ, neebela edhim.» \v 40 Bɛdhiiti eFalizyɛ nadi e bhaaz'ɛ ɔ, naagwak dáa nyɛ nalii deenek ɛ. Wɔ gwaa bɛ zɛdji nyɛ náá: «Bot ɛ edhim tak ɛ dɔɔ nɛ bisɔ e?» \v 41 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bi ɛpedi ɛ́ bot ɛ edhim ɔ, pe bi ààpasa mesyem. Dáa bi di ke náá: “Bis ɛpebee” ɛ, étɛp tak ɛ bi di tɔ ndjɛ sɔs dáa bot ɛ mesyem.» \c 10 \s1 Kana mbɛɛ mbaalel mɛsaa mɛ ebhata \p \v 1 Yezu eezɛke náá: «Mɛ lɛɛ bin ɛ etɛp e tsɛɛtsɛ náá: Mot ɛ di ààni tɔ beeba ebhata pɛ ɛniel ɔ, nyɛ tsel peeb tselak e dhiiti di ɔ, yenɔk mot ɛ mot djii. Nyɛ ɛ́ mot ebhooba. \v 2 Deenek, mot di ni pɛ ɛbɛ ɛ beeba ebhata ɔ, nyɛy ɛ di mbaalel ebhata. \v 3 É di'enek, mot di baal beeba ebhata ɛ waadi nyɛ ɛbɛ ɛ beeba. Tin, ebhata ɛ waagwak gwoodɛ, bhii tak nyɛ ka djóo bɛ, ngɔɔngɔt nɛ min mɔɔ. Bhii tak nyɛ ɛ́ wyisal bɛ pɛ kel. \v 4 Bhis nyɛ aazewyisal bɔɔ djas pɛ kel ɛ, nyɛ kakɛ ɛ́ pɛ sok. Ebhata é du nyɛ pɛ bhis, etɛɛ náá, bɛ nɛ gu gwoodɛ. \v 5 Tin, ebhata tok nɛ ghwyil ɛdu ndjoŋ mot. Deenek, yɛ bɛ náá, bɛ ààgu mot tak ɔ, bɛ waakaab nyɛ, tɔ́ ɛtsetaɛpe, etɛɛ náá, bɛ ààgu gwoodɛ.» \p \v 6 E sok Yezu zɛlɛɛ bɛ kana ɛ, bot ɛ nadi gwak nyɛ ɔ, nabɛɛ àànyɔ ɛmɛt ɛsuk ɛ kana tak. \s1 Yezu mbɛɛ mbaalel ɛsaa ɛ ebhata \p \v 7 Yezu eebaazɛke náá: «Mɛ lɛɛ bin ɛ etɛp e tsɛɛtsɛ náá: Ye ɛ́ mam ɛ di ɛbɛ ɛ ɛniel beeba ebhata. \v 8 Bot djas nazyɛ ɛsok nɛ nam ɔ, nabɛɛ bot ɛ djii, bot ɛ ɛzɛm. Deenek, ebhata nabɛɛ ààgwak bɛ. \v 9 Ye ɛ́ mam ɛ di ɛbɛ ɛ ndjaa. Mot aadhaa pɛ daa lam etɛp nyɛ neeni ɔ, nyɛ waabela tsik. Nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛni nɛ ɛwyis dáa nyɛ kwyɛl ɛ. Nyɛ waabela edee e dek. \v 10 Etɛɛ náá, mot djii zyɛ ɛ́ étɛp ɛzɛ djii, nɛ zɛgó, nɛ saab. Mam nazyɛ etɛɛ náá, bot neebela tsik, bɛ neebela esa djas di egoka nɛ nɔɔ étɛp bɛ needi tɔ mbɛɛ tsik ɛ. \p \v 11 «Ye ɛ́ mam ɛ di mbɛɛ mbaalel ebhata. Mbɛɛ mbaalel ka nyel'ɛ gha kɔ esu ɛ ebhata bɛ. \v 12 Mot nɔŋaa e mɛsa mɛ ɛbaal ɛ ebhata, étɛp nyɛ neetuudaa nɛ epata ɔ. Ye tok nyɛy di mbaalel ebhata. Ɛtɛɛ náá, ebhata tok yɛ. Nyɛ bee ben é zyɛ ɔ, nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛdhuugal ɛsaa ɛ ebhata da nyɛ kpaa nɛ ekaab. É di'enek, ben ɛ waaghaaga ɛsaa ebhata binɔk e nyel, nɔɔ bɛ, dɛ bɛ nɛ ɛtwak ɛ bɛ. \v 13 Beeka, ye sɛɛ deenek ɛ, etɛɛ náá, mot tak sa mɛsa ɛ, etɛp nyɛ neetuudaa. Nyɛ ààbem ba nɛ tɛp ebhata. \p \v 14 «Ye ɛ́ mam ɛ di mbɛɛ mbaalel ebhata. Etɛɛ náá, mɛ nɛ gu ebhata bam; ebhata bam pe nɛ gu ɛ mɛ. \v 15 Tyee wat nɛ dáa Saag'am di gu mɛ ɛ; mam pe nɛ gu Saag'am. Deenek ɛ mɛ di gwyena tsik'am kɔ ɛsu ɛ ebhata bam. \v 16 Mɛ ɛ nɛ bɛdhiiti ebhata di náá, bɛ dinaa ààpaani tɔ beeba ɛ. Ye goka ɛ́ náá, mɛ kɛ ɛnɔɔ bɛ, etɛp ɛdjɛɛd ɛ bɛ. Bɛ ɛ́ waagwak gwoodam. Bhii tak bɛ waazyɛ bɔɔ bɛ ɛmet zɛsɛɛga nɛ bɔɔ bɛ sɔ bɔɔ, si mɛko mɛ mbaalel ngɔt. \p \v 17 «Saag'am dyeebakwyɛl mɛ ɛ etɛɛ náá, mɛ waagel nyel'am, bhii tak da mɛ ɛ baabulal yɛ. \v 18 Mot tok nɛ ghwyil ɛnɔɔ tsik'am. Ye ɛ́ mam mɛ ɛmet ɛ di gwyena yɛ nɛ ɛkwosak ɛ lyem'am. Mɛ ɛ nɛ ghwyil ɛdjɛ yɛ. Mɛ ɛ nɛ ghwyil ɛ ɛbaanɔɔ. Ye ɛ́ nɛ eghɛŋ ɛ saag'am ɛ mɛ nasa deenek.» \p \v 19 Mɛkpa menek naabaazɛwa mɛbɛka ɛlyelɛpe pak eYuda. \v 20 Kyee wat eYuda náá: «Mot tak ɛ nɛ ɛlyeeb tɔ lɛ! Nyɛ ɛ́ mot mɛlyet! Étɛp ye bi di gwak etɛp bɛ?» \v 21 Yak kyee náá: «Mot di nɛ ɛlyeeb tɔ lɛ ɔ, tok nɛ ghwyil ɛlii dáa nyɛ di lii'aak. Ɛlyeeb ɛ nɛ ghwyil ɛtsik mot edhim nyɛ nyaa sok e?» \s1 EYuda eeswonal Yezu \p \v 22 Ye nabɛɛ, e mbu kwol, pɛ Yeluzalɛm bɛ nadi ebɔl ɛbyoŋ ɛ bɛ nadi taala dwoo Ndjaa-ebuwa nadiiaa ɛ. \v 23 Yezu nadi duula si bhaaz mɛ kok Ndjaa-ebuwa nagetaa din ɛ «bhaaz ɛ Salomɔŋ» ɛ. \v 24 Tin, wɔ gwaa eYuda zɛsɛɛga e ngwoobɛ, bɛ ɛ́ boozɛdji nyɛ náá: «Wɔ kwyɛl ɛ náá, bis di ebhwood kɛkum yaa ɛwala? Nɛghu wɔ ɛ Mɛsia ɔ, lɛɛa bis ɛnyɔɛpe, etɛp bis neegwak.» \v 25 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mɛ nabɛɛ, mɛ eezelɛɛ bin, bi ààkwyɛl ɛdum ɛ koŋ nɛ nam. Sonok esa e mɛbwala mɛ mɛ di sa nɛ din ɛ Saag'am ɛ ye ɛpetaŋal mɛ. \v 26 Tin, bi di ààdum koŋ nɛ nam ɛ etɛɛ náá, bi tok tɔ ɛsaa ɛ ebhata bam. \v 27 Ɛsaa ɛ ebhta bam nɛ gwak gwoodam; mɛ nɛ gu bɛ. Etɛp tak ɛ bɛ di du mɛ. \v 28 Mɛ ɛpedjɛ bɛ tsik na kɔm-kɔm, bɛ aanàkwaadiib dhiiti dwoo. Mot tok nɛ ghwyil dɛk mɛ ba. \v 29 Sa Saag'am nadjɛ mɛ ɛ, eedhaa esonok djas. Etɛp tak ɛ di náá, dhiiti mot tok nɛ ghwyil ɛdɛk sa tak tɔ mbɔ Saag'am. \v 30 Mam nɛ Saag'am, bis ɛ mot ngɔt.» \p \v 31 Tin, wɔ gwaa eYuda baazɛtek mɛkok étɛp bɛ neegó nyɛ nɛ yɛ. \v 32 É di'enek, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Mɛ eedyeebazelyaal bin embɛɛ mɛsa mɛ Saag'am. Tɔ mɛsa menek djas, kɔ esu ɛ yaa mɛsa mɛ mɛ sa etɛp mɛ goka nɛ ɛgóaa nɛ mɛkok?» \v 33 Tin, eYuda eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Bis ààsaŋ ɛgó ɛ wɔ nɛ mɛkok etɛp mbɛɛ mɛsa. Bis aasaŋ ɛgo ɛ wɔ etɛɛ náá, wɔ ɛpebyasal Zɛɛb! Dhi wɔy di mot, wɔ kwyɛl ɛlyaal bot ɛ náá, wɔ ɛ Zɛɛb!» \v 34 É di'enek, Yezu ɛ́ boozɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Tɔ etsi bin, ekwyala ke ɛ náá: “Mɛ ke ɛ náá, bi ɛ bɛzɛɛb\f + \fr 10.34 \fr*\xt Mɛd 81.6\xt*\f*.” \v 35 Mena nɛ guka náá, mena tokeka nɛ ghwyil ɛdis sa zeekwyalaa ɛ. Deenek, Zɛɛb djóo bot ɛ di gwak mɛkpa mɛ nɛ bot ɛ di myaal yɛ ɔ, “bɛzɛɛb”. \v 36 Yɛ kabɛ mam ɔ, Saag'am naazetɔ́ mɛ, bhii tak Nyɛ eezɛlwom mɛ kɔ bɔs. Etɛp ye bi di ke náá, mɛ eelee Zɛɛb, etɛɛ náá, mɛ eelɛɛ náá: “Mɛ ɛ Mɔn Zɛɛb” e? \v 37 Yɛ bɛ náá, mɛsa mɛ mɛ di sa ɛ, tok mɛsa mɛ Saag'am ɔ. Ye ɛ́ deenek ɛ bi aadi ààdum koŋ nɛ nam. \v 38 Yɛ kozobɛ náá, bi ààdum koŋ nɛ nam ɔ. Dumka koŋ dum nɛ endem e mɛbwala mɛ mɛ di sa ɛ. Étɛp bi neegu gua wat náá: Saag'am ɛ tɔ lam; deenek mam ɛ tɔ lɛ.» \v 39 Tin, bɛ nabaadiɛ, é saa dáa bɛ mɛt nyɛ. Nyɛ naadus bɛ e mɛmbɔ. \p \v 40 Bhii tak Yezu eebaazɛtɔ́ pɛ yii kyiid dii Yuldɛn, e di Zaŋ Nduuel-bot nadi é duu bot Zɛɛb sok ɔ. Nyɛ eekɛdi ba mɛlu penek. \v 41 Tin, wɔ gwaa mɛdhuu mɛ bot zokazyɛ pɛ nyɛ nadi ɛ́. Bot ɛ tak eezɛke nɛ nɛ náá: «Zaŋ nabɛɛ ààsa dhiiti ndem mɛbwala mɛ wat. Beeka náá, etɛp djas nyɛ di lɛɛ dum nɛ mot tak ɛ djas ɛ tsɛɛtsɛ.» \v 42 É di'enek, bot ɛbuɛpe naazɛdum koŋ nɛ Yezu. \c 11 \s1 Ɛsyee ɛ Lazaad \p \v 1 Dhiiti mot ngɔt din ɛ lɛ nabɛɛ Lazaad, zokazɛbɛ. Nyɛ nadidi ɛ kɔ ghaada di djóoaa Bhetani ɛ, dɛl ɛ Maali bɛ nɛ mɔn nyɛɛg Maat. \v 2 Maali ɛ moma naso ɛlas mɛnanas kɔ mɛko ɛ Ghɛŋ Yezu ɔ, da bhii tak nyɛ ɛ́ zɛsuŋal nɛ bhooɛ ɔ. Ye ɛ́ dhem, Lazaad ɛ nadi bɛ. \v 3 Boa binɔk bɛbá ɛ, zokazɛlwom mot, nyɛ lɛɛ nɛ Yezu náá: «Ghɛŋ, sɔɔ wɔ di kwyɛl ɔ ɛpebɛ.» \v 4 Dáa Yezu nagwak bhaadal tak ɛ, nyɛ ɛ́ booke náá: «Lazaad ɛpebɛ. Ɛbɛ́ ɛ tak tok etɛp nyɛ neegwyɛ. Deenek ɛ, etɛɛ náá, dék ɛ Zɛɛb neenyen emis mɛ bot. Deenek ɛ etɛɛ náá, Mɔn Zɛɛb neebaabela dék é mis mɛ bot, dum nɛ tɛp tak.» \p \v 5 Bela tin náá, Yezu naadyeebakwyɛl Maali, nɛ Maat zɛnɔɔ dhemɔɔ Lazaad. \v 6 Ghuna dáa nyɛ nagwak bhaadal náá Lazaad ɛpebɛ́ ɛ, nyɛ naabaadjaasi mɛlu mɛmbá bhii tak kɔ dɛl ɛ nyɛ nadi ɛ́, nyɛy ààtɔ́. \v 7 Bhii tak nyɛ eezɛke nɛ bɛdjekel bɛ náá: «Djhooka sikeka pɛ kyee dik Yude.» \v 8 Tin, bɛdjekel eezɛke nɛ nɛ náá: «Labhi, bɛ aalóo nɛ saŋ ɛgó ɛ wɔ nɛ mɛkok penek koko-ɛ-koko. Mos wɔ baakwyɛl ɛ, ɛtɔ́ penek e?» \v 9 É di'enek, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mwos wat ɛ mɛwala kam nɛ ebá. Mot ɛ kɛ tɔ gwyɛ mwos ɔ, nyɛ aanàkwaabema ɛbɛk. Etɛɛ náá, nyɛ ɛpebee gwyɛ ɛnyɔɛpe. \v 10 Tin, mot ɛ kɛepum ɔ, nyɛ waabema ɛbɛk. Etɛɛ náá, nyɛ tok nɛ sa aasa náá, nyɛ bee ze ɛnyɔɛpe.» \p \v 11 Bhis Yezu nake deenek ɛ, nyɛ ɛ́ boo baakɛl náá: «Mɔɔ sɔ yena Lazaad eedhaa gɔ́. Mɛ ɛpetɔ́, kɛdjem nyɛ.» \v 12 Bɛdjekel eezɛbɔɔza náá: «Ghɛŋ, yɛ bɛ náá, nyɛ eedja gɔ́ ɔ, nyɛ waatsak.» \v 13 Yezu nadi lii deenek ɛ, étɛp ɛsyee ɛ Lazaad. Bɛdjekel bɛ nagu ɛ náá, nyɛ nadi lii ɛ, dum nɛ tɛtɛ gɔ. \v 14 Tin, Yezu ɛ́ boozɛlɛɛ bɛ mɛpyɛmɛ ààsyeeba náá: «Lazaad eegwyɛ. \v 15 Mɛ ɛpemyaala etɛɛ náá, mɛ bɛɛ ààdi penek. Yɛ waasa náá, bi dum koŋ nɛ nam. Tin, djhokaka pɛ kyee nyɛ di ɛ.» \v 16 Tin, Toma nagetaa din ɛ «Ɛwas» ɔ, eezɛke nɛ bak bɛdhiiti bɛdjekel náá: «Djhootɔ́ka, yɛ bɛ ɛsyee ɔ, bɛ gó menabɛlka djas.» \s1 Maat eemyaal náá Yezu ɛ Mɛsia \p \v 17 Dáa Yezu nakum ɛ, Nyɛ eegwak náá, Lazaad moo nɛ ɛdiyo mos ɛ mɛlu mɛná. \v 18 Tinaak, nɛŋ pak dɛl Bhetani nɛ Yeluzalɛm nabɛɛ tyee ekilomɛtɛlɛ elɛl. \v 19 É di'enek, bɛtɛ nɛ eYuda nabɛɛ, bɛ eezyɛ pɛ daa Maali nɛ Maat étɛp ɛzɛdjɛ bɛ ghwyil kɔ ɛsyee ɛ dhem'ɔɔ. \p \v 20 Dáa Maat nagwak náá, Yezu eetuula ɛ, wɔ gwaa nyɛ zɛtɔ́, kɛboma nɛ nɛ. Tin, Maali eezɛlik yɛ ndiidil pɛ ndjaa. \v 21 Maat eezɛke nɛ Yezu náá: «Ghɛŋ, wɔ ɛpedi wak ɔ, pe dhem'am ààpagwyɛ. \v 22 Deenek, mɛ nɛ gu náá, dɔɔ nɛ nenak, esonok djas waawaab nɛ Zɛɛb ɛ, nyɛ waadjɛ wɔ.» \v 23 Tin, Yezu zɛbɔɔza náá: «Dhemɔ ɛ waagom tɔ ɛsyee.» \v 24 Maat eezɛbɔɔza náá: «Mɛ nɛ gu náá, nyɛ waagom tɔ ɛsyee e dwoo mɛsik, esok bot djas aazɛgom tɔ ɛsyee ɛ.» \v 25 Yezu zokabaazɛbɔɔza náá: «Ye ɛ́ mam ɛ di ɛgomel ɛ bot ɛ nagwyɛ ɔ. Mam ɛ di tsik. Mot ɛ dum koŋ nɛ nam ɔ, nyɛ waabela tsik, ye nàkozodi náá, nyɛ naazegwyɛ. \v 26 Tin, mot di nɛ tsik, e dum koŋ nɛ nam ɔ, nyɛ aanàkwaagwyɛ. Wɔ eemyaal e?» \v 27 Maat eezɛmyaal náá: «Iyoo Ghɛŋ. Mɛ nɛ gu náá, wɔ ɛ Mɛsia, Mɔn Zɛɛb. Wɔ ɛ di mot Zɛɛb nakɛk náá, nyɛ ɛpezyɛ kɔ bɔs ɔ.» \s1 Ɛgom ɛ Lazaad \p \v 28 Bhis mɛkpa menek, Maat eezɛsik pɛ ndjaa kɛdjóo mɔn nyɛɛg Maali. Tin, nyɛ eezɛnyeŋal nyɛ tɔ ɛlɔ náá: «Lyoel eetuula, nyɛ ke ɛ náá, wɔ kɛboma nɛ nɛ.» \v 29 Dáa Maali nagwak deenek ɛ, nyɛ eezɛwyɛl «ngbat», nɔɔ nyel, tɔ́ pɛ pak Yezu nadi ɛ́. \v 30 Ghuna Yezu nabɛɛ, nyɛ dinaa ààkotuula-tuula kɔ dɛl ɛ tak. Nyɛ nabɛɛ nyɛ dinaa e di bɛ nɛ Maat naboma ɔ. \v 31 EYuda naazɛmɔ nɛ Maali tɔ ndjaa étɛp ɛdjɛ nyɛ ghwyil kɔ ɛsyee. Dáa bɛ nabee nyɛ nawyɛl deenek «ngbat», wyis pɛ kel ɛ, bɛ eezɛdu nyɛ. Etɛɛ náá, bɛ nagek ɛ náá, nyɛ natɔ́ ɛ pɛ ɛvit kɛdje. \v 32 Bhii tak, Maali zɛkum pɛ Yezu nadi ɛ́. Dáa nyɛ nabee nyɛ ɛ́, nyɛ eezɛghaaga si mɛko mɛ. Nyɛy nɛ Yezu náá: «Ghɛŋ, wɔ ɛpedi wak ɔ, pe dhemam ààpagwyɛ.» \v 33 Yezu nabee nyɛ, bɛ nɛ bot ɛ nadu nyɛ edje. Tin, ye naazɛsa nyɛ ghoŋ dhaa nyel. \v 34 É di'enek, nyɛ eezɛdji bɛ náá: «Bi kɛnɛɛg muu ɛ paa?» Bɛ eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, dha, wɔ neezɛbee.» \v 35 Tin, Yezu eezɛdje. \v 36 Deenek, eYuda eezɛke náá: «Beeka dáa nyɛ nadi kwyɛl nyɛ ɛ!» \v 37 Tin, bɛdhiiti bot pak eYuda binɔk moo tin é ke náá: «Nyɛy mot di ebɛɛ bot ɛ edhim mis ɔ, nyɛ bɛ ɛ́ ààkwak ɛlu náá, Lazaad nàgwyɛ?» \p \v 38 Yɛ eezɛbaasa Yezu boo ghoŋ tɔ lyem, bhii tak nyɛ eezɛtɔ́ pɛ ɛvit. Ye nabɛɛ tɔ gho ɛkok kpaka. Ɛvit ɛ tak nadidi aalaa ɛ nɛ boo ɛkok na bɔk-bɔk. \v 39 Tin, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Diska ɛkok!» Wɔ gwaa Maat, kɛl mot nagwyɛ ɔ, zɛpesal náá: «Ghɛŋ, nyɛ moo mos ɛ nɛ mɛlu mɛná bhis nyɛ nazedelaa ɛ. Nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛka nuub ɛlyelɛpe.» \v 40 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Mɛ bɛ ɛ́ ààlɛɛ wɔ náá, wɔ dum koŋ nɛ nam ɔ, wɔ waabee duma ɛ Zɛɛb e?» \p \v 41 Bhii tak, bɛ eezɛdis ɛkok nadi é ɛbɛ ɛ ɛvit ɛ. É di'enek, Yezu eezɛben mis pɛ ɛko, wɔ gwaa nyɛ ke náá: «Saag'am, ghaapɛɛ etɛɛ náá, wɔ eegwak mɛ. \v 42 Mɛ nɛ gu náá, wɔ eeloozyɛ nɛ ɛgwak ɛ mɛ, Tinaak, mɛ lii deenek ɛ, etɛɛ náá, mɛdhuu mɛ bot ɛ di wak'ak neemyaal náá, wɔy ɛ nadhis mɛ.» \v 43 Dáa nyɛ nazɛke deenek ɛ, wɔ gwaa Yezu zɛbam ɛlyelɛpe náá: «Lazaad, wyisa!» \v 44 Tin, mot nagwyɛ ɔ eezɛwyis tɔ ɛvit. Nyɛ eezɛwyis nɛ mɛmbɔ nɛ mɛko ewola nɛ epes ekaad nyɛ napilaa tɔ tak ɛ. Dɔɔ nɛ bhoob dipela nɛ epes ekaad e tak. Bhii tak, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Tiika nyɛ epes ekaad binek e nyel nyɛ neekɛ ɛnyɔɛpe. Da bi ɛ bet nyɛ, nyɛ tɔ́.» \s1 Boob kɔ ɛsu ɛ Yezu \p \v 45 EYuda ɛbuɛpe tɔ sama bot ɛ nazyɛ, zɛmɔ nɛ Maali tɔ ɛsyee ɔ nabee edjema mɛbwala mɛ Yezu nasa ɛ. Wɔ gwaa bɛ zokazɛdum koŋ nɛ nɛ. \v 46 Tinaak, bɛdhiiti bot tɔ sama eYuda tak eezɛtɔ́, pɛ daa eFalizyɛ. Bɛ eekɛlɛɛ bɛ etɛp djas ee nasael ɛ. \v 47 Tin, wɔ gwaa eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ eFalizyɛ zokazɛsɛɛga tɔ boo kwan eYuda. Bɔɔ náá: «Mena saka dáa? Mot tak dinaa, esa bɛtɛ nɛ eboo endem e mɛbwala yenek! \v 48 Mena betka nyɛ, nyɛ gheesa endem e mɛbwala menek ɔ, bot djas ɛ waadum koŋ nɛ nɛ. Tin, ekukuma eLɔm waazɛwaaz Ndjaa-ebuwa lena nɛ dhaad mbyak yena.» \p \v 49 Mot ngɔt pak'ɔɔ, din ɛ lɛ nabɛɛ Kayif. Nyɛ nabɛɛ boo ghaa-Zɛɛb e mbu tak. Nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Bi ààtiibal ɛnyɔɛpe! \v 50 Bi ààgu sa di nyɔ nɛ nena ɛ? Ye goka ɛ́ mot ngɔt gwyɛ étɛp bot ɛ mbyak yena. Deenek ɛ di náá, bot ɛ mbyak yena djas aanàkwaawyɛɛza.» \p \v 51 Ghuna nyɛ nabɛɛ ààdi é ke deenek nɛ ɛtselal ɛ lɛ ɛmet. Ye nabela ɛ náá, nyɛy ɛ nadi boo ghaa-Zɛɛb e mbu tak. Nyɛ nadi lɛɛ etɛp binek nɛ ghwyil ɛ Zɛɛb náá, Yezu ɛ waagwyɛ kɔ ɛsu ɛ bot ɛ mbyak eYuda. \v 52 Tin suk ɛsyee ɛ Yezu tak nabɛɛ ààbɛ étɛp eYuda bɔɔ bɛ met. Ye nabɛɛ dɔɔ nɛ étɛp ɛsɛɛg e nyel wat bɔɔ Zɛɛb djas zewyɛɛza «lapa-lapa» kɔ bɔs ɔ. \p \v 53 Kana dwoo tak, ekukuma eYuda naamyam ɛgó ɛ Yezu. \v 54 Etɛp tak ɛ Yezu nakat ɛduula emis eYuda. Tin, nyɛ eezɛtɔ́ pɛ dhiiti dɛl e ngwoob bal. Din ɛ dɛl ɛ tak nabɛɛ Efalayim. Penek ɛ nyɛ nakɛkwɛɛg ba mɛlu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ. \v 55 Ye nabɛɛ, ɛbyoŋ ɛ eYuda di djóoaa «Pak» eezekunaa. Bot ɛbuɛpe nadi dus pɛ mɛl mɔɔ, tɔ pɛ ghaada Yeluzalɛm. Bɛ natɔ́ ɛ étɛp bɛ neekɛdis edhuud ɛsok nɛ dwoo ɛbyoŋ kum. Bɛ neezɛsa edjema etsi nadi lɛɛ étɛp mot needi dɛɛ ɛ. \v 56 É di'enek, bɛ moo tin é saa Yezu, ààbee nyɛ. Bɛ moo tin tɔ kok Ndjaa-ebuwa é djinela pak'ɔɔ náá: «Bi ke ɛ náá, nyɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛzyɛ e ɛbyoŋ ɛlak mos e?» \v 57 Ka bela náá, eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ eFalizyɛ naazedjɛ ɛlee náá, mot ɛ bee Yezu ɔ, da nyɛ ɛ́ zɛlɛɛ bɛ. Etɛɛ náá, bɛ nadi saŋ ɛmɛt ɛ nyɛ. \c 12 \s1 Maali eezɛso Yezu mɛnanas e mɛko \p \v 1 Mɛlu mɛtɛn nɛ wat ɛsok nɛ dwoo ɛbyoŋ ɛ Pak kum, Yezu eezɛtɔ́ pɛ Bhetani, dɛl ɛ Lazaad mot nagwyɛ da nyɛ ɛ́ gomal nyɛ ɔ. \v 2 Tin, bɛ eezɛdjaab edee etɛɛ Yezu. Maat ɛ nadi sa mɛsa mɛ ɛkɛka edee. Tɔ bot ɛ nadi kɔ mesa nɛ Yezu ɔ, ye nabɛɛ nɛ Lazaad. \v 3 Wɔ gwaa Maali zokanɔɔ pes litɛlɛ mɛnanas na boo mɛtaŋ nadi djóoaa naad\f + \fr 12.3 \fr*\fq naad \fq*\ft Mɛnanas mɛ tak nasael ɛ, nɛ mɛdii mɛ dhiiti le na mbɛɛ mɛnuub di djóoaa «naad» ɛ, ààpuuzaa nɛ dhiiti sonok.\ft*\f* ɛ. Nyɛ eezɛkɔ ɛlas ɛ tak, so kɔ mɛko ɛ Yezu. Bhii tak nyɛ moo suŋal yɛ nɛ bhoo lo'ɛ. Tin, mɛnuub mɛ mɛnanas menek zokadjala ndjaa djas. \v 4 Mot ngɔt tɔ bɛdjekel ɛ Yezu, Yudas Iskaliɔt, mot aakɛka Yezu ɔ, eezɛke náá: \v 5 «Étɛp ye mena di ààbɔmsa mɛnanas mɛ tak ɛ nɛ boo mɛtaŋ\f + \fr 12.5 \fr*\fq Étɛp ye mena di ààbɔmsa mɛnanas mɛ tak ɛ nɛ boo mɛtaŋ? \fq*\ft Mɛtaŋ mɛ bɛ di tuud mot sa mɛsa di djala nɛ mɛsa mɛ mbu wat ɛ.\ft*\f*? Da nɔɔ epata mɛkam-mɛtɛn nɛ wat tak, djɛ nɛ bɛdjel ɛ bot.» \v 6 Nyɛ nabɛɛ ààke deenek, etɛɛ náá, nyɛ nadi gek bɛdjel ɛ bot ghoŋ. Nyɛ nadi eke deenek ɛ, etɛɛ náá, nyɛ nadi ɛ́ mot djii. Nyɛy ɛ nadi mɛt kola epata. Nyɛ nadi djii epata ee bot nadi wa tɔ tak ɛ. \v 7 Tin, Yezu ɛ́ boobɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Betka moma yak gwyem, etɛɛ náá, nyɛ nakwom mɛnanas menek ɛ étɛp dwoo mɛdela mam. \v 8 Etɛɛ náá, bi nɛ bɛdjel ɛ bot ɛ waadi e di wat mɛlu djas. Yɛ kabɛ mam ɔ, bi aanàkwaabaadi nɛ nam mɛlu djas.» \p \v 9 Bɛtɛɛ nɛ mɛdhuu mɛ eYuda zokazɛgwak náá, Yezu nadi ɛ́ pɛ Bhetani. Bɛ naazɛtɔ́, bɛ nabɛɛ ààtɔ́ étɛp ɛkɛboma nɛ Yezu nyɛy nyɛ ɛmet. Bɛ nabaatɔ́ ɛ, étɛp ɛkɛbee Lazaad, mot Yezu nagomal ɔ. \v 10 Tin, eboo bɛghaa-Zɛɛb zokabaagwakel náá, ye goka ɛ́ bɛ gó dɔɔ nɛ Lazaad. \v 11 Etɛɛ náá, ye ɛ́ kɔ ɛsu ɛ lɛ ɛ eYuda ɛbuɛpe nadi dus tɔ ɛdhuu ɛ lɔɔ étɛp ɛdum ɛ koŋ nɛ Yezu. \s1 Yezu eeni tɔ ghaada Yeluzalɛm dáa mɛkoozi \p \v 12 Tɔ yii mɛlem, zukamwaa nɛ mot nazyɛ étɛp ɛbyoŋ ɛ Pak ɔ zokagwak náá, Yezu nadi zyɛ pɛ Yeluzalɛm. \v 13 Wɔ gwaa bɔɔ djas zokawyis nɛ mɛmbɔ mɛ mɛbhi e mɛmbɔ. Bɛ eezɛdus kɔ ghaada\f + \fr 12.13 \fr*\fq mɛmbɔ mɛ mɛbhi e mɛmbɔ. Bɛ eezɛdus kɔ ghaada \fq*\ft Tɔ mɛfulu mɛ eYuda, ɛkɛ ghaala nɛ mɛmbɔ mɛ mɛbhi e mɛmbɔ kwyɛl ɛlyaal ɛ mɛmyaala.\ft*\f*, étɛp ɛkɛboma nɛ Yezu. Bɛ nadi tsim náá: «Duu nɛ Zɛɛb! Zɛɛb goka ɛ́ nɛ ɛsɛɛ mot di zyɛ nɛ din ɛ Ghɛŋ ɔ mɛtel. Zɛɛb sɛɛ mbɛɛ mɛtel pɛ kɔ Mɛkoozi mɛ Yisalaɛl!» \p \v 14 Tin, Yezu eezɛbela mɔɔ swooz an. Nyɛ eezɛdisi kɔ lɛ dáa ekwyala e mɛkana mɛ Zɛɛb di elɛɛ ɛ: \q1 \v 15 «Nàbem ba, wɔy, ɛsyees ɛ ghaada Siɔŋ! \q1 Beea, mɛkoozi mɔ ɛpezyɛ, \q1 ndiindil kɔ mɔɔ swooz an\f + \fr 12.15 \fr*\xt Zal 9.9\xt*\f*.» \m \v 16 É di'enek, bɛdjekel bɛ nabɛ ɛ́ àànyɔ ɛtiibal etɛp binek. É sok Zɛɛb aaniigal Yezu tɔ dék ɛ, tin bɛ waazɛtaala náá, ekwyala naazelɛɛ etɛp binek kɔ ɛsu ɛ lɛ. Tin, bɛ naasa esa ee nagoka nɛ ɛsael dum nɛ nɛ ɛ. \p \v 17 Bot ɛ nadi lɔɔg wat bɛ nɛ Yezu esok nyɛ nadjóo Lazaad wyis tɔ ɛvit, da nyɛ ɛ́ gomal nyɛ ɔ. Bot ɛ tak moo tin é lɛɛ bot esesɛɛ djas nadhaŋ ɛ. \v 18 Etɛp tak ɛ mɛdhuu mɛ bot nazyɛ, zɛboma nɛ nɛ. Bot naagwak náá, nyɛ naasa ndem e mɛbwala menek. \v 19 Tin, eFalizyɛ moo sɔs pak'ɔɔ náá: «Bot eebee náá, bot tokapɛ nɛ ghwyil ɛbaasa dhiiti sonok e. Etɛɛ náá, bot djas moo ɛ́ bhis koŋɛ!» \s1 Bot ɛ dhaad mbyak eGhɛlɛk ɛpesaa ɛgu ɛ Yezu \p \v 20 Bɛdhiiti bot ɛ mbyak eGhɛlɛk, nadi ɛ́ tɔ sama bot ɛ nazyɛ pɛ Yeluzalɛm zɛduwal Zɛɛb tɔ ɛbyoŋ ɔ. \v 21 Tin, bɛ eezɛtiila pɛ daa Filip mot dɛl Bhɛtsaida pɛ kyee dik Ghalile. Bɔɔ nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, bis ɛpekwyɛl ɛbee Yezu.» \p \v 22 Tin, Filip eekɛlɛɛ Andele, bhii tak bɔɔ djas bɛbá eezɛtɔ́, kɛlɛɛ Yezu. \v 23 É di'enek, Yezu zɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Ɛwala ɛ Zɛɛb aadjɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot duu ɛ, eezedjala. \v 24 Mɛ lɛɛ bin ɛ etɛp e tsɛɛtsɛ, ndu bhisa dyeebadi wat ɛ, ye dinaa ààbɛaa. Yɛ bɛ náá yɛ eewaaa tɔ bɔs tyee mot di delaa ɛ, yɛ waawyis, da djɛ bhum ɛbuɛpe. \v 25 Mot di kwyɛl tsik'ɛ ɔ, nyɛ waasu yɛ. Tin, mot ɛ kwyɛl Zɛɛb dhaa dáa nyɛ di kwyɛl tsik'ɛ kɔ bɔs'ak ɔ, mot yenɔk ɛ waabaal tsik'ɛ. Nyɛ waadi e di wat bɛ nɛ Zɛɛb kɔm-kɔm. \v 26 Mot ɛ di kwyɛl ɛsa mɛsa mam ɔ, ye goka ɛ́ náá, mot tak du mɛ. Deenek ɛ di náá, mot-mɛsa mam aadi ɛ́, e di mɛ di ɔ. Deenek ɛ Saag'am aadjɛ duu nɛ mot di sa mɛsa mam ɔ.» \s1 Yezu eelii dum nɛ ɛsyee ɛlɛ \p \v 27 «É di mena kadi wak nenak'aak, lo'am moo ɛ́ zɛm-zɛm nɛ bɛtɛ nɛ esiiza ɛbuɛpe. Ye goka ɛ́ mɛ ke dáa? Mɛ ke náá: “Saag'am, pɛka mɛ e sa di kwyɛl ɛzyɛ mɛ e nyel e ɛwala ɛlak nenak”? Tin, ye ɛ́, étɛp sa di kwyɛl ɛ sael mɛ e nyel e ɛwala ɛ ɛlak ɛ mɛ nazyɛ. \v 28 Saag'am, djɛa din ɛ lɔ duu!» É di'enek, wɔ gwaa gwood wat zɛbam tɔ gwoo náá: «Mɛ naaloozedjɛ yɛ duu. Mɛ ɛpebaadjɛ yɛ duu djɛa sis.» \v 29 Ɛdhuu ɛ bot ɛ nadi tin, nakwak gwood tak ɔ, moo tin é ke náá: «Ye ɛ́ ndum bhi!» Bak bot náá: «Ye ɛ́ dhiiti fofop ngɔt ɛlii nɛ Yezu!» \v 30 É di'enek, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Gwood yenek ààpagék étɛp'am. Gwood tak gék ɛ étɛp'en. \v 31 Mena mooka ɛ́ é ɛwala bot ɛ bɔs'ak aapɛ́ɛaa ɛ. Deenek, mɛkoozi mɛ bot ɛ bɔs'ak moo zɛsɔaa. \v 32 Tin, esok mam aadus kɔ bɔs, benaa ɛ, mɛ waadul bot ɛ bɔs djas pɛ daa lam.» \v 33 Tɔ mɛkpa menek, Yezu nadi lɛɛ ɛ kɔkɔ ɛsyee nabɛ náá, nyɛ waagwyɛ ɛ́. \p \v 34 Tin, mɛdhuu mɛ bot binɔk eezɛke nɛ nɛ náá: «Bis djek tɔ mɛkana mɛ etsi bis ɛ náá, Mɛsia aadi ɛ́ nɛ tsik na kɔm-kɔm. Ha étɛp ye wɔ ke náá, “Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot aadus kɔ bɔs, da nyɛ ɛ́ benaa pɛ ɛko”? Yenɔk “Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot” ɛ́ zɛ?» \v 35 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Gwyɛ ngel dinaa pak'en, étɛp ba mɔɔ ɛwala batsa. Kɛka e di bi dinaa tɔ gwyɛ ngel yenek, e kaab náá, ɛgwyitok ɛzɛkɛbela bin zaka. Etɛɛ náá, mot di kɛ tɔ ɛgwyitok ɔ, ààgu ze nyɛ di tɔ́ ɛ. \v 36 Dumka koŋ nɛ gwyɛ ngel esok bi dinaa bi nɛ bɛ nɔɔ e di wat yenek. Etɛɛ náá, bi needi bɔɔ gwyɛ ngel.» \s1 EYuda nabɛ ààdum koŋ nɛ Yezu \p Bhis nyɛ nalii nɛ nɔɔ deenek ɛ, Yezu eezɛnɔɔ nyel, tɔ́, kɛsɔwa ɛtsetaɛpe nɛ nɔɔ. \v 37 Bela náá, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, nyɛ naasa bɛtɛ nɛ endem e mɛbwala emis mɔɔ, bɛ nabɛɛ ààdum koŋ nɛ nɛ. \v 38 Deenek ɛ, etɛp e ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi nalɛɛ ɛ, neebela ɛsuk. Nyɛ nake ɛ náá: \q1 «Ghɛŋ, ɛzɛ myaal bhaadal yena? \q1 Ghɛŋ lyaal zɛ ghwyilɛ\f + \fr 12.38 \fr*\xt Eza 53.1\xt*\f*?» \m \v 39 Ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi naalɛɛ ɛ etɛp ee bot bak aadi ààdum koŋ nɛ Zɛɛb ɛ: \q1 \v 40 «Zɛɛb naadjɛ bɛ mis mɛ edhim. \q1 Nyɛ naadiyal etsoŋ bɔɔ, etɛɛ náá, mis mɔɔ needi àànyaa sok. \q1 Náá, etsoŋ bɔɔ aanàkwaadjɛ ghwyil ɛmɛt etɛp djas mɛ nasa nɛ nɔɔ ɛ. \q1 Bɛ ɛ́ nɛ ghwyil ɛliig mis gwyák Zɛɛb \q1 bula pɛ daa lam étɛp mɛ neetsik bɛ\f + \fr 12.40 \fr*\xt Eza 6.9-10\xt*\f*.» \m \v 41 Ngoolel-mɛkpa ɛ Zɛɛb Ezayi nake deenek ɛ, etɛɛ náá, nyɛ nabɛɛ, nyɛ eebee dék ɛ Yezu. Étɛp tak ɛ nyɛ nadi é lii kɔ ɛsu ɛ Mɛsia. \p \v 42 Ghuna tɔ sama ekukuma eYuda, bɛtɛ nɛ bɛdhiiti nadi edum koŋ nɛ Yezu. Tin, dáa bɛ nadi é kaab náá, eFalizyɛ ɛ́ zɛkɛsɔ bɛ tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda ɛ. Bɛ nabɛɛ ààdi lyaal ɛmyaal ɛ lɔɔ popoopwon. \v 43 Deenek etɛɛ náá, bɛ naadyeebadje náá, bot duwal bɛ ɛbuɛpe, dhaa dhaŋa duu Zɛɛb di djɛ bot ɛ. \s1 Ɛpɛ́ɛ ɛ bot kɔ mɛkpa ɛ Yezu \p \v 44 Yezu eezɛben gwood, é ke náá: «Mot ɛ dum koŋ nɛ nam ɔ, nyɛ ààpadum koŋ nɛ nam, mam mɛ ɛmet. Nyɛ baadum koŋ ɛ nɛ mot lwom mɛ ɔ. \v 45 Mot ɛ bee mɛ ɔ, nyɛ eebee mot lwom mɛ ɔ. \v 46 Mam zyɛ kɔ bɔs ɛ dáa gwyɛ ngel. Deenek etɛɛ náá, mot aadum koŋ nɛ nam ɔ needi ààdi tɔ ghooghom. \p \v 47 «Mot di gwak mɛlyo mam. Da nyɛ ɛ́ di, ààkɛ dáa mɛkpa mɛ tak di kwos ɛ, ye tok mam di kwyesal nyɛ ndjɛ sɔs. Etɛɛ náá, mɛ nazyɛ, zɛtsik bot ɛ bɔs. Mɛ nabɛɛ ààzyɛ, zɛpɛ́ɛ bot ɛ bɔs'ak. \v 48 Mot ɛ byen ɛmyaal ɛ mɛ ɔ, nyɛ ɛ́ pɛɛ ɛmyaal mɛkpa mam ɔ, nyɛ eebela lo mɛsɔ mɛ nyɛ aapɛ́ɛaa dum nɛ tak ɛ. Ye ɛ́ mɛlyo mɛ mɛ di lyo ɛ, paakwyesal nyɛ ndjɛ sɔs e dwoo Zɛɛb aapɛ́ɛ bot ɛ bɔs ɛ. \v 49 É di'enek, mɛ aanàkwaalii kɔ ɛkwosak ɛ lam. Etɛɛ náá, Saag'am mot nadhis mɛ ɔ, nabɛɛ, nyɛ eedjɛ mɛ ɛlee dum nɛ mɛkpa mɛ mɛ di egoka nɛ lɛɛ ɛ, nɛ etɛp mɛ goka nɛ ɛlyo ɛ. \v 50 Deenek ɛ mɛ di nɛ gu náá, mɛtiŋ mɛ nyɛ di djɛ bot ɛ, djɛ ɛ tsik na kɔm-kɔm. Etɛp tak ɛ di náá, etɛp ee mɛ di lɛɛ bin ɛ, mɛ dyeebalɛɛ dáa Saag'am nalwom mɛ lɛɛ ɛ.» \c 13 \s1 Yezu eegwyii mɛko mɛ Bɛdjekel bɛ \p \v 1 Ye nabɛɛ e ges ɛbyoŋ ɛ Pak. Yezu nadi gu náá, ɛwala ɛ lɛ nabɛɛ, eezekum. Ɛwala nyɛ aadus kɔ bɔs, tɔ́ pɛ daa Sɛɛg tɔ gwoo ɛ. Nyɛ naadyeebakwyɛl bɔɔ bɛsɔ bɛ di kɔ bɔs ɛ. Nyɛ naakwyɛl bɛ kɛkum mɛsik. \p \v 2 Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ nadi dɛ edee bikoko. Ye nabɛɛ, Dim mot mɛkɔŋ eezewa tɔ lyem ɛ Yudas Iskaliɔt, mɔɔ Simɔŋ, gwyes ɛkɛ seeb ɛ Yezu. \v 3 Tin, Yezu nadi gu náá, Zɛɛb ɛ nadhis nyɛ. Nyɛ nawaabaazosik ɛ pɛ daa lɛ. Yezu nɛ gu deenek ɛnyɔɛpe. Nyɛ nɛ baagu náá, Sɛɛg naadjɛ nyɛ eghɛŋ kɔ esa e bɔs djas. \v 4 Bɔɔ é dɛ kɔ mesa, wɔ gwaa Yezu zɛwyɛl «ngbat». Nyɛ eezɛdis kuwa é nyel. Bhii tak nyɛ eezɛnɔɔ pes kaad pil e kuu dáa dhut. \v 5 Bhii tak nyɛ eezɛso mɛdii tɔ kongo (silba). Tin, nyɛ eezɛni, e ɛgwyii ɛ bɛdjekel bɛ mɛko. Nyɛ eezɛnɔɔ pes kaad nyɛ napil e kuu dáa dhut ɛ, nyɛ moo tin é suŋal bɛ mɛko nɛ yɛ. \v 6 Dáa nyɛ nakum pɛ dáa Simɔŋ di baadjóoaa Pyɛɛd ɛ, wɔ gwaa nyɛ zɛke nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, wɔ kwyɛl ɛ, wɔ neegwyii mɛ mɛko?» \v 7 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Sa mɛ di sa nenak'aak, wɔ aanàkwaalee nyɔ ɛmɛt ɛsuk ɛ tak. Wɔ aaboomɛt ɛsuk ɛ tak ɛ ɛbhis.» \v 8 Tin, Pyɛɛd eezɛbɔɔza náá: «Ààbɛ, wɔy tok nɛ ghwyil ɛgwyii mɛ mɛko!» É di'enek, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Mɛ di ààgwyii wɔ mɛko ɔ, wɔ tok mot'am.» \v 9 Tin, Simɔŋ Pyɛɛd eezɛke nɛ nɛ náá: «Yɛ bɛ deenek ɔ, Ghɛŋ, nàgwyii mɛ mɛko nɛ mɛko. Zo ka gwyii mɛ dɔɔ nɛ mɛmbɔ nɛ lo!» \v 10 Yezu eebaazɛbɔɔza náá: «Mot di náá, nyɛ eezegwyia ɔ, nyɛ tokapɛ nɛ gwyes ɛgwyia, bhis nyɛ gwyiiaa mɛko ɛ. Biyɔ, mɛnyel min djas moo ɛ́ dɛɛ. Tin, ye ɛ́ nɛ mot ngɔt tɔ len di ààbɛ dɛɛ.» \v 11 Yezu nadi gu, mot waakɛka nyɛ ɔ. Étɛp tak ɛ nyɛ nake náá: «Etok biyɔ djas di dɛɛ.» \p \v 12 Bhis nyɛ nazesilal ɛ gwyii ɛ bɛ mɛko ɛ, Yezu eezɛnɔɔ kuwa yɛ sɔm e nyel. Nyɛ eebula zɛdisi e ngwoob mesa. Tin, nyɛ eezɛbaake nɛ nɔɔ náá: «Bi eemɛt ɛsuk ɛ sa mɛ sa bin ɛ? \v 13 Bi dyeebadjóo mɛ “Lyoel” nɛ “Ghɛŋ”. Bi ɛ nɛ gham etɛɛ náá, mɛ ɛ yɛ. \v 14 Yɛ bɛ náá, mam Ghɛŋ, Lyoel'en, mɛ eegwyii bin mɛko ɔ, ye goka ɛ́ náá, bi gwyii mɛko mɛ bɛsɔ bin pak'en. \v 15 Mɛ lyaal bin tin ɛ, dáa bi di egoka nɛ ɛbe bɔn nyɛɛg bin pak'en ɛ. \v 16 Mɛ eelɛɛ bin étɛp e tsɛɛtsɛ náá, etok nɛ mot-mɛsa ngɔt di dhaa kukuma yɛ. Zɛbaanɔɔ náá, etok nɛ ngoola-ngoola di dhaa mot nalwom nyɛ ɔ. \v 17 Tin nenak yak, bi eezegu deenek, bi aadi tɔ mɛmyaala ɛ bi ɛ di sa dáa mɛ lyaal bin ɛ. \p \v 18 «Mɛ ààlii deenek nɛ biyɔ djas. Mɛ lii ɛ nɛ bot ɛ mɛ zesɛ́ɛ ɔ. Tin, ye goka ɛ́ náá, mɛkpa mɛ Zɛɛb di lɛɛ náá: “Mot bis nɛ nɛ nadi pyaala epes e tsim ɔ, nyɛ eeliig mɛ ɛkoŋ ɛ wak\x - \xo 13.18 \xo*\xt Mɛd 41.10.\xt*\x*” neebela ɛsuk. \v 19 Ɛsok nɛ etɛp bak nɛ sael, mɛ eezepoonyɛl ɛlɛɛ bin. Etɛɛ náá, esok esesɛɛ tak aazɛsael ɛ, bi neemyaal náá: “Mɛ ɛ mɛsia.” \v 20 Mɛ lɛɛ bin étɛp e tsɛɛtsɛ náá, mot aamyaal mot mam dhis ɔ, myaal ɛ dɔɔ nɛ nam. Tin, mot aamyaal mɛ ɔ, myaal ɛ mot dhis mɛ ɔ.» \s1 Yezu eelɛɛ náá, Yudas ɛ waakɛka nyɛ gha \p \v 21 Bhis Yezu nazelii deenek ɛ, ye nabɛɛ, ghoŋ naazemɛt nyɛ ɛbuɛpe. Nyɛ ɛ́ booke náá: «Mɛ lɛɛ bin etɛp e tsɛɛtsɛ náá, mot ngɔt pak'en ɛ waakɛka mɛ gha.» \v 22 Bɛdjekel moo tin «ziibilii» é gwyakel pak'ɔɔ, ààgu mot nyɛ nadi eke deenek kɔ ɛsu ɛ lɛ ɔ. \v 23 Ngɔt tɔ bɛdjekel, mot Yezu nadi é kwyɛl ɛbuɛpe ɔ, nadisi ɛ, e ngwoob ɛ Yezu. \v 24 Simɔŋ Pyɛɛd eezɛtut nyɛ dis, étɛp nyɛ needji Yezu mot nyɛ nadi é lii deenek kɔ ɛsu ɛ lɛ ɔ. \v 25 Tin, djekel yenɔk é zɛsil lo, kɛl kɔ bet ɛ Yezu. Bhii tak nyɛ eezɛdji nyɛ náá: «Ghɛŋ, mot tak ɛ́ zɛ?» \v 26 É di'enek, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Mɛ ɛpeduu pes mapa tɔ saan. Mot mɛ aadjɛ nyɛ pes mapa tak ɔ, mot tak ɛ nɔk.» Bhii tak Yezu eezɛnɔɔ pes mapa, duu tɔ saan, nyɛ eezɛnɔɔ yɛ, djɛ Yudas Iskaliɔt, mɔɔ Simɔŋ. \v 27 Dáa Yudas nanɔɔ pes mapa tak, dɛ ɛ, e di tak wat, Satan eezɛni tɔ lɛ. Yezu eezɛke nɛ nɛ náá: «Sa wɔ di kwyɛl ɛsa ɛ, lela ɛsa yɛ!» \p \v 28 Tɔ sama bot nadi kɔ mɛsa ɛ, mot ngɔt pak'ɔɔ nabɛɛ ààmɛt ɛsuk ɛ etɛp é nyɛ nadi lii deenek ɛ. \v 29 Dáa nabela náá, Yudas ɛ nadi é mɛt kola epata ɛ. Bɛsɔ nagu ɛ náá, Yezu naalwom nyɛ, nyɛ kɛɛbɔm dhiiti esa ee bɛ nadi nɛ gwyes tak etɛp ɛbyoŋ ɛ. Nɛghu bɛ kɛɛdjɛ dhiiti esonoŋ nɛ bɛdjel ɛ bot. \v 30 Tin, Yudas eezɛnɔɔ pes mapa yenek zɛwyɛl «ngbat», nyɛ eezɛwyis tɔ́. Ye nabɛɛ ɛgwyitok eezegwyiidela. \s1 Yezu eedjɛ bɛdjekel bɛ ɛtiŋ ɛ na bes \p \v 31 Bhis Yudas nakawyis ɛ, Yezu eezɛke náá: «É di mena kadi wak nenak'aak, dék ɛ Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot eezenyen. Tin, dɔɔ nɛ dék ɛ Zɛɛb eenyen tɔ lɛ. \v 32 [Yɛ bɛ náá, Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot eedual Zɛɛb ɔ,] ye ka lik ɛ batsa, Zɛɛb nyɛ ɛmet ɛ waalyaal e mis mɛ bot duu Sɛɛŋɛlɛ Mɔn Mot di nɛ ye ɛ́. \v 33 Bɔɔ bam, mɛ ka lik nɛ nen mos ɛ ba bɔɔ mɛlu batsa. Bi ɛ waasaa mɛ. Dáa mɛ nalɛɛ nɛ eYuda ɛ, ye ɛ́ mɛ baadi elɛɛ nɛ nen'aak. Bi tok nɛ ghwyil ɛzyɛ pɛ pak mɛ di tɔ́ ɛ. \p \v 34 «Ye ɛ́ mɛ di djɛ bin ɛtiŋ ɛ na bes náá: Kwyɛlaka pak'en. Ye goka bi kwyɛla pak'en dáa mɛ nakwyɛl bin ɛ. \v 35 Bi ɛ kwyɛla pak'en ɔ. Deenek ɛ, bot aagu náá, bi ɛ bɛdjekel bam.» \s1 Yezu eelɛɛ náá, Pyɛɛd ɛ waaswonal nyɛ \p \v 36 Simɔŋ Pyɛɛd zokazɛdji Yezu náá: «Ghɛŋ, wɔ tɔ́ paa?» Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Nenak yak, wɔ tok nɛ ghwyil ɛdu mɛ pɛ pak mɛ di tɔ́ ɛ. Deenek, wɔ waaboodu mɛ.» \v 37 Tin, Pyɛɛd eezɛke nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, étɛp yé mɛ di ààgoka nɛ ɛdu ɛ wɔ nenak? É di mɛ di'ak, mɛ eezemyam ɛdjɛ tsik'am é di yɔ!» \v 38 Yezu eezɛdji nɛ náá: «Wɔ eezemyam ɛdjɛ tsikɔ kɔ ɛsu ɛ lam e? Tin, beta mɛ lɛɛ wɔ tsɛɛtsɛ náá, ɛsok nɛ bɛkuu nɛ kɔk, yɛ aaka bela, wɔ eezeswonal mɛ tyee esok elɛl.» \c 14 \s1 Yezu ɛ ze di dul bot pɛ daa Sɛɛg ɛ \p \v 1 Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Sa mot ààbem ba. Dumka koŋ nɛ Zɛɛb, da bi ɛ baadum koŋ nɛ nam. \v 2 Mɛdhɛŋ nɛ bu tɔ ndjaa Saag'am. Ye ɛ́ pe diɛ, ààbɛ tak ɔ, pe mɛ eelɛɛ bin. Étɛp tak ɛ mɛ di tɔ́ étɛp ɛkɛkoobal bin di ee bi aakɛdi ɛ. \v 3 Bhis ɛtɔ́ ɛ lam kɛkoobal bin e di ɛ, mɛ aakazyɛ zɛsaa bin étɛp bi needi e ngwoobam. Bi needi e di mam aadi ɔ. \v 4 Bi nɛ gu ze di dul bot pɛ pak mɛ di ɛ.» \p \v 5 Tin, Toma eezɛke nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, bis ààgu pɛ pak wɔ di tɔ́ ɛ. Bis aagu ze dáa?» \v 6 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ye ɛ́ mam ɛ di ze. Mɛ ɛ etsɛɛtsɛ, nɛ tsik. Mot tok nɛ ghwyil ɛtɔ́ pɛ dáa Saag'am, nyɛ di ààdhaa pɛ daa lam ɔ. \v 7 Dáa ye di náá, bi nɛ gu mɛ ɛ, bi nɛ baagu pe Saag'am. Deenek, di mena kadi nenak'aak, bi nɛ gu nyɛ etɛɛ náá, bi eebee nyɛ.» \v 8 Tin, Filip eezɛke nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ! Lyaala bis Soog. Tin, elyem ɛ waasila bis.» \v 9 É di'enek, Yezu eezɛbɔɔza náá: «Mena eezebɔya mɛlu ɛbuɛpe e di wat, wɔ dinaa ààpaagu mɛ, Filip? Mot zebee mɛ ɔ, nyɛ eezebee Saag'am. Étɛp ye wɔ di baake náá: “Lyaala bis Soog”? \v 10 Wɔ ààmyaal náá, mɛ ɛ́ pɛ tɔ Saag'am, dáa Saag'am baadi tɔ lam ɛ? Etɛp ee mɛ di elɛɛ nɛ biyɔ djas'aak, yɛ ààdus pɛ daa lam. Ye ɛ́ Saag'am, mot di tɔ lam ɔ, di sa náá, esesɛɛ binek djas sael. \v 11 Myaalka mɛ esok mɛ di ke náá, mɛ ɛ́ tɔ Saag'am, Saag'am ɛ́ pɛ tɔ lam pe. Yɛ bɛ náá, bi ààmyaal ɔɔ, zomyaalka, etɛɛ náá, bi ɛpebee endem e mɛbwala mam. \p \v 12 «Mɛ lɛɛ bin ɛ, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ náá, mot ɛ dum koŋɛ nɛ nam ɔ, nyɛ waasa endem e mɛbwala. Nyɛ waasa eboo endem e mɛbwala etɛɛ náá, mɛ ɛpetɔ́ pɛ daa Saag'am. \v 13 Tin, mɛ waasa esa ee djas bi aawaab nɛ din ɛ lam ɛ. Étɛp náá, Mɔn neelyaal bot duu ɛ Sɛɛg. \v 14 Bi ɛ waab sonok nɛ din ɛ lam ɔ, mɛ waasa sa tak.» \s1 Yezu eekɛk bot Sisim na Dɛɛ \p \v 15 «Yɛ bɛ náá, bi nɛ kwyɛl mɛ ɔ, kɛka dáa mɛtiŋ mam di lyaal ɛ. \v 16 Mɛ waawaab nɛ Saag'am nyɛ dhis bin dhiiti mot étɛp nyɛ neezɛkɛm bin. Etɛɛ náá, nyɛ needi sama wat nɛ nen kɔm-kɔm. \v 17 Mot tak ɛ Sisim etsɛɛtsɛ. Tinaak, bot ɛ bɔs'ak aanàkwaabela Sisim tak. Etɛɛ náá, bɛ tok nɛ ghwyil ɛbee nyɛ, bɛ tok nɛ ghwyil ɛgwyak nyɛ. Yɛ kabɛ biyɔ ɔ, bi ɛ́ waagwyak nyɛ etɛɛ náá, nyɛ ɛ́ nɛ nen sama. Nyɛ ɛ́ tɔ len. \p \v 18 «Mam aanàkwaalik bin biyɔ bɛ ɛmet tyee bɔɔ nyel. Mɛ waabula pɛ daa len. \v 19 Ye ka lik ɛ batsa etɛɛ náá, bot ɛ bɔs'ak needi ààbaabee mɛ. Yɛ kabɛ biyɔ ɔ, bi ɛ waabebee mɛ. Etɛɛ náá, mɛ ɛ nɛ tsik, dɔɔ nɛ biyɔ pe, bi ɛ waadi nɛ tsik. \v 20 Dwoo tak bi ɛ waasiiza ɛnyɔɛpe náá, bis nɛ Saag'am ɛ mot ngɔt. Dáa biyɔ baadi mot ngɔt nɛ nam ɛ, mam ɛ mot ngɔt nɛ nen. \p \v 21 «Mot di emɛt mɛtiŋ mam, da nyɛ ɛ́ kɛ dáa ɛkwosak ɛ tak di elɛɛ ɛ, mot di ekwyɛl mam ɛ nɔk. Saag'am aakwyɛl nyɛ. Mam pe, mɛ waakwyɛl nyɛ. Mɛ waalyaal nyɛ nyel'am.» \p \v 22 Yudas, ààkabɛ Yudas Iskaliɔt, zokazɛke nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, étɛp ye wɔ aalyaal bisɔ nyel'ɔ, da wɔ ɛ kaadi, ààlyaal bot ɛ bɔs di ààmyaal wɔ ɛ?» \v 23 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Mot di kwyɛl mɛ ɔ, nyɛ waakɛ dáa mɛ di lɛɛ ɛ. Tin, Saag'am ɛ waakwyɛl nyɛ. Bis nɛ Saag'am ɛ waazyɛ pɛ daa lɛ, bis aadi nɛ nɛ ɛ sama. \v 24 Mot di ààkwyɛl mɛ ɔ, nyɛ ààkɛ dáa mɛkpa mam di lɛɛ ɛ. Bela náá, etɛp ee mɛ di lii nɛ nen ɛ ààdus pɛ daa lam. Ye dus ɛ pɛ dáa Saag'am, mot nadhis mɛ ɔ. \v 25 Mɛ bɛ ɛ́, mɛ eelɛɛ bin etɛp binek, esok mena dika e di wat ɛ. \v 26 Mot-Mɛghɛm aazyɛ. Ye ɛ́ nyɛ ɛ́ di Sisim na Dɛɛ ee Saag'am aadhis nɛ din ɛ lam ɛ, étɛp nyɛ neelyaal bin esonok djas. Nyɛ waasa náá, bi siiza etɛp djas mɛ nadi lelɛɛ bin ɛ. \p \v 27 «Mɛ lik bin ɛ, egwyem. Ye ɛ́ egwyem bam ɛ mɛ di edjɛ bin. Mam ààpadjɛ bin yɛ dáa bot ɛ bɔs'ak di djɛ ɛ. Sa mot ààbem ba. Sa mot ààdi nɛ bwoo. \v 28 Bi eegwak dáa mɛ ke náá: “Mɛ ɛpetɔ́, mɛ waabula pak'en”. Bi ɛ kwyɛl mɛ ɔ, bi ɛ waadi tɔ mɛmyaala étɛp mɛ ke náá, mɛ ɛpetɔ́ pɛ daa Saag'am ɛ. Etɛɛ náá, Saag'am eedhaa mɛ boo dhaŋa. \v 29 Mɛ eezelɛɛ bin ye ɛ́ nenak, ɛsok nɛ esesɛɛ bak djas nɛ sael. E sok esonok binek djas aazyɛ, bi ɛ waadum koŋ nɛ nam. \v 30 Mɛ aanàkwaabaalii ɛbuɛpe nɛ nen etɛɛ náá, mbee mɛkoozi mɛ bɔs'ak moo aazyɛ. Nyɛ tok nɛ ghwyil ɛsa mɛ dhiiti sonok. \v 31 Tin, ye goka ɛ́ náá, bot ɛ bɔs'ak gu náá, mɛ nɛ kwyɛl Saag'am. Deenek, mɛ sa mɛsa mam ɛ, dáa Saag'am nalwom mɛ náá, mɛ sa ɛ. Wyɛlka. Djhooduska wak.» \c 15 \s1 Yezu ɛ tɛtɛ le vin \p \v 1 «Ye ɛ́ mam ɛ di tɛtɛ le vin. Saag'am ɛ nakuma pyeeb tak. \v 2 Nyɛ waatsaal elɛɛ djas di dus e kuuam di ààdjɛ bhum ɛ. Tinaak, elɛɛ di djɛ bhum ɛ, nyɛ ka koobal ye ɛ́ koobela, etɛɛ náá, ye needjɛ bɛtɛ nɛ bhum. \v 3 Bi moo mos ɛ bot ɛ na dɛɛ dáa le zekoobela ɛ dum nɛ mɛlyo mɛ mɛ djɛ bin ɛ. \v 4 Dika mot ngɔt nɛ nam, dáa mɛ di mot ngɔt bis nɛ Saag'am ɛ. Lɛɛ le tok nɛ ghwyil ɛbya bhum, ye ɛ́ di àànaata e kuu le ɔ. Tyee wat nɛ nen, bi tok nɛ ghwyil ɛbya bhum, bi ɛ di, ààdi nɛ nam sama wat ɔ. \p \v 5 «Ye ɛ́ mam ɛ di le vin, biyɔ ɛ elɛɛ. Mot ɛ di tɔ lam ɔ, mot ɛdi nɛ nam sama wat ɔ. Nyɛ waabya bɛtɛ nɛ bhum, etɛɛ náá, ye tok nɛ sa bi aasa, mam ààbɛ tak. \v 6 Mot ɛ di ààdi tɔ lam ɔ, nyɛ waamwasaa pɛ kel dáa esɔsela elɛɛ e le. Dáa yɛ aadɛ náá, bɛ eezesɔs ɛ, nyɛ waatekaa da sɛɛga nɛ bɛdhiiti esɔsela elɛɛ e le da bɛ kɛdikaa tɔ du. \v 7 Bi ɛ be di tɔ lam ɔ, da mɛkpa mam ɛ di tɔ len ɔ. Waabka esesɛɛ djas bi aadi nɛ gwyes tak ɛ, deenek bi ɛ waabela yɛ. \v 8 Eghɛŋ bi aadjɛ bɛtɛ nɛ bhum ɛ, yɛ waalyaal nɛ bot náá, bi ɛ bɛdjekel bam. Deenek ɛ, bi ɛ waadjɛ Saag'am boo duu. \v 9 Mɛ nɛ kwyɛl bin dáa Saag'am di kwyɛl mɛ ɛ. Dika tɔ kwyɛlam. \v 10 Bi ɛ duwal mɛtiŋ mam ɔ. Bi ɛ waadi tɔ kwyɛlam, dáa mam naduwal mɛtiŋ mɛ Saag'am ɛ, mɛ ɛ́ boodi tɔ kwyɛlɛ ɛ. \p \v 11 «Mɛ lɛɛ bin etɛp binek ɛ, etɛɛ náá, mɛmyaala mam needi mɛmyaala men. Da mɛmyaala men ɛ di yii tsɛɛtsɛ nɛ lyem wat. \v 12 Beeka yam ɛtiŋ e: Gheekwyi-kwyɛlaka pak'en. Kwyɛlaka pak'en dáa mɛ ɛ́ boozyɛ nɛ ɛkwyɛl bin ɛ. \v 13 Mɛkwyɛla mɛ na bɔk-bɔk mot di egoka nɛ ɛlyaal ɛ, ye ɛ́ ɛdjɛ nyel'ɛ met étɛp bɛsɔ. \v 14 Bi ɛ di sa etɛp ee mɛ di kwyɛl náá bi sa ɛ, deenek ɛ bi ɛ waadi bɛsɔ bam. \v 15 Tin, mɛ aanàkwaabaadjóo bin bot ɛ mɛsa, etɛɛ náá, mot-mɛsa ààgu sa kukuma yɛ di sa ɛ. Mɛ djóo bin ɛ bɛsɔ bam, etɛɛ náá, mɛ eezelyo bin esa ee Saag'am nalyo mɛ ɛ djas. \v 16 Ye tok biyɔ natɔ́ mɛ. Ye ɛ́ mam ɛ natɔ́ bin. Mɛ eedjɛ bin lwomel bi tɔ́, bi kɛɛdjɛ bhum. Bi kɛɛdjɛ bhum aadi bɛtɛ nɛ mɛlu ɛ. Deenek ɛ Saag'am ɛ waadjɛ bin esonok djas bi aawaab pɛ daa lɛ nɛ din ɛ lam ɛ. \v 17 Mɛ djɛ bin mɛtiŋ menek ɛ, etɛɛ náá, bi gheekwyi-kwyɛla pak'en.» \s1 Bot ɛ bɔs'ak ɛpebhina Yezu nɛ bɛdjekel bɛ \p \v 18 «Yɛ bɛ náá, bot ɛ bɔs'ak ɛpebhina bin ɔɔ, guka náá, bɛ naaloozebhina mɛ ɛsok nɛ biyɔ. \v 19 Bi ɛpedi bot ɛ bɔs'ak ɔ, pe bot ɛ bɔs'ak ɛpekwyɛl bin, dáa bot bɔɔ. Tin, ye nabɛɛ, mam eesɛ́ɛ bin, mɛ eebɛk bin nɛ bot ɛ bɔs'ak. Deenek bi tokapɛ bot ɛ bɔs'ak. Etɛp tak ɛ, bot ɛ bɔs'ak di bhina bin. \v 20 Gheetaalaka sa mɛ nalɛɛ bin ɛ: “Mot-mɛsa tok nɛ ghwyil ɛdhaa kukuma yɛ.” Etɛɛ náá, yɛ bɛ náá, bot naatiigal mɛ ɔɔ, guka náá, bɛ waatiigal bin pe. Yɛ bɛ náá, bɛ naawa elyem tɔ mɛlyo mam ɔ, bɛ waabaawa elyem tɔ mɛlyo min pe. \v 21 Tinaak, bɛ aasa bin etɛp binek djas ɛ étɛp'am, etɛɛ náá, bɛ aagu mot nadhis mɛ ɔ. \v 22 Mɛ ɛpedi ààzyɛ, étɛp ɛzɛlii nɛ nɔɔ etɛp bak ɔ, pe bɛ tok kwyɛ ndjɛ sɔs. Tin, dáa bɛ di náá, bɛ naazegwak mɛ ɛ, e tokapɛ nɛ mot aapel mesyem mɔɔ. \p \v 23 «Mot di bhina mɛ ɔ, nyɛ eebaabhina dɔɔ nɛ Saag'am. \v 24 Ye ɛ́ pe diɛ náá, mɛ nabɛɛ ààsa endem e mɛbwala di náá, dhiiti mot dinaa ààpaakosa sok é mis mɔɔ ɛ, e di'enek, pe bɛ tok nɛ mesyem. Tin, e dwoo pan mos'ak, bɛ eezebee endem e mɛbwala mɛ mɛ nasa ɛ, bhii tak bɛ ɛ́ kadi ebhina bis nɛ Saag'am. \v 25 Tin, etɛp binek sael ɛ etɛɛ náá, esa ee di kwyala tɔ mɛkana mɛ etsi ɛ, neebela ɛsuk ɛ tak. Ye ɛ́ kwyala náá: “Bɛ eebhina mɛ, ààbɛ nɛ lo tɛp\f + \fr 15.25 \fr*\xt Mɛd 35.19; 69.5\xt*\f*.” \p \v 26 «Mot-mɛghɛm ɛ ɛpezyɛ. Ye ɛ́ Sisim etsɛɛtsɛ Saag'am aadhis ɛ. Sisim tak aadus ɛ pɛ daa Saag'am, mɛ waadis bin ye ɛ́. Nyɛ waalyaal bin etsɛɛtsɛ dum nɛ mbi mot mɛ di ɛ. \v 27 Tin, dɔɔ nɛ biyɔ pe, bi ɛ waalɛɛ bot esa ee bi di gu kɔ ɛsu ɛ lam ɛ. Etɛɛ náá, mena ɛ́ boolɔɔd nɛ ɛgyee sama wat, kana mɛkɛn mɛ mɛsa mam.» \c 16 \p \v 1 «Mɛ lɛɛ bin etɛp bak djas ɛ, etɛɛ náá, bi needi ààkat ɛdum ɛ koŋen nɛ nam. \v 2 Bi ɛ waasɔaa tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda. Deenek, ɛwala waazyɛ. Ɛwala di náá bot aadi gó bin ɛ, bɛ waake náá, yɛ deenek ɛ bɛ di sa mɛsa mɛ Zɛɛb. \v 3 Bɛ aasa deenek ɛ, etɛɛ náá, bɛ nabɛɛ ààgu Saag'am, ààgu dɔɔ nɛ nam. \v 4 Tin, mɛ lɛɛ bin etɛp binek ɛ, etɛɛ náá, esok ɛwala ɛ tak aakum ɛ, bi neegheesisiiza náá, ye nabɛɛ mɛ eezeloolɛɛ bin.» \s Mɛsa mɛ Sisim na Dɛɛ \p «Mɛ nadi ààlee lɛɛ bin ye ɛsok ɛ, etɛɛ náá, mena nadika ɛ mena dinaa e di wat. \v 5 Nenak, mɛ moo tɔ́ pɛ daa mot nadhis mɛ ɔ. Tin, ye tok nɛ mot pak'en aabaadji mɛ náá: “Wɔ tɔ́ paa”? \v 6 Deenek, elyem bin eelwood nɛ ghoŋ, kɔ ɛsu ɛ etɛp mɛ di lɛɛ bin'aak. \v 7 Ghuna mɛ lɛɛ bin ɛ tsɛɛtsɛ náá, kɔ ɛsu ɛ len, ɛnyɔ ɛ náá, mɛ tɔ́. Etɛɛ náá, mɛ ɛ di ààtɔ́ ɔ, Mot-Mɛghɛmen di egoka nɛ ɛzyɛ ɔ, nyɛ aanàkwaabaazyɛ pɛ daa len. Tin, mɛ tɔ́ ɔ, mɛ ɛpedhis bin nwyak. \v 8 Tin, esok nyɛ aazyɛ ɛ́, nyɛ waalyaal bot ɛ di kɔ bɔs'ak ɔ, ɛdjak ɛ lɔɔ kɔ ɛsu ɛ mesyem mɔɔ. Nyɛ waalyaal bot ɛ di kɔ bɔs'ak ɔ, ɛdjak ɛ lɔɔ kɔ ɛsu ɛ epiki e Zɛɛb, zɛnɔɔ dáa Zɛɛb aapɛ́ɛ bɛ ɛ. \v 9 Mesyem mɛ bot ɛ bɔs ɛ náá, bot ɛpebyen ɛdum koŋ nɛ nam. \v 10 Yɛ bɛ dum nɛ epiki ɛ Zɛɛb ɔ, bot ɛ tɔ ɛdjak, etɛɛ náá, mɛ ɛpetɔ́ pɛ daa Saag'am. Tin, bi aanàkabaabee mɛ. \v 11 Yɛ kabɛ dum nɛ daa Zɛɛb aapɛ́ɛ ɔ, bot ɛ tɔ ɛdjak, etɛɛ náá, Zɛɛb eezepɛ́ɛ mɛkoozi mɛ bot ɛ bɔs'ak. \p \v 12 «Mɛ dinaa nɛ bɛtɛ nɛ etɛp ee mɛ aalɛɛ bin, saabɛgɔs ɛ́ náá, bi tok nɛ ghwyil ɛtiibal yɛ nenak. \v 13 E sok Sisim etsɛɛtsɛ aazyɛ ɛ́, nyɛ waadjɛɛd bin tɔ etsɛɛtsɛ djas. Nyɛ aanàkwaalii nɛ nen kɔ ɛsu ɛ lɛ ɛmet. Nyɛ aalɛɛ bin ɛ etɛp ee nyɛ nagwak ɛ. Nyɛ waalɛɛ bin etɛp ee di zyɛ pɛ sok ɛ. \v 14 Nyɛ waaduwal mɛ etɛɛ náá, nyɛ waabela etɛp ee mɛ di nɛ ye ɛ́ djas. Bhii tak, nyɛ ka zyɛ, zɛbaŋa bin ye ɛ́. \v 15 Etɛp e Saag'am djas ɛ etɛp bam. Kɔ ɛsu ɛ tak ɛ, mɛ di ke náá, Sisim na tsɛɛtsɛ waanɔɔ mɛkpa mam da nyɛ ɛ́ eezɛgoola bin ye ɛ́.» \s1 Ghoŋ bɛdjekel waaliiza mɛmyaala \p \v 16 «Ye ka lik ɛ ba ɛwala, bi aanàbaabee mɛ. Tin, ba ɛwala batsa bhii tak, bi ɛ waabaabee mɛ.» \v 17 Bɛdhiiti bot tɔ sama bɛdjekel, bɛ zokazɛdjinel pak'ɔɔ náá: «Nyɛ dyeebakwyɛl ɛlɛɛ yé, esok nyɛ di ke náá: “Ye ka lik ɛ ba ɛwala, bi aanàbaabee mɛ. Bhis ba ɛwala, bi ɛ waabaabee mɛ”. Dɔɔ nɛ esok nyɛ di ke náá: “Mɛ ɛpetɔ́ pɛ daa Saag'am”? \v 18 “Ba ɛwala batsa” nyɛ di lɛɛ wak ɛ, ye kwyɛl ɛlyaal yé? Mena ààmɛtka ɛsuk ɛ sa nyɛ di lɛɛ mena ɛ.» \p \v 19 Tinaak, Yezu eezɛgu náá, bɛ naadi kwyɛl ɛdji nyɛ bɛdhiiti etɛp. Wɔ gwak nyɛ zɛke nɛ nɔɔ náá: «Mɛ eelɛɛ bin náá: “Ye ka lik ɛ ba bim ɛwala, bi aanàbaabee mɛ.” Ye ɛ́ dum nɛ tak ɛ bi di djinel pak'en e? \v 20 Mɛ lɛɛ bin ɛ etɛp e tsɛɛtsɛ náá, bi ɛ waadje mɛgwyɛ, bi waadi tɔ́ mezuk. É di'enek, bot ɛ bɔs'ak aadi ɛ́, tɔ mɛmyaala ɛbuɛpe. Bi aadi ɛ́, tɔ ghoŋ. Tin, ghoŋen ɛ waaliiza mɛmyaala. \p \v 21 «Esok moma di kɛbya ɛ, nyɛ bya tɔ mezuk nɛ mɛkpa. Etɛɛ náá, ɛwala ɛ mezuk mɛ dyeebadi ɛ́, eezedjala. Tin, ye ɛ́ kabɛ náá, mɔn eebyel ɔ, nyɛ eedjisa mezuk menek. Nyɛ moo tɔ mɛmyaala etɛɛ náá, dhiiti mot na bes eezyɛ kɔ bɔs'ak. \v 22 Tyee wat nɛ nen, é di mena mooka nenak'aak, bi ɛ́ tɔ ghoŋ nɛ mezuk. Tin, mɛ waabaaboma nɛ nen. Tin, elyem bin aadi ɛ́, tɔ mɛmyaala. É di'enek, e tokapɛ nɛ mot aadis mɛmyaala menek tɔ elyem bin. \p \v 23 «Esok yɛ aadɛ náá, ɛlu ɛ tak eekum ɛ, bi aanàkwaabaadji mam kiya dum nɛ dhiiti tɛp. Mɛ lɛɛ bin etɛp e tsɛɛtsɛ náá: Saag'am ɛ waadjɛ bin esesɛɛ djas bi aawaab nɛ din ɛ lam ɛ. \v 24 Kɛ yaka nɛ dwoo pan mos'ak, bi dinaa ààpaawaab sonok nɛ din ɛ lam. Tin, waabka, bi ɛ waadjɛaa. Deenek mɛmyaala min ɛ waadi tɛtɛ mɛmyaala nɛ lyem wat.» \s1 Yezu ɛ Ghɛŋ kɔ esa e bɔs'ak \p \v 25 «Mɛ lɛɛ bin etɛp bak djas ɛ, tɔ ekana. Ɛwala mɛ aadi ààka baalii nɛ nen tɔ ekana ɛpezyɛ. Tin e di mɛ aazɛlɛɛ bin etɛp mɛpyɛmɛ dum nɛ Saag'am. \v 26 Dwoo tak, bi ɛ waab esonok nɛ Saag'am nɛ din ɛ lam. Tin, mɛ ààpalɛɛ bin náá, mɛ waadjaala nɛ Saag'am kɔ ɛsu ɛ len. \v 27 Mɛ aanàdjaala nɛ Saag'am étɛp'en, etɛɛ náá, nyɛ ɛmet nɛ kwyɛl bin. Nyɛ kwyɛl bin ɛ, etɛɛ náá, bi nɛ kwyɛl mɛ. Ye ɛ́, etɛɛ náá, bi nɛ myaal náá, mɛ nadus ɛ pɛ daa Zɛɛb. \v 28 Mɛ nadus ɛ pɛ daa Saag'am, bhii tak mɛ eezɛzyɛ kɔ bɔs'ak. Nenak, mɛ moo zɛdus kɔ bɔs'ak, étɛp ɛsik pɛ daa Saag'am.» \p \v 29 Tin, wɔ gwaa bɛdjekel bɛ zɛke nɛ nɛ náá: «Beea! Nenak wɔ moo lii mɛpyɛmɛ, ààbɛ tɔ ekana. \v 30 Deenek, ye di mena kadi wak nenak'aak, bis nɛ gu náá, wɔ nɛ gu djas. Tin, wɔ tok nɛ gwyes ɛbwood náá, bis dji wɔ dhiiti tɛp. Étɛp tak ɛ bis di myaal náá, wɔ nadus ɛ́ pɛ daa Zɛɛb.» \v 31 Tin, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «É di'enek, bi moo myaal e? \v 32 Deenek, beeka ɛwala ɛpezyɛ, ɛwala ɛ tak eezezyɛ. Ewala ɛ biyɔ djas aawyɛɛza na “gwyeeŋ” ɛ, mot nɛ mot ɛ waasik pɛ daa lɛ. Bi ɛ waalik mɛ mam mɛ ɛmet ɛ. “Ààbɛ”, e tok tsɛɛtsɛ náá, mɛ ààlik ɛ mam mɛ ɛmet etɛɛ náá, bis nɛ Saag'am ɛ́ aapaadi. \v 33 Mɛ lɛɛ bin etɛp bak djas ɛ, étɛp bi needi tɔ egwyem. Tin, bi ɛ di tɔ ɛgwakel nɛ nam pak'en ɔ, bi ɛ waazukaa nɛ ɛtiigaa kɔ bɔs'ak. Tin, saka mɛghaaz, etɛɛ náá, mɛ naazekwak etɛp e bɔs'ak djas.» \c 17 \s1 Yezu eedjaala Zɛɛb étɛp bɛdjekel bɛ \p \v 1 Bhis nyɛ zelii deenek ɛ, Yezu eezɛben mis pɛ ɛko, nyɛ eezɛke náá: «Saag'am, ɛwala ɛ tak eezedjala. Djɛa Mɔn'ɔ duu etɛɛ náá, Mɔn'ɔ needjɛ wɔ duu. \v 2 Wɔy naadjɛ nyɛ eghɛŋ kɔ bot ɛ bɔs djas étɛp nyɛ needjɛ bot ɛ wɔ nadjɛ nyɛ ɔ, tsik na kɔm-kɔm. \v 3 Tsik na kɔm-kɔm ɛ náá, bot gu wɔ, wɔy Zɛɛb etsɛɛtsɛ, Zɛɛb ngɔt, dɔɔ nɛ ɛgu ɛ Yezu Klisto, mot wɔ nadhis ɔ. \v 4 Mɛ eelyaal duma yɔ kɔ bɔs. Mɛ eesa mɛsa mɛ wɔ nalwom mɛ náá, mɛ zɛsa ɛ. \v 5 Nenak, Saag'am, djɛ mɛ sok bhwoob'ɔ duma mɛ nadi nɛ yɛ esok mɛ nadi e ngwoobɔ ɛ, ɛsok nɛ bɔs nɛ kusel. \p \v 6 «Mɛ eelyaal wɔ nɛ bot ɛ wɔ nasɛɛ tɔ sama bot bɔs, da wɔ ɛ́ djɛ mɛ bak ɔ. Bɛ nabɛɛ bot bɔ, wɔ naadjɛ mɛ bak. Tin, ye nabɛɛ bot ɛ tak eegwak mɛkpa mɔ. \v 7 Nenak bɛ eezegu náá, esonok djas wɔ nadjɛ mɛ ɛ nadus ɛ pɛ daa lɔ. \v 8 Etɛɛ náá, mɛ eezelɛɛ mɛkpa mɛ wɔ nadjɛ mɛ ɛ. Tin, bɛ naamyaal yɛ, bɛ eegu náá, tsɛɛtsɛ mɛ nadus ɛ pɛ daa lɔ. Tin, bɛ eemyaal náá, wɔy ɛ nadhis mɛ. \p \v 9 «Mɛ djaala nɛ nɔ ɛ, kɔ ɛsu ɛ lɔɔ. Mɛ ààdjaala nɛ nɔ kɔ ɛsu ɛ bot ɛ bɔs'ak. Ye ɛ́, étɛp bot ɛ wɔ nadjɛ mɛ ɛ, etɛɛ náá, bɛ ɛ́ bɔ. \v 10 Tin, bot djas mɛ di nɛ nɔ ɔɔ, bɛ ɛ́ bɔ. Deenek bot bɔ djas ɛ bot bam. Tin, bɛ naadjɛ mɛ duu. \p \v 11 «Mɛ tokapɛ kɔ bɔs. Tin, yɛ kabɛ bɔɔ ɔ, bɛ ɛ́ kɔ bɔs. Yɛ bɛ mam ɔ, mɛ ɛpetɔ́ pɛ daa lɔ. Saag'am na Dɛɛ, baala bɛ tɔ ghwyil din ɛ lɔ, ghwyil mɛbwala mɛ wɔ nadjɛ mɛ ɛ, etɛɛ náá, bɛ needi mot ngɔt dáa wɔy nɛ mam di mot ngɔt ɛ. \v 12 E sok bis nɛ bɛ nɔɔ nadi, bis dinaa e di wat ɛ, mɛ nadi baal bɛ nɛ ghwyil mɛbwala mɛ din ɛ lɔ. Ghwyil mɛbwala mɛ wɔ nadjɛ mɛ ɛ. Mɛ nabebaal bɛ ɛ́ nɛ yɛ. Ye tok nɛ mot ngɔt diib tɔ lɔɔ, bhis mot nabɛ náá, nyɛ waadiib, etɛɛ náá, ekwyala e mɛkana mɛ Zɛɛb, neebela ɛsuk ɛ. \p \v 13 «Deenek, nenak mɛ moo zyɛ pɛ daa lɔ. Mɛ lii etɛp bak ɛ esok mɛ di, mɛ dinaa kɔ bɔs ɛ. Etɛɛ náá, bɔɔ bɛ ɛmet needi nɛ mɛmyaala mam, da bɛ ɛ́ di nɛ mɛmyaala yii tsɛɛtsɛ nɛ lyem wat. \v 14 Mɛ naadjɛ bɛ mɛkpa mɔ. Tin, bot ɛ bɔs ɛpebhina bɛ. Etɛɛ náá, bɛdjekel bam tok bot ɛ bɔs'ak, dáa mam di ààdi mot bɔs'ak ɛ. \v 15 Mɛ ààpawaab náá, wɔ dis bɛ kɔ bɔs'ak. Tin, mɛ kwyɛl ɛ, wɔ baal bɛ nɛ Mbee mot. \v 16 Bɛ tok bot ɛ bɔs'ak, dáa mam pe di ààdi mot bɔs'ak ɛ. \v 17 Lyaala bɛ etsɛɛtsɛ, bɛ needi bot bɔ nɛ lyem wat. Mɛkpa mɔ ɛ di etsɛɛtsɛ. \v 18 Mɛ eelwom bɛ pɛ kɔ bɔs, dáa wɔy nalwom mɛ kɔ bɔs ɛ. \v 19 Mɛ eedjɛ wɔ tsik'am djas kɔ ɛsu ɛ lɔɔ. Etɛɛ náá, bɔɔ pe bɛ needi bot bɔ na dɛɛ nɛ tsɛɛtsɛ. \p \v 20 «Mendjaala mam tok étɛp bɔɔ bɛ ɛmet. Mɛ djaala ɛ dɔɔ nɛ étɛp bot ɛ aadi gwak mɛlyo mɔ ɔ, da bɛ ɛ́ dum koŋ nɛ nam ɔ. \v 21 Mendjaala mam ɛ náá, bɔɔ djas di mot ngɔt. Saag'am, bɛ di mot ngɔt nɛ nena dáa wɔ di pɛ tɔ lam, mam tɔ lɔ ɛ. Bɛ di mot ngɔt etɛɛ náá, bot ɛ bɔs neemyaal náá, ye ɛ́ wɔy ɛ nadhis mɛ. \p \v 22 «Mɛ eedjɛ bɛ duu wɔ nadjɛ mɛ ɛ, etɛɛ náá, bɛ needi mot ngɔt dáa mena di mot ngɔt ɛ. \v 23 Mɛ eebe di tɔ lɔɔ, wɔy tɔ lam. Deenek ɛ bɛ aakwak ɛdi ɛnyɔɛpe mot ngɔt. Ye ɛ́ deenek ɛ, bot ɛ bɔs'ak aagu náá, wɔy ɛ nadhis mɛ. Wɔ nɛ kwyɛl bɛ dáa wɔ di kwyɛl mɛ ɛ. \p \v 24 «Saag'am, wɔ naadjɛ mɛ bak. Ɛkwosak ɛ lam ɛ náá, bɛ di bis nɛ nɔɔ e di mɛ aadi ɛ́, etɛp bɛ neebee duu'am. Ye ɛ́ duu wɔ nadjɛ mɛ ɛ. Etɛɛ náá, wɔ nakwyɛl mɛ ɛ ɛsok nɛ bɔs nɛ kusel. \v 25 Saag'am, wɔ mot epiki. Bot ɛ bɔs'ak nabɛɛ ààgu wɔ, ye ɛ́ kabɛ mam ɔ, mam naagu wɔ. Deenek, bɛdjekel bam bak eegu náá, ye ɛ́ wɔy ɛ nadhis mɛ. \v 26 Mɛ naazelyaal bɛ din ɛ lɔ. Tin, mɛ waabaalyaal bɛ yɛ, etɛɛ náá, bɛ neekwyɛla pak'ɔɔ dáa wɔ di kwyɛl mɛ ɛ. Deenek, da mam ɛ di tɔ elyem bɔɔ.» \c 18 \s Esodja eezɛmɛt Yezu \p \v 1 Bhis nyɛ nazelii deenek ɛ, Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ eezɛtɔ́ pe yii kyiid dii Sedelɔn. E di tak ye naabɛɛ nɛ dhiiti bok. Wɔ gwaa nyɛ zɛni tɔ tak, bɛ nɛ bɛdjekel bɛ. \v 2 Tin, Yudas, mot naka nyɛ ɔ, nadi egu di tak etɛɛ náá, Yezu bɛ nɛ bɛdjekel bɛ nadi ezezyɛ sok zɛsɛɛga é di tak. \v 3 Deenek, Yudas zokazɛtɔ́ pɛ bok tak, bɛ nɛ ɛdhuu ɛ esodja. Tɔ sama esodja tak, ye nabɛ ɛ́ nɛ bɛbaalel ɛ kok Ndjaa-ebuwa, ee eboo bɛghaa-Zɛɛb nalwom ɔ, zɛnɔɔ bot ɛdhuu ɛ eFalizyɛ. Bot binɔk djas nadi ɛ́ nɛ mɛkɔɔ, nɛ etwol nɛ elambi e mɛmbɔ. \v 4 Tin, dáa Yezu nadi gu sa nadi kwyɛl ɛsɛɛ dum nɛ nɛ ɛ, wɔ gwaa nyɛ zɛtiila pɛ kyee bɛ nadi ɛ́. Tin, nyɛ eezɛdji bɛ náá: «Bi saa zɛ?» \v 5 É di'enek, wɔ gwaa bɛ zɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Yezu mot Nazalɛt.» Tin, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Ye ɛ́ mam.» \p Yudas mot naka bɛ nwyak ɔ nadi ɛ́ tin, bɛ nɛ bɛ nɔɔ. \v 6 Dáa Yezu nake nɛ nɔɔ náá: «Ye ɛ́ mam» ɛ, wɔ gwaa bɛ bula pɛ bhis, zɛghaaga si. \v 7 Wɔ gwaa Yezu baadji bɛ yak sok náá: «Bi saa zɛ e?» Bɛ eebaazɛbɔɔza náá: «Yezu mot Nazalɛt.» \v 8 Tin, Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Ye bɛ ɛ́ mɛ eezelɛɛ bin náá, ye ɛ́ mam. Yɛ bɛ náá, bi saŋ ɛ mam ɔ, betka bot ɛsis bɛ tɔ́ yɔbɔ.» \p \v 9 Nyɛ nake deenek ɛ, etɛɛ náá, etɛp ee nyɛ nalɛɛ náá: «Saag'am, mɛ ààpadiibal mot ngɔt tɔ bot ɛ wɔ nadjɛ mɛ ɔ» neebela mɛsuk. \v 10 Simɔŋ Pyɛɛd nabɛɛ nɛ pɛl. Tin, nyɛ eezɛwaal yɛ tɔ pɛp, nyɛ eezɛkwyal mot-mɛsa mɛ boo ghaa-Zɛɛb. Wɔ gwaa nyɛ zɛtsaal nyɛ ɛlɔ pɛ kyee mbɔ e ghɛŋ. Din ɛ mot-mɛsa mɛ tak nabɛɛ Malkus. \v 11 É di'enek, Yezu eezɛke nɛ Pyɛɛd náá: «Bulela pɛlɔ tɔ pɛp! Wɔ ke ɛ náá, mɛ aanàkwaadɛ bɛɛlɛ mezuk mɛ Saag'am zedjɛ mɛ ɛ?» \p \v 12 Deenek, ɛdhuu ɛ esodja nɛ mot nadi kɔ elo bɔɔ ɔ, zɛnɔɔ bɛbaalel ɛ e kukuma eYuda, zokazɛmɛt Yezu. Bɛ eezɛkɔl nyɛ mɛmbɔ nɛ ekel. \s1 Esodja eezɛtɔ́ nɛ Yezu pɛ daa Han \p \v 13 Bhii tak bɛ eezɛtɔ́ nɛ nɛ sok pɛ daa Han. Anas nabɛɛ sɛɛg ɛ mwaa Kayif, mot nadi boo ghaa-Zɛɛb e mbu tak ɔ. \v 14 Ghuna, Kayif nadjɛ mɛlyo menek nɛ ekukuma eYuda, náá: «E nyɔ náá, mot ngɔt gwyɛ kɔ ɛsu ɛ bot djas.» \s1 Pyɛɛd eezɛswonal Yezu \p \v 15 Simɔŋ Pyɛɛd bɛ nɛ dhiiti djekel nadi du Yezu pɛ bhis. Tin, dhiiti djekel'enɔk nadi gunel nɛ boo ghaa-Zɛɛb. Deenek, ye naasa náá, nyɛ ni tɔ kok ndjaŋ ɛ boo ghaa-Zɛɛb lɔɔg wat bɛ nɛ Yezu. \v 16 Tin, Pyɛɛd zokazɛlik pɛ kel, e ngwoob ɛniel. Tin, wɔ gwaa dhiiti djekel nadi gunel nɛ boo ghaa-Zɛɛb ɔ zɛwyis, tɔ́, kɛlii nɛ moma mɛsa nadi baal ɛniel ɔ. Bhii tak, bɛ eezɛniigal nyɛ. \v 17 Moma nadi baal ɛniel tak eezɛke nɛ Pyɛɛd náá: «Dɔɔ nɛ wɔy pe, wɔ nadi ɛ́ ngɔt tɔ sama bɛdjekel ɛ mot yenɔk e?» Wɔ gwaa Pyɛɛd zɛswonal. Nyɛy náá: «Ààbɛ! Mɛ ààgunel nɛ nɛ.» \p \v 18 Dáa ɛgwyiyo nadi pupal ɛbuɛpe ɛ. Wɔ gwaa bot ɛ mɛsa nɛ bɛbaalel ɛ kok Ndjaa-ebuwa zokazɛpaada du. Bɛ moo tin é gɔɔl bɔɔ djas. Dɔɔ nɛ Pyɛɛd pe nadi ɛ́ tin, bɛ nɛ bɛ nɔɔ é gɔɔl du. \s1 Boo ghaa-Zɛɛb eezɛdji Yezu mɛdjin \p \v 19 Tin, boo ghaa-Zɛɛb eezɛdji Yezu mɛdjin dum nɛ bɛdjekel bɛ nɛ dum nɛ mɛlyo mɛ nyɛ di lyo ɛ. \v 20 É di'enek, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Mam nalelyo ɛ, popoopwon emis mɛ bot djas, ààbɛ tɔ syaab. Mɛ nalelyo ɛ, tɔ mendjaa mɛ mendjaala mɛ eYuda nɛ tɔ kok Ndjaa-ebuwa, e di e eYuda djas nadidi é sesɛɛga ɔ. Ye tok nɛ tɛp mɛ nalii tɔ syaab. \v 21 Etɛp yé wɔ di dji mɛ yenek mɛdjin? Djia bot ɛ nadi gwak mɛ ɔ etɛp ee mɛ nadi lelɛɛ bɛ ɛ. Bɔɔ, bɛ nɛ gu ɛnyɔɛpe sa mɛ nadi é lɛɛ bɛ ɛ.» \p \v 22 Dáa Yezu nabɔɔza deenek ɛ, wɔ gwaa mot ngɔt tɔ bɛbaalel ɛ kok Ndjaa-ebuwa nadi tin ɔ zokazɛnyuu nyɛ bɛɛz. Nyɛy nɛ Yezu náá: «Bɛ lii nɛ boo ghaa-Zɛɛb ɛ deenek e?» \v 23 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Yɛ bɛ náá, mɛ eelii ɛbiyoɛpe ɔ, lyaala mɛ tɛp ɛbiyo ɛ tak. Yɛ kabɛ náá, mɛ eelii etsɛɛtsɛ ɔ, ha wɔ ka myak mɛ etɛp yé?» \p \v 24 Tin, Anas eezɛkyeed Yezu pɛ dáa Kayif boo ghaa-Zɛɛb, mɛmbɔ ekɔla. \s1 Pyɛɛd eebaazɛswonal Yezu swonela sis \p \v 25 E ɛwala ɛlenek djas Simɔŋ Pyɛɛd nadi ɛ́ tin tɔ ɛbɛsɛɛ ɛ kok ndjaŋ ɛ boo ghaa-Zɛɛb é gɔɔl du. Wɔ gwaa bɛ zɛdji nyɛ náá: «Dɔɔ nɛ wɔy pe, wɔ tok ngɔt tɔ bɛdjekel ɛ mot tak e?» É di'enek, Pyɛɛd zɛswonal, nyɛy náá: «Ààbɛ! Mam ààgyee bis nɛ nɛ.» \v 26 Tin, mot ngɔt tɔ sama bot ɛ mɛsa ɛ boo ghaa-Zɛɛb, mot nadi byel nɛ mot Pyɛɛd natsaal ɛlɔ ɛ. Nyɛ eezɛke nɛ Pyɛɛd náá: «Wɔ ke ɛ́ náá, mɛ bɛ ɛ́ ààbee wɔ mbembɛ tɔ bok é?» \v 27 Tin, Pyɛɛd eebaazɛswonal nyɛ swonela sis. Deenek, e di tak wat kuu eezɛkɔk. \s1 Pilat kukuma dik ɛpedji Yezu mɛdjin \p \v 28 Tin, bɛ eezɛdus nɛ Yezu pɛ daa Kayif, tɔ́ nɛ nɛ pɛ ndjaŋ ɛ dhiiti kukuma eLɔm. Ye nabɛɛ tɔ mɛlem kɛɛŋ. Tin, ekukuma eYuda nabɛɛ ààni yɔbɔ pɛ daa kukuma eLɔm. Bɛ nasa deenek ɛ étɛp bɛ nadi kaab náá, bɛ ɛzɛkɛpul etsi bɔɔ. Étɛp bɛ needɛ edee e ɛbyoŋ ɛ Pak. \v 29 Étɛp tak ɛ, Pilat nazɛboma nɛ nɔɔ pɛ kel. Tin, nyɛ ɛ́ boozɛdji bɛ náá: «Lo mɛsɔ̌ mɛ bi zɛpit mot tak ɛ yé?» \v 30 Tin, bɛ eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Nyɛ ɛ́ pe di ɛ, ààdi mbee mot ɔ, pe bis ààpazyɛ nɛ nɛ pɛ daa lɔ.» \v 31 Tin, wɔ gwaa Pilat zɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Yɛ bɛ deenek ɔ, nɔɔka nyɛ, da bi ɛ kɛpɛ́ɛ nyɛ dáa etsi bin di lɛɛ ɛ.» É di'enek, eYuda eezɛbɔɔza náá: «Bisɔ eYuda, bis tok nɛ eghɛŋ ɛdjɛ mot epɛ́ɛ e ɛsyee.» \p \v 32 Ye nasɛɛ deenek ɛ etɛɛ náá, mɛkpa mɛ Yezu nalɛɛ dum nɛ kɔkɔ mbi ɛsyee ɛ nyɛ aagwyɛ ɛ́, neebela ɛsuk. \v 33 Tin, Pilat eezɛni tɔ ndjaŋ ɛ, bhii tak, nyɛ eezɛdjóo Yezu. Nyɛ eezɛdji nyɛ náá: «Wɔ ɛ mɛkoozi mɛ eYuda?» \v 34 Deenek, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ye ɛ́ esiiza bɔ met ɛ di ke náá, wɔ dji mɛ deenek ohoo? Wɔ dji deenek ɛ, etɛɛ náá, bot ɛ sis ɛlɛɛ wɔ deenek kɔ ɛsu ɛ lam?» \v 35 Tin, Pilat eezɛbɔɔza náá: «Wɔ bee mɛ mot dhaad mbyak eYuda? Bot ɛ dhaad mbyak ɔ nɛ eboo bɛghaa-Zɛɛb ɛ zɛpit wɔ pɛ daa lam. Wɔ sa yé?» \v 36 É di'enek, Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ɛyoŋ ɛ lam tok yii bɔs'ak. Ɛyɔŋ ɛ lam ɛpedi ɛ́ di yii bɔs'ak ɔ, pe bot ɛ di baal mɛ ɔ eelumla dɛɛb nɛ nen. E kaab náá, eYuda ɛzɛkɛmɛt mɛ, kɛka mɛ e mɛmbɔ mɛ ekukuma bɔɔ. Ààbɛ! Ye tok deenek, ɛyoŋ ɛ lam tok ɛyoŋ ɛ bɔs'ak.» \v 37 Tin, Pilat eebaazɛdji nyɛ náá: «Deenek, ye kwyɛl ɛlɛɛ náá, wɔ ɛ́ mɛkoozi?» É di'enek, Yezu eebaazɛbɔɔza náá: «Wɔy wɔ ɛmet eeke náá, mɛ ɛ mɛkoozi. Mɛ eezebyel, tin, mɛ nazyɛ kɔ bɔs ɛ etɛp mɛ neezɛbaŋa bot sa etsɛɛtsɛ di ɛ. Mot di myaal etsɛɛtsɛ ɔ, nɛ gwak etɛp ee mɛ di lii ɛ.» \v 38 É di'enek Pilat eezɛdji náá: «Etsɛɛtsɛ kwyɛl ɛlɛɛ yé?» \s Yezu eepɛ́ɛaa epɛ́ɛ ɛsyee \p Bhis nyɛ nadji nyɛ deenek ɛ, Pilat eebaazɛsik, kɛboma nɛ eYuda pɛ kel. Nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Mam ààbee lo mɛsɔ̌ mɛ mɛ di egoka nɛ ɛpɛ́ɛ mot tak epɛ́ɛ e ɛsyee dum nɛ tak ɛ.» \v 39 Tin, dáa bi di náá: «Bi nɛ gu dáa mena di zyɛka nɛ ɛsesa sok. E mɛbyoŋ mɛ ePak djas ɛ, mɛ nɛ dyeebapel bin mot membok ngɔt. Bi kwyɛl ɛ náá, mɛ pel mɛkoozi mɛ eYuda?» \v 40 Bɛ eezɛbɔɔza nɛ Pilat nɛ etsim náá: «Oo! Ààbɛ nyɛy! Bis kwyɛl ɛ náá, wɔ wyisal Bhaalabas!» Ghuna Bhaalabas nabɛɛ mot ɛzɛm nɛ ebhooba. \c 19 \p \v 1 Deenek, Pilat eezɛlwom náá, bɛ nɔɔ Yezu. Da bɛ ɛ́ nyuu nyɛ nɛ eghwyɛs. \v 2 Tin, wɔ gwaa esodja zokazɛsa kɔtɔ nɛ kel mɛgɔk, sɔm Yezu ye ɛ́ e lo. Bɛ eezɛbet nyɛ ndjookuwa na tɔɔbelaa. \v 3 Bɛ moo tin é tiila sok bhwoob'ɛ. Bɛ ka tin ɛ, é swos nyɛ mɛswosel mɛ mɛduka náá: «Mɛ eeswos wɔ, mɛkoozi mɛ eYuda!» Nɛ ɛpak nyɛ mɛbhɛɛz. \p \v 4 Tin, Pilat eebaazɛwyis pɛ kel wyisa sis. Nyɛ eezɛke nɛ edhuu ɛ bot náá: «Gwakeka, mɛ ɛpezyɛ nɛ nɛ wak étɛp bi neegu náá, mɛ ààpabela lo mɛsɔ mɛ di egoka nɛ ɛdjɛ mot tak epɛ́ɛ e ɛsyee dum nɛ tak ɛ.» \v 5 Tin, Yezu eezɛwyis, nyɛ eebɔt kɔtɔ mɛgɔk nɛ ndjookuwa na tɔɔbelaa e nyel. Tin, Pilat eezɛke náá: «Beeka mot tak e!» \p \v 6 Tin, eboo bɛghaa-Zɛɛb nɛ bɛbaalel ɛ kok Ndjaa-ebuwa nabee nyɛ ɛ́. Wɔ gwaa bɛ zɛtsim náá: «Bemka nyɛ e mɛlaaba! Bemka nyɛ e mɛlaaba!» É di'enek, Pilat eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Kɛ bemka nyɛ e mɛlaaba, biyɔ bɛ ɛmet. Etɛɛ náá, tɔ yam beea, mam ààbee lo mɛsɔ mɛ di egoka nɛ ɛdjɛ mot tak epɛ́ɛ e ɛsyee dum nɛ tak ɛ.» \v 7 É di'enek, eYuda eezɛke nɛ nɛ náá: «Bis ɛ nɛ etsi, dum nɛ etsi tak, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛsyee. Etɛɛ náá, nyɛ ke ɛ náá, nyɛ ɛ Mɔn Zɛɛb.» \p \v 8 Dáa Pilat nagwak elii bot binɔk ɛ, bwoo nabaazɛsa nyɛ ɛbuɛpe. \v 9 Nyɛ eezɛsik tɔ ndjaa, bhii tak, nyɛ eezɛdji Yezu náá: «Wɔ dus paa?» Tin, Yezu nabɛɛ, ààbɔɔza nɛ nɛ. \v 10 Pilat eezɛke nɛ nɛ náá: «Wɔ ààkwyɛl ɛbɔɔza e mɛdjin mam e? Wɔ ààgu náá, mɛ ɛ nɛ ghwyil ɛbet wɔ, dɔɔ nɛ ghwyil ɛlwom náá, bɛ bem wɔ e mɛlaaba?» \v 11 Yezu eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Wɔ tok nɛ dhiiti ghwyil wat kɔ lam, bhis yii Zɛɛb nadjɛ wɔ ɛ. Étɛp tak ɛ di náá, mot zɛseeb mɛ e mɛmbɔ mɔ ɛ, nyɛ ɛ́ nɛ boo ndjɛ dhaa dhaŋa yɔ.» \p \v 12 É di'enek, Pilat nabɛɛ, nyɛ moo saa mɛpek etɛɛ nyɛ bet Yezu. Tin, eYuda eebaazɛni é tsim náá: «Wɔ ɛbet mot yenɔk ɔ, wɔ tok sɔ ɛ Sezaad boo mɛkoozi. Etɛɛ náá, mot ɛ ke wak náá, nyɛ mɛkoozi ɔ, yenɔk ɛ mot mɛbhuka mɛ Sezaad!» \v 13 Dáa Pilat nagwak mɛkpa menek ɛ, nyɛ ɛ́ boozɛwyisal Yezu pɛ kel. Bhii tak nyɛ eezɛdisi kɔ boo bɛtetɛp e di bɛ nadi é djóo tɔ lii ebhele: «Ghabata» ɛ. Yɛ ɛ di ɛbɛsɛɛ di náá, mɛkok ɛ djaa si é bɔs ɔ. \p \v 14 Ye nabɛɛ e ges dwoo saba ɛbyoŋ ɛ Pak, ye moo tɔ tyee ɛwala kuku mwos. Tin, Pilat eezɛke nɛ eYuda náá: «Beeka mɛkoozi min e!» \v 15 É di'enek bɔɔ djas eezɛtsim ɛlyelɛpe náá: «Góa nyɛ! Góa nyɛ! Bema nyɛ e mɛlaaba!» Pilat eezɛdji bɛ náá: «Bi kwyɛl ɛ náá, mɛ bem mɛkoozi min e mɛlaaba?» Eboo bɛghaa-Zɛɛb eezɛbɔɔza náá: «Bis tok nɛ dhiiti mɛkoozi bhis mɛkoozi Sezaad!» \v 16 Tin, Pilat eezɛka bɛ Yezu étɛp bɛ neekɛbem nyɛ e mɛlaaba. \s Yezu eebemaa e mɛlaaba \p Bɛ eezɛtɔ́ nɛ Yezu. \v 17 Tin, Yezu nyɛ ɛmet eezɛbɛp mɛlaaba mɛ étɛp ɛwyis kɔ dɛl. Da nyɛ ɛ tɔ́ pɛ dhiiti di bɛ nadi djóo tɔ lii ebhele «Ghologhota» ɛ. Ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ: «Di Bhobho Lo». \v 18 E di tak ɛ esodja nabem Yezu e mɛlaaba. E ɛwala ɛ tak wat, bɛ zokabaabem bɛdhiiti bot ɛbá e mɛlaaba, nwyak pɛ yak kyee, nwyaa ngɔt pɛ yii kyee. Yezu nadi ɛ́, kuku tak. \p \v 19 Tin, Pilat zokalwom náá, bɛ nɔɔ mɔɔ pɛt ɛbaya, da bɛ ɛ́ tsel kɔ mɛlaaba mɛ tak. Kɔ mɔɔ pɛt ɛbaya ɛ tak bɛ nakwyal ɛ náá: \sc «Yezu, mot Nazalɛt, mɛkoozi mɛ eYuda.»\sc* \v 20 Bɛtɛɛ nɛ eYuda naalaa ekwyala e tak etɛɛ náá, di bɛ nabem Yezu e mɛlaaba ɔ, nabɛɛ, e ngwoob dɛl. Deenek, ekwyala e tak nabɛɛ tɔ lii ebhele, nɛ tɔ lii eLɔm, dɔɔ nɛ tɔ lii eGhɛlɛk. \v 21 Tin, wɔ gwaa eboo bɛghaa-Zɛɛb zokazɛke nɛ Pilat náá: «Ye bɛ ààgoka náá, wɔ kwyal náá: “Mɛkoozi mɛ eYuda.” Tin, wɔ goka nɛ ɛkwyal ɛ náá: “Mot tak ke ɛ́ náá: Mɛ ɛ mɛkoozi mɛ eYuda.”» \v 22 Pilat eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Sa mɛ zeekwyal ɛ, ye lik ɛ kwyala.» \p \v 23 Dáa esodja nasilal ɛbem Yezu e mɛlaaba ɛ, bɛ eezɛnɔɔ ekaad bɛ, wɔ gwaa bɛ zɛkaa yɛ ekyee ená, mot nɛ mot nɛ yɛ kyee. Bɛ zokabaazɛnɔɔ lɔbɔ yɛ nadi lata nɛ kel wat kana pɛ si kɛkum pɛ ɛko ɛ. \v 24 Tin, esodja moo tin é ke pak'ɔɔ náá: «Sa mena àànyaaka lɔbɔ yak. Deenek djhooka sa ka ɛgwyeeg étɛp mena neeguka mot aanɔɔ yɛ ɔ.» Ye ɛ́ deenek ɛ, mɛkpa mɛ Zɛɛb di lɛɛ náá: \q1 «Bɛ naakaa ekaad bam. \q1 Bɛ naasa ɛgwyeeg étɛp ɛnɔɔ kaadam\f + \fr 19.24 \fr*\xt Mɛd 22.19\xt*\f*» \m naabela ɛsuk. Beeka dáa esodja nasa enek. \p \v 25 Nyɛɛg ɛ Yezu nabɛɛ tin titel, e ngwoob mɛlaaba, bɛ ɛ́ mɔn nyɛɛg, zɛnɔɔ Maali mwaa Keleopas, dɔɔ nɛ Maali, moma dɛl ɛ Makdala. \v 26 Yezu eezɛbee nyɛɛg, tin, djekel nyɛ nadyeebakwyɛl ɔ e ngwoobɛ. Nyɛ ɛ́ boozɛke nɛ nyɛɛg náá: «Nyaag'am, beea mɔn'ɔ.» \v 27 Bhii tak nyɛ eezɛke nɛ djekel tak náá: «Beea nyoog e». Tin, kana ɛwala ɛlenek, djekel yenɔk eezɛnɔɔ nyɛ, tɔ́, kɛdi e di wat bɛ nɛ nɛ. \s Ɛsyee ɛ Yezu \p \v 28 Bhis etɛp binek, dáa Yezu nadi é gu náá, etɛp djas nabɛɛ, ye naazesael ɛ. Nyɛ eezɛke, etɛɛ náá, esesɛɛ ee nadi ekwyala ɛ djas neebela mɛsuk. Ye na bɛ ɛ́ yɛ eekwyalaa náá: «Mɛ ɛ nɛ gwyes mɛdii\f + \fr 19.28 \fr*\xt Mɛd 69.21 \xt*\f*.» \v 29 E di tak, ye nabɛɛ nɛ bhe nɛ mɛnyok mɛ na bwaaz-bwaaz tɔ tak «tɔɔɔ». Tin, wɔ gwaa esodja zokaduu pes mɛnyuku tɔ mɛnyok mɛ tak, bɛ eezɛkɔl e lɛɛ mɔɔ le. Bhii tak bɛ eezɛsɛɛb yɛ pɛ pak nuub ɛ Yezu. \v 30 Yezu eezɛdɛ mɛnyok mɛ na bwaaz-bwaaz menek, bhii tak nyɛ zɛke náá: «Djas eedjala!» É di'enek, nyɛ eezɛsil lo si. Bhii tak, nyɛ eezɛsil eswos. \s Esodja eelum Yezu e ebhaaz nɛ ɛkɔɔ \p \v 31 Ye nabɛɛ, e ges dwoo saba. Ekukuma eYuda nabɛ ààkwyɛl náá, emuu di kɔ mɛlaaba e dwoo saba. Bela náá, ye nabɛɛ boo saba. Tin, bɛ ɛ́ boozɛke nɛ Pilat náá, nyɛ lwom bot, bɛ kɛɛbwak mɛko mɛ bot ɛ nadi e mɛlaaba ɔ, da bɛ ɛ́ dis emuu bɔɔ. \v 32 Tin, esodja naazɛzyɛ zɛbwak bɛ mɛko mɛ bot ɛbá nabemaa e mɛlaaba lɔɔg wat nɛ Yezu ɔ. \v 33 Dáa bɛ nakazyɛ étɛp ɛzɛbwak yɛ Yezu ɛ, bɛ ka bee ɛ, nyɛ eezegwyɛ. Étɛp tak ɛ bɛ nadi ààbwak nyɛ mɛko. \v 34 Tin, wɔ gwaa sodja ngɔt zokazɛlum nyɛ nɛ ɛkɔɔ e bhaaz. Wɔ gwaa, ghiya nɛ mɛdii zokazɛwyis e sum di tak. \v 35 Mot nabee nɛ mis mɛ dáa étɛp bak djas nadi sɛɛ ɛ di kaada etɛp bak. Etɛp ee nyɛ di lɛɛ wak ɛ, ye ɛ́ etɛp etsɛɛtsɛ. Nyɛ nɛ gu náá, nyɛ lɛɛ ɛ etɛp etsɛɛtsɛ. Nyɛ lɛɛ bin ɛ, etɛɛ náá, biyɔ pe, bi neemyaal. \v 36 Etɛp bak djas nasael ɛ, etɛɛ náá, sa nakwyalaa tɔ mɛkana mɛ Zɛɛb náá: «Nyɛ aanàkwaabwakaa gwyes wat ɛ\f + \fr 19.36 \fr*\xt Ɛwy 12.46; Ɛla 9.12; Mɛd 34.21 \xt*\f*» neebela ɛsuk. \v 37 E dhiiti di, mɛkana mɛ Zɛɛb baalɛɛ ɛ náá: «Bɛ waabee mot bɛ lum nyɛ e bhaaz ɔ\f + \fr 19.37 \fr*\xt Zal 12.10 \xt*\f*.» \s Muu ɛ Yezu eekɛnɛɛgaa tɔ ɛvit \p \v 38 Bhii tak, Zozɛf mot dɛl Alimate eezɛwaab nɛ Pilat náá, nyɛ djɛ nyɛ ze étɛp ɛnɔɔ muu ɛ Yezu nyɛ neekɛdel. Zozɛf nabɛɛ djekel ɛ Yezu tɔ syaab, etɛɛ náá, nyɛ nadi kaab ekukuma eYuda. Pilat zokamyaal, bhii tak, nyɛ eezɛtɔ́, kɛnɔɔ muu ɛ Yezu. \v 39 Nikodhɛm, mot natɔ́ kɛboma nɛ Yezu dhiiti dwoo e pum ɔ, zokazyɛ. Nyɛ nazyɛ ɛ nɛ epuuza bɛmɛnanas ekilo mɛkam-mɛlɛl yii nasael nɛ miid nɛ aloe\f + \fr 19.39 \fr*\fq nasael nɛ miid nɛ aloe \fq*\ft Yɛ ɛ bɛmul na mbɛɛ mɛnuub nasael nɛ epɛk nɛ eka e le ɛ. EYuda nadi sɔ yɛ tɔ epes e kaad, da bɛ ɛ́ del bɛmuu nɛ yɛ.\ft*\f* ɛ. \v 40 Tin, bɔɔ bɛbá eezɛnɔɔ muu ɛ Yezu. Wɔ gwaa bɛ zɛpil yɛ tɔ epes bheeza, nɛ ɛsoso mɛnanas menek e tak. EYuda dyeebazezyɛ nɛ ɛsesa deenek, esok bɛ di ɛkɛdel mot ɛ. \v 41 E ngwoob di bɛ nawa Yezu e mɛlaaba ɛ, ye nabɛɛ nɛ bok wat tin. Tɔ bok tak, ye nabɛɛ nɛ ɛvit ɛ na bes\f + \fr 19.41 \fr*\fq ɛvit ɛ na bes \fq*\ft eYuda nabobwak mɛvit mɔɔ ɛ tɔ mɛkok dáa bɔɔ mendjaa.\ft*\f* nadi náá, bɛ dinaa ààpaawa mot tɔ tak sok ɛ. \v 42 Dáa nadi náá, ye nabɛɛ e ges dwoo saba eYuda ɛ, nɛ dáa ye nabela náá, ɛvit nadi ɛ́ ɛkunaaɛpe ɛ. Etɛɛ tak ɛ, bɛ zokanɛɛg muu ɛ Yezu tɔ tak. \c 20 \s Ɛvit toto \p \v 1 Kɛɛŋ tɔ ghooghom mɛlem mɛ dwoo yenga, Maali moma dɛl Makdala eezɛtɔ́ pɛ ɛvit. Nyɛ kabee ɛ, ɛvit moo mbek, boo ɛkok ɛ nadi eyalaa ɛvit nɛ yɛ ɔ, moo mbiŋela e ngwoob ɛ ɛvit. \v 2 Nyɛ eezɛsum kaab, tɔ́, kɛlɛɛ Simɔŋ Pyɛɛd nɛ dhiiti djekel ɛ Yezu nadi kwyɛl ɛbuɛpe ɔ. Tin, nyɛ eezɛlɛɛ bɛ náá: «Bɛ eedis muu ɛ Ghɛŋ tɔ ɛvit ɛ lɛ. Bis ààgu pɛ kyee bɛ kɛnɛɛg nyɛ ɛ́.» \p \v 3 Tin, Pyɛɛd bɛ nɛ dhiiti djekel eezɛnɔɔ mɛnyel tɔ́ pɛ ɛvit ɛ tak. \v 4 Bɔɔ djas bɛbá eezɛsum kaab. Dáa bɛ nadi kaab ɛ, dhiiti djekel yenɔk naadhaa Pyɛɛd nɛ kaab, nyɛ eezɛkum pɛ ɛvit ɛsok. \v 5 Tin, nyɛ eezɛmalal gwyák tɔ ɛvit, nyɛ kabee ɛ bɔɔ epes e kaad bɛ nadjɛl Yezu nyel nɛ ye ɛ́, nɛɛga si. Nyɛ kadi ɛ, ààni tɔ́ ɛvit. \v 6 Simɔŋ Pyɛɛd mot nadi du nyɛ pɛ bhis'ɔ eebaazɛkum yɛ. Wɔ gwaa nyɛ zɛni tɔ ɛvit, nyɛ kabee ɛ bɔɔ epes e kaad bɛ nadjɛl nyɛ nyel nɛ ye ɛ́, nɛɛga si. \v 7 Dɔɔ nɛ bhɛɛ bɛ nabutal lo ɛ Yezu nɛ ye ɛ́. Bhɛɛ tak nabɛɛ ààdi e di wat nɛ bɔɔ epes e kaad bɛ nadjɛl nyɛ nyel nɛ ye ɛ́. Bhɛɛ nadi ɛ́, pila e dhiiti di. \v 8 Tin, djekel naleedum ɛsok ɔ, zokazɛni tɔ ɛvit. Dáa nyɛ nabee deenek ɛ, nyɛ eezɛdum koŋ nɛ Yezu. \v 9 Tin, kɛkum ɛwala ɛlenek, bɛdjekel ɛ tak nabɛɛ bɛ dinaa ààmɛt ɛsuk ɛ ekwyala e Zɛɛb di ke náá, Yezu nawaadiɛ gom tɔ ɛsyee ɛ. \v 10 Bhii tak, bɛdjekel binɔk bɛbá eezɛsik, tɔ́ pɛ ndjaŋ ɔɔ. \s Yezu eezɛlyaal Maali moma Makdala nyel \p \v 11 Maali nadi ɛ́ tetel pɛ kel e ngwoob ɛvit, nyɛy é dje. Dáa nyɛ nadi é dje ɛ, wɔ gwaa nyɛ malal gwyák tɔ ɛvit. \v 12 Nyɛ kabee ɛ, efofop ebá nɛ ekaad e na puu e mɛnyel, bɔɔ mendiindil e di bɛ nanɛɛg muu ɛ Yezu ɔ. Ngɔt pɛ kyee bɛ nanɛɛg lo ɛ Yezu ɛ, nwyak ngɔt pɛ kyee mɛko. \v 13 É di'enek, efofop eezɛdji nyɛ náá: «Wɔ dje yé?» Nyɛ eezɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Bɛ eedis Ghɛŋ'am. Mɛ ààgu pɛ bɛ kɛnɛɛg nyɛ ɛ́.» \p \v 14 Dáa nyɛ nalii deenek ɛ, nyɛ eezɛliig mis, nyɛ eebee Yezu tinaak tetel. Tin, Maali nabɛɛ ààgu náá, ye nabɛɛ Yezu. \v 15 Wɔ gwaa Yezu zɛdji náá: «Wɛɛ moma, wɔ dje yé? Wɔ saa zɛ?» Nyɛ nagu ɛ náá, ye nabɛɛ mot-mɛsa mɛ bok. Étɛp tak ɛ nyɛ nabɔɔza nɛ nɛ náá: «Yɛ bɛ náá, wɔy ɛ dis nyɛ ɔ, lɛɛa mɛ pɛ wɔ kɛnɛɛg nyɛ ɛ́, mɛ neetɔ́, kɛnɔɔ nyɛ.» \v 16 Tin, Yezu eezɛke nɛ nɛ: «Maali!» Nyɛ eezɛliigel, gwyák pɛ Yezu nadi ɛ́. Bhii tak, nyɛ eezɛlii nɛ nɛ tɔ dhaad lii ebhele náá: «Rabhuni!» Ye kwyɛl ɛlɛɛ ɛ: «Lyoel». \v 17 Yezu eezɛke nɛ nɛ náá: «Nà mɛt mɛ etɛɛ náá, mɛ dinaa paa byet pɛ daa Saag'am. Deenek, Tɔ́a, kɛlɛɛ nɛ bɔn nyɛɛg bam náá, mɛ ɛpebyet pɛ daa Saag'am, baadi pe Sɛɛg'en ɔ; pɛ daa Zɛɛbam, baadi pe Zɛɛben ɔ.» \p \v 18 É di'enek, Maali moma dɛl Makdala eezɛsik, tɔ́ pɛ bɛdjekel nadi ɛ́. Nyɛ eekɛlɛɛ bɛ náá: «Mɛ eebee Ghɛŋ!» Bhii tak, nyɛ moo elɛɛ bɛ etɛp ee nyɛ nalɛɛ nyɛ ɛ́. \s Yezu eezɛtel bɛdjekel bɛ nyel \p \v 19 Ye nazobɛ ɛ dwoo yenga tak wat bikoko, bɛdjekel nadi ɛ́ bɔɔ djas e di wat tɔ dhiiti ndjaa. Ye nabɛɛ, bɛ eekɔɔl ɛbɛ ɛ ndjaa ghiŋ, etɛɛ náá, bɛ di kaab ekukuma eYuda. Yezu zɛzyɛ, nyɛ eezɛtyaa tetel kuku ɛbwak ɛ lɔɔ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Egwyem di nɛ nen!» \p \v 20 Tin, dáa nyɛ nasilal ɛke nɛ nɔɔ deenek ɛ, nyɛ moo tin é lyaal bɛ ebam e mɛmbɔ mɛ nɛ yii bhaaz'ɛ. É di'enek, elyem bɛdjekel nalwood nɛ mɛmyaala dáa bɛ nabee Ghɛŋ ɛ. \v 21 Yezu eebaazɛke nɛ nɔɔ náá: «Egwyem di nɛ nen! Dáa Saag'am nalwom mɛ ɛ, mam pe mɛ eelwom bin.» \p \v 22 Bhis mɛkpa menek, Yezu eezɛwuubal kɔ lɔɔ, nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Nɔɔka Sisim na Dɛɛ! \v 23 Bot ɛ bi aapel mesyem mɔɔ ɛ, mesyem mɔɔ waapelel. Bot ɛ bi aapɛɛ ɛpel ɛ mesyem mɔɔ ɛ, mesyem mɔɔ aanàkwaapelel.» \s Yezu eezɛtel Toma nyel \p \v 24 Ghuna ngɔt tɔ bɛdjekel kam nɛ bɛbá, Toma mot nagetaa din ɛ «Ɛwas» ɔ, nabɛ ààdi tak é ghɛŋ Yezu nazyɛ ɛ́. \v 25 Tin, bɛdhiiti bɛdjekel zokazɛlɛɛ nyɛ náá: «Bis eebee Ghɛŋ!» Wɔ gwaa Toma zɛbɔɔza nɛ nɔɔ náá: «Mɛ ɛ di ààbee ebam mɛpyoŋ mɛ epɔndi tɔ mɛmbɔ mɛ ɔ. Mɛ di ààwa djin tɔ ebam mɛpyoŋ mɛ tak ɔ. Mɛ di ààwa mbɔ tɔ bam bɛ natuu nyɛ ɛkɔɔ é ebhaaz ɔ. Yɛ di ààbɛ deenek ɔɔ, mɛ tok nɛ ghwyil ɛmyaal.» \p \v 26 Yenga wat bhii tak, bɛdjekel nabaadiɛ zɛɛga e di wat tɔ ndjaa. Toma nadi ɛ́ tin, bɛ nɛ bɛ nɔɔ. Mɛbɛ mɛ ndjaa nadi ekɔɔla ghiŋ. Tin, Yezu eezɛzyɛ, nyɛ eezɛtyaa tetel kuku ɛbwak ɛ lɔɔ. Nyɛy nɛ nɔɔ náá: «Egwyem di nɛ nen!» \v 27 Bhii tak, nyɛ eezɛke nɛ Toma náá: «Wa djinɔ wak, da wɔ ɛ bee mɛmbɔ mam. Sɛɛba mbɔ ɔ, da wɔ ɛ zɛwa tɔ ebhaaz bam. Kata ɛswonal, da wɔ ɛ dum koŋ nɛ Zɛɛb!» \v 28 Tin, Toma eezɛbɔɔza náá: «Ghɛŋ'am, Zɛɛbam.» \v 29 É di'enek, Yezu eezɛke nɛ nɛ náá: «Wɔ dum koŋɔ nɛ nam ɛ, etɛɛ náá, wɔ eebee mɛ? Ɛnyɔ nɛ bot ɛ di dum koŋɔɔ nɛ nam, bɔɔ ààbee mɛ!» \s Mɛsɔ mɛ mɛkana mak nakwyalaa ɛ \p \v 30 Yezu naasa dhiiti bɛtɛ nɛ endem e mɛbwala e mis mɛ bɛdjekel bɛ. Endem e mɛbwala ngɔt di náá, etok kwyala, tɔ mɛkana mak ɛ. \v 31 Yak tak nakwyalaa ɛ, étɛp bi neemyaal náá, Yezu ɛ Mɛsia Mɔn Zɛɛb. Tin, bi ɛ dum koŋ nɛ nɛ deenek ɔ, bi ɛ waabela tsik na kɔm-kɔm nɛ din ɛ lɛ. \c 21 \s Yezu eezɛlyaal nyel nɛ bɛdjekel bɛ dii Tibeliad \p \v 1 Bhis ba mɛlu, Yezu baazɛtel nyel tela sis nɛ bɛdjekel bɛ e ɛboŋ ɛ dii Tibeliaad. Beeka dáa ye nadhaŋ ɛ. \v 2 Simɔŋ Pyɛɛd, nɛ Toma nadi djóoaa «Ɛwas» ɔ, zɛnɔɔ Natanaɛl mot ghaada Kana, pɛ kyee dik Ghalile. Baazɛnɔɔ bɔn ɛ Zɛbɛdɛ bɛbá, nɛ bɛdhiiti bɛdjekel bɛbá, bɛ nadi ɛ́ sama wat. \v 3 Simɔŋ Pyɛɛd eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Mɛ ɛpetɔ́ kɛlóo ngwyep.» Bɛ eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá, «Djhookaka.» \p Tin, bɛ eezɛwyis, zɛni tɔ boo elɛɛd. Deenek, e pum yenek djas bɛ nabɛɛ ààkobela sonok. \v 4 E mɛlem kɛɛŋ, Yezu eezɛtyaa e ngwoob dii tak. Tin, bɛdjekel naabee nyɛ, ààgu náá, ye ɛ́ Yezu. \v 5 Nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Ehe biyɔ mengbaaz, bi tok nɛ ba bɛsu?» Bɛ eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ohoo, bis tok nɛ yɛ hoo.» \v 6 Nyɛ eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Laka ɛwyet pɛ kyee mbɔ eghɛŋ e boo elɛɛd bin, bi ɛ waabela.» Tin, bɛ eezɛlaa ɛ́ yenek, wɔ gwaa bɛ zɛbela bɛtɛ nɛ bɛsu. Mɛbu mɛ tak ààdjala nɛ dáa bɛ aakwak ɛghɛɛ yɛ. \v 7 Djekel Yezu nadi é kwyɛl ɛbuɛpe ɔ, zokake nɛ Pyɛɛd náá: «Ye ɛ́ Ghɛŋ!» \p Dáa Simɔŋ Pyɛɛd nagwak mɛkpa mɛ náá: «Ye ɛ́ Ghɛŋ!» Nyɛ eezɛkɔl ndjookuwa yɛ e kuu, etɛɛ náá, ye nabɛ ɛ́, nyɛ naadis ndjookuwa étɛp ɛla ɛwyet. Bhii tak nyɛ eezɛghaaga tɔ dii. \v 8 Bɛdhiiti bɛdjekel eezɛbula tɔ boo elɛɛd bɔɔ é dul ɛwyet «tɔɔɔ» nɛ bɛsu tɔ tak. Bɛ nabɛɛ ààdyeebatseta nɛ ɛboŋ bɛ nadi ɛ́ tyee emɛtɛlɛ bɛdhet ebá nɛ ɛboŋ. \v 9 Dáa bɛ nazesɛɛ nɛ elɛɛd e bɔs ɛ, bɛ ka sɛka ɛ du nɛ su kɔ tak, zɛnɔɔ mapa. \v 10 Yezu eezɛke nɛ nɔɔ náá: «Dhaaka nɛ bɛdhiiti bɛsu ɛ bi gó ɛ.» \p \v 11 Tin, Simɔŋ Pyɛɛd eezɛgo tɔ elɛɛd. Nyɛ eezɛdul ɛwyet ɛ nazelwood nɛ bɛsu ɛ, pɛ kyiid. Deenek, tɔ ɛwyet, ye nabɛɛ nɛ eboo bɛsu dhet nɛ mɛkam-mɛtɛn nɛ elɛl. Tin, nɛ eboo bɛsu binek, ɛwyet nabɛɛ àànyɛɛ. \v 12 Bhii tak, Yezu eezɛke nɛ bɛdjekel náá: «Dha dɛka!» Tin, tɔ bɛdjekel, ye nabɛ ààbɛ nɛ mot ngɔt nabɛɛ nuubɛ, dji náá: «Wɔ ɛ́ zɛ?» Etɛɛ náá, bɔɔ djas nadi gu náá, ye nabɛɛ Ghɛŋ. \v 13 Yezu eezɛtiila. Wɔ gwaa nyɛ zɛnɔɔ mapa, kaa bɛ ye ɛ́. Bhii tak nyɛ eebaazɛnɔɔ su, kaa bɛ ye ɛ́. \v 14 Yenek tak nabɛɛ tyee esok elɛl ee nyɛ nalyaal bɛdjekel bɛ nyel, bhis Zɛɛb nagomal tɔ esyee nyɛ ɛ́. \s Yezu eezɛbulal ɛgwakel ɛ bɛ nɛ Pyɛɛd \p \v 15 Bhis bɛ nasilal ɛdɛ edee ɛ, Yezu eezɛke nɛ Simɔŋ Pyɛɛd náá: «Simɔŋ mɔɔ Zaŋ, wɔ nɛ kwyɛl mɛ dhaa bak bot e?» Simɔŋ eezɛbɔɔza náá: «Hɛɛɛ, Ghɛŋ, wɔy wɔ ɛmet nɛ gu náá, mɛ nɛ kwyɛl wɔ.» Tin, Yezu eezɛlɛɛ nɛ nɛ náá: «Wyeela bɔɔ ebhata bam.» \v 16 Nyɛ eebaazɛdji djia sis tyee esok ebá: «Simɔŋ, mɔɔ Zaŋ, wɔ nɛ kwyɛl mɛ?» Tin, Pyɛɛd eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Hɛɛɛ, Ghɛŋ, wɔ nɛ gu djas. Wɔ nɛ gu náá, mɛ nɛ kwyɛl wɔ!» Yezu eebaazɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Baala etaabam.» \v 17 Nyɛ eebaazɛdji djia sis tyee esok elɛl náá: «Simɔŋ, mɔɔ Zaŋ, wɔ nɛ kwyɛl mɛ?» Tin, lyem nabɛɛ, ye kpaa Simɔŋ nɛ dáa nyɛ nabaadji mɛdjin mɛ tak djia sis náá: «Simɔŋ, mɔɔ Zaŋ, wɔ nɛ kwyɛl mɛ?» Tin, Pyɛɛd eezɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Ghɛŋ, wɔ nɛ gu djas, wɔ nɛ gu náá, mɛ nɛ kwyɛl wɔ!» Yezu eebaazɛbɔɔza nɛ nɛ náá: «Wyeela etaabam. \v 18 Mɛ lɛɛ wɔ yɛ tsɛɛtsɛ: Eghɛŋ wɔ nadi, wɔ dinaa ngbaaz ɛ, wɔ nakokɔl bhɛtɛ yɔ e kuu ɛ wɔy wɔ ɛmet. Wɔ natetɔ́ ɛ pɛ lyemɔ nadi kwos ɛtɔ́ ɛ. Tin, eghɛŋ yɛ ààkabɛ náá, wɔ eezegeeb ɛ, wɔ aazokasesɛɛb ɛ mɛmbɔ, da mot sis ɛ kɔl wɔ bhɛtɛ. Da nyɛ ɛ́ tɔ́ nɛ nɔ pɛ lyemɔ aadi ààkwos ɛtɔ́ ɛ.» \v 19 Nɛ mɛkpa menek, Yezu nadi é lyaal ɛ dáa ɛsyee ɛ Pyɛɛd aadi ɛ́, dáa ɛsyee ɛ lɛ aadjɛ Zɛɛb duu ɛ. Bhii tak, Yezu eezɛke nɛ nɛ náá: «Dua mɛ!» \s Yezu bɛ nɛ djekel nyɛ nadii kwyɛl ɛbuɛpe ɔ \p \v 20 Pyɛɛd eezɛliig mis, nyɛ eezɛbee djekel ɛ Yezu nadi é kwyɛl ɛbuɛpe ɔ. Djekel tak ɛ mot namalal pɛ daa Yezu esok bɛ nadi é ɛdɛ edee ɛ. Da nyɛ zɛdji Yezu náá: «Ghɛŋ, ɛzɛ aakɛka wɔ gha?» \v 21 Tin, beea Pyɛɛd nabee nyɛ ɛ́, nyɛ eezɛdji Yezu náá: «Ha nyɛy, Ghɛŋ, ɛyé aasa nyɛy?» \v 22 Yezu eezɛbɔɔza náá: «Mɛ kwyɛl náá, nyɛ di nɛ tsik kɛyaka nɛ dwoo mɛ waabula ɔ, ye gwyák wɔ wo? Wɔy, dua mɛ!» \v 23 Tin, lɛŋ tak eezɛkɛ pak bot ɛ nadi dum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ náá, djekel yenɔk aanàkwaagwyɛ. Ghuna Yezu nabɛɛ ààke nɛ Pyɛɛd náá: «Nyɛ aanàkwaagwyɛ.» Nyɛy nake ɛ náá: «Mɛ kwyɛl náá, nyɛ di nɛ tsik, kɛyaka nɛ dwoo mɛ waabula ɛ, ye gwyák wɔ wo?» \p \v 24 Ye ɛ́ djekel tak nyɛ ɛmet ɛ di kaada etɛp ee nyɛ bee ɛ. Nyɛ ɛ́ boo wa yɛ tɔ ekwyala. Deenek, mena nɛ guka náá, etɛp ee nyɛ di lɛɛ ɛ, ye ɛ́ tsɛɛtsɛ. \s Lii mɛsik \p \v 25 Yezu naabaasa bɛdhiiti bɛtɛ nɛ esonok. Ye ɛ́ pe bɛ ɛ, bɛ kwyal djas tɔ bɛmɛkana ɔ. Mɛ bee ɛ́ náá, pe bɔs djas aanàkwaakodjala-djalak étɛp ɛnɛɛg ɛ bɛmɛkana mɛ tak.