\id 1PE - Bekwel Bible \ide UTF-8 \h Mɛkana ɛ Pyɛɛd, yii mɛkɛn \toc1 Mɛkana ɛ Pyɛɛd yii Mɛkɛn \toc2 Pyɛɛd yii Mɛkɛn \toc3 1Py \mt2 Mɛkana ɛ Pyɛɛd, yii mɛkɛn \mt1 Pyɛɛd Mɛkɛn \imt Ɛniel \ip Pyɛɛd nakyeed mɛkana mɛ yii mɛkɛn ɛ pɛ daa ekeletyɛ e kyee mɛdhik mɛtɛn nadi si ekukuma eLɔm ɛ. Mɛdhik mɛ tak nadi ɛ́ pɛ ɛko ɛ bɔs, nɛ pɛ ɛdjem ɛ dwoo ɛ dik Azi Minɛɛd, kadi edjóoaa mos Tuulki ɛ. Ekeletyɛ binɔk nadidi penek ɛ dáa bɛdjoŋ (\xt 1.1; 2.11\xt*). Bot ɛ mɛl tak nadi ebhinaa, nɛ ɛbyen ɛ bɛ. Bɛ nadi esuu bɛ etɛp nɛghu ɛwa bɛ tɔ tsik mezuk. \ip Mot nakwyal mɛkana mak ɔ, nakwyal ye ɛ́, étɛp ɛdjɛ ekeletyɛ tak mɛghaaz tɔ ɛdum ɛ koŋ ɛ lɔɔ nɛ Zɛɛb. Deenek, étɛp nyɛ needjɛ bɛ mɛghaaz mɛ ɛkɛ dáa bot ɛ zedum koŋ nɛ Zɛɛb di egoka nɛ ɛkɛ ɛ. \ip Pyɛɛd nakwyal mɛkana mɛ yii mɛkɛn ɛ, étɛp bot ɛ di eduwal bɛdhiiti bɛzɛɛb ɔ. Nenak yak, bɛ moo ɛ́ bɛ eezebyel byela bes, etɛɛ náá, bɛ kadum koŋ ɛ nɛ Zɛɛb di nɛ tsik ɔ. Deenek, ye nabɛ ɛ́ ààkagoka náá, bɛ baakɛ dáa bɛbhaab nadi ekekɛ sok ɛ (\xt 1.13—2.4\xt*). Bɛ moo ɛ́ bot ɛ mbyak'ɛ Zɛɛb (\xt 2.4-10\xt*). Tin, bɛ nɛ ghwyil ɛkamaad edjel nɛ mezuk etɛɛ náá, bɛ nɛ ɛbwaalel di edjɛ bɛ tsik ɛ (\xt 1.3,13,21; 3.15\xt*). \ip Zɛɛb naagomal Yezu Klisto pak bɛmyoŋ. Ye ɛ́ sa di edjɛ ekeletyɛ ɛbwaalel ɛ. Ye ɛ́ ɛbwaalel ɛlenek ɛ di esa náá, bɛ maad mɛlee nɛ mɛnyeka dáa Yezu namaad ɛ. Yezu naazuk, nyɛ naaleea, nyɛ naabyenaa. Ye nakoozodi deenek, nyɛy nazowa ɛbwaalel ɛ lɛ nɛ Zɛɛb (\xt 4.12-19\xt*). Mɛkana mɛ mɛkɛn ɛ Pyɛɛd lyaal ɛ náá, tsik nɛ ɛsyee ɛ Yezu Klisto ɛ dhatyee geka étɛp ekeletyɛ. \ip Deenek, geka yenek lyaal ɛ dáa ekeletyɛ di egoka nɛ ɛdi nɛ bot ɛ di ààbɛ ekeletyɛ ɔ. Ye baalyaal ɛ, dáa baagoka nɛ ɛdi tɔ zɛɛga bot ɛ mendjaala ɛ. Mɛkana mak djɛ mɛlyo daŋ-daŋ ɛ nɛ bot ɛ di náá, bɛ tɔ edjel ɔ (\xt 2.18—3.6\xt*). Ye lii ɛ nɛ ekwom e bot di esa mɛsa pɛ daa ekukuma di ààdi keletyɛ ɔ. Ye baalii ɛ nɛ boa dinaa botom bɔɔ tok ekeletyɛ ɛ́. Tin, mɛfulu mɛ ekwom nɛ yii boa binɔk nɛ ghwyil ɛlyaal nɛ bɛdhiiti bot sa di edjóoaa ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ɛ. Tɔ zɛɛga yenek, ye ɛ́ kwyɛl nɛ ɛdilel pak'en di edjɛɛd ekukuma, mengbaaz, zɛnɔɔ bot ɛ zɛɛga djas (\xt 5.1-7; 1.22—2.3\xt*). Mbi yenek mɛfulu ɛpelyaal nɛ bot ɛdi ààbɛ bot ɛ zɛɛga ndjaa mendjaala náá, mot tok nɛ ghwyil bela ekeletyɛ nɛ ndjɛ. \c 1 \s Mɛswosel \p \v 1 Mam Pyɛɛd, mot-lwoma ɛ Yezu Klisto, mɛ kwyal mɛkana mak ɛ étɛp bot ɛ Zɛɛb nasɛ́ɛ ɔ, bot ɛ nazewyɛɛza tɔ́ mɛdjoŋ ɔ. Bot ɛ di etima pɛ kyee mɛdhik mɛsis dáa pɛ Pɔŋ, pɛ kye dik Ghalati, pɛ Kapadɔs, pɛ Azi nɛ pɛ kyee dik Bhitini. \v 2 Tin, Zɛɛb Sɛɛg naaloosɛ́ɛ bin dáa nyɛ naaloolɛɛ ɛ. Yɛ bɛ náá, Zɛɛb Sɛɛg ɛ nasɛ́ɛ wɔ ɔ, nyɛ nasɛ́ɛ wɔ dum nɛ mɛsa mɛ Sisim. Ye nabɛ ɛ́ etɛɛ náá, bi neelooba nɛ Yezu Klisto, nɛ náá, ghiya ɛ Yezu nasee ɛ waasa náá bi di Dɛɛ. Beta náá, Zɛɛb sa bin enɛm nɛ embɛɛ nɛ náá egwyem lwood tɔ len. \s Mena aaka ɛ bot ɛ di nɛ ɛbwaalel ɛ tsik ɔ \p \v 3 Bhɔɔ nɛ Zɛɛb, Sɛɛg ɛ Ghɛŋ'es Yezu Klisto! Tin, tɔ lyem ghoŋ nyɛ di nɛ yɛ nɛ mena ɛ, nyɛ eesa náá, mena byel byela na bes dum nɛ ɛgom ɛ Yezu Klisto tɔ ɛsyee. Deenek, mena aaka ɛ bot ɛ di nɛ ɛbwaalel ɛ tsik ɔ. \v 4 É di'enek, menaka ɛ́ bot ɛ di egwaal tɔ mɛmyaala embɛɛ esa e Zɛɛb kwom étɛp'enaka ɛ. Nyɛy nyɛ ɛmet ɛ di ebaal bin yɛ pɛ tɔ gwoo. Tin, esa binek, tok nɛ ghwyil ɛ saabel, ààpulel, ààsyee. \v 5 Tin, mena bot ɛ di edum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ, Zɛɛb mot mɛbwala ɛ waabaal mena nɛ ghwyil mɛbwala mɛ. Nyɛ baal mena étɛp ɛdjɛ mena tsik zekunaa nɛ ɛgunel ɛ. \p \v 6 Yɛ dum nɛ esa ee Zɛɛb nasa bin ɛ, bi goka ɛ́ nɛ di lwoodla tɔ mɛmyaala, ye nakozoodi náá, membi mɛ mɛbhowal bi di eboma nɛ yɛ tɔ bim mɛlu mak ɛ. \v 7 Mɛbhowal menek ɛ étɛp ɛlyaal mbi ɛdum ɛ koŋ ɛ len nɛ Zɛɛb. Tin, ɛkok ɛ lɔaad ɛ́ nɛ ghwyil ɛpulel, ye nakoozodi náá, yɛ eewaa tɔ du étɛp ɛbee enɛm e tak. Ye ɛ́ dhatyee ɛdum ɛ koŋ ɛ len nɛ Zɛɛb, ye nɛ val dhaa ɛkok ɛ lɔaad, ye ɛ́ nɛ ghwyil ɛni tɔ mɛbhowal. Tin, é ghɛŋ Yezu Klisto aatuula ɛ, nyɛ waaval bin, bi waabela duu nɛ duma. \v 8 E di'enek, ye nakozobɛ náá, bi dinaa ààpaabee Yezu, bi ɛpekwyɛl nyɛ. Nenak yak, bi ààbee nyɛ, bela náá, bi nɛ dum koŋ nɛ nɛ. Dáa dinaa bi ɛpedum koŋ nɛ nɛ ɛ, bi ɛ tɔ boo mɛmyaala, nɛ duu dinaa bot tok nɛ ghwyil ɛ gek ɛ. \v 9 Deenek, bi bela mɛmyaala menek ɛ, etɛɛ náá, bi moo ɛ́ nɛ tsik. Tsik mɛnyel men ɛ efute ee bi aabela tɔ ɛdum ɛ koŋ nɛ Yezu ɛ. \p \v 10 Deenek, bɛngoolel ɛ mɛkpa ɛ Zɛɛb naani tɔ ɛsɛɛga dum nɛ ɛsuk ɛ tsik tak. Bɛ naazeloolɛɛ mɛkpa dum nɛ enɛm nɛ embɛɛ ee Zɛɛb nakoobal bin ye ɛ́. \v 11 E di'enek, Sisim ɛ Klisto nabɛ ɛ́ sama nɛ nɔɔ. Ye nadi elyaal bɛ mezuk mɛ Klisto nawaagoka nɛ ɛbee ɛ, dɔɔ nɛ duma aabɔɔba ye ɛ́. Tin, bɛngoolel ɛ mɛpka Zɛɛb naadyeebani tɔ ɛsɛɛga étɛp ɛgu ɛ ɛwala tak nɛ dáa esonok binek aasael. \v 12 Zɛɛb nalyaal bɛ náá, mɛkpa mɛ nyɛ nalɛɛ bɛ ɛ, nabɛ ɛ́ ààbɛ étɛp'ɔɔ, ye nabɛ ɛ́ étɛp biyɔ bɛ ɛmet. Nenak, bot ɛ di goola bin Mbɛɛ Bhaadal ɔɔ, bɛ lɛɛ bin mɛkpa mak ɛ nɛ ghwyil mɛbwala e Sisim na Dɛɛ zedus tɔ gwoo ɛ. Tin, efofop ɛpebaasaa náá, bɛ gu mɛkpa mak ɛnyɔɛpe. \s Zɛɛb kwyɛl ɛ mena dika bot ɛ mɛbyel mɛ eDɛɛ \p \v 13 Tin, dum nɛ tɛp tak ɛ, dika e bhwood, bi goka ɛ́ nɛ ɛdi djem. Deenek, waka ɛbwaalel ɛ len djas tɔ enɛm nɛ embɛɛ, ee bi aabela é ghɛŋ Yezu Klisto waatuula ɛ. \v 14 Loobaka nɛ Zɛɛb, tin, sa bi ààdu ɛkwosak ee bi nadi nɛ yɛ sok e sok bi nadi ààgu Klisto ɛ. \v 15 Tin, Zɛɛb mot djóo bin ɔɔ, nyɛ ɛ́ Dɛɛ. Deenek, bi goka ɛ́ nɛ ɛbaadi Dɛɛ tɔ mɛfulu men. \v 16 E di'enek, ekwyala Zɛɛb lɛɛ ɛ náá: «Dika Dɛɛ etɛɛ náá, mam ɛ Dɛɛ\x - \xo 1.16 \xo*\xt Msa 19.2.\xt*\x*.» \p \v 17 Yɛ bɛ náá, tɔ mendjaala men, bi nɛ djóo Zɛɛb «Sɛɛg», mot di epɛ́ɛ etɛp mot nɛ mot naadi esa ɛ, ààwa mbɛk ɔɔ. Tin, ye goka ɛ́ bi di nɛ ɛbwaalel tɔ ɛkaab ɛ Zɛɛb, e sok bi dinaa kɔ ɛko ɛ bɔs ɛ. \v 18 Deenek, mbee mɛfulu mɛ di ààval sonok, bi nanɔɔ nɛ bɛbhaab bin ɛ. Mɛfulu mɛ tak ɛ aanàdul bin e dhiiti di. Tin, bi nɛ gu náá, Zɛɛb naadjɛ boo efute étɛp ɛpɛk bin tɔ mbee mɛfulu menek. E di'enek, efute tak nabɛ ɛ́ ààbɛ sa di ààbɔya dáa ɛkok ɛ lɔaad nɛ pata. \v 19 Tin, efute tsik'en nabɛ ɛ́ ghiya na Dɛɛ ɛ Klisto mot nadi dáa mɔɔ bhata nakaa e buwa ɛ. Mɔɔ bhata tak nabaagoka nɛ ɛdi ɛ́ ààbɛ djam, ààbɛ nɛ edhuud. \v 20 Dáa dinaa Zɛɛb naatɔ́ nyɛ e mɛkɛn «tɔɔɔ», nyɛ kazyɛ e mɛwala mɛ mɛsik mak ɛ étɛp mɛnyɔ men. \v 21 Deenek, ye ɛ́ dum nɛ Klisto ɛ bi di edum koŋ nɛ Zɛɛb, mot nagomal nyɛ pak myoŋ ɔ. Nyɛ nadjɛ nyɛ duu ɛ, etɛɛ náá bi needum koŋ nɛ Zɛɛb, nɛ ɛbwaalel ɛbela sa nyɛ nakɛk bin ɛ. \s Kwyɛl pak'en. \p \v 22 Tin, bi ɛ di elooba nɛ Mbɛɛ Bhaadal ɔɔ, nenak bi tok ààbɛ si bhel esyem, bi kagyee ɛ tɔ etsɛɛtsɛ. Kɔ ɛsu ɛ tak ɛ kwyɛl bɔn nyoog mɛgyɛ-mɛgyɛ. Kwyɛlelka pak'en nɛ lyem wat. \v 23 Deenek, Mbɛɛ Bhaadal eesa náá, bi baabyel byela na bes. Ààkabɛ byela bot nabya bin nɛ ghiya nɛ epuud ɛ. Ye ɛ byela dum Zɛɛb mot di ààgwyɛ ɔ, nyɛ nasa deenek ɛ́ nɛ mɛkpa mɛ di nɛ tsik na kɔm-kɔm ɛ. \v 24 Tin, ekwyala bɛ na Dɛɛ lɛɛ ɛ náá: \q1 «Bot djas ɛ dáa eka, \q1 tin, duu bot di nɛ ye ɛ́ dáa mɛzɛm. \q1 Mɛbhek nɛ swɔs, \q1 wɔ gwaa lɔwa kwyit, \q1 \v 25 deenek, mɛkpa ɛ Ghɛŋ nɛ bɔya kɔm-kɔm\x - \xo 1.25 \xo*\xt Eza 40.6-8. \xt*\x*.» \m Tin, mɛkpa menek ɛ Mbɛɛ Bhaadal, ee bɛ nagoola bin ɛ. \c 2 \p \v 1 Mwaska esa djas di àànyɔ ɛ, sa wɔ ààsa mɛkɔŋ, sa wɔ ààdi nɛ mɛdhyaaz pɛ ɛko bhimis pɛ si, sa wɔ ààsa ɛwu nɛghu ɛbyak ɛ mɔɔ sɔɔ. \v 2 Deenek, dáa bɔɔ etɔlɔɔ e bɔn, bɛ dyeebazosaŋ ɛ nɛ mɛdii mɛ ɛbel mɛ bɛnyɛɛg bɔɔ, biyɔ baagoka nɛ ɛsa ye ɛ́ mɛkpa mɛ Zɛɛb etɛɛ yenek, ye ɛ́ ààpapuuza nɛ dhiiti sonok. E sok bi di edɛɛ ye ɛ́, bi ɛ waabela tsik. \v 3 E di'enek, Ekwyala bɛ na Dɛɛ lɛɛ ɛ náá: «Bɛ ɛ́ bi eebee dáa Ghɛŋ di ɛnyɔɛpe ɛ\x - \xo 2.3 \xo*\xt Mɛd 34.9. \xt*\x*.» \s Bot ɛ zedum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ, bɛ ɛ́ bɔɔ Zɛɛb \p \v 4 Tin, tiilaka pɛ daa Ghɛŋ, etɛɛ náá nyɛy ɛ di ɛkok ɛ di nɛ tsik. Nyɛy ɛ di ɛkok ɛ bɛsumel mendjaa namwas ɛ. Bela náá, Zɛɛb ɛ natɔ́ nyɛ, nyɛ naabee náá, nyɛ ɛ́ sa goŋ e mis mɛ. \v 5 Tin, biyo pe dáa mɛkok di nɛ tsik ɛ, beegelka ngɔt kɔ yii, deenek bi neesum ndjaa Zɛɛb. Bi aadi ɛ́ zɛɛga bɛghaa-Zɛɛb sɛ́ɛa étɛp mɛsa ɛ Zɛɛb. Tin, bi neekɛka ebuwa e Sisim ee nyɛ aamyaala nɛ yɛ, kɔ ɛsu ɛ Yezu Klisto ɛ. \v 6 Gwakeka sa ekwyala di elɛɛ ɛ: \q1 «Mɛ eetɔ́ ɛkok di eval, \q1 tin, mɛ eenɛɛg yɛ tɔ ghaada Siyɔ dáa ɛkok dyeebadi e tuma e sok bɛ di esum ndjaŋ ɛ, \q1 deenek, mot aadum koŋ nɛ yɛ ɔ, nyɛ aanàdi nɛ ndjɛ\x - \xo 2.6 \xo*\xt Eza 28.16.\xt*\x*.» \m \v 7 Tin, biyɔ bot ɛ di dum koŋ ɔ, ɛkok ɛlenek djɛ bin ɛ duu. Yɛ kabɛ bot ɛ di ààdum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ: \q1 «Ɛkok ee bɛzumel mwas ɛ, \q1 moo ɛ́ ɛkok di epyet ndjaŋ\f + \fr 2.7 \fr*\fq ɛkok di epyet ndjaŋ \fq*\ft pɛ daa bot ɛ mbyak eYuda ɛ, ɛkok ɛ tak ɛ dáa ɛgwyiŋ ɛ sɛɛg.\ft*\f* ɛ\x - \xo 2.7 \xo*\xt Mɛd 118.22.\xt*\x*.» \m \v 8 Deenek, ye bɛdhiiti edi bɛ lɛɛ ɛ náá: \q1 «Ye ɛ́ ɛkok ɛ di esa náá, bot bema ɛbɛk ɛ, \q1 ye ɛ́ ɛkok di ekwyeesal bot ɛ\x - \xo 2.8 \xo*\xt Eza 8.14. \xt*\x*.» \m E di'enek, bot ɛpeduma e tak etɛɛ náá, bɛ ɛpebyen ɛmyaal nɛ mɛkpa mɛ Zɛɛb. Sa bɛ di egoka nɛ ɛboma nɛ ye ɛ́, ye ɛ́ yenek. \p \v 9 Yɛ kabɛ biyo ɔ, bi ɛ bot ɛ mbyak Zɛɛb natɔ́ ɔ, zɛɛga bɛghaa-Zɛɛb yii boo mɛkoozi, dhaad mbyak na Dɛɛ. Deenek, bi ɛ dhaad mbyak ee Zɛɛb naazesɛ́ɛ étɛp ɛlɛɛ eboo esa ee nyɛ nasa ɛ. Tin, nyɛ nawyisal bin tɔ ghooghom, étɛp ɛdjɛɛd ɛ bin pɛ gwyɛ yɛ di ɛ. \v 10 Deenek, é ghɛŋ na mwa, bi nabɛ ɛ́ ààdi bot bɛ. Nenak yak, bi moo ɛ́ bot ɛ mbyak'ɛ. Eghɛŋ na mwa, Zɛɛb nabɛ ɛ́ ààgek bin ghoŋ. Nenak yak, nyɛ eegek bin ghoŋ. \s Ɛkɛ tɔ mɛfulu mɛ bot ɛ mɛsa ɛ Zɛɛb \p \v 11 Bɛwɛn, bot ɛ wak ɛ bɛdjoŋ e mɛdjoŋ kɔ ɛko ɛ bɔs. Dum nɛ tɛp tak ɛ, mɛ di ewaab nɛ nen náá, sa biyɔ ààbet náá, mbee mɛkwosak mɛ mɛnyel men, bela ghwyil kɔ esisim bin. \v 12 Tin, pak bot ɛ di ààgu Zɛɛb ɔ, dika nɛ mbɛɛ mɛfulu. Deenek, bɛ til bin ebete náá, bi ɛpesa ɛbiyo ɔ. Bɛ waabee enɛm esa bi di esa ɛ. Tin, dwoo Zɛɛb waazyɛ ɛ́, bɛ waadjɛ nyɛ duu. \s Ɛlooba nɛ ekukuma \p \v 13 Loobaka nɛ bot djas di edi ekukuma kɔ bɔs ɔ kɔ ɛsu ɛ Ghɛŋ. Loobaka nɛ mɛkoozi etɛɛ náá, nyɛ ɛ́ di kukuma bot djas kɔ ɛko ɛ bɔs. \v 14 Loobaka dɔɔ nɛ ekukuma kyee dik, ee mɛkoozi di elwom bɛ étɛp ɛkɛwa bot di esa ɛbiyo ɔ e feŋ, étɛp ɛdjɛ ɛ bot ɛ di esa enɛm sa ɔ duu. \v 15 Etɛɛ náá, Zɛɛb kwyɛl ɛ náá, bi eesa enɛm esa étɛp bi neediyal endjemet e bot di elii mbɛs ɔ enuub. \v 16 Kɛka dáa bot di náá bɛ pɛka ɔ. Tin, sa mɛpɛka mɛ tak ààdi nen tyee mɛfulu mɛ ɛsyel embee etɛp'en. Bi goka ɛ́ nɛ ɛkɛ dáa ekwom e mɛsa ɛ Zɛɛb. \v 17 Duwalka bot djas kɔ ɛko ɛ bɔs. Kwyɛlka bɔn nyɛɛg bi ɛ bɛ nɔɔ di tɔ ɛdum ɛ koŋ nɛ Zɛɛb ɔ. Djɛka duu nɛ Zɛɛb, kaabka eboo mɛkoozi. \s Ɛkɛ tɔ mɛfulu ɛ Klisto \p \v 18 Deenek, biyɔ bot ɛ mɛsa, loobaka nɛ ekukuma bin. Tin, ààbɛ náá ye zoosik nɛ bot ɛ di nɛ mbɛɛ nɛ yii ɛtela lyem. Tin, loobaka dɔɔ nɛ bot ɛ di náá, bɛ nɛ mbee mɛfulu ɔ. \v 19 Tin, ye ɛnyɔɛpe náá, mot maad ɛzuk etɛp nyɛ di ààsa ɛ. Etɛɛ náá, nyɛ nɛ lyem kwyel nɛ Zɛɛb. \v 20 E di'enek, ye ɛ́ yak mbi efute wɔ bela yɛ bɛ náá, wɔ zukaa ɛ kɔ ɛsu ɛ tɛp ee wɔ di egu ɛ. Yɛ bɛ náá, wɔ maad mezuk ɛ etɛɛ náá, wɔ eesa tɛtɛ mɛsa ɔ, ye ɛ́ sa di ɛnyɔɛpe e mis ɛ Zɛɛb. \v 21 Yɛ étɛp ɛzuk deenek ɛ Zɛɛb nasɛ́ɛ bin, etɛɛ náá, Klisto nyɛy ɛmet nazuk ɛ etɛp'en. Nyɛ naalik bin ndem étɛp bi needu yɛ: \q1 \v 22 nyɛ nabɛ ɛ́ ààsa mesyem, \q1 bɛ nabɛ ɛ́ ààbela mɛkpa mɛ mɛkɔŋ tɔ nuub ɛ, \q1 \v 23 Eghɛŋ bɛ nalee nyɛ, \q1 nyɛ nabɛ ɛ́ ààbulal ɛ. \q1 Eghɛŋ nyɛ nadi tɔ mezuk ɛ, \q1 nyɛ nabɛ ɛ́ ààsaa náá, \q1 nyɛ bulal yɛ. \q1 Tin, nyɛ naawa ɛbwaalel ɛ nɛ Zɛɛb mot di epɛ́ɛ bot tɛtɛ pɛ́ɛa ɔ. \m \v 24 E nyel ɛmet, nyɛ naabɛp mesyem mena kɔ mɛlaaba tɔ́ nɛ yɛ: dum nɛ esyem mena eezegwyɛka, deenek étɛp mena needika nɛ tsik tɔ epiki. Tin, ye ɛ́ dum nɛ mɛpyoŋ mɛ ɛ, mena nabelaka tsik. \v 25 Deenek, bi nabɛ ɛ́ dáa etaa nazewo ze ɛ. Tin, nenak yak, bi eezebula pɛ daa mot di náá, nyɛ ɛ́ Mbaalel mɛsaa di ebaal esisim bin ɛ. \c 3 \s Ɛgwakel pak moma nɛ motom \p \v 1 Dɔɔ nɛ biyo boa, loobaka nɛ botom bin, etɛɛ náá, yɛ bɛ nɛ bɛdhiiti pak'ɔɔ di ààkwyɛl mɛkpa mɛ Zɛɛb ɔɔ, bɛ dum koŋ nɛ Zɛɛb ààbɛ kɔ ɛsu ɛ mɛkpa. Bɛ dum koŋ nɛ Zɛɛb étɛp mbɛɛ mɛfulu mɛ bel bɔɔ. \v 2 Etɛɛ náá, bɛ waabee dáa etsik bin moo kɛ tɔ edɛɛ ɛ nɛ dáa bi di elooba nɛ nɔɔ. \v 3 E di'enek, nàsaaka náá, bi komsa mɛnyel étɛp ɛdi bɛnɛm ɛ boa, nɛ esonok dáa: epyeeda lo, emayaka nalulaa nɛ lɔaad nɛghu ekaad e goŋ. \v 4 Tin, ye goka ɛ́ náá, enɛm bin di enɛm elyem. Ye ɛ́ esa di elyaal náá, mot ɛ nɛ sisim mɛtela nɛ yii egwyem ɛ. Mbi yenek enɛm ɛ nɛ boo mɛtaŋ e mis ɛ Zɛɛb. \v 5 Eghɛŋ na mwa, yenek nabɛ ɛ́ enɛm e boa na dɛɛ, boa nadi ewa ɛbwaalel ɛ lɔɔ nɛ Zɛɛb ɛ. Bɛ nadi esesa deenek ɛ étɛp elooba nɛ botom bɔɔ. \v 6 Tin, ye ɛ́ dáa moma di edjóoaa Saala ɛ, nyɛ nadi elooba nɛ ngom'ɛ Abalaam ɛ. Nyɛ nadi edjedjóo nyɛ ɛ́ nɛ din ɛ «ghɛŋ'am». Nenak yak, bi moo ɛ́ bɔɔ Saala. Tin, sa mot ààlu bin, bi ɛ di esa enɛm esa ɔ. \v 7 Tin, yɛ kabɛ biyɔ botom ɔ, bi goka ɛ́ nɛ ɛdi nɛ bel bin edi wat ààdjisa náá, boa nɛ tsak dhaa wɔy. Djɛka bɛ duu, etɛɛ náá bi nɛ bɛ nɔɔ djas, bi aabela tɛtɛ tsik Zɛɛb nakɛk ɛ. E di'enek, étɛp ee needi ààdi nɛ dhiiti sonok di elu mendjaala men. \s Ɛgwakel tɔ zɛɛga ndjaa mendjaala \p \v 8 Tin, ye goka ɛ́ náá, bi di nɛ esimza nɛ ɛkwosak ɛ wat, dika nɛ kwyɛl pak'en dáa bɔn nyɛɛg. Dika nɛ lyem ghoŋ, nɛ ɛdjɛlelka duu pak'en. \v 9 Sa bi aabulal ɛbiyo kɔ ɛbiyo, sa bi aabulal mɛlee kɔ mɛlee. Tin, ye goka ɛ́ bi ɛyala nyɛ nɛ ɛsɛɛ nyɛ mɛtel náá, ye ɛ́ esɛɛa mɛtel mɛ Zɛɛb nakɛk wɔ e sok nyɛ nadjóo wɔ ɛ. \v 10 Ekwyala bɛ na Dɛɛ lɛɛ ɛ náá: \q1 «Mot di ekwyɛl ɛmyaala nɛ mbɛɛ tsik, \q1 nɛ ɛbaamyaala nɛ ɛdi tɔ mbɛɛ mɛlu ɔ, \q1 mot tak ààgoka nɛ ɛlɛɛ elɛŋ etsal, \q1 sa tɔ nuub mot tak ààwyisal elɛŋ e mɛkɔŋ. \q1 \v 11 Nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛdi ɛtsetaɛpe nɛ ɛbiyo, \q1 nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛsa enɛm esa, \q1 nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛwa Zii tɔ ɛsɛɛga egwyem. \q1 \v 12 Etɛɛ náá, mis ɛ Ghɛŋ ɛ kɔ bot di ekɛ tɔ epiki ɔ. \q1 Tin, Ghɛŋ ɛ djem étɛp ɛgwak mendjaala mɔɔ, \q1 deenek, Ghɛŋ ààkwyɛl bot ɛ di esa ɛbiyo ɔ\x - \xo 3.12 \xo*\xt Mɛd 34.13-17.\xt*\x*.» \p \v 13 Deenek, ɛzɛ ààsa bin ɛbiyo? Yɛ bɛ náá, bi nɛ sa enɛm esa nɛ lyem wat ɔ. \v 14 Tin, yɛ bɛ náá dhiiti dwoo bi ɛpezuk étɛp enɛm esa bi nadi esa ɛ, ye ɛ́ tin ɛ mɛvu étɛp'en. E di'enek, «sa wɔ biyo ààdi nɛ bwoo nɛghu ɛdi zɛm-zɛm\x - \xo 3.14 \xo*\xt Eza 8.12-13.\xt*\x*.» \v 15 Tin, guka tɔ lyem bin náá, Klisto nyɛ ɛmet ɛ di Dɛɛ, nyɛy ɛdi Ghɛŋ yibɔ. E sok bɛ aadji bin náá, étɛp yé bi di nɛ ɛbwaalel? Dika djem nɛ ɛdjɛ yebɔ taŋal. \v 16 Sa deenek nɛ ɛsila ɛ lyem, nɛ duu djas. Dika nɛ lyem sɛŋ. Deenek, bot ɛ di ebyak bin kɔ ɛsu ɛ mbɛɛ mɛfulu men yii ekeletyɛ ɔ, bɛ waabela syen bhis mɛbhekel mɔɔ. \v 17 Yɛ bɛ náá ye ɛ́ tɔ ɛkwosak ɛ Zɛɛb ɔ, ye nyɔ ɛ náá mot zuk étɛp ɛsa enɛm esa ààbɛ náá nyɛ zuk étɛp ɛsa ɛbiyo. \s Klisto eekwak \p \v 18 Deenek, Klisto nagwyɛ ɛ́ sok wat étɛp mesyem mɛ bot. Nyɛy mot nadi mot epiki ɔ, nyɛ nagwyɛ ɛ́ étɛp bot ɛ di ààdi bot ɛ epiki ɔ. Nyɛ nagwyɛ ɛ́ étɛp ɛbulal bin tɔ ɛgwakel nɛ Zɛɛb. Ye ɛ́ nyel ɛ nyɛ naka bɛ neegó. Tin, Sisim na Dɛɛ nabɛ ɛ́ ye naagomal nyɛ bhis ɛsyee. \v 19 Tin, nyɛ naatɔ́ ɛkɛtuud nɛ esisim nadi tɔ membok ɔ, nyɛ eezekwak. \v 20 Ye ɛ́ esisim tak wat ɛ nadi ààlooba nɛ Zɛɛb, é ghɛŋ Zɛɛb nadi emaad ɛbwood ɛ, ɛwala ɛ mot nɛ din Noe ɛ aasa boo mɛsuwa ɛ. Ye ɛ́ ba mɔɔ bim bot ɛ paani tɔ mɛsuwa mɛ tak ɛ. Ye ɛ́ bot ɛtɛn nɛ elɛl natsak e mɛdii mɛ bhyoŋ. \v 21 Tin, mɛdii mɛ bhyoŋ tak kalyaal mos ɛ, ɛduwa Zɛɛb di etsik bin ɛ. Ye tok náá, bi dis mendi di e mɛnyel men ɛ. Mendjaala mena nɛ Zɛɛb ɛ náá, nyɛ djɛ mena mbɛɛ lyem na dɛɛ. Yɛ kɔ ɛsu ɛ Yezu Klisto mot naagomelaa pak myoŋ ɔ, ɛduwa Zɛɛb di edjɛ mena tsik. \v 22 Bhii tak, nyɛ naabyet tɔ gwoo, nyɛ ɛ́ moo mos ndiindel pɛ mbɔ eghɛŋ ɛ Zɛɛb. Nenak, efofop nɛ esisim, dɔɔ nɛ ghwyil mɛbwala di tɔ gwoo ɛ si ghwyil'ɛ. \c 4 \s Ɛdi tɔ esosoob nɛ Zɛɛb \p \v 1 Dáa dinaa Klisto naazuk tɔ epuud ɛ, tyee wat nɛ biyɔ. Ye nyɔ ɛ bi ɛmaad elyem etɛɛ náá, biyɔ pe bi ɛ waaboma nɛ mezuk. Etɛɛ náá, mot dinaa nyɛ nazebee mezuk tɔ epuud ɔ, nyɛ eezekat ɛsa esyem. \v 2 Tin, tɔ ba bim mɛlu mɛ mot tak kalik nɛ yɛ kɔ bɔs ɛ, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛkɛ ɛ tɔ ɛkwosak ɛ Zɛɛb, ààkabɛ tɔ ɛkwosak ɛ nyel'ɛ. \v 3 Tin, é membu mɛ nadhaa'enek, bi nadi esesa esonok bot di ààdum koŋ nɛ Zɛɛb ɔ di ekwyɛl ɛ. Bi nadi ɛ́ tɔ mɛzɔ, embee egwyes epuud, tɔ elangi, bot ɛ ɛdheka elyem, bot ɛ di ekwyel mɛnyok zɛnɔɔ ɛduwal ɛ bɛnaghisɛ. \v 4 Nenak, bot binɔk ɛpedjoka dáa dinaa bi ààkasa embee mɛzɔ menek di edhaa nyel ɛ bi nɛ bɛ nɔɔ. Tin, mɛsa mɔɔ moo ɛ́ ɛlee bin. \v 5 Deenek, bɛ waakɛtaŋal ɛ étɛp mɛfulu mɔ pɛ daa Zɛɛb, mot di djem étɛp ɛ ɛpɛ́ɛ bot ɛ di nɛ tsik nɛ bot ɛ nazegwyɛ ɔ. \v 6 Dum nɛ tɛp tak ɛ dinaa, Mbɛɛ Bhaadal naakɛgoolaa dɔɔ nɛ pɛ daa bot di mos bɛ eezegwyɛ ɔ. Tin, bɛ napɛ́ɛaa ɛ kɔ ɛsu mɛfulu mɔɔ kɔ bɔs. Epɛ́ɛ tak ɛ dáa bɛ aapɛ́ɛ bot djas di nɛ tsik ɛ. Deenek, kɔ ɛsu Sisim na Dɛɛ ɛ Zɛɛb, bɛ nɛ ghwyil ɛdi nɛ tsik. \s Mbɛɛ mɛfulu mɛ bot ɛ zɛɛga mendjaala \p \v 7 Deenek, bot moo aakum e mɛsik mɛ bhwak. Tin, bi goka ɛ́ nɛ ɛdi bot ɛ lyem. Dika djem étɛp ɛdjaala Zɛɛb. \v 8 E di'enek, sa di ɛnyɔɛpe dhaa tye ɛ́, ye ɛ́ kwyɛl pak'en etɛɛ náá kwyɛl nɛ diyal mbula mesyem. \v 9 Dika nɛ ghwyiikwyee pak'en ààdi nɛ mbee lii e sok bi di emyaal náá ndjoŋ sulal pɛ yebɔ ɛ. \v 10 Tin, saka enɛm esa nɛ bɔɔ bɛsɔ bin nɛ ɛkɛɛ mot nɛ mot nabela ɛ. Dika dáa bɛtɛtɛ bot ɛ mɛsa di ebaal ɛ ɛnyɔɛpe membi mɛ mɛkɛɛ mɛ Zɛɛb ɛ. \v 11 E di'enek, mot di ekwyɛl ɛgoola mɛkpa mɛ Zɛɛb ɔ. Nyɛ goola yɛ dáa mot di nɛ ɛkɛɛ ɛgoola mɛkpa ɛ Zɛɛb ɔ. Deenek, mot di nɛ ɛkɛɛ ɛkwyee bot ɔ, nyɛ sa yɛ nɛ tɛtɛ esimza e Zɛɛb, etɛɛ náá, Zɛɛb neebela duu tɔ mɛsa mɛ kɔ lo ɛ Yezu Klisto. Mot di egoka nɛ duu nɛ mɛbwala kɔm-kɔm sii nɛ kɔm. Amɛn! \s Ɛzuk kɔ ɛsu ɛdum koŋ nɛ Klisto \p \v 12 Bɛwɛn, sa biyɔ ààdjoka nɛ du mezuk di pak'en ɛ. Ye eewa bin tɔ mɛbhowal étɛp ɛbee sa bi di eval ɛ. Tin, sa biyɔ ààdjoka nɛ yɛ. \v 13 E di'enek, bi goka ɛ́ ɛmyaala etɛɛ náá, bi ɛ tɔ mezuk kɔ ɛsu ɛ Klisto. Etɛɛ náá, e sok bi aabee duma yɛ ezyɛ ɛ́, bi aadi ɛ́ tɔ boo mɛmyaala dɔɔ nɛ mɛnyɛnyɛ boo mɛmyaala. \v 14 Deenek, bɛ di elee bin etɛɛ náá bi ɛ bɛdjekel ɛ Klisto ɔ, ye ɛ́ mɛmyaala étɛp'en, etɛɛ náá, Sisim Zɛɛb nɛ Sisim duma ɛ kɔ len. \v 15 Tin, mot ngɔt pak'en ɛdi ezuk ɔ, sa ye ɛ́ di etɛɛ náá, nyɛ naagó mot, nɛghu etɛɛ náá, nyɛ naadjii sa mot, ààbɛ etɛɛ náá, nyɛ naasa ɛbiyo nɛghu nyɛ naawa nuub tɔ tɛp di ààdjoak nyɛ ɛ́. \v 16 E di'enek, nyɛ di tɔ mezuk etɛɛ náá, nyɛ keletyɛ ɔ. Sa nyɛ ààdi nɛ syen. Tin, nyɛ goka ɛ́ nɛ ɛ ghaapɛɛ ɛ Zɛɛb kɔ ɛsu ɛ din ɛ Klisto nyɛ di nɛ ye ɛ́. \p \v 17 Deenek, mena mooka e ɛwala dinaa taŋal moo zɛkan ɛ. Taŋal aakan sok ɛ nɛ bɔɔ Zɛɛb. Tin, ye ɛ́ kan nɛ nis ɔ, ye ɛ́ kaswala dáa nɛ bot ɛ di ààlooba nɛ Mbɛɛ Bhaadal ɛ Zɛɛb ɔ? \v 18 Ekwyala bɛ na Dɛɛ lɛɛ ɛ náá: \q1 «Yɛ bɛ náá, ɛlyel nɛ mot di tɔ epiki ɔ náá bɛ bela tsik'ɔɔ! \q1 Ha! Yɛ aadi dáa dum nɛ mot di esa ɛbiyo nɛ mot esyem\x - \xo 4.18 \xo*\xt Eka 10.12.\xt*\x*?» \m \v 19 E di'enek, bot ɛ di ezuk étɛp ɛsa enɛm esa ee Zɛɛb di ekwyɛl ɔ, bɛ goka ɛ́ nɛ ɛdi nɛ ɛbwaalel nɛ Mɛkus bot. Tin, bɛ goka ɛ́ nɛ ɛsesa enɛm esa. \c 5 \s Mɛlyo dum nɛ bɛpaa zɛɛga ndjaa mendjaala \p \v 1 Nenak, mɛ lii wak ɛ nɛ bɛpaa di pak'en ɛ. Mam pe ɛ ngɔt tɔ bɛpaa dáa biyɔ. Tin, mɛ nabɛ ɛ́ tsaases mezuk ɛ Klisto. Mɛ goka ɛ́ nɛ ɛnɔɔ yam di tɔ duma di ezyɛ yenek. \v 2 Baalka bɛ dáa bɛbaalel mɛsaa Zɛɛb zedjɛ bin ɛ. Sa bi ààsa yɛ nɛ bhel, bi goka ɛ́ nɛ sa ye ɛ́ nɛ lyem wat dáa Zɛɛb di ekwyɛl ɛ. E di'enek, sa bi ɛ ààsa yɛ kɔ mɛsɔ mɛ epata, bi sa ye ɛ́ nɛ kwyel djas. \v 3 Nàdjɛɛdka bot ɛ Zɛɛb nadjɛ bin bak ɔ, djɛɛda bhel. Tin, bi goka ɛ́ nɛ ɛdi ɛ́ mbɛɛ bɛdjɛɛdel ee mɛsaa di egoka nɛ ɛdu mɛfulu mɔɔ ɛ. \v 4 Deenek, e sok nakuma bɛmbaalel aazyɛ ɛ́, sa bi aabela tyee efute na kɔm-kɔm ɛ, kɔtɔ duu. \s Mɛlyo nɛ eKeletyɛ djas \p \v 5 Tin, biyɔ mengbaaz, loobaka nɛ bɛpaa, dika nɛ mɛsila pak'en. Ekwyala bɛ na Dɛɛ lɛɛ ɛ náá: «Zɛɛb ààkwyɛl bot ɛ ɛghɛɛ nyel, nyɛ ɛ́ sa enɛm bɛ nɛ bot ɛ di ààghɛɛ nyel ɔ\x - \xo 5.5 \xo*\xt Eka 3.34.\xt*\x*.» \v 6 Dika ɛ nɛ mɛsila si mbɔ mɛbwala mɛ Zɛɛb, étɛp nyɛ needjɛ bin duu e sok ɛwala tak aakum ɛ. \v 7 Nɛɛgka etɛp bin djas tɔ mɛmbɔ ɛ Zɛɛb etɛɛ náá, nyɛ waadjɛ bin sa bi di nɛ gwyes tak ɛ. \p \v 8 Dika djem, bot mɛbhuka min, dim mot mɛkɔŋ ɛpebɔŋal bin dáa ghee mɛnyan. Étɛp nyɛ needɛ bin. \v 9 Deenek, dika tɔ epiki tɔ ɛdum ɛ koŋ ɛ len nɛ Zɛɛb. Tin, ye goka ɛ́ bi gu náá, kɔ ɛko ɛ bɔs'ak djas, bɔn nyɛɛg bin ɛpezuk dáa biyɔ. \v 10 Tin, Mezuk men ɛ, yii ba mɔɔ ɛwala batsa. Deenek, Zɛɛb mot di kwyɛl bin dhaa tyɛ ɔ, nyɛy mot naadjóo bin étɛp bi neenɔɔ di tɔ duma yɛ ɔ. Ye nabɛ ɛ́ etɛɛ náá, bi needi sama wat nɛ Yezu Klisto ɔ. E di'enek, nyɛ waanɛɛg bin bɛsosoob, nɛ ghwyil ɛpyet, tin, mot aanàkwaakabaakwyesal bin tɔ mɛbhowal. \v 11 Tin, mɛbwala na kɔm-kɔm nɛ nɛ. Amɛn. \s Mɛswosel mɛ mɛsik \p \v 12 Ye ɛ́ Silas ɛ kwyee mɛ, e ɛkwyal bin ba mɔɔ pes mɛkana mak. Mɛ bee Silas mɔɔ nyaag'am ɛ mot esosoob. Mɛ kwyal ɛ étɛp ɛdjɛ bin mɛghaaz nɛ ɛlɛɛ bin náá: Gwakeka tɛtɛ ɛkɛɛ Zɛɛb, mɛtka ɛkɛɛ ɛ tak nɛ lyem wat. \v 13 Deenek, bot ɛ zɛɛga mendjaala di pɛ ghaada Bhabhilɔn nazesɛɛa daa biyɔ ɔ, bi eeswos bin. Tin, Mɔn'am Malak eebaaswos bin. \v 14 Swoselka pak'en nɛ mɛbeedala mɛ kwyel. \p Tin, nɛ bot djas zedum koŋ nɛ Klisto ɔ, egwyem di nɛ nen.