\id ACT - Bakairi NT [bkq] -Brazil 2011 (DBL 2014)) \h ATOS \toc1 Atos \toc2 Atos \toc3 At \mt1 ATOS \mt2 Tunâry Egaturin-em Jesus Induakewâdyby Modo Aitobyry \ip Xirâ livru wâgâ Lucas inweniby Deuslâ myakâwândy nhangahu odaji ieni. Awylygue Deus itaumbyrylâ xirâ, Lucas olâ iweninri, Deus eydâ atoam Jesus odopâbygueduo, Jesus wâgâ egatuimbyry modo wâgâlâ Deus anhekyly modo kiuntuhoem. \ip Jesus tunâry egatudyze awyly myakâwândy xidadâ Jerusalémdâ, Judéia, Samaria warâ eynynâ, âtâ anary iwagueno mododâ lâpylâ warâ. Tytainze kurâ, unâ koendonro tâdâsemagueho Jerusalémdâ nhegatuhomobyry, Pentecostes etyguedo ume Deus Ispiritury xytâguyhobyry, Pedro, João, Filipe, Barnabé warâ ewanomopyry warâ. \ip Jesus nheinwândyly iraynâ, Saulo myakâwândy Paulo ezedy; Jesus eynynonro modo enagazeni myakâwândy mâkâ. Damascoram Jesus einwânni modo etadâze idâday myakâwândy Jesus eyam âepanâguely. Ilâpygueduolâ myakâwândy nhangahu oday xunâry âtuguguely. Jesus einwânniem idyly lelâ-ro warâ. \ip Paulo tataen-ho modo agâ iwague âxiguewâmy, Jesus xunâry egatuze. Deus Ispiritury ewanu wâgâ tutuze kurâ xirâ livru wâgâ. Mâkâ mawânkâ turâ modo Jesus xurâem ewanumo ume sagâikeinmo, eon-hondânimo warâ. \ip Xirâ livru wâgâ mawânrâ Deus itaumbyry egatuhobyry kintainly, judeu keba modoram âzeinwân-hon-hombyry warâ. Paulo, Silas warâ Jesus wâgâ agueduomo âzetadâonwânmomy kadeia odaxi. Judeu domodo, romano domodo warâ iwymârydo enadoram âepanâguewânmy. Jesus tyeinwândylygue eyanmo unâ tâdâsemagueho egatuly nimopa olâ myakâwândy. \c 1 \s1 Aguely adaguho \p \v 1-2 Âyam xirâ pape kâinwenily, Teófilo. Azagâ ieto xirâ kâinwenily. Waunro kâinweniby wâgâ Jesus tarâ onro anaym tâwanu nhaguday anhetyby, nhenomedâdobyry warâ, kayam idâhobyryam. Deus eydâ atoram tâtâly iraynâ, Deus Ispiritury eon-honrugue, tunâry egaturin-em tinduakeyby modo eon-honru xuduwânmy, aitomoem, aguehomoem warâ. \p \v 3 Kurâem tâitombygueduo, quarenta emedyly ara tâepanâguezezelâ myani tunâry egatuwâni modoram. Toenzepa adyesenry modo Deus eon-honrugue adyese myani, igueypyemba tawyly tienehon-hoem. Âdara Deus pymâem kuru idyly awyly wâgâ myani eagâmo aguely. \v 4 Tunâry egaturin-em tinduakeyby modo agâ Jerusalémdâ tatay, warâ myani Jesus eyanmo aguely: \p — Tâgasezeba wao itaungâ xirâ âtâ anaymba. Tarâlâ wao itaungâ, Deus Ispiritury âyanmo saindyly ara. Saguhoem âyanmo, “Deus Tyispiritury igonose” uguelâ. Saindyly inwânwântaungâ wao. \v 5 Saguhoem João batiza nhedyly ani parugue. Iweâpa nipyralâ olâ ise Deus Ispiriturygue batiza mâieholymo, ynynonroem mawylymo mâenehon-homoem — kewânmy Jesus. \s1 Deus eydâ atoam Jesus âkuhobyry \p \v 6 Tunâry egaturin-em tinduakeyby modo agâ âtâdyguybyem myani Jesus. Aituo myani akaemoram adapâigueoly: \p — Pymâ, anri ise iweâma kypemugudo israelita domodo eon-honru mâunduly, âjiguelâ kywymâgoem, Roma donro modo keba kywymâry itoem? — kelymo. \p \v 7 Aituo myani Jesus in-hoguly: \p — Tâseguâdâzeba itaungâ awârâ wâgâ. Pabai Deus “Warâ ise aidyly” kehobyry saintuo, idânârâ aguehobyry ara aise. Mâuntulymo keba ise anhekyly modo; âdara aidyly awyly mâuntuwâbyra ise âmaemo. Pabai kulelâ xuturim. \v 8 Deus Ispiritury âyanmo saintuo olâ, on-honrumo xuduze, unârybyry mâengatuhomoem. Waunroem kuru tarâ Jerusalémdâ ise unârybyry mâengatulymo. Ilâpyryem ise Judeiaram, Samariaram warâ mydâlymo unârybyry egatuze; ilâpyryem ise idânârâ kurâdo onro anano modo ara-ro warâ — kely myani Jesus. \p \v 9 Tunâry egaturin-em induakeyby modo agâ awyly umelâ myani Deus eydâ tatoram nhalokuânehonly. Âkuly umelâ myani eunu duaxi xuzadyly. Aituo myani nepyra idylymo. \v 10 Târâ Jesus âkuhobyrydâ nhesedylymo ume myani azagâ anju, uguondoem tapekeingue tâtyem âepanâguely; Deus emary myani akaemo. Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modoram myani âewylymo. Aituo myani aguelymo: \p \v 11 — Nhaum, Galiléia donro modo, âdaituoka kaynâ lelâ inurumo? Âydâmopa nitai wâne mâkâ Jesus odopâze olâ. Iwerâ âkuly mâentomobyry ara lâpylâ ise odopâdyly, âzeholy — kelymo. \s1 Judas etaybyanoem Matias induakehomobyry \p \v 12 Aituo myani Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo odopâdaynly Jerusalémram, iwyry Se Oliveira Eka dombyryem. Tokalâ kilômetro myani mârâ âtâ anaymba awyly. \v 13 Âtâ anaxi saintybyem myani âtâ tâxidâdomobyryanlâ idâlymo. Salá imâsedo kaynonro odaymo myani. Pedro, João, Tiago (Alfeu imery), André, Filipe, Tomé, Bartolomeu, Mateus, Tiago warâ, Simão, (tâty anary izetonro lelâlâ, tawylygue Roma donro kulâ tywymâryem izepaom modo ewy), Judas (Tiago imery) warâ myani akaemo. \v 14 Aunlolâ myani târâ pekodo modo agâ âtâdyguylymo Deus agâ adâkehoem. Jesus ise, iukonodo warâ târâmolâ lâpylâ myani. Aunlolâ myani akaemo idânârâ idâly, Deus agâ agueze. \p \v 15 Iweâpa nipyralâ myani toenzepa kehoem kurâdo Jesus einwânni modo âtâdyguyly, cento e vinte awârâem myani kurâdo. Âtâdyguybyem awylymo ume myani Pedro saudyly, aguely: \p \v 16 — Nhaum, ydataungâ, Cristo eynynâ ypemugudo. Davi iweniwânmy iweâpa mâkâ Judas aitobyry wâgâ. Deus Ispiritury, Daviram inwenien-hoymby ara kehoem keankâ aidyly. Mâkâ Judas keankâ Jesus egamenri. \v 17 Xina duano lâpylâ keankâ mâkâ, xina agâ tâwaneinhe iduakeyby mawânkâ keankâ. \v 18 Âmaemo, Jerusalém donro modo tutuze âmaemo Judas dinheru nhemakehobyry, Jesus iduery modoram tiengamehoem. Mârâ dinheruguelâ mykeankâ onro adanâholy. Târâlâ mykeankâ kaynâpa tâihugueduo, atuly. Atuduo, idânârâ kehoem ekomiry modo egasewâdyly warâ. \v 19 Idânârâ Jerusalém donro modo aityby nutumo. “Aceldama” kelygue mârâ âji nhezetâdylymo. (“Xyâhoem egamehobyry ebyrygue sanâtyby” keze aguely) — kely myani Pedro. \p \v 20 Aituo myani Pedro aguely: \p — Arâ lâpylâ livru Salmosdâ iwenibyem awyly: \q1 “Ânguy lâpeba ise ety oday. \q2 Ânguy lâpeba nidâ ioday” \m — warâ kelype. \p Alâpylâ Salmosdâ iweniby: \q1 “Âkelo ejipyano nidâ, anhekyly kehobyry anhetoem” \m warâ myakâwândy saguhoem Deus itaumbyry iweniby. \p \v 21 — Arâ atay, uguondo kinduakenre kuduanoem, Judas Queriote donro ejipyano Jesus xunâry egaturin-em. Jesus kurâem itondybyem awyly xuturim, enipyry. Pymâ Jesus kiampygueday kyampyguenibyry, \v 22 Jesus ewanu adaguday, âdypygueânday warâ eagâ idâypy, Jesus Joãoram batiza âieholy enipyry, Deusram adalokuonly enipyry ise kinduakely — kely myani Pedro. \p \v 23 Aituo myani idânârâ tonlo modo âseinwândylymo. Aguelymo: \p — José Barsabás (“Justo” keho) atay, Matias atay warâ nidâ — kelymo. \p \v 24-25 Âdykonlo akaemo azagâ enday iduakeyby awyly tiuntuhomoem myani, Deus agâ aguelymo. Warâ myani aguelymo: \p — Pymâ, tutuze âmâ idânârâ kurâ domodo âdaunlo awyly. Enehongâ âdykonlo mâinduakeyby awyly. Âdykonloka asaemo azagâ enday xina agâ mâingonokyly, Judas etaybyay âunâry egatuze? Xirâ âwanu mawânkâ Judas nimo. Ejidy mâinduakeybyanlâ nâtâ warâ — kelymo. \p \v 26 Ânguy akaemo azagâ uguondo enday tuduakezeim awyly tiuntuhoem aiemâmomy. Arâ myani Matias induakelymo. Aituo mâkâ Jesus xunâry egaturin-em iduakeyby modo arâ aguenriem idyly. \c 2 \s1 Deus Ispiritury xytâguyhobyry \p \v 1 Pentecostes etyguedo ume myani idânârâ Jesus einwânni modo tâjidydâ âtâdyguylymo. Trigu ekaunâdyly israelita domodo nhetyguedo myani mârâ âty. \v 2 Ilâ ume myani Deus Ispiritury nhonwamo xytâguyly. Sapezenru ton-honreim ara kehoem myani Deus eydâ atodâba ipyru xytâguyly indadylymo. Idânârâ kurâdo âtâ oday ekadaymby modo idamâmomy. \v 3 Aituo myani peto iatygu emyenro nhedylymo. Agui myani mârâ aunlo âzepajiwâdyly, mâkâ angawaym, mâkâ angawaym, mâkâ angawaym warâ. \v 4 Deus Ispiritury nhonwamo âewyly, koendâ kehoem enomerymo xuduze. Aituo myani Deus Ispiriturybe tâituomo, âkelo anano modo itanwe aguelymo lâpylâ, tytanwe lelâba.\fig |src="CN01890B.tif" size="col" loc="Acts 2:1-13" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 2.1-4" \fig* \p \v 5 Târâ Jerusalémdâ toenzepa myani judeu domodo Deus einwânni. Mârâ ananobyry lelâba myani myarâ saini. \v 6 Jesus einwânni modo âkelo anano modo itanwe aguely tindatuo myani akaemo eagonro anano modo ewy âtâdyguylymo. Mârâ tâjitanrugue nâsenomedâbyralâ myani aguelymo. Idase âtâdyguywâdyby modo toenzepa myani âsewânilymo. Koendâ kehoem mawânkâ myani aguehomo indadylymo. \v 7 Toenzepa myani âsewânilymo, awylygue âjigue aguelymo: \p — Galiléia donro asaemo aguewâni modo. \v 8 Kytanwelâ olâ aguelymo kindakyly! Âdara kuruka arâ kehoem aguelymo? \v 9 Âzeydonro keba, âjitanweom keba warâma kurâ. Pártia donro, Média donro, Elão donro, Mesopotâmia donro, Judéia donro, Capadócia donro, Ponto donro, Ásia donro warâ kurâ. \v 10 Tâlâ kuduay Frígia donro, Panfília donro, Egito donro warâ. Tâlâ tarâ kuduay Líbia eynynonro modo, Cirene iwaguepanro. Tâlâ kurâ Romadâpa âetyby. \v 11 Tâlâ tarâ kuduay judeu domodo lelâlâ, Israel iweompyry. Tâlâ lâpylâ tarâ âkelo kurâdo; akaemoma Israel iweom keba; judeu domodo ezewenry iweniby tâinwânsemo olâ. Creta donro, Arábia donro warâpe tarâ kuduay. Âdaraka tâjitanru tiuntudânrygue aguelymo? Kytanwelâ asaemo, Deus koendâ anhetaymby modo wâgâ aguely — kelymo. \p \v 12 Âseguâdâdylymo myani. Âdara tâkeho nutuba idylymo. Aituo myani âjigue adapâiguelymo: \p — Âdaituoka awârâ awyly? — kelymo. \p \v 13 Kurâdo olâ myani Jesus einwânni modo tyeilezemo lelâ. Warâ myani aguelymo: \p — Toku ikay tawylygue kulâ asaemo arâ aguely — kelymo. \s1 Pedro kurâdoram aguehobyry \p \v 14 Aituo myani Pedro agueze saudyly. Târâ lâpylâ myani akaemo onze lelâ Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo. Ago kehoem myani târâ âtâdyguyby modoram, Jerusalémdâ tâtyuneim modoram, saintaymby modoram warâ aguely: \p — Nhaum, koendâ auguely idataungâ. \v 15 Toku ikay inkâba xina, amyguehomo ara inkâba. Emedyly wâgâ kulâ awârâ, nove hora kulâ. Emedyly wâgâ xina judeu domodo vinhu nenywâbyra. \v 16 Warâ âyanmo auguely, xina arâ aguely mâindatomobyry wâgâ. Deus itaumbyry egatuimbyry Joel Deus aguehobyry inwenibylâ xirâ aini. \v 17 Warâ myakâwândy Deus aguely: \q1 “Xypyry iray ise xirâ agânhedyly. \q1 Mârâ ume, Yispiritury idânârâ kurâdoram igonose urâ, âuturimoem. \q1 Judeu domodoram, judeu keba modoram alelâ ise kâingonodyly. \q2 Âweompyrymo unâry egatuze, uguondo modo, pekodo modo alelâ. \q2 Salokuzenomo modo, âwynsaundo modo warâ Yispiritury anhekyly nhetomoem aienehonze urâ. \q2 Agaityom modoram, aripidoram warâ ywâgâ auguely ise nhâenkymoem. \q1 \v 18 Ynynonro modoram ise mârâ ume Yispiritury kâingonodyly. \q2 Pekodo modo agâ, uguondo modo agâ alelâ ise. \q1 Ywâgâ ise mârâ ume aguelymo. \q1 \v 19 Kyaneni kau wâgâ iepanâgueze urâ, ton-honre wawyly kâenehohoem. \q1 Onro anaym adyesenry modo aiese lâpylâ urâ, \q2 won-honru kâenehohoem. \q1 Toenzepa ise munru apâdyly. \q2 Toenzepa âjiaduâhonzemo petoam. \q2 Nâepaiguebamo ise eunu wâgâ. \q1 \v 20 Xixi tohoreba ise. \q2 Munru ara ise nunâ, sapabilu. \q1 Kywymâry sainto iray ise awârâ aidyly. \q2 Toenzepa ton-honre tawyly tânehonze ise âewyly. \q1 \v 21 Idânârâ, ‘Xina emakegâ, Pymâ’ keypy emakeze” \m kely iweniwânmy Joel, Deus itaumbyry egatuimbyry — kely myani Pedro. \p \v 22 Aituo myani Pedro agueondyly tonlo modoram: \p — Nhaum, Israel donro modo, idataungâ xirâ auguely. Jesus Nazaré donro wâgâ xirâ auguely. Tyiguely iraynâ, agâmo tatay, inanaynmolâ keankâ âdaunlo uguondo kulâ anhetânry modo anhedyly. Kyzedâlâ koendonro modo, adyesenry modo warâ kientoem anhedyly. Deuslâ keankâ mârâ koendonro modo, adyesenry modo warâ Jesusram aienehonrim, tingonotyby kuru awyly tienehon-hoem. \v 23 Âmaemolâ olâ keankâ Jesus egamenri, tumunreim modoram kruz onwa adakâjiohoem, iguehoem warâ. Deus aguehobyry aralâ olâ keankâ awârâ modo aidyly. Tutuzelâ myani arâ amidylymo awyly. \v 24 Jesus igueypyem awyly ume, Deus olâ kurâem nietondâ. Nigueompyra ise mâkâ-ro warâ. Nudupa lelâlâ tâise mâkâ iguewâtyby modo ejidydâ etadâdyby ara itoem. \v 25 Kydamu Davi iweniwânmy Jesus wâgâ: \q1 “Ywymâry aunlolâ yagâ awyly, tutuze urâ. \q2 Yagâpa nitaymba. \q2 Tyanunepa urâ, yagâlâ awylygue. \q1 \v 26 Awylygue toenzepa womaru. \q2 Auguepa witaymba urâ Deus koendonroem awyly wâgâ, womazeândylygue. \q1 Iguein-em wawyly umelâ, kâinwâmpyra wipyra wawyly. \q2 Iekobyzeguehobe wawyly tynwânwânse wawylygue. \q1 \v 27 Tutuze urâ, alâ igueypyenlâ yenehomba mawyly. \q2 Wodo mâinwânzeânehomba mawyly warâ, Pymâ. \q1 Âynynonroem wawylygue, \q2 imary wawylygue warâ, igueypy modo duay yenehonwâbyra ise âmâ. \q1 \v 28 Âdara aunloenlâ kyiguepa kitoem aguidyly wâgâ ienomedâdâ. \q2 Toenzepa ise womaru, aunloenlâ agâ wawylygue” \m kely iweniwânmy Davi — kely Pedro. \p \v 29 Aituo myani Pedro agueondyly: \p — Ypemugudo, koendâ mâuntuhomoem awârâ Davi inweniby wâgâ agueze urâ. Tywâgâ inkâba myakâwândy aguely. Iweâpa mawânkâ myakâwândy kydamu Davi iguely. Eguepybyry sadyly myakâwândy, tâtagueim esagueyby tuhu imâsedo odaji. Târâ myakâwândy inwânzely. Iwague inkâba mâkâ Davi eguepybyry etadâdobyry tâtagueim tarâ awyly. \v 30 Deus itaumbyry egatuim myakâwândy mâkâ, niguepa tatay. “Tokalâ âwerymo ewy ise pymâem kânhekyly. Judeu domodo iwymâry wâne maze myara ise pymâem awyly. Agânhekyly modo lelâlâ xirâ âyam augueho” kewânmy Deus, Daviram. \v 31 Awylygue myakâwândy Davi tutuze lelâ awyly Deus ingonokylybe awyly. Deus Ingonotyby igueypyem, kurâem itondyly Deus eon-honrugue awyly tutuze myakâwândy. Awylygue myakâwândy, \q1 “Igueypyem lelâ mânhenehomba, \q2 eguepybyry mâinwânzeânehomba warâ ise âmâ” kely. \p \v 32 — Âkealâ olâ Deus eon-honruguelâ keankâ Jesus kurâem itondyly. Tutuze xina âkealâ awyly. Jesus igueypyemba awyly xina nedâ. Âkealâ tâkeze xina: “Kurâem itondybyem mawânkâ!” \v 33 Eydâ tatoram olâ Deus nadâ. Pymâ tynrenseinhe mâkâ iwerâ, Tunwym ahoru eynynâ ekadybyem awyly. “Ispíritu igonose urâ” tâkehobyry Jesus nigonotai xinaram iwerâ. Sapezenru ton-honreim ara kehoem âjipyruguely midataimolâ. Peto iatygu ara kehoem xina wâgâ metaimolâ. Âtanwemo xina aguely midataimolâ warâ. Iwerâ Ispíritu Jesus ingonotybylâ awârâ modo aieni. \v 34 Tywâgâ inkâba myakâwândy kydamu Davi aguely. Deus eydâ atoram nâtâwâbyra myakâwândy eguepybyry. Jesus wâgâ myakâwândy awârâ Deus aguehobyry Davi inwenily: \q1 “Yahoru eynynâ ikagâ tynrenseim ekadodâ, \q1 \v 35 âduery modo eon-honru kainly ara, \q2 âdydo ara kulâ âhuru iaxi kânhedylymo ara” \m kewândymy Deus. \p \v 36 — Nhaum, Israel domodo, koendâ ydataungâ. Kywymâryem Deus ingonotyby keankâ mâkâ Messias kruz onwa mankâjien-honlymo, Deus Ingonotyby “Âese” kehobyrylâ — kely myani Pedro târâ âtâdyguyby modoram. \p \v 37 Arâ Pedro aguely tindatuo myani idânârâ kehoem itywandylymo, Jesus tienagazenehon-hobyry wâgâ. Aituo myani Pedro domodoram aguelymo: \p — Âdaraka ise xina aidyly iwerâ? — kelymo. \p \v 38 Aituo Pedro in-hoguly: \p — Âjityendaungâ inakanhe kulâ amitomobyry wâgâ. Deus izepa ato aiedyly imowâdaungâ. Jesus einwântaungâ warâ, Deus inakanhe amitomobyry nhygakehoem. Batiza âiehowâdaungâ, Jesus eynynonroem mawylymo mâenehon-homoem. Tyispiritury igonose mâkâ, aunloenlâ agâmo itoem — kely myani. \p \v 39 — “Âyanmo, âmeombyrymoam, âweompyrymoam, idânârâ âtâ anary onro anano modoram warâ ise kâingonodyly” nygue mawânkâ. Deus tynynonroem tingâsedaymby modoram Tyispiritury igonose — kely myani Pedro. \p \v 40 Eyanmo aguezesezelâ myani Pedro; aguely: \p — Inakanhe amidylymo imowâdaungâ. Jesus einwântaungâ, imakehomoem, Jesus einwântânry modo ara mâsenagazebyra mitomoem — kely. \p \v 41 Agui tonlo modo ewy Pedro aguely tâinwânsemo myani. Jesus nheinwântuomo myani batiza âieholymo, Jesus eynynonroem tawyly tienehon-homoem. Ilâem toenzepa kurâdo Jesus tâinwânsemo myani, três mil awârâem. \v 42 Koendâ kehoem myani Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo aguely indadylymo. Tindatuo myani toenzepa kehoem nheinwândylymo, Jesus wâgâ nhenomedâdylymo warâ. Âdy pebaonram tâlâ tato nhudulymo. Deus agâ agueze âtâdyguylymo. Âwinduase âtâdyguylymo lâpylâ warâ, Jesus iguehobyry tienanâguehomoem. \s1 Jesus einwânni modo aitobyry \p \v 43 Deus eon-honrugue adyesenry modo kehoem myani Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo anhekyly. Awârâ modo anhedylymo tientuo, idânârâ kurâdo Deus tynrensemo tawyly enehonwânmomy. \v 44 Idânârâ Jesus einwânni modo âjigue nâtâdyguyba nipyramo myani. Tâlâ tato nhepâdylymo ipaom modoram. \v 45 Tonrorumo, âdydo imeom tâlâ tato warâ vende nhedylymo. Ebyry tienmakeybygue, âdy pebanro modo xurâem âdylâ nhanâdylymo warâ myani aidylymo. \v 46 Kopaelâgâembaba myani Deus ety idaseray âtâdyguylymo. Alâpylâ myani tâtydâ âtâdyguylymo âwinduase, Jesus kruz wâgâ iguehobyry tienanâguehomoem. Âjigue iomarunumo. Tâwânrempamo myani, âkelomo agâ tâzepajigâzemo lelâ. \v 47 Deus nhomaendylymo. \p — Deus koendonro kehoem âmâ xina agâ — kezesedylymo. \p Jerusalém donro modo myani akaemo ehogueni. Kopaelâgâembaba myani kurâdo Jesus einwânni âtâdyguyly, agui isezedylymo. \c 3 \s1 Pedro, João warâ Deus eon-honrugue adakobâdânry kua nhetobyry \p \v 1 Três horas kogonekâ, judeu domodo Deus agâ agueho oday myani Pedro, João warâ Deus ety odaji idâlymo. \v 2 Târâ myani uguondo adakobâdânry nhedylymo, ihuru, ipaunru warâ tywyke iazeypy. Kopaelâgâembaba myani eataen-ho modo nhadyly Deus ety iwyantaji, “Portão Iwâkuru” kehoram. Târâ myani ekadybyem tawyly ume, Deus ety odaji egawânni modo nhekaendyly: \p — Ytyendaungâ. Ydinheruru wao âunduwâtaungâ — kely. \p \v 3 Aituo myani Pedro, João warâ egawândyly. Akaemo tientuo myani aguely: \p — Ydinheruru wao âunduwâtaungâ — kely. \p \v 4 Agueduo azakâlâ eyam MYK idylymo. Pedro aguely eyam: \p — Xinaram MYK ikâ — kely. \p \v 5 Agueduo myani mâkâ uguondo MYK idyly eyanmo. \p — Ydinheruru nhudulymo wâne isenra — kely tyangahu oday. \p \v 6 Warâ olâ myani Pedro aguely: \p — Tydinherugunepa urâ. Dinheru takaze kehoem koendonro olâ ise âyam kâunduly. Jesus Cristo Nazaré donro eon-honrugue âyam auguely: “Aukâ. Adakobâgâ warâ” — kely. \p \v 7 Agueypyem myani Pedro mâkâ uguondo emary aho eynynonro wâgâ nhawâdyly, sautoem. Ilâ umelâ kehoem myani mâkâ uguondo saudyly, adakobâdyly warâ. \v 8 Kua itybyem tawylygue, tuomarugue tadameze kehoem myani Deus ety idaseraji idâly, Pedro, João warâ agâ. Warâ myani aguely: \p — Deus, koendonro kehoem âmâ, kua yetai — kely. \p \v 9 Idânârâ tonlo modo emâmomy mâkâ adakobâdyly, adamely warâ. Deus koendonroem awyly wâgâ aguely tydasemo lâpylâ myani. \v 10 Âseguâdâmâmomy mâkâ koendâ adakobâdyly tientuomo. Aituo myani âjigue aguelymo: \p — Mâkâ pyantano adakobâdânrybyrylâ awâkâ. Aunlolâ inanry sakadaynrim modo nhekaendyly. Etaungâ! Adakobâdyly, adamely warâ aidyly! Ânguy nheinwânkylyemba lâgâlâ! — kelymo.\fig |src="cn01896B.tif" size="col" loc="Acts 3:1-10" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 3.1-10" \fig* \s1 Deus ety idaseray Pedro aguehobyry \p \v 11 Mâkâ uguondo adakobâdânrybyry Pedro, João warâ agâ tâise lelâ myani; Alpendre de Salomão keho taserano oday myani akaemo azagâ tokalâ warâ. Mâkâ kua itobyry wâgâ tâsewânilymogue myani kurâ domodo tâgaune kehoem idâlymo eyanmo, kua ityby ese. \v 12 Târâ toenzepa kurâdo âtâdyguyly tientuo myani Pedro aguely eyanmo: \p — Nhaum, koendâ ydataungâ, kydamu Israel iweom. Tâseguâdâzeba itaungâ. Xina arâ kâzesedaundâ. Ton-honrugue inkâba enra xina merâ adakobâdânrybyry kua nhedyly. Xina koendonroem awylygue inkâba merâ adakobâdyly. \v 13 Kydamudo Abraão, Isaque, Jacó warâ iDeusry enra Jesus eon-honrugue kua itoem aieni, koendonro, ton-honreim waunlo Jesus awyly tienehon-hoem. Tâmaryem myani Deus, Jesus ingonodyly. \p — Alâ olâ keankâ pymâ modoram mâengamelymo, kruz wâgâ iguehoem. Pymâ Pilatos wâne keankâ tienagazenehondyzeba. “Kruz onwa sakâjien-hongâ iguehoem!” myguewâtaundâmo olâ. \v 14 Koendonro, âdaini keba keankâ mâkâ Jesus. Pilatos nenagazenehomba itoem âkeá myguepa olâ mataunaguynre. “Kyârim Barrabás etaguehongâ. Jesus kruz onwa sakâjien-hongâ” myguelymo lelâ keankâ. \v 15 Kyigueânehondânry keankâ iguedyse matomo. \p — Deus kurâem nietondâ olâ-ro warâ. Jesus kurâem itybyem awyly, tutuze xina, tientobyry wâgâ, aguely tindatobyry wâgâ warâ. \v 16 Merâ uguondo âdaunlopyry awyly koendâ tutuzelâ âmaemo. Jesus eon-honrugue olâ enra kua idyly. Koendâ adakobâdyly metaimolâ. Inumo angataylâ enra Jesus eon-honrugue kua idyly, Jesus adyese awyly xina nheinwândylygue. \p \v 17 — Ypemugudo, âwymârymo agâ Jesus kruz onwa mankâjien-hondaymo, Jesus, Messiaslâ awyly mâuntuwâbyra keankâ akaemo. “Kruz wâgâ sakâjien-hongâ” myguedaymo, Deus Ingonotyby mâkâ awyly mâuntuba mawylymo xutu. \v 18 “Kâinduakeyby âzenagazeoze, igueze warâ” kewânmy Deus, tytaumbyry egatuwâni modo aguehoem. Arâlâ keankâ anhenehonly, adâkehobyry ara aitoem. \v 19 Âjityendaungâ, inakanhe amitomobyry wâgâ. Deus izepa ato aiedyly imowâdaungâ. Jesus einwântaungâ, inakanhe amitomobyry Deus nhygakehoem. \v 20 Arâ aitaungâ, Pymâ Deus kua âetomoem lâpylâ, Jesus âyanmo ingonotoem warâ. Deus, “Messias igonose urâ einwânni modoram” kewânmy. \p \v 21 — Iwerâ Jesus târâ Deus eydâ atodâ. Tytaumbyry egatuim modo aguehoem aguewânlâmy Deus: “Auguehobyry saintuo, idânârâ iweloem iese urâ” kewânmy. Adâkehobyry saintuo, Jesus igonotonze mâkâ. \v 22 Iweâpa Moisés inweniby ara ise aidyly: “Tokalâ kypemugu âyanmo igonose Kywymâry Deus. Deus wâgâ ise mâkâ âyanmo aguely. Tunâry egatuze ugonodâ myara ise mâkâ ingonodyly lâpylâ. Idânârâ aguehobyry ara aitaungâ. \v 23 Inakanhe kehoem ise Deus idânârâ tâinwândysebanrobyry modo nhenagazenehonly. Deus eynynonro modo duaypa ise akaemo tyguelâ. ‘Ynynonro keba asaemo’ keze mâkâ-ro warâ” kewândymy Moisés. Jesus onro anaxi naimpyra ataylâ myakâwândy inwenily. \p \v 24 — Idânârâ myakâwândy akaemo saguhoem Deus itaumbyry egatuwânibyry modo Deus Ingonokyly saintuo aitaynrim modo wâgâ aguelymo. Samuel, eagonro modo warâ xirâ wâgâ aguewânmomy. \v 25 Deus itaumbyry egatuwânibyry modo iweompyrylâ kurâ, âmaemo, xina lâpylâ warâ. “Koendonro âmaemoem xuduze urâ” kewândymy Deus kydamudoram. Eyanmo lelâba myakâwândy aguely, kyam lâpylâ warâ. Kydamu Abraãoram aguehobyry enanâguewâdaungâ: “Tokalâ âwerypyry ewy wâgâlâ ise idânârâ onro anano modo agâ koendâ wawyly” kehobyry. \p \v 26 — Iweâpalâ “Messias igonose urâ” tâkehobyrylâ myakâwândy Deus, ingonokyly kurâ israelita domodoram. Koendâ kyese, kieinwântoem, inakanhe kydawyly kinmohoem warâ myani ingonodyly — kely myani Pedro târâ âtâdyguyby modoram. \c 4 \s1 Pedro, João warâ pymâdoram satobyry \p \v 1 Pedro, João warâ aguelymo ume myani kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymârydo saindyly. Deus ety iguardary iwymâry, saduceu domodo warâ saindylymo, aguelymo idase. \v 2 Pedro, João warâ, \p “Tyigueduo, Jesus kurâem nitondâ. Awylygue lakuru mawânrâ idânârâ iguewâtyby modo kurâem itonze awyly kiuntuly” kelymo tindatuo myani toenzepa kehoem iewiâpadylymo. \v 3 Aituo myani guarda domodoram aguelymo: \p — Awâkâ azagâ uguondo sawâtaungâ. Ekâjiwâdaungâ. Sataungâ kadeia odaxi. Târâlâ wao nemedâmo. Nudupa enra iwerâ, juizram satomoem — kelymo. \p \v 4 Toenzepa myani akaemo, azagâ uguondo Jesus wâgâ aguehomobyry idataynrimbyry modo Jesus nheinwândylymo. Cinco mil uguondo modo awârâem myani Jesus einwânni, iwelo einwânni modo agâ, pekodo modo, iamimeom warâ tapâguezeba. \p \v 5 Kopaelâgâem myani pymâ Jerusalém donro modo âtâdyguylymo, judeu domodo iwymâry, agaityom modo, Moisés ezewenry wâgâ iweniby enomedâni modo warâ. \v 6 Târâlâ myani Anás. Kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kuru myani mâkâ. Ipemugudo tarâlâ lâpylâ myani, Caifás, João, Alexandre, eagonro modo warâ. \v 7 Aituo myani sodadu domodoram aguelymo: \p — Pedro, João warâ enetaungâ xarâ — kelymo. \p Aituo myani ese idâlymo, nhadylymo. Saintuomo myani pymâdo tânadoram ingâsedylymo. \p Tânadoram idâduomo myani nhapâiguelymo: \p — Ânguy unâry wâgâka keankâ uguondo adakobâdânrybyry kua mânhedylymo? Ânguy eon-honrugueka keankâ koendâ adakobâdoem amânhedylymo? — kelymo. \p \v 8 Deus Ispiritury ton-hondâni awylygue tyanepa kehoem eyanmo Pedro wakely: \p — Idaenkulymo wao, pymâ domodo. \v 9 Mâuntudyze âmaemo merâ uguondo adakobâdânrybyry xina kua nhetobyry, âdara xina kua nhetobyry awyly warâ. \v 10 Egatuze urâ, mâuntuhomoem, idânârâ judeu domodo nhutuhoem lâpylâ warâ. Uguondo kua idyly keankâ, Jesus Cristo Nazaré donro eon-honrugue, mâkâ kruz wâgâ mâyâympymo, Deus kurâem nhetondyby eon-honruguelâ. \v 11 Jesus izepa keankâ âmaemo. Tâlâ âwâgâmo Deus aguehobyry iweniby. Warâ aguely: \q1 “Tâlâ myani tuhu imeâgâkeba, âtâ itâdo. \q1 Idânârâ itâdaynrim modo mârâ tuhu tâensemo, \q2 mârâgue âtâ tintâdyzebamo olâ. \q1 Deus xurâem olâ mârâ tuhu tywyneim kuru!” \m warâ iwenibyem awyly. Âtâ itâni modo tuhu âtâ saunâto kuru izepa atomobyry ara ise mâkâ imakerinmo izepa mawylymo. \v 12 Jesus kulelâ kâmakerim, eagonro lâpeba. Ânguy eagonro nigonotaymba Deus kâmakerin-em — kely myani Pedro. \p \v 13 Tyanepa kehoem Pedro, João warâ aguelymo tindatuo myani pymâ tynruneim modo toenzepa kehoem âsewânilymo. Tutuzemo mawânkâ myani âsenomedâdyby keba, âdy keba warâ awylymo; tonomegueim agueho ara kehoem agueduomo olâ Jesus eynynonrobyry asaemo — kelymo. \p \v 14 Eagâmolâ myani mâkâ uguondo adakobâdânrybyry epagu. Awylygue myani Pedro, João warâ wâgâ âdakepa awylymo. \v 15 Aituo myani Pedro, João, uguondo kua nhetybymoram warâ aguelymo: \p — Âxiguewâdaungâ wao tarâpa — kelymo. \p Âxiguebygueduomo myani akaemo pymâ domodo âjigue aguelymo: \p \v 16 — Âdakiendylyka ise akaemo azagâ uguondo modo? Idânârâ Jerusalémdâ tâjikeim modo tutuzemo, adyesenry anhetomobyry, mâkâ uguondo kua nhetomobyry. “Adakobâdânrybyry kua nietaymbamo” kykely-ro watay, kurâdo kyeileze. \v 17 Kyjigâsedon-nemo wao, “Mâkâ uguondo kua ityby wâgâ, Jesus wâgâ warâ ânguyram adâkezeba itaungâ” kykehoem. “Jesus wâgâ amyguezesedylymo-ro watay, toenzepa kehoem inagazenehonzemo xina” kykely ise eyanmo — kelymo myani. \p \v 18 Aituo myani akaemo azagâ ingâsenehonlymo, aguelymo: \p — Jesus xunârybyry aguely imowâdaungâ. Ânguyram iwâgâ adâkezeba itaungâ. Âdaunloenlâ Jesus xunârybyrygue ânguy kâzenomedâdondaundâ — kelymo myani. \p \v 19 Agueduomo Pedro, João warâ aguelymo lâpylâ: \p — Deuslâ keankâ, “Jesus xunâry egatuwâdaunda” kerim. Âmaemo pylâ “Kâzegatuwâdaundâ” kerin-ro. Ânguyka ise xina nheinwânkyly kuru? Âmaemo? Deus? \v 20 Jesus aidyly xina nedâ. Nhenomedâdo xina nidadâ warâ. Awylygue ise iwâgâ adâkely xina nimopa awyly — kelymo. \p \v 21 Arâ agueduomo myani pymâ domodo eyanmo aguely: \p — Tarâpa itaungâ. Jesus xunâry ânguyram kâzegatuondaundâ olâ-ro warâ. Iwâgâ amyguezesedylymo-ro watay, toenzepa kehoem inagazenehonzemo enra xina — kelymo. \p Warâ olâ myani kurâ domodo mârâ âtâ anano modo aguelymo: \p — Koendonro awâkâ Deus. Ton-honru nudu akaemo azagâram, mâkâ adakobâdânrybyry kua nhetomoem — kelymo. \p Agueduomo myani pymâ domodo akaemo azagâ tienagazenehon-ho nutuba idylymo. \p Aituo myani aguelymo: \p — Kienagazenehonlymo-ro watay, kurâdo kagâ iewiâpadaynzemo — kelymo. \p \v 22 Quarenta anos takaze myani mâkâ uguondo Deus eon-honrugue kua ityby. \s1 Jesus einwânni modo Deus agâ aguehomobyry \p \v 23 Âzetagueoybyem myani Pedro, João warâ idâlymo Jesus einwânni modoram. Idânârâ kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymârydo, judeu domodo iwymârydo warâ aguehomobyry tâgatuzemo myani. \v 24 Nhegatuybymo tindatuo myani idânârâ kehoem Deus agâ aguelymo: \p — Pymâlâ âmâ, Deus, idânârâ xugunipyrylâ, kau, onro, parutabâ, paru warâ. Idânârâ tâlânro modo âmâlâ xuguni. \v 25 Âispirituryguelâ myakâwândy imary Davi xirâ aguely inwenily: \q1 “Judeu keba modo tyewiâpazemo; \q2 judeu domodo inakanhe âedyly wâgâ tyangahu oday tunâgue warâ. \q1 \v 26 Idânârâ pymâdo on-hoam isemo. \q2 Kywymâry Deus agâ âseguebyze kezemo. \q2 Deus Ingonokyly idueryem isemo warâ” \m kely myakâwândy Davi inwenily. \p \v 27 — Davi aguehobyry ara kehoem keankâ aidyly. Herodes, Pôncio Pilatos warâ, judeu domodo agâ, judeu keba modo agâ warâ nâtâdyguywâdaundâmo, tarâ Jerusalémdâ âmery Jesus tienagazedomoem. Inakanhe aityby keba lelâlâ wâne keankâ; alâ olâ keankâ Mâingonotyby nhenagazenehonlymo. \v 28 Tutuzelâ makynre arâ ainiem awylymo, “Warâ ise aidyly” myguehobyrylâ awylygue. Idânârâ awârâ modo aidyly on-honruguelâ, arâ ize mawylyguelâ warâ. \p \v 29 — Pabai, tutuzelâ âmâ, pymâ domodoram xina âjiewiâseolymo. Xina tienagazedyze akaemo. Imary tawylygue xina on-honru nhekadyly, tyanepa xina âwâgâ aguezesedoem. \v 30 On-honru xinaram xudugâ, tâwânuneim modo kua xina nhetoem, adyesenry modo kehoem xina anhetoem warâ, xina agâlâ mawyly xutuhoem. Warâ xina imarydo aiekâ, Jesus âdykâ inakanhe ityby keba eon-honrugue xina aitoem — kelymo myani Deusram. \p \v 31 Deus agâ adâkely nhewanikebygueduomo myani mârâ âtâ âtâdyguyhomo âzekânily; Deus Ispiritury eyanmo âewyly, eon-hondâzemo. Aituo myani idânârâ kurâdo eon-honru âduduoly, Jesus xunâry egatuze tyanepa itomoem. \s1 Jesus einwânni modo tâlâ tato âdypenry modoram nhepâdomobyry \p \v 32 Koendâ kehoem myani idânârâ Jesus einwânni modo âzetaynlymo. Aguimo wâne, tokaleom aramo lelâ olâ myani. Turâem lelâ waypamo myani, tâlâ tato modo ipaom modoram nhepâdylymo. \p \v 33 — Pymâ Jesus nigue wâne. Iwerâ olâ kurâem itondybyem. Kurâem itondybyem awyly ume xina nedâ — kezesemolâ myani. \p Deus toenzepa eon-honrumo tuduze myani, tunâry nhegatuhomoem. Koendâ lelâ myani akaemo Jesus einwânnipyry modo agâ. \v 34 Tâty ioday tato vende iemâmomy. Tonroguneim modo tonroru vende ietaunmâmomy warâ. Ebyrypyry myani Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modoram nhudulymo. \v 35 Akaemo myani dinheru xudunri âdy pebaom modoram. Arâ myani akaemobyry âdy peba nipyra awyly. Idânârâ ipa tato aralâ mykâinane nhemakelymo. \p \v 36 Tâlâ myani uguondo José keho. (Akaemo Jesus xunâry egatuwâni modo olâ myani “Barnabé” kerim eyam. “Kon-hondâni” keze aguely.) Ilha Chipre anaym iazeypy, Levigue tydamudogueim warâ myani mâkâ. \v 37 Tonroru vende iemâmy. Ebyrypyry Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modoranlâ myani nhuduly, âdy pebanro modoram nhuduhomoem. \c 5 \s1 Ananias, Safira warâ Deus enokuze kehomobyry \p \v 1 Tâlâ myani Jesus einwânni Ananias, iwydylâ Safira warâ. Tonroru vende iemâmomy. \v 2 Aituo myani Ananias tywydyram aguely: \p — Âdiempa xirâ dinheru ewy kurâem kienkanâne. Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modoram kiunduday, olâ “Idânârâ xirâ dinheru xina eonronru ebyrypyry tarâ awyly” keze lelâ kurâ — kelymo myani. \p Aituo myani Ananias, Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modoram dinheru nhadyly. \p Warâ myani saintybyem aguely: \p — Anra dinheru. Idânârâ tarâ onro ebyrypyry kâenmakeyby awyly — kely. \p \v 3 Aituo myani Pedro ton-honre kehoem eyam aguely: \p — Satanás amidyse ato ara kulâ amidyly. Deus Ispiritury enokuze myguely. “Idânârâ tarâ onro ebyrypyry kâenmakeyby awyly” myguely wâne. Xirâ dinheru ewy mâenkanâdybymo tâlâ olâ âmaemo — kely myani Pedro. \p \v 4 — Ânguy “Onroru vende iekâ” kewâpyra keankâ. Vende mânhepygueduo ânguy lâgâlâ keankâ “Idânârâ dinheru mâenmakeyby âdy pebanro modoram xudugâ” kepa warâ. Âmâ xurâlâ keankâ mârâ onro, tâwâlâ ize mato ara amânhetoem. Vende mânhepygueduo, âmâ xurâlâ keankâ dinheru warâ, tâwâlâ ize mato ara amânhetoem. Inakanhe inkâba dinheru mâempajigâdyly âmaemoem. Iwâgâ tâdâsenogudyly myguely olâ inakai. Xina kulelâ mâkeba enokuze mygueho, Deus lâpylâ warâ! — kely myani Pedro. \p \v 5 Pedro aguepygueduolâ kehoem myani Ananias onro onwa ihuguely. Iguely lelâ-ro warâ. Idânârâ Ananias aitobyry xutuwânibyry modo toenzepa kehoem myani âseanedylymo. \v 6 Aituo myani salokuzenomo modo ewy idâly, Ananias eguepybyry ituwynze. Tintuwymbygueduo myani tâdâzepyâdoam nhadylymo. \p \v 7 Três horas sakabygueduo myani Ananias iwydypyry saindyly Pedro eydâ atoram. Tuso igueypyem awyly nutuba myani. \v 8 Aituo myani Pedro eyam aguely: \p — Oso dinheru onro ebyrypyry mâenmakeybymo yam nenetai, âdy pebanro modoram kâunduhoem. Idânârâ mâenmakeybymo ara nenetai? — kely. \p — En-hem, idânârâ xina nhemakeyby aralâ enra mâkâ âyam nhuduly — kely lelâ myani iwydypyry. \p \v 9 Aituo myani Pedro aguely: \p — Âmâ, oso warâ myguewâdylymo kulâ. Deus Ispiritury enokuze myguehomobyry wâgâ mâsenagazebyra warâ keanra keankâ inanajimo. Idakâ ihurumo aguely. Salokuzenomo modo oso eguepybyry tâdâzepyâdoam sanipyry modo akaemo odopâni. Âmâ ise iwerâ nhakylymo! — kely. \p \v 10 Aguepygueduolâ kehoem myani iguely. Pedro enadoram kehoem myani ihuguely. Salokuzenomo modo saindylymo myani. Egawândylymo. Âwântybyem, pekodo igueypyem lelâlâ awyly nhedylymo. Aituo myani eguepybyry nhadylymo iso eatadoanlâ. \v 11 Idânârâ myani Jesus einwânni modo nhutulymo, Ananias, iwydylâ warâ Deus enokuze kehomobyry wâgâ iguehomobyry. Jerusalémdâ tâtyuneim modo egary tydasemo myani. Aituo myani toenzepa kehoem âseanedylymo. Idânârâ kehoem Deus eon-honru nhytadylymo. \s1 Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo Deus eon-honru nhenehon-homobyry \p \v 12 Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo Jerusalémdâ Deus eon-honru tânehonzemo myani. Âdykâ ânguy anhetânry kehoem myani anhekylymo Deus eon-honrugue. Alâ myani idânârâ Jesus einwânni modo Deus etydâ âtâdyguylymo Galpão de Salomão oday. \p \v 13-14 Agui isezedyly myani pekodo modo, uguondo modo warâ Jesus einwânni modo. Iwelo einwântaynrim modo akaemo saguhoem einwânnipyry modo agâ tâtâdyguyzemo myani. Idânârâ Jerusalém donro modo koendâ myani iwâgâmo aguely. Jesus einwântânry modo olâ myani tyane eagâmo âtâdyguyze. \v 15 Deus eon-honrugue tâwânuneim modo kua tyese myani Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo. Awylygue mykâinane Pedro ânwa oze sakadyly tiuntuduomo, sakadodâ typemugu tâwâneim nheguetunâdylymo. Pedro sakaday, egadopyry iwâgâmo sakaduo, kua tyese mykâinane. \v 16 Jerusalém iwaguepa tâtyuneim modo, toenzepa myani tâwânuneim modo, kadopâgue taseim modo warâ nhadylymo Pedro eydâ atoram. Mâkâ modo kua tyetaynze lelâ myani Deus eon-honrugue. \s1 Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo enagazedobyry \p \v 17 Toenzepa myani akaemo kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kuru, eataen-homolâ saduceu domodo warâ iewiâkymo tâsewânilymogue, ânguy adâkely nidapyra awylygue, kurâdo, akaemo Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo aguely lelâ nheinwânkylymo awylygue warâ. \v 18 Aituo myani pymâdo aguely Deus ety iguardary modoram: \p — Sawâtaungâ akaemo Jesus xunâry egatuwâni modo. Kadeia odaxi sataungâ — kelymo. \p Aituo myani nhawâdylymo, nhetadâdylymo warâ. \v 19 Mârâ kopaelâ olâ myani anju Deus eydâ atodâba xytâguyly. Saintybyem myani kadeia iwyantary modo nhenahunguewâdyly, tientaguehomoem. Egasebygueduomo koendâ kehoem pyanta modo tânahuonze olâ myani. Eagâmo kuohoram idâwânmy. Aituo myani eyanmo aguely: \p \v 20 — Emedyly wâgâ idâwâtaungâne Deus etyam. Jesus unârybyry egatuwâdaungâ akaemo tonlo modoram unâ tâdâsemagueho — kely myani Pedro domodoram. \p \v 21 Aituo myani Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo mâkâ anju aguehobyry ara emedyly wâgâ Deus etyram idâlymo. Deus ety idaseraji egawândylymo warâ. Kâmakerim Jesus wâgâ kurâdo enomedâdyly nhaguondylymo myani. \p Kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kuru, eataen-ho modo lâpylâ warâ idânârâ judeu iwymâry modo ton-honreim tygâsezemo myani; idânârâ âtâdyguylymo. Pedro domodo tâtaguelâ-ro waunlo ara myani enanajimo. Awylygue myani Deus ety iguardary modoram aguelymo: \p — Akaemo Deus itaumbyry egatuwâni modo etaunda — kelymo. \p \v 22 Aituo myani guarda domodo kadeiaram idâlymo. Myarâ saintybyem olâ myani, Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo nepyramo. Tiempyramo tituo myani odopâdylymo pymâdo âtâdyguyhobyryam. Aituo myani aguelymo: \p \v 23 — Ânguy lâpeba târâ kadeia oday! Idânârâ pyanta modo koendâ kehoem enahunwâdybyenlâ, pyanta eni modopelâ warâ olâ enra. Xina pyanta nenahungueagui. Kadeia oday xina netai warâ. Akaemo etadâdyby modo peba olâ enra târâ. Ânguy xina nepyra enra — kelymo. \p \v 24 Kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymârydo, guarda iwymâry warâ kadeiaram idâwâtyby modo aguely idamâmomy. Tindatuo, âseguâdâmâmomy âdara itomobyry awyly nutuba tawylymogue. Aituo myani âjigue aguelymo: \p — Âdaraka enra akaemo Jesus xunâry egatuwâni modo aidyly? Âdykâmo wânkâ? — kelymo. \p \v 25 Aguelymo ume myani egatuim saindyly. Aguely: \p — Idataungâ! Akaemo uguondo modo kopaelâgâ mâentadânehoymbymo anrimo târâ, Deus ety idaseray. Jesus wâgâ kurâdo nhenomedâdondylymo — kely. \p \v 26 Mâkâ aguely tindatuo myani akaemo Deus ety iguardary iwymâry, izodadury modo warâ Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo sawâtonze idâlymo. Sawâtonibyryem, nenagazebyramo olâ myani. \p — Asaemo kienagazedyly-ro watay, kurâ domodo tuhu kuonwa samezemo. Toenzepa kurâdo asaemo nhehoguedyly — kelymo myani tyangahu oday. \p Awylygue myani âdaniepyra kehoem nhadylymo pymâdo âtâdyguyhobyryam. \v 27 Pymâdo enadoram myani nhadylymo. Aituo myani kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kuru aguely eyanmo: \p \v 28 — “Jesus wâgâ kurâdo kâzenomedâdaundâ” xina nygue wâne-ro. Etaungâ! Idânârâ asaemo taunlo Jerusalém donro modo iwâgâ unâ indadylymo. Amyguelymogue kurâ domodo xina ewentâgueze Jesus iguehobyry wâgâ — kelymo. \p \v 29 Aituo myani Pedro domodo aguely: \p — Deus aguehobyry ara lelâ xina aidyly, kurâdo aguehobyry ara inkâba. \v 30 Jesus iguehoem kruz wâgâ makâjien-homo. Deus kydamudo nhyrentyby olâ kurâem nietondâ. \v 31 Deus Ingonotybylâ mâkâ Jesus pymâem itoem. Deus ahoru eynynâ mâkâ iwerâ, pymâ tynrenseim ejidydâ. Kâmakerim mâkâ. Kurâ Israel iweompyry modo inakanhe kydawyly kinmohoem myani Deus, awârâ modo anhedyly. Kurâ judeu modo Jesus kieinwândyse mâkâ, inakanhe kydawyly tyngakehoem. \v 32 Jesus aidyly enipyry modolâ, aguely idanipyry modolâ warâ xina, iwâgâ aguenri. Deus olâ Tyispiritury tugonose lâpylâ tâinwântaynrim modoram, Jesus wâgâ ton-honre aguehomoem. Awylygue xina adâkeho nhutuly — kely myani Pedro. \p \v 33 Arâ kehoem Pedro aguely tindatuo myani akaemo pymâ tynrenseim modo toenzepa kehoem iewiâpadylymo. Akaemo Jesus xunâry egatuwâni modo xyâze kelymo warâ. \v 34 Aituo myani tokalâ akaemo ewy saudyly. Fariseu domodo ewy myani mâkâ, Gamaliel keho. Moisés inweniby wâgâ enomedâni myani mâkâ, idânârâ nhyrenkylymo warâ. Aituo myani guarda domodoram aguely: \p — Asaemo uguondo modo wao kuohoram sataungâ — kely. \p Egasebygueduomo myani tagonrodoram aguely: \p \v 35 — Nhaum, idataungâ, kydamudo Israel iweompyry. Koendâne akaemo uguondo modo âdara kiendyly awyly kydutunre. \v 36 Uguondo Teudas aitobyry enanâguewâdaungâ. “Uguondo tynrenseim urâ. Auguely idataungâ” tâkeze myani. Toenzepa myani uguondo modo eagâ idâwâtyby modo awyly, quatrocentos awârâem. Tâdyoze olâ myani. Igueduo, idânârâ eagonropyry modo tâwenkezemo, tâtyram todopâdaynzemo warâ myani. Mâkâ Teudas aiese kewâtobyry, ton-honremba tâise myani. \p \v 37 — Judas aitobyry enanâguewâdaungâ lâpylâ. Galiléia donro myakâwâm mâkâ. Kurâdo sapâgueho ume myakâwâm âepanâguely. Toenzepa kehoem kurâdo Judas agâ tâtâzemo myakâwâm. Tâdyoze lâpylâ olâ myakâwâm mâkâ. Igueduo, idânârâ eagonropyry modo tâwenkezemo lâpylâ myakâwâm. Adiendyse atobyry ton-honremba tâise lâpylâ myakâwâm. \v 38 Awylygue olâ âyanmo auguely. Jesus wâgâ aguewâni modo âdalâ kulâ aguiempyra kine, uguely. Kyzetaguehonremo lelâ. Alâ nâtâzezedaymbamo ise, ton-honrumogue kulâ, kurâdo nhenomedâdylymo-ro watay. \v 39 Deus eon-honrubemo-ro watay olâ ise âdakiempyramo kurâ, Deus agâ kydâseguebyly awylygue — kely. \p Gamaliel aguely tindatuo myani idânârâ âseinwândylymo. \v 40 Aituo myani guarda domodoram aguelymo: \p — Xarâ enetondaungâ akaemo Jesus xunâry egatuwâni modo — kelymo. \p Aituo myani pymâdo enadoram adahondylymo. Nhapiogüen-honlymo lelâ myani. Tiampiogüen-hombygueduo myani eyanmo aguelymo: \p — Ânguyran-ne Jesus wâgâ adâkeonzeba itaungâ — kelymo. \p Agueypyem myani inmoen-honlymo. \v 41 Aituo myani Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo târâpa âxiguelymo. Toenzepa kehoem iomazelymo, Jesus Cristo wâgâ adâkeduo tâzenagazeolymo awylygue. \p \v 42 Jesus wâgâ aguepa nipyramo olâ myani. Kopaelâgâembaba myani iwâgâ aguelymo. Deus ety oday kurâdo nhenomedâdylymo warâ. Âtâ odakâ adakobâdylymo lâpylâ, Jesus unâry egatuze, Jesus wâgâ agueze. \p — Kâmakerim mâkâ, Deus Ingonotyby — kelymo mykâinane. \c 6 \s1 Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo emawyadâni induakehomobyry \p \v 1 Mârâpygueduo toenzepa myani kurâdo Jesus einwânni modo. Judeu gregu itanwe aguewâni modo, judeu hebraiku itanwe aguewâni modo aidyly nehoguebyramo myani. Awylygue pyni âdy pebaom modoram xuduly wâgâ aguelymo: \p — Aunlolâ inanry typyniguenry modo xuatay, pypâ hebraiku itanwe agueim modo lelâ imâem nhuankylymo awyly, pypâ gregu itanwe agueim takaze kehoem — kelymo myani. \p \v 2 Aituo myani doze lelâ Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo idânârâ Jesus einwânni modo indâtyguylymo. Âtâdyguyduomo myani eyanmo aguelymo: \p — Deus itaumbyry egatuly xina ewanu. Koendâ inkâba, Jesus wâgâ adâkely xina inmoly, pypâ modoram pyni tiempâdoem kulâ. \v 3 Nhaum, sete lelâ uguondo âinduakewâdaungâ, âdy pebaom modoram pyni epâniem. Koendonro modo iduakewâdaungâ, Deus Ispiritury agueho ara aini, tonomegueim warâ. Mâinduakeybymo ise kopaelâgâembaba pyni epâni. \v 4 Jesus xunârybyry egatuly, eagâ adâkely warâ xina nimopa mawânrâ ise. Awârâ kulelâ ise xina ewanu, âdy pebanro modoram pyni epâdyly keba — kelymo. \p \v 5 Idânârâ tonlo modo, Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo agueho ara izemo lelâ myani. Saguhoem kuru induakelymo myani Estêvão. Jesus einwânni myani mâkâ, Deus Ispiritury aguehobyry ara lelâ aini warâ. Ilâpyryem myani Filipe, Prócoro, Nicanor, Timom, Pármenas, Nicolau warâ induakelymo. Antioquia donro myani mâkâ Nicolau, judeu keba, Moisés inweniby tâinwânse olâ myani. \v 6 Akaemo iduakerimbyryem myani nhadylymo Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modoram. Aituo myani Deus agâ aguelymo: \p — Pabai, asaemo uguondo modo agâ ikâ; eon-honrumo xudugâ, âmâem aitomoem — kelymo. \p Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo iduakewâdyby modo nhangahu onwa tâmary nhedylymo myani, ewanumo iwelo xudurimpyryem Deus awyly xutuhoem. \p \v 7 Jerusalémdâ agui idyly myani Deus itaumbyry idataynrim modo, toenzepa lâpylâ Jesus einwânni modo warâ. Agui lâpylâ myani kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo ewy Jesus einwânni modo. Jesus einwânni modo agui isezedyly. \s1 Estêvão ewentâdobyry \p \v 8 Koendâ myani Deus, Estêvão agâ awyly. Eon-honru tuduze mykâinane Deus, adyesenry modo anhetoem. Anhekyly tientuo, tutuze myani kurâ domodo Deus eagâlâ awyly. \v 9 Tâlâ olâ myani judeu domodo ewy Estêvão iewiâseni, Jesus wâgâ aguelygue. Mârâ âtâ Etadâdyby Modo Etagueyby Âtâdyguyho kelygue tâzekeim oday âtâdyguywâni modo myani akaemo, Cirene, Alexandria, Cilícia Ásia warâ donropyry modo. Aituo myani tyewiâse kehoem Estêvão nhapâiguelymo. \v 10 Koendâ lelâ olâ myani in-hoguly, Deus Ispiritury aguehoem xurunipyryem awylygue. Pymâdo enado tâwentâdoem âdalâ kulâ aguely nitaymba myani mâkâ. \p \v 11 Aituo myani kurâdo ewy nhepywadylymo, âdalâ kulâ Estêvão wâgâ aguehomoem: \p — “Mâkâ uguondo, Moisés nhunâguedyly, Deus nhunâguedyly warâ xina nidadâ” myguelymo ise — kelymo myani. \p \v 12 Arâ myani akaemo aguely Estêvão wâgâ. Arâ aguelymo tindatuo myani kurâdo Estêvão agâ iewiâpadaynly, pymâ domodo, Moisés inweniby wâgâ enomedâni modo warâ. Inepa kehoem myani idâlymo myarâ Estêvão eydâ atoam. Estêvão sawânipyryem, nhadylymo lelâ myani pymâdo ton-honreim âtâdyguyhobyryam. \v 13 Akaemo kewâdyly kulâ waunlo modo idâwânmomy lâpylâ myarâ. Aituo myani aguelymo: \p — Xinalâ keankâ awâkâ uguondo Deus nhunâguedyly idani. Deus ety, Moisés inweniby warâ xunâguedyly nimowâbyra awâkâ. \v 14 “Jesus Nazaré donro Deus ety sakalagueze; idânârâ Moisés kurutoem inweniby xugukeze warâ Jesus” nygue — kelymo myani. \p \v 15 Idânârâ târâ pymâdo âtâdyguyho odano modo ara myani aguelymo indadylymo. Agueduomo myani, toenzepa kehoem Estêvão nhesedylymo. Anju emydy ara kehoem myani emydy nhedylymo, Deus eagâlâ awylygue. \c 7 \s1 Estêvão pymâdo enanaym aguehobyry \p \v 1 Aituo myani kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kuru Estêvão nhapâiguely: \p — Âkealâka âwâgâ aguelymo? — kely. \p \v 2 Aituo myani Estêvão in-hoguly: \p — Ydataungâ, pymâ domodo, kurâ domodo warâ. Kydamu Abraão agâlâ mykâinane Deus ton-honreim. Kydamu Abraão Mesopotâmia eynynâ atay, Harãram idâly iraynâ, Deus idâwânmy eyam agueze: \v 3 “Ity anaymba âxiguegâ. Âpemugudo nhângâ. Mârâ âtâ anary âyam kâenehonly anaxi idâ” kewândymy Deus. \p \v 4 — Aituo myakâwândy kydamu âxiguely “Caldéia” kehodâba. Harã anaxi myakâwândy âxidâze idâly typemugudo agâ. Harã anaynlâ myakâwândy nhunwym iguely. Ilâpyryem myakâwândy Deus Abraão ingonodyly xirâ eydâ kydato anaxi. \v 5 Canaãdâ lelâlâ wâne myakâwândy kydamu ejiku, eonronruempa olâ myakâwândy. Deus olâmy eyam, “Ity anarylâ ise xirâ” kewândymy. “Âigueduo, âweompyry ety anaryenlâ ise” kewândymy warâ. Deus arâ agueday, kydamu Abraão tymeguneba myakâwândy. \v 6 “Tarâpa âxigueze âweompyry modo. Âkelo anaxi idâzemo. Âkelo kurâdo duaxi âxidâze, idâzemo warâ. Iweâpa ise tâty anaymba awylymo, quatrocentos anos awârâem. Mârâ âtâ anary idâhomobyry iwymâry modo âweom enagazezemo. Âweom mârâ âtâ anaym âsewanihobyry tâpywaduneba ise. Kaikâem kulâ ise enagazedylymo” kewândymy Deus — kely. \p \v 7 — “Âweom enagazedaynrim modo enagazeze lâpylâ olâ urâ. Ilâpygueduo ise odopâdylymo mârâ âtâ anaymba, tarâ yrentomoem” kewândymy Deus kydamu Abraãoram. \v 8 “Uguondo imeimbyry iazely-ro watay, ilery ety iopiry satâgâ, israelitalâ awyly xutuhoem” kewândy lâpylâmy. “Ynynonro modo aito ara aikâ” kewândymy kydamuam. Aituo myakâwândy Isaque iazely, Abraão imery. Sete emedyly itybyem atay myakâwândy nhunwym ilery ety iopiry nhatâly, Deus, “Aiekâne” kehobyry ara. Isaque uguondoem itybyem, Jacógue tymezeduo ilery ety iopiry satâwâm lâpylâmy. Uguondoem itybyem, doze lelâ myakâwândy Jacó imeom uguondo modo. Sete emedyly itybyem myakâwândy tymeombyry iazely agâ ilery ety iopiry nhatâwâdyly, israelitalâ awylymo xutuhoem. Akaemo doze uguondo modolâ idânârâ israelita modoem iepani — kely myani Estêvão. \p \v 9 Aituo myani Estêvão agueondyly: \p — Tâlâ myakâwândy Jacó imery, José keho. Mâkâ myakâwândy inwyneguyly kuru, eagonro tymeombyry takaze. Awylygue myakâwândy ipemugudo iwâgâ âsewânilymo. Aituo myakâwândy José vende nhedylymo Egitoram idâwâni modoram. José agâlâ olâ myakâwândy Deus. Tâenselâ târâ Egitodâ. \v 10 José âzenagazeoduo, Deuslâ myakâwândy eon-hondâni. Toenzepa kehoem myakâwândy enomery nhuduly. Salokuzenomo koendonroem tyenehonze myakâwândy. Awylygue myakâwândy Egito donro modo iwymâry “Faraó” keho, toenzepa José ize awyly, pymâem nhenehonly warâ. Tâty, tysejiguy warâ eniem nhedyly myakâwândy. \p \v 11 — Mârâ ume myakâwândy âpa ezay etâdyby iladaynly, iguewâdyly warâ Egitodâ. Tâlâ myakâwândy toenzepa âsewinzeni modo. Pyni tadainze lâpylâ myakâwândy tarâ Canaãdâ. Kydamudo typynigueba idyly myakâwândy. \v 12 Egitodâ trigu ekanâdybybe kely tindatuo myakâwândy kydamu Jacó tymeombyry ingonodyly sanâse. José iwaigorudo saguhoem myarâ idâlymolâ myakâwândy. \p \v 13 — José esedaunmâmomy, ânguyem awyly nutubamo olâ myakâwândy. Idânârâ idâontomobyry wâgâ myakâwândy, “José urâ, unwânmo imery” kely eyanmo. “Ypemugudo asaemo” kewândymy Faraóram. \v 14 Canaãram odopâdylymo iraynâ myakâwândy eyanmo José aguely: “Pabai agâ, âwydymo agâ, âmeonmo agâ warâ xarâ âetaungâ” kely. Aituo myakâwândy idânârâ kydamudo Egitoram idâlymo. Setenta e cinco lelâ myakâwândy kurâdo myarâ idânri. \p \v 15 — Târâlâ myakâwândy José nhunwym iguely. Imeom, iweom warâ tâigueze lâpylâ myakâwândy târâ. \v 16 Iweâpa ipygueduo myakâwândy kydamudo ibyrypyry âzenehonly Siquémram, xarâ Canaã anaxi. Iweâpalâ olâmy Abraão onro sanâmâ Hamor imeombyry emaym, typemugudo eguepybyry tuhu esagueyby odaji etadâdoem. Aituo myakâwândy târâ kydamudo ibyrypyry etadâdyly — kely. \p \v 17 Aituo myani Estêvão agueondyly, tydamudo âdara itobyry awyly nhenanâguehomoem: \p — Iweâpalâ Deus, Abraãoram aguehobyry adahowando odaxi itybyem myakâwândy, xirâ onro anaxi odopâdomo odaji itybyem. Egitodâ tataymo, toenzepa tyepaze olâ myakâwândy kydamu Jacó iweompyry modo. \v 18 Mârâ ume eagonro myakâwândy pymâem ini Egitodâ. Mâkâ pymâ iwelo toenzepa myakâwândy kydamudo nhenagazedyly, târâ xyrentyby José ipemugu awylymo umelâ. Iweâpa mawânkâ myakâwândy kydamu José iguely, mâkâ pymâ iwelo ipa ataylâ. \p \v 19 — Kydamudo enokumâmy, enagazemâmy warâ mâkâ pymâ iwelo. “Âmerymo iazely uguondo-ro watay, samewâdaungâ paikaji iguehoem” kewândymy eyanmo. Israelita domodo agui idyseba myakâwândy. \v 20 Mârâ ume myakâwândy kydamu Moisés iazely. Iamudo iwâkuru kehoem myakâwândy mâkâ. Azagâ tokalâ warâ nunâ myakâwândy nhunwym, ise warâ soenseze awyly âtâ oday. \p \v 21 — Ago idyly olâ myakâwândy, toensein-emba idyly. Aituo myakâwândy cestu odaji nhedylymo, paikaji ingonodylymo warâ. Niguepa olâ myakâwândy. Pymâ exiry myakâwândy cestu oday awyly ume eni. Aituo tymeryem nhadyly. Tymery ara lelâ nhenamanâdyly. \v 22 Pymâ iwery ara kehoem myakâwândy. Awylygue myakâwândy idânârâ Egito donro modo ezewenrygue, enomerygue warâ nhenomedâdyly. Uguondoem itybyem atay, toenzepa myakâwândy enomegu. Tonlo modoram tâdyren-honze myakâwândy — kely. \p \v 23 Aituo myani Estêvão agueondyly, Moisés wâgâ, tydamudo wâgâ warâ: \p — Uguondoem myakâwândy Moisés, quarenta anos, typemugudo israelita domodo tiendyse myakâwândy. \v 24 Aituo myakâwândy eydâ atomoram idâly. Târâ tatay, âdaituoba kulâ israelita Egito donroam adapioguoly tâense myakâwândy. Awylygue myakâwândy typemugu emakeze idâly, Egito donro xyâwânmy warâ. \v 25 “Ypemugudo keanra tutuze emakerimoem Deus induakeyby wawyly” kely myakâwândy Moisés. Akaemo olâ myakâwândy Moisés neinwâmpyramo. \v 26 Kopaelâgâem myakâwândy azagâ israelita domodo âseguebyhoram idâly. Âseguebylymo epagunâze kely myakâwândy. Awylygue eyanmo aguely: “Tâseguebyzeba itaungâ. Âjipemugulâ âmaemo” kely. \p \v 27 — Mâkâ tagonro enagazeni myakâwândy Moisés agâ iewiâpani, âjitoguylymo epagunâze keduo. Ihohu wâgâ igononibyryem myakâwândy aguely: “Xinaram adâkezeba ikâ. Xina iwymâry mâkeba âmâ! Xina mâuntuwâbyra âmâ! \v 28 Tutuze urâ, kopaelâgâ egípcio mâyân-hobyry. Iwerâ urâ mâyândyse mato?” kely myakâwândy Moisésram. \v 29 Agueduo Moisés âseanedyly. Tâzenagazeoly nhytadyly, egípcio tyân-hombyry wâgâ. Aituo Egitodâba âwiendyly. Midiã anaxi idâly. Pekodo Midiã anano agâlâ myakâwândy ohogüinly. Azagâ lelâ imeom iazely târâ. \p \v 30 Quarenta anos sakabygueduo, târâ âji aguipa kurâdo atodâlâ myakâwândy Moisés, iwy Sinai iwaguepa. Moisés tuhogueim iatygu emâmy. Mârâ iatygu duay myakâwândy anju âepanâguely. Âdaunloenlâ iwatarylâ, sary warâ niadupa olâ myakâwândy. \v 31 Mârâ arâ tientuo myakâwândy Moisés âseguâdâdyly. Iwaguepa saindyly, koendâ tientoem. Iwaguepa saintybyem myakâwândy Deus aguely indadyly. \v 32 “Deus urâ, âdamudo Abraão, Isaque, Jacó warâ iDeusry” kely. Aguely tindatuo myakâwândy Moisés adapânily tyanugue. Tiendyseba idyly. \p \v 33 — Aituo myakâwândy Kywymâry Deus aguely: “Tarâlâ urâ. Âhuru etary etygâ. Ienado ihuru tâtagueba ikâ, yrentâ mawyly mâenehon-hoem. \v 34 Tutuze urâ, ynynonro modo Egitodâ âzenagazeoly. Alâ inanry saenlumo kâindadyly. Emakezemo kâewyly. Inepa ise Egitoram ogonodyly emakezemo” kewândymy Deus eyam — kely myani Estêvão. \p \v 35 Aituo myani Estêvão agueondyly: \p — Kydamudo iwymâryem, Egitodâba emakerimoem warâ myakâwândy Deus Moisés induakely. Deus anju igonomâmy emawyadâze, mâkâ anju tuhogueim tyatygueim duay âepanâgueyby. Kydamudo olâ myakâwândy Moisés izepa, aguely tindadysebamo warâ. “Ânguy xina emakerin-em âduakewâbyra keankâ. Ânguy aguewâpyra keankâ xina iwymâryem mitoem” kelymo lelâ myakâwândy Moisésram. \v 36 Moiséslâ myakâwândy kydamudo sani Egitodâba. Adyesenry modo aiemâmy Deus eon-honrugue, Deus tagâlâ awyly tienehon-hoem. Egitodâ tataylâ myakâwândy nhenehonly Deus eon-honru tagâ awyly. Parutabâ Tapabileim kelygue tâzekeim takadomoem iotagâ wayam, wayam tienehonday, Deus eon-honru enehonwâm lâpylâmy. Kydamudo quarenta anos âji âdy peba ato einkâ adakobâday myakâwândy Deus ton-honru nhenehonly Moisésram. \v 37 Moiséslâ myakâwândy kydamudoram agueim: “Kyweompyryram igonose Deus tytaumbyry egatuim. Kypemugulâ ise mâkâ. Uduake wâne Egitodâpa imakerinmoem myara lâpylâ ise mâkâ kâmakerim ingonodyly” kerim. \v 38 Kydamudo iwymâry myakâwândy Moisés, mârâ âji âdy peba ato einkâ adakobâdaymo. Deus ingonotybylâ myakâwândy mâkâ anju târâ iwy Sinaidâ, Moisés agâ agueim. Xirâ unâ iozeno agueho tâinwânselâ kurâ até iwerâ — kely myani Estêvão. \p \v 39 Aituo myani Estêvão akaemo âsenanâguehoem Moisés wâgâ agueondyly. \p — Kydamudo olâ myakâwândy Moisés aguehobyry ara adâidysebamo, tywymârymoem izepamo warâ. Awylygue myakâwândy Egitoram odopâze kelymo. \p \v 40 — Aituo myakâwândy Arãoram aguelymo, Moisés iwaigoruram, Moisés târâ iwy Sinaidâ atay: “Xina ideusry modo xygakâ; xina nhyrenkyly, xina iwaunroruem itoem. Âukono Egitodâba xina nejike. Tarâpa olâ mâkâ iwerâ. Iwy Sinairam nâtâ. Xina nutuba âdara itybyem awyly” kewândymomy. \v 41 Aituo myakâwândy bizeru ekudo nhygadylymo. Mâkâ enado kaneru, tapirâ warâ tyâzemo myakâwândy. Enado âzeguhoam tâisemo myakâwândy, tynrentomoem. “Kyzetyguene merâ kydeusry” kelymo myakâwândy. Agueypyem nhetyguedylymo. Deus ara kehoem myakâwândy nhyrendylymo, mâkâ tâmarygue tyngatybymo kulâ. \p \v 42 — Awylygue myakâwândy Deus, saguhoem tientomobyry ara, nepyramo idyly. “Tâwâlâ inakanhe anidâmo, ize tato ara” kely myakâwândy Deus. Awylygue myakâwândy xixi, nunâ, ximukâ, awârâ modo kulâ nhyrenkylymo awyly. Saguhoem Deus itaumbyry egatuwâni modo iwâgâmo inwenihomobyry ara kehoem myakâwândy aidyly. \q1 “Israel domodo, urâ mâkeba akâwâm âdamudomo nhyrenkyly, \q2 quarenta anos ara mârâ âji âdy peba ato einkâ tadakobâdaymo. \q1 Yam inkâba akâwâm ânguydo imeom xyâypy, \q2 iaduântyby warâ nhegamelymo. \q1 \v 43 Yrentaymbamo akâwâm; \q2 tydeusry tyngatybylâ akâwâm nhyrenkylymo. \q1 Urâlâ-ro waunlo ara kehoem akâwâm nhyrendylymo. \q1 Moloque ekudo xygamâmo. \q1 Âtâ imeimbyry odaji iemâmo warâ, tynrentomoem. \q1 Mârâ âtâ imeimbyry takobâzelâ akâwâm akaemo, \q2 âji âdy peba ato einkâ tadakobâdaymo. \q1 Ximukâ Raifãgue tâzekeim tynrensemo, \q2 ekudo adyesemo warâ lâpylâ akâwâm akaemo. \q1 Awylygue ise toenzepa inagazedylymo âdamudomo aralâ mawylymogue. \q2 Itymo anaymba taypa ogonosemo urâ, Babilônia yan-yam” \m kewândymy Deus — kely myani Estêvão. \p \v 44 Aituo myani eyanmo agueondyly: \p — Moisésram Deus tânehonzelâ myakâwândy âtâ tâjitubygueto âdara aiedyly awyly, kydamudo Deus nhyrentomoem. Âdy âtâ odaji tyeseim awyly wâgâ tâduruhozelâ myakâwândy warâ. Deus, Moisésram aguehobyry ara myakâwândy anhedylymo. Mârâ âtâ oday myakâwândy azagâ tuhu tukumeleim wâgâ Moisés inweniby ekanâdyly. Mârâ âtâ Deus xyrento takobâzemo myakâwândy kydamudo, mârâ âji âdy peba ato einkâ tadakobâdaymo. \v 45 Kydamudo Egitodâba âxiguewâdyby modo igueduo myakâwândy imeombyry, iweompyry warâ mârâ âtâ nhenewylymo xarâ, Canaãram, onro Deus nhuduypy anaxi. Josué myakâwândy iwymârymo iwelo. Canaãram saintybyem myakâwândy âkeloem tytanruneim modo nhedylymo. Deus kydamudo eon-honru nhuduly myakâwândy, akaemo tâty anano modo nhejikehomoem, akaemolâ tarâ tâxidâdoem. Kydamudo Deus tynrensemo myakâwândy mârâ âtâ tâjitubygueto oday, iwymârymo Davi igueypyem awyly umelâ. \p \v 46 — Toenzepa myakâwândy Deus Davi inwynedyly. Koendâ kehoem myakâwândy eagâ awyly warâ. “Âtâ imâsedo, iwâkuru warâ kâintâdyze urâ, ityem. Ydamu Jacó âinwântâ myakâwândy, urâ lâpylâ warâ. Awylygue ise ity kâintâdyly” kely myakâwândy Davi Deusram. \v 47 Deus olâ myakâwândy Davi intâdyzeba. Awylygue myakâwândy Davi keba Deus ety itâni awyly. Salomão Davi imery myakâwândy âtâ imâsedo Deus etyem itâni. \p \v 48 — Kurâdo âtâ intâdyby odano kulâ keba olâ Deus Ton-honreim. Deus aguehobyrylâ enanâguewâdaungâ, Deus itaumbyry egatuim inweniby: \q1 \v 49 “Tâinkâ lelâba tâlâ wawyly. \q2 Mure iekado awârâ kau, onro pylâ uhuru kâenkobyzegueândo-ro warâ. \q2 Âtâ mâintâdybymo oday witoem nuduwâpyra. \q1 \v 50 Âdy iwelo urâem amânhekylymo lâpeba, \q2 urâlâ idânârâ xuguni wawylygue” \m kewândymy Deus — kely myani Estêvão. \p \v 51 Aituo myani Estêvão eyanmo agueondyly: \p — Eganumi lelâlâ mataunaze! Deus xurâem ânguydo kulâ âmaemo! Jesus wâgâ mâindadyse inkâba âmaemo. Nhenomedâdobyry mâuntudyze inkâba âmaemo, mâinwândyse inkâba warâ. Deus Ispiritury aguely mâinwantaguedyze inkâba âmaemo, âdamudomo aralâ. \v 52 Deus itaumbyry egatuwâni modo enagazemâmo, xyâwânmo warâ. “Koendonro Deus Ingonokyly sainse” tâkeze myakâwândy akaemo unâ egatuwâni modo. Mâkâ Koendonro âduaximo naindâ, Jesus. Izepaom modo emaxi muduwâtaundâmo olâ. Âmaemolâ keankâ kruz onwa sakâjien-honri. \v 53 Deuslâ myakâwândy kâzewenry xudunri. Emary kaynonro myakâwândy Moisésram agueim. Agueho ara amidyseba olâ âmaemo — kely myani Estêvão eyanmo. \s1 Estêvão xyâhobyry \p \v 54 Estêvão aguely tydase myani akaemo pymâ domodo. Tindatuo, toenzepa kehoem myani iewiâpadaynlymo, tyewiâkygue, tyery nhagulymo warâ. \v 55 Estêvão olâ myani nâseguâdâbyra; Deus Ispiritury idânârâ myani enomery nhuduly, aitaynrim modo nhemaen-hoem. Kayam MYK idyly myani. Deus Ton-honreim eydâ ato nhedyly. Jesus nhedyly lâpylâ XYDYK warâ, Deus eahoru eynynâ. \p \v 56 — Kau âzenahungueyby kâenkyly. Jesus kâenkyly, Uguondo Kaynâpa Âetyby XYDYK warâ Deus eahoru eynynâ! — kely myani Estêvão. \p \v 57 Agueduo myani pymâ domodo toenzepa kehoem iewiâpadaynlymo. Âjiwantahulymo, aguely nidapyra tâitomoem. Toenzepa kehoem adaenkelymo; idânârâ kehoem Estêvão onwa idâlymo myani. \v 58 Sawânipyryem myani âtâ anaymba nhegaseândylymo, tyân-hoem. Târâ myani tuhugue tamytâze nhâlymo. Tuhu tiamehomoem tâty BOH waunlo nhetylymo; salokuzenomo Saulo myani akaemo ety iwogonro eni. \v 59 Tuhu nhamelymo ume myani Estêvão, Jesusram aguely: \p — Pymâ Jesus, wonkâne yigueduo, âyam yaintuo — kely myani. \p \v 60 Ilâpyryem myani âzeguhoam idyly. Toenzepa kehoem adaenkely: \p — Pymâ Jesus, xirâ inakanhe aitomobyry xygakegâ — kely myani. \p Agueypyem myani iguely.\fig |src="cn01923B.tif" size="span" loc="Acts 7:54-60" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 7.57-60" \fig* \c 8 \p \v 1-2 Estêvão eguepybyry tuhu imâsedo esagueyby odaji nhetadâdylymo myani akaemo Jesus einwânni modo ewy. Toenzepa myani igueduo eogunrumo. Saulo olâ myani, Estêvão igueypyem awyly tientuo, toenzepa iomaru. \s1 Saulo Jesus einwânni modo nhenagazedobyry \p Estêvão xyâpygueduolâ myani akaemo Jesus einwântânry modo, Jesus einwânni modo toenzepa enagazedylymo nhaguly. Aituo myani âwientaynlymo Jerusalémdâpa. Judéia yan-yam idâimpe myani. Samaria yan-yam idâimpe lâpylâ myani. Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo olâ myani nâwiempyramo, târâmolâ. \p \v 3 Saulo, Jesus einwânni modo nhenagazedyly adaguly myani. Idânârâ myani tyândysemo awyly. Sawâsemo âtâ odakâ adakobâdyly myani. Uguondo modo, pekodo modo alelâ myani tuxize kehoem kadeia odaxi nhakyly. \s1 Samariadâ unâ iwâkuru Jesus wâgâ egatuhobyry \p \v 4 Akaemo Jesus einwânni âwientaymby modo tâinkâ lelâba myani unâ iwâkuru Jesus wâgâ nhegatulymo, Judéia eynynâ, Samaria eynynâ warâ. \v 5 Jesus einwânni modo enagazedyly ume myani Filipe Jerusalémdâpa âwiendyly. Âtâ anary imâsedo Samaria kehoram idâly. Tonlo modoram, \p — Messias mâkâ Jesus, Deus Ingonotyby — kewânmy. \p \v 6 Koendâ kehoem myani kurâdo Filipe aguely inwantaguedylymo, Deus eon-honrugue adyesenry modo anhedyly tientuo. \v 7 Deus eon-honrugue toenzepa kadopâbeom modo kua iemâmy. Tadaenkeze kehoem myani kadopâ modo kurâdo odaypa egasewâdyly. Alâpylâ adakobâdânry modo, ixigalamadaymby modo warâ kua nhetaynly. \v 8 Warâ myani mârâ âtâ anano modo iomazewâdyly. \p \v 9 Târâ tâtyeimbe myani uguondo Simão keho. Âmeodo myani mâkâ. Mâkâ anhekyly tientuo, toenzepa myani samaritano domodo mâkâ nhehoguedylymo. Toenzepa myani adawily tâwâlâ kulâ, “Ton-honreim urâ” tâkewâdylygue. \v 10 Tonlo modo myani aguely inwantaguedylymo lelâ. \p — Deus eon-honrube merâ uguondo! Mâkâ Toenzepa Lelâlâ Ton-honreim kelygue tâzekeim eon-honrube! — kelymo. \p \v 11 Iweâpa myani arâ aieseze awyly. Koendâ kehoem myani kurâdo mâkâ anhekyly nhenuagaendylymo; iweâpalâ mawânkâ myani anhekyly wâgâ âsewânilymo. \v 12 Mârâ ume myani Filipe Samariadâ Jesus wâgâ unâ nhegatuly. Deus kywymâryem itybyem awyly wâgâ myani eyanmo aguely. Unâ iwâkuru myani eyanmo nhegatuly. Tindatuo, toenzepa myani kurâdo Jesus nheinwândyly, uguondo modo, pekodo modo warâ. Einwânnipyryem myani batiza âieholymo, Jesus Cristo eynynonroem tawylymo tienehon-homoem. \v 13 Simão lâpylâ Jesus tâinwânse, batiza tâiehoze warâ myani. Deus eon-honrugue Filipe adyesenry modo anhedyly tâense myani. Toenzepa tâsewânize myani, mârâ tientuo. Aituo myani aguely: \p — Âdara kuruka Filipe awârâ modo anhedyly? — kely myani Simão. \p \v 14 Jerusalémdâlâ myani Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo, “Samaria donro modo Jesus nheinwândylymo” kely indadylymo. Ilâ tindatuo myani Pedro, João warâ myarâ ingonodylymo. \v 15-16 Saintybyem myani idâlymo Jesus einwânni modo eydâ atoram. Pymâ Jesus eynynonroem tawyly tienehon-homoem batiza âiehoybyem myani akaemo iwelo einwânni modo. Deus Ispiritury nâepyra wao olâ myani akaemo onwa. Aituo myani Pedro, João warâ Deus agâ aguelymo: \p — Pabai, Âispiritury igonokâ asaemo Samaria donro Jesus einwânni modo onwa — kelymo. \p \v 17 Agueypyem myani tâmary nhangahumo onwa nhedylymo, Deus Ispiritury tonlo modo onwa âetoem. \p \v 18 Tâense myani Simão, Deus Ispiritury âewyly, Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo mâkâ kurâdo nhangahu onwa tâmary nhetuomo. Ton-honru ize myani myara tâitoem. Aituo myani eyanmo dinheru xuduze kely. \p \v 19 — On-honrumo ara kehoem ize wawyly. Ânguylâ nhangahu onwa imarymo mânhetuomo, Deus Ispiritury tâese mâkâ kurâ onwa. Anra dinheru, ipywadomo, Deus Ispiritury igâseze ton-honre witoem — kely myani. \p \v 20 Aituo myani ton-honre kehoem Pedro eyam aguely: \p — Âmâ, âdinheruru alelâ adainwâtaungâ! Ioze inkâba kulâ amidyly. Deus Ispiritury eon-honru dinherugue tanâseinka, inanaji? \v 21 Xina ara Deus emaryem mitoem nuduwâpyra. Konokuni kulâ âmâ, Deus xurâem. \v 22 Âjityengâ, inakanhe amitobyry wâgâ. Inakanhe amito imogâ warâ. “Pymâ Deus, inakanhe kulâ enra yangahu oday unâgu; inakanhe awito xygakegâ” kekâ Deusram. \v 23 Âdara mawyly, tutuze urâ. Xina Deus Ispiritury ingâsedyly metailâ. Aituo enra toenzepa xina wâgâ mâsewânily. Deus xurâem olâ, inakanhe kulâ mâsewânily. Etadâdyby wâne nâsemagueba myara inakanhe amidyly mâinmopa mawyly — kely. \p \v 24 — Urâem wao Pymâ Jesusram ekadaungâ, amyguehomo ara ienagazebyra itoem — kely myani Simão. \p \v 25 Jesus xunâry wâgâ agueypyem, Pedro, João warâ odopâdylymo myani Jerusalémram. Âtâ anary Samaria anano modo einkâ takaday, Jesus wâgâ unâ iwâkuru tâgatuzemo myani. \s1 Filipe uguondo Etiópia donro agâ Jesus wâgâ aguehobyry \p \v 26 Mârâpygueduo myani anju âepanâguely. Aguely Filiperam: \p — On-hongâ, Filipe. Sul einkâ idâ, ânwa Jerusalém, Gaza warâ ontano oze — kely. \p (Kurâdo aekuru sakado keba myani mârâ ânwa.) \p \v 27 Aituo myani tâtâhoem ohondyly. Ânwa oze myani uguondo Etiópia donro agâ oxiodyly. Ety anaym tynrenseim myani mâkâ uguondo. Pekodo pymâ Candace idinheruru, isejiguy warâ xutuim myani mâkâ. Jerusalémram idâypyem, tâty anaxi todopâdyly ume myani Filipe agâ oxiodyly. \v 28 Tygarosary oday ekadybyem myani ago kehoem Deus itaumbyry intainly. Deus itaumbyry egatuimbyry Isaías inweniby myani intainly. \v 29 Aituo myani Deus Ispiritury aguely Filiperam: \p — Ainkâ mârâ karosaram iwaguepa. Mâkâ uguondo iota — kely. \p \v 30 Deus Ispiritury agueduo myani Filipe egatudyly mârâ karosa iose. Iopaji saintybyem myani mâkâ uguondo Isaías inweniby intainly indadyly. Aituo myani nhapâiguely: \p — Tutuze âmâ awârâ mâintainly? Ânguy wâgâ aguely tutuze âmâ? — kely. \p \v 31 — Kâuntuwâbyra urâ — kely. — Ânguy negatuba kulâ kâuntuwâbyra ise urâ. Ygarosary odaxi âkugâ. Yatado ikagâ — kely myani uguondo Etiópia donro. \p \v 32 Warâ myani Deus itaumbyry ewy mâkâ Etiópia donro intainly aguely: \q1 “Kaneru wâne tyâday, tuhudu satâday warâ âdanipyra, \q2 myara myani mâkâ âdanipyra awyly tâsemaguehoem. \q1 Tâwâlâ wâne âzenagazeoly, \q2 âdakepa olâ myani tyizepaom modoram. \q1 \v 33 ‘Inakanhe kulâ merâ aidyly’ nyguemo, inakanhe anipyra awyly ume kulâ. \q2 Ânguy eynynâ aguewâpyra myani, tienmakehoem. \q1 Toenzepa âsenagazemâmy. \q2 Tyâen-honzemo myani. \q1 Tarâ onro anaym ato tadainze myani” \m — kely myani mâkâ Etiópia donro intainly. \p \v 34 Aituo myani Filiperam aguely: \p — Xirâ Isaías inweniby wao koendâ yam egatugâ. Ânguy wâgâka xirâ aguely? Tywâgâlâ myakâwândy inwenily? Eagonro uguondo wâgâ? — kely. \p \v 35 Aituo myani Filipe nhegatuly koendâ kehoem Isaías inweniby. \p — Jesus wâgâ myakâwândy inwenily — kely eyam. \p Aituo myani ago Deus itaumbyry wâgâ aguely. Koendâ kehoem unâ iwâkuru Jesus wâgâ aguenri nhegatuly warâ.\fig |src="CN01932B.tif" size="col" loc="Acts 8:26-40" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 8.27-35" \fig* \p \v 36 Tâtâdaymo myani paruam saindylymo. Aituo myani mâkâ Etiópia donro aguely: \p — Egâ. Paru iwatarybe tarâ. Tâwâlâpaka wânrâ batiza yedyly, Jesus eynynonroem wawyly kâenehohoem? — kely. \p \v 37 [— Jesus tâinwânse lelâlâ âmâ-ro watay, batiza âese lelâ urâ, Jesus eynynonroem mawyly xutuhoem — kely myani Filipe. \p — Tâinwânse urâ, Deus imery Jesus Cristo awyly. Iweâ lelâlâ ise kâinwândyly — kely myani uguondo.]\f + \fr 8:37 \ft Idânârâ livru saguho modo wâgâ iwenibyemba xirâ.\f* \p \v 38 Aituo myani mâkâ Etiópia donro aguely karosa saniram: \p — Tarâ kawaru epagunâgâ — kely. \p Agueduo myani kawaru nhepagunâdyly; azakâlâ xytâguylymo karosa odayba, paru iwataryam tâtâhoem. Târâ myani Filipe, Etiópia donro batiza nhedyly. \p \v 39 Paikayba âjikaguedaymo myani Deus Ispiritury, Filipe nhadyly. Netombyra lelâ myani mâkâ uguondo Etiópia donro. Idâwâm lelâ olâmy. Toenzepa myani iomaru, Jesus tyeinwântuo. \v 40 Ilâpyryem myani Filipe âepanâguely âtâ anary Azoto kehodâ. Târâpa âxigueybyem Jesus wâgâ unâ iwâkuru tâgatuze myani âtâ anary takado modo anakâ, Cesareianra taindyly iraynâ. \c 9 \s1 Saulo Jesus nheinwântobyry \r (At 22.6-16; 26.12-18) \p \v 1 Toenzepa myani Saulo iewiâky Pymâ Jesus einwânnipyry modo agâ. Tyânwâdysemo myani idânârâ kehoem. Aituo myani kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kururam agueze idâly. \p \v 2 — Damascoram udâdyse urâ, Jesus einwânni modo xuize. Pape iwenigâ, izedy iwenigâ warâ, âmâlâ ugononi awyly nhutuhomoem. Myarâ saintybyem, âtâ tâdâtâdyguyho modoram idâze urâ. Iwymârymoram pape xuduze urâ, mâkâ utuhoem. Sawânehonzemo urâ idânârâ Jesus einwânni modo, uguondo modo, pekodo modo alelâ. Xarâ Jerusalémram enesemo urâ — kely myani Saulo. \p \v 3 Aituo myani pymâ pape nhuduly, Saulo idâhoem. Damascoram sainseaji awyly ume myani toenzepa kehoem kau wâgâ iatygudyly; Saulo eydâ atodâ toenzepa kehoem iajimadyly. \v 4 Mârâ iatygugue toenzepa kehoem myani Saulo âseanedyly. Tâseaneduo myani Saulo onro onwa ihuguely. Tâjitanru idamâmy. \p — Saulo! Saulo! Âdaituoka ienagazedyly? — kely. \p \v 5 — Ânguyka âmâ, aguenri? — kely myani Saulo. \p — Jesus urâ, toenzepa mâenagazeguyly. \v 6 Aukâ. Idâ âtâ anaxi. Târâ ise mâduruholy amânhekyly wâgâ — kely myani Pymâ Jesus. \p \v 7 Saulo agâ idâwâni modo lâpylâ toenzepa âseanedaunmâmomy. Âdakepamo lâgâlâ myani. Ânguy nepyramo myani. Aguely lelâ indakylymo. \v 8 Onwâgâpa sautybyem, âdy nepyra lelâ myani Saulo, epyem itybyem tawylygue. Aituo myani eagonro modo emary wâgâ nhawâdylymo, âtâ anaxi tiantoem. \v 9 Azagâ tokalâ warâ iguandyly ara nepyra myani. Arâ tawylygue myani nâwinduapyra, nadakuiba warâ awyly. \p \v 10 Uguondo Ananias kehobe myani Damascodâ. Jesus einwânni myani mâkâ. Deus agâ adâkeday, tânu oday Jesus âepanâguely nhedyly myani. \p — Ananias! — kely myani Jesus. \p — Talâ urâ. Âdaselâ, Pymâ — kely myani Ananias. \p \v 11 Aituo myani Jesus eyam aguely: \p — Aukâ. On-hongâ. Judas etyram idâ. Tutuzelâ âmâ, ânwa LÂ Itânry kelygue tâzekeim. Uguondo Saulo târâ xuigâ. Âtâ anary Tarso kehodâ iazeypy mâkâ. Deus agâ mâkâ aguely iwerâ. \v 12 Eyam aindyly, âtâ eydâ ato odaji mâwândyly warâ netai. Âmâlâ enra nhekyly. Nhetondoem imary nhonwa mânhedyly netai. Idâ myarâ — kely. \p \v 13 Jesus aguely tindatuo myani Ananias aguely: \p — Pymâ, toenzepa kurâdo aguely tydase urâ mâkâ uguondo Saulo wâgâ. Toenzepa âinwânni modo Jerusalémdâ tânagazeze, tâkezemo. \v 14 “Iwerâ ise xarâ Damascoram âewyly, âynynonro modo sawânehonze” nyguemo. “Kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kuru iwaperybe mâkâ emaym, Jerusalémram kâtadâze katoem” nyguemo — kely. \p \v 15 Aituo myani Pymâ Jesus aguely eyam: \p — Idâ eydâ atoram. Ynynonroem mâkâ iwerâ, iemaryem kâinduakeyby wâgâ aguehoem. Judeu keba modoram, iwymârymoram, judeu modoram lâpylâ warâ agueze mâkâ ywâgâ. \v 16 Urâlâ ise Sauloram, “Yeinwântânry modoram toenzepa âzenagazeoze maze” kerim — kely. \p \v 17 Aituo myani Ananias, Saulo âxidâdobyryam idâly. Âtâ odaji egawândyly. Tâmary nhangahu onwa ienipyryem eyam aguely: \p — Saulo, Cristo eynynâ ypemugu, Pymâ Jesus âyam ugononi. Mâkâ ânwa oze mâentybylâ xarâ ugononi. Mâentondoem agânhedyse olâ. Deus Ispiritury nhese âetoem kâenkadyze — kely. \p \v 18 Aguely umelâ kehoem myani kanra satuby emyenro modo Saulo enu wâgâpa ihuguewâdyly. Mârâ ihugueduo myani epyemba idyly, koendâ kehoem nhetondyly idyly warâ. Ilâpygueduolâ kehoem myani eydâ tatodâba saudyly; batiza âieholy, Jesus einwânniem tawyly nhenehon-hoem. \v 19 Ilâpyryem myani âwinduadyly. Tâwinduatuo eon-honwandondyly. Jesus einwânni modo agâlâ myani Damascodâ. \s1 Damascodâ Saulo Jesus wâgâ aguehobyry \p \v 20 Saulo, Damascodâ tatay, Jesus wâgâ aguepa nipyra myani. Âtâ tâdâtâdyguyho modoram tâtâze myani. Warâ myani, \p — Deus imery mâkâ Jesus — kely. \p \v 21 Idânârâ Saulo aguely idataynrim modo toenzepa myani âseguâdâdylymo. \p — Etaungâ. Jesus einwânni modo Jerusalémdâ enagazenibyry, akaemo ewy xyâen-horimbyry warâ awâkâ. Taunlo Jesus einwânni modo sawânehonze âetybylâ awâkâ. Kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymârydoram etadânehonzemo tiandysemo keankâ Jerusalémram — kelymo. \p \v 22 Tyanepa kehoem olâ myani Jesus wâgâ Saulo aguely. Alâ myani judeu Damasco donro modoram aguely: \p — Messias kinwânwântybylâ mâkâ Jesus, Deus Ingonotyby — kely. \p Koendâ kehoem myani Jesus wâgâ aguely, nhangahumo odaji tientoem. Tutuze kehoem myani aguely, Jesus einwântânry modo aypa kehoemba lâgâlâ. \p \v 23 Iweâpa ipygueduo myani judeu domodo iwymârydo âtâdyguyly. \p — Kydyânre mâkâ Saulo. Toenzepa kuru aguelygue kurâdo Jesus nheinwândyly — kelymo. \p \v 24 Kopaelâgâembaba myani âtâ anary odaypa tâzegaseho modo ara enipe nhedylymo, Saulo tianwâtomoem. Peto oday, kopae alelâ myani nhenuagaendylymo. Xutuwâm olâmy Saulo. \v 25 Jesus einwânni modo olâ myani âsemaguehoem emawyadâni. Kopae myani cestu imâsedo odaji nhedylymo. Nhytâguyândylymo mârâ âtâ anary ahodâdobyry etago TURUK waunlo oze. Warâ myani Saulo âwiendyly judeu domodo iwymârydo amaymba.\fig |src="HK00332B.tif" size="col" loc="Acts 9:20-25" copy="© The British & Foreign Bible Society" ref="Atos 9.24-25" \fig* \s1 Saulo Jerusalémram odopâdobyry \p \v 26 Aituo myani Damascodâba, Jerusalémram Saulo odopâdyly. Saintybyem, Jesus einwânni modo duaxi tâidyse myani. Neinwâmpyramo olâ myani Jesus eynynonroem awyly. Awylygue myani nhytadylymo. \v 27 Barnabé kulelâ myani Saulo Jesus eynynonroem awyly einwânni. Aituo myani Saulo nhadyly Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modoram. \p — Jesus einwânnipyryem merâ. Damascoram idâday mykeankâ Pymâ Jesus eyam âepanâguely. Aituo mykeankâ Jesus eyam aguely. Agueduo mykeankâ Saulo nheinwândyly. Damascodâ tatay tyanepa kehoem mykeankâ unâ Jesus wâgâ nhegatuly — kely. \p \v 28 Barnabé aguely tindatuo myani Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo Saulo, Pymâ Jesus einwânnipyryem awyly nhutulymo. Eagâmo Deus wâgâ aguenriem idyly lelâ myani-ro warâ. Âtâ anakâ myani adakobâdyly, Jesus wâgâ agueze. Tyanepa myani Jesus anhetyby, aguehobyry warâ wâgâ agueze. \p \v 29 Judeu âkelo âtâ anaym enamadyby modoram Jesus wâgâ adâkeze lâpylâ myani. Tyam agueho neinwâmpyra olâ myani akaemo. Awylygue myani eagâ iewiâpadylymo, xyâze kelymo warâ. \v 30 Jesus einwânni modo Saulo xyâze kelymo kely egary indadylymo myani. Aituo myani idâlymo eagâ myarâ âtâ anary Cesareianra. Târâ myani âtâ anary Tarsoram ingonodylymo, enamadobyryanlâ. \p \v 31 Mârâ ume âdapa myani Jesus einwânni modo. Saguhoem enagazedomobyry ara tânagazezebamo myani Judeiadâ, Galileiadâ, Samariadâ warâ. Imâem kuru nhutulymo myani Jesus wâgâ, âdara ize ato ara adâjidyly wâgâ warâ. Toenzepa myani kurâdo Jesus nheinwândyly. Deus Ispiriturylâ myani, Deus ize ato ara aitomoem enomedânimo. Eagâmolâ myani, iomazeânzemolâ. \s1 Enéias kua ietobyry \p \v 32 Tâinkâ lelâba myani Pedro adakobâdyly, Jesus einwânni modo eon-honwanâze. Âtâ anary Lida kehoram idâwânmy. \v 33 Uguondo Enéias kehobe myani târâ. Ixigalamadyby myani mâkâ. Oito anos myani mâkâ egueky. \v 34 Eyam IU ise idâypyem myani Pedro aguely: \p — Iweâ lelâlâ ise Jesus Cristo kua âedyly, Enéias. Aukâ. XYDYK ikâ. Iguetudo nhonkâ mâxiguehoem — kely. \p Pedro aguely umelâ kehoem myani Enéias ixinary kua idyly. Inepa myani saudyly, koendâ adakobâdyly warâ. \v 35 Toenzepa Lida donro modo, Sarom donro modo warâ Enéias ese idâwânmomy. XYDYK warâ sautybyem awyly ese, adakobâdyly ese warâ myani idâlymo. Idâypyem myani Pymâ Jesus nheinwândylymo. Inakanhe adâidyly inmolymo, Jesus tyeinwântomoem. \s1 Pedro Jesus eon-honrugue Dorcas igueypyem awyly ume kurâem nhetondobyry \p \v 36 Pekodo Tabita kehobe myani mârâ âtâ anary Jope anaym. (“Dorcas” keze gregu itanwe aguely.) Jesus einwânni myani mâkâ pekodo. Âdy pebaom modo eni, emawyadâni warâ myani mâkâ. Aunlolâ myani koendonro modo anhedyly. \v 37 Pedro, Lidadâ ataylâ myani Dorcas ewâmadyly, iguely warâ. Igueduo myani pekodo modo mâkâ eguepybyry ingokelymo. Ilâpyryem mesa onwa nhedylymo âtâ sahomery kaynonro oday. \v 38 Jopedâ iwaguepa myani Lida. Lidadâlâ Pedro awyly tiuntuduo myani, azagâ uguondo ingonodylymo Dorcas iguehobyry egatuze. Saintybyem myani akaemo igonotaymby modo Pedroram aguelymo: \p — Dorcas nigueaki. Inepa âekâ xina agâ Joperam — kelymo. \p \v 39 Aituo myani Pedro inepa kehoem ohondyly, eagâmo tâtâhoem. Saintuo myani tonlo modo nhadyly Dorcas eguepybyry mesa wâgâ atoram. Toenzepa myani târâ pypâbyry modo awyly. Eogunrumo myani. Âguedy koendonropyry awyly Pedroram nhegatulymo, tâty tywogonro nhakâjiby nhenehonlymo warâ. \v 40 Aituo myani Pedro aguely: \p — Idânârâ âmaemo tarâpa âxiguewâdaungâ wao — kely. \p Idânârâ egasebygueduomo myani Pedro âzeguhoam idyly, Deus agâ adâkehoem. Aguenripyryem myani âguedyram MYK idyly, eyam aguely: \p — Tabita, aukâ! — kely. \p Agueduo myani MOK âzenutaiguely idyly. \v 41 Emary wâgâ Pedro nhawâdyly XYDYK itoem. Ilâpyryem aguely: \p — Tâwâlâ idânârâ igawântaungâ — kely pypâbyry modoram, idânârâ Jesus einwânni modoram warâ. \p — Anra igueypy. Kurâem nitondai — kely. \p \v 42 Idânârâ Jope donro modo ewy Dorcas Jesus eon-honrugue kurâem itondybyem awyly egary tydasemo myani. Awârâ modo tiuntuduo, toenzepa kurâdo Jesus tâinwânse myani. \v 43 Iweâpa myani Pedro târâ Simão etydâ awyly. Ânguydo imeom itubygue âdydo imeom xygahudâni myani mâkâ Simão. \c 10 \s1 Pedro, Cornélio warâ \p \v 1 Uguondo Cornélio kehobe myani âtâ anary Cesareiadâ. Sodadu domodo “Itália donro modo” iwymâry myani mâkâ, judeu keba. \v 2 Koendonro myani mâkâ. Deus einwânni warâ, judeu keba tatodâ. Ety odano modo Deus tâinwânsemo lâpylâ myani. Aunlolâ myani judeu âdy pebanro modo nhedyly, nhemawyadâdyly warâ. Kopaelâgâembaba myani Deus agâ aguely. \p \v 3 Aituo myani três horas awârâem kogoneyam Deus agâ aguely. Tânu oday âtygaduo myani koendâ kehoem anju nhedyly. Eyam saintybyem myani aguely: \p — Âdara, Cornélio? — kely. \p \v 4 Anju tientuo, aguely tindatuo warâ âseanemâmy Cornélio. \p — Âdaiseka mâewyly? — kely myani. \p Aituo anju in-hoguly: \p — Deus itaumbyry âyam enese kâewyly. Aunlolâ inanry Deus eagâ amyguely indadyly. Tutuze mâkâ, âdy pebaom modoem koendâ adyese mawyly. \v 5 Uguondo modo ewy âtâ anary Jope kehoram igonokâ, uguondo Simão Pedro igâseze. \v 6 Ânguydo imeom itubygue âdydo imeom xygahudâni Simão ety oday mâkâ âxidâdybyem awyly. Parutabâ iwaguepa mâkâ ety — kely. \p \v 7 Agueypyem myani anju odopâdyly. Aituo myani Cornélio azagâ tokalâ warâ uguondo modo ingâsedyly. Azagâ myani emarylâ, tokalâ myani sodadu, Jesus einwânni. \v 8 Anju tyam aguehobyry eyanmo egatuimbyryem myani Cornélio aguely: \p — Iweâ lelâlâ idâwâtaungâ Joperam — kely. \p \v 9 Aguepygueduolâ myani târâpa âxiguelymo. Ânwa oze tuguantobyrydâlâ myani xykylymo. Kopaelâgâem myani idâondylymo. Kuotatay myani saindylymo. Saintaymo, Pedro âkuly myani âtâ kaynonro idaseraji, Deus agâ agueze. \v 10 Târâ Deus agâ adâkeday, Pedro ewindupadyly myani. Pekodo modo pyni anhetay, tânu oday âdydo imeom nhedyly myani. \p \v 11 Kau âzenahunguely nhedyly lençol imâsedo nhedyly, quatro iopirydâ ekâjibyem warâ. Onro onwa myani mârâ lençol xytâguyly. \v 12 Toenzepa myani ânguydo imeom mârâ oday awyly. Idu odano, âtâ inatano, ânguydo imeom ârahujini modo, tawâguneim modo warâ myani nhekyly. Idânârâ myani mârâ oday judeu domodo ezewenryem tâsenry modo awyly. \v 13 Ânguydo imeom tiendyly ume myani Pedro, Deus tyam aguely indadyly. \p — Aukâ, Pedro! Awâkâ mâenkyly ewy xyâgâ, sâkâ warâ — kely. \p \v 14 — Awipyra ise aze, Pymâ! Xina ezewenry eynynâ tâseim keba kulâ kântaymba ise urâ — kely myani Pedro. \p \v 15 Aituo myani Deus agueondyly: \p — “Sâkâ” uguely-ro watay, “Kâmpyra ise urâ” tâkezeba ikâ — kely. \p \v 16 Aituo myani Deus eyam agueondyly: \p — Xyâgâ, sâkâ warâ awâkâ lençol duano modo — keondyly. \p — Kâmpyra ise aze, Pymâ! Xina ezewenry eynynâ tâseim keba awylygue ise kâmpyra wawyly — keondyly myani Pedro. \p Ilâpygueduo myani, \p — Xyâgâ, sâkâ warâ awâkâ — keondyly Deus. \p — Xina ezewenry eynynâ tâseim keba awylygue ise kâmpyra wawyly — keondyly Pedro. \p Ilâpygueduo myani mârâ lençol kau odaxi odopâdyly.\fig |src="cn01945B.tif" size="span" loc="Acts 10:9-16" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 10.9-16" \fig* \p \v 17 Aituo myani Pedro âseguâdâdyly. Âdara tâidyly nutuba idyly tientyby wâgâ. \p — Âdyka Deus kâuntudyze ato awârâ tienehoymby wâgâ? — kely myani. \p Mârâ wâgâ âpaunzedaylâ myani azagâ tokalâ warâ uguondo Cornélio ingonotaymby modo saindyly myarâ âtâ anaxi. \p — Âdykâka ânguydo imeom itubygue âdydo imeom xygahudâni Simão ety? — kelymo myani Jope donro modoram. \p Âtânra saintybyem aguelymo: \p \v 18 — Ânguydo imeom itubygue âdydo imeom xygahudâni Simão etylâ xirâ? — kelymo. — Tarâlâ lâpylâ uguondo Simão Pedro âxidâdybyem awyly? — kelymo. \p — Tarâlâ — kehonlymo. \p \v 19 Mârâ tientyby wâgâ kulâ myani Pedro âpaunzezedyly. Aituo myani Deus Ispiritury eyam aguely: \p — Azagâ tokalâ warâ uguondo âwinri nâetai. \v 20 Âytâguygâ. Idâ eagâmo. Judeu kebamo lelâlâ wâne, âdamyguepalâ eagâmo idâ. Urâlâ keankâ âgâsenehonrim — kely myani Deus Ispiritury. \p \v 21 Aituo myani Pedro xytâguyly Cornélio ingonotaymby modoram. \p — Pedrolâ urâ, mâwinlymolâ — kely. — Âdaitoenka uize mâewylymo? — kely myani Pedro. \p \v 22 Aituo myani aguelymo: \p — Xina iwymâry Cornélio xina igononi. Uguondo tynrenseim mâkâ, cem lelâ sodadu domodo iwymâry. Koendonro mâkâ. Âmaemo judeu domodo mâinwânkylymo, Deuslâ mâkâ nheinwânkyly. Koendâ lelâ mâkâ aidyly, idânârâ judeu xina ijidadâry anano modo enanaji. Iweâ kulâ mykeankâ anju eyam âewyly. “Cornélio, Pedro igâsegâ. Itynra mâkâ nâedâ, âda midyly awyly aguehoem” kely mykeankâ — kelymo Pedroram. \p \v 23 — Kopaelâgâ ise kytâly. Tarâlâ wao itaungâ — kely myani Pedro. \p Mârâ kopae târâlâ myani xykylymo. Kopaelâgâem myani Pedro on-hondyly, eagâmo tâtâhoem. Jopedâ Jesus einwânnipyry modo ewy eagâmo tâtâzemo lâpylâ myani. \v 24 Iguandyly ara kehoem myani idâzesedylymo. Ânwa oze tuguantobyrydâlâ myani xykylymo. Kopaelâgâem myani Cesareianra saindylymo. Cornélio tynwânwândyly umelâ myani etyram saindylymo. Typemugudo, tataen-hodo, tiuntuly modo warâ tygâsenehonze myani, Cornélio, Pedro saindyly tienuendomoem. \v 25 Pedro saintay, Cornélio iose tâtâze, enado âzeguhoam tâise warâ myani. Warâ olâ myani Pedro eyam aguely: \p \v 26 — Aukâ. Ienado âzeguhoam tâiseba ikâ. Uguondo imyenro kulâ urâ. Deus mâkeba urâ — kely. \p \v 27 Eagâ tunâgu umelâ myani Pedro âtâ odaji âwândyly. Toenzepa kurâdo âtâdyguyby modo tâense myani. \v 28 Aituo myani eyanmo aguely: \p — Urâ, asaemo yagonrodo warâ, judeu xina, tutuzelâ âmaemo. Âmaemoma judeu keba. Xina judeu domodo ezewenry eynynâ, agâmo adataen-hoem xina nipyra, etymo odaji xina nâwâmpyra warâ. Xirâ tutuze âmaemo. Deus olâ, xina anhekyly iozepa awyly wâgâ anygue. Idamudo wâgâ kulâ ânguy izepa wipyra witoem nutuen-ho warâ. \v 29 Awylygue âdauguepalâ kâewyly — kely myani Pedro. \p Aituo myani Cornelioram aguely: \p — Âdaitoenka keankâ ygâsenehonly? — kely. \p \v 30 Aituo myani Cornélio in-hoguly: \p — Três iguandyly sakadyby kâtunâguedyly keankâ tarâ ietydâ, três horas kogoneyam, awito ara. Eagâ unâgu ume keankâ anju ydâ âepanâguely. Uguondo keankâ, tapekeingue âzetydâdybyem. \v 31 Aituo keankâ yam aguely: “Deus tydase inanry eagâ amyguely. Tutuze mâkâ, judeu âdy pebaom modo tâmawyadâze mawyly. \v 32 Uguondo modo ewy âtâ anary Jope kehoram igonokâ, uguondo Simão Pedro igâseze. Ânguydo imeom itubygue âdydo imeom xygahudâni Simão ety oday mâkâ âxidâdybyem awyly. Parutabâ iwaguepa mâkâ ety” kely keankâ yam. \v 33 Awylygue keankâ inepa kehoem âgâseni modo kâingonodyly. Tuomare urâ, inepa mâetobyry wâgâ. Pymâ Deus xinaram amyguehoem aguehobyry idase xina tarâ âtâdyguybyem awyly — kely myani. \s1 Pedro Cornélio etydâ âtâdyguyby modoram Jesus wâgâ aguehobyry \p \v 34 Judeu keba modoram myani Pedro aguely: \p — Iweâma tutuze urâ, Deus xurâem âzekiba kydawyly, judeu, judeu keba alelâ. \v 35 Koendâ lelâ awâkâ Deus, idânârâ ize ato ara aitaynrim modo nhedyly, âdykonlo anano modolâ. Einwânni modo tâwâlâ eynynonroem awyly, judeu, judeu keba alelâ. \v 36 Xina Israel iweom modoram saguhoem Deus aguehobyry, tutuzelâ âmaemo. Inakanhe aguitobyry tygakeze Deus, Pymâ Jesus kieinwândyly-ro watay. Inakanhe aguitobyry nhygakeybyem watay, âdy mâkâ kâwentâdo lâpeba ise. Warâ unâ iwâkuru xina indatyby. \p \v 37 — Jesus wâgâ unâ tydaselâ âmaemo, idânârâ israelita domodo ety anarydâ aguehoymby. Jesus nhenomedâdyly iraynâ, João Batista aguely myani: “Inakanhe amidylymo imowâdaungâ. Batiza âiehowâdaungâ, Deus einwânnipyryem mawylymo mâenehon-homoem. Inepa ise ânguy Messias awyly mâuntulymo” kely. Galiléia eynynâ ani Jesus wâgâ egatuly adaguly. \v 38 Deus Ingonotybylâ ani mâkâ Jesus Nazaré donro. Tyispiriturylâ eyam ingonokyly, Jesus eon-honru nhuduhoem. Koendâ ani Jesus aidyly, tadakobâdo modo einkâ. Kadopâgue taseim modo kua tyese ani. Idânârâ awârâ modo tutuze âmaemo. \v 39 Urâ, yagonropyry modo warâ, xina Jesus nedâ âtâ anary Jerusalém anaym, Israel eynynâ warâ anhekyly. Aituo ani iduery modo kruz onwa nhakâjien-honlymo. Kruz wâgâ ani iguely. \p \v 40 — Azagâ\f + \fr 10:40 \ft Nota de pé Mateus 12.40dâ egâ.\f* emedyly idyly wâgâ olâ ani Deus kurâem nhetondyly. Kurâem itondybyem ani xinaram âepanâguely. \v 41 Idânârâ kurâdorampa ani âepanâguely, xinaram kulelâ. Jesus wâgâ aguenriem Deus induakeyby xina. Jesus agâ xina nâwinduadâ, nadakui warâma, Deus kurâem nhetombygueduo. Awylygue iwerâ kurâem awyly, xina nhutuly. \v 42 Mâkâlâ ani xina igononi. “Idâwâtaungâ unâ koendonro ywâgâ egatuze, tâinkonro modoram. Xypyry etay, urâlâ ise igueypy modo, iguedânry modo warâ âdara âieholy wâgâ aguenri. Auguehobyry ara ise idânârâ aidyly. Deuslâ, mawânkâ ‘Aikâ’ kerim awitoem” nygue Jesus. \v 43 Deus itaumbyry egatuwâni modo Jesus wâgâ aguewânmomy. “Deus Ingonotyby âese. Mâkâlâ ise tâinwânni modo inakanhe aitobyry xygakerim” tâkezemo myani — kely Pedro. \s1 Deus Ispiritury judeu keba modo onwa âetobyry \p \v 44 Pedro aguely ume, idânârâ akaemo unâ idataynrim modo onwa xytâguywânmy Deus Ispiritury. \v 45 Jesus einwânni Pedro agâ âetaymby modo tâsewânizemo myani. Warâ myani aguelymo: \p — Etaungâ! Deus Ispiritury judeu keba modo onwa nâetai! — kelymo. \p \v 46 Judeu keba modo Cornélio etydâ âtâdyguywâdyby tâjitanru âkelo Deus Ispiriturydâba âenigue âjitainlymo myani. \p — Ton-honreim, koendonro warâ âmâ, Deus — kelymo myani. \p Warâ myani judeu domodo, akaemo judeu keba modo onwa Deus Ispiritury âetybyem awyly nhutulymo. Aituo myani Pedro agueondyly judeu domodoram: \p \v 47 — Jesus tâinwânse asaemo iwerâ. Etaungâ. Kuonwa tâetobyry ara, Deus Ispiritury nhonwamo nâetai. Tâwâlâ batiza âieholymo, Jesus tâinwânsemo awyly xutuhoem — kely. \p \v 48 Aituo myani judeu keba modoram aguely: \p — Batiza âiehowâdaungâ, Jesus Cristo tâinwânse mawylymo mâenehon-homoem — kely. \p Batiza tâiehobygueduo, Pedroram aguelymo myani: \p — Tarâ xina agâlâ waone ikâ — kelymo. \p Târâ eagâmolâ wao myani Pedro, iweâpa nipyra olâ myani târâ. \c 11 \s1 Pedro Cesareiadâ aityby modo Jerusalémdâ nhegatuhobyry \p \v 1 Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo, Judéia eynynâ Jesus einwânni modo warâ indadylymo myani Cesareiadâ aityby modo egary. “Judeu keba modo Deus itaumbyry tindatuo, Jesus neinwândâmo” kely myani indakylymo. \v 2 Pedro Jerusalémram odopâduo myani Jesus einwânni modo ewyram âdunâgueoly. \p — Idânârâ Jesus einwânni modo, judeu domodo ezewenry lelâ neinwândâmo, judeu, judeu keba alelâ. Judeu keba modo tâsemaguedyzemo-ro watay, kara lâpylâ tylery ety iopiry natâen-homo — kelymo. \p Pedro, Cesaréia donro modo ilery ety iopiry natâen-homba awylygue myani, eagâ iewiâpadylymo. \p \v 3 — Koendâ inkâba mykeankâ Cesareiadâ mawyly. Judeu keba ety odaji igawândâ. Eagâmo mâtâdyguy, mâwinduadâ warâmy. Koendâpa awârâ arâ — kelymo myani. \p \v 4 Aituo myani Pedro koendâ kehoem idânârâ aityby modo nhegatuly, târâ Jopedâ tatay aitaymby modo ara myani nhegatuly. \p \v 5 — Târâ Jopedâ Deus agâ augueday kogonekâ ienu oday âtygaduo sedâ, lençol imâsedo keankâ, quatro iopiry wâgâ ekâjibyem. Wopaylâ keankâ mârâ. \v 6 Koendâ mârâ ioday senuagaendâ. Toenzepa ânguydo imeom sedâ, idu odano, poji anano, âtâ inatano, onro wâgâ ârahujini, kaynâ tawâguneim modo warâ. Idânârâ mâkâ modo kâzewenry eynynâ tâsenry lelâ keankâ. \v 7 Ilâpygueduo keankâ Deus yam aguely kâindadyly. “Aukâ, Pedro! Xyâgâ, sâkâ warâ awâkâ mâenkyly ewy” kely keankâ Deus. \v 8 “Kâmpyra ise aze, Pymâ! Xina ezewenry eynynâ tâseim keba kulâ kântaymba ise urâ” uguely keankâ. \p \v 9 — Aituo keankâ Deus agueondyly: “ ‘Sâkâ’ uguely-ro watay, ‘Kâmpyra ise urâ’ tâkezeba ikâ” kely. \v 10 Aituo keankâ Deus agueondyly yam: “Xyâgâ, sâkâ warâ awâkâ ewy” kely. “Kâmpyra ise aze, Pymâ! Xina ezewenry eynynâ tâseim keba awylygue ise kâmpyra wawyly” ugueondyly keankâ. Azagâ tokalâ ieto wâgâ keankâ Deus yam agueondyly: “Xyâgâ, sâkâ warâ awâkâ ewy” kely. “Xina ezewenry eynynâ tâseim keba awylygue ise kâmpyra wawyly” uguely lelâ keankâ azagâ tokalâ ieto wâgâ. Ilâpygueduolâ keankâ mârâ lençol imâsedo odopâdyly kau odaxi. \p \v 11 — Ilâpygueduo keankâ azagâ tokalâ warâ uguondo saindyly âtâ eydâ watoram. Judeu keba keankâ akaemo. Cornélio Cesaréia donro mykeankâ ygâseze igononimo. \v 12 Eagâmo Cornelioram udâhoem nhekaduomo keankâ Deus Ispiritury yam aguely: “Âdamyguepalâ eagâmo idâ” kely. Seis uguondo modo Jope donro Jesus einwânni modo xina agâ nâtâmo lâpylâ Cesareianra. Cornélio ety odaji keankâ xina egawândyly. \v 13 Aituo keankâ yam aguely: “Deus agâ auguely ume, anju yam nâepanâgue. ‘Uguondo modo ewy âtâ anary Jope kehoram igonokâ, uguondo Simão Pedro igâseze. \v 14 Mâsemaguehomo wâgâ ise âyanmo, âpemugudomoam warâ aguely’ kely keankâ anju” nygue Cornélio yam. \p \v 15 — Târâ unâ iwâkuru Jesus wâgâ kâengatuly umelâ keankâ Deus Ispiritury nhonwamo xytâguyly. Saguhoem kurâ judeu modo kuonwa tâetobyry aralâ keankâ judeu keba modo onwa xytâguyly. \v 16 Aituo keankâ Pymâ Jesus aguehobyry kâenanâguely: “João kurâdo batiza nhedyly parugue. Iweâpa nipyra olâ ise Deus Ispiriturygue batiza mâieholymo, ynynonroem mawylymo mâenehon-homoem” Jesus kehobyry. \v 17 Kurâ judeu domodo pymâ Jesus Cristo kieinwântuo, Deus Tyispiritury kuonwa nigonodâ. Cesareiadâ wawyly umelâ keankâ Tyispiritury ingonodyly judeu keba modo nhonwa, kuonwa tingonotobyry ara. Deus anhetyby izepa widyse inkâba urâ — kely myani Pedro. \p \v 18 Jesus einwânni Jerusalém donro modo awârâ tindatuo Pedro agâ tyewiâseba idylymo myani. \p — Koendonro Deus! Judeu keba modo kara tynynonroem itoem anygue lâpylâ. Inakanhe tawylymo inmolymo Jesus tyeinwântoen-ro watay, eydâ atoram idâzemo tyigueduomo. Kudutuagui awârâ — kelymo. \s1 Antioquia donro modo Jesus nheinwântobyry \p \v 19 Estêvão xyâpygueduo myani toenzepa Jesus einwânni modo Jerusalémdâpa âwientaynlymo. Jesus eynynâbaom modo myani enagazenimo. Taypa ânwienipe myani. Fenícia anaxi idânripe, ilha Chipre anaxi idânripe warâmo myani. Tâlâ pylâ myani Antioquia anaxi idânri modo. Tâtâhobyrydâ myani unâ Jesus wâgâ agueim nhegatulymo. Judeu domodoram kulelâ olâ myani aguelymo, judeu keba modoampa. \v 20 Tâlâ pylâ Chipre donro, Cirene donro warâ Jesus einwânni modo Antioquiaram tâtâzemo lâpylâ myani, Jesus wâgâ agueze. Unâ iwâkuru Pymâ Jesus xunâry myani nhegatulymo judeu keba modoram. \v 21 Antioquiaram idâypy modo agâlâ myani Jesus eon-honrumo xuduzelâ. Jesus egary tindatuomo, toenzepa kurâdo inakanhe adâidyly tumozemo myani, Pymâ Jesus tyeinwântomoem. \p \v 22 Jerusalémdâ Jesus einwânni modo, Antioquiadâ aityby modo egary indadylymo myani. Judeu keba modo Jesus tâinwânsemo kely myani indakylymo. Aituo myani Barnabé ingonodylymo myarâ. \p \v 23 Saintybyem myani akaemo agâ koendâ kehoem Deus awyly nhedyly. Awylygue myani toenzepa iomaru. Aituo myani mâkâ Jesus einwânni modoram aguely: \p — Koendâ kehoem Pymâ Jesus wâgâ xutuwâdaungâ. Mâinwâmpyra tâiseba itaungâ — kely. \p \v 24 Koendonro myani mâkâ Barnabé. Jesus tâinwânse lelâlâ myani mâkâ; Deus Ispiritury aguehobyry adyese lelâlâ warâ. Toenzepa kurâdo Pymâ Jesus nheinwântomoem adyenehonze myani. \p \v 25 Târâpa âxigueybyem myani Barnabé Tarsoram idâly, Saulo ese. \v 26 Tiontuo myani eagâlâ odopâdyly Antioquiaram. Tokalâ anu myani târâ awylymo, Jesus einwânni modo agâ. Toenzepa kurâ domodo tonomedâzemo myani Jesus wâgâ. Târâ Antioquiadâ myani Jesus einwânni modo “cristão” kelygue âzezetâolymo. “Cristo eynynonro” keze awârâ âze aguely. Waunroem kuru Jesus einwânni modo arâ âzezetâolylâ myani mârâ. \p \v 27 Barnabé, Saulo warâ târâ ataylâ myani Deus wâgâ aguewâni modo myarâ Antioquiaram saindylymo. Jerusalémdâpa myani idâlymo. \v 28 Tonlo modo Jesus einwânni modo agâ myani âtâdyguylymo. Deus wâgâ aguewâni modo ewy tokalâ uguondo Ágabo kehobe myani. Deus Ispiritury aguehobyrybe tawylygue myani saudyly adâkehoem: \p — Toenzepa ise ânwim; Judéia donro modo toenzepa âsenagazezemo — kely myani. \p (Cláudio pymâem awyly ume ani aguehobyry ara aidyly.) \p \v 29 Ágabo aguely tindatuo myani tonlo Jesus einwânni modo Judéia donro modo nhemawyadâdylymo. \p — Judéia donro modo Cristo eynynâ kypemugunra dinheru kyjigonone, typyniry nhanâtomoem — kelymo myani. \p Imâem tydinherugueim modo imâem myani nhudulymo, imâemba tydinherugueim modo myani imâembalâ warâ. Tâlâ tato aralâ myani nhudulymo. \v 30 Idânârâ dinheru idâtyguyimbyryem myani Judeiadâ Jesus einwânni modo iwymâryram ingonodylymo. Barnabé, Saulo warâ myani sani. \c 12 \s1 Tiago xyâhobyry, Pedro kadeia odaxi etadâdobyry warâ \p \v 1 Barnabé Antioquiadâ atay myani pymâ Herodes Jesus einwânni modo ewy nhenagazenehonly. \v 2 Tyzodadury modoram myani aguely: \p — Tiago, João iwaigoru, xyâwâtaunda — kely. \p Aguehoymbyem tawylygue myani espadague Tiago nhangasagâdylymo. \p \v 3 Toenzepa myani judeu domodo Jesus einwântânry, Tiago xyâduo, iomarumo. Kurâ domodo Tiago xyâhobyry wâgâ iomarumo tientuo myani Herodes, Pedro nhawânehonly. Âty, judeu domodo tydamudo Egitodâba âsemaguehomobyry nhenanâguehomo etyry ume myani mârâ aidyly. Pão ioliho pebaom myani mârâ âty ume nhedawynlymo. \v 4 Nhawâpygueduomo myani Herodes eyanmo aguely: \p — Kadeia odaxi etadâdaungâ. Quatro lelâ ise eni ize wawyly. Ilâpyryem ise quatro lâpylâ, ilâpyryem quatro, ilâpyryem quatro warâ — kely. \p Warâ myani Pedro nhetomoem eyanmo aguely. \p — Egitodâba âsemaguehomobyry etyguebygueduo ise, Pedro kâenenehonly kurâdo enanaym kâenwentâdoem — kely myani Herodes tyangahu oday. \p \v 5 Warâ myani Pedro etagu, sodadu domodo enanaynlâ. Târâ atay, Jesus einwânni modo, xurâem Deus agâ adâkezemo myani. Kadeia odaypa nhetaguehohoem myani nhekadylymo. Ton-honre kehoem myani iwâgâ Deusram aguezesedylymo. \s1 Deus Pedro kadeia odaypa nhetaguehon-hombyry \p \v 6 Kopae tâwentâguedo iray, azagâ sodadu ontay myani Pedro xykyly, ekâjibyem. Azagâ korenty metalguetogue myani tâynâ, taynâ warâ ekâjibyem awyly. Azagâ sodadupe lâpylâ myani kuoho kadeia iwyantary eni. Kopaelâgâem kurâdo enanaym wâne myani Herodes tyândyse awyly. \v 7 MOK alelâ kehoem myani anju Pedro iopaji âepanâguely. Toenzepa kehoem myani nhesagonly târâ Pedro eydâ atodâ. Pedro nhewanday myani mâkâ anju MÂʼ nhedyly, xuaguehoem. Xuagueduo myani eyam aguely: \p — Iokobagâ aukâ, Pedro! — kely. \p Agueduo myani korenty modo ewâry wâgâpa ihuguewâdyly, saudyly warâ. \p \v 8 — Iokobagâ âzetydâgâ. Âwanxiery sagamigâ, âwenkadary iekâ warâ — kely myani anju. \p Aguehobyry ara myani Pedro ohondyly. \p — Ity BOH waunlo iekâ, kuohoram igasehoem. Âekâ yagâ — kely myani anju. \p \v 9 Koendâ tohombygueduo myani Pedro egasely tâtadâdobyrydâba. Anju nhapyguelâ myani egasely. Tâzetagueoly awyly nutuba olâ myani; tyâenky kulâ-ro waunlo ara myani, enanaji. \v 10 Saguho sodadu nhakadylymo myani, nhatanolâ nhakadylymo warâ. Pyanta imâsedo metalguetoram tainsemo myani, aruanra tâzegasehoram. Myarâ saintuomo myani kuohoram egasehomoem Deus pyanta imâsedo tâwâlâ âzenahunguehoem anhedyly. Târâlâ myani anju idâly. Mâkâ kulelâ myani Pedro târâ kuoho âxiânly. \v 11 Târâ kehoem myani Pedro tâsemaguehobyry âkealâ kuru awyly nhutuly. \p — Iweâma yâenkyum keba awyly xutuagui. Kuoho lelâlâ urâ. Deus anju nigonotai, kadeia odaypa ietagueze, Herodes âdayepyra itoem. Judeu, Jesus eynynonro keba modo yâze nygue wâne, Deus olâ iemakeagui — kely myani. \p \v 12 Koendâ tiuntuduo myani Pedro idâly Maria, João Marcos ise etyram. Toenzepa myani Jesus einwânni modo târâ awyly, Pedro nhetaguehoem Deusram ekaze. \v 13 Mârâ âtânra saintybyem myani Pedro pyanta TON TON nhedyly, nhenahunguehomoem, ingâsedyly warâ. Târâ tâwaneim Rode myani ânguy pyanta aieni awyly ese idâim. \v 14 Itanru tindatuo myani Pedroem awyly nhutuly. Toenzepa kehoem myani iomazely. Tuomarugue, pyanta nenahunguebalâ myani odopâdyly tâgase kehoem, târâ âtâdyguyby modoram egatuze: \p — Pedro awâkâ kuohonro! — kely myani. \p \v 15 Aguely neinwâmpyramo olâ myani. \p — Myguewâdyly kulâ — kelymo lelâ. \p — Uguely mâkeba! Pedrolâ! — kely lelâ mâkâ pekodo. \p — Egadopyry kulâ keanra — kelymo. \p \v 16 Aguelymo ume, kuoholâ myani Pedro pyanta TON TON nhesezedyly, nhenahunguehomoem. Pyanta tienahungueduomo myani, mâkâlâ awyly nhedylymo. Toenzepa myani adapâendylymo, âseguâdâdylymo warâ. \p \v 17 Tâmarygue myani MYK alelâ itomoem aidyly. Aitybyem myani âdara Deus kadeia odaypa tâtaguehobyry nhegatuly: \p — Awitobyry Tiagoram, Jesus einwânni modoram warâ egatuwâdaunda — kely. \p Adâkebygueduo inepa kehoem myani târâpa âxiguely. Âkelo âjiram idâly. \p \v 18 Emetybyem myani sodadu domodo Pedro ese idâlymo. Nepyramo olâ myani, Âdaitobyry awyly nutubamo warâ. \p — Âdykâka wânkâ? — kelymo myani. \p Tâseguâdâzemo myani toenzepa kehoem. \p \v 19 — Xuiwâtaungâ — kewânmy Herodes. \p Âdykâlâ nepyramo olâ myani. Aituo guarda domodo ingâsedyly. \p — Âdara kuruka Pedro kadeia odaypa egasely? — kely. \p Tin-hoguho nutubamo myani. Aituo myani akaemo nhâen-honly, mâkâ kadeia odanopyry nhemakehon-homobyry wâgâ. Ilâpygueduo myani Herodes âxiguely Judéia eynynâba. Cesareianra idâly wao. \s1 Herodes iguehobyry \p \v 20 Toenzepa myani Herodes iewiâky, âtâ anary Tiro donro modo agâ, Sidom donro modo agâ warâ. Awylygue myani ipynirymo nigonopyra idyly. Aituo myani mârâ âtâ anary donro uguondo modo ewy Herodesram ingonodylymo, awârâ modo wâgâ agueze. Idâypyem saguhoem kuru aguelymo myani Blasto agâ. Pymâ agâ tâwaneim myani mâkâ. \p — Xina agâlâ waone ikâ, Herodes xina agâ tyewiâseba idyly ara — kelymo myani. \p \v 21 Eagâmo adâkeho saintuo myani idânârâ tadanebygueduo, Herodes tâty iwâkuru kehoem nhedyly, pymâ modo lelâ ety. Mure pymâ tynreim ejidy wâgâ myani ekadyly egawântybyem. Ekadybyem myani aguely adaguly. \v 22 Aguely tindatuo myani kurâdo adaenkely: \p — Deus awâkâ aguenri, uguondo keba! — kelymo myani. \p \v 23 Deus xyrento ara tynrentuo myani âzehoguedyly lelâ. Awylygue myani Deus anju ingonodyly, toenzepa kehoem Herodes nhewâmanâdoem. Ioday myani nhânehonly iwondoruam. Inepa myani iguely. \p \v 24 Toenzepa myani kurâdo Deus itaumbyry tindadysedo modo. Tâinkâ lelâba myani Jesus einwânni modo Jesus wâgâ aguely. \p \v 25 Barnabé, Saulo warâ, Jerusalémdâ Jesus einwânni modo iwymâryam dinheru tuduzemo myani, tonlo modo âdy pebanro modo xurâem nhuduhoem. Dinheru xuduimpyryem myani Antioquiaram odopâdylymo. João Marcos tagâ tasemo myani.\fig Waunroem kuru Jesus xunâry egtuze Paulo adakobâdobyry|src="Bakairi_Paul1.pdf" size="span" loc="Acts 13:1-14.28" copy="GPS map" ref="Atos 13.1-14.28" \fig* \c 13 \s1 Barnabé, Saulo warâ Jesus xunâry egatuze ingonotomobyry \p \v 1 Antioquiadâ, Jesus einwânni modo ewy Jesus wâgâ kurâdo enomedânibe myani. Barnabé, Simeão, Lúcio, Manaém, Saulo warâmo myani. Tâmyguyneim kelygue tâzekeim lâpylâ myani mâkâ Simeão. Cirene donro myani mâkâ Lúcio. Galiléia donro modo iwymâry Herodes agâ enamadyby myani mâkâ Manaém. \v 2 Tâtâdyguyzemo myani Jesus einwânni modo, Pymâ Jesus xyrense, iomaenze warâ. Nâwinduapyra tâisemo myani, Deus agâ adâkehomoem. Târâ âtâdyguybyem awylymo ume myani, Deus Ispiritury eyanmo aguely: \p — Barnabé, Saulo warâ xiduake, Jesus xunâry egaturin-em. Igonotaungâ akaemo, Jesus wâgâ aguehomoem — kely. \p \v 3 Aituo myani tonlo modo nâwinduapyra idylymo, Deus agâ adâkehomoem. Deus agâ adâkebygueduomo myani Jesus einwânni modo, mâkâ, mâkâ warâ, Barnabé, Saulo warâ nhangahu onwa tâmary nhedylymo, Deus induakeyby awylymo xutuhoem. \s1 Barnabé, Saulo warâ Chipredâ Jesus wâgâ aguehomobyry \p \v 4 Deus Ispiritury tuduakebygueduo myani Barnabé, Saulo warâ idâlymo âtâ anary Selêusia kehoram. Târâpa idâlymo myani Chipreram. \p \v 5-6 Salamina iduantaji saintybyem myani Jesus wâgâ aguelymo. Âtâ judeu domodo âtâdyguyho odakâ Jesus xunâry tâgatuzemo myani. Pafosram saindylymo. Deus ewanugue akaemo emawyadâzelâ mykâinane João Marcos. \p Târâ myani judeu BarJesus nhodylymo. Konokuni aieni mykâinane mâkâ. “Deus eynynonro urâ” tâkelygue, kurâdo enokuni mykâinane. \v 7 Chipre donro pymâ Sérgio Paulo eataen-ho myani mâkâ. Tonomegueim, Jesus wâgâ aguely tindadysedo warâ mykâinane mâkâ pymâ. Awylygue myani Barnabé, Saulo warâ ingâsedyly, eagâmo adâkehoem. \p Aituo myani eagâ agueze idâlymo. \v 8 BarJesus (gregüem Elimas keho olâ myani) tataen-ho Sérgio Paulo, Jesus nheinwândyseba. Aituo myani toenzepa kehoem iewiâpadyly akaemo Jesus unâry egatuwâni modo agâ. \v 9 Deus Ispiritury olâ myani koendâ kehoem Saulo nhurudyly aguehoem. (Itanwemo “Saulo” myani ezedy. “Paulo” myani romano domodo itanwe.) Aituo myani Paulo, Elimas nhesedyly, eyam aguely warâ: \p \v 10 — Diabu ara konokuni kulâ âmâ! Tumunreim kehoem âmâ! Koendonro izetonro mâkeba âmâ! Pyrâu tâkâineim wâne kianmehoram naimpyra myara, ataen-hodo amânhedyly, Jesus neinwâmpyra itomoem, Deus eydâ atoram naimpyra itomoem warâ. \v 11 Arâ mawylygue, Pymâ Jesus inagazeze. Epyem âese. Iweâpa nekâ ise âdy mâempyra mawyly. Xixi ehorulâ mâentaymba ise âmâ — kely. \p Ilâ umelâ kehoem myani Elimas nepyra idyly. Tyame lelâ myani xurâem. Ânguy emarylâ myani nhawâkyly takobâdoem. \v 12 Paulo adyesenry anhedyly tientuo myani mâkâ mârâ ilha iwymâry toenzepa kehoem âsewânily. Aituo Jesus wâgâ Paulo aguehobyry nheinwândyly. \s1 Paulo, Barnabé warâ Antioquiaram idâhomobyry, Pisídia yan-yam \p \v 13 Sérgio Paulo agâ adâkebygueduo myani Paulo domodo Pafosdâba âxiguelymo. Pepi imeâgâkeba oday Panfília yan-yam myani idâlymo. Perge iduantaji myani saindylymo. Târâ myani João Marcos eagâpamo idyly. Jerusalémram odopâdyly. \v 14 Perge donropyryem myani Paulo, Barnabé warâ Antioquiaram idâlymo, Pisídia eynynonroam. \p Tâzekobyzegueho oday myani mârâ âtâ judeu domodo Deus agâ agueze âtâdyguyhoam idâlymo. Egawântybyem myani ekadylymo. \v 15 Adâitomo ara myani târâ âtâdyguyby modo Deus itaumbyry intainlymo ago kehoem. Moisés inwenibydâ myani intainlymo. Deus itaumbyry egatuwâni modo inweniby tytainzemo lâpylâ myani. Pape itaimbygueduo myani tonlo pymâ modo, Pauloram, Barnabéram warâ aguelymo: \p — Nhaum, xinaram amyguehomobe mataymo, aguewâtaungâ. Xina eon-honwanâze amyguelymo atay, xinaram aguewâtaungâ lelâ — kelymo. \p \v 16 Aituo myani Paulo saudyly, tâmarygue MYK alelâ itomoem aidyly. Tytamuneba ituomo myani aguely adaguly: \p — Judeu domodo, âmaemo judeu keba modo taunlo Deus xyreni modo warâ ydataungâ. \v 17 Iweâpa myakâwândy Deus israelita domodo induakely. Deus tâinwânsemo myakâwândy. Egitodâ tataymo, agui tâisemo myakâwândy. Koendâ mykâinane Deus eagâmo awyly. Ton-honruguelâ myakâwândy akaemo nhetyly târâ âsenagazedomodâpa. \p \v 18 Quarenta anos ara, inakai modo Deus izepa ato kulâ mykâinane anhekylymo. Nepyramo nipyra olâ myakâwândy Deus. \v 19 Sete lelâ tygueto modo, Canaã eynynâ tâjikeimbe myakâwândy. Deus olâ myakâwândy tainhehonzemo, kydamudo mârâ âji sodoem itomoem. “Kydamudo” uguely, judeu domodo idamudo. \v 20 Quatrocentos e cinquenta anos lelâ takaze myakâwândy kydamudo Egitodâ. Ilâpygueduo myakâwândy Canaãram odopâdylymo. Mârâpygueduo juizes myakâwândy Deus iwymârymoem nhekyly. Kurâdo tâense, âdydo imeom taunâkeze warâ mykâinane akaemo juiz domodo. Pymâ ton-honreim kuru “rei” kelygue tâzekeingue tywymâguepamo myakâwândy — kely. \p \v 21 Aituo myani Paulo agueondyly: \p — Samuel juizem awyly ume myakâwândy kurâdo aguely: “Pymâ tynrenseim, ton-honreim kuru warâ xina tywymâryem ize ato, ‘rei’ keho, âkelo anary modo iwymâry ara” kewândymomy. Awylygue myakâwândy Deus saguhoem kuru Saul induakely, kydamudo iwymâryem. Uguondo Quis imery myakâwândy mâkâ, kydamu Benjamim iepadyby ewy. Quarenta anos myakâwândy Saul kydamudo iwymâryem awyly. \v 22 Deus itanru nhakaduo myakâwândy Saul pymâemba âieholy Deusram. Davi myakâwândy Deus induakely ejipyanoem. Warâ myakâwândy Deus aguely Davi wâgâ: “Koendâ tutuze urâ awâkâ Davi, Jessé imery kâinwyneguyly. Auguehobyry ara lelâ ise aidyly” kewândymy Deus. \p \v 23 — Iweâpalâ myakâwândy Deus, Jesus wâgâ aguely: “Davi iweom ewy igonose urâ, judeu domodo emakeze” kely. Jesuslâ myani Deus “Igonose urâ” keho. \v 24 Jesus kurâdo Deus itaumbyrygue nhenomedâdylymo iraynâ, João Batista judeu domodoram adâkezelâ myani: “Âjityendaungâ inakanhe amitomobyry wâgâ. Deus izepa ato aiedyly imowâdaungâ. Batiza âiehowâdaungâ, inakanhe amitomobyry imoimbyryem mawylymo mâenehon-homoem” kewânmy. \v 25 “Imakerinmo igonose urâ” Deus kehobyry keba olâ myani mâkâ João Batista. Deus, “Aiekâ” kehobyry tienwanikely ume myani João aguely: “Deus Ingonotybyka urâ, inanajimo? Mâkâ mâinwânwânkylymo mâkeba urâ. Urâ pygueduo ise mâkâ âewyly. Ton-honreim mâkâ, iemyenro keba. Mâkâ ise yakadâ kuru ton-honreim. Âdy mâkeba urâ. Ihuru etary ekâjiguerin-enlâ witoem nudupa lâgâlâ, ihuru kâingokehoem” kewânmy João — kely myani Paulo. \p \v 26 Aituo myani Paulo agueondyly: \p — Ypemugudo, Abraão iweom, âmaemo, judeu keba modo Deus xyrentaynrim modo warâ ydataungâ. Âdara kydâsemaguely awyly wâgâ kiuntudyze Deus. \v 27 Nutuba lelâlâ myani akaemo Jerusalém donro modo, iwymârymo warâ, Jesus kâmakerin-em igonotyby awyly. Tâzekobyzegueho oday tydasemo myani, Deus itaumbyry wâgâ aguewâni modo Deus Ingonokyly Messias wâgâ inwenibymo. Nutubamo olâ myani, Jesuslâ Messias awyly. Jesus xyâhoem tâkazemo myani. “Warâ ise amidylymo” Deus kehobyry ara kehoem myani akaemo aidyly. \v 28 Xyâhoem Pilatosram nhekadylymo, âdy wâgâ xyâho pebalâ. \v 29 Awârâ aidyly iraynâ, Deus itaumbyry egatuwâni modo adâkezelâ myakâwâm Jesus wâgâ. “Warâ ise Messias aidyly” kely iweniwânmomy. Saguhoem inwenihomobyry ara kehoem myani aidyly. Kruz wâgâ igueduo eguepybyry tuhu imâsedo tâtagueim odaji nhetadâdylymo. \p \v 30 — Deus olâ kurâem tyetonze. \v 31 Kurâem tâitombygueduo Jesus tâepanâgueze tyampyguenibyry modoram. Iguely iraynâ tâtâzemo myani eagâ, Galiléia donropyryem Jerusalémram nhenomedâdyly ume. Kurâem tâitombygueduo iweâpa myani Jesus akaemo modo agâ awyly. Enipyry modo, judeu domodoram kurâem itondybyem awyly wâgâ adâkezemo myani — kely myani Paulo. \p \v 32 Paulo myani eyanmo agueondyly: \p — Unâ iwâkuru Jesus wâgâ agueim âyanmo egatuze lâpylâ tarâ xina awyly. \v 33 Iweâpa Deus kydamudoram “Warâ ise aidyly” kehobyrylâ xirâ iwerâ aini. Jesus kurâem tyetonze myani. Saguhoenlâ myakâwândy iwenibyem awyly Messias wâgâ Salmosdâ: \q1 “Ymery âmâ; unwâm urâ warâ; \q2 kurâdoram ymery mawyly kâenehonly warâ” \m kewândymy Deus, Jesus wâgâ. \p \v 34 — “Kâingonotyby igueduo, kurâem ietonze urâ, eguepybyry niwânzepa itoem” kewândymy Deus. \q1 “ ‘Koendâ ise urâ agâ’ uguely akâwândy Daviram. \q2 Davi agâ koendâ watobyry ara ise agâmo koendâ wawyly. \q1 Xirâ auguehobyry ara aiese urâ” \m kewândymy Deus. \p \v 35 — Warâ lâpylâ myakâwândy Davi iwenibyem awyly, Deus aguehobyry Messias eguepybyry wâgâ: \q1 “Imarybyry, toenzepa âinwânnipyry eguepybyry \q2 mâinwânzeânehomba ise âmâ” \m kewândymy Davi Deusram — kely myani Paulo. \p \v 36 Aituo myani agueondyly: \p — Tywâgâpa Davi aguely awyly, tutuze kurâ, arâ aguehobyry wâgâ. Deus tâinwânse, koendâ kydamudo iwymâryem awyly warâ mykâinane. Iguewâm olâmy. Idamudo eguepybyry etadâdobyry odajilâ myakâwândy eguepybyry âzetadâoly. Târâlâ myakâwândy eguepybyry iwânzely. \v 37 Jesus eguepybyry olâ myani niwânzepa. Deus myani kurâem tyetonze — kely. \p \v 38 Warâ tâkeze myani Paulo: \p — Ypemugudo, mâuntudyzemo urâ, Jesus kieinwântuo lelâ inakanhe aguitobyry Deus nhygakely awyly. Jesus wâgâlâ iwerâ xina âyanmo aguely. \v 39 Jesus mâinwântuomo lelâ inakanhe amitomobyry âdygakeoly. Inanajimo olâ inakanhe amitomobyry âdygakeoybyem, Moisés inweniby ara amidylymogue kulâ. Arâpa olâ. Jesus mâinwântuomo lelâ âdygakeoly. \v 40 Saguhoem Deus wâgâ aguewâni modo, “Deus Ingonokyly eynynâbaom modo âsenagazeze” tâkezemo myakâwândy. Eynynâ itaungâ, mâsenagazebyra mitomoem. Warâ myakâwândy Deus aguehobyry Habacuque inwenily: \q1 \v 41 “ ‘Auguely mâinwântaymba âmaemo. \q2 Âwankuem yedâmo lelâ. \q1 Âpaunzedaungâ, âseanedaungâ warâ! \q2 Âdyoze âmaemo, ytaumbyry mâindadyseba mawylymogue. \q1 Iwerâ agânhekyly ise mâuntulymoemba kuru, \q2 tâwâlâ wâne koendâ âyanmo egatuly’ kewândymy Deus” \m — kely myani Paulo. \p \v 42 Adâkebygueduolâ myani Paulo, Barnabé warâ egaselymo mârâ âtâ tâdâtâdyguyho odayba. Idâdaymo myani tonlo modo eyanmo aguely: \p — Imâem tindadyse xina Jesus wâgâ. Tâzekobyzegueho oday âetondaungâne, xinaram agueonse — kelymo myani. \p \v 43 Idâdaymo toenzepa judeu domodo, Paulo, Barnabé warâ tyampyguezemo myani. Judeu keba, judeu nheinwânkyly einwânni modo eagâmo tâtâzemo lâpylâ myani. Paulo, Barnabé warâ eyanmo aguely myani: \p — Kagâ koendâ tawyly Deus nimowâbyra. Einwânsezedaungâ lakuru awylygue anhekyly modo âmaemoenlâ awyly — kelymo. \p \v 44 Tâzekobyzegueho saintuo myani toenzepa tonlo modo âtâdyguyondylymo, Paulo, Barnabé warâ Pymâ Jesus wâgâ aguely idase. \p \v 45 Toenzepa aguelymo idataynrim modo tientuomo myani judeu domodo iwymârydo iewiâpadylymo Paulo, Barnabé warâ agâ. Tâsewânilygue kulâ myani akaemo pymâ domodo, Paulo, Barnabé warâ aguely nhakaladâdylymo: \p — Inokudylymo kulâ asaemo azagâ uguondo modo — kelymo. \p \v 46 Akaemo pymâ modo nytabyra olâ myani Paulo, Barnabé warâ. Tâegane kehoem aguelymo lelâ: \p — Judeu âmaemo. Awylygue âyanmo xina saguhoem kuru unâ Jesus wâgâ aguely. Xina agueho mâinwândyseba olâ âmaemo. Jesus mâinwântuomo lelâ mâsemaguelymo kely mâinwântaymba âmaemo. Awylygue xina omolymo. Judeu keba modoram ise xina Jesus xunâry nhegatuly iwerâ. \v 47 Iweâpa Deus aguewânmy: \q1 “Judeu keba modoram ytaumbyry egaturin-em âduakelymo. \q2 Esagon-ho kytâho nhesagon-ho ara ise ywâgâ mâuntuen-honlymo, \q2 yam idâhomoem. \q1 Tâinkâ lelâba ise âdara tâdâsemaguely awyly wâgâ amyguelymo” \m kewândymy Deus. \p — Awylygue ise judeu keba modoram xina Jesus wâgâ aguely — kely myani Paulo judeu domodoram. \p \v 48 Judeu keba modo awârâ tindatuo, toenzepa kehoem myani iomazelymo. \p — Koendonro mâkâ Pymâ Jesus xunâry — kelymo myani. \p Idânârâ Deus induakeyby modo myani Jesus tâinwânsemo, aunloenlâ eagâ tâitomoem. \p \v 49 Aituo myani akaemo Jesus einwânni modo Jesus wâgâ adâkely nimopamo. Tâinkâ lelâba myani xunârybyry nhegatulymo. \v 50 Agui olâ myani judeu domodo Paulo, Barnabé warâ tyewiâpanâzemo. Tonlo pymâ modo, pekodo modo âdypeom modo warâ eagâmo iewiâpadylymo myani. Jesus neinwâmpyra myani akaemo pekodo modo; Moisés inweniby ara lelâ aidylymo. Idânârâ pymâ domodo agâ myani judeu domodo, Paulo, Barnabé warâ nhunâguedylymo, akaemo târâpa ejikehomoem. \p \v 51 Târâpa tâtâdaymo myani Paulo, Barnabé warâ tuhuru etary nhutoleguguelymo, tonlo modo Deusram tânagazezeim awyly xutuho myani mârâ, aguehobyry tindadyseba atomobyry wâgâ. Ilâpyryem myani Paulo, Barnabé warâ Iconioram idâlymo. \v 52 Antioquiadâ Jesus einwânni modo, toenzepa myani iomarumo, eynynonroem tawylymogue. Deus Ispiritury aguehobyry ara lelâ myani aidylymo; eagâmolâ myani-ro warâ. \c 14 \s1 Paulo, Barnabé warâ Iconioram idâhomobyry \p \v 1 Antioquiadâ adâitomobyry ara lâpylâ myani Iconiodâ aidylymo. Paulo, Barnabé warâ myarâ saintybyem âtâ judeu domodo âtâdyguyhoam tâtâzemo myani. Jesus wâgâ unâ nhegatulymo myani. Aguelymo tindatuo, toenzepa judeu domodo, judeu keba modo alelâ Jesus tâinwânsemo myani. \v 2 Awylygue myani judeu Jesus einwântânry Icônio donro modo Jesus einwânni modo idueryem nhenehonlymo. \v 3 Alâ olâ myani Paulo, Barnabé warâ târâpa nâxigueba awylymo. Toenzepa myani kurâ domodo Jesus einwânni. Awylygue myani iweâpa idylymo târâ. Tyanepa kehoem myani Pymâ Jesus wâgâ aguelymo: \p — Agâmo koendâ kehoem Deus — kelymo myani tonlo modoram. \p Deus Paulo, Barnabé warâ eon-honru tuduze myani, koendonro modo, adyesenry modo warâ anhetomoem. Deus arâ anhedyly myani, tonlo modo tunârybyry âkealâ awyly nheinwântomoem. \v 4 Âikâ âikâ warâ myani âpaunzedylymo Deus itaumbyry wâgâ. Tâlâ myani Paulo, Barnabé warâ eynynonro. Tâlâ lâpylâ myani judeu domodo ewy Jesus einwântânry. \v 5 Aituo myani tonlo modo ewy Paulo, Barnabé warâ iduery pymâ modo agâ adâkehoem âturudylymo tienagazenehon-homoem. \p — Tuhugue kydamytânemo — kelymo myani. \p \v 6 Awârâ tiuntuduomo myani Paulo, Barnabé warâ Listraram, Derberam, âtâ anary iwaguepaom modoram warâ ânwiendylymo, Licaônia yan-yam. \v 7 Âdyam tâtâhobyrydâ Jesus wâgâ adâkezemo lelâ myani. \s1 Listradâ Paulo onwa tuhu nhamehomobyry \p \v 8 Uguondo adakobâdânrybe myani târâ Listradâ. Ihurudâ tywyke myani iazely. Awylygue myani nadakobâbyra awyly, ekadybyem lelâ awyly warâ. \v 9 Mâkâ uguondo myani Paulo, Jesus wâgâ aguely indadyly. Mâkâ uguondo adakobâdânry koendâ kehoem enipyryem myani Paulo tuoday aguely: \p — Deus kua tyedyly tâinwânse merâ uguondo — kely. \p \v 10 Aituo myani eyam aguely: \p — Aukâ! XYDYK ikâ! — kely. \p Inepa kehoem myani mâkâ uguondo saudyly. XYDYK idyly, adakobâdyly warâ. Kua imâmy ihuru. \v 11 Toenzepa myani kurâdoram âzeseoly, Paulo, Deus eon-honrugue kua nhetybyem awylygue. Tientuomo myani adaenkelymo tytanwe. Paulo nutuba myani âdakeze aguelymo awyly. \p — Etaungâ. Aunlo kulâ uguondo mâkeba asaemo; deus asaemo azagâ — kelymo. \p \v 12 — Ton-honruneim modo asaemo azagâ, ize kydato modo — kelymo myani. \p “Júpiter” kelygue myani Barnabé nhezetâdylymo, Paulo pylâ “Mercúrio” kelygue-ro warâ, mâkâ tagonro takaze kuru agueim awylygue. \p \v 13 Âtâ anaxi tâzegawântodâlâ myani tydeusry Júpiter nhyrentomo âtâ. Mârâ âtâ oday tâwaneim myani tadawanku koroaem xygatyby, tapirâ warâ âtâ anaxi tâzegawântoam tase. Tonlo modoram aguely myani: \p — Tapirâ modo kyjiwâkudâne xirâ sawanku koroaem xygatybygue. Iweâma ise kyânly-ro warâ, asaemo azagâram nhunru kiengamehoem, kydeusry modoram kiengamezezedo ara — kelymo myani. \p \v 14 Akaemo Deus ara tyese tâkehonly tiuntuduo myani Paulo, Barnabé warâ adahulilymo. Tâty tauguezemo myani, tytynru tienehon-homoem. Kurâdo duaxi egatudybyem myani adaenkelymo: \p \v 15 — Adâiseba itaungâ, Nhaum! Deus mâkeba xina. Imyenromo kulâ xina! Âyanmo Jesus wâgâ agueze xina xarâ âewyly, onro xygatyby modo kulâ mâinwâmpyra mitomoem, iwâgâ amyguelymo mâinmohomoem warâ. Âdyem nitaymba akaemo. Âdy âmaemoem anientaymba ise. Deus iguedânry einwântaungâ, kau, onro, parutabâ, idânârâ xugunipyry. Awâkâlâ idânârâ âdydo imeom xuguni. \p \v 16 — Saguhoem, ize tato aietaynrim modo tâwâlâ aitomoem adyenehonze mykâinane Deus. \v 17 Koendâ lelâ olâ mykâinane eagâmo awyly. Warâ mykâinane Deus-em lelâlâ tawyly nhenehonly, kopâ igononilâ, âpa ezay mâentâdybymo iazeânehoinlâ. Mâkâlâ âpynirymo xudunri, idânârâ ize matomogue tuomare lelâ mitomoem xuduim warâ. Warâ mâkâ koendâ awyly agâmo, mâinwântomoem — kelymo. \p \v 18 “Deus mâkeba xina” kelymo umelâ kehoem myani tonlo modo akaemo tien-hoguedoem, âty adiendyse awylymo, deuslâ akaemo-ro waunlo ara. Paulo, Barnabé warâ tadahulizemo myani, kurâdo arâ anipyra itomoem, âdara tidyly nutuba tawylymogue. \p \v 19 Ilâpygueduo myani judeu Antioquia donro modo ewy, Icônio donro modo ewy warâ Listraram saindylymo. Jesus eynynonro keba myani akaemo. Paulo, Barnabé warâ agâ kurâdo tyewiâpanânehonzemo, izepamo tyenehonzemo warâ myani akaemo Listraram saintyby modo. Aituo myani kurâ domodo tuhugue Paulo nhamytâdylymo. Tyamytâbygueduomo myani âtâ anaymba nhuxidylymo, igueypyen-ro waunlo ara myani, enanajimo. Târâlâ myani inmolymo. \v 20 Jesus einwânni modoram tâjidâtyguyoze myani inmohomobyrydâ. Tâensedylymo umelâ myani Paulo saudyly, âtâ anaxi idâondyly. Emetuo myani Barnabé agâ idâlymo âtâ anary Derbe kehoram. \s1 Paulo, Barnabé warâ Síria yan-yam odopâdomobyry \p \v 21 Târâ Derbedâ myani Paulo, Barnabé warâ unâ iwâkuru Jesus wâgâ aguelymo. Toenzepa myani kurâdo mârâ âtâ anano modo ewy Jesus nheinwândylymo, mârâ unâ tindatuo. Tonlopyryem myani akaemo azagâ odopâdylymo Listraram, Iconioram, Antioquia Pisídia eynynonroam warâ. \v 22 Âtâ anary modo anakâ takaday, Jesus einwânni modo tuomazeânzemo, turusemo warâ myani, Jesus neinwâmpyra nipyra itomoem. \p — Jesus mâinwâmpyra tâiseba itaungâ. Deusgue tywymâgueim âmaemo. Awylygue ise toenzepa kurâdo Jesus izepaom modo, âewiâsedylymo, inagazedylymo warâ. Arâ ise Deus agonro modo aieholy — tâkezemo mykâinane. \p \v 23 Âtâ anary modo odakâ takadaymo, Paulo, Barnabé warâ uguondo modo tuduakezemo myani, mârâ âtâ anaym Jesus einwânni modo iwymâryem. Tinduakebygueduomo myani nâwinduapyra idylymo wao, akaemo pymâ iwelo modo eynynâ Jesusram tienkadomoem. \p — Asaemo koendâ âinwânni modo iwymâryem xina induakewâdyby modo koendâ egâ. Âinwântâ asaemo — kelymo myani Jesusram. \p \v 24 Aituo myani Paulo, Barnabé warâ âtâ anary Pisídia eynynonro modo odakâ sakadylymo. Panfília yan-yam myani saindylymo. \v 25 Tâinkâ takadaymo Pergedâ unâ iwâkuru Jesus wâgâ negatuba nipyramo myani. Ilâpyryem myani âtâ anary Atália iduantaji idâlymo. \v 26 Târâ myani pepi odaji âxiedylymo, Antioquia Síria eynynonroam todopâdondomoem. Iweâpa myani mârâ âtâ anaymba âxigueybyem awylymo, Jesus xunâry egatuze. Deus ewanu aiese idâlymo iraynâ myani Jesus einwânni modo, Deus agâ xurâmoem aguelymo: \p — Koendâ asaemo imary modo egâ, âunâry egatuze idâdaymo — kelymo myani tonlo modo. \p Deus itaumbyry egatuimbyryem myani Paulo, Barnabé warâ myarâ odopâdylymo. \v 27 Saintybyem myani Jesus einwânni modo agâ âtâdyguylymo, idânârâ Deus anhetyby tiengatuhomoem. \p — Deus xina neon-honwanâdâ, xunârybyry xina nhegatuhoem. Judeu keba modo Jesus nheinwântomoem anieneho — kelymo myani. \p \v 28 Iweâpa myani Paulo, Barnabé warâ târâ Jesus einwânni modo agâ awylymo. \c 15 \s1 Jerusalémdâ Jesus einwânni modo iwymâry modo âtâdyguyhomobyry \p \v 1 Paulo, Barnabé warâ Antioquiadâ awyly ume myani uguondo modo ewy Judeiadâpa, Antioquiaram idâlymo. Saintybyem myani aguelymo Jesus einwânni modoram: \p — Moisés inweniby ara, iamudo iazeypy ilery ety iopiry tadatâoze lelâ, iamudo judeu awyly xutuhoem, Deus xurâem awyly xutuhoem warâ. Awylygue, âmaemo judeu keba modo mâsemaguedyze mataymo, xina ezewenry ara aitaungâ. Xina ezewenry ara amipyra âmaemo-ro watay, Deus imakewâbyramo ise — kelymo. \p \v 2 Arâ aguelymo tindatuo, Paulo, Barnabé warâ aguelymo nehoguebyramo myani. Aituo myani aguelymo: \p — Ioze inkâba kulâ amyguelymo. Judeu keba modoem adyeseim mâkeba awârâ tâjilery ety iopiry satâly — kelymo. \p Toenzepa myani âjihogulymo Judéia donro saintyby modo agâ aguehomobyry wâgâ. Aituo myani Antioquia donro modo judeu satâhogue tatâze, tatâzeba warâ tawyly nutuba idylymo. \p — Uguondo modo ewy Jerusalémram igonose kurâ, awârâ modo koendâ xutuze, myarâ Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo agâ, Jesus einwânni modo iwymâry agâ warâ agueze idâhomoem — kelymo. \p Agueypyem myani Paulo, Barnabé, eagonro modo lâpylâ warâ Jerusalémram idâwâni modo induakelymo. \v 3 Ilâpygueduo myani Paulo, Barnabé, Jesus einwânni modo ewy iduakewâdyby modo warâ Antioquiadâpa idâlymo Jerusalémram. Fenícia einkâ, Samaria einkâ warâ myani sakadylymo. Âtâ anakâ takadaymo alâ mykâinane Jesus einwânni modo agâ âtâdyguylymo. \p — Agui judeu keba modo âdy tyeinwânkyly tumozemo, Jesus tyeinwântomoem — kelymo mykâinane. \p Aguelymo tindatuo myani âtâ anary sakadomodâ Jesus einwânni modo iomazewâdylymo. \p \v 4 Paulo domodo Jerusalémram tainsemo myani. Koendâ lelâ myani âzedaenkuolymo Jesus einwânni modoram, Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modoram, pymâ domodoram warâ. Idânârâ Deus eon-honrugue adientybymo ara myani Paulo eyanmo nhegatuly. \v 5 Fariseu domodo ewype myani târâ. Jesus einwânnipyrymoem myani, Fariseu-em tatomodâ. Paulo aguely tindatuo, neinwâmpyramo myani. Awylygue sautybyem aguelymo: \p — Judeu keba modo Jesus nheinwândylymo-ro watay, kâzewenry ara nidâmo, Moisés inweniby ara. Tylery ety iopiry natâmo, Deus xurâem tawyly tienehon-homoem. Warâ tâise Jesus einwânni modo iwelo kienomedâdyly, judeu, judeu keba modo alelâ — kelymo. \p Aguehomo arâ izepa myani Paulo. \p \v 6 Aituo myani idânârâ Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo, Jesus einwânni iwymâry modo warâ tâtunâguedomoem âtâdyguylymo. \p — Tâwâlâ, tâwâlâpa judeu keba modo kara satâly? — kelymo myani âjigue. \p \v 7 Toenzepa myani adâjidyly wâgâ aguelymo. Aguelymo idanipyryem myani Pedro agueze saudyly: \p — Nhaum, iweâpalâ ani Deus uduakely, judeu keba modoram Jesus wâgâ aguenriem, tunâry indatomoem, nheinwântomoem warâ. Xirâ tutuzelâ âmaemo. \v 8 Kurâ domodo nhangahu oday âdara xunâgumo awyly tutuze Deus. Judeu keba modoram Tyispiritury nigonodâ lâpylâ, kyam tingonotobyry ara, judeu keba modo tinwynedyly tienehon-hoem. \v 9 Idânârâ âzekiba lelâ kurâ, Deus xurâem, judeu, judeu keba alelâ. Judeu keba modo Jesus nheinwândylymo-ro watay, inakanhe aitomobyry xygakeze mâkâ, inakanhe aguitobyry nhygakehobyry ara. \p \v 10 — “Judeu domodo ara tatâduneba judeu keba modo nidâ” tâkeze Deus. Awylygue “Kara nadatâomo” mygueduomo, Deus aguehobyry sakaze myguelymo kulâ awârâ. Idânârâ kâzewenry ara kuru anitaymba myakâwâm kydamudo. Kâzewenry ara kehoem aguitoem nuduwâpyra lâpylâ iwerâ. Âdaituo pylâka judeu keba modo kâzewenke aidyse mawylymo? Tâmânreingue mânhetâdylymo-ro waunlo ara awârâ. Koendâpa arâ adâjidyly. \v 11 Inakanhe aini lelâlâ wâne kurâ, Jesus koendonro awylygue olâ kydâzemakeoly. Arâ lâpylâ judeu keba modo nhemakely, “Warâ itaungâ” kepalâ — kely myani Pedro eyanmo. \p \v 12 Pedro aguely tindatuo myani tonlo modo âdakepa idylymo. Barnabé, Paulo warâ adâitobyry nhegatulymo indadylymo myani. \p — Deuslâ ani judeu keba modoram Jesus wâgâ agueze xina igononi. Eon-honrugue adyesenry modo, koendonro modo warâ xina aniendâ — kelymo. \p \v 13 Paulo, Barnabé warâ nhegatuybymo einwânmâmy Tiago. Aguepygueduomo myani aguely: \p — Nhaum, ydataungâ. \v 14 Simão Pedro aguehobyry midataimolâ. “Inepa kehoem Deus koendonro tawyly nhenehonly judeu keba modoram” keanry. “Tienkylyem Deus tuduakeze myani akaemo judeu keba modo ewy” keanry. \v 15 “Aiese urâ” tâkehobyry aralâ Deus aidyly. Iwenibyenlâ myakâwândy Deus itaumbyry awo wâgâ: \q1 \v 16 “Deus urâ. \q2 Odopâze urâ âyanmo. \q1 Davi iweom ynynonroemba isemo lelâlâ wâne, \q2 yeinwântondomoem, yrentomoem warâ aietonze olâ urâ. \q1 Âtâ ihugueyby saunâtondyly wâne, \q2 myara ise iweloem kânhetondyly nhangahumo oday. \q1 \v 17 Warâ ise agânhedyly, judeu keba modo urâem itoem. \q1 Kâingâsedyby watay, yeinwânsemo lelâ, \q2 urâem tawylymogue. \q1 \v 18 Warâ auguely urâ âwymâry. \q2 Xirâ âyanmo xutuen-honze urâ. \q1 Saguhoem auguehobyrylâ xirâ unâ” \m kewândymy Deus, tunâry aguewâni modoram — kely myani Tiago. \p \v 19 Aituo myani Tiago agueondyly: \p — Ienanaji, kienkuâdâbyramo tâise kurâ akaemo judeu keba modo, Jesus tyeinwântoem, tydamudo ezewenry imoimbyryem awylygue. \v 20 Kiunrutomoem pape eyanmo kyjiweninre. Warâ ise kinwenily: “Onro xygatyby, se xygatyby warâam ânguylâ nhunru xuduypy kâdâtaundâ. Uguondo tywydy lelâ nynanâdâ; pekodo tusoram lelâ nâdynanâo warâ. Ânguydo imeom idu odano modo, âtâ inatano modo warâ mântomoem tâwâlâ wao iunu napâdâ; iunu kâzenywâdaundâ warâ.” Warâ ise kiunrudylymo. \v 21 Iweâpalâ myakâwândy judeu domodo Moisés inweniby indadyly. Até iwerâ âtâ anakâ tâzekobyzegueho oday tâtâdyguyzemolâ lâpylâ. Judeu domodo newiâpabyra itoem, xirâ pape aguehobyry ara ise judeu keba modo aidylymo — kely myani Tiago. \s1 Judeu keba modoram pape igonotobyry \p \v 22 Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo, idânârâ Jesus einwânni modo, iwymârymo modo warâ Tiago aguely tohoguezemo myani. Aituo myani iwymârymo pape inwenily, ingonodyly warâ Antioquiadâ Jesus einwânni modoram. Pape iwenily tienwanikebygueduo myani azagâ uguondo modo induakelymo pape saniem, Silas, Judas warâ. (Barsabás kelygue tâzekeim lâpylâ myani mâkâ Judas.) Jesus einwânni modo xurâem, koendonro myani akaemo azagâ. Paulo, Barnabé warâ myani eagâmo idâim. \p \v 23 Warâ kely myani pape inwenilymo: \p “Âmaemo judeu keba modoram xirâ pape xina inwenily. Âdapa lâwâne âmaemo idânârâ? Xinaem, xina ipemugu âmaemo, xina ara Jesus einwânni mawylymogue. Antioquiadâ, Síria eynynâ, Cilícia eynynâ warâ mâintain-homoem keankâ xirâ xina inwenily. \p \v 24 “Tutuze xina, taunlo uguondo modo ewy awyarâ idâhomobyry. Xina ingonotybyemba olâ keankâ idâlymo-ro warâ. ‘Mâsemaguedyze mataymo, judeu domodo satâhogue adatâowâdaungâ. Moisés inweniby ara lelâ aitaungâ warâ’ nyguemomy âyanmo. Âda midylymo awyly mâuntuba mitaundâmomy, aguelymo mâindatuomo. Ânguy ‘Aguewâtaungâ’ keduo inkâba keankâ akaemo arâ aguely. \v 25 Âyanmo aguehomobyry tindatuo xina nâtâdyguy, awârâ unâ wâgâ adâkehoem, koendâ tâseinwândoem warâ. Xina nâtunâguedâ âdara amidylymo wâgâ. Azagâ uguondo xina niduake awyarâ idârin-em xinaem agueze. Paulo, Barnabé warâ agâ ise idâlymo. Xina ipemugu lâpylâ asaemo Paulo, Barnabé warâ, xina ara Jesus einwânni lâpylâ awylymogue. \v 26 Âdyoze tâkeze ani asaemo, Pymâ Jesus Cristo xunârybyry egatuze idâdaymo. \v 27 Awylygue Judas, Silas warâ xina ingonodyly, xina âtunâguedobyry wâgâ âyanmo aguehomoem. Koendâ kehoem âyanmo egatuzemo xirâ pape wâgâ inweniby modo. \p \v 28 “Deus Ispiritury aguehobyry, xina aguehobyry warâ amânhedysemo xina ato. Ton-honre kehoem inkâba ise xirâ modo amânhetomoem; âdylâ tuonugueim âenwyenmo manâdylymo ara kulâ ise. \v 29 ‘Onrogue, segue warâ xygatyby modoram ânguylâ nhunru xuduypy kâdâtaundâ. Ânguydo imeom idu odano modo, âtâ inatano modo warâ mântomoem tâwâlâ wao iunu napâdâ; munru kâzenywâdaundâ warâ. Uguondo tywydy lelâ nynanâdâ; pekodo tusoram lelâ nâdynanâo warâ.’ Xirâ kulâ xina âyanmo agueho. Tuomare ise âmaemo, xina agueho ara amituomo. Koendâ lelâ itaungâ. Xirâ xina âyanmo inwenily. Alâ kulâ.” \p Warâ myani Jesus einwânni modo inwenily judeu keba modoram. \p \v 30 Silas, Judas warâ pape Antioquiaram sase tâjigonohonzemo myani. Myarâ saintybyem myani Jesus einwânni modo indâtyguylymo, pape tiunduhomoem. \v 31 Pymâ tonlo modo ago kehoem myani pape intainlymo indatomoem. Tindatuo myani iomazelymo mârâ pape iweniby wâgâ. \v 32 Jesus wâgâ agueim myani akaemo, Judas, Silas warâ. Jesus wâgâ agueduomo, tohonwanze myani tonlo modo. Tuomaremo lelâ myani Jesus tyeinwânsezedylymogue. \v 33 Iweâpa myani akaemo azagâ târâ awyly. Todopâdomoem, ohondaymo myani tonlo modo eyanmo aguely: \p — Mydâdaymo nhesemo Deus — kelymo. \p Aituo myani Judas, Silas warâ odopâdylymo tugononibyry modoram. \v 34 [Silas tâxiândyze wâne myani târâ.]\f + \fr 15:34 \ft Idânârâ livru saguho modo wâgâ iwenibyemba xirâ.\f* \p \v 35 Antioquiadâ myani Paulo, Barnabé warâ iweâpa idylymo. Pymâ Jesus wâgâ myani, Jesus wâgâ enomedâni modo agâ lâpylâ, unâ nhegatulymo. \fig Jesus xunâry egatuze Paulo adakobâdondobyry|src="Bakairi_Paul2.pdf" size="span" loc="Acts 15:36-18.22" copy="GPS map" ref="Atos 15.36--18.22" \fig* \s1 Paulo, Barnabé agâ âseagonguehomobyry \p \v 36 Târâ iweâpa itybyem myani Paulo, Barnabéram aguely: \p — Âtâ anary kytâhobyry modoram kydodopâne, Pymâ Jesus einwânni modo iomazeânze. Tâinwânselâ awylymo kâuntudyze urâ, ize ato ara aidylymo awyly warâ — kely myani. \p \v 37 — Inoro. João Marcos kagâ idâze lâpylâ — kely myani Barnabé. \p \v 38 Paulo olâ myani João Marcos tagâmo idâdyseba. \p — Kagâ nâtâbane awâkâ nidâ — kewânmy Paulo. \p Waunroem kuru unâ Jesus wâgâ egatuze idâdaymo, João Marcos eagâmo tâtâze myani. Idâhomo xypyryam kehoem nipyra olâ myani. Panfília eynynâ ataymo myani João Marcosram âjionlymo. Awylygue myani Paulo tagâmo idâdyseba awyly. \v 39 Barnabé myani mâkâ salokuzenomo tagâmo idâdyse. Toenzepa myani mâkâ wâgâ Paulo agâ aguely. Ton-honre kehoem myani âseudylymo; nâseinwâmbyramo olâ myani. Awylygue myani âseagonguelymo. Barnabé, João Marcos tagâ tase myani. Ilha Chipream myani idâlymo. \v 40 Silas myani Paulo induakely tagonroem. Âxiguelymo iraynâ, Antioquiadâ Jesus einwânni modo adâkezemo myani Deus agâ xurâmoem: \p — Âunâry egatuze asaemo idâly, Pymâ. Eagâmolâ ikâ, xuahuzemo — kelymo myani. \p \v 41 Aguepygueduomo myani Paulo, Silas warâ idâly. Síria einkâ, Cilícia einkâ warâ myani sakadylymo. Tâinkâ lelâba myani Jesus einwânni modo nhomazeândylymo. \c 16 \s1 Paulo, Silas warâ agâ Timóteo idâhobyry \p \v 1 Paulo, Silas warâ idâondylymo myani Derberam, Listraram warâ. Tâlâ myani salokuzenomo Timóteo keho Listradâ. Jesus einwânni myani mâkâ. Judeu myani mâkâ ise, Jesus einwânni lâpylâ. Gregu olâ myani nhunwym. \v 2 Listradâ, Iconiodâ warâ Jesus einwânni, koendonroem Timóteo awyly wâgâ adâkezemo myani. \v 3 Paulo myani Timóteo tagâ tiandyse. Tutuze olâ myani, tâtâhodâ toenzepa judeu domodope awyly judeu keba modo duay. Tutuze myani akaemo, Timóteo iamudoem atay, judeu domodo satâho ara tatâzeba awyly, nhunwym gregu awylygue. Aituo myani tiandyly iraynâ, Paulo judeu satâho ara nhatâen-honly, judeu domodo newiâpabyra itoem. \v 4 Ilâpygueduo myani Paulo, Silas warâ Listradâba âxiguelymo. Timóteo tasemo myani tagâ. Tâinkâ lelâba âtâ anakâ takadaylâ myani, Jesus einwânni modo indâtyguylymo tiunrutomoem: \p — Jerusalémdâ, Jesus tunâry egaturin-em induakeyby modo, pymâ domodo warâ pape inwenibymo agueho ara lelâ aitaungâ — kelymo myani. \p \v 5 Paulo aguely tindatuo myani Jesus einwânni modo eon-honwanzezedylymo. Toenzepa myani kurâdo Jesus nheinwândylymo. Kopaelâgâembaba myani kurâdo Jesus nheinwânsezedyly; toenzepa isezedylymo lakuru myani. \s1 Troadedâ Paulo enu oday uguondo Macedônia donro âtygadobyry \p \v 6 Deus Ispiritury Pauloram, eagonro modoram warâ aguely myani: \p — Ásia yan-yam inkâba wao idâwâtaungâ Jesus xunâry egatuze — kely. \p Awylygue myani Frígia einkâ, Galácia einkâ alelâ Jesus wâgâ agueze idâlymo. \v 7 Mísia yan-yam iwaguepa tainsemo myani. Âtâ anary Bitínia kehoam idâze kelymo ume myani Deus Ispiritury eyanmo aguely: \p — Myarâ mydâdysebamo aze — kely. \p \v 8 Aituo myani Mísia einkâ lelâ sakadylymo, Trôade iduantaji taintomoem. \v 9 Mârâ kopae myani Paulo enu âtygadyly. Uguondo Macedônia donro myani nhekyly XYDYK warâ. \p — Âekâ Macedoniaram, Jesus xunâry xinaram egatuze — kehonly myani Paulo. \p \v 10 Tânu âtygadobyry Paulo nhegatuduo ani inepa kehoem Macedoniaram tâtâhoem xina ohondyly. Deuslâ tonlo modoram Jesus wâgâ unâ iwâkuru agueze tugononi awyly, tutuze tawylygue. \s1 Pekodo Lídia keho, Jesus nheinwântobyry \p \v 11 Troadedâpa xina egasely ani pepi imâsedo oday. Ilha Samotrácia kehoam ani xina idâly. Kopaelâgâem ani xina saindyly Neápolis iduantaji. \v 12 Târâpa xina idâly ani tuhuru wâgâ Filiposram. Toenzepa kurâdope ani mârâ anaym, Romadâpa saintyby modo. Macedônia eynynâ, tâgareim ani mârâ âtâ anary Filipos keho. Iweâpa ani xina târâ awyly. \v 13 Tâzekobyzegueho oday ani xidadâ odaypa xina âxiguely. Paru emelaji ani xina idâly, judeu domodo Deus agâ agueze idâhoram. Pekodo modope ani târâ âtâdyguyhomodâ. Ekadybyem, pekodo modo agâ ani xina âtunâguedyly Jesus wâgâ. \v 14 Pekodo Lídia kehobe myani iduaymo. Âtâ anary Tiatira anano myani mâkâ, âtâ tâwâenseim, nawy emyenro modo vende ieni, Deus eynynonro lâpylâ olâ-ro warâ. Alâ mykâinane aguezesedyly eagâ. Paulo agueho koendâ nhutuhoem aiemâ Pymâ Jesus. Paulo aguely idanipyryem, Jesus tâinwânse ani mâkâ. \p \v 15 Awylygue ani ety odano modo agâlâ kehoem batiza âieholy, Jesus eynynonroem tawylymo tienehon-homoem. Ilâpyryem ani Lídia xinaram aguely: \p — Pymâ Jesus einwânnipyryem wawyly tutuze âmaemo. Awylygue iety odaji âxidâdaungârâ — kely. \p Tygâseduo ani etyram âxidâze xina idâly, târâ Filiposdâ tatay. \s1 Paulo, Silas warâ Filiposdâ etadâdomobyry \p \v 16 Filiposdâ tatay, Deus agâ agueze tâdâtâho idâwaym, âwynsaundo kadopâgue taseim tâense ani xina. Diabu eon-honrugue myani waunroem aini modo nhutuly. Âdy aini tutuze awylygue, toenzepa myani dinheru nhemakely. Uguondo modoram adanâhoybyem olâ myani mâkâ. Awylygue myani idânârâ dinheru nhemakeyby xurâempa awyly. \v 17 Xina niampyguebyra nipyra olâ ani mâkâ âwynsaundo. Taenle kehoem ani mâkâ xina nhapyguedyly: \p — Deus emary asaemo uguondo modo! Kaynonro Deus emary asaemo. Âdara Deus kâmakely awyly egatuim asaemo! — kely ani. \p \v 18 Iweâpa ani arâ aguezeseze awyly. Aituo ani Paulo iewiâpadyly, âwynsaundoam MYK idyly, mâkâ iodano kadopâram aguely warâ: \p — Jesus Cristo eon-honrugue xirâ âyam auguely. “Awâkâ âwynsaundo odaypa ikâ. Idâ” uguely — kely. \p Agueduo inepa kehoem mâkâ odaypa egasely. \v 19 Mâkâ âwynsaundo âdy wayam waunroem aini modo nutuombyra awyly tiuntuduomo ani sodo modo, Paulo, Silas warâ agâ iewiâpadylymo. Aituo Paulo, Silas warâ nhawânehonlymo. Nhuxinehonlymo praçaram, pymâ domodo âtâdyguyhoam. \v 20 Ilâpyryem ani pymâ Roma donro modoram nhaleholymo. Warâ ani eyanmo aguelymo: \p — Judeu asaemo azagâ. Kâty anary inakanhe ienehonze kely asaemo. \v 21 Kâzewenry arapa kulâ konomedâdylymo. Roma donro kurâ. Alâ kulâ inkâba âkelo modo nheinwânkyly kyzeinwâne. Kâzewenrylâ kyzeinwâne — kelymo ani. \p \v 22 Aguelymo tindatuo ani kurâdo âtâdyguyby modo Paulo, Silas warâ agâ iewiâpadylymo. Aituo ani pymâ domodo, tonlo modoram aguelymo: \p — Asaemo azagâ etyguewâdaungâ, mampioguhomoem — kelymo. \p \v 23 Toenzepa kehoem ani adapioguolymo. Sapioguybyem ani kadeia odaxi âzetadâolymo. \p — Koendâne asaemo enahungâ, nâsemagueba itomoem — kewânmy pymâ domodo etadâdyby modo eniram. \p \v 24 Aguehoymbyem kadeia xypyryam kehoem nhadylymo. Târâ myani ihurumo nhakubyândylymo, se ihoguywâdyby modo odaji, nâsemagueba itomoem. \p \v 25-26 Paulo, Silas warâ Deus agâ aguelymo, igâkymo warâ myani. Kadeia odaxi etadâdyby modo myani tydase. Kuetâji, akaemo azagâ Deus agâ agueday, igâtuday warâ myani toenzepa kehoem onro âzekânily. Onro âzekâniduo, kadeia itâdobyry tuhu tatuwâze myani; kadeia tâzekânize lâpylâ myani warâ. Mârâ umelâ myani idânârâ pyanta modo âzenahunguewâdyly. Korenty metalgueto ekâjihomobyry adatâwâdyly warâ. \v 27 Aituo myani etadâdyby modo eni xuaguely, saudyly. Kadeia iwyantary idânârâ kehoem tânahungueba awyly nhedyly myani. Idânârâ kadeia odano modo âwientybyem waunlo ara myani enanaji. Awylygue myani tydahoru nhetyly tâdyâhoem. \v 28 Âdyâze kely ume olâ myani Paulo toenzepa kehoem adaenkely: \p — Tâdyâzepa ikâ! Tarâlâ xina idânârâ! Ânguy nâwientaymba! — kely. \p \v 29 Paulo aguely tindatuo myani mâkâ etadâdyby modo eni esagon-ho nhenetomoem nhekadyly. Esagon-ho sawânipyryem myani tâgase kehoem âwândyly. Paulo, Silas warâ eydâ atoram idâly. Tyanugue tapâne kehoem myani enadomo âzeguhoam idyly. \v 30 Ilâpyryem myani kadeia odayba nhetaguelymo. Eyanmo aguely myani: \p — Âdaka ise awidyly, kâsemaguehoem, inakanhe awitobyry xygakehoem warâ? — kely. \p \v 31 Aituo myani in-hogulymo: \p — Pymâ Jesus lelâ einwânkâ, mâsemaguehoem. Âpemugudo Jesus nheinwândylymo-ro watay, âsemaguezemo lâpylâ — kelymo. \p \v 32 Etadâdyby modo eniram, idânârâ ety odano modoram warâ Jesus xunâry tâgatuzemo myani. \v 33 Kuetâjilâ myani, mâkâ etadâdyby modo eni, Paulo, Silas warâ sapioguhomobyry âunkehobyry ingokely. Inepa kehoem myani, mâkâ, ipemugudo alelâ batiza âieholymo, Jesus einwânniem awylymo xutuhoem. \v 34 Ilâpyryem myani mâkâ uguondo Paulo, Silas warâ nhadyly tâtyam, tuantomoem. Toenzepa myani iomarumo, Deus tâinwânse tawylymogue, Jesus eynynonroem tawylymogue warâ. \p \v 35 Emetybyem myani pymâ Roma donro modo, polícia ingonodylymo etadâdyby modo eni agâ agueze. \p — Etaguegâ akaemo azagâ uguondo modo — keze ingonodylymo. \p \v 36 Pymâdo itaumbyry tienmakeduo myani etadâdyby modo eni idâly Paulo, Silas warâ agâ agueze. \p — Pymâdo itaguehoanguimo. “Tutuzebalâ idâwâtaungâ” keanrymomy — kely myani. \p \v 37 Tutuzeba kulâ tâtaguedyzeba olâ myani Paulo. Awylygue myani policiaram aguely: \p — Roma donro modo mâentomo ara xina etaungâ. Judeu wâne xina, Romadâ tâzeke lâpylâ olâ xina. Pymâ kuru Roma donro aguehobyry xina âdykâ nakadaymba. Alâ olâ keankâ tâzenanaym xina adapioguoly. Xina inakanhe aitobyry wâgâ aguepa kulâ keankâ pymâdo xina kadeia odaxi nhetadânehonly. Iwerâ pylâ xina etaguehonze kelymo, tutuzebalâ-ro. Arâ aguipyra kine! Akaemolâ nâedâ xarâ, tâzenanaym xina etagueze — kely. \p \v 38 Inepa kehoem myani polícia domodo odopâdyly Roma donro pymâ modoram Paulo aguehobyry egatuze. Paulo, Silas warâ Romadâ tâzeke awyly tiuntuduo myani toenzepa âseanedylymo. \v 39 Inepa kehoem myani kadeiaram idâlymo, Paulo, Silas warâram agueze: \p — Toenzepa xina âjityendyly inagazenehon-homobyry wâgâ. Âynynâmo xina inakanhe aitobyry enanânehonwâdaungâ — kelymo myani. \p Adâkebygueduomo myani idânârâ tâzenanaym kadeia odaypa Paulo, Silas warâ nhadylymo kuohoram. Warâ myani tientaguebygueduomo, aguelymo: \p — Xina ety anaymba itaungâne — kelymo. \p \v 40 Kadeia odaypa egaseybyem myani Paulo, Silas warâ Lídia etyram idâlymo. Târâ myani Jesus einwânni modo nhodylymo. Aituo myani eyanmo aguelymo: \p — Jesus tâinwânselâ itaungâ. Ize ato ara lelâ aitaungâ warâ — kelymo. \p Iomazeânimobyryem, eon-hondânimobyryem warâ myani Filiposdâba idâlymo. \c 17 \s1 Paulo, Silas warâ Tessalonicaram idâhomobyry \p \v 1 Filiposdâba egaseybyem myani Paulo, Silas warâ Anfípolis einkâ, Apolônia einkâ warâ sakadylymo. Ilâpyryem myani âtâ anary Tessalônica kehoam saindylymo. Judeu domodo Deus agâ agueze âtâdyguyhobe myani mârâ âtâ anaym. \v 2 Adâito ara, tâzekobyzegueho oday myani Paulo myarâ idâly. Azagâ tokalâ warâ tâzekobyzegueho ara myani Deus itaumbyry iweniby wâgâ tonlo modo agâ xunâgu. \v 3 Messias wâgâ saguhoem kuru Deus itaumbyry egatuim modo inweniby wâgâ myani aguelymo. \p — “Messias âsenagazeze, igueze warâ, ilâpyryem kurâem itonze olâ” kely myani inwenilymo. Merâ Jesus âyanmo augueho, Messiaslâ merâ, Deus Ingonotybylâ — kely myani Paulo. \p \v 4 Arâ Paulo aguely tindatuo myani judeu domodo ewy Jesus nheinwândylymo. Paulo, Silas warâ eagâ idylymo lelâ. Gregu domodo ewy Deus einwânnipe myani mârâ âtâ anaym, judeu domodo nheinwânto ara. Toenzepa akaemo ewy Jesus tâinwânsemo myani Paulo, Silas warâ aguehobyry wâgâ. Pekodo tynrenseim toenzepa tutuzeim modo Jesus tâinwânsemo lâpylâ myani. Jesus einwânniem itaymby modo, Paulo, Silas warâ agâ on-hoam itaunmâmomy. \p \v 5 Toenzepa typemugudo modo ewy Jesus tyeinwântoem, tâzewenrymo imolymo tientuo myani judeu domodo Jesus einwântânry, Paulo, Silas warâ agâ iewiâpadylymo. Aituo inakanhe aitaynrim modo ewy agâ âtâdyguylymo. Paulo, Silas warâ wâgâ inakanhe kulâ aguelymo myani. Aituo myani akaemo inakai modo tâwanunenry modo iewiâpadylymo, adaenkelymo adaguly. Inepa kehoem Jasão etyram idâlymo Paulo, eagonro modo warâ âxidâdobyryam. Tianwâdysemo myani, pymâ domodo enadoram tiantomoem, tienagazedomoem warâ. \v 6 Paulo domodo niompyramo olâ myani târâ. Tyewiâpaduomo myani Jesus einwânni modo, Jasão warâ tâtâdyzebalâ pymâ domodo enadoram nhadylymo. Adaenkelymo myani: \p — Koendâpa akaemo Jesus wâgâ aguewâni modo. Idâhomobyrydâ, kurâ domodo tyewiâpanânehonze lelâ pymâ agâ. Iwerâem kulâ keankâ kâty anaxi saindylymo. \v 7 Jasão ety odaymo keankâ. Kywymâry Roma donro ezewenry neinwântaymbamo keankâ. “Jesus kywymâry kuru, mâkâ Roma donro pymâ mâkeba” nyguemo — kelymo. \p \v 8 Awârâ aguelymo myani Tessalônica donro modo, pymâ domodo warâ nehoguebyramo. Toenzepa kehoem myani iewiâpadylymo. \v 9 Aituo myani pymâ domodo Jasãoram, Jesus einwânni modoram warâ aguelymo: \p — Xinaram dinheru âunduwâtaungâ. Akaemo Jesus wâgâ aguewâni modo âdy tarâ inakanhe nienehombamo-ro watay, âyanmo xuduonse lelâ xina — kelymo. \p Agueduomo myani Jasão, eataen-ho modo warâ dinheru eyanmo nhudulymo, tumohomoem. \s1 Paulo, Silas, eagonro modo warâ Bereiaram idâhomobyry \p \v 10 Iguantuo myani Tessalonicadâ Jesus einwânni modo, Paulo, Silas, eataen-ho modo warâ Bereiaram ingonodylymo. Myarâ saintybyem myani, judeu domodo âtâdyguyho âtâ odaji idâlymo. \v 11 Târâ myani tonlo modo Pauloram âzenomedâolymo Jesus wâgâ. Tessalônica donro modo emyenro keba myani tonlo modo. Toenzepa myani Paulo tiengatudyze ato tindadyse awylymo. Kopaelâgâembaba myani Deus itaumbyry iweniby wâgâ âsenomedâdylymo, âkealâ kuru Paulo aguely awyly tiuntuhomoem. \p \v 12 Agui judeu domodo ewy, gregu uguondo modo ewy, pekodo tynrenseim toenzepa tutuzeim modo ewy warâ Jesus tâinwânsemo myani târâ. \v 13 Judeu Tessalônica donro modo, “Bereiadâ Paulo, Jesus wâgâ aguely” kely tindatuomo myani idâlymo myarâ, Jesus wâgâ aguely izepa tawylymogue. Awylygue myani nhunâguedylymo, tonlo modo Jesus xunâry egatuwâni modo agâ iewiâpadomoem. \p \v 14 Jesus einwântânry modo iewiâpaduo myani, tonlo Jesus einwânni modo Paulo paru emelaji nhadylymo, âwientoem. Silas, Timóteo warâ Paulo agâ nâtâbamo myani. Târâ Bereiadâlâ myani âxiânlymo. \v 15 Paulo âwientoem sanipyry modo eagâlâ myani Atenasram idâlymo. Bereiaram odopâdylymo iraynâ myani, Paulo eyanmo aguely: \p — Silas, Timóteo warâ xarâ inepa âetomoen-ne aguewâtaungâ, inepa xarâ Atenasram yagâ oxioze âetomoem — kely. \p Ilâpygueduo myani Beréia donro modo odopâdyly lelâ tâty anaxi. \s1 Atenasdâ Paulo Jesus wâgâ aguehobyry \p \v 16 Silas, Timóteo warâ inwânwânse Atenasdâ tatay, Paulo toenzepa xygatyby modo nhyrenkylymo, nhetygueguylymo tâense myani. Deus ara kehoem nhyrenkylymo. Toenzepa myani xygatyby modo, toenzepa lelâlâ âji sahuimbelâ kehoem myani. Tientuo, toenzepa myani Paulo âjityendyly. \v 17 Kopaelâgâembaba myani Jesus xunâry nhegatuzezedyly. Âtâ tâdâtâdyguyho oday myani Jesus wâgâ judeu domodoram, judeu keba modoram alelâ aguezesedyly. Judeu domodo iDeusrylâ myani akaemo judeu keba modo nhyrenkylymo lâpylâ. Kopaelâgâembaba lâpylâ myani praçaram idâly, Jesus wâgâ aguezeseze myarâ adakobâze idâwâni modoram. \p \v 18 Agui myani kurâdo tonomeguneim modo mârâ âtâ anaym, imâem âsenomedâdaymby modo warâ. Akaemo tonomeguneim modo ewylâ myani “epicureus” keho modo, “estóicos” keho modo warâ. Aunlolâ myani akaemo ewy Paulo agâ Jesus wâgâ xunâgumo. \p — Jesus tâigueze lelâlâ myani, iwerâ olâ kurâem itondybyem — tâkeze myani Paulo eyanmo. \p Arâ Paulo aguely tindatuo myani akaemo ewy aguely: \p — Ânguydo kulâ awâkâ Jesus wâgâ aguenri. Iozepa kulâ, nutuba kulâ warâ awâkâ aguely — kelymo. \p Tâlâ pylâ olâ, \p — Kewâdyly kulâ mâkeba. Âkelo âtâ anano modo iDeusry wâgâ awâkâ aguely, kiuntudânry modo wâgâ — keim modo. \p \v 19 Aituo myani akaemo tonomeguneim modo Paulo nhadylymo myarâ iwelo modogue tâdâsenomedâdoam, Areópago kehoram. Târâ myani nhapâiguelymo: \p — Iwelo mâengatuly tiuntudyze xina. \v 20 Âdykâ awârâ amygueho xina nidataymba. Tiuntudyze olâ xina âdy awyly. Koendâ wao xinaram egatugâ — kelymo myani. \p \v 21 Idânârâ myani kurâdo Atenas donro modo unâ iwelo idadyly izetonroem awyly. Târâ enamadyby modo, âkelo âtâ ananobyry modo alelâ myani unâ izetonroem awylymo. \p \v 22 Aituo myani enanaynmolâ Paulo saudyly, Areopagodâ adâkehoem: \p — Nhaum, Atenas donro modo, ydataungâ. Toenzepa kuru tâzekudo tuhu xygatyby, se xygatyby warâ mâynrendylymo tarâ Atenasdâ. Awâkâ Deus myguewâtomo mâinwânkylymo awyly, tutuze urâ. \v 23 Âtâ anakâ kadakobâday, toenzepa kurâ ekudo xygatyby modo, âtâ ekudo modo, ânguydo imeom ekudo warâ sedâ. Awâkâ modo mâen-hoguedomo ejidydâ sedâ lâpylâ olâ “Deus tutuzenry xyrento xirâ” kely iwenibybeom âji. Deus mâuntudânrymolâ iwâgâ augueho. \p \v 24 — Tytanrugue kulâ myani Deus onro, kau, paru warâ nhugudyly, idânârâ onwogonro, kau wogonro, paikano, âdydo imeom, ânguydo imeom, kurâ domodo warâ. Idânârâ tiungutyby sodo, xuturim warâ mâkâ. Kintâdyby oday kulâ tâjikeim mâkeba mâkâ. \v 25 Tâmawyadâzeim mâkeba mâkâ, mâkâlâ aieni awylygue. Mâkâlâ kyigueânehondânry. Mâkâ peba-ro watay, kydâepaiguewâbyra tâise kurâ. Awâkâlâ olâ tâlâ kydato modo xudunri. \v 26 Saguho uguondo xygamâ. Mâkâ uguondo iepadybylâ awâkâ kurâ domodo onro anakonro. Deuslâ myakâwândy tâinkâ lelâba ejitânimo. Waunro kuru uguondo tyngadyly iraynâlâ myakâwândy Deus aguely âdykâ ejidymo awyly wâgâ. Aguewândymy âdara onro anaym awylymo wâgâ, âdara agui idylymo, âdara aguipa idylymo wâgâ, âdara lelâ tynrenseim modo wâgâ, âdara lelâ tynrensenry modo wâgâ warâ. \p \v 27 — Koendâ iwâgâ kiuntuhoem, kieinwântoem warâ myani idânârâ kugudyly. Iwaguepalâ awâkâ Deus, kagâ awyly. Kurâdo tuiotodâlâ awâkâ. \v 28 Saguhoem aguehonwânmy: “Awâkâ Deus kâendylygue olâ tâlâ kydawyly. Mâkâlâ kydadakobâdoem kon-honru xuduim” kewânmy uguondo gregu. “Deus imeom kurâ idânârâ” kewânmy saguhoem uguondo modo tonomeguneimbyry modo ewy. Aguehobyry tutuzelâ âmaemo. \v 29 Kurâma Deus imeombyry. Kurâma ourugue xygatyby keba, pratague xygatyby keba, tuhugue xygatyby keba warâ. Awylygue tâzekudo xygatybyam “Deus merâ” kykeba kydawyly. \p \v 30 — Kaudyly ume myakâwândy saguhobyry modo koendâ Deus wâgâ nutubamo. Awylygue myakâwândy Deusram toenzepa nâzenagazeoba awylymo. Iwerâ olâ idânârâam Deus aguenripyryem: “Âjityendaungâ inakanhe amitomobyry wâgâ, amitombyra mitomoem” keimpyryem. \v 31 Xutuimbyryenlâ Deus âdara tynynonro modo, tynynâbaom modo warâ âikâam, âikâam tientoem. Uguondo Deus induakeyby koendâ tutuze ânguy âji tâdâsenagazedoam idâim, ânguy eagâ ini lelâlâ warâ. Tâigueze lelâlâ myani, Deus olâ kurâem tyetonze. Awârâ adientuo, Deus tânehonze myani Jesuslâ kâmakerin-em tinduakeyby awyly — kely myani Paulo. \p \v 32 “Jesus kurâem tyetonze myani, igueypyem lelâlâ awyly ume” Paulo kely tindatuo, tâlâ myani âwankuem ieni modo. Tâlâ pylâ olâ myani, \p — Âdaralâne awârâ xinaram egatuongâ. Jesus wâgâ imâem tiuntudyze xina — keim modo. \p \v 33 Adâkebygueduo myani Paulo egasely Areópagodâba. \v 34 Tonlo modo ewy Jesus tâinwânsemo myani, Paulo aguely tindatuo. Uguondo Dionísio myani Jesus einwânni modo ewy; tonomegueim kehoem myani mâkâ; târâ Areopagodâ xuturim ewy myani mâkâ. Pekodo Damáris Jesus tâinwânse lâpylâ myani. \c 18 \s1 Corintodâ Paulo Jesus wâgâ aguehobyry \p \v 1 Ilâpygueduo myani Paulo, Atenasdâba idâly Corintoram. \v 2 Târâ myani uguondo judeu Áquila nhodyly, Ponto eynynâ enamadyby. Priscila myani iwydy ezedy. Iweâpa kuba myani Itáliadâba saindylymo, âtâ anary Roma dompyryem. Pymâ kuru Cláudio, “Idânârâ judeu taunlo modo nâxiguemo” keduo myani Romadâpa âxiguelymo. \v 3 Tâjitubygue âtâ xygani myani mâkâ, Paulo emyenro lâpylâ. Târâ tatay, Áquila etydâlâ myani Paulo âxidâdyly, eagâ tâsewanihoem. \v 4 Aunlolâ myani tâzekobyzegueho oday Paulo idâly judeu domodo Deus agâ agueze âtâdyguyho odaji. Jesus wâgâ myani târâ aguely, judeu domodo agâ, gregu judeu domodo ezewenry modo agâ warâ. Jesus nheinwântomoem wâne myani aguely. \p \v 5 Silas, Timóteo warâ Macedoniadâpa saindyly inwânwânselâ myani Paulo Corintodâ awyly. Saintuomo myani, Paulo tâjitubygue âtâ xygadyly inmoly, Jesus wâgâ unâ tiengatuhoem. Jesuslâ Messias, Deus Ingonotyby awyly nheinwântomoem judeu domodoram adâkezemo lâwâne myani. \p \v 6 Paulo aguely tindatuo, eagâ tyewiâpazemo myani. Eagâ tâseuzemo, tywykezemo warâ myani. Aituo myani Pauloram ododokeolymo. Tiondokedaymo, enanaynmolâ myani tâty tywogonro nhurounukely, Deus izepa ato ara kulâ aitomobyry tienehon-hoem. Aituo eyanmo aguely: \p — Jesus mâinwâmpyra âmaemo watay, âigueduomo, Deus eydâ atoram mydâwâpyra ise âmaemo. Mâsenagazedylymogue tâwentâzeba ise urâ-ro warâ. Âyanmo unâ Jesus wâgâ segatuaguilâma. Iwâgâ mâuntudyzeba mawylymogue, iwerâ judeu keba modo ise kâenkyly kuru. Jesus wâgâ unâ iwâkuru ise eyanmo kâengatuly — kely myani. \p \v 7 Agueypyem myani mârâ âtâ odayba egasely. Tício Justo etyram myani idâly. Tâdâtâdyguyho eynynâlâ myani mâkâ ety. Judeu keba myani mâkâ, Deus tâinwânse olâ myani. Etydâlâ myani âtâdyguyby modoram Paulo Jesus wâgâ aguely. \v 8 Târâ Paulo aguely tindatuo myani tâdâtâdyguyho iwymâry Crispo Jesus nheinwândyly, idânârâ ety odano modo lâpylâ warâ. Toenzepa mârâ âtâ anary Corinto donro modo Jesus tâinwânsemo myani, Paulo Jesus wâgâ aguely tindatuomo. Awylygue myani batiza âieholymo, Jesus einwânnipyryem tawyly tienehon-homoem. \p \v 9 Paulo eâenkyem Jesus âepanâguewânmy eyam. \p — Tyanepa ikâ, Paulo. Unâry mâengatuba tâiseba ikâ. Aguekâ lelâ. MYK tâiseba ikâ. \v 10 Agâlâ urâ, nhetâlâ, ânguy âda âepyra itoem. Xirâ âtâ anaym agui kurâdo yeinwânse, amyguely tindatuo — kely myani. \p \v 11 Iweâpa nekâ myani Paulo târâ Corintodâ awyly, tokalâ anu, tuotagueze awârâem Jesus wâgâ unâ egatuze tonlo modoram. Koendâ kehoem myani Jesus wâgâ tonlo modo nhenomedâdyly. \p \v 12 Tokalâ anu, tuotagueze sakabygueduo toenzepa judeu domodo eagâ tyewiâpazemo myani. Tawâsemo myani, Gálio enadoram tasemo warâ, tienwentâguedomoem. Acaia eynynonro modo iwymâry iwelo Romadâpa igonotyby myani mâkâ Gálio. \v 13 Warâ myani judeu domodo eyam aguely: \p — Kâzewenke inkâba merâ uguondo kurâdo Deus yan-yam iese kely — kelymo. \p \v 14 Paulo agueze kely umelâ myani Gálio, judeu domodoram aguely: \p — Ydataungâ, Nhaum. Kâenagazedaymba ise urâ merâ uguondo. Roma donro pymâ xunâry nhakaduoma tâise urâ tânagazeze. Inakanhe aitybyem warâ watay tâise kâenagazedyly, amyguehomo ara. \v 15 Mâindadyseba matomo aguelygue kulâ olâ mâenwentâdylymo, inakanhe aitobyry wâgâba. “Messiaslâ awâkâ Jesus” kelygue kulâ olâ mâenwentâdylymo, inakanhe aitobyry wâgâba. Izewenrymolâ awârâ âdaituoba kulâ tâzewentâdyly, Roma donro pymâ agueho mâkeba. Izewenkemoba kulâ aguely, inanajimo-ro watay, âmaemolâ enagazedaungâ. Awârâ kâindatondyzeba aze! — kely myani Gálio. \p \v 16 — Tarâ tâdâsewendâdodâpa itaungâ inepa kehoem — kely myani. \p \v 17 Târâpa tâgaselymo ume, âtâ judeu domodo âtâdyguyho iwymâry Sóstenes tawâsemo myani. Pymâ Gálio enanaynlâ myani nhapiogulymo. Awârâgue kulâ nâtynanâbyra olâ myani Gálio. \s1 Paulo Antioquiaram odopâdobyry \p \v 18 Iweâpa myani Paulo Corintodâ awyly, Jesus einwânni modo agâ. Târâ tatay, Deusram “Âdylâ âmâem aiese urâ” kewânmy. Ilâpygueduo myani âsedaenguly tâxiguehoem. Tuhuru wâgâ myani Cencreiaram idâly. Áquila, iwydylâ Priscila warâ myani eagâ idâim. Cencréia iduantaji tainsemo myani. Mârâ tuantayba tâtâly iraynâ, Paulo tyangahudu tatâen-honze myani, judeu domodo ezewenry aralâ, Deusram adâkehobyry aralâ adâituo. Paru oze myani idâlymo, Cencréiadâpa. \v 19 Efesoram saintybyem myani Áquila, iwydylâ warâ âxiânlymo. Târâpa tâxiguely iraynâ, Paulo idâwânmy judeu domodo âtâdyguyhoam. Myarâ egawântybyem myani tonlo modo agâ Jesus wâgâ xunâgu. \p \v 20 Aituo myani akaemo Pauloram aguely: \p — Xina agâlâ wao ikâ — kelymo. \p — Nudupa gâlâ enra udâly awylygue — kewânmy Paulo. \p \v 21 Tâtâly ume myani aguely: \p — Odopâze urâ, Deus ize atay — kely. \p Aituo myani Paulo pepi imâsedo odaji âxiedyly. Efesodâpa idâly. \v 22 Cesareianra saintybyem, inepa kehoem Jerusalémram idâly. Târâ âdiempa kulâ myani Jesus einwânni modo agâ awyly. Inepa kehoem myani Antioquiaram idâly, Síria yan-yam. \fig Jesus xunâry egatuze tâtâly azagâ tokalâ warâ Paulo nhentobyry|src="Bakairi_Paul3.pdf" size="span" loc="Acts 18.23-21.17" copy="GPS map" ref="Atos 18.23--21.17" \fig* \s1 Apolo Jesus xunâry nhegatuhobyry Efesodâ, Corintodâ warâ \p \v 23 Iweâpa nipyralâ myani târâpa âxiguely lâpylâ. Tuhuru wâgâ myani idâondyly Jesus einwânni modoram, Galácia yan-yam, Frígia yan-yam warâ, Jesus xunârygue tonlo modo enomedâze, iomazeânzemo warâ, Pymâ Jesus ago kuru nheinwântomoem. \p \v 24 Paulo Galácia yan-yam, Frígia yan-yam warâ idâpygueduo myani judeu Apolo keho idâly Efesoram. Âtâ anary Alexandria donro myani mâkâ. Kurâdo agâ tâdâtunâguedyly koendâ kehoem myani nhutuly. Koendâ kehoem lâpylâ myani nhutuly, Deus itaumbyry egatuwânibyry modo inweniby. \v 25 Tuomare kehoem myani aguely kurâdoram Jesus wâgâ. Ioze lelâ myani nhenomedâdylymo. Mâkâ lelâlâ koendâ kuru Jesus wâgâ nutubalâ myani. João Batista aguehobyry lelâ myani nhutuly: “Âjityendaungâ inakanhe amitomobyry wâgâ. Deus izepa ato aiedyly imowâdaungâ. Batiza âiehowâdaungâ, inakanhe amitomobyry imoimbyryem mawylymo mâenehon-homoem” kehobyry lelâ nhutuly. \p \v 26 Alâ olâ myani Efesoram saintybyem, judeu domodo âtâdyguyho oday tyanepa kehoem nhenomedâdylymo. Áquila, Priscila warâ Apolo aguely tydasemo myani. Aituo myani tâtyam nhadylymo, koendâ kuru Pymâ Jesus wâgâ tienomedâdomoem. Koendâ kehoem myani nhegatulymo, Jesus kieinwântuo lelâ Deus eydâ atoram kaindyly awyly wâgâ. \p \v 27 Aituo myani Apolo, Acaia yan-yam tâtâdyze idyly, Jesus wâgâ agueze. Tiuntuduo myani Jesus einwânni modo Éfeso donro ingüizeândylymo, eon-honwanâdylymo warâ. Acaiadâ Jesus einwânni modoram inwenilymo: \p — Apolo xirâ kata sani. Jesus einwânni merâ, xunâry egatuim warâ. Koendâne Apolo edaenkuwâdaungâ — kely igatarymo. \p Myarâ saintybyem Apolo, mâkâ Jesus einwânni modo tonomedâze myani Deus eagâmo koendâ atobyry wâgâ. \v 28 Tâzenanaynlâ myani Jesus wâgâ aguely judeu domodoram. \p — Messias mâkeba Jesus, Deus Ingonotyby mâkeba — tâkezemo myani judeu domodo. \p Apolo olâ myani saguhoem Deus itaumbyry egatuwânibyry modo Messias wâgâ inweniby tytainze. Awylygue myani aguely: \p — Idataungâ. “Warâ ise Messias aieholy” kewânmy Deus. Jesus agâ aityby modo, Deus aguehobyry ara kehoem aidyly. Awylygue Jesuslâ Messias awyly, Deus Ingonotyby — kely. \p Koendâ lelâlâ myani aguely. Aituo pylâ myani judeu domodo âdakepa awyly-ro warâ. \c 19 \s1 Efesodâ Paulo unâ Jesus wâgâ nhegatuhobyry \p \v 1 Apolo, Corintodâ awyly ume myani Paulo Efesoram idâly; vale de Cayster einkâ myani idâly. Efesoram saintybyem myani Jesus eynynonro modo agâ oxiodyly. \v 2 Aituo myani nhapâiguelymo: \p — Jesus mâinwântuomo Deus Ispiritury âyanmo nâedâ? — kely. \p — Ânguyka awâkâ Deus Ispiritury amygueho? Awâkâ wâgâ ânguy aguely xina nidataymba — kelymo. \p \v 3 Aituo myani Paulo aguely: \p — Âdaituo pylâka keankâ batiza mâieholymo? — kely. \p Aituo myani in-hogulymo: \p — Xina batiza âieholy, inakanhe adâitobyry wâgâ tâjityenze tawyly tienehon-hoem, João Batista aguehobyry ara — kelymo. \p \v 4 Aituo myani Paulo aguely: \p — En-hem, inakanhe adâitobyry wâgâ âjityeni modo, Deus izepa ato aiedyly imoimbyry modo warâ myani João batiza nhekyly. Adâkeze lâpylâ myani judeu domodoram: “Urâ pygueduo âeni einwântaungâ kuru” tâkeze myani. Jesus einwândyly wâgâlâ myani mâkâ aguely — kely Paulo. \p \v 5 Paulo aguely tindapygueduo, batiza âieholymo myani Pymâ Jesus tâinwânse tawylymo tienehon-homoem. \v 6 Paulo nhangahumo onwa tâmary nhedyly myani. Aituo Deus Ispiritury nhonwamo âewyly. Tâjitanru âkelo Deus Ispiriturydâba âenigue âjitainlymo. Deus itaumbyry nhegatulymo. \v 7 Doze uguondo modo lelâ myani mârâ ume tonlo modo. \p \v 8 Azagâ tokalâ warâ nunâ ara lelâ myani Paulo idâzeseze awyly judeu domodo âtâdyguyho odaji. Tyanepa myani Jesus wâgâ âtunâguedylymo. Pauloram adapâigueolymo, in-hogulymo warâ myani. \p — Deus kywymâryem idyse kydatay, Jesus lelâ kyzeinwâne — kely Paulo. \p \v 9 Tâlâ myani Paulo aguely idani modo ewy tâeganeim modo aguely tyeinwândysebaom modo warâ. “Jesus kieinwântuo lelâ Deus eydâ atoam kytâly” Paulo kelygue myani idânârâ kurâ domodo enanaym Paulo nhunâguedylymo. \p Aituo myani Paulo, eagonro modo Jesus eynynonro modo warâ târâpa idylymo. Târâ Jesus wâgâ Paulo nenomedâbyramo idyly. Idâly myani uguondo Tirano kurâdo nhenomedâdoram. Kopaelâgâembaba myani Paulo kurâdo âtâdyguyby modo agâ Jesus wâgâ aguely. \v 10 Azagâ anos myani Paulo târâ Ásia eynynâ Pymâ Jesus wâgâ unâ egatuzeze awyly. Toenzepa myani judeu domodo, judeu keba modo warâ idaseze awylymo. \s1 Uguondo Ceva imeombyry kadopâ nhânkyze kewâtomobyry \p \v 11 Deus eon-honrugue myani Paulo ânguy anhetânry modo kehoem anhedyly. \v 12 Tâwânuneim modo, kadopâbeom modo warâ Paulo tukobizehobyry nhyguyho atay, ety iwogonro ewano atay warâ MÂʼ nhedylymo watay, kua tâiehozemo myani Deus eon-honrugue. \v 13 Judeu domodo ewy kadopâ nhânkyrim modope lâpylâ myani. Myarâ, myarâ warâ myani kadopâ nhânkyze adakobâdylymo. Pymâ Jesus neinwâmpyra tawylymo umelâ, Jesus eon-honrugue aise kelymo, Paulo aito ara. Warâ myani kadopâ modoram aguelymo: \p — Jesus eon-honrugue igasehomoem auguely, mâkâ Paulo agueho eon-honrugue — kelymo. \p \v 14 Ceva imeom myani akaemo sete uguondo modo arâ aini. Kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry myani akaemo nhunwym. Alâ myani kadopâram aguelymo: \p — Jesus eon-honrugue xina ogonodyly, Paulo agueho eon-honrugue — kelymo. \p \v 15 Warâ olâ myani kadopâ aguely eyanmo: \p — Jesus tutuze urâ. Ânguy Paulo awyly tutuze urâ. Âmaemo olâ âutubamo urâ — kely. \p \v 16 Aituo mâkâ uguondo kadopâbeom nhonwamo adamely. Ton-honre kehoem nhapiogulymo. Etymo nhaunguewâdyly. Toenzepa kehoem âdyolymo. Awylygue tâunkeze, etymo sauguewâtybyem warâ kehoem mârâ âtâ odayba âwiendylymo. \v 17 Idânârâ kehoem tonlo Éfeso donro modo nhutulymo Ceva imeom aietobyry. Judeu domodo, judeu keba modo warâ awârâ egary indadylymo. Aituo âseanedylymo. Pymâ Jesus toenzepa ton-honreim awyly wâgâ lelâ aguelymo. \p \v 18 Toenzepa Jesus einwânni modo tâtâzemo myani tâdâtâdyguyhoam. Jesus eynynonroem tâidyly iraynâ inakanhe adâitobyry noempyramo myani. Tâzenanaynlâ myani âkadulymo. \v 19 Toenzepa kuenwenwâni modo, âmeodo modo warâ Jesus eynynonroem tâisemo myani. Jesus tyeinwântuo myani tywapery modo nhenewylymo, kurâ domodo kua tientomoem, tiengamehomoem warâ tâsenomedâdobyry. Tâzenanaynlâ myani mârâ pape nhaduândylymo, kuenwenriempa, âmeodoempa warâ itybyem tawyly tienehon-homoem. Tâwâenseim mârâ pape; nhapâgueduomo, cinquenta mil moeda pratagueto tâise tyaduânseba watay ebyry nhuduly. \v 20 Arâ myani unâ Jesus wâgâ toenzepa âji mododâ âzegatuoly. Deus eon-honrugue, toenzepa myani kurâ domodo Jesus nheinwândyly. \s1 Éfeso donro modo iewiâpadobyry \p \v 21 Ilâpygueduo myani Paulo tyangahu oday xunâzely: \p — Macedônia einkâ, Acaia einkâ warâ ise yakadyly, Jesus einwânni modo tâense. Tonlopyryem ise Jerusalémram udâly. Ilema ise Romaram udâly-ro warâ — kely. \p \v 22 Tâtâly iraynâ olâ Timóteo, Erasto warâ saguhoem kuru Macedoniaram ingonokyly. Jesus wâgâ enomedâni lâpylâ myani akaemo. Mâkâ kuru olâ myani iweâpa Ásia eynynâ awyly. \p \v 23 “Jesus kieinwântuo lelâ, Deus eydâ atoram kytâly” Paulo keduo myani Éfeso donro modo iewiâpadylymo Jesus einwânni modo agâ. Tyewiâkygue, toenzepa myani âtâ anaym koendâpa nhenehonlymo. “Deus eydâ atoram kalehoim einwânni modo” kelygue myani Jesus einwânni modo nhezetâdylymo. \p \v 24 Uguondo Demétrio kehobe myani târâ. Tydeusary Diana ety ekudo imeimbyry metalgueto xygani myani mâkâ. Mârâ vende tientuo, toenzepa myani dinheru nhemakely, emawyadâni modo lâpylâ warâ. \v 25 Aituo myani idânârâ tagâ tâwanuneim modo ingâsedyly, Diana ety ekudo imeimbyry metalgueto xygataynrim modo lâpylâ warâ ingâsedyly. Eyanmo aguely: \p — Ydataungâ, Nhaum. Toenzepa dinheru kienmakely deusa Diana ety ekudo imeimbyrygue. \v 26 Âdaidyly awyly tutuze âmaemo, Paulo Jesus wâgâ agueduo. Aguely tydaselâ âmaemo. “Deus kuru mâkeba awâkâ uguondo modo kulâ nhygatyby; tohoguezeim mâkeba tâise awârâ metalgueto, segueto warâ” tâkeze inanry Paulo. Taunlo modo ewy aguidope aguely neinwândâ. Aituo deusa Diana einwândyly inmolymo. Xirâ âtâ anano modo lelâba keankâ kurâdo, Ásia eynynonro modo warâ, Paulo aguely idataynrim modo. Kiyngatyby modo einwândyly inmolymo keankâ. \v 27 Koendâpa ise enra awârâ kurâem. Alâ awârâ aisezedyly-ro watay, tâwanepa ise kydaze. Dinheru kienmakeba ise. Tynrenseba ise awârâ âtâ, Diana ety. “Ekudyby modo xina nanâpyra ise” keze kurâdo. Taunlo modo aguely-ro watay, idânârâ Ásia eynynonro modo agueze lâpylâ. Awârâ lelâba-ro warâ, Deusa Diana kieinwânkyly ânguy ize inkâba ise, neinwântaymba ise warâ — kely myani Demétrio. \p \v 28 Demétrio aguely tindatuo myani kurâdo iewiâpadaynly. Adaenkewâdylymo: \p — Tynreim awâkâ deusa Diana kieinwânkyly! Idânârâ kurâ taunlo Éfeso donro modo tâinwânse kurâ! — kelymo. \p \v 29 Idânârâ kehoem myani adaenkelymo ton-honre kehoem. Saenlumo tindatuo myani toenzepa kurâdo âtâdyguylymo mârâ âtâ anano modo ara. Âdakulâmo myani, saenlumo, okonodylymo warâ, inakanhemo lelâlâ myani. Gaio, Aristarco warâ nhawâdylymo, Macedônia donro, Paulo agâ Efesoram âetyby modo. Mârâ âtâ imeâgâkeba kurâdo âtâdyguyhobyryam tuxize nhadylymo. \v 30 Tagonrodo sawâtobyry tiuntuduo myani Paulo mâkâ lelâlâ tâgawândyse idyly, kurâdo agâ agueze. Jesus einwânni modo olâ myani warâ eyam aguelymo: \p — Awyarâ tâtâzeba ikâ — kelymo. \p \v 31 Pymâ Ásia eynynonro modo ewy Efesoam âetaymby modo, tataen-homo Pauloram tytaumbyry ingonodylymo myani: \p — Awyarâ kurâdo tyewiâtuneim modo âtâdyguyhobyryam tâtâzeba ikâ — kelymo myani. \p \v 32 Toenzepa myani kurâdo saenlunu, okonodylymo warâ. Âikâ, âikâ warâ taenluem aguelymo. Agui myani akaemo ewy âdaituo târâ âtâdyguybyem tawyly xutudânry. \v 33 Judeu tonlo modo ewy tyangahu oday aguelymo: \p — Kânagazeze asaemo kurâdo, judeu kydawylygue, Paulo ara — kelymo. \p Aituo myani uguondo Alexandre kehoram aguelymo: \p — Kurâdo agâ aguekâ. “Inakanhe xina anitaymba âmaemoem” kekâ eyanmo — kelymo. \p Aituo myani Alexandre kurâdo âdakepa itoem tâmarygue aidyly, “Xina judeu domodo âda nitaymba âmaemoem” tâkehoem. \v 34 Judeu mâkâ awyly tiuntuduo myani on-hoam lelâ adaenkelymo ton-honre kehoem: \p — Tynreim awâkâ deusa Diana kieinwânkyly! Idânârâ kurâ taunlo Éfeso donro modo tâinwânse kurâ! — kelymo. \p Azagâ horas myani arâ adaenkezeze awylymo. \p \v 35 Aituo myani mârâ âtâ anary iwymâry emary, koendâ kehoem kurâdo MYK alelâ itomoem aguely. Aituo eyanmo aguely: \p — Nhaum, ydataungâ! Idânârâ tutuze kurâ, tarâ kyjidadârydâ âtâ imâsedo, iwâkuru warâpe awyly, kiynrenkyly kydeusary Diana kientyguedo. Anra lâpylâ mârâ tuhu kau odaypa ihugueyby, Diana ekudo emyenro. Âtâ, tuhu warâ eni kurâ. \v 36 Idânârâ tâdutuoze kykewâdyly kulâ keba awyly. Awylygue MYK alelâ itaungâ. Tadahulizeba itaungâ. Âdy koendâ kiuntuba kulâ aguientaymba kine. \v 37 Asaemo azagâ uguondo modo xarâ menetaimo. Âdy nemagazedaymba asaemo deusa ety oday. Eyam inakanhe kulâ aguepamo gâlâ warâ. \v 38 Demétrio, emawyadâni modo warâ iwâgâ adâkehobe-ro watay, pymâ modoram agueze nâtâmo. Aitoem mawânkâ pymâ awârâgue tâwaneimpe awyly. Tâtâdyguyho saintuo lelâ âtâdyguylymo awyly tutuzelâ olâ âmaemo. \p \v 39 — Eagonro unâ amyguedyse âmaemo-ro watay olâ, tâwâlâ kurâ domodo âtâdyguyhoam aguewâtaunda, pymâ kuru Roma donro aguehobyry aralâ. \v 40 Tarâ aityby modo, Pymâ Roma donro nhutuly-ro watay, toenzepa tâise kagâ iewiâky. “Âdaituoka madahulilymo, aenlumo warâ? Âdaituoba kulâ tâzewentâdyly myguelymo! Auguehobyry keankâ mankaguylymo” keze. Âdara kin-hoguba ise kurâ — kely myani pymâ emary. \p \v 41 Adâkebygueduo, âtâdyguywâdyby modo etyram ingonotaynly. \c 20 \s1 Macedoniadâ, Acaiadâ warâ Jesus wâgâ Paulo nhegatuhobyry \p \v 1 Tyewiâtuneim modo tâtyram odopâbygueduo myani Paulo akaemo Jesus einwânni modo ingâsenehonly. Nhurudylymo myani Jesus lelâ nheinwântomoem, ize ato ara lelâ aitomoem warâ. Ilâpyryem, âsedaenguly, Macedônia yan-yam tâtâhoem. \v 2 Jesus einwânni modope ato âtâ anakâ takazemo myani. Jesus tâinwânselâ itomoem, ize ato ara lelâ aitomoem warâ myani akaemo nhurudylymo. Aituo Acaiaram saindyly. \v 3 Azagâ tokalâ warâ nunâ myani târâ awyly. Paru oze Siriaram idâze kely ume myani judeu tonlo modo aguelymo: \p — Tainkâ sakaday ise kyânly — kelymo. \p Arâ xunârymo awyly tiuntuduo myani Paulo odopâdyly tuhuru wâgâlâ Macedônia einkâ. \v 4 Jesus einwânni modo ewy eagâ tâtâze myani: Sópatro, Pirro imery (Beréia donro), Aristarco, Segundos warâ (Tessalônica donro), Gaio (Derbe donro), Timóteo (Listra donro), Tíquico, Trófimo warâ (Ásia eynynonro). Warâ myani Paulo nhapygueno Filiposram idâday. \v 5 Urâ, Paulo warâ Filiposdâlâ ani xina, akaemo sete lelâ waunroem Troaderam xina inwânwânse idâday. \v 6 Pão Ioliho Pebanro etyguenibyryem ani xina Filiposdâba âxiguely. Cinco emedyly itybyem ani xina eagâmo oxiodyly Troadedâ. Tokalâ semana ani târâ xina awyly. \s1 Jesus unâry Paulo nhegatuhobyry Troadedâ \p \v 7-8 Kopae, tâzekobyzegueho oday ani xina âtâdyguyly tonlo Jesus einwânni modo agâ. Pão edawynze ani xina âtâdyguyly, Jesus iguehobyry tienanâguehoem. Paulo ani Jesus wâgâ xina enomedâni. Târâlâ nipyra ani mâkâ, kopaelâgâem idânri tawylygue. Awylygue ani kuetâjilâ aguely. Agui ani lamparina emanâdyby târâ xina âtâdyguyhodâ, âtâ sahomery kaynonro oday. \v 9 Salokuzenomo Êutico janela wâgâ ani ekadybyem awyly. Paulo aguezesedyly idaselâ myani xuedunu âewyly, MYN alelâ myani xykyly, janela wâgâpa ihuguely lelâ onro onwa. Ihuguehobyryram xina xytâguywâm. Xina saunâmâ wâne; ipa olâ ani mâkâ igueypyem. \v 10 Aituo ani Paulo xytâguyly. Âguedy angataji eguetudyly, inwymogoynly, Deus eon-honrugue kurâem nhenehondyly. Warâ ani aguely: \p — Tâseguâdâzeba itaungâ. Deus kurâem ietonze lelâ — kely xinaram. \p \v 11 Ilâpyryem ani xina âkuondyly sala tâtâdyguyhobyry odaji. Aituo Paulo pão nhepajiwâdyly tonlo modo ara kehoem. Xina eagâ nhedawynly, Jesus turâem iguehobyry tienanâguehoem. Mârâpygueduo emedyly ara kehoem Paulo aguezeseze awyly. Emetybyem ani idâly ânwa oze tuhuru wâgâ. \v 12 Mâkâ salokuzenomo janela wâgâpa ihugueybyem igueypy, kurâem itondybyem ani etyram nhadylymo. Idânârâ ani iomamunumo, kurâem itondybyem awyly tientuo.\fig |src="cn02005B.tif" size="span" loc="Acts 20:7-12" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 20.9-12" \fig* \s1 Trôade donropyryem Paulo Miletoram idâhobyry \p \v 13 Paulo tuhuru wâgâ idâday, paru oze ani xina Assosram idâly inwânwânse. Tâxiguely iraynâ “Assosdâ ise kydoxiodyly” keypyem ani tuhuru wâgâ Assosram idâly. \v 14 Aguehobyry ara ani xina aidyly. Târâ ani xina nhodyly. Xina agâ idâly paru oze âtâ anary Mitilene kehoram. \v 15 Târâpa xina âxiguebygueduo, kopaelâgâem ani xina sakadyly ilha Quios iwaguepa. Kopaelâgâem emedyly wâgâ ani Samosram xina saindyly. Tokalâ iguandyly sakabygueduo ani Mileto iduantaji xina saindyly. \v 16 Xina nâtâombyra ani Efesoram, iweâpa tâidyseba ani Paulo Ásia eynynâ. Toenzepa ani sahulu Jerusalémram taintoem. Pentecostes etyry iraynâlâ ani târâ tawyly ize awyly. \s1 Éfeso donro Jesus einwânni modo iwymâry agâ Paulo aguehobyry \p \v 17 Miletodâ tataylâ ani Paulo âjitaumbyguely Éfeso donro Jesus einwânni modo iwymâry modoram: \p — Âetaungâ xarâ Miletoram. Inepa yagâ oxiodaungârâ — kely. \p \v 18 Saintuomo ani Paulo aguely eyanmo: \p — Nhaum, tutuzelâ âmaemo idânârâ awitobyry. Ásia eynynâ yaintobyryenlâ ani, \v 19 kopaelâgâembaba Pymâ Jesus wâgâ auguely. Agâmo watay, sawoem witaymba ani urâ; ywâgâ inkâba auguely. Âjidadârymo anano modo inakanhe aitobyry kâentuo, kohogüendâ. Judeu domodo ienagazedâmo toenzepa kehoem. \v 20 Jesus wâgâ âyanmo auguepa wipyra olâ wakynre. Kurâdo âtâdyguyho âtâ oday inomedâdâmo idânârâ kurâdo enanaym. Itydâmolâ inomedâdâmo lâpylâ warâ. \v 21 “Âjityendaungâ inakanhe amitomobyry wâgâ. Jesus izepa ato aiedyly imowâdaungâ. Deus aguely idatondaungâ. Pymâ Jesus einwântaungâ warâ” tâkezeze ani urâ judeu domodoram, judeu keba modoram alelâ. \p \v 22 — Iweâma udâly Jerusalémram, Deus Ispiritury myarâ ugonotuo. Kâuntuba urâ, âdy târâ aini awyly. \v 23 Âsenagazeniem wawyly lelâ kâuntuly. Ietadâzemo awyly, tutuze urâ. Mârâ anaxi, mârâ anaxi warâ udâly umelâ ani Deus awârâ kâuntuhoem aguely. \v 24 Tyanepa olâ urâ-ro warâ. Yâze keduomo kadahuliwâbyra ise urâ. Pymâ Jesus ugononi, tywâgâ unâ koendonro egatuze. Wakeho xirâ unâ kâengatuly: “Deus koendonro lelâlâ. Tâwâlâ lelâlâ wâne aguehobyry sakanibyryem kydawyly, Deus olâ kâmakeze, Jesus kieinwândylygue” keze ugonodâ. Iewanuem nhuduypylâ xirâ kâenwanikely — kely. \p \v 25 Aituo ani Paulo eyanmo agueondyly: \p — Agâmo wawyly ume, segatu Deus kywymâryem awyly wâgâ. Xirâ kâengatuly âyanmo, Jesus mâinwântomoem. Idâze urâ. Tutuzelâ urâ, tarâ onro anaym ietombyra mawylymo. \v 26-27 Itymo anakâ udâday, koendâ kehoem âurudâmo, âdara Deus itaumbyry awyly, Jesus einwânni modo tienmakehoem. Idânârâ Jesus wâgâ âyanmo augue. Koendâ kehoem segatu. Jesus einwântânry modo Satanás eydâ atodâ âzenagazeoly-ro watay, urâ mâkeba ise enagazenehorim. Jesus wâgâ eyanmo auguelâma tindadysebamo keankâ. Xirâ tutuzelâ âmaemo. \v 28 Âurudylymolâ xirâ-ro warâ, âmaemo Jesus einwânni iwymâry modo. Deus ize ato ara lelâ aitaungâ. Jesus eynynonro modo tâenselâ itaungâ. Akaemo eniem Deus Ispiritury induakeyby âmaemo. Pastor tâguy kaneru koendâ nhedyly wâne myara Jesus einwânni modo etaungâ. Deus xurâ modo akaemo, inakanhe aitomobyry epywaze myani Jesus iguely. \p \v 29 — Tutuze urâ, agâpamo widyly-ro watay, tumunruneim modo âduaximo âese awyly. Auwa tyewiâseim kaneru xyâze kely myara ise inokuzemo kelymo, Jesus mâinwâmpyra mitomoem. \v 30 Iozepa kulâ ise Jesus wâgâ mâzenomedâolymo. Iozepa inomedâdomo kulâ ise mâinwândyse atomo warâ. \v 31 Inanaynmolâ itaungâ, mâzenokuoba mitomoem akaemoram. Enanâguewâdaungâ; tâsenagazeze kehoem ani azagâ tokalâ warâ anos Jesus wâgâ inomedâzemo wawyly — kely. \p \v 32 Aituo ani Paulo eyanmo agueondyly: \p — Koendâ Deus nhedylymo ize wato. Xunârybyry angahumo odaji ietaungâ. Deus aguehobyry angahumo odaji mânhedylymo-ro watay, imâem xutuze âmaemo ize ato ara adâjidyly. “Idânârâ auguehobyry modo aienibyry modo agâ koendâ lelâ ise urâ” tâkeze Deus. Itaumbyry angahumo odaji mânhedylymo-ro watay, koendâ ise agâmo awyly, adâkehobyry ara. \v 33 “Ydinheruru âunduwâtaungâ. Iety ywogonro âunduwâtaungâ. Tâlâ matomo yam âunduwâtaungâ” uguepa wakynre ânguyram, târâ agâmo watay. \v 34 Iemaryguelâ keankâ kâsewanily. Âtâ tâjitubygueto kâyngadyly. Vende kânhedyly, ebyrypyrygue pyni kanâtoem, âdy xina ize ato modo kanâtoem lâpylâ warâ, tutuzelâ âmaemo. \v 35 “Âsewaniwâdaungâ, âpynirymo, itymo owogonromo, âdy ize matomo warâ mâentomoem. Âdy pebaom modo ipa ato âunduwâtaungâ” tâkezelâ ani urâ âyanmo. Pymâ Jesus unârybyry enanâguewâdaungâ: “Tuomare kurâ, âdylâ kyam xududuo. Kuomaru kuru olâ, âdylâ kiunduduo” kewânmy — kely Paulo. \p \v 36 Agueypyem ani Paulo âzeguhoam idyly, Jesus einwânni modo iwymârydo agâ, Deus agâ adâkehomoem. \v 37-38 Idânârâ ani itynrumo, “Ietondaymba ise âmaemo” Paulo kehobyry wâgâ. Toenzepa ani eogunrumo. Inwymogoynlymo, nhonugudylymo idylymo ani. Ilâpyryem ani xina agâ idâlymo tuantaji pepi imâsedoram. \c 21 \s1 Paulo Jerusalémram idâhobyry \p \v 1 Éfeso donro Jesus einwânni modo iwymârydo agâ âsedaengüybyem ani pepi imâsedo odaji xina âxiedyly. Ilha Côs einkâ ani xina sakadyly. Kopaelâgâem Rodesram xina idâly-ro warâ. Âdiempa kulâ ani xina târâ Rodes iduantay epagudyly. Tonlopyryem, xina idâly lelâ ani âtâ anary Pátara kehoram. \v 2 Mârâ iduantaji saintybyem, pepi imâsedo Feniciaram idânri xina nhodyly. Aituo ani mârâ oday xina idâly. \v 3 Ilâpyryem ani sul eynynâ xina ilha Chipre nhakadyly. Ilha sakanibyryem Siriaram ani xina idâly. Âtâ anary Tiro keho Síria eynynonroram xina saindyly ani. Târâlâ ani mârâ pepi imâsedo âdydo imeom nhapaguely. Awylygue ani xina âzetaguely lâpylâ, pepi imâsedo sapaguely, sapadondyly warâ inwânwânse. \v 4 Pepi odayba âxiegueybyem, tonlo modo Jesus einwânni xina nhuinly. Akaemo ewy xina tuiose ani. Tokalâ semana ani xina eagâmo awyly. Saguhoenlâ Deus Ispiritury eyanmo adâkeze myani Paulo âsenagazedyly wâgâ Jerusalémdâ. Aituo ani eyam aguelymo: \p — Jerusalémram tâtâzeba ikâ — kelymo. \p \v 5 Myarâ idârin-em tawyly tutuzelâ olâ ani Paulo. Aituo xina idâly. Jesus einwânni modo tâtâze ani xina idâhoram. Uguondo modo, tywydy agâ, tymeom agâ warâ tuantaji tâtâzemo ani xina agâ. Târâ sagunu wâgâ idânârâ ani xina âzeguhoam idyly, Deus agâ adâkehoem. \v 6 Ilâpygueduo ani, xina âsedaenguly eyanmo. Aituo ani xina pepi imâsedo odaxi âxiedondyly, akaemo odopâdyly tâtyram warâ. \p \v 7 Xina idâly Tirodâpa, Ptolemaidanra. Myarâ saintybyem xina âxieguely. Tonlo Jesus einwânni modo edaenkuze xina idâly. Tokalâ iguandyly ara ani eagâmo xina awyly. \v 8 Kopaelâgâem xina pepi imâsedo odaxi âxiedondyly, Cesareianra tâtâhoem. Xina Cesareiaram saindyly ani. Saintybyem Filipe etyram ani xina idâly. Mârâ anaxi, mârâ anaxi warâ Jesus wâgâ aguely myani mâkâ ewanu. Sete uguondo modo Jerusalémdâ iduakeyby ewylâ myani mâkâ, Filipe, âdypebaom modoram pyni epâni. \v 9 Quatro lelâ ani exiry âwynsaundo modo. Unâ Jesus wâgâ tâgatuze lâpylâ ani akaemo. \v 10 Iweâpadobe ani xina târâ awyly. Târâ xina ataylâ ani uguondo Ágabo âewyly Judeiadâpa. Deus aguehobyry agueim lâpylâ myani mâkâ. \v 11 Xinaram saindyly; Paulo iwanxiery nhawâdyly. Tuhuru, tâwâry warâ nhekâjily mârâgue. Aguely: \p — Paulo, xirâ arâ âyam auguely ise, Deus Ispiritury kâuntuhoem aguehobyry aralâ. Judeu Jerusalém donro modo awâse, âhugâjize, iwâkâjize warâ. Kâzekâjiagui wâne myara ise mâzekâjioly âmâ xirâ panxi-em sodo. Ilâpyryem ise judeu keba modo emaxi âudulymo. Warâ ise amâieholy — kely ani. \p \v 12 Awârâ agueduo ani xina, tonlo Jesus einwânni modo warâ, Paulo Jerusalémram nâtâba itoem xina aguely. \v 13 Tohogüenze lâpylâ ani xina, arâ aieholy awyly tiuntuduo. \p — Âdaituoka arâ ogunrumo? Jerusalémram udâpa witoem unâry xugukehonze myguelymo? Pymâ Jesus “Aiekâ” kehobyry lelâ agânhedyse wato. Jerusalémram idâze lelâ urâ, iekâjihomoem kulâ inkâba, yiguehoem lâpylâ, Jesuslâ arâ izetonro atay — kely ani xinaram. \p \v 14 Xina aguely tindadyseba ani. Aituo ani xina âdakepa idyly. \p — Jesus ize ato aralâ nidâ — xina kely lelâ. \p \v 15 Iweâpa târâ itybyem ani tysejiguy tiankyly xina nhodyly, Jerusalémram tâtâhoem. \v 16 Cesareiadâ Jesus einwânni modo ewy xina agâ tâtâzemo ani. Jerusalémram saintybyem Menasom etyram ani xina adaholy, târâ xina itoem. Chipredâ iazeypy myani mâkâ; iweâpalâ myani Jesus nheinwândyly. \s1 Paulo, Tiago agâ âtunâguedobyry \p \v 17 Jerusalémram xina saintuo, Jesus einwânni modo xina tientuo tuomazezemo ani. Koendâ kehoem ani xina nhedaenkulymo. \v 18 Kopaelâgâem ani Paulo agâ xina idâly, Tiago agâ agueze; Jesus einwânni modo iwymâry myani mâkâ. Idânârâ Jesus einwânni modo iwymârydo âtâdyguybyem ani târâ. \v 19 Aituo ani Pauloram âzedaenkuolymo. Ilâpygueduo, idânârâ adâitayn-hobyry nhegatuly ani eyanmo. \p — Toenzepa judeu keba modo Jesus neinwândâ, iwâgâ eyanmo augueduo — kely. \p \v 20 Tindatuo, idânârâ iomazewânmo. Aituo ani aguelymo: \p — Koendonro, ton-honreim warâ Deus — kelymo. \p Aituo ani Pauloram aguelymo: \p — Idakâ, xina ipemugu âmâ Cristo eynynâ. Tutuzelâ âmâ, agui judeu modo Jesus tâinwânse awyly. Enanajimo, koendonro kuru Moisés inweniby einwândyly, tâwâlâ lelâlâ wâne Jesus eynynonroem awylymo. \v 21 Moisés inweniby izepa âmâ, waunlo ara olâ enanajimo. “Paulo, judeu domodo âkelo âtâ anakonro modoram aguely: ‘Moisés inweniby imowâdaungâ. Âmerymo ilery ety iopiry kadatâwâdaundâ. Kydamudo ezewenrypyry imowâdaungâ’ nygue Paulo” warâ kely keankâ indakylymo. Kewâdyly kulâ olâ mârâ aguehomobyry. \v 22 Saintybyem mawylymo xutuzemo lelâlâ enra. Tâpaunzeze xina, âdy xurâmoem amânhekyly wâgâ, kewâdyly kulâ mawânrâ âwâgâ indatybymo. \p \v 23-24 — Tarâ xina ijidadâry oday tâlâ quatro uguondo modo, “Âdylâ ise xina anhekyly Deus xurâem” keimpyry modo. Judeu akaemo, Jesus einwânni modo. Tutuzelâ âmâ, adâkehomobyry nhewanikelymo awyly, kâzewenry ara, okoguelymo ise, âjiangaxilugueolymo ise warâ. Awârâ iraynâ, Deusram tiunduly enesemo wao olâ kâzewenry ara. Âdypeom keba olâ akaemo, tydinheruguepamo warâ, Deusram tiunduly nhanâtomo peba. Warâ xina âurudyly. Eyanmo dinheru âundugâ, Deusram tiunduly nhanâtomoem. Adâkehomobyry ara aituomo, okogueduomo warâ eagâmo okoguegâ lâpylâ. Kâzewenry ara amituo, judeu taunlo modo igary tindatomobyry kewâdyly kulâ awyly xutuzemo. Moisés inweniby mâinmopa mawyly xutuzemo warâ. \p \v 25 — Judeu keba modo Jesus einwânni olâ tâwâlâ Moisés inweniby ara anipyra awylymo. Anhekylymo wâgâ tiunrutomo pape xina nigonodâ lâwâne. “Onrogue, segue warâ xygatyby modoram ânguylâ nhunru xuduypy kâdâtaundâ. Ânguydo imeom idu odano modo, âtâ inatano modo warâ mântomoem tâwâlâ wao iunu napâdâ; munru kâzenywâdaundâ warâ. Uguondo tywydy lelâ nynanâdâ; pekodo tusoram lelâ nâdynanâo warâ” kely keankâ tygatary wâgâ xina nhurutomo — kelymo ani Pauloram. \p — Âdainkâba. Amyguehomobyry ara aise lelâ urâ — kewâm Paulo. \p \v 26 Kopaelâgâem ani Paulo akaemo quatro uguondo modo agâ Deus ety odaji idâly. Moisés inweniby ara, Deusram “Aiese xina” tâkehobyry adientuomo, akaemo okogueday, eagâmo tokogueze lâpylâ myani Paulo. Kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modoram aguely myani: \p — Sete emedyly sakaduo lelâlâ ise koendâ kuru tywykeba xina idyly, Moisés inweniby agueho ara. Awârâpygueduo ise mâkâ tokalâ, mâkâ tokalâ warâ Deusram tiunduhoem tianâtyby xina nhuduly-ro warâ, kâzewenry ara — kely Paulo. \s1 Deus etydâ judeu domodo Paulo nhawâtobyry \p \v 27 Sete emedyly ituo myani, Paulo idâly Deus etyram. Judeu domodo Ásia eynynâba âetaymby modo Paulo nhedylymo myani, mârâ tasera, “Judeu domodo idaserary” kelygue tâzekeindâ. Târâ Paulo tientuo, toenzepa kehoem myani iewiâpadylymo, Paulo tagâ judeu keba modo nhenetybybe-ro waunlo ara tienehonduomo, judeu keba âwânto keba mârâ tasera awylygue. \v 28 Aituo myani adaenkelymo judeu tonlo modoram: \p — Nhaum, etaungâ! Awâkâ uguondo, tâinkâ lelâba inakanhe enomedâni kulâ awâkâ! Judeu domodo eynynâba kulâ aguely. Moisés inweniby eynynâba kulâ aguely. Xirâ Deus ety eynynâba kulâ aguely waunlo. Iwerâ judeu keba modo nhenewyly xarâ kydaseraji. Âji tywykeim ara nhedyly kulâ awâkâ xirâ Deus ety! — kelymo myani. \p \v 29 Arâ aguelymo myani Paulo, Trófimo, judeu keba, Deus ety idaseraji sanipyryen-ro waunlo ara tienehonduomo. Éfeso donro myani mâkâ uguondo. Paulo eagâ Jerusalémdâ adakobâdyly tâensemo olâ myani. \v 30 Tâinkâ lelâba ani awârâ modo egary âtâ anakâ. Aituo ani tonlo modo tâgaune kehoem idâlymo. Paulo nhawâdylymo; nhuxidylymo Deus etydâba; judeu domodo idaserayba nhejikelymo. Ilâpyryem idânârâ pyanta nhenahunlymo. \v 31 Roma donro sodadu iwymâry, “komandanty” keho, awârâ egary tydase myani. \p — Idânârâ tonlo Jerusalém donro modo iewiâmunu. Paulo tyândyse atomo — kely indadyly. \p \v 32 Awârâ unâ tindatuo myani sodadu domodo ingâsedyly, iwymârymo warâ. Inepa kehoem myani eagâmo idâly kurâdo eydâ atoram. Saindylymo myani kurâdo Paulo nhapioguly ume. Sodadu domodo tywymâry agâ tientuomo, inepa kehoem napioguba idylymo myani. \v 33 Aituo myani komandanty Paulo opaji saindyly. Sodadu domodoram aguely warâ: \p — Sawâtaungâ merâ uguondo. Ewâkâjiwâdaungâ azagâ korentygue — kely. \p Nhewâkâjiwâbygueduomo myani kurâdoram aguely: \p — Ânguyka merâ uguondo? Âdaidylyka merâ? — kely. \p \v 34 Tadaenkeze lelâ myani in-hogulymo. Âikâ, âikâ warâ myani taenluem aguelymo. Agui mawânkâ myani âdaituo tâtâdyguylymo awyly xutudânry modo. Âikâ, âikâ warâ tadaenlu tindatuo myani, sodadu domodo iwymâry âdara tâjidyly nutuba idyly. Aituo myani sodadu domodo ejidyanlâ nhaleholy. Toenzepa myani kurâdo nhapygue idâly. \v 35 Tâdâkuhoram taintuo myani sodadu domodoram adanâholy, tyewiâtuneim modoram âda nâiehoba itoem. \v 36 Tadaenkeze kehoem myani kurâdo nhapygue idâly. \p — Xyâgâ! Xyâgâ! — kelymo. \s1 “Inakanhe awitaymba urâ” Paulo kehobyry \p \v 37 Sodadu domodo ety odaji tâkaunâze kelymo ume kehoem myani Paulo aguely komandantyram, gregüem: \p — Tâwâlâ agâ auguely? — kely. \p Aituo myani sodadu iwymâry aguely: \p — Âdaraka gregüem aguely mâuntuly? — kely. \v 38 — Mâkâ egípcio saguhoem xina agâ iewiâpadyby kebaka âmâ? “Pymâ domodo Roma donro xina neinwântaymba ise” nygue tagonro modoram. Quatro mil kyâwâni modo iwymâry ani mâkâ. Tagâ poji anaxi tasemo ani. Mâkâ keba âmâ? — kely. \p \v 39 Aituo myani Paulo in-hoguly: \p — Mâkâ mâkeba urâ. Judeu urâ. Tarsodâ iazeypy, Cilícia eynynonro âtâ anary imâsedo anaym. Tâwâlâ wao kurâdo agâ augueji — kely myani. \p \v 40 — Tâwâlâ aguekâ — kewâm lelâmy komandanty. \p Aituo myani Paulo XYDYK idyly tâdâkuho wâgâ. Tâmarygue myani kurâ domodo MYK itoem aguely. Tytamuneba ituomo myani Paulo aguely hebraiku-em, judeu domodo itanwe. \c 22 \p \v 1 — Nhaum, idataungâ. Ypemugudo, idataungâ âyanmo auguely, âdy inakai aieni keba wawyly mâuntuhomoem — kely myani Paulo. \p \v 2 Hebraiku-em aguely tindatuomo myani âdakepa kuru idylymo, koendâ tindatoem. \p \v 3 Aituo myani Paulo agueondyly: \p — Judeu urâ. Tarsodâ yazely, Cilícia eynynâ. Tarâ Jerusalémdâ olâ ienamadyly. Gamaliel ani ienomedâni. Koendâ kehoem ani ienomedâdyly Moisés inweniby wâgâ. Koendâ kehoem ani ienomedâdyly kydamudo ezewenrygue warâ. Deus ize ato ara awidyse ani urâ, amidyse matomo ara. \v 4 Izepa ani urâ, asaemo “Jesus kieinwântuo lelâ Deus eydâ atoram kytâly” kewâni modo. Jesus einwânni modo senagazedâ. Sawânehomo. Uguondo modo, pekodo modo warâ kadeia odaxi setadâneho, xyâen-homo warâ. \v 5 Kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kuru, idânârâ pymâ tonlo modo warâ, Jesus einwânni modo enagazenibyry wawyly, tutuzemo. Kata modo tâmakeze ani urâ, judeu Damasco donro modoram kantoem. Jesus einwânni modo kanwâdyly, kâenagazedyly witoem aguenri ani mârâ kata. Sawâsemo, ekâjibyem xarâ Jerusalémram kâenewylymo witoem ani udâdyse wawyly myarâ. Toenzepa ani kâenagazedyzemo wawyly, Jesus nheinwândylymogue — kely myani Paulo. \s1 Paulo Jesus tyeinwântobyry wâgâ aguehobyry \r (At 9.1-19; 26.12-18) \p \v 6 Aituo myani Paulo agueondyly: \p — Damasco iwaguepa udâly ume kuotatay awârâem ani toenzepa kehoem iatygudyly kau wâgâ ienâmidâ kehoem. MAH warâ kehoem ani ydâ iajimadyly. \v 7 Aituo ani ianugue onro onwa yihuguely. Tâjitanru kâindadyly. “Saulo! Saulo! Âdaituoka ienagazedyly?” kely. \p \v 8 — “Ânguyka âmâ, aguenri?” uguely ani. \p — “Jesus Nazaré donro urâ, toenzepa mâenagazeguylylâ” kely ani. \p \v 9 — Emâ akaemo yagâ idâwâtyby modo mârâ tohoreim. Aguely lelâ ani indakylymo, âdakeze aguely nutubamo olâ ani. \v 10 Aituo ani kampâiguely: “Âdyka agânhedyse mato, Pymâ?” uguely. \p — “Aukâ. Idâ âtâ anary Damascoram. Târâ ise mâduruholy amânhekyly wâgâ, Deus amânhedyse ato wâgâ” kely ani yam. \p \v 11 — Epyem yemâ mârâ tohoreim. Awylygue ani yagonrodo iemary wâgâ yawâtâ Damascoram yadylymo. \v 12 Uguondo Ananias Deus xyrenipe myani târâ. Moisés inweniby ara lelâ aini myani mâkâ. Idânârâ judeu Damasco donro modo ize ato myani mâkâ. \v 13 Uize tâtâze ani. Wopaji saintybyem ani aguely: “Iweâ lelâlâ Deus mâentoem aiese” kely. \p — Aguely umelâ kehoem kâentondyly. Mâkâ wopay kâendyly warâ. \v 14 Aituo ani yam aguely: “Saulo, kydamudo iDeusry âduakely tâmaryem. Adienkylylâ âyam tiuntuen-hondyze ato. Jesus mâendyse mâkâ, Jesus âdykâ inakanhe aitânry. Jesus lelâlâ âyam aguely mâindadyse mâkâ. \v 15 Jesus wâgâ aguenri ise âmâ. Idânârâ mydâhobyry einkâ ise mâentyby, mâindatyby modo warâ mâengatuly. \v 16 Aukâ. Inepa Pymâ Jesus inakanhe amitobyry nhygakehoem ekagâ, xygakeze lelâ” kely ani Ananias yam — kely myani Paulo. \s1 Paulo igonotobyry judeu keba modoram Jesus unâry egatuze \p \v 17 Paulo aguely: \p — Aituo ani xarâ Jerusalémram kodopâdyly. Deus etyram udâly, eagâ agueze. Eagâ augueday ani ienu oday Jesus kâynganehonly. \v 18 Warâ ani yam aguely: “Inepa Jerusalémdâpa âxiguegâ. Taunlo modo ywâgâ amyguely neinwântaymba ise” kely ani. \p \v 19 — “Utunri, saguhoem âdaunlopyry wawyly, tutuzelâ akaemo. Âtâ tâdâtâdyguyho odakâ âinwânnipyry modo xuize, sawâse, sapioguze warâ kadakobâdobyry, tutuzelâ akaemo. \v 20 Estêvão nhândaymo, womaru lelâ ani. Eon-honrumo kâunduly lelâ ani nhân-homoem. Nhonwa tuhu samewâni modo ety iwogonro nhoniem tâise lelâ ani urâ” uguely ani Jesusram. \p \v 21 — “Tarâpa âxiguegâ, Paulo. Taypa ise ogonodyly, judeu keba modoram unâry egatuze” kely ani Jesus yam — kely myani Paulo. \p \v 22 “Jesuslâ ugononi, judeu keba modoram tunâry egatuze” keduo myani iewiâpadylymo. Ago kehoem adaenkelymo: \p — Xyâwâtaungâ awâkâ! Nigue awâkâ! — kelymo. \p \v 23 Ago kehoem adaenkelymo; tâty BOH waunlo nhetylymo; kayam PUGU PUGU nhedylymo; sagunu kayam nhamelymo idylymo myani. Arâ aidylymo myani, Paulo aguely nehoguebyra tawyly tienehon-homoem. \v 24 Kurâdo arâ aidyly tientuo myani komandanty tyzodadury modoram aguely: \p — Eydâ kydatoram merâ uguondo sataungâ. Târâ ise mampiogulymo, inakanhe adâitobyry nhegatuhoem. Egatuze lelâ keanra, toenzepa mawânkâ judeu domodo eagâ iewiâky — kely. \p \v 25 Tiampioguhoem nhekâjilymo ume olâ myani Paulo aguely cem lelâ sodadu Roma donro iwymâryam, eydâ iwaguepalâ tawylygue: \p — Kurâ Romadâ tâzekeim tapioguwâduneba, kelype mawânrâ. Romadâ tâzeke lâpylâ urâ. Awylygue yapioguba tâise âmaemo, âdawitobyry wâgâba kulâ — kely myani Paulo. \p \v 26 Mâkâ sodadu modo iwymâry arâ Paulo aguely tindatuo, idâly myani tywymâry komandanty agâ agueze: \p — Awâkâ uguondo âdakâieneho! Romadâ tâzeke lâpylâ mynra awâkâ! — kely myani. \p \v 27 Aituo myani komandanty Paulo sapâigueze idâly. \p — Romanoka âmâ? Âkealâka “Romadâ tâkeze lâpylâ urâ” myguely? — kely. \p Aituo myani Paulo in-hoguly: \p — En-hem, Romadâ tâzekelâ urâ — kely. \p \v 28 Komandanty aguely: \p — Romadâ tâzeke lâpylâ urâ. Imâem sepywadâ, târâ iezedy iwenihoem — kely. \p — Urâma âdy kâempywadaymba. Yazepygueduolâma Romadâ iezeku. Romadâlâ mawânkâ pabai ezeku, awylygue târâlâ iezeku lâpylâ — kely myani Paulo. \p \v 29 Awârâ tindatuomo, inepa kehoem myani Paulo sapâiguewâni modo iopayba idylymo. Paulo Romadâ tâzeke awyly tiuntuduo myani, komandanty âseanedyly, sapioguhoem ekâjien-hoimbyryem tawylygue. \s1 Judeu domodo iwymâry modo enadoram Paulo satobyry \p \v 30 Roma donro komandanty tiuntudyze myani âdaituo judeu domodo Paulo nhewentâguedylymo awyly. Aituo myani kopaelâgâem aguely: \p — Idânârâ judeu domodo xutuwâni kuru, kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymârydo warâ âtâdyguylymo ize wato — kely. \p Idânârâ pymâ domodo âtâdyguyduo myani komandanty tyzodadury modoram aguely: \p — Paulo etaguewâdaungâ. Xarâ pymâ domodo âtâdyguyhobyryam enetaungâ — kely. \p Aguehobyry ara myani aidylymo. Judeu domodo xutuwâni kuru enadoram Paulo nhadylymo. \c 23 \p \v 1 Aituo myani Paulo pymâ domodo âtâdyguywâdybyam MYK idyly, aguely warâ: \p — Nhaum, âdalâ kulâ awitaymba wakynre. Izepa ato agânhepyra wawyly, tutuze Deus — kely. \p \v 2 Agueduo myani Ananias, kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kuru, toenzepa kehoem iewiâpadyly. Paulo iopano modoram aguely: \p — Itagainwâdaungâ — kely. \p \v 3 Aituo myani Paulo aguely Ananiasram: \p — Deus inagazenehonze arâ kehoem ayetobyry wâgâ. Koendonro emyenro wâne âmâ, koendonro keba olâ âmâ! Parede wâne pinta tâiehoze atuhobyry xuahuhoem mârâ emyenro kulâ âmâ. Moisés inweniby araba awitobyry wâgâ agueze tarâ mawyly. Âmâlâ olâ kâzewenry ara aitânry. Âdawitobyry wâgâba kulâ ytagainhehonly — kely Paulo. \p \v 4 Paulo agueduo myani iopano modo aguely: \p — Kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kuru mâunâguedyly awârâ — kelymo. \p \v 5 — Nhaum, auguehobyry modo wao enanânehonwâdaungâ. Kâuntuwâbyra enra urâ awâkâ, kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kuru awyly. Tutuzelâ urâ-ro watay, arâ auguewâpyra tâise enra urâ. Moisés iweniby wâgâma “Inakanhe adâkezeba itaungâ âwymârymoram” tâkeze — kely myani Paulo. \p \v 6 Saduceu domodo ewy, fariseu domodo ewy warâ myani pymâ domodo. Arâ awyly tiuntuduo myani ago kehoem Paulo aguely: \p — Ypemugudo, fariseu urâ. Fariseu lâpylâ ani pabai. Tarâ urâ kâzewentâoly, iguewâtyby modo kurâem itondyly kâinwândylygue kulâ — kely. \p \v 7 Arâ agueduo myani fariseu domodo, saduceu domodo warâ âjihogulymo adaguly. Pymâ domodo nâseinwâmbyra idylymo myani. Fariseu domodo myani, Paulo eynynonro; saduceu domodo myani Paulo iduery warâ âjipagadylymo myani-ro warâ. \p \v 8 Saduceu domodo nheinwânkyly myani tâentuneim modo lelâ. Enanajimo myani, igueypy modo kurâem nitombyra; kaynâ Deus emary modo “anju” keho ipa, ispíritu koendonro tarâ onro anaym ipa warâ xurâmoem. Kadopâ modo peba enanajimo. Fariseu domodo olâ myani tâinwânsemo tâensenry modope awyly. Awylygue igueypy modo kurâem itondyly nheinwândylymo lâpylâ. Anju domodope awyly, ispíritu koendonro tarâ onro ananope awyly warâ xurâmoem. Kadopâbe awyly tâinwânsemo lâpylâ myani. \v 9 Arâ myani ago kehoem fariseu domodo, saduceu domodo warâ adaenkelymo. Fariseu domodo ewy Moisés inweniby enomedânibe lâpylâ myani târâ. Akaemo ewy ago kehoem aguely idyly myani: \p — Xina enanaji, awâkâ uguondo âdy inakai aguepa, âdy inakai aniempyra warâ. Ânguylâ kientânry keanra awâkâ aguehoem xunâry xuduim, anju atay, ispíritu koendonro atay warâ — kelymo. \p \v 10 Warâ myani fariseu domodo, saduceu domodo alelâ ago kehoem adaenkelymo. Fariseu domodo tyewiâpazemo myani saduceu domodo agâ. Saduceu domodo toenzepa lâpylâ myani iewiâkymo. Aituo myani komandanty aguely: \p — Iweâma wânkâ ise Paulo âdyoly-ro — kely. \p Aituo myani tyzodadury modoram aguely: \p — Paulo etywâdaungâ awâkâ kurâdo duaypa. Sopâdaungâ eydâ kydatoram, myarâ kienmakehoranlâ — kely. \p \v 11 Kopae myani Pymâ Jesus, Paulo agâ agueze âepanâguely. \p — Tyanepa ikâ. Tarâ Jerusalémdâ ywâgâ amyguehobyry ara lâpylâ ise Romadâ ywâgâ amyguely — kely myani Jesus. \s1 Judeu domodo Paulo xyâze kehobyry \p \v 12 Kopaelâgâem myani judeu domodo ewy âtâdyguyly, tâtunâguedomoem. Aguelymo myani: \p — Paulo kydyânre. Âdy kieimpa, kienypa warâ ise kurâ, kyânly iraynâ. Tâwâlâ ise Deus kânagazedyly, aguykehobyry ara aguipyra kurâ-ro watay — kelymo myani. \p \v 13 Agui myani xyâze kewâni modo, quarenta takaze kehoem. \v 14 Idânârâ âjihogüybyem myani idâlymo agueze kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry modo agâ, eagonro pymâ modo agâ warâ. Eyanmo aguelymo myani: \p — Âseinwândybyem xina Paulo tyân-hoem. Âdy xina neimpa ise Paulo tyânly iraynâ. Tâwâlâ ise Deus xina nhenagazedyly, adâkehobyry ara xina anipyra-ro watay! \v 15 Warâ xina xunâry. Âmaemo, eagonro pymâ domodo warâ komandantyram âjitaumbyguewâdaungâ. “Judeu domodo iwymârydo Paulo agâ adâkedyze. Iwâgâ imâem tiuntudyze asaemo. Enetaungâ, eagâmo aguehoem” kewâtaungâ komandantyram. Ânwa odaylâ ise xina inwânwândyly, tyân-hoem. Xarâ naimpyralâ — kelymo. \p \v 16 Paulo idykauru olâmy idamâ, toru xyâly kelymo. Aituo myani inepa kehoem idâly sodadu domodo etyram, toru xuruse. Saintybyem myani Pauloram aguely: \p — Judeu domodo ewy âdyse. Ânwa oday ise âwânwândylymo, âhoem — kely. \p Idânârâ aguehomobyry ara myani toruram nhegatuly. \p \v 17 Aituo myani Paulo sodadu tonlo modo ewy ingâsedyly. \p — Merâ salokuzenomo sakâ komandantyram. Eyam nhegatulybe merâ — kely. \p \v 18 Aituo myani sodadu mâkâ nhadyly komandantyram. \p — Mâkâ etadâdyby Paulo ygâsedai, merâ salokuzenomo âyam kâenetoem. Unâ nhegatulybe mynra merâ — kely myani. \p \v 19 Aituo myani komandanty salokuzenomo âdiempa iwague nhejikely, ânguy adâkely nidapyra itoem. Târâ myani nhapâiguely: \p — Âdyka yam mâengatudyze mato? — kely. \p \v 20 Aituo myani Paulo idykauru in-hoguly: \p — Judeu domodo ewy kugu Paulo tyândyse. Kopaelâgâ ise mâingonotoem nhekadylymo. “Paulo xinaram igonokâ, tonomedâdo wâgâ xina nhapâiguehoem” kelymo ise. \v 21 Awârâ kâzeinwândâ olâ. Kewâdylymo kulâ ise. Quarenta uguondo awârâem ise sakadodâ âtuahuybyem awyly. Paulo sakadyly nhenuendylymo ise tyân-hoem, myarâ saindyly iraynâlâ. “Âdy xina neimpa, nenypa warâ ise, Paulo tyânly iraynâ. Tâwâlâ ise Deus xina nhenagazedyly, tyâmpalâ xina âwinduadyly, adakuily warâ-ro watay” keanrymo. On-hondybyem akaemo adâitomoem. Paulo mâingonodyly kulâ inwânwânkylymo — kely myani Paulo idykauru. \p \v 22 Aituo myani komandanty aguely: \p — Tâwâlâ idâ lelâ. Xirâ yam mâengatuyby olâ ânguyram kâzegatu — kely. \p Salokuzenomo idâly. \s1 Paulo tywâgâ aguehobyry pymâ Felixram \p \v 23 Aituo myani komandanty, azagâ sodadu domodo iwymâry ingâsedyly; mâkâ cem, mâkâ cem warâ sodadu domodo xutuim myani akaemo. Saintuomo myani eyanmo aguely: \p — On-hondaungâ ozodadurymo agâ Cesareiaram mydâhomoem. Kopae, nove horas, ise tarâpa igaselymo. Duzentos sodadu tuhuru wogonro modo, setenta kawaru wogonro modo, duzentos sodadu koendâ pyrâu samewâni modo warâ lâpylâ sataungâ. \v 24 Paulo sawo lâpylâ kawaru nhontaungâ, isejiguy sani lâpylâ warâ. Koendâne mâkâ uguondo sataungâ pymâ Felixram — kely. \p \v 25 Ilâpyryem myani komandanty kata inwenily Felixram. Eagâmo tingonokyly. \p \v 26 “Âyam xirâ kata kâingonodyly, pymâ tynrenseim. Cláudio Lísias urâ, komandanty taunlo Jerusalém donro. Idaenkuho kâingonodyly. \p \v 27 “Âyam merâ uguondo tâwentâguezeim kâingonodyly, Paulo keho. Tarâ judeu domodoram nadawâho. Nhâlymo agâ keankâ. Romadâ tâzeke awyly kâuntuduo keankâ yzodaduryam kâenmakehonly. \v 28 Âdy wâgâ nhewentâdylymo awyly kâuntudyze keankâ urâ. Awylygue keankâ judeu domodo iwymâry âtâdyguyhoranlâ kanleholy. \v 29 ‘Xina ezewenry araba aidyly’ nyguemo. Urâem olâ, pymâ Roma donro aguehobyry nakabyra merâ. Etadâdoem xyâhoem warâ âdy anientaymba merâ. \v 30 Taunlo judeu domodo ewy merâ tyândysemo kehonly tarâ Jerusalémdâ. Kâuntuduo, inepa kehoem keankâ âyam kâingonodyse widyly. ‘Âmaemoem Paulo inakanhe aitybyen-ro watay, pymâ Felixram aitobyry egatuwâdaunda’ ugue lâpylâ izepaom modoram. \p “Xirâ kulâ âyam kâengatuly” \m kely myani komandanty Cláudio Lísias inwenily. \p Kata tinwenipygueduo myani sodadu domodoram nhuduly, pymâ Felixram nhatomoem. \p \v 31 Aituo myani sodadu domodo tywymâry aguehobyry ara aidylymo. Paulo nhadylymo kopae âtâ anary Antipátride kehoram. \v 32 Kopaelâgâem myani sodadu tuhuru wâgâ idâwâtyby modo odopâdylymo Jerusalémram. Paulo, sodadu kawaru wogonro modo agâ idâwâm lelâmy. \v 33 Cesareiaram saintybyem myani idâlymo pymâ Félix etyram. Eyam aguelymo: \p — Anra Paulo Jerusalémdâ ewentâguedyby. Anra lâpylâ kata xina iwymâry inweniby âyam — kelymo. \p \v 34 Aituo myani pymâ kata intainly. Itainrimbyryem myani Paulo nhapâiguely: \p — Âdykâ ynynonroka âmâ? — kely. \p — Cilícia eynynonro urâ — kely myani Paulo. \p \v 35 Aituo myani mâkâ pymâ aguely: \p — Inwentâguedaynrim modo saintuo, âwâgâ aguelymo idase urâ. Âdamyguely awyly idase lâpylâ urâ-ro warâ — kely. \p Aituo myani tyzodadury modoram aguely: \p — Kadeia odaxi ietaungâ, pymâ Herodes etydâ. Etaungâne, nâsemagueba itoem — kely. \c 24 \s1 Judeu domodo Paulo nhewentâdobyry pymâ Félix enanaym \p \v 1 Cinco emedyly ipygueduo myani kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry kuru, Ananias, Cesareiaram saindyly, judeu iwymâry modo ewy agâ. Uguondo “Tértulo” keho, romano modo ezewenry xuturim, eagâ tâtâze lâpylâ myani. Saintybyem myani pymâ Felixram, Paulo aitobyry egatuze idâlymo. Mâkâ pymâ Paulo ingâsedyly. \v 2 Paulo myarâ âepanâgueduo myani Tértulo mârâ lelâba aguely, tienwentâguedoem pymâ Félix enanaym: \p — Idaenkuly saguhoem kuru, Pymâ. Koendâ xina iwerâ, xina nâseguebyba, pymâ koendonro mawylygue. Tonomegueim âmâ. Toenzepa âdydo imeom xina judeu domodoem adyese âmâ. \v 3 Pymâ, toenzepa xina agâ iomaru, idânârâ mâunduwâtyby modo wâgâ. Koendâ minase xina agâ, âdykâlâ, âdaralâ, âdykâingâ xina atodâlâ warâ. \v 4 Aekuru kuru iwanu tienkuâdâdyzeba gâlâ xina warâ. Xina adâkedyze ato mâindadyse wao olâ xina. \p \v 5 — Ânguydoem kulâ merâ Paulo xina duay awyly. Âdykâ tadakobâdobyry einkâ Jesus wâgâ nhenomedâdyly. Awylygue xina judeu domodo nhewiâpanâdyly. Jesus Nazaré donropyry einwânni modo iwymâry lâpylâ mawânkâ awâkâ. \v 6 Deus ety âwankuem niedâ awâkâ. Judeu keba kulâ myarâ nadâ. Awylygue keankâ xina nhetadânehonly. Xina ezewenry xuturim modo enado lâwâne keankâ tienwentâdyze xina awyly, romano domodo nynanâbyralâ. \v 7 Tonlo sodadu iwymâry Lísias olâ xina emaymba Paulo nemake. \v 8 Aituo keankâ mâkâ sodadu iwymâry xarâ xina ingonodyly. “Inanajimo, Paulo inakanhe aitybyen-ro watay, pymâ Felixram egatuwâdaunda, tâwentâgue, tâwentâgueba warâ Paulo awyly aguehoem” nygue xinaram. Awylygue xina âyam âewyly, Pymâ. Paulo agâ aguekâ. Aguely mâindatuo ise, uguondo inakai awyly mâuntuly, xina agueho ara — kely myani Tértulo pymânra. \p \v 9 Judeu domodo Tértulo aguehobyry tohoguezemo myani. Awylygue myani aguelymo: \p — Âkealâ awârâ Tértulo aguehobyry modo — kelymo idânârâ. \s1 Adientyby, adâkehobyry warâ Paulo Félix enanaym nhegatuhobyry \p \v 10 Aituo myani mâkâ pymâ tâmarygue Pauloram “Aguekâ” kely. Aituo myani Paulo aguely adaguly: \p — Idaenkuly, Pymâ. Tutuze urâ, iweâpa xina judeu domodo iwymâryem mawyly. Awylygue ise koendâ kehoem agânhetyby modo, kâenomedâdobyry modo warâ kâengatuly âyam. \v 11 Idânârâ xirâ aguehomo, doze emedyly ara târâ Jerusalémdâ wawyly ume kulâ keankâ aidyly. Deus agâ agueze, ehogueze warâ keankâ Jerusalémram udâly. Tâwâlâ mapâiguely Deus ety odanopyry modo, âkealâ auguely awyly mâuntuhoem. \v 12 Deus etydâ watay ânguy agâ kâseudaymba wakynre, kurâ domodo kâynanâdaymba wakynre warâ, Deus etydâ, tâdâtâdyguyho mododâ, âdykâingâlâ kadakobâday warâ. Kurâdo kâynanâdyly netaymba keankâ asaemo yizepaom modo. \v 13 Ienwentâguedylymo wâne inakanhe awitobyry wâgâba olâ. Kewâdylymo kulâ olâ. Toenzepa wâne ise asaemo ienwentâdyly, kewâdylymo kulâ olâ ise. \p \v 14 — Kâinwânkyly ise âyam kâengatuly. Deus kâinwânkyly, xina idamudo nheinwântyby. Idânârâ Moisés inweniby tâinwânse urâ, earamo. Idânârâ saguhoem Deus eynynâ aguewâni modo inweniby tâinwânse urâ, nheinwântomo ara. Jesus kieinwântuo lelâ Deus eydâ atoram kytâly awyly tâinwânse olâ urâ. Judeu domodo ewy olâ neinwâmpyramo Jesus kâmakerim awyly. \v 15 Tâinwânse urâ, Deus xypyry etay idânârâ iguewâtyby modo kurâem nhenehonly, einwânni modo, einwântânrybyry modo alelâ. Agui judeu domodo kâinwânwânto ara lâpylâ inwânwândylymo. \v 16 Deus enado âepanâgueze wawyly tutuze wawylygue, idânârâ agânhedyse urâ, Deusram, kurâdoram warâ kâzewentâgueoba witoem — kely myani Paulo. \p \v 17 Paulo agueondyly myani: \p — Iweâpa âtâ anakâ Jesus wâgâ unâ egatuze idâypyem, Jerusalémram kodopâdâ. Judeu âdy pebaom modoem dinheru kâindâtyguyby enese, Deusram auguehobyry xuduze warâ keankâ udâly. \v 18 Deusram “Aiese urâ” uguehobyry olâ keankâ agânhekyly. Awylygue keankâ Deus etyram udâly, okogueze, xina ezewenry ara. Aguipa kulâ keankâ kurâ domodo târâ awyly. Ânguy âdalâ kulâba gâlâ keankâ warâ. \p \v 19 — Deus etydâ wawyly ume ienipyry modo lâpeba tarâ, akaemo judeu Ásia eynynonro modo. Enanajimo inakanhe awidâ-ro watay, nâedâ akaemo, awitobyry egatuze. \v 20 Judeu domodo iwymâryam keankâ kadaholy, pymâ domodo âtâdyguyhoam. Pymâdo enado watay, âdylâ inakanhe awitobyry wâgâ ienwentâguebyramo keankâ. Tutuzelâ asaemo tarâ ienwentâni modo. Kâinwânkyly wâgâ kulâ keankâ kâzewentâoly. \v 21 Xina iwymârydo enado wawyly ume, ago kehoem augue: “Iwerâ ienwentâguedylymo, iguewâtyby modo xypyry etay kurâem itonze kely kâinwândylygue kulâ” ugue — kely myani Paulo pymâ Felixram. \p \v 22 Koendâ kehoem myani Félix xurutybyem awyly Jesus eynynonro modo nheinwânkyly wâgâ. “Jesus kieinwântuo lelâ Deusram kytâly” kely tydase myani. Âkealâ, âkealâba warâ Paulo ewentâguedyly awyly adâkehoem tynwânwânse wao myani. Aituo myani Pauloram aguely: \p — Sodadu iwymâry Lísias saintuo, aguely idase wao urâ. Mâkâ aguely kâindapygueduo ise, âdara âedyly awyly kâuntuly — kely myani. \p \v 23 Arâ adâkebygueduo myani cem sodadu iwymâryram aguely: \p — Ozodadury modoram aguekâ, Paulo nhetadâdomoem. Ihugâjiho, ewâkâjiho warâ olâ etyen-hongâ, kadeia oday tawyly ume tâwâlâ adakobâdoem. Tâwâlâ eataen-ho modo âdy ize ato nenedâmo — kely myani pymâ Félix. \s1 Félix, Drusila warâram Paulo adâitobyry nhegatuhobyry \p \v 24 Iweâpa ipygueduo myani pymâ Félix Cesareiaram idâondyly tywydy Drusila agâ. Judeu myani mâkâ pekodo. Pymâ Félix, Paulo ingâsenehonly myani, mâkâ nheinwânkyly wâgâ tindatondyze tawylygue. Aituo myani, Jesus Cristo wâgâ aguely. \p \v 25 — Koendâ kine, Deus aguiendyse ato lelâ aguyjiene. Deus izepa ato aiese kykeduo, “Agânhepyra ise aze” tâkezelâ kine. Xypyry etay idânârâ ise Deus enadoram kytâly. Jesus eynynonro modo typygueba kehoem iomazeânehonze. Jesus eynynâbaom modo ise typygueba kehoem nhenagazenehonly — kely myani Paulo. \p Agueduo myani pymâ adahulily, Jesus eynynonro keba tawylygue. Aituo myani Pauloram aguely: \p — Idâ. Âdalâ ise âgâsedondyly — kely. \p \v 26 Félix tynwânwânse myani, Paulo tyam dinheru nhuduly tâtaguehobyry ebyryem. Awylygue myani ingâsezedyly, eagâ tâtunâguedoem. Paulo dinheru nudupa olâ myani. \p \v 27 Azagâ anos sakabygueduo myani Félix pymâemba idyly Cesareiadâ. Paulo kadeia odaypa netaguehomba myani, judeu domodo tienwiâpanâdyzeba tawylygue. Pórcio Festo myani pymâ iwelo, Félix ejipyano. \c 25 \s1 Festoram Paulo adâitobyry nhegatuhobyry \p \v 1 Aituo myani Festo idâly Cesareiaram pymâem. Azagâ tokalâ warâ iguampygueduo myani târâpa egasely. Jerusalémram idâly. \v 2 Saimpygueduo myani kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymârydo, judeu domodo iwymârydo warâ idâlymo eagâ agueze. Paulo tienwentâdo nhegatulymo myani eyam. \p \v 3 — Xarâ Jerusalémram Paulo igonokâ — kelymo myani. \p Ânwa ozelâ tyân-hoem kulâ olâ myani aguelymo. \p \v 4 Aituo myani Festo aguely: \p — Cesareiadâlâ Paulo etagu nidâ. Inepa ise myarâ kodopâdyly. \v 5 Kodopâduo, âwymârymo yagâ igonotaungâ. Târâ ise nhewentâdylymo, enanajimo inakanhe aitobyrybe-ro watay — kely. \p \v 6 Dez emedyly awârâem Jerusalémdâ itybyem myani Festo odopâdyly Cesareianra. Judeu domodo iwymârydo eagâ idâwânmomy. Kopaelâgâem myani Festo idâly tribunalram. Myarâ saintybyem myani ekadyly, aguely. \p — Xarâ Paulo enetaungâ — kely. \p \v 7 Paulo myarâ âepanâgueduo myani judeu, Jerusalém donropyry modo tânâmize âtâdyguylymo lelâ. Inakai modogue kehoem myani nhewentâdylymo. Warâ olâ myani Festo aguely: \p — Amyguelymo tydase urâ. Âdara pylâka ise amyguelymo âkealâ awyly kâuntuly — kely. \p Agueduo myani âdara tâkely nutuba idylymo Paulo tienwentâdobyry modo wâgâ. \p \v 8 Aituo myani Paulo tywâgâ aguely: \p — Âdy inakai agânhetaymba urâ. Xina ezewenry iweniby arapa kulâ awitaymba urâ. Deus ety âwankuem kânhetaymba urâ. Âdykâ kywymâry Roma donro kâunâguedaymba urâ warâ — kely myani. \p \v 9 Judeu domodo tienwiâpanâdyzeba olâ myani Festo. Aituo myani Pauloram aguely: \p — Jerusalémram mydâdyse âmâ? Xirâ unâ wâgâ amyguedyse âmâ târâ, âkealâ, âkeaba warâ iwentâguedylymo awyly auguehoem? — kely. \p \v 10 Aituo myani Paulo in-hoguly: \p — Udâdyse inkâba urâ myarâ. Tarâ inado urâ iwerâ. Roma donro pymâ kuru César aguehobyrylâ âmâ. Tarâlâ aguekâ, koendâ, koendâpa warâ awitobyry awyly wâgâ. Judeu domodo xurâem inakanhe awitaymba urâ, tutuzelâ âmâ. Awylygue ise kodopâbyra wawyly Jerusalémram. \v 11 Âdalâ inakanhe awitobyrybe yiguehoem kehoen-ro watay, yâen-hongâ. Judeu domodo kewâdyly kulâ watay olâ, ienagazenehomba nidâmo, kywymâry Roma donro agueho ara. Awylygue ise kywymâry Roma donro César-ram kâenkadyly. Ugonokâ pylâ mâkânra. Tâzekelâ urâ târâ. Mâkâ lelâlâ ise aguenri, inakanhe, inakanhemba warâ awitobyry wâgâ — kely myani Paulo. \p \v 12 Arâ agueduo myani Festo âtunâguedyly turuni modo agâ. Eagâmo adâkebygueduo myani Pauloram aguely: \p — “Kywymâry César-ram ugonotaungâ, Roma donroram. Mâkâ ise inakanhe awitobyry wâgâ aguenri” mygueaki. Arâ ise aedyly. Romaram ise ogonodyly — kely myani Festo. \s1 Paulo wâgâ Festo aguehobyry \p \v 13 Iweâpa ipygueduo myani pymâ Agripa âewyly tyaundu Berenice agâ Cesareianra, Festoram adakobâze. \v 14 Iweâpa myani târâ awylymo. Aituo myani Festo aguely eyam Paulo wâgâ: \p — Tâlâ tarâ uguondo, Félix kadeia odaxi nhetadânehoymby, pymâem tawyly ume. Paulo mâkâ ezedy. \p \v 15 — Jerusalémram udâduo, kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymârydo, judeu domodo iwymârydo warâ yagâ agueze nâtâmo. Inakanhe aitobyry wâgâ keankâ Paulo nhewentâguedylymo. Nekadâmo kâyâen-hohoem. \v 16 Aituo keankâ Paulo agâ tyewiâtuneim modoram auguely: “Ânguy tyâwâtuneba saguhoem, aguely tydaseba kulâ” uguely. \p \v 17 — Aituo keankâ xarâ Paulo eydâ atoam âewylymo. Saintuomo inepa keankâ aguelymo kâindadyly. Kopaelâgâem keankâ udâly tribunalram. Myarâ saintybyem iekabygueduo keankâ Paulo kâingâsenehonly. \v 18 “Inakai modogue kehoem isenra nhewentâguedylymo” uguely keankâ yangahu oday. Arapa olâ keankâ aguelymo. \v 19 Tâzewenrymo ara anipyra atobyry wâgâ kulâ keankâ nhewentâdylymo. Mâkâ uguondo Jesus keho iwerâ igueypyemba awyly nheinwândylygue kulâ nhewentâdylymo. \p \v 20 — Xirâ wâgâ koendâ kâuntuhoem âdara awidyly awyly kâuntuba olâ wakynre. Aituo keankâ Paulo kampâiguely: “Jerusalémram mydâdyse âmâ? Xirâ unâ wâgâ amyguedyse âmâ târâ, âkealâ, âkealâba warâ inwentâguedylymo awyly auguehoem?” ugue eyam. \v 21 Tâtâdyzeba olâ keankâ. “Kywymâry Roma donro César-ram ise kâenkadyly. Ugonokâ pylâ mâkânra. Mâkâ lelâlâ ise aguenri, inakanhe, inakanhemba warâ awitobyry” nygue yam. Aituo yzodadury modoram auguely keankâ: “Koendâ merâ etaungâ. Pymâ Roma donroram ise kâingonodyly” ugue eyanmo — kely myani Festo, Agriparam. \p \v 22 Aituo myani pymâ Agripa aguely Festoram: \p — Mâkâ uguondo aguely kâindadyse urâ — kely. \p — Kopaelâgâ ise mâindadyly — kely myani Festo. \p \v 23 Kopaelâgâem myani Agripa, Berenice warâ idâlymo pymâ modo âtunâguedoram. Egawântuomo myani tuomare kehoem âzedaenkuolymo, pymâ ize tadato edaenkuho ara kehoem. Festo agâ, sodadu iwymârydo agâ, uguondo tynruneim modo agâ warâ myani âwândylymo. Âwâmpygueduomo myani Festo, Paulo ingâsenehonly. \v 24 Paulo âetuo myani Festo aguely: \p — Idaenkuly, pymâ Agripa. Idaenkulymo, pymâdo, uguondo modo xirâ âtâ anakonro modo warâ. Anra Paulo. Aguidope judeu domodo izepa ato merâ. Jerusalémdâ watay, judeu domodo yagâ anyguemo, tienwentâguedomo wâgâ. Nâedâmo lâpylâ akaemo ewy xarâ, iwâgâ yagâ agueze. Aunlolâ inanry kâyâen-hohoem aguezesedylymo. \v 25 Urâem olâ âdaitobyry wâgâba kulâ tyâzepa. “Kywymâry Roma donro César-ram ise kâenkadyly. Ugonokâ pylâ mâkânra. Mâkâ lelâlâ ise aguenri, inakanhe, inakanhemba warâ awitobyry wâgâ” nygue. Awylygue ise myarâ kâingonodyly. \p \v 26 — Kywymâryram kata igonose urâ, âdaituo eyam kâingonodyly awyly nhutuhoem. Âdy kâinwenily awyly kâuntuba olâ urâ, âdaitybyem awyly kâuntuba wawylygue. Awylygue xarâ kâenenehonly, aguely mâindatomoem. Pymâ Agripa, amyguely kâindadyse urâ. Sapâiguegâ, in-hoguly idakâ warâ. Arâ keanra ise kata wâgâ kâinwenilype awyly. \v 27 Koendâ inkâba uguondo tâwentâzeim igonodyly kywymâry Roma donroram, ewentâdo wâgâ aguehomba kulâ — kely myani Festo târâ âtâdyguyby modoram. \c 26 \s1 Adientyby, adâkehobyry warâ Paulo, Agripa enanaym nhegatuhobyry \p \v 1 Aituo myani pymâ Agripa aguely Pauloram: \p — Amânhetaymby modo xinaram egatugâ — kely. \p Aituo myani Paulo tâmary nhaunâdyly, pymâ Agripa tiendaenkuhoem. Aitybyem adâitobyry egatuly nhaguly. \p \v 2 — Pymâ Agripa, idaenkuly wao. Tynreim âmâ. Tuomare urâ, inanaym auguely awylygue. Âyam kâkaduly ise xirâ, judeu domodo agueho araba awidyly awyly mâuntuhoem. \v 3 Judeu domodo ezewenry tutuzelâ âmâ, idânârâ kehoem. Tutuze lâpylâ âmâ, xina izepa ato, xina nâseinwâmbyra ato warâ. Awylygue olâ ydakâ wao. Auguely ara uguely — kely. \p \v 4 Aituo myani Paulo agueondyly: \p — Idânârâ judeu domodo tutuze, salokuzenomoenlâ Moisés inweniby ara aiseze wawyly. Cilícia eynynâ yazehobyrydâ, Jerusalémdâlâ alelâ âdykâ xina ezewenry aiedyly kâinmowâbyra urâ. \v 5 Judeu taunlo modo âkealâ aguely kezemo. Tutuzelâ akaemo, salokuzenomoenlâ fariseu-em wawyly. Xina judeu domodo ezewenry einwânni kuru mawânkâ fariseu domodo. \v 6 Iweâpalâ myani Deus aguely xina idamudoram: “Iguewâtyby modo kurâem ietonze urâ” kely. Tâinwânse urâ, Deus adâkehobyry ara aidyly. Awârâ tâinwânse wawylygue, yizepaom modo xarâ ienewylymo, ienwentâze. \v 7 Judeu domodo tâinwânse, Deus xypyry etay igueypy kurâem nhetondyly. Awylygue xina judeu modo, Deus xyrendyly xina nimopa awyly. Peto oday, kopae alelâ xina “Aiekâ” kehobyry anhedyly. Deus iguewâtyby modo kurâem ietonze kely kâinwândylygue kulâ judeu domodo ienwentâdyly, Pymâ — kely myani Paulo. \p \v 8 Idânârâ tonlo modoram myani Paulo aguely: \p — Kieinwâmpyra kitoem nuduwâpyra Deus iguewâtyby modo kurâem tyetonze awyly. Einwântaungâ — kely. \p \v 9 Idânârâ tonlo modo indatoem myani Paulo aguely Agriparam: \p — Saguhoem, urâlâ kâinane Jesus Nazaré donro einwânni modo enagazeni. Idânârâ adyese winane, kâenagazedomoem. \v 10 Jerusalémdâ Jesus einwânni modo toenzepa senagazenehonwâm. Kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymârydo kadeia odaxi kâentadânehohoem aguewânmo. Tawânehonzemo, kadeia odaxi tâtadânehonzemo warâ winane urâ. Iguehoem aguehonlymo watay, en-hem tâkeze kâinane urâ warâ. \v 11 Jesus einwândyly inmodyzemo wâne winane. Âtâ tâdâtâdyguyho modoram aunlolâ kâinane sawâsemo udâly. Tyewiâsezemo winane. Taypa kâinane udâly sawâsemo. Konhontuomo, toenzepa kehoem kâinane kâenagazedylymo — kely myani Paulo. \s1 Jesus tyeinwândyly wâgâ Paulo aguehobyry \r (At 9.1-19; 22.6-16) \p \v 12 Paulo tywâgâ agueondyly myani: \p — Aituo ani Damascoram udâdyse widyly, Jesus einwânni modo etadâze. Kurâdo eynynâ Deus agâ aguewâni modo iwymâry modo ani udâhoem agueim. \v 13 Pymâ Agripa, ânwa oze udâday awitobyry ise kâengatuly. Udâday, kuotatay, kau wâgâ toenzepa kehoem ani ydâ iatygudyly. Xixi takaze kehoem ani iatygu. Ienâmidâ ani iatygu; yagonro modo tânâmize lâpylâ warâ. \v 14 Aituo ani idânârâ xina onro onwa ihuguewâdyly, toenzepa tâseaneduo. Ytanwelâ ani Jesus yam aguely kâindadyly, hebraiku-em. “Saulo! Saulo! Âdaituoka ienagazedyly? Tâwâlâ kulâ mâsenagazedyly, tapirâ wâne tani emano se tuosebileim onwa âjihugameduo tâdyâze myara midyly kulâ” kely ani. \v 15 Aituo ani kampâiguely: “Ânguyka âmâ, aguenri?” uguely. “Jesus urâ, toenzepa mâenagazeguylylâ. \v 16 Aukâ. XYDYK ikâ. Iemaryem mitoem âduakely. Ywâgâ egaturin-em âduakely. Iwerâ mâentyby wâgâ egatugâ, waunroem aini wâgâ âyam kâengatuly wâgâ warâ. \v 17 Ywâgâ amyguedyse urâ judeu domodoram, judeu keba modoram alelâ. Kâmaynoem midyly watay, imakeze urâ, urâlâ eyanmo ogononi awylygue. \v 18 Ywâgâ aguenri ise âmâ. Ywâgâ eyanmo amygueduo, yeinwânsemo. Satanás einwândyly imozemo. Deus ise nheinwânkylymo. Iwerâma iamu oday âzepâimbyem adakobâni ara kulâ akaemo. Yeinwântuomo, Deus inakanhe aitomo xygakeze. Peto oday adakobâni ara ise akaemo nhedyly. Xirâ nhutuhomoem ywâgâ amyguedyse wawyly” kely ani Jesus yam. Warâ ani aidyly, Damascoram udâday — kely Paulo. \s1 Jesus ewanuem adâidyly wâgâ Paulo aguehobyry \p \v 19 Aituo myani Paulo agueondyly: \p — Pymâ Agripa, warâ ani Jesus aguehobyry ara awidyly, kaynâpa yam âetuo. \v 20 Warâ ani unâ iwâkuru Jesus wâgâ aguely kanguly. Saguhoem kuru iwâgâ auguely Damascodâ. Ilâpyryem Jerusalémdâ, idânârâ Judéia eynynâ warâ ani xunârybyry kâengatuly. Judeu domodoram, judeu keba modoram alelâ inanry iwâgâ auguely. “Âjityendaungâ, inakanhe amitomo wâgâ. Deus izepa ato aiedyly imowâdaungâ. Jesus einwântaungâ. Koendonro lelâ aietaungâ, Jesus eynynonroem mawylymo, inakanhe amidyly imoimbyryem warâ mawylymo xutuhoem” uguezesedyly inanry. \v 21 Xirâ unâ kâengatuduo keankâ, judeu domodo yagâ iewiâpadaynly. Deus etydâ wawyly ume keankâ yawâdylymo. Toenzepa keankâ yâdyse awylymo, Jesus wâgâ auguelygue. \p \v 22 — Iepyra nipyra olâ keankâ Deus, iemakedâlâ. Awylygue olâ tarâ wawyly, Jesus unârybyry idânârâ âyanmo egatuze, kurâdo âdaunlo modoanlâ, tâgareim modoram warâ. Jesus aguehobyry, anhetyby warâlâ xirâ unâry. Moisés xunârybyrylâ, saguhoem Deus itaumbyry egatuwânibyry modo xunârybyrylâ warâ xirâ kâengatuly. Deus onro anaxi ingonokyly wâgâ myani aguelymo. Iwerâ auguely âetobyry wâgâ. \v 23 “Deus Ingonotyby âzenagazeoze, âdyoze warâ; tyigueduo, kurâem itonze” kewânmomy. Awylygue, kyigueduo, kurâem itonze kydawyly, kiuntuly. Kytâho kientoem esagonrim, arâ lâpylâ ise Messias, Deusram kytâhoem, nhutuen-honly judeu domodo, judeu keba modo alelâ — kely myani Paulo. \p \v 24 Paulo adâitobyry, adâkehobyry warâ nhegatuly ume myani Festo adaenkely: \p — Toenzepa mâsenomedâdâ. Aituo âindâam midyly! — kely. \p \v 25 Aituo myani Paulo, Festoram aguely: \p — Âindâam witaymba urâ, pymâ ton-honreim. Koendâ kâpaunzedyly. Âkealâ auguely-ro warâ — kely myani Festoram. \p \v 26 Aituo myani Paulo agueondyly: \p — Pymâ Agripa, âkealâ auguely awyly, tutuze âmâ. Koendâ kehoem Jesus wâgâ tutuze âmâ. Âdy totoenze kulâ anientaymba myani mâkâ; tâzenanaym lelâ myani anhedyly. \v 27 Pymâ Agripa, saguhoem Deus eynynâ aguewâtyby modo tâinwânse âmâ. Arâ atayma Messias âewyly tynwânwânse âmâ-ro — kely Paulo. \p \v 28 Aituo myani Agripa aguely: \p — Ine wao. Inepa kehoem Jesus kâinwândyse mawyly — kely. \p \v 29 — Koendâ tâise Jesus mâinwândyly, iweâlâ atay, iweâpa atay warâ. Koendâ tâise âmâ lelâba mâinwândyly, asaemo idânârâ ydataynrim modo warâ. “Idânârâ taunlo modo yara nidâmo, Jesus neinwândâmo” tâkeze winase Deusram. Yara korentygue mâzekâjiodyzebamo olâ urâ-ro warâ — kely myani. \p \v 30 Awârâ aguely tindatuomo, pymâ Agripa, pymâ Festo, Agripa eaundu Berenice, idânârâ târâ ekadaymby modo warâ saudylymo myani tâgasehomoem. \v 31 Tâgaselymo ume, tindatyby wâgâ aguelymo. \p — Âda nitaymba awâkâ Paulo etadâdoem, xyâhoem warâ — kelymo myani. \p \v 32 Aituo myani Agripa, Festoram aguely: \p — “Kywymâry César Roma donroram ise kâenkadyly. Ugonokâ pylâ mâkânra. Mâkâ lelâlâ ise aguenri, inakanhe, inakanhemba warâ awitobyry wâgâ” kepa-ro watay, tâtaguneba tâise mâkâ, inakanhe anitaymba mâkâ, ienanaji — kely myani. \c 27 \s1 Festo Romaram Paulo ingonotobyry \p \v 1 Aituo ani Festo, Paulo ingonodyly Romaram, Itália anaxi xidadâ imâsedoram. Júlio cem sodadu iwymâryam aguely: \p — Âmâ ise etadâdyby modo, Paulo warâ sani Romaram — kely. \p (“César izodadury” kelygue myani izodadury modo ezeku; mâkâ ewy myani Júlio.)\fig Paulo Romaram idâhobyry|src="Bakairi_Paul4.pdf" size="span" loc="Acts 27:1-28:14" copy="GPS map" ref="Atos 27.1--28.14" \fig* \p \v 2 Pepi imâsedo Adramítiodâpa âetyby, Ásia yan-yam idâim odaxi ani xina âxiedyly. Aituo ani xina idâly adaguly. Aristarco idâwâm lâpylâ xina agâ. Macedônia eynynonro âtâ anary Tessalônica donro ani mâkâ. \v 3 Kopaelâgâem ani xina saindyly Sidom iduantaji. Koendâ ani Júlio, Paulo nhedyly. Pauloram aguely: \p — Tâwâlâ ise myarâ ataen-ho modoram adakobâze mydâly. Pyni, âdydo imeom warâ nhududuomo, tâwâlâ emakegâ lelâ — kely ani eyam. \p \v 4 Ilâpyryem ani xina idâly Sidomdâpa. Târâpa idâypyem ani Chipre inortyry einkâ xina idâly, sapezenru xina yan-yam âewyly awylygue. \p \v 5 Cilícia, Panfília warâ edazekâ ani xina idâly. Xidadâ Mirra kehoam xina saindyly ani Lícia eynynonroam. \v 6 Târâ ani xina pepi imâsedo odayba âzetyly. Sodadu domodo iwymâry myani pepi imâsedo eagonro tâense Alexandria donropyryem Italiaram idâim. Aituo ani xina mârâ iodaxi âxiedyly. \p \v 7 Toenzepa ani sapezenru eon-honru xina yan-yam. Awylygue ani kura kehoem xina idâly. Tâpyneânze kehoem ani âtâ anary Cnido iduenrâ xina saindyly. Ton-honre kehoem sapezenru xina iduenrâ âewyly awylygue ani xixi egawânto yan-yam xina nâtâba awyly. Aituo ani sul yan-yam xina MYRYK idyly. Ilha Salmona einkâ ani xina sakadyly. Xina idâly lelâ ani sul einkâ. Ilha imâsedo Creta einkâ ani xina sakadyly, sapezenru ton-honre kuba ato einkâ. \v 8 Creta edazekâ ani xina idâly. Tâpyneânze kehoem ani xina idâly. “Tuanta koendonro” kelygue tâzekeinram xina saindyly ani. Xidadâ Laséia kehodâ iwaguepa ani mârâ. \v 9 Cesareiadâpa xina egasehobyry iweâpa itybyem, âty Deus Inakanhe Aguitobyry Nhygakehon-ho keho sakadybyem awyly ume ani. Paru oze tâdâtâhoem kâmaynoem idyly. Aituo ani Paulo aguely: \p \v 10 — Nhaum, kâmaynoem enra xirâ ume paru oze kytâly. Pepi imâsedo xytyze. Iodano modo myenranxi idâze. Kurâ nhese lâpylâ warâ enra — kely. \p \v 11 Pepi odo, pepi iogâikeim warâ olâ ani aguelymo: \p — Kâmaynoem inkâba awârâ tâdâtâhoem. Tarâ tuantayba kydâxiguenre — kelymo. \p Aituo ani sodadu domodo iwymâry akaemo azagâ aguely indakyly kuru, Paulo aguehobyry keba. \v 12 Koendâpa ani mârâ tuantay tadawyly kopâ tapezenreim ume. Agui pepi oday âsewaniwâni modo ani târâ xina eydâ atodâ inepa tâxiguedyze awylymo. Awylygue ani aguelymo: \p — Tâlâ tarâ Cretadâ eagonro tuanta Fenice keho. Mârâ tuantadâ ise sapezenru kopâ agonro kiankadyly — kelymo. \p Sapezenru ton-honreim tuanta Fenice einkâ nakabyra awyly, nordeste, sudeste warâ eynynâ awylygue. \s1 Kopâ tapezenreim saintobyry \p \v 13 Tuanta Koendonrodâ xina awyly umelâ ani, sul eynynâ adapezeinly ton-honre kubalâ. Mârâ sapezenru wâgâ pepi oday tâwanuneim modo aguelymo ani: \p — Inoro. Kytâdyze kydatoram ise xirâ sapezenru kadyly — kelymo. \p Aituo ani pepi epagunâdo, âncora keho, nhaunâdylymo. Ilâ aienibyryem ani xina âxiguely Tuanta Koendonrodâpa. Creta edazekâlâ ani xina sakadyly. \v 14 Inepa kehoem ani sapezenru âtuguguely. Xina yan-yam adapezeinly idyly. Nordeste eynynâba ani sapezenru âewyly, xina enâmize. \v 15 Toenzepa kehoem ani xina yan-yam adapezeinly. Pepi oday tâwanuneim modo nhatoem nudupa lâgâlâ. Aituo napyra idylymo. Sapezenrulâ pepi sani tâtâho yan-yanlâ. \p \v 16 Ilha imeimbyry Cauda isulry eynynâ ani xina sakadyly. Tâinkâ ani sapezenru ton-honre kuba awyly. Pepi imâsedo ihu wâgâ, pepi imeimbyry ekâjibybe ani. Paru tâsaniguenry oze tâdâtâho ani mârâ pepi imeimbyry. Tahuleba kehoem ani pepi imâsedo oday tâwanuneim modo pepi imeimbyry sasery nhawâdylymo, pepi imâsedo odaji tiempâguehomoem. \v 17 Pepi imeimbyry sawânipyryem ani pepi imâsedo odaji nhedylymo. Líbia iwaguepa, paru tâsaniguenrybe myani toenzepa myenraym sagunupe atodâ. Aituo ani aguelymo: \p — Sapezenru pepi nhadyly paru tâsanigueba atoam watay, pepi epaguze sagunu myenrano wâgâ. Kientyba ise kurâ-ro warâ — kelymo. \p Aituo ani panu imâsedo modo, vela keho, nhenâtâguylymo. Sapezenruanlâ pepi adaholy. \v 18 Sapezenru ton-honreim nakabyra lelâ. Paikaylâ pepi âzekânioly ton-honre kehoem. Kopaelâgâem ani pepi odano modo tâmânreim modo paikaji nhamelymo, tâmânrugue pepi nytyba itoem. \v 19 Aisezedyly lelâ ani sapezenru. Kopaelâgâem ani tâwanuneim modo pepi oday tâwanezeim modo nhamuilymo paikaji, korenty modo, sapezenru sawâto modo, awârâ modo. Kâmaynoenlâ olâ ani xina. \p \v 20 Kopaelâgâembaba ani iamu. Peto oday xina xixi nepyra. Kopae xina ximukâ nepyra warâ, ton-honrelâ kopâ tapezenreim ihuguely awylygue. \p — Kydâsemaguewâbyra ise kurâ. Idânârâ ise kytyly — xina kely ani. \p \v 21 Iweâpa ani pepi imâsedo oday tâwanuneim modo toenzepa âseguâdâdylymo. Âwinduatomoenlâ nudupa lâgâlâ ani. Aituo Paulo XYDYK idyly akaemo enado. Eyanmo aguely: \p — Nhaum, Cretadâ kydatay auguehobyry enanâguewâdaungâ: “Toenzepa âsenagazeze kurâ, kâpagubyra kurâ-ro watay” ugue. Tuanta Koendonro keho Cretadâlâ kâpagudyly-ro watay, xirâ pepi isejiguy modo, âdydo imeom pepi odanopyry modo warâ kianmewâbyra tâise kurâ; arâ kehoem kydâsenagazedaymba tâise kurâ warâ. \v 22 Tâegane itaungâ! Ânguy niguewâpyra ise. Pepi lelâ ise adakalagueim — kely. \p \v 23 — Deus eynynâ wato aini modo yam nutuen-hoangui. Kopae anju kaynonro nâepanâgueagui yam. \v 24 Warâ enra aguely: “Paulo, tyanepa ikâ. Iwerâ kehoem âiguewâpyra ise âmâ. Pymâ kuru Roma donro enadoram idâze wao âmâ. Koendonro awâkâ Deus. Awylygue ise nhetâlâ awyly. Âmâ, agâ idâwâni modo warâ nhesemo lelâ” keanry yam. \v 25 Awylygue olâ ton-honre itaungâ, uguely. Deus einwânni urâ. Anju aguehobyry ara aiese mâkâ. \v 26 Âsemagueze lelâ kurâ idânârâ. Xirâ pepi âdykâlâ myenraym sagunu wâgâ epaguze — kely ani Paulo. \p \v 27 Azagâ semana ani mârâ sapezenru ton-honreim xina saseze awyly parutabâ Mediterrâneo oze. Kuetâji awârâem ani pepi oday tâwanuneim modo onro iwaguepa taindyly awyly nhutulymo. \v 28 Aituo ani târâ paru esanigu nhekudylymo. Tâdyreim paikaji nhamelymo, iopirydâ emâihobeom, tâsanigue awyly eto; trinta e seis metros myani esanigu. Ilâpygueduo ani nhekudondylymo. Tâsanigue kuruba myani, vinte e seis metros kulâ. \p \v 29 Onro onwa tâidyly awyly nhutulymo kuru ani. Paru emelay pepi tuhu imâsedo onwa âsemyly waunlo ara tienehonduomo ani toenzepa kehoem âseanedylymo. Awylygue quatro lelâ pepi epagunâdo nhekâjilymo; pepi ihu wâgâ paru ikaji nhamelymo, âdanipyra itoem. \p — Inepa imekâ, xirâ korenty pepi epagunâdo ekâjiho adatâly iraynâlâ — kelymo myani. \p \v 30 Pepi oday tâwanuneim modo pepi odayba tâsemaguedyzemo ani. Aituo ani pepi imeimbyry paikaji nhamelymo, ioday tâwientoem. Tywymâry enokuze kelymo myani. Warâ myani eyam aguelymo: \p — Pepi ioruram xina idâly, xirâ tâmânreim epagudo xytâguyândonze, nâxigueba itoem — kelymo; kewâdylymo kulâ olâ myani. \p \v 31 Pepi imâsedo odayba âwiense kelymo awyly tutuze olâ myani Paulo. Aituo ani Roma donro sodadu domodo iwymâryram aguely: \p — Xirâ pepi oday tâwanuneim modo âwiense kelymo. Ânguy nâwiempyra nidâ. Âwiendylymo-ro watay, âdara mâsemaguewâbyra ise âmaemo — kely. \p \v 32 Agueduo ani sodadu domodo pepi imeimbyry ekâjiho nhatâlymo, tâwâlâ idâhoem. \p \v 33 Emedylylâ ani Paulo idânârâ tonlo modoram aguely: \p — Âwinduataungâ wao. Iweâpa keankâ xirâ koendâpa kydawyly azagâ semanabe. Xirâ ara koendâ mâwinduapyra mawylymo. \v 34 Âwinduataungâ wao, on-honwandomoem. Tyanepa itaungâ. Ânguy niguewâpyra ise. Âda kydâiehowâbyra ise kurâ. Tokalâ kyangahudulâ kianmehonwâbyra ise kurâ — kely ani Paulo eyanmo. \p \v 35 Agueypyem ani Paulo pão nhanâdyly. \p — Tuomare urâ, xirâ pyni mâunduhobyry wâgâ, Pabai — kely ani Deusram, idânârâ kurâdo enanaym. \p Adâkebygueduo ani pão nhepâdyly, nhedawynly lâpylâ warâ. \v 36 Nhedawynly tientuo ani ago kuru egamadylymo. Nhedawynlymo lâpylâ. \v 37 Agui ani xina mârâ pepi imâsedo oday awyly, duzentos setenta e seis kurâdo lelâ. \v 38 Xina nhedawympygueduo ani, trigu saku odano modo idânârâ kehoem nhamelymo paikaji, pepi ionupadoem. \s1 Pepi imâsedo atuhobyry \p \v 39 Emetybyem ani pepi oday tâwanuneim modo iwague kuruba onrodâ tawyly nhedylymo, âdykâ tawyly nutubamo olâ ani. Paru epagudyby emyenro sagunupeom ani nhekylymo. \p Aituo ani aguelymo: \p — Kaintuo, pepi târâ kyzepagunâne — kelymo. \p \v 40 Pepi epagunâdo ekâjiho tatâzemo ani. Pepi imâsedo ihugâiguerim “leme” keho ekâjiguewânmo lâpylâ, pepi sase tâkewâdomoem. Ilâpygueduo ani panu imâsedo nhalokuândylymo lâpylâ, sagunu onwa sapezenru pepi imâsedo nhatoem. \v 41 Pepi olâ ani sagunu onwa naimpyra. Paru tâsaniguenrydâ epagudyly lelâ. Sagunu myenrano onwalâ sakubyly. Ioru ton-honre kehoem myani sakubyly âzetyrin-emba kehoem. Paru sahugânu olâ ani ton-honre kehoem pepi onwa idâly. Awylygue ani ihudâ nhatuly. \p \v 42 Sodadu domodo ani akaemo etadâdyby modo idânârâ xyâwâse kelymo, tywâre sagunu onwa nâsemagueba itomoem. \v 43 Iwymârymo Júlio olâ ani Paulo iguedyseba-ro warâ. Awylygue ani tyzodadury modoram aguely: \p — Kâdyâwâtaundâmo — kely. \p Warâ ani tâtaguneim modoram aguely: \p — Adamewâdaungâ paikaji, sagunu onwa mydâhomoem — kely tywâruneim modoram. \p \v 44 Ilâpyryem ani aguely tywârenry modoram: \p — Paikaji adamewâdaungâ. Tábua wâgâ, pepi epiry adakalagueyby wâgâ warâ adawâtaungâ, sagunu onwa mydâhomoem — kely ani eyanmo. \p Warâ ani xina idânârâ saindyly sagunu onwa; ânguy niguepa ani pepi atuduo. \c 28 \s1 Ilha Malta kehodâ Paulo atobyry \p \v 1 Onroram xina saintuo, tonlo modo xina iose tâtâzemo ani. \p — Âdy kehoka xirâ ilha? — xina keduo, \p — “Malta” xirâ ezedy — kewânmo. \p \v 2 Koendâ kehoem ani xina nhedaenkulymo. Kopâ ihuguely, toenzepa igâwynu warâ ani. Awylygue ani peto nhatyguylymo sagunu wâgâlâ. \p — Âetaungâ. Âuntaungârâ — kelymo xinaram. \p \v 3 Se iladyby tindâtyguyby Paulo nhamely peto onwanji. Âgâupe myani mârâ peto duay. Peto âdâpigu tiuntuduo keanra ani mâkâ âgâu se iladyby modo duaypa egasely. Paulo se peto onwanji nhamely ume ani emarydâ âdâholy. \v 4 Tonlo modo Paulo emary wâgâ âgâu adasedâdyby tientuo ani aguelymo: \p — Kyârimpyry keanra awâkâ uguondo. Paru tâsanigueindâ tâiguely ume nâsemagueagui wâne, âgâu nhântybyem olâ ise nâsemagueba — kelymo. \p \v 5 Aituo ani Paulo mâkâ âgâu nhahogudyly peto onwanji. Tâtobyry newânebyra ani. \v 6 Emary sakyzely, iguely warâ myani nhenuenguylymo. Âdalâ idyly enuenzezemolâ myani. Paulo olâ ani âdanipyra. Âdapa awyly tientuo myani, tunâry nhugukelymo. \p — Uguondo mâkeba awâkâ! Kiynrenkyly deus awâkâ! — kelymo. \p — Aramo, uguondolâ urâ — kewâm olâ Paulo. \p \v 7 Aituo ani mârâ ilha donro pymâ, Públio keho, xinaram aguely: \p — Inoro ietyram — kely. \p Uguondo tynrenseim myani mâkâ pymâ. Eonronrudâ iwaguepalâ myani xina âundyly sagunu wâgâ. Aituo etyram xina idâly. Koendâ kehoem ani xina nhedaenkuly. Azagâ tokalâ warâ iguandyly ara ani târâ xina awyly. \v 8 Nhunwym tâwâne myani. Tykyho wâgâlâ myani egueky, iaturu, ixigu warâ. Tâwâneim eguetonra Paulo tâwânse ani, Deus agâ agueze: \p — Deus, tutuzelâ âmâ merâ uguondo ewânu. Kua iekâ wao — kely. \p Deus agâ agueypyem, nhangahu onwa tâmary MÂʼ nhedyly. Warâ Deus eon-honrugue kua nhedyly. \p \v 9 Toenzepa ani târâ Maltadâ tâwânuneim modo. Pymâ Públio nhunwym kua ienipyryem awyly tiuntuduomo ani Pauloram âewylymo idânârâ kehoem. Aituo kua âieholymo Deus eon-honrugue. \v 10 Tonlo modo ani koendonro kuru xina agâ. Toenzepa âdydo imeom xinaram xuduwânmo. Târâpa xina idâly ume, idânârâ xina ize ato modo xuduwânmo. \s1 Malta donropyryem Paulo Romaram idâhobyry \p \v 11 Azagâ tokalâ warâ nunâ ani xina Maltadâ awyly. Pepi imâsedobe ani târâ tuantay. Xidadâ Alexandria donropyryem saintyby myani mârâ sapezenru ton-honreim adaguly iraynâlâ. Akaemo ideusry gêmios ekudobe ani mârâ pepi iorudâ, Zeus imeom azagonropyry ekudo, Castor, Pólux warâ. \v 12 Aituo ani xina mârâ pepi imâsedo odaji âxiedyly. Xina saindyly ani Siracusaram. Azagâ tokalâ warâ emedyly ara ani xina târâ awyly. \v 13 Siracusa dompyryem ani xina Regioram idâly. Myarâ saintybyem, kopaelâgâem ani sapezenru âewyly xina ikaynâ. Régiodâpa egaseybyem, azagâ iguandyly wâgâ ani xina saindyly Pozuoliram\f + \fr 28:13 \ft Poteoli lâpylâ myakâwândy mârâ âji ezedy.\f*. Pepi odayba xina âzetyly. Tuhuru wâgâ xina idâly. \p \v 14 Jesus einwânni modo ewy xina iomâ târâ. Ekamâmo eagâmolâ xina itoem. Aituo ani tokalâ semana târâ eagâmo xina nhakadyly. Tonlopyryem ani tuhuru wâgâ xina idâly Romaram. \v 15 Romadâ Jesus einwânni modo xina saindyly egary tydasemo myani. Tâlâ xina inwânwânse idâwâtyby modo praça Ápio keho idâwaym. Tâlâ lâpylâ “Azagâ tokalâ warâ âdydo imeom vende ieto” kehodâ xina inwânwâni modo warâ. Akaemo tientuo, Paulo iomazely. Aituo Deusram aguely: \p — Koendonro âmâ xina agâ, Pabai — kely. \s1 Romaram Paulo saintobyry \p \v 16 Romaram xina saindyly ani. Aituo ani Pauloram aguelymo: \p — Xina kadeia odaxi itadâdaymba ise. Tâwâlâ âtâ mâxidâdoem mâempywaguyly ânwingâ. Sodadulâ ise inuagaeni, mâsemagueba mitoem — kehonly. \p \v 17 Azagâ tokalâ warâ emepygueduo myani Paulo judeu domodo iwymâry modo Romadâ tâtyuneim modo ingâsedaynly, eagâmo adâkehoem. Tyam idâduomo, warâ myani eyanmo aguely: \p — Nhaum, tydaselâ keanra âmaemo judeu domodo Jerusalémdâ ienwentâdo. Kypemugudo judeu tonlo modo idueryem âdawipyra olâ urâ. Kydamudo aitobyry aralâ awidyly. Arâ awidyly umelâ olâ keankâ tonlo judeu domodo yagâ iewiâkymo. Ietadâdâmo târâ Jerusalémdâ. Pymâ domodo Romadâpa igonotaymby modoram iegamemo warâ. \v 18 Idânârâ agânhetyby wâgâ yapâiguemo, idânârâ yapâiguehomobyry xihogu-ro warâ. Auguely tindatuomo, “Âdy inwentâdo lâpeba âmâ” nyguemo. Umoze nyguemo. “Âda mitobyry lâpeba âmâ âiguehoem” nyguemo warâ. \p \v 19 — Judeu domodo olâ keankâ ietaguedyzebamo. Aituo keankâ tonlo pymâ modoram auguely: “Romaram ugonotaungâ Kywymâry César-ram. Mâkâ lelâlâ ise aguenri, inakanhe, inakanhemba warâ awitobyry wâgâ” uguely keankâ eyanmo. Awylygue tarâ Romadâ wawyly, ywâgâlâ agueze, ihoguze warâ, ypemugudo judeu domodo ewentâgueze inkâba. \v 20 Awylygue âgâsedylymo, agâmo kâtunâguedoem. Tutuzelâ âmaemo, iweâpalâ kydamudo Deus Ingonokyly saindyly inwânwânseze awylymo. Deus Ingonotyby eynynonro urâ. Kydamudo inwânwântyby kâinwândylygue olâ, iwerâ korentygue kehoem ekâjibyem wawyly — kely myani Paulo. \p \v 21 Aituo myani aguelymo: \p — Xina olâ awârâ âdykâ nidapyra. Âdylâ katalâ nigonotaymba inanry xina ipemugudo Judéia eynynonro âwâgâ aguenri. Judeu tonlopyry modo xarâ âetyby âunâguedaymbamo inanry. \v 22 Xina nhutuly, tâinkâ lelâba, mâinwânto ara einwânni modo eynynâ inakanhe aguelymo lelâ. Awylygue mâinwânkyly wâgâ âmâlâ amyguely xina tindadyse ato — kelymo myani. \p \v 23 Aituo Paulo agâ âseinwândylymo, Paulo agueho tindatomoem. Adâkehomobyry saintuo, Paulo eydâ atoram idâondylymo. Iweâpa Paulo eagâmo agueze awyly. Emedyly wogonropyrylâ, até kopae kehoem Jesus wâgâ unâ egatuzeze awyly, enomedâzemo. Kywymâryem Deus idyly wâgâ myani aguely eyanmo. Deus, “Igonose urâ” kehobyry wâgâ Moisés inweniby, Deus eynynâ aguewâni modo inweniby warâ tânanâguen-honze myani. \p — Deus Ingonotyby awâkâ Jesus — kely myani eyanmo. \p \v 24 Tâlâ myani Paulo, Jesus wâgâ aguehobyry einwânni modo; tâlâ pylâ olâ myani Jesus, Deus Ingonotyby awyly einwântânry modo. \v 25 Aituo idânârâ idâlymo, âjigue tâtunâgueze. Egasedaymo myani Paulo eyanmo aguely: \p — Kydamudoam Deus Ispiritury aguehobyry Isaías inweniby enanâguewâdaungâ: \q1 \v 26 “Âpemugudoram aguera: \q1 ‘Deus aguely idadylyem tydase âmaemo, \q2 mâuntuba olâ âmaemo. \q1 Edylyem Deus anhekyly tâense âmaemo, \q2 âdaidyly mâuntuba olâ âmaemo’ kekâ eyanmo. \q1 \v 27 ‘Unâry mâinwâmpyra âmaemo, \q2 mâinwândyseba mawylymoguelâ. \q1 Âyanmo auguedyse wato mâindapyra âmaemo, \q2 mâindadyseba mawylymogue. \q1 Agânhekyly mâuntuba âmaemo, \q2 mâuntudyzeba mawylymoguelâ. \q1 Mâjiwantahulymo, mâzepâinlymo waunlo ara lelâ. \q1 Arâpa watay, augueho tydase tâise âmaemo. \q2 Agânhekyly tutuze tâise âmaemo. \q1 Ynynonroem tâitonze tâise âmaemo. \q2 Imakedâmo tâise urâ-ro warâ’ ” \m kewândymy Deus, Isaíasram — kely myani Paulo. \p \v 28 Paulo eyanmo agueondyly myani: \p — Judeu keba modo Deus itaumbyry tydase awyly xutuwâdaungâ. “Kâmakerin-em Jesus iguely” kely indadylymo-ro watay, einwânsemo. Deus inakanhe aitomobyry xygakeze warâ — kely myani Paulo. \p \v 29 [Paulo aguepygueduo myani judeu domodo idâly. Ton-honre kehoem âjihogulymo Paulo eynynonro modo, Paulo eynynonro keba modo warâ.]\f + \fr 28:29 \ft Idânârâ livru saguho modo wâgâ iwenibyemba xirâ.\f* \p \v 30 Azagâ anos ani Paulo Romadâ awyly, âtâ tâpywazeim oday. Koendâ lelâ myani tyam idâwâni modo nhedaenkuly. \v 31 Idâduomo myani Deus pymâem idyly wâgâ aguely eyanmo. Pymâ Jesus Cristo wâgâ tonomedâzemo lâpylâ myani. Tyanepa myani aguely eyanmo. Unâ koendonro Jesus wâgâ aguenri negatuen-homba nipyra myani akaemo pymâ domodo. \p Alâ kulâ kâinwenily. \p Lucas