\id 1CO Baki 
\h 1 Korin 
\toc1 M̃esi Moti Napano Pol Bivitauiaio  Ban Namonoeano Lu Nalo Na  KORIN 
\toc2 1 Korin 
\mt2 M̃esi Moti Napano Pol Bivitauiaio  
\mt2 Ban Namonoeano Lu Nalo Na  
\mt1 KORIN  
\imt1 Verialiano Moti  
\is1 Tukunuano bulati na niosi nei  
\ip M̃esi moti napano Pol jirio ba ban namoneano nalo na Korin, naio jirio bior napano be vite va nalo jumormolu ea namoneano nalo kialo meuliano ea vio na, a naio juvan m̃esi nene ban ka rijailo. Yimo lu na Korin, Pol naruei jikario.  
\ip Korin be burum̃ara komeli tai na tomu nalo na Kris kialo, a be bulu komeli na tanobuku nei Akaia, napano jo yetano ka Romo. Be tomu miroano na venuo doldolu nalo ea vio na, a naio be vio tai napano tomu nalo amijikia vatitigio ea tivelinio na vioruru, a ea tivelinio na kialo bajago moruo nalo. Tomu nalo na yetemeriba amijikia vatitig tomu nalo na vio na bior kialo bajago va nalo a bior kialo lotuano napano aju amilotu ka atua miroano doldolu nalo.  
\ip Vite burtumoruo nalo napano Pol beriio ea m̃esi nei jibenei:  
\ili2 jo berii vite va napano tomu nalo na yimo lu aju beve terakurano,  
\ili2 jo berii vite va nei napano nalo aju amila bova bija tira,  
\ili2 jo beridop̃e kialo vikadeniano nalo ea tivelinio na soriano,  
\ili2 jo berii tivelinio na sinaniano napano toro jo jiano ban tavoro nalo. Mia naio berii m̃arabo memedu ka atakiio ea lotuano ea yimo lu,  
\ili2 jo berii moroano nalo napano Niununo Lu jian ban yimo lu,  
\ili2 a jo berii bajago nene na napano toro mijikia meul bereio.  
\ip Pol berial ka naio mijikia vatitig kialo vite va nalo bija kialo vikadeniano nalo, a berial ka Yesu kiano ioluano vou ga jian veridop̃eiano banlo.  
\ip Ea mirano duelimo ba tolu [13] naio berii bajago na tiniedo titii Atua vija tomu nalo laka, nina bajago na bo laka ka Atua kiano tomu nalo atakiio. Yati nei tomu nalo amijika vatitigio, jovulu torogio nalo na niosi nei.  
\is1 Torogio nalo na niosi nei  
\ili Iliano moti 1:1-9  
\ili Tomu nalo ea yimo lu abeve terakurano 1:10—4:21  
\ili Bajago va bija tira, a meuliano na m̃aratavo 5:1—7:14  
\ili Namoneano nalo bija tomu nalo napano maka ajikia Atua 8:1—11:1  
\ili Namoneano nalo kialo m̃arabo nalo na atakiio ka alotu 11:2—14:40  
\ili Yesu meul bereio, a tomu nalo napano amonea naio amijikia ameul bereio 15:1-58  
\ili Veru na asian va van namoneano nalo na Yutea 16:1-4  
\ili Iliano maariano 16:5-24  
\c 1  
\s1 Pol jo Eveso, naio berenio vorvoruano ban tomu nalo na Korin  
\p
\v 1 Bilbilu nalo na Korin, kiniou napano nebivitauia m̃esi nei biedu ban kamiu, kiniou Pol, napano Atua jidom ka nemei neve Kristo Yesu kenerinio kiano atevi tai, ana naio bio kiniou, bitirilar kiniou ka navakar im̃auano tibe na.  
\p Kiniou nojoa vio nei bija kiado bilbilu nei Sostinis, ana kumemi juo nuberenio kavijo bo p̃eli bogiano bo ban kamiu nonovio,  
\v 2 \x - \xo 1:2 \xt Im̃auo 18:1\x*ea Atua kiano namoneano nalo ea burum̃ara komeli na Korin. Kamiu na naruei Atua bio kamiu ka kumei kuviasol vija kiano namoneano lu dolu nalo, napano vio reraio ea vio nonovio nalo aju amilotu naio napano mila kito robe lu vatitig bo ruei, nina Yesu Kristo napano naio be kito nonovio kiado Tubo.   
\p
\v 3 Kumemi juo kenememi volkouano ka Tubo Yesu Kristo kiano tiniememiano a karam̃ado Atua kiano tum̃aroiano atu vija kamiu.   
\s1 Pol berenio siva ka Atua kar tomu nalo na Korin kialo viekouoiano  
\p
\v 4 Nemial jibe ka bogo na kube Kristo Yesu kiano tomu nalo, Atua kiano tiniememiano jo mim̃au toru ea kenemiu meuliano, ana bogo nonovio nojo neber siva laka kanio.   
\p
\v 5 Kamiu kumitu kubinimei bo laka ea tivelinio na verialiano na Ioluano Vou, ana kumitu kubinimei mave ea tivelinio na kenemiu jikiaiano, a ea tivelinio na bajago novo nonovio dolu.  
\v 6 Bogo napano nemial tena, nemialio jibe napano kiaku im̃auano nalo re nua na, napano neberloglog Kristo ka kamiu, vonganei naio jo bar m̃arati toru.   
\p
\v 7 Jidomiano nalo a moroano nalo napano Niununo Lu no jo jianio, maka tai napano maka kuvokario vo, ana kumitu kumim̃au bijalo bo laka, bior napano kumitu kumisirarag ka kiado Tubo Yesu Kristo mijikia riyotuba bereio ea vio yetano nei.   
\p
\v 8 Naio maka riyotuba vo, mia jo miija kito julaka ka rotu sikili rivano-o rivokar legiano maaro nene, mia bogo napano rotua Atua mirano naio mila napano maka tokoriano toa kito.   
\p
\v 9 Atua berkar ruei ka riviekokoa kito, mia romijikia rovarkar tiniedo rivu ea kiano iliano nei, bior napano naio bio kito, midu kito miasol kito robe bilbilu novo nalo bija kenerinio, kiado Tubo Yesu Kristo.   
\s1 Namoneano nalo aju aburuburevurelo laka  
\p
\v 10 Kiaku m̃aratavo, Yesu Kristo kiado Tubo kiano terati nalo, kiniou nojidom nevika sikili van kamiu ea siano, ka kamiu kuvila von ka kuvila kamiu ka kumei ve takurano bereio. Bova napano kumitu kuburuburevure kamiu, mia kenemiu jidomiano a kenemiu iliano monoka ve takurano ga.   
\p
\v 11 Neber iliano nalo na, kar nalo napano aju kea ea toro nei Kloe kiano vio nalo abinimei aberial ban kiniou ka siniabu nalo aju iviso kean kamiu, kuruaku nalo a kuvivinioku nalo.   
\p
\v 12 \x - \xo 1:12 \xt Im̃auo 18:24\x*Nomijog napano kamiu terakurano kumitu kuber kenemiu bagaro nalo. P̃eli tai berinavo “O, kiniou natakisor Pol,” p̃eli dolu river “O, kiniou Apolos kiano,” p̃eli tai bereio, river “O kiniou neiasol Kevas kiano bagaro.” Ana tealo bereio nalo abitirilar kialo bagaro dolu na tertelisu nalo, abuku bulag dolu nalo, aberenio “O, kumemi ga nube tomu na Kristo kiano riano.”   
\p
\v 13 ?Ei, venia na kamiu kumila jibe na? P̃eli bo ka rotivirivi Kristo ea niati, ratankanio ea kenemiu bagaro na tertelisu nalo tibe na? P̃eli tealo ajidomii aber nalo abe kiniou Pol kiaki, tibe napano aber kiniou naruei napano najakilele ea m̃akolkolo ka nalarurlo? P̃eli tealo tinielo bobogia napano abaruei ealo ea Yesu siano, mia nalo ajidomii aber abaruei ealo ea siaku?   
\p
\v 14-16 \x - \xo 1:14-16 \xt Im̃auo 18:8, \xt Im̃auo 19:29; Rom 16:23; 1Kor 16:15\x*Jibe na, nemial bo ga ka nanua na kiniou nala re varueiano ea kamiu tai leleio, p̃eli naljuo nei Krispas naio Kaias ga, a riano, tinieku bobogia, nabaruei bunu ea Stevanas bija nalo na ea kiano m̃aratavo, a maka bunu nosidomkar vonganei ka nalo na ga p̃eli ta bunu bereio. Kiniou neber jibe na bior napano ver nala varueiano ea kamiu ve va moroano, p̃eli nalo atumolu atu ail vevavin ka garuei, atu averinavo “!O, kumemi naruei, Pol baruei ea kumemi ea siano!”   
\p
\v 17 Jibe na bova na, bior napano Kristo maka tuvan kiniou nemei navaruei ea tomu nalo, mia miila kiniou nebinimei ka noioliolu ka kiano Ioluano Vou vanlo. A bogo napano nojo nomioliolu jibe na, maka nala vija moroano na masouano na yetemeriba nei, mia nemila bija moroano na Kristo kiano m̃akolkolo.   
\s1 Kristo berial Atua kiano masouano a kiano moroano  
\p
\v 18 Ana tomu nalo napano aju ajakii m̃arabo na vakovioiano, amijog iliano na, Kristo kiano m̃akolkolo, jibe titai na vovuiano ealo, mia kito napano roju rajakii m̃arabo na meuliano, romijog iliano na, Kristo kiano m̃akolkolo, jibe Atua kiano moroano ka rilarur kito.   
\p
\v 19 Nina jibe iliano tai ea Vivitauiano Lu, napano Atua berenio jibe nei, berinavo  
\q1 \qt Mia kiniou nouedom masouano den nalo napano ajidomii aber abe masou,\qt*  
\q1 \qt mia notuko vio ka jikiaiano ea nalo napano ajidomii aber amijikia vite\qt*. \rq Ais 29:14\rq*   
\p
\v 20 A iliano na be riano laka, bior napano robitii yetemeriba, romijikia rovika tibe nei, rever: ?Kiano tomu na masouano nalo, nalo be? Tomu nalo napano amilakakar vatitig jikiaiano nalo napano ajua niosi nalo, nalo be? ?Tomu nalo napano amijikia aberii jidomiano dolu nalo napano aju jeliviv vonganei, nalo be? Romial jibe maka atu na, a romial jibe Atua mila masouano na yetemeriba nei binimei jibe tena vovuiano tai bereio ruei.   
\p
\v 21 Atua ga naio be masou, a ea kiano masouano, naio mila ka masouano na yetemeriba nei maka rijikia rila toro rijikia naio. Mia naio mial bo lie ka rila napano kenememi ioluano nalo napano tomu nalo aju ajidomiio aber be vovu ga, mijikia rilarur toro kiano meuliano napano moneaio.   
\p
\v 22 Kulo Ju miroano maka asidom amonea, aju aberenio ver nuvila aial vremesiano nalo, mia atikar ka amoneaio, a kulo Krik miroano maka asidom amoneaio, aju aberenio ver nuvil rimemedu ea kialo jikiaiano moruo nalo, mia nalo atikar ka amoneaio,  
\v 23 mia maka nuvitu nuvila tibe na kalo. Kumemi numitu numioliolu ka Yesu ga banlo, nuber naio m̃aro ea m̃akolkolo kar kialo kariano nalo, mia iliano na, kulo Ju nalo aber maka ajikia amoneaio, a kulo Krik nalo, aber nina iliano vovu ga na.   
\p
\v 24 Mia ea tivelinio na nalo napano Atua biolo ka ave kiano, jibe kito, napano kito tealo kulo Ju a kito tealo kulo Krik, maka tibe na. Kito rosidomii re ka reial kijokijo dolu, bior napano robitilubar Atua kiano moroano ea Kristo kiano im̃auano ruei, a rosidomii re ka rotakii jikiaiano dolu, bior napano robitilubar Atua kiano masouano ea Kristo kiano m̃arabo na milarur kito.   
\p
\v 25 Tomu dolu nalo amial ka Atua mijamo ka Kristo m̃aro ea m̃akolkolo, ajidomii aber Atua melukluku ga, mia makanio, tenei berial kiano moroano napano jikili lie loa toro kiano moroano. Nalo amial tenei, ajidomii aber Atua miavovu ga, mia makanio, naio berial kiano masouano napano bo laka loa toro kiano masouano.   
\p
\v 26 Kuruaku a kuvivinioku nalo, kuvila von ka kuvisidomii ver kamiu jibe venia na, napano Atua bio kamiu be kanano? Maka kito ve miroano napano ea tivelinio na vitiiano na yetemeriba robe masou, p̃eli kito tomu na be p̃irido, p̃eli kito tomu na tortoru.   
\p
\v 27 Yetemeriba nei ber kito romiavovu, mia Atua buru kito, ana mim̃au jel ea kito, jo bar bulag masouano na yetemeriba. Yetemeriba nei ber kito romilukluku, mia Atua buru kito, ana mim̃au jel ea kito, jo miladom sikiliano na yetemeriba.   
\p
\v 28 Yetemeriba nei ber kito robe tomu kurano napano roju yetano ga, mia Atua buru kito, ana ea mim̃au jel kito, jo muedom tenalo na burutomoluo napano aju, mila tenalo na abinimei be kurano.   
\p
\v 29 Jibe na, maka toro tai leleio napano mijikia ridular naio toa Atua mirano, river naio be masou, p̃eli naio jikili, p̃eli naio be toro tai,  
\v 30 mia Atua ga be burupati na kiado meuliano vou bija Kristo Yesu. Naio naruei miila Yesu binimei jiloglog m̃arabo ban kito, ana Yesu bulu bulag kito mila romemedu ea mirano, robinimei robe kiano tomu lu.   
\p
\v 31 Ana bior tenalo na, romial ka iliano tai ea Vivitauiano Lu be riano laka, napano berenio jibe nei, ber  
\q1 \qt Toro napano jidom rive m̃arou, naio mijikia rive m̃arou ga ea venia Tubo milaka naio. \qt* \rq Jeremaia 9:24 \rq*   
\c 2  
\s1 Pol mioliolu ka Yesu kiano m̃akolkolo ea Niununo Lu kiano moroano  
\p
\v 1 Bilbilu nalo, nua na kamiu maka kuvijikia Atua kiano iliano nalo, mia kiniou nebinimei neberialio ban kamiu. A jibe na napano kumialio, bogo napano nebinimei nomila, maka nola napano navarvar ka iliano terebievi nalo p̃eli toro kiano masouano nalo.   
\p
\v 2 Nemila kiaku jidomiano jikili ka bogo napano nojo iviso kean kamiu, mia maka nosidomii tenalo dolu leleio, a mia noioliolu ga ka Yesu Kristo, vija kiano m̃ariano ea m̃akolkolo.   
\p
\v 3 \x - \xo 2:3 \xt Im̃auo 18:9\x*Nojo bija kamiu, nomijog ka nemelmeluku laka, nojo nomerou, nojo nomemebiju,  
\v 4 a kiaku iliano a kiaku tukunuano nalo maka avujo leleio ka masouano p̃eli toro kiano jikiaiano. Mia ea bogo na, kumijog napano kiaku iliano nalo abujolou ka moroano na Niununo Lu,  
\v 5 ana mila na kenemiu viekouoiano maka sikili tua toro kiano ilimasosouano, mia jikili jua Atua kiano moroano.   
\s1 Atua kiano masouano  
\p
\v 6 Be riano napano kiaku iliano maka rivujo ka ilimasosouano na yetemeriba nei, p̃eli jikiaiano ninio nalo napano tomu na tortoru na yetemeriba nei ajaaro kanio, mia naio bo ga, bior napano yetemeriba nei bija kiano tomu na tortoru mia ava am̃aro ga. Mia kamiu napano kenemiu jidomiano meruo bo, kubitilubar napano kiaku iliano bujo vatitig ka Atua kiano masouano nalo.   
\p
\v 7 Kiano masouano na, naio midu vatitigio bo ju beamu karina jii yetemeriba nei, mia masouano na juluku ju vatitigio banbano-o, mia tomu nalo maka ajikia leleio, a vonganei ana maluvo ea kito medave jibe ilivuiano na toru tai napano Atua jianio ka rila rivu ka kito.   
\p
\v 8 Ana kiano masouano na maluvo ea kito ea m̃arabo napano Yesu binimei milarur kito, mia tomu na tortoru na yetemeriba nei maka avitilubar tenei, ana amidu Yesu, napano naio be Tubo na toru na mermerano na tiniabene, ajilan naio jaklele ea m̃akolkolo m̃aro.   
\p
\v 9 Tomu nalo maka avitilubar Atua kiano jidomiano tibe na, naio jibe Vivitauiano Lu tai, napano berenio jibe nei, berinavo  
\q1 \qt Tenalo na bo napano toro mirano maka lele rialio, p̃eli maka lele toro tiliniene rijogio, p̃eli toro kiano iviso maka lele sidomiio,\qt*  
\q1 \qt mia tenalo na naruei Atua mila vatitigio ju ka kiano tomu nalo napano tiniel jii naio. \qt* \rq Ais 64:4\rq*   
\p
\v 10 A kito, romijikia ilivuiano nalo na, bior napano Atua Niununo napano bitilubar tenene nonovio, a mijikia Atua kiano jidomiano lukluku nonovio, naio berialio ban kito.   
\p
\v 11 Jibe ka ga kito kulorinio, napano toro dolu maka rijikia venia joa kiado jidomiano, mia niunudo ga mijikia vatitigio bo, mia be verare bunu ka Atua. Kito maka rejikia venia na jua kiano jidomiano, mia Niununo mijikia, ana berialio ka kito.   
\p
\v 12 Maka niununo tai na yetemeriba nei ga napano riverialio ka kito, mia Niununo Lu nei napano jaluvo den Atua binimei, naio naruei mila kito robitilubar vatitig jidomiano nonovio nalo napano Atua jo jian ban kito.   
\p
\v 13 Tibe na, bo ka kuvitilubar bunu ka kenememi iliano nalo napano abinimei ea kamiu, maka ea toro kiano masouano, mia Atua kiano Niununo ga berloglog ka kito. Jibe na, numitu numidu Niununo Lu nei kiano ilirianiano nalo, ana numisian ban kamiu napano Niununo nene joa kenemiu meuliano ruei.  
\v 14 Toro napano Niununo maka toa kiano meuliano, naio maka rijikia rivitilubar tenalo na Niununo, naio jibe joa kia ga melijokouo, ana maka rivokar leleio moroano nalo napano Niununo jianio.  
\v 15 Toro napano Niununo joaio, mia mijikia rivitilubar vatitig vite nonovio, mia toro napano Niununo maka toaio, naio maka rijikia rivitilubar vatitig venia joa toro kiano meuliano napano Niununo joa naio.  
\v 16 Iliano Lu berenio jibe nei, ber  
\q1 \qt Maka toro tai leleio napano naio mijikia venia joa Atua kiano jidomiano,\qt*  
\q1 \qt maka toro tai leleio napano mijikia verloglog vite van Atua. \qt* \rq Ais 40:13\rq*  
\p Iliano nei be riano laka, mia ea kito napano Niununo joa kito, romijev Kristo kiano jidomiano ruei.   
\c 3  
\s1 Bova ver baravoiano jo iviso kean namoneano nalo  
\p
\v 1 Ea bogo napano nojo bija kamiu nua na, nojidom neil vatitig vija kamiu, tibe napano kamiu tomu nalo napano Atua kanano Niununo joa kenemiu meuliano ruei, mia makanio. Namial ka maka kuvare vo, ana mila nemil ban kamiu jibe ka kamiu tomu nalo na yetemeriba kia ga vo, napano ea tivelinio na kenemiu meuliano bija Kristo, ajibe kiritete nalo kia ga vo.   
\p
\v 2 \x - \xo 3:2 \xt Ipru 5:12,13\x*Jibe na, nabagan kamiu ka yu ga, maka nejikia nesian sinaniano na jikili van kamiu, bior napano maka kuvare. Mia bokar banei, nemial jibe maka kuvare vo,  
\v 3 bior napano bajago miroano na yetemeriba aju iviso kean kamiu kia ga. P̃eli kamiu maka kuvitilubario, mia bogo napano jokuano a baravoiano ju kean kamiu, ber p̃eli kumitua melijokouo kea ga vo, kenemiu bajago ajibe toro ga kiano bajago.   
\p
\v 4 \x - \xo 3:4 \xt 1Kor 1:12\x*Meravo laka ka kamiu jibe na, bior napano kumitu kuburu vurevure kamiu kea ga. Kamiu tealo kumitu kuberii kiniou, kuberinavo “O, kumemi numisidom Pol, kumemi nuvitakisor naio,” a kamiu tealo aju aber bilbilu navagadeano nei Apolos, aberenio “O, kumemi numisidom Apolos, kumemi nuvitakisor naio,” mia jidomiano kinkin jibe na naio be toro kiano jidomiano ga.   
\p
\v 5 Verver kuvisidom kuververii kumemi juo Apolos siememi, bo ka kuvisidomiio vatitig ka kumemi juo nube toro na jum̃abe? Kumemi juo nube Tubo kiano toro ga, ka nuvila im̃auano napano naio midu joa jumememi, ka rila ka kamiu kuvijikia kumonea naio.  
\v 6 \x - \xo 3:6 \xt Im̃auo 18:4-11, \xt Im̃auo 18:24-28\x*Ea tivelinio na im̃auano nei, kiniou naruei napano nemebija kurukuti, a Apolos naruei napano naio se toti nene, mia Atua ga napano mila burupati binimei toru bar m̃arati.  
\v 7 Naruei monoka rovitilubar ka toro napano mebija kurukuti a naio napano se toti nene, naljuo maka leleio ala titai na toru, mia naio napano mila burupati binimei toru bar m̃arati, naio naruei mila titai na toru.  
\v 8 Mia kumemi juo, napano tai mebija kurukuti, a tai se toti nene, kumemi juo numim̃au be verare ga, a mia kumemi juo nuvijev kenememi jidomiano rimemedu ka kenememi im̃auano.  
\v 9 Maka tibe napano kumemi tai naio bo, tai naio bova, mia kumemi juo nube tomu na im̃auano vei na Atua kiano, a kamiu jibe borotano napano kumemi juo numitu numim̃au eaio.  
\p P̃eli kijokijo dolu tai nene bereio, nemijikia never ka kamiu jibe yimo tai napano Atua naio jo mim̃aukanio.   
\p
\v 10 Atua mije jikiaiano novo ban kiniou, ana nomim̃au jibe toro tai napano bari nai ka im̃auano, nomim̃auka burupati yimo novo tai nene napano jikili bo ju. Mia iorou, maka kiniou napano nevitirilar yimo toa burupati neibano, mia bilbilu dolu nei binimei jo miija ka rim̃auka yimo. A kamiu tealo dolu bereio kumijikia kuviija ka kuvim̃auka yimo toa burupati neibano, mia toro napano mila jibe na monoka vitikar vatitig kiano bajago na im̃auano.  
\v 11 Naio monoka rila von re ka ridu burupati dolu tai bereio, bior napano kiniou nomidu burupati na memedu ruei ju, napano naio be Yesu Kristo.  
\v 12 A bogo napano amim̃auka yimo mave ea burupati yimo nene, p̃eli tealo amim̃auka niogo p̃eli veriniogo p̃eli veru jikili, p̃eli tealo amim̃auka iesi p̃eli surukiaro p̃eli m̃aburi.  
\v 13 Mia iorou, sebi na legiano maaro rila von sisen veve kialo im̃auano nalo, rila im̃auano napano nalo amim̃aukaio, rimaluvo ea vio medave.  
\v 14 Ver sebi rivokar yimo napano toro tai bitirilar joa burupati neibano, ana ver maka rijikia sisen lele ga, yimo jikili ju bo ga ju, mia toro nene rijev jidomiano novo tai.  
\v 15 A ver toro dolu tai, sebi sisen nonovio kiano im̃auano, mia toro nene milaluvu nono vite. Vaataro mia sebi mijikia sisen bin naio toro na im̃auano nene bunu, ana p̃eli milarur naio buro den sebi nei, milarur kiano meuliano.   
\p
\v 16 \x - \xo 3:16 \xt 1Kor 6:19; 2Kor 6:16\x*A kamiu monoka kuvitilubar ka yimo neibano napano abitirilar joa burupati nene, naio be kamiu namoneano nalo, a jibe yimo na volkouano lu tai na Atua kanano, napano kiano Niununo jo joa joomo eaio.  
\v 17 Atua kunuano na volkouano nene, naio be kamiu ga, a ver toro tai jidom rila bulag yimo nene, mia Atua rivelar naio garuei, bior napano kiano yimo na volkouano nene be lu laka.   
\p
\v 18 Monoka kuvidu venia napano nojo neberenio nei, maka rivu ka kuvisidomii kuver be titai iakurano ga. Ver kamiu tai ber naio be masou bo ea jikiaiano nalo na yetemeriba nei, bo lie ka naio tuvan jidomiano sibisibiano nalo na atu. Ea tivelinio na jikiaiano nalo na yetemeriba nei, naio monoka rila naio tibe toro vovu tai ga, ana ver rila tibe na, mia naio mijikia ve masou vatitig ea Atua kiano jikiaiano.  
\v 19 Ea Iliano Lu, kito romial iliano tai napano jiloglog ber masouano na yetemeriba nei jibe vite vovu tai ea mirano Atua, napano berinavo jibe nei, ber  
\q1 \qt Nalo napano ajidomii aber abe masou bo ea yetemeriba nei, ajidomii aber amijikia vite, mia ea Atua mirano, nalo abe vovu ga, naio bitilubar vatitiglo ruei. \qt* \rq Jop 5:13\rq*   
\m
\v 20 A iliano dolu tai bereio jibe nei, napano berenio  
\q1 \qt Tubo bitilubar vatitig kulo masouano na yetemeriba nei kialo jidomiano, ber nalo abe kurano ga. \qt* \rq Iouano 94:11\rq*   
\p
\v 21 Tibe na, monoka rove m̃arou re ka jidomiano nalo na yetemeriba. Nalo maka ajikia ala vite tai rivu ka kamiu leleio, bior napano Atua jian nonovio kiano ilivuiano novo ban kamiu ruei.   
\p
\v 22 Kiniou Pol bija Apolos a Kevas, kumemi numila im̃auano novo ban kamiu ruei, a vonganei yetemeriba nei joa jumemiu. P̃eli kumeul p̃eli kum̃arm̃aro, p̃eli kumitu vonganei p̃eli kuvitu ea bogoti napano ju ka rimei, mia vite nonovio be kenemiu ruei,  
\v 23 a kamiu kube Kristo kiano, a Kristo naio be Atua kiano.   
\c 4  
\s1 Pol bija Apolos kialo im̃auano, jibe Yesu kiano atevi nalo  
\p
\v 1 Tibe na, kamiu kuvidu re kumemi nuvitu mave, mia bo ka kuvitii kumemi tibe tomu nalo na Kristo kiano im̃auano ga, napano naio bar Atua kiano ililukuano nalo ban kumemi, ka nuverialio ka nalo napano maka ajikiaio.   
\p
\v 2 A vite tortoru napano jua kene-memi jidomiano, kumemi numijikia ka monoka nuviekar vatitig ea im̃auano nei napano kenememi toro na toru midu jua jumememi.   
\p
\v 3 Maka nosidomii m̃elea ka p̃eli kamiu kumisidomii jum̃abe ea kiniou, p̃eli tomu nalo atibure kiniou tum̃abe, a kiniou bunu maka noto nevitvitii kiniou bereio ka kiniou jibe na p̃eli jibe nei.   
\p
\v 4 Ee, p̃eli nebitii ka nomim̃au bo ga, mia nina kiaku jidomiano na ga na. Kiaku jidomiano na maka rijikia rila kiniou ka nomemedu, mia Tubo ga naio be toro memedu ka tibure kiniou.   
\p
\v 5 Tibe na, kito rala sop̃eli re ka rotibure toro dolu, mia monoka rotu rorea Tubo ka rimei bereio ea kiano legiano nene na tibureiano. Ea bogo na, mia naio rivar vite nalo napano ajuluku ea melijokouo, rila amalmaluvo ea mermerano, a mia naio rivar jidomiano nalo napano ajuluku ea toro kiano iviso, rila amalmaluvo ea mirano vio. Mia Atua rivitivitii vite nalo na, ana mia sian iliano van tomu nalo rimemedu ka venia napano naio mialio ea kialo meuliano.   
\p
\v 6 Bilbilu nalo, iliano nalo napano nojo neber ruei na, nojo neberii laka kumemi juo Apolos ga, ana nemila jibe na bior napano nojidom neverloglog vatitig kamiu, ka kuvitii re ve dolu ea kenemiu naverloglogiano nalo. Kamiu tealo abe m̃arou bior naverloglogiano ea kialo burukuti, a nalo aju abitii bova ea naverloglogiano na nalo dolu kialo, mia maka rimemedu tibe na.   
\p
\v 7 Kamiu kubiniu kube verare ga, maka kuvu lie tovulu nalo dolu, a ver vite tai na bo joa kamiu, maka kamiu napano kumim̃aukanio. Atua ga mijevio ban kamiu jibe jidomiano tai, ana tibe na bo ka kuvil re m̃arou riviorio bereio.   
\p
\v 8 Ee, nemijikia ka kumitu kuber p̃eli kube sanibaiano ka vite novo nalo na Atua kiano ruei, a kumijog bo, kuber p̃eli kamiu kube kiano tomu na tortoru ea yetemeriba nei ruei, napano kubuku kumemi numitu iorou laka. Ver be riano ka kubinimei jibe ka Atua kiano parinio tubo nalo ea yetemeriba nei, bo lie vo, mia neber p̃eli maka tibe na.  
\p Ana ver bogo tai tibe na, p̃eli maka kamiu ga na, mia Atua rial ka kumemi juo bunu nubare ka nuvitutano mave vija kamiu ka rotilan vuu ka kiano tomu nalo.   
\p
\v 9 Ana vonganei, kumemi atevi nalo maka nuvitua vio novo na jibe na. Jibe napano Atua midu kumemi numitutano maariano laka, napano tomu nalo na yetemeriba bija agelo nalo bunu abiti niege kumemi, jibe napano kumemi nube verare ga ka tomu na bova nalo napano amijev vironiano na m̃ariano banlo.   
\p
\v 10 Numitu nubamenea Kristo, numila kiano im̃auano, ana kulo dolu nalo amial kumemi jibe vovu kija ga, ana aju aberii kamiu aber kube masou vatitig ea Kristo kiano meuliano. Nalo abitii ka kumemi niabememi mave, ana aberenio kamiu be p̃irimiu. Nalo amilkuei ka kumemi, ana amidu kamiu kumitu mave.   
\p
\v 11 Kumemi maka tibe kamiu leleio, bior napano jikar nua binimei bokar vonganei jijer kumemi, midoujer kumemi, maka kenememi kulum̃arauo novo tai, numitu nubiniua bogokouo nalo, maka kunuememi novo nalo ka nuvituaio,  
\v 12 \x - \xo 4:12 \xt Im̃auo 18:3\x*a numitu numeul ea im̃auano na jumememi ga. Tomu nalo amiolua kumemi, ana numilivu kalo ga. Nalo amila bulag kumemi, mia numituvan ga.  
\v 13 Nalo amil bova ea siememi, ana numila von ka nuvila bilbilu rivu vijalo ga. Numila bo jibe na, mia nalo amila kumemi jibe niamiamo tai ga na yetemeriba nei. Be riano, binimei bokar vonganei nalo amial kumemi jibe kurano ga.   
\s1 Pol bika ka nalo aue jaano  
\p
\v 14 Bo ga, maka never iliano nalo na ka rila kamiu kuvimou, bior kumitibe ka keneriku nalo, napano tinieku jii kamiu laka, ana nojidom neverloglog vatitig kamiu.   
\p
\v 15 Nemijikia ka tomu na tortoru nalo miroano napano abitikar kamiu a amijai kenemiu moneano ea Kristo, ana bo tiniemiu maio ka kiniou takurano ga jibe karamemiu. Kiniou nebe moti na nomidu Kristo kiano Ioluano Vou binimei ea kamiu, ana kiniou nojibe karamemiu ea kenemiu meuliano bija naio.   
\p
\v 16 \x - \xo 4:16 \xt 1Kor 11:1; Vili 3:17\x*Jibe na, nemialio memedu ka noil van kamiu, nejikili ka kamiu ka kuvila von kuvue jaaku kija beamu.   
\p
\v 17 Jidomiano na naruei mila nojidom noiila Timoti riviedu ea kamiu. Nemial jibe Tubo juvan naio ban kiniou jibe keneriku tai ga, bior napano naio biekouo julaka ea im̃auano nalo a tinieku jii naio laka. Naruei bogo napano mia naio rimaluvo kean kamiu, nojidom ka naio rila kamiu kuvisidomii vatitig bereio kiaku bajago nalo na nemiel najakisor Kristo, jibe napano nojo neberloglog ka tomu nalo ea taara na nalotuano nalo napano nojo nejeliviv ealo.   
\p
\v 18 Kiniou nemijikia ka bogo napano kumial ka maka bunu namaluvo kean kamiu, kamiu tealo amila von ka adulo atu mave ruei.   
\p
\v 19 Mia bo ga, bior napano ver Tubo rijamo ka van kiniou, mia namaluvo kean kamiu vesiou re. Ea bogo na naruei, mia maka nosidom nojog nalo na kialo iliano, ana mia nojidom neial ka kialo moroano ka ala im̃auano jikili jum̃abe.   
\p
\v 20 Nina bior napano toro kiano iliano maka ve titai ea Atua kiano navenatuboiano, mia Niununo kiano moroano naruei naio be vite na toru.   
\p
\v 21 Bo ga, nojidom ka kamiu kuvisi-domii vatitig beamu, ver bogo napano namaluvo kean kamiu, mia tum̃abe? Ver kuvisidom, nemijikia neviedu vija iliano kouo nalo na baravoiano van kamiu, mia bo ka kuvidu kenemiu jidomiano totano beamu vo, naruei mia nemijikia neviedu vija iliano na melokloko nalo ga, ea bajago na tinietiiano.   
\c 5  
\s1 Bajago va ea taara na nalotuano  
\p
\v 1 Iliano binimei bokar tilinieku ber vite tai jo iviso ka kamiu napano kiriniagiago laka. Nalo aber kamiu tai, karam̃ano ba joro ka tira dolu tai, ana iorou, toro na bina ka karam̃ano koano tira neibano binimei jo bijaio. Be riano na, tomu na melijokouo maka ajikia ala bajago na, mia jum̃abe kamiu namoneano nalo tai jom̃a milaio?   
\p
\v 2 Kamiu namoneano nalo kumitu kumidular kamiu, kuber kumitu kumim̃au bo, mia jum̃abe kumitu kumituvan bajago na jibe na jo ba iviso kean kamiu? Bo ka kuvijog rivova ka vite nei, a bo ka kuvukular toro na den kenemiu taara na nalotuano.   
\p
\v 3 Ee, be riano napano vonganei kiniou nojo ea vio nei koalabo den kamiu, ana ea niunuku nomijog jibe nojo bija kamiu ga. Jibe na, ea Tubo Yesu siano, noberial toro na kiano tibureiano tai jibe napano nojo nejikili noju ea miremiu.   
\p
\v 4 Jibe na, bogo napano kamiu kubinimei vio takurano bereio, monoka kuvitii ka jibe niunuku jo bija kamiu, a monoka kuvijikia ka Tubo Yesu bunu jo bija kiano moroano,  
\v 5 naruei monoka kuvukular toro na den taara na nalotuano. Naio monoka taluvo bereio, rivan bereio ea yetemeriba ea Sim̃aro jum̃ano, ana bo ka bajago na kariano nalo na yetemeriba ala naio rijog rivova rivano-o, p̃eli iorou mia naio rimei bereio, ka Tubo saaro ka rilarur niununo ea bogoti na maaro.   
\p
\v 6 \x - \xo 5:6 \xt Kale 5:9\x*Bilbilu nalo, maka rivu napano kumitu kube m̃arou laka ka kamiu, kuber kumeravo, bior napano niamiamo nei jo keano vo ea kamiu. Kamiu kumijikia ruei ka isi telisu ga, mia mijikia rila joko nonovio nalo riyuku.   
\p
\v 7 Tibe na, bo ka kuvar bulag isi na bova nei napano jua kamiu, ka kamiu nonovio kumijikia kumei kumeravo vatitig bereio. Kito monoka rosidomii jibe ka ga napano kulo moruo nalo aju amila sida ka nunu kenerinio ka avar bulag kialo kariano, vonganei Kristo binimei m̃aro ea m̃akolkolo ka kiado kariano, ana maka rivu ka niamiamo toa kito kia ga vo.   
\p
\v 8 Ana bogo napano kulo moruo nalo amila sida kario, be jokoluolu nene, ana kito bunu namoneano nalo be kiado jokoluolu. Mia maka rivu rotua jokoluolu na, resen joko tai napano isi moruo tai joaio. Iliano nei berii bova ka kariano bija bajago va na meuliano moruo aju kea ea kito, bior joomo ea meuliano na taara na nalotuano, vite nonovio monoka rimeravo rivu, rive riano rivu, a ve lu rivu.   
\p
\v 9 Kiaku iliano tai ban kamiu jibe nei ruei. Ea m̃esi dolu na napano nebivitauia biedu ban kamiu nua, neberial ban kamiu monoka kuvitu re vio takurano vija tomu nalo napano aju amila bajago va, p̃eli aju aburovuro janea vio ka tire nalo.   
\p
\v 10 Ana p̃eli kamiu tealo kumijog belea kiaku iliano nei, bior maka never tivelinio na tomu nalo napano maka amonea. Ea nalo, miroano aju amila siakaiano, miroano abe buruviti, miroano abe navinauano, a miroano aju amilotu ka kialo tavoru nalo, mia ver rosidom ka rotu laka kalo, p̃eli monoka rotuvan yetemeriba nei ga, bior napano kito nonovio rojua yetemeriba, a roju robiviuo tomu p̃ilip̃ili nalo na jibe nei bogo nonovio.   
\p
\v 11 Maka notuko vio ka nina, napano roju robiviuo tomu p̃ilip̃ili nalo jibe nei ea kiado ieliano nalo, mia venia napano nojidom neveriio, nojidom never ka ver toro tai to napano river ka naio be namoneano riano tai, mia kuvialio napano ea kiano meuliano naio jo mila siakaiano, p̃eli jo be buruviti julaka, p̃eli jo milotu ka tavoru nalo, p̃eli jo mioluolu, p̃eli jo munu uei, p̃eli jo bina. Toro na jibe na naruei mia kuvila vite tai re leleio vija naio, kuvan re vaataro kanio, kuvisinan re vijaio.   
\p
\v 12 Tibe na, ea tivelinio na nalo napano aju tavio ea taara na nalotuano, maka ve kiado ka rotibure kialo meuliano nalo, mia ea tivelinio na nalo napano aju joomo ea taara na nalotuano, monoka rovitii vatitiglo. Ver tealo aju amila kariano na kirivova jibe napano neberiio, monoka rotiburelo, a monoka rala vite tai kalo.   
\p
\v 13 Atua ga mia tibure nalo napano maka atu joomo ea taara na nalotuano lu,  
\q1 \qt mia ea tivelinio na toro na napano jo mila bajago va iviso kean kamiu, kamiu ga naruei monoka kuvukular naio rivano. \qt* \rq Tiut 17:7 \rq*   
\c 6  
\s1 Bajago novo ka ala vatitig baravoiano  
\p
\v 1 Kiniou nomijog bunu aber bogo tai, kuruado tai ea taara na nalotuano naio mila baravo bija dolu tai, naruei naio jumolu buru dolu napano na ban ea komeli na toru ka ail vanio. Kiniou nemial ka vite na maka rimemedu leleio, bior napano maka rivu ka tomu nalo napano amonea Atua ava asikil atua mirano tomu na tortoru nalo napano maka amonea Atua, ka tomu na tortoru nene atiburelo.   
\p
\v 2 Bogo napano namoneano nalo be kialo baravo, bo ka namoneano dolu nalo ga ala vatitigio, bior napano monoka rosidomii ka kito namoneano nalo naruei napano mia rotibure tomu nalo na yetemeriba ea legiano na maaro. Ana ver kito na naruei napano mia rala im̃auano ve toru tibe nei, p̃eli mia kamiu kubare ka kuvila vatitig kenemiu baravoiano na tertelisu nalo ea kamiu bereio.   
\p
\v 3 Mia Atua jii kito roju ka rotibure agelo nalo na tiniabene, ana bogo napano namoneano nalo dolu amil bior vite nalo na yetemeriba nei, jum̃abe? Kamiu kumial ka jikili laka, maka kuvijikia kuvila vatitigio?   
\p
\v 4 Makanio, monoka kuvilaio na. Ver makanio, p̃eli kamiu kuber p̃eli bo kamiu namoneano nalo kubar kenemiu iliano nalo jua tomu dolu jum̃alo napano maka atu amei ea taara na nalotuano?   
\p
\v 5 Kiniou nemil jikili kija jibe na bior napano nojidom nala kamiu kuvimou kija! Ee, nomiilo laka ka nemialio ka jibe napano maka lele kamiu tai napano be masou, napano mijikia rila vatitig kenemiu baravoiano nalo na.   
\p
\v 6 P̃eli nina naruei mila kuruado tai ea taara na nalotuano jumolu buru dolu nene ban ea komeli, naruei jo berial kiano vovaiano nalo ea mirano tomu na tortoru nalo na komeli na, napano maka amonea Atua?   
\p
\v 7 Kiniou nojo nemil ban kamiu jibe nei ea tivelinio na m̃arabo napano monoka kuvitakiio ka kuvila vatitig baravoiano nalo napano aju iviso kean kamiu, mia bo lie bunu ver maka bunu baravoiano nalo na tu. Baravoiano nalo na ju jibe na, berenio ka Sim̃aro jo jovulu kamiu ruei. P̃eli maka kuvijikia vo, ka ver kuruado tai mila bova banso, p̃eli bina ka kiamo titai, kotovonio re, kotuvan ga, bior kiano kariano na ga.   
\p
\v 8 Ana ver kotumolu kojidom kovuru toro na ea komeli labo ka adu vironiano vanio, jau naruei jau bunu kojo komila bova bereio ban kuruamo.   
\p
\v 9 Monoka kuvisidomii ka nalo napano kialo meuliano maka rimemedu, mia maka ajikia aial Atua kiano navenatuboiano riyotuba keanlo. Maka rivu ka kuvila von tibe na napano maka kuvijikia vite na kiana vo, bior kumijikia ruei ka Atua maka saaro leleio ka nalo napano aju amiel vuru ninio vio, p̃eli nalo napano amilotu ka atua sibisibi nalo, p̃eli nalo napano amila siakaiano, p̃eli nalo napano aju ap̃ilṽili ka mokotenalo, p̃eli sum̃ano napano ju bano bija sum̃ano bereio, p̃eli tira napano ju bano bija tira bereio  
\v 10 p̃eli nalo napano abina ga, p̃eli nalo napano maka atu atan ka vite rivan toro dolu, p̃eli nalo napano aju amunu uei, p̃eli nalo napano aju amioluolu, p̃eli nalo napano aju amim̃au kotkoti.   
\p
\v 11 Riano ga, beamu na kamiu tealo ajibe na ruei, mia siva toru napano Niununo Lu jekon kamiu kumeravo, mila kube lu, a kiado Tubo Yesu Kristo mila kito romemedu vatitig bereio ea Atua mirano.   
\s1 Mokotenado monoka rimeravo vatitig  
\p
\v 12 \x - \xo 6:12 \xt 1Kor 10:23\x*Kiniou neberial bajago va nalo na, napano maka rivu ka ralaio, mia tomu tealo maka asidom ajikiaio. Nalo aber jibe nei, aberinavo “Ee, kiaku meuliano nei, kiniou nemijikia nala venia napano kiniou nojidom nalaio.”  
\p Mia neverdop̃elo, never “Ee, p̃eli kiamo meuliano, mia kovitikario, bior vite telabo napano kojidom kalaio, nalo amijikia ala kiamo meuliano rivova laka. Mia vite telabo napano kojidom ka atua kiamo meuliano, kober mia komijikia kotelan vuu liliglo, mia maka leleio, mia koial napano vite nalo na naruei mia atelan vuu lilig kiamo meuliano bereio.”   
\p
\v 13 Tealo bereio napano ajidom ka ala venia napano ajidom ea mokotenalo, aju aber iliano dolu tai, aber “Sinaniano, naio be tena maboku, a maboku, naio be tena sinaniano.”  
\p Ee, be riano, mia kuvitikar vatitig bereio, bior napano mia Atua rila tenalo juo nei riva rivakovio navo. Jibe na, Tubo jian mokotenado ban kito, ana kito monoka resian mokotenado rivan bereio van naio. Mokotenado tena rim̃auka kiano im̃auano, mia maka ve tena rivan tanea ninio vio.   
\p
\v 14 Ver kito rojamo ka mokotenado rila im̃auano novo nalo ga, mia ea bogoti na maaro Atua mijikia vitirilar mokotenado bereio, jibe napano naio bitirilar Tubo Yesu mokotenano garuei, ea kiano burum̃ara moroano.   
\p
\v 15 Kito monoka tiniedo maio kanio ka mokotenado nalo ajibe niati nalo na Kristo mokotenano. Ana jum̃abe, bo ka niati na Kristo mokotenano tai riva riasol vija tira tai na m̃arabo bereio? Maka rijikia tibe na leleio!   
\p
\v 16 Iliano Lu berenio jibe nei, ber “Mia sum̃ano a tira, abe juo abinimei takurano,” ana sum̃ano napano ban bija tira na m̃arabo, mila napano mokotenano binimei takurano bija tira nei mokotenano.   
\p
\v 17 Maka rivu ka toro tai rila tibe na, mia monoka roiasol kito vija Tubo, napano niunudo binimei takurano bija niununo.   
\p
\v 18 Monoka rovitikar vatitig ka kariano va nalo napano tomu nalo amijikia ala vija mokotenalo, ea tivelinio na sum̃ano bija tira. Kariano dolu nalo napano ajum̃a amilaio, aju amila bova ban toro dolu mokotenano, ana toro napano mila kariano bija tira, jo mila bova ban mokotenano naio takurano bereio.   
\p
\v 19 \x - \xo 6:19 \xt 1Kor 3:16; 2Kor 6:16\x*Kito tiniedo bobogia re, moko-tenado jibe yimo lu tai na volkouano napano bujolou ka Niununo Lu napano Atua midu ju joomo ea kito. Mia mokotenado na, maka ve kiado,  
\v 20 mia be Atua kiano, bior napano naio bulular kiado meuliano ruei ea Yesu kiano m̃ariano. Jibe na, monoka roim̃au vija mokotenado ka rala ga vite nalo napano atum̃a adular siano.   
\c 7  
\s1 Soriano  
\p
\v 1 Bo ga, vonganei mia neverial jidomiano tealo ea nina napano kamiu kubika den kiniou ea tivelinio na soriano, ber bo ka rosoro, p̃eli bo ka rotu ga tibe na? Bo ga, mia never tibe nei. Verver toro tai jo jidom ka soro re, nina bo ga na, maka ve titai.   
\p
\v 2 Mia bior napano romial ka juku-jukuano jikili, a siakiano telabo, p̃eli bo lie ver tomu nonovio nalo ave koalo nalo.   
\p
\v 3 Jibe na, bogo napano sum̃ano jidom riva vaataro ka koano tira, koano tira monoka saaro kanio, a bogo napano tira jidom riva vaataro ka koano sum̃ano, koano sum̃ano monoka saaro kanio.   
\p
\v 4 Tira napano joro maka jikia river mokotenano be kanano naio takurano, mia koano sum̃ano mijikia river be kiano bunu. Mia sum̃ano napano joro maka rijikia rivere mokotenano be kanano naio takurano, mia koano tira mijikia river be kiano bunu.   
\p
\v 5 Jibe na, tai monoka tukovio re ka dolu rimei re vaataro kanio.  
\p Ee, p̃eli bogo tai ave juo averiio, ajamo ka mia atuvanlo, abe juo maka amon vio takurano ea bogo ve telisu, ka rila amijikia abolkouo sikili rivior vite tai beamu, a nina naio bo ga. Mia iorou, ave juo monoka asaaro ka amei vio takurano bereio, bior napano ver makanio, p̃eli Sim̃aro bitilubar napano tai melukluku, maka bunu rijikia rivokar naio, ana mila mijoru ea jukujukuano ea vio tai.   
\p
\v 6 Vite nalo na napano nojo neberenio, maka never tibe tuboiano tai na jikili, ka tomu nalo monoka asoro, p̃eli monoka asoro re, mia nejian von jidomiano tealo ka ijaiano ga.   
\p
\v 7 Ver tomu nonovio amijikia atu tibe kiniou, napano maka nosoro, nojo jibe na ga, p̃eli mia bo mia bo, mia nemijikia ka tena joa ga jidomiano napano Atua jian ban kito terakurano.   
\p
\v 8 Nojidom never iliano tai van nalo napano aju ga jibe na, jibe nalo napano maka asoro vo, bija taanou nalo. Kiniou nemial jibe ver kamiu kumijikia kuvitu tibe na ga, jibe napano kiniou bunu nojo nomilaio, mia rivu mia rivu.  
\v 9 Ana ver tealo aialio aver makanio, mia sikili laka ka nalo ka avokarlo tulaka tibe na bogo nonovio, mia bo ga na, bo lie ka aleal tai napano amijikia asoro kanio. Maka rivu ka jukujukuano to serlo rivano-o atu ajog rivova tulaka.   
\p
\v 10 \x - \xo 7:10 \xt Mat 5:32, 19:9; Mak 10:11,12; Luk 16:18\x*Iliano dolu tai napano nojidom neverenio, naio rivan ea nalo napano ajoro ruei, napano maka kiaku jidomiano tai ga, mia iliano tai napano Tubo jian jibe iliano tai na jikili ban kito. Naio ber jibe nei, ber tira monoka rivuro den re koano sum̃ano.  
\v 11 A ver bogo tai tira tai juvan koano sum̃ano, jaluvo denio bereio, naio monoka rivan re soro bereio, mia monoka to ga tibe na. A ver p̃eli, bo ka naio vija koano sum̃ano ave juo ala merevuiano vanlo, atu vio takurano bereio. Mia sum̃ano nalo bunu, monoka ajil bulag re koalo tira nalo.   
\p
\v 12 Bo ga, mia neverial vite dolu nalo tai. Nalo maka atibe ka Tubo kiano tuboiano tai, mia nalo ajibe kiaku jidomiano tealo ka rijai kamiu.  
\p Vite na beamu, nina ea tivelinio na napano toro tai bija tira tai, naljuo ajoro, ana toro neibano naio monea Yesu mia koano tira naio maka rimoneaio. Mia ver tira nei jaaro ga ka nalo ve juo atu vio takurano, maka rivu ka toro neibano sidomii ka rivukular koano tira nei.  
\v 13 Mia bare ka bunu ver toro tai bija tira tai, naljuo ajoro, ana tira neibano monea Yesu mia koano sum̃ano maka rimoneaio. Verver sum̃ano neibano jaaro ga ka nalo ve juo atu vio takurano, maka rivu ka tira neibano sidomii ka rivukular koano sum̃ano neibano.  
\v 14 Nina bior napano naljuo tai napano monea naio mijikia rila vite novo tai ea napano maka rimoneaio, a bajago novo nei mijikia rila kialo soriano ave juo rimei rivu laka tibe tomu juo kialo soriano napano nalo abe juo amoneaio. A bunu, naljuo tai kialo napano monea naio mijikia rila vite novo tai ea kenerilo abe juo, bior napano naio mijikia ridu vatitig kenerilo ave juo atu ea m̃arabo na meuliano lu, nalo ailuo joomo ea taara novo tai tibe kiritete dolu nalo napano karam̃alo bija kenielo nalo abe juo amonea.  
\v 15 Mia ea tivelinio na naljuo nei napano tai monmonea mia tinene maka monmonea, ver naio napano maka monmonea jidom tuvan koano napano monmonea, kito namoneano dolu nalo monoka rojamo ka tibe na ga. Ver napano maka monmonea maka bunu sidom napano monmonea, maka rojikia rola von ka royuku napano monmonea ka to vija koano neibano napano juvan naio, bior napano Atua jidom ka rotua meuliano tai napano bujo bija bajago na tum̃aro.   
\p
\v 16 Jau tira napano komonmonea, p̃eli jau sum̃ano napano komonmonea, p̃eli kojidomii kober jau komijikia kotuvulu koamo napano maka monmonea, mia makanio, jau maka kojikia vatitig ka mia tum̃abe, bior p̃eli jau maka kojikia kotuvulu naio leleio.   
\s1 Kito monoka rotu rim̃aro vatitig ea meuliano napano Atua midu rojuaio  
\p
\v 17 Mia venia ga napano monoka rolaio, kito nonovio monoka rotii vatitig kiado meuliano veve terakurano to rivu ea vio na napano Tubo jii kito rojua eaio ruei, p̃eli monoka rotu roieliel ga ea m̃arabo napano Atua bio kito ka roiel eaio. Nina naruei be iliano tai napano nojo nojii ea kiado yimo lu nalo.  
\v 18 Iliano nei nioti nene ber vio vabe kojua beamu komonea, monoka kosaaro ka kotoa kea ga bogo napano komonmonea. Tibe na, verver tealo abe Ju, a aju ajakii kialo bajago moruo nalo, jibe pakuveu p̃eli venia bereio, naio bo ga, kiniou maka never ka bogo napano amonmonea nalo monoka ajulu bajago moruo nalo napano aju ajakiio. Mia be verare bunu ka nalo napano maka ave Ju, napano maka ala pakuveu a nalo aju ajakii kialo bajago moruo dolu nalo. Ea tivelinio na nalo bunu maka never ka bogo napano nalo amonmonea nalo monoka ajulu kialo bajago moruo nalo nei.  
\v 19 Toro jakii bajago moruo venia, jibe abe pakuveu p̃eli maka ave pakuveu, naio maka ve tena toru tai ea Atua kiano vitiiano, mia Atua jidom ga ka rotakii kiano tuboiano nalo.  
\v 20 Nina naruei neber ka bogo na jau komonmonea, jau kotorm̃aro ga ea vio nei napano kojoaio bogo na maka komonmonea vo.  
\v 21 Jibe, ver beamu jau kojo komim̃au kurano toro tai kiano, karina komonmonea, nina bogo na, monoka kosaaro ka koto koim̃au kurano tibe na ga. Mia be riano, ver bogo tai koleal ka be kiamo bogo ka kotaluvo den im̃auano kurano nei, nina bunu bo ka kobisi kanio.  
\v 22 Verver jau komim̃au kurano ea toro tai, monoka kosidomkar ka bogo napano Tubo bioso, naio miija larso jiiso vatitig joomo ea kiano m̃aratavo memedu. Mia ea tivelinio dolu nene, ver maka koim̃au kurano toro tai kiano, jau kojo vatitig jibe na ga, jau bunu monoka tiniemo maio ka bogo napano Kristo bioso, monoka komei tibe kiano toro tai na mim̃au kurano, kala nonovio kiano im̃auano.  
\v 23 Nina bior napano Kristo bulu bulag kito ka vite toru tai, jibe kiano burukija, ka kito rove kiano, ana monoka rovitilubario ka memedu ka roim̃au kiano kurano ga, maka rivu ka roim̃au kurano toro dolu kiano p̃eli roju yetano ka toro dolu kiano jidomiano napano romim̃au kiano.   
\p
\v 24 Naina naruei bilbilu nalo, vio napano jau kojoa bogo napano maka kojikia Atua vo, vio na naruei mia monoka kotoaio kia ga, mia vonganei napano jau komonmonea naruei, mia Atua jo bogo nonovio bijaso bunu ea vio na.   
\s1 Vikadeniano ea tivelinio na nalo napano maka asoro vo, vija taanou nalo  
\p
\v 25 Bo ga, kiniou nojidom nesian iliano ve telisu van kamiu ea tivelinio na nalo napano maka asoro vo. Iliano nene, maka nejikia never ka naio be Tubo kiano tuboiano tai napano naio ber ka kiniou, mia iliano nene jibe kiaku jidomiano tai ga. Mia kamiu kumijikia ruei ka Tubo mijukubo ban kiniou, jian masouano nalo ban kiniou napano kumijikia kubalea vatitigio eaio, mia bo ka kuvisidomii ve temi ea kiaku iliano nalo nei.   
\p
\v 26 Vonganei, kito rojua bogo va tai napano roju robiniua laka vite kouo eaio, mia bo ka never bereio iliano nei napano kiniou nober beamu mave, nober bo ka kito rotu rim̃aro ga ea meuliano vaio napano rojuaio ruei.  
\v 27 Tibe na, ver jau toro tai napano kojoro ruei bija tira tai, jau koto rim̃aro tibe na, kosidomii re ka kotuvanio. Verver jau toro tai napano maka ve koamo vo, jau bunu koto rim̃aro tibe na ga, kosidomii re ka kosoro ka tai.   
\p
\v 28 Mia verver kosidomiio kober makanio, kojidom m̃elea ka kosoro vija tira tai, maka nover bova, a verver tira m̃eaku tai soro vija toro tai, nina bunu maka tibe kiano kariano tai, nina bo ga na. Mia nalo napano ajidom ka asoro, nalo monoka avitilubar ka mia kialo meuliano maka melumu, mia nalo aviniua bogokouo ve telabo ea yetemeriba nei, a verver kotakii kiaku iliano, ka kosoro re, mia nasaaro laka.   
\p
\v 29 Bilbilu nalo, kiniou neber jibe nei bior napano bogo bulati ga ju ka Tubo rimei bereio, mia maka tomu ve telabo ka ala kiano im̃auano. Tibe na, bo lie verver tomu nalo napano abe koalo nalo ala tibe maka asoro, mia nalo amijikia ala Tubo kiano im̃auano ve telabo.  
\v 30 A bunu, nalo napano aju ajegi bior vite tai, bo ka nalo tinielo bobogia vite nene napano nalo aju ajegio, a nalo napano aju amijog bo ea jogvuiano na yetemeriba, bo ka asidomiio re bunu. Nalo bunu napano aju amim̃au bior veru, bo ka nalo ala napano jum̃alo beteauo ga.  
\v 31 Nalo napano amila im̃auano dolu na yetemeriba nei, bo ka nalo ala tibe napano maka ve kialo vite nalo toaio, bior napano yetemeriba nei bija kiano vite nonovio nalo jo ban ka rivakovio garuei.   
\p
\v 32 Kiniou neber iliano nalo nei ka kamiu bior napano nojo nojidomii laka ka kamiu, maka nosidom ka vite ve telabo napano kenemiu jidomiano jo jidom laka kanio bogo nonovio. Toro napano maka ve koano, naio mijikia sidomii ve temi ea Tubo kiano im̃auano bogo nonovio ga, ber mia naio rim̃auka tum̃abe napano mia Tubo risaaro kanio.  
\v 33 Mia toro napano be koano, naio jo jidomii ka vite nalo na yetemeriba, ka monoka rila tibe venia napano mia koano saaro kanio,  
\v 34 a mijikia rila ka kiano jidomiano beveve juo. Mia tira m̃eaku p̃eli tira kulovu napano maka ve koano, naio bunu kiano jidomiano mijikia sikili vatitig ka rila Tubo kiano im̃auano nalo, a kiano ieliano bija kiano meuliano mijikia ve lu vatitigio laka. Mia tira napano be koano, kiano jidomiano monoka toa im̃auano nalo na yetemeriba nei, tibe napano monoka rim̃auka vite nalo na rila koano rijogio rivu.   
\p
\v 35 Kiaku iliano nalo nei, maka nosidom notuko vio ka kamiu ka vite ninio napano kamiu kumisidom kuvilaio, mia neber ka rila von ka rijai kenemiu meuliano. Nojidom ga ka vite nonovio na lotuano riva rivu, a nojidom ka kito namoneano nalo ravan re tanea vio, mia rovitii ga Tubo naio ve takurano.   
\p
\v 36 Kito tealo amila napano amila ko koalo tai, mia nalo aber p̃eli bo ka nalo atu vesiou tibe na ga beamu, nalo maka asidomii ka asoro bior napano ajidom ala Tubo kiano im̃auano. Mia ver tai rial ka jo jidomii laka ka tira nei napano aberkoio be kiano, a jidom laka kanio banbano-o maka rijikia rivakar naio, nina bo kanio ga ka ala naljuo asoro. Nina bo ga na, naio maka ve kariano tai leleio.  
\v 37 Mia ver tai rila kiano jidomiano rivu napano jikili ka naio jidom ka naio vija tira neibano aberkoio ka naio, ka nalo ve juo atu tibe na ga beamu, a ver naio bitilubar ka naio mijikia vokar vatitig naio, nina naio mila bo laka ver naio maka soro vija koano nei.  
\v 38 Jibe na, naio napano joro von ka koano nei napano aberkoio ka naio, naio mila vite novo tai, mia nina napano jo jibe na, maka rila soriano vija tira nei napano aberkoio ka naio, naio mila bo lie mia bo laka.  
\v 39 Ea tivelinio na nalo napano ajoro ruei, nalo monoka atuvanlo re. Tira napano joro ruei monoka to rivu vija koano sum̃ano napano koano nene meul jo kia ga. Mia verver toro neibano rim̃aro, tira neibano mijikia soro bereio, a naio mijikia soro ka toro kei napano jidomio, mia monoka tai napano monmonea bunu Tubo.  
\v 40 Jibe napano neber, naio mijikia soro, mia nemial jibe mia bo lie ka naio p̃eli mia kiano saariano ve toru lie ver naio soro re bereio ga. Nina be kiaku jidomiano ga, mia neber p̃eli Atua kiano Niununo naruei jian jidomiano masosouano nalo nene ban kiniou, ana bo ka kamiu kuvisidomii vatitig kanio.   
\c 8  
\s1 Jum̃abe ka sunbue nalo napano amue ka ala lotuano van tavoru nalo?  
\p
\v 1 Vonganei kiniou nojidom neverdop̃e kenemiu vikadeniano ea tivelinio na sunbue nalo napano tomu nalo na maka amonmonea amila sida kanio ban kialo tavoru nalo. Kamiu kumitu kubika kuber bo ka kito namoneano nalo rosen sunbue nalo na, p̃eli na makanio.  
\p Bo ga, mia kiaku verdop̃eiano beriio tenalo juo nei, bajago na jikiaiano, a bajago na tinietiiano. Ea tivelinio na jikiaiano, tomu telabo napano aberenio aber amijikia vatitig verdop̃eiano na kenemiu vikadeniano nei, a nalo amijikia avarvar kalo kija napano ajidomii aber nalo amijikia vite. Bajago na jikiaiano mijikia rila toro ridu kiano jidomiano to mave, mia bajago na tinietiiano maka tibe na, naio jo miija vatitig toro kiano meuliano ga.   
\p
\v 2 Toro napano jidomii laka ber naio bokar bajago novo na jikiaiano, naio maka rijikia vatitig Atua vo jibe napano naio bo ka rijikiaio.   
\p
\v 3 A toro napano bokar vatitig bajago na tinietiiano, nina naruei napano Atua bitilubar vatitig naio.   
\p
\v 4 Bo ga, nina naruei kiaku iliano juo bereio ea tivelinio na sunbue nalo napano amila sida kanio ban tavoru nalo. Nana be moti ber jibe nei, ber kito romijikia vatitig ka tavoru nalo na abe toto ga, ana maka ave toto ka vite na be riano tai leleio. A juo nene jibe nei, ber kiado Atua naio takurano ga be riano ju.  
\v 5 Tomu nalo aju aberii kialo atua dolu nalo p̃eli kialo tubo dolu nalo, aberinavo ajua tiniabene p̃eli ea yetemeriba nei, a nalo aju aberiilo jibe nalo miroano aju,  
\v 6 mia ea kito, romijikia vatitig ka Atua takurano ga jo. Nina naruei Atua karam̃ado, napano naio be burupati ka vite nonovio, napano kito robe kiano. A Tubo takurano ga ju, nina naruei Yesu Kristo, napano naio jii vite nonovio, napano kito romeul eaio.   
\p
\v 7 Nina naruei jikiaiano novo napano kito miroano namoneano nalo robokario ruei, mia titai bova, kito tealo maka ajikia vatitig vite nalo nei vo. Nalo nene, beamu laka nalo bunu aju amilotu ka tavoru nalo, ana binimei bokar banei, jikili kanilo ka avitilubar ka nina be vite na sibiano ga. Jibe na, bogo napano tomu nalo aborosebi bija sunbue nalo napano amila ruei sida kanio ka tavoru nalo, kito romijikia rosenio tibe napano maka ve titai ga, mia kito dolu nalo neibano, bogo na asenio, ajenio bija jidomiano ka sunbue nei be tena tavoru nalo, ana kar niabelo p̃ili kanio bereio, amijog jibe amila vite tai napano maka rimemedu ea Atua mirano.   
\p
\v 8 Mia monoka rojikia ka sinaniano maka ve vite tai napano mijikia rila Atua rial ka robo p̃eli robova. Ver rosen re sunbue na, maka river ka robo ea kiano vitiiano, p̃eli ver rosenio, maka river ka robova.   
\p
\v 9 Joa ga kito ka rojidom rosenio p̃elina maka rosidom rosenio, mia maka rivu rala vite tai napano namoneano dolu asidomii aver maka rimemedu ka alaio. P̃eli kito romijikia rala vite na rivu ga, mia maka rivu ka naio rialio napano romilaio, ana rila bulag kiano jidomiano.   
\p
\v 10 Jibe tivelinio na sunbue nalo neibano, p̃eli ea kiamo jidomiano, komialio ka bo ga ka asenio, ana jau komijikia kala tibe maka ve titai. Mia ver bogo tai koto vija tomu nalo napano abolkouo ka tavoru nalo, a nalo asian sunbue vanso a jau kosenio vijalo, mia tum̃abe ver namoneano dolu tai rialso. P̃eli naio tai napano berkar ka naio bel ka sunbue nalo nene, mia bogo napano mialso ka kojo kejenio, mia naio riverenio “E, toro na be taara na nalotuano nalo tai napano mijikia vatitig vite, mia naio jo jen sunbue nalo na ga. Tibe na, bo ka kiniou bunu nosenio.” Mia ber jibe na, mila naio bunu jenio mia iorou mia mijikia rijog rivova laka bior napano ber p̃eli naio mila burum̃ara kariano tai.   
\p
\v 11 Nina berenio ka jau kojo kojakii kiamo jikiaiano novo, kobitilubario ka komijikia kala vite na. Mia monoka tiniemo maio ka toro dolu na, napano naio be kuruamo tai napano Kristo m̃aro ka rilarur kiano meuliano, bior naio merou laka ka rilaio. Tibe na, ver naio rial napano bogo tai komilaio, mia mijikia rila ka napano komila bulag kiano viekouoiano novo.   
\p
\v 12 Ver tibe na, mia Atua rialso tibe jau naruei komila kariano ea kuruamo nene, bior napano komila naio mila vite tai napano ea kiano jidomiano kirivova ka rilaio. Nina naio bova, jibe ka napano jau komila kariano ea ga Kristo.   
\p
\v 13 Bior vite nei, nomila kiaku ji-domiano tai, ka ver kiaku bajago ka nosen sunbue nene naio be titai napano mila bulag kuruaku kiano viekouoiano, mia notuvanio ga. Mia notokolio re bunu, bior napano maka nosidom ka mia nola kuruaku rijoru.   
\c 9  
\s1 Pol berii kiano bajago na im̃auano  
\p
\v 1 Bilbilu nalo, nojidom never ka kamiu ka kiniou maka noto yetano ka toro dolu kiano jidomiano, mia nojo nomim̃au jakii venia napano nemijikia ka memedu ka nalaio. Kiniou atevi tai napano nomial Yesu Kristo kiado Tubo ka miraku, a kamiu naruei ajibe m̃arati na kiano im̃auano napano nomilaio.   
\p
\v 2 Nemijikia ka tomu tealo maka asidom avitilubar kiniou ka nebe atevi tai, mia kamiu maka kuvitibe na. Vonganei, kenemiu meuliano ju vatitig bija Tubo ruei, mia vite na mila kamiu kubitilubar ka nomim̃au ea kamiu jibe kiano atevi riano tai.   
\p
\v 3 Mia ea nalo napano ajidom atibure kiniou ka nemila bova jibe na jibe na, kiaku verdop̃eiano nalo aju.   
\p
\v 4 Nemijikia ka nalo aberenio ka aju abitikar kumemi bano-o tinielo m̃aro, mia jum̃abe? Nalo abitikar nalo dolu ruei nua na, ana maka ail tibe na, ana bogo na napano nebinimei, ajikar ka amildie. P̃eli aber mia ver kumemi nuvidu re sinaniano p̃eli munuiano mia numijikia numeul tibe na ga ka nuvila im̃auano ea nalo?   
\p
\v 5 Mia nalo amil ea kumemi tealo napano ajoro ruei, nalo abika aber bior vaio koalo nalo bunu abinimei aju ajakisor kumemi? Mia kei berenio ka nina naio kirivova? Atevi nalo dolu napano abinimei beamu, bija Tubo kuruano nalo, bija Kevas, bogo napano amieliel ka im̃auano jibe na, koalo tire nalo aju ajakigsorlo, mia ea bogo na, tomu nalo nei maka aildielo.   
\p
\v 6 Mia bereio, nalo ajidom atuko vio ka kumemi ka monoka nuvim̃au re rivior veru ka nuvulu kenememi vite nalo. Ver kumemi juo Barnabas nuvim̃au re mia bo ga, mia bior vaio na aju aber jibe nei ban kumemi juo ga, mia maka aver ka nalo dolu?   
\p
\v 7 Kuvila von kuvisidomii tomu na mira nalo na venuo tai. Bogo na aba amila mira, mia kei jo bulu kialo vite nalo? Nalo ga abuluio, p̃eli kialo parinio venuo naio bululo?  
\p Mia kuvila von kuvisidomii nalo napano amebija sinaniano ea tiniavio. Verver nalo asinan ea tiniavio nene, maka toro tai napano mia ril vanlo riviorio.  
\p A bunu, jum̃abe ka toro napano jo bagan temeul nalo? P̃eli naio maka leleio sen sunbue nene nalo?   
\p
\v 8 Kiniou neber vite nalo na ka rila kamiu kuvitilubario ka toro tai rila im̃auano tai, bo kanio nalo napano mim̃au kialo nalo monoka avitikar vatitig naio. Mia kiniou neber jibe nei, maka riyotuba ea kiniou kulorinio kiaku jidomiano, mia kiado tuboiano lu naio jo berenio jibe na bunu.   
\p
\v 9 \x - \xo 9:9 \xt 1Timo 5:18\x*Iliano tai ju joomo ea Mosis kiano tuboiano ruei, napano ber jibe nei, berinavo  
\q1 \qt Bogo napano kiamo bue m̃arauo jo miel jeliviv mave ea kiamo boboseru nalo, ka vita bulag kurukuti nalo nene, jau monoka koiadikar re niono, mia monoka kotuvan naio sinano kija riel rivano. \qt* \rq Tiut 25:4 \rq* \fig Bue m̃arauo ka avita bulag boboseru|alt="O Tread" src="47_1Cor9.9_OxTread.tif" size="col" loc="Top right" copy="Gordon Thompson" ref="9:9" \fig*  
\p Ana bogo napano Atua ber iliano nei, naio maka to tinien maio ka temeul nalo,  
\v 10 mia naio jidomii kito napano romim̃au, ka nalo napano romim̃au kialo, nalo monoka avitikar vatitig kito. Toro napano mim̃au ea tano, memedu ka naio sidomii ka bogo tai mia naio sen venia napano jo mebijaio, a toro napano ban ea tiniavio ka rivar sinaniano rimei, memedu ka naio bunu sidomii ka mia ajev ve telisu rivanio.   
\p
\v 11 \x - \xo 9:11 \xt Rom 15:27\x*Mia tivelinio na kenememi im̃auano ea kamiu, kumemi numebija kurukuti novo ruei ea kenemiu meuliano, mia bo ka kamiu kuvisaaro ka kuvitikar kumemi a kuvitanka vija kumemi ilivuiano nalo tealo napano Atua bario jua jumemiu.   
\p
\v 12 Kamiu kumitu kumiija tomu dolu nalo ruei jibe na, mia bo ka kuvisaaro lie ka kuvila ea kumemi napano numila bo laka ka kamiu nua ruei.  
\p Ee, bo ka kuvila tibe na ka kumemi, mia bokario vonganei maka nuvitu nuver leleio van kamiu nuver monoka kuvilaio. Kumemi numerou ka ver nuverialio tibe na, mia kenemiu jidomiano rivova kean kumemi, mia ver p̃eli tukovio ka m̃arabo na Ioluano Vou rimei ea kamiu. Tibe na, kumemi nuvil re bunu, a ver numijog bova ka kamiu maka kuvitikar kumemi, nina bo ga na.   
\p
\v 13 Mia bo ka kamiu kuvisidomii bunu ka ea Atua Kunuano Lu, nalo napano amim̃au joomo eaio, bija nasidaiano nalo, aju ajen tenalo nei, a aju ameul ea vite nalo napano tomu nalo aju ajianio jibe jidomiano nalo ban Atua.   
\p
\v 14 \x - \xo 9:14 \xt Mat 10:10; Luk 10:7\x*Mia Tubo berial jibe na ga bunu ea tivelinio na kiano tomu nalo napano aju amioliolu ka Ioluano Vou. Nalo bunu, memedu ka amijikia ameul ea jidomiano nalo napano tomu nalo neibano amijog Ioluano Vou nene aju ajianio.   
\p
\v 15 Bo ga, kiniou naruei kiniou tai kalo na jibe na, mia jikar nua binimei maka leleio never ka tomu nalo monoka asian venia rivan kiniou, p̃eli monoka ala tum̃abe ka kiniou. Mia nojo neberii vite nalo nei ea m̃esi nei, maka rivior ka nojidom novika vite tealo den kamiu. Maka nosidom ka kuvitikar von ka kuvisian vite nalo van kiniou, mia kamiu kube m̃arou kuber kamiu naruei kubagan kiniou, mia nojidom ka nomijikia noto nove m̃arou ka Atua ga jo bitikar kiniou bogo nonovio. Bogo napano nemijikia ka kiaku meuliano joa jum̃ano ga, nojo nomijog bo laka, a verenio naio re napano jo bitikar kiniou, p̃eli mia nojog ka bo ka ga nam̃aro.   
\p
\v 16 Neber ka nebe m̃arou ka napano naio bitikar kiniou jibe na bogo napano nojo nomioliolu ka kiano Ioluano Vou, mia ea tivelinio na kiniou, be riano ga na ka maka vite tai leleio napano nemijikia neve m̃arou kanio. Maka nejikia nosidomii vevavin ea siaku bereio never kiniou naruei nebe naiolioluano na Ioluano Vou, bior napano Atua naruei bitirilar kiniou, mia nemial jibe monoka nala ga. Ver bogo tai novuro nala re bunu, mia rivova laka rivan kiniou na.   
\p
\v 17 Maka noto nala im̃auano na rivior kiaku jidomiano tai ga, maka kiniou ga neber bo ka nala ka Atua saaro ka kinion, p̃eli naio rijikia sian jidomiano van kiniou riviorio. Maka tibe na, mia Atua ga naio berialio, midu joa jum̃aku, mia monoka nomonea, monoka nala tibe na ga.   
\p
\v 18 A jibe na, neber p̃eli mia kiniou nodu re jidomiano tai riviorio, mia nina bo ga, bior ka Atua jo mila todolu tai napano jibe vuluiano novo tai ban kiniou ruei. Vite na, naio be burum̃ara jogvuiano na nabar bogo napano nojo nomioliolu ka Ioluano Vou ban ea tomu nalo, napano nomila kurano ga jibe na banlo. P̃eli nemijikia never bo ka ajian vite ban kiniou bior, p̃eli avitikar vatitig kiniou bogo napano nojo nomilaio, mia maka nosidom nina, nojidom napano amijikia avokario tibe na ga, maka ve titai leleio napano tukovio kalo.   
\s1 Pol be nakuraniano na tomu nalo jibe naiolioluano novo tai na Atua kiano  
\p
\v 19 Jidomiano jibe nei naruei joa kiniou, a mila nojo nomim̃au ea bajago tai napano mia nevisivisi vatitigio van kamiu vonganei.  
\p Jibe nei, maka noim̃au toro tai kiano, a maka toro tai napano ve kiaku boru, mia nojo namila kiniou nebinimei jibe nakuraniano ga na kulo dolu kialo, ka rila nemijikia novokar nalo ve telabo amei amonea.   
\p
\v 20 Ea tivelinio na Ju nalo, nojo namila kiniou nebinimei jibe toro Ju novo tai, ka rila na nemijikia novuru nalo tealo amei.  
\p Ea tivelinio na nalo napano maka ave Ju, mia ajakii Mosis kiano tuboiano, nojo nomila kiniou nebinimei jibe tai napano jakii tuboiano nei bunu. Maka neial ka noto yetano ka tuboiano nene, mia najaaro ka nabamenea tuboiano nene jibe na, ka nomijikia novokar nalo na napano ajidom atu yetano kanio.   
\p
\v 21 Ea tivelinio na nalo dolu napano maka ave Ju, napano maka atakii Mosis kiano tuboiano, nojo nomila kiniou nebe takurano bijalo. Maka never ka nomila kor Atua kiano tuboiano moruo, makanio, mia bogo napano nojo bijalo, nojo najakii Kristo kiano tuboiano vou ka rila ajikia aleal meuliano.   
\p
\v 22 Ea tivelinio na nalo napano nemialo ka maka atu sikili rivu, maka neil sikili vanlo, mia nomila jibe kiniou bunu bijalo, nojo nemiijalo, ka p̃eli nemijikia novurulo. Jibe na, nojo najakii m̃arabo nonovio ka nala vite nonovio napano nemijikia nala van tomu nonovio, ka rila rivano-o mia nemijikia nalarur nalo tealo amei amonea Yesu.   
\p
\v 23 Nemila jibe na, maka nala rivior kiniou ga, p̃eli rivior vite dolu ninio, mia nomila bior ga nojidom ka Ioluano Vou monoka rivar m̃arati ea tomu nalo kialo meuliano, a bogo napano neial ilivuiano nalo napano Ioluano Vou rila kalo, nojog rivu mia nojog rivu.   
\p
\v 24 Kuvisidomii von bogo napano tomu na tikitiano aju ajikiti bijalo. Ea bogo na, nalo nonovio monoka ala von ka atuvanono ka atikiti avano, mia ve vio kalo amijikia amei atukamu beamu, atuvulu nalo dolu? Ve takurano ga mijikia rivuku nalo dolu, tikiti riva tuvululo rijev jidomiano riviorio. Mia tibe na, kamiu nonovio monoka kuvisikili ka Tubo kiano im̃auano, monoka kuvila von ka kuvitikiti kuvan ka kuva kuvijev kenemiu jidomiano. \fig Rotikiti ka rejev kanado jidomiano|alt="Run Race" src="47_1Cor9.24_RunRace.tif" size="col" loc="Top right" copy="Gordon Thompson" ref="9:24" \fig*   
\p
\v 25 Tomu na sereiano aju amila von kirisikili, aju amilakakar vatitigio bogo nonovio, a nalo aju abel ka vite nonovio napano p̃eli amijikia ala mokotenalo sikili re vatitig. Nalo aju amila jibe na bior kialo jidomiano jikili ka ajidom atuvulu ka ajev jidomiano. Mia bogo na ajilan maniegieg ea tomu na sereiano nalo nei, bogo bulati ga maniegieg neibano bova bereio, mia maniegieg napano bo ka rola vonio roim̃au sikili ka atilanio ea kito, naio naruei jo jobo jo.   
\p
\v 26 Jibe na ga, nojo nomim̃au jibe na naruei ea Tubo kiano im̃auano napano nojo nomilaio. Maka noto netikiti kurano tanea vio, a maka noto nesere ga,  
\v 27 mia nojo nobokar kiniou, nojo nojilanvuu vatitig ka mokotenaku bogo nonovio, bior napano bova nojo nomioliolu vatitig ban tomu dolu nalo, neber nalo jibe nei jibe nei, mia iorou kiniou naruei nolaluvu m̃arabo p̃eli maka navare ka nala nonovio vatitig tikitiano napano nojo nejikitiio.   
\c 10  
\s1 Nalo napano aber amemedu, amijikia alaluvu m̃arabo, jibe Ju nalo korobilo nalo  
\p
\v 1 Bilbilu nalo, bo ka kito tiniedo maio ka venia napano korobido nalo amilaio. Nina ea bogo napano tormoruo Mosis burulo ajaluvo den Ijivi, ajakisor melijo na napano jo ban beamu kalo, banbano burulo abarkor burum̃ara tei nei napano betavo kalo.   
\p
\v 2 Nalo abiniua bogokouo nalo nene, mia Mosis burulo abar duluio, a nalo abinimei jibe kiano tomu riano.   
\p
\v 3 Yuka miroano aju amiel ea vio yauo, nalo nonovio ajen sinaniano na napano Atua jian banlo,  
\v 4 a bogo midoujerlo, Atua mila uei miyotuba ea bulukuveru ga, ka amunuio. Ea bogo na, jibe napano Kristo ga jo bijalo, jo bitikar vatitiglo ea vite nonovio.   
\p
\v 5 Atua mila bo banlo jibe na banbano, mia maka asidom atu sikili ea naio. Nalo abilig taakalo kanio, naruei naio maka bunu rijamo kalo ava joomo ea vio napano naio berkario banlo, naruei mila am̃arm̃aro garuei janea vio ea vio yauo ga.   
\p
\v 6 Mia kito banei, maka rivu ka parido sikili tibe korobido nalo nei, mia ver rosidomii vatitig rivu ka venia na maluvo ealo, romijikia rolakakar vatitig vite eaio.   
\p
\v 7 Tibe na, monoka rodu re vite dolu to tukamu ka Atua ea kiado meuliano, jibe tavoru tai napano romilotu kanio, jibe napano korobido nalo nei amilaio. Iliano tai napano berii kialo bajago ea bogo na, berinavo  
\q1 \qt Nalo maka asidomii vite dolu, ajidom ga ala jokoluolu, bija munuiano na torogiano, a asiraragii tira ea voluano, nina ga. \qt* \rq Eks 32:6 \rq*   
\p
\v 8 Nalo aber ka naina naruei meuliano novo, mia monoka tiniedo bobogia re bogoti nene napano Atua mila maro va nalo abinimei ajer tomu nalo a tire nalo napano amila siakaiano, mia ea bogoti tai ga menu duelimo valuo ba tolu [23,000] kalo am̃arm̃aro vaarakurano, jibe kialo vironiano na jikili tai. Jibe na kito monoka rovitikar vatitigio, maka rivu ka kito tealo atu avan tanea vio tibe na.   
\p
\v 9 Toro na be m̃arou, mila kariano jibe na, a beriam̃a bo ga na, naio jo julu m̃elea Tubo. Mia Tubo rila vite tai kanio, mia toro na ritabujo, maro rimei kanio jibe nalo dolu neibano.   
\p
\v 10 Mia maka rivu ka roserm̃ii ka Atua, jibe napano aju amilaio nua, ea korobido nalo kialo bogo. Ea bogo na, Atua miila nailiano tai na verikariano na m̃ariano binimei ealo, muebinivinlo.   
\p
\v 11 Romial napano aju amila kariano jibe na, a romial ka vironiano nalo amalmaluvo ealo jibe na, naio be vite tai na rilabon kito. Abivitauia bulag tukunuano nene nua beamu, mia romijikia ralakakar vite eaio banei, ea bogo maaro nalo napano rojuaio.   
\p
\v 12 Jibe na, ver toro tai jo jidom veve naio ve takurano kiano meuliano bereio, a beriam̃a naio jo jikili ju kirisikili vatitig ruei, bo ka naio vitikar vatitigio, bior maka rivu ka bogo tai naio rila vite va tai, ana rijoru.   
\p
\v 13 Kumial jukujukuano nalo binimei, mia kumemebiju re laka. Maka kamiu ga napano kubiniua jukujukuano nalo nei, mia aju amaluvo ea tomu nonovio kialo meuliano. Mia kumijikia kuvalea Atua, bior napano mia naio maka rilaso ka koviniua jukujukuano napano maka kovare ka kotuvuluio, mia bogo napano jukujukuano rimei rila vonso, mia naio riverial kiano m̃arabo tai kaso ka kosikili koviniua jukujukuano nalo na, rivano-o kotaluvo den kiano moroano.   
\p
\v 14 Kiaku bilbilu novo nalo, monoka kuvan re vaataro leleio ea bajago na napano tomu nalo aju amilotu ka tavoru sibisibi nalo.  
\v 15 Nemijikia ka kube tomu nalo napano kumijikia vite, mia bogo napano nomil kirimemedu ban kamiu jibe nei, nomonea ka kumijikia kuvitii vatitig venia napano nojo neberenio.   
\p
\v 16 \x - \xo 10:16 \xt Mat 26:26-28; Mak 14:22-24; Luk 22:19,20\x*Neber iliano nei bior napano bogo na komiasolso bija tomu nalo napano aju amilotu ka tavoru tai, jibe ka napano jau bunu kojo komilotu kanio ruei.  
\p Nina be verare ga ka tivelinio na kito napano romonea Kristo. Ea bogo na sinaniano lu, robolkouo ka munuiano lu, romidu, a nina jibe ka roberialio ka romiasol bagaro na tomu nalo napano kiano burukija miou karlo. A iorou, rovurekokorov joko lu, romidu, a nina jibe ka napano robija nalo napano amila bulag mokotenano napano jaklele mave ea m̃akolkolo.   
\p
\v 17 Nina be riano ka kito nonovio napano roju robinimei vio takurano ea sinaniano lu nei, bior ka robinimei jibe bajago takurano, a rojen ga joko takurano nei.   
\p
\v 18 A jibe na bunu ea kulo Israel, bogo napano amue kialo sida nalo. Tealo maka ala sida, mia ajaaro ka asen sunbue na sida nalo nei napano nalo dolu amilaio, naruei mila jibe na napano abe bagaro takurano ga amila lotuano jibe na ban Atua.   
\p
\v 19 Bo ga, iliano nalo na berenio venia? Nojo neberii tavoru nalo bija sida nalo nei, mia maka neverenio ea kiaku jidomiano ka vite nalo nei abe riano, p̃eli abo.   
\p
\v 20 Maka tibe na leleio, mia bo ka nala meravo van kamiu ka nalo napano aju amila lotuano kinkin nalo jibe na, maka amonea Kristo, a sida nalo napano aju amilaio, maka atu ala van Atua napano be riano, mia aju amila ban ea sim̃aro nalo ga. Tibe na, maka rivu ka kuva vaataro kalo napano aju amilaio, bior napano maka nosidom ka kuviasol vija sim̃aro nalo.   
\p
\v 21 Jau napano kojo kojotano ea Tubo kiano barobaro lu, kojo komunu ea kiano baja lu, a kojinan ea kiano sinaniano lu, maka kojikia kova kototano ea sim̃aro nalo kialo barobaro ka kodu kialo munuiano a sinaniano.   
\p
\v 22 Toro napano naio mila jibe na jo julu Tubo, mijikia rila Tubo rijokua laka, tinien ser naio. P̃eli na toro nene beriam̃a ber ver Tubo tinien jer naio jibe na, maka ve vite tai na, bior ka naio kirisikili lie loa Tubo? Maka nesidom ver tibe na.   
\s1 Namoneano nalo monoka ala re vite napano mijikia rila namoneano dolu nalo ajog rivova  
\p
\v 23 \x - \xo 10:23 \xt 1Kor 6:12\x*Iliano tai jo, napano tomu miroano aju aberenio, aber toro mijikia rila venia ga napano naio jidomio. P̃eli iliano na be riano, mia vite nalo tai ju ka nemijikia nalaio, mia maka nosidom ga nalaio, bior ka kiaku vitiiano, nalo maka atu aija kiniou ka kiaku meuliano, a maka atu aija tomu nalo kialo meuliano nalo napano aju vaataro kean kiniou.   
\p
\v 24 Neber jibe nei bior napano maka rivu ka toro to sidomii naio ve taku-rano ga, mia naio monoka sidomii bunu tomu nalo napano naio jo vaataro keanlo.   
\p
\v 25 Bo ga, vonganei mia neber tenalo tai ea tivelinio na sunbue na temeul nalo napano amila sida ruei kanio ka kialo tavoru sibisibi. Verver avar sunbue nene amei, avar tu vija sunbue dolu nalo ka aṽilṽili kanio, romijikia rovulu ka resenio nina bo ga. Nina bior napano maka rotu rovitilubar ka sunbue nalo nei ajum̃abe, nuber sunbue vabe na amila sida kanio, p̃eli sunbue vabe na maka ala sida kanio, mia rosidomio m̃elea re, rovika re vikadeniano, rovulu ga.  
\v 26 Rodu, rosenio, bior nina jibe ka iliano tai napano ber jibe nei, berinavo  
\q1 \qt yetemeriba nei, bija vite nonovio napano ajuaio, abe kei kiano? Abe kiado Tubo kiano ga. \qt* \rq Iouano 24:1 \rq*   
\p
\v 27 A ver toro tai napano maka rimonea rivioso ka kova kosinan ea kunuano, p̃eli komerou ka kovano, kojo kober p̃eli avar sinaniano tai vanso napano amila ruei lotuano kanio ban kialo tavoru nalo. Mia makanio, ver koto kosidomii ka kovano, kavano ga, a koto kovivika re vikadeniano tibe na, kodu ga venia napano ajianio banso.   
\p
\v 28 Mia, vite tai ga, ver jau kova koto yako ruei, a namoneano dolu tai to, naruei p̃eli naio riverialio vanso tibe na, river, Kuruaku, sunbue na, kito juo monoka rovel kanio, bior napano nomijikia ka amila ruei sida kanio ban kialo tavoru nalo. Ver naio river tibe na vanso, naina naruei mia jau bunu kosenio re.   
\p
\v 29 Ee, ea tivelinio na kiamo jido-miano, kojaaro ka kosen ga, mia ea tivelinio na kuruamo dolu nei napano ber vite na kaso, bova ka naio, naruei bo ka kotokol re bunu, bior verenio makanio, mia jau kola vite tai napano kiano jidomiano maka rimemedu kanio leleio.  
\p Mia ver jau ga takurano, a maka toro tai riverial vite tai vanso tibe na, jau komijikia ka kola venia napano komijikia ka memedu kaso ka kolaio.  
\p Naina naruei kiaku jidomiano jibe na ka vio na. Kiniou neber p̃eli maka rimemedu ka toro dolu kiano jidomiano ga jo miyuku kiniou ka monoka nala nina p̃eli nala re ninei.   
\p
\v 30 Ver sinaniano kinkin vaio, mia nemialio ka ver beamu, nobolkouo kanio, mia nemijikia nosenio rivu ga. Maka rivu ka toro dolu tinien seri kiniou ka nojo nejen sunbue tai napano neber siva ban Atua bior ruei.   
\p
\v 31 Bo ga, nina berenio jibe nei, ber verver kito rosen titai, p̃eli romunu titai, p̃eli vaio bereio napano romijikia ralaio, mia monoka ralaio nonovio ea bajago tai na ridular Atua siano.  
\v 32 Kirivova ver kamiu kuvila titai napano mia rila bulag kulo Ju nalo kialo jidomiano, p̃eli kulo Kris nalo, p̃eli kiado namoneano dolu nalo,  
\v 33 mia bo ka kuvila von ka kuvila tibe na kiniou nojo nemilaio kalo. Ea vite nonovio napano nojo nemilaio, maka nala von ka nala ka rivu van kiniou, mia namila von ka nala rivu vanlo, ka rila ka p̃eli nalo tealo amijikia avokar ioruriano.   
\c 11  
\p
\v 1 \x - \xo 11:1 \xt 1Kor 4:16; Vili 3:17\x*Ee, bilbilu nalo, jibe ka napano kiniou nojo nomila von ka neiel noue Kristo jaano, bo ka kamiu kuvila von kija ka kuviel kuvue jaaku.   
\s1 Tomu nalo kialo bajago novo bogo na aban ea lotuano  
\p
\v 2 Bilbilu nalo, nomijog ka kumitu kumisidomii kia ga im̃auano nalo napano nomim̃auka ban kamiu, a kumitu kubakar batitig bajago nalo na im̃auano nei napano neberloglog ka kamiu.  
\v 3 Mia ea vite nalo nei, nalo tai jo keano napano nojidom ka kamiu monoka kuvijikia vatitigio, napano berii toro bija tira, napano naljuo kialo im̃auano maka rive verare. Jibe ka napano Atua karam̃ado naio be parinio ka Kristo, a Kristo naio be parinio ka toro, naruei sum̃ano be parinio ka koano tira.   
\p
\v 4 Mia jakii kiado bajago, ver toro tai rivolkouo, p̃eli ril ea mirano namoneano nalo, naio monoka riya re batubatu joa parinio. Verver riyaio, romial naio jibe vovu tai napano maka rijikia rila bajago na vameneano.  
\v 5 Mia ea tire nalo naio be dolu. Verver tira tai bolkouo, p̃eli ril ea namoneano nalo miralo, romialio rober bo naio jovuko parinio ka batubatu p̃eli kulum̃arauo tai tibe na. Verver sovoko re vatitig parinio tibe na, naio bunu mila bova, romial naio be verare ga ver ve boromo ga, to sikili tu ea mirano tomu nalo.   
\p
\v 6 Ver tira tai parinio sikili, maka sidom sovoko parinio tibe na, bo ka kamiu kuver kanio ka tap̃ig kon parinio ga tukamu, ana karina mijikia sikili tu ka rivolkouo joomo ea lotuano. Ana mia naio monoka rimou laka ka rila tibe na, bior maka rivu ka tira rivuron vijinio ve bulavulati laka, p̃eli tap̃ig vijinio ve boromo. A verenio ve vite na imouiano ka tira jibe na, bo ka tire nalo asaaro ka avokar kiado bajago na vameneano, nalo monoka asovoko parilo tibe na, bogo na abinimei ka avolkouo ea lotuano.   
\p
\v 7 Mia ka venia tomu nalo maka asovoko parilo? Nina bior Atua jo mave, a naio be boru ruei, mia mila sum̃ano jibe nei, bitirilar sum̃ano mila naio loa ka tira. Jibe na naruei sum̃ano monoka re rilavan parinio, mia tira monoka sovoko parinio.  
\v 8 Romijikia ka sum̃ano monoka to mave tibe na, bior napano Atua jii sum̃ano beamu, karina jii tira den merikono tai na mokotenano sum̃ano, mia maka tii sum̃ano den tira,  
\v 9 a naio jii tira ka rijai sum̃ano, maka tii sum̃ano ka mia rijai tira.  
\v 10 Tibe na, tira monoka sovoko parinio, ka verialio ka naio bamenea koano. Mia bogo na naio mila jibe na, nailiano nalo na tiniabene amialio, a mila abitilubario ka jibe ka tira jaaro ka vatove ka koano, mia nalo bunu monoka asaaro ka avatove ka kialo toro na toru, napano Atua.  
\v 11 Ierinio napano tira monoka rivatove ka sum̃ano tibe na, mia nina maka riverenio ka naljuo maka ave verare. Kito napano roju joomo ea bagaro na Tubo, romijikia ruei ka tira maka rijikia to naio ve takurano, a sum̃ano maka rijikia to naio ve takurano, mia naljuo monoka atu aim̃au vei ka aijajalo ve verare ga.  
\v 12 Beamu laka, ea tiiano, tira moti moluo ea sum̃ano mokotenano, mia iorou ka naina, tomu nonovio aju amolmoluo ea tira mokotenano bokar banei, mia romijikia ka burupati riano nene, napano vite nonovio malmaluvo eaio, naio be Atua ga.   
\p
\v 13 P̃eli tealo maka asaaro ka kiaku iliano, napano neber bo ka tira napano bolkouo monoka sovoko parinio, mia kamiu kuvila von ka kuvisidomii vatitig kanio. Ea kenemiu vitiiano, kubitii ka tira napano maka sovoko parinio, memedu ka naio tumolu rivolkouo van Atua? Maka leleio, ea kiado bajago maka lele rimemedu.  
\v 14 Ea kiado meuliano na yetemeriba nei, meravo vatitigio ka kito ruei, ber bogo napano sum̃ano juvan vijinio terebievi laka, maka rivu laka ka naio.  
\v 15 Mia bogo napano tira juvan vijinio terebievi kirinovo, bo laka ka naio, a vijinio na terebievi nei, Atua jian ban naio jibe ka vite tai ka riovovua vu mokotenano.   
\p
\v 16 Mia jibe napano neberenio, na-moneano tealo aju amil laka, maka asaaro ka jidomiano nene napano ber ka tira napano jidom rivolkouo monoka sovoko parinio. Bo ga, kiaku iliano jibe na, ber kumemi naverloglogiano nalo, nuberloglog jibe nei ga, maka nuvisaaro ka bajago dolu, a Atua kiano bagaro na lotuano p̃ilip̃ili dolu nalo, nalo bunu aberenio jibe na.   
\s1 M̃arabo na memedu ka ala sinaniano lu  
\p
\v 17 Vite tai bereio jo kia napano nojidom never jidomiano tealo ka van kamiu. A maka rivu ga, bior napano maka ve vite tai napano nemijikia nodular kamiu riviorio, mia be vite tai napano monoka noil van kamiu riviorio. Nina ea tivelinio na bogo na lotuano, napano bo ka tibe na vite tai napano rijai kenemiu meuliano, mia kumila tibe na binimei be burupati jaleleano tai bereio.  
\v 18 Neber jibe na bior napano nomijog ruei aber bogo napano kamiu namoneano nalo kuburon vio takurano, maka kuve takurano, mia vuruburevureiano jo binimei judu iviso kean kamiu. Ver iliano nalo nei be sibiano, bo, mia makanio, nemialio jibe monoka be riano ga.  
\v 19 Mia maka nejikia ka vaio kumisidom kuvila tibe na? P̃eli tai jidom tovulu tai, tai jidom tovulu tai tibe na? P̃eli kojidom kotuvuluio, ka mia tomu nalo aver jau naruei kobe riano, p̃eli jau naruei Atua jo bijaso?   
\p
\v 20 Mia ea tivelinio na sinaniano lu, nomijog aberenio nina bunu kumitu kumila bova. Bogo napano kuburon vio takurano ka kuvila sinaniano lu nei, maka bunu kuvila ka kuvisidomiikar kiado Tubo, mia kumila jibe semiu sinaniano dolu nalo.  
\v 21 Verenio tai rimei rijog vitu, mia tumolu riyuku jum̃ano rivar joko ve telabo naruei dolu nalo ve re salo, p̃eli dolu rimunu m̃arjum̃elm̃elu ve toru!  
\v 22 P̃eli maka ve kenemiu yimo na vorosebiano, ana kubinimei ea lotuano ka kuvisinan eaio? P̃eli kamiu kumila jibe na bior napano kumitu kumisidomii kurano ea Atua kiano yimo na lotuano, p̃eli kumitu kumisidomii kurano ea namoneano bilbilu dolu nalo? Maka nejikia mia never venia ka kamiu rivior vite nei, a mia neber ga maka nasaaro kanio leleio.   
\p
\v 23 M̃arabo na memedu ka ala sinaniano lu, Tubo naruei ber ka kiniou, a iorou, kiniou naruei nojuvan biedu ban kamiu. Bano jibe nei, ber Tubo Yesu, ea kiano bogiano maaro na, napano Jutas jiveluku naio eaio, naio midu joko nei,  
\v 24 ana bolkouo ber siva biorio, burekokorovio, ana berenio “Ninei naruei be mokotenaku, napano nomijamo bior kamiu. A kamiu monoka kuvisen joko tibe na tulaka, tibe vite tai ka kuvisidomii kiniou.”  
\v 25 A iorou, bogo napano ajenio bano-o bisi, naio midu baja na m̃arjum̃elm̃elu, mila jibe nene bereio, ber kalo berinavo “Baja nei, naio be kiaku burukija, napano mila Atua kiano verikariano vou napano mila bija toro jikili ju. A bogo nonovio napano kamiu kuvidu baja nei tibe na, neber bo, kamiu monoka kuvisidomial kiniou.” \fig Ninei naruei be mokotenaku napano nomijamo bior kamiu|alt="Jesus breaking bread at the last supper" src="47_1Cor 11_25_BreakingBread.tif" size="col" ref="11:25" \fig*   
\p
\v 26 Bilbilu nalo, naina naruei Tubo kiano iliano ea tivelinio na, a mila ver bogo napano rosen joko vija rodu baja tibe nei, roju romila sidomkariano na kiano m̃ariano, a mia kito monoka rotu rala tibe na vokar bogo napano naio rimaluvo kean kito bereio.   
\p
\v 27 Tibe na, ka rodu Tubo sano joko nei, vija m̃ano baja nene, naio be vite tai napano be lu laka. Ver toro tai ridu ea bajago tai napano maka rimemedu, toro na mila kirivova, mila bulag vijauano na mokotenano Tubo bija kiano burukija, jibe ka naio ga muebin naio.  
\v 28 Tibe na, bogo na ala sinaniano lu nei, monoka rovitii vatitig kiado meuliano veve terakurano, karina, rodu joko vija baja nene.  
\v 29 Mia bogo na rodu, monoka rovitilubario ka vite nei, nioti nene toru jo, napano berial ka kiado Tubo mijamo ka kiano meuliano bior kito. Naruei, ver toro tai senio, ana maka sidomii ve temi ka kito nonovio robe toro takurano ea Kristo, midu ka iakurano ga, a mia naio rialio napano rivova lie ka naio.  
\v 30 Vite na naruei jo mila kamiu ruei, napano miroano ka kamiu amelmeluku p̃eli amie, ba bokar napano tealo am̃arm̃aro.  
\v 31 Mia ver rotu rovitii vatitig kiado meuliano bogo nonovio, mia Atua sian re vironiano van kito tibe nei.  
\v 32 Mia kito napano Atua mila ka kito jibe nei, maka rodu tibe vironiano tai, rodu tibe jidomiano tai napano Atua mila ka rilabon kito, ka sian bogo van kito ka ea bogo maaro, mia avukular kito re rovan vija tomu dolu nalo na yetemeriba napano mia avan ea vio na jogvaiano.   
\p
\v 33 Bilbilu novo nalo, naina naruei kiaku iliano ea tivelinio na ala sinaniano lu. Bogo kumei vio takurano tibe na, mia kuvila ea bajago novo. Ve re tai napano rila von ka ridu sop̃eli ka senio ve toru beamu, mia kuvitu rim̃aro ga, kar bogo napano aviniu atu, kamiu kuvilaio.  
\v 34 Toro napano jijerio ana jidom laka sinaniano, bo ka tobo ga vonuo, sinan vatitig ea kiano vio. A monoka kuvitakii kiaku iliano ea tivelinio nei, ver p̃eli, bogo na mia kumei vio takurano, mia maka lele vite tai rivu van kamiu.  
\p Vite nalo dolu ju ka neverialio van kamiu, mia rotukunu kalo bogo na namaluvo kean kamiu.   
\c 12  
\s1 Moroano nalo napano Niununo Lu jianio jibe jidomiano tai  
\p
\v 1 Bo ga kuruaku a kuvivinioku nalo, kiniou nojidom neverii moroano nalo napano Niununo Lu mijikia sianio van kito namoneano nalo jibe jidomiano tai. Ea tivelinio na, maka rivu kamiu kuve taboso, mia nojidom ka monoka kuvijikia vatitig kija kalo.  
\v 2 Beamu, bo ka kuvisidomii nua ea bogo na maka kumonmonea vo. Ea bogo na, moroano nalo na niununo dolu nalo aju amim̃au ea kamiu, aburu kenemiu jidomiano ba be vovu vatitig ka kuvilotu ka tavoru nalo ninio napano maka ajikia ail.  
\v 3 Nina naruei niununo kinkin nalo napano amijikia ala toro ril rivova ka Yesu, riolua siano, mia Atua kiano Niununo Lu maka rijikia sian iliano na jibe na. A niununo nalo na, maka ajikia ala toro river iliano novo, verial Yesu be Tubo riano, mia toro napano ber jibe na, romijikia ka Niununo Lu jo mim̃au ea naio, bar iliano nei banio.   
\p
\v 4 \x - \xo 12:4 \xt Rom 12:6-8\x*Jibe na, bogo napano romial moro-ano novo nalo napano namoneano nalo amijikia aim̃au vijaio, romijikia ka jibe jidomiano nalo napano Niununo Lu jianio banlo. Moroano telabo ka ala im̃auano aju, mia Atua kiano Niununo naio takurano be burupati ka nonovio.  
\v 5 Jibe ka ga napano bajago telabo ka ala im̃auano aju, mia kiado Tubo naio takurano be parinio ka nonovio,  
\v 6 a jidomiano novo telabo ka ala im̃auano aju, mia Atua naio takurano jo mila abavavin ea kito nonovio.  
\v 7 Jibe ka, ea tivelinio na moroano nalo napano Niununo Lu jianio, namoneano nalo amijikia ajevio beve dolu, jakii venia ga napano Atua bitii ka mia riija lie taara na namoneano nalo.   
\p
\v 8 Ea tai, Niununo jian iliano nalo napano abe masou laka. Ea tai, jian navitilubariano novo nalo.  
\v 9 Ea tai, jian viekouoiano toru. Ea tai, jian napano mijikia milarur namieiano nalo.  
\v 10 Ea tai, jian napano mijikia mim̃auka vremesiano nalo. Ea tai, jian verialiano na vite nalo na ju ka rimei. Ea tai, jian napano mijikia rijidig bulag sim̃aro nalo. Ea tai, jian napano mijikia rijev ka iliano dolu. Ea tai, jian napano mijikia bilig iliano nalo napano amijevio ka iliano dolu.  
\v 11 Nina naruei ijaiano nalo napano Niununo Lu naio takurano ga mijikia ridu toa toro kiano meuliano, jo jian bulagio ban kito terakurano jakii ga venia napano naio jidomio.   
\p
\v 12 \x - \xo 12:12 \xt Rom 12:4,5\x*Namoneano nalo abar ijaiano nalo beve dolu jibe na, jibe ka napano mokotenado nalo be tarati dolu nalo miroano. Terati dolu nalo na, amiasolo aju amim̃au vei ea mokotenano takurano ga, a jibe ka bunu joomo ea taara na namoneano nalo, napano ajibe ka terati nalo ea Kristo mokotenano.  
\v 13 P̃eli kito kulo Ju p̃eli kito kulo Krik, p̃eli kito tortoru p̃eli roju romim̃au kurano toro na toru tai kiano, mia Atua kiano Niununo midu kito nonovio, mila kito rabaruei ka romei rove terati na Kristo mokotenano, a Niununo na naruei napano naio takurano ga joa kiado meuliano nalo beve terakurano.   
\p
\v 14 Bo ka kito rosidomii lie ea kijo-kijo nei napano roju roberiio, rober kito namoneano nalo rojibe Kristo mokotenano. Naruei ea tivelinio na mokotenado, romijikia ka terati nalo miroano.  
\v 15 Tibe na, maka rimemedu ka terati tai, tibe jaano, rijog rivova, tumolu riverinavo “O, kiniou jaano ga, kiniou maka noim̃au rivu tibe napano jum̃ano mim̃au. P̃eli maka bunu rivu ka neve terati na mokotenano.” Mia makanio, jaado maka rijikia river tibe na, bior naio be terati na toru ea mokotenado ruei.  
\v 16 Mia maka rimemedu ka tiliniedo rijog rivova, tumolu riverinavo “O, kiniou tilinieno ga, kiniou maka nejikia nevitii vite tibe napano mirano milaio, p̃eli maka navare ka noto noiasol ea mokotenano.” Mia makanio, tiliniedo maka ver tibe na, bior napano naio, kiano im̃auano novo napano mila ka mokotenado jo ruei.  
\v 17 Nina bior napano verver mokotenado rive mirano ga, mia maka rejikia rojog lubar vite, a ver mokotenado rive tilinieno ga, mia maka rejikia rojugunu vite.  
\v 18 Mia ea mokotenado, Atua mila jakii kiano jidomiano, bar vatitigio nonovio terati nene ajua vio nalo nene memedu terakurano, ka ala kialo im̃auano memedu veve terakurano.  
\v 19 Ver terati mokotenado nalo aviniu averaverarei ga, mia kito maka rejikia rovitii tibe ka na mokotenano jibe ka takurano ga,  
\v 20 mia terati dolu nalo abiniu monoka aiasol vio takurano ka ve mokotenano toro.  
\v 21 Mirado maka rijikia ril rivova van jum̃ado, river “O, maka bunu nosidomso,” a pariparido maka rijikia rijil jaado, river “O, maka bunu tinieku tiso.”  
\v 22 Maka leleio tibe na, a! Terati mokotenado tealo amelmeloko laka, mia romijikia ka aju amila burum̃ara im̃auano.  
\v 23 Terati dolu na mokotenado nalo, rosidomii re rever abo jum̃abe, mia rotu rovitikar vatitiglo. Terati dolu tealo na mokotenado, maka rosidom toro dolu rialio, naruei rojidom temi ka roiako vatitiglo.  
\v 24 A terati dolu na mokotenado, abo ka tomu nalo amijikia aialio, naruei maka roiakolo. Jibe ka, romial ka Atua bar vatitig terati nonovio memedu ga, a midu jidomiano tai joa kito ka napano bekurano terati tealo amelmeloko, p̃eli maka ala im̃auano ve toru, mia rosidomii ve temi kalo a rovitikarlo rivu.  
\v 25 A nina mila napano terati nalo nonovio maka ail niegelo, mia aju bo ga, aju amijajalo bereio bogo nonovio.  
\v 26 Ver terati na mokotenado tai rijog rivova ka vite tai, terati nonovio dolu nalo monoka ajog rivova vija naio, a ver aijalar terati tai, amila bo banio, terati dolu nonovio amijikia ajog rivu vijaio.   
\p
\v 27 Naruei iliano nalo nei aberenio jibe nei, aber kito naruei namoneano nalo, rojibe ka Kristo mokotenano, a kito terakurano robe kiano terati nalo nene.  
\v 28 \x - \xo 12:28 \xt Eves 4:11\x*A Atua bitiri bulag kito terati nalo na Kristo mokotenano, ka rola im̃auano nalo na lotuano. Na beamu, Atua bitiri bulag tealo abe navagadeano, na juo nene tealo abe atevi, na tolu nene, tealo abe naverloglogiano, a iorou kanio, nalo napano amim̃auka vremesiano, p̃eli amilarur mieiano nalo, p̃eli abitikar im̃auano ea lotuano, p̃eli amijev iliano dolu nalo, jibe na.  
\v 29 Naruei, ea taara na namoneano nalo, kito romialio napano abiniu abe atevi? P̃eli abiniu abe naverialiano? P̃eli abiniu abe naverloglogiano? P̃eli abiniu amim̃auka vremesiano? Maka leleio tibe na.  
\v 30 A abiniu amijikia ala rur mieiano nalo? P̃eli abiniu amijikia ail ka iliano dolu nalo, p̃eli avilig iliano dolu nalo?  
\v 31 Maka leleio tibe na, mia bo ka tomu nonovio asaaro ka avokar burum̃ara moroano vabe napano Niununo mijikia sianio vanlo.  
\p A ea moroano nalo na, tai jo napano monoka rimei ve moti ea kiado meuliano nonovio, napano bo lie laka ka nalo dolu, napano kiniou nojidom noveriio van kamiu, nina bajago na tinietiiano.   
\c 13  
\s1 Tinietiiano  
\p
\v 1 Tinietiiano, naio be vite tai napano monoka ve vite moti ea kiado meuliano. P̃eli nemijikia neil sel kulo dolu kialo iliano, p̃eli nemijikia neil ka agelo nalo kialo iliano, nina bo, mia ver kiniou tinieku tii re tomu nalo, mila napano kiaku iliano nonovio ajibe ka p̃i tai napano amue vovu, miolu kurano ga.  
\v 2 \x - \xo 13:2 \xt Mat 17:20, 21:21; Mak 11:23\x*P̃eli burum̃ara moroano joa kiniou ka neverial Atua kiano iliano, p̃eli na nemijikia vatitig vite telabo napano tomu dolu nalo maka ajikiaio, p̃eli na kiaku viekouoiano toru laka bare ka nobolkouo ka tenalo na tortoru mia amaluvo, vite nalo na abo laka, a ver tinieku tii re tomu nalo, nebe iakurano ga.  
\v 3 P̃eli nejian kiaku saba nonovio ban talim̃asa nalo, ver p̃eli noju jikili banbano-o amisebi mokotenaku bior napano nebe Kristo kiano toro, nina bunu bo, mia ver maka tinieku titii tomu nalo, nemila ka iakurano ga.   
\p
\v 4 Naruei burum̃ara vite nei, bajago na tinietiiano, naio jum̃abe? Jidomiano nene tebievi, a be tinievuiano. Naio maka rijokua, naio maka rivarvarka, a naio maka to ridular naio bereio.  
\v 5 Kiano bajago kirinovo, naio maka rive viti, maka tinien mimi sop̃eli, a maka rivokar jidomiano va vesiou.  
\v 6 Naio maka sidom vite va, mia jaaro ka vite novo.  
\v 7 Tinietiiano naio jikili ju julaka, tinietiiano naio be riano julaka, tinietiiano naio tinienekar julaka, a tinietiiano naio juvulu julaka.  
\v 8 Tinietiiano maka tinien maro leleio bogo tai.  
\p Be riano laka, moroano dolu nalo, jibe verialiano nalo, p̃eli iliano na ka iliano dolu nalo, p̃eli jikiaiano nalo, mia nalo maka ajikia atu tulaka, mia tinietiiano ga naio jo julaka ga, naio maka rijikia ribisi bogo tai.  
\v 9 Ea kiado bogo, aju aberial Atua kiano Iliano nalo, a aju aberloglog jikiaiano nalo jibe nei, mia venia napano aju amila banei, be torogtorogio nene ga, maka rivokar kiano vujoano leleio.  
\v 10 Vite nalo nei abe tena vonganei ga, a ea bogo napano mia Atua rila vite nalo rimei rivu nonovio, vite dolu nalo nei mia abisi, mia tinietiiano ga mia to.   
\p
\v 11 Nina be verare ga ka kiado meul-iano. Bogo napano robe kiritete kia ga, kiado iliano bija kiado jidomiano bar kiritete kiano bajago. Mia bogo na robinimei tortoru, maka bunu rotibe ka kiritete, kiado bajago meruo vatitigio. Naruei kiado meuliano bija Niununo Lu monoka tibe na bunu.   
\p
\v 12 A naio be verare bunu ka mermerobi nalo napano roju robitii mirado eaio. Bogo tealo, ver mermerobi nei miagiago p̃eli be m̃adati, mia maka rejikia rovitilubar vatitig mirado eaio. Mia bogo napano Atua rila vite nonovio rimei rivu, mia romijikia rovitilubar vatitig vite nonovio, a mia roial Atua mirano rimemedu ka mirado ga. Mia bunu ea tivelinio na kiado jikiaiano, vonganei romijikia telisu ga, mia ka bogo na ju ka rimei, mia Atua rila kito rojikia vatitig naio, vija vite dolu nonovio, ve verare ka ga naio mijikia vatitig kito nua ruei binimei bokar banei.  
\v 13 Tibe na, vite dolu nalo mia abisi, mia vite tolu ga amijikia atu tulaka, nina naviekouoiano, baleaiano, a tinietiiano. Mia ea vite tolu nei, nana napano toru laka kalo, naina neberenio maariano na, naio be tinietiiano.   
\c 14  
\s1 Pol jo berii bereio moroano nalo na Niununo Lu, jibe napano amil jel iliano dolu nalo  
\p
\v 1 Naruei bior napano tinietiiano naio burum̃ara vite laka jibe na, kamiu monoka kuviduio to ve vite moti ea kenemiu meuliano. Mia bija nina, monoka kuvidu kenemiu jidomiano toa moroano nalo napano Niununo Lu jom̃a jianio, kamiu kuvisaaro ka kuvakarlo. Mia ea moroano nalo nei, tai napano bo laka, nina napano toro berial Atua kiano iliano nalo.   
\p
\v 2 Ver toro tai tumolu verial iliano jel iliano dolu tai napano Niununo Lu jianio banio, p̃eli bo ka naio, mia jibe ka napano jo mil ban Atua ga, maka to ril ka tomu dolu nalo ajikia ajog lubar naio. P̃eli jo berial burum̃ara iliano nalo napano Niununo Lu jian banio, mia iliano nalo na ajuluku ka kito, maka rejikia rovokarlo.  
\v 3 Mia ver toro tai riverial Atua kiano iliano nalo van kito, ril van kito sel ea kiado iliano, kiano iliano novo nalo nei amijikia ala kito rosikili, amijikia adular kiado jidomiano, amijikia adururu kiado iviso.  
\v 4 Jibe na, toro napano mil jel iliano dolu napano Niununo Lu jian banio, jo bagan naio takurano ga, mia toro napano berial Atua kiano iliano napano tomu nalo amijoglubario, naio jo bagan lotuano nonovio.   
\p
\v 5 Ee, kiniou najaaro ver kamiu kuvil sel iliano dolu jibe na, mia nemialio ka bo lie ver kuvitu kuverial Atua kiano iliano van kulo dolu nalo. Naio napano jo berial Atua kiano iliano nalo, kiano im̃auano bo lie loa ka napano jo mijev jel iliano dolu. Nina bior naio napano jo mil jel iliano dolu, kiano im̃auano maka jikia rivar m̃arati ea kulo dolu kialo meuliano. Kiano im̃auano maka rijikia vagan lotuano ver maka tai napano jo bilig kiano iliano nalo ka kulo dolu nalo ajikia ajoglubario.   
\p
\v 6 Bilbilu nalo, kuvisidomii vonio ver kiniou, bogo nojo nebinimei ea kamiu nojo nomioliolu ban kamiu jel iliano dolu tai napano Niununo Lu jiianio ban kiniou. Tibe na, mia kiaku iliano nalo maka ajikia aija kamiu leleio. Mia bogo na nemil ban kamiu jel iliano napano kumijoglubario, mila na venia napano nejianio ban kamiu, jibe vite vou tai napano Atua berloglog ka kiniou, p̃eli jikiaiano tai, p̃eli verialiano tai na Atua kiano iliano, p̃eli verloglogiano tai, mia mijikia rijai vatitig kenemiu meuliano.   
\p
\v 7 Nina jibe ka p̃i m̃arauo tai, ver kiano terati jooa nalo avova, mia bogo na aserei kanio, maka rojikia rojog lubar vatitig iou venia napano ajerei kanio.  
\v 8 P̃eli ver tubo tai jidom rue p̃i, mia p̃i minunu, maka jikia riolu m̃elea, mia tomu nalo maka ajikia ajoglubario ka tubo mue p̃i bior vaio.  
\v 9 Mia jibe ka ga na lotuano na kenemiu yako bunu. Ver toro tai jo ber iliano nalo jel iliano dolu tai napano tomu nalo maka ajikiaio, mia maka ajikia avokar niati tai leleio ea venia napano naio jidom river kalo. Kiano iliano mia riva kovio ea vio yauo ga.   
\p
\v 10 Jibe napano romijikia, iliano miroano ju janea yetemeriba, a kialo iliano nalo abe nioti aju.  
\v 11 Mia ver nava kovio tai, maka nejikia kialo iliano, nejibe ka valauo kalo ea vio nei, a nalo ajibe ka valauo ea kiniou bunu.  
\v 12 Ana iliano nei be nioti ban kamiu napano kumitu kumila vio jikili ka moroano nalo na Niununo Lu aim̃au iviso ea kamiu. A nioti nene jibe nei, ber kamiu kuvila re napano kubeve terakurano kuvitu kubavavini ea kamiu ga, mia monoka kuvilavio sikili ka kamiu nonovio kuvitu kuvidular lotuano rimei sikili vatitig nonio.  
\v 13 Tibe na, ver kamiu tai mijikia ril sel iliano dolu tai napano Niununo Lu jianio ban naio, bo ka rivolkouo van Atua ka sian moroano van naio ka vilig kiano iliano nalo nei avan ea kenemiu iliano.  
\v 14 Kiniou neber jibe na bior ver noto nobolkouo sel iliano dolu tai tibe na, nemial jibe ka nojo nobolkouo ea niunuku ga, mia joomo ea kiaku jidomiano, maka nejikia venia napano nojo neberenio.   
\p
\v 15 Ver tibe na, mia bo ka rala tum̃abe? Ea kiaku vitiiano, bo ka rala ea tivelinio ve juo. Ver kiniou noto nobolkouo, p̃eli noto noiou, mia bo ka nala ea iliano napano miyotuba ea niunuku, a bo ka nala bunu ea iliano napano miyotuba ea kiaku jidomiano.  
\v 16 Ver makanio, p̃eli kojo kobolkouo jel iliano napano maluvo ea niunumo, kojo kober siva ka Atua bior vite tealo, mia toro dolu napano maka rijev moroano ka rijoglubar iliano nei, mia naio maka jikia rijikiaio, mia maka jikia riverenio “Jibe na ga naruei” ea kiamo volkouano.  
\v 17 P̃eli kojo kobolkouo jibe na, kojo kober vite novo miroano, mia kiamo volkouano na maka jikia rijai kiamo bilbilu kiano jidomiano leleio.   
\p
\v 18 Kiniou najaaro laka ka Atua jian moroano ban kiniou ka noil ea iliano napano Niununo Lu jianio, neber siva laka kanio, a nemial jibe nemila toru jovulu laka kamiu nonovio.  
\v 19 Mia kiniou nojo nemila ea bogo napano nojo kiniou takurano ga, maka noto nala ea mirano tomu nalo ea bogo na lotuano. Ea kiaku vitiiano, verver never iliano na telisu tai ga sel iliano napano tomu nalo amijikiaio, napano mijikia verloglog kialo meuliano, nina kirinovo laka jovulu napano nejian iliano telabo jel iliano dolu napano maka ajikia ajoglubario.   
\p
\v 20 Bilbilu nalo, neber bo ka kamiu kuvila von kuvisidomii vatitig ea vite nalo nei, kuvisidomii re bunu tibe kiritete. Be riano ka ea tivelinio na bajago va nalo, bo ka kuvitibe kiritete nalo, napano maka ajikia vite ve telabo kanio. Mia ea tivelinio na bajago novo nalo, kenemiu jidomiano monoka meruo vatitigio.  
\v 21 Iliano tai joa Vivitauiano Moruo, berial iliano tai napano Atua ber jibe nei, berinavo  
\q1 \qt Mia novuru tomu nalo napano abinimei ea venuo dolu nalo, napano ail sel iliano dolu, neiilalo avan ka averial kiaku iliano van kiaku tomu nalo. \qt*  
\q1 \qt Mia kiaku tomu nalo pariparilo kirisikili laka, mia maka ajikia aiagago ka kiaku iliano napano valauo nalo nei averialio kalo. \qt* \rq Ais 28:11-12 \rq*   
\p
\v 22 Ea iliano na, romial ka Atua berialio ka moroano na ail ka iliano dolu napano Niununo Lu jiianio, ka vaio? Moroano na, maka van kito na romonea ruei, mia ka rijai nalo napano maka amonea vo. Bogo napano ajogio, avitilubario ka be riano. Mia moroano nei ka riverial Atua kiano iliano, rijai laka ka kito napano romonea ruei, ka romijikia rojoglubario meravo bo. Mia moroano na maka jikia rijai laka nalo napano maka amonea vo, bior napano maka asidom aiagago ka Atua kiano ilirianiano.   
\p
\v 23 Tibe na, bogo na kumei vio takurano ka kuvila lotuano, maka rivu ka kuvitu kuvil laka sel iliano dolu nalo napano Niununo Lu jianio ban kamiu. Ver bogo tai tibe na, ver tai napano maka jikia vatitig vite nei, p̃eli maka rimonea, ver rimei joomo ea kenemiu lotuano, mia naio rial tum̃abe? Mia monoka sidomii ver kamiu nonovio kumiavovu garuei.  
\v 24 A ver rimei joomo, rial ka kamiu kumitu kuberial Atua kiano iliano jel iliano tai napano kamiu nonovio kumijikiaio, mia riagago ka kenemiu iliano novo nalo, naruei mijikia rikuru tinieno, mijikia rila naio rivitilubar kiano kariano.  
\v 25 A bogo napano naio riagago rivano-o, mia rijog ka Atua kiano iliano bokar kiano meuliano, bar dulu ea vite nalo napano milavanio ajua kiano jidomiano, a mia rila naio rijog rivova, rinie tano rilotu van Atua, riverialio riverinavo be riano ga, Atua jo iviso ka kamiu. \fig Verenio simeduo riolu re rivu toro maka rijikia bogo na mira|alt="Trumpeter Facing Left" src="47_1Cor14.8_TrumpeterFacingL.tif" size="col" loc="Top right" copy="Gordon Thompson" ref="14:8" \fig*   
\s1 Monoka kuvim̃au vija moroano nalo na Niununo Lu ea bajago na memedu  
\p
\v 26 Jakii iliano nalo nei ea tivelinio na moroano nalo napano Niununo Lu jiianio, mia kamiu kuvila tum̃abe ka bogo nalo na kenemiu lotuano? Bogo na kumei vio takurano, bo ka kuvitiburevure im̃auano nalo nene ea kamiu. Tibe ka, tai sian iouano, tai sian verloglogiano, tai sian jidomiano vou napano Atua berialio ban naio, tai sian iliano sel iliano dolu napano Niununo jianio ban naio, a dolu tai rijikia vilig iliano nei ka tomu nonovio ajikia nioti nene. A vite nonovio napano kumila jibe na, monoka vagan vatitig namoneano nalo kialo meuliano napano aju na.   
\p
\v 27 Naruei jibe na napano neberenio, ver ea bogo na, tai jidom sian iliano tai sel iliano dolu tai napano Niununo Lu jianio banio, nina bo ga na. Ver juo p̃eli tolu tibe na, bo ga na bunu, mia monoka tuvulu re ve tolu. Mia ail re ve vaarakurano, mia adu bogo vanlo, tai tukamu, karina tai bereio, tibe na. Mia bunu, bogo napano tai ril bisi, toro dolu tai monoka vilig kiano iliano, ka tomu nonovio ajikiaio.  
\v 28 Mia ver asidom ka ail sel iliano dolu tibe na, mia maka tai to napano be kiano moroano ka verial nioti na iliano nei, mia ail re bunu sel iliano dolu nalo nei tibe na ea tomu nalo miralo. Mia toro na jibe na torm̃aro ga, a mijikia ril sel iliano kinkin nei joomo ea niununo ga, napano Atua ga mijikia rijoglubario ave juo.   
\p
\v 29 Ea tivelinio na nalo napano aberial Atua kiano iliano, bo ka nalo ve juo p̃eli ve tolu ga ail. Mia bogo napano asian bulag kialo iliano nalo karina, bo ka namoneano dolu nalo aver kialo jidomiano kanio.  
\v 30 Ver tai to rioliolu jaka, ana Atua jilogloglar jidomiano vou tai ban namoneano dolu tai napano jotano jo, nina jo mil monoka ribisi beamu ka ridu bogo van dolu na.  
\v 31 Tibe na, kamiu nonovio kumijikia kuvar bogo ka kuverial Atua kiano iliano, napano tai berial tai, karina tai berial tai, jibe na. A mia iliano nalo na amijikia adular tomu nonovio kialo jidomiano, a tomu nonovio amijikia alakakar vite novo ealo.   
\p
\v 32 Iliano novo tai jo, napano memedu ka nalo na abokar moroano nalo nei napano Niununo Lu jianio. Iliano na ber jibe nei, ber Niununo napano jian iliano ban toro, naio maka tutua toro na, mia monoka takii toro nei kiano masouano, napano mia verial iliano nei.  
\v 33 Iliano nei ber ka kito monoka roim̃au ea bajago novo na jibe napano Atua jidomio, bior napano naio maka rim̃au p̃ilip̃ili vija kiano moroano nalo, mia jo mim̃auka vite nonovio memedu ea bajago na tum̃aro.  
\p Mia bo ka kamiu kuvitu kuvila tibe ka napano taara dolu na namoneano lu nalo ajum̃a amilaio,  
\v 34 napano ea bogo na lotuano, amila ka tire nalo atu aturm̃aro ga. Maka ajamo ka tire nalo atumolu ka aver iliano ea sum̃ano nalo miralo, bior napano jibe ka tuboiano moruo berenio, tire nalo monoka atu mave re atuvulu sum̃ano nalo.  
\v 35 Ver tire nalo ajidom ajikia vite, maka rivu ka avika vikadeniano ve miroano p̃eli averial kialo jidomiano nalo ve miroano joomo ea lotuano, mia bogo napano ava vonuo karina, amijikia avika von den koalo nalo.   
\p
\v 36 Naina naruei kiaku iliano tealo van kamiu, a maka rivu kamiu tealo aber p̃eli neber maka rimemedu. Maka kamiu napano Atua kiano iliano lu biedu ea kamiu jukamu, a maka kamiu ga napano kuvijevio.  
\v 37 Ver kamiu tai ber p̃eli naio be toro na verial Atua kiano iliano, p̃eli naio be toro napano jidomii jo jakii m̃arabo na Niununo Lu mila meravo banio, naio bo, mia ver jibe na be riano, mia naio monoka rivitilubar ka vite nalo napano nojo nojiri kakario ban kamiu, abe Tubo kiano ilirianiano.  
\v 38 Mia ver naio maka vitilubario ka kiaku tirikariano nalo abe Tubo kiano ilirianiano, mia kamiu kuvijamo ka re rim̃au vija kamiu.   
\p
\v 39 Bo ga, kamiu monoka kuvisidomii vatitig kiaku iliano nalo, ka kuvisikili ka kuvijev moroano ka kuverial Tubo kiano iliano, mia ver tealo amijev moroano ka ail sel iliano dolu napano Niununo Lu jian banlo, monoka kuvituko vio re ka nalo kuver ala re.  
\v 40 Mia ver ala nina, p̃eli venia bereio, mia monoka ala vite nonovio takii m̃arabo napano bo a memedu.   
\c 15  
\s1 Jikili ju bere den m̃ariano  
\p
\v 1 Bilbilu nalo, kiniou nojidom noverii bereio Ioluano Vou nei napano nebinimei nomioliolu ka ban kamiu ruei, napano kumijevio, kumitu kumitua kirisikili eaio, ka rila tiniemiu bobogia re.  
\v 2 Ioluano Vou nei naruei napano ver kuvitu kuvokar sikili rivu kia ga, naio to rila kamiu kuvokar kenemiu ioruriano. Mia ver maka bunu kuvokar sikili ve verare ka venia napano nomioliolu ka ban kamiu, p̃eli ver kuvilig van ve dolu, nioti nene ber kumonmonea beamu na ka iakurano ga.   
\p
\v 3 Ioluano Vou nei napano ajian ban kiniou nua beamu, naina naruei nemijevio, neberialio ban kamiu. Kiano iliano na tortoru nalo aberii Kristo, napano naio mila be verare ga ka Tirikariano Moruo berialio nua ruei ka mia naio rilaio, bogo napano naio maka rimei vo. Ban jibe nei, ber Kristo, naio m̃aro bior kito kar kiado kariano nalo,  
\v 4 \x - \xo 15:4 \xt Mat 12:40; Im̃auo 2:24-32\x*karina amidu naio joa buluvae, mia iorou ka kiano bogoti tolu nene naio jumolu meul bereio,  
\v 5 \x - \xo 15:5 \xt Luk 24:34, \xt Mat 28:16,17; Mak 16:14; Luk 24:36; Jon 20:19\x*a iorou ka naina naio miyotuba beamu kean Kevas mirano, karina, miyotuba bereio kean nalo duelimo ba juo [12] miralo.  
\v 6 Kar iorou ka naina, bogo tai naio miyotuba bereio kean taara tai na namoneano nalo miralo, jovulu toromomou jimo [500], napano miroano ka nalo ameul kia bokar banei, mia tealo am̃arm̃aro ruei.  
\v 7 Bisi na, naio miyotuba bereio kean Yemesi mirano, karina miyotuba kean atevi nalo miralo,  
\v 8 \x - \xo 15:8 \xt Im̃auo 9:3-6\x*a iorou ka nina ban bereio ea vio mave. Kiniou maka noto ka bogo na, mia siva toru napano kario, Tubo miyotuba vaarakurano bereio, napano naina maariano laka, miyotuba kean miraku.  
\v 9 \x - \xo 15:9 \xt Im̃auo 8:3\x*Maka nememedu ka naio rila tibe na van kiniou, bior napano ea atevi nalo nonovio, kiniou nojo yetano kanio, a maka navare ka sio na leleio, bior napano nua, kiniou naruei nojo nomijil nalo na taara na Atua kiano namoneano nalo.  
\v 10 Mia Atua be tiniememi toru ban kiniou, bitirilar kiniou ea vio nei napano nojoaio vonganei, a naio be tiniememi ka kiniou jibe na bior titai, bior napano nela kiano im̃auano telabo na tortoru. Ee, p̃eli nemijikia never ka nemila im̃auano nalo jovulu nalo dolu nonovio, mia maka kiniou napano nomim̃au, mia Atua kiano tiniememiano nei naruei napano joa kiniou, naio naruei mila im̃auano jel ea kiaku meuliano.  
\v 11 Mia maka noto nosidomii laka never nomim̃au jum̃abe, p̃eli atevi dolu nalo amim̃au jum̃abe, mia vite na toru na jibe na, ka kumemi numioliolu ka Ioluano Vou ban kamiu, a kamiu kumoneaio.   
\p
\v 12 Naruei bogo napano numioliolu ka ban kamiu jibe na, nuberialio meravo vatitig nuber Kristo, naio m̃aro, mia karina meul bereio. A bior napano numila jibe na, nomiilo toru ka nomijog ka kamiu tealo aju aberver bogo napano ram̃arm̃aro, ativin kito, a mia ram̃aro bo garuei, maka rojikia romeul bereio bogo tai.  
\v 13 Jidomiano na maka rimemedu, bior napano ver atu aver ka maka toro tai rijikia tumolu bereio, nioti nene berinavo Kristo bunu maka tumolu bereio. Mia maka leleio, Atua bitirilar naio meul bereio ruei.  
\v 14 Ver naio vitirilar re Kristo, rila na numitu numioliolu ka Kristo ban kamiu ka kurano, a kamiu bunu, kumonea naio ka kurano ga.  
\v 15 A ver tibe na, rila na bogo napano numioliolu ban kamiu nuber Atua bitirilar Kristo meul bereio, p̃eli numila sibi toru ea Atua siano, p̃eli numitu nuberloglog kamiu ka vite tai napano maka ve riano.  
\v 16 Ver be riano ka toro napano m̃aro maka riijikia rimeul bereio, nioti nene ber ka Kristo bunu maka rijikia rimeul bereio.  
\v 17 A ver Kristo rim̃aro to kia ga tibe na vo, nioti nene ber kenemiu viekouoiano be kurano, a berenio ka kenemiu kariano nalo aju keano ea kamiu.  
\v 18 A bunu, ver Kristo rimeul re bereio den nam̃ariano tibe nei, nioti nene ka kiado bilbilu nalo napano amonea mia am̃arm̃aro ruei, aban ea vio kouo ruei, bior napano maka toro tai napano rijikia rilarurlo.  
\v 19 A verver kiado moneano ea Kristo mijikia rijai kito ea yetemeriba nei ga, mia maka rijikia rijai kito ka bogo napano rom̃arm̃aro eaio. Ver Kristo maka rijikia rilarur kito ea bogo napano rom̃arm̃aro ea yetemeriba nei, mia rivova lie van kito, mia tiniedo riia kar kito mia tiniedo riia kar kito.   
\p
\v 20 Mia makanio, maka tibe na leleio. Nemijikia never rimemedu ka be riano, Atua mila Kristo meul bereio den nam̃ariano, a bitirilar naio jibe m̃ariesi moti na namoneano nalo nonovio, napano ver ava kovio bogo tai mia Atua mijikia rilalo bunu ameul bereio den nam̃ariano.  
\v 21 Nua ea tikariano, toro moti nei Atam buru nam̃ariano binimei ea yetemeriba, mia vonganei, toro dolu nei Kristo mila meuliano bereio den nam̃ariano binimei.  
\v 22 Jakii venia napano Atam milaio, tomu nonovio na yetemeriba monoka am̃arm̃aro, mia jakii venia napano Kristo milaio, tomu nonovio na yetemeriba amijikia aleal meuliano.  
\v 23 Mia vite nonovio be kialo bogo memedu, bior napano Kristo be moti ka jumolu den nam̃ariano, mia kito namoneano nalo, mia rotu vo rivano-o vokar bogo na naio rimei bereio, naruei mia kito bunu rotumolu den nam̃ariano.  
\v 24-25 A kario ka ninei, mia naio rivar bulag niununo va bija sim̃aro nalo na yetemeriba, a mia naio ve takurano rive parinio tubo ka vite nonovio rivano-o tovulu moroano va dolu nalo, atu yetano ka jaano. Kario mia naio sian nono navenatuboiano na vite nonovio rivan bere Atua karam̃ano.  
\v 26 A ea uolu nalo napano Kristo mia tuvululo ea bogo na, nina napano naio tuvulu maariano, nina vite nei na nam̃ariano, bija kiano moroano va nalo.  
\v 27 Kristo monoka tuvulu nam̃ariano nei, bior napano iliano na beamu mave ber jibe na ruei, ber mia Atua ridu vite nonovio atu yetano ka naio. Naruei iliano nei maka river ka Atua ridu naio bereio to yetano ka Kristo, mia berii vite dolu nalo, napano mia Kristo tuvulu nonovlo.  
\v 28 Mia bogo napano Atua ridu vite nonovio atutano ka Kristo tibe na, mia Kristo, tibe Atua kenerinio, ridu naio takurano bereio totano ka Atua, ana mia rila ka Atua naio ve takurano ve Atua ka vite nonovio.   
\p
\v 29 Navan ea bere iliano nei napano beriio ber ver kito ram̃arm̃aro, mia iorou rotumolu bereio. Ana tealo napano amonea jibe nei, aju ajidomii laka kialo bilbilu nalo napano maka lele avaruei ealo ana am̃arm̃aro. Nalo aju aber p̃eli nalo nei maka ajikia ajev meuliano, mila na nalo abaruei bereio ea kialo bilbilu nalo na sialo, napano am̃arm̃aro ruei. Aju amila jibe na bior napano ga amonea jikili ka kito ram̃arm̃aro, mia rotumolu bereio.   
\p
\v 30 Mia be verare bunu ka kumemi. Ver kuvisidomii vonio ka venia numitu nubiviuo bogokouo nalo bogo nonovio, numitu nubar jogvaiano jibe na bior ga romonea jikili ka toro na m̃aro, mia mijikia rimeul bereio den nam̃ariano.  
\v 31 Ee bilbilu nalo, kumemi numitu numim̃au jibe na, nemijikia never memedu never kiniou nomijog jibe ka nojo nojuvan kiaku meuliano bior kamiu bogoti nonovio ga. Mia naina bo ga na, bior napano najaaro mia najaaro ka meuliano na kubokario bija kiado Tubo Yesu Kristo.  
\v 32 Mia bogo napano nojoa komeli na Eveso, veribinio nalo na vio nei ajibe ka kuli deden nalo, aju amiaboluo ka kiniou banbano-o, ana bior vaio nojo nojoko vio kalo? Nojo nomila jibe na, maka nejev vite na bo tai leleio na meuliano na yetemeriba nei, mia nojo nomila bior napano nojo nojidomii meuliano nei napano rimei iorou.  
\p Ver meuliano nei re, bo lie kito rotibe ka kulo dolu nalo ninio napano maka amonmonea, ana aju aber jibe nei, aberinavo “Banei, kito rola jokoluolu, rosidomii re vite tai, bior napano beni, kei mijikia? Ver rom̃arm̃aro, nina bisi naruei, mia maka rejikia vite tai!”   
\p
\v 33 Mia kamiu monoka kuvitakii re jidomiano vovu nalo tibe na, ver makanio, mia iliano dolu nei rimei rive riano ea kamiu, napano ber jibe nei, ber “Jau koiel vija bilbilu va nalo, mia kialo vovaiano rila niegeniege kiamo bajago novo.”  
\v 34 Kamiu monoka kuve masou, a monoka kuvituvan kenemiu kariano nalo. Neber jibe nei, p̃eli kuberiam̃a nemila niegeniege siemiu, mia monoka never ga, bior napano kamiu tealo maka ajikia vatitig Atua kiano m̃arabo na memedu nalo leleio.   
\p
\v 35 Mia ea tivelinio na meuliano bereio den nam̃ariano nei, mia tealo abika jibe nei, aber “Mia ala tomu nam̃ariano nalo atumolu bereio tum̃abe?” P̃eli mia avika tibe nei aver “Nalo napano am̃arm̃aro kirisiou ruei, mia atumolu bereio vija mokotenalo nalo na jum̃abe bereio?”  
\v 36 Mia vikadeniano nalo na jibe nei, abe toro kiano vikadeniano napano maka jikia vite. Ver rosidomii kurukuti likiliki nalo napano roju romebijaio, mia rojev verdop̃eiano nene. Bogo napano jau komebija kurukuti na vite tai ban ea borotano, komijikia ruei ka mia kurukuti nene monoka riminunu, monoka rim̃aro, mia iorou, mia toti vou mijikia moluo eaio.  
\v 37 Vite napano komebijaio, naio be kurukuti tai ga napano mia toa borotano, mia vite napano mia rimoluo rive terivou bereio, naio be todolu tai.  
\v 38 Jibe napano kojo komebija kurukuti kinkin nalo, naruei Atua mila abe kialo toti vou kinkin nalo,  
\v 39 a beverare bunu ka tenalo napano ameul, napano mokotenalo nalo abe ve dolu kalo. Sunbue dolu tai joa toro mokotenano, a temeul nalo na tano, na tei, p̃eli na vio yauo, nalo abe kialo sunbue kinkin nalo.  
\v 40 Ana temeul nalo nei, mokotenalo kinkin nalo abe dolu laka ka mokotenano vite kinkin napano aju tiniabene,  
\v 41 jibe m̃erenio, a siberio, a m̃arvitano nalo. Ea nalo tolu nei, tai mirano dolu ka tai, a be verare bunu ka tivelinio na m̃arvitano nalo, napano tai, mirano dolu ka tai. \fig Kurukuti na rojivinio bitovi ana buku m̃arati vou|alt="Heads Of Wheat" src="47_1Cor15.37_HeadsOfWheat.tif" size="col" loc="Top right" copy="Gordon Thompson" ref="15:37-38" \fig*   
\p
\v 42 Mia vite nalo nei nonovio, romial ka Atua mila abeve dolu laka, a tena jibe kijokijo tai na mokotenado vou, napano kito napano ram̃arm̃aro, napano romijikia rodu bogo ka rotumolu romeul bereio. Mokotenado rivan ea bulukup̃ili na borotano, tibe kurukuti tai napano amebijaio, napano monoka riminunu, mia iorou, mokotenado vou napano riyotuba, mia maka rijikia rimei rivova bogo tai.  
\v 43 Mokotenado napano ban ea borotano, romialio bova, a buru kokorovio, ana mokotenado vou napano riyotuba iorou, mia roialio kirinovo, jikili vatitigio.  
\v 44 Vite napano van ea borotano, naio be terati na kito ea tivelinio na mokotenado ga, mia vite napano riyotuba iorou, naio be terati na kito ea tivelinio na niunudo.  
\v 45 A bunu, romijikia rosidomii toro moti nei napano Atua jiio, napano be Atam, bija Atam na maariano napano midu joa yetemeriba, napano be Kristo. Iliano tai berenio ber Atam, Atua jii naio binimei bija mokotenano tai napano meul, ana Kristo, Atua miila naio binimei bija niununo tai napano be burupati na meuliano.   
\p
\v 46 Jakii nina, romial ka vite na tivelinio na mokotenano, binimei beamu, mia vite na tivelinio na niununo, binimei maariano.  
\v 47 Toro na beamu nei Atam, Atua mijilar naio ea borotano na yetemeriba nei, mia toro juo nene nei Kristo, Atua miilalar naio ea vio mave binimei.  
\v 48 Naruei kito tomu dolu nalo, kito napano robe na yetemeriba nei, romidu toro moti na yetemeriba nei kiano bajago, mia kito napano robe na vio mave, romidu nana binimei ea vio mave kiano bajago.  
\v 49 A kito napano romonea, beamu romidu toro na yetemeriba nei mirano, mia vonganei, romidu toro na vio mave mirano.  
\v 50 Bilbilu nalo, tenalo napano maluvo ea yetemeriba ga, jibe ka mokotenado, maka rijikia riva joomo ea Atua kiano navenatuboiano mave, a tenei napano mia rivakovio, maka jikia riva rivokar vio napano mia to tobo to.   
\p
\v 51 \x - \xo 15:51 \xt 1Tesa 4:15-17\x*Ana mia tum̃abe ka namoneano nalo napano ameul kia ea bogo napano Kristo rimei bereio? Vite na, tomu miroano maka ajikiaio, ana mia kiniou neberii memedu ban kamiu. Ee, be riano ka kito namoneano tealo mia ram̃arm̃aro re ea yetemeriba nei, mia ea bogo na, vaarakurano ga, tibe vio bijiio, niabedo viligio.  
\v 52 Jibe ka napano rojetavoko mirado bogo bulati kirisop̃eli ga, mia rotabujo ka vaarakurano ga simeduo rivio, a mia namoneano nalo napano am̃arm̃aro ruei mia atarabujo ameul bereio vija mokotenalo vou, a kito bunu napano romeul kia ea bogo na, mokotenado bunu rive terivou.  
\v 53 Mokotenado moruo monoka riviligio tibe na, bior napano tena borotano monoka rimei rive tena vio mave, a tena m̃ariano monoka rimei rive tena mia rimeul tulaka.  
\v 54 Mia bogo napano kito rojev mokotenado vou tibe na, mia rila iliano tai na Vivitauiano Moruo rimei rive riano laka, napano berinavo  
\q1 \qt “Meuliano na Atua kiano moroano bar bulag moroano na m̃ariano nalo.” \qt* \rq Ais 25:8 \rq*   
\m
\v 55 Ea bogo na, mia kito reielkuei vite nei m̃ariano, rover tibe nei, rover  
\q1 \qt “M̃ariano, jau kojidom koto mave, mia vonganei kiamo sebi m̃aro garuei. Kiamo m̃arbutoto ka tulu kumemi jo be vonganei?” \qt* \rq Osea 13:14 \rq*   
\p
\v 56 Mia kito roil tibe na bior ka tubo-iano napano jo, naio jian moroano ban bajago na kariano joomo ea kiado meuliano, napano mila na robinimei jibe tomu na lakokorov tuboiano, a bajago na kiado kariano nei jian moroano ban m̃ariano na jibe m̃arbutoto napano mijikia tulu kito ram̃arm̃aro.  
\v 57 Mia siva toru ka Atua, bior napano naio mila kiado Tubo Yesu Kristo napano mije loa moroano na tuboiano a moroano na kariano a moroano na m̃ariano, mila robokar meuliano nei napano maka rijikia ribisi bogo tai.   
\p
\v 58 Bilbilu novo nalo, bior napano Atua mila kirinovo ban kito jibe nei, kamiu kuvitu sikili, kuvikulkulu re tanea vio, a kuvikar rivu ka kuvim̃au Tubo kiano vija kenemiu moroano momou. A bogo na kumitu kumila jibe na, bo ka kuvitu kuvisidomii ka kenemiu im̃auano nei maka tena iakurano, ana mia monoka rivar m̃arati tibe napano Tubo naio jidomio.   
\c 16  
\s1 Veru na asuvanio van namoneano nalo na vio Yerusalemo  
\p
\v 1 \x - \xo 16:1 \xt Rom 15:25,26\x*Kiniou nojidom nesian iliano tealo van kamiu ea tivelinio na kuvarbijio veru na ka rijai tomu na moneano nalo na Yerusalemo, napano abiviuo bogokouo, abe talim̃asa laka ea bogo nei. Nejian iliano jibe na ban lotuano nalo reraio ea tanobuku nei Kalesia ruei, mia vonganei nojidom neverial ka kamiu bunu.  
\v 2 Nojidom never tibe nei, ka kuvitu re ga tibe na kario kuvisuvan veru bogo napano noyotuba kean kamiu, mia nojidom ka tikar vonganei, ea bogoti moti na sude nonovio, kamiu veve terakurano monoka kuvar torogio ve telisu na venia napano kumijevio, a monoka kuvar vatitigio tu.  
\v 3 Mia bogo napano neviedu, mia rotikar ka rovarvar veru nalo nene rimei vio takurano, a mia kuvitan ea kamiu tealo ka avar jidomiano nei riva Yerusalemo. A mia kiniou novivitauia m̃esi nalo tai ka avario riva van namoneano nalo na yako, ka verial kamiu vanlo.  
\v 4 Maka nejikia vo mia bo ka kiniou vijalo p̃eli makanio, mia neial vonio tena iorou.   
\s1 Pol kiano m̃arabo  
\p
\v 5 \x - \xo 16:5 \xt Im̃auo 19:21\x*Bo ga, kiaku m̃arabo jibe nei, ber kiniou nojidom nesel ea tanobuku nei Masetonia beamu, a karina mia noyotuba kean kamiu.  
\v 6 Maka nejikia vatitig vo ka mia noto vija kamiu rivokar bogo vaio, ana nojo nojidomii ka noto vija kamiu ea bogo na niavo napano ju ka rimei, a kario ka nina, kumijikia kuvitii kiniou bereio ea kiaku m̃arabo, ka navan ea vio vabe bereio na navan eaio.  
\v 7 Maka nosidom nesel ea kamiu vonganei napano nojo naba Masetonia, bior tibe na mia noto bogo ve telisu laka, ana mia navan yako beamu, karina neviedu, bior ver Tubo rijamo, nojidom ka noto vija kamiu vesiou kija.  
\v 8 \x - \xo 16:8 \xt Im̃auo 19:8-10\x*Vonganei nojo Eveso, a mia noto kea ea vio na navo, rivokar bogo na Jokoluolu na M̃arayuṽi Vou ribisi.  
\v 9 Be bogo dulu miroano laka kia ga ka nala im̃auano novo ea vio nei vo, a vite tai bunu, mia uolu nalo miroano ajua vio nei, mia maka nejikia mia netaluvo den vio nei nagi.   
\p
\v 10 \x - \xo 16:10 \xt 1Kor 4:17\x*Ver kamiu kuvial napano Timoti riyotuba kean kamiu, neber bo, kamiu kuvijuku rivu ka naio, kuvila rijog rivu ka to vija kamiu, bior napano naio jo mila Tubo kiano im̃auano, beverarei ka na nojo nemilaio.  
\v 11 Kamiu kuvituvan re ka tomu tealo avitii rivova ka naio, ana mia kuvitikar vatitig naio ea bajago na tum̃aro, karina kuvidu naio toa kiano m̃arabo ka naio mijikia rimei ea kiniou rivu, bior napano nojo rorea naio bija kuruado dolu nalo ka asel ea vio nei.   
\p
\v 12 Ea tivelinio na kuruado nei Apolos, nebika kirisikili ban naio ka takisor kuruado dolu nalo nei ayotuba kean kamiu, mia kiano jidomiano kirisikili ka nina maka kiano bogo rimemedu ka rimei. Ana verver ve kiano bogo, p̃eli mia naio riviedu vonga iorou.   
\p
\v 13 Bilbilu nalo, vaataro ka kiaku iliano ribisi, mia nojidom nover ka kamiu ka kuvitikar vatitig kamiu, kuvitu sikili vatitigio ea kiado moneano, kumemebiju re ka vite ninio, a kuvisikili.  
\v 14 A vite nonovio napano kumilaio, monoka kuvilaio ea bajago na tinietiiano.   
\p
\v 15 \x - \xo 16:15 \xt 1Kor 1:16\x*Bo ka kamiu kuvitilubar Stevanas nei vija kiano torogio nalo, vija im̃auano napano aju amilaio. Ea tomu nonovio nalo ea kenemiu tanobuku nei Akaia, nalo na naruei napano abe moti ka amonmonea. Mia karina, iorou ka amonea, aju amila im̃auano novo laka, aju amija namoneano nalo toru binimei bokar banei.  
\v 16 Tomu novnovo nalo jibe nei, bo ka kuvitiri bulaglo ka avuru m̃arabo ka kamiu, a bo ka kuvatove bunu ka tomu dolu nalo napano kumim̃au vei bijalo.  
\v 17 Stevanas nei jel ea vio nei ruei, naio binimei bija Vojunatas naljuo Akaikas, a nejaaro toru ka nalo tolu. Nalo aju amija vatitig kiniou ka vite telabo, beverare ga ka napano kamiu bunu kumijikia kuvila ver kamiu kuvitua vio nei.  
\v 18 Nalo tolu nei amila bo ban kamiu ruei, mia bogo na abinimei ea vio nei amila kiniou bunu nomijog bo laka, amidular kiaku jidomiano. Bo ka kamiu kuver siva ve toru vanlo bior kialo im̃auano jibe na.   
\p
\v 19 \x - \xo 16:19 \xt Im̃auo 18:2\x*Lotuano nalo reraio ea tanobuku na Esia, aberinavo aju ajidomii kamiu laka. A kiado bilbilu juo nei, Akuila naio koano Prisila, bija taara na lotuano na ea kunualo, nalo aber kavijo bo p̃eli bogiano bo ban kamiu ea Tubo siano.  
\v 20 Kiado bilbilu nalo ea vio nei ajaaro ka aviviuo kamiu ea m̃esi nei, a kamiu bunu, bogo nonovio napano kuviviuo kamiu, bo ka kuvitu kuvanjumemiu van kamiu a kuviniomo babibiniomiu, ka kuvisaaro ka kamiu vija jidomiano novo.   
\p
\v 21 Mia jikar ea vio na telisu nei, kiniou Pol nojo nobokar vovojulu nojo nobivitau ka nesian kiaku iliano maariano van kamiu.  
\v 22 Kamiu monoka tiniemiu tii Tubo ve riano, ver makanio, toro napano maka tinien tiio, verikariano na m̃ariano joa naio. Nojo nobolkouo jibe nei, neber Tubo Yesu, neber bo jau komei sop̃eli,  
\v 23 a nojo nobolkouo bior kamiu bunu, ka Tubo Yesu kiano tiniememiano to vija kamiu.  
\v 24 A jibe bogo nonovio, nemijikia never ea Kristo Yesu siano ka kiaku tinietiiano ban kamiu toru laka ju.  
\p Kiaku m̃esi maaro ga ea vio nei,  
\p Kiniou, Pol.