\id JAS \h Jems \toc3 Jem \toc1 Jems Iesu Gaabee Ari Kakatodu, Jems Da Gefiria Gaga Re. \toc2 Jems \mt1 Jems \mt2 Iesu Gaabee Ari Kakatodu, Jems Da Gefiria Gaga Re. \ip Ená buka gefiria embó, aná Jems re. Tago, Gaga Rekava ragaro Jems ririkiguturia embobo dano, ungagha-ungagha vitie. Beforo ririkigarimi gogorego Jems ungagha nundubeta rousue. Eini mo, Iesu da ambo nimbi Jems re. Tago umonu, Herot na sei derurieta ambubuturie. Amindu gogorego Jojabee Iesu da ikoko Jems nu reisi-nundubutue. Tutunova, umó unda kaka Iesu jo gaabee ambi re. Tago, ambova umó Iesu gaabee ea, ekaresiada* beforo righari jojabe eini urie. \ip Ená buka Jems nanjigo gefiria, aná itoko besiga eta rousue. Enembo dumenida nundubariva ghaeko* 60-62 Iesu siroruturia-da ambova anada rova gefirie. Tago, Jems 1:1 anava reirie: “Jiusi enembo, abua dano 12 dava” gefirieta vitie. Amindu Jiusi enemboda gitofo oruaruabe jo gaabee ambi feferava gefiria-jogo. Amindu beforo gari enembo oruabe aná ghaeko 48-50 Iesu siroruturia-da ambova aghagonu reisi-nundubutue. \ip Jems gogorego mema kotú bouvu ekaresiada rova siroreta uria-nu nundubuturota, unda gaga gefirie. Enembo gugua-ghayafade kakara urota, makasi enembo jo kakara ambi vitiria-da gaga rea, namonde andava gaabee arinu ivatava ititigasira-da gaga beago gefirie. Kotú ekaresiada irarida gagada mendó dumeni beago gefirie. \is1 Jems Ená Buka Gefiria Gagada Mendó Mane, Aná Evere: \io1 1:1 Jems avodu gefiria enembo-nu ghanena uria re. \io1 1:2-11 Dara kotú mema futa rouvia amindu, namonde amó gangorogha iririgasire. Mania gugua-ghayafada ambo-ambo egegata! \io1 1:12-18 Mema o bouvu itatama egeguturota, rourogo ari akokogo egegara-degea riria re. \io1 1:19-27 God da gaga niningigea, ivatava itarida gaga re. \io1 2:1-18 Enembo dano inonova neno rururota, mino-mino kakara egegasira-da gaga re. \io1 2:14-26 Gaabee ari unda ivataghada gaga re. \io1 3:1-18 Namonde anda aveva, kaifa arida gaga re. \io1 4:1-5:12 Isuri ari gaga dumeni re. \io1 5:13-20 Gaabee urota benunu arida emboro eghá re. \c 1 \p \v 1 \x - \xo 1:1 \xt Mat 13:55; Mak 6:3; Eka 15:13; Gal 1:19\x*Ariee, anda ikoko mendi, ariri gharovu, \p Amó Jems, Jojabee Iesu Keriso kotú God da sabua* buro kato eini re. Nímane Jiusi enemboda abua dano 12 avona taivea andivea arera, naa naa dighia asusumbuguturera-nu ghanena roreta. Yata bua gigige! \s1 1:2-8 Dara Kotú Mema Futa Rouvia Amindu, Namonde Amó Gangorogha Iririgasire! \p \v 2 Anda ikoko mendi, ariri gharovu, kuvia gari o mema dibe eini be eini furadua mo, gangorogha iririgadi rere. \v 3 Anada bee mo, dara kotú memami nímanda gaabee ari itia gata, jo jurambi egegadora mo, nímane kuvia gariva tumomi siregari inono aita rosoravore. \v 4 Amindu tumomi sireguturota, ano ea, iririgadi rere. Aghá egegadora mo, nímane durumugea gaa bee ari kakato ea, ano urota, kuvia gari dava jo jurambi egegaita rosoravore. \p \v 5 Atá, nímane avona neno nundubari baita uno egegadora mo, God dava benunu egege, unona utota bubugadi! Anada bee mo, umó kavevera urota, enembo dano gangorogha sonembeta rouvie. \v 6 Kotú gaabee urota, benunu egegadi rere! Anada bee mo, enembo avona númanda neno roo jo simbugambi benunu mana-managha egegadua, númane donu eini jo bubugambi aita rousue. Númane eto-bato yaurami karaje bua iru-furu uaveta, torú-torú eta rouvia, aghago re. \v 7-8 Nímane nundubari ungagha aghago urota, buro ea goghó ambi, Jojabeedava benunu egeguturota mo, Jojabee na nímandu eini-eini donu utota baita rora-nu, mania nundubata! \s1 1:9-11 Mania Gugua-ghayafada Ambo-Ambo Egegata! \p \v 9 God da yavero makasi enembo, nímanda iraridu gangoro urota iririgadi rere. Anada bee mo, nímane God na ririeta, unda sasingu ea viteravore. \v 10 \x - \xo 1:10 \xt Is 40:6-7\x*Tago, God da yavero gugua-ghayafade enembo, nímane God na ituturieta vorea, unda sabua* ea, unda ragarova meka gerurota vitera-du gangoro egegadi rere. Gigige, taima ika vuri gharasa ea, voreta rouvia aghagonu, gugua-ghayafade enembo ya sidara egegaita rousue. \v 11 Gugua ghayafade enembo aná tutumi manjaita rousue. Eto-bato vitari feferami janimbea, ika vuri eviaveta gharasa ea, rururu ea voreta rouvia aghagonu, númane buro urota, God na rata, númane ambubugaita rousue. \s1 1:12-18 Mema O Bouvu Itatama Egeguturota, Rourogo Ari Akokogo Egegara-degea Riria Re. \p \v 12 Enembo avona mema o bouvu itatama urota, tumomi siregea, ano ea jiraita rouvia-du, God na umonu ea simbugea, unda utaita bee gajituria vesa, jebuga tumanadu irarinu, utota baita rouvie. \p \v 13 Kuvia gari enembo avodava furadua, jo eghá rambi asue, “Ená kuvia gari God na rei-ututue.” Anada bee mo, ari-bari akokogomi God jo kuvia gambi eta rouvie. Kotú God beago, enembo avonu jo ari akuago ari-du rea, kuvia gambi eta rouvie. \v 14 Tefo! Enembo nendufa númanda tamoda unomi bundeaveta, sembagova ita rousue. \v 15 Avore, númanda tamoda unomi eaveta, ari-bari akokogo siroreta rouvie. Sirorea iiava jojabe ari mo, amburari beago siroreta rouvie. \p \v 16 Avore, anda neno bari ikoko mendi, ariri gharovu, mania nendufako kukuvegata! \v 17 Vesa esiko-esiko dibe eini be eini dano, God na uutuvareta utuaveta voreta rouvie. Umó aná uutuva unana nanjogoda numamo re. Unda unana jo itoko gotea, bingoi o utumu ambi eta rouvie. Unda unanada janimbari jo kaverea, dibe eini ambi eta rouvie. Umó aghago re. Unda nundubaride aito fugaride tumanadu dabako ananu irita rouvie. \v 18 Unda unonu ea, unda gaga bee anomi namonde amó uubu urieta siroruturere. Aghá ata-gea, uutuva, kotú endava unda uubu uria eini-eini nanjogonu namonde anona beforo righari-du urie. \s1 1:19-27 God Da Gaga Niningigea, Ivatava Itarida Gaga Re. \p \v 19 Anda neno bari ikoko mendi, ariri gharovu, ená gaganu ningia goghó egege! Nímane dano gangorogha kokomanada gaga niningigaita rea, simbugea iririgadi rere! Kotú gaga mino durumugea, roboghami regege! Aghá urota, mania tutomi neno akuago egegata! \v 20 Anada bee mo, nímanda neno akuago eta rosora-mi nímane bundiaveta God da uno jo ambi eta rosoravore. \v 21 Amindu rea, ari-bari akokogo, kotú tamo firída uno dumeni eta rosora dano dodoge, sidara ata, durumugea, God da gaga nímanda neno rova rei-ututua-nu kaifa ea goghó uu-gea, ami sonembota, jebuga tumanadu irarinu bubugadi! \p \v 22 God da Gaga mania ningari vivi egeguturota, nendufako kukuvegata! Umó donu ari-du reiria aghagonu egege! \v 23-24 Enembo avona God da gaga ningia, ivatava itambi eta rouvia, umó eto-bato, embó einimi unda dibe be itutuva gia doa, itoko airo yari mo, jo gaimbo ambi, umó undufako neno itita rouvia aghago re. \v 25 Nímane reisi-geroravore, God da Agho Darimi namonde amó vureguturieta, jebuga tambua vitere. Aghá-gea, enembo avona God da Agho Dari iruguturota, ningari vivi ea, kotú ivatava ititurota, neno itambi adua mo, aná embó aná God na taubana ea simbugaita rouvie. \p \v 26 Enembo avona, umó God gaabee ea goghó ari gaa rirota, unda aveva jo kaifa ea goghó ambi adua, umó aná undufako kukuvirota, unda gaabee ari aná bee tefo aita rouvie. \v 27 Gaabee arida emboro esiko-esiko God da uno rouvia mo, aná evere: sasingu babagha kotú evevetu dodorude númanda mema sonembea kaifa tavo urota, indufako inda jebugava ari-bari sembagomi beda auvede-gea, amigha dano kaifa ea goghó egegasiravore. \c 2 \s1 2:1-13 Enembo Dano Inonova Neno Rururota, Mino-Mino Kakara Egegasira-Da Gaga Re. \p \v 1 Anda ikoko mendi, ariri gharovu, nímane Jojabee Iesu Keriso duroghadenu gaabee egegeta rosoravore. Amindu rea, mania enemboda irarinu gerurota, einidu taubana urota, einidu akuago egegata! \v 2 Atá, isuri ari gaga eini raita rore. Gugua ghayafade embó eini ninimo \tl goldi\tl* mi arinu asugea, kotú dighari ombari taubananu ea, tafaroro aita terota, makasi embó eini beago dighari ombari sembagonu ea furá teradua mo, \v 3 imó aná dighari ombari taubana ea furadua embónu kakara urota, “Ená kambesi taubanava asumbe!” rea, makasi embódu mo, “Imó eve jire!” o “Imó kafaeva anda eka tuva, asumbe!” aghá radora-mi, \v 4 imó aná seibe indufako nundubari akuago urota, komana einidu ari taubana urota, einidu ari akuago aita roravore. \p \v 5 Anda neno bari ikoko mendi, ariri gharovu, ningia goghó egege! Nímane reisi-geroravore: enembo\f + \fr 2:5 \ft Ii, \ft \+it Gaga Isuri Ari Kambesi\+it* anava, gaga dumeni gaga \+it Natofo \+it*da tuva vitia-nu irugea gia, tanana adi!\f* God da gateguturia-nu, gaabee ambi eta rousua enembomi gerurota, makasi gaa reta rousue. Tago, númanda gaabee ari baria, jojabe ata ya, unda kambesiva gugua-ghayafa vitia-nu bubugari-du rea, God na bee gajiturie. Kotú, umonu neno buta rousua enembo dano, aghá egegaita rousue. \v 6 Tago, nímane mo, makasi enembodu goitu fotea, ininigha rata-gea, meka gaita rousue. Nímane dodu makasi enembodu ari sembago egegeta roso? Avona nímandava beforo righari akuago uaveta, mema itatama eta roso? Kotú, avona nímane rea bera-bera ata ya, koto egegado? Aná enembo gugua-ghayafademi, aghá egegeta rousue! \v 7 Iesu da ragaro nímane kakara urota, jamono gateta rosoravore-tago, gugua-ghayafade enembo rera-mi, númanena reaveta akuago eta rouvie. \p \v 8 \x - \xo 2:8 \xt Lev 19:18\x*Avore, Agho Dari jojabe namonde anda Kini\f + \fr 2:8 \ft Ii, \ft \+it Gaga Isuri Ari Kambesi\+it* anava, gaga dumeni gaga \+it Natofo \+it*da tuva vitia-nu irugea gia, tanana adi!\f* God Afada Bukava vitia-nu nundube: “Imó indufa neno rei-rurora aghagonu, inda komana beago neno bu!” ená gaga reiria-nu ambo-ambo ea goghó egegadora, nímanda ari-bari dano taubana aita rouvie. \v 9 Tago, nímane gugua-ghayafade enembonu neno rururota, makasi enembo injigha egegadora, nímane aná ari akuago urota, agho dari bebejegaita rosoravore. Kotú agho dari bejeta rosora-mi, nímanda dinunu irurota, isagha aita rouvie. \v 10 Anada bee mo, enembo avona agho dari dumeni dano kaifa aita rouvie-tago, agho dari dabako bejadua, umó aná ari akuago urota, undú Agho Dari dano bejari gaa regegaita rosore. \v 11 \x - \xo 2:11 \xt Ex 20:14; Deut 5:18; \xt Ex 20:13; Deut 5:17\x*Amindu rea, God eghá ririe, “Mania komana einida evetu o embógha viro kombo ata!” Kotú, “Mania enembo eini data amburauveta!” Atá nímane komanada evetu o embógha viro kombo jo ambi aita rosoravore-tago, enembo eini data amburadua, nímane agho dari bejari kakato gaa regegaita rosore. \p \v 12 Avore, namonde amó ari-bari akokogomi bunditurie-tago, God unda agho dari einimi namonde amó vureguturie. Ambova God unda agho dari dabako anami iruraita rouvia-nu nundubuturota, nímanda gagade ivatade kaifa ea goghó urota iririge! \v 13 Anada bee mo, enembo eini avona unda komanada dinunu jo verua kautagha irurambi adua mo, God beago undú jo verua kauta ambi aita rouvie. Atá, avona unda komanadu verua kauta adua, irurari fefera ambova, umó jo oru ambi aita rouvie. \s1 2:14-26 Gaabee Ari Unda Ivataghada Gaga Re. \p \v 14 Anda ikoko mendi, ariri gharovu, enembo dumeni eghá reta rousue, “Amó gaabee rore-gea, God da jebuga baita rore.” Númane aghá reta rousue-tago, númane ari taubana eini jo ivatava itambi egegeta rousue. Atá, númanda gaabee ari aghagomi, sonembota númane jebuga bubugadua? \p \v 15-16 Atá ená gaganu nundubea gigige! Embó o evetu eini, boo-eembo kotú uvude, undaride tefo irota-gea, imó undú eghá radora, “God imó kaifa ae! Ii, eembo bua evia, undari undia jebugadi!” Imó aghá radora-da taubana mo doro? Avotago, inona undú boo-eembo kotú uvude undaride utasira, imó undú sonemba taubana asiravore. \v 17 Gaabee ari eto-bato aghago re. Avona umó gaabee urota, ivatava donu eini jo itambi adua mo, unda gaabee arida bee eini tefo bee tefo re. \p \v 18 Avotago, embó eini besiga urota, andú eghá rasue, “Ano God na namonde andava ututa rouvia, jo dabako aghago irambi re. Embó eini dava gaabee ari jojabe utua, embó einidava enembo sonembarida ano ututa rouvie. Aná enembo sonembarida ano andava tefo re.” Aná embó aghá rasua mo, amó mino eghá rasire, “Avore, inda gaabee ari ivatava jo itambi aita adora mo, inda gaabee ari jo isagha ambi aita rouvie. Tago, anda gaabee ari, ivatava itita rora-mi irugota gaita roravore!” \v 19 Imó, God unuka umonu gaabee eta roravore. Aná taubana re! Tago, dabako aghagonu, taimu mane beago God gaabee egegeta rousue-tago, ivatava itambi urota, orumi eka ingo dadada eta rousue. \p \v 20 Imó beforo munju tefo re! Avona gaabee urota, ivata taubana ambi adua, unda gaabee arida bee tefo aita rouvia-nu anona irugota gaita roravore. \v 21 \x - \xo 2:21 \xt Gen 22:1-14\x*Ená gaganu nundubea gigige! Namonde anda mambube Abraham, umó God da unonu urota, unda mendi Aisak bundia farova itia, God du vesa dungaita urieta, God na unda ivata gia undú “embó taubana, dinunu tefo” ririe. \v 22 Nímane reisi-geroravore, unda ivata uria-mi, unda gaabee ari isagha urieta, God na gia, Abraham du gangoro urie. \v 23 \x - \xo 2:23 \xt Gen 15:6; \xt 2 Chr 20:7; Is 41:8\x*Aghá urieta, God da Bukava eghá gembari vitia, aná isagha urie: \q1 Abraham na God gaabee urieta, God na unda gaabee ari gia, undú “Taubana, dinunu tefo re.” ririe. \q1 Aghade, God na Abraham du eghá ririe, “Anda komana bee re.” \p \v 24 Atá nímane reisi-geroravore, embó avona unda gaabee ari ivatava itambi adua, God jo undú “taubana, dinunu tefo” rambi aita rouvie. Tago, unda gaabee aride ivatade taubana urota gadua mo, God undú “taubana, dinunu tefo” raita rouvie. \p \v 25 \x - \xo 2:25 \xt Josh 2:1-21\x*Kotú emboro dabako aghagonu, arau evetu eini ragaro Rahap, unona namonde Jiusi enemboda righighi kakatonu sonembea, kambesi ututurieta eviviguturieta emboro eininu iruguturieta gitofo seriguturia-du, God na undú “taubana” ririe. \v 26 Amindu, nímane gigige! Namonde amó tefo gaabee arigo urota, eini-eini taubana donu ivatava itambi egegadora mo, namonde amburari embó einida tamogo egegaita rosore. Aná embóda tamo mo, tamo nuenembo, bee eini tefo re. Kotú namonde anda gaabee ari aghago aita rouvie. Bee eini tefo bee tefo aita rouvie. \c 3 \s1 3:1-12 Namonde Anda Aveva, Kaifa Arida Gaga Re. \p \v 1 Anda ikoko mendi, ariri gharovu, nímane oruabe jo irugari kakato ambi egegasiravore! Anada bee mo, namonde amó reisi-gerore, fefera ambova, God na námane irugari kakatonu ininigha iruruturota uriga aita rouvie. \p \v 2 Namonde amó dano ari akokogo emboro oruabeva egegeta rosore. Tago, enembo avona unda avevami, gaga sembago eini jo rambi adua, undava dinunu tefo, kotú unda tamo undufa kaifa ari inono re. \fig |src="109 LB00035B+HK00029B_Horse.tif" size="col" loc="3:2" ref="Jems 3:2" \fig* \v 3-5 Anada bee mo, namonde anda aveva jo jojabe irambi re. Tago namonde anda avevami eaveta dara jojabebei siroreta rouvie. Aveva mo eto-bato, auri ijoko \tl hosi\tl* da beva asugeta rousua aghago re. Enembomi aná auri bua, \tl hosi\tl* da beva asugea jumbadua mo, \tl hosi\tl* ananu ambo urota, enemboda unonu aita rouvie. Kotú beforo isagha ari eini, ghaa* manenu nundubea gigige! Ghaa mane jojabebei re-tago, yaura yavata jojabe eradua feferava, ghaa ambo ari kato unda ghanda ijokomi umó niavo yari-du uno ea, ambo dimbadua, aná ghaa avo yaita rouvie. \p Amindu, enanu nundubea gigige! Taima jojabe, ivari imu ijokomi dungadora, aná taima evia sidara aita rouvie. \v 6 Aveva umó aná ivari retora aghago re. Umó, endava ari-bari akokogo irita rouvia-da ruru re. Avevada anomi enemboda jebuga bebeta eta rouvie. Tago aná avevada ano Satan davareta futa rouvie. \p \v 7 Namonde amó ito goiriva, dano tamo ari inono re. Númane dano nandia bua undutuaveta, tamo egegeta rousue. \v 8 Avotago, namonde amó dano aveva tamo ea kaifa ari, jo inono irambi re. Kotú avevada sembago rariva, aná enembo avona tamo ambi aita rouvie. Undava amburarida kae sembagomi beda ea vitie. \p \v 9 \x - \xo 3:9 \xt Gen 1:26\x*Fefera dumeni, namonde amó aná avevami, namonde anda Jojabee kotú Afadu “aiye” regegeta rosore. Tago, aná aveva dabako anami, namonde anda ikoko mendi, ariri gharovu, God da eto-bato umongo uubu uria enembodu, tauga kavavana reta rosore. \v 10 Anda ikoko mendi, ariri gharovu, namonde anda be dabako anami God du raga rirota, kotú namonde anda kokomanadu tauga kavavana regegeta rosora-nu dodogasire! \fig Be dabako anami God du raga rirota, kotú namonde anda kokomanadu tauga kavavana regegadora, jo taubana irambi re.|src="110 Blessing+Cursing_NTM_C093+C101gr&cp.tif" size="col" loc="3:10" ref="Jems 3:10" \fig* \v 11 Anada bee mo, namonde, uvu beede kotú karajede jo koto dabako anava dimbambi egegeta rosore. \v 12 Kotú, namonde amó uka itiva mofe bee jo bubugambi aita rosore. O mofe itiva uka bee jo bubugambi aita rosore. Ari dabako aghagonu, karajeva uvu dimbadora, uvu bee jo bambi aita roravore. \s1 3:13-18 Neno Nundubari God Da Ututa Rouvia-Da Gaga Re. \p \v 13 Atá nímanda rorova, enembo avona neno nundubaride kotú beforo garide eini iradua mo, umó durumugea, neno nundubuturota, unda irari taubananu iruguturota, gigigaita rosoravore. \v 14 Tago, inda neno roomi komanada bingádu, mandudu urota, kotú unda eini-einidu muu dirota mo, mania gavera rirota, “Amó neno nundubari kato eini re,” rata! \v 15 “Neno nundubari” aghago mane, jo uutuvareta furambi eta rouvie. Aná endava enemboda nundubari re. Nundubari aghago mane, aná Satan davareta futa rouvie. \v 16 Anada bee mo, enembo númanda kokomanada bingádu mandudu urota, númanda eini-einidu muu undita rousua-mi, besiga kotú ari-bari akokogo dibe eini be eini eaveta siroreta rouvie. \p \v 17 Tago, neno nundubari God davareta futa rouvia-mi, irari taubana nuenembo, dinunu tefo namonde andava siroraita rouvie. Aghade, siriri ari namonde andava sirorea, bee adua mo, namonde durumugea, mino-mino sonembaita rosore. Kotú, nundubari dabako anami, enembo dano inonova kaifa urota, ari-bari taubana urota, aito taubana nuenembo fugaita rosore. \v 18 Kotú siriri ari kakatomi, siriri arida vee taubana enembodava govota, númane irari taubana, dinunu tefo iririgaita rousue. \c 4 \s1 4:1-10 Namonde Andufa, God Da Ingova Itasira-Da Gaga Re. \p \v 1 Ená gaganu nundubea gigige! Besiga kotú tataya nímanda rorova siroreta rouvia mo, niavoreta futa rouvi? Aná nímanda tamoda uno vitia, anami eaveta siroreaveta, nendufako bebeta eta rosoravore. \v 2 Aghá urota, nímane eini-eini donu baita uno egegari, jo bubugambi eta rosoravore. Kokomanada eini-einidu muu dirota, nemonde besiga ea, númane deaveta ambubugeta rousue. Avotago, aná eini-eini jo bambi egegeta rosoravore. Anada bee mo, nímane jo God dava benunu ambi egegeta rosoravore. \v 3 Aghade, nímane dodu benunu ari mo, jo bubugambi egegeta rosoravore. Anada bee mo, nímanda benunu sembago, kotú jo God da unonu nundubambi irirota, tamoda uno donu eta rouvia, ananu nundubuturota, benunu eta rosoravore. \p \v 4 Nímane viro kakato aghago re! Nímane God doa, airo jiria, eto-bato embó einimi unda evetu injigha urota, gonene evetuda ambova deĩ eta rouvia aghagonu urota, God doa, airo jireta rosoravore. Enembo avona, tamo firída unonu ambo-ambo adua mo, aná embó seibe God doa, unda gitofo ea vitie. \v 5 God da Gaga eghá riria, jo gavera irambi re. \q1 “God namonde anda neno rova asisi\f + \fr 4:5 \ft Jems da gaga gefiria, jo isagha bee irambi re. Enembo dumenida nundubeta rousua mo, Jems umó namonde enembo nanjogodava vitiria asisidu ririe. Jo Asisi Kakaradu rambi re. Námane aghago nundubuturota, aná gaga itiva gegembuguturere. Tago, enembo dumenida nundubeta rousua mo, ená gagada ruru evere: \ft \+it “Tago, God unda Asisi Kakara namonde anda neno rova itituria-mi, namonde amó unda tofo baita uno eta rouvie.”\+it*\f* itituria, aná tamoda uno sembagomi beda ea vitie.” \m \v 6 \x - \xo 4:6 \xt Prov 3:34\x*Avotago, God da sonemba jojabe namonde andú ututa rouvia-mi sonembeaveta, namonde anda tamoda uno sembago buregeta rosore. Aghá eta rosora-du, unda gaga bukava eghá gefirie, \q1 “God na gogore kakato buregeta rouvie-tago, unda sonemba, \q2 aná durumugea irari enembodu ututa rouvie.” \p \v 7 Amindu, nímane durumugea irirota, nendufako God da ingova ututugadi rere. Aghá egegadora, Satan buregadi-gea, nímane doa sumbua serigaita rouvie. \v 8 Nímane aghagago enembo re! Tago, nímanda ari akokogomi bebeta ea vitera-nu, seghea neno kaverea furá, God dava utuvako egegadora mo, God beago furá, nimandava utuvako aita rouvie. \v 9 Nímanda ari akokogo egegeta rosora-nu nundubea, neno mema egeguturota, jii koko fugea regegadi rere! Kotú nímanda geghade, gangorode doa, neno mema egege! \v 10 Aghá egeguturota, nendufako durumugea, God da anoda tuva iririgutu-gea, unona nímane righota ereregaita rosoravoreta. \s1 4:11-12 Namonde Anda Kokomana Jo Gia Irurambi Egegasire. \p \v 11 Anda ikoko mendi, ariri gharovu, nímane mania mino-mino iruruturota, komanada tamova gaa regegata! Avona unda komanada irari gia iruruturota, unda tamova gaga radua, umó aghá urota, aná undufa bua Agho Darida etova ititurota, aita rouvie. Umó aghá urota rei-irugutue, umó jojabe, God da Agho Dari ijokonu nundubuturota, aghá eta rouvie. Tago, aná nundubari sembago re. \v 12 God unuka unona Agho Dari ututurie. Kotú irurari kato bee umó re. God unuka unona rata jebugaita rouvie, kotú rata amburaita rouvie. Aghá-gea, imó doreta inda komana inona gia irurado? \s1 4:13-17 Ambo kena Donu Siroraita Rouvia, God Na Unuka Rei-gerue. \p \v 13 \x - \xo 4:13 \xt Prov 27:1\x*Atá niningige! Ambo kena donu siroraita rouvia, nímane jo gigigambi re. Amindu, mania eghá regegata, “Fufuge, namonde ya, bogu naa einiva, ghaeko dabako avo irirota, buro egegea guri oruaruabe bubugore!” \v 14 Aghá rera-da bee mo, nímane rifode donu siroraita rouvia jo gigigambi re. Nímanda jebuga, eto-bato dimborimi fefera tufoko irirota, sidara eta rouvia aghago re. Dabako aghagonu, nímane fefera tufoko iririguturadi-gea, God na rata ambubugaita rosoravore. \v 15 Amindu rea, nímane eghá regegasiravore, “God na avore radua mo, namonde amó irirota, buro dumeni eghá egegaita rosore.” Aghá nundubuturota iririgasiravore. \v 16 Avotago, nímane ambova donu egegasueta sirorasua-du, nendufa raga fusama reisi-reravore. Raga aghago mane aná dano sembago re. \v 17 Kotú, God imó ari taubana eini ari-du rata, itatama urota, jo ambi adora mo, God anadu ari akuago gaa raita rouvie. \c 5 \s1 5:1-6 Gugua-ghayafade Enemboda Dibeva Riria Gaga Re. \p \v 1 Avore, gugua-ghayafade enembo niningige! Nímandava mema furaita rouvia-nu nundubuturota, jii koko fugia regege! \v 2 \x - \xo 5:2 \xt Mat 6:19\x*Nímanda gugua-ghayafa boma ueta, kotú nímanda bo-eembo faratetemi undia sidara rouvie. \v 3 Kotú nímanda guri auri \tl goldi\tl* de, \tl siliva\tl* de, aná dano genanje aita rouvie. Atá, fefera ambova, aná genanjemi nímanda ari-bari akokogo isagha ea, aná genanje dabako ami ivari nindia, nímane eto-bato kirisa evarigo aita rouvie. Nímane guridu muu dirota bua, mino sembagode dano ituturieta vitie. Fefera ambova baita rosoravore. \v 4 \x - \xo 5:4 \xt Deut 24:14-15\x*Atá, nímane niningige! Nímanda aayova buro ari kakato kukuvirota, númanda mino jo ututugambi-gea, anami nímanda dinunu isagha eta rouvie. Kotú aná gambea-burea ari kakatoda jii, God Ano Kato seibe rei-gerue. \v 5-6 Nímane ari sembago urota, enembo dinunu tefo, kotú nímandava ari sembago ambi eta rousua enembonu bua, koto ea, dedegeaveta ambubugeta rousue. Kotú, nímane ená endava eini-eini esiko-esikonu rururota, uvude undaride taubana dirota, nímanda tamo nendufa reisi-undutoravore. Fefera ambova, naa oka dea bureta rousua aghagonu, God na rata, nímandava aghagonu siroraita rouvie. \s1 5:7-12 Namonde Amó God Gaabee Egeguturota Durumugea Iririgasire! \p \v 7 Anda ikoko mendi, ariri gharovu, durumugea irirota, Jojabeeda kaverea furaita rouvia-nu kaifa egege! Atá aayo govari kakatoda eta rousua-nu nundubea gigige! Númane aayo govea durumugea kaifa uaveta, boruma vorea undari-bari bee taubana uaveta, ghaeko fefera bubuta rouvie. \v 8 Amindu nímane beago, ari dabako aghagonu urota, ano ea durumugea iririge! Anada bee mo, Jojabeeda kaverea furari fefera etia, utuvako etue. \p \v 9 Anda ikoko mendi, ariri gharovu, rourogo God na nímane irurauveta, mania mino-mino besiga egegata! Anada bee mo, Irurea Uriga Ari Kato etia utuvako rouvie. \p \v 10 Anda ikoko mendi, ariri gharovu, feroveta maneda egeguturia-nu nundubea gigigadi rere. Númane Jojabeeda Ragarova mema itatama urota, anada rorova durumugea irirota, unda gaga regegeta urie. \v 11 \x - \xo 5:11 \xt Job 1:21-22; 2:10; \xt Ps 103:8\x*Númane aghá egeguturia-du raga reisi-rere. Jop da kiki beago nundubea gigige! Umó mema kotú bouvu itatama urota, unda gaabee ari God dava jo doata jurambi re. Umó durumugea kaifa ueta, ambova Jojabeena umó sonembuturie. Anada bee mo, Jojabee umó sonemba kotú kavevera kato re. \p \v 12 \x - \xo 5:12 \xt Mat 5:34-37\x*Anda ikoko mendi, ariri gharovu, gaga jojabe eini evere. Mania komanami inda gaganu gaabee ari-du rirota, avoda ragarova be anogha gagajegata! Uutu o kotú enda o eini-eini einida ragarova jo be anogha gajambi aita roravore. Imó enembo einida uno aita nundubea, “Avore, aitare.” radora, aghagonu ege! O imó aghago ari jo uno ambi adora mo, “Tefo re!” rea, jo ambi aita roravore. Aghá adora, God ari akokogo iruruturota mema utadua, aná serigaita roravore. \s1 5:13-20 Gaabee Urota, Benunu Arida Emboro Eghá Re. \p \v 13 Atá nímanda rorova, enembo avona mema o bouvu itatama egeguturota mo, benunu egegoe! O enembo avona gangoro egeguturota mo, númane daa didivurota, God du raga regegoe! \v 14 \x - \xo 5:14 \xt Mak 6:13\x*Kotú nímanda rorova, enembo avona kae badua, umó aghi ata, ekaresiada* beforo ririkigari furá, Jojabeeda ragarova undú benunu urota, unda tamova uka muumi davea isambara egegoe!\f + \fr 5:14 \ft Uka muu rera-da bee mo, “uka muu” roo enda enava vitie. O saghaideda gaami \ft \+tl “olive oil”\+tl* reta rousua, aná enava tefo-gea, “uka muu” gegembuguturere.\f* \v 15 Aghá urota, númane gaabee ea goghó urota, benunu egegadua, Jojabee na aná kae embó ata jebugaita rouvie. Kotú, unda ari-bari akokogo iradua, aná Jojabee na nundubea gia doaita rouvie. \v 16 Amindu jejebugaita rirota, nímanda ari akokogo mino-mino karigea, mino-mino benunu egege! Anada bee mo, nímane reisi-geroravore, enembo taubana, dinunu tefomi benunu adua, unda benunu anogha-gea, donu nundubadua, aghagonu sirorea gaa bee aita rouvie. \p \v 17 \x - \xo 5:17 \xt 1 Kgs 17:1; 18:1\x*God da feroveta Elaija nu nundubea gigige! Umó eto-bato namonde amogo re. Umó gaabee urota, boruma vorambi ari-du anogha benunu urieta, boruma vorambi irirota, ghaeko bakode, marabe ingo yoveni yoveniva dabako seriguturie. \v 18 \x - \xo 5:18 \xt 1 Kgs 18:42-45\x*Anada ambova, umó rekago benunu urieta, uutuva, boruma vovorurieta, endava undari bari rekago bee egeguturie. \p \v 19-20 \x - \xo 5:19-20 \xt Prov 10:12; 1 Pi 4:8\x*Anda ikoko mendi, ariri gharovu, nímanda rorova, enembo avona gaabee ari doa, tamo firída unonu urota, enembo einimi umó sonembea, nghaĩ itota, neno kaveradua-nu, nundubea gigige! Aná ari-bari akokogo ari embóda sonemba kotomi aghá adua, God na aná embóda ari-bari akokogo oruabe nundubea gia doa rata, jebuga tumanadu irari baita rouvie. \p Avore, anda gaga tano evere. Yata bua gigige! \pmc Amó Jems re.