\id EPH \h Efesus Enembodu \toc3 Efe \toc1 Efesus Enembodu Pol Unda Ingiso Efesus Enembodu Gefiria, Aná Evere. \toc2 Efesus Enembodu \mt1 Efesus Enembodu \mt2 Pol Unda Ingiso Efesus Enembodu Gefiria, Aná Evere. \ip Pol da ingiso Efesus enembodu gefiria, aná evere. Iesu ambubuturia-da ambova, Pol umó neno kaverea, ghaeko dumeni God da buro urota, Iesu da Gaganu minono rirota deĩ eta urie. Anada ambova, umó gaabee ari enembo makasi enembo Jerusalem vitiria-da vesa bua aria, ututuria feferava, Pol da gitofomi umó nandia bua aria, Rom anava diburava ituturieta irirota, aghajora ghaeko* 61 Iesu siroruturia-da ambova ená ingiso gefirie. Enemboda nundubari mo, Pol jo Efesus enembo nuenembo nundubuturota, ená ingiso gembambi re. Ekaresia* dumeni ená ingiso bua gasua, aghago nundubuturota gefirie. \ip Atá, Pol ená ingiso gefiria-da bee mo, God daiyagha ata, endava enembo númanda abua-abua aghi ata-gea, furá, danode takembea unda tuva iririgasua-da emboronu iruguturota gefirie. \is1 Pol Ená Buka Gefiria Gagada Mendó Mane, Aná Evere: \io1 1:1-2 Gagada tutuno re. \io1 1:3-3:21 God daiyagha namonde amó aghi jufirieta, namonde Keriso gaabee egeguturota, unda natofo kotú ekaresia dabako ea vitera-da gaga re. \io1 4:1-6:9 God da jebuga reka rururia enembo, daiyagha ea taubana iririgasua-da gaga re. \io1 6:10-20 Namonde anda Jojabeeda ragarova mene-mene egegore! \io1 6:21-24 Pol enembo ghanena urota, unda gaga tano uria re. \c 1 \p \v 1 \x - \xo 1:1 \xt Eka 18:19-21; 19:1\x*Ariee, anda ikoko mendi, ariri gharovu, amó Pol re. Iesu Keriso da aghi kato ari-du rea, God unda unomi amó gateguturie. Nímane God da natofo avo Efesus naava Iesu Keriso de takembea, unda natofo ea jiria goghó urota vitera-du ená ingiso rei-gefereta. Yata bua gigige! \v 2 Avore, namonde anda Afa God de, Jojabee Iesu Keriso deda sonembade siriride utota bubuge! \s1 1:3-14 God Seibe Namonde Amó Unda Natofo Egegari-Du Gateguturia Re. \p \v 3 Namonde anda Jojabee Iesu Keriso da Afadu raga regegore! Anada bee mo, namonde amó Keriso de dano vitera-du, God namonde anda asisi ea simbuguturota, uutuda vesa dano namonde andú ututurie. \v 4-5 Ananu utaita nundubuturota, uutu endagha jo rata sirorambi irirota, umó sei namonde amó unda tofo ari-du rea, gateguturie. Namonde anda ari-bari akokogo Keriso da tatangumi seghea fugota, umode dano takembea, unda natofo kakarago kotú taubana ea, unda dibeva jirari-du rea, God namonde amó gateguturie. Umó namonde amó neno buta rouvia-du, namonde amó daiyagha ea, Iesu Keriso da anomi unda sasingu asira-nu nundubea, aghá urie. \v 6 God, unda Mendi neno bua goghó eta rouvia-nu, namonde andú tefo vesa ututurie. Jo namonde anona ari taubana ata-gea utambi re. Amindu, namonde God da sonemba jojabe ututurieta bubuguturera-du, undú raga rirota, unda ragaro righota eroe! \v 7-8 \x - \xo 1:7-8 \xt Kol 1:14\x*God unda neno nundubarimi unda sonemba jojabe namonde andava ututurie. Aghá rera-da bee mo, namonde anda ari-bari akokogo Keriso da tatangumi mino urieta, God namonde anda ari-bari akokogo nundubea gia, dotuturieta, namonde amó jejebuguturere. \v 9 God, umó Keriso da anomi donu ambova aita nundubuturia-nu, seibe kivu ea, irieta, fefera furieta, namonde andú iruguturieta tanana egeguturere. \v 10 God da donu nundubea kivu uria, aná evere: unda riria fefera furá bubadua mo, eini-eini uutuva kotú endava dano bua utota, Keriso na kaifa urota iraita rouvie. \p \v 11 Eini-eini dano God da rari ningari-gea, unona donu radua, anada bee siroraita rouvie. Kotú unona radua, sidara aita rouvie. Umó seibe donu nundubea, uno uria-nu urota, namonde amó bua, Keriso de dano takembea, tofo unda natofo egegari-du rea, namonde amó gateguturie. \v 12 Amindu, námane Israel enembo avona tutunova Keriso gaabee egeguturera-mi God da durogha gerurota, undú raga rirota iririgore! \p \v 13 Nímane aná námanda gitofo re. Tago, dabako aghago nímandava siroruturie. God da Gaga beenu niningigea, anami jebuga tumanadu nímandava siroruturieta bua, nímane Keriso gaabee egeguturota, unda tofo ea viteravore. Unda tofo egegari-du rea, God na saro urota, unda Asisi Kakara utaita bee gajituria-nu, ututurieta, rurureravore. \v 14 God namonde amó saro urota, unda Asisi Kakara ututurieta, namonde anda neno rova vitia-nu gia, eghá tanana eta rosore. Afada riria fefera bubota, namonde amó God da tofo ea vitera enembodu, unda jebugada bee isagha ata-gea, God da donu utaita, kotú aita riria-da beenu utota, namonde amó bubugaita rosore. Amindu namonde God da sonemba joja-tofodu raga regegore! \s1 1:15-23 Iesu Da Ano Jojabe Tanana Egegari-Du Rea, Pol Efesus Enembodu Benunu Eta Uria Re. \p \v 15-16 God nímandava donu urieta, nímane namonde anda Jojabee Iesu gaabee ea vitera, kotú nímane unda natofo dano neno buta rosora-da gaga niningara-du, amó tumanadu nímandu benunu urota, God dava “aiye” reta rore. \v 17 Kotú namonde anda Jojabee Iesu Keriso da God duroghagha na unda Asisi utota bua, Asisida anomi nímane neno nundubuturota, God gia tanana ea goghó egegadi rea, undava benunu eta rore. \v 18 Kotú eini mo, nímanda neno roo ifegota, God da unana gigiguturota, nímane donu kaifa gigita egegadi ghogho riria-da bee tanana egegadi rirota, benunu eta rore. Aná unda ea simbugari esiko-esiko namonde andú utaita be gajituria-du rere. \v 19-20 \x - \xo 1:19-20 \xt Ps 110:1\x*Aghade, unda ano namonde amó gaabee ari enemboda neno rova vitia-da joja beago, tanana egegadi benunu urota vitere. Ená ano rera, dabako anami unona Keriso amburarivareta ririkurieta jebugea unda ingo bee kena asumbea vitie. \v 21 Keriso anava asumbea vitia mo, uutuva kokotofu nanjogo, babarigari nanjogo, taimu kotú anera nanjogoda kotofukoda beforo righari umó re. Keriso da bingá beago, eini-eini irugetora-da bingáda iti bee itiva, oreki kotú tumanadu iraita rouvie. \v 22 \x - \xo 1:22 \xt Ps 8:6\x*\x - \xo 1:22 \xt Kol 1:18\x*Aghá urota, God eini-eini dano Keriso da eka tuva ititurota, ekaresia* beago, unda tuva ititurieta, umó eini-eini dano kotú ekaresia nanjogoda beforo righari ea vitie. \v 23 God da natofo aná eto-bato Keriso da tamo, kotú eka ingo aghago re. Keriso da tamo kotú uutu endade beago, unda jebugami beda ea, inono bee ea vitie. \c 2 \s1 2:1-10 Keriso Da Anomi Namonde Amó Jebuguturera Re. \p \v 1 \x - \xo 2:1 \xt Kol 2:13\x*Nímane sei ari-bari akokogo egeguturota, God jo nundubambi irieta, nímanda asisi, aná ambua vitirie. \v 2 Enembo tamo firída unonu egeguturota, ari-bari akokogo eta rousua aghagonu egegeta ureravore. Taimu enda etova vitia-da beforo righari Satan na reaveta, unda unonu egegeta ureravore. Satan rera, enembo avona God da uno ananu jo ambi eta rousua-da barirari, aná umó re. \v 3 Namonde amó dano sei ari dabako aghagonu urota, tamo firída uno kotú namonde anda nundubarida uno ananu egegeta urere. Amindu namonde amó God neno akuago rouvia-da bouvu ambova utota furadua-nu, aghá eta rosora enembode dano itatama egegasire. \v 4-5 Namonde anda ari-bari akokogo egegeta urera-mi, God da jebuga namonde andava gajiturie. Avotago, God kavevera katomi namonde amó neno bua goghó urie-gea, unona ririeta, namonde amó Keriso de dano amburarivareta jebugea erereguturere. God na nímandu neno mema urie-gea, tefo sonembuturieta, nímane jejebugutureravore. \v 6 Namonde amó Iesu Keriso de dano takembuturera-du, God na, Keriso de dano beforo ririkigari-du rea, namonde amó bua unda kambesi uutuva ititurieta vitere. \v 7 Unda aghá simbuguturia-da bee mo, namonde amó tumanadu uutuva irirota, God daiyagha namonde amó neno bua goghó uria ananu irugota, natofo jede dano ambova siroraita rousua-mi tanana egegari-du ririe. Unda neno bari rera, aná evere: umó namonde andú neno bua goghó urie-gea, ririeta, Iesu Keriso namonde andú rea furia ambubuturie. \v 8 Reisi-geroravore, nímane jo nímanda anomi jebugambi re. Nímandava taubana eini tefo re. Nímane gaabee egeguturera-du, God na nímandu mema ea sonembuturieta jejebugutureravore. \v 9 Namonde amó Keriso de dano vitere-tago, namonde andufako jo raga regegambi egegasire! Anada bee mo, namonde andufako namonde anda buroda anomi jo jebugambi re. Namonde amó God da anomi jejebuguturere. \v 10 Namonde amó Keriso de dano takembea ená endava jebuga irirota, ari-bari taubana ari-du rea, God na namonde amó uubu urie. Ená ari-bari taubana rera, namonde anona ari-du rea, umó atode anada emboro simbuguturie. \s1 2:11-22 Iesu Da Tatangumi Namonde Amó Bua Takembuturieta, Neno Dabako Egeguturera Re. \p \v 11 Nundubea goghó egege! Námane Jiusi enembo mo, God da tano irugaita reavegea, emboboda tamova vii mendó andoro tafugeta rosore. Nímane aghá ambi urera-du, námanda totofo dumenimi nímanda tamova “Nímane jo God da natofo irambi” gaa regegeta urie. \v 12 Fefera aghade, nímane jo Kerisoda natofo ambi-gea, God na námane Israel enembodu be anogha\f + \fr 2:12 \ft Ii, \ft \+it Gaga Isuri Ari Kambesi\+it* anava, gaga dumeni gaga \+it Emboro God Dava\+it* da tuva vitia-nu irugea gia, tanana adi!\f* gajiturota, donu utaita riria-da bee mo, jo nímane bari katogo irambi vitireravore. Nímane God dava airo bee irirota, undava eini-eini taubana bubugasira-nu jo itoko kaifa gigita ambi vitireravore. \v 13 Sei nímane airobe vitireravore-tago, oreki Iesu Kerisoda ambubuturia-da tatangumi righieta etera, Keriso tambua danode takembea viteravore. \p \v 14 Anada bee mo, Keriso unona soriturieta, nímane namonde danode takembea siriri ea, natofo dabako urere. Namonde amó mino-mino gitofo egegeta urera-mi, namonde anda rorova eto-bato ghouka digharigo ea vitiria-nu Keriso unda amburarida anomi dea bejuturie. \v 15 \x - \xo 2:15 \xt Kol 2:14\x*Aghá uria-da bee mo, umó tofo unda amburarimi, namonde danode takembarida emboro, námane Jiusi enemboda Agho Darimi gajea vitiria-nu ifegaita rea, aná agho darida ano dea bejea emboro ifegea, námane Jiusi enembo, kotú nímane námanda gitofo bua takembea, dabako ea siriri egegari-du rea, aghá urie. \v 16 \x - \xo 2:16 \xt Kol 1:20\x*Keriso ifatarava ambubuturia-da anomi urieta, namonde amó gitofo rosurera doa, namonde amó natofo dabako egeguturere. Aghá urota, namonde amó enembo God de gitofo rosurera beago, unona urieta, namonde amó gitofo doa, God de siriri egeguturere. \v 17 \x - \xo 2:17 \xt Is 57:19\x*Avore, Keriso furia, siriri arida gaga taubananu, nímane God dava airo jiriturera, kotú námane God dava utuvako vitirera enembodu minono ririe. \v 18 Námane Jiusi enembo re. Kotú nímane aná námanda gitofo re-tago, Keriso da amburarimi ifeguturieta, God da Asisi Kakara dabakomi eaveta, namonde amó emboro dabakova iiava, God Afadava bubuta rosore. \p \v 19 Aghá-gea, nímane God da natofoda rova terua, God da sasingu ea viteravore. Sei nímane námanda gitofo esega enembo aghago ea vitireravore. Tago, oreki nímane namonde dano God da tofo kotú unda natofo ea vitere. \v 20 Nímane reisi-geroravore, namonde amó eto-bato God da kambo kakara aghago re. God na Iesu Keriso unda kamboda roro tutumbudu bua reria simbuguturie. Anada ambova Iesu da ambo nimbide, kotú feroveta manenu bua, tutumbu etova oghoghodu ititurie. Gari dabako aghagonu, nímane beago, unda sasingu-gea, nímanenu bua, unda kambo ititurota vitie. \v 21 Iesu Keriso aná kamboda roro tutumbu re. Iesu umó namonde amó bua takembea, Jojabeedu Tafaroro Ari Kambo* kakara ititurota yavua, jojabe aita rouvie. \v 22 Nímane Keriso de dano takembea vitere-gea, unona nímane God da natofo nanjogode kamboda oghoghode bafude aghagonu bua, aná kambo retora-nu God unda Asisigha irari-du rei-simbugutue. \c 3 \s1 3:1-13 Pol, Gitofoda Rorova Minono Rari-Du Rea, God Da Gateguturia Re. \p \v 1 Amó Pol re. Nímane, aná námane Jiusi enemboda gitofo re-tago, amó nímandu rea, Iesu Keriso da buro urota, nímandava unda minono rieta, amó nandia bua, diburava ititurie. Nímanenu nundubuturota, amó God dava benunu urota vitere. \v 2 God nímandu neno mema urie-gea, amó nímane sonembari-du gateguturieta, unda aghi kato urere. Aghajora, anda aghá urera-da gaga seibe niningureravore. \v 3 God donu aita simbugea, kivu urieta vitiria-nu, andava iruguturieta gia, tanana urere. Amó amindu sei ená ingisova tufoko gembere. \v 4 \x - \xo 3:4 \xt Kol 1:26-27\x*Anda donu tufoko gembera-nu irugadora mo, God na Keriso da gaga dodu kivu uria-da bee anuka rei-gerora-nu gia, tanana egegaita rosoravore. \v 5 Keriso da Gaga, sei God na kivu ea, jo ifegota, enembo gia tanana ambi vitirie. Tago, God na ririeta, unda aghi kakatode feroveta kakarade oreki sirorea vitia-dava, unda Asisi kakarami ená gaga iruguturieta, númane gia tanana ea vitie. \v 6 God na Keriso da Gaga kivu uria, aná evere: oreki námane Jiusi enemboda gitofo beago, namonde dano God da Gaga Taubananu gaabee egeguturota, unda ea simbugari bubugaita rosore. God na unda natofo bua, danode ea, eto-bato tamo dabako aghago urieta vitie. Kotú eini mo, God na namonde andava Iesu Keriso da anomi donu utaita be gajituria-nu, utota namonde amó dano bubugaita rosore. \p \v 7 God na andú neno mema urie-gea, unda ano andava utua ririeta, amó ená Gaga Taubanada aghi kato eini ea vitere. \v 8 God da natofoda rova, amó aná embó ijoko, kotú bee tuva re. Avotago, God da sonemba andava ututurota, ená gaganu námane Jiusi enemboda gitofodava minono rari-du rea, amonu gateguturie. Gaga Taubana rera, aná evere: namonde amó unda natofo ea, Iesu Keriso da vesa eta rouvia-da ea simbugari esiko-esikonu bubugaita rosore. \v 9 Kotú namonde amó daiyagha Iesu da amburarimi jebuguturera-da gaga, God na ghaeko yafabe kivu eta urie. Aná gagada bee daiyagha siroraita rouvia-nu, God eini-eini nanjogo ririeta siroruturia-mi, amó gategea, enembodu minono rata niningigari-du ririe. \v 10 God da nundubari mo, oreki ená feferava Jiusi enembo númanda gitofode dano siriri ea, ekaresia* dabako ea vitia-nu, anerade númanda babarigaridemi gerurota, God da neno nundubari taubanada mendó mane nanjogonu gia tanana ea goghó egegasue. \v 11 Aná dano God na uutu enda sirorambi feferavareta nundubuturota uno uta furia-nu, fefera enava ririeta, namonde anda Jojabee Iesu Keriso donu uria-mi bee sirorea vitie. \v 12 Iesu gaabee urota, namonde amó Iesu de dano takembuturere. Amindu namonde amó jo oru ambi, tumo jará ea iiava, God dava terua, unda dibeva jireta rosore. \v 13 Aghá-gea, ená mema rei-tafera-du mania neno mana-mana urota, mema egegata! Nímane gangoro egegasiravore! Anada bee mo, amó nímane sonembaita rea, ená mema rei-tafere. \s1 3:14-21 Pol Na, Efesus Enembodu Nundubuturota, Benunu Uria Re. \p \v 14 Amó nímane sonembaita rea, mema rei-tafera-nu nundubuturota, koubumi jengirea, God Afadava benunu eta rore. \v 15 Ená God Afa rera, umonu namonde amó enembo dano gaabee eta rosora-da Afa re. Namonde amó uutu endava dano benunu urota, umonu jamono gateta rosore. \v 16 God da duroghami, kotú ano jojabemi unda Asisi Kakara itota ya, nímandava ano ututurota, nímanda neno roomi itatama urota, ano egegadi rirota, nímandu benunu eta rore. \v 17-18 Kotú anda benunu eta rora mo, nímane daiyagha ea, gaabee egeguturota, Keriso na nímanda neno roo unda kambesidu bua, avo irota, nímane ano undava bua, unda neno barida rova iririgadi rere! Kotú eini mo, amó benunu eghá eta rore: nímane, God da natofode dano, neno roomi, God neno bua goghó urota, neno nundubea goghó ea, Keriso da neno bari anada joja, yafa, beragha, kotú kafuru daiyaghago ro gia tefo egegadi rere. \v 19 Unda neno barida joja jo tanana ari katogo irambi re. Tago, tefo ea gia tanana egegadi rere. Aghade, God na undufako vorea, nímandava asugota, nímanda neno roo unda anomi beda ari-du benunu urota vitere! \p \v 20 God namonde anda neno rova unda anomi buro eta rouvia-mi, donu ari-du kotú utari-du nundubasira, aná umó ari inono bee re. Kotú anada itiva ari beago, umó inono re. \v 21 Aghá-gea, namonde amó, unda ekaresia*, Iesu Keriso de takembea vitera-mi, undú tumanadu raga rirota iririgore, tano tefo bee tefo re! Ai, gaa bee re! \c 4 \s1 4:1-16 Pol Na Namonde Amó Neno Dabako Ari-Du Riria Re. \p \v 1 Jojabeeda buro ueta, amó nandia diburava ititurieta vitera-du ininigha ená gaga niningigadi rere. Nímane jo embó einimi ghogho rambi re. God na nímane aghi urieta, unda natofo ea viteravore. Amindu nímane aito fugari donu egegasira-nu nundubuturota, nímane ghogho riria feferava, donu egegari-du uno uria aghagonu egegadi rere. \v 2 \x - \xo 4:2 \xt Kol 3:12-13\x*Rourogo tofo indufa raga rareta! Mino-mino neno rururota, kokomanada dinunu nanjogo adua-du neno akuago areta! Durumugea, tofo-tofo sonembuturota, iririge! \v 3 Aghade, Asisi Kakara unda siriri ututa rouvia-mi neno dabako ea vitera-nu, kaifa ea goghó egegadi rere! \v 4 Namonde amó eto-bato Jojabeeda tamogo ea vitere. Unda tamo dabako re. Namonde amó dano unda Asisi dabakonu bubuguturere. Kotú nímane God na aghi urieta, Gaga dabako ananu gaabee ea, donu fefera ambova utaita riria-nu kaifa gigita urota viteravore. \v 5 Namonde anda Jojabee dabako re, umó dabakonu gaabee eta rosore, kotú umonde takembaita rea, aito fugari dabako, bafutaito arinu egegeta rosore. \v 6 Namonde anda God Afa dabako re. Enembo nanjogoda Jojabee, aná umó re. Kotú unona kambeside eini-eini nanjogode dano beda ea vitie. \p \v 7 Namonde amó dabako ea vitere-tago, Keriso da unomi namonde andava buro arida vesa jo dabako utambi, unda-unda ututurieta bubuguturere. \q1 \v 8 \x - \xo 4:8 \xt Ps 68:18\x*Amindu, God da Gagava sei donu gefiria, aná eghá reirie: \q2 umó kambesi iti bee itiva viviturota, unda gitofo nanjogo bundia bua viviturie. \q2 Vitaria, vesa unda enembodu ututurie. \m \v 9-10 Nundubea gigige! Gaga “Vitaria,” reiria-da bee mo, oreki irugota gia tanana egegaita rosoravore. Vitaria retora-da bee mo, Keriso sei ená endava vorefuria vitiriago, unda amburari feferava enda rova vovorurie. Enda rova vovoruria, kotú vitaria retora, aná embó dabako unona urie. Umó uutu endanu beda ari-du rea, vitaria uutuva iti bee itiva buburiturie. \p \v 11 Vesa utari kato rera, aná embó dabako anami ririeta, namonde anda kokomana dumeni tutuno ea, buro eta rousue. Dumeni unda aghi kakato eta rousue. Dumeni feroveta re. Dumeni enembo neno kaverari-du rirota, Iesu da Gaga Taubananu minono reta rousue. Kotú dumeni God da natofo tavo urota, nghaĩ itita rousue. \v 12 Unda ano ututa rouvia-da bee evere: God da natofo daiyagha mino-mino sonembuturota, unda tamo ano bari-du rirota, vesa ututa rouvie. Unda tamo rera, aná namonde amó re. \v 13 Kotú vesa ututa rouvia-da bee eini mo, namonde amó daiyagha neno dabako ea, aito fugari dabakomi God da Mendi gaabee ea, unda enembo durumugea neno roo simbugea vitia aghago egegari-du vesa ututurie. Aghá-gea, namonde amó eto-bato Keriso go egegore! \p \v 14 Aghá urota, namonde sasingu maneda irarigo jo ambi aita rosore. Sasingu maneda irarigo rera mo, númane gaga gaa bee o gavera, kotú gaga taubana o sembago ningia, gaa bee gaa rea, gaabee eta rousue. Amindu rourogo, enembomi nímane kukuvirota, gaga riradua-nu ningia, gaga bee gaa rirota, kasovigea dara egegara-degea rere. \v 15 Amindu namonde amó dinunu daufo doa, namonde ikoko mendi, ariri gharovu neno rururota, gaga bee nuenembo regegore, kotú ari-bari taubananu egegore! Aghá urota, namonde anda neno roode nundubaride aito fugaride dano simbugea, eto-bato namonde anda beforo righari Keriso go egegore! \v 16 \x - \xo 4:16 \xt Kol 2:19\x*Namonde amó unona kaifa urota-gea, namonde amó unda tamoda eka ingo, ghughuro kotú tamoda eini-eini dano aghagonu ano ea, danode buro ea goghó egegore! Aghá egeguturota, namonde amó neno mino-mino rururota, Keriso da tamo dano baria jojabe ea, buro ea goghó aita rouvie! \s1 4:17-32 Namonde Tamo Firída Uno Doa, Neno Kaverea, Enembo Reka Sirorarigo Egegore! \p \v 17 Rourogo mema itatama egegare-degea, Jojabeeda ragarova ininigha eghá rere. Mania, God oru ambi eta rousua enembo aghago urota, iririgata! Aghá eta rousua enembodava nundubari tefo re. \v 18 Anada bee mo, númane deriva egeguturia-du, númanda nundubari sidara urieta, bingoiva irirota, God da jebuga jo bambi airo vitie. \v 19 Númanda nundubari sidara uria-du, meka tefo, tamo firída uno kotú viro kombo nuenembo urota, tumanadu aghá egegaita uno eta rousue. \p \v 20 Tago, Keriso da Gaga minono rieta, nímanda tanana egeguturera mo, Keriso ambo-ambo ari, aná jo aghago irambi re. \v 21 Nímane Iesu da natofo egegutara-va, umó avouvi, kotú donu uria-da beenu irugutata ningia, tanana egegutaravore. \v 22 \x - \xo 4:22 \xt Kol 3:9\x*Amindu neno rova nundubari sei vita-nu, bee do, sidara ae! Anami kukuvieta, nímanda neno roo akuago ea vita. \v 23 Neno God dava ututu-gea, unona nundubari reka ututurota, nímanda neno rova beda ea iroe! \v 24 \x - \xo 4:24 \xt Kol 3:10; \xt Gen 1:26\x*Eto-bato dighari-ombari sasari kosugea fugea reka bua asugeta rosora aghagonu, God na nímandu nundubari reka undago simbuguturia-nu bubuge! Ená nundubari reka rera-nu bua, God da natofo kakarago ea irirota, aito fugari taubana urota iririge! \p \v 25 \x - \xo 4:25 \xt Zech 8:16\x*Amindu, mino-mino gaa bee nuenembo regeguturota, rekago gavera mania regegata! Anada bee mo, namonde amó danode takembea, eto-bato Keriso da tamoda fafatu aghago ea vitere. \v 26-27 \x - \xo 4:26-27 \xt Ps 4:4\x*Neno sembago adora mo, mania doata, nímanda neno sembagomi kuvirota ari akuago egegata! Rourogo Satan du goroto utareta! Amindu neno sembago adora mo, mania neno sembagogha irota fefera vorauveta! \v 28 Nímanda gorotova enembo avona sei bagia eta uria, unda ari akuago doa, ingomi buro urota, undari-bari siroradua-nu bua, umó dirota, dumeni makasi enembo sonemboe! \p \v 29 Gaga sembago eini, mania regegata! Gaga taubana nuenembo regege! Gaga aghago mane nuenembo regege, niningigea, natofo jede sonemba anava bua, neno taubana urota, gangoro egegoe! \v 30 Fefera ambova God na nímane unumbea bua ya, kaifa aita rouvia-nu, gia tanana egegari-du rea, unda Asisi Kakara nímandava ututuria-mi saro urie. Amindu, mania Asisi Kakaradava mema ututugata! \v 31 Amindu, mania kindidi egegata! Mania nímanda neno sembago undurota baria, jojabe auveta! Mania órogo-órogo egegata! Mania unongu regegata! Mania komanadava mema utarida emboro tava ata! \v 32 \x - \xo 4:32 \xt Kol 3:13\x*Eghá egegadi rere! Eto-bato God na, Keriso donu uria nundubuturota, mema ea namonde anda ari akokogo nundubea gia dotuturia aghagonu, tofo-tofo mema ea, neno rururota, nímanda ari akokogo mino-mino nundubea gia dodoge! \c 5 \s1 5:1-20 Bingoi Doa, Unanava Irarida Gaga Re. \p \v 1 Nímane God da neno buta rouvia sasingu re. Aghá-gea, nímane God da eta rouvia aghagonu egegadi rere! \v 2 \x - \xo 5:2 \xt Ex 29:18; Ps 40:6\x*Námane Jiusi enembo, sei vesa utaita rea, nino oka dea dungeaveta evirota, muno tututu uaveta fumbua, God gangoro eta urie. Keriso namonde andú neno bua furia, aná oka aghago ea, namonde andú ambubuturie. Unda uria aghagonu urota, namonde amó mino-mino neno rururota iririgore! \p \v 3 Nímane God da sasingu re. Amindu kombo yagera aride, dita faima aride kotú kokomanada gugua-ghayafa gia muu undaride jo itoko nímandava sirorambi asue! \v 4 Mania sasae gaa rirota, tefo-tafo ea, vii akada tamova gaga sembago regegata! Gaga taubana nuenembo regeguturota, God dava “aiye” rirota iririge! \v 5 Mania mana-mana egegata! Dita faima ari kakatode, kombo yagera ari kakatode, vii akada tamova gaga rari kakatode, kotú gugua-ghayafadu muu undidigari kakatode dano, jo God da enembo tumanadu kaifa\f + \fr 5:5 \ft Ii, \ft \+it Gaga Isuri Ari Kambesi\+it* anava, gaga dumeni gaga \+it Natofo \+it*da tuva vitia-nu irugea gia, tanana adi!\f* eta rouvia kambesiva terota, Keriso, kotú God gha númane kaifa ambi aita rousue. (Gaa bee re: avona gugua-ghayafadu muu undadua, umó aná ingomi uubu ari god du tumogha baĩ ari kato eini aghago aita rouvie.) \v 6 Enembo furá, nímane kukuvirota, gaga bee tefo manenu radua mo, mania ningia gaabee egegata! Unda gaga ningambi enembodava, ambova God unda neno sembago irugota, itatama egegaita rousue. \v 7 Amindu, aghá eta rousua enembode mania danode takembea, uumo ririkurota, buro egegata! \p \v 8-10 Sei nendufa aghago egeguturota, bingoiva vitaravore. Tago, oreki nímane Jojabeeda natofo ea unanava viteravore. Amindu, bingoida irari doa, Jojabeeda unonu gia tanana ea, unana rova irirota, ari taubana urota iririge! Anada bee mo, unanada ari ambo-ambo egegadora-mi, ari-bari taubana urota, nímanda irari kakara ata, nímane gaa bee nuenembo rirota iririgaita rosoravore. \v 11 Enembo dumeni bingoida ari-bari eta rousua aghagonu, mania egegata, anava taubana eini tefo re! Nímane unanava irirota, nímanda irari taubananu irugutu-gea, aná retora enemboda ari-bari isagha ata, enembomi gigigoe! \v 12 Rourogo meka gigigareta, nímane enembo donu bingoiva irirota, kivumi donu eta rousua-da gaga eini, mania regegata! \v 13 Anada bee mo, namonde amó eini-eini donu bingoivareta bua, unanava itadora, unda tamo isagha ata gia, tanana aita rosore. \v 14 Kotú, unana niavo janimbadua mo, aná kambesiva eini-eini dano kaverea, unana aita rouvie. Namonde amó aghadu eghá reta rosore: \q1 Evo kato dibe fangea ere! Amburarivareta ere! \q2 Aghá ege-gea, Keriso da unana indava janimboe! \p \v 15-16 \x - \xo 5:15-16 \xt Kol 4:5\x*Durumugea, irari taubana nuenembo urota iririge! Rourogo nundubari tefo-tafo enemboda irarigo egegareta! Nímandava goroto niananu isagha adua, ari-bari taubana egegadi rere! Anada bee mo, orekida feferava dara akokogo oruabe rei-sirorutue. \v 17 Amindu, mania beforo sembago enembo aghago egegata! Jojabee Keriso da donu ari-du uno rouvia-nu, tava egege! \v 18 Mania uvu fakara oruabe undota, beforo biruru auveta! Anada bee mo, irari akuago goroto aghagova futa rouvie. Irari aghago mane dotuturota, benunu uu-gea, Asisi Kakarami neno roo beda ae! \v 19 \x - \xo 5:19 \xt Kol 3:16-17\x*Nímane mino-mino rea niningiguturota, God du raga rari daade, Asisi Kakarami nímandava utadua daa rekade didivurota, nímanda neno roomi daa didivurota, Jojabeedu raga rirota iririge! \v 20 Namonde anda Jojabee Iesu Keriso da ragarova, eini-eini dano, sembagode taubanadedu, God Afadava rifo inono “aiye” rirota iririge! \s1 5:21-33 Evetu Embóghada Irari Gaga Re. \p \v 21 Keriso kakara egegeta rosora-du rere, mino-mino sabua* urota iririge! \v 22 \x - \xo 5:22 \xt Kol 3:18; 1 Pi 3:1\x*Evevetu, nímandu eghá rere, nímane Jojabee kakara urota, unda gaga ningita rosora aghagonu, nimu mane beago kakara egeguturota, númanda gaga niningigadi rere. \v 23 Namonde amó Keriso da tamo re. Anada bee mo, namonde anda ari-bari akokogoda mino utua, umó ambua, ekaresiada* barirari ea vitie. Eto-bato aghagonu, embobo, nímane evevetuda barirari ea viteravore. \v 24 Ekaresia Kerisoda gaga ningia, unda uno eta rouvia aghagonu, evevetu numu manenda gaga donu rasua, ningia aghá egegasue. \p \v 25 \x - \xo 5:25 \xt Kol 3:19; 1 Pi 3:7\x*Kotú, embobo nímandu eghá rere. Keriso, unda ekaresia neno bua, unda jebuga gitofoda ingova utua ambubuturia ananu nundubuturota, nímanda evevetu neno bubuge! \v 26-27 Nímane reisi-geroravore: eto-bato aririda totofomi unda vai ari feferava umonu ghogho eta rousua aghagonu, Keriso unda ekaresia datu ariri aghagonu baita rirota, uvude unda gagademi seghea simbuguturie. Unda ekaresia duroghagha, dinunu tefo, gari taubana dogo ea, kakarago ari-du, aghá urie. \v 28 Keriso da daiyagha eta rouvia aghagonu, embobo, nendufa nímanda tamo neno rururota, kaifa ea goghó eta rora aghagonu, nímanda evevetu neno rururota, kaifa ea goghó egege! Anada bee mo, avona unda evetu neno buta rouvia, umó aghá urota, undufa neno buta rouvie. \v 29-30 Aghá rera-da bee mo, namonde amó Keriso da tamo-gea, unona kaifa ea goghó eta rouvie. Aghagonu, namonde anda tamodu injigha jo ambi eta rosore-tago, namonde anda tamo unduturota, kaifa ea simbugea goghó eta rosore. \v 31 \x - \xo 5:31 \xt Gen 2:24\x*God da Gagava anadu eghá gembari vitie, “Aghadu rea, embó unda nue numamogha doa, ya evetugha takembea, ungá tamo dabako aita rousue.” \v 32 Ená gagada bee, aná kafuru bee, fakara bee re. Tago, anda nundubariva ená gaga mo, Keriso unda ekaresiadeda iraridu reirie. \v 33 Tago, embobo, ená gaga nímandu eghá rere: tofo nímanda tamo neno buta rosora aghagonu, nímanda evevetu neno bubugadi rere! Kotú, evevetu, nímanda embobo kakara egegadi rere! \c 6 \s1 6:1-4 Sasingu Nue Numamodeda Irarida Gaga Re. \p \v 1 \x - \xo 6:1 \xt Kol 3:20\x*Sasingu mane, ená gaga nímandu rereta niningige! Nímane Keriso de dano takembea, unda ragarova nie nimamoda gaga ningia, númanda radua aghago egegadi rere! Aghá adora, aná ari taubana re. \v 2-3 \x - \xo 6:2-3 \xt Ex 20:12; Deut 5:16\x*God da Agho Dari dano ingo ungagha iruguta vorefuradora, tutunova be gajari eini jo tambambi aita roravore. Tago, nue numamo verua ari agho dariva, imó sonembarida be gajari gaga vitie, aná evere: “Anona sonembota endava irari taubana numbotofo iraita rirota, nie nimamoghadu sabua* urota, númanda gaga ningia ambo-ambo ege!” \p \v 4 \x - \xo 6:4 \xt Kol 3:21\x*Afa manedu eghá rere. Nímanda sasingu irugari taubana urota, kaifa egege! Mania sasingudava sembago ata-gea, númane neno sembago auveta! Nímanda sasingudu Jojabeeda Gaganu emboro taubanava isuri urota, irugea nghaĩ ititige! \fig Mania sasingudava sembago ata-gea, númane neno sembago auveta! Númandu Jojabeeda Gaganu emboro taubanava isuri urota, nghaĩ ititige!|src="97 Quiet Discipline_Unknown(Korafe).tif" size="span" loc="6:4" ref="Efesus Enembodu 6:4" \fig* \s1 6:5-9 Sabua Buro Kakato Númanda Babarigarideda Irari Gaga Re. \p \v 5 \x - \xo 6:5 \xt Kol 3:22-25\x*Sabua* mane, nímandu eghá rere. Nímane Keriso daiyagha kakara urota, unda gaga ningita rosora aghagonu, nímanda babarigari endava vitia-du neno dano ititurota, verua urota, kakara egege! \v 6-7 Sabua dumeni, númanda babarigari gangoro egegari-du rirota, aná babarigarida dibeva buro ea goghó egegeta rousue. Atá, barirari avo tefo iradua, númane buro jo ea goghó ambi eta rousue. Nímane, rourogo aghá egegareta! Nímane Keriso da buro kakato reta, buro donu egegaita adora mo, God da uno nundubuturota, neno aná burova ititurota, gangorogha buro ea goghó egege! \v 8 Anada bee mo, sabua buro kakatodeda, kotú babarigarideda buro taubana eta rousua-da mino, God na enembo daba-dabadu utaita rouvie. \p \v 9 \x - \xo 6:9 \xt Kol 4:1; \xt Deut 10:17; Kol 3:25\x*Babarigari, nímane ená gaganu nundubuturota, iradi rere. Nímane babarigaride kotú nímanda sabua kakatodeda barirari jojabe dabako uutuva vitie. Amindu, nímanda sabua kakatomi nímandu verua eta rousua aghagonu, númandu beago, verua urota, iririge! Aghá urota, nímanda sabua kakatoda buroda gorotova, mania rea bera-bera egegata! Anada bee mo, nímanda barirari uutuva vitia-mi, babarigaride sabua kakatode dano inonova iruraita rouvie. \s1 6:10-20 Sirada Righia, Satan De Mene-Mene Arida Gaga Re! \p \v 10 Banuna gaga, eghá rere. Jojabeede dano takembea, unda ano jojabenu bua jiria goghó egege! \v 11 God da ano ututa rouvia-nu gii beredu righia jiria, anada anomi, Satan da kuvia gari futa rouvia-de mene-mene egegadi rere. \v 12 Anada bee mo, namonde amó jo enembo beede mene-mene ambi egegeta rosore. Namonde amó taimude, anera akokogode, kotú Satan da beforo ririkigari dumenide mene-mene egegeta rosore. Bingoida beforo ririkigari uutu endada rorova vitia-de, kotú ená endava enembo akokogo kaifa eta rousua-de mene-mene egegeta rosore.\fig |src="98 Soldier&Armor_LB00196C.tif" size="col" loc="6:12" ref="Efesus Enembodu 6:12" \fig* \v 13 Amindu, God da ano ututa rouvia-nu gii beredu righia iri-gea, fefera sembago bubadua mo, nímane jiria goghó ea, gitofode mene-mene urota, jo ambomi tukú ea yambi aita rosoravore. \p \v 14 \x - \xo 6:14 \xt Is 11:5; \xt Is 59:17\x*Amindu jiria goghó egege! God da gaa beenu eto-bato abagu ufu asugeta rora aghagonu righia jiria, ano egege! Ari taubana, kotú ari-bari dambunu, eto-bato mene-meneva neno gagara dighita rouvia aghago ea, nímanda neno roo kaifa egege! \v 15 \x - \xo 6:15 \xt Is 52:7\x*Mene-mene arida eka andoro asugeta rosora aghago, Keriso da siriri ari Gaga Taubana bua furia-da anomi jiria goghó ea mene-mene egegadi! \v 16 Gaga sei retora-da mendónu eghá rere, gaabee arinu eto-bato mene-meneda sirada aghago bua, deĩ egege! Aghá egegutu-gea, Satan da kuvia gari eto-bato gii ivarida buburago indava fugadua mo, inda gaabee arimi fatia sona ege! \v 17 \x - \xo 6:17 \xt Is 59:17\x*God na namonde anda ari-bari akokogo nundubea gia doa, jebuga ututa rouvia-da nundubarinu bua, beremu dii beforova dighia, mene-mene eta rosora aghagonu, Satan de mene-mene egegadi rere. Aghade, kaiya dii riribago bua, deĩ urota, mene-mene eta rosora aghagonu, God da Gaga unda Asisi Kakarada ututa rouvia-nu bua, deĩ urota, mene-mene egege! \v 18 Aghá egeguturota, Asisi Kakarada sonemba rururota, unda uno ambo-ambo urota, fefera inono God dava unda sonembadu benunu urota, iririge! Aghá urota, benunu aita simbuguturota, dibe fangea, God da natofo dano endava vitia-nu nundubuturota, benunu egege! \p \v 19 Kotú amó nundubuturota, God dava benunu egegutu-gea, God na amó sonembuturota, unda Gaga utota bua, amó fefera nanjigo minono rasira-va, oru ambi ano ea jiria, unda Gaga Taubana sei kivu uria-nu minono rare! \v 20 Aná Gaga aghi eta urera-du amó oreki dibura rova vitere. Anda uno mo, nímane benunu egegutu-gea, God amó donu ari-du uno rouvia aghago urota, amó oru ambi, be fangea minono rita yare! \s1 6:21-24 Pol Da Gaga Tano Urota, Natofo Ghanena Uria Re. \p \v 21-22 \x - \xo 6:21-22 \xt Eka 20:4; 2 Ti 4:12; Kol 4:7-8\x*Jojabeeda buro ea goghó eta rouvia embó eini, aná anda neno bari komana Tikikus re. Námanda irari daiyaghagoro kotú donu eta rosora-nu, tanana egegadi rea, amó Tikikus ninengota ya, neno evurari gaga rata niningigaita rosoravore. \p \v 23 God Afa kotú Jojabee Iesu Keriso namonde anda ikoko mendi, ariri gharovudava siriri aride neno baride utota bubugoe! Aghade númane gaabee egegarida ano vesa egegota bubugadi rere! \v 24 Avore, namonde anda Jojabee Iesu Keriso tumanadu neno bua goghó eta rousua enembodava, God na unda sonemba utota bubugoe! \pmc Avore, anda gaga eve sidara etue. \pmc Amó Pol re.