\id MRK - Nouveau Testament Nangnda 
\h Markɨ 
\toc1 Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju kɨ Markɨ ndangɨ 
\toc2 Markɨ 
\toc3 Mk 
\mt2 Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju kɨ 
\mt1 Markɨ 
\mt3 ndangɨ 
\is1 Ta kɨ dɔ Poy ta tɨ kɨ Majɨ lə Jəju kɨ Markɨ ndangɨ 
\ip Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju kɨ Markɨ ndangɨ, e kɨ kare dan Poy Ta je tɨ kɨ Majɨ lə Jəju Kɨrɨsɨ kɨ ndangi sɔ. Adɨ e Matɨye, Markɨ, Lukɨ, kɨ Ja̰. Dande tɨ kɨ sɔ kɨn, Markɨ ə nje ndange ndangɨ adɨ gɔjɨ. Taa, go ndər gɨne tɨ ɓa, tɔji kadɨ Markɨ ə ndange a e kəte tɔ. 
\ip Təkɨ j-o-n tɔe dɔ tɨ, e Markɨ kɨ ngon lə Mari kɨ nojɨ Barnabasɨ (Knjk 12.12; 13.5; Kolosɨ je 4.10) ə e nje ndangɨ Poy Ta kɨ Majɨ kɨn. 
\ip Lo kɨlə ngɨrə ta tɨ wa ɓəy, Markɨ tɔjɨ Jəju tə «NGon Luwə». Nə Jəju ndɨgɨ kadɨ tɔ kɨn to lo ɓɔyɔ tɨ bɨtɨ kagɨ-dəsɨ tɨ ɓəy taa kadɨ dɨje gəri. A gəri təkɨ nje kun dɔ ɓutɨ asɨgar je kɨ ɓu əl-n lo koo tɨ kɨ oo Jəju lo koy tɨ kɨ oy kɨn be. 
\ip Kəte taa kadɨ Jəju, NGon Luwə re, majɨ kadɨ dəw madɨ re no̰e tɨ ra rəbɨ lie. E be ə Ja̰ Batɨsɨ re ra-n rəbɨ lə Jəju, nɨngə ra-e-n batəm tɔ (1.2-11). 
\ip Go na tɨ kɨ su na Jəju dɨlə lo tɨ, go batəm tɨ kɨ Ja̰ Batɨsɨ ra-e, Jəju ɨlə ngɨrə kɨlə ləne kɨ taga ta kəm dɨje tɨ. Lo kɨn tɨ, Markɨ tɔjɨ tɔgɨ ko̰ɓe kɨ Jəju aw-n, kɨ go rəbɨ ɓar kɨ ɓar dɨje kadɨ uni goe, kɨ go rəbɨ nḛ ndo kɨ ndo kosɨ je, kɨ go rəbɨ nḛ kɔjɨ je kɨ ətɨ ɓəl, kɨ nga kɨ nga njé mo̰y je (1.14-8.30). 
\ip Go tɨ, Markɨ tɔjɨ Jəju kɨ un rəbɨ kɨ Jorijaləm, lo ko̰ tɨ, kɨ lo koy tɨ, kɨ lo kḭ lo koy tɨ (8.31-10.52). NJa mɨtə, Jəju əl njé ndo je ləne ta dɔ koy tɨ kɨ n-a n-oy, nə gəri me ta lie al. Taa, dɔkagɨlo je pətɨ, əl ta sɔbɨ-n dɔne tə «NGon dəw», nə dɨje gəri-e al tɔ. 
\ip Jəju ur Jorijaləm kɨ kɔsɨ-gon, nə ɨngə ndor kɨ rɔ njé kun dɔ Jɨpɨ je tɨ, lokɨ tuwə njé ra gatɨ je me kəy tɨ lə Luwə kɔ. Nɨngə lo kɨn tɨ, e ta rəbɨ kɨ Jəju ɨngə kadɨ ndo-n dɔbəy nḛ ndo njé ndor-e je, kɨ kosɨ je, kɨ njé ndo je ləne (11-13). Ɓəy tɔ, Markɨ tɔjɨ ndɔ kɨ dɔbəy tɨ kɨ joo kɨ e dɔbəy ndɔ lə Jəju. Me ndɔ tɨ kɨ dɔbəy tɨ kɨ joo kɨn ə j-ɨngə nḛ kuso kɨ dɔbəy tɨ kɨ Jəju uso kɨ njé ndo je ləne, kɨ ta kɨ əl kɨ Luwə Jətɨsəmane tɨ, kɨ kuwə kɨ uwəi-e, kɨ gangɨ kɨ gangi ta koy dɔ tɨ, kɨ ɓə kɨ ɓəi-e kagɨ-dəsɨ tɨ, kɨ kɨlə kɨ ɨləi-e ɓe nɨn tɨ (14-15). 
\ip Go tɨ, lo tɔl tae tɨ, Jəju ḭ lo koy tɨ ndɔ kɨ ko̰ mɨtə lə ndɔ koye, adɨ dəne je kɨ awi dɔ ɓadɨ tɨ, ɨngəi ɓe nɨn to kare. Be ə, dəne je a̰yḭ-naa kadɨ awi ɔri poye njé ndo je lie adi-de ooi (16.1-8). 
\ip Nɨngə se, lokɨ ḭ ɨtɨdə Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju Kɨrɨsɨ kɨ Markɨ ndangɨ kɨn ɨlə nangɨ ə, ɨgər majɨ təkɨ Jəju e «NGon Luwə» kɨ rɔjetɨ wa wa? Se ɨgər təkɨ nje kun dɔ ɓutɨ asɨgar je kɨ ɓu əl-n lo koo tɨ kɨ oo Jəju lo koy tɨ kɨ oy be tɔ wa? 
\c 1  
\s1 Ja̰ kɨ nje ra dɨje batəm 
\r (Mt 3.1-12; Lk 3.1-18; Ja̰ 1.19-28) 
\p  
\v 1 Poy Ta kɨ Majɨ kɨ ɔjɨ dɔ Jəju Kɨrɨsɨ, kɨ NGon lə Luwə, ə kulə ngɨre to kɨn.  
\v 2 NDangi me makɨtɨbɨ tɨ lə nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ, Ejay, əi nə: 
\q1 «Mi Luwə m-a m-ɨlə kɨ nje kaw kɨlə ləm kəte no̰i tɨ, 
\q1 Kadɨ ra go rəbɨ no̰i tɨ. 
\q1  
\v 3 NDu dəw madɨ ɓa dɨlə lo tɨ ə nə: 
\q1 Ɨrai go rəbɨ lə Ɓaɓe! 
\q1 Ɨrai go rəbɨ lie adɨ a njururu!»\x + \xo 1:3 \xt Malasi 3.1; Ejay 40.3\x* 
\p  
\v 4 Ja̰ Batɨsɨ tḛḛ ɨlə mbḛ dɨlə lo tɨ ə nə: «Ɨyə̰i go rəbɨ njɨyəsi je kɨ majal kɔ, adɨ rai səsi batəm, mba kadɨ Luwə ɨyə̰-n go majal je ləsi kɔ.»  
\v 5 Dɨje pətɨ kɨ dɔnangɨ Jude tɨ kɨ ɓe bo Jorijaləm tɨ, rəi rɔ Ja̰ tɨ, tɔri ndude dɔ majal je tɨ ləde, adɨ Ja̰ ra-de batəm me ba Jurdḛ tɨ.  
\v 6 Kɨbɨ kɨ Ja̰ ɨlə rɔne tɨ, e kɨ ra kɨ bḭ jambal, nɨngə dɔ mene kɨ nda tɔ. Nḛ kusoe e gɨbɨri je kɨ təjɨ je par.  
\v 7 Ja̰ əl kosɨ dɨje ə nə: «Dəw madɨ kɨ nje tɔgɨ kɨ ətɨ ɓəl, kɨ ɨtə-m sa̰y, a re gom tɨ no̰o̰. E dəw kɨ kɨlə sa lie ka m-asɨ kɨlə dɔm nangɨ tutɨ al.  
\v 8 Mi, m-ra səi batəm me man tɨ, nə e, a ra səi batəm, me NDɨl Luwə tɨ.» 
\s1 Ja̰ ra batəm Jəju 
\r (Mt 3.13-17; Lk 3.21-22; Ja̰ 1.29-34) 
\p  
\v 9 Dɔkagɨloe tɨ kɨn, Jəju ḭ Najarətɨ tɨ, kɨ e ngon ɓeko̰ kɨ Galile tɨ, re adɨ Ja̰ ra-e batəm, me ba Jurdḛ tɨ.  
\v 10 Lokɨ Jəju ɨsɨ tḛḛ me man tɨ, oo dɔra̰ tḛḛ tane, nɨngə oo NDɨl Luwə, rɨsɨ tə də dum be re ɨsɨ dɔe tɨ.  
\v 11 Nɨngə, ndu ta madɨ tḛḛ dɔra̰ tɨ, ə nə: «Ḭ NGonm kɨ nje ndɨgɨ ləm, kɨ ḭ nḛ rɔnəl ləm kɨ bo ngay\x + \xo 1:11 \xt Pa je 2.7; Ejay 42.1\x*.» 
\p  
\v 12 Kalangɨ ba go tɨ, NDɨl Luwə ɔsɨ Jəju aw sie dɨlə lo tɨ.  
\v 13 Jəju ra ndɔ dɔsɔ dɨlə lo tɨ. *Sata̰ re rɔe tɨ, na-e. Jəju e naa tɨ kɨ da je kɨ wale, malayka je rai sie. 
\s1 Jəju lə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ Galile tɨ 
\r (Mk 1.12-17; Lk 4.14-15) 
\p  
\v 14 Go kuwə tɨ kɨ uwəi Ja̰ dangay tɨ, Jəju aw Galile tɨ, ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ lə Luwə ə nə:  
\v 15 «Dɔkagɨlo kɨ Luwə ɔjɨ ka re nga, nɨngə ko̰ɓe lə Luwə ka, e ɓasi rɔsi tɨ tɔ. Ɨyə̰i go rəbɨ njɨyəsi je kɨ majal kɔ, ə adi mesi Poy Ta kɨ Majɨ.» 
\s1 Dɨje kɨ dɔsa̰y kɨ Jəju ɓar-de 
\r (Mt 4.18-22; Lk 5.1-11) 
\p  
\v 16 NDɔ kare, Jəju a də kadɨ ba bo tɨ kɨ Galile nɨngə, oo Sɨmo̰ əi kɨ ngokone Andɨre kɨ əi njé ndo̰ kanjɨ je, a ɨləi bandɨ me man tɨ.  
\v 17 Jəju əl-de ə nə: «Ɨrəi gom tɨ adɨ m-ndo səsi, kadɨ ɨtəli njé ndo̰ dɨje kadɨ ɨngəi kajɨ.»  
\v 18 Kalangɨ ba, ɨyə̰i bandɨ je ləde, ə awi uni go Jəju tə njé ndo je lie.  
\v 19 Jəju ɔtɨ ndə̰y kəte nɨngə, oo Jakɨ əi kɨ Ja̰ kɨ əi ngan lə Jəbəde, ɨsi me to tɨ, ɨsɨ rai go bandɨ je ləde.  
\v 20 Kalangɨ ba, Jəju ɓar-de, nɨngə ɨyə̰i bawde Jəbəde kɨ njé ra sie kɨlə je, me to tɨ, ə awi kɨ Jəju. 
\s1 Jəju ajɨ dəw kɨ ndɨl kɨ majal ra-e 
\r (Lk 4.31-37) 
\p  
\v 21 Jəju əi kɨ njé ndo je ləne awi Kapərnayɨm tɨ. Jəju ur kəy kaw-naa tɨ lə *Jɨpɨ je, kɨ ndɔ taa kə̰ə̰ ləde, nɨngə ɨlə ngɨrə ndo nḛ.  
\v 22 Nḛ ndo lie, ətɨ dɨje kɨ ɨsɨ ooi dɔe ɓəl kɨ dum, mbata ndo nḛ kɨ tɔgɨ kɨ ɨngə rɔ Luwə tɨ, ɓɨ ndo nḛ tə njé ndo ndu-kun je al.  
\v 23 Nɨngə, dəw madɨ kare kɨ ndɨl kɨ majal ra-e, ɨsɨ me kəy kaw-naa tɨ ləde no̰o̰, no̰ kɨ ndune kɨ bo ə nə:  
\v 24 «Jəju kɨ Najarətɨ, ri ə, ɨge rɔje tɨ ə? Ɨre mba kadɨ ɨtujɨ-je a? M-gər-i majɨ: ḭ kɨ Kay njay lə Luwə.»  
\v 25 Jəju ndangɨ ndɨl kɨ majal kɨ tɔgɨne ə nə: «Utɨ tai, ə ɨtḛḛ kɔ rɔ dɨngəm tɨ kam.»  
\v 26 Lo kɨn tɨ, ndɨl kɨ majal, ndajɨ dɨngəm rururu, kɨ tɔgɨne, nɨngə tḛḛ rɔe tɨ kɨ no̰ tane tɨ.  
\v 27 Nḛ kɨn ətɨ dɨje ɓəl, adɨ dəji-naa ta dande tɨ əi nə: «Ri ə ra nḛ be ə? Oi nḛ ndo kɨ sɨgɨ, kɨ aw kɨ tɔgɨne ngay kɨn! Nɨngə, ndɨl je kɨ majal ka, ɨlə-de gɨn tɔgɨne tɨ, adɨ təli rɔde go ndue tɨ ɓəy tɔ.»  
\v 28 E be ə, dɨje sanəi-naa kɨ tɔɓa lə Jəju, dɔnangɨ kɨ Galile tɨ kalangɨ ba. 
\s1 Jəju adɨ rɔ nga njé mo̰y je ngay 
\r (Mt 8.14-17; Lk 4.38-41) 
\p  
\v 29 Lokɨ tḛḛi kəy kaw-naa tɨ lə *Jɨpɨ je ka kɨn nɨngə, Jəju əi kɨ Jakɨ nɨm, Ja̰ nɨm, awi me kəy tɨ lə Sɨmo̰ əi kɨ Andɨre.  
\v 30 Məm Sɨmo̰ kɨ dəne, rɔe o̰ por rɨgɨ rɨgɨ, adɨ to nangɨ. Be ə, lokɨ Jəju ur me kəy tɨ nɨngə, kalangɨ ba, əli-e ta rɔ to lie.  
\v 31 Jəju re rɔe tɨ, uwə jie, un-e kɨ taa, nɨngə, rɔe kɨ kəte tɨngə ngay ka kɨn, təl sɔl, adɨ ɨngə rɔ nga. Go tɨ, ra nḛ kuso adɨ-de. 
\p  
\v 32 Lokɨ lo sɔl, go kadɨ kur tɨ, dɨje rəi kɨ njé mo̰y je, kɨ dɨje pətɨ kɨ ndɨl je kɨ majal, rai-de, rɔ Jəju tɨ.  
\v 33 Dɨje pətɨ kɨ me ɓe bo tɨ kawi-naa kɨ ta kəy tɨ, ta kəy tɨ.  
\v 34 Jəju adɨ rɔ nga, njé mo̰y je kɨ dangɨ dangɨ, taa tuwə ndɨl je kɨ majal dɔde tɨ kɔ tɔ. Nɨngə, adɨ ta rəbɨ, ndɨl je kɨ majal kadɨ əli ta al, tadɔ gəri-e ɓətɨ. 
\s1 Jəju ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ Galile tɨ 
\r (Lk 4.42-44) 
\p  
\v 35 Ta gɨn lo tɨ, lokɨ lo tɨjə al ɓəy, Jəju ḭ taa, tḛḛ me kəy tɨ aw dɨlə lo tɨ, nɨngə loe tɨ no̰o̰, ɨlə ngɨrə kəl ta kɨ Bawne.  
\v 36 Sɨmo̰ əi kɨ ndəgɨ dɨje kɨ əi sie, awi sangi Jəju.  
\v 37 Lokɨ ɨngəi-e nɨngə, əli-e əi nə: «Dɨje pətɨ a sangi-ni.»  
\v 38 Ə Jəju əl-de ə nə: «Adɨ j-awi ngan ɓe je tɨ, kɨ kadɨ tɨ kɨn ngata, tadɔ, sɔbɨ kadɨ m-ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ nu tɔ. MBata, m-re kadɨ m-ra kɨlə kɨn.»  
\v 39 E be ə, Jəju njɨyə dɔnangɨ Galile tɨ ba pətɨ, ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ me kəy kaw-naa je tɨ lə *Jɨpɨ je, nɨngə tuwə ndɨl je kɨ majal tɔ. 
\s1 Jəju nga nje banjɨ 
\r (Mt 8.1-4; Lk 5.12-16) 
\p  
\v 40 NJe banjɨ ɔtɨ re rɔ Jəju tɨ, ɔsɨ məkəsɨne nangɨ no̰e tɨ, nɨngə no̰ dɔe tɨ ə nə: «Re ɨndɨgɨ ə, a adɨ banjɨ ləm ur, kadɨ rɔm ay njay.»  
\v 41 Jəju oo kəm-to-ndoo lie, adɨ ɨlə jine ɔde-n, nɨngə, əl-e ə nə: «M-ndɨgɨ, ə kadɨ banjɨ ləi ur, adɨ rɔi ay njay.»  
\v 42 Ta naa tɨ no̰o̰ banjɨ lie ur, adɨ rɔe nga.  
\v 43 Nɨngə kəte ɓəy taa kadɨ Jəju ɨyḛ adɨ aw, ndəje kɨ tɔgɨne ngay,  
\v 44 ə əl-e ə nə: «Onoi kadɨ əl tae dəw madɨ, ə aw ɔjɨ rɔi nje kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare, nɨngə adɨ kadɨ-kare kɨ ndu-kun lə *Mojɨ dəjɨ. Ɨra be mba kadɨ gəri təkɨ banjɨ ləi ur adɨ ɨngə rɔ nga.»\f + \fr 1:44 \ft Kɨ go jibəl ra-e tɨ lə Jɨpɨ je, nje banjɨ e dəw kɨ dɨje ooi-e kadɨ ay njay al, adɨ asɨ kadɨ aw lo nḛ ra je tɨ kɨ ɓa tɔ Luwə al.\f*\x + \xo 1:44 \xt Ləbətɨkɨ 14.2-32\x* 
\v 45 Nə lokɨ dɨngəm ka kɨn ɔtɨ aw nɨngə, ɨlə mbḛ dɔ nḛ tɨ kɨ Jəju ra sie kɨn, adɨ dɨje pətɨ ooi. Nḛ kɨn ra adɨ Jəju asɨ kadɨ ur me ɓe bo tɨ kɨ rangɨ, ta kəm dɨje tɨ ja ja al ngata. Be ə, ɨsɨ gɨdɨ ɓe tɨ, dɨlə lo tɨ, nɨngə dɨje ḭ kɨ lo je kɨ dangɨ dangɨ, rəi rɔe tɨ. 
\c 2  
\s1 Jəju adɨ rɔ nga dəw kɨ rɔe oy njururu 
\r (Mt 9.1-8; Lk 5.17-26) 
\p  
\v 1 NDɔ ngay al go tɨ, Jəju təl aw Kapərnayɨm tɨ. Dɨje gəri kadɨ e me kəy tɨ no̰o̰.  
\v 2 Dɨje kawi-naa ngay, adɨ lo ɨbə-de ndɨngɨ ndɨngɨ, lo kɨ kadɨ dəw ɨlə njane tɨ ka goto, bɨtɨ kɨ ta kəy tɨ taga. Lo kɨn tɨ, Jəju ndo-de Poy Ta kɨ Majɨ lə Luwə.  
\v 3 Dɨje madɨ oti dəw kɨ rɔe oy njururu rəi sie rɔ Jəju tɨ. Dɨngəm je sɔ, ə oti-e.  
\v 4 Lo kadɨ awi sie, ɨləi-e no̰ Jəju tɨ goto, mbata, dɨje ɨbəi lo ndɨngɨ ndɨngɨ. E be ə, ali taa, ndui dɔ kəy\f + \fr 2:4 \ft Kəy kɨ əli ta dɔ tɨ e kəy kɨ rai adɨ dɔe lay. E kujɨ ra kəy kɨ dɔnangɨ Paləsɨtɨn tɨ.\f*, sɔbɨ dɔ lo kɨ Jəju e tɨ, nɨngə kɨ bole ka kɨn ə, ɨləi nje mo̰y kɨ nḛ kotɨ njé mo̰y je, kɨ dɔɔi kulə tɨ, no̰ Jəju tɨ.  
\v 5 Lokɨ Jəju oo kadɨ-me ləde nɨngə, əl dəw kɨ rɔe oy njururu ka kɨn ə nə: «NGonm, majal je ləi e kɨ kɨyə̰ go kɔ.»  
\v 6 NJé ndo ndu-kun je lə Luwə kɨ na̰ je ɨsi me kəy tɨ no̰o̰, ɨsɨ məri ta əi nə:  
\v 7 «Ra ban ə dəwe kam, əl ta be ə? Əl ta kɨ mal dɔ Luwə tɨ. Luwə kɨ karne ba par ə asɨ kɨyə̰ go majal lə dɨje kɔ, dəw kɨ rangɨ goto.»  
\v 8 Ta naa tɨ no̰o̰, Jəju gər mər ta je ləde kɨn, adɨ əl-de ə nə: «Ra ban ɨsɨ ɨməri ta je kɨ be kɨn mesi tɨ ə?  
\v 9 Kəl nje rɔ koy njururu kə nə: “Majal je ləi e kɨ kɨyə̰ go kɔ” ɓa nga̰ ngay al ə se, kəl-e kə nə: “Ḭ taa, un tuwə ləi, ə ɨnjɨyə,” ə nga̰ ngay al ə?  
\v 10 Re e be ɓa, m-a m-ɔjɨ səi təkɨ mi NGon Dəw, m-aw kɨ tɔgɨ dɔnangɨ tɨ ne, mba kadɨ m-ɨyə̰-n go majal je lə dɨje kɔ.» Nɨngə, Jəju əl nje rɔ koy njururu ə nə:  
\v 11 «Ḭ taa, un tuwə ləi, ə aw ɓe.»  
\v 12 Ɓa dɨngəm ḭ taa ta naa tɨ no̰o̰, un tuwə ləne, ə tḛḛ ta kəm dɨje tɨ aw. Ɓəl ra dɨje pətɨ, adɨ ɨləi tɔjɨ dɔ Luwə tɨ əi nə: «Jagɨ, j-o nḛ kɨ be kɨn kəte al ɓəy!» \fig Dɨngəm je kɨ sɔ kɨ awi kɨ ngoko̰de kɨ nje mo̰y rɔ Jəju tɨ|src="CN01685C.TIF" size="col" loc="MRK 2.3-5" copy="David C. Cook" ref="2.4" \fig* 
\s1 Jəju ɓar Ləbi 
\r (Mt 9.9-13; Lk 5.27-32) 
\p  
\v 13 Jəju təl aw kadɨ ba bo tɨ gogɨ. Dɨje pətɨ rəi rɔe tɨ, nɨngə ndo-de nḛ.  
\v 14 Lokɨ Jəju ɨsɨ də nɨngə, oo *Ləbi kɨ ngon lə Alpe, ɨsɨ me kəy taa la-mbə tɨ. Jəju əl-e ə nə: «Un gom.» Nɨngə Ləbi ḭ taa, un go Jəju.  
\v 15 Go tɨ, Jəju ɨsɨ ta nḛ kuso tɨ me kəy tɨ lə Ləbi. *NJé taa la-mbə je, kɨ njé ra majal je, ngay, ɨsi naa tɨ kɨ Jəju kɨ njé ndo je lie ta nḛ kuso tɨ, mbata ko dɨje kɨ be kɨn ngay ə njɨyəi goe tɨ, mukɨ mukɨ.  
\v 16 Lokɨ njé ndo ndu-kun je kɨ me ɓutɨ tɨ lə *Parɨsɨ je ooi Jəju ɨsɨ uso nḛ kɨ njé taa la-mbə je kɨ njé ra majal je nɨngə, əli njé ndo je lie əi nə: «Tə, Ɓasi ɨsɨ uso nḛ kɨ njé taa la-mbə je kɨ njé ra majal je a?»  
\v 17 Jəju oo ndude, adɨ əl-de ə nə: «E dɨje kɨ njé mo̰y je ə a sangi dəw kɨ nje ra mo̰y, ɓɨ e njé rɔ nga je ə a sangi dəw kɨ nje ra mo̰y, al. Nɨngə, m-re mba ɓar dɨje kɨ dana al, nə m-re mba dɨje kɨ njé ra majal je yo.» 
\s1 Kəl ta kɨ Luwə kɨ kɨyə̰ ta nḛ kuso 
\r (Mt 9.14-17; Lk 5.33-39) 
\p  
\v 18 NDɔ kare njé ndo je lə Ja̰ Batɨsɨ əi kɨ *Parɨsɨ je ɨyə̰i ta nḛ kuso. Dɔkagɨlo tɨ kɨn ə dɨje rəi rɔ Jəju tɨ dəji-e əi nə: «Ra ban ə njé ndo je lə Ja̰ əi kɨ njé ndo je lə Parɨsɨ je, ɨsɨ ɨyə̰i ta nḛ kuso, ə ya̰i je, rai al ə?»  
\v 19 Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Oi kadɨ e go rəbe tɨ kadɨ dɨje kɨ ɓari-de lo nḛ kuso taa-naa tɨ, a ɨyə̰i ta nḛ kuso dɔkagɨlo tɨ kɨ nje taa dəne ɨsɨ-n səde naa tɨ a? Jagɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ nje taa dəne ɨsɨ-n səde naa tɨ, a asi kɨyə̰ ta nḛ kuso, al.  
\v 20 NDɔ je a rəi no̰o̰ kadɨ a uni-e tade tɨ nɨngə, dɔkagɨloe tɨ kɨn ə a ɨyə̰i ta nḛ kuso.  
\v 21 Dəw a un ta kɨbɨ kɨ sɨgɨ kadɨ ɨlə-n kəm kɨbɨ kɨ kɔke al. Re e be ə, ta kɨbɨ kɨ sɨgɨ ka kɨn, a ḭ kɨ kɨ kɔke rakɨ rakɨ, kadɨ bole a to wororo ɨtə kɨ kəte ɓəy.  
\v 22 Taa, dəw a un kasɨ kandɨ nju kɨ ḭ al ɓəy utɨ me mbu nda je tɨ kɨ kɔke al tɔ. Re e be nɨngə, lokɨ kasɨ a ḭ ɓa, mbu nda je a ndui. Nɨngə mbu nda je kɨ kasɨ kandɨ nju je pətɨ a təli nḛ kɨ tujɨ kɔ. Be ə, re kasɨ kandɨ nju ḭ al ɓəy ɓa, majɨ kadɨ mbu nda je əi kɨ sɨgɨ taa.» 
\s1 Ta lə Jəju dɔ ndɔ ta kə̰ə̰ tɨ 
\r (Mt 12.1-8; Lk 6.1-5) 
\p  
\v 23 Jəju ɨndə də me ndɔr gəme je tɨ, ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ lə *Jɨpɨ je. *NJé ndo je lie kɨ əi sie, gangi dɔ ko je dɔ njɨyə tɨ usoi.  
\v 24 Nɨngə *Parɨsɨ je əli Jəju əi nə: «O nḛ kɨ to kɨn: njé ndo je ləi rai nḛ kɨ kadɨ dəw ra ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ al.»  
\v 25 Jəju əl-de ə nə: «Ɨtɨdəi nḛ kɨ ngar *Dabɨdɨ ra lokɨ nḛ nga̰ səde, ə ɓo ra-de kɨ dɨje kɨ goe tɨ kɨn ndɔ kare al bɨtɨ a?  
\v 26 Dabɨdɨ ur me kəy tɨ lə Luwə, dɔkagɨlo tɨ kɨ Abɨyatar ə e nje kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare kɨ bo. Dabɨdɨ un mapa kɨ dɨje adi Luwə kadɨ-kare tɨ, kɨ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare par ə sɔbɨ dɔde kadɨ usoi, uso, ə adɨ dɨje kɨ gone tɨ usoi tɔ.»  
\v 27 Jəju təl əl-de ɓəy ə nə: «Luwə ɔr ndɔ ta kə̰ə̰ ɨndə ta dangɨ mba majɨ lə dəw, ɓɨ ra dəw mbata ndɔ ta kə̰ə̰ al.  
\v 28 E be ə, mi *NGon dəw, ndɔ taa kə̰ə̰ wa ka m-aw kɨ tɔgɨ dɔ tɨ.» 
\c 3  
\s1 Jəju adɨ rɔ nga dɨngəm kɨ jie oy njururu 
\r (Mt 12.9-14; Lk 6.6-11) 
\p  
\v 1 Jəju təl aw kəy kaw-naa tɨ gogɨ ɓəy. Nɨngə dɨngəm kare kɨ jie oy njururu e me kəy kaw-naa tɨ no̰o̰.  
\v 2 Dɨje ɨsi jəke ɨsɨ ɨndəi kəmde kadɨ n-ooi se Jəju a adɨ dɨngəm kɨn rɔ nga ndɔ ta kə̰ə̰ tɨ wa? E ta bole kɨ ɨsɨ sangi kadɨ n-ɨndəəi ta dɔe tɨ.  
\v 3 Jəju əl dɨngəm kɨ jie oy njururu ka kɨn ə nə: «Ḭ taa ɨre dana ne, ta kəm dɨje tɨ pətɨ.»  
\v 4 Nɨngə Jəju təl dəjɨ ndəgɨ dɨje ə nə: «Ri ə majɨ mba kadɨ dəw ra ndɔ ta kə̰ə̰ tɨ ə? Kadɨ dəw ra majɨ ə se kadɨ dəw ra majal ə? Kadɨ dəw nagɨ madɨne ta yo tɨ ə se kadɨ ɨyḛ adɨ tujɨ kɔ ə?» Lo to jɨjɨji, dəw kare ka əl ta al.  
\v 5 Jəju ɨndə kəmne go̰-n-de ba pətɨ, kɨ wongɨ, mee tɨnge dɔde tɨ ngay mbata me nga̰ ləde. Nɨngə əl dɨngəm ka kɨn ə nə: «Ɨsurə jii.» Dɨngəm surə jine nɨngə, jie təl to majɨ kare.  
\v 6 Ə lokɨ *Parɨsɨ je tḛḛi taga ɓa, awi kalangɨ ba ɨngəi njé kɨ gɨn *Erodɨ tɨ əli-naa səde ta kɨ dɔ Jəju tɨ kadɨ n-ooi se n-a n-rai ban ə n-a n-tɔli-e wa. 
\s1 Kosɨ dɨje rəi rɔ Jəju tɨ 
\r (Mt 4.25; 12.15-16; Lk 6.17-19) 
\p  
\v 7 Jəju ɔtɨ aw kɨ njé ndo je ləne ta ba Galile tɨ. Nɨngə kosɨ dɨje ngay rəi goe tɨ. Kosɨ dɨje ka kɨn ḭ dɔnangɨ Galile tɨ je, dɔnangɨ Jude tɨ je,  
\v 8 ɓe bo Jorijaləm tɨ je, dɔnangɨ Idume tɨ je, dɔnangɨ kɨ gɨdɨ ba Jurdḛ tɨ je, taa dɨje kɨ ɨsi gəi gɨdɨ ɓe bo kɨ Tɨr kɨ Sɨdo̰ ba pətɨ ka rəi goe tɨ tɔ. Kosɨ dɨje kɨn rəi rɔ Jəju tɨ, mbata oy poy nḛ je kɨ ra.  
\v 9 Jəju əl njé ndo je ləne kadɨ ɨndəi dɔ to madɨ dana dangɨ adi-ne, mba kadɨ kosɨ dɨje mborəi-ne al.  
\v 10 Təkɨ rɔjetɨ, Jəju adɨ rɔ nga dɨje ngay, adɨ dɨje pətɨ kɨ awi kɨ mo̰y rɔde tɨ, nagi rɔde mba kadɨ n-ɔdi rɔe.  
\v 11 Lokɨ dɨje kɨ ndɨl je kɨ majal uwəi-de gɨn tɔgɨde tɨ ooi-e nɨngə, ɔsi məkəsɨde nangɨ no̰e tɨ, uni ndude kɨ taa no̰i əi nə: «Ḭ NGon lə Luwə!»  
\v 12 Nə, ndəjɨ-de kɨ tɔgɨne kadɨ rai adɨ dəw gər-ne al. 
\s1 Jəju mbətɨ njé ndo je ləne kɨ dɔgɨ gɨde e joo 
\r (Mt 10.1-4; Lk 6.12-16) 
\p  
\v 13 Go nḛ je tɨ kɨn, Jəju aw dɔ mbal tɨ, ɓar njé kɨ ge-de, nɨngə rəi rɔe tɨ.  
\v 14 MBo̰ dɨje tɨ kɨ ɓar-de kɨn ə Jəju mbətɨ njé ndo je ləne kɨ dɔgɨ gɨde e joo kɨ kadɨ əi sie naa tɨ kɨ dɔkagɨlo je pətɨ. Əi sie naa tɨ, mba kadɨ ɨlə-de adɨ awi ɨləi mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ.  
\v 15 Taa awi kɨ tɔgɨ kadɨ tuwəi ndɨl je kɨ majal tɔ.  
\v 16 Tɔ dɨje kɨ dɔgɨ gɨde e joo kɨ Jəju mbətɨ-de ə to kɨn: Sɨmo̰, kɨ Jəju ɨndə tɔe nə Pɨyər,  
\v 17 Jakɨ, kɨ ngon lə Jəbəde əi kɨ ngokone Ja̰, kɨ Jəju ɓar-de joo pu nə Bowanərjəsɨ, kɨ kɔr me nə «ngan lə ndangɨndi\f + \fr 3:17 \ft Bowanərjəsɨ (ngan lə ndangɨndi) e tɔ kɨ Jəju ɨndə dɔ Jakɨ əi kɨ Ja̰. Dəw gər nḛ kɨ ɨndə-n tɔ kɨn dɔde tɨ al, nə dɨje madɨ ndəri gɨne nɨngə əli əi nə Jəju ɓar-de ngan lə ndangɨndi mbata əi dɨje kɨ nḛ ra kɨ kɨ tɔgɨ to məsɨde tɨ.\f*»,  
\v 18 kɨ Andɨre, kɨ Pɨlɨpɨ, kɨ Batɨləmi, kɨ Matɨye, kɨ Tomasɨ, kɨ Jakɨ kɨ ngon lə Alpe, kɨ Tade, kɨ Sɨmo̰ kɨ e mbo̰ njé rɔ mbata kɨngə dɔ lə ɓe ləde tɨ,  
\v 19 taa Judasɨ Isɨkarɨyotɨ kɨ nje kun dɔ Jəju tɔ. 
\s1 Jəju kɨ nojɨne je 
\p  
\v 20 Jəju aw ɓe nɨngə, kosɨ dɨje rəi uti kəm lo ka ka ɓəy, adɨ lo kadɨ əi kɨ njé ndo je ləne ɨngəi dɔkagɨlo kadɨ usoi nḛ ka goto.  
\v 21 Lokɨ noje je ooi poy ta kɨn nɨngə, rəi mba kadɨ n-ɔri-e n-awi sie ɓe, tadɔ əli əi nə: «Dɔe ɨsɨ dana al.» 
\r (Mt 12.24-29; Lk 11.15-22) 
\p  
\v 22 NJé ndo ndu-kun je lə Luwə kɨ ḭ Jorijaləm tɨ əli əi nə: «Bəljəbul ɨsɨ mee tɨ. Nɨngə e kɨ tɔgɨ lə ngar lə ndɨl je kɨ majal, ə ɨsɨ tuwə-n ndɨl je kɨ majal.»  
\v 23 Be ə Jəju ɓar-de kɨ rɔne tɨ nɨngə, ɔr-de gɨn nḛ je me kujɨ ta je tɨ ə nə: «Oi kadɨ *Sata̰ a tuwə dɨje lə Sata̰ ban?  
\v 24 Kɨn ə, dɨje kɨ me ɓeko̰ tɨ kɨ kare ba, təli dɔ-naa tɨ rɔi-naa ə, ɓeko̰ kɨn a a taa al.  
\v 25 Lokɨ dɨje kɨ me kəy tɨ kɨ kare ba təli dɔ-naa tɨ, rɔi-naa, me kəye kɨn a ra tɔgɨ kaw kəte al.  
\v 26 Re Sata̰ ə wa adɨ dɨje lie təli dɔ-naa tɨ kɨ rɔ, adɨ gangi-naa dana joo ə, ko̰ɓe lie a ra tɔgɨ kaw kɨ kəte al, gɨne a gangɨ.  
\v 27 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, kɨn ə re dəw uwə dəw kɨ nje tɔgɨ dɔɔ-e kəte al ə, a asɨ kur me kəy tɨ lie, kadɨ ndur nḛ kɨngə lie al. Lokɨ dɔɔ-e ngata nɨngə, a ndur nḛ kɨ me kəy tɨ lie təkɨ mene ge.  
\v 28 M-əl səsi təkɨ rɔjetɨ: Majal je pətɨ kɨ dɨje rai, se nḛ tajɨ je pətɨ kɨ a tḛḛ tade tɨ kɨ dɔ Luwə tɨ, Luwə a ɨyə̰ goe kɔ adɨ-de.  
\v 29 Nə re dəw əl ta kɨ mal dɔ NDɨl Luwə tɨ nɨngə, Luwə a ɨyə̰ go kɔ ade al ratata. Dəw kɨn a otɨ kɔy majal ləne kɨn kɨ no̰ne tɨ.»  
\v 30 Jəju əl-de ta kɨn be mbata njé ndo ndu-kun je əli əi nə: «Aw kɨ ndɨl kɨ majal rɔne tɨ.» 
\s1 Ko̰ Jəju kɨ ngako̰e je kɨ rɔjetɨ 
\r (Mt 12.46-50; Lk 8.19-21) 
\p  
\v 31 Ko̰ Jəju kɨ ngako̰e je rəi ai taga, nɨngə ɨləi dəw kare kadɨ ɓar-e adɨ-de.  
\v 32 Kosɨ dɨje ngay gəi gɨde wukɨ. Lokɨ rəi əli-e əi nə: «O ko̰i je, kɨ ngako̰i je ai taga no̰o̰, a sangi-ni.»  
\v 33 Nɨngə Jəju təl əl-de ə nə: «Na̰ je ə əi kom je kɨ ngakom je ə?»  
\v 34 Ɓa go̰ dɨje kɨ ɨsi gəi dɔe wukɨ ka kɨn, nɨngə əl ə nə: «Oi kom je, kɨ ngakom je ə ɨsi kɨn.  
\v 35 Tadɔ dəw kɨ nje ra ndɨgɨ lə Luwə ə, e ngokom je, e konanm je, kɨ kom je.» 
\c 4  
\s1 Kujɨ ta kɨ dɔ nje dɨbɨ nḛ tɨ 
\r (Mt 13.1-9; Lk 8.4-8) 
\p  
\v 1 Jəju ɨlə ngɨrə kadɨ ndo dɨje nḛ kadɨ ba bo tɨ ɓəy. Kosɨ dɨje ngay kawi-naa gəi gɨde, adɨ aw, al ɨsɨ me to tɨ, nangɨ dɔ ba tɨ. Kosɨ dɨje ai ngangɨ ba tɨ ne, təli kəmde kɨ dɔe tɨ.  
\v 2 Jəju ndo-de nḛ je ngay me kujɨ ta je tɨ. Me nḛ ndo tɨ lie, əl-de ə nə:  
\v 3 «NJe ndɔr kare aw kadɨ dɨbɨ nḛ,  
\v 4 nɨngə dɔkagɨlo tɨ kɨ a ɨlə ko, ka̰ ko je madɨ tosi ngangɨ rəbɨ tɨ adɨ yəl je rəi o̰i makɨ.  
\v 5 Ka̰ ko je kɨ nungɨ tosi dɔnangɨ njəkɨrə tɨ, adɨ lo kadɨ ɨngəi dɔnangɨ asɨ tam ɨləi ngɨrəde tɨ goto. Nə ke ə tɔgi kalangɨ ba, tadɔ ngɨrəde to tane.  
\v 6 Lokɨ kadɨ ɔsɨ nɨngə, ngan ko je ka kɨn ndoləi mbaw, ɓa go tɨ, tuti kurɨm, tadɔ ngɨrəde aw nangɨ boy al.  
\v 7 Ka̰ ko je kɨ nungɨ, tosi dan kon je tɨ, adɨ kon je tɔgi ndəmi-de mbɔl, lo kadɨ andi goto.  
\v 8 Nə ka̰ ko je madɨ tosi dɔnangɨ tɨ kɨ majɨ. Be ə, tɔgi kalangɨ ba, adɨ andi. Kɨ na̰ je andi asɨ kutɨ mɨtə, njé kɨ nungɨ andi asɨ kutɨ mehḛ, taa njé kɨ nungɨ ɓəy andi asɨ ɓu kare tɔ.»  
\v 9 Go tɨ nɨngə, Jəju əl-de ə nə: «Dəw kɨ aw kɨ mbine mba koo-n dɔ ta ɓa, kadɨ oo dɔ ta kɨn majɨ!» 
\s1 MBa ri ə Jəju ndo nḛ kɨ kujɨ ta je ə? 
\r (Mt 13.10-15; Lk 8.9-10) 
\p  
\v 10 Lokɨ kosɨ dɨje awi nɨngə, njé kɨ njé nay sie, kɨ njé ndo je lie kɨ dɔgɨ gɨde e joo, dəji-e kadɨ ɔr-de gɨn kujɨ ta je kɨ ndo-n nḛ kadɨ n-gəri.  
\v 11 Ə əl-de ə nə: «Səi, Luwə tḛḛ kɨ dɔ nḛ kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ kɨ ɔjɨ dɔ ko̰ɓe lie adɨ səsi. Nə ndəgɨ dɨje kɨ ai taga, ɨngəi nḛ ndo je pətɨ kɨ kujɨ ta.  
\v 12 E be mba kadɨ, 
\q1 “Re go̰i lo majɨ ka ooi nḛ al nɨm, 
\q1 Re ooi dɔ ta majɨ ka gəri me al nɨm, 
\q1 Tadɔ re gəri me nɨngə, 
\q1 A təli rɔde go Luwə tɨ kadɨ Luwə ɨyə̰ go majal je ləde kɔ”.\x + \xo 4:12 \xt Ejay 6.9-10\x*» 
\s1 Jəju ɔr me kujɨ ta kɨ ɔjɨ dɔ nje dɨbɨ ko 
\r (Mt 13.18-23; Lk 8.11-15) 
\p  
\v 13 Jəju əl-de ə nə: «Ɨgəri me kujɨ ta kɨn al a? A re ɨgəri me kujɨ ta kɨn al ə a rai ban ə a ɨgəri ndəge je ə?»  
\v 14 NJe kɨlə ko, nḛ kɨlə lie e Poy Ta kɨ Majɨ lə Luwə.  
\v 15 Ka̰ ko kɨ tosɨ ngangɨ rəbɨ tɨ, ɔjɨ dɔ dɨje madɨ kɨ ooi ta lə Luwə, nɨngə *Sata̰ re ɔr ta kɨ ooi ka kɨn mede tɨ kalangɨ ba kɔ.  
\v 16 NGa nɨngə, əi je kɨ tosi dɔnangɨ njəkɨrə tɨ, əi dɨje kɨ ooi ta lə Luwə nɨngə, taai langɨsi ba kɨ rɔnəl,  
\v 17 nə ta kɨn, ɨlə ngɨrəne mede tɨ al. Əi dɨje kɨ njé kuwə kɨ ta lə Luwə dɔkagɨlo kɨ ndə̰y be par. Dɔkagɨlo kɨ ko̰ je, ə se kɨndə kəm-ndoo kɨ mbata ta lə Luwə re ɓa, ɨyə̰i kadɨ-me ləde kɔ kalangɨ ba.  
\v 18 Ka̰ ko kɨ tosɨ dan kon je tɨ, əi dɨje kɨ ooi ta lə Luwə,  
\v 19 nə me ka sururu dɔ nḛ je tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ, kɨ ra ta nḛ majɨ je kɨ dɔnangɨ tɨ, taa ɓo nḛ je kɨ rangɨ kɨ dangɨ dangɨ, utɨ dɔ ta kɨ ooi, adɨ lo kadɨ andi goto.  
\v 20 Nɨngə, ndəgɨ ka̰ ko je kɨ tosi dɔnangɨ kɨ majɨ tɨ, ɔjɨ dɔ dɨje kɨ ooi Poy Ta kɨ Majɨ, nɨngə taai mede tɨ, ə tḛḛi kɨ kandɨde tɔ. Kɨ madɨ je andi kutɨ mɨtə je, kutɨ mehḛ je, kɨ ɓu kare je. 
\s1 Kujɨ ta kɨ ɔjɨ dɔ lambɨ 
\r (Lk 8.16-18) 
\p  
\v 21 Nɨngə Jəju təl əl-de ɓəy ə nə: «Dəw a re kɨ lambɨ kəy ə dəbɨ ngo dɔ tɨ, ə se ɨndə gɨn tɨrə tɨ a? A ɨndə dɔ nḛ tɨ taa.  
\v 22 Nḛ je pətɨ kɨ e kɨ ra gɨdɨ ngə̰y tɨ, a to taga ta kəm dɨje, ə nḛ je kɨ e kɨ ra lo ɓɔyɔ tɨ, a to kɨ taga pa̰y tɔ.  
\v 23 Re dəw aw kɨ mbine mba koo-n dɔ ta nɨngə, kadɨ oo majɨ.»  
\v 24 Jəju təl əl-de ɓəy ə nə: «Majɨ kadɨ uri mbisi majɨ oi dɔ ta, ɓɨ oy kɨ no̰o̰ be al. Ɓa kadɨ ɨgəri təkɨ go rəbɨ kɨ ɨgangii ta dɔ dɨje kɨn ə Luwə a gangɨ-n ta dɔsi tɨ tɔ. Nɨngə ta kɨ gangɨ kɨ dɔsi tɨ a ɨtə e kɨ səi ɨgangi dɔde tɨ kɨn ɓəy.  
\v 25 Be ə, dəw kɨ aw kɨ nḛ jine tɨ, a adi-e dɔ tɨ ɓəy. Nə dəw kɨ nḛ lie goto, e kɨ ndɨkɨri wa kɨ aw-n jine tɨ kɨn ka, a taai jie tɨ wa ɓəy.» \fig Lambɨ|src="hk00151c.tif" size="col" loc="MRK 4.21" copy="Horace Knowles" ref="4.21" \fig* 
\s1 Kujɨ ta kɨ ɔjɨ dɔ kandɨ nḛ kɨ dɨbɨ 
\p  
\v 26 Jəju təl əl-de ɓəy ə nə: «Ko̰ɓe lə Luwə to tə dəw kɨ aw dɨbɨ nḛ me ndɔr tɨ ləne be.  
\v 27 Go nḛ dɨbɨ tɨ kɨn, re nje ndɔr to ɓi ə se, to ɓi al ka, kondɔ kɨ kada, nḛ kɨ dɨbɨ, ɨbə ə ɨsɨ tɔgɨ tɔ, kɨ kanjɨ kadɨ nje dɨbe gər-n rəbɨ kɨ ɨsɨ tɔgɨ-n.  
\v 28 Nangɨ wa kɨ dɔrɔne, ra adɨ ko ɨbə ə tɔgɨ, kade tḛḛ, nɨngə go tɨ gogɨ, ɔr dɔne, ə andɨ.  
\v 29 Nɨngə dɔkagɨlo kɨ dɔ ko kər asɨ lo kɨjə tɨ, dəw re ɨjə ko tadɔ nayḛ asɨ\x + \xo 4:29 \xt Juwəl 4.13\x*.» 
\s1 Kujɨ ta kɨ dɔ ka̰ kagɨ tɨ kɨ ɓari-e mutadɨ 
\r (Mt 13.31-32; Lk 13.18-19) 
\p  
\v 30 Jəju əl-de ɓəy ə nə: «Ri ə j-a j-uni kadɨ j-ɔjii ko̰ɓe lə Luwə ə? Ə se kujɨ ta kɨ ban ə j-a j-un kadɨ j-əl-n ta kɨ dɔ tɨ ə?  
\v 31 Ko̰ɓe lə Luwə to tə kandɨ nḛ kɨ ɓari-e mutadɨ kɨn be. E kandɨ nḛ kɨ du ɨtə kandɨ nḛ je pətɨ kɨ dəw ɨsɨ dɨbɨ dɔnangɨ tɨ ne.  
\v 32 Lokɨ dəw dɨbe nɨngə, tɔgɨ ə təl kagɨ ta̰y kɨ bo, ɨtə ndəgɨ kagɨ ta̰y je pətɨ. Bajie je kɨ tɔi, boyi ngay, kadɨ yəl je uwəi lo kɨsɨ dɔ tɨ.»  
\v 33 Kɨ kujɨ ta je ngay kɨ toi be, kɨ dɨje asi kadɨ gəri, ə Jəju ndo-n-de ta lə Luwə.  
\v 34 Ta kɨ kadɨ əl-de kɨ kujɨ ta al, goto. Nɨngə dɔkagɨlo kɨ nayḭ kɨ njé ndo je ləne wa par ɓa, ɔr-de me pətɨ. 
\s1 Jəju ndangɨ nəl ade a lo ka tɨ 
\r (Mt 8.18, 23-27; Lk 8.22-25) 
\p  
\v 35 Me ndɔe tɨ no̰o̰, dɔ ji lo sɔl tɨ nɨngə, Jəju əl njé ndo je ləne ə nə: «Adɨ jɨ gangi ba, j-awi dame tɨ kɨ kare.»  
\v 36 Ɨyə̰i kosɨ dɨje, nɨngə njé ndo je awi kɨ Jəju me to tɨ kɨ re e tɨ kəte. To je kɨ rangɨ dani-e.  
\v 37 Nɨngə, nəl kɨ bo ngay bə səde busɨ dɔ batɨ. Pulum ta man ɨndə kadɨ to bɨgɨm bɨgɨm adɨ man ɨsɨ rosɨ to.  
\v 38 Jəju lə nḛ gətɨ-n dɔne, ə to mongɨ to tɨ, ɨsɨ to ɓi. *NJé ndo je lie ndəli-e kɨ no̰ tade tɨ əi nə: «NJe ndo, j-ɨsɨ j-oy be ka oo al a?»  
\v 39 Jəju ndəl dɔ ɓi tɨ, ndangɨ nəl, ə əl man ba ə nə: «A lo ka tɨ! Adɨ lo to jɨjɨji!» Loe tɨ no̰o̰, nəl ta kə̰ə̰ adɨ lo təl to jɨjɨji.  
\v 40 Nɨngə, Jəju əl njé ndo je ləne ə nə: «Ra ban ə ɨɓəli be ə? Bɨtɨ ɓone ka adi mesi al ɓəy a?»  
\v 41 Ɓəl rade ngay, adɨ dəji-naa ta dande tɨ əi nə: «Dəw ə wa kam e na̰ ə, nəl je kɨ ba je ka ooi ta lie be ə\x + \xo 4:41 \xt Pa je 65.8; 89.10; 107.23-32\x*?» 
\c 5  
\s1 Jəju tuwə ndɨl je kɨ majal dɔ dɨngəm tɨ dɔnangɨ Gərasa tɨ 
\r (Mt 8.28-34; Lk 8.26-39) 
\p  
\v 1 Jəju əi kɨ njé ndo je ləne tḛḛi gɨdɨ ba tɨ, dɔnangɨ tɨ lə dɨje kɨ Gərasa tɨ.  
\v 2 Lokɨ Jəju ḭ me to tɨ ur nangɨ nɨngə, taji naa tɨ no̰o̰, dəw madɨ kare kɨ aw kɨ ndɨl kɨ majal rɔne tɨ, tḛḛ dɔ ɓadɨ je tɨ re ɨnge.  
\v 3 Dəw ka kɨn ra ɓe dɔ ɓadɨ je tɨ. Re e kɨ kulə gɨndɨ ka, dəw kare kɨ asɨ dɔe lo ka tɨ goto.  
\v 4 Dɔɔi-e kɨ kulə gɨndɨ nja ba̰y ba̰y, taa ɨləi kangɨla gɨndɨ njae tɨ tɔ. Nə gangɨ kulə gɨndɨ rɨw rɨw, taa tətɨ gɨndɨ nɔsɨ nɔsɨ tɔ. Dəw kɨ asɨ kuwe gɨn tɔgɨne tɨ goto.  
\v 5 Dɔkagɨlo je pətɨ, kondɔ kɨ kada, lo njɨye e dɔ ɓadɨ je tɨ kɨ dan mbal je tɨ kɨ wuy kɨ kur tane tɨ. Nɨngə tɨjə rɔne gangɨ batɨ batɨ kɨ gajɨ mbal je.  
\v 6 Lokɨ oo Jəju sa̰y nu ɓəy nɨngə, a̰y kɨ ngɔdɨ re ɔsɨ məkəsɨne nangɨ no̰e tɨ.  
\v 7 Nɨngə ur kɔl kɨ tɔgɨne ngay ə nə: «Jəju kɨ NGon lə Luwə kɨ nje kɨsɨ dɔra̰ tɨ taa nu, e ri ə ɨge rɔm tɨ ə? M-uwə njai me tɔ Luwə tɨ, adɨ-m ko̰ al!»  
\v 8 Əl ta kɨn be tadɔ ta kɨ Jəju əl-e ə nə: «Ḭ ndɨl kɨ majal, ɨtḛḛ kɔ rɔ dɨngəm tɨ kɨn.»  
\v 9 Jəju dəje ə nə: «Tɔi nə na?» E təl əl-e ə nə: «Tɔm nə “kosɨ njé rɔ je”, mbata jɨ ba̰y ngay.»  
\v 10 No̰ kɨ dɔ Jəju kɨ nja naa tɨ nja naa tɨ kadɨ tuwə-de kɔ me ɓe tɨ kɨn al. 
\p  
\v 11 Dɔkagɨloe tɨ kɨn, kosɨ kɔsongɨ je ngay a usoi nḛ kadɨ mbal tɨ no̰o̰.  
\v 12 NDɨl je kɨ majal no̰i dɔ Jəju tɨ əli-e əi nə: «Ɨtuwə-je adɨ j-aw dan kɔsongɨ je tɨ kam, j-ur mede tɨ.»  
\v 13 Jəju ndɨgɨ səde dɔ tɨ, adɨ tḛḛi me dɨngəm tɨ ka kɨn, ə awi uri me kɔsongɨ je tɨ. Taji naa tɨ no̰o̰, kosɨ kɔsongɨ je kɨ asi dɨbɨ joo kare, ɓɨngəi-naa kadɨ mbal tɨ taa, tosi me ba tɨ, adɨ a̰yḭ-naa man oyi.  
\v 14 NJé ngəm kɔsongɨ je a̰yḭ-naa awi me ɓe bo tɨ, kɨ me ndɔr je, ɔri poy nḛ kɨ ra nḛ kɨn dɨje, adɨ dɨje awi kadɨ n-ooi nḛ kɨ ra nḛ ka kɨn.  
\v 15 Lokɨ dɨje ka kɨn rəi tḛḛi rɔ Jəju tɨ nɨngə, ooi dɨngəm kɨ aw kɨ ndɨl je kɨ majal ka kɨn ɨsɨ rɔe tɨ. OOi-e kadɨ ɨsɨ kɨ angal kɨ majɨ, taa ɨsɨ kɨ kɨbɨ rɔne tɨ tɔ. Nḛ je kɨn ra adɨ ɓəl rade ngay.  
\v 16 Nɨngə dɨje kɨ awi lo nḛ je tɨ kɨ Jəju ra, ɔri madɨde je poy nḛ kɨ tḛḛ dɔ dɨngəm tɨ kɨ aw kɨ ndɨl je kɨ majal, kɨ nḛ kɨ tḛḛ dɔ kɔsongɨ je tɨ.  
\v 17 Be ə, ɨləi ngɨrə kadɨ no̰i dɔ Jəju əi nə: «NJai ba, ɨyə̰ dɔnangɨ ləje, ə aw.»  
\v 18 Dɔkagɨlo tɨ kɨ Jəju ɨsɨ al me to tɨ gogɨ nɨngə, dɨngəm kɨ Jəju tuwə ndɨl je kɨ majal me tɨ ka kɨn dəje kadɨ n-aw sie.  
\v 19 Nə Jəju ɔdɨ al, ə əl-e ə nə: «Ɔtɨ aw ɓe dan noji je tɨ, ɔr-de poy nḛ kɨ Ɓaɓe ra səi kɨ koo kəm-to-ndoo kɨ ətɨ ɓəl kɨ ɔjɨ dɔi tɨ kɨn.»  
\v 20 E be ə, dɨngəm ka kɨn ɔtɨ aw dɔnangɨ ɓe bo je tɨ kɨ dɔgɨ, ɔr poy nḛ je kɨ Jəju ra sie. Dɨje pətɨ kɨ oy ta kɨn, ətɨ-de ɓəl. 
\s1 Ta lə ngon lə Jayrusɨ kɨ ta lə dəne kɨ nje mo̰y məsɨ 
\r (Mt 9.18-26; Lk 8.40-56) 
\p  
\v 21 Lokɨ Jəju təl aw gɨdɨ ba tɨ kɨ to nɨngə, kosɨ dɨje ngay kawi-naa rɔe tɨ kadɨ ba tɨ.  
\v 22 Nɨngə dɨngəm kare kɨ dan njé kun dɔ kəy kaw-naa tɨ lə *Jɨpɨ je, kɨ tɔe nə Jayrusɨ re. Lokɨ oo Jəju nɨngə, osɨ nangɨ njae tɨ,  
\v 23 no̰ dɔe tɨ kɨ man kəmne ə nə: «NGonm kɨ dəne kɨ du ɨsɨ oy. NJai ba, kadɨ aw ɨndə jii dɔe tɨ adɨ ɨngə rɔ nga, ə oy al.»  
\v 24 Jəju ɔtɨ aw sie, nɨngə kosɨ dɨje ngay njɨyəi goe tɨ, mborəi-e kɨ yo je kɨ nḛ je. 
\p  
\v 25 Dəne kare kɨ mo̰y məsɨ ade ko̰ ɓal dɔgɨ gɨde e joo e dan kosɨ dɨje tɨ no̰o̰.  
\v 26 Mo̰y kɨn ade ko̰ ngay, adɨ a̰y ngɔdɨ ngay tɔ go dɨje tɨ kɨ njé ra dɨje mo̰y, nə tujɨ nḛ kɨngə ləne dɔ tɨ kɔ kare, nɨngə ɨngə ko̰ jide tɨ tə kɨngə yo. Mo̰y aw kɨ kəte tə kaw par par, nḛ kɨ to sotɨ goto.  
\v 27 Dəne ka kɨn oo ta lə Jəju. Be ə, dan kosɨ dɨje tɨ, re kɨ rəbɨ kɨ gɨdɨ Jəju tɨ, ɔdɨ ta kɨbɨ lie.  
\v 28 MBata əl mene tɨ ə nə: «Kɨn ə re ta kɨbɨ lie par ə m-ɔdɨ ə, rɔm a nga.»  
\v 29 Nɨngə taji naa tɨ no̰o̰ par gɨn məsɨ lie gangɨ, adɨ gər me rɔne tɨ təkɨ rɔne nga ngata.  
\v 30 Loe tɨ no̰o̰, Jəju gər me angalne tɨ təkɨ tɔgɨ tḛḛ rɔne tɨ. Be ə, təl kəmne gogɨ dan kosɨ je tɨ, dəjɨ-de ə nə: «Na̰ ə ɔdɨ ta kɨbɨ ləm ə?»  
\v 31 *Ə njé ndo je lie əli-e əi nə: «Ḭ wa ɨgər majɨ kadɨ kosɨ je mborəi-ni kɨ yo je kɨ nḛ je, ə ɨtəl ɨdəjɨ ə nə: “Na̰ ɔdɨ-m ɓəy a?”»  
\v 32 Nə Jəju nay kɨ lo go̰ lo tɨ gə gɨdɨne kadɨ n-oo dəne ə wa kɨ ra nḛ kɨn.  
\v 33 Ɓəl ra dəne ka kɨn ngay, adɨ dadɨ par par, mbata gər nḛ kɨ ra-e me rɔe tɨ. Be ə, re osɨ nangɨ nja Jəju tɨ, əl-e ta je kɨ rɔjetɨ pətɨ kɨ to mee tɨ.  
\v 34 Nə Jəju əl-e ə nə: «NGonm, kadɨ-me ləi aji. Aw kɨ lapɨya, ə kadɨ ɨngə rɔ nga dɔ mo̰y tɨ ləi.» 
\p  
\v 35 Lokɨ Jəju a əl ta ba ɓəy nɨngə, dɨje madɨ ḭḭ me kəy tɨ lə Jayrusɨ, kɨ e kɨ bo dɔ kəy kaw-naa tɨ lə Jɨpɨ je, rəi əli Jayrusɨ əi nə: «NGoni oy, ɨtapɨ NJe ndo, al ngata.»  
\v 36 Lokɨ Jəju oo ta kəlde be nɨngə, use dɔ tɨ al, ə əl kɨ bo kɨ dɔ kəy kaw-naa tɨ ə nə: «Adɨ ɓəl rai al, adɨ mei par!»  
\v 37 Jəju ɔgɨ kadɨ dɨje awi sie, nə ɨyə̰ Pɨyər nɨm, Jakɨ nɨm, Ja̰ kɨ ngoko̰ Jakɨ nɨm par ə adɨ awi sie.  
\v 38 Lokɨ rəi tḛḛi ɓe lə kɨ bo kɨ dɔ kəy kaw-naa tɨ nɨngə, Jəju oo dɨje kɨ ɨsɨ sɨngəi sokɨto, ɨsɨ no̰i je, uri wuy je.  
\v 39 Jəju ur me kəy tɨ nɨngə, əl-de ə nə: «Ra ban ə dɨje sɨngəi dɔ-naa tɨ sokɨto kɨ no̰ be ə? NGon oy al, nə to ɓi kare.»  
\v 40 Dɨje ɨbəi Jəju kogii. Be ə, Jəju adɨ dɨje pətɨ tḛḛ taga, nɨngə baw ngon nɨm, ko̰ ngon nɨm, njé ndo je lie kɨ dani-e nɨm par ə awi sie me kəy tɨ kɨ ngon to tɨ.  
\v 41 Jəju uwə ji ngon, əl-e ə nə: «Talɨta kumi!»\f + \fr 5:41 \ft Talɨta kumi: e ta arame kɨ Jɨpɨ je ɨsɨ əli tɔ dɔkagɨlo tɨ lə Jəju.\f* Adɨ kɔr me nə: «NGon kɨ dəne, m-əli m-ə nə, ḭ taa!» 
\p  
\v 42 Taji naa tɨ no̰o̰, ngon kɨ dəne ḭ taa, njɨyə, tadɔ ɓale e dɔgɨ gɨde e joo. Nḛ kɨ Jəju ra kɨn ətɨ dɨje ɓəl kɨ dum.  
\v 43 Lo kɨn tɨ, Jəju dəjɨ-de kadɨ əli ta nḛ kɨ ra nḛ kɨn dəw madɨ al. Nɨngə, əl-de kadɨ adi nḛ kuso ngon kɨ dəne ka kɨn uso. 
\c 6  
\s1 Dɨje kɨ Najarətɨ tɨ taai me Jəju al 
\r (Mt 13.53-58; Lk 4.16-30) 
\p  
\v 1 Jəju ḭ loe tɨ no̰o̰, aw ɓe bo tɨ kɨ tɔgɨ tɨ\f + \fr 6:1 \ft Ɓe kɨ Jəju tɔgɨ tɨ e Najarətɨ, dɔnangɨ tɨ kɨ Galile.\f*, naa tɨ kɨ njé ndo je ləne.  
\v 2 Lokɨ ndɔ ta kə̰ə̰ lə *Jɨpɨ je asɨ nɨngə, Jəju ɨlə ngɨrə ndo dɨje nḛ me kəy kaw-naa tɨ lə Jɨpɨ je. Dɨje ngay kɨ oi nḛ ndo lie, nḛ ndo kɨn ətɨ-de ɓəl, adɨ əli əi nə: «Dəw kam, ɨngə nḛ ndo kɨn ra ə? Ə na̰ ə ade gosɨ ta kɨ ətɨ ɓəl be kɨn ə? Tɔgɨ kɨ ra-n nḛ kɔjɨ je kɨ ətɨ ɓəl be kɨn ɨngə ra ə?  
\v 3 Ma nje kɨjə kagɨ wa ka am wa? E ngon lə Mari al a? Jakɨ je, kɨ Jose je, kɨ Judɨ je, kɨ Sɨmo̰ je, əi ngako̰e je al a? Taa, konane je ka ɨsi səje ne tɔ al a?» Ta kɨ dəji kɨn ɔgɨ-de kadɨ adi mede Jəju.  
\v 4 Be ə, Jəju əl-de ə nə: «NJe kəl ta kɨ ta Luwə tɨ ɓa, e me ɓe koje tɨ, kɨ dan noje je tɨ, kɨ me kəy tɨ lie ə dɨje a kɨdi-e tɨ.»  
\v 5 Lo kadɨ Jəju ra nḛ kɔjɨ kɨ ətɨ ɓəl me ɓe tɨ kɨ Najarətɨ tɨ goto, nə ɨndə jine dɔ njé mo̰y je tɨ kɨ na̰ je gandɨ gandɨ par, adɨ-de ɨngəi rɔ nga.  
\v 6 NDɔjɨ Jəju ngay kɨ mbata mbatɨ kɨ mbati kadi-e mede. 
\s1 Jəju ɨlə njé ndo je ləne kɨ dɔgɨ gɨde e joo 
\r (Mt 9.35; 10.1, 5-14; Lk 9.1-6) 
\p Jəju njɨyə kɨ ngan ɓe je kɨ gugɨ dɔ Najarətɨ, ndo dɨje nḛ.  
\v 7 Nɨngə, Jəju ɓar njé ndo je ləne kɨ dɔgɨ gɨde e joo, ə ɨlə-de joo joo. Adɨ-de tɔgɨ dɔ ndɨl je tɨ kɨ majal tɔ.  
\v 8 Jəju ndɔr mbide kadɨ uni nḛ kare mbata dɔ rəbɨ al, nə gɔl kare ba par. Əl-de ə nə: «A uni nḛ kuso al nɨm, ɓɔl al nɨm, taa a ɓɨgɨri la me kulə dɔ ɓədɨsi tɨ al nɨm tɔ.  
\v 9 Ɨləi sa njasi tɨ, ə awi kɨ kɨbɨ kare ba.»  
\v 10 Kɨn ə uri me kəy tɨ madɨ, ə uwə səsi rɔne tɨ ə, ɨsi tɨ ratata ndɔ kawsi tɨ.  
\v 11 Ə re lo madɨ tɨ, ə dɨje mbati kuwəi səsi kɨ rɔde tɨ, ə se mbati koo dɔ ta ləsi, lokɨ ɨsɨ tḛḛi me ɓe tɨ kɨn kɨ taga nɨngə, ɨndəi bu kɨ njasi tɨ kɔ\f + \fr 6:11 \ft Ta lə kɨndə bu kɨ nja tɨ kɔ ɓa, ɨgo̰i Mt 10.14 kɨ ta kɨ dɔ tɨ kɨ e gɨn tɨ nangɨ.\f*, mba kadɨ to tə nḛ ndəjɨ ndude.  
\v 12 *NJé ndo je awi ɨləi mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ mba kadɨ dɨje ɨyə̰i kalde kɨ majal kɔ.  
\v 13 Tuwəi ndɨl je kɨ majal ngay taa uri yɨbɨ dɔ njé mo̰y je tɨ ngay adɨ ɨngəi rɔ nga tɔ. 
\s1 Koy Ja̰ Batɨsɨ 
\r (Mt 14.1-12; Lk 9.1-6) 
\p  
\v 14 NGar *Erodɨ oo ta lə Jəju, tadɔ tɔɓa lie asɨ lo je nakɨ nakɨ. Dɨje kɨ na̰ je əi nə: «Ja̰ Batɨsɨ ḭ taa dan njé koy je tɨ. Gɨne kɨn ə aw-n kɨ tɔgɨ mba ra-n nḛ je kɨ ətɨ ɓəl ɓəl.»  
\v 15 NJe kɨ nungɨ əli əi nə: «E Eli kɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ.» NJé kɨ na̰ je ɓəy əli əi nə: «E nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ tə njé kɨ rəi kəte kɨn be tɔ.»  
\v 16 Lokɨ Erodɨ oo ta kɨn nɨngə, əl ə nə: «E Ja̰ kɨ ndɔ kɨ madɨ gangi dɔe ka ə ḭ lo koy tɨ.» 
\p  
\v 17 Erodɨ əl be, tadɔ ndɔ kɨ adɨ uwəi Ja̰, dɔɔi-e kɨ sən, ɨləi-e dangay tɨ, mbata lə Erodɨyadɨ, kɨ ne ngoko̰e Pɨlɨpɨ, kɨ tae nene tɨ,  
\v 18 ə Ja̰ əl-e ta dɔ tɨ ə nə: «E go tɨ al kadɨ ɨtaa ne ngoko̰i, nei tɨ\x + \xo 6:18 \xt Ləbətɨkɨ 18.16; 20.21\x*.»  
\v 19 Wongɨ ra Erodɨyadɨ dɔ Ja̰ tɨ ngay, adɨ sangɨ rəbɨ tɔl-e, nə asɨ tɔl-e al.  
\v 20 Tadɔ Erodɨ ɓəl Ja̰, gər kadɨ e dəw kɨ nje ra nḛ kɨ dana, taa e dəw kɨ ay njay tɔ. Be ə, Erodɨ ngəm-e-n majɨ. Lokɨ Erodɨ oo ta kəl Ja̰ nɨngə, ta kɨn uwe kɨ ta, nə be ka, Erodɨ ge koo ta kəl Ja̰ par par.  
\v 21 NDɔ kɨ majɨ kɨ Erodɨyadɨ ɨsɨ sangɨ kəte kəte ka re nga. Adɨ e ndɔ rɔnəl kojɨ Erodɨ, ə Erodɨ adɨ rai nḛ kuso. Nɨngə ndɔe tɨ kɨn, Erodɨ ɓar kɨ bo je ləne nɨm, ɓar njé kun dɔ njé rɔ je ləne nɨm, taa ɓar njé tɔɓa je kɨ dɔnangɨ Galile tɨ tɔ.  
\v 22 Dɔkagɨlo kuso nḛ tɨ, ngon lə Erodɨyadɨ kɨ dəne, ur kəy gode tɨ, ndam. NDam lə ngon kɨ dəne kɨn nəl Erodɨ ngay, taa nəl dɨje kɨ ɓar-de lo nḛ kuso tɨ ngay tɔ, adɨ ngar əl ngon kɨ dəne ka kɨn ə nə: «Ɨdəjɨ-m nḛ kɨ mei ge par ə m-a m-adi.»  
\v 23 Erodɨ aw bɨtɨ un ndune kɨ kɨbɨ rɔ ade ə nə: «Nḛ je pətɨ kɨ ɨdəjɨ-m, ə m-a m-adi. Re e dəbɨ ko̰ɓe ləm ka a ɨngə.»  
\v 24 NGon kɨ dəne tḛḛ aw taga, aw dəjɨ kone ə nə: «E ri ə kadɨ m-dəje ə?» Ə ko̰e əl-e ə nə: «Ɨdə-je dɔ Ja̰ Batɨsɨ.»  
\v 25 NGon kɨ dəne təl langɨsi ba aw rɔ ngar tɨ əl-e ə nə: «Təkɨ j-a-n taji-naa tɨ ne wa kɨn, kadɨ adɨ-m dɔ Ja̰ Batɨsɨ me supɨra tɨ.»  
\v 26 Me ngar tujɨ ɔjɨ-n dɔ nḛ kɨ ngon kɨ dəne dəje kɨn, nə lo kadɨ ɔge goto kɨ mbata kun mɨndɨ kɨ un, taa kɨ mbata dɨje kɨ ɓar-de lo nḛ kuso tɨ tɔ kɨn.  
\v 27 Be ə, taji-naa tɨ no̰o̰, ngar un ndune adɨ asɨgar kare kɨ nje ngəm-e kadɨ aw kəy dangay tɨ gangɨ dɔ Ja̰ re-n.  
\v 28 Asɨgar aw gangɨ dɔ Ja̰ me supɨra tɨ, re-n adɨ ngon kɨ dəne, nɨngə ngon kɨ dəne ka kɨn təl-n adɨ kone.  
\v 29 Lokɨ njé ndo je lə Ja̰ oi poye nɨngə, rəi uni nɨne awi dɨbi. 
\s1 Jəju adɨ nḛ kuso dɨngəm je dɨbɨ mi usoi 
\r (Mt 14.13-21; Lk 9.10-17; Ja̰ 6.1-15) 
\p  
\v 30 Lokɨ njé kaw kɨlə je təli lo kɨlə je tɨ ləde nɨngə, kawi-naa rɔ Jəju tɨ, ɔri-e poy nḛ je kɨ rai kɨ nḛ je kɨ nḛ je kɨ ndoi dɨje adi-e oo.  
\v 31 Kosɨ dɨje ngay awi nɨm, təli nɨm adɨ lo kadɨ njé ndo je ɨngəi ngon dɔkagɨlo ndi be kadɨ usoi nḛ ka goto. Be ə, Jəju əl-de ə nə: «Ɨrəi adɨ j-awi lo kɨ dɨje gotoi tɨ mba kadɨ ɔri kə̰ə̰ ndə̰y.»  
\v 32 Be ə, ali me to tɨ mba kaw kɔsɨ rɔde ngərəngɨ, lo kɨ dɨje gotoi tɨ.  
\v 33 Dɨje ngay ooi-de lo kawde tɨ, ə gəri-de ɓətɨ tɔ. Dɨje ḭḭ ɓe bo je tɨ kɨ dangɨ dangɨ, a̰yḭ-naa kɨ njade bur bur awi kəte, lo kɨ Jəju kɨ njé ndo je ɨsɨ awi tɨ. 
\p  
\v 34 Lokɨ Jəju ur nangɨ me to tɨ nɨngə, oo kosɨ dɨje ngay. Lokɨ oo-de, oo kəm-to-ndoo ləde, tadɔ ai tə batɨ je kɨ nje kul-de goto be. E be ə, Jəju un dɔkagɨlo ngay ndo-n-de nḛ.  
\v 35 Lokɨ kadɨ yətɨ rɔne kɨ bəlme taa njé ndo je ɔti kɨ rɔ Jəju tɨ əli-e əi nə: «Lo kɨ j-ai me tɨ ne kɨn, e lo kɨ dɨje gotoi tɨ, nɨngə kadɨ ɨsɨ ur tɔ.  
\v 36 Majɨ kadɨ ɨtuwə dɨje kam adɨ awi kɨ lo ndɔr je tɨ, kɨ ngan ɓe je tɨ, ndogi nḛ kuso usoi.»  
\v 37 Nə Jəju təl əl-de ə nə: «Səi je wa adi-de nḛ usoi.» Nɨngə, njé ndo je dəji-e əi nə: «Kadɨ j-aw jɨ ndogɨ mapa asɨ sɨlə ɓu joo\f + \fr 6:37 \ft Sɨlə kare, dɔkagɨlo tɨ lə Jəju, e la kɨ lo ra kɨlə ndɔ tɨ ndɔ kare. Adɨ sɨlə ɓu joo e la kɨ lo ra kɨlə ndɔ tɨ ndɔ ɓu joo.\f* j-adɨ-de usoi wa?»  
\v 38 Jəju təl əl-de ə nə: «Mapa kɨ jisi tɨ e ban ə? Awi dan dɨje ooi.» Lokɨ awi dan dɨje tɨ, dəji nɨngə, təli əli-e əi nə: «Mapa e mi, ə kanjɨ joo tɔ.»  
\v 39 Jəju un ndune adɨ-de kadɨ adi dɨje ɨsi nangɨ kɨ kute kute dɔ wale tɨ kɨ mbəl.  
\v 40 Be ə, dɨje uwəi-naa ɓu ɓu je, kutɨ mi kutɨ mi je, ə ɨsi nangɨ kɨ bare bare.  
\v 41 Jəju ɔy mapa kɨ mi kɨ kanjɨ kɨ joo, un kəmne kɨ taa, əl ta kɨ Luwə mba kadɨ njangɨ dɔ nḛ kuso kɨn. Go tɨ, Jəju uwə mapa je ka kɨn gangɨ naa tɨ ə adɨ njé ndo je kadɨ ləbi kosɨ dɨje. Kanjɨ je kɨ joo ka, Jəju ləbɨ dɨje pətɨ tɔ.  
\v 42 Dɨje pətɨ usoi nḛ ndani majɨ.  
\v 43 Nɨngə, njé ndo je ɔyi gɨndɨ mapa je, kɨ kanjɨ je kɨ nay, kare dɔgɨ gɨde e joo ɓəy.  
\v 44 Dɨje kɨ usoi nḛ kɨn asi dɨngəm je dɨbɨ mi. \fig Mapa mi kɨ kanjɨ je joo|src="hk00155c.tif" size="col" loc="MRK 6.38-44" copy="Horace Knowles" ref="6.38" \fig* 
\s1 Jəju njɨyə dɔ man tɨ 
\r (Mt 14.22-33; Ja̰ 6.16-21) 
\p  
\v 45 NDə̰y ba go tɨ, Jəju ɔsɨ njé ndo je ləne kadɨ ali me to tɨ, awi gɨdɨ ba tɨ kəte no̰ne tɨ, kɨ kaw kɨ ɓe bo Bətɨsayda tɨ nu. Nɨngə dɔkagɨloe tɨ kɨn, e a tuwə kosɨ je kadɨ awi.  
\v 46 Lokɨ Jəju adɨ-de awi nɨngə, ɔtɨ aw dɔ mbal tɨ mba kəl ta kɨ Luwə.  
\v 47 Lokɨ lo ndul ngata nɨngə, to e dan batɨ, ə Jəju e kɨ karne ba ə nay nangɨ gogɨ.  
\v 48 Jəju oo kadɨ njé ndo je ləne ɨngəi ko̰ ngay lo kɔsɨ to tɨ, tadɔ nəl ɨlə, sur to kɨ gogɨ gogɨ, adɨ pungɨ ba ra-de majal. Dan lo tɨ ɓa, Jəju ḭ a njɨyə dɔ man tɨ, ɨsɨ aw kɨ rɔde tɨ, nɨngə ge kadɨ n-də tade ɓəy.  
\v 49 Ə lokɨ ooi-e a njɨyə dɔ man tɨ nɨngə, ooi kadɨ e muwə̰ dəw yo, adɨ uri kɔl.  
\v 50 Əi je wa pətɨ ooi-e, adɨ ɓəl rade ngay. Nə kalangɨ ba, Jəju əl-de ə nə: «Adi mesi osɨ nangɨ nə e mi, ə ɨɓəli al!»  
\v 51 Jəju al gode tɨ me to tɨ nɨngə, gɨn nəl gangɨ. Nḛ je kɨn ətɨ-de ɓəl ngay.  
\v 52 Tadɔ kɨ rɔjetɨ, njé ndo je gəri kəm nḛ kɨ Jəju ra ɔjɨ dɔ mapa kɨn al, kɨ mba me nga̰ ləde. 
\s1 Jəju adɨ rɔ nga njé mo̰y je dɔnangɨ Gənəjarətɨ tɨ 
\r (Mt 14.34-36) 
\p  
\v 53 Lokɨ Jəju əi kɨ njé ndo je ləne ɨndəi ba gangi nɨngə, tḛḛi dɔnangɨ Gənəjarətɨ tɨ, ɨndəi to ləde nangɨ.  
\v 54 Lokɨ uri nangɨ taa par ə, dɨje gəri Jəju;  
\v 55 adɨ a̰yḭ-naa ngɔdɨ asi ɓe je kɨ dɔnangɨ Gənəjarətɨ tɨ nakɨ, nakɨ. Dɨje ɨləi rɔde, ɔyi njé mo̰y je ləde me nḛ kotɨ njé mo̰y je tɨ, rəi səde rɔ Jəju tɨ.  
\v 56 Lo je pətɨ kɨ aw tɨ, ngan ɓe je, kɨ ɓe bo je, kɨ lo ndɔr je, dɨje rəi kɨ njé mo̰y je ɓuki-de ta mbalo tɨ, ə no̰i dɔ Jəju tɨ kadɨ ɨyə̰ njé mo̰y je adɨ ɔdi ta kɨbɨ lie par ə a ɨngəi rɔ nga. Nɨngə, njé kɨ ɔdi ta kɨbɨ lie, ɨngəi rɔ nga tɔ. 
\c 7  
\s1 Jəju kɨ nḛ jibəl ɓe 
\r (Mt 15.1-9) 
\p  
\v 1 *Parɨsɨ je kɨ njé ndo ndu-kun je madɨ ḭḭ Jorijaləm tɨ, kawi-naa dɔ Jəju tɨ.  
\v 2 Nɨngə ooi kadɨ njé ndo je lie kɨ madɨ je usoi nḛ kɨ jide kɨ yoro, kɨ kanjɨ togɨ kɨ go jibəl rae tɨ.  
\v 3 NGa nɨngə təkɨ rɔjetɨ, Parɨsɨ je əi kɨ *Jɨpɨ je ba pətɨ, a usoi nḛ kɨ kanjɨ kadɨ a togi jide kadɨ ay njay al. Adɨ e kɨndə kəm go nḛ jibəl ɓe tɨ lə kade je.  
\v 4 Be tɔ ə, re təli sukɨ tɨ nɨngə, a ndogi man rɔde sukɨ sukɨ ɓəy taa a usoi nḛ. Awi kɨ nḛ jibəl ɓe je kɨ rangɨ ngay kɨ ɨndəi kəmde go tɨ ɓəy tə togɨ nḛ ka̰y man je kɨ ngo je kɨ ngoo nɨngə-kasɨ je, kɨ go rəbɨ ra-e tɨ. 
\p  
\v 5 Parɨsɨ je kɨ njé ndo ndu-kun je dəji Jəju əi nə: «MBa ri ə njé ndo je ləi təli rɔde go nḛ jibəl ɓe tɨ lə kaje je al ə? Usoi nḛ kɨ jide kɨ yoro kɨ kanjɨ togɨ kɨn me nə ri ə?»  
\v 6 Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Ta kɨ Luwə əl kɨ ta nje kəl ta kɨ tane tɨ Ejay dɔsi tɨ e ta kɨ rɔjetɨ. Səi njé kədɨ kəm dɨje, tadɔ Luwə adɨ Ejay ndangɨ ə nə: 
\q1 “Gɨn dɨje kɨn ɔsi gonm kɨ nda tade kare, 
\q1 Nə mede e sa̰y səm. 
\q1  
\v 7 Tɔjɨ kɨ ɨsɨ ɨləi dɔm tɨ, ndae goto, 
\q1 Tadɔ nḛ ndo je kɨ ɨsɨ ndoi dɨje ka, 
\q1 E kəm-kədɨ kɨ ḭ rɔ dɨje tɨ tɔ.”»\x + \xo 7:7 \xt Ejay 29.13\x* 
\p  
\v 8 Jəju əl-de ə nə: «Ɨyə̰i ndu-kun lə Luwə dəbɨ kare, ə ɨtəli rɔsi go nḛ jibəl ɓe tɨ lə dɨje yo.» 
\p  
\v 9 Nɨngə, Jəju əl ɓəy ə nə: «To rɔsi al kadɨ ɨyə̰i go ndu-kun lə Luwə kalangɨ ba mba kadɨ ɨngəmi go nḛ jibəl ɓe ləsi!  
\v 10 Təkɨ rɔjetɨ, *Mojɨ ə nə: “Ɔsɨ gon bawi kɨ ko̰i.” Taa əl ɓəy ə nə: “Dəw kɨ tajɨ bawne ə se kone asɨ ta koy.”\x + \xo 7:10 \xt Tḛḛ kɨ taga 20.12; Dətərənom 5.16\x* 
\v 11 Nə səi, əli əi nə: “Re dəw madɨ əl bawne ə se kone ə nə: ‹Nḛ majɨ je kɨ re m-a m-ɔsɨ-n sɔli ə e kɔrba̰,› adɨ e kadɨ-kare lə Luwə.”  
\v 12 E kɨn ɔjɨ kadɨ uti ta rəbɨ kadɨ dəw madɨ ra nḛ ɔsɨ-n sɔl bawne ə se kone.  
\v 13 Ɨgo̰i tujɨ kɨ ɨsɨ tuji ta lə Luwə kɨ nḛ jibəl ɓe ləsi, kɨ ɨsɨ ɨndoi dɨje kɨ kəte kəte kɨn oi! Taa nḛ je kɨ rangɨ kɨ toi be ngay kɨ ɨsɨ rai e no̰o̰ ɓəy.» 
\s1 Nḛ je kɨ a ra dəw adɨ ay njay al ta kəm Luwə tɨ 
\r (Mt 15.10-20) 
\p  
\v 14 Go tɨ nɨngə, Jəju ɓar kosɨ dɨje kɨ rɔne tɨ ɓəy ə əl-de ə nə: «Səi pətɨ, uri mbisi majɨ oi ta ləm, ə kadɨ ɨgəri mee tɔ.»  
\v 15 Nḛ madɨ kɨ ḭ taga aw me dəw tɨ, kɨ a təl-e nḛ kɨ to njḛ tɨ goto. Nə nḛ kɨ ḭ me dəw tɨ ə a təl dəw nḛ kɨ to njḛ tɨ.  
\v 16 [Re dəw madɨ aw kɨ mbine kadɨ oo-n dɔ ta nɨngə, kadɨ oo.]  
\v 17 Lokɨ Jəju ɨyə̰ kosɨ dɨje, ə təl aw me kəy tɨ nɨngə, njé ndo je lie dəji-e kadɨ ɔr-de gɨn kujɨ ta ka kɨn.  
\v 18 Jəju əl-de ə nə: «Adɨ səi je wa ka ɨgəri nḛ al tɔ a? Ɨgəri me ta kɨ m-ge kəl kɨn al a? Nḛ pətɨ kɨ ḭ taga kɨ aw me dəw tɨ, nḛ kare kɨ a təl-e kɨ njḛ tɨ goto.  
\v 19 Təkɨ rɔjetɨ, nḛ je kɨn pətɨ awi nga̰me tɨ al, nə awi kandae tɨ yo, ɓa go tɨ, tḛḛi kɔ.» Ta lə Jəju kɨn tɔjɨ kadɨ nḛ kuso je pətɨ əi kɨ kay njay.  
\v 20 Nɨngə Jəju əl-de ɓəy ə nə: «Nḛ kɨ ḭ me dəw tɨ ə e nḛ kɨ nje təl dəw nḛ kɨ to njḛ tɨ.  
\v 21 E me dəw tɨ kəy, e nga̰me dəw tɨ ə, mər ta je kɨ majal ɨsɨ tḛḛ tɨ, kɨ kaya kɨ ra, kɨ ɓogɨ, kɨ tɔl-naa,  
\v 22 kɨ kuwə marɨm, kɨ ra kəm-nda nḛ, kɨ me ndul, kɨ kədɨ-naa, kɨ nḛ ra kɨ go rəbe tɨ al, kɨ kɔjɨ rɔ, taa kɨlə ra je kɨ to mbə tɔ.  
\v 23 Nḛ je kɨn pətɨ ḭḭ me dəw tɨ, nɨngə əi ə təli-e nḛ kɨ to njḛ tɨ.» 
\s1 Dəne kɨ mba adɨ mene Jəju 
\r (Mt 15.21-28) 
\p  
\v 24 Jəju ḭ loe tɨ no̰o̰ nɨngə, aw dɔnangɨ tɨ kɨ Tɨr. Aw ur me kəy tɨ madɨ, ge kadɨ dɨje gəri gone al, nə loe goto.  
\v 25 Təkɨ rɔjetɨ, re wa kɨ Jəju re tḛḛ ɓəy par ə, dəne madɨ kɨ ndɨl kɨ majal ɨsɨ adɨ ko̰ ngone kɨ dəne oo ta lie, ə a̰y re osɨ nangɨ njae tɨ.  
\v 26 E dəne kɨ e Jɨpɨ al, ɓe koje e Pənəsi, dɔnangɨ Sɨri tɨ. No̰ kɨ dɔ Jəju tɨ kadɨ tuwə ndɨl kɨ majal kɨ ɨsɨ adɨ ko̰ ngonne kɨn kɔ.  
\v 27 Nə Jəju əl-e ə nə: «Ɨyə̰ adɨ ngan je kɨ me kəy tɨ usoi asɨ-de ɓəy taa. Tadɔ e go tɨ al kadɨ dəw un nḛ kuso lə ngan je, ɨlə adɨ ngan bɨsɨ je.»  
\v 28 Ə dəne ka kɨn ɨlə tɨ ə nə: «E rɔjetɨ Ɓaɓe, nə ke ə, ngan bɨsɨ je kɨ ai gɨn tabɨlə tɨ, a usoi yongɨrɔ nḛ je kɨ tḛḛ ta ngan je tɨ tosɨ nangɨ tɔ.»  
\v 29 Nɨngə Jəju əl-e ə nə: «Ta kul ta kɨ tḛḛ tai tɨ kɨn, ɔtɨ aw ɓe ləi, tadɔ ndɨl kɨ majal tḛḛ me ngoni tɨ kɨ dəne kɔ ngata.»  
\v 30 Dəne ka kɨn təl aw ɓe nɨngə, ɨngə ngonne, to dɔ tɨrə tɨ kare, mbata ndɨl kɨ majal ka kɨn tḛḛ rɔe tɨ kɔ. 
\s1 Jəju adɨ nje mbi bəy oo ta 
\p  
\v 31 Jəju ḭ dɔnangɨ Tɨr, gangɨ Sɨdo̰, nɨngə ɨndə dɔnangɨ ɓe bo je kɨ dɔgɨ gangɨ ɓəy taa re tḛḛ ta ba Galile tɨ.  
\v 32 Dɨje rəi kɨ dɨngəm kare kɨ mbie bəy, kɨ lo kəl ta to rɔe, rɔ Jəju tɨ, dəji-e kadɨ ɨndə jine dɔe tɨ, kadɨ ɨngə rɔ nga.  
\v 33 Jəju ɔr-e kɨ kare ba aw sie sa̰y kɨ kosɨ dɨje. Lokɨ tɨlə ngan jine je mbi nje mo̰y tɨ nɨngə, tɨbɨ man tane ɔdɨ-n ndon dɨngəm ka kɨn.  
\v 34 Go tɨ nɨngə, Jəju un kəmne kɨ dɔra̰ tɨ, ɨlə kə̰ə̰ pṵṵ, ə əl ə nə: «Epata» (kɔr me ta kɨn nə: ɨmbutɨ).  
\v 35 Taji naa tɨ no̰o̰ par ə mbi dɨngəm ka kɨn mbutɨ, ə ndone tutɨ adɨ əl ta ay njay njay.  
\v 36 Jəju ndɔr mbi dɨje kɨ oy nḛ kɨn kadɨ dəw əl tae kəte adɨ dəw kɨ rangɨ oo al. Lokɨ ndɔr mbide kɨ nja naa tɨ naa tɨ kadɨ dəw ɔr poy nḛ kɨn al nɨngə, kadɨ be ɓəy ə dɨje ɔri poy nḛ rae kɨ kəte kəte.  
\v 37 Nḛ ra Jəju ətɨ kosɨ dɨje ɓəl ngay adɨ əli əi nə: «Nḛ rae je pətɨ majɨ: Ra njé je kɨ mbide bəy adɨ ooi dɔ ta, taa ra mbɨki je adɨ əli ta tɔ.» 
\c 8  
\s1 Jəju adɨ nḛ kuso dɨje dɨbɨ sɔ 
\r (Mt 15.32-39) 
\p  
\v 1 Me ndɔ je tɨ kɨn, kosɨ dɨje ngay kawi-naa təkɨ rangɨ ɓəy dɔ Jəju tɨ. Nɨngə, nḛ kɨ kadɨ usoi goto. Be ə Jəju ɓar njé ndo je ləne əl-de ə nə:  
\v 2 «M-o kəm-to-ndoo lə kosɨ dɨje kɨn, tadɔ ndɔ mɨtə ɓone ə əi səm naa tɨ, nɨngə nḛ kɨ kadɨ usoi goto.  
\v 3 Re m-tuwə-de madɨ awi ɓe kɨ mede kɨ ɓo ba ə, ɓo a taa tɔgɨde rəbə, tadɔ njé kɨ madɨ dande tɨ ḭḭ sa̰y ə rəi.»  
\v 4 *NJé ndo je lie təli əli-e əi nə: «J-a j-ɨngə mapa ra dɨlə lo tɨ ne, ə a usoi asɨ-de ə?»  
\v 5 Jəju dəjɨ-de ə nə: «Mapa kɨ jisi tɨ e ban ə?» Ə əli-e əi nə: «Mapa e sɨri.»  
\v 6 Go tɨ nɨngə, Jəju əl kosɨ dɨje kadɨ ɨsi nangɨ. Ɔy mapa kɨ sɨri ka kɨn jine tɨ, ra oyo Luwə dɔ tɨ nɨngə, gangɨ naa tɨ, ə adɨ njé ndo je ləne, kadɨ adi kosɨ dɨje. Be ə, njé ndo je taai ləbi kosɨ dɨje tɔ.  
\v 7 Awi kɨ ngan kanjɨ je jide tɨ tɔ. Jəju ra oyo Luwə dɔ tɨ ə adɨ njé ndo je ləne kadɨ ləbi dɨje tɔ.  
\v 8 Dɨje usoi nḛ ndani, adɨ, njé ndo je kawi gɨnde je kɨ nay, kare sɨri.  
\v 9 Dɨje kɨ usoi nḛ, asi dɨbɨ sɔ. Go tɨ nɨngə, Jəju ɨyə̰-de adɨ awi.  
\v 10 Kalangɨ ba go tɨ, Jəju əi kɨ njé ndo je ləne ali me to tɨ, awi dɔnangɨ Dalmanuta tɨ. 
\s1 Parɨsɨ je dəji nḛ kɔjɨ Jəju 
\r (Mt 16.1-4) 
\p  
\v 11 *Parɨsɨ je ḭḭ no̰o̰ rəi nɨngə, ɨləi ngɨrə najɨ ta tɨ kɨ Jəju, ɓa dəji-e kadɨ ra nḛ kɔjɨ madɨ kɨ ḭ dɔra̰ tɨ adɨ-de n-ooi. Dəji-e be tə kulə kɨ kɨyə mba kuwə-n dəw.  
\v 12 Jəju ɨlə mene pṵṵ, ə əl-de ə nə: «MBari ə dɨje kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone dəji mba kadɨ n-ooi nḛ kɔjɨ kɨ ətɨ ɓəl ə? Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi madɨ oi, nḛ kɔjɨ madɨ kɨ kadɨ dəw a ra kɨ mbata ləde goto.»  
\v 13 Be ə, Jəju ɨyə̰-de, ə al me to tɨ mba kaw dam ba tɨ kɨ kare. 
\s1 Əm lə Parɨsɨ je nɨm, əm lə Erodɨ nɨm 
\r (Mt 16.5-12) 
\p  
\v 14 Me njé ndo je oy dɔ mapa tɨ kɨ kadɨ ɔyi. E kɨ jide tɨ kɨ ɨsi me to tɨ e kare ba par.  
\v 15 Jəju ndəjɨ-de, ə əl-de ə nə: «Oi majɨ! Adi kəmsi ədɨ dɔ rɔsi tɨ, ɔjɨ-n dɔ əm lə *Parɨsɨ je, kɨ əm lə Erodɨ\f + \fr 8:15 \ft Əm lə Parɨsɨ je e nḛ ndo ləde kɨ ngom, nɨngə əm lə Erodɨ e mbatɨ kun me kadɨ Jəju tɔ.\f*.»  
\v 16 *NJé ndo je naji-naa ta dande tɨ əi nə: «Jəju əl be tadɔ jɨ rəi kɨ mapa al!»  
\v 17 Jəju gər ta kɨ mede tɨ, adɨ əl-de ə nə: «MBa ri ə ɨsɨ naji-naa ta dansi tɨ dɔ mapa tɨ kɨ ɔyi al ə? Ɨgəri me nḛ je al ka ɓəy a? Kəmsi tḛḛ dɔ nḛ je tɨ madɨ al ka ɓəy a? Səi dɨje kɨ ku dɔsi goto a?  
\v 18 Kəmsi to mba kadɨ oi lo al a? Rai mbisi kadɨ oi dɔ ta al a? Mesi ole dɔ tɨ al a?  
\v 19 NDɔ kɨ m-ləbɨ mapa mi, dɨngəm je dɨbɨ mi kɨn, gɨndɨ mapa kɨ nay, ɔyi kare ban ə?» Nɨngə əli əi nə: «J-ɔy kare dɔgɨ gɨde e joo.»  
\v 20 «NGa ndɔ kɨ, m-ləbɨ mapa sɨri dɨngəm je dɨbɨ sɔ kɨn, gɨnde je kɨ nay, ndɔ kɨ ɔyi kare ban ə?» Nɨngə əli-e əi nə: «J-ɔy kare sɨri.»  
\v 21 Lo kɨn tɨ, Jəju əl-de ə nə: «Ɨgəri al ɓəy a?» 
\s1 Jəju adɨ nje kəm tɔ kare oo lo me ɓe tɨ kɨ Bətɨsayda 
\p  
\v 22 Lokɨ Jəju əi kɨ njé ndo je ləne rəi tḛḛi me ɓe tɨ kɨ Bətɨsayda tɨ nɨngə, dɨje rəi kɨ nje kəm tɔ kare rɔ Jəju tɨ. Dɨje ka kɨn no̰i dɔ Jəju tɨ kadɨ ɔde.  
\v 23 Jəju uwə ji nje kəm tɔ ka kɨn, ə aw sie gɨdɨ ɓe tɨ. Lokɨ yo̰m kəme kɨ man tane nɨngə, ɨndə jine dɔe tɨ ə dəje ə nə: «O nḛ madɨ a?»  
\v 24 NJe kəm tɔ go̰ lo nɨngə ə nə: «M-o dɨje, nə to ə toi tə kagɨ je ə a njɨyəi be.»  
\v 25 Jəju təl ɨndə jine dɔ kəme tɨ nja kare ɓəy adɨ oo lo ay njay njay ngata. Ɨngə rɔ nga, ta oo nḛ je pətɨ ay njay njay tɔ.  
\v 26 Go tɨ nɨngə, Jəju ɨyḛ adɨ aw ɓe ləne, ə əl-e ə nə: «Otɨ təl kaw me ɓe tɨ kɨn gogɨ.» 
\s1 Pɨyər gər kadɨ Jəju e Kɨrɨsɨ, kɨ MBətɨ lə Luwə 
\r (Mt 8.13-20; Lk 9.18-21) 
\p  
\v 27 Jəju ɔtɨ loe tɨ no̰o̰ nɨngə, awi kɨ njé ndo je ləne ngan ɓe je tɨ kɨ gɨdɨ Səjare tɨ, kɨ Pɨlɨpɨ. Lokɨ əi dɔ rəbɨ tɨ, Jəju dəjɨ-de ə nə: «Dɨje ɨsɨ əli ta kɨ dɔm tɨ təkɨ mi na̰ ə?»  
\v 28 Ə njé ndo je əli-e əi nə: «Dɨje madɨ əi nə ḭ Ja̰ Batɨsɨ; njé kɨ nungɨ əi nə ḭ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Eli; njé kɨ rangɨ ɓəy əi nə ḭ kɨ kare dan njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ.»  
\v 29 Nɨngə, Jəju təl re dəjɨ-de əi je wa ə nə: «NGa səi wa kɨ dɔsi, əli əi nə mi na̰ ə?» Ə Pɨyər ɨle tɨ ə nə: «Ḭ Kɨrɨsɨ, kɨ Luwə mbəte.»  
\v 30 Jəju ndəjɨ-de kɨ tɔgɨne kadɨ əli ta kɨn kəte kadɨ dəw kɨ rangɨ oo al. 
\s1 Jəju əl ta koyne kɨ kḭne lo koy tɨ 
\r (Mt 16.21-28; Lk 9.22-27) 
\p  
\v 31 Go ta je tɨ kɨn nɨngə, Jəju ɨlə ngɨrə kadɨ ndo-de təkɨ ne *NGon dəw n-a n-ɨngə ko̰ ngay. *NGatɔgɨ je lə *Jɨpɨ je, kɨ kɨ bo je lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé ndo ndu-kun je a mbati-ne. Dɨje a tɔli-ne, nə ndɔ kɨ ko̰ mɨtə lə ndɔ koyne ɓa, n-a n-tḛḛ lo koy tɨ.  
\v 32 Əl-de ta je kɨn pətɨ ay njay. Pɨyər ɔr Jəju aw sie dəbɨ kare, nɨngə ɨlə ngɨrə kɔl sie.  
\v 33 Nə Jəju təl rɔne, go̰ njé ndo je ləne nɨngə ndangɨ Pɨyər kɨ tɔgɨne ngay ə nə: «Ɨtəl gogɨ *Sata̰, ɔr rɔi kɔ gom tɨ! tadɔ mər ta ləi e mər ta kɨ ḭ rɔ Luwə tɨ al, nə e mər ta lə dɨje.» 
\p  
\v 34 Go tɨ nɨngə, Jəju ɓar kosɨ dɨje kɨ njé ndo je ləne, nɨngə əl-de ə nə: «Re dəw madɨ ndɨgɨ njɨyə gom tɨ nɨngə, kadɨ oo rɔne tə nḛ madɨ al, kadɨ e wa un kagɨ-dəsɨ koy ləne, ə re un gom.  
\v 35 Təkɨ rɔjetɨ, dəw kɨ ge kajɨ rɔne ne wa dɔnangɨ tɨ ne a tḭ ta rɔne. Nə dəw kɨ tḭ ta rɔne kɨ mbata ləm, ə se kɨ mbata Poy Ta kɨ Majɨ, a ajɨ rɔne tɔ.  
\v 36 Kɨn ə re dəw ɨngə nḛ majɨ je kɨ dɔnangɨ tɨ ne pətɨ tɨgə, nə ndɨle tujɨ ə, maje to ra be ə?  
\v 37 Nḛ madɨ kɨ dəw a adɨ ɔr-n to ndɨlne to no̰o̰ a?  
\v 38 Təkɨ rɔjetɨ, re rɔ dəw madɨ sɔl-e kɨ mbata ləm, ə se kɨ mbata ta ləm ta kəm dɨje tɨ kɨ njé ra kaya kɨ njé ra majal kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨn, mi NGon dəw m-a m-ra rɔsɔl dɔe tɨ tɔ, ndɔe tɨ kɨ m-a m-re-n me kɔsɨ-gon tɨ lə Bawm, naa tɨ kɨ malayka je kɨ ayi njay.» 
\c 9  
\p  
\v 1 Jəju əl-de ɓəy ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi: dɨje madɨ dansi tɨ ne a oyi al ɓəy ə, a ooi ko̰ɓe lə Luwə kɨ a re kɨ tɔgɨne kɨn.» 
\s1 Jəju mbəl rɔne 
\r (Mt 17.1-13; Lk 9.28-36) 
\p  
\v 2 NDɔ mehḛ go tɨ nɨngə, Jəju ɔr Pɨyər nɨm, Jakɨ nɨm, taa Ja̰ nɨm tɔ, ə al aw səde dɔ mbal tɨ kɨ ngal, kɨ karde ba, sa̰y kɨ ndəge je. Loe tɨ kɨn no̰o̰, Jəju mbəl rɔne ta kəmde tɨ.  
\v 3 Kɨbɨ je lie ndoləi kə̰y kə̰y, taa ndai nda kɨ dəw kɨ dɔnangɨ tɨ ne kɨ kadɨ a togɨ kɨbɨ adɨ nda be goto.  
\v 4 Nɨngə lo kɨn tɨ no̰o̰, Eli əi kɨ *Mojɨ tḛḛi kɨ rɔde tɨ hɔy, a əli ta kɨ Jəju.  
\v 5 Ə Pɨyər un ta əl Jəju ə nə: «NJe ndo dɨje, kɨn ə j-ɨsi lo kɨn tɨ ne be par ə majɨ ngay. J-a ra kəy-lo mɨtə: kare e ya̰i, kare e ya̰ Mojɨ, ə kɨ kare e ya̰ Eli tɔ.»  
\v 6 Pɨyər gər ta wa bangɨ kɨ kadɨ əl al, tadɔ əi kɨ madɨne je kɨ joo pu, ɓəl rade ngay.  
\v 7 Nɨngə, taji naa tɨ no̰o̰, kɨl ndi ḭ səbɨ dɔde lɨtɨ. NDu ta madɨ tḛḛ me kɨl ndi tɨ ə nə: «E kam e NGonm kɨ m-ndɨge ngay, ə oi ta lie.»  
\v 8 Kɨ kəm kɨ kɨndə jɨpɨ, njé ndo je go̰i lo gə gɨdɨde, nə dəw kare ka ooi-e al. Jəju kɨ karne ba par ə ooi-e rɔde tɨ.  
\v 9 Lokɨ ḭḭ dɔ mbal tɨ ɨsɨ uri kɨ nangɨ nɨngə, Jəju ndəjɨ-de kadɨ ɔri poy nḛ kɨ ra nḛ ə ooi kɨn dəw madɨ al, bɨtɨ kadɨ ne *NGon dəw n-tḛḛ dan njé koy je tɨ.  
\v 10 *NJé ndo je təli rɔde go ta tɨ kɨ Jəju əl-de, nə ke ə, gəri me ta kɨ nə: «Kḭ taa dan njé koy je tɨ kɨn» al, adɨ naji-naa ta dɔ tɨ dande tɨ. 
\p  
\v 11 Go tɨ, njé ndo je dəji-e əi nə: «MBari ə, njé ndo ndu-kun je əi nə sɔbɨ kadɨ Eli re kəte taa ə?»  
\v 12 Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «E kɨ rɔjetɨ kadɨ Eli a re kəte ɓəy taa, mba kadɨ ra go nḛ je pətɨ adɨ asɨ-naa gogɨ. NGa ra ban ə, ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə, sɔbɨ dɔm mi NGon dəw ɓəy əi nə: “NGon dəw a ɨngə ko̰ ngay, taa dɨje a kɨdi-e tɔ\x + \xo 9:12 \xt Ejay 53.3; Pa je 22.7-18\x*” ə?  
\v 13 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi madɨ oi, Eli re, ə dɨje rai sie nḛ kɨ mede ge, təkɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ sɔbɨ-n dɔe.» 
\s1 Jəju nga ngon kɨ ndɨl kɨ majal ade ko̰ 
\r (Mt 17.14-21; Lk 9.37-43) 
\p  
\v 14 Lokɨ təli rəi rɔ ndəgɨ njé ndo je tɨ nɨngə, oi kosɨ dɨje ɨləi-naa gəi dɔde wukɨ, nɨngə njé ndo ndu-kun je ə ɨsɨ naji-naa ta tɨ səde tɔ.  
\v 15 Lokɨ kosɨ dɨje ooi Jəju nɨngə, ndɔjɨ-de ngay, adɨ a̰yḭ-naa bur bur kɨ rɔe tɨ, uwəi jie rai-e lapɨya.  
\v 16 Jəju dəjɨ njé ndo je ləne ə nə: «Ta ri ə ɨsɨ naji-naa ta dɔ tɨ səde ə?»  
\v 17 Dəw madɨ kare dan kosɨ dɨje tɨ əl-e ə nə: «NJe ndo dɨje, m-re kɨ ngonm rɔi tɨ, tadɔ e gɨn tɔgɨ tɨ lə ndɨl kɨ ra-e adɨ əl ta al.  
\v 18 Lo je pətɨ kɨ ndɨl kɨn ḭ sie tɨ nɨngə, ɨge ɨle nangɨ, adɨ kulum tae ɨbə jugɨ jugɨ, ngə ngangɨne gururu gururu, nɨngə nda-je ra̰y, ade to tə kagɨ be. Be ə, m-dəjɨ njé ndo je ləi kadɨ tuwəi ndɨl kɨ majal kɨn dɔe tɨ kɔ, nə asi tɔgɨ al.»  
\v 19 Lo kɨn tɨ, Jəju un ta əl njé ndo je ləne ə nə: «Səi dɨje kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone kɨ səi njé me nga̰ je, kadɨ tə m-ɨsɨ səsi dɔkagɨlo ban ɓəy taa adi mesi ə? Kadɨ m-a m-ɔsɨ gɨnsi dɔkagɨlo ban ɓəy taa ə? Ɨrəi kɨ ngon rɔm tɨ ne.»  
\v 20 Lokɨ rəi kɨ ngon rɔe tɨ nɨngə, taji naa tɨ no̰o̰ wa kɨ ndɨl kɨ majal oo Jəju par ə, dadɨ ngon ka kɨn nangɨ nangɨ, ɓa man tae ḭ kulum mbukɨ mbukɨ, nɨngə bi-e ɨle nangɨ, ade nduguru nangɨ.  
\v 21 Jəju dəjɨ Bawe ə nə: «Dɔkagɨlo kɨ ra tɨ ə nḛ kɨn ɨlə sie ngɨre ə?» Ə Baw ngon ɨle tɨ ə nə: «Ɨlə ngɨre lo kɨ ngon to du ba ɓəy.  
\v 22 Nɨngə, taa taa ndɨl kɨ majal kɨn, ɨsɨ sur-e tɨle kɨ poro je, kɨ me man tɨ je, kadɨ tɔl-e, ə re asɨ ra nḛ madɨ ə, oo kəm-to-ndoo ləje, ɨra səje.»  
\v 23 Ə Jəju təl əl-e ə nə: «Re asɨ… kɨn əl be kɨ mba ri ə? Dəw kɨ adɨ mene, asɨ ra nḛ je pətɨ.»  
\v 24 Ta naa tɨ no̰o̰, baw ngon əl ta kɨ ndune kɨ bo ə nə: «M-adɨ mem, nə kadɨ-me ləm ə e ngay al, ə ɨra səm!»  
\v 25 Lokɨ Jəju oo kadɨ kosɨ dɨje ɨsɨ a̰yḭ-naa bur bur kɨ rɔe tɨ nɨngə, ndangɨ ndɨl kɨ majal ə nə: «Ḭ ndɨl kɨ majal kɨ nje bəy mbi dɨje kɨ nje kadɨ dɨje əli ta al, m-un ndum kadɨ ɨtḛḛ rɔ ngon tɨ kɨ kɔ, ə ɨre gogɨ al ratata!»  
\v 26 NDɨl kɨ majal ka kɨn ur kɔl, ra ngon adɨ dadɨ nangɨ nangɨ kɨ tɔgɨne ngay, nɨngə tḛḛ rɔe tɨ kɔ. NGon təl to təkɨ oy be, adɨ dɨje pətɨ kɨ ooi nḛ kɨ ra nḛ, əli əi nə: «Oy ngata.»  
\v 27 Nə Jəju uwə ji ngon un-e ur-e taa.  
\v 28 Lokɨ Jəju ur me kəy tɨ, ə njé ndo je lie ɨsi sie kɨ karde ba, dəji-e əi nə: «MBari ə je j-asɨ kadɨ jɨ tuwə ndɨl kɨ majal kɨn al ə?»  
\v 29 Jəju təl əl-de ə nə: «Ko ndɨl je kɨ be kɨn, dəw a tuwə-de kɨ go rəbɨ kəl ta kɨ Luwə taa.» 
\s1 Jəju təl əl ta kɨ dɔ koyne tɨ kɨ kḭne lo koy tɨ ɓəy 
\r (Mt 17.22-23; Lk 9.43-45) 
\p  
\v 30 Əi, ɔti loe tɨ no̰o̰ nɨngə, ɨndəi dɔnangɨ Galile gangi. Jəju ge kadɨ dəw madɨ gər gone al.  
\v 31 Tadɔ un dɔkagɨlo mba kadɨ ndo-n nḛ njé ndo je ləne. Be ə əl-de ə nə: «A ɨləi-mi *mi NGon dəw ji dɨje tɨ kadɨ a tɔli-mi, nɨngə lokɨ tɔli-mi oy ɓa, ndɔ kɨ ko̰ mɨtə lə ndɔ koym ə, m-a m-ḭ taa lo koy tɨ.»  
\v 32 *NJé ndo je gəri me ta lie kɨn al, nɨngə ɓəli kadɨ dəji-e ta dɔ tɨ tɔ. 
\s1 Jəju un ta lə ngan je kɨ du ndo-n nḛ njé ndo je ləne 
\r (Mt 18.1-5; Lk 9.46-48) 
\p  
\v 33 Lokɨ rəi tḛḛi me ɓe tɨ kɨ Kapərnayɨm, ə uri me kəy tɨ nɨngə, Jəju un ta dəjɨ-de ə nə: «Ta ri ə kəte ɨsɨ naji-naa ta dɔ tɨ dɔ rəbɨ tɨ ə?»  
\v 34 Nə təli ɨsi kekeke, tadɔ, dɔ rəbɨ tɨ, naji-naa ta, kadɨ n-gəri se na̰ ə e kɨ bo wa?  
\v 35 Jəju ɨsɨ nangɨ, nɨngə ɓar njé ndo je ləne kɨ dɔgɨ gɨde e joo, əl-de ə nə: «Re dəw madɨ ge kadɨ n-e dəw kɨ dɔsa̰y nɨngə, majɨ kadɨ təl rɔne dəw kɨ dɔbəy tɨ nɨm, nje ra kɨlə ɓəə kadɨ ndəge je pətɨ nɨm tɔ.» 
\p  
\v 36 Go tɨ, Jəju un ngon kɨ du, ur-e dande tɨ, ə lokɨ ore rɔne tɨ ɓa, əl-de ə nə:  
\v 37 «Re dəw madɨ uwə ngon kɨ be kɨn rɔne tɨ me tɔm tɨ ə, e mi wa ə dəwe kɨn uwə-m rɔne tɨ. Nɨngə, dəw kɨ uwə-m kɨ rɔne tɨ, e mi ə uwə-m kɨ rɔne tɨ al, nə e nje kɨlə-m ə uwe kɨ rɔne tɨ.» 
\s1 Dəw kɨ e nje kɔsɨ-m ta al e dəw ləm 
\r (Lk 9.49-50) 
\p  
\v 38 Ja̰ əl Jəju ə nə: «NJe ndo dɨje, j-o dəw madɨ kɨ a tuwə ndɨl je kɨ majal me tɔi tɨ, ə jɨ ndɨgɨ kadɨ j-ɔge dɔ ra nḛ kɨn, tadɔ e njɨyə səje goi tɨ al.»  
\v 39 Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Otɨ kadɨ ɔgi-e dɔ, tadɔ dəw kare kɨ a ra nḛ kɨ ətɨ ɓəl me tɔm tɨ kɨ kadɨ a təl kalangɨ ba əl ta kɨ majal dɔm tɨ goto.  
\v 40 Təkɨ rɔjetɨ, dəw kɨ ɔsɨ-je ta al e dəw ləje.  
\v 41 Taa re dəw madɨ adɨ səi man ka̰y me ngon kal man tɨ par, mbata ke kɨ səi dɨje lə Kɨrɨsɨ ka, dəwe kɨn, təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, a nal nḛ kɨgə go ji ləne al. 
\s1 NDəjɨ-naa dɔ majal tɨ 
\r (Mt 18.6-9; Lk 17.1-2) 
\p  
\v 42 «Kɨn ə təkɨ dəw madɨ ra adɨ kɨ kare dan njé kɨ du tɨ kɨ adi-mi mede, osɨ me majal tɨ ə, e sotɨ ngay ɓəy mbata tɨ lie kadɨ dɔɔi mbal kɨ bo ngay mɨnde tɨ, ə ɨləi-e me ba tɨ.  
\v 43 Kɨn ə jii kare rai adɨ osɨ me majal tɨ ə, ɨgange ɨle kɔ. Tadɔ, e sotɨ kadɨ ɨngə kajɨ kɨ jii kɨ kare, ɨtə kadɨ ɨngəm jii je joo pu, ə ɨləi-ni me por tɨ lə su, me por tɨ kɨ a oy al ratata kɨn. [  
\v 44 ] \f + \fr 9:44 \ft Bar ta kɨ joo kɨn, dɨje madɨ əli təkɨ goto me makɨtɨbɨ je tɨ kɨ njé ndange kɨ kəte ndangi.\f* 
\v 45 Kɨn ə njai kare rai adɨ osɨ me majal tɨ ə, ɨgange ɨle kɔ. Tadɔ, e sotɨ kadɨ ɨngə kajɨ kɨ njai kɨ kare, ɨtə kadɨ ɨngəm njai je joo pu, ə ɨləi-ni me por tɨ lə su. [  
\v 46 ]  
\v 47 Kɨn ə kəmi kare rai adɨ osɨ me majal tɨ ə, ɔr-e ɨle kɔ. Tadɔ, e sotɨ kadɨ ur ko̰ɓe tɨ lə Luwə kɨ kəmi kɨ kare, ɨtə kadɨ ɨngəm kəmi joo pu, ə ɨləi-ni me por tɨ lə su.  
\v 48 Lokɨ kode je kɨ me tɨ oyi al, taa por kɨ səm tɨ ka oy al ratata tɔ.  
\v 49 Təkɨ rɔjetɨ, dəw kɨ ra ka por ko̰ je a ra-e adɨ ay njay, təkɨ katɨ a ra-n nḛ kuso adɨ nəl be.  
\v 50 Katɨ e nḛ kɨ majɨ, nə lokɨ nəle goto ə, ri ə a rai kadɨ a təl nəl gogɨ ə? Nḛ kɨ kadɨ dəw a ra-n goto. Nɨngə majɨ kadɨ ɨtɔji hal kɨ majɨ kɨ rɔ-naa tɨ, ə ɨsi kɨ naa kɨ lapɨya dansi tɨ.» 
\c 10  
\s1 Ta kɨ dɔ gangɨ-naa tɨ lə dəne kɨ dɨngəm 
\r (Mt 19.1-9; Lk 16.18) 
\p  
\v 1 Jəju ḭ loe tɨ no̰o̰, aw dɔnangɨ Jude tɨ, gɨdɨ ba Jurdḛ tɨ. Kosɨ dɨje kawi-naa gəi gɨde wukɨ ɓəy. Kɨ go jibəl ra-e tɨ lə Jəju, ɨlə ngɨrə ndo-de nḛ.  
\v 2 *Parɨsɨ je ɔti rəi rɔ Jəju tɨ, nɨngə kadɨ tə ɨyəi kulə uwəi-e-n me ta tɨ, dəji-e əi nə: «NDu-kun adɨ ta rəbɨ kadɨ dɨngəm tuwə-n nene ə se adɨ ta rəbɨ al ə?»  
\v 3 Jəju dəjɨ-de ə nə: «NDu-kun ri ə *Mojɨ adɨ səi dɔ tɨ ə?»  
\v 4 Əi təli əli-e əi nə: «Mojɨ adɨ ta rəbɨ kadɨ dɨngəm tuwə nene, nə ke ə, kadɨ ade makɨtɨbɨ gangɨ-naa jie tɨ\x + \xo 10:4 \xt Dətərənom 24.1\x*.»  
\v 5 Ə Jəju təl əl-de ə nə: «E kɨ mbata me nga̰ ləsi ə Mojɨ ndangɨ-n ndu-kun kɨn adɨ səsi.  
\v 6 Nə lo kɨlə ngɨrə kɨndə nḛ je tɨ, Luwə ra dɨngəm əi kɨ dəne.  
\v 7 E be ə, dɨngəm a ɨyə̰ kone je kɨ bawne je, ə a tɨyə̰i-naa kɨ nene,  
\v 8 kadɨ təli darɔ kɨ kare. Lo kɨn tɨ, a əi joo al ngata, nə a əi darɔ kɨ kare ba.\x + \xo 10:8 \xt Kɨlə ngɨrə nḛ je 1.27; 2.24\x* 
\v 9 Nɨngə nḛ kɨ Luwə dɔɔ naa tɨ, majɨ kadɨ dəw gangɨ naa tɨ al.»  
\v 10 Lokɨ təli rəi ɓe, njé ndo je lie dəji-e ta dɔ tɨ ɓəy.  
\v 11 Ə Jəju əl-de ə nə: «Re dəw tuwə nene, ə taa dəne kɨ rangɨ ə, dəwe kɨn təl nje kuwə marɨm, tadɔ nee kɨ kəte ɨsɨ no̰o̰ ɓəy.  
\v 12 A re e dəne ə mbatɨ ngawne ə taa dɨngəm kɨ rangɨ ka, e nje kuwə marɨm tɔ.» 
\s1 Jəju njangɨ dɔ ngan je kɨ du 
\r (Mt 19.13-15; Lk 18.15-17) 
\p  
\v 13 Dɨje rəi kɨ ngan je kɨ du rɔ Jəju tɨ kadɨ njangɨ dɔde, nə njé ndo je kɔli səde.  
\v 14 Lokɨ Jəju oo kɨlə ra njé ndo je ləne nɨngə, nəl-e al adɨ əl-de ə nə: «Ɨyə̰i ngan je kɨ du adɨ rəi rɔm tɨ, otɨ kadɨ ɔgi-de ta rəbɨ, tadɔ ko̰ɓe lə Luwə e ya̰ dɨje kɨ toi tə ngan je kɨ du be.  
\v 15 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dəw kɨ ndɨgɨ kadɨ Luwə o̰ ɓe dɔe tɨ tə ngon kɨ du be al, a ur ko̰ɓe tɨ lə Luwə al ratata.»  
\v 16 Go tɨ, Jəju uwə ngan je kɨ du ka kɨn kɨ rɔne tɨ, ɨndə jine dɔde tɨ, njangɨ dɔde. 
\s1 Ta lə Jəju əi kɨ dəw kɨ nje nḛ kɨngə 
\r (Mt 19.16-30; Lk 18.18-30) 
\p  
\v 17 Lokɨ Jəju ɔtɨ osɨ dɔ rəbɨ tɨ nɨngə, dɨngəm madɨ kare a̰y re osɨ nangɨ njae tɨ, nɨngə dəje ə nə: «NJe ndo kɨ majɨ, e ri ə m-a m-ra ə m-a m-ɨngə-n kajɨ kɨ a to bɨtɨ kɨ no̰ tɨ ə?»  
\v 18 Jəju əl-e ə nə: «MBa ri ə ɨɓar-m dəw kɨ majɨ ə? Dəw kare kɨ majɨ goto, nə Luwə kɨ karne ba par ə e dəw kɨ majɨ.  
\v 19 Ḭ ɨgər ndu-kun je lə Luwə kɨ ə nə: “A tɔl dəw al, a uwə marɨm al, a ɓogɨ al, a ma najɨ kɨ ngom dɔ madi tɨ al, a ra nḛ kɨ majal kɨ dəw madɨ al, ɔsɨ gon bawi əi kɨ ko̰i kɨn majɨ.”»\x + \xo 10:19 \xt Tḛḛ kɨ taga 20.12-16; Dətərənom 5.16-20\x* 
\v 20 Dɨngəm ka kɨn əl-e ə nə: «NJe ndo, nḛ je kɨn pətɨ m-təl rɔm go tɨ dɔkagɨlo kɨlə ngɨrə basam tɨ nu.»  
\v 21 Jəju go̰ dɨngəm ka kɨn kɨ rɔnəl, nɨngə əl-e ə nə: «Nḛ kare be ə nayḭ kadɨ ɨra. Aw, ɨgatɨ kɨ nḛ majɨ je ləi pətɨ, adɨ lae njé ndoo je, ɓa a aw kɨ nḛ kɨngə ngay me dɔra̰ tɨ, ə ɨre un gom.»  
\v 22 Nə lokɨ dɨngəm ka kɨn oo ta je kɨn nɨngə, kəme ɨl kɨrɨri, ə ɔtɨ aw kɨ rɔnəl al, tadɔ e dəw kɨ aw kɨ nḛ kɨngə ngay. 
\p  
\v 23 Jəju go̰ njé ndo je ləne kɨ gəi gɨde, nɨngə əl-de ə nə: «A e nḛ kɨ nga̰ ngay rɔ njé nḛ kɨngə je tɨ kadɨ uri me ɓeko̰ tɨ lə Luwə!»  
\v 24 Ta lə Jəju kɨn ndɔjɨ-de, nə Jəju a dɔ tɨ gərərə ba ə nə: «NGanm je, e nḛ kɨ nga̰ ngay kadɨ dəw ur me ɓeko̰ tɨ lə Luwə.  
\v 25 E nḛ kɨ nga̰ ngay kadɨ jambal kɨ oi-e kɨn ur bole kon ku nḛ tɨ, nə a nga̰ ngay ɨtə e kɨn ɓəy kadɨ nje nḛ kɨngə ur me ɓeko̰ tɨ lə Luwə.»  
\v 26 Ta kɨn ətɨ-de ɓəl dɔ made tɨ ɓəy, adɨ dəji-naa dande tɨ əi nə: «NGa kɨn ə e be nɨngə, na̰ ə asɨ kadɨ ɨngə kajɨ ə?»  
\v 27 Jəju ɨndə manjɨde ba, nɨngə əl-de ə nə: «Kɨ rɔ dɨje tɨ ɓa, dəw kɨ asɨ goto, nə kɨ rɔ Luwə tɨ ɓa, nḛ kɨ dum-e goto, tadɔ asɨ ra nḛ je pətɨ.»  
\v 28 Ə Pɨyər ɨlə rɔne əl-e ə nə: «NGa o je kɨ, j-ɨyə̰ nḛ je ləje pətɨ kɔ, mba kadɨ j-un-n goi kɨn.»  
\v 29 Jəju ɨle tɨ ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, re dəw madɨ, ɨyə̰ kəy ləne, kɨ ngakone je, kɨ konane je, kɨ kone, kɨ bawne, kɨ ngane je ə se dɔnangɨ ləne kɨ mbata ləm, ə se kɨ mbata Poy Ta kɨ Majɨ nɨngə,  
\v 30 dəwe kɨn a ɨngə kəy je, kɨ ngakone je, kɨ konane je, kɨ kone je, kɨ ngane je, kɨ dɔnangɨ, nja ɓu dɔ tɨ. A ɨngə nḛ je kɨn, naa tɨ kɨ ko̰ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone, taa dɔkagɨlo tɨ kɨ a re, a ɨngə kajɨ kɨ a to bɨtɨ kɨ no̰ tɨ tɔ.  
\v 31 NGa nɨngə, dɨje ngay kɨ kəte, a təli njé kɨ gogɨ, ə njé kɨ gogɨ, a təli njé kɨ kəte tɔ.» 
\s1 Jəju əl ta dɔ koyne tɨ kɨ kḭne lo koy tɨ ɓəy 
\r (Mt 20.17-19; Lk 18.31-34) 
\p  
\v 32 Jəju əi kɨ njé ndo je ləne əi dɔ rəbɨ tɨ, ɨsɨ awi kɨ Jorijaləm. Jəju njɨyə no̰de tɨ no̰de tɨ. Lo kɨn tɨ, ɓəl ra njé ndo je lie ngay, taa njé njɨyə gode tɨ ka ɓəl rade tɔ. Jəju təl ɓar njé ndo je kɨ dɔgɨ gɨde e joo rɔne tɨ, nɨngə ɨlə ngɨrə kadɨ əl-de nḛ je kɨ a ra-e Jorijaləm tɨ ə nə:  
\v 33 «Oi, j-ɨsɨ j-awi kɨ Jorijaləm, nɨngə a ɨləi-mi *mi NGon dəw ji njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé ndo ndu-kun je tɨ. A gangi ta koy dɔm tɨ, nɨngə go tɨ, a ɨləi-mi ji dɨje tɨ kɨ əi *Jɨpɨ je al.  
\v 34 A kogi dɔm tɨ je, a tɨbi man tade dɔm tɨ je, a tɨndəi-mi kɨ ndəy kabɨlay je, taa a tɔli-mi tɔ. Nə ndɔ kɨ ko̰ mɨtə lə ndɔ koym ɓa, m-a m-tḛḛ lo koy tɨ.» 
\s1 Nḛ dəjɨ lə Jakɨ əi kɨ Ja̰ 
\r (Mt 20.20-28) 
\p  
\v 35 Go ta je tɨ kɨn nɨngə, Jakɨ əi kɨ Ja̰ kɨ əi ngan lə Jəbəde, rəi rɔ Jəju tɨ ɓasi, əli-e əi nə: «NJe ndo, jɨ ndɨgɨ kadɨ ɨra nḛ kɨ j-aw tə dəji kam adɨ-je.»  
\v 36 Jəju dəjɨ-de ə nə: «Ri ə ɨgəi kadɨ m-ra madɨ səsi ə?»  
\v 37 Nɨngə, təli əli-e əi nə: «Re ɨndɨgɨ dɔ tɨ səje ə, adɨ dəw kare ɨsɨ dɔ ji ko̰i tɨ, ə e kɨ nungɨ ɨsɨ dɔ ji gəli tɨ tɔ, lokɨ a ɨsɨ dɔ ko̰ɓe tɨ ə dɨje a ɨləi tɔjɨ dɔi tɨ kɨn.»  
\v 38 Jəju əl-de ə nə: «Ɨgəri me nḛ dəjɨ ləsi kɨn al. A asi kadɨ ɨngəi ko̰ kɨ m-aw tə m-ɨngə kam kare mɨndɨ wa? Taa, batəm kɨ to ko̰ ngay kɨ m-aw tə m-ɨngə kam a ɨngəi kare tɔ wa?»  
\v 39 Ɓa əli əi nə: «Oyo, j-a j-asɨ kare.» Ə Jəju əl-de ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, a asi kadɨ ɨngəi ko̰ kɨ m-aw tə m-ɨngə kam kare, taa batəm kɨ to ko̰ ngay kɨ m-aw tə m-ɨngə kam a ɨngəi kare tɔ.  
\v 40 Nə ta kɨ ɔjɨ dɔ kɨsɨ dɔ ji kom tɨ ə se dɔ ji gəlm tɨ; e ta ləm kadɨ mi ə m-adɨ səsi al. Lo je kɨn to kɨ mba dɨje kɨ rai goe kəte nu kɨ mbata ləde.»  
\v 41 Lokɨ ndəgɨ njé ndo je kɨ dɔgɨ ooi ta je kɨn ɓa, rɔde ɨlə ngɨrə nəl-de al kɨ Jakɨ əi kɨ Ja̰.  
\v 42 Be ə, Jəju ɓar-de pətɨ kɨ rɔne tɨ, əl-de ə nə: «Ɨgəri kadɨ njé je kɨ ɨndəi-de tə njé ko̰ɓe dɔ gɨn dɨje tɨ kɨ dangɨ dangɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne, ɨsi tə jɔgɨ dɔ dɨje tɨ, adi-de ko̰, taa dɨje kɨ njé tɔɓa, o̰i ɓe dɔde tɨ ɓəy tɔ.  
\v 43 Nə a e be dansi tɨ al. Re dəw madɨ dansi tɨ, ndɨgɨ kadɨ n-e kɨ bo nɨngə, kadɨ təl nje ra kɨlə ləsi pətɨ.  
\v 44 Taa re dəw madɨ ndɨgɨ kadɨ n-e dəw kɨ dɔ kəte dansi tɨ nɨngə, kadɨ təl ɓəə kɨlə ləsi pətɨ tɔ.  
\v 45 Tadɔ mi *NGon dəw m-re mba kadɨ dɨje rai kɨlə adi-mi al, nə kadɨ mi ə m-ra kɨlə m-adɨ-de nɨm, taa m-adɨ rɔm kadɨ m-taa-n kosɨ dɨje ngay m-ɨlə-de taa nɨm tɔ.» 
\s1 Jəju tḛḛ kəm Bartɨme kɨ nje kəm tɔ 
\r (Mt 20.29-34; Lk 18.35-43) 
\p  
\v 46 Jəju əi kɨ njé ndo je ləne rəi tḛḛi Jəriko tɨ. Lokɨ ɨsɨ tḛḛi me ɓe bo tɨ kɨ taga kɨ kosɨ dɨje ngay gode tɨ, nje kəm tɔ kare kɨ tɔe nə Bartɨme, e ngon lə Tɨme, ɨsɨ ngangɨ rəbɨ tɨ no̰o̰, ɨsɨ kɔy nḛ.  
\v 47 Lokɨ oo kadɨ e Jəju kɨ Najarətɨ tɨ ə ɨsɨ ɨndə də nɨngə, un ndune kɨ taa no̰ ə nə: «Jəju kɨ *NGon ka Dabɨdɨ, o kəm-to-ndoo ləm!»\f + \fr 10:47 \ft NGar Dabɨdɨ ra ɓal asɨ dɨbɨ kare ɓəy taa oji Jəju, adɨ ɓa Jəju kə nə “NGon ka Dabɨdɨ”, me ə nə dəw kɨ gɨn kojɨ tɨ lə Dabɨdɨ.\f* 
\v 48 Dɨje ngay kəngi-e kəngɨ kadɨ utɨ tane, nə nje kəm tɔ un ndune kɨ taa dɔ made tɨ wa ɓəy ə nə: «NGon ka *Dabɨdɨ, o kəm-to-ndoo ləm!»  
\v 49 Lo kɨn tɨ, Jəju a lo ka tɨ, ə nə: «Ɨɓari-e adi-mi.» Nɨngə ɓari nje kəm tɔ ka kɨn, ə əli-e əi nə: «Uwə rɔi ba, ḭ taa, nə ɨsɨ ɓari.»  
\v 50 Lokɨ oo dɔ ta je kɨn nɨngə, bi kɨbɨ ləne, ɨlə kɔ, ə ḭ taa ratɨ aw rɔ Jəju tɨ.  
\v 51 Jəju dəje ə nə: «E ri ə, ɨge kadɨ m-ra madi ə?» Ə nje kəm tɔ əl-e ə nə: «NJe ndo, m-ge kadɨ kəm oo lo!»  
\v 52 Ə Jəju əl-e ə nə: «Aw! tadɔ kadɨ-me ləi aji.» Par ə, ta naa tɨ no̰o̰, kəme oo lo, adɨ un go Jəju dɔ rəbɨ njɨye tɨ. 
\c 11  
\s1 Jəju ur Jorijaləm tɨ kɨ kɔsɨ-gon 
\r (Mt 21.1-11; Lk 19.28-40; Ja̰ 12.12-19) 
\p  
\v 1 Lokɨ Jəju əi kɨ njé ndo je ləne ɨndəi dɔ ɓe kɨ Jorijaləm ɓasi, gɨdɨ ngan ɓe je tɨ kɨ Bətɨpaje kɨ Bətani, kɨ kaw kadɨ mbal kagɨ bɨni je tɨ, ɨlə njé ndo je ləne joo.  
\v 2 Jəju əl-de ə nə: «Awi me ngon ɓe tɨ kɨ a no̰si tɨ kam. Lo kur ə wa kɨ a uri kɨ me ɓe tɨ par ə, a ɨngəi ngon koro kɨ dɔɔi-e adɨ a. E ngon koro kɨ dəw al gɨde tɨ al ɓəy. Ɨtuti-e, ɨrəi sie adi-mi.  
\v 3 A re dəw madɨ dəjɨ səsi ə nə: “MBa ri ə a rai nḛ be,” wa ə, əli-e əi nə: “Ɓaɓe ə ge-e, ə a təl ɨlə sie ɓasɨne ba.”» 
\p  
\v 4 *NJé ndo je awi nɨngə yə ɨngəi ngon koro kɨ dəw dɔe taga ta kəy tɨ, kadɨ rəbɨ tɨ. Adɨ tuti-e.  
\v 5 Dɨje madɨ kɨ ooi-de lo tutɨ koro tɨ dəji-de əi nə: «E ri ə a ɨrai-e be ə? Ɨtuti ngon koro kɨn mba ri ə?»  
\v 6 Nɨngə njé ndo je ɨləi-de tɨ təkɨ Jəju əl-n-de, ɓa ɨyə̰i-de adɨ awi.  
\v 7 Lokɨ rəi kɨ ngon koro ka kɨn nɨngə, labi kɨbɨ je ləde gɨde tɨ, ɓa Jəju al ɨsɨ dɔ tɨ.  
\v 8 Dɨje ngay labi kɨbɨ je ləde go rəbɨ tɨ. NJe kɨ madɨ je, e mbi kam je kɨ wale ə təti tɨləi tɨ.  
\v 9 NJé njɨyə no̰ Jəju tɨ kɨ njé njɨyə goe tɨ uni ndude kɨ taa əli əi nə: «Tɔjɨ e kɨ dɔ Luwə tɨ! Nɨngə kadɨ Luwə njangɨ dɔ dəw kɨ re kɨ tɔ Ɓaɓe.  
\v 10 Kadɨ Luwə njangɨ dɔ ko̰ɓe kɨ a re, adɨ e ko̰ɓe lə kaje *Dabɨdɨ.\f + \fr 11:10 \ft Kaje Dabɨdɨ, kɔr me ə nə Dabɨdɨ kɨ je dɨje kɨ gɨn kojɨ tɨ lie. MBata Dabɨdɨ ra ɓal asɨ dɨbɨ kare ɓəy taa oji Jəju Kɨrɨsɨ.\f* Tɔjɨ e kɨ dɔ Luwə tɨ, me dɔra̰ tɨ taa.» 
\p  
\v 11 Jəju ur Jorijaləm tɨ, aw me kəy tɨ lə Luwə. Lokɨ ɨndə kəmne oo nḛ je pətɨ kɨ gə gɨde nɨngə, əi kɨ njé ndo je ləne kɨ dɔgɨ gɨde e joo tḛḛi awi Bətani tɨ, tadɔ lo sɔl ngata. 
\s1 Jəju man kagɨ mbay-kote 
\r (Mt 21.18-19) 
\p  
\v 12 Lokɨ lo ti go tɨ, Jəju əi kɨ njé ndo je tḛḛi Bətani tɨ kɨ taga, nɨngə ɓo ra-e.  
\v 13 Jəju oo kagɨ mbay-kote kɨ mbie to dɔ tɨ, a sa̰y nu, nɨngə ɔtɨ aw gɨn tɨ kadɨ n-oo se n-a n-ɨngə kande dɔ tɨ kadɨ n-uso wa? Nə lokɨ re ɓasi rɔ kagɨ tɨ nɨngə, oo mbie je par, ɓɨ oo kande al, tadɔ e nay kandɨ mbay-kote al ɓəy.  
\v 14 Be ə Jəju əl mbay-kote ə nə: «Kadɨ dəw uso kandi gogɨ al bɨtɨ kɨ no̰ tɨ.» *NJé ndo je lie ooi ndu ta kɨ əl. 
\s1 Jəju tuwə njé ra gatɨ je me kəy tɨ lə Luwə 
\r (Mt 21.10-17; Lk 19.45-48; Ja̰ 2.13-16) 
\p  
\v 15 Lokɨ rəi tḛḛi Jorijaləm, Jəju aw ur natɨ kəy tɨ lə Luwə, nɨngə ɨlə rɔne tuwə njé labɨ nḛ je kɨ njé ndogɨ nḛ je natɨ kəy tɨ lə Luwə kɔ. Jəju sur tabɨlə je lə njé mbəl la je tɨlə, naa tɨ kɨ nḛ kɨsɨ lə njé gatɨ də dum je.  
\v 16 Ɨyə̰ dəw madɨ adɨ un nḛ də-n me kəy tɨ lə Luwə al.  
\v 17 Nɨngə ndo-de nḛ ə nə: «NDangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: “Kəy ləm a ɨɓari-e kəy kəl ta kɨ Luwə kɨ to kɨ mbata lə gɨn dɨje pətɨ, nə səi, ɨtəli-e lo ɓɔyɔ rɔ tɨ lə njé ɓogɨ je yo.”»\x + \xo 11:17 \xt Ejay 56.7; Jərəmi 7.11\x* 
\v 18 Lokɨ kɨ njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je kɨ njé ndo ndu-kun je ooi ta je kɨn nɨngə, sangi rəbɨ kadɨ n-tɔli Jəju, nə ɓəli tadɔ kosɨ je ndɨgi nḛ ndo lie ngay.  
\v 19 Lokɨ lo sɔl nɨngə, Jəju əi kɨ njé ndo je tḛḛi me ɓe bo tɨ kɔ. 
\s1 Kadɨ-me kɨ kəl ta kɨ Luwə 
\p  
\v 20 Lokɨ lo ti kɨ sḭ, Jəju əi kɨ njé ndo je ɨsɨ ɨndəi də nɨngə, njé ndo je ooi kagɨ mbay-kote kɨ tutɨ dɔe tɨ ratata kɨ ngɨre tɨ.  
\v 21 Loe tɨ no̰o̰, me Pɨyər ole dɔ nḛ tɨ kɨ ndɔ kɨ ra nḛ, adɨ əl Jəju ə nə: «NJe ndo kɨ bo, o kagɨ kɨ ndɔ kɨ ɨman-e ka tutɨ am.»  
\v 22 Nɨngə Jəju təl əl njé ndo je ləne ə nə: «Majɨ kadɨ adi mesi Luwə.  
\v 23 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, re dəw madɨ əl mbal kam ə nə: “Ɔtɨ lo kɨn tɨ rangɨ, aw osɨ me ba tɨ”, kɨ kadɨ-me, kɨ kanjɨ ɓadɨ, ə gər təkɨ ta kɨ n-əl kɨn a ra nḛ ɓa, Luwə a ra ade.  
\v 24 E be ə, m-əl səsi madɨ ɨgəri təkɨ, nḛ je pətɨ kɨ ɨdəji Luwə me kəl sie ta tɨ, majɨ kadɨ ɨndəi dɔsi tɨ təkɨ ɨngəi kɨ bəlme, nɨngə Luwə a ra adɨ səsi.  
\v 25 Lokɨ ḭ taa kadɨ əli ta kɨ Luwə, re ta to dansi tɨ kɨ dəw madɨ ə, majɨ kadɨ ɨyə̰i goe kɔ adi-e, kadɨ Bawsi kɨ ɨsɨ dɔra̰ tɨ, ɨyə̰-n go majal je ləsi kɔ adɨ səsi tɔ. [  
\v 26 MBata, re ɨyə̰i go majal je lə dɨje kɨ rangɨ kɔ al nɨngə, Bawsi kɨ ɨsɨ me dɔra̰ tɨ, a ɨyə̰ go majal je ləsi kɔ al tɔ.]»\f + \fr 11:26 \ft Bar ta kɨn dɨje madɨ əli təkɨ goto me makɨtɨbɨ je tɨ kɨ njé ndange kɨ kəte ndangi.\f* 
\s1 Ta kɨ dəjɨ dɔ tɔgɨ tɨ lə Jəju 
\r (Mt 21.23-27; Lk 20.1-8) 
\p  
\v 27 Jəju əi kɨ njé ndo je ləne təli rəi Jorijaləm tɨ ɓəy. Lokɨ Jəju ɨsɨ njɨyə natɨ kəy tɨ lə Luwə, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé ndo ndu-kun je, kɨ ngatɔgɨ je,  
\v 28 rəi dəji-e əi nə: «E kɨ tɔgɨ kɨ ḭ ra ə ɨsɨ ra-n nḛ je kɨn be ə? Ə na̰ tɔ ə adi ndune kadɨ ɨra-n-de wa əl-je adɨ j-o?»  
\v 29 Jəju təl əl-de ə nə: «M-a m-dəjɨ səsi ta kare be par. Re ɨləi-mi tɨ nɨngə, m-a m-əl səsi dəw kɨ adɨ-m ndune kadɨ m-ra-n nḛ je kɨn tɔ.  
\v 30 Na̰ ə ɨlə Ja̰ kadɨ ra dɨje batəm ə? E Luwə ə se e dɨje wa əli-mi adɨ m-o.»  
\v 31 Nə təli a əli-naa ta dande tɨ əi nə: «Re j-əl-e j-ə nə: “E Luwə ə ɨle” ə, a dəjɨ-je ə nə se ra ban ə j-ade meje al wa?  
\v 32 Ə j-a j-əl j-ə nə: E dɨje ə ɨləi Ja̰ al tɔ…» Təkɨ rɔjetɨ, ɓəli kosɨ je, tadɔ dɨje pətɨ gəri dɔde tɨ kadɨ Ja̰ e nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ rɔjetɨ.  
\v 33 Be ə təli əli Jəju əi nə: «Jɨ gər al.» Ə Jəju təl ɨlə-de tɨ ə nə: «Re ɨgəri al ə, mi ka m-a m-əl səsi tɔgɨ kɨ m-ɨsɨ m-ra-n nḛ je kɨn al tɔ.» 
\c 12  
\s1 Kujɨ ta dɔ njé ra kɨlə me ndɔr nju tɨ, kɨ njé me majal 
\r (Mt 21.33-46; Lk 20.9-19) 
\p  
\v 1 Go tɨ Jəju lə rɔne əl-de ta kɨ kujɨ ta ə nə: «Dɨngəm kare ndɔr nju, nɨngə ɨndə sɨngə gugɨ gɨde wukɨ. Ur ɓe kadɨ tə mborəi man nju tɨ, nɨngə ur nḛ tə ta kagɨ be, kadɨ dɨje ɨsi dɔ tɨ ngəmi ndɔr ka kɨn. Ɓa go tɨ, dɔɔi ta naa tɨ kɨ dɨje kɨ njé ra kɨlə nju, kadɨ tə rai kɨle adi-e, ə kagɨ loe tɨ ɓa, a ka̰yḭ-naa nḛe, nɨngə e wa ɔtɨ aw mba.  
\v 2 Lokɨ kagɨ lo kɨjə kandɨ nju asɨ nɨngə, ɨlə ɓəə ləne kare kadɨ aw taa kandɨ nḛ ndor ka kɨn, kɨ ya̰ne ji njé ra kɨle tɨ adɨ-ne.  
\v 3 Nə lokɨ ɓəə aw nɨngə, njé ra kɨlə je uwəi-e, tɨndəi-e ngay, ə tuwəi-e adɨ təl kɨ jine kare aw.  
\v 4 NJe ndɔr təl ɨlə ɓəə kɨ rangɨ ɓəy. E ka, tɨndəi dɔe mbukɨ mbukɨ je, taji-e je tɔ.  
\v 5 Be ka, dɨngəm ka kɨn təl ɨlə ɓəə kɨ rangɨ ɓəy. Ɓəə kɨn uwəi-e tɔli-e, taa njé kɨ goe tɨ ka, tɨndəi-de je, tɔli-de je wa ɓəy tɔ.  
\v 6 Lo kɨn tɨ, ngonne kɨ dɨngəm kɨ ndɨge ngay, par ə nay kɨ karne sie. Ə un-e ɨle tə dɔbəy dəw rɔde tɨ, tadɔ əl ə nə: “A ɓəli gɨdɨ ngonm.”  
\v 7 Nə njé ra kɨlə nju ka kɨn əli-naa dande tɨ əi nə: “Darɔe ə wa kam ə a e nje nḛ nduwə, ə adɨ jɨ tɔli-e, nɨngə ndɔr nju kɨn a e nḛ ləje.”  
\v 8 E be ə, uwəi ngon ka kɨn tɔli-e, ɨləi nɨne gɨdɨ ndɔr tɨ taga.  
\v 9 Ə se dɨngəm nje ndɔr kɨn a ra ban wa? A re kadɨ tɔl njé ra kɨlə je kɨn kɔ, ə sangɨ njé kɨ rangɨ ɨndə-de ta ndɔr tɨ.  
\v 10 Ɨtɨdəi ta kɨn me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə oi al a? 
\q1 “MBal kɨ njé ra kəy je mbati-e, 
\q1 E ə təl mbal kɨ e tɔgɨ kəy. 
\q1  
\v 11 E kɨn e kɨlə ra Ɓaɓe. 
\q1 E nḛ kɔjɨ kɨ ətɨ ɓəl ə to ta kəmje tɨ kɨn.”»\x + \xo 12:11 \xt Pa je 118.22-23\x* 
\p  
\v 12 Lo kɨn tɨ, kɨ bo je kɨ dɔ *Jɨpɨ je tɨ, sangi rəbɨ kadɨ n-uwəi Jəju, tadɔ gəri majɨ kadɨ kujɨ ta kɨ Jəju əl kɨn sɔbɨ dɔde, nə ɓəli kosɨ je, adɨ ɨyə̰i-e, ə ɔti awi lo ləde. 
\s1 Ta dɔ kɨgə la-mbə Səjar tɨ kɨ e ngar kɨ bo 
\r (Mt 22.15-22; Lk 20.20-26) 
\p  
\v 13 Kɨ bo kɨ dɔ *Jɨpɨ je tɨ ɨləi *Parɨsɨ je madɨ kɨ dɨje madɨ kɨ me ɓutɨ tɨ lə *Erodɨ tɨ rɔ Jəju tɨ mba kadɨ tə n-ɨyəi kulə n-uwəi-e-n kɨ ta kɨ tae tɨ.  
\v 14 Rəi əli-e əi nə: «NJe ndo, jɨ gər kadɨ ḭ nje kəl ta kɨ rɔjetɨ, taa ɨɓəl kəm dəw al nɨm. Ḭ o nḛ ra kɨ gɨdɨ tɨ taga ne kam al, taa ḭ nje ndo dɨje rəbɨ lə Luwə kɨ goe kɨ rɔjetɨ. Ə əl-je adɨ j-o: e loe tɨ ə se e loe tɨ al kadɨ dəw ɨgə la-mbə nje ko̰ɓe kɨ bo Səjar ə? Kadɨ tə j-ɨgə la-mbə ə se j-ɨgə al ə?»  
\v 15 Nə Jəju gər kədɨ kəm dɨje ləde adɨ əl-de ə nə: «MBa ri ə ɨyəi kulə kadɨ uwəi-mi ə? Ɨrəi kɨ sɨlə kare adi-mi m-o.»  
\v 16 Ə rəi kɨ sɨlə kare adi-e, nɨngə dəjɨ-de ə nə: «Dɔ na̰ ə ɨndəi, ə tɔ na̰ tɔ ə ndangi sɨlə tɨ kɨn ə?» Ə ɨləi-e tɨ əi nə: «E nje ko̰ɓe kɨ bo Səjar.»  
\v 17 Jəju təl əl-de ə nə: «Nḛ lə Səjar ə adi Səjar, nḛ lə Luwə ə adi Luwə tɔ.» Lo kɨn tɨ, ta lə Jəju dum dɔde ngay. 
\s1 Ta dɔ kḭ njé koy je lo koy tɨ 
\r (Mt 22.23-33; Lk 20.27-38) 
\p  
\v 18 *Sadusɨ je kɨ əi dɨje kɨ ooi kadɨ njé koy je a ḭḭ taa lo koy tɨ al, rəi rɔ Jəju tɨ dəji-e əi nə:  
\v 19 «NJe ndo dɨje, *Mojɨ ndangɨ ndu kɨn me makɨtɨbɨ tɨ adɨ-je ə nə: “Re dəw madɨ, ngoko̰e taa dəne, ə ngoko̰e ka kɨn ojɨ ngon kɨ dəne ka kɨn al ɓəy ə oy nɨngə, kadɨ taa dəne nduwə kɨn, ojɨ-n ngan je kadɨ tḛḛi to nje goto tɨ.”\x + \xo 12:19 \xt Kɨlə ngɨrə nḛ je 38.8; Dətərənom 25.5-10\x* 
\v 20 Kɨ ɔjɨ dɔ ta kɨn, ngakonaa je əi sɨri. Kɨ dɔsa̰y taa dəne, ə ojɨ-n ngon kɨ kadɨ tə ɔr toe al ɓəy par ə ɔtɨ oy.  
\v 21 Kɨ ko̰ joo re taa dəne nduwə ka kɨn, nɨngə ojɨ sie ngon ɓa ɔr to nje goto ka kɨn al ɓəy ə re oy ka ɓəy. Kɨ ko̰ mɨtə re ə kae tɨ ə wa ka kɨn ɓəy.  
\v 22 Adɨ ngakonaa je kɨ sɨri kɨn, taai dəne kɨ kare kɨn pətɨ tɨgə, ka dəw kare kɨ dande tɨ kɨ ojɨ sie ngon ɓəy taa kadɨ oy goto. Gode tɨ pətɨ, darɔ dəne wa re oy tɔ.  
\v 23 Ə se ndɔ kɨ njé koy je a ḭḭ taa lo koy tɨ, ə əi je a ḭḭ lo koy tɨ ə, na̰ dande tɨ ə dəne kɨn a e nee ə? Tadɔ əi sɨri pətɨ taai-e nede tɨ.»  
\v 24 Jəju əl-de ə nə: «Səi dɨje kɨ ɨndəmi rəbɨ, nɨngə kadɨ ɨgəri təkɨ ɨndəmi rəbɨ tadɔ ɨgəri makɨtɨbɨ lə Luwə al nɨm, taa ɨgəri tɔgɨ lə Luwə al nɨm tɔ.  
\v 25 Təkɨ rɔjetɨ, ndɔ dɨje a ḭḭ taa lo koy tɨ, dɨngəm je kɨ dəne je a taai-naa al ngata. Pətɨ a toi tə *Malayka je be me dɔra̰ tɨ.  
\v 26 Ta kɨ ɔjɨ dɔ kḭ kɨ njé koy je a ḭḭ taa lo koy tɨ, ɨtɨdəi ta kɨ ɔjɨ dɔ por kɨ o̰ me nga̰ tɨ, ə e kɨ kəl tae me makɨtɨbɨ tɨ lə Mojɨ kɨn al a? Luwə əl Mojɨ ta lo kɨn tɨ ə nə: “Mi Luwə lə *Abɨrakam, mi Luwə lə *Isakɨ, kɨ Luwə lə *Jakobɨ.”\x + \xo 12:26 \xt Tḛḛ kɨ taga 3.2, 6\x* 
\v 27 Luwə e Luwə lə dɨje kɨ njé kɨsɨ kəm ba, ɓɨ e Luwə lə njé koy je al. Ɨndəmi rəbɨ ndəm kɨ dɔ gangɨ.» 
\s1 NDu-kun kɨ ɨtə ndu-kun je 
\r (Mt 22.34-40; Lk 10.25-28) 
\p  
\v 28 NJe ndo ndu-kun kare kɨ oo ndude lo najɨ-naa ta tɨ, lo kɨ oo adɨ Jəju ɨlə ta *Sadusɨ je tɨ majɨ ngay, ɔtɨ aw rɔ Jəju tɨ dəje ə nə: «Dan ndu-kun je tɨ pətɨ kɨn, e kɨ ra ə e kɨ dɔsa̰y dan tɨ ə?»  
\v 29 Jəju əl-e ə nə: «NDu-kun kɨ dɔsa̰y kɨ ɨtə ndu-kun je pətɨ ə to kɨn: “O *Isɨrayəl! Ɓaɓe Luwə ləje e Ɓaɓe kɨ e karne ba.  
\v 30 A ɨndɨgɨ Ɓaɓe Luwə ləi kɨ nga̰mei ba pətɨ, kɨ ndɨli ba pətɨ, kɨ mər ta ləi ba pətɨ, taa kɨ tɔgi ba pətɨ tɔ.”\x + \xo 12:30 \xt Dətərənom 6.4-5\x* 
\v 31 Nɨngə ndu-kun kɨ ko̰ joo ə to kɨn: “A ɨndɨgɨ dəw madi tə darɔi ḭ wa be tɔ.” *NDu-kun kɨ rangɨ kɨ ɨtə ndu-kun je kɨ joo kɨn goto.»\x + \xo 12:31 \xt Ləbətɨkɨ 19.18\x* 
\v 32 NJé ndo ndu-kun je lə Luwə əl Jəju ə nə: «Majɨ ngay NJe ndo! ta kɨ əl e ta kɨ rɔjetɨ: Ɓaɓe Luwə ləje e karne ba par ə e Luwə, Luwə kɨ rangɨ goto.  
\v 33 Nɨngə, kadɨ dəw ndɨge kɨ nga̰mene ba pətɨ, kɨ nḛ gər kɨ dɔne ba pətɨ, kɨ tɔgɨne ba pətɨ, taa kadɨ dəw ndɨgɨ dəw madɨne tə darɔne wa be tɔ. E kɨn e sotɨ ngay ɨtə da je kɨ kɨjə məsɨde kadɨ-kare tɨ, kɨlə por dɔ tɨ tə kadɨ-kare, kɨ kɨjə məsɨ kadɨ-kare je kɨ dangɨ dangɨ kɨ kadɨ Luwə.»  
\v 34 Lokɨ Jəju oo kadɨ nje ndo ndu-kun kɨn ɨlə ta tɨ kɨ kəm-kədɨ, nɨngə əl-e ə nə: «Ḭ sa̰y al kɨ ko̰ɓe lə Luwə.» Go ta je tɨ kɨn, dəw ka sangɨ kadɨ n-dəjɨ ta Jəju al ngata. 
\s1 Kɨrɨsɨ kɨ Dabɨdɨ 
\r (Mt 22.41-46; Lk 20.41-44) 
\p  
\v 35 Lokɨ Jəju ɨsɨ ndo dɨje nḛ gɨn kəy tɨ lə Luwə, dəjɨ-de ta ə nə: «Ra ban be ə njé ndo ndu-kun je əli par əi nə Kɨrɨsɨ kɨ e *Dəw kɨ Luwə mbəte e ngon ka *Dabɨdɨ ə?  
\v 36 Dabɨdɨ ə wa kɨ dɔne, lokɨ NDɨl Luwə ra kɨlə mee tɨ, əl ə nə: 
\q1 “Ɓaɓe Luwə əl Ɓaɓe ləm ə nə: 
\q1 ‹Ɨre ɨsɨ dɔ ji ko̰m tɨ ne, 
\q1 Bɨtɨ kadɨ m-ɨlə njé ba̰ je ləi gɨn tɔgi tɨ›.”\x + \xo 12:36 \xt Pa je 110.1\x* 
\p  
\v 37 «Dabɨdɨ ə wa kɨ dɔne ɓar-e Ɓane, nga kɨ go rəbɨ kɨ ban taa Kɨrɨsɨ e-n ngon ka Dabɨdɨ\f + \fr 12:37 \ft NGon ka Dabɨdɨ, kɔr me ə nə dəw kɨ gɨn kojɨ tɨ lə Dabɨdɨ (10.47; 11.10).\f* ə?» Kosɨ dɨje ngay ooi ta lə Jəju kɨ rɔnəl. 
\s1 Jəju gangɨ ta dɔ njé ndo ndu-kun je tɨ lə Luwə 
\r (Mt 23.1-12; Lk 20.45-47) 
\p  
\v 38 Me nḛ ndo tɨ lə Jəju kɨ ɨsɨ ndo kosɨ je, əl-de ə nə: «Ɨndəi kəm-kədɨ dɔ rɔsi tɨ kɨ rɔ njé ndo ndu-kun je tɨ. Əi dɨje kɨ gei njɨyə kɨ kɨbɨ ngal, taa gei kadɨ dɨje rai-de lapɨya kɨ ɓukɨ-naa tɨ lo kɨngə-naa je tɨ lə kosɨ je tɔ.  
\v 39 Gɨn kəy kaw-naa je tɨ, ə se lo nḛ kuso tɨ, a gei lo kɨsɨ dɨje kɨ bo, kəte no̰ dɨje tɨ.  
\v 40 Taai nḛ majɨ je lə nje ngaw koy je pətɨ pətɨ jide tɨ, nɨngə ədi kəm dɨje kɨ kəl ta kɨ Luwə kɨ gɨne gangɨ al, kadɨ dɨje ooi-de təkɨ n-əi dɨje kɨ majɨ. Go kɨlə ra je tɨ kɨ be kɨn, Luwə a gangɨ-n ta kɨ nga̰ ngay dɔde tɨ ɨtə ndəgɨ dɨje.» 
\s1 Kadɨ kare lə nje ngaw koy kɨ nje ndoo 
\r (Lk 21.1-4) 
\p  
\v 41 Jəju ɨsɨ sɔbɨ no̰ lo kɨlə kadɨ-kare, ɨsɨ ɨsɨ oo kɨlə kɨ dɨje ɨsɨ ləi kadɨ-kare. NJé nḛ kɨngə je ngay adi la ngay ngay.  
\v 42 Nɨngə nje ngaw koy kɨ nje ndoo kare re kɨ ngan sɨlə joo, tə nḛ kɨ tḛḛ nḛ al ɨlə tɔ.  
\v 43 Adɨ Jəju ɓar njé ndo je ləne əl-de ə nə: «M-əl səsi təkɨ rɔjetɨ, nje ngaw koy kɨ nje ndoo kam ɨlə kadɨ-kare ɨtə ndəgɨ dɨje pətɨ.  
\v 44 Tadɔ ndəgɨ dɨje adi burɨm la je ləde, nə nje ngaw koy kɨn adɨ nḛ kɨngə kɨ me kəy tɨ ləne ba pu. E ɓay nḛ kɨ nay jie tɨ kadɨ ra-n kɨ rɔne ə un adɨ kɨn.» 
\c 13  
\s1 Jəju əl ta lə kəy kaw-naa kɨ a tujɨ 
\r (Mt 24.1-3; Lk 21.5-7) 
\p  
\v 1 Lokɨ Jəju ɨsɨ tḛḛ me kəy tɨ lə Luwə ɨsɨ aw nɨngə, nje ndo lie kare əl-e ə nə: «NJe ndo dɨje, oo mbal je kɨ rai kəy, kɨ kəy je kɨ boy boy kɨ əti ɓəl kɨ dum kam!»  
\v 2 Jəju təl əl-e ə nə: «O kəy je kɨ boy boy kam majɨ, mbal kare kɨ a nay kadɨ ɨsɨ dɔ made tɨ goto; a budi-de nangɨ mur mur.» 
\s1 Nḛ je kɨ a rai nḛ kəte no̰ dɔbəy ndɔ tɨ 
\r (Mt 24.3-13; Lk 21.7-19) 
\p  
\v 3 Go tɨ, lokɨ Jəju aw ɨsɨ dɔ mbal kagɨ bɨni je tɨ, sɔbɨ dɔ kəy lə Luwə. Pɨyər nɨm, Jakɨ nɨm, Ja̰ nɨm, Andɨre nɨm, dəji-e ta lokɨ əi sie kɨ karde əi nə:  
\v 4 «Əl-je adɨ j-o, dɔkagɨlo kɨ ra tɨ ə nḛ je kɨn a rai nḛ ə? Ə nḛ kɔjɨ kɨ ban ə a tɔjɨ kadɨ jɨ gər təkɨ nḛ je kɨn pətɨ a ɨndəi ngangɨde ə?» 
\p  
\v 5 Lo kɨn tɨ Jəju lə rɔne əl-de ə nə: «Ɨndəi kəm-kədɨ dɔ rɔsi tɨ, adi dəw ədɨ səsi al.  
\v 6 Dɨje ngay a rəi kɨ tɔm, a əli əi nə: “Mi ə mi Kɨrɨsɨ”, nɨngə a ɓuki dɨje ngay wale tɔ.  
\v 7 Lokɨ a oi ka̰ rɔ je kɨ e səsi ɓasi, kɨ poy rɔ je kɨ e sa̰y, adi ɓəl ra səsi al. Re e ri ri ka nḛ je kɨn a rəi, nə e dɔbəy ndɔ al ɓəy.  
\v 8 Gɨn ɓe madɨ a aw rɔ dɔ gɨn ɓe madɨne, ko̰ɓe madɨ a aw rɔ dɔ ko̰ɓe madɨne tɨ; dɔnangɨ a yəkɨ je, ɓo a o̰ je kɨ lo je kɨ dangɨ dangɨ, nə nḛ je kɨn a toi tə lo kɨlə ngɨrə to ndoo kɨ a ra dəne kɨn be ɓəy.  
\v 9 Nɨngə kɨ ɔjɨ dɔsi səi je wa, majɨ kadɨ ɨsi dɔ njasi tɨ majɨ, tadɔ dɨje a awi səsi lo gangɨ ta je tɨ, a tɨndəi səsi gɨn kəy kaw-naa je tɨ. A awi səsi kadɨ ai no̰ njé ko̰ɓe je tɨ, kɨ no̰ ngar je tɨ kɨ boy kɨ mbata ləm. Lo kɨn tɨ a e ta rəbɨ kɨ kadɨ a ɨngəəi najɨ kɨ ma kɨ dɔm tɨ rɔsi tɨ.  
\v 10 NGata nɨngə, nḛ kɨ dɔsa̰y, sɔbɨ kadɨ Poy Ta kɨ Majɨ osɨ mbi dɨje tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne pətɨ.  
\v 11 Lokɨ a uwəi səsi kadɨ a awi səsi lo gangɨ ta tɨ, onosi kadɨ mesi ɓəl, kə nə se ta ri ə a əli no̰ njé gangɨ ta je tɨ wa? Ta wa kɨ Luwə a ɨndə tasi tɨ loe tɨ no̰o̰ kɨn ə əli-de par. Tadɔ e səi je wa ə a əli ta al, nə e NDɨl Luwə ə a ɨndə tasi tɨ kadɨ əli.  
\v 12 NGakonaa je a uni dɔ-naa awii lo tɔl-naa tɨ, baw ngon a aw kɨ ngon kadɨ tɔli-e kɔ, nɨngə ngan je, mede a majal kɨ njé kojɨ-de je, ə a uni dɔde awi kadɨ tɔli-de tɔ.  
\v 13 Dɨje pətɨ mede a majal səsi kɨ mbata ləm, nə dəw kɨ uwə tɔgɨne ba bɨtɨ dɔbəy tɨ a ɨngə kajɨ. 
\s1 Ko̰ kɨ bo ngay kɨ a re 
\r (Mt 24.15-25; Lk 21.20-24) 
\p  
\v 14 «Nɨngə lokɨ a oi dəw kɨ nje ra nḛ kɨ kɔbɨ, kɨ nje tujɨ lo, kɨ a uwə lo kɨsɨ lo tɨ kɨ e lo kɨ sɔbɨ kadɨ e tɨ al\f + \fr 13:14 \ft Lo kɨ sɔbɨ kadɨ e tɨ al: E kəy lə Luwə.\f*. Majɨ kadɨ dəw kɨ nje tɨdə nḛ je kɨn gər gɨne majɨ. Nɨngə njé kɨ ɨsi Jude tɨ a a̰yḭ-naa kɨ dɔ mbal je tɨ.\x + \xo 13:14 \xt Danɨyəl 9.27; 11.31; 12.11\x* 
\v 15 Dəw kɨ ɨsɨ dɔ kəy tɨ a ur nangɨ ɓa a aw me kəy tɨ kadɨ tə un nḛ madɨ tḛḛ-n al.\f + \fr 13:15 \ft Dɔnangɨ Paləsɨtɨn tɨ, dɨje rai kəy adɨ dɔe kɨ taa lay, nɨngə dɔe kɨ taa kɨ lay ka kɨn ə e lo kɨsɨ kɔr kə̰ə̰. Mt 24.17.\f* 
\v 16 Dəw kɨ a e me ndɔr tɨ, a asɨ kadɨ təl re ɓe un kɨbɨ rɔne al.  
\v 17 NDɔe tɨ no̰o̰ kɨn, kəm-to-ndoo kɨ ga̰e goto a e lə dəne je kɨ njé səm, kɨ njé kadɨ mba ngan je.  
\v 18 Əli ta kɨ Luwə kadɨ nḛ kɨn ra nḛ ɓara al.  
\v 19 Kɨ rɔjetɨ, a e dɔkagɨlo ko̰ kɨ dəw oo ndɔ kare al ɓəy. Lo kɨlə ngɨrə dɔra̰ kɨ dɔnangɨ tɨ, kɨ Luwə ɨndə-n nḛ je nu, bɨtɨ ɓone, dəw oo ko ko̰ kɨn nja kare al, taa dəw a oo ko ko̰ kɨn gogɨ al tɔ.  
\v 20 Re Ɓaɓe uwə ta ndɔ je kɨn gangɨ al ə, dəw kare kɨ a ɨsɨ kɨ dɔne taa goto. Nə kɨ mbata lə dɨje kɨ e wa mbətɨ-de, tə dɨje ləne kɨn ə, uwə-n ta ndɔ je kɨn gangɨ  
\v 21 NGa nɨngə, re dəw əl səsi ə nə: “Kɨrɨsɨ, kɨ e *Dəw kɨ Luwə mbəte ə aw yo am, e ə aw ne am” ə, adi-e mesi al.  
\v 22 MBata kɨrɨsɨ je kɨ ngom, kɨ njé kəl kə nə n-əi njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ, a rəi no̰o̰ tə rai nḛ kɔjɨ kɨ nḛ je kɨ ətɨ ɓəl ɓəl kɨ dum kəl tae. A rai kadɨ tə re to ban ə njé wa kɨ Luwə mbətɨ-de kɨn ka n-ɓuki-de wale.  
\v 23 E be ə, kadɨ, səi ɨsi dɔ njasi tɨ, m-əl səsi nḛ je kɨn pətɨ kadɨ ɨgəri. \fig Kəy kɨ dɔnangɨ Isɨrayəl tɨ dɔkagɨlo tɨ lə Jəju|src="lb00234c.tif" size="col" loc="MRK 13.15" copy="Horace Knowles " ref="13.15" \fig* 
\s1 NDɔ re NGon dəw 
\r (Mt 24.29-31; Lk 21.25-28) 
\p  
\v 24 «Nɨngə, dɔkagɨloe tɨ ka kɨn, go ko̰ je tɨ kɨn ɓa, kadɨ a tḛḛ kəmne al, nay a nda al,  
\v 25 mee je a ḭḭ kɨ dɔra̰ tɨ tosi kɨ nangɨ, nɨngə tɔgɨ je kɨ me dɔra̰ tɨ a yəki.  
\v 26 Lo kɨn tɨ ə yə a oi-mi *NGon dəw m-a m-re me kɨl ndi tɨ. M-a m-re kɨ tɔgɨ, me kunjɨ tɨ kɨ ətɨ ɓəl.  
\v 27 M-a m-ɨlə malayka je ləm kadɨ tə dɔ kum dɔnangɨ tɨ kɨ sɔ, a kawi njé kɨ mbəti-de kɨ naa tɨ. A kawi-de ḭḭ ngangɨ dɔnangɨ tɨ kɨ kare tḛḛi e kɨ nungɨ tɨ. 
\s1 Nḛ ndo kɨ ɔjɨ dɔ kagɨ mbay-kote 
\r (Mt 24.32-36; Lk 21.29-33) 
\p  
\v 28 «Majɨ kadɨ ɨgəri nḛ ndo kɨ dɔ kagɨ mbay-kote tɨ kɨn majɨ. Lokɨ bajie je ɨndəi rungɨru, ə mbie ɨtɨ kɨn nɨngə, ɨgəri kadɨ nay ɓa e ɓasi ngata.  
\v 29 Be tɔ ə, lokɨ oi nḛ je kɨn rai nḛ nɨngə, majɨ kadɨ ɨgəri təkɨ mi *NGon dəw mi ta kəy tɨ, ɓasi rɔsi tɨ.  
\v 30 Nɨngə təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dɨje kɨ ɨsi kɨ dɔde taa ne kɨn a oyi tɨgə al ɓəy ə nḛ je kɨn a rai nḛ.  
\v 31 Dɔra̰ kɨ dɔnangɨ a gotoi ndɔ madɨ, nə ta ləm a to lo tone tɨ ba ratata kɨ no̰ tɨ. 
\s1 Luwə kɨ karne ba ə gər ndɔ kɨ dɔbəy tɨ 
\r (Mt 24.42; 25.13-15; Lk 12.36-38; 19.12-13) 
\p  
\v 32 «Dəw kare kɨ gər ndɔ ə se dɔ kadɨ kɨ nḛ je kɨn a rai nḛ tɨ goto. *Malayka je kɨ dɔra̰ tɨ al nɨm, mi NGon lə Luwə ə wa al nɨm. Dəw ɓa, e Bawje Luwə ba par ə gər.  
\v 33 Majɨ kadɨ oi go rɔsi, ɨsi dɔgɨ tɨ, tadɔ ɨgəri dɔ kade kɨn al.  
\v 34 A to tə ta lə dɨngəm kare kɨ ɨyə̰ me kəy ləne ə aw mba kɨn be. Kəte ɓəy taa kadɨ aw, ɨyə̰ kɨlə je kɨ me kəy tɨ ji njé kɨlə je tɨ ləne. Adɨ na̰ na̰ kɨlə kɨ sɔbɨ dɔe kadɨ ra, nɨngə ndəjɨ nje ngəm ta kəy kadɨ ɨsi dɔgɨ tɨ.  
\v 35 Ə majɨ kadɨ ɨsi dɔgɨ tɨ, tadɔ ɨgəri ndɔ kɨ ɓa nje kəy a re-n al. A re lo sɔlɔ, ə se dan lo tɨ, ə se ndu no̰ kɨnjə tɨ, ə se kɨ sḭ, ɨgəri al.  
\v 36 Re tḛḛ patɨ nɨngə, kadɨ ɨngə səi dɔ ɓi tɨ al.  
\v 37 Ta kɨ m-əl səsi kɨn, e dɨje pətɨ ə m-əl-de. Ɨsi dɔ njasi tɨ.» 
\c 14  
\s1 Ta kɔjɨ kɨ dɔ tɔl Jəju tɨ 
\r (Mt 26.1-5; Lk 22.1-2; Ja̰ 11.47, 49, 53) 
\p  
\v 1 Nay ndɔ joo kəte kadɨ ndɔ ra nay Pakɨ, kɨ nay mapa kɨ əm ɔde al asɨ. NJé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé ndo ndu-kun je, sangi rəbɨ kadɨ n-uwəi Jəju gɨdɨ ngə̰y n-tɔli-e.  
\v 2 Be ə, əli-naa əi nə: «Adɨ j-uwəi-e ndɔ ra nay tɨ al nə dɨje a ḭḭ tə rai wongɨ.» 
\s1 Dəne madɨ ur yɨbɨ kɨ ətɨ majɨ dɔ Jəju tɨ 
\r (Mt 26.6-13; Ja̰ 12.1-8) 
\p  
\v 3 Jəju e me ɓe tɨ kɨ Bətani, me kəy tɨ lə Sɨmo̰ kɨ kəte e nje banjɨ. Lokɨ Jəju ɨsɨ uso nḛ, dəne madɨ re kɨ ku mbal kɨ ɓari-e albatɨr kɨ yɨbɨ kɨ ətɨ majɨ rosɨ. Yɨbɨ kɨn gate e ngay, rai kɨ man kagɨ kɨ ɓari-e nar. Dəne tɔ ku, nɨngə ur yɨbɨ ka kɨn dɔ Jəju tɨ.  
\v 4 Dɨje madɨ dan njé kɨ əi loe tɨ no̰o̰, rɔde nəl-de al adɨ əli-naa dande tɨ əi nə: «Kəm tujɨ yɨbɨ kɨn kɔ be par kɨn nə ri ə?  
\v 5 Asɨ kadɨ dəw taa-n la kɨ al dɔ kɨlə tɨ kɨ ndɔ ɓu mɨtə be ka e kɨ ra-n kɨ njé ndoo je!» To rɔde adɨ əli ta dəne ka kɨn ngay.  
\v 6 Nə Jəju əl-de ə nə: «Ɨyə̰i dəne kɨn jəke. MBari ə ɨsɨ njɨbəi-e ə? Nḛ kɨ ra dɔm tɨ kɨn e kɨlə kɨ majɨ.  
\v 7 NJé ndoo je kam, ɨsi səsi ne kɨ ndɔ je pətɨ, adɨ ndɔ kɨ mesi ndɨgɨ par ə a rai səde, nə mi, m-a m-ɨsɨ səsi kɨ no̰ tɨ al.  
\v 8 Dəne kɨn ra nḛ kɨ asɨ go tɔgɨne: Ɔy yɨbɨ rɔm tɨ kəte kadɨ tə darɔm aw-n ɓada.  
\v 9 Nɨngə adɨ m-əl səsi ta kɨ rɔjetɨ: lo je pətɨ dɔnangɨ tɨ ne, kɨ dɨje a ɨləi mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ tɨtɨ, a ɔri poy nḛ kɨ dəne ra kɨn kadɨ mede ole-n dɔe tɨ.» 
\s1 Judasɨ un dɔ Jəju 
\r (Mt 26.14-16; Lk 22.3-6) 
\p  
\v 10 Judasɨ Isɨkarɨyotɨ kɨ e kɨ kare mbo̰ njé ndo je tɨ lə Jəju kɨ dɔgɨ gɨde joo, aw ɨndə dɔ ta naa tɨ kɨ njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, mba kadɨ ɨlə-n Jəju jide tɨ.  
\v 11 Lokɨ kɨ bo je ooi ta kɨ ta Judasɨ tɨ, rɔde nəl-de ngay adɨ uni mɨndɨde kadɨ n-adi-e la. Loe tɨ no̰o̰, Judasɨ ɨlə ngɨrə sangɨ kadɨ n-oo se n-a n-ra ban ə n-a n-ɨngə dɔkagɨlo kɨ to kadɨ n-ɨlə-n Jəju jide tɨ wa. 
\s1 Jəju uso nḛ Pakɨ kɨ njé ndo je ləne 
\r (Mt 26.17-19; Lk 22.7-13) 
\p  
\v 12 NDɔ kɨ dɔsa̰y lə ra nay kuso mapa kɨ əm ɔde al, kɨ e ndɔ kɨ dɨje ɨsɨ tɔli ngan dəgɨ batɨ je mbata nḛ kuso Pakɨ, njé ndo je lə Jəju dəji-e əi nə: «Lo kɨ ra be ə ɨndɨgɨ kadɨ j-aw jɨ ra nḛ kuso Pakɨ tɨtɨ, j-ɨndə dɔe dana j-adi uso ə?»  
\v 13 Nɨngə Jəju ɨlə njé ndo je ləne joo, əl-de ə nə: «Awi me ɓe bo tɨ kam ɓa, a ɨngəi dɨngəm kare kɨ otɨ gum man dɔne tɨ nɨngə uni goe.  
\v 14 Me kəy kɨ ur tɨ ə, əli ɓa nje kəy kɨn əi nə: “NJe ndo dɨje ə nə se me kəy kɨ ra ə kadɨ n-re n-uso nḛ Pakɨ tɨ kɨ njé ndo je ləne wa?”  
\v 15 A ɔjɨ səsi me kəy kɨ boy. Me kəy kɨn to taa, e kɨ ra oy, kɨ nḛ je kɨ me tɨ pətɨ. Lo kɨn ə a rai nḛ kuso Pakɨ tɨtɨ kadɨ j-usoi.  
\v 16 *NJé ndo je ḭḭ taai, awi me ɓe bo tɨ ka kɨn nɨngə, ɨngəi nḛ je pətɨ asɨ naa təkɨ wa kɨ Jəju əl-n-de, adɨ rai nḛ kuso Pakɨ, ɨndəi dɔe dana.»\fig Me kəy kɨ to taa kɨ Jəju a uso nḛ pakɨ tɨtɨ|src="cn01798C.tif" size="col" loc="MRK 14-16" copy="David C. Cook" ref="14.16" \fig* 
\s1 NJe ndo kare kɨ a un dɔ Jəju 
\p  
\v 17 Lokɨ kadɨ ur, Jəju re kɨ njé ndo je ləne kɨ dɔgɨ gɨde e joo.  
\v 18 Nɨngə lokɨ ɨsi ta nḛ kuso tɨ, Jəju əl-de ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dəw kare dansi tɨ kɨ ɨsɨ usoi səm nḛ ne kɨn, a ɨlə-m ji dɨje tɨ.»  
\v 19 Me njé ndo je ɨlə ngɨrə tɔsɨ-de, adɨ dəji ta Jəju kɨ bare bare əi nə: «E mi ɓe?»  
\v 20 Jəju əl-de ə nə: «E dəw kare dansi tɨ səi kɨ dɔgɨ gɨde e joo wa kɨn. E kɨ ɨsɨ ɨlə jine səm naa tɨ me ka tɨ wa kɨn.  
\v 21 Mi *NGon dəw m-a m-oy təkɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə\x + \xo 14:21 \xt Pa je 22.2; Ejay 53\x*, nə kəm-to-ndoo e lə dəw kɨ a ɨlə-m mi NGon dəw ji dɨje tɨ. Dəwe kɨn, koje al e sotɨ ngay.» 
\s1 Nḛ kuso lə Ɓaɓe 
\r (Mt 26.26-30; Lk 22.14-20; 1Kor 11.23-25) 
\p  
\v 22 Lokɨ ɨsi ta nḛ kuso tɨ, Jəju un mapa, ra oyo Luwə dɔ tɨ, uwə tətɨ naa tɨ, təl-n adɨ njé ndo je, nɨngə əl-de ə nə: «Ɨtaai, e kɨn e darɔm.»  
\v 23 Go mapa tɨ, Jəju un kɔpɨ kasɨ kandɨ nju, ra oyo Luwə dɔ tɨ, nɨngə təl-n adɨ njé ndo je a̰yḭ-naa pətɨ dande tɨ,  
\v 24 nɨngə əl-de ə nə: «E kɨn e məsɨm, məsɨ kun mɨndɨ kɨ sɨgɨ kɨ a a̰y mbata kosɨ dɨje.  
\v 25 Nɨngə təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi m-a m-a̰y kasɨ kandɨ nju kɨ rangɨ al, bɨtɨ kadɨ m-a m-a̰y kɨ sɨgɨ me ɓeko̰ tɨ lə Luwə.»  
\v 26 Lokɨ osi pa kɨlə tɔjɨ dɔ Luwə tɨ gɨne gangɨ, tḛḛi awi dɔ mbal kagɨ bɨni je tɨ. 
\s1 Jəju əl təkɨ Pɨyər a najɨ ta gər-ne 
\r (Mt 26.31-35; Lk 22.31-34; Ja̰ 13.36-38) 
\p  
\v 27 Jəju əl njé ndo je ləne ə nə: «A ɨmbati-mi pətɨ, tadɔ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: “M-a m-tɔl ɓa batɨ je, nɨngə batɨ je a sanəi-naa kɨ lo lo”\x + \xo 14:27 \xt Jakari 13.7\x*.  
\v 28 Nə lokɨ m-a m-ḭ lo koy tɨ, m-a m-aw kəte no̰si tɨ, tə ngəm səsi Galile tɨ.»  
\v 29 Pɨyər əl Jəju ə nə: «Re dɨje pətɨ ə ɨyə̰i-ni kɔ ka, nḛ kɨn a ra nḛ rɔm tɨ mi Pɨyər al.»  
\v 30 Jəju təl əl-e ə nə: «Ḭ, təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əli, ɓone, me kondɔ tɨ wa kɨn, kunə kɨnjə no̰ nja joo al ɓəy ə a najɨ ta nja mɨtə ə nə ɨgər-m al.»  
\v 31 Nə Pɨyər a dɔ ndune ə nə: «Re e-n koy ka m-a m-oy səi, ɓɨ m-a najɨ ta gəri, al ratata.» Nɨngə ndəgɨ njé ndo je pətɨ əli ko ta wa kɨ Pɨyər əl ka kɨn tɔ. 
\s1 Jəju əl ta kɨ Luwə Jətɨsəmane tɨ 
\r (Mt 26.36-46; Lk 22.39-46) 
\p  
\v 32 Go tɨ, Jəju əi kɨ njé ndo je ləne ɔti rəi lo tɨ madɨ kɨ tɔe nə Jətɨsəmane. Jəju əl-de ə nə: «Ɨsi lo kɨn tɨ ne be ɨngɨnəi-mi, dɔkagɨlo tɨ kɨ m-a m-əl ta kɨ Luwə.»  
\v 33 Jəju adɨ Pɨyər nɨm, Jakɨ nɨm, Ja̰ nɨm awi sie. Lo kɨn tɨ, dadɨ kɨ ɓəl kɨ me ndɨl tɨ ɨlə ngɨrə ra Jəju.  
\v 34 Adɨ Jəju əl-de ə nə: «Me-ko̰ rosɨ mem rosɨ kɨ asɨ koy. Ɨsi lo kɨn tɨ ne be, ɨsi kəm ɓɨ ɨtoi ɓi al.»  
\v 35 Jəju ɔtɨ kɨ kəte ndə̰y, nɨngə osɨ kɨ nangɨ, dəjɨ Luwə kadɨ re to ban ə, ɔsɨ dɔ kadɨ ko̰ kɨn ngərəngɨ rɔne tɨ.  
\v 36 Jəju ə nə: «Aba! Bai, nḛ kɨ dum tɔgi goto, ə ɔsɨ ko̰ kɨn ngərəngɨ kɔ rɔm tɨ! Nə ke ə kadɨ e ndɨgɨ ləm al, nə kadɨ e ndɨgɨ ləi yo taa.»  
\v 37 Jəju təl re rɔ njé ndo je tɨ kɨ mɨtə, nɨngə ɨngə-de, ɨsɨ toi ɓi, adɨ əl Pɨyər ə nə: «Sɨmo̰, ɨsɨ to ɓi wa bɨtɨ a? Asɨ kadɨ ɨsɨ kəm dɔ kadɨ kɨ kare be al bɨtɨ a?  
\v 38 Ɨsi kəm ba, əli ta kɨ Luwə, kadɨ osi me nḛ na tɨ al. NDɨl ndɨgɨ ra nḛ kɨ majɨ, nə darɔ e kɨ to̰.»  
\v 39 Nɨngə təl ɔr nda̰ne səde kɨ rangɨ ɓəy, əl ta kɨ Luwə, un go mɨndɨne kɨ kəte wa ka kɨn ɓəy.  
\v 40 Lokɨ təl re rɔ njé ndo je tɨ nɨngə, ɨngə-de ɨsɨ toi ɓi ɓəy, kəmde ɔy dɨrɨri, lo ta kɨ kadɨ əli ka gəri al.  
\v 41 Jəju təl aw, re kɨ ko̰ mɨtə, əl-de ə nə: «Ɨtoi ta ɓi tɨ ne, ɨsɨ ɔri kə̰ə̰ ɓəy a? Asɨ be nga! Dɔkagɨlo re kadɨ a ɨləi-mi *NGon dəw ji njé ra majal je tɨ ngata.  
\v 42 ḬḬ taai adɨ j-awi, nje kɨlə-m jide tɨ ə re am!» \fig Jətɨsəmane |src="hk00353c.tif" size="col" loc="MRK 14.32-33" copy="Horace Knowles " ref="14.32" \fig* 
\s1 Kuwə Jəju 
\r (Mt 26.47-56; Lk 22.47-53; Ja̰ 18.3-12) 
\p  
\v 43 Loe tɨ no̰o̰, lokɨ ta nay kɨ ta Jəju tɨ ba ɓəy nɨngə, Judasɨ, kɨ e kɨ kare dan njé ndo je tɨ kɨ dɔgɨ gɨde e joo, ə tḛḛ ɨsɨ re. Re kɨ kosɨ dɨje ngay gone tɨ. Dɨje kɨ njé kuwə kɨyə kasɨgar je, njé kuwə gɔl jide tɨ je. Kosɨ je kɨn, e njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé ndo ndu-kun je, kɨ ngatɔgɨ je, ə ɨləi-de.  
\v 44 Judasɨ kɨ nje kun dɔ Jəju, əli-naa səde nḛ kɨ n-a n-ra kadɨ tə gəri Jəju ə nə: «Dəw kɨ m-a m-uwe rɔm tɨ rututu kɨn ɓa, e darɔe ə wa ən ə, uwəi-e, ɨndəi kəmsi goe tɨ awi sie!»  
\v 45 E be ə, tḛḛ ə wa kɨ Judasɨ re tḛḛ par ə, sɔbɨ Jəju əl-e ə nə: «NJe ndo dɨje!» Nɨngə, uwe rututu kɨ rɔne tɨ.  
\v 46 Ɓa loe tɨ no̰o̰ dɨje, kɨ rəi kɨ Judasɨ ka kɨn ɨndəi jide dɔ Jəju tɨ uwəi-e.  
\v 47 Lokɨ uwəi-e, kɨ kare dan njé kɨ əi sie naa tɨ, ɔr kɨyə kasɨgar, tɨgə-n paja lə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, ɓa tɨgə mbie latɨ gangɨ.  
\v 48 NGa nɨngə Jəju un ta əl-de ə nə: «To tə nḛ kɨ mi nje ɓogɨ, ə ɨrəi kɨ kɨyə kasɨgar je, kɨ gɔl je taa kadɨ uwəi-mi be?  
\v 49 NDɔ je pətɨ, mi dansi tɨ gɨn kəy tɨ lə Luwə, m-ndo dɨje nḛ, ka uwəi-mi al, nə e kɨn to be ɓone mba kadɨ ta je kɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə tɔli tade.»  
\v 50 Lo kɨn tɨ, njé ndo je lie pətɨ a̰yḭ-naa ə ɨyə̰i-e  
\v 51 NGon kɨ basa kare, kɨ dole rɔne kɨ ta kɨbɨ ə wa par, un go Jəju. Dɨje uwəi ngon kɨ basa ka kɨn,  
\v 52 nə, ɨyə̰ ta kɨbɨ kɨ dolə-n rɔne ka kɨn jide tɨ, ə a̰y kɨ rɔne kare aw. 
\s1 Jəju a no̰ njé gangɨ ta je tɨ lə Jɨpɨ je 
\r (Mt 26.57-68; Lk 22.54-55, 63-71; Ja̰ 18.12-18) 
\p  
\v 53 NJé kuwə Jəju, awi sie no̰ kɨ bo tɨ lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je. E lo kɨ njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ ngatɔgɨ je, kɨ njé ndo ndu-kun je, pətɨ kawi-naa tɨ.  
\v 54 Pɨyər adɨ nda̰e ngal, ə njɨyə-n go Jəju tɨ, ndə̰y, ndə̰y, re ur-n gode tɨ kəy, natɨ lo tɨ lə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je ka kɨn. Re ɨsɨ naa tɨ kɨ paja je ta por tɨ, ɨsɨ ndɨbɨ.  
\v 55 NJé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé gangɨ ta je lə *Jɨpɨ je, ba pətɨ, sangi rəbɨ ta madɨ kadɨ n-gangii ta koy dɔ Jəju tɨ, nə ɨngəi al.  
\v 56 Dɨje ngay təti ta je kɨ ngom dɔe tɨ, nə ta kɨ tətɨ je ləde aw go-naa tɨ al.  
\v 57 NJé kɨ na̰ je ḭḭ ai taa kɨ njade, taa təti ta je kɨ ngom mɨnde tɨ əi nə:  
\v 58 «J-o tae tɨ əl ə nə: “M-a m-tujɨ kəy lə Luwə kɨ dɨje rai kɨ jide kam kɔ, nɨngə me ndɔ tɨ kɨ mɨtə, m-a m-təl m-ɨndə e kɨ rangɨ gogɨ. A e kəy kɨ dəw a ra kɨ jine al.”»  
\v 59 Dɔ ta tɨ wa kɨn ka, ndu njé tətɨ ta je osɨ go-naa tɨ al.  
\v 60 Ə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je ḭ taa dan dɨje tɨ, dəjɨ Jəju ə nə: «Ta kɨ dɨje a əli dɔi tɨ kam, a əl ta madɨ dɔ tɨ al a?»  
\v 61 Nə Jəju a tane mbə, tḛḛ tane ɨlə-de tɨ al. Ə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je dəjɨ Jəju ta kɨ rangɨ ɓəy ə nə: «E ḭ, ə ḭ Kɨrɨsɨ kɨ Luwə mbəte, kɨ e NGon lə Luwə kɨ dɨje ɨsɨ ɨləi tɔjɨ dɔe tɨ kɨn a?»  
\v 62 Ə Jəju əl-e ə nə: «E mi wa, nɨngə a oi-mi *NGon dəw m-ɨsɨ dɔ ji ko̰ Luwə tɨ kɨ nje tɔgɨ, m-a m-ḭ dɔra̰ tɨ m-re me kɨl ndi tɨ.»  
\v 63 Kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je tɨl kɨbɨ je kɨ rɔne tɨ, ɓa əl ə nə: «E kɨn, jɨ sangi kadɨ dəw madɨ kɨ rangɨ əl ta dɔe tɨ ɓəy a?  
\v 64 Səi je wa oi ndue kɨ əl-n ta kɨ mal dɔ Luwə tɨ kɨ mbisi ne. Ta ri ə ɨməri dɔe tɨ ə?» Ə dɨje pətɨ gangi ta dɔ Jəju tɨ, kadɨ e dəw kɨ sɔbɨ koy.  
\v 65 NJé kɨ na̰ je, ɨləi gɨn tɨbɨ man tade dɔe tɨ, ndəmi ta kəme, nɨngə ɓɨri jide ɔsi-e-n, ə əli-e ə nə: «Ɨndo̰ ndɨl, ə ɨɓa tɔ dəw kɨ ɨndəi adɨ j-o.» Loe tɨ no̰o̰, paja je taai Jəju, ɓa agi kɨ ta tɨndə mbɔe tɨ. 
\s1 Pɨyər najɨ ta gər Jəju 
\r (Mt 26.69-75; Lk 22.56-62; Ja̰ 18.15-18, 25-27) 
\p  
\v 66 Lokɨ Pɨyər e ta mbalo tɨ, nangɨ ne ɓəy, dəne kare kɨ dan dəne je tɨ kɨ njé ra kɨlə me kəy tɨ lə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je ḭ no̰o̰ re.  
\v 67 Ə lokɨ oo Pɨyər ɨsɨ ndɨbɨ por nɨngə, ɨndə manje ba, ɓa əl-e ə nə: «Ḭ ka, ḭ kɨ Jəju kɨ Najarətɨ tɨ tɔ al a?»  
\v 68 Nə Pɨyər najɨ ə nə: «Jagɨ m-gər-e al, taa m-gər me ta ləi kɨ ɨge kəl kɨn al tɔ.» Go tɨ Pɨyər ɔtɨ njɨyə ɨsɨ aw kɨ ta ndogɨ tɨ, [nɨngə kunə kɨnjə no̰.]  
\v 69 Dəne ka kɨn ɨlə kəmne oo-n Pɨyər, nɨngə təl re dɔ ta tɨ ka kɨn ɓəy, əl dɨje kɨ ai loe tɨ no̰o̰ ə nə: «Dɨngəm kam e kɨ kare dan dɨje tɨ lie tɔ.»  
\v 70 Pɨyər təl najɨ nja kare ɓəy, ə nə n-gər-e al. Nɨngə njaba go tɨ ə, dɨje kɨ ai səde no̰o̰, rəi əli Pɨyər ɓəy əi nə: «Təkɨ rɔjetɨ, ḭ ka, ḭ kɨ kare dan dɨje tɨ lie tɔ, tadɔ ḭ dəw kɨ Galile tɨ.»  
\v 71 Ə lo kɨn tɨ, Pɨyər ɨbɨ rɔne kɨ ta kɨ nga̰ ngay ə nə: «M-ɨbɨ rɔm kadɨ Luwə ra səm nḛ kɨ nga̰, re m-əl ta kɨ ngom. M-gər dɨngəm kɨ a əli ta lie kam al.»  
\v 72 Ɓa ta naa tɨ no̰o̰, kunə kɨnjə no̰ kɨ ko̰ joo. NGa nɨngə, me Pɨyər ole dɔ ta tɨ kɨ Jəju əl-e ə nə: «Kəte taa kadɨ kunə kɨnjə no̰ nja joo, a najɨ ta nja mɨtə ə nə ɨgər-m al,» ka kɨn, adɨ Pɨyər ɨndə lo tḛḛ taga kɨ ngɔdɨ njane tɨ, no̰ kɨ man kəmne. 
\c 15  
\s1 Awi kɨ Jəju no̰ ngar Pɨlatɨ tɨ 
\r (Mt 27.1-2, 11-14; Lk 23.1-5; Ja̰ 18.28-38) 
\p  
\v 1 Kɨ sḭ ɓatɨ ba, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, ɨngəi-naa kɨ ngatɔgɨ je, kɨ njé ndo ndu-kun je, kɨ njé gangɨ ta je lə *Jɨpɨ je ba pətɨ, uni ndude, ɓa dɔɔi Jəju, awi sie ɨləi-e ji *Pɨlatɨ tɨ.  
\v 2 Ə Pɨlatɨ dəjɨ Jəju ə nə: «Ḭ ngar lə Jɨpɨ je a?» Ɓa Jəju ɨle tɨ ə nə: «E ta kɨ tḛḛ tai tɨ.»  
\v 3 NJé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je təti ta je ngay dɔ Jəju tɨ.  
\v 4 Ə Pɨlatɨ təl dəjɨ Jəju ta kɨ rangɨ ɓəy ə nə: «A əl ta madɨ al a? O ta je pətɨ kɨ dɨje a ɨndəi dɔi tɨ kam!»  
\v 5 Nə Jəju tḛḛ tane ɨlə tɨ al, adɨ ndɔjɨ Pɨlatɨ kɨ dum. 
\s1 Gangi ta koy dɔ Jəju tɨ 
\r (Mt 27.15-26; Lk 23.13-25; Ja̰ 18.39-19.16) 
\p  
\v 6 Dɔ ɓal je pətɨ, lo ra nay Pakɨ tɨ, *Pɨlatɨ ɔr dangay kare ɨle taa, adɨ e dəw kɨ kosɨ je dəji-e kadɨ ɔr-e dangay tɨ adɨ-de.  
\v 7 NGa nɨngə dɨngəm kare kɨ ɓari-e nə Barabasɨ e dangay tɨ no̰o̰ tɔ. Uwəi-de dangay tɨ əi kɨ madɨne je ɔjɨ-n dɔ tɔl kɨ tɔli dəw, lo wongɨ tɨ kɨ ra-de dɔ njé ko̰ɓe je tɨ.  
\v 8 Kosɨ je awi rɔ Pɨlatɨ tɨ, nɨngə dəji-e kadɨ ra nḛ kɨ ɨsɨ ra kəte kəte ka kɨn adɨ-de.  
\v 9 NGata ə Pɨlatɨ dəjɨ-de ə nə: «Ɨgəi kadɨ m-ɨyə̰ ngar lə *Jɨpɨ je taa madɨ səsi wa?»  
\v 10 Pɨlatɨ dəjɨ ta kɨn be, mbata gər majɨ kadɨ e ni ə ra njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je dɔ Jəju tɨ ə ɨləi-e jine tɨ.  
\v 11 Nə njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare suləi kosɨ je adɨ dəji Pɨlatɨ kadɨ ɔr Barabasɨ yo adɨ-de ɓɨ Jəju al.  
\v 12 Pɨlatɨ dəjɨ-de ɓəy ə nə: «Ɨgei kadɨ m-ra ri kɨ e kɨ ɓari-e ngar lə Jɨpɨ je ə?»  
\v 13 Ɓa əi je təli uni ndude kɨ taa əli Pɨlatɨ əi nə: «Ɨɓe kagɨ-dəsɨ tɨ!»  
\v 14 Pɨlatɨ dəjɨ-de ə nə: «E ri kɨ majal ə ra ə?» Nɨngə uni ndude kɨ taa ngay ɓəy, əli əi nə: «Ɨɓe kagɨ-dəsɨ tɨ!»  
\v 15 E be ə, mba kadɨ rɔ kosɨ je nəl-n-de, Pɨlatɨ ɔr Barabasɨ adɨ-de. Nɨngə go tɨ, adɨ ɨndəi Jəju kɨ ndəy kabɨlay, ə ɨle ji asɨgar je tɨ kadɨ ɓəi-e kagɨ-dəsɨ tɨ. 
\s1 Asɨgar je ɨbəi Jəju kogii 
\r (Mt 27.27-31; Ja̰ 19.2-3) 
\p  
\v 16 Asɨgar je ɔri Jəju awi sie dana, lo tɨ kɨ ɓari-e pɨrətuwar, me lo tɨ kɨ boy kɨ *Pɨlatɨ ɨsɨ tɨ wa kɨn no̰o̰, nɨngə ɓari ndəgɨ asɨgar je pətɨ adi-de rəi.  
\v 17 Loe tɨ no̰o̰, ɨləi kɨbɨ kɨ kər pɨr pɨr\f + \fr 15:17 \ft Dɔkagɨloe tɨ kɨn, kɨbɨ kɨ kər pɨr pɨr, sɔbɨ dɔ ngar je par ə kadɨ ɔy.\f* rɔ Jəju tɨ, ə oji jɔgɨ kon ɨləi dɔe tɨ tɔ.  
\v 18 Nɨngə, ɨləi rɔde rai-e lapɨya əi nə: «Lapɨya ngar lə *Jɨpɨ je!»  
\v 19 Ɨndəi dɔe kɨ gakɨra, tɨbi man tade dɔe tɨ, ə ɔsi məkəsɨde nangɨ, rai tə nḛ kɨ ɨsɨ ɔsi gone be.  
\v 20 Lokɨ ɨbəi-e kogii asɨ-de nɨngə, ɔri kɨbɨ kɨ kər pɨr pɨr ka kɨn rɔe tɨ kɔ, ə təli ɨləi kɨbɨ je lie wa rɔe tɨ gogɨ, ɓa tḛḛi sie taga kadɨ awi ɓəi-e kagɨ-dəsɨ tɨ. 
\s1 Ɓəi Jəju kagɨ-dəsɨ tɨ 
\r (Mt 27.32-44; Lk 23.26-43; Ja̰ 19.17-27) 
\p  
\v 21 Dɨngəm kare kɨ Sɨrən tɨ, tɔe nə Sɨmo̰, e baw Aləgɨjandɨr əi kɨ Rupusɨ, ḭ wale, nɨngə asɨgar je uwəi-e ɨndəi tɔgɨ dɔe tɨ adɨ otɨ kagɨ-dəsɨ lə Jəju.  
\v 22 Awi kɨ Jəju lo madɨ tɨ kare to no̰o̰, ɓari-e nə Golgota, kɨ kɔr me nə: «Lo kɨ to tə ka dɔ dəw be.»  
\v 23 Gei kadɨ n-adi-e kasɨ kandɨ nju kɨ bui naa tɨ kɨ nḛ kɨ ɓari-e nə mɨr\f + \fr 15:23 \ft Mɨr e yɨbɨ kɨ rai kɨ nɔm kagɨ madɨ dɔnangɨ Paləsɨtɨn tɨ no̰o̰. Gate e ngay, nɨngə lo kɨ dəw oy ɓa, a ɔyi rɔ nɨn tɨ ɓəy taa a dɨbi. Taa lo kɨ rɔ dəw to-e ngay nɨngə, rai adi ɓa rɔe yogɨro ndə̰y.\f*, kadɨ a̰y, nə Jəju mbatɨ ka̰y.  
\v 24 Go tɨ, asɨgar je ɓəi-e kagɨ-dəsɨ tɨ, ɓa tɨgəi kɨr (mbare) dɔ kɨbɨ tɨ lie, kadɨ n-ooi nḛ kɨ dəw kɨ ra dande tɨ a ɨngə\x + \xo 15:24 \xt Pa je 22.19\x*.  
\v 25 E kɨ kadɨ kɨ jikare, ə ɓəi-e-n kagɨ-dəsɨ tɨ.  
\v 26 NDangi me batɨ, nḛ kɨ ra ə n-ɓəi-e-n kagɨ-dəsɨ tɨ əi nə: «NGar lə *Jɨpɨ je.»  
\v 27 Ɓəi njé ɓogɨ je joo naa tɨ sie kagɨ-dəsɨ tɨ. Kɨ kare dɔ ji ko̰e tɨ, kɨ nungɨ dɔ ji gəle tɨ tɔ. [  
\v 28 Be kadɨ ta kɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: «Tɨdəi-e dan njé ra majal je tɨ» kɨn tɔl-n tane.]\f + \fr 15:28 \ft Bar ta kɨn dɨje madɨ əli təkɨ goto me makɨtɨbɨ je tɨ kɨ njé ndange kəte ndangi.\f* 
\v 29 Dɨje kɨ njé də rəbə, tɨgəi dɔde, nɨngə taji-e, ə əli əi nə: «Ma, ḭ kɨ nje tujɨ kəy lə Luwə, ə təl ra e kɨ rangɨ me ndɔ tɨ kɨ mɨtə ka kam!  
\v 30 Ajɨ rɔi ḭ wa, ə ḭ taa dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ ur nangɨ adɨ j-o!»  
\v 31 Be tɔ ə, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé ndo ndu-kun je, ɨbəi Jəju kogii dande tɨ əi nə: «Ajɨ dɨje kɨ rangɨ, nə e wa asɨ kajɨ rɔne al!  
\v 32 Kɨrɨsɨ, kɨ Luwə mbəte, ngar lə *Isɨrayəl je ka kam, kaje ə wa kɨ j-a ne kɨn, kadɨ ḭ taa dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ ur nangɨ adɨ j-o, adɨ tə j-o-n ta lie tə ta kɨ rɔjetɨ!» NJé kɨ ɓəi-de kagɨ-dəsɨ tɨ naa tɨ sie ka kɨn ka taji-e tɔ. 
\s1 Koy Jəju 
\r (Mt 27.45-56; Lk 23.44-49; Ja̰ 19.28-30) 
\p  
\v 33 Lokɨ kadɨ a jam dɔ ɓe tɨ, lo ndul dɔnangɨ tɨ ba pətɨ, bɨtɨ kadɨ kɨ mɨtə kɨ lo sɔlɔ.  
\v 34 Nɨngə kadɨ tɨ kɨ mɨtə, Jəju no̰ kɨ ndune kɨ bo ə nə: «Eloyi, Eloyi, lama sabatani?» Kɔr me nə: «Luwə ləm, Luwə ləm, mbari ə ɨyə̰-m kɔ ə?»  
\v 35 Dɨje madɨ dan njé tɨ kɨ ai no̰o̰, ooi ndue, nɨngə əli əi nə: «Oi dəw ka a ɓar Eli!»  
\v 36 Dəw kare dande tɨ a̰y ngɔdɨ, un nḛ kɨ to hom hom, ɨlə me man kandɨ ndu tɨ kɨ masɨ, nɨngə ɨlə ta gakɨra tɨ adɨ Jəju kadɨ a̰y, ɓa əl ə nə: «Ɨngəmi adɨ j-oi se Eli a re rɨse nangɨ dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ wa?»  
\v 37 Lo kɨn tɨ no̰o̰ be, Jəju no̰ kɨ ndune kɨ bo, nɨngə kə̰ə̰e tḛḛ.  
\v 38 Go tɨ, kɨbɨ gangɨ lo kɨ a me kəy tɨ lə Luwə, tɨl dana joo, ḭ taa nu bɨtɨ re nangɨ.\f + \fr 15:38 \ft Kɨbɨ gangɨ lo kɨn gangɨ lo kɨ kay njay kɨ lo kɨ kay njay njay naa tɨ. Lo kɨ kay njay njay, e kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je par ə a un majal lə kosɨ je kadɨ aw-n me tɨ no̰o̰ Luwə tɨ. Lokɨ Jəju oy, kɨbɨ ka kɨn tɨl dana joo, adɨ ta rəbɨ to mbata lə dɨje pətɨ kadɨ awi no̰ Luwə tɨ. Tḛḛ kɨ taga 26.31-33.\f* 
\v 39 Kɨ bo lə ɓutɨ asɨgar je kɨ ɓu, kɨ a ta kəm Jəju tɨ, oo-e lo koy tɨ kɨ oy, əl ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, dəw kɨn e NGon lə Luwə.»  
\v 40 Dəne je madɨ ai no̰o̰ tɔ, ai sa̰y, ɨndəi kəmde a ooi nḛ je kɨ ɨsɨ rai nḛ. Dande tɨ, Mari kɨ Magɨdala e no̰o̰ nɨm, Mari kɨ ko̰ Jakɨ kɨ ɨɓari-e ngon kɨ e ko̰ Jose e no̰o̰ nɨm, taa Salome e no̰o̰ nɨm tɔ.  
\v 41 E əi je kɨn ə ndoləi go Jəju, ta rai sie me nḛ ge je tɨ lie lokɨ e-n Galile tɨ. Nɨngə, dəne je kɨ rangɨ ngay kɨ rəi sie Jorijaləm tɨ ka əi no̰o̰ ɓəy tɔ. 
\s1 Jɨsəpɨ un nɨn Jəju dɨbɨ 
\r (Mt 27.57-61; Lk 23.50-55; Ja̰ 19.38-42) 
\p  
\v 42 NDɔe tɨ kɨn, e ndɔ kɨ dɨje a ɔsi nja nḛ je naa tɨ ɨndəi, adɨ e ndɔ kɨ no̰ ndɔ ta kə̰ə̰ tɨ.  
\v 43 Lokɨ lo sɔl, Jɨsəpɨ kɨ Arɨmate tɨ, kɨ e dəw kare kɨ dɨje ɓuki-e tɨ ngay dan njé gangɨ ta je tɨ lə *Jɨpɨ je re. E wa ka ɨsɨ ngɨnə ta ko̰ɓe lə Luwə kɨ kadɨ a re kɨn tɔ. Ɓəl ra-e al, adɨ aw rɔ *Pɨlatɨ tɨ dəje nɨn Jəju.  
\v 44 Lokɨ Pɨlatɨ oo kadɨ Jəju oy ɓa, əte ɓəl, adɨ ɨlə go nje kɨsɨ dɔ ɓutɨ asɨgar je kɨ ɓu, ade re, nɨngə dəje ə nə se Jəju oy mari nu wa?  
\v 45 Lokɨ oo ta kɨ ta nje kɨsɨ dɔ asɨgar je tɨ nɨngə, adɨ ta rəbɨ Jɨsəpɨ kadɨ un nɨn Jəju.  
\v 46 Jɨsəpɨ ndogɨ ta kɨbɨ, rɨsɨ nɨn Jəju dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ re-n nangɨ, dole, ɨle me ɓe nɨn tɨ kɨ uri me mbal tɨ, nɨngə nduguru mbal ɨlə ta tɨ.  
\v 47 Mari kɨ Magɨdala əi kɨ Mari kɨ ko̰ Jose ai, a oi lo kɨ ɨləi Jəju tɨ. 
\c 16  
\s1 Jəju ḭ lo koy tɨ 
\r (Mt 28.1-8; Lk 24.1-11; Ja̰ 20.1-2) 
\p  
\v 1 Lokɨ ndɔ taa kə̰ə̰ də, Mari kɨ Magɨdala nɨm, kɨ Mari kɨ ko̰ Jakɨ nɨm, Salome nɨm, ndogi yɨbɨ kagɨ kɨ ətɨ mbi, mba kaw kɔy rɔ nɨn Jəju tɨ.  
\v 2 NDɔ dɨmasɨ, kɨ sḭ ɓatɨ ba, lokɨ kadɨ ɨsɨ bə kɨn, ə yə awi dɔ ɓadɨ tɨ.  
\v 3 Lokɨ ɨsɨ awi nɨngə, əli-naa dande tɨ əi nə: «NGa kɨn, naa ə tə nduguru mbal ta ɓadɨ tɨ rangɨ adɨ-je ə?»  
\v 4 Nə lokɨ uni kəmde nɨngə, ooi kadɨ mbal ka kɨn, dəw nduguru-e rangɨ.  
\v 5 Dəne je kɨn uri me ɓe ɓadɨ tɨ nɨngə, oi ngon kɨ basa madɨ kare, ɨlə kɨbɨ ngal kɨ nda rɔne tɨ, ɨsɨ-n kɨ dɔ ji ko̰ tɨ. Lo kɨn tɨ, ɓəl ra dəne je.  
\v 6 Nə, ngon kɨ basa ka kɨn əl-de ə nə: «Ɨɓəli al. Ɨsɨ sangi Jəju kɨ Najarətɨ tɨ, kɨ dɨje ɓəi-e kagɨ-dəsɨ tɨ, nə e goto ne, ḭ taa lo koy tɨ. Oi lo kɨ ɨləi-e tɨ ə to kare kɨn.  
\v 7 Nɨngə kɨ ɓasɨne kɨn, awi əli Pɨyər əi kɨ ndəgɨ njé ndo je lə Jəju təkɨ a aw kadɨ ngɨnə səsi Galile tɨ. Lo kɨn ə a oi-e tɨ, təkɨ əl-n səsi kəte.»  
\v 8 Dəne je tḛḛi, ɔri ngɔdɨ ta ɓadɨ tɨ ɨsɨ awi, dadi par par kɨ ɓəl, gəri rəbɨ rɔde al. Ta ka əli dəw al, mbata ɓəl tɔl-de.\f + \fr 16:8 \ft Ɓe nɨn ləde dɔnangɨ Paləsɨtɨn tɨ e mbal ə uri kade tə ɓe nɨngə, ləi nɨn tɨ, ɓa ndugugui mbal kɨ rangɨ uti tae.\f* 
\s1 Jəju ɔjɨ rɔne Mari kɨ Magɨdala 
\p  
\v 9 [Jəju ḭ lo koy tɨ kɨ ndɔ dɨmasɨ, sḭ ɓatɨ ba. Lokɨ ḭ lo koy tɨ, dəw kɨ dɔsa̰y kɨ tɔje rɔne e Mari kɨ Magɨdala, kɨ ndɔ kɨ tuwə ndɨl je kɨ majal sɨri dɔe tɨ kɔ.  
\v 10 Nɨngə, Mari ə e nje kaw kəl njé ndo je lie kɨ ɨsi ta kuwə ndoo tɨ kɨ ta no̰ tɨ.  
\v 11 Nə lokɨ Mari əl-de təkɨ Jəju ḭ lo koy tɨ, adɨ ne wa n-oo-e kɨ kəmne, njé ndo je taai me al. 
\s1 Jəju ɔjɨ rɔne njé ndo je joo 
\p  
\v 12 Go tɨ, Jəju ɔjɨ rɔne kɔjɨ kɨ to-n ta dangɨ njé ndo je joo kɨ əi dɔ rəbɨ tɨ, ɨsɨ awi kɨ ngan ɓe je tɨ.  
\v 13 Lokɨ Jəju ɨngə-de, təli awi ɔri poye ndəge je, nə ndəge je taai mede al tɔ. 
\s1 Jəju ɔjɨ rɔne njé ndo je kɨ dɔgɨ gɨde kare 
\p  
\v 14 Ta tɔl tae tɨ, Jəju ɔjɨ rɔne njé ndo je kɨ dɔgɨ gɨde e kare lokɨ ɨsɨ usoi nḛ. Lo kɨn tɨ, Jəju kɔl səde dɔ me nga̰ tɨ, kɨ kəm kutɨ ləde, mbata mbati taai me njé kɨ ooi-e təkɨ ḭ lo koy tɨ.  
\v 15 Go tɨ, əl-de ə nə: «Awi kɨ dɔ ɓe je kɨ dɔnangɨ tɨ ne pətɨ, ɨləi mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ mbi dɨje tɨ pətɨ.  
\v 16 Dəw kɨ un mene, ə rai-e batəm, nɨngə a ɨngə kajɨ, nə dəw kɨ mbatɨ kun mene, ta kɨ gangɨ a e dɔe tɨ.  
\v 17 Nḛ kɔjɨ je kɨ njé kɨ uni mede adi Luwə a ɔji ə to kɨn: me tɔm tɨ, a tuwəi ndɨl je kɨ majal, a əli ndon ta je kɨ mba.  
\v 18 A uwəi li je kɨ jide, nɨngə re a̰yḭ-naa nḛ kɨ nje tɔl dəw ka, a ra səde nḛ madɨ al. A ɨndəi jide dɔ njé mo̰y je tɨ, adɨ njé mo̰y je ɨngəi rɔ nga.» 
\s1 Jəju təl aw dɔra̰ tɨ 
\p  
\v 19 Go ta je tɨ kɨ Ɓaɓe Jəju əl-de, uni-e awi sie dɔra̰ tɨ, adɨ ɨsɨ dɔ ji ko̰ Luwə tɨ.  
\v 20 Go kawe dɔra̰ tɨ, njé ndo je awi ɨləi mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ. Ɓaɓe e səde naa tɨ, adɨ-de tɔgɨ adɨ rai nḛ je kɨ ətɨ ɓəl ɓəl. Nḛ kɔjɨ je kɨn to be, kadɨ tɔjɨ təkɨ ta lə njé ndo je e ta kɨ rɔjetɨ.]\f + \fr 16:20 \ft Bar ta je kɨn dɨje madɨ əli təkɨ goto me makɨtɨbɨ je tɨ kɨ njé ndange kəte ndangi.\f*