\id MAT - Nouveau Testament Nangnda 
\h Matɨye 
\toc1 Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju kɨ Matɨye ndangɨ 
\toc2 Matɨye 
\toc3 Mt 
\mt2 Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju kɨ 
\mt1 Matɨye 
\mt3 ndangɨ 
\is1 Ta kɨ dɔ Poy ta tɨ kɨ Majɨ lə Jəju kɨ Matɨye ndangɨ 
\ip Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju kɨ Matɨye ndangɨ e kɨ kare dan Poy Ta je tɨ kɨ Majɨ kɨ sɔ, adɨ e Matɨye, Markɨ, Lukɨ kɨ Ja̰. NGa nɨngə, ta je ngay kɨ Matɨye əl, toi me Poy Ta tɨ kɨ Majɨ lə Jəju kɨ Markɨ ndangɨ no̰o̰ tɔ. J-a j-ɨngə: 
\io1 MBḛ lə Ja̰ Batɨsɨ kɨ ɨlə (3.1-12); 
\io1 Batəm lə Jəju kɨ na kɨ su na-e (3.13-4.11); 
\io1 Kɨlə je kɨ Jəju ra-de dɔnangɨ Galile tɨ, adɨ e kɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ, ndo kosɨ dɨje nḛ, kɨ kajɨ njé mo̰y je (4.12-18.35); 
\io1 Kosɨ dɔ rəbɨ tɨ mba kaw kɨ Jorijaləm (19-20); 
\io1 Jorijaləm tɨ, Jəju ra ndɔ ngay al, ra ndɔ kɨ asɨ dɨmasɨ kare be par, nɨngə tɔl ta ndɔ je ləne kɨ ta kɨ gangɨ kɨ dɨje gangi dɔe tɨ, tɔli-e-n, ɓa go tɨ, ḭ taa lo koy, tḛḛ adɨ dɨje ooi-e kɨ lo lo (21-28). 
\ip Nḛ kare kɨ to ta dangɨ, Matɨye ɨlə ngɨrə makɨtɨbɨ ləne kɨ kɔr gɨn ka lə Jəju nɨm, kojɨ Jəju nɨm, taa dɔkagɨlo kɨ Jəju e-n ngon ɓəy nɨm tɔ. Ta kɨ ɨlə-n ngɨrə makɨtɨbɨ ləne kɨn əl adɨ goe ngal (1-2), nɨngə mee tɨ no̰o̰, tɔjɨ dəw kɨ e Jəju kɨ n-aw tə n-ndangɨ Poy Ta kɨ Majɨ lie kɨn kadɨ dɨje gəri-e təkɨ e ə e NGar kɨ nje kajɨ dɨje kɨ Luwə ə nə n-a n-ɨlə sie, e tɔ ə e Emanuwəl kɨ kɔr mee nə Luwə e səje, taa e tɔ ə Luwə a un-e kadɨ tɔl-n ta kɔjɨ ra ləne kɨ un mɨndɨne dɔ tɨ kəte nu kɨn tɔ. 
\ip Nḛ kare kɨ to ta dangɨ ɓəy tɔ me makɨtɨbɨ tɨ lə Matɨye, e kɔsɨ kɨ ɔsɨ dɔ nḛ ndo je lə Jəju ngay naa tɨ, asɨ gɨn mi, adɨ e: 
\io1 Nḛ ndo kɨ dɔ mbal tɨ (5-7) kɨ əl ta kɨ dɔ pa njɨyə tɨ kɨ dana kɨ Luwə ɨsɨ ngɨnə tae kɨ rɔ dɨje tɨ lie kɨ e ngar dɔde tɨ. 
\io1 NDu je kɨ e kɨ kadɨ dɨje kɨ sɔbɨ kadɨ a ɨləi mbḛ kɨ ko̰ɓe kɨ e ɓasi (10). 
\io1 Ko̰ɓe lə Luwə kɨ e kɨ kəl tae me kujɨ ta tɨ asɨ gɨn sɨri, e ko̰ɓe kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ ɓasɨne, nə ndɔ ree a to kɨ taga pa̰y (13). 
\io1 Go rəbɨ kɨsɨ naa tɨ lə ngakonaa je me ɓeko̰ tɨ kɨ sɨgɨ kɨn (18). 
\io1 Go rəbɨ kɨsɨ dɔ nja tɨ ngɨnə-n rɔ kɨ tətɨ kɨ dɔbəy tɨ kɨ ko̰ɓe kɨ sɨgɨ kɨn a re-n (24-25). 
\ip Makɨtɨbɨ lə Matɨye tɔjɨ Jəju tə Ɓaɓe kɨ a re kadɨ adɨ ndune dɔ ɓeko̰ tɨ ləne kɨ sɨgɨ, tḛḛ-n tae. Ɓəy tɔ adɨ dɨje kɨ a uri me tɨ ne ndo kɨ awi kɨ ndooe kadɨ mai najɨ lie kɨ rɔ ndəgɨ dɨje tɨ tɔ. 
\c 1  
\s1 Gɨn ka lə Jəju 
\r (Lk 3.23-38) 
\p  
\v 1 Gɨn ka lə Jəju Kɨrɨsɨ kɨ ngon ka *Dabɨdɨ, kɨ ngon ka *Abɨrakam ə to kɨn:  
\v 2 Abɨrakam ojɨ *Isakɨ, Isakɨ ojɨ *Jakobɨ, Jakobɨ ojɨ Juda kɨ ngako̰e je.  
\v 3 Juda əi kɨ Tamar oji Parəsɨ əi kɨ Jara, Parəsɨ ojɨ Əsɨrom, Əsɨrom ojɨ Aram,  
\v 4 Aram ojɨ Amɨnadabɨ, Amɨnadabɨ ojɨ Naso̰, Naso̰ ojɨ Salmo̰,  
\v 5 Salmo̰ əi kɨ Rakabɨ oji Bowajɨ, Bowajɨ əi kɨ Rutɨ oji Obədɨ, Obədɨ ojɨ Jəse,  
\v 6 Jəse ojɨ ngar Dabɨdɨ. 
\p Dabɨdɨ taa ne Uri ojɨ-n Salomo̰,  
\v 7 *Salomo̰ ojɨ Robowam, Robowam ojɨ Abɨya, Abɨya ojɨ Aja,  
\v 8 Aja ojɨ Jojapa, Jojapa ojɨ Joram, Joram ojɨ Ojɨyasɨ,  
\v 9 Ojɨyasɨ ojɨ Jowatam, Jowatam ojɨ Akajɨ, Akajɨ ojɨ Ejəkɨyasɨ,  
\v 10 Ejəkɨyasɨ Ojɨ Manasɨ, Manasɨ ojɨ Amo̰, Amo̰ ojɨ Jojɨyasɨ,  
\v 11 Jojɨyasɨ ojɨ Jəkonɨyasɨ kɨ ngako̰e je. Dɔkagɨloe tɨ kɨn ə uwəi dɨje kɨ Jorijaləm awi səde ɓəə *Babɨlon tɨ\x + \xo 1:11 \xt 2 NGar je 24.12-16\x*. 
\p  
\v 12 Lokɨ awi səde Babɨlon tɨ, Jəkonɨyasɨ ojɨ Salatɨyəl, Salatɨyəl ojɨ Jorobabəl,  
\v 13 Jorobabəl ojɨ Abɨyudɨ, Abɨyudɨ ojɨ Eliyakɨm, Eliyakɨm ojɨ Ajɔr,  
\v 14 Ajɔr ojɨ Sadokɨ, Sadokɨ ojɨ Akɨm, Akɨm ojɨ Eliyudɨ,  
\v 15 Eliyudɨ ojɨ Eliyajar, Eliyajar ojɨ Mata̰, Mata̰ ojɨ Jakobɨ,  
\v 16 Jakobɨ ojɨ Jɨsəpɨ kɨ ngaw mari. Nɨngə Mari ojɨ Jəju kɨ ɓari-e Kɨrɨsɨ kɨ e dəw kɨ Luwə mbəte.  
\v 17 Ɨlə ngɨre dɔ Abɨrakam tɨ bɨtɨ dɔ Dabɨdɨ tɨ, gɨn kojɨ e dɔgɨ gɨde sɔ, ə ḭ dɔ Dabɨdɨ tɨ bɨtɨ kaw ɓəə Babɨlon e gɨn kojɨ dɔgɨ gɨde sɔ, taa ḭ dɔ kaw ɓəə Babɨlon tɨ bɨtɨ kojɨ Kɨrɨsɨ tɨ, e gɨn kojɨ dɔgɨ gɨde sɔ tɔ. 
\s1 Kojɨ Jəju 
\r (Lk 2.1-7) 
\p  
\v 18 Go rəbɨ kojɨ Jəju Kɨrɨsɨ ə to kɨn. Ko̰e Mari e nje nongɨ lə Jɨsəpɨ kɨ uwə dɔe. Nɨngə, lokɨ ɨngəi-naa dəne kɨ dɨngəm al ɓəy ə, Mari ḭ səm kɨ tɔgɨ lə NDɨl Luwə.  
\v 19 Lo kɨn tɨ no̰o̰ be, Jɨsəpɨ kɨ nje nongɨ lə Mari, kɨ e dəw kɨ dana, ndɨgɨ kadɨ n-əl ta kɨn kɨ taga n-ɨlə-n rɔsɔl dɔ Mari tɨ al, adɨ ɔjɨ mene tɨ kadɨ n-ɨyə̰i-naa kɨ Mari gɨdɨ ngə̰y par.  
\v 20 Lokɨ ɔjɨ ta kɨn be mene tɨ nɨngə, malayka lə Ɓaɓe tḛḛ hɔy me ni tɨ əl-e ə nə: «Jɨsəpɨ, ngon ka *Dabɨdɨ, ɨɓəl al kadɨ ɨtaa Mari nei tɨ, tadɔ ngon kɨ to mee tɨ kɨn, e ngon kɨ re kɨ go rəbɨ lə NDɨl Luwə.  
\v 21 Mari a ojɨ ngon kɨ dɨngəm, nɨngə a ɨndə tɔe nə Jəju, tadɔ e ə e dəw kɨ a ajɨ dɨje ləne me majal je tɨ ləde.» 
\p  
\v 22 Nḛ je kɨn pətɨ a rai nḛ be mba kadɨ ta kɨ Ɓaɓe əl kɨ ta nje kəl ta kɨ tae tɨ kəte nu kɨn tɔl tane: 
\q1  
\v 23 Ɓaɓe əl ta kɨ ta nje kəl ta kɨ tae tɨ ə nə: 
\q1 «Oi ngon kɨ mandɨ kɨ gər dɨngəm al ɓəy a ḭ səm, 
\q1 A ojɨ ngon kɨ dɨngəm, 
\q1 Nɨngə a ɓari-e nə Emanuwəl, 
\q1 Kɨ kɔr gɨne nə: “Luwə e səje”\x + \xo 1:23 \xt Ejay 7.14\x*.» 
\p  
\v 24 Lokɨ Jɨsəpɨ ndəl dɔ ɓi tɨ, ra təkɨ malayka əl-e-n, adɨ taa Mari nene tɨ, re sie kəy.  
\v 25 Nə gər-e kɨ dəne kɨ dɨngəm tɨ al, bɨtɨ kadɨ Mari ojɨ-n ngon Ojɨ ngon kɨ dɨngəm, adɨ Jɨsəpɨ ɨndə tɔe nə Jəju. 
\c 2  
\s1 Ta kɨ dɔ njé nḛ gər je kɨ dɔ mee je tɨ kɨ kojɨ Jəju 
\p  
\v 1 Oji Jəju Bətɨləhəm\x + \xo 2:1 \xt 1 Samɨyəl 16.1\x*, dɔnangɨ kɨ Jude tɨ, dɔkagɨlo ko̰ɓe tɨ lə ngar Erodɨ. Go koje tɨ, njé nḛ gər je kɨ dɔ mee je tɨ, ḭḭ lo kɨbə kadɨ tɨ rəi Jorijaləm,  
\v 2 nɨngə dəji əi nə: «NGar lə *Jɨpɨ je kɨ oji-e kɨn e ra be ə? J-o mee lie tḛḛ lo kɨbə kadɨ tɨ ə jɨ re kadɨ j-ɔsɨ məkəsɨje nangɨ no̰e tɨ.»  
\v 3 Lokɨ NGar *Erodɨ oo ta kɨn, mee gangɨ man, naa tɨ kɨ dɨje kɨ Jorijaləm tɨ ba pətɨ.  
\v 4 Be ə, ngar kaw kɨ bo je lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé ndo ndu-kun je lə Luwə, dəjɨ-de se lo kɨ ra be ə a oji Kɨrɨsɨ kɨ e *Dəw kɨ Luwə mbəte tɨtɨ wa?  
\v 5 Ə əli-e əi nə: «A oji-e Bətɨləhəm, dɔnangɨ kɨ Jude tɨ, tadɔ ta kɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ əl ə to kɨn: 
\q1  
\v 6 “Səi dɨje kɨ Bətɨləhəm kɨ dɔnangɨ tɨ kɨ Jude, 
\q1 Kadɨ ɨgəri təkɨ rɔjetɨ, 
\q1 Ɓe ləsi e kɨ ndae goto al jagɨ dan ɓe bo je tɨ kɨ dɔnangɨ kɨ Jude tɨ, kɨ ndade to tɨ, 
\q1 Tadɔ ngar kɨ nje kɔr no̰ dɨje ləm, je a tḛḛ dansi tɨ.”»\x + \xo 2:6 \xt Mɨse 5.1\x* 
\p  
\v 7 Lo kɨn tɨ, Erodɨ ɓa njé nḛ gər je kɨ dɔ mee je tɨ gɨdɨ ngə̰y, dəjɨ-de se dɔkagɨlo kɨ ra wa bangɨ ə mee tḛḛ-n wa?  
\v 8 Ɓa go tɨ, ɨlə-de Bətɨləhəm tɨ ə nə: «Awi ɨdəji ta kɨ rɔjetɨ dɔ ngon tɨ kɨn. Lo kɨ ɨngəi-e ɓa, ɨrəi əli-mi adɨ mi ka m-aw m-ɔsɨ məkəsɨm nangɨ no̰e tɨ tɔ.» 
\p  
\v 9 Go ta tɨ lə ngar kɨn ɓa, njé nḛ gər je osi dɔ rəbɨ tɨ ɨsɨ awi. Ə lokɨ ɨsɨ awi nɨngə yə ooi mee ka kɨ ooi-e lo kɨbə kadɨ tɨ ka kɨn ə a njɨyə no̰de tɨ. NJɨyə re tḛḛ dɔ kəy tɨ kɨ ngon to tɨ ɓa, a lo ka tɨ.  
\v 10 Lokɨ ooi mee kɨn, rɔde nəl-de ngay.  
\v 11 Ə uri me kəy tɨ nɨngə, ooi ngon əi kɨ ko̰e Mari, ɓa ɔsi məkəsɨde nangɨ, pɨti-e. Go tɨ, tḛḛi ta ɓɔl je ləde, adi-e ɔr, kɨ ndujɨ kagɨ kɨ ətɨ majɨ, kɨ nom kagɨ.  
\v 12 Go nḛ je tɨ kɨn, Luwə əl-de me ni tɨ kadɨ təli gogɨ kɨ rəbɨ kɨ dɔ Erodɨ tɨ al. Be ə, təli awi ɓe ləde kɨ rəbɨ kɨ rangɨ. \fig NJé nḛ gər je kɨ dɔ mee je tɨ rəi ooi Jəju kɨ oji-e|src="CN01632c.tif" size="col" loc="MAT 7-12" copy="David C. Cook" ref="2.11" \fig* 
\s1 A̰yḭ-naa kɨ Jəju awi sie Ejɨpɨ tɨ 
\p  
\v 13 Lokɨ njé nḛ gər je awi nɨngə, malayka lə Ɓaɓe tḛḛ me ni tɨ əl Jɨsəpɨ ə nə: «Ḭ taa un ngon əi kɨ ko̰e, ə a̰y aw səde Ejɨpɨ tɨ. Aw ɨsɨ tɨ no̰o̰ bɨtɨ kadɨ mi wa m-adi ndum ɓəy taa ɨtəl ɨre səde, tadɔ *Erodɨ a sangɨ kadɨ n-tɔl ngon kɨn.» 
\p  
\v 14 Jɨsəpɨ ḭ taa kondɔ no̰o̰, un ngon əi kɨ ko̰e, ɓa a̰y aw səde Ejɨpɨ tɨ.  
\v 15 Ɨsi tɨ no̰o̰ bɨtɨ koy Erodɨ, adɨ ta kɨ Ɓaɓe əl kɨ ndu nje kəl ta kɨ tae tɨ ə nə: «M-ɓar ngonm kadɨ tḛḛ me ɓe tɨ kɨ Ejɨpɨ kɔ»\x + \xo 2:15 \xt Oje 11.1\x* kɨn tɔl tane. 
\s1 Erodɨ tɔl ngan je kɨ kasɨ me ɓe tɨ kɨ Bətɨləhəm 
\p  
\v 16 Lokɨ *Erodɨ oo kadɨ njé nḛ gər je ədi-e, wongɨ ra-e ngay. Wongɨ ra-e adɨ un ndune kadɨ tɔli ngan je kɨ kasɨ kɨ ḭ dɔ ɓal kɨ joo tɨ təl kɨ nangɨ ne pətɨ me ɓe tɨ kɨ Bətɨləhəm, kɨ ngan ɓe je kɨ gɨdɨ tɨ. Ɓal kɨn e kɨ go dɔkagɨlo tɨ kɨ njé nḛ gər je ɔji-e-n.  
\v 17 Be ə, ta lə nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Jərəmi, kɨ əl tɔl-n tane. Jərəmi ə nə: 
\q1  
\v 18 «NDu dəw ɓa me ɓe tɨ kɨ Rama, 
\q1 No̰ je, kɨ ndɨngə rɔ kɨ ətɨ ɓəl ngay je. 
\q1 Adɨ e Rasəl ə no̰ ngane je, 
\q1 NDɨgɨ kadɨ dəw sɔl mene al, 
\q1 Tadɔ gotoi.»\x + \xo 2:18 \xt Jərəmi 31.15\x* 
\s1 Jɨsəpɨ təl Ejɨpɨ tɨ aw Najarətɨ 
\p  
\v 19 Lokɨ *Erodɨ oy ngata ɓa, go koye tɨ, malayka lə Ɓaɓe tḛḛ kɨ rɔ Jɨsəpɨ tɨ, Ejɨpɨ tɨ me ni tɨ, əl-e ə nə:  
\v 20 «Ḭ taa, un ngon kɨ ko̰e, ə ɨtəli awi dɔnangɨ Isɨrayəl tɨ gogɨ, tadɔ dɨje kɨ ɨsɨ sangi kadɨ n-tɔli ngon ka oyi ngata.»  
\v 21 Jɨsəpɨ ḭ taa, un ngon kɨ ko̰e, ə təli awi dɔnangɨ *Isɨrayəl tɨ gogɨ.  
\v 22 Nə lokɨ oo kadɨ Arkəlosɨ o̰ ɓe dɔ Jude tɨ to bawne Erodɨ tɨ, ɓəl ra-e kadɨ aw Jude tɨ. Be ə, Luwə əl-e me ni tɨ ade aw Galile tɨ yo.  
\v 23 Aw ɨsɨ me ɓe bo tɨ kɨ ɓari-e nə Najarətɨ. Be kadɨ ta kɨ njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ əli əi nə: «A ɓari-e dəw kɨ Najarətɨ tɨ kɨn tɔl-n tane.» 
\c 3  
\s1 Ja̰ kɨ nje ra dɨje batəm 
\r (Mk 1.2-6; Lk 3.1-6; Ja̰ 1.19-23) 
\p  
\v 1 Ɓal je də go tɨ, Ja̰ Batɨsɨ tḛḛ, ɨlə mbḛ dɨlə lo tɨ kɨ Jude ə nə:  
\v 2 «Ɨyə̰i go rəbɨ njɨyəsi je kɨ majal kɔ, tadɔ ko̰ɓe lə Luwə e ɓasi.»  
\v 3 Ja̰ Batɨsɨ ə, e dəw kɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Ejay əl ta dɔe tɨ ə nə: «NDu dəw madɨ ɓa dɨlə lo tɨ ə nə: 
\q1 “Ɨrai go rəbɨ lə Ɓaɓe! 
\q1 Ɨrai go rəbɨ lie adɨ a njururu\x + \xo 3:3 \xt Ejay 40.3\x*!”» 
\p  
\v 4 Ja̰ ɨlə kɨbɨ kɨ ra kɨ bḭ jambal rɔne tɨ, nɨngə dɔ mene kɨ nda tɔ. Nḛ kusoe e gɨbɨri je kɨ təjɨ je.  
\v 5 Dɨje kɨ ɓe bo Jorijaləm tɨ, kɨ dɔnangɨ Jude tɨ pətɨ, kɨ dɔnangɨ kɨ kadɨ ba Jurdḛ tɨ pətɨ, rəi rɔ Ja̰ tɨ,  
\v 6 rəi tɔri ndude dɔ majal je tɨ ləde, adɨ Ja̰ ra-de batəm me ba Jurdḛ tɨ. 
\p  
\v 7 Lokɨ Ja̰ oo adɨ *Parɨsɨ je, kɨ *Sadusɨ je ngay rəi kadɨ ra-de batəm ɓa, əl-de ə nə: «Səi njé man majal tə li je be kam, na̰ ə əl səsi kadɨ a̰yḭ-naa wongɨ lə Luwə kɨ a re ə?  
\v 8 Majɨ kadɨ kɨlə rasi tɔjɨ kadɨ səi dɨje kɨ ɨyə̰i pa njɨyəsi je kɨ majal kɔ.  
\v 9 Nɨngə, kadɨ ɨyə̰i ta kɔjɨ mesi tɨ kə nə: “Je ngan ka *Abɨrakam.” MBata, Luwə asɨ kadɨ a təl gajɨ mbal je kam ngan ka Abɨrakam tɨ kare.  
\v 10 Kɨ ne kɨn, kɨngə e ɓasi kadɨ tɨgə ngɨrə kagɨ je gangɨ ngata. Kagɨ kɨ ra kɨ andɨ majɨ al ə, a tɨgəi-e kadɨ ɨləi-e me por tɨ kɔ.  
\v 11 Mi, m-ra səsi batəm me man tɨ, mba kadɨ tɔjɨ təkɨ ɨyə̰i pa njɨyəsi je kɨ majal kɔ, nə dəw kɨ a re gom tɨ, e nje tɔgɨ kɨ ətɨ ɓəl, kɨ ɨtə-m sa̰y. M-asɨ kadɨ sa kɨ njae tɨ ka m-ɔr al. E a ra səi batəm, me NDɨl Luwə tɨ, kɨ me por tɨ.  
\v 12 Uwə kee to nḛ jine tɨ kadɨ to-n ka̰ ko kɨ majɨ, ɔy me dam tɨ, ɓa ɨlə tɨse por. E por kɨ a oy al ratata.» 
\s1 Jəju ra batəm 
\r (Mk 1.9-11; Lk 3.21-22; Ja̰ 1.29-34) 
\p  
\v 13 Lo kɨn tɨ no̰o̰, Jəju ḭ Galile tɨ, re ta ba Jurdḛ tɨ rɔ Ja̰ tɨ, kadɨ Ja̰ ra-e batəm.  
\v 14 Nə Ja̰ ge kɔdɨ al, adɨ əl Jəju ə nə: «E mi ə kadɨ ḭ, ɨra-m batəm, nɨngə ḭ taa ɨtəl ɨre rɔm tɨ kadɨ m-ra-i batəm ɓəy tɔ a?»  
\v 15 Nə Jəju əl-e ə nə: «Kɨ ɓasɨne kɨn, ɨra be, tadɔ e kɨ goe kɨn ə j-a jɨ tɔl-n ta ndɨgɨ lə Luwə.» Be ə, Ja̰ ndɨgɨ dɔ tɨ, ra-e-n batəm.  
\v 16 Lokɨ Jəju ra batəm taa par, ə tḛḛ me man tɨ nɨngə, loe tɨ no̰o̰, ta dɔra̰ tḛḛ, adɨ oo NDɨl Luwə rɨsɨ tə də dum be re ɨsɨ dɔe tɨ.  
\v 17 Nɨngə, ndu ta madɨ tḛḛ dɔra̰ tɨ, ə nə: «E kam e NGonm, nje ndɨgɨ ləm, kɨ rɔm nəl-m dɔe tɨ ngay\x + \xo 3:17 \xt Pa je 2.7; Ejay 42.1\x*.» \fig Nḛ kɨ ra nḛ go batəm tɨ lə Jəju|src="Cn01656c.tif" size="col" loc="MAT 3.13-17" copy="David C. Cook" ref="3.16" \fig* 
\c 4  
\s1 Su na Jəju 
\r (Mk 1.12-13; Lk 4.1-13) 
\p  
\v 1 Go tɨ, NDɨl Luwə ɔr no̰ Jəju aw sie dɨlə lo tɨ, mba kadɨ su na-e.  
\v 2 Jəju ɔgɨ rɔne kuso nḛ, kondɔ kɨ kada, ndɔ kutɨ sɔ, ə go tɨ ɓo ra-e.  
\v 3 Lo kɨn tɨ, su, nje na dɨje ɔtɨ re rɔe tɨ, əl-e ə nə: «Re ḭ NGon lə Luwə ə, adɨ mbal je kɨn təli mapa adɨ m-o.»  
\v 4 Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «NDangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: “Dəw a ɨsɨ kɨ dɔne taa kɨ takul nḛ kuso par al, nə kɨ takul ta je pətɨ kɨ tḛḛ ta Luwə tɨ tɔ”.»\x + \xo 4:4 \xt Dətərənom 8.3\x* 
\p  
\v 5 Go tɨ, su aw kɨ Jəju me ɓe tɨ kɨ Jorijaləm, kɨ e ɓe bo lə Luwə, aw sie jam dɔ kəy tɨ lə Luwə taa,  
\v 6 ɓa əl-e ə nə: «Re ḭ NGon lə Luwə ə, ɨyə̰ jii taa osɨ adɨ m-o, tadɔ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: “Luwə a adɨ ndune malayka je ləne kadɨ a lai-ni dajide tɨ, mba kadɨ njai tɨgə mbal al\x + \xo 4:6 \xt Pa je 91.11-12\x*”.»  
\v 7 Jəju təl əl-e ə nə: «NDangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə tɔ əi nə: A na Ɓaɓe Luwə ləi al.\x + \xo 4:7 \xt Dətərənom 6.16\x*» 
\p  
\v 8 Su təl aw kɨ Jəju dɔ mbal tɨ kɨ ngal taa ngay ɓəy, ɔje ko̰ɓe je kɨ dɔnangɨ tɨ ne pətɨ, kɨ nḛ kɨngə je kɨ me tɨ,  
\v 9 nɨngə əl-e ə nə: «M-a m-adi nḛ je kɨn pətɨ, lokɨ re ɔsɨ məkəsi nangɨ no̰m tɨ, ə ɨlə tɔjɨ dɔm.»  
\v 10 Jəju təl əl-e ə nə: «Ḭ *Sata̰, ɔtɨ kɔ sa̰y. Tadɔ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: “A ɔsɨ məkəsi nangɨ no̰ Ɓaɓe Luwə tɨ ləi, nɨngə e kɨ karne ba par ə a re no̰e tɨ kadɨ ɨgose.”\x + \xo 4:10 \xt Dətərənom 6.13\x*» 
\p  
\v 11 Be ə, su ɨyə̰ Jəju ə ɔtɨ aw. Ɓa malayka je rəi rɔ Jəju tɨ, rəi rai sie. 
\s1 Jəju ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ Galile tɨ 
\r (Mk 1.14-15; Lk 4.14-15) 
\p  
\v 12 Dɔkagɨlo madɨ uwəi Ja̰ dangay tɨ, ə Jəju oo tae ɓa, təl ɔr rɔne aw Galile tɨ.  
\v 13 Nə ke ə, ɨyə̰ ɓe bo kɨ Najarətɨ, ə aw ɨsɨ Kapərnayɨm tɨ yo. Kapərnayɨm kɨ e ɓe bo kɨ a kadɨ ba tɨ kɨ Galile, dɔnangɨ tɨ lə Jabɨlo̰ je, kɨ Nəpɨtali je.  
\v 14 Be kadɨ tɔl ta ta kɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Ejay əl ə nə: 
\q1  
\v 15 «Səi dɨje kɨ Dɔnangɨ Jabɨlo̰ tɨ kɨ dɔnangɨ Nəpɨtali tɨ, 
\q1 Kɨ ɨsi ɓasi kadɨ ba tɨ, 
\q1 Gɨdɨ ba Jurdḛ tɨ, 
\q1 Səi dɨje kɨ dɔnangɨ Galile tɨ, 
\q1 Kɨ səi dɨje kɨ səi Jɨpɨ je al! 
\q1 Uri mbisi oi: 
\q1  
\v 16 Dɨje kɨ kəte ɨsi lo kɨ ndul tɨ, 
\q1 OOi kunjɨ kɨ bo, 
\q1 Nɨngə dɨje kɨ kəte ɨsi ɓe lə yo, 
\q1 Kɨ e lo kɨ ndul kururu, 
\q1 Lo kunjɨ tḛḛ dɔde tɨ.\x + \xo 4:16 \xt Ejay 8.23; 9.1\x*» 
\p  
\v 17 Dɔ gangɨ loe tɨ kɨn, Jəju ɨlə ngɨrə kɨlə mbḛ ə nə: «Ɨyə̰i go rəbɨ njɨyəsi je kɨ majal kɔ, tadɔ ko̰ɓe lə Luwə e ɓasi rɔsi tɨ.» 
\s1 NJé ndo je kɨ dɔsa̰y kɨ Jəju ɓar-de 
\r (Mk 1.16-20; Lk 5.1-11) 
\p  
\v 18 NDɔ kare, Jəju a njɨyə kadɨ ba bo tɨ kɨ Galile, nɨngə oo ngakonaa je joo, adɨ e Sɨmo̰ kɨ ɓari-e Pɨyər əi kɨ ngokone Andɨre kɨ əi njé ndo̰ kanjɨ je, a ɨləi bandɨ me man tɨ.  
\v 19 Jəju əl-de ə nə: «Ɨrəi gom tɨ adɨ m-ndo səsi, kadɨ səi njé ndo̰ dɨje kadɨ ɨngəi kajɨ.»  
\v 20 Kalangɨ ba, ɨyə̰i bandɨ je ləde, ə awi uni go Jəju tə njé ndo je lie.  
\v 21 Jəju ɔtɨ kɨ kəte sa̰y ndə̰y nɨngə, oo ngakonaa je kɨ rangɨ joo: Jakɨ əi kɨ Ja̰ kɨ əi ngan lə Jəbəde, ɨsi me to tɨ kɨ bawde, ɨsɨ rai go bandɨ je ləde, ɓa ɓar-de.  
\v 22 Lokɨ Jəju ɓar-de nɨngə, kalangɨ ba, ɨyə̰i bawde Jəbəde kɨ to, ə awi uni go Jəju. 
\p  
\v 23 Jəju njɨyə dɔnangɨ Galile tɨ ba pətɨ, ndo nḛ dɨje me kəy kaw-naa je tɨ lə *Jɨpɨ je, ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ kɨ ɔjɨ dɔ ko̰ɓe lə Luwə, taa ajɨ njé mo̰y je kɨ njé rɔ to je kɨ dan dɨje tɨ tɔ.  
\v 24 Tɔɓa lie sane dɔnangɨ tɨ kɨ Sɨri ba pətɨ, adɨ rəi kɨ dɨje pətɨ kɨ rɔde ra-de, njé rɔ to je kɨ dangɨ dangɨ, njé kɨ ndɨl je kɨ majal rai-de je, njé damsɨl je, kɨ njé rɔ koy je, adɨ ajɨ-de.  
\v 25 Kosɨ dɨje ngay rəi go Jəju tɨ. NJé kḭ dɔnangɨ Galile tɨ je, dɔnangɨ Ɓe bo je tɨ kɨ Dɔgɨ je, ɓe bo Jorijaləm je, kɨ dɔnangɨ Jude tɨ je, kɨ dɔnangɨ kɨ gɨdɨ ba Jurdḛ tɨ je. 
\c 5  
\s1 Jəju ndo nḛ njé ndo je ləne dɔ mbal tɨ 
\p  
\v 1 Lokɨ Jəju oo kosɨ dɨje kɨn ɓa, ɔtɨ aw dɔ mbal tɨ, ɨsɨ nangɨ, nɨngə njé ndo je lie rəi rɔe tɨ.  
\v 2 Lo kɨn tɨ, Jəju ɨlə rɔne ndo nḛ dɨje ə nə: \fig Jəju ndo dɨje nḛ dɔ mbal tɨ|src="CN01700C.TIF" size="col" loc="MAT 5.1-12" copy="David C. Cook" ref="5.2" \fig* 
\s1 Majɨ kɨ rɔjetɨ 
\r (Lk 6.20-26) 
\q1  
\v 3 «Majɨ-kur e lə njé kɨ ooi rɔde kadɨ n-asi al ta kəm Luwə tɨ, tadɔ ko̰ɓe lə Luwə e ya̰de. 
\q1  
\v 4 Majɨ-kur e lə njé kɨ ɨsɨ no̰i ɓone, tadɔ lo ti ə Luwə a sɔl mede. 
\q1  
\v 5 Majɨ-kur e lə njé kɨ sɔli lɔm lɔm, tadɔ Luwə a adɨ-de dɔnangɨ kadɨ-kare tɨ. 
\q1  
\v 6 Majɨ-kur e lə njé kɨ ɓo ra nḛ kɨ go ndu Luwə tɨ e mede tɨ, tadɔ lo ti ə a ɨngəi tɔgɨ. 
\q1  
\v 7 Majɨ-kur e lə njé kɨ ɨsɨ ooi kəm-to-ndoo lə dɨje, tadɔ Luwə a ra səde majɨ. 
\q1  
\v 8 Majɨ-kur e lə njé kɨ mede e kare dɔ Luwə tɨ, tadɔ a ooi Luwə kɨ kəmde. 
\q1  
\v 9 Majɨ-kur e lə njé kɨ ɨsɨ sangi rəbɨ lapɨya, tadɔ a ɓari-de ngan lə Luwə. 
\q1  
\v 10 Majɨ-kur e lə njé kɨ dɨje ɨsɨ adi-de ko̰ mbata nḛ ra kɨ dana, tadɔ ko̰ɓe lə Luwə e ya̰de. 
\q1  
\v 11 Majɨ-kur e ləsi lokɨ dɨje ɨsɨ taji səsi je, ɨsɨ adi səsi ko̰ je, ɨsɨ təti ta dɔsi tɨ je mbata ləm.  
\v 12 Ɨrai rɔnəl, ɨtɨləi kole, tadɔ nḛ kɨgə go jisi e ngay dɔra̰ tɨ. *NJé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ, kɨ rai kɨlə kəte no̰si tɨ, ɨngəi ko̰ kɨn be tɔ. 
\s1 NJe kun go Kɨrɨsɨ e katɨ kɨ kunjɨ kɨ dɔnangɨ tɨ 
\p  
\v 13 «Səi ə səi katɨ kɨ dɔnangɨ tɨ. Nɨngə kɨn ə mba̰ katɨ goto ə, dəw a ra ban ə kadɨ a təl ade mba̰ gogɨ ɓəy ə? Maje goto ngata; a ɓuki-e kɔ gɨdɨ lo tɨ kadɨ dɨje njɨyəi dɔ tɨ par ngata. 
\p  
\v 14 «Səi ə səi kunjɨ kɨ dɔnangɨ tɨ. Nɨngə ɓe bo kɨ ɨndəi-e dɔ mbal tɨ taa, asɨ kadɨ a ɓɔyɔ rɔne al.  
\v 15 Dəw a re kɨ lambɨ kəy ə dəbɨ ngo dɔ tɨ al. A ɨndə dɔ nḛ tɨ taa mba kadɨ dɨje kɨ me kəy tɨ pətɨ ooi lo.  
\v 16 Be tɔ ə, sɔbɨ kadɨ adi dɨje pətɨ ooi kunjɨsi me nḛ ra kɨ majɨ tɨ. Lokɨ ooi nḛ rasi kɨ majɨ nɨngə, a ɨləi tɔjɨ dɔ Bawsi Luwə tɨ kɨ ɨsɨ dɔra̰ tɨ. 
\s1 Nḛ ndo kɨ dɔ ndu-kun tɨ lə Luwə 
\p  
\v 17 «Sɔbɨ kadɨ ɨgai təkɨ m-re kadɨ m-bujɨ ndu-kun je lə *Mojɨ ə se ta lə njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ al. M-re mba bujɨ-de al, nə m-re mba tɔl tade yo.  
\v 18 Təkɨ rɔjetɨ, m-əl səsi, kəte no̰ kadɨ dɔra̰ əi kɨ dɔnangɨ kɨn a gotoi kɔ, ngon ku ta kɨ ndə̰y be, ə se ngon ndajɨ madɨ kɨ me ndu-kun tɨ lə Luwə kɨ ndangi kɨ dəw a ɔr kɔ goto. A to be bɨtɨ kadɨ nḛ je pətɨ kɨ ndangi me tɨ rai nḛ.  
\v 19 Dəw kɨ al dɔ ngon ndu-kun kɨ ndə̰y be dan made je tɨ, ə ndo dɨje kadɨ rai təkɨ e ra-n be tɔ ɓa, a e kɨ du ngay me ɓeko̰ tɨ kɨ dɔra̰ tɨ tɔ. Nə dəw kɨ təl rɔne go tɨ, ə ndo dɨje, a e kɨ bo me ɓeko̰ tɨ kɨ dɔra̰ tɨ.  
\v 20 Adɨ m-əl səsi: kɨn ə nḛ ra kɨ dana ləsi ɨtə ya̰ njé ndo ndu-kun je kɨ *Parɨsɨ je al ə, a uri me ɓeko̰ tɨ kɨ dɔra̰ tɨ al. 
\s1 Nḛ ndo kɨ dɔ wongɨ tɨ 
\p  
\v 21 «Səi, ɨgəri majɨ təkɨ ndu ta əl kaje je ə nə: “A ɨtɔl dəw al,\x + \xo 5:21 \xt Tḛḛ kɨ taga 20.13; Dətərənom 5.17\x* dəw kɨ tɔl madɨne ɓa, sɔbɨ kadɨ awi sie no̰ njé gangɨ ta je tɨ.”»  
\v 22 Nə mi m-əl səsi: «Dəw kɨ ra wongɨ kɨ ngokone, sɔbɨ kadɨ awi sie lo gangɨ ta tɨ; dəw kɨ tajɨ ngokone “mbə”, sɔbɨ kadɨ awi sie lo gangɨ ta tɨ kɨ bo lə Jɨpɨ je, ə dəw kɨ ɓa ngokone “ma”, sɔbɨ kadɨ ɨləi-e me por tɨ lə su.  
\v 23 Kɨn ə aw kɨ kadɨ-kare ləi dɨngɨri lo kɨlə kadɨ-kare tɨ kadɨ Luwə, ə mei ole dɔ tɨ kadɨ ngoko̰i aw səi kɨ ta madɨ ɓa,  
\v 24 majɨ kadɨ ɨyə̰ kadɨ-kare kɨn no̰o̰, ə ɨre aw ɨlə nojɨ naa tɨ sie ɓəy taa ɨtəl ɨre un kadɨ-kare ləi adɨ Luwə. 
\p  
\v 25 «Kɨn ə ɨsɨ awi lo gangɨ ta tɨ kɨ nje ta ləi ɓa, lokɨ səi dɔ rəbɨ tɨ ɓəy kɨn ə, ɨsangɨ rəbɨ kadɨ ndusi osɨ go-naa tɨ sie kalangɨ, nə tə aw səi ɨləi ji nje gangɨ ta tɨ, adɨ nje gangɨ ta uni ɨləi ji asɨgar je tɨ, adɨ asɨgar je awi səi ɨləi-ni dangay tɨ.  
\v 26 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əli, a ɨtḛḛ lo kɨn tɨ al bɨtɨ kadɨ ugə dɔbəy sɨsi ɓəy taa a ɨyə̰i-ni taa. 
\s1 Nḛ ndo kɨ dɔ kuwə marɨm tɨ 
\p  
\v 27 «Ɨgəri ndu kɨ əl ə nə: “A uwə marɨm al,\x + \xo 5:27 \xt Tḛḛ kɨ taga 20.14; Dətərənom 5.18\x*” kɨn majɨ.  
\v 28 Nə mi m-əl səsi: “Dəw kɨ go̰ dəne kɨ kəm-nda ɓa, uwə sie marɨm mene tɨ ngata.”  
\v 29 Kɨn ə kəmi kɨ dɔ ji ko̰ tɨ rai adɨ osɨ me majal tɨ ə, ɔr-e ɨle kɔ. Tadɔ e sotɨ kadɨ ngon rɔi kare goto, ɨtə kadɨ ɨləi darɔi ba pu me por tɨ lə su.  
\v 30 Kɨn ə ji ko̰i rai adɨ osɨ me majal tɨ ə, ɨgange ɨle kɔ. Tadɔ, e sotɨ kadɨ ngon rɔi kare goto, ɨtə kadɨ ɨləi rɔi ba pu me por tɨ lə su. 
\s1 Ta kɨ dɔ gangɨ-naa tɨ lə dəne kɨ dɨngəm 
\p  
\v 31 «Ɨgəri kadɨ ndu-kun əl ɓəy tɔ nə: “Re dəw tuwə nene ɓa, kadɨ ade makɨtɨbɨ gangɨ-naa.\x + \xo 5:31 \xt Dətərənom 24.1\x*”  
\v 32 Nə mi m-əl səsi: “Dəw kɨ ra kɨ tuwə nene mbata nḛ kɨ rangɨ, ɓɨ e ta lə kaya kɨ ra, al ə, dəwe kɨn sur-e ta kuwə marɨm tɨ. A re dəw taa dəne kɨ ngawe tuwe ɓa, dəwe kɨn təl nje kuwə marɨm tɔ.” 
\s1 Ta kɨ dɔ kɨbɨ rɔ tɨ 
\p  
\v 33 «NDu ta əl kaje je kəte ɓəy tɔ ə nə: “Re ɨbɨ rɔi dɔ nḛ madɨ tɨ ə, a dɔ tɨ, kadɨ ɨra nḛ kɨ ɨbɨ rɔi dɔ tɨ no̰ Ɓaɓe tɨ”.\x + \xo 5:33 \xt Ləbətɨkɨ 19.12; Kɔr Isɨrayəl je 30.3\x* 
\v 34 Nə mi m-əl səsi təkɨ a ɨbɨ rɔi al tə kɨbɨ al. A ɨbɨ rɔi kɨ dɔra̰ al, tadɔ dɔra̰ e kɨmbər kɨsɨ Luwə;  
\v 35 a ɨbɨ rɔi kɨ dɔnangɨ al, tadɔ dɔnangɨ e kɨmbər kɨndə njae; a ɨbɨ rɔi kɨ Jorijaləm al, tadɔ Jorijaləm e ɓe bo lə NGar kɨ bo;  
\v 36 a ɨbɨ rɔi kɨ jam dɔi al, tadɔ ḭ asɨ kadɨ ɨtəl bḭ dɔi kare be kɨ nda tɨ ə se kɨ ndul tɨ al.  
\v 37 Re ta ləsi e oyo ɓa, ai dɔ oyo tɨ, re ta ləsi e jagɨ ɓa, ai dɔ jagɨ tɨ par tɔ. NDəgɨ ta je kɨ a re go tɨ kɨn ḭ rɔ su tɨ. 
\s1 Ta kɨ dɔ dal ba̰ tɨ 
\p  
\v 38 «Ɨgəri kadɨ ndu ta əl ə nə: “Re dəw tɔ kəm madɨne ɓa, to kadɨ e kɨ tɔ kəme tɔ, a re dəw tətɨ ngangɨ madɨne ɓa, to kadɨ e tətɨ ngange tɔ.\x + \xo 5:38 \xt Tḛḛ kɨ taga 21.24; Ləbətɨkɨ 24.20; Dətərənom 19.21\x*”  
\v 39 Nə mi m-əl səsi kadɨ ɨta̰i rɔ nje me ndul al. Re dəw ɨndə dam mbɔi kɨ ko̰ ə, ɨyətɨ dame kɨ gəl ade ɨndə ɓəy.  
\v 40 Re dəw aw səi no̰ nje gangɨ ta tɨ kadɨ taa kɨbɨ kɨ gɔjɨ ləi ə, ade e kɨ ngal dɔ tɨ.  
\v 41 Re dəw ɨndə gu dɔi tɨ kadɨ ɨnjɨyə njai dɨbɨ ə, ɨnjɨyə sie njay dɨbɨ joo.  
\v 42 Dəw kɨ ra kɨ dəji nḛ ə ade, nɨngə re dəw ndɨməi nḛ ə ɔge al tɔ. 
\s1 Ta kɨ dɔ ndɨgɨ njé ba̰ je tɨ 
\p  
\v 43 «Ɨgəri təkɨ ndu ta əl ə nə: “A ɨndɨgɨ dəw madi, nə a ɔsɨ ta nje ba̰ ləi”.\x + \xo 5:43 \xt Ləbətɨkɨ 19.18\x* 
\v 44 Nə mi, m-əl səsi kadɨ ɨndɨgi njé ba̰ je ləsi, ə əli ta kɨ Luwə mbata lə njé kɨ ɨsɨ adi səsi ko̰.  
\v 45 Ɨrai be nɨngə, a səi ngan lə Luwə kɨ e Bawsi kɨ ɨsɨ dɔra̰ tɨ. Tadɔ adɨ kadɨ ɔsɨ dɔ njé me majɨ tɨ kɨ njé me majal. Adɨ ndi ədɨ dɔ njé ra nḛ tɨ kɨ dana, kɨ njé ra nḛ tɨ kɨ dana al.  
\v 46 Kɨn ə ɨndɨgi njé kɨ ndɨgi səsi tɔ par ə, nḛ kɨgə go ji ri ə Luwə a adɨ səsi ə? *NJé taa la-mbə je ka rai be tɔ.  
\v 47 Kɨn ə ɨrai lapɨya ngako̰si je par ə, ri kɨ to ta dangɨ ə ɨrai ə? Tadɔ njé gər Luwə al ka rai be tɔ.  
\v 48 Nɨngə səi, sɔbɨ kadɨ ɨndɨgi dɨje adɨ osɨ taga pa̰y təkɨ Bawsi Luwə kɨ ɨsɨ dɔra̰ tɨ ndɨgɨ-n dɨje adɨ osɨ taga pa̰y kɨn be tɔ.» 
\c 6  
\s1 Ta kɨ dɔ ra kɨ njé ndoo je tɨ 
\p  
\v 1 «Kadɨ oi majɨ, kɨn ə re ɨsɨ rai nḛ kɨ ndu Luwə ndɨgɨ kadɨ ɨrai ɓa, kadɨ ɨrai ta kəm dɨje tɨ kɨ kadɨ dɨje ooi səsi al. Re ɨrai be ɓa, Bawsi kɨ ɨsɨ dɔra̰ tɨ, a adɨ səsi nḛ kɨgə go ji ləsi al.  
\v 2 Kɨn ə ɨra kɨ nje ndoo ə, kadɨ ɨndə gəngɨ dɔ tɨ kadɨ dɨje ooi, al. Ɨrai təkɨ nje kədɨ kəm dɨje ɨsɨ rai gɨn kəy kaw-naa tɨ lə *Jɨpɨ je, kɨ go rəbɨ tɨ je kɨn al. Rai be mba kadɨ dɨje pɨti-de. Nə kɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, ɨngəi nḛ kɨgə go ji ləde ngata.  
\v 3 Nə ḭ, lokɨ ɨra majɨ kɨ njé ndoo je, majɨ kadɨ ji gəli gər nḛ kɨ ji ko̰i adɨ al.  
\v 4 Be nɨngə, nḛ ləi kɨ adɨ kɨn to lo ɓɔyɔ tɨ, ɓa Luwə kɨ oo nḛ je kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ, a ɨgəi kɨre.» 
\s1 Ta kɨ dɔ kəl ta tɨ kɨ Luwə 
\p  
\v 5 «Lokɨ ɨsɨ əli ta kɨ Luwə ɓa, kadɨ ɨrai təkɨ njé kədɨ kəm dɨje ɨsɨ rai kɨn be al. NJé kədɨ kəm dɨje kɨ nəl-de ngay kadɨ ai taa me kəy tɨ lə *Jɨpɨ je, kɨ sɨl rəbɨ je, taa əli ta kɨ Luwə kɨn. Əi je rai be mba kadɨ dɨje ooi-de. Nə kɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, ɨngəi nḛ kɨgə go ji ləde ngata.  
\v 6 Nə ḭ, lokɨ ɨge kəl ta kɨ Luwə ɓa, majɨ kadɨ ur kəy toi tɨ, utɨ ta kəy dɔi tɨ, ɓa əl ta kɨ Luwə lo ɓɔyɔ rɔ tɨ kɨn, nɨngə Bawi Luwə kɨ ɨsɨ lo kɨ ɓɔyɔ tɨ, a oo, ə a adi nḛ kɨ ɨdə-je. 
\p  
\v 7 «Lokɨ ɨsɨ əli ta kɨ Luwə ɓa, əli ta kɨ dɔ-naa tɨ, dɔ-naa tɨ tə dɨje kɨ njé gər Luwə al be, al. Əi je ooi ə nə me ta tɨ kɨ kəl ngay kɨn ə Luwə a oo-n dɔ ndude.  
\v 8 Majɨ kadɨ ɨrai təkɨ əi je ɨsɨ rai kɨn be al, tadɔ Bawsi Luwə gər nḛ je kɨ awi kɨ ndooe, kəte ɓəy taa kadɨ əli sie ta dɔ tɨ. 
\s1 Kujɨ kəl ta kɨ Luwə 
\p  
\v 9 «Səi ɓa, kadɨ əli ta kɨ Luwə əli əi nə: 
\q1 “Bawje kɨ ɨsɨ me dɔra̰ tɨ taa, 
\q1 Kadɨ dəw kɨ ra gər tɔi təkɨ ḭ Luwə, 
\q1  
\v 10 Kadɨ ko̰ɓe ləi re. 
\q1 Kadɨ dɨje rai ndɨgɨ ləi dɔnangɨ tɨ ne, 
\q1 Təkɨ njé kɨ dɔra̰ tɨ ɨsɨ rai kɨn be tɔ. 
\q1  
\v 11 Adɨ-je nḛ kusoje kɨ asɨ taje me ndɔ tɨ kɨ ɓone. 
\q1  
\v 12 Ɨyə̰ go majal je ləje kɔ, 
\q1 Təkɨ je wa ka j-ɨyə̰-n go majal je lə dɨje kɨ rai səje majal kɔ kɨn be tɔ. 
\q1  
\v 13 Ɨyə̰-je adɨ j-osɨ me nḛ na tɨ al, 
\q1 Nə kadɨ ɔr-je ji nje majal tɨ kɔ. 
\q1 [MBata ḭ ə, ko̰ɓe, kɨ tɔgɨ, kɨ tɔɓa e ləi bɨtɨ kɨ no̰ tɨ.]” 
\p  
\v 14 Kɨn ə re ɨyə̰i go majal je lə dɨje kɔ ɓa, Bawsi kɨ ɨsɨ dɔra̰ tɨ a ɨyə̰ go majal je ləsi kɔ tɔ.  
\v 15 A kɨn ə re ɨyə̰i go majal je kɨ dɨje rai səsi kɔ al ɓa, Bawsi a ɨyə̰ go majal je ləsi kɔ al tɔ. 
\s1 Kɔgɨ rɔ nḛ kuso 
\p  
\v 16 «Lokɨ ɔgi rɔsi nḛ kuso ɓa, majɨ kadɨ ɨsɨkɨti kəmsi sɨkɨti sɨkɨti tə ya̰ njé kədɨ kəm dɨje be al. Əi, sɨkɨti kəmde mba kadɨ dɨje ooi-de təkɨ n-ɔgi rɔde nḛ kuso. Nə kɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, ɨngəi nḛ kɨgə go ji ləde ngata.  
\v 17 Nɨngə ḭ, lokɨ ɔgɨ rɔi nḛ kuso ɓa, majɨ kadɨ ɨtogɨ ta kəmi sukɨ, ə ɨndu dɔi.  
\v 18 MBa kadɨ dɨje gəri, təkɨ ɔgɨ rɔi nḛ kuso, al. Nɨngə, Bawi kɨ ɨsɨ lo kɨ ɓɔyɔ tɨ par ə oo, e kɨ gər nḛ kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ a adɨ səsi nḛ kɨ ɨdəji-e. 
\s1 Nḛ kɨngə kɨ dɔra̰ tɨ 
\r (Lk 12.33-34) 
\p  
\v 19 «Ɨmbo̰i nḛ kɨngə je mbata ləsi dɔnangɨ tɨ ne al. Dɔnangɨ kɨ e lo kɨ nḛ kɨ tɨtɨ a ndusɨ je, yo̰ je a o̰i je, taa njé ɓogɨ je a mbuti bole bɔr kadɨ ɓogii je.  
\v 20 Nə kadɨ ɨmbo̰i nḛ kɨngə je ləsi dɔra̰ tɨ taa, kɨ e lo kɨ nḛ kɨ tɨtɨ a ndusɨ al nɨm, yo̰ je a o̰i al nɨm, taa njé ɓogɨ je a mbuti bole bɔr ɓa a ɓogii al nɨm tɔ.  
\v 21 Tadɔ lo kɨ nḛ kɨngə ləi e tɨtɨ ə mei a e tɨtɨ tɔ.» 
\s1 Kəm e lambɨ lə darɔ 
\r (Lk 11.34-36) 
\p  
\v 22 «Kəm dəw ə e lambɨ lə darɔe. Kɨn ə re kəmi oo lo majɨ ɓa, darɔi pətɨ e me kunjɨ tɨ.  
\v 23 A kɨn ə re kəmi oo lo majɨ al tɔ ɓa, darɔi pətɨ e me tɨl tɨ tɔ. A kɨn ə re kunjɨ kɨ to rɔi tɨ kɨn təl tɨl nɨngə, a e tɨl kɨ dum kəl tae. 
\s1 Me ka sururu 
\r (Lk 16.13; 12.22-31) 
\p  
\v 24 «Dəw kɨ a ra kɨlə ɓəə lə ngar je joo goto: re ɔsɨ ta kɨ kare ə, a ndɨgɨ kɨ nungɨ, re kɨdɨ kɨ kare ə, a uwə kɨ kɨ nungɨ tɔ. A asi kadɨ ɨrai ɓəə lə Luwə nɨm, ɓəə lə la nɨm al. 
\p  
\v 25 «E mbata kɨn ə, m-əl səsi kadɨ adi mesi a sururu dɔ nḛ kusosi tɨ, kɨ man ka̰ysi tɨ, kɨ kadɨ ɨsi kɨ dɔsi taa al, taa dɔ kɨbɨ kɔsi tɨ al nɨm tɔ. Tadɔ kɨsɨ kɨ dɔ taa ɨtə nḛ kuso, taa darɔ dəw ɨtə kɨbɨ kɨ kɔ tɔ.  
\v 26 Ɨgo̰i yəl je kɨ a nali dan nəl tɨ kɨn oi, dɨbi ko al nɨm, təti ko al nɨm, taa kawi nḛ me dam tɨ al nɨm tɔ, nə Bawsi kɨ ɨsɨ dɔra̰ tɨ taa, adɨ-de nḛ usoi majɨ. Ə se, səi je, ɨtəi yəl je kɨn gɨdɨ ba̰y ba̰y al wa?  
\v 27 Na̰ dansi tɨ ə asɨ kadɨ a ɨlə ngon kadɨ kɨ ndə̰y be dɔ ndɔne tɨ kɨ takul me ka sururu ləne ə?  
\v 28 Asi al, nga ra ban be ə mesi a sururu dɔ kɨbɨ kɔsi tɨ ə? Ɨgo̰i putɨ kam je kɨ ai me wale tɨ kɨn oi. Rai kɨlə madɨ al nɨm, oji kɨbɨ al nɨm tɔ,  
\v 29 nə ngar *Salomo̰ kɨ tɔe ɓa ngay me nḛ kɨngə tɨ kɨn ka ɔ kɨbɨ kɨ ndole asɨ naa səde al\x + \xo 6:29 \xt 1 NGar je 10\x*.  
\v 30 Ə kɨn ə Luwə ɨlə kɨbɨ rɔ ngan kagɨ je tɨ kɨ wale, kɨ j-o-de ɓone, ə lo ti par ə a o̰i por kɨn be nɨngə, səi dɨje taa a ɨlə kɨbɨ rɔsi tɨ al a? Səi to̰ je me kadɨ-me tɨ.  
\v 31 Adi mesi a sururu kadɨ əli ə nə: “Ri ə j-a j-uso wa? Ri ə j-a j-a̰y wa? J-a j-ɨngə kɨbɨ ra ə j-a j-ɔ wa?” al.  
\v 32 Nḛ je kɨn pətɨ, e dɨje kɨ gəri Luwə al, ə ɨsɨ sangi kɨ no̰ kəmde tɨ. Nɨngə Bawsi kɨ ɨsɨ me dɔra̰ tɨ gər majɨ kadɨ awi kɨ ndooe tɔ.  
\v 33 Ɨsangi ko̰ɓe lə Luwə kɨ ndɨgɨ lie kəte, nɨngə a adɨ səsi ndəgɨ nḛ je kɨn pətɨ dɔ tɨ.  
\v 34 Adɨ mesi a sururu dɔ ndɔ kɨ lo ti tɨ al. Tadɔ ndɔ kɨ lo ti tɨ aw kɨ me ka sururu ləne. NDɔ je pətɨ awi kɨ nḛ to rɔ kɨ sɔbɨ dɔde, ɓɨ awi kɨ made dɔ tɨ al.» 
\c 7  
\s1 Gangɨ ta dɔ-naa tɨ 
\r (Lk 6.37-38, 41-42) 
\p  
\v 1 Ɨgangi ta dɔ dəw tɨ al, kadɨ Luwə gangɨ ta dɔsi tɨ al tɔ.  
\v 2 Tadɔ Luwə a gangɨ ta dɔsi tɨ təkɨ ɨgangii dɔ madɨsi je tɨ be tɔ. Nɨngə kadɨ ɨgəri təkɨ go rəbɨ kɨ ɨgangii ta dɔ dɨje kɨn ə Luwə a gangɨ-n ta dɔsi tɨ tɔ.  
\v 3 Ra ban be ə, oo burɨm wale kɨ to kəm ngoko̰i tɨ yo, ə oo kagɨ kɨ boy kɨ to ya̰i tɨ kɨn al ə?  
\v 4 Kagɨ kɨ boy ə to kəmi tɨ ne tɔ kɨn, nga kɨ go rəbɨ kɨ ban ə a əl ngoko̰i ə nə: «Adɨ m-un burɨm wale kɨ to kəmi tɨ kɨn,» ə?  
\v 5 Ḭ nje kədɨ kəm dɨje, un kagɨ kɨ boy kɨ kəmi tɨ kɨn nɨngə tə, a o lo ay njay kadɨ un-n burɨm wale kɨ kəm ngoko̰i tɨ. 
\p  
\v 6 «Oti kadɨ ɨləi nḛ kɨ ay njay adi bɨsɨ je, nə tə a ḭḭ təli kɨ dɔsi tɨ tə to̰i səsi. Taa ɨɓuki mədɨ-kɔsɨ je ləsi no̰ kɔsongɨ je tɨ al, nə tə a ḭḭ njɨyəi dɔ tɨ, tɨbəi kɨ njade.» 
\s1 Dəjɨ nḛ Luwə 
\r (Lk 11.9-13) 
\p  
\v 7 «Ɨdəji, ə a adi səsi, ɨsangi ə a ɨngəi, ɨndəi ta kəy ə a tḛḛi adi səsi.  
\v 8 Tadɔ dəw kɨ dəjɨ ə a adi-e, dəw kɨ sangɨ ə a ɨngə, dəw kɨ ɨndə ta kəy ə a tḛḛi adi-e tɔ.  
\v 9 Na̰ dansi tɨ ə ngone dəje mapa nɨngə a un mbal taa ade ə?  
\v 10 Ə se dəje kanjɨ nɨngə a un li taa ade ə?  
\v 11 A kɨn ə səi kɨ səi dɨje kɨ kɨlə rasi majal kɨn mɨndɨ ə ɨgəri rəbɨ kadɨ nḛ kɨ majɨ ngansi je nɨngə, ra ban be ə, Bawsi kɨ ɨsɨ me dɔra̰ tɨ taa kɨn taa a adɨ nḛ kɨ majɨ dɨje kɨ dəji-e al ə? 
\p  
\v 12 «Nḛ je pətɨ kɨ ɨndɨgi kadɨ dɨje rai adi səsi kɨn ə ɨrai adi-de tɔ. Tadɔ e wa kɨn ə e nḛ ndo kɨ to me ndu-kun je tɨ lə *Mojɨ nɨm, me ta je tɨ kɨ njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ ndangi nɨm tɔ. 
\s1 Ta rəbɨ je kɨ joo 
\r (13.23-24) 
\p  
\v 13 «Uri kəy kɨ ta rəbɨ kɨ mbəngɨrə, tadɔ ta rəbɨ kɨ boy, tatɨ pandangɨ, rəbɨ kɨ kun-e o̰ al, e rəbɨ kɨ nje kaw kɨ dɨje tujɨ tɨ. NGata nɨngə, e rəbe kɨn ə dɨje ngay uni.  
\v 14 Nɨngə ta rəbɨ kɨ nje kaw kɨ dɨje kajɨ tɨ taa e mbəngɨrə ba, ɨbə dɨje. Ɓa rəbe kɨn, njé kun-e je əi ngay al tɔ. 
\s1 NJé ɓar rɔde njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ əi njé ngom je 
\r (Lk 6.43-44) 
\p  
\v 15 «Ɨndəi kəm-kədɨ dɔ rɔsi tɨ kɨ rɔ njé ɓar rɔde njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ əi njé ngom je. A rəi rɔsi tɨ, a oi gɨdɨde taga ne əi batɨ je, nə mede tɨ kəy, əi jagɨm je kɨ njé kuwə nḛ kul je.  
\v 16 A e kɨ go kɨlə ra njé ngom je kɨ njé kəl kə nə n-əi njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ ə a ɨgəri-de. Dəw a ɨjə kandɨ nju dɔ kon pa tɨ al, taa dəw a ɨjə kandɨ mbay-kote dɔ kon nga̰ tɨ al tɔ.  
\v 17 Kagɨ kɨ majɨ, ɓa a andɨ kandɨ kɨ majɨ, ə kagɨ kɨ majal, a andɨ kandɨ kɨ majal tɔ.  
\v 18 Kagɨ kɨ majɨ a asɨ kadɨ a andɨ kandɨ kɨ majal al, taa kagɨ kɨ majal a asɨ kadɨ a andɨ kandɨ kɨ majɨ al tɔ.  
\v 19 Kagɨ kɨ ra kɨ andɨ kandɨ kɨ majal, a tɨgəi-e kadɨ ɨləi-e me por tɨ kɔ.  
\v 20 Adɨ, a e kɨ go kɨlə ra njé ngom je kɨ njé kəl kə nə n-əi njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ, ə a ɨgəri-de. 
\s1 NJé ndo je kɨ rɔjetɨ 
\r (Lk 6.46; 13.25-27) 
\p  
\v 21 «E njé kɨ ɨsɨ ɓari-mi “Ɓaɓe, Ɓaɓe!” tade tɨ ne par kɨn ə a uri ko̰ɓe tɨ lə Luwə al, nə e njé kɨ ɨsɨ rai go ndɨgɨ tɨ lə Bai kɨ ɨsɨ me dɔra̰ tɨ taa.  
\v 22 NDɔ gangɨ ta tɨ ə, dɨje ngay a əi nə: “Ɓaɓe, Ɓaɓe! e me tɔi tɨ al ə j-əl-n ta kɨ ta Luwə tɨ a? E me tɔi tɨ al ə jɨ tuwə-n ndɨl je kɨ majal a? E me tɔi tɨ al ə jɨ ra-n nḛ kɔjɨ je ngay kɨ ətɨ ɓəl ɓəl a?”  
\v 23 Ɓa lo kɨn tɨ, m-a m-əl-de kɨ taga wangɨ m-ə nə: “Awi sa̰y nu, m-gər səsi ndɔ kare al, səi kɨ səi njé ra majal je\x + \xo 7:23 \xt Pa je 6.9\x*!” 
\s1 Kəy je joo 
\r (Lk 6.47-49) 
\p  
\v 24 «Be ə, dəw kɨ ra kɨ oo ta je kɨ m-əl kɨn, ə təl rɔne go tɨ nɨngə, to tə dəw kɨ nje kəm-kədɨ, kɨ ra kəy ləne dɔ dii tɨ be.  
\v 25 Adɨ lokɨ ndi ədɨ nɨngə, man ko̰ lo re un kəy ka kɨn, nɨm taa nəl ka osɨ kɨ dɔ tɨ tɔ, nə kəy budɨ nangɨ al, tadɔ ngɨre e dɔ dii tɨ.  
\v 26 Nə dəw kɨ ra kɨ oo ta je kɨ m-əl kɨn, ə təl rɔne go tɨ al nɨngə, to tə dəw kɨ mbə, kɨ ra kəy ləne dɔ yangɨra tɨ be.  
\v 27 Adɨ lokɨ ndi ədɨ nɨngə, man ko̰ lo re un kəy ka kɨn, nɨm taa nəl ka osɨ kɨ dɔ tɨ tɔ, ɓa kəy budɨ nangɨ mur mur, adɨ toe to dɨlə yɨw.» 
\s1 Tɔgɨ nḛ ndo lə Jəju 
\r (Mk 1.22; Lk 4.32) 
\p  
\v 28 Lokɨ Jəju tɔl ta ta ləne, nḛ ndo lie ətɨ kosɨ je ɓəl to tɨ kɨ dum.  
\v 29 MBata ndo nḛ tə dəw kɨ aw kɨ tɔgɨ kɨ ḭ rɔ Luwə tɨ, ɓɨ ndo nḛ tə njé ndo-de ndu-kun je lə Luwə al. 
\c 8  
\s1 Jəju ajɨ nje banjɨ 
\r (Mk 1.40-45; Lk 5.12-14) 
\p  
\v 1 Lokɨ Jəju ḭ kɨ dɔ mbal tɨ ɨsɨ rɨsɨ kɨ nangɨ, kosɨ dɨje ngay əi goe tɨ.  
\v 2 NJe banjɨ kare tḛḛ re rɔ Jəju tɨ, ɔsɨ məkəsɨne nangɨ no̰e tɨ, nɨngə əl-e ə nə: «Ɓaɓe, re ɨndɨgɨ ə, a adɨ banjɨ ləm ur, kadɨ rɔm ay njay.»  
\v 3 Jəju ɨlə jine, ɔde-n, nɨngə əl-e ə nə: «M-ndɨgɨ, ə kadɨ banjɨ ləi ur, adɨ rɔi ay njay.» Ɓa ta naa tɨ no̰o̰ banjɨ lie ur, adɨ rɔe ay njay.  
\v 4 Go tɨ Jəju əl-e ə nə: «Onoi kadɨ əl tae dəw madɨ, ə aw ɔjɨ rɔi nje kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare, nɨngə adɨ kadɨ-kare kɨ go ndu-kun tɨ lə *Mojɨ. Ɨra be mba kadɨ gəri təkɨ banjɨ ləi ur adɨ ɨngə rɔ nga.»\f + \fr 8:4 \ft Kɨ go jibəl ra-e tɨ lə Jɨpɨ je, nje banjɨ e dəw kɨ dɨje ooi-e kadɨ ay njay al, adɨ asɨ kadɨ aw lo nḛ ra je tɨ kɨ ɓa tɔ Luwə al, Ləbətɨkɨ 14.2-32.\f* 
\s1 Jəju ajɨ ngon nje kɨlə lə nje kun dɔ ɓutɨ asɨgar je kɨ ɓu 
\r (Lk 7.1-10; Ja̰ 4.43-54) 
\p  
\v 5 Lokɨ Jəju ɨsɨ ur kɨ me ɓe kɨ Kapərnayɨm tɨ nɨngə, dəw kɨ Rom tɨ kare kɨ nje kun dɔ ɓutɨ asɨgar je kɨ ɓu, re rɔe tɨ, no̰ kɨ dɔe tɨ ə nə:  
\v 6 «Ɓaɓe, ngon nje kɨlə ləm kare to mo̰y ɓe no̰o̰, njae oy ta gɨne tɨ, adɨ ɨngə ko̰ ngay.»  
\v 7 Ə Jəju əl-e ə nə: «M-a m-aw kadɨ m-aje.»  
\v 8 Nə nje kun dɔ ɓutɨ asɨgar je kɨ ɓu əl-e ə nə: «Ɓaɓe, mi m-asɨ kadɨ ɨndə njai ta kəy tɨ ləm al, ə əl ta kare par ə ngon nje kɨlə ləm a ɨngə rɔ nga.  
\v 9 M-əl be tadɔ, mi kɨ dɔm mi gɨn tɔgɨ tɨ lə njé kɨ dɔm tɨ, nɨngə m-aw kɨ asɨgar je kɨ əi gɨn tɔgɨ tɨ ləm tɔ. Adɨ re m-əl asɨgar kare m-ə nə: “Aw!” ɓa aw; kɨn ə m-əl kɨ nungɨ m-ə nə: “Ɨre!” ɓa re; kɨn ə m-əl ngon nje kɨlə ləm m-ə nə: “Ɨra nḛ kɨ be!” ɓa ra nḛe kɨn tɔ.»  
\v 10 Lokɨ Jəju oo ta kɨn tae tɨ, pɨte, ə əl njé kɨ ai sie ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ adɨ m-əl səsi, ko kadɨ-me kɨ be kɨn, m-ɨngə rɔ dəw madɨ tɨ dɔnangɨ kɨ *Isɨrayəl tɨ al ɓəy.  
\v 11 NGa nɨngə, m-əl səsi ɓəy tɔ, dɨje ngay kɨ əi *Jɨpɨ je al, a ḭḭ kɨ lo kɨbə kadɨ tɨ je, lo kur kadɨ tɨ je, kadɨ rəi ɨsi ta nḛ kuso tɨ kɨ *Abɨrakam je, kɨ *Isakɨ je, kɨ *Jakobɨ je me ɓeko̰ tɨ kɨ dɔra̰ tɨ.  
\v 12 Nə njé kɨ kəte ɓeko̰ kɨ dɔra̰ tɨ sɔbɨ dɔde, a tuwəi-de, ɓuki-de kɔ taga, me tɨl tɨ. Lokɨ a no̰i je, a ngəi ngangɨde je tɨtɨ.»  
\v 13 Ɓa, Jəju təl əl nje kun dɔ ɓutɨ asɨgar je kɨ ɓu ka kɨn ə nə: «Majɨ, aw! Nɨngə kadɨ ngon nje kɨlə ləi ajɨ kɨ go kadɨ-me tɨ ləi kɨn.» Nɨngə dɔ kade tɨ no̰o̰, ngon nje kɨlə lie ɨngə rɔ kɨ nga tɔ. 
\s1 Jəju ajɨ njé mo̰y je ngay 
\r (Mk 1.29-34; Lk 4.38-41) 
\p  
\v 14 Go tɨ, Jəju aw me kəy tɨ lə Pɨyər ɓa, oo məme kɨ dəne to nangɨ, rɔe o̰ por rɨgɨ rɨgɨ.  
\v 15 Ə Jəju ɔdɨ jie, nɨngə, rɔe kɨ kəte tɨngə ngay ka kɨn, təl sɔl, adɨ ɨngə rɔ nga. Go tɨ, ḭ taa ra nḛ kuso adɨ Jəju. 
\p  
\v 16 Lokɨ lo sɔl, dɨje rəi kɨ njé mo̰y je ngay kɨ ndɨl je kɨ majal rai-de, rɔ Jəju tɨ. Adɨ Jəju tuwə ndɨl je kɨ majal ka kɨn dɔde tɨ kɔ kɨ ta kɨ tane tɨ, taa ajɨ njé mo̰y je pətɨ tɔ.  
\v 17 Be mba kadɨ ta kɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Ejay əl ka kɨn tɔl tane. Ejay ə nə: 
\q1 «Ɔy tujɨ je, 
\q1 Kɨ mo̰y je ləje kɨ dɔne tɨ\x + \xo 8:17 \xt Ejay 53.4\x*.» 
\s1 Kun go Jəju 
\r (Lk 9.57-60) 
\p  
\v 18 NDɔ kare, Jəju oo kosɨ dɨje ngay ɨləi-naa gəi gɨde, nɨngə əl njé ndo je ləne kadɨ n-gangi ba n-awi dame tɨ kɨ kare.  
\v 19 Lo kɨn tɨ, nje ndo ndu-kun lə Luwə kare re rɔ Jəju tɨ əl-e ə nə: «NJe ndo dɨje, m-a m-un goi lo je pətɨ kɨ a aw tɨ.»  
\v 20 Ə Jəju əl-e ə nə: «NJa̰ je ai kɨ ɓe tode, ə yəl je ai kɨ kəyde tɔ, nə *mi NGon dəw m-aw kɨ lo kɨ kadɨ m-ɨlə dɔm tɨ al.»  
\v 21 Dəw kare dan njé ndo je tɨ lə Jəju əl-e ə nə: «Ɓaɓe, adɨ-m ta rəbɨ adɨ m-aw m-dɨbɨ bawm ɓəy taa.»  
\v 22 Ə Jəju əl-e ə nə: «Un gom, ə ɨyə̰ njé koy je adɨ dɨbi njé koy je ləde.» 
\s1 Jəju ndangɨ nəl ade a lo ka tɨ 
\r (Mk 4.35-41; Lk 8.22-25) 
\p  
\v 23 Jəju al me to tɨ, ɓa njé ndo je lie ali goe.  
\v 24 Nɨngə yə, nəl kɨ bo ngay ɨbə səde busɨ dɔ ba tɨ, adɨ to aw tə nduy man. Lo tɨ kɨn, Jəju ɨsɨ to ɓi.  
\v 25 NGa ə, njé ndo je lie rəi kɨ rɔe tɨ, ndəli-e kɨ no̰ tade tɨ əi nə: «Ɓaɓe, ajɨ-je, nə j-ɨsɨ j-oy.»  
\v 26 Ə Jəju əl-de ə nə: «Ra ban ə ɨɓəli be ə? Səi dɨje kɨ kadɨ-me ləsi e ndɨkɨri ba.» Nɨngə, ḭ taa, ndangɨ nəl əi kɨ man ba, adɨ lo təl to jɨjɨji.  
\v 27 Nḛ kɨn ətɨ dɨje ɓəl ngay, adɨ əli əi nə: «Dəw ə wa kam e dəw kɨ ban ə, nəl je kɨ ba je ka oi ta lie be ə?\x + \xo 8:27 \xt Pa je 65.8; 89.10; 107.23-32\x*» 
\s1 Jəju tuwə ndɨl je kɨ majal dɔ dɨngəm je tɨ joo 
\r (Mk 5.1-20; Lk 8.26-39) 
\p  
\v 28 Lokɨ Jəju re tḛḛ gɨdɨ ba tɨ, dɔnangɨ tɨ lə dɨje kɨ Gadara, dɨngəm je joo, kɨ ndɨl je kɨ majal rai-de tḛḛi kɨ dɔ ɓadɨ je tɨ rəi ɨngəi-e. Dɨje kɨn rai nḛ majal ngay, adɨ dəw kɨ kadɨ un rəbɨ kɨn goto. 
\p  
\v 29 Lo kɨn tɨ, ɨləi rɔde uri kɔl əi nə: «NGon lə Luwə, e ri ə ɨge rɔje tɨ ə? Ɨre nḛ mba kadɨ adɨ-je ko̰ kəte no̰ dɔkagɨloe tɨ a?»  
\v 30 NGa nɨngə, kosɨ kɔsongɨ je ngay a usoi nḛ kadɨ lo tɨ no̰o̰ sa̰y ndə̰y.  
\v 31 Ə NDɨl je kɨ majal no̰i dɔ Jəju tɨ əli-e əi nə: «Re ɨtuwə-je ə, adɨ j-aw me kɔsongɨ je tɨ kam.»  
\v 32 NGa ə, Jəju əl-de ə nə: «Awi!» Ɓa tḛḛi, awi uri me kɔsongɨ je tɨ, adɨ kosɨ kɔsongɨ je ɓɨngəi-naa kadɨ mbal tɨ taa, tosi me ba tɨ, a̰yḭ-naa man oyi.  
\v 33 NJé ngəm kɔsongɨ je a̰yḭ-naa awi me ɓe bo tɨ, ɔri poy nḛ kɨ ra nḛ, kɨ nḛ kɨ tḛḛ dɔ dɨngəm je tɨ kɨ joo kɨ ndɨl je kɨ majal rai-de ka kɨn, pətɨ adi dɨje ooi.  
\v 34 Dɨje pətɨ kɨ me ɓe bo tɨ tḛḛi awi kadɨ ɨngəi Jəju, ə lokɨ ooi-e ɓa, dəji-e kadɨ ɨyə̰ dɔnangɨ ləde ə aw. 
\c 9  
\s1 Jəju ajɨ nje rɔ koy njururu 
\r (Mk 2.1-12; Lk 5.17-25) 
\p  
\v 1 Jəju al me to tɨ, ɨndə ba gangɨ, aw me ɓe bo tɨ ləne.  
\v 2 Dɨje madɨ oti dəw kɨ rɔe oy njururu, me nḛ kotɨ njé mo̰y je tɨ, rəi sie rɔ Jəju tɨ. Lokɨ Jəju oo kadɨ-me ləde nɨngə, əl dəw kɨ rɔe oy njururu ka kɨn ə nə: «NGonm, uwə tɔgi ba, majal je ləi e kɨ kɨyə̰ go kɔ.»  
\v 3 Lo kɨn tɨ, njé ndo ndu-kun je lə Luwə kɨ na̰ je əli ta mede tɨ əi nə: «Dəw kam əl ta kɨ mal dɔ Luwə tɨ!»  
\v 4 Nə Jəju gər mər ta ləde, adɨ əl-de ə nə: «Ra ban ə ɨsɨ ɨməri ta je kɨ majal mesi tɨ ə?  
\v 5 Kəl dəw kə nə: “Majal je ləi e kɨ kɨyə̰ go kɔ” ɓa nga̰ ngay al, ə se kəl-e kə nə: “Ḭ taa, ə ɨnjɨyə” ə nga̰ ngay al ə?  
\v 6 Re e be ɓa, m-a m-ɔjɨ səi təkɨ mi NGon Dəw, m-aw kɨ tɔgɨ dɔnangɨ tɨ ne, mba kadɨ m-ɨyə̰-n go majal je lə dɨje kɔ.» Nɨngə, Jəju əl nje rɔ koy njururu ə nə: «Ḭ taa, un tuwə ləi, ə aw ɓe.»  
\v 7 Ɓa dɨngəm ḭ taa, ə un rəbɨ, aw ɓe.  
\v 8 Lokɨ kəm kosɨ je oo nḛ kɨn, ra-de ɓəl kɨ dum, adɨ ɨləi tɔjɨ dɔ Luwə tɨ, kɨ adɨ dɨje tɔgɨ kɨ ətɨ ɓəl be kɨn. 
\s1 Jəju ɓar Matɨye kadɨ un goe 
\r (Mk 2.13-17; Lk 5.27-32) 
\p  
\v 9 Lokɨ Jəju ɔtɨ no̰o̰ ɨsɨ aw nɨngə, lo də tɨ kɨ ɨsɨ də, oo dɨngəm kɨ ɓari-e nə Matɨye, ɨsɨ me kəy taa la-mbə tɨ. Ə Jəju əl-e ə nə: «Un gom.» Ɓa Matɨye ḭ taa, un go Jəju.  
\v 10 Go tɨ, Jəju ɨsɨ ta nḛ kuso tɨ me kəy tɨ lə Matɨye. NGa nɨngə njé taa la-mbə je, kɨ ndəgɨ njé ra majal je, ngay, rəi ɨsi naa tɨ kɨ Jəju, kɨ njé ndo je lie ta nḛ kuso tɨ.  
\v 11 Lokɨ *Parɨsɨ je ooi Jəju ɨsɨ uso nḛ kɨ dɨje kɨn nɨngə, əli njé ndo je lie əi nə: «Ra ban ə NJe ndo səsi nḛ ɨsɨ uso nḛ kɨ njé taa la-mbə je, kɨ njé ra majal je ə?»  
\v 12 Ə Jəju oo ndude, adɨ əl-de ə nə: «E dɨje kɨ njé mo̰y je ə a sangi dəw kɨ nje ra mo̰y, ɓɨ e njé rɔ nga je ə a sangi dəw kɨ nje ra mo̰y, al.  
\v 13 Awi ɨsangi kadɨ ɨgəri me ta kɨ Luwə əl ə nə: “E ra majɨ ə m-ge, ɓɨ m-ge kɨjə məsɨ kadɨ-kare al\x + \xo 9:13 \xt Oje 6.6\x*. Tadɔ, m-re mba ɓar njé ka dana je al, nə m-re mba njé ra majal je yo”.» 
\s1 Jəju əl ta dɔ kɨyə̰ ta nḛ kuso 
\r (Mk 2.18-22; Lk 5.33-39) 
\p  
\v 14 *NJé ndo je lə Ja̰ Batɨsɨ rəi ɨngəi Jəju əli-e əi nə: «Ra ban ə je kɨ *Parɨsɨ je j-ɨyə̰ ta nḛ kuso, ə njé ndo je ləi rai al ə?»  
\v 15 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Oi kadɨ dɨje kɨ ɓari-de lo nḛ kuso taa-naa tɨ, a əi kɨ rɔnəl al, dɔkagɨlo tɨ kɨ nje taa dəne ɨsɨ-n səde naa tɨ a? NDɔ je a rəi no̰o̰ kadɨ a uni-e tade tɨ nɨngə, dɔkagɨloe tɨ kɨn ə a ɨyə̰i ta nḛ kuso.  
\v 16 Dəw a un ta kɨbɨ kɨ sɨgɨ kadɨ ɨlə-n kəm kɨbɨ kɨ kɔke al. Re e be ə, ta kɨbɨ kɨ sɨgɨ ka kɨn a ḭ kɨ kɨ kɔke rakɨ rakɨ, kadɨ bole a to wororo ɨtə kɨ kəte ɓəy.  
\v 17 Taa, dəw a un kasɨ kandɨ nju kɨ ḭ al ɓəy utɨ me mbu nda je tɨ kɨ kɔke al tɔ. Re e be nɨngə, lokɨ kasɨ a ḭ ɓa, mbu nda je a ndui, kadɨ kasɨ kandɨ nju a lo kɔ nɨm, taa mbu nda je ka təli nḛ kɨ tuji kɔ nɨm tɔ. Be ə, re kasɨ kandɨ nju ḭ al ɓəy ɓa, majɨ kadɨ mbu nda je əi kɨ sɨgɨ taa. Be ɓa, mbu a ndu al nɨm, kasɨ kɨ me tɨ ka a lo kɔ al nɨm tɔ.» 
\s1 Jəju ajɨ ngon kɨ dəne əi kɨ dəne kɨ nje mo̰y məsɨ 
\r (Mk 5.21-43; Lk 8.40-56) 
\p  
\v 18 Lokɨ Jəju a əl-de ta kɨn nɨngə, nje kun dɔ *Jɨpɨ je kare, re ɔsɨ məkəsɨne nangɨ no̰e tɨ, əl-e ə nə: «NGonm kɨ dəne kɨ du oy taji naa tɨ ne ɓəy. Nə re ɨre ɨndə jii dɔe tɨ ə, a təl tɔsɨ ndəl.»  
\v 19 Jəju ḭ taa, un goe əi kɨ njé ndo je ləne. 
\p  
\v 20 Nɨngə, dəne kare kɨ mo̰y məsɨ ade ko̰ ɓal dɔgɨ gɨde e joo, re ɓasi rɔ Jəju tɨ, kɨ rəbɨ kɨ gɨde tɨ, ɔdɨ ta kɨbɨ lie.  
\v 21 MBata əl mene tɨ ə nə: «Kɨn ə re ta kɨbɨ lie wa par mɨndɨ ə m-ɔdɨ ka, rɔm a nga.»  
\v 22 Jəju ɨlə rətɨ oo-e, ɓa əl-e ə nə: «Uwə tɔgi ba ngonm, kadɨ-me ləi aji.» Nɨngə dɔ kade tɨ wa kɨn par, dəne ɨngə rɔ nga. 
\p  
\v 23 Lokɨ Jəju re tḛḛ me kəy tɨ lə kɨ bo lə Jɨpɨ je ka kɨn nɨngə, oo njé kɔl nal je, kɨ kosɨ dɨje sɨngəi sokɨto dɔ-naa tɨ, ə əl-de ə nə:  
\v 24 «Ɔri rɔsi gogɨ, ngon oy al, nə to ɓi kare.» Dɨje ɨbəi Jəju kogii.  
\v 25 Lokɨ adi kosɨ dɨje tḛḛi taga nɨngə, Jəju ur kəy, uwə ji ngon, ɓa ngon kɨ dəne ḭ taa.  
\v 26 Poy nḛ kɨn sane kɨ dɔnangɨ kɨ no̰o̰ ba pətɨ. 
\s1 Jəju adɨ njé kəm tɔ je joo oi lo 
\p  
\v 27 Lokɨ Jəju ɨsɨ aw, njé kəm tɔ je joo uni goe, əli ta kɨ ndude kɨ boy əi nə: «NGon ka Dabɨdɨ\f + \fr 9:27 \ft Ɨgo̰i Mk 10.47 kɨ ta kɨ dɔ tɨ gɨn makɨtɨbɨ tɨ nangɨ.\f*, o kəm-to-ndoo ləje.» 
\p  
\v 28 Jəju re ɓe nɨngə, njé kəm tɔ je kɨ joo ka kɨn rəi rɔe tɨ ɓasi, ə Jəju əl-de ə nə: «Oi kadɨ m-asɨ kadɨ m-ra nḛ kɨn wa kare wa?» Ə njé kəm tɔ je ɨləi-e tɨ əi nə: «Oyo, j-o kadɨ asɨ, Ɓaɓe.»  
\v 29 Lo kɨn tɨ, Jəju ɔdɨ kəmde, ə əl-de ə nə: «Majɨ, kadɨ nḛ je rai nḛ kɨ go kadɨ-me tɨ ləsi!»  
\v 30 Ɓa, kəmde oo lo. Nɨngə, go tɨ, Jəju ndəjɨ-de kɨ tɔgɨne ə nə: «Oi majɨ, kadɨ dəw madɨ gər nḛ kɨ ra nḛ kɨn al.»  
\v 31 Nə lokɨ tḛḛi kɨ taga be par ə, ɨləi ngɨrə kəl ta kɨ dɔe tɨ kɨ go nangɨ kɨ no̰o̰ pətɨ. 
\s1 Jəju tuwə ndɨl kɨ majal dɔ dəw tɨ kɨ əl ta al 
\p  
\v 32 Lokɨ njé kəm tɔ je tḛḛi awi nɨngə, dɨje rəi kɨ dɨngəm kare kɨ ndɨl kɨ majal ra-e adɨ əl ta al.  
\v 33 Jəju tuwə ndɨl kɨ majal ɓa, dɨngəm kɨ kəte əl ta al ka kɨn, təl əl ta. Nɨngə nḛ kɨn ətɨ kosɨ dɨje ɓəl ngay, adɨ əli əi nə: «J-o nḛ kɨ be kɨn dɔnangɨ *Isɨrayəl tɨ nja kare al ɓəy!»  
\v 34 Nə *Parɨsɨ je əli əi nə: «E kɨ tɔgɨ lə ngar lə ndɨl je kɨ majal, ə ɨsɨ tuwə-n ndɨl je kɨ majal.» 
\s1 Jəju oo kəm-to-ndoo lə kosɨ je 
\p  
\v 35 Jəju aw kɨ ɓe bo je, kɨ ngan ɓe je, ndo nḛ me kəy kaw-naa tɨ lə *Jɨpɨ je, ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ ɔjɨ dɔ ko̰ɓe lə Luwə, taa ajɨ njé mo̰y je, kɨ njé rɔ to je pətɨ tɔ.  
\v 36 Lokɨ Jəju oo kosɨ je, oo kəm-to-ndoo ləde, tadɔ kɔ rade, tɔgɨde goto, awi tə batɨ je kɨ nje kul-de goto be\x + \xo 9:36 \xt Kɔr Isɨrayəl je 27.17; 1 NGar je 22.17\x*.  
\v 37 Be ə, Jəju əl njé ndo je ləne ə nə: «Ko kɨ asɨ kɨjə, dɨle e ngay, nə njé kɨje je əi ngay al.  
\v 38 Ə əli ta kɨ Ɓa nje ko, adɨ ɨlə kɨ njé ra ko je me ko tɨ ləne.» 
\c 10  
\s1 NJé ndo je lə Jəju kɨ dɔgɨ gɨde e joo 
\r (Mk 3.16-19; Lk 6.14-16) 
\p  
\v 1 Jəju ɓar njé ndo je ləne kɨ dɔgɨ gɨde e joo, adɨ-de tɔgɨ kadɨ tuwəəi ndɨl je kɨ majal je, ajii njé mo̰y je, kɨ njé rɔ to je, pətɨ.  
\v 2 Tɔ njé kaw kɨlə je kɨ dɔgɨ gɨde e joo ə to kɨn: E kɨ dɔsa̰y e Sɨmo̰, kɨ ɓari-e nə Pɨyər əi kɨ ngokone Andɨre; Jakɨ əi kɨ Ja̰ kɨ ngan lə Jəbəde;  
\v 3 Pɨlɨpɨ əi kɨ Batɨləmi, Tomasɨ əi kɨ Matɨye kɨ nje taa la-mbə; Jakɨ kɨ ngon lə Alpe əi kɨ Tade;  
\v 4 Sɨmo̰ kɨ e mbo̰ njé rɔ mbata kɨngə dɔ lə ɓe ləde tɨ əi kɨ Judasɨ Isɨkarɨyotɨ kɨ nje kun dɔ Jəju. 
\s1 Jəju ɨlə njé kaw kɨlə je ləne kɨ dɔgɨ gɨde joo 
\r (Mk 6.7-11; Lk 9.2-5; Lk 10.3-12) 
\p  
\v 5 Jəju ɨlə njé kaw kɨlə je ləne kɨ dɔgɨ gɨde joo kɨ ndu kɨn ə nə: «Awi rɔ dɨje tɨ kɨ əi *Jɨpɨ je al, al, taa awi me ɓe bo je tɨ kɨ *Samari tɨ al tɔ.  
\v 6 Awi kɨ rɔ gɨn kojɨ tɨ kɨ *Isɨrayəl, kɨ toi tə batɨ je kɨ ndəmi be kɨn yo.  
\v 7 Dɔ rəbɨ tɨ, ɨləi mbḛ təkɨ ko̰ɓe lə Luwə e ɓasi.  
\v 8 Ə aji njé mo̰y je, adi njé koy je ḭḭ lo koy tɨ, adi banjɨ ur kɔ rɔ njé banjɨ je tɨ adɨ rɔde ay, ə ɨtuwəi ndɨl je kɨ majal dɔ dɨje tɨ tɔ. E nḛ kɨ ɨngəi kare, ə adi dɨje kare tɔ.  
\v 9 Uni ɔr al nɨm, la al nɨm, sɨlə al nɨm, ɨləi dɔ nda tɨ kɨ ɓədɨsi tɨ al.  
\v 10 Taa, uni ɓɔl kaw mba al nɨm, ɔyi kɨbɨ joo al nɨm, ɔyi sa al nɨm, uni kagɨ tɔsɨ al nɨm tɔ. Tadɔ sɔbɨ kadɨ nje ra kɨlə ɨngə nḛ kusone ji dɨje tɨ kɨ ra kɨlə dande tɨ.  
\v 11 Lokɨ uri me ngon ɓe tɨ, ə se me ɓe bo tɨ ə, ɨdəji ta, ə re ɨngəi dəw kɨ asɨ kadɨ uwə səsi rɔne tɨ ɓa, ɨsi ɓe lie no̰o̰ bɨtɨ kadɨ awii.  
\v 12 Lokɨ uri me kəy tɨ nɨngə, ɨrai dɨje kɨ me tɨ lapɨya.  
\v 13 Kɨn ə re uwəi səsi kɨ rɔde tɨ ɓa, kadɨ lapɨya ləsi aw kɨ dɔde tɨ, a kɨn ə re uwəi səsi kɨ rɔde tɨ al tɔ ɓa, kadɨ ɨtəli ɨtaai lapɨya ləsi gogɨ.  
\v 14 A kɨn ə re, me kəy tɨ, ə se me ɓe tɨ, dɨje mbati kuwəi səsi kɨ rɔde tɨ, ə se mbati koo dɔ ta ləsi ɓa, lokɨ ɨsɨ tḛḛi me ɓe tɨ kɨn kɨ taga ə, ɨndəi bu kɨ njasi tɨ kɔ.\f + \fr 10:14 \ft Kɨ go kujɨ rae tɨ lə Jɨpɨ je, kɨndə bu kɨ nja tɨ kɔ, tɔjɨ təkɨ lo kɨ n-ḭḭ tɨ, ə se ɓe kɨ n-ɨtḛḛi me tɨ kɨ taga kɨn, nḛ kare kɨ dɔɔ-de sie naa tɨ goto.\f* 
\v 15 M-əl səsi təkɨ rɔjetɨ, ndɔ gangɨ ta tɨ ə, ta kɨ gangɨ kɨ dɔ ɓee tɨ kɨn a ɨtə ya̰ Sodom kɨ Gomɔr ɓəy\x + \xo 10:15 \xt Kɨlə ngɨrə nḛ je 18-19\x*. 
\s1 Ko̰ kɨ a ɨngə njé ndo je lə Jəju 
\r (Mk 13.9-13; Lk 12.11-12; 21.12-19) 
\p  
\v 16 «Kɨ ne kɨn, mi, m-ɨlə səsi tə batɨ je dan jagɨm je tɨ. Majɨ kadɨ ɨndəi kəm-kədɨ dɔ rɔsi tɨ tə li je be, ə ɨsɔli lɔm lɔm tə də dum je be tɔ.  
\v 17 Adi kəmsi ədɨ dɔ rɔsi tɨ kɨ rɔ dɨje tɨ, tadɔ a awi səsi lo gangɨ ta je tɨ, a tɨndəi səsi kɨ ndəy kabɨlay gɨn kəy kaw-naa je tɨ.  
\v 18 A awi səsi no̰ njé ko̰ɓe je tɨ, kɨ no̰ ngar je tɨ kɨ boy kɨ mbata ləm. Lo kɨn tɨ, əi je, kɨ dɨje kɨ əi *Jɨpɨ je al, a e ta rəbɨ kɨ kadɨ a ɨngəəi najɨ kɨ ma kɨ dɔm tɨ rɔsi tɨ.  
\v 19 Lokɨ a uwəi səsi kadɨ a awi səsi lo gangɨ ta tɨ, onosi kadɨ mesi ɓəl, kə nə se ta ri ə a əli-de wa, ə se a əli-de kɨ kuje kɨ ban wa. Ta kɨ kadɨ a əli-de ɓa, Luwə a ɨndə tasi tɨ loe tɨ no̰o̰.  
\v 20 Tadɔ e səi je wa ə a əli ta al, nə e NDɨl Bawsi Luwə ə a un səsi kadɨ əl-n ta. 
\p  
\v 21 «NGakonaa je a uni dɔ-naa awii lo tɔl-naa tɨ, baw ngon a aw kɨ ngon kadɨ tɔli-e kɔ, nɨngə ngan je, mede a majal kɨ njé kojɨ-de je, ə a uni dɔde awi kadɨ tɔli-de tɔ.  
\v 22 Dɨje pətɨ mede a majal səsi kɨ mbata ləm, nə dəw kɨ uwə rɔne ba bɨtɨ ta tɔl tae tɨ, ə a ɨngə kajɨ.  
\v 23 Lokɨ a adi səsi ko̰ me ɓe bo tɨ kɨ kare ə, a̰yḭ-naa awi kɨ nungɨ tɨ. Nɨngə təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, a ɨləi ta nja ɓe bo je kɨ *Isɨrayəl tɨ naa tɨ al ɓəy ə mi *NGon dəw m-a m-re.  
\v 24 NJe ndo ɨtə nje ndo-e nḛ al, taa ɓəə ɨtə ɓane al tɔ.  
\v 25 NJe ndo, re asɨ kɨ nje ndo-e nḛ be ɓa, e ngay; ə ɓəə, re asɨ kɨ ɓane ɓa e ngay tɔ. Kɨn ə, ɓa nje kəy wa mɨndɨ ə, dɨje ɓari-e Bəljəbul kɨ e ngar lə ndɨl je kɨ majal nɨngə, njé kɨ me kəy tɨ lie ya̰de a to ban? 
\s1 Luwə kɨ karne ba ə e dəw kɨ sɔbɨ ɓəl-e 
\r (Mk 8.38; Lk 9.26; 12.2-9) 
\p  
\v 26 «Ɨɓəli-de al, tadɔ nḛ ra kɨ gɨdɨ ngə̰y tɨ kɨ gɨne a tḛḛ al goto, taa nḛ kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ, kɨ dəw a gər al ka goto tɔ.  
\v 27 Nḛ kɨ m-əl səsi lo kɨ ndul tɨ, əli tae kada wangɨ, ə nḛ kɨ dɨje kɔti mbisi tɨ ngun ngun ngun, ɨləi mbḛe dɔ kagɨ tɨ taa tɔ.  
\v 28 Ɨɓəli dɨje kɨ a tɔli darɔsi par, ɓɨ asi tɔl ndɨlsi al kɨn, al. Nə kadɨ ɨɓəli Luwə kɨ asɨ kadɨ tujɨ ndɨlsi əi kɨ darɔsi naa tɨ me por tɨ lə su kɨn.  
\v 29 Dɨje ɨsɨ gati kɨ ngan yəl je joo ə gusɨ kare adɨ oi ne, nə kɨ kare dande tɨ kɨ kadɨ osɨ nangɨ kɨ kanjɨ kadɨ Bawsi Luwə ndɨgɨ goto.  
\v 30 Kɨ ɔjɨ dɔsi, bḭ dɔsi wa kɨn ka Luwə tɨdə kare kare gər kɔre.  
\v 31 Ɨɓəli nḛ madɨ al, səi je, Luwə oo ndasi ɨtəi ngan yəl je kɨ ngay. 
\p  
\v 32 «Dəw kɨ ra kɨ un ndune ta kəm dɨje tɨ wangɨ, təkɨ n-e dəw ləm, mi ka m-a m-un ndum no̰ Bai tɨ, kɨ ɨsɨ dɔra̰ tɨ, təkɨ e dəw ləm tɔ.  
\v 33 Nə dəw kɨ najɨ ta kəm dɨje təkɨ, n-gər-m al, mi ka m-a m-najɨ ta kəm Bai tɨ, kɨ ɨsɨ dɔra̰ tɨ təkɨ m-gər-e al tɔ.» 
\s1 Jəju ə nə n-re kɨ rɔ dan dɨje tɨ 
\r (Lk 12.51-53; 14.26-27) 
\p  
\v 34 «Ɨgai mesi tɨ təkɨ m-re kɨ lapɨya dɔnangɨ tɨ al; m-re kɨ lapɨya al, nə m-re kɨ rɔ dan dɨje tɨ.  
\v 35 M-re kɨ gangɨ-naa dan ngon kɨ dɨngəm tɨ əi kɨ bawne, m-re kɨ gangɨ-naa dan ngon kɨ dəne tɨ əi kɨ kone, m-re kɨ gangɨ-naa dan ngon kɨ dəne tɨ əi kɨ məmne kɨ dəne.  
\v 36 Dəw madɨ, dɨje kɨ me kəy tɨ lie e wa, a təli njé ba̰ je lie\x + \xo 10:36 \xt Mɨse 7.6\x*. 
\p  
\v 37 «Dəw kɨ ndɨgɨ kone, ə se bawne ɨtə-m, dəwe kɨn asɨ kadɨ e dəw ləm al. Dəw kɨ ndɨgɨ ngonne kɨ dɨngəm, ə se kɨ dəne ɨtə-m, dəwe kɨn asɨ ta kadɨ e dəw ləm al.  
\v 38 Dəw kɨ un kagɨ-dəsɨ ləne dɔne tɨ, ə un gom, al, dəwe kɨn asɨ ta kadɨ e dəw ləm al.  
\v 39 Dəw kɨ ge ngəm rɔne ne wa, a tḭ tae, nə dəw kɨ ɨlə rɔne kɔ kɨ mbata ləm, ta rɔe a tḭ al. 
\s1 Ta kɨ dɔ nḛ kɨgə go ji tɨ 
\r (Mk 9.41) 
\p  
\v 40 «Dəw kɨ uwə səsi kɨ rɔne tɨ, e mi ə dəwe uwə-m kɨ rɔne tɨ. Nɨngə dəw kɨ uwə-m kɨ rɔne tɨ, e nje kɨlə-m ə uwe kɨ rɔne tɨ tɔ.  
\v 41 Dəw kɨ uwə nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ rɔne tɨ, mbata ke kɨ e nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ ɓa, a ɨngə nḛ kɨgə go ji kɨ asɨ naa kɨ ya̰ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ wa kɨn be tɔ. Dəw kɨ uwə dəw kɨ dana kɨ rɔne tɨ, mbata ke kɨ e dəw kɨ dana ɓa, a ɨngə nḛ kɨgə go ji kɨ asɨ naa kɨ ya̰ dəw kɨ dana wa kɨn be tɔ.  
\v 42 M-əl səsi təkɨ rɔjetɨ, dəw kɨ adɨ man kɨ sɔl wa kɨn par me ngon kal man tɨ, kɨ kare dan njé kɨ du tɨ kɨ dan njé ndo je tɨ ləm kɨn, mbata ke kɨ e nje ndo ləm ɓa, dəwe kɨn, təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, a nal nḛ kɨgə go ji ləne al.» 
\c 11  
\s1 Ja̰ Batɨsɨ əi kɨ Jəju 
\r (Lk 7.18-35) 
\p  
\v 1 Lokɨ Jəju adɨ ndu kɨn njé ndo je ləne kɨ dɔgɨ gɨde e joo, gɨne gangɨ ɓa, ɔtɨ no̰o̰, aw ndo nḛ je, ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ je me ɓe bo je tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ kɨ no̰o̰.  
\v 2 Lo kɨn tɨ, Ja̰ Batɨsɨ kɨ to kəy dangay tɨ, oo poy nḛ je kɨ Kɨrɨsɨ ra, adɨ ɨlə njé ndo je ləne, kadɨ dəji ta Jəju əi nə:  
\v 3 «Ḭ ə ḭ dəw kɨ Luwə mbəte, kɨ sɔbɨ kadɨ a re ka kɨn ə se, e nay no̰o̰ ɓəy kadɨ tə jɨ ngəm tae ə?»  
\v 4 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Awi əli Ja̰ nḛ je kɨ oi kɨ mbisi je, kɨ kəmsi je kɨn:  
\v 5 NJé kəm tɔ je ooi lo, njé mətɨ je njɨyəi majɨ, njé banjɨ je ɨngəi rɔ nga, njé mbi bəy je ooi ta, njé koy je ḭḭ taa lo koy tɨ, taa njé ndoo je ka, e kɨ kɨlə-de mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ tɔ.  
\v 6 Majɨ-kur e lə dəw kɨ m-təl gɨn kosɨ lie, al.» 
\p  
\v 7 Lokɨ ɔti awi, Jəju ɨlə ngɨrə kəl kosɨ je ta kɨ dɔ Ja̰ tɨ ə nə: «E ri ə awi ɨsɨ oi dɨlə lo tɨ ə? E gakɨra kɨ nəl ɨsɨ aw sie kɨ yo je, kɨ ne je kɨn a?  
\v 8 A re e e al ə, e ri wa bangɨ awi ɨsɨ oi ə? E dəw kɨ ɔ kɨbɨ kɨ ndole ngay ɓa awi oi-e ma? NGa njé kɨ ɔi kɨbɨ je kɨ ndole ngay ka, ɨsi me kəy je tɨ kɨ ngar je ɨsi tɨ.  
\v 9 Ə se e ri wa ə awi oi wa? E nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ ə awi oi-e ma? Re e e ə, m-əl səsi m-ə nə oyo, e nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ ɨtə njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ ɓəy.  
\v 10 E e ə makɨtɨbɨ lə Luwə əl ta kɨ dɔe tɨ kəte ə nə: “M-a m-ɨlə kɨ nje kaw kɨlə ləm kəte kadɨ ra go rəbɨ no̰i tɨ\x + \xo 11:10 \xt Malasi 3.1\x*.”  
\v 11 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dan dɨje tɨ pətɨ kɨ dəne je oji-de kɨn, dəw kɨ bo ɨtə Ja̰ Batɨsɨ goto. Nə kɨ ɓasɨne kɨn, dəw kɨ e kɨ du ngay me ɓeko̰ tɨ kɨ dɔra̰ tɨ, bo ɨte.  
\v 12 Lo kɨlə ngɨre dɔkagɨlo tɨ lə Ja̰ Batɨsɨ, bɨtɨ ɓone, ko̰ɓe lə Luwə e gɨn nḛ ra kɨ kɨ tɔgɨ tɨ, nɨngə njé tɔgɨ je sangi kadɨ n-taai-e gɨn tɔgɨde tɨ.  
\v 13 Makɨtɨbɨ je lə njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ pətɨ, kɨ ndu-kun je lə *Mojɨ, əli ta kɨ dɔ nḛ je tɨ kɨ a rai nḛ bɨtɨ tḛḛi dɔ Ja̰ Batɨsɨ tɨ.  
\v 14 Re ɨndɨgi kadɨ ɨgəri gɨne majɨ ɓa, Ja̰ e nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ, Eli kɨ kadɨ a təl re.  
\v 15 Ə dəw kɨ aw kɨ mbine mba koo-n dɔ ta ɓa, kadɨ oo ta kɨn majɨ! 
\p  
\v 16 «M-o dəw kɨ kadɨ m-un-e m-ɔjɨ-n dɨje kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone kɨn al. M-a m-ə nə toi tə ngan je kɨ du kɨ ɨsi ta mbalo je tɨ, ɓari-naa kɨ yo je kɨ ne je əi nə:  
\v 17 “Jɨ kɔl nal kadɨ ɨndamii, ə ɨmbati ndam, j-osɨ pa yo kadɨ ɨno̰i, ə ɨmbati no̰.”  
\v 18 E be ə, Ja̰ re, uso nḛ al nɨm, a̰y man al nɨm ɓa, dɨje əli əi nə: “Dɔe majal”,  
\v 19 NGa ə, mi *NGon dəw m-re, ə m-uso nḛ je, m-a̰y man je ɓa, dɨje əli əi nə: “Mi nje kuso nḛ kədɨ, mi nje ka̰y nḛ, mi madɨ njé taa la-mbə je, kɨ njé ra majal je,” ɓəy tɔ! Nə njé kɨ ndɨgi gosɨ lə Luwə, gəri kadɨ gosɨ lə Luwə e gosɨ kɨ dana kɨ go kɨlə rae tɨ kɨ to kɨ taga.» 
\s1 Ɓe je kɨ mbati kɨyə̰ rəbɨ nḛ rade je kɨ majal kɔ 
\r (Mt 10.15; Lk 10.12-15) 
\p  
\v 20 Lo kɨn tɨ, Jəju ɨlə rɔne, kɔl kɨ dɨje kɨ me ɓe bo je tɨ, kɨ əi ə əi dɨje kɨ, ra nḛ kɔjɨ je ngay dande tɨ, nə ɨyə̰i rəbɨ nḛ rade je kɨ majal kɔ al, ə nə:  
\v 21 «Kəm-to-ndoo e ləsi, səi dɨje kɨ Korajḛ! Kəm-to-ndoo e ləsi səi dɨje kɨ Bətɨsayda! Nḛ kɔjɨ je kɨ ətɨ ɓəl, kɨ Luwə ɔjɨ dansi tɨ kɨn, re nḛ je kɨn rai nḛ me ɓe bo Tɨr tɨ, kɨ ɓe bo Sɨdo̰ tɨ be ə, re dɨje kɨ me tɨ a ɨyə̰i rəbɨ nḛ rade je kɨ majal mari nu. Re a ɨyə̰i rəbɨ nḛ rade je kɨ majal kɔ, kɨ go rəbɨ kɨlə kɨbɨ kuwə ndoo rɔ tɨ, kɔy-n bu por kɨ dɔ tɨ.  
\v 22 E be ə, m-əl səsi kadɨ ɨgəri təkɨ, ndɔ gangɨ ta tɨ ə, ta kɨ gangɨ kɨ dɔ Tɨr tɨ kɨ Sɨdo̰, ya̰si a nga̰ ɨte.  
\v 23 NGa nɨngə ḭ Kapərnayɨm, o kadɨ a un dɔi taa bɨtɨ kadɨ ɔdɨ ra̰, nə Luwə a təl səi bɨtɨ kaw səi koo. Tadɔ nḛ kɔjɨ je kɨ rai nḛ Kapərnayɨm tɨ kɨn, re rai nḛ Sodom tɨ be ə, re ɓone kɨn ɓe bo kɨ Sodom a a kɨ dɔne taa ne ɓəy.  
\v 24 E be ə, m-əl səsi kadɨ ɨgəri təkɨ, ndɔ gangɨ ta tɨ ə, ta kɨ gangɨ kɨ dɔ dɨje tɨ kɨ Sodom a nga̰ ngay tə ya̰si be al.» 
\s1 Jəju əi kɨ Bawne Luwə 
\r (Lk 10.21-22) 
\p  
\v 25 Dɔ gangɨ loe tɨ kɨn, Jəju un ta, əl ə nə: «Bai, kɨ ḭ Ɓa dɔra̰ kɨ dɔnangɨ, m-ɨlə tɔjɨ dɔi tɨ, təkɨ ɨɓɔyɔ nḛ je kɨn njé tər je, kɨ njé nḛ gər je, ə ɨtḛḛ kɨ dɔe adɨ ngan je kɨ du gəri.  
\v 26 Oyo, Bai, e ndɨgɨ ləi kadɨ nḛ kɨn ra nḛ be.» 
\p  
\v 27 Ɓa, Jəju əl dɨje kɨ ai no̰o̰ ə nə: «Bai, adɨ-m nḛ je pətɨ, nɨngə dəw kare kɨ gər-m, mi NGon, goto, e Bai kɨ karne ba par, taa dəw kare kɨ gər Bai ka goto tɔ, e mi NGon kɨ karm ba par, nɨngə e dɨje kɨ mi wa ə m-ndɨgɨ kadɨ m-adɨ gəri-mi par tɔ. 
\p  
\v 28 «Ɨrəi kɨ rɔm tɨ, səi pətɨ kɨ ɔi rɔgɔgɔ gɨn nḛ kotɨ tɨ kɨ ɔy, ə m-a m-adɨ səsi ɔri kə̰ə̰.  
\v 29 Uni jugɨ ləm, ə ɨtaai nḛ ndo ləm, tadɔ mi dəw kɨ sɔl lɔm lɔm, taa mi nje kɨlə dɔm nangɨ nɨm tɔ. Re ɨrai be ə, a ɨngəi lo kɔr kə̰ə̰ lə ndɨlsi.  
\v 30 Mi, jugɨ ləm ɔy al, taa nḛ kɨ madɨ səsi kadɨ oti ka ɔle pəl pəl tɔ.» 
\c 12  
\s1 Ta lə Jəju dɔ ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ 
\r (Mk 2.23-28; Lk 6.1-5) 
\p  
\v 1 NDɔ kare, Jəju ɨndə də me ndɔr gəme je tɨ, ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ lə *Jɨpɨ je. *NJé ndo je lie kɨ əi sie, ɓo ra-de adɨ gangi dɔ ko je, usoi.  
\v 2 Ə lokɨ *Parɨsɨ je ooi-de nɨngə, əli Jəju əi nə: «O njé ndo je ləi rai nḛ kɨ kadɨ dəw ra ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ al.»  
\v 3 Ə Jəju təl əl-de ə nə: «Ɨtɨdəi nḛ kɨ ngar *Dabɨdɨ ra lokɨ ɓo ra-de kɨ dɨje kɨ goe tɨ kɨn al a?  
\v 4 Dabɨdɨ ur me kəy tɨ lə Luwə kɨ ra kɨ kɨbɨ, əi kɨ dɨje kɨ gone tɨ, usoi mapa kɨ dɨje adi Luwə kadɨ-kare tɨ. E mapa kɨ kuso-e sɔbɨ dɔe al nɨm, sɔbɨ dɔ njé kɨ goe tɨ al nɨm, nə e njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare par ə sɔbɨ dɔde kadɨ usoi\x + \xo 12:4 \xt 1 Samɨyəl 21.2-7; Ləbətɨkɨ 24.9\x*.  
\v 5 Ə se ta kɨ ndu-kun lə *Mojɨ ndangɨ əl ə nə: ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ, njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, rai kɨlə kɨ e nḛ kɨ kadɨ dəw ra ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ al, gɨn kəy tɨ lə Luwə, nə dəw tɨdə dɔde tɨ kadɨ e majal al kɨn, ɨtɨdəi al a?  
\v 6 NGa nɨngə kadɨ m-əl səsi, lo kɨ j-a tɨ ne kɨn, nḛ kɨ bo ngay ɨtə kəy lə Luwə to tɨ ne.  
\v 7 Nɨngə kɨn ə re ɨgəri me ta kɨ ə nə: “E koo kəm-to-ndoo ə m-ge, ɓɨ e kɨlə məsɨ kadɨ-kare par al\x + \xo 12:7 \xt Oje 6.6\x*” kɨn ə, re a ɨgangi ta dɔ dɨje tɨ kɨ ta ləde goto kɨn al.  
\v 8 Tadɔ mi *NGon dəw, m-aw kɨ tɔgɨ dɔ ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ.» 
\s1 Jəju adɨ rɔ nga dɨngəm kɨ jie oy njururu 
\r (Mk 3.1-6; Lk 6.6-11) 
\p  
\v 9 Jəju ḭ no̰o̰, aw kəy kaw-naa tɨ lə *Jɨpɨ je.  
\v 10 Nɨngə dɨngəm kare kɨ jie oy njururu e me kəy kaw-naa tɨ no̰o̰. Ɓa, dɨje sangi rəbɨ kɨ kadɨ n-ɨndəi ta dɔ Jəju, adɨ dəji-e ta əi nə: «NDu-kun adɨ ta rəbɨ kadɨ dəw ajɨ madɨne ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ ə se aje al ə?»  
\v 11 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Na̰ dansi tɨ ə, aw kɨ batɨ kare ba, ə batɨ ka kɨn osɨ ɓe tɨ ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ, ə aw un-e tḛḛ sie taga al ə?  
\v 12 NGa nɨngə re e dəw ɓa, ɨtə batɨ gɨdɨ ba̰y ba̰y! ƏƏ m-əl səsi təkɨ ndu-kun adɨ ta rəbɨ kadɨ dəw ra majɨ ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ.»  
\v 13 Lo kɨn tɨ no̰o̰, Jəju əl dɨngəm ka kɨn ə nə: «Ɨsurə jii.» Ə dɨngəm surə jine ɓa, jie təl to majɨ asɨ-naa kɨ kɨ nungɨ.  
\v 14 Ə lokɨ *Parɨsɨ je tḛḛi taga ɓa, awi əli-naa ta kɨ dɔ Jəju tɨ, kadɨ n-ooi se n-a n-rai ban ə n-a n-tɔli-e wa. 
\s1 Jəju e ɓəə kɨlə lə Luwə 
\p  
\v 15 Lokɨ Jəju oo poy nḛ kɨ gei ra sie, ɔtɨ lo kɨn tɨ no̰o̰ kɔ. Dɨje ngay uni goe, nɨngə ajɨ njé mo̰y je pətɨ tɔ.  
\v 16 Ɓa, ndəjɨ-de kɨ tɔgɨne, kadɨ rai adɨ dəw gər-ne al.  
\v 17 Nɨngə nḛ kɨn ra nḛ be kadɨ ta kɨ Luwə əl kɨ ta nje kəl ta kɨ tae tɨ, Ejay kɨn\x + \xo 12:17 \xt Ejay 42.1-4\x*, tɔl tane. Luwə əl ə nə: 
\q1  
\v 18 «Oi ɓəə kɨlə ləm kɨ m-kɔte, 
\q1 NJe ndɨgɨ ləm, kɨ rɔm nəl-m ngay kadɨ m-ɨlə jim dɔe tɨ. 
\q1 M-a m-ɨndə NDɨlm dɔe tɨ, 
\q1 Nɨngə a ɨlə mbḛ nḛ ra kɨ dana rɔ gɨn ɓe je tɨ kɨ dangɨ dangɨ\x + \xo 12:18 \xt Ejay 42.1\x*. 
\q1  
\v 19 A kɔli-naa kɨ dəw al nɨm, a ɨndə ndu al nɨm. 
\q1 Dəw a oo ndue əl ta ta mbalo tɨ al\x + \xo 12:19 \xt Ejay 42.2\x*. 
\q1  
\v 20 A budɨ gakɨra kɨ to kɨ mbɔne nangɨ al, 
\q1 Taa, a tɔl lambɨ kɨ ɨsɨ oy al nɨm tɔ. 
\q1 A ra be bɨtɨ kadɨ tə nḛ ra kɨ dana o̰ ɓe\x + \xo 12:20 \xt Ejay 42.3\x*. 
\q1  
\v 21 Gɨn ɓe je kɨ dangɨ dangɨ a ɨndəi mede dɔe tɨ.» 
\s1 Dɨje əi nə Jəju e ngar lə ndɨl je kɨ majal 
\r (Mk 3.22-30; Lk 11.14-23) 
\p  
\v 22 Dɨje rəi kɨ dɨngəm kare kɨ ndɨl kɨ majal ra-e adɨ kəme oo lo al nɨm, əl ta al nɨm, ə Jəju ade əl ta je, oo lo je.  
\v 23 Nḛ kɨn ətɨ kosɨ dɨje ɓəl ngay, adɨ dəji-naa ta əli əi nə: «Dəw kam e *NGon ka Dabɨdɨ al ma?»  
\v 24 Nə lokɨ *Parɨsɨ je ooi ta kɨn nɨngə, əli əi nə: «E kam ɨsɨ tuwə ndɨl je kɨ majal kɨ tɔgɨ lə Bəljəbul, kɨ e ngar lə ndɨl je kɨ majal.»  
\v 25 Jəju gər mər ta ləde adɨ əl-de ə nə: «Kɨn ə, dɨje kɨ me ɓeko̰ tɨ kɨ kare ba, təli dɔ-naa tɨ rɔi-naa ə, ɓe ko̰e kɨn a tujɨ. Taa, ɓe bo, ə se me kəy kɨ dɨje kɨ me tɨ təli dɔ-naa tɨ, rɔi-naa, kɨ kadɨ a a taa ka goto tɔ.  
\v 26 Kɨn ə re *Sata̰ wa tuwə dɨje lə Sata̰, e wa adɨ dɨje lie təli dɔ-naa tɨ rɔi-naa ə, lo kadɨ ko̰ɓe lie a aw kɨ kəte goto.  
\v 27 Kɨn ə re e kɨ tɔgɨ lə Bəljəbul ə m-tuwə-n ndɨl je kɨ majal ə, dɨje kɨ gosi tɨ tuwəi-de kɨ tɔgɨ lə na̰ ə? Dɨje kɨ gosi tɨ wa a tɔji kadɨ ta ləsi e ta kɨ go tɨ al.  
\v 28 A re e kɨ tɔgɨ lə NDɨl Luwə ə m-ɨsɨ m-tuwə-n ndɨl je kɨ majal tɔ nɨngə, tɔjɨ kadɨ ko̰ɓe lə Luwə re tḛḛ rɔsi tɨ ngata. 
\p  
\v 29 «Nɨngə təkɨ rɔjetɨ, re dəw uwə dəw kɨ nje tɔgɨ dɔe kəte al ə, a asɨ kur me kəy tɨ lie, kadɨ ndur nḛ kɨngə lie al. Lokɨ dɔe ngata nɨngə, a ndur nḛ kɨ me kəy tɨ lie təkɨ mene ge.  
\v 30 Nɨngə kadɨ ɨgəri, dəw kɨ e səm al, e nje kɔsɨ-m ta, taa dəw kɨ kaw səm nḛ kɨ naa tɨ al, e nje tɨndə tḭ tɔ.  
\v 31 Be ə, m-əl səsi təkɨ, majal je pətɨ kɨ dɨje a rai-de, ə se ta je kɨ mal pətɨ kɨ dɨje a əli dɔ Luwə tɨ, Luwə a ɨyə̰ goe kɔ adɨ-de, nə ta kɨ mal kɨ kəl dɔ NDɨl Luwə tɨ, Luwə a ɨyə̰ go kɔ adɨ-de al ratata.  
\v 32 Kɨn ə re dəw əl ta kɨ majal ɔsɨ-n tam, mi *NGon dəw ə, Luwə a ɨyə̰ go kɔ ade, nə re əl ta kɨ mal ɔsɨ-n ta NDɨl Luwə ə, Luwə a ɨyə̰ go kɔ ade kɨ ɓone tɨ al nɨm, kɨ lo ti tɨ al nɨm, ratata. 
\s1 Ta kɨ tḛḛ ta dəw tɨ kɨ nga̰me dəw 
\r (Mt 7.16-17; Lk 6.44-45) 
\p  
\v 33 «Kɨn ə re kagɨ majɨ ɓa, kande majɨ tɔ, a re kagɨ majal ɓa, kande majal tɔ. Tadɔ e kɨ kandɨ kagɨ ə dəw a gər-n kagɨ.  
\v 34 Səi njé man majal tə li je be kam, a rai ban be ə ta kɨ majɨ a tḛḛ tasi tɨ, səi kɨ səi dɨje kɨ majal ə? Tadɔ e nḛ je kɨ rosɨ me dəw kɨn ə ɨsɨ tḛḛ tae tɨ.  
\v 35 Dəw kɨ majɨ, kɨlə rae je tḛḛ me nḛ ra tɨ kɨ majɨ kɨ uwə mee. Nɨngə dəw kɨ majal, kɨlə rae je tḛḛ me nḛ ra tɨ kɨ majal kɨ uwə mee tɔ.  
\v 36 M-əl səsi, ngan ta je kɨ galala pətɨ kɨ ɨsɨ tḛḛ ta dɨje tɨ kɨn, a əli gɨne ndɔ gangɨ ta tɨ.  
\v 37 Tadɔ e kɨ ta kɨ tai tɨ ə a ɔri ta dɔi tɨ, ə e kɨ ta kɨ tai tɨ tɔ ə ta a uwəi.» 
\s1 Parɨsɨ je dəji Jəju nḛ kɔjɨ 
\r (Mt 16.1-4; Mk 8.11-12; Lk 11.16, 29-32) 
\p  
\v 38 NJé ndo ndu-kun je kɨ *Parɨsɨ je uni ta əli Jəju əi nə: «NJe ndo dɨje, jɨ ndɨgɨ kadɨ ɨra nḛ kɔjɨ madɨ kare adɨ j-o.»  
\v 39 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Dɨje kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone, əi dɨje kɨ majal, kɨ njé kuwə marɨm, ndɨgi kadɨ n-ooi nḛ kɔjɨ, nə nḛ kɔjɨ madɨ kɨ rangɨ kɨ kadɨ a oi ore dɔ nḛ kɔjɨ lə nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Jonasɨ, goto ngata.  
\v 40 Tadɔ, tə ka kɨ Jonasɨ ra kondɔ mɨtə, kadɨ mɨtə me kanjɨ tɨ kɨ boy ka kɨn ə, mi *NGon dəw m-a m-ra kondɔ mɨtə, kadɨ mɨtə gɨn nangɨ tɨ tɔ\x + \xo 12:40 \xt Jonasɨ 2.1\x*.  
\v 41 NDɔ gangɨ ta tɨ ə, dɨje kɨ Nɨnɨbɨ tɨ a ḭ taa ta kəm dɨje tɨ kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone kɨn kadɨ a ɨləi ta dɔde tɨ. MBata, lokɨ Jonasɨ ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ, dɨje kɨ Nɨnɨbɨ tɨ ɨyə̰i rəbɨ nḛ rade je kɨ majal kɔ\x + \xo 12:41 \xt Jonasɨ 3.5\x*. NGa nɨngə, kɨ ɓasɨne kɨn, dəw kɨ ɨtə Jonasɨ sa̰y e ne.  
\v 42 NDɔ gangɨ ta tɨ ə, ngar kɨ dəne kɨ ḭ gɨn ɓe tɨ, a ḭ taa ta kəm dɨje tɨ kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone kɨn kadɨ a ɨlə ta dɔde tɨ. MBata, ḭ so̰y dɔnangɨ tɨ nu ə ndɔ kɨ re kadɨ oo gosɨ ta lə Salomo̰\x + \xo 12:42 \xt 1 NGar je 10.1-10\x*. NGa nɨngə, kɨ ɓasɨne kɨn, dəw kɨ ɨtə Salomo̰ sa̰y e ne. 
\s1 NDɨl kɨ majal kɨ təl re tone tɨ gogɨ 
\r (Lk 11.24-26) 
\p  
\v 43 «Lokɨ ndɨl kɨ majal tḛḛ me dəw tɨ, aw ɨlə kɨ dɨlə lo kɨ tutɨ mba kadɨ n-ɨngə lo kɨsɨ kɨ rangɨ kadɨ n-ɔr kə̰ə̰ tɨ, nə ɨngə al ɓa,  
\v 44 əl ə nə: “M-a m-təl kadɨ m-aw lo kɨsɨ-m tɨ kɨ kəte m-ɨsɨ tɨ ə m-tḛḛ ka kɨn gogɨ.” Lokɨ təl aw gogɨ nɨngə, ɨngə me lo ka kɨn to kare, utəi, rai adɨ majɨ.  
\v 45 NGa ə, təl aw, ɔy ndɨl je kɨ majal ɨtəi-e e wa ɓəy sɨri, ɓa rəi uri me dəw tɨ ka kɨn ɨsi. Lo kɨn tɨ, ji kɨsɨ dəw kɨn kɨ dɔe taa a majal ngay ɨtə e kɨ kəte ɓəy. Be ə, dɨje kɨ majal kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone ka a toi be tɔ.» 
\s1 Jəju əl ta lə kone je kɨ ngakone je kɨ rɔjetɨ 
\r (Mk 3.31-35; Lk 8.19-21) 
\p  
\v 46 Jəju ɨsɨ əl ta kosɨ je ba ɓəy nɨngə, ko̰e je kɨ ngako̰e je rəi ai taga, sangi kadɨ n-əli sie ta.  
\v 47 NGa ə dəw madɨ əl-e ə nə: «O ko̰i je kɨ ngako̰i je ai taga no̰o̰, a sangi kadɨ n-əli səi ta.»  
\v 48 Ə Jəju təl əl dəw ka kɨn ə nə: «Na̰ je ə əi kom je, kɨ ngakom je ə?»  
\v 49 Ɓa un jine tɔjɨ-n njé ndo je ləne, ə ə nə: «Oi kom je, kɨ ngakom je ə ɨsi kɨn.  
\v 50 Tadɔ dəw kɨ nje ra ndɨgɨ lə Bawm kɨ ɨsɨ me dɔra̰ tɨ ə, e ngokom je, e konanm je, kɨ kom je.» 
\c 13  
\s1 Kujɨ ta kɨ dɔ nje dɨbɨ nḛ tɨ 
\r (Mk 4.1-9; Lk 8.4-8) 
\p  
\v 1 NDɔe tɨ kɨn, Jəju tḛḛ me kəy tɨ, aw ɨsɨ kadɨ ba bo tɨ.  
\v 2 Kosɨ dɨje ngay kawi-naa gəi gɨde, adɨ aw al ɨsɨ me to tɨ. Ɓa kosɨ dɨje pətɨ, ai ngangɨ ba tɨ ne.  
\v 3 Jəju əl-de nḛ je ngay me kujɨ ta je tɨ ə nə: «NJe ndɔr kare aw kadɨ dɨbɨ nḛ,  
\v 4 nɨngə dɔkagɨlo tɨ kɨ a ɨlə ko nḛ, ka̰ ko je madɨ tosi ngangɨ rəbɨ tɨ adɨ yəl je rəi o̰i makɨ.  
\v 5 Ka̰ ko madɨ je, tosi dɔnangɨ njəkɨrə tɨ, adɨ lo kadɨ ɨngəi dɔnangɨ asɨ tam ɨləi ngɨrəde tɨ goto. Nə ke ə, tɔgi kalangɨ ba, tadɔ ngɨrəde to taa ne.  
\v 6 Lokɨ kadɨ ɔsɨ nɨngə, ngan ko je ka kɨn ndoləi mbaw, ɓa go tɨ, tuti kurɨm, tadɔ ngɨrəde aw nangɨ boy al.  
\v 7 Ka̰ ko je kɨ nungɨ, tosi dan kon je tɨ, adɨ kon je tɔgi ndəmi-de mbɔl.  
\v 8 Nə ka̰ ko je madɨ, tosi dɔnangɨ tɨ kɨ majɨ, adɨ andi. Kɨ na̰ je andi asɨ ɓu kare, njé kɨ nungɨ andi asɨ kutɨ mehḛ, taa njé kɨ nungɨ ɓəy andi asɨ kutɨ mɨtə tɔ.»  
\v 9 Jəju ɨlə dɔ tɨ ə nə: «Dəw kɨ aw kɨ mbine mba koo-n dɔ ta ɓa, kadɨ oo dɔ ta kɨn majɨ!» 
\s1 Gɨn nḛ kɨ Jəju ndo-n nḛ kɨ kujɨ ta je 
\r (Mk 4.10-12; Lk 10.9-10) 
\p  
\v 10 *NJé ndo je lə Jəju rəi rɔe tɨ dəji-e əi nə: «MBa ri ə əl-de ta kɨ kujɨ ta je ə?»  
\v 11 Ə Jəju əl-de ə nə: «M-əl-de ta kɨ kujɨ ta tadɔ səi, Luwə tḛḛ kɨ dɔ nḛ kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ kɨ ɔjɨ dɔ ko̰ɓe lie adɨ ɨgəri, nə əi je, Luwə tḛḛ kɨ dɔe adɨ-de al.  
\v 12 Tadɔ dəw kɨ aw kɨ nḛ jine tɨ, a adi-e dɔ tɨ ɓəy, kadɨ to mbar mbar jie tɨ, nə dəw kɨ nḛ lie goto, e kɨ ndɨkɨri wa kɨ aw-n jine tɨ kɨn ka, a taai jie tɨ wa ɓəy.  
\v 13 E mbata kɨn ə, m-əl-n-de ta kɨ kujɨ ta, tadɔ go̰i lo majɨ ka, ooi nḛ al nɨm, ooi ta majɨ ka, gəri me al nɨm.  
\v 14 E be kadɨ ta kɨ Luwə əl kɨ nje kəl ta kɨ tae tɨ Ejay kɨn tɔl tane. Ejay\x + \xo 13:14 \xt Ejay 6.9\x* əl ə nə: 
\q1 “A ooi dɔ ta majɨ, nə a ɨgəri me al nɨm, 
\q1 A ɨgo̰i lo majɨ, nə a ooi lo al nɨm, 
\q1  
\v 15 Tadɔ me dɨje kɨn təl nga̰ ngororo. 
\q1 Uti mbide, 
\q1 NDəmi kəmde, 
\q1 NDɨgi kadɨ kəmde oo lo al nɨm, 
\q1 Kadɨ mbide oo ta al nɨm, 
\q1 Taa kadɨ n-gəri nḛ madɨ kare al nɨm tɔ, 
\q1 Nə təkɨ ne n-ḭḭ n-rəi rɔm tɨ, 
\q1 Adɨ m-ajɨ-de\x + \xo 13:15 \xt Ejay 6.10\x*.” 
\p  
\v 16 «Nə səi, səi njé majɨ-kur, tadɔ kəmsi oo nḛ je majɨ nɨm, mbisi oo ta majɨ nɨm.  
\v 17 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ, ngay, kɨ njé ra nḛ je kɨ dana ngay, ndɨgi kadɨ kəmde oo nḛ kɨ səi je, kəmsi oo kɨn, nə asi koo al, ndɨgi kadɨ mbide oo dɔ ta kɨ səi je, mbisi oo kɨn, nə asi koo al tɔ. 
\s1 Jəju ɔr me kujɨ ta kɨ ɔjɨ dɔ nje kɨlə ko 
\r (Mk 4.13-20; Lk 8.11-15) 
\p  
\v 18 «Səi, majɨ kadɨ gəri me kujɨ ta lə nje kɨlə ko kɨn majɨ.  
\v 19 NGangɨ rəbɨ kɨ ka̰ ko je tosɨ tɨ, e dəw kɨ oo ta kɨ dɔ ko̰ɓe tɨ lə Luwə, nə gər me al, ə su re ɔr ta kɨ dɨbɨ mee tɨ ka kɨn kɔ.  
\v 20 Dɔnangɨ njəkɨrə kɨ ka̰ ko je tosɨ tɨ, e dəw kɨ oo ta lə Luwə nɨngə, taa langɨsi ba kɨ rɔnəl,  
\v 21 nə ta kɨn, ɨlə ngɨrəne mee tɨ al. E dəw kɨ nje kuwə kɨ ta lə Luwə dɔkagɨlo kɨ ndə̰y be par. Dɔkagɨlo kɨ ko̰ je, ə se kɨndə kəm-ndoo kɨ mbata ta lə Luwə re ɓa, ɨyə̰ kadɨ-me ləne kɔ kalangɨ ba.  
\v 22 Ka̰ ko je kɨ tosɨ dan kon tɨ, e dəw kɨ oo ta lə Luwə, nə me ka sururu dɔ nḛ je tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ, kɨ ra ta nḛ majɨ je utɨ dɔ ta kɨ oo, adɨ lo kadɨ andɨ goto.  
\v 23 Nɨngə, dɔnangɨ kɨ majɨ kɨ ka̰ ko je tosɨ tɨ, e dəw kɨ oo ta lə Luwə, gər mee, adɨ andɨ majɨ. Dɔe kɨ madɨ je andi ɓu kare je, kɨ nungɨ andi kutɨ mehḛ je, kutɨ mɨtə je.» 
\s1 Kujɨ ta kɨ dɔ jəne tɨ 
\p  
\v 24 Jəju ɨndə kujɨ ta kɨ rangɨ no̰de tɨ ɓəy ə nə: «Ko̰ɓe lə Luwə, to tə dəw kɨ dɨbɨ kandɨ nḛ kɨ majɨ me ndɔr tɨ ləne,  
\v 25 ə kondɔ, lokɨ dɨje toi ɓi ɓa, nje ba̰ lie re dɨbɨ jəne dɔ nḛ tɨ kɨ majɨ kɨ dɨbɨ ka kɨn, ɓa ɔtɨ aw.  
\v 26 Lokɨ kandɨ nḛ kɨ majɨ ka kɨn ɨbə tɔgɨ, ə kande je ɨsɨ tḛḛi ɓa, jəne ka kande tḛḛ tɔ.  
\v 27 Lo kɨn tɨ, njé ra kɨlə je awi əli ɓade əi nə: “Ɓaje, e kandɨ nḛ kɨ majɨ ə ɨdɨbɨ me ndɔr tɨ ləi tɔ, nga jəne je kɨn tḛḛi ra ə?”  
\v 28 Ə ɓade əl-de ə nə: “E nje ba̰ ə ra nḛ kɨn.” NGa ə njé ra kɨlə je dəji-e əi nə: “Ɨndɨgɨ kadɨ jɨ rə̰y-de kɔ a?”  
\v 29 Nə ɓa nje ndɔr əl-de ə nə: “Jagɨ, lo rə̰y jəne je tɨ kɨn, a rə̰yḭ kɨ ko kɨ majɨ ba.  
\v 30 Ə ɨyə̰i-de adɨ tɔgi naa tɨ bɨtɨ kagɨ lo kɨjə ko tɨ, nɨngə ndɔ kɨje tɨ ɓa, m-a m-əl njé kɨje je m-ə nə: Ɨrə̰yḭ jəne je kɨn ɨdɔɔi kɨ dɔe dɔe kadɨ tə ɨləi por ɓəy taa, ɨjəi wa kɨ me dam tɨ ləm.”» 
\s1 Kujɨ ta dɔ ka̰ kagɨ tɨ kɨ ɓari-e mutadɨ 
\r (Mk 4.30-32; Lk 13.18-19) 
\p  
\v 31 Jəju ɨndə kujɨ ta kɨ rangɨ no̰de tɨ ɓəy ə nə: «Ko̰ɓe lə Luwə to tə ka̰ kagɨ madɨ kɨ ɓari-e nə mutadɨ kɨ dəw madɨ un dɨbɨ me ndɔr tɨ ləne kɨn be.  
\v 32 Ka̰ mutadɨ ə e kandɨ nḛ kɨ du ɨtə ndəgɨ kandɨ nḛ je pətɨ, nə lo kɨ tɔgɨ ɓa, təl kagɨ ta̰y kɨ bo ɨtə kam ta̰y je pətɨ kɨ me ndɔr tɨ. Təl kagɨ kɨ bo, adɨ yəl je rəi rai kəy tode bajie je tɨ.» 
\s1 Kujɨ ta dɔ əm tɨ 
\r (Lk 13.20-21) 
\p  
\v 33 Jəju əl-de kujɨ ta kɨ rangɨ ɓəy ə nə: «Ko̰ɓe kɨ dɔra̰ tɨ to tɨtɨ-naa kɨ əm kɨ dəne madɨ un lɔy-n ndujɨ kɨ me kee joo, adɨ ndujɨ kɨ lɔy ba pətɨ ḭ kɨn be.» 
\s1 Jəju əl ta je pətɨ kɨ kujɨ ta 
\r (Mk 4.33-34) 
\p  
\v 34 Ta je kɨn pətɨ, Jəju əl kosɨ je kɨ kujɨ ta. Ta kɨ kadɨ əl-de kɨ kujɨ ta al, goto.  
\v 35 E be kadɨ ta je kɨ Luwə əl kɨ ta nje kəl ta kɨ tae tɨ kɨn tɔl tane. NJe kəl ta kɨ ta Luwə tɨ əl ə nə: «M-a m-tḛḛ tam kadɨ m-əl kujɨ ta je, m-a m-ɨlə mbḛ nḛ je kɨ toi lo ɓɔyɔ tɨ lo kɨlə ngɨrə dɔra̰ tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ nu kɨn\x + \xo 13:35 \xt Pa je 78.2\x*.» 
\s1 Kɔr gɨn kujɨ ta kɨ dɔ jəne tɨ 
\p  
\v 36 Jəju ɨyə̰ kosɨ je ə aw ɓe. Lokɨ rəi ɓe, njé ndo je lie rəi rɔe tɨ, dəji-e əi nə: «Ɔr-je gɨn kujɨ ta kɨ dɔ jəne tɨ kɨ a me ndɔr tɨ kɨn adɨ j-o.»  
\v 37 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Dəw kɨ nje dɨbɨ ko nḛ kɨ majɨ kɨn, e mi NGon dəw;  
\v 38 nɨngə ndɔr, e dɔnangɨ; ə kandɨ ko kɨ majɨ, e njé je kɨ ndɨgi kadɨ Luwə o̰ ɓe dɔde tɨ; jəne, e njé je kɨ uni go nje majal;  
\v 39 nje ba̰ kɨ nje dɨbe, e su; kagɨ lo kɨjə ko e dɔbəy ndɔ; ɓa njé kɨjə ko je əi malayka je tɔ.  
\v 40 Tə ka kɨ, e kɨ rə̰y-n jəne ɓuki poro, dɔbəy ndɔ a to be tɔ.  
\v 41 *Mi NGon dəw m-a m-ɨlə kɨ malayka je ləm kadɨ tuji dɨje pətɨ kɨ njé kɔsɨ madɨde je kadɨ osi me majal tɨ, kɨ dɨje kɨ njé ra majal.  
\v 42 *Malayka je a ɓuki-de me por tɨ kɨ dum kəl tae, kɨ e lo kɨ a no̰i je a ngəi ngangɨde je tɨtɨ.  
\v 43 Lo kɨn tɨ, njé ra nḛ kɨ dana a unji tə kadɨ be me ɓeko̰ tɨ lə Bawde Luwə. Dəw kɨ aw kɨ mbine kadɨ oo-n dɔ ta ɓa, kadɨ oo dɔ ta kɨn majɨ. 
\s1 Kujɨ ta kɨ dɔ nḛ kɨngə tɨ kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ kɨ mədɨ-kɔsɨ 
\p  
\v 44 «Ko̰ɓe kɨ dɔra̰ tɨ to tə nḛ kɨngə kɨ ɓɔyɔi me ndɔr tɨ, ə dəw madɨ aw tḛḛ dɔ tɨ kɨn be. Dəw ka kɨn təl ɓɔyɔ gogɨ, ɓa rɔe nəl-e ngay, adɨ aw gatɨ kɨ nḛ majɨ je ləne pətɨ, ə ɨyə̰ lae re ndogɨ-n ndɔr ka kɨn.  
\v 45 Ko̰ɓe kɨ dɔra̰ tɨ to tə nje ra gatɨ kɨ ɨsɨ sangɨ mədɨ-kɔsɨ kɨ ndole be.  
\v 46 Lokɨ ɨngə e kɨ gate e ngay, təl aw gatɨ kɨ nḛ kɨngə je ləne pətɨ, ə ɨyə̰ lae re ndogɨ-n mədɨ-kɔsɨ ka kɨn. 
\s1 Kujɨ ta kɨ dɔ bandɨ tɨ 
\p  
\v 47 «Ko̰ɓe lə Luwə to tə bandɨ kɨ dəw a ɨlə me ba tɨ ə a ɔy dɔ kɔ kanjɨ je kɨ dangɨ dangɨ kam be.  
\v 48 Lokɨ bandɨ ka kɨn rosɨ ɓa, nje ndo̰ ndɔr re-n ngangɨ ba tɨ, ɨsɨ nangɨ, nɨngə tɔr njé kɨ majɨ majɨ me sukɨm tɨ, ə ɨyə̰ njé kɨ tḛḛi nḛ al ɓukɨ-de kɔ.  
\v 49 Kae tɨ ka kɨn ə, dɔbəy ndɔ a e be tɔ. *Malayka je a rəi kadɨ ɔri kəm dɨje kɨ njé ra nḛ je kɨ dana kɨ njé ra nḛ je kɨ dana al, naa tɨ.  
\v 50 A ɓuki dɨje kɨ njé ra nḛ je kɨ majal me por tɨ kɨ dum kəl tae, kɨ e lo kɨ a no̰i je a ngəi ngangɨde je tɨtɨ.» 
\p  
\v 51 Lo kɨn tɨ no̰o̰, Jəju dəjɨ njé ndo je ləne ə nə: «Ɨgəri me ta je kɨn pətɨ a?» Ə ɨləi-e tɨ əi nə: «Oyo, jɨ gər.»  
\v 52 Nɨngə Jəju əl-de ə nə: «E be ə, nje ndo dɨje ndu-kun kɨ təl nje taa nḛ ndo kɨ dɔ ko̰ɓe tɨ lə Luwə, to tə ɓa nje kəy kɨ ɨngə nḛ je kɨ sɨgɨ kɨ nḛ je kɨ kɔke lo ngəm nḛ tɨ ləne kɨn be.» 
\s1 Dɨje kɨ Najarətɨ tɨ adi mede Jəju al 
\r (Mk 6.1-6; Lk 4.16-30) 
\p  
\v 53 Lokɨ Jəju əl kujɨ ta je gɨne gangɨ ɓa, ɔtɨ lo kɨ a tɨ kɨn kɔ.  
\v 54 Ɔtɨ no̰o̰, aw ɓe bo tɨ kɨ tɔgɨ tɨ. Jəju ndo nḛ dɨje gɨn kəy kaw-naa tɨ lə *Jɨpɨ je. NDo-de nḛ ndo kɨ ətɨ-de ɓəl, adɨ əli əi nə: «Gosɨ ta je kɨ nḛ kɔjɨ je kɨn ḭḭ-n ra ə?  
\v 55 Ma ngon lə nje ragɨ kagɨ dɔ kəy tɨ wa ka am wa? Ko̰e al ə e Mari a? Ə Jakɨ je, kɨ Jɨsəpɨ je, kɨ Sɨmo̰ je kɨ Judɨ je tɔ al ə əi ngako̰e je a?  
\v 56 Taa, konane je ka ɨsi səje ne tɔ al a? NGa nḛ je kɨn pətɨ ɨngə ra dana?»  
\v 57 Ta kɨ dəji kɨn ɔgɨ-de kadɨ adi mede Jəju, ə Jəju əl-de ə nə: «NJe kəl ta kɨ ta Luwə tɨ ɓa, e me ɓe koje tɨ, kɨ me kəy tɨ lie ə dɨje a kɨdi-e tɨ.»  
\v 58 Lo kɨn tɨ, Jəju ra nḛ kɔjɨ je ngay al mbata mbati kadi-e mede. 
\c 14  
\s1 Koy Ja̰ Batɨsɨ 
\r (Mk 6.14-19; Lk 9.7-9; 3.19-20) 
\p  
\v 1 Dɔkagɨloe tɨ kɨn, *Erodɨ kɨ e nje ko̰ɓe dɔnangɨ tɨ kɨ Galile, oo ta tɔɓa lə Jəju.  
\v 2 Ə əl njé ra kɨlə je ləne ə nə: «Dəw kɨn e Ja̰ Batɨsɨ! E e ə ḭ taa dan njé koy je tɨ. Gɨne kɨn ə, aw-n kɨ tɔgɨ mba ra-n nḛ je kɨ ətɨ ɓəl ɓəl.»  
\v 3 Erodɨ əl be, tadɔ ndɔ kɨ adɨ uwəi Ja̰, dɔɔi-e kɨ sən, ɨləi-e dangay tɨ, mbata lə Erodɨyadɨ, kɨ ne ngoko̰e Pɨlɨpɨ,  
\v 4 kɨ Ja̰ əl-e ta dɔ tɨ ə nə: «E go tɨ al kadɨ ɨtaa-e nei tɨ\x + \xo 14:4 \xt Ləbətɨkɨ 18.16; 20.21\x*.»  
\v 5 Me ta tɨ kɨn, Erodɨ ndɨgɨ tɔl Ja̰, nə ɓəl kosɨ je, tadɔ kosɨ je ooi Ja̰ kadɨ e nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ.  
\v 6 NGa ə, ndɔ rɔnəl kojɨ Erodɨ tɨ, ngon lə Erodɨyadɨ kɨ dəne, tḛḛ ndam no̰ dɨje tɨ kɨ ɓari-de lo nḛ kuso tɨ, ə nəl Erodɨ ngay,  
\v 7 adɨ Erodɨ un ndune kɨ kɨbɨ rɔ kadɨ n-ade nḛ je pətɨ kɨ dəjɨ-ne.  
\v 8 Lo kɨn tɨ, ko̰e sule, adɨ əl ə nə: «Adɨ-m, təkɨ j-a-n wa kɨn, dɔ Ja̰ Batɨsɨ me supɨra tɨ.»  
\v 9 Me ngar tujɨ ɔjɨ-n dɔ nḛ kɨ ngon kɨ dəne dəje kɨn, nə kɨ mbata kun mɨndɨ kɨ un, taa kɨ mbata dɨje kɨ ɓar-de lo nḛ kuso tɨ kɨn tɔ ɓa, un ndune kadɨ adi-e dɔ Ja̰.  
\v 10 Be ə, adɨ dəw madɨ aw gangɨ dɔ Ja̰ kəy dangay tɨ,  
\v 11 re-n me supɨra tɨ, adɨ ngon kɨ dəne ka kɨn, adɨ aw-n adɨ kone.  
\v 12 *NJé ndo je lə Ja̰ rəi uni nɨne awi dɨbi, ɓa awi ɔri poye Jəju ade oo. 
\s1 Jəju adɨ nḛ kuso dɨbɨ dɨje usoi 
\r (Mk 6.30-44; Lk 9.10-17; Ja̰ 6.1-15) 
\p  
\v 13 Lokɨ Jəju oo ta kɨn ɓa, un to ə aw ɔsɨ rɔne ngərəngɨ kɨ karne ba, lo kɨ dɨje gotoi tɨ. Lokɨ kosɨ je ooi tae ɓa, ḭḭ kɨ ɓe bo je kɨ dangɨ dangɨ awi kɨ njade goe tɨ.  
\v 14 Lokɨ Jəju ur nangɨ me to tɨ, oo kosɨ dɨje ngay. Lokɨ oo-de, oo kəm-to-ndoo ləde, adɨ ajɨ njé mo̰y je ləde.  
\v 15 Lokɨ kadɨ aw tə ur ɓa, njé ndo je ɔti kɨ rɔ Jəju tɨ əli-e əi nə: «Lo kɨ j-ai tɨ ne kɨn, e lo kɨ dɨje gotoi tɨ, nɨngə kadɨ ɨsɨ ur tɔ ngata, ə ɨtuwə kosɨ dɨje kam adɨ awi kɨ ngan ɓe je tɨ, ndogi nḛ kuso usoi.»  
\v 16 Nə Jəju əl-de ə nə: «Awi kɨ ndoo kadɨ awi lo al, səi je wa adi-de nḛ usoi.»  
\v 17 Ə əli Jəju əi nə: «Kɨ j-a-n ne kɨn, j-aw kɨ mapa mi ə kanjɨ joo tɔ par.»  
\v 18 Ɓa Jəju əl-de ə nə: «Ɨrəi adi-mi m-o.»  
\v 19 Nɨngə go tɨ, adɨ ndune kadɨ kosɨ dɨje ka kɨn ɨsi nangɨ dɔ wale je tɨ. Ɓa ɔy mapa kɨ mi kɨ kanjɨ kɨ joo ka kɨn, un kəmne kɨ taa, əl ta kɨ Luwə mba kadɨ njangɨ dɔe, nɨngə uwə gangɨ naa tɨ, adɨ njé ndo je, adɨ adi kosɨ je.  
\v 20 Dɨje pətɨ usoi nḛ ndani majɨ, adɨ njé ndo je ɔyi gɨndɨ mapa je, kɨ kanjɨ je kɨ nay, kare dɔgɨ gɨde e joo ɓəy.  
\v 21 Dɨje kɨ usoi nḛ kɨn asi dɨngəm je dɨbɨ mi, kɨ kanjɨ tɨdə dəne je kɨ ngan je. 
\s1 Jəju njɨyə dɔ man tɨ 
\r (Mk 6.45-52; Ja̰ 6.16-21) 
\p  
\v 22 NDə̰y ba go tɨ, Jəju ɔsɨ njé ndo je ləne kadɨ ali me to tɨ, awi gɨdɨ ba tɨ kəte no̰ne tɨ, dɔkagɨlo tɨ kɨ e a tuwə-n kosɨ je.  
\v 23 Lokɨ Jəju tuwə-de adɨ awi nɨngə, ɔtɨ aw dɔ mbal tɨ, ɔsɨ rɔne kɨ karne, mba kəl ta kɨ Luwə. Lokɨ kadɨ ur, Jəju ɨsɨ loe tɨ no̰o̰ kɨ karne ba.  
\v 24 Dɔ gangɨ loe tɨ kɨn, to lə njé ndo je e dan ba tɨ, sa̰y kɨ ngangɨ ba ngata. Nəl ɨlə, sur to kɨ gogɨ gogɨ, adɨ pungɨ ba ra-de majal.  
\v 25 Dan lo tɨ ɓa, Jəju ḭ a njɨyə dɔ man tɨ, ɨsɨ aw kɨ rɔ njé ndo je tɨ.  
\v 26 Ə lokɨ njé ndo je ooi-e a njɨyə dɔ man tɨ nɨngə, dɔde majal, adɨ əli əi nə: «E muwə̰ dəw,» ɓa ɓəl tɔl-de, adɨ uri kɔl.  
\v 27 Nə kalangɨ ba, Jəju əl-de ə nə: «Adi mesi osɨ nangɨ nə e mi, ə ɨɓəli al!»  
\v 28 Lo kɨn tɨ, Pɨyər ɨlə Jəju tɨ ə nə: «Ɓaɓe, re e ḭ ə, adɨ-m ndui adɨ m-njɨyə dɔ man tɨ m-aw rɔi tɨ.»  
\v 29 Ə Jəju əl-e ə nə: «Ɨre!» Ɓa Pɨyər ḭ me to tɨ, ur dɔ man tɨ, njɨyə dɔ tɨ ɨsɨ re kɨ rɔ Jəju tɨ.  
\v 30 Nə lokɨ Pɨyər oo nəl kɨ ɨsɨ ɨlə ɓa, ɓəl ra-e adɨ ɨlə ngɨrə nduy man, adɨ no̰ ə nə: «Ɓaɓe, ajɨ-m!»  
\v 31 Ə kalangɨ ba, Jəju ɨlə jine uwə-n Pɨyər, ɓa əl-e ə nə: «Ḭ dəw kɨ kadɨ-me ləi e ndɨkɨri ba, ra ban ə ɨɓadɨ ə?»  
\v 32 Nɨngə lokɨ ali taa me to tɨ ɓa, gɨn nəl gangɨ.  
\v 33 Ə njé kɨ ɨsi me to tɨ ɔsi məkəsɨde nangɨ no̰e tɨ, ɓa əli-e əi nə: «Təkɨ rɔjetɨ, ḭ NGon lə Luwə wa!» 
\s1 Jəju nga njé mo̰y je dɔnangɨ Gənəjarətɨ tɨ 
\r (Mk 6.53-56) 
\p  
\v 34 Lokɨ Jəju əi kɨ njé ndo je ləne ɨndəi ba gangi nɨngə, tḛḛi dɔnangɨ Gənəjarətɨ tɨ.  
\v 35 Dɨje kɨ loe tɨ gəri Jəju, adɨ ɨləi kɨlə kɨ lo lo, dɔnangɨ kɨ Gənəjarətɨ tɨ ba pətɨ, ə dɨje rəi kɨ njé mo̰y je pətɨ rɔe tɨ.  
\v 36 Dɨje no̰i dɔ Jəju tɨ kadɨ ɨyə̰ njé mo̰y je adɨ ɔdi ta kɨbɨ lie par ə a ɨngəi rɔ nga, ɓa dɨje pətɨ kɨ ɔdi ta kɨbɨ lie ɨngəi rɔ nga tɔ. 
\c 15  
\s1 Jəju əl ta kɨ dɔ nḛ jibəl ɓe tɨ 
\r (Mk 7.1-13) 
\p  
\v 1 *Parɨsɨ je kɨ njé ndo ndu-kun je lə Luwə kɨ madɨ je ḭ Jorijaləm tɨ, rəi ɨngəi Jəju dəji-e əi nə:  
\v 2 «MBa ri ə njé ndo je ləi təli rɔde go nḛ jibəl ɓe tɨ lə kaje je al ə? Jɨ dəjɨ be tadɔ togi jide al par ə usoi nḛ.»  
\v 3 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «NGa səi, mba ri ə ɨtəli rɔsi go ndu-kun tɨ lə Luwə al mbata nḛ jibəl ɓe ləsi ə?  
\v 4 Təkɨ rɔjetɨ, Luwə əl ə nə: “Ɔsɨ gon bawi kɨ ko̰i.” Taa əl ɓəy ə nə: “Dəw kɨ tajɨ bawne ə se kone asɨ ta koy\x + \xo 15:4 \xt Tḛḛ kɨ taga 20.12; 21.17; Dətərənom 5.16; Ləbətɨkɨ 20.9\x*.”  
\v 5 Nə səi, əli əi nə: “Dəw kɨ əl bawne ə se kone ə nə: ‹Nḛ majɨ je kɨ re m-a m-ɔsɨ-n sɔli e kadɨ-kare kɨ m-ɨndə ta dangɨ mbata lə Luwə ngata,› ɓa,  
\v 6 dəwe kɨn aw kɨ ndoo kadɨ ɔsɨ gon bawne al ngata. Lo kɨn tɨ, ɨsɨ tuji kɨ ta lə Luwə mbata nḛ jibəl ɓe ləsi.”  
\v 7 Səi njé kədɨ kəm dɨje, ta kɨ Luwə əl kɨ ta nje kəl ta kɨ tane tɨ Ejay dɔsi tɨ e ta kɨ rɔjetɨ. Luwə əl ə nə: 
\q1  
\v 8 “Gɨn dɨje kɨn ɔsi gonm kɨ nda tade kare, 
\q1 Nə mede e sa̰y səm. 
\q1  
\v 9 Tɔjɨ kɨ ɨsɨ ɨləi dɔm tɨ, ndae goto, 
\q1 Tadɔ nḛ ndo je kɨ ɨsɨ ndoi dɨje ka, 
\q1 E kəm-kədɨ kɨ ḭ rɔ dɨje tɨ tɔ\x + \xo 15:9 \xt Ejay 29.13\x*.”» 
\s1 Nḛ kɨ nje təl dəw nḛ kɨ to njḛ tɨ 
\r (Mk 7.14-23) 
\p  
\v 10 Go tɨ, Jəju ɓar kosɨ dɨje kɨ rɔne tɨ, ə əl-de ə nə: «Uri mbisi majɨ oi ta ləm, ə kadɨ ɨgəri mee tɔ.  
\v 11 Nḛ madɨ kɨ ḭ taga aw ta dəw tɨ kɨ a təl-e nḛ kɨ to njḛ tɨ ta kəm Luwə tɨ goto. Nə nḛ kɨ tḛḛ ta dəw tɨ ə a təl dəw kɨ nḛ kɨ to njḛ tɨ.»  
\v 12 Lo kɨn tɨ, njé ndo je lə Jəju rəi rɔe tɨ əli-e əi nə: «Ta kɨ əl kɨn to me *Parɨsɨ je ngay, kɨn ɨgər ma?»  
\v 13 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Kagɨ kɨ ra kɨ Bai mə-e al, a ɔri-e kɔ.  
\v 14 Ɨyə̰i-de, əi njé kəm tɔ je kɨ ɨsɨ ndɔri njé kəm tɔ je. NGa nɨngə, re nje kəm tɔ ndɔr nje kəm tɔ ɓa, joo pu a osi me ɓe tɨ.»  
\v 15 Ə Pɨyər un ta əl-e ə nə: «Ɔr me kujɨ ta kɨn adɨ j-o.»  
\v 16 Ɓa Jəju əl ə nə: «Adɨ səi je wa ka ɨgəri nḛ al tɔ a?  
\v 17 Adɨ m-əl səsi, nḛ je pətɨ kɨ ɔdɨ ta dəw, a aw tḛḛ kandae tɨ, ɓa go tɨ ə, tḛḛ kɔ, aw ɓe sḭ tɨ.  
\v 18 Nə nḛ kɨ tḛḛ ta dəw tɨ, e nḛ kɨ ḭ nga̰me dəw tɨ, nɨngə e kɨn ə e nḛ kɨ nje təl dəw nḛ kɨ to njḛ tɨ.  
\v 19 NGa̰ me dəw ə e lo kɨ mər ta je kɨ majal ɨsɨ tḛḛ tɨ, kɨ tɔl-naa, kɨ kuwə marɨm, kɨ kaya kɨ ra, kɨ ɓogɨ, kɨ ma najɨ kɨ ngom, kɨ kəl ta kɨ majal dɔ-naa tɨ.  
\v 20 Əi je kɨn ə əi nḛ je kɨ ɨsɨ təli dəw nḛ kɨ to njḛ tɨ; nə kuso nḛ, kɨ kanjɨ togɨ ji, a təl dəw nḛ kɨ to njḛ tɨ al.» 
\s1 Dəne kɨ Kana tɨ adɨ mene Jəju 
\r (Mk 7.24-30) 
\p  
\v 21 Jəju ḭ loe tɨ no̰o̰, ɔr rɔne aw dɔnangɨ tɨ kɨ Tɨr kɨ Sɨdo̰.  
\v 22 Nɨngə yə, dəne kɨ Kana tɨ kare tḛḛ no̰o̰ re, ɓa un ndune kɨ taa əl ə nə: «Ɓaɓe, *NGon ka Dabɨdɨ, o kəm-to-ndoo ləm! tadɔ ndɨl kɨ majal adɨ ko̰ ngonm kɨ dəne ngay.»  
\v 23 Nə Jəju ɨle ta tɨ al. Ɓa njé ndo je lie rəi rɔe tɨ, əli-e əi nə: «Ɨtuwe kɔ goje tɨ, tadɔ a ɨndə ndu goje tɨ.»  
\v 24 Ə Jəju ɨlə tɨ ə nə: «E ngan *Isɨrayəl je, kɨ toi tə batɨ je kɨ nayḭ-naa be kam par ə Luwə ɨlə-m kɨ rɔde tɨ.»  
\v 25 Nə dəne re ɔsɨ məkəsɨne nangɨ no̰e tɨ ə nə: «Ɓaɓe, ɨre ɨra səm!»  
\v 26 Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «E go tɨ al kadɨ dəw un nḛ kuso lə ngan je, ɨlə adɨ ngan bɨsɨ je.»  
\v 27 Ɓa dəne əl Jəju ə nə: «E rɔjetɨ Ɓaɓe, nga ke ə, ngan bɨsɨ je kɨ ai gɨn tabɨlə tɨ, a usoi yongɨrɔ nḛ je kɨ tḛḛ ta ɓade je tɨ tosɨ nangɨ tɔ.»  
\v 28 Lo kɨn tɨ, Jəju əl-e ə nə: «Dəne, kadɨ-me ləi bo ngay! Nɨngə kadɨ ɨngə nḛ kɨ to rɔi kɨn, təkɨ ɨdəjɨ-n.» Ɓa ngone kɨ dəne ka kɨn, ɨngə rɔ nga dɔ kade tɨ wa kɨn no̰o̰ tɔ. 
\s1 Jəju ajɨ njé mo̰y je ngay 
\r (Mk 7.31-37) 
\p  
\v 29 Jəju ɔtɨ loe tɨ no̰o̰, aw ta ba tɨ kɨ Galile. Al aw dɔ mbal tɨ, ɨsɨ nangɨ.  
\v 30 Kosɨ dɨje ngay rəi rɔ Jəju tɨ kɨ njé mətɨ je, kɨ njé kəm tɔ je, kɨ njé kɨngə tujɨ je, kɨ njé mbi bəy je, taa njé mo̰y je kɨ rangɨ ngay no̰o̰ ɓəy. Rəi kɨ njé mo̰y je kɨn ɓuki-de no̰ Jəju tɨ, ɓa Jəju ajɨ-de.  
\v 31 E nḛ kɨ ətɨ kosɨ je ɓəl ngay, kadɨ njé mbi bəy je əli ta nɨm, njé kɨngə tujɨ je ɨngəi rɔ nga nɨm, njé mətɨ je njɨyəi nɨm, taa njé kəm tɔ je ka ooi lo nɨm tɔ, adɨ ɨləi tɔjɨ dɔ Luwə tɨ lə *Isɨrayəl je. 
\s1 Jəju adɨ nḛ kuso dɨbɨ dɨje usoi ɓəy 
\r (Mk 8.1-10; Mt 14.13-21) 
\p  
\v 32 Jəju ɓar njé ndo je ləne əl-de ə nə: «M-o kəm-to-ndoo lə kosɨ dɨje kɨn, tadɔ ndɔ mɨtə ɓone ə əi səm naa tɨ, nɨngə, nḛ kɨ kadɨ usoi goto. Ɓa m-ge kadɨ m-tuwə-de kɨ mede kɨ ɓo ba al, nə tə ɓo ḭ taa tɔgɨde rəbə.»  
\v 33 Ə njé ndo je lie dəji-e əi nə: «J-a j-ḭ kɨ mapa ra dɨlə lo tɨ ne, ə kosɨ dɨje kɨ ətɨ ɓəl be kɨn a usoi asɨ-de ə?»  
\v 34 Ɓa Jəju dəjɨ-de ə nə: «Mapa kɨ jisi tɨ e ban ə?» Ə əli-e əi nə: «Mapa e sɨri kɨ ngan kanjɨ je ndə̰y dɔ tɨ.»  
\v 35 Ə Jəju əl kosɨ dɨje kadɨ ɨsi nangɨ.  
\v 36 Ɓa ɔy mapa kɨ sɨri kɨ ngan kanjɨ je ka kɨn jine tɨ, ra oyo Luwə dɔ tɨ, nɨngə gangɨ naa tɨ, adɨ njé ndo je ləne, adɨ adi kosɨ dɨje usoi.  
\v 37 Dɨje pətɨ usoi nḛ ndani, adɨ njé ndo je kawi gɨnde je kɨ nay, kare sɨri.  
\v 38 Dɨje kɨ usoi nḛ, asi dɨngəm je dɨbɨ sɔ, kɨ kanjɨ tɨdə dəne je kɨ ngan je.  
\v 39 Go tɨ, Jəju tuwə kosɨ je adɨ awi, ɓa al me to tɨ, aw dɔnangɨ Magada̰ tɨ. 
\c 16  
\s1 Parɨsɨ je kɨ Sadusɨ je, dəji nḛ kɔjɨ Jəju 
\r (Mk 8.11-13; Lk 12.54-56) 
\p  
\v 1 *Parɨsɨ je kɨ *Sadusɨ je rəi rɔ Jəju tɨ, dəji-e kadɨ ra nḛ kɔjɨ kɨ ḭ dɔra̰ tɨ adɨ-de n-ooi. Dəji-e be tə kulə kɨ kɨyə mba kuwə-n dəw.  
\v 2 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Lokɨ kadɨ aw tə ur nɨngə əli əi nə: “Lo a to majɨ, mbata dɔra̰ kər jo̰.”  
\v 3 Lokɨ lo ti kɨ sḭ ɓatɨ nɨngə, əli əi nə: “Ɓone ndi a ədɨ, mbata dɔra̰ kər wuu.” E be ə, asi kadɨ ɨgəri kəm nḛ je kɨ a rai nḛ dɔra̰ tɨ, nə nḛ je kɨ ɨsɨ rai nḛ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone taa asi gər al!  
\v 4 Dɨje kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone, əi dɨje kɨ majal, kɨ njé kuwə marɨm, ndɨgi kadɨ n-ooi nḛ kɔjɨ, nə nḛ kɔjɨ madɨ kɨ rangɨ kɨ kadɨ a ooi ore dɔ nḛ kɔjɨ lə Jonasɨ, goto ngata.» Ɓa ɨyə̰-de, ə ɔtɨ aw. 
\s1 Əm lə Parɨsɨ je kɨ lə Sadusɨ je 
\r (Mk 8.14-21; Lk 12.1-6) 
\p  
\v 5 Lokɨ ɨsɨ awi dam ba tɨ kɨ kare, me njé ndo je oy dɔ mapa tɨ kɨ kadɨ ɔyi.  
\v 6 NGa nɨngə Jəju əl-de ə nə: «Oi majɨ! Ɨndəi kəm-kədɨ dɔ rɔsi tɨ, ɔjɨ-n dɔ əm lə *Parɨsɨ je, kɨ əm lə *Sadusɨ je.»  
\v 7 Nə əi je ɨsɨ məri ta kɨn yo dɔde tɨ əi nə: «E mbata kɔy kɨ j-ɔy mapa al!»  
\v 8 Nə Jəju gər ta kɨ mede tɨ, adɨ əl-de ə nə: «Səi dɨje kɨ kadɨ-me ləsi e ndɨkɨri ba, mba ri ə ɨsɨ məri ta kɨ dɔ mapa tɨ kɨ ɔyi al ə?  
\v 9 Ɨgəri me nḛ je al ka ɓəy a? Mesi ole dɔ mapa tɨ kɨ mi kɨ dɨngəm je dɨbɨ mi usoi kɨn al a? NDɔ kɨ ɔyi ndəge kɨ nay kare ban ə ɨtəli ə?  
\v 10 Taa mapa kɨ sɨri kɨ dɨngəm je dɨbɨ sɔ usoi kɨn ka mesi ole dɔ tɨ al nɨm tɔ a? NDɔ kɨ ɔyi ndəge kɨ nay kare ban ə ɨtəli ə?  
\v 11 Ta kɨ m-əl m-ə nə: Ɨndəi kəm-kədɨ dɔ rɔsi tɨ, ɔjɨ dɔ əm lə Parɨsɨ je, kɨ əm lə Sadusɨ je kɨn, e ta kɨ sɔbɨ dɔ mapa al, kɨn ra ban be ə asi kadɨ ɨgəri mee al ə?»  
\v 12 Lo kɨn tɨ ngata ə gəri təkɨ əl-de kadɨ n-ɨndəi kəm-kədɨ dɔ rɔde tɨ, ɔjɨ dɔ əm ra mapa al, nə ɔjɨ dɔ nḛ ndo lə Parɨsɨ je kɨ Sadusɨ je. 
\s1 Pɨyər əl təkɨ Jəju e dəw kɨ Luwə mbəte 
\r (Mk 8.27-30; Lk 9.18-21) 
\p  
\v 13 Lokɨ Jəju aw tḛḛ Səjare tɨ kɨ Pɨlɨpɨ tɨ, dəjɨ njé ndo je ləne ta ə nə: «Dɨje ɨsɨ əli ta kɨ dɔm tɨ təkɨ mi *NGon dəw mi na̰ ə?»  
\v 14 Ə njé ndo je əli-e əi nə: «Dɨje madɨ əli əi nə ḭ Ja̰ Batɨsɨ; njé kɨ nungɨ əi nə ḭ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Eli; njé kɨ rangɨ ɓəy əi nə ḭ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Jərəmi al ə kɨ kare dan njé kəl ta je tɨ kɨ ta Luwə tɨ.»  
\v 15 Lo kɨn tɨ, Jəju əl-de ə nə: «NGa səi je wa kɨ dɔsi, əli əi nə mi na̰ ə?»  
\v 16 Ə Sɨmo̰ Pɨyər ɨle tɨ ə nə: «Ḭ Kɨrɨsɨ, kɨ Luwə mbəte, NGon lə Luwə kɨ nje kɨsɨ kəm ba!»  
\v 17 Ɓa Jəju əl Sɨmo̰ ə nə: «Ḭ nje majɨ-kur, Sɨmo̰ kɨ ngon Jonasɨ, tadɔ e dəw ɓa tḛḛ kɨ dɔ nḛ kɨn adi ɨgər al, nə e Bai kɨ nje kɨsɨ me dɔra̰ tɨ taa ə tḛḛ kɨ dɔe adi.  
\v 18 NGa nɨngə m-a m-əli m-ə nə ḭ Pɨyər (kɨ kɔr mee nə MBal), nɨngə dɔ mbal tɨ kɨn ə m-a m-ɨndə ngɨrə njé kaw-naa je ləm dɔ tɨ. Tɔgɨ koy a ra sie nḛ madɨ al.  
\v 19 M-a m-adi lakəle ko̰ɓe kɨ dɔra̰ tɨ. Nɨngə nḛ je pətɨ kɨ a dɔɔ dɔnangɨ tɨ ne, a dɔɔi dɔra̰ tɨ tɔ, ə nḛ je pətɨ kɨ a tutɨ dɔnangɨ tɨ ne, a tuti dɔra̰ tɨ tɔ.»  
\v 20 Ɓa ndəjɨ njé ndo je kɨ tɔgɨne təkɨ ke n-e Kɨrɨsɨ kɨ Luwə mbəte kɨn, kadɨ əli tae dəw madɨ al. 
\s1 Jəju əl ta koyne kɨ kḭne lo koy tɨ 
\r (Mk 8.31-9.1; Lk 9.22-27) 
\p  
\v 21 Ḭ dɔkagɨloe tɨ no̰o̰, Jəju ɨlə ngɨrə tɔjɨ njé ndo je adɨ gəri təkɨ, sɔbɨ kadɨ n-aw Jorijaləm, n-ɨngə ko̰ ngay ji ngatɔgɨ je tɨ lə *Jɨpɨ je, kɨ kɨ bo je lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé ndo ndu-kun je. A tɔli-ne, nə ndɔ kɨ ko̰ mɨtə lə ndɔ koyne ɓa, n-a n-tḛḛ lo koy tɨ.  
\v 22 Nə dɔ ta tɨ kɨn, Pɨyər ɔr Jəju aw sie dəbɨ kare, nɨngə ɨlə ngɨrə kɔl sie ə nə: «Ɓaɓe! Luwə a ngəm-i, nḛ kɨn a rai al!»  
\v 23 Nə Jəju təl rɔne, əl Pɨyər ə nə: «Ɨtəl gogɨ *Sata̰, ɔr rɔi kɔ gom tɨ! Ḭ jɨgɨ kɨ nje tɨgə-m, tadɔ mər ta ləi e mər ta kɨ ḭ rɔ Luwə tɨ al, nə e mər ta lə dɨje.» 
\p  
\v 24 Nɨngə go tɨ, Jəju əl njé ndo je ləne ə nə: «Re dəw madɨ ndɨgɨ njɨyə gom tɨ nɨngə, kadɨ oo rɔne tə nḛ madɨ al, kadɨ e wa un kagɨ-dəsɨ koy ləne, ə re un gom.  
\v 25 Təkɨ rɔjetɨ, dəw kɨ ge kajɨ rɔne ne wa dɔnangɨ tɨ ne a tḭ ta rɔne. Nə dəw kɨ tḭ ta rɔne kɨ mbata ləm, a ɨsɨ kɨ dɔne taa gogɨ.  
\v 26 Kɨn ə re dəw ɨngə nḛ majɨ je kɨ dɔnangɨ tɨ ne pətɨ tɨgə, nə ndɨle tujɨ ə, maje to ra be ə? Nḛ madɨ kɨ dəw a adɨ ɔr-n to ndɨlne to no̰o̰ a?  
\v 27 Mi *NGon dəw m-a m-re kɨ malayka je ləm me tɔɓa lə Bai Luwə, nɨngə m-a m-ɨgə dəw kɨ ra go jie kɨ go kɨlə rae tɨ.  
\v 28 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi: dɨje madɨ dansi tɨ ne a oyi al ɓəy ə, a ooi-mi NGon dəw kɨ m-a m-re tə NGar kɨn.» 
\c 17  
\s1 Jəju mbəl rɔne 
\r (Mk 9.2-3; Lk 9.28-36) 
\p  
\v 1 NDɔ mehḛ go tɨ nɨngə, Jəju ɔr Pɨyər nɨm, Jakɨ nɨm, taa Ja̰ kɨ ngoko̰ Jakɨ nɨm tɔ, ə aw səde dɔ mbal tɨ kɨ ngal, sa̰y kɨ ndəge je.  
\v 2 Loe tɨ no̰o̰, Jəju mbəl rɔne ta kəmde tɨ. Ta kəme unjɨ tə kadɨ be, taa kɨbɨ kɨ rɔe tɨ ka unjɨ tə kadɨ be tɔ\x + \xo 17:2 \xt 2Pɨ 1.16-18\x*.  
\v 3 Nɨngə loe tɨ no̰o̰, *Mojɨ əi kɨ Eli tḛḛi kɨ rɔde tɨ hɔy, a əli ta kɨ Jəju.  
\v 4 Ə Pɨyər un ta əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe, kɨn ə j-ɨsi lo kɨn tɨ ne be par ə majɨ ngay. Re ɨge ə, m-a m-ra kəy-lo mɨtə: kare e ya̰i, kare e ya̰ Mojɨ, ə kɨ kare e ya̰ Eli tɔ.»  
\v 5 Lokɨ Pɨyər a əl ta tane tɨ ba ɓəy nɨngə yə, kɨl ndi kɨ kunje to, ḭ səbɨ dɔde lɨtɨ. Ɓa ndu ta madɨ tḛḛ me kɨl ndi tɨ ə nə: «E kam e NGonm kɨ m-ndɨge ngay, e kɨ nəl-m ngay kadɨ m-kɔte, ə oi ta lie.»  
\v 6 Lokɨ njé ndo je ooi dɔ ta kɨn ɓa, osi kɨ ta kəmde nangɨ, ɓəl tɔl-de.  
\v 7 Ə Jəju re rɔde tɨ, ɔdɨ-de ə əl-de ə nə: «Ḭ taa, ə adi ɓəl ra səsi al.»  
\v 8 NGa nɨngə, lokɨ əi nə n-uni kəmde kɨ taa ɓa, ooi dəw madɨ kɨ rangɨ al, ooi Jəju kɨ karne ba par. 
\p  
\v 9 Lokɨ ḭḭ dɔ mbal tɨ ɨsɨ uri kɨ nangɨ, Jəju ɨndə ndu kɨn no̰de tɨ ə nə: «Əli nḛ kɨ ra nḛ adɨ oi kɨn dəw madɨ al, bɨtɨ kadɨ mi *NGon dəw m-tḛḛ dan njé koy je tɨ.»  
\v 10 Go tɨ, njé ndo je dəji-e əi nə: «MBari wa bangɨ ə, njé ndo ndu-kun je əi nə sɔbɨ kadɨ Eli re kəte taa ə?\x + \xo 17:10 \xt Malasi 3.23\x*»  
\v 11 Ə ɨlə-de tɨ ə nə: «E kɨ rɔjetɨ kadɨ Eli a re kadɨ ra go nḛ je pətɨ adɨ asɨ-naa gogɨ.»  
\v 12 Nɨngə mi, adɨ m-əl səsi madɨ oi, Eli re ngata, nə dɨje gəri al, adɨ rai sie nḛ kɨ mede ge. Be tɔ ə, mi NGon dəw ka m-a m-ɨngə-n ko̰ jide tɨ.  
\v 13 Lo kɨn tɨ, njé ndo je gəri kadɨ ta kɨ Jəju əl-de kɨn sɔbɨ dɔ Ja̰ Batɨsɨ. 
\s1 Jəju nga ngon kɨ nje damsɨl 
\r (Mk 9.14-29; Lk 9.37-43) 
\p  
\v 14 Lokɨ təli ɨsɨ rəi kɨ rɔ kosɨ dɨje tɨ, dɨngəm madɨ kare re rɔ Jəju tɨ, ɔsɨ məkəsɨne nangɨ no̰e tɨ, əl-e ə nə:  
\v 15 «Ɓaɓe, o kəm-to-ndoo lə ngonm kɨ dɨngəm, kɨ damsɨl ra-e adɨ ɨngə ko̰ ngay kɨn. Taa taa, ɨsɨ tosɨ kɨ poro je, kɨ me man tɨ je.  
\v 16 M-re sie rɔ njé ndo je ləi, nə asi kadɨ adi-e ɨngə rɔ nga, al.»  
\v 17 Lo kɨn tɨ, Jəju un ta əl ə nə: «Səi dɨje kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone kɨ səi njé me nga̰ je, səi njé ra nḛ kɨ majal, kadɨ tə m-ɨsɨ səsi dɔkagɨlo ban ɓəy taa adi mesi ə? Kadɨ m-a m-ɔsɨ gɨnsi dɔkagɨlo ban ɓəy taa ə? Ɨrəi kɨ ngon rɔm tɨ ne.»  
\v 18 Ɓa Jəju ndangɨ ndɨl kɨ majal ade tḛḛ rɔ ngon tɨ, par ə ta naa tɨ no̰o̰, ngon ɨngə rɔ nga. 
\p  
\v 19 Go tɨ, njé ndo je rəi rɔ Jəju tɨ, lokɨ əi sie kɨ karde ba, dəji-e əi nə: «MBari ə je j-asɨ kadɨ jɨ tuwə ndɨl kɨ majal kɨn al ə?»  
\v 20 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Asi al, mbata kadɨ-me ləsi e ndɨkɨri ba. Nɨngə kadɨ m-əl səsi təkɨ rɔjetɨ, re awi kɨ kadɨ-me kɨ e ndɨkɨri ba tə ka̰ kagɨ kɨ ɓari-e mutadɨ kɨn be mɨndɨ ka, a əli mbal kam əi nə: “Ɔtɨ, aw a nu be” ə, a ɔtɨ kadɨ aw a. Nḛ kɨ a dum dɔsi goto. [  
\v 21 Taa ko ndɨl je kɨ be kɨn, dəw a tuwə-de kɨ takul kəl ta kɨ Luwə kɨ kɔgɨ rɔ nḛ kuso par.»] 
\s1 Jəju təl əl ta kɨ dɔ koyne tɨ kɨ kḭne lo koy tɨ ɓəy 
\r (Mk 9.30-32; Lk 9.43-45) 
\p  
\v 22 NDɔ kare njé ndo ɨsi naa tɨ pətɨ Galile tɨ, ə Jəju əl-de ə nə: «A ɨləi-mi *NGon dəw ji dɨje tɨ,  
\v 23 kadɨ a tɔli-mi, nə ndɔ kɨ ko̰ mɨtə lə ndɔ koym ə, m-a m-ḭ taa lo koy tɨ.» Ta kɨn ɔr tɔgɨ njé ndo je ə təl ɔr ɓəy. 
\s1 Jəju əi kɨ Pɨyər ɨgəi la-mbə kɨ me kəy tɨ lə Luwə 
\p  
\v 24 Lokɨ Jəju əi kɨ njé ndo je rəi tḛḛi Kapərnayɨm tɨ, njé kɨ ɨsɨ taai la-mbə me kəy tɨ lə Luwə rəi rɔ Pɨyər tɨ dəji-e əi nə: «NJe ndo səsi nḛ ɨgə la-mbə kɨ me kəy tɨ lə Luwə al a?\x + \xo 17:24 \xt Tḛḛ kɨ taga 30.11-16\x*»  
\v 25 Ə Pɨyər ɨlə-de tɨ ə nə: «Oyo, ɨgə la-mbə.» Nɨngə lokɨ Pɨyər re tḛḛ ɓe ɓa, Jəju un ta kəte əl-e ə nə: «Mər ta ləi e ri ə Sɨmo̰? Na̰ je ə əi njé kɨgə la-mbə je kɨ njé kɨgə nḛ kɨ ngar je kɨ dɔnangɨ tɨ ne gangi dɔ dɨje tɨ ə? E ngan njé ɓe je ə se e mba je ə?»  
\v 26 Ə Pɨyər əl-e ə nə: «E mba je.» Lokɨ ə nə: «MBa je», Jəju ə nə: «Re e be ə, ngan njé ɓe je, ai kare ən.  
\v 27 Nə re e be ka, kadɨ je jɨ təl jɨgɨ tɨgə dɨje kam al, ə aw baa, ɨlə kuy, uwə-n kanjɨ kɨ dɔsa̰y kɨ a re un kuy, nɨngə ɨtḛḛ tae, ɓa a ɨngə sɨlə kare mbɔe tɨ, kadɨ ɨgə-n la-mbə ləi tɔ, ya̰m tɔ.» 
\c 18  
\s1 Dəw kɨ e kɨ bo me ɓeko̰ tɨ lə Luwə 
\r (Mk 9.33-37; Lk 9.46-48) 
\p  
\v 1 Dɔ kade tɨ wa kɨn, njé ndo je rəi dəji Jəju əi nə: «Na̰ ə e kɨ bo me ɓeko̰ tɨ lə Luwə ə?»  
\v 2 Ə Jəju ɓar ngon kɨ du ade re a dande tɨ,  
\v 3 nɨngə əl-de ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, re ɨtəli ɨtoi tə ngan je kɨ du be al ə, a uri me ko̰ɓe tɨ lə Luwə al jagɨ.  
\v 4 Dəw kɨ sɔl dɔne lɔm lɔm tə ngon be ə, dəwe kɨn a e kɨ bo ngay me ɓeko̰ tɨ lə Luwə.  
\v 5 Re dəw uwə ngon kɨ be kɨn rɔne tɨ, me tɔm tɨ ə, e mi wa ə dəwe kɨn uwə-m rɔne tɨ. 
\s1 Jəju ndəjɨ dɨje dɔ majal tɨ 
\r (Mk 9.42-48; Lk 17.1-2) 
\p  
\v 6 «Kɨn ə təkɨ dəw madɨ ra adɨ kɨ kare dan njé kɨ du tɨ kɨ adi-mi mede, osɨ me majal tɨ ə, e sotɨ ngay ɓəy mbata tɨ lie kadɨ dɔɔi mbal kɨ bo ngay mɨnde tɨ, ə ɔsi-e, ɨləi-e ɓul ba tɨ.  
\v 7 Kəm-to-ndoo kɨ dɔ dɨje tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ kɨ njé re kɨ nḛ je kɨ ɨsɨ tɨgəi madɨde je jɨgɨ tɨ adɨ osi. Təkɨ rɔjetɨ, sɔbɨ kadɨ nḛ je kɨ njé tɨgə dɨje jɨgɨ tɨ toi, nə kəm-to-ndoo e lə dəw kɨ nje ra kadɨ dəw osɨ.  
\v 8 Kɨn ə jii, ə se njai rai-ni adɨ osɨ me majal tɨ ə, ɨgangɨ-de ɨlə-de kɔ sa̰y. Tadɔ, e sotɨ ngay kadɨ ɨngə kajɨ kɨ jii kɨ kare, ə se kɨ njai kare wa, ɨtə kadɨ ɨngəm jii je joo pu, ə se njai je joo pu wa, ə ɨləi-ni me por tɨ kɨ gɨne a gangɨ al kɨn.  
\v 9 Kɨn ə kəmi kare rai adɨ osɨ majal tɨ ə, ɔr-e ɨle kɔ sa̰y. Tadɔ, e sotɨ kadɨ ɨngə kajɨ kɨ kəmi kɨ kare, ɨtə kadɨ ɨngəm ka̰ kəmi je joo pu, ə ɨləi-ni me dɨlə por tɨ lə su.  
\v 10 Oi majɨ! Kadɨ ɨkɨdi kɨ kare dan ngan je tɨ kɨn al, tadɔ, təkɨ rɔjetɨ, malayka je ləde ɨsi kɨ dɔkagɨlo je pətɨ, ta kəm Bai tɨ kɨ ɨsɨ dɔra̰ tɨ taa. [  
\v 11 MBata mi *NGon dəw m-re mba kajɨ dɨje kɨ tade tḭ.] \f + \fr 18:11 \ft Bar ta kɨn goto me makɨtɨbɨ je tɨ madɨ kɨ ndangi kəte nu kɨ ndon ta gɨrəkɨ.\f*\fig MBal kusɨ ko|src="lb00130c.tif" size="col" loc="MAT 18.6" copy="Horace Knowles" ref="18.6" \fig* 
\s1 Kujɨ ta dɔ batɨ tɨ kɨ nay 
\r (Lk 15.3-7) 
\p  
\v 12 «Dəw madɨ aw kɨ batɨ je ɓu, ə e kɨ kare nay nɨngə, ɨyə̰ ndəge je kɨ dɔ jikare gɨde jikare dɔ wale tɨ, ə aw sangɨ e kɨ nay ka kɨn. Ə se kɨ go koe tɨ ləsi, ta ri ə a əli dɔ lo kɨn tɨ wa?  
\v 13 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, re ɨngə batɨ kɨ nay kɨn ə, rɔe a nəl-e ngay dɔe tɨ ɨtə njé kɨ dɔ jikare gɨde jikare kɨ nayḭ-naa al kɨn.  
\v 14 Be tɔ ə, Bawsi kɨ ɨsɨ me dɔra̰ tɨ, ge kadɨ kɨ kare ka tae tḭ dan ngan je tɨ kɨn al.» 
\s1 Rəbɨ kɨngə dəw kɨ ra majal 
\p  
\v 15 «Lokɨ ngoko̰i ra majal ə, aw ɨnge, səi sie joo ba, ɓa ɨlə ji dɔ majal tɨ lie kɨ ra, ade gər. Re oo ta ləi ɓa, ḭ ɨngə ngoko̰i gogɨ.  
\v 16 A re oo ta ləi al ɓa, aw un dəw kɨ rangɨ kare, ə se dɨje joo wa səi, aw ɨnge-n ɓəy. Ɨra be mba kadɨ “nḛ je pətɨ e kɨ kun-ndu dɔ tɨ kɨ go ta tɨ lə dɨje joo ə se mɨtə kɨ kadɨ mai naje\x + \xo 18:16 \xt Dətərənom 19.15\x*.”  
\v 17 Kɨn ə re mbatɨ koo ta ləde ə, əl njé kaw-naa je. Ə re mbatɨ koo ta lə njé kaw-naa je ɓəy tɔ nɨngə, kadɨ o-e tə dəw kɨ gər Luwə al, ə se tə nje taa la-mbə be.  
\v 18 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi: nḛ je pətɨ kɨ a dɔɔi dɔnangɨ tɨ ne, a dɔɔi dɔra̰ tɨ tɔ, ə nḛ je pətɨ kɨ a tutɨ dɔnangɨ tɨ ne, a tuti dɔra̰ tɨ tɔ.» 
\p  
\v 19 «Təkɨ rɔjetɨ, m-əl səsi m-adɨ ɨgəri ɓəy təkɨ re dɨje joo dansi tɨ, ɨndəi ndude naa tɨ dɔnangɨ tɨ ne, kadɨ dəji nḛ ri kɨ uwə mede ə, Bai kɨ ɨsɨ me dɔra̰ tɨ a adɨ-de.  
\v 20 Tadɔ lo kɨ dɨje joo ə se mɨtə kawi-naa tɨ, me tɔm tɨ ə, mi dande tɨ no̰o̰.» 
\s1 Kɨyə̰ go majal je lə naa kɔ 
\p  
\v 21 Lo kɨn tɨ, Pɨyər ɔtɨ kɨ rɔ Jəju tɨ dəje ə nə: «Ɓaɓe, kɨn ə ngokom ra səm majal ə, kadɨ m-ɨyə̰ go kɔ nja ban m-ade ə? Kadɨ m-ɨyə̰ go kɔ bɨtɨ nja sɨri a?»  
\v 22 Ə Jəju əl-e ə nə: «M-əl m-ə nə bɨtɨ nja sɨri al, nə bɨtɨ nja dɔsɨri nja sɨri. 
\p  
\v 23 «E be ə, ko̰ɓe lə Luwə to tə ta kɨn be. NDɔ kare ngar madɨ ge kadɨ njé ra kɨlə je ləne ɨdəi kɔr nḛ je ləne no̰ne tɨ adɨ n-oo.  
\v 24 Ə ɨlə ngɨre, adɨ rəi kɨ e kɨ kadɨ a ade la kɨ dum kɨdə kɔre.  
\v 25 Nə dɨngəm ka kɨn aw kɨ nḛ kɨ kadɨ ɨgə-n kɨrə kɨn al, adɨ ɓae un ndune kadɨ gati sie kɨ nee, kɨ ngane je, kɨ nḛ majɨ je lie ba pətɨ to kɨrə tɨ kɨn.  
\v 26 Ə nje ra kɨlə osɨ nangɨ no̰ ɓane tɨ, no̰ uwə njae ə nə: “Ɨsɨ səm dɔ tɨ, ə m-a m-ɨgə-i kɨrə kɨn pətɨ.”  
\v 27 NGa ə, lo kɨn tɨ, ɓae oo kəm-to-ndoo lie, adɨ ɨyə̰ kɨrə kɨ dɔe tɨ kɨn kɔ, ə ɨyḛ adɨ aw kare. 
\p  
\v 28 «Lokɨ dəw kɨ kɨrə e dɔe tɨ ka kɨn ə nə n-tḛḛ kɨ taga ɓa, ɨngə madɨ-kɨlə lie kare kɨ e, aw kɨ kɨrə ləne kɨ ndə̰y be par dɔe tɨ, ə osɨ sie uwe, səngɨrə mɨnde, nɨngə əl-e ə nə: “Ɨgə-m kɨrə kɨ dɔi tɨ!”  
\v 29 Ə made osɨ nangɨ no̰e tɨ, no̰ dɔe tɨ ə nə: “Ɨsɨ səm dɔ tɨ, ə m-a m-ɨgə-i kɨrə kɨn.”  
\v 30 Nə mbatɨ, adɨ aw sie bɨtɨ ɨle dangay tɨ, ngɨnə-n ta kɨrə kɨ kadɨ ɨgə-ne.  
\v 31 Lokɨ madɨ kɨle je ooi nḛ kɨ ra kɨn ɓa, to rɔde ngay adɨ awi ɔri poy nḛ je kɨn pətɨ ɓade adi-e oo.  
\v 32 Ə ngar ɓar-e ade re, ɓa əl-e ə nə: “Ḭ nje ra kɨlə kɨ majal, m-ɨyə̰ go kɨrə kɨ dɔi tɨ pətɨ kɔ mbata no̰ kɨ ɨno̰ dɔm tɨ.  
\v 33 NGa ḭ, ri ə ɔgi kadɨ o kəm-to-ndoo lə madi təkɨ mi m-o-n kəm-to-ndoo ləi kɨn be tɔ ə?  
\v 34 Lo kɨn tɨ, wongɨ ra ɓae dɔe tɨ ngay, adɨ ɨlə sie dangay tɨ, lo ra kɨlə tɨ kɨ ko̰, bɨtɨ kadɨ ɨgə-n kɨrə kɨ dɔne tɨ pətɨ tɨgə.  
\v 35 Nɨngə Jəju ɨlə dɔ tɨ ə nə: E be tɔ ə, Bai kɨ ɨsɨ me dɔra̰ tɨ taa, a ra-n səsi, lokɨ dəw madɨ dansi tɨ, ɨyə̰ go majal kɔ kɨyə̰ kɨ ḭ nga̰me tɨ adɨ ngokone, al.”» 
\c 19  
\s1 Ta kɨ dɔ gangɨ-naa tɨ lə dəne kɨ dɨngəm 
\r (Mk 10.1-12) 
\p  
\v 1 Lokɨ Jəju tɔl ta ta je ɓa, ɔtɨ Galile tɨ, aw dɔnangɨ Jude tɨ, gɨdɨ ba Jurdḛ tɨ.  
\v 2 Kosɨ dɨje ngay uni goe, adɨ ajɨ-de dɔ mo̰y je tɨ ləde.  
\v 3 *Parɨsɨ je ɔti rəi rɔ Jəju tɨ, dəji-e ta tə kulə kɨ kɨyə mba kuwə-n dəw əi nə: «NDu-kun adɨ ta rəbɨ kadɨ dɨngəm tuwə-n nene, ɔjɨ dɔ nḛ kɨ ra kɨ ra adɨ nəl-e al ə se adɨ ta rəbɨ al ə?»  
\v 4 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Ɨtɨdəi ndu Luwə kɨ ndangi kɨn al bɨtɨ a? NDu Luwə əl ə nə: “Lo kɨlə ngɨrə kɨndə nḛ je tɨ, NJe kɨndə nḛ je ra dɨngəm əi kɨ dəne\x + \xo 19:4 \xt Kɨlə ngɨrə nḛ je 1.27; 5.2\x*,  
\v 5 nɨngə əl ə nə: E be ə, dɨngəm a ɨyə̰ kone je kɨ bawne je, ə a tɨyə̰i-naa kɨ nene, kadɨ təli darɔ kɨ kare\x + \xo 19:5 \xt Kɨlə ngɨrə nḛ je 2.24\x*.  
\v 6 Lo kɨn tɨ, a əi joo al ngata, nə əi darɔ kɨ kare ba. Nɨngə nḛ kɨ Luwə dɔɔ naa tɨ, majɨ kadɨ dəw gangɨ naa tɨ al.”»  
\v 7 Ɓa əli Jəju əi nə: «NGa ra ban be ə *Mojɨ adɨ ndu ə nə re dɨngəm tuwə nene ɓa majɨ kadɨ ade makɨtɨbɨ gangɨ-naa jie tɨ ə?\x + \xo 19:7 \xt Dətərənom 24.1\x*»  
\v 8 Ə Jəju təl əl-de ə nə: «E kɨ mbata me nga̰ ləsi ə Mojɨ adɨ-n səsi ta rəbɨ kadɨ ɨtuwəi nesi je, nə lo kɨlə ngɨrə nḛ je tɨ, e be al.  
\v 9 NGa nɨngə, adɨ m-əl səsi, re dəw tuwə nene, mbata nḛ kɨ rangɨ, ɓɨ e ta lə kaya kɨ ra, al, ə taa dəne kɨ rangɨ ə, dəwe kɨn təl nje kuwə marɨm.» 
\p  
\v 10 Lo kɨn tɨ, njé ndo je əli-e əi nə: «Re e kɨn ə e ndu kɨ to dɔ dɨngəm tɨ kɨ rɔ dəne tɨ ə, taa dəne al e sotɨ.»  
\v 11 Ə Jəju əl-de ə nə: «Dɨje pətɨ gəri me ta kɨn al, nə njé kɨ Luwə adɨ-de ta rəbe par.  
\v 12 Dɨje madɨ əi no̰o̰, taai dəne al, mbata tɔgɨde sangɨ dəne goto, nɨngə e nḛ kɨ tḛḛi me ko̰de tɨ nu; njé kɨ madɨ je e mbata kɔr kɨ ɔri-de kujɨ, ə njé kɨ nungɨ, mbati taa dəne mbata ko̰ɓe lə Luwə tɔ. Dəw kɨ asɨ kadɨ gər me ta kɨn ɓa kadɨ gər.» 
\s1 Jəju njangɨ dɔ ngan je kɨ du 
\r (Mk 10.13-16; Lk 18.15-17) 
\p  
\v 13 Dɨje rəi kɨ ngan je kɨ du rɔ Jəju tɨ kadɨ njangɨ dɔde, ə əl ta kɨ Luwə kɨ mbata tɨ ləde, nə njé ndo je kɔli səde.  
\v 14 Ə Jəju əl ə nə: «Ɨyə̰i ngan je du adi-de rəi kɨ rɔm tɨ, ɓɨ ɔgi-de ta rəbɨ al, tadɔ ko̰ɓe kɨ dɔra̰ tɨ e ya̰ dɨje kɨ toi tə ngan je kɨ du be.»  
\v 15 Go tɨ, Jəju njangɨ dɔde, ɓa ɔtɨ ɨlə dɔne aw lo kɨ rangɨ tɨ. 
\s1 Ta kɨ dɔ ngon kɨ basa tɨ kɨ nje nḛ kɨngə 
\r (Mk 10.17-31; Lk 18.18-30) 
\p  
\v 16 NDɔ kare, ngon kɨ basa kare re rɔ Jəju tɨ, nɨngə dəje ə nə: «NJe ndo dɨje, e ri kɨ majɨ, ə kadɨ m-ra, ə m-a m-ɨngə-n kajɨ kɨ a to bɨtɨ kɨ no̰ tɨ ə?»  
\v 17 Ə Jəju əl-e ə nə: «MBa ri ə ɨdəjɨ-m ta dɔ nḛ kɨ majɨ tɨ ə? Dəw kɨ majɨ e kare ba. Re ɨge kadɨ ɨngə kajɨ ɓa, ɨtəl rɔi go ndu-kun je tɨ.»  
\v 18 Ə ngon kɨ basa ka kɨn dəjɨ Jəju ə nə: «NDu-kun je kɨ ra ə?» Ɓa Jəju ɨle tɨ ə nə: «A tɔl dəw al, a uwə marɨm al, a ɓogɨ al, a ma najɨ kɨ ngom dɔ madi tɨ al\x + \xo 19:18 \xt Tḛḛ kɨ taga 20.12-16; Dətərənom 5.16-20\x*,  
\v 19 ɔsɨ gon bawi əi kɨ ko̰i, taa a ndɨgɨ dəw madi tə darɔi ḭ wa be tɔ\x + \xo 19:19 \xt Ləbətɨkɨ 19.18\x*.»  
\v 20 Nɨngə ngon basa ə nə: «Nḛ je kɨn pətɨ, m-təl rɔm go tɨ. NGa kɨ ne kɨn, e ri ɓəy ə nay-m kadɨ m-ra ə?»  
\v 21 Ə Jəju əl-e ə nə: «Re ɨge kadɨ asɨ-naa tapɨ ta kəm Luwə tɨ ɓa, aw, ɨgatɨ kɨ nḛ majɨ je ləi pətɨ, adɨ lae njé ndoo je, ɓa a aw kɨ nḛ kɨngə ngay me dɔra̰ tɨ, ə ɨre un gom.»  
\v 22 Nə lokɨ ngon basa oo ta je kɨn ɓa, ɔtɨ aw kɨ rɔnəl al, tadɔ e dəw kɨ aw kɨ nḛ kɨngə ngay. 
\p  
\v 23 Ə Jəju əl njé ndo je ləne ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, a nga̰ ngay kɨ rɔ nje nḛ kɨngə tɨ kadɨ ur me ɓeko̰ tɨ kɨ dɔra̰ tɨ,  
\v 24 nɨngə m-təl m-əl səsi ɓəy, e nḛ kɨ nga̰ ngay kadɨ jambal kɨ oi-e kɨn ur bole kon ku nḛ tɨ, nə a nga̰ ngay ɨtə e kɨn ɓəy kadɨ nje nḛ kɨngə ur me ɓeko̰ tɨ lə Luwə.»  
\v 25 Ta kɨn ətɨ njé ndo je ɓəl ngay, adɨ əli əi nə: «NGa kɨn ə e be nɨngə, na wa bangɨ ə asɨ kadɨ ɨngə kajɨ ə?»  
\v 26 Ə Jəju ɨndə manjɨde ba nɨngə əl-de ə nə: «Kɨ rɔ dɨje tɨ ɓa, dəw kɨ asɨ goto, nə Luwə ɓa, asɨ ra nḛ je pətɨ.»  
\v 27 Ə Pɨyər un ta əl-e ə nə: «NGa o je kɨ, j-ɨyə̰ nḛ je ləje pətɨ kɔ, ə j-un goi kɨn, ri ə j-a j-ɨngə ə?»  
\v 28 Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi: ndɔ kɨ nḛ je pətɨ a ɨndəi ngɨrəde kɨndə kɨ sɨgɨ, ə mi *NGon dəw m-a m-ɨsɨ dɔ kɨmbər ko̰ɓe tɨ ləm, kɨ dɨje a ɨləi tɔjɨ dɔm tɨ kɨn ɓa, səi kɨ uni gom kɨn, səi ka a ɨsi dɔ kɨmbər ko̰ɓe tɨ kɨ dɔgɨ gɨde joo kadɨ ɨgangi ta dɔ gɨn ka *Isɨrayəl tɨ kɨ dɔgɨ gɨde joo.  
\v 29 Nɨngə re dəw madɨ, ɨyə̰ kəy ləne, kɨ ngakone je, kɨ konane je, kɨ kone, kɨ bawne, kɨ ngane je ə se dɔnangɨ ləne kɨ mbata ləm ə, a ɨngə nḛ je kɨ al dɔ e kɨn, taa a ɨngə kajɨ kɨ a to bɨtɨ kɨ no̰ tɨ tɔ, tə nḛ kɨ sɔbɨ dɔne.  
\v 30 NGa nɨngə, dɨje ngay kɨ kəte, a təli njé kɨ gogɨ, ə njé kɨ gogɨ, a təli njé kɨ kəte tɔ.» 
\c 20  
\s1 Kujɨ ta dɔ njé ra kɨlə me ndɔr nju tɨ 
\p  
\v 1 «Ko̰ɓe lə Luwə to tə ɓa njé ndɔr nju, kɨ tḛḛ kɨ sḭ ɓatɨ ba kadɨ n-ɔy njé ra kɨlə je kadɨ rai kɨlə me ndɔr nju tɨ ləne kɨn be.  
\v 2 NDude osɨ naa tɨ kɨ njé ra kɨlə je, kadɨ adɨ-de la kɨ lo ra kɨlə tɨ kɨ ndɔ kare, ɓa adɨ-de awi me ndɔr nju tɨ.  
\v 3 Lokɨ tḛḛ kɨ kadɨ kɨ jikare nɨngə, oo njé ra kɨlə je kɨ rangɨ ɓəy, kɨ rəi ai ta mbalo tɨ kɨ kanjɨ ra kɨlə,  
\v 4 ə əl-de ə nə: “Səi ka, awi me ndu tɨ ləm ɨrai kɨlə, ə m-a m-adɨ səsi nḛ kɨgə go ji kɨ asɨ go rəbe tɨ.”  
\v 5 Ɓa ɔti awi. Lokɨ tḛḛ taga kɨ kadɨ kɨ jam dɔ ɓe tɨ nɨm, kɨ kadɨ kɨ mbɔ ɓe tɨ nɨm ɓa, ra kae tɨ ka kɨn ɓəy.  
\v 6 Go tɨ, tḛḛ re kɨ kadɨ kɨ kadɨ ra bɨyə̰ bɨlə nɨngə, oo njé ra kɨlə je kɨ rangɨ ɓəy, kɨ rəi ai no̰o̰, ə əl-de ə nə: “Ra ban ə ɨsi lo kɨn tɨ lo sɔl, kɨ kanjɨ ra kɨlə ə?”  
\v 7 Ə ɨləi-e tɨ əi nə: “Dəw kɨ un-je kɨlə tɨ goto.” Ə əl-de ə nə: “Səi ka, awi me ndu tɨ ləm ɨrai kɨlə tɔ.” 
\p  
\v 8 «Lokɨ kadɨ ur nɨngə, ɓa nje ndɔr nju əl nje ngəm nḛ lie kare ə nə: “Ɨɓar njé ra kɨlə je, ə adɨ-de nḛ kɨgə go jide, ɨlə ngɨre dɔ njé re gogɨ tɨ, ɨtɔl tae dɔ njé re kəte tɨ.”  
\v 9 NJé re kɨ kadɨ ra bɨyə̰ bɨlə, na̰ na̰ ka ɨngə la kɨ lo kɨlə tɨ kɨ ndɔ kare.  
\v 10 Lo kɨn tɨ, njé re dɔ kəte rəi ya̰de ngata ɓa, məri kadɨ n-a n-ɨngəi la kɨ ɨtə ya̰ madɨde je, nə əi ka, ɨngəi la kɨ lo kɨlə tɨ kɨ ndɔ kare wa ka kɨn tɔ.  
\v 11 Lokɨ ɨsɨ taai la kɨn, ɓai ta kɨ nje ndɔr  
\v 12 əli əi nə: “NJé kɨ rəi gogɨ ne kɨn, rai kɨlə kadɨ-kare ba par, nɨngə ḭ adɨ-de la kɨ asɨ-naa kɨ ya̰je, je kɨ jɨ ra kɨlə sḭ bɨtɨ j-ɨlə kadɨ, adɨ kadɨ ndabɨ-je.”  
\v 13 Lo kɨn tɨ, nje ndɔr əl ta kɨ kare dande tɨ ə nə: “Madɨm, nḛ madɨ kare kɨ majal kɨ m-ra səi go. NDuje səi osɨ naa tɨ dɔ la tɨ kɨ lo kɨlə tɨ kɨ ndɔ kare al ma?  
\v 14 Ɨtaa nḛ ləi, ə aw. M-ge kadɨ m-adɨ e kɨ re gogɨ ne kɨn, təkɨ m-adi kɨn be tɔ.  
\v 15 E ta ləm mi wa kadɨ nḛ kɨ mem ndɨgɨ ə m-ra kɨ nḛ kɨngə ləm al a? Ə se e ta ləi kadɨ mei o̰i mbata majɨ kɨ m-ra a?”  
\v 16 NGa nɨngə Jəju ɨlə tɨ ə nə: E be ə, njé kɨ gogɨ a təlii njé kɨ kəte, ə njé kɨ kəte a təlii njé kɨ gogɨ tɔ.» 
\s1 Jəju əl ta dɔ koyne tɨ kɨ kḭne lo koy tɨ ɓəy 
\r (Mk 10.32-34; Lk 18.31-34) 
\p  
\v 17 Ta kaw kɨ Jorijaləm tɨ, lokɨ əi dɔ rəbɨ tɨ, Jəju ɨjə rɔne kɨ njé ndo je kɨ dɔgɨ gɨde e joo dəbɨ kare, nɨngə əl-de ə nə:  
\v 18 «Oi, j-ɨsɨ j-awi kɨ Jorijaləm tɨ, nɨngə a ɨləi-mi *NGon dəw ji njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je tɨ kɨ njé ndo ndu-kun je. A gangi ta koy dɔm tɨ,  
\v 19 nɨngə a ɨləi-mi ji dɨje tɨ kɨ əi *Jɨpɨ je al, kadɨ kogi dɔm tɨ je, tɨndəi-mi kɨ ndəy kabɨlay je, ɓəi-mi kagɨ-dəsɨ tɨ je. Nə ndɔ mɨtə lə ndɔ koym ɓa, m-a m-tḛḛ lo koy tɨ.» 
\s1 Ko̰ Jakɨ əi kɨ Ja̰ dəjɨ nḛ Jəju 
\r (Mk 10.35-45) 
\p  
\v 20 Go tɨ, ko̰ ngan lə Jəbəde rəi kɨ ngane je rɔ Jəju tɨ, ɓa ko̰ ngan je ɔsɨ məkəsɨne nangɨ no̰ Jəju tɨ mba dəje nḛ kare.  
\v 21 Ə Jəju dəje ə nə: «E ri ə ɨge ə?» Nɨngə, əl ə nə: «Un ndui kadɨ nganm je kɨ joo kam, dəw kare ɨsɨ dɔ ji ko̰i tɨ, ə e kɨ nungɨ ɨsɨ dɔ ji gəli tɨ tɔ, lokɨ a ɨsɨ dɔ kɨmbər ko̰ɓe tɨ ləi.»  
\v 22 Lo kɨn tɨ no̰o̰, Jəju ɨle tɨ ə nə: «Ɨgəri me nḛ dəjɨ ləsi kɨn al. A asi kadɨ ɨngəi ko̰ kɨ m-aw tə m-ɨngə kam kare mɨndɨ wa?» Ɓa əli əi nə: «Oyo, j-a j-asɨ kare.»  
\v 23 Ə Jəju əl-de ə nə: «Ko̰ kɨ m-aw tə m-ɨngə kam ə a ɨngəi kare, nə ta kɨ ɔjɨ dɔ kɨsɨ dɔ ji ko̰m tɨ, kɨ dɔ ji gəlm tɨ; e ta ləm kadɨ mi ə m-adɨ səsi al. Lo je kɨn to mba dɨje kɨ Bai Luwə ra goe kəte nu kɨ mbata tɨ ləde.»  
\v 24 NDəgɨ njé ndo je kɨ dɔgɨ, lokɨ oi ta je kɨn, rɔde nəl-de kɨ ngan lə Jəbəde kɨ joo ka kɨn al.  
\v 25 Ə Jəju ɓar-de pətɨ kɨ rɔne tɨ, əl-de ə nə: «Ɨgəri kadɨ njé ko̰ɓe je dɔ gɨn dɨje tɨ kɨ dangɨ dangɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne, ɨsi tə jɔgɨ dɔ dɨje tɨ, adi-de ko̰, taa dɨje kɨ njé tɔɓa, o̰i ɓe dɔde tɨ ɓəy tɔ.  
\v 26 Nə majɨ kadɨ to be dansi tɨ al. Re dəw madɨ dansi tɨ, ndɨgɨ kadɨ n-e kɨ bo nɨngə, kadɨ təl nje ra kɨlə ləsi pətɨ.  
\v 27 Taa re dəw madɨ ndɨgɨ kadɨ n-e dəw kɨ dɔ kəte dansi tɨ nɨngə, kadɨ təl ɓəə kɨlə ləsi tɔ.  
\v 28 E be tɔ ə, mi *NGon dəw m-re mba kadɨ dɨje rai kɨlə adi-mi al, nə kadɨ mi ə m-ra kɨlə m-adɨ-de nɨm, taa m-adɨ rɔm kadɨ m-taa-n kosɨ dɨje ngay m-ɨlə-de taa nɨm tɔ.» 
\s1 Jəju ajɨ njé kəm tɔ je joo 
\r (Mk 10.46-52; Lk 18.35-43) 
\p  
\v 29 Lokɨ Jəju əi kɨ njé ndo je ləne ɨsɨ tḛḛi me ɓe tɨ kɨ Jəriko kɨ taga, kosɨ dɨje ngay njɨyəi gode tɨ mukɨ mukɨ.  
\v 30 Nɨngə njé kəm tɔ je joo ɨsi ngangɨ rəbɨ tɨ. Lokɨ ooi kadɨ e Jəju ə ɨsɨ ɨndə də nɨngə, uni ndune kɨ taa əli əi nə: «Ɓaɓe, NGon ka Dabɨdɨ\f + \fr 20:30 \ft Ɨgo̰i Mk 10.47 kɨ ta kɨ dɔ tɨ gɨn makɨtɨbɨ tɨ nangɨ.\f*, o kəm-to-ndoo ləje!»  
\v 31 Kosɨ je kəngi-de kəngɨ kadɨ utɨ tade, nə njé kəm tɔ je uni ndude kɨ taa wa ɓəy əi nə: «Ɓaɓe, *NGon ka Dabɨdɨ, o kəm-to-ndoo ləje!»  
\v 32 Lo kɨn tɨ, Jəju a lo ka tɨ, ɓar-de, ɓa dəjɨ-de ə nə: «E ri ə, ɨgei kadɨ m-ra madɨ səsi ə?»  
\v 33 Ə əli-e əi nə: «Ɓaɓe, jɨ ge kadɨ kəmje tḛḛ, adɨ j-o-n lo!»  
\v 34 Jəju oo kəm-to-ndoo ləde, ə ɔdɨ kəmde, par ə ta naa tɨ no̰o̰, kəmde oo lo, adɨ uni goe. 
\c 21  
\s1 Jəju ur Jorijaləm tɨ kɨ kɔsɨ-gon 
\r (Mk 11.1-11; Lk 19.28-40; Ja̰ 12.12-19) 
\p  
\v 1 Lokɨ Jəju əi kɨ njé ndo je ləne rəi, ɨndəi dɔ ɓe kɨ Jorijaləm ɓasi, gɨdɨ ɓe tɨ kɨ Bətɨpaje, kɨ kadɨ mbal kagɨ bɨni je tɨ, ɨlə njé ndo je joo,  
\v 2 əl-de ə nə: «Awi me ngon ɓe tɨ kɨ a no̰si tɨ kam. Lo kur ə wa kɨ a uri kɨ me ɓe tɨ par ə, a ɨngəi ko̰ koro əi kɨ ngon koro kɨ dɔɔi-de adɨ ai, ɓa ɨtuti-de, ɨrəi səde adi-mi.  
\v 3 A re dəw madɨ dəjɨ səsi ta dɔ tɨ ə, əli-e əi nə: “Ɓaɓe ə ge-de”, ə a ɨyə̰-de kalangɨ ba kadɨ ɨtuti-de. 
\p  
\v 4 «Nḛ kɨn a ra nḛ be mba kadɨ ta kɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ əl kɨn tɔl tane: 
\q1  
\v 5 “Əli dɨje kɨ *Sɨyo̰ tɨ əli əi nə: 
\q1 Oi ngar ləsi a re dɔsi tɨ, 
\q1 E dəw kɨ sɔl lɔm lɔm, 
\q1 Ɨsɨ dɔ ko̰ koro tɨ əi kɨ ngon koro\x + \xo 21:5 \xt Ejay 62.11; Jakari 9.9\x*.”» 
\p  
\v 6 *NJé ndo je awi, rai təkɨ Jəju əl-n-de.  
\v 7 Rəi kɨ ko̰ koro əi kɨ ngon koro ka kɨn nɨngə, labi kɨbɨ je ləde gɨdɨde tɨ, ɓa Jəju al ɨsɨ dɔ tɨ.  
\v 8 Kosɨ dɨje ngay labi kɨbɨ je ləde go rəbɨ tɨ. NJé kɨ na̰ je təti mbi kam je ə tɨləi dɔ rəbɨ tɨ.  
\v 9 NJe njɨyə no̰ Jəju tɨ, kɨ njé njɨyə goe tɨ, uni ndude kɨ taa əli əi nə: 
\q1 «Tɔjɨ e kɨ dɔ NGon ka Dabɨdɨ tɨ! 
\q1 Nɨngə kadɨ Luwə njangɨ dɔ dəw kɨ re kɨ tɔ Ɓaɓe! 
\q1 Tɔjɨ e kɨ dɔ NJe kɨsɨ dɔra̰ tɨ taa\x + \xo 21:9 \xt Pa je 118.25-26\x*!» 
\p  
\v 10 Lokɨ Jəju ur Jorijaləm tɨ, lo kɨ me ɓe tɨ ba pətɨ ndɨgɨ ɓɨr ɓɨr. Adɨ dɨje dəji rɔde ta əi nə: «E dəw kɨ ban ə?»  
\v 11 Ə kosɨ je ɨləi-de tɨ əi nə: «E Jəju, nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ, kɨ Najarətɨ, dɔnangɨ Galile tɨ.» 
\s1 Jəju tuwə njé ra gatɨ je natɨ kəy tɨ lə Luwə 
\r (Mk 11.15-19; Lk 19.45-48; Ja̰ 2.13-16) 
\p  
\v 12 Go tɨ, Jəju aw ur natɨ kəy tɨ lə Luwə, nɨngə tuwə njé labɨ nḛ je kɨ njé ndogɨ nḛ je natɨ kəy tɨ lə Luwə kɔ. Jəju sur tabɨlə je lə njé mbəl la je tɨlə, naa tɨ kɨ nḛ kɨsɨ lə njé gatɨ də dum je.  
\v 13 Nɨngə əl-de ə nə: «NDangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: “Kəy ləm a ɓari-e kəy kəl ta kɨ Luwə, nə səi, ɨtəli-e lo ɓɔyɔ rɔ tɨ lə njé ɓogɨ je yo\x + \xo 21:13 \xt Ejay 56.7; Jərəmi 7.11\x*!”»  
\v 14 Lo kɨn tɨ no̰o̰, njé kəm tɔ je kɨ njé mətɨ je, rəi rɔe tɨ natɨ kəy tɨ lə Luwə, adɨ adɨ-de rɔ nga.  
\v 15 Lokɨ njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je kɨ njé ndo ndu-kun je ooi nḛ je kɨ ətɨ ɓəl kɨ Jəju ra-de, kɨ ndu ngan je kɨ ɨsɨ ɓa ə nə: «Tɔjɨ e kɨ dɔ *NGon ka Dabɨdɨ tɨ,» kɨn ɓa, mede o̰-de,  
\v 16 adɨ əli Jəju əi nə: «O ta kɨ ngan je a əli kam ta?» Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Oyo, m-o, nə se ɨtɨdəi ndu Luwə kɨ ndangi əi nə: 
\q1 “Ɨra adɨ ngan je kɨ du, kɨ njé to ta mba tɨ ka, tade ɨlə tɔjɨ dɔi tɨ,” kɨn al wa\x + \xo 21:16 \xt Pa je 8.3\x*?» 
\p  
\v 17 Nɨngə lo kɨn tɨ, Jəju ɨyə̰-de no̰o̰, ə tḛḛ me ɓe bo tɨ kɔ, aw Bətani tɨ, aw to nu. 
\s1 Jəju man kagɨ mbay-kote 
\r (Mk 11.12-14, 20-24) 
\p  
\v 18 Lo ti kɨ sḭ, Jəju təl ɨsɨ re me ɓe bo tɨ, nɨngə ɓo ra-e.  
\v 19 Ə oo kagɨ mbay-kote kɨ a kadɨ rəbɨ tɨ, tɔ kadɨ n-aw gɨn tɨ, nə lokɨ re ɓasi ɓa, oo mbie je par ɓɨ oo kande al. Ə Jəju əl mbay-kote ka kɨn ə nə: «A andɨ gogɨ al bɨtɨ kɨ no̰ tɨ.» Ɓa loe tɨ no̰o̰, mbay-kote tutɨ.  
\v 20 Lokɨ njé ndo je ooi nḛ kɨn ɓa, ətɨ-de ɓəl ngay, adɨ dəji ta əi nə: «Ra ban ə loe tɨ ne par ə kagɨ tutɨ ə?»  
\v 21 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, re awi kɨ kadɨ-me, ə mesi tɔsɨ al ə, e nḛ kɨ m-ra kɨ mbay-kote kɨn par ə a rai al, nə re əli mbal kam əi nə: “Ɔtɨ lo kɨn tɨ rangɨ, aw osɨ me ba tɨ,” ka nḛ kɨn a ra nḛ.  
\v 22 NGa nɨngə, nḛ je pətɨ kɨ a ɨdəji kɨ kadɨ-me, me kəl ta tɨ kɨ Luwə ə, a ɨngəi.» 
\s1 Ta kɨ dəjɨ dɔ tɔgɨ tɨ kɨ Jəju aw-n 
\r (Mk 11.27-33; Lk 20.1-8) 
\p  
\v 23 Jəju ur natɨ kəy tɨ lə Luwə, ɨsɨ ndo nḛ dɨje nɨngə, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ ngatɔgɨ je lə *Jɨpɨ je, rəi kɨ rɔe tɨ, dəji-e əi nə: «E kɨ tɔgɨ kɨ ḭ ra ə ɨsɨ ra-n nḛ je kɨn be ə? Ə na̰ tɔ ə adi ndune ə ɨsɨ ɨra-n wa əl-je adɨ j-o?»  
\v 24 Ə Jəju təl əl-de ə nə: «Mi ka m-a m-dəjɨ səsi ta kare ba be tɔ. Re ɨləi-mi tɨ nɨngə, m-a m-əl səsi dəw kɨ adɨ-m ndune kadɨ m-ra-n nḛ je kɨn tɔ.  
\v 25 Na̰ ə ɨlə Ja̰ kadɨ ra dɨje batəm ə? E Luwə ə se e dɨje ə?» Nə təli a əli-naa ta dande tɨ əi nə: «Re j-əl-e j-ə nə: “E Luwə ə ɨle” ə, a dəjɨ-je ə nə se ra ban ə j-adɨ Ja̰ meje al wa?  
\v 26 A kɨn ə re j-əl j-ə nə: “E dɨje ə ɨləi Ja̰” ə, e ta kɨ rɔ kosɨ je tɨ tɔ, tadɔ dɨje pətɨ ooi Ja̰ kadɨ e nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ.»  
\v 27 Be ə, təli əli Jəju əi nə: «Jɨ gər al.» Ə Jəju ka təl ɨlə-de tɨ ə nə: «Re ɨgəri al ə, mi ka m-a m-əl səsi tɔgɨ kɨ m-ɨsɨ m-ra-n nḛ je kɨn al tɔ.» 
\s1 Kujɨ ta dɔ ngakonaa je tɨ kɨ joo 
\p  
\v 28 Jəju əl ta kɨ rangɨ ɓəy ə nə: «Əli-mi ta ləsi dɔ ta tɨ kɨn adi-mi m-o. Dɨngəm kare aw kɨ ngan dɨngəm je joo, ə un ta əl kɨ dɔsa̰y ə nə: “NGonm, aw ɨra kɨlə me ndɔr nju tɨ ɓone.”  
\v 29 Ɓa ngon ka kɨn ɨlə bawne tɨ ə nə: “M-a m-aw al,” ə ɨsɨ ba bɨtɨ nɨngə me uwe kɨ ta, adɨ ḭ aw.  
\v 30 Dɨngəm re rɔ ngon tɨ kɨ ko̰ joo, əl-e ka ta kɨ əl ngoko̰e ka kɨn, nɨngə e əl ə nə: “Oyo, m-a m-aw bawm,” ɓa aw al.  
\v 31 Ə se dan ngan je tɨ kɨ joo kɨn e kɨ ra ə ra go ndɨgɨ tɨ lə bawne wa?» Ɓa ɨləi Jəju tɨ əi nə: «E kɨ dɔsa̰y.» Ə Jəju əl-de ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, njé taa la-mbə je kɨ dəne je kɨ njé ra kaya je a tḛḛi ko̰ɓe tɨ lə Luwə no̰si tɨ.  
\v 32 Tadɔ Ja̰ Batɨsɨ re rɔsi tɨ, tɔjɨ səsi rəbɨ kɨ dana, nə ɨtaai mee al, nə njé taa la-mbə je kɨ dəne je kɨ njé ra kaya je taai mee. Ə səi je, oi nḛ kɨn be ka, mesi uwə səsi kɨ ta go gogɨ ɓa adɨ ɨyə̰i nḛ rasi je kɨ majal kɔ, ə ɨtaai mee al.» 
\s1 Kujɨ ta dɔ njé ra kɨlə me ndɔr nju tɨ, kɨ njé me majal 
\r (Mk 12.1-12; Lk 20.9-19) 
\p  
\v 33 Go tɨ, Jəju əl-de ə nə: «Uri mbisi oi kujɨ ta kɨ rangɨ ɓəy. Dəw kare kɨ nje ndɔr nju e no̰o̰, nɨngə ɨndə sɨngə gugɨ gɨde wukɨ. Ur ɓe kadɨ tə mborəi man nju tɨ, nɨngə ur nḛ tə ta kagɨ be, kadɨ dɨje ɨsi dɔ tɨ ngəmi ndɔr ka kɨn. Ɓa go tɨ, dɔɔi ta naa tɨ kɨ dɨje kɨ njé ra kɨlə nju, kadɨ tə rai kɨle adi-e, ə kagɨ loe tɨ ɓa, a ka̰yḭ-naa nḛe, nɨngə e wa ɔtɨ aw mba.  
\v 34 Lokɨ kagɨ lo kɨjə kandɨ nju asɨ nɨngə, ɨlə ɓəə je ləne kadɨ awi taai kandɨ nḛ ndor ka kɨn, kɨ ya̰ne ji njé ra kɨle tɨ adɨ-ne.  
\v 35 Nə lokɨ ɓəə je awi nɨngə, njé ra kɨlə je uwəi-de. Tɨndəi kɨ kare ngay, tɔli kɨ nungɨ, ɓa kɨ ko̰ mɨtə, tɨləi-e kɨ mbal tɔli-e tɔ.  
\v 36 NJe ndɔr təl ɨlə kɨ ɓəə je kɨ rangɨ, ngay ɨtə e kɨ kəte wa kɨn ɓəy. Nə rai səde ko nḛ wa kɨ rai kɨ njé kɨ kəte ka kɨn ɓəy.  
\v 37 Ta tɔl tae tɨ, dɨngəm təl ɨlə ngonne wa rɔde tɨ, ə nə: “A ɓəli gɨdɨ ngonm.”  
\v 38 Nə njé ra kɨlə nju, lokɨ ooi ngon ka kɨn ɓa əli-naa dande tɨ əi nə: “Darɔe ə wa kam ə a e nje nḛ nduwə, ɨrəi adɨ jɨ tɔli-e, nɨngə j-a j-uwəi ndɔr nju kɨn ya̰je tɨ.”  
\v 39 E be ə, uwəi ngon ka kɨn, ndɔri-e, awi sie gɨdɨ ndɔr tɨ taga, tɔli-e.  
\v 40 Ə se ndɔ kɨ dɨngəm kɨ ɓa nje ndɔr kɨn a re ə, ri ə a ra kɨ njé ra kɨlə ndɔr je kɨn wa?»  
\v 41 Nɨngə əi je əli Jəju əi nə: «A tɔ kode, ɓa a adɨ ndɔr ləne njé kɨ rangɨ, kɨ kadɨ a adi-e kande kɨ dɔkagɨlo kɨ ɔjɨ.»  
\v 42 Nɨngə Jəju əl-de ə nə: «Ɨtɨdəi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə oi al a? 
\q1 “MBal kɨ njé ra kəy je mbati-e, 
\q1 E ə təl mbal kɨ e tɔgɨ kəy. 
\q1 E kɨn e kɨlə ra Ɓaɓe. 
\q1 E nḛ kɔjɨ kɨ ətɨ ɓəl ə to ta kəmje tɨ kɨn\x + \xo 21:42 \xt Pa je 118.22-23\x*.”» 
\p  
\v 43 Nɨngə adɨ m-əl səsi ɓəy tɔ: «A taai ko̰ɓe lə Luwə jisi tɨ, kadɨ təli adi gɨn dɨje kɨ rangɨ kɨ kadɨ a raii kɨlə kɨ majɨ.  
\v 44 NGa nɨngə, dəw kɨ osɨ dɔ mbal tɨ kɨn ə, a tətɨ njəkɨ njəkɨ, a re e ə mbal kɨn osɨ dɔe tɨ tɔ nɨngə, a rəkɨte rəkɨtə rəkɨtə.»  
\v 45 Lokɨ njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je kɨ *Parɨsɨ je ooi kujɨ ta kɨn ɓa, gəri mee kadɨ e ta kɨ dɔde tɨ ə Jəju a əl.  
\v 46 Ə sangi rəbɨ kadɨ n-uwəi-e, nə ɓəli kosɨ je, tadɔ kosɨ je ooi Jəju tə nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ. 
\c 22  
\s1 Kujɨ ta kɨ ɔjɨ dɔ ɓar dɨje lo nḛ kuso taa-naa tɨ 
\r (Lk 14.15-24) 
\p  
\v 1 Jəju ɨlə rɔne əl-de ta kɨ kujɨ ta ɓəy ə nə:  
\v 2 «Ko̰ɓe kɨ dɔra̰ tɨ to tə ta lə ngar kɨ ra nḛ kuso kɨ bo mbata ngone kɨ aw tə taa dəne kɨn be.  
\v 3 NGar ɨlə njé kɨlə je ləne adɨ awi əli dɨje kɨ ɓari-de lo nḛ kuso tɨ, kadɨ rəi, nə dɨje ka kɨn mbati.  
\v 4 NGar təl ɨndə ta ta njé kɨlə je tɨ kɨ rangɨ ɓəy ə nə: “Kɨ ɓasɨne kɨn, nḛ kuso oy ngata, m-tɔl baw mangɨ je, kɨ bɨyə̰ je kɨ batɨ je ləm, kɨ əməi majɨ, nḛ je pətɨ asɨ-naa, ə ɨrəi lo nḛ kuso taa-naa tɨ.”  
\v 5 Nə dɨje kɨ ɓari-de ka kɨn, rai kɨlə kɨ ta lie kɨn al, njé kɨ madɨ awi kɨ wale je ləde, njé kɨ na̰ je awi kɨ lo gatɨ je tɨ ləde,  
\v 6 ə njé kɨ nungɨ ɓəy, uwəi njé kɨlə je adi-de ko̰ je, tɔli-de je. 
\p  
\v 7 «Lo kɨn tɨ, wongɨ tɔl ngar, adɨ ɨlə kɨ asɨgar je ləne adɨ awi tɔli njé tɔl nḛ je ka kɨn nɨm, tɨləi ɓe je ləde por nɨm tɔ.  
\v 8 Nɨngə go tɨ, ngar əl njé kɨlə je ləne ə nə: “Nḛ kuso taa-naa oy ngata, nə dɨje kɨ e kɨ ɓar-de, əi dɨje kɨ asi ta tḛḛ loe tɨ al.  
\v 9 Awi kɨ ta tɔ rəbɨ je, ɨɓari dɨje pətɨ kɨ ɨngəi-de, adi-de rəi lo nḛ kuso taa-naa tɨ.”  
\v 10 NJé kɨlə je awi kɨ go rəbɨ je, kawi dɨje pətɨ kɨ ɨngəi-de, kɨ majɨ je, kɨ majal je, adɨ dɨje rosi me kəy kɨ kadɨ dɨje usoi nḛ taa-naa tɨ.  
\v 11 Lokɨ ngar ə nə n-ur kəy kadɨ n-oo dɨje kɨ ɓari-de ka kɨn nɨngə, oo dɨngəm madɨ kare kɨ ɨsɨ kɨ kɨbɨ kuso nḛ taa-naa rɔne tɨ al.  
\v 12 Ə ngar əl-e ə nə: “Madɨm, ɨra ban ə ur kəy ne kɨ kanjɨ kɨbɨ kuso nḛ taa-naa rɔi tɨ ə?” Ɓa dɨngəm ka kɨn ɨlə tɨ al.  
\v 13 NGa ə ngar əl njé kɨlə je ləne ə nə: “Ɨdɔɔi jie je kɨ njae, ə ɨləi-e taga lo kɨ ndul tɨ, kɨ e lo kɨ a no̰ je, a ngə ngangɨne je tɨtɨ.”  
\v 14 Təkɨ rɔjetɨ, Luwə ɓar dɨje ngay, nə njé kɨ mbətɨ je əi ngay al.» 
\s1 Ta dɔ kɨgə la-mbə nje ko̰ɓe kɨ bo Səjar tɨ 
\r (Mk 12.13-17; Lk 20.20-26) 
\p  
\v 15 *Parɨsɨ je ɨngəi-naa, əli-naa ta, kadɨ n-ɨyəi kulə n-uwəi Jəju me ta tɨ kɨ n-a n-dəji-e ə a tḛḛ tae tɨ.  
\v 16 Be ə, ɨləi njé ndo je ləde əi kɨ dɨje madɨ kɨ me ɓutɨ tɨ lə *Erodɨ, adɨ awi əli-e əi nə: «NJe ndo dɨje, jɨ gər kadɨ ḭ nje kəl ta kɨ rɔjetɨ, ḭ nje ndo dɨje rəbɨ kɨ rɔjetɨ kɨ nəl Luwə nɨm, ɨɓəl kəm dəw al nɨm, tadɔ ḭ o nḛ ra kɨ gɨdɨ tɨ taga ne kam al.  
\v 17 Ə əl-je adɨ j-o ta kɨ mei tɨ: e loe tɨ ə se e loe tɨ al kadɨ dəw ɨgə la-mbə nje ko̰ɓe kɨ bo Səjar ə?»  
\v 18 Nə Jəju, təkɨ gər-n me majal ləde, əl-de ə nə: «Səi njé kədɨ kəm dɨje! MBa ri ə ɨyəi kulə kadɨ uwəi-mi ə?  
\v 19 Ɔji-mi sɨlə kɨ kadɨ dəw a ɨgə-n la-mbə adi-mi m-o.» Ɓa ɔji-e sɨlə kare.  
\v 20 NGa ə dəjɨ-de ə nə: «Dɔ na̰ ə ɨndəi, ə tɔ na̰ tɔ ə ndangi sɨlə tɨ kɨn ə?»  
\v 21 Ə ɨləi-e tɨ əi nə: «E nje ko̰ɓe kɨ bo Səjar.» Ə Jəju təl əl-de ə nə: «Nḛ lə Səjar ə adi Səjar, nḛ lə Luwə ə adi Luwə tɔ.»  
\v 22 Ta kɨ Jəju əl-de kɨn dum dɔde, adɨ ɨyə̰i-e ə ɔti awi. 
\s1 Ta dɔ kḭ njé koy je lo koy tɨ 
\r (Mk 12.18-27; Lk 20.27-38) 
\p  
\v 23 NDɔe tɨ no̰o̰, *Sadusɨ je kɨ əi dɨje kɨ ooi kadɨ njé koy je a ḭḭ taa lo koy tɨ al, rəi rɔ Jəju tɨ dəji-e əi nə:  
\v 24 «NJe ndo dɨje, *Mojɨ əl ə nə: “Re dəw madɨ oy, kɨ kanjɨ kɨyə̰ ngan je tone tɨ ɓa, sɔbɨ kadɨ ngoko̰e taa dəne nduwə kɨn, ojɨ-n ngan je, kadɨ tḛḛi to nje goto tɨ\x + \xo 22:24 \xt Dətərənom 25.5\x*.”  
\v 25 Kɨ ɔjɨ dɔ ta kɨn, ndɔ kɨ to danje tɨ no̰o̰. NGakonaa je əi sɨri, kɨ dɔsa̰y taa dəne, nɨngə ojɨ-n ngon kɨ kadɨ tə ɔr toe al ɓəy ə oy, adɨ ɨyə̰ dəne nduwə adɨ ngokone.  
\v 26 Nḛ kɨn ra nḛ be, ḭḭ-n dɔ kɨ ko̰ joo tɨ, kɨ kɨ ko̰ mɨtə tɨ, bɨtɨ tḛḛ-n dɔ kɨ ko̰ sɨri tɨ.  
\v 27 Gode tɨ pətɨ, darɔ dəne wa re oy tɔ.  
\v 28 NGa ə se ndɔ kɨ njé koy je a ḭḭ taa lo koy tɨ ə, na̰ dande kɨ sɨri kɨn ə dəne kɨn a e nee wa? Tadɔ əi pətɨ taai-e nede tɨ.»  
\v 29 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Səi dɨje kɨ ɨndəmi rəbɨ, tadɔ ɨgəri makɨtɨbɨ lə Luwə al nɨm, taa ɨgəri tɔgɨ lə Luwə al nɨm tɔ.  
\v 30 NDɔ kɨ njé koy je a ḭḭ taa lo koy tɨ, dɨngəm je kɨ dəne je a taai-naa al ngata. Pətɨ a toi tə *Malayka je be me dɔra̰ tɨ.  
\v 31 Kɨ ɔjɨ dɔ kḭ taa lo koy tɨ lə njé koy je, ɨtɨdəi ta kɨ Luwə əl səsi kɨn al a?  
\v 32 Luwə əl ə nə: “Mi Luwə lə *Abɨrakam, mi Luwə lə *Isakɨ, kɨ Luwə lə *Jakobɨ.” Luwə e Luwə lə dɨje kɨ njé kɨsɨ kəm ba, ɓɨ e Luwə lə njé koy je al\x + \xo 22:32 \xt Tḛḛ kɨ taga 3.6, 15\x*.»  
\v 33 Kosɨ je kɨ ooi ta lə Jəju, nḛ ndo lie ətɨ-de ɓəl ngay. 
\s1 NDu-kun kɨ ɨtə ndəgɨ ndu-kun je 
\r (Mk 12.28-34; Lk 10.25-28) 
\p  
\v 34 Lokɨ *Parɨsɨ je ooi kadɨ Jəju dum dɔ *Sadusɨ je ɓa, əi je kawi-naa.  
\v 35 Ə kɨ kare dande tɨ, kɨ e nje ndo ndu-kun je, ɨyə kulə me ta tɨ, dəjɨ Jəju ə nə:  
\v 36 «NJe ndo, dan ndu-kun je tɨ lə Luwə pətɨ kɨn, e kɨ ra ə e dɔ madɨne je tɨ ə?»  
\v 37 Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «A ɨndɨgɨ Ɓaɓe Luwə ləi kɨ nga̰mei ba pətɨ, kɨ ndɨli ba pətɨ, taa kɨ mər ta ləi ba pətɨ tɔ\x + \xo 22:37 \xt Dətərənom 6.5\x*.  
\v 38 E kɨn ə e ndu-kun kɨ dɔsa̰y kɨ ɨtə ndu-kun je pətɨ.  
\v 39 Nɨngə ndu-kun kɨ ko̰ joo kɨ e ndu-kun kɨ nga̰ ngay tɔ ə to kɨn: A ɨndɨgɨ dəw madi tə darɔi ḭ wa be tɔ\x + \xo 22:39 \xt Ləbətɨkɨ 19.18\x*.  
\v 40 *NDu-kun je lə *Mojɨ ba pətɨ, kɨ ta je lə njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ, ngɨrəde e dɔ ndu-kun je tɨ kɨ joo kɨn.» 
\s1 Dəw kɨ Luwə mbəte tɔ Dabɨdɨ tɔ 
\r (Mk 12.35-37; Lk 20.41-44) 
\p  
\v 41 Lokɨ *Parɨsɨ je kawi-naa ka kɨn, Jəju dəjɨ-de ta ə nə:  
\v 42 «Kɨ go mər ta tɨ ləsi dɔ Kɨrɨsɨ tɨ kɨ e *Dəw kɨ Luwə mbəte kɨn, oi kadɨ e gɨn kojɨ tɨ lə na̰ ə?» Ə əli-e əi nə: «E ngon ka *Dabɨdɨ.»  
\v 43 Ə Jəju əl-de ə nə: «Ra ban be ə Dabɨdɨ kɨ NDɨl Luwə e mee tɨ ɓar-e “Ɓam” ə?  
\v 44 Tadɔ Dabɨdɨ əl ə nə: 
\q1 “Ɓaɓe Luwə əl Ɓaɓe ləm ə nə: 
\q1 ‹Ɨre ɨsɨ dɔ ji ko̰m tɨ ne, 
\q1 Bɨtɨ kadɨ m-ɨlə njé ba̰ je ləi gɨn tɔgi tɨ\x + \xo 22:44 \xt Pa je 110.1\x*›.” 
\p  
\v 45 «Ə re Dabɨdɨ ɓar-e Ɓane ə, ra ban taa Kɨrɨsɨ, kɨ e dəw kɨ Luwə mbəte a e ngon ka Dabɨdɨ ə?»  
\v 46 Lo kɨn tɨ, dəw kɨ asɨ kadɨ ɨle ta tɨ kare be goto. Nɨngə ḭ dɔ ndɔe tɨ nu kɨn, dəw ka sangɨ kadɨ n-dəje ta al ngata. 
\c 23  
\s1 Jəju gangɨ ta dɔ njé ndo ndu-kun je tɨ kɨ Parɨsɨ je 
\r (Mk 12.38-40; Lk 11.39-52; 20.45-47) 
\p  
\v 1 Jəju əl kosɨ je kɨ njé ndo je ləne ə nə:  
\v 2 «NJé ndo ndu-kun je kɨ *Parɨsɨ je, kɨlə ləde e kɔr gɨn ndu-kun lə *Mojɨ.  
\v 3 NGa nɨngə səi, majɨ kadɨ ɨtəli rɔsi go nḛ je tɨ kɨ əli səsi, nə ɨndaji kɨlə rade je al, tadɔ rai nḛ kɨ əi je wa ɨsɨ əli kɨ tade kɨn, al.  
\v 4 Dɔɔi nḛ kɨ ɔy ɨndəi dɔ dɨje tɨ, nə mbati kun ngon jide taa ndə̰y be kuwə-n səde tae.  
\v 5 Kɨlə rade je pətɨ, rai kɨ kadɨ dɨje ooi gɨdɨde. NGan ndu-kun je kɨ ndangi ɨləi me ngan buwatɨ je tɨ, ə dɨje dɔɔi natɨ no̰de tɨ ə sə jide tɨ wa kɨn, rai ya̰de adɨ boy, taa kulə je kɨ dɨje ɔsi sɨl kɨbɨ je tɨ kɨn ka, rai ya̰de adɨ ngal tɔ\x + \xo 23:5 \xt Kɔr Isɨrayəl je 15.38-41\x*.  
\v 6 Əi dɨje kɨ gei lo kɨsɨ kɨ kəte no̰ dɨje tɨ, lo nḛ kuso tɨ, kɨ nḛ kɨsɨ kɨ kəte no̰ dɨje tɨ, gɨn kəy kaw-naa je tɨ.  
\v 7 Taa gei kadɨ dɨje rai-de lapɨya kɨ ɓukɨ-naa tɨ lo kɨngə-naa je tɨ lə kosɨ je nɨm, kadɨ dɨje ɓari-de “NJé ndo dɨje” nɨm tɔ.  
\v 8 Nə səi, adi dəw ɓar səsi “NJe ndo dɨje”, al, tadɔ pətɨ, səi ngakonaa je, nɨngə NJe ndo səsi e kare ba tɔ.  
\v 9 Ɨɓari dəw madɨ dɔnangɨ tɨ ne “Bawsi” al, tadɔ Bawsi e kare ba, ə ɨsɨ dɔra̰ tɨ taa.  
\v 10 Taa adi dəw ɓar səsi “Dɨje kɨ bo”, al tɔ, tadɔ Dəw kɨ bo ləsi e kare ba, ə e Kɨrɨsɨ kɨ e dəw kɨ Luwə mbəte.  
\v 11 Dəw kɨ bo dansi tɨ, a e nje ra kɨlə ɓəə ləsi.  
\v 12 Dəw kɨ un dɔne kɨ taa, a ɨləi dɔe kɨ nangɨ, ə dəw kɨ ɨlə dɔne kɨ nangɨ, a uni dɔe taa tɔ. \fig Buwatɨ je kɨ kulə je kɨ ɔsii sɨl kɨbɨ je|src="lb00276c.tif" size="col" loc="MAT 23.5" copy="Horace Knowles" ref="23.5" \fig* 
\s1 Kəm-to-ndoo e lə Parɨsɨ je kɨ njé ndo ndu-kun je 
\p  
\v 13 «Kəm-to-ndoo e ləsi, səi njé ndo ndu-kun je, kɨ *Parɨsɨ je. Səi njé kədɨ kəm dɨje! Ɨsɨ uti ta rəbɨ kɨ kaw ko̰ɓe tɨ kɨ dɔra̰ tɨ dɔ dɨje tɨ. Səi je wa uri me tɨ al, nɨngə dɨje kɨ gei kur me tɨ ka, ɔgi-de nɨm tɔ. 
\p [  
\v 14 «Kəm-to-ndoo e ləsi, səi njé ndo ndu-kun je kɨ Parɨsɨ je. Ɨtaai nḛ majɨ je lə njé ngaw koy je pətɨ pətɨ jide tɨ, nɨngə ədi kəm dɨje kɨ kəl ta kɨ Luwə kɨ gɨne gangɨ al, kadɨ dɨje ooi səsi, təkɨ səi dɨje kɨ majɨ. Go kɨlə ra je tɨ kɨ be kɨn, Luwə a gangɨ-n ta kɨ nga̰ ngay dɔsi tɨ\f + \fr 23:14 \ft Bar ta je kɨ me nḛ je tɨ kɨn [] goto me makɨtɨbɨ je tɨ kɨ njé ndange ndangi kəte.\f*.] 
\p  
\v 15 «Kəm-to-ndoo e ləsi, səi njé ndo ndu-kun je kɨ Parɨsɨ je, səi njé kədɨ kəm dɨje! Awi mba, a̰yḭ-naa ngɔdɨ dɔnangɨ rai je tɨ kɨ lo lo, dɔ ba tɨ je mba kadɨ ɨngəi dəw kare gosi tɨ. Ə lokɨ ɨngəi-e nɨngə, ɨrai-e adɨ təl asɨ ta kaw me por tɨ nja joo ɨtə səi je wa ɓəy tɔ. 
\p  
\v 16 «Kəm-to-ndoo e ləsi, səi njé kɔr dɨje ta rəbɨ, kɨ kəmsi tɔ! Ɨsɨ əli əi nə: “Re dəw ɨbɨ rɔne kɨ kəy lə Luwə ɓa, to kare, a re ɨbɨ rɔne kɨ lɔr kɨ kəy lə Luwə ə, sɔbɨ kadɨ ra nḛ kɨ ɨbɨ-n rɔne.”  
\v 17 Səi mbə dɨje, dɨje kɨ kəmsi oo lo al! Lɔr e nḛ kɨ kəy lə Luwə, adɨ e ya̰ Luwə. Ə se lɔr ɓa e kɨ bo ngay ə se, kəy lə Luwə kɨ təl lɔr nḛ kɨ kɨndə ta dangɨ tɨ kɨn wa?  
\v 18 Ɨtəli əli ɓəy əi nə: “Re dəw ɨbɨ rɔne kɨ dɨngɨri lo kɨndə kadɨ-kare ɓa, to kare, a re ɨbɨ rɔne kɨ kadɨ-kare ə, sɔbɨ kadɨ ra nḛ kɨ ɨbɨ-n rɔne.”  
\v 19 Səi njé kəm tɔ je! E ri ə e kɨ bo ngay ə? E kadɨ-kare ə se e dɨngɨri lo kɨndə kadɨ-kare kɨ təl kadɨ-kare nḛ kɨ kɨndə ta dangɨ tɨ kɨn ə?  
\v 20 Dəw kɨ ɨbɨ rɔne kɨ lo kɨndə kadɨ-kare ɓa, ɨbɨ rɔne kɨ dɨngɨri lo kɨndə kadɨ-kare nɨm, kɨ nḛ je pətɨ kɨ ɨsɨ dɔ tɨ nɨm tɔ.  
\v 21 Dəw kɨ ɨbɨ rɔne kɨ kəy lə Luwə ɓa, ɨbɨ rɔne kɨ kəy lə Luwə nɨm, kɨ Luwə kɨ ɨsɨ me tɨ nɨm.  
\v 22 Dəw kɨ ɨbɨ rɔne kɨ dɔra̰ ɓa, ɨbɨ rɔne kɨ kɨmbər ngar lə Luwə nɨm, kɨ Luwə kɨ ɨsɨ dɔ tɨ nɨm\x + \xo 23:22 \xt Ejay 66.1\x*. 
\p  
\v 23 «Kəm-to-ndoo e ləsi, səi njé ndo ndu-kun je, kɨ Parɨsɨ je, səi njé kədɨ kəm dɨje. Ɔri nḛ kare dan kɨ dɔgɨ tɨ, me mbi kam je tɨ kɨ ətɨ majɨ, kɨ me mbi kam ndɨr ta̰y je tɨ, kɨ me ngan nḛ ndɨr ta̰y je tɨ, adi Luwə, nɨngə ɨndəi njasi dɔ nḛ je tɨ kɨ rɔjetɨ me ndu-kun tɨ lə Luwə, tə nḛ ra kɨ dana, kɨ koo kəm-to-ndoo, kɨ ra go tɨ. Kɨ rɔjetɨ, e kɨn ə e nḛ je kɨ sɔbɨ kadɨ re a ɨndəi kəmsi go tɨ ɨrai, kɨ kanjɨ kɨyə̰ ndəge je.  
\v 24 Səi njé kɔr dɨje ta rəbɨ, kɨ kəmsi tɔ! Ɨsɨ ɨləi nḛ ta ngoo man tɨ ɨtaai man mbata ngan ku je kɨ du, ə ɨsɨ tɨwi kədɨ mesi tɨ. 
\p  
\v 25 «Kəm-to-ndoo e ləsi, səi njé ndo ndu-kun je, kɨ Parɨsɨ je, səi njé kədɨ kəm dɨje! Ɨtogi gɨdɨ ka man, kɨ gɨdɨ ka kuso nḛ adɨ ay, nə mee kəy rosɨ kɨ nḛ ɓogɨ je, kɨ nḛ kɨ ɨngəi kɨ go rəbɨ ngur nḛ ra kɨ majal.  
\v 26 Ḭ Parɨsɨ kɨ nje kəm tɔ! Ɨtogɨ me ka man, nɨngə gɨde a ay tɔ. 
\p  
\v 27 «Kəm-to-ndoo e ləsi, səi njé ndo ndu-kun je kɨ Parɨsɨ je, səi njé kədɨ kəm dɨje! Ɨtoi tə dɔ ɓadɨ je kɨ dɨje lati po̰ gɨdɨ tɨ adɨ ndai kam be: re o gɨde taga ne ɓa, ndole, nə mee kɨ kəy rosɨ kɨ sɨngə dɨje, kɨ nḛ je kɨ ndum.  
\v 28 E be tɔ ə, gɨdɨsi tɨ taga ne, ɨtɔji adɨ dɨje ooi təkɨ səi njé təl rɔsi go ndu Luwə tɨ, nə mesi tɨ kəy ɓa, kədɨ kəm dɨje kɨ majal kɨ ra, rosɨ. 
\p  
\v 29 «Kəm-to-ndoo e ləsi, səi njé ndo ndu-kun je kɨ Parɨsɨ je, səi njé kədɨ kəm dɨje! Ɨndəi ɓadɨ njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ adɨ majɨ, ɨrai ɓadɨ dɨje kɨ dana adɨ ndole,  
\v 30 nɨngə əli əi nə: “Re dɔkagɨlo tɨ lə kaje je kɨn je no̰o̰ ə, re j-a j-ɨndə rɔje naa tɨ səde kadɨ jɨ tɔl-n njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ, al.”  
\v 31 Lo kɨn tɨ, səi je wa ɨsɨ tɔji kadɨ səi ngan ka njé tɔl njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ.  
\v 32 E ən ə, ɨrai kɨ no̰si tɨ, ɨtɔlii ta nḛ kɨ kasi je ɨləi ngɨre! 
\p  
\v 33 «Səi dɨje kɨ mansi majal tə li pi je be, ra ban ə ɨməri kadɨ a a̰yḭ-naa, ta ta kɨ gangɨ tɨ lə por ə?  
\v 34 E mbata kɨn ə, m-a m-ɨlə-n kɨ njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ, kɨ njé gosɨ je, kɨ njé ndo dɨje ta lə Luwə, rɔsi tɨ. A tɔli-de je, a ɓəi-de kagɨ-dəsɨ tɨ je, a tɨndəi-de kɨ ndəy kabɨlay gɨn kəy kaw-naa tɨ je, taa a ngɔdi-de, ḭḭ səde ɓe bo tɨ kɨ kare ə ɨgangi səde ɓe bo tɨ kɨ nungɨ kɨ kəte kəte.  
\v 35 Lo kɨn tɨ, dɨje kɨ dana kɨ məsɨde e kɨ ɓukɨ kɔ, ɨlə ngɨre dɔ Abəl tɨ, tḛḛ-n dɔ Jakari tɨ kɨ ngon lə Barasi kɨn, ta məsɨde a e dɔsi tɨ. E Jakari kɨ ndɔ kɨ ɨtɔli-e dadan lo tɨ kɨ ḭ kəy tɨ lə Luwə re lo dɨngɨri kadɨ-kare tɨ kɨn\x + \xo 23:35 \xt Kɨlə ngɨrə nḛ je 4.8; 2 Poy ta je 24.20-22\x*.  
\v 36 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, ta nḛ tɔl je kɨn pətɨ a e dɔ dɨje tɨ kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ ɓone. 
\s1 Jəju əl ta dɔ ɓe bo Jorijaləm tɨ 
\r (Lk 13.34-35) 
\p  
\v 37 «Səi dɨje kɨ Jorijaləm tɨ, səi dɨje kɨ Jorijaləm tɨ, səi njé tɔl njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ, səi njé tɨlə dɨje kɨ Luwə ɨlə səde adɨ səsi kɨ mbal tɔli-de. NJa ngay, m-sangɨ kadɨ m-kaw səsi təkɨ ko̰ kɨnjə a kaw-n ngane je gɨn bagɨne tɨ kɨn be, nə ɔdi al.  
\v 38 Nɨngə kɨ ne kɨn, Luwə a ɨyə̰ kəy kaw-naa ləsi kɔ jisi tɨ.  
\v 39 Tadɔ a oi-mi al ngata, bɨtɨ ndɔ kɨ a əli əi nə: “NJangɨ dɔ e dɔ dəw tɨ kɨ re me tɔ Ɓaɓe tɨ\x + \xo 23:39 \xt Pa je 118.26\x*”.» 
\c 24  
\s1 Jəju əl təkɨ kəy lə Luwə a tujɨ 
\r (Mk 13.1-4; Lk 21.5-7) 
\p  
\v 1 Jəju tḛḛ me kəy tɨ lə Luwə kɨ taga, ɨsɨ aw nɨngə, njé ndo je lie, rəi rɔe tɨ, əli-e kadɨ oo kəy lə Luwə kɨ dɨje ɨndəi adɨ ətɨ ɓəl kɨn!  
\v 2 Ə Jəju un ta əl-de ə nə: «Nḛ je kɨn pətɨ, kəmsi oo majɨ, nə təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi m-adɨ oi, mbal kare kɨ a nay kadɨ ɨsɨ dɔ made tɨ ne goto; a budi-de nangɨ mur mur.» 
\s1 Nḛ je kɨ a rai nḛ kəte no̰ dɔbəy ndɔ tɨ 
\r (Mk 13.3-13; Lk 21.7-19) 
\p  
\v 3 Go tɨ, lokɨ Jəju aw ɨsɨ dɔ mbal kagɨ bɨni je tɨ, njé ndo je lie rəi rɔe tɨ, əli-e ta lokɨ əi sie kɨ karde ba əi nə: «Əl-je adɨ j-o, dɔkagɨlo kɨ ra tɨ ə nḛ je kɨn a rai nḛ ə? Ə nḛ kɔjɨ kɨ ban ə a tɔjɨ kadɨ jɨ gər təkɨ e dɔkagɨlo kɨ kadɨ tə ɨre-n nɨm, e dɔbəy ndɔ nɨm tɔ ə?»  
\v 4 Ə Jəju ɨlə-de ə nə: «Ɨndəi kəm-kədɨ dɔ rɔsi tɨ, adi dəw ədɨ səsi al.  
\v 5 Tadɔ dɨje ngay a rəi kɨ tɔm, a əli əi nə: “Mi ə mi Kɨrɨsɨ kɨ e Dəw kɨ Luwə mbəte”, nɨngə a ɓuki dɨje ngay wale tɔ.  
\v 6 A oi ka rɔ je kɨ e səsi ɓasi, kɨ poy rɔ je kɨ e sa̰y, nə oi majɨ! Adi ɓəl ra səsi al. Ri ri ka nḛ je kɨn a rəi, nə e dɔbəy ndɔ al ɓəy.  
\v 7 Gɨn ɓe madɨ a aw rɔ dɔ gɨn ɓe madɨne tɨ, ko̰ɓe madɨ a aw rɔ dɔ ko̰ɓe madɨne tɨ; ɓo a o̰ je, dɔnangɨ a yəkɨ je, kɨ lo je kɨ dangɨ dangɨ,  
\v 8 nə nḛ je kɨn pətɨ a toi tə lo kɨlə ngɨrə to ndoo kɨ a ra dəne kɨn be ɓəy.  
\v 9 Dɨje a uni dɔsi, awi səsi kadɨ ɨngəi ko̰ je, kadɨ tɔli səsi je. Dɨje pətɨ kɨ əi *Jɨpɨ je al, mede a majal səsi kɨ mbata ləm.  
\v 10 Lo kɨn tɨ, dɨje ngay a ɨyə̰i kadɨ-me je ləde kɔ. A uni dɔ-naa kɨ yo je kɨ ne je, a ɔsi-naa ta.  
\v 11 NJé kəl ta ngom kə nə n-əi njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ, a tḛḛi, ədi dɨje ngay ɓuki-de wale.  
\v 12 Majal a taa dɔnangɨ taa kɨ kadɨ, dɨje ngay ndɨgɨ-naa ləde a təl gogɨ.  
\v 13 Nə dəw kɨ uwə tɔgɨne ba bɨtɨ dɔbəy tɨ, a ɨngə kajɨ.  
\v 14 Poy Ta kɨ Majɨ kɨ dɔ ko̰ɓe tɨ lə Luwə kɨn, dɨje a ɨləi mbḛe kɨ dɔnangɨ pətɨ, kadɨ dɨje pətɨ kɨ gəri Luwə al ooi najɨ kɨ ma kɨ dɔ tɨ. Nɨngə go tɨ, dɔbəy ndɔ a re. 
\s1 Ko̰ kɨ bo ngay kɨ a re 
\r (Mk 13.14-23; Lk 21.20-24) 
\p  
\v 15 «Nɨngə lokɨ a oi dəw kɨ nje ra nḛ kɨ kɔbɨ, dəw kɨ nje tujɨ lo, kɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Danɨyəl əl ta lie kɨn\x + \xo 24:15 \xt Danɨyəl 9.27; 11.31; 12.11\x*, a uwə lo kɨsɨ lo kɨ ay njay tɨ kɨn ɓa, majɨ kadɨ dəw kɨ nje tɨdə nḛ je kɨn, gər gɨne majɨ.  
\v 16 Nɨngə njé kɨ ɨsi Jude tɨ a a̰yḭ-naa kɨ dɔ mbal je tɨ.  
\v 17 Dəw kɨ ɨsɨ dɔ kəy tɨ, a ur nangɨ kadɨ aw me kəy tɨ un nḛ madɨ tḛḛ-n al.  
\v 18 Dəw kɨ a e me ndɔr tɨ, a asɨ kadɨ təl re ɓe un kɨbɨ rɔne al.  
\v 19 NDɔe tɨ no̰o̰ kɨn, kəm-to-ndoo kɨ ga̰e goto a e lə dəne je kɨ njé səm, kɨ njé kadɨ mba ngan je.  
\v 20 Əli ta kɨ Luwə kadɨ a̰yḭ-naa ngɔdɨ kɨn ɓara al, taa kadɨ e ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ al tɔ.  
\v 21 Tadɔ dɔkagɨloe tɨ kɨn, ko̰ kɨ dɨje a ɨngəi, e ko̰ kɨ dəw oo ndɔ kare al ɓəy. Lo kɨlə ngɨrə dɔra̰ kɨ dɔnangɨ tɨ nu, bɨtɨ ɓone, dəw oo ko ko̰ kɨn nja kare al, taa dəw a oo ko ko̰ kɨn gogɨ al tɔ.  
\v 22 Re Ɓaɓe uwə ta ndɔ je kɨn gangɨ al ə, dəw kare kɨ a ɨsɨ kɨ dɔne taa goto. Nə kɨ mbata lə dɨje kɨ e wa mbətɨ-de ə, a uwə-n ta ndɔ je kɨn gangɨ.  
\v 23 NGa nɨngə, re dəw əl səsi ə nə: “Kɨrɨsɨ kɨ e *Dəw kɨ Luwə mbəte ə e yo ɓo, e ə e ne ɓo” ə, onosi kadi-e mesi.  
\v 24 MBata kɨrɨsɨ je kɨ ngom, kɨ njé kəl kə nə n-əi njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ, a rəi no̰o̰ tə rai nḛ kɔjɨ je kɨ ətɨ ɓəl kɨ nḛ je kɨ dum kəl tae. A rai ra kɨ kadɨ tə njé wa kɨ Luwə mbətɨ-de kɨn ka, n-ɓuki-de wale.  
\v 25 E be ə, m-əl səsi nḛ je kɨn kəte be kadɨ ɨgəri. 
\s1 NDɔ re NGon dəw 
\r (Mk 13.24-31; Lk 21.25-31) 
\p  
\v 26 «Kɨn ə re dəw əl səsi ə nə: “Dəw kɨ Luwə mbəte ə a dɨlə lo tɨ yo am” ə, awi al. Re əl səsi ə nə: “E ə ɓɔyɔ rɔne mbo̰ lo tɨ gogɨ nu am” ə adi-e mesi al.  
\v 27 Nɨngə, təkɨ ndi təl ḭ-n lo kɨbə kadɨ tɨ, aw-n lo kur kadɨ tɨ ka kɨn, kɨrem mi *NGon dəw ka e be tɔ.  
\v 28 Lokɨ nɨn to tɨ ə mal je a kawi-naa tɨ.  
\v 29 NGay al par go ko̰ je tɨ kɨ dɔkagɨloe tɨ kɨn ɓa, kadɨ a tḛḛ kəmne al, nay a nda al, mee je a ḭḭ kɨ dɔra̰ tɨ tosi kɨ nangɨ, nɨngə tɔgɨ je kɨ dɔra̰ tɨ a yəki.  
\v 30 Lo kɨn tɨ, nḛ kɔjɨ kɨ dɔm tɨ mi NGon dəw a tḛḛ dɔra̰ tɨ, nɨngə gɨn kojɨ je pətɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne a ndɨgəi rɔde. NGa nɨngə, a oi-mi NGon dəw m-a m-re me kɨl ndi tɨ kɨ tɔgɨ, me kunjɨ tɨ kɨ ətɨ ɓəl\x + \xo 24:30 \xt Danɨyəl 7.13\x*.  
\v 31 M-a m-ɨlə malayka je ləm kɨ təbɨ kɨ ɓa ɔr lo dɔ kum dɔnangɨ tɨ kɨ sɔ kadɨ kawi njé kɨ Luwə mbətɨ-de kɨ naa tɨ. A kawi-de ḭḭ ngangɨ dɔnangɨ tɨ kɨ kare tḛḛi e kɨ nungɨ tɨ. 
\s1 Nḛ ndo kɨ ɔjɨ dɔ kagɨ mbay-kote 
\r (Mk 13.28-31; Lk 21.29-33) 
\p  
\v 32 «Majɨ kadɨ ɨgəri nḛ ndo kɨ dɔ kagɨ mbay-kote tɨ kɨn majɨ. Lokɨ bajie je ɨndəi rungɨru, ə mbie ɨtɨ kɨn nɨngə, ɨgəri kadɨ nay ɓa e ɓasi ngata.  
\v 33 Be tɔ ə, lokɨ oi nḛ je kɨn pətɨ rai nḛ nɨngə, majɨ kadɨ ɨgəri təkɨ mi *NGon dəw mi ta kəy tɨ ɓasi rɔsi tɨ.  
\v 34 Nɨngə təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dɨje kɨ ɨsi kɨ dɔde taa ne kɨn a oyi tɨgə al ɓəy ə nḛ je kɨn a rai nḛ.  
\v 35 Dɔra̰ kɨ dɔnangɨ a gotoi ndɔ madɨ, nə ta ləm a to lo tone tɨ ba bɨtɨ kɨ no̰ tɨ. 
\s1 Luwə kɨ karne ba ə gər ndɔ kɨ dɔbəy tɨ 
\r (Mk 13.32-37; Lk 17.26-30, 34-36; 12.39-40) 
\p  
\v 36 «Dəw kare kɨ gər ndɔ əi kɨ dɔ kadɨ kɨ nḛ je kɨn a rai nḛ tɨ goto. *Malayka je kɨ dɔra̰ tɨ al nɨm, mi NGon lə Luwə ə wa al nɨm. Dəw ɓa e Bawje Luwə kɨ karne ba par ə gər.  
\v 37 Nɨngə, nḛ kɨ ra nḛ dɔkagɨlo tɨ lə Nuwe kɨn ə, nḛe a ra nḛ ndɔ rem tɨ mi *NGon dəw tɔ.  
\v 38 Kəte no̰ kadɨ man ko̰ kɨ bo kɨn re, dɨje usoi je, a̰yḭ-naa je, taai-naa je, ɨləi ngande je ngaw tɨ je, bɨtɨ ndɔ tɨ kɨ Nuwe ur-n me bato tɨ\x + \xo 24:38 \xt Kɨlə ngɨrə nḛ je 6.9-7.6\x*.  
\v 39 Me dɨje uwə-de kɨ ta al, bɨtɨ kadɨ man kɨ bo re o̰-n-de\x + \xo 24:39 \xt Kɨlə ngɨrə nḛ je 7.7-24\x*. E be ə, kɨrem mi NGon dəw ka a to be tɔ.  
\v 40 Dɨngəm je joo a ai me ndɔr tɨ ɓa, a uni kare ə a ɨyə̰i kɨ nungɨ.  
\v 41 Dəne je joo a uri nḛ me bɨr tɨ kɨ kare, a uni kɨ kare ə a ɨyə̰i kɨ nungɨ.  
\v 42 Ə majɨ kadɨ ɨsi dɔgɨ tɨ, tadɔ ɨgəri dɔ kadɨ kɨ Ɓaɓe ləsi a re-n al.  
\v 43 Ɨgəri majɨ kadɨ re ɓa nje kəy gər dɔ kadɨ kɨ nje ɓogɨ a re-n dan lo tɨ ə, a ɨsɨ kəm ba, ɓɨ a ɨyə̰ nje ɓogɨ kadɨ ur kəy al.  
\v 44 E mbata kɨn ə, səi ka, ɨsi dɔ njasi tɨ tɔ, tadɔ mi NGon dəw m-a m-re dɔ kadɨ tɨ kɨ ɨgəri al. 
\s1 Ɓəə kɨlə kɨ nje ra nḛ kɨ dana 
\r (Lk 12.42-46) 
\p  
\v 45 «Ɓəə kɨlə kɨ dana, kɨ kəme ədɨ, ə e dəw kɨ ɓae a ɨnde dɔ dɨje tɨ kɨ me kəy tɨ ləne kadɨ adɨ-de nḛ kuso kɨ dɔ kadɨ kɨ kadɨ adɨ-n-de.  
\v 46 NJe ra kɨlə kɨn a e nje majɨ-kur, lo kɨ ɓae təl ə ɨnge ta kɨlə tɨ kɨn, a ra.  
\v 47 Təkɨ rɔjetɨ adɨ m-əl səsi, a ɨnde dɔ nḛ majɨ je tɨ ləne pətɨ.  
\v 48 A kɨn ə re e nje ra kɨlə kɨ majal ə, a əl mene tɨ ə nə: “Ɓam a re law al ɓəy”,  
\v 49 ɓa a a ta tɨndə madɨ-kɨləne je tɨ, a uso je, a a̰y je kɨ njé kasɨ ra je.  
\v 50 Lo kɨn tɨ, ɓa nje kəy a re kɨ ndɔ kɨ e ɨndə mene dɔ tɨ al, kɨ dɔ kadɨ kɨ gər al.  
\v 51 Ɓae a tuwe kɔ, kadɨ oo nḛ ko̰ kɨ a ra dɨje kɨ njé kədɨ kəm dɨje, lo no̰ tɨ kɨ lo ngə ngangɨ tɨ.» 
\c 25  
\s1 Kujɨ ta dɔ ngan mandɨ je tɨ kɨ dɔgɨ 
\p  
\v 1 «Ko̰ɓe kɨ dɔra̰ tɨ a to tə ta lə ngan mandɨ je kɨ dɔgɨ kɨ ɔyi lambɨ je ləde ə awi kadɨ tɨləi kəm dəw kɨ aw tə taa dəne kɨn be.  
\v 2 NJé kɨ mi əi mbə je ə njé kɨ mi əi njé kəm-kaa je tɔ.  
\v 3 NJé kɨ mbə je ɔyi lambɨ je ləde nə uni yɨbɨ kɨ rangɨ dɔ made tɨ al,  
\v 4 nə njé kəm-kaa je, ɔyi lambɨ je ləde kɨ yɨbɨ kɨ rangɨ dɔ made tɨ.  
\v 5 NGa nɨngə, lokɨ dəw kɨ aw tə taa dəne ka kɨn re law al, ɓi rade adɨ toi ɓi.  
\v 6 Ə dan lo tɨ, ndu dəw ɓa ə nə: “Oi nje taa dəne ka ə am, ɨtḛḛi ɨtɨləi kəme.”  
\v 7 Lo kɨn tɨ, ngan mandɨ je ka kɨn pətɨ ndəli dɔ ɓi tɨ, ɨndəi dɔ lambɨ je ləde dana.  
\v 8 Nɨngə njé kɨ mbə je əli njé kəm-kaa je əi nə: “Adi-je yɨbɨ lambɨ ləsi ndə̰y, nə lambɨ je ləje ɨsɨ oyi.”  
\v 9 Ə njé kəm-kaa je əli-de əi nə: “Jagɨ, a asɨ kadɨ j-əi səsi dɔ tɨ al, ə awi rɔ njé gatɨ nḛ tɨ ɨndogi ya̰si.”  
\v 10 Ə lokɨ mbə je awi lo ndogɨ yɨbɨ lambɨ tɨ nɨngə, nje taa dəne re tḛḛ. NJé kɨ ɨsi dɔ njade tɨ, uri sie kəy taa-naa tɨ, adɨ uti ta kəy dɔde tɨ.  
\v 11 Go tɨ gogɨ ɓəy taa njé kɨ nungɨ ka kɨn ḭḭ no̰o̰ rəi ya̰de, əli əi nə: “Ɓaɓe, Ɓaɓe, ɨtḛḛ ta kəy adɨ-je!”  
\v 12 Nə nje taa dəne ɨlə-de tɨ ə nə: “Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, m-gər səsi al.”»  
\v 13 Lo kɨn tɨ, Jəju ɨlə dɔ tɨ ə nə: «E be ə, majɨ kadɨ ɨsi dɔ njasi tɨ, tadɔ ɨgəri dɔ ndɔe ə se dɔ kade al. 
\s1 Kujɨ ta dɔ njé kɨlə je tɨ kɨ mɨtə 
\r (Lk 19.12-27) 
\p  
\v 14 «Ta kɨ dɔ Ko̰ɓe tɨ lə Luwə to tə ta lə dɨngəm kɨ ɨsɨ aw mba ə ɓa njé kɨlə je ləne adɨ-de nḛ kɨngə ləne kɨn be.  
\v 15 Adɨ dəw kare sakɨ la mi, adɨ kɨ nungɨ sakɨ la joo, nɨngə adɨ kɨ nungɨ ɓəy sakɨ la kare tɔ. Adɨ dəw kɨ ra kɨ go tɔge tɨ, ɓa ɔtɨ aw mba.  
\v 16 Be ə, nje kɨlə kɨ ɨngə sakɨ la mi, aw ra-n gatɨ, ɨngə sakɨ la mi dɔ tɨ.  
\v 17 Be tɔ ə, e kɨ ɨngə joo, ra, ɨngə joo dɔ tɨ.  
\v 18 Nə e kɨ ɨngə sakɨ la kare, aw ur ɓe, dɨbɨ la tɨ kɨ ɓae ade ka kɨn. 
\p  
\v 19 «NGata nɨngə, dɔkagɨlo ngay go tɨ, ɓa njé kɨlə je ka kɨn ḭ no̰o̰ re. Lokɨ re ɓa, dəjɨ-de kadɨ ɔji kandɨ kɨlə je ləde kɨ rai no̰ne tɨ kadɨ n-oo.  
\v 20 Lo kɨn tɨ, e kɨ ɨngə sakɨ la mi ka kɨn, re no̰ ɓane tɨ kɨ sakɨ la kɨ rangɨ mi dɔ tɨ, nɨngə əl-e ə nə: “Ɓam, sakɨ la kɨ mi kɨ adɨ-m ka, yə m-ra be m-ɨngə mi dɔ tɨ kɨn.”  
\v 21 Ə Ɓae əl-e ə nə: “Majɨ ngay, ḭ nje kɨlə kɨ majɨ kɨ a dana. Təkɨ a-n dana me nḛ tɨ kɨ ndə̰y be ka kɨn ə, m-a m-ɨndə-i dɔ nḛ je tɨ kɨ ngay tɔ. Ɨre, ɨra səm rɔnəl.”  
\v 22 E kɨ ɨngə sakɨ la joo ka kɨn, re no̰ ɓane tɨ kɨ sakɨ la kɨ rangɨ joo dɔ tɨ nɨngə əl-e ə nə: “Ɓam, sakɨ la kɨ joo kɨ adɨ-m ka, yə m-ra be m-ɨngə joo dɔ tɨ kɨn.”  
\v 23 Ə Ɓae əl-e ə nə: “Majɨ ngay, ḭ nje kɨlə kɨ majɨ kɨ a dana. Nɨngə təkɨ a-n dana me nḛ tɨ kɨ ndə̰y be ka kɨn ə, m-a m-ɨndə-i dɔ nḛ je tɨ kɨ ngay tɔ. Ɨre, ɨra səm rɔnəl.”  
\v 24 Ta tɔl tae tɨ, e kɨ ɨngə sakɨ la kare ka kɨn, re no̰ ɓane tɨ əl-e ə nə: “Ɓam, m-gər kadɨ ḭ dəw kɨ nga̰ ngay: lo kɨ ɨdɨbɨ nḛ tɨ al ka ɨtətɨ nɨm, lo kɨ ɨnajɨ nḛ tɨ al ka ɔy nɨm.  
\v 25 Nḛ kɨn ə m-ɓəl, adɨ m-aw m-ɓɔyɔ la kɨ adɨ-m ka kɨn nangɨ. Nɨngə kɨ ɓasɨne kɨn, nḛ ləi ə to kɨn.”  
\v 26 Lo kɨn tɨ, ɓae əl-e ə nə: “Ḭ nje kɨlə kɨ majal, ḭ nje dabɨ! Ḭ ɨgər majɨ kadɨ lo kɨ m-dɨbɨ nḛ tɨ al ka m-tətɨ nɨm, lo kɨ m-najɨ nḛ tɨ al ka m-ɔy nɨm.  
\v 27 NGa ə re be kɨn ɓa, re a ɨndə la ləm rɔ njé ngəm la je tɨ, ə təkɨ m-təl kɨn ɓa, re m-a m-taa kɨ mane dɔ tɨ.  
\v 28 Ɨtaai sakɨ la kɨ kare kɨ jie tɨ kɨn adi e kɨ aw kɨ sakɨ la dɔgɨ kɨn.  
\v 29 Tadɔ dəw kɨ aw kɨ nḛ jine tɨ, a adi-e dɔ tɨ kadɨ to-e mbar mbar, nə dəw kɨ nḛ lie goto, e kɨ ndɨkɨri wa kɨ aw-n kɨn ka a taai jie tɨ wa ɓəy.  
\v 30 Nɨngə e kɨ e nje kɨlə kɨ ndae goto, ɨləi-e taga lo kɨ ndul tɨ kɨ kadɨ a no̰ tɨ je, a ngə ngangɨne tɨ je.”» 
\s1 Ta kɨ gangɨ kɨ dɔbəy tɨ 
\p  
\v 31 Jəju əl ɓəy ə nə: «Lokɨ mi *NGon dəw m-a m-re me tɔgɨ tɨ kɨ ətɨ ɓəl, kɨ malayka je pətɨ gom tɨ kɨn ɓa, m-a m-ɨsɨ dɔ kɨmbər ngar tɨ ləm me tɔɓa tɨ.  
\v 32 Nɨngə gɨn ɓe je kɨ dangɨ dangɨ a kawi-naa kɨ no̰m tɨ. M-a m-ɔr kəm dɨje naa tɨ təkɨ nje nḛ kul je a ɔr-n kəm batɨ je kɨ bɨyə̰ je naa tɨ kɨn be.  
\v 33 M-ɨndə batɨ je dɔ ji ko̰m tɨ, ə m-a m-ɨndə bɨyə̰ je dɔ ji gəlm tɨ tɔ.  
\v 34 Lo kɨn tɨ, ngar a əl njé kɨ dɔ ji kone tɨ ə nə: “Ɨrəi, səi kɨ Bai ɨndə jine dɔsi tɨ kɨn, ə ɨtaai ko̰ɓe kɨ Luwə ɨndə dɔe naa tɨ mbata tɨ ləsi lo kɨlə ngɨrə dɔra̰ kɨ dɔnangɨ tɨ nu kɨn.  
\v 35 MBata ɓo ra-m ə adi-mi nḛ m-uso; kɨndə ra-m ə adi-mi man m-a̰y; mi mba ə uwəi-mi kɨ rɔsi tɨ;  
\v 36 m-a kɨ rɔm kare ə adi-mi kɨbɨ m-ɨlə rɔm tɨ; rɔm to-m ə ɨrai səm; m-to dangay tɨ ə ɨrəi oi-mi.”  
\v 37 NGa ə njé ra go ndu Luwə tɨ a ɨləi-e tɨ əi nə: “Ɓaɓe, kadɨ ban tɨ ə j-o-i ɓo ra-i ə j-adi nḛ uso ə? Kɨndə ra-i ə j-adi man a̰y ə?  
\v 38 Ḭ mba ə j-uwəi kɨ rɔje tɨ ə? A kɨ rɔi kare ə j-adi kɨbɨ ɨlə rɔi tɨ ə?  
\v 39 Rɔi to-i ə jɨ ra səi ə? Ɨto dangay tɨ ə jɨ re j-o-i ə?”  
\v 40 Ə ngar əl njé ra go tɨ je ə nə: “Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dɔkagɨlo je pətɨ kɨ ɨrai nḛ je kɨn kɨ kɨ du ngay dan ngakom je tɨ kɨ oi-de kam ɓa, e mi ə ɨrai səm.” 
\p  
\v 41 «Nɨngə go tɨ, ngar a əl njé kɨ ai dɔ ji gəlne tɨ ə nə: “Ɔti sa̰y kɔ rɔm tɨ, səi dɨje kɨ ndɔl e dɔsi tɨ! Awi me por tɨ kɨ gɨne a gangɨ al, kɨ Luwə ɨndə dɔe dana mbata tɨ lə su əi kɨ malayka je ləne kɨn.  
\v 42 MBata ɓo ra-m, ə adi-mi nḛ m-uso al; kɨndə ra-m, ə adi-mi man m-a̰y al;  
\v 43 mi mba ə uwəi-mi kɨ rɔsi tɨ al; m-a kɨ rɔm kare ə adi-mi kɨbɨ m-ɨlə rɔm tɨ al; rɔm to-m ə ɨrai səm al; m-to dangay tɨ ə ɨrəi oi-mi al.”  
\v 44 Ɓa əi je ka a ɨləi-e tɨ əi nə: “NGa Ɓaɓe, kadɨ ban tɨ ə j-o-i ɓo ra-i ə j-adi nḛ uso al, ə se kɨndə ra-i ə j-adi man a̰y al ə? Ḭ mba, ə se a kɨ rɔi kare, ə se rɔi to-i, ə se ɨto dangay tɨ ə jɨ mbatɨ ra səi ə?”  
\v 45 Ə ngar a ɨlə-de tɨ ə nə: “Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dɔkagɨlo je pətɨ kɨ ɨrai nḛ je kɨn kɨ kɨ du ngay dan ngakom je tɨ kɨ oi-de kam, al ɓa, mi ka ɨrai səm al jagɨ tɔ.”  
\v 46 Lo kɨn tɨ, njé ra go tɨ al, a awi lo ko̰ tɨ kɨ gɨne a gangɨ al, ə njé ra go ndu Luwə tɨ je a awi lo kajɨ tɨ kɨ bɨtɨ kɨ no̰ tɨ\x + \xo 25:46 \xt Danɨyəl 12.2\x*.» 
\c 26  
\s1 Kɨndə dɔ ta naa tɨ mba tɔl Jəju 
\r (Mk 14.1-2; Lk 22.1-2; Ja̰ 11.45-53) 
\p  
\v 1 Lokɨ Jəju tɔl ta nḛ ndo je ləne ɓa, əl njé ndo je ləne ə nə:  
\v 2 «Ɨgəri kadɨ ndɔ joo par ə, ndɔ ra nay Pakɨ a asɨ, kadɨ dɨje a ɨləi-mi *NGon dəw ji dɨje tɨ kadɨ a ɓəi-mi kagɨ-dəsɨ tɨ.» 
\p  
\v 3 Lo kɨn tɨ no̰o̰, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ ngatɔgɨ je lə *Jɨpɨ je, kawi-naa natɨ lo tɨ lə Kayɨpɨ kɨ e kɨ boy lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je.  
\v 4 Nɨngə ɨndəi ndude naa tɨ kadɨ n-uwəi Jəju gɨdɨ ngə̰y n-tɔli-e.  
\v 5 Ɓa əli-naa əi nə: «Adɨ j-uwəi-e ndɔ ra nay tɨ al, nə tə j-ḭḭ j-osi me wongɨ tɨ lə dɨje.» 
\s1 Dəne madɨ ur yɨbɨ kɨ ətɨ majɨ dɔ Jəju tɨ 
\r (Mk 14.3-9; Ja̰ 12.1-8) 
\p  
\v 6 Jəju e me ɓe tɨ kɨ Bətani, me kəy tɨ lə Sɨmo̰ kɨ kəte e nje banjɨ,  
\v 7 nɨngə dəne madɨ re rɔ Jəju tɨ kɨ ku mbal kɨ ɓari-e albatɨr kɨ yɨbɨ kɨ ətɨ majɨ rosɨ. E yɨbɨ kɨ gate e ngay. Nɨngə lokɨ Jəju ɨsɨ uso nḛ ɓa, ur yɨbɨ ka kɨn dɔ Jəju tɨ.  
\v 8 Ə lokɨ njé ndo je ooi nḛ kɨn be ɓa, nəl-de al, adɨ əli əi nə: «Kəm tujɨ yɨbɨ kɨn kɔ be e ri ə?  
\v 9 Asɨ kadɨ dəw ɨyə̰ taa-n la kɨ ngay ə un ra-n kɨ njé ndoo je!»  
\v 10 Jəju oo ta kɨ ɨsɨ əli be ɓa, əl-de ə nə: «MBa ri ə ɨsɨ njɨbəi dəne kɨn ə? Nḛ kɨ ra dɔm tɨ kɨn e kɨlə kɨ majɨ.»  
\v 11 NJé ndoo je kam, ɨsi səsi ne kɨ ndɔ je pətɨ, nə mi m-a m-ɨsɨ səsi kɨ no̰ tɨ al.  
\v 12 Yɨbɨ kɨ ətɨ majɨ kɨ ur dɔm tɨ kɨn, ur ra-n go darɔm kɨ a aw ɓada.  
\v 13 Nɨngə adɨ m-əl səsi ta kɨ rɔjetɨ: lo je pətɨ dɔnangɨ tɨ ne, kɨ dɨje a ɨləi mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ kɨn tɨtɨ, a ɔri poy nḛ kɨ dəne ra kɨn kadɨ mede ole-n dɔe tɨ. 
\s1 Judasɨ un dɔ Jəju 
\r (Mk 14.10-11; Lk 22.3-6) 
\p  
\v 14 Dəw kare kɨ mbo̰ njé ndo je tɨ lə Jəju kɨ dɔgɨ gɨde joo, kɨ tɔe nə Judasɨ Isɨkarɨyotɨ aw ɨngə njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je,  
\v 15 əl-de ə nə: «Kɨn ə m-ɨlə Jəju jisi tɨ ə a adi-mi ri ə?» Ɓa əi je tɨdəi la sɨlə kutɨ mɨtə adi-e\x + \xo 26:15 \xt Jakari 11.12\x*.  
\v 16 Ɨlə ngɨre loe tɨ kɨn no̰o̰, Judasɨ ɨsɨ sangɨ dɔkagɨlo kɨ to kadɨ ɨlə-n Jəju jide tɨ. 
\s1 Jəju uso nḛ Pakɨ kɨ njé ndo je ləne 
\r (Mk 14.12-16; Lk 22.7-13) 
\p  
\v 17 NDɔ kɨ dɔsa̰y lə ra nay kuso mapa kɨ əm ɔde al, njé ndo je lə Jəju rəi dəji-e əi nə: «Lo kɨ ra be ə ɨndɨgɨ kadɨ j-aw jɨ ra nḛ kuso Pakɨ tɨtɨ j-adi ə?»  
\v 18 Ə Jəju əl-de ə nə: «Awi me ɓe bo tɨ kam, ɓe lə dəw kɨ be, ə əli-e əi nə: “NJe ndo dɨje ə nə: ‹Dɔkagɨlo ləm e ɓasi, nɨngə e ɓe ləi ə m-a m-ra pakɨ tɨ kɨ njé ndo je ləm›.”»  
\v 19 *NJé ndo je awi rai təkɨ Jəju əl-n-de, adɨ rai nḛ kuso Pakɨ. 
\s1 Jəju əl təkɨ nje ndo kare a un dɔne 
\p  
\v 20 Lokɨ kadɨ ur, Jəju ɨsɨ ta nḛ kuso tɨ kɨ njé ndo je ləne kɨ dɔgɨ gɨde e joo.  
\v 21 Lokɨ ɨsɨ usoi nḛ, Jəju əl-de ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dəw kare dansi tɨ ne a ɨlə-m ji dɨje tɨ.»  
\v 22 Lo kɨn tɨ, me njé ndo je tɔsɨ-de, adɨ dəji ta Jəju kare kare əi nə: «E mi ɓe, Ɓaɓe?»  
\v 23 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Dəw kɨ ɨlə jine səm naa tɨ me ka tɨ kɨn ə, dəwe a ɨlə-m ji dɨje tɨ.  
\v 24 Mi *NGon dəw m-a m-oy təkɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə, nə kəm-to-ndoo e lə dəw kɨ a ɨlə-m mi NGon dəw ji dɨje tɨ. Dəwe kɨn, koje al wa ka e sotɨ ngay\x + \xo 26:24 \xt Ejay 53.7\x*.»  
\v 25 Judasɨ kɨ a ɨlə Jəju ji dɨje tɨ ka kɨn, dəjɨ Jəju ə nə: «E mi ɓe, NJe ndo dɨje?» Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «Tḛḛ tai tɨ.» 
\s1 Nḛ kuso lə Ɓaɓe 
\r (Mk 14.22-25; Lk 22.14-20; 1Kor 11.23-25) 
\p  
\v 26 Lokɨ ɨsi ta nḛ kuso tɨ, Jəju un mapa, ra oyo Luwə dɔ tɨ, uwə tətɨ naa tɨ, təl-n adɨ njé ndo je, nɨngə əl-de ə nə: «Ɨtaai usoi, e kɨn e darɔm.»  
\v 27 Go mapa tɨ, Jəju un kɔpɨ kasɨ kandɨ nju, ra oyo Luwə dɔ tɨ, nɨngə təl-n adɨ njé ndo je ə nə: «Ɨtaai, a̰yḭ-naa pətɨ.  
\v 28 E kɨn e məsɨm, məsɨ kun mɨndɨ kɨ sɨgɨ kɨ a a̰y mbata kosɨ dɨje, mba kɨyə̰ go majal je ləde kɔ.  
\v 29 Nɨngə adɨ m-əl səsi, m-a m-a̰y kasɨ kandɨ nju kɨ rangɨ al, bɨtɨ kadɨ m-a m-a̰y səsi kɨ sɨgɨ me ɓeko̰ tɨ lə Bai.» 
\s1 Jəju əl təkɨ Pɨyər a najɨ ta gər-ne 
\r (Mk 14.27-31; Lk 22.31-34; Ja̰ 13.36-38) 
\p  
\v 30 Lokɨ osi pa kɨlə tɔjɨ dɔ Luwə tɨ gɨne gangɨ\x + \xo 26:30 \xt Pa je 113-118\x*, tḛḛi awi dɔ mbal kagɨ bɨni je tɨ.  
\v 31 Nɨngə Jəju əl njé ndo je ləne ə nə: «Kondɔ ne wa kɨn, a ɨmbati-mi pətɨ, tadɔ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: “M-a m-tɔl ɓa batɨ je, nɨngə kosɨ batɨ je a sanəi-naa kɨ lo lo\x + \xo 26:31 \xt Jakari 13.7\x*.”  
\v 32 Nə lokɨ m-a m-ḭ lo koy tɨ, m-a m-aw kəte no̰si tɨ, tə ngəm səsi Galile tɨ.»  
\v 33 Lo kɨn tɨ, Pɨyər un ta əl Jəju ə nə: «Re dɨje pətɨ ə ɨyə̰i-ni kɔ ka, mi m-a m-ɨyə̰i kɔ al jagɨ.»  
\v 34 Ə Jəju təl əl-e ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əli, me kondɔ tɨ ne wa kɨn, kəte ɓəy taa kadɨ kunə kɨnjə no̰, a najɨ ta nja mɨtə ə nə ɨgər-m al.»  
\v 35 Nə Pɨyər əl-e ə nə: «Re e-n koy ka m-a m-oy səi, ɓɨ m-a najɨ ta gəri, al ratata.» Nɨngə ndəgɨ njé ndo je pətɨ əli ko ta wa kɨ Pɨyər əl ka kɨn tɔ. 
\s1 Jəju əl ta kɨ Luwə Jətɨsəmane tɨ 
\r (Mk 14.32-42; Lk 22.39-46) 
\p  
\v 36 Go tɨ, Jəju əi kɨ njé ndo je ləne ɔti rəi lo tɨ madɨ kɨ ɓari-e nə Jətɨsəmane. Jəju əl-de ə nə: «Ɨsi lo kɨn tɨ ne be ɨngəmi-mi, dɔkagɨlo tɨ kɨ m-a m-aw nu kadɨ m-əl ta kɨ Luwə.»  
\v 37 Jəju adɨ Pɨyər əi kɨ ngan lə Jəbəde kɨ joo awi sie. Lo kɨn tɨ, me-ko̰ kɨ ɓəl kɨ me ndɨl tɨ ɨlə ngɨrə ra Jəju,  
\v 38 adɨ əl-de ə nə: «Me-ko̰ rosɨ mem rosɨ kɨ asɨ koy. Ɨsi lo kɨn ne be, ɨsi səm kəm ɓɨ ɨtoi ɓi al.»  
\v 39 Jəju ɔtɨ kɨ kəte ndə̰y nɨngə, osɨ kɨ ta kəmne nangɨ, əl ta Luwə ə nə: «Bai, re to ban ə, ɔsɨ ko̰ kɨn adɨ də ngərəngɨ rɔm tɨ! Nə ke ə kadɨ e kɨ go ndɨgɨ tɨ ləm al, nə kɨ go ndɨgɨ tɨ ləi yo taa.»  
\v 40 Jəju təl re rɔ njé ndo je tɨ nɨngə ɨngə-de, ɨsɨ toi ɓi, adɨ əl Pɨyər ə nə: «Kɨn ka asi kadɨ ɨsi səm kəm dɔ kadɨ kɨ kare be al bɨtɨ a?  
\v 41 Ɨsi kəm ba, əli ta kɨ Luwə, kadɨ osi me nḛ na tɨ al. NDɨl ndɨgɨ ra nḛ kɨ majɨ, nə darɔ e kɨ to̰.»  
\v 42 Təl ɔr nda̰ne səde kɨ ko̰ joo, ɓa əl ta kɨ Luwə ə nə: «Bai, kɨn ə re ko̰ kɨn, sɔbɨ kadɨ m-ɨngə ɓɨ lo kɔse ngərəngɨ rɔm tɨ goto ɓa, kadɨ ɨra ndɨgɨ ləi.»  
\v 43 Lokɨ təl re rɔ njé ndo je tɨ nɨngə, ɨngə-de ɨsɨ toi ɓi ɓəy, kəmde ɔy dɨrɨri.  
\v 44 Jəju ɨyə̰-de ə təl ɔr nda̰ne ɓəy, əl ta kɨ Luwə kɨ ko̰ mɨtə, un go mɨndɨne kɨ kəte ka kɨn ɓəy.  
\v 45 Go tɨ, təl re rɔde tɨ əl-de ə nə: «Ɨtoi ta ɓi tɨ ne, ɨsɨ ɔri kə̰ə̰ ɓəy a? Dɔ kadɨ kɨlə-m mi *NGon dəw ji njé ra majal je tɨ asɨ ngata.  
\v 46 ḬḬ taai adɨ j-awi, nje kɨlə-m ji dɨje tɨ ə re am!» 
\s1 Kuwə Jəju 
\r (Mk 14.43-52; Lk 22.47-53; Ja̰ 18.3-12) 
\p  
\v 47 Lokɨ ta nay kɨ ta Jəju tɨ ba ɓəy nɨngə, Judasɨ, kɨ e kɨ kare dan njé ndo je tɨ kɨ dɔgɨ gɨde e joo ɨsɨ re. Re kɨ kosɨ dɨje ngay gone tɨ. Dɨje kɨ njé kuwə kɨyə kasɨgar je, njé kuwə gɔl jide tɨ je. Kosɨ je kɨn, e njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ ngatɔgɨ je lə *Jɨpɨ je ə ɨləi-de.  
\v 48 Judasɨ kɨ nje kun dɔ Jəju, əl-de nḛ kɨ n-a n-ra kadɨ tə gəri Jəju ə nə: «Dəw kɨ m-a m-uwe rɔm tɨ rututu kɨn ɓa, e darɔe ə wa ən ə, uwəi-e.»  
\v 49 E be ə, re tḛḛ taa par ə, sɔbɨ Jəju əl-e ə nə: «M-uwə ji, NJe ndo dɨje!» Nɨngə, uwe rututu kɨ rɔne tɨ.  
\v 50 Ə Jəju əl-e ə nə: «Madɨm, ɨra nḛ kɨ ɨre kadɨ ɨra.» Ɓa loe tɨ no̰o̰, dɨje ɨndəi jide dɔ Jəju tɨ uwəi-e.  
\v 51 Nɨngə yə, kɨ kare dan njé kɨ əi naa tɨ kɨ Jəju, ɨndə jine dɔ kɨyə kasɨgar ləne, ɔr tɨgə-n paja lə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, ɓa tɨgə mbie latɨ gangɨ.  
\v 52 Nə Jəju əl-e ə nə: «Ɨlə kɨyə kasɨgar ləi toe tɨ gogɨ, mbata dɨje kɨ njé rɔ kɨ kɨyə kasɨgar a tuji-de kɨ kɨyə kasɨgar tɔ.  
\v 53 Se o kadɨ m-asɨ kadɨ m-dəjɨ tɔgɨ Bai, ə a ɨlə kɨ kosɨ malayka je dɨbɨ kutɨ ba̰y ba̰y kadɨ rəi rɔ ləm al wa?  
\v 54 Nə kɨn ə re e be ə, lo kadɨ makɨtɨbɨ lə Luwə kɨ əl ə nə nḛ je a rai nḛ be kɨn tɔl ta nḛ goto.» 
\p  
\v 55 Go tɨ, Jəju əl kosɨ je ə nə: «To tə nḛ kɨ mi nje ɓogɨ, ə ɨrəi kɨ kɨyə kasɨgar je, kɨ gɔl je taa kadɨ uwəi-mi be? NDɔ je pətɨ, mi səsi naa tɨ gɨn kəy tɨ lə Luwə, m-ndo dɨje nḛ, ka uwəi-mi al.  
\v 56 Nə nḛ je kɨn pətɨ rai nḛ be ɓone mba kadɨ ta lə njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ ndangi, tɔli tade.» Lo kɨn tɨ, njé ndo je lie pətɨ a̰yḭ-naa ə ɨyə̰i-e. 
\s1 Jəju a no̰ njé gangɨ ta je tɨ lə Jɨpɨ je 
\r (Mk 14.53-65; Lk 22.54-55, 63-71; Ja̰ 18.12-18) 
\p  
\v 57 NJé kuwə Jəju je, awi sie no̰ kɨ bo tɨ lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je kɨ tɔe nə Kayɨpɨ. E lo kɨ njé ndo ndu-kun je, kɨ ngatɔgɨ je lə *Jɨpɨ je kawi-naa tɨ.  
\v 58 Pɨyər ə yə adɨ nda̰e ngal, ɓa njɨyə-n go Jəju tɨ, ndə̰y, ndə̰y, bɨtɨ re ur-n gode tɨ, natɨ lo tɨ lə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je ka kɨn. Re ɨsɨ naa tɨ kɨ paja je kadɨ n-oo se ne kɨn a tɔl tane ban wa. 
\p  
\v 59 NJé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé gangɨ ta je lə Jɨpɨ je ba pətɨ, sangi rəbɨ kadɨ n-ɨngəi dɨje kɨ njé tətɨ ta kɨ ngom dɔ Jəju tɨ, kadɨ n-gangii ta koy dɔe tɨ,  
\v 60 nə ɨngəi-de al. Dɨje ngay kɨ njé tətɨ ta rəi əli ta kɨ ngom dɔe tɨ kɨn ka, asɨ-naa tɨ al. Ta tɔl tae tɨ, dɨje joo rəi əli əi nə:  
\v 61 «Dɨngəm kɨn əl ə nə: “M-asɨ kadɨ m-tujɨ kəy lə Luwə kɔ, ə m-təl m-ɨndə gogɨ me ndɔ tɨ kɨ mɨtə.”»  
\v 62 Ə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je ḭ taa əl Jəju ə nə: «Ta madɨ kɨ kadɨ əl dɔ ta tɨ kɨ dɨje a əli dɔi tɨ kam goto a?»  
\v 63 Nə Jəju a tane mbə. Ə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je əl Jəju ə nə: «Kɨ tɔ Luwə kɨ nje kɨsɨ kəm ba, m-dəji kadɨ əl-je se ḭ, ə ḭ Kɨrɨsɨ kɨ Luwə mbəte, kɨ e NGon lə Luwə wa?»  
\v 64 Ə Jəju əl-e ə nə: «Tḛḛ tai tɨ! NGa nɨngə m-əl səsi taga wangɨ m-adɨ oi təkɨ kaw kɨ kəte no̰o̰, a oi-mi *NGon dəw m-ɨsɨ dɔ ji ko̰ Luwə tɨ kɨ nje tɔgɨ, m-a m-ḭ dɔra̰ tɨ m-re me kɨl ndi tɨ\x + \xo 26:64 \xt Pa je 110.1; Danɨyəl 7.13\x*.»  
\v 65 Lo kɨn tɨ, kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je tɨl kɨbɨ je kɨ rɔne tɨ, ɓa əl ə nə: «Əl ta kɨ mal dɔ Luwə tɨ. E kɨn, jɨ sangi kadɨ dəw madɨ kɨ rangɨ taa əl ta dɔe tɨ ɓəy a? Səi je wa oi ndue kɨ əl-n ta kɨ mal dɔ Luwə tɨ adɨ oi kɨ mbisi ne.  
\v 66 Ta ləsi kɨ dɔe tɨ e ri ə?» Ɓa dɨje ɨləi-e tɨ əi nə: «E dəw kɨ sɔbɨ koy.»  
\v 67 Nɨngə tɨbi man tade kəme tɨ je, ɓɨri jide ɔsi-e-n je. Taa njé kɨ na̰ je tɨndəi mbɔe je tɔ,  
\v 68 ɓa əli-e əi nə: «Je ɓa, jɨ dəji, ḭ Kɨrɨsɨ kɨ Luwə mbəte, kadɨ ɨra nje ndo̰ ndɨl, ə ɨɓa tɔ dəw kɨ ɨndəi adɨ j-o.» 
\s1 Pɨyər najɨ ta gər Jəju 
\r (Mk 14.66-72; Lk 22.56-62; Ja̰ 18.15-18, 25-27) 
\p  
\v 69 Lokɨ Pɨyər ɨsɨ nangɨ ta mbalo tɨ, tagane nɨngə, dəne kare kɨ dan dəne je tɨ kɨ njé ra kɨlə me kəy tɨ lə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je re rɔ Pɨyər tɨ əl-e ə nə: «Ḭ ka, ḭ kɨ Jəju, dɨngəm kɨ Galile tɨ kɨn tɔ.»  
\v 70 Nə Pɨyər najɨ ta kəm dɨje pətɨ ə nə: «Jagɨ, m-gər me ta ləi kɨ ɨge kəl kɨn al.»  
\v 71 Go tɨ, Pɨyər ɔtɨ ɨsɨ aw kɨ ta ndogɨ tɨ be, nɨngə dəne kɨ rangɨ kare, kɨ nje ra kɨlə me kəy tɨ lə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je oo-e, ɓa əl njé kɨ ai loe tɨ no̰o̰ ə nə: «Dəw kam e kɨ Jəju kɨ Najarətɨ tɨ tɔ.»  
\v 72 Ə nja kare ɓəy Pɨyər najɨ ə nə: «Jagɨ, təkɨ rɔjetɨ, m-gər dɨngəm kɨn al!»  
\v 73 Ɓa njaba go tɨ ə, dɨje kɨ ai səde no̰o̰, ɔti kɨ rɔ Pɨyər tɨ əli əi nə: «Təkɨ rɔjetɨ, ḭ ka, ḭ kɨ kare dan dɨje tɨ lie tɔ, taa ndui kɨ ɨsɨ əl-n ta wa kɨn ka tɔjɨ kadɨ ḭ dəw lie.»  
\v 74 Ə lo kɨn tɨ, Pɨyər ɨbɨ rɔne kɨ ta kɨ nga̰ ngay ə nə: «M-ɨbɨ rɔm kadɨ Luwə ra səm nḛ kɨ nga̰, re m-əl ta kɨ ngom. M-gər dɨngəm kɨn al.» Ɓa ta naa tɨ no̰o̰, kunə kɨnjə no̰.  
\v 75 NGa nɨngə me Pɨyər ole dɔ ta tɨ kɨ Jəju əl-e ə nə: «Kəte taa kadɨ kunə kɨnjə no̰, a najɨ ta nja mɨtə ə nə ɨgər-m al,» ka kɨn, adɨ Pɨyər ɨndə lo tḛḛ taga, no̰ kɨ man kəmne. 
\c 27  
\s1 Awi kɨ Jəju no̰ Pɨlatɨ tɨ kɨ e nje ko̰ɓe 
\r (Mk 15.1-2, 11-14; Lk 23.1-5; Ja̰ 18.28-38) 
\p  
\v 1 Lokɨ lo ti, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je pətɨ, kɨ ngatɔgɨ je lə *Jɨpɨ je, ɨngəi-naa, uni ndude kadɨ n-tɔli Jəju.  
\v 2 Be ə, dɔɔi Jəju, awi sie ɨləi-e ji *Pɨlatɨ tɨ, dəw kɨ Rom tɨ kɨ e nje ko̰ɓe dɔnangɨ Jude tɨ. 
\s1 Koy Judasɨ 
\r (Knjk 1.8-9) 
\p  
\v 3 Lokɨ Judasɨ kɨ nje kun dɔ Jəju kadɨ-de oo kadɨ gangi ta koy dɔ Jəju tɨ ɓa, me uwe kɨ ta adɨ təl kɨ la kɨ sɨlə kutɨ mɨtə aw-n adɨ njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ ngatɔgɨ je lə *Jɨpɨ je, ka kɨn,  
\v 4 nɨngə əl-de ə nə: «M-ra majal, m-un dɔ dəw kɨ ra nḛ madɨ al.» Ə əi je əli-e əi nə: «Ta kare kɨ usɨ-je tɨ no̰o̰ goto. E kɨn e ta ləi ḭ.»  
\v 5 Lo kɨn tɨ no̰o̰, Judasɨ ɔtɨ ɨlə la kɨ adi-e ka kɨn me kəy tɨ lə Luwə, ə aw ɨlə kɨlə.  
\v 6 NJé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je ɔyi la ka kɨn nɨngə əli əi nə: «E go rəbe tɨ al kadɨ jɨ ɓukɨ la kɨn dɔ made tɨ kɨ me kəy tɨ lə Luwə, tadɔ e la məsɨ.»  
\v 7 Be ə, go ndude tɨ kɨ osɨ go-naa tɨ, uni la ka kɨn ndogi lo ndɔr lə nje kɨbə ngoo, rai tə lo dɨbɨ mba je.  
\v 8 E mbata kɨn ə, bɨtɨ ɓone ka ɨsɨ ɓari lo ka kɨn «lo məsɨ».  
\v 9 Lo kɨn tɨ, ta kɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Jərəmi əl ə nə: «Taai sɨlə kutɨ mɨtə ba par tə la kɨ ngan *Isɨrayəl je ɔji dɔe tɨ.  
\v 10 Adi la kɨn ndogi lo lə nje kɨbə ngoo, təkɨ Ɓaɓe əl-m\x + \xo 27:10 \xt Jakari 11.12-13; Jərəmi 18.2-3; 19.1-2\x*.» 
\s1 Jəju a no̰ ngar Pɨlatɨ tɨ 
\r (Mk 15.2-5, 11-14; Lk 23.1-5; Ja̰ 18.28-38) 
\p  
\v 11 Jəju a no̰ nje ko̰ɓe, *Pɨlatɨ tɨ, ə nje ko̰ɓe dəje ə nə: «Ḭ ngar lə *Jɨpɨ je a?» Ə Jəju əl-e ə nə: «E ta kɨ tḛḛ tai tɨ.»  
\v 12 Me ta je tɨ lə njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je kɨ ngatɔgɨ je kɨ ɨsɨ təti dɔ Jəju tɨ kɨn, Jəju tḛḛ tane ɨlə-de tɨ al.  
\v 13 Ə no̰o̰ be, Pɨlatɨ əl Jəju ə nə: «O ta je pətɨ kɨ dɨje a ɨndəi dɔi tɨ kam al a?»  
\v 14 Ka Jəju tḛḛ tane ɨle tɨ al, adɨ ndɔje ngay. 
\s1 Dɨje gangi ta koy dɔ Jəju tɨ 
\r (Mk 15.6-14; Lk 23.13-23; Ja̰ 18.39-40) 
\p  
\v 15 Dɔ ɓal je pətɨ, lo ra nay Pakɨ tɨ, nje ko̰ɓe a ɔr dangay kare ɨle taa, adɨ e dəw kɨ kosɨ je dəji-e kadɨ ɔr-e dangay tɨ.  
\v 16 Nɨngə dɔkagɨloe tɨ kɨn, dangay madɨ kare kɨ dɨje əli ta lie ngay kɨ tɔe nə Barabasɨ e no̰o̰.  
\v 17 *Pɨlatɨ dəjɨ kosɨ je kɨ kawi-naa no̰o̰ ə nə: «Na̰ ə ɨgei kadɨ m-ɨyḛ taa m-adɨ səsi ə? Jəju Barabasɨ ə se Jəju kɨ e *Dəw kɨ Luwə mbəte ə?»  
\v 18 Pɨlatɨ dəjɨ ta kɨn be mbata gər majɨ kadɨ e ni ə ra-de dɔ Jəju tɨ ə ɨləi-e jine tɨ.  
\v 19 Lokɨ Pɨlatɨ ɨsɨ lo gangɨ ta tɨ, nee adɨ əli-e ə nə: «Ɨndə rɔi me ta tɨ lə dəw kɨ dana kam al, tadɔ kondɔ ne m-ɨngə ko̰ ngay me ni tɨ mbata lie.» 
\p  
\v 20 NJé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ ngatɔgɨ je lə *Jɨpɨ je suləi kosɨ je adɨ dəji Pɨlatɨ kadɨ ɔr Barabasɨ adɨ-de ə tɔl Jəju kɔ.  
\v 21 NJe ko̰ɓe təl un ta dəjɨ-de ə nə: «Na̰ dan dɨje tɨ kɨ joo kɨn ə ɨgei kadɨ m-ɔr-e dangay tɨ m-adɨ səsi ə?» Ɓa ɨləi-e tɨ əi nə: «Barabasɨ!»  
\v 22 Ə Pɨlatɨ, dəjɨ-de ə nə: «NGa ri ə kadɨ m-ra kɨ Jəju kɨ ɓari-e Dəw kɨ Luwə mbəte ə?» Ɓa pətɨ əli əi nə: «E ɓa, sɔbɨ ɓe kagɨ-dəsɨ tɨ!»  
\v 23 Ə Pɨlatɨ təl dəjɨ-de ə nə: «E ri kɨ majal ə ra ə?» Nə uni ndude kɨ taa ngay ɓəy əli əi nə: «Sɔbɨ ɓe kagɨ-dəsɨ tɨ!»  
\v 24 Lokɨ Pɨlatɨ oo kadɨ nḛ madɨ kɨ kadɨ n-a n-ra goto, taa dɨje ɨsɨ rai adɨ nga̰ kɨ dɔ made tɨ ɓəy, un man togɨ-n jine ta kəm kosɨ je tɨ, nɨngə əl-de ə nə: «Ta məsɨ dəw kɨ dana kam e dɔm tɨ al. E ta ləsi\x + \xo 27:24 \xt Dətərənom 21.6-8\x*.»  
\v 25 Nɨngə dɨje pətɨ ɨləi-e tɨ əi nə: «Kadɨ ta məse e dɔje tɨ kɨ dɔ nga ləje je tɨ!»  
\v 26 Be ə, Pɨlatɨ ɔr Barabasɨ adɨ-de, nga nɨngə Jəju taa adɨ ɨndəi-e kɨ ndəy kabɨlay, ɓa ɨle ji asɨgar je tɨ kadɨ ɓəi-e kagɨ-dəsɨ tɨ. 
\s1 Asɨgar je ɨbəi Jəju kogii 
\r (Mk 15.16-20; Lk 23.11; Ja̰ 19.2-3) 
\p  
\v 27 Asɨgar je lə *Pɨlatɨ awi kɨ Jəju me lo tɨ kɨ boy kɨ Pɨlatɨ ɨsɨ tɨ wa kɨn, lo tɨ kɨ ɓari-e pɨrətuwar, nɨngə kawi ndəgɨ asɨgar je pətɨ kɨ dɔe tɨ.  
\v 28 MBa kadɨ tə ɨbəi-e kogii, ɔri kɨbɨ lie, ə ɨləi kɨbɨ ngal kɨ kər rɔe tɨ.  
\v 29 Oji jɔgɨ kon ɨləi dɔe tɨ, ə ɨləi gakɨra ji ko̰e tɨ tɔ, ɓa ɔsi məkəsɨde nangɨ no̰e tɨ ə mbəi sie əi nə: «Lapɨya ngar lə *Jɨpɨ je!»  
\v 30 Tɨbi man tade dɔe tɨ, taai gakɨra jie tɨ, ɨndəii dɔe.  
\v 31 Lokɨ ɨbəi-e kogii asɨ-de nɨngə, ɔri kɨbɨ ngal kɨ kər ka kɨn rɔe tɨ kɔ, ə təli ɨləi kɨbɨ je lie wa rɔe tɨ gogɨ, ɓa awi sie kadɨ ɓəi-e kagɨ-dəsɨ tɨ. 
\s1 Ɓəi Jəju kagɨ-dəsɨ tɨ 
\r (Mk 15.21-32; Lk 23.26-43; Ja̰ 19.17-27) 
\p  
\v 32 Lokɨ asɨgar je ɨsɨ tḛḛi me ɓe bo tɨ kɨ taga nɨngə, ɨngəi dɨngəm kare kɨ Sɨrən tɨ, kɨ tɔe nə Sɨmo̰. Uwəi-e, ɨndəi tɔgɨ dɔe tɨ adɨ otɨ kagɨ-dəsɨ lə Jəju.  
\v 33 Awi tḛḛi lo madɨ tɨ kare to no̰o̰, ɓari-e nə Golgota, kɨ kɔr me nə: «Lo kɨ to tə ka dɔ dəw be.»  
\v 34 Adi-e kasɨ kandɨ nju kɨ bui naa tɨ kɨ nḛ kɨ atɨ kadɨ Jəju a̰y, ə lokɨ ɔdɨ tane tɨ ɓa, mbatɨ ka̰y.  
\v 35 Asɨgar je ka kɨn ɓəi Jəju kagɨ-dəsɨ tɨ, nɨngə tɨgəi kɨr (mbare) dɔ kɨbɨ je tɨ lie, ləbi-naa\x + \xo 27:35 \xt Pa je 22.19\x*.  
\v 36 Go tɨ, təli ɨsi no̰o̰, ɨsɨ ngəmi tae. 
\p  
\v 37 NDangi me batɨ, nḛ kɨ ra ə n-ɓəi-e-n kagɨ-dəsɨ tɨ, ɨndəi dɔe tɨ taa əi nə: «Dəw kam e Jəju, ngar lə *Jɨpɨ je.»  
\v 38 Loe tɨ no̰o̰, ɓəi njé ɓogɨ je joo kagɨ-dəsɨ tɨ. Kɨ kare dɔ ji ko̰e tɨ ə kɨ nungɨ dɔ ji gəle tɨ tɔ\x + \xo 27:38 \xt Ejay 53.12\x*.  
\v 39 Dɨje kɨ nje də rəbə, tɨgəi dɔde, nɨngə taji-e,  
\v 40 əi nə: «Ḭ kɨ nje tujɨ kəy lə Luwə, ə təl ra e kɨ rangɨ me ndɔ tɨ kɨ mɨtə ka kɨn, re ḭ NGon lə Luwə ə, ajɨ rɔi ḭ wa, ə ḭ taa dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ ur nangɨ adɨ j-o!»  
\v 41 Be tɔ ə, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé ndo ndu-kun je, kɨ ngatɔgɨ je lə Jɨpɨ je ɨbəi Jəju kogii əi nə:  
\v 42 «Ajɨ dɨje kɨ rangɨ, nə e wa asɨ kajɨ rɔne al! NGar lə *Isɨrayəl je ka kam, kaje ə wa kɨ j-a ne kɨn, kadɨ ḭ taa dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ ur nangɨ adɨ j-o, nɨngə j-a j-o ta lie tə ta kɨ rɔjetɨ!  
\v 43 Uwə kul Luwə ən ə, re Luwə ndɨge ə, kadɨ taa-e ɨle taa adɨ j-o. MBata əl ə nə: “Mi NGon lə Luwə”.»  
\v 44 Taa baw kaya je kɨ ɓəi-de kagɨ-dəsɨ tɨ naa tɨ sie ka kɨn ka taji-e kae tɨ wa kɨn tɔ. 
\s1 Koy Jəju 
\r (Mk 15.33-39; Lk 23.44-49; Ja̰ 19.28-30) 
\p  
\v 45 Ɨlə ngɨre kadɨ tɨ kɨ a jam dɔ ɓe tɨ, lo ndul dɔnangɨ tɨ ba pətɨ, bɨtɨ kadɨ kɨ mɨtə kɨ lo sɔlɔ.  
\v 46 Dɔ kadɨ tɨ kɨ mɨtə, Jəju no̰ kɨ ndune kɨ bo ə nə: «Eli, Eli, lama sabatani?» Kɔr me nə: «Luwə ləm, Luwə ləm, mbari ə ɨyə̰-m kɔ ə\x + \xo 27:46 \xt Pa je 22.2\x*?»  
\v 47 Dɨje madɨ dan njé tɨ kɨ ai no̰o̰, ooi ndue, nɨngə əli əi nə: «Oi dəw ka yə a ɓar Eli!»  
\v 48 Nɨngə kalangɨ ba, dəw kare dande tɨ, a̰y ngɔdɨ, un nḛ kɨ to hom hom, ɨlə me man kandɨ ndu tɨ kɨ masɨ, nɨngə ɨlə ta gakɨra tɨ adɨ Jəju kadɨ a̰y.  
\v 49 Nə ndəge je əli əi nə: «Ɨngəm adɨ j-o se Eli a re aje wa?»  
\v 50 Lo kɨn tɨ no̰o̰ be, Jəju təl no̰ kɨ ndune kɨ bo ɓəy, nɨngə kə̰ə̰e tḛḛ.  
\v 51 Ɓa go tɨ, kɨbɨ gangɨ lo kɨ a me kəy tɨ lə Luwə, tɨl dana joo, ḭ taa nu bɨtɨ re nangɨ. Dɔnangɨ yəkɨ, taa mbal je ka ta̰i dana tɔ.  
\v 52 Ta dɔ ɓadɨ je tḛḛi, adɨ dɨje ngay kɨ adi mede Luwə ḭḭ taa lo koy tɨ.  
\v 53 Go tɨ gogɨ, lokɨ Jəju tḛḛ lo koy tɨ ɓa, dɨje ka kɨn awi me ɓe tɨ kɨ Jorijaləm kɨ e ɓe bo kɨ ay njay. Dɨje ngay ooi-de kɨ kəmde.  
\v 54 Lokɨ kɨ bo kɨ dɔ ɓutɨ asɨgar je tɨ kɨ ɓu əi kɨ asɨgar je kɨ njé ngəm Jəju kɨ əi sie ooi dɔnangɨ kɨ yəkɨ, kɨ nḛ kɨ ra nḛ kɨn ɓa, ɓəl tɔl-de adɨ əli əi nə: «Təkɨ rɔjetɨ, dəw kɨn e NGon lə Luwə.» 
\s1 Dɨbɨ Jəju 
\r (Mt 27.57-61; Lk 23.50-55; Ja̰ 19.38-42) 
\p  
\v 55 Dəne je ngay ai no̰o̰, ai sa̰y, ɨndəi kəmde a ooi nḛ je kɨ ɨsɨ rai nḛ. Əi dəne je kɨ uni go Jəju Galile tɨ nu, mba kadɨ rai sie.  
\v 56 Dande tɨ, Mari kɨ Magɨdala e no̰o̰ nɨm, Mari kɨ ko̰ Jakɨ əi Jɨsəpɨ nɨm e no̰o̰, taa ko̰ ngan lə Jəbəde ka e no̰o̰ nɨm tɔ.  
\v 57 Lokɨ kadɨ aw tə ur, dɨngəm kɨ nje nḛ kɨngə kare kɨ Arɨmate tɨ, kɨ tɔe nə Jɨsəpɨ ḭ no̰o̰ re. E ka e dəw kɨ təl rɔne nje ndo tɨ lə Jəju tɔ.  
\v 58 Jɨsəpɨ aw rɔ *Pɨlatɨ tɨ dəje nɨn Jəju, ə Pɨlatɨ adɨ ndune kadɨ adi-e.  
\v 59 Jɨsəpɨ un nɨn Jəju, dole kɨ ta kɨbɨ kɨ sɨgɨ,  
\v 60 ɓa ɨle me ɓe nɨn tɨ kɨ adɨ uri me mbal tɨ ɓasɨne ɓəy mbata ləne wa, nɨngə nduguru mbal kɨ bo ɨlə ta tɨ, ə ɔtɨ aw.  
\v 61 Loe tɨ kɨn, Mari kɨ Magɨdala əi kɨ Mari kɨ nungɨ əi no̰o̰, ɨsi nangɨ sɔbɨ no̰ ɓadɨ. 
\s1 Asɨgar je ngəmi ta ɓadɨ Jəju 
\p  
\v 62 Lo ti go tɨ, kɨ e ndɔ kɨ re go ndɔ kɨndə dɔ nḛ je dana mba ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ ɓa, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je awi naa tɨ ɓe lə *Pɨlatɨ,  
\v 63 əli-e əi nə: «Dəw kɨ bo ləje, meje ole dɔ tɨ təkɨ ndɔ kɨ nje ngom dəwe kɨn əl, dɔkagɨlo tɨ kɨ a-n kɨ dɔne taa ɓəy əl ə nə: “NDɔ kɨ ko̰ mɨtə lə ndɔ koym ɓa, m-a m-ḭ taa lo koy tɨ.”  
\v 64 Ə adɨ ndui adɨ dɨje ngəmi dɔ ɓadɨ bɨtɨ ndɔ kɨ ko̰ mɨtə, nə tə njé ndo je lie rəi ɓogi nɨne, ə təli əli əi nə: “Ḭ lo koy tɨ.” Lo kɨn tɨ, a rai kadɨ ta ngom kɨn a ɨtə kɨ kəte ɓəy.»  
\v 65 Ə Pɨlatɨ əl-de ə nə: «Asɨgar je kɨ kadɨ ngəmi ta lo ə ai am, ə awi səde adɨ ngəmi dɔ ɓadɨ təkɨ ɨgei.»  
\v 66 Lo kɨn tɨ, awi dɔ ɓadɨ tɨ, tɨyə̰i tae, nɨngə ɨndəi asɨgar je kadɨ ngəmi tae. 
\c 28  
\s1 Jəju ḭ lo koy tɨ 
\r (Mk 16.1-8; Lk 24.1-11; Ja̰ 20.1-2) 
\p  
\v 1 Go ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ, adɨ e ndɔ dɨmasɨ kɨ gɨn lo, Mari kɨ Magɨdala əi kɨ Mari kɨ nungɨ awi kadɨ n-ooi dɔ ɓadɨ.  
\v 2 Lo kɨn tɨ no̰o̰ be, dɔnangɨ yəkɨ yəkɨ kɨ ətɨ ɓəl ngay, tadɔ malayka kare re nduguru mbal ta ɓadɨ tɨ kɔ, ɓa təl ɨsɨ dɔ tɨ.  
\v 3 Rɔe unjɨ tə kadɨ be, taa kɨbɨ kɨ rɔe tɨ nda tə buy be tɔ.  
\v 4 Lokɨ asɨgar je kɨ njé ngəm dɔ ɓadɨ ooi-e, ɓəl tɔl-de adɨ təli toi tə nɨn je be.  
\v 5 Nə malayka un ta əl dəne je ə nə: «Səi, ɨɓəli al, tadɔ m-gər kadɨ ɨsɨ sangi Jəju kɨ dɨje ɓəi-e kagɨ-dəsɨ tɨ.  
\v 6 E goto ne, ḭ taa lo koy tɨ təkɨ e wa əl-n. Ɨrəi oi lo kɨ to tɨ ə to kare kɨn.  
\v 7 Nɨngə kadɨ awi law əli njé ndo je lie təkɨ “ḭ taa dan njé koy je tɨ, ɓa aw kadɨ a ngɨnə səsi Galile tɨ. Lo kɨn ə a oi-e tɨ.” E kɨn ə e ta kɨ kadɨ m-əl səsi.» 
\p  
\v 8 Dəne je ɔti ta ɓadɨ tɨ kɨ ngɔdɨ njade tɨ, ɓəl ra-de, nə rɔde nəl-de ngay. Awi ɔri poy nḛ kɨ ra nḛ kɨn adi njé ndo je lie ooi.  
\v 9 NDə̰y ba go tɨ, Jəju aw ɨngə-de, əl-de ə nə: «M-uwə jisi!» Nɨngə əi je ɔti kɨ rɔ Jəju tɨ, uwəi njae, ɔsi məkəsɨde nangɨ no̰e tɨ.  
\v 10 Ə Jəju əl-de ə nə: «Ɨɓəli al; ə awi əli ngakom je kadɨ awi Galile tɨ. Lo kɨn ə a ooi-mi tɨ.» 
\s1 Ta je kɨ tḛḛ ta asɨgar je tɨ 
\p  
\v 11 Lokɨ dəne je njɨyəi dɔ rəbɨ tɨ ɨsɨ awi, asɨgar je madɨ kɨ dan njé ngəm dɔ ɓadɨ tɨ, awi me ɓe bo tɨ, əli njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je nḛ je pətɨ kɨ ra nḛ kɨn adɨ ooi.  
\v 12 Be ə, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je kawi-naa kɨ ngatɔgɨ je lə *Jɨpɨ je, uni ndude. Ɓa go kun-ndu tɨ, adi asɨgar je la ngay,  
\v 13 ə əli-de əi nə: «Ta kɨ kadɨ əli ə to kɨn: əli əi nə: “NJé ndo je lie ə rəi ɓogi nɨne kondɔ, lokɨ j-ɨsɨ jɨ to ɓi.”  
\v 14 Ə re ta kɨn osɨ mbi njé ko̰ɓe kɨ bo tɨ ə, je wa j-a gər lo ta kɨ kadɨ j-əl-e kadɨ j-ɔr-n ta dɔsi tɨ.»  
\v 15 Be ə, asɨgar je taai la ka kɨn, ɓa rai kɨ go ndu tɨ kɨ adi-de. E be ə, ta kə nə njé ndo je ɓogi nɨn Jəju kɨn, ɨsɨ njɨyə-n dan Jɨpɨ je tɨ bɨtɨ ɓone. 
\s1 Jəju ɨlə njé ndo je ləne 
\p  
\v 16 *NJé ndo je kɨ dɔgɨ gɨde kare awi Galile, dɔ mbal tɨ kɨ Jəju əl-de kadɨ awi tɨ.  
\v 17 Lokɨ awi ə ooi-e nɨngə, ɔsi məkəsɨde nangɨ no̰e tɨ, nə kɨ madɨ je ɓadi kadɨ e Jəju.  
\v 18 Ə Jəju ɔtɨ ɓasi kɨ rɔde tɨ, əl-de ta je kɨn ə nə: «Luwə adɨ-m tɔgɨ je pətɨ me dɔra̰ tɨ, kɨ dɔ dɔnangɨ tɨ.  
\v 19 Awi kɨ rɔ gɨn dɨje tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne pətɨ, ɨtəli-de njé ndo je tɨ ləm, ɨrai-de batəm me tɔ Baw tɨ, kɨ NGon tɨ, kɨ NDɨl Luwə tɨ\x + \xo 28:19 \xt Mk 16.15; Knjk 1.8\x*.  
\v 20 Nɨngə ɨndoi-de kadɨ ngəmi go nḛ je pətɨ kɨ m-dəjɨ səsi kadɨ ɨrai. NGa nɨngə, mi, m-a mi səsi naa tɨ kɨ ndɔ je pətɨ, bɨtɨ dɔbəy ndɔ tɨ.»