\id EPH - NANGNDA PROJECT \h Epəjɨ je \toc1 Makɨtɨbɨ kɨ Pol ndangɨ adɨ Epəjɨ je \toc2 Epəjɨ je \toc3 Ep \mt2 Makɨtɨbɨ kɨ Pol ndangɨ adɨ \mt1 Epəjɨ je \is1 Ta kɨ dɔ makɨtɨbɨ tɨ kɨ Pol ndangɨ adɨ Epəjɨ je \ip Asɨ ɓal kutɨ mi go kojɨ Kɨrɨsɨ tɨ, kalangɨ ba, njé kaw-naa je ɨndəi ngɨrəde kɨ lo lo dɔnangɨ Aji tɨ kɨ du (ɓone ɓari-e Turki kɨ Aji tɨ). NJé kaw-naa je kɨ dangɨ dangɨ kɨn, kulə nojɨ to dande tɨ kɨ yo je kɨ ne je. Nɨngə njé kɨ Epəjɨ tɨ, ji kɨsɨde to sotɨ ɨtə madɨde je. Lokɨ Pol aw mba ləne kɨ ko̰ mɨtə mba kɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ, tḛḛ rɔde tɨ, ɓa ra ɓal kɨ asɨ mɨtə me ɓe bo tɨ kɨ Epəjɨ tɨ (Knjk 19.1-20.1). Kɨn ə jɨ tɨdə Ep 3.1 əi kɨ 4.1 ɓa, j-a j-o kadɨ Pol to dangay tɨ ə ndangɨ makɨtɨbɨ kɨn. Nɨngə e mbata kɨn ə ɓari-e-n «makɨtɨbɨ kɨ ndange e dangay tɨ», orəi kadɨ e kɨ Pol ndangɨ adɨ Pɨlɨpɨ je nɨm, Pɨləmo̰ nɨm, Kolosɨ je nɨm tɔ. \ip Nḛ ndo kɨ me makɨtɨbɨ tɨ kɨ Pol ndangɨ adɨ Epəjɨ je kɨn tɔjɨ kadɨ e makɨtɨbɨ kɨ un dɨje kɨ ta tate ba, ɓɨ e makɨtɨbɨ kɨ sɔbɨ dɔ njé kaw-naa je gɨn kare par al. Ko̰ ta kɨ boy kɨ to me tɨ, e ta lə kɔjɨ ra lə Luwə kɨ kadɨ kaw dɨje pətɨ kɨ dɔra̰ tɨ nɨm, dɔnangɨ tɨ ne nɨm gɨn tɔgɨ tɨ lə NGar kare ba be kɨ e Jəju Kɨrɨsɨ (1.10). \ip Kadɨ j-ɨndə manjɨ makɨtɨbɨ kɨ Pol ndangɨ kɨn majɨ ɓa, j-ɨngə kadɨ ngon ta kɨ ɨlə-n ngɨrə ta e ndə̰y be nɨm (1.1-2), ta kɨ tɔl-n tae e ndə̰y be nɨm tɔ (6.21-24). Ɓa darɔ ngadan ta wa dəw a kəkɨ gɨn joo: \io1 Me kəy kəme tɨ kɨ dɔsa̰y (1.3-3.21), Pol əl ta kɨ dɔ nḛ tɨ kɨ ətɨ ɓəl kɨ Luwə ra adɨ-je kɨ rəbɨ lə Kɨrɨsɨ, ɓa go tɨ, təl əl ta kɨ dɔ kɨndə rɔ naa tɨ adɨ goe ngal. Nɨngə kɨ ɔjɨ dɔ kɨndə rɔ naa tɨ, Pol tɔjɨ nḛ kɨ Luwə ra taa kadɨ Jɨpɨ je kɨ dɨje kɨ əi Jɨpɨ je al, təlii dɨje kɨ kare ba, tə dɨje lie. \io1 Me kəy kəme tɨ kɨ ko̰ joo (4.1-6.20), Pol dəjɨ Epəjɨ je kadɨ pa njɨyəde me kɨndə rɔ naa tɨ kɨn tɔjɨ təkɨ əi dɨje kɨ kojɨ sɨgɨ me kɨndə rɔ naa tɨ kɨ Kɨrɨsɨ. NGa nɨngə sɔbɨ kadɨ pa njɨyə kɨ majɨ re kɨ kɨlə ra kɨ majɨ dande tɨ, me kəy je tɨ ləde, kɨ rɔ njé kaw-naa je tɨ kɨ rangɨ, kɨ kɨ rɔ ndəgɨ dɨje tɨ pətɨ. \ip Kadɨ tə tɔjɨ-n kɨndə rɔ naa tɨ lə dɨje lə Luwə, Pol un nḛ asɨ gɨn mɨtə əl-n ta: un darɔ, adɨ e njé kaw-naa je kɨ Jəju Kɨrɨsɨ e jam dɔde; un kəy kɨ Jəju Kɨrɨsɨ e mbal kɨ dɔ kume tɨ; un dəne əi kɨ dɨngəm, adɨ e njé kaw-naa je kɨ əi dəne lə Kɨrɨsɨ. Nḛ kare, j-o kadɨ kɨ kanjɨ kɨndə rɔ naa tɨ kɨ rɔjetɨ kɨ Ɓaɓe, lo kadɨ kɨndə rɔ naa tɨ kɨ rɔjetɨ lə njé kun go Kɨrɨsɨ a to goto. E be ə, majɨ kadɨ kɨndə rɔ naa tɨ kɨ rɔjetɨ e naa tɨ kɨ Ɓaɓe Jəju Kɨrɨsɨ kɨ dɔkagɨlo je pətɨ. \c 1 \s1 Kuwə ji-naa \p \v 1 Mi Pol kɨ nje kaw kɨlə lə Jəju Kɨrɨsɨ kɨ go ndɨgɨ tɨ lə Luwə. M-ndangɨ makɨtɨbɨ kɨn m-ɨlə-n madɨ dɨje lə Luwə kɨ adi mede Jəju Kɨrɨsɨ, kɨ ɨsi me ɓe tɨ kɨ Epəjɨ tɨ. \v 2 M-kɔy kadɨ Luwə kɨ Baw je kɨ Ɓaɓe ləje Jəju Kɨrɨsɨ adi me majɨ kɨ kɨsɨ-maje ləde nay səsi. \s1 Ra majɨ je kɨ Luwə ɨsɨ adɨ-je kɨ takul Kɨrɨsɨ \p \v 3 Pɨtɨ kɨ dɔ Luwə tɨ kɨ Baw Ɓaɓe ləje Jəju Kɨrɨsɨ, kɨ adɨ-je majɨ-kur je, adɨ e nḛ majɨ je pətɨ kɨ adɨ-je kɨ go NDɨl tɨ, kɨ ḭ dɔra̰ tɨ, kɨ takul kɨndə rɔ naa tɨ ləje kɨ Kɨrɨsɨ. \v 4 Be ə, lokɨ Luwə ra dɔra̰ kɨ dɔnangɨ kɨ nḛ je kɨ me tɨ al ɓəy ə, kɔtɨ je kɨ takul Kɨrɨsɨ tɨ tə dɨje ləne mba kadɨ j-ayi njay kɨ kanjɨ ta madɨ dɔje tɨ ta kəme tɨ. Nḛ je kɨn tɔjɨ kadɨ Luwə ndɨgɨ je. \v 5 Təkɨ Luwə ndɨgɨ-n-je ka kɨn ə, ɨndə-n je kəte no̰ dɔkagɨlo je tɨ, mba kadɨ jɨ təli ngane je kɨ takul Jəju Kɨrɨsɨ. Luwə ge kɨn be kɨ go me-majɨ tɨ lie. \v 6 Adɨ jɨ pɨtɨ Luwə, mbata me-majɨ lie kɨ ətɨ ɓəl. Me-majɨ kɨn, adɨ-je kare kɨ takul NGone, ndɨgɨ ngone kɨn ngay. \v 7 Me Kɨrɨsɨ tɨ, kɨ takul məse kɨ a̰y dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ go koye tɨ, je kɨ taa kɨlə taa, nɨngə majal je ləje e kɨ kɨyə̰ go kɔ tɔ. Be ə, Luwə ɔjɨ-n je me majɨ ləne kɨ ngay. \v 8 Oyo, Luwə ɔjɨ-je me-majɨ ləne kɔjɨ kɨ ətɨ ɓəl. Be ə, adɨ-n-je tər kɨ nḛ gər kɨ ngay. \v 9 Nɨngə kɨ go ra majɨ tɨ lə Luwə kɨ ngay, adɨ j-ɨngəi kɔjɨ ta ra lie kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ. Kɔjɨ ta ra kɨn, ɨndə dɔe naa tɨ kəte kadɨ n-a ra kɨ takul Kɨrɨsɨ. \v 10 Kɔjɨ ta ra lə Luwə kɨn, e mba kadɨ kaw nḛ je kɨ dɔra̰ tɨ kɨ nḛ je kɨ dɔnangɨ tɨ ne pətɨ, gɨn tɔgɨ tɨ lə nje ko̰ɓe kɨ kare ba kɨ e Kɨrɨsɨ. Nḛ kɨn, a ra nḛ dɔkagɨlo tɨ kɨ Luwə wa ɔjɨ. \p \v 11 Luwə adɨ nḛ je pətɨ rai nḛ təkɨ e wa ɔjɨ-n ə se ndɨgɨ-n kəte. Be ə, kɔtɨ-n-je kəte kɨ go kɔjɨ ta ra tɨ lie, adɨ jɨ təli dɨje lie kɨ go kɨndə rɔ naa tɨ ləje kɨ Kɨrɨsɨ. Nɨngə adɨ-je nḛ kɨ un-n mɨndɨne mba kadɨ n-adɨ-je tɔ. \v 12 Luwə ra be mba kadɨ j-osi pa j-ɨləi tɔjɨ dɔ kətɨ ɓəl tɨ lie, Je je kɨ j-ɨndəi me je dɔ kɨrɨsɨ tɨ dɔsa̰y. \p \v 13 E me Kɨrɨsɨ tɨ tɔ ə, səi ka, oi dɔ ta kɨ rɔjetɨ, kɨ e Poy Ta kɨ Majɨ kɨ ajɨ səi. Nɨngə go tɨ, adi mesi Kɨrɨsɨ, ɓa Luwə ɨndə ndunə kɨ sɔbɨ dɔne rɔsi tɨ. NDunə ka kɨn e NDɨl kɨ ay njay kɨ un-n mɨndɨne adɨ kəte dɔ tɨ. \v 14 NDɨl kɨ ay njay kɨ Luwə adɨ-je kɨn, tɔjɨ kadɨ ja j-ɨngəi ndəgɨ nḛ majɨ je pətɨ kɨ Luwə a adɨ-je. Nḛ majɨ je kɨn ja j-ɨngəi pətɨ ndɔ kɨ Luwə a taa-je ɨlə-je taa ji majal tɨ ratata. Adɨ jɨ pɨtɨ ndole lə Luwə kɨ ətɨ ɓəl. \s1 Pol əl ta kɨ Luwə kɨ mbata lə njé kadɨ-me je kɨ Epəjɨ tɨ. \p \v 15 E kɨ mbata kɨn ə, mi ka lokɨ m-o poy kadɨ me ləsi kɨ adi Ɓaɓe Jəju, kɨ poy ndɨgɨ ləsi kɨ ɨsi ndɨgi dɨje lə Luwə pətɨ, \v 16 ndɔ kɨ m-o-n ta wa kɨn nu, m-ɨyə̰ ta ra oyo Luwə kɨ mbata ləsi al me kəl ta tɨ je ləm kɨ m-ɨsɨ m-əl si-e. M-ɨsɨ m-ɓa tɔsi taa taa. \v 17 M-dəjɨ kadɨ Luwə lə Ɓaɓe lə je Jəju Kɨrɨsɨ, Bawje kɨ nje tɔjɨ, adɨ səi kɨ takul NDɨl kɨ ay njay, tər, kɨ gər gɨn nḛ kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ, mba kadɨ ɨgəri-e-n ay njay. \v 18 M-dəje kadɨ tḛḛ angalsi, mba kadɨ asi gər nḛ kɨndə me dɔ tɨ kɨ adɨ səsi kɨ aw naa tɨ kɨ ɓar kɨ ɓar səsi. Taa a ɨgəri nḛ je kɨ majɨ majɨ kɨ Luwə əl ta-e kadɨ n-a n-adɨ dɨje ləne. \v 19 Nɨngə a ɨgəri tɔgɨ kɨ ətɨ ɓəl ɨtə tɔgɨ je pətɨ kɨ Luwə ɔjɨ mbata ləje j-əi kɨ j-adi-e meje. Nɨngə tɔgɨ ka kɨn, Luwə ɔjɨ kɨ taga me tɔgɨ tɨ kɨ ətɨ ɓəl. \v 20 Tɔgɨ kɨ ətɨ ɓəl kɨn, Luwə tɔjɨ taga, dɔkagɨlo tɨ kɨ adɨ Jəju ḭḭ taa dan je koy je tɨ, ə ade ɨsɨ dɔ ji ko̰e tɨ me dɔra̰ tɨ. \v 21 Loe tɨ kɨn, Jəju e kɨ kɨndə dɔ njé ko̰ɓe je tɨ ba pətɨ, dɔ tɔgɨ ko̰ɓe je tɨ ba pətɨ, a e dɔ tɔgɨ je tɨ ba pətɨ, taa tɔe e dɔ tɔ je tɨ pətɨ tɔ. E dɔ nḛ kɨndə je tɨ pətɨ mbata dɔkagɨlo kɨ ngɔsɨne kɨn par al, nə bɨtɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ a re. \v 22 Oyo, Luwə ɨlə nḛ je pətɨ gɨn tɔgɨ tɨ lə Kɨrɨsɨ. Lokɨ ɨnde dɔ nḛ je tɨ pətɨ nɨngə, kɔte ade e kɨ boy dɔ njé kaw-naa je tɨ. \v 23 *NJé kaw-naa je toi tə ngan rɔe je be. Kasɨ-naa bərəre lə Kɨrɨsɨ rosɨ njé kaw-naa je kɨ dɔkagɨlo je pətɨ. Nɨngə Kɨrɨsɨ ka, kasɨ-naa bərəre lə Luwə rose tɔ. \c 2 \s1 Kajɨ e kɨ takul me-majɨ \p \v 1 Səi kɨ kəte, səi toi tə dɨje kɨ koy kɨ mbata majal je ləsi. \v 2 Majal je ləsi kɨn ra adɨ mari go rəbɨ nḛ rasi je e go hal nḛ ra lə dɨje kɨ dunɨya̰ tɨ, uni go kɨ bo lə tɔgɨ je lə ndɨl je kɨ majal kɨ me nəl tɨ. NDɨl kɨ majal kɨn ə, ɨsɨ ra kɨlə ngɔsɨne me dɨje tɨ kɨ njé kɔsɨ ta Luwə. \v 3 J-əi je ka, ndɔ kɨ mari j-əi mbo̰ dɨje tɨ kɨn tɔ. Adɨ jɨ njɨyəi kɨ go ndɨgɨ tɨ lə ngur darɔje, j-ɨsi ta nḛ ra tɨ kɨ kadɨ jɨ tɔli kon ndɨgɨ ra lə darɔje, kɨ mər ta je ləje kɨ majal yo. Be ə kɨ go jibəl kɨsɨje kɨ dɔje taa tɨ, jɨ toi tə ndəgɨ dɨje kɨn be, adɨ wongɨ lə Luwə e dɔje tɨ tɔ. \p \v 4 Nə Luwə e nje koo kəm-to-ndoo kɨ ətɨ ɓəl, adɨ ndɨgɨ-je ngay. \v 5 Be ə, j-əi je kɨ ndɔ kɨ j-əi dɨje kɨ koy kɨ takul majal je ləje kɨn, təl-je adɨ j-əi njé kɨsɨ kɨ dɔje taa kɨ Kɨrɨsɨ. Oyo e kɨ takul me-majɨ lə Luwə ə ɨngəi kajɨ. \v 6 Kɨ takul kɨndə rɔ naa tɨ ləje kɨ Jəju Kɨrɨsɨ, Luwə adɨ j-ḭ taa sie naa tɨ dan njé koy je tɨ, ə adɨ j-o̰i ɓe naa tɨ sie me dɔra̰ tɨ tɔ. \v 7 Luwə ra be kadɨ ɔjɨ-n kadɨ dɨje pətɨ gəri mbata ndɔ je kɨ a rəi, me-majɨ lie kɨ dɔbəye goto, kɨ ɔjɨ kɨ takul Jəju Kɨrɨsɨ kɨ go rəbɨ ra majɨ lie kɨ mbata ləje. \v 8 E takul me-majɨ kɨ go rəbɨ lə kadɨ-me ə, ɨngəi kajɨ ɓɨ e kɨ go tɔgɨsi tɨ al. Nə e Luwə ə adɨ səsi kajɨ kɨn kare. \v 9 Kajɨ kɨn e kɨ takul kɨlə rasi madɨ kɨ majɨ al. E be al, mba kadɨ dəw madɨ ɨndə-n gune al. \v 10 Oyo, j-əi kɨlə ra ji Luwə. Ɨndə-je kɨ go kɨndə rɔ naa tɨ ləje kɨ Kɨrɨsɨ mbata kadɨ jɨ rai kɨlə je kɨ majɨ me kɨsɨ kɨ dɔje taa tɨ. Nɨngə kɨlə je ka kɨn, e wa ɨndə dɔe naa tɨ kəte mba kadɨ jɨ rai-de. \s1 Ke kare me Kɨrɨsɨ tɨ \p \v 11 Adi mesi ole dɔ tɨ, təkɨ ndɔ kɨ kəte, səi Jɨpɨ kojɨ je al, adɨ *Jɨpɨ je kɨ njé ɓa rɔde njé kɨjə mɔtɨde, kɨ e nḛ kɨ dɨje rai kɨ jide adɨ awi kɨ ndune rɔde tɨ, ɓari səsi njé kɨjə mɔtɨde je al. \v 12 Kadɨ mesi ole dɔ tɨ təkɨ dɔkagɨloe tɨ kɨn, səi kɨ gangɨ-naa tɨ kɨ Kɨrɨsɨ. Səi mbo̰ *Isɨrayəl je tɨ kɨ əi dɨje lə Luwə kɨn al. Səi gotoi me kɨlə mɨndɨ je tɨ kɨ Luwə ɨlə kɨ dɨje ləne kɨn. Ɨsi me dunɨya̰ tɨ kɨ kanjɨ nḛ kɨndə me dɔ tɨ ə se kɨ kanjɨ Luwə. \v 13 Nə ngɔsɨne, kɨ takul kɨndə rɔ naa tɨ ləsi kɨ Jəju Kɨrɨsɨ tɨ, səi kɨ ndɔ kɨ mari səi sa̰y, ɨtəli dɨje kɨ ɓasi kɨ takul məsɨ kadɨ-kare lə Kɨrɨsɨ. \v 14 Tadɔ e Kɨrɨsɨ wa ə re kɨ kɨsɨ kɨ naa kɨ lapɨya mbo̰ je tɨ. E ə ra adɨ Jɨpɨ je kɨ dɨje kɨ əi Jɨpɨ je al təli dɨje kɨ kare ba. Koye dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ ɔr ba̰ kɨ to dande tɨ kəte kɔ. \v 15 Jəju Kɨrɨsɨ təl ndu-kun je lə *Mojɨ kɨ rəbɨ ra kɨle je, nḛ je kɨ kare tɨ. Nɨngə, un gɨn dɨje kɨ joo kɨn təl ɨndə-n gɨn dɨje kɨ kare kɨ sɨgɨ kɨ go rəbɨ kɨndə rɔ ləde naa tɨ sie. Be ə, adɨ lapɨya to-n mbo̰de tɨ. \v 16 Kɨ takul koye dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ, Jəju ɨndə gɨn dɨje kɨ joo kɨn naa tɨ adɨ təli darɔ kɨ kare. Ɨlə-de nojɨ naa tɨ kɨ Luwə. Nɨngə kɨ takul koye dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ, tujɨ-n nḛ kɨ ra adɨ əi njé ba̰ je lə naa kɨn kɔ. \v 17 Re ɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ kɨ ɔjɨ dɔ lapɨya adɨ səi kɨ səi sa̰y, ta mbata lə njé je kɨ əi ɓasi tɔ. \v 18 E kɨ takul Jəju ə j-əi pətɨ kɨ j-əi, Jɨpɨ je ə se Jɨpɨ je al, j-asi kadɨ jɨ rəi ta kəm Luwə tɨ kɨ takul NDɨl kɨ ay njay kɨ kare ba wa kɨn. \p \v 19 Be ə, səi kɨ səi Jɨpɨ je al ka, səi mba je al, ə se njé dɨrə kɨ njade taa al ngata. Nə ngɔsɨne, səi ngan njé ɓe kɨ mbo̰ dɨje tɨ lə Luwə. Səi ngan je kɨ me kəy tɨ lə Luwə. \v 20 Səi toi tə mbal je kɨ Luwə ɨndə-n kəy be. Nɨngə ngɨrə kəy ka kɨn e kɨ kɨndə dɔ njé kaw kɨlə je tɨ kɨ əi njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ. Ɓa Kɨrɨsɨ wa ə e mbal kɨ e tɔgɨ kəy. \v 21 E me kɨndə rɔ naa tɨ ləje kɨ Kɨrɨsɨ tɨ ə, mbal ra kəy je kare kare uwəi-naa majɨ. Nɨngə kəy ka kɨn bo kɨ ta made tɨ kɨ kəte kəte mba kadɨ təl kəy kɨ ay njay me Ɓaɓe tɨ. \v 22 E me kɨndə rɔ naa tɨ kɨ Jəju Kɨrɨsɨ ə, səi kɨ səi Jɨpɨ je al ka, ɨndəi rɔsi naa tɨ kɨ ndəgɨ dɨje lə Luwə kadɨ təli kəy kɨ Luwə ɨsɨ me tɨ kɨ takul NDɨle. \c 3 \s1 Pol nje kɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ rɔ dɨje tɨ kɨ əi Jɨpɨ je al \p \v 1 E kɨ mbata kɨn ə, mi Pol, m-ɨsɨ m-əl ta kɨ Luwə. Mi dangay mbata Poy Ta kɨ Majɨ lə Jəju Kɨrɨsɨ, mbata ləsi səi dɨje kɨ səi Jɨpɨ je al… \v 2 M-gər majɨ kadɨ oi poy kɨlə ɓəə, kɨ go me-majɨ tɨ lə Luwə ɨlə jim tɨ, kɨ mbata majɨ ləsi. \v 3 Luwə tḛḛ kɨ dɔ nḛ je kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ adɨ-m gər. E nḛ je kɨn ə m-ndangɨ ndəy m-ɨlə-n madɨ səsi. \v 4 Lokɨ ɨtɨdəi makɨtɨbɨ kɨ m-ndangɨ m-ɨlə-n madɨ səsi kɨn nɨngə, səi wa a oi nḛ gər kɨ ɔjɨ dɔ Kɨrɨsɨ kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ, kɨ Luwə tḛḛ kɨ dɔe adɨ m-gər ay njay kɨn. \v 5 Təkɨ rɔjetɨ, nḛ je kɨ Luwə tḛḛ kɨ dɔe adɨ njé kaw kɨlə je, kɨ njé kəl ta kɨ tae kɨ takul NDɨl kɨ ay njay kɨ ɨndə-de ta dangɨ tə njé ra kɨlə ləne, tḛḛ kɨ dɔe be adɨ kaje je kɨ kəte al. \v 6 Nɨngə nḛ kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ ka kɨn, kɨ takul kɨndə rɔ naa tɨ ləde kɨ Jəju Kɨrɨsɨ ə, dɨje kɨ əi Jɨpɨ je al, a ɨngəi nḛ majɨ je kɨ Luwə un-n mɨndɨne kadɨ n-a n-adɨ-de naa tɨ səje j-əi kɨ j-əi Jɨpɨ je. Taa, əi səje naa tɨ me darɔ tɨ kɨ kare, nɨngə kun mɨndɨ kɨ kare wa kɨn to kɨ mbata ləde tɔ me Kɨrɨsɨ tɨ, kɨ takul Poy Ta kɨ Majɨ. \p \v 7 M-təl nje ra kɨlə ɓəə lə Poy Ta kɨ Majɨ kɨn. E kɨn e kadɨ kare kɨ Luwə adɨ-m kɨ go me-majɨ lie kɨ takul kɨlə ra tɔge. \v 8 Mi kɨ ndam goto tɔi njé kadɨ mede Kɨrɨsɨ pətɨ tɨgə. Nɨngə re e be ka, Luwə oo majɨ ngay kadɨ mi ə, ɨlə kɨlə kɨlə mbḛ nḛ gər kɨ ətɨ ɓəl lə Kɨrɨsɨ jim tɨ mbata dɨje kɨ əi Jɨpɨ je al. E nḛ gər lə Kɨrɨsɨ kɨ bo kɨ tɔy nḛ gər lə dɨje pətɨ tɨgə. \v 9 Nɨngə m-ɨngə me-majɨ kɨ kadɨ m-tɔjɨ-n dɨje pətɨ ay njay, se go rəbɨ kɨ ban ə, Luwə a tɔl-n ta nḛ kɨ un ndune dɔ tɨ, kɨ to lo ɓɔyɔ tɨ kɨn wa. Luwə kɨ nje ra nḛ je pətɨ, ɓɔyɔ dɔ nḛ kɨn kɨ dɨje kɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ kəte. \v 10 Nɨngə ngɔsɨne kɨ takul njé-kaw-naa je, njé ko̰ɓe je kɨ njé tɔgɨ je kɨ me nəl tɨ taa, asi kadɨ gəri nḛ gər lə Luwə. Nḛ gər kɨn, Luwə tɔjɨ kɨ rəbɨ je kɨ dangɨ dangɨ. \v 11 Nḛ kɨn tɔl tane kɨ go kɔjɨ ta tɨ lə Luwə kɨ to kɨ no̰ne tɨ. Kɔjɨ ta ra ka kɨn, tɔl tae kɨ takul Ɓaɓe ləje Jəju Kɨrɨsɨ. \v 12 Me kɨndə rɔ naa tɨ ləje kɨ Kɨrɨsɨ me kadɨ me tɨ ə, j-ɨngəi ta rəbɨ kadɨ jɨ ndɔtii kɨ rɔ Luwə tɨ kɨ me kɨ tḭ katɨ. \v 13 E be ə, m-dəjɨ səsi mba kadɨ tɔgɨ si ɔr mbata lə ko̰ je kɨ m-ɨsɨ m-ɨngə kɨ mbata ləsi kɨn al. Nə kadɨ e gɨn kɔsɨ-gon ləsi yo taa. \s1 NDɨgɨ kɨ Kɨrɨsɨ ndɨgɨ je \p \v 14 MBata kɨn ə, m-ɨsɨ m-ɔsɨ məkəsɨm nangɨ no̰ Bawje tɨ kɨ dɔra̰ tɨ, \v 15 kɨ takule kɨ karne ba ə, gɨn kojɨ je pətɨ kɨ dɔra̰ tɨ ə se kɨ dɔnangɨ tɨ ne ɨsi kɨ dɔde taa. \v 16 M-dəjɨ Luwə kadɨ kɨ go majɨ-kur tɨ lie kɨ to mbar mbar kɨ go NDɨl tɨ kɨ ay njay, kadɨ adɨ səi njé kadɨ-me je ɨtɔgi gangɨ me ndɨlsi tɨ. \v 17 Kadɨ Kɨrɨsɨ ra lo kɨsɨ ləne nga̰mesi tɨ kɨ takul kadɨ-me. Nḛ dəjɨ ləm e mba kadɨ ndɨgɨ-naa ra səsi adɨ ngangi, nɨngə kadɨ gɨn si uwə nangɨ nga̰ me ndɨgɨ tɨ tɔ. \v 18 Be ə, a asi kadɨ ɨgəri kɨ ndəgɨ dɨje lə Luwə pətɨ, kadɨ ndɨgɨ lə Kɨrɨsɨ e ndɨgɨ kɨ ətɨ ɓəl, kɨ dəw asɨ kadɨ a mbɔjɨ ngale je tate je kəbe je kɨ ngale kɨ taa je al ratata. \v 19 Oyo, a asi kadɨ ɨgəri ndɨgɨ lə Kɨrɨsɨ kɨ ɨtə nḛ gər je pətɨ, nɨngə kadɨ Luwə wa rosɨ səsi kɨ rosɨ kɨ bətəte ləne. \p \v 20 Luwə aw kɨ tɔgɨ kɨ asɨ nakɨ. Adɨ, lokɨ jɨ dəji-e nḛ madɨ ɓa, ra tɔy nḛ kɨ jɨ dəji-e, ə se, e kɨ j-ɨsɨ gɨri tə gɨr ɓəy. \v 21 Kadɨ tɔjɨ e dɔe tɨ mbo̰ njé kaw-naa je tɨ kɨ takul Jəju Kɨrɨsɨ, mbata dɔkagɨlo je pətɨ kɨ a rəi, kɨ dɔ ɓal je kɨ dɔ ɓal je. *Amen! \c 4 \s1 Ke darɔ kɨ kare me Kɨrɨsɨ tɨ \p \v 1 M-ɨlə dɨngəm mesi tɨ, mi kɨ mi dangay kɨ mbata lə Ɓaɓe, kadɨ go rəbɨ kɨsɨ kɨ dɔ taa ləsi asɨ ta ɓar kɨ Luwə ɓar səsi. \v 2 Kadɨ awi kɨ sɔl dɔ, kɨ hal kɨ sɔl lɔm lɔm, kɨ kore me, ə kadɨ ɨsi dɔ tɨ kɨ naa me ndɨgɨ-naa tɨ. \v 3 Uwəi rɔsi nga̰ kadɨ ɨngəmi go kesi kare me NDɨl tɨ, kɨ go rəbɨ lapɨya kɨ dɔɔ səsi naa tɨ. \v 4 Darɔ e kare ba, taa NDɨl kɨ ay njay ka, e kare ba tɔ. E be ə, Luwə ɓar səsi kadɨ awi kɨ nḛ kɨndə me dɔ tɨ kɨ kare ba tɔ. \v 5 Ɓaɓe e kare ba, kadɨ-me e kare ba, taa batəm ka e kare ba tɔ. \v 6 Luwə e kare ba, nɨngə e ə, e Baw je pətɨ, taa e dɔ nḛ je tɨ pətɨ, ra kɨlə kɨ takul dɨje pətɨ, nɨngə ɨsɨ me nḛ je tɨ pətɨ tɔ. \p \v 7 Nə, dəw kɨ ra ra danje tɨ, ɨngə kadɨ-kare ra kɨlə kɨ sɔbɨ dɔne, kɨ go kadɨ tɨ kɨ Jəju Kɨrɨsɨ ndɨngɨ kadɨ-n-je. \v 8 E be ə, ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: \q1 «Lokɨ ḭ aw me lo je tɨ kɨ taa nu, uwə dangay je, \q1 Adɨ aw səde kəmne tɨ, \q1 Nɨngə adɨ kadɨ-kare dɨje.» \p \v 9 Nɨngə kəl kə nə: «Ḭ aw me lo je tɨ kɨ taa», kɨn, to ay njay kadɨ kəte ɓəy taa kadɨ aw taa, Kɨrɨsɨ ur aw gɨn nangɨ tɨ, me lo je tɨ kɨ boo nu tɔ. \v 10 NJe kaw nangɨ wa kɨn ə, e nje kaw lo je tɨ kɨ taa gɨdɨ dɔra̰ je tɨ tɔ. Nḛ kɨn ra nḛ be mba kadɨ nḛ je pətɨ asi-naa bərəre me tɨ. \v 11 E ə adɨ kadɨ-kare dɨje, njé kɨ na̰ je adɨ əi njé kaw kɨlə je, njé kɨ na̰ je kadɨ əi njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ, njé kɨ na̰ je kadɨ əi njé kɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ, njé na̰ je kadɨ əi njé kul njé kaw-naa je, nɨngə kadɨ njé kɨ na̰ je əi njé ndo dɨje tɔ. \v 12 Kɨ go rəbɨ kɨn ə, ra adɨ dɨje lə Luwə a asi kadɨ rai kɨlə lie, mba darɔ Kɨrɨsɨ kɨ tɔgɨ kɨ kəte kəte. Darɔ Kɨrɨsɨ e njé kaw-naa je. \v 13 Kɨ rəbɨ kɨn ə, j-əi pətɨ, j-a tḛḛi ke kare me kadɨ-me tɨ, kɨ gər NGon Luwə tɨ. Nɨngə j-a təli dɨje kɨ tɔgi gangɨ ə j-asi-naa bərəre tə Kɨrɨsɨ be. \v 14 Be ə, j-a to tə ngan je kɨ nəl nḛ ndo je kɨ ngom ɨsɨ aw səde kɨ yo je kɨ ne je be, tə bato ə pugɨ man ba ɨsɨ ra-e be al ngata. Nɨngə dɨje kɨ njé kədɨ dɨje kɨ ta je kɨ ngom je ləde kɨn, a asi kadɨ toi-je pe pe taa ədi-je kɨ takul nḛ ndo je ləde kɨ ngom kɨn al tɔ. \v 15 Nə me kəl ta kɨ rɔjetɨ me ndɨgɨ-naa tɨ, j-a tɔgi me nḛ je tɨ pətɨ, bɨtɨ kadɨ jɨ toi tə Kɨrɨsɨ wa be, e kɨ e kɨ boy kɨ dɔ njé kaw-naa je tɨ. \v 16 Me Kɨrɨsɨ tɨ ə darɔ ba pətɨ e kɨ rɔtɨ naa tɨ kɨ takul tɔgɨ lə ngɨrə kɨ ra. Lokɨ ngon rɔ kɨ ra, ra kɨlə ləne majɨ nɨngə, a ra kadɨ darɔ ba pətɨ a tɔgɨ taa taa me ndɨgɨ naa tɨ. \s1 Kɨsɨ kɨ dɔ taa me Kɨrɨsɨ tɨ \p \v 17 E be ə, m-əl səsi ta kɨn, ə m-təl m-re dɔ tɨ ɓəy me tɔ Ɓaɓe tɨ. Otɨ kadɨ rəbɨ nḛ rasi to tə ya̰ dɨje kɨ gəri Luwə al kam be, tadɔ kɨlə rade e kɨ go gɨr ta je tɨ ləde kɨ ndae goto. \v 18 Lokɨ ndul o̰ ɓe dɔ gɨr ta tɨ ləde. Əi sa̰y kadɨ kɨsɨ kɨ dɔ taa tɨ kɨ sɨgɨ kɨ Luwə adɨ. Təkɨ rɔjetɨ, gəri al kɨ mbata me nga̰ ləde. \v 19 Əi dɨje kɨ rai kaya ka, rɔde a sɔl-de dɔ tɨ al. Dɔgakɨlo je ləde pətɨ e kadɨ rai nḛ je kɨ majal. Be ə, nḛ rade kɨ dangɨ dangɨ kɨ to njḛ kɨn, dəwe je kɨn, nayḭḭ kɨ lo ra tɨ kɨ no̰de tɨ kanjɨ kadɨ mede uwə-de kɨ ta dɔ tɨ. \p \v 20 Nə səi je, e kɨ go rəbɨ je kɨ be kɨn ə, ɨndoyi kadɨ ɨgəri Kɨrɨsɨ al. \v 21 Təkɨ rɔjetɨ, səi kɨ səi njé kadɨ-me je, oi ta kɨ sɔbɨ dɔe. Nɨngə, ndoi səsi nḛ je kɨ awi naa tɨ kɨ ta kɨ rɔjetɨ kɨ dəw a ɨngə rɔ Jəju tɨ. \v 22 Re e be nɨngə, sɔbɨ kadɨ ɨmbati nḛ rasi je kɨ mari kɨ go lo kon dəw tɨ, kɨ ndɨgɨ ra je lie kɨ majal kɨ a aw kɨ dəw tujɨ tɨ. \v 23 Majɨ kadɨ ɨyə̰i adɨ NDɨl Luwə yətɨ mər ta ləsi. \v 24 Sɔbɨ kadɨ ɨtəli dɨje kɨ sɨgɨ me ji kɨsɨsi tɨ. Dɨje kɨ Luwə ɨndə-de kɨ go ndɨgɨ tɨ ləne, mba kadɨ kɨsɨ kɨ dɔ taa ləsi e me nḛ ra tɨ kɨ dana, kɨ me nḛ ra tɨ kɨ ay njay kɨ e kandɨ ta kɨ rɔjetɨ. \p \v 25 MBata kɨn ə, kadɨ ɨmbati kəl ta kɨ ngom, ə kadɨ dəw kɨ ra, əl ta kɨ rɔjetɨ madɨne, tadɔ j-əi pətɨ j-əi ngan rɔ kɨ kare. \v 26 Re wongɨ ra səsi ə, kadɨ wongɨ kɨn aw səsi adɨ ɨrai majal al. Otɨ kadɨ ɨsi me wongɨ tɨ ba bɨtɨ kadɨ kadɨ ur dɔsi tɨ. \v 27 Adi ta rəbɨ Su kadɨ na səsi al. \v 28 Kadɨ dəw kɨ e nje ɓogɨ kəte ə ɨyə̰ ta ɓogɨ ləne, nɨngə kadɨ ra kɨlə kɨ jine mba kadɨ ɨngə-n nḛ ə ra-n kɨ dəw kɨ nḛ to rɔe \v 29 Kadɨ ta kɨ majal tḛḛ tasi tɨ al. Nə kadɨ ta kɨ majɨ (kɨ a ra kɨ njé kadɨ-me je kɨ rangɨ) ə tḛḛ ta si tɨ. Ta kɨ a ra majɨ ə se a ɨlə dɨngəm me njé kɨ rangɨ tɨ kɨ go nḛ ge je tɨ ləde. Ta kɨ be kɨn ə a ra majɨ kɨ dɨje kɨ njé koo dɔ ta ləsi. \v 30 Otɨ kadɨ tuji me NDɨl Luwə kɨ Luwə adɨ səsi. NDɨl kɨ Luwə adɨ səsi kɨn ə a tɔjɨ kadɨ ndɔ madɨ a re no̰ kɨ Luwə a taa səsi ɨlə səsi taa dɔ majal tɨ ratata. \p \v 31 Ɔri hal je kɨ katɨ bangɨ pətɨ mesi tɨ kɔ, (Ɨngəmi majal madɨ mesi tɨ al), kɨ kɔl-naa, kɨ wongɨ, kɨ tajɨ-naa, kɨ kɔl-naa kɨ ndu kɨ taa, kɨ kuso ndɨl-naa. Nɨngə kadɨ hal ra majal madɨ goto mesi tɨ tə goto. \v 32 Kadɨ səi ɨrai majɨ ə ɨndɨgi-naa ngay kɨ yo kɨ ne. Nɨngə kadɨ ɨyə̰i go majal kɨ madɨsi je rai səsi kɔ təkɨ Luwə ɨyə̰-n go majal je ləsi kɔ, me Kɨrɨsɨ tɨ be. \c 5 \s1 Kɨsɨ kɨ dɔ taa me kunjɨ tɨ \p \v 1 Səi ngan je kɨ Luwə ndɨgɨ səsi ə, majɨ kadɨ ɨndaji-e. \v 2 Majɨ kadɨ ɨsi kɨ dɔsi taa me ndɨgɨ-naa tɨ, təkɨ Kɨrɨsɨ ndɨgɨ-je ə adɨ rɔne Luwə koy tɨ mbata ləje, tə kadɨ kare ə se nḛ məsɨ kɨ ətɨ Luwə majɨ be. \v 3 Səi ngan lə Luwə, be ə, e go tɨ al, kadɨ ta kaya kɨ ra madɨ kɨ nḛ kɨ to njḛ ə se kəm-nda e kɨ kəl tae dansi tɨ al tə kəl al. \v 4 E go tɨ al kadɨ ta je kɨ to njḛ kɨ ta kɨ to kəl al kɨ ta məne kɨ to njḛ madɨ je tḛḛ tasi tɨ. Nə kadɨ ta kɨ a tḛḛ tasi tɨ, e ta ra oyo Luwə yo taa. \v 5 Majɨ kadɨ ɨgəri nḛ je kɨn majɨ: njé ra kaya je nɨm, njé ra nḛ je kɨ to njḛ nɨm, njé ra kəm-nda nḛ je kɨ asɨ-naa kɨ yo kɨ ra nɨm kɨn, a əi mbo̰ dɨje tɨ kɨ Kɨrɨsɨ əi kɨ Luwə a o̰i be dɔde tɨ kɨn al ratata. \v 6 Kadɨ adi dəw madɨ əl səsi ta je kɨ ndade goto adɨ ɨndəmi ta rəbɨ al. Tadɔ e kɨ takul nḛ je kɨ be kɨn ə, wongɨ lə Luwə ɨsɨ re-n dɔ dɨje tɨ kɨ njé təl rɔde go ta tɨ lie al. \v 7 Ɨndəi rɔsi naa tɨ səde dɔ nḛ madɨ tɨ al. \v 8 Təkɨ rɔjetɨ, ndɔ kɨ mari ɨsi me lo kɨ ndul tɨ, nə ngɔsɨne, kɨ takul kɨndə rɔ naa tɨ ləsi kɨ Ɓaɓe, səi dɨje kɨ lo kunjɨ tɨ ə majɨ kadɨ nḛ rasi e nḛ ra lə ngan je kɨ lo kunjɨ tɨ. \v 9 Tadɔ kandɨ lo kunjɨ e: nḛ ra je kɨ majɨ, kɨ nḛ ra je kɨ dana, kɨ nḛ ra je kɨ rɔjetɨ. \v 10 Təkɨ səi ngan je kɨ lo kunjɨ tɨ, majɨ kadɨ ɨndəi tɔgɨ dɔ rɔsi tɨ mba kadɨ ɔri mbo̰ nḛ kɨ nəl Ɓaɓe kɨ nḛ kɨ nəl Luwə al naa tɨ. \v 11 Kadɨ nḛ madɨ kɨ ore səsi naa tɨ dɔ nḛ ra je kɨ majal kɨ lo ndul tɨ kɨ ndae goto kɨn al. Nə ɨtḛḛi kɨ gɨnde taga tə tḛḛ yo taa. \v 12 Tadɔ nḛ je kɨ ko dɨje kɨn ɨsɨ rai lo ɓɔyɔ tɨ, e nḛ je kɨ to rɔsɔl ngay kadɨ dəw əl tae. \v 13 Nɨngə lokɨ e kɨ kɔr gɨn nḛ je kɨ ɨsi rai ɓa, kɨlə radeje kɨ majal to taga ay njay njay. \v 14 Tadɔ nḛ je pətɨ kɨ gɨnde tḛḛ lo kunjɨ tɨ təli lo kunjɨ. E be ə, makɨtɨbɨ lə Luwə əl ə nə: \q1 «Ɨndəl dɔ ɓi tɨ, ḭ nje to ɓi, \q1 Ḭ taa dan nje koy je tɨ, \q1 Ə Kɨrɨsɨ a adɨ kunjɨ ləne a unjɨ dɔi tɨ.» \p \v 15 Kadɨ ɨndəi kəm-kədɨ dɔ rɔsi tɨ me ji kɨsɨ kɨ dɔ taa tɨ ləsi. Kadɨ nḛ rasi e nḛ ra lə dɨje kɨ njé tər je ɓɨ nḛ ra lə mbə je al. \v 16 Dɔkagɨlo kɨ j-ɨsɨ tɨ kɨn e dɔkagɨlo kɨ majal, ə kadɨ dɔkagɨlo je pətɨ kɨ Luwə adɨ səsi ɓa, ɨrai nḛ je kɨ majɨ taa taa ɓɨ adi dɔkagɨlo kɨn man kare al. \v 17 MBata kɨn ə, kadɨ ɨtoi tə dɨje kɨ ku dɔde goto be al, nə kadɨ ɨgəri nḛ kɨ Ɓaɓe ɨsɨ ngəm rɔsi tɨ. \p \v 18 Adi kasɨ ra səsi al, ka̰y kasɨ nju kɨ al dɔ majɨ a aw kɨ dəw kaya kɨ ra tɨ. Nə kadɨ ɨrosi kɨ NDɨl kɨ ay njay yo ta. \v 19 Majɨ kadɨ əli naa ta me pa je tɨ, osi pa je lə Luwə kɨ ndəgɨ pa je kɨ NDɨl adɨ səsi. Osi pa je kɨn ɨləi tɔjɨ dɔ Ɓaɓe tɨ kɨ nga̰mesi ba pətɨ. \v 20 Majɨ kadɨ rai oyo Luwə kɨ Bawje kɨ dɔkagɨlo je pətɨ, me nḛ je pətɨ me tɔ Ɓaɓe tɨ ləje Jəju Kɨrɨsɨ. \s1 Kulə nojɨ kɨ to mbo̰ dəne je tɨ kɨ dɨngəm je \p \v 21 Ɨləi dɔsi gɨn tɔgɨ tɨ lə na̰ kɨ yo kɨ ne, mbata kojɨ kɨ kɨlə dɔ Kɨrɨsɨ tɨ kɨ awi. \v 22 Səi dəne je, kadɨ na̰ na̰ ɨlə dɔne gɨn tɔgɨ tɨ lə ngawne təkɨ ɨsɨ ɨləi dɔsi gɨn tɔgɨ tɨ lə Ɓaɓe be. \v 23 Tadɔ ngaw e kɨ boy dɔ dəne tɨ, təkɨ Kɨrɨsɨ e kɨ boy dɔ njé kaw-naa je tɨ kɨn be tɔ. Kɨrɨsɨ e nje kajɨ njé kaw-naa je kɨ əi darɔe je. \v 24 Be ə, təkɨ njé kaw-naa je ɨləi dɔde gɨn tɔgɨ tɨ lə Kɨrɨsɨ ka kɨn ə, dəne je ka, kadɨ ɨləi dɔde gɨn tɔgɨ tɨ lə ngawde je me nḛ je tɨ pətɨ tɔ. \p \v 25 Nɨngə səi ngaw dəne je, majɨ kadɨ na̰ na̰ ndɨgɨ nene təkɨ Kɨrɨsɨ ndɨgɨ-n njé kaw-naa je ə adɨ rɔne koy tɨ kɨ mbata ləde kɨn be. \v 26 Adɨ rɔne koy tɨ mba kadɨ təl njé kaw-naa je dɨje kɨ asi ta kede dɨje tɨ lə Luwə, go togɨ tɨ kɨ togɨ-de kɨ man nɨm kɨ ta ləne nɨm tɔ. \v 27 Jəju ge kadɨ n-tḛḛ kɨ njé kaw-naa je ta kəmne tɨ kɨ kɔsɨ-gon kɨ ətɨ ɓəl, kɨ kanjɨ yoro nɨm, kadɨ ngɨrə rɔde je tur ju ju al nɨm, kadɨ nḛ madɨ kɨ asɨ-naa al goto rɔde tɨ nɨm tɔ. Ge kadɨ njé kaw-naa je ayi njay kɨ kanjɨ ta madɨ dɔde tɨ. \v 28 Be tɔ ə, majɨ kadɨ ngaw dəne je ndɨgi nede je təkɨ ɨsɨ ndɨgi darɔde əi je wa be. Dəw kɨ nje ndɨgɨ nene, ndɨgɨ darɔne wa. \v 29 Təkɨ rɔjetɨ, dəw kɨ ɔsɨ rɔne ta nja kare goto. Nə j-əi pətɨ j-uli-de kɨ nḛ kuso, ə j-ɨndəi kəm je gode tɨ tə kɨndə yo taa. E be ə, Kɨrɨsɨ ɨsɨ ra-n kɨ njé kaw-naa je, \v 30 tadɔ j-əi ngan darɔe je. \v 31 MBata kɨn ə, dɨngəm a ɨyə̰-n me kəy lə bawne əi kɨ ko̰ne, nɨngə tɨyə̰i-naa kɨ nene, ɓa əi joo pu təli darɔ kɨ kare. \v 32 Ta kɨ rɔjetɨ kɨ bo e kɨ ɓɔyɔ me ta tɨ kɨn, nə m-əl səsi kadɨ e ta kɨ ɔjɨ dɔ Kɨrɨsɨ kɨ njé kaw-naa je. \v 33 Nə ta kɨn ɔjɨ dɔsi tɔ, kadɨ ngaw dəne kɨ ra ndɨgɨ nene tə darɔne wa be, ɓa kadɨ dəne ɨlə kojɨ dɔ ngawne tɨ tɔ. \c 6 \s1 Ta lə ngan je kɨ bawde je \p \v 1 NGan je, kɨ mbata kesi dɨje lə Ɓaɓe, majɨ kadɨ ɨtəli rɔsi go ta tɨ lə njé kojɨ si je, tadɔ e kɨlə ra kɨ majɨ. \v 2 Ɔsɨ ngɔn bawi əi kɨ ko̰i, tadɔ e kɨn e ndu-kun kɨ kəte kɨ Luwə adɨ kɨ kun mɨndɨ dɔ tɨ. \v 3 «Be kadɨ ɨsɨ majɨ me dunɨya̰ tɨ nɨngə ndɔi a e ngay tɔ.» \p \v 4 Nɨngə səi baw je, kadɨ adi wongɨ ngansi je kɨ takul kɨlə rasi je al tɔ, nə kadɨ ɨngəmi-de me nḛ ndo tɨ kɨ majɨ, kɨ me kɨndə kɔjɨ tɨ kɨ go ta tɨ lə Ɓaɓe. \s1 Ta lə ɓəə je kɨ ɓade je \p \v 5 Səi ɓəə je, majɨ kadɨ ɨtəli rɔsi go ta tɨ lə ɓasi je kɨ dɔnangɨ tɨ ne kɨ sɔl dɔ, kɨ kɨlə kojɨ dɔ tɨ kɨ nga̰me kɨ ay njay təkɨ e Kɨrɨsɨ wa ə, ɨsi təli rɔsi go ta tɨ lie be. \v 6 Otɨ kadɨ ɨrai kɨlə ləsi dɔkagɨlo tɨ kɨ dɨje ɨndəi kəmde gosi tɨ par, təkɨ ɨsɨ ɨrai kɨlə mba kadɨ ɨngəi majɨ ta kəm dɨje tɨ yo be. Nə majɨ kadɨ ɨrai kɨlə tə ɓəə je lə Kɨrɨsɨ kɨ ɨsɨ rai ndɨgɨ lə Luwə kɨ mede kɨ kare ba be. \v 7 Majɨ kadɨ ɨrai kɨlə kɨ me ndɨgɨ, tə nḛ kɨ e kɨlə lə Ɓaɓe wa ə ɨsɨ rai be, ɓɨ e kɨlə lə dɨje al. \v 8 Tadɔ ɨgəri ɓətɨ təkɨ na̰ na̰ a ɨngə nḛ kɨngə go ji ləne rɔ Ɓaɓe tɨ kɨ go majɨ tɨ kɨ ra, re e-n ɓəə ə se e dəw dɔrɔne. \p \v 9 Səi ɓa ɓəə je, səi ka, kadɨ ɨrai be tɔ kɨ ɓəə je ləsi. Majɨ kadɨ ɨyə̰i ta kɨndə-de ɓəl tɨ kɔ, ə kadɨ ɨgəri təkɨ ɓade nɨm, ɓasi nɨm e kare ba, ə ɨsɨ me dɔra̰ tɨ taa nu, ɓa kɔr kəm dɨje dana goto rɔe tɨ. \s1 Rɔ dɔ kadɨ-me tɨ \p \v 10 Kadɨ jɨ tɔl-n ta ta je, majɨ kadɨ ɨtəli dɨje kɨ njé tɔgɨ je kɨ takul kɨndə rɔ naa tɨ ləsi kɨ Ɓaɓe me tɔge tɨ kɨ ngay. \v 11 Majɨ kadɨ ɔyi nḛ katɨ je kɨ Luwə adɨ-je ba pətɨ jisi tɨ, mba kadɨ ai dɨngəm no̰ kədɨ-naa je tɨ lə su. \v 12 Tadɔ e dɨje kɨ awi kɨ darɔ kɨ məsɨ ə j-a jɨ rɔi səde al, nə j-ɨsɨ rɔi kɨ ndɨl je kɨ majal kɨ njé tɔgɨ me lo je tɨ kɨ taa dɔra̰ tɨ, kɨ njé ko̰ɓe je, kɨ tɔgɨ ko̰ɓe je, ə se j-ɨsɨ rɔi kɨ nje ko̰ɓe dɔnangɨ tɨ kɨ e me lo kɨ ndul tɨ. \v 13 MBata kɨn ə, majɨ kadɨ ɔyi nḛ katɨ je kɨ Luwə adɨ-je ba pətɨ jisi tɨ, mba kadɨ lo kɨ ndɔ je majal rəi nɨngə, ai gərərə ba. Nɨngə kadɨ go rɔ tɨ ɓa, ai taa ba. \v 14 Majɨ kadɨ ai taa ba! Nɨngə kadɨ ta kɨ rɔjetɨ ə ɨdɔɔi ɓədɨsi tɨ tə nda be, ə kadɨ nḛ ra kɨ dana to tə gɨndɨ kɨ kadɨ ɨdɔɔi gusi tɨ be. \v 15 Majɨ kadɨ kḭ langɨsi kaw kɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ kɨ nje kadɨ lapɨya, to tə sa kɨlə nja tɨ ləsi be. \v 16 Me nḛ je tɨ pətɨ, majɨ kadɨ uni kadɨ-me adi to tə də ləsi be, e kɨ takule ə a ɨndəi nɨngə je lə nje ba̰ kɨ tae ɨsɨ tḛḛ por ɨləi kɔ. \v 17 Majɨ kadɨ ɨtaai kajɨ kɨ Luwə adɨ-je ɨləi dɔsi tɨ tə jɔgɨ rɔ be, ɓa kadɨ uni ta lə Luwə kɨ NDɨl adɨ-je tə kɨyə kasɨgar be. \v 18 Nḛ je kɨn pətɨ, ɨdəji Luwə me kəl si-e ta tɨ. Əli si-e ta kɨ dɔkagɨlo je pətɨ kɨ takul NDɨl kɨ ay njay. Ɨrai kɨ kɨsɨ dɔ nja tɨ, ə kadɨ ɨnayḭ kɨ lo ra-e tɨ par par. Əli ta kɨ Luwə kɨ mbata lə dɨje lə dɨje lie pətɨ. \v 19 Əli ta kɨ Luwə kɨ mbata ləm tɔ, mba kadɨ Luwə wa ɨndə ta tam tɨ, mbata kadɨ m-ɨlə-n mbḛ dɔ nḛ je tɨ kɨ kəte toi lo ɓɔyɔ tɨ ə Poy Ta kɨ Majɨ tḛḛ kɨ dɔe kɨn, kɨ me kɨ tḭ katɨ. \v 20 E kɨ mbata Poy Ta kɨ Majɨ kɨn ə, m-taa-n to Kɨrɨsɨ m-to-n kɨ kulə gɨndɨ jim tɨ kəy dangay tɨ. Be ə, əli ta kɨ Luwə mba kadɨ m-əl ta kɨ me kɨ tḭ katɨ, təkɨ sɔbɨ kadɨ m-əlɨ-n. \fig Nḛ rɔ je lə nje kadɨ-me|src="lb00196c.tif" size="col" loc="EPH 6.11-20" copy="Horace Knowles " ref="6.11" \fig* \s1 Kuwə ji-naa kɨ dɔbəy tɨ \p \v 21 M-ndɨgɨ kadɨ ɨgəri nḛ kɨ sɔbɨ dɔm, kɨ nḛ m-ɨsɨ m-ra. E be ə, Tɨsɨkɨ kɨ e ngokom kɨ nje ndɨgɨ ləm, kɨ nje ra kɨlə kɨ rɔjetɨ me Ɓaɓe tɨ, a əl səsi nḛ je pətɨ kɨ ɔjɨ dɔm. \v 22 E mbata kɨn ə, m-ɨle rɔsi tɨ mba kadɨ ɨgəri ji kɨsɨ je, nɨngə kadɨ ɨlə dɨngəm mesi tɨ tɔ. \v 23 Kadɨ Luwə kɨ Bawje kɨ Ɓaɓe ləje Jəju kɨrɨsɨ adɨ ngako̰je je pətɨ, lapɨya, kɨ ndɨgɨ-naa, naa tɨ kɨ kadɨ-me. \v 24 Kadɨ me-majɨ lə Luwə e naa tɨ kɨ dɨje pətɨ kɨ njé ndɨgɨ Ɓaɓe ləje Jəju Kɨrɨsɨ kɨ ndɨgɨ kɨ a yətɨ al. Amen!