\id 1PE - Nouveau Testament Nangnda \h 1 Pɨyər \toc1 Makɨtɨbɨ kɨ dɔsa̰y kɨ Pɨyər ndangɨ \toc2 1 Pɨyər \toc3 1P \mt2 Makɨtɨbɨ kɨ dɔsa̰y kɨ \mt1 Pɨyər \mt3 ndangɨ \is1 Ta kɨ dɔ makɨtɨbɨ tɨ kɨ dɔsa̰y kɨ Pɨyər ndangɨ \ip Makɨtɨbɨ kɨ dɔsa̰y kɨn Pɨyər ndangɨ adɨ njé kun go Kɨrɨsɨ kɨ sanəi-naa kɨ lo je kɨ dangɨ dangɨ dɔnangɨ Aji tɨ kɨ du (ɓone ɓari-e Turki). NJé kaw-naa je kɨ dɨje kɨn əi dande tɨ, əi njé kaw-naa je kɨ Pol əi kɨ madɨ-kɨləne je ɨndəi gɨnde. Dɔmajɨ ə Pɨyər a ɨsɨ Rom tɨ ə ndangɨ-n makɨtɨbɨ kɨn. Rom kɨ Pɨyər ɨndə tɔe nə Babɨlon (5.13). Ta kɨ Pɨyər əl ɔjɨ dɔ dɨje kɨ ndangɨ makɨtɨbɨ adɨ-de kɨn tɔjɨ kadɨ dɨje kɨ əi njé kun go Kɨrɨsɨ al kɨ gəi gɨdɨde, ɨsɨ kɨdi-de nɨm, ɨsɨ ɨndəi ta je kɨ majal dɔde tɨ nɨm, taa ɨsɨ sangi kadɨ n-adi ko̰ darɔde nɨm tɔ. Nɨngə e mbata kɨn ə nje kaw kɨlə Pɨyər ndangɨ makɨtɨbɨ, ɨlə-n dɨngəm mede tɨ kadɨ adi kəmde e dɔ Ɓade Jəju Kɨrɨsɨ tɨ kɨ ɨsɨ ɨngəi ko̰ lie kɨn. \ip Me kəl ta tɨ kɨ Luwə kɨ re go ta kuwə ji-naa tɨ, Pɨyər ole mede dɔ rəbɨ tɨ kɨ Luwə ajɨ-n-de, taa adɨ-de nḛ kɨndə me dɔ tɨ kɨ bo ngay kɨ takul koy Kɨrɨsɨ kɨ kḭe lo koy tɨ tɔ (1.3-12). Pɨyər ɨlə dɨngəm mede tɨ nɨm, kadɨ ɨsi dɔ njade tɨ nɨm, dəjɨ-de kadɨ pa njɨyəde ay njay me kɨndə rɔ naa tɨ kɨ Kɨrɨsɨ nɨm (1.13-2.10). Dəjɨ-de tɔ kadɨ ooi nḛ je kɨ tḛḛ dɔ Kɨrɨsɨ tɨ, nɨngə əi je kadɨ tɔji təkɨ ai dɔ njade tɨ me ta tɨ lie kɨ rəbɨ kɨlə rade je nɨm, kɨ rəbɨ kuwə tɔgɨ ba me nḛ je tɨ kɨ nga̰ kɨ a tḛḛ dɔde tɨ nɨm. Pɨyər adɨ-de ta kɔjɨ je ngay dɔ kɨlə je tɨ kɨ sɔbɨ dɔde kadɨ rai dan dɨje tɨ me ɓe tɨ ləde, dɔ kulə nojɨ tɨ kɨ kadɨ to dan ɓəə je tɨ kɨ ɓade je, dɔ ɓukɨ-naa tɨ kɨ kadɨ to dan ne-naa je tɨ kɨ ngaw-naa je, dɔ ji kɨsɨ kɨ naa tɨ lə kosɨ njé kaw-naa je, kɨ dɔ pa njɨyəde tɨ kɨ rɔ njé kun go Kɨrɨsɨ al je tɨ (2.11-4.19). Lo ka̰ye tɨ kɨ 5, Pɨyər adɨ-de ngan ndu je madɨ kɨ ɔjɨ dɔ ngatɔgɨ je (njé kɔr no̰ njé kaw-naa je) nɨm, basa je kɨ mandɨ je nɨm, taa njé kadɨ-me je pətɨ nɨm tɔ, kadɨ pətɨ, ai dɔ njade tɨ me ko̰ tɨ kɨ ɨsɨ tḛḛ dɔde tɨ. Pɨyər tɔl ta makɨtɨbɨ ləne kɨ ta kuwə ji-naa. \ip Kɨn ə Pɨyər dəjɨ dɨje kɨ ndangɨ makɨtɨbɨ adɨ-de kɨn kadɨ re e ko̰ kɨ ban ə tḛḛ dɔde tɨ ka kadɨ uwəi rɔde ba me kadɨ-me tɨ ɓa, e mbata najɨ kɨ ma kɨ sɔbɨ kadɨ mai dɔnangɨ tɨ ne. Sɔbɨ kadɨ ji kɨsɨde kɨ dɔde taa, kɨ pa njɨyəde, kɨ kɨlə rade pətɨ ɨlə mbḛ kɨlə je kɨ ətɨ ɓəl kɨ Luwə ra-de (2.9), kadɨ tə dɨje kɨ njé kun go Kɨrɨsɨ al, gəri kɨlə rade kɨ majɨ ngay kɨ ɨsɨ rai, ə kadɨ ɨləi tɔjɨ dɔ Luwə tɨ ndɔ tɨ kɨ a re-n tɔ (2.12). \c 1 \s1 Kuwə ji-naa \p \v 1 Mi Pɨyər kɨ nje kaw kɨlə lə Jəju Kɨrɨsɨ, m-ndangɨ makɨtɨbɨ kɨn madɨ səi je kɨ Luwə mbətɨ səsi, kɨ ɨsanəi-naa, adɨ ɨsi tə mba je dɔnangɨ je tɨ kɨ Po̰, kɨ Galasi, kɨ Kapadosɨ, kɨ Aji, kɨ Bɨtɨni. \v 2 Luwə kɨ Bawje mbətɨ səsi kəte, kɨ go ndɨgɨ ra tɨ ləne, kadɨ səi dɨje lie kɨ takul NDɨle, kadɨ ɨtəli rɔsi go Jəju tɨ, ə kadɨ məse togɨ səsi adɨ ayi njay\x + \xo 1:2 \xt Tḛḛ kɨ taga 24.3-8; Ləbətɨkɨ 16.14-15\x*. Kadɨ me-majɨ kɨ kɨsɨ-maje lə Luwə to mbar mbar kɨ dɔsi tɨ. \s1 Ra oyo Luwə tadɔ kajɨ kɨ tḛḛ dɔe kɨ takul Jəju Kɨrɨsɨ \p \v 3 Tɔjɨ kɨ dɔ Luwə tɨ kɨ Baw Ɓaɓe ləje Jəju Kɨrɨsɨ, tadɔ me-majɨ lie kɨ ngay kɨ ojɨ-n-je kojɨ kɨ sɨgɨ, kɨ go rəbɨ kḭ Jəju Kɨrɨsɨ dan njé koy je tɨ. Lo kɨn tɨ, j-aw kɨ nḛ kɨndə me dɔ tɨ kɨ to ratata, \v 4 tadɔ j-aw kɨ nḛ majɨ je kɨ Luwə ngəm dɔra̰ tɨ mbata ləje. E nḛ kɨ a ndum al nɨm, a uwə yoro al nɨm, taa ndolee a goto al nɨm tɔ. \v 5 Nḛ je kɨn Luwə ngəm-de dɔra̰ tɨ mbata ləsi səi je kɨ tɔge ɨsɨ ngəm səi kɨ takul kadɨ-me, mbata kajɨ, adɨ e kajɨ kɨ e ɓasi kadɨ dɔe a tḛḛ ndɔ kɨ dɔbəy tɨ. \v 6 E kɨn ə ɨsɨ adɨ səsi rɔnəl, lokɨ nḛ na je kɨ dangɨ dangɨ kɨ dɔkagɨlo ndə̰y be adɨ me-ko̰ ra səsi. \v 7 Ɔr kɨ e nḛ kɨ a tujɨ ka, nai-e me por tɨ kadɨ ooi-e. Be tɔ ə, nḛ na je ka kɨn ɨsɨ nai kadɨ-me Luwə ləsi kɨ gate ɨtə ɔr, kadɨ ooi se e kɨ rɔjetɨ wa. Re e kɨ rɔjetɨ nɨngə, a ɨngəi pɨtɨ, kɨ tɔɓa, kɨ kɔsɨ-gon lokɨ Jəju Kɨrɨsɨ a tḛḛ hɔy. \v 8 Jəju kɨ oi-e kɨ kəmsi al, nə ɨndɨgi-e, oi-e al ɓəy, nə adi-e mesi. Nɨngə ɨsɨ rai rɔnəl, adɨ e rɔnəl kɨ bo ngay, dum kəl tae. \v 9 Tadɔ ɨngəi nḛ kɨ adi mesi kɨ dɔe, adɨ e kajɨ rɔsi. \v 10 Kɨ ɔjɨ dɔ kajɨ kɨn, njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ, ndəri gɨne, taa dəji ta dɔ tɨ ngay tɔ. Adɨ e njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ dɔ kadɨ-kare tɨ kɨ Luwə ɨndə dɔe dana kəte adɨ səsi. \v 11 *NJé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ sangi kadɨ n-gəri se dɔkagɨlo kɨ ra ə nḛ je kɨn a rai nḛ, ə nḛ je kɨ ban ə a rai nḛ dɔkagɨloe tɨ kɨ NDɨl Kɨrɨsɨ ɔjɨ-de wa? Tadɔ NDɨl Kɨrɨsɨ kɨ mede tɨ tɔjɨ-de dɔkagɨlo kɨn kəte, lokɨ əl ta dɔ ko̰ je kɨ Kɨrɨsɨ a ɨngə kɨ tɔjɨ kɨ a re go ko̰ tɨ\x + \xo 1:11 \xt Pa je 22; Ejay 53; Lk 24.25-26\x*. \v 12 Luwə adɨ nje kəl ta kɨ tae tɨ gəri təkɨ, mbḛ kɨ n-ɨndə tade tɨ kɨn e kɨ mba majɨ ləde əi je wa al, nə e kɨ mba majɨ ləsi ə ɨləi mbḛ kɨn. NGɔsɨne njé kɨlə mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ ɨləi səsi mbḛ kɨn kɨ takul tɔgɨ lə NDɨl Luwə kɨ Luwə ɨlə sie adɨ ḭ dɔra̰ tɨ re. MBḛ kɨn, malayka je kɨ dɔde ka sangi kadɨ n-gəri gɨne tɔ. \s1 Kɨndə me dɔ tɨ kɨ a ge nḛ ra kɨ ay njay \p \v 13 Tadɔ kɨn ə, kadɨ adi tagasi ɨsɨ kəm, adi kəmsi ay njay kadɨ ɔri mbo̰ nḛ kɨ majɨ kɨ nḛ kɨ majal naa tɨ. Kadɨ kɨndə me dɔ tɨ ləsi ba pətɨ e dɔ kadɨ-kare tɨ kɨ Luwə a adɨ səsi, lokɨ Jəju Kɨrɨsɨ a tḛḛ hɔy. \v 14 Sɔbɨ kadɨ səi njé təl rɔ go ta tɨ lə Luwə, ɓɨ uni go ngur darɔ kɨ kəte ɨsɨ ndɔr səsi, lokɨ ɨsi day dɔ rɔsi tɨ ɓəy kɨn al. \v 15 Nɨngə, təkɨ Luwə kɨ ɓar səsi e nje Kay NJay ka kɨn ə, səi je ka, kadɨ ayi njay me pa njɨyəsi je tɨ pətɨ tɔ. \v 16 MBata makɨtɨbɨ lə Luwə əl ə nə: «A səi dɨje kɨ kay njay, tadɔ mi kɨ Kay NJay\x + \xo 1:16 \xt Ləbətɨkɨ 19.2\x*.» \v 17 Re me kəl ta je tɨ ləsi kɨ Luwə, ɨsɨ ɓari-e Bawsi, e kɨ e Luwə kɨ nje gangɨ ta dɔ dəw tɨ kɨ ra kɨ go kɨlə rae tɨ ɓɨ, ɔr kəm dəw dana al nɨngə, majɨ kadɨ nḛ rasi e kɨ go ɓəl Luwə tɨ, dɔkagɨlo tɨ kɨ ɨsi tə mba je dɔnangɨ tɨ ne kɨn. \v 18 Nɨngə ɨgəri majɨ təkɨ e kɨ la ə se ɔr kɨ əi nḛ je kɨ a tuji kɨn ə Luwə ɨgə-n dɔsi me nḛ ra je tɨ kɨ majal, kɨ kasi je ɨyə̰i adi səsi kɨn al. \v 19 Nə e kɨ məsɨ Kɨrɨsɨ kɨ gate dum ndogɨ, ə Luwə ɨgə-n dɔsi. Kɨrɨsɨ kɨ e tə ngon batɨ kɨ nḛ madɨ ra-e al, ta nḛ kɨ majal ɔde al tɔ. \v 20 Luwə mbəte, ɨndə dɔe dana kəte no̰ kɨlə ngɨrə dunɨya̰ tɨ nu kɨ mbata kadɨ-kare kɨn, nɨngə tḛḛ kɨ dɔe dɔkagɨlo tɨ kɨ dɔbəy tɨ, mbata majɨ ləsi. \v 21 E kɨ takul Kɨrɨsɨ ə, uni mesi adi Luwə, kɨ tḛḛ sie dan njé koy je tɨ, ə ade tɔɓa, mba kadɨ kadɨ-me, kɨ kɨndə me dɔ tɨ ləsi e kɨ dɔ Luwə tɨ. \s1 NJɨyə lə ngan lə Luwə me ndɨgɨ-naa tɨ \p \v 22 Təkɨ ayi rɔsi njay, kɨ go rəbɨ təl rɔ go ta tɨ kɨ rɔjetɨ, mba kadɨ ɨndɨgi ngako̰si je kɨ me Kɨrɨsɨ tɨ, kɨ kanjɨ kədɨ kəm-naa, sɔbɨ kadɨ ɨndɨgi-naa dansi tɨ, kɨ yo kɨ nḛ, kɨ me kɨ kay njay. \v 23 Kojɨ kɨ oji səsi sɨgɨ, e kɨ ta rəbɨ lə bawsi je kɨ njé koy kɨn al, nə e kɨ takul nḛ dɨbɨ kɨ a oy al, kɨ takul ta koy al kɨ a to ratata. \v 24 MBata makɨtɨbɨ lə Luwə əl ə nə: \q1 «Dɨje pətɨ toi tə mbi kam be, \q1 Nɨngə majɨde pətɨ, to tə putɨ kam be tɔ. \q1 Kam ndole, pute jɔre, \q1 \v 25 Nə ta lə Ɓaɓe to lo tone tɨ ratata kɨ no̰ tɨ\x + \xo 1:25 \xt Ejay 40.6-8\x*.» Ta kɨn e Poy Ta kɨ Majɨ kɨ ɨləi səsi mbḛ. \c 2 \s1 MBal koy al kɨ dɨje kɨ kay njay \p \v 1 Sɔbɨ kadɨ ɨmbati nḛ ra je kɨ majal pətɨ, kɨ ta je kɨ ngom, kɨ kədɨ kəm-naa, kɨ jangɨ, kɨ kəl-naa ta ndɨl-naa tɨ. \v 2 Adi ɓo ta lə Luwə ra səsi, təkɨ ɓo mba a ra-n ngan je kɨ kasɨ be. E mba kɨ go ndɨl tɨ, e mba kɨ ay njay kadɨ ra səsi adɨ ɨtɔgi, ɨtḛḛi kajɨ tɨ. \v 3 Təkɨ makɨtɨbɨ lə Luwə əl-n: «Ɨnai Ɓaɓe kɨ rɔsi adɨ oi maje kɨ ngay\x + \xo 2:3 \xt Pa je 34.9\x*.» \v 4 Ɨrəi kɨ rɔ Ɓaɓe tɨ kɨ e mbal kɨ ɨsɨ kəm ba kɨ dɨje mbati-e tə nḛ kɨ majal, nə Luwə mbəte tadɔ gate e ngay kɨ rɔe tɨ. \v 5 Səi je ka, səi mbal je kɨ ɨsi kəm ba. Kadɨ ɔsi rɔsi kɨ naa tɨ kadɨ ɨtəli kəy lə Luwə kɨ go ndɨl tɨ, kadɨ səi ɓutɨ njé kɨjə məsɨ mba kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare kɨ go ndɨl tɨ nəl Luwə kɨ takul Jəju Kɨrɨsɨ. \v 6 Tadɔ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: «Oi m-mbətɨ mbal kɨ gate e ngay, m-ɨnde ɓe bo *Sɨyo̰ tɨ. E mbal kɨ dɔ kum lo tɨ. Dəw kɨ un mene ade ə nḛ kɨ rɔsɔl e tḛḛ dɔe tɨ al\x + \xo 2:6 \xt Ejay 34.9\x*.» \v 7 MBal kɨn e mbal kɨ gate e ngay rɔsi tɨ səi je kɨ uni mesi adi-e. Nə kɨ rɔ dɨje tɨ kɨ uni mede adi-e al, e mbal kɨ njé ra kəy je mbati, kɨ təl mbal kɨ dɔ kum kəy tɨ. E mbal kɨ nje tɨgə dəw jɨgɨ tɨ kɨ nje kadɨ dəw osɨ\x + \xo 2:7 \xt Pa je 118.22\x*. \v 8 Tɨgəi-e jɨgɨ tɨ osi tadɔ mbati kun mede kadɨ ta kɨ rɔjetɨ. Nɨngə e nḛ kɨ sɔbɨ kadɨ a re dɔde be\x + \xo 2:8 \xt Ejay 8.14\x*. \v 9 Nə səi je, səi gɨn dɨje kɨ mbətɨ, səi njé kɨjə nḛ məsɨ je lə NGar, səi gɨn dɨje kɨ kay njay, səi dɨje kɨ Luwə ɨndə səsi dɔ jine mba kadɨ ɨləi mbḛ kɨlə je kɨ ətɨ ɓəl kɨ ra. E kɨ ɓar səsi lo kɨ ndul tḛḛ səsi lo kunjɨ tɨ ləne kɨ ay njay njay\x + \xo 2:9 \xt Tḛḛ kɨ taga 19.5-6; Ejay 43.20-21; Dətərənom 4.20; 7.6\x*. \v 10 Səi kɨ kəte səi dɨje lə Luwə al, nə ngɔsɨne səi dɨje lie, səi kɨ kəte ɨngəi koo kəm-to-ndoo lə Luwə al, nə ngɔsɨne ɨngəi koo kəm-to-ndoo lie\x + \xo 2:10 \xt Oje 1.6, 9; 2.1, 23, 25\x*. \s1 Kɨsɨ nje kadɨ-me dan dɨje tɨ kɨ gəri Luwə al \p \v 11 NGakom je kɨ njé ndɨgɨ ləm, təkɨ səi mba je kɨ ɨsi dɔnangɨ tɨ tə ɓe ləsi al, m-ɨlə dɨngəm mesi tɨ kadɨ ɨmbati ngur nḛ ra lə darɔ kɨ to rɔsi tɨ, ɨsɨ rɔ kɨ rɔsi kɨ me tɨ. \v 12 Sɔbɨ kadɨ awi kɨ hal kɨ majɨ dan dɨje tɨ kɨ uni mede al, mba kadɨ re ɨsɨ təti ta dɔsi tɨ tə njé ra majal je ka, ooi kɨlə rasi je kɨ majɨ nɨngə ɨləi tɔjɨ dɔ Luwə tɨ ndɔ tɨ kɨ a re. \v 13 Kɨ mbata lə Luwə, sɔbɨ kadɨ ɨləi dɔsi gɨn tɔgɨ tɨ lə dɨje pətɨ kɨ ɨsi dɔ ko̰ɓe tɨ, adɨ e ngar kɨ bo kɨ ɨsɨ dɔ ko̰ɓe tɨ pətɨ, \v 14 kɨ njé ko̰ɓe je kɨ gɨne tɨ, kɨ ɨndə-de mba kadɨ ɨndəi njé ra nḛ je kɨ majal ɔji-de, ə ɔsi gon njé ra nḛ je kɨ majɨ. \v 15 Tadɔ e ndɨgɨ lə Luwə kadɨ ɨrai nḛ kɨ majɨ uti ta ta kɨ kəl kɨ dɔ day tɨ lə dɨje kɨ mbə. \v 16 Kadɨ kɨlə rasi e kɨlə ra dɨje kɨ taa kɨyə̰ taa, nɨngə kadɨ taa kɨyə̰ taa ləsi təl nḛ kutɨ dɔ majal al, nə kadɨ kɨlə rasi e kɨlə ra ɓəə kɨlə je lə Luwə. \v 17 Kadɨ ɔsi gon dɨje pətɨ, ɨndɨgi ngako̰si je kɨ njé kadɨ-me je, awi kɨ ɓəl Luwə mesi tɨ, ɔsi gon ngar. \s1 Ɓəə je kɨ njé kadɨ-me \p \v 18 Səi ɓəə kɨlə je, kadɨ ɨləi dɔsi gɨn tɔgɨ tɨ lə ɓasi je kɨ ɓəl kɨ rɔjetɨ. Kadɨ ɨləi dɔsi gɨn tɔgɨ tɨ lə njé kɨ kalde majɨ kɨ sɔli lɔm lɔm par al, nə kadɨ ɨləi dɔsi gɨn tɔgɨ tɨ lə njé kɨ kalde nga̰ tɔ. \v 19 Tadɔ e nḛ kɨ majɨ kadɨ, kɨ takul ɓəl Luwə, dəw uwə mene nga̰ me ko̰ je tɨ kɨ ɨngə kɨ kanjɨ kadɨ ra nḛ madɨ kɨ majal. \v 20 Lokɨ ɨndəi səsi kɨndə nḛ ra kɨ majal, ə uwəi mesi nga ə, se tɔɓa ri ə to tɨ no̰o̰ wa? Nə kɨn ə re e nḛ ra kɨ majɨ kɨ ɨsɨ rai ə re kɨ ko̰ dɔsi tɨ, ə uwəi mesi nga̰me tɨ nɨngə, e nḛ kɨ majɨ kɨ ta kəm Luwə tɨ. \v 21 E kɨ mbata kɨn ə Luwə ɓar-n səsi, tadɔ Kɨrɨsɨ e wa kɨ dɔne ɨngə ko̰ mbata ləsi. Nɨngə ɨyə̰ nḛ kɔjɨ kɨn adɨ səsi mba kadɨ tə uni dɔ njae. \v 22 Kɨrɨsɨ kɨ ra majal al, taa ta kɨ ngom tḛḛ tae tɨ nja kare al tɔ. \v 23 Lokɨ dɨje taji-e, təl tajɨ-de gogɨ al; lokɨ dɨje adi-e ko̰, təl ta̰-de rɔ al. Nə ɨyə̰ rɔne ji Luwə tɨ kɨ nje gangɨ ta kɨ dana. \v 24 Kɨrɨsɨ kɨ ɔy majal je ləje dɔne tɨ dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ mba kadɨ j-oy dɔ majal tɨ ə j-ɨsɨ kɨ dɔje taa mbata nḛ ra kɨ dana. E kɨ takul ndunə do je lie ə ɨngəi rɔ nga. \v 25 Tadɔ kəte ɨtoi tə batɨ je kɨ ndəmi rəbɨ be\x + \xo 2:25 \xt Ejay 53.4-6\x*, nə ngɔsɨne, ɨtəli kɨ rɔ nje kul-si tɨ kɨ nje ngəm darɔsi tɨ gogɨ. \c 3 \s1 Ta kɨ ɔjɨ dɔ dəne je kɨ ngawde je me kəy tɨ \p \v 1 Be tɔ ə, səi dəne je, sɔbɨ kadɨ ɨləi dɔsi gɨn tɔgɨ tɨ lə ngawsi je, mba kadɨ re njé kɨ na̰ je dande tɨ mbati taa ta lə Luwə ka, ɨngəi-de adi Luwə kɨ takul pa njɨyəsi, kɨ kanjɨ kadɨ əli-de ta. \v 2 Tadɔ ɨsɨ ooi nḛ rasi je kɨ to ay njay kɨ ɓukɨ kɨ ɨsɨ ɓuki-de tɨ. \v 3 Sɔbɨ kadɨ mandɨ kɨ ra ləsi e kɨ gɨdɨ rɔ tɨ taga ne al. Adɨ e dɔ kɨ kuwə kɨ ndɔjɨ ta, kɨ nɨngə je kɨ ra kɨ ɔr, kɨ kɨbɨ je kɨ gatɨde e ngay. \v 4 Sɔbɨ kadɨ mandɨ kɨ ra ləsi e kɨ nga̰me tɨ kəy, kɨ e mandɨ kɨ a tujɨ al kɨ hal kɨ sɔl lɔm lɔm, kɨ kɨsɨ-maje kɨ e nḛ kɨ gate e ngay ta kəm Luwə tɨ. \v 5 E be ə, dəne je kɨ kay njay kɨ kəte nu, kɨ ɨndəi mede dɔ Luwə tɨ rai mandɨ, ɨləi dɔde gɨn tɔgɨ tɨ lə ngawde je. \v 6 J-o dəne kare tə Sara kɨ təl rɔne go ta tɨ lə *Abɨrakam adɨ ɓar-e ɓane. NGɔsɨne ɨtəli ngane je, təkɨ re ɨrai nḛ ra kɨ majɨ, kɨ kanjɨ kadɨ nḛ madɨ kare ra səsi ɓəl. \v 7 Be ə, səi ngaw dəne je ka sɔbɨ kadɨ ɨsi kɨ nesi je, ɨndəi kəmsi gode tɨ majɨ, tadɔ əi dɨje kɨ tɔgɨde goto. Ɔsi gonde tadɔ a ɨngəi kadɨ-kare kɨsɨ kɨ dɔ taa lə Luwə naa tɨ səsi. Ɨrai be mba kadɨ nḛ madɨ kare ɔgɨ səsi ta rəbɨ kəl ta kɨ Luwə al. \s1 Rəbɨ ndɨgɨ-naa lə ngakonaa je \p \v 8 Ta tɔl ta tɨ, sɔbɨ kadɨ səi pətɨ, mər ta ləsi e kare, ta kɨ ga ləsi e kare, kadɨ ɨndɨgi-naa tə ngakonaa je, kadɨ səi njé koo kəm-to-ndoo lənaa, kɨ njé dɔ sɔl. \v 9 Sɔbɨ kadɨ ugəi kɨrə majal kɨ majal al, ta kɨrə nḛ tajɨ kɨ nḛ tajɨ al tɔ. Sɔbɨ kadɨ səi njé njangɨ dɔ yo taa, tadɔ e kɨn ə e nḛ kɨ Luwə ɓar səsi kɨ mbae. Luwə ɓar səsi mba kadɨ ɨngəi njangɨ dɔ kɨ un mɨndɨne kadɨ n-adɨ səsi. \q1 \v 10 Nɨngə nḛ kɨ makɨtɨbɨ lə Luwə əl ə to kɨn: \q1 «Dəw kɨ ge kadɨ n-ɨsɨ kɨ dɔne taa majɨ, \q1 Ə n-oo majɨ ndɔne je kɨ dɔnangɨ tɨ ne ɓa, \q1 Sɔbɨ kadɨ ngəm ndonne dɔ kəl ta tɨ kɨ majal, \q1 Ə ngəm tane dɔ kəl ta ngom tɨ tɔ. \q1 \v 11 Kadɨ ɔsɨ rɔne ngərəngɨ kadɨ majal tɨ ə ra nḛ kɨ majɨ, \q1 Kadɨ sangɨ kɨsɨ-maje ə uwə rɔne ba me tɨ. \q1 \v 12 Tadɔ kəm Ɓaɓe e dɔ dɨje tɨ kɨ dana, \q1 Taa mbie to tagɨra kadɨ oo-n dɔ ta kɨ ɨsɨ əli sie tɔ, \q1 Nə ɨsɨ ɔsɨ ta njé ra nḛ je kɨ majal\x + \xo 3:12 \xt 10-12: Pa je 34.13-17\x*.» \s1 Kuwə tɔgɨ ba me ko̰ tɨ \p \v 13 Na̰ ə a ra səsi majal, lokɨ ɨtḭ rɔsi katɨ me ra majɨ tɨ ə? \v 14 Re dɨje adi səsi ko̰ mbata nḛ ra kɨ dana kɨ ɨrai nɨngə, səi njé rɔnəl, ə kadɨ ɨɓəli-de al, ta kadɨ mər ta ləsi aw kɨ yo je nḛ je al. \v 15 Nə kadɨ ɔsi gon Kɨrɨsɨ kɨ e Ɓaɓe mesi tɨ. Kadɨ səi ɓasi kɨ dɔkagɨlo je pətɨ kadɨ dəw kɨ ra kɨ dəjɨ səsi gɨn kɨndə me dɔ tɨ ləsi ɓa əli-e. \v 16 Nɨngə kadɨ əli-de kɨ mɨndɨ kɨ sɔl lɔm, kɨ ɓukɨ-naa tɨ. Kadɨ awi kɨ me kuwə kɨ ta kɨ ay njay, mba kadɨ re ɨsɨ təti ta dɔsi tɨ tə njé ra majal je be ka, njé kəl ta je kɨ majal dɔ nḛ ra tɨ kɨ majɨ kɨ ɨsɨ rai kɨn, rɔde sɔl-de. \v 17 Re e kɨn ə e ndɨgɨ lə Luwə nɨngə, kɨngə ko̰ mbata nḛ ra kɨ majɨ e sotɨ ɨtə nḛ ra kɨ majal. \s1 Jəju Kɨrɨsɨ ɨngə ko̰ mbata lə dɨje pətɨ \p \v 18 Tadɔ Kɨrɨsɨ e wa ɨngə ko̰ nja kare ba kɨ no̰ tɨ mbata majal je lə dɨje. E kɨ e dəw kɨ dana, nə ɨngə ko̰ mbata lə njé ra nḛ kɨ dana al, mba kadɨ re səsi rɔ Luwə tɨ. Tɔli-e me darɔe tɨ, nə NDɨl kɨ kay njay təl tɔse ndəl adɨ ɨsɨ kɨ dɔne taa. \v 19 E kɨ tɔgɨ NDɨl ka kɨn ə aw-n bɨtɨ ɨlə-n mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ ndɨl dɨje kɨ ɨsi dangay tɨ koo. \v 20 Adɨ e ndɨl dɨje kɨ ndɔ kɨ kəte ta̰i rɔ Luwə, lokɨ ɨsɨ-n səde dɔ tɨ dɔkagɨlo tɨ kɨ Nuwe ɨsɨ ra-n bato. Me batoe tɨ kɨn, kɔr dɨje ndə̰y ba, adɨ dɨje jijoo par ə awi tɨ ə aji kɨ takul man kɨ un-de kɨ taa\x + \xo 3:20 \xt Kɨlə ngɨrə nḛ je 6.1-7.24\x*. \v 21 Man kɨn ɔjɨ dɔ batəm kɨ ɨsɨ ajɨ səsi ngɔsɨne. E mbata kɔr yoro je kɨ rɔ dəw tɨ kɔ al, nə e kun rɔ kadɨ Luwə kɨ me kuwə kɨ ta kɨ ay njay. Ajɨ səsi kɨ takul kḭ Jəju Kɨrɨsɨ lo koy tɨ. \v 22 Ḭ lo koy tɨ aw dɔra̰ tɨ, ɨsɨ dɔ ji ko̰ Luwə tɨ, o̰ ɓe dɔ malayka je, kɨ ndəgɨ nḛ kɨndə je kɨ go ndɨl tɨ kɨ awi kɨ ko̰ɓe, kɨ tɔgɨ. \c 4 \s1 Gangɨ-naa kɨ majal \p \v 1 Təkɨ Kɨrɨsɨ ɨngə-n ko̰ me darɔne tɨ, səi je ka kadɨ awi kɨ mər ta kɨn mesi tɨ tə nḛ katɨ ləsi. Tadɔ dəw kɨ ɨngə ko̰ me darɔne tɨ e dəw kɨ goto me majal tɨ kɨ ra ngata. \v 2 Goto me tɨ mba kadɨ ndəgɨ ndɔ je kɨ nay no̰e tɨ, kɨsɨ kɨ dɔ taa lie e kɨ go ndɨgɨ tɨ lə Luwə ɓɨ kɨ ndɨgɨ tɨ lə darɔ al. \v 3 Adi asɨ be, dɔkagɨlo ngay ɨsi ta nḛ ra tɨ kɨ majal tə dɨje kɨ gəri Luwə al be. Ɨrai majal me kaya tɨ, me ngur darɔ tɨ, me kasɨ ra tɨ, me kuso kɨ ka̰y kədɨ tɨ, kɨ me yo kɨ ra tɨ kɨ to ra al. \v 4 NJé kun mede kadɨ Luwə al, ooi kadɨ e nḛ kɨ go tɨ al kadɨ ɨmbati ɓuki rɔsi me nḛ ra tɨ kɨ majal kɨ al dɔ lo kɨn səde, ə yə ɨsɨ taji səsi. \v 5 Nə a ɔri gɨn nḛ rade kɨ majal no̰ Luwə tɨ kɨ e ɓasi kadɨ a gangɨ ta dɔ njé kɨsɨ kɨ dɔde taa kɨ njé koy je ba pətɨ. \v 6 E mbata kɨn ə njé koy je ka ɨləi-de mbḛ Poy Ta kɨ Majɨ lə Luwə mba kadɨ go ta kɨ gangɨ tɨ kɨ Luwə gangɨ dɔde tɨ tə dɨje pətɨ, kadɨ ɨsi kɨ dɔde taa kɨ takul NDɨl təkɨ Luwə wa ɨsɨ-n kɨ dɔne taa be. \s1 Majɨ kadɨ njé kaw-naa je ɨsi kəm \p \v 7 Dɔbəy nḛ je pətɨ e ɓasi, ə kadɨ ɨsi kɨ kəm-kədɨ kɨ kəm kɨ ay njay mba kadɨ əli ta kɨ Luwə. \v 8 Nɨngə kəte no̰ nḛ je tɨ pətɨ, kadɨ ɨndɨgi-naa ndɨgɨ kɨ tɨngə bɨl dansi tɨ yo kɨ ne. Tadɔ ndɨgɨ-naa utɨ dɔ kosɨ majal je\x + \xo 4:8 \xt Tər ta je 10.12; Jk 5.20\x*. \v 9 Sɔbɨ kadɨ uwəi-naa kɨ rɔ-naa tɨ me kəy tɨ je lənaa kɨ yo kɨ ne, kɨ kanjɨ ɓa ta. \v 10 Təkɨ dəw kɨ ra dansi tɨ taa-n kadɨ-kare kɨ Luwə ade, sɔbɨ kadɨ uni ɨrai kɨlə mbata majɨ lə ndəge je, tə dɨje kɨ njé ngəm nḛ kɨ majɨ, adɨ e njé ngəm kadɨ-kare je kɨ dangɨ dangɨ lə Luwə. \v 11 Re dəw ɨsɨ əl ta nɨngə, kadɨ əl ta kɨ ta Luwə tɨ, re dəw ɨsɨ ra kɨlə ɓəə nɨngə, kadɨ ra kɨ tɔgɨ kɨ Luwə ade, mba kadɨ Luwə ɨngə tɔɓa me nḛ je tɨ pətɨ kɨ takul Jəju Kɨrɨsɨ kɨ tɔɓa kɨ tɔgɨ e lie kɨ dɔkagɨlo je kɨ dɔkagɨlo je. *Amen. \v 12 NGakom je kɨ njé ndɨgɨ ləm, re nḛ na kɨ nga̰ ngay tḛḛ dɔsi tɨ ka, kadɨ ətɨ səsi ɓəl adɨ oy tə nḛ kɨ mba al. \v 13 Nə kadɨ ɨrai rɔnəl yo tadɔ ko̰ kɨ ɨngə Kɨrɨsɨ, ə ɨsɨ ɨngəi sie, mba kadɨ tə səi me rɔnəl tɨ kɨ bo ngay, ndɔ tɨ kɨ a re me tɔɓa tɨ ləne. \v 14 Re dɨje taji səsi mbata lə Kɨrɨsɨ nɨngə, səi njé rɔnəl, tadɔ NDɨl tɔɓa, kɨ e NDɨl Luwə ɨsɨ dɔsi tɨ. \v 15 Sɔbɨ kadɨ dəw madɨ dansi tɨ ɨngə ko̰ kɨ be kɨn al, adɨ e ko̰ tɔl dəw, ə se ko̰ ɓogɨ, ə se ko̰ nḛ ra kɨ majal, ə se ko̰ kɨndə rɔ ta tɨ lə dɨje. \v 16 Nə re ɨngə ko̰ mba kee nje kun go Kɨrɨsɨ nɨngə, kadɨ rɔe sɔl-e al, kadɨ ɨlə tɔjɨ dɔ Luwə tɨ tə kɨlə mbata tɔ Kɨrɨsɨ kɨ ɓa dɔe tɨ. \v 17 Tadɔ e dɔkagɨlo kadɨ ta kɨ gangɨ ɨlə ngɨrəne, nɨngə a ɨlə ngɨrə dɔ dɨje tɨ lə Luwə. NGa kɨn ə re a ɨlə ngɨrəne dɔje tɨ nɨngə, dɨje kɨ njé mbatɨ təl rɔde go Poy ta tɨ kɨ Majɨ lə Luwə kam dɔbəyde a to ban ə? \v 18 Makɨtɨbɨ lə Luwə ə nə: «Re nga̰ kɨ dəw kɨ dana ngay ɓəy taa kadɨ ɨngə kajɨ nɨngə, dəw kɨ nje me ndul kɨ nje ra majal, se ya̰e a to ban wa\x + \xo 4:18 \xt Tər ta je 11.31\x*?» \v 19 Be ə, kadɨ njé kɨ ɨsɨ ɨngəi ko̰ kɨ go ndɨgɨ tɨ lə Luwə, ɨyə̰i rɔde ji NJe kɨndə nḛ je tɨ, kɨ e nje ka dana, ə nayḭ-naa kɨ lo me-majɨ kɨ ra tɨ. \c 5 \s1 Kɨlə lə nje kɔr no̰ njé kaw-naa je \p \v 1 Kɨ ngɔsɨne kɨn, m-ɨlə dɨngəm me ngatɔgɨ je tɨ kɨ ɨsi dansi tɨ. Mi kɨ mi ngatɔgɨ madɨde, kɨ m-o lo ko̰ je kɨ ɨngə Kɨrɨsɨ kɨ kəm, mi, m-a mi lo tɔɓa tɨ kɨ dɔe a tḛḛ tɔ. \v 2 Kadɨ uli njé kaw-naa je tə batɨ je kɨ Luwə ɨlə-de jisi tɨ. Kadɨ uli-de kɨ go kɨndə dɔ tɨ al, nə kɨ go me ndɨgɨ tɨ təkɨ Luwə ndɨgɨ-n. Uli-de mba kɨngə-n la al, nə kadɨ e kɨ kadɨ rɔ kɨ tɨngə bɨl. \v 3 Kadɨ ɨrai ngar dɔ njé tɨ kɨ Luwə ɨlə-de gɨn jisi tɨ kɨn al, nə kadɨ səi nḛ ndajɨ mbata tɨ ləde yo taa. \v 4 Nɨngə lokɨ NJe kul batɨ je kɨ bo a ɨndə lo tḛḛ hɔy ɓa, a ɨngəi jɔgɨ tɔɓa kɨ ndolee a goto al. \v 5 Be tɔ ə, səi ngan je, sɔbɨ kadɨ ɨləi dɔsi gɨn tɔgɨ tɨ lə ngatɔgɨ je. Nɨngə səi je pətɨ, kadɨ dɔ sɔl to dansi tɨ kɨ rɔ-naa tɨ. Tadɔ makɨtɨbɨ lə Luwə əl ə nə: «Luwə ta̰ rɔ dɨje kɨ njé kun dɔde taa, ə adɨ me-majɨ ləne e kɨ dɨje kɨ njé sɔl dɔ\x + \xo 5:5 \xt Tər ta je 3.34\x*.» \v 6 Sɔbɨ kadɨ ɨsɔli dɔsi gɨn tɔgɨ ji Luwə tɨ kɨ NJe tɔgɨ, kadɨ tə un dɔsi taa dɔkagɨloe tɨ kɨ ɔjɨ. \v 7 Ɔri taga je ləsi ɨɓuki dɔ Luwə tɨ, tadɔ e ə ɨsɨ ɨndə kəmne gosi tɨ. \v 8 Sɔbɨ kadɨ ɨsi dɔ njasi tɨ kɨ kəm kɨ kay njay, tadɔ nje ba̰ ləsi, nje majal a njɨyə kɨ lo, no̰ tə ɓɔl kɨ a sangɨ dəw kadɨ tə n-rɨbe be. \v 9 Ai dɔ njasi tɨ nga̰me kadɨ-me Luwə tɨ ləsi, ɨta̰i-e rɔ. Tadɔ ɨgəri ɓətɨ, ngako̰si je kɨ njé kadɨ-me je pətɨ kɨ dɔnangɨ tɨ, ɨsɨ ɨngəi ko ko̰ kɨ ɨsɨ ɨngəi kɨn tɔ. \v 10 A ɨngəi ko̰ dɔkagɨlo ndə̰y be, nə Luwə kɨ me-majɨ pətɨ e lie, kɨ ɓar səsi kɨ me tɔɓa tɨ ləne kɨ dɔbəye goto, kɨ takul Kɨrɨsɨ, a təl ɨndə səsi majɨ gogɨ, a adɨ ngɨrəsi nga̰, a adɨ səsi tɔgɨ, ta a adɨ ai dɔ njasi tɨ ba tɔ. \v 11 Kadɨ tɔgɨ e lie kɨ dɔkagɨlo je kɨ dɔkagɨlo je. *Amen! \s1 Dɔbəy ta kɨ kuwə ji-naa \p \v 12 NGon makɨtɨbɨ kɨ m-ndangɨ m-adɨ səsi kɨn, nje ra səm kadɨ m-ndangɨ e Sɨlbḛ (Sɨlasɨ)\x + \xo 5:12 \xt Knjk 15.22, 40\x*, kɨ m-o-e tə ngoko̰je kɨ a dana. M-ndangɨ m-adɨ səsi kadɨ m-ɨlə-n dɨngəm mesi tɨ, ə m-ɔjɨ səsi m-adɨ ɨgəri təkɨ e me-majɨ kɨ rɔjetɨ lə Luwə ə uni rɔsi adi kɨ mbae. \v 13 *NJé kaw-naa je kɨ *Babɨlon tɨ, kɨ əi njé kɨ Luwə mbətɨ-de, uwəi jisi, taa ngonm Markɨ\x + \xo 5:13 \xt Knjk 12.12, 25; 13.13; 15.37-39\x* ka uwə jisi tɔ. \v 14 M-dəjɨ səsi kadɨ uwəi ji-naa kuwə ji kɨ tɔjɨ ndɨgɨ lə ngakonaa je. Nɨngə kadɨ kɨsɨ-maje lə Luwə e səsi naa tɨ, səi pətɨ kɨ səi lə Kɨrɨsɨ.