\id PRO ROVERBS Binumarien OT; Sesili 5 July 2012 Cecily Fixed up Firaa Kamu October 2013; 13-April-2016 \h AAQUQIRA UFA \toc1 AAQUQIRA UFA \toc2 AAQUQIRA UFA \mt1 AAQUQIRA UFA \c 1 \p \v 1 Maa aaquqira ufafa Soroomoonna ufa maridanoo. Dafidina amaaku Isaraee maqannaa karaambaiqa ufa maridanoo. \p \v 2 Maa aaquqira ufafa ani dadaaqinana amiqira irirana faqa andeeqara naamuaqira ufa faqa irisee mina oosana farumara foora meemai uqanna marina faqa irinnaranoo. \p \v 3 Irirana faqaa nira marirana uqannifiqara ufa maridanoo. Anoona ufa kai qira oosana faqa andeeqara oosana amana amana kai raina nimaqara oosana faqa nimianifeera maa ufafa maridanoo. \p \v 4 Maa ufafa irirana siaisa irirana nimidanoo kumaaraa maanaaqa irirana naakapama saina amiqira nira marirana faqaasa mariaqeera maa ufafa maridanoo. \p \v 5 Maa aaquqira ufafa irirana faqaasa irirana moo faqa moo faqa nimimarifa maridanoo. Amiqira irira aanara randee mariasa nimimarifa maridanoo. \p \v 6 Uqannifiqaafaqa aaquqira ufa oosana kukeeqarana faqa irirana faqaasa kukeeqara mariranauqa faqa irifara. \p \v 7 Anee irirana faqaafa mariraree qimasee Yaaweena ameemaanai maria. Furufari mariasa sia iriranara naaquqaidanoo irirana mararanara faqa nikooqaidanoo. \s1 Kumaaraa maanaaqa naakapara ufa. \p \v 8 Qinee qimaaku anoofakoona ufa iria. \p \v 9 Ani anoona akoona aamuaqira ufa fannoo ani amiqira fasiqaikamma amaqaannoo, amiqira sarandaraqara foora aqinaaqa rumbasee kukukakana anukaki rufu amaqeera foora masainana amiqirafa marinnaranoo. \p \v 10 Qini qimaaku manda oosana maree mariasa ani amanifana sia misa ufa iria. \p \v 11 Misa aniara maaqi qifaranoo. Anee maasa faqa anirainaqa maasa faiqí kuqa narua. Aninaqa kukeeqafi qeeqa didirana taikeeqa oosana siaisa kuqa narua. \p \v 12 Misa kaqi marida amiqiqa marifaranoo maasa misa paqurimmasaanaqa kuqifaranoo. Amiqira fasiqa faqa manda fasiqa faqa dapi naruanauranoo. \p \v 13 Misa naruseeqa misa qumiasana oosana oosana mareeqee maasa nári maaqaki quqasaananoo maasa maaqa qumbiqaani. \p \v 14 Anee maasa faqa aninaqa maasa ummuara masainna aiqama ainaina ani faqa naida amianaura. \p \v 15 Qini qimaaku sia miqira fasiqa faqa fua. Misa mariaqooqari nianai maria. \p \v 16 Misa mandainaina auqarara sia anuqidaqa. Misa aiqama kari fidika ruiqaranara deedaqiqa maridaqa. \p \v 17 Anee ufini ufana fufinana sia aruani qinna ufinina afusaa fufua. Mifa qafamasee rufiaannoo. \p \v 18 Miqi maria fasiqausa nári nimaara ufaana fufidaqa. Nariqa ninuka arusee kuqifandinna ufanna fufidaqa. \p \v 19 Faiqí nári marusa mi oosanafa nariiundee inoo ummuari mariasa mi ummuarira oosanafa nári naruannoo. \s1 Amiqira irirafa naaraidanoo. \p \v 20 Iriaqa, amiqira irirafa irirana faqaa anaas eera foora aana kindooraki faqa faiqí suqi mariaqoo maridanoo nammeera qidanoo. \p \v 21 Faandaamura ququsa kooqiki faiqí suqi mariaqoo maridanoo firaaqoo nammeera qidanoo. \p \v 22 Innee furufarirausa innee kisaaqasaa fee furufarida marifaree, innee kisaaqasaa fee irirana faqaasa iriranara uteeti qifaree. Sia fee innee minara irifaree. \p \v 23 Innee qini aaquqira ufa amiqimmasee iriaqa. Qinee qeeqa amiqira naakapara ufa faqa qeeqa irirana faqa inni nimianaura. \p \v 24 Inni naarauna sia irimariafanoo. Aniaqee qunaqa innee qini ufa irisee mana mana imariafanoo. \p \v 25 Innee qini naamuaqira ufa nimeesuqusee qini andeeqa nimaqaranara sia nididanoo. \p \v 26 Qinee irirausa innee umaaraki aqufi saamurifaqa qinee inniara naanaidara qianaura. Innee mandainainaki aqufifaqa qinee ataasa ataasa qima nimaqaanaura. \p \v 27 Mandainaina fannoo firaa aaku ufaira foora anireenoo inni nifu mara ookeendaandaa meeqeenoo aqusaannoo. Nidafirafa faqa ummaara faqa inni rafaaqafu sainaqa qinee naanaidara qianaura. \p \v 28 Innee mi mandainainna kiqari iriranara qini irirana faqaasa daaraifaa qinee sia irianaura. Innee firaaqoo qiniara aiqamai randeeqa sia paqurifaranoo. \p \v 29 Innee iriranara mandainainee qimasee sia Yaaweena ufa qaindusi mariafanoo. \p \v 30 Innee qini naamuaqira ufara sia nididanoo. Qini andeeqa nimaqaranara sia nididanoo. \p \v 31 Innee inneeqa mandoosana akiiqara feefauru marasaifanoo inni auriranara foora nimiannoo. \p \v 32 Irirana siaisa amiqira irirana nimeesa uqaanara kuqidaqa. Furufari mariasa amiqira irirafa sia marinara mandaikidaqa. \p \v 33 Yafasiqa fee qini irirausa ufa irinanoo mi ufafa minasaa rakisi amaqaanoo. Mifa asumu marinanoo sia mandainainara rufiara oosana mariannoo. \c 2 \p \v 1 Qini qimaaku iria qinee auqaannee qimasee qimamianna ufana sia qaunua. \p \v 2 Amiqra ufa amiqimmasee iriseenana minara oonumafi iria. \p \v 3 Eeoo amiqira irirafa anee iannannai anianinnanara iramirisee iria. \p \v 4 Amiqira iriranara siruaa maqaki marifaqa randee mariandeemmasee randaa. Kukeeqara amiqira iriranara akaqa ainaina maqaki kukeeqaqaafaqa randee mariandeemmasee randaa. \p \v 5 Miqinana anee Yaaweenara rufiara oosanara iriseenana Anutunara irinnaranoo. \p \v 6 Yaaweefa kai amiqira irirana nimidanoo. Mifinnaindari kai irirafa faqa oonumafi irirafa faqa anidanoo. \p \v 7 Kuqaa anoona ufa kai qimariasa faqa andeeqara oosana maree mariasa faqa Anufufa dadaaqida itita nimaqaidanoo. \p \v 8 Anutufa faiqí amana amana kai amiqimma nimaqee mariasa faqa mina ufa mau maqee maqee fimariasa faqa Anutufa itita nimaqaidanoo. \p \v 9 Qini qimaaku anee qini ufa irinana amiqira ainainara faqa andeeqara oosanara amana amana kai rainara oosanara faqa irinnaranoo. Anee aneenna auqainna amiqira oosanara faqa irinnaranoo. \p \v 10 Anee moomoo amiqira irirana marasainanoo mi irirafa ani asasirana amiannoo. \p \v 11 Ani amiqimmasee marirafa faqa amiqira irirafa faqa anisaa itita amaqaannoo. \p \v 12 Mifa kai anee manda ainaina auqaranasaa itita amaqaannoo. Ummaara kambiqaanifeera qimariasa ufasaa itita amaqaannoo. \p \v 13 Miqi maria fasiqausa andeeqara marirana minnisee numoo asukunaki maridaqa. \p \v 14 Oosana oosana manda oosanara nidi marisa faqa amiqira irirana sia mari manda oosanara asasimariasa faqa furufara foomboo rimaria fasiqausa ufara faqa eerairiaqa. \p \v 15 Miqi maria fasiqausa oosana sia andeeqanoo maridanoo. Misa eerairi mariasa maridaqa. \p \v 16 Anee qini andeeqara ufa irinanoo moo fasiqa anaaqa fannoo narí fadameena akira ufannai aniara anirainaqa manda oosana auqaanee qinanoo mi amiqira irirafa ani itita amaqaannoo. \p \v 17 Miqira anaasee fannoo narí afaaqiara sia irirai Anutuna afusaa naaquqara qima afeekaikirufa qimaqoonara qaunuseenoo narí afaaqi minnisaidanoo. \p \v 18 Anee miqi mari anaaseena maaqai finana anee kuqirannai fimaria aatata finnaranoo. Minni finana kuqirausa maria maqa maaqanakiara foora finnaranoo. \p \v 19 Mi anaaseefinnai finafa sia kafaa oonurandee aninnaranoo. Anee sia kafaa oorurandee kaqi marira aanasaa aninnaranoo. \p \v 20 Anee amiqira irirana marirana mareenana andeeqara fasiqauqa naanna reenana amiqira marira marinnaranoo. \p \v 21 Andeeqara fasiqa anaasee faqa oosana siai fasiqa anaaseesa maqa maaqanara maasaindi fee qimasee minaki marifaranoo. \p \v 22 Miqiqa marifanoo Anutufa mi maqa maaqanaki manda oosana maree mariasa ummaqira ainainara foora raraku aquannoo. \c 3 \s1 Kumaaraa maanaaqa naakapara ufa. \p \v 1 Qini qimaaku qinee qimamianna ufana sia qaunua. Qinee qimamianna ufana aiqama kari iridana qinee qimamunnandee ia. \p \v 2 Qinee qimami marunna ufafa ani kuqirana kisaaqasaa sainana maridana amiqiranaki reemindeemi riranaki marinnaranoo. \p \v 3 Mapukusee marirana faqa fisoo fisoo irana faqa mi ainainna qanda mareeqee saufauruara foora rumbasaina anukaki mariani, aneena amuqusaki akara rumaqaina mariani. \p \v 4 Anee miqinnanannai faiqí faqa Anutufa faqa aniara nidifaranoo. \p \v 5 Aneenna amuqusa aiqamannai karaambaiqa saqarikia. Sia anee aneenna iriranara amanammifoo qimasee minasaa mundua. \p \v 6 Anee aiqama ainaina auqeenanana Yaaeenara ani aaqooki marinana kai auqaa. Miqimmasee finanoo mifa andeeqara aana ani uqafiqaannoo. \p \v 7 Sia anee aneennara irirana faqaasee qimasee mana mania. Karaambaiqa ufa mau fidana manda oosana auqarara qeerairia. \p \v 8 Anee miqinnanannai amiqira marasinnara foora ani afaaqai nammuana qunuseenoo aidafirana taika sainana amiqirafa mariannandee ina marinnaranoo. \p \v 9 Anee aneenna nara ainaina amiqirana kai aneenna maqakinaana unakuseenana Anutuna tatufirana suqa amia. \p \v 10 Anee miqinanoo Yaaweefa ani ainaina moomoo afuqaki rairaamma amiannoo. Anee miqinanoo Yaaweefa quandaki ani narana nammari moomoo rairaamma aminana afeedira maqaki quqararee qimasee sia amanai kinnaranoo. \p \v 11 Oo qini qimaaku Yaaweefa ani andeeqainana sia anee minara akooqaani, Yaaweefa aaquqira ufa qimidanoo fee qimasee amiqimmasee iria. \p \v 12 Yaaweefa narí aidi marisa aaqee foora andeeqa nimaqaidanoo. Faiqi anoofa akoofa narí faiqi andeeqaindee inoo miqidanoo. \p \v 13 Amiqira irirana faqaasa faqa andeeqara irirana faqaasa faqa asasidaqa. \p \v 14 Irirafa siruaa faqa koora faqa uriaaqararafa maridanoo. \p \v 15 Mi irirafa firaa feefauru qusee maree maria oonina faqa ani kaaqa aidi mari amiqira ainaina faqa uraaqararafa maridanoo. \p \v 16 Irirafa kisaaqasaa marirana ani amidanoo. Mi irirafa ainaina faqaasaikirana faqa uriqarara auqu aniamiannoo. \p \v 17 Amiqira irirafa ani marirana amiqimma amaqaseenoo ani amiqimmasee afiqee fuannoo. \p \v 18 Amiqira irirana faqaasa asasidaqa, amiqira irirafa misa marirana nimiannoo. \p \v 19 Yaaweefa narí amiqira iriranannai innaruna faqa maqa faqa auqinau. Oonumafi iriranannai innaaruna murufi atukaranau. \p \v 20 Yaaweena amiqira irirafa qufanoo nammari quminau, kafa oonamuara qufanoo aaku suqufufanoo maqasaa aqufinau. \p \v 21 Oo qini qimaaku anoona ufa faqa amiqira irirana faqa sandee foora atukaramma qumarasee sia uqaa. \p \v 22 Anee miqinanoo mi ainaina qanda ani marirana amisee ani amiqira doodapaaniara foora marifaranoo. \v 23 Anee miqinana aneenna aatata amiqimmasee finnaranoo sia aiku rupauraki saamurinnaranoo. \p \v 24 Anee faiqeenana sia rufieennaranoo amiqimmasee afu rirainana faiqeennaranoo. \p \v 25 Manda oosana maree mariasasaa tautummasee kambiqara ummaara firaafa firaa aaku oonnamuara foora kambiqoondee iranara sia rufieennaranoo. \p \v 26 Yaaweefa ani ummaarasaa itita amaqaannoo. Mifa anisaa rakisinana sia ufaanaki arinnaranoo. \p \v 27 Oo qini qimaaku faiqí moo fannoo moo ainainara dadaaqiannee qinana sia qaoo qia. Mi ainaina marinana kaqi dadaaqia. \p \v 28 Sia aneenna aqoonnanara finana duna ani maraannee qia. Aniki marinana aaqee kai amia. \p \v 29 Aneenna aqoonnanara sia oonumafi manda irirana iria mifa ani aaqa marifa narí afaaqa aniki quqee marifa marinara sia manda irirana minara iria. \p \v 30 Ani sia mandaikamma amaqainnana sia fifau aanoo qima amaqaa. \p \v 31 Anee sia faiqí narimarasa naanna raa. Misa oosana qafammasee sia qinee faqa miqiunoo qia. \p \v 32 Manda oosana maree mariasara Yaaweefa fidiaqaa midanoo. Andeeqara oosna faqaasa Yaweena afaaqasaa aqondi mariafanoo misara aididanoo. \p \v 33 Yaaweefa narí manda niqurara ufa manda oosana maree maria fasiqausa maaqasa uqaidanoo. Andeeqara oosana maree maria fasiqausa maaqasaa narí amiqi amiqirana uqaidanoo. \p \v 34 Faiqí nári nifaaqa nári nuqu uqeeqee fasiqausa Yaaweefa misara akooqaidanoo. Fisoofisoo idaqa nári mara maree qumi mariasara Yaaweefa aididanoo. \p \v 35 Irirana faqaasa nuqu uqeerarana mareefaranoo. Furufari mariasa nári mi furufarirafa nári nisaurirana nimiannoo. \c 4 \s1 Amiqira irirafa amiqira dadaaqirara nimidanoo. \p \v 1 Oo qini faiqi namu inneeqa nikausa qini naamuaqira ufasaa irirana rusisee oonumafi irira oosana mareefaranoo. \p \v 2 Qinee qimannimianna ufafa amiqira ufa maridanoo. Minara aiqama aiqamara iria. \p \v 3 Qinee faqa ooqai kaqikaa faiqi mariaafanausa maridaqa. Qinee qeeqa qinaukoo moodaa faiqi mariaafanausa maridaqa. \p \v 4 Qini qikoofa maaqi qimasee qini qimaqiminau. Qinee qimamianna ufana sia qaunua aiqama kari iria. Qinee auqaannee qianna ainaina auqeenana sia kuqinnaranoo. \p \v 5 Anee amiqira iriranara faqa oonumafi iriranara faqa randasee maraa. Qinee qimamianna ufana sia irisee qaunua. \p \v 6 Sia amiqira irirana minnisaa minara rinanoo ani faqa maridanoo mifa anisaa rakisiannoo. Anee minara rinanoo mifa anisaa itita amaqaannoo. \p \v 7 Irirafa kuqaa firaa ainaina maridanoo mina kai randasee maraa. Anee nana oosana oosana ainainee maraseenana oonumafi irirana sia aunua mina faqa maraa. \p \v 8 Anee amiqira iriranara aidinana rakisi qumarainanoo mifa ani firaa auqu amiannoo. Anee irirana oonumafi rakisi qumarainanoo ani auquara naaquqarana faqa qeerairirana faqa nimiannoo. \p \v 9 Anee irirana marasainanoo ani aqinaaqa amiqira faini afaira foora mariannoo. Mifa uriqararausa qafeera foora ani akiiqa afisu amaqanoo mariannoo. \p \v 10 Oo qini qimaaku anee oori kandamasee qini ufa irisainanoo ani marirafa kisaaqasaa mariannoo. \p \v 11 Qinee amiqira iriramau fimaria aanna aamuaqi marunausa maridaqa. \p \v 12 Anee mimau finanoo sia moo ainaina fannoo ani aana ititaannoo. Anee mimau finana sia aiku rupaurinnaranoo. \p \v 13 Anee aamuaqira ufa rakisi qumaraa. Sia uqaa. Aneenna ufa minasaa atukarama qaina mariani ani marirafa maridanoo. \p \v 14 Aaqee mariasa fimaria aatata sia fua. Sia manda oosana maree mariasa naanna raa. \p \v 15 Anee misa aatata faqa sia fua. Minniseenana aneenna aatata kai fua. \p \v 16 Mandoosana maree mariasa akaqausa mareeqee sia nári mandoosanaki uqaseeqa sia maqasaa faiqeefaranoo. Misa akaqausa rarisameeqee minaki uqaseeqa maqasaa faiqeefaranoo. \p \v 17 Misa manda oosana faqa faiqí kuqa narirafa faqa misa narana nammariara foora maridanoo. \p \v 18 Andeeqarausa nimari aanafa kaaqa qara aana uqanna maridanoo. \p \v 19 Manda oosana maree mariasa aana asukuna miqirafa maridanoo. Misa nanasee fee niku amaki saamrida fee, sia qafaidaqa. \p \v 20 Oo qini qimaaku amiqimmasee qinee qunna ufana iria. Qini ufa amiqimmasee iria. \p \v 21 Sia amiqira irirana minnisaina fuani. Aneenna amuqusaki quqasaina mariani. \p \v 22 Amiqira irirafa faqa oonumafi irirana faqa sia kuqirana faqa nifaaqa amiqi amiqirana faqa nimidanoo. \p \v 23 Maa firaa ainainnara qimamianaura. Aneenna amuqusasaa rakisia. Aiqama marirana oosana amuqusaki qari ururaidanoo minara aneenna amuqusa amiqimmaseenana rakisia. \p \v 24 Sia unna ufa qia. Unna ufa faqa eendaandira oosanrafa faqa sia qia. \p \v 25 Aneenna firaree qinnaqoo amiqimmasee aiuqummasee kuqaa qimaseenana fua. Sia aneenna akiiqa asauriranaki quqaa. \p \v 26 Aneenna nimarianna aannana andeeqasainanoo amiqinoo marinana nua. \p \v 27 Anee aneenna aatata fidana sia dinni quandee dinni quandee ia. Andeeqasee manda oosanara qeerairammasee ani aiku fannoo ani aatata kai fuani. \c 5 \s1 Sia moona anaaqa ummuaria. \p \v 1 Oo qini qimaaku qini aakapara ufa amiqimmandee aaqoo uqasee iria. Qinee amiqira irirana faqa aakapara ufa faqa ani qimamidaqa. \p \v 2 Anee andeeqara oosana mau finanoo ani aiqama ufaqirafa irirana faqaasa ufara foora mariannoo. \p \v 3 Moo fasiqa anaaqa ufa fannoo kaaqa adiafaa iannoo. Ookasaasa anoona adiafaa imarina faqa uriaaqaranoo mariannoo. Mina ookinaa ufa fannoo fadameena miqirafa maridanoo. \p \v 4 Mifa taikainanoo mifa ani quqasee finanoo qisaaqa suka miqirafa faqa aidafirafa faqa mariannoo. Aseema miqirafa afai raiqarafa ani afaaqa ateekaanoo. \p \v 5 Mi anaaseefa ani afiqeenoo kuqira maqa maaqaki fidanoo. Mina nira aana kuqirafa maridanoo. \p \v 6 Mifa sia kaqi marira aatatau fidanoo fau. Mifa fimari aanafa eendaandirafa maridanoo sia minara irimarifa kaqi mi aatata fimarifa maridanoo. \p \v 7 Qini faiqi namu qini ufa iria sia qinee qimannimianna ufana qaunuaqa. \p \v 8 Anee mi anaaseefa mariqooqari nianai maria. Sia mina kooqi aaqa faqa fua. \p \v 9 Anee mina kooqi aaqa finana aneenna andeeqaree auqu aiqamausa nifusaa maqasaa uqaminanoo aqufuannoo. Anee nimudaoo qirana siaisa nisaukuki oonu rainaqa kuqa arifaranoo. \p \v 10 Anaamuru anireeqa ani ainaina kaqi mareefaranoo. Ani kadaapi rirafa moosaindika miannoo. \p \v 11 Anee aneenna faiqara qaarisaa annadannadidana kuqina marinaqa ani amaqi faqa aununu faqa fifau ainainauqa namaseefaranoo. \p \v 12 Miqidana annadannadidana maaqi qinnaranoo. Oo qinee nanaree aaquqira ufasa fidiaqaa iqiafanee. Qini qimuqusa fannoo aamuaqira ufara fidiaqaa imariafanausa maridaqa. \p \v 13 Qinee sia ufa qima qimusa ufa iriafanausa maridaqa. Qinee aaqafana andeeqa qimaqoosa ufa sia iriafanausa maridaqa. \p \v 14 Qinee maqee aiqamausa nifusaa tautummasee qisauriranaki firaridaqa. \p \v 15 Anneenna nammari kai naa. Aneenna taquki kai sakasee naa. \p \v 16 Moomoo aanaaseesaa faiqi maqasainausa sia ani andeeqa amaqeefaranoo. \p \v 17 Anee moo aanaaseesa maqasainna faiqifa mi anaaseena oosanaki mariannoo. Sia ani faqa mariannoo. \p \v 18 Aneenna anaaqa kumaaraasaa maroonnana mina faqa amiqidana asasammasee maria. \p \v 19 Mina afaaqa amiqirafa eeqaku miqirafa ummooqukirafa maridanoo. Mina faqa maqee maqee maria. Anee maqee maqee mina naammara kai aidiani. Mina aidirafa maqee maqee ani qumaraani. \p \v 20 Oo qini qimaaku nanaree anee moo aanaaseera ridanee. Anee nanaree moo fasiqa anaaqa naammara ridanee. \p \v 21 Anee aiqama ainaina auqaannana Yaaweefa qafaidanoo. Anee yaifee fuananoo Yaaaweefa anisaa rakisidanoo. \p \v 22 Manda oosana maree mariasa nári mandainaina fannoo ufaanara foora nári ninuka qumaraidanoo. \p \v 23 Mi fasiqausa sia nariqa nirana mariranasaa rakisira irirafa marinara kuqidaqa. \c 6 \p \v 1-2 Oo qini qimaaku akaqausa dinnaa munnimma maraifana misa faqa qima afeekaika maseenana qinee mina akiiqra ianauree qimasee sia miqinana aneenna qima afeekaikianna ufanaki ufaana kiara foora aruananoo. \p \v 3 Oo qini qimaaku anee maaqi qimasee mi fasiqana ufaanakinaana aneenna faaqa mara kaqinni quaa. Doo anee aneenna afaaqa aneenna aqoonnana asaukuki quqaananoo kai kaqi moodaaqoo oonureenana mi ufana taikasaa. \p \v 4 Anee sia faiqaa sia kisaaqasaa adooaida maria. \p \v 5 Anee kaasau kuara miqirafa maria ufaanaki arufinoo munari minarindee dauni ratoofusee mina faqa ufa qima taikaa. Ufini ufaanaki aiku arindee ia, dauni aruratoofua. \p \v 6 Oo kudi fasiqauqa tarika mariqoo oonuree mina oosana qafaaqa. Innee mina oosana qafamaseeqa oonumafi iriseeqa irirana faqaasaikifaranoo. \p \v 7 Sia tarika rakisirafa moo maridanoo sia misa fukifaaki qimarifa moo maridanoo, sia moo fannoo misa aranaiqi qimannimifaqa ainainai fidaqa. \p \v 8 Suani aukuana misa nári kai nári narana moomoo afeedidaqa. Aaku aukuana narana taikainaqa nararee qimasee miqidaqa. \p \v 9 Oo kudi fasiqa kisaaqasaa fee innee miqoo faiqaqee ifaree. Yairee fee innee findi fifaree. \p \v 10 Innee maaqi qimariafanoo maasa qusasaa faiqaanauree qimariafanoo. Maasa qeeqa qisauku raqandaammasee kaqikaaqoo idooaanauree qimariafanoo. \p \v 11 Innee faiqaafanoo inni faiqarafa ummuara fasiqara foora inni aiqama ainaina ummuara maraanoo. \p \v 12 Mana oosana maree mariasa unnufa qiqa nidaqa. \p \v 13 Nikaru qiraree qimasee nifu quandaqaandi mariasa misa niku munuree miniree imariasa maridaqa. \p \v 14 Misa nimuqusaki nikaruqirafa qumbiqarausa maridaqa. Maqee maqee mandainainara kai ufa qimariasa maridaqa. Misa aiqamatinai nidaqa ummaara kambiqaanifeera kai andaana riqa nidaqa. \p \v 15 Miqi marianara firaa ummaara sia aaquqima nimaqarai tautummasee misa naruannoo. \p \v 16 Yaaweefa qisauku dinni taikasee dinni oonu qaara marasee ainaina auqaanara kaaqa fidiaaidanoo. \p \v 17-19 Maa ainainnara fidiaqaa idanoo. Oori uqeeraranara faqa unna qimari afaurunara faqa fifau fidika ruiqee marinara faqa manda oosanara nári iriranaki tipundaari mariana faqa mandainainaki dauni niku ree mariana faqa kootaki unnufa qimariana faqa nári nikaaqaafasaa ummaara nimimaria oosannara faqa Yaaweefa fidiaqaa idanoo. \p \v 20 Oo qini qimaaku ani akausa qimamunnandee inana aneenna anoona ufa sia qaunua. \p \v 21 Aiqama kari aneenna anaukoo ufa sia quqaa, aneenna amuqusaki quqasee atukaraa. \p \v 22 Misa qimaminna ufafa ani indaarunnikamma amaqaanoo. Eendaki anisaa itita amaqaseenoo faasaana niranaki ani aakapaannoo. \p \v 23 Ani anaukoo aakapara ufa qoomara foora kaaqaqaidanoo. Misa andeeqara ufa fannoo ani maa maqanasaa marirana andeeqa amaqaidanoo. \p \v 24 Mi ufafa dapi maraqa nua anaasee finnai firanasaa itita amaqaannoo. Akaqa fasiqauqa ninaaqmaaka fadameena akira ufasaa itito amaqaannoo. \p \v 25 Sia anee misa amiqira nifaaqara rua. Afunnai ani mareeqeenoo ufaanaki aruaneera quqainana sia minara iria. \p \v 26 Dapi maraqa nua aanaaseefinnai finana kaqikaa feefauru narana maree mariana amana kai aqinnaranoo. Faiqí moo anaaqa faqa finana firaa feefauru faqa aneenna aiqama ainaina faqa aqinnaranoo. \p \v 27 Amanee anee ida auri marina qumaree amuqusasaa uqasainanoo qamunna sia qaannoo fee. Ani qamunna faqa afaaqa faqa aiqama ida qaannoo. \p \v 28 Amanee anee ida auruki aiku reennaree sia amana reennaranoo. Aiku turuquannoo. \p \v 29 Doo miqi kai inoo faiqí moo fannoo narí aqoonnana anaaqa faqa sia faiqaannoo. Miqinafa aupurarana maraannoo. \p \v 30 Faiqí moo fannoo aararainanoo ummuara masainanoo sia minara firaaqoo ufa qifaranoo. \p \v 31 Akaqausa mifasiqana paqurimmasaifanoo moodaa ainaina ummuarinnana akiiqara dinni taikasee dinni ani qaara marasee 7 ainaina amiannoo. Mifa narí uaqeei ainaina aiqama amiannoo. \p \v 32 Narana ummuari fasiqanara miqimminoo marifanoo anaasee ummuari marinara maaqimminoo maridanoo. Moo fasia anaaqa faqa manda oosana auqee marifa narí kai narí kurididanoo. \p \v 33 Mi fasiqafa arirana faqa aqirana faqa maraidanoo. Mi fasiqafa naaruara asauriranaki mariannoo. \p \v 34 Mi anaaseena afaaqi paqurinanoo rairai qirafa idara foora atakuquannoo. Minara ufa qifanoo sia kaqi irinoo minnisaannoo, arana qarafa kisaaqasaa mariannoo. Sia kai kaqi taikaannoo. \p \v 35 Sia mifa feefauruara iriannoo munnimma ainaina oosana oosana aminanoo siamma iriannoo sia doo fee qiannoo. \c 7 \p \v 1 Oo qini qimaaku qinee qimamianna ufana iria. Qinee auqaannee qianna ainainnara sia qaunua. \p \v 2 Anee qinee qunnandee inana amiqimmasee marinaranoo. Qini aamuaqiira ufa aneenna afu rakisinnandee amiqimmasee rakisia. \p \v 3 Qini aakapara ufa aiqama kari uaqeeina ani faqa mariani. Aneenna amuqusasaa akara rumasaina mariani. \p \v 4 Oo qini qimaaku anee amiqira iriranara qini qisookifee qia. Oonumafi iriranara qifaaqa saa qiqoondi fee qia. \p \v 5 Anee miqinanoo mi irirafa moona anaaqa faqa firanasaa aitita amaqaanoo. Mi anaaseesa fadameena akira ufasaa itita amaqaannoo. \p \v 6-9 Qinee qeeqa maaqaki ooqufaqee qeeqa kooqirunna qafaunanoo dapi kumaarauqa marianakiqari moo furufarira kumaara fannoo ummuarimari anaaseena maaqa marindanai ubeekaidanoo mina kooqindanai fidanoo doo mina naambeeqandanai finoo suani keeqaifanoo sisisasa qeenoo fee eendaki fee asukunai fee doo mifinnai fidanoo. \p \v 10 Mi anaaseefa doo oonu afiqararee qimasee anidanoo. Aatata nua aanaaseesa qamunna afisusee anidanoo. \p \v 11 Mi anaaseefa kambaaramasee ufa qimarifa asaurirana siaifa maridanoo. Mifa aiqama kari fifau aatata oonuree aniree inoo nifa maridanoo. \p \v 12 Anee aanai finana miqoo qafeennaranoo. Anee maqusa qambaanai finana mina miqoo qafeennaranoo. Mifa aiqama aana kindooraki oonureenoo afu munu maqee mini maqee iannoo. \p \v 13 Mi kummaaraana paqurimandee asauku qaqusee qumaseenoo amooqa namaseenoo afuki kai qafanoo maridanoo qiannoo. \p \v 14 Doo qinee maqee amaana maqaki keeqafiqa tatufirana suqeeqee qiannoo. Doo qinee tatufirana suqaidaqa aandau ati maree mini quqasee anidaqee qiannoo. \p \v 15 Qinee qeeqa maaqakiqari raudamaki aniara randamaree doo ani paquriqa. \p \v 16 Doo qinee qeeqa qaari amiqirana ufiqiseeqa. Isipa maqanna qamunna amiqirananoo minasaa ufiqiseeqa. \p \v 17-18 Qinee minasaa fadameena afundi marina adieesee makaqa anoona faqa saadapu anoona faqa adieeseeqa doo anee aniraina maaqooqari oosana arasee nariara nariara nidira nammari neenee iaqasaa. \p \v 19-20 Qini qifaaqi sia maridanoo nianai fifinoo mifa munnimma moomoo maree finoo mifa qaara amaana minni maraannoo sia kai kaqi aniannoo. \p \v 21 Mi aanaaseefa narí naammannai mina qumaraseenoo ummooqifira ufannai mina rarisaidanoo. \p \v 22 Mi anaaseena ufa fannoo mi kumaaraana afu dapikammasaifanoo aandau miqirafa sia irirai kuqiranaki kaqi fidanoo. \p \v 23 Kaasau kuara ufaanaki arinoo marifanoo faiqí oonu qafeenoo doo amuqusa arifanoo kuqidanoo. Mifa ufiniara foora sia irirai ufini ufanaki keeqafinoo kuquannoo. Mifa narí marirafa manda marinara sia iridanoo. \p \v 24 Oo qini faiqi namu innee amiqimmasee qinee qianna ufana iriaqa. \p \v 25 Inni nimuqusa fannoo sia mi anaaseena faqa firara findifuani. Sia kambaaramasee mi anaaseefa marinnai fuaqa. \p \v 26 Mifa moomoo fasiqa mandaikamma nimaqaseenoo kuqirana niminoo. Sia amana nisaana rirana amana kuqa narimarifa maridanoo. \p \v 27 Anee mi aanaaseena maaqai finana anee kuqira aatata fimariananoo. Mi aanafa kuqirannai fimaria aanafa qusa aana maridanoo. \c 8 \p \v 1 Iriaqa, amiqira irirafa irirana faqaa aanaaseera foora nammeera qidanoo. Oonumafi irirafa dadaaqinoo firaaqoo naaraidanoo. \p \v 2 Amiqira irirafa aaqana namusaa fee aanasaa fee aana kindooraki fee kikiqinoo maridanoo nammeera qidanoo. \p \v 3 Maaqusa kooqiki fee maqusa atinni fee kikiqinoo maridanoo maaqi qimasee nammeera qidanoo. \p \v 4 Inni aiqamausa qimannimidaqa, inni aiqama maa maqa maaqana saaqaraasa naaraidaqa. \p \v 5 Innee irirana siaisa irirana maraaqa. Furufarirausa inneeqa furufarirana kiqari nifu maqasaa qafamasee iriaqa. \p \v 6 Qini amiqira ufa iriaqa, aiqama qinee qimannimi marunna ufafa kuqaa kai maridanoo. \p \v 7 Qinee qimarunna ufafa kuqaa anoona maridanoo. Qinee unna ufara fidiaqaa midaqa. \p \v 8 Qini aiqama ufa kuqaa kai maridanoo. Sia unna qirafa faqa eendaandirafa faqa minaki maridanoo. \p \v 9 Irirana faqaafa qini ufara aiqama iriannoo kaaqa qara ufa fee qiannoo. Irirana faqaasa qini ufara kuqaa anoonee qifaranoo. \p \v 10 Innee siruaa minnisee qini naakaparanara amiqira ainainee qimasee maraaqa. Innee koora munnimmara rimariana minnisaaqa, irirafa mifa naaru naaru marirafa maridanoo mina maraaqa. \p \v 11 Qinee amiqira irirausa maridaqa qinee nifaaqa auqi maria amiqira ainainausa faqa uriaqararausa maridaqa. Sia moo ainaina innee rimariafa qini qimana maridanoo. \p \v 12 Qinee irirausa ufa raina nimaqarana akausa maridaqa. Qinee irirausa akooqoo irirana auqi marunausa maridaqa. \p \v 13 Yaaweenara qeerairida mina ufa qaindusiraree qimasee manda oosanara fidiaqaa ia. Qinee ramoo ramaa iranara faqa nári nuqu uqeerara oosanara faqa manda oosanara faqa unnufa qiranara faqa fidiaqaamidaqa. \p \v 14 Qinee ainaina auqararee qimasee qeeqa iriranaki qima irisee auqaanaura. Qinee oonu mafi irirana faqaasa maridaqa qinee afeeka maridaqa. \p \v 15 Qinee uriqararausa faqa rakisirausa faqa dadaaqunaqa amiqira irirana qimasee maqa maaqaki rakisi nimaqaidaqa. \p \v 16 Aiqama maa maqanasaa qaraa rakisirausa qini dadaaqirananoo rakisi nimaqaidaqa. Uriqararausa miqi kai idaqa. \p \v 17 Qiniara rimariasara qinee faqa misara ridaqa. Nimudaanai qimasee qiniara randee mariasa misa qini paqurifaranoo. \p \v 18 Qinee moomoo munnimma faqa uriqarara auqu faqa uaqeeidaqa nimianaura. Aiqama ainaina auqainafa anoona kambiqarana faqa reemindeemirirana faqa nimianaura. \p \v 19 Qini ainaina maraafa koora uraaqararafa maridanoo. Mina amiqirafa kaaqa amiqira siruaa faqa uriaqararafa maridanoo. \p \v 20 Qinee andeeqara aatata kai fidaqa. Qinee ufa amana amana kai raina nimaqara aatata fidaqa. \p \v 21 Qiniara rimariasa moomoo qumiasana nimidaqa misa maaqaki qumiasana qumbiqannisaidaqa. \p \v 22 Ooqai Yaaweefa aiqama ainaina auquanee qimaseenoo qini irirana naaree auqinau. \p \v 23 Ooqai uqanna aiqama ainaina sia auquqoo qini irirausa naaree auqinau. Maa maqa maaqana sia auquaqee idanoo qini naaree auqinau. \p \v 24 Ooqai ooruku nammari sia maruqoo qinee naaree kambiqaafanausa maridaqa. Maqakiqari nammariuqa sia ururee marufaqa qinee naaree kambiqaqiafana. \p \v 25 Aaqanauqa faqa amuaqu namuqa faqa sia maruqoo qinee naaree kambiqaafanausa maridaqa. \p \v 26 Yaaweefa maqa maaqa faqa kookoomma faqa sia auqu aukuana qinee irirausa naaree mariafanausa maridaqa. \p \v 27 Qinee faqa mariafananoo Yaaweefa innaaruna auqu quqanau. Qinee faqa mariafananoo Yaaweefa ooruku nammari fiqufiqumma auqu quqanau. \p \v 28 Qinee faqa mariafananoo Yaaweefa oonnamu auqu quqanau. Qinee faqa mariafananoo Yaaweefa ooruku nammari maqakiqari ururee maruna auqu quqanau. \p \v 29 Qinee irirausa Yaaweena faqa mariafananoo Yaaweefa ooruku nammari mandiranara maa oosirana amana kai mandiannee qufanoo miqinninau. Qinee faqa mariafananoo Yaaweefa maa maqana maaqa atunara foora rakiasoofanoo maridanoo. \p \v 30 Yaaweefa mi ainainausa auqi marufaqa qinee amiqira irirausa mina aaqa faiqi aanaaqiara foora mariaafanausa maridaqa. Qinee mina afusaa maridaqa aiqama kari asasirana amimariqiafana. \p \v 31 Aiqama maqa maaqai asasiqa niniaafanausa maridaqa. Qinee faiqí faiqi faqa asasiqa niniaafanausa maridaqa. \p \v 32 Doo maqee kumaaraa fasiqa anaasee qini ufa iriaqa. Qinee qiannandee iqa innee asasifaranoo. \p \v 33 Innee qini naakapara ufa iriaqa, sia minnisaaqa. Iriseeqa irirana faqaasa mariaqa. \p \v 34 Qini ufa irimariasa asasifaranoo. Qini kooqiki aiqama kari mariasa faqa eeqá maaqai fimarunna aanna afainni maridaqa qiniara rakisi mariasa asasifaranoo. \p \v 35 Faiqí moo fannoo qini irirausa paqurinafa kaqi marirana faqa paquriannoo. \p \v 36 Faiqí qini irirausara sia randee mariasa nariqa kai nariqa mandaikamma nimaqaidaqa. Qini irirausara fidiaqaa imariasa kuqiranara nididanoo. \c 9 \p \v 1 Irirafa narí maaqa atuna qisauku dinni taikasee dinni ani qaara marasee 7 pausasaa usakaseenoo. \p \v 2 Irirafa narí aandau arusee suqeenoo. Narana faqa uainna nammari faqa deedaqamma narana neemaria qaindanasaa oomaqa saka quqanau. \p \v 3 Mifa narí ainainira maanaaqauqa niqiqoofaqa maqusasaa aaqanaikiraqoo ooruree nammeera qiaqeera niqiqoofaqa fiqau. \p \v 4 Innee ooruree maaqi qimasee nammeera qiaqa. Innee irirana siaisa mai aniree qoomaqa naaqee qiaqa. Furufarirausara maaqi qimasee nammeera qiaqa. \p \v 5 Mai aniree qini narana nammari naaqee qiaqa. \p \v 6 Inneeqa furufarirana minnisee kisaaqusaa mari faranoo. Amiqira iriranamau fuaqa. \p \v 7 Anee náriara maasa amiqirausee qimaria fasiqausa qaoo qinaqa misa ani namuqaaka mifaranoo. Nariara andeeqarausee qimariasa aaqaranara qaoo qinaqa misa ani arifaranoo. \p \v 8 Anee ufa rukiee maria fasiqausara qaoo qinaqa misa aniara fidiaqaa mifaranoo. Anee irirana faqaa fasiqa andeeqa amaqainanoo ani ufara eedoo qimasee ani ameemaanai keeqaannoo. \p \v 9 Nana ainainaree irirana faqaana qimaminanoo mifa misa kaaqa firaaqoo irirana faqaasaikamma nimaqaannoo. Andeeqara fasiqauqa qimanniminaqa misa moo faqa moo faqa irirana mareefaranoo. \p \v 10 Yaaweenara rufieenana irirana faqaafa mariannaranoo. Anutuna naaquqara ainainara irinanoo mifa ufa irirana oosana amiannoo. \p \v 11 Amiqira irirafa faiqí marirana maa maqanasaa kisaaqa kamu rarisama nimaqaidanoo. \p \v 12 Anee irirana faqaafa marinanoo mi irirafa ani moomoo amiqirana amiannoo. Anee mi irirana minnisainanoo aupurarafa aniki mariannoo. \p \v 13 Furufarirafa asaurirana siai anaaseefara foora maridanoo. Firaaqoo faaqa quqasee ufa qimari anaaseefara foora maridanoo. \p \v 14 Miqira anaasee fannoo narí maaqa kooqi afaisaa ooqumarifinoo aiqama maqusa mirinni urinnaaqaramafa maridanoo. \p \v 15 Akaqausa nári qimaqaannai nári ainainai aiqaree fimariasa misa naarama narí maaqaki quqaidanoo. \p \v 16 Mi aanaaseefa maaqi qimasee furufarirausa qimannimidanoo. Irirana siaisa doo mai aniaqee qidanoo. Furufarirausara maaqi qidanoo. \p \v 17 Ummuarira nammari adiafaa irafa maridanoo. Ummuarira feemu narafa adiafaa midanoo. \p \v 18 Mi anaaseefinnai fimariasa kuqimarianara furufarira fasiqa fannoo sia iridanoo. Mi anaaseena maaqaki keeqoosa maqee kuqira maqa maaqaki maridaqa. \c 10 \p \v 1 Maana Sooroomoonnana aaquqira ufa maridanoo. Irirana faqaasa nári rukausa mara asasirana nimidaqa. Furufarirausa nári ninausa nisaurirana nimidaqa. \p \v 2 Unna qira aatata marainna ainainafa sia ani dadaaqiannoo. Anoona qira aatata marainna ainainafa ani marirana dadaaqiannoo. \p \v 3 Anutufa sia andeeqara fasiqauqa naarararana nimiannoo. Manda oosana maree mariasa nári nidimari ainainna mararanasaa Anutufa itita nisaidanoo. \p \v 4 Kudoosaaparafa kudikirana amiannoo. Kadaapi rirafa ani ainaina faqaa faikamma aisaidanoo. \p \v 5 Irirana faqaafa narana qaanaakifaqa afeedidaqa. Moo fannoo narana unnakara aukuana faiaqee idanoo sia narana deedaqafi asauriranaki mariannoo. \p \v 6 Andeeqara fasiqa anaasee amiqi amiqirana mareefaranoo. Manda oosana maree marina ufa fannoo mina manda irirana kukeeqasaifanoo akaqausa mandaikamma nisaidanoo. \p \v 7 Amiqira fasiqa kuqufinaqa amiqira ainainara foora iriranaki kaqi minara oonu mafi irifaranoo. Manda oosana maree mari fasiqafa kuqufinaqa misa mi fasiqanara kai kaqi qaunuseefaranoo. \p \v 8 Irirana faqaasa amiqira naamuaqira ufa iriseeqa nári nimuqusaki mara quqaidaqa. Fifau faafau iqa nuasa kuridifanoo. \p \v 9 Kuqaa qira oosana fannoo faiqí mareeqeenoo andeeqaranaki quqaannoo. Unna qira oosana fannoo faiqí mareeqeenoo maaniki aquannoo. \p \v 10 Noorinnai nifunnai imariasa ummaara kambiqaanifeera miqidaqa. Aiqama nifufsaa paasoosammandee manda oosanara qaoo qinafa mifa asooarana nimidanoo miqidanoo. \p \v 11 Amiqira fasiqa ufa fannoo nammariara foora, maqakiqari urureenoo kaqi marirana nimidanoo. Mandoosana maree mari fasiqana ufa fannoo narí irirana kukeeqa saifanoo narí aqoonausa mandaikamma nimaqaidanoo. \p \v 12 Faiqí aanaaseera fidiaqaa ira oosana fannoo ummaara kambiqaidanoo. Faiqí aanaaseera nidira oosana fannoo aiqama misa aaqarana minninnisaidanoo. \p \v 13 Irirana faqaa fasiqa afaurusaa amiqira ufa kai ururaidanoo. Furufarira fasiqa arirafa kai maridanoo. \p \v 14 Irirana faqaasa irirana oosana oosana moodaasaqa maridanoo. Furufarira fasiqa ufa qinanoo ummaara sia nianai mariannoo aaqa uqanna mariannoo. \p \v 15 Ainaina faqaana narí ainaina fannoo itita amaqaidanoo. Kudi fasiqa fannoo ainaina sia marinara kuridiannoo. \p \v 16 Amiqira oosana auqaana akiiqara kaqi marirafa maridanoo. Numoo fannoo nifiqeenoo firaa numooki kai fidanoo. \p \v 17 Naakapara ufa iri mariasa sia kuqifaranoo. Naakaparanara nikooqee mariasa manda aatata fifaranoo. \p \v 18 Faiqí moo fannoo faiqí aanaaseera ookiqari amiqi amiqidanoo umee fidiaqaa imarifa unnaqi marifa maridanoo. Munuqi miniqinoo nifa furufari marifa maridanoo. \p \v 19 Ufa moomoo qinana moomoo aaqarana mareennaranoo. Anee irirana faqaafa maridana qireeda marinnaranoo. \p \v 20 Amkiqira fasiqa ufa fannoo amiqira siruaara foora maridanoo. Mandoosana maree mari fasiqana irirafa maannukuara foora maridanoo. \p \v 21 Amiqira fasiqa ufa fannoo moomoosa dadaaqidanoo. Furufari marifa narí furufariranannai narí kai aridanoo. \p \v 22 Anutuna amiqi amiqiranannai kai ainaina faqaafaikinnaranoo. Ani kadaapirirafa sia amana minaki ookaa iannoo Anutufa kai amiannoo. \p \v 23 Furufarirafa manda oosana auqarara kai asasidanoo. Amiqira irirana faqaafa amiqira oosana auqee marinara kai asasidanoo. \p \v 24 Andeeqarausa nári nidimari ainainna mareefaranoo. Mandoosana maree mariasa kaaqa rufiee maria ainainna mareefaranoo. \p \v 25 Deedeefaa ufai firaafa uqinanoo mandoosana maree mariasa fuaqamma aqusaannoo. Andeeqarausa sia fuaqa aquannoo. Misaki kaqi marifaranoo. \p \v 26 Anee kudoosaapara fasiqa sia aneenna ainainiani feera afiqaa. Afiqasainanoo kudoosapee marinana afai sandurinafaara. Ida muna aninna afuki keeqeenoora foora iandoora sia afiqaa. \p \v 27 Yaaweena ufa qaindusinana sia dauni kuqinnaranoo kisaaqasaa marinnaranoo. Manda oosana maree mariasa kuqirafa kisaaqasaa marifaqa kasaaqai kuqidaqa. \p \v 28 Andeeqara fasiqa anaasee nidimari ainainafa kuqaa kambiqainaqa asasifaranoo. Manda oosana maree mariasa sia moo ainaina mareefaranoo. \p \v 29 Kuqaa qira oosana faqaasasaa Anutufa faandaamurara foora misa itita nimaqaidanoo. Miqimmaseenoo quandaki mandoosana maree mariasa kuridi nimaqaidanoo. \p \v 30 Andeeqara oosana maree mariasa sia amana atoosaa ususee kumbaimmaqifaranoo, misa doo miqoo mapukiqa maridaqa. Manda oosana maree mariasa sia mi maqa maaqanaki marifaranoo. \p \v 31 Andeeqara oosana maree mariasa amiqira ufa kai qidaqa. Manda ufa qimari fasiqana afaurusaa ititeefaranoo. \p \v 32 Andeeqarausa ufa qimannimidaqa narí oonu mafi iriseenoo mina ookiqari amiqira ufa kai qidanoo. Manda oosana maree mariasa aiqama kari narira ufa kai qidaqa. \c 11 \p \v 1 Sia andeeqara sikeerara foora imariasara Yaawefa fidiaqa midanoo. Mifa andeeqara sikeerara aidifanoo asasidanoo. \p \v 2 Faiqí moo fannoo narí afaaqa amooqi marifa qusasaa asauriranaki aqufuannoo. Moo fannoo narí afaaqara reendeeni marifa irirana faqaafa mariannoo. \p \v 3 Ainainara kuqaa qimariasa misa nári kuqaa qira oosana fannoo manda ainainasaa itita nisaidanoo. Sia Yaaweena saqarikinausa nariqa unnaqira oosana fannoo nariqa kuridi nimaqaidanoo. \p \v 4 Ani moomoo ainaina fannoo sia ani kuqiranasaa itita amaqaanoo. Aneeqara oosana fannoo ani itita amaqaannoo. \p \v 5 Kuqaa qira oosana fannoo andeeqara fasiqa marirana amanaikamma amaqaidanoo. Sia saqariki mariasa nariqa mi oosanafa nári nikuqama nimifaqa aqufidaqa. \p \v 6 Andeeqarausa nári andeeqarafa idukunnisaidanoo. Sia saqariki mariasa nári mi manda oosanafa nári ufaanara foora ninuka aridanoo. \p \v 7 Manda oosana maree mariasa nári kuqira faasaana nári nidi marifaqa mararee qimaria ainainafa mi faasaanna taikaannoo. Manda oosanannai ainaina marararee qimariasa mi faasaanna nári ainaina mararafa taikaannoo. \p \v 8 Amiqira oosana maree marina mandainaina anifanoo Anutufa itita amaqaifanoo mi mandainainafa aiqareenoo mandainaina maree mariasa nifaaqai aqufidanoo. \p \v 9 Anutunara nikooqee mariasa ufa fannoo ani mareeqee mandaki quqaisaannoo. Andeeqara oosana maree mariasa irirafa ani mareeqee amiqiraqoo quqaannoo. \p \v 10 Andeeqee maria misa aiqama ainaina andeeqaifaqa faiqí anaasee mina qafamasee asasidaqa. Manda oosana maree mariasa kuridifaqa asasifaranoo. \p \v 11 Andeeqee mariasa maqusa amiqi amiqinoo maridanoo. Manda oosana maree mariasa ufa fannoo nári maqusa naakunduka midanoo. \p \v 12 Irirana siaifa narí aqoonausa raiqara ufa qimannimaqaidanoo. Irirana faqaafa sia miqira ufa qidanoo oo qummunimmasee maridanoo. \p \v 13 Munuqi miniqimarifa aaqaidanoo kukeeqarana kooroo imarifa maridanoo. Amiqi mari fasiqafa mifa kukeeqarana rafaaqafidanoo. \p \v 14 Moomoo irirana faqaasa marinna maqusafa sia aqufuannoo. Irirana sia marinna maqusafa aqufuannoo. \p \v 15 Anee moo maqannaa dinnaakira munnimmara dadaaqianee qinana dadaaqinanoo doo ani munnimma kuridiranaki finanoo ani afaaqa mandaika uqanna iannoo. Anee aanaamuru feefauru dadaaqiranara akooqee marinanoo ani munnimma kaqi mariannoo anee amiqiraqoo kaqi marinnaranoo. \p \v 16 Afaaridanoo fifamari anaaseefa amiqirafa aiqamausa mi anaaseena amooqi mariafa maridanoo. Manda oosana maree mari anaaseenara fidiaqaa midanoo. Kudoosaapee maria fasiqa anaaseesa sia ainaina moomoo mareefaranoo. Nimudaanai qimaria fasiqa anaaseesa ainaina qumiasana moomoo marisa maridaqa. \p \v 17 Afaarimari fasiqafa narí afaarimarifa nariki kai maridanoo narí dadaaqidanoo. Kaqi narimari fasiqafa mi narirafa quandaki narí aridanoo. \p \v 18 Manda oosana maree mariasa maree maria qumiasana ainainafa sia misa dadaaqidanoo. Andeeqara oosana maree mariasa maree maria ainainafa akooqoo afeeka ainaina mariannoo. \p \v 19 Yafee andeeqara oosana aiqama kari auqaee marifa sia kuquannoo kaqi mariannoo. Manda oosanara sandanainai qimarifa dauni kuqirana paquriannoo. \p \v 20 Yaaweefa manda irirana faqaasara fidiaqaa midanoo. Andeeqee mariasara Anutufa ridanoo. \p \v 21 Anee irimmariananoo manda oosana maree maria fasiqa anaaseesa aupuraranaki fifaranoo. Andeeqara oosana maree mariasa sia mi aupuraranaki marifaranoo. \p \v 22 Amiqira afaaqa faqaa anaasee maridanoo irirana furufari marifa kuara aanna raidanoo. Amiqira afaaqa faqaafa fifau maridanoo. \p \v 23 Andeeqara oosana maree mariasa moo ainainara nidifaqa marasaafanoo amiqirafa maridanoo. Manda oosana maree mariasa nári nidi mari ainainna marasaafaqa aiqamausa aanoo qidaqa. \p \v 24 Faiqí moo fannoo afaarinoo nimi marifanoo mina ainaina marirara kai idanoo. Faiqí moo fannoo manda fasiqa kaaqa ainainara tatamaqidanoo rakisi qumaraifa sia mina ainaina moomoo kidanoo. \p \v 25 Afaarinanoo ani ainaina moomoo mariannoo. Anee aneenna ainaina akaqausa dadaaqinana niminaqa ani faqa dadaaqiqa amifaranoo. \p \v 26 Faiqí moo fannoo aandaroo narimarifanoo narí narana moomoo marifanoo saina munnimma nambaqa meeraqoo auqu ramasaanaqa qimiaqee qimarinara faiqí anaasee mi fasiqa anaaseena aquramma araidaqa. Kaqi feefauriaqee qimari fasiqana amooqidaqa. \p \v 27 Fainqi moo fannoo amiqira oosanara afeekaikammasee randainafa mi fasiqafa narí amooqirana faqa paquriannoo. Faiqí moo fannoo manda oosanara randanoo fimarifa mi manda ainaina paquriannoo. \p \v 28 Nári qumiasanasaa mundi mariasa ufai firaafa uqnoo saqari amanee rauqu aqusaifafanoo maqasaa aqufindee mifaranoo. Andeeqara oosana maree mariasa misa sia fuka saqari amanee rafoora amiqi amiqi faranoo. \p \v 29 Faiqí moo fannoo faiqí aanaaseera manda ufa qimarinaqa faiqí anaasee findimeeqee daraani mambifanoo nariara quanda quandidanoo. Furufarira fasiqauqa irirana faqaasa ainainira faiqi marifaranoo. \p \v 30 Andeeqee maria oosanafa kaqi marirana nimidanoo. Mandoosana maree mariasa kasaaqanda midaqa. \p \v 31 Amiqi maria fasiqausa maa maqanasaa nári andeeqasee marinnana akiiqara mareefaranoo. Manda oosana maree mariasa misa faqa maqee kamuqoo nári manda oosana akiiqara firaaqoo aupurarana mareefaranoo. \c 12 \p \v 1 Faiqí moo fannoo aaqamasainanoo moo fannoo qimaminanoo eedoo qimasee irinafa irirana faqaafa mariannoo. Aakapara ufara akooqee marifa furufarira fasiqa maridanoo. \p \v 2 Yaaweefa andeeqara fasiqa aanaaseera asasidanoo. Manda iriranara tipundaari mariasara akooqaidanoo. \p \v 3 Mandoosana fannoo sia amana itita nimaqaannoo. Andeeqarausa sia amana kasi kasifaranoo atuka araqa marifaranoo. \p \v 4 Irirana faqaa aanaase afaaqi fannoo mina amooqida asasidanoo. Manda oosana maree mari anaaseefa narí afaaqi asaurirana amisaifanoo amudaani rumafifanoo aurinoora foora inoo maridanoo. \p \v 5 Kuqaa anoona ufa qimariasa aiqama ainaina andeeqa nimaqeefaranoo. Manda oosana maree mariasa inni nikaru qiranara kai iridaqa. \p \v 6 Manda oosana maree mariasa misa ufaana fufidaqa ufannai faiqí naridaqa. Faiqí andeeqee mariasa misa ufaana kinaana andeeqara ufannai idukidaqa. \p \v 7 Manda oosana maree mariasa kuqifanoo misasaa ani aruakinausa sia marifaranoo. Andeeqara fasiqa aiku asauku sia dauni kuqifaranoo kaqi marifaranoo. \p \v 8 Anee irirana faqaafa marinaqa faiqí anaasee ani amooqifaranoo. Anee irirana siaifa marinaqa faiqí anaasee noori runifaranoo. \p \v 9 Kaqi fifau fasiqa narí ainainiranannai narana naidanoo amiqiranaki maridanoo. Moo fannoo nariara unnaqimasee karaambaiqee qimasee oonuree aniree inoo nidanoo naranara sia, marifanoo aarara nidanoo. \p \v 10 Andeeqara fasiqauqa nári aandau kuara faini nimuqusi marifaqa rakisidaqa. Manda oosana maree marifa kuara faini kaukaata qimannimaqaidanoo. \p \v 11 Kaaqa ainaini mari fasiqana narana moomoo marifanoo naidanoo. Fifau unnaqira ainaina auquanoo nifa narana sia marifa maridanoo. \p \v 12 Manda oosana maree mariasa manda ainainara kai randaidaqa. Andeeqee mariasa misa atukaraqa maridaqa. \p \v 13 Mana oosana maree mariasa nári ufaki ufaanakiara foora aridaqa. Anoona qira oosana maree mariasa misa rakeemmaki kaqinni maridaqa. \p \v 14 Aneenna ufa qimariannana akiiqara faqa aneenna asaukunnoo auqee mariannana akiiqara faqa mareennaranoo. Aneenna auqaannana amana kai aiqama ainaina mareennaranoo. \p \v 15 Furufarira fasiqauqa aiqama kari náriara amiqimmidee qidaqa. Irirana faqaasa naamuaqia ufana amiqimmasee iridaqa. \p \v 16 Irirana siaifa kaqikaa ufa iriseenoo tautummeeqeenoo aanoo qidanoo. Irirana faqaafa iriseenoo mafi rafaaqafusee mana mana fidanoo. \p \v 17 Faiqí moo fannoo andeeqarafa anoona ufa kai qidanoo andeeqara ainaina uqeeraidanoo. Unnaqi mari fasiqafa unna qira ainaina kai uqeeraidanoo. \p \v 18 Sia irirana irisee qimaria ufafa aseemara foora faiqí ateekaidanoo. Irirana faqaasa nifauru fannoo ufaanakuru ununnisaidanoo. \p \v 19 Kuqaa anoona ufa qimari afai afaurufa kisaaqasaa maa maqanasaa mariannoo. Unna qimari afai afaurufa qusasaa taikaannoo. \p \v 20 Manda ainainara tipundaari mariasa naundurai suka sanda itaranda maridanoo. Faiqí anaasee amiqiranaki mariaqeeree qimasee ainaini mariasa asasifaranoo. \p \v 21 Andeeqara fasiqa afaaqai sia mandainaina auqufuannoo. Mandainaina maree mariasa sia moo ainaina uaqeeidaqa misaki ummaara kai qumbiqanoo maridanoo. \p \v 22 Yaaweefa unnaqi maria afauru afainara fidiaqaa midanoo. Andeeqara ufa mau fimariasara Yaaweefa asasidanoo. \p \v 23 Irirana faqaasa nári iria ufana rafaaqafusee maridaqa. Furufarirausa nári furufarirana faaqa quqasaida nimidaqa. \p \v 24 Kadaapi rumasee ainainirafa ani afeeka amiannoo. Kudoosaaparafa ani moona ainainira faiqika maisaannoo. \p \v 25 Moo ainainara amukee marifa ani asasirana aruannoo. Reedeenira ufa fannoo ani asooama amaqaannoo. \p \v 26 Andeeqee mari fasiqafa narí aqoondiuqa amiqira aana uqannifiqaidanoo. Manda oosana maree mariasa nári mandoosana fannoo nári mareeqee kaqirunna ubeekaidanoo. \p \v 27 Anee ainainirara kudoosaapeenana sia aneenna masaree qimarianna ainainna mareennaranoo. Anee amudaanai qimasee ainaininana aneenna aiki mari ainainna mareennaranoo. \p \v 28 Kaqi marirannai fimaria aanafa andeeqara oosana maridanoo. Kuqirannai fimaria aanafa mandoosana maridanoo. Aaquqira Ufa. \c 13 \p \v 1 Irirana faqaa faiqiuqa nári ninausa nikausa ufa amiqimmasee iridaqa. Ufa rukiee mariasa sia moo fannoo qaoo qinnana iriannoo. \p \v 2 Amiqira fasiqa fannoo amiqira ufa qinnana akiiqara maraannoo. Kaqi runna fimariasa nariranara kai naararaidanoo. \p \v 3 Aneenna ufasaa rakisinana aneenna mariranasaa faqa rakisinna anoo. Fifau faafau ufa qimarifa narí kai narí aridanoo. \p \v 4 Kudiki maria fasiqausa ainainara firaaqoo amuqusi marifanoo sia maraannoo. Amudaanai qimasee ainaini marifa aiqama ainaina narí aidi ari ainainausa maraannoo. \p \v 5 Andeeqara fasiqauqa unna ufara fidiaqaa midaqa. Mandoosana maree mariasa marirafa nisaurirana faqa manduqarana faqa nimidanoo. \p \v 6 Andeeqara oosana fannoo aaqarana siasa itita nimaqaidanoo. Manda oosana fannoo mandoosana maree mariasa mandaikamma nimaqaidanoo. \p \v 7 Akaqausa ainaina siaisa ainaina faqaasa naanna raidaqa sia ainaina marifaqa fifau miqidaqa. Akaqausa ainaina siaisa naanna raidaqa noori kandamasee nidaqa misa moomoo ainaina faqaasa maridaqa. \p \v 8 Ainaina faqaafa arirariafanoo narí ainaina moomoo nimifaqa sai aridaqa. Ainaina siaisa sia minara rufiaidaqa manoo manaa idaqa. \p \v 9 Amiqira oosana maree mariasa qoomara foora kaaqa qaidaqa. Manda oosana maree mariasa qimbarari mari qoomafara foora maridaqa. \p \v 10 Narí amoo kai qidanoo mandufa kai uqeeree marifa sia moo ainaina auqaidanoo ummaara kai uqeeraidanoo. Reedeeni mariasa misa irirana nimiaqeera kai iraidaqa. \p \v 11 Unna iriranannai maree maria ainainafa kai kaqi taikaannoo. Kadaapi rumasee marainafa moomooka miannoo. \p \v 12 Faiqí mo fannoo moo ainainara kisaaqasaa afeesida marifanoo sia anifanoo amuqusa mandaikifanoo akooqaidanoo. Aidi mari ainainnara afeesida mariifanoo aniraifanoo asasidanoo. \p \v 13 Faiqí moo fannoo naamuaqira ufara fidiaqaa imarifa mandainaina ummaara aaraidanoo. Naamuaqira ufa reendeena mandee irimari fasiqa anaaseefa asasirana maraidanoo. \p \v 14 Irirana faqassa naamuaqira ufa fannoo kaqi marirana nimira nammariara foora maridanoo. Ani kuqiranakinaana dadaaqifana kaqinni ubeekeennaranoo. \p \v 15 Irirana faqaana aqoonausa mina ufa qaindusidaqa minara ridaqa. Unna ufa qida mandaiki mariasa kuridira aatata fidaqa. \p \v 16 Amiqira irirana faqaa fasiqa anaasee andeeqara irirana iriseeqa mimau kai fidaqa. Furufarira fasiqa anaasee faiqí nifusaa nári furufarirana uqeera uqannifiqaidaqa. \p \v 17 Aanaiqi fannoo unna ufa aatata qinoo nifa faiqí anaasee manda ummaaraki mara quqaidanoo. Kuqaa ufa qimarina ufa fannoo asooama nimaqaidanoo. \p \v 18 Aakapara ufa sia irimarifa kudikinoo asauruannoo. Aakapara ufa irimari fasiqafa uriqaraidanoo. \p \v 19 Moo ainainara kisaaqasaa rakisiinanoo anirainanoo amuqusa amiqiannoo. Irirana siai fasiqa anaaseesa manda ainaina minnisee amiqira ainaina auqarara nikooqaidanoo. \p \v 20 Anee irirana faqaasa faqa finana irirana mareennaranoo. Anee furufarirausa aqoondikinana kuridinnaranoo. \p \v 21 Manda oosana maree mariasa fimariafanoo ummaara fannoo misa nifaqanoo nidanoo. Andeeqara oosana maree mariasa mi andeeqarana akiiqara amiqira ainaina mareefaranoo. \p \v 22 Andeeqara fasiqauqa kuqifaqa misa faiqi namu ninaiqi mara misa qumiasana mareefaranoo. Mandoosana maree mariasa qumiasana andeeqarausa iannai kai fuannoo. \p \v 23 Fuka maqaki kudi fasiqauqa narana ummaqusaafanoo moomoo marifa sia andeeqee mari siaasafa mi kudi fasiqausa ufa sia irinoo sia mina narana andeeqaisaifaqa fifau dapi mara taikaidaqa. \p \v 24 Anee sai aneenna faiqi aaqarana akiiqara arinana sia aneenna faiqiara aidinnaranoo. Anee aneenna faiqiara aidinana saamu qumasee arusee andeeqaa. \p \v 25 Andeeqarausa narana moomoo marifaqa naidaqa. Manda oosana maree mariasa aiqama kari naararaidanoo. \c 14 \p \v 1 Amiqira irirana faqaa aanaaseeuqa maaqa usakaseenoo amiqimmasee rakisidanoo. Furufari maria anaaseesa mi maaqana rapeepamma aqidaqa. \p \v 2 Andeeqara aatata fimariasa Yaaweenara qeerairidaqa miqidaqa. Manda aatata fimariasa Yaaweenara nikooqeemari faqa miqidaqa. \p \v 3 Narí amoo aanoo qida kaaqa ufa qimarina ufa fannoo saamu kamambi narí aridanoo. Irirana faqaana afauru fannoo narí itita amaqaidanoo. \p \v 4 Tarakasaa siai fasiqana narana oodaa mariannoo. Taraka faqaasa narana moomoo maridanoo. \p \v 5 Ainaina qafamasai fasiqafa kuqaa anoona ufa qimari fasiqafa kootaki sia nikaru qiannoo. Ainainara unna qimari fasiqafa unna ufa kai mina ookiqari ururaidanoo. \p \v 6 Kaukaata qimaria fasiqausa iriranara randaasia sia paquridaqa. Irirana faqaasa sia kadaapiridaqa dauni paquriqa irifaranoo. \p \v 7 Anee sia furufarira fasiqauqa naaqa maria qeerairamandee nianai maria. Misa sia amiqira irirana ani qimamifaranoo. \p \v 8 Nanaree aiqama ainaina akoofasa fannoo irirana faqaafaikidanoo fee. Mifa ainaina auqarana iri marinara miqidanoo. Nanaree irirana siai fasiqafa furufarira fasiqaikinoo fee. Mifa iridamunoo qinara miqidanoo. \p \v 9 Furufarirausa sia aaqaranara qeerairidaqa. Andeeqarausa aaqamaseeqa mi aaqarafa kai kaqi taikaanifeera oonu mafi iridanoo. \p \v 10 Ani asasirafa anindi kai maridanoo. Ani sukaqarafa anindi kai maridanoo. Sia moo fannoo mina maraannoo. \p \v 11 Manda oosana maree mariasa maaqa rapeemma fuannoo. Andeeqarausa maaqa sia rapeeiannoio kaqi mariannoo. \p \v 12 Faiqí moo aana qafamaseeqa amiqira aanee qimariana aaqaidaqa sia qafaranaki kuqira aana marifaqa miqi qidaqa. \p \v 13 Akaqausa naanaidara qimariafanoo misa naunduraki kaqi rumbanoo maridanoo. Asasirafa taikaifanoo noori runirafa kambiqaidanoo. \p \v 14 Manda aatata fimariasa miqi mariana akiiqara mareefaranoo. Andeeqara oosana maree mariasa miqianannai nári feefauru mareefaranoo. \p \v 15 Furufari mari fasiqafa unnufara faqa anoona ufara faqa kuqaa fee kai qidanoo. Irirana faqaafa sia miqidanoo mifa narí aiku amaarususee reemarifa maridanoo. \p \v 16 Irirana faqaafa mandainaina ummaaraki marirara qeerairidanoo. Irirana siaifa mifa furufarinoo aanoommasee kaqi pasoosammasee fidanoo. \p \v 17 Qusa ufa qimaseea kai kaqi aanoo qimarifa furufarira ainaina kai auqaidanoo. Irirana faqaasa qireeda kai maridaqa. \p \v 18 Irirana siaisa misa aiqama ainainirafa furufarirafa kai maridanoo. Irirana akoofasauqa mariana akiiqara feefauru amiqira irirafa maridanoo. \p \v 19 Mandoosana maree mariasa andeeqarausa noorinni kumma ramafi nári mara maree qumuree qimudaoo qima nimaqaaqeera iraidaqa. \p \v 20 Kudi fasiqa sia aqoondi faifa maridanoo, mina aqoonausa faqa miqi mariasara nikooqaidanoo. Ainaina faqaafa moomoo aqoondi faqaafa maridanoo. \p \v 21 Faiqí moo fannoo moonara akooqainafa aaqaidanoo. Anee asasiraree qimaseenana kudi fasiqa idaaqamma amaqaa. \p \v 22 Manda oosanara randee marifa aaqaidanoo. Anee amiqiranara randeenana ufa qaindusiranara faqa saqarikirana faqa paqurinnaranoo. \p \v 23 Kadaapi rinana amiqira marirana mareennaranoo. Ufa kai qina nidana fifau ooqumarindundina nidana kudi marinnaranoo. \p \v 24 Irirana faqaasa mariana akiiqara moomoo qumiasa maraidaqa. Irirana siaisa furufarira oosanara aiqamausa iridaqa. \p \v 25 Kootaki narí afu qafai ainainara andeeqasee quqaa kai qimarifa faiqí mariranasaa itita nimaqaidanoo. Unna ufa qimarifa faiqí ueeqaidanoo. \p \v 26 Yaaweena ufara rufiarafa ququsa kiara foora maridaqa. Miqira fasiqa fannoo narí faiqi anaasee faqa ququsaki maridanoo. \p \v 27 Anee kuqirana aiaaqarareefee fee qidanee. Yaaweenara rufiarafa kaqi marirana nimi marifa maridanoo. \p \v 28 Karaambaiqa uriqararafa mina aiku asauku moomoo mariafanoo raikisi nimaqee marinara miqidanoo. Mina aiku asauku sia marifanoo mina karaambaiqa auqu fifau mariannoo. \p \v 29 Anee sia dauni aanoo qinana reedeeni marinafa firaa irirana faqaafa marinnaranoo. Qusa ufa qimari fasiqafa narí furufarirana kai uqeera uqannifiqee marifa maridanoo. \p \v 30 Asooara irirafa mina afaaqa amiqirana amidanoo. Rairai qira oosana fannoo manda auriranara foora maridanoo. \p \v 31 Kudi fasiqara kaukaata qinana mina auqu fasiqana Anutunara faqa kaukaata qimariananoo. Kudi fasiqara amuqusinana dadaaqinna anee Anutuna amooqidana mina auqu uqeeree mariananoo. \p \v 32 Manda ainaina kambiqaifaqa mandoosana maree mariasa kuridiranaki fidaqa. Andeeqara fasiqauqa nariqa andeeqarafa misa itita nimaqaidanoo. \p \v 33 Irirana fannoo irirana faqaasa iriranaki maridanoo. Furufarirausa irirafa sia kaifaafa faqa maridanoo. \p \v 34 Andeeqara oosana fannoo mi maqannaasa nuqu uqeera firaanaikidanoo. Nári eendaandira mandoosana fannoo mi maqannaasa mareeqee nári nisauriranaki aqidanoo. \p \v 35 Kaiqee fasiqa irirana faqaa fasiqa maridanoo. Karaambaiqa minara aidiannoo. Mi kaiqee fasiqafa asaurirana karaambaiqa amimari fasiqafa aanoo qirana kai maraanoo. \c 15 \p \v 1 Reedeenira ufa aminanoo aanooqirafa taikaani. Raiqara ufa fannoo aanooqirana uqeeree marifa maridanoo. \p \v 2 Irirana faqaasa ufa qiafaqa akaqausa mina iriseeqa irirafa amiqira ainainee qidaqa. Irirana siaisa nookiqari furufarira ufa kai fididaqa. \p \v 3 Yaaweefa aiqamai kambiqee mari ainainna qafaidanoo. Maasa andeeqara ainainee mandainainee auqaunanoo mifa maasasaa afu rusisee maridanoo. \p \v 4 Nifaaqa amiqianifee ufafa marirana nimidanoo. Aanoo qimaria nifaurufa faiqí naunduraindaraana narimarifa maridanoo. \p \v 5 Narí anoona akoona ufara fidiaqaa imaifa furufarirafa maridanoo. Naakaparufa irimarifa irirana faqaafa maridanoo. \p \v 6 Andeeqara fasiqa anaasee maaqaki qumiasana oosana oosana maridanoo. Manda oosana maree mariasa munnimma marasaafanoo mifa misa mareeqee mandainainaki quqaidanoo. \p \v 7 Irirana faqaasa irirana aqamara foora doo aiqamai aaqaidaqa. Sia furufari mariasa miqidaqa. \p \v 8 Mandainaina maree mariasa aandau arusee tatufu amiafanoo Yaaweefa qafamaseenoo misa tatufiranara fidiaqaa midanoo. Aneeqee maria fasiqa anaaseesa innaaru qiranara Yaaweefa aididanoo. \p \v 9 Yaaweefa manda oosana maree mariasa niqafamasee misa oosanara fidiaqaa midanoo. Andeeqara oosanara rimariasara Yaaweefa aididanoo. \p \v 10 Anee aaqara ainaina auqeenana afeeka nariranaki finnaranoo. Anee aakapara ufara qidoo fee qinana kuqinnaranoo. \p \v 11 Kuqirausa mariannai ririmma Yaaweena afusaa akooqoo maridanoo. Kaqi mariasa naqi fee masee fee Anutuna afusaa nári irirana kukeeqeefaree akooqoo qafaidanoo. \p \v 12 Kaukaata qimari fasiqafa aakapara ufara akooqaanoo. Mifa sia irirana faqaasiannai oonuree iriranara iraannoo. \p \v 13 Faiqí anaasee asasiafanoo noori inaa inaa idanoo. Nimuqusa ummaara raifanoo nifaaqa faqa rumbaidanoo. \p \v 14 Irirana faqaasa irira ainainara kai randaidaqa. Furufarirausa sia miqidaqa. Nári furufariranara maasa qimana maridanoo fee qidaqa. \p \v 15 Kudi fasiqa marirafa naaruara ummaaraki kai maridanoo. Asasi mariasa aiqama kari misa marirafa nasunnasura kai midaqa. \p \v 16 Kudi fasiqa maridana Yaaweenara aaquqee marinana marinafa moomoo qumiasana narí ummaara namu faqa uraaqarana marinnaranoo. \p \v 17 Ani aidi mariasa saimbaqa aadana adasa naidana anee amiqira aandaura nikooqee marisa saimbaqa neemarina uraaqararafa mariananoo. \p \v 18 Qusufa qimasee aanoo qimari fasiqafa aanoo qirana uqeeraidanoo. Reendeenimari fasiqafa asooarana nimidanoo. \p \v 19 Ainainirara nikoo nikaa imariasa misa aiqama niranaki ummaara paquridaqa. Anee kuqaa qira oosana auqeenana sia ummaara mareennaranoo. \p \v 20 Irirana faqaa faiqiuqa nári nikausa nifaaqa asasirana kai nimidaqa. Furufarirausa nári ninausamarana fidiaqaammidaqa. \p \v 21 Irirana siaisa nári furufariranara asasa midaqa. Irirana irimari fasiqafa andeeqara ainaina auqaidanoo. \p \v 22 Anee moo ainaina auqararee qimasee aakapara ufa marasee auqainanoo anoona kambiqeenoo andeeqaannoo. Aakapara ufa mau sia finana sia mina anoona paqurinnaranoo. \p \v 23 Moo fannoo ufa qinnanaki anoona ufa irisee qimarifa narí ufara asasidanoo. \p \v 24 Irirana faqaasa ameemaira foora ooru fidaqa naaru marirannai ooru fidaqa. Misa kuqirannai ooqufirara nikooqaifaqa miqidaqa. \p \v 25 Nári nifaaqa amooqi mariasa Yaaweefa misa maaqa rapeeiannoo. Adeedaana anaasee aiqama ainainasaa Yaaweefa rakisi nimaqaidanoo. \p \v 26 Manda oosana maree mariasa oonu mafi iriranara Yaaweefa fidiaqaa midanoo. Anukara irirana faqaasara mifa asasidanoo. \p \v 27 Aiqama ainaina nariara kai fatusi marifa narí faiqi anaasee ummaaraki quqaidanoo. Manda oosana maraaqee qimasee feefauru nimiafaqa qaoo qimariasa kisaaqasaa maa maqanasaa marifaranoo. \p \v 28 Andeeqara oosana maree mariasa moona ufa iriseeqa andeeqara ufara oonu mafi iriseeqa narí qimamidaqa. Manda oosana maree mariasa moona ufa iriseeqa kai kaqi narí qimamidaqa ummaara uqeeridaqa. \p \v 29 Andeeqee mariasa innaaru qirana Yaaweefa iridanoo. Manda oosana maree mariasara Yaaweefa akooqaifanoo nianasaa maridanoo misa innaaru qirana sia iridanoo. \p \v 30 Moo fannoo ani qafamasee naanaidara qimasee amandaifanoo ani amuqusa amiqidanoo. Moosaaqari amiqira ufa aninana irinanoo ani amuqusa amiqi miannoo. \p \v 31 Qaoo qira ufa irisee eedoo qimari fasiqafa irirana faqaafa maridanoo. \p \v 32 Anee aakaparufa irirara akooqainafa aneenna kai aupurarana aneennaki mara quqee mariananoo. Anee faiqí aakapara ufa aminnanara eedoo qimasee qaindusinanoo ani irirafa uriqaraannoo. \p \v 33 Yaaweenara qeerairirafa amiqira irirana ani amiannoo. Reendeenira oosana naaree maraseenana inaaqianna uriqarafaikinnaranoo. \c 16 \p \v 1 Faiqí ainaina auqarara tipundaaria fanoo Yaaweefa minara irisaifaqa kai auqaidaqa. \p \v 2 Faiqí nári mariranara andeeqaidee qifanoo Yaaweefa aiqamausa naundurai irirana oosana rainasee qafaidanoo. \p \v 3 Aneenna tipundaarianna ufana Yaaweenara amiqi amiqimma qimaqaannee qinanoo anoona kambiqaannoo. \p \v 4 Yaaweefa aiqama ainaina auqufa taikeefandinnanara iridanoo. Manda oosana maree mariasa inaaqianna kuqiranaki taikee fandinnanara faqa iridanoo. \p \v 5 Ramoo ramaaida nári nifaaqa mara maree uri mariasara Yaaweefa fidiaqaa midanoo. Misa narirafa sia niaqaannoo kaqi naruanno. \p \v 6 Anee aiqama kari Yaaweena ufasaa mapukusee marinanoo mifa ani numoo taikaannoo. Yaaweena ufasaa mundufi finanoo sia moo mandainaina aniki kambiqaannoo. \p \v 7 Ani marirafa nirafa andeeqanoo marinanoo Yaaweefa minara asasinoo ani namuqaa aqoondi kamma amaqaannoo. \p \v 8 Anee qoodaa qumiasana andeeqara aatata maraseenana andeeqara oosana mau finanoo ani marirafa firaa qumisana faqaana marirana uriaqaranoo mariannoo. \p \v 9 Anee moo ainainara aneenna iriranaki qimirinanoo Yaaweefa narí irimarinnai ani mara ubeekaannoo. \p \v 10 Yaaweefa maqasaa uriqararana dadaaqifanoo andeeqara ufa nimidanoo. Mina ufa qirafa aiqama kari kuqaa kai marirannoo. \p \v 11 Yaaweefa aiqama sikeerara andeeqara sikeera kai marinaqa aiqama feefauru faqa andeeqarafa kai mariani fee qidanoo. \p \v 12 Uriqararausa manda oosanara fidiaqaammidaqa. Kaamanna fannoo andeeqara oosana marainnana mi andeeqara oosannanannai mina mapuku amaqaannoo. \p \v 13 Uriqararafa kuqaa anoona ufa qimariasara aididanoo. Kafa mifa anoona uf qimariasara asasammasee dadaaqidanoo. \p \v 14 Uriqararafa aanoo qimasee kuqaa naruannoo. Irirana faqaafa narí irira ufannai mina aanooqirana asooama amaqaannoo. \p \v 15 Uriqararafa naanaidara qinanoo aiqamausa nimuqusa amiqimma nimaqaannoo. Uriqararana asasirafa aukuanai aakuara foora aiqama amiqi amiqimma nimaqaidanoo. \p \v 16 Anee amiqira irirana marasainafa mifa koora faqa siruaa faqa uraaqaranoo mariannoo. \p \v 17 Andeeqara aatata fimariasa misa manda oosana maree mariasa aanara qeeraira midaqa. Niku raanaki qafamasaida nimariasa misa kaqi marifaranoo. \p \v 18 Nári nifaaqa mara maree uri mariasa kuridiranaki ooqu fidaqa. Ramoo ramaa imariasa aqufi marianaki aqu fidaqa. \p \v 19 Sarauidaqa nári mara maree qumi mariasa misa uriqararanaki maridaqa. Kafa manda oosana maree mariasa ramoo ramaairana faqa moosa ainaina ummuara marasee raina nimimariasa ureeqarausa maridaqa. \p \v 20 Ani aakapainna ufana amiqimmasee irinanoo ani marirafa amiqiannoo. Yaaweena saqarikinana anee asasinnaranoo. \p \v 21 Irirana faqaa fasiqara amiqirafa irirana faqaafee qifaranoo. Irirana faqaa fasiqa ufa fannoo adiafaa inoo irirana pooduqaidanoo. \p \v 22 Faiqí moo fannoo amiqira irirana faqaafa marifanoo mi irirafa maqakaqari ururee mari nammari fara foora amiqira irirana mi fasiqana amidanoo. Furufari mariasa nári furufarirafa nári naridanoo. \p \v 23 Irirana faqaa fasiqa ufa qirara oonumafi irisee ufa qidanoo. Mi ufana iriafanoo adiafaa inoo iriaqaa kai midanoo. \p \v 24 Amiqira ufa fannoo adiafaa ira ainainara foora faiqí naundurai adiafaa irana faqa amiqi amiqirana faqa nimidanoo. \p \v 25 Faiqí anaasee moo aanara andeeqara aanammifoo qimariafanoo mifa kuqi maria aanafa maridanoo. \p \v 26 Ainaini mari fasiqafa daara raandoo qimasee ainainidanoo. Narí aarararanara iriseenoo ainainidanoo. \p \v 27 Manda oosana maree mariasa akaqausa mandaikamma nimaqara aanara kai randaidaqa. Misa ufa fannoo idara foora nitakuqidanoo. \p \v 28 Manda oosana maree mariasakiqari munuqi miniqirafa kambiqafi daraanidanoo. Miqi mariasa mi ufanannai amiqira aqoondi rakeemma aqidaqa. \p \v 29 Faiqí narimari asa nári niqoondi nikaruqimasee rarisameeqeenoo mandainainaki quqaidanoo. \p \v 30 Afu atindari maqee marifa mandoosana kambiqaanifeera miqidanoo. Afauru uqmairí marifa mandainaina kambiqaanifeera miqidanoo. \p \v 31 Aandau akiiqa faqaana akiiqa fannoo uriqararausa qatara foora maridanoo. Andeeqara mariranannai kai mi ainainna paquridaqa. \p \v 32 Moo fannoo narí aanoo rafaaqafusee reendeenira ufa kai qimarifa maqasaa karaambaiqa uraaqaranoo maridanoo. Narí mariranasaa rakisi marifa moo maqannaasa narusee misa maqa maaqa maree marina uraaqaranoo maridanoo. \p \v 33 Kaatara foora sararammasee Anutuna aidiranara iriraree qiafanoo Anutufa narí kai akooroomma nimidanoo. \c 17 \p \v 1 Aadana narana narí aqoondi faqa reendeenammasee neemarifa uriqararafa maridanoo. Firaa qoomaqa sakasee nári tinoo taanoo rirana namu faqa nee mariasa oorudupirausa maridaqa. \p \v 2 Moo fasiqa ainaina faqaana faiqi fannoo narí akoona asaurirana ami marinanoo mina amiqira ainainira faiqi fannoo mi faiqina iraaqaranoo maridanoo rakisi amaqaannoo. Kaasooaqee mi fasiqana faiqi namu nári nikoona qumiasana rainaidaqa mina andeeqara ainainira faiqi faqa raina amifaranoo. \p \v 3 Koora faqa siruaa faqa tasirisiri mandee qafaandee inoo Yaaweefa faiqí nimuqusa nimanammasee qafaidanoo. \p \v 4 Manda oosana maree mariasa manda ufauqa kai iridaqa. Unnufa qimariasa unnufa kai iridaqa. \p \v 5 Anee kudi fasiqauqara uteeti qinana mi kudi fasiqausa auquna Anutunara faqa uteeti qinnaranoo. Moo fannoo moo mandainainaki aqufinana anee minara naanaidara qinana sia kaqi marinnaranoo Anutufa ani aruannoo. \p \v 6 Ninaaku nitaatoosa nári ninaiqimarara nasuriandee iqa faiqiuqa nári ninausa nikausara nasuridaqa. \p \v 7 Amiqira fasiqa anaasee sia unnufa qidaqa. Kuqaa ufa sia furufarirausaindi maridanoo. \p \v 8 Umee raqeera nimimaria feefaurufa fadueera foora dadaaqifaqa auqararee qiana kaqi auqeefaranoo fee qidaqa. \p \v 9 Anee faiqí anaasee aniara ruaqeera ani mandaikamma amaqaifana minninnisaa. Misa ani mandaikamma amaqaifana kaqi mina irina fidana anee aqoondikirana rakeemminnaranoo. \p \v 10 Anee irirana faqaa fasiqa moodaannai qimaminanoo mifa kai kaqi iriannoo. Anee quandakinana furufarira fasiqa saamu qumaree moomoo wan handeereeta kari arusee qimaminanoo mifa siamma qiriannoo. \p \v 11 Kuqirafa faiqí narimari fasiqafara foora aiqama kari mandainaina uqeeree maria fasiqa anaaseesa naridanoo. \p \v 12 Anee kaasau faini aanaaqi rausumaree aanai oonu mina anoona paquri masainanoo ani rufiarafa mariannoo. Furufarira fasiqa narí furufarira aatata fimarinana paquri maseenana firaa mandainainaki marinnaranoo. \p \v 13 Moo fannoo amiqira ainaina moona amifanoo qumareenoo mina akiiqara manda ainaina amifanoo minara mandainaina kai mi fasiqana maaqaki naaruara mariannoo. \p \v 14 Tinoo rira oosana fannoo aandaani tatiara foora idanoo. Tinoo rirafa kambiqainana kai kaqi rafaaqafu sainanoo sia kambiqaani. \p \v 15 Manda oosana maree mari fasiqana idukiranara faqa andeeqara fasiqa fifau rumbaranara faqa Anutufa mi oosana qandara fidiaqaa midanoo. \p \v 16 Faiqí moo fannoo irirana sia maraifa nanaree fifau sukura feefauridanoo fee mina irirafa sia maridanoo. \p \v 17 Amiqira aqoondi fannoo aiqama kari aniara aididanoo. Faiqí ani ainaina sia fifau maridaqa anee ummaaraki aqufinaqa ani dadaqirara maridaqa. \p \v 18 Akaqausa amiqira irirana siaisa kai moona aaqarana akiiqara idaqa. \p \v 19 Faiqí moo fannoo numoo kambiqara oosanara aidi marifa mifa rakirana kambiqaranara faqa aididanoo. Aneenna afaaqa amooqinana anee ummaarara randaida miqimariananoo. \p \v 20 Manda irirana faqa mandufa faqa kai qimarifa sia amiqirana paquriannoo kuridirana kai paquriannoo. \p \v 21 Moo fasiqa faiqi namu furufarira ainaina auqaifaqa misa ninaukoo naundura ummaara faqa aiaaee qirana faqa kai maraidaqa. \p \v 22 Anee asasi mariananoo mifa anee marasinna namasaananoora foora maisaidanoo. Faiqí moo fannoo afaaqa rumbanoo marifa aiqamausa nifaaqa rumbaidanoo. \p \v 23 Manda oosana maree mari siaasafa umeenni umeereemaria feefauruna maraseenoo sia amiqimmasee ufa rainaidanoo. \p \v 24 Irirana faqaa fasiqa fannoo irirana narí oorisaa kai quqaqaifanoo maridanoo. Irirana siai fasiqafa aiqama aanai afu munu maqee mini maqee ifanoo sia amanaikidanoo. \p \v 25 Furufarira faiqiuqa nári nikoona oori runirana amidaqa. Nári ninoona sukaqarana amidaqa. \p \v 26 Andeeqara fasiqa fifau arirana rumbarana amiafanoo sia andeeqaidanoo. Andeeqara rakisirausa narirafa aaqara oosana maridanoo. \p \v 27 Irirana faqaasa moodaa moodaa ufa kai qidaqa. Uqbiqasee mariasa irirana faqaasa maridaqa. \p \v 28 Furufarira fasiqa narí ooki kadara masainaqa faiqí anaasee minara irirana faqaa fee qifaranoo. Mi fasiqafa narí ooki amiqimmasee ititasaifaqa misa minara akeepamasee irimari fasiqa fee qifaranoo. \c 18 \p \v 1 Faiqí sia nári niqoonausa faqa moodaanaki kiasa náriara kai iridaqa. Nana ainainaree aiqamausa andeeqarafee qimasee irimarianara mi fasiqausa sia asasidaqa. \p \v 2 Furufarira fasiqa amiqira oosanara sia irinara sia minara iridanoo. Mifa aiqama kari narí amiqirafa marina uqannifiqarara kai aididanoo. \p \v 3 Numoo faqa nisaurirafa faqa moodaanaki fidaqa. Ummuarira oosanaki keeqafinara asaurirafa mina afaaqasaa kambiqaidanoo. \p \v 4 Faiqí ookinaa ufa faruma firaafara foora mandinoo maridanoo. Mina irirafa qumi mari nammarifara foora asooaidanoo rukukuqnama amaqaidanoo. \p \v 5 Manda oosana maree mariasa kootaki dadaaqinana aaqara oosana mareennaranoo. Andeeqara oosana maree marina fifau kootaki quqeenana mina faqa aaqara oosana kai mareennaranoo. \p \v 6 Furufarirausa aanoo qirana oosana arasee nariqa nariranara innaaru qidaqa. \p \v 7 Furufarira fasiqa ookinaa ufa fannoo narí kuridi amaqaidanoo. Mifa narí ufaki ufaanakiara foora aridanoo. \p \v 8 Munuqi miniqira ufa fannoo kaaqa adiafaaira narana miqirafa maridanoo maasa kaaqa mina nambiqarara dididanoo. \p \v 9 Ainainiafanoo raindaani mari fasiqafa ainaina deedeepinoo turitaari marina aanna reemarifa maridanoo. \p \v 10 Yaaweefa afeeka faandaamurara foora maridanoo. Andeeqara fasiqa anaasee minaki kukeeqafi sia kuridifaranoo. \p \v 11 Ainaina faqaasa nári qumiasanara maasa kisaaqa faandaamura fee qimasee fifau nári ainaina saqarikidaqa. \p \v 12 Sia kaqi moona ameemaanai keeqeefara mifa narí mara maree quminaqa mina ameemaanai keeqeefaranoo. Nári nimoo qimariasa kuridira aataa fidaqa. \p \v 13 Moona ufa amiqimmasee irisee ufa qia, sia miqinana furufariranaki faqa manda asauriranaki aqufinnaranoo. \p \v 14 Ani kaqi marira aidirafa anee aurinanoo ani pooduqaannoo. Anee sia miqinanoo ani mi oosanafa taikafuannoo. \p \v 15 Irirana faqaasa maqee maqee fuka irirana irirara deedaqidaqa. \p \v 16 Anee uriqarara fasiqa qafaanee qimasee moo ainaina mina amira ainaina mara maree finanoo amanaika miannoo. \p \v 17 Faiqí kootaki qimannimisaafaqa irisee kuqaa fee qidaqa. Moo fannoo mi ufana quandafi qimanniminaqa indaaruqaa ufara boo narí kai narí amooqidanoo mifoo qifaranoo. \p \v 18 Afeeka fasiqauqa moo ainainara aanooqidaqa narafumau narafumau idaqa masisara foora quandasee qafeeqa doo dinni dinni asooqaidaqa. \p \v 19 Aneenna akaqaafasauqa dadaaqinaqa misa afeeka faandaamurara foora anisaa itita amaqeefaranoo. Anee misara aanoo qinaqa misa nári kooqi itita saifana sia keeqeennaranoo. \p \v 20 Faiqí moo fannoo narí ookinaa ufannai narana paqurinanoo amuaqu ianno. Narí afauru saaqaraa ufa fannoo amuaqu iannoo. \p \v 21 Afai afauru qaaraiki marifa maridanoo mifa kai faiqí narirdanoo kafa faiqí dada qidanoo. Aneena ufa qimaseenana mi ufafa qiqa fawa qumaraannoo fee qimaseenana iria. \p \v 22 Adeedaana kumaara fannoo adeedaana maanaaqa paqurimmasee marainanoo Yaaweefa irinoo asasa miannoo. \p \v 23 Ainaina siaifa kudi fasiqa fifimmasee ufa qimari fasiqafa maridanoo. Qumiasana tiafa kaukaata ufa kai qimarifa maridanoo. \p \v 24 Moomoosa aqoondiki marinafa sia kisaaqasaa mi aqoondikirafa mariannoo. Moodaa moodaa amiqira aqoondi afaaqasaa aqoondi marifa mi fasiqana mi amiqira aqoondina oosana fannoo narí moodaa fidika faqa amiqi marina arusee uraaqaranoo maridanoo. \c 19 \p \v 1 Kudi fasiqa fannoo andeeqara aatata fimarifa maridanoo mifa uriqararafa maridanoo. Ufa rukiee marifa furufari marifa ureeqanoo maridanoo. \p \v 2 Sia oonu mafi irirana maraifa aaqamaki kaqiruna ubeekaidanoo. Kai kaqi fimarifa kaqi runna fiaikatee finoo aaqaidanoo. \p \v 3 Akaqausa sia irirana maraa oosanafa kai nariqa mandaikamma nimaqaifaqa fifau quandaki Anutuna qoomma amaqaidaqa. \p \v 4 Qumiasana faqaana aqoondiuqa moomoo maridaqa. Kudi fasiqa aqoondi moodaafa ani qafeenoo ainaina siai fee qimasee anirandee fuannoo. \p \v 5 Kootaki unna ufa qinana rumbaranaki finnaranoo. Unnufa qinana sia ummaara fiaaqareennaranoo. \p \v 6 Aiqamausa uriqarara fasiqa aqoondikiranaki keeqeefaranoo. Ainaina nimi mari fasiqanara aiqamaus minara unna qimasee qini qiqoondi fee qidaqa amooqidaqa. \p \v 7 Kudi fasiqa aiku asauku mina minnisaidaqa mina aqoondiuqa faqa firaaqoo minara nikooqaidanoo. Narí nammeera qimasee naaraifaqa sia iridaqa. \p \v 8 Faiqí moo fannoo irirana maraifa amiqi amiqidanoo. Amiqira iriranara aidi mari fasiqafa aiqama ainaina auqainafa anoonaikammiannoo. \p \v 9 Kootaki unnufa qimari fasiqafa sia rumbaranaki sia fuannoo fuannoo. Unnufa qimarifa narí kuqirana paquriannoo. \p \v 10 Furufarira fasiqa qumiasana qambaanai maridanoo manda marira maridanoo. Faiqí moo fannoo ureeqararafa faiqí firaasa uriqararafaikinoo maridanoo mandaikamminoo maridanoo. \p \v 11 Amiqira irirana faqaafa sia qusufa qimasee aanoo qidanoo narí aanoo qirana rafaaqa fidanoo. Miqi mari fasiqafa moo manda ufa qimamiafanoo sia irinoora foora inara narí afaaqa qareenaranee qidanoo iridanoo. \p \v 12 Karaambaiqa fasiqa aanoo fannoo kaasau fainiara foora rairai qifaqa faiqí anaasee rufiaidaqa. Mina asasirafa qifi faramuara foora asooama nimaqaidanoo. \p \v 13 Furufarira fasiqauqa nári ninaukoo nisauriranaki quqannisaidaqa. Anaasee moo fannoo mina aanoo qirafa namudisaa kapatuara foora kapi kapida maridanoo. \p \v 14 Qumiasana saqama nári nikausa saaqaraana maraidaqa. Yaaweefa kai irirana faqaa anaasee faiqí nimidanoo. \p \v 15 Kudoosaapee maria oosanafa faiqarana kai amidanoo. Ainaina sia inafa aandaroo aruannoo. \p \v 16 Anee Anutna aakapara ufa mau finana kisaaqasaa marinnaranoo. Anee aakapara ufara qikoofee qinana kuqinnaranoo. \p \v 17 Anee kudi fasiqa anaasee narana aina nimidana Yaaweena amiara foora imariananoo kasooaqee Yaaweefa mina akiiqara ani faqa amiannoo. \p \v 18 Aneenna faiqi namu ufa irirana amanasaa marifana miqoo naakapaa anee sia miqinana anee misa dadaaqianaqa mandaki aqufidaqa. \p \v 19 Qusufa qimasee aanoo qimari fasiqafa ariranaki aqufuannoo. Anee minakinaana feefauru masainanoo mifa kafaa kai mi ummaarana auqaannoo. \v 20 Aakapara ufa faqa iria. Anee miqinana kasooaqee irirana faqaafa marinnaranoo. \p \v 21 Faiqí atikuraki irirana oosana oosana marifanoo firannaira iridanoo. Yaaweena irirafa kuqaa anoona kambiqaannoo. \p \v 22 Faiqí moo kaaqa ainainara rimaria oosana faqaafa asaurirana maraidanoo. Qumiasana siaifa andeeqara fasiqa fannoo unna ufa qimari fasiqana uraaqaranoo maridanoo. \p \v 23 Yaaweenara rufieenana maa maqanasaa kisaaqasaa mainnaranoo. Yaaweenara rufiainanoo sia mandainaina ani afaaqai aqufuannoo. \p \v 24 Akaqausa kaaqa kudoosaapee mariasa difaaniki narana qumaraseeqa nooki quqarara nikooqaidanoo. \p \v 25 Aanoo qimari fasiqana arinanoo irirana siaisa mina qafeeqa irirana mareefaranoo. Irirana faqaana aakapainanoo dauni irirana moo faqa moo faqa maraannoo. \p \v 26 Manda irirana faqaa faiqi fannoo kai narí akoona mandaikamma amaqeenoo narí anoona aiqamasaifanoo fifaqa mi oosanausa nisaurirana firaana maraidaqa. \p \v 27 Oo qini qimaaku naamuaqira ufa iriseenana akooqaifana finana anee irisaanna ufana minnisee furufara minnaranoo. \p \v 28 Ufa qimarianaki unna quandara ufa qimarifa andeeqara koota oosanara akooqaidanoo. Manda oosana maree mariasa aaqara oosana adiafaa iranara ridaqa. \p \v 29 Andeeqaranara nikooqee marisa sandufa misa nimaarusirafa maridanoo. Qunnaana samu furufari mariasa narirafa maridanoo. \c 20 \p \v 1 Moomoo biaqa nammmari neemarianafa ani fufufarirana faqa faaqa fuisee qirana faqa amiannoo. Nammari moomoo narana irirana sia marifa maridanoo. \p \v 2 Karaambaiqa aanoo qirafa kaasau fainiara foora rairai qidanoo. Faiqí moo fannoo mi karaambaiqana aranaqarana amirafa kuquannoo. \p \v 3 Faiqí moo fannoo narí maraqunara irisee tinoorirana faqa rakiranara faqa qeerairidanoo. Furufarirausa qusufa qimasee rakiranaki faqa aanooqiranaki faqa aqufidaqa. \p \v 4 Kudoosaapee mari fasiqafa saikira aukuana sia ainainifa aiqira aukuana naranara randainanoo aararaannoo. \p \v 5 Faiqí irirana faqaana irirafa faruma difukunara foora maridanoo. Faiqí irirana faqaafa kai mi fasiqana irirana meemaindaraana uqeera koorooiannoo. \p \v 6 Faiqi moomoosa fifau náriara faiqiara nimuqusirana faqaasa maridee qidaqa moodaa moodaa kai miqirausa maridaqa. \p \v 7 Andeeqara fasiqa amiqira oosana auqaifaqa mina faiqí namu asasidaqa. \p \v 8 Kaaraambaiqa fannoo narí qaarisaa ooqumarifi faiqí anaasee andeeqa nisaidanoo narí afunnoo kai mandainaina qafaidanoo. \p \v 9 Yafee faiqí moo fannoo kuqaa qinee anukarausee qiannoofee. Yafee faiqí moo fannoo qini mandainaina ruka taikeenoo fee qianno fee. Sia moo fannoo kuqaa miqi qiannoo. \p \v 10 Furufarira sikeera faqa furufarira amanira taqu faqa maridanoo. Yaaweefa aiqamaqarara fidiaqaa midanoo. \p \v 11 Faiqiuqaindi nári auqee maria oosnafa nári marirana kooroo idanoo. Anee misa andeeqaranara faqa amiqiranara faqa iri mariananoo. \p \v 12 Aaqoo irimarina faqa afu qafeemarina faqa Yaaweefa maasa auqu nimaqanau. \p \v 13 Anee faiqarafa faiqarafa ina nidana kudi marinnaaranoo. Ainaina inanoo moomoo narana marinana neennaranoo. \p \v 14 Ainaina feefauru firaafa marinara feefauri mariasa moomoo ufa qidaqa. Mifa mi ainainna feefaurummasee doo oonu dupira feefauru aqusee marainara narí amooqidanoo. \p \v 15 Amiqira irirana faiqí anaasee qimannimi marifa koora faqa siruaa faqa uraaqaranoo maridanoo. \p \v 16 Anee moo maqannaana ufaasu ainainee feefauru aminana anee furufarirafa maridana amiananoo. Miqimari fasiqafa moo anaasee aanai paquri masainanoo aniannee qinanoo mifa furufarira oosana faqaafa maridanoo kaqi fuannoo. \p \v 17 Qunna qimasee maree mari ainainafa aaqee adiaafa irafa mariannoo inaaqianna oommaaniara foora ooki kammu kammu qiannoo. \p \v 18 Anee amiqira aakapara ufa iriseenana ainaina auqainanoo anoona kambiqaannoo. Anee rakiranaki finana irirana faqaasa ufa iriseenana fua. \p \v 19 Munuqi miniqi marifa kukeeqara ainainara mandaika midanoo kooroo idanoo. Anee kaaqa ufa qimariasara qeerairia sia misa naaqandandia. \p \v 20 Faiqi moo fannoo narí anoona akoona aqurarainafa qausana qoomara foora dauni dimbaannoo. \p \v 21 Maqa fee qumiasana fee kai kaqi marainafa aaqee amiannoo marikinoo doo mandaika miannoo. \p \v 22 Faiqí moo fannoo mandoosana ani aminana anee sia narí miqianauree qia. Ani irirafa Yaaweenasaa mundusainanoo mifa ani dadaaqiannoo. \p \v 23 Unnaqira amanira ainainara Yaaweefa fidiaqaa midanoo. Unnaqira sikeerara faqa mifa akooqaidanoo. \p \v 24 Yaaweefa maasa qiku amaaqa uqaqifiqaidanoo daamua qidanoo. Faiqí naqimmasee narí aiku amaaqara iriannoo fee sia amana. \p \v 25 Faiqí moo sia oonumafi iriranaki moo ainaina Anutuna auqu ramasee asauku uqeerasee tatufirana amianauree qimarifa mandaika midanoo. Kasooaqee irisee narí aaqaranara oonumafi iriseenoo akooqaannoo. \p \v 26 Irirana faqaa karaambaiqa fannoo aiuqummasee yafee aaqainnana qafamasee mina rumbaidanoo sia minasa qimudaoo qidanoo. \p \v 27 Faiqí maraquna Yaaweena qooma maridanoo. Faiqí naundurai qaidanoo narí mariranasa niranara randaidanoo narí amanidanoo. \p \v 28 Uriqararafa faiqí aanaaseera amuqusirana faqa anoona ufa qirana faqa mi oosana qanda fannoo mi uriqararana mapuku amaqaannoo. \p \v 29 Kumaaraauqa nári nimudaanai qiranara nári nimooqidaqa. Nauraiqiuqa nári aandaunamu qafaida nári nimooqidaqa. \p \v 30 Aaqee mari fasiqa anaaseena arinana afaaqa ateeka seenana aakirana afaimma sainanoo andeeqasee mariani. Ariisainafa mina aunduraki faqa amuqusaki faqa findaukama saannoo. \c 21 \p \v 1 Yaaweefa maqasaa karaambaiqa irirana kaikaa nammariara foora ireeda kai minni fua mai ania qifanoo miqidanoo. \p \v 2 Anee aneenna marirana niranara andeeqanoo maridanoo fee qinanoo Yaaweefa ani qafamaseenoo ani amanammasee qafaannoo. \p \v 3 Faiqí anaasee amiqira oosana auqaranafa tatufirana suqa amirana umaqqaranoo maridanoo. \p \v 4 Manda oosana maree mariasa nári noori uqeerarafa faqa nári nimooqirafa faqa misa nifiqee fimarifaqa misa aaqaidaqa. \p \v 5 Amiqimmasee oonumafi irisee ainaina auqeenana moomoo ainaina faqaafa marinnaranoo. Aaqmura aamura inana sia moomoo ainaina faqaafa marinnaranoo. \p \v 6 Unnaqira aatata marasainna ainainafa sia kisaaqasaa ani faqa mariannoo. Mi ainainafa kai kaqi ani kuqiranaki quqaannoo. \p \v 7 Manda oosana maree mariasa nári faiqí narirafa nári rarisameeqee nári nariranaki quqaidanoo. Misa amiqira oosana auqarara nikooqaidanoo. \p \v 8 Aaqara oosana faqaa fasiqa aana eendaandiraa aana maridanoo. Aaqarana siaisa andeeqara oosana auqaidaqa. \p \v 9 Tiqeera maqaki maridana amana marinnaranoo. Firaa maqa amiqira maqa tiaki rairai qimari anaaseena faqa maridana manda marira marinnaranoo. \p \v 10 Manda oosana maree mariasa aaqara oosana auqarara naararee rafoora idanoo. Akaqausara faqa niqoonausara faqa sia nimudaoo idaqa. \p \v 11 Ufa rukiee mari fasiqana arifaqa irirana siaisa mina qafamasee irirana mareefaranoo. Aamuaqira ufa irirana faqaana qimaminanoo irirana moo faqa moo faqa maraannoo. \p \v 12 Andeeqara Anutufa manda oosana maree mariasa nári maaqaki auqee maria ainainara iridanoo. Mifa manda oosana maree mariasa kuridiranaki quqannisaannoo. \p \v 13 Kudi fasiqa fannoo dadaaqiaqeera nammeera qinana anee sia irinana kasooaqee anee faqa nammeera qinaqa sia moo fannoo iriannoo. \p \v 14 Faiqí moo fannoo ani faqa aanoo qimarinana anee kukeeqasee ainaina amisainanoo mina aanoo qirafa taikaannoo. \p \v 15 Amiqira ainaina kambiqaifaqa andeeqara fasiqa anaasee asasidaqa. Manda fasiqa anaasee mina qafamasee ummaara maraidaqa. \p \v 16 Amiqira irirana minnisee auianoo nifa kuqirafa mina afeesidanoo. \p \v 17 Faiqí moo fannoo amiqira ainaina faqa amiqira mariranara faqa rimarifa sia ainaina marifa mariannoo. \p \v 18 Andeeqara fasiqauqa ummaaraki aqufirara iafaqa manda oosana maree maria fasiqausa misa nimaaqa maqaidaqa. \p \v 19 Aadana maqa maaqaki aneennaraa maridana amana marinnaranoo. Aanoo qida rairai qimari anaaseena faqa maridana mandaika minnaranoo. \p \v 20 Irirana faqaasa maaqaki moomoo amiqira ainaina faqa fadameena faqa maridanoo. Irirana siaisa nárindi aaqee nama taikasee kaqi maridaqa. \p \v 21 Kuqaa qira oosana faqa amuqusira oosana faqa auqeenana maa maqanasaa kisaaqasaa marinnaranoo. Akaqausa aniara andeeqara fee qimasee uriqarara auqu amifaranoo. \p \v 22 Irirana faqaa karaambaiqa fannoo nimudaanai qimariasa faandaamura narisaa ititaqaana ooruree rapeepammasee narunifaqaaqa iannoo. \p \v 23 Anee sia ummaaraki aqufiraree qimasee aneenna afaurusaa amiqimmasee rakisia. \p \v 24 Aanoo qimarifa faqa ufa itairi marifa faqa faiqí moora uteeti qidaqa. Mifa narí amooqiranara kai afeekaiki marifa maridanoo. \p \v 25 Aininirara raindaani marifa ainainirara akooqaidanoo. Narí mi oosanafa narí kuqaa aridanoo. \p \v 26 Miqira fasiqauqa ainaina qimiaqee kai qimasaida iridaqa. Andeeqarausa sia miqidaqa afaarida kaqi nimidaqa. \p \v 27 Manda oosana maree mariasa tatufirana suqaranara Yaweefa fidiaqaa midanoo. Manda iriranannai tatufirana suqaa fanoo Yaaweefa fidiaqaa idanoo. \p \v 28 Kootaki unnufa qimarifa narí kuridiannoo. Anoona ufa kai andeeqasee qimarina ufa asasammasee iridaqa. \p \v 29 Manda oosana maree mariasa fifau andeeqarausa naanna raqa nidaqa. Andeeqarausa nári marirana niranara oonumafi irisee nidaqa. \p \v 30 Faiqí faiqi irirana faqa amiqira irirafa faqa sia ani dadaaqiannoo. Anee Yaaweena namuqaakiannanara sia dadaaqiannoo. \p \v 31 Misa fifau rakiranaki firara qoosauqa deedaqidaqa. Yasaweefa narí kai rakirana uri qararana nimidanoo. \c 22 \p \v 1 Andeeqara auqu amirafa moomoo ainaina faqa munnimma faqa uriqararafa maridanoo. Siruaa faqa koora faqa ureeqarafa maridanoo. \p \v 2 Ainaina faqaafa faqa kudi faqa amanaqarakai maridaqa. Yaweefa miqanda auqu quqanau. \p \v 3 Irirana faqaafa moo ummaara anifanoo qafeenoo amaanaidanoo. Irirana siaifa kaqi minaki fidanoo mi ummaarana maraidanoo. \p \v 4 Yaaweena ufa mau fidana aneenna mara maree quminana moomoo qumiasana munnimma faqa uriqarara auqu maraseenana kisaaqasaa marinnaranoo. \p \v 5 Aneenna mariranara amuqusinana anee manda oosana maree mariasa nári aatata fidaqa arimaria ufaannaki aruanoo qimasee rufia. \p \v 6 Faiqi aanaaqisaa amiqira aana aamuaqinanoo mifa faiqí firaanaikinoo mimau kai fuani. \p \v 7 Kudi fasiqa fannoo ainaina faqaana ainainira faiqi maridanoo. Dinnaa munnimma maree marifa munnimma nimi marina ainainira faiqi maridanoo. \p \v 8 Anee unnaqira oosana ummaqusainanoo mandainaina minakiqari kambiqa finoo quandaki ani aruannoo. Anee sia kaifaa faiqí mandaikamma nimaqeennaranoo. \p \v 9 Afaarinana aneenna narana kudi fasiqauqa naiad nimia. Miqinana anee amiqi amiqirana mareennaranoo. \p \v 10 Andeeqara oosanara fidiaqaa imari fasiqana mara aqusainanoo aanooqirafa faqa rairai qirafa faqa taikaannoo. \p \v 11 Anee anukara amuqusara faqa amiqira ufa qiranara faqa rinanoo maqasaa ani uriqarafa ani aqoondi mariannoo. \p \v 12 Yaaweefa amiqira iriranara faqa anoona ufa qiranara faqa rakisida nindafaida maridanoo. Unna qimariasa ufa Yaaweefa akooqoo kooroomma sainaqa aiqamausa irifaranoo. \p \v 13 Ainainirara raindaani marifa maaqaki ooqufaaqee maridanoo fifau unna qimasee kaasau faini madaanai marida ooquraana daruandoo qimasee maaqaki kai maridanoo. \p \v 14 Aatata nimari anaaseena maraqa nirafa ufaanara foora maridanoo. Yaaweefa arana qeemarisa mi ufaannanaki aridaqa. \p \v 15 Faiqi aanaaqiuqa furufarammasee nári aatata fifana unnaana samu narinanoo misa furufarirafa taikaannoo. \p \v 16 Ani ainaina moomoo kianifeera kudi fasiqauqa mandaikamma nimaqeenana kafaa ainaina moomoo faqaana munnimma aminana anee faqa kudi marinnaranoo. Moodaa fasiqa aiku asauku taikasee moo fasiqa asauku qara taikasee 30 irirana faqaa ufa. \p \v 17 Irirana faqaasa ufa qimannimiana iriaqa. Misa qimannimira ufa amiqimmasee iriaqa. \p \v 18 Mi ufafa ani iriranaki marinana afaurusaaqari moona qimamidana asasia. \p \v 19 Yaaweena saqarikiaqeera maa ufana inni qimannimidaqa. \p \v 20 Qinee moodaa fasiqa aiku asauku taikasee moo fasiqa asaukuqara oonu marasee 30 amiqira naamuaqira ufa faqa irirana faqa akara ruma nimaqeeqa. \p \v 21 Miqimmasee anee anoona ufara amiqimmasee irinnaranoo. Faiqí aniara anoona ufara randaannee qifana anee amiqimmasee paqurimmasee qimanniminaranoo. \p \v 22 Sia kudi fasiqeee qimasee mina ainaina kaqi maraa. Sia kootaki mina rafaaqafua. \p \v 23 Yaaweefa kudi fasiqa dadaaqinoo misa ufa iriannoo. Misa mandaikamma nimaqainausa nariqa faqa mandaikamma nimaqaannoo. \p \v 24 Anee sia qusufa qimasee kai kaqi aanoo qimari fasiqana aqoondikia. \p \v 25 Anee mina oosana irisee sia amana mi oosanna minniseennaranoo, arinnaranoo. \p \v 26 Moo fannoo ufaasu munnimma maraseenoo sia amana mina akiiqara feefauru iraree qinana sia anee amana aiqamasee mina akiiqara ianauree qia. \p \v 27 Anee faqa mina akiiqara sia amanaikinana sia feefauru niminaqa misa aniree ani aiqama ainaina marasee faiqara qaari faqa mareefaranoo. \p \v 28 Inni nikeeku nikaaku ooqai maqa oosummaqoona sia rapatutumma mafisaa. \p \v 29 Amiqira ainaina imarifa karaambaiqa ainainiranaki mariannoo. Miqira fasiqa fannoo sia oorudupira fasiqa auqu siaina ainainira faiqikiannoo. \c 23 \p \v 1 Anee uriqarara fasiqa faqa ooqu marifi narana naidana aneenna iriranaki mifa narana aminara iria. \p \v 2 Anee moomoo narana neemarianafa maridana aneenna aidirana rafaaqafua. \p \v 3 Anee sia mina amiqira naranara aqaara raani. Mifa ani akaru qiandoora sia irimariananoo. \p \v 4 Anee sia moomoo munnimma ainaina mararee qimasee afeeka taikaa. \p \v 5 Anee moomoo munnima marasainanoo kai kaqi taikaannoo. Mi munnimmafa aqoosa arufinanoo uqaumuara foora aqamaree sandaannoo. \p \v 6 Anee tatamaqimari fasiqana narana sia naa. Sia mina amiqira naranara amukaani. \p \v 7 Miqira fasiqa fannoo unna qimasee fifau aniara moo faqa moo faqa naannee qidanoo. Aunduraki aniara qoodaa naannee qidanoo fifau afauru fannoo kai miqi qidanoo. \p \v 8 Anee mina narana namaseenana raudamaki finana fidinnaranoo. Anee fifau mina faqa amiqira ufa qiananoo. \p \v 9 Anee sia furufarira fasiqa ufa amia. Mifa ani ufara sia asasiannoo. \p \v 10 Sia maqa ooqai oosu maqoona mafi moosaa quqaa. Fiaiqi faiqi maqa faqa sia maraa. \p \v 11 Yaaweefa misa afeeka itita nimaqarafa maridanoo. Mifa misa saaroo qinoo ani ufa amiannoo. \p \v 12 Ani qimami mari fasiqafinnai aaqoo quqasee amiqimmasee iria. \p \v 13 Faiqi aanaaqi ariranara sia amuqusinana minnisaa. Saamunnai kaqi arua sia kuquannoo. \p \v 14 Miqiannanannai anee misa marirana asumu mara quqaananoo. \p \v 15 Qini qimaaku anee irirana faqaafa marinaqa qinee asasianaura. \p \v 16 Anee irirana faqaasa ufa qinaqa qinee iriqa nasurianauranoo. \p \v 17 Anee sia manda oosana maree mariasa oosanara aidiani. Anee aiqama kari Yaaweena ameemaanai kai maria. \p \v 18 Anee miqinana kasooaqee ani marirafa amiqimmiannoo. \p \v 19 Qini qimaaku qini ufa iriseenana irirana faqaafa maria. Aneenna nirana mariranara amiqimmasee iria. \p \v 20 Sia moomoo nammari neemariasa faqa moomoo narana neemariasa faqa moodaanakikia. \p \v 21 Nammari moomoo neemariasa faqa moomoo narana neemariasa faqa qusasaa ainainara sarau ifaranoo. Narana namasee faasaana faiqaqee marifa qusasaa qamunna anaqi anaqirana afisusee mariannoo. \p \v 22 Aneenna akoona ufa iria. Sia mina ufa irinana sia amanaikinnaranoo. Ani anoofa asooaqainana amiqimmasee rakisia, sia akooakaa ia. \p \v 23 Kuqaa anoona qira ufa faqa amiqira irirana faqa afeekaikammasee maraa. Firaa ainaina marinara sia uqasaina moo fannoo feefauriani. \p \v 24 Irirana faqaa faiqi anoofa akoofa firaaqoo asasidaqa. Misa asasirana oosana maifaqa asasidaqa. \p \v 25 Miqinaqa ani anoofa faqa akoofa faqa aniara asasiaqa. Aneenna anoona afaaqa amiqirana aminanoo asasiani. \p \v 26 Qini qimaaku qini ufa amiqimmasee iria. Saina qini marirafa ani quqafiqaani. \p \v 27 Dapi maraqa nua aanaaseefa faqa moo fasiqa anaaqa faqa dikaanda miqirafa meemaqoo maridanoo. Faiqí minaki kuqira ufaanakiara foora aridaqa. \p \v 28 Misa ummuarira fasiqara foora maridaqa aniara rakisidaqa. Mi anaaseefa moomoo fasiqa furufara masaifaqa nariqa faiqí anaasee faqa mariana rakeeidaqa. \p \v 29 Yausee noori runusee marifaree. Yausee aanooqiranaki numudaqee marisa maridee. Yausee muamunda faqaasa maridee. Yausee fidika nifu namu faqa maridee. \p \v 30 Uainna nammari kisaaqasaa neemariasa kai mi ainainausa maraidaqa. Osana oosana nammari amanammasee qafeemariasa mi mandainainausa qafaidaqa. \p \v 31 Sia mi nammarina kaafaki adiasaina taatuqee arinanoo qaqaara raani. Mi nammarifa qaqarinnanara sia ani qaqaara raani. Asanandai adiasaina fadameenara foora farindeenoo ooqu finanoo sia qaqaara raani. \p \v 32 Mi nammarina nama taikasainanoo ukadiqara foora ani ukaqa amiannoo. \p \v 33 Anee namasainanoo ani afu mookamma finana sia ainaina amiqimmasee qafeennaranoo. Ani atikuraki irirafa furufara mafinana sia amiqimmasee irirafa aniki kambiqainana sia amiqimmasee ufa qinnaranoo. \p \v 34 Anee namaseenana sipakiara foora ooruku nammariki fimariandee idana teeqe taaqimminaranoo. Sipa faakanasaara foora faiqararidana meemai nammari qafainanoo amuqusammiannoo. \p \v 35 Amuqusinana anee maaqi qinnaranoo. Misa qini daruafaqa sia aupuraidaqee qinnaranoo. Misa saamu samu qini daruafanoo sia didafinoofee qinnaranoo. Qinee faisee findifinaqa moo faqa naanauree qinnaranoo. \c 24 \p \v 1 Sia manda oosana maree mariasa oosanara rua. Sia misa aqoondikia. \p \v 2 Misa iriranaki faiqí mandaikamma nimaqarara kai randaidaqa. Misa aiqama kari ummaara kambiqaanifeera kai ufa qidaqa. \p \v 3 Amiqira iriranannai faqa oonu mafi iriranannai faqa maaqa atunara foora aruseeqa usakaidaqa. \p \v 4 Amiqira irirafa mari maaqanaki amiqira ainainauqa qumbiqanoo maridanoo. \p \v 5 Irirana faqaa marirafa afeeka faqaa marirana uriaaqaramasee maridanoo. Amiqira irirafa afeeka faqaasa kaaqa urinnaaqaranoo maridanoo. \p \v 6 Anee moo maqannaasa faqa rakirarinana irirana faqaasiannai irirana mara mareenana rakirannai fua. Moomoo irirana faqaa fasiqa ufa iriseenana rakirana uriqareennaranoo. \p \v 7 Amiqira irirafa firaa farumara foora marifaqa furufarirausa sia iridaqa. Misa firaa ufa suqiranaki oonuree sia ufa qiaqaa ifaqa noo qumunimmasee maridaqa. \p \v 8 Maqee maqee mandainainara randee mari fasiqanara ummaara oosana aree marifee qidaqa. \p \v 9 Furufarirausa mandainaina auqarara kai iridaqa. Aiqama misa auqee maria ainainausa numoo ainaina kai maridanoo. Faiqí ramoo ramaa imari fasiqanra manda fasiqee qimasee qafaidaqa. \p \v 10 Ufarurira aukuana anee kudoosaapeenana anee afeeka siaifa marinnaranoo. \p \v 11 Kootaki faiqí quqasee fifau kuqa ariraree qifana anee minakinaana mareeqee kaqini quqaa. \p \v 12 Sia ani ainaina marida fee qia. Anutufa iridanoo mifa kai ani marirana rainaannoo fee qia. Mifa anisaa rakisidanoo, mifa iridanoo anee auqee mariannana akiiqara mifa amiannoo fee qia. \p \v 13 Oo qini qimaaku anee ookasaasa anoona naa. Mifa amiqirafa maridanoo afaurusaa quqasainanoo adiafaa iannoo. \p \v 14 Anee maana faqa iria. Amiqira irirafa ookasaasa anoonara foora adiafaa irafa maridanoo. Anee mina qumareenana kasooaqee amiqiranaki marinnaranoo. \p \v 15 Sia manda oosana maree mariasa naanna reenana andeeqarausa maaqa rapeemmasee minakinaa ainaina ummuariraee qimasee tipundaa ria. \p \v 16 Andeeqarausa moomoo kari aqufiqa misa amana findififaranoo. Mandainaina fannoo manda oosana maree mariasa narusainaqa kuridifaranoo. \p \v 17 Ani namuqaa mandainainaki aqufifana sia asasia. Mifa aiku rupauraki saamurinana sia nasuria. \p \v 18 Anee asasinanoo Yaaweefa ani qafainanoo akooqaannoo narí aranaqarana rafaaqafusee sia naruannoo. \p \v 19 Anee sia manda oosana maree mariasa marirana qinee faqa miqiraree qimasee iria. Sia misa mariranara rua. \p \v 20 Manda oosana maree mariasa sia misa kasooaqee marirafa mariannoo. Misa qausana qooma dauni maqa raquraminoo dimbaannoo. \p \v 21 Oo qini qimaaku, anee Yaaweena ameemanai faqa (maqasaa karaambaiqa nimeemaanai faqa maria). Ufa rukiee mariasa faqa sia moodaanakikia. \p \v 22 Miqi maria fasiqausa kai kaqi uqanna mandaikifaranoo. Moo mandainaina Anutufa faqa maqasaa rakisirafa faqa misasaa quqeefaranoo. Akaqa amiqira ufa maaqoo maridanoo. \p \v 23 Irirana faqaasa maa ufana faqa qimannimiqau. Siaasa fannoo kootaki akaqausa dadaaqinoo akaqausa rafaaqa finanoo sia andeeqaannoo. \p \v 24 Siaasa fannoo aaqee mariasara sia aaqarana marisee qinaqa faiqí anaasee aiqamausa mi siaasanara fidiaqaa ifaranoo. \p \v 25 Siaasa fannoo aaqee mariasara sia rufiarai kaqi ummaara niminafa reemindeemiriranaki maridanoo amiqira mariranaki asasida mariannoo. \p \v 26 Kuqaa anoona ufa qimaminafa ani aqoondi uqanna maridanoo. \p \v 27 Anee ququsa auquseenana ainaina masainanoo anoona koorooinana miqoo kai maaqa usakasee maria. \p \v 28 Anee kootaki oonuree sia aaqarana siaisara unna qimasee rafaaqa fua. Sia ani afauru fannoo unnufa qiani. \p \v 29 Sia maaqi qia, mifa ummaara qimindee kai iqa narí faqa ummaara amianee qia. Sia maaqi qia, qinee maa fasiqana narí mandainaina akiiqara kai aruannauree qia. \p \v 30 Qinee furufarira fasiqa ainainirara raindaani mari fasiqana afuqaki nidaqa qafeeqa. \p \v 31 Amuka faqaafa faqa firaa andanda faqa mina rafaaqafinoo marifaqa qafeeqa. Ooni faandaamura mi afuqanasee auquqaafa rapeemmaki aqufinoo marifaqa qafeeqa. \p \v 32 Qinee mina qafaidaqa oonu mafi iriqa. Oonu mafi iridaqa irirana mareeqa. \p \v 33 Ainainirara raindaani mariasa maaqi qidaqa. Maasa kaqikaaqoo faiqararee qidaqa. Maasa kaqikaaqoo idooamasee findifuanauree qidaqa. \p \v 34 Doo misa miqianara misa aiqama ainaina fannoo taikafuannoo. Sarau irafa faiqí nári mari fasiqafara foora ani aruannoo. \c 25 \p \v 1 Maa aaquqira ufafa Sooroomoonna akaqa aaquqira ufa maridanoo. Yuda maqannaa karaambaiqa Heeseekaiaafa fuka bukaki akara rumaqoofa maridanoo. \p \v 2 Maasa Anutuna auqu uqeeree marunafa mifa moomoo ainaina narí iriranaki kukeeqee marinara miqidaqa. Minara maasa mina uriqarara auqu amidaqa. Maqassaa karaambaiqauqa mina oosana maasa qima qimianara maasa misa firaa nuqu nimidaqa. Miqi kai masee maqasaa karaambaiqa irirafa firaafa marinara sia amiqimmasee iriranaura. \p \v 3 Maasa sia innaarunai mari ainainnara faqa ooruku nammari meemai mari ainainnara faqa irianaura. \p \v 4 Faiqí siraa tasirisirimmasee apaapa mara aqusee anoona amiqirana kai uqasaifanoo ainaina akoofasa fannoo mara maree munusee auqidanoo. \p \v 5 Maqasaa karaambaiqa manda ufa aakapee mariasa mara aqusaifanoo mina rakisi amaqarafa afeekaikiannoo. \p \v 6 Anee maqasaa karaambaiqa afusaa oonuree sia aneennara faiqí firaasee qia. Sia aneennara uriqararausee qia. \p \v 7 Anee sia faiqí firaasa nimaaqa maqasee misa qannusaa ooqu maria narí anirainaqa ani aiqaifanoo sia andeeqaannoo. Minara anee kaiqeesa faqa marinaqa nariqa kai ani aaraifana oonu faiqí firaasa faqa ooqu maria. \p \v 8 Anee aneenna aqoonnana moo ainaina qafamasee sia aaqmuraaqmura inana kootai munu koorooia. Moo fasiqa mi ainainnara amiqimmasee irimarifa aniree ani ufa rafaaqafu sainana anee naqaa fee innaree. \p \v 9 Anee aneenna aqoonnana faqa ufa rainaidana kai kaqi mi fasiqafinnai oonuree mi ufana andeeqa taikaa. Anee moo kukeeqara ufa iriseenana sia mi ufana koorooia. \p \v 10 Anee minauqa kooroo inanoo mi fasiqafa asaurinaqa faiqí aniara sia umee ufa kukeeqaifee qimasee asaurirana amifarahnoo. \p \v 11 Faiqí moo fannoo amiqira ufa qinafa amiqira ainaina koorannai auqusee siruaannai afaaqa auquqaafara foora mina ufa maridanoo. \p \v 12 Faiqí moo fannoo irirana faqaa fasiqa aauqima nimaqara ufa irisee eedoo qinafa koorannai auqira fidinaanu naaqooki uqee mariana faqa uraaqararafa maridanoo. \p \v 13 Ufa maree fuani feera aiqainafa andeeqasee narí rakisirafa qinna ufana qimanniminanoo misa mi ufafa asasirana nimiannoo. Faiqí afuqaki narana unaki marifanoo suani arifanoo fuka nammari naindee iannoo. \p \v 14 Faiqí moo fannoo moo ainaina nimiraree qimasee qima afeekaikammaseenoo sia nimifa aadana oonnamuara foora maridanoo. Mifa ufai uqinoo oonnamu rakee ifanoo aaku sia rindee idanoo. \p \v 15 Reendeenira ufa fannoo amudaani raqa ummooquka midanoo, miqimmasainaqa rakisirausa faqa ani ufa irifaranoo. \p \v 16 Anee ookasaasa anoona kaaqa adiafaa imari ainainna paqurimmasee aneenna amana kai naa. Moomoo namasee fidinafaara. \p \v 17 Sia aneenna aqoonana maaqai maqee maqee namummaqaa, miqinanoo mifa aniara akooqainanoo fidiaqaammiannoo. \p \v 18 Narí aqoonnanara unnufa qimarifa qaseemara foora faqa aaruqira feefannaira foora narí aqoonnana aridanoo. \p \v 19 Anee manda aukuana unna qimari fasiqanasaa dadaaqiani fee qimasee mundinana anee afai rufidira fara foora narana neemariananoo. Anee aiku pipisaaqa usirafara foora aana fimariananoo. \p \v 20 Oori runusee marina aaqa oorureenana asasira idi rainanoo akooqaannoo. Suaraki faiqí moo fannoo qamunna akusee marifana rafaqaamma maraana suara arindee innaranoo. Moona afaaqa aurimarinaki ooruku anoona adieera foora iananoo. \p \v 21 Ani namuqaa aararainana narana amia. Nammariara aidinana nammari aminanoo naani. \p \v 22 Anee miqinanoo mina asaurirafa idara foora qaannoo. Yaaweefa mina akiiqara ani amiannoo. \p \v 23 Munuqi miniqirafa noori runirana maree anidanoo. Suani ataaqeendari ufai fannoo aaku maree anindee idanoo. \p \v 24 Tiqeera maqaki maridana amana marinnaranoo. Firaa maqatiaki rairai qimari manda anaaseena faqa maridana mandainainaki marinnaranoo. \p \v 25 Nianaindari aninna amiqira ufana asooara nammariara foora nainanoo rukukuqama amiaqaannoo. \p \v 26 Manda oosana maree mariasa andeeqara fasiqara anee maa manda oosanna marannee qimasee sandanainai qifanoo eedoo qimasee auqeenoo mifa faqa mandaikammiannoo. Amiqira nammari mookoofa amanee kai randaida qumimarina neemarianaki dumuna kai qumbiqanoo mariannoo andeeqara fasiqa mandaikirausa ufara eedoo irafa miqinoo maridanoo. \p \v 27 Anee adiafaa ira ainaina neeneesainanoo mandaika miannoo. Anee aneennara uriqararanara randainanoo mifa faqa mandaika miannoo. \p \v 28 Faiqí moo fannoo narí aranaqarana sia qumaraifa maqusa faandaamura rapee inoo marifaqa akoosa mariafaqa namuqaa keeqaaqaa inoo mariara foora inoo maridanoo. \c 26 \p \v 1 Furufarira fasiqa mareeqee uriqararafaikinanoo sia andeeqaannoo. Suani aukuana aaku riara foora midanoo. Nandi aiqira aukuana aaku rindee midanoo. \p \v 2 Aaqarana siai fasiqafa unna qimasee aqurarainna ufafa sia mina qumaraannoo. Mi ufafa ufiniara foora kaqi aqanoo oonuree aniree inoo nidanoo, sia saqariasaa uqaidanoo. \p \v 3 Qoosa sana samu aridaqa. Qainna doonki ooki quqasee mi sanda atina qumaraafanoo nifiqee fidanoo. Miqi kai iqa furufari mari fasiqana unnaanna samu arinanoo iriannoo. \p \v 4 Sia anee furufarira fasiqa fannoo ani manda ufara irainana mina faqa ufa qia. Ani faqa mi furufarirafa aaku finana miqinafaara. \p \v 5 Furufarira fasiqa fannoo furufarira ufa ani qimaminana anee mina ufa rukiasee saa manda ufa qiaanoo qia. Anee sia miqinanoo mifa nariara irirana faqaasee qinoo narí amooqiandoora. \p \v 6 Anee furufarira fasiqa moo ufara aiqeenana aneenna aiku ateekeera foora innaranoo. Anee ummaarara randee mariananoo. \p \v 7 Furufarira fasiqa ookiqari irirausa ufa qinafa sia mi ufafa narí dadaaqiannoo, aiku mandaikirafara foora maridanoo. \p \v 8 Anee futufeetiki ooni quqasee aqusainanoo sia mariannoo fuannoo. Anee furufarira fasiqa mareeqee uriqararanaika masainanoo futufeetikiara foora aqinnaranoo. \p \v 9 Faiqí moo biaqa nammari amiqimma namasainnana amukafaqaa ainaina asaukuki quqasainanoo kaqi qumarainanoo asauku tapooqainanoo sia iriannoo. Anee irirana faqaasa ufa furufarira fasiqa qiaminanoo mifa miqi kai inoo narí afaaqa aruannoo. \p \v 10 Faiqí moo fannoo furufarira fasiqa fee kaqi nimari fasiqanee mareeqee narí ainainiranaki quqainafa aiqamausa naridanoora foora idanoo. \p \v 11 Furufarira fasiqa fannoo ooqai furufarira ainaina auqeeundee inoo kaifaa auqaidanoo. Fainiara foora fidisee quandafi kaifaa naidanoo. \p \v 12 Furufarira fasiqa kaqikaaqoo amanaikianoo. Nariara irirana faqaasee qimarifa sia amnaikiannoo. Furufarira fasiqa ooreeqarafa uqanna maridanoo. \p \v 13 Ainainirara raindaanimari fasiqana unna irirafa maaqimminoo maridanoo. Kaasau faini aanai maridanoo kaaqa ukaqee marifa marifaqa daruandooree qidanoo sia ainainai fidanoo. \p \v 14 Ainainirara raindaanimarifa narí qaarisaa faiaqeeidanoo quanda qaandida maridanoo. Mifa kooqi qainnara foora quanda qaandida maridanoo. \p \v 15 Kudoosaapee marifa narana mareeqee ooki quqarara akooqaidanoo. \p \v 16 Ainainirara raindaani marifa narí iriranara uriqarara fee qidanoo. Qisauku dinni taikasee dinni qaaa marasee (7) irirana faqaasa irirana urinnaaqaraqa maridaqee qidanoo. \p \v 17 Sia tinooriranaki aqufua. Anee miqinana faini aaqoora foora qumarainanoo ukaqa amiannoo. \p \v 18-19 Faiqí moo fannoo unna qinanoo moo fannoo kuqaamifoora mandainainaki aqufuannoo. Aqufifanoo mifa maaqi qiannoo oo qinee fifau unna qiqa uteeti qunnanara anee mandainainaki aqufuananoofee qiannoo. Miqi mari furufarira fasiqafa ida qeemari duru feefana indaamma uqirafa nidanoo narinaa nidanoo. \p \v 20 Ida ati taikaifanoo doo ida imbaidanoo. Munuqi miniqirufa miqi kai inoo taikainanoo aanoo qirafa taikaannoo. \p \v 21 Ida kudima idaunisaa quqasainanoo dauni atooqafinoo qaannoo. Ida aadana faqa idaki quqasainanoo firaaqoo qaannoo. Manda ainaina oosana areemarifa ummaara kambiqaani feera miqidanoo. \p \v 22 Munuqi miniqirufa fannoo adiaafaa ira narana miqirafa mina aranandaki maridanoo. \p \v 23 Amiqira ufa qimari fasiqafa aundurai mandaikirafa maridanoo, mi fasiqafa qafee miqirafa apatasaa anukarafa akara faqaafa aundurai kudima arirafa maridanoo. \p \v 24 Qaara irirana mau fimarina ufa fannoo amiqirafa maridanoo. Aundurakiqari nikaru qidanoo miqidanoo. \p \v 25 Mi fasiqafa amiqira ufa ani qimaminana sia mina ufa iria. Mina aunduraki manda ufa oosana oosana qumbiqanoo maridanoo. \p \v 26 Mi fasiqafa narí fidiaqaa ira mandufa amiqira ufannai dadapaani maseenoo mimau amiqi amiqi marinaqa aiqamausa mifa manda ainaina auqee marina qafeearanoo. \p \v 27 Faiqí moo fannoo madika indufuseenoo moo fannoo minaki aqufuani fee qimarifa narí aqufidanoo. Faiqí moo fannoo oonitia umbaqi aminanoo moo fasiqa aruani fee qifanoo oonu aruakinanoo narí aruannoo. \p \v 28 Unna qimari afaurufa kuqaa anoona ufara fidiaqaa midanoo. Unna qimasee amiqi amiqi marifa mifa mandaikamma nimaqaidanoo. \c 27 \p \v 1 Anee duna auqararee qinna ainainnara sia qimasee aneenna amooqia. Anee maqee kambiqaaninna ainainnara sia irimariananoo. \p \v 2 Sia aneenna amooqia, saina moo aanaamuru fannoo ani amooqiani. \p \v 3 Furufarira fasiqa fannoo firaa umaarara ainaina auqaidanoo. Mi ummaarafa ooni umaara faqa nukuda umaara faqa uriaaqaranoo maridanoo. \p \v 4 Aanoo qirafa faqa aranaqarafa faqa mandainaina maridanoo. Aqoonnanara rairai qirafa misa firaafa maridanoo. \p \v 5 Manda ainainaki mari fasiqanara qaoo qirafa minara aidirana uriaaqaranoo maridanoo. Mifa sia ani aidirana qafaani. \p \v 6 Anee aaqamasainanoo ani aqoondi fannoo ufannai aidafuma aminafa mifa andeeqara aqoondi mariannoo. Namuqaa fannoo unnaqimasee amooqira ufa moomoo anisaa quqaannoo. \p \v 7 Faiqí moo fannoo amuaqu inoo marinanoo kaaqa adiafaa imarina ookasaasa anoona aminanoo minnisaannoo. Faiqí moo fannoo aarara marifa sukaqee mari narannara adiafaa irafee qimasee kaqi naannoo. \p \v 8 Faiqí moo fannoo narí maaqa quqasee aiqama tinai nimarifa ufini aanna raidanoo narí aanaamukiqari quqasee furufara inoo aiqamai nidanoo. \p \v 9 Afundimari ainainna afaaqai akusaananoo afunda afaaqai ifanoo aundura asasidanoo. Aneenna aqoondi amiqira aamuaqira ufa qiaminanoo mi aamuaqira ufafa amiqira afundara foora ani rafaaqafuannoo. \p \v 10 Aneenna aqoondi faqa aneenna akoona aqoondiara faqa sia qaunua. Anee umaaraki aqufinana sia aneenna nianai mari akaqaafasaanara dadaaqiannee qia. Aneenna adeedi mari aqoondifinnai oonurainanoo mifa ani dadaaqiannoo. \p \v 11 Qini qimaaku anee irirana faqaafa marinaqa qinee asasianaura. Yafee aniara qini diqifaqa ani irirana mau fiqa misa rafaaqafuanauree qinanee. \p \v 12 Irirana faqaafa mandainaina anifanoo iriseenoo amaaraidanoo. Irirana siaifa kaqi oonurama minaki aqufinoo ummaara maraidanoo. \p \v 13 Anaamurundari sia irimarinna fasiqafa aniree qinana munnimma aminana anee furufarirafa mariananoo. Miqimari furufarira fasiqafa dapi maraqa nua aanaaseena munnimma amisee maraanoo. \p \v 14 Anee aneenna aqoondi kananaana afaurirna findifinana firaaqoo faaqa rumasee amandeenana mina aquraree mariananoo. \p \v 15 Aaku rikari kapatu fannoo aqufidanoo sia taikaidanoo. Manda anaasee fannoo mina kaukaata qirafa kapatu aanna raidanoo. \p \v 16 Anee ufai qumanee rafaaqa fidanee anee fadameena aki mariana asaukuki qumaraidanee, sia. Miqi kai inana sia amana mi aanaaseena kaukaata qirana rafaaqa finnaranoo. \p \v 17 Qumi faqa saasuna faqa marasee narisaa anrisaa anainanoo afaidaannoo. Faiqí moo fannoo narí aqoondi faqa moodaaqoo marida narí qimami narí qimamiafanoo ufa fannoo narí dadaaqi narí dadaaqinoo andeeqaannoo. \p \v 18 Anee murisaa amiqimmasee rakisinanoo irainana anee tiqisee neennaranoo. Miqi kai inoo ainainira faiqi fannoo narí uriqararana ainainasaa amiqimmasee rakisinafa uriqarafa mariannoo. \p \v 19 Faiqí moo fannoo nammari afainni kikiqammafi narí oori afiri nammariki qafaidanoo. Mifa narí mariranara faqa iriranara faqa iriseenoo miqirafa maridanoo fee qiannoo. \p \v 20 Faiqí moo moo kuqimariafanoo sia kuqira maqa maaqa umbiqaidanoo, kaqi kai kuqida maridaqa. Miqi kai inoo sia amana faiqí narí aidirana aiqama afaqanoo munu taikaannoo. \p \v 21 Idannai koora faqa siruaa faqa tasirisirimmasee amanammasee qafaidaqa. Miqi kai iqa faiqí marirafa kai faiqiara kooroo idanoo. \p \v 22 Anee furufarira fasiqa kuqa ariara foora masainanoo sia mina furufarirafa minaki marifa taikaannoo kaqi mariannoo. \p \v 23 Anee aneenna sipsipasaa faqa burimakausaa faqa amiqimmasee rakisia. \p \v 24 Ani munnimma fannoo sia kisaaqasaa mariannoo. Maqasaa karaambaiqa aiku asauku sia kisaaqasaa marifaranoo. \p \v 25 Ani andanda kisaaqaikinana ateekasainanoo fuka andanda kambiqaani. \p \v 26 Anee aneenna sipsipa asausinnoo aneenna qamunna auqua. Anee aneenna mimmi akaqana nimisee minasaaqaraa munnimma marasaannananno maqa feefauria. \p \v 27 Aneenna mimmi akaqafa kaqi marina naamma anoona tatisee anee faqa aneenna faiqi namu faqa aneenna dadaaqi maria manaaqausa faqa naaqa. \c 28 \p \v 1 Manda oosana maree marifa sia moo arirafa marifanoo kaqi fifau sandaidanoo. Andeeqara oosana faqaafa kaasau faini raioonnara foora pasoosidanoo. \p \v 2 Ufa rukiee maria maqanaasa misa uriqararausa qusasaa mariqa moo fannoo mina maraqusee kikiqidanoo. Irirana faqaafa irirana rainee marifa mifa andeeqa nimaqaidanoo kisaaqasaa mariannoo. \p \v 3 Kudi fasiqauqa manda rakisira rakisi nimaqee marifa aaku firaafara foora rinoo narana aina madaikamma aqimarifa maridanoo. \p \v 4 Andeeqara ufara nikooqee marisa ufa rukiee mariasa dadaaqidaqa. Andeeqara ufa mau fimariasa ufa rukiee mariasa itita nimaqaidanoo. \p \v 5 Manda oosana maree mariasa sia andeeqara oosanara iridaqa. Yaweenara inaaru qimariasa misa andeeqara oosanra amiqimmasee iridaqa. \p \v 6 Moonoo ainaina faqaafa eendaanidira aatata nimarifa ureeqarafa maridanoo. Kudi fasiqa andeeqaraqoo kai nimarifa mina urirarafa maridanoo. \p \v 7 Sanda ufamau fimarifa kumaaraafa iriana faqaafa maridanoo. Moo kumaara fanoo kaaqa narimari fasiqana aqoondiki marifa narí akoona asaurirana amidanoo. \p \v 8 Faiqí moo fannooo narí munnimma ufaasu nimiseenoo mina akiiqara firaaqoo ootupamasee maree marifa sia mi munnimmana uaqeeiannoo. Mi munnimmafa aiqaree kudi fasiqauqara amuqusi mari fasiqafinnai fuannoo. \p \v 9 Faiqí moo fannoo Yaaweena sandufa ameesuqinafa Yaaweenara inaaru qinanoo Yaaweefa mina innaaru irinoo fidiaqaammiannoo. \p \v 10 Andeeqarausa rarisameeqee manda ainaina auqarafaki uqeemarifa narí ufaanaki narí aridanoo. Asakadiki ikariri sia marifa Anutufa mina akiiqara amiannoo. \p \v 11 Ainaina faqaafa unnaqimasee nariara irirana faqaasee qidanoo. Kudi fasia fannoo kuqaa irirana faqaafa maridanoo mifa misa oosanara amiqimmasee iridanoo. \p \v 12 Andeeqara fasiqa uriqarafaikinaqa faiqí anaasee aiqamausa firaaqoo asasifaranoo. Manda oosana maree marifa uriqararafaikifaqa faiqí anaasee rufiasee kukeeqeefaranoo. \p \v 13 Faiqí anaasee moo fannoo narí aaqarana kukeeqee marifa sia amiqirana maraannoo. Kooroommasee minnisainnana Anutufa afauaannoo. \p \v 14 Aiqamakari Yaaweena ufa mau finana asasiranaki marinnaranoo. Ufa rukieenana mandainainaki marinnaranoo. \p \v 15 Manda oosana maree mari karaambaiqafa kudi fasiqa anaasee manda rakisira rakisinnimaqee marifa kaasau kuarara foora faqa kaasau fainiara foora faqa maridanoo. \p \v 16 Narí maqannaa mandaikamma nimaqee mari urirqararafa irirana oorudupirafa maridanoo. Unna qira oosanara akooqee marifa kisaaqasaa rakisi nimaqaannoo. \p \v 17 Faiqí kuqa arinafa narí madika indufidanoo. Sia moo fannoo mina dadaaqiannoo. \p \v 18 Kuqaa qira oosana mareenana amiqimmasee marinnaranoo. Sia kuqaa qifa oosana mareenana kai kaqi tautummaki manda ainainaki aqufinnaranoo. \p \v 19 Maqa auqee mari fasiqafa mina narana moomoo maidanoo. Fifau faafau inoo nifa kudi mariannoo. \p \v 20 Kuqaa qira oosana faqaasa Anutufa firaaqoo amiqi amiqimma amaqaanoo. Kai kaqi moomoo munnimma ainaina faqaasa mariraree qimariasa aupuraranaki aqufifaranoo. \p \v 21 Kootaki moo fasiqa dadaaqinara moo fasiqa mandaikamma amaqarafa manda oosana maridanoo. Akaqa siaasauqa noo rafaaqafia munnimma maraseeqa miqidaqa. \p \v 22 Kaaqa ainainara tatamaqi mari fasiqafa kai kaqi moomoo ainaina maranaa qidanoo, miqi marifanoo sia irirai miqi mari kudikirafa doo mina amaarusinoo maridanoo. \p \v 23 Anee faiqí moo manda oosana marainara qaoo qinanoo mifa minara kasooaqee dufi dufi qinanoo mina dufi dufi qira ufa fannoo fadameena akira ufa uraaqaranoo maridanoo. \p \v 24 Faiqí moo fannoo narí anoofa akoona ainaina ummuarammasee sia manda oosana maree fee qinafa mifaa faiqí ainaina mandaiki mariasa naanna raidanoo. \p \v 25 Ainainara tatamaqi mari fasiqafa ummaara uqeeraidanoo. Yaaweenasaa mundi mari fasiqafa moomoo ainaina faqaafa maridanoo amiqimmasee mariannoo. \p \v 26 Faiqí moo fannoo narí irirana mau fimarifa fufufarirafa maridanoo. Faiqi moo fannoo irirana faqaasa aatata fimarifa asooaranaki maridanoo. \p \v 27 Faiqí moo fannoo kudi fasiqauqa nimimarifa mifa sia sarau iannoo. Kudi fasiqauqa sia nimimarina faiqí aquraraidaqa. \p \v 28 Manda oosana maree mariasa uriqararausai kiafaqa faiqí anaasee kukeeqaidaqa. Mi manda oosana maree mariasa kuqifanoo andeeqarausa kaifaa rakisi nimaqeefaranoo. \c 29 \p \v 1 Kaukaata qimari fasiqana moomoo kari andeeqaafanoo sia irimarifa qusasaa radamu saifanoo mina andeeqara aana sia mariannoo. \p \v 2 Andeeqarausa rakisirausaikiafaqa aiqama fasiqa anaasee asasidaqa. Manda oosana maree mariasa rakisirausaikiafaqa aiqama faiqí anaasee ummaara maraidaqa. \p \v 3 Irirana faqaafa marinanoo ani anoofa akoofa asasiannoo. Dapi maraqa nua aanaaseefinnai fimarifa narí munnimma aiqama aqu taikaidanoo. \p \v 4 Maqasaa karaambaiqa fannoo andeeqara oosananoo maa maqa maaqana rakisifanoo afeekaikinoo maridanoo. Munnimmara iridanoo rakisifanoo mifa rakisimari maqa maaqafa maaniki aqufidanoo. \p \v 5 Faiqí moo fannoo narí aqoonnana fadameena akira ufa ami marifa narí mina ufaana fufidanoo. \p \v 6 Manda oosana maree mariasa nári aaqarafa nári ufaana fufufifaqa aridaqa. Andeeqee mariasa asasammasee idiana faqa fidaqa. \p \v 7 Amiqira fasiqa fannoo kudi fasiqa ummaarara faqa iridanoo. Manda oosana maree marifa sia miqira ainainara iridanoo. \p \v 8 Ufa rukiee mariasa nári maqannaasa nirana fundakida aanooqirana uqeera nimidaqa. Irirana faqaasa aanooqirana asooama nimaqaidaqa. \p \v 9 Irirana faqaafa furufarirana afiqee kootai munusaifanoo furufarirafa aanooqimasee uteeti qidanoo. \p \v 10 Faiqí fidika ruiqarara rimariasa andeeqara fasiqara fidiaqaa midaqa. Andeeqara fasiqauqa misa mariranasaa itita nimaqaidaqa. \p \v 11 Irirana siaisa nariqa aanooqirana akooqoo koorooidaqa. Irirana faqaasa nári naundurai kai nári ufa rafaaqa fidaqa. \p \v 12 Uriqararafa unna ufa irimarifa marinaqa aiqama mina dadaaqimariasa unna ufa qimariasa kai marifaranoo. \p \v 13 Kudi fasiqa faqa minasaa rakisi marina faqa Yaaweefa kai nifu nimiqaifanoo. \p \v 14 Uriqararafa kudi fasiqa andeeqaranara qimarifa naaru naaru rakisi nimaqaannoo. \p \v 15 Faiqi aanaaqi arusee andeeqainafa amiqiannoo. Faiqi aanaaqiuqa nári irirana mau fiqa nári ninausa nisaurirana nimifaranoo. \p \v 16 Manda oosana maree mariasa uriqararausai kifanoo mandoosana fannoo firaafaikiannoo. Andeeqarausa manda oosana maree mariasa saamurifaqa qafeefaranoo. \p \v 17 Aneenna faiqi namu andeeqara ufa naakapainaqa misa andeeqara aatata fifana anee asasinnaranoo. \p \v 18 Anutuna itita nimaqarafa sia mari maqa maaqanaki sia mina sandufa maridanoo. Anutuna sandufa mau fimariasa asasiranaki maridaqa. \p \v 19 Anee ufannai kai ainainira faiqi ufa qimaminanoo siamma iriannoo. Mifa ani ufa amiqimmasee irisee sia mimau fuannoo. \p \v 20 Irirana siaifa kaqikaaqoo amana maridanoo. Sia irirana irisee ufa qimarifa mandaika uqanna inoo maridanoo. \p \v 21 Anee aneenna ainainira faiqi faiqi aanaaqisaaqari aidi maru ainainna amisainanoo kaqi kaaqoo marinoo mi ainainira faiqifa ani aiqama ainaina maraannoo. \p \v 22 Qusufa qimarifa moomoo aanoo qirana faqa ummaara faqa uqeeraidaqa. \p \v 23 Narí auqu uqeeree marifa asauriranaki aqufuannoo. Narí mara maree qumi marifa uriqarara auqu maraannoo. \p \v 24 Ummuarira fasiqa dadaaqinara aneenna kai aneenna namuqaakinnaranoo. Kootaki oonuree anoona ufa qinaqa mina akiiqara misa aupurarana amifaranoo. Mifa kukeeqainanoo Anutufa mina aqurara ufa qiannoo. \p \v 25 Anee faiqiara rufieenana aneenna ufaana fufi mariananoo minaki aneenna arinnaranoo. Yaaweena saqariki marifa amiqiranaki maridanoo. \p \v 26 Aiqamausa maqasaa uriqararana oorisaa oonuree andeeqaranara iraidaqa. Sia minannai nári andeeqarana mareefaranoo Yaawee finnaindaraana mareefaranoo. \p \v 27 Andeeqarausa manda oosana maree mariasara fidiaqaa midaqa. Manda oosana maree mariasa andeeqarausara fidiaqaa midaqa. \c 30 \p \v 1 Maa ufana Akurafa Yakeena amaaku fannoo Itieerana faqa Ukarana faqa akararuma niminau. Mifa maaqi qinau, Anutufa sia qini faqa maridanoo, Anutufa sia qini faqa marifaqa sia qini dadaaqirausa maridaqa. \p \v 2 Qinee aandaura foora maridaqa. Faiqí irirafa sia qiniki maridanoo. \p \v 3 Qinee sia amiqira iriranara iridaqa. Qinee sia uqanna Anutunara iridaqa. \p \v 4 Yafee innaarunai oorureenoo fee uminau. Yafee ufai narí asaukunnoo afapita qumareenoo fee. Yafee nammari qamunnasaa sakasee qumaraannoo fee. Yafee aiqama maqa atiuqa auquseenoo fee atukaramma quqanau. Mina auqu yafee. Yafee mina amaaku auqu. Anee iridana qimaqiminaqa iria. \p \v 5 Anutuna ufa aiqama anoona kai kambiqaidanoo. Mifa qi ufafa anoona kai kambiqaidanoo. Mifinnai fimariasa mifa rakira saqariara foora itita nimaqaidanoo. \p \v 6 Sia innee mina iriranasaa inneeqa irirana ootupaaqa. Mifa inni ootupara ufara unna fee qimaseenoo niqiannoo. \p \v 7 Qinee qaara ainainara Anutuna iraidaqa. Qinee kaqi maa maqanasaa marunaqoo qiminaqa marasee kuqua. \p \v 8 Nikaru qirana faqa unnufa faqa nianai futeeqa quqaa. Kaaqa kudikirana sia qimia, kaaqa moomoo ainaina faqa sia qimia. Qiqa qimana kai qimia. \p \v 9 Qinee moomoo ainaina faqaasa maridaqa aniara sia irianoora. Qinee ainaina siaisa maridaqa moosa ainaina ummuariqa qeeqa Anutuna auqu rafaaqa fuanoora. \p \v 10 Innee moo fasiqa ainainira faiqiara sia mandufa qiaqa. Mina rakisirafa irisee quandafi inni niqinaqa manda mareefaara. \p \v 11 Akaqa fasiqa anaasee narí nikausa manda afaaqooqa nimisee narí ninausa sia amiqimma nimaqaidaqa. \p \v 12 Akaqausa náriara ikairi siaisee qidaqa. Misa numoo marifaqa misa Anutuna afusaa ikairi faqaasa maridaqa. \p \v 13 Akaqausa náriara amiqirausee qidaqa. Misa náriara kaaqa amiqirausee qidaqa. \p \v 14 Akaqausa nifauru keedai miqirafa maridanoo. Misa nifauru musuka miqirausa maridaqa, minannai ainaina siaisa nambiqeefaranoo. Minanna kai kudi mariasa rukeefaranoo. \p \v 15 Tumooka qaara manaaqa faqaafa maridanoo. Aiqama qara moodaa nuqu faqaasa maridaqa. Miqanda nuqu Qini Qimia. Qaara faqa qaara faqa ainaina fannoo sia doo amanee qidanoo. Kaqi moo faqa moo faqa qimiaqee qidanoo. \p \v 16 Moo kuqirausa maqa maaqara qidanoo, Moo anaasee narí afaaqi faqa moomoo kari faiqeenoo sia faiqi maraidanoo. Moo aadana maqa maaqa fannoo aakuara aididanoo. Moo ida fannoo fifau faafau qaidanoo. \p \v 17 Faiqí moo fannoo narí akoonara uteeti qimaseenoo narí anoona asooqa ufa rukiainafa duee dueena fannoo mina afu qimbaannoo. Mina amaqi meemoonauqa rapeeifaranoo. \p \v 18 Qinee qaara faqa qaara faqa ainaina oosanara randaidaqa sia iridaqa. \p \v 19 Moo meemoona fannoo innaarunai qaqanoo nimari oosanna faqa moo sakani fannoo oonimau nimari oosanna faqa moo oosana sipa fannoo nammari amuaqumau nimari oosanna faqa moo faiqí faqa maanaaqa faqa nariara nariara rimaria oosannara sia iridaqa. \p \v 20 Dapi maraqa nua aanaaseesa maaqimidaqa moo ainaina qumee namaseenoo oorindanaindaraana rukaseenoo sia qinee ummuari marunausee qidanoo. \p \v 21 Qaara faqa qaara faqa ainaina maqa fannoo akooqainara maa maqafa kasidanoo. \p \v 22-23 Moo ainainira faiqi fannoo karaambaiqaiki marina faqa moo furufari mariasa moomoo narana neeneesaafanoo nimuaqu imarina faqa moo fidiaqaa imaria aanaaseefa faiqí maree marina faqa moo ainainira maanaaqa fannoo narí rakisira aanaaseena uriqararafaikirana mi ainainausara maqa fannoo akooqaifanoo kasidanoo. \p \v 24 Maa maqanasaa qaara faqa qaara faqa ainaina kaqikaa ainaina maridaqa misa irirafa firaafa maridanoo. \p \v 25 Moo ainaina tarika mifa afeeka siai ainainafa maridanoo. Suani aukuana narana suqu quqasee aaku aukana mina naidaqa. \p \v 26 Moo ainaina qiroosa maridaqa misa faqa afeeka siaisa maridaqa. Misa nári maaqa firaa ooniuqa qambaana usakaidaqa. \p \v 27 Moo ainaina pandaaqa maridaqa misa uriqararafa sia maridanoo sia qimannimidanoo misa nariqa kai andeeqasee irasasaa kai fidaqa. \p \v 28 Moo ainaina rufeeka maridaqa. Mifa kaqikaa ainaina maridanoo amana asaukunnai qumareennaranoo. Faiqí firaasa uriqararausa maaqaki kaqi nimarifa maridanoo. \p \v 29 Kafaa qaara faqa qaara faqa ainainausa amiqimmasee nimariasa maridaqa. \p \v 30 Moo raioonna aiqama aandau urinnaaqarara afeeka faqaafa sia moo aandaura rufiee maridanoo. \p \v 31 Moo ainaina kookooraana akoona fannoo anaasee kookooraana qambaanai kaqi sumoosumidanoo. Moo ainaina mimmi akoona fannoo moomoo indaaru nifiqanoo nidanoo. Moo ainaina maqasaa karaambaiqa fannoo ufa nimi marifa maridanoo. \p \v 32 Anee furufarammasee aneenna auqu uqeereenana kafaa oonu mafi iriseenana aneenna oo rafaaqa fua. Anee manda oosanara tipundaarinana aneenna oo rafaaqa fua. \p \v 33 Anee burimakau naamma anoona tatisee minannai adiafaa imari ainainna pataqa auqinnaranoo. Anee faiqí aikiru rumasainanoo fidika qumuannoo. Miqi kai masee aanooqirana uqeerasainanoo rakirafa kambiqaannoo. \c 31 \p \v 1 Maa ufausa karaambaiqa Reemueerana anoofa qimaqoofa maridanoo. \p \v 2 Anee qini didira qimaaku qinee aniara innaaru qiafana kambiqoonafa mariananoo. Qinee nana ufa fee ani qimamianauree. \p \v 3 Sia aneenna afeeka aanaaseesaa taikaa. Sia aneenna munnimma aiqama aanaaseesaa taikaa. Anaaseeuqa karaambaiqauqa faqa narimaria ainainausa maridaqa. \p \v 4 Reemueera maa ufana iria. Karaambaiqauqa sia uainna nammari naaqa. Sia afeeka nammariara indaandi qiaqa. \p \v 5 Misa mina nammasee sandufa qaunifoora. Faiqí nimeemaanai oorudupiqa mariasa ufa sia irisee mandaikamma nimaqeefoora. \p \v 6 Afeeka nammari faiqí qusasaa kuqifaninausa ainaina maridanoo. Firaa ummaaraki mariasa ainaina maridanoo. \p \v 7 Kuqifandinausa amana namaseeqa narí kudikiranara aunuaqa. Misa namaseeqa noori runiranara aunuqaqa. \p \v 8 Anee ufa qiranaki ufa mammaqi mariasa aneenna kai dadaaqi andeeqannisaa. Anee dadaaqirana siaisa ufa qiranaki dadaaqiaqa. \p \v 9 Anee ufa qiranaki misa dadaaqira ufa qinana andeeqara rakisirafa marinnaranoo. Anee kudi fasiqauqa faqa ainaina siaisa faqa itita nimaqainaqa andeeqaranaki mariaqa. \p \v 10 Amiqira anaasee andeeqara irirana faqaa anaasee mararafa kaaqa kadaapi maridanoo. Mina feefauru amiqira oonda faqa uraaqararafa kaaqa firaa feefauru maridanoo. \p \v 11 Mina afaaqi irirafa mi aanaaseenasaa kai mundinoo marifanoo sia moo ainainara sarau iannoo. \p \v 12 Mi anaaseefa mari kamuqoo narí afaaqi amiqi amiqi kaimma amaqaidanoo. \p \v 13 Mi anaaseefa sipsipa asausinnai faqa amiqira sandannai faqa moomoo qamunna auqidanoo. \p \v 14 Mi anaaseefa sipara foora nianaindaraa narana maree anidanoo. \p \v 15 Kananaana eendai findinoo narí maaqaki mariasa narana suqasee narí ainainira maanaaqauqa auqee fandinna saikanara qimannimidanoo. \p \v 16 Mi anaaseefa amiqira maqa qafamasee feefauridanoo. Narí ainaina nimisee maraqai munnimmanannai feefaurummaseenoo narí asaukunnai anukamasee adiafaa ira ainaina uainna ummaqidanoo. \p \v 17 Mi anaaseefa oori minaki munduseenoo amudaanai qimasee ainainidanoo. Mifa afeeka anaasee kaaqa amudaanai qimarifa maridanoo. \p \v 18 Mi anaaseefa narí ainainara anoona kai fee qidanoo. Qooma qumbiqaidanoo qeemarifanoo ainaininoo fifiifanoo eenda amuqusai munu taikaidanoo. \p \v 19 Mi anaaseefa narí sanda sufuseenoo narí qamunna auqidanoo. \p \v 20 Mi anaaseefa kudi fasiqauqa faqa ainaina siaisa faqa afaarinoo nimidanoo. \p \v 21 Suara aaku aukuana mi anaaseefa faasai deedaqammaqaina asausi faqaa qamunna narí maaqaki mariasa aiqama nimifaqa afisusee amiqimmasee maridaqa. \p \v 22 Mi anaaseefa faiqara qaarisaa ufiqira qamunna auqidanoo. Mifa aakianda amiqira sandannai auqira qamunna kai afisidanoo. \p \v 23 Aiqama uriqararausa mina afaaqiara uriqararafee qidaqa. Mi fasiqafa maqusa qambaanai faiqí firaasa faqa marida ufa qimarifaqa aiqamausa mina ufa iridaqa. \p \v 24 Mi anaaseefa qamunna faqa nooiqandi mariana faqa auqi marifaqa ainaina faqaasa ani feefauridaqa. \p \v 25 Mi anaaseena afeeka faqa andeeqarana faqa mifa qamunnara foora afisinoo maridanoo. Mifa kasooaqee kambiqaaninna mandainainnara sia rufiaidanoo paasoosidanoo. \p \v 26 Mina ookiqari firaa amiqira irirafa kai uridanoo. \p \v 27 Mi anaaseefa narí faiqi namu faqa narí afaaqi faqa ainainasaa rakisidanoo. Sia kudoosaapaidanoo. \p \v 28 Mi anaaseena faiqi namu nári ninoonara asasiafanoo mina afaaqi fannoo faqa mina amooqidanoo idiki keeqaidanoo maaqi qidanoo. \p \v 29 Moomoo anaasee amiqira ainaina auqee mariasa maridaqa, anee misa narusee uriqararafa mariananoo. \p \v 30 Moo anaasee fifau reendeenirafa maridanoo. Amiqira afaaqa faqaafa mina amiqirafa dauni taikaannoo. Yaaweena ufa mau fimari aanaaseena kai amooqiaqa. \p \v 31 Mifa auqai ainaina akiiqara uriqarara auqu amia. Mifa auqai ainainna fannoo mina auqu uqeerarana amidanoo.