\id EST - Binumarien Bible Translation; 13-April-2016 \h ESTA \toc1 ESTA Estaana ufa \toc2 ESTA \mt1 ESTA \mt2 Estaana ufa \c 1 \s1 Kuinna Wasti nammarifa kinna Serkisisana mandaikamma amaqanau. \p \v 1-2 Serkisisafa Peereesia maqa maaqaki kinna maru aukuana mifa Susa maqusaki narí kinna siaqa ufiqiseenoo ooqu marifinoo 127 maqa maaqa rakisi marinau. Suani afu uri maru qaannai India maqa maaqaki oosana araseenoo suanafu keeqee maru qaannai Itiopia maqa maaqaaki dinni ati oonu marinau. \v 3 Mifa qaarammoo aukuanaki kinna maridanoo aiqama kiapausa faqa kaammanna uriqararausa faqa aiqama maqa maaqaki marusa faqa firaa oomaqa sakasaida nee marinau. Peereesia maqa maaqaki faqa Midia maqa maaqakinaa ammiuqa faqa mi firaa oomaqanaki ani mariqau. Rakisirausa faqa firaa fasiqauqa faqa aiqama maqa maaqaki marusa misa faqa mariqau. \p \v 4 Mi naranafa qisauku dinni taikasee dinni oonu moodaa marasee 6 uqoonaki marinau. Marufanoo kinna fannoo narí aiqama munnimma faqa narí maaqa afaaqa auqirana faiqi anaasee quqannifiqanau. Quqannifiqasoofaqa misa mi ainainausa qafoofanoo kaaqa amiqirafa uriqaranoo uqanna marinau. \v 5 Mina anaaqiana kinna fanoo moo firaa oomaqa narí uqusaki narí maaqa adeedi sakanau. Mi oomaqafa aiqama Susaa maqusaki maru fasiqausa ainaina faqaasa faqa ainaina siaisa faqa misaindi marinau. Marufaqa misa moodaa amaana aundurai naida mariqau. \v 6 Mitinai misa narana nee marunnai amiqira tida marinau. Ooqai faiqi misa taatuqee ooninnai faqa eekara ooninnai faqa dirindaasi arira ooni faqa kinnaa ooniuqa misa rarai fee qimasee auqu ree maruna mookira ooni tanukaida qeemaruna faqa maqasaa padimmaseeqa minasaa tida auqiqau. Misa mi tidanasaa oomaqa naani qimasee eekara arira qamunnainnai faqa dirindaasi arira qamunnanai faqa afaaqa auqusee amiqira sandannai rumbaqoofanoo marinau. Misa mi sandanannai siruaannai auqira rinna amiqira ooni pausasaa rumbaqau. Misa miqoo koorannnai faqa siruaannai faqa auqira kisaaqa siaqauqa ufiqisaidaqa minasaa ooqu marifidaqa narana nee mariqau. \v 7 Faiqi misa mooka maakira koora kaafaki nammari nee mariqau. Nee marufanoo kinna fannoo moomoo uainna mi fasiqausa nimi marinau. \v 8 Sia misa neefandinnana asaana riqau. Kinna fannoo narí maaqaki ainaini maru faiqisa qimannimufaqa misa nári nidiranasaa moodaa moodaa fasiqa nammari nimi mariqau. \p \v 9 Mikari Kuinna Wasti nammarifa aiqama anaaseeuqa faqa kinna maaqaki firaa oomaqa sakasee nee mariqau. \p \v 10 Qisauku dinni taikasee dinni oonu qaaraqanda marasee 7 faasanasaa mi firaa oomaqanaki kinna fannoo kaqi kaaqoo uqanna uainnasaa furufarinau, furufarinoo mifa narí maaqaki ainaini maru faiqisa qisauku dinni taikase dinni oonu qaaraqanda marasee 7 naaroofaqa aniqau. Misa nuqu maaqimminoo marinau. Meehummafa faqa Bistaafa faqa Aboonnafa faqa Bitaafa faqa abaktaafa faqa Seetarafa faqa Karkasaafa faqa mariqau. \v 11 Kinna fannoo misara kuinna Wasti nammarina afiqee aniaqee qimaseenoo qimanniminau. Kuinna Wasti nammarifa narí kuinna qafee afisu maree aniani. Kuinna Wasti nammarifa amiqira manaaqa uqanna marufanoo minara kinna fannoo kiapausa faqa aiqama mina firaa oomaqaki ani marusa uqannifiqarara aaranau. \v 12 Mi ainainira faiqisa oonu kuinna Wasti nammarina kinna qu ufana qimamufanoo kuinna fannoo sia anufanoo minara kinna firaaqoo uqanna aranaqanau. \p \v 13 Mifa irirana faqaa fasiqauqa naroofaqa anireeqa kuinna faqa auqaaninna ainainara qimamiqau. Kinna fannoo irirana faqaasa iramiriseenoo misa qimamundeemmasee narí sandufaki ainaini maruna faqa faiqi anaasee ooqu marirana faqa andeeqanau. \v 14 Mi fasiqausa nuqu maaqimminoo marinau. Kareesanafa faqa Seetaraafa faqa Atmataafa faqa Tarasisaafa faqa Meereesafa faqa Maraseenafa faqa Meemukanafa faqa mariqau. Misauqa qisauku dinni taikasee dinni oonu qaaraqanda marasee 7 nikiiqa fasiqauqa Peereesia maqa maaqaki faqa Midia maqa maaqaki faqa aiqama kinna rakisi maru maqa maaqanaki misa uriqarara kaammanna mariqau. \p \v 15 Mifa mi fasiqausa maaqi qimasee qimanniminau. Qinee kinna Seerkisisasa eeqá maaqaki ainainimaru faiqisa niiqaafanaqa oonu kuinna Wasti nammarina qimamifanoo qinee qimamianna ainainausa auqaanifee qiafananoo mifa qini ufa rukioofanoo qirana qanau. Sandufa fannoo minara naqaa fee qidanoo fee. Innisaimbaqa kuinna naqaa feemma amaqaanauree. \p \v 16 Meemukanafa kinna narí oofisaa faqa maaqi qimasee qimanniminau. Rakisirafa anee iria, kuinna Wasti nammarifa sia anikai fau mandaikamma amaqeenoo fau. Mifa aiqama uriqarara fasiqauqa faqa aiqama ani maqa maaqaki maria fasiqausa faqa mandaikamma nimaqeenoo. \v 17 Qusasaa uqanna aiqama anaaseeuqa anee rakisi marianna maqa maaqanaki mariasa misa kuinna mi oosanna auqainara irifaranoo. Iriseeqa misa maaqi qifaranoo, kinna Seerkisisafa kuinna Wasti nammarifa oonu mina qafaanifeera qufanoo kuinna fannoo kinna ufa rukiasee sia finau. Miqi kai iqa anaaseeuqa faqa nári nifaaqmaaka ufa rukieefaranoo. \v 18 Mi faasanna kai uriqarara fasiqauqa Peereesia maqa maaqaki faqa Midia maqa maaqaki faqa marusa ninaaqmaaka kuinna mi oosanna auqoo ufana irisee misa mi ainannara nári nifaaqmaaka qimannimisee mi anaseesa moomoo mandoosana faqa mandufa faqa qifaranoo. \p \v 19 Rakisirafa anee irinanoo amiqinana, anee moo ufa maaqi qimasee faiqi anaasee iannai uqaa. Wasti nammarifa sia kaifaa ani ani qafaani. Mi ufana Peereesia maqa maaqakinaasa faqa Midia maqa maaqakinaasa sandufa mari papiqanaki akara ruaqa. Akara rumasaifanoo mi sandufafa sia amana taikaannoo. Minara anee Wasti nammarina mara aqusee moo amiqira manaaqa mara uqasainanoo mifa kuinna mariani. \v 20 Mikari ani mi ufafa aiqama anee rakisi marianna maqa maaqausaki daraani mafinaqa aiqama anaaseeuqa nári nifaaqmaaka nuqu faqaasa faqa nuqu siaisa faqa misa ufa amiqimmasee irifaranoo. \p \v 21 Kinna narí uriqarara fasiqauqa faqa misa mi ufanara nidufanoo kinna fannoo Meemukanafa qundee inau. \v 22 Kinna fannoo narí rakisi maru maqa maaqausakiaqa papiqa quqasoofanoo fifaininau, mifa aiqamausa nári ufakiqari papiqa akara ruma nimaqanau. Akara ruma nimaqaseenoo mifa maaqi qinau, faiqi fannoo kai narí faiqi anaasee rakisiannoo. \c 2 \s1 Eestaafa nammarifa kuinnaikinau. \p \v 1 Mikari kinna aranaqarafa kaqikaaqoo taikoofanoo mifa kaifaa Wasti nammarifa mandaikamma amaqoo oosannara oonu mafi irinau. Iriseenoo mifa Wasti nammarina aiqamasainanoo mifa sia kaifaa kuinna mariannoo fee qu ufanara oonumafi irinau. \v 2 Akaqa fasiqauqa mina amiqira irirana amimarusa mina aaqa ooqufaaqeeidaqa maaqi qimasee mina qimamiqau, rakisirafa anee akaqa amiqira manaaqauqa sia faiqi faqa faiqama qaasara randaannee qiqau. \v 3 Anee rakisi marianna maqa maaqanakinaa fasiqauqa mara uqasainaqa misa amiqira manaaqauqa sia faiqi faqa faiqama qaasa nifiqamaree kaammanna uriqarara taunna Susaa maqusaki minisee anee manaaqauqa suqu uqee marianna maaqanaki misauqa mini uqaaqa. Uqasaifanoo Eekaifa ani ainainira faiqi ani anaaqmaakasaa rakisi marifa mifa misasaa rakisiani. Rakisi marinaqa anaaseeuqa misa fadameena akunnimaqaseeqa misa nifaaqa auqusaifaqa misa kaaqa amiqirausa uqanna mariaqa. \v 4 Marifana anee mi manaaqausa kinaana moodaa ani aidi marinnana mareeqee uqasainanoo mifa kuinnaika mafinanoo kuinna Wasti nammarina amaaqa maqaani. Miqi qufanoo kinna fannoo iriseenoo mi ufanara eedoo qimaseenoo afaqanau. \p \v 5 Susaa maqusaki Yuda maqannaa fasiqa moo marinau, minauqu Moodeekaifa marinau mina akoona auqu Yairafa marinau. Yairafa Kisaana amaaku Simeena anaiqi Beensamina atikinaafa marinau. \v 6 Ooqai Babiroonnia maqannaasa kinna Neebukatneesafa Yuda maqannaasa kinna Yeeoiakina faqa Yuda maqannaasa akaqausa faqa nifiqeenoo Babiroonnia maqusai mariaqeera finau. Mifa Moodeekaina aiku asauku faqa nifiqoo faqa misa faqa fiqau. \v 7 Moodeekaifa moo manaaqa rakisi maruna minauqu Eestaa nammarifa marinau. Minauqu Heeburu ufakiqari Adasanee qimariqau. Eesta nammarifa Moodeekaina akoona akaqa araamuna marinau. Mina akoofa narí anaaqa faqa kuqufufanoo Moodeekaifa Eestaa nammarina maraseenoo narí faiqiara foora rakisi marinau. Rakisi marufanoo Eestaa nammarifa kaaqa amiqira manaaqa uqanna findifi marufaqa qafoofanoo amiqirafa uqanna marinau. \p \v 8 Kinna Seerkisisafa narí oofisaauqara moomoo amiqira manaaqauqa nifiqamaree Susaa maqusai aniaqee qimasee ufa quqanau. Ufa uqasoofaqa misa manaaqauqa nifiqee anidaqa misa Eestaa nammarina faqa afiqee aniqau. Miniseeqa misa Eeataa nammarina kinna uqusaki manaaqauqa maru maaqanaki uqaqau. Uqasoofanoo Eekaifa mi manaaqausasaa rakisi marinau. \v 9 Eekaifa Eesta nammarina qafoofanoo amiqira manaaqa marufanoo minara aidi marinau. Aidufanoo mifa kai kaqi ufanoo Eestaa nammarifa afaaqa auquaninna fadameena mainainausa faqa oosana oosana amiqira narana faqa aminau. Amiseenoo mifa kinna maaqaki marusara Eesta nammarinasaa amiqimmasee rakisiaqee qimaseenoo mara uqanau. \p \v 10 Indaaru Moodeekaifa Eesta nammarina qimaminau, anee sia aneenara Yuda maqanaa manaaqa maridee qimasee koorooiannee qu ufana Eesta nammarifa narí rakisi maru akoona mi ufana afaqeenoo sia qimaminau. \v 11 Aiqama faasaana Moodeekaifa anaaseeuqa maaqa maru uqusana kooqindanai oonuree aniree inoo nimarinau. Mifa Eesta nammarifa naqaa fee masee marinaqee irianauree misa Eesta nammarina naqi feemma amaqaifaqee irianauree qimasaidanoo oonuree aniree imarinau. \p \v 12 Moodaa aukuana aundurai misa manaaqauqa rakisi marufaqa amiqirausa uqanna kambiqee mariqau. Kambiqee marufaqa misa qisauku dinni taikasee dinni oonu moodaa marasee 6 uqoonaki misa meea saqari anoonnai auquqoo fadameena amiqira afundi maruna mi manaaqausa nifaaqai akunnimaqee mariqau. Akunnimaqasee moo 6 uqoonaki misa fadameena faqa ainoo faqa amiqira afundi maruna akunnimaqee mariqau. Miqimmasee inaaqianna misa aiqama manaaqauqa moodaa moodaa nifiqa maraida kinna Seerkisisafa marunnai fimariqau. \v 13 Manaaqa moo fannoo kinna maaqai fuani qimaseenoo narí aidiranasaa afaaqa auqu mareenoo fimarinau. \v 14 Manaaqa fannoo eendi marufanoo kinna marunnai oonu mariinoo iaqee marinau. Iaqasoofaqa kananaana mina afiqamaree anaaseeuqa maaqa mooki munu Saskasana asaukuki uqaqau. Mi moodaa fasiqafa kai kinna inaaqianna anaaseeuqasaa rakisi marinau, rakisi marufaqa mi anaaseesa sia kaifaa kinna oonu qafee mariqau. Kinnna fannoo moonara aidinanoo mina auquramasee aarainanoo mifa amana fuannoo, sia moo aana maridanoo. \p \v 15 Eesta nammarifa kinna qafaaninna faasaanafa aniranau. Eesta nammarifa Moodeekaina akoona akaqa Abiairana araamuna marufanoo Moodeekaifa Eesta nammarina maraseenoo narí araamunara foora rakisi marinau. Rakisi marufaqa aiqama fasiqauqa Eesta nammaria qafee marufanoo kaaqa uqanna minara nidi marinau. Mikari Eesta nammarifa kinna qafarara finoo sia narí aidiranasaa qamunna afisinau. Manaaqauqa rakisirafa Eekaifa qimamundeemmasee qamunna afisinau. \v 16 Mikari Seerkisisafa qisauku dinni taikasee dinni oonu qaara marasee 7 aukuanaki kinna marinau. Mi aukuannanaki qisakuqara taikasee 10 uqoona misa auquree Teebeeta uqoonafee qimariqau. Mi uqoonnanaki misa Eesta nammarina afiqee kinna marunnai fiqau. \p \v 17 Munusoofanoo kinna fannoo firaaqoo uqanna Eesta nammarinara aidinau. Mifa sia akaqa manaaqauqara aidi marundeemmaseenoo Eesta nammarinara aidinau. Mifa Eesta nammarina qafoofanoo akaqa manaaqauqa urinnaaqaramaseenoo kaaqa amiqirafa uqanna marinau. Sia moo manaaqa fannoo Eesta nammarifa kinna aqaararana amundee iannoo. Minara kinna fannoo mina akiiqaki kuinna qafee afisu amqanau. Afisu amaqasoofanoo Eesta nammarifa Wasti nammarina amaaqa maqaseenoo kuinnaikinau. \v 18 Kinna fannoo Eesta nammarinara asasidanoo firaa oomaqa sakaseenoo nanau. Mifa aiqama uriqarara fasiqauqa faqa kiapausa faqa naaroofaqa mi firaa oomaqanaki aniqau. Aniroofanoo mifa qinau aiqama fasiqa anaasee qini maqa maaqaki mariasa misa maa faasaana idooaidaqa. Miqi qimaseenoo kinna fannoo moomoo amiqira ainaina faiqi anaasee niminau. \s1 Moodeekaifa kinna dadaaqufanoo mifa sia kuqinau. \p \v 19 Mikari kai kinna fannoo Moodeekaina mara uqasoofanoo mina maaqasaa rakisira fasiqaikinau. \v 20 Ooqai Moodeekaifa Eesta nammarinaa qimaminau, anee sia aneennara Yuda maqannaa manaaqa maridee qimasee faiqi qimannimia. Miqi qimaqoona Eesta nammarifa mi ufana afaqanau. Mina oosana mifa aiqama kari Moodeekaina maaqaki maridanoo mina ufa afaqee marinau. \p \v 21 Mikari Moodeekaifa kinna Seerkisisana saika maroofaqa qaara fasiqa qara kinnara aanoo qimasee miqanda mina kuqa arirara ufa tipundaari mariqau. Mi fasiqa qanda nuqu Biktanafa faqa Teereesaafa faqa marinau. Mi fasiqa qanda kinna faiqee maru maaqana kooqiki rakisimaru qanda mariqau. \v 22 Moodeekaifa miqanda ufa iriseenoo mifa oonu kuinna Eesta nammarina qimaminau. Qimamufnoo Eesta nammarifa Moodeekaina faqa mi fasiqaqanda faqa ufa iruna kinna qimaminau. \v 23 Misa mi ufana oosana randaseeqa iriseeqa mi ufanara kuqaa fee qiqau. Kuqaa fee qimaseeqa misa mi fasiqaqanda saqarisaa dirisoofaqa kuqiqau. Kuqufufanoo kinna fannoo narí oofisaauqa qimanniminoo qinau, mi ainainafa kambiqaina innisaimbaqa kaammanna papiqaki akara rua qufaqa misa miqimmiqau. \c 3 \s1 Amannafa Yuda maqannaasa naru taikarara ufa rumbanau. \p \v 1 Kaqikaaqoo marinoo kinna Seerkisisafa moo fasiqa mina auqu Amaannana mara uqasoofanoo mifa uriqarara kaammanna marinau. Amannafa Hammeedatana amaaaku Akakana anaiqi marinau. \v 2 Kinna fannoo aiqama kiapausara Amaannanara niqoori saunu araseee mina firaa auqu amiaqee qufaqa misa aiqamausa kinna qundee ufanoo Moodeekaifa kai sia miqinau. Moodeekaifa Amannanara aqoori saunu arara akooqanau. \p \v 3 Inaaqianna akaqa kiapausa mina qafamasee mina iramiriqa qiqau anee nanaree kinna ufamau sia finanee. \v 4 Moomoo kari Moodeekaina mi oosannanara qimami mariqau. Miqi marufanoo Moodeekaifa misa ufa irirara akooqanau. Miqufanoo Moodeekaifa misa qimanniminoo qinau, qinee Yuda maqannaasa maridaqa minara qinee Amannanara sia qiqoori saunu araidaqa. Miqi qufaqa kiapausa Moodeekaifa qu ufana Amannana qimamiqau. Misa Moodeekainara kaqi mi ooasanna maree marinanoo Amannafa qafamasee arana qaannoo fee sia fee arana qaannoo fee qimasee qafee mariqau. \p \v 5 Amannafa qaqfoofanoo Moodeekaifa sia minara aqoori saunu araseenoo mina amooqinau, miqufanoo mifa minara firaaqoo aranaqanau. \v 6 Miqi marufanoo mifa mina paqurimmaseenoo qafoofanoo Moodeekaifa Yuda maqannaa fasiqa marunara mifa Moodeekaina mandaikamma amaqarara irinau. Sia Moodeekaina kai fau miqinau. Amannafa Yuda maqannaasa Peereesia maqa maaqaki marusa aiqama naru taikarara oonu mafi irinau. \p \v 7 Qisaukqara taikasee qikunni ooqu qaara marasee 12 aukuanaki Seerkisisafa kinna marinau. Indaaruqaa uqoona auqu nisaanna fee qimarunasaa Amannafa purimma fee qimaru sararana masee qafaaqee qinau. Ya uqoonnanaki fee ya faasaanee Yuda maqannaa kuridi nimaqara amiqira faasaana mariannoo fee. Miqi qufaqa misa sarara masee maaqimmasee paquriqau. Adara 12 uqoona fee qimaru uqoonnanaki 13 faasaana Amannafa misa kuridi nimaqaannoo. \p \v 8 Amnnafa oonureenoo rakisirana qimaminoo qinau. Aiqama anee rakisi marianna maqa maaqaki maria fasiqa anaaseesa akaqausa sia maaqoo mariasa naanna raidaqa, misa mooka uqanna midammia. Minara anee misa afu kai niqafee marinaqa marifanoo mifa sia ani faqa ani maqa maaqa faqa dadaaqiannoo. \v 9 Minara rakisirafa ani aidinana anee aiqama faiqi anaaseera qinaqa mi fasiqa anaaseesa kuqa naruaqa. Anee miqinaqa qinee maqee aniara kuqaa idaqa qinee siruaa munnimma moomoo uqanna 50 mirioonna anee munnimma afeedi marianna maaqanaki uqaisaanaura. Miqimmaseenana anee minannai kaamaanna saika mareenaranoo. \p \v 10 Kinna fannoo narí sandufauqa qimasainnana afeekaikiani feera mina rinnasaa mina akara maridanoo. Kinna fanoo mi ufana iriseenoo asaukukinaa rinna radukuseenoo Amannana Ammeedatana amaaku Akakana atikinaana Yuda maqannaasa namuqaa aminau. \v 11 Amiseenoo kinna fannoo Amannana maaqi qimasee qimaminau sia munnimmara iria, anee nana ainainee maa fasiqa anaaseesaki auqararee iridanee kaqi auqaa. \p \v 12 Indaaruqaa uqoona 13 faasaana Amannafa kinna kuskusauqa aiqama naaroofaqa aniqau. Aniroofanoo mifa narí ufauqa qimanniminaqa akara ruaqeera naaroofaqa aniqau. Misa anireeqa aiqama moodaa moodaa maqannaasa nári ufakiqari akara ruma nimaqaqau. Miqimmasoofanoo mifa mi papiqana aiqama rakisirausa faqa aiqama kaammnauqa faqa aiqama kiapausa faqa nimaqanau. Aiqama papiqa Seerkisisana rinna saaqaraa akara marinau. Kinna fannoo narí uqanna papiqa akarariifoo qirana koorooinau. \v 13 Pasa maraqa nu fasiqausa mi pasausa mara maree kinna maqa maaqakinai aiqama maqannaa rakisirausa nimiqau. Aiqama pasauqa kiaqa maaqi qinoo marinau Adara uqoona 13 faasaana innee Yuda maqannaasa aiqama kuqa naruaqee qinoo marinau. Kumaara fasiqa anaasee faqa asooqauqa faqa faiqi anaaqiuqa faqa aiqama mi faasaana kai naru taikaaqa qiqau. Sia misara qimudaoo qiaqa aiqama naru taikaseeqa misa ainainauqa faqa maraaqa. \v 14 Rakisirausa aiqama oosana oosana fasiqa anaasee aiqama maqa maaqaindari ani mariasa nifusaa mi pasana asaana ruaqa. Asaana rifaqa iriseeqa mi faasaanafa kambiqainaqa misa Yuda maqannaasa narirara deedaqiaqa. \p \v 15 Pasa maraqa nu fasiaqusa misa kaunna qimasee pasa maree aiqamai fifainiqau. Misa maa ufana faqa Susaa maqusaki faiqi anaasee iriaqeera qimannimiqau. Kinna faqa Amannafa faqa miqanda kai nimuqusa amiqi marufaqa ooqu faaqee maridaqa uainna nee mariqau. Miqi marufaqa Susaa maqusakinaa fasiqa anaasee mi ufana irisee tautufanoo misa irirafa furufara uqanna minau. \c 4 \s1 Moodeekaifa Eesta nammarinara narí dadaaqianifeera qimaminau. \p \v 1 Moodeekaifa mi ufana iriseenoo firaaqoo qimudaoo qinau. Mina amuqusa ummaara uqanna roofanoo narí qamunna rakeekaammeeqee aqinau. Miqimmaseenoo mifa soofaara qamunnanda rumbaseenoo akiiqaki danda afaqa teeqinau. Mifa miqimmaseenoo maqusaki oorureenoo firaaqoo faaqa rumasee ikiraqanau. \v 2 Mifa kinna maaqaki kooqiki oonureenoo mifa sia maaqaki keeqanau. Faiqi kinna maaqaqki keeqararee qinausa sia soofaara qamunna afisu mareeqa keeqeefaranoo. \v 3 Mikari misa kinna ufa aiqama maqa maaqaki qimannimufaqa Yuda maqannaasa irufanoo naundura ummaara roofaqa firaaqoo faaqa riqau. Misa sia narana naqau qimudaoo qira idi ramasaidaqa iki faafau qimariqau. Yuda maqannaasa moomoo soofaara qamunna rakeekaa irana afisuseeqa dandaki noorindari aqufiqa mariqau. \p \v 4 Eesta nammarina ainainira manaaqauqa faqa minasaa rakisi maru fasiqausa faqa Moodeekaifa auqoo oosanara qimamufanoo Eesta nammarina amuqusa firaaqoo uqanna ummaara ranau. Mifa Moodeekaifa qamunna anaqirana raipaqusee amiqirana afisuani feera amaqanau. Amaqasoofanoo Moodeekaifa akoo marara qanau. \v 5 Miqufanoo Eesta nammarifa Atakana aaranau. Atakafa manaaqauqasaa rakisirafa marufanoo kinna fannoo Eesta nammarina ainainiani feera utaaqama amaqanau. Miqufanoo Eesta nammarifa Moodeekaina oosana paquriani feera nana oosanaree mifa mi ainaina auqeenoo fee qimaseenoo Akatana aiqanau. \p \v 6 Akatafa suqira maqusaki keeqafufanoo kinna firaa maaqa kooqiki oonu Modekaina paqurinau. \v 7 Oonu paqurimma soofanoo Moodeekaifa aiqama ainaina nariki kambiqoonara Akatana qimaminau. Amanafa faiqi Yuda maqannaa aiqama kuqa narusaifanoo mina akiiqara kinna fannoo munnimma uqeemaru maaqanaki mifa naqumma munnimmee uqaaninnanara faqa qinau. \v 8 Moodeekaifa Amannana ufa maru pasausa kinaana moo maraseenoo Akatana aminau. Mi pasanaki faiqi anaasee Yuda maqannaasa aiqama kuqa naruaqee qinoo marinau. Moodeekaifa Akatanara mi pasana mara maree Eesta nammarifinnai munusee aiqama ainaina kambiqaaninnara qimamianne qinau. Akatafa Eesta nammarina qimaminanoo Eesta nammarifa kinninnai oonureenoo mifa Yuda maqannaara qimudaoo qimasee amuqusiani feera qimaminau. \p \v 9 Miqi qufanoo Akatafa oonu Eesta nammarina qimaminau. \v 10 Qimamufanoo Eesta nammarifa Moodeekaina qimamiani feera moo ufa Akatanasaa uqanau. \v 11 Mifa maaqi qinau sia amana qinee oonu kinna qafaanauranoo. Kinna fannoo faiqi moo aarainanoo mifa amana mina maaqaki keeqaannoo. Sia riri aarainanoo narí iriranasaa keeqainnana misa kuqamma arifaranoo. Moodaa aana kai mi sandufana aiaaqararafa maridanoo. Faiqi moo fannoo kinna innannai kaqi fifau oonurainanoo kinna fannoo narí koora saununnai mina afaaqai mundusainafa mifa sia kuquannoo. Aiqama kinna ainainira faiqiuqa faqa kinna rakisi maru maqa maaqanaki maru fasiqausa aiqama mi sandufanara iridaqa. Minara moodaa uqoona taikarara imarufanoo kinna fannoo sia qini daaranau. \p \v 12-13 Moodeekaifa Eesta nammarina ufa qimamufanoo iriseenoo mifa narí maaqi qimaseenoo qimaminau. Kuqaa anee kinna maaqaki mariananoo anee sia Yuda maqannaasakiqari aneennara kinna maaqaki marunnanara sia ummaaraki kuquanauree qimasee iria. \v 14 Anee miqinna kari aneenna oo qumarainanoo akaqa ainaiana innisaimbaqa dadaaqirafa kambiqaannoo. Anee kuqinaqa ani ainaina aiqama kuqu taikeefaranoo. Minara innisaimbaqa sia iridaqa. Manda aukuana innisaimbaqa Yuda maqannaasa dadaaqirara anee kuinnaika mafuananoo. \p \v 15 Eesta nammarifa Moodeekaifunnai kaifaa maaqi qimasee ufa uqanau. \v 16 Anee oonu Susaa maqusaki aiqama Yuda maqannaasa suqu uqasee qimannimia innee qaarammoo faasaana faqa eendaki faqa narana faqa nammarifaqa auramasee sia naaqa. Kaifa qinee faqa eeqá ainainira manaaqauqa faqa miqi kai iqa narana faqa nammari faqa auramasee sia naanauranoo. Miqimmaseeqa inaaqianna qinee kinna innai fuanauranoo. Kaqi qinee sandufa rukiaanauranoo. Qinee miqimmasee kuquananoo sia ufa mariannoo kaqi qinee kuquanaranoo. \p \v 17 Moodeekaifa Eesta nammarina ufa iriseenoo mifa kinna maaqa kooqi uqaseenoo oonureenoo Eesta nammarifa qimamundee maseenoo auqanau. \c 5 \s1 Eesta nammrifa kinna faqa Amannana faqa firaa oomaqaki aniaqeera naaranau. \p \v 1 Eesta nammarifa qaarammoo faasaana narana auranau. Mifa qaarammoo faasaanasaa kuinna qamunna afisu mareenoo kinna maaqa maru uqusanaki keeqanau. Kinna firaa oosiranaki maruna aaqa oorufinau. Kinna fanno narí siaqasaa ooqu faaqeeidanoo kooqinni afu maqanau. \v 2 Kinna fannoo Eesta nammarifa maqusai kikiqinoo marufanoo qafoofanoo mina amuqusa fannoo Eesta nammarinara amiqufanoo mifa koora saunu uaqee mariiu asaukuna afaaqai mundinau. Miqufanoo Eesta nammarifa mina aaqa anireenoo mi saununa ati auqanau.\fig Kinna Serkisisafa uriqararausa uaqeeu saununa Estaa nammarifa marunnai uqeeranau.|alt="The king holds out the gold scepter to Esther." src="GR-llle10n.tif" size="col" loc="Esther 5:8" copy="LLL-BK5" ref="5:2" \fig* \p \v 3 Kinna fannoo qinau, kuinna Eesta nammari ani nanaree aididanoo fee. Qinee ani eeqá firaa maqa maaqa dinni ati ani amianeera aidi marinaqa qinee ani amianaura. \p \v 4 Miqi qufanoo Eesta nammarifa maaqi qinau. Rakisirafa amanee anee faqa Amannafa faqa maqee eendaki firaa oomaqaki anifaree. \p \v 5 Miqi qufanoo kinna fannoo mi ufanara eedoo qimaseenoo mifa Amannanara kai kaqi anirainaqa anindiri Eesta nammarifinnai fuanee qinau. Miqi qimaseeqa kinna faqa Amannafa faqa miqanda Eesta nammarina oomaqai fiqau. \v 6 Misa oonu maridaqa uainna nee marufanoo kinna fannoo Eesta nammarina iramirinoo qinau. Anee nana ainainaree aidinnanara qinaqa amia. Aiqama ainainara anee irainnanara qinee eedoo qianaura. Anee qini maqa maaqa dinni ati mararee qinaqa qinee ani amianana anee rakisinnaranoo. \p \v 7 Kinna fannoo miqi qufanoo Eesta nammarifa kinna narí qimaminoo qinau, qinee maaqi qimaseee ani iramiridaqa. \v 8 Anee qiniara firaaqoo asasinana qini irara ufara faqa asasinaqa duna qinee moo oomaqa deedaqamma saanaqa anee faqa Amanafa faqa ani naaqa. Nee marifaqa miqoo qinee eeqá didirana ani qimamianauranoo. \s1 Amannafa Moodeekaina arira ufa tipundaarinau. \p \v 9 Amannafa narana neeneeuqooqari amuqusa amiqufanoo firaaqoo asasinau. Miqimmaseenoo oonuree qafoofanoo Moodeekaifa kinna maaqa kooqi aaqa ooqufaaqee marinau. Moodeekaifa maridanoo Amannana qafamaseenoo sia findifi amandanau. Miqufanoo Amannana firaaqoo arana qanau. \v 10 Amannana aranaqarafa suka uqanna qoofanoo mifa narí amuqusa muqufiseenoo mifa sia moo ainaina auqanau. \p Mifa narí maaqai oonureenoo narí aqoondiuqa naaroofaqa aniroofanoo narí anaaqa Seereesa nammarina misa faqa mariani feera qimaminau. \v 11 Misa maaqaki aniroofanoo Amannafa misa nifusaa narí auqu uqeeranau. Mifa narí munnimma moomoo marunara faqa umiasana faqa mina faiqi namu akoonaiqiuqa moomoo marunara faqa qimanniminau. Kinna fannoo mina firaa saika faqa firaaq auqu faqa amiqoonara qimanniminau. Qimannimufaqa kinna oofisaauqa akaqausa mina ameemaanai mariqau. \v 12 Amannafa kaifaa maaqi qinau, kuinna Eesta nammarifa moo firaa oomaqa qinindi faqa kinnaindi faqa kai suqanau. Mifa sia moo fasiqa aaranau. Mifa maaqi qinau duna maaqandara kaifaa mina faqa oonu narana naaqee qinoo. \v 13 Qinee Moodeekaina qafaunanoo mifa Yuda maqannaa fasiqa maridanoo. Mifa kinna kooqiki ooqufaaqee marifanoo qini qimuqusa ummaara raifaqa qinee mi amiqira ainainausara fifau ainainee qimasee iridaqa. \p \v 14 Seereesa nammarifa Amannana anaaqa mifa narí aqoondiuqa faqa misa maaqi qimasee mina qimamiqau. Anee sia minara iria. Faiqi qimannimifaqa misa kisaaqa saqari 26 mita amana rakiqasee duna kananaana oonu kinna iramirisee Moodeekaina diriaqa. Anee miqimma sainanoo ani amuqusa amiqinana anee oonu narana naa. Amannafa mi ufanara asasammaseenoo faiqi qimannimufaqa misa Moodeekaina dirifandinn a saqarina rakiaqau. \c 6 \s1 Kinna fannoo Moodeekaina uriqarara auqu aminau. \p \v 1 Miqu eendanaki kinna fannoo sia faiqanau. Minara mifa mina maqa maaqaki aiqama ainaina kambiqoonara akara rumaqoo papiqanara maree minisaifaqa misa minaki akara ufa qafaaqee qinau. \v 2 Minisoofaqa misa Biktana faqa Teereesaana faqa ufa asaana rumasee qafoofaqa miqanda kinna maaqa oosiranauqaki rakisi mariqau. Mi fasiqa qanda kinna kuqa arira aanara randee mariqau. Randee marufanoo Moodeekaifa miqanda kukeeqara irirana qafamaseenoo miqanda koota niminau. \p \v 3 Minara rakisirafa qinau, innisaimbaqa nanee moo amiqira ainainannai Moodeekaifa auqai oosana akiiqara amianauree. Miqi qufaqa faiqi maaqi qimasee mina qimamiqau, innisaimbaqa sia moo ainaina mina amiqa. \p \v 4 Kinna fannoo misa iramirinoo qinau, qini oofisaauqa mi maqanaki mariiaafanoo fee sia fee. Maqee Amannafa kinna irara anidanoo, mifa Moodeekaina saqari rakiqasee deedaqamma qaanasaa diriaqeera qimamirara anidanoo. Minara Amannafa narí uqanna kinna maaqa mari uqusanaki keeqarara anidanoo. \p \v 5 Ainainira faiqiuqa mina qafamaseeqa kinna qimamiqa qiqau, Amannafa ani maaqai maridanoo ani afeesidanoo. Mifa ani qafarara maridanoo ani afeesidanoo. Miqi qufanoo kinna fannoo qinau mina afiqee maaqaki uruaqee qinau. \p \v 6 Amannafa maaqaki ooruroofanoo kinna fannoo qimaminoo qinau, qinee faiqi moo firaa auqu amirara iridaqa. Qinee sia iridaqa nanee moo amiqira ainainannai fee mina andeeqa amaqaanauree. Anee iria, qinee naqaa fee ianauree qufanoo Amannafa nariara maaqi qimasee oonu mafi irinau. Aqbee kinna fannoo yana miqimma amaqraree qidanoo fee sia moo fannoo maridanoo qinee kai maridaqa. \v 7-8 Amannafa miqi qimiriseenoo kaifaa rakisirana narí maaqi qimasee qimaminau. Aneenna afisi marianna qamunnana minisee mi fasiqana afisu amaqaa. Anee qoosasaa uqeemaria sandiriqana faqa bakarainna faqa amiqimmasee afaaqa auqusee aneenna qoossaa uqaa. Miqimmaseenana kaifaa qoosa akiiqa faqa afaaqa auqusainanoo mifa kinna qoosa fee qirana koorooiani. \v 9 Anee aneenna oofisaauqa kinaana moo misa uriqararana mara uqasainanoo mifa ani qamunnannai mina afaaqa auquani. Miqimma sainanoo mi fasiqafa qoosasaa ooqu marifinanoo oofisaa fannoo mina afiqeenoo firaa suqira maqusaki fuani. Afiqee fidanoo mi oofisaafa maaqi qimasee nammeera qiani, maa fasiqana qafaaqa kinna fannoo mina firaa auqu amiseenoo mina amiqimma amaqeenoo. \p \v 10 Kinna fannoo mi ufana iriseenoo Amannana qimaminoo qinau anee kai kaqi oonu qamunna faqa qoosa faqa maraseenana qini saika faiqi Moodeekaina Yuda maqannaa fasiqa firaa auqu amia mi fasiqafa qini maaqa kooqiki ainaini marifa maridanoo. Aiqama ainaina maqee aneenna qiannandee masee auqaa. \p \v 11 Miqi qufanoo Amannafa iriseenoo qamunna faqa qoosa faqa maraseennoo Moodeekaina afaaqa auqinau. Auqusoofanoo Moodeekaifa qoosasaa ooqu marifufanoo Amannafa qafamaseenoo suqi maru maqusanai afiqee finau. Afiqee fidanoo Amannafa nammeera qimasee maaqi qimasee faiqi anaasee qimanniminau. Maa fasiqana qafaaqa kinna fannoo firaa auqu amiseenoo amiqimma amaqeenoo. \p \v 12 Miqi qimasoofanoo Moodeekaifa kaifaa anirandee kinna kooqinni finau. Fufanoo Amannafa asaurirana maraseenoo aundura ummaararoofanoo mifa oorisaa itita mareenoo kaifaa anirandee narí maaqai finau. \v 13 Oonureenoo mifa moo anaasee faqa narí aqoondiuqa faqa aiqama ainaina minaki kambiqoonara qimanniminau. Mi anaaseefa faqa mi aqoondisa faqa irirana firaana faqaasa maridaqa misa mina maaqi qimasee qimamiqau. Maqee ani afeeka faqa ani auqu faqa quminanoo Moodeekaifa ani uriaaqaranoo. Mifa Yuda maqannaafa marinara anee sia mina aana titara aana maridanoo, anee ummaara kai mareennaranoo. \v 14 Misa ufa qida marufanoo kinna ainainira faiqiuqa aniraqau. Misa Amannana kai kaqi afiqee Esta nammarina oomaqai firara aniqau. \c 7 \p \v 1-2 Minara kinna faqa Amannafa faqa kaifaa oonu Estaa nammarina faqa narana naqau. Nasmaseeqa misa uainna nammari naida marufanoo kinna fanno Estaa nammarina iramirinoo qinau, kuinna Esta nammari ani nana ainainaree aididanoo fee anee qinaqa qinee ani amianauranoo. Ani aidinaqa qinee eeqá maqa maaqa faqa ani amianauranoo. \p \v 3 Qufanoo kuinna Estaa nammarifa qimaminoo qinau. Rakisirafa anee kuqaa anee qiniara aidinana qini amiqimma qimaqararee qimaseenana kaqi miqia. Qinee ikoo eeqá faiqi anaasee faqa kuqirara qaidanoo. \v 4 Faiqi moo fannoo qini faqa qini faiqi anaqasee faqa kuqa nariraree qimasee doo ufa rumbaqaifanoo maridanoo. Misa maasa aiqama mandaikamma qimaqararee qidaqa. Misa maasa mandaikamma qimaqasee rumbara saika maasa qimisee fifau ainainira fasiqa anaaseekiaqee qifaqa qinee sia ufa qianauranoo. Qinee ikoo ani ummaara amirara qaifaqa misa maasa taikararee qianara minara qinee koorooidaqa. \p \v 5 Kinna Serkisisafa mi ufana iriseenoo kuinna Estaa nammarina iramirinoo qinau. Ya manda fasiqafee sia miqirara rufieenoo fee, yaa fee mi fasiqafa maridanoo fee. \p \v 6 Qufanoo Estaa nammarifa narí qimaminoo qinau. Qinee Amannanara qidaqa. Mifa manda fasiqa maasa namuqaa maridanoo maasa darirara deedaqidanoo. Qufanoo Amannana firaaqoo aindiri roofanoo rufianau. \v 7 Kinna fannoo mi ufana irufanoo arana qoofanoo uainna neneuna minniseenoo aqoosai narí afuqai ooqufinau. Ooqufufanoo Amannafa kinna ooqufuna qafamasee mifa maaqi qimasee irinau kinna fannoo qini daruannoo, qimaseenoo Amannafa maaqaki maridanoo kuinna Estaa nammarifa minara qimudaoo qimasee kinna qimaminanoo sia mina mandaikamma amaqaanifeera iree marinau. \p \v 8 Kinna fannoo qafuqaindari kaifaa oonurandee narana nee maruqoo anireenoo mifa Amannana qafoofanoo Estaa nammarifa ooqumarifida narana nee maru qaindanasaa faiaqee ufanoo qafamaseenoo tautinau. Faiaqee idanoo Amannafa minara qimudaoo qianifeera iree marinau. Iree marufanoo kinna mina qafamaseenoo faaqa rumasee qinau, aqbee maa fasiqafa kuinna qini maaqaki qini qifusaa mandaikamma amaqararee qidanoo fee, qimaseenoo kinna fannoo qufaqa misa kaunna qufaqa qamunnannai Amannana akiiqa kinna fannoo (faiqi kuqa narirara rumba nimaqee marundeemmasee rumba amaqanau). \v 9 Ainainira faiqiuqa moo auqu Aboonafa maaqi qinau, iridafee Amannafa narí maaqa adeedi narí rakiaqoo pausafa mina kisaaqa fannoo 20 mita marinau. Mifa Moodeekaina minasaa diriraree qimasee rakiqanau. Kinna Moodeekaifa ooqai ani dadaqufaqa namuqaauqa sia ani kuqa ariqau. Qufanoo kinna fannoo qinau, innee Amannana narí mi pausanasaa dirisaifanoo kuquani. \v 10 Qufaqa misa Amannafa Moodeekaina diriraree qimaseenoo rakiaqoo pausanasaa narí diriqau. Misa miqimmasoofanoo kinna aranaqarafa taikanau. \c 8 \s1 Kinna fannoo Yuda maqannaasa namuqa faqa rakuaqeera qimanniminau. \p \v 1 Mi faasaanna kai kinna Serkisisafa Yuda maqannaasa namuqaa Amannana maaqa faqa aiqama mina ainaina faqa kuinna Estaa nammarina aminau. Amisoofanoo inaaqianna Moodeekaifa qini moodaa fidika maridanoo qufanoo kinna fannoo Moodeekainara qufanoo aiqama kari ani kinna qafee marinau. \v 2 Kinna fannoo Amannafa unnai narí rinna maraseenoo kaifaa narí asauku amukaki uqaqoona Moodeekaina aminau. Mi rinnafa kinna nambaqa faqaafa marinau. Marufanoo Estaa nammarifa Moodeekaina mara uqasoofanoo Amannana aiqama ainainasaa rakisi marinau. \p \v 3 Rakisi marufanoo inaaqianna Estaa nammarifa kinna marunnai oonureenoo mina aikuki aqufinoo maridanoo iki raqee marinau. Mifa kinna qimaminanoo mifa faiqi mi manda oosanna auqeefoora rafaaqafu sainaqa Amannafa Akakana atikinaafa Yuda maqannaasaki auqararee qimasee ufa rumboondee sia iaqa. \v 4 Kinna fannoo narí koora saunu Estaa nammarinasaa mundusoofanoo findifinoo qinau. \p \v 5 Rakisirafa anee qiniara aidinana qini ufa irinanoo amiqinana ufa uqasainanoo fifaininaqa misa sia Amannana Ammeedatana amaaku ufa afaqaaqa. Amannafa aiqama Yuda maqannaa fasiqa anaasee ani maqa maaqaki mariasa aiqama naru taikaaqee qimaseenoo qimanniminau. \v 6 Qinee mi mandafa qini faiqi anaaseeki sia kambiqaanifee qimasee iridaqa. Misa qini moodaa fidikauqa kuqa narusaifaqa qinee naqi fee masee amiqiqa marianauree. \p \v 7 Qufanoo kinna Serkisisafa Estaa nammarina faqa Moodeekaina faqa maaqi qimasee qimanniminau. Iridaqee qinee iriafananoo Amannafa Yuda maqannnaasa mandaikamma nimaqararee qufaqa minara qinee mina saqarisaa diriseeqa mina aiqama ainaina Esta nammarina kai amiqa. \v 8 Papiqa qini duqusaa akara rumasee qini nambaqa minasaa uqaqaana mina kai sia mara aquanauranoo. Inneeqara nana ufa fee Yuda maqannaasara akara ruani qimasee kaqi akara ruaqa. Akara rumaseeqa inneeqara mi papiqanasaa qini duqu uqasee qini nambaqa faqa uqaaqa. \p \v 9 Misa miqimmasee Siwa uqoona 23 faasaana Moodeekaifa aiqama kinna kuskusauqa naaroofaqa aniqau. Aniroofanoo misa ufa qimannimufaqa misa mi ufausa papiqaki akara riqau. Misa mi pasana Yuda maqannaasa uriqararausa faqa kiapausa faqa aiqama oofisaauqa faqa 127 maqa maaqaki marusa faqa India maqa maaqaki oosana arasee Itioopia maqa maaqai dinni ati oonuroofanoo misa akara ruma nimaqaqau. Misa mi pasana aiqama mi maqa maaqausaki marusa ufakiqari faqa Yuda maqannaasa ufakiqari faqa akara riqau. \v 10 Moodeekaifa misa kinna Serkisisana auqusaa pasa akara rumasee mina nambaqa faqa mi pasanasaa uqaaqeera qimanniminau. Mi pasana maree firaree qu fasiqausa misa amiqira qoosa kinna ququsakinaana kaaqa sandee maruna maree minisee minasaa ooqu marifufaqa pasauqa maree aiqama maqusakiaqa fifainiqau. \p \v 11 Pasaki maaqi qimasee akara riqau. Kinna fannoo qidanoo, Yuda maqannaasa misa aiqama maqusakiaqa mariasa misa nári faiqi anaasee namufaqa nariraree qu fasiqausa misa ruqaummafi nári faqa naruaqa. Moo maqusakinaa fasiqauqee moo maqannaa fasiqauqee misa mandaikamma nimaqararee qusa, Yuda maqannaasa aiqama ruqaummafi misa naru taikasee misa aiqama ainaina mareefaranoo. \v 12 Mi faasaana Yuda maqannaasa aiqama Peereesia maqa maaqaki mi ainainausa auqeefaranoo. Misa 13 faasaana Adara uqoonaki auqeefaranoo. \v 13 Misa kinna maa sandufa aiqama fasiqauqa aiqama maqa maaqaki mariasa qimannimiaqa. Qimannimi marifaqa Yuda maqanaasa mi faasaanafa anirainaqa nári namuqaa faqa rakirara deedaqifaranoo. \p \v 14 Kinna fannoo qufaqa faiqi ufa maree fusa qoosasaa ooqumari kai kaqi sandee akaqa maqusakiaqa fiqau. Susa firaa maqusaki mi ufana oosana arasoofanoo aiqamai fifaininau. \p \v 15 Misa kinna qamunna eekara faqa panoona arirana faqa Moodeekaina afisu amaqaqau. Afisu amaqsee dirindaasi arira qamunna moo marasee mina aku amaqaqau. Aku amaqasee inaaqianna misa kinna koora qafee firaana amiqira afaaqa auqirana akiaaqa afisu amaqasee afaaqa auqusoofanoo mifa kinna maaqakiqari raudee maqusai ooqufinau. Ooquroofaqa Susa firaa maqusakinaa fasiqa anasee mina qafamasee firaaqoo faaqaridaqa asasiqau. \v 16 Yuda maqannaasa nimuqusa amiqi uqanna ufaqa misa nimuqusa asooarana faqa mariqau. Maridaqa misa firaaqoo asasidaqa nariara maaqi qimasee iriqau. Maas doo uriqaramafiqa sia amana kaifaa oorudupianauranoo. \v 17 Aiqama maqa maaqaki faqa maqusaki faqa Yuda maqannaasa kinna ufa marasee moodaa faasaana utaaqamasee misa firaa narana naidaqa minara asasi mariqau. Asasi marufaqa moomoosa akaqa fasiqauqa Yuda maqannaasara rufiasee misaki ootupaqau. \c 9 \s1 Yuda maqannaasa narí maqannaasa mandaikamma nimaqaqau. \p \v 1 Mikari Adara uqoona 13 faasaana aniroofanoo indaaaruqaa kinna fannoo qinau, mi faasaanna kai namuqaauqa Yuda maqannaasa mandaikamma nimaqasee naru taikeefaranoo. Miqi qufaqa Yuda maqannaasa findifufaqa misa rafaaqafusee aiqama naru taikaqau. \v 2 Yuda maqannaasa kinna fannoo rakisi maru maqusausakiaqa faqa maqa maaqanaki marusa misa namuqaauqa misa faqa rakirara anufaqa rakirara deedaqiqau. Aiqama fasiqa anaasee aiqama tinaindaraasa Yuda maqannaasara rufiasee misaki sia moo ainaina auqeefaranoo. \v 3 Aiqama maqa maaqakinaa kiapausa faqa kaammannaauqa faqa aiqama kinna ainainasaa rakisi marusa faqa Yuda maqannaasa dadaaqiqau. Misa Moodeekainara rufiasee miqiqau. \v 4 Aiqama fasiqauqa kinna rakisimaru maqa maaqanakinaasa irufanoo kinna fannoo firaa afeeka faqa uriqarara auqu faqa Moodeekaina aminau. Amisoofanoo mina afeeka aiqama kari uriqaranoo uqanna marinau. \p \v 5 Marufaqa Yuda maqannaasa nári namuqaauqa nariqau. Misa kisaaqa paipanannai rakidaqa nariqa namuqaauqa naru taikaqau. \v 6 Susa firaa maqusaki Yuda maqannaasa 500 fasiqa kuqa nariqau. \v 7-10 Amannana faiqi namu qisaukuqara taikasee 10 mariqau. Yuda maqannaasa namuqaauqa nuqu maaqimminoo maridanoo. Parasadataafa faqa Darfoonafa faqa Asbatannafa faqa Pooratanafa faqa Adarianafa faqa Aridatanafa faqa Parmastanafa faqa Arisainafa faqa Aridainafa faqa Uaisataanafa faqa minamusa ainaina kai Yuda maqannaasa sia maraqau. \p \v 11 Mi faasaana kai Yuda maqannaasa naqumma fasiqa Susa maqusaki narunara kinna qimamiqau. \v 12 Marikinoo kinna fannoo kuinna Estaa nammarina qimaminau. Yuda maqannaasa 500 fasiqa Susa maqusakinaasa kuqa nariaafoo qinau. Misa Amannana faiqi namu qisaukuqara 10 faqa kuqa nariqau. Qinee iruna misa akaqa maqa maaqaki moomoo fasiqa faqa kuqa naria. Anee maqee nana ainainee akaqa ainaina mararee qinaqa, qinee amana ani amianauranoo. Esta anee nana ainainaree aidinna ainaina kaqi maraa. \p \v 13 Estaa nammarifa kaifaa kinna qimaminoo qinau. Rakisirafa ani aidinana duna Susa maqusaindaraa Yuda maqannaasara qinaqa namuqaauqaki duna faqa maqee iandee kai iaqa. Misa Amannana faiqi namu qisaukuqara taikasee 10 mariasa mi faakannanasaa diriaqa. \p \v 14 Doo kinna fannoo misara miqiaqee qimaseenoo mifa mi ufana Susaa maqusaindaraa fasiqauqa unnai afeeqoofanoo fufaqa misa Amannana faiqi namu qisaukuqara taikasee 10 marusa faakana rakiaqoonasa dirimarufaqa aiqama fasiqauqa qafaqau. \v 15 Adara uqoona 14 faasaanasaa Susa maqusai maru Yuda maqannaasa kaifaa ruqaumma fufaqa 300 fasiqa mi maqusanaki kuqa nariqau, narusee sia misa ainainauqa maraqau. \p \v 16 Yuda maqannaasa akaqa maqa maaqaki marusa misa faqa moodaanakika mafiqa afeekaika masee misa narusee misa amiqimmasee marifaranoo. Misara nikooqee maru namuqaasa 75,000 fasiqa anaasee kuqa nariqau. Narusee sia misa ainaina maraqau. \v 17 Mi rakirafa maqa maaqaki 13 faasaana Adara uqoonaki kambiqanau. Kafa 14 faasaana misa sia nári namuqaa nariqau. Mi faasaana misa idooaidaqa firaa qoomaqa sakasee naidaqa firaaqoo asasi mariqau. \p \v 18 Misa miqi marufaqa Yuda maqannaasa Susaa maqusaki marusa misa 15 faasaanara idooaidaqa asasira faasaanee qimasee utaaqaqau. Misa namuqaauqa 13 faasaana faqa 14 faasaana faqa narusee 15 faasaana misa sia rakiqau. \p \v 19 Minara kai Yuda maqannaasa kaqikaa maqusauqa uqusa sia auqiranakiaqa mariusa misa Adara uqoona 14 faasaana firaa oomaqa naidaqa ainaina narami naramira faasaanee qimasee utaaqaqau. \s1 Misa firaa oomaqa auqureeqa Purimma oomaqa fee qimariqau. \p \v 20 Moodeekaifa mi faasaanna aiqama ainaina auqoo ainaina akara rumaseenoo Yuda maqannaasa nianai marusa faqa adeedi marusa faqa kinna Serkisisafa rakisi nimaqee maru maqa maaqanakinai marusa nimaqanau. \v 21 Misa Adara uqoonaki 14 faasaana faqa 15 faasaana faqa aiqama aukuanaki asasira faasaana utaaqaaqee qimaseenoo qimanniminau. \v 22 Mi qaara faasaanna Yuda maqannaasa nári maqannaasa niiaqau. Mi uqoonnanaki kai misa naundura ummaara reereeufa faqa aiaaee qiqiufa faqa taikoofaqa Yuda maqannaasa nimuqusa amiqinau. Miqufanoo Moodeekaifa mi qaara faasaanara firaa oomaqa sakasee aqoondiuqa faqa kudi fasiqauqa nimiaqeera qimanniminau. \p \v 23 Miqi qimasoofaqa Yuda maqannaasa Moodeekaina ufa afaqeeqa aiqama aukuanaki mi oosannana auqaidaqa asasi mariqau. \v 24 Ooqai Amannafa Ameedatana amaaku Akaakana faiqi anaiqi maridanoo mifa Yuda maqannaasa namuqaakamma nimaqaseenoo mifa misa aiqama kuqa nariraree qimaseenoo satu sararidanoo misa narira faasaanara randee marinau. Misa Heeburu maqannaasa ufakiqari satura rarisaidanoo fee qimasee auqu ree mariqau. Amannafa aiqama Yuda maqannaasa naru taikaani qimasee ufa rumbee marinau. \v 25 Ufa rumbee marufanoo Estaa nammarifa kinna unnai oonuroofanoo kinna fannoo maaqi qimasee papiqa akara rinau. Ooqai Amannafa Yuda maqannaasa kuqa nariraree qinau, maqee nári kuqa aruaqa qufaqa misa mina diriseeqa inaaqianna mina faiqi namu faqa misa mi poosanasaa kai diriqau. \v 26 Mi oosannara kai misa mi idooqara faasaana qandara maaqi qimasee auqu raqau. Purimma faasaanee qiqau. Misa purimma fee qimaru auquna oosana satu maridanoo. Misa mi oosanna auqaidaqa mi ainainausa misaki kambiqoonara oonu mafi irimariqau. Irimarufanoo Moodeekaifa misa unnai papiqa afeeqaseenoo misa mi faasaana idooaaqeera qimanniminau. \v 27 Yuda maqannasa mina mareeqee narí faqa misa ninaiqi mara inaaqianna kambiqainausa faqa aiqama fasiqa minaki ani keeqainausa faqa sandufaika maqoofanoo marinau. Aiqama aukuana misa mi qaara faasaanafa aniroofaqa misa Moodeekaifa qufanoo mi ainainafa kambiqoonara oonu mafi irimariqau. \v 28 Misa maaqi qiqau aiqama Yuda maqannaasa moodaa moodaa oosana kasooaqee inaaqianna kambiqainausa faqa aiqama maqa maaqaki faqa aiqama maqusaki faqa maru fasiqa anaaseesa misa mi firaa masisa aqira faasaanara oonu mafi irisaidaqa aiqama aukuanaki miqoo kai idooaidaqa asasiaqa. \p \v 29 Kuinna Estaa nammarifa Abiaina araamuna Moodeekaisandiri miqanda Yuda maqannaa qanda miqanda moo papiqa mi qaara faasaana masisa sararu ufana akara riqau mi oosannanannai kuinna fanno indaaruqaa papiqa Moodeekaifa nariara akara rumaqoona afeekaikinau. \v 30 Miqanda mi papiqana uqasoofanoo Peereesiaa maqa maaqaki 127 (provinsaki) Yuda maqannaasa marunakinai papiqa maaqi qimasee akara rumasoofanoo fifaininau. Inni nimuqusa ireeda marinaqa innee amiqira ooqu marirana maraaqa sia rakirafa maridanoo. \v 31 Innee faqa inni ninaiqi mara kasooaqee kambiqainausa faqa innee afeekaikammasee inneeqa mariaqoo mi firaa masisa sararira faasaannana umaraaqa. Innee narana aurarana faqa nimuqusa ummaarara oosana afaqararana faqa iki raqarana faqa mi sandufana uaqeeufaqa qinee Moodeekaisa kuinna Estaa nammarisandiri maaqanda maa sandufana inni nimiqa. \v 32 Estaa nammarina mi sandufana masisa sararira sandufauqa afeekaika masoofaqa misa moo papiqasaa akara rumasee uqaqoofanoo marinau. \c 10 \s1 Kinna Serkisisafa faqa Moodeekaifa faqa firaa nuqu faqaa qanda mariqau. \p \v 1 Kinna Serkisisafa faiqi ooruku nammari afaiqara marusa faqa narí maqa maaqaki marusa faqa nifiqasoofaqa misa mifa rakisi maru maqanasa dadaaqira saika auqee mariqau. \v 2 Aiqama amiqira ainaina faqa firaa ainaina faqa kinna fannoo auqaidanoo mifa Moodeekaina firaa auqu amimarufaqa aiqama mi oosannara ufa qimariqau. Aiqama mi ufana misa Peereesiaa maqannaasa faqa Midiannaa maqannaasa faqa kinna papiqaki akara riqau. \v 3 Mi Yuda maqannaa fasiqafa Moodeekaifa kinna Serkisisana namba 2 marinau. Yuda maqannaasa minara firaaqoo uqanna nidimarufaqa misa mina firaa auqu amimariqau. Amimarufanoo mifa misa dadaaqinaqa amiqimmasee ooqu mariaqeera ainaini marinau. Mifa miqimma sainaqa misa niku nisauku kasooaqee kambiqainausa misa sia moo ainainara rufieefaranoo amiqimmasee marifaranoo.