\id ACT NT0016.AC BINUMARIEN NT OATRIDGE DP TRF 17-JUL-85; 13-April-2016 \h NIQIQOO FASIQAUSA \toc1 YISUFA NIQIQOO FASIQAUSA Yisufa narí faiqinamu Yuda maqasaaqari niqiqoofaqa daraanimafufaqa auqoo ainainafa. \toc2 NIQIQOO FASIQAUSA \mt1 YISUFA NIQIQOO FASIQAUSA \mt2 Yisufa narí faiqinamu Yuda maqasaaqari niqiqoofaqa daraanimafufaqa auqoo ainainafa. \c 1 \p \v 1 Oo qini qifasaafa Teeoofirusafa, Yisufa indaaru narí saika oosana araseenoo miqooqari mina ufa oosana oosana faqa mifa auqu ainaina faqa Anutufa mareeqee innaarunai quqoonara faqa qinee indaaruqaa papiqaki qinee Rukaasa akara rumamaqaafanafa maridanoo. Maqee maanaki dinnatinnai fuka akara rumamaqaidaqa. \v 2 Anutufa Yisuna mareeqee innaarunai quqoo kamuqoo mi indaaruqaa akarana taikaqiafana. Yisufa kaqi maridanoo Anutuna naaquqara maraqunnannai narí rusandeesamumasee maroo fasiqausa naamuaqira ufa oosana oosana qimanniminau. \v 3 Yisufa narí kuqiranakiqari findifinoo miqooqari qaara fasiqa niku nisauku taikasee faasaana maridanoo narí faiqi namu maruqoo moomoo kari kooroomambinoo misa faqa ufa qidanoo Anutuna innaaruna ququsakinaa mariranara ufa qimannimimarinau. Miqimandeenoo narí kuqiranakiqari findifinoo akooqoo mariranara uqannifiqanau. \v 4 Mi fasannai mi kamuqoo mina faiqi namu mina ufa irimarusa moodaanaki suqufufanoo Yisufa misa faqa maridanoo maaqi qimasee ufa qimanniminau. Qinee innaarunai ooru fuanaqa innee maa maqusana Yeerusaree maqusa sia quqasee fifainiaqa kaqi mariaqa. Qini qikoofa moo afeeka nimianinnanara qinee qimannimiafannana minara maaqoo kai marida rakisiaqa. \v 5 Yoohaneefa nammari rumannimaqee marifa kaqi fifau nammari uqannaki moomoosa rumannimaqee marinau. Anutufa qusasaa anoona ainainaki narí naaquqara andeeqara maraqunnaki inni rumannimaqaannoo. \s1 Yisufa innaarunai ooru finau. \p \v 6 Yisuna afaaqasaa aqoondiuqa mina faqa nimarusa misara niqiqoo fasiqausee qimariqau. (Yisufa maru aukuanna Roomma maqannaa kaamanna faqa sundiauqa faqa rakisinnimaqee marufanoo Yuda maqannaasa nikooqanau. Naqimasee Roomma maqannaa niqiqamasee fee maasa qeeqa rakisianauree qimariqau.) \p Minara Yisuna afaaqasaa aqoondiuqa Yisuna faqa suqufiqa irammiriqa qiqau. Oo Karaambaiqa maa aukuannee yairee fee anee Roomma maqannaa kaamanna aqiqamaseenee Isaraee maqannaa maasa nári kaamanna quqeennaree. \v 7 Yisufa mi ufana iriseenoo qimanniminoo qinau. Oosana oosana ainaina naaru kambiqaaninna aukuannai sia innindifau maridanoo. Qini qikoofa narí afeeka rakisirana quqaseenoo, sia inniara iriaqee qinau. \v 8 Maanara kai iriaqee qinau, qini qikoona naaquqara andeeqara maraquna fannoo qumuree inni naakufinaqa innee qini qiqafara fasiqauqa qiniara aiqamai qimannimimaree fifaranoo Yeerusaree maqusaki mariasa faqa Yudeeaa maqa maaqaki mariasaki faqa Samaria maqa maaqaki mariasaki faqa nianai aiqama atinnai mariasaki faqa qini qiqafara fasiqauqa qiniara kooroo ifaranoo. \v 9 Yisufa miqi qimaseenoo misa nifusaa miqooqari Anutufa kukeeqaranakiqari Yisuna akooqoo uqeerasoofanoo innaarunai oorufimarufanoo asuru fannoo qumu dukunimaseenoo misa nifusaa kai qumu afiqee ooru finau. \p \v 10 Misa miqookai tataaqa marufanoo qaara fasiqa eekara qamunna afisiraqanda miqoo misaki dadi findifufaqaqara kikiqiqau. \v 11 Miqanda maaqi qimasee aiqamausa qimannimiqau. Oo Kariree maqannaasa Innee nanaree innaarunai noori uqeerasee tataaqa maridee, innee fifau miqi mariafanoo. Anutufa Yisuna maqee inni nifusaa uqeereeqeenoo innaarunai muru quqeenoo doo Yisufa maqee innaarunai ooru findee kai miqikai inoo kasooqaqee kafaa qumuannoo. \s1 Mataiasafa Yudasina amana kambiqanau. \p \v 12 Miqanda miqi qimasoofaqa Yisuna faiqi namu quqasee Oorifa aaqanasaaqari Yeerusaree maqusai kafaa ooqu keeqaqau. Oorifa aaqana sia nianai maridanoo. \p (Moodaa kirometera maaqiraqoo maridanoo dinni Qufoorai miqiraqoo Yeerusaree maqusa maridanoo.) \fig Yeerusaree maqusa.|alt="Town of Jerusalem" src="HK00379B.TIF" size="span" loc="Acts 1:12" ref="1:12" \fig* \p \v 13 Misa kafaa Yeerusaree maqusaki keeqafiqa maqee maqee nariqa kai suqimaru maqanaki keeqaqau. Maarinni sandaaqai rummaki suqiqau. Misa nuqu Peetooroofa faqa Yoohaneefa faqa narí afasaafa Yameesafa faqa Peetooroona akaqa Andurufa faqa Firipifa faqa Toomasifa faqa Baratooroomeeufa faqa Mataioofa faqa Yameesana amarafa Arafaeeusana amaaku faqa Simoona amarafa moo misa minara nariqa kaamanaikiaqeera sandanainai qimaru fee qimariqau. Mifa faqa moo Yudasina amarafa faqa mifa Yameesana amaaku. \v 14 Minamusa anaasee namufaqa Yisuna anoona Mariana faqa Yisuna akaqaafasaa namufaqa maqee maqee suqufida moodaa naundurasaa fidaqa innaaru qimarusa mariqau. \p \v 15 Qaaramoo faasaana aiqaroofaqa Yisuna ufa irimarusa suqufufaqa ufa suqirara qiqau. Misa nisaanarirafa maaqinoo maridanoo. Qisauku dinni taikasee dinni ani moodaa marasee fasiqa niku nisauku taikasee fasiqa anaasee suqimariqau. Misa suqimarufanoo Peetooroofa misakiqari findifinoo maaqi qimasee qimanniminau. \v 16 Oo qini qiqoonausa. Ooqeenaa akara anoona maasaki doo anoonaikinoo Yudasifa sundia mareeqeenoo soofaqa Yisuna arunara anoonaikinoo. Ooqai naaquqara andeeqara maraquna fannoo Dafidina qimamifanoo Yudasinara akara rumaqoofa doo maqee mina anoona maasaki kambiqeenoo. \v 17 Yisufa Yudasina rusandeesamumandee maasa faqa ainainianifeera mareeqee maasaki quqasoofanoo marinau. \p [ \v 18 Yudasifa Yisuna qumaraseenoo Yuda maqannaasa nisaukuki quqasoofaqa misa mina akiaqara feefauru amiqau. Amufanoo mifa mi feefauruna mara mareenoo moo maqa feefaurumandeenoo miqoo saamurufanoo amuaqu radiqufanoo arana kukupamafufanoo kuqinau. \v 19 Yeerusaree maqannaasa minara iriseeqa mi maqanara fidika maqa maaqee qidaqa. Yeerusaree maqannaasa nári ufakiqari mi maqanara Akeeradama fee qidaqa.] \v 20 Dafidifa narí idi papiqaki maaqi qimasee Yudasinara ooqai Yudasifa sia kambiqooqoo maaqi qimasee akara rinau. \q1 Mina maqa maaqa kaqi mariannoo \q1 Moo fannoo sia amana minaki marinnaranoo. \p Kafaa Dafidifa moosaa maaqi qimasee Yudasinara akara rinau. \q1 Moo fannoo mina amanasaa findifinafa mina amaaqa maqafi mariannoo. \p \v 21-22 Peetooroofa Dafidina ooqeenaa ufa kikiqa ususeenoo maaqi qimasee narí aqoonausa miqoo suqiqa marusa qimannimidanoo qinau. Maasaki qisaukuqara taikasee qiku nooqu qaara marasee mariafanausa maridaqa. Yudasifa doo kuqinoo moo fannoo mina amaaqaki kambiqaa. Sia kai fifau fasiqa fannoo miqiannoo. Ooqai oosanaree Yoohanee nammari nimimarufa marunaki maru fasiqafa miqooqari Yisuna faqa maasa faqa fifiufanoo Karaambaiqa Yisufa innaarunai ooru funa irufa mina qafoo fasiqafa kai Yudasina amaaqaki kambiqaannoo. \v 23 Peetooroofa miqi qimasoofaqa misa qaara fasiqa utaaqaqau. Miqanda nuqu Yooseefaana amarafa faqa Matiasafa faqa Yooseefaana amarafa moo auqu Barasabasifa kafaa moo auqu Yustusafa marinau. \v 24-25 Miqoo suqimarusa miqanda nuqurama quqaseeqa minee maraanau maanee maraanau qidaqa Anutunara maaqi qimasee innaaru qimariqau. Oo Karaambaiqa Yudasifa ani ufa irimariasaki mariifa doo narí manda nammari namaseenoo narí sanda arinoo maridanoo. Oo Karaambaiqa maasa qaaraqanda mareeqee quqaseeqa, anee miqandakinaana yafasiqa fee ani aididanoo fee Yudasina aikuki kambiqaannoo fee. Anee aiqama fasiqa naundurai irimarianafa minara maasa uqaqifiqa. \v 26 Miqi qimasee innaaru qimaseeqa masisa quandeera foora ufanoo Matiasana uqannifiqanau. Uqannifiqasoofaqa Matiasana mareeqee Yudasina aikukina mara quqaqau. \c 2 \s1 Anutuna naaquqara andeeqara maraquna qumuree naakinau. \p (Ooqai Sinai aaqanasaa Anutufa Mooseena aamua qimaqoo suqirafa marinau. Yuda maqannaasa faqa Yuda maqannaa aanaamuruki oonu marusa faqa aukuana aukuana mi fasannai suqira qoomaqammandaida Yeerusareenni suqu maree ururee neemariqau. Misa mi qoomaqanara aiqu quqara qoomaqa fee qiqau. Anutufa narí sandufa Sinai aaqanasaa Mooseena amu ufanara faqa mi qoomaqana sakasee namaseeqa nári ufakiqari Peendeekoosee qimariqau.) \p \v 1 Yisufa innaarunai oorufu kamuqoo mina faiqi namu moomoo Peendeekoosa qoomaqira faasaanasaa misa aiqama Yeerusaree maqusai moodaa maaqaki nariqa kai keeqafimariqau. \v 2 Marufanoo kaqi kaqi ufanoo innaarunaindari firaa ufai uqidanoora foora qumureenoo mi maqanaki qumbiqa aqinau. \v 3 Uqimarufanoo idauru miqirafa qumureenoo raina rainamaki aiqamausa nikiaaqa aqufufaqa qafaqau. \v 4 Idauru miqirafa Yisuna ufa iri marusasaa aqufufanoo Anutuna naaquqara andeeqara maraquna naakufufaqa naundura qumbiqanoo marinau. Qumbiqafinoo Anutuna maraquna fannoo anoonaikufaqa moo maqannaa ufa nári sia irimaru ufausa qimariqau. \p \v 5 \fig |alt="Pentecost" src="GPS_Pentecost B&W bjr.tif" size="span" ref="NIQIQOO FASIQAUSA 2:5" \fig*Mi fasannai Yuda maqannaasa kaaqa Anutunara rimarusa aanaamurunni daraaniqa mariusa oonurandee anireeqa Yeerusaree maqusai qoomaqa suqanarara qusimariqau. \v 6 Yeerusareenni suqimarusa ufai uqira ufa iriseeqa moomoosa Yisuna faiqi namu maruqoo suqiqa mariqau. Anaamurukiqari ani marusa Yisuna faiqi namu ufa iriseeqa akasaa qeeqa maqannaa ufa qidee qimasoofanoo naaquqanau. \v 7 Naaquqoofaqa randeeqa narí qimami narí qimami qiqau, Maa ufa qimaria fasiqausa Kariree maqannaasa kai maridaqa. \v 8 Misa maasa ufakiqari andeeqasee kai qida qiafaqa iridaqa. Naqi fee mandee maasa ufa iridee, sia maasa maqusai mariaasa maasa ufauqa qidaqa. Maasa moomoo maqa maaqaindari anunausa maridaqa. \v 9 Maasa akaqausa Paratia maqusaindari anunausa. \p Akaqausa Meedia maqa maaqaindari anunausa. \p Akaqausa Eeramma maqa maaqaindari anunausa. \p Akaqausa Meesoopootamia maqa maaqaindari anunausa. \p Akaqausa Yudeeaa maqa maaqaindari anunausa. \p Akaqausa Kapadoosia maqa maaqaindari anunausa. \p Akaqausa Poontiusa maqa maaqaindari anunausa. \p Akaqausa Asia maqa maaqaindari anunausa. \p \v 10 Akaqausa Firikia maqa maaqaindari anunausa. \p Akaqausa Pamafiria maqa maaqaindari anunausa. \p Akaqausa Isipa maqusaindari faqa, \p Ribia maqa maaqa Sireenee aaqa mariasakiqari faqa aniqa. \p Akaqausa Roomma maqusaindari anunausa. \p \v 11 Yuda maqannaasa faqa aanaamuru Yuda amaana ufa irimariasa faqa anunausa.Akaqausa Kareetee maqa maaqaindari anunausa. \p Akaqausa Arabia maqa maaqaindari aniqa. \p Maasa moomoo maqusaindari daadu daadu ufa qimarunausa ani maridaqa nári ufakiqari andeeqasee qiafaqa iridaqa. Misa Anutuna firaa ainaina auqunara qiafaqa iridaqa. \v 12 Misa aiqama naaquqeenoo naundura dapikufaqa narí qimami narí qimami qiqau. Maana nana oosanee kambiqaidanoo maaqidanoo fee. Maasa mina oosanara randaidaqa. \v 13 Akaqausa Yisuna faiqinamuara naakada qiqau. Maa fasiqausa nammari moomoo neeneesee furufarida fifau faafau aiqama maqannaa ufa qidaqa sia misa ufa iriaqa. \s1 Peetooroofa findifinoo amiqimasee aiqamausa qimanniminau. \p \v 14 Peetooroofa mina iriseenoo Yisuna faiqi namusaimbaqa qisaukuqara taikasee qiku nooqu qaara marasee qirausasaimbaqa findifufanoo firaaqoo nammeera qimasee maaqi qimasee suqiqa marusa qimanniminau. Qini maqannaa Yuda maqannaasa innee aiqama Yeerusareenni ani mariasa qini ufa iriaqa. Qinee maqee qimannimianaqa amiqimandee iriaqa. \v 15 Maa fasiqausa sia nammarifau namasee furufaridau. Innee qafaaqa kananaana maridanoo suani maqee ururaidanoo. Minara sia amana nammarifau namaqaqee miqidafau ia. \v 16 Maa amiqira fuka ainainafa kambiqaina Anutuna tamummaqara fasiqa Yooeerafa ooqai akara rumaqoofa mina anoona doo maqee inni nifusaa kambiqeenoo. Yooeerafa maaqi qimasee ooqai akara rumaqoofa. \q1 \v 17 Anutufa qinau, Taikainna faasaana maa ainainna quqaanaura. \q1 Qinee qeeqa maraquna faiqí aiqamausa nifaaqai nammariara foora teeqimannimaqaanaura. \q1 Mi afeekanannai inni faiqinamu niraamuqmaaka naaru kambiqaaninna ainainara maqee qimasainanoo naaru kambiqaannoo. \q1 Inni kumaaraauqa faqa qaina anoona qaina qafeefaranoo. \q1 Faiqí asooqa nauraasa qaina misa nifunni areefaranoo. \q1 \v 18 Mi fasannai qinee Anutusa kaiqeesa ainainimariasa faiqí faqa aanaaseeuqa faqa nifaaqasaa qini maraquna adiama nimaqasaanaqa misa tamummaqeefaranoo. \q1 \v 19 Qinee mirinni innaarunai moo ainaina oosana oosana uqannifiqasaanaqa maqasaaqari qafeefaranoo. \q1 Maa maqanasaa moo naaquqara firaa ainaina auqusaanaqa qafamasee qini afeeka oosana qafeefaranoo. \q1 Fidika faqa ida faqa ida muna firaana faqa mariannoo. \q1 \v 20 Asukuna fannoo suani afu aruannoo. \q1 Fidika andandirafa quqoona ititaannoo. \q1 Karaambaiqa firaa kaaqa qara faasaana radiqisee qumuraannee qinna kamuqoo maa ainainnausa kambiqaannoo. \q1 \v 21 Mi fasannai yafa yafee Karaambaiqa auquara fifimasee aaree mariasa misa kai Karaambaiqa asumu mareefaranoo. \p Yooeerafa mi ufausa akara rumaqoofa maridanoo. \p \v 22 Peetooroofa Yooeerana ufa qimannimiseenoo maaqi qimasee aiqamausa suqiqa marusa qimanniminau. Innee Isaraee maqannaa fasiqauqa aiqama qini ufa iriaqa. Anutufa Yisuna Nasareetee maqannaana narí asauku mundirana inni nifusaa utaaqamaqoofa maridanoo. Anutufa dadaaqufanoo Yisufa faiqí inni qambaanai maridanoo inni nifusaa afeeka ainaina faqa naaquqara ainaina faqa uqannifiqara ainainauqa faqa auqusoofanoo minannai innee Yisunara innaarunaindaraa fee qiaqeera uqannifiqanau. \v 23 Anutufa faasai iriqaraasamaseenoo narí amaaku maqasaa mariasa nisaukuki quqasaanaqa misa mina arifaranoo fee qimaseenoo misa miqimmasee maaqimmasee aruaqee qimasee narí qimiriqoomau kai fuaqeera qimaseenoo inni nisaukuki Yisuna quqasoofaqa sia irirai mifa aamua qimaqoomau kai fidaqa mina mara maree kuqammariqau. Innee mina qumaree manda oosana maree maru fasiqausa nimisoofaqa misa qumareeqa aunirira saqarisaa pirimmannai arusoofanoo kuqinau. \v 24-25 Kuqufufanoo Anutufa sia minnisanau, kuqiranakinaana uqeera quqanau, kuqira aupuraranakinaana rakeemaseenoo uqeera quqanau. Kuqirana uriqararafa marunara kuqirafa sia amiqimasee amana kisaaqasaa qumaraannoo Dafidifa minara maaqi qimasee akara rumasoofanoo maridanoo. \q1 Karaambaiqa qini qifusaa faasaambaasaana marufaqa qafeemariqia. \q1 Mifa qini daaqa qini qisauku uqannai marinara sia qinee rufiaanaura. \q1 \v 26 Qinee minara irunanoo qini ufa asasirafa kai maridanoo qeeqa daunduraki asasirafa qumbiqanoo maridanoo. \q1 Qini qifaaqa faqa sia maparaa iannoo, Karaambaiqa afeesidanoo asasiannoo. \q1 \v 27 Anee sia qini qimana kuqiranaki minniqiseennara qifaaqa quqaidaqa sia maparaa ianaura. \q1 Aneenna naaquqara andeeqara fasiqa afaaqa madikaki akundamasainana anee qaoo qinanoo mina amaqi sia putaa iannoo. \q1 \v 28 Anee kaqi marira aana doo uqaqifiqeennaranoo. \q1 Anee qini faqa mariranannai qini daundurai asasirana qumbiqa qiminnaranoo. \p \v 29 Peetooroofa Dafidina ufa qimannimiseenoo maaqi qimasee narí qimanniminau. Oo qini qiqoonausa iriaqa. Dafidifa sia nariarau akara rinau, narí ati Yisunara akara rinau. Dafidifa maasa qikeeku qikaaku marifaqa minara innee amiqimasee iridaqa marianara qifaaqa quqasee amiqimasee maaqi qimasee qimannimianaura. Dafidifa kuqufufaqa akundaqau. Mina madika kaqi maridanoo maasa faqa. \v 30 Dafidifa Anutuna tamummaqara fasiqa marufa marinau. Anutufa maaqi qima afeekaikamandee qimaminau. Qinee Anutusa, anatikiqari kasooqaqee moo amiananoo Karaambaiqaikiannoo, ani aanna reenoo karaambaiqaikiannoo. \v 31 Dafidifa Anutufa kasooqaqee auquaninna ainainara iriseenoo narati asauku mundirafa kuqiranakiqari findifuaninnanara maaqi qimasee akara rinau. \q1 Anutufa sia suqirausa marianaki minninnisaannoo. \q1 Sia mina amaqi putaa iannoo. \p \v 32 Anutufa Dafidina ufamau maa Yisuna kuqiranakinaana findifumasaifaqa maasa maqee inni nifusaa kikiqimariasa mina qafeemarusa maridaqa. \v 33 Anutufa Yisuna uqeereeqeenoo narí aaqa asauku uqannai quqaseenoo narí naaquqara maraquna ooqai utaaqa amamaqoona Yisuna amifanoo mifa kafaa quandakinoo maasa adiama qimaqaifaqa maa maqee kambiqeemari ainaina innisaimbaqa qafaidaqa. \v 34 Dafidifa sia innaarunai ooru finau narí ati Yisufa ooru funara maaqi qimasee akara rinoo qinau. \q1 Anutufa qini Karaambaiqa qini atiara maaqi qimasee qimaminoo qinau. \v 35 Anee qini daaqa ooqu marifinaqa qinee ani namuqaa mareeqee ani aramandunnai quqasaanana anee rafaaqafusaa. \p \v 36 Minara innee aiqama Isaraee maqannaasa maa ainainnara aiqama amiqimasee iriaqeera qidaqa. Maa Yisuna innee aunirira saqarisaa aruna Anutufa mina kai mareeqeenoo Karaambaiqa asauku mundiranai kamandaifanoo maridanoo. \p \v 37 Miqoo suqufi mariasa aiqamausa mi ufana iriseeqa Oo maasa firaaqoo aaqeeqa qimasoofanoo naundura dapikufaqa Peetooroona faqa Yisuna faiqi namu faqa irammiriqa qiqau. Oo qiqoonausa naqi fee maasa ianauree. \v 38 Peetooroofa iriseenoo qimanniminoo qinau. Inni aiqamausa uqanna inneeqa mandainaina nimeesa uqusee Yisuna asauku mundiranaki keeqafiqa nammari rumannimaqaaqa. Miqi mandaifanoo Anutufa inni mandainainara minninnisaannoo narí naaquqara andeeqara maraquna inni nimiannoo. Sia feefauru qirafa kaqi nimirafa maridanoo. \v 39 Anutuna ooqai qima afeekaikamaqoonara narí maraquna inni faqa inni niku nisaukuara faqa aanaamuru mariasa faqa aiqama Anutufa naarainaqa aniannee qinausa faqa narí maraquna nimianauroo qinau. \p \v 40 Peetooroofa mi ufausa faqa ufa oosana oosana ufa faqa miqoo suqimarusa aaquqima nimaqaidanoo qimanniminau. Maa maqee mariasa mandoosanara narirara qumuannoo inni faqa naruani rufiasee Yisuna saqarikiaqa. \v 41 Miqi qimasoofaqa mi suaninasaakai faiqí anaasee moomoosa Peetooroona ufara kuqaa anoonee qimasee Yisunaindi kamambi nammari maraqau. Qaaramoo tauseenna fasiqa anaasee mi suaninasaa kai nammari marasee Yisuna faiqi namuki atooqaqau. \v 42 Miqoo miqimandee nammari maroosa Yisuna afaaqasaa indaaruqaa faiqi namu ufa maqee maqee irisee mi mau fimariqau. Misa maqee maqee Yisuna faiqi namu faqa moodaanaki kamambi maridaqa moodaa maqaki nariqa narana suqaqoona namaseeqa Yisuna aafaqa namaseeqa raudamaki firaa amaana maqaki keeqa fidaqa Anutunara innaaru qimariqau. \s1 Yisuna faiqi namu amiqimasee moodaanaki mariranara qimariqau. \p \v 43 Yisuna afaaqasaa faiqi namu moo nuqu Yisufa niqiqoo fasiqausee qimariqau. Anutufa Yisufa niqiqoo fasiqausannai sia amana faiqí auqaaqaa ira ainaina naaquqara ainaina auqusoofaqa faiqí anaasee qafamasee Anutuna afeekara firaa ainainee qimaseeqa naaquqanau. \v 44 Yisuna ufa irimarusa aiqamausa faasaambaasaana moodaanaki marida aqoondikai mariqau. Misa miqidaqa nári qumiasana narí ami narí ami imariqau. \v 45 Misa maqa faqa nári ainaina oosana oosana faqa mootinai nimisee feefauru marasee nariki faiqí akaqausa ainaina siaisa marusa misa sarau imaru ainaina doo nimimariqau. \v 46-47 Faasaambaasaana Yeerusaree naaquqara amaana maqaki keeqafida innaaru qimariqau. Nári maaqakiaqa faqa maqee maqee suqufida narana neemariqau. Misa afaaramasee narana naida nimisee moodaanaki suqusee naidaqa Anutunara asasidaqa dufi dufi qidaqa aiqama faiqí anaasee amiqi amiqimannimaqaranara irisee asasimariqau. Maqee maqee faiqí anaasee akaqausa misa faqa Yisunara kuqaa anoonee qimariasa Anutufa qumee misa mareeqee ooqeenaasa faqa moodaanaki kamannimaqaidanoo. \c 3 \s1 Peetooroosa Yoohaneesa aiku mandaikirana andeeqaisaqau. \p \v 1 Misa miqi marufanoo moo faasaana Peetooroosa Yoohaneesa Yeerusaree naaquqara amaana maqaki innaaru qirara ooru fiqau. Yeerusaree maqannaasa eeneemarufaqa amaana maqaki keeqafi innaaru qimariqau. \v 2 Peetooroosa Yoohaneesa eeneemaru innaaru qiraree qimasee kooqiki ooru keeqafi faiqí moo qafaqau. Ooqai maqasoonakiqari aiku mandaikirafa sia ainainirana amana marufaqa naratiuqa aindusumaraidaqa maqee maqee amaana maqa kooqiki quqasee marufanoo miqoo maridanoo munnimmara innaaru qimarufaqa akaqausa moodaa moodaa amimariqau. Qimudaoo qusa qaaraqanda amisoofanoo minannai naranaina feefaurumma neemarinau. Amaana maqa kooqiuqa moomoo marinau. Nuqufaqaa kooqiuqa mariqau. Mi fasiqana quqee maru kooqinara amiqira kooqi fee qimariqau. \v 3 Mi aiku mandaikirafa mi amiqira kooqinaki ooqu marifufanoo Peetooroosa Yoohaneesa minaki keeqafufanoo mi fasiqafa miqandara munnimmara qimiaqee qinau. \v 4-5 Innaaru qufaqa miqanda mi fasiqana ooriki qafamaseeqa Peetooroofa qinau. Anee maaqanda dooriki qiqafaa qufanoo mifa ainaina qimidaqiaafoo qimaseenoo miqanda nooriki nindafanau. \v 6 Nindafamasoofanoo Peetooroofa kafaa qimaminoo qinau. Sia qinee munnimma marisa maridaqa. Qinee moodaa ainaina marisa mina kai ani amianaura. Yisufa asauku mundirafa Nasareetee maqusaindaraafa qini qimuna mina ani amidaqa mina auqusaa ani qimamidaqa anee findimeeqee fua. \p \v 7 Peetooroofa miqi qidanoo mi fasiqana asauku uqannai asauku qumareenoo dadaaqufanoo aaqee uqanna mina aiku faqa mina aiku aummeena faqa afeekaikufanoo rutaqinoo findifumakufanoo oonuree aniree inau. \v 8 Miqimakufanoo Peetooroosa Yoohaneesa faqa amaana maqaki keeqaidanoo Anutunara susuqira idi raidanoo rafusaki rafusaki idanoo nidanoo keeqeemarinau. \p \v 9-10 Faiqí anaasee miqoo moomoosa mariusa mi fasiqana qafamaseeqa mina nirana faqa Anutunara susuqira idi rarana faqa qafamaseeqa qiqau, Oo amiqira kooqiki ooqufaaqee munnimmara innaaru qimari fasiqafa doo findifinoo amiqimasee nidanoo. Miqi qimasee tautufanoo naaquqoofaqa mina andeeqara oosanara randaqau. \s1 Peetooroofa mi fasiqana andeeqaisoo oosanara qimanniminau. \p \v 11 Mi fasiqafa Yoohaneesa Peetooroosa firaaqoo dufi dufi qimaseenoo miqanda qumareenoo miqanda faqa maaqa tida atimau Sooroomoonaindi fee qimaru maqana atimau akaraqau. Faiqí anaasee moomoosa mina qafamasee sandeeqa oonu mi atimau rafusu uqarumasee mina qafeemarufanoo naaquqanau. \p \v 12 Peetooroofa moomoosa nindafamasee maaqi qimasee qimanniminau. Isaraee maqannaa fasiqauqa. Innee maa ainainna qafamasee nanaree tautiqa maasa tataqaidee. Innee maasara nariqa afeekannai fee nariqa andeeqaranannai fee maa fasiqana findifumaseeaafoo qidee. Oo sia uqanna. \v 13-16 Abarahaamana faqa Isakeena faqa Yakooboona faqa misa Anutufa maasa qikeeku qikaaku Anutufa maa fasiqana uqeereeqeenoo narí afaaqa areenarana narí ainainira faiqi Yisuna amifa maridanoo. Innee mina mareeqee maasa faiqí firaasa nimufaqa misa mareeqee Piratoona amufaqa innee miqoo aruaqee qiqau. Piratoofa idukiraree qufaqa innee afeekaikamasee aruaqee qiqau. Yisufa mifa aaduma amiqimandee andeeqarafa uqanna marufaqa innee faiqí narimarunara Piratoonara iduku qimiseenana Yisunara kaqi kuquanifee qusa. Innee miqi qimasee asumu marira oosana faqaana arusaqau. Anutufa mina kuqiranakinaana uqeera quqasoona maasa qafeemarunausa maridaqa. Maa Yisuna auqu afeeka fannoo kai maa fasiqana afeeka amifanoo findifinoo nidanoo. Innee maqee qafeemaria ainaina Yisuna auqu faqa narí auqusaa irirana rusiranannai faqa kambiqeenoo. Yisunasaa irirana rusiranannai maa fasiqana andeeqasaifanoo aiqamausa nifusaa findimeeqee nidanoo. \p \v 17 Qini qiqoonausa innee faqa inni faiqí firaasa faqa sia irirana iriqa Yisuna ariqau. \v 18 Ooqai uqanna Anutufa narí tamummaqara fasiqauqa ufannai narí asauku mundiranara kasooqaqee aupuraannoo fee qimaqoona doo inni nisaukuki quqasoofaqa mina ufa anoonaikiqa Yisuna ariqau. \v 19-20 Innee minara irisee inneeqa mandainainara nimeesuqusee Anutufinnai noori ubeekaifanoo inni mandainaina numoo rukannisainaqa innaarunaindaraa asooarana Karaambaiqa afusaaqaraana inni nimiannoo. Ooqai Anutufa inniara iriseenoo narí asauku mundirana Yisuna mareenoo kaifaa kasooqaqee innee iannai aqiqainanoo qumuannoo. \v 21 Mifa Yisufa asauku mundirafa kaqi innaarunai mariannoo. Kasooqaqee Anutufa aiqama ainaina fuka kambiqaaninna aukuannai mi kamuqoo Anutuna tamummaqara fasiqauqa ooqai qimaqoomau kai asauku mundirafa kafaa qumuannoo. \v 22 Ooqai Mooseefa maaqi qimasee qimaqoofa maridanoo. \q1 Karaambaiqa inni Anutufa inni tamummaqara fasiqa moo nimiannoo. Qini Mooseesa daanna reenoo innikiqari kai moo fannoo kambiqaannoo. Kambiqainaqa innee mina ufara eedoo kai qiaqa. \v 23 Innikiqari moo fannoo sia mi tamummaqara fasiqana ufa irifanoo faiqí aanaaseekinaana qumaree kaqinni quqasee miqoo kuqaruannoo. \p Peetooroofa Mooseena ufa miqi qimannimiseenoo nariara quandafinoo maaqi qinau. \v 24 Ooqai Anutuna tamummaqara fasiqauqa moomoo marufaqa naaru kambiqaaninna ainainara tamummaqasee akara riqau. Misakinaana moo tamummaqara fasiqa Samueerafa faqa marufanoo, narí faqa naraanaaqiana kambiqoosa faqa moodaa kari ufa qunannai maa maqee kambiqeemari ainainara kooroo inau. \v 25 Anutufa narí tamummaqaranauqannai maasa qikeeku qikaaku qima afeekaikirana oosana oosana nimiqoofa maridanoo. Sia misara kaifau quqanau. Maasa faqa naida qimidanoo. Anutufa maaqi qimaseenoo Abarahaamanasaa qima afeekaikinoo qinau. \q1 Ani aiku asauku misannai maa maqa maaqanaki maamaqanasaaqaraasa misannai amiqi amiqimannisaanaura. \p \v 26 Miqi qimasee Anutufa Abarahaamana faqa qimafeekaikunara irinoo narí ainainira faiqi Yisuna mara mareenoo inni maqanniminau. Aiqama maqasaaqaraasakina inniki naaree quqasee inneeqa mandainaina nimeesuquaqeera amiqi amiqirana faqa nimianifeera. \c 4 \s1 Peetooroosa Yoohaneesa Kansoorauqa nifusaa kikiqamafufaqa mi ufanara irammiriqau. \p \v 1 Peetooroosa Yoohaneesa faiqí anaasee miqi qimasee Sooroomoona tida atinni firaa amaana maqaki maruna qimannimimarufaqa amaana maqasaa aanaiqikirausa faqa amaana maqa poorisauqa faqa Sadikai amaana ufa irimarusa faqa anireeqa irimariqau. \v 2-3 Peetooroosa Yoohaneesa Yisufa kuqiranakiqari findifunara faqa faiqí anaasee faqa findififandinnanara faqa amiqimasee faiqí anaasee qimannimimarufaqa Yuda maqannaa rakisirausa aniree iriseeqa tautumaseeqa qiqau, faiqí anaasee Yisuna kuqiranakiqari findifunara iriseeqa maasa dari foora qimaseeqa aanoomasee Peetooroosa Yoohaneesa ruumbeeqee karabusa maqaki quqaqau. Eeneemarufaqa doo suani atisaa marufanoo duna ufa irianee qimasee mareeqee karafusaki quqaqau. \v 4 Faiqí anaasee moomoosa sia rakisirausa ufara eedoo qiqau. Peetooroona ufa iriseeqa moomoosa uqanna Yisunasaa irirana rusisoosa minasaa atooqaqau. Faifa tauseenna nukudara foora ira fasiqa anaasee mikari minasaa atooqaqau. \p \v 5 Faiqee iqaqoo kananaana Isaraee maqannaa faiqí uriqararausa faqa faiqí firaasa faqa Mooseena sandufa akoofasauqa faqa Yeerusaree maqusaki ufa suqimaru maqanaki suqimariqau. \v 6 Annasafa aanaiqikirausa uriqararafa faqa Kaiafasafa faqa Annasana aiku asauku faqa indaaruqaa Yoohaneena amarana faqa Areekasandeerafa faqa misa aiqama Yuda maqannaa faiqí firaasa faqa miqoo suqimariqau. \v 7 Misa miqanda Yisufa niqiqoo fasiqaqanda karafusakinaana mareeqee nári noorinni quqaqoofaqa aanoo imasee irammiridaqa qiqau. Inneeqara naqi mandaafanoo fee aiku mandaikirafa findifinoo fee. Nana afeekannai fee miqi fee, ya fasiqana ufa fee iri fee maaqi fee. \p \v 8 Peetooroofa naaquqara maraquna minaki qumbiqafunara findifinoo paasoosamandee maaqi qimasee misa qimanniminau. Oo maa fasiqausa faiqí firaasa faqa rakisirausa faqa qini ufa iriaqa. \v 9 Innee maasa aiku mandaikirana dadaaqi findifumasaunnanara innee minaree maasa iraidee. \v 10 Innee faqa Isaraee maqannaasa aiqama irifaqa mina oosana qimannimianaura. Maa fasiqafa kisaaqasaa aiku mandaikinoo marufa marifaqa maqee amiqirafa inni nifusaa kikiqinoo maridanoo. Yisufa Anutuna asauku mundirafa Nasareeteendaraa fasiqa innee aunirira saqarisaa pirimmannai arusoofanoo Anutufa mina kuqiranakinaana uqeera quqasoofa mina auqu afeekannai maa fasiqafa findifinoo maridanoo. \v 11 Tamummaqara fasiqa akara Yisunara maaqi qimasee akara rumaqoofa maridanoo. \q1 Innee maaqa usakeemarusa faakanara fidiaqaamasee tatu aqusoofa \q1 Narí kai sabeena afeeka faakana fannoo findifinoo rakiqanoo maridanoo. \p Tamummaqara fasiqa ufa miqimasee Yisunara akara rumaqoona innee sia irirai mi mau kai fidaqa mina arusoofanoo narí findifinoo maridanoo. (Mi aukuanna ooninnai kai usakee mariqau. Maasa sabeenannai maaqa usakee maruna marifaqa ooniara sabeena kikiqusidaqa.) \v 12 Innaarunai firana Yisuna moodaa naríara minannai kai innaarunai firafa maridanoo. Anutufa sia moo fasiqa maa maqanasaa quqaseenoo minannai innaarunai ooru fuaqee qinau. Sia uqanna, Yisufa kai. \p \v 13 Miqoo suqimarusa faiqí firaasa Peetooroosa Yoohaneesa ufa irisoofanoo naaquqoofaqa tautumaseeqa qiqau maaqanda sia sukuraki keeqeemaruqanda kaqi maruqanda maridaqa kaaqa paasoosamandee ufa qimariaqanda maridaqa Yisuna faqa nimariaqanda miqidammia maqi qiqau. \v 14 Faiqí aiku mandaikirafa miqoo Peetooroona faqa Yoohaneena faqa amiqimasee kikiqinoo marufaqa faiqí ufa qimarusa mina qafeeqa naqi fee qimasee qaoo qianau qimasee ufara randeemariqau. \v 15 Mi rakisirausa suqimarusa Peetooroosa Yoohaneesa niqiqamasoofaqa moosaa fufaqa nári miqoo maridaqa narinni narinni ufa qimariqau. \v 16 Misa maaqi qiqau, Maasa maa fasiqaqandara naqimasee fee miqandara qaoo qianauree. Yeerusaree maqusanaasa faqa aanaamuru misaki ani mariasa faqa aiqama maa moo ainaina firaa ainaina auqunara iridaqa maasa faqa sia amana mi ufanara qaoo qianaura akooqoo marifaqa. \v 17 Maasa miqanda sia kaqi idukuanauranoo aaquqimannimaqasee idukuanaura maasa miqanda naaramaseeqa qumeeraaqee qianaura maa ufana sia fifainianifeera qianaura maaqoo kai kaaqa taikaanifee qianaura. \v 18 Miqi qimasee misa Yoohaneesa Peetooroosa naaramaseeqa qaoo qiqau. Sia uqanna Yisuna auquara faqa mina ufara faqa sia kafaa kooroo qiaqa. Qumee uqanna raaqee qiqau. \p \v 19 Peetooroosa Yoohaneesa misa ufa iriseeqa qiqau. Innee inneeqa kai Anutuna afusaa andeeqara ainainara irimariasa mariafanoo. Maaqanda inni ufamau fee fuanauree mina ufamau fee fuanauree. Maasa inni ufamau sia fuanaura Anutuna ufamau fuanaura. \v 20 Maasa Yisunara qafee marunna ainainara daaqoo iri marunna ainainara naqi fee masee kukeeqaanauree sia kukeeqaaqaa ira ainaina maridanoo. \p \v 21 Miqi qimasoofaqa miqoo suqimaru rakisirausa afeekaikamandee qaoo qimasee idukiqu. Misa naqimandee miqanda nariraree, sia amana. Faiqí anaasee aiqama qafamaseeqa Anutunara asasidaqa idi reemariqau. \v 22 Mi moo ainainna auqaisoo fasiqafa aiku mandaikirafa sia kumaaraafau qaara fasiqa niku nisauku taikasee aukuana aiqaroofaqa andeeqaqau, faiqí firaana andeeqoonara asasidaqa minara idi reemariqau. \s1 Yisuna faiqi namu suqufiqa paasoosiranara Anutunai innaaru qimariqau. \p \v 23 Misa miqanda idukusoofaqa Peetooroosa Yoohaneesa nári niqoondunnai Yisuna ufa irimarusa marunnai fidaqa faiqí firaasa faqa rakisirausa faqa misa qaoo qirufa oosana oosanara qimannimiqau. \v 24-26 Miqoo marusa irisee aiqamausa moodaanaki Anutunara asasamandee innaaru qiqa qiqau. Oo Karaambaiqa, Anee innaaruna faqa maqa faqa ooruku nammari faqa minaki mari ainaina oosana oosana faqa quqoonafa mariananoo. Anee aneenna naaquqara andeeqara maraqunannai aneenna ainainira faiqi Dafidinannai ani namuqaara qimannimiqoonnana Dafidifa ooqai minara maaqi qimasee akara rinau. \q1 Naqi fee qidee aanaamuru aanoo idee, \q1 Naqi fee qidee faiqí anaasee unnamaanna qidee, \q1 Maa maqanasaa karaambaiqauqa irirana deedaqidaqa. \q1 Rakisirausa suqufi Anutuna faqa narí asauku mundirana faqa kuridiraree qidaqa. \p Dafidifa miqi qimasee ani Anutuna namuqaara akara rinau. \p \v 27 Kuqaa maa maqusanai Yeerusareenni Eeroodeesa Piraatoosa aanaamuru faqa Isaraee maqannaa faqa suqufifaqa Anutufa ani aaduma amiqira ainainira faiqi ani asauku mundirana ariraree qiqau. \v 28 Anee ooqeenaana aneenna afeekannai aneenna iriranannai kambiqaaninnanara qunafa misa sia irirai anee qimaqoonna ufamau kai deedaqamandee ariqau. \v 29 Oo Karaambaiqa misa maasara sia faiqí anaasee aniara qimannimianee qia. Anee misa aaquqirufa maasa qimaqimimarifana anee faqa iriananoo. Anee maasa dadaaqinaqa maasa ani ainainira fasiqausa paasoosamandee Yisunara faiqí anaasee qimannimianaqa iriaqeera. \v 30 Oo Anutu aneenna asauku maasa qifaaqai quqaseenana aneenna naaquqara faiqi Yisuna auqunnai maasa naaquqara ainaina faqa faiqí aurinausa andeeqannisarana faqa auqusaanaqa qafamasee aniara anoonee qifaranoo. \v 31 Misa miqi qimasee innaaru qimasoofanoo misa maru maqafa faqa kasinau. Kasunakina Anutuna naaquqara maraquna fannoo miqoo marusa naunduraki qumbiqafunara paasoosamandee Anutuna ufa faiqí anaasee qimannimimariqau. \s1 Yisuna ufa irimarusa nári ainaina narami narami imariqau. \p \v 32 Yisuna ufa irimarusa moodaa iriranasaa moodaa naundurasaa mariqau. Sia moo fannoo moo ainainara qinindi fee qinau. Kaqi aiqama ainaina aiqamausaindi fee qinoo marinau. \v 33 Yisuna afaaqasaa aqoondi namu amiqimandee afeekaika uqannamandee Yisufa kuqiranakiqari findifuna aufakiana qimannimimariqau. Miqimarunara Anutufa dadaaqufaqa misa nariara nariara amiqi amiqidaqa afaarimarufaqa faiqí anaasee misara amiqimariasee qidaqa eedoo qimariqau. \v 34-35 Sia moo fannoo misaki narainaina sarauimarufa marinau. Faiqí akaqausa maqa fee maaqa fee moosa nimisee minasaa feefauru maraseeqa Yisufa niqiqoo fasiqausa nimufaqa misa miniseeqa raina rainamasee sarauimarusa nimana kai nimimariqau. \p \v 36 Miqi marufanoo faiqí moo auqu Yooseefaafa Yisuna akoona amarafa mifa ooqeenaa fasiqa Yakooboona amaaku Reefina nianasaaqaraa ati marinau. Mifa Sipurusa afumaki kambiqoofa marinau. Yisufa niqiqoo faiqi namusa mi fasiqanara moo auqu Baranabasi fee qimariqau. Mi auquna oosana faiqí anaasee pooduqara fasiqee qimariqau. \v 37 Baranabasifa narí maqa moona amiseenoo minasaa feefauru maraseenoo Yisufa niqiqoo fasiqausa nimufaqa misa narana mareemaria munnimmana siaisa qumaree rainasee nimiqau. \c 5 \s1 Ananiasafa faqa Safiraa nammarifa faqa nári munnimmara unna qimasee kuqiqau. \p \v 1-2 Yisuna ufa iri marusakiqari faiqí moo auqu Ananiasafa marinau. Mina anaaqa auqu Safiraa nammarifa marinau. Ananiasafa narí maqa moosa nimiseenoo feefauru minasaa maraseenoo naríara qumee dinni raina quqaseenoo dinni mareenoo Yisuna faiqi namu niqiqoosa nimida maaqi qimasee unna ufa qinau, aiqama munnimma nimidaqee qianau. Narí aanaaqandira moodaa ufa qimasee miqi qinau. \p \v 3 Anutufa dadaaqufanoo Peetooroofa faasai iriseenoo mi munnimmana qafamaseenoo qinau Ananiasa nanaree anee eedoo qiananoo fee Sadannafa ani amuqusa qumaraifanee unna ufa qidanee. Anee Anutuna naaquqara maraquna unna ufa qimamiananoo aneenna munnimma ati unna qimaseenana kukeeqasaannanara. \v 4 Mi maqafa anindi maruna nimunanoo kafaa mi munnimmafa anindi kai maridanoo. Anee aneennara munnimma ati rafaaqafinanoo amana andeeqanoo maridanoo. Aneenna aaqeenana anee unna ufa qimasee aiqama nimi fee qiannana, nanaree aneenna aunduraki mandainainara irinanee. Anee sia faiqifau unna ufa qimannimiananoofau. Anutuna unna ufa qimamiananoo. \v 5 Ananiasafa mi ufana irinoo doo miqookai tautumasee kuqinau. Moomoosa mi ufana iriqa kaaqa rufiaqau. \v 6 Kumaaraauqa mi maqanaki keeqafufaqa qamunannai Ananiasana iri kukuqamamaree mara maree maqaki akundaqau. \p \v 7 Kaqikaaqoo marinoo Ananiasana anaaqa Safiraa nammarifa Peetooroofa maru maqanaki urureenoo sia narí afaaqi kuqunara irinau. \v 8 Maaqaki ururoofanoo Peetooroofa iramaseenoo qinau. Kuqaa fee ani maqasaa munnimma ani afaaqi aiqamee qiminoo fee. Miqi qufanoo Safiraa nammarifa mifa faqa kai unna qinoo qinau eeoo aiqama uqanna inni niminoo. \v 9 Peetooroofa mina iriseenoo qinau. Naqaa fee ifanee aneenna afaaqi faqa moodaa ufa qimasee fee unna qimasee Anutuna maraquna amanidanee. Miqiannanara doo kumaaraauqa uru maridaqa. Ani afaaqi doo maqee kuqufifaqa doo muqu akundamaseeqa anee faqa maqee kuqinaqa miqoo mina aaqa akundeefara. \p \v 10 Miqi qimasoofanoo Safiraa nammarifa Peetooroona aikunni doo tautumasee kuqinau. Mi kumaaraasa miqoo urureeqa uru mina qafeeqa mara mareeqa narí afaaqi aaqa kai akundaqau. \v 11 Miqimasoofaqa Yisuna faiqi namu faqa akaqausa namufaqa minara iriufanoo kaaqa naaquqee marinau. \s1 Yisuna faiqi namu faiqí anaasee amiqimannisaqau. \p \v 12 Yisuna afaaqasaa aqoondiuqa niqiqoo fasiqausa misa moomoo ainaina mookira mookira ainaina faiqí dadaaqira ainaina kai auqimarufaqa misa qafeemariqau. Yisuna ufa irimarusa moodaaqoo naaquqara amaana maqa aaqa Sooroomoona tida atinni maqee maqee innaaru qirara suqimariqau. Sooroomoona tida atinni kisaaqa marunara faiqí moomoo suqimariqau. \p (Sooroomoonafa ooqai kuqufinau. Yeerusaree amaana maqakina mina auqu quqaqoo tida atinni kaqi marufaqa minaki keeqafi qusimariqau.) \p \v 13 Yeerusaree maqusanaasa faiqí anaasee kaiqeesa Yisuna ufa irimarusara amiqirausee qimasaidaqa Yuda maqannaa uriqararausara rufiasaida maasa faqa dari maqi qimasee sia Yisuna ufa irimarusunnai misa maruqoo animariqau. \v 14 Faiqí faqa anaasee faqa moomoosa faasaambaasaana Yisunasaa irirana rusisoosa sia uriqararausara rufiaqau nifaaqa quqaseeqa niqiqoo fasiqausasaa atooqafi nimariqau. \v 15 Yisufa niqiqoo fasiqausa moomoo faiqí dadaaqira ainaina auqee marufaqa faiqí anaasee mina qafamasee nariqa maaqakiaqa faiqí aurusa faqa mandaikusa faqa dinee quqoosa faqa qaindusumaree aanasaa qaari qamunna ufiqiseeqa miqoo quqee mariqau. Miqimasoofanoo Peetooroofa aatata fimarufanoo mina amana fannoo misa mandaaqoofaqa aurirafa teeroo taikaani fee qimasee mini quqee mariqau. Peetooroofa moomoo andeeqannisaidanoo oonauqee anauqee maasaindi sia amanaikiandoora qimasee aanasaa quqee mariqau. \v 16 Faiqí anaasee Yeerusaree dinni dinni marufaqa nári auri marusa faqa fueenaiki marusa faqa nifiqaida niqiqoosa maruqoo quqasoofaqa aiqama uqanna idaaqamannisee mariqau. \s1 Amaana maqasaa rakisirausa Yisuna faiqi namu unnaanasamu nariqau. \p \v 17 Amaana maqasaa aanaiqikirafa uriqararafa Sadikai amaana ufa qimarufa narí aqoonausa faqa Yisufa niqiqoo fasiqausa auqu ainainara kaaqa rairaa qidaqa misa maaqi qiqau faiqí anaasee maasa minnisee misiannai atooqaidaqa. Sainaqa maasa misa rumbaanaura. \v 18 Miqi qimaseeqa misa Yisuna faiqi namu niqiqoo fasiqausa mareeqee karabusaki quqaqau. \p \v 19 Miqimasoofanoo eendakina Anutuna qangiroo moo fannoo qumureenoo ireeda karabusa kooqi atuaseenoo niqiqoo fasiqausa aiqama mareeqeenoo madaanai quqanau. \v 20 Quqaseenoo maaqi qimasee qimanniminau. Innee fafaa iqaqainaqa naaquqara firaa amaana maqaki keeqafi kikiqiaqa. Miqi mambiqa maa fuka mariranara Yisuna ufamau firanara faiqí anaasee naamuaqimannimiaqa. \v 21 Niqiqoo fasiqausa iriseeqa eedoo qimasee iqaqoofaqa amaana maqaki keeqafuafaqa faiqí anaasee Yisuna fasaasa qimannimiqau. Qimannimimarufanoo amaana maqasaa rakisirafa aanaiqiki marufa mifa faiqí firaasa kanasoorauqa faqa moomoo aiqama suqu quqaseenoo Yisuna faiqi namu karabusaki kaqi mariaa maqi qimasee amaana maqasaa rakisi maru poorisausa niqiqeenoo innee karabusakinaasa Yisuna faiqi namu niqiqoo fasiqauqa idukusee nifiqee uruaqa. \v 22 Poorisa karabusa maaqai ooquree randasee qafoofanoo sia mariqau. Ooqurandee kansoorauqa suqimarunaki keeqafinoo qimanniminau. \v 23 Maasa karafusa maaqaki ooquree amiqimasee qafaunanoo kooqi amiqimandee mundinoo mariinoo kooqiki maria poorisausa faqa kikiqiqa maridaqa rakisidaqa. Maasa kooqi atuasee qafaunanoo sia faiqí moo fannoo minaki maridanoo. \v 24 Amaana maqa poorisauqa rakisirafa faqa aanaiqiki marusa faqa mina iriseeqa misara oonu mafi iriseeqa randaqau. \v 25 Misa miqimasee randee marufanoo faiqí moo fannoo anireenoo qimanniminau. Innee iriaqa eenda karabusa maaqaki quqaasa misa amaana maqaki kikiqiqa maridaqa faiqí anaasee naamuaqira ufa qimannimidaqa. \p \v 26 Miqi qimasoofaqa poorisa rakisirafa narí poorisauqa faqa amaana maqaki oonuree oonu ireeda kai niqiqoo fasiqauqa amaana maqakinaana nifiqee aniqau. Aranaiqi oonu misa nifiqee anianaqa faiqí anaasee minaki marusa oonisamu ainnasamu qumaree darifoo qimasee ireeda kai oonu nifiqee aniqau. \p \v 27 Nifiqamaree mini suqimaru kansoorausa nifusaa kikiqamasaqau. Amaana maqasaa aanaiqiki marusa uriqararafa misa mara quqasee qimanniminau. \v 28 Maasa amiqimandee andeeqasee inni qimannimunaqa sia mi fasiqafa Yisufa kuqunara qimannimiaqee qunaqa doo innee maasa ufa rukiaseeqa aiqama qimannimiafaqa. Innee Yeerusaree maqannaasa aiqama qimannimisaafaqa misa aiqamausa quandakiqa mi fasiqana aruana akiaqara mina numoo maasaki quqararee qimariafaqa. \v 29 Peetooroofa mi ufana iriseenoo maaqi qimasee qimanniminau. Inni faiqí ufamau sia fuanaura. Maasa Anutuna ufamau kai fidaqa faiqí anaasee qimannimianaura. \v 30 Innee Yisuna aunirira saqarisaa pirimmannai kuqarusoofanoo maasa qikeeku qikaaku misa Anutufa mina kuqiranakinaana mara findifumasoofanoo maridanoo. \v 31 Anutufa miqooqaraana mareeqeenoo narí aaqa innaarunai quqasoofanoo maasa Isaraee maqannaa rakisirana faqa asumu mareemarina faqa maridanoo. Anutufa Isaraee maqannaara nári mandainainara nimeesuqusee rukaaqeera miqinau. \v 32 Anutuna ufa irisee mi mau fimariasa Anutufa narí naaquqara andeeqara maraquna kaqi misa nimidanoo. Mi naaquqara andeeqara maraqunna faqa maasa faqa Yisuna findifuna qafaafanausa maridaqa qimannimidaqa. \p \v 33-34 Ufa suqimarusa faiqí firaasa misa Peetooroona ufa iriseeqa firaa aanoommaseeqa naruaneera ufanoo misakiqari moo fannoo Mooseena sandufa akoofasa fasiqa mina auqu Kamarieerafa faiqí anaasee minara kaaqa irirana faqaa fee qimariqau. Mi fasiqafa ufa suqimarunakiqari findifinoo narirana qaoo qimaseenoo maasa nári kai ufa qianauree qimasee Yisuna faiqi namu niqiqoofaqa moosaa fiqau. \v 35 Misa fufanoo Kamarieerafa ufa suqimarusa maaqi qimasee qimanniminau. \p Isaraee maqannaa fasiqauqa innee iriaqa. Maa fasiqausa sia aaqee narirariaqa iriseeqa miqoo andeeqaaqa. Moomoo ufa rukiee mariasa maasaki mariusa marufaqa innee misa oosana irimarusa mariafanoo. \v 36 Ooqai faiqí moo auqu Teeudasafa mifa naríara firaasee qimasoofaqa 400 (maqi handareeta) fasiqa moomoo fasiqa minasaa atooqaqau. Rakiranaki mi fasiqafa taikoofaqa mina aiku asauku miqooqari daraanimambufanoo taikanau. \v 37 Miqooqari Roomma maqannaasa aiqamausa nuqu maroo aukuana faiqí moo auqu Yudasifa Yudasina amarafa Kariree maqannaafa mifa faiqí moomoo maraseenoo Roomma maqannaa kaamannara qikooqaifaqee qimasee misakinaana rakeeianauree qimaseenoo, rakiranaki kuqufaqa mina aiku asauku miqooqari daraanimambiqau. \v 38 Kafaa maqeera inni qimannimidaqa. Sia maa fasiqausa naruaqa. Saifaqa kaqi mariaqa. Misa ufa misa marirafa misa nirafa fifau faiqí ufa marinoo narí kai taikaani. \v 39 Anutuna ufa marinoo innisaimbaqa sia mina amana rafaaqa fuanaura. Innee Anutuna faqa rakifoora. \p \v 40 Misa aiqamausa Kamarieerana ufa iriseeqa mi maukaimbiqau. Misa Yisuna faiqi namu kafaa naaroofaqa aniroofaqa Yisuna aufakiana qimannimiranara qaoo qimasee unnaana samu moomoo kari nariiseeqa idukusoofaqa fiqau. \v 41 Yisufa niqiqoo fasiqausa nidafimarufaqa fidaqa sia noori runiqau asasammiqau. Misa Yisuna aruandeemasee maasa faqa daruafanoo Anutufa minannai maasa mareeqeenoo Yisuna amanakai mundusaifaqa minara maasa asasidaqa. Yisunasaara maasa daruafaqa asasidaqa. \v 42 Miqooqari Yisufa niqiqoo fasiqausa sia taikeeqa faasaambaasaana firaa amaana maqaki faqa maaqakiaqa faqa Yisuna asauku mundirana Yisuna aufakina amiqira fasaasa ufa suqusaida qimannimimariqau. \c 6 \s1 Dinni qisauku taikasee dinni qaaraqanda ani marasee fasiqa Yisuna faiqinamu dadaaqiqau. \p \v 1 Miqooqari kaqikaaqoo kisaaqasaa maridaqa faiqí anaasee moomoo uqanna Yisuna ufasaa atooqaqau. Misakiqari Kirisa ufa qimaru Yuda maqannaasa faqa nári Yuda maqannaasa faqa tinoo taanoo rida mariqau. Niqiqoo fasiqausa maqee maqee munnimma rainasee sarauimarusa nimidaqa Kirisa ufa irimarusa nári adeedaana aanaaseeuqa sia andeeqasee munnimma nimunara ufa qiqau. Maqee maqee munnimma rainasee nimunnara ufa qiqau. \v 2 Qisaukuqara taikasee qikunni ooqu qaara marasee Yisufa niqiqoo fasiqausa ooqeenaasa Yisuna ufa irimarusa aiqama suqusee qimannimiqa qiqau. Maasa Anutuna ufa qimannimira saika minnisee quandaki munnimma raina nimira saika mararafa sia andeeqanoo mariannoo. \v 3 Oo maasa qiqoonausa inniki qisauku dinni taikasee dinni ani qaara marasee fasiqara randaaqa. Irirana faqaasa, andeeqara fasiqausa Anutuna naaquqara maraquna qumbiqarausa kai mara mini qimifaqa maasa munnimma rainara saika misasaa quqaanaura. \v 4 Maasa qeeqa Anutuna ufa nimirana faqa innaaru qirana faqa mi moodaa saikana maasaindi mariannoo. \v 5 Aiqamausa mi ufana iriseeqa amiqira fee qimaseeqa nári rusandeesamumandeeqa qisauku dinni taikasee dinni qaara marasee fasiqa quqasaqau. Misa nuqu moo fasiqa auqu Sateefeenafa firaaqoo Yisunasaa irirana rusimari fasiqafa naaquqara andeeqara maraquna qumbiqarafa marufa marinau. Moo fasiqa auqu Firipafa, moo fasiqa auqu Parookoorusafa, moo fasiqa auqu Nikanoorafa, moo fasiqa auqu Timoonafa moo fasiqa auqu Parameenasafa moo fasiqa auqu Nikoorausifa Antiooka maqusaindaraafa aanaamuru fasiqa misaki animarufa marinau. \v 6 Miqimandee fasiqa namu maree mini niqiqoo fasiqausa naaqa mini quqasoofaqa misa innaaru qimasee nisauku nikiaaqa quqaseeqa nifaaqooqa qimasoofaqa nariqa saika munnimma rainee maru saikanai fufaqa niqiqoo fasiqausa nári saika Anutuna ufa qimannimira saikai fiqau. \v 7 Miqimandoofanoo doo Anutuna ufa aiqamai daraaninau. Yeerusaree maqusai Anutuna ufa irimarusa moomoo kamambiqa fimariqau. Amaana maqasaa aanaiqikirausa faqa moomoo Yisuna ufara kuqaa anoonee qimasee minasaa atooqee mariqau. \s1 Sateefeenana rumboo ufana. \p \v 8 Sateefeenafa naaquqara andeeqara maraquna fannoo minaki qumbiqafunara Anutufa firaaqoo dadaaqufanoo faiqí aanaaseeki oosana oosana amiqimannimaqara ainaina naaquqee maru ainaina faiqí aanaaseeki auqee marufaqa qafeemariqau. \v 9 Yuda maqannaasa Yeerusaree maqusaki akaqausa aaduma sukuraki keeqeemariasa náriara maasa aufadara irirana faqaasee qimariqau. Misa akaqausa Yuda maqannaasa Sireenee maqa maaqaindari mi sukuranaki keeqeemariqau akaqausa Areekasandiria maqusaindari ani keeqeemariqau. Akaqa Yuda maqannaasa kaiqeesa Sirisia maqusaindari anusa faqa akaqausa Asia maqannaindari anusa faqa moodaaqoo suqufufaqa Sateefeenana ufara qaoo qimasee ufa rainee mariqau. \v 10 Anutuna maraquna fannoo Sateefeenana ufa irira dadaaqunara sia mina ufa rafaaqafirana amana. \v 11 Mi aufadara irira fasiqausa mina qafamaseeqa minafasaasa qimaseeqa qumee firaa munnimma auqusee ummuarira fasiqausa nimiqa qiqau. Sateefeenara innee unna ufa oosana oosana uqeeraaqa qufaqa misa Sateefeenana unna qimasee maaqi qiqau. Mifa Mooseena sandufara faqa Anutuna ufara faqa qaoo qidaqa qifaqa maasa iridaqa. \p \v 12 Miqunara faiqí anaasee faqa faiqí firaasa faqa Mooseena sandufa irimarusa faqa niranaqoofaqa aanoomasee Sateefeena oonu qumareeqa amaana maqa rakisirausa ufa suqimarunakina mini quqaqau. \v 13 Quqasoofaqa unna ufa qimaru fasiqausa nifiqee aniroofaqa maaqi qimasee Sateefeenara unna qiqau. Maa fasiqafa maasa naaquqara amaana maqara faqa Mooseena sandufara faqa maqee maqee manda ufa qimarifa maridanoo. \v 14 Mifa maaqi qufaqa maasa iriafanafa maridanoo. Mifa maaqi qinau. Maa Yisufa Nasareetee maqusaindaraafa maa amaana maqana rapeepaamma aqusee Mooseena sandufa oosana oosana maasa qimu ufana mareeqee aadumai quqasainaqa maasa moomau fuanoo qidaqa. \v 15 Aiqamausa suqiqamarunakiqari noori Sateefeena funnai kai ubeekamafi qafaqau. Mina oori aiki qangiroo ooriara foora kaaqa qeemarufaqa qafaqau. \c 7 \s1 Sateefeenafa faiqí firaasa aiqamausa qimannimu ufafa. \p \v 1 Amaana maqasaa aanaiqikirafa uriqararafa Sateefeena irammamaqeenoo qinau. Maa ufana kuqaa anoonee qidaqia. \p \v 2-3 Sateefeenafa misa aiqamausa qimanniminoo qinau. Oo qini qikausa qifasausa qini ufa iriaqa. Ooqai Abarahaamafa sia Qarana maqa maaqai oorufunaki kaqi Meesoopootamia maqusai marufanoo Anutufa kooroomambinoo qimaminau. Aneenna aiku asauku faqa aneenna maqa maaqa faqa minniseenana qinee aamua qianna maqanasaa fua. \v 4 Abarahaamafa mina iriseenoo eedoo qimasee Karadeea maqa maaqa minniseenoo Qarana maqusai oorureenoo miqoo marinau. Abarahaamana akoofa miqoo kuqufufanoo Anutufa qufanoo Abarahaamafa maa maasa marunna maqa maaqanaki Yuda maqa maaqai aninau. \v 5 Anutufa mi aukuanna sia maa maqa maaqana aminau. Sia kaqikaaqoo faqa aminau. Kaqi kasooqaqee qima afeekaikamasee ani faqa ani aiku asauku ani atiuqa nimianauree qinau. Qima afeekaikira aukuana Abarahaamana faiqi siaifa marufanoo mina aiku asaukuara qimaminau. \v 6 Anutufa maaqi qimasee qimaminau. Ani aiku asauku aanaamuru maqusai karafusaki marifaranoo, (400) maqi handareeta aukuana kisaaqa aukuana karafusaki marifaranoo. Mi anaamurusa firaa ummaara manda saika ani aiku asauku nimimarifaranoo. \v 7 Miqi marifaqa qinee Anutusa mi anaamurusa naruanauree qinau. Naruseeqa ani aiku asauku Isaraee maqannaasa nifieeqee maa maqa maaqanaki quqasaanaqa maridaqa maa maqa maaqanakiqari Isaraee maqa maaqakiqari qini Anutusa qimooqifaranoo. \v 8 Miqooqari Anutufa nári fainanduqira oosana Abarahaamana uqafiqanau. Abarahaamafa minara irisooqoo Isakeena anoofa maqasoofanoo dinni qisauku taikasee dinni ani qaaramoo marasee faasaana aiqaroofanoo mina akoofa mina fainanduqinau. Isakeefa faiqí kamafinoo Yakooboona maqaseenoo doo mina faqa fainanduqinau. Yakooboofa faiqí kamambinoo qisaukuqara taikasee qiku qaaraqanda ooqu maraseenoo faiqi namu maasa qikeeku maqaseenoo misa faqa fainanduqu nimaqanau. \p \v 9-10 Yakooboona faiqi namu nári nikaqa Yooseefaanara rairai qimamaqasee qumaraseeqa ruumbeeqeeqa Midianna maqannaa nimiseeqa feefauru munnimma marasoofaqa Midianna maqannaasa afiqamaree Isipi maqannaasa munnimmara muqu nimiqau. Miqoo Yooseefaafa karafusaki marufanoo Anutufa dadaaqunara aiqama kadaapirirana oosana oosanaki fidanoo andeeqasee fimarinau. Yooseefaafa Isipa maqannaa karaambaiqa Faraoona oorisaa kikiqamafuafanoo Anutufa Yooseefaana irirana faqa mina afaaqa oori faqa amiqirana aminau. Faraoofa Yooseefaanara andeeqara fasiqee qimasee mareeqeenoo narí maqa maaqa faqa Isipa maqa maaqa aiqama faqa narí aiqama ainainasaa minauqasaa Yooseefaanara anee rakisiannee qinau. \v 11 Miqoo aandaroo firaafa Isipa maqannaasa faqa Kannaana maqannaasa moo auqu Isaraee maqannaasa faqa narinau. Maasa qikeeku qikaaku naranara randee mariqau. \v 12 Isipa maqusai sakuma moomoo marufanoo Yakooboofa Yooseefaana akoofa Yooseefaanara sia uqanna irirai naranara kai iriseenoo narí faiqi namu maasa qikeeku qikaaku niqiqoofaqa indaaru ooquree sakuma maraseeqa nári nikaqa Yooseefaana qafamasee sia mina ooriara iriqau. \v 13 Innaaqianna ooqu fu kari Yooseefaafa narí afasausanamuara nariara kooroomanniminau. Miqimasoofanoo Faraoofa faqa Yooseefaana aiku asaukuara miqoo irinau. \v 14 Isipa maqusaindari Yooseefaafa narí akoofa Kannaana maqa maaqaki maruna ufa quqasoofanoo aiqamausa Isipa maqusai ooqu fiqau. Qaaramoo fasiqa niku nisauku taikasee moo fasiqa qisaukuqara taikasee moodaanai qiku ooqu marasee fasiqa anaasee Isipa maqusai ooqu fiqau. \v 15 Yakooboofa Isipa maqusai ooqu marinoo kaqikaaqoo marikinoo kuqinau. Mina faiqi namu maasa qikeeku qikaaku miqoo mari maree fiqa kuqiqau. \v 16 Misa kuqufiqa niqoonausa misa iri mara mareeqa nári maqa maaqa Kannaana maqa maaqai Seekeemma maqusa aaqa nikundee mariqau. Ooqai Abarahaamafa munnimmannai Qamoorana aiku asauku feefauru amiqoonaki mi maqa maaqanaki misa iri nikundee mariqau Sateefeenafa kaqi ufa suqunakiaqa ufa qimanniminoo ninau. \p \v 17 Anutufa ooqai Abarahaamana Kannaana maqa amiraree qimasee qima afeekaikamasoofanoo doo mina aiku asauku amira aukuana adeedi roofanoo maasa qikeeku qikaaku Isipa maqasaa moomoo kamambiqa fimariqau. \v 18 Misa miqiqa maridaqa moomoo marufanoo Isipa maqannaa karaambaiqa moo kambiqanau. Mifa Yooseefaafa aandaroo aukuana Isipa maqannaasa firaaqoo dadaaqi marunara sia irimarufanoo Isipa maqannaa karaambaiqa kambiqanau. \v 19 Mi fuka karaambaiqafa minauqu Faraoofa maasa qikeeku qikaaku nikaru qimasee firaaqoo mandaikamannimaqee marinau. Mi karaambaiqafa qufaqa maasa qikeeku qikaaku nári faiqi aanaaqi maqasee maaqakiqari aqusee marufaqa kuqi mariqau. \v 20-21 Miqimaru aukuana Mooseefa kambiqanau. Mifa faiqi aanaaqi amiqirafa kambiqanau. Mina anaukoo qaaramoo quqoonasaa narí maaqaki rakisiisee kaqinni andandai quqasoofanoo Faraoona araamuna paqurimasee nariara maraseenoo narí amaakuara foora f irinau. \v 22 Firimarufaqa Isipa maqannaasa irirana aiqama qimamisoofanoo irinoo innooqafinoo irirana faqaafa maridanoo aiqama ainaina oosana oosana uqeeree marufa maridanoo afeeka ufa qimarufa marinau. \p \v 23 Mooseefa qaara fasiqa niku nisauku aukuana maraseenoo faiqí firaafaikamafinoo narí maqannaa Isaraee maqannaa miqoo Isipa maqannaa karabusaki marusa niqafaanee qimasee finau. \v 24 Misaki nidanoo nindafoofanoo Isipa maqannaa moo fannoo Isaraee maqannaa narí aqoonnana mandaikamma maqoofanoo Mooseefa narí maqannaana dadaaqianee qimasee mi Isipa maqannaa fasiqana kuqammarinau. \v 25 Isaraee maqannaasa qini qiqafamaseeqa oo Anutufa maa fasiqanannai maasa maqee Isipa maqannaa karabusaki mariasa idukuannoo fee qimasee qini Mooseesara nidianifeera. Sia Isaraee maqannaa mina iriqau. Mana manammimariqau. \v 26 Faiqee iqaqoofanoo kananaana Mooseefa narí maqannaa Isaraee maqannaa nindafaida qafoofanoo Isaraee maqannaa qaaraqanda moodaa maqannaaqanda rakimariqau. Rakimarufanoo Mooseefa soodaa qianee qimaseenoo qinau. Inneeqara moodaa maqannaa mariafanoo nanaree rakidee. \v 27-28 Isaraee maqannaa narí aqoonnana arimarufa Mooseena afeeqaseenoo aqinoo qinau. Yafee aniara maasa karaambaiqa ufa irimari fee qinoo fee. Eenda anee Isipa maqannaa kuqaruanafa miqi kai inana qini faqa darinnaree. \v 29 Mooseefa mi ufana iriseenoo doo kooroo qinoo maridanoo Faraoofa mina akiaqara qini faqa daruandoo qimasee rufiasee quqasee sandeenoo Midianna maqa maaqai nianai oonu kisaaqasaa marikinoo anaasee marasee qaara faiqi maqanau. \p \v 30 Miqoo oonu maridanoo qaara fasiqa niku nisauku taikasee aukuana moomoo aukuana aiqaroofanoo Mooseefa faiqí firaafa marufanoo Anutuna qangiroo moo fannoo qumee sasamimiki idaqee marunakiqari ufa kai Mooseena qimamufanoo irinau. Sinai aaqana aaqa aadana maqa maaqai qee marinau. \v 31 Mooseefa tautumasee mi idauruna qafanau. Aaqa oonuroofanoo idaurukiqari Anutufa ufa moo qimaminoo qinau. \v 32 Oo Moosee qinee ani aanaakuna asaifaqana Abarahaamafa faqa Isakeefa faqa Yakooboofa faqa misa Anutusa maridaqa. Mooseefa Anutuna ufa iriseenoo aindiri aindiri ufanoo qafarara faqa eeraira eerairinau. Miqi marufanoo Anutufa kafaa qimaminoo qinau. \v 33 Aneenna aiku aanaamu uturuqu quqaa. Maa maqafa naaquqara maqa maaqa maridanoo. Ani aiku aanaamu maa maqana putaaidanoo. \v 34 Anee qini Anutusa ufa iria. Qinee qini faiqi namu Isarae maqannaasa Isipa maqasaa mariasa misa mandainainaki mariana faqa misa aupurarana faqa qafamasee misa qikiraqarana iriseeqa qumu misa nifiqaannanara irisee ani qimamidaqa. Doo findifi fua ani aqiqaidaqa Isipa maqusai kafaannai fua. \p \v 35 Sateefeenafa kaqi suqunakiaqa ufa qimanniminoo nidanoo qinau. Isaraee maqannaasa narí maqannaara Mooseenara akooqoofanoo nianai afeeqaqidaqa qiqau. Yafee aniara maasa Karaambaiqa ufa irimari fee qinoo fee qiqau. Anutufa narí qangiroo sasamimiki ida qeemaruna aqiqoofanoo mi Mooseena dadaaqufanoo narí maqannaasa Isipa maqannaa nisaukukiqari rafia qumaraseenoo moo maqasaa rakisinnimaqee marinau. \v 36 Mifa narí maqannaa Isipa maqa maaqakinaana amiqimasee nifiqeeqeenoo Sinai aadana maqa maaqaki finau. Nifiqee fidanoo Isipa maqa maaqaki faqa Taatuqee nammariki faqa aadana maqa maaqasaa faqa moo kamaakira oosana oosana ainaina uqannifiqanoo fimarinau. Qaara fasiqa niku nisauku taikasee aukuana kisaaqasaa miqimminoo fimarinau. \v 37 Maa Mooseefa Anutuna tamummaqara fasiqa kasooqaqee kambiqaaninnanara maaqi qinoo qimanniminau. Anutufa narí tamummaqara fasiqa moo inni nimiannoo. Mifa qinee Mooseesara foora inniqakiqari kambiqafi mariannoo, inni dadaaqiannoo. \v 38 Maa fasiqafa Mooseefa aadana maqa maaqaki Isaraee maqannaasa oobiqasee fimarunaki Mooseefa misa saimbaqa fimarinau. Misa Sinai aaqana aaqa marufanoo misa faqa nimarinau. Qangiroo fannoo Mooseena faqa aaqanasaa ufa qimarinau. Mooseefa kai Anutuna naaru marira ufa iriseenoo maasa qimaqimimarinau. \p \v 39 Maasa qikeeku qikaaku Mooseena ufa sia iriqa ruki aquseeqa Mooseena mafi aqusee kafaa Isipa maqasaa fuaneera qimariqau. \v 40 Mooseefa Sinai aaqanasaa ooru marufaqa misa Mooseena afasaana Aaroona aaramaseeqa qiqau. Mi fasiqafa Mooseefa maasa qifiqee anifa yai fee finoo fee. Anee Anutuna fooqaaira ainaina auqusainanoo mifa maasa indaaru fida aana uqannifiqaina fua. \v 41 Aaroonafa misa ufa iriseenoo mi fasannai kai burimakau aanaaqi koorannai auqusoofaqa minara maasa Anutu fee qimasee innaaru qimasee qoomaqamasee tatufirana suqamisee nári nisaukunnoo auquqoonara asasamasee qoomaqa sakasee naqau. \v 42 Anutufa mi manda oosanna qafeenoo misa marunnai ameesa uquseenoo qinau. Saina misa innaarunaindaraa fifau fasau ainara innaaru qiaqee qimasee mininnisanau. Miqi qimasoofanoo tamummaqara fasiqa ufa kooroo inau. Tamummaqara fasiqa maaqi qimasee akara rinau. \q1 Oo Isaraee maqannaasa \q1 Innee qaara fasiqa niku nisauku taikasee aukuana kisaaqasaa aadana maqasaa niniunara sia qiniarau innaaru qiqau. Unna innaaru qimariqau. Sia qiniarau tatufira aandau suqaqau. \q1 \v 43 Sia innee qini naaquqara uqiqaana maqa maree fimarunara irimariafanoo. Innee moo unna anutuna minauqu Moorookanara unna qimasee irimaree fidaqa unna qimasee qini kikiqa usimariafanoo. Innee inneeqa moo unna Anutuna minauqu Reefanna fee qimariafanoo. Mina fasau innaarunai maridanoo mina amana inneeqa nisaukunnoo auqufa maqasaa mari Reefanafa marifaqa innee minara innaaru qimariafanoo. Miqiana akiaqara qinee Anutusa doo inni futeeqeeqee Babiroonia maqa maaqa meemai misa nisaukuki quqaanaura. \p Tamummaqara fasiqa ufa miqi qinoo maruna mina kooroo qinau. \p \v 44 Sateefeenafa ufa suqunaki kai qimanniminoo ninau. Ooqai maasa qikeeku qikaaku aadana maqasaa nidaqa Anutuna sandufa qimannimira uqiqaana maqa misaki marinau. Mi uqiqaana maqafa Anutufa Mooseena qimamundee kai mi uqiqaana maqana usakee mariqau. \v 45 Mina maariqoo aukuana maasa qikeeku qikaaku taikafufaqa misa faiqi namu findifufaqa mi uqiqaana maqana kaqi maraqa nimariqau. Anutufa Yoosuana dadaaqufanoo Isaraee maqannaa maasa qikeeku qikaaku faqa mi uqiqaana maqana faqa mareeqee Kannaana maqa maaqai ooqureeqa naru nifaqaseeqa nári uqiqaana maqa miqoo usakaqau. Miqoo marikinoo Dafidifa kambiqafinoo karaambaiqaikinau. \v 46 Anutufa Dafidina andeeqara oosana qafamaseenoo minara rufanoo Dafidifa Anutunara irammirinoo qinau. Oo Yakooboona Anutu, ani maaqa uqiqaana maqa kai maridanoo. Amanee qinee ani afeeka maaqa usakaqaananee minaki marinnaree. \v 47 Anutufa sia Dafidinara qinau. Mina amaaku Sooroomoonara qufanoo mifa afeeka maqa usakanau. \p \v 48 Innee aiqama iriaqa firaaqoo uqanna uriqarara Anutufa maridanoo. Sia amana faiqí nisaukunnoo usakara maqaki amana mariannoo. Tamummaqara fasiqa Anutuna ufa minara maaqi qimaqoofa maridanoo fee qinau. \q1 \v 49 Innaarunai qini maaqa maridanoo qinee rakisinnimaqara maqusa maridanoo. Maqasaa innee mariafa qini qiku reemarunafa kaqikaa ainaina fifau ainaina maridanoo. \q1 Innee nana maqee qiniara usakeefaree. Qini qimana idooara maqusa yai fee maridanoo fee. \q1 \v 50 Aiqama maaqa auqimaria ainaina qeeqa kai auquafanausa maridaqa. \p \v 51 Sateefeenafa tamummaqara fasiqa ufa qimannimiseenoo niqidanoo qinau. Innee maaqoo suqimariasa qini ufa iriaqa. Innee aamina fasiqa miqirausa mariafanoo ooni mariafanoo naaqoo aunirausa sia Anutuna ufa irimariafanoo. Inneeqa nikeeku nikaaku ninaakusa miqirausa mariafanoo Anutuna maraquna fannoo inniki anirarimarifaqa inneeqa qaoo qimariasa mariafanoo. \v 52 Inni nikeeku naaku sia moodaa tamummaqara fasiqa sia mandaikamannimaqanau. Aiqama mandaikamannimaqee mariqau. Ooqai Anutuna andeeqara ainainira faiqi Yisunara kooroo imaru tamummaqara fasiqauqa faqa nárí mariqau. Doo maqee faqa innee mina uqanna ueeqasee kuqa nárí mariasa mariafanoo. \v 53 Innee Anutuna sandufa qangiroo asaukukinaana maree mariasa sia minara irimariafanoo kaqirunna fimariafanoo. \s1 Faiqí firaasa Sateefeenana ufa irisee oonisamu ariqau. \p \v 54 Miqi qimasoofaqa faiqí suqimarusa mina Sateefeena ufa irufanoo minara niranaqeenoo nifai sandurinau. \v 55 Anutuna naaquqara andeeqara maraquna Sateefeena aaku funara oori uqeeraseenoo qafoofanoo innaaruna rakeeufanoo Anutuna kaaqa qarana afaaqa areenarana akooqoo marufanoo qafanau. Yisufa Anutuna aaqa mina asauku uqannai kiqiqinoo marufanoo qafanau. \v 56 Sateefeenafa qafaidanoo naaramaseenoo qinau. Innee qafaaqa innaaruna rakeemambifaqa faiqí nimaaku Anutuna aaqa asauku uqannai kiqiqinoo marifaqa qafaidaqa. \p \v 57-58 Misa miqoo marusa aiqamausa mina iriseeqa irianoo qimasee firaakari faaqa rumaseeqa nisauku naaqoo aamara upeekaseeqa aiqamausa findimeeqee sandeeqa Sateefeena qumareeqa rarisamammareeqa mina rafusu qumaree aqoosai aqiqau. Aqoosai aquseeqa faasai kootaki Sateefeenara unna qimarusa misa kai oonisamu oonu qumaree ani qumaree ufaqa mi samuna mina arimariqau. Misa nári siuta qamunna nisauku rakisi qumaraandoo qimaseeqa raipaqueeqee moo kumaaraa Sauroona aikusaa aqusee Sateefeena arimariqau. \v 59 Misa oonisamu arimarufanoo Sateefeenafa karaambaiqara innaaru qimasee faaqa ridanoo qinau. Oo Karaambaiqa Yisufa qinee kuquanana anee qini qimana qumare̱eqee aneenna marianannai quqaa. \p \v 60 Miqi qimaseenoo Sateefeenafa aqoorisaa oorindari kummaramafufanoo firaa kari faaqa quqeenoo qinau. Oo karaambaiqa misa mandainaina qimiana sia misaki mi numoofa mariani, anee aunusaa. Doo miqi qidanoo kuqinau. Sauroofa misa qamunnasaa qummuarifoora rakisidanoo Sateefeena arunara eedoo qimasee marinau. \c 8 \s1 Sauroofa Yisuna ufa qimarusa narinoo ninau. \p \v 1 Mi faasaanna kai oosana araseenoo Yeerusaree maqusaki amaanasaa rakisimarusa uriqararausa Yisuna ufa irimarusaki narunnifaqaairana uqeeraqau. Yisuna afaaqasaa aqoondiuqa qisaukuqara taikasee qikunni ooqu qaara mararausara niqiqoo fasiqausee qimariqau. Miqimandee fasiqa Yeerusareenni kaqi mariqau. Kaiqeesa moomoosa rufiasee miqooqari daraaniqau. Akaqausa Yudeeaa maqa maaqai fiqa akaqausa Samaria maqa maaqai sandaqau. \v 2 Anutunara irimarusa andeeqarausa akaqausa Sateefeena iri ani mareeqa munu akundamaseeqa firaaqoo uqanna ikiraqaseeqa soofaari mariqau. \p \v 3 Miqooqari Sauroofa oosana areenoo Yisuna ufa taikaani fee qimaseenoo Yisuna ufa irimarusa narirara aanoommasee manda ufa qidanoo rairai qimarinau. Miqidanoo maqusasaa oorureenoo aiqama maaqakiaqa keeqafidanoo Yisuna ufasaara nariraramasaidanoo nisauku qumaraidanoo maqamau rarisaidanoo munu karafusa maaqaki quqeemarinau. Sia faiqí kai anaasee faqa qumaree rarisameeqaidanoo karafusa maqaki quqeemarinau. \s1 Firipifa Samaria maqa maaqaki Yisuna ufa qimannimimarinau. \p \v 4 Miqufaqa Yisuna ufa irimarusa mina irisee miqooqari quqasee moo maqusa moo maqusa daraaniqa mariqau. Miqunnai fidaqa Yisuna aufakiana qimannimimariqau. \v 5 Firipifa Yeerusaree maqusaindari sandoonaindari aanaamuru maqannaasaki ooqu finoo Samaria maqannaasa firaa maqusai ooqureenoo Anutuna asauku mundira fasiqara Yisunara qimanniminau. \v 6 Samaria maqannaasa moomoosa Firipina ufa andeeqasee iriqau. Mifa moo ainaina faiqí dadaaqimari ainaina auqamasoofaqa mina qafamaseeqa amiqimmasee mina ufa irimariqau. \v 7 Firipifa qufanoo afaannauqa faiqí naunduraki marusauqa faaqarumasee rafudamaki sandee mariqau. Kaqi niku nisauku uqiranauqa faqa ariruti marusa faqa andeeqannisee marinau. \v 8 Miqimmasoofaqa Samaria maqannaasa firaaqoo asasimariqau. \p \v 9-10 Mi maqusaanaana auqu moo Simoona amarafa mifa Samaria maqannaafa marinau. Mifa afunee ainaina faqaa fasiqa marinau. Moomoo aukuana afuneennai narí maqannaasa uqannifiqasoofaqa misa mina qafamasoofanoo naaquqee marinau. Simoonafa miqimarunara nariara uriqararausee qimasoofaqa aiqama tia uqanna minara kuqaa irirana faqaa fee qimasee minara kaaqa rimariqau. Miqidaqa mina maqannaasa minara Anutunaindaraa firaa afeekainainee qimariqau. \v 11 Mifa kisaaqasaa narí afuneennai narí maqannaa unna qimasee qimannimisoofaqa kaaqa mina ufa irimariqau. \v 12 Miqi marufanoo Firipifa qumureenoo Anutuna ququsara amiqira fasaasa ufa faqa Yisuna Anutuna asauku mundiranara qimannimufaqa faiqí anaasee iriseeqa kuqaa fee qimasee mina qumaraqau. Qumaroofanoo nammari rumannimaqee marinau. Faiqí faqa anaasee faqa rumannimaqee marinau. \v 13 Simoonafa narí faqa Yisunara iriseenoo kuqaa fee qimaseenoo nammari maranau. Nammari maraseenoo Simoonafa Firipina aaqa maridanoo mina faqa oonuree aniree imarinau. Firipifa oosana oosana firaa ainaina faiqí sia auqaaqaa ira ainaina faiqí anaasee dadaaqimaria ainaina auqufanoo Simoonafa mina qafoofanoo aaquqoofanoo marinau. \p \v 14 Yisuna afaaqasaa aqoondiuqa moo nuqu niqiqoo fasiqausa misa Yeerusaree maqusai maridaqa Samaria maqannaasara Anutuna ufara irida fee qimasee Peetooroona faqa Yoohaneena faqa niqiqamasoofaqa Yeerusaree maqusaindari Samaria maqannaasunnai ooqufiqau. \v 15 Ooqureeqa Samaria maqannaa Yisuna aufakiana fukasaa irimarusara innaaru qimariqau. Naaquqara andeeqara maraquna fannoo misa faqa naakuanifeera qimasee innaaru qimariqau. \v 16 Samaria maqannaasa Karaambaiqa Yisuna auqusaa kai nammari maraseeqa sia naaquqara andeeqara maraquna maraqau. Minara naaquqara maraquna fannoo sia misaki marinau. \v 17 Peetooroosa Yoohaneesa minara iriseeqa innaaru qimasee misa faiqí anaasee nikumu qumaree mapuku nimaqasoofanoo naaquqara andeeqara maraquna naakimarinau. \p \v 18-20 Simoonafa afunee fasiqa fannoo miqanda oosana nindafamasee qinee faqa marasee miqianee qimaseenoo munnimma maraseenoo Peetooroosa Yoohaneesa nimianaqa naaquqara maraquna qimifaqa qeeqa maqannaa miqimannisaanee qimasoofanoo Peetooroofa maaqi qimasee aqinoo qinau. Anee anee faqa aneenna munnimma namufaqa ida aqufua. Anee Anutuna kaqi nimira ainainara feefauru qiannanara minara aneenna munnimma namufaqa ida aqufua. \v 21 Maasa funnaqoo anee sia maasa faqa moodaa runna fuananoo. Ani irirafa ani amuqusaki Anutufa qafaifanoo sia andeeqanoo maridanoo. \v 22 Anee aneenna manda iriranakiqari quandakinana Anutunara innaaru qinanoo maa ani maa manda irirana akiaqara minnaisaani. \v 23 Qinee ani aundurai oosana qafaidaqa tuka amaneera foora sukaqarafa maridanoo. Aninna mandainaina fannoo naaqanara foora ani rumbanoo maridanoo. \v 24 Simoonafa mi ufana iriseenoo tautumaseenoo Peetooroosa Yoohaneesa minara qimanniminoo qinau. Oo inneeqara amanee inneeqara Anutunara innaaru qifanoo sia mandainaina oosana oosana innee qiandee sia qinisaa kambiqaani. \p \v 25 Peetooroosa Yoohaneesa Karaambaiqa aufakiana qimannimiseenoo qumurandee Yeerusareenni kafaa ooru fiqau. Ooru fidaqara Samaria maqusa kaqikaa kaqikaa maqusakiaqa Yisuna amiqira fasaasa ufa qimannimimaree ooru fiqau. \s1 Firipifa Eetioopia maqannaa uriqararana Yisuna ufa qimaminau. \p \v 26-27 Anutuna qangiroo moo fannoo Firipina qimaminoo qinau. Anee doo deedaqia. Aana moo Yeerusaree maqusaindari aadana maqa maaqa aana fannoo qambaana fidanoo Kaasa maqusai ooqu fimari aana. Anee oonuree mi aannara randasee paquria. Doo uqeeraa qufanoo Firipifa mina iriseenoo deedaqi imaree doo miqoo finau. Firipifa fifiufanoo mi aanna paqurimaseenoo Eetioopia maqusaindaraa fasiqa moo mi aannai fimarufanoo paqurinau. Mi Eetioopia maqusaanaa fasiqa dunduqarirafa marinau. Narí maqannaa anaasee rakisirana uriqararana munnimma aina rakisimarufa uriqararafa marinau. \p (Afaandama itirafa marinau. Ooqai uqanna anaasee rakisirausa uriqararausa akaqausa nári ainaina dadaaqimarusa nifaandama itimariqau. Maqee sia mi oosanafa maridanoo. Ooqai uqanna marinau.) \p \v 28 Eetioopia maqannaa anaasee rakisirana auqu Kandaseenammarifa marinau. Minasaa rakisimaru fasiqafa afaandama itirafa kaaqa Anutunara rimaru fasiqafa, mifa Yeerusaree maqusai narí qoosa rarisee maru karanaki Yeerusareenni ooru Anutunara innaaru qimaseenoo ooru randeenoo amaaqai qumimarufano Firipifa paqurinau. \p \v 29 Naaquqara andeeqara maraquna fannoo Firipina qimaminoo qinau. Anee mina kara fimariqoo oonuraina qafaa. Eetioopia fasiqafa narí qoosa rarisee maru karanaki fidanoo ooqai tamummaqara fasiqa Eesaiaafa akara rumaqoona asaana rinoo fimarinau. \v 30 Fimarufanoo Firipifa sandee oonureenoo mina kara asaukunnai qumareenoo mi karana uqirafa aakaariqara sandanoo fidanoo iriseenoo irammirinau. Oo maa fasiqa, anee asaana rimariannana oosana iridanee sia fee iridanee. \v 31 Miqi qufanoo mi Eetioopia fasiqafa qinau. Moo fannoo kooroo inaqau irini siammiridaqa. Miqi qimasee Firipinara qini faqa uru ooqumariannee qimasoofanoo Firipifa mina qoosa rarisee maru karanaki kaqi fimarufanoo akaramafufanoo mi fasiqana aaqa ooqumarinau. \v 32 Mi Eetioopia fasiqafa Eesaiaana maa akarana asaana rimarinau. \q1 Misa mina qumare̱eqee sipsipa aandaura foora mareeqee ariranaki quqaqau. \q1 Misa sipsipa aanaaqi asausi aukimarufanoo sia dudeepeenoo faaqarimarifa maridanoo sipsipa aanaaqi qummaarumuara fooqaana ari marufanoo kai mumuqida marinau. \q1 Anutuna sipsipa aanaaqi arimarufanoo mumuqida marinau. Sia moodaakari ufa qinoo faaqarinau. \v 33 Misa firaaqoo asaurirana amiqau. Mina andeeqara ufa siamma iriqau. Doo mifa naríara kuqufinau. \q1 Mina anaiqi mina aiku asauku sia mariafa maridanoo sia minara ufa qifaranoo. Doo narí kai marufa doo kuqinau. \p \v 34-35 Mi Eetioopia fasiqafa mi ufana asaana rumaseenoo Firipina irammirinau. Tamummaqara fasiqa fannoo kuqu ufana qimaruna nariaree qimarinau fee moonaree qimarinau fee, qinaqa iria qufanoo Firipifa mi tamummaqara fasiqana ufasaa oosana araseenoo miqooqari finau. Miqooqari finoo Yisuna amiqira fasaasa ufa qimaminau. \v 36 Doo miqi qida narí qimami narí qimami aatata ooqu fidanoo Firipina qimaminau. Doo maana nammari adeedi maridanoo. Amanee anee Yisuna auqusaa qini nammariki keeqaqimaqeennaree. [ \v 37 Firipifa mi ufana iriseenoo qinau. Anee aneenna amuqusa ookiqari Yisunara kuqaa anoonee qianaqa amana ani keeqamaqaanaura. Mi Eeetioopia fasiqafa qinau. Qinee Anutuna asauku mundiranara Yisunara kuqaa Anutuna faiqifee qidaqa. Anee kaqi keeqaqimaqaa.] \p \v 38 Miqi qimasoofanoo qoosa rarisee maru karana daraiuaana qimamifanoo kara rafaaqafusoofaqa Firipifa faqa mi Eetioopia fasiqafa uriqararafa faqa nammari qambaanai ooqureenoo Firipifa mi fasiqana qumare̱eqeenoo nammariki keeqamaqasaanau. Keeqamaqaseenoo asauku qumareenoo uqeerasanau. \v 39 Miqanda nammarikiqari afainni uru akaramafufanoo Anutuna maraquna fannoo Firipina afiqamaroofanoo sia miqoo mina faqa marinau. Mi eetioopia fasiqafa uriqararafa sia kafaa Firipina qafanau, asasamandeenoo narí karaki akaramafufanoo doo amaaqa finau. \v 40 Anutuna maraquna fannoo Firipina mareeqeenoo Asadooda maqusai munu quqasoofanoo miqooqari Yisuna amiqira fasaasa ufa qimanniminoo maqusa maqusa fifiufanoo Seesareea maqusai finau. \fig Firipifa oofisaa qoosa rarisee maru karana qafanau.|alt="Philip approaching official's chariot" src="LB00331B.TIF" size="col" loc="Acts 8:40" ref="8:26-40" \fig* \c 9 \s1 Sauroofa Damasakusa maqusai fimarufanoo kaaqa qarafa rafaaqa finau. \p \v 1 Yisuna faiqi namu mina ufa qimannimiqa nimarufaqa minasaara Sauroofa firaaqoo aanoo idanoo narirara rumbarara qidamarinau. Miqidanoo Sauroofa amaana maqasaa aanaiqikirausa misa uriqararana oonu qimaminoo qinau. \v 2 Anee papiqa akara rumaqiminaqa qinee Damasakusa maqusai ooruree Yuda maqannaa ufa suqinnanaki keeqafi Yisuna aatata fimariasa paqurimasee sia faiqí kai faiqí faqa anaasee faqa rumbamaree Yeerusaree maqusai karafusaki muqu quqaanauree qimasoofanoo eedoo qimaseenoo mi eedoo qira papiqana akara rumaminau. \p \v 3 Sauroofa Damasakusa maqusai mi papiqana uqirafa fidanoo narí sundia namufaqa fidanoo Damasakusa maqusa adeedi ramasoofanoo innaarunaindari kaaqa qarana amananda fannoo tautumma amaqaseenoo Sauroona fiqu fiqumafinau. \v 4 Sauroofa kaaqa rufiaseenoo maqasaa aqufumafufanoo irufanoo innaarunaindaraa ufa moo qinau Sauroo Sauroo anee nanaree qini daridanee. \v 5 Miqi qufanoo Sauroofa maaqi qinau. Oo Karaambaiqa anee yafee maridanee qufanoo maaqi qimasee qimaminau. Qinee Yisusa anee qini darimarianausa maridaqa. \v 6 Doo maqasaaqari findifinana fua maqusaki ooru rainanoo miqoo moo fannoo maridanoo, mifa ani aanara aamua qinana fua. \v 7 Sauroona faqa fusa sundiauqa Sauroofa maqasaa aqufufaqa qafamasee innaarunaindaraa ufa iriseeqa sia moo ainaina qafoofanoo naaquqoofaqa nimuqusamafufaqa sia ufa qiqau kaqi kasoomambiqau. \v 8 Sauroofa maqasaaqari findifufanoo afu dimbafufanoo sia moo ainaina qafanau. Mina sundiauqa mina asauku qumaree rarisameeqee Damasakusa maqusai quqaqau. \v 9 Sauroofa narí afu dimboonara faqa innaarunaindaraa ufa irunara faqa irufanoo aundura mandaikufanoo qaaramoo faasaana sia narana nanau sia nammari nanau sia afu maqanau. \p \v 10-11 Damasakusa maqusai Yisuna ufa irimarufa moo fannoo marinau. Mina auqu Ananiasafa marinau. (Sia Yeerusaree maqannaa Ananiasafau. Damasakusa maqusaindaraafa mina amarafa.) Mi fasannai qaina Ananiasana afunnaranau. Karaambaiqa fannoo mi qainnaki Ananiasana aaroofanoo qinau. Ananiasa qufanoo Ananiasafa qinau Oo Karaambaiqa maa qinee maridaqa qufanoo Karaambaiqa maaqi qimasee qimaminau. Ananiasa doo deedaqi fua. Anee andeeqara aatatee qimariana mi mau oonuree Yudasina maaqara randasee qafa. (Sia Yisuna ueeqoofau. Damasakusa maqusaindaraafa mina amarafa.) Mina maaqaki Tarasusa maqusaindaraafa Sauroofa maridanoo. \v 12 Doo mifa qainamaseenoo maridanoo. Mifa ani Ananiasana qafeenoo maridanoo. Qainasaa qafaifana anee oonureenana mina akiaqasa asauku munduseenana mina afu maqarana amiananoo irisee innaaru qidanoo maridanoo. \p \v 13 Ananiasafa mi ufana iriseenoo rufiaseenoo qinau. Oo Karaambaiqa faiqí moomoosa mi fasiqanara qini qimaqimiafaqa iridaqa. Mifa Yeerusaree maqusai ani aiku asauku anufa irimariasa mandoosana maranoo nifa maridanoo. \v 14 Mifa Yeerusaree amaana maaqa aanaiqikirausa misa uriqararana papiqa maramaree Damasakusa maqusai maasa aniara innaaru qimariasara rumbamaree Yeerusareenni ooqu fuanee qimasee urifa maridanoo. \v 15 Karaambaiqa mina ufa iriseenoo Ananiasana qimaminoo qinau. Sia anee minara rufiaa anee kaqi fua. Qinee mi fasiqanara rusandeesamumandee mareeqa. Mifa qini ainainira faiqi kamambi mariannoo. Mifa qini duqura qini daufakiana aanaamuru maqannaasa faqa nári karaambaiqauqa faqa Isaraee maqannaasa faqa qimanniminoo nuannoo. \v 16 Qinee qeeqa oosana uqafiqaanaura. Qini ufasaara kasooqaqee arirana faqa dinee faqa maraannoo. \p \v 17 Ananiasafa mi ufana iriseenoo maaqa paqurimandee qafoofanoo Sauroofa minaki marufanoo keeqafinoo asauku mina akiasaa munduseenoo qinau. Sauroo qini qikaqaafasaa Karaambaiqa Yisufa narí uqanna anee aanai uridana anee qafaananoo mifa kai qini qimaqimifaqa anee ianannai anidaqa. Afu kafaa maqaaneera faqa naaquqara andeeqara maraquna aniki qumbiqaaninnanara faqa diqiqaifaqa anidaqa. \v 18 Ananiasafa miqi qimasoofanoo Sauroona afusaa ititanoo mariufa saqari apata fooqaafa rafoomakufanoo maqai aqufufanoo doo mina afu maqanau. Afu maqafufanoo nammariki keeqammamaqanau. \v 19 Keeqamma amaqasoofanoo Sauroofa narana namaseenoo doo afaaqa amiqufanoo Yisuna faiqi namu faqa qaaramoo faasaana Damasakusa maqusai maridanoo misa dadaaqinau. \p \v 20 (Damasakusa maqusanaasa misa moo unna Anutunara qimarusa mariqau.) Yuda maqannaa akaqausa mi maqusanaki faqa mariqau. Minaki maridaqa naaduma amaana maqa usakasee minaki keeqafi Mooseena sandufa asaana rumasaidaqa anoona Anutunara innaaru qidaqa Yisunara sia iriqau. Sauroofa findifinoo andeeqaseenoo Yuda maqannaa amaana maqaki keeqafinoo Yisunara kuqaa Anutuna amaaku fee qinoo naamuaqufaqa iriqau. \v 21 Irisoofanoo naaquqoofaqa qiqau. Maa fasiqafa Yeerusaree maqusaki Yisuna aiku asauku narinoonufa maridanoo, miqooqari aanaiqikirausa uriqararana papiqa akara rumasoofanoo mareenoo maasa maqusai urufa Yisuna ufa irimarusa rumbamaree Yeerusareenni muqu quqaannee qufa maa mi fasiqafa ani maridanoo Yisuna ufara uqeeraanauree qidaqinoo. Misa Sauroonara naqaa fee fanoo fee qaara iriranamau fidaqinoo qimasee misa mi ufana qiqau. \v 22 Sauroofa faasaambaasaana andeeqaseenoo faiqí anaasee Yisunara qimannimidanoo narí irirana faqa maqee maqee firaanaikinau. Mifa Yisufa kuqaa Anutuna asauku mundirafa maridanoo fee qimaseenoo quandakinoo ooqeenaa tamummaqara fasiqauqa akarakinaana amiqimasee akooqoo kooroomasee uqannifiqoofaqa qafeeqa misa irirafa dapikufaqa misa qaara iriranamau fiqau. \p \v 23 Sauroofa moomoo faasaana Yisuna ufa qimannimimarufaqa Yuda maqannaa miqoo Damasakusa maqusanaasa misa Yisuna ufara nikooqeemarufaqa aanooomasee moodaanaki suqufiqa Sauroona arira ufa qiqau. \v 24 Damasakusa maqusa ooni faandaamura firaafa ititanoo marinau. Kooqiki kai fimariqau. Yuda maqannaasa Sauroonara kooqiki rakisimariqau. Eendaki faqa faasaana faqa rakisimarufanoo miqoo oonuraina qumarasee aruanauree qidaqa rakisimariqau. Moo fannoo Sauroona aqoondi misa ufa irinoo Sauroona kooroo qimasee qimaminau. \p (Mi maqusanasaa faandaamura fiqu fiquinoo marufaqa mi faandaamurana afuqaindari maaqa mi faandaamuranasaa rusisaida usakee mariqau. Sauroona aqoondi maaqa faqa minaki marufanoo mi maqafa faandaamura atisaa kaqikaaqoo ruqianoo marinau. Faiqí minaki keeqarana amana marinau. Aqoosaindari sia amana anifara. Afuqaindari amana fifara.) \p \v 25 Sauroona aqoondiuqa mina ufa irimarusa eendaki qumee Sauroona mareeqeeqa faandaamura afuqaki maru maqanakiqari meerai mi ruqiaranakiqari firaa afeeka uqaki rumaseeqa mi aamaranaki ruqieeqee maaminni quqaseeqa sanda quiqa quiqa ufanoo ooqufiufanoo maqasaa ooqureenoo uqeekakufanoo quqasee Yeerusareenni sandee fidanoo faiqanoo oorufiufanoo ooruranau. \fig Pauroona winduaqakiqari uqasoofanoo madaanai ooqufinau.|alt="Paul lowered in basket outside wall." src="LB00333B.TIF" size="col" loc="Acts 9:25" ref="9:25" \fig* \s1 Sauroofa Yeerusaree maqusai ooru finau. \p \v 26 Yeerusareenni oorureenoo Yisuna aiku asauku marunaki oonu keeqafufanoo dadaaqineerufaqa misa mina qafeeqa maasa darimari fee qimasee rufiasee daraaniqau. Mifa Yisuna ufara doo irida fee qufaqa misa minara unna qimaseenoo maasa qumaraandoo qimasee rufiasee sandaqau. \v 27 Baranabasifa anireenoo Sauroona dadaaqinoo aniqumareeqeenoo Yisuna afaaqasaa aqoondiuqa niqiqoo fasiqausee qimarusaki quqanau. Baranabasifa Sauroonara aanai ooru fimarufanoo karaambaiqa Yisufa mina afusaa kooroo inoo qu ufana faqa qimanniminau. Sauroofa Damasakusa maqusaki Yisuna aufakiana afeekaikamandee andeeqasee qimannimuna minara faqa qimannimisoofaqa kuqaa fee qiqau. \v 28 Miqooqari Sauroofa Yisuna faiqi namu faqa Yeerusaree maqusai marinau. Miqoo maridanoo paasoosamandeenoo Karaambaiqa aufakiana misaqa marusa qimanniminoo ninau. \v 29 Kirisa maqannaasa ufa qimaru Yuda maqannaasa Mooseena sandufa qimarusa irirana faqaasa Yeerusareenni animarufanoo Sauroofa Yisunara misasaimbaqa narí qimami narí qimami qidaqa afeekaikimariqau. \v 30 Miqidaqa misa aanoomasee Sauroona arirarufaqa Yisuna faiqi namu mina iriseeqa Sauroona mareeqee Seesareea maqusai quqasoofanoo doo miqooqari naríara Tarasusa maqusai narí maqusai finau. \p \v 31 Doo miqooqari Yisuna ufa irimarusa Yudeeaa maqa maaqaki marusa faqa Kariree maqa maaqaki marusa faqa Samaria maqa maaqaki marusa faqa asooaranaki mariqau. Faiqí anaasee moomoosa Yisuna ufara eedooqimasee minasaa atooaqau. Anutuna naaquqara andeeqara maraquna fannoo dadaaqunara misa nimana mapukinau. Misa aiqamausa Karaambaiqara naaquqoofaqa mina ufamau fimariqau. \s1 Peetooroofa Rida maqusaindaraa fasiqa aiku mandaikirana andeeqaisanau. \p \v 32 Mi aukuanna Peetooroofa aiqama atinnai Anutuna faiqi namu marusa fiqu fiqu nindafee marinau. Moo kari Rida maqusai Yisuna faiqi namu nindafarara ooqufinau. \v 33 Miqoo faiqí moo auqu Aeeniasafa aiku asauku kaqi uqirafa doo miqoo naaruara faikaisee marufa marinau. Qisauku dinni taikasee dinni ani qaaramoo marasee aukuana marinau. \v 34 Peetooroofa mi fasiqana qafamaseenoo qimaminoo qinau. Aeeniasa Yisufa asauku mundirafa ani amiqimaisaidanoo. Doo anee findifinana qaari raqandaaia. Miqi qimasoofanoo Aeeniasafa findifinoo qaari raqandaainau. \v 35 Rida maqusanaasa faqa Saroona maqusanaasa faqa aiqamausa ani mina uqufufaqa qafamasee Oo qimasee quandaki Karaambaiqasaa kai atooqafiqau. \p \v 36 Moo maqusa auqu Yoopa mi maqusafa Rida maqusa aaqa maridanoo. Yoopa maqusai anaasee moo mina auqu Tabitaa nammarifa maridanoo. Yisuna ufa irimarufa marinau. Kirisa ufakiqari mi anaaseena auqu Doorakasa nammarifa marinau. Mi auquna oosana aandau fee qimariqau. Mi anaaseefa kaaqa kudi fasiqa anaasee afaarida nimimarufa aiqama kari maqee maqee misa nimimarufa marinau. \p \v 37 Miqimarufa maridanoo aurirana marasee kuqinau. (Misa maaqaki tida moo maqasaa marinau kafaa tida moo sandaaqai afeekaikirafa marufanoo minasaa faiqee mariqau. Ooninnai irirasu auquqoonasaa akaramafufaqa sandaaqai tida afeeka auquqoonnai ooru fiqau.) Tabitaa nammarifa kuqufufaqa aanaaseeuqa mina iri marasee nammari rumamaqasee sandaaqai tidasaa quqasee kasooqaqee akundararee qimasee quqaqau. \v 38 Yoopa maqusa faqa Rida maqusa faqa naraaqa naraaqa adeedi mariqau. Yoopa maqannaa Yisuna aiku asauku Peetooroofa Rida maqusai qumumarufaqa iriseeqa qaara fasiqa niqiqoofaqa qiqau. Oo Peetooroo maasa unnanai kaqi kaqi qumua. \p \v 39 Peetooroofa eedoo qimasee deedaqamamaree miqanda faqa ooqu finau. Yoopa maqusai ooquroofaqa mina afiqee maaqaki mirinni sandaaqa tidasaa muruquqasoofanoo nindafamaseenoo adeedaana anaasee moomoosa ikiraqeeusa findufufaqa Peetooroona uqusee mi anaaseefa auqu nimu siutana faqa asausi faqaa siuta faqa auqu nimuna Peetooroona uqafiqaida ikiraqee mariqau. \p \v 40 Peetooroofa mina iriiseenoo aiqama sufafaqa aqusoofaqa madaanai ooqufiqau. Ooqufufanoo Peetooroofa tidasaa aqoorisaunara fufanoo Anutunara innaaru qinau. Innaaru qiqiseenoo Tabitaa nammarina iri marutinai quandafinoo qinau. Tabitaa nammari doo anee findifua. Miqi qimaseenoo Tabitaafa afu maqaseenoo Peetooroona qafamaseenoo rutaqinoo findifinau. \v 41 Peetooroofa mina asauku qumareenoo dadaaqi findifumasanau. Findifumasoofanoo Peetooroofa Yisuna ufa irimarusa faqa adeedaana anaaseeuqa faqa naaramasee uqannifiqanau. \v 42 Doorakasa nammarina findifumasoo ufana Yoopa maqusai aiqamai daraanufaqa iriqa moomoosa karaambaiqara kuqaa fee qimasee minasaa mundiqau. \p \v 43 Peetooroofa moomoo faasaana Yoopa maqusai marinau. Peetooroona moo auqu Simoonafa marinau. Mifa Yoopa maqusai moo fasiqa narí amarana Simoona mina faqa marinau. Simoonafa sipsipa burimakau mimmi minamusa narusaidanoo nipata asukusaidanoo aurumma afeekaikamasaidanoo nimisaidanoo feefauru maree marinau. \c 10 \s1 Kooraneeriusafa qainamasee Peetooroonara qufaqa afiqaqau. \p \v 1 Mi aukuanna mi fasannai Seesareea maqusai faiqí moo uriqararafa mina auqu Kooraneeriusafa marinau. Mifa Roomma maqannaa ammi kiateenna marinau. Narí faqa narí sundiauqa faqa Itari maqannaa sundia fee qimariqau. \v 2 Kooraneeriusafa kaaqa Anutunara rimaru fasiqafa marinau narí faqa narí faiqi anaasee faqa Anutunara innaaru qimarusa mariqau. Mifa Yuda maqannaa kudi fasiqauqa maqee maqee dadaaqidanoo narana ainaina nimimarufa marinau. \v 3-4 Moo faasaana mariufanoo eenoofanoo Kooraneeriusana afu kai pisipasamandoofanoo Anutuna qangiroo moo amiqimandee qafanau. Qangiroo mifa maaqaki anireenoo auquramasee aaranau Kooraneeriusa qufanoo tautumandeenoo rufiaseenoo mina kai tataqafinoo qinau. Oo qini uriqararafa nanaree randaidanee. Qangiroo mina iriseenoo maaqi qimasee qimaminau. Anutufa ani innaaruqirana faqa anee kudi fasiqauqara qimudaoo qimariannanara faqa qafaidanoo iridanoo aniara aididanoo. \v 5-6 Kooraneeriusa anee faiqí akaqausa niqiqainaqa Yoopa maqusai ooqu fuaqa faiqí moo ooqu afiqaa. Mina auqu Simoona moo auqu Peetooroofa ooruku nammari afaiqaannai faiqí moo aandau apata aurimari fasiqana narí amarana Simoona faqa maridanoo. \p \v 7-8 Qangiroo fannoo miqi qimasee qimamisee doo finau. Doo fufanoo Kooraneeriusafa mina ufamau finoo narí maaqai ainainimaru faiqiqanda faqa narí sundia moo faqa Anutuna ufa irimaruna narí ureeqarana naaramasee qangiroo qu ufana qimannimiseenoo Yoopa maqusai niqiqoofaqa Peetooroona afiqarara ooqu fiqau. \p (Miqooqaraasa maaqa usakasaidaqa maaqa tida aaku aakummasee qaaramoo tida marinau. Maqasaa moo tida marinau, mina maariqoo moo tida marinau. Meeraqoo maaqa ataufakaaqa moo tida annuara maqi auquqoonasaa ooqumarifi asooarana faqa suara faqa mareemarufa marinau.) \p \v 9 Kooraneeriusana sundia faqa ainainira faiqiqara faqa Yoopa maqusai fidaqa aanai fi faiqee fimarufanoo suani qambaanaikinau. Mikari Peetooroofa suani qambaanai maaqa ataufakaaqa innaaru qianee qimasee oorufinau. \v 10 Peetooroofa innaaru qimarufanoo aararoofanoo misa narana suqee marufanoo afu pisipasamandoofanoo moo ainaina qafanau. \v 11-12 Innaaruna rakeemambufanoo seera firaana dinni dinni sanda qusuqoona mi seeranaki aandau sakani ufini oosana oosana minaki uqarumaseenoo innaarunaindari mi seera sandana quqa quqaufanoo. \v 13-14 Peetooroona aaqa qumuroofanoo innaarunaindaraa ufa moo maaqi qinoo qimaminau, Peetooroo findifina maa seeranakinaa aandausa narusee naa, qufanoo Peetooroofa qafamaseenoo qinau. Oo Karaambaiqa akasaa. Maasa Yuda maqannaasa sia neemaru ainainafa kai maridanoo. Sia anukarafauqa maridanoo. Sia qinee amana naanaura. \v 15 Miqi qimasoofanoo innaarunaindaraa ufa moo maaqi qimasee qimaminau. Anutufa anukamaqai ainainara sia sia anukara fee qia. \v 16 Maa ainainnara qaaramoo kari qufanoo sia irufanoo kafaa qumu aiqama rarisameeqee innaarunai kafaannai quqanau. \p \v 17 Peetooroofa mi qainna oosanara randee marufanoo aundura mandaikinau. Randee marufanoo Kooraneeriusana faiqi namu Yoopa maqusai aniree Simoona maaqa paqurimasee kooqisaa aniree nammeera qiqau. \v 18-19 Simoona moo auqu Peetooroofa mai maridanoo fee qufanoo, Peetooroofa maaqa ataufakaaqa kaqi maridanoo qaina oosanara randeemarufanoo Anutuna maraquna fannoo qimaminau. Anee iria. Qaaramoo fasiqa aniara randaidaqa. \v 20 Anee findifi ooqi deedaqinana misa faqa fua. Sia oonumafi iria kaqi afaaqa quqasee fua. Qinee misa niqiqaunausa ani afiqarara anidaqa. \v 21-22 Peetooroofa ooqureenoo qimanniminau. Innee qiniara randee mariasa maana misa maridaqa. Innee nanaree qiniara randaidee qufaqa misa qiqau, Roomma maqannaa sundia kiateena maasa uriqararafa mina auqu Kooraneeriusafa maasa diqiqaifaqa anidaqa. Mifa andeeqara fasiqa Anutuna amooqimarifa amiqira fasiqa maridanoo. Yuda maqannaasa aiqama kaaqa minara rimariafa maridanoo. Anutuna qangiroo moo fannoo aniara oonu afiqee narí maaqakiara anirainaqa ufa moo qimamianee qifaqa anidaqa. \v 23 Peetooroofa misa ufa iriseenoo mareeqee maaqaki quqasoofaqa faiqeenoo iqaqoofanoo Peetooroofa faqa Yoopa maqannaa qaaramoo namu Yisuna ufa irimarusa Kooraneeriusana faiqi namu faqa fiqau. \p \v 24 Minamusa fifiufaqa aanai fifaiqee fifiufaqa Seesareea maqusa oonuraqau. Kooraneeriusafa narí atiuqa narí akaqaafasaa faqa narí maaqaki suqu quqasoofaqa maridaqa Peetooroona afeesimariqau. \v 25-26 Peetooroofa Kooraneeriusana kooqiki oonuree keeqararufanoo Kooraneeriusafa rafudamakufanoo mina aikuki qumi maree oorindari rumafinoo Anutufara maqi miqimaseenoo innaaru qiraree qufanoo Peetooroofa mina asauku qumaree uqeereenoo qinau, Doo findifua, qinee faqa sia Anutusa maridaqa faiqí faiqi maridaqa. \p \v 27 Peetooroofa Kooraneeriusana qimamidanoo maaqaki keeqanau. Keeqafi qafoofanoo faiqí anaasee aanaamuru moomoosa minaki mariqau. Minaki ooruree misa faqa maaqi qimasee qimanniminau. \v 28 Innee aiqamausa maasa Yuda maqannaasa oosana irimariafanoo. Maasa Yuda maqannaa aanaamuru maaqaki sia uqanna keeqafi misa faqa aqoondiki mariasa. Maasa amaana ufa minara firaaqoo qaoo qinoo maridanoo. Sia anukarausee qidaqa. Doo maqee Anutufa qiniara sia moo aanaamuruara sia anukara fee qimasee rufiaa, kaqi aqoondi kiannee qidanoo. \v 29 Qinee mina ufa irisaunnana anee qiniara aniannee qianaqa qinee sia inniara rufieeqa kaqi aniqa. Anee nanaree qini daareenanee. \p \v 30 Kooraneeriusafa mina iriseenoo qinau. Innau qinee qeeqa maaqaki eeneemarufaqa innaaru qimariafananoo faiqí moo fannoo mina qamunna kaaqa areenara qamunna faqaafa qini qifusaa kikiqamambinoo qimaqiminau. \v 31 Kooraneeriusa Anutufa ani innaaruqirana irinoo ani kudi fasiqauqa qimudaoo qimasee dadaaqimariannanara irinoo qafeenoo aniara aididanoo. \v 32 Doo anee faiqí niqiqainaqa Yoopa maqusai fuaqa. Faiqí miqoo mina auqu uqanna Simoona moo auqu Peetooroofa maridanoo. Mifa narí amarana Simoona faqa aandau apata aurimari fasiqana faqa maridanoo, ooruku nammari afai qaannai mina maaqa maridanoo fee qinau. \v 33 Qinee mi ufana iriseeqa aaqee uqanna aniara oonu afiqee aniaqee qiqa. Anee amiqimminana andeeqasee aniananoo. Doo maasa aiqama maa maqanaki ooqumarifi marunanoo doo Anutufa qiqafaidanoo. Karaambaiqa ani qimami ufana irianeera anidaqa. \s1 Peetooroofa Kooraneeriusana aiku asauku qimanniminau. \p \v 34 Kooraneeriusafa miqi qimasee Peetooroona qimamisoofanoo mifa maaqi qimasee misa qimanniminau. Doo qinee maqee maa ainainna oosanara iridaqa. Anutufa sia maasa Yuda maqannaasara kai aididanoo kuqaa aiqama maqannaasa amanamana kai iaqeera aididanoo. \v 35 Aiqamausa Anutunara naaquqee marinaqa andeeqara oosana maraidaqa miqimarifandinausara qinindi fee qiannoo. Aiqama maqusanaasa amanamana kai iaqeera qidanoo. \v 36 Anutufa Isaraee maqannaa amiqira fasaasa ufa asooara ufa asauku mundirana Yisunannai qimanniminau. Mifa aiqama maqannaa Karaambaiqa. \v 37 Yudeeaa maqa maaqai firaaqoo kambiqoo ainainara Yoohaneefa nammari nimimaru aukuana oosanaraseenoo kambiqanoo maridanoo. Kariree maqa maaqaki oosanaraseenoo miqooqari aiqama Yudeeaa maqa maaqakina fifaininau. Innee maaqoo mariasa minara Yisunara doo irimariafanoo. \p \v 38 Anutufa narí naaquqara maraquna Yisuna Nasareetee maqusaindaraanasaa adiamaqasoofanoo Anutuna afeeka mareenoo aiqamai oonuree aniree inoo qimudaoo qinoo Sadannana auraarai mariusa qumareenoo aurimarusa faqa kaqi marusa faqa aiqamausa idaaqamannisanau. Anutufa qumee mina faqa nidanoo dadaaqufanoo mi oosanna oosanna ainainna auqeemarinau. Innee minara faqa doo irimariafanoo. \v 39 Yuda maqannaa maqusa faqa Yeerusaree maqusaki faqa Yisuna auqoo ainaina qinee faqa akaqausa faqa qifunnai qafaafanausa maridaqa. Misa mina mara maree pirimmannai aunirira saqarisaa ariqau. \v 40 Qaaramoo faasaana aiqaroofanoo Anutufa kuqiranakinaana mina uqeera findifinau. Findifinoo maasa qifusaa kooroomambinau. \v 41 Sia aiqamausa nifusaa kooroo inau. Anutufa maasa rusandeesamumandee maroosa maasa qifusaa kai kooroo inau. Anutufa kuqiranakiqari uqeerasoofaqa maasa mina faqa narana nammari naafanausa maridaqa. \p \v 42 Mikamuqoo maaqi qimasee maasa naamuaqinoo qinau. Innee qiniara maana faiqí anaasee noori kandamasee qimannimiaqa. Anutufa qini Yisusara kaqi mariasa faqa kuqirausa faqa misa rainasee idaki fee innaarunai fee quqannisaanausee qinau. Minara faqa inni aiqamausa maa maqee mariasa faqa qimannimidaqa. \v 43 Peetooroofa mi ufana Kooraneeriusana aiku asauku qimannimiseenoo maaqi qinau. Anutuna tamummaqara fasiqausa aiqama Yisunara qidaqa akara rimariqau. Maaqi qimariqau. Aiqamausa mina saqarikinausa Anutufa mina auqu afeekannai misa mandainaina numoo mininnisaannoo. \s1 Anutuna maraquna fannoo Kooraneeriusana aiku asauku naakinau. \p \v 44 Peetooroofa miqi qimarufanoo Anutuna naaquqara andeeqara maraquna fannoo innaarunaindari qumureenoo aiqamausa Peetooroona ufa irimarusasaa rafaaqafu manimaqanau. \v 46 Maraquna fannoo naakufufaqa dadaaqufaqa moo maqannaa ufa sia irimaru ufausa qimariqau. Anutuna firaanaikiranara faqa firaaqoo amooqimariqau. \v 45 Yuda maqannaasa qaaramoonamu Peetooroona faqa Yoopa maqusaindari qumusa mi ainainna qafamaseeqa naaquqoofaqa qiqau. Oo Anutufa narí naaquqara maraquna aanaamuru faqa nimidanoo. Sia Yuda maqannaasa kai nimidanoo. \p \v 47 Peetooroofa miquna nindafamaseenoo Yuda maqannaasa narí faqa anusa qimanniminoo qinau. Maa fasiqausa Anutuna naaquqara andeeqara maraquna doo mareea, maasa Yuda maqannaasa iafanandeemmiafanoo. Yafasiqa fee moo fannoo nammari nimiranara qaoo qiannoo fee sia amana moo fannoo qaoo qiannoo. Doo nimia. \v 48 Miqi qimasoofaqa Anutuna asauku mundirana Yisuna auqusaa nammari maraqau. Miqimasoofanoo Kooraneeriusafa asasidanoo Peetooroonara kaqikaaqoo mariannee qufanoo eedoo qimaseenoo misa faqa qaaramoo faasaana marinau. \c 11 \s1 Peetooroofa Kooraneeriusana qimamufanara narí aqoonausa Yeerusareenni ooru qimanniminau. \p (Isaraee maqannaasa aiqama Anutuna ufara maasaindi fee kai qimariqau. Anaamuru mariasara sia misaindi maridanoo fee qimariqau. Anaamuruara sia anukarafauqa marinara sia misa maaqaki keeqaa, sia misa narana naaqee qimariqau.) \p \v 1 Yisufa niqiqoo fasiqausa Yeerusareenni marusa faqa Yisuna ufa irimarusa Yudeeaa maqa maaqai marusa faqa aanaamuru marusa misa faqa Anutuna ufa mareeaa maqi qiqau. \v 2 Peetooroofa Seesareea maqusaindari Kooraneeriusana maqusaindari Yeerusareenni ooru fufaqa miqooqaraasa Yuda maqannaasa Yisuna ufa irimarusa Mooseena sandufara rimarusa misa aiqama Peetooroona aqidaqa qiqau. \v 3 Anee aanaamuru maaqaki misa faqa mariaanafa misa faqa neeneeaanafa animariananoo. Sia Yuda maqannaa fainanduqirausa faqa mariaananoo. Naqaa fee ifanee miqinanee. Maasa Yuda maqannaasa sandufa rukieenana miqiananoo. \v 4 Peetooroofa mina iriseenoo oosanaindari aiqama ainainara qimanniminoo qinau. \p \v 5-6 Firaa seera moo dinni atinai moo dinni atinai qaara faqa qaara faqa atinai sanda rumbanoo marufanoo innaarunaindari moo fannoo mi sandausa quaqee idanoo quqaaqaa imarufanoo qini daaqa quqasoofaqa minakinaa ainaina amiqimasee qafaqiafana. \v 7-9 Innaarunaindaraa ufa moo qimaqiminoo qinau. Peetooroo doo findifi arusee naa qufaqa qinee maaqi qiqa. Oo Karaambaiqa sia uqanna. Sia sia anukara aandau qinee moo neemariqia. Maqee maana sia naanauree qimasaunanoo innaarunaindaraafa qinoo, Anutufa maa ainainnara anukarafauqa maridanoo fee qimasaifana anee sia minara sia anukara fee qia. \v 10 Mi ainainnara qaaramoo kari qaoo qunanoo doo qumu rarisama innaarunai quqeenoo. \p \v 11 Miqi marunanoo kai Seesareea maqusaindari qaaramoo fasiqa niqiqaasa aniree qinee marunna maqana kooqiki aniree qiniara randeeaa. \v 12 Anutuna maraquna fannoo qiniara kaqi rakeemasee misa faqa fuannee qinoo. Maa mariasa qikaqaafasaa qisauku dinni taikasee dinni ani moodaa marasee qini faqa Seesareea maqusai ooqu fiqau. Maasa aiqama ooquree Kooraneeriusana maaqaki keeqaqau. \v 13 Keeqafufanoo Kooraneeriusafa Anutuna qangiroo qafoonara maasa qimaqiminau. Mi qangiroofa mina maaqaki kikiqamambi qimaminoo qinau. Kooraneeriusa anee faiqí akaqausa niqiqainaqa Yoopa maqusai ooquree faiqí moo mina auqu uqanna Simoona moo auqu Peetooroo mina ooqu afiqee uruaqa. \v 14 Mifa urureenoo ufa qimannimisainaqa anee faqa ani aiku asauku faqa innaaruna asumu marirana oosana irifaranoo fee qinau. \v 15 Mi qangiroofa fufanoo Kooraneeriusafa narí ainainira faiqiuqa aqiqoofaqa qini qifiqee Kooraneeriusana maaqaki quqaqisoofaqa qinee Peetooroosa ufa qimannimirara oosana arasaunanoo naaquqara andeeqara maraquna fannoo ooqai indaaru maasa daakinoo mariufa maasa undee Kooraneeriusana maaqaki mariasa naakinau. \v 16 Miqi marufaqa qinee oonumafi iriseeqa Karaambaiqa maasa faqa maasaki maridanoo maasa qimaqiminoo qinau. Yoohaneefa nammariki keeqannimaqaidanoo kasooqaqee qinee maraqunaki keeqannimaqaanaura qufaqa iriafannana. Qinee mi ufana iriseeqa Kooraneeriusana maaqaki naakirana qafamaseeqa iriseeqa minara inni qimannimidaqa. \v 17 Maasa Yisuna asauku mundirana saqarikiafanoo Anutufa narí kaqi nimira ainaina narí naaquqara andeeqara maraquna maasa qiminau. Miqi kai masee Seesareea maqusai aanaamuru faqa kaqi niminoo. Qinee yausee maridee Anutunara qaoo qianauree. Sia amana. \p \v 18 Yeerusaree maqannaa Yisuna ufa irimarusa mi ufana iriseeqa doo ufa Peetooroona aqimaruna taikasee quandaki Anutunara asasidaqa qiqau. Oo Anutufa aanaamuru naundura quandarana faqa naaru naaru marirana faqa doo misa faqa niminoo. Sia maasa Yuda maqannaasaindi kaifau. Miqi qufanoo mi ufafa doo taikanau. \s1 Antiooka maqusaindaraasa Yisuna ufa irimarusa mi ufana. \p \v 19 Mi ufa suqirana sia kambiqooqoo Sateefeenana arukari doo miqooqari Yisuna ufa irimarusa quqasee aanaamuru maaqa maaqa daraanimambiqau. Akaqausa Fooeenisia maqa maaqai fiqau. Akaqausa Antiooka maqusai fiqau. Akaqausa Sipurusa maqa maaqai fiqau. (Sipurusa ooruku nammari qambaanai amuaqunamu maridanoo. Faiqí anaasee moomoo miqoo mariqau.) Miqimasee aanaamuru maqusa marufaqa Yuda maqannaa misaki animarusa misakai Yisunara qimannimimariqau. \v 20 Akaqausa Sipurusa maqannaasa faqa Sireenee maqannaasa faqa Antiooka maqusai oonu maridaqa aanaamuru marusa asauku mundirana Yisuna amiqira fasaasa ufa aanaamuru qimannimimariqau. \v 21 Karaambaiqa afeeka dadaaqunara Antiooka maqannaasa aanaamuru moomoosa uqanna Karaambaiqa ufara asasamasee iriqa aiqamausa minasaa kaimma atooqaqau. \p \v 22 Antiooka maqannaa ufa fannoo Yeerusareenni ooruroofaqa misa irisee Baranabasina aqiqoofanoo Antiooka maqusai ooqu finau. \v 23 Ooqureenoo niqafoofanoo Anutufa mimaqusaanaasa dadaaqimarunara ooqu niqafamaseenoo asasinoo qimannimidanoo qinau. Innee inneeqa nimuqusa ookiqari kuqaa karaambaiqasaa mundufuaqa naaru naaru miqookai noori runuseeqa fuaqa. \v 24 Baranabasifa andeeqara fasiqa marinau. Naaquqara andeeqara maraquna minaki qumbiqarafa marufa. Yisunasaa kaaqa mundirafa marinau. Mi fasannai faiqí anaasee Antiooka maqusanaasa moomoo karaambaiqasaa atooqeemariqau. \p \v 25 Baranabasifa Antiooka maqusaindari Tarasusa maqusai ooruree Sauroonara randarara finau. \v 26 Paqurimaseenoo afiqeenoo Antiooka maqusai animaridaqara faiqí anaasee moomoo Anutuna fasaasa ufa qimannimimariqau. Moodaa aukuana miqoo maraqau. Antiooka maqannaasa miqooqari oosana araseeqa Yisuna ufa irimarusara fuka nuqu Kristiannee qimariqau. (Maasa ufakiqari asauku mundirana aiku asauku kamambiqa mariasee qimariqau.) \p \v 27 Mi aukuanna Yeerusaree maqusaindari fuka tamummaqara fasiqauqa Antiooka maqusai ooqu fiqau. \v 28 Miqoo maridaqa misakiqari moo fasiqa auqu Akabusafa findifinoo Anutuna maraqunannai maaqi qimasee qimanniminoo qinau. Kasooqaqee aandaroo aiqama maqa maaqaki naruannoo. (Kasooqaqee Karaudiusafa Roomma maqannaa uriqarara kiapafa maru aukuana mi aandaroofa kambiqafinoo narinau.) \v 29-30 Antiooka maqannaa Yisuna aiku asauku nári niqoonausa Yudeeaa maqusai marusa aandaroo narunara dadaaqiaqeera qiqau. Aiqamausa nári nimana nimana kai munnimma qumaree Baranabasina faqa Sauroona faqa nimufaqa Yudeeaa maqa maaqai nimirara ooru fiqau. \c 12 \s1 Eeroodeefa Yameesana kuqaruseena Yoohaneena karabusaki quqanau. \p \v 1 Mi aukuannai mi fasannai Eeroodeefa Yudeeaa maqa maaqai faqa Kariree maqa maaqai faqa Peereeaa maqa maaqai faqa Samaria maqa maaqai faqa misa kiapafa firaafa Eeroodeefa maridanoo Yisuna ufa irimarusa narirana oosana arasee narimarinau. \v 2 Eeroodeefa Yoohaneena afasaana Yameesana qumaree rumbaseenoo rakinoo nu paipanannai anuka ateeka aqinoo kuqammarinau. Yuda maqannaasa Yisuna ufara nikooqeemarusa miqunna qafamasee asasammiqau. \v 3 Minara asasufanoo Eeroodeefa miqiaqoo fee qimasaida kafaa miqianauree qimaseenoo Peetooroona faqa qumarararee qimarinau. Ooruku siai feemu qoomaqunaki Peetooroona maaqimasee qumaranau. \p \v 4 Yameesana aruseenoo Eeroodeefa kafaa miqooqari ooruku siai feemu qoomaqunaki Peetooroona qumaraseenoo ruumbeeqeenoo karafusa maqaki quqasoofaqa sundiauqa moomoo rakisimariqau. Qisaukuqara taikasee qiku dinni taikasee dinni ani moodaa marasee sundiauqa eendaki faqa faasaana faqa rakisimariqau. Ainnaaqarara qoomaqa taikafinaqa mina maariqoo aiqamausa nifusaa aruanauree qinau. \v 5 Yisuna ufa irimarusa minara iriseeqa Anutunara maqee maqee firaaqoo Anutunara innaaru qimariqau. Peetooroona sia aruanifeera miqimariqau. \s1 Qangiroo eendaki qumureenoo Peetooroona karafusakinaana mareeqeenoo kaqinni quqanau. \p \v 6 Moo faasaana Eeroodeefa duna iqaqaranasaa faiqí nifusaa Peetooroona afiqaseeqa faiqí nifusaa aruanauree qimasoofanoo mi eendanakina Peetooroofa sandaandoo qimaseenoo firaa sainanda qaaraqandannai rumbaseenoo karabusa maqaki quqanau. Sundia qaaraqanda minasaa rakisimarufanoo Peetooroofa miqanda dinni dinni qambaanai faiqanau. Moo fannoo Peetooroona dinni asauku namu faqa narí asauku namufaqa moo sainanda rumbanau. Kafaa dinni asauku namufaqa moo sundia asauku namufaqa moo sainandannai rumbanau. Akaqa sundiauqa kooqiki rakisimariqau. \fig Petoroofa faqa sundiauqa faqa faqa faiqaqee mariqau.|alt="Peter with sleeping guards" src="LB00336B.TIF" size="col" loc="Acts 12:19" ref="12:6" \fig* \p \v 7 Mi eendana qambaanai miqiqa marufanoo karafusa maaqaki qangiroo moo kikiqinoo marufannoo kaaqa qarafa firaafa qeemarufanoo qangiroo fannoo Peetooroona afaurinoo findifua qufanoo tautumma uqeera qafoofanoo sainanda asaukuqarasaaqaraa sainanda narí kai idukuaki maqasaa aqufiqau. \v 8 Aqufufanoo qimaminau, aneenna pikapa atukarasee aneenna aiku aanaamu upeekasee rumbasee aneenna asausi faqaa siuta afisumaree findifi doo qini faqa ania. \p \v 9 Peetooroofa mina iriseenoo aiqama ainaina mifa undee undeemamareenoo doo mina faqa maqusai raudanau. Peetooroofa qangiroo faqa fidanoo qainasaa miqidee qinau. \v 10 Misa kooqi afaisaa rakisimaruqoo qumureenoo quminnaaqareenoo doo miqoo madaanai marusakiaqa qumureenoo doo miqoo firaa kooqi qainnannai ititara kooqiki madaanai kooqiki qumuroofanoo narikai mi qainna kooqifa atuafufanoo miqanda maqusai raudamaki fiqau. Aatata ooqufidaqa kaqikaaqoo kisaaqasaa ooqufimarufanoo qangiroo fannoo mafi aisaseenoo tautumakinoo taikafufanoo Peetooroofa naríara kai kikiqinoo marinau. \p \v 11 Doo narí kai kikiqinoo maridanoo narí aundurannai kai irinoo qinau. Doo qinee maqee oonumafi iridaqa sia qainau. Anutuna qangiroo fannoo qini mareeqee Eeroodeena asaukukinaana mareeqee karafusakinaana idukueeqeenoo madaanai quqeenoo. Yuda maqannaasa qiniara kuquanifeera asasiaanakinaana mareeqee kaqinni quqaqiseenoo. \p \v 12-15 Miqi qimaseenoo Peetooroofa narí marianinnanara iriseenoo Yoohaneena amarafa moo auqu Marakafa mina anoona Mariana amarana maaqai finau. Sia Yisuna anoofau mina anoona amarana mina maaqai finau. Yisuna ufa irimarusa moomoosa suqiqa marida Peetooroofa sia kuquanifeera innaaru qimarufanoo Peetooroofa madaanai aniree asukunai kooqi arinau. Arimarufanoo ainaini maru manaaqafa mina auqu Roodanammarifa kooqi atuararee qimasee ooquroofanoo Peetooroofa faandaamura kooqiki aqoosaindari kooqi arinoo kooqi atuaanee qufanoo mi manaaqafa Peetooroona ufa kai iriseenoo firaaqoo asasamaseenoo sia kooqi atuanau, kaqi quqasee sandeenoo faiqí marunnai sandee oorureenoo qimanniminau. Oo Peetooroofa madaanai kikiqinoo maridanoo fee qufaqa misa qiqau saa anee furufarida qira saa mifa karabusaki maridanoo. \p Miqi qufanoo Rooda nammarifa asasidanoo kooripoo kooripoo qidanoo qimannimufaqa misa qiqau. Saa mina amana mina qangiroo maridanoo fee qiqau. (Ooqai mi kamuqoo Yuda maqannaasa nári faiqí anaasee faiqi namu mai marufanoo misa qangiroo innaarunaindaraasa rakisi nimaqee mariafaqee qimariqau.) \v 16 Misa miqi qidaqa narí qimami narí qimami marufanoo Peetooroofa kaqi aqoosai maridanoo kooqi arimarinau. Miqidaqa qumu kooqi atuasee Peetooroona qafoofanoo kaaqa naaquqanau. \v 17 Peetooroofa ururee asaukunnai misa ufara qaoo qimaseenoo Anutufa narí karabusakinaana maroo ufana qimannimiseenoo moo Yameesana faqa narí aiku asauku Yisuna ufa irimarusa faqa qimannimiaqee qimasee uriqaree Eeroodeefa maaqoo paqurimasee daruandoo qimasee moosaa kukeeqarannai finau. \p \v 18 Iqaqoofaqa kananaana Peetooroonasaa sundiauqa rakisiusa qafoofanoo sia marufaqa firaaqoo tutuqida randee mariqau. \v 19 Eeroodeefa minara iriseenoo randaaqee qufaqa randaqanusia sia paquriqau. Eeroodeena aranaqoofanoo narí sundiauqa rakisiusa minara ireeseenoo aiqama misa naru taikanau. Miqooqari Eeroodeefa Yudeeaa maqa maaqaindari Seesareea maqusai ooqu marinau. \s1 Eeroodeefa kuqu ufana. \p \v 20 Tiree maqusanaasa faqa Sidoona maqusanaasa faqa mi maqusaqanda Eeroodeena ququsaki maridaqa Eeroodeena maqasaaqaraa narana marasaida neemariqau. Nári maqa mandaikunara miqi mariqau. Eeroodeefa mi maqusaqanda rairai qimannimaqee marufaqa misa naranara irisee maasa naranara fimarunna aana ititaandoo qimasee moodaanaki suqufufaqa Eeroodeena faqa asooara ufa qianee qimasee qumiqau. Ooqureeqa Eeroodeena maaqasaa rakisimaru fasiqana mina auqu Baratusa mina aqoondikamasee munnimmaina amisee anee maasara amiqira ufa kai ooquree qimami marinaqa maasa innaaqiana ooquree mina faqa ufa qianauree qimasee mina aanaaqiana ooqureeqa Eeroodeena faqa ufa qiqau. \v 21 Ufa qu faasaana Eeroodeefa narí kiapausa qammunna amiqirana afisuseenoo amiqira siaqa kiapausaindi mina muqu quqasee minasaa marida ufa qimannimimarinau. \v 22 Ufa qimannimisoofaqa mi maqusaanaaqanda fifau unna qidaqa amooqidaqa faaqa quqasaida qimariqau. Maa fasiqafa Eeroodeefa sia faiqí faiqifau moo anutufa maridanoo. \p \v 23 Miqi qimarufanoo Anutuna qangiroo fannoo qumee Eeroodeena kuqammarusanau Eeroodeefa misa amooqira ufa irisee sia qaoo qimasee Anutuna amooqiaqee qira ufa sia qimannimuna akiaqara doo mina kuqammarinau. Mina aundurai qimi moomoo neeneesoofanoo kuqinau. \p \v 24 Eeroodeefa kaqi maru aukuana Yisuna ufa taikaanifee qimasaidanoo mina ufa irimariusa narinoo rumbeenoo imarinau. Anutuna ufa fannoo sia taikeenoo sia kaqi maruqoo kai marinau. Firaaqoo daraaninoo doo fifaininau. \p \v 25 Baranabasifa faqa Sauroofa faqa Antiooka maqusanaasa Yisuna ufa irimarusa munnimma auqusoona muru Yeerusaree maqannaasa nimisee Yeerusaree maqusaindari kafaa ururandee Antiooka maqusai kafaa ooqu fiqau. Miqanda moo kumaaraa qaara auqufaqaana moo auqu Yoohaneena amarafa moo auqu Maraka mi kumaaraana faqa afiqee Antiooka maqusai ooqu fiqau. \c 13 \s1 Baranabasisa Sauroosa Yisuna ufa qimannimirara niqiqoofaqa fiqau. \p \v 1 \fig |alt="Paul's First Journey" src="GPS_Paul1-BW.pdf" size="span" ref="NIQIQOO FASIQAUSA 13:1" \fig*Antiooka maqusai Yisuna ufa irimarusaki Anutuna tamummaqara fasiqa akaqausa mariqau. Anutuna ufara qimannimimarusa akaqausa mariqau. Misa nuqu Baranabasifa faqa Simeeoonara dunduqarira fee qimarufa faqa mariqau. Rukiusafa Sireenee maqusaindaraafa moo fannoo marinau. Manaeenafa Eeroodeefa narí maaqaki firimarufa moo fannoo marinau. Sauroofa faqa marinau. \v 2-3 Mi namusa moodaanaki marufaqa maridaqa qusasaa narana minnisee naarara maridaqa Anutunara innaaru kai qida mariqau. Miqi marufanoo naaquqara andeeqara maraquna fannoo qimanniminoo qinau. Innee Baranabasina faqa Sauroona faqa mara quqasai naaduma quqasaifaqa miqanda naaduma qinee moo saika nimianauranoo qufaqa misa mi ufana irisee sia narana narai kaqi innaaru qimariqau. Innaaru qimasee Sauroona faqa Baranabasina faqa nisauku misasaa quqasee doo niqiqaqau. \s1 Baranabasisa Sauroosa Sipurusa qafumaki fiqau. \p \v 4 Baranabasifa faqa Sauroofa faqa naaquqara maraquna fannoo niqiqoofaqa Seereeusia maqusai ooquree sipaki akaramafufaqa Sipurusa maqa maaqai fiqau. \p (Sipurusa maqannaasa aanaamuru naaduma ufa qimarusa mariqau. Yuda maqannaa akaqausa misaki oonu mariqau. Baranabasifa mindaraa Yuda maqannaafa maridanoo narí maaqai finau.) \p \v 5 Sipa fannoo Sipurusa maqusa moo auqu Saramisa maqusai munu quqasoofaqa miqanda sipakiqari maqasaa aqufufaqa Yuda maqannaa miqoo marusa ufa suqira maqaki keeqafufaqa Anutuna fasaasa qira ufa miqoo Yuda maqannaasa qimannimimariqau. Mi kumaaraafa moo fannoo misa faqa fufa Yoohaneena amarafa moo auqu Marakafa mifa faqa dadaaqidanoo qimannimimarinau. \p \v 6 Sipurusa maqa maaqa ooruku nammari fiqu fiqu inoo marufanoo firaa afuma marufaqa faiqí anaasee maqusa moomoo marinau. Sauroona faqa Baranabasi faqa, misa Saramisa maqusaindari maqamau fifiufaqa mi maqa maaqana dinni ati Paafoosa mi maqusanai fiqau. Mi maqusanaki afunee fasiqa moo paquriqau Yuda maqannaafa marufa marinau. Mina auqu Barayisunee qimariqau. Mifa nariara tamummaqara fasiqa fee qimarufa unna qirafa marinau. \v 7-8 Mi maqa maaqanaki maru kiapana auqu qaara auqu faqaafa marinau. Moo auqu Seerakiusafa moo auqu Paurusafa marufanoo uriqarara kiapafa marufanoo mi afunee fasiqafa mina aqoondi marinau. Mi kiapafa irirana faqaafa marufa mifa Baranabasina faqa Sauroona faqa naaramasee qinau. Aniree Anutuna ufa qifaqa iria qufanoo afunee fasiqa fannoo minasaa ititeemarinau. Kiapafa sia Yisunara irianifeera miqi marinau. Mi afunee fasiqana moo auqu Kirisa ufakiqari Eerimasa marinau. \p \v 9 Sauroona moo auqu Pauroonee qimariqau. Pauroofa Eerimasana rafaaqafiranara qafamasoofanoo naaquqara maraquna fannoo aakufunanoo afunee fasiqa ooriki qafamaseenoo qimaminau. \v 10 Anee Sadannana amaaku marianafa mariananoo anee aiqama ainaina andeeqara ainaina namuqaa marianafa mariananoo. Anee mandainaina nikaru qira ainaina aniki qumbiqanoo marifa mariananoo. Anee maqee maqee Anutuna kuqaa anoonufa qumareenana uiqaa iqammeeqeenana nimimarianna fasiqafa mariananoo. \v 11 Doo maqee Anutuna asauku fannoo ani rafaaqa fuannoo. Ani afuqara dimbafinana sia suani kaaqa qarana qafeennaranoo. Miqi qimasoofanoo afu aiqamaqara dimbanau asukuna arufufanoo miqoo miki makamminau. Yafee qini qisauku qumareenoo aana uqaqifiqaanoofee qinau. \p \v 12 Kiapafa mi fasiqana afu dimbarana qafamaseenoo Karaambaiqa fasaasa ufa irisoofanoo aaquqoofanoo kuqaa anoona fee qimasee irinau. \s1 Baranabasisa Sauroosa Antiooka maqusa amarana maqusai fiqa Yisuna ufa qimannimiqau. \p \v 13 Pauroofa narí aqoonausa faqa Paatoosa maqusaindari maqamau ooruku nammari afainni ooqureenoo sipaki akara mafufanoo nammari amuaqumau Pamafiria maqa maaqaki Peeraka maqusai mi sipanaki finau. Miqoo oonureenoo Yoohanee moo auqu Marakafa akooqoofanoo quqaseenoo Yeerusareenni anirandee kafaa moo sipaki finau. \p \v 14 Baranabasisa faqa Pauroosa faqa Peereeka maqusaindari Pisidia maqa maaqai moo Antiooka maru maqusai maqamau fiqau. Miqoo oonuree marikiqa Yuda maqannaa misaki animarusa ufa suqira maqaki keeqafi ooqumariqau. Saririqasaa nári amaanasaa keeqafi ooqu mariqau. \v 15 Yuda maqannaa amaana maqasaa rakisirausa Mooseena sandufa faqa tamummaqara fasiqauqa ufa faqa asaana rumaseeqa Baranabasina faqa Pauroona faqa qafamasee qimannimidaqa qiqau. Oo maasa qikaqaafasaa inneeqara aamua qira ufa inniqaraki marinaqa faiqí anaasee qimannimifaqa maasa iriaqa. \v 16 Pauroofa findifinoo asaukunnai misa rafaaqa finoo qinau. Doo qinee qimannimianaura. Miqi qimaseenoo findifi maaqi qimasee qimanniminau. Oo qini qiqoonausa Isaraee maqannaa faqa aanaamuru mariasa faqa maa maqanaki Anutunara innaaru qimariasa qini ufa iriaqa. \p \v 17-18 Isaraee maqannaasa Anutufa maasa qikeeku qikaaku rusandeesamu mandeenoo nári maqusa minnisee Isipa maqa maaqai ooqureeqa faiqí asumu areeqa moomoosa kambiqaqau. Anutufa narí afeekannai nifiqeeqeenoo aadana maqasaa quqaseenoo qaara fasiqa niku nisauku taikasee aukuanasaa misa faiqí anaasee qummaara Anutuna arufanoo sia narinau, faiqiara maqi aakuseenoo rakisi nimaqeemarinau. \v 19-20 Miqooqari Kannaana maqa maaqaki marusa qisauku taikasee dinni ani qaara marasee maqannaasa naru taikaseenoo Isaraee maqannaa mi maqana Anutufa nimisoofaqa 450 aukuana kisaaqasaa moomoo aukuana minaki mariqau. Doo miqooqari faiqí anaasee rakisiaqeera Anutufa faiqí moomoo saika mafufaqa maridaqa rakisinnimaqee mariqau. Misa marikufanoo tamummaqara fasiqa Samueerafa kambiqanau. Siaasaiuqa fifiufaqa doo Samueeranasaa munu taikanau doo miqooqari tamummaqara fasiqauqa mariqau. \v 21 Maasa qikeeku qikaaku moo karaambaiqaikamma sainaqa maasaki mariani fee qufanoo Anutufa Beesaminna ati Sauroona amarana Kisana amaaku mina niminau. Sauroona amarafa qaara fasiqa niku nisauku taikasee aukuana rakisinnimaqee marinau. \p \v 22 Anutufa mina mafi afeeqasee Dafidina karaambaiqaikinau. Karaambaiqaika maseenoo Anutufa maaqi qimasee Dafidinara qinau. Dafidifa Yeeseena amaaku marifa qinee minara dididanoo. Mifa qini iriranamau fimarifa maridanoo naaru miqikai inoo qini iriramau fuannoo. \v 23 Dafidina ati moo fannoo Yisuna Anutufa mareeqeenoo Isaraee maqannaa asumu maree marianinnanara quqanau. Narí tamummaqara ufamau kai Yisuna quqanau. \v 24 Yisufa aniree qimannimira aukuana adeedi roofanoo Yoohaneefa nammari nimimarufa aiqama Isaraee maqannaasa maaqi qimasee qimanniminau. Inneeqa mandainaina minnisee Anutunai ubeekamafiqa mina ufa irisee nammari marasee mariaqa. \v 25 Yoohaneefa nammari nimimarufa mina saika aukuana taikaidanoo maaqi qimasee faiqí anaasee qimanniminau. Innee qiniara yafasiqanee fee qidaqee. Sia qinee innee afeesimaria fasiqausau maridau. Doo mifa qini qinaaqianna qusasaa aniraannoo. Mifa andeeqarafa mariannoo. Qinee mina ureeqarausa uqanna maridaqa, sia amana mina kaqikaaqoo dadaaqianaura. \p \v 26 Oo qini qiqoonausa Abarahaamana akeeku akaaku mariasa aanaamurundari aniree innaaru qimariasa faqa Anutufa maasa qumaraaninna ufana qiqaki quqeenoo. \v 27 Yeerusaree maqusanaasa tamummaqara fasiqa ufa asaana rumasee sia mina oosana amiqimandee irisee Yisuna qafamasee sia maasa asumu qumaraaninna fee qimasee tamummaqara fasiqa ufamau Yisuna arirariqau. \v 28-29 Misa mina arirufara randoosia Piratoofunnai afiqee munusoofanoo qufaqa ariqau. Aruseeqa tamummaqara fasiqa ufa undee undee kaimma taikaseeqa doo mina iri aunirira saqarisaa qaraana tatusee doo akundaqau. \v 30 Qaaramoo suanisaa marinoo Anutufa mina kafaa mara findifinau. \v 31 Findifumasoofaqa faiqí anaasee moomoosa kaqi maru kamuqoora mina faqa Kariree maqa maaqaindari Yeerusareenni nidaqa qafamaqoosa findi funa qafamaseeqa mifa findifunara Isaraee maqannaa qimannimidaqa kooroo idaqa. \p \v 32 Maasa mi amiqira fasaasa ufana mai aniree inni qimannimirara anidaqa. Ooqai maasa qikeeku qikaaku qima afeekaikamaqoona anoona kuqiranakinaana uqeera findi finannai maasa kooroomaqiminoo. \v 33 Dafidina idi akara firaa kamu 2 Anutuna ufara maaqi qinau. \q1 Anee qini qimaaku mariananoo \q1 Maqee qinee ani akausaikidaqa. \p \v 34 Kafaa Anutufa Yisunara kuqiranakiqari findifuaninnanara faqa sia putaaianinnanara faqa maaqi qinau. \q1 Qinee oosana oosana naaquqara amiqi amiqirana Dafidinasaa qima afeekaikamma qaafannana mina anisaa quqaanaura. \p \v 35 Minara Anutufa kafaa maaqi qidanoo. \q1 Anee aneenna kaaqa andeeqara fasiqa sia mina amaqi putaa irana amaqeennaranoo. \p \v 36 Dafidifa narí maru aukuannai Anutuna ainainirafa marinoo doo kuqinau. Kuqufufaqa mina iri mareeqee narí akeeku akaaku marunaki akundaqau. Miqimasoofanoo amaqi putaa inau. \v 37 Moo fannoo kuqiranakinaana Anutufa mara findifumasainafa mina amaqi sia putaa iannoo. Dafidifa minara akara rumaqoofa maridanoo. \p \v 38-39 Maa qini qikaqaafasaa Antiooka maqusai mariasa maa ufana amiqimandee iriaqa Innindi maridanoo. Inni numoo arirana minninnisarafa Yisufa maridanoo minara marifaqa maasa inni qimannimidaqa. Mooseena sandufa sia faiqí anaasee amana nári mandainaina sandara foora rumbannimaqaqoofa sia amana idukifaranoo. Aiqamatia Yisunara irirana rusiranannai kai minannai kai inni numoo akiaqa taikannisaannoo inni mandainaina sandara foora rumbarana idukunnisaannoo. \v 40 Innee maqee amiqimandee rakisiaqa ooqai Anutuna tamummaqara fasiqa moo fannoo aaquqimannimaqaqoofa innisaa kambiqaandoora. Mifa maaqi qimasee akara rumasee qinau. \q1 \v 41 Innee iriaqa, inni kuqaa naruaninna ainainara qimannimiafaqa innee mafi uteeti qimasaidaqa amarau qimariasa. Mi ainainna inni nifusaa kambiqainaqa qafamasee tautumasee kuqifaranoo. Innee maria kamuqoo qinee moo ainaina firaa ainaina auqusaananoo moo fannoo minara qimanniminaqa innee minara unna fee qifaranoo. \p (Pauroofa mi tamummaqara fasiqana ufannai aaquqimanniminoo qinau. Innee maqee ooqeenaasa naana ramasee Anutuna ufara unna fee qifoora. Innee maqee aukuana Yisunara unna fee qifoora.) \p \v 42 Pauroosa Baranabasisa Antiooka maqusai ufa suqira maqakiqari raudoofaqa faiqí anaasee maaqi qimasee qimannimiqau. Amanee inneeqara kafaa oonurandee moo Saririqa kafaa aniree qimannimiaqa. \v 43-44 Eedoo qimasee miqanda fufaqa Yuda maqannaa faiqí anaasee moomoosa faqa aanaamuru Yuda maqannaa amaana ufa irimarusa misa faqa miqanda nifaqee fimariqau. Mi niqiqoo fasiqaqanda mi fasiqa anaaseesa fuki faaki qimasee qimannimiqau. Innee maqee maqee Anutuna kaqi nimiranaki mariaqee qimasee marikinoo moo Saririqasaa Yuda maqannaa amaana maqaki keeqafufaqa mi maqusaanaasa aiqama Anutuna ufa iriraree qimasee keeqaqau. \p \v 45 Yuda maqannaasa moomoo aanaamuru nindafamaseeqa misa naundurai kaukaataqirafa qumbiqafufaqa Pauroona ufa rukiaidaqa manda ufa sukufa kai qimariqau. \p \v 46 Pauroosa Baranabasisa mina iriseeqa paasoosamandee ufa qimannimiqau. Anutufa narí ufara Yuda maqannaasa naaree qimannimiaqee qimaqoona doo inni qimannimiqaunaqa innee minara qaoo qimasee ititee mariafanoo. Innee inneeqara sia amana naaru naaru marirana maraanauree qidaqee miqidaqa ititeemariafanoo. Innee miqianara inni minniseeqa quandaki aanaamuru qimannimianaura. \v 47 Karaambaiqa fannoo maasa maa ufana qimaqimifaqa mai anidaqa aanaamuru qimannimianaura. \q1 Qinee inni niqiqeeqa aanaamurukiaqa qoomaikiaqeera kaaqa qaranara qimannimia. \q1 Aiqama aanaamuru maqa maaqaki mariasa innee misa innaarunai fimaria aannanara qimannimiaqeera niqiqaidaqa. \p \v 48 Miqoo aanaamuru marusa mi ufana iriseeqa asasammaseeqa karaambaiqa fasaasa ufara dufi dufi qidaqa amiqira ufa fee qimariqau. Misakina Anutufa rusandeesamumandoosa doo Yisuna saqarikiqa naaru mariranaki keeqaranara oosana araqau. \p \v 49 Miqimasoofanoo miqooqari misaqa dinni dinni marusakina doo karaambaiqa ufa fannoo daraaninau. \v 50-51 Yuda maqannaasa miquna qafamaseeqa aanoomaseeqa mi maqusanai faiqí firaasauqa faqa aanaamurukina Yuda maqannaa amaana ufa irimaru anaasee uriqararausa faqa nirana fundakusoofaqa Baranabasina faqa Pauroona faqa mareeqee aqoosai aqusaqau. Aqusoofaqa miqanda findifufaqa kookoomma afaqa qumareeqa misa ninaamu araseeqa quqasee Antiooka maqusaindari Ikooniumma maqusai fiqau. \v 52 Miqanda fufaqa mi maqusaanaasa Antiooka maqusanaasa Yisuna ufa irimarusa naaquqara maraquna fannoo naakinoo qumbiqafufaqa asasimariqau. \c 14 \s1 Baranabasisa Sauroosa Ikooniumma maqusai fiqau. \p \v 1 Pauroosa Baranabasisa Ikooniumma maqusai oonuroofanoo Antiooka maqusai kambiqoo ainainafa mina amana kai Ikooniumma maqusai faqa kambiqanau. Miqanda Yuda maqannaa amaana maqaki keeqaqau. Keeqafiqa amiqimasee qimannimunara Yuda maqannaasa faqa aanaamuru marusa faqa moomoo uqanna Yisunasaa mundiqau. \v 2 Yuda maqannaa akaqausa ufa rukiaseeqa aanaamuru qimannimidaqa ueeqasoofaqa iriseeqa misa faqa Pauroosa Baranabasisa ufara manda ufa fee qimaseeqa ufa rukiaqau. \v 3 Miqunara miqanda kisaaqasaa mi maqusanaki maridaqa paasoosamandee karaambaiqa dadaaqunara afeeka nimufaqa faiqí sia auqaaqaa ira ainaina faiqí anaasee dadaaqi maru ainaina oosana oosana auqusoofaqa faiqí anaasee qafeeqa tautumasee qiqau. Oo kuqaa uqanna miqandakina karaambaiqa kaqi nimira ufa kuqaa anoona maridanoo fee qiqau. \v 4 Mi maqusaanaasa qambaana rainaqau. Rainafiqa akaqafa Yuda maqannaasasaa atooqaqau. Akaqafa niqiqoo fasiqausasaa atooqaqau. \p \v 5-6 Anaamuru ufa rukiee marusa faqa Yuda maqannaasa faqa nári faiqí firaasa faqa moodaanaki suqufufaqa ufa qi qisee oonisamu Pauroosa Baranabasisa naruanee qufanoo moo fannoo aaquqimannimaqoofaqa miqanda mi ufana iriseeqa quqaseeqa rufiamareeqa Rikaoonia maqa maaqai sandaqau. Rikaoonia maqa maaqaki maqusauqa moomoo marufaqa qaara maqusa moodaaqoo maruqanda moo maqusa auqu Ristara, moo maqusa auqu Deerabee marufaqa doo miqanda Ristara maqusai naaree fiqau. \v 7 Miqoo oonu maridaqa Ristara maqusaki faqa Deerabee maqusaki faqa misaqa maru maqusausakiaqa faqa amiqira fasaasa ufa misa faqa qimannimimariqau. \p \v 8 Ristara maqusaki faiqí moo aiku mandaikirafa marinau. Maqookari mi kamuqooqari miqinoo marufa marinau, sia aana nufa. \v 9-10 Mi fasiqafa Pauroona ufa kaaqa irimarufanoo Pauroofa oonurama qafanau. Qafamasee maaqi qimirinau. Maa fasiqana irirafa Yisunasaa rusinoo marifa amanaikirafa maridanoo amana findifuannoo qimaseenoo mi fasiqana oori qafamaseenoo firaa kari maaqi qimasee qimaminoo qinau. Anee findifua. Andeeqaseenana rutaqina findi fua. Miqi qufanoo mi fasiqafa rutaqi findifinoo doo maqusamau oonuree aniree inau. \p \v 11 Faiqí anaasee mina qafamaseeqa faaqa fuisee qidaqa tutuqidaqa nári ufakiqari Rikaoonia ufakiqari maaqi qiqau. Anutuqanda faiqikamambi doo maasaki qumu maridaqa nidaqa, Yisufa niqiqoo fasiqaqandara Anutuqandee qiqau. \v 12 Mi maqusaanaasa Anutufara maqi unnaqira anutuqanda nimana auquqoofa misaki mariqau. Moo fannoo ureeqarafa ufa akoofasa mina auqu Eerameesafa marinau. Mi maqusaanaasa aiku mandaikirafa findifirana qafamaseeqa Pauroosa Baranabasisara maasa anutuqanda qumu maridammia maqi qimasee Baranabasinara anee maasa uriqarara anutufa ani auqu Seeusanee qiqau. Pauroonara anee ufa akoofasa maridana maasa ureeqara anutufa ani auqu Eerameesanee qiqau. \p \v 13-16 Misa firaa Anutuna Seeusana amaana maqa mi maqusana naambeeqai marinau. Mi amaana maqanasaa aanaiqikirafa Baranabasisa Pauroosa niqafamaseenoo tatufira aandau suqasee nimisee innaaru qiaqee qimaseenoo burimakau akoonauqa rarisamammaree minisee mina anukaki kukuqamma quqasee rarisamammareeqa faandaamura kooqiki munusoofaqa faiqí anaasee aiqama suqusee aniroofanoo Baranabasisa Pauroosa misa tatufirana suqaqimidee qimasoofanoo nikooqoofanoo kakeenna qaoo qiqau. Kakeenna qaoo qufaqa sia irufaqa miqanda nári qamunna qumaree rakeemmaqusee faiqiki oonuree aniree faaqa quqasee qimannimiqau. Maaqanda faiqí faiqi maridaqa. Inni fooqaasa maridaqa, sia anutusa maridaqa. Maasa anoona Anutuna amiqira fasaasa ufa qimannimirara anidaqa. Innee maa maaqiana fifau dapi ainaina maridanoo mina minnisee quandakinaqa kaqi marira Anutunara iriaqeera anidaqa. Mi kaqi marira Anutufa mifa kai innaaruna faqa maqa faqa ooruku nammari faqa minakimari ainaina oosana oosana faqa auqu quqanau. Ooqai mifa faiqí aanaaseera inneeqa manda iriramau kaqi fuaqee qimarinau. \v 17-18 Mi kaqi marira Anutufa innaarunaindaraa aaku faqa narana oosana oosana narí aukuanasaa moo narana narí aukuanasaa moo narana nimimarifa maridanoo. Innee mina qafamaseeqa innee faqa maraseeqa minara kai asasimariafanoo. Mi ainainna miqimarianannai narí marina kooroomannimidanoo. Innee mina qafeeqa minara kai asasiaqa. Faiqí anaasee mi ufana iriseeqa kaqikaaqoo indee indee qidaqa kafaa kaqikaaqoo mara mara ridaqa tatufira aandau nimianeera qimariqau. \p \v 19 Antiooka maqusa amarafa Pisidia maqa maaqaki moo Antiooka maqusa marinau. Mindaraa Yuda maqannaa akaqausa faqa Ikooniumma maqusaindari akaqausa faqa moodaanaki suqufufaqa Ristara maqusai oonureeqa miqooqaraasa faqa ufa qi qiseeqa Pauroona qumareeqa maqamau rarisaqa fifiufaqa faandaamura aqoosai aquseeqa oonisamu suqu qumaree misamuna Pauroona arimariqau. \v 20 Doo kuqinoommifoo qimasee quqasee fufanoo Pauroofa Yisunara ufa qimannimimarufaqa Yisuna ufa irimarusa mina aaqa anifiqu fiqu mambufanoo Pauroofa narí kai misa qambaanai findifinoo doo quqasee maqusai kafaa keeqanau. Iqaqoofanoo kananaana Pauroosa Baranabasisa findimaqee Deerabeera maqusai fiqau. \s1 Baranabasisa Sauroosa oonurandeeqara Antiooka maqusa uqannai aniqau. \p \v 21 Miqoo Deerabeera maqusai oonu maridanoo amiqira fasaasa ufa qimannimi marufaqa moomoosa Yisuna aiku asauku kamambiqau. Deerabeera maqusanaindari Pauroosa Baranabasisa oonurandee aniree kafaa Ristara maqusai oonisamu aru maqusanai kafaa ani kaqikaaqoo marikiqa quqasee Ikooniumma maqusai kafaa ooqu fiqau. Miqoo faqa kaqikaaqoo mariqa quqasee Pisidia maqa maaqaki moo Antiooka maqusai kafaa fiqau. \p \v 22 Mi maqusausakiaqa nidaqa Yisuna ufa irimarusa fuki faaki qimaseeqa qiqau. Innee Yisuna ufasaa mundufiqa kuqaa anoonaikiaqa. Maasa aiqama moomoo mandainainaki maraqa kadaapiriqa fifi iqa Anutuna ququsaki keeqaanauree qidaqa. Minara innee faqa sia minnisaaqa kaqikai fuaqa. \v 23 Aiqama maqusakiaqa nidaqa Pauroosa Baranabasisa Yisuna ufa irimariasakinaana qumareeqaida rakisirausaiki mariqau. Quqasaida narana minnisee innaarukai qiaqee qimasaida maqee nariqa fukasaa karaambaiqasaa irirana rusimariasara misara rakisiaqee qimasee quqaqau. \p \v 24 Pauroosa Baranabasisa Pisidia maqa maaqaki oonuree aniree maseeqa Pamafiria maqa maaqai kafaa anirandee fiqau. \v 25 Miqoo miqanda Peeraka maqusai Yisuna fasaasa ufa qimannimiseeqa ooruku nammarinni Ataria maqusai ooqu fiqau. \v 26 Ataria maqusaindari sipaki akaramafufaqa Antiooka maqusai kafaa fiqau. Ooqai indaaru Antiooka maqusai oosana araqau. Miqoo Yisuna aiku asauku miqanda raineeqee Anutuna asaukuki quqasoofaqa Inneeqara karaambaiqa ufa maraqa nuaqee qimasoofaqa mi saikana maraqa nimariqau. \p \v 27 Baranabasisa Pauroosa Antiooka maqusai anireeqa Yisuna ufa iri marusa aiqama suqu quqaseenoo Anutufa miqandannai aiqama ainaina naamuaqinoo uqannifiqeenoo qimaseenoo Anutufa miqandannai aanaamuru kooqi atuasoofaqa misa faqa Yisunara iridaqa. \v 28 Miqi qimannimiseeqa miqoo Antiooka maqusai kisaaqasaa mariqau. \c 15 \s1 Pauroosa Baranabasisa Yeerusareenni ooruree Yisuna aiku asauku irammirirara ooru fiqau. \p \v 1 Yudeeaa maqa maaqakinaasa Yisuna ufa irimarusa akaqausa Antiooka maqusai ooqureeqa Yisuna ufa irimarusara maaqi qimasee unna qidaqa naamua qiqau. Innee Yisuna ufamau kai fidaqa sia Mooseena sandamau fimariafanoo sia fainanduqirausa sia innaarunai asumu mareefaranoo fee qiqau. \v 2 Pauroosa Baranabasisa mi Yudeea maqannaa fasiqausara qaoo qimasee mi ufanara firaaqoo ufa qi qisee ufa rainaqau. Miqi qimaseeqa misa moodaa ufa qimaseeqa qiqau Pauroosa Baranabasisa akaqausa maaqooqaraasa saimbaqa Yeerusareenni ooru fuaqa. Oorureeqa Yisuna afaaqasaa aqoondiuqa qimannimifaqa maa ufanara naqaa naqaa fee qifaqa oorurandee qumuree qifaqa iria. \p \v 3 Antiooka maqusanaasa Yisuna ufa irimarusa misa niqiqamasoofaqa Yeerusareenni ooru fidaqa ooriqaree Fooeenisia maqa maaqai faqa Samaria maqa maaqai faqa Pauroosa Baranabasisa nariqa niniunara faqa aanaamuru moomoosa quandaki Anutufinnai ubeekoonara faqa qimannimiqa fimariqau. Yisuna ufa irimarusa minara iriseeqa firaaqoo asasiqau. \p \v 4 Yeerusareenni minamusa ooruroofaqa Yisuna ufa irimarusa miqoo marusa faqa nári faiqí firaasa faqa Yisuna afaaqasaa aqoondiuqa minamusa ooqu nifiqeeqee quqasoofaqa maridaqa Baranabasisa Pauroosa nári niniuna oosana oosana aamina maqannaa moomoosa Yisunasaa atooqeeuna mi fasaasausa qimannimimariqau. \v 5 Farisai amaana ufa qimarusa akaqausa Yisuna ufa irisee mina aiku asauku faqa miqoo Yeerusareenni mariqau. Misa faqa Baranabasina faqa Pauroona faqa ufa irisee findifiqa maaqi qiqau. Anaamuru mariasa Yisuna ufara eedoo qidaqa sia kaqi mariaqa maasa Yuda maqannaa fainanduquseeqa Mooseena sandamau fidaqa innaaruna aana mareefaranoo. \p \v 6 Yisuna faiqi namu niqiqoo fasiqausa moomoosa misa faiqí firaasa faqa minara iriseeqa moodaanaki suqufufaqa ufa qimariqau. \p \v 7 Kisaaqasaa mi ufana qida mariqau. Miqi marufanoo nindafoosia Peetooroofa findifi maaqi qimasee qimanniminoo mi ufana rafaaqafinau. Qini qikaqaafasaa Anutufa sia maasa kaifau, aanaamuru faqa amiqira fasaasa ufa irisee eedoo qiaqee qimaseenoo innikinaana qini qumareenoo, anee oosana areenana aanaamuru qimannimia qufaqa miqimmiqiafana. \v 8 Anutufa faiqí aiqama nimuqusa naundura irimarifa maridanoo. Mifa aanaamuruara faqa eedoo qimaseenoo naaquqara maraquna maasa undee miqikai inoo misa faqa niminau. \v 9 Sia maasa faqa misa faqa raineenoofau qinau, amanamana kai fee qimasee misa mandainaina numoo nariqa Yisuna saqarikiranannai mininnisanau. \v 10 Anutufa miqimmaqaifaqa innee nanaree firaa qumaara mareeqee fifau misa nifaariki quqaidee. Mooseena sandufa qaaraikinoo maridanoo amiqirafa faqa ummaara nimarifa faqa marinara maasa qikeeku qikaaku maasa faqa qumaara tafirana sia amanaiki mariafanausa maridaqa. \v 11 Innee sia miqiaqa. Maasa Yisuna saqarikamasoofanoo Karaambaiqa Yisufa narí afaariranannai maasa utaaqeenoo. Anaamuru miqi kai masaafanoo doo misa faqa miqikaimminoo utaaqamannimaqeenoo. \p \v 12 Peetooroofa miqi qimasoofaqa aiqama daimambi irimarufanoo Baranabasisa Pauroosa nári niniunara oosana oosana qimannimufaqa iriqau. Miqanda aanaamurukiaqa nimarufanoo Anutufa miqandannai faiqí sia auqaaqaa ira ainaina auqusoofaqa faiqí anaasee qafoonara mi ufana miqoo Yeerusareenni suqimariasa qimannimimariqau. \v 13 Baranabasisa Pauroosa ufa taikasoofanoo Yameesafa findifinoo ufa moo qimanniminau. Oo qini qikaqaafasaa qini ufa iriaqa. \v 14 Anutufa aanaamuruara amuqusufanoo misakinaana akaqausa mareeqeenoo nariara narindikiaqeera maranau. Mi ainainna oosanara Peetooroofa faasai maasa doo qimaqiminoo. \v 15 Doo miqunaki ooqai tamummaqara fasiqa akara kooroo inau. Minara maaqi qimaqoona. \q1 \v 16 Qinee kasooqaqee kafaa qumuanauree qinau. \q1 Qumureeqa Dafidina aiku asauku maaqa rapeeiara maqi inoo marifaqa kafaa qumuree usakaanaura. \q1 Mina maqusa urisinoo marifaqa mina faqa rukianaura. \q1 \v 17 Miqianaqa maaqanna maaqanna karaambaiqara randaaqeera. \q1 Aiqama maqannaasa naaraanausa qini ufara anifaranoo. \q1 \v 18 Qinee karaambaiqa ooqai maa ufausa kooroo qiafanausa maridaqa. \p \v 19 Yameesafa mi tamummaqara ufana qimannimiseenoo nariara qinau. Qinee maa ainainnara irunafa maaqimminoo maridanoo. Anaamuru mariasa moo maqannaasa quandaki Anutufinnai ubeekeemariasa sia kadaapi fifau ruanaura. \v 20 Sia misa miqifaqa maasa akara kai rumeeqee misa nimianaura. Akaqa ufa maa ufausa kai uqannifiqaanaura. Faiqí moo fannoo narana maraseenoo moo unnaqira Anutunara innaaru qimasee aminana miqira narana sia naaqa. Faiqí anaasee narí ummuari narí ummuarinnanara sia mina maraaqa. Aandau moo anukaki ataakirarana fidika kaqi maaqinaki marinnana siamma naaqa. Fidika kaqinni tati aqusee amaqi kai naaqa, fidika sia mina naaqa. Doo miqi kai qimasee qimannimiaqa. \v 21 Aiqama maaqanna maaqanna mariasa aiqama Saririqa Yuda maqannaa amaana maqakina Mooseena sandufa ooqaindari aukuana aukuana aanaamuru asaana rumasaidaqa qimannimimariafaqa Mooseena sandufa oosana oosana amana irifaranoo. Maasa miqi kai iqa anoona ainaina kai qimannimianaura. \s1 Yisufa niqiqoo fasiqausa pasa akara rummeeqee maqusa maqusa nimaqanau. \p \v 22 Yisuna ufa irimarusa aiqama Yeerusaree maqusakinaasa Yisuna faiqi namu niqiqoosa faqa faiqí firaasa faqa Yameesana ufa irisee eedoo qimaseeqa qiqau. Maasa qeeqakina akaqausa suqumareeqa Baranabasina faqa Pauroona faqa Antiooka maqusa niqiqaifaqa ooqureeqa mi ufana qimannimiaqeera. Miqi qimaseeqa faiqí moo auqu Yudasifa mina moo auqu Barasabasi mina faqa Sirasina faqa mara quqaqau. Aiqamausa miqandara amiqira fasiqa andeeqaraqandee qimarusa mariqau. Misa miqanda mareeqee Sauroosa Baranabasisa nimiseeqa papiqa akara rumeeqee nimiqau. \p \v 23 Mi papiqanaki ufa maaqimminoo marinau. \p Innee Antiooka maqannaa faqa Siria maqannaa faqa Sirisia maqannaa faqa sia innee Yuda maqannaafau mariafanoo, aanaamuru mini maqaqoosa mariafanoo maasa Yisuna faiqi namu mifa niqiqoosa faqa faiqí firaasa faqa maasa inni nikaqaafasaa nifasausamara inni nimandaidaqa. \v 24 Maasakiqari faiqí akaqausa nári kai innee unnai ooqureeqa fainanduqira ufa faqa Yuda maqannaasa sandufa oosana oosana faqa qimannimufaqa iriseeqa qaara irirana maraqau. Sia maasa niqiqaafanau ooqu fiqau. Nári iriranannai ooqu fiqau. \v 25 Maasa minara iriseeqa moodaanaki suqufiqa ufa qimaseeqa Baranabasina faqa Pauroona faqa qaara fasiqa mara quqasaafaqa miqanda faqa innee iannai ooqufifaranoo. Minamusa inni ufa qimannimiaqeera. \v 26 Baranabasisa Pauroosa sia kuqiranara rufieemariasa kai paasoosamasee Karaambaiqa Yisuna asauku mundirafa mina saika uqeeree mariasa maridaqa. \v 27 Maasa indaaruqaa Yudasina amarana faqa Sirasina faqa innee iannai niqiqaanaqa ooqureeqa papiqakinaa ufa nookiqari qimannimifaqa iriaqa. \v 28 Anutuna naaquqara maraquna fannoo maasa faqa moodaa karakaimmidanoo. Sia maasa moomoo sandufa innisaa quqaanaura. Maa qaaramoo sandufana kai innisaa quqaanaura. Maa qaaramoo firaa ufa namuna kai inni nimianaura. \v 29 Faiqí moo fannoo narana maraseenoo narí moo unnaqira anutunara dufi dufi qimaseenoo inni niminafa sia mina naaqa minnisaaqa. Innee aiqama aandau fidika sia naaqa. Ataakirara aandau sia mina amaqi naaqa. Faiqí anaasee narinni narinni ummuarirana sia maraaqa. Innee maa qinee qunnainaina sia mareeqa amiqiranaki marifaranoo. Doo maa ufana taikeenoo. \p \v 30-31 Yisuna faiqi namu Yeerusaree marusa mi akarana rumeeqee ufa maree marusa nimufaqa mareeqa Antiooka maqusai ooqu fiqau. Antiooka maqusai ooqureeqa Yisuna ufa irimarusa suquseeqa papiqakinaa ufa asaana rufaqa irufanoo amiqikaimminau. Mina iriseeqa firaaqoo asasamaseeqa qiqau. Maa ufafa maasa pooduqara ufa maridanoo fee qiqau. \v 32 Yisuna ufa irimarusa nariara nariara qikaqaafasaa fee kai qimariqau. Yudasina amarafa faqa Sirasafa faqa Anutuna tamummaqara fasiqaqara maruqanda. Miqanda kisaaqasaa nári nikaqaafasaa faqa maridaqa pooduqara ufa faqa qimannimimariqau. \v 33 Yeerusareendari qumusa mariufaqa Antiooka maqannaa Yisuna ufa irimarusa susummasee nimandamasoofaqa Yeerusareenni kafaannai ooru fiqau. \v 35 Pauroosa Baranabasisa miqanda sia Yeerusaree maqusai ooru fiqau kaqikaaqoo kisaaqasaa Antiooka maqusai mariqau. Miqanda faqa akaqausa namufaqa karaambaiqa ufa oosana oosana ufa asaana rumasee naamua qimannimimariqau. \s1 Pauroosa Baranabasisa rainakiqa naadu naadu fiqau. \p \v 36 \fig |alt="Paul's Second Journey" src="GPS_Paul2-BW.pdf" size="span" ref="NIQIQOO FASIQAUSA 15:36" \fig*Mariufanoo Pauroofa Baranabasina qimaminoo qinau. Doo findifinaqa anindiri ooqai niniaafannanakinai maaqanna maaqanna nidaqa niuqia. \p \v 37 Baranabasifa eedoo qimaseenoo Yoohanee amarana moo auqu Maraka kafaa afiqararee qimasoofanoo Pauroofa qaoo qinau. \v 38 Ooqai maasa faqa finoo Pamafiria maqusaindari oonurandee anufa saina kaqi mariani. Sia maasa faqa aiqamai ninoo kasaaqaindari oonurandee anufa. \v 39 Miqi qinoo Baranabasisandiri ufa rainaqau. Ufa rainasee rakeemaki naadu naadu fiqau. Baranabasifa Marakana afiqamaree sipaki akaramafufanoo Sipurusa afumai narí maqa maaqai finau. \v 40 Antiooka maqannaa nikaqaafasaa marusa Pauroosa Sirasisa mara quqasee innaaru qimasee qiqau. Anutuna afaarirafa inneeqara Anutuna saika maree marifanoo inniqara rakisinnimaqaani. \p \v 41 Qimasoofaqa miqanda Siria maqa maaqaki faqa Sirisia maqa maaqaki faqa oonuree aniree idaqa Yisuna ufa irimarusa afeekaika mannimaqee mariqau. \c 16 \s1 Pauroosa Sirasisa Timootina afiqasee nimariqau. \p \v 1 Pauroosa miqooqari Deerabee maqusai faqa Ristara maqusai faqa finau. Mi maqusa qanda narí aaqa narí aaqa adeedi marinau. Miqoo Pauroofa Yisuna ufa irimaru kumaaraana moo paqurinau. Mina auqu Timootifa. Mina anoofa Yuda maqannaa anaasee marinau mina akoofa Kirisa maqusaindaraafa aanaamuru marinau. \v 2 Ristara maqusai nikaqaafasaa marusa faqa Ikooniumma maqusai nikaqaafasaa marusa faqa aiqama Timootinara amiqira kumaaraa fee qimariqau. \p (Yuda maqannaasa aiqama Mooseena sandufamau fidaqa Isaraee maqannaa fee qiaqeera fainanduqimariqau. Miqunara fainandammuidee qimariqau.) \p \v 3 Pauroofa Yisuna ufa maqusa maqusa qimannimiraree qimaseenoo Timooti anirainaqa innisaimbaqa fidaqa Yisuna ufa qimannimiqa fiqu fiquia. Misaqa fiqu fiqumma marusa Yuda maqannaasa aiqama Timootina akoonara aanaamurufee qida irimarusa mariqau. Pauroofa Yuda maqannaasa Timootinara qaoo qifoo qimasee Yuda maqannaasa fainanduquamaqaseeqa afiqee fimariqau. \p \v 4-5 Misa maqusakiaqa oonuree aniree maseeqa Yeerusareenni maru niqiqoo fasiqausa faqa faiqí firaasa faqa misa sandufa suquseeqa papiqasaa akara rumaqoona mi ufana qimannimidaqa qiqau. Innee sia Yuda maqannaasa sandufa oosana oosana irisee qumaara naruani. Yisuna faiqi namu niqiqamaqoo fasiqausa misa sandufauqa minamuna kai rakisi qumaraaqee qufaqa miqimmimariqau. Miqi marufanoo maqusa maqusa Yisuna ufa irimarusa afeekaikamandee mapukusee mariqau. Faiqí moomoosa faasaambaasaana iriseeqa doo misasaa atooaqau. \s1 Pauroofa qainasaa Maseedoonia fasiqa ufa irinau. \p \v 6 Pauroosa Sirasasa miqooqari Firikia maqa maaqaki faqa Karatia maqa maaqaki faqa oonuree aniree idaqa qimannimimariqau. Miqooqari misa Asia maqa maaqai fuaneerufanoo naaquqara maraquna fannoo misa rafaaqafusoofaqa oonurandaqau. Sia minaki qimannimianneera miqinau. \v 7-8 Misa miqooqari Misia maqa maaqaindari oosirana fiaaqaree Bitinia maqa maaqa firaree qufanoo Yisuna maraquna fannoo rafaaqafufaqa oorurandee Misia maqa maaqa qambaanai ai aikatee Tarooasa maqusai ooruku nammari atinni mariqau. \v 9 Misa miqoo Tarooasa maqusaki marufanoo Pauroona qaina afu naranau. Qainaki Maseedoonia maqannaa fasiqa qafanau. Mi fasiqafa Pauroona fuki faaki qidaqa qainasaa aaramasee qinau. Anee mai Maseedoonia maqa maaqai aniree maasa dadaaqia. \p \v 10 Miqi qufanoo Pauroofa maasa qimaqimufaqa maasa minara Anutufa maasa Maseedoonia maqa maaqai amiqira fasaasa ufa qimannimiaqeera qidaqi qimasee doo deedaqiafannana. \s1 Firipi maqusai Ridia nammarifa Yisuna ufa irinau. \p \v 11 Maasa Tarooasa maqusaindari sipaki akaramafi andeeqasee Samootarakee maqusai oonuraafannana iqaqoofanoo kananaana Neeapoorisa maqusai Maseedoonia maqa maaqaki maru maqusana mi sipanaki fiqiafana. \v 12 Miqoo maasa sipakiqari maqasaa aqufufaqa Firipi maqusai adeedi maru maqusai maqamau fiqiafana. Firipi maqusa Maseedoonia maqa maaqakinaa maqusauqa moomoo marinau. Aiqama maqusauqa aruseenoo Firipi maqusa mifa uriqarara maqusa firaafa marinau. Roomma maqannaa kiapausa kaamanna firaa taunna marinau. Roomma maqannaa sundiauqa kiapausa faiqí anaasee miqoo moomoo ani mariqau. \p \v 13 Moomoo taunnakiaqa Yuda maqannaasa miqoo asaqi ani marusa nári amaana maqa usakee mariqau. Akaqa taunnakiaqa sia usakee mariqau. Saririqasaa Yuda maqannaasa raudamakufaqa nammari afainni ooqu ooqumarifufaqa miqoo naríara amaana qimasaidaqa ooqu randee maqusai urimariqau. Maasa Firipi maqusai ani marikammasee Yuda maqannaasa innaaru qirana oosana iriseeqa Saririqasaa Firipi maqusaindari raudamakiqa nammari afainni Yuda maqannaasara ooqu randaqiafana. Paqurimasee Yuda maqannaa aanaaseeuqa kai marufaqa misa faqa ooqu marifi ufa qimannimiqiafana. \v 14 Mi anaaseesakiqari moo fannoo mina auqu Ridia nammarifa sia Yuda maqannaa anaasee Tiatira maqannaa anaasee marinau. Mifa qamunnasaa akimaru qumisana mi ainainiranaki maru anaaseefa maridanoo Yuda maqannaasa amaana ufa qimarufa marinau. Pannoona arira qumisa ainainiranaki marufa maridanoo firaa munnimma aqimaru ainainasaa rakisimaru anaaseefa marinau. Mi anaaseefa Anutunara rimarufa marinau. Anutufa kukeeqasee dadaaqunara Pauroona ufa amiqimasee irinau. \v 15 Mi anaaseefa faqa mina maaqaki akaqausa marusa faqa iriseeqa nammari maraqau. Nammari maraseenoo maaqi qimasee sandanainai qidanoo maasa qimaqiminau. Innee qiniara kuqaa Karaambaiqa saqarikidanoo fee qimasee innee aiqamausa qini maaqaki ani amiqimasee mariaqee qufaqa doo maasa miqimmiqiafana. \s1 Pauroosa Sirasisa maanaaqa aundurakinaa faafasaaqa aqiqanau. \p \v 16 Moo faasaana kafaa innaaru qiraree qimasee nammari afainni ooqufimariafananoo moo maanaaqa fannoo maasa aanai paqurinau. Mi manaaqafa faafasaaqa aakimarufa marufanoo mi faafasaaqafa dadaaqufanoo mi manaaqafa kasooqaqee kambiqaaninna ainainara maqee maqee tamummaqaseenoo doo mifa quqoo kai mina anoona kambiqee marinau. Moomoosa mi manaaqa funnai oonureeqa qimamidaqa qiqau. Feefaurumasaifana maasaki kasooqaqee kambiqaaninna ainainara akooroomasee qimanniminaqa mina akiaqara feefauru amianauree qufaqa mi manaaqanasaa rakisimarusa miqi qufaqa firaa munnimma auqu ramasaida maree mariqau. \v 17 Maasa Pauroona faqa fufanoo mi manaaqafa maasa faqa fimarinau. Fidanoo faafasaaqa dadaaqufanoo firaa kari faaqarumaseenoo maaqi qimasee narí tamummaqasee misaqanna marusa aiqamausa qimanniminau. Maa fasiqa namusa firaa Anutuna uriqararana saika faiqi namu maridaqa innaarunai fimari aana uqannifiqarara ani mariasa maridaqa. \v 18 Faasaambaasaana moomoo kari mi ufana qimanniminoo nimarinau. \p Miqi marufanoo Pauroofa qafoofanoo akooqoofanoo quandaki minakinaa faafasaaqa qimaminoo qinau. Yisufa Anutuna asauku mundirafa qimaqimifaqa qimamidaqa anee maa manaaqana aunduraindari rafudamaki fua. \p Miqi qufanoo miqookai mi faafasaaqafa raudamaki sandanau. \s1 Mi maqannaasa Pauroosa Sirasisa rumbaqau. \p \v 19 Mi manaaqana rakisirausa mina qafamasee boo qimasee naqimasee maasa minasaaqaraana munnimma firaana maraanauree. Miqi qimasee aanoomasee Pauroona faqa Sirasina faqa qumareeqa rarisamammaree kiapana oopisaki quqaqau. Mi oopisafa sia kaqinni marinau, makeeta qambaanai marufaqa misa Pauroosa Sirasisa rarisamasee mi oopisanaki quqasee aiqama kiapausa naaramasee unna qimasee qiqau. \v 20 Maa fasiqa qanda Yuda maqannaaqanda maasa taunnaki anireeqa mandainaina oosana oosana uqeeraidaqa. \v 21 Misa nári sandufa qimaqimiafaqa kaqi runna kai ubeekamaqimaqaidaqa. Maasa Roomma maqannaa sandufa ameemaanai maridaqa nanaree kaqi runna ubeekamaqimaqaida fee. \p \v 22 Faiqí anaasee aiqama minara kuqaa kuqaa qufaqa kiapausa iriseeqa niranaqoofaqa Pauroosa Sirasisa qamunna uturuqusee miqanda mara quqasee sundiauqa qimannimufaqa unnana samu naruaqee qufaqa amiqimandee firaaqoo nariqau. \v 23 Naruseeqa karabusa maqaki quqasee minasaa rakisimaruna qimamiqau. \v 24 Anee amiqimasee maaqanda rumbaa qufanoo mifa karabusa qambaana oosiranaki quqaseenoo niku nisauku saqari mammaaqai quqasee rumbanau. (Miqanda quqasee sandaifanoo misasaa rakisiinafa mifa kuquannoo. Karabusa rakisirafa narí kuqiranara rufiaseenoo amiqimasee ummarasee rumbanau.) \fig Pauroosa Sirasasa karafusaki mariqau.|alt="Paul and Silas in stocks" src="LB00337B.TIF" size="col" loc="Acts 16:24" ref="16:24" \fig* \p \v 25 Eendamuqusai Pauroosa Sirasisa nifaaqa nidafimarufaqa aupuraidaqa sia mi aupurarannara iriqau kaqi innaaru qidaqa Anutunara amooqidaqa minasaa asasira idi reemarufaqa karabusauqaindi moomoosa irimariqau. \v 26 Miqi marufanoo firaaqoo tautumafufanoo maqa inaakufa kasi kasinau. Mi maqafa kasinoo karabusa maqa faqa aiqama kasi kasimma quqasoofanoo karabusa kooqiuqa narikai atuafufanoo karabusa rumbeeqoo sainandausa faqa narí kai idukuakidanoo narí kai maqasaa aqufinau. \v 27-28 Karabusa rakisirafa kaaqa kai tiqinoo mariufa tautinoo findifinoo qafoofanoo karabusa kooqi atuanoo marufanoo qafeenoo Oo aiqama karabusa fasiqa doo sandamambi misa miqiana akiaqara firaasauqa qini darifoora saina qeeqa kai qeeqa darusee kuquanee qimaseenoo narí rakimaru paipana qumareenoo minannai narí raquru amianeerufanoo Pauroofa rumbara maqakiqari mina qafamaseenoo firaakari faaqa rumasee qimaminau. Sia anee aneenna asumu kuridia, maasa aiqama kaqi maridaqa. \p \v 29 Karabusa rakisirafa mina iriseenoo qoomara nameeraqufaqa qooma qumbi amufanoo qumareenoo sandeenoo rumbara maqaki Pauroosa Sirasisa kuqaa anoonaufa qimariaqandee qimasee aaquqeenoo aindiriroofanoo miqanda nikukina ooqi mareenoo maqasaa aqufinau. \v 30 Miqooqari findifinoo miqanda mi maqanakinaana nifiqeenoo madaanai ooqureenoo irammirinoo qinau. Inneeqara qini naqimasaifaqee innaarunai asumu marianauree. \p \v 31 Miqi qufaqa miqanda qiqau karaambaiqa Yisunasaa munduseenana doo minaki keeqaa. Miqinana innaarunai asumu marinnaranoo. Anee faqa ani maaqaki mariasa faqa miqinaqa miqiaqa. \p \v 32 Miqi qimasee Karaambaiqa ufa oosana oosana mi fasiqana faqa mina maaqaki marusa faqa qimannimiqau. \v 33 Karabusasaa rakisirafa miqanda ufa iri iseenoo mi eendamuqusanaki Pauroona faqa Sirasina faqa maramareenoo saamu nariiqoona nammarinnai fidika auqeeseenoo narí faqa narí aiku asauku faqa aiqamausa amaana nammari maraqau. \v 34 Miqooqari karabusa rakisirafa Pauroona faqa Sirasina faqa nifiqee narí maaqaki murusee narana nimisoofaqa naqau. Karabusasaa rakisimarufa narí aiku asauku faqa doo maqee Anutunaki keeqafuafanoo maasaki asasirafa uriqaranoo maridanoo fee qiqau. \p \v 35 Iqaqoofanoo kananaana Roomma maqannaa kiapafa poorisa niqiqoofaqa Innee oonuree qifanoo karabusasaa rakisirafa eenda rumbaqaiqanda idukisainaqa fuaqa. \v 36 Karabusasaa rakisirafa mina iriseenoo Pauroona qimaminoo qinau. Maasa kiapausa ani faqa Sirasina faqa idukuaqee qiafaqa doo inneeqara amanammi doo fuaqa. Kaqi ireeda kai amiqimasee fuaqa. \p \v 37 Miqi qufanoo Pauroofa mina iriseenoo maaqi qimasee Poorisa qimanniminau. Maaqanda Roomma maqannaasa ququsaki marunausa maridaqa. Misa nariqa sandufa rukiaasa. Sia andeeqasee maaqanda fuanaura. Iria, kaqi fifau sia ufa iriranaki aiqamausa nifusaa maaqanda dariisee karabusaki maaqanda quqaannanara. Doo maqee fee misa maaqandara ireeda kukeeqaki qumee fuaqee qida fee, sia fuanaura. Misa nariqa kai akooqoo aniree maaqanda idukusaifaqa fuanaura. \v 38 Poorisa mi ufana maree munu kiapausa qimannimufaqa iriseeqa Roomma maqannaa ququsaki maruqandara iriseeqa Roomma maqannaa firaa kiapafa minara iriseenoo maasa daruandoo qimasee kaaqa rufiaqau. \v 39 Rufiaseeqa misa karabusa maqaki oonureeqa Pauroosa Sirasisa qimudaoo qimasee reendeenamasee nifieeqeenoo madaanai quqasee qimannimiqau. Doo inneeqara raudamakiqa Firipi maqusaindari moosaa fuaqa. \p \v 40 Miqi qimasoofaqa Pauroosa Sirasisa eedoo qimasee raudamaki Ridia nammarina maaqaki keeqaqau. Miqoo misa Yisuna ufa irimarusa paqurimasee pooduqara ufa oosana oosana qimannimiseeqa doo quqasee moosaa fiqau. \c 17 \s1 Pauroosa Sirasisa Teesaroonika maqusai fiqau. \p \v 1 Pauroosa Sirasisa Firipi maqusaindari findifi fidaqa Amafipoorisa maqusa faqa Apooroonia maqusa faqa fi aikateeqa Teesaroonika maqusai oonuraqau. Mi maqusanaki Yuda maqannaa amaana maqa marinau. \v 2 Pauroofa naroosana mareenoo minaki keeqafinoo misa faqa ufa qinau. Tamummaqara fasiqauqa akarakinaana asaana rumaseenoo minakinaa ufa qimannimufaqa narí qimami narí qimami qimariqau. Qaaramoo Saririqasaa miqimarinau. \v 3 Pauroofa tamummaqara ufakinaana qumareenoo asauku mundirafa aupuramasee kuqunara faqa Anutufa mina kafaa mara findifunara faqa qimannimimarinau. Miqidanoo Pauroofa qimanniminoo qinau Maa fasiqafa Yisufa qinee qimannimunafa mifa kai ooqai Anutuna asauku mundirafa maridanoo. \v 4 Yuda maqannaa iriseeqa akaqausa Pauroofunnai fiqau. Kirisa maqannaasa Anutunara rimarusa moomoosa iriseeqa misa faqa misasaa atooqaqau. Uriqarara aanaaseeuqa moomoosa faqa iriseeqa kuqaa fee qimasee misa faqa atooqaqau. \p \v 5-7 Yuda maqannaa akaqausa nikooqee marusa rairai qimasee aanaamuru moomoo nifiqaidanoommifoo qimasee manda fasiqauqa kudi fasiqauqa naaramasoofaqa moodaanaki suqufiqa taunna qambaanai oonuree aniree masee aanoo firaana uqeeraqau. Misa suqufufaqa Yasoona maaqa oonu upukamaseeqa Pauroosa Sirasisara maridammiafoo qimasee rapeemasee nindafoo faqa sia marufaqa Yasoona faqa Yisuna ufa irimarusa akaqausa kai mi maqanakinaana paqurimasee maqamau rarisee kiapausunnai munuseeqa maaqi qiqau. Nindafa maa fasiqausa aiqama maqusa maqusa mandufa uqeeraqa niniaasa ifaqa maa maqusanaki faqa aniraafanoo Yasoonafa mareeqeenoo narí maaqaki quqasaifaqa faiqeeqa. Misa maasa Roomma maqannaa karaambaiqa sandufa aiqama rukiaidaqa misa maasa Roomma maqannaa karaambaiqa minauqu Sisaana arusee narí karaambaiqa moo mina auqu Yisufa mina auqu uqeeraidaqa miqidaqa. \p \v 8 Miqi qimasoofaqa faiqí anaasee aiqamausa kiapausa faqa mi fuka karaambaiqafa kambiqafinanoo maasa Roomma maqannaa qeeqa karaambaiqa namufaqa daruandoo qimasee firaaqoo tautiqau. \v 9 Kiapausa Yasoona saimbaqa Yisuna ufa irimarusa faqa aiqama munnimmara qufaqa nimisoofaqa idukiqau. \s1 Pauroosa Sirasisa Beereea maqusai fiqau. \p \v 10 Yisuna ufa irimarusa marufanoo eendufaqa Pauroosa Sirasisa nifiqa quqasoofaqa asukunai Beereea maqusai fiqau. Mi maqusanai oonureeqa Yuda maqannaasa amaana maqaki keeqaqau. \v 11 Beereea maqusanaasa sia Teesaroonika maqannaa naanna ree marusa misa irirana irimarusa mariqau. Misa faasaambaasaana afeekaikamandee karaambaiqa fasaasa ufa iriqau. Misa tamummaqara fasiqauqa ufa akarakinaana randasee qafee mariqau Pauroona ufara kuqaa anoonee sia fee anoonee qimasee akarakinaa ufauqara randaqau. \v 12 Miqidaqa Yuda maqannaasa faqa Kirisa maqannaasa faiqí firaasa moomoo faqa Kirisa maqannaa aanaaseeuqa moomoo faqa misa aiqama Yisunara kuqaa anoonee qimasee irimariqau. \v 13-14 Teesaroonikai maru Yuda maqannaasa minara iriseeqa Beereea maqusai oonuree faiqí anaasee aiqama nirana fundakusoofaqa Yisuna ufa irimarusa faiqí firaasa nifasausaikirausa Pauroona umee aqiqoofanoo ooruku nammari afainni finau. Sirasifa faqa Timootifa faqa kaqi miqoo mariqau. \v 15 Pauroona afiqee fusa Ateensa maqusai munu aiseeqa oonurandee anireeqa Sirasisa Timootisa qimannimiqa qiqau. Pauroofa inniqara naaraidanoo doo Ateensa maqusai fuaqa. \s1 Pauroofa Ateensa maqusai finau. \p \v 16 Pauroofa Ateensa maqusai Timootisa Siraasisa nifeesidanoo nindafoofaqa Ateensa maqusanaasa maqannai faqa ooninnai faqa saqarinnoo faqa oosana oosana ainaina nimana auqusee maasa Anutu fee qimasee innaaru qimariqau. Pauroofa mina qafamasoofanoo akooqanau. \v 17 Firaaqoo akooqoofanoo akooqeenoo apatufanoo Yuda maqannaa amaana maqaki keeqafufanoo Yuda maqannaasa faqa aanaamuru minaki anikeeqeemarusa faqa Yisunara ufa qimarinau. Maqusa qambaanai faqa faiqí anaasee faqa aiqamai ufa qinoo ninau. \p \v 18 Ateensa maqusai irirana fiqararausa maqee maqee suqida marunaki suqimariqau. Oosana oosana sukuraki keeqeeusa Ateensa maqusai maqee maqee suqimariqau. Eepikurianna sukura tisaauqa moo iriranamau fimariasa faqa Sitookika sukura tisaauqa misa moo iriranamau fimariasa faqa Pauroona ufa atikai iriseeqa noori uqeeraseeqa Pauroonara maaqi qimasee uteeti qidaqa qiqau. Maa iriranna siai fasiqafa narí afaaqa fifau amooqida nana ufee qidanoo fee. Akaqausa maaqi qiqau. Mifa aanaamuru Anutusara qidanoo. Pauroofa Yisufa kuqiranakiqari findifunara qimannimufaqa misa tautumasee dapi ufa qidaqa uteeti qimariqau. \v 19 Misa miqi qimasee Pauroona afiqamaree firaa akara maaqa mina auqu Areeoopakusa mi maqanaki fiqau. Firaa irirana faqaasa kai minaki suqimarunaki afiqee fiqau. Minaki suquseeqa Pauroonara irammiriqa qiqau. Anee fuka ufa qimannimianaqa maasa mina irirara suqidaqa. \v 20 Mi ufana qiannanaki maasa akaqainainara randaidaqa. [ \v 21 Ateensa maqusanaasa faqa aanaamuru animarusa faqa oosana oosana fuka irirana irianee qidaqa minara kai irimaree fimariqau. Misa minara Pauroona irammiri mariqau.] \p \v 22 Pauroofa mina iriseenoo misa noorinni findifinoo qimanniminoo qinau. Oo innee Ateensa maqusanaasa qinee mai anidaqa inni oosanara qafaidaqa iridaqa kaaqa innee Anutuna oosana oosana ainainannai nimana auquseeqa maasa Anutusee qimasaidaqa innaaru qiqanuasa. \v 23 Qinee inni maqusai oonuree aniree niniiqa inneeqa aandau arusee tatufimari qaindausa qafeeqa. Innee moomoo Anutusara oosana oosana innaaru qimariasa mariafaqa qinee qafeeqa. Aiqama qaindauqasaa mi anutusa nuqu akara rinoo marifaqa qafeeqa. Mooqaindasaa akara kai rinoo marifaqa qafeeqa. Sia maasa irunna Anutunee qimasee akara kai rumaqaafaqa qafeeqa. Mee innee sia irimaria Anutuna minara innaaru qimarianara mina auqu oosana koorooianaura. \p \v 24 Anutufa innaaruna faqa maqa faqa aundurakinaa ainaina marina minauqa auqu Anutufa maridanoo. Mifa innaaruna faqa maqa faqa auqufa mi ainainna karaambaiqa maridanoo. Sia faiqí nisaukunnai auqueeqee amaana maqaki quqaqaafau maridanoofau. \v 25 Mifa narí kai naanna faqa marirana faqa faiqí faiqi nimimarifa maridanoo. Mifa nana ainainaree sarauimarifa marinaqee maasa qeeqa iriranannai kadaapirumeeqee amianauree, sia amana. Aiqama ainaina narí kai auquqoofa kai maridanoo. \v 26 Mifa kai moodaa fasiqa auquqoonasaaqari kai aiqama maqannaa kambiaqa maridaqa. Mifa narikai oosana aroonakiqari aiqama aanaamuru quqannisaqoosa kai maridaqa. Mifa qufaqa misa marirana oosumma nimaqoonakiaqa kai marimaree fimariafanoo. \v 27 Sia fifau, ooqai Anutufa miqinau. Asukunaki maridaqa Anutunara mikimmakidaqa randaidaqa paqurinafa paquriaqee qimaqoona miqimaqoona miqi mariafanoo. Sia Anutufa faiqí nianai marifa maridanoo. Faiqí naaqa maridanoo. \v 28 Mina mariranaki kasiranaki maasa maridaqa. Inni ufasaa rakisirausa misa faqa minara maaqi qimariafanoo maasa faqa mina faiqi namu kai maridaqee qidaqa. \p \v 29 Misa miqi qimaqoona qinee minara minakina ookaamasee qinee maaqi qidaqa. Maasa Anutuna faiqi namu maridaqa naqimasee maasa quandakina qeeqa qikoona amana koorannai siruaannai ooninnai mina ammeemmee rianauree. Sia andeeqanoo maridanoo. \p \v 30 Ooqai faiqí misa Anutunara randaidaqa asukunakinai mikimaki anidaqa mariqau. Anutufa mi kamuqoora doo aunuseenoo sia misa furufarirana akiaqara narinau maqee maa kamuqoo aiqama aanaamuru nári mandainainakiqari quandakiqa Anutufinai ubeekaaqee qidanoo. \v 31 Mifa aiqama maqannaasa moodaa faasaana ufa irisee narí andeeqaranannai andeeqannisaannoo. Doo mifa utaaqamaqaifanoo mi faasaannafa maridanoo. Ufa irimari fasiqafa faqa utaaqamaqaifa maridanoo. Mi ufana irimari fasiqana Anutufa kuqiranakinaana mara findifunannai kooroo inoo maridanoo. \p \v 32 Irirana faqaasa suqimarusa kuqiranakiqari findifunara qimannimufaqa akaqausa naanaidara qimariqau. Akaqausa kafaa moo kari irianee qiqau. \v 33 Miqi qimasoofanoo Pauroofa raudamakinoo finau. \v 34 Fufanoo faiqí akaqausa minasaa atooqafi mina ufa irimariqau. Moo fasiqa auqu Dioonisiusafa ufa suqira maqa Areeoopakusa suqira maqaki keeqee marufa marinau. Anaasee moo auqu Damariasa nammarifa mifa faqa faiqí anaasee akaqausa misa faqa Pauroona ufara kuqaa fee qimasee minasaa atooqaqau. \c 18 \s1 Pauroofa Ateensa maqusaindari Koorinti maqusai finau. \p \v 1 Pauroofa Sirasina faqa Timootina faqa nifeesu sianoo Ateensa maqusa quqaseenoo Koorinti maqusai finau. \v 2 Koorinti maqusai qiqoo adeedi marufanoo oonureenoo faiqí moo paqurinau. Mina auqu Akuiraafa marinau. Akuiraafa Poontiusa maqa maaqai kambiqoofa Itari maqa maaqai oonu marinau. (Itari maqa maaqaki Roomma maqasaa firaa kiapafa miqoo marufanoo mina maqusa marinau.) Itari maqa maaqai mariufanoo firaa kiapafa minauqu Karaudiusafa Yuda maqannaa aiqama asaqunnimaqasoofaqa quqasee daraaniqau. Akuiraafa Yuda maqannaa marufanoo asaqusoofanoo narí anaaqa Pirisira nammari sandiri Koorinti maqusai finau. \v 3 Oonu marufanoo Pauroofa mina paqurimaseenoo mina faqa maridanoo dadaaqidanoo burimakau apatannai uqiqaana maaqa usakee marinau. Akuiraasa Pauroosa mi ainainnirana akoofasaqara marida usakeemariqau. \p \v 4 Pauroofa aiqama kari Saririqasaa Yuda maqannaa ufa suqira maaqaki keeqafidanoo naamuaqira ufa Yisunara qimannimimarinau. Yuda maqannaa faqa Kirisa maqannaa faqa qimannimimarinau. \p \v 5 Sirasisa Timootisa Maseedoonia maqusaindari aniroofanoo Pauroofa sia Saririqa kai aiqama faasaambaasaana Anutuna asauku mundirana Yisunara Yuda maqannaasa naamuaqima nimaqee marinau. \p \v 6 Miqimarufanoo nikooqoofaqa Yuda maqannaa Pauroona mandufa sukufa qimamaqaqau. Miqi qufanoo Pauroofa rutaqi findifinoo doo narí asaukunnai narí afaaqaindaraa kookoomma aisoora fatikeeqee Yuda maqannaa ninaamu aranau. Inneeqamma dapikirana oosana araafanoo. Qinee amiqirannai inni mara quqaunaqa inneeqa kai mandaatata fimariafanoo doo innindi kai, sia qinindifau maridanoo. Doo maqee maaqooqari doo qinee inni Yuda maqannaa minnisee aanaamuru qimannimianaura. \p \v 7 Pauroofa miqi qimaseenoo misa minniseenoo aanaamuru fasiqa maaqaki oonu marinau. Mi fasiqana auqu Titiusa moo auqu Yusatusafa maridanoo mina maaqa Yuda maqannaa ufa suqira maaqa adeedi marufanoo Pauroofa minaki marinau. Titiusafa moo auqu Yusatusafa Anutunara innaaru qimaru fasiqafa aanaamuru maridanoo Yuda maqannaasa amaana ufa irifa maqee Yisuna ufa irimarufa marufanoo Pauroofa mina faqa oonu marinau. \v 8 Yuda maqannaa ufa suqira maqasaa rakisirafa minauqu Kirisipusafa maridanoo Yisuna ufara kuqaa fee qimarufa narí faiqi anaasee faqa Koorinti maqannaasa moomoosa faqa kuqaa fee qimasee nammari maraqau. \p \v 9 Pauroofa moo eendaki faiqaqee ufanoo qainasaa maaqimasee afunnaranau. Qainaki Anutufa Pauroona qimaminoo qinau. Pauroo sia anee maaqooqaraasara rufiaa. Anee kaqi ufa qida maria. Sia anee minnisaa. \v 10 Qinee ani faqa kukeeqai maridaqa dadaaqidaqa. Maa Koorinti maqusanakina faiqí anaasee moomoo qinindi maridaqa qinee ani namuqaaki mariasa rafaaqa fuanaqa sia misa aidafirana ani amifaranoo. \v 11 Pauroofa mina iriseenoo afaaqa quqasee miqoo marinau. Maridanoo Anutuna ufa qimannimimarinau. Miqidanoo aukuana moodaa maraseenoo moo aukuana qambaanasaa finoo taikanau. \p \v 12-13 Pauroofa miqoo Koorinti maqusai kaqi marufanoo Kirisa maqasaa rakisimaru kiapafa taikafufanoo Roomma maqannaa kiapafa firaafaikirafa moo fuka kiapafa aqiqoofanoo ooqeenaana amaaqaki animarinau. Mi kiapana auqu Karioofa marinau. Miqoo maria Yuda maqannaasa Pauroona namuqaa fuka kiapafa animariqoo fee qimasee Pauroona qumaree rariseeqa fuka kiapafinai munuseeqa maaqi qimasee unna qimasee qimamiqau. Kiapa, maa fasiqafa maasara Roomma maqannaa sandufa rukiaranaki maasa qifeeqaidanoo. Mifa maasara inneeqa naaruqaa oosana minniseeqa maqee qini fuka oosana qimannimunnana mi mau fidaqa Anutunara innaaru qiaqee qidanoo ufa rukiaranaki maasa qifeeqaidanoo. \p \v 14 Miqi qufanoo Pauroofa ufa qianeerufanoo Karioofa Yuda maqannaasa maaqi qimasee qimanniminau. Maa ufana sia sandufa rukiarafa maridanoo sia moo mandainaina maraidanoo. Miqinoo marinaqau inni ufa andeeqaseefau irini. \v 15 Maa ufana fifau ufa kai oosana oosana ufa faqa nuqu faqa inni sandufa kai maridanoo. Qinee miqira fifau ainaina sia qinee irianaura inneeqa kai. \p \v 16-17 Miqi qimaseenoo kiapafa aanoomasee fukifaakiufaqa koota maqakiqari Yuda maqannaasa raudamakufaqa miqooqaraasa, Yuda maqannaa amaana maqasaa rakisirana mina auqu Soosateeneesana qumara maree mini kiapana kooqiki quqasee unnaanasamu firaaqoo uqafiqaqau. Karioofa mina qafoofanoo akooqoofanoo sia minara irinoo mana manamminau. \s1 Pauroofa Koorinti maqusaindari Antiooka maqusai sipaki finau. \p \v 18 Miqooqari Pauroofa Koorinti maqusai faiqí firaasa nifasausaikirausa misa saimbaqa kaqikaaqoo kisaaqasaa marinau. Koorinti maqusai kaqi maridanoo minniseenoo mina dinatinni Keenakareea maqusai oonu mi maqusanaki maridanoo Yuda maqannaa naanna raanee qimaseenoo moo ainainara qima afeekaikamandeenoo akiaqa maqanamu faqa indufu aquseenoo quqaseenoo sipaki akaramafufanoo Pirisira nammarina faqa Akuiraana faqa miqanda qisafaaqi faqa Siria maqa maaqai finau. \v 19-21 Sipa fannoo ooruku nammari taqamareenoo Siria maqa maaqai fidanoo Eefeesusa maqusai naaree oonuranau. Oonureenoo Pauroofa Yuda maqannaa ufa suqira maqaki keeqafufanoo Yisunara naamuaqimasoofaqa misa qiqau anee kisaaqasaa maridana maasa qimaqimia qufanoo Pauroofa maaqi qimasee narí qimanniminau. Anutufa qiniara kafaa aniannee qinnanara kafaa oonurandee anianaura. Miqi qimaseenoo Pirisira nammarina faqa Akuirana faqa miqoo Eefeesusa maqusai quqanniseenoo sipaki akaramafufanoo Isaraee maqa maaqai Seesareea maqusai finau. \p \v 22 Sipa fannoo Pauroona afiqee Seesareea maqusai munaisoofanoo afiuqakufanoo maqamau Yeerusareenni ooru finau. Oorureenoo narí Yisuna ufa irimariasa narí akaqaafasaakirausa nindafeenoo kaqikaaqoo misa faqa marinoo oorurandee Antiooka maqusai indaaru mariunnai kafaa finau. \v 23 Antiooka maqusai kaqikaaqoo marinoo kafaa findifinoo Karatia maqa maaqaki faqa Firikia maqa maaqaki faqa oonuree anireenoo Yisuna ufa irimarusa pooduqara ufa qimanniminoo nufaqa Yisuna ufara afeekaikiqau. \fig |alt="Paul's Third Journey" src="GPS_Paul3-BW.pdf" size="span" ref="NIQIQOO FASIQAUSA 18:23" \fig* \s1 Apooroosafa Eefeesusa maqusai Yisuna ufa irimarusa dadaaqinau. \p \v 24 Yuda maqannaa fasiqa moo auqu Apooroosafa Areekasandiria maqusai kambiqoofa mi fasiqafa Eefeesusa maqusai ani marinau. Mifa amiqimandee kaaqa ufa qimarufa. Mooseena sandufara faqa tamummaqara ufa akara faqa kaaqa mi ufausa amiqimandee irimarufa marinau. \v 25 Yisuna ufa irimarusa mi fasiqana Yisuna ufa amiqimasee qimamisoofanoo irimarufa marinau. Mifa maqee maqee andeeqasee Yisunara faiqí anaasee qimannimidanoo kaaqa fuki faaki qimarufa marinau. Mifa ooqai Yoohaneefa nammari nimimaru nammarina maroofa Yisuna nammariara sia irinau. \v 26 Apooroosafa mifa Eefeesusa maqusai anireenoo Yuda maqannaa ufa suqira maqaki paasoosamandaida qimannimimarufanoo Akuirafa faqa Pirisira nammarifa faqa mina ufa iriseeqa nári maaqaki mara quqaseeqa andeeqasee Anutuna aanara mariranara Apooroosana aamua qimariqau. \p \v 27 Apooroosafa Kirisa maqa maaqai firaree qimasoofaqa Eefeesusa maqusannaasa Yisuna ufa irimarusa mina akaqaafasaakirausa dadaaqira ufa pasaki maaqi qimasee akarariqau. Innee Kirisa maqannaasa innee amiqimasee maa fasiqana oonu afiqeeqee quqaaqa. Miqimasee akara rummamufanoo mareefinau. Kirisa maqa maaqai maridanoo Apooroosafa Yisuna ufa irimarusa firaaqoo dadaaqinau moomoosa Anutufa kukeeqasee dadaaqufaqa Yisunara irisee minasaa mundimariqau. Miqirausa Apooroosafa dadaaqimarinau. \v 28 Yuda maqannaasa faqa akooqoo maqusa qambaanai Apooroosafa oori runuseenoo Yuda maqannaasa Yisunara afeekaikamasee qimannimufaqa moomoosa Yisunara doo kuqaa anoonee qimariqau. Apooroosafa Mooseena sandufakinaana tamummaqara fasiqa akarakinaana Anutuna asauku mundirafa kuqaa Yisufa marinara uqannifiqasoofaqa moomoosa iriqa kuqaa Yisufa Anutuna asauku mundira fee qimariqau. Apooroosafa mi maqusanaki maridanoo Yisuna ufa irimarusa pooduqamannimaqanau. \c 19 \s1 Pauroofa Eefeesusa maqusai Yisunara amiqimasee qimanniminau. \p \v 1 Apooroosafa Koorinti maqusai marufanoo Pauroofa Asia maqa maaqai anireenoo maqusa maqusa maqamau oonuree aniree Yisuna aufakiana qimanniminoo ninau. Miqidanoo Eefeesusa firaa taunnakina ooqu finau. Ooqureenoo Yisuna ufa irimarusa akaqausa paqurimasee irammirinoo qinau. \v 2 Innee indaaru Yisunasaa mundiqau, mikari naaquqara andeeqara maraquna maraqeeiqau. Misa mi ufana iriseeqa qiqau. Maasa sia naaquqara maraqunara iridaqa. Maridanoo fee sia fee maridanoo fee, sia maasa minara iridaqa. \v 3 Pauroofa minara iriseenoo kaifaa irammirinoo qinau. Innee indaaru nana nammari fee maraqau. Qufaqa misa qiqau. Maasa Yoohaneefa nammari nimimaruna nammarina maraafanausa maridaqa. \v 4 Pauroofa mina iriseenoo maaqi qimasee qimanniminau. Yoohaneena nammari fannoo nári mandainainasaaqari quandee marifa maridanoo. Yoohaneefa nammari nimimarufa kaqi maru aukuana Isaraee maqannaasa maaqi qimasee qimanniminoo qinau. Qini qinaaqianna kambiqainna fasiqafa minasaa kuqaa mundufuaqa. Yoohaneefa miqi qinoo Yisunara qinau. \p \v 5 Mi Eefeesusa maqannaasa Pauroona mi ufana iriseeqa doo Karaambaiqa Yisuna nammari maraqau. \v 6 Nammari marasoofanoo Pauroofa misasaa asauku mundusoofanoo naaquqara maraquna fannoo misa naakufufaqa aanaamuru ufa sia irimaru ufana qimariqau. Misa Anutuna ufara faqa qimariqau. \p \v 7-8 Miqi qimarusa qisauku taikasee qikunni ooqu qaara marasee Eefeesusa maqannaa ufa oosana qimarusa mariqau. Naaquqara maraquna fannoo misaki aqufufanoo Pauroofa maridanoo qaaramoo quqoonasaa Yuda maqannaasa Eefeesusa maqusai ani misa faqa mariasa nári naaduma ufa suqira maqaki keeqafi paasoosamasee Anutuna ququsara naamuaqima nimaqee marinau. \v 9 Akaqausa Pauroona ufa iriseeqa karaambaiqa Yisuna ufamau firanara nikooqoofaqa sukufa manda ufa kai aiqamatia qiqau. Pauroofa miqi quna iriseenoo Yisuna ufa irimarusa narí akaqaafasaakirausa nifiqamareenoo misa Yuda maqannaasa rakeemma quqaseenoo raudamaku fanoo mi taunnanaki kai moo ufa suqira maqaki keeqanau, mi ufa suqira maqana akoofa minauqu Tiranusafa marinau. Aiqama faasaambaasaana Pauroofa mi ufa suqira maqanaki faiqí anaasee nifiqamareenoo minaki murusaidanoo Yisuna aufakiana narí qimami narí qimami qimariqau. \p \v 10 Pauroofa miqimammaree fimarufanoo qaara aukuana aiqaroonara Asia maqa maaqaki marusa Yuda maqannaa faqa Asia maqannaa faqa misaqa marusa faqa aiqama Karaambaiqa ufa iriqau. \s1 Faiqí naunduraki maru faafasaaqana aqiqoosakai nárí isoofaqa quqasee sandaqau. \p \v 11 Anutufa Pauroonakinaana faiqí sia amana auqaaqaa ira ainaina faiqí nifaaqa andeeqee mariana naaquqara ainaina misa nifusaa auqusoofaqa qafeeqa Yisunara kuqaa anoona fee qiqau. \v 12 Faiqí anaasee aurimarusa nikaqaafasaa Pauroona ankisa fee qamunna fee ani mara maree aurimarusa nimufanoo aurirafa taikee marinau, faafasaaqa naakirafa rafudamaki sandeemarinau. \v 13 Yuda maqannaasa akaqausa misa faqa faafasaaqa naakimarusa niqiqeemarusa mariqau. Miqi qimasee aanoomasee Pauroona faqa Sirasina faqa qumareeqa rarisamammaree kiapana oopisaki quqaqau. Mi oopisafa sia kaqinni marinau, makeeta qambaanai marufaqa misa Pauroosa Sirasisa rarisamasee mi oopisanaki quqasee aiqama kiapausa naaramasee unna qimasee qiqau. Moodaa fasiqa faiqinamu qisauku dinni taikasee dinni ani qaraqanda marasee faafasaaqa niqiqee marusa mariqau. \p \v 14-15 Misa nikoona auqu Sikeefaafa marinau Yuda maqannaasa Anutuna aanaiqikirausa uriqararafa marinau. Mi fasiqana faiqi namu Pauroona oosana qafeeqa maasa faqa mina oosana amanamasee qafaanauree qimaseeqa, faiqí moo faafasaaqa aakimaruna oonuree auqamaseeqa qiqau. Anee Yisuna auqu Pauroofa qimannimimarina irisee anee raudamaki see fifua qufanoo faafasaaqa fannoo maaqi qimasee narí mi fasiqana aunduraindari misa qimanniminau. Ee, maa, qinee Yisunara iridaqa Pauroonara faqa iridaqa innee yau yausee maridee qinee sia inniara iridaqa. \v 16 Miqi qimaseenoo faiqí narí aqoondiki maru fasiqana dadaaqufanoo findifinoo firaaqoo uqanna misa nárí nárí iseenoo misa qamunna anaqi maroofaqa kaqisamu maaqakiqari rafudamaki quqasee sandaqau. \p \v 17 Eefeesusa maqusa marusa faqa Yuda maqannaa animarusa faqa mi ufana irisoofanoo kaaqa naaquqoofaqa Karaambaiqa Yisuna auqu firaaqoo uqeeraqau. \v 18 Yisuna ufa irimarusa miquna iriseeqa Pauroofunnai suqumaree anireeqa nariqa mandainaina oosana oosana kooroo iqau. \v 19 Yisuna ufa irimarusakiqari aukainaina mandainaina afunee ainaina maraqa nusauqa nariqa manda ufa akaraki quqaqoona moodaanaki suquseeqa aiqamausa nifusaa firaaqoo idaraqau. Idaqoo papiqana feefaurimaruna moodaanaki asaana rumasoofanoo maaqimminau. Firaa munnimma tia (K50,000) aqimaruna ida raqau. \p \v 20 Doo miqimasoofanoo Karaambaiqa ufa aiqama atinai daraanimambufanoo doo afeekaikamafinoo atukaramafinau. \s1 Deemeetiriusafa Eefeesusa maqusai firaaqoo tutuqirana uqeeranau. \p \v 21 Mi ainainna taikasoofanoo mina maariqoo Pauroofa qinau. Qinee maaqooqari Maseedoonia maqa maaqai faqa Kirisa maqa maaqai faqa oonuree anireemaseeqa Yeerusareenni kafaa ooru fuanaura. Miqoo ooru maridaqa Roomma maqusa oonu qafaanaura. \v 22 Miqi qimaseenoo Pauroofa Timootina faqa Eerasatusana faqa niqiqoofaqa Maseedoonia maqa maaqai indaaru fiqau. Pauroofa Asia maqa maaqai kaqi mariufanoo ninaaqiana finau. \p \v 23 Eefeesusa maqusai kaqi marufanoo moo mandainaina Karaambaiqa ufamau fimarusaki kambiqanau. Mi aukuanna misa Yisuna ufara Karaambaiqa aana fee qimariqau. \p \v 24 Asia maqannaasa nári moo unna anutunara anaasee anutufa marinau maqi qimariqau. Mi anaaseena auqu Arateemisa nammarifa marinau. Mi anaasee anutuna amana Eefeesusa maqusa firaa amaana maqaki marinau. Ooninnai auqira amaana maqa firaatia amiqirafa uqanna marinau. Eefeesusa maqusai faiqí moo auqu Deemeetiriusafa maridanoo mi amaana maqana qafaidanoo mina amana kai siruaauqa maraseenoo idaki tasirisirimaseenoo moomoo kaqikaanauqa auqiiseenoo faiqí anaasee nimufaqa feefaurummasaidaqa maraidaqa nári maaqaki munu quqasaidaqa innaaru qimariqau. Deemeetiriusafa siruaa auqimarusa uriqararafa marufaqa misa aiqama mi saikanannai munnimma maree mariqau. \v 25 Deemeetiriusafa siruaa auqimarusa naarama moodaanaki quqaseenoo qimanniminoo qinau. \p Oo maa fasiqausa maasa saikasaaqari munnimma kambiqaidanoo. \v 26 Innee mi fasiqana Pauroonara iridaqa mina oosana irimariafanoo. Maasa qisaukunnai auqimarunnanara sia Anutufa uqannee qidanoo. Mifa Eefeesusa maa maqusanaki faqa Asia maqa maaqaki aiqamai faqa Yisunara qimannimifaqa misa kuqaa fee qimasee maasa Arateemisa nammarina minnisaidaqa. \v 27 Miqidaqa maasa saika munnimma maree marunnana qusasaa mandaikiannoo. Maasa uriqarara anaasee anutuna Arateemisa nammarina amaana maqa faqa mandaikiannoo. Maasa anutufa Arateemisa nammarifa mifa faqa ureeqaannoo. Asia maqannaasa faqa aiqama maqannaasa faqa Arateemisa nammarinara innaaru qimariana doo taikeefaranoo. \p \v 28 Faiqí anaasee mi ufana irisoofanoo niranaqoofaqa firaaqoo faaqa fuisee qimaseeqa qiqau. Eefeesusa maqannaa Arateemisa nammarifa firaatia uriqararafa maridanoofee qiqau. \v 29 Mi ufafa aiqama atinnai daraanufaqa faiqí anaasee suqu fiqa dadaaqiaqee qimasee Maseedooniandaraa qanda Pauroona aqoondiqara Kaiusana faqa Aristarakusana faqa Pauroona faqa Eefeesusa maqusai animaruqanda qumareeqara rarisamammaree sandeeqa firaa ufa suqira maqaki keeqafi minaki mi fasiqaqanda quqaqau. \p \v 30-31 Pauroofa misa nindafamaseenoo minaki keeqaaneerufaqa Yisuna ufa irimarusa mina rafaaqafusaqau. Asia maqa maaqaki marusa uriqararausa Pauroona aqoondiuqa ufa moonasaa quqasoofanoo mini qimaminoo qinau anee sia minaki keeqaa, kuqinafaara. \v 32 Faiqí anaasee moomoo uqanna firaa ufa suqimaru maqanaki keeqafufaqa firaaqoo faaqa fuisee qimariqau. Akaqausa moo faaqariqau akaqausa moo ainaina faaqariqau. Muduka tia nanaree maasa fifau faaqarida fee qimasee siamma iriqau, kaqi fifau faaqarimariqau. \v 33-34 Yuda maqannaasa Areekasandeeranara anee findifi qimannimianee qufaqa faiqí anaasee mina qafamaseeqa oo mifee manda fasiqa marifaqee minaree faaqa fuisee qiqi ifee. Areekasandeerafa findifinoo asaukunnoo ufa rafaaqafinoo qaoo qimasoofaqa misa aiqama mina qafamasee Yuda maqannaa moo anutunafaqaa fee qimasee faaqa rida qiqau. Eefeesusa maqannaa Arateemisa nammarifa uriqarara Anutufa maridanoo. Misa mi ufana kai firaaqoo faaqa fuisee qidaqa mari mariufaqa kisaaqasaa uqanna faaqa quqaida mariqau. \p \v 35 Eefeesusa maqusa uriqararafa moo fannoo rafaaqafinoo miqinoo fubaqa rafaaqafuseenoo qimanniminau. \p Eefeesusa maqannaa fasiqauqa qini ufa iriaqa. Eefeesusa maqusa Arateemisa nammarifa rakisimari maqusafa maridanoo. Sia moo fannoo minara qaoo qinoo maridanoo. Mina naaquqara ooni innaarunaindari aqufuna maasa mina faqa mina amaana maqa faqa rakisidaqa. \v 36 Sia moo fannoo amana mi ainainnara qaoo qiannoo. Minara innee doo asooaaqa sia furufaramasee moo ainaina auqaaqa. \v 37 Maa fasiqa qanda innee maramaree aniana sia moo amaana maqakinaana qummuari mariaqanda sia maasa anaasee anutunara moo ufa qia. Nanaree fifau nifiqee ani fee. \v 38 Deemeetiriusafa faqa narí moodaa saika faqaasa faqa moo fasiqa ufa amiraree qinanoo maasa ufa irira suqirafa maridanoo ufa andeeqee maria fasiqausa miqoo maridaqa misa miqookai nári ufa andeeqaaqa. \v 39 Ufa andeeqee mariasa sia amanaikifanoo faiqí anaasee ufa suqirafa narí qaanaa kai ufa suquaqa. \v 40 Roomma maqannaasa maa fifau tutuqirana iriseeqa maasa diqifaara, misa maasara iraifaqa nana ufa fee qimannimianuree sia ufa oosana maridanoo. \p \v 41 Miqi qimaseenoo aiqamausa niqiqoofaqa fifainiqau. \c 20 \s1 Pauroofa Maseedoonia maqa maaqai faqa Akaia maqa maaqai faqa finau. \p \v 1 Eefeesusa maqusaki firaa tutuqirafa taikoofanoo Pauroofa Yisuna ufa irimarusa suqu quqaseenoo pooduqara ufa qimannimiseenoo nimandamaseenoo doo quqasee Maseedoonia maqa maaqai finau. \p \v 2 Maseedoonia maqa maaqaki oonuree aniree idanoo Yisuna ufa irimarusa pooduqara ufa maqee maqee qimannimimarinau. Miqoo qaraasa pooduqama nimaqaseenoo quqasee Kirisa maqa maaqai ooqureenoo miqooqari moo quqoona maranau. \v 3 Pauroofa Kirisa maqa maaqaindari sipaki akaramafufanoo Asia maqa maaqai firaree qufaqa Yuda maqannaasa irisee mina arirarufanoo moo fannoo iriseenoo Pauroona qimamufanoo rufiaseenoo kafaa Maseedoonia maqa maaqakinai fiqummakufanoo Tarooasa maqusai firaree qinau. \v 4 Soopateerafa Piriqusana amaaku Beereea maqusaindaraafa Pauroona faqa finau. Aristarakusafa faqa Seekundurafa faqa Maseedoonia maqannaaqanda Pauroona faqa fiqau. Deerabee maqusaindaraafa Kaiusafa faqa finau. Tikikusafa faqa Taroofimusafa faqa Asia maqannaaqanda Timootifa faqa minamusa Pauroona faqa fiqau. \v 5 Minamusa indaaru sipaki akaramafufaqa Tarooasa maqusai oonu marida maasara qifeesimariqau. \p \v 6 Maasa Firipi maqusai ooruku siai feemu qoomaqamasee namammaree Tarooasa maqusai Pauroona faqa fiqiafana. Maasa moodaannai qisauku afuru sipaki faiqee fifiufaqa Tarooasa maqusai oonuree maasara qifeesimarusa oonu paquriqiafana. Miqoo Tarooasa maqusai maasa aiqamausa qisauku dinni taikasee dinni oonu qaara marasee faasaana mariqiafana. \s1 Pauroofa Tarooasa maqusai eendaki Yisuna ufa qimannimimarufanoo kumaaraa aqufinau. \p \v 7-8 Saririqa eendaki maasa faqa Yisuna ufa irimarusa aiqamausa faqa moo maaqaki suqufiqa Yisunara afaarurira narana naqau. Pauroofa kananaana fuanee qu eendanaki kisaaqasaa qimannimimarinau. Mi maqanaki tida moo maqasaa marinoo kafaa tida moo sandaaqai auquqoofa maridanoo eefeeda mirinni akinoo maridanoo. Mi maqanaki suqimarunaki eendaki qooma moomoo qeemarinau. \p \v 9 Faiqí anaasee sandaaqai tidasaa suqimarufanoo Pauroofa mi eenda amuqusanaki ufa kisaaqasaa qimarufanoo kumaaraa moo fannoo uinduaqa parangasaa akaramafinoo ooqufaaqeeida ufa irimarinau. Mi kumaaraana auqu Eeutikusafa marinau. Pauroofa kisaaqasaa ufa qimarufanoo Eeutikusafa afu aunduarufanoo kaaqa faifinoo sia ufa iridanoo uinduaqasaaqari aunduaramakufanoo saamurinoo maqasaa pautaqinoo aqufinau. Aqufufaqa misa ooqu mina uqeerasee qafoofanoo doo kaaqa kuqinoo marinau. \p \v 10 Pauroofa ooqurama mi kumaaraana amuaaqa aakufufanoo oonumafi kaqaramma qumareenoo qinau sia qisee qufoo qiaqa kaqi maridanoo. \v 11-12 Miqi qimasoofaqa misa qumurandee ooruree Yisunara afaaruruma naqau. Afaaruruma namasoofanoo Pauroofa kafaa qimanniminoo fifiufanoo iqaqoofanoo quqasee Asoosaa maqusai maqamau finau. Fufaqa misa mi kumaaraana doo kasi marufaqa afiqamaree maaqaki munu quqasoofanoo misa nifaaqa asasinoo amiqi amiqinau. \s1 Pauroofa Eefeesusa maqusanaasa naaroofaqa aniroofanoo naamuaqinau. \p \v 13 Maasa Pauroona faqa nimarusa Pauroona mi maqusanai aiseeqa faasai sipaki akaramafifaqa Tarooasa maqusaindari Asoosaa maqusai nammari amuaqumau fiquakifaqa miqoo oonureeqa Pauroona afiqarara fiqummakufaqa fiqiafana. Pauroofa naríara faiqí anaasee qimannimisee kananaana maqamau Asoosaa maqusa oonuree inni faqa sipaki fuanauranoo maasara qimasoofaqa maasa miqiqau. \v 14 Maasa sipa fannoo Asoosaa maqusai oonuroofaqa Pauroona fi afiqeeqa Mitireena maqusai fiqiafana. \v 15 Miqooqari findimeeqee sipaki fifiufaqa kananaana Kioosa maqusai oonu raqiafana. Oonu miqoo mariqa quqaseeqa kafaa eendaki sipaki fifiufaqa kananaana Samoosa maqusai oonu raqiafana. Doo miqooqari fiqaree eendaki sipaki fifiufaqa kananaana Mireetusa maqusai oonu raqiafana. \v 16 Pauroofa sia Asia maqa maaqai kisaaqasaa kasooiraree qinau. Sia Eefeesusa maqusai kasooqianee qimasee fiqaree Yeerusareenni kaqi kaqi firaree qimasee miqoo Peendeekoosa qoomaqa nararee qimasee kaqi fiqarararee qinau. \s1 Pauroofa Eefeesusa maqannaasa naamua qufa. \p \v 17 Sipa fannoo Mireetusa maqusai oonuroofanoo Pauroofa moo fasiqasaa ufa quqaseenoo anee maqamau oonuree Eefeesusa maqusanaasa Yisuna ufa irimariasa qini qikaqaafasaakirausa rakisirausa mai qumu Mireetusa maqusai qumu irisaifaqa fuanauree qufanoo finau. \v 18-19 Eefeesusa maqusanaasa mi ufana iriseeqa Mireetusa maqusai ooquroofanoo Pauroofa maaqi qimasee qimanniminoo qinau. \p Ooqai indaaru qinee Asia maqa maaqai oosana arasaafannaqooqari innee qini oosana qafeemarusa mariafanoo qinee reendeenamandee inniki Anutuna saika faiqi maridaqa inniki saikimariqiafana. Yuda maqannaasa misa qini qimaarusiranannai qikiraqarana faqa daukunu rarana faqa inniki saiki mariafannanara qini qimimariqau. \v 20 Qinee inniqa maaqakiaqa faqa maqusa qambaana faqa Yisunara qimannimi mariafanausa maridaqa. Qimannimidaqa sia moo dadaaqira ufa qeeqa daundurai sia kaqi maridanoo aiqama qimannimiqiafana. \v 21 Qinee Yuda maqannaa faqa aanaamuru faqa amanamana kai doori runusee qimannimimariqiafana. Inneeqa mandainainara rufiasee quandakinaqa Anutufinnai noori ubeekamaseeqa Karaambaiqa Yisuna asauku mundirana saqarikiaqa. Miqi qimasee aauqimannimaqee mariqiafana. Innee minara faqa irimariasa mariafanoo. \p \v 22 Doo maqee qinee Yeerusareenni oorufidaqa nana ainainee qiniki kambiqaannoo fee, sia qinee mina iridaqa. \v 23 Qinee maqusa maqusa nimarunanoo naaquqara maraquna fannoo miqooqaraasa qimannimisoofaqa misa quandaki qini qimaqimufaqa. Anee Yeerusareenni ooru rainaqa rumbarana faqa qini qifaaqai ifitiqnarana faqa qimifaranoo fee qimarinau. \v 24 Qinee minara iriseeqa qeeqa mariranara fifau ainainee qimaseeqa Karaambaiqa Yisufa qimu saikanara mina taikarara kai kuqaa anoonee qidaqa qeeqa mariranara siamma iridaqa. Anutuna afaarira amiqira fasaasa ufa faiqí anaasee kooroomannimirana mina kai Yisufa qimu saikafa maridanoo. \p \v 25 Qinee innikiaqa Anutuna ququsaki marira firaanara qimannimiqa niniaafanausa marida. Maqee sia innee kafaa qini doori qiqafeefaranoo. \v 26 Doo qinee maqee maa suaninasaa doori runusee inni qimannimidaqa. Innikiqari moo fannoo Yisuna ufara dapikinafa narindikai mariannoo sia qinindi. \v 27 Anutuna irirana aiqama uqanna qimannimiseeqa sia kaqikaana qeeqa qumareeqa aiqama nimiseeqa. \v 28 Innee faiqí anaasee Yisuna ufa iri mariasasaa rakisimariasa mariafanoo. Innee asumu aandaura fooqana rakisimariasa mariafanoo Innee inneeqa marirana amiqimasee rakisiinaqa inneeqa asumu firira aandaura foora amiqimasee faiqí anaasee rakisiaqa. Anutuna naaquqara andeeqara maraquna fannoo inni nisaukuki rakisirana quqaranara amiqimasee rakisiaqa. Anutufa narí amaaku uqanna fidikannai maqee maa maqanasaa adiaseenoo minannai Yisuna ufa irimariasa feefaurummaseenoo doo narindikinoo, innee mi asumu aandauna firidaqa reendeenamandee rakisiaqa. \p \v 29 Qinee fuanaqa kaasau fainiara foora kaaqa afaidee mariasa aniree asumu aandau sia rauqi nimaqeefaranoo kaqi naruneefaranoo. \v 30 Inneeqa rakisirausakinaana akaqausa unnufa qimasee inneeqa nikaqaafasaa mareeqee kaqirunna ubeekeefaara. \v 31 Innee amiqimasee mi ainainnara rakisiaqa. Qinee qaaramoo aukuana faasaana eendaki daukunu reemarufaqa inni aiqama amiqimasee naamua qimariafanausa maridaqa. \p \v 32 Doo qinee maqee Anutuna asaukuki mina afaarira ufaki mara inni quqeeqa. Mi ufana afeeka fannoo amana innisaa rakisinnimaqaidanoo afeekaikirana nimiseenoo inni mareeqeenoo Yisunaindikiqa mariasaki misa saimbaqa ookaamaseenoo Yisufa misa nimira saqama qumiasana mirinni innaarunai inni faqa misa faqa nimiannoo. \v 33 Qinee inniki maridaqa sia qinee moona amiqira qamunnafee siruaa fee akaqainainafee sia qini qimuqusimarusa maridaqa. \v 34 Qinee maa qeeqa qisaukunnai ainaina masaidaqa narana mareemaria munnimmana marasaidaqa qiqa faqa nusa rakisinnimaqaidaqa maasa sia innindi maraqiafana. Innee minara amiqimasee irimarifanoo. \v 35 Qinee unandee kadaapiriranannai mandaikimarusa amiqi amiqiafana Yisufa minara maaqi qinau. Amiqira asasirafa sia ainaina maree marianakifau maridanoofau. Ainaina dadaaqirana nimiranaki anoona asasirafa minaki maridanoo. Innee sia aunuaqa moosa dadaaqirara kai iaqa. \p \v 36 Pauroofa mi ufana qimanniminoo maqasaa niqoori saunaraaqee qufaqa aiqamausa miqimafufanoo Anutunara innaaru qinau. \v 37 Innaaru qimasoofaqa aiqamausa ikiraqeeqa Pauroona oonumafi kaqaramma qumareeqa amooqaqau. \v 38 Pauroofa sia qini kafaa qiqafeefaree qunara firaaqoo noori kandeeqa ikiraqaqau. Misa miqidaqa Pauroona afiqeeqeeqa sipaki quqaqau. \c 21 \s1 Pauroofa Mireetusa maqusaindari quqasee Yeerusareenni finau. \p \v 1 Pauroofa maasa faqa sipaki akaramafufaqa maasa Eefeesusa maqannaasara nimudaooqidaqa nimandamaseeqa doo mafi rakeemma quqasee sipaki fiqiafana. Maasa andeeqasee fifiufaqa Koosa maqusai oonu kasoommasee miqoo faiqeeqa. Iqaqoofanoo kananaana kafaa fifiufaqa Roodeesa maqa maaqai oonuree kaqi fiqareeqa Patara maqusai fiqiafana. \v 2 Patara maqusai maasa sipa moo paqurimasee Fooeenisia fimaru sipana paqurimasee minaki akaramafi fiqau. \v 3-4 Patara maqusaindari fifiufaqa Sipurusa afuma qafamaseeqa mina aikundanai fiaikateeqa andeeqasee Siria maqa maaqai fiqiafana. Siria maqa maaqai fidaqa misa maa ummaara ainainna Tiree maqusai quqaaqee quna fidaqa doo mi Tiree maqusana paqurimasee miqoo kasooiqau. Miqoo sipa maree fu ummarana minakinaana mareeqee maqasaa quqeemarufaqa maasa Tiree maqusai Yisuna ufa irimarusara randasee paqurimasee amaana moodaa misa faqa mariqia. Misa faqa marufaqa miqooqaraasa maraquna fannoo qimannimufaqa Pauroonara sia Yeerusareenni ooru fuannee qimariqau. \p \v 5-6 Doo misa faqa marikiqa findifi sipaki aniafanaqa faiqí anaasee faqa nári faiqi namufaqa moomoosa aniree ooruku nammari afainni oondaanisaa niqoori saunarafufaqa innaaru qimasoofaqa misa nimandamaseeqa sipaki akaramafufaqa misa nári maqusai ooru fiqau. \p \v 7 Sipaki Tiree maqusaindari maasa Tooreemaisa maqusai oonu raqiafana. Miqoo oonuree Yisuna ufa irimarusa miqoo marusa niqafamasee moodaa faasaana misa faqa mariqiafana. \v 8 Miqooqari sipaki fiqa kananaana Seesareea maqusai oonu raqiafana. Oonureeqa Firipina maaqa maru qaannai ooru mina faqa mariqiafana. Firipifa Yisuna fasaasa qimanniminoo nufa marinau. Ooqai Yeerusareenni marufaqa niqiqoo fasiqausaki maridanoo mina mareeqee quqasoofanoo qisauku dinni taikasee dinni ani qaara marasee marusaki maridanoo munnimmaina raina nimimarufaqa mariufa Firipifa marinau. \v 9 Firipina araamuna qaara faqa qaara faqa maanaaqa mariqau. Anutuna maraquna fannoo mi manaaqausa naakufufaqa Anutuna ufa faiqi anaasee qimannimirana akoofasaikiqa maridaqa qimannimimariqau. \p \v 10 Maasa Firipina faqa qaaramoo faasaana mariafananoo Yudeeaa tamummaqara fasiqa moo fannoo mina auqu Akabusafa Yudeeaa maqa maaqaindari qumuranau. \v 11 Mifa maasunnai anireenoo Pauroona pikapandauru ani qumareenoo minannai narí aiku asauku kukuqamma rumbaseenoo qinau. Anutuna naaquqara maraquna fannoo maaqi qimasee qidanoo. Maa pikapana akoofa Yeerusareenni ooru rainaqa maaqimmasee ruumbeeqee aanaamuru nimifaranoo. \v 12 Maasa mi ufana iriseeqa maasa aiqama miqoo mariafanausa afeekaikamaseeqa sia uqanna Yeerusareenni oorufuani arifaranoo fee qiqiafana. \v 13 Pauroofa mi ufana iriseenoo qinau. Innee nanaree miqimasee ikiraqaidee miqi qiafanoo qini qimuqusa mandaikamma qimaqaidee. Qinee Yeerusareenni ooru raanaqa Karaambaiqa Yisunara qini rumbarana faqa qini darirana faqa doo qinee sia rufiaidaqa minara deedaqamma uqirausa nidaqa. \p \v 14 Pauroofa miqi qimasoofaqa maasa qaooqirana minniseeqa maasa faqa Anutuna iriramau kai fidaqa sia ititaanaura sai kai fuanifee qiqiafana. \p \v 15 Maasa miqoo Seesareea maqusai kaqikaaqoo mariqa maasa qeeqa ainaina deedaqamamaree Yeerusareenni maqamau ooru fiqiafana. \v 16 Seesareea maqusaindari maasa qikaqaafasaa kirausa akaqausa maasa faqa ooru fiqau. Misa maasa ooruree marianna maqana uqaqifiqarara maasa faqa ooru fiqau. Maasa Masoona maaqaki marifaree qiqau. Masoonafa ooqai indaaru Yisuna ufa irimarufa marufaqa Sipurusa maqusaindaraafa marinau. \s1 Pauroofa Yeerusaree maqusai maridanoo Yameesana faqa ufa qinau. \p \v 17 Maasa Yeerusareenni ooruraafannanoo Yisuna aiku asauku qumu amiqi amiqimandee qumu qifiqee ooru fiqau. \p \v 18-19 Maasa miqoo ooru faiqaafananoo iqaqoofanoo Pauroofa Yameesana qafarara finau. Yisuna ufa irimarusa aiqama miqoo marufanoo Pauroofa nimandamaseenoo narí aanaamuru maaqa maaqa nimarufanoo Anutufa narí Pauroonannai aiqama ainaina auqeeunara qimanniminau. \p \v 20 Misa aiqamausa Pauroona ufa iriseeqa Anutunara aiqamausa dufi dufi qimasee asasiqau. Asasamasee Pauroona qimamiqa qiqau. Oo maasa ati, maaqoo Yuda maqannaasa Yeerusareenni mariasa misa fasaasa ufa qimamianaura. Yuda maqannaasa moomoo tauseenna doo Yeerusareenniara ridaqa. Misa Mooseena sandufasaa kaaqa minara faqa Yisunara faqa ridaqa. (Yuda maqannaasa Mooseena sandufa iridaqa maasa fainanduqiranee qidaqa.) \v 21-22 Pauroo misa aniara maaqi qidaqa, anee aanaamuru maqusa maqusa nidana Yuda maqannaa minakiaqa mariasauqa anee misara Mooseena sandufa minniseeqa maasa fainanduqirana minnisaaqee qimariannanara Yuda maqannaa oosana minnisaaqee qidanoommifoo qidaqiafaqa maasa iridaqa. Aniara Yeerusareenni aniifoo qifaqa misa aniara iriseeqa aanoo qifaranoo. \v 23 Minara iriseeqa maasa qimamiannaqoo kai fua. Maaqoo qaara faqa qaara faqa fasiqa maridaqa. Misa maasa Yuda maqannaa oosana marasee doo qima afeekaikamasee nikiaqa maqa namufaqa indufu aqiranara nisauku uqeeraseeqa Anutuna afusaa qima afeekaikamandee maridaqa. \v 24 Misa firaa amaana maqaki keeqafi nári aanaamuru mandainaina nipatasaa marina rukaseenana anee misa faqa keeqafi aneenaindi faqa rukasainanoo Anutuna afusaa anukanoo marinnaranoo. Findaukamasee anee aneenna munnimma faqa misa munnimma faqa aqua. Aqusaifana anee minamusa faqa nári nikiaqa asausi maqanamu faqa indufu aquaqa. Miqi masainaqa aiqamausa ani qafamaseeqa anee Mooseena sandufa rukiarana aniara qunara unna qiaafoo qiaqeera. Misa aniara kuqaa Mooseena sandufamau fimarifa maridanoo qiaqeera ani aruannee qinausa sia ani arifara. \v 25 Yisuna ufa irimarusa uriqararausa Yameesana maaqaki Pauroonara qimaseeqa maaqi qiqau. Maasa aanaamuruqa mariasa Yisuna aiku asauku kamambuasa pasa akara rumasee maaqi qimasee qimannimiqia. Innee narana moo unna anutunaree afaannaree misara dufi dufi qimariana mina minnisaaqa. Aandau fidika faqa sia naaqa. Ufaanaki arira aandau fidikana qusinoo marina mina faqa minnisaaqa faiqí anaasee narí ummuari narí ummuarimariana faqa minnisaaqa. \p \v 26 Pauroofa misa ufa iriseenoo qaara faqa qaara faqa fasiqa namu nifiqamareenoo iqaqoofanoo kananaana amaana maqaki keeqafinoo misa saimbaqa Mooseena sandufa andeeqasee finoo aanaamuru mandainaina narí apatasaa maruna rukanau. Miqimaseenoo Pauroofa amaana maqaki keeqafinoo Anutuna aanaiqikirausa qimanniminau. Qisauku moodaannai taikasee dinni ani qaaraqanda marasee faasaana maasa qifaaqasaa mandainaina anukee marianaura. Mina maariqoo mina taikasaanaqa mina maariqoo miqoo innee aanaiqikirausa aandau aruseeqa Anutunara tatufirana suqaifanoo maasa rukasaunnana taikaani. \s1 Pauroofa amaana maqaki Yeerusareenni marufaqa qumaree arirariqau. \p \v 27 Pauroofa mi fasiqa namusa faqa amaana maqaki dinni qisauku taikasee dinni ani qaara marasee faasaana amaana maqaki marinoo taikooqookari Asia maqasaa Yuda maqannaa marusa amaana maqaki Pauroona qafamasee aiqamausa nirana fundakuseeqa faaqa fuisee qiqa Pauroona kari qufaqa aniqumaraseeqa qiqau. \v 28 Isaraee maqannaa fasiqauqa anidadaaqiaqa. Maa fasiqafa maaqa maaqa maqusa maqusa nidanoo unnaqi noo nifa maridanoo. Isaraee maqannaara manda ufa qimarifa, Mooseena sandufara qaoo qimarifa maa amaana maqanara faqa ufa manda qimarifa maridanoo. Doo mifa maqee aanaamuru maree maa amaana maqanaki mini quqasaifanoo doo maa amaana maqafa putaa inoo maridanoo. \p \v 29 Misa Eefeesusa maqannaa aanaamuru fasiqa Taroofimusana Pauroona faqa madaanai maqusai marufaqa qafamasee mina faqa amaana maqaki mari ifoo qimasee sia qafarainni faaqa rumasee Pauroona arirara qiqau. \v 30 Mi ufafa amaana maqakiqari radiqifufanoo dinni dinni daraaninau. Aiqama dindari dindari moodaanaki anireeqa Pauroona amaana maqakiqari qumaree maqamau rarisameeqee kooqinni aqusoofaqa amaana maqasaa aanaiqikirausa amaana maqaki mandaikiandoo qimasee kaqi kaqi ufaqa amaana maqa kooqi ititasaqau. Faiqí anaasee moomoosa usufufaqa Pauroona saamu uqafiqee mariqau. Kuqa aruanee qimasaida miqi mariqau. \p \v 31-32 Moo fannoo sandee oonureenoo Roomma maqannaa saideena qimaminoo qinau Yeerusaree maqannaasa aiqama suqiqa tinoorirafa firaafa maridanoo fee qimasoofanoo Saideena fannoo narí sundiauqa namufaqa sandamaqaraasinoo misa usi marunakina aniramasoofaqa Pauroona ariuna minnisee náriara kai rakeeiqau. \v 33-34 Saideena fannoo Pauroofuqoo anireenoo ani mina qumaraseenoo narí sundiara qaara sainandannai rumbaanee qimaseenoo ariusa irammirinau. Maa fasiqafa nana ainaina mandainainee maraqaifaqee innee arii fee qufaqa moo fannoo moo ufa qufanoo moo fannoo moo ufa qufanoo Roomma maqannaa Saideena dindari dindari ufa fifau faafau ufa kai qufanoo Saideena fannoo sia ufa anoona irinoo Pauroona mareenoo narí ququsaki munu quqasoofanoo marinau. \v 35-36 Roomma maqannaa sundiauqa Pauroona afiqee fimarufaqa Yuda maqannaasa aanoomaseeqa Pauroona kooqi aaqa ooruroofaqa aruanneerufaqa sundiauqa mina aindusueeqeeqa uqeereeqeeqa maarinni ququsa qambaanai quqaqau. Faiqí anaasee sandee fidaqa Pauroonara doo kuqarua kuqarua qimariqau. \s1 Pauroofa narí ufannai narí afaaqasaa ititanau. \p \v 37-38 Sundiauqa nári ququsaki quqaanneerufanoo Pauroofa Saideena irammirinoo qinau. Amanee faiqí anaasee qimannimianauree qufanoo Saideena fannoo tautumaseenoo qinau. Anee Kirisa maqannaasa ufa irimariana fee. Qinee ooqai aniara Isipa maqannaafa rakirana uqeeraseenoo 4,000 fasiqauqa Kaammanna faqa ufa rainee marusa nifiqee munu aadana maqa maaqai faiqi sia marunnai uqoona fee maridanee. \p Miqi qufanoo Pauroofa qaoo qimasee qinau. \v 39 Qinee Yuda maqannaa maridaqa. Qinee Sirisia maqa maaqaki Tarasusa maqusai uriqarara maqusai kambiqarausa maridaqa. Amanee qinee faiqí anaasee qimannimia. \v 40 Saideena fannoo mina iriseenoo eedoo qufanoo Pauroofa kooqi irirasusaa akaramafufanoo asaukunnai misa ufa quna qaoo qimasoofaqa misa mina iriseeqa kasoomafufanoo Pauroofa nári Yuda maqannaasa ufakiqari qimanniminoo qinau. \c 22 \p \v 1 Pauroofa narí maqannaasa qimannidanoo narí afaaqasaa ititeenoo maaqi qimasee qimanniminau. Oo maa fasiqausa qini qikaqaafasaa qini qikausamara. Innee qini ufa irisaifaqa qeeqa irirana nimia. \v 2 Qaara auqu, moo auqu Heeburu maqannaa ufa moo auqu Yuda maqannaa ufa marinau. Misa Pauroonara Heeburu maqannaa ufa nári ufa qidaqinoo fee qimasee aiqama dai qimafiqau. Miqimambufanoo Pauroofa qimanniminoo qinau. \p \v 3 Qinee Yuda maqannaa fasiqa maridaqa Sirisia maqa maaqaki Tarasusa maqusai kambiqaafanausa maridaqa. Ooqai qinee kumaaraasaa maridaqa maa maqusanaki Yeerusaree maqusaki Kamarieerana sukuraki kisaaqasaa mariaafanausa maridaqa. Qinee Kamarieerana sukuraki maridaqa maasa qikeeku qikaaku sandufa amiqimasee aiqama iriaraasiafanausa maridaqa. Innee maqee Anutunara afeekaikamandee minara rimariafaqa qinee maqee nindafaidaqa. Qinee inni naanna reereeaa fanausa maridaqa. \v 4 Ooqai Yisunasaa atooqeemarusa kuqa kai nári mariafanausa maridaqa. Qinee faiqí faqa anaasee faqa rumbasee karabusaki aqimarifanausa maridaqa. \v 5 Amaana maqasaa aanaiqikirausa misa uriqararafa mifa qini ufa anoona iridanoo. Amaana maqa kansoorauqa faqa qini ufara kuqaa fee qifaranoo. Misa kai pasa akara rumasee Damasakusa maqusai maria Yuda maqannaasa nimiannee qufaqa qinee mi pasana maramaree Damasakusa maqusai ooru Yisuna ufa irimarusa rumbamaree nifiqee muqu Yeerusareenni quqaaneera ooru fuafanausa maridaqa. \s1 Pauroofa narí Yisuna qafoonara qimanniminau. \r (NiFa 9:1-19; 26:12-18) \p \v 6-9 Qinee mi pasana mara maree Damasakusa maqusa adeedi ramasaafananoo suani qambaana marufanoo innaarunaindari idauru kaaqa qarafa qumureenoo qini fiqu fiqumma aiqama rafaaqafuqisoofaqa qinee maqasaa aqufiqiafana. Innaarunaindari ufa moo qufaqa iriqia. Sauroo Sauroo anee nanaree qini dariraridanee qufaqa qinee Oo Karaambaiqa anee yafee qiafananoo mifa qinau. Qinee Yisusa Nasareeteendaraasa maridaqa. Anee darunausa maridaqa. Mina ufa fannoo miqi qimasee qini qimaqimufaqa qini faqa fimarusa kaaqa qarana qafaqau ufa sia iriqau. \p \v 10 Qinee mina irammiriqa qiqiafana Oo Karaambaiqa qinee naqi fee ianauree qiafananoo Karaambaiqa innaarunaindari qinau. Anee findifinana Damasakusa maqusaki fua. Miqoo oonu rainanoo faiqí moo fannoo Anutufa qinara ani qimamiani. \v 11 Kaaqa qarana fannoo qini qifu dimbasoofaqa qini faqa fusa qisauku qumaroofaqa Damasakusa maqusai fiqiafana. \p \v 12 Damasakusa maqusaki faiqí moo auqu Ananiasa Mooseena sandufamau fimarufa Yuda maqannaa miqoo marusa minara andeeqara fasiqa fee qimarufa. \p \v 13 Mifa qinee mariafannaqoo anikikiqamambufanoo Oo Sauroo, qini qikaqa, anee afu maqaa, qufanoo kai qifu maqasee mina qafaqiafana. \v 14 Maasa qikeeku qikaaku Anutufa aniara rusandeesamumandee aniara mina iriranamau fuanneera mina ainainira faiqi andeeqarana Yisuna qafaanneera mina Yisuna ufa irianeera qinoo. \v 15 Pauroo anee Yisuna afunnai qafoonafa mariananoo minara afu qafoonnanara aiqamausa qimannimia aaqoo irunnara aiqamausa qimannimia. \v 16 Nanaree kaqi maridanee doo findifinana nammari maraa. Yisuna aaramasee irammirinanoo ani mandainaina rukaannoo. \p \v 17-18 Ananiasafa miqi qimasoofaqa qinee Damasakusa maqusaindari maaqoo Yeerusareenni ani maridaqa amaana maqaki innaaru qimariafananoo qifu kai pisipasamandee Karaambaiqa akooqoo qimaqiminoo qinau. Doo kaqi kaqi maa Yeerusaree maqusaindari quqasee moosaa fua. Anee maaqooqaraasa qiniara qimanniminaqa sia irifaqa. \v 19 Miqi qimaqoofaqa qinee maaqi qimamiqia. Oo Karaambaiqa qinee ani ufa irimarusa ufa suqira maaqakiaqa keeqafida rarisamasee nariisee karabusaki quqee mariafanausa maridaqa. Maaqooqaraasa minara amiqimasee qini oosana iridaqa. \v 20 Misa Seeteefeena arimarufaqa qinee faqa miqoo maridaqa dufiaree aridee qimasee arimaru fasiqausa qamunnasaa rakisi mariafanausa maridaqa. \v 21 Karaambaiqa qini mi ufana iriseenoo qimaqiminoo qinau. Doo anee findifua maaqooqari aanaamuru nianai mariasaki ani aqiqaidaqa. \p \v 22 Pauroofa Yeerusaree maqannaasa narí saamu uqafiqee marusa qimannimidanoo aanaamuru nuquroofaqa misa mina iriseeqa aanoomaseeqa fifau faafau ufa qiqa faaqa quqasee mi ufana qima rukiaqau. Misa maaqi qiqau doo maree munusee mina aru aquaqa. Mina marirafa sia amana maridanoo. \v 23 Miqi qidaqa Yuda maqannaasa faaqa rumaseeqa niranaqoofaqa nári qamunna qumareeqa minannai rutatidaqa kookoomma afaqeeqee mina aanaamu raqau. \p \v 24 Roomma maqannaa kiateenna fannoo narí sundiauqa maaqi qimasee qimanniminau, innee maa fasiqana inneeqa ququsaki quqasee uaiaqa samu ariisaifanoo narí mandainaina kooroo iani. Yuda maqannaa faaqaruana oosana kooroo iani. \p (Roomma maqannaasa maqa maaqai kambiqoosa mi ququsanaki marunausee qimarunara sia moo sundia fee firisuaiqa fee amana kai rumbarana, arirana sia amana mina rumbeefaree arifaree. Moo maqannaasa Roomma maqannaasa rakisinnimaqee mariasa kaqi rumbeefaree kaqi arifaree. Moo maqannaafa firaa feefaurumasee Roomma maqannaasa ququsaki keeqafifanoo mi sandufana mina afaaqasaa ititaannoo.) \p \v 25 Sundiauqa Pauroona rumbasoofanoo uaiaqasamu arirara deedaqufanoo Pauroofa kuboora qimaminoo qinau Innee amanee Roomma maqannaa ququsakinaa fasiqa arifaree, sia amana arifaree kootaki qini ufa sia amiqimasee rainasee iriafanoo kaqi fifau darirari mariafanoo. \v 26-27 Kuboora fannoo iriseenoo Saideena oonu qimamidanoo qinau. Anee sia mi fasiqana arua. Roomma maqannaa ququsakinaafa maridanoo, qufanoo, Saideena iriseenoo rufieenoo Pauroo finnai oonuree iranau. Kuqaa fee anee Roomma maqannaa ququsakinaa fee maridanee. Pauroofa eedoo qinau. \v 28 Saideena kaifaa qinau. Qinee firaa munnimma aquseeqa Rooma maqannaa ququsaki fuafanausa maridaqee qufanoo Pauroofa qinau. Sia qinee munnimma aquafanausa maridaqa qini qikoofa minaki marunara qinee Roomma maqannaa ququsaki kambiqarausa maridaqa. \p \v 29 Sundiauqa mi ufana iriseeqa nisauku raqandaa mamaraqau. Saideena faqa mi ufana iriseenoo Oo qinee Roomma maqannaa sandufa rukiasee sia ufa irirainni sainandannai rumbaafanausee qimasee qini uriqararafa minara irisee qini faqa daruandoo qimasee nariara rufianau. \s1 Pauroofa Yuda maqannaasa uriqararausa nifusaa kikiqinau. \p \v 30 Saideena fannoo Yuda maqannaasa firaaqoo amoosau maqaranara oosana irianee qimasee iqaqoofanoo kananaana Pauroona sainanda idukuseenoo amaana maqa aanaiqiki marusa uriqararausa faqa misa kansoorauqa faqa naarama quqaseenoo Pauroona mareeqee misa noorinni quqanau. \c 23 \p \v 1 Saideena fannoo Pauroona mareeqeenoo misaki quqasoofanoo misa noori andeeqasee nindafamasee qimanniminau. Qini maqooqooqari sia mandainaina fannoo qini qumaraidanoo Anutuna afusaa maridaqa. \p \v 2 Aanaiqikirausa misa uriqararafa Ananiasafa mina iriseenoo Pauroona aaqa marusara nisaukusamu oori itairi amifanoo unna ufa taikaani qufanoo aaqa mariufa oori rukaminau. \v 3 Arufanoo Pauroofa Ananiasana kafaa qimaminau. Anutufa ani faqa aruannoo anee qaaraiki marianafa mariananoo. Anee qini ufa iriseenana Mooseena sandufa qaannai qini qimani mariananoo Mooseena sandufa faiqí sia ufa irirai sia aruannee qimarifana anee Mooseena sandufa ammuqundari fidana mi fasiqanara qini daruannee qimariananoo. \p \v 4 Pauroofa miqi qimasoofanoo Pauroona aaqa marusa qiqau. Anee nanaree Anutuna aanaiqikirausa misa uriqararana manda ufa qimamidanee qufanoo Pauroofa qinau. \v 5 Oo qini qikaqaafasaa mifa aanaiqikirausa uriqararanara siamma iridaqa. Tamummaqara akara fannoo maaqi qinoo maridanoo Innee sia inneeqa maqannaasa uriqararausa manda ufa qimannimaqaaqa. \p \v 6 Miqi qimasee qimannimidanoo miqoo suqiusa nindafaidanoo narikai oonumafi irinau, maa suqimariasa qaarasaa fimariasa nariara nariara rairai qimariaqanda, dinni mariasa Farisai amaana ufa qimariasa maridaqa dinni mariasa Sadikai amaana ufa qimariasa mariafanoo. Minara iriseenoo kaifaa firaa kari qimanniminoo qinau. Oo qini qikaqaafasaa qini qikoofa Farisai amaana ufa qimarufa marifaqa qinee faqa minaki qidaqa. Faiqí moo kuqiranaki findifunara qinee minara kai maa kootanaki maridaqa. \p \v 7 Miqi qimasoofaqa Farisai amaana ufa qimarusa faqa Sadikai amaana ufa qimarusa faqa ufa rainaqau. \v 8 Sadikai amaana ufa qimarusa sia kuqirausa findifidammiafoo qimarusa qangiroora faqa sia maridanoo fee qimarusa faiqí nimana faqa sia maridanoo fee qimariqau. Farisai amaana ufa qimarusa mi ainainanamunara kuqaa maridanoo fee qimarusa mariqau. \p \v 9 Misa Pauroofa Farisai amaana qunara iriseeqa suqidaqa miqoo kai firaaqoo narí aqi narí aqimariqau. Farisai amaana ufa qimarusa sandufa akoofasauqa findifiqa afeekaikamandee maaqi qiqau. Maasa sia moo mandainaina maa fasiqa anasaa marifaqa paquriqa. Qangiroofee amanafee qimamifanoo fee maaqi qidanoo fee. \p \v 10 Miqi qimasoofaqa Sadikai amaana ufa qimarusa faqa Farisai amaana ufa qimarusa faqa firaaqoo ufa rainarafa kambiqanau. Miqi marufanoo Roomma maqannaa Saideena fannoo narí sundiauqa qimanniminoo, innee Pauroona mareeqee inneeqa ququsaki quqasaaqa, misa mina qambaana rammisiseefaara, qufaqa misa nári sundia ququsaki quqasee rakisimariqau. \p \v 11 Miqi qimasoofanoo mi eendanaki Karaambaiqa qangiroo moo fannoo qumureenoo Pauroona oorisaa akooqoo kikiqinoo maridanoo ufa qimaminoo qinau. Pauroo sia rufiaa, paasoosia, anee maaqoo Yeerusareenni qiniara kooroo qianandee Roomma maqusai miqikai innaranoo. Qangiroo miqi qimaseenoo Pauroona qimamisoofanoo taikanau. \s1 Yuda maqannaa akaqausa Pauroona arirara ueeqoo ufana. \p \v 12 Iqaqoo kananaana Yuda maqannaa akaqausa Pauroona arira ufa narí qimami narí qimami suqiqau. Ufa andeeqaseeqa qima afeekaikamasee nammari faqa narana faqa auramasee Pauroona aruanee qiqau. Aruseeqa mikari kai narana nammari naanee qiqau. \v 13 Qaara fasiqa niku nisauku taikasee Yuda maqannaa fasiqauqa kai narana auramasee Pauroona ariraree qiqau. \v 14 Auramaseeqa misa nári amaana maqa aanaiqikirausa faqa uriqararausa faqa unnai oonuree qimannimiqa qiqau. Maasa narana auramasee Pauroona aruseeqa innaaqiana narana naanauranoo. \v 15 Innee faqa kansoorauqa faqa Roomma maqannaa Saideena maaqi qimasee uaqee iaqa anee Pauroona mara maree kansoorauqa maaqaki quqasainaqa maasa Yuda maqannaasa amiqimasee Pauroona oosana irianaura. Innee miqi qifanoo Saideena fannoo afiqee finaqa maasa aanai maara maqaseeqa Pauroona aruanaura. \p \v 16 Miqi qimarufanoo Pauroona anauqi mina auna faiqi fannoo qumee iriseenoo sundia ququsaki keeqafinoo Pauroona qimaminau. \v 17-19 Pauroofa narí arifandinna ufana iriseenoo kuboora qimaminau. Anee maa kumaaraana afiqamaree Saideeninnai munusainanoo ufa qimamiani. Miqi qufanoo kuboora fannoo afiqeenoo Saideenunnai munu quqaseenoo qinau Pauroofa qiniara maa kumaaraana afiqee munusainanoo moo ufa qimamianifee qifaqa afiqee anidaqa qufanoo Saideena fannoo mi kumaaraana afiqeenoo umeenni munuseenoo irammirinau. Nana ufaree anidanee. \p \v 20 Miqi qufanoo mi kumaaraafa qimaminau. Yuda maqannaasa duna Pauroonara amiqimandee mina ufa oosana iriraree qia. Misa aniara afiqee munu quqararammifoo qidaqa. \v 21 Anee sia misa ufa iria, qaara fasiqa niku nisauku taikasee fasiqa aanai maara maqafiqa Pauroona arirara qia. Misa qima afeekaikamandeeqa doo narana auramaseeqa aruseeqa nararee qia. Doo misa maqee deedaqidaqa ani ufaramma afeesida maria. \v 22 Saideena fannoo mina iriseenoo maaqi qimasee narí qimaminau. Anee maa ufana qini qimaqimiannanara sia moo qimamia saina anikikai mariani. Miqi qimaseenoo mi saideennafa mi kumaaraana aqiqanau. \s1 Roomma maqannaa sundia fannoo Pauroona Seesareea maqusai aqiqanau. \p \v 23-25 Aqiqamaseenoo Saideena fannoo quandakinoo qaara kubooraqanda mara quqaseenoo qimanniminau. Inneeqara maaqimandee sundiauqa deedaqiaqa. Sundia maqamau fifandinausa qisaukuqara fasiqa niku nisauku taikasee fasiqa (200) minamusa deedaqiaqa. Qoosasaa akaramafi fifandinausa qaaramoo niku nisauku taikasee moo fasiqa asaukuqara taikasee fasiqa (70) faqa qoosauqa faqa deedaqiaqa. Qisaukuqara fasiqa niku nisauku taikasee (200) faaqaana faqaasa maqamau fifandinausa faqa deedaqiaqa. Doo maqee eendakina doo Seesareea maqusai Pauroona afiqee ooqu fuaqa. Qaaramoo qoosa deedaqiaqa Pauroofa fuaninnana. Innee andeeqasee maasa firaa kiapafa Feerisafa marinnai Seesareea maqusai Pauroona afiqee fuaqa. Miqi qimasoofaqa misa mina iriseeqa deedaqiqau. \p \v 26-28 Miqi qimaseenoo Saideena fannoo Feerisana maaqi qimasee Pauroonara pasaki amaqanau. Oo maasa amiqira kiapafa Feerisafa, Qinee Karaudiusasa moo duqu Risiasasa ani amandaidaqa. Yuda maqannaasa maa fasiqana qumaree ariraree qiafaqa qinee minara Roomma maqannaa ququsakinaa fee qimasee ooqu rafiaeeqee qeeqa sundiauqa ququsaki quqeeqa. \v 29 Qinee misa mina amoosau maqaana oosanara randeeqa misa kansoorakina quqasaunanoo sia rumbarafa arira ainaina marifaqa Yuda maqannaa nári oosana maridanoo miqianannai kai mina arirara qidaqa. \v 30 Misa qumee maara maqasee mina arirara qiafanoo moo fannoo qumee qimaqimifaqa anee ianannai aqiqaidaqa. Qinee mina amoosau maqaasara ani afusaa innee faqa mifa faqa andeeqaaqeera qidaqa. \p \v 31 Saideena fannoo mi ufana akara rumaseeqa sundiauqa nimisoofaqa Pauroona afiqeeqa qoosasaa akaramafufaqa mi eendanaki Antipatiriasa maqusai ooqu fiqau. \v 32 Iqaqoofanoo kananaana nikumau fusa ooqurandee Yeerusareenni uriqau. Qoosasaa fusa Pauroona afiqeeqa Seesareea maqusai ooqu fiqau. \v 33 Misa Seesareea maqusai ooquree Saideena papiqanamu faqa Pauroona faqa firaa Kiapana amiqau. \v 34 Firaa kiapafa mi papiqana asaana rumaseenoo Pauroona irammirinau anee yaindaraa fee qufanoo mifa qinau. Qinee Sirisia maqasaa kambiqaafanausa maridaqa. \v 35 Firaa Kiapafa mi ufana iriseenoo Pauroona qimaminau. Ani amoosau maqaasa qumuraifaqa ani ufa irianaura. Miqi qimaseenoo poorisa qimaminoo qinau. Maa fasiqana mareeqee Eeroodeena firaa maaqaki quqasaifanoo marinaqa eendaki faasaana rakisiaqa. \c 24 \s1 Ananiasafa Seesareea maqusai ooquree Pauroona arirufa qinau. \p \v 1 Pauroofa moodaannai qisauku namu faasaana narí ufa afeesara marufanoo doo amaana maqa aanaiqikirausa misa uriqararafa Ananiasafa Yuda maqannaa faiqí firaasa faqa moo fasiqa Roomma maqannaa sandufa faqa ufoosana faqa amiqimasee irimarufa mina auqu Teeraturusafa misa aiqamausa Seesareea maqusai Yeerusaree maqusaindari ooqu fiqau. \p \v 2 Ooqureeqa firaa kiapana afusaa Pauroona amoosau maqoo ufana qimamiqau. Misa Teeraturusana aaroofanoo firaa kiapana afusaa kikiqamambinoo maaqi qimasee Pauroonara qinau. \p Oo Feerisafa anee idaaqirafa amiqirafa uqanna mariananoo. Anee aneenna iriranannai maasa rakisimariannanara maasa amiqimandee maridaqa. Anee fuka sandufa moomoo quqaidana maasara amiqimasee mariaqeera miqimariananoo. \v 3 Maasa maqee maqee ani irirana qumareeqa dufi dufi qidaqa. \v 4 Qinee kisaaqasaa ufa qiananoo ufa aukuana aiqaraandoora qusasaa qidaqa. Amanee anee maasa ufa kaqikaana iria. \v 5 Maa fasiqana manda oosana fannoo sabeena aada miqirafa maasa raquru qimimarifaqa fataidaqa. Pauroofa aiqama maqusa maqusa fidanoo Yuda maqannaasa nirana fundakinoo nidanoo. Nasareetee maqusanaa fasiqa irirana uriqararafa maridanoo. \v 6-7 Sia minara kaifau, maa fasiqafa Pauroofa maasa naaquqara amaana maqa Yeerusareenni putaaifaqa maasa mina qumareeqa maasa sandufannai andeeqee marunanoo Roomma maqannaa Saideena fannoo firaa aanoo iranannai maasa qisaukukinaana rafieenoo. \v 8 Saideena fannoo mina auqu Risiasafa maasara ani afusaara mi kootana andeeqaaqee qifaqa qumu qimamidaqa. Anee maa fasiqana irammirinanoo mifa maasa ufa anoona qiannoo. \p \v 9 Teeraturusafa miqi qufaqa Yuda maqannaasa aiqama kuqaa anoonee qiqau. \s1 Pauroofa Feerisana oorisaa narí afaaqasaa ititanau. \p \v 10 Firaa kiapafa Teeraturusana ufa iriseenoo doo Pauroona asaukunnai aaranau. Doo anee findifi aneenna ufa qia qufanoo Pauroofa findifi Feerisana qimaminoo qinau. \p Oo Feerisafa anee kisaaqasaa qini maqannaa Yuda maqannaa ufa andeeqee marianafa mariannanara qinee dufi dufi ani afusaa qidaqa. \v 11 Innaunni kai qinee Yeerusaree maqusai Anutunara innaaru qiraree qimasee ooru fiqiafana. \v 12 Qinee amaana maqaki sia aanoo ufa moo qimannimiqiafana. Faiqí nirana sia qinee fundakiqiafana. Amaana maqaki fee nári faiqí suqunaki fee sia qinee Yuda maqannaasa nirana fundakunaqa misa qiqafeeaa. \v 13 Misa maqee ani mariasa qini qimoosau maqee mariana sia mina anoona paqurimasee kooroo ifana irinnaranoo. \v 14 Qinee moodaa ainainara kai kooroomasee ani qimamianaura. Qinee maa fuka aatatamau fidaqa minannaikai maasa qikeeku qikaaku Anutunara innaaru qidaqa. Mi aannara Yuda maqannaasa mi aannara kaqirunna fiaanoo qidaqa qini qimoosau maqaidaqa dariraridaqa. Qinee Mooseena sandufa akara aiqama iridaqa mi mau fidaqa tamummaqara fasiqauqa akara faqa iridaqa mi mau fidaqa. \v 15 Maa Yuda maqannaasa faqa qinee faqa maasa moodaa iriranamau fidaqa kasooqaqee Anutufa aiqama fasiqauqa andeeqarausa faqa mandaikirausa faqa kuqiranakinaasa faqa mara findifumanniseenoo misa ufa iriannoo. \v 16 Qinee Pauroosa Yuda maqannaasa naanna raida moodaa ainainara afeekaikidaqa, Anutuna afusaa faqa faiqí nifusaa faqa aiqama kari mandoosana maraaqaa imarifaqa eerairidaqa sia mi mandoosanna ummaarafa qini daakuanifeera aufadara maraquna kai aiqamausa nifusaa qini daakuanifeera. \p \v 17-19 Pauroofa Feerisana kaqi qimamidanoo qinau. Qinee moomoo anaamuru maqusai niniifaqa moomoo aukuana maraseeqa qinee munnimma maramaree Yeerusaree maqusai ooruree qeeqa maqannaasa nimiraree qimasee aandau tatufirana suqasee Anutuna amiraree qimasee amaana maqaki keeqafi mariqiafana. Sia moomoosa faqa mariqia, sia aanoo iranaki mariqia amiqimasee mariafananoo Asia maqannaa Yuda maqannaasa mi maqanaki qini qiqafamaseeqa unnaqimasee maa manda oosanna uqeeraqau. Misa kai mai qumureeqa ani afusaa qini qimoosau maqoo ufana qiaqaana. \v 20 Qinee Yeerusaree maqannaa kansoora nifusaa kikiqiafannana maa qumu mariasa maridaqa qini ufa iriqau. Misa qini manda oosana kooroo iaqaana. \v 21 Qinee kansoorauqa nifusaa kikiqamafufaqa moodaa ufa kai qinee qiafanaqa misa qini darirariqau. Kuqiranakiqari findififandiafoo qiafannanara qini darirariqau. \p \v 22-23 Feerisafa Yisuna aanara irimarufa maridanoo Pauroona ufa iriseenoo maaqi qimasee qimaminau. Anee kaqi marinanoo Saideena Risiasafa qumurainaqa ani ufa andeeqaanaura. Miqi qimaseenoo mi kootana rafaaqa finoo Poorisa qimaminoo qinau, Anee Pauroona afiqeeqee rumbaranaki quqasee rakisia. Mina qimaminoo qinau, Anee Pauroona rakisimarinaqa mina aqoondi fee akaqaafasaa fee kaqi anireeqa mina faqa ufa qiaqa narana amiaqa sia qaoo qia. \s1 Feerisafa faqa narí anaaqa Durusira nammarifa faqa Pauroona ufa irufanoo naaquqanau. \p \v 24 Feerisana anaaqa mina auqu Durusi nammarifa Yuda maqannaa anaasee marinau. Qaaramoo faasaana aiqaroofanoo Feerisafa narí aanaaqandiri anireenoo Pauroona aaramasee asauku mundirana Yisuna ufara iroofanoo amiqimandee qimaminau. \p \v 25 Pauroofa faiqí anaasee aiqamausa andeeqasee niroosanara faqa mandoosana fannoo dindari oonu rarisee anirarisee ifaqa minniseeqa maasa qiqa qimanara iriseeqa mi mau kai firanara faqa oonumafi irisee minnisaaninnanara Anutuna koota firaafa marianinnanara faqa qimamimarufanoo Feerisafa narí mandoosana firaanara iriseenoo Anutunara rufiammaree qaoo qinau. Saina kaqimarinaqa saika sia marinaqa aniraanana qimaqimia. \v 26 Feerisafa Pauroonara narí qumee kai qimirinoo qinau. Pauroofa munnimma qiminaqa idukuanauree qimaseenoo maqee maqee karabusakinaana aaramasaida ufaqimarufanoo Pauroofa sia amufanoo kaqi karabusaki marinau. \p \v 27 Miqi marufanoo qaara aukuana aiqaroofanoo Roomma maqannaa kiapafa Feerisanara anee moosaa finanoo moo kiapafa ani amaaqa maqaannoo. Feerisafa minara iriseenoo Yuda maqannaasa maaqoo qaraasa qiniara misa niqoondi fee qiaqeera Pauroona narí maaqa uqannakinaana mara maree karabusaki rumbaseenoo quqasee fufanoo fuka kiapafa Poorakiusafa moo auqu Feestusafa mifa anireenoo Pauroona rumbaranaki paqurinau. \c 25 \s1 Fuka kiapafa Feestusafa kafaa Pauroona ufa irinau. \p \v 1 Fuka kiapafa Feestusafa qaaramoo eenda faiqeenoo Seesareea maqusaindari Yeerusaree maqusai oori quqarara ooru finau. \v 2-3 Yeerusareenni ooru marufaqa amaana maqasaa aanaiqikirausa firaasa faqa Yuda maqannaasa faiqí firaasa faqa Pauroona ufa oosana amoosau maqeeunara qimamiqau. Miqi qimasee maaqi qimasee Feestusana qimamiqau, Oo maasa kiapafa amanee anee Pauroona mareeqee Yeerusareenni quqasainaqa ufa irianauree. Misa aanai maara maqasee aruanneera quandasee miqi qimasee qimamiqau. \v 4 Feestusafa misa ufa iriseenoo qinau. Pauroofa Seesareea maqusai karabusaki maridanoo. Qinee qusasaa ooqu fuanaura. \v 5 Inni faiqí firaasa qini faqa ooquraifaqa miqookai Pauroona nana mandoosana maraqainaqa misa qifaqa qinee irianaura. \p \v 6-7 Feestusafa miqi qimaseenoo qisaukuqara taikasee afuru faiqeenoo doo Seesareea maqusai kaifaa ururandee ooqu finau. Iqaqoofanoo kananaana ufa irimaruna maaqaki keeqafi narí qaindasaa ooqu marifinoo Pauroona aaroofanoo aniroofaqa Yeerusaree maqannaasa Pauroona fiqu fiqu mambufaqa mandufa uqanna oosana oosana Pauroonara qimasee sia mina anoona paquriqau. \v 8 Misa taikoofanoo Pauroofa narí oosanara Feestusana qimaminau. Oo firaa kiapafa qinee sia Yuda maqannaasa sandufa rukieeqa. Sia naaquqara amaana maqa putaa manniseeqa maasa Roomma maqannaa firaa Kiapana sandufa sia rukieeqa. \p \v 9 Feestusafa mina iriseenoo nariara Yuda maqannaa aqoondikianee qimaseenoo Pauroona irammirinoo qinau. Amanee anee Yeerusareenni oorureenana Yuda maqannaa faqa qini qifusaa misa ani amoosau maqeeaanara andeeqeennaree. \v 10-11 Pauroofa mina iriseenoo Feestusana qimaminau. Maa ufa irimaria maqafa sia anindi kai Roomma maqannaa firaana ufa irira maqa maaqoo maridanoo mina sandufa maaqoora qidanoo maaqoo andeeqaaqaana. Qinee sia Yuda maqannaa mandaikamma nisaunausa maridaqa anee mi ufana amiqimasee irimariananoo. Qinee moo sandufa rukiaanaqau moo mandainaina auqeefau sia qinee kuqiranara rufiaunaiqini. Misa qini qimooosau maqara ufa oosana sia maridanoo sia moo fannoo qini mareeqee misa nisaukuki quqaannoo. Qinee Roomma maqusai mari kiapana firaana minauqu Sisaanasaa mina afusaa oonuree qianaura. \p \v 12 Miqi qimasoofanoo Feestusafa quandaki narí ufa irimarusa faqa ufa qi qiseenoo Pauroona qimaminoo qinau. Anee Sisaana afusaa ufa andeeqararee qiananoo. Anee Sisaana afusaa ufa andeeqararee qiannanara, doo qinee aqiqaanana minni finnaranoo. \s1 Karaambaiqa Akaripafa faqa Beeranisa nammarifa faqa Pauroona ufa iriqau. \p (Mi aukuana Seesareea maqusaindari sipaki akaramafufaqa fifiufaqa Itari maqa maaqai Roomma maqusai fimariqau.) \p \v 13 Ufa taikaseenoo Pauroofa karabusaki maridanoo sipa afeesara marinau. Marikufanoo moo kiapafa narí anasaasandiri fuka kiapana auqu Akaripaafa marufa aninau, mina anasaana auqu Beeranisa nammarifa marinau. \v 14 Miqanda ani marikufanoo Feestusafa Pauroona ufa oosana oosana qimaminoo qinau. \p Indaaru mariu kiapafa Feerisafa maaqoo marufanoo moo fasiqa karabusa marufaqa karabusa rumbaqoofa kaqi maridanoo. \v 15 Qinee Yeerusareenni oonuraafanaqa amaana maqa aanaiqikirausa misa uriqararausa faqa faiqí firaasa faqa mi fasiqanara mandufa oosana oosana qimaqimisee mina aruannee qiqau. \v 16 Qinee mina iriseeqa Roomma maqannaasa sanda sia miqinoo maridanoo. Narí amoosau maqainnanara sia fifau nimianaqa arifara. Maasa Roomma maqannaasa sandamau fidaqa miqanda moodaaqoo kikiqamambi ufa dinni dinni andeeqasee iriseeqa miqoo aaqarana marinaqa nimianaqa arifara sia marinaqa sia nimianauranoo. \v 17-19 Misa mai Seesareea maqusai qumuraafaqa qinee sia furufariqa iqaqaifaqa kananaana mi fasiqana karabusakinaaana aaraafananoo aniroofaqa mina amoosau maqoosa findifiqa dapi dapi ufa qiqau. Qinee minara moo ainaina mandaikammannimaqee foora irunanoo sia marifaqa. Misa nári amaana sandufara kai iridaqa maana amoosau maqaidaqa arirara qidaqa. Misa faiqí moo mina auqu Yisufa minara kuqinau maqi qiafanoo Pauroofa minara doo findifiifoo qifaqa mina saara mina arirara qidaqa. \p \v 20-21 Miqi qiafaqa qinee Pauroonara amanee ani faqa Yeerusareenni afiqee murusaanaqa mi ufana qini qifusaa andeeqeefaree qunanoo Pauroofa Sisaana afusaa iraree qimaseenoo maaqoo qinee rumbaranaki mariiqa kasooqaqee Sisaa finnai qeeqa ufa mina afusaa andeeqararee qifaqa eedoo qimasaunanoo kaqi karabusaki maridanoo. \v 22 Akaripaafa Feestusana ufa iriseenoo qinau amanee qinee mina ufa irianauree. Miqi qufanoo Feestusafa qinau, Oo amana duna kananaana iria. \p \v 23 Iqaqoofanoo kananaana Akaripa faqa narí anasaana Beeranisa nammarifa faqa aniree maqi qimasee miqooqaraasa faiqí firaasa faqa sundiauqa faqa nammari auqamasee nifaaqa anukamasee amiqira ainaina nifaaqa nifaaqa iiseeqa aiqama aniree padi mafufanoo mi qambaanna miqanda rafudamakufaqa ufa irimaru maqanaki keeqaqau. Keeqafufanoo Feestusafa sundia moo aqiqoofanoo Pauroona karabusa maqakinaana afiqee mini quqanau. \p \v 24-25 Quqasoofanoo Feestusafa aiqama maaqi qimasee qimanniminau, Oo Karaambaiqa Akaripa innee aiqamausa maaqoo ani mariasa qini ufa iria. Maa fasiqanara ufa qidaqa. Yuda maqannaasa maaqooqaraasa faqa Yeerusaree mariasa faqa aiqama maa fasiqana amoosau maqee mariafanoo. Misa minara kuquanifeera firaaqoo faaqa quqaida maridaqa. Qinee mina iriseeqa kuqannaruaninna ainainara randauna sia maridanoo narikai Roomma maqusanaa firaana mina auqu Sisaana auquraifaqa qinee doo amana fee qiqa. \v 26 Qinee mina aqiqeeqa nana ufa fee pasakina akara rumamiana maree fuannoo fee, sia marifaqa, randaunaisia. Qinee minara mina mareeqee inni nifusaa maaqoo quqeeqa Karaambaiqa Akaripa ani faqa afusaa quqasaanana anee mina ufa irisee qimaqiminaqa qinee mina ufa oosana irisee akara rumma firaa Kiapana Sisaana amaqaanaura. \v 27 Naqi fee mandee qinee fifau aqiqaanauree. Qinee Yuda maqannaasa Pauroona amoosau maqeemaria ufana andeeqasee akooqoo papiqasaa akara rumasaananoo andeeqaannoo. \c 26 \s1 Pauroofa Akaripana faqa Beeranisa nammarina faqa nifusaa ufa qinau. \p \v 1 Karaambaiqa Akaripaafa iriseenoo quandaki Pauroona qimaminau, Aneenna ufa qinaqa iria. Pauroofa mina iriseenoo asauku uqeeraseenoo maaqi qimasee narufa qinoonunara qinau. \p \v 2 Oo Karaambaiqa Akaripa, ani afusaa ufa qiannanara dufi dufi qidaqa. Yuda maqannaasa qimoosau maqee maria ufana qimamianaura. \v 3 Anee Yuda maqannaa mariana faqa misa oosana oosana ufa qimariana faqa anee irimarianafa marianaqa qinee minara ani ufa qimamirara dufi dufi fee qidaqa. Amanee anee qini ufa iria. Aiqama Yuda maqannaasa qinee kumaaraasaaqari findifuafannana irimariafanoo. \p \v 4 Qinee sia kaqi nimarunausau maridau qeeqa maqusaki faqa Yeerusaree maqusaki faqa mariafanausa marunaqa Yuda maqannaa minara faqa iridaqa. \v 5 Qinee Farisai amaana ufa qimariafanausa marunaqa Yuda maqannaasa misa minara iridaqa qumee raidaqa. Farisai amaana ufa qimariasa misa kaaqa Anutuna ufara afeekaikimariasa maridaqa. \v 6-8 Qinee naaru kasooqaqee kambiqaaninna ainainara irimaree fidaqa. Ooqai Anutufa maasa qikeeku qikaakusaa qimafeekaikunara qini maqannaasa eendaki faqa faasaana faqa Anutunara innaaru qidaqa maridaqa. Kasooqaqee kambiqaaninna ainainara Anutufa qimafeekaikunara maasa irimaree fidaqa. Mi ainainafa inaaqiana kambiqaaninnanara minara Yuda maqannaasa qini qimoosau maqaidaqa. Mi ainainafa Anutufa kuqiranakinaana mara findifira ainaina mina maridanoo. Yuda maqannaasa nanaree sia iridee unna fee qidee. \p \v 9 Ooqai qinee faqa Yisuna Nasareetee maqusaindaraana auqu taikaanifee qimasee qaini qainiqa imariqiafana. \v 10 Minara Yeerusaree maqusai ooruree aanaiqikirausa misa uriqararana ufa irisee Anutuna faiqi namu moomoo rumbannisee mariafanausa maridaqa. Miqimaqoosa akaqausa narufaqa qinee faqa dufi dufi amiqimmiaafoo qiafanausa maridaqa. \v 11 Qinee Yuda maqannaa ufa suqira maaqaki keeqafufaqa Yisuna ufasaara narimariafanausa maridaqa. Misa qumareeqa Yisuna ufara minnisaaqee qimasee narimariqiafana. Qinee misa minara firaaqoo aanoomaseeqa moo maqusai nianai fimariafanausa maridaqa. \s1 Pauroofa narí Yisuna ufa iru oosannara qimanniminau. \r (NiFa 9:19; 22:6-16) \p \v 12-13 Qinee Yeerusareenni ooruree aanaiqikirausa misa uriqararana pasa mara mareeqa Damasakusa maqusai ooruree Yisuna ufa irimarusa rumbarara ooru fimariafananoo suani qambaanai innaarunaindari idauru miqirafa suaniara foora firaatia qini faqa fusa aiqama rafaaqafusanau. \p \v 14 Miqimasoofaqa maqasaa aqufuafananoo minakiqari ufa moo Heeburu ufakiqari maaqi qinau. Sauroo Sauroo anee nanaree qini darina nidanee. Qinee faaqaanannai ani kaqikaaqoo ani afaaqai mundunara anee aneenna kai faaqaana aaru pooduqaani qiannana arumaraananoo firaaqoo aidafidanoo. \v 15 Qinee miqi qufaqa irammiriqa qiqiafana. Oo Karaambaiqa anee yafee qiafananoo mifa qinau. \p Qinee Yisusa anee darunausa maridaqa. \v 16 Doo anee findifinana fua. Qinee aniara qini ainainira faiqikianneera ani afusaa kooroo iqa. Anee maqee qafaannanara faqa kasooqaqee kambiqaaninnanara faqa aiqamai qimannimianeera ani afusaa kooroo idaqa. \v 17 Qinee Yuda maqannaasaki faqa aanaamuru maqannaasaki faqa ani aqiqaanaura. Misa ani arirarifaqa rafaaqa fuanauranoo. \v 18 Anee misa nifu maqannimaqeera foora asukunakinaana mareeqeenana kaaqa qaranaki quqannisaaneera, anee misa Sadannana rafaaqafiranakinaana mareeqee Anutunaindi kianneera, misa qini saqarikiranannai misa numoo taikannisaananoo Anutufa narí rusandeesamu masainausaki quqasainaqa misa faqa minaki marifaranoo. \s1 Pauroofa narí qimannimu ufana oosannara Akaripana qimaminau. \p \v 19 Oo Karaambaiqa Akaripa qinee aanasaa qifu pisipasamandai innaarunaindaraa ainaina qafaafanna ainaina sia mi ufana rukiaafanausa maridaqa. \v 20 Indaaru Damasakusa maqusai oosana arasee Anutuna fasaasa ufa qimannimiqiafana. Miqooqari Yeerusaree maqusai faqa Yudeeaa maqa maaqai faqa aanaamuru marusa faqa qimannimidaqa maaqi qimasee qimannimiqia. Inneeqa manda nirana marirana nimeesuqusee quandakina Anutufinai ubeekamafifaqa Anutufinnai marirana nirana marasainaqa kuqaa Anutuna aanai ubeekamafiaafoo qiaqeera. \v 21 Minara kai qinee Yeerusaree naaquqara amaana maqaki marunaqa dariraridaqa. \v 22 Anutufa qini dadaaqimarinara maqee inni nifusaa kikiqiqa maridaqa uriqararausa faqa ureeqarausa faqa nifusaa Yisunara kooroomannimidaqa. Ooqai tamummaqara fasiqauqa faqa Mooseefa faqa qimarundee kaimmidaqa misa maaqimmiqau. Anutuna asauku mundirafa Yisufa teeroo firaana mareeufanoo kuqinoo mi kuqiranakiqari findifinoo findifirana indaaru nikamannisaannoo. \v 23 Miqinnanannai asauku mundirana Yuda maqannaa faqa aanaamuru maqannaa faqa maa anutuna ufa fannoo qoomara fooqaana doo innikina doo anireenoo. Misa miqi qimaqoona marifaqa qinee faqa minara kai qidaqa. \p \v 24 Pauroofa miqi qimasee nariara ufa qimarufanoo Feestusafa quandakufanoo faaqa quqaseenoo qimaminau. Akasaa doo anee furufarammiananoo. Ani irirana firaafa ani mandainainaki afeeqamifana aqufuananoo. \p \v 25 Pauroofa mina iriseenoo maaqi qimasee qimaminau Oo Feestusa uriqararafa, qinee sia furufarau qidau miqidau. Noori runusee kuqaa anoonainaina qimaria ufana qidaqa. \v 26 Oo Karaambaiqa Akaripa qinee ani afusaa paasoosamasee maa ainainnara kooroo idaqa anee sia sia irimarianafa mariananoo, irimarianafa mariananoo. Anee maa ainainna qafaidana oonumafi irimarianafa mariananoo. Sia kukeeqaranaki maa ainainnafa marifa akooqoo marifa maridanoo. \v 27 Oo Karaambaiqa Akaripa anee tamummaqarausa ufa irisee kuqaa anoona fee qidanee anee miqi qimarianaqa qinee iridaqa. \p \v 28 Akaripaafa mi ufana iriseenoo Pauroona qimaminoo qinau. Anee maa qusa ufanannoo qiniara Yisuna faiqiki quqee fee qidanee. \p \v 29 Pauroofa mina iriseenoo Akaripaana qimaminoo qinau. Qusa ufa fee kisaaqa ufa fee sia qinee minara iridaqa. Qinee aniara faqa maa qoo maridaqa qini ufa irimariasara faqa innaaru qidaqa aiqamausara qinee imarunandee iqa Yisuna saqari kiaqeera qidaqa, sainandannoo rumbaqimaqarafa kai sia. \p \v 30-31 Pauroofa miqi qufaqa Akaripaafa faqa firaa kiapafa faqa Beeranisa nammarifa faqa findimeeqee raudamaki fiqau. Fidaqa narí qimami narí qimami maaqi qiqau. Maa fasiqafa sia karabusa ainaina qafeemarifa sia kuqannarira ainaina qafeemarifa maridanoo. \v 32 Akaripaafa minara maaqi qinau Pauroofa narí sia Sisaana auqureenoofau doo idukiqini, Sisaana auquramaseenoo saina minni fuani. \c 27 \s1 Pauroofa kaqi rumbaranaki maridanoo Roomma maqusai sipaki finau. \p (Itari firaa maqusa auqu Roomma. Miqoo kiapafa firaafa marinau. Mina auqu Sisaafa Roomma maqannaa kiapausa uriqararafa firaafa marinau. Pauroofa Roomma maqusai Sisaa finnai firaree qufanoo Feestusafa karabusaki quqasee minni fimaru sipanara afeesimarinau.) \p \v 1 \fig |alt="Paul's Journey to Rome" src="GPS_Paul4-BW.pdf" size="span" ref="NIQIQOO FASIQAUSA 27:1" \fig*Sipa Itari maqusai fimaru sipafa moo fannoo aniroofanoo Feestusafa narí sundiauqara ufaqa misauqa Pauroona faqa karabusa akaqausa faqa mi sipanasaa quqanau. Saideena auqu Yuriusafa narí sundiauqa namufaqa mi sipanaki Pauroona saimbaqa nifiqee finau. Mi saideenna aiku asaukuara Augustoona ammi suqira fee qimariqau. \p \v 2 Maasa Pauroona faqa fuanna sipafa Adaramitiuma maqusaindaraa sipa marinau. Mi sipafa narí qumaara ainaina deedaqamaseenoo Asia maqa maaqandanai firaree qufaqa doo maasa akaramafuafananoo qifiqee finau. Faiqí moo Aristarakusafa Maseedoonia maqa maaqaindaraafa Teesaroonika maqusaindaraafa doo maasa faqa finau. \v 3 Fifiufaqa eendaki faqa fimariqau. Iqaqoofanoo Sidoona maqusai oonuraqau. Saideena Yuriusafa reendeenidanoo Pauroona amiqimasee qimaminau. Anee Sidoona maqusai ani aqoondiuqa marifana misa faqa oonu faiqainaqa naranaina amifana sipaki akaramafi maree fua qufanoo doo miqimminau. \p \v 4 Sidoona maqusai mariqa sipaki akaramafufaqa fufanoo ufai kaqinaindari anufanoo sipa sia andeeqasee fuaqaaufaqa Sipurusa afuma qaannai ooru fiqumaki fiqiafana. \v 5 Maasa Sirisia maqa maaqaikundanai fifiufaqa Risia maqa maaqaki firaa taunna auqu Miraa miqoo oonuraqiafana. \v 6 Oonuroofanoo Saideena fannoo sipa moo paqurinau. Areekasandiria maqusaindaraa sipa Itari maqa maaqai fimaru sipafa marufanoo Saideena maasa aiqama mara quqasoofaqa fiqau. \p \v 7-8 Miraa maqusaindari moomoo faasaana eendaki mi sipanaki anuqiqa fimariqau. Fidaqa Nidusa maqusa amummaqa oonuraafananoo ufai kaqinaindari aimaree anufaqa quandakufaqa ooruku nammari amuaqumau Kareetee afuma ooquree mina auqaanai sia ufai uqunnai mindanai fiqiafana. Miqoo Saramoonee maqa Iroosa Oorikiraqoo fee qimaruqoo fiqummakufaqa anuquseeqa Raseea maqusa amummaqa oonuraqau. Oonuree firaa farumma qafamasee minaki kiateenna fannoo narí sipa maree minaki keeqafi marufanoo ufai faqa ooruku nammari faqa sia arinau. Miqunara mi farummana auqu mandaaqa farummee qiqau. \p \v 9 Ufai fannoo kaqinaindari anufaqa maasa kisaaqasaa miqoo maridaqa Itarinni fuanee qu aukuana taikanau. Anutuna faqa moodaanaki qoomaqa suqaani qu aukuanafa doo ainnaaqaramafinoo sia amana fifaranoo. Pauroofa mina qafeenoo maaqi qimasee naamuaqinau. \v 10 Oo maa fasiqausa maasa maaqooqari fuananoo mandaikammiannoo. Sipa faqa sipakinaa qumiasana faqa maasa faqa kuridi taikaanaura. \v 11 Saideena fannoo sia Pauroona ufa irinau sipa akoona faqa kiateenna faqa misa ufa kai irinau. \v 12 Misa maru farummafa sia kisaaqasaa qaaramoo quqoona amana marufaqee qimasee saina maasa sipaki moo farumma Kareetee maqa maaqaindaraa farumma moo mina auqu Finisa miqoo amanamasee qafaanaura. Miqoo fuaninna farummafa amiqirafa marifaqa ufai sia ani marunnai amiqimasee mandaaqai kisaaqasaa mariannee qiqau. Aiqamausa eedoo qufaqa moodaa moodaa maramarariqau. \s1 Sipaki fimarufanoo ufai faqa aaku faqa narinau. \p \v 13-14 Misa Finisa farummaki fuanee qufanoo ufai fannoo mitinai ubeekoofaqa misa asasamaseeqa ankaqa ooqu rarisameeqee sipaki quqasee Kareetee maqa mammaaqandanai fiqau. Misa fimarufanoo fimarunaindari ufai firaa tia uqanna maqamau aninau. \v 15 Mi ufaifa sipa ooru arufaqa mara ubeekoofanoo sia amanaikufanoo quqaseeqa ufai namufaqa kaqi fiqau. \v 16-17 Sipa fannoo kaqikaa maqanamu mina auqu Kauda mina fiquimarufaqa mina mandaaqa maridaqa kaqikaa kanuqa sandannai rarisee maruna kadaapi rumeeqee sipasaa amuaqundari fataafimamaqasee rumbaqau. Misa sipa nammari kasi kasinoo qambaana afooiandoora qimasee sanda firaana qumaraida qambaana qambaana rumbee mariqau. Misa ufai fannoo fuaqa aminanoo Ribia maqasaa aruandoo qimasee seera sandaaqai maruna idukueeqeeqa sipaki quqasee doo kaqi ufai namufaqa fiqau. \p \v 18-19 Ufai firaafa uqinoo nammari amakaurufanoo sipa teeqi taaqufaqa rufiasee sipa ummaara maridanoo ukuqnaandoo qimasee sipakinaa ummaara aiqama nammariki aqusoofanoo sipa fannoo aufadanau. Iqaqoofanoo kananaana kai sipa ummaara raidanoo qimasee minakinaa ainaina oosana oosana aiqama mareeqee ooruku nammariki aqusaqau. \v 20 Moomoo eendaki faasaana sia suani fasau qafaqau minara misa firanara randoosia. Ufai firaafa uqanna uqimarufaqa maasa qeeqa marirafa doo taikeefoo qiafannana. \p \v 21-23 Sipakinaasa moomoo eendaki faasaana sia narana neemariqau, naarara kai mariqau. Minara Pauroofa misa qambaanai findifinoo qimanniminoo qinau. Innee qini ufa iriaqaana Kareetee maqusaki kai mariaqaana. Miqimaseefau sipakinaa ainaina firaa feefauru aqimariana sia aqunaiqini kaqi mariqini. Doo maqee qinee inni fuki faaki qidaqa doo paasoosiaqa. Sia inneeqa moodaa kuqifaranoo, sipa kai kuquannoo. Qinee Anutunaindi maridaqa mina ainainira faiqi maridaqa. Eenda eendaki Anutuna qangiroo moo fannoo qinee marunannai aniree qimaqiminoo qinau. \v 24 Pauroo sia rufiaa, anee kuqaa Roomma maqannaa firaa kiapana oorisaa kikiqinnaranoo. Anutufa narí amiqira oosana uqeereeqeenoo aiqama sipakimariasa ani aminoo, sia moo fannoo kuquannoo. \v 25 Doo maa faiqisa sia nimuqusa tiakiaqa, paasoosiaqa. Anutufa qimaqimindee kai iannoo. Qinee mina irisee mina saqarikidaqa. \v 26 Kaqikaa qoo ufai fannoo maasa sipa maramaree kaqikaa maqanamu raquramiannoo. \p \v 27-28 Maasa qisaukuqara taikasee qikunni ooqu qaara faqa qaara faqa eendaki faasaana Meediteeraneeana ooruku nammari amuaqumau fimarufaqa booskurauqa oonumafi iri iseeqa eenda amuqusai Oo maasa moo maqa maaqa adeedi anireeqa qimaseeqa sanda kisaaqa marasee ummaararoo ainaina mina atisaa qususee nammariki aqusee qafaqau. Nammari 120 amana meemai faruma difukunaki marufaqa qafaqau. Kafaa moosaa oonuree kafaa aquseeqa qafaqau. Nammari 90 amana kaqikaa faruma ausaanaikiranaki kai marinau. \v 29 Booskurauqa mina qafamasee eendaki oonisaa aruani qimaseeqa sipa araqeemusaaqari qaara faqa qaara faqa qankaqa quqasoofanoo maqa qumaroofaqa misa iqaqaranara innaaru qimariqau. \v 30-32 Booskurauqa maasa sipa oorinni qankaqa quqaidee unna qimasee kanuqa mareeqeeqa nammariki quqasee minaki aqufi quqasee sandaaneera imarufanoo Pauroofa qafamasee Saideena faqa sundiauqa faqa qimanniminoo qinau booskurauqa sia marifaqa innisaimbaqa aiqama kuquanauranoo. Booskurauqa kanuqaki quqasee fidamia qufanoo sundiauqa kanuqa sanda ateekamufanoo kanuqa nammariki pautaqi aqufinoo kaqisamu finau. \p \v 33 Iqaqarara kaarimaqoofanoo Pauroofa fuki faaki qidanoo qinau. Innee qisaukuqara taikasee qikunni ooqu qaara faqa qaara faqa eendaki faasaana sia nee mariasa mariafanoo. Kisaaqa kamusaqa innee sia moodaa ainaina naafanoo. \v 34 Qinee inni fuki faaki qidaqa doo narana marasee namasee sia kuqua. Sia inniki moo fannoo abandiakaannoo. Innee kaqi rumbaqa marifaranoo. \p \v 35-36 Pauroofa miqi qimaseenoo feemu maraseenoo ruqi ruqimaseenoo innaaru qimaseenoo noofaqa tautumma qafeeqa amiqimmi ifoo qimaseeqa maasa faqa aiqamausa naqau. \v 37 Maasa mi sipanaki marusa nisaanarirafa maaqimminoo marinau 276 fasiqa moomoo uqanna mariqau. \v 38 Aiqama namasee nimuaqu mambufaqa raisa fooqaaira narana mina auqu uita misa mina mareeqee ooruku nammariki teeqimasoofanoo sipa aufadanau. \s1 Sipa fannoo Marata maqa munu raquru amufanoo sipa rakeekaa inau. \p \v 39 Iqaqoo kananaana maqa afaisaa maridaqa yamaqa maaqanai fee marida fee qida sia irimariqau. Booskurauqu qafoofanoo nammari muqufi rainee maruqoo oonureeqa dinni kaqi ooqu fimarunna minniseeqa dinni farumma oonu mandi marunaki keeqararee qimasee amanamandee qafaanee qiqau. \v 40 Miqi qimasee ankaqa sanda ateekasoofanoo aiqama nammariki aqufiqau. Sipa sitiaqa ainaina rafaaqa fimaru sandana aukusoofanoo akaqausa mina ati qumaroofanoo seera sipa oorisaa uqeerasoofanoo ufai fannoo mina arinoo rariseenoo oorindari finoo mi farummanaki keeqafiqa maqa raquramianee qiqau. \v 41 Sipa fuaneera maseenoo aaqamakufanoo nukuda raquraminoo oorindari utusamafi kasooinoo marinau. Araqeemu nammari fannoo firaaqoo aridanoo rukakamumasanau. \p \v 42-44 Sundiauqa karabusa fasiqauqara nammari amuaqumau fimariasa quqasee sandee maqi qimasee aiqama naru taikaaneerufanoo Saideena fannoo Pauroonara amuqusufanoo qaoo qimaseenoo qinau. Nammari amuaqumau fimariasa sipasaaqari nammariki aqufi nammari amuaqumau maqee fuaqa. Sia nammari amuaqumau fimariasa sipa rufadaairana ati aina qumareeqa minasaa ooqu marifi fuaqa. Doo maasa miqimandeeqa aiqamausa maqasaa fiqau. \c 28 \s1 Marata maqusanaasa amiqimasee rakisinnimaqaqau. \p \v 1 Maasa aiqama nammarikiqari afainni akaramafufaqa qafaafana aiqama amiqimandee mariqiafana. Miqooqaraasa iroofaqa mi maqana auqu Marata fee qiqau. \v 2 Marata maqannaasa maasa amiqi amiqimaqisaqau. Aaku rufaqa suara darufaqa misa idaraseeqa mara quqaseeqa maasa qiqoondikiqau. \p \v 3 Pauroofa ida asaida maramareenoo idaki aqusoofanoo sakani minaki kukeeqanoo mariufa asauku aakusee miqoo dirinoo marinau. \v 4 Marata maqannaasa mina qafeeqa maaqi qimasee unna ufa qiqau, maa fasiqafa faiqí narimarifa marifanoo. Misa nimana fannoo mi sakanina aundurai keeqafifanoo nararidanoo. Ooruku nammariki sia kuqunara sakani fannoo mina aridanoo. \v 5 Pauroofa asauku rutatufanoo sakani idaki aqufufanoo Pauroofa sia aurinau. \p \v 6 Marata maqannaasa mina qafamasee qiqau kaqi kasooiqa maridaqa qafa mifa innooqaannoo fee maqasaa aqufinoo kuquannoo fee qimasee kisaaqasaa fifau qafee mariqau. \p \v 7 Pauroofa sia kuqufaqa misa minara moo anutu fee qiqau. Maasa sipa maqasaa raquru amuqoo karaambaiqa auqu Pubariusafa mina afuqa anaadoo aaqa raquraminau. Pubariusafa Marata maqannaa karaambaiqa marinau. Mifa maasa qumu qifiqeenoo murusoofaqa qaaramoo faasaana mina faqa mariqiafana. \v 8 Pubariusana akoofa aurinoo marinau. Mina aurirafa afaaqa idididanoo aratootooki marinau. Pauroofa minara iriseenoo mina maaqaki keeqafinoo innaaru qimaseenoo narí asauku mina afaaqasaa mundusoofanoo aurirafa taikanau. \p \v 9 Miqimasoofaqa qafamaseeqa mi maqannaasa mi saqanna marusa nári aurirausauqa naakidaqa minisee marufanoo aurirana taikannisee marinau. \s1 Marata maqa maaqaindari moo sipaki Roomma maqusai fiqau. \p \v 10-11 Maasa qaaramoo quqoona Marata maqasaa mariqiafana maasa sipa moo mina auqu Moodaa Karira Anutuqanda maasa mina paquriqiafana. Areekasandiria maqannaa sipa fannoo Itari fimaru sipafa ufaira rufiasee Marata maqasaa faasai ani kukeeqanoo marinau. Maasa mi sipanaki akaramafuafanaqa Marata maqannaasa narana faqa oosana oosana ainaina faqa aanasaa naaqee qimasee quqasoofaqa maasa mareeqa Itari maqa maaqai fiqiafana. \v 12 Fifiufaqa Sisiri afuma firaannai oonuree firaa taunnaki Sirakusee maqusai raquramisee qaaramoo afuru miqoo faiqaqiafana. \p \v 13 Doo miqooqari sipaki nammari amuaqumau fifiufaqa Itari maqa maaqa atisaa firaa taunna Reekiumma maqusai kasooiqiafana. Iqaqoo kananaana ufai maasa inaaqianaindari uqinoo seera fuaqoofanoo dadaaqufaqa kaqi kaqiufaqa qaara faasaana kai Puteeoori maqusai sipa kasooinau. Puteeoori maqusa Roomma maqusa Kaamanna maqusai marinau. Aiqama sipauqa Puteeoori maqusasaa munu afiqusee marufaqa maqamau Roomma maqusai fimariqau. \v 14 Puteeoori maqusaki Yisuna ufa irimarusa paqurimasee misa faqa moodaa amaana mariqiafana. Doo miqooqari andeeqasee Roomma maqusa andeeqasee maqamau fiqiafana. \p \v 15 Roomma maqusai Yisuna ufa irimarusa akaqausa marusa ooqai Pauroofa animarunara iriseeqa aanai kaqikaa maqusa Apiusana makeeta faqa qaaramoo pasindiaqa maqa maqusa faqa maruqoo Yisuna ufa irimarusa qumu qifiqee Roomma maqusai ooru fiqau. Pauroofa misa nindafoofanoo amuqusaki idaaqufanoo Anutunara dufi dufi qimasee doo misa faqa Roomma maqusai oorufinau. \s1 Pauroofa Roomma maqusai kisaaqasaa maru ufana. \p \v 16 Maasa Roomma maqusai ooruroofanoo Kiapafa Pauroonara aaduma moo maqaki marinanoo sundia kai rakisianifee qinau. \p \v 17 Pauroofa mi maqanaki qaaramoo afuru faiqeenoo Roomma maqusai maru Yuda maqannaasa uriqararausa naaramasoofaqa suqumaree Pauroona maaqaki aniroofanoo Pauroofa ufa qimanniminoo qinau. \p Oo qini qikaqaafasaa, sia qinee moo ainaina qeeqa maqannaasaindi mareeqa sia maasa qeeqa qikeeku qikaaku sandufa rukiaafanausa maridaqa Yeerusaree maqannaasa qini ruumbeeqeeqa Roomma maqannaa nimia. \v 18-19 Kiapausa Seesareea maqusai qini mandainainara randoosia sia moo kuqira ainaina qiniki marinau. Minara misa qini idukuanee qufaqa Yuda maqannaa afeekaikamandee aanoo ufaqa qinee quandaki Sisaana auqureeqa sia qeeqa maqannaasa ufa nimiraree qimaseefau maa ufana oosana areefau nariqa kai. \v 20 Minara qinee inni qimannimianeera naaraida. Anutuna asauku mundirafa anianinnanara Isaraee maqannaasa irimaree fidaqa minara kai qini qisauku maa sainandafa rumbanoo maridanoo. \v 21-22 Yuda maqannaa uriqararausa mi ufana iriseeqa Pauroona qimamiqa qiqau. Maasa sia Yudeeaa maqannaa ufa moo aniara iriqa, sia moo fannoo pasa akara ruma aniara maasa qimaqeenoo. Sia moo fannoo mindari aniree aniara manda ufa qia. Maa fuka ufana Yisunara aiqama maqa maaqaki mariasa nikoo fee qidaqa, maasa minara ani ufa irianauree qidaqa. \p \v 23 Miqi qimaseeqa moo suaniara utaaqamasoofanoo mi faasaannasaa Yuda maqannaa moomoo aniree Pauroona maaqaki keeqafufanoo Pauroofa Anutuna ququsa ufara naamua qimarinau. Kananaana oosana araseenoo eendirana paqurinau. Pauroofa tamummaqara fasiqausa akarakinaa ufa faqa Mooseena sandufa faqa minakinaanannai Yisunara naamua qinau. \v 24 Akaqausa Pauroona ufa irisee kuqaa anoonee qimasee iriqau. Akaqausa sia iriqau. \v 25 Pauroofa mina qafamaseenoo qimanniminoo qinau. Anutuna naaquqara maraquna fannoo tamummaqara fasiqa Eesaiaana ooqai aakufinoo dadaaqufanoo inni nikeeku nikaaku naaru kambiqaaninna ainainara qimanniminau. \v 26 Mifa maaqi qinau. \q1 Eesaiaa anee oonureena Isaraee maqannaasa maaqi qimasee qini ufa qimannimia. Innee kisaaqasaa qini Anutusa ufa iridaqa sia ufa irifaranoo. Innee kisaaqasaa qini ufa nifunnai qafee marifanoo sia mina anoona paqurifaranoo. \q1 \v 27 Innee maa maqannaasa nitikura ummaarandanoo maridanoo ooni miqirafa maridanoo. Misa nariqa naaqoo nisaukunnai ititeemariasa maridaqa. Misa narikai nári nifu dimbeemariasa maridaqa. Misa nári nifunnai qafeefoora naaqoonnai irifoora nitikurannai oonumafi irifoora. Misa qini Anutu finnai quandeefoora, qinee misa amiqimannisaannoora. \p \v 28-29 Pauroofa miqimasee qimannimiseenoo maa ufanannai rafaaqafinoo qinau. Anutufa inniara maa ufana iriaqee qinau. Doo Anutuna faiqí mareeqee narí asumu mariranaki quqeemaru ufafa doo aanaamuru maaqa maaqai daraaninoo. Misa irifara innee sia irimariafanoo. Miqi qimasoofaqa Yuda maqannaasa Pauroona maaqakiqari raudamaki fidaqa narinni narinni ufa rainaqa fiqau. \v 30-31 Pauroofa maru maqana ufaasu maqaki marinau maqee maqee munnimma aqusaida marinau. Qaara aukuana mi maqanaki marufaqa moomoosa aniree marufanoo naarama quqasaidanoo Anutuna ququsara qimannidanoo Karaambaiqa Yisufa asauku mundiranara faqa paasoosamasee naamua qimarinau. Sia moo fannoo qaoo qimarinau. Eedoo kai qimariqau.