\id TIT - Fanamaket 4 
\h Taitus 
\toc3 Taitus 
\toc2 Taitus 
\toc1 Leta ke Pol usuf Taitus 
\mt2 Leta ke Pol usuf  
\mt1 Taitus  
\imt1 Orek Famu  
\ip Leta igii Pol i siit u usuf Taitus. Taitus biil i sikin Iudaia. I ongen fafas sau ke Pol ke ka sokiliis liu kia, ma ka unune lo Iesu Karisito. I la ta tura Pol una Ierusalem aunbiing foron aposel tikii ri la turim (par Aposel 15:2). Pol fawu i wuun ta u una Korin (par 2 Korin 7:6-7 ke 8:7). Namih, Pol ka tus pes u isi in fofonoi na lotu na bit na Krit (par Taitus 1:5).  
\ip Na leta igii, Pol i fas Taitus isi matngan fanu arafa in fule pes ri isi rin tapiek tom foim na lotu. Ke ka fas u isi in fofonoi rokap na lotu koseng foron tom fafausum famfabal, ke in fausum fakasi fanu ini rokap na sinang.  
\iot Leta usuf Taitus i aragii:  
\io1 1:1-4 Tanwara na leta igii  
\io1 1:5-16 Foron famfamu na lotu  
\io1 2:1-15 Fafausum usuf foron tom unune  
\io1 3:1-11 Rokap na liu ae rin mi lo  
\io1 3:12-15 Farfarop na orek ke Pol usuf Taitus  
\c 1  
\p
\v 1 Ia Pol, ia nenge fafauun ke God ke nenge aposel ke Iesu Karisito, isi ian farakrakai unune ken fanu ae God ka fule pes ta ri. Ke iak fausum ri isi rik usum na tekentu ae in filange ri isi rik mi na wolwol ke God.  
\v 2 Unune turan tasum igii ru fefesti na liu fitliu ae kere nene ini unune isi. I wara le God i falimlim ta isi in ta liu fitliu, aunbiing biil biitom i fakiis ta piklinbat. Ma God ae, biil i lem la.  
\v 3 Ma na aunbiing tom i put ta u, God Tom Fafaliu kirer ka famalal orek kia. Orek ae i unune ufu ta usuf iau ma ka wuun ta iau isi fafas ini.   
\p
\v 4 \x - \xo 1:4 \xt 2Korin 8:23; Galatia 2:3; 2Timoti 4:10\x*Ia sisiit usuf o Taitus, o keng kalalik tutus, wara le itikii sau e unune kirah.  
\p Famais ke siaroh usuf o sing God Tama kerer ke sing Karisito Iesu, Tom Fafaliu kirer.   
\s1 Foron Famfamu na Lotu  
\p
\v 5 Ia la koseng ta wo aiwa na Krit,\f + \fr 1:5 \ft Krit i e nenge tara bit ma ifuun e maleh aiwa lo.\f* isi ok fatortores fakasi foron foim ae biil i rop tah ke ok tim pes ti foron famfamu na lotu na foron maleh, arae tom ia patrai ta o.  
\v 6 \x - \xo 1:6 \xt 1Timoti 3:2-7\x*Aunbiing on tim pes ti famfamu, on tim pes kaltu ae biil ti tuk lo, itikii sau e antu ke berberat kia rin foron tom unune ma biil ri tiu ri la ini sinangun talos, ma biil rin foron tom ongen fabulwar.  
\v 7 Nenge famfamu na lotu ae le in parpar kaleh na foron foim ke God, in rokap le in kaltu ae biil ti tuk lo. Biil in falaumet u tom, biil in tom ngaliaf sape, biil in tom ininmet, biil in tom fapaket, ke biil in tom akalemok.  
\v 8 Isau le in kaltu una somangat pes fanu una matanfel kia, in ier la isi rokap na sinang, in nagogon fakasi wolwol kia tom, in tom tortores, in kalkaluu na mata God ke in fatortores fakasi liu kia.  
\v 9 In posefat na orek tekentu ae ri ka fausum ta u ini, isi i sabin ik farakrakai fanu ini fafausum ae i tekentu ke ik famalal sinangun fanu ae ri tikale Rokap na Fafas la.   
\s1 Pol i Fanau Taitus na Foim kia  
\p
\v 10 Foron famfamu na lotu rin mi na foron rokap na sinang arae, wara le ifuun e fanu ri ongen ufu fafausum tekentu ma ri foron tom orek foes ke foron tom famfabal. Ifuun lo ri e fan Iudaia, ae ri tara la le, rin kiit pununfon fanu tamat tikii namin nagogon ke Moses.  
\v 11 On babat na ngusri, wara le ri famam falaulau unune ken fanu na fale matanfel ini matngan fafausum ae biil i rokap le rin fausum fanu ini. Ri tel u sau arae una fabal pes pitkalang sing fanu.  
\v 12 Nenge profet tom tina Krit i use ta u aragii, “Fan Krit ri foron tom lemlemet, sinangu ri i laulau arae foron muruuw, ri foron tom angos, ke ri foron tom kiimkiim.”  
\v 13 Ma orek ken profet ae ulo ri, i tekentu kanaka. Pesu, on fakiing ri isi unune kiri ik tekentu,  
\v 14 isi gong mang ri mi na foron titiipapah foes ken fan Iudaia ke na nagogon ken fanu ae biil ri somangat pes tekentu.  
\v 15 Fanu ae balri i kalkaluu, foron tier tikii i kalkaluu usuf ri, isau le fanse ae balri i duh ma biil ri unune, foron tier tikii i duh usuf ri. Wolwol tikii kiri i duh na mata God ma biil ifasi rin iliim sani i tortores.  
\v 16 Ri use u le ri usum lo God, isau le sinangu ri i fakawe ufu. Ri fanu laulau kanaka tom, ri foron tom ongen fabulwar ma biil ifasi le rin tel ti foim rokap.   
\c 2  
\s1 Taitus in Fausum ri ini Tekentu na Fafausum  
\p
\v 1 Isau le wo, on fausum ri ini fafausum ae i tortores ini fafausum tekentu.  
\v 2 On fausum foron tubunkak isi wolwol kiri in malal tom, rik liu ini matngan liu ae ifasi fanu rin bulat lo ri, rik nagogon fakasi sinangu ri tom ke rik tekentu na unune, na sinangun famais ke na tifat kiri na palgan tatawin.   
\p
\v 3 Ke on fausum foron wok sabin isi rin liu ini sinangun bulat, gong ri orek kumkum ke gong ri lasan na umin ifuun e wain, isau le rin fausum fanu ini sani ae i rokap.  
\v 4 Rin tel u arae isi rik fausum kelefin fufuuh isi rik ier isi foron antu ri turan berberat kiri  
\v 5 ke isi rik nagogon fakasi wolwol kiri tom, ma isi liu kiri ik kalkaluu. Rin lasan na tumarang matanfel kiri, rin tel rokap na sinang, ke rik fapu ri na piklin foron antu ri. Rin tel u arae, isi gong tikas i orek laulau una orek ke God.   
\p
\v 6 Ke ifasi sabin arae, on farakrakai foron guam isi rin nagogon fakasi wolwol kiri tom.  
\v 7 Na foron tier tikii, on tel rokap na sinang, isi ik arae rokap na tintof na matri. Aunbiing o fausum ri, on finngas tortores na sinang, ke ok foim ini bulat.  
\v 8 Ke on use foron orek ae i tortores, isi biil tikas ifasi in belbel orek ulo wo, isi fanu ae ri tikale Rokap na Fafas rik matlawen, wara le biil kere tel ti tier laulau isi ifasi rik use kerer.   
\p
\v 9 On fausum foron fafauun isi rik fapu ri na piklin foron laulaumet kiri ke isi rik totof isi falaes ri na foron foim tikii ri tel u, gong ri kiliis orek kiri,  
\v 10 ma gong ri sukuum ri. Isau le rin finngas rokap na sinang, isi ifasi foron laulaumet kiri rik unune lo ri. Ke na foron tier tikii ae ri tel u, fafausum lo God Tom Fafaliu kirer, ik fapti gesges na balan fanu.   
\p
\v 11 Wara le famais ke God ae i ta fafaliu la, ka tapiek ta usuf fanu tikii.  
\v 12 Famais ae, i fausum kerer isi keren fin koseng foron sinang ae biil i tortores ini wolwol ke God ke koseng foron wolwol laulau tina piklinbat. I fausum kerer sabin isi keren nagogon fakasi wolwol kirer, ke isi liu kirer ik tortores ma kerek liu fafasi ini wolwol ke God na liu igii,  
\v 13 aunbiing kere nene ini unune isi biingen laes ae in tapiek. Biing ae, i e biing ae Iesu Karisito, tara God ke Tom Fafaliu kirer in tapiek ini memeh kia.  
\v 14  \x - \xo 2:14 \xt BukSong 130:8; KisimBek 19:5; Lo 4:20; 7:6; 14:2; 1Pita 2:9\x*I ta ta liu kia isi kerer, una fiil fafis kerer koseng foron sinang laulau tikii kirer, ke ik fakalkaluu kerer isi kerek tapiek fanu tutus kia, ma isi kerek fanu una lala ier isi tel foron rokap na sinang.   
\p
\v 15 Foron tier igii, on fausum ri ini. On farakrakai ri ke ok fakiing ri ini rakrakai ae God i ta ta u usuf o. Gong o somangat pes tikas isi in puris o.   
\c 3  
\s1 Rokap na Liu ae foron Tom Unune rin Mi lo  
\p
\v 1 On fapitil wolwol ken fanu sabin isi rin fapu ri na piklin foron famfamu na matanfuntih ke na piklin foron tom nagogon. Rin wong sing ri ma rik geges isi tel foim ae i rokap.  
\v 2 Gong ri use fakumkum tikas, gong ri fafating, rin fofo ini fanu ke rin finngas bulat usuf fanu tikii.   
\p
\v 3 Wara le kerer sabin pakanini kere talos tah ma kere ongen fabulwar tah. Ri lame fager ta kerer ma kere ka tapiek fafauun ta ken marmarsan wolwol laulau ke ken marmarsan laes na pununfo. Ma liu kirer ifuun ta ini sinangun wol isi falaulau fal ke kere ka bala laulau la. Fanu ri ememse ta kerer ke kerer sabin kere ka ememse ta fal.  
\v 4 Isau le aunbiing rokap na sinang turan famais ke God Tom Fafaliu kirer ka tapiek malal,  
\v 5 ka faliu kerer. Biil i faliu kerer wara na tortores na sinang ae kere tel ta u, biil. Na famais kia tom. I sufe ufu foron sinang laulau kirer ke Tanwa Kalkaluu ka ta liu fuuh sing kerer aunbiing kere pang fuuh.  
\v 6 God i fore ta Tanwa Kalkaluu usuf kerer ma kere ka fuun ini, wara lo Iesu Karisito, Tom Fafaliu kirer.  
\v 7 Wara na famais kia tom, ka foteng ta kerer le kere foron tom tortores na mata ma ka fakale ta kerer ini liu fitliu ae kere nene isi ini unune.  
\v 8 Orek igii i tekentu kanaka. Ma ia ier le on farakrakai foron tier igii, isi fanu ae ri ka unune ta lo God, in rakrakai e wolwol kiri isi ta liu kiri tom na foron rokap na foim. Foron tier igii i rokap kanaka ma in lupes fanu tikii.   
\p
\v 9 On fin koseng foron talos na fapue, ususe na foron mat ke gong o fakep ke fabalkut kunan nagogon ke Moses, wara le matngan sinang ae i tier foes sau, ma biil in to lupes o.  
\v 10 Male tikas i tempaek foron tom unune la, ke on fakiing u. Isau male biil i ongen pes orek kiam, ke ok bele fakiing u sabin, male biil tom i wong, ke suaf u.  
\v 11 Matngan kaltu arae, on usum sau le ka la ger tah ma ifuun e liu kia ini sinang laulau. Ma sinangu tom i tel u isi in fiu.   
\s1 Farfarop na orek ke Pol usuf Taitus  
\p
\v 12  \x - \xo 3:12 \xt Aposel 20:4; Efeses 6:21,22; Kolosi 4:7,8; 2Timoti 4:12\x*Aunbiing ian wuun Artemas le Tikikus unaisam, on totof rakrakai tom isi on la ma ok tafe iau na Nikopolis, wara ia ka puput ta le ian melmel bii aiwa na foron funiil ae falifu i mir la.  
\v 13  \x - \xo 3:13 \xt Aposel 18:24; 1Korin 16:12\x*On lupes fakasi Senas tom tasum na nagogon ru e Apolos ini foron tier tikii ae run dar u na ninla kiruh.  
\v 14 Fanu kirer rin falasan ri tom na ta liu kiri na tel rokap na foim, isi liu kiri ik mel e fua ma ifasi rik lupes foron lauu. Biil i rokap le liu kiri biil in mel e fua.   
\p
\v 15 Fanu tikii igii naisang, ri ta orek an famais kiri usuf o. Ta orek an famais kimem usuf foron tom unune ae ri ier kanaka isi kemem. Famais ke God usuf gam tikii.