\id 1JN - Fanamaket new \h 1 Jon \toc3 1Jon \toc2 1Jon \toc1 Leta Famu ke Jon \mt1 Leta Famu \mt1 ke Jon \imt1 Orek famu \ip Leta igii Jon i siit ta u. I neng lon nenge sangful ini u e kalalik na fafausum ke Iesu. Ka tubunkak mang ke ka siit u e leta igii, aunbiing i kiis na Efeses. I siit u usuf foron tom unune ae na Eisia. \ip Jon i fas ri le rin tifat na unune kiri lo God Tama kerer ke lo ke Kalalik, Iesu Karisito. Ke male ri ier isi God, ke rin ier sabin isi foron talri. Famais i nenge tier laumet. \ip Ke ka fas ri sabin isi rin tumarang isi foron tom fafausum famfabal. Foron tom famfabal igii, ri use u le Iesu biil i tapiek kaltu toh tah. Ri wol le pununfo ri i tier laulau ke Iesu biil ifasi in tapiek kaltu arae kerer. Foron tom famfabal ae ri use u sabin le tasum i tier laumet ma famais ke rokap na sinang i tier foes sau. Fanu ae ri use u arae, ri foron tuui ke Karisito, pesu Jon ka fas kerer le keren tumarang isi ri. \iot Leta Famu ke Jon i aragii: \io1 1:1-4 Iesu i e Orek na Liu \io1 1:5—2:27 Malal turan kubunor \io1 2:28—3:10 Berberat ke God ke berberat ke Satan \io1 3:11—4:21 Famais \io1 5:1-21 Unune lo Karisito \c 1 \s1 Orek na Liu \p \v 1 \x - \xo 1:1 \xt Jon 1:1\x*Kemem fafas ini ier ae, i e Orek na Liu, ae na tanwaran fakfakiis, ka kiis tah. Keme ka ongen ta u, keme ka par ta u ini matmem, keme ka kanap ta u ma keme ka sigil ta u ini liumem. \v 2 \x - \xo 1:2 \xt Jon 1:14\x*Ke Liu ae, ka tapiek malal, keme ka par ta u ke keme ka famalal u. Ma igii keme ka fafas ini usuf gam, i e Liu Fitliu ma i kiis ta tura Tama ma ka tapiek malal usuf kerer. \v 3 Keme fas gam ini ier ae keme ka par ta u ke keme ka ongen ta u, isi ik tikii lo kerer, arae sau i tikii lo kemem tura Tata ke tura ke Kalalik, Iesu Karisito. \v 4 Keme ka siit foron tier igii, isi kerek fuun ini laes. \s1 God i e Malal \p \v 5 Fafas igii, keme ongen u sing Iesu Karisito ke keme ka fas gam ini, le God i e malal ma biil tom ti kubunor lo. \v 6 Male kere tara le, i tikii lo kerer tura God, isau le kere kiis tom na kubunor, ke kere lem ma biil kere liu namin tekentu. \v 7 Male kere la na malal, arae God i kiis na malal, ke in tikii lo kerer ma dawu Iesu ke Kalalik, in fafuu kerer koseng foron sinang laulau tikii kirer. \p \v 8 Male kere tara le, biil ti sinang laulau kirer, ke kere fabal fafis kerer tom ma biil ti tekentu lo kerer. \v 9 Male keren fapos foron sinang laulau kirer, ke God ae i fasuut orek kia la ma i tel tortores na sinang la, in pa ufu foron sinang laulau kirer ke ik fafuu kerer koseng foron sinang tikii ae biil i tortores. \v 10 Male kere tara le biil kere tel ta ti sinang laulau, ke kere tel God arae nenge tom lemlemet ma orek kia biil i kiis na liu kirer.\x - \xo 1:10 \xt Rom 3:23\x* \c 2 \s1 Karisito i e Tom Falupes kirer \p \v 1 Berberat kiak, ia siit foron tier igii usuf gam isi gong gam tel sinang laulau. Isau male tikas i tel sinang laulau, imel e tom falupes kirer in tipes kerer sing Tata, i e Iesu Karisito, Tom Tortores. \v 2 I tom i met ta arae tunmapek una fiil ufu kerer koseng foron sinang laulau kirer ma biil kirer sau, biil. Ken fanu tikii sabin na piklinbat. \p \v 3 Male kere misuut na foron nagogon ke God, ke i famalal u le kere usum lo God. \v 4 Male tikas i tara le, “Ia usum lo God,” isau le biil i to misuut na foron nagogon kia, i tom lemlemet ma biil ti tekentu lo. \v 5 Isau male tikas i misuut na orek ke God, famais ke God ifuun na liu kia. Ma fakileng igii in finngas u le kere patep lo God: \v 6 Male tikas i tara le i patep lo God, ke liu kia in arae liu ke Karisito. \s1 Nagogon Fuuh \p \v 7 \x - \xo 2:7 \xt Jon 13:34\x*Foron rokap na talang, biil e nagogon fuu igii ia siit u usuf gam, biil. Neng tofe sau ae gam ongen u la tinpakanini. Nagogon tofe igii, i e fafas ae gam ka ongen ta u. \v 8 Isau le nagogon igii ia siit u usuf gam, i fuu sabin ma tekentu lo, ri ka par ta u na liu ke Karisito ke na liu kimi sabin. Wara le kubunor ka roprop lalala ma tekentu na malal ka popos tah. \p \v 9 Male tikas i tara le i kiis na malal, isau le i ememse tualik, ke i kiis biitom na kubunor. \v 10 Isau male tikas i ier isi tualik, ke i kiis na malal ma biil sabin ti tier na liu kia in faluut u. \v 11 Ma se i ememse tualik, i kiis na kubunor ma i la na kubunor. Biil i to usum na falifu sa i la ulo, wara le kubunor ka fakut ta mata. \q1 \v 12 Ia sisiit usuf gam, berberat, \q2 wara le God ka pa ufu ta foron sinang laulau kimi na asa Karisito. \q1 \v 13 Ia sisiit usuf gam foron tamankak, \q2 wara le gam ka usum ta lo ier ae i liu famu na tanwaran fakfakiis. \q1 Ia sisiit usuf gam foron guam, \q2 wara le gam ka fapu ta rakrakai ken kaltu laulau. \q1 Ia sisiit usuf gam berberat, \q2 wara le gam ka usum ta lo Tata. \q1 \v 14 Ia sisiit usuf gam foron tamankak, \q2 wara le gam ka usum ta lo ier ae i liu famu na tanwaran fakfakiis. \q1 Ia sisiit usuf gam foron guam, \q2 wara le gam rakrakai \q2 ma orek ke God i kiis na liu kimi \q2 ke gam ka fapu ta rakrakai ken kaltu laulau. \s1 Gong gam Ier isi Sinang tina Piklinbat \p \v 15 Gong gam ier isi piklinbat turan foron tier sabin tin lo. Male tikas i ier isi piklinbat, biil i ier isi Tata. \v 16 Wara le foron tier tikii tina piklinbat arae wolwol laulau tina pununfo, sinangun ram ke sinangun got ini foron minsik, biil i la sing Tama kerer, biil. Tinaga tom na piklinbat. \v 17 Piklinbat turan foron wolwol laulau tikii tin lo, in mangmangal, isau le se i mi na wolwol ke God, in liu fitliu. \s1 Foron Tuui ke Karisito \p \v 18 Berberat, kere mang igii na foron farfarop na aunbiing. Gam ongen ta u le tuui ke Karisito in tapiek ma igii, ifuun e tuui ke Karisito ka tapiek tah. Pesu, keren usum le farfarop na aunbiing mang igii. \v 19 Foron tuui ke Karisito, ri kiis ta tura kerer, isau le biil ri talrer tutus, pesu ri ka la koseng kerer. Male ri talrer tutus, ke rin kiis fitliu naisrer. Isau le igii, ri ka la koseng ta kerer, wara le biil tikas lo ri i talrer. \p \v 20 Isau le gam, Ier ae i Kalkaluu ka ta ta Tanwa Kalkaluu usuf gam ma gam tikii gam usum na tekentu. \v 21 Biil ia sisiit usuf gam wara le biil gam usum na tekentu, biil. Ia sisiit usuf gam, wara le gam usum na tekentu ma biil ti lem lo. \v 22 Se i tom famfabal? Ier ae i fakawe le Iesu biil e Mesaia. Se i use u arae, i e tuui ke Karisito, wara le i fakawe ufu Tama ru e ke Kalalik. \v 23 Male tikas i fakawe ufu Kalalik ke God, i fakawe ufu Tama sabin. Isau le se i fapos ke Kalalik, i fapos Tama sabin. \p \v 24 I rokap le foron fafausum ae gam ongen u la tinpakanini, gamen pose papte u. Male gamen tel u arae, ke gamen patep sabin lo Kalalik ke lo Tama. \v 25 Igii e sani ae i falimlim ta kerer ini, i e liu fitliu. \p \v 26 Ia siit foron tier igii usuf gam, una famalal gam ini fale fanu ae ri ier isi lame fager gam. \v 27 Ma gam ka kep ta Tanwa Kalkaluu sing Karisito ma ae lo gam. Pesu, biil gam dar tikas sabin isi in fausum gam. Aunbiing Tanwa Kalkaluu i fausum gam ini foron tier tikii, gamen misuut na fafausum kia, isi gamek patep lo Karisito. Wara le fafausum ken Tanwa Kalkaluu biil e famfabal, biil. I tekentu. \s1 Berberat ke God \p \v 28 Ma igii, berberat, fitliu gamen patep lo Karisito, isi aunbiing in tapiek, keren kep balamas ma biil keren matlawen na mata na aunbiing in tapiek. \p \v 29 Male gam usum le Karisito i tom tortores, ke gamen usum sabin le fanu tikii ae ri tel sani ae i tortores, ri berberat ke God. \c 3 \p \v 1 \x - \xo 3:1 \xt Jon 1:12\x*Fanu ri! Biil i fangfang e famais ae Tata i ta ta u usuf kerer, isi ik foteng kerer arae berberat ke God. Ma i tekentu tom le kerer berberat kia. Fanu na piklinbat biil ri usum lo kerer, wara le biil ri usum lo God. \v 2 Foron rokap na talang, igii kere ka tapiek berberat ke God mang ma arafa keren tapiek arae namih, biil biitom kere usum. Isau le kere usum le aunbiing Karisito in tapiek, ke keren tapiek arae i, wara le kerek par fatus u mang. \v 3 Fanu tikii ae ri nene u ini unune, ri fakalkaluu ri la tom, arae i tom i kalkaluu. \p \v 4 Fanu tikii ae ri tel sinang laulau, ri lek nagogon, wara le sinang laulau, i e sinangun lek nagogon. \v 5 \x - \xo 3:5 \xt Jon 1:29\x*Isau le gam usum le Karisito i tapiek ta aga na piklinbat isi in tel ufu foron sinang laulau kirer. Ma i tom biil ti sinang laulau kia. \v 6 Biil tikas ae i patep lo Karisito, in tongon tel sinang laulau, biil. Se i tongon tel sinang laulau, biil biitom i par u ke biil sabin i usum lo. \p \v 7 Berberat, gong gam somangat pes tikas isi in lame fager gam. Se i tel sani i tortores, i tom tortores, arae Karisito i tom tortores. \v 8 Se i tongon tel sinang laulau, i kalalik ke Satan, wara le Satan i tel sinang laulau la tom tina tanwaran fakfakiis. Ma wara ae Kalalik ke God ka tapiek, isi in falaulau foim ke Satan. \v 9 Biil ti kalalik ke God, in tongon tel sinang laulau, wara le liu ke God ae sing i. Biil ifasi in tongon tel sinang laulau, wara le i kalalik ke God. \v 10 Ifasi keren iliim fanse ae ri berberat ke God ke fanse ae ri berberat ke Satan. Wara le se ae biil i tel sani i tortores ke se sabin ae biil i ier isi tualik, biil i kalalik ke God. \s1 Keren Famais Faliu \p \v 11 \x - \xo 3:11 \xt Jon 13:34\x*Igii e fafas ae gam ongen ta u tina tanwara: Keren famais faliu ini kerer. \v 12 \x - \xo 3:12 \xt Stat 4:8\x*Gong kere arae Kain, i kalalik ke Satan, pesu ka siimete tualik. Ma isi sani ka siimete u? I wara le sinangu Kain i laulau ma sinangu tualik i tortores. \v 13 Foron tuaklik, gong gam bitit male fanu tina piklinbat ri ememse gam. \v 14 \x - \xo 3:14 \xt Jon 5:24\x*Kere usum le kere ka la koseng ta minet una liu, wara le kere ier isi foron tualikrer. Isau le se ae biil ti sinangun famais sing i, i met biitom. \v 15 Se i ememse tualik, i nenge tom sisiimete. Gam usum le biil ti tom sisiimete imel e liu fitliu sing i. \p \v 16 Keren usum na famais tekentu aragii: Karisito i lin liu kia ta isi kerer. Pesu, kerer sabin keren lin liu kirer isi foron tualikrer. \v 17 Male tikas ae ifuun e minmara i par nenge tualik i bilbiling, isau le biil i mais u, i malal le biil ti famais ke God na liu kia. \v 18 Berberat, gong kere mais foron tualikrer ini orek ke ini ngusrer sau. Keren mais ri tom ini foim kirer ke ini tekentu. \v 19 Aunbiing kere tel u arae, kere usum le kere mi na tekentu ma balrer in kiis aunbiing kere ti na mata God. \v 20 Taftawa le wolwol kirer i tiu kerer le kere sir, kere usum le God i laumet na wolwol kirer ma i usum na foron tier tikii. \p \v 21 Pesu, foron rokap na talang, male wolwol kirer biil i tiu kerer, ke keren ti na mata God ini balamas \v 22 ma kerek kep sani ae kere sising u isi. Wara le kere misuut na nagogon kia ma kere tel sani ae i falaes u la. \v 23 \x - \xo 3:23 \xt Jon 13:34; 15:12,17\x*Ma igii e nagogon kia: Keren unune na asa ke Kalalik, Iesu Karisito, ma kerek famais faliu ini kerer arae tom i fas ta kerer. \v 24 Fanse ae ri misuut na nagogon kia, ri patep lo God ma God i patep lo ri. Ma kerer, keren usum le God i patep lo kerer aragii: Kere usum lo, wara na Tanwa Kalkaluu ae i ta ta u usuf kerer. \c 4 \s1 Gamen Tof foron Tanwa tikii \p \v 1 Foron rokap na talang, gong gam unune sape lon fanu ae ri tara le Tanwa Kalkaluu i ta orek usuf ri, gong. Gamen tof foron tanwa tikii isi gamek par u le i la sing God le biil. Wara le ifuun e profet famfabal ri ka sarara ta na falifu tikii. \v 2 Gamen iliim Tanwa God aragii: Fanu ae ri fapos u le Iesu Karisito i tapiek ta aga arae kaltu toh, Tanwa ae lo ri, i la sing God. \v 3 Isau le fanu ae biil ri fapos Iesu, tanwa ae lo ri, biil i la sing God. Matngan tanwa ae i e tuui ke Karisito, ae gam ongen ta u le in tapiek ma igii mang ta na piklinbat. \p \v 4 Berberat, gam berberat ke God tom ma gam ka fapu ta rakrakai ken foron profet famfabal, wara le Tanwa ae lo gam i rakrakai kanaka lon tanwa ae lon fanu tina piklinbat. \v 5 Ri tina piklinbat, pesu ri use foron tier la tom tina piklinbat ma fanu tina piklinbat ri wong la tom sing ri. \v 6 Kerer ke God ma fanse ae ri usum lo God, ri wong la sing kerer. Isau le fanse ae biil ke God, biil ri wong la sing kerer. Ma keren iliim Tanwan tekentu ke tanwan famfabal sau arae. \s1 God tom e Famais \p \v 7 Foron rokap na talang, keren famais faliu ini kerer, wara le sinangun famais, i e sinangu God tom. Fanu tikii ae ri famais la, ri berberat ke God ma ri usum lo God. \v 8 Se ae biil i usum na famais, biil i usum lo God. Wara le God e famais. \v 9 God i finngas famais kia aragii usuf kerer: I wuun ufu itikii tutus e ke Kalalik uga na piklinbat, isi kerek kep liu sing i. \v 10 Igii e famais tekentu: Biil le kere ier ta isi God, biil. God tom i ier kanaka ta isi kerer ke ka wuun ufu ta ke Kalalik isi in met arae tunmapek una fifiil na foron sinang laulau kirer. \v 11 Foron rokap na talang, wara le God i ier kanaka ta isi kerer, ke kerer sabin keren famais faliu ini kerer. \v 12 \x - \xo 4:12 \xt Jon 1:18\x*Biil biitom tikas i par ta God. Isau male kere famais faliu ini kerer, ke i finngas u le God i patep lo kerer ma famais kia i kuruur na liu kerer. \p \v 13 Kere usum tom le kere patep lo God ke God sabin i patep lo kerer, wara le i ta ta Tanwa tom usuf kerer. \v 14 Keme ka par ta u ke keme ka famalal u le Tata tom i wuun ta ke Kalalik arae Tom Fafaliu ken fanu tikii na piklinbat. \v 15 Male tikas i fapos u le Iesu i e Kalalik ke God, God i patep lo ma i patep lo God. \v 16 Pesu, kere ka usum ta na famais ke God usuf kerer ke kere ka luun ta unune kirer lo. \p God i e famais. Se i famais la, i patep lo God ma God i patep lo. \v 17 Male i arae, ke famais ke God i kuruur na liu kirer, ma na biingen nagogon, keren kep balamas, wara le liu kirer aga na piklinbat ifasi arae liu ke Karisito. \v 18 Se i mel e famais ke God na liu kia, biil i soke la. Tekentu na famais i tel ufu soke la, wara le se i soke la, i usum le in kep fangungut ae namih. Ma se i soke la, tekentu na famais biil i kuruur na liu kia. \p \v 19 Kere famais la, wara le God tom i ier famu ta isi kerer. \v 20 Male tikas i tara le i ier isi God, isau le i ememse tualik, i nenge tom lemlemet. Wara le se biil i ier isi tualik ae i par u, biil ifasi in ier isi God ae biil biitom i par u. \v 21 Ma igii e nagogon ae i ta ta u usuf kerer: Se i ier isi God, in ier sabin isi tualik. \c 5 \s1 Keren Unune lo Kalalik ke God \p \v 1 Fanu tikii ae ri unune le Iesu i e Mesaia, ri berberat ke God, ke fanu tikii ae ri ier isi Tama, ri ier sabin isi berberat kia. \v 2 Ma keren usum le kere ier isi berberat ke God aragii: Aunbiing kere ier isi God ma kere ka misuut na foron nagogon kia. \v 3 \x - \xo 5:3 \xt Jon 14:15\x*Keren ier isi God aragii: Keren misuut na foron nagogon kia. Ma foron nagogon kia biil i ngangaten usuf kerer, \v 4 wara le berberat tikii ke God ri ka fapu ta rakrakai ken piklinbat. Ma unune kirer i e tier ae i fapu ta rakrakai ken piklinbat. \v 5 Se ifasi in fapu rakrakai ken piklinbat? Ier sau ae i unune le Iesu i e Kalalik ke God. \p \v 6 Iesu Karisito i tapiek ta ini dan turan dah.\f + \fr 5:6 \ft Fale tom tasum na Buk na Gogoh ri wol le dan i e fakileng na bapitaiso, ke dah i e fakileng na minet ke Iesu\f* Biil i tapiek ta ini dan sau, biil. I tapiek ini dan turan dah. Ma Tanwa tom i famalal u, wara le Tanwa i e Tekentu. \v 7 Ma ituul e fakileng igii rituul fatekentu u le Iesu i e Kalalik ke God: \v 8 Tanwa, dan ke dah, ma rituul somangat turim. \v 9 Kere somangat pes fafamalal la ken fanu, isau le fafamalal ke God i laumet kanaka ma i tom i famalal ke Kalalik. \v 10 Se i unune lon Kalalik ke God, imel e fafamalal igii na bala. Ma se ae biil i unune lo God, i tel God arae nenge tom lemlemet, wara le biil i unune na fafamalal kia ulo ke Kalalik. \v 11 \x - \xo 5:11 \xt Jon 3:36\x*Ma igii e fafamalal ae: God i ta ta liu fitliu usuf kerer ma liu igii ae sing ke Kalalik. \v 12 Se ae Kalalik ke God i kiis na liu kia, i fot u e liu. Ma se ae Kalalik ke God biil i kiis na liu kia, biil i kep liu. \s1 Iesu i e Liu Fitliu \p \v 13 Ia siit foron tier igii usuf gam ae gam unune na asan Kalalik ke God, isi gamek usum le gam ka fot ta u e liu fitliu. \v 14 Ma ifasi keren kep balamas na mata God, wara le aunbiing kere sising ti tier namin wolwol kia, ke in ongen kerer. \v 15 Male kere usum le i ongen kerer la, ke sani ae kere sising u isi, kere usum le kere ka kep ta u. \p \v 16 Male tikas i par nenge tualik i tel sinang laulau, ae biil in lame u una minet, ke in sising isi God ik ta liu sing i. Ia use fanse ae sinang laulau kiri biil i lame ri una minet. Imel e sinang laulau ae i lame fanu la una minet. Biil ia tara le gamen sising usuf God isi in pa ufu sinang laulau kiri, biil.\f + \fr 5:16 \ft I mel e sinang laulau ae God in pa ufu, isau le fale sinang laulau sabin God biil in to pa ufu. Sinang laulau igii in lame kaltu una fiu fitliu. Fale tom tasum ri wol le sinang laulau igii, male tikas i fakawe le Iesu biil i Kalalik ke God.\f* \v 17 Foron tier tikii ae kere tel fager u, i e sinang laulau, isau le imel e sinang laulau ae biil in lame kerer una minet. \p \v 18 Kere usum le berberat ke God, biil mang rin tongon tel sinang laulau. Wara le Kalalik ke God i fofonoi rokap la lo ri, ma Kaltu Laulau biil ifasi in falaulau ri. \v 19 Kere usum le kere berberat ke God ma piklinbat tikii i kiis na piklin rakrakai ken kaltu laulau. \v 20 Kere usum sabin le Kalalik ke God ka tapiek tah, ma ka famalal ta kerer isi kerek usum le God i e God tekentu. Kere patep lo God tekentu aunbiing kere patep lo ke Kalalik, Iesu Karisito. I e tekentu na God ma i e liu fitliu. \p \v 21 Berberat, gamen fofonoi lo gam koseng foron god famfabal.