\id REV - Barok \h WINAWARA \toc3 Winawara \toc1 A Winawara re Jon \toc2 WINAWARA \mt1 A Winawara \mt2 re Jon \ip Ire tokobo ösöxö ina axana bung nang e Jon ixo geet oxe inabo lalaa nang e Krais ixo osen te ine, inexalik a oleleng ne tene nanase idi te döxömen bere Jon ixo geet ina na lörörö xö awat 95. Kö ina axana bung e Domitian ixo warkurai sik kiso Rom ma ixo tengen bara ine a Orong, önga god, ma oleleng ne nangadi xö xönö nang Rom ixo kure, idi toxo lotu wösöt ine. Inexalik abo Kristien belek idi tokoxobo lotu wösöt ina king mee Rom, möxösa, idi toxo nunu bara önga Orong kalik mon, e Jisas Krais a Barok kö God. Io nang, abo Rom idi toxo urulo rua eler mabo Kristien, ma abo tiip tataxin ixo uban a dauleng ne Kristien (pere Winawara 2:10; 2:13; 3:10; 6:9). A aposol nang e Jon, toxoro bulus ine xö gunon ne aömokorot kö muxulamin Patimos. \ip A unine ina ginigeet na i bira, bara \bd ire tabo mana tuu lölös köbo nunu re ire me ire tabo pas ösu abo ölelewen, möxösa, xö xakawam möxö öxöno lagunon, e Jisas Krais a Orong irabo sila esexere ma irabo pas ösu e Satan mabo tultul te ine.\bd* A ginigeet i wöwö mabo aömokorot lölös se God nang irabo ömaso abo tene saban. Inexalik e Krais i öxaxat abo Kristien bere idi tabo mana tuu lölös köbo nunu re idi mabo tatalien deek ke idi ot kö xakawam pua nang e God irabo wadöane idi. Ma ina ginigeet i wöwö ma oleleng ne malalar (ma oleleng ne malalar i lörörö xarnang abo malalar kö ginigeet te Daniel). Inabo malalar a mangana tinenge eöt ma a mon unine idi. A dauleng a unine idi i lölös, inexalik a unine i maras, ma i bira, bere God irabo sila esexere. Io nang, abo Kristien tabo mana tuu lölös köbo nunu re idi. \ip Xö sisila ne xönö Jon ixo pere e Jisas Krais nang ixo ömaras inabo lalaa re ine. Xö Winawara 2-3 Krais ixo isik a tinenge lölös kö pitnö ma ninöng ne lotu ro Esia bere idi tabo mana tuu lölös kaluluonin abo ölelewen. Winawara 4-5 i osen bara e God i deek köba ma i taxin saxit, ma bie bölök ke Jisas a Barok ke ine, ine a Bak kö Sipsip nang ixo liling tewe a pitnö ma ninöng ne bubulut nang i osen abo ömokorot lölös. A sese öpitnö ma ninöng ne bubulut (6:1-8:1) i osen a pitnö ma ninöng ne tauu nang ma ömokorot lölös köba (8:2-11:19). Ma melamu xö ina na, a pitnö ma ninöng ne bile nang i wöwö ma laie re God (15:1-16:21). Satan, a mawak, a propet töxö, ma ina tene ilawa idi takarabo eöt tua ululo wes a laie xö God (12:1-14:20; 17:1-19:5). Krais irabo baling ma irabo kure xirip abo tene saban (19:11-20:15), inexalik bara abo Kristien tabo laxa xö watmaep maxat ma a öxöno lagunon maxat, me idi tabo to ulorexe saxit (21:1-22:17). \c 1 \s1 Jon ixo etöngösen maras mabo lalaa nang e Jisas ixo osen te ine \p \v 1 Ina ginigeet na i etöngösen ulamun abo lalaa nang e Jisas Krais ixo osen, nang e God ixo tabaa ine min bara irabo osen köbo tultul te ine ma inabo lalaa na nang i karabo alilis ma irabo wanot. Me Krais ixo tile a angelo re ine ura re Jon, a tultul kö pu re ine, bara irabo osen inabo lalaa urungan te ine. \v 2 Me Jon iri etöngösen maras mabo lalaa xirip nang ixo pere. Ma iri etöngösen mabo tinenge re God, arixe mabo turunon nang Jisas Krais ixo öwösö. \v 3 Irabo deek ke ewe a öng nang i kos inabo tinenge ne propet na. Ma irabo deek bölök ke ewe idi nang te ölangen ma te muu inabo tinenge möxö ina ginigeet na, möxösa, axana bung iri lörörö im bara inabo lalaa irabo wanot. \s1 Jisas a sisila raxin saxit nang i eka inuanot \p \v 4 Me e, e Jon, e geet ina tinenge na urungan te mum abo marakörö ne lotu möxö pitnö ma ninöng ne xönö mee Esia. \p A abalamu ma malum urungan te mum. Irabo wanot meringan te God, ewe nang i to na, ma ixo to mesila, ma irabo to bölök melamu. Ma irabo wanot bölök meringan kalik abo pitnö ma ninöng ne tanono, ewe idi te tuu mesila xö kinis ne king kö God. \v 5 Ma irabo wanot meringan iat te Jisas Krais bölök, ewe nang ibo etöngösen maras mabo tinenge turunon. Me ine a sila möxö tinaru kaa xalik a minet, me ine i kis ne warkurai sik köbo king möxö öxöno lagunon. \p Io, ine ibo mamaa rö ire ma ixo ölanglanga rewe ire xalik abo magingin saban te ire xö dee re ine. \v 6 Me ine iri kos ölaxa ire xö kingdom pe ine, bere ire tabo pet abo tinörön möxöbo pris urungan te Tamana, a God te ine. Io nang, ire tabo ölet ine ma tabo sixaut bara irabo kure abo lalaa ulorexe. Amen. \q1 \v 7 Pere bang! Ina na i eka inuanot arixe mabo kubu. \q1 Mabo nangadi xirip idi tabo pere ine, \q1 me idi iat bölök ewe idi toxo buso ine. \q1 Ma nangadi xirip möxö öxöno lagunon tabo gee ne tapunuk pönö ine. \qr Turunon saxit, irabo bie xarna na. \p \v 8 Me God, a Orong, nang ine mabo lölös kirip, ewe nang i to na ma ixo to mesila ma irabo to melamu, ine i tengen bira, “E a araun ma a xakawöm.” \s1 A winawara ulamun e Jisas \p \v 9 Me e, e Jon, a tönö e mum. E a öng mere mum kölöme re Krais, me e bölök e tuu lölös köbo tiip nang i ot pösöt ire nang ire möxö kingdom pe ine. Me idi toxo kip tewe e urungan kö muxulamin Patimos, möxösa, e xo wöwörö ma tinenge re God me e xo etöngösen mabo turunon ulamun e Jisas. \v 10 Ma xö Bung ke Orong e xo kis kölöme xö lölös möxö Töxödös ne Tanono. Me e xo ölangen a inöno öng melamu re e, ixo gee xarnang a tauu. \v 11 Ma ixo tengen bira, “Nöngön örobo geet abo lalaa nang nöngön u pere ma örobo tile urungan köbo pitnö ma ninöng ne lotu mee Epeses, Semerna, Pergamam, Taiataira, Sadis, Piladelpia me Laudisia.” \p \v 12 Io, e xo talingen tua werwere bere ewenene i wöwörö rö e. Ma nang e xo tawuxus e xo pere a pitnö ma ninöng ne kinis ne laam ne gol. \v 13 Ma kaluluonin inabo kinis ne laam, e xo pere a öng xarnang a Barok kö Tödi, ma ixo sige sik önga man ömat. Ma a kie toxo pet ma gol ixo iis a böngböngöno ine. \v 14 Ma bebene öxöno ixo pidien xarnang a bebene sipsip ma xarnang a op. Ma nine marna ixo xarnang a kamene ia. \v 15 A nine xexene ixo sisiek xarnang a baras te söngöt kö ia sösöt. Ma inöno ixo xarnang a ginee möxö ari lölöös. \v 16 Ma xö lime tuun te ine, ine ixo tön sik a pitnö ma ninöng ne tii ma önga sele aan, ixo aan kö nine lawa xirip. Ma ixo wan su xalik a ngalna. Ma a mamaran te ine ixo mararang köba xarnang a luono xaken. \p \v 17 Ma nang e xo pere ine, e xo subu xö xexene xarnang a öng i met. Io, ixo bulus a lime tuun te ine lömö re e ma ixo tengen, “Ganim a binuut. E a sila, me e a xakawöm. \v 18 E ina öng na nang ine ma to. E xo met ma lamun na e kis ulorexe. Me e tön sik a ki möxö marame möxö minet ma möxö lagunon ne minet bölök.” \p \v 19 Io nang, nöngön örobo geet inabo lalaa nang u rö pere, ma lalaa nang i önan ot na, ma abo lalaa nang irabo ot melamu xina na. \v 20 Me e rabo öwösö a unine nang ixo mun sik möxö ina pitnö ma ninöng ne tii nang u xo pere xö lime tuun te e, arixe ma pitnö ma ninöng ne kinis ne laam bölök. A pitnö ma ninöng ne tii, idi abo angelo möxö pitnö ma ninöng ne lotu. Ma pitnö ma ninöng ne kinis ne laam, idi a pitnö ma ninöng ne lotu iat. \c 2 \s1 A tinenge uruso xö lotu mee Epeses \p \v 1 Ma ixo tengen bira, “Nöngön örobo geet ina tinenge na urungan kö angelo möxö lotu mee Epeses. \b \pi1 Ina na abo tinenge re ewe nang i tön sik inabo pitnö ma ninöng ne tii xö lime tuun te ine. Ma i önan kaluluonin a pitnö ma ninöng ne kinis ne laam ne gol. \v 2 E ösöxö abo tatalien te mum mabo tinörön lölös bölök ke mum. Me e ösöxö bere mum mo tuu lölös kölöme xöbo tiip. E ösöxö bere mum mo korobo ömaraxen lo abo duöng saban, me mum moxo könönöin idi ewe nang toxo tengen bere idi abo aposol, ma lamun kaim. Me mum moxo pere bere idi toxo etöxö mon. \v 3 E ösöxö bere mum moxo tuu lölös kölöme xöbo tiip me mum moxo örasen abo kinadik kua gene e. Me mum bele lönlön tua wewet bira. \pi1 \v 4 Ma lamun e puk e mum ma önga laa ma i bira. Mum kobo mamaa rö e xarnang mesila. \v 5 Mum morobo döxömen lo abo tatalien deek nang mum moxo subu rewe xalik. Mum moro mana dödöm puxus me mum moro pet xarnang mesila. Ma nang bere mum korobo dödöm puxus, e rabo wan urungan te mum me e rabo kip tewe a kinis ne laam kalik e mum meringan kö xönö möxönan. \v 6 Inexalik önga laa i deek ulamun e mum i bira, bara mum bo melentexin abo tatalien köbo Nikolaitan xarnang e bölök e bo melentexin. \pi1 \v 7 Ewe a öng i eöt ta ölangen kulen ina na, irabo mana tame a tinenge a Töxödös ne Tanono i rengrengen urungan köbo lotu. Ewe re öng i erese deek ma i pas ösu abo ölelewen, e rabo öbala ine bara irabo en a pasuno iaa möxö to nang kölöme xö komo mamaran saxit te God. \s1 A tinenge uruso xö lotu mee Semerna \p \v 8 “Me nöngön örobo geet bölök ina tinenge na urungan kö angelo möxö lotu mee Semerna. \b \pi1 Ina na abo tinenge re e ewe nang a sila ma xakawöm. E xo met me e xo to baling. \v 9 E ösöxö abo kinadik ke mum. Me e ösöxö bere mum mo maris köbo lalaa mera xö pu. Ma lamun mum mere kip a kinis ne asuono orong turunon. Me e ösöxö bere idi nang tobo rengrengen bere idi abo Judeia, idi te tengen ögarin e mum. Inexalik idi kaim bara abo Judeia turunon. Kaim. Idi tobo lolotu wösöt e Satan. \v 10 Ganim e mum pua buburin abo kinadik nang i eka inuanot pösöt e mum. E tengen te mum, Satan i eka ölaxa a uleng ke mum kö gunon ne aömokorot tua könönöin e mum. Me mum morobo örasen a kinadik kö sangaun ne bung. E mamaa bere mum morobo tuu lölös köbo nunu re mum ot nang mum morobo met. Me ewe a öng irabo pet bie, e rabo tabaa ine ma bubuan möxö to. \pi1 \v 11 Ewe a öng i eöt ta ölangen kulen ina na, irabo mana tame a tinenge a Töxödös ne Tanono i rengrengen urungan köbo lotu. Ewe re öng i erese deek ma i pas ösu abo ölelewen, i karabo iuo xö sese öninöng ne minet. \s1 A tinenge uruso xö lotu mee Pergamam \p \v 12 “Me nöngön örobo geet ina tinenge na urungan kö angelo möxö lotu me Pergamam. \b \pi1 Ina na abo tinenge re ewe nang i tön sik ina sele i aan kö nine lawa xirip. \v 13 E ösöxö a xönö nang mum kobo xisixis ee. Mum bo xisixis kö lagunon nang e Satan i kip a kinis ne king ee. Ma lamun mum belek, mum bo kip sik a eseke. Mesila toxo sexomet e Antipas meringan kaluluonin e mum kina lagunon nang e Satan ibo xisixis könan. Me Antipas a öng nang ixobo etöngösen maras mabo turunon ulamun e ma i koxobo wan kalik ina tinörön te ine. Ma xö ina axana bung mum kobo wan talu xalik abo nunu re mum ulamun e. \pi1 \v 14 Ma lamun e rabo puk e mum ma uleng ne lalaa. A uleng ne nangadi kaluluonin e mum ewe idi te mumuu a inausu re Balam, ewe nang ixo usu e Balak kua lalamus ölelebes abo Israel tua enen a nien nang toxoro erabaa min urungan köbo petpuo, ma rua wewet a tatalien ne ilawa. \v 15 Bira iat mon bölök, a uleng kabise kaluluonin e mum ewe idi tobo mumuu abo ausu xöbo Nikolaitan. \v 16 Io nang, mum morobo mana dödöm puxus. Ma nang bara kaim, e rabo wanot pasaxit me e rabo erese midi abo mangana nangadi bira arixe ma sele nang i wan su mera xö ngalake. \pi1 \v 17 Ewe a öng i eöt ta ölangen kulen ina na, irabo mana tame a tinenge a Töxödös ne Tanono i rengrengen urungan köbo lotu. Ewe re öng i erese deek ma i pas ösu abo ölelewen, e rabo tabaa ine merebo manna nang i mun sik. Me e rabo tabaa bölök ine ma önga wat pidien. Ma önga ese maxat toxo geet sik kina wat. Me ine xalik mon nang irabo kip lo, irabo ösöxö sik ina ese. \s1 A tinenge uruso xö lotu mee Taiataira \p \v 18 “Me nöngön örobo geet bölök ina tinenge urungan kö angelo möxö lotu mee Taiataira. \b \pi1 Ina na abo tinenge xö Barok kö God, ewe a nine marake i wawara xarnang a kamene iaa. Ma nine xexene e, idu te xarnang a baras i söt laxiren. \v 19 Me e re maras im ulamun abo tatalien ma abalamu, mabo nunu re mum, mabo tinam ura rö e. Me e ösöxö bere mum moxo tuu lölös köbo tiip ma na im mum mo wewet abo lalaa i deek köba xö nang mesila. \pi1 \v 20 Inexalik arabo puk e mum ma önga laa ma i bira. Mum bo ömaraxen lo e Jesebel, ewe nang ixo tengen bere ine iang a propet. Ma ibo usu abo tultul te e, ma ibo lalamus ölelebes idi rua mumuu a tatalien ne ilawa, ma rua enen a nien nang toxoro erabaa min urungan köbo petpuo. \v 21 Me e xo tabaa ine ma axana bung kua dinödöm puxus, ma lamun kaim ine rua tame. \v 22 Io nang, arabo tewe ine xö öra möxö kinadik ma irabo örasen a kinadik taxin ringan arixe me ewe idi nang toxo maru arixe mine nang bara idi takarabo dödöm puxus. \v 23 Ma arabo sexomet ewe idi nang tobo mumuu ine. Io, abo lotu xirip tabo ösöxö bere e a öng ewe nang e bo wawara siwin abo lalaa kölöme xöbo dinödöm mabo baladi öngöng. Me e rabo balu wuxus a öngöng ke mum eöt mabo tatalien te mum. \pi1 \v 24 Ma lamun a dauleng mere mum meringan Taiataira, mum kobo mumuu ina ausu saban. Mum koxobo kip lo a inausu re Satan, inabo lalaa a dauleng kabise tobo rengrengen bara i lölös sua ösöxö. Me e karabo öriip e mum ma önga tiip kabise. \v 25 Ma lamun mum morobo mana töndik sik inabo turunon nang mum moxoro kip lo ot kö axana bung arabo wanot. \pi1 \v 26-27 Ewe nang i erese deek ma i pas ösu abo ölelewen ma i pet eörin xarnang kö mamaa re e ot kö xakawam, io, arabo tabaa ine ma önga kinis ne warkurai xarnang e xoro kip lo xalik e Mama. E rabo tabaa ine ma ina kinis ne warkurai rua kure abo kantri möxö öxöno lagunon. \q1 ‘Ine irabo kure ölölös idi \q1 ma irabo pörök ölixilik idi xarnang a sosopen nang toxo pet ma pu.’ \mi \v 28 Ma arabo isik bölök a tiinan te ine. \v 29 Ewe a öng i eöt ta ölangen kulen ina na, irabo mana tame a tinenge a Töxödös ne Tanono i rengrengen urungan köbo lotu. \c 3 \s1 A tinenge uruso xö lotu mee Sadis \p \v 1 “Me nöngön örobo geet ina tinenge na urungan kö angelo möxö lotu mee Sadis. \b \pi1 Ina na abo tinenge re ewe nang i tön sik a pitnö ma ninöng ne tanono e God ma pitnö ma ninöng ne tii. E maras ulamun abo tatalien te mum. Ma nangadi tobo rengrengen bere mum mo to sik, inexalik mum moxoro met. \v 2 Laran! Mum moro mana ölölös a lasa nang i nangen bang ma i eka minet, möxösa, e perexulen abo tatalien te mum bara i kala das eöt bang ma mamaa re God. \v 3 Io nang, mum morobo döxömen lo a lasa nang mum moxo ölangen ma moxo kip lo. Mum moro mana dödöm puxus ma moro tame ine. Ma nang bere mum kobo laran, arabo wan urungan te mum xarnang önga tene pinilo. Me mum korobo ösöxö a axana bung arabo wanot pösöt e mum. \pi1 \v 4 Ma lamun a dauleng mere mum meringan Sadis ewe idi nang kaim kö öbiling abo man te idi, tabo wan arixe me e. Me idi tabo sige a man pidien, möxösa, a tatalien te idi a lak töxödös. \v 5 Ewe a öng nang i erese deek ma i pas ösu abo ölelewen, irabo sige bölök ina man pidien xarnang idi. Me e karabo bin tewe a esene ine xalik a buk möxö to, inexalik kö wawara re Mama re e mabo angelo re ine, arabo tengen osen bere ine mere e. \v 6 Ewe a öng i eöt ta ölangen kulen ina na, irabo mana tame a tinenge a Töxödös ne Tanono i rengrengen urungan köbo lotu. \s1 A tinenge uruso xö lotu mee Piladelpia \p \v 7 “Me nöngön örobo geet bölök ina tinenge na urungan kö angelo möxö lotu mee Piladelpia. \b \pi1 Ina na abo tinenge re ewe nang i madakdak köba me i pet eörin xarnang i rengrengen. Me e tön sik a ki re Dewit. Ma lasa nang e sawang, kaim pe öng irabo baxut. Ma lasa nang e baxut, kaim pe öng irabo sawang. \v 8 E maras sik köbo tatalien te mum. Me e ösöxö bere mum ma ulik ne lölös mon. Mum moxo mumuu abo tinenge re e, me mum kaim kö öös tewe a eseke. Io, e re sawang önga marame xö wawara re mum nang kaim pe öng i eöt tua babaxut. \v 9 Pere bang! E rabo pet bule rö idi nang te mumuu re Satan? Idi te tengen bere idi abo Judeia, inexalik kaim bere idi abo Judeia turunon. Kaim. Io, idi te etöxö mon. Arabo ösidien idi bara tabo wanot ma tabo subun kexe xö xexe mum, me idi tabo ösöxö bere e mamaa rö mum. \v 10 Me mum moxo tame abo tinenge re e, io nang, e rabo tuu wi e mum kalik a axana bung möxö ölelewen nang irabo wanot kö öxöno lagunon tua könönöin ewe idi nang te xisixis kö öxöno lagunon kirip. \pi1 \v 11 E re lörörö ra nuanot. Me mum morobo mana töndik sik a lasa nang mum moxoro kip lo, io nang, kaim pe öng irabo kip lo a bubuan ne kinis deek ke mum. \v 12 Ewe nang i erese deek ma i pas ösu abo ölelewen, io, e rabo uru ine xarnang a xösöng möxö gunon ne lotu raxin te God te e. Me ine i karabo wan su baling kalik ina gunon te God. Me e rabo geet a esene e God te e lömö rine. Me e rabo geet bölök a Jerusalem maxat, ina a esene a lagunon taxin te God te e, nang irabo wan su xalik a watmaep meriso re God te e. Ma arabo geet a ese maxat te e bölök lömö rine. \v 13 Ewe a öng i eöt ta ölangen kulen ina na, irabo mana tame a tinenge a Töxödös ne Tanono i rengrengen urungan köbo lotu. \s1 A tinenge uruso xö lotu mee Laudisia \p \v 14 “Me nöngön örobo geet ina tinenge na urungan kö angelo möxö lotu mee Laudisia. \b \pi1 Ina na abo tinenge re ewe nang i pet eörin xarnang ibo rengrengen. E a tene rengrengen a turunon. I eöt bara öngöng irabo nunu kölöme xö atöngösen te e. Me e a unine abo lalaa xirip nang God ixo uxis. \v 15 Me e re ösöxö abo tatalien te mum. Mum kobo madot me mum kobo lelewi. E mamaa bere mum morobo madot bara morobo lelewi. \v 16 Io nang, e rabo gigisip tewe me mum kalik a ngalna e, möxösa, mum kobo lelewi xöba me mum kobo madot köba. \v 17 Öngöng ke mum i tengen bara, ‘E a asuono orong. E xo kip lo a oleleng ne tuluwok. Me e kobo sasaxan lamun te önga laa.’ Ma lamun mum kobo perexulen abo to re mum bara i wöwö ma tiip ma kinadik. Mum kobo maras bara mum abo maris me mum abo pulo. Me mum kobo ösöxö bere mum mo tabuno laplawa. \v 18 E öxaxat e mum bere mum moro kun te uleng ne gol deek mera xalik e, a mangana gol nang e xo söngöt kö ia sösöt tua irewese a biling. Me mum moro kun bira rue mum pa asuono orong turunon. Me e öxaxat bölök e mum bere mum moro kun te uleng ne man pidien mera xalik e rue mum pa sisige. Io nang, mum korobo menge xö tabuno laplawa re mum. Me mum morobo mana kun bölök a wel deek möxö bulbulus kö mara mum rue mum pa winara. \pi1 \v 19 E bo tenge köö me e bo ömokorot ewe idi nang e bo mamaa xöba ulamun idi. Io nang, abo bala mum irabo mana lelewi rue mum pua dinödöm puxus. \v 20 Pere bang! E tuu sik kö marame me e wiwidin. Ma nang bara re öng i ölangen a inöke ma i sawang a marame, e rabo laxa ma arabo an arixe mine. \pi1 \v 21 E xo erese deek me e xo pas ösu abo ölelewen. Io nang, e xo kis arixe me Tata re e xö kinis ne king ke ine. Me ewe a öng i erese deek bölök ma i pas ösu abo ölelewen, io, e rabo ömaraxen lo ine bara irabo kis arixe me e xö kinis ne king ke e. \v 22 Ewe a öng i eöt ta ölangen kulen ina na, irabo mana tame a tinenge a Töxödös ne Tanono i rengrengen urungan köbo lotu.” \c 4 \s1 A kinis ne king kiso xö watmaep \p \v 1 Io, melamu im, e xo wawara me e xo pere önga marame ixo tamasawang sik kiso xö watmaep. Ma a inöno öng nang sila e xoro ölangen, ixoro wöwörö rö e, ma ixo xarnang a önga tauu, ixo tengen bira, “Nöngön örö miang kaa ura, ma arabo osen nöngön ma lasa nang irabo ot melamu xina na.” \v 2 Ma saxit mon, a lölös möxö Töxödös ne Tanono ixo kawönö e. Ma mesila re e, e xo pere önga kinis ne king kingan kö watmaep ma önga tödi ixo kisisik könan. \v 3 Ma öng nang ixo kisisik kingan ixo talien xarnang a nini mangana wat deek nang a lak sisiek köba. Ma a tulamu ixo elulurwein sik a kinis ne king ma ixo xarnang a önga wat maxa nang i deek saxit. \v 4 Ma nine sangaun ma nit ne mangana kinis ne pet warkurai toxo tuu elulurwe sik ina kinis ne king. Ma nine sangaun ma nit ne duöng tataxin toxo kisisik kö inabo kinis möxö pet warkurai. Ma abo man te idi a lak pidien. Ma abo bubuan ne sisila toxo pet ma gol toxo kisisik iat köbo öxödi. \v 5 Ma siek arixe ma barawagas ixo ot meringan kö kinis ne king. Ma pitnö ma ninöng ne laam bibio toxo kisisik mesila xö kinis ne king. Me idi abo pitnö ma ninöng ne tanono xö God. \v 6 Ma mesila bölök kö kinis ne king, a önga xönö ixo xarnang a rasi ma ixo wawara bara toxo pet ma galas, ma ixo maras kirip. \p Ma lörörö xina kinis ne king, a nit ne laa to toxo elulurwein ine. Ma abo marana idi toxo bönöt kirip sik abo aidi mesila ma melamu. \v 7 Io, a sisila ne laa to ixo xarnang önga laion. Ma a sese öninöngin ixo xarnang önga bulmakau, ma a sese önarunin a mamaran te ine ixo xarnang a tödi. Ma a sese önit ixo xarnang önga malaba i wawaa nana. \v 8 A öngöng ke idi a nit ne laa to, ine ma pitnö ma öng ne wawono. Ma abo marna idi öngöng toxo bönöt kirip sik abo aidi, ma xö ene wawono idi bölök. Ma dömön ma xaken idi tekara mamas sua rengrengen bara, \qc “God, a Orong, nang ine mabo lölös kirip, \qc ine i madakdak, i madakdak, i madakdak. \qc Ine ixo to mesila, ma i to na, ma irabo to bölök melamu.” \m \v 9 Io, abo laa to idi tobo ölelet ma tobo ii öraxin ma tobo rengrengen deek ke ewe nang i kis kö kinis ne king, ine ewe nang irabo roro ulorexe. \v 10 Ma nang idi tobo wewet bira, ina nine sangaun ma nit ne duöng tataxin, idi tobo susubu mesilain a öng nang i kisisik kö kinis ne king. Me idi tobo lolotu wösöt ine ewe nang i to ulorexe. Me idi tobo bulbulus abo bubuan ne sisila xö pu mesila xö kinis ne king me idi tobo rengrengen bira, \q1 \v 11 “God, a Orong ke mem, \q1 i töxödös bara tabo ii öraxin nöngön. \q1 Ma i töxödös bere nöngön örobo uruoxe a lölös, \q1 ruasa, möxösa, nöngön u xo uxis abo lalaa xirip. \q1 Ma u xo uxis idi eöt ma mamaa re nöngön. \q1 Me idi te to xarnang nöngön u mamaa bie.” \c 5 \s1 A Bak kö Sipsip ixo sawang a buk \p \v 1 Io, me e xo pere a öng ewe ixo kisisik kö kinis ne king ma ixo tön sik önga buk kö lime tuun te ine. Ma abo buk kö nine lawa xirip. Me idi toxo bulut dik ine ma pitnö ma ninöng ne bubulut. \v 2 Me e xo pere önga angelo lölös ixo xukup taxin bira, “I töxödös se ewe a öng bara irabo liling tewe a bubulut ma irabo palang a buk?” \v 3 Ma lamun kaim pe öng meriso lömö xö watmaep, ma mera xö öxöno lagunon, ma meri xö ene öxöno lagunon bölök bara irabo eöt tua walwalang a buk kua winara laxa xönan. \v 4 Io, e xo gee xöba, möxösa, kaim pe öng ixo töxödös köba bara irabo eöt tua sawang a buk ma bara irabo wawara laxa xönan. \v 5 Ma öng möxöbo duöng tataxin ixo tengen tö e, “Ganim nöngön ta ginee. Pere bang! Ina laion möxö marapun te Juda, ine a Barok Subun kö marapun te Dewit. Ma ixo erse deek ma ixo pas ösu abo ölelewen. Ine i eöt tua xikip tewe a pitnö ma ninöng ne bubulut ma rua sasawang a buk.” \p \v 6 Me e xo pere önga Bak kö Sipsip ixo tuu sik kaluluon kö kinis ne king, ma a nit ne laa to mabo duöng tataxin bölök idi toxo tuu elulurwein sik ine. Ma ixo wawara xarnang bara toxoro sexomet ine. Me ine ma pitnö ma ninöng ne köm ma pitnö ma ninöng ne marna. Me idi a pitnö ma ninöng ne tanono xö God, ewe ixo tile idi xö öxöno lagunon kirip. \v 7 Ma Bak kö Sipsip ixo wanot ma ixo kip lo a buk kalik a lime tuun te ine nang ixo kisisik kö kinis ne king. \v 8 Ma nang ine ixo kip lo, a nit ne laa to arixe ma nine sangaun ma nit ne duöng tataxin idi toxo subu xö pu mesilain a Bak kö Sipsip. Me idi xirip öngöng toxo tön a önga ap arixe mabo bile nang toxo pet ma gol, ma toxo wöwö sik ma kabus i sixine mamaran. Ma ina kabus i xarnang abo siniseng möxöbo nangadi turunon te God. \v 9 Me idi toxo sö ma önga sinö maxat. Ma i bira: \q1 “I töxödös se nöngön bara örobo kip lo a buk \q1 ma örobo liling tewe a bubulut möxönan, \q1 möxösa, idi toxo tut ömet nöngön, \q1 ma u xo kun tewe a nangadi bara rue God ma dee re nöngön. \q1 Me idi meringan kö bung marapun kirip, mabo mangana tinenge xirip, mabo mangana lewene aine idi, mabo kantri xirip. \q1 \v 10 Ma u xo kos ölaxa idi xö önga kingdom bere idi tabo pet a tinörön ne pris uruso xö God te ire. \q1 Me idi tabo kip a kinis ne king kö öxöno lagunon.” \p \v 11 Io, e xo wawara, me e xo ölangen a inöno idi a oleleng ne angelo. Ma xinoxos se idi ixo oleleng ne arip saxit. Ma abo angelo toxo tuu elulurwein a kinis ne king, ma abo nit ne laa to, ma abo duöng tataxin bölök. \v 12 Me idi toxo sö raxin arixe bira: \q1 “I töxödös bara a Bak kö Sipsip ewe idi toxo tut ömet ine, irabo uruoxe a ese raxin ma a kinis ne orong ma nanase ma lölös! \q1 Ma i töxödös bara tabo ii öraxin ine ma bara tabo ölet ine!” \p \v 13 Io, e xo ölangen a sinö re idi abo lalaa xirip nang God ixo uxis. Idi meriso xö balna kubu, mera xö pu, meri xö ene öxöno lagunon, ma kölöme xö balna rasi. Me idi xirip, idi toxo sö bira: \q1 “Tabo ii öraxin ulorexe ma tabo ölet ulorexe ewe nang i kis kö kinis ne king, ma bie bölök kö Bak kö Sipsip! \q1 Ma i töxödös bara idu tabo warkurai ulorexe.” \m \v 14 Ma abo nit ne laa to toxo tengen, “Amen.” Ma abo duöng tataxin toxo subu xö pu, ma toxo lotu wösöt idu. \c 6 \s1 Abo bubulut \p \v 1 Me e xo pere a Bak kö Sipsip ixo liling tewe a sisila möxö pitnö ma ninöng ne bubulut. Me e xo ölangen a öng mere idi abo nit ne laa to, ma inöno ixo xarnang a barawagas ma ixo tengen, “Örö miang.” \v 2 Me e xo pere önga os pidien ma öng ixo kisisik könan ixo tön sik önga bunara, me idi toxo tabaa ine arixe ma önga bubuan ne sisila. Ma i xarnang a umri i ösöxö rua inarsexomet, ma ixo wan tewe rua ögarin a lagunon. \p \v 3 Io, a Bak kö Sipsip ixo liling tewe a sese öninöng ne bubulut me e xo ölangen a sese öninöng ne laa to ixo tengen, “Örö miang.” \v 4 A önga os kabise ixo wanot bölök, ine a lak dadan. Me God ixo isik a warkurai xö öng nang i kisisik könan, bere ine irabo kip tewe a malum kalik a öxöno lagunon bara a marakörö tabo erese ömet kaluluonin idi iat. Ma toxo tabaa ine ma önga sele raxin tua inarse. \p \v 5 Ma a Bak kö Sipsip ixo liling tewe a sese önarun ne bubulut. Io, e xo ölangen a sese önarun ne laa to ixo tengen, “Örö miang.” Io, e xo pere önga os kong. Ma öng nang ixo kisisik könan ixo tön sik a sikel. \v 6 Io, e xo ölangen a inöno öng ixo wanot meringan kaluluonin a nit ne laa to ma ixo tengen bira, “A sam irilöng i eka inot. Ma önga bile möxö wit i eöt ma xinixun ne tinörön möxö önga bung kudun. Ma narun ne bile möxö bali irabo eöt mabo xinixun ne tinörön möxö önga bung bölök. Ma lamun ganim bara mo ögarin abo olip ma wain.” \p \v 7 Ma nang a Bak kö Sipsip ixo liling tewe a sese önit ne bubulut, e xo ölangen a sese önit ne laa to ixo tengen, “Örö miang.” \v 8 Me e xo wawara me e xo pere önga os mimisök. Ma esene öng nang ixo kisisik könan bara, Minet i Orot. Ma a Lagunon Möxöbo Minet ixo muu lörörö rine. God ixo isik a warkurai te idu ulamun önga subana möxö nit ne subana nangadi xö öxöno lagunon kirip, bere idu tabo sexomet idi arixe ma sele möxö inarse, ma bere idu tabo isik ot a irilöng ma miniset, io nang, idi tabo met, ma bara idu tabo tile ot abo gineme axe rua xaxat ömet idi. \p \v 9 Io, ma nang ina Bak kö Sipsip ixo liling tewe a sese öpitnö ne bubulut, e xo pere abo tanono idi nang toxoro met tua gene a tinenge re God ma, möxösa, idi toxo tuu lölös kö tinenge turunon. Me idi toxo kisisik kö ene alta. \v 10 Idi toxo kup taxin bira, “Orong lölös, nöngön a lak madakdak me nöngön a lak turunon. Ma lause im örobo kure abo marakörö möxö öxöno lagunon ma örobo balu wuxus idi ewe nang toxo sexomet e mem?” \v 11 Ma toxo tabaa idi öngöng ma man pidien ma toxo tengen te idi bara, “Mum morobo mamas ulik bang, möxösa, God ixoro tulus sik bara re dauleng tabo met meringan kölöme xöbo unsaxa mum ma meringan te idi ewe nang tobo rörön pösöt a Orong xarnang e mum. Me mum morobo mamas ot nang idi xirip tabo met.” \p \v 12 Me e xo pere a Bak kö Sipsip ixo liling tewe a sese öpitnö ma öng ne bubulut. Io, a gie raxin ixo wanot ma marna xaken ixo bo xöba xarnang a maurine man kong. Ma texe xirip ixo dadan xarnang a dee. \v 13 Ma abo tii toxo subu ura xö pu xö öxöno lagunon xarnang a löwö masie ibo susubu su nang a xiki raxin ibo ömagi idi. \v 14 Ma mango ixo kawam xarnang tobo pulin a man ne ginigeet. Ma abo maii xirip ma abo muxulamin toxo taxase rewe xalik a ngasiene idi. \p \v 15 Io, abo king, mabo tene pet warkurai, mabo umri, mabo asuono orong, mabo tene lölös, mabo tultul arixe me idi ewe nang tokoxobo kis kö ene a lölös möxö önga orong, toxo mun kölöme xöbo lieng ma kaluluonin abo wat möxöbo maii. \v 16 Idi toxo kuwe abo maii mabo wat bira, “Moro subu lömö re mem ma moro umixen e mem kalik a mamaran kö öng nang ibo xisixis kö kinis ne king ma xalik a laie xö Bak kö Sipsip, \v 17 möxösa, a bung taxin ne laie re idu iri wanot. Ma kaim pe öng irabo eöt tua tinuu lölös könan.” \c 7 \s1 A auxileng ke God kö 144,000 \p \v 1 Ma melamu xinabo lalaa, e xo pere a nit ne angelo, idi toxo tuu sik kö nit ne ngusuno öxöno lagunon. Idi toxo tön sik abo nit ne marna xiki rua wewet pi a xiki, bara i bele wawaxat kö öxöno lagunon bara xö rasi ma abo uno iaa. \v 2 Me e xo pere önga angelo xabise ixo önan ot meringan kö xönö nang a xaken ibo önan kaa mee. Ma ixo tön sik a uxileng möxö God nang a lak to. Ma ixo kup taxin arixe urungan kö nit ne angelo ewe nang e God ixo isik a lölös urungan te idiet nit tua ögarin a öxöno lagunon ma rasi bölök. \v 3 Ma ina angelo ixo tengen, “Ganim e muot ta ögarin a öxöno lagunon ma rasi mabo uno iaa, ot nang mem marabo bulus a uxileng ke God lömö xöbo piniene abo tultul kö pu xö God te ire.” \v 4 Io, e xo ölangen a xinoxos se idi ewe nang toxo bulus a auxileng ke God kö piniene idi, bara a 144,000 idi. Me idi meringan kaluluonin abo sangaun ma ninöng ne marapun mee Israel. \v 5-8 Idi toxo bulus a auxileng lömö xöbo sangaun ma ninöng ne arip ne nangadi xöbo öngöng ne marapun: Juda, Ruben, Gat, Aser, Naptali, Manase, Simion, Lewi, Isakar, Sebulon, Josep me Beniamin. \s1 A aölelet uruso xö God ma Bak kö Sipsip \p \v 9 Melamu xina na, e xo pere a önga marakörö raxin! Kaim pe öng ixo eöt tua xokos kirip idi. Idi meringan köbo kantri xirip mabo marapun kirip mabo mangana lewene aine idi xirip mabo mangana tinenge xirip. Me idi toxo tuu sik mesila xö kinis ne king ke God ma ringan kö wawara xö Bak kö Sipsip. Me idi toxo sige a man pidien me idi toxo tön sik a labana beebee. \v 10 Me idi toxo kup taxin bira, \b \q1 “A ineöro ibo önan ot meriso re God te ire, \q1 ewe ibo kisisik kö kinis ne king, \q1 ma meringan bölök kö Bak kö Sipsip.” \b \m \v 11 Io, abo angelo xirip idi toxo tuu elulurwein sik a kinis ne king arixe mabo duöng tataxin mabo nit ne laa to bölök. Me idi abo angelo toxo subu ma wawara ridi uri xö pu mesila xö kinis ne king me idi toxo lotu wösöt e God, \v 12 ma toxo tengen bira: \b \q1 “Mem me aut arixe mabo tinenge re mum! \q1 Ire tabo ölet a God te ire! A mariris i kis se ine ma a tene nanase ine! \q1 Ire tabo tengen deek ke ine ma tabo ii ine! \q1 Abo lölös taxin kirip mere God te ire ulorexe saxit! Amen.” \b \p \v 13 Io, öng möxöbo duöng tataxin ixo ose e, “Ewe ina nangadi na te sige sik a man pidien? Me idi te wanot mole?” \p \v 14 E xo balu ine, “Tödi raxin, e kobo ösöxö. Nöngön u ösöxö sik.” \p Io, ixo tengen tö e, “Ina nangadi nang te wanot meringan kaluluonin abo tiip tataxin. Me idi toxo gis öpidien abo man te idi arixe ma dee ne Bak kö Sipsip. \v 15 Ina na a unine nang idi toxo tuu mesilain a kinis ne king ke God, me idi tobo rörörön kö dömön ma xaken kölöme xö gunon ne lotu raxin te ine. Me ewe nang ibo kisisik kö kinis ne king, irabo kis arixe me idi ma irabo werwere muu idi. \v 16 Idi tekarabo irilöng ma tekarabo minauu baling. A marna xaken bara re mangana lelewi bölök i karabo lewi idi, \v 17 möxösa, a Bak kö Sipsip ewe ibo kisisik kaluluonin a kinis ne king irabo balaure idi ma irabo lamus idi urungan kö ari wuwut nang ibo isik a to. Me God irabo us tewe abo line marana idi.” \c 8 \s1 A sese öpitnö ma ninöng ne bubulut \p \v 1 Ma nang a Bak kö Sipsip ixo liling tewe a sese öpitnö ma ninöng ne bubulut, ringan kö watmaep ixo madödö xö subana axana bung. \v 2 Io, e xo pere inabo pitnö ma ninöng ne angelo nang idi tobo tuu sik kö wawara xö God. Ma toxo isik a pitnö ma ninöng ne tauu re idi. \p \v 3 Ma önga angelo xabise ixo wanot. Ma ixo tön sik önga bile toxo pet ma gol möxö söngsöngöt a kabus i sixine mamaran. Ine ixo wanot ma ixo tuu lörörö xö alta. Ma toxo tabaa ine ma oleleng ne kabus sua bulbulus arixin ma siniseng köbo marakörö re God tua söngsöngöt lömö xö alta nang toxo pet ma gol ma nang i tuu sik mesila xö kinis ne king. \v 4 Ma taba möxö inabo kabus i sixine mamaran arixe mabo siniseng köbo marakörö re God ixo wan kaa xalik a limine a angelo uruso xö wawara re God. \v 5 Ma ina angelo ixo kip lo ina bile ma ixo linge ölaxa a laxit möxö alta xönan. Ma ixo tewe ösu xö öxöno lagunon. Io, a börbörön möxö barawagas, a siek, ma a gie toxo wanot. \s1 Abo pitnö ma ninöng ne tauu \p \v 6 Io, abo pitnö ma ninöng ne angelo nang toxo tön sik abo tauu, toxo tagure bulus sua mamas abo pitnö ma ninöng ne tauu. \p \v 7 A sinila ne angelo ixo mas a tauu re ine. Io, abo tibine ais ma a ia sösöt arixe ma dee ixo tamalinge su xö öxöno lagunon. Ma önga subana möxö narun ne subana öxöno lagunon ixo söt kirip. Ma ixo bie bölök köbo uno iaa xö öxöno lagunon. Öng möxö narun ne uno iaa ixo söt kirip. Mabo pirixö maxa xirip ixo söt bölök. \p \v 8 Ma sese öninöng ne angelo ixo mas a tauu re ine. Ma önga laa xarnang a maii raxin nang i sösöt toxo tewe ösu xö rasi. Ma önga subana möxö narun ne subana rasi ixo xuxulas xarnang a dee. \v 9 Ma önga muxu möxöbo narun ne muxu ne laa to möxö rasi toxo met. Ma önga muxu möxöbo narun ne muxu ne mön bölök toxo saban esexere. \p \v 10 Ma sese önarun ne angelo ixo mas a tauu re ine. Ma önga tii raxin nang ibo bibio xarnang a wöxö dexe ixo subu su meriso xö balna kubu xö önga subana möxö narun ne subana ari mabo wuwut. \v 11 Ma esene ina tii bara e Mele. Ma önga subana möxö narun ne subana ari ixo emele. Ma oleleng ne nangadi toxo met, möxösa, idi toxo inim inabo ari mele. \p \v 12 Ma sese önit ne angelo ixo mas a tauu re ine. Ma önga subana möxö narun ne subana xaken ixo bo, ma önga subana möxö narun ne subana texe ixo bo, ma önga subana möxö narun ne subana tii toxo bo. Io nang, kaim kö bibio xö önga subana möxö narun ne subana axana bung kö xaken, ma xö dömön bölök bie. \p \v 13 Io, nang e xo wawara, e xo ölangen a malaba ixo wawaa kaa uruso xö mango. Ma ixo kup taxin bira: “Irabo saban, irabo saban, irabo saban tö idi xirip ewe idi te kisisik kö öxöno lagunon, möxösa, iri lörörö bara a narun ne angelo xabise, idiet tabo mas abo tauu re idiet.” \c 9 \p \v 1 Ma sese öpitnö ne angelo ixo mas a tauu re ine, me e xo pere a tii nang ixo subu su meriso xö balna kubu ura xö öxöno lagunon. Ma toxo isik a ki re ine rua sasawang a mara lamin kaim pe xakawam möxönan. \v 2 Io, ine ixo sawang a marna mara lamin ma taba ixo taru kaa xarnang a taba möxö ia sösöt taxin saxit. Ma a taba meri xö pu xö mara lamin ixo öködö a xaken ma balna kubu. \v 3 Ma abo kö toxo wan su xalik a taba ura xö öxöno lagunon. Me idi toxo kip a lölös xarnang a lölös köbo kalamasang möxö öxöno lagunon. \v 4 Me idi toxo kip a tinenge bara ganim idi ra ögarin tebo mangana pirixö, bara abo uno iaa möxö öxöno lagunon. Ma lamun ixo eöt te idi rua ögarin kalik mon a nangadi nang kaim pe uxileng ke God kö piniene idi. \v 5 Abo kö kaim kö xikip a lölös sua xaxat ömet a nangadi. Kaim. Ixo eöt te idi bara tabo öxadik köbanin mon a nangadi xö pitnö ne texe. Ma nang idi toxo öxadik köbanin a nangadi, inabo kinadik i eöt mabo kinadik möxö inekara möxö kalamasang. \v 6 Ma kölöme xöbo balna idi xina pitnö ne texe, a nangadi tabo wawara siwin te ngas sua minet, ma lamun idi takarabo eöt tua parasiwin. Idi tabo mamaa bere idi tabo met ma lamun a minet irabo wan kalik idi. \p \v 7 Abo kö toxo xarnang a os i tagur sik kua nuan laxa xö inarse. Ma xö öxöno idi, toxo sige sik a mangana laa xarnang abo bubuan ne gol. Ma abo mamaran te idi ixo xarnang a mamaran kö nangadi. \v 8 A bebene öxöno idi ixo xarnang a bebene öxöno une. Ma abo ngisine idi ixo xarnang a ngisine laion. \v 9 Ma abo böngböngöno idi toxo kait pi arixe ma xönö aen xarnang a auwiwi. Ma inöno wawono idi ixo tam xarnang a oleleng ne os idi tobo sasat saxirin abo karis sua inarse. \v 10 Ma abo kuno idi ibo ekara xarnang abo kalamasang. Ma abo lölös sua öxadik a nangadi xö pitnö ne texe i kis köbo kuno idi. \v 11 Idi ma önga king ewe ixo kure sik idi. Ine ina angelo meringan kö mara lamin kaim pe xakawam möxönan. Ma esene ine xö tinenge mee Israel bara Abadon, ma xö tinenge mee Grik bara Apolion, a unine bara a Tene Ineögarin. \p \v 12 A sisila ne sasaban iri kawam. Ma lamun a nine sasaban nangen bang irabo wanot. \p \v 13 Ma sese öpitnö ma öng ne angelo ixo mas a tauu re ine, me e xo ölangen a inöno öng ixo wanot meringan kaluluonin a nit ne ngusuno alta nang toxo pet ma gol ibo tuu sik kö wawara xö God. \v 14 Ma a inöno ixo tengen kö sese öpitnö ma öng ne angelo nang ixo tön sik a tauu bira, “Örö palas a nit ne angelo ewe te kut dik kö ari raxin Iuperetis.” \v 15 Ma nit ne angelo idi toxoro tagure sik idiet nit tua ulamun ina axana bung nang iat ma ina bung ma ina texe xö ina awat. Io, a angelo ixo palas tewe idiet nit tua sesexomet öng möxö narun ne subana marakörö möxö öxöno lagunon. \v 16 Me e xo ölangen a xinoxos möxöbo umri ewe idi toxo xisin abo os, bara a nine mar ne milion idi. \p \v 17 Abo os arixe me ewe idi nang toxo kisisik lömö xönan, e xo pere idi kölöme xö winawara re e. Me idi toxo wawara bira: Abo auwiwi möxö böngböngöno idi ixo dadan xarnang a ia sösöt, ma ixo wawara ne mango, ma ixo mimisök xarnang a solam. Mabo öxöno os ixo xarnang abo öxöno laion. Ma ia sösöt ma taba arixe ma solam ixo wan su xalik abo ngalna idi. \v 18 Ma önga subana möxö narun ne subana marakörö möxö öxöno lagunon, idi toxo iuo ma toxo met meringan köbo narun ne kinadik, ma i bira: a ia sösöt, a taba, ma a solam nang ixo wan su möxö ngalna idi abo os. \v 19 Ma a lölös möxöbo os ixo nangen kö ngalna idi ma xöbo kuno idi, möxösa, abo kuno idi ixo xarnang abo si. Idi ma öxödi, ewe nang tobo ögarin a nangadi min. \p \v 20 Me ewe idi nang kaim kö minet meringan kö ina narun ne kinadik, kaim idi xo dinödöm puxus xalik abo petpuo re idi. Me idi kaim kö mamas sua lolotu wösöt abo tano saban mabo petpuo nang idi toxo pet ma gol, siliwa, baras, wat ma iaa. Inabo petpuo idi tekebeöt tua winara, bara rua ölöngö ma bara rua nuan. \v 21 Me idi kaim kö dinödöm puxus bölök köbo tatalien ne sexomet tataunin a nangadi, ma abo piöt te idi, ma a tatalien ne ilawa, mabo tatalien ne pinilo re idi. \c 10 \s1 A angelo ma a buk lik \p \v 1 Io, e xo pere önga angelo lölös kabise ixo önan su meriso xö watmaep. Ine ixo xaxain ma kubu, ma önga tulamu ixo kis lömö sik kö öxöno ine, a mamaran tine ixo wawara xarnang a xaken, ma nine xexene ixo xarnang a kamene ia sösöt. \v 2 Me ine ixo tön sik a önga buk lik kö limine ma ixo tamasawang sik. Ine ixo bulus a xexe tuun te ine xö rasi ma xexe kes lömö xö pu. \v 3 Ma ixo kup taxin arixe, ma inöno ixo eöt ma kinup möxö laion. Ma nang ine ixo kup, abo pitnö ma ninöng ne barawagas toxo börön ma toxo tenge. \v 4 Ma nang abo pitnö ma ninöng ne barawagas toxo tenge, e xo eka ginigeet. Inexalik bara a inöno öng meriso lömö xö watmaep ixo tenge lölös bira, “Umingen abo tinenge xöbo pitnö ma ninöng ne barawagas ma u bele geet ösu.” \p \v 5 Ma ina angelo nang e xo pere ine nang ixo tuu sik kö rasi ma lömö xö pu, ixo sasanga kaa sik ma lime tuun te ine uruso xö watmaep. \v 6 Ma ixo sugurno xö esene e God, nang i to ulorexe saxit, ewe nang ixo uxis a watmaep ma öxöno lagunon ma rasi mabo lalaa xirip kölöme re idiet. Ma a angelo ixo tengen, “God i karabo alilis! \v 7 Ma nang bara sese öpitnö ma ninöng ne angelo irabo mas a tauu re ine, io, God irabo pet eörin a apingit te ine nang i umixen sik, xarnang ine ixoro tengen ösu xöbo tultul te ine nang idi abo propet.” \p \v 8 Ma a inöno öng nang e xo ölangen meriso xö watmaep ixo wöwörö baling ura re e bara, “Örö wan ma örö kip lo a buk nang i tamasawang sik kö limine a angelo, ewe i tuu sik kö rasi ma lömö xö pu.” \p \v 9 Io, e xo wan urungan kö angelo, me e xo seng ine bara irabo tabaa e ma ina buk lik. Ma ixo tengen tö e bira, “Örö kip lo ma örö en. Ma irabo maru saban kö balam, ma lamun irabo namien xarnang a musien kö ngalam.” \v 10 Io, e xo kip lo a buk lik kalik a limine ina angelo me e xo en, ma ixo namien xarnang a musien kö ngalake. Ma nang e xo en, a balake ixo maru saban. \v 11 Me idi toxo tengen tö e bira, “Örö tenge xarnang a propet ulamun abo oleleng ne marapun, mabo kantri, mabo mangana tinenge xöbo lagunon, mabo king.” \c 11 \s1 A nine tene palas tinenge \p \v 1 Io, idi toxo tabaa e ma a xönö iaa i xarnang a laa möxö öt abo lalaa, ma toxo tengen te e bara, “Örö wan ma örö öt a gunon ne lotu raxin kö God arixe ma alta. Ma örö kos bölök ewe idi nang tobo lolotu ringan. \v 2 Ma lamun u bele öt a xönö nang kö araman möxö gunon ne lotu raxin, möxösa, toxoro tabaa a nangadi nang kaim bara abo Judeia min. Me idi tabo pas ösu a lagunon madakdak kö nit ne sangaun ma ninöng ne texe. \v 3 Me e rabo tile a nine tene palas tinenge re e. Me idu tabo sige abo man ne tapunuk. Me idu tabo etöngösen ma tinenge re God kö 1,260 ne bung.” \v 4 Me idu a nine uno iaa olip, ma nine kinis ne laam. Me idu tobo ruruu xö wawara xö Orong möxö öxöno lagunon. \v 5 Ma bara re öng i eka könönöin tua ögarin idu, a ia sösöt irabo wan su xalik abo ngalna idu ma irabo ögarin turunin ewe idi abo iuo re idu. Lamun ina na, nang bara re öng i mamaa bara irabo ögarin idu, irabo mana met iat bira. \v 6 Me idu te uruoxe a lölös sua wewet pi a balna kubu bara i karabo bara xö axana bung idu te etöngösen ma tinenge re God. Me idu te uruoxe bölök a lölös sua wuxwuxus abo ari irabo xarnang a dee ma rua isik ot söxsöxöin abo mangana sasaban taxin kirip urungan kö öxöno lagunon nang bere idu te mamaa bie. \p \v 7 Ma nang bere idu tere öxawam a palas tinenge re idu, a mawak irabo kaa meri xö pu xö mara lamin kaim pe xakawam möxönan ma irabo erese me idu. Ma lölös se ine irabo pas ösu idu ma irabo sexomet idu. \v 8 Mabo aidu irabo maru kaluluon kö ngas möxö lagunon taxin, nang toxo tut ömet a Orong ke idu xönan. Me idi tobo rengrengen ma tinenge öwuo xö ina xönö raxin, bere e Sodom me Isip. \v 9 Ma nangadi möxöbo mangana lewene aine idi xirip, mabo mangana marapun, mabo mangana tinenge mabo kantri, tabo ngökngök kina aidu xö narun ne bung ma subana. Me idi tekarabo ömaraxen bara tabo pömös abo aidu. \v 10 Ma abo marakörö möxö öxöno lagunon idi tabo axanan ulamun abo aidu, me idi tabo söwöng ma tabo exulas arabaa kaluluonin idi, möxösa, ina nine propet idu toxoro isik ot a sasaban taxin te idi nang tobo xisixis kö öxöno lagunon. \p \v 11 Ma melamu xö narun ne bung ma subana, a mamas ne to meringan te God ixo tup pe idu. Me idu toxo tuu kaa, me ewe idi nang toxo pere idu toxo buut saban arixe. \v 12 Io, a nine propet töxö ölangen a kinup taxin meriso xö watmaep ixo tengen te idu bira, “Muu moro miang kaa ura!” Ma nang abo iuo re idu toxo ngökngök, idu toxo wan kaa xö önga kubu uruso xö watmaep. \p \v 13 Ma saxit mon, önga gie raxin ixo ögarin a önga subana xönö möxö sangaun ne subana möxö lagunon taxin ma ixo subu su. Ma a pitnö ma öng ne arip toxo met kö ina gie raxin. Ma nangadi nang toxo to sik toxo buut köba ma toxo ölet e God ewe nang ibo xisixis siso xö watmaep. \p \v 14 A sese öninöng ne sasaban iri kawam. Ma lamun a sese önarun ne sasaban iri lörörö im pua nuanot. \s1 A sese öpitnö ma ninöng ne tauu \p \v 15 Io, a sese öpitnö ma ninöng ne angelo ixo mas a tauu re ine. Ma abo inöno a dauleng toxo tenge raxin tiso xö watmaep bira, \b \q1 “Ina kingdom möxö öxöno lagunon iri ot xarnang a kingdom möxö Orong ke ire ma möxö Mesaia re ine, \q1 me ine irabo kis ne king ulorexe saxit.” \b \m \v 16 Ma nine sangaun ma nit ne duöng tataxin ewe nang toxo kisisik köbo kinis ne warkurai te idi mesila re God, idi toxo subu ma wawara ridi uri xö pu ma toxo lotu re God. \v 17 Me idi toxo tengen, \b \q1 “Mem me tengen deek ke nöngön, God, a Orong, nang nöngön mabo lölös kirip, \q1 ewe nang u xo to mesila ma u to na bölök, \q1 möxösa, u xoro kip lo a lölös taxin te nöngön \q1 ma uru urulo ra kis ne king. \q1 \v 18 Abo tabuno nunu xöbo kantri toxo bala laie. \q1 Inexalik a axana bung möxö bala laie re nöngön iri orim. \q1 Ma axana bung iri wanot bölök bara örobo kure abo minet, ma bara örobo isik a xinixun deek köbo propet, idi nang abo tultul te nöngön, \q1 ma bara örobo isik a xinixun deek kö idi bölök a nangadi madakdak ke nöngön ewe nang te ii a esem, idi nang te asuono orong me idi nang te maris. \q1 Ma a axana bung iri ot tua ögarin esexerein ewe idi nang tobo ögarin a öxöno lagunon.” \b \p \v 19 Io, a gunon ne lotu raxin te God tiso xö watmaep ixo tamasawang. Ma kölöme xö gunon ne lotu raxin te ine a laa möxö bubulus a kunubus se God ixo wösö. Ma ixo siek ma a börbörön ne barawagas ma önga gie ixo ot. Ma a tibine ais taxin ixo subu. \c 12 \s1 A une ma a si raxin \p \v 1 Io, önga uxileng taxin ixo wösö riso xö watmaep. Önga une ixo sige sik a xaken, ma a texe ixo kis kö ene nini xexene, ma bubuan möxö sangaun ma ninöng ne tii ixo kis lömö xö öxöno ine. \v 2 Me ine ixo tienen ma ixo lörörö im bara irabo kip barok, ma a barok ixo wawas ine ma ixo xukup ma kinadik. \v 3 Io, önga uxileng kabise ixo wösö riso xö watmaep. A önga si dadan taxin ine ma pitnö ma ninöng ne öxöno, ma sangaun ne köm pine mabo bubuan ne king lömö xöbo öxöno idi öngöng. \v 4 Ma kuno ixo se ösu a önga subana möxö narun ne subana tii meriso xö watmaep ma ixo tewe ösu idi uri xö pu. Ma ixo tuu mesila xö une nang ixo lörörö ra kip barok, ma bara nang iat mon ina une irabo kip barok, ine irabo könöm ine. \v 5 Io, ina une ixo kip önga a bak suxurno ewe nang irabo kis ne king kö öxöno lagunon arixe ma lölös taxin. Inexalik bara idi toxo sat lo ina barok urso lömö re God kö kinis ne king ke ine. \v 6 Ma ina une ixo ulo rup uruso xö xönö tataun kö önga xönö nang e God ixo tagur sik bara rö ine. Ma ringan ee, e God irabo balaure wi ine xö 1,260 ne bung. \p \v 7 Io, a urube ixo raru ruso xö watmaep. E Maikel arixe mabo angelo re ine toxo erese arixe mina si raxin, mabo angelo re ine. \v 8 Inexalik bara a lölös möxö ina si raxin kaim pua eöt, io niang, ine arixe mabo angelo re ine kaim idi mere xönö baling kiso xö watmaep. \v 9 Me idi toxo tewe ösu ina si raxin, me ine iat mon ina si raxin mee mesila saxit, ma te tengen ine bara a tene aupuk bara e Satan ewe nang ibo lalamus ölelebes a öxöno lagunon kirip. Ma toxo tewe ösu ine ura xö öxöno lagunon, arixe mabo angelo re ine. \p \v 10 Io, e xo ölangen a inöno öng meriso xö watmaep ixo tenge raxin bara: \b \q1 “Na im a ineöro ma a lölös ma a kingdom pe God iri wösö ot, \q1 ma a Mesaia re ine iri osen a kinis ne warkurai te ine, \q1 möxösa, a tene aupuk ewe nang ibo wupuk abo tök ke ire kölöme re Krais kö wawara re God köbo axana bung kö xaken ma dömön, \q1 idi tere tewe ösu ine meriso xö watmaep. \q1 \v 11 Abo tök ke ire toxo kaa bulus a lölös se ine ma dee xö Bak kö Sipsip \q1 ma, möxösa, idi toxo etöngösen ma a turunon möxö tinenge re ine. \q1 Me idi kaim kö dödöxömen köbanin abo to re idi. \q1 Kaim. Idi toxo maraxa sik bere idi tabo met. \q1 \v 12 Io nang, mum kirip ewe mum mo kis siso xö watmaep mum morobo axanan. \q1 Inexalik bara irabo saban te idi ra xö öxöno lagunon ma rasi, \q1 möxösa, Satan iri wan su wösöt e mum! \q1 Ine i wöwö ma bala laie, \q1 möxösa, i ösöxö bara axana bung ke ine iri wuruwut.” \b \p \v 13 Ma nang a si raxin ixo ösöxö bara toxoro tewe ösu ine ura xö öxöno lagunon, ine ixo urulo ra waswasak a une nang ixoro kip a barok suxurno. \v 14 Ma toxo tabaa ina une ma nine wawono malaba raxin, tue ine ra winawaa urungan kö xönö nang toxoro tagur sik kö ine xö xönö tataun, ma ringan ee e God irabo balaure wi ine xalik a si raxin kö narun ne awat ma subana. \v 15 Io, a si raxin ixo muro ösu a ari xalik a ngalna xarnang a ari i sesen, bara ina ririn taxin irabo osen tewe ina une. \v 16 Ma lamun a pu ixo top ina une. Ma ixo sawang a ngalna ma ixo könöm tewe a ari nang ixo wanot meringan kö ngalna a si raxin. \v 17 Io, a si raxin ixo bala laie xöba xö une ma ixo wan lo rua inarse arixe mabo baroxorok kabise xö ina une. Idi ewe nang tobo rarame abo warkurai kö God ma tobo mumuu eörin abo turunon te Jisas nang ixo öwösö. \v 18 Ma ina si raxin ixo tuu sik im löxön. \c 13 \s1 A ninöng ne mawak \p \v 1 Io, e xo pere a önga mawak ixo önan ot mero xalik a rasi. Ine ma sangaun ne köm ma pitnö ma ninöng ne öxöno. Ma sangaun ne bubuan ne king lömö xöbo köm pe ine. Ma toxo geet abo ese xöbo öxöno rua rengrengen ögarin e God. \v 2 Ma a mawak nang e xo pere ixo talien xarnang a önga mangana laion töktök. Ma abo xexene ixo xarnang a xexene bea, a ngalna xarnang a laion. Ma ina si raxin ixo isik a lölös se ine ma a kinis ne king ke ine urungan kö ina mawak. \v 3 Me e xo pere a öng möxöbo öxöno ma ixo wawara bara toxo kara ömet ine. Ma lamun a xexen nang önga öxöno ixo met min, ixoro manga. Io, lamun ina na, a öxöno lagunon kirip toxo wuwus kö ina mawak ma toxo muu ine. \v 4 Ma toxo lotu wösöt a si raxin, möxösa, ixoro isik a kinis ne warkurai urungan kö ina mawak. Me idi toxo lotu wösöt bölök a mawak, ma toxo tengen bara, “Kaim pe öng i eöt ma ina mawak na. Ma kaim pe öng bara i eöt tua inarse me ine.” \p \v 5 Io, God ixo öbala urungan kö mawak bara irabo tenge ölolot ma bara irabo tengen ögarin e God. Ma ixo öbala lo bölök ine bara irabo kis ne warkurai sik kö nit ne sangaun ma ninöng ne texe. \v 6 Ma a mawak ixo urulo ra rengrengen ögarin e God ma esene bölök. Ma ixo tengen ögarin bölök a ngasiene God nang ibo xisixis ee, me idi xirip bölök nang tobo xisixis ee riso xö watmaep. \v 7 Me God ixo öbala lo ine bara irabo erse arixe ma abo madakdak ne nangadi tus nang ke God ma bara irabo kaa bulus idi. Ma ixo öbala lo bölök ine bara irabo kure abo marapun kirip, ma a nangadi möxöbo mangana lewene aine idi, ma möxöbo mangana tinenge, mabo kantri. \v 8 Ma lörörö bara a nangadi xirip möxö öxöno lagunon tabo lotu wösöt a mawak, idi xirip ewe nang kaim kö gegeet abo esene idi mesila xö uxixis möxö öxöno lagunon kölöme xö buk ne to möxö Bak kö Sipsip nang toxo sexomet. \p \v 9 Ewe a öng i eöt tua ölangen kulen ina na, irabo ölangen ine. \b \q1 \v 10 Ma nang bere God iri tibe sik bara re öng irabo wan kö gunon ne aömokorot, \q1 io, irabo mana wan urungan ee. \q1 Me ewe a öng nang God iri sixaut bara tabo tee ömet ine, \q1 io, tabo mana tee ömet ine. \b \m Io nang, i maras bara abo madakdak ne nangadi runon te God tabo mana tuu lölös köbo eler ma tabo nunu. \p \v 11 Ma melamu e xo pere a önga mawak kabise ixo önan ot meringan kö pu. Ine ma nine köm xarnang a bak kö sipsip ma inexalik bara ixo wöwörö xarnang a si raxin. \v 12 Ma ixo rörön ma lölös taxin kö sisila ne mawak kingan kö wawara re ine. Ma ixo öparara a marakörö möxö öxöno lagunon bara tabo mana lotu wösöt ina sisila ne mawak nang ixoro langlanga xalik a xexen nang ixo met min. \v 13 Ma ixo pet abo auxileng tataxin ne winiwus. Ma önga auxileng nang ixo pet, bara a ia sösöt irabo wan su meriso xö watmaep ura xö pu xö winara xö nangadi xirip. \v 14 Me God ixo öbala lo ine bara irabo wewet inabo auxileng ne winiwus singan kö winara xö sisila ne mawak. Io nang, ina nine mawak toxo öt tua lamlamus öröxröxö lo a marakörö möxö öxöno lagunon. Io, ixo tengen ölölös bara idi tabo mana pet a önga petpuo möxö ina mawak ewe nang toxo tee ömet ine ma ixo to baling. \v 15 Me God ixo öbala lo bölök ina sese öninöng ne mawak bara irabo isik a mamas ne to xö petpuo möxö sisila ne mawak nang bara a petpuo irabo tenge ma irabo erile bara tabo sexomet idi xirip nang tekara lotu wösöt ine. \v 16 Ma ixo erile bölök bara idi tabo bulus önga auxileng kö lime tuun te idi bara xö piniene idi a nangadi xirip. Me idi toxo pet bira urungan kö nangadi rataxin, ma nangadi tataun, abo asuono orong, abo maris, abo tultul me idi ewe nang tokoxobo kis kö ene a lölös möxö önga orong. \v 17 Ma nang bara a öng kaim ine ma ina auxileng, i koxobo eöt bara irabo kun te laa ma bara irabo misik mere laa. Ma ina mangana auxileng na, a esene ina mawak bara a xinixos möxö esene. \p \v 18 Io nang, i deek bara ire tabo mana dödöm deek ulamun ina na. Ewe re öng a tene nanase ine i eöt bara irabo parasiwin lo a unine ina xinixos möxö ina mawak, möxösa, a xinixos se ine i eöt ma xinixos nang möxö nangadi. Ma a xinixos se ine i bira: 666. \c 14 \s1 A Bak kö Sipsip ma a 144,000 \p \v 1 Io, e xo wawara me e xo pere a Bak kö Sipsip ixo tuu sik kö maii Saion. Ma önga mar ma nit ne sangaun ma nit ne arip ne nangadi toxo tuu arixe sik me ine. Ma toxo geet a esene ma a esene Tamana ine xöbo piniene idi. \v 2 Me e xo ölangen a tinam meriso xö watmaep ma ixo börbörön xarnang a ari lölöös arixe ma barawagas. Ma ixo tam xarnang a mariris ne ginee xöbo ap nang idi tobo sese. \v 3 Me idi toxo sö ma önga sinö maxat mesilain a kinis ne king ma mesila xö nit ne laa nang te to sik ma xöbo duöng tataxin. Ma kaim pe öng ixo eöt ta kubus lo ina sinö. Kaim. Idi xalik mon ina 144,000 ewe nang God ixoro kun ölanglanga lo idi mera xö öxöno lagunon. \v 4 Me idi ewe nang tekala maru bang arixe ma balixilik, me idi ewe tekobo pet öbiling abo to re idi. Me idi nang te mumuu xö Bak kö Sipsip kö boxönö xirip nang i önan uxe. God ixo kun ölanglanga lo idi meringan kaluluonin a marakörö. Me idi abo sisila ne arabaa urungan te God ma xö Bak kö Sipsip. \v 5 Me idi tekara ösöxö ra röxröxö. Ma i kebeöt bara re öng irabo tengen sik ke önga sasaban tö idi. \s1 A narun ne angelo \p \v 6 Io, e xo pere a önga angelo xabise ixo wawawaa uruso lömö xö mango. Ma ixo kip a atöngösen deek nang i kis ulorexe rua atöngösen min köbo marakörö möxö öxöno lagunon, idi nang möxöbo kantri xirip, ma a bung marapun, mabo mangana tinenge, mabo mangana lewene aine idi. \v 7 Ma a angelo ixo kup taxin bira, “Mum morobo mana ii e God ma morobo mana tibeölet ine, möxösa, a axana bung möxö warkurai te ine iri wanot. Mum morobo mana lotu wösöt ine ewe nang ixo uxis a watmaep ma öxöno pu, a rasi mabo ari wuwut.” \p \v 8 Io, a sese öninöng ne angelo ixo muu xö sinila ne angelo ma ixo tengen, “Idi tere ögarin im e Babilon nang i taxin. Babilon iat ewe ixo öparara sik abo kantri xirip bere idi tabo inim a wain lölös se ine bara re idi ra wewet abo tatalien ne ilawa re ine.” \p \v 9 Io, a sese önarun ne angelo ixo muu re idu ma ixo kup lömö saxit bara, “Nang bara re öng irabo lotu wösöt a mawak ma petpuo re ine, ma bara i kip ina mangana uxileng kö piniene bara xö limine, \v 10 io, ine bölök irabo inim kö ina wain ne laie xö God. Me God i karabo arixin a wain ne laie re ine ma re ari. Kaim. Ina wain i lölös köba sik iat. Ma tödi nang ewe a laie re God i wanot pösöt ine, irabo örasen a kinadik taxin möxö ia sösöt ma xö solam kö wawara xö Bak kö Sipsip arixe ma abo angelo madakdak. \v 11 Ma taba möxö ia sösöt nang i öxadik idi irabo ratabaa kaa sik ulorexe saxit. Me idi ewe nang idi te lotu wösöt a mawak ma a petpuo re ine, me idi ewe nang toxo kip ina auxileng möxö esene ine, kaim turunon arixe bara tabo mamas aulik kö xaken ma bara xö dömön.” \v 12 Io, ina na i osen bara a nangadi re God ewe nang idi tobo mumuu abo warkurai te ine ma tobo nunu sik ke Jisas, idi tabo mana tuu lölös kölöme xöbo eler. \p \v 13 Io, e xo ölangen a inöno a öng meriso xö watmaep ixo tengen, “Örobo geet bira: I deek ke idi nang te met na ma melamu kölöme xö kinis se idi me Orong.” \p Ma a Töxödös ne Tanono ixo tengen, “Masa! I turunon bere idi tabo mamas xalik abo tinörön lölös se idi, möxösa, a tatalien te idi irabo wan arixe me idi.” \s1 A axana bung möxö kip laa maruxo xö öxöno lagunon \p \v 14 Io, e xo wawara ma önga kubu pidien angen mesilain e. Ma öng ixo kisisik könan ixo eöt xarnang a önga tödi. Ma bubuan ne sisilien toxo pet ma gol ixo kisisik lömö xö öxöno. Ma ixo tön sik a use aan. \v 15 Ma önga angelo xabise ixo wanot meriso kölöme xö gunon lotu raxin. Ma ixo kup taxin urungan kö öng nang ixo kisisik kö kubu bira, “A axana bung kua reree rewe lo a nang iri maruxo iri wanot, möxösa, a öxöno lagunon iri maruxo. Io nang, örobo tee rewe lo abo lalaa maruxo ma use re nöngön.” \v 16 Io, a öng nang ixo kisisik kö kubu ixo reree su urungan kö öxöno lagunon ma use re ine, ma ixo kip lo abo lalaa maruxo meringan ee. \p \v 17 Io, önga angelo xabise bölök ixo wan su xalik a gunon lotu raxin tiso xö watmaep. Me ine bölök ixo tön sik a use aan. \v 18 Ma önga angelo xabise bölök ewe nang ibo balaure sik a ia sösöt, ixo wanot meringan kö alta. Ma ixo kup taxin arixe urungan te ewe nang ixo tön sik a use aan, ma ixo tengen bira, “Örobo tön lo a use re nöngön ma örobo tee lo abo pasuno wain möxö öxöno lagunon, möxösa, abo pasuno iri madaa.” \v 19 Io, a angelo ixo reree su xö öxöno lagunon ma use re ine, ma ixo tee lo abo pasuno wain. Ma ixo tewe ölaxa idi urungan kö ina xönö bara God irabo pas ösu idi ma laie re ine. \v 20 Me God ixo pas ösu abo pasuno möxö öxöno lagunon ringan kö araman möxö ina lagunon taxin. Ma a dee ixo sen lo eöt ma narun ne mar ne kilomita meringan nang e God ixo pas ösu abo pasuno wain ringan ee. Ma ixo wöwö kaa eöt ma ngalna abo os. \c 15 \s1 A pitnö ma ninöng ne eler \p \v 1 Io, e xo pere önga uxileng ne winiwus kabise riso xö watmaep ma lak taxin saxit. Ma inabo pitnö ma ninöng ne angelo idi ma pitnö ma ninöng ne eler. Me idi abo xakawam ne eler, möxösa, a laie re God irabo kawam nang bara idi tabo kawam. \v 2 Me e xo pere önga laa ixo wawara xarnang a rasi toxo pet ma galas. Ma ixo wawara bölök bara a ia sösöt könan. Me e xo pere bölök a nangadi toxo tuu sik lörörö xö rasi. Me idi ewe nang toxoro pas ösu a mawak ma petpuo re ine ma xinixos möxö esene ine. Me idi toxo tön sik abo ap meringan te God. \v 3 Me idi toxo sö ma önga sinö re Moses, ina tultul te God, ma ina na a sinö möxö Bak kö Sipsip bölök. Ma i bira: \b \q1 “God, a Orong, nang nöngön mabo lölös kirip, \q1 abo tinörön te nöngön i taxin saxit. \q1 Nöngön ewe nang a king möxöbo kantri, \q1 abo tatalien te nöngön i töxödös ma i turunon. \q1 \v 4 Orong, a nangadi xirip tabo burin nöngön \q1 ma tabo ii öraxin a esem, \q1 möxösa, nöngön kalik mon u madakdak. \q1 Ma abo kantri xirip tabo wanot ma tabo lotu wösöt nöngön, \q1 möxösa, abo tatalien töxödös se nöngön iri ot maras.” \b \p \v 5 Ma melamu xö inabo laa na e xo wawara uruso lömö xö watmaep, me e xo pere a gunon lotu raxin. Ma ina gunon lotu toxo pet ine ma man, ma ixo tamasawang sik. \v 6 Ma a pitnö ma ninöng ne angelo ewe nang idi ma abo pitnö ma ninöng ne eler, idi toxo wan su meringan kölöme xalik ina gunon lotu. Ma abo sisige re idi ixo madakdak ma ixo sisiek. Ma abo kie re idi toxo pet ma gol, ma toxoro öxie abo böngböngöno idi min. \v 7 Ma öng möxö ina nit ne laa to ixo isik a pitnö ma ninöng ne bile toxo pet ma gol urungan köbo pitnö ma ninöng ne angelo. Ma abo bile ixo wöwö sik arixe ma laie re God ewe nang i to ulorexe saxit. \v 8 Ma a gunon lotu raxin ixo wöwö ma taba meringan kö mariris se God ma meringan kö lölös se ine. Ma kaim pe öng bara ixo eöt tua nilaxa xö gunon lotu raxin eöt nang bara a pitnö ma ninöng ne eler möxöbo pitnö ma ninöng ne angelo tabo kawam. \c 16 \s1 Abo pitnö ma ninöng ne bile möxö laie re God \p \v 1 Io, e xo ölangen önga inö raxin meriso xö gunon ne lotu raxin ixo tengen kö pitnö ma ninöng ne angelo bara, “Mum moro wan, ma moro linge ösu abo pitnö ma ninöng ne bile möxö laie re God kö öxöno lagunon.” \v 2 Ma sisila ne angelo ixo wan ma ixo linge ösu a bile re ine ringan kö pu. Ma abo ruxuruk taxin ixo banga ot kö nangadi ewe nang a uxileng möxö mawak ixo kis se idi me idi ewe nang toxobo lotu wösöt a petpuo re ine. \p \v 3 Io, a sese öninöng ne angelo ixo linge ösu a bile re ine ringan kö rasi. Ma a rasi ixo xuxulas xarnang a dee ne minet. Ma abo laa to xirip möxö rasi toxo met. \p \v 4 Io, a sese önarun ne angelo ixo linge ösu a bile re ine ringan kö ari ma xöbo ari wuwut. Me idi toxo ot xarnang a dee. \v 5 Io, e xo ölangen a angelo nang ixo kure abo ari ixo tengen, \b \q1 “Nöngön ewe nang u xo to mesila ma u to nixinen bölök, ma a Tene Madakdak nöngön, \q1 nang u xo pet inabo lalaa, a warkurai te nöngön i töxödös, \q1 \v 6 möxösa, toxo sexomet abo nangadi mabo propet te nöngön, ma abo dee re idi ixo su. \q1 Io nang, u xoro tabaa idi ma dee rua ininim. Ma ina warkurai i töxödös esexere eöt ma abo lalaa idi toxo pet.” \b \m \v 7 Me e xo ölangen a inöno öng meriso xö alta ma ixo tengen, \b \q1 “Masa! God, a Orong, nang nöngön mabo lölös kirip, \q1 nang u xo pet inabo lalaa, abo warkurai te nöngön i töxödös ma i turunon.” \b \p \v 8 Io, a sese önit ne angelo ixo linge a bile re ine xö xaken. Me God ixo öbala sik a sösöt möxö xaken bara irabo lewi ina nangadi. \v 9 Ma a lelewi raxin ixo dek idi ma toxo tengen ögarin a esene God ewe nang ixo kure inabo lalaa saban tö idi. Ma lamun idi kaim kö dinödöm puxus bara idi tabo ölet ine. \p \v 10 Io, a sese öpitnö ne angelo ixo linge a bile re ine urungan kö kinis ne king möxö mawak. Ma a xödxödö ixo kawönö ina xönö möxö mawak nang ixo kure sik. Ina marakörö idi toxo örasen a kinadik ma toxo kat abo kamene idi. \v 11 Me idi toxo tengen ögarin e God meriso xö watmaep, möxösa, toxo örasen a kinadik me idi ma abo ruxuruk. Ma lamun kaim idi xo dinödöm puxus xalik abo tatalien te idi. \p \v 12 Io, a sese öpitnö ma öng ne angelo ixo linge a bile re ine xö ari raxin Iuperetis. Ma a ari ixo mese rua tagure a ngas sö idi abo sisila raxin mero nang a xaken ibo önan ot mee. \v 13 Io, e xo pere a narun ne tano saban, idiet toxo wawara xarnang a rokrok. Idiet toxo wan su möxö ngalana si raxin ma möxö ngalana mawak ma möxö ngalana a propet töxö. \v 14 Ma ina narun ne tano saban idiet tabo wewet abo auxileng ne auwuwus, me idi tabo wan nana urso xö sisila raxin möxö öxöno lagunon kirip pua xikip etok idi rua arse xö axana bung taxin te God nang ine mabo lölös kirip. \p \v 15 “Ölangen bang! E rabo wanot xarnang a önga tene pinilo! Ma ewe nang i kobo paluso ma iri tagure abo man lörörö re ine, irabo axanan, kalik ibo önan tabuno laplawa xö winara xö marakörö ma tobo pere ömenge ine.” \p \v 16 Io, idi toxo lamus etoxin abo tene sisila raxin urungan kö önga xönö nang tobo rengrengen kö tinenge me Judeia bara “Armagedon.” \p \v 17 Io, a sese öpitnö ma ninöng ne angelo ixo linge ösu a bile re ine riso xö mango. Ma önga inö raxin ixo wanot meriso xö kinis ne king kölöme xö gunon lotu raxin, ma ixo tengen, “Iri kawam im!” \v 18 Io, a siek ixo sisiek ma a barawagas ixo börbörön köba. Ma önga gie raxin ixo wanot. Ma kaim pe gie ixo ot bira mesila bang nang e God ixo uxis a nangadi xö öxöno lagunon. Ina gie na ixo taxin köba saxit \v 19 Ma a lagunon taxin ixo tawalang kö narun ne xönö. Ma abo lagunon taxin möxö boxönö xabise möxö öxöno lagunon toxo tamaöbeng esexere. Io, God ixo döxömen lo e Babilon nang i taxin, ma ixo inim ine ma wain möxö laie raxin te ine. \v 20 Ma abo muxulamin toxo kawam tataun, ma kaim im idi bara tabo pere öbaling kebo maii. \v 21 Ma boxönö kewene ais tataxin ixo subu meriso xö watmaep lömö xö nangadi. Abo tiip pe idi a öngöng ixo eöt ma pitnö ne sangaun ne kilo. Ma nangadi toxo rengrengen ögarin e God, möxösa, ixo isik ina eler saban nang ixo ömaso ögarin idi. \c 17 \s1 A tene ilawa i xisin sik a mawak \p \v 1 Io, a öng möxö ina pitnö ma ninöng ne angelo ewe nang idi toxo tön sik ina pitnö ma ninöng ne bile ixo ot ma ixo tengen tö e, “Miang, e rabo osen nöngön ma ömokorot nang a une ilawa raxin ewe nang i kisisik lömö xöbo ari irabo kip. \v 2 Ma abo sisila raxin möxö öxöno lagunon toxo ilawa me ine. Ma nangadi möxö öxöno lagunon toxo muu abo tatalien ne ilawa re ine xarnang a öng i inim köba. Me idi toxo saban xarnang a oleleng ne ari lölös irabo öbaba ögarin te öng.” \p \v 3 Io, ma lölös möxö Töxödös ne Tanono ixo kawönö e ma a angelo ixo kip lo e urungan kö xönö tataun. Me e xo pere a önga une ixo kisisik lömö xö önga mawak dadan. Me idi toxoro geet sik abo ese xö mawak. Ma inabo ese rua rengrengen ögarin e God. Ma ina mawak, a pitnö ma ninöng ne öxöno ma a sangaun ne köm pe ine. \v 4 A une ixo sige sik a mangana dadan ne sisige nang a marna a lak kakaa. Me idi toxoro ömar sik ine ma abo mariris ne warawat ma karalo ne kalang. Ma ixo tön sik a bile toxo pet ma gol. Ma ina bile ixo wöwö sik ma abo magingin biling ne ilawa re ine ma abo lalaa ire tobo mimixenin. \v 5 Me idi toxoro geet sik a ese xö piniene ma ina unine toxo umungen. Ma a esene i bira: \b \pc “Babilon taxin, \pc a nago re idi abo ilawa \pc ma a unine abo tatalien ne mimixen möxö öxöno lagunon.” \b \m \v 6 Me e xo perexulen a une bara ixoro inim köbanin a oleleng ne dee re idi abo madakdak ne nangadi runon te God, idi ewe nang te etöngösen ulamun e Jisas. Ma inabo dee ixo öbaulang ine xarnang bara ixo inim a oleleng ne ari lölös. \p Ma nang e xo pere ine e xo wuwus me e xo dödöm oleleng köba. \v 7 Ma ina angelo ixo tengen te e bira, “U wuwus köba rösa? E rabo palas ömaras sik ke nöngön a unine ina une ma a mawak nang a une ibo xisxisin, ina mawak ma pitnö ma ninöng ne öxöno ma sangaun ne köm pe ine. \v 8 A mawak nang u pere, ixo to bang mesila. Ma na, kaim im. Ma melamu irabo wan kaa ot meri xö pu xö mara lamin kaim pe xakawam möxönan, ma irabo wan lo rua xakawam esexere. Me idi nang te xisixis kö öxöno lagunon idi tabo wuwus. Me idi nang toxo kaim pua gegeet abo esene idi xö buk ne to mesila xö uxixis möxö öxöno lagunon. Idi tabo wuwus nang bara idi te pere a mawak, möxösa, ixo to mesila, ma na, kaim im, ma irabo wanot melamu. \p \v 9 “Me ewenene i mamaa bara irabo maras kö na, irabo dödöm deek arixe ma nanase. A pitnö ma ninöng ne öxöno, idi abo pitnö ma ninöng ne maii nang a une ibo xisixis se. \v 10 Me idi abo pitnö ma ninöng ne tene sisila raxin bölök. A pitnö idi toxoro subu. A öng angen na im, ma öng kabise i kala wanot bang. Ma lamun nang bara i wanot irabo mana to aulik mon. \v 11 A mawak ewe ixo to mesila, ma na, kaim im, ina mawak a sese öpitnö ma narun ne tene sisila raxin. Ma kinis se ine i eöt arixe me idi a pitnö ma ninöng, me ine i eka önan tua xakawam esexere. \p \v 12 “Ma ina sangaun ne köm uru pere, idi abo sangaun ne sisila raxin. Idi te kobola kip lo bang a kingdom. Ma lamun idi tabo kis ne warkurai arixe ma mawak, inexalik a kinis ne warkurai te idi irabo kawam pasaxit baling. \v 13 Me idi tabo önga dinödöm mon. Me idi tabo isik a lölös se idi ma a kinis ne warkurai te idi urungan kö mawak. \v 14 Me idi tabo tuu rua inarse ma Bak kö Sipsip. Inexalik a Bak kö Sipsip irabo kaa bulus idi, möxösa, ine a Orong taxin möxöbo orong kirip me ine a Sisila raxin möxöbo sisila xirip. Me ine arixe ma nangadi ewe nang ixoro kuwe idi ma ixoro pere kos idi. Me idi nang toxobo muu ödeek ine.” \p \v 15 Io, ina angelo ixo tengen te e, “A unine inabo ari nang nöngön u pere a ilawa ibo kisisik lömö re idi i bira: abo ari idi abo marapun möxö öxöno lagunon, abo mangana marakörö, abo kantri, ma a nangadi möxöbo mangana tinenge. \v 16 A mawak arixe ma inabo sangaun ne köm nang nöngön u pere, idi tabo melentexin a une ne ilawa. Idi tabo pet ögarin köbanin ine, me idi tabo wan lie sik ine ringan ma tabuno laplawa. Idi tabo en abo pines se ine ma tabo söngöt ökabobo ine xö ia sösöt. \v 17 Idi tabo pet bira, möxösa, God iri bulus a dinödöm kölöme re idi bara tabo mana pet eörin a mamaa re ine bira: tabo aut arixe rua isik a lölös se idi urungan kö mawak bara irabo kure idi ot nang abo tinenge re God irabo ot turunon. \v 18 Ma ina une nang u xo pere, ine a lagunon taxin nang i kure sik abo sisila raxin möxö öxöno lagunon.” \c 18 \s1 Babilon i subu saban arixe \p \v 1 Io, melamu xö ina na, e xo pere a önga angelo xabise ixo önan su meriso xö watmaep. Ma ixo kip a kinis ne warkurai taxin. Ma a sisiek möxö mariris se ine ixo ömaras a öxöno lagunon. \v 2 Ma ixo kup lömö saxit bira, \b \q1 “Iri subu. Iri subu, ina Babilon taxin. \q1 Abo tano saban ma abo tadak saban te kisisik im pingan. \q1 Mabo mangana pun saban nang tobo mimixenin, idi tobo xisixis bölök ee. \q1 \v 3 Iri subu bira, möxösa, abo kantri xirip tere inim a wain lölös se ine bara rue idi ra wewet abo tatalien ne ilawa re ine. \q1 Ma abo sisila raxin möxö öxöno lagunon toxo pet a tatalien ne ilawa me ine. \q1 Me idi ewe nang tobo misik mabo lalaa, toxo kip abo kinis ne orong meringan te ine, möxösa, ixobo xukun abo lalaa deek saxit.” \b \p \v 4 Io, e xo ölangen öbaling önga kinup kabise meriso xö watmaep ma ixo tengen, \b \q1 “Mum moro wan kalik ine, abo nangadi re e! Moro miang! \q1 Mum bele laxa xöbo magingin saban te ine. \q1 Me mum bele oxe lo abo kinadik ke ine. \q1 \v 5 Abo magingin saban te ine iri wöwö kaa im uruso lömö xö watmaep. \q1 Me God iri döxömen lo öbaling abo sasaban te ine. \q1 \v 6 Mum morobo pet tö ine xarnang ine ixo pet tö mum. \q1 Mum morobo balu wuxus öraxin urungan te ine a lasa ixo pet tö mum. \q1 Ixo tabaa e mum ma önga tubon ne kinadik. \q1 Io nang, mum morobo tabaa ine ma ninöng ne tubon ne kinadik. \q1 \v 7 Mum morobo balu wuxus sö ine mabo kinadik ma a tapunuk eöt mabo mangana lalaa deek saxit nang ixo tabaa öbaling iat ine min. \q1 Ma ixo tengen öbaling ke ine iat bara, \q1 ‘E a önga kwin. \q1 Ma kaim bara e a möxösö. \q1 Me e kebeöt ta tapunuk.’ \q1 \v 8 Io nang, inabo mangana eler irabo wanot pösöt pasaxirin ine. \q1 Irabo meset, irabo tapunuk, ma irabo örasen a irilöng taxin. \q1 Ma irabo söt kabobo xö ia sösöt, möxösa, God, a Orong, ewe i kure sik ine bie, a lak lölös ine. \p \v 9 “Abo tene sisila raxin möxö öxöno lagunon toxobo ilawa me ine. Ma toxobo arixe me ine rua xikip lo abo lalaa deek saxit. Ma nang bara idi tabo pere a taba möxö ia sösöt i söngöt ökabobo ine, idi tabo gee, ma tabo tapunuk lamun ine. \v 10 Idi tabo tuu rewe xalik ine me idi tabo gee, möxösa, idi te burin abo kinadik ke ine. Io nang, tabo tengen bira: \b \q1 ‘Maris, maris sö nöngön, Babilon, \q1 nöngön ina lagunon taxin \q1 ma ina lagunon lölös! \q1 A ömokorot te nöngön iri wanot pasaxit iat mon!’ \b \p \v 11 “Inabo tene misik möxö öxöno lagunon tabo gee ma tabo tapunuk kö Babilon, möxösa, kaim im pe öng kua xukun öbaling abo lalaa re idi möxö misik. \v 12 Kaim pe öng kua xukun abo gol te idi, abo siliwa re idi, abo wat mamaran te idi, ma abo karalo ne kalang ke idi. Ma re öng i karabo kun bölök abo mangana sisige deek, abo sisige nang a marana i kakaa, abo sisige nang a lak dadan, abo mangana lalaa deek te pet ma ngisine wawaguai, bara a iaa nang a marana i kakaa, bara a baras, bara xönö aen, bara wat deek. \v 13 Ma kaim pe öng bölök kua xukun abo mangana laie ibo önamnamienin a nien, abo mangana lalaa i sixine deek, abo wain, abo wel ne olip, abo irine wit, abo bulmakau, abo sipsip, abo os, abo karis, ma abo nangadi rua tultul. \p \v 14 “Me idi tabo tengen te ine, ‘Abo lalaa deek u xo mamaa bara örobo kip lo, idi tere kawam kalik nöngön. Abo tuluwok ke nöngön ma abo maririsine lalaa idi tere kawam esexere bölök. Nöngön ökorobo pere lo öbaling inabo lalaa.’ \v 15 Ma abo tene misik möxö inabo lalaa ewe nang toxo kip a oleleng ne tuluwok kalik ina lagunon taxin, idi tabo tuu rewe, möxösa, idi te burin abo kinadik ke ine. Me idi tabo gee ma tabo tapunuk. \v 16 Me idi tabo xukup bara, \b \q1 ‘Maris, maris se nöngön, nöngön a lagunon taxin. \q1 Nöngön u xobo sige abo mangana sisige deek nang a marna a lak kakaa. \q1 U xobo usige öbaling nöngön ma gol ma abo wat mariris ma abo karalo ne kalang. \q1 \v 17 A kinis taxin ne orong ke nöngön biringan iri kawam esexere pasaxit iat mon!’ \b \p “Ma abo sisila möxö mön, ma abo nangadi ewe nang tobo önan kö rasi, ma abo tene tinörön möxöbo mön, me idi xirip ewe nang idi tobo misik mabo lalaa möxö rasi, tabo tuu rewe. \v 18 Ma nang idi tabo pere a taba kong möxö ia sösöt nang i söngsöngöt ine, idi tabo tengen, ‘Kaim im pe lagunon taxin kabise i eöt ma ina lagunon taxin na.’ \v 19 Idi tabo tewe öxaa a kabus köbo öxöno idi rua osen a tapunuk ke idi, ma tabo gee ne tapunuk, ma tabo kup lömö saxit bira, \b \q1 ‘Maris, maris sö nöngön, a lagunon taxin! \q1 Idi xirip nang toxobo önan eli xöbo mön te idi xö rasi, toxo kip abo kinis ne orong ke idi meringan kö kinis ne orong ke ine. \q1 Iri kawam esexere pasaxit iat mon! \q1 \v 20 Mum puso lömö xö watmaep, morobo mana axanan ulamun ina nang i wan pösöt ine. \q1 Mum abo madakdak ne nangadi runon te God ma abo aposol, ma abo propet, morobo axanan bölök. \q1 God iri kure ine eöt ma abo tatalien saban te ine nang ixo pet tö mum.’” \b \p \v 21 Io, a önga angelo lölös ixo rarik öxaa önga wat taxin saxit ma ixo tewe ösu uruo xö rasi. Ma ixo tengen, \b \q1 “Idi tabo tewe ögarin ösu ina lagunon taxin Babilon bira. \q1 Ma tekarabo pere öbaling ine. \q1 \v 22 Idi toxobo ölangen abo sinö mariris köbo tene sinö ma abo tene se ap ma abo tene mas tulat ma abo tene mas tauu. \q1 Ma lamun idi tekarabo ölangen öbaling idi meringan kaluluonin nöngön. \q1 Ma tekarabo pere öbaling abo tene tinörön köbo mangana tinörön kirip pingan kaluluonin nöngön. \q1 Me idi tekarabo ölangen öbaling bölök idi nang tobo gigise abo irine wit tingan kaluluonin nöngön. \q1 \v 23 A bibio möxö laam i karabo mararang baling kingan kaluluonin nöngön. \q1 Ma a inöno abo alolo maxat, takarabo ölangen öbaling idi ringan kaluluonin nöngön. \q1 Abo tene misik ke nöngön toxo abo duöng taxin saxit möxö öxöno lagunon. \q1 Nöngön u xo lamus öröxröxö lo abo kantri xö axana bung u xo piörin idi. \q1 \v 24 God ixo ömokorot e Babilon, möxösa, toxo pere lo abo dee möxöbo propet ma möxöbo madakdak ne nangadi runon te God tingan kölöme xö ina lagunon. \q1 Masa! Idi toxo pere lo abo dee re idi xirip pingan nang toxo sexomet kö öxöno lagunon.” \c 19 \s1 A Orong i ömokorot e Babilon \p \v 1 Io, melamu xö ina na, e xo ölangen a ginee eöt ma börbörön möxö marakörö raxin tuso xö watmaep. Me idi toxo xukup bira, \b \q1 “Ire ta ölet a Orong! \q1 I maras bere God te ire a tene Aöro ine, ma i uruoxe a mariris ma a lölös, \q1 \v 2 möxösa, nang irabo kure a öng, a warkurai te ine i turunon ma i töxödös. \q1 Ta ölet ine bira, möxösa, iri ömokorot a tene ilawa raxin nang ixo silien ögarin a öxöno lagunon ma a tatalien ne ilawa re ine. \q1 God iri balu wuxus ina ilawa, möxösa, ixo tee ömet abo tultul te ine.” \b \m \v 3 Me idi toxo kup baling bira: \q1 “Ire ta ölet a Orong! \b \q1 Iri söngöt ökabobo a ilawa ma a taba möxö ia sösöt i önan kaa ma i karabo kawam.” \b \p \v 4 Io, a nine sangaun ma nit ne duöng taxin ma nit ne laa to toxo subu su ma toxo lotu wösöt e God ewe i kisisik kö kinis ne king. Me idi toxo tengen bira, \b \q1 “I turunon! Ta ölet a Orong.” \b \p \v 5 Io, a inöno a öng ixo wanot meriso xö kinis ne king ma ixo tengen, \b \q1 “Mum abo tultul kö God, \q1 ewe nang mo ii ine, \q1 mum kirip abo maris mabo orong, \q1 mum morobo mana ölet ine.” \b \p \v 6 Io, e xo ölangen a ginee xarnang a marakörö raxin, ixo börön xarnang a tawirne dalun taxin ma barawagas taxin, me idi toxo xukup bira: \b \q1 “Ta ölet a Orong, \q1 möxösa, e God, a Orong ke ire, nang ine mabo lölös kirip, iri kip a kinis ne king. \q1 \v 7 Ire tabo mana axanan ma tabo söwöng, \q1 ma tabo ii öraxin ine, \q1 möxösa, a bung ne inalolo möxö Bak kö Sipsip iri wanot im, \q1 ma a une re ine iri tagure öbaling ine iat tua inalolo. \q1 \v 8 Me idi tere isik abo sisige deek kö une. \q1 Inabo sisige i madakdak ma i sisiek.” \b \m (Ma i osen a töxödösine tatalien möxöbo madakdak ne nangadi runon te God.) \p \v 9 Io, a angelo ixo tengen te e bara, “Örö geet bira, ‘Irabo deek kö idi ewe nang te pixe idi rua nuanot kö nien möxö inalolo xö Bak kö Sipsip.’” Ma ixo tengen bölök bara, “Ina na abo tinenge runon te God.” \p \v 10 Io, e xo subu su xö pu xö nine xexene bara arabo lotu wösöt ine. Inexalik ixo tengen tö e, “U bele pet biringan! Iraa xirip mon a nine tultul te God arixe ma abo töm mabo saxam ewe nang tobo mumuu a turunon nang Jisas ixo osen. Örö lotu wösöt e God, möxösa, a turunon nang e Jisas ixo osen a unine möxöbo tinenge ne propet.” \s1 Jisas irabo wanot baling \p \v 11 Io, e xo pere a watmaep ixo tamasawang sik ma ringan ee a önga os pidien, ma önga tödi ixo xisin sik ine. Me idi toxo tengen ina tödi bara, “A Öng ibo Wewet Eörin abo Tinenge re Ine” ma “Öng i Turunon.” Ma ina tödi ibo mumuu a tatalien töxödös nang i erese ma i pet warkurai. \v 12 A nine marna i eöt ma kamene ia sösöt, ma oleleng ne bubuan ne king kö öxöno. Ma öng a ese toxoro geet lömö re ine ma kaim pe öng i ösöxö sik ina ese, ma lamun ine xalik mon. \v 13 Ixo sige sik a sisige ma i wöwö ma dee. Ma esene bara, Tinenge xö God. \v 14 Abo umri meriso xö watmaep toxo mumuu ine, me idi toxo xisin sik abo os pidien me idi toxo sige sik abo sisige pidien i madakdak. \v 15 Ma önga sele aan ixo wan su möxö ngalna ma ina sele rua ögarin abo kantri. Ma öng nang ixo xisin ina os irabo kis ne king ma irabo kure ölölös idi. Irabo pas gigise idi ma laie raxin te God nang ine ma lölös kirip, xarnang a öng i pas gigise abo pasuno wain. \v 16 Ma toxoro geet a esene xö sisige re ine ma xö lawana xexene ma i bira, \b \pc A King Taxin möxöbo king kirip \pc ma a Orong Taxin möxöbo orong kirip. \b \p \v 17 Io, e xo pere önga angelo ixo tuu sik kö marana xaken, ma ixo kup lömö saxit urungan köbo pun kirip nang idi tobo wawawaa ruso lömö xö mango ma i tengen bira, “Moro miang, moro kis etok kö pet nien taxin te God, \v 18 rue mum pa enen abo pinesine idi abo king, abo umri raxin, abo duöng lölös, abo os me idi nang tobo xisxisin idi, ma abo pinesine nangadi xirip, idi abo tultul me idi ewe nang tokobo kis kö ene a lölös möxö önga orong, ma abo orong ma abo maris.” \p \v 19 Io, e xo pere a mawak ma abo king möxö öxöno lagunon arixe ma abo umri re idi toxo wanot etok arixe rua inarse ma öng ewe nang ixo xisin sik a os arixe ma abo umri re ine. \v 20 Ma öng ewe ixo xisin a os ixo töndik a mawak, arixe ma propet töxö ewe nang ixobo wewet abo uxileng ne auwuwus sua gene a mawak. Ina propet töxö ixoro rörörön arixe minabo uxileng kua ömamang lo abo nangadi nang idi toxo kip lo a uxileng kö mawak ma toxo lotu wösöt a petpuo re ine. Ma öng ewe ixo xisin a os ixo tewe toin idu urungan kö mara möxö ia sösöt, a solam ma kamene ia angen könan. \v 21 Ma öng ewe ixo xisin sik a os ixo sexomet idi xabise arixe ma sele re ine nang ixo wan su möxö ngalna. Ma abo pun idi toxo an masii xöbo pinesine idi a nangadi. \c 20 \s1 Ina arip ne awat \p \v 1 Io, e xo pere önga angelo ixo önan su meriso xö watmaep, me ine ma ina ki möxö ina mara lamin kaim pe xakawam möxönan. Ma ixo tön sik önga sen taxin. \v 2 Io, ixo tön lo ina si raxin, me ine a si me lorexe saxit, ma tobo rengrengen bara ine a tene apuk, bere Satan, ma a angelo ixo kut dik sik ine ot kö önga arip ne awat. \v 3 Ma ina angelo ixo tewe ösu ine xö mara lamin, ma ixo baxut ölölös ine, bara xalik ibo ömamang lo öbaling abo kantri, me Satan irabo kisisik ee ot kö önga arip ne awat irabo kawam. Melamu im, öng irabo ölanglanga rewe ine, me Satan irabo langlanga xö u axana bung puruwut mon. \p \v 4 Io, e xo pere a uleng toxo kisisik köbo kinis möxö pet warkurai, me God ixoro tabaa idi ma lölös sua pet warkurai. Me e xo pere bölök abo tanono idi nang toxo döxö idi, möxösa, toxo rengrengen ösu a tinenge re God ma a turunon nang Jisas ixo osen. Idi tokoxobo lotu wösöt a mawak bara ina petpuo re ine, me idi tokoxobo kip ina uxileng möxö mawak köbo piniene idi bara xöbo limine idi. Me idi toxo to baling ma toxo kip a kinis ne king arixe me Krais kö önga arip ne awat. \v 5 (Io, abo minet kabise takarabo to baling ot kö ina önga arip ne awat irabo kawam.) Ma ina na a sisila ne tinaru baling kalik a minet. \v 6 Irabo deek kö idi me idi tabo madakdak saxit nang tabo taru xö ina sisila ne tinaru xalik a minet. Kaim pe lölös möxö sese öninöng ne minet tua kure idi. Kaim. Idi tabo ot xarnang abo pris mere God ma mere Krais me idi tabo kis ne king arixe me ine xö önga arip ne awat. \s1 A xakawam pe Satan \p \v 7 Io, nang a önga arip ne awat irabo saxit, idi tabo ölanglanga rewe e Satan meringan kö xönö nang toxo baxut pi ine ee. \v 8 Ma irabo wan urungan kö nit ne ngusuno öxöno lagunon tua ömamang tewe abo kantri nang tobo rengrengen idi ma Gok ma Magok, ma irabo lamus etok idi rua inarse. Ma xinixos se idi i oleleng köba saxit, eöt ma önö mee löxön. \v 9 Idi toxo wan nana xö öxöno lagunon ma ixo wöwö arixe me idi, ma toxo elulurwein a lagunon taxin nang e God ibo mamaa ulamun nang abo duöng madakdak turunon te ine, idi toxobo xisixis könan. Ma lamun a ia sösöt ixo wan su meriso xö watmaep ma ixo en esexerein idi. \v 10 Me God ixo tewe rewe e Satan urungan kö mara möxö ia sösöt, ringan könan a solam ma kamene ia. Ine ewe nang ixo ömamang tewe a nangadi. Ma a mawak ma a propet töxö idu angen nang ee im na. Me idiet tabo örasen a kinadik ulorexe xö xaken ma dömön ma i karabo kawam. \s1 Abo minet tabo tuu xö warkurai \p \v 11 Io, e xo pere a önga kinis pidien taxin saxit möxö pet warkurai ma öng ixo kisisik könan. A öxöno lagunon ma watmaep idu toxo ulo rewe xalik a wawara re ine, me idu toxo kawam tataun esexere. \v 12 E xo pere abo minet, ma kaluluonin idi, abo maris ma abo asuono orong, me idi toxo tuu mesilain sik a kinis ne pet warkurai. Ma abo buk ixo tamasawang sik. Ma önga buk kabise ixo tamasawang sik bölök. Ine a buk möxö to. Ma öng ewe ixo kisisik kö kinis ne pet warkurai ixo kure idi eöt ma abo tatalien nang toxoro geet sik köbo buk. \v 13 Io, a rasi ixo isik puxus abo minet nang idi toxo xisixis könan, ma a Tatalien möxö Minet ma a Xönö ne Minet idu toxo isik puxus bölök abo minet nang toxo xisixis ee, me ewe nang ixo kisisik kö kinis ne pet warkurai ixo kure idi öngöng eöt ma abo tatalien te idi. \v 14 Ma ixo tewe rewe a Tatalien möxö Minet ma a Xönö möxö Minet bölök urungan kö mara möxö ia sösöt. Ma ina mara möxö ia sösöt ine a sese öninöng ne minet. \v 15 Ma nang bara a esene öng i koxobo kis kö buk ne to, toxo tewe ösu ine xö mara möxö ia sösöt. \c 21 \s1 A watmaep maxat ma a öxöno lagunon maxat \p \v 1 Io, e xo pere a watmaep maxat ma a öxöno lagunon maxat, möxösa, a sisila ne watmaep ma a sisila ne öxöno lagunon idu toxoro kawam tewe ma kaim baling im pe rasi. \v 2 E xo pere a madakdak ne lagunon taxin, ma ina na a Jerusalem maxat, ma ixo önan su meringan te God meriso xö watmaep, ma ixo tagur sik xarnang a une i eka inalolo me idi toxo ömar ödeek ine bara a tödi re ine irabo pere ine xarnang a önga une deek. \v 3 Me e xo ölangen a inö raxin ixo wanot meriso xö kinis ne king ma ixo tengen, “Pere na, a kinis se God ine na kaluluonin a nangadi, me God iat irabo kis arixe me idi. Me idi tabo nangadi re ine me ine irabo God te idi. \v 4 Irabo us abo line marna idi. Ma kaim baling im pe minet bara re tapunuk, ma kaim bölök ke ginee bara re kinadik, möxösa, abo lalaa nang me lorexe iri kawam.” \p \v 5 Io, a öng nang ixo kisisik kö kinis ne king ixo tengen bara, “E wewet ömaxat abo lalaa xirip!” Ma ixo tengen bara, “Geet ösu ina na, möxösa, inabo tinenge na i turunon ma i eöt bara re öng irabo sulo a nunu re ine xönan.” \p \v 6 Ma ixo tengen te e, “Iri kawam im! E a araun ma a xakawöm. E a sila ma mumune. Ewe nang i minauu, e rabo inim tataun ine mere ari wuwut möxö to ma i karabo kun. \v 7 Ewe re öng nang i erese deek ma i pas ösu abo ölelewen, e rabo tabaa ine ma inabo lalaa xirip, me e im a God te ine, me ine irabo barok im pe e. \v 8 Ma lamun i karabo bira rö idi abo mangana nangadi bira: abo tene binuut, abo tabuno nunu, abo tene sasaban, abo tene inarse ömet, abo tene ilawa, abo tene pet piöt, abo tene lotu wösöt a petpuo, ma abo tene atöxö. Idi tabo wan urungan kö mara möxö ia sösöt, nang a solam ma kamene ia xönan. Ma ina na a sese öninöng ne minet.” \s1 A Jerusalem maxat \p \v 9 Io, a öng mere idi abo pitnö ma ninöng ne angelo nang idi toxo tön sik a pitnö ma ninöng ne bile niang toxo wöwö sik ma pitnö ma ninöng ne eler ne xakawam, ixo wanot urungan te e, ma ixo tengen te e bira, “Miang, e rabo osen a une urungan te nöngön, nang i elolo a Bak kö Sipsip.” \v 10 Io, a lölös kö Töxödös ne Tanono ixo kawönö e ma ina angelo ixo kip öxaa e urso lömö xö önga maii raxin saxit, ma ixo osen e ma lagunon madakdak taxin, me ine e Jerusalem. Ma ina lagunon ixo önan su meriso xö watmaep kalik e God. \v 11 Ma ina lagunon taxin ixo mararang ma maririsine God, ma ixo sisiek xarnang önga wat mariris, nang a marna a lak kakaa, ma ixo maras xarnang a galas. \v 12 Ma a bölö lengleng taxin ixo tuu elulurwein ine, arixe ma a sangaun ma ninöng ne marana ngas kö ina bölö, ma a sangaun ma ninöng ne angelo tobo kisisik kö inabo marana ngas. Ma xö inabo marana ngas idi toxoro geet sik abo sangaun ma ninöng ne esene idi abo sangaun ma ninöng ne bung marapun mee Israel. \v 13 Ma a narun ne marana ngas kö lawana bölö tunamat, ma narun kö lawana bölö me maramangin, ma narun kö lawana bölö möxö marana en, ma narun kö lawana bölö me labur. \v 14 Ma sangaun ma ninöng ne unine wat tua uru ölölös a bölö möxö ina lagunon taxin, me idi toxoro geet sik ina sangaun ma ninöng ne esene idi abo aposol kö Bak kö Sipsip pingan kö inabo unine wat. \p \v 15 Ina angelo nang ixo wöwörö me e ixo tön sik önga laa toxo pet ine ma gol, xarnang önga xönö iaa möxö öt lalaa, ma ixo tön sik ine rua öwuo a lagunon taxin, ma a bölö ma a marana ngas möxönan. \v 16 Ina nit ne bölö möxö ina lagunon taxin idi toxo ömat eöt. Io, ixo öwuo ina nit ne bölö me idi öngöng i lörörö ra 12,000 ne stadia\f + \fr 21.16 \ft I eöt ma 2,200 kilomita.\f*. Ma a lengleng uruso lömö möxö bölö i lörörö ra 12,000 ne stadia bölök. \v 17 Ma wewera möxö bölö ixo eöt ma 144 ne subana sinangae. Ina angelo ixo öwuo a bölö, ma lamun ina sinangae ixo eöt mon ma ina sinangae ina nangadi tobo öwuwuo min. \v 18 Idi toxo pet a bölö ma önga mangana maririsine wat, nang a marana i kakaa, ma a lagunon taxin toxo pet ine ma gol madakdak, ma ixo maras xarnang a galas. \v 19 Ma inabo unine wat nang toxo uru ölölös ina bölö min, idi toxo ömar idi ma abo mangana wat mariris. A sisila ne wat i wawara xarnang a wuswusuno maire, a sese öninöng i wawara xarnang a mango, a sese önarun i gigilien, a sese önit i sisiek xarnang a labana ia, \v 20 a sese öpitnö i dadan ma i pidien, a sese öpitnö ma öng i wawara xarnang a wuswusuno babon, a sese öpitnö ma ninöng i mimisök, a sese öpitnö ma narun i wawara xarnang a rasi, a sese öpitnö ma nit i mimingön, a sangaun i maxa, a sese ösangaun ma öng i eöt ma wuswusuno lomlom ködölö, ma a sese ösangaun ma ninöng i xarnang a wuswusuno gamat. \v 21 Me idi toxo pet ina sangaun ma ninöng ne marana ngas ma sangaun ma ninöng ne karalo ne kalang. Idi toxo pet ina ngas möxö lagunon taxin ma gol madakdak, ma ixo maras xarnang a galas. \p \v 22 Io, e kaim kö werwere re gunon lotu raxin kölöme xö lagunon taxin, möxösa, God a Orong, nang ine mabo lölös kirip, ma Bak kö Sipsip, idu toxo eöt ma önga gunon lotu raxin kölöme xö ina lagunon taxin. \v 23 Ina lagunon taxin kaim kö sasaxan lamun te maras möxö xaken bara texe. Kaim. A mariris se God i ömaras sik ine, ma a Bak kö Sipsip ine i eöt ma bibio möxö lagunon taxin. \v 24 Abo marapun möxö öxöno lagunon idi tabo önan nana ringan ee xö maras möxö lagunon taxin, ma abo sisila rataxin möxö öxöno lagunon tabo laxa ringan ee arixe ma mariris taxin te idi. \v 25 Ma takarabo baxut abo marana ngas, möxösa, kaim pe xödxödö ringan ee. \v 26 Abo marapun möxö öxöno lagunon tabo laxa ringan ee ma abo mariris se idi ma abo kinis ne asuono orong ke idi. \v 27 Kaim pe laa biling irabo laxa ringan ee, ma abo tene röxröxö me idi nang tobo wewet magingin saban ne minenge, idi takarabo laxa bölök kingan ee. Idi xalik mon nang toxoro geet sik abo esedi xö buk ne to möxö Bak kö Sipsip, tabo laxa ringan ee. \c 22 \p \v 1 Io, ina angelo ixo osen e ma ari ne to, ma ina ari ixo maras xarnang a galas, ma ixo sesesen su möxö ene kinis ne king ke God ma a Bak kö Sipsip. \v 2 Ma ixo sesesen kaluluon kö ngas möxö lagunon taxin. Ma a uno iaa möxö to ibo tuu sik kingan kö nine gegene möxö ina ari. Ma ibo oo sangaun ma ninöng ne axan kö önga awat, ma ibo oo baling kö öngöng a texe. Ma abo labana ina iaa rua ölanglanga a nangadi möxöbo marapun möxö öxöno lagunon. \v 3 Abo lalaa xirip i karabo kis im kö ene ömokorot te God. Ina kinis ne king ke God ma a Bak kö Sipsip irabo kis singan kölöme xö ina lagunon, ma abo tultul te God tabo lotu wösöt ine ringan. \v 4 Idi tabo pere a wawara re ine, ma esene irabo kis köbo piniene idi. \v 5 Ma irabo kaim baling im pe xödxödö ringan. Me idi tekarabo sasaxan lamun te maras möxö laam bara möxö xaken, möxösa, God, a Orong, irabo mararang lömö re idi. Me idi tabo kip a kinis ne king ulorexe saxit. \v 6 Io, ina angelo ixo tengen te e, “Inabo tinenge i turunon. Ma i eöt bara a nangadi tabo sulo a nunu re idi xönan. God, a Orong, ine nang ibo sisilien abo propet tua tinenge, ine ixo tile a angelo re ine urungan köbo tultul te ine rua osen abo lalaa nang irabo mana wanot pasaxit.” \s1 Jisas irabo wanot baling \p \v 7 Me Jisas ixo tengen, “Ölangen bang, lörörö im e rabo wanot! Ewe nang i tame abo tinenge ne propet kö ina buk na, irabo deek kö ine.” \p \v 8 E mon, e Jon, e xo pere me e xo ölangen inabo lalaa. Ma bara e xoro ölangen me e xoro pere, e xo subu xö pu xöbo xexene angelo ewe nang ixoro osen inabo lalaa rö e, rua lotu wösöt ine. \v 9 Ma lamun ixo tengen te e, “U bele pet biringan! Iraa xirip mon a nine tultul kö God arixe mabo propet nang abo töm, arixe me idi bölök nang te tame abo tinenge xö ina buk. Nöngön örobo lotu wösöt e God!” \p \v 10 Ma ixo tengen te e, “U bele baxut pi abo tinenge ne propet kö ina buk na, möxösa, a axana bung i lörörö nang abo lalaa irabo wanot. \v 11 Ewe re öng ibo wewet a sasaban, gan sik ine irabo wewet abo sasaban biringan. Ma ewe nang ibo wewet abo tatalien biling, gan sik ine irabo wewet abo tatalien biling. Ma ewe re öng ibo wewet abo tatalien töxödös, gan sik ine irabo wewet abo tatalien töxödös. Ma ewe re öng ibo wewet a tatalien madakdak, gan sik ine irabo wewet abo tatalien madakdak.” \p \v 12 Jisas ixo tengen bara, “Ölangen bang, lörörö im e rabo wanot! E rabo kip ot abo xinixun te mum, me e rabo balu wuxus e mum a öngöng eöt ma abo tinörön te mum. \v 13 E a araun ma a xakawöm. E a urulo ma öxawam. E a sila ma mumune. \p \v 14 “Irabo deek kö idi nang te gis abo sisige re idi. Nang bara idi tabo pet bira, irabo töxödös bara idi tabo laxa esexere xöbo marana ngas möxö lagunon taxin ma tabo an kö iaa ne to. \v 15 Ma xö araman möxö lagunon taxin idi nang a tatalien te idi xarnang a bung puluwun, me idi abo tene pet piöt, abo tene ilawa, abo tene inarse ömet, abo tene lotu wösöt a petpuo, me idi ewe nang tobo mamaa xöba ra atöxö. \p \v 16 “E mon, e Jisas, e re tile a angelo re e urungan te mum bara irabo töngösen ömaras minabo lalaa rua gene mum a nangadi ne lotu möxöbo lagunon. E a Barok Subun kö marapun te Dewit, me e a tiinan nang i mararang köba.” \p \v 17 A Töxödös ne Tanono ma a une nang i eka elolo a Bak kö Sipsip, idu te tengen, “Miang!” Ma ewenene a öng nang i ölangen inabo tinenge, irabo mana tengen bölök bira, “Miang!” Me ewenene nang i minauu, irabo mana wanot. Me ewenene nang i mamaa bara irabo kuluwo, irabo mana kuluwo tataun mon meringan kö ari ne to ma kaim pe xinixun. \p \v 18 E ögele e mum kirip nang moxo ölangen abo tinenge ne propet möxö ina buk. Nang bara re öng nang irabo wasum pebo tinenge ringan kö ina buk, God irabo wasum urungan te ine abo eler i kis kölöme xö ina buk. \v 19 Ma nang bara re öng irabo kip tewe rebo tinenge möxö ina buk ne propet, God irabo kip tewe re uk ke ine möxö ina uno iaa möxö to nang ina buk i rengrenge ulamunon. Ma irabo kip tewe re uk ke ine bölök kö madakdak ne lagunon taxin nang i kis kölöme xö ina buk. \p \v 20 Ewe nang i etöngösen maras ulamun inabo lalaa na i tengen bira, “Masa, lörörö im e rabo wanot.” \p Turunon. Jisas, a Orong, örö miang. \p \v 21 E seseng bara a abalamu mere Jisas, a Orong, irabo kis arixe ma nangadi re God.