\id JAS Barok \h JEMS \toc3 Jems \toc1 A Ginigeet te JEMS \toc2 JEMS \mt2 A Ginigeet te \mt1 JEMS \ip I wawara bere Jems, ine a tönö e Jisas, ixo geet ina ginigeet. Ine a sisila möxö lotu ro Jerusalem bölök (pere Aposol 15:13). Ma ixo geet ina na urungan köbo Judeia ewe nang toxoro nunu re Krais (Jems 1:1; 2:1). A unine ina ginigeet i bira, bara re \bd öng i kebeöt tua tinenge xalik mon bara i nunu re Krais. Kaim. A tatalien deek kine irabo osen a nunu re ine. Ma bara kaim pe tatalien deek kö to re nöngön, io, a nunu re nöngön i laa tataun (2:26).\bd* Ma abo tiip ibo könönöin abo nunu re ire rua osen bara i turunon (1:2-18). Ganim ire rua ölangen tataunin mon ina atöngösen deek, ma lamun ire tabo mana pet eörin (1:19-27). Jems ixo wöwörö mabo tatalien köbo Kristien. Ire tabo mana balaure ödeek abo kamene ire (3:1-12), me ire tabo kip lo a mangana nanase meriso lömö (3:13-18), me ire tabo ii ölik ire iat kö God (4:1-17), xalik ire tabo tuu xö warkurai (5:1-11). \c 1 \p \v 1 E, e Jems, önga tultul te God me Jisas Krais, a Orong. Me e geet ina tinenge na urungan te mum a sangaun ma ninöng ne bung marapun mee Israel, ewe niang idi te xisixis kö boxönö xirip möxö öxöno lagunon. \p Me e öga e mum ma tinenge na. \s1 Abo tiip i walar abo nunu re ire \p \v 2-3 Abo töke kölöme re Krais, mum morobo mana axanan nang bara abo mangana ölelewen i ot pösöt e mum, möxösa, mum mo ösöxö nang bara abo tiip na i walar abo nunu re mum irabo osen bara abo nunu re mum i kobo eöt ta sunubu, io niang, mum morobo eöt ta tinuu lölös köbo tiip. \v 4 Me mum morobo mana balamasa sik kua tinuu lölös, io niang, ina magingin na irabo o a inone xöbo to re mum bere mum morobo eöt tua tinuu esuo mabo tiip kirip, ma bere mum korobo mamaa ulamun te laa rua mumuu e God. \s1 God irabo isik a nanase \p \v 5 Niang bara öng ke mum i sasaxan lamun a nanase rua to mamaran, ine irabo mana seng e God ma irabo isik ke ine, möxösa, ibo isik tataun kö nangadi xirip me ine i kobo eöt ta öngasin tewe a sineseng ke ine. \v 6 Ma lamun niang bere ine i seseng, ine irabo mana nunu ma kaim pe nine dinödöm, möxösa, ewe niang ma nine dinödöm i xarnang a axana dalun kö rasi a xiki ibo wawaxat elin ine. \v 7-8 Ina tödi i bele döxömen bara irabo kip lo re önga laa meriso xö Orong, möxösa, ine ma nine dinödöm. Ine irabo mamaa bara irabo pet bira, melamu irabo muu a dödöxömen kabise. \p \v 9 Niang bara önga töke kölöme re Krais, i kip lo a kinis ne maris, ine irabo mana ölolot ine, möxösa, a esene i taxin köba xö wawara xö God. \v 10 Ma i xarnang bölök kö öng nang i kip lo a kinis ne orong. Ine irabo mana ölolot ine bere God irabo ii ösu a esene, möxösa, a kinis ne orong ke ine irabo kawam tataun xarnang a wiswisine iaa. \v 11 A xaken ibo önan kaa ma lelewi raxin ma ibo dekdek ömet a iaa ma abo wiswisine ibo susubu su xalik, ma ibo ögarin a mariris möxönan. Xarnang mon a tödi niang i kip lo a kinis ne orong. Niang bara i wewet iat abo binilan tine, irabo kawam kalik a kinis ne orong ke ine. \s1 Abo mamaa sasaban i walar ire \p \v 12 God irabo wadöane a tödi niang bara i tuu lölös köbo ölelewen, möxösa, ine irabo tabaa ine ma to niang bara i ot maras bara ina tödi i kobo subu xöbo ölelewen. God ixo kubus sik bara re idi ewe niang te mamaa re ine bara ine irabo balu wuxus idi mina to. \v 13 Ma niang bara inabo ölelewen i wanot pösöt te öng, i bele tengen bara, “God i sat lo a dinödöm pe e rua wewet te sasaban.” I kobo eöt bara re önga laa irabo sat lo e God tua wewet te sasaban. Me ine iat i kobo eöt tua sat lo re öng kua wewet te sasaban. \v 14 Lamun abo ölelewen irabo wanot kö önga tödi niang bara mamaa saban te ine iat i silien ine rua mamaa ra wewet a sasaban. \v 15 Ma nang bara mamaa saban iri tienen xarnang abo une tobo tienen, irabo kiwot a sasaban xarnang a une i kip barok. Ma nang bara sasaban iri taxin, irabo kip barok bölök, ma ina barok iat a tatalien ne minet. \p \v 16 Abo töke kölöme re Krais ewe nang e mamaa rö mum, ganim bara ina tatalien na i ömamang e mum. \v 17 Abo lalaa deek mabo arabaa töxödös kirip i wan su meriso lömö xö watmaep kalik e God ewe nang ixo pet abo bibio xö balana kubu. God i kobo eöt ta xuxulas xarnang a sinisii nang a xaken i öxase nanin. \v 18 Ine ixo pet ot ire xö mamaa rine iat ma tinenge turunon. Ma ixo pet ot ire bira rue ire tabo önga mangana sisila ne pasuno iaa möxöbo lalaa xirip ine ixo uxis. \s1 Ganim ire xö ölangen tataun a tinenge deek \p \v 19-20 Abo töke kölöme re Krais ewe nang e mamaa rö mum, mum morobo mana döxömen ödeek ina na eka rengrengen. Mum kirip morobo mana pasaxit tua ölöngö, ma lamun mum bele pasaxit tua tinenge ma rua bala kinadik, möxösa, abo bala kinadik kö nangadi i kobo eöt ta isik ot abo tatalien töxödös nang e God i mamaa bara ire tabo pet. \v 21 Möxö ina na, mum morobo mana kip tewe abo magingin saban kirip nang ibo wöwöwö xöbo to re mum. Me mum moro ii ölik e mum ma moro ömaraxen lo ina tinenge nang toxo sulo kölöme re mum nang i eöt bara irabo öro e mum. \p \v 22 Ganim e mum kö ölangen tataunin a tinenge. Nang bara mum mo ölangen tataunin mon a tinenge, mum mo ömamang öbaling e mum iat. Ma lamun e mum morobo mana pet eörin abo tinenge. \v 23 Nang bara önga tödi i ölangen tataun a tinenge ma i kobo pet eörin, ine i xarnang a tödi i pere a mamaran te ine xö galas. \v 24 Ma nang bara iri pere sik ine xö galas, irabo wan. Ma saxit mon irabo döxömen taun bara a mamaran te ine i wawara bule. \v 25 Inexalik nang bara öng i wawara kölöme xina tinenge xö God, ine i pere a warkurai niang i töxödös saxit. Ma ina warkurai nang ibo ölanglanga ire. Ma nang bara ine ibo werwere sösöxöin ina tinenge, God irabo wadöane ina tödi xöbo lalaa i pet. Ma lamun ganim ine rua ölangen bulus ina tinenge ma i döxömen taun. Kaim. God irabo wadöane ina tödi ewe i pet eörin a tinenge re ine. \p \v 26 Ma bara öng i döxömen bere i mumuu e God, nexalik i kobo balaure ödeek a kamene ine, io, i turunon saxit, ine i kobo muu iat e God. Kaim. I ömamang öbaling ine iat. \v 27 Nang bara ire tabo muu e God a Tamana ire, ine i mamaa bere ire tabo muu ine bira. Ire tabo mana uxileng abo baknaa mabo möxösö xöbo tiip pe idi, ma tabo balaure ödeek ire iat kalik abo tatalien möxö ina öxöno lagunon, xalik ibo pet öbiling ire. Ma nang bere ire te pet bira, God irabo perexulen ina tatalien xarnang i töxödös saxit ma kaim pe biling könan. \c 2 \s1 Abo tatalien te ire urungan köbo maris mabo orong \p \v 1 Abo töke kölöme re Krais, mum mo nunu xö Orong ke ire e Jisas Krais, niang a mariris se ine a lak taxin. Möxö ina na, ganim bere e mum mo öngus kalik a öng ma morobo ii a öng kabise, möxösa, mum mo perexulen abo mangana kinis se idi. \v 2 Nang bara önga tödi i wan laxa xö kinis etok ke mum ma i sige sik a gol ma a man nang a marana a lak kaa, ma i maras bere ine a orong, ma nang bara önga tödi maris i wan laxa bölök ma i sige sik a man maut, mum morobo pet bule? \v 3 Ma nang bara mum mo osen a dinödöm taxin te mum urungan kö tödi nang i sige sik a man deek, me mum mo tengen te ine bara, “Örö kis sa xö kinis deek,” ma nexalik mum morobo tengen kö tödi maris bara, “Örö tuu sik mon tingan,” bara, “Örö kis kö pu xö nine xexeke,” \v 4 io, a turunon saxit, mum moro palang e mum kaluluon. Mum moro kure idi bira, möxösa, i wanot meringan kölöme xö dinödöm saban ma möxöbo mamaa saban te mum. \p \v 5 Abo töke kölöme re Krais ewe niang e bo mamaa rö mum, mum morobo ölangen ödeek. Turunon saxit bara e God ixo pere kos abo maris meringan kalik a öxöno lagunon bere idi tabo kis deek arixe xö nunu re idi, ma bere idi tabo laxa xö kinis ne kingdom pe ine i eöt ma kunubus se ine urungan tidi ewe idi te mamaa re God. \v 6 Inexalik mum moxoro ömenge abo maris. Ma nangang sa ridi ewe idi tobo wewet ögarin e mum? Me ewe idi niang tobo sasat e mum pua tinuu xö warkurai? Turunon saxit, idi mon abo tödi orong. \v 7 Idi bölök mon nang tobo rengrengen ögarin a ese deek ke nangang ibo unan sik e mum. \p \v 8 Lamun niang bere mum mo tam kö warkurai möxö kingdom, nang i kis kö Buk Tabu, io, mum mo wewet a tatalien deek. Ma ina warkurai i tengen bira, \qt “Örobo mamaa lamun a öng kabise xarnang u mamaa lamun nöngön iat.”\qt* \v 9 Ma lamun nang bere mum mo ii a öng ma öng kaim, mum muru pet a magingin saban. Abo tinenge möxö warkurai te God irabo kure e mum möxö mum mo lexe a warkurai. \v 10 Niang bere ewenene ibo rarame abo warkurai kirip ma lamun i subu xö öng, i wawara bere ine i subu xöbo warkurai kirip. \v 11 Ma ina na i maras, möxösa, ewenene nang ixo tengen bara, \qt “Ganim nöngön ta minaru arixe ma önga tödi bara önga une niang kaim bara re nöngön,”\qt* ixo tengen bölök bara, \qt “Ganim u sexomet tataunin te tödi.”\qt* Io, niang bara nöngön u kobo subu xö tatalien möxö minaru arixe ma öng nang bara kaim bere re nöngön, ma nexalik u sexomet tataunin a önga tödi, io, nöngön a önga tene lexe warkurai. \p \v 12 Mum morobo mana balaure ödeek abo tinenge mabo tatalien te mum, möxösa, a warkurai niang ibo ölanglanga ire irabo kure e mum. \v 13 Mum morobo balaure ödeek e mum, möxösa, mum morobo tuu xö warkurai. Ina warkurai i karabo osen a abalamu urungan kere öng ewe niang i kara ebalamu. Inexalik nang bara öng i isik a abalamu rine, irabo axanan kö bung nang irabo tuu xö warkurai. \s1 A nunu mabo tatalien deek \p \v 14 Abo töke kölöme re Krais, niang bara önga tödi i tengen bara ine ibo nunu re Krais ma i kobo ösöxö ra osen tebo tatalien deek, i kobo eöt ta rorop ine. Ma i eöt bara ina mangana nunu na irabo öro ine? Kaim. \v 15 Niang bara önga töm bara önga saxam kölöme re Krais kaim ine ma man ma nien möxö ina bung niang, \v 16 ma nang bara öng ke mum i tengen bara, “Örö wan ma malum, ma örö bulus se bo man ta ölelewi nöngön ma örobo an deek,” nexalik bara u kobo pet eörin a mangana sasaxan tine, mum mo döxömen bara a tinenge mon irabo top ine? Kaim. \v 17 Ma i xarnang bölök niang bara önga tödi i tengen bere ine i nunu re Krais ma lamun a nunu rine i kobo kis eöt mabo tatalien deek. Ina mangana nunu niang a lak met. \p \v 18 Io, a önga tödi irabo tengen bira, “A öng ibo nunu ma öng ine ma tatalien deek.” Ma lamun e rabo tengen bara, u kebeöt tua osen e ma nunu re nöngön nang bara kaim a tatalien deek könan. Inexalik abo tatalien deek iat te e irabo osen ömaras nöngön ma nunu re e. \v 19 Nöngön u bo nunu bere God ine xalik mon a öng. U döxömen bara ina na i deek? Kaim. Abo tano saban idi bölök te nunu bie, nexalik idi tobo dedede ma binuut. \p \v 20 A baulang nöngön! E rabo osen nöngön bara a laa tataun mon ina nunu re nöngön nang bara i kobo kis eöt ma tatalien deek. Io na, nöngön örobo ölangen. \v 21 Bule lamun a untubuno ire e Abaram? Ruasa me God ixo kure bere i töxödös kö wawara rine? Möxösa e Abaram ixo bulus a barok kine e Aisak lömö xö alta, xarnang a arabaa urungan te God. Io niang, God ixo pere a tatalien deek kine ma ixo kure ine bere i töxödös. \v 22 Io, e mamaa bere nöngön örobo ösöxö bara a mangana nunu rine arixe mabo tatalien deek kine i wan eöt. Ma a nunu rine ixo ot turunon, möxösa, i wan eöt mabo tatalien deek kine. \v 23 Ma ina laa na ixo öturunon a tinenge re God nang toxo geet niang i tengen bira, \qt “Abaram ixo nunu xö God me God ixo perexulen ine bere i töxödös sik kö wawara re ine.”\qt* Ma toxo tengen bara ine a ais se God. \v 24 Mum mo maras im bere God irabo kure önga tödi bara i töxödös kö wawara rine, möxösa, i pere abo tatalien deek ke ine. Ma nang bara i nunu xalik mon, God i karabo kure bara ina tödi i töxödös. \p \v 25 Ma i xarnang bölök ke Rahap, a ilawa. God ixo pere ine bara ixo öga lo abo duöng ineöman möxö umri mee Israel ma ixo tile rewe idi xö önga ngas kabise. Io, God ixo kure bara ine i töxödös, möxösa, ixo pere ine ma tatalien deek. \v 26 A aine ire a lak met nang bara kaim a tanono ire xönan. I xarnang, a nunu a lak met nang bara kaim abo tatalien deek könan. \c 3 \s1 Abo kamene ire \p \v 1 Abo töke kölöme re Krais, kaim bara oleleng ke mum tabo tene ausu, möxösa, mum mo ösöxö bere God irabo kure xöbanin ire ewe nang abo tene ausu xö nangadi xabise. \v 2 Ire xirip tobo susubu xöbo mangana tatalien oleleng, ma niang bara önga tödi i kara ösöxö ra sinubu xö önga tinenge re ine, ina tödi a lak töxödös me ine i eöt ta werwere muu a to xirip pe ine. \p \v 3 Nang bara ire te bulus ölaxa a xönö aen kölöme xöbo ngalana os bara rue idi ra ölangen ire, io, ire te eöt tua wuxwuxus kirip a aine. \v 4 Ma i xarnang bölök abo mön taxin. Idi te taxin köba ma xiki raxin ibo waxwaxat nanin idi, ma lamun a ösö lik nangen nang i eöt bara öng irabo ulusen a mön min kö boxönö xirip niang i mamaa ra nuan uxe. \v 5 Ma i xarnang bölök kö kamene ire. A lak lik mon kö aine ire, lamun i eöt ta ölolot öngabo lalaa raxin nang bara önga tödi i pet. Na örö dödöm deek bara a kamene ia lik i eöt tua söngsöngöt kirip a pirixö raxin. \v 6 Ma kamene ire i eöt ma ia sösöt bölök. I xarnang abo sasaban kö öxöno lagunon kirip i rörön arixe mabo kamene ire. A kamene ire, ine a xönö möxö aine ire, niang ibo silien abo sasaban köbo aine ire. Ma ibo söngsöngöt ögarin önga tödi xarnang a ia. Ma i xarnang bara ina ia i wanot meruso iat kö el. \p \v 7 A kamene ire ibo ögarin ire xarna na, möxösa, kaim pe öng i eöt tua balaure a kamene. A nangadi te eöt ta balaure xalik abo gineme axe mabo mangana pun kirip. Ma te eöt ta balaure abo inan kirip mabo lalaa xirip niang tobo xaxabo. \v 8 Ma lamun kaim pe öng i eöt tua balaure ödeek a kamene. A kamene ibo tagur sik ka wewet abo sasaban. Ma i xarnang a laa mele möxö minet i wöwö sik kö ngalana ire. \p \v 9 Ire tobo ölelet a Orong, a Tamana ire, ma kamene ire, ma tobo rengrengen ögarin bölök a nangadi arixe min, ewe idi niang e God ixo pet idi xarnang ine iat. \v 10 Meringan kö önga ngalana tödi xalik, a tinenge ibo önan su rua wadöane önga tödi ma ra tengen ögarin a öng bölök. Abo töke kölöme re Krais, niang i kobo deek. \v 11 I eöt bara a ari deek ma ari melexen idu tabo sen su xalik a önga marna ari? \v 12 Abo töke kölöme re Krais, i eöt bara pasuno olip irabo o xö uno löwö? Kaim. Ma a pasuno löwö i kobo eöt ta ino xö uno wain. I xarnang mon a mexe, i kobo eöt ta isik a ari deek. \s1 Ewe a tene nanase turunon? \p \v 13 Dauleng kaluluon te mum abo tene nanase? Idi tabo mana osen abo nanase re idi bira: abo to re idi irabo deek, me idi tabo pet abo mangana tatalien i eöt ma önga tödi nang i ii ölik ine ma nanase. \v 14 Inexalik nang bara mum mo dödöm saban me mum mo pere neek a laa xö öng kabise me mum mo wawara siwin tebo ngas se mum iat tua xikip a kinis ne sisila, ganim e mum kö ölolot e mum könan. Niang bara mum mo pet bira, mum mo röxröxö mon, ma abo tinenge re mum i kobo eöt ta aut lo abo lalaa nang i turunon. \v 15 Ma ina mangana nanase na i kara wanot meriso xö watmaep. Kaim. Ine mera xö pu xö öxöno lagunon. Ma i kara ot meriso xö Töxödös ne Tanono. Kaim, ibo önan ot möxöbo tano saban. \v 16 Nang bara a nangadi tobo dödödöm saban möxö werwere neek abo lalaa xö nangadi xabise, ma tobo wawara siwin tebo ngas se idi iat tua xikip a kinis ne sisila, tabo pere bara kaim a tinuu arixe kaluluonin idi ma tabo pere bölök abo mangana magingin saban kirip. \p \v 17 Inexalik, a nanase meriso lömö, a sila ne laa möxönan bara a lak madakdak. Ma a tödi nang ine ma ina nanase ibo mumuu a tatalien ne malum ma ibo xisixis ödödö. Ibo tagur tua mumuu a dödöxömen kö öng kabise. Ma i wöwö ma abalamu ma ibo oo abo tinörön deek. I kobo muu a tatalien möxö tinuu arixe ma dauleng ma rua ögarin a dauleng kabise, ma i kobo eönunu. \v 18 Ewe idi nang tobo wewet a malum kaluluonin a nangadi, i xarnang idi te sulo a malum me idi tabo pere lo a inone tatalien töxödös. \c 4 \s1 Ire tabo ii ölik ire iat kö God \p \v 1 Inabo mangana inarse ma inegot na kaluluonin e mum i önan ot mole? Ibo önan ot meringan kö mamaa re mum möxö axanan tataun mon. Ma ina mangana mamaa nang ibo erese mabo dedeek kölöme xöbo to re mum. \v 2 Mum bo mamaa ulamun tebo lalaa ma nexalik mum kobo eöt ta xikip lo. Io, mum bo sesexomet a nangadi. Mum bo neneek suxume abo lalaa xö dauleng kabise, ma lamun i kobo eöt bara mum morobo kip lo. Io niang, mum bo eengat me mum bo erese. Mum kobo eöt ta xikip lo, möxösa, mum kobo ose e God ulamun. \v 3 Io, mum bo seseseng me mum kobo eöt ta xikip lo, möxösa, mum mo seseng ulamun abo lalaa niang irabo isik ot a axanan tataun mon te mum. Me God i karabo öbala lo abo lalaa mum mo seseng ulamunon, möxösa, a dinödöm pe mum i kobo töxödös. \p \v 4 Mum bo önan kalik e God. Mum mo xarnang a une ilawa ewe ibo önan lie a tödi re ine ma ibo mamaru arixe ma önga tödi xabise. Mum kobo ösöxö bara nang u ais ma öxöno lagunon, u mölök kalik e God? Turunon saxit, ewenene a öng i mamaa bara ine irabo ais ma öxöno lagunon, ine a iuo xö God. \v 5 Ganim bara mum mo döxömen bara abo tinenge xö God nang toxo geet bara a tinenge tataun mon. Kaim. I tengen bere God ixo uxis ire arixe ma tanono ire, io niang, ine i mamaa bara ire tabo mana muu ine xalik mon. \v 6 A abalamu xö God tö ire i taxin saxit köba xöbo mamaa saban te ire. I xarnang a tinenge xö God toxo geet i tengen, \q1 \qt “God ibo ruruu talu idi nang tobo ii öraxin idi iat. \qt* \q1 \qt Ma ibo isik a abalamu re ine xö nangadi ewe niang tobo ii ölik idi iat.” \qt* \p \v 7 Io, mum morobo mana ii ölik e mum kö God. Mum morobo mana tuu wi e Satan me ine irabo ulo rup kalik e mum. \v 8 Mum morobo mana taxase lörörö xö God me God irabo taxase lörörö urungan te mum. E mum abo duöng saban, mum morobo mana kip tewe abo tatalien saban kö to re mum, xarnang a tödi i tos tewe a biling kalik a limine. Me mum ewe niang ma nine dinödöm kö mamaa re mum, morobo ömadakdak abo balana e mum. \v 9 Mum morobo mana tapunuk ma ginee nöngösö lömö xelen abo magingin saban te mum. Ganim a ninöngön ma axanan. Mum morobo mana kulas a ninöngön urungan kö ginee, ma a axanan urungan kö tapunuk. \v 10 Mum morobo mana ii ölik e mum iat kö wawara xö Orong me ine irabo ii öraxin e mum. \p \v 11 Abo töke kölöme re Krais, ganim a rengrengen ögarin te öng kaluluonin e mum. Ewenene i tengen ögarin a tönö kölöme re Krais bara i kure ine, i xarnang bara i tengen ögarin ma i kure abo warkurai te God. Nang bara u kure abo warkurai xö God, i wawara bere nöngön mon a öng u kobo ösöxö ra rarame inabo warkurai. Nöngön u ii öraxin nöngön xarnang a öng i eöt bara ine irabo kure abo warkurai me ine irabo mana bulus a dinödöm pe ine iat bara abo warkurai i deek bara i saban. \v 12 God kalik mon ewe niang ixo isik abo warkurai me ine xalik mon ewe nang i kure a nangadi. Ine xalik mon i eöt tua öro ma rua ögarin. Inexalik, ewe nöngön nang u ka kure a nangadi xabise? \p \v 13 Dauleng ke mum tobo tengen bara, “Nixinen bara maxalik, ire tabo wan urungan kere lagunon taxin bara ire tabo rörön tingan kö önga awat tua wewet ot a tuluwok.” Ma ewe mum nang moro tengen bira, mum morobo mana ölangen ödeek. \v 14 Mum mo tengen bira, ma lamun mum kobo ösöxö a lasa irabo ot kö to re mum maxalik. Mum mo xarnang a op i ot ma i kis ulik mon ma i kawam tataun baling. \v 15 Ganim a rengrengen bira. Mum morobo mana tengen bara, “Nang bara a Orong i mamaa bara ire tabo to ma bara ire tabo pet ina na bara niang, io, ire tabo pet. \v 16 Mum iat baling, mum bo ii öraxin öbaling e mum me mum bo ölolot e mum kö mangana lalaa mum bo wewet. Abo tatalien xarna i saban. \v 17 Io, ewenene im i maras kö tatalien deek irabo mana pet eörin, ma nang bara i kobo pet, ine iri pet a magingin saban. \c 5 \s1 A aötumarang urungan köbo orong \p \v 1 Mum abo asuono orong, mum moro ölangen ödeek! Mum morobo mana kup ma ginee, möxösa, abo tiip tataxin i önan ot pösöt e mum. \v 2 Abo bubulus tataxin te mum irabo maut, ma abo iwis tabo ngut ögarin abo man te mum. \v 3 Abo gol mabo siliwa re mum irabo rös. Ma abo rös se idi irabo tengen ömaras bere mum mo pet abo tatalien saban, ma irabo en abo aine mum xarnang a ia sösöt. Turunon saxit bara a axana bung möxö xakawam iri önan ot, ma lamun mum moxo bulus ugun abo bubulus tataxin te mum. \v 4 Moro ölangen! Mum kaim kö isik a xinuxun te idi ewe idi toxo rörörön köbo komo re mum. Me idi te xukup pe mum bere mum mo pet a sasaban. Me idi nang toxo kip etok a nien maruxo, idi te seseseng ma ginee urungan kö God. Ma Orong, nang ine mabo lölös kirip, iri ölangen idi ma irabo tame idi. \v 5 Ra xö öxöno lagunon abo to re mum iri wöwö mabo lalaa deek saxit. Me mum mo öwöwö abo to re mum mabo lalaa mum mo mamaa rua öaxanan öbaling e mum min. I xarnang önga tödi irabo öraxin a önga bulmakau ulamun a bung idi tabo sexomet ine, me mum mo tabaa öraxin öbaling e mum ulamun ina bung nang tabo sexomet e mum. \v 6 Mum moxoro kure a nangadi töxödös bara tabo kip a aömokorot. Ma moxoro sexomet idi, me idi tekebeöt ta tinuu wi e mum. \s1 Ire tabo tuu lölös köbo tiip \p \v 7 Abo töke kölöme re Krais, mum morobo mana balawapat nang bara abo tiip na irabo ot pösöt e mum, ot kö axana bung möxö nuanot kö Orong. Mum moro dödöm ulamun abo tene susulo. Önga tene susulo i mamaa ulamun abo nien maruxo xö komo rine. Io nang, i kis xiset bara irabo maruxo, ma irabo balawapat sik, ot nang a axana bung möxö baraa irabo kawam. \v 8 I deek bara mum bölök morobo balawapat ma morobo tuu lölös sik, möxösa, a nuanot kö Orong iri lörörö. \v 9 Abo töke kölöme re Krais, ganim a bala saban kaluluonin e mum iat, xalik mum bo tuu xö warkurai. Moro pere! A Tene Pet Warkurai iri lörörö ra nuanot ma i xarnang bara i tuu sik kö marame ma i ka nuan laxa. \p \v 10 Abo töke kölöme re Krais, mum morobo mana döxömen abo propet ewe midi toxobo palas tinenge, möxösa, a Orong ixo tile idi. Idi toxo balawapat ma toxo tuu lölös köbo tiip. I deek bere mum morobo muu a mangana tatalien na. \v 11 Turunon saxit, ewe midi niang te tuu lölös, ire tabo perexulen idi bere God i wewet ödeek idi. Mum moxoro ölangen a tinenge ulamun e Jop. Ine ixo tuu lölös köbo tiip. Me mum mo maras kö xakawam möxö ina pii, bara a Orong ixo top ine bule. Mum mo maras bara Orong i wöwö ma a abalamu. \p \v 12 Abo töke kölöme re Krais, önga laa i taxin köba i bira: ganim a usugurno rua öturunon abo tinenge re nöngön. Ganim a usugurno urso lömö bara ura xö pu, bara xö önga laa xabise bölök. Lamun i eöt bara nöngön örobo aut mon, bara örobo öös, xalik abo warkurai xö God ibo kure nöngön. \s1 Ire tabo seseseng ma nunu \p \v 13 Niang bara öng kaluluon e mum i örasen a kinadik, irabo mana seseng. Ma niang bara öng i axanan, i deek bara irabo ölet e God arixe ma sinö. \v 14 Ma niang bara önga tödi i meset, ine irabo mana kuwe abo sisila ne lotu rua sineseng kö ine. Ma tabo urup ine ma wel kö lölös möxö esene Orong. \v 15 Idi tabo mana seseng arixe ma nunu, ma ina mangana sineseng irabo ölanglanga ina tödi ma miniset. A Orong irabo ölanglanga ine ma ina tödi na irabo tuu kaa, ma nang bara ixo pet a magingin saban, God irabo döxömen taun abo magingin saban te ine. \v 16 Io niang, mum morobo mana tengen ösu abo magingin saban te mum kaluluonin e mum iat me mum morobo mana seseng kaluluon te mum iat bara mum morobo langlanga xalik a miniset. A sineseng kö önga tödi töxödös i lölös köba. \p \v 17 Elaija ine a tödi xarnang mon ire. Ine ixo seseng ma kat te ine bara i karabo baraa ma kaim kö baraa xö narun ne awat ma subana. \v 18 Önga bung melamu ixo seseng ma a baraa ixo su meriso xö watmaep, mabo nien toxo das baling kö pu. \v 19 Abo töke kölöme re Krais, niang bara öng kaluluon te mum i wan kalik a turunon ma önga tödi i lamus ot öbaling ine, \v 20 mum morobo mana ösöxö bara ewe a öng i lamus ot öbaling önga tene saban kalik abo ngas saban te ine, ine irabo öro ine xalik a minet. Io, xina ngas na God irabo irewe a oleleng ne magingin saban te ine.