\id COL - Barok \h KOLOSI \toc3 Kolosi \toc1 A Ginigeet te Pol urungan köbo KOLOSI \toc2 KOLOSI \mt2 A Ginigeet te Pol urungan köbo \mt1 KOLOSI \ip I wawara bere Pol ixo kis kö gunon ne aömokorot tingan Rom nang ixo geet ina ginigeet urungan tö idi abo Kolosi xö xönö raxin Esia (pere Aposol 28:16-21). Ixo geet a nine ginigeet urungan te Pilimon mabo Epeses kö ina axana bung bölök. E Pol kaim kö sulo a lotu ro Kolosi. I wawara bere Epaparas ixo ölangen a atöngösen deek ke Pol to Epeses, io nang, ixo wan uruso Kolosi ma ixo palas tinenge ringan ee (Kolosi 1:7-8 me Aposol 19:10). Me Pol ixo geet ina tinenge rua ötumarang idi abo Kolosi xöbo tene ausu röxröxö. Idi toxo töxö ulamunon a oleleng ne mangana lalaa. Idi toxo bulus öraxin a dauleng nebo mangana bung (Kolosi 2:16) ma abo angelo (2:18). Idi toxo mamaa bara a nangadi idi tabo kis kö pu xö ene abo warkurai (2:21) ma a tatalien ne kuru lewene aine nangadi (2:11). Idi toxo pet öraxin abo mangana dinödöm iat te idi bara ina na a mangana nanase nang i silien ire urungan kö to (2:4, 2:8, 2:18). Ma lamun e Pol ixo bulus öraxin köbanin iat e Krais bara ine xalik mon i eöt bara irabo öro a nangadi. Krais a malalar kö God (1:15). Krais ixo uxis abo lalaa xirip (1:16). Krais i balaure abo lalaa xirip (1:17). Krais a sisila möxö tinaru kaa xalik a minet (1:18). Krais i eöt esexere me God (1:19, 2:9). Krais irabo kip puxus öbaling kirip abo lalaa urungan kö God (1:20-22). Io nang, \bd Krais i taxin köbo lalaa xirip ma i eöt köba rua öro ire.\bd* Ma ina na a unine ina ginigeet. \c 1 \p \v 1 E, e Pol, a önga aposol te Krais Jisas eöt kö mamaa xö God, me Timoti, a tönö ire kölöme re Krais, \v 2 maa me tile ina tinenge na urungan tö mum a nangadi runon kö God niang Kolosi, e mum abo tönö e maa nang mum mo nunu re Krais me mum mo kis kölöme re ine. \p A abalamu ma malum meriso xö God, a Tamana ire, urungan tö mum. \s1 A tinenge deek ma sineseng \p \v 3 Maa bo rengrengen deek kö God a Tamana Orong ke ire, e Jisas Krais, nang mem bo seseseng lamun e mum. \v 4 Maa me tengen deek bira, möxösa, maa moxoro ölangen ulamun abo nunu re mum kölöme re Krais Jisas ma ulamun abo abalamu re mum urungan kö nangadi xirip nang mere God. \v 5-6 Me mum bo ebalamu me mum bo nunu, möxösa, mum mo kis xiset abo lalaa deek i kis tagur sik kö mum puso xö watmaep. Me mum moxoro ölangen ulamun inabo lalaa deek nang a tinenge turunon ixo ot urungan te mum, ma ina na a atöngösen deek. Ina atöngösen deek ixobo oo ma ibo önan esexere xirip kö öxöno lagunon, xarnang mon nang ixoro talien bie kaluluonin e mum meringan kö sisila ne bung nang moxo ölangen ine ma moxo maras ulamun abo turunon möxö abalamu xö God. \v 7 Ma a ais deek ke ire, e Epaparas, ewe nang i tuu arixe me mem köbo tinörön, ma a tultul deek ine xö pu re Krais sua gene e mum, ine niang ixo usu e mum ulamun a na. \v 8 Ine ewe niang ixo töngösen e maa ulamun a tatalien ne abalamu nang a Töxödös ne Tanono iri tabaa e mum min. \p \v 9 Io niang, maa mokoxobo mamas sua siniseng kua gene e mum urulo meringan kö bung maa moxo see lo a atöngösen ulamun e mum. Maa moxobo seseng e God bara irabo tabaa e mum ma nanase raxin ulamun abo to re mum kölöme xö Tanono bere mum morobo eöt ta ösöxö ödeek abo lalaa ine i mamaa bara mum morobo pet. \v 10 Io niang, mum morobo eöt tua talien xarnang i mamaa, ma morobo eöt tua öaxanan ine xöbo lalaa xirip nang mum bo wewet. Ma xöbo tatalien deek kirip pe mum, irabo nangen a inone, ma a nanase re mum ulamun e God irabo taxin nana. \v 11 Maa me seseng bölök bara mum morobo kip abo lölös eöt ma lölös taxin saxit te ine bara morobo tuu lölös arixe ma balawapat kölöme xöbo tiip, \v 12 ma bara mum morobo tengen deek ma axanan urungan kö Tamana ire ewe ine iri pet eörin e mum pua kinis arixe ma nangadi runon te God ewe idi nang te kisisik kö maras. \v 13 Me ine ewe nang ixo öro ire xalik a kinis se ire xö ene lölös möxö xödxödö ma ixo ömen lo ire urungan kölöme xö kingdom möxö Barok ke ine ewe i mamaa xöba rö ine. \v 14 Ma a Barok ke ine iat ewe nang ixo kun ölanglanga ire nang ixo döxömen tewe abo tatalien saban te ire. \s1 Krais i taxin köbo lalaa xirip \p \v 15 Me Krais a malalar te God ewe nang tekara pere ine. Krais i xarnang a sisila ne barok, möxösa, a kinis se ine i taxin saxit köbo lalaa xirip nang God ixo uxis. \v 16 Ma kinis se ine i taxin köba bira, möxösa, God ixo uxis abo lalaa xirip kö limine e Krais, abo lalaa riso lömö xö watmaep ma mera xö pu, abo lalaa ire tabo pere ma nang tekarabo eöt tua werwere, ma abo mangana tano xarna na: abo sisila me idi ewe idi nang a lak lölös me ewe idi nang tobo ekure. Idi xirip na, God ixo uxis idi xö limine e Krais ma rua ii öraxin e Krais. \v 17 Me Krais iat ixo kis mesila xöbo lalaa xirip me idi xirip te kis deek kö ene rorop pe ine. \v 18 Ine a sisila raxin möxö marakörö ne lotu, me idi a lewene aine ine. Ine a unine to re idi, möxösa, ine a sinila ne tinaru kaa xalik a minet, ma ixo tuu kaa sila bara irabo taxin saxit köbo lalaa xirip. \v 19 Krais i xarna na, möxösa, God ixo axanan bere Krais irabo wöwö mabo lalaa deek kirip nang God ibo wöwö sik min. \v 20 Ma xö tinörön kö Barok ke ine, God ixo mamaa bara irabo xikip puxus abo lalaa xirip baling urungan te ine. Ixo bulus a malum ma dee re Krais kö öxöno sölöxöröp. Io, ixo kip puxus öbaling abo lalaa xirip mera xö pu ma meriso xö watmaep. \p \v 21 Mesila mum moxo kis tewe xalik e God ma moxo melentexin ine me mum moxo wewet abo tatalien saban. \v 22 Ma lamun na im, God iri lamus puxus e mum urungan te ine xarnang abo ais se ine xö minet möxö lewene aine e Krais sua öraru e mum kö wawara re ine. Io nang, mum morobo madakdak ma kaim im pe biling ma re sasaban kölöme re mum. \v 23 Ma lamun mum morobo mana tuu dik sik kö nunu re mum ma ganim e mum pua taxase xalik a tatalien ne xixiset ulamun abo lalaa deek nang mum moxo ölangen ulamunon kölöme xö tinenge deek bara mum morobo kip lo. Ma ina tinenge deek na nang idi toxo palas tinenge min urungan kö nangadi mera xö öxöno lagunon. Me e, e Pol, e a önga tultul möxö ina tinenge deek na. \s1 Pol ixo rörön lölös sua a lotu \p \v 24 Na im e axanan köba ulamun abo kinadik i uban e rua gene mum. Me e kip ina kinadik kö lewene aike rua öxawam abo kinadik ke Krais nangen bang i malaa sik. Me e xobo xikip inabo kinadik kua gene a lewene aine ine, ma a aine ine e mum abo marakörö ne lotu. \v 25 E xoro kip a tinörön ne rorop ulamun e mum a marakörö ne lotu, möxösa, God ixo isik ina tinörön tö e bara arabo pet bira rua wewet ödeek e mum. Ixo isik ina tinörön te e bara arabo öxawam ödeek a tinörön möxö palas tinenge ulamun e God. \v 26 Ma ina tinenge na nang ixo umixen kalik a nangadi möxöbo awat mesila. Ma lamun iri wösö im kö nangadi runon iat te ine me nixinen. \v 27 God ixo mamaa rua ömaras idi ulamun ina laa nang ixo mun sik ma nang irabo wadöane ödeek ewe idi nang kaim bara idi abo Judeia bölök. Ma ina laa nang ixo mun sik, i bira, bere Krais i kisisik ke mum, ma möxö ina na i turunon saxit bere mum morobo laxa xö mariris taxin te God. \p \v 28 Me mem bo palas tinenge ulamun e Krais urungan köbo mangana nangadi xirip. Me mem me ötumarang me mem me uusu idi mabo nanase xirip bara idi tabo ot deek esexere kölöme re Krais nang mem me lamus idi urungan kö wawara xö God. \v 29 Ma ina unine niang e rörörön lölös. E bo lölölös köba eöt ma lölös taxin te ine nang ibo rorop e min bara arabo pet bie. \c 2 \p \v 1 Me e mamaa bere mum morobo maras bere e rörörön lölös köba rua gene e mum ma rue idi bölök mee Laudisia ma rue idi xirip bölök ewe idi nang kaim bang kö werwere e. \v 2 E rörörön lölös bira, bara arabo öxaxat abo balna idi ma bere idi tabo öng mon kölöme xö abalamu egilas se idi bara tabo wöwö arixe ma nanase raxin kirip pua ösöxö ina laa nang God ixo umixen, me ine iat e Krais. \v 3 Ma abo mangana nanase xirip i kis suxume sik kölöme re Krais xarnang a önga bubulus deek. \v 4 E töngösen e mum minabo lalaa na xalik ke öng ibo lamus öröxröxö lo e mum ma mangana tinenge lölös nang i wawara bara i turunon. \v 5 I turunon bara lewene aike i kobo kis arixe sik me mum na. Ma lamun a tanoke i kis arixe sik me mum me e axanan nang e ösöxö xulen bara i töxödös abo tatalien te mum ma bara abo nunu re mum i tuu lölös sik kölöme re Krais. \s1 Ire te langlanga xalik abo warkurai möxö tödi mon \p \v 6 Io nang, xarnang mum moxoro kip lo e Krais Jisas bere ine a Orong ke mum, mum morobo mana talien eöt ma kinis se mum kölöme re ine. \v 7 Mum morobo mana tuu lölös sik kö kinis se mum kölöme re Krais me mum morobo ölölös abo to re mum kölöme re ine. Mum morobo mana tuu lölös sik köbo lalaa xirip mum moxoro nunu xönan xarnang idi toxoro usu e mum bie. Me mum morobo mana wöwö xöba ma tatalien möxö tengen deek urungan te God. \p \v 8 Mum morobo mana balaure ödeek e mum kalik ke öng irabo lamus öröxröxö lo e mum urungan kö dinödöm tataun tua kubus dik e mum. Inabo mangana dinödöm i das kalik abo inausu xöbo nangadi mon. I das kalik abo nanase mon mera xö pu ma kaim bara mere Krais. \p \v 9 Mum morobo mana ebalaure deek xarna nang, möxösa, abo lalaa xirip mere God i kis se Krais ewe ixo wanot kö aine tödi. \v 10 Me God iri pet e mum bara mum korobo sasaxan ulamun tebo lalaa xabise kölöme re Krais, ine ewe i taxin saxit köbo mangana tano xirip nang ewe idi tobo ekure. \v 11 Xö kinis se mum kölöme re Krais i xarnang bara e Krais ixo muu a tatalien möxö xurxuru rewe a önga xönö möxö lewene aine e mum. Ma lamun kaim bara xarnang a nangadi mon idi tobo wewet arixe mabo limine idi. Kaim. Krais iat ixo kip tewe a lölös mera xö pu xalik a to re mum. \v 12 Me God ixo pömös e mum arixe me ine nang idi toxo baptais e mum. Ma xö nunu re mum kölöme xö lölös se God ewe ixo öraru e Krais kalik a minet, God ixo öraru e mum arixe mine. \v 13 Mesila mum moxoro met nang mum moxo pet abo tatalien saban ma nang ina lölös mera xö pu ixo malaa sik bang kölöme xöbo to re mum. Ma lamun God ixo öro e mum me Krais. Ixo döxömen taun abo tatalien saban te mum. \v 14 Abo warkurai te Moses ixo puk ire mabo sasaban, ma inabo warkurai iat toxo eka ögarin ire. Ma lamun God ixo kip tewe a lölös möxö inabo warkurai nang ixo tut abo aupuk lömö xö sölöxöröp. \v 15 Ma nang God ixo kip tewe abo lölös möxöbo mangana tano ewe idi tobo ekure, ixo bulus osen bara kaim im idi mere lölös, ma xarnang a önga umri raxin, ine ixo silien idi xarnang abo iuo ewe nang ixo pas ösu idi xö tinörön möxö öxöno sölöxöröp. \p \v 16 Möxö ina na, ganim e mum pa ömaraxen lo re öng bara irabo kure e mum ulamun a lasa i deek kua enen ma rua ininim. Ma ganim pa ömaraxen lo re öng bara irabo kure e mum bölök ulamun abo bung taxin möxö lotu, bara a texe maxat, bara a bung Sabat. \v 17 Ma inabo mangana tatalien kirip i eöt mon ma malalar möxöbo lalaa nang i eka inuanot. Ma lamun abo lalaa turunon ulamunon, ire te parasiwin kölöme re Krais. \v 18 Ma dauleng tobo etöxö bere te ii ölik idi iat, me idi tobo lolotu wösöt a angelo, ma tobo rengrenge ulamunon abo mangana winawara möxö tanono. Ma lamun ganim e mum pua öbala lo idi rua kure e mum ulamun a lasa i deek nang mum mo mamaa bere mum morobo pet. Abo dinödöm saban mon te idi i pet öraxin öbaling idi iat ma kaim pe unine bere idi tabo pet bie. \v 19 Abo mangana duöng bira, idi tere tawes kalik e Krais ewe nang a öxöno ire. Ine a öng nang ibo top ödeek sik a lewene aine xirip iat bara a lewene aine irabo kip a lölös ma irabo ewasum deek ma rorop möxöbo lölös möxö awasum, bara irabo das xarnang e God i mamaa bara irabo das bie. \p \v 20 Mum moxoro met arixe me Krais me mum mo langlanga xalik a mangana nanase mera xö pu. Io nang, bara bule mum mo talien xarnang bere mum bang mera xö öxöno lagunon? Ruasa mum bo bulbulus öbaling e mum iat kölöme xö ene abo warkurai? \v 21 Inabo warkurai i tengen bara, “Ganim e mum pua rörörön ina na! Ganim e mum pua nanamienin ina na! Ganim e mum pua sisigi ina na!” \v 22 Inabo lalaa na xirip tabo kawam tewe nang ire tobo rörörön min bara tobo enen bara tobo wewet lasa min. Ganim e mum pua mumuu inabo mangana warkurai, möxösa, i das kalik abo arile ma abo inausu möxö nangadi mon. \v 23 I turunon, uleng te döxömen bara idi ma nanase nang bere idi tobo mumuu inabo warkurai nang i tengen bara öng irabo mana lelewi a balna rua pet lotu, bara irabo bulus ösu öbaling ine iat, bara irabo ögarin a lewene aine. Inexalik bara kaim. Inabo tatalien i karabo top ulik a öng kua tinuu wi abo mamaa saban. \c 3 \s1 Ire tabo sige abo tatalien maxat \p \v 1 Möxö ina na, abo kat te mum irabo mana muu abo lalaa meruso lömö re Krais ewe nang i kisisik kö lime tuun te God, möxösa, God iri öraru e mum arixe me Krais. \v 2 Mum morobo mana uru a dinödöm pe mum köbo lalaa meruso lömö, ma kaim bara xöbo lalaa mera xö öxöno lagunon. \v 3 Ruasa, möxösa, mum moxoro met, ma abo to im pe mum i kis sixume sik arixe me Krais kölöme xö God. \v 4 Ma nang bere Krais ewe ine a unine to re mum irabo wanot maras, io, mum bölök kina axana bung morobo wanot maras me ine arixe ma mariris taxin. \p \v 5 Io nang, mum morobo mana sexomet tewe abo mangana tatalien mera xö öxöno lagunon. Mum morobo sexomet tewe abo tatalien ne ilawa mabo tatalien biling bira, ma inabo mangana mamasixine bölök. Xarna na bölök, mum morobo mana sexomet tewe abo mamaa saban ma tatalien ne neneek a lalaa xö öng kabise. Ma ina tatalien i eöt ma tatalien ne lotu wösöt a petpuo. \v 6 Inabo mangana tatalien i unine nang a laie re God irabo subu kaa rö idi abo mangana nangadi biringan. \v 7 Mum bölök, mum moxobo talien bira xöbo nuan ne to re mum nang moxo kis bira mesila. \v 8 Ma lamun na im mum morobo mana kip tewe inabo tatalien kirip kalik e mum. Mum morobo mana kip tewe abo mangana laie ma bala kadik kö idi xabise. Me mum bele tengen ögarin te öng, me mum morobo bulus tewe abo tinenge biling kalik abo ngala mum. \v 9 Mum bele etöxö baling ke mum, möxösa, mum moxoro kip tewe a to me lorexe arixe ma tatalien te ine, \v 10 me mum moxoro sige a to maxat nang God ibo ömaxat xarnang a malalar kö God iat ewe ixo uxis ina to. Ma ibo ömaxat ine bira urö mum pua ösöxö ödeek ine. \v 11 Ma xina to maxat, abo Judeia me idi nang kaim bara abo Judeia, idi te eöt mon. Idi ewe nang toxo kuru rewe abo lewene aine idi me idi ewe nang tekobo kuru rewe a lewene aine idi, idi te eöt bölök. Ma i eöt bira bölök köbo tultul me idi ewe nang tokobo kis kö ene a lölös möxö önga orong. Ma nang bere idi te pere ösu nöngön, möxösa, nöngön meringan kö palaa saxit bara nöngön u xabise, kaim pe laa. Krais kalik mon nang i taxin ma i kis kölöme re ire xirip. \p \v 12 Mum abo duöng nang God ixoro pere kos lo, me mum abo duöng madakdak ewe God i mamaa rö mum. Io nang, mum morobo mana sige a tatalien ne bala maris me mum morobo pet a tatalien deek urungan tö idi xabise. Mum morobo ii ölik öbaling e mum ma morobo mana kis xarnang a nangadi ödödö. Me mum korobo laie wasaxit kölöme xöbo tiip. \v 13 Mum morobo mana öbala lo idi xabise ewe idi te saban tö mum. Mum morobo döxömen tewe abo tiip nang mum mo örasen bara te ögarin e mum min. Mum morobo mana döxömen tewe abo sasaban te idi xabise xarnang a Orong ixo döxömen tewe abo sasaban te mum. \v 14 Me mum morobo mana sige a tatalien ne abalamu meruso lömö xöbo tatalien kirip. A tatalien ne abalamu, ine nang i iis arixin ire xirip bara ire tabo öng turunon kölöme xö tinuu arixe re ire. \p \v 15 Mum morobo mana ömaraxen lo a malum pe Krais sua sisilien abo bala mum, möxösa, God ixo kuwe lo e mum pua kinis arixe xö önga lewene aine bara morobo kis ma malum ebasin te mum. Me mum morobo mana tengen deek urungan te ine. \v 16 A atöngösen ulamun e Krais irabo mana kis lölös sik köbo bala mum. Xarna na, mum morobo eusu ma morobo ötumarang ebasin kaluluonin e mum arixe mabo nanase xirip mabo sinö möxö Buk Tabu mabo sinö ne lotu mabo mangana sinö madakdak bölök. Ma nang bere mum mo sö bie, mum morobo mana tengen deek uruso xö God meringan kölöme xöbo bala mum. \v 17 Ma xöbo lasa nang mum mo tengen ma xöbo lasa nang mum mo pet, mum morobo pet kö esene e Jisas a Orong, ma meringan kö kinis se mum pe Krais, mum morobo mana tengen deek urungan kö God a Tamana ire. \s1 A barama tabo talien bule? \p \v 18 Mum a bung une, mum morobo ii ölik e mum köbo usuo mum, möxösa, ina na i töxödös kö kinis se mum kölöme xö Orong. \p \v 19 Mum a bung körö, mum morobo mamaa xöba ulamun abo usuo mum ma ganim e mum pa bala laie re idi. \p \v 20 Mum a bung baroxorok ma bung bangalik, mum morobo mana tame abo tama mum mabo nene mum köbo mangana lalaa xirip, möxösa, ina tatalien i öaxanan a Orong. \p \v 21 Mum abo tamana bung baroxorok ma bung bangalik, ganim e mum pa öngat a bung barok ke mum, xalik idi tobo örasen bara idi tekebeöt tua wewet eörin te önga laa. \s1 Abo tultul mabo orong \p \v 22 Mum abo maris ne tultul mum morobo mana tame abo orong taxin te mum mera xö pu xöbo lalaa xirip. Mum morobo mana öaxanan idi xöbo bungbung kirip, ma kaim bara xö bung kalik mon nang idi te ngökngök ke mum. Mum morobo tame idi ma turunon kö bala mum ma möxösa, mum mo ii a Orong. \v 23 Ma lasa nang mum mo pet, mum morobo mana pet ma lölös kirip pe mum xarnang bara mo wewet urungan kö Orong, ma kaim bara urungan kö nangadi mon, \v 24 möxösa, mum mo ösöxö bara mum morobo uruoxe ina kinis se mum meriso xö Orong xarnang a inone malawang ke mum. Io, e Krais im, a Orong, ewe nang e mum mo rörörön tö ine. \v 25 Ewe nang i pet a tatalien saban irabo kip lo a xinuxun eöt ma sasaban te ine. God irabo isik ötöxödös iat a xinuxun. Ine i karabo pet ödeek a öng ma irabo ögarin a öng kabise. \c 4 \p \v 1 Me mum abo orong, mum morobo mana isik a nang i töxödös ma i deek urungan köbo tultul te mum. Möxö mum mo ösöxö bara mum ma önga Orong bölök angen nuso xö watmaep. \s1 Ire tabo seseseng ma tabo wöwörö bule mabo tabuno nunu \p \v 2 Mum morobo mana bönö sik iat ma sineseng. Ma nang e mum mo seseseng, a dinödöm pe mum irabo mana maras ma morobo tengen deek kö God. \v 3 Me mum morobo mana seseng kö mem bölök, bere God irabo sawang a marna ngas lamun e mem marabo eöt tua rengrengen ot abo lalaa nang i mun sik kölöme re Krais. Me e re kisisik na xö gunon ne aömokorot, möxösa, e etöngösen ma ina tinenge deek. \v 4 Mum morobo mana seseng bara e rabo eöt tua rengrengen ömaras ulamun ina tinenge deek xarnang arabo mana pet bie. \p \v 5 Nang e mum mo kis arixe mabo tabuno nunu, mum morobo mana muu a dinödöm deek nang mum morobo talien kaluluonin idi, me mum morobo pet a dedeek urungan te idi xöbo axana bung kirip bara i eöt tö mum bara morobo pet bie. \v 6 Abo winörö re mum arixe me idi irabo mana wöwö ma tinenge nang i deek ma i nanamien lamun mum morobo maras bara mum morobo balu idi a öngöng bule. \s1 Abo tinenge ne aöga \p \v 7 Ma a tönö deek ke ire, e Tikikus, irabo töngösen e mum mabo lalaa xirip ulamun e. Ine i tuu arixe me e xö tinörön kö Orong ma a tultul deek ine. \v 8 A unine runon bere eka uguran ine urungan tö mum bara irabo tengen ömaras sö mum bara a to re mem i bubule im ma bara irabo öxaxat a bala mum. \v 9 Tikikus irabo ot arixe me Onesimus, a tönö deek ke ire. A tödi turunon ine, me ine a öng meringan te mum. Idu tabo töngösen ömaras e mum im ulamun abo mangana lalaa xirip nang i orot ta. \p \v 10 Aristakus ewe i kis arixe me e ra xö gunon ne aömokorot i öga lo e mum. E Mak bölök, a tönö e Banabas. Mum moxoro ölangen a tinenge lamun e Mak, ma nang bara i wan urungan tö mum, mum morobo öga lo ine. \v 11 Me Jisas, ewe nang tobo tengen bölök ine me Justus, ine bölök i tile a tinenge ne aöga urungan te mum. Idiet kalik mon nang ewe idiet abo Judeia kaluluonin sik idi nang te tuu arixe me e xö tinörön ulamun a kingdom kö God. Me idiet toxobo öxaxat köbanin e. \v 12 Epaparas, ewe a öng mere mum ma a tultul te Krais Jisas, ine bölök i tile a tinenge ne aöga urungan te mum. Ine ixobo seseseng söxsöxö ulamun e mum ma lölös taxin bara e mum morobo maras ulamun abo lalaa God i mamaa bara mum morobo pet ma bara morobo maruxo xönan. \v 13 I rörörön lölös sua gene mum ma ulamun idi bölök niang ee Laudisia me Irapolis. Me e eöt tua rengrengen bira rö mum, möxösa, e ösöxö bara i turunon. \v 14 E Luk a tene aule, a ais deek ke mem, idu me Demas, idu bölök te tile a tinenge ne aöga urungan te mum. \v 15 Mum morobo isik a tinenge ne aöga re e urungan köbo tönö ire kölöme re Krais niang Laudisia. Ma uruso bölök kö une nang e Nimpa ma xö marakörö ewe nang idi tobo xisixis arixe rua lotu ringan ee xö gunon kö ina une. \p \v 16 Ma nang bara tere kos kirip ina ginigeet tingan kö wawara re mum, i deek bara mum morobo döxömen lo bara tabo mana kos bölök urungan kö marakörö ne lotu niang Laudisia. Me mum morobo döxömen lo bölök kua xokos a ginigeet meringan Laudisia. \p \v 17 Mum morobo tengen te Arkipus bara, “Nöngön örobo balaure ödeek nöngön bara örobo pet eörin a tinörön nang u xo uruoxe xö kinis se nöngön kölöme xö Orong.” \p \v 18 E, e Pol, e geet ina ginigeet ne aöga ma limeke iat. Mum morobo mana döxömen lo e nang e kisisik kö gunon ne aömokorot. A abalamu urungan tö mum.