\id 2TI - Bimin NT -Papua New Guinea 2008 (web 2014) \h 2 Timoti \toc1 Fut kale Fol em Auk Teben Fut Timoti elo Dabalalewse Fut kale. \toc2 2 Timoti \toc3 2Ti \mt2 Fut kale Fol em \mt1 Auk Teben Fut Timoti \mt2 elo Dabalalewse Fut kale. \c 1 \p \v 1-2 Timoti, belew yako! Ku Kulais Yesus elo “Fein!”, dangbelew angomi, nem min atew kelewi, ne kulo ibolow fian dukembi te. \p Sunbin-Got e akalem ibolow fukunin geleweko, nelo Kulais Yesus em kalan kunum kenemei, ne uneko, mali kawtiw ilo Kulais Yesus em sunsun finik so bin ilo duyembin em weng bakayem tem bakayem tem unakabi te. \p Nakanum a! Nukalem Aatim Sunbin-Got so, nukalem Kamok Fian Kulais Yesus so, yelim i kulo ikalem ibolow folok e, kinkin e, menew e, fein kekemboliwka!\x * \xo 1:1-2 \xt Kalan Kunum 16:11; 1 Timoti 1:2\x* \s1 Kalaing Kelewse em Weng te. \p \v 3 Kutiliw banim, taw banim, nem Sunbin-Got eso weng bakabi ding dim bakate, ne diwkuw kom ibolow fukuneko, Sunbin-Got elo “Weso! Seyo!”, dangakabi te. Nem awalik kumel im Sunbin-Got em em wiin daolewkemaliw kukuw imdiw nakati sen so banim keko, Sunbin-Got so ibolow ki makmak kebomi, em wiin daolew kemin kukuw gelewkabi te.\x * \xo 1:3 \xt Kalan Kunum 23:1\x* \m \v 4 Nakunum a! Nem kulo kokemsi ding kabalak e, ku amemin fian mak kelew kasike, ne diwkuw kom ibolow fukuneko, “Iti katebamomin ibolow fian kebi te!”, angbi te. Feinka! Kulo iti katemoki em ding dim e, ne kalfong fian mak kuluko, katemoki te. \p \v 5 Sua e, ne kawkok Alois so, kauk Yunis so, yat im atin kuw fein ibolow beelo atemsi te. Atemsomi, kame akal kal kelite: Kom fein ibolow e im fein ibolow bakate tew kele angomi, ku Sunbin-Got elo atin kuw “Fein kae!”, dangbelew kunum kute te.\x * \xo 1:5 \xt Kalan Kunum 16:1\x* \v 6 “Fein!”, dangbelew kunum kebelew kasike kame, ku nem teing kom dim dukusi ding dim beelo ibolow fukuna! Beem ding kabalak e, Sunbin-Got e akalem Sunbin-Finik elo dukemei, ku akalem bamki fian kuluselew te. Kuluselew kasike kame, bamki beem mamin e iti fian kekeme kano, ku beem aluwbamin e kitil kuw aluwbabuma!\x * \xo 1:6 \xt 1 Timoti 4:14\x* \v 7 Ku kilele ibolow fukuna! Sunbin-Got e nulo finganin ibolow mak duyeminba kese kate, Sunbin-Finik e num ibolow elo kitil keyembomi, ibolow fian dulew dulew kemin kukuw keyemeko, num ibolow tou keyemse te.\x * \xo 1:7 \xt Ulom 8:15\x* \p \v 8 Kasike, ku kanelom finganeko, mali kawtiw ilo nukalem Kamok Fian em sang bakayembomin e finganemokolew te! Ku kilila! Ne Kulais em weng afak kunum keko, aluwbabilii, maka i nelo sok am tem da konemsiliw kasike kame, ku kanelom nem kanenemsiliw beem dulum elote inkal kulamokolew te! Babo! Kate, ku Sunbin-Got em dukemse kitil beso kaso nu makuw fangfang dako, Sunbin-Got em Weng Kal Ken Ati kaleem bakayembin beem betbet ilum daoko, kakamoluwka! \p \v 9 Sunbin-Got e nulo akalem wiin so amkoko, “Yu nakalem galmosi kunum waneng keko, boliwka!”, yangeko, num kuankemin deiw bul gewsi belei, okileweko, akalem mit finik so deiw mo koyemse te. E nulo “Yu ken kukuw kebiliw yake!”, beni “Wa kukuw kebiliw yake!”, yangeko, diw yeteminba kese kate, akalem ibolow fukunin so, akalem ibolow folok so, bete kuw gelewko, kaneyemse te. Feinka! Sua sua kel, kawin kale talfut kelinba kese ding akate, e num ibolow fukuneko, “Ne Yesus biim dulum elo dabalaloki te!”, angse te.\x * \xo 1:9 \xt Efesus 2:8-9; Taitus 3:5\x* \v 10 Keko beli, kame e, Sunbin-Got em ibolow folok kukuyemse be, nukalem Kulais Yesus em dim kel fein kaim dim keko, fitewse te. Nimtew angom? Esik num kuankemin deiw bul gewsi belei, okileweko, kuanomin em kitil elo de mit dako, banim kelewsomi, nulo Sunbin-Got em mit finik so deiw mo koyemse kasike. Fein te! Kanelewse beem Weng Kal Ken Ati be ailbin atew keko, diwkuw finik so bin em deiw kukuyemkabe te.\x * \xo 1:10 \xt Kibulu 2:14\x* \p \v 11 Beli, Sunbin-Got e nelo akalem wiin so amkoko, aluwbamin alemsal mak dunemse te. Aluwbamin be kanekote: \li1 Mak e, em weng bokose weng bakamin e, \li1 mak e, kalan kunum kemin e, \li1 mak e, mali kunum waneng ilo kukuyemin ete te.\x * \xo 1:11 \xt 1 Timoti 2:7\x* \m \v 12 Kaneko kasike, aluwbamin beem mongom ete kame ne sok am kale bomi, betbet kal ilum mak kulabi te. Kate, ne Sunbin-Got em weng bakamin beem aluwbamin e inkal kelinba kekabi te. Babo! Nimtew angom? Ne “Fein kai!”, dangbi kunum beelo kilele kal kebomi, kilele dolon kelite: E kitil auk so keko, nelo dunemkabe aluwbamin beem dem beelo kilele atemkabe kasike kame uneko, Yesus em diweko, geeyemboke ding toloke ding unei, kanebi dem be diwkuw ken kuw boke te. \p \v 13 Timoti kutaka! Ku nemisik kamtoloko, kiol kuw weng kalekemsi be kitil kuw aluwko, mali kunum waneng ilo akal kilele kukuyemolewka! Kukuyemomelewi, ku Kulais Yesus em “Fein kai!”, angeko, ibolow dulew dulew kukuw beemdiw keko, kakamolewka! \v 14 Nimtew angom? Sunbin-Got e kulo aluwbamin ken be dukemse kasike, ku aluwbamin be nukalem dim alakabe Sunbin-Finik em dakakemin kitil so kilele kelewbolewka!\x * \xo 1:14 \xt 1 Timoti 6:20\x* \p \v 15 Ku fein kiliko, kal kelomete: Kulais elo “Fein kai!”, dangakabiliw kunum waneng Esia aneng fian kolewsomi, kale talsiliw kawtiw alik alik i nelo konemsiliw te. Konemiwi, Figelis so, Elmogenes so, aso ikati nelo konemsiliw te. \p \v 16 Ne Sunbin-Got elo diwkuw weng mak bokolewomeli: “Kute keko, Onesifolus em aul waneng ilo ibolow folok kukuyemoka!”, dangbi te. Nimtew angom? E inkal kelinba keko, iti tele tele keko, nelo sok am tem kel netemei, nem ibolow so foo angsi kasike. \v 17 Em Ulom abiw mutuk fian kalo talse ding dim bakate, e kitil keko, nelo fenbisomi, nelo fein netemse te. \v 18 Fein, kukati kilele kal kelomelew: Sua kel, nem Efesus abiw mutuk fian bisi ding dim bakate, e aluwbamin banban aluwko, nelo akati dokonemse te. \m Fefe ding kabalak e, Sunbin-Got e elo kinkin ibolow fian mak kelewoka! \c 2 \s1 Yesus elo Kilele Gelewomin em Weng te. \m \v 1 Nem min emdiw kebelew nakunum Timoti kutaka! Kulais Yesus em ibolow folok e kulo kitil kuw kekembomaka! \v 2 Ne kawtiw kunum waneng im kiin dim kel kukuyemin banban kaleyembilii, kukati wosuselew kasike kame, mali kawtiw ibolow fukunin kilinin ken so kunum waneng ilo weng bakabi weng be kukuyembolewka! Kukuyembelewi, ikati kilele wosuko, mali kawtiw ilo iti kaleyemkamoliw te! \p \v 3 Ku nem fakam weng kale kilila! Ku Kulais Yesus em fein ken wonuk so kunum emdiw keko, em weng afak kebomi, akalem aluwbamin ete kuw kemolewka! Kebomelewi, ku aluwbamin beem betbet ilum akati kuluko, mali Sunbin-Got em Weng Ken Ati be dekakabuluw kunum numdiw kesomi, fangfang dako, betbet ilum daoko, de kakamolewka!\x * \xo 2:3 \xt 2 Timoti 1:8\x* \v 4 Nimin kawtiw ite wonuk so kunum keliw tewe, i kanelom ikalem aluwbamin so, kut em aluwbamin so, bonggumokoliw te! Babo! Kate, i kitil keko, ikalem yetebe kak kunum em kiin dim e “Kiol kuw aluwbamin ken ati keluma!”, angakabiliw te. \v 5 Beemdiw, mesik esik mali kawtiw mak wonuk kuluko, kikinin bonge bonge kesomi, kikinin beem sawa weng fein gelewiw tewe, i yan be nam kuliw te.\x * \xo 2:5 \xt 2 Timoti 4:8\x* \v 6 Beemdiw, kunum mak kitil keko, wanin kaimin kunum kesomi, wanin kailiw tewe, i imisik keko, fein wanin dem be kulokoliw te.\x * \xo 2:6 \xt 1 Kolin 9:7\x* \v 7 Ku nem weng be kilele fukuna! Fukunew tewe, Kamok Fian e kom ibolow fukunin e alik beem dulum elote kilele dolon kuw kekemoke te. \p \v 8 Ku iti Yesus Kulais em sang kilele ibolow fukunolewka! E fein kun so kal so kunum keko, emisik kamok Debit em fein mulkis kebomi, kuaneko, iti dawkalfolse te. Sunbin-Got em Weng Kal Ken Ati kanese sang bete ne aneng aneng angom de kakabi bakate.\x * \xo 2:8 \xt Ulom 1:3; 1 Kolin 15:4\x* \v 9 Nem Sunbin-Got em Weng Kal Ken Ati kale bakamkakawkabi beem mongom ete ne mali im kiin dim e sakalaw mamtel kunum emdiw kesomi, nem betbet ilum kulabi ding kabalak e, i nelo “Sok am tem da konemuma!”, nangakabiliw te. Nangakabiliw kate, i Sunbin-Got em Weng Kal Ken Ati be sok so nam net keliw te.\x * \xo 2:9 \xt Efesus 3:1,13; Filibai 1:12-14\x* \v 10 Kasike, nomin eisneng mak nem dim tele tewe, “Kulais Yesus e Sunbin-Got em akalem wiin so amkoko, koyembe kunum waneng im kuankemin deiw bul gewsi goto kele kasike, ikal finik so sunsun bin kuluko, eso akalem auk so kitil so kamok kebe dim kel bokoliw te!”, angeko, ibolow fukunbomi, ilum be daoko, fein aluwkabi te. \v 11 Weng bokokabiliw weng kale fein weng te! Ku kilila! \q2 Nimin kunum waneng ite eso kuansiliw tewe, i eso iti teineko, finik so bokoliw te.\x * \xo 2:11 \xt 2 Kolin 4:11\x* \q1 \v 12 Nu kitil keko, betbet ilum beem dulum elote beit kelinba keko, fein ibolow so kekakabuluw tewe, nukal eso makuw kamok kebokoluw te. \q2 Kate nu elo ibiku kuluw tewe, e nulo akati ibiku koyemoke te.\x * \xo 2:12 \xt Matyu 10:33\x* \q1 \v 13 Nu elo “Fein kai!”, dangbuluw kate, nu nukalem weng be fein gelewinba keluw tewe, e numdiw kelinba kesomi, akalem weng ete fein gelewoke te! \q2 Nimtew angom? E akalem “Nam koyemi te!”, angse weng be nam alwol kelewbe kasike.\x * \xo 2:13 \xt Ulom 3:3-4; Taitus 1:2\x* \s1 Timoti elo Kewkew Weng Bokolewse em Weng te. \p \v 14 Ku diwkuw kunum waneng kaliilo nem bokokemsi weng be “Yu kililina!”, yangomi, kitil keyembolewka! Keyemsomi, Sunbin-Got em kiin dim e kitil weng mak bokoyemomelew: “Yu kanelom fong eisneng beem dim kel weng ane ane kebomi, ganbin weng kuw kemokoliw te!”, yangboléwka! Nimtew angom? Mesik esik mali im ibolow dokoyeminba keko, ganbin weng be, kilikabiliw kunum waneng im fein ibolow be wa keyembomi, de mit da koyem kemoke kasike.\x * \xo 2:14 \xt 1 Timoti 6:4; Taitus 3:9\x* \v 15 Ku kitil keko, Sunbin-Got em kiin dim kel em fein weng afak kunum kebolewka! Kebew tewe, ku mali kunum waneng ilo Sunbin-Got em fein weng kilele kukuyembomi, sen so banim kunum keko, bokolew te.\x * \xo 2:15 \xt 1 Timoti 4:6\x* \v 16 Bomelewi, ku mali kunum waneng im sakok weng wa so, soson weng so, bokolew bokolew kebiliw weng beem mit mewso unemokolew te! Nimtew angom? Weng wa bokolew bokolew kebiliw weng be kawtiw im ibolow e teifuluyemei, i Sunbin-Got em deiw be atin kuw kolewko, bakilewsiliw kasike.\x * \xo 2:16 \xt 1 Timoti 4:7\x* \v 17 Feinka! Weng an salew salew be abung fian bilit emdiw kekabe bakate. Ku Kimeneus so, Filetus so, aso im kanekabiliw kukuw beem dem atemeko, diwyema!\x * \xo 2:17 \xt 1 Timoti 1:20\x* \v 18 Aso i fein weng em deiw be koleweko, dasuw weng kuw kukuyemomeliw: “Kuansiliw kawtiw i sua kel yemkalfoleko, baba teinsiliw kasike, i iti kuaniw tewe, i nam baba teiniw te.”, angenaliw te. Angbomi, mali kunum waneng im fein ibolow e, bangbang koyem kemaliw te. \p \v 19 Kate, Sunbin-Got e ilkul kitil nam emdiw mak kuluko, moko, beem dim e weng alew mak bose te. Weng mak e kanekote: “Kamok Fian e akalem kunum waneng ilo kilele kal kebe te!” Nanew weng mak e kanekote: “Nimin kawtiw ite bokolomeliw: ‘Nu Kamok Fian so amkoko, bonggusuluw te!’, angiw tewe, i mamtel kukuw ibiku koyem kemoliwka!”\x * \xo 2:19 \xt Aisaya 52:11; Sion 10:14; 1 Kolin 8:3\x* \p \v 20 Ku nem fakam weng kale kilele kilila! Am fian sel mak beem kawtem e ok sen banban mak bete. Mali ok sen be on kisol so keko, gol so, silba so, kaisomi, wiin so aluwbamin beem dulum kaisiliw kate, mali ok sen mak e i sak ais so, kawin so kaisomi, sak aluwbamin beem dulum kaisiliw te.\fig |alt="misc. jaars" src="HK00143B.tif" size="col" ref="2 Timoti 2:20" \fig* \v 21 Beemdiw, nimin kunum waneng ite mak ikalem dim beem wa kukuw kolewiw tewe, i on kisol so ok sen emdiw kesomi, im kamok im dulum elote momow so kebiliwi, e ilo amen kuw keko, wiin so aluwbamin beem dulum duyemoke te. \p \v 22 Ku kunum tanbelel im ibolow danong angeko, sili sili kakabiliw deiw be fon unemolewka! Keko beli, ku mali kunum waneng Sunbin-Got em kiin dim e ibolow kiol so kawtiw iso bongguko, Sunbin-Got elo “Dokoyema!”, dangboliwka! Dangesomeliwi, ku kiol kukuw kemin e, fein ibolow kemin e, ibolow mutuk fian dulew dulew kemin e, ibolow menew kemin e, kukuw beem deiw ete kuw kakamolewka!\x * \xo 2:22 \xt 1 Timoti 6:11\x* \p \v 23 Timoti kutaka! Ku kanelom mali kawtiw iso mongom banim so ganbin weng bokolew bokolew kebokolew te! Kemew tewe, ganbin ilum mak de tolokolew kasike.\x * \xo 2:23 \xt 1 Timoti 4:7\x* \p \v 24 Ku kilele ibolow fukuna! Kamok Fian em weng afak kekabiliw kunum i kanelom geelew geelew so, ganin weng so, kemokoliw te! Babo! I ibolow menew kukuw bete kuw kukulew kukulew kemoliwka! Mali kawtiw i ilo wa kukuw keyemiw tewe, i ibolow tem tem kesomi, ki keko, mali ilo ken kukuw kuw kaleyem kemoliwka! \v 25 Mali kawtiw mak biim aluwbamin ken beem deiw “Goto kelewuma o!”, angiw tewe, i menew ibolow so kukuw kuw keyemeko, kilele kukuyem kemoliwka! Kemiw tewe, Sunbin-Got e biim ibolow fukunin elo famdes keyemei, i fein weng beelo “Fein kai!”, dangbokoliw tako. \v 26 “Fein kai!”, dangbiw tewe, i ibolow dolon keko, Seten-Ataanim em abil tem be kolewokoliw te. Nimtew angom? E ilo em abil tem da koyemei, “Nem ibolow fukunin kuw gelewina!”, yangakabe kasike. \c 3 \s1 Fefe Ding em Kaneloke Sang te. \m \v 1 Timoti ku kilele kal kelolewka! Fefe ding mewso keloke ding kabalak e, ilum fian ding keloke te.\x * \xo 3:1 \xt 1 Timoti 4:1\x* \v 2 Nimtew angom? Kaneloke kukuw kale i fein diwkuw gelewokoliw kasike: \li1 I ikalem ibolow kuw fukunsomi, \li1 tum win on kisol kulamin bete kuw ibolow fian kebomi, \li1 ikalem wiin kuw daosomi, \li1 ikalem sul kuw kebomi, mali kawtiw im wiin de mit da koyembomi, \li1 auk so alew so im weng sakalaw keko, weng bo bo kebomi, \li1 kulomin ibolow kuw kemokoliw kate, alwol keko, kalfong yemomin ibolow keyeminba kebomi, \li1 Sunbin-Got em ayem eisneng beelo “Kanemoka!”, angeko, sakok kemokoliw te. \li1 \v 3 Kebomi, ikalem kaim atuk ilo ibolow duyeminba kebomi, \li1 mali iso iti ken bin abin em kulomin deiw e feninba kebomi, \li1 mali ilo weng miyemin weng bakayembomi, \li1 ikalem kal wangweng kelomin ibolow banim kebomi, \li1 silikmoyembomi, \li1 ken kukuw elo ibolow kaim alele kolewbokoliw te. \li1 \v 4 Kelewbomi, ikalem akunum kumel ilo kiol kukuw keyeminba keko, fimdi famde kukuw kuw kukuyembomi, \li1 fongate kuw sali sali unbe ki kuw kebomi, \li1 ikalem fukunin e “Nu kunum falim atew kawtiw nute te!”, angeko, ikalem wiin dawsulemin kawtiw kebomi, \li1 kawin kaleem kulomin kalfong ete kuw ibolow fukunbomi, Sunbin-Got elo ibolow fian dulewinba kelokoliw te. \li1 \v 5 Kebomeliwi, i kal dim ete kuw “Nu Sunbin-Got em angin keluwka!”, angbokoliw kate, im mutuk tem kel e, i Sunbin-Got em kiin dim e kiol keyemoke beem kitil e “Fein kai!”, danginba kelokoliw te. \m Ku kanelom kanekabiliw kawiw biim mit mewso unemokolew te!\x * \xo 3:5 \xt Matyu 7:15,21; Taitus 1:16\x* \p \v 6 Mali kanekabiliw kawtiw bi kukuyemin kunum keko, mali ibolow kau angbiliw, baluw waneng im am unesomi, ilo kak keyembomi, biim ibolow fukunin e sok emdiw bingeko, ikalem mit yemde unakabiliw te. Kate sili sili ibolow kukuw so, ibolow danong kukuw so, kukuw beem mongom ete waneng bi ilum kuluko, ibolow tiaktiak kebiliwi, \v 7 im ibolow fian e “Nulo kukuyemina! Kukuyemina!”, angbiliw kate, i ki keko, kukuyembin fein beelo nam dolon keliw te. \v 8 Kukuyembiliw kunum bi Sanes so, Sambeles so\f + \fr 3:8 \ft 3:8 Suda kawtiw im fasel sang kabalak e, Sanes so Sambeles so aso i Isiw aneng fian em emisik kamok em oktakak kunum alew ke alenaliw kale. Aneng Kolew 7:8–9:12\f*, aso im Moses elo maka kelewsiliw emdiw keko, kukuyembin fein beelo maka kelewbiliw te. Ikalem ibolow fukunin e kilonsomi, kal dim e ken kiol kuw kebiliw kate, im fein ibolow em dem e deben nam emdiw te.\x * \xo 3:8 \xt Aneng Kolew 7:11\x* \v 9 Kebiliw kasike, sukum ding kuw bomeliwi, im dim deben be kawtol fitew kelei, Sanes so Sambeles so, aso im kanesiliw beemdiw, kawtiw alik alik i biim ibolow kau angbiliw be kilele atemeko, kal keko, dolon kelokoliw te. \s1 Fol em Timoti elo Ibolow Yak Salewse em Weng te. \p \v 10 Nakunum Timoti kutaka! Nem kukuyemkemin kukuw e kukuyemkabiliw kunum biimdiw bate. Ku nelo dolon keko, kilele kal kenemselew te. Nem kukuyemin e, nem gelewkabi kukuw e, nem “Nono keko, deiw ete keloke yake!”, angeko, fukunbi e, nem fein ibolow e, nem ibolow nanbow bin e, nem ibolow fian dulew dulew kemin e, nem ilum toloke ding kabalak e, kinkindako, bin e, alik alik angom be ku kilele kal kebelew te. \v 11 Beemdiw, ku abiw mutuk fian alemsal Antiok so, Aikoniam so, Ilistala so, biim kasel im nelo nenomin keko, betbet sakik fian dunemsiliw bakati kilele dolon kebelew te. Kate Kamok Fian e nelo dokonemei, ilum beem deiw e bul gewsi goto kenemse te.\x * \xo 3:11 \xt Kalan Kunum 13:14-52; 14:5,8-20\x* \v 12 Feinka! Nimin kunum waneng ite mak Kulais Yesus eso fewtokoko, “Nu em kiol kuw kunum waneng keluwka!”, angiw tewe, yenomin ilum sakik mak im dim fein telemoke te.\x * \xo 3:12 \xt Matyu 16:24; Sion 15:20; Kalan Kunum 14:22\x* \v 13 Kate wa kawtiw so, fimdi famde kunum so, biim kanebiliw ibolow fukunin be “Ken kai!”, angakabe kate, Seten-Ataanim e im ibolow atin kuw kou keyemeko, dolo keyemkabe kasike, im ibolow fukunin e atin kuw teifulusomelei, i mali im kukuyemkabiliw weng kilikabiliw kawtiw bikati ibolow teifulu koyemkabiliw te. \p \v 14 Kakabiliw kate, kukalem kulo kalekemsiliw kunum waneng ilo kilele kal kebelew kasike, ku kal kelewete: Im kulo kukukemsiliw weng be “Fein weng te!”, angbomi, kitil keko, im kukukemsiliw be kilele aluwko, gelewbolewka! \v 15 Ku aul falkamin ke alenalew ding bakate, Sunbin-Got em kukuyemin ayem be kilele kilikemalew te. Keko beli, weng be kom ibolow fukunin e kilinin kekemei, ku Kulais Yesus elo “Fein kai!”, dangenalew kasike, Sunbin-Got e kom kuanomin deiw bul gewsi goto kelewko, finik so bin deiw kel mo kokemse te. \v 16 Feinka! Sunbin-Got e akalem fut ayem em weng alik alik beelo fukfuka dulewse kasike, em weng be aluwbamin so kekabe te. Em aluwbamin e kanekote: \li1 Mak e kukuyem kemin e, \li1 mak e nukalem sili sili ibolow e kaim dim da koyemin e, \li1 mak e ken kukuw so wa kukuw so kiol kuw kalyemin e, \li1 mak e Sunbin-Got em kiin dim e kiol kuw kukuw kakamin kukuyemin ete te.\x * \xo 3:16 \xt Ulom 15:4\x* \m \v 17 Kaneko kasike, Sunbin-Got em weng kale akalem kunum waneng nulo memen keembelei, nu ki keko, ken ati kukuw kuw alik alik angom be kilele aluwko, gelewemoluwka! \c 4 \m \v 1 Nakunum Timoti kutaka! Kulais Yesus e iti teleko, finik so biliw kawtiw so, kuansiliw kawtiw iso alik alik ilo diw yetemeko, geeyemoke te. Geeyemsomelei, e diwkuw diwkuw emisik kamok fian keloke kasike kame, ne Kulais Yesus beso, Sunbin-Got so, yelim biim kiin dim e weng kitil weng mak kale bokokemite: \v 2 Ku kanelom “Kame ken ding kebe yake? Wa ding kebe yake?”, angbokolew kate, ku kitil keko, Sunbin-Got em weng kale diwkuw diwkuw bakayembolewka! Ibolow menew kukuw so kukuyembomelewi, ku ilo ibolow tem sayemeko, sili sili kukuw kaim dim dayemeko, weng temtem weng kuw bakayembolewka! \v 3 Ku kilila! Mewso ding keloke kabalak e, kawtiw i ilo fein dokoyemoke kukuyemin be kililominba kis ibolow kemokoliw te. I ikalem ibolow danong so, ikalem ibolow fukunin so, bete kuw gelewkabiliw kukuyemin kunum banban feneko, yetemsomeliwi, biim kaleyemin bete kuw kilikabiliw te.\x * \xo 4:3 \xt 1 Timoti 4:1\x* \v 4 Kilikabiliw kasike, i fein dem so weng be ibik kuleweko, fufu sang bete kuw abelew keko, kiliko, gelewkabiliw te. \p \v 5 Kate Timoti kutaka! Nomin eisneng mak kom dim telebe tewe, ku ibolow kilinin keko, bolewka! Bomelewi, ku kanelom betbet kulomin em dulum finganemokolew te! Kate ku bukesomi, mali kunum waneng ilo Sunbin-Got em Weng Kal Ken Ati be bakayembolewka! Kom aluwbamin alikum kilele atin kuw aluwkakamolewka! \s1 Fol em Fefe Kuanomin em Weng te. \p \v 6 Nakunum kutaka! Sunbin-Got em am yol em kunum ayem i siwsiw men mak anko, aik ayem dim duksomi, Sunbin-Got elo dulewsiliw te. Im kanemaliw aluwbamin beem fefe ding dim kabalak e, i wain ok kuluko, aik ayem tikin kel buselemaliw te. Beemdiw, nem fefe aluwbabi ding dim kale, mali kawtiw i nem kaim akal buselnemokoliw te.\x * \xo 4:6 \xt Filibai 2:17\x* \v 7 Buselnemokoliw kate, nem finik so bisi dim e, ne ganbin kitil nam kunum atew keko, beit kelinba kebomi, Sunbin-Got em dunemse aluwbamin be fein atin kuw aluwsomi, banim kelewsi te. Kelewsomelii, nem fein ibolow akati kitil kenembelei, bisi te.\x * \xo 4:7 \xt 1 Timoti 6:12\x* \v 8 Kame, nem finik so bin beem awet kebe ding kabalak be, nem yan kuloki ding fenbi te. Nimtew angom? Kamok Fian em alik nulo kiol kuw diw yemoke ding dim bakate, ne elo kiol kuw gelewemeli em yan fian kuloki te. Kate nemikel kuw nam kuli te. Babo! Alik alik em toloke ding feneko, “Toloka!”, angbiliw kunum waneng iso neso alik alik nu makuw yan ki makmak kulokoluw te.\x * \xo 4:8 \xt 1 Kolin 9:24-25\x* \s1 Timoti e Fol elo Atebam Unoke em Sang te. \p \v 9 Timoti, ku fongate akate deiw fenko, nem fukun tololewka! \v 10 Neso bise kunum Demas e kawin kaleem eisneng beelo iti ibolow kuw keemeko, nelo konemeko, Tesalonaika abiw mutuk fian elo unese te. \m Kelesens akati konemeko, Galesia aneng fian elo unese te. \m Unei, Taitus e Dalmesia aneng kalo unese te.\x * \xo 4:10 \xt Kalan Kunum 15:37-39; 2 Kolin 8:23; Kolosi 4:14\x* \m \v 11 Iluk ete kuw kale neso be te. \m Be kasike, kom tolokolew ding dim bakate, Mak akati debele tololewka! Debele telewi, e nem dakanembin kunum kebomelei, Sunbin-Got em aluwbamin aso nukalem makuw keko, aulbamokoluw te! \m \v 12 Ne Tikikus elo dabalalii, e Efesus abiw mutuk fian elo unese te. \p \v 13 Timoti a! Kom tolokolew ding kabalak e, ku nem asolow ilim be kanelom akokow kelokolew te! Sua e, nem Toloas abiw mutuk fian ka kel bomelii, ne ilim be nakunum Kalbus em am kel kolew telsi te. Ka akate fut mali mak kolewsi kasike, beso de tololewka! Nem ibolow fukunin e atin kuw mew samal kal dim bosiliw fut\f + \fr 4:13 \ft 4:13 Mali kal kunum i ibolow fukuniwete: Samal kal dim bosiliw fut be Sunbin-Got em emisik kitakamin weng em fut anung ete te.\f* beem dim kuw bete te.\x * \xo 4:13 \xt Kalan Kunum 20:6\x* \p \v 14-15 Ain so, balas so kaikabe kunum Aleksandel elo akal kilelbi bolewka! E nelo maka fian kenemeko, num kalan weng bokoyemkabuluw weng beelo dumin weng kitil nam kuw bokolewkabe kasike. Kate, Kamok Fian e em kukuw be diw atemeko, fein geelewoke te.\x * \xo 4:14-15 \xt Sim Fut 62:12; Ulom 2:6; 1 Timoti 1:20\x* \p \v 16 Emisik ding e, i nelo geeyemkabe kunum em kiin mo konemsiliw beem ding e, mak kunum mak nelo dokoneminba kese te. Alik alik i nelo sak konemsiliw te. Sunbin-Got e mali biim wa kukuw kukunemsiliw be nam diwko, ateyemoke te! \v 17 Kate Sunbin-Got e neso bomelei, kitil dunemse kasike, ne akalem Weng Kal Ken Ati be Suda kawtiw num ibik biliw kawtiw biilo atin kuw bokoyemii, ikati fein kilisiliw te. Kilisomeliwi, maka i alaion emdiw keko, nelo nenomin ibolow kesiliw kate, Sunbin-Got e nelo dokonemeko, im teing dim takalako, kulu konemse te. \v 18 Feinka! Kamok Fian e nelo dokonemomi, nenomin wa kukuw alik alik beem deiw fein goto kelewsomi, akalem gawman dim abiil tikin beelo nemde unoke te. \p Unesomi, akalem wiin diwkuw diwkuw fian katiw kel boke te! Feinka! \s1 Fol em Fefe Kewkew Weng Bokoyemse em Weng te. \p \v 19 Nakunum a! Kame, ku Bilisila so Akuila yemkal biso, Onesifolus em am biliw kunum waneng iso, alik biilo “‘Yukal o!’, yanga kai!”, yangolewka!\x * \xo 4:19 \xt Kalan Kunum 18:2; 2 Timoti 1:16-17\x* \p \v 20 Elastus e Kolin abiw mutuk fian kel kait be te. \p Nem Miletus abiw mutuk fian kolew talsi ding kabalak e, Tolofimus e wakamin so kebelei, ne elo ka kel kolew telsi te.\x * \xo 4:20 \xt Kalan Kunum 19:22; 20:4; Ulom 16:23\x* \p \v 21 Ku fongate akate tolomin deiw fenko, tololewka! Nimtew angom? Mesik esik ku tiak ding fenew tewe, asolow so, inim fian so ding kelei, kom tolomin deiw okikemoke kasike. \p Keko beli, Yubulus e, Fudens e, Ilinus e, Kolodia e, Kulais elo ibolow fein dangbiliw kunum waneng alik alik ikati kulo “Kukal o!”, kangiw te. \p \v 22 Kamok Fian e kom finik so amkobelei, boka! Sunbin-Got em ibolow folok e kuso boke te. \p Bete kuw. Nem fut weng bokemi fut be kame kilaka.