\id LUK - Bhilali Standard Project \ide UTF-8 \h लुका \toc3 लुका \toc2 लुका \toc1 लुकान साहरे लिखली ईसुन खुस-खबर \mt2 लुका के द्वारा लिखा गया यीशु का सुसमाचार \mt1 लुकान साहरे लिखली ईसुन खुस-खबर \imt लुकान बारामां \ip लुकान साहरे लिखायली खुस-खबर नवला नेमेन चार किताप मां सी एक छे। ज्‌य ईसु मसीन जीवणेन बारामां बताड़े। हींद्‌रे मां सी एक-एक काजे खुस-खबर कहें जेरो मतलब छे वारलु खबर चे मत्‌‌ती, मरकुस, लुकु, ने युहन्‌नान साहरे ईसुन मरनेन पछे लिखाय गुयली, लुकु ईसुन जीवणेन काहनी अतरुत नी लिख्‌यु, बाकुन चे ईसुन चेलान साहरे हेरे मरनेन ने मरला मां सी पछु जीवतु हवणेन पछे हवला, कामे काजे लिखे, ज्‌य की नेवताळान कामेन कितापेन अनसारे उळखाण छे। कुय बी सय टेम नी जाणे की लुकान साहरे लिखायली खुस-खबर कत्‌यार ने काहा लिखायली, बाकुन बेसका भंन्‌ला हीनी वात सी राजी छे, की ज्‌य अनुमान ईसु मसीन पयदा हवणेन सत्‌तर साल बात लिखाय गुयलो छे। \ip लिखणे वाळु लुकु छे, ज्‌य एक डाक्‌टर हतलु। बुली काजे लिखणे ने काम मां लावणेन सी हेरा तरीका सी पतु चाले की, चु एक भंन्‌लु माणुस हतलु लुकु ईसुन जीवणेन सय ने साप लिखणे चाहतेलु तीनी घटना काजे हेरे तरीका सी बताड़े, काहाकी दीसरा काजे ईनाक भन्‌ने सी फायदु हवे। \xt 1:1-3\xt* चु यहुदी नी हतलु \xt कुलुसी 4:10-14\xt* ने हयु ईना तरीका सी लिख्‌यु की नी-यहुदी माणसे समजी जाय। ईनी रीती सी साप रुप सी मालम पड़लो छे जत्‌यार चो यहुदी रीती-भातीन साप रीती सी बताड़े। \xt 1:8\xt* \ip लुकान साहरे लिखाय गुयली खुस-खबरेन मत्‌‌ती ने मरकुसेन कितापेन तसों छे, काहाकी चे एकुत तारान बारामां ने एक जसा तरीका सी बताड़े। तीन किताप मां सी लुकु बपतीस्‌मा आपणे वाळान पयदा हवणेन बारामां आखा सी जादास साप रीती सी कहें। लुकु बी माफीन वात करे, \xt 3:3; 11:4; 17:3-4; 23:34; 24:47\xt* ने दुवा \xt 3:21; 5:16; 6:12; 11:1-12; 22:32\xt* बारामां जुर देय। \iot बाहरती वात \io1 1. लुकान खुस-खबर ने उळखाण ने लिखणेन वजे बताड़े। \ior 1:1-4 \ior* \io1 2. युहन्‌ना बपतीस्‌मा आपणे वाळा ने ईसुन पयदा हवणेन बारामां बताड़्‌यु। \ior 1:5—2:52 \ior* \io1 3. युहन्‌ना बपतीस्‌मा आपणे वाळान सेवा चाकरी। \ior 3:1-20\ior* \io1 4. ईसुन बपतीस्‌मा ने पारख। \ior 3:21—4:13 \ior* \io1 5. गलील मां ईसु सेवा चाकरी कर्‌यु। \ior 4:14—9:50\ior* \io1 6. गलील जीलाम सी यरुसलेम मां ईसु सेवा चाकरी। \ior 9:51—19:27 \ior* \io1 7. यरुसलेम मां ईसुन आकरी हाप्‌तु। \ior 19:28—23:56 \ior* \io1 8. ईसुन मरनु, ने हड़वाया ने मरलाम सी पछो जीवतु हवणु। \ior 24:1-53 \ior* \c 1 \s लुकान लिखली वारलु वात \p लुकान लिखली वारलु वात मां ईस्‌रायेल देस मां पाप सी छुड़ावणे वाळु आवणेन ने आखा माणसे जातीन पाप सी छुड़ावणे वाळु दुय भातीन बारामां बताड़े। लुकु लिखे की ईसु काजे “पाप मां पड़ला माणसे काजे सामळावणे वाटे” मालीकेन आत्‌मा बुलाय। हेरे वजे सी जी वारलु वात काही भातीन परेसानी मां पड़ी रवला ने माणसे फीकुर मां पड़ला छे। लुकान वारलु वात मां मनेन खुसी पेहली वात छे खासकरीन पेहला पाठ मां, तेरे मां ईसुन आवणेन वात हवली, ने आकरी मां ईसुन सरगे पछु जाणेन वात लिखली छे। ईसुन सरगे पछु जाणेन पछेन मसी भुरसाम बड़नु ने बेसकी वात ईनात लिखणे वाळान साहरे सेवा करने वाळा कामेन नावेन किताप मां देदलो छे। लिखणे वाळु लुकु छे, ज्‌य एक डाक्‌टर हतलु। बुली काजे लिखणे ने काम मां लावणेन हेरा तरीका सी पतु चाले की चु एक भंडलु माणुस हतलु। लुकु ईसुन जीवणेन सयन बारामां लिखणे चाहतेलु, घटना काजे हेरे तरीका सी बताड़े काहाकी दीसरा काजे ईनाक भन्‌ने सी। \s उळखाण \p \v 1 बेसका माणसे: \p ईनी वीतली वात काजे लिखीन भेळा करनेन काम कर्‌या ची वात हामरे ईचमां वीतली हतली। \v 2 जे सबुत हामुक तींद्‌रे सी जड़लो छे जे सुरु सी ईनी वातेक देखणेवाळा ने जे भगवानेन पावर्‌या हतला। \v 3 हेरेसी, ए अंजाण्‌या थीयुफीलुस मे तार वाटे तीनी आखी वीतली वातेन बारामां एक चोव सी उजेंतु चतराये लिखणे बाजी रयु। \v 4 तु ज पाक्‌को जाण लेय की, जी सीकापण तुसेक जड़ली छे, ची खरली छे। \s युहन्‌ना बपतीस्‌मा आपणे वाळान पयदा हवणेन बारामां \p \v 5 हेरोदेस यहुदीया जीलान राजु हतलु, तीनी टेमे अबीय्‌याह दळ मां जकर्‌या नावेन एक याजक हतलु, ने तेरी बायरी हारुनेन पुजारान जातेन हतली, तेरो नाव एलीसीबा हतलो। \v 6 ने चे दुय जणा भगवानेन नींगा मां धरमी हतला, ने चे मालीक भगवानेन आखा हुकुम ने नेम पाळने मां नी चुकतेला। \v 7 एलीसीबा आंझी हतली, ने दुयु जणा डाहला हय गुयला, तेरेमां तींद्‌री एक बी अवल्‌यात नी हयी। \p \v 8 एक कावा जकर्‌यु पुजारु टाकला दाहड़ान अनसारे आपसा टुळा भेळु भगवान अगळ पुजारान काम करने बाजी रवलु। \v 9 ती एक दाहड़ु पुजारान रीतीन अनसारे मालीक-भगवानेन मंदीर मां भरायन धुणी दीन भगवानेन पुजा-पाट करने करीन जकर्‌यान नावेन चिट्‌ठी नीकळी।\x + \xo 1:9 \xo*\xt नीरगमन 3:7\xt*\x* \v 10 ने जकर्‌यु धुणी देणे बाजी रवलु, तीनी टेमे मां आखा माणसेन टुळु बाहर उबु रय्‌न भगवान धड़े दुवा करने बाजी रवलु। \v 11 तीनी टेमे जकर्‌यु वेदी पर धुणी देणे बाजी रवलु, ने मालीक भगवानेन एक सरग वाळु काहवाळ्‌यु तीनाक वेदीन जेवड़्‌ये आंग्‌ये देखाव पड़्‌यु। \v 12 ने तीना भगवानेन सरग वाळा काहवाळ्‌या काजे देखीन जकर्‌यु बेसकु बीहीन सीयारी ली लेदु; \v 13 बाकुन सरग वाळु काहवाळ्‌यु जकर्‌या काजे कह्‌यु, “ए जकर्‌या बीहे मां, तारी दुवा भगवान सामळी लेदु, ने तारी घरवाळी एलीसीबान एक पुर्‌यु हवसे, तु तेरो नाव युहन्‌ना पाड़जी। \v 14 तु खुस हवसी ने पुर्‌यु हयु करीन बेसका माणसे खुसी हवसे। \v 15 चु युहन्‌‌‌नु, मालीक-भगवानेन नींगा मां बेसकु मटु कहवायसे, ने अंगुरेन दारु ने काहनी बी नस्‌यान चीज नी पीये; ने चु आपसी मायन कुखेम सीत चुखली-आत्‌मा सी भरायलु रवसे। \v 16 ने ईस्‌रायेली जातीन बेसका माणसेन मन मालीक-भगवान भीणी पछु आळसे। \v 17 मालीक भगवान वाटे एक भुरसु करे असा असामी तीयार करने करीन चु युहन्‌‌‌नु मालीक-भगवान अगळ-अगळ चालसे। ने एलीया धड़े जु भगवानेन चुखली-आत्‌मा ने जुर हतलु, तेरेत साहरे युहन्‌‌‌नु ज काम करसे बासे-बासेन मन आपसा पुर्‌या-पारी भीणी आळसे; ने हुकुम नी माने तीनु काजे खरला धरम पर चालाड़नेन समज आपसे।\x + \xo 1:17 \xo*\xt मलाकी 4:5,6\xt*\x*” \p \v 18 जी वात सामळीन जकर्‌यु सरग वाळा काहवाळ्‌या काजे पुछ्‌यु, “मे जो कसु जाणो की असो हवणे वाळो छे? काहाकी मे ते डाहलु हय गुयु; ने मारी घरवाळी बी डाहली हय गुय।” \p \v 19 सरग वाळु काहवाळ्‌यु तीनाक जपाप आप्‌यु, “मे जीब्‌रायल छे, मे भगवान अगळ हजुर रवु। ने भगवान मेसेक तार पुठ्‌ये वात करने, ने तुसेक जी खुस-खबर सामळावणे मकेल्‌लु छे। \v 20 ने देख, तु मारी कह्‌ली तीनी वात पर भुरसु नी कर्‌यु, जी वात टेम आवसे ती पुरी हवसे। ने तीने दाहड़े लग जी वात पुरी नी हवे, तीने दाहड़े लग, तु गुंगु रवसी, ने बुली नी सके।” \p \v 21 असामी ते बाहर रय्‌न जकर्‌यान वाट देख रवला, बाकुन चु हय मंदीर मां अतरी वार काहा लागाड़ र्‌यु करीन चे सुच मां पड़ गुया। \v 22 जत्‌यार जकर्‌यु बाहर आयु, ती चु तींद्‌रे अगळ बुली नी सक्‌यु, हेरेसी चे जाण गुया की, हीना जकर्‌याक भगवानेन मंदीर मां काय ने काय भगवान भीणी सी देखाव पड़लो छे, ने चु गुंगुत रयु, ने तीनुक ईसारु करतुत रयु। \p \v 23 आपसा भगवानेन चाकरीन दाहड़ा पुरा हय गुया, ती चु जकर्‌यु आपसान घर जात रयु। \v 24 जी वात वीत गुय ने थुड़ाक दाहड़ाम पछेन जकर्‌यान घरवाळी एलीसीबा भारीस हय गुय; करीन ची पांच महना लग आपसा मन मां ज कह्‌ती जाय्‌न घर मां साताय रय। \v 25 की “माणसे मारी हासी उडाड़तेला, बाकुन हय मालीक भगवान मार पर दया करलु छे।” \s मालीक ईसुन पयदा हवणेन बारामां \p \v 26 एलीसीबा भारीस हवली तेरो छटवो महनो चाल रह्‌लो, ती भगवान, सरग वाळा काहवाळ्‌या जीब्‌रायल काजे गलील जीलान नासरत नावेन एक सहर मां एक कुवारली पुरे भीणी मकल्‌यु। \v 27 तीनी कुवारली पुरेन नाव मरीयम हतलो, ने तेरी मांगणी युसुफ नावेन एक जुवान पुर्‌या साते हय रवली। चु युसुफ राजा दावुदेन अवल्‌यात मायन हतलु। \v 28 सरग वाळु काहवाळ्‌यु मरीयम धड़े आवीन कह्‌यु, “तु खुस हय जां, भगवानेन गीण-दया तार पर छे, ने मालीक-भगवान तार पुठ्‌ये छे।” \p \v 29 सरग वाळा काहवाळ्‌यान साहरे जी सामळीन मरीयम बेसकी बीही गुय, ने असी वीच्‌यार करने बाजी गुय, की ईना बुलेन मतलब काय हसे ने काय नी। \v 30 ती सरग वाळु काहवाळ्‌यु तीनीक कह्‌यु, “मरीयम, बीहे मां, काहाकी भगवानेन गीण-दया तारे पर छे। \v 31 देख, तु भारीस हवसी ने तारु एक पुर्‌यु हवसे ने तु तेरो नाव ईसु पाड़जी।\x + \xo 1:31 \xo*\xt यसाया 7:14\xt*\x* \v 32 चु बेसकु मटु कहवायसे, ने चु आखान डाहला भगवानेन पुर्‌यु कह्‌वायसे। मालीक भगवान तीनाक आड़ा-बुड़ा राजा दावुदेन राजगादी आपसे। \v 33 ने चु याकुपेन आखी अवल्‌यात पर जलम लग राज करसे, ने तेरो राज कदी नी सरे।” \p \v 34 मरीयम सरग वाळा काहवाळ्‌या काजे कह्‌यी, “मारो ते अदमी साते सोवसार नी हयो, ती तार साहरे कह्‌ली वात कसी पुरी हवसे?” \v 35 सरग वाळु काहवाळ्‌यु जपाप आप्‌यु, “तारे पर चुखली-आत्‌मा उतरसे, ने तार पर आखा सी डाहला भगवानेन जुरभर्‌यु साहळु पड़से। तेरेमां चु पयदा हवणे वाळु चुखलु पुर्‌यु, भगवानेन पुर्‌यु कह्‌वायसे। \v 36 तारीत भाय-बेटी एलीसीबान बारामां सामळ, ची आंझी हतली, ने हय डाहवाराम भारीस हवसे, ने तेरो छटवो महनो चाल रयो। ने तेरो पुर्‌यो हवणे वाळो छे। \v 37 काहाकी भगवानेक नी बणे, असो काय बी, नी हय।” \p \v 38 मरीयम कह्‌यी, “सामळ! मे मालीक-भगवानेन चाकरी करने वाळी छे। तु हय कह्‌यु, तसोत मार साते हवणे दे।” ने तत्‌यार सरग वाळु काहवाळ्‌यु तेरेन्‌चां सी जात र्‌यु। \s मरीयम एलीसीबा सी मीलने जाय \p \v 39 तीनु दाहड़ाम मरीयम तीयार हय्‌न यहुदीया जीलान बयड़ाम वसण्‌या, एक सहर भीणी मामार गुय, \v 40 ने ची जकर्‌यान घर मां जाय्‌न एलीसीबा काजे “वारु छे की?” कह्‌यी। \v 41 ने ज सामळतेत एलीसीबान पेट मायन पुर्‌यो खुस हय्‌न उछळी पड़्‌यो, ने एलीसीबान चुखला-आत्‌मा सी भरायली हतली। \v 42 ने एलीसीबा मरीयम काजे जुर सी आयड़ीन कह्‌यी, “तु आखा बायराम सी बेसकी वारु छे ने तारा पेटे मायन फळ बी बरकतवाळो छे। \v 43 हय तु मारा मालीकेन माय बण गुय, ने भगवान, तुसे काजे मारेन्‌चां लावीन, मार पर अतरी दया काहा कर्‌यु हसे? \v 44 सामळ! जत्‌यार तु ‘वारु छे की?’ असी करीन पुछी अतरीत, ने मारा पेटे मायन पुर्‌यो खुस हय्‌न उछळी पड़्‌यो। \v 45 तु वारु छे, काहाकी तु जु भुरसु करी की मालीक भगवान जसों कह्‌लु, तसोत आखो हवसे!” \s मरीयम भगवानेन गुण गावे \p \v 46 तत्‌यार मरीयम कह्‌यी, \q1 “मारु जीव, मालीक-भगवानेन गुण गावे, \q2 \v 47 ने मारी चुखली-आत्‌मा, मेसेक बचाड़न्‌या भगवान मां खुस हवे;\x + \xo 1:47 \xo*\xt 1 समुवेल 2:1\xt*\x* \q2 \v 48 काहाकी चु आपसी नीचळी गुलाम पावरनी पर दया कर्‌यु; \q1 हेरेसी सामळु! हय सी आखी पीड़ीन माणसे मेसेक बरकतवाळी कह्‌से;\x + \xo 1:48 \xo*\xt 1 समुवेल 1:11; मलाकी 3:12\xt*\x* \q2 \v 49 काहाकी आखाम ताकतवाळु भगवान मार वाटे बेसको मटो-मटो काम कर्‌यु, \q1 ने तेरो नाव ‘चुखलो’ छे; \q2 \v 50 जे भगवानेन बीहाणो मानीन जीवे, तींद्‌रे पर तेरी दया बन्‌ली रवे; \q2 हय तेरी दया, तींद्‌री पीड़ीडीट, तींद्‌रे पर बणी रवे।\x + \xo 1:50 \xo*\xt भजन सहीता 103:17\xt*\x* \q1 \v 51 चु आपसा हातेन जुर देखाड़लु छे; \q2 चु मटाय करन्‌या काजे रावण्‌या-तीवण्‌या कर देदलु।\x + \xo 1:51 \xo*\xt 2 समुवेल 22:28; भजन सहीता 89:10\xt*\x* \q1 \v 52 चु ताकतवाळा राजा काजे तींद्‌री राजगादी पर सी हीट पाड़्‌यु; \q2 बाकुन नीचळा माणसेक उचा बणावलु छे।\x + \xo 1:52 \xo*\xt 1 समुवेल 2:7; अय्‌युब 5:11; भजन सहीता 113:7,8\xt*\x* \q1 \v 53 चु भुकला माणसेक खाणु आपीन आफराड़ देदु, \q2 ने लकपती काजे ठारलात वळाय देदु।\x + \xo 1:53 \xo*\xt 1 समुवेल 2:5; भजन सहीता 107:9\xt*\x* \q1 \v 54 चु तेरा पावर्‌या ईस्‌रायेली जातीन माणसेक मदत कर्‌यु, \q2 तीनुक हेर करीन दया कर्‌यु।\x + \xo 1:54 \xo*\xt भजन सहीता 98:3; यसाया 41:8,9\xt*\x* \q1 \v 55 चु हामरा आड़ा-बुड़ा साते वायदु करलु, तेरेत अनसारे तेरी दया, \q2 अब्‌राहम ने तेरी अवल्‌यात पर जलम बन्‌ली रवसे।” \p \v 56 मरीयम तीनेक महना लग एलीसीबा पुठ्‌ये रवी, ने अळी आपसे घर जात गुय। \s युहन्‌ना बपतीस्‌मा आपणे वाळु पयदा हवे \p \v 57 ने एलीसीबान फवरी हवणेन टेम आवी, ने तेरु पुर्‌यु पयदा हयु। \v 58 तेरे आड़े-धड़े रहण्‌या, ने सगासाइ वाळा सामळ्‌या की मालीक भगवान एलीसीबा पर बेसकु दया करलु छे, ने चे तेरे पुठ्‌ये भेसकायन खुस हया। \p \v 59 ने पुर्‌यो हवलो सात दाहड़ा पुरा हय गुया। ने अळी आठवे दाहड़े मुसान साहरे ईस्‌रायेली जातीन माणसेक आपला भगवानेन कायदान अनसारे पुर्‌याक चुखो करने आया तीनी टेमे, चे आखा तीना पुर्‌यान नाव जकर्‌यु पाड़ने बाजी गुया, चो नाव तीना पुर्‌यान बासेक मालुम हतलो।\x + \xo 1:59 \xo*\xt वेवस्‌थावीवरन 12:3\xt*\x* \v 60 बाकुन पुर्‌यान माय एलीसीबा कह्‌यी जकर्‌यु नाव मां पाड़ु, बाकुन युहन्‌‌‌नु नाव पाड़ु। \p \v 61 तत्‌यार चां आवला आखा माणसे तीनीक कह्‌या, “तारा सगासाइ मां बी, ज नाव काहनान नी हय।” \v 62 तत्‌यार आकरी मां चे आखा तीना पुर्‌यान बास जकर्‌यात काजे ईसारु करीन पुछ्‌या “तु तारा पुर्‌यान, काय नाव पाड़ने हींड र्‌यु?” \v 63 चु लिखणेन पट्‌टी ने सीलुक मांगाड़ीन लिख्‌यु, “हेरो नाव युहन्‌ना छे।” ने ज देखीन चां भेळा हवला आखा माणसे वीच्‌यार मां पड़ गुया। \v 64 तत्‌यारुत जकर्‌यान मुंहडो ने जीप खुल गुय, ने चु बुलने बाजी गुयु, ने भगवानेन गुण गावणे बाजी गुयु। \v 65 आड़े-धड़े रवण्‌या आखा माणसे चकराय्‌न बीही गुया ने यहुदीया जीलान बयड़ाम ने आखा कामेन, बी जी वात चारेमेर जाती रय। \v 66 ने आखा सामळन्‌या, पुर्‌यान बारामां आपसा-आपसा मनोम वीच्‌यारीन कह्‌या, “ज पुर्‌यो कसों हसे?” काहाकी मालीक-भगवान हेरे पुठ्‌ये हतलु। \s जकर्‌यान-गीत \p \v 67 तेरु बास जकर्‌यु चुखली-आत्‌मा सी भराय गुयु, ने चु ज कह्‌तु जाय्‌न भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात कह्‌णे बाजी गुयु: \q1 \v 68 ईस्‌रायेली जातीन मालीक भगवानेन बड़ाय हवती रहणु चाहजे, \q2 काहाकी चु आपसा माणसे पर दया करीन तीनुक हेर कर्‌यु ने तीनुक छुटकारु आप्‌यु।\x + \xo 1:68 \xo*\xt भजन सहीता 111:9; भजन सहीता 41:13\xt*\x* \q1 \v 69 चु आपसा पावर्‌या दावुदेन अवल्‌यात मां सी, \q2 आपणे धड़े एक ताकतवाळु बचाड़ने वाळाक मकेल्‌लु छे।\x + \xo 1:69 \xo*\xt भजन सहीता 132:17; यीरम्‌या 30:9\xt*\x* \q1 \v 70 ईनी वातेन बारामां भगवान आपसा वाटे चुखला माणसेन साहरे तेरे बारामां ज कह्‌तु आय रवलु, \q2 \v 71 की हामरा वेरीन हातेम सी ने हामुक भुंडा कह्‌णे \q2 वाळान हातेम सी हामरु छुटकारु हय जाणु चाहजे।\x + \xo 1:71 \xo*\xt भजन सहीता 106:10\xt*\x* \q1 \v 72 चु हामरा आड़ा-बुड़ा पर दया करीस करीन कह्‌लु, \q2 ने आपसु चुखला वायदान हेर करीस करीन कह्‌लु, \q1 \v 73 जी सगुन चु हामरा बास अब्‌राहम अगळ खादलु ची जी छे,\x + \xo 1:73 \xo*\xt भजन सहीता 105:8,9\xt*\x* \q2 \v 74 आपणु आपणा वेरीन हातेम सी हामरु छुटकारु करजे, \q2 ने हामु हिम्‌मत करीन भगवान मालीकेन सेवा करता रवसु। \q1 \v 75 जीवे ती लग तेरी नींगाम चुखला रय्‌न, \q2 ने तेरा धरम पर चालीन तेरी सेवा करता रवजे। \q1 \v 76 ने ए मारा पुर्‌या! तु आखान डाहला भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात देखाड़ने वाळु कवायसी; \q1 काहाकी तु मालीक-भगवान वाटे वाट तीयार करसी, \q2 ने तेरे अगळ-अगळ चाल्‌या करसी।\x + \xo 1:76 \xo*\xt मलाकी 3:1; यसाया 40:3\xt*\x* \q1 \v 77 तु भगवानेन माणसेक ज कवजी, \q2 की तुहुं भगवान धड़े पापेन माफी हात करीन कसा छुटकारु हात करसु। \q1 \v 78 जसु तु कवसी तसुत भगवान पाप माफ करसे काहाकी चु बेसकु दयाळु छे। जसु दाहड़ु उगतेत नवलु दाहड़ु सुरु हये, \q1 तसुत भगवानेन्‌चां सी बचाड़न्‌यु हामरेन्‌चां आवसे। \q2 \v 79 तत्‌यार चु पापेन आंदारला मां ने जलेमकी मोतन साहळा मां बस रया, तींद्‌रे उपर वीजाळो बी हवसे, \q2 ने तीनुक एक सांतीन जीवाय्‌न वाटे चालने करीन अगळ-अगळ चालीन अगवाय करसे।\x + \xo 1:79 \xo*\xt यसाया 58:8; 7:1; 9:2\xt*\x* \p \v 80 ने चो पुर्‌यो मटो हवतो गुयो ने जीव-आत्‌मा मां ताकतवाळु हवतु गुयु, ने ईस्‌रायेली जातीन माणसे अगळ उजेंतो हवणे लग बयड़ा मां रयो। \c 2 \s ईसुन पयदा हवणु \r (मत्‌‌ती 1:18-25) \p \v 1 तीनु दाहड़ाम रोमी राजा ओगस्‌तुस केसर एक असु राज हुकुम नीकाळ्‌यु, की ए मारा राजेन आखा कळीन माणसे! तुहुं मारा सरकारी किताप मां आपणो नाव लिखाड़ने करीन आपणा-आपणा सहर मां जावु। \v 2 जी पेहली कावा माणसेन गिन्‌ती हतली, तीनी टेमे क्‌वीरीन्‌युस सीरीया देस मां राजा हतलु। \v 3 आखा माणसे नाव लिखाड़ने करीन आपणा-आपणा सहर मां गुया। \p \v 4 बेतलहम सहरेन राजा दावुदेन खानदानीन हतलु। ने युसुफ, जु राजा दावुदेन अवल्‌यात मायन हतलु, चु हय नासरत सहरेम रहतेलु। ने युसुफ गलील जीलान नासरत सहरेम सी यहुदा जीलान बेतलहम सहर मां नाव लिखाड़ने करीन गुया। \v 5 ने मरीयम बी तेरे पुठ्‌ये चां नाव लिखाड़ने गुय ने तेरी मांगणी ईना युसुफ साते हय रवली, ने ईनी मरीयमेन पुर्‌यो हवणे वाळो हतलो। \v 6 जत्‌यार युसुफ ने मरीयम बेतलहम सहर मां हतला, ती मरीयमेन फवरी हयणेन टेम आय लागी। \v 7 चां धरम साळाम मां बी तींद्‌रे वाटे जागा नी जड़ी। ने ची एक ढुरेन वाड़ा मां जाती रय। मरीयम चां पेहेल मेहेल फवरी हवी, ने तेरु एक पुर्‌यु हयु, ने ची तीना पुर्‌या काजे पुथल्‌या मां वेलटीन ढुरेक चारु नाखण्‌या एक गवाण मां सुवाड़ देदी। \s गुवाळ्‌याक ईसुन पयदा हवणेन खबर जड़े \p \v 8 तीना ईलाकाम राते थुड़ाक गाडरा-गुवाळ्‌या बयड़े आपसा गाडरान राखवाळी करने बाजी रवला। \v 9 भगवानेन्‌चां सी एक सरग वाळु काहवाळ्‌यु तींद्‌रेन्‌चां आवीन उबु हय गुयु, ने भगवानेन सेक-सींगार, तींद्‌रे चारेमेर बी धपणे बाजी गुयो, ने चे बीहीन सीयारी ली लेदा। \v 10 बाकुन सरग वाळु काहवाळ्‌यु तीनुक कह्‌यु, “बीहु मां; सामळु, मे तुहुं काजे बेसकी खुसीन एक खुस-खबर सामळावो, जी आखा माणसे वाटे रवसे। \v 11 काहाकी आज तुंद्‌रु छुड़ावणे वाळु दावुदेन सहर बेतलहम मां, पयदा हवलु छे, हयुत मालीक ने मसी छे। \v 12 तीना पुर्‌याक उळख्‌णेन सहलाणी जी छे, की तुहुं तीनाक पुथल्‌या मां वेटळायलु ने ढुरेक चारु नाखण्‌या गवाण मां पड़ रवलु देख्‌सु।” \p \v 13 ने उचकाणुत तीना सरग वाळा काहवाळ्‌या पुठ्‌ये सरग वाळा काहवाळ्‌यान टुळु असा कह्‌ता जाय्‌न भगवानेन गुण गावतेलु देखाय देदु: \q1 \v 14 “आखाम उचा सरगे मां भगवानेन सेक-सींगार हवे, \q2 ने धरती पर रवण्‌या तीनु माणसेक सांती जड़से, तींद्‌रे सी भगवान खुस छे।” \p \v 15 जत्‌यार सरग वाळा काहवाळ्‌या पछा सरगे जात रया, ती गुवाळ्‌या आंबा-सांबा कह्‌या, “चालु आपणु बेतलहम सहर जाजे, ने मालीक जी वात आपणुक कह्‌लु छे, चां देख्‌सु।” \p \v 16 ने चे मामार बेतलहम सहर भीणी चाल पड़्‌या, ने चां ढुरेन वाड़ा मां जाय्‌न मरीयम ने युसुफ काजे देख्‌या, ने पुर्‌याक गवाण मां सुवाड़ रवला देख्‌या। \v 17 जत्‌यार गाडरान गुवाळ्‌या ईसुक देख्‌या, तत्‌यार चे गुवाळ्‌या मरीयम ने युसुफ काजे, पुर्‌यान बारामां ज सरग वाळा काहवाळ्‌या कह्‌ला च कय देदा। \v 18 गुवाळ्‌या तीनुक पुर्‌यान बारामां जी खबर पुगाड़्‌या ची खबर सामळीन दीसरा आखा माणसे चकराय गुया। \v 19 बाकुन मरीयम जी आखी वात हेर करीन ईनी वातेन बारामां वीच्‌यार करतीत रय। \v 20 गुवाळ्‌या काजे सरग वाळा काहवाळ्‌या जसों कह्‌ला, तसोन तसों देखीन ने सामळीन चे बयड़ा मां गाडरान्‌चां पछा भगवानेन गुणे गावता जाय्‌न जात र्‌या। \s मरीयमेन पुर्‌यान नाव पाड़नु \p \v 21 सात दाहड़ा हय गुया, ने आठवे दाहड़े पुर्‌याक चुखो करनेन टेम आयो। ईसु मरीयमेन कुख मां नी आयु ने पेहलेत सरग वाळु काहवाळ्‌यु मरीयम काजे ज कह्‌लु, तेरो नाव ईसु पाड़जी। ने चे आवीन रीत भात कर्‌या, ने पुर्‌यान नाव ईसु पाड़्‌या।\x + \xo 2:21 \xo*\xt उबजाणनी किताप 17:12; लेवयवेवस्‌था 12:3\xt*\x* \s ईसु काजे मंदीर मां लावीन भगवानेन हातेम सुपरुत करनेन रीती भाती \p \v 22 तेरेत अनसारे पुर्‌याक चुखो करनेन दाहड़ा पुरा हय गुया, ती युसुफ ने मरीयम, पुर्‌या ईसु काजे यरुसलेम सहरेन मंदीर मां, मालीक भगवान काजे आपणे करीन तेरे अगळ ली गुया।\x + \xo 2:22 \xo*\xt लेवयवेवस्‌था 12:6 \xt*\x* \v 23 मुसान साहरे ईस्‌रायेली जातीन माणसेक आपला मालीक-भगवानेन कायदा मां असो बी लिखलो छे: “माणसे ने जनवार्‌या डीट, पेहल पयदा हवला अदमी, मालीक भगवान वाटे चुखलो मानायसे।”\x + \xo 2:23 \xo*\xt नीरगमन 13:2-12\xt*\x* \v 24 मालीक भगवानेन कायदा मां असो बी लिखलो छे, “पेरवान एक जुड़ो, नी ते पेरवान दुय पीला मारीन बादा चड़ावणु चाहजे।\x + \xo 2:24 \xo*\xt लेवयवेवस्‌था 12:8\xt*\x*” ने चे बादा चड़ावणे करीन तीयारी बी कर्‌या। \s ईसु ज-ज करने वाळु छे चो आखो सीमोन कह्‌वे \p \v 25 तीनी टेमे सीमोन नावेन एक धरमी ने भक्‌ती करन्‌यु अदमी, यरुसलेम मां रवतेलु। ने चु ईस्‌रायेली माणसेन सांतीन वाट देख रवलु। ने तेरे पर चुखली-आत्‌मा छावाय रवतेलु, \v 26 ने चुखली-आत्‌मा तेरे अगळ जी वात उजेंती करलु “मालीक भगवान अघु सी आवणेवाळा मसी काजे देखे नी चां लग तु नी मरे।” \v 27 ईसुन आसी बास्‌या पुर्‌या ईसु धड़े भगवानेन कायदान रीती पुरी करने-करीन, मंदीर मां लाया। तत्‌यार सीमोन तीनात चुखली-आत्‌मान वाटे मंदीर मां आयु। \v 28 ती सीमोन ईसु काजे आपसा हातेम धर लेदु, ने भगवानेन गुण गावतु जाय्‌न कह्‌यु: \q1 \v 29 ए मालीक हय जु तारु चाकर्‌यु छे; \q2 सुक-सांती भेळ ईनी कळीम सी अळाय दे। \q1 \v 30 “मालीक भगवान! मारा डुळा तारा छुटकारा काजे देख लेदला छे, \q2 \v 31 ईनाक तु आखा देसेन माणसे अगळ तीयार करलु छे।\x + \xo 2:31 \xo*\xt यसाया 40:5\xt*\x* \q1 \v 32 जु नी-यहुदी माणसे वाटे, छाचाय काजे उजेंतो करन्‌यो वीजाळो छे, \q2 ने जु तारा असामी ईस्‌रायेली माणसे वाटे सेक-सींगार छे।\x + \xo 2:32 \xo*\xt यसाया 42:6; 49:6\xt*\x*” \p \v 33 पुर्‌यान बारामां जी कह्‌वली वात सामळीन ईसुन आसी बास्‌या चकराय्‌न वीच्‌यार मां पड़ गुया। \v 34 सीमोन, ईसुन माय बास बरकत आप्‌यु, ने चु ईसुन माय मरीयम काजे ज कह्‌यु, “देख ईना पुर्‌याक, ईस्‌रायेली जाती मां बेसका माणसे भगवान अगा वळ जासे, ने बेसका माणसे भगवान काजे छुड़ देसे। ने जु एक असी सहलाणी छे तेरी माणसे वीरुद करसे।\x + \xo 2:34 \xo*\xt यसाया 8:14,15\xt*\x* \v 35 असा करीन बेसका माणसेन हीया मनेम भुंड्‌ला वीच्‌यारे उजेंता हय जासे, ने तुसे काजे असो लागसे की, तारा जीवेम लग तलवार भराय गुय।” \s हन्‌ना भगवानेन बड़ाय करती जाय्‌न ईसुन बारामां दीसराक कह्‌वे \p \v 36 ने चां मंदीर मां हन्‌ना नावेन एक, भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळी हतली। ची आसेर कुळीन हतली, ने तेरा बासेन नाव फनुयेल हतलो। ची बेसकी डाहवी हय गुयली। ने ईयाव करीन सात साल लग हेरा घरवाळा पुठ्‌ये रवली। \v 37 ने तत्‌यार लग ची रांडायलीत रय। ने हय तेरी उमर आस्‌सी ने चार साल हय गुयली, ची मंदीर मात रहतेली। ने उपास ने दुवा करती जाय्‌न रात दाहड़ु भगवानेन सेवा भक्‌ती कर्‌या करतेली। \v 38 जत्‌यार मरीयम ने युसुफ मंदीर मां हतला, तत्‌यार हन्‌ना चां आवीन भगवानेन गुण गावणे बाजी गुय। ने जे माणसे यरुसलेम सहरेन छुटकारान वाट देख रवला, तीनु आखा काजे तीना पुर्‌यान बारामां कह्‌णे बाजी गुय। \s नासरत सहर भीणी पछा आवे \p \v 39 मालीक भगवानेन नेम-कायदान अनसारे युसुफ ने मरीयम, आखी रीती-भाती कर लेदा, ने अळी गलील जीलान आपसा नासरत सहर मां पछा जात र्‌या। \v 40 पुर्‌यु मटु हवतु गुयो, ने ताकतवाळु हवतु गुयु ने अक्‌कल मां मटु हवतु गुयु; ने भगवानेन गीण-दया तीना पुर्‌या पर हतलो। \s पुर्‌यु ईसु मंदीर मां \p \v 41 ईसुन माय बास हर साल फसह\f + \fr 2:41 \fr*\ft ईना तीहवार काजे वीन-जेवण्‌या पीठान रुटा बणावणेन तीहवार बी कह्‌वे। ईस्‌रायेली माणसे ईना तीहवार काजे तीनी टेमे वाळ्‌ळा, जत्‌यार चे मीसर देसेन राजान गुलामी मां सी केनान देस भीणी आवला\ft*\f* तीहवार वाळने यरुसलेम जाया करतेला।\x + \xo 2:41 \xo*\xt नीरगमन 12:24-27; वेवस्‌थावीवरन 16:1-8\xt*\x* \v 42 जत्‌यार ईसु बारे सालेन हयु, ती चु बी तींद्‌रे पुठ्‌ये तीहवार वाळनेन रीतीन अनसारे यरुसलेम सहर मां गुया। \v 43 तीहवार वाळनेन दाहड़ा पुरा हय गुया, ने अळी ईसुन आसी बास्‌या पछा घर जाणे करीन यरुसलेम सी चाल पड़्‌या। ती चु पुर्‌यु ईसु यरुसलेम सहर मां रय गुयु; ने ज तेरा बास काजे ने माय काजे मालुम नी हतलो। \v 44 चे ज समजीन वीच्‌यार कर्‌या की ईसु तीना माणसेन टुळा मां भेळु हसे, जे पछा घर आवणे बाजी रवला; चे पुरा एक दाहड़ान चाल, चाल लेदा, तत्‌यार चे ईसु काजे आपसा सगासाइ वाळा मां, ने दुस्‌तीदार्‌यान ईचमां हेरने बाजी गुया; \v 45 बाकुन ईसु तीनुक नी जड़्‌यु; ती चे तीनाक हेरने करीन पछा यरुसलेम मां आया। \v 46 ने तीन दाहड़ा हय गुया, ने अळी ईसु मंदीर मां जड़ गुयु; ईसु यहुदी-नीयम सीकाड़न्‌या पुठ्‌ये बस रवलु, ने तींद्‌री वात सामळने बाजी रवलु, ने तीनुक सवाल पुछणे बाजी रवलु देखाय देदु। \v 47 तेरी अक्‌कल भरी वात सामळीन, चे आखा सामळन्‌या माणसे फीकुर मां पड़ गुया। \v 48 ईसुन माय बास बी तीनाक चां देखीन चकराय गुया; तेरी माय तीनाक कह्‌यी, “ए बेटा! तारु बास ने मे, तार वाटे बेसका फीकुरेम पड़ गुयला; हामु तुसेक आखे जागे हेर्‌या! तु हामरे साते असु वेहवार काहा कर्‌यु?”\fig यरुसलेम मां मंदीर|alt="Temple in Jerusalem" src="lb00250c.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©" ref="2:41"\fig* \p \v 49 बाकुन ईसु तीनुक जपाप आप्‌यु, “तुहुं मेसेक काहा हेरतेला? तुहुंक मालुम नी हतलो काय? की मेसेक मारा बासेन घर मां रहणु जरुरी छे।” \v 50 बाकुन ईसुन माय-बासेक ईसुन कह्‌वली वातेक नी समज्‌या। \p \v 51 तत्‌यार ईसु आपसा माय बास पुठ्‌ये आपसा नासरत सहर मां पछु आवती र्‌यु, ने चु आखी वातेम आसी-बासेन हुकुम मान्‌तु रयु; ने तींद्‌रा हक मां रयु; ने तेरी माय मरीयम ईनी आखी वात काजे हेर राखी, ने तेरे बारामां आपसा मनोम सुचती वीच्‌यारती रय। \v 52 ने जसा साल वीत गुया, ईसु अक्‌कल मां, ने डीलो मां मटु हवतु गुयु, ने भगवान ने माणसे तीनाक बेसका परम करता रया।\x + \xo 2:52 \xo*\xt 1 समुवेल 2:26; नीतीवचन 3:4\xt*\x* \c 3 \s युहन्‌ना बपतीस्‌मा आपण्‌यान परचार \r (मत्‌‌ती 3:1-12; मरकुस 1:1-8; युहन्‌ना 1:19-28) \p \v 1 अळी रोमी राजान राज तीबीरीयास राज करलु पंद्‌रेक साल हय गुया, तीने टेमे पुंतीयुस पीलातुस यहुदीया जीलाम राजपाटन भार सामाळतेलु; ने हेरोदेस गलील जीलाम राज करतेलु, ने तेरु भायस फीलीप्‌यु इतुर्‌या ने तोरकानीतीस जीला मां राज करतेलु ने लीसानीयुस, अबीलेने जीला मां राज करतेलु। \v 2 ने हन्‌ना ने काइफा यरुसलेमेन मंदीर मां भगवानेन मुखी पुजारा हतला, तीनु दाहड़ाम भगवान जकर्‌यान पुर्‌यु युहन्‌ना काजे खुस-खबर सामळायु। तीने टेमे युहन्‌ना उजाड़्‌या बयड़ाम रवतेलु। \v 3 ने युहन्‌ना यरदन नदीन आड़े-धड़े आखा ईलाका मां हींडी फीरीन असु परचार करने बाजी गुयु ने “पापेन माफी वाटे, पाप भीणी सी मन फेरवीन भगवान भीणी मन फेरव्‌यु ने बपतीस्‌मा लेवु।” \v 4 जसों भगवान अघी सी आवणे वाळी वात देखाड़न्‌या वाटे यसायान किताप मां लिखलो छे: \q1 उजाड़्‌या बयड़ा मां काहनुक असु आयड़ी र्‌यु, \q2 मालीक-भगवान वाटे सयड़क तीयार करु। \q2 ने तेरे वाटे वाट सुदी करु। \q1 \v 5 आखी घाटी भर देसे, \q2 ने आखा बयड़ा ने बयड़ी सवताळ कर देसे, \q1 ने जी वाट वाकी छे, तीनी वाट काजे सुदी कर देसे, \q2 ने कड़खा-कड़खाम वाट सवताळ करीन चुपड़ी कर देसे। \q1 \v 6 ने आखा माणसे भगवानेन छुटकारा काजे देख्‌से! \x + \xo 3:6 \xo*\xt यसाया 40:3-5 \xt*\x* \p \v 7 जे माणसे युहन्‌नान हाते बपतीस्‌मा लेणे आवला, तीनुक असु कह्‌यु, “ए घड़सान पीला! भगवान भीणी सी आवणेवाळी रीस सी ढासु करीन कुण तुहुं काजे कह्‌यो? \v 8 तुहुं पाप भीणी सी मन फेरवीन भगवान भीणी वळ गुया हय, ती ईनी वातेन गवाय तुंद्‌री जीवाय वाटे देखाड़, हामरा आड़ा-बुड़ान डाहलु बास अब्‌राहम छे, असु वीच्‌यार आपसा मनेम मां करु; मे तुहुंक कहं, हेर राखु, भगवान ईनु दगड़ाम सी बी अब्‌राहम धड़े अवल्‌यात पयदा कर सके। \v 9 ने हय झाड़कान जड़ मां कुरहाड़ मेकली छे। काहाकी जो झाड़को वारलु फळ नी लावे तीना झाड़का काजे काट देसे ने तीनाक आकठा मां धपणे करीन नाख देसे।” \p \v 10 ने माणसे तीनाक असा पुछतेला, “ती हामु हय काय करजे?” \v 11 चु तीनुक कह्‌यु, “तीना धड़े दुय कुट हय, ती चु एक कुट तीनाक आप देणु चाहजे, तेरे धड़े नी हय, ने तीना धड़े खाणु हय, चु बी तेरे धड़े नी हय तीनाक आप देणु चाहजे।” \p \v 12 थुड़ाक फाळु उकाळने वाळा बी बपतीस्‌मान रीत लेणे आया, ने तीनाक असा पुछ्‌या, “ए मास्‌तर हामुक काय करनु चाहजे?” \v 13 चु युहन्‌‌‌नु तीनुक कह्‌यु, “जतरो लेणे करीन वात ठेहरावलो छे, ततरोत मांगु, हेरे सी जादा घुण मांगु।” \p \v 14 ने सीपायड़ा बी तीनाक पुछ्‌या, “हामुक काय करनु चाहजे?” चु तीनाक कह्‌यु, \p “काहना बी धड़े जुर करीन पयस्‌या मां मांगु ने काहनाक पर झुटु गुनु मां लागाड़ु ने आपसी कमाय मां नीसरा रहु।” \p \v 15 माणसे वाट देखीन हेर कर रवला, ने युहन्‌नान बारामां आपसा मनेम वीच्‌यार करने बाजी गुया की कांखुर मायन हयुत मसी ते नी हय। \v 16 ती बपतीस्‌मा आपण्‌यु युहन्‌‌‌नु ने आखा काजे कह्‌यु, मे ते तुहुं काजे पाणी सी बपतीस्‌मा आपो; बाकुन एक मार पछळ आवणे वाळु छे, चु मारे सी ताकतवाळु छे। मे तेरा खासड़ान बंद छुड़े असु नी हय; बाकुन चु तुहुं काजे चुखली-आत्‌मा मां ने आकठा मां बपतीस्‌मा आपसे। \v 17 तेरो सुपड़ो तेरा हात मां छे, ने चु आपसा खळा मां गहुं काजे चुखाळसे ने कणगी मां भरसे, बाकुन गहुंन चारा काजे उलाह्‌ये नी असली आकठी मां नाखीन धपाड़ देसे। \p \v 18 असी बेसकी वात सीकाड़तु जाय्‌न युहन्‌‌‌नु माणसे काजे समजाड़तेलु ने खुस-खबर सामळावतेलु। \v 19 राजा हेरोदेस आपसा भाय फीलीप्‌पुसेन घरवाळी हेरोदेस काजे राख लेदलु, ने बेसका भुंड्‌ला कामे करलु, तेरेमां युहन्‌‌‌नु तीनाक लड़्‌यु। \v 20 ती हेरोदेस राजा बपतीस्‌मा आपण्‌या युहन्‌ना काजे जेल मां कुंडीन दीसरा भुंड्‌ला कामे सी बी जादा भुंडो काम कर्‌यु। \s युहन्‌ना ईसुक बपतीस्‌मा आपे \r (मत्‌‌ती 3:13-17; मरकुस 1:9-11) \p \v 21 बेसका साल वीत गुया ने अळी ईसु यरदन नद्‌ये गुयु चां बपतीस्‌मा आपण्‌यु युहन्‌‌‌नु बेसका माणसेक पाणी मां डुबाड़ीन बपतीस्‌मा आपतेलु। दीसरा माणसे बपतीस्‌मा ली लेदा, ने अळी, बपतीस्‌मा आपण्‌यु युहन्‌‌‌नु ईसु काजे बी बपतीस्‌मा आप्‌यु। जसु ईसु बपतीस्‌मा लेदु ती, चु दुवा कर्‌यु; जत्‌यार चु दुवा करने बाजी रवलु तत्‌यार सरग उघड़ी गुयो। \v 22 ने भगवानेन चुखलु आत्‌मा एक पेरवान तसों ईसु पर उतर्‌यो ने तत्‌यारुत भगवान बास सरगेम रय्‌न ईसुक कह्‌यु, “तु मारु लाटेकलु पुर्‌यु छे, मे तार पर बेसकु खुस छे।” \s ईसुन खानदानी \r (मत्‌‌ती 1:1-17) \p \v 23 तीनी टेमे ईसुन उमर तीसेक सालेन हतली। तीनी टेमे चु आपसुत वात सीकाड़ने बाजी गुयु, माणसे ईसुक, युसुफेन पुर्‌यु समजतेला ने युसुफ, एलीन पुर्‌यु हतलु, \v 24 ने एली, मत्‌तातेन पुर्‌यु हतलु, ने जु मत्‌तात, लेवीन पुर्‌यु हतलु, ने जु लेवी मलकीन पुर्‌यु हतलु, ने जु मलाक्‌यु योन्‌नान पुर्‌यु हतलु, ने जु योन्‌ना, युसुफेन पुर्‌यु हतलु, \v 25 ने जु युसुफ, मत्‌‌तीत्‌यान पुर्‌यु, ने जु मत्‌‌तीत्‌यु आमोसेन पुर्‌यु हतलु, ने जु आमोस, नहुमेन पुर्‌यु हतलु, ने जु नहुम, असल्‌यान पुर्‌यु हतलु, ने जु ओसल्‌यु, नगाहान पुर्‌यु हतलु। \v 26 ने जु नगुहु, मातान पुर्‌यु हतलु, ने जु मातु, मत्‌‌तीत्‌यान पुर्‌यु हतलु, ने जु मत्‌तीत्‌यु, सीमीन पुर्‌यु हतलु, ने जु सीमी योसेखेन पुर्‌यु हतलु, ने जु योसेख योदान पुर्‌यु हतलु, \v 27 ने जु योदाहा, युहन्‌नान पुर्‌यु हतलु, ने योन्‌नु रेसान पुर्‌यु हतलु ने जु रेसु जरुबाबीलोनेन पुर्‌यु हतलु, ने जु जरुबाबील, सालतीयेलन पुर्‌यु हतलु ने जु सालतीयेल, नेरीन पुर्‌यु हतलु,\x + \xo 3:27 \xo*\xt एज्‌रा 3:2\xt*\x* \v 28 ने जु, मलकीन पुर्‌यु हतलु, ने जु मलकी, अद्‌दीन पुर्‌यु हतलु, ने जु अद्‌दी कोसामेन पुर्‌यु हतलु, ने जु कोसाम, इलमोदामोन पुर्‌यु हतलु, ने जु इलमोदाम, एरोन पुर्‌यु हतलु, \v 29 ने जु एर, जोसुवान पुर्‌यु हतलु, ने जु जोसुवा, एलीआजारेन पुर्‌यु हतलु, ने जु एलीआजार यरीमोन पुर्‌यु हतलु, ने जु योरीम, मत्‌तातेन पुर्‌यु हतलु, ने जु मत्‌तात लेवीन पुर्‌यु हतलु, \v 30 ने जु लेवी, सीमोन पुर्‌यु हतलु ने जु सीमोन्‌यु यहुदीयान पुर्‌यु हतलु ने जु यहुदा, युसुफेन, पुर्‌यु हतलु, ने जु युसुफ, योनामेन पुर्‌यु हतलु ने जु योनाम, इल्‌याकीमेन पुर्‌यु हतलु, \v 31 ने इल्‌याकीम, मेल्‌यान पुर्‌यु हतलु, ने जु मेल्‌यु, मीन्‌नान पुर्‌यु हतलु, ने मीन्‌नु मत्‌तान पुर्‌यु हतलु, ने जु मत्‌ता, नातानोन पुर्‌यु हतलु, ने जु नातान, दावुदेन पुर्‌यु हतलु, \v 32 ने दावुद, यीसेन पुर्‌यु हतलु, ने जु यीसे ओबेदेन पुर्‌यु हतलु, ने जु ओबेद, बोआजेन पुर्‌यु हतलु, ने जु बोआज, सलमन पुर्‌यु हतलु ने जु सलमन, नहसोन पुर्‌यु हतलु,\x + \xo 3:32 \xo*\xt रुत 4:20-22\xt*\x* \v 33 ने जु नहसोन, अम्‌मीनादाबेन पुर्‌यु हतलु, ने जु अम्‌मीनादाब, अदमीन पुर्‌यु हतलु ने जु अदमीन, अरनीन पुर्‌यु हतलु ने अरनीन, हेसर्‌यान पुर्‌यु हतलु, ने जु हेसर्‌यान, फीरीसेन पुर्‌यु हतलु, ने जु फीरीस यहुदीयान पुर्‌यु हतलु,\x + \xo 3:33 \xo*\xt 1 ईतीहास 2:1-14\xt*\x* \v 34 ने जु यहुदा, याकुपेन पुर्‌यु हतलु, ने याकुप इसाकेन पुर्‌यु हतलु, ने जु इसाक, अब्‌राहमेन पुर्‌यु हतलु, ने जु अब्‌राहम, तीरहनेन पुर्‌यु हतलु, ने जु तीरह, नाहोरेन पुर्‌यु हतलु,\x + \xo 3:34 \xo*\xt उबजाणनी किताप 21:3; 25:26; 1 ईतीहास 1:28-34\xt*\x* \v 35 ने जु नाहर, सेरुगेन पुर्‌यु हतलु ने जु सेरुगेन रेवुन पुर्‌यु हतलु ने जु रेवु फीलीगेन पुर्‌यु हतलु ने जु फीलीग, एबीरेन पुर्‌यु हतलु, ने जु एबीर, सीलहेन पुर्‌यु हतलु, \v 36 ने जु सीलह, केनानेन पुर्‌यु हतलु, ने जु केनान, अरफक्‌सदेन पुर्‌यु हतलु, ने जु अरफक्‌सद, सेमनेन पुर्‌यु हतलु ने जु सेम, नुहान पुर्‌यु हतलु, ने जु नुह, लीमीकेन पुर्‌यु हतलु,\x + \xo 3:36 \xo*\xt उबजाणनी किताप 11:10-26; 1 ईतीहास 1:21; उबजाणनी किताप 4:25; 5:32\xt*\x* \v 37 ने चु लीमीक, मथुसीलहेन पुर्‌यु हतलु, ने जु मथुसीलह, हनोकेन पुर्‌यु हतलु ने जु हनोक, यीरीदेन पुर्‌यु हतलु, ने जु यीरीद, महलेलन पुर्‌यु हतलु, ने जु महलेल, केनानेन पुर्‌यु हतलु, \v 38 ने जु केनान, एनोसन पुर्‌यु हतलु, ने जु एनोस, सेतन पुर्‌यु हतलु, ने जु सेत, आदमेन पुर्‌यु हतलु, ने जु आदम, भगवानेन पुर्‌यु हतलु।\x + \xo 3:38 \xo*\xt 1 ईतीहास 1:1-4\xt*\x* \c 4 \s ईसुन पारख \r (मत्‌‌ती 4:1-11; मरकुस 1:12-13) \p \v 1 ईसु यरदन नदी मां बपतीस्‌मा ली लेदु, ने चु भगवानेन चुखली-आत्‌मान साते हय्‌न, चां सी चुखली-आत्‌मान अगवाय मांत उजाड़्‌या बयड़ाम गुयु; \v 2 ने भुतड़ु आवीन चाळीस दाहड़ा लग पारख करतु रयु; ने तीनु दाहड़ाम ईसु काय नी खादु, ने जत्‌यार पारखणेन दाहड़ा पुरा हय गुया, ती तीनाक भुक लागी। \p \v 3 तत्‌यारुत भुतड़ु आवीन ईसु काजे असु कह्‌यु, “कदी तु भगवानेन पुर्‌यु हय, ती ईना दगड़ाक कय दे की रुटु बण जाय।” \p \v 4 बाकुन ईसु भुतड़ा काजे कह्‌यु, “चुखला सास्‌तुर मां लिखलो छे, ‘माणुस रुटा खायलीन जीवतु नी रवे।’”\x + \xo 4:4 \xo*\xt वेवस्‌थावीवरन 8:3\xt*\x* \p \v 5 तत्‌यार भुतड़ु ईसु काजे ली गुयु; ने पापण्‌या पाड़तात वार मां कळीन आखा देस ने राज देखाड़्‌यु। \v 6 ने भुतड़ु ईसु काजे कह्‌यु, “मे तुसेक कळीन ईनु आखा देस पर, ने तींद्‌रा धन पर हक आपीस, ने राज करने दीस। काहाकी ज मेसेक आपलो छे, ने ज मे चाहो तीनात काजे आप दम। \v 7 हेरेसी कदी तु मारा पाये पड़ीन मेसेक आंधसी, ती मे ज आखो, तुसेक आप दीस।” \p \v 8 बाकुन ईसु भुतड़ा काजे कह्‌यु, “चुखला सास्‌तुर मां लिखलो छे, ‘तु आपसा मालीक भगवान काजे आंद; ने तेरीत सेवा भक्‌ती कर!’” \x + \xo 4:8 \xo*\xt वेवस्‌थावीवरन 6:13,14\xt*\x* \p \v 9 तत्‌यार भुतड़ु ईसु काजे यरुसलेम सहरेन मंदीरेन मुंडेरी पर उबु कर देदु, ने असु कह्‌यु, “कदी तु भगवानेन पुर्‌यु हय ती जां सी आपसुत कुद पड़। \v 10 काहाकी चुखला सास्‌तुर मां ज बी लिखलो छे ‘भगवान तारी राखवाळी कराड़ने करीन, आपसा सरग वाळा काहवाळ्‌या काजे हुकुम आपसे। \v 11 ने चे तुसेक उपरुत झेल लेसे, ने तारे पाये दगड़ान ठेसु लग नी लागणे देय।’”\x + \xo 4:11 \xo*\xt भजन सहीता 91:11,12\xt*\x* \p \v 12 ईसु भुतड़ाक असु कह्‌यु, “ज बी लिखलो छे तु आपणा मालीक भगवानेन पारख मां करे।”\x + \xo 4:12 \xo*\xt वेवस्‌थावीवरन 6:16\xt*\x* \p \v 13 जत्‌यार भुतड़ु आखे भात्‌ये ईसुक पारखी लेदु, ने मुखु जड़से ती ईसु भीणी पछु आवीस, करीन चां सी जाती रयु। \s ईसु आपसो काम गलील जीला मां सुरु करे \r (मत्‌‌ती 4:12-17; मरकुस 1:14-15) \p \v 14 चुखली-आत्‌मा सी भरायन ईसु गलील जीला मां पछु आयु, ने तेरो नाव चारेमेर आखा कामेन हुकवाय उड गुय। \v 15 ने चु तींद्‌रा भक्‌तीन घर-घरमां जाय्‌न तीनुक वात सीकाड़तु रयु, ने आखा तेरो नावलीन तेरी बड़ाय करतेला। \s नासरत सहर वाळा ईसुन वीरुद करे \r (मत्‌‌ती 13:53-58; मरकुस 6:1-6) \p \v 16 ईसु नासरत सहरेम आयु, चां तीनाक तेरा माय बास पाळी पुसीन मटु करला। ने जां चु आपसी टेमेन अनसारे यहुदी माणसेन आरामेन दाहड़े, भगवानेन भक्‌तीन घर मां जाय्‌न, चुखलु सास्‌तुर भन्‌ने करीन उबु हय गुयु। \v 17 ने तीनाक भगवान वाटे यसायान किताप भन्‌ने करीन आप्‌या। किताप उगाड़ीन ईसु, चु जागा हेर्‌यु, चां ज लिखलो हतलो,\fig भेळी करली किताप|alt="Scroll" src="hk00150c.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©" ref="4:16"\fig* \q1 \v 18 “मालीक भगवानेन चुखली-आत्‌मा मारे पर छे, \q2 काहाकी चु मेसेक नेवाड़्‌लु छे; \q1 ने मेसेक गरीबेक खुस-खबर सामळावणे, \q2 ने गुलामी करन्‌या माणसेक छुड़ावणे ने आंदळान डुळा उगाड़ने करीन मकेल्‌लु छे। \q1 ने वेला पाड़ायलाक छुड़ावणे मकेल्‌लु छे।\x + \xo 4:18 \xo*\xt यसाया 58:6; 61:1-2\xt*\x* \q2 \v 19 ने मालीक भगवानेन खुसीन लांबला टेमेन, \q2 जुर-जुर सी परचार करने मेसेक मकेल्‌लु छे।” \p \v 20 तत्‌यार ईसु, किताप बंद कर देदु, ने मंदीरेन पावर्‌या काजे आप दीन बसी गुयु; ने भगवानेन भक्‌तीन घरेन आखा माणसे तेरे भीणी देखी रवला। \v 21 तत्‌यार चु तीनाक असु कह्‌णे बाजी गुयु, “चुखली-सास्‌तुरेम जी लिखली वात आज तुहुंक सामळतेत पुरी हय गुयली छे।” \p \v 22 ने आखा तीनाक बेसका वारु कह्‌णे बाजी गुया, ने जु गीण-दयान वात चु हीनुक कवलु, तीनी वातेन साहरे, चे चकराय गुया; ने असा कह्‌णे बाजी गुया “जु युसुफ्‌यान पुर्‌यु नी हय काय?\x + \xo 4:22 \xo*\xt लुका 2:42; भजन सहीता 45:2\xt*\x*” \v 23 ईसु तीनुक कह्‌यु, “तुहुं मेसेक जु कवाड़ु कवसुन कवसु की ‘ए डाक्‌टर! आपसात काजे वारु कर।’ ने तुहुं ज बी कह्‌सु की हामु सामळी रया की ‘तु कफरनहुम सहर मां काय करलु छे।’ च जां आपणा सहरेम बी कर।” \v 24 अळी ईसु कह्‌यु, “मे तुहुंक छाचलीन ज कहं, काहना बी भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात देखाड़ने वाळु माणुस, आपसात सहरेम ईज्‌जत नी जड़े; बाकुन दीसरी जागे ईज्‌जत जड़े।” \v 25 “ने मे तुहुंक छाचलीन कह्‌वो, एलीयान दाहड़ा मां तीन साल ने छव महना लग पाणी नी पड़्‌यु, ने आखा देसेम बेसकु काळ पड़लु,\x + \xo 4:25 \xo*\xt 1 राजा 17:1; 18:1\xt*\x* ती तीनी टेमे ईस्‌रायेल देस मां बेसका रांडायला बायरा हतला। \v 26 बाकुन तेबी भगवान, एलीया काजे तीनु मायन काहनान्‌चां नी मकल्‌यु, बाकुन दीसरा देसेन सेदा सहरेन धड़े वाळा सारफत सहरे मां एक रांडायली भीणी अतरुत मकल्‌यु।\x + \xo 4:26 \xo*\xt 1 राजा 17:9\xt*\x* \v 27 ने भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात देखाड़न्‌या एलीसा जीवतेलु हतलु, तीनी टेमे ईस्‌रायेल देस मां बेसका कुड़ायला हतला। तेबी चु सीरीया देस मां रहणे वाळा नामान काजे छुड़ीन काहना काजे वारु नी कर्‌यु।\x + \xo 4:27 \xo*\xt 2 राजा 5:1-14\xt*\x*” \p \v 28 जी वात सामळीन जतरा बी भगवानेन भक्‌तीन घर मां बसी रवला, चे आखा माणसे बेसका रीसाय गुया। \v 29 चे उठ पड़्‌या ने ईसु काजे सहरेन बाहर नीकाळ देदा। तीना बयड़ा पर तींद्‌रो सहर वसलो हतलो तीना बयड़ान चटी पर तीनाक धकलीन पाड़ने करीन ली गुया। \v 30 तेबी चु तींद्‌रे ईचमां सी नीकळीन जात र्‌यु। \s ईसु कफरनहुम सहर मां एक माणसे मां सी भुतड़ु नीकाळे \r (मरकुस 1:21-28) \p \v 31 ईसु गलील जीला मां सी दीसरा सहर कफरनहुम मां आयु, ने तींद्‌रे आरामेन दाहड़े भगवानेन भक्‌तीन घर मां, माणसेक वात सीकाड़ने बाजी रवलु। \v 32 ने माणसे ईसुन वात सामळीन चकराय गुया, काहाकी तेरा बुले जुर भर्‌या हतला। \v 33 तीना भगवानेन भक्‌तीन घर मां एक माणुस हतलु, तेरेमां भुतड़ान आत्‌मा भराय रवली। चु माणुस जुर सी आयड़ीन कय पड़्‌यु। \v 34 “ए नासरत मां रहण्‌या ईसु! हामरे साते तारो काय काम छे? तु हामुक सारने करने आवलु छे काय? मेसेक मालुम छे की तु कुण छे? तु ते भगवान सी मकेल्‌लु चुखलु माणुस छे।” \p \v 35 ने ईसु तीनाक लड़ीन कह्‌यु, “हुगु रव ने ईना माणुस मां सी नीकळी जां।” ने भुतड़ु तीना माणुस काजे भुयमां आसटीन नुकसाण करे, पाखुर तेरेमां सी नीकळी गुयु। \p \v 36 आखा माणसे बीही गुया ने आपसा-आपसात वात करीन कह्‌या, “जी कसला बुल छे! हयु हक ने जुर भेळ भुतड़ान जमेक हुकुम आपे ने चे नीकळी जाय।” \v 37 हेरेसी ईसुन वात चारे मेर तीना आखा ईलाका मां खुणे-कुपरे फीर गुय। \s ईसु पतरसेन सासुस काजे ने बेसका माणसेक वारु करे \r (मत्‌‌ती 8:14-17; मरकुस 1:29-34) \p \v 38 चु भगवानेन भक्‌तीन घर मां सी नीकळीन सीमोनेन घर गुयु। सीमोनेन सासुसेन बेसको जुरे सेरी आय रह्‌लो, ने माणसे ईनीक वारु कर दे, करीन ईसुक लीलघाय्‌न कह्‌या। \v 39 ईसु तेरे धड़े जाय्‌न सेरीक लड़्‌यु, ने लड़तात वार मां सेरी उतरी गुयो। ने ची तत्‌यारुत उठीन तींद्‌री खातरी करीन तींद्‌री चाकरी करने बाजी गुय। \p \v 40 तीने दाहड़े, दाहड़ु डुब गुयु ने अळी आखा माणसे भाती-भातीन मांदवाड़ मां पड़ला माणसे काजे ईसु भीणी लाया। ईसु एक-एक जणा पर हात मेकीन तीनुक वारु करतेलु। \v 41 “तु भगवानेन पुर्‌यु छे” असा आयड़ता जाय्‌न भुतड़ान आत्‌मा बेसका माणसे मां सी नीकळतेला। बाकुन चु तीनुक लड़तेलु, \p ने बुलने नी देदलु, काहाकी भुतड़ान आत्‌मा जाणतेली की जु मसी छे। \s ईसु भगवानेन भक्‌तीन घर मां सीकाड़े \r (मरकुस 1:35-39) \p \v 42 दीसरे दाहड़े एगुत ईसु घर सी नीकळीन एक उजाड़ी जागाम जात र्‌यु। ने माणसे तीनाक हेरता-हेरता तेरे भीणी गुयु, ने तीनाक असा कह्‌या, हामरेन्‌चां सी मां जाय। \v 43 बाकुन चु तीनुक असु कह्‌यु, “मेसेक दीसरा सहरेम बी भगवानेन राजेन खुस-खबरेन वात सामळावणु छे-काहाकी भगवान मेसेक ज सामळावणे करीन मकेल्‌लु छे।” \p \v 44 ने चु यहुदा जीलान तींद्‌रा भक्‌तीन घर-घरमां खुस-खबर सामळावतु रयु। \c 5 \s ईसु मसी पेहला चेलाक बुलावे \r (मत्‌‌ती 4:18-22; मरकुस 1:16-20) \p \v 1 एक दाहड़ु ईसु गन्‌नेसरत\f + \fr 5:1 \fr*\ft ईना काजे गलील बी कह्‌वे\ft*\f* दरीया धड़े उबु हय रवलु, ने माणसे भगवानेन वात सामळने करीन हुड़ु-हुड़ु आवतेला, ने धकलाय्‌न तेरे पर पड़े असा हय जातला। \v 2 तीनी टेमे चु दरीया धड़े दुय ढंड्‌या उबा कर रवला देख्‌यु, ने काहर्‌या ढंड्‌याम सी उतरीन जाळ धुवणे बाजी रवला। \v 3 तीनु ढंड्‌या मायन एक ढंड्‌यो सीमोनेन हतलो, तीना ढंड्‌या मां भरायन ईसु असु कह्‌यु, ईना ढंड्‌याक धड़े सी थुड़ाक उंडा पाणी मां ली जावु। तत्‌यार चु तीना नानला ढंड्‌याम बसीन माणसेक सीकाड़ने बाजी गुयु। \p \v 4 जत्‌यार ईसु सीकाड़ी दीन नवराय गुयु, ती ईसु सीमोन काजे असु कह्‌यु, “ढंड्‌यो अळी उंडास पाणी मां ली जावु, ने माछा मारने करीन आपणी-आपणी जाळ नाखु।” \fig ढंड्‌या पर चहड़ीन काहर्‌या माछा धरे|alt="Fishermen in boat and catch fish" src="hk00208c.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©" ref="5:4"\fig* \p \v 5 ती सीमोन्‌यु असु कह्‌यु, “ए मालीक! हामु आखी रात माछा मारने करीन मेहनत कर्‌या, बाकुन ईतराक माछा बी नी धराया; तेबी तु कह्‌वे, ती मे माछा धरने करीन पाणीम जाळ नाखीस।” \v 6 जत्‌यार सीमोन्‌यु ने तेरा साते वाळा काजे ईसु कह्‌यु तसा कर्‌या ती तीनुक बेसका माछा धराय गुया, ने माछान भारे तींद्‌री जाळ फाटणे बाजी गुय। \v 7 तत्‌यार चे तींद्‌रा साते वाळा काजे जे दीसरा ढंड्‌या मां हतला, तीनु काजे हात पालवीन मदत करने बुलाया, ने चे साते वाळा आवीन दुय ढंड्‌याम माछा ढीक लागाड़ीन भर लेदा, ने चे ढंड्‌या डुबे-डुबे तसा हय गुया। \v 8 ज देखीन सीमोन्‌यु पतरस ईसुन पाये मां हीट पड़्‌यु, ने असु कह्‌यु, “ए मालीक मे ते पापी माणुस छे, अळी तु मार सी छेटे रव।” \p \v 9 जाळेम बेसका माछा पड़ गुया, करीन चु ने तेरा साती चकराय गुया। \v 10 अळी तसात जब्‌दीन पुर्‌या याकुप ने युहन्‌‌‌नु बी चकराय गुयु चे सीमोनेन साती हतला। ने तत्‌यारुत ईसु सीमोन काजे असु कह्‌यु, “बीहे मां, हय सी तु माछा काजे नी धरे, बाकुन माणसे काजे मारा चेला बणावणे करीन भेळा कर्‌या करसी।” \p \v 11 चे ढंड्‌या काजे दरीया धड़े ली आया, ने माछा धरनेन धंदा सुदे, आखो छुड़ दीन ईसु पछळ चाल पड़्‌या। \s ईसु एक कुड़ायलाक वारु करे। \r (मत्‌‌ती 8:1-4; मरकुस 1:40-45) \p \v 12 जत्‌यार ईसु एक दाहड़ु एक सहर मां हतलु, ती ईसुन्‌चां एक माणुस आयु, तेरो आखो डील कुड़ मांदवाड़ मां भरायलो हतलो। चु ईसु काजे देखीन मुंहडान भुरसे हीट पड़्‌यु, ने लीलघायतु जाय्‌न असु कह्‌यु, “ए ईसु मालीक! कदी तु चाहे, ती मेसेक वारु कर दे।” \p \v 13 ईसु हात लांबु करीन ज कह्‌तु जाय्‌न तीनाक छीमीन कह्‌यु, “तु चुखु हय जां, जीत मारी मरजी छे।” ने तत्‌यारुत तेरो कुड़ जाती र्‌यो। \v 14 तत्‌यार ईसु तीनाक असु कह्‌यु, “जां, वारु हय गुयु करीन आपसा काजे भगवानेन पुजाराक देखाड़जी ने मुसान साहरे टाकली बादा चहड़ावजी ने तु वारु हय्‌न चुखु हय गुयु करीन आखा माणसे तारा गवा बण जासे। बाकुन जी वात काहना काजे बी घुण कह्‌वे।\x + \xo 5:14 \xo*\xt लेवयवेवस्‌था 14:2-32\xt*\x*” \p \v 15 तेबी ईसु आखे दुर नावसाद्‌यु हय गुयु, ने हुड़-हुड़ु, माणसे तेरी वात सामळने, ने वारु हवणे करीन तेरेन्‌चां आवतेला। \v 16 बाकुन ईसु तींद्‌रे धड़े सी अलग हय्‌न चां आखी सुन्‌ली जागा हय, चां-चां जाय्‌न दुवा कर्‌या करतेलु। \s ईसु लखवान मांदवाड़ वाळा माणसेक वारु करे। \r (मत्‌‌ती 9:1-8; मरकुस 2:1-12) \p \v 17 ईसु काहनेस दाहड़े वात सीकाड़ने बाजी रवलु। फरीसी माणसे ने भगवानेन नीयम सीकाड़न्‌या मास्‌तर्‌या चां बस रवला। चे गलील जीलाम सी, ने यहुदीया जीलान गांवेडीट सी, ने यरुसलेम सहर सी आय रवला; ने मालीक-भगवानेन आरगाय आपणेन ताकत ईसु पुठ्‌ये हतली। \v 18 ने देखु! तीनी टेम मां थुड़ाक माणसे लखवान मांदवाड़ वाळा माणसेक खाट्‌ली पर हाकलीन लाया ने चे जां ईसु हतलु, तीना घर मां ली जाय्‌न ईसु अगळ मेलने हींडतेला। \v 19 चां हुड़ु-हुड़ु माणसे हतला ने तीना लखवान मांदवाड़ वाळाक चां नी ली जाय सक्‌या, ने चे घर पर चहड़ी गुया, ने छतेन नळ्‌या हेड़ देदा। ने तीना लखवान मांदवाड़ वाळा माणुस काजे खाट्‌ली भेळुत ईसु अगळ उपर सी उतार देदा। \v 20 ने तीना लखवा वाळा माणसे काजे लावण्‌यान भुरसु देखीन ईसु तीना लखवान मांदवाड़ वाळाक कह्‌यु, “ए माणुस! तु पाप ते करलु, बाकुन तुसेक तारा पापेन माफी जड़ गुयली छे।” \p \v 21 जी वात सामळीन यहुदी नीयमेन मास्‌तर्‌या ने फरीसी माणसे आपसा मनेम वीच्‌यार करीन कह्‌या, “जु कुण छे, गुयु भगवानेन नाव-बद्‌दी कर र्‌यु? भगवानेक छुड़ीन असु कुण छे, तीना पापी माणसे काजे माफी आपणेन हक छे?” \v 22 तींद्‌रा मनेम वीच्‌यार काजे जाणीन ईसु तीनाक कह्‌यु, “तुहुं आपसा मनेम असा वीच्‌यार करीन काहा वातेम लड़ाय रया? \v 23 काय कह्‌णु वारु छे? ‘तुसेक तारा पापेन माफी जड़ गुय’ कह्‌णु वारु छे की ‘उठ ने चाल फीर’ कह्‌णु वारु छे? \v 24 बाकुन माणसेन पुर्‌या काजे धरती पर पापीक माफी आपणेन हक छे, ज तुहुं जाण लेवु एरेन, मे असु कह्‌यु।” अळी ज कयदीन ईसु लखवान मांदवाड़ वाळाक कह्‌यु, उठ, “ने तारी खाट्‌ली हाकलीन तार घर जाती रव।” \p \v 25 ने चु तत्‌यारुत आखा अगळ सी उठीन उबु हय गुयु, ने तारी खाट्‌ली हाकलीन भगवानेन बड़ाय करतु जाय्‌न हेरे घर जाती रयु। \v 26 ने चे आखान आखा चकराय्‌न भगवानेन गुण गावता र्‌या। तींद्‌रेम डर भराय गुयो, ने चे कह्‌तेला, “आज हामु भाती-भातीन काम देखला छे।” \s ईसु लेवी काजे चेलु बणावणे बुलावे। \r (मत्‌‌ती 9:9-13; मरकुस 2:13-17) \p \v 27 ने अळी ईसु बाहर नीकळ्‌यु। ती चु फाळु लेण्‌यान डाहला काजे फाळु लेणेन नाका पर बसीन फाळु उकाळतेलान देख्‌यु। तेरु नाव लेवी हतलु। ने ईसु तीनाक असु कह्‌यु, “मारु चेलु बणीन मार पछळ चाल पड़। \v 28 ती चु फाळु लेण्‌यु आखो काम छुड़ देदु, ने उठीन ईसु पछळ चाली पड़्‌यु।” \p \v 29 चु लेवी, ईसु काजे आपसे घर मां ली जाय्‌न बेसकी मटी पंगत कर्‌यु; ने फाळु लेण्‌या ने बेसका मेजवान्‌या ईसु भेळा रुटा खाणे बठ्‌या। \v 30 ने फरीसी माणसे ने यहुदी नीयम सीकाड़न्‌या कळे-कळे वात करीन ईसुन चेलान वात नीकाळीन तीनुक कह्‌या, “तुहुं फाळु उकाळन्‌या ने पापी माणसे साते बसीन काहा खावु-पीयु?” \v 31 ज जाणीन ईसु तीनुक कह्‌यु, “वारलु काजे डाक्‌टर नी चाहजे, बाकुन मांदला काजे डाक्‌टर चाहजे। \v 32 मे धरमी माणसे नी, बाकुन पापी माणसेक पाप भीणी सी भगवान भीणी मन फेरवणे करीन, बुलावणे आवलु छे।” \s उपासेन सवाल। \r (मत्‌‌ती 9:14-17; मरकुस 2:18-22) \p \v 33 थुड़ाक माणसे ईसुक कह्‌या, “युहन्‌नान चेला ते अळी-अळीन उपास करे ने भगवान वाटे दुवा कर्‌या करे, ने असात फरीसी माणसेन चेला बी उपास करे बाकुन तारा चेला ते उपास करे पाखुर खाय ने पीये करे!” \p \v 34 ईसु तीनुक कह्‌यु, “जत्‌यार लगुन अरात्‌या दुल्‌ला पुठ्‌ये रवे, तत्‌यार लगुन चे उपास करे काय? \v 35 बाकुन जे दाहड़ा बी आवसे, जत्‌यार दुल्‌लु तींद्‌रे सी अलग हय जासे, तत्‌यार चे तीनी टेम मां उपास पाळसे।” \p \v 36 ईसु तीनुक एक दाखलु बी सामळायु, “कुय बी नवला पुथल्‌याम सी फाड़ीन, जुन्‌ला पुथल्‌या मां थीग्‌ळो नी लागाड़े। ने कदी लागाड़से, ती च नवलो पुथल्‌यो ते फाटीन बीगड़ी जासे, ने च नवला पुथल्‌यान थीग्‌ळो जुन्‌ला पुथल्‌या पुठ्‌ये मेळ बी नी खाय \v 37 ने असात काहनाक जुन्‌ला चामड़ान थयला मां, नवला अंगुरेन रस नी भरे। असो भरसे, ती नवलु अंगुरेन रस, चामड़ान थयला काजे फाड़ देसे, ने असो करीन चामड़ान थयलु बी फाट जासे, ने नवलु अंगुरेन रस बी नाखायन उही जासे, ने रद हय जासे। \v 38 बाकुन अंगुरेन नवलु रस चामड़ान नवला थयला मां भरनु चाहजे। \v 39 काहनुक माणुस बी जुन्‌लु अंगुरेन रस पीन, नवलु अंगुरेन रस पीणेन हेर नी करे, काहाकी जुन्‌लु अंगुरेन रस पीन कह्‌वे, की जुन्‌लु अंगुरेन रसुत वारु छे।” \c 6 \s आरामेन दाहड़े काय करनु चाहजे ने काय नी करनु चाहजे चो ईसु सीकाड़े। \r (मत्‌‌ती 12:1-8; मरकुस 2:23-28) \p \v 1 ईसु ने तेरा चेला आरामेन दाहड़े गहुंन खेत मायन नीकळीन जाणे बाजी रवला। ने तेरा चेला गहुंन उम्‌ब्‌या तुड़ीन हाते सी चुळी-चुळीन खाता जातला।\x + \xo 6:1 \xo*\xt वेवस्‌थावीवरन 23:25\xt*\x* \v 2 तत्‌यार थुड़ाक फरीसी माणसे असा कह्‌णे बाजी गुया की, “ज काम आरामेन दाहड़े नी करनु चाहजे, बाकुन च काम तुहुं काहा करने बाजी र्‌या?” \v 3 ईसु तीनुक कह्‌यु, “जत्‌यार दावुद ने तेरा साती भुकला हतला, ती दावुद काय कर्‌यु?” तुहुं ज नी भण्‌या काय? \v 4 चु भगवानेन मंदीर मां जाय्‌न भेटन रुटा ईछीन आपसु बी खादु, ने तेरा साते वाळा काजे बी खाणे करीन आप्‌यु। चे रुटा ते भगवानेन पुजाराक अतरात खाणु चाहजे।\x + \xo 6:4 \xo*\xt लेवयवेवस्‌था 24:5-9; 1 समुवेल 26:6\xt*\x* \p \v 5 ने ईसु तीनुक अळी कह्‌यु, “माणसेन पुर्‌यु आरामेन दाहड़ान बी मालीक छे। माणसे काजे आरामेन दाहड़े काय करनु चाहजे, ने काय नी करनु चाहजे, तेरु फेसलु करनु मारा हक मां छे।” \s ईसु सुकला हात वाळा माणुस काजे वारु करे \r (मत्‌‌ती 12:9-14; मरकुस 3:1-6) \p \v 6 ईसु काहनेस दीसरे आरामेन दाहड़े भगवानेन भक्‌तीन घर मां जाय्‌न वात सामळावणे बाजी रवलु। ने चां एक माणुस हतलु, तेरु जेवड़्‌यु हात सुकी रवलु। \v 7 यहुदी नीयम सीकाड़न्‌या ने फरीसी माणसे ईसुन गलती नीकाळने तकाय रवला, की ईसु आरामेन दाहड़े सुकला हात वाळाक वारु करे की नी करे \v 8 बाकुन ईसु तींद्‌रा वीच्‌यार जाणीन सुकला हात वाळाक कह्‌यु, “उठ ने ईचमां उबु हय गुया।” चु उठीन ईचमां उबु हय गुयु। \v 9 ईसु तीनु माणसे काजे कह्‌यु, मे तुहुंक पुछो-आरामेन दाहड़े काय करनु वारु छे, भलाय करनु वारु छे की कुहराय करनु वारु छे, “ने जीव बचाड़नु वारु छे की मारनु वारु छे?” \v 10 ती ईसु तीनु आखा माणसे पर नींगा नाखीन ईसु तीना माणुस काजे कह्‌यु, “तारु हात लांबु कर।” चु हात लांबु कर्‌यु ने तेरु हात वारु हय गुयु। \p \v 11 बाकुन भगवानेन धरमेन वात सीकाड़न्‌या ने फरीसी माणसे बेसका रीसाय पड़्‌या, ने आपसा-आपसात वीच्‌यार करीन असा कह्‌या, आपणु ईसुन वीरुद मां काय करजे? \s खुस-खबरेन बारे नेवताळा काजे ईसु नेवाड़े \r (मत्‌‌ती 10:1-4; मरकुस 3:13-19) \p \v 12 तीनु दाहड़ा मायन एक दाहड़ु ईसु दुवा करने करीन बयड़ा पर गुयु, ने चां आखी रात भगवान सी दुवा करतु रयु। \v 13 जत्‌यार दाहड़ु उंग्‌यु, तत्‌यार ईसु हेरा चेला काजे साते बुलायु, तींद्‌रेम सी देखीन बारे जणा काजे नेवाड़ीन तीनुक, खुस-खबरेन नेवताळा बणायु। \v 14 सीमोन काजे; हेरो नाव ईसु पतरस बी पाड़्‌यु; तेरा भायस अन्‌दीरीयास; काजे; ने याकुप ने युहन्‌ना काजे; ने फीलीप्‌पुस काजे; ने बरतुल्‌मे काजे; \v 15 ने मत्‌‌ती काजे; ने थोमा काजे; ने हलफाईन पुर्‌यु याकुप काजे; ने सीमोन काजे, जु भगत कह्‌वायतेलु, \v 16 ने याकुपेन पुर्‌यु यहुदा काजे, ने यहुदा ईस्‌करीयोत काजे; जु ईसु काजे धरावण्‌यु बण गुयु। \s ईसु माणसेक सीकाड़े ने मांदलाक वारु करे \r (मत्‌‌ती 4:23-25) \p \v 17 ईसु तींद्‌रे पुठ्‌ये बयड़े सी उतरीन एक सोवताळ जागा मां उबु हय गुयु। चां तेरा दीसरा चेला बी हतला। अतरात नी, बाकुन चां माणसेन एक बेसकु मट्‌लु टुळु बी हतलु तीना टुळाम आखा यहुदीयान ने यरुसलेमेन ने दरीयान धड़े वाळा सुर ने सेदा सहरेन माणसे बी हतला। \v 18 चे ईसुन वारलु वात सामळीन ने आपसी मांदवाड़ सी वारु हवणे करीन आय रवला, ईसु धड़े आवीन तीनुक वारु कर्‌यु। भुतड़ान आत्‌मा सी वेला पाड़ायलाक बी ईसु, तीनु आत्‌मान हाते मां सी छुड़ावीन वारु करतेलु। \v 19 आखा माणसे ईसु काजे छीमणे हींडतेला, काहाकी ईसु मां सी ताकत नीकळीन आखा काजे वारु करतेली। \s संयबरकतेन बुल \r (मत्‌‌ती 5:1-12) \p \v 20 ईसु आपसा चेला भीणी देखीन कह्‌यु, \q1 बरकतवाळा छे तुहुं, जे हय गरीब छे! \q2 काहाकी भगवानेन राज तींद्‌रोत छे। \q1 \v 21 बरकतवाळा छे तुहुं, \q2 जे हय भुकला छे! तुहुं आफरी जासु। \q1 बरकतवाळा छे तुहुं, जे हींताळ रड़ र्‌या! \q2 तुहुं अळी खुस हय्‌न हास्‌सु।\x + \xo 6:21 \xo*\xt भजन सहीता 126:5-6\xt*\x* \p \v 22 बरकतवाळा छे तुहुं, जत्‌यार माणसे तुंद्‌री नाव-बद्‌दी करे, ने तुंद्‌री वात काट देसे, ने तुहुंक नेवाड़ देसे; ने तुहुंक वीटेळ्‌ळा कय्‌न, तुहुंक जात सी बाहर कर देसे। काहाकी तुहुं माणसेन पुर्‌याक ईसुक मानु! \v 23 जत्‌यार असो हय ती, तुहुं खुस हय्‌न नाच्‌जु, काहाकी सरग मां तुहुंक बेसकु मटु ईनाम जड़से, तुहुंक वेला पाड़न्‌यान आड़ा-बुड़ा बी भगवानेन अघली वात बताड़न्‌या माणसे काजे असात वेला पाड़्‌या करतेला। \q1 \v 24 बाकुन गरा तुंद्‌रे पर; जे हय लकपती छे; \q2 काहाकी तुहुं पेहेल सी मजा ली लेदा। ने तुंद्‌रे वाटे काय बी सुक नी बच्‌यु। \q1 \v 25 गरा तुंद्‌रे पर; \q2 जे हींताळ आफरला छे, \q1 तुहुं अळी भुकला रवसु। गरा तुंद्‌रे पर; \q2 जे हींताळ हासी र्‌या! काहाकी तुहुं अळी कलपसु ने कलपी-कलपीन रड़सु। \p \v 26 गरा तुंद्‌रे पर; जत्‌यार आखा माणसे तुंद्‌री वात काटे बीगुर, जलम तुहुंक वारु कह्‌वे, काहाकी हींद्‌रा आड़ा-बुड़ा बी भगवानेन नाव लीन लुच्‌चाय मेकण्‌या माणसे काजे, तुहुं बेसका वारु कय्‌न असुत वेहवार करला। \s आपणा दुस्‌मन सी वारु रहु \r (मत्‌‌ती 5:38-48; 7:12) \p \v 27 “बाकुन मे मारी वात सामळने वाळा काजे कह्‌वो: आपणा दुस्‌मन सी वारु रहु; जे तुंद्‌री कुहराय करे, तींद्‌रो भलो करु।” \v 28 जे तुहुंक सराप आपे, तीनुक तुहुं बरकत आपु। जे तुंद्‌री वात कहीन तुंद्‌रु अपमान करे तींद्‌रे वाटे दुवा करु। \v 29 जो तुंद्‌रा एक गाल पर थापड़ देय, तेरे भीणी दीसरु गाल बी फेरवी देजु। जु तुंद्‌रु कुट बी हापके हीनाक आपणु कुरतु बी लेणी देवु। \v 30 जु तुंद्‌रे धड़े मांगे, ती तीनाक तुहुं आप देजु, ने जु तुंद्‌रे धड़े तारी चीज हापकी लेय, तेरे धड़े पछु मांगणेन हेर मां करु। \v 31 ने तीना वेहवार काय दीसरा धड़े तुहुं चाहु की चु वेहवार तुहुं दीसरा साते बी कर्‌या करु। \p \v 32 कदी तुहुं आपणा परम राखणेवाळा सी परम करु, चे तुहुंक परम करे, ती तुहुंक बरकत जड़से काय? काहाकी पापी माणसे बी तीनु काजे परम करे, जे तीनुक परम कर्‌या करे। \v 33 कदी तुहुं तींद्‌री भलाय करु, जे तुंद्‌री भलाय करे, ती तुहुंक बरकत जड़से काय? काहाकी पापी माणसे बी, जे तींद्‌री भलाय करे, तींद्‌रोत भलो करे। \v 34 कदी तुहुं तीनु काजे उधार आपु, जे उधार लेदलो तुहुंक पछो आपी देय, ती हेरेम तुहुंक काय बरकत जड़से? काहाकी पापी बी उधार आप्‌लो चो पछो आप देसे करीन उधार आपे। \v 35 बाकुन आपणा वेरी सी परम करु, ने तींद्‌री भलाय करु, ने मे काहलाक काजे उधार आपीस, ती चु उधार आप्‌लो चो पछो नी आपे, असी आस करीन उधार आपु। ने तीत तुहुं काजे बेसकु मटु ईनाम जड़से; ने तुहुं आखान डाहला भगवानेन पुर्‌या-पारी बण जासु, काहाकी भगवान तींद्‌रे पर बी दया करे, जे भगवान धड़े सी हात करीन बी भगवान काजे बेसकु वारु छे नी कह्‌वे, ने तींद्‌रे पर बी दया करे, जे कुहराय कर्‌या करे।\x + \xo 6:35 \xo*\xt लेवयवेवस्‌था 25:36\xt*\x* \v 36 जसु तुंद्‌रु सरग वाळु भगवान बास दयाळु छे, तसात तुहुं बी दयाळा बणु। \s दीसरान नीयाव मां करु \r (मत्‌‌ती 7:1-5) \p \v 37 ने काहनाक बी नीयाव मां करु, ती तुंद्‌रु नीयाव नी हवे; तुहुं कुय पर गुनु मां लागाड़ु, ती तुंद्‌रे पर बी गुनु नी लागाड़े। दीसराक माफी आपु ती तुहुंक बी माफी जड़ जासे। \v 38 आपु ती तुहुंक बी भगवान आपसे, दड़पी-दड़पीन ने हालाड़ी-हालाड़ीन भरीन तुंद्‌रा खुळाम पड़से; काहाकी तीना नाप सी तुहुं नापसु तीनीत नापे तुंद्‌रे वाटे बी नापायसे। \p \v 39 ईसु तीनुक एक अळी दाखलु दीन सामळायु आंधळु आंदळा काजे वाट देखाड़ सके काय? नी देखाड़ सके। कदी देखाड़से, ती दुय जणा गड्‌डा मां हीट पड़से। \v 40 चेलु मास्‌तर सी मटु नी हय, बाकुन पुरी-पुरी वात सामळीन चालसे ती चु आपसा मास्‌तरेन तसु बण जासे। \p \v 41 जत्‌यार तुहुंक आपसा डुळा अगळ देवायलु डेंगु नी देखायतु, ती तुहुं आपसा भायसेन डुळाम भरायलु कचरु काहा देख र्‌या? \v 42 जत्‌यार तुहुंक आपसात डुळा अगळ देवायलु डेंगु नी देखायतु ती आपसा भायस काजे कसा कह्‌सु की, भायस! मेसेक तारा डुळाम भरायलु कचरु नीकाळने दे? ए ढंगड़ा करन्‌या! पेहले आपसात डुळा अगळ देवायलु डेंगु छेटे कर ले। तीत तुसेक आपसा भायसेन डुळाम भरायलु कचरु नीकाळने टेमे वारु देखायसे। \s जसों झाड़को तसों फळ \r (मत्‌‌ती 7:16-20; 12:33-35) \p \v 43 असो काहनो बी वारलु झाड़को नी हय, तेरेमां रीकामो फळ लागतो हय, ने असो काहनु बी रीकामु झाड़कु नी हय, जो वारलु फळ लावतो हय। \v 44 आखा झाड़कान उळखाण तींद्‌रा फळ सी हये। काहाकी माणसे काटाळ्‌या झाड़काम सी, अंजीरेन फळ नी तुड़े; ने काटाळ्‌ळा झाड़काम सी अंगुरेन फळ नी तुड़े। \v 45 भलु माणुस आपसा मन सी भलाय वात नीकाळे; ने भुंडुत माणुस आपसा मन सी कुहरायन वात नीकाळे; काहाकी जो मनेम भरायलो रहे, चीत वात तेरा मुंहडाम सी नीकाळे। \s घर बणावणे वाळा दुय माणुस \r (मत्‌‌ती 7:24-27) \p \v 46 “मे जो कह्‌वो च ते तुहुं मान्‌ता नी, ती तुहुं मेसेक ए मालीक, ए मालीक! काहा कय र्‌या?\x + \xo 6:46 \xo*\xt मलाकी 1:6\xt*\x* \v 47 जु मारे साते आवीन मारी वात सामळे ने तीनी वातेक मानीन जीवे, तेरे बारामां मे कह्‌वो की चु कुणीन तसु छे? \v 48 चु तीना माणसेन तसु छे, जु घर बणावणी टेमे उंडुत पायु खुद्‌यु ने तीना घरेन पायु ढाटा पर सी उठाड़ीन घर बांदीन बणायु। अळी जत्‌यार नदी आवी, ने पाणीन झलक तीना घरेन आफटायु, बाकुन ची झलक तीना घर काजे उदारी नी, काहाकी च घर बेसको पक्‌को बन्‌लो हतलो। \v 49 बाकुन जु मारी वात सामळे, ने तीनी वात काजे मानीन नी जीवे, चु तीना माणुस जसु छे, चु धुळाम पायु खुदीन पायु बांदे पाखुर, घर बांदीन बणायु, ने पाणीन झलक तीना घरेन आफटायु, ती चो घर तत्‌यारुत उदरी गुयो, ने खत्‌तम हय गुयो।” \c 7 \s एक सुबेदारेन भुरसु \r (मत्‌‌ती 8:5-13) \p \v 1 जत्‌यार ईसु माणसेक आखी वात सामळाय देदु, ने अळी कफरनहुम सहर मां पछु गुयु। \v 2 चां एक सुबेदार हतलु, तेरु एक पावर्‌यु हतलु, तीना पावर्‌या काजे, चु सुबेदार बेसकु परम करतेलु। चु पावर्‌यु बेसकु जबर मांदु पड़ रवलु, ने चु मरने वाळु हतलु। \v 3 चु सुबेदार ईसुन बारामां सामळ्‌यु, ने अतराम चु यहुदी माणसेन थुड़ाक डाहलास अदमी वाटे ईसु धड़े असी वीन्‌ती कय मकल्‌यु, तु आय्‌न मारा पावर्‌या काजे वारु करीन बचाड़ ले। \v 4 चे ईसु धड़े आवीन असी वीन्‌ती कर्‌या, जु सुबेदार बेसकु वारु माणुस छे, अतरे तु तेरी मदत कर। \v 5 काहाकी हयु हामरा माणसे सी परम करे, ने हामरे वाटे भगवानेन भक्‌तीन घर बणाय मांग्‌लु छे। \p \v 6 ईसु तींद्‌रे पुठ्‌ये चाल पड़्‌यु, ने ईसु तेरे घर धड़े पुगणे वाळु हतलु। ती सुबेदार आपसा दुस्‌तीदार्‌यान साहरे ईसु भीणी असो कय मकल्‌यु, “ए मालीक!” तु वेला करीन अगु मां आवे काहाकी मे अतरु मटु नी हय की तु मारा घरेन साहळे आवे। \v 7 मे असु लग नी समजी गुयु ने तुसेक भेळु हवणे लग नी आयु, बाकुन जात रय्‌न तु एकुत बुल कय दे, ती मारु पावर्‌यु वारु हय जासे। \v 8 मे बी दीसरान हक मां रवण्‌यु एक नानुस हकदार्‌यु छे। मारा हक मां सीपायड़ा रवे। जत्‌यार मे एक जणा काजे जां कह्‌वो, ती चु जाय ने दीसरा काजे आव कह्‌वो ती चु आवे ने मारा काहनाक पावर्‌या काजे ज कर कहं; ती चु तीना काम काजे करे। \p \v 9 जी वात सामळीन ईसु चकराय गुयु ने, चु आपसे पछळ आवतेला माणसे भीणी देखीन असु कह्‌यु, “मे तुहुंक ज कहं की ईस्‌रायेली माणसे मां बी मेसेक अतरु पाक्‌कु भुरसु देखणे नी जड़्‌यु।” \p \v 10 ने तीनु माणसे काजे सुबेदार मकेल्‌लु, चे माणसे पछा घर जाय्‌न तीना मांदला पावर्‌या काजे वारलु देख्‌या। \s ईसु रांडायलीन जुवान पुर्‌या काजे जीवतु करे \p \v 11 दीसरे दाहड़े, ईसु नाईन नावेन सहर मां गुयु। ईसुन चेला ने माणसेन एक मट्‌लु टुळु बी ईसु साते हतली। \v 12 जसा चे सहरेन बारना धड़े पुग्‌या, तीनुक थुड़ाक माणसे सोवताळ जागा मां आवतेला भेळा हया। चे एक मरला माणसे काजे गाड़ने ली जाणे बाजी रवला। मरलु माणुस एक रांडायली बायरीन एकुत पुर्‌यु हतलु। माणसेन एक मट्‌लु टुळु रांडायली साते हतलु। \v 13 तीनीक देखीन मालीक ईसु काजे बेसकी दया आवी। ने ईसु तीनीक असु कह्‌यु, “रड़े मां।” \v 14 तत्‌यार चु सीवड़ी धड़े गुयु ने सीवड़ी काजे धर्‌यु। सीवड़ी हाकलने वाळा उबा रय गुया। तत्‌यार ईसु मरला काजे कह्‌यु, “ए जुवान उठ!” \v 15 मरलु तत्‌यारुत उठीन बसी गुयु, ने वात करने बाजी गुयु! ईसु तीनाक तेरी मायन सुपरुत कर देदु। \p \v 16 आखा माणसे बेसका जबर बीही गुया, चे भगवानेन बड़ाय करता जाय्‌न असा कह्‌या, “भगवान आपसे वाटे माणुस काजे हामरे मां सी उबु करलु छे। छाचलीन भगवान आपसुत, आपसा माणसेक बचाड़ने आवलु छे!” \p \v 17 ईसुन ईना वारु कामेन खबर आखा यहुदा जीला मां, ने आड़े-धड़ेन आखा जागा मां जाती रया। \s बपतीस्‌मा आपण्‌या युहन्‌नान साहरे भगवानेन खबर \r (मत्‌‌ती 11:2-19) \p \v 18 युहन्‌नान चेला युहन्‌ना काजे ईनी आखी वातेन खबर आप्‌या। \v 19 तत्‌यार युहन्‌‌‌नु आपसा चेला मायन दुय चेला काजे बुलायन मालीक ईसु धड़े ज पुछणे मकल्‌यु, “आवणे वाळु मसी तुत छे काय, की हामु काहनाक दीसरान वाट देखजे काय?” \v 20 ने जे दुय चेला ईसु धड़े आय्‌न कह्‌या, “बपतीस्‌मा आपण्‌यु युहन्‌‌‌नु हामुक तारे धड़े ज पुछणे मकेल्‌लु छे, की आवणे वाळु मसी तुत छे काय, की हामु काहनाक दीसरान वाट देखजे काय?” \v 21 तीनी टेमे ईसु बेसका मांदला माणसेक, मांदवाड़ मां सी, ने हीड़ा-पीड़ाम सी, ने भुतड़ान आत्‌मान कब्‌जाम सी छुड़ायु; ने बेसका आंदळान डुळा उगाड़ देदु, ने चे देखणे बाजी गुया। \v 22 ने ईसु युहन्‌नान चेला काजे कह्‌यु, “ज काय तुहुं देख्‌या ने सामळ्‌या, च युहन्‌ना काजे जाय्‌न कय देवु, की आंदळा देखणे बाजी गुया ने, लंगड़ा चालने फीरने बाजी गुया, कुड़ायला वारु हय्‌न चुखा हय गुया; ने मरला जीवता हय गुया, ने गरीब काजे खुस-खबरेन वात सामळावे।\x + \xo 7:22 \xo*\xt यसाया 35:5,6; 61:1\xt*\x* \v 23 ने वारु छे चु, जु मार पर पाक्‌कु भुरसु करे!” \p \v 24 बपतीस्‌मा आपण्‌या युहन्‌नान साहरे मकेल्‌ला पछा जात रया, तत्‌यार ईसु बपतीस्‌मा आपण्‌या युहन्‌नान बारामां कह्‌णे बाजी गुयु, तुहुं उजाड़्‌या बयड़ा मां काय देखणे गुयला? वाहळा मां हालतेला सुट्‌या देखणे गुयला काय? \v 25 कहुं ते खरा! तुहुं काय देखणे गुयला? चमकण्‌या पुथल्‌या पेहरला माणसेक देखणे गुयला काय? देखु, जे चमकण्‌या पुथल्‌या पेहरे ने मुजा मस्‌ती मां रवे, चे माणसे ते मट्‌ली हवेली मां रहे। \v 26 असो नी हय ती तुहुं काय देखणे गुयला? काहनाक भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळा काजे देखणे गुयला काय? छाचलीन! मे तुहुंक कहं, जतरा बी माणसे भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़न्‌या हतला, तीनु आखा सी युहन्‌‌‌नु मटु माणुस छे, तीनाक तुहुं देखणे गुयला। \v 27 ने हयुत युहन्‌‌‌नु छे, तेरा बारामां लिखलो छे, की सामळ! मे मारु काहवाळ्‌यु तारे सी पेहेल मकलीस। चु तारे अगळ तारे वाटे वाट सुदारसे।\x + \xo 7:27 \xo*\xt मलाकी 3:1; यसाया 40:3 \xt*\x* \v 28 मे तुहुंक कह्‌वो, माणसे मां बपतीस्‌मा आपण्‌या युहन्‌ना सी मटु कुय नी हय। तेबी, मे कह्‌वो की भगवानेन राज मां, जु आखाम सी नानु छे, चु बपतीस्‌मा आपण्‌या युहन्‌ना सी बी मटु छे। \p \v 29 ने आखा माणसे ने फाळु लेण्‌या बी बपतीस्‌मा आपण्‌या युहन्‌नान सामळीन, बपतीस्‌मा आपण्‌या युहन्‌ना धड़े बपतीस्‌मा लेदा ने भगवानेन मरजी पुरी कर्‌या ने भगवान काजे छाचु मान लेदा। \v 30 बाकुन फरीसी माणसे ने कायदु सीकाड़न्‌या मास्‌तर्‌या, बपतीस्‌मा नी लेदा ने आपसा बारामां भगवानेन मरजी टाळ देदा। \p \v 31 बाकुन मे ईनी पीड़ीन माणसे काजे कसु उळखो? ने कुणीन तसा छे करीन कह्‌वो? \v 32 हीया हाटे मां बठी रवण्‌या पुर्‌यान तसा छे, जे आंबा-सांबा आयड़ीन कहें; की हामु तुंद्‌रे वाटे नाचाड़ने करीन पावळी आजाड़्‌या, ने तुहुं नी नाच्‌या, हामु तुंद्‌रे वाटे रड़ने कलपणेन गीत गाया बाकुन तुहुं नी रड़्‌या। \v 33 काहाकी बपतीस्‌मा आपण्‌यु युहन्‌‌‌नु रुटु बी नी खादु ने अंगुरेन रस बी नी पीदु, ने तुहुं मेसेक कय रया की हेरे भुतड़ु लाग र्‌यु करीन। \v 34 अळतेन माणसेन पुर्‌यु बणीन आयु, ने खातु-पीतु आय र्‌यु; ने तुहुं कहुं, देख हयु माणुस; हीजेरलु ने पीण्‌यु छे, ने फाळु लेण्‌यान ने पापी माणसेन दुस्‌तीदार छे। \v 35 बाकुन भगवानेन अकल, भगवानेन आखा पुर्‌या-पारी वाटे, पुरावा भेळे उजेंती हवणे बाजी रय। \s ईसु फरीसी माणसेन घर मां पापी बायरी काजे माफ करे \p \v 36 काहनुस फरीसी माणसे ईसु काजे आपसे घर खाणेन वीन्‌ती कर्‌यु; ती ईसु तीना फरीसी माणसेन घर आवीन रुटा खाणे बठ्‌यु। \v 37 ने सामळु, तीना सहरेन एक पापी बायर काजे ज मालुम हय गुयो की ईसु फरीसी माणसेन घर मां रुटा खाणे बाजी र्‌यु। ची चां संगमरमर नावेन दगड़ान ठाहरु मां बेसकी महंग्‌लो ईत्‌तर लीन आवी। \v 38 ने ची पापी बायर रड़ती जाय्‌न, ईसुन पाय धड़े उभी रय गुय, ने तेरा आसा ईसुन पाये पर चुह्‌वाड़ीन ईसुन पाय काजे भीग्‌वणे बाजी गुय, ने ईसुन पाय काजे आपसा कान्‌या सी नुछी, ने पाये गुळु दीन पाये पर ईत्‌तर लागाड़ी। \v 39 ज आखो देखीन, फरीसी माणुस, जु ईसु काजे खाणे करीन वीन्‌ती करलु, चु आपसा मन मां कह्‌यु, “कदी जु भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळु माणुस रवतु, ती जु छाचलीन जाणी जातु की, जी बायर हीनाक छीमणे बाजी रय, ची कुण छे, ने कसली छे, हयी ते पापी बायर छे।” \p \v 40 तेरा मनेम वात जाणीन ईसु तीना फरीसी माणसे काजे कह्‌यु, “सीमोन, मे तुसे काहींग कह्‌णे हींडो।” \p चु सीमोन ईसु काजे जपाप आप्‌यु, “ए मास्‌तर, कव।” \p \v 41 ईसु कह्‌यु की “काहनाक सवकारेन दुय करजा वाळा हतला, एक जणु पांच सोव रुप्‌यान करजा वाळु हतलु, ने दीसरु पचास रुप्‌यान करजा वाळु हतलु \v 42 बाकुन तींद्‌रे धड़े मालीक काजे करजु देणे काय नी हतलो, अतराम सवकार दुय जणाक माफी आप देदु। हय मे कहं, तीनु मायन कुण तीना सवकारेक परम करसे?” \v 43 सीमोन कह्‌यु, “मारी नींगा मां, चु जादात परम करसे जेरु जादा करजु माफ हयु।” ईसु तीनाक कह्‌यु, \p “तु सय वीच्‌यारीन कह्‌यु।” \v 44 ने ईसु तीनी बायरी भीणी देखीन, सीमोन काजे कह्‌यु, “ईनी बायरीन बारामां वीच्‌यार ते कर? मे तारे घर आयु, ने तु मेसेक पाय धुवणे, पाणी लग नी आप्‌यु, बाकुन जी मारा पाय आसा सी धुवी ने कान्‌या सी नुछी।”\x + \xo 7:44 \xo*\xt उबजाणनी किताप 18:4\xt*\x* \v 45 ने तु मेसेक गुळु नी देदु, बाकुन जत्‌यार सी मे ईना घर मां आयु, तत्‌यार सी हय लग, जी मारे पाये गुळा दी रय। \v 46 ने तु मार मुणका पर जेतुनेन झाड़कान तेल नी चुपड़्‌यु, बाकुन जी मारा पाये पर ईत्‌तर चुपड़्‌ली छे।\x + \xo 7:46 \xo*\xt भजन सहीता 23:5 \xt*\x* \v 47 तेरेसी मे तुसेक कहं, “हेरा बेसका जादा पाप हतला, बाकुन ईनीक माफी जड़ गुय। काहाकी जी बेसकी परम करे। बाकुन तीनाक जाराक माफी जड़ी, चु जाराक परम करे।” \p \v 48 ने अळी ज कयदीन ईसु तीनी बायरीक कह्‌यु, “तारा पापेन माफी तुसेक जड़ गुय।” \p \v 49 ने तीनी टेम मां जे माणसे ईसु पुठ्‌ये रुटा खाणे बसला, चे आपसा मनेम असा वीच्‌यार करने बाजी गुया की हयु कुण छे, जु पापेन माफी बी आपे? \v 50 बाकुन ईसु तीनी बायरी काजे कह्‌यु, “तारु भुरसु तुसेक बचाड़ लेदलु छे। ने तु सांती सी जाती रव।” \c 8 \s ईसुन चेलान बारामां \p \v 1 पछेन असो हयो की ईसु भगवानेन राजेन खुस-खबर माणसे काजे सामळावतु जाय्‌न सहर-सहर ने गांव-गांव फीरने लाग्‌यु, ने बारे चेला तेरे पुठ्‌ये हतला। \v 2 ने थुड़ाक ईसु पर भुरसु करन्‌या बायरा बी हतला, तीनुक ईसु भुतड़ान आत्‌मान कब्‌जाम ने मादवाड़ कब्‌जाम सी छुड़ावीन, ने चां तींद्‌रे मायन, मरीयम, तेरो नाव मगदलनी हतलो, ने तेरेमां सी ईसु सात भुतड़ान आत्‌मा नीकाळलु। \v 3 ने राजा हेरोदेसेन मंत्‌री खुजान घरवाळी योअन्‌ना ने सुसन्‌ना, बेसका दीसरा बायरा आपसा पयस्‌या आपीन ईसुन ने तेरा चेलान चाकरी करतेला। \s बीज एरनेन वाळान दाखलु \r (मत्‌‌ती 13:1-9; मरकुस 4:1-9) \p \v 4 जत्‌यार बेसकु मटु माणसेन टुळु, भेळु हवणे बाजी रवलु, ने सहर-सहर मां सी माणसे ईसु धड़े आवणे बाजी रवला तीनी टेम मां ईसु ज दाखलु सामळायु: \p \v 5 काहनुक किरसाण माणुस बीज एरने गुयु, ने एरता एरतान थुड़ाक बीज वाट पर पड़्‌या। चे बीज माणसेन पाय तळे कुचाय गुया ने सरगेन चिरला आवीन तीनु बीज काजे ईछीन खाय गुया। \v 6 ने थुड़ाक बीज चापर्‌या वाळी जागाम पड़्‌या। ने पाणी नी जड़्‌यो, अतराम चे उंगी गुया ने चीमायन सुकी गुया। \v 7 ने थुड़ाक बीज काटासळ्‌या झाड़का मां पड़्‌या, ने काटासळ्‌या झाड़का मटा हय्‌न तीनु उंगला बीजेक दड़पी देदा; ने मेर नी पाकी। \v 8 ने थुड़ाक बीज वारलु जागाम पड़्‌या, “ने चे उंग्‌या ने सोव गुणा फळ लाया।” \p अतरो कय दीन अळी ईसु जुर सी आयड़ीन कह्‌यु, “जतरा बी सामळी र्‌या, चे वारु सामळीन समजणु चाहजे।” \s ईसु दाखलान बारामां काहा वात सीकाड़े \r (मत्‌‌ती 13:10-17; मरकुस 4:10-12) \p \v 9 ईसुन चेला ईसु सी असा पुछ्‌या, “ईना दाखलान मतलब काय छे?”\x + \xo 8:9 \xo*\xt यसाया 6:9,10\xt*\x* \v 10 ने ईसु तीनुक कह्‌यु, तुहुं काजे भगवानेन राजेन सातायली वात जाणनेन समज भगवान आपलु छे, पर तुहुंक छुड़ीन दीसरा काजे दाखलान साहरे भगवानेन वात सामळावो, हेरेसी की तीनुक देखीन बी वारु नी देखाये तसों, ने सामळीन बी, नी समजे। \s ईसु बीज एरने वाळान दाखलु समजाड़े \r (मत्‌‌ती 13:18-23; मरकुस 4:13-20) \p \v 11 दाखलान मतलब ज छे; बीज भगवानेन बुल छे। \v 12 ने वाटे पर पड़ला बीज तीनु माणसेन सहलाणी छे; जे भगवानेन बुल सामळे ते खरा, बाकुन भुतड़ु आवीन तींद्‌रा मनेम सी भगवानेन बुल ईछी ली जाय, कांखुर मायन असो नी हय जाय की चे भुरसु करीन छुटकारु हात कर लेय। \v 13 चापर्‌या वाळी जागा पर पड़ला बीज, तीनु माणसेन सहलाणी छे, जे भगवानेन बुल सामळतात खुस हय्‌न मानी लेय, बाकुन तींद्‌रा जड़े उंडा नी धरने सी चे थुड़ाक दाहड़ा लग भुरसु करे, ने पारखणेन टेम आवे, ती भुरसु छुड़ देय। \v 14 जे बीज काटाळ्‌या झाड़काम पड़्‌या, चे बीज तीनु माणसेन सहलाणी छे, जे भगवानेन बुल सामळे ते खरा, बाकुन अगा जाय्‌न चे ईनी जीवनेन फीकुर मां, ने माल धन कमायणे मां, ने ईनी जीवनेन मुजा मस्‌ती मां भेसकायन ने भगवान आपलु तीनी जीवनेन पुरो फळ नी लावे। \v 15 ने वारलु जागाम पड़ला बीज, तीनु माणसेन सहलाणी छे, जे भगवानेन बुल सामळीन भुळा ने वारु मन मां जापताये मेले, ने भगवान काजे गमे तसों काम करता जाय्‌न दम धरीन भगवान वाटे जलम पुरो फळ लावे। \s दिवान दाखलु \r (मरकुस 4:21-25) \p \v 16 कुय बी दिवु धपाड़ीन ठाहरा तळे नी मेके, ने नी खाट्‌ली तळे मेके, बाकुन चु तीनाक दीवाळ्‌या मां मेके, तेरे वाटे माहें आवणे वाळा माणसे काजे वीजाळा मां वारु देखाये। \p \v 17 असो काय बी सातायलो नी हय, च उजेंतो नी हवे, ने असो काय बी ढाकायलो नी हय, च उजन्‌तो नी हवे। \p \v 18 “तेरेमां तुहुं हेरा बारामां चेतीन रहु की तुहुं कसा सामळु? काहाकी जेरे धड़े काहींग छे, तीना काजे अळी बी आप देसे; ने जेरे धड़े काय नी हय, तेरे धड़े जो बी हसे चो बी पछु ली लेसे, तीनाक चु आपणोत समजे।” \s ईसुन माय ने भायस \r (मत्‌‌ती 12:46-50; मरकुस 3:31-35) \p \v 19 ईसुन माय ने भाय तीनाक भेळा हवणे आया, बाकुन बेसकी गड़दी हतली, चे तीनाक भेळा नी हय सक्‌या। \v 20 ने माणसे ईसुक असा कह्‌या, “तारी माय ने तारा भायस बाहर उबा हय रया, चे तुसेक बाहर भेळा हवणे हींडे।” \p \v 21 ईसु तीनु माणसे काजे असु कह्‌यु, “मारी माय ने मारा भायस जेत छे, जे भगवानेन बुल सामळे, ने माने।” \s ईसु आंधी काजे हुगु राखे \r (मत्‌‌ती 8:23-27; मरकुस 4:35-41) \p \v 22 एक दाहड़ु ईसु आपसा चेला काजे असु कह्‌यु, “चालु आपणु दरीयान पली धड़े जाजे।” ने चे ढंड्‌या मां बस गुया, ने पली धड़े जाणे बाजी गुया। \v 23 ढंड्‌यो पाणी मां जाणे बाजी रवलो, ने ईसु सुय गुयु; तीनी टेमे दरीया मां आंधी आवी, ने ढंड्‌या मां पाणी भरायणे बाजी गुयो, ने चे आफत मां पड़ गुया। \v 24 तत्‌यार चेला ईसु धड़े आवीन तीनाक जागाड़्‌या ने कह्‌या, “ए मालीक! ए मालीक! हामु डुबणे बाजी र्‌या।” \p तत्‌यारुत ईसु जाग गुयु, ने चु आंधी काजे ने दरीयान झलक काजे झीचकार्‌यु, ने आंधी ने दरीयान झलक सेळी पड़ गुय। \v 25 ने ईसु आपसा चेलाक असु कह्‌यु, तुंद्‌रु भुरसु कां छे? बाकुन चे बीही गुया, ने चे चकराय गुया, \p ने चे-चेत असा कह्‌या, “जु असु काहनु माणुस छे? चु आंधी ने पाणी काजे लग हुकुम आपे, ने चे हेरी वात माने।” \s ईसु भुतड़ा भरायला माणुस काजे वारु करे \r (मत्‌‌ती 8:28-34; मरकुस 5:1-20) \p \v 26 अळी चे ढंड्‌याम सी उतरीन गीरासेन्‌यान ईलाका मां पुग्‌या, ज गलीलेन दरीयान पली धड़े हतलो। \v 27 ईसु जसु ढंड्‌याम सी उतर्‌यु, तत्‌यार तीना सहर वाळु एक माणुस ईसु धड़े आयु। तेरे बेसका भुतड़ा लागी रवला। ने चु बेसका दाहड़ा सी पुथल्‌या नी पेहरतेलु, ने घर मां नी रवतेलु, बाकुन मसाण्‌या मां रया करतेलु। \v 28 भुतड़ान आत्‌मा लागली माणुस ईसु काजे देखीन आयड़ी पड़्‌यु, ने पाये पड़ीन जुर सी असु कह्‌यु, “ए आखान डाहला जुर भर्‌या भगवानेन पुर्‌या ईसु! मार साते तारो काय काम छे? मे तारे धड़े लीलघायो की, मेसेक वेला मां पाड़े।” \v 29 भुतड़ान आत्‌मा तेरे अळी-अळीन चस्‌टी जातला, ने तीना माणसे काजे आपसा कब्‌जा मां कर लेदला; अतरोत नी बाकुन, माणसे तीना माणसे काजे साकळ्‌या ने कड़ा, सी बांदीन कब्‌जाम करतेला, तेबी चु, चे साकळ्‌या ने कड़ा तुड़ देदलु, ने ची आत्‌मा तीना माणसे काजे उजाड़्‌या बयड़ा मां, जां-चां लीन फीरतेला। ईसु भुतड़ान आत्‌मा काजे तीना माणुस मां सी नीकळनेन हुकुम आप्‌यु। \p \v 30 ईसु तीना माणसे काजे पुछ्‌यु, “तारो नाव काय छे, चु कह्‌यु ‘सेना’ काहाकी तीना माणुस मां बेसका भुतड़ा भराय रवला।” \v 31 ने तीना माणसेम भरायला भुतड़ान आत्‌मा, ईसु काजे अळी-अळीन असी वीन्‌ती कर्‌या: हामुक मापाये नी तसला उंडला डहराम जाणेन हुकुम मां आपे। \p \v 32 चां बयड़ा पर सुहर्‌यान एक बेसकु मटु टुळु चरने बाजी रवलु। अतरे तीना माणसेम भरायली आत्‌मा ईसु धड़े असी वीन्‌ती कर्‌या, “हामुक सुहर्‌या मां भरायणेन हुकुम आप दे। अतरे ईसु तीनु भुतड़ान आत्‌मा काजे हुकुम आप देदु।” \v 33 तत्‌यार भुतड़ान आत्‌मा तीना माणुस मां सी नीकळीन सुहर्‌या मां भराय गुया, ने चु सुहर्‌यान टुळु जुर सी ढासीन कड़खाम सी दरीया मां कुद पड़्‌यु ने पाणी मां डुबीन मर गुयु। \p \v 34 ज देखीन सुहर्‌या काजे चारने वाळा ढास गुया, ने चे सहरेम ने गांव मां जाय्‌न ज बी हयो तेरे बारामां कय देदा। \v 35 ने ज हयो च देखणे करीन सहर वाळा माणसे सहरेम सी नीकळीन आया, ने चे ईसु साते आवीन तीना माणसे काजे देख्‌या, तीनाम सी ईसु भुतड़ान आत्‌मा नीका‌ळु हतलु, चु माणुस पुथल्‌या पेहरीन हुगु हय्‌न, ईसुन पाय धड़े बस रवलु। ने चे तीनाक देखीन बीही गुया। \v 36 चे ज आखो तींद्‌रे डुळे सी देख्‌णे वाळा, चे माणसे काजे आखी वात कह्‌या, की काहनी भाते भुतड़ान आत्‌मा सी भरायलु माणुस वारु हय गुयु। \v 37 तत्‌यार गीरासेन्‌यान ईलाका वाळा माणसे ने आड़े-धड़ेन आखा माणसे ईसु धड़े असी वीन्‌ती कर्‌या, तु हामरे धड़े सी जात रव, काहाकी चे बेसका बीही गुयला। ने ईसु ढंड्‌याम बसीन जाणे हींडतेलु। \v 38 बाकुन तीनी टेमे चु वारु हवलु माणुस असी वीन्‌ती कर्‌यु की “मेसेक बी तारे पुठ्‌ये आवणे दे।” \p बाकुन ईसु तीना माणसे काजे वळावतु जाय्‌न कह्‌यु, “तु तारे घर पछु जात रव, ने भगवान तारे वाटे काय-काय करलु छे च आखो माणसे काजे देखाड़ दे।” \v 39 ने अळी चु माणुस तेरे घर पछु जात र्‌यु। ने ईसु मार वाटे असो-असो काम करलो छे। \p करीन आखा सहर मां तत्‌यारुत जाय्‌न परचार करने लाग्‌यु। \s ईसु याईरेन पुरेक जीवती करे ने एक बायरीन दुख छेटे करे \r (मत्‌‌ती 9:18-26; मरकुस 5:21-43) \p \v 40 जत्‌यार ईसु पछु गलील जीलाम आयु, ती माणसे खुस हय्‌न तेरो आव-भाव कर्‌या, काहाकी आखान-आखा तेरी वाट देखी रवला। \v 41 तीनी टेमे याईर नावेन एक माणुस हतलु, चु भगवानेन भक्‌तीन घरेन मुख्‌यु हतलु, चु ईसु धड़े आवीन ईसुन पाये पर हीट पड़्‌यु ने असी वीन्‌ती कर्‌यु, मारे घर चाल, \v 42 काहाकी बारेक सालेन तेरी एकुत पुरे हतली, ने ची मरने वाळी हतली। ने ईसु तेरे पुठ्‌ये चाल पड़्‌यु, \p ने जत्‌यार ईसु जाणे बाजी रवलु, तत्‌यार माणसे तेरे चारे मेर बेसकी गड़दी कर रवला। ने धकलाय्‌न तेरे पर पड़े-पड़े असा हय जातला। \v 43 ने तीनी टेमे एक बायर बारे साल सी पोगराळा दुख मां वेला कर रवली। ने ची वारु हवणे करीन आखो कमायलो डाक्‌टर्‌या काजे आपीन खरचु कर देदली बाकुन तेबी ची काहना बी डाक्‌टर्‌या सी वारु नी हवी। \v 44 ची ईसु पछळ आवीन ईसुन पुथल्‌यान कुर छीम लेदी, ने तत्‌यारुत ची पोगराळा दुख, सी वारु हय गुय। \v 45 ने तत्‌यार ईसु कह्‌यु, “मेसेक कुण छीम्‌यो?” जत्‌यार आखा मे नी छीम्‌यु, मे नी छीम्‌यु, कहीन मना करने बाजी गुय, ती पतरस ने तेरा साती कह्‌या, “ए मालीक! तुसेक मालुम नी हय काय? की चारे मेर सी माणसे तुसेक घेरवी रया, ने तारे पर धकलाय्‌न पड़े-पड़े तसा हय र्‌या।” \p \v 46 “बाकुन ईसु तीनुक कह्‌यु, काहनुक ने काहनुक मेसेक छीमलु छे, काहाकी मेसेक मालुम पड़ गुयो की मारेम सी ताकत नीकळ्‌ळी छे।” \v 47 जत्‌यार बायरी काजे मालुम पड़ गुयो की, मेसेक सातणे नी बणे, ती ची काप‌ती जाय्‌न ईसु धड़े आवीन तेरा पायेम हीट पड़ी ने आखा माणसे अगळ आखी वात कय देदी की ईसुक काहा छीमली, ने हय मे छीमीन तत्‌यारुत वारु बी हय गुय। \v 48 ईसु तीनीक कह्‌यु, “पुरे, तु भुरसु करी, काहाकी तु वारु हवली छे, ने हय सांती सी जात रव।” \p \v 49 ईसु ज कहणे बाजी रवलु तत्‌यारुत काहनुस भगवानेन भक्‌ती करन्‌या घरेन मुख्‌या धड़े आवीन असो कह्‌यु तारी पुरे ते मर गुय। हय तु मास्‌तर काजे परेसान मां करे। \p \v 50 बाकुन ईसु ज सामळीन तीना भगवानेन भक्‌ती करन्‌या मुख्‌या काजे कह्‌यु, “बीहे मां, बाकुन भुरसु कर, ने तारी पुरे बची जासे।” \p \v 51 चु घर पुगीन पतरस, युहन्‌ना ने याकुप ने तीनी मरली पुरेन आस्‌या-बास्‌या काजे छुड़ीन कुय काजे बी तेरे पुठ्‌ये घर मां नी आवणे देदु। \v 52 ने तीनी मरली पुरे धड़े आखा रड़ने बाजी रवला, ने तीनी पुरेन करता, आखा माणसे रड़ी-कलपी रवला, तीनुक ईसु कह्‌यु, “रड़ु मां! जी नी मरी, बाकुन सुवणे बाजी रय।” \p \v 53 चे माणसे जी वात जाणीन ईसुक हासणे बाजी गुया, काहाकी चे वारु रीती सी जाणतेला, की ची पुरे मर गुयली छे। \v 54 बाकुन ईसु पुरेन हात धरीन, तीनी पुरे काजे कह्‌यु, “ओ पुरे! उठ!” \v 55 ने तत्‌यारुत टेम तेरु जीव पछु आय गुयु, ने ची जीवती हय गुय ने तत्‌यारुत ची उठीन उबी हय गुय। ने ईसु तीनी पुरेन माय-बास काजे कह्‌यु, “हीनीक मामार रुटा खावाड़ु।” \v 56 तेरा माय-बास चकराय गुया, बाकुन ईसु तीनुक कह्‌यु “जां आखो काय हयो च कुय काजे घुण कहुं।” \c 9 \s ईसु बारे चेला काजे वारलु खबर सामळावणे मकले \r (मत्‌‌ती 10:5-15; मरकुस 6:7-13) \p \v 1 ईसु तीनु बारे चेला काजे बुलायु, ने तीनु आखाक, भुतड़ा काजे ढासाड़ने ने आखा मांदला काजे वारु करनेन ताकत ने हक आप्‌यु। \v 2 ने अळी ईसु चेला काजे भगवानेन राजेन परचार करने, ने मांदलाक वारु करने, करीन मकल्‌यु। \v 3 चु तीनुक कह्‌यु, “जत्‌यार तुहुं जावु ती वाट्‌ये वापरने करीन काय बी घुण ली जावु, नी ते डेंगु, नी झुळु, नी रुटा, नी पयस्‌या ने दुय पुथल्‌या घुण ली जावु। \v 4 तीना बी घर मां जावु, चांहान रवजु; ने मकलने लग चांहान रवजु। \v 5 कदी माणसे तुंद्‌रो आव-भाव नी करे, ती तींद्‌रा सहरेम सी नीकळनेन टेमे, आपणा पायेन धुळु बी झाटकी देजु।” \p \v 6 अतराम चे ईसु धड़े सी जात र्‌या, ने आखी दुर खुस-खबर सामळावता रया, ने माणसे काजे वारु करता जाय्‌न गांव-गांव हींडता र्‌या। \s ईसुन बारामां सामळीन हेरोदेस राजा काजे पल्‌ले नी पड़्‌यो \r (मत्‌‌ती 14:1-12; मरकुस 6:14-29) \p \v 7 गलील जीलान राजा हेरोदेस तीनी आखी वातेन बारामां सामळीन घाबराय गुयु, काहाकी थुड़ाक माणसे कह्‌तेला की बपतीस्‌मा आपण्‌यु युहन्‌ना मर्‌या-सर्‌याम सी पछु जीवतु हय गुयलु छे। \v 8 ने थुड़ाक माणसे असा कह्‌तेला, एलीयु, देखाय देदलु छे, ने थुड़ाक माणसे असा कह्‌तेला की जु बास दादान टेमे भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़न्‌या मायन काहनुक जीवतु हय गुयलु छे। \v 9 बाकुन हेरोदेस असु कह्‌यु, “युहन्‌नान ते मे मुणको काटाड़ देदलु, ने हय ज कुण छे, तेरा बारामां मे असी वात सामळो?” अतरे हेरोदेस ईसु काजे देखणे हेर करतेलु। \s ईसु रुटा अदाड़ीन पांच हजार सी अदु माणसे काजे खावाड़े \r (मत्‌‌ती 14:13-21; मरकुस 6:30-44; युहन्‌ना 6:1-14) \p \v 10 ईसुन नेवताळा पछा आवीन ज काय कर्‌या च आखो कय देदा, ने अळी ईसु आपसा चेलाक कळ्‌येत अलग करीन बेतसेदा नावेन सहर ली जाती र्‌यु, \v 11 बाकुन बेसका माणसेन टुळा काजे पतु हय गुयु, ने चे ईसु पछळ चाल पड़्‌या। ईसु खुस हय्‌न तीनुक आव-भाव करीन भेळु हयु, ने भगवानेन राजेन बारामां तींद्‌रे साते वात करने बाजी गुयु, ने जे मांदला काजे ने जे वारु हवणे हींडतेला, तीनु मांदलाक वारु कर्‌यु। \p \v 12 दाहड़ु ढळे ने ईसुन बारे नेवताळा ईसु धड़े आवीन तीनाक असा कह्‌या, “जां ते आपणु उजाड़्‌या जागाम छे, ने तीनु माणसेक अळाय दे, ने हया आड़े-धड़ेन गांव मां ने वस्‌तीया जाय्‌न आपसा धड़े रह्‌वणेन ने खाणेन तज्‌बु लागाड़से।” \p \v 13 ईसु तेरा चेला काजे कह्‌यु, “तुहुंत माणसे काजे खाणो आपु।” चे असा कह्‌या, “हामरे धड़े ते पांच रुटा ने दुय माछा अतरात छे।” \p तींद्‌रे वाटे हाटेम जाय्‌न खाणो मुल लावणु पड़से काय? \v 14 चां पांचेक हजार अदमी हतला। \p ईसु आपसा चेला काजे असु कह्‌यु, “अलग पचास-पचास माणसेन पंगत बठाड़ देवु।” \p \v 15 ने ईसु कह्‌यु तसात चे, तीनु आखा काजे बठाड़ देदा। \v 16 ने अळी ईसु चे पांच रुटा ने दुय माछा हातेम धर्‌यु, ने सरगे भीणी भाळीन तीनु रुटा वाटे ने माछा वाटे भगवान काजे तु बेसकु वारु कह्‌यु, ने माछा ने रुटा भांजी-भांजीन आपसा चेलाक पंगत मां वाटणे करीन आपतु गुयु। \v 17 ने आखा माणसे खायलीन आफरी गुया। ने रुटान बचला टुकड़ान बारे चार्‌या भराय गुया।\x + \xo 9:17 \xo*\xt 2 राजा 4:44\xt*\x* \s पतरस ईसुक उजेंतु करे की ईसुत मसी छे \r (मत्‌‌ती 16:13-19; मरकुस 8:27-29) \p \v 18 जत्‌यार ईसु एक दाहड़े एक सुन्‌ली जागा मां दुवा करने बाजी रवलु, ने तेरा चेला हेरे पुठ्‌ये हतला। ईसु तीनुक असु पुछ्‌यु, मे कुण छे, “मारा बारामां माणसे काय कहें?” \v 19 हेरा चेला कह्‌या, “काहना कवे, बपतीस्‌मा आपण्‌यु युहन्‌ना छे; ने काहना-काहना कहें, एलीयु छे; ने काहनाक माणुस असा कहें की जु ते बास दादान टेमेन एक भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळु जीवतु हय र्‌यु।” \p \v 20 ईसु तीनुक अळी पुछ्‌यु, “तुहुं मेसेक काय कह्‌वु की मे कुण छे?” पतरस कह्‌यु, “तु भगवान मसी छे।” \v 21 तत्‌यार ईसु आपसा चेलाक चेताड़ीन असु कह्‌यु, “तुहुं जी वात काहनाक घुण कह्‌वु।” \s ईसु आपसा दुखेन ने मरनेन बारामां जाणीन पेहेल सी कह्‌वे \r (मत्‌‌ती 16:21-23; मरकुस 8:31-33) \p \v 22 ईसु आपसा चेला काजे असु कह्‌यु, “मे माणसेन पुर्‌यु बणीन आय र्‌यु, ने मेसेक दुख झेलनु छे; डाहला ने भगवानेन डाहला पुजारा ने यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़न्‌या माणसेन पुर्‌या काजे हेटु समजीन मार नाख्‌से, बाकुन तीनाक तीन दाहड़ा मां जीवतु हय्‌न बठु हवणु छे।” \s ईसुन वात मानीन चाल्‌नु हय ती आपसान नीकारु करनु पड़से \r (मत्‌‌ती 16:24-28; मरकुस 8:34—9:1) \p \v 23 ईसु हेरे पछळ आवणे वाळा आखा काजे असु कह्‌यु, “कदी काहनुक मारे पछळ आवणे हींडे, ती आपणु नीकारु करनु पड़से। ने दाहड़ीन आपसु कुरुस हाकलीन मार पछळ आवणु पड़से। \v 24 काहाकी जु आपसु जीव बचाड़ने हींडे, चु तीनाक खुय देसे ने जु मारे वाटे आपसु जीव खुय देय, चु तीना जीव काजे बचाड़ लेसे। \v 25 कदी माणुस आखी कळीक हात कर लेय, ने आपसु जीव खुय देसे, नी ते आपसा जीवन नुकसाण हय, ती काय नफु जड़से? \v 26 कदी काहनुक मेसेक ने मारी वात काजे हव करीन मान्‌ने मां लाजवाय्‌से; ती माणसेन पुर्‌यु आवण्‌यु बी तीनाक, तीने दाहड़े तीनाक लाजवाड़से, जत्‌यार चु आपसान, ने आपसा बासेन चुखला सरग वाळा काहवाळ्‌यान सेक-सींगार भेळु आवसे। \v 27 मे तुहुंक छाचलीन कहो की जां उबा हय र्‌या, तीनु माणसे मायन थुड़ाक असा माणसे छे, जे भगवानेन राज काजे देखे नी चां लग नी मरे।” \s ईसुन सीकु बदली जाय ने चु मुसा ने एलीया साते वात करे \r (मत्‌‌ती 17:1-8; मरकुस 9:2-8) \p \v 28 ईसु ज कय देदु ने अळी, आठेक दाहड़ाम, पतरस, युहन्‌ना ने याकुप काजे पुठ्‌ये लीन एक बयड़ा पर दुवा करने करीन चहड़्‌यु। \v 29 ने जत्‌यार ईसु दुवा करने बाजी रवलु, तत्‌यार ईसुन मुंहडान सीकु बदली गुयु, ने तेरा पुथल्‌या धवळा हयन, चमकणे बाजी गुया। \v 30 चे दुय अदमी मुसु ने एलीयु हतला, ने ईसु साते वात करने बाजी गुया। \v 31 ने उचकाणुन, दुय अदमी सेक-सींगार भेळा देखाय देदा, ने भगवानेन मरजीन अनसारे यरुसलेम मां हवणे वाळी ईसुन मरनेन बारामां वात वीच्‌यार करने बाजी रवला। \v 32 बाकुन पतरस ने पतरसेन साती जे घुर्‌राटीन सुवणी बाजी रवला, चे हय पुरा जाग गुया, ती चे ईसुन सेक-सींगार काजे ने तीनु दुय अदमी काजे देख्‌या, जे ईसु पुठ्‌ये उबा हय रवला। \v 33 ने जत्‌यार मुसु ने एलीयु ईसु धड़े सी जाणे बाजी गुया, ती पतरस मन मां वीच्‌यार करे पाखुर उचकाणुन ईसु काजे असु कय देदु, “मालीक! जां रवणु हामरे वाटे कतरो वारु छे! हामु तीन तम्‌बु ताणीन उबा कर देजे एक तारे वाटे, एक मुसा वाटे ने एक एलीया वाटे।” \p \v 34 चु पतरस ज कह्‌णे बाजी रवलु, ती आदळो आय्‌न तींद्‌रे पर छावाय गुयो, ने चे आदळाम घेराय गुया करीन बीही गुया। \v 35 ने चे तीना आदळाम सी जे बुल सामळ्‌या, “हयुत मारु लाटेक्‌लु पुर्‌यु छे, ने हयुत मारु नेवाड़लु पुर्‌यु छे, तुहुं हेरी सामळीन मानु।”\x + \xo 9:35 \xo*\xt यसाया 42:1; 2 पतरस 1:17,18\xt*\x* \p \v 36 जे बुल सामळायणु बंद हय गुयो ने अळी चां ईसु एखलु रय गुयु; ने चेला ज देखीन चेला हुगात रय गुया, ने चे ज काय बी देखला, तेरे बारामां, चे तीनु दाहड़ाम काहनाक बी नी कया। \s ईसु एक पुर्‌याम सी भुतड़ान आत्‌मा काजे नीकाळे \r (मत्‌‌ती 17:14-18; मरकुस 9:14-27) \p \v 37 दीसरे दाहड़े जत्‌यार चे बयड़े सी उतर्‌या, ती एक बेसकु मटु माणसेन टुळु ईसुक भेळु हवणे आयु। \v 38 ने देखु, एक माणुस तीना टुळाम सी आयड़ीन कह्‌यु, “मास्‌तर! मे तारे धड़े असी वीन्‌ती करो, मारा पुर्‌या पर दया करीन मदत कर, हयु मारु एकुत पुर्‌यु छे। \v 39 उचकाणुन, हेरे भुतड़ान आत्‌मा चस्‌टी जाय, ने हयु उचकाणुन आयड़ी पड़े; ने भुतड़ान आत्‌मा हीनाक पीळ्‌ळीन नस्‌टा खाची देय, ने ईना पुर्‌यान मुंहडाम सी फेसकड़ु आय जाय; ने हीनाक रंदळी रंदळीन एला पाड़े! \v 40 ने मे तारा चेला धड़े असी वीन्‌ती करलु, मारा पुर्‌याम सी भुतड़ु नीकाळ दे; बाकुन तीनुक भुतड़ु नीकाळते नी आयो।” \p \v 41 ईसु जपाप आपीन असु कह्‌यु, “ए नी भुरसु करने वाळा ने नी मानने वाळा माणसे मे कां लग तुंद्‌रे पुठ्‌ये रवीस ने तुंद्‌री वेठतु रवीस? तारा पुर्‌याक जां ली आव।” \p \v 42 पुर्‌यु ईसु धड़े आवणे बाजी रवलु, ने भुतड़ान आत्‌मा तीनाक भुयमां आसटी देदु, ने मुयड़ीन नस्‌टा खेच देदु, बाकुन ईसु भुतड़ान आत्‌मा काजे झीचकार्‌यु, ने ईसु तीना पुर्‌याक वारु करीन आपसा बासेन हातेम पछु आप देदु। \v 43 ने भगवानेन जुरभरी ताकत देखीन आखा माणसे चकराय गुया। \s ईसु, दीसरी कावा आपसा दुखेन ने मोतेन बारामां पेहल सी कहें \r (मत्‌‌ती 17:22,23; मरकुस 9:30-32) \p तत्‌यार आखा माणसे ईसुन छेल भात्‌या काम काजे देखीन चकरायणे बाजी रवला; तत्‌यार ईसु आपसा चेलाक कह्‌यु, \v 44 “मे ज कहो च वारु हेर राख्‌जु, काहाकी माणसेन पुर्‌यु माणसेन हाते हय्‌न धरायणे वाळु छे।” \v 45 बाकुन जी वात चेला काजे समज मां नी आय। जी वात तींद्‌रे सी सातायली रय, ने ज तीनुक समजाय तेलो नी। ने हेरा बारामां ईसु काजे पुछणे सी चे बीहतेला। \s भगवानेन नींगा मां कुण मटु छे? \r (मत्‌‌ती 18:1-5; मरकुस 9:33-37) \p \v 46 बाकुन आखा चेला असा पुछीन वातेम जखड़ी पड़णी बाजी गुया, “आपणे मां आखाम मटु कुण छे?” \v 47 ने ईसु तींद्‌रा मनेम वीच्‌यार काजे जाण लेदु, ने एक पुर्‌या काजे साते बुलायु, ने तींद्‌रे अगळ उबु कर्‌यु। \v 48 ने तीनु चेलाक असु कह्‌यु, “ज कुय मार नाव सी ईना पुर्‌यान आव-भाव करे, च मारो आव-भाव करे, ने ज मारो आव-भाव करे, च तेरो आव-भाव करे, जु मेसेक मकेल्‌लु छे काहाकी ज तुंद्‌रे मां आखाम नानलु छे, चु आखाम सी मटु छे।” \s ईसु असु कह्‌यु जु मार नाव सी भुतड़ा नीकाळे तीनाक मां रुकु \r (मरकुस 9:38-40) \p \v 49 युहन्‌ना कह्‌यु, “ए मालीक! हामु एक माणसेक तारे नाव सी भुतड़ाक नीकाळतेला देखला ने हामु तीनाक कह्‌या, तु हामरे पुठ्‌ये चाल, बाकुन चु हामरे पुठ्‌ये आवणे नी हींडतेलु, ने हामु तीनाक कह्‌या, ईसुन नाव सी भुतड़ाक मां नीकळे।” \p \v 50 ईसु युहन्‌नाक ने दीसरा चेलाक असु कह्‌यु, “तीनाक घुण रुकु काहाकी, ज तुंद्‌री वीरुद नी करे, च तुंद्‌रे अळु छे।” \s सामरीया जीलान माणसे ईसुन आव-भाव नी कर्‌या \p \v 51 जत्‌यार ईसुन सरगे जाणेन टेम आय गुया, ती ईसु यरुसलेम सहर जाणेन पाक्‌कु वीच्‌यार करीन जाणे बाजी गुयु। \v 52 ने चु काहवाळ्‌यु तेरे अगळ मकल्‌यु; ने चे ईसुन रवणेन तज्‌बु करने, करीन सामरीया माणसेन एक गांव मां भराया। \v 53 बाकुन सामरीया जीलान तीना गांव वाळा माणसे ईसुन आव-भाव नी कर्‌या, काहाकी ईसु चां मायन यरुसलेम सहर मां भगवानेन भक्‌ती करने जाणे बाजी रवला। \v 54 ने हेरा चेला याकुप ने युहन्‌‌‌नु ज देखीन असा कह्‌या, “ए मालीक! तु कहें ती हामु ज कय देजे की सरगे सी आकठी पड़ जां, ने हीनुक खत्‌तम कर दे।” \p \v 55 बाकुन ईसु पछु फीरीन तीनुक लड़्‌यु, ने असु कह्‌यु, तुहुं काहनी आत्‌मान साहरे असो कह्‌णे बाजी र्‌या, जो तुहुंक मालुम नी हय काय? माणसेन पुर्‌यु ते माणसेक मारने नी बाकुन बचाड़ने आवलु छे। \v 56 ने अळी चे आखा, दीसरा गांव मां जात र्‌या। \s ईसुन चेला कसा रह्‌वणु चाहजे \r (मत्‌‌ती 8:19-22) \p \v 57 जत्‌यार ईसु ने तेरा चेला वाट्‌ये-वाट्‌ये जाणे बाजी रवला, तत्‌यार काहनुस ईसु धड़े आवीन ईसुक असु कह्‌यु, “तु जां जासी चां, मे बी तारे पुठ्‌ये-पुठ्‌ये आवीस।” \p \v 58 ईसु कह्‌यु, “फुंदाळी खुखड़ी रहणे वाटे तींद्‌रा दर छे, ने सरगेन चिरला वाटे रह्‌वणे करीन तींद्‌रा पुत्‌रा छे, बाकुन माणसेन पुर्‌या वाटे मुणको मेल्‌ने लग जागा नी हय।”\fig दर मां आपसा पुर्‌या साते फुंदाळी खुखड़ी|alt="Fox with kits in a hole" src="bk00051c.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©" ref="9:58"\fig* \p \v 59 काहनाक दीसरा काजे ईसु कह्‌यु, “मारे पछळ आव।” बाकुन चु कह्‌यु, \p “ए मालीक! मेसेक पेहेल मारा बासेक गाड़ी आवणे दे।” \p \v 60 ईसु तीनाक कह्‌यु, “तु जाय्‌न भगवानेन राजेन खुस-खबर सामळाव। मरला काजे आपणा मरला काजे गाड़नी दे।” \p \v 61 एक अळी दीसरु आवीन ईसुक कह्‌यु, “ए मालीक! मे तारे अनसारे चालीस, बाकुन मेसेक पेहले मारा घरन्‌या माणसेक अळाय आवणे दे।”\x + \xo 9:61 \xo*\xt 1 राजा 19:20\xt*\x* \p \v 62 ईसु तीनाक कह्‌यु, “जु कुय हळ जुपणे करीन हळ धर लेय ने अळी पछु फीरीन देखे, चु भगवानेन राजेम भराये असो नी हय सके।” \c 10 \s सत्‌तर ने दुय चेला काजे बणायन मकलनु \p \v 1 हेरे पछळ मालीक सत्‌तर चेला काजे नेवाड़्‌यु, जीनु-जीनु सहरेम ने गांव मां चु आपसु जाणे वाळु हतलु, चां दुय-दुय जणा काजे आपसा अगळ मकली देदु। \v 2 ने चु तीनुक कह्‌यु, “मेर ते बेसकी छे, बाकुन दाहड़क्‌या थुड़ाक छे; अळी खेतेन मालीक भगवान धड़े असी वीन्‌ती कर्‌यु, तु आपसी मेर काटणे करीन दाहड़क्‌या काजे मकली दे।” \v 3 मे तुहुंक लेंड्‌यान ईचमां गाडरान तसु मकलो। \v 4 अळी तुंद्‌रे मायन कुय बी बटवु, ने थयलि, ने खासड़ा घुण ली जावु ने वाटे मां कुयबी वारु छे की करीन घुण कह्‌वु।\x + \xo 10:4 \xo*\xt 2 राजा 4:29\xt*\x* \v 5 तीना बी घर मां भरायसु, ती आखान पेहले ज कह्‌जु, ईना घर मां सुक-सांती आवणु चाहजे। \v 6 कदी चां कुय काजे सुक-सांती चाहती हय, ती तीना पर तुंद्‌री सुक सांती रवसे, नी ते ची सुक-सांती तुंद्‌रे धड़े पछी आवती रवसे। \v 7 तीनात घर मां बठी रवजु ने तेरे धड़े जो हय, चो खाजु-पीजु; काहाकी दाहड़क्‌या काजे दाहड़कीन हक छे। ईने घर ने पले घर घुण जावु। \v 8 तीना सहरेम जासु ने जे माणसे तुंद्‌रो आव-भाव करसे ने जो काय तुहुंक खाणे आपसे, चो खाय लेजु। \v 9 चां वाळा मांदला माणसेक वारु करजु, ने तीनुक कवजु, भगवानेन राज तुंद्‌रे धड़े आय लागलो छे। \v 10 बाकुन कदी तुहुं काहना सहरेम जावु ने माणसे तुंद्‌रो आव-भाव नी करे, ती तींद्‌रा हाटेम जाय्‌न असा कह्‌जु, \v 11 हामरा पायेम लागलु तुंद्‌रा सहरेन धुळु लग हामु तुंद्‌रे अगळ झाटकी देजे। तेबी तुहुं ज जाण लेजु की भगवानेन राज तुंद्‌रे धड़े आय लागलो छे। \v 12 मे तुहुंक ज कहो, नीयावेन दाहड़े सदोम सहरेन माणसे सी तीना सहरेन माणसेक जादा डंड जड़से।\x + \xo 10:12 \xo*\xt उबजाणनी किताप 19:24,25\xt*\x* \s नी भुरसु करे च सहर नास हवसे \r (मत्‌‌ती 11:20-24) \p \v 13 ए खुराजीन सहरेन माणसे! तुंद्‌रे पर सराप पड़े! ए बेतसेदा सहरेन माणसे! तुंद्‌रे पर सराप पड़े! जे चकराये असा बेसका वारु काम तुंद्‌रेम हवलो छे, कदी च काम सुर सहरेम ने सेदा सहरेम रवण्‌या माणसेन ईचमां हवतो, ती चे काय कत्‌यारुन गंटाट्‌या पांगरीन ने आपसा डीले पर रखड़ु चुपड़ीन आपसा पाप भीणी सी मन फेरवीन भगवान भीणी हय जाता। \v 14 बाकुन नीयावेन दाहड़े सुर सहरेन ने सेदा सहरेन कुहर्‌या माणसे सी तुहुंक अदुस डंड जड़से।\x + \xo 10:14 \xo*\xt योएल 3:4-8; जकर्‌याह 9:2-4\xt*\x* \v 15 ने ए कफरनहुम सहरेन माणसे! सरगे लग उचा हाकलाय जासु काय? नी, बाकुन तुहुं पाताळेम लग नेचा धकलाय जासु?\x + \xo 10:15 \xo*\xt यसाया 14:13-15\xt*\x* \v 16 “जे तुंद्‌री सामळीन माने, चे मारी सामळीन माने, ने जे तुंद्‌रु नीकारु करीन तुहुंक नेचा समजे, चे मारु नीकारु करीन मेसेक नेचा समजे। ने जे मारु नीकारु करीन मेसेक नेचा समजे, चे तीना सरग वाळा बास भगवानेन नीकारु करीन तीनाक नेचु समजे, जु मेसेक मकेलु छे।” \s सत्‌तर ने दुय चेला ईसु भीणी पछा आवे \p \v 17 सत्‌तर ने दुय चेला खुस हय्‌न पछा आया ने असा कह्‌या, “ए मालीक! तार नाव सी भुतड़ान आत्‌मा लग हामरा हुकुम काजे मानीन हामरा हक मां हय जाय।” \p \v 18 ईसु तीनुक असु कह्‌यु, मे, भुतड़ा काजे वीजळीन तसु सरगे सी नेचु पड़तेलु देख रवलु। \v 19 सामळु! मे तुहुंक घड़सा काजे ने ईछा काजे पाये तळे कुचरनेन हक आपलु छे, ने मे तुहुंक वेरी भुतड़ान आखा जुर पर बी हक आपलु छे। ने काहने बी भात्‌ये तुंद्‌रो नुकसाण नी हवे।\x + \xo 10:19 \xo*\xt भजन सहीता 91:13\xt*\x* \v 20 बाकुन तेबी भुतड़ान आत्‌मा तुंद्‌रु हुकुम मानीन तुंद्‌रा हक मां छे, करीन तुहुं खुस घुण हवजु, बाकुन भगवान तुंद्‌रु नाव सरगेम लिख र्‌यु, करीन खुस हवजु। \s ईसु खुस हवे \r (मत्‌‌ती 11:25-27; 13:16,17) \p \v 21 तीनेत टेमे चुखली-आत्‌मान साहरे ईसु बेसकु खुस हय गुयु, ने कह्‌यु, “ए बास! सरग ने धरतीन मालीक! मे तारा नावेन गुण गावो, काहाकी तु ईनी आखी वात काजे अक्‌कल वाळान ने हुनर वाळा सी सातीन मेल रयु, ने डेड़-अकल्‌या पुर्‌या अगळ उजेंती कर्‌यु। हव, ए बास! तुसेक ज वारु लागे। \p \v 22 “मारु भगवान बास मेसे आखो काय आप देदलु छे। बाकुन भगवान बासेक छुड़ीन ज कुय बी नी जाणे की पुर्‌यु कुण छे, ने पुर्‌या काजे छुड़ीन कुय बी नी जाणे की भगवान बास कुण छे। बाकुन चे माणसे अतरात जाणसे तीनुक पुर्‌यु जी वात उजेंतु कर देसे।” \p \v 23 तत्‌यार ईसु चेला भीणी पछु फीरीन कळ्‌येन तीनुक कह्‌यु, की तुंद्‌रेन तसा ईनी वात काजे देखणेवाळा बरकतवाळा छे। \v 24 काहाकी मे तुहुं काजे कहो की, जी वात तुहुं देख्‌या ने सामळ्‌या चे बेसका खरा भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळा ने राजा देखणे ने सामळने हींडतेला बाकुन चे नी देख्‌या ने नी सामळ्‌या। \s वारलु सामरीन दाखलु \p \v 25 ने एक दाहड़ु यहुदी सास्‌तुर सीकाड़न्‌यु ईसु धड़े आयु, ने ईसुक पारखणे करीन चु ज पुछ्‌यु, “ए मास्‌तर! अमर जीवाय हात करने करीन मे काय करो?” \v 26 ईसु तीनाक जपाप आप्‌यु, मुसान चुखला सास्‌तुर मां काय लिखलो छे, तु काय भन्‌यु ने समजु। \p \v 27 यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़न्‌यु जपाप आप्‌यु, “की तु आपणा मालीक भगवान काजे आपणो आखो लागाड़ीन, ने आपणो आखो जीव, लागाड़ीन, ने आपसु आखु जुर लागाड़ीन, ने आपसी आखी अक्‌कल लागाड़ीन परम कर। ने तार साते वाळा सी आपणेन तसु परम कर।”\x + \xo 10:27 \xo*\xt वेवस्‌थावीवरन 6:5; 10:12; यहोसु 22:5\xt*\x* \p \v 28 ईसु तीनाक असु कह्‌यु, “तु वारु जपाप आप्‌यु, चत कर, ती तुसेक अमर जीवाय जड़से।”\x + \xo 10:28 \xo*\xt लेवयवेवस्‌था 18:5\xt*\x* \p \v 29 बाकुन चु यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़ने वाळु आपसाक धरमी कह्‌वाड़नेन हेर करीन ईसुक दीसरु सवाल पुछ्‌यु, “मार धड़े वाळु कुण छे?” \v 30 ईसु तेरा सवालेन जपाप मां तीनाक जी काहनी सामळायु, “एक दाहड़ु एक माणुस यरुसलेम सी यरीहो सहर भीणी जाणे बाजी रवलु। वाट्‌ये डाकु तेरे धड़े सी पेहरला पुथल्‌या हापकी लेदा ने तीनाक बेसका ठुक्‌या, ने अदमरतु नाखदीन जात र्‌या।” \v 31 ने अळी एक पुजारु तीने वाट्‌ये नीकळ्‌यु ने चु तीना माणुस काजे देख्‌यु ती चु टळीन अगु जात र्‌यु। \v 32 अळतेन एक लेवी बी तीने वाट्‌ये मायन नीकळ्‌यु। जत्‌यार चु तीना माणुस काजे देख्‌यु, ती धड़े आयु, ने तेरे भीणी मामार देख्‌यु। ने चु बी आडु देखीन अगुत जात र्‌यु। \v 33 हय एक तीसरु माणुस चां आयु, चु आपणा माणसे मायन बी नी हतलु। बाकुन चु सामरी जीलान एक अंजाण्‌यु माणुस हतलु। जत्‌यार चु लुटायला माणसेक देख्‌यु तत्‌यार चु तेरे पर दया कर्‌यु। \v 34 चु तेरे धड़े आयु, तेरा घाव पर अंगुरेन रस लागाड़्‌यु ने तेल चुपड़ीन पट्‌टी बांद्‌यु। ने अळी चु तीना माणुस काजे आपसा गदड़ा पर बठाड़ीन एक धरम साळा मां ली गुयु, चां चु अळी तेरी सेवा-चाकरी कर्‌यु। \v 35 दीसरे दाहड़े चु धरम-साळान मालीक काजे दुय रुप्‌या\f + \fr 10:35 \fr*\ft चांदीन कळदार रुप्‌या\ft*\f* आपीन कह्‌यु, “ईना माणसेन वारु चाकरी करजी ने कदी जादा रुप्‌या लागे ती मे पछु आवणेन टेमे तुसेक आप दीस।” \p \v 36 ईसु जी काहनी पुरी कय्‌न तीना यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़ने वाळा काजे पुछ्‌यु, तीनु तीन माणसे मायन कुण तीना डाकुन साहरे ठुकायला माणसेक खरलु परम देखाड़ीन धड़े वाळु बण्‌यु, “तीनाक चुट्‌टा लुट लेदला?” \v 37 यहुदी सास्‌तुर सीकाड़न्‌यु, जपाप आप्‌यु, “जु तेरे पर दया कर्‌यु, चु तीना डाकुन साहरे ठुकायला माणसेक खरलु परम देखाड़्‌यु।” \p ईसु तीनाक कह्‌यु, “जां ने तु बी तेरेन तसुत कर।” \s ईसु मारथा ने मरीयम काजे भेळु हवणे जाय \p \v 38 ईसु वाट्‌ये चालतु-चालतु एक गांव मां गुयु, ने मारथा नावेन एक बायर ईसु काजे आपसे घर ली जाय्‌न आव-भाव करी। \v 39 ने मारथान एक बहणीस हतली तेरो नाव मरीयम हतलो, ची मालीक ईसुन पाय मां बसीन तेरी वात सामळतेली। \v 40 बाकुन मारथा काम करी-करीन घाबराय रवली। ती ची ईसु धड़े आवीन असी कही, “ए मालीक! तुसे मारी ईतरीक बी फीकुर नी हय काय, मार बहणीस आखो काम करने वाटे मेसे एखलीत छुड़ देदी। तीनीक कय दे की, मारी मदत करे।” \p \v 41 मालीक ईसु तीनीक जपाप आप्‌यु, “ए मारथा! ए मारथा! तु बेसकी वातेन बारामां फीकुर ने हरबड़ करने बाजी रय। \v 42 बाकुन तारेम एक वातेन कसर छे, ने मरीयम तीनी एक वारलु वातेक नेवाड़ लेदली छे, जी वात तेरे धड़े सी कुय नी हापके।” \c 11 \s ईसु चेला काजे दुवा करने सीकाड़े \r (मत्‌‌ती 6:9-13) \p \v 1 एक कावा ईसु दुवा करने एक जागा पर दुवा करने बाजी रवलु। ने जत्‌यार चु दुवा कर लेदलु, ती तेरा चेला मायन एक चेलु तीनाक असु कह्‌यु, “ए मालीक ईसु! जसु बपतीस्‌मा आपण्‌यु युहन्‌‌‌नु आपसा चेलाक दुवा करने सीकाड़्‌यु। तसुत तु बी हामुक दुवा करने सीकाड़।” \p \v 2 ईसु तीनु चेलाक कह्‌यु, जत्‌यार तुहुं दुवा करु, ती तीनी टेमे असा दुवा करजु: \q1 ए भगवान बास: \q2 तारो नाव चुखलो मानायणु चाहजे; \q2 आखा माणसेम तारो राज आवणु चाहजे। \q1 \v 3 दाहड़ीन, हामुक चाहजे ततरोत खाणो हामु काजे आप्‌या कर। \q1 \v 4 ने हामरा पाप काजे माफ कर, \q2 काहाकी हामु बी हामरा गुनेगार काजे माफ कर्‌या। \q1 अळी हामुक पारख मां घुण पाड़े। \s दुवान बारामां ईसु सी समज लेणु \r (मत्‌‌ती 7:7-11) \p \v 5 ईसु तीनुक अगु कह्‌तु गुयु, “मान लेवु की, कदी तुंद्‌रे मायन कुयन एक दुस्‌तीदार साते हय, ने तु तेरे भीणी आधली राते तेरे धड़े जाय्‌न कह्‌वे, ए दुस्‌तीदार, मेसे तीन रुटा उधार लाय्‌न दे।” \v 6 काहाकी मारु एक दुस्‌तीदार बेसके नांबे सी मेजवान्‌यु आवलु छे, तीनाक ते खावाड़ने वाटे मारे धड़े काय बी रुटा नी हय। \v 7 ने चु घरमां सी जपाप आप्‌यु की, मेसे दुख मां देय, हय ते बारनो बंद छे, ने पुर्‌यु बी मारे भेळु सुवणे बाजी र्‌यु। तेरेसी मे उठीन तुसे काय बी नी आप सको। \v 8 मे तुंद्‌रे सी कहो की, चु तेरु दुस्‌तीदार हवणे पर बी तीनाक उठीन नी आपे। ती बी सरम छुड़ीन मांगणेन वजे सी तीनाक जतरा रुटान जरुवत छे, ततरा रुटा उठीन आपसे। \v 9 मे तुहुंक कहो की, मांगसु ती तुहुंक आपसे। ने हेरसु ती तुहुंक जड़ी जासे। ने बारनो ठुकसु ती तुंद्‌रे वाटे उघड़ी जासे। \v 10 काहाकी जत्‌यार जु कुय मागंसे, ती तीनाक आपसे। जे कुय हेरसे ती तीनाक जड़ी जासे। ने जु कुय बारनो ठुकसे, तेरे वाटे खुली जासे। \v 11 “मान लेवु, तुहुं एक बास छे ने तुंद्‌रु पुर्‌यु तुंद्‌रे धड़े माछा मांगे, ती काय तुहुं तीनाक घड़सु आपसु? \v 12 कदी चु तुंद्‌रे धड़े आंडा मांगे, ती काय तुहुं तीनाक ईछु आपसु। \v 13 कदी तुहुं भुंडा हय्‌न बी तुंद्‌रा पुर्‌याक वारलु चीज आपणे जाणु, ती सरगेन बास आपणा मांगणे वाळाक चुखली-आत्‌मा काहा नी आपे? चु मांगणे वाळाक आपसे।” \s ईसु ने भुतड़ान आत्‌मा \r (मत्‌‌ती 12:22-30; मरकुस 3:20-27) \p \v 14 ईसु एक गुंगा करने वाळी भुतड़ान आत्‌मा काजे नीकाळने बाजी रवलु। भुतड़ान आत्‌मा नीकळी गुय ती गुंगड़ु बुलने बाजी गुयु। तीनाक देखीन माणसे चकराय गुया। \v 15 बाकुन तुंद्‌रे मायन थुड़ाक माणसे कह्‌या, की जुते भुतड़ान मुख्‌या बालजबुलेन मदत सी भुतड़ान आत्‌मा काजे नीकाळे। \p \v 16 थुड़ाक माणसे ईसु काजे पारखणे वाटे तेरे सी सरगेन एक सहलाणी मांग्‌या। \v 17 ईसु तींद्‌रा मनेन वीच्‌यार जाणीन तीनुक कह्‌यु, तीना देस मां बेरजु पड़ जाय, ती च देस टीक नी सके ने, उजड़ी जाय, ने तीना घर मां झगड़ु हय जाय, ती च घर खत्‌तम हय जाय। \v 18 कदी भुतड़ु आपसान वीरुद करने बाजी जाय ती, भुतड़ान राज कसु चालसे? थुड़ाक सुचु ते खरा, काहाकी तुहुं मार बारामां ज कय र्‌या की तु भुतड़ान मदत सी भुतड़ान आत्‌मा काजे नीकाळ र्‌यु। \v 19 कदी मे भुतड़ान मदत सी भुतड़ान आत्‌मा काजे नीकाळो, ती तुंद्‌रा पुर्‌या कुणीन मदत सी भुतड़ान आत्‌मा काजे नीकाळे? हेरेसी चेत तुंद्‌रु हीसाब लीन तुंद्‌रु नीयाव करसे। \v 20 बाकुन कदी मे भगवानेन ताकत सी भुतड़ान आत्‌मा काजे नीकाळो, ती तुहुं हय ज जाण लेवु की भगवानेन राज तुंद्‌रे ईचमां आय गुयलो छे। \p \v 21 “जत्‌यार एक ताकतवाळु माणुस हत्‌यार हातेम लीन तेरा घरेन राखवाळी करे, ती तेरो माल-धनेक चुट्‌टा नी ली जाय, ने तेरो आखो माल-धन बच रवे।” \v 22 बाकुन कदी कुय तेरे सी जादा ताकतवाळु माणुस दवड़ीन तेरे धड़े आवीन तेरे साते लड़ाय करीन तीनाक जीत लेय, ने तीना ताकतवाळा माणुस धड़े सी, च आखो हत्‌यार हापकी लेय, तीनु हत्‌यार पर चु भुरसु करतेलु, ने तेरो माल-धन लुटीन दीसरा माणसे वाटी देय। \p \v 23 “जु मारे पुठ्‌ये नी हय, चु मारु वीरुद मां छे, ने जु मारे साते भेळो नी करे, चु खुय देय।” \s भुंड्‌लु भुतड़ु माणसेम सी नीकळीन पछु आवे \r (मत्‌‌ती 12:43-45) \p \v 24 जत्‌यार भुंड्‌ली भुतड़ान आत्‌मा काहनाक माणुस मां सी नीकळीन जाय, ती चु आराम करने करीन, सुकला जागाम, जागा हेरती हींडे, ने जत्‌यार आराम करनेन जागा नी जड़े ती ची कह्‌वे की मे मारा तीना घर मां पछी जाती रय्‌स, चां सी नीकळीन आवली छे। \v 25 ने चु भुतड़ु पछु आवीन देखे ती तीनाक च घर झाटकीन बाहरलो ने सींगारलो देखे। \v 26 ती ची भुंड्‌ला भुतड़ान आत्‌मा पछी जाती रवे ने जाय्‌न तेरे पुठ्‌ये सात कुहर्‌या भुतड़ा काजे भेळा करीन ली आवे। ने तीनु माणसेम आवीन भराय जाय ने चु माणुस पेहले सी बी जादा बीगड़ी जाय, \s बरकतवाळु कुण छे? \p \v 27 ईसु जी वात कह्‌वणे बाजी रवलु, तत्‌यार गड़दी मां सी काहनीक बायर ईसु धड़े आवीन जुर सी आयड़ीन, कय की तुसे पयदा करीन मटु करने वाळी, “बरकतवाळी छे ने चे धाया जे तु धायु।” \p \v 28 बाकुन ईसु तीनी बायरीक कह्‌यु, “हव, तु वारलु वात कय; बाकुन चे जादा बरकतवाळा छे, चे भगवानेन वात सामळीन तेरी माने।” \s पुरावान मांग \r (मत्‌‌ती 12:38-42) \p \v 29 जत्‌यार तेरे चारेमेर बेसका माणसे भेळा हय गुया, तत्‌यार ईसु कह्‌णे बाजी गुयु, ईनी पीड़ीन माणसे पापी छे! जे सहलाणी हेर र्‌या, योनान सहलाणीक छुड़ीन ईनुक काहनी बी सहलाणी नी जड़े। \v 30 जसु योना नीनवे सहर मां रवण्‌या माणसे धड़े एक सहलाणी बण गुयलु। तसुत माणसेन पुर्‌यु बी ईनी पीड़ीन माणसे धड़े एक सहलाणी बण जासे। \v 31 नीयावेन दाहड़े दखणाव सी राणी ईनी पीड़ीन माणसे भेळी उठसे ने हीनुक गुनेगार ठेहरावसे, काहाकी ची सुलेमानेन अक्‌कल भरी वात सामळने करीन धरतीन काकड़ेन छेव सी आवली,\x + \xo 11:31 \xo*\xt 1 राजा 10:1-10; 2 ईतीहास 9:1\xt*\x* ने सामळु! जां ते सुलेमान सी बी वदु अक्‌कल वाळु उबु हय रयु। \v 32 नीयावेन दाहड़े नीनवे सहरेन माणसे ईनी पीड़ीन माणसे भेळा उठसे ने ईनुक गुनेगार ठेहरावसे,\x + \xo 11:32 \xo*\xt योना 3:5-10\xt*\x* काहाकी चे योनान मुंहडे जुर सी कह्‌वली भगवानेन वात सामळीन, पाप भीणी सी मन फेरव्‌या, ने देखु! जां ते योना सी बी बेसकु मटु भगवानेन वात सामळावण्‌यु छे। \s डीलेन दिवान दाखलु \r (मत्‌‌ती 5:15; 6:22-23) \p \v 33 कुय बी दिवु धपाड़ीन तळ घरेन सातायली जागा मां नी मेले, ने कांगणी तळे नी मेळे बाकुन दिवा काजे दीवाळ्‌या पर मेले, हेरेसी की घर मां आवणे जाणे वाळा काजे वीजाळो जड़े ने वारु देखाये। \v 34 तुंद्‌रा आखान डीलेन दिवु तुंद्‌रा डुळा छे, हेरेसी तुंद्‌रा डुळा वारु देखे ती तुंद्‌रो आखो डील बी चुखो देखाये बाकुन जत्‌यार तुंद्‌रा डुळा वारु नी देखे ती तुंद्‌रो डील बी आंदारला मां छे। \v 35 हेरेसी मे तुहुंक कह्‌वो चेतीन रवु-कांखुर मायन जो वीजाळो तुंद्‌रेम छे, चां आंदारो ते नी हय जाय। \v 36 कदी तुंद्‌रो आखो डील वीजाळाम रवे ने तेरु काहनु बी भाग आंदारला मां नी रवे, ती चो आखो डील वीजाळाम भराय रवसे, “जसु काहनु बी दिवु धपीन आपसा वीजाळा काजे छुड़ीन आखे दुर वीजाळो कर देय।” \s ईसु सास्‌तुर सीकाड़ने वाळा ने फरीसी माणसे पर गुनु लागाड़े \r (मत्‌‌ती 23:1-36; मरकुस 12:38-40) \p \v 37 जत्‌यार ईसु वात बताड़्‌यु ती काहनुक फरीसी माणुस लीलघाय्‌न कह्‌यु “मारेन्‌चां रुटा खाणे चाल” ने ईसु तेरेन्‌चां जाय्‌न रुटा खाणे बठ्‌यु। \v 38 बाकुन ईसु हात धुयन खाणे नी बठ्‌यु, करीन चु फरीसी माणसे चकराय गुया ने तीनाक वारु नी लाग्‌यो। \v 39 मालीक ईसु तीना फरीसी माणसेन वीच्‌यार जाणीन तीनाक कह्‌यु, “तुहुं ते कटवरा ने तळी काजे उपर सी वारु मांजु, बाकुन तुंद्‌रा हीया-मन मां लुच्‌चाय ने भुतड़ान आत्‌मा भरायली छे।” \v 40 ए डेड़-अकल्‌या माणसे! जु भगवान बाहर वाळु अंग बणायु, चु माहें वाळो अंग नी बणायु काय? \v 41 बाकुन ती ज माहें छे च भुकला काजे दान कर देवु, ती तुंद्‌रे वाट्‌ये आखो चुखो हय जासे। \p \v 42 बाकुन फरीसी माणसे! तुंद्‌रे पर गरा आय पड़े! काहाकी तुहुं पुदीनान ने सुदाब नावेन जड़ा बुटीन दसवु हीस्‌सु, ने भाती-भातीन भाजी-पालान दसवु हीस्‌सु बी आपे ते खरा,\x + \xo 11:42 \xo*\xt मीका 6:8; लेवयवेवस्‌था 27:3\xt*\x* बाकुन भगवानेन नीयाव ने परम काजे टाळ देवु; तुहुंक ते जे दुय काम करता रवणु हतलो ने काहनी बी वात नी टाळनु हतलो। \p \v 43 ए फरीसी माणसे! तुंद्‌रे पर गरा आय पड़नु चाहजे! काहाकी तुहुंक भगवानेन भक्‌तीन घर मां बसणे करीन खास गादी चाहजे ने हाटेम वारु छे की? करीन पुछण्‌या चाहजे। \v 44 तुंद्‌रे पर गरा आय पड़नो चाहजे! काहाकी तुहुं तीनु मसाणेन तसा छे, जे देखाव नी पड़े, “ने तीनु मसाण पर माणसे हींडे-फीरे बाकुन तीनुक पतु नी चाले की जां मसाण छे।” \p \v 45 ज सामळीन एक यहुदी धरमेन कायदा सीकाड़न्‌यु, ईसु काजे कह्‌यु, “ए मास्‌तर! असी वात कय्‌न हामरी नाव-बद्‌दी कर र्‌यु।” \p \v 46 ईसु कह्‌यु, ए यहुदी धरमेन कायदान मास्‌तर्‌या! तुंद्‌रे पर गरा आय पड़नु चाहजे! काहाकी तुहुं माणसे पर नेम-कायदा पाळनेन बुज नाख देवु ने तीनुक भारलो हाकलाड़े बाकुन हाकलने करीन आपसान आंगळी ईतरीक बी नी लागाड़ु। \v 47 तुंद्‌रे पर गरा आय पड़नु चाहजे! काहाकी तीनु, भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळा माणसे काजे तुंद्‌रा डाहा-डाहा मार देदला। तुहुं ते तींद्‌रा मसाण बांदीन गातु बणावु। \v 48 अतरे तुहुं ईनी वातेन गवाय देवु, ने आपसा डाहा-डाहा असला काम सी राजी छे; काहाकी चे तीनाक मार नाख्‌या ने तुहुं तींद्‌रा मसाण बणायन बांदु, ने तींद्‌रु गातु बणावु। \v 49 हेरेसी भगवानेन अक्‌कल बी कह्‌, मे हींद्‌रे भीणी भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळा माणसे काजे ने मारा नेवताळा काजे मकलीस; ने चे तीनु मायन बेसका काजे मार देसे, ने बेसका काजे वेला पाड़से। \v 50 जी धरती बणने सी पेहलुत, सी भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळान लुही उहवाड़्‌यु। तींद्‌रे आखा सी लेखु ईनी पीड़ीन माणसे सी लेसे। \v 51 धरमी हाबील सी लीन जकर्‌यान लग लुही चुह्‌वाड़्‌या,\x + \xo 11:51 \xo*\xt उबजाणनी किताप 4:8; 2 ईतीहास 24:20-21\xt*\x* तीना जकर्‌या काजे वेदीन मंदीरेन ईचमां मार देदला, तुहुंक छाचलीन कहो की तींद्‌रु लेखु ईनी पीड़ीन माणसे सी लेसे। \p \v 52 “यहुदी धरमेन कायदान मास्‌तर्‌या! तुंद्‌रे पर गरा आय जाणु चाहजे! काहाकी तुहुं भगवानेन अकलेन कुची ते ली र्‌या, बाकुन तुहुं खुद ते नी भराया ने दीसराक बी नी भरायणे देदा।” \p \v 53 जत्‌यार ईसु तीना घर मां सी नीकळ्‌यु जे यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़न्‌या ने फरीसी माणसे कीचवाय्‌न ईसु पछळ पड़ गुया ने बेसकी वात पुछीन वेला पाड़न्‌या झुम गुया। \v 54 काहाकी चे ईसुन मुंहडा सी नीकळने वाळी वात धरीन, फसाड़नेन तीयारी मां हतला। \c 12 \s भक्‌तीन ढंगड़ा करन्‌या फरीसी माणसेन तसा मां बणु कय्‌न ईसु आपसा चेलाक चेतावे \r (मत्‌‌ती 10:26,27) \p \v 1 तीनी टेमे हुड़ु-हुड़ु माणसे भेळा हय गुया, ने माणसे, माणसे पर हीटी पड़े असा हय जातला। तत्‌यार ईसु आखान पेहेल आपसा चेलाक कह्‌वणे बाजी गुयु, फरीसी माणसेन ढंगड़ा सी चेतीन रवजु। \v 2 असो काय बी सातायलो नी हय, ज्‌य उघड़ीन उजेंतो नी हवे, असो काय बी ढाकायलो नी हय ज कुय काजे मालुम नी पड़े। \v 3 हेरेसी जी वात तुहुं आंदारला मां कह्‌वला छे, ची वात वीजाळा मां सामळायसे ने जी वात तुहुं घरेन कपरा मां कुर-कुर कान्‌टा मां सामळ्‌या हय ची वात घर पर उपर चहड़ीन परचार कह्‌वसे। \s कुणी सी बीहजे \r (मत्‌‌ती 10:28-31) \p \v 4 मे तुहुं मारा दुस्‌तीदार्‌या काजे कहो-जे माणसे तुंद्‌रा डील अतरात नुकसाण करे ती तींद्‌रे सी मां बीहु। बाकुन चे ते अळी अगा काय बी नी बीगाड़ सके। \v 5 मे तुहुंक देखाड़ो की कुणी सी बीहणु चाहजे। भगवान सी बीहु, तेरे धड़े मारीन ने नरक मां नाखणेन बी हक छे। हव, मे तुहुंक अळी-अळीन कहो की-तीना सी अतरात बीहु! \p \v 6 “दुय पयस्‌या मां पांच घीनचीड़ा नी वेचाये काय?” तेबी भगवान तींद्‌रे मांयन एक काजे बी नी ईसरे। \v 7 हव, तुंद्‌रा मुणकान आखा कान्‌या बी गीणायला छे, तेरेसी मां बीहु काहाकी तुंद्‌रु भाव ईनु घीनचीड़ा सी अदु छे! \s माणसे अगळ ईसुन नाव लेणे सी मां लाजवायु \r (मत्‌‌ती 10:32-33; 12:32; 10:19-20) \p \v 8 मे तुहुंक कहो काहनु बी माणुस मेसेक दीसरा माणसे अगळ मेसेक मान लेसे। तीनाक माणसेन पुर्‌यु बी भगवानेन सरग वाळा काहवाळ्‌या अगळ मेसेक मान लेसे। \v 9 बाकुन जु माणुस मेसेक दीसरा माणसे अगळ नीकारु करसे, तीनाक मे बी भगवानेन सरग वाळा काहवाळ्‌या अगळ नीकारु कर दीस। \p \v 10 “जु माणसेन पुर्‌यान वीरुद मां कायबी कवसे, तीनाक माफी जड़ जासे, बाकुन चुखली, आत्‌मान नाव-बद्‌दी करने वाळा माणुस काजे कदी माफी नी जड़े। \p \v 11 “जत्‌यार माणसे तुहुंक भगवानेन भक्‌तीन घर मां, ने नीयाव करन्‌या ने राज करन्‌या अगळ घीसीन ली जासे, ती ईनी वातेन फीकुर घुण करु की हामुक कसा आपसा काजे बचाड़ने करीन अगा हय्‌न काय कवसुन; \v 12 काहाकी तीनीत टेमे चुखली-आत्‌मा तुहुंक सीकाड़से की तुहुंक काय-काय कह्‌वणु चाहजे।” \s ईसु एक मालदार माणसेन दाखलु सामळावे \p \v 13 एक दाहड़ु माणसे ईसुन वात सामळने बाजी रवला। तत्‌यार टुळा मां सी एक अदमी ईसुक कह्‌यु, “ए मास्‌तर! मारा भाय काजे कय दे की चु मेसेक तीना माल-धन मायन मारु वाटु आप देय, तीना माल-धन काजे हामरु बास मरनेन टेमे हामरे धड़े रहणीदीन जाती रवलु।” \p \v 14 ईसु तीनाक कह्‌यु, “ए माणुस! मारे धड़े तारु नीयाव करनेन ने वाटु पाड़नेन हक नी हय, काहाकी मेसेक कुय नी कह्‌यो की मे तुंद्‌रे दुय जणान ईचमां रय्‌न हींद्‌री चीजेन वाटा पाड़ दे।”\x + \xo 12:14 \xo*\xt नीरगमन 2:14\xt*\x* \v 15 तत्‌यार ईसु तीना माणसे काजे कह्‌यु, चेतीन रवु ने हायाळ्‌ळा मां बणु! कुय अदमी कतरु बी लकपती हय, “तेरो मतलब ज नी हय की तेरी उमर वदी जासे।” \p \v 16 तत्‌यार ईसु तीनुक एक अमीर अदमीन दाखलु सामळायु: “एक मालदार अदमी धड़े एक खेत हतलो; तेरे मां बेसकी मेर पाकी।” \v 17 चु अमीर माणुस आपसा मन मां असु वीच्‌यार कर्‌यु, मारी आखी मेर मेकणे वाटे मारे धड़े कणगी नी हय। \v 18 ती चु कह्‌यु, मेसेक मालुम छे की मे काय कर सको मे जुन्‌ला कणग्‌या काजे वेखड़ी दीस, ने तींद्‌रे सी मटा कणग्‌या बणायस। तत्‌यार मे मेर ने रवली आखी चीज तींद्‌रे मां मेकीस। \v 19 ने मे मारा जीव काजे कवीस तारे धड़े बेसका साल लग, बेसको धन भेळो करलो छे, हेरेसी आराम कर, खा-पी ने मुजा कर! \v 20 बाकुन भगवान तीना अदमी काजे कह्‌यु, ए डेड़-अकल्‌या! ईनीत राते तारु जीव तारे धड़े सी मांग लीस ने तु मर जासी ने तु जो आपसा वाटे भेळो करलु छे, च आखो हय कुणीन रवसे? ने हय कुण ईनी चीजेन मुजा लेसे? \v 21 जु दाखलु कयदीन ईसु अगु कह्‌यु, “जु आपसा वाटे धन भेळो करे, चु माणुस बी हेरे डेड़-अकल्‌यान तसु मरीन सर जासे; बाकुन भगवानेन नींगा मां चु अमीर नी हय।” \s भगवान पर भुरसु करु \r (मत्‌‌ती 6:25-34) \p \v 22 चु हेरा चेला काजे कह्‌यु, हेरेसी मे तुहुं काजे कहो, काय खाय्‌न जीवसु, ने डील पर काय पेहरसुन करीन फीकुर घुण करु। \v 23 काहाकी जीव खाणा सी वदु मंहगलो छे ने डील पुथल्‌या सी महंगो छे।\x + \xo 12:23 \xo*\xt भजन सहीता 147:9\xt*\x* \v 24 कागळान बारामां वीच्‌यार करु; चु नी ते वेरे, नीते काटे, ने नी ते तींद्‌रे धड़े दाणा मेकणे कणग्‌या हय; तेबी भगवान तीनुक पेट भरीन खावाड़े। तुहुं चिरला सी बेसका महंगा छे। \v 25 तुंद्‌रे मायन असु कुण छे, जु फीकुर करीन आपसी जीवाय्‌न ईतरीक बी उमर बड़ाय सके? \v 26 कदी तुहुंक अतरो नानो काम बी करता नी आवड़े, ती अळी दीसरी वातेन फीकुर काहा करु? \v 27 बयड़ा मायन फुलेक देखीन वीच्‌यार करु; हये कसाक अदे! ने हये नी मेहनत करे, ने नी दुरा काटे, तेबी मे तुहुंक कह्‌वो की सुलेमान राजाक बी आपसा पुरा ठट मां ईनु फुलेन तसा पुथल्‌या पेहरीन वारु नी। \v 28 तेरेमां कदी भगवान खळदाण मायन चारा काजे, जो आज छे ने वाहणे सुकीन चुल्‌हा मां धपणे वाटे हय जासे। तेबी असा पुथल्‌या पेहरावे ती ए कम भुरसा करने वाळा, ती चु तुहुंक काहा नी वारलु पुथल्‌या पेहरावसे? \v 29 अळी काय खासुन ने काय पीसुन करीन खाणे-पीणेन हेर मां करु ने काहनी बी वातेन फीकुर मां करु। \v 30 ईनी कळीन माणसे ईनी आखी चीजेन फीकुर मां पड़ता रवे। बाकुन तुंद्‌रु सरगे मां रहण्‌यु बास जाणे की तुहुंक काय-काय चाहजे। \v 31 बाकुन तुहुं भगवानेन राजेन हेर करु, ती तुहुंक जी चीज बी जड़ जासे। \s धन काजे कां भेळो करनु चाहजे? \r (मत्‌‌ती 6:19-21) \p \v 32 ए नानला टुळा! बीहु मां, काहाकी तुंद्‌रु बास तुहुंक राज आपणे करीन खुस छे। \v 33 आपणो धन वेच देवु, ने दीसरा गरीब माणसे काजे दान कर देवु। आपणे वाटे असा बटवा तीयार करु, जे कदी जुना हय्‌न फाटे नी। सरगे मां आखो धन भेळो करु, जो कमी नी हवे, ने तेरे धड़े चुरी करने चुट्‌टु नी जाय सके। ने तीना धनेक थयलि काटण्‌यु कीड़ु नी खाय। \v 34 काहाकी चां तुंद्‌रो धन छे, चां तुंद्‌रो मन बी रवसे। \s जलम तीयार रवजु \p \v 35 “तुंद्‌री कमर वारु कसीन बांदली रवणु चाहजे, ने तुंद्‌रा दिवा धपला रवणु चाहजे।\x + \xo 12:35 \xo*\xt नीरगमन 12:11; 2 राजा 4:29; ईफीसी 6:14\xt*\x* \v 36 तुहुं तीनु माणसेन तसा बणी जावु, जे हामरु मालीक ईयाव मां सी पछु कत्‌यार आवसे करीन वाट देख र्‌या, ने जत्‌यार तींद्‌रु मालीक ईयाव करीन पछु आवीन बारनो ठुके ती चु उतवाळुस तेरे वाटे बारनो उगाड़ देय। \v 37 वारलु छे चे चाकरी करन्‌या, तीनुक मालीक आवे, तत्‌यार जागला देख्‌यु! मे तुहुंक छाचलीन कहो चु मालीक आपसु कमर बांदीन वारती बणी जासे ने तीनुक खाणे बठाड़से ने एक-एक जणा काजे खाणु वाटीन खावाड़से। \v 38 ने बेसका वारु छे चे चाकरी करन्‌या, जत्‌यार मालीक आधी राते ने कुकड़ा वासणीक आवे, तत्‌यार तीनुक असात जागला देखे! \v 39 तुहुं ज ते वारु रीते जाणु-की कदी घर धेणी काजे मालुम रवे की चुट्‌टु काहने टेमे आवसे, ती चु आपसा घर मां चुरी नी हवणे देय। \v 40 तुहुं बी तीयार रवु, काहाकी तीने टेमे तुहुं तेरा आवणेन बारामां वीच्‌यारु बी नी, तीनेत टेमे माणसेन पुर्‌यु बी आवसे।” \s भुरसा वाळु ने नी भुरसा वाळु पावर्‌यु \r (मत्‌‌ती 24:45-51) \p \v 41 तत्‌यार पतरस तीनाक कह्‌यु, “ए मालीक! तु, जु दाखलु हामरे वाटे कय र्‌यु, की आखा वाटे कय र्‌यु?” \v 42 मालीक कह्‌यु, “असु कुण ईमानदार ने अक्‌कल वाळा जुगाड़-करन्‌यु माणुस छे, तीनाक तेरु मालीक आपसा पावर्‌यान मुख्‌यु बणावे ने कहें की तु मारा पावर्‌याक खाणे-पीणेन चीज टेमे-टेमे आप्‌या करजी?” \v 43 वारलु छे चु चाकरी करन्‌यु, तेरु मालीक आवे, तत्‌यार चु तीनाक सुपरुत करलो काम करतेलु देख्‌यु, \v 44 मे तुहुंक छाचीन कह्‌वो-चु मालीक तीनाक, आपसा आखा माल धन पर मुख्‌यु बणावीन ठेहरावसे। \v 45 बाकुन कदी चु चाकरी करन्‌यु आपसा मन मां वीच्‌यार करने बाजी जाय, मारु मालीक आवणे मां वार लागाड़ र्‌यु, करीन चु दीसरी पावरनी काजे ने पावर्‌या काजे ठुकणे, ने खाणे-पीणे ने दारु पीन छाकणे बाजी जाय। \v 46 ती तीना चाकरी करन्‌यान मालीक असलेस दाहड़े आवसे जत्‌यार चु तेरी वाट नी देख र्‌यु हय ने असलेत टेम मां आवसे ची टेम तीनाक समज मां नी आवे। मालीक तीनाक बेसकी मटी डंड आपसे ने नी भुरसा करे असला भेळु भेसकी देसे। \p \v 47 “आपणा मालीकेन मरजी जाणीन बी चु चाकरी करन्‌यु, मालीकेन मरजीन अनसारे काम नी कर्‌यु, अळी चु बेसकु कायनी मार खासे।” \v 48 बाकुन जु मालीकेन मरजी जाणे पाखुर गलत काम कर्‌यु, चु तेरे सी थुड़ुक मार खासे। ने तीनाक बेसको आपलो छे, तेरे धड़े बेसको मांग्‌से, ने तीनाक बेसको आपलो छे तेरे धड़े तीनाक आपला सी वदु मांगसे। \s अलग हवणेन वजे \r (मत्‌‌ती 10:34-36) \p \v 49 मे धरती पर आकठी लीन धपाड़ने आवलु छे, ने मारी हेर जी छे की जी आकठी हय माणसेन जीवाय मां धपी जाय ती बेसको वारु हय जाय। \v 50 मेसेक ते एक अळी बपतीस्‌मा लेणु छे, ने चो बपतीस्‌मा नी लेवाये, ती लग मे कांदरायलु रवीस। \v 51 मे धरती पर सांती लीन आवलु छे, तुहुं असो समजी र्‌या काय? मे तुहुं माणसेक अलग-अलग करने आवलु छे। \v 52 काहाकी हय सी कदी, एक घर मां पांच जणा हसे, ती तींद्‌रे मायन तीन जणा दुय जणान वीरुद करसे, ने चे दुय जणा तीनु तीन जणान वीरुद करसे। \v 53 बास आपसा पुर्‌यान वीरुद करसे, ने पुर्‌यु आपसा बासेन वीरुद करसे, माय आपसी पुरेन वीरुद करसे, ने पुरे आपसी मायन वीरुद करसे। सासुस आपसी उहड़ीसेन वीरुद करसे, “ने उहड़ीस आपसी सासुसेन वीरुद करसे।”\x + \xo 12:53 \xo*\xt मीका 7:6\xt*\x* \s टेमेन उळखाण \r (मत्‌‌ती 16:2,3) \p \v 54 ईसु तेरे पछळ आवणे वाळा बेसका माणसे काजे कह्‌यु, “कदी तुहुं बुडवणा सुदा सी आदळा नीकळते देखु, ती तत्‌यार कहुं, ‘की पाणी आवसे’ ने असोत हवे बी।” \v 55 जत्‌यार दाखणाव सुदे सी वाहळो आवे, ती कहुं की, आंधी आवसे ने असोत हवे। \v 56 ए ढंगड़ा करन्‌या ढंगी! तुहुं सरगेम हवणेवाळी ने, धरती पर हवणेवाळी वात बेसका वारु आकणी लेवु, ती ईनु दाहड़ाम काय हय र्‌यो च काहा नी आकणता? \s आपणा दुसमन सी झगड़ु भांगणु \r (मत्‌‌ती 5:25-26) \p \v 57 तुहुं आपसा जीव सी काहा नी वीच्‌यारतु की सय काय छे? \v 58 जत्‌यार तुहुं आपसा दुसमन पुठ्‌ये जेल मां जाणे बाजी र्‌या हय, ती वाटे तेरे साते वीच्‌यारीन झगड़ु भांग लेवु। कांखुर मायन असो नी हय जाय की चु तुहुंक नीयाव करने वाळान भीणी ली जाय, ने नीयाव करन्‌यु तुहुंक, सीपायड़ान हात मां कर देय, ने सीपायड़ा तुहुंक जेल मां कुंड देय। \v 59 मे तुहुंक कहुं, “जत्‌यार लग तुहुं एकेक पांचपाय नी आप देवु तत्‌यार लग चां सी नी नीकळाये।” \c 13 \s पापेम सी मन फेरवीन भगवान भीणी वळु, नीते मर जासु \p \v 1 तीनी टेम मां थुड़ाक माणसे ईसु काजे तीनु गलील ईलाकान माणसेन बारामां कह्‌वणे आय गुया, चे यरुसलेमेन मंदीर मां जनवार्‌या मारीन बादा चड़ावणे आवला, पीलातुस तीनु सीपायड़ान साहरे माराय्‌न तींद्‌रो लुही तींद्‌रा बादा चड़ावला जनवार्‌यान लुही मां भेसकी देदलु। \v 2 ईसु तींद्‌री खबर सामळीन तीनुक कह्‌यु, “गलील ईलाका मां रवण्‌या दीसरा आखा माणसे सी ज माणसे जादा पापी हतला, ने एरेन करीन हींद्‌रे पर गरा आय पड़ी, असा तुहुं समजी र्‌या काय। \v 3 मे तुहुंक कहो, असो हय; बाकुन कदी तुहुं पापेम सी मन फेरवीन भगवान सुदा नी अळु, ती आखा हींद्‌रेन तसात मरीन सर जासु।” \v 4 चे दुय कम वीस माणसे पर सीलोम नावेन मुंडेरी पड़ी ने दड़पाय्‌न मर गुया, चे यरुसलेम सहर मां रवण्‌या दीसरा माणसे सी जादा गुनाळा हतला, असा तुहुं समजी र्‌या काय? \v 5 मे तुहुंक कहो असो नी हय; बाकुन कदी तुहुं पापेम सी मन फेरवीन भगवान सुदा नी अळु, ती आखा हींद्‌रेन तसात मरीन सर जासु। \s फळे नी तीना अंजीरेन झाड़कान दाखलु \p \v 6 ती ईसु ज दाखलु सामळायु, “काहनाक माणसेन अंगुरेन वाड़ी हतली, तीनी अंगुरेन वाड़ी मां एक अंजीरेन झाड़को हतलो। चु तीना अंजीरेन झाड़का पर फळ हेरने करीन आयु, बाकुन तीनाक एक बी फळ नी जड़्‌यो।\x + \xo 13:6 \xo*\xt मरकुस 11:12-14\xt*\x* \v 7 ती चु अंगुरेन वाड़ी मां काम करन्‌या माणसे काजे कह्‌यु, देख, मे तीन साल लग ईना अंजीरेन झाड़कान फळ हेरने आय र्‌यु, बाकुन मेसेक एक बी फळ नी जड़्‌यो। ईनाक काट नाख काहाकी ज झाड़को ईना जागाक फालतु रुक र्‌यो? \v 8 बाकुन वाड़ी मां काम करन्‌यु माणुस कह्‌यु, ‘मालीक! ईने साल बी ईनाक रहणे दे। मे एरे चारेमेर खुदीन खद भरीस। \v 9 कदी ज आवणे वाळा साल फळे ती, वारु छे, नी ते ईनाक काटाड़ नाख्‌जी।’” \s ईसु आरामेन दाहड़े कुबड़ी बायरी काजे वारु करे \p \v 10 ईसु एक भगवानेन भक्‌तीन घर मां आरामेन दाहड़े माणसे काजे वात सामळावणे बाजी रवलु। \v 11 चां बेसका यहुदी-माणसे भेळा हय रवला। चां एक बायर बी हतली, तीनी बायरीन मांदी पाड़नी भुतड़ान आत्‌मा चस्‌टी रवली। ची तीनी बायर काजे ढंगी आळ देदली, ने ची काहली बी रीत सी सुदी उबी नी हवतेली। ने ची बायर दुय कम बीस साल लग ढंगी-ढंगी चालतेली। \v 12 ईसु तीनीक देखीन धड़े बुलायु, ने तीनीक जुर सी कह्‌यु, “वो बायर, तु हय मांदवाड़ मां सी छुटीन, वारलु हय गुय!” \v 13 ईसु तेरे पर हात मेक्‌यु, ने तत्‌यारुत ची सुदी हय गुय, ने भगवानेन बड़ाय करने बाजी गुय। \p \v 14 तीना भगवानेन भक्‌ती करन्‌या घरेन मुख्‌यु रीसाय गुयु, काहाकी ईसु तीनी बायरी काजे आराम करनेन दाहड़े वारु करलु। यहुदी-माणसे आराम करनेन दाहड़े काहनो बी काम करनु गलत समजतेला। हेरेसी चु मुख्‌यु, माणसेक कह्‌णे बाजी गुयु, “हाप्‌ता मां काम करने वाटे छव दाहड़ा छे, तीनु छव दाहड़ा मां काम करनु चाहजे। अतरा ईनु छव दाहड़ा मायन काहने बी दाहड़े आवीन वारु हवु, बाकुन आरामेन दाहड़े वारु हवणे करीन घुण आवु।”\x + \xo 13:14 \xo*\xt लुका 20:9,10; वेवस्‌थावीवरन 5:13-14\xt*\x* \p \v 15 जी वात सामळीन मालीक ईसु जपाप आप्‌यु; ए ढंगड़ा करन्‌या कदी तुंद्‌रु बेल नी ते गदड़ो पीसलो हय, ती तुहुं तीनाक आरामेन दाहड़े बी पाणी पीवाड़ने खुटे सी नी ली जावु काय? \v 16 जी बायर ते आपणा माणसे मायन छे। जी बायर बी अब्‌राहमेन पुरे छे, हीनीक मांदी पाड़नी भुतड़ान आत्‌मा दुय कम बीस साल लग चस्‌टीन आपसा कब्‌जाम कर रवली। आराम करनेन दाहड़े हेरेमां सी मांदु करन्‌यु भुतड़ु छेटु करनु, वारु नी हय काय? \v 17 ईसुन जी वात सामळीन ईसुन वीरुद करन्‌या आखा माणसे लाजवाय गुया, बाकुन दीसरा आखा माणसे, ईसु बेसकु वारु काम कर्‌यु, करीन बेसका खुस हय गुया। \s रायन दाणान दाखलु कहीन ईसु सीकाड़े \r (मत्‌‌ती 13:31,32; मरकुस 4:30-32) \p \v 18 ईसु कह्‌यु, “भगवानेन राज कुणीन तसों छे? मे ईना राज काजे काहने चीजे करीन तुलो? \v 19 च रायन एक बीजेन तसों छे, तीनाक काहनुस माणुस ली जाय्‌न आपसा खेतेम एर देय। ने च वदतो-वदतो झाड़को बण गुयो। ने सरगेन चिरला तेरा डाळ्‌या मां आवीन पुत्‌रा बणावीन रवणे बाजी गुया।”\x + \xo 13:19 \xo*\xt यसाया 31:6; दानीयल 4:21\xt*\x* \s खाण्‌या-सुडान दाखलु कय्‌न ईसु सीकाड़े \r (मत्‌‌ती 13:33) \p \v 20 ईसु अळी कह्‌यु, “मे भगवानेन राज काजे काहने चीजे सी तुलो? \v 21 भगवानेन राज तीना खाण्‌या-सुडान तसु छे, तीनाक लीन काहनीक बायर तीन चोवकी पीठा मां भेसकी, ने आखु पीठान जेवणु आय गुयु।”\x + \xo 13:21 \xo*\xt भजन सहीता 6:8\xt*\x* \s साकेड़ला बारनान दाखलु कय्‌न ईसु सीकाड़े \r (मत्‌‌ती 7:13-14,21-23) \p \v 22 ईसु सहरे-सहरेम, ने गांव-गांव वात सीकाड़तु जाय्‌न यरुसलेम भीणी जाणे बाजी रवलु। \v 23 काहनुक माणुस हीनाक पुछ्‌यु, “ए मालीक! छुटकारु हात करन्‌या थुड़ाक माणसे छे काय?” \p ने ईसु तीनुक कह्‌यु, \v 24 साकेड़ले बारने मायन भगवानेन राजेम भरायणेन पुरी-पुरी कुसीत करु, काहाकी मे तुहुंक कहो बेसका छे माणसे भगवानेन राजेम भरायणे करसे, बाकुन भराय नी सके। \v 25 जत्‌यार घरेन मालीक उठीन बारनो बन्‌द कर देदु हय, ने तुहुं बाहर उबा रवीन बारनो ठुकीन कह्‌वणे बाजी जासु, मालीक! हामरे वाटे बारनो उघाड़ दे। ती चु तुहुंक कह्‌वसे, तुहुं कुण छे मेसेक नी मालुम हय। \v 26 ती तुहुं कह्‌वणे बाजी जासु, हामु तारे अगळ खादा पीदा ने तु हामरा हाटेम वात सीकाड़तेलु! \v 27 बाकुन चु तुहुंक कह्‌वसे, तुहुं कुण छे च मेसेक नी मालुम हय, ए आखी भातीन पाप करन्‌या! तुहुं आखा मारेन्‌चां सी छेटे हय जावु! \v 28 जत्‌यार तुहुं अब्‌राहम, ने इसाक, ने याकुप ने भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात आखा माणसे काजे भगवानेन राज मां देखसु, बाकुन आपसे काजे बाहार नीकाळता देखसु, ती तुहुं कलपी-कलपीन रड़सु ने दात काजे ककड़ावता रवसु। \v 29 उगेवणा ने बुडवणा सी, धुराव ने दखणाव सी माणसे आवसे ने भगवानेन राजेन पंगत मां भेसकायसे।\x + \xo 13:29 \xo*\xt उजेंता बुले 7:9; भजन सहीता 107:3; मलाकी 1:11\xt*\x* \v 30 ने देखु, जे पछळ छे, “चे अगळ हय जासे ने थुड़ाक जे अगळ छे, चे पछळ हय जासे।” \s यरुसलेम वाळाक ईसु परम करे \p \v 31 तीनी टेमे थुड़ाक फरीसी माणसे आवीन ईसुक कह्‌या, “जां सी नीकळीन जाती रव, काहाकी हेरोदेस राजु तुसेक मारने कर रयु।” \p \v 32 ईसु तीनुक कह्‌यु, “जाय्‌न तीनी फुंदाळी खुखड़ीक कय देवु: मे आज ने वाहणे माणसे मां भरायला भुतड़ान आत्‌मा काजे छेटु करीस ने मांदलाक वारु करीस ने तीसरे दाहड़े काम पुरो कर दीस।” \v 33 तेबी मेसेक आज, ने वाहणे ने परुनदाहड़े काम करतुत रवणु छे, काहाकी असो हय नी हय सके की काहनु बी भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळा काजे यरुसलेम सहर छुड़ीन दीसरे जागे मारे। \s यरुसलेम वाटे दुख \r (मत्‌‌ती 23:37-39) \p \v 34 ए यरुसलेम! ए यरुसलेम! तु भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळा काजे मार नाखे ने भगवान तीनु माणसे काजे तारे धड़े मकेल्‌लु तीनु माणसे काजे बी तु दगड़ाटीन मार नाखे। जसी कुकड़ी आपसा पीच्‌या काजे आपसा पाखड़ा तळे भेळा कर लेय, तसुत मे बेसका कावा तारी अवल्‌यात काजे मारा पाखड़ा तळे भेळा कर लेय, बाकुन तुहुं मारु नीकारु कर देदा। \v 35 देखु, तुंद्‌रो घर उजड़लो छुट जासे। ने मे तुहुंक कहो, तुहुं मेसेक तत्‌यार लग नी देखु, जत्‌यार लग तुहुं ज नी कहुं, बरकतवाळु छे चु, जु मालीक भगवानेन नाव सी आवे!\x + \xo 13:35 \xo*\xt भजन सहीता 118:26; नीरगमन 12:7 \xt*\x* \c 14 \s ईसु आरामेन दाहड़े, एक मांदला काजे वारु करे \p \v 1 यहुदी माणसेन आरामेन दाहड़े ईसु फरीसी माणसेन एक मुख्‌यान घर रुटा खाणे गुयु; ने चे माणसे ईसु काजे मारनेन तीयारी मां हतला। \v 2 ने देखु, एक माणुस ईसु अगळ हतलु, तीना काजे पाण झेलु रुग हतलु। \v 3 ने ईसु यहुदी धरमेन मास्‌तर्‌या ने फरीसी माणसेक कह्‌यु, “आरामेन दाहड़े मांदला माणसेक वारु करनु सय छे, की नी हय?” \v 4 बाकुन चे हुगात रय र्‌या। अतरा मां ईसु तीना मांदला माणसेक वारु कर देदु, ने तीनाक वळायन छेटे मकली देदु। \v 5 ने ईसु तीनु काजे कह्‌यु, “तुंद्‌रे मायन असु कुण छे, तेरु पुर्‌यु नी ते बेल आरामेन दाहड़े कुवा मां हीट पड़े, ने चु तीनाक आरामेन दाहड़ेत तत्‌यारुत बाहर नीकाळीन नी लावे?” \v 6 ने जी वात सामळीन चे ईसु काजे काय बी जपाप नी आप सक्‌या। \s नीचळाय ने मेजवानी \p \v 7 मेजवान्‌या काजे मामार-मामार बसणेन वारु जागा नेवाड़तेला देखीन ईसु तीनुक एक दाखलु सामळायु, \v 8 जत्‌यार बी कुय तुसेक ईयाव मां नेवतो आपीन बुलावे, ती तु आखाम पेहली जागाम घुण बठे। कांखुर मायन असो ते नी हय जाय की नेवता आपण्‌यु तारे सी बी जादा अंजाण्‌याक नेवता आपीन मेजवान्‌यु बुलायु हय। \v 9 चु बी आय जाय ती तुहुं दुयु जणा काजे नेवता आपीन बुलावणे वाळु आवीन तुसेक कह्‌वे, ईनाक हेरी जागा आपु ने तुसेक लाजवाय्‌न आखाम पछळ जाय्‌न बसणु पड़े। \v 10 बाकुन जत्‌यार तुसेक नेवता आपीन बुलावे, ती तु जाय्‌न आखाम पछला जागा पर बस जां। तेरे सी नेवता आपीन मेजवान्‌यु बुलावणे वाळु आवीन तुसेक ज कह्‌वे, ए दुस्‌तीदार! अगु आवीन बस जां। ईने रीते आखा मेजवान्‌यान अगळ तुसेक ईज्‌जत जड़से ने तारी बड़ाय करसे।\x + \xo 14:10 \xo*\xt नीतीवचन 25:6,7\xt*\x* \v 11 काहाकी जु आपसा काजे मटु समजे, तीनाक नानु बणाय देसे, ने जु कुय बी आपसा काजे नानु समजे, तीनाक आखा सी मटु बणाय देसे। \p \v 12 जु ईसुक नेवतो आपीन खाणे बुलावलु तीनाक बी ईसु कह्‌यु, “जत्‌यार तु दीसु नी ते राती खातरी करीन माणसेक पंगत बठाड़े ती आपसा दुस्‌तीदार काजे, आपसा भायस काजे, ने आपसा भाय-बेटा काजे, ने आड़े-धड़े वाळा मालदार काजे घुण बुलावे, काहाकी कांखुर मायन असो नी हय जाय की चे बी तुसेक नेवतो आपीन बुलाय लेय ने पछी खातरी करीन बदलु चुकाड़ देय। \v 13 बाकुन जत्‌यार तु पंगत देय, ती गरीब, लुल्‌ला, लंगड़ा ने आंदळा काजे बुलावजी। \v 14 ने तु बेसकु वारु कह्‌वायसी काहाकी तींद्‌रे धड़े पछो आपणेन काय नी हय, बाकुन जत्‌यार धरमी माणसे पछा मर्‌या-सर्‌याम सी जीवता हवसे ने दाहड़े पछा वाळ देसे।” \s पंगतेन दाखलान साहरे ईसु सीकाड़े \r (मत्‌‌ती 22:1-10) \p \v 15 ईसु पुठ्‌ये रुटा खाण्‌या मायन काहनुस ईसुन वात सामळीन ईसु काजे कह्‌यु, “चे बेसका वारु छे, जत्‌यार भगवानेन राजेन वेस मां आवसे तीने टेमे भगवान साते बसीन रुटा खासे।” \p \v 16 तीना माणसेन वात सामळीन ईसु तीनुक जी काहनी सामळायु! काहनेस दाहड़े एक बेसकी मटी पंगत देदु, ने चु बेसका माणसेक नेवता आप्‌यु। \v 17 जत्‌यार खाणो बण गुयो, ती पंगतेन टेम मां चु आपसा एक पावर्‌या काजे नेवता आपलु तींद्‌रे सी ज कय मकल्‌यु खाणो-खाणे चालु, हय आखो खाणो तीयार छे। \v 18 बाकुन चे नी आया ने आखान-आखा हामुक नी आवाये करीन माफी मांगणे बाजी गुया; पेहलु कह्‌यु, मे हय एक खेत मुल लेदलु छे, ने च खेत देखणे करीन जाणु छे; अतराम मे तारे सी वीन्‌ती करो की मेसेक नी आवाये, मेसेक माफ कर दे। \v 19 दीसरु कह्‌यु, मे पांच जुड़ी बेल मुल लेदलु छे, ने तीनुक जुपीन देखणु छे। अतराम मे वीन्‌ती करो की मेसेक नी आवाये, मेसेक माफ कर दे। \v 20 ने तीसरु कह्‌यु, “हय मारु ईयाव हवलु छे, अतराम मेसेक नी आवाये मेसेक माफ कर दे।” \v 21 पावर्‌यु पछु आयु ने चु आपसा मालीक काजे जी वात बताड़ देदु। जी वात सामळीन मालीक बेसकु रीसवाय गुयु, “तत्‌यार चु आपसा पावर्‌याक हुकुम आप्‌यु ‘सहर मां गळ्‌ये-गळ्‌ये उतवाळुस जाय्‌न गरीब, लुला, आंदळा ने पांगळा काजे बुलाय लाव।’ पावर्‌यु मालीकेन हुकुम मानीन बुलावणे जाती र्‌यु। \v 22 ने चु पावर्‌यु पछु आवीन मालीक काजे कह्‌यु, ए मालीक! ‘जसु तु कह्‌यु, तसुत मे माणसेक बुलाय लायु। तेबी माणसेक बसणे वाटे जागा बच रय।’ \v 23 तत्‌यार मालीक आपसा पावर्‌याक कह्‌यु, सयड़के ने खेतन वाड़ी मां जां, ने चां वाळा माणसेक बी पंगत मां बुलाय लाव। मारो घर माणसे सी भराय जाणु चाहजे। \v 24 मे हेरेन करीन कहो की तीनु माणसेक मे पेहल बुलावलु, तींद्‌रे मायन कुय बी मारी पंगतेन खाणो लग नी चाखणु चाहजे।” \s ईसुन चेला बणनेन कीमत छे आपसा जीव सी जादा ईसुक परम करे \r (मत्‌‌ती 10:37,38) \p \v 25 ईसु पुठ्‌ये-पुठ्‌ये एक बेसकु माणसेन टुळु जाणे बाजी रवलु। ती ईसु पछु फीरीन माणसेक कह्‌यु, \v 26 कदी कुय मारे साते आवे, ने आपसा माय-बास, घरवाळीक, ने आपसान पुर्‌या ने भाय-बहणस्‌याक ने आपसा जीवेक मारे सी जादा परम करे, ती चु मारु चेलु नी बण सके। \v 27 जु कुय आपसान कुरुस नी हाकले; ने मारे पछळ नी आवे; चु बी मारु चेलु नी बण सके। \v 28 तुंद्‌रेम असु कुण छे, जु मटलो घर बणावणे हींडे, बाकुन पेहले बसीन खरचान हीसाब नी जुड़े की घर बणावणे वाटे मारे धड़े खरचु हय की नी हय? \v 29 कांखुर मायन असो नी हय जाय की नेहु खुदीन दगड़ान नेहु उठाड़ लेय बाकुन पुरो नी हवे ती आखा देखणे वाळा ज कह्‌ता जाय्‌न तेरी हासी-उड़ावसे, \v 30 की जु माणुस बणावणे ते बाजी गुयु बाकुन पुरो घर नी बणाय सके, ने बणावते-बणावते पुरो घर नी बण्‌यो। \v 31 ने असु काहनु राजा हसे, चु दीसरा राजा साते लड़ायणे जातु हय, ने पेहले बसीन जु वीच्‌यार नी करे की जु वीस-हजारेन टुळु लीन मारे भीणी आवणे बाजी र्‌यु, तेरे साते मेसेक दस हजार टुळु लीन लड़ाय मां जीत जड़ जासे काय? \v 32 कदी तीनाक लड़ाय मां जीत जड़ जासे असु भुरसु नी हय ती चु छेटेत रय्‌न तेरे भीणी ज कय मकेलसे की आपणु लड़ाय नी करता बाकुन मेळ कर लेजे। \v 33 “ईनीत रीती सी तुंद्‌रे मांयन जु आपसो आखो काय मारे वाटे छुड़ी नी देय, ती लग चु मारु चेलु नी हय सके।” \s नणेन दाखलान साहरे ईसु सीकाड़े \r (मत्‌‌ती 5:13; मरकुस 9:50) \p \v 34 नण वारु चीज छे, बाकुन कदी च आपसोत मुळो हय जाय, ती च काहने चीजे पछो खारो हवसे? \v 35 च नण नी ते खेतेम काम आवे, ने नी चो खुदेन काम आवे; तीना नण काजे माणसे बाहर धुळाम ली जाय्‌न नाखसे। तेरे धड़े सामळन्‌या कान्‌टा हय, ती चे सामळी लेय। \c 15 \s खुवायला गाडरान दाखलान साहरे ईसु माणसेक सीकाड़े \r (मत्‌‌ती 18:12-14) \p \v 1 एक दाहड़ु ईसु माणसेक सीकाड़ने बाजी रवलु, सामळन्‌या मां बेसका फाळु उकाळन्‌या हकदार्‌या ने पापी माणसे बी हतला, चे यहुदी धरमेन कायदाक नी पाळतेला। \v 2 ने यहुदी धरमेन फरीसी माणसे ने यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़न्‌या वात करता जाय्‌न कह्‌वणे बाजी गुया, “जु माणुस ते पापी साते बसीन मजा करे ने तींद्‌रे साते रुटा बी खाय।” \v 3 तत्‌यार ईसु तीनुक एक दाखलु कय्‌न सामळायु, \p \v 4 मान लेवु तुंद्‌रे मायन कुय धड़े सोव गाडरा हय, ने तीनु मायन एक खुवाय जाय। ती चु काय करसे? चु दीसरा एक कम सोव गाडराक बयड़ा मां रहणी देसे, ने तीना खुवायला गाडरा काजे तत्‌यार लग हेरसे, जत्‌यार लग च जड़ी नी जाय।\x + \xo 15:4 \xo*\xt यहेजकेल 34:11,12,16\xt*\x* \v 5 ने जत्‌यार च जड़ जाय, ती चु तीनाक खांदा पर बठाड़ीन घर ली आवसे। \v 6 ने घर आवीन आपसा दुस्‌तीदार्‌या ने पुठ्‌ये वाळा काजे पंगत मां बुलावसे ने खावाड़से ने चु तीनाक कवसे, मेसेक खुवायलो गाडरो जड़ गुयो। अतराम मारे साते भेसकायन खुस हय जावु। \v 7 मे तुहुंक कहो की, “ईनी रीते भगवान तीना पापीन करता बेसकु खुस हवसे, जु पाप करनु छुड़ देय ने भगवानेन मरजीन अनसारे काम करने बाजी जाय। बाकुन तीनु एक कम सोव धरमी माणसेन करता अतरो जबर खुस नी हवे, चे ज वीच्‌यारे की हामु धरमी छे, ने हामुक पापेम सी मन फेरवीन भगवान भीणी वळनु जरुड़ी नी हय।” \s खुवायला सीक्‌कान दाखलान साहरे ईसु माणसेक सीकाड़े \p \v 8 ईसु एक दीसरु दाखलु सामळायु, मान लेवु काहनी बायर धड़े चांदीन दस सीक्‌का हय ने तींद्‌रे मायन एक खुवाय जाय ती। ची काय करसे? ची दिवु धपाड़से ने खुवायला सीक्‌का काजे हेरने करीन आखो घर बाहरसे। ची आखे जागे धीरी रवीन हेरसे। जत्‌यार लग चु सीक्‌कु नी जड़े तत्‌यार लग हेरसे। \v 9 जड़ जासे ती ची आपसा दुस्‌तीदार्‌याक ने घर धड़े वाळाक बुलावसे ने तीनुक कवसे, मे बेसकी खुस छे, काहाकी मेसेक खुवायलु रुप्‌यु जड़ गुयु। \v 10 मे तुहुंक कहो ईनी रीते जत्‌यार एक पापी पाप करनु छुड़ देय, ने भगवानेन मरजीन अनसारे काम करने बाजी जाय ती भगवान आपसा सरग वाळा काहवाळ्‌या भेळ खुस हये। \s उजाड़्‌या पुर्‌यान दाखलान साहरे ईसु माणसेक सीकाड़े \p \v 11 अळी ईसु एक दीसरु दाखलु सामळायु, काहनाक एक माणसेन दुय पुर्‌या हतला। \v 12 एक दाहड़ु नानलु पुर्‌यु हेरा बास सी आवीन कह्‌यु, ए बास! माल धनेन जु मारु वाटु छे, चु मेसेक आप दे। अतराम तेरु बास दुय पुर्‌याम तींद्‌रु वाटु पाड़ देदु। \v 13 थुड़ाक दाहड़ा हय गुया ने अळी नानलु पुर्‌यु आपसा आखा धनेन हीस्‌सु वेच देदु, ने पयस्‌या भेळा करीन काहनाक दीसरा देसेम लांबेत जाती र्‌यु, ने चां चु आपसा आखा पयस्‌या गलत काम मां उजाड़ देदु।\x + \xo 15:13 \xo*\xt नीतीवचन 29:3\xt*\x* \v 14 जत्‌यार चु आखो काय उजाड़ देदु, ती तीना देसेम बेसकु काळ पड़्‌यु, ने चु भुकलु घाबराय गुयु; काहाकी तेरे धड़े पयस्‌या नी हतला। \v 15 हेरे सी चु तीना देसेम एक अमीर माणसेन चां काम करने गुयु। चु तीनाक आपसा खेते मां सुहर्‌या चारने करीन मकली देदु। \v 16 चु अतरु भुकलु घाबराय गुयु, की ज खळ सुहर्‌या खात्‌ला, च खळ खाणे हींडतेलु, बाकुन चु खळ बी तीनाक खाणे करीन नी आपतेला। \v 17 आकरी मां, चु वीच्‌यार कर्‌यु की मे कतरु गांडु छे। चु आपसाक कह्‌यु, मारा बासेन घर मां आखा दाहड़क्‌या काजे पेट भरीन रुटा जड़े, ने मे जां भुकलु मर र्‌यु। \v 18 मे मारा बासेन्‌चां पछु जायस ने तीनाक कवीस, “बास मे तारा वीरुद मां ने भगवानेन वीरुद मां पाप करलु छे।\x + \xo 15:18 \xo*\xt भजन सहीता 51:7\xt*\x* \v 19 मे तारु पुर्‌यु कवायणेन हकदार्‌यु, नी हय। बाकुन मेसेक तारा एक दाहड़क्‌यान तसु मेसेक राख ले।” \v 20 ती चु असु वीच्‌यार करीन आपसा बासेन घर भीणी चाल पड़्‌यु। हय चु आपसा बासेन घर सी छेटेस हतलु, की तेरु बास तीनाक देख लेदु, \p ने चु गीण-दया सी भराय गुयु। ने आपसा पुर्‌या काजे भेळु हवणे करीन चु दवड़ीन गुयु ने तीनाक गळे लागाड़्‌यु, ने तीनाक बेसकु गुळा देदु। \v 21 ती पुर्‌यु तीनाक कह्‌यु, बास! मे सरग वाळा भगवानेन वीरुद मां ने तारे वीरुद मां पाप करलु छे। मे तारु पुर्‌यु कवायणेन हकदार्‌यु नी हय। \v 22 बाकुन बास आपसा पावर्‌याक बुलायु, ने तीनुक कह्‌यु, उतवाळास जाय्‌न आखाम सी वारु पुथल्‌या लाय्‌न ईना मारा पुर्‌याक पेहरावु, एक मुंदी हातेन आंगळी मां पेहरावु ने पाये मां खासड़ा पेहरावु। \v 23 ने अळी आपणु आखाम वारलु केवड़ु लाय्‌न मारु। ने एक मट्‌ली पंगत देसु, ने खुसी मनावसु। \v 24 काहाकी मारु जु पुर्‌यु मर गुयलु, बाकुन हय जीवतु हय गुयु। चु खुवाय गुयलु, बाकुन हय जड़ गुयु। ती अळी खुसीन पाल्‌टी सुरु हय गुय। \p \v 25 तीनी टेमे तेरु मट्‌लु पुर्‌यु खेतेम हतलु। ने जत्‌यार चु मट्‌लु भायस खेतेम सी घर आवीन घर धड़े आयु, ती चु वाजा-गाजा सामळीन ने माणसे काजे नाचतेला देखीन चकराय गुयु। \v 26 ने चु एक पावर्‌याक बुलायु, ने तीनाक पुछ्‌यु की ज काय हय र्‌यो। \v 27 चु पावर्‌यु जपाप आप्‌यु, तारु नानलु भायस वारु पछु घर आवती र्‌यु, करीन तारु बास हामुक आखाम मट्‌लु केवड़ु मांगाड़ीन माराल्‌लु छे। \v 28 जी वात सामळीन चु मट्‌लु भायस बेसकु रीसवाय गुयु, ने घर मां लग नी गुयु; बाकुन तेरु बास बाहर आयु ने तीनाक घर मां ली जाणे करीन आयु ने मनावणे बाजी गुयु। \v 29 बाकुन चु आपसा बासेक कह्‌यु, देख, मे अतरा साल लग तारी सेवा करतु आय र्‌यु, ने कदी तारी वात नी टाळ्‌यु। बाकुन तु मेसेक मारा दुस्‌तीदार्‌या पुठ्‌ये मारीन खाणे ने खुसी मनावणे करीन तु मेसेक एक बुकड़ो लग नी आप्‌यु। \v 30 बाकुन तारु जु नानलु पुर्‌यु घर छुड़ीन जाती रवलु, ने तारा आखा पयस्‌या रंडीन्‌चां जाय्‌न उजाड़ देदु, ने हय चु पछु घर आयु, ती तु तेरे धड़े आखाम मट्‌लु केवड़ु मांगाड़ीन मार्‌यु! \v 31 मटला पुर्‌यान वात सामळीन तेरु बास तीनाक कह्‌यु, मारा बेटा, तु जां जलम सी मारे पुठ्‌ये रवे। ने मारो आखो तत्‌रो तारोत छे। \v 32 बाकुन हय खुस हवणु चाहजे, ने पंगत मां बसीन खाणान मजा लेणु चाहजे काहाकी तारु भायस मर गुयलु, “बाकुन हय जीवतु हय गुयु। चु खुवाय गुयलु बाकुन हय जड़ गुयु।” \c 16 \s ईसु पयस्‌यान हीसाब राखण्‌यान दाखलान साहरे सीकाड़े \p \v 1 ईसु हेरा चेला सी बी कह्‌यु, “काहनाक अमीर अदमीन एक पयस्‌यान हीसाब राखण्‌यु पावर्‌यु हतलु। माणसे तीना अमीर माणसेन्‌चां जाय्‌न तीना पयस्‌यान हीसाब राखण्‌या पावर्‌या पर जु गुनु लागाड़्‌या की जु पावर तारो धन उजाड़ने बाजी र्‌यु।” \v 2 अतराम चु अमीर माणुस तीना पयस्‌यान हीसाब राखण्‌या पावर्‌या काजे बुलायन कह्‌यु, ज मे तारा बारामां काय सामळने बाजी रयु। तारा पयस्‌यान हीसाब-किताप देखाड़, काहाकी तु हय सी पयस्‌यान हीसाब करनेन पावराय सी छेटे हय जां। \v 3 ती चु पयस्‌यान हीसाब-किताप करन्‌यु मने-मन ज वीच्‌यारतु जाय्‌न कह्‌यु, मे हय काय करो? मारु मालीक मेसेक ईनी पावराय सी छेटु करने बाजी रयु। ती हय काय करो, काहाकी धुळु खुदणेन ताकत ते मारेम नी हय; ने माणसे धड़े पयस्‌या ने दाणा मांगणे मां मेसेक सरम आवे। \v 4 जत्‌यार मे पयस्‌यान हीसाबेन पावराय सी छेटे हय जायस, ती माणसे मेसेक आपसे घर मारु आव-भाव करीन आसरु देणु चाहजे। करीन मेसेक काय करनु चाहजे, हव हय, मेसेक समज मां आयो की मेसेक काय करनु चाहजे, \v 5 असु वीच्‌यार करीन चु आपसा मालीकेन करजा वाळा माणसेक एक-एक करीन बुलायु। ने पेहला माणसे काजे पुछ्‌यु, तारे पर मारा मालीकेन कतरु करजु छे। \v 6 चु करजा वाळु माणुस कह्‌यु, सोव मण तेल। तत्‌यार पयस्‌यान हीसाब करन्‌यु पावर्‌यु कह्‌यु, तारा खातान चापड़ु हातेम ले, ने बसीन उतवाळुस पचास मण लिख दे। \v 7 अळी चु दीसराक पुछ्‌यु, तारे पर मारा मालीकेन कतरु करजु छे? चु करजा वाळु माणुस कह्‌यु, सोव कुंटल गहुं। तत्‌यार पयस्‌यान हीसाब करन्‌यु पावर्‌यु कह्‌यु, तारा खातान चापड़ु हातेम लीन, ने बसीन उतवाळुस आस्‌सी कुंटल लिख दे। \v 8 मालीक तीना पापी पयस्‌यान हीसाब करन्‌या पावर्‌या काजे बेसकु वारु कह्‌यु काहाकी चु बेसकु चतराये काम कर्‌यु; काहाकी ईनी कळीन माणसेन अवल्‌यात आपसा लेण-देण मां वीजाळान अवल्‌यात सी वदु हुस्‌यार छे। \p \v 9 तेरेमां मे तुहुंक कह्‌वो ईनी कळीन धन साहरे आपसा वाटे दुस्‌तीदार्‌या बणाय लेवु, तेरेसी पापेन धन सर जासे, ती चे आवणेवाळी जलमेन रहणेन जागे तुंद्‌रो आव-भाव करसे। \v 10 “जु नानली सी बी नानली वातेम ईमान राखे, चु मट्‌ली वातेम बी ईमानदार छे, ने जु नानली सी बी नानली वातेम लुच्‌चु छे, चु मट्‌ली वातेम बी लुच्‌चु छे। \v 11 कदी तुहुं ईनी कळीन धन मां बी भुरसा लायक नी बण्‌या, ती तुंद्‌रे पर भुरसु करीन, तुहुंक छाचलो धन कुण आपसे? \v 12 ने कदी तुहुं पराया धन-दोवलत मां ईमान नी राख्‌या, ती तुहुंक, तुंद्‌रोत धन दोवलत कुण आपसे? \p \v 13 “कुय बी पावर्‌या दुय मालीकेन चाकरी नी कराये; काहाकी चु एक मालीक सी कुहराय ने दीसरा मालीक सी परम सी रवे। नीते एक मालीक साते हेळी-मेळीन रवसे ने दीसरा मालीक काजे भुंडोत जाणसे। तुहुंक भगवानेन ने धन-दोवलतेन दुयुन चाकरी नी कराये।” \s फरीसी माणसेन हाय \r (मत्‌‌ती 11:12,13; 5:31,32; मरकुस 10:11,12) \p \v 14 फरीसी माणसे, पयस्‌यान हायाळ्‌ळा हतला, अळी चे जी वात सामळीन माणसे अगळ ईसुन हासी उडाड़तेला। \v 15 ईसु तीनु फरीसी माणसे काजे कह्‌यु, “तुहुं माणसे अगळ ते धरमी हवणेन ढंग करु बाकुन भगवान ते तुंद्‌रा हीया मन काजे जाणे।” काहाकी जी वात माणसेन नींगा मां बेसकी वारु छे, ची वात भगवानेन नींगा मां भुंडीत आवे असी छे। \p \v 16 “भगवानेन कायदान सास्‌तुर ने भगवानेन अघली वात बताड़ने वाळा युहन्‌नान टेम लग हतला, पेहले सीत भगवानेन राज मां भरायणे करीन खुस-खबरेन नेवतो आखाक बेसको जड़ रह्‌यो। ने माणसे ईना राजेन बेसका उतवाळास भरायणे बाजी रया।” \v 17 “सरग ने धरती टळनु ते नक्‌खी छे, बाकुन नेम कायदान एक बी आकड़ान नानोस टीपको पुरो हये पाखुर नी टळे।” \p \v 18 ईसु अगु कवतु गुयु, “जु कुय आपसी घरवाळीक छुड़ीन, काहनीक दीसरी बायरी साते ईयाव करे, चु छीनाळो करे; ने जु कुय तीनी छुल्‌ली बायरी साते ईयाव करे, चु बी छीनाळो करे।” \s अमीर माणसेन ने गरीब लाजरेन दाखलु \p \v 19 ईसु एक दाखलु अळी कह्‌यु “एक बेसकु लकपती माणुस हतलु, चु बेसका महंगा जामण्‌या पुथल्‌या ने चमकण्‌या पुथल्‌या पेहरतेलु, ने दाहड़ीन वारु सुक मां रवीन मजा करतेलु। \v 20 तीना लकपतीन बारना पर लाजर नावेन एक गरीब माणुस पड़ रवलु, तेरे आखे डील मां फुड़ा नीकळी रवला। तीनाक चे काहनाक चां नाख दीन जात रह्‌लो \v 21 ने चु गरीब माणुस, आपसो पेट भरने करीन, लकपती माणसेन इस्‌टाळो खाणेन हेर करतेलु; बाकुन च बी तीनाक नी जड़तेलो, ने कुतरा लग आवीन तेरा डील पर फुड़ा काजे चाटतेला। \v 22 ने अळी एक दाहड़ु चु गरीब लाजर मर गुयु, ने सरग वाळा काहवाळ्‌या तीना लाजरेन जीव काजे सरगेम लीजाय्‌न अब्‌राहमेन खुळाम बठाड़ देदा। ने अळी एक दाहड़ु चु अमीर माणुस बी मर गुयु, ने तीनाक गाड़ी देदा। \v 23 ने चु नरक मां बेसकु वेला करतु जाय्‌न उपर देख्‌यु, बेसके लांबे रय्‌न अब्‌राहमेन खुळा मां लाजर काजे देख्‌यु \v 24 चु अमीर माणुस आयड़ीन कह्‌यु, ‘बास अब्‌राहम! मारे पर दया कर, ने लाजर काजे मारेन्‌चां मकली दे, हेरेन करीन चु आपसी आंगळीन छेंडु पाणी मां भीजवीन मारी जीप काजे सेळवी देय, काहाकी मे ईनी आंच मां बेसकु वेला कर र्‌यु!’ \v 25 अब्‌राहम तीना लकपती माणुस काजे कह्‌यु, बेटा, तु धरती पर वारु जीवन काजे हेर कर की तुसेक धरती पर वारु जीवाय मां सुकुन-सुक जड़लु, ने लाजर काजे दुखुत-दुख जड़लो; हय हीनाक जां सुक ने सांती जड़ रय, ने तीनेत हीसाबे तुसेक वेला करनु पड़ रयो। \v 26 ने ईनी वातेक छुड़ीन जी वात बी छे की हामरे ने तारे ईचमां एक बेसकी मटी खुय छे; अतराम कदी कुय तारेन चां जाणे बी हींडे, तेबी चु नी जाय सके; ने कदी कुय हया सी ईनी धड़े आवणे बी हींडे, तेबी हया सी तीनाक ईनी धड़े नी आवाये। \v 27 चु लकपती माणुस अब्‌राहम काजे कह्‌यु, ए अब्‌राहम बास! मे तारे धड़े वीन्‌ती करो की तु लाजर काजे मारा बासेन घर मकली दे। \v 28 काहाकी मारा पांच भायस छे, ने लाजर मार घर जाय्‌न जां आखो जो हयो तीनी वातेन गवा देसे, ने तीनुक जी वाते कहीन चेताय देसे। नी ते कांखुर मायन तींद्‌रे धड़े बी असोत असो ने चे बी ईना वेळान जागा मां आवती रवे। \v 29 अब्‌राहम तीना लकपती माणुस काजे कह्‌यु, मुसान ने भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळान किताप तींद्‌रे धड़े छे, तीनुक तींद्‌री सामळनु चाहजे। \v 30 चु लकपती माणुस अब्‌राहम काजे कह्‌यु, ‘ए बास अब्‌राहम; चे तींद्‌री वात काजे सामळे; बाकुन कदी मरला माणसे मायन कुय तींद्‌रेन्‌चां जाय, ती चे पापे भीणी सी मन फेरवीन भगवान भीणी आवसे।’ \v 31 बाकुन अब्‌राहम तीना लकपती माणसेक कह्‌यु, जत्‌यार चे मुसान ने भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळान लिखली वात नी सामळता, ती कदी मरला मायन कुय बी जीवतु हय्‌न तींद्‌रेन चां जाय्‌न कवसे तेबी चे तेरी नी माने।” \c 17 \s जु दीसराक पटाड़ीन पाप कराड़े तीनुक बेसकु मटु डंड जड़से \r (मत्‌‌ती 18:6; 7; 21; 22; मरकुस 9:42) \p \v 1 एक दाहड़ु ईसु आपसा चेलाक कह्‌यु, “पाप कराड़नेन पारख ते जलम आवती रवसे, बाकुन तीना माणसे पर गरा आय पड़े, तेरे साहरे पाप करनेन पारख आवे! \v 2 जु कुय ईनु नानला मायन एक काजे बी पटाड़ीन पाप करनेन पारख मां पड़े तेरे वाटे ते ज्‌य वारु छे की तेरा गळा मां घट्‌टीन पुड़ गळा मां बांदीन तीनाक दर्‌या मां नाख देणु चाहे। \v 3 ईनी वातेम तुहुं चेतीन रवु, \p “कदी तुंद्‌रु भाय काहनु बी गुनु करे, ती तीनाक असु गुनु नी करनु करीन समजाड़ देवु, ने कदी चु गुना सी भगवान भीणी वळे, ती तीनाक माफी आप देवु। \v 4 कदी चु एक दाहड़ाम सात कावा तुंद्‌रे वीरुद गुनु करे, ने चु सात कावा आवीन तुसेक कवे भाय मे तारे वीरुद मां गुनु करलु छे मेसेक माफ कर दे, ती तुहुं माफ करता रवजु।” \s तुंद्‌रु भुरसु कतरु मटु छे \p \v 5 ने ईसुन नेवताळा मालीक ईसुक कह्‌या, “तु हामरा भुरसा काजे बड़ाव।” \p \v 6 मालीक ईसु तीनुक कह्‌यु, “कदी तुंद्‌रु भुरसु रायन दाणा बराबर बी हवतु, तत्‌यार तुहुं ईना सहतुतेन झाड़काक कवता, की ‘उखळीन दर्‌या मां चुपाय जां रव!’ ती चो तुंद्‌री वात मान लेतु। \s वारु पावर्‌यु बणु \p \v 7 “तुंद्‌रे मायन असु कुण छे, तेरु पावर्‌यु हळ जुपतु हय, नीते गाडरा चारतु हय, ने जत्‌यार खेतेम सी पछु आवे, ती चु तीनाक कवे की आव, उतवाळुस खाणो-खाणे बस जां? \v 8 ने तीनाक ज कवणे रहणीदीन ज कवे, ‘मारे वाटे खाणो रांद; ने जत्‌यार लग मे खाय नी लम तत्‌यार लग कमर बांदीन मेसेक खाणो आपतु रव। अळी तेरे पछेन तु बी खाय पीय लेजी।’ \v 9 जाराक वीच्‌यार करु! मारु पावर्‌यु मारु हुकुम मानीन मारी बेसकी चाकरी कर्‌यु करीन मालीक तीनाक ‘तु बेसकु वारु कर्‌यु’ कवसे काय? नी कवे। \v 10 तुहुं बी ईना पावर्‌यान तसात छे, अतरे आखा हुकुम पाळीन अळी तुहुंक कवणु चाहे, ‘हामु पावर्‌या अतरात छे; ज काम कर्‌या भाग हतलो, च काम अतरोत हामु करला छे।’” \s ईसु दस कुड़ायलाक वारु करे \p \v 11 ने एक कावा जत्‌यार ईसु यरुसलेम जाणे बाजी रवलु ती चु गलील सामर्‌या जीलान काकड़ पर मायन गुयु। \v 12 काहनाक एक गांव मां भरायु ती तीनाक दस कुड़ायला माणसे भेळा हया।\x + \xo 17:12 \xo*\xt लेवयवेवस्‌था 13:46\xt*\x* \v 13 ने चे कुड़ायला छेटेस उबा रय्‌न जुर सी आयड़ीन कह्‌या, “ए मालीक! ईसु! हामरे पर दया कर।” \p \v 14 ने ईसु तीनुक देखीन कह्‌यु, “जावु ने आपसा काजे भगवानेन पुजारा धड़े वारु देखाड़ लेवु, ने चे कुड़ायला माणसे पुजारा धड़े जाणे बाजी रवला।” \p ने जातेत-जाते वाटे वारु हय्‌न चुखा हय गुया।\x + \xo 17:14 \xo*\xt लेवयवेवस्‌था 14:2,3\xt*\x* \v 15 तत्‌यार तींद्‌रेम सी एक अदमी देख्‌यु की मे वारु हय गुयु, ती चु तत्‌यार भगवानेन बेसकु वारु बड़ाय करतु जाय्‌न ईसु भीणी पछु आयु। \v 16 ने चु मांड्‌या वळीन ईसुन पायेम हीट पड़्‌यु ने भगवान काजे बेसकु वारु कवणे बाजी गुयु। चु माणुस यहुदी जातीन नी हतलु, बाकुन सामरी जीलान एक नी-यहुदी माणुस हतलु। बाकुन दीसरा नव जणा ईसु भीणी नी आया। \v 17 ती ईसु तीना माणसेक कह्‌यु, “दस माणसे वारु हवला छे! ती दीसरा नव कां छे? \v 18 ईना दीसरे देस वाळा काजे छुड़ीन दीसरा भगवानेन बड़ाय करने ने भगवान काजे ‘बेसकु वारु’ कवणे दीसरा काहा नी आया?” \v 19 अळतेन ईसु तीना अदमीक कह्‌यु, “उठ ने तारे घर जाती रव। तु मार पर भुरसु कर्‌यु करीन भगवान तुसेक वारु करलु छे।” \s भगवानेन राज तुंद्‌रे ईचमां छे \r (मत्‌‌ती 24:23-28,37-41) \p \v 20 जत्‌यार फरीसी माणसे ईसुक पुछ्‌या की भगवानेन राज की आवसे, तत्‌यार ईसु तीनुक कह्‌यु, “भगवानेन राज उजेंतो नी आवे। \v 21 अळी माणसे ज नी कवे, ‘देखु, जां छे’ नी ते, ‘पलो वां छे!’ भगवानेन राज ते तुंद्‌रे ईचमां छे।” \p \v 22 ईसु आपसा चेला काजे कह्‌यु, “असी टेम बी आवसे, जत्‌यार तुहुं माणसेन पुर्‌यान दाहड़ा मायन एक दाहड़ा काजे देखणेन हेर करसु, बाकुन चु दाहड़ु तुहुंक नी देखणे जड़े।” \v 23 माणसे तुहुंक कवसे, देखु चु जां छे! नी ते, देख, चु वां छे! ती तुहुं तींखुर जाती घुण रवु ने नी तींद्‌रे पछळ जाजु। \v 24 काहाकी जसी वीजळी सरगेन एक धड़े सी दीसरे धड़े लग बी भबळीन देखाय देय, तसुत माणसेन पुर्‌यु आवसे तीने दाहड़े देखाय देसे। \v 25 बाकुन हय पेहले तीनाक बेसकु दुख हाकलनु पड़से ने ईनी पीड़ीन माणसे तेरु नीकारु करसे। \v 26 “जसों नुहुन दाहड़ाम हवलो, तसोत माणसेन पुर्‌यान दाहड़ा मां बी हवसे।\x + \xo 17:26 \xo*\xt उबजाणनी किताप 6:5-12; ईब्‌रानी 4:7\xt*\x* \v 27 तीने दाहड़े लग नुह मटला ढंड्‌या मां नी भरायु, ती लग माणसे खाता-पीता रया, ने ईयाव करता रया। ने उचकाणुन ढंड्‌यो-पाणीम आयु ने चु आखाक डुबाड़ीन मार नाख्‌यु। \v 28 असो लुतेन दाहड़ा मां बी हवलो। माणसे खाता-पीता रया, लेणु-देणु करता रया, झाड़का चुपता रया, ने घर बणावता रया; \v 29 बाकुन तीने दाहड़े लुत सदोम सहरेम सी नीकळी गुयु, तीनेत दाहड़े भगवान सरगे सी आकठो ने गंधक पाणीन तसों सरगे सी पड़्‌यो, ने आखा मरीन सर गुया।\x + \xo 17:29 \xo*\xt उबजाणनी किताप 19:24\xt*\x* \v 30 जत्‌यार माणसेन पुर्‌यान आवणु रवसे तीने दाहड़े बी असोत हवसे। \p \v 31 “तीने दाहड़े जु घर पर हय, चु समान लेणे करीन नेचु उतरीन घरमां घुण भराये ने जु खेतेम हय, चु बी पछु घर नी आवणु चाहजे। \v 32 तुहुं लुतेन घरवाळीक हेर करु की तेरे साते काय हयो।\x + \xo 17:32 \xo*\xt उबजाणनी किताप 19:26; 19:17\xt*\x* \v 33 जु आपसान जीवन बचाड़ने हींड्‌से चु तीनी जीवाय काजे खुय देसे, ने जु कुय आपसान जीवाय काजे खुय देसे, चु तीनी जीवाय काजे बचाड़ लेसे। \v 34 मे तुहुं काजे ज कह्‌वो, तीनी राते दुय जणा, एक खाट्‌ली पर सुय रया हसे, एक काजे ईछलीन जाती रवसे, ने दीसराक छुड़ देसे। \v 35 दुय बायरा एक साते घट्‌टी बसीन दळती हय ती तीनु मायन एक काजे ईछलीन ली जाती रवसे, ने दीसरीक छुड़दीन जाती रवसे।” \v 36 दुय माणसे खेते मां हसे, “एक काजे ईछलीन जाती रवसे; ने दीसराक छुड़दीन जाती रवसे।” \p \v 37 जी आखी वात सामळीन ईसुन चेला ईसुक पुछ्‌या, “मालीक! ज कां हवसे?” ईसु तीनुक कह्‌यु, “जां धड़ रवे, चांहान मटला घुवड़ा बी भेळा हवसे।”\x + \xo 17:37 \xo*\xt अय्‌युब 39:30\xt*\x* \c 18 \s नीयाव करन्‌यु ने रांडायली बायरीन दाखलु \p \v 1 दाहड़ीन अळी-अळीन दुवा करनु चाहजे, ने हिम्‌मत नी छुड़नु चाहजे, ज सीकाड़ने करीन, ईसु हेरा चेलाक एक दाखलु सामळायु। \v 2 “काहनाक सहर मां एक नीयाव करन्‌यु हतलु, चु, नी ते भगवान सी बीहतेलु, ने नी ते कुय माणसेन परवाय करतेलु। \v 3 तीनात सहर मां एक रांडायली बायर बी हतली। ची तीना नीयाव करने वाळान चां आवीन असी कह्‌या करतेली, ‘नीयाव करीन मेसेक गुनु लागाड़न्‌या सी बचाड़ ने मेसेक नीयाव आपाड़!’ \v 4 चु बेसका दाहड़ा लग नीकारु करतु रयु, अळतेन चु आपसा मनेम कह्‌यु, मे नी ते भगवानेक बीहयो ने नी काहनाकेन परवाय करो, \v 5 बाकुन जी रांडायली बायर अळी-अळीन आवे, ने मेसेक परेसान करे, हेरेसी मे हेरु नीयाव करीस, तत्‌यार हयी, पछी अळी-अळीन नी आवे!” \p \v 6 मालीक ईसु अळी असु कह्‌यु, “सामळ्‌या की जु नी-धरमी नीयाव करन्‌यु काय कह्‌यु? \v 7 तेरेमां भगवान आपसा नेवाड़ला माणसे धड़े नीयाव करने मां वार लागाड़से काय? जे रात दाहड़ु आयड़ी-आयड़ीन तेरे धड़े दुवा कर्‌या करे? \v 8 मे तुहुंक कह्‌वो; चु उतवाळुस तींद्‌रे वाटे नीयाव करसे। तेबी जत्‌यार माणसेन पुर्‌यु आवसे, ती चु धरती पर माणसे मां भुरसु कर रवलु देखसे काय?” \s फरीसी माणसे ने फाळु उकाळन्‌या माणसेन दाखलु \p \v 9 ने ईसु तीनुक बी कह्‌यु, जे माणसे आपसा पर भुरसु करतेला की हामु बेसका धरमी छे, ने हय हामरेन तसा कुय धरमी माणसे नी हय। करीन चे दीसराक काय नी समजतेला। तीनु माणसेक ईसु जु दाखलु सामळायु। \v 10 दुय माणसे वीन्‌ती करने करीन यरुसलेम मंदीर मां गुया। तींद्‌रे मायन एक जणु फरीसी माणुस हतलु, ने दीसरु फाळु उकाळन्‌यु हतलु। \v 11 जु फरीसी माणुस एक धड़े उबु हय्‌न आपसा मन मां असी दुवा करने बाजी गुयु, ए भगवान, मे तुसेक बेसकु वारु कह्‌वो, काहाकी मे दीसरान तसु दीसरा धड़े हापकीन खाण्‌यु, ने लुच्‌चु ने दीसरान बायर साते छीनाळो करन्‌यु नी हय। दीसरा माणसे असा छे; बाकुन मे नी हय। ने ईना फाळु लेणे वाळान तसु बी नी हय। \v 12 मे हाप्‌ता मां दुय कावा उपास करो, ने ज काय बी मे कमायो, तेरु दसवु वाटु तुसेक आपु। \v 13 बाकुन फाळु लेणे वाळु छेटेत उबु हय रयु, ने सरगे भीणी देख्‌यु लग नी, बाकुन चु दुख मां आपसी छाती ठुकी-ठुकीन कह्‌यु, “ए भगवान, मे पापी छे। तु मार पर दया कर।”\x + \xo 18:13 \xo*\xt भजन सहीता 51:1\xt*\x* \v 14 ईसु असु कय्‌न दाखलु सार देदु, “मे तुहुंक जो कह्‌वो, की भगवान फरीसी माणसेन दुवा सामळी लेदु, ने तेरे पर गीण-दया करीन धरमी बणायु। ने चु हीनी रीते आपसान घर पछु गुयु जु कुय खुद काजे मटु समजे, भगवान तीनाक नानु कर देसे। बाकुन जु कुय खुद काजे नानु समजे तीनाक मटु कर देसे।” \s ईसु पुर्‌या-पारी काजे बरकत आपे \r (मत्‌‌ती 19:13-15; मरकुस 10:13-16) \p \v 15 एक दाहड़ु माणसे नानला पुर्‌या पर ईसुन हात मेकाड़ने करीन ईसुन्‌चां लाया। चेला ज आखो देखीन माणसेक झीचकार्‌या। \v 16 बाकुन ईसु पुर्‌या काजे आपसे धड़े बुलायु ने चेला काजे कह्‌यु, “ईनु नानला पुर्‌या काजे मारेन्‌चां आवणे देवु, हीनुक मां रुकु; काहाकी भगवानेन राज हीनु पुर्‌यान तसलु छे। \v 17 मे तुहुंक छाचलीन कव की जु कुय ईनु नानला-पुर्‌यान तसा भगवानेन राज नी हुकारे, चु भगवानेन राज मां कदी नी भराय सके।” \s लकपती माणुस ईसुन्‌चां आय्‌न अमर जीवाय्‌न वात पुछे \r (मत्‌‌ती 19:16-30; मरकुस 10:17-34) \p \v 18 ने यहुदी माणसेन एक मुख्‌यु ईसु काजे ज पुछ्‌यु, “ए वारला मास्‌तर! अमर जीवन हात करने करीन मेसेक काय करनु पड़से?” \p \v 19 ईसु तीना मुख्‌या काजे कह्‌यु, “तु मेसेक वारलु काहा कवे?” कुय वारलु नी हय। बाकुन भगवान अतरुत वारलु छे। \v 20 तु कायदान हुकुम काजे ते जाणतु हसे, की छीनाळु नी करनु, खुन नी करनु, चुरी नी करनु, झुटी गवाय नी देणु, आपणा माय-बासेन ईज्‌जत करनु। \p \v 21 चु यहुदी मुख्‌यु जपाप आप्‌यु, “ईनु आखा नेमेन पाळण ते मे बी पुर्‌या बुदीम सीत करतु आय रयु।” \p \v 22 जो सामळीन ईसु तीनाक कह्‌यु की, “हय तारेम एक वातेन कसर छे। आपणो जो काय छे च आखो वेचीन गरीब माणसे काजे वाट दे, ने तुसेक सरगे मां धन जड़से। ने तु आवीन मारे पुठ्‌ये चाल पड़।” \v 23 चु मुख्‌यु ज सामळीन बेसकु नराज हय गुयु, काहाकी चु बेसकु लकपती हतलु। \p \v 24 ईसु ज देखीन मुख्‌या काजे कह्‌यु, लकपती माणसे काजे भगवानेन राज मां भरायणु बेसको काठो छे। \v 25 सुईन नाचका मायन उटड़ाक नीकाळनु सरल छे, बाकुन लकपती माणसेक भगवानेन राज मां भरायणु बेसको काठो छे। \p \v 26 बाकुन अतरा मां सामळने वाळा दीसरा माणसे कह्‌या, “असी वात छे, ती कुणीन छुटकारु हवसे?” \v 27 ती ईसु कह्‌यु, “हय माणसे सी नी हय सके च भगवान सी हय सके।” \p \v 28 ती पतरस ईसु काजे कह्‌यु, “देख, हामु हामरा आखा घर बार काजे बी छुड़ीन तार पछळ चालने बाजी गुयला छे।” \p \v 29 ईसु तीनुक कह्‌यु, “मे तुहुंक छाचलीन कव की असु कुय बी नी हय, चु भगवानेन राज वाटे घर-बार ने आपसी घरवाळी, भाय-बहणस्‌या, आयस-बास ने पुर्‌या काजे छुड़ देदु हय।” \v 30 ने तीनाक जां ईनी टेम मां काय नी जड़यो हय; तीनाक जां बी बेसको जड़से ने सरगे मां बी तीनाक अमर जीवाय जड़से। \s ईसु तीसरी कावा हेरो मरनेन बारामां कवे \r (मत्‌‌ती 20:17-19; मरकुस 10:32-34) \p \v 31 एक दाहड़ु ईसु बाहरा काजे दीसरा सी छेटेस ली गुयु ने तीनुक कह्‌यु, “सामळु, आपणु यरुसलेम जाणे बाजी रया। यरुसलेम एक असी जागा छे। आखा मारा बारामां, हय माणसेन पुर्‌यान बारामां भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळा माणसेन साहरे लिखली आखी वात पुरी हवसे। \v 32 मे यहुदी जातीन माणुस बणीन आयु, बाकुन मे तीनु माणसेन हातेम आपाय जायस, जे यहुदी नी हय। चे मारी हासी उड़ावसे, मेसेक वेला पाड़ीन मारी नाव-बद्‌दी करसे, ने तेरे पर थुप्‌से। \v 33 ने चे तीनुक सपाटा दीन ठुकसे, ने तीनुक घायल करीन मार नाख्‌से। बाकुन चु तीसरे दाहड़े पछु जीवतु हय जासे।” \p \v 34 बाकुन ईसुन चेला ईनी वात काजे काय बी नी समज्‌या। ईनु बुलेन मतलब तींद्‌रे वाटे ढाकायलो रयो। तीनुक नी समज मां आयो की ईसु तीनुक काय कवणे बाजी रवलु। \s ईसु आंदळा माणुस काजे वारु करे \r (मत्‌‌ती 20:29-34; मरकुस 10:46-52) \p \v 35 जत्‌यार ईसु यरीहो सहर धड़े आवणे बाजी रवलु, ती एक आंधळु सयड़क धड़े बसीन चां मायन आवणे-जाणे वाळा धड़े भीक मांगणे बाजी रवलु। \v 36 माणसेन टुळा काजे जातला ने पायेन चाल सामळीन चु आंधळु माणसेक पुछणे बाजी गुयु, च आखो काय हवणे बाजी रयो। \p \v 37 माणसे तीना आंदळा काजे बताड़ देदा की, “ईसु नासरी जां मायन जाणे बाजी रयु।” \p \v 38 तत्‌यार आंधळु जु कवतु जाय्‌न जुर सी आयड़्‌यु, “ए ईसु! दावुदेन अवल्‌यात! मारे पर दया कर।” \p \v 39 चे तीना आंदळा अगळ-अगळ जाणे बाजी रवला, चे तीना आंदळा काजे हुगु रय जां करीन झीचकारतेला, बाकुन चु आंधळु अळी बी जुर सी असु आयड़तेलु, “ए दावुदेन अवल्‌यात मारे पर दया कर।” \p \v 40 तत्‌यार ईसु उबु रय्‌न माणसेक हुकुम आप्‌यु की हीनाक मारे धड़े ली आवु ने जत्‌यार चु धड़े आयु ती ईसु तीनाक पुछ्‌यु। \v 41 “तुसेक काय चाहजे? की मे तारे वाटे करो?” \p चु आंधळु कह्‌यु, “ए मालीक मे अळी देखणे हींडो।” \p \v 42 ईसु तीनाक कह्‌यु, “ती तु देखणे लाग, ने जां, तारु भुरसु वारु कर देदलु छे।” \p \v 43 तत्‌यारुत चु देखणे लाग गुय। ने चु भगवानेन गुण गावतु जाय्‌न ईसु पछळ चाल देदु। ने ज देखीन आखा माणसे भगवानेन गुण गाया। \c 19 \s फाळु उकाळन्‌यु जक्‌कय \p \v 1 एक दाहड़ु ईसु यरीहो सहर मायन जाणे बाजी रवलु। \v 2 देखु चां जक्‌कय नावेन एक लकपती माणुस तीना सहर मां रवतेलु। चु फाळु उकाळन्‌यान मुख्‌यु हतलु। \v 3 चु सामळ्‌यु की ईसु चां मायन जाणे बाजी रयु। ईसु कुण छे, चो मालुम करने करीन, जक्‌कय ईसुक देखणे हींडतेलु। बाकुन जक्‌कय नानलु हतलु। \v 4 तत्‌यार चु गड़दी मां अघु दवड़ीन गुयु ने ईसुक देखणे करीन एक गुलरेन झाड़का पर चहड़ी गुयु। काहाकी ईसु तीनीत वाटे सी जाणे वाळु हतलु। \v 5 जत्‌यार ईसु तीना झाड़का तळे आयु, ती चु उपर देख्‌यु, ने तीना जक्‌कय काजे कह्‌यु, “ए जक्‌कय मामार उतरी आव! काहाकी आज मेसेक तारे घर रवणु छे।” \p \v 6 तत्‌यार चु जक्‌कय मामार उतर्‌यु ने खुस हय्‌न ईसुन आव-भाव कर्‌यु, ने हेरे घर ली गुयु। \v 7 ज देखीन आखा यहुदी-माणसे ईसुन वात करीन एक दीसराक कुड़-कुड़ करीन कवणे बाजी गुया, “ईसु ते एक पापीन घर मां मेजवान्‌यु बणीन आय रयु।” \p \v 8 बाकुन जक्‌कय उबु हय्‌न ईसुक कह्‌यु, “मालीक मे मारी आखी चीजेन आदु वाटु ईना गांवेन गरीब काजे आप दीस। कदी मे कुय सी धुकु दीन तेरे धड़े धन लेदु हय, ती मे तीनाक तेरो च्‌यार गुणा पछु वाळ दीस।”\x + \xo 19:8 \xo*\xt नीरगमन 22:1\xt*\x* \p \v 9 तत्‌यार ईसु तीनाक कह्‌यु, “आज ईना घर मां छुटकारु आवलु छे, काहाकी जु बी अब्‌राहमेन एक अवल्‌यात मायन छे। \v 10 काहाकी माणसेन पुर्‌यु खुवायलाक हेरने, ने तीनुक बचावणे करीन आवलु छे।” \s कळदार रुप्‌यान दाखलु \r (मत्‌‌ती 25:14-30) \p \v 11 जत्‌यार माणसे जी वात सामळने बाजी रवला, ती ईसु एक अळी दाखलु सामळायु; काहाकी ईसु यरुसलेमेन गांव धड़े आय रवलु, ने माणसे ज देखीन समजी रवला की भगवानेन राज हय देखाय देणेवाळो छे। \v 12 तेरेमां ईसु कह्‌यु, एक लकपती माणुस राजु बणीन पछु आवणे करीन बेसके लांबे वाळा देसेम जाणेन तीयारी कर्‌यु। \v 13 ने चु लकपती माणुस आपसा दस गुलाम पावर्‌या काजे बुलायु ने तीनुक एक-एक जणाक कळदार रुप्‌या आपीन कह्‌यु, मेसेक पछु आवणे लग तुहुं वेपार करीन लेणु देणु करता रवु। \v 14 बाकुन तेरा गांव मां रवण्‌या तीनाक भुंडात समजाड़तेला, ने चे तेरे पछळ एक काहवाळ्‌यान साहरे तीना काजे कय मकल्‌या की हीयु हामरे पर राज नी करनु चाहे। \p \v 15 तत्‌यार लकपती माणुस लांबे वाळा देसेम सी राजु बणीन पछु आयु ने चु बुलावणे मकल्‌यु ने चु गुलाम पावर्‌या काजे धन आप्‌लु ने ज जाणने हींडतेलु, की एक-एक जणु लेणु-देणु करीन कतरु कमायु ने वेपार कर्‌यु। \v 16 पेहलु पावर्‌यु आवीन कह्‌यु, मालीक! तु मेसेक दस कळदार रुप्‌या आपलु, तीनु दस रुप्‌यान मे अळी दस कळदार रुप्‌या कमायलु छे। \v 17 मालीक तीनाक कह्‌यु, ए वारलु पावर्‌यु तु बेसकु वारु कर्‌यु! तु नानली सी नानली वातेम बी ईमानदार नीकळ्‌यु, हय तुसेक दस सहर पर हक आपो। \v 18 दीसरु पावर्‌यु आवीन कह्‌यु, मालीक! तारा पांच कळदार रुप्‌यान साहरे मे पांच कळदार रुप्‌या अळी कमायलु छे। \v 19 ने मालीक तीनाक बी कह्‌यु, तुसेक बी पांच सहर पर हक आपो। \v 20 हय तीसरु पावर्‌यु आवीन कह्‌यु, मालीक! देख, जु छे तारु कळदार रुप्‌यु, तीनाक मे एक पुथल्‌याम बांदीन मेक देदलु। \v 21 काहाकी मे तुसेक देखीन बीहतेलु, काहाकी तु बेसकु आकरु छे; तु जां नी मेले तीनाक ईछी ली जाय, ने जां तु नी एर्‌यु, तीनाक तु काट लेय। \v 22 चु मालीक तीनाक कह्‌यु, ए वेरी पावर्‌या! मे तुसेक तारात मुंहडा सी तारु नीयाव करीस। तु जाणतेलु की मे आकरु छे। ने जां नी मेलो चो ईछ ली जाम, ने जां नी एरु चो काट लम। \v 23 ती तु मारो धन सवकारेन्‌चां काहा नी मेल्‌यु? ने तत्‌यार मे पछु आवीन तीनु पयस्‌या काजे ईयाज समेत सवकार धड़े सी ली लेतु \v 24 ने मालीक साते उबा हय रवला आखा माणसेक कह्‌यु, ईना पावर्‌या धड़े सी चु कळदार रुप्‌यु, हापकी लेवु, ने जेरे धड़े दस कळदार रुप्‌या छे, तीनात काजे जु कळदार रुप्‌यु बी आप देवु। \v 25 चे उबा हय रवला आखा माणसे मालीक काजे कह्‌या, मालीक! हेरे धड़े ते दस कळदार रुप्‌या छे। \v 26 मालीक जपाप आप्‌यु, तेरे धड़े छे, तीना काजे अळी बी आपसे; बाकुन तेरे धड़े काय नी हय, तेरे धड़े सी, च बी मांग लेसे, ज तेरे धड़े छे। \v 27 बाकुन तीनु मारा वेरी काजे, तीनुक ज्‌य नी चाहतेला की मे तींद्‌रे पर राज करो तीनुक जां मारे अगळ मार नाखु। \s यरुसलेम मां ईसुन भरायणु \r (मत्‌‌ती 21:1-11; मरकुस 11:1-11; युहन्‌ना 12:12-19) \p \v 28 जी वात कयदीन ईसु यरुसलेमेन गांव भीणी तेरा चेला अगळ-अगळ जाणे बाजी गुयु। \v 29 ने ईसु चालतु-चालतु बेतफगे ने बेतन्‌या गांव धड़े वाळा जेतुन नावेन बयड़ा पर पुग्‌यु। तत्‌यार ईसु आपसा दुय चेलाक धड़े बुलायु ने तीनुक ज कय मकल्‌यु। \v 30 “अगळ पला गांव मां जावु। ने जसा तुहुं गांव मां भरायसु, ती तुहुंक एक गदड़ान पीलो बांद रवलो देखसु। तेरे पर कुय बी माणुस कदी नी बठ्‌या। तीनाक छुड़ीन जां ली आवु। \v 31 कदी तुहुंक कुय पुछे की ईनाक काहा छुड़ रया? ती तीनाक कवजु” मालीक काजे ज गदड़ान पीलो चाहजे। \p \v 32 चे दुय चेला तसात कर्‌या जसु तीनुक कवला। जसु ईसु कय देदलु, तसात तीनुक एक गदड़ान पीलो बांद रवलो जड़्‌यो। \v 33 जत्‌यार चे तीनाक छुड़ने बाजी रवला, ती हेरा मालीक तीनुक देख्‌यु ने पुछ्‌यु “तुहुं हामरा पीला काजे काहा छुड़ रया?” \p \v 34 चे कह्‌या “मालीक काजे ज गदड़ो चाहजे।” \v 35 तत्‌यार चे पीलाक ईसु धड़े लाया ने चे पीलान पर पुथल्‌या पांगराय देदा ने तीना पीला पर ईसुक बठाड़ देदा। \v 36 ईसु पीलाक चालाड़ीन सहर भीणी ली गुया, ने माणसे आपसा पुथल्‌या ने चादरा तेरे अगळ वाट पर आथरीन तेरो आव-भाव कर्‌या।\x + \xo 19:36 \xo*\xt 2 राजा 9:13\xt*\x* \fig यरुसलेम मां ईसुन जीत हवी|alt="Jesus’ Triumphant entry to Jerusalem" src="lb00315c.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©" ref="19:36"\fig* \p \v 37 ईसु जेतुन झाड़कान बयड़ान कड़खे यरुसलेम धड़े पुग्‌यु, ती ईसुक मान्‌ने वाळा बेसका माणसे, ईसु आयु करीन खुस हय गुया, ने वारु काम काजे देखीन भगवान काजे बेसकु वारु कह्‌वीन खुस हय्‌न तेरी बड़ाय करने बाजी गुया।\x + \xo 19:37 \xo*\xt जकर्‌याह 9:9\xt*\x* \v 38 “बरकतवाळु छे चु राजु, जु भगवान मालीकेन नावे आवे। सरगे मां सांती छावाय रयो आखाम उचा रहण्‌या भगवानेन बड़ाय हय रय।”\x + \xo 19:38 \xo*\xt भजन सहीता 72:18,19; 118:26\xt*\x* \p \v 39 ज सामळीन टुळा मां सी थुड़ाक फरीसी माणसे ईसु काजे कह्‌या, “ए मास्‌तर! तु तारा चेलाक झीचकारीन हुगु राख।” \p \v 40 बाकुन ईसु तीनु फरीसी माणसे काजे कह्‌यु, “मे तुहुंक कहुं कदी जे हुगा रय जासे ती, जे दगड़ा आपसात आयड़से।” \s ईसु यरुसलेम काजे देखीन रड़े \p \v 41 जत्‌यार ईसु यरुसलेम सहर धड़े आयु, ने चु सहरेक देखीन रड़्‌यु। \v 42 ने असु कह्‌यु, ए यरुसलेम सहर मां रहण्‌या माणसे कदी तुहुं बी हीने दाहड़े आपसी सुक-सांतीन वाट जाण लेता, ती भलो हवतो, बाकुन हय लग ची सातायली छे, ने तुहुंक नी देखायी।\x + \xo 19:42 \xo*\xt वेवस्‌थावीवरन 32:29; यसाया 6:9,10\xt*\x* \v 43 काहाकी तारे पर चे दाहड़ा आवसे जत्‌यार तारा वेरी तारे चारेमेर आवीन तुसेक घेरी लेसे ने चारेमेर सी तुसेक दड़पसे। \v 44 ने ईनु भीतड़ान ईचमां तुसेक ने तारा पुर्‌याक धुळा मां मीलाड़ देसे ने गांवेन भीतड़ा उदरी जासे, ने दगड़ा पर दगड़ु बी नी रवणे देसे, काहाकी तुहुं भगवान भीणी सी मकेल्‌ला मसी काजे नी उळख्‌या। \s ईसु यरुसलेम मंदीरेन लेण-देण करन्‌या माणसेक नीकाळे \r (मत्‌‌ती 21:12-17; मरकुस 11:15-19; युहन्‌ना 2:13-22) \p \v 45 ईसु मंदीरेन आंगणा मां भरायन लेणु-देणु करन्‌या वेपारीक बाहर नीकाळने बाजी गुयु। \v 46 ने तीनुक कह्‌यु, “खरला सास्‌तुर मां ज लिखलो छे, मारो घर दुवान घर कह्‌वायसे, बाकुन तुहुं ईना घरेक, डाकुन घर बणाय देदा।”\x + \xo 19:46 \xo*\xt यसाया 56:7; नीरगमन 7:11\xt*\x* \p \v 47 चु ईसु दाहड़ीन मंदीर मां माणसे काजे वात सामळावणे बाजी रवलु। ने ईसु काजे भगवानेन डाहला पुजारा ने यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़न्‌या ने मालदार माणसे वीरुद करने बाजी गुया ने तीनाक मार नाखणेन मुखु हेर रवला। \v 48 बाकुन तीनुक काय बी नी बण्‌यु, ने तीनुक समज नी आयु की ज कसों करजे, काहाकी आखा माणसे बेसका तेरी वात सामळने चाहतेला। \c 20 \s हकेन सवाल \r (मत्‌‌ती 21:23-27; मरकुस 11:27-33) \p \v 1 एक दाहड़ु ईसु मंदीर मां माणसे काजे वात सीकाड़तु जाय्‌न खुस-खबर सामळावणे बाजी रवलु, भगवानेन डाहला पुजारा ने यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़न्‌या डाहला-डाहला भेळा ईसु धड़े आवीन उबा हय रवला। \v 2 ने ईसु काजे कवणे बाजी गुया, “हामुक बताड़ की तु काहना हक सी ज आखो करने बाजी रयु? ने तुसेक जु हक कुण आप्‌यो?” \v 3 ईसु तीनुक जपाप आप्‌यु, “मे तुहुंक एक सवाल पुछो, तेरु जपाप मेसेक आपु।” \v 4 बपतीस्‌मा आपण्‌या युहन्‌ना काजे बपतीस्‌मान रीत आपणेन हक, सरग वाळु भगवान आपलु की माणसे आपला? \p \v 5 जी वात सामळीन चे ज कवता जाय्‌न आपसात वीच्‌यार कर्‌या, हामु काय कवजे? भगवान आपलु कवसुन, ती कवसे, तुहुं बपतीस्‌मा आपण्‌या युहन्‌नान वात काहा नी मान्‌या। \v 6 ने कदी माणुस आपलु करीन कवसु, ती ज माणसेन टुळु आपणुक दगड़ाय्‌न मार नाखसे, काहाकी आखा बपतीस्‌मा आपण्‌या युहन्‌ना काजे भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळु माने। \v 7 अतराम चे जपाप आप्‌या, “काय जाणु हामुक मालुम नी हय, की ज हक युहन्‌ना काजे कुण आप्‌यो।” \p \v 8 ईसु तीनुक कह्‌यु, “मे बी नी देखाड़तु की मे ज आखो कुणीन हक सी करने बाजी रयु।” \s वेरी किरसाण्‌यान दाखलु \r (मत्‌‌ती 21:33-46; मरकुस 12:1-12) \p \v 9 ती चु माणसे काजे जु, दाखलु सामळावणे बाजी गुयु, एक कावा एक किरसाण अंगुरेन वाड़ी लागाड़्‌यु। ने ची वाड़ी दीसरा किरसाण काजे साजा मां आपीन, बेसका दाहड़ा लग दीसरा देसेम जात रयु। \v 10 जत्‌यार अंगुर काजे भेळा करनेन टेम आय, ती चु आपसा एक पावर्‌याक मेरेन वाटु लेणे करीन मकल्‌यु। बाकुन साजल्‌या किरसाण तीना पावर्‌याक ठुकीन ठारलुत पछु मकली देदा। \v 11 ने अळी चु दीसरा पावर्‌याक मकल्‌यु। बाकुन साजल्‌या किरसाण तीनाक बी ठुक्‌या, ने नाव-बद्‌दी करीन ठारलुत मकली देदु। \v 12 बाकुन अळी चु तीसरा पावर्‌याक मकल्‌यु बाकुन साजेल्‌या तीनाक बी ठुकीन, अंगुरेन वाड़ी मां सी घायल करीन नीकाळ देदा। \v 13 ती चु अंगुरेन वाड़ीन मालीक आपसा मन मां कह्‌यु, “हय मे काय करो? मे मारा लाटेक्‌ला पुर्‌याक मकलीस।” कांखुर मायन चे तेरी ईज्‌जत करीन तेरु आव-भाव करसे \v 14 बाकुन साजेल्‌या किरसाण तीनाक आवतेलु देखीन आपसा-आपसात मन मां कह्‌या, “जु ते अंगुरेन वाड़ीन मालीकेन पुर्‌यु छे, हीनाक आपणु मार नाखजे, ती जी आखी जागा आपणी हय जासे।” \v 15 ने चे साजेल्‌या किरसाण्‌या तीनाक अंगुरेन वाड़ी मां सी बाहर नीकाळ देदा। ने ठुकी-ठुकीन मार नाख्‌या। \p अळी देखु वाड़ीन मालीक तीनु साजेल्‌या किरसाण्‌यान काय करसे? \v 16 चु आयन तीनु, साजेल्‌या किरसाण्‌याक मार नाख्‌से ने अंगुरेन वाड़ी मां दीसरा साजेल्‌या किरसाण्‌क आप देसे। चे ज सामळीन ईसुक कह्‌या, भगवान असु नी करे, ती बेसको वारु हय जाय। \p \v 17 बाकुन ईसु तींद्‌रे भीणी देखीन कह्‌यु, ती धरम सास्‌तुर मां असो लिखलो छे? \q1 घर बांदण्‌या मीस्‌तर्‌या तीना दगड़ा काजे रीकामो समजीन बाहर उराटी देदा \q2 चु दगड़ुत खुणान दगड़ु बण गुयु।\x + \xo 20:17 \xo*\xt भजन सहीता 118:22,23\xt*\x* \p \v 18 जु कुय बी ईना दगड़ा पर पड़से, चु छेदर्‌या-छेदर्‌या हय जासे। ने कदी चु दगड़ु कुय पर पड़से ती तीनाक घेद्‌या-घेद्‌या कर देसे।\x + \xo 20:18 \xo*\xt दानीयल 2:34,35\xt*\x* \s केसर काजे फाळु आपणु \r (मत्‌‌ती 22:15-22; मरकुस 12:13-17) \p \v 19 यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़न्‌या ने भगवानेन डाहला पुजारा ईसुक तत्‌यारुत धरने हींडतेला, बाकुन चे माणसे काजे देखीन बीहतेला। चे वारु समजी गुयला, की ईसु जु दाखलु आपणेत बारामां कय र्‌यु। \v 20 ने चे ईसु काजे फसाड़नेन नींगा नाख रवला, ने ईसुन चुकसी लेणे करीन माणसेक मकल्‌या। तीनु काजे धरमी हवणे ढंगड़ा कराड़ीन ईसु काजे तेरी वातेम चुकाड़ने करीन मकल्‌या। ने ईसु चुक जाय ती रोमी नीयाव करन्‌यान हातेम ने हक मां सुपणे करीन मकल्‌या। \v 21 चे आवीन ईसु काजे पुछ्‌या, “ए मास्‌तर हामुक मालुम छे की, तु जो कवे चो छाचलीत कवे ने वारु सीकाड़े बी। ने हामु जाणजे बी की तु मुंहडा देखीन वात नी करे; बाकुन माणुस काजे भगवानेन छाचलीन मरजीन वात सीकाड़े। \v 22 हामुक जपाप आप, मुसान कायदान अनसारे रोमी राजान राजा केसर्‌या काजे फाळु आपणे हामरे वाटे वारु हय की नी हय?” \p \v 23 ईसु तींद्‌री कदर जाणीन तीनुक कह्‌यु, \v 24 “मेसेक चांदीन एक रुप्‌यु बताड़ु जां कुणीन सीकु ने कुणीन नाव छापलो छे?” ती चे कह्‌या केसर राजान। \p \v 25 ईसु तीनुक कह्‌यु, “ती जो राजान राजा केसर्‌यान छे, चो राजान राजा केसर्‌या आपु, ने जो भगवानेन छे चो भगवानेक आपु।” \p \v 26 चे तेरु जपाप सामळीन चकराय्‌न हुगा रय गुया, ने माणसे अगळ ईसु जे बी बुल कह्‌यु, तीनु बुलेम ईसुन काय बी असी वात नी नीकळ्‌यु। \s मरलाम सी पछु जीवतु हवणेन वात ने ईयाव \r (मत्‌‌ती 22:23-33; मरकुस 12:18-27) \p \v 27 बाकुन थुड़ाक सदुकी ईसु भीणी आया। तींद्‌रु असु वीच्‌यार‌ छे की, मरलाम सी पछु जीव उठणु हय नी। चे ईसु अगळ असु सवाल पुछ्‌या, \v 28 “ए मास्‌तर! मुसु हामरे वाटे जो हुकुम लिखलो छे, कदी कुय भायस आपसी घरवाळी हय ने अवल्‌यात पाखुर मर जाय, ती तेरु भायस आपसा भायसेन रांडायलीक बणाय लेणु चाहजे ने आपसा भायस वाटे अवल्‌यात पयदा करनु चाहजे। \x + \xo 20:28 \xo*\xt उबजाणनी किताप 38:8; वेवस्‌थावीवरन 25:5\xt*\x* \v 29 सात भायस हतला, पेहलु भायस ईयाव कर्‌यु ने अवल्‌यात पाखुर मर गुयु। \v 30 अळी दीसरु भायस तीनी रांडायली बायरी काजे बणायु। \v 31 ने तीसरु भायस बी तीनी रांडायली साते ईयाव कर्‌यु, ने चु बी मर गुयु असा करीन एक-एक करीन सात भायस रांडायली काजे बणाया ने अवल्‌यात पाखुर मर गुया। \v 32 ने आकरी मां ची बायर बी मर गुय। \v 33 ती अळी चे पछा जीवता हवसे, ती ची बायर कुणीन घरवाळी कवायसे? काहाकी ची सातु जणान घरवाळी बन्‌ली।” \p \v 34 तत्‌यार ईसु तीनुक कह्‌यु, ईनी कळी मां माणसेन मांगणी ईयाव हवतु रवसे। \v 35 बाकुन जे माणसे जीवता हय्‌न नवली कळीन हकदार्‌या बणसे, तीनु माणसे मां मांगणी ईयाव नी हवे। \v 36 चे जी उठीन कदी नी मरे काहाकी चे सरग वाळा काहवाळ्‌यान तसा अमर रवसे। ने पछा जीवता हय्‌न जी उठणेन अवल्‌यात बणीन नवली जीवाय्‌न हकदार्‌या बी हय्‌न भगवानेन अवल्‌यात बी बण जासे। \v 37 बाकुन मर्‌या-सर्‌या माणसेक पछा जीवता हवणुत छे। मुसु बी जी उठणेन वात काजे धपतेला झाड़का मां उजेंती कर्‌यु। असो मालीक काजे अब्‌राहमेन भगवान, इसाकेन भगवान, याकुपेन भगवान कह्‌वाये।\x + \xo 20:37 \xo*\xt नीरगमन 3:2; 3:6\xt*\x* \v 38 भगवान मरला माणसेन भगवान नी हय, बाकुन जीवतेला माणसेन भगवान छे काहाकी तेरे अगळ आखा जीवतेला छे। \p \v 39 जी वात सामळीन तींद्‌रे मायन थुड़ाक यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़न्‌या तीनाक कह्‌या, “ए मास्‌तर! तु बेसका वारु कह्‌यु!” \v 40 अळी तीनु काजे ईसु धड़े अळी काहनी बी वात पुछणेन हिम्‌मत नी हय। \s मसी कुणीन पुर्‌यु छे \r (मत्‌‌ती 22:41-46; मरकुस 12:35-37) \p \v 41 ईसु तीनु काजे पुछ्‌यु, “मसी काजे, दावुदेन अवल्‌यात काहा कवे?” \v 42 काहाकी दावुद राजा ते भजनेन किताप मां आपसा जीव सी कवे, \q1 मालीक भगवान मारा मालीक भगवान काजे कह्‌यु: \q2 “तु मारे जेवड़े आंगे बस। \q2 \v 43 जत्‌यार लग मे तारा वेरीक तारा पाय मेलनेन पयड़ी नी बणाय दम।” \p \v 44 दावुद राजा आपसी जीवाय मां तीनाक मालीक कह्‌यु, “ती चु तेरु पुर्‌यु कसु कवायसे?” \s यहुदी धरमेन मास्‌तर्‌या काजे ईसु चेतावे \r (मत्‌‌ती 23:1-36; मरकुस 12:38-40) \p \v 45 चां बस रवला आखा माणसे ईसुन वात सामळने बाजी रवला, तत्‌यार ईसु आपसा चेला भीणी देखीन तीनु काजे कह्‌यु, \v 46 “यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़न्‌या सी चेतीन रवु। काहाकी तीनुक गळा सी पायेम लग लांबला पुथल्‌या पेहरनु वारु लागे, ने हाटे मां दीसरा माणसेन मुंहडा वारु की? पुछे ती तीनुक वारु लागे। ने भगवानेन भक्‌तीन घर मां पेहली कुड़ची पर बसणु, ने पंगत मां पेहली जागा हेरनु, तीनुक बेसको वारु लागे। \v 47 चे रांडायला बायरान घर मां भरायन तीनुक धुकु दीन ठगी लेय, ने तींद्‌रा घर बारेक उजाड़ देय, ने दीसरा माणसेक देखाड़ने करीन लांबी-लांबी बेसकी वार लग दुवा करे। हीनुक भगवानेन घर सी नीयावेन डंड जादात जड़से।” \c 21 \s गरीब रांडायली बायरीन दान \r (मरकुस 12:41-44) \p \v 1 ईसु मंदीर मां हतलु, ती उचु देखीन लकपती माणसे काजे दान-पेटी मां आपणा-आपणा दान नाखतेला देख्‌यु। \v 2 तीनी टेमे मंदीर मां ईसु एक गरीब रांडायली बायरीक, दुय तांबान रुप्‌या धरम करतेली देख्‌यु। \v 3 ने तत्‌यार ईसु कह्‌यु, “मे तुहुंक छाचलीन कव की जी गरीब रांडायली बायर हीनु आखा माणसे सी आखाम अदु दान आपली छे। \v 4 काहाकी दीसरा, माणसे आपसा बेसका कमायला धनेम सी ईतरोक आपला छे, बाकुन जी गरीब हय्‌न बी जीवणे वाटे तेरे धड़े जो कमायलो हतलो, च आखो आप देदी।” \s ईसु कह्‌यु यरुसलेम मंदीर उदरीन सर जासे \r (मत्‌‌ती 24:1-2; मरकुस 13:1,2) \p \v 5 जत्‌यार ईसु काजे थुड़ाक चेला मंदीरेन बारामां असी वात कवणे बाजी गुया, “जु मंदीर कतरु वारु छे, वारलु दगड़ा सी ने छेल भात्‌या चीजे सी बेस सींगारलु छे।” \v 6 जी वात सामळीन ईसु तीनु काजे कह्‌यु, “असा दाहड़ा बी आवसे ईना मंदीरेन आखा तत्‌रा जो तुहुं हय देखी र्‌या च आखो उदरीन सर जासे ने दगड़ा पर दगड़ु बी जमलु नी रहणे देय।” \s गरा आवणेन टेम \r (मत्‌‌ती 24:3-14; मरकुस 13:3-13) \p \v 7 चे ईसु काजे पुछ्‌या, “ए मास्‌तर! ज आखो कत्‌यार हवसे ने जत्‌यार ज आखो पुरो हवसे तीनी टेमे काहनी सहलाणी देखाव पड़से?” \v 8 ईसु तीनु काजे कह्‌यु, चेतीन रवु, तुहुंक कुय मनवीन ठगी नी लेय, काहाकी बेसका माणसे मार नावेन आवसे ने कवसे, चु मसी मेत छे ने ची टेम बी आय गुयली छे। तुहुं तींद्‌रे पर भुरसु करीन तींद्‌री वात मानीन तींद्‌रे पछळ-पछळ घुण जावु।\x + \xo 21:8 \xo*\xt 1 युहन्‌ना 4:1; मरकुस 13:21-23\xt*\x* \v 9 जत्‌यार तुहुं लड़ाय झगड़ान ने खुन-खराबान वात सामळसु, ती तुहुं घुण घाबरायु काहाकी असो ते हवसे ने हवसे। बाकुन तीने टेमे तत्‌यारुत कळ नी सरे। \p \v 10 ती ईसु तीनुक अळी कह्‌यु, एक जातीन माणसे दीसरी जातीन माणसे साते लड़ाय-झगड़ु करसे, ने एक राजेन माणसे दीसरा राजेन माणसे साते लड़ाय झगड़ु करसे।\x + \xo 21:10 \xo*\xt 2 ईतीहास 15:5,6; यसाया 19:2\xt*\x* \v 11 ने बेसकी जागाम बेसकी धरती धदड़ीन फाट जासे, जां चां काळ पड़से ने माणसेन रुग लाग जासे ने सरगे मां बी आज लग देख्‌या नी असली बीहाड़नेन सहलाणी सरगे मां बी देखाव पड़से। \v 12 “बाकुन ज आखो हवणेन पेहले बेसका माणसे मारा नावेन करता तुहुं काजे धरीन तुहुंक बेसका वेला पाड़से, ने यहुदी पंचुन हातेम आप देसे राजा ने रोमी नीयाव करन्‌या अगळ घीसीन लावसे ने चे तुहुंक जेलेम कुंड देसे।” \v 13 बाकुन ची टेम तुंद्‌रे वाटे मारा बारामां मां गवा देणेन वारलु मुखु बण जासे। \v 14 तेरेसी आपणा मन मां ठाणी लेवु की हामु पेहले सी बचणे करीन काय-काय कवसुन करीन फीकुर मां करजु। \v 15 काहाकी मे तुहुंक असु बुल ने अक्‌कल आपीस, की तुंद्‌री वीरुद करन्‌याक वातेम तुंद्‌रे साते लड़ाय नी पड़े ने तुंद्‌री वातेक काटी नी सके। \v 16 तुंद्‌रा माय-बास ने भाय ने धड़े वाळा ने तुंद्‌रा दुस्‌तीदार्‌या तुहुंक धराय देसे। ने तुंद्‌रे मायन बेसका जणाक माराय बी नाखसे। \v 17 ने तुहुं मार पर भुरसु कर र्‌या करीन मार नावेन आखा माणसे तुंद्‌रे साते बेसका रीस करसे। \v 18 बाकुन तेबी तुंद्‌री मुणकीन एक बी कान्‌या लग नुकसाण नी हवे। \v 19 तुहुं ईनी आखी वात मां गम खासु ती तुहुं तुंद्‌रा जीव काजे बचाड़ लेसु। \s ईसु यरुसलेम सहरेन उजड़नेन बारामां पेहल सी कह्‌वे \r (मत्‌‌ती 24:15-21; मरकुस 13:14-19) \p \v 20 तत्‌यार तुहुं यरुसलेम गांव काजे चारेमेर सीपायड़ा सी घेरायलो देखसु, ती तुहुं समजी जाजु की हय गांव उजड़नेन टेम धड़ेस आय गुयलो छे। \v 21 तत्‌यार जे माणसे यहुदीया जीला मां हय चे बयड़ा मां ढास जाजु, ने जे यरुसलेम सहर मां हय चे माणसे बाहर नी नीकळनु चाहजे ने गांव मां हय चे पछा सहर भीणी घुण जावु; \v 22 काहाकी तीनु दाहड़ाम भगवान नीयाव करसे ने डंड आपणेन दाहड़ा हसे, ज काय भगवानेन सास्‌तुर मां लिखला बुल छे चे पुरा हवसे। \v 23 असली टेम मां जे भारीस ने पुर्‌या काजे दुत पावनी बायरीन कतरु मटु दुख छे! काहाकी जागे-जाग मां मटा दुखेन ने हीड़ा-पीड़ान दाहड़ा आवसे। \v 24 तीनु दाहड़ाम माणसे तलवारेन धारे सी काटायसे। तीनुक धरी-धरीन ने बांदीन आखा देसेम वाटी ली जासे; ने यरुसलेम सहर काजे नी-यहुदी माणसे तत्‌यार लग रंदळसे जत्‌यार लग तीनु नी-यहुदी माणसेन टेम पुरी नी हवे।\x + \xo 21:24 \xo*\xt एज्‌रा 9:7; भजन सहीता 79:1; यसाया 63:18; यीरम्‌या 21:7; दानीयल 9:26\xt*\x* \s माणसेन पुर्‌यु पछु आवणु \r (मत्‌‌ती 24:29-31; मरकुस 13:24-27) \p \v 25 “दाहड़े, ने चांद, ने तारा मां, सहलाणी देखाव पड़से, ने धरतीन आखा देस-देसेन माणसेन जीवाय पर गरा ने हीड़ा-पीड़ा आवसे। ने चे दर्‌यान सुसवारु ने झलक देखीन घाबराय जासे।\x + \xo 21:25 \xo*\xt भजन सहीता 46:2,3; 65:7; यसाया 13:10; 24:19; यहेजकेल 32:7; योएल 2:30\xt*\x* \v 26 ने माणसे बीहीन ने कळ पर आवणेवाळी आखी आफतेन वाट देखी-देखीन जीव मां जीव नी रवे, काहाकी सरगेन आखी ताकत हाल जासे।\x + \xo 21:26 \xo*\xt लेवयवेवस्‌था 26:36; हाग्‌गे 2:6-21\xt*\x* \v 27 ने तत्‌यार आखा माणसे-माणसेन पुर्‌या काजे ताकत भेळु ने सेक-सींगार भेळ आदळा पर बसीन आवतेलु देखसे।\x + \xo 21:27 \xo*\xt उजेंता बुले 1:7; दानीयल 7:13\xt*\x* \v 28 जत्‌यार जी आखी वात हवणे बाजी जाय, ती तुहुं उठीन उबा हय जावु, ने उचा भाळीन देख्‌जु, काहाकी तुंद्‌रु छुटकारु धड़ेस रवसे।” \s ईसु अंजीरेन झाड़कान दाखलु सामळायु \r (मत्‌‌ती 24:32-35; मरकुस 13:28-31) \p \v 29 ईसु तीनुक एक दाखलु सामळायु, “अंजीरेन झाड़काक ने आखा दीसरा झाड़काक बी देखु।” \v 30 जत्‌यार तीनु झाड़कान डीरा फुटणे बाजी जाय, ने नवला पान्‌टा नीकळने बाजी जाय, ती तुहुं छाचलीन समजी जावु की हय उंडाळु आवणे बाजी र्‌यु। \v 31 ईनी रीती सी जत्‌यार तुहुं ईनी वातेक हवतेली देख्‌सु, ती तुहुं जाण जाजु की भगवानेन राज धड़ेत आय गुयलो छे। \p \v 32 मे तुहुंक छाचलीन कह्‌वो, की जी कवली वात जत्‌यार लग आखी पुरी नी हय जाय, तत्‌यार लग ईनी पीड़ीन माणसे कदी नी मरे। \v 33 सरग ने धरती टळ जासे, बाकुन जे मारा कवला बुल छे चे कदी नी टळे। \s ईसु तीनुक सीकाड़े की जागला रहु \r (मत्‌‌ती 24:36-44; मरकुस 13:32-37) \p \v 34 तेरेसी चेतीन रवु, की कांखुर मायन असु नी हवे, की नाचणे कुदणेन मन मां, ने नस्‌या मां ने ईनी कळीन जीवाय्‌न फीकुर मां तुहुं नीसरा हय जावु ने चे गरान दाहड़ा तुंद्‌रे पर उचकाणुन आय पड़े। \v 35 काहाकी चे गरान दाहड़ा आखी धरती पर रवणेवाळा आखा माणसे पर ईनी फांदेन तसा आय जासे।\x + \xo 21:35 \xo*\xt उजेंता बुले 3:3; लुका 12:40\xt*\x* \v 36 तेरेसी जागता रवु ने आखी टेम मां दुवा करता रवु, काहाकी तुहुं ईनी आवणे वाळी आखी गरा सी बची सकु ने भुरसा भेळा माणसेन पुर्‌या अगळ उबा रय सकु असा बण जावु। \p \v 37 ईसु दीसु-दीसु दाहड़ीन मंदीर मां वात सीकाड़तेलु ने राते-राते बाहर जेतुन नावेन बयड़ा पर र्‌या करतेलु। \v 38 ने माणसे संदारे ईसुन वात सामळने करीन मंदीर मां भेळा हय जातला। \c 22 \s ईसु काजे धरावणेन युजना \r (मत्‌‌ती 26:1-5; मरकुस 14:1,2; युहन्‌ना 11:45-53) \p \v 1 नी खमीरी रुटा बणावणेन तीहवार जु पासका नावेन तीहवार बी कवायतेलु, धड़ेस आय रवलो।\x + \xo 22:1 \xo*\xt नीरगमन 12:1-27\xt*\x* \v 2 ने तीने टेमे ईसु काजे मारनेन वीच्‌यार करने करीन, भगवानेन डाहला पुजारा ने यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़न्‌यान भेळा हया, बाकुन चे चां आवला माणसेक देखीन बीहतेला। \s यहुदा ईसु काजे जमेन हातेम धराड़ने तीयार हय जाय \r (मत्‌‌ती 26:14-16; मरकुस 14:10,11) \p \v 3 तीने टेमे यहुदा मां भुतड़ु भराय गुयु, जु ईस्‌करीयोत बी कवायतेलु, ने जु बारे चेला मायन एक हतलु। \v 4 चु ईसुक धराड़ने करीन भगवानेन डाहला पुजारा ने पेहरु देण्‌या सीपायड़ान डाहला सीपायड़ा काजे भेळु हय्‌न तींद्‌रे धड़े असु वात कर्‌यु की चु काहनी रीते सी, ईसु काजे तुंद्‌रा हातेम धराड़ दीस। \v 5 ने तीनाक भेळा हय्‌न बेसका खुस हय गुया ने चे तीना यहुदा इस्‌करीयोती काजे ईनी वातेन बदलाम पयस्‌या आपणेन वायदु कर्‌या। \v 6 यहुदा राजी हय गुयु ने चु हुगुत माणसेन नजर सी छेटे हय्‌न ईसु काजे धराड़ने करीन मुखु हेरतु रयु। \s ईसु चेला काजे पासका तीहवारेन खाणो तीयार करने मकले \r (मत्‌‌ती 26:17-25; मरकुस 14:12-21; युहन्‌ना 13:21-30) \p \v 7 थुड़ाक दाहड़ा मां अखमीरी पाखुर रुटा बणावणेन तीहवार आयु, तीनाक पासकु तीहवार बी कवे। ईना तीहवारेन तीयारी करनेन टेम आवी। तीना तीहवारेन दाहड़े गाडरान एक पीलो मारनुत पड़तेलो। \v 8 अतरा मां ईसु हेरा चेला पतरस ने युहन्‌ना काजे धड़े बुलायु ने ज कय मकल्‌यु, “जावु ने आपणे वाटे पासका तीहवारेन खास खाणो तीयार करु।” \p \v 9 चे ईसुक पुछ्‌या, “तु काहा चाहे की हामु ईना खाणा काजे तीयार करजे?” \v 10 ने ईसु चेलाक जपाप आप्‌यु, “देखु यरुसलेम सहर मां तुहुं भरायसु, ती तुहुंक एक अदमी ठाहरा मां पाणी भरीन लावतेलु भेळु हवसे, ने तुहुं तेरे पछळ-पछळ जाजु ने चु तीना घर मां भरायसे तीनात घर मां तुहुं बी भराय जाजु। \v 11 ने तुहुं तीना घरेन मालीक काजे कवजु, मास्‌तर हामु काजे तुसेक ज कवणे करीन मकल्‌यु की, चो मेजवान्‌यान कमरु कां छे, चां मे मारा चेला भेळु पासका तीहवारेन खाणो खाम? \v 12 ने तुहुं काजे तीना घरेन मालीक माळा पर एक सींगारलु मट्‌लु कमरु देखाड़ देसे तुहुं चांहान पासका तीहवारेन खाणु तीयारी करजु।” \p \v 13 पतरस ने युहन्‌‌‌नु गांव मां गुया ने तसात देख्‌या, जसु ईसु कवलु, ने चे फसह तीहवारेन खाणो तीयारी करने बाजी गुया। \s मालीक ईसुन आकरी खाणो \r (मत्‌‌ती 26:26-30; मरकुस 14:22-26; 1 कुरींथी 11:23-25) \p \v 14 जत्‌यार सांतो हयो ती ईसु ने तेरा नेवताळान घर मां गुया, ने रुटा खाणे बठ्‌या। \v 15 ने जत्‌यार चे आखा पासका तीहवारेन रुटा खाणे बाजी रवला ती ईसु आपसा चेलाक कह्‌यु, “मे दुख झेलनेन पेहले ज खाणो तुंद्‌रे साते खाणेन हेर कर रवलु। \v 16 काहाकी मे तुहुंक कह्‌वो की, जत्‌यार लग भगवानेन राज पासका तीहवारेन खाणो खाणेन रीती पुरो नी हवे, तत्‌यार लग मे पासका तीहवारेन खाणो अळी नी खाम।” \p \v 17 ने अळी ईसु कटवरा काजे हातेम लेदु, ने भगवान काजे बेसकु वारु कह्‌यु, ने आपसा चेला काजे चो हाते वाळो पीयालो आपतु जाय्‌न कह्‌यु, “ईना पीयाला काजे लेवु, ने वाटी-वाटीन पी लेवु। \v 18 काहाकी मे तुहुंक कह्‌वो की, जत्‌यार लग भगवानेन राज ईनी धरती पर नी आवे, तत्‌यार लग हय मे जु अंगुरेन रस कदी नी पीयो।” \p \v 19 अळी ईसु हातेम रुटा लेदु, ने रुटा वाटे भगवान बेसकु वारु कहीन रुटु भांजीन आपसा चेलाक आपतु जाय्‌न कह्‌यु, “जु रुटु मारो डील छे। जो तुंद्‌रे वाटे आप र्‌यु। मेसेक हेर करने करीन असात रुटा वाटे भगवान काजे ‘बेसकु वारु छे’ कह्‌वीन रुटु भांजीन वाटी-वाटीन खाया करजु।” \v 20 तीनी रीती सी रुटु खायलीन पछे अळी ईसु पीयालो हातेम धर्‌यु ने कह्‌यु, “ज पीयालो मारा लुही मां बणावला नवला वायदान सहलाणी छे, जो तुंद्‌रे वाटे उहवाड़ने वाळो छे।”\x + \xo 22:20 \xo*\xt नीरगमन 24:8; 1 कुरींथी 11:25; जकर्‌याह 9:11\xt*\x* \p \v 21 बाकुन जु मेसेक धुकु दीन धराड़से, चु मार साते पंगत मां बसीन खाणे बाजी रयु। \v 22 काहाकी माणसेन पुर्‌या पर ते, जसों लिखलो छे तसों तेरे साते हवणे वाळो छे; बाकुन तीना माणुस पर गरा आय पड़े, जु धुकु दीन मेसेक धराड़से। \p \v 23 चेला एक दीसराक आंबा-सांबा पुछणे बाजी गुया, की हामरे मां असु कुण छे, जु तुसेक धराड़नेन काम करने वाळु छे। \s चेला ईनी वात मां जखड़ी पड़े की हामरे मां मटु कुण छे \p \v 24 चेला आंबा-सांबा असा पुछीन जखड़ी पड़े की, हामरे मां आखाम मटु कुणीक समजणु चाहजे? \v 25 ईसु तीनुक कह्‌यु, “नी-यहुदी राजा तींद्‌रे पर हक जमाड़ीन राज करे; ने जे तींद्‌रे पर हक जमाड़ीन चे ज कवणे हींडे की हामु मदत करन्‌या छे कह्‌वे। \v 26 बाकुन तुहुं असा घुण बणु काहाकी जु कुय तुंद्‌रेम मटु हवणे हींडे, चु आखाम नानु बणनु चाहजे। ने जु कुय हकदार्‌यु हय, चु आखान पावर्‌यु बणनु चाहजे। \v 27 मटु कुण छे, पंगत मां बसीन खाणु खाण्‌यु मटु छे की खाणो वाटण्‌यु वारती मटु छे? जु पंगतेम बसीन खाणो खाण्‌यु मटु नी हय काय? बाकुन मे तुंद्‌रेम खाणो वाटण्‌या वारतीन तसु छे।” \p \v 28 बाकुन तुहुं मारी आखी पारख ने आफत मां मारे पुठ्‌ये रया। \v 29 जसु मारु बास मेसेक राजु बणायन राज-पाट आपलु, तसात मे बी तुहुंक राजा बणायन राज-पाट आपो। \v 30 तेरेसी की तुहुं मारा राज-पाट मां मारी पंगत मां मारे पुठ्‌ये बसीन खादा-पीदा ने राजगाद्‌या पर बसीन ईस्‌रायेलेन बारे कुळीन माणसेन नीयाव करे। \s ईसु कह्‌वे की पतरस मारु नीकारु करसे \r (मत्‌‌ती 26:31-35; मरकुस 14:27-31; युहन्‌ना 13:36-38) \p \v 31 ईसु पतरस काजे कह्‌यु, “ए सीमोन! ए सीमोन! सामळ भुतड़ु तुहुं आखा काजे गहुंन तसु चुळने करीन भगवान धड़े मांग लेदु। \v 32 बाकुन मे तारे वाटे भगवान सी लीलघाय कह्‌यु की। काहाकी तारु भुरसु भगवान पर सी छेटे नी हवणु चाहजे। ने जत्‌यार तु पछु भुरसु करसी ती आपसा भायसेक बी भुरसा मां लावीन काठा करजी।” \p \v 33 सीमोन पतरस ईसु काजे कह्‌यु, “मालीक मे तारे पुठ्‌ये जेल मां जाणे, ने मरने लग तीयार छे।” \p \v 34 बाकुन ईसु पतरस काजे कह्‌यु, “ए पतरस मे तुसेक कह्‌वो की तु आज, कुकड़ु वासणेन पेहले, तु तीन कावा ईसुक नी जाणो करीन कवसी।” \s बटवु, झुळु, ने तलवार \p \v 35 ने ईसु आपसा चेलाक कह्‌यु, “जत्‌यार मे तुहुंक बटवु, झुळु ने खासड़ा पाखुर मकेल्‌लु, ती तुहुंक काहनी बी वातेन कसर हवली काय?” \p “चे कह्‌या काहनी बी वातेन कसर नी हवी।” \p \v 36 अळी ईसु तीनु चेलाक कह्‌यु, “बाकुन हय तेरे धड़े बटवु हय, चु बटवु धरी लेवु, ने तेरे धड़े झुळु हय, चु झुळु ली लेवु, ने तेरे धड़े तलवार नी हय, चु आपसा पुथल्‌या वेचीन तलवार मुल ली लेवु। \v 37 काहाकी मे तुहुंक कह्‌वो की चुखला सास्‌तुर मां लिखलो छे की तेरी गिन्‌ती गुनेगार्‌याम हवसे। चो आखो मारे बारामां पुरो हवणेत वाळो छे काहाकी मारे बारामां जो काय लिखलो छे चो आखो पुरो हवणे वाळो छे।”\x + \xo 22:37 \xo*\xt गलाती 3:13; यसाया 53:12\xt*\x* \p \v 38 तत्‌यार चेला कह्‌या, “ए मालीक! देख जां हामरे धड़े दुय तलवार छे!” \p “बाकुन ईसु तीनुक कह्‌यु, बस अतरात रेट छे।” \s जेतुन बयड़ा पर ईसुन दुवा \r (मत्‌‌ती 26:36-46; मरकुस 14:32-42) \p \v 39 तत्‌यार ईसु बाहर नीकळीन जेतुन नावेन बयड़ा भीणी चाल देदु, चु पेहले बी असुत चां जाया करतेलु। ने तेरा चेला बी तेरे पुठ्‌ये-पुठ्‌ये चाल पड़्‌या। \v 40 ईसु चां बयड़े जाय्‌न तीनु चेला काजे कह्‌यु, “पारख मां नी पड़नु चाहजे करीन दुवा कर्‌या करु।” \p \v 41 ने ईसु दगड़ु उराटीन नाखे अतरे लांबे हींद्‌रे सी छेटुस जात रयु, ने मांडा टेकीन कवतु जाय्‌न भगवान बास सी दुवा कर्‌यु। \v 42 “ए बास! कदी तु चाहे, ती जु दुखेन पीयालो मारे धड़े सी टाळ दे, बाकुन तेबी मारी मरजी नी, बाकुन तारीत मरजी पुरी हवणे दे।” \v 43 तत्‌यारुत तीनाक एक सरग वाळु काहवाळ्‌यु देखाय देदु, जु मालीक ईसु काजे ताकत आप्‌या करतेलु। \v 44 ने ईसु आपसी जीवाय मां बेसकु कलेप्‌तु जाय्‌न अळी बी पुरो मन लागाड़ीन दुवा करने बाजी गुयु, ने तेरु पसीनो, मटला-मटला लुहीन टीपकान तसु धरती पर पड़ने बाजी रवलु। \p \v 45 तत्‌यार चु दुवा करीन उठीन आयु, ने आपसा चेला भीणी गुयु, ने तीनुक सुवतेला देख्‌यु। काहाकी चे बेसका दुखी हतला। \v 46 चु तीनुक कह्‌यु, “तुहुं काहा सुवणे बाजी र्‌या? उठु ने तुहुं पारख मां नी पड़ु करीन दुवा करता रवु।” \s ईसुक धराड़नेन टेम \r (मत्‌‌ती 26:47-56; मरकुस 14:43-50; युहन्‌ना 18:3-11) \p \v 47 ईसु चेला काजे ज कवणे बाजी रवलु, ने बेसका माणसेन टुळु ईसुन्‌चां आय गुयु; ने ईसुन बारे चेला मायन एक यहुदा इस्‌करीयोती नावेन एक चेलु बी तीना टुळा अगळ-अगळ आय रवलु, चु बी ईसु धड़े आयन ईसुन गुळु देदु। \v 48 ईसु तीनाक कह्‌यु, “ए यहुदा तु गुळु दीन माणसेन पुर्‌या काजे धुकु दीन धराड़ने बाजी रयु काय?” \p \v 49 ईसुन दीसरा चेला देख्‌या की धुकु हवणे वाळु छे करीन ईसुक कह्‌या, “ए मालीक हामु ईनुक तलवार सी झाटकाय देजे काय?” \v 50 ने तीनु चेला मायन एक चेलु, भगवानेन डाहला पुजारान मुख्‌यान पावर्‌या पर तलवारेन झाटकु देदु, ने तेरो जेवड़्‌यु कान्‌टु काट देदु। \p \v 51 बाकुन ईसु कह्‌यु, “हय रहणी देवु, बेसको हय गुयो, ने ईसु तेरु कांटु!” छीमीन तीनाक वारु कर देदु। \p \v 52 ने तत्‌यार ईसु भगवानेन डाहला पुजाराक; ने तेरे मंदीरेन राखवाळी करन्‌या सीपायड़ान डाहला सीपायड़ाक ने डाहा-डाहा काजे, जे तेरे भीणी जुर करीन आवला तीनुक कह्‌यु, “तुहुं मेसेक धाड़ु पाड़न्‌यु समजीन तलवार ने डेंगा लीन मेसेक धरने आय रया काय? \v 53 मे दाहड़ीत मंदीर मां तुंद्‌रे पुठ्‌ये हतलु, तेबी तुहुं मेसेक नी धर्‌या। बाकुन हय जी टेम तुंद्‌री छे? काहाकी हय आंदारलान हक छे।” \s पतरस ईसुक जाणो नी करीन नीकारु कर देदु \r (मत्‌‌ती 26:57,58,69-75; मरकुस 14:53,54,66-72; युहन्‌ना 18:12-18,25-27) \p \v 54 अळी चे ईसु काजे धरीन बांद लेदा ने तीनाक चां सी भगवानेन डाहला पुजारान मुख्‌यान घर ली जाणे करीन चाल पड़्‌या। पतरस ईतरुक छेटुस तेरे पछळ-पछळ जातलु। \v 55 डाहला पुजारान घर जाय्‌न ने माणसेन आंगणा मां आकठो धपाड़ीन आकठान चारेमेर बस गुया। पतरस बी तींद्‌रे पुठ्‌ये बस गुयु। \v 56 ने एक पावरनी पुरे पतरस काजे आकठान वीजाळे बस रवलु देखी, ने तेरे पर नींगा नाखीन कह्‌वी, “जु माणुस बी ते हेरेत पुठ्‌ये हतलु।” \p \v 57 बाकुन पतरस नीकारु करतु जाय्‌न तीनी पुरे काजे कह्‌यु, “ओ बहणीस! मे हीनाक जाणो लग नी।” \p \v 58 ईतरीक वार मां अळी काहनुक पतरस काजे देखीन कह्‌यु, \p “तु बी ते हीनु माणसे मायन छे। पतरस तीना माणसे काजे कह्‌यु, नी भाय! मे तीनु माणसे मायन नी हय।” \p \v 59 एक घंटुक हय गुयु ने अळी काहनुक दीसरु जुर करीन कह्‌यु, “खरान, जु बी ते तेरेत पुठ्‌ये हतलु। काहाकी जु ते गलील जीला मां रवण्‌यु छे।” \p \v 60 पतरस तीनाक कह्‌यु, “ए भायस मे नी जाणु की तु काय कह्‌णे बाजी रयु!” \p पतरस कह्‌णे बाजी रवलु, ने तत्‌यारुत कुकड़ु वास देदु। \v 61 तत्‌यार मालीक ईसु पछु फीरीन पतरस भीणी देख्‌यु ने तत्‌यारुत पतरस काजे ईसुन जी वात हेर आवी, जी वात मालीक ईसु तीनाक कवलु, की “आज कुकड़ु वासणेन पेहल, तु मेसेक तीन कावा मारु नीकारु करीन कवसी की मे ईसुक जाणो लग नी।” \v 62 ने तत्‌यारुत पतरस बाहर नीकळीन उसकी-उसकीन बेसकु रड़ने बाजी गुयु। \s राखवाळी करन्‌या ईसुन हासी उडाड़े \r (मत्‌‌ती 26:67,68; मरकुस 14:65) \p \v 63 जे राखवाळी करने वाळा सीपायड़ा ईसुक धरीन लावला, चे तेरी हासी उडाड़ीन, ने तीनाक वेला पाड़ता जाय्‌न ठुकतेला। \v 64 ने चे सीपायड़ा ईसुन डुळे पाटु बांदीन तीनाक असा पुछता रया, कदी तु भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळु हय, ती हामुक देखाड़, हामरे मायन तुसेक कुण देदो। \v 65 ने चे बेसकी वात नीकाळीन तेरी नाव-बद्‌दी करीन तेरे वीरुद मां वात कह्‌या। \s ईसु काजे यहुदी पंचु अगळ मट्‌ली बसक मां लावे \r (मत्‌‌ती 26:59-66; मरकुस 14:55-64; युहन्‌ना 18:19-24) \p \v 66 दीसरे दाहड़े एगात यहुदी पंचुन आखा डाहला ने भगवानेन मंदीरेन पुजारा ने यहुदी नीयम सीकाड़ने वाळा आखा भेळा हय गुया, ने चे ईसु काजे नीयावेन मट्‌ली बसक मां बुलायन काय-काय पुछ्‌या। \v 67 कदी तु खरान मसी हय ती हामु काजे कय दे! \p “ईसु तीनुक कह्‌यु,” कदी मे तुहुंक कह्‌वीस, ती तुहुं भुरसु नी करु। \v 68 ने कदी मे तुहुंक काय पुछीस ती तुहुंक जपाप नी आपाये। \v 69 बाकुन हय सी माणसेन पुर्‌यु आखा ताकत वाळा भगवानेन जेवड़्‌ये आंग्‌ये जाय्‌न बस रवसे।\x + \xo 22:69 \xo*\xt मरकुस 14:62; भजन सहीता 110:1\xt*\x* \p \v 70 जी वात सामळीन आखान-आखा बस रवला चे कय पड़्‌या, “ती तु भगवानेन पुर्‌यु छे काय?” ईसु तीनुक जपाप आप्‌यु, “तुहुं कय रया, काहाकी मे भगवानेन पुर्‌यु छे।” \p \v 71 ईसुन मुंहडान वात सामळीन चे कह्‌या, “हय हामुक गवा-पुरावा देण्‌या नी चाहजे! काहाकी हामु आपसात हेरे मुंहडा सी आखी वात सामळी लेदला छे!” \c 23 \s पीलातुस अगळ पेहले ईसु \r (मत्‌‌ती 27:1,2,11-14; मरकुस 15:1-5; युहन्‌ना 18:28-38) \p \v 1 तत्‌यार आखी बसकेन माणसे उठीन उबा हय गुया; ने चे ईसु काजे राजा पीलातुस भीणी ली गुया। \v 2 चे पीलातुस राजा अगळ ईसुन वात पर गुनु लागाड़ीन कवणे बाजी गुया: “चु हामरा माणसेक सरकारेन वीरुद मां भड़कावतेलु, ने तुहुं रोमी राजाक फाळु मां आपु कवतेलु सामळ्‌ळा छे, ने आपसा काजे मे मसी राजु छे, कवतेलु सामेळला छे।” \p \v 3 पीलातुस ईसुक पुछ्‌यु, “तु यहुदी माणसेन राजा छे काय?” ईसु जपाप आप्‌यु, “हव, जसु तु कय र्‌यु मे तसुत छे।” \p \v 4 तत्‌यार पीलातुस भगवानेन डाहला पुजाराक ने भेळा हवला माणसेक कह्‌यु, “मारी नींगा मां, जु माणुस रोमी सरकारेन कायदान वीरुद मां काय बी गुनु नी कर्‌यु।” \p \v 5 बाकुन चे जुर दीन अळी-अळीन कह्‌या की, “जु माणुस यहुदा जीला मां आखे दुर ‘सरकारेन वीरुद मां लड़ाय करजु’ करीन माणसेक सीकाड़तु आय र्‌यु। असो करनु ज्‌य गलील जीला मां सुरु कर देदलु। ने हय चु यहुदा जीला मां ईनात काम वाटे आवलु छे।” \v 6 ज सामळीन पीलातुस पुछ्‌यु, “जु माणुस गलील जीला मां रवण्‌यु छे काय?” \v 7 जत्‌यार तीनाक मालुम पड़्‌यो की ईसु गलील वाळु छे, ती पीलातुस ईसुक हेरोदेस भीणी मकली देदु, जु तीनी टेमे मां यरुसलेम मां हतलु, \s हेरोदेस अगळ ईसु \p \v 8 हेरोदेस ईसुक देखीन बेसकु खुस हय गुयु। चु ईसुन बारामां बेसकी वात सामळी रवलु, ने बेसका कावा तीनाक देखणे बी हींडतेलु। चु ईसुन बारामां वारु-कामेन सहलाणी देखणेन हेर करतेलु। \v 9 अतराम हेरोदेस ईसु काजे बेसका सवाल पुछतु रयु, बाकुन ईसु तीनाक काय जपाप नी आप्‌यु। \v 10 भगवानेन डाहला पुजारा ने यहुदी-सास्‌तुर सीकाड़ने वाळा हतला। ने चे पुरो मन ने जुर लागाड़ीन ईसु पर गुनु लागाड़्‌या। \v 11 तत्‌यार हेरोदेस ने तेरा सीपायड़ा ईसुन हासी उड़ाया ने तेरी नाव-बद्‌दी कर्‌या, ने ईसुक चमकण्‌या ने जामण्‌या पुथल्‌या पेहराया ने पछा पीलातुस धड़े मकली देदा। \v 12 तीनी टेमे सी हेरोदेस ने पीलातुस साथी बण गुया। ने हेरे सी पेहेल चे दुय एक दीसरान वेरी हतला। \s पीलातुस अगळ ईसुन मरनेन डंड \r (मत्‌‌ती 27:15-26; मरकुस 15:6-15; युहन्‌ना 18:39; 19:16) \p \v 13 हय पीलातुसेन चां भगवानेन मंदीरेन डाहला पुजाराक ने हक करन्‌याक ने दीसरा माणसेक बुलायु; ने तीनुक कह्‌यु, \v 14 तुहुं ईना माणुस काजे माणसेन वीरुद मां माणसे काजे भड़कावणे वाळु समजीन मारे भीणी लावला छे, ने देखु, हय मे तुंद्‌रे अगळ ईनाक पारखी लेदु, ने मे जाण लेदु की, तुंद्‌रु हेरे पर गुनु लागाड़नु सय नी हय। \v 15 ने राजा हेरोदेस काजे बी मालुम पड़ गुयो की ईसु गुनाळा नी हय। अतरा मां चु पछु मकली देदु। जु माणुस काय बी गलत काम नी कर्‌यु ने मरनेन डंड आपे असु नी हय। \v 16 तेरेमां मे हीनाक मार खावाड़ीन छुड़ाय दीस। \v 17 जी वात पीलातुस राजा एरेन करीन कह्‌यु, काहाकी पीलातुस सालो डीट पासका तीहवारेन दाहड़े, यहुदी माणसेक खुस करने करीन एक केदीक जेल मां सी छुड़ देदलु। \p \v 18 पीलातुस राजा ईसुक मरनेन डंड नी आप रयु ज देखीन गड़दी मायन आखा माणसे आयड़ी देदा ने कह्‌या, “ईनाक मार नाखु ने बरअब्‌बा काजे छुड़ देवु।” \v 19 ईना बरअब्‌बा काजे जेल मां कुंड देदला, काहाकी जु यरुसलेम मां सरकारेन वीरुद मां दीसरा माणसे साते आपसा साती भेळ लड़ाय करलु। चु थुड़ाक माणसेक मारी बी नाखलु। \p \v 20 पीलातुस राजा ईसु काजे छुड़ने हींडतेलु, अतरा मां एक कावा अळी तीनी गड़दी मायन माणसे काजे समजाड़्‌यु। \v 21 बाकुन गड़दी मायन माणसे पछा आयड़ीन कह्‌या, “ईनाक कुरुस पर चड़ावु! ईनाक कुरुस पर चड़ावु!” \p \v 22 पीलातुस तीसरी कावा तीनु गड़दी मायन माणसेक कह्‌यु, “काहा? जु माणुस काय गुनु करलु छे? मेसेक हेरे मां मरनेन डंड आपे असु काय बी गुनु नी देखायतु। मे ईनाक सपाटा देवाड़ीन छुड़ाय दीस।” \p \v 23 बाकुन चे आयड़ी-आयड़ीन ईसु पछळ पड़ गुया की ईसुक कुरुस पर चड़ावु। ने तींद्‌रो आयड़नेन काम पुरो हयो। \v 24 अळतेन पीलातुस राजा, बरअब्‌बा काजे छुड़नेन ने ईसुक मरनेन डंड आपणे करीन तीयार हय गुयु। \v 25 पीलातुस राजा तीना माणुस काजे, जु दीसरा माणसे पुठ्‌ये लड़ाय करतेलु, ने माणसेन खुन करतेलु। करीन जेल मां कुंडाड़ देदलु। चु तीनाक छुड़ देदु ने तीनाक कह्‌यु, “तुहुंक जसा करने लागे तसा करु, ज कय्‌न ईसुक गड़दीन ने सीपायड़ान हातेम आप देदु।” \s ईसुक कुरुस पर चड़ावणे ली जाय \r (मत्‌‌ती 27:32-44; मरकुस 15:21-32; युहन्‌ना 19:17-27) \p \v 26 जत्‌यार चे सीपायड़ा ईसुक कुरुस पर मारने करीन गांव सी ठुक्‌ता लाया। तत्‌यार तीनुक वाटे कुरेन देस मां रवण्‌यु सीमोन नावेन एक माणुस भेळु हयु। चु तीने टेमे गांव मां सी सहरेम आवणे बाजी रवलु। चे सीपायड़ा तीनाक जबरान धर पाड़्‌या ने तीनाक कुरुस हाकलाड़ीन ईसु पछळ-पछळ चालाड़्‌या। \p \v 27 चां माणसेन बेसकु मटु टुळु ईसु पछळ चालने बाजी रवलु। तेरे मां थुड़ाक बायरा बी हतला जे छाती ठुकी-ठुकीन ईसु वाटे कलपी रवली। \v 28 ईसु तींद्‌रे भीणी देख्‌यु ने तीनुक कह्‌यु, “यरुसलेम मां रवण्‌या पुर्‌या मारे वाटे मां रड़ु। बाकुन आपणे वाटे ने आपणा पुर्‌या-पारी वाटे रड़ु।” \v 29 काहाकी चे दाहड़ा आवणे बाजी र्‌या जत्‌यार माणसे कवसे वारु छे चे बायरा, जे आंझ्‌या छे; ने तींद्‌रा पुर्‌या नी हया, ने जे रातेड़ला पुर्‌याक पाळ्‌या पुस्‌या नी। \v 30 तीनी टेमे माणसे बयड़ाक कवसे, हामरे पर हीट पड़। ने बयड़ायाक कवसे हामुक ढाक लेवु। \v 31 काहाकी जु काय बी गुनु नी कर्‌यु, तेरे साते माणसे असु एहवार कर रया, ती छाचली तींद्‌रे साते आवणे वाळा दाहड़ाम, तेरे सी बी जादा भुंडु एहवार हवसे, जे छाचलीन गुनु करला छे। \p \v 32 चे सीपायड़ा ईसु भेळा दीसरा दुय गुनेगार्‌याक बी कुरुस पर मार नाखणे करीन पठ्‌ये-पठ्‌ये ली गुया। \v 33 तीना जागाक मुणकान टुबरो कवे, तीनी जागाम चे आया, चे ईसु काजे चां कुरुस पर चड़ावीन हाते पायेम खीळा ठुक्‌या। चे दुय गुनेगार्‌याक बी कुरुस पर चड़ावीन हाते पायेम खीळा सी ठुक्‌या। एक काजे ईसुन डाखर्‌ये आंग्‌ये ने दीसराक जेवड़्‌ये आंग्‌ये। \v 34 तत्‌यार ईसु बास भगवान सी लीलघाय्‌न कह्‌यु, “ए बास ईनुक माफी आप दे! काहाकी जे नी जाणता, की जे काय कर र्‌या।” \p ने अळतेन चे सीपायड़ा चिट्‌ठी नाखीन ईसुन पुथल्‌या वाट लेदा।\x + \xo 23:34 \xo*\xt 1 पतरस 3:9; यसाया 53:12; भजन सहीता 22:18\xt*\x* \v 35 चां बेसका माणसे उबा रय्‌न देखणे बाजी रवला, ती यहुदी मुख्‌या ईसुन हासी उडाड़ता जाय्‌न कह्‌या, “हयु दीसराक बेसकु बचाड़्‌यु। कदी जु छाचलीन भगवानेन साहरे नेवाड़लु मसी हय ती आपसा काजे बचाड़ लेणु चाहजे।”\x + \xo 23:35 \xo*\xt भजन सहीता 22:7\xt*\x* \p \v 36 सीपायड़ा बी तेरी हासी उड़ाया। चे ईसु भीणी आया ने तीनाक अंगुरेन कड़वलु रस आप्‌या, \v 37 “ने कह्‌या कदी तु छाचलीन यहुदीन राजु हय, ती आपसा काजे बचाड़ ले।” \p \v 38 ईसुन मुणका सी उपर कुरुस पर गुनान एक लाकड़ान पट्‌टी ठुकीन टांगली हतली, “तेरेमां असो लिखलो हतलो जु ते यहुदी माणसेन राजु छे।” \s ईसु साते कुरुस पर चहड़ावलु डाकु भगवान भीणी मन फेरवे \p \v 39 ईसु साते कुरुस पर टांगायला गुनेगार्‌या मायन एक ईसुन नाव-बद्‌दी करतु जाय्‌न पुछ्‌यु “तु भगवानेन नेवाड़लु छुड़ावणे वाळु नी हय काय? हय ती आपसाक ने हामुक बचाड़ ले।” \p \v 40 बाकुन दीसरु गुनेगार्‌यु झीचकारीन कह्‌यु, तुसेक भगवान सी ईतरोक बी बीहाणो नी लागतो काय? तु बी ते हयुत नीयावेन डंड भुकतणे बाजी रयु। \v 41 तु ने मे ते डंड आपे असात छे, जो आपणु कर्‌या तेरो फळ आपणुक जड़ रयो; बाकुन जु माणुस काय बी गुनु नी कर्‌यु, “ने गुना पाखुर नीयावेन डंड झेल र्‌यु।” \v 42 अळी चु ईसुक कह्‌यु, ए मालीक ईसु! जत्‌यार तु राजु बणीन राज करे, “ती मारी हेर राख्‌जी।” \p \v 43 ईसु तीनाक पछु कह्‌यु, “मे तुसेक छाचलीन कवो की, तु आजुत मारे पुठ्‌ये सरगे मां रवसी।” \s ईसुन कुरुस पर मरनु \r (मत्‌‌ती 27:45-56; मरकुस 15:33-41; युहन्‌ना 19:28-30) \p \v 44 तीनी टेमे दाहड़ान बारे बज रवली हसे, ने तत्‌यारुत तीन बजे लग आखी ईलाका मां आंदारो खुय हय रह्‌लो। \v 45 ने दाहड़ान वीजाळो बी जाती रवलो, तत्‌यार भगवानेन मंदीर मां चु पड़दु फाटीन दुय टुकड़ा हय गुयु।\x + \xo 23:45 \xo*\xt आमोस 8:9; ईब्‌रानी 10:19 \xt*\x* \v 46 तत्‌यार ईसु जुर सी आयड़ीन कह्‌यु, “ए बास! हय मे मारु जीव तारा हातेम आप दम।” ज कय्‌न ईसुन जीव नीकळ्‌यु गुयु। \p \v 47 रोमी सरकारेन सीपायड़ान एक डाहलु ज हयो च आखो देखीन भगवानेन बड़ाय करतु जाय्‌न कह्‌यु, “खरान, जु ते एक धरमी हतलु।” \p \v 48 जत्‌यार चां उबा हय रवला माणसे ज हयो च देख्‌या, ती चे फीकुर मां पड़ीन लाजवाय गुया, ने आपसी छाती ठुक्‌ता-ठुक्‌ता पछा सहरेम जाती र्‌या। \v 49 गलील जीलाम रवण्‌या ईसुन बेसका दुस्‌तीदार्‌या, तींद्‌रा बायरा बी हतला, ईसु पछळ-पछळ गलील सी आवला, चे बी छेटे उबा रय्‌न ज हयो च आखो देख रवला।\x + \xo 23:49 \xo*\xt भजन सहीता 38:11; 88:8\xt*\x* \s ईसु काजे वगे करने जाणु \r (मत्‌‌ती 27:57-61; मरकुस 15:42-47; युहन्‌ना 19:38-42) \p \v 50 ने देखु युसुफ नावेन एक माणुस हतलु। चु एक वारलु माणुस हतलु, ने यहुदी धरमेन कायदाक पाळने मां ईमानदार हतलु, चु यहुदी धरमेन खास पंचुन मेहमर हतलु। \v 51 ने तेबी चु ईसुक डंड आप्‌या करीन राजी नी हतलु, चु यहुदा जीलान अरीमतीया सहर वाळु हतलु, चु बी तीना दाहड़ान वाट देख रवलु, चु तीनु दाहड़ाम भगवान राजु बणीन राज करसे। \v 52 चु राजा पीलातुस धड़े गुयु ने ईसुन लास मांग्‌यु। \v 53 ती अळी चु कुरुस पर सी ईसुन लास उतार्‌यु, ने तीनी लासेक एक चमकण्‌या चादरा सी एळटी देदु, ने एक मसाण मां मेल देदु। चु मसाण वारलु चापर्‌या मां खुदीन बणावलो हतलो। तेरे पेहल तीनी मसाण मां कुय काजे बी नी गाड़्‌या। \v 54 चु तीयारीन दाहड़ु हतलु, ने यहुदीन आरामेन दाहड़ु सुरु हवणे वाळु हतलु। \p \v 55 ईसु पुठ्‌ये गलील सहर मां सी आवला बायरा युसुफ पुठ्‌ये-पुठ्‌ये मसाण भीणी गुया ने देख्‌या। ने चे ज देख्‌या की ईसुन धड़ कसो करीन मसाण मां मेक रया। \v 56 अळी चे घर गुया ने लास पर लागाड़ने करीन मसालु ने वारु ईत्‌तर तीयार कर्‌या। \p बाकुन आरामेन दाहड़े, जसों धरमेन कायदान अनसारे तीनुक आराम करनु हतलो, करीन चे आराम कर्‌या।\x + \xo 23:56 \xo*\xt नीरगमन 20:10; वेवस्‌थावीवरन 5:14\xt*\x* \c 24 \s ईसु पछु जीवतु हवे \r (मत्‌‌ती 28:1-10; मरकुस 16:1-8; युहन्‌ना 20:1-10) \p \v 1 गलील सहर मां सी ईसु पुठ्‌ये आवला बायरा, हाप्‌तान पेहले दाहड़े एगात मसाण पर आया। चे, चु गंदायण्‌यु मसालु ली गुया, चु ईसुन लास पर लागाड़ने करीन बणावला। \v 2 चे देख्‌या की बीड़ा वाळा चापर्‌यान दर पर देदलु दगड़ु, धकलीन एक धड़े हय रवलु। \v 3 ने चे बायरा चापर्‌यान दरेन बारना मायन मसाण पर गुया, बाकुन मालीक ईसुन धड़ चां नी जड़ी। \v 4 ज देखीन चे बायरा वीच्‌यार मां पड़ गुया। ती उचकाणुन दुय माणसे देखाय देदा, ने तींद्‌रे साते उबा हय गुया। तींद्‌रा पुथल्‌या बरफन तसा बी धपी रवला। \v 5 चे बायरा बीही गुया ने आपसो मुणको नेचो करीन भुयमात देख रवला। तत्‌यार चे माणसे तीनु बायरा काजे कह्‌या, “जु जीवतेलु छे, तीना काजे मरला माणसेन मसाण मां काहा हेर रया?\x + \xo 24:5 \xo*\xt उजेंता बुले 1:18\xt*\x* \v 6 चु जां नी हय, काहाकी चु पछु जीवतु हय गुयु। जत्‌यार चु गलील सहर मां हतलु, ती चु तुहुंक काय कवलु? ची वात हेर करु! \v 7 चु कवलु, जु माणुस बणीन आयु, तीनाक पापी माणसे कुरुस पर चड़ावसे। बाकुन चु तीन दाहड़ाम पछु जीवतु हय जासे।” \p \v 8 तत्‌यार बायरा ईसु कवलु ची वात हेर कर्‌या, \v 9 ने मसाण पर सी पछा जाती र्‌या। ने ईसुन ग्‌यारे चेलाक ने दीसरा आखा जो देखला ने सामळ्‌या चो आखा काजे कय देदा। \v 10 नेवताळा काजे बताड़न्‌या बायरा मगदलनी सहरेन मरीयम, योअन्‌ना, याकुपेन माय मरीयम ने थुड़ाक दीसरा बी हतला। \v 11 बाकुन ईसुन चेला वीच्‌यार्‌या की बायरा जी वात कय रया ची असलीत वात हसे। ने चे तींद्‌री वात पर भुरसु नी कर्‌या। \v 12 तेबी तींद्‌रे मायन पतरस नावेन एक चेलु मसाण भीणी दवड़ीन गुयु। जत्‌यार चु चां जाती रयु, ती चु ढंगु वळीन मसाण मां माहें भाळ्‌यु, ने चमकण्‌या पुथल्‌या अतरात पड़ रवला देख्‌यु, तेर मां काय नी देख्‌यु बाकुन चु घाबरायलुत पछु आवती रयु, \s इम्‌मावुस सहर मां जाण्‌या चेलाक ईसु देखाव पड़्‌यु \r (मरकुस 16:12,13) \p \v 13 तीने दाहड़े दुय चेला ईनी आखी वातेन बारामां वात करता जाय्‌न इम्‌मावुस नावेन गांव भीणी जाणे बाजी रवला। चो यरुसलेम सहर सी च्‌यारेक कुस छेटस हतलो। \v 14 चे दुय जणा जी कवली तीनी वातेन बारामां आंबा-सांबा वात ने वीच्‌यार करने बाजी रवला। \v 15 जत्‌यार चे वात-वीच्‌यार करने बाजी रवला, तीनी टेमे ईसु आपसुत आवीन, तींद्‌रे पुठ्‌ये-पुठ्‌ये चाल पड़्‌यु, \v 16 चेला पुठ्‌ये-ईसु हतलु, बाकुन चे तीनाक नी उळख्‌या। \v 17 ईसु तीनु चेला काजे कह्‌यु, “तुहुं वाटे चालता-चालता काहनी वातेन बारामां वात ने वीच्‌यार कर रया, चे उबा रय गुया। तींद्‌रु नुरपाणी उतरी रवलु।” \v 18 तींद्‌रे मायन एक जणु क्‌लयोपास नावेन हतलु, चु जपाप आप्‌यु, यरुसलेम सहर मां आवणे जाणे वाळा मायन तुत असु अनजाण्‌यु छे काय, जो नी जाणे की ईनु दाहड़ाम काय-काय हवलो छे। \p \v 19 ईसु तीनुक कह्‌यु, “चां काय हवलो छे, चे कह्‌या जी वात नासरत वाळा ईसुन छे! चु माणुस भगवानेन ने आखा माणसेन नींगाम, काम ने वातेम, भगवान वाटे जुर भर्‌यु माणुस हतलु।” \v 20 ने भगवानेन डाहला पुजारा ने हामरे पर हक जमाड़न्‌या पुडारी तीनाक धराय देदा, ने मरनेन डंड आपाड़्‌या ने कुरुस पर खीळा ठुकीन रोमी सीपायड़ा धड़े चड़ाय मांग्‌या। \v 21 हामु ते बेसकी मटी असी आस कर रवला, की जु ते ईसु, ईस्‌रायल देसेन छुटकारु करने वाळु छे, जी आज सी तीन दाहड़ा पेहलेन वात छे। \v 22 हामरे मायन ईतराक बायरा हामुक बेसका बीहाड़ देदा; चे संदारे एगात मसाण पर गुयला। \v 23 तीनुक ईसुन धड़ नी जड़ी। चे चां सी पछा आवीन हामुक कह्‌या की हामु काजे सरग वाळा काहवाळ्‌या देखाय देदा, चे जो कह्‌या की “ईसु जीवतेलु छे।” \v 24 जी वात सामळीन हामरे मायन थुड़ाक साती मसाण पर गुया, ने जसा बायरा तीनुक कवला, तसात आखो देखी पाड़्‌या, “बाकुन चे ईसु काजे नी देख्‌या।” \p \v 25 ती ईसु तीनुक कह्‌यु, ए डेड़-अकल्‌या! तुहुं भगवानेन अघी सी वात बताड़न्‌या माणसेन वात पर, भुरसु करने मां अतरा कम अकल्‌या काहा बण गुया! \v 26 मसी ईसु काजे दुख झेलीन, तेरी सेक-सींगार मां पछो भरायणु वारु नी हय काय? \v 27 ने ईसु मुसान लिखली सास्‌तुर मां सी ने भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळा माणसेन सास्‌तुर मां सी चोवे-चोव दीसरा आखा खरला सास्‌तुरेम सी आपसान बारामां जो काय लिखलो छे, चो आखो तीनुक समजाड़्‌यु। \p \v 28 असा करीन चाल्‌ता-चाल्‌ता, तीना गांव मां जाती र्‌या, जां चे जाणे बाजी रवलु। मालीक ईसु काजे देखीन असो लागतेलो, की ईसु अळी अगुस जाणेन वीच्‌यार मां हतलु। \v 29 चे चेला ईसु काजे पाये पड़ीन कह्‌या, “तु हामरे पुठ्‌ये रय जां। काहाकी हय सांतो हय गुयो, ने दाहड़ु बी डुबीत गुयु।” ने ईसु तींद्‌रे पुठ्‌ये रहणे करीन घर मां गुयु। \v 30 तत्‌यार ईसु तींद्‌रे पुठ्‌ये रुटा खाणे करीन बठ्‌यु, ती चु रुटु हातेम धर्‌यु, ने भगवान काजे बेसकु वारु कय्‌न संयबरकत मांग्‌यु; ने चेलाक भांजी-भांजीन आप देदु। \v 31 तीने टेमे चेलान डुळा उघड़ी गुया। ने चे ईसु काजे उळखी लेदा, बाकुन ईसु तींद्‌रा डुळा अगळ सी अंछाप हय गुयु। \v 32 ती चेला आंबा-सांबा जो कह्‌या, “जत्‌यार चु वाट्‌ये चालतु जाय्‌न हामरे साते वात करतेलु ने खरला सास्‌तुरेन वात देखाड़तेलु, ती आपणु जीव भळ नी कर्‌यु काय?” \v 33 चे चेला तत्‌यारुत चां सी उठीन यरुसलेम सहर भीणी पछा गुया, जाय्‌न चे ग्‌यारे चेला काजे ने तींद्‌रा दीसरा साती काजे भेळा हय रवला देख्‌या। \v 34 चे ज कवणे बाजी रवला, “मालीक ईसु छाचलीन जीवतु हय गुयलु छे, ने चु सीमोन पतरस काजे देखाय देदु!” \p \v 35 तत्‌यार चे वाट्‌ये काय-काय हयो चो आखो कय देदा ने ज बी कय देदा की ईसु रुटु भांजीन आप्‌यु, ती हामु तीनाक उळखी लेदा। \s ईसु चेला काजे देखाय देदु \r (मत्‌‌ती 28:16-20; मरकुस 16:14-18; युहन्‌ना 20:19-23; नेवताळा 1:6-8) \p \v 36 मालीक ईसु जीवतु हय गुयलु छे, करीन चेला वात करने बाजी रवला, तत्‌यार ईसु आपसुत तींद्‌रे भीणी आवीन ईचमां उबु हय गुयु। ने तीनुक आखाक कह्‌यु, “तुहुंक सांती जड़े!” \p \v 37 बाकुन चे बेसका बीही गुया, ने समज्‌या की हामु काहनाक खतर्‌या भुतड़ा काजे देख र्‌या। \v 38 तत्‌यार ईसु तीनुक अळी कह्‌यु, “तुहुं काहा घाबराय रया?” ने तुहुं मनेन संक्‌या काहा कर रया? \v 39 मारा हात ने पाय देखु, ने जाण लेवु की मे छाचलीन हयुत ईसु छे। मेसेक छीमु ने देखु, काहाकी आत्‌मान मास ने हाटका नी रवे। बाकुन तुहुंक डुळा अगळ देखाय र्‌यो। की मारे मां मास ने हाटका छे। \p \v 40 तत्‌यार ईसु जी वात कवतु जाय्‌न तीनुक आपसा हातेन घाव ने पायेन घाव देखाड़्‌यु। \v 41 चे अतरा खुस हय गुया की चे सुच मां पड़ गुया ने भुरसु नी कर सक्‌या। काहाकी ज आखो तींद्‌री समज मां नी आयो। ईसु चेला काजे कह्‌यु, “जां तुंद्‌रे धड़े खाणेन काहींग छे काय?” \v 42 ने ईसु काजे भुंजला माछान एक टुकड़ु आप्‌या। \v 43 ने चु तीना माछान टुकड़ा काजे धर लेदु ने तींद्‌रा डुळा अगळ खाय गुयु। \p \v 44 ईसु तीनुक अळी कह्‌यु, “मारी जी वात, ची वात छे, जी मे तुहुंक सुरु सी कवतु आय रयु, की मुसान साहरे लिखली सास्‌तुर वाळी वात ने भगवानेन अघी सी आवणे वाळी वात बताड़ने वाळा माणसेन वात, ने भजन मां लिखली वात पुरी हवणेन हतली, जी मारा बारामां लिखली छे।” \p \v 45 अळी ईसु खरला सास्‌तुर समजाड़ने करीन तींद्‌रा मनेन ढाकणा उगाड़ देदु। \v 46 ने तीनुक कह्‌यु, असोत लिखलो छे, की मसी दुख भुगतसे ने तीसरे दाहड़े मर्‌या-सर्‌याम सी पछु जीवतु हय जासे।\x + \xo 24:46 \xo*\xt यसाया 53:5; लुका 24:7\xt*\x* \v 47 जी खुस-खबर पेहले जां यरुसलेम मां माणसेक सामळावसे ने अळी आखा देसेन माणसे काजे सामळावसे। ने पाप भीणी सी मन फेरवीन भगवान भीणी वळनेन परचार तेरेत नावेन हवसे। \v 48 ने तुहुं आखा ईनी वातेन गवा छे। \v 49 ने देखु तीना चुखली-आत्‌मान बारामां मारु बास तुहुंक आपणेन वायदु करलु छे। तीना काजे मे तुंद्‌रे उपर सरगे सी उतारीस ने जत्‌यार लग तुहुं सरगे सी ताकत हात नी करु ती लग तुहुं ईनात यरुसलेम सहर मां रवजु। \s ईसुन सरगे जाणु \r (मरकुस 16:19,20; नेवताळा 1:9-11) \p \v 50 तत्‌यार ईसु आपसा चेलाक सहर सी बाहर बेतन्‌या सहर धड़े ली गुयु। जत्‌यार चे चां पुग्‌या, ईसु आपसा हात उचा करीन संयबरकत आप्‌यु। \v 51 जत्‌यार चु तीनुक संयबरकत आपणे बाजी रवलु, ती चु ईसु तीनुक छुड़ीन सरगे हाकलाय गुयु।\x + \xo 24:51 \xo*\xt भजन सहीता 47:5; उजेंता बुले 1:9\xt*\x* \v 52 ने चेला मांडा टेकीन ईसुक आंध्‌या ने अळी चे खुस हय्‌न यरुसलेम सहर मां पछा जाती र्‌या। \v 53 चां चे भगवानेन भक्‌तीन घर मां भेळा हय्‌न आखी टेमे भगवानेन बड़ाय करता र्‌या।