\id 1PE - Binandere Bible Translation \toc2 1 Peter \toc1 1 Peter Eiwa ove tuturoda Peter gagurisina. \mt1 1 Peter \mt2 Eiwa ove tuturoda Peter mi God da gerari embomaida yai gagurisina. \c 1 \s1 Peter mi God da gerari embomai ainkain awamaneda butu dodo evekara edo yai neneida maunsitera ategesisina. \p \v 1 Na awa Peter, Iesu Keriso da aposil.\f + \fr 1:1 \fq aposil \ft awa Guriki da ge \ft \+bdit apostolos\+bdit* edo gumbari. Ainda moka awa ‘piari mambari embo’. Iesu Keriso mi Peter embomai gao ari kaviegorote, edo ainda bino dave karigarate tedo piesiri maunsisina (Matthew 10:1-8; Luke 6:12-16). \f* \p Nanemi imondemane, God da gerari embomai, ainkain itomane butu dodo evekara edo yai Pontusi, Galesia, Kapadosia, Asia edo Baitenia ainda, maundo isima edo ewa, ove eiwa gagurena. \v 2 God Mamo mi ainda Asisi ami imomane tatajido gerisina dá imo gisi jipapa edo gosisina ango. Edo God mi ango esisina awa, imomane Iesu Keriso da ge kera awate edo ainda ororomi imomane teiarate. \p God da dave ari de béga de itomane doda matawa sirari beda edo are. \s1 Iesu Keriso awa kaenato tumonda ari wasiride, awatedo God dasiga ore. \p \v 3 Kaena God, Badari kaenato Iesu Keriso da Mamo, dasiga ore. God mi Iesu Keriso da betedo erarida toda ami ainda do ari tega itaebé kaenato yai piesiri engari teka buritera. Awatedo kaenato tumonda ari wasiride God da yai isira, \v 4 edo rorae davegave utuda God mi ainda embomai awaembo sima edo eira awa inemane bawa. Rorae awa depeka ari tao ae, edo beyae itaede, edo ainda duroka mana sisigaina. \v 5 Edo itomane gebé ari Iesu da yai pipiteiwowo God da gorobami imomane dedegedo eira, God mi iji beaoda itomane toregaribé matu siya ari awa itomane yai arapa arate sisina. \v 6 Imomane eiwa kotembesite duboyawa bajinabé ewa. Awarata boroko, iji tupo awa, God mi bawari neide kainde dosiri ami esiri dubo vevera etewa. \v 7 Bawari angogomi itomane gebé ari awa dave ko beyae awa arapa aina. Edo gold, mina bajinabé piedo bari rorae, awa itae aina. Ata itomane gebé ari Iesu da yaida mina, ami gold daginegari isira. Embomi gold awa niyao doda pisido bavedo gido era. Ata God mi bawari neide kainde itomane yai douri gundo eira awa itomane gebé ari bavedo gain. Edo itomane gebé ari awa dave gido, iji ainde Iesu Keriso tekago gumbari awa, inemane dasiga ari de tou ari de taogari de awa bawa. \v 8-9 Imomane Iesu gae, ata embo awa dubobudo ewa. Daedo iji boroko einde imomane embo awa gae, rata itomane gebé ari ainda yai piedo ewa. Edo itomane gebé arida mina beaoda awa toregari God mi imondemane pieuri budo ewa. Awatedo imomane dubodave eite do yawa edo ewa, embo enemboda gemi udugedo tari tao ae. \p \v 10 Edo peroveta mane ainkain God da dave ari itomane yai arapa ain sisina karigedo esitera, awamanemi nongo edo God mi imomane toregaini eiwawa kakowa edo udugedo gain esitera. \v 11 Edo iji awa gumbae gisida Keriso da Asisi mi peroveta maneda doda karigeuri gido esitera awa, memesi jiwae awa Keriso mi baina, edo taogari jiwae ainda yai amboda gumaina. Edo awamanemi Keriso embo averi, edo iji bé nonde awa idegaini awa gain daredo esitera. \v 12 God mi awamaneda yai esiri arapada gositera awa ge ro awamanemi karigedo esitera awa awamane embo ae, ata imomane embo. Edo iji boroko einde, embobo ainkain bino dave imondemane karigesitera, awamanemi ge eiwa tetero gositewa. Asisi Kotopu awa God mi utuda edo piesiri gupusina, ami awamane kondade esiri bino awa karigesitera. Edo anelamane daedo ge einda mokabé gain jipapa era. \s1 God imomane dao sisina awa kotopu, awatedo imomane daedo kotopu ewo. \p \v 13 Awatedo itomane kotembari awa siya ewo, edo imomane akuta dedegeteite itomane tumonda ari berari God da dave arida yai piewo. God mi awawa itomane yai kundo gumain eira, iji ainde Iesu Keriso utuda edo gumaina. \v 14 Imomane, kera ari mamai ango, God da ge kera edo ewo. Edo dá imomane gisi God da ge gae itomane tamopisida jipapa bebegae ambo ambo edo esitewa ango, boroko ainyae. \v 15 Awarata, dá ango God ami imomane dao sisina awa kotopu, imomane daedo iwata berarida kotopu ewo. \v 16 Edo God da Ove Gaiarida ge dá ango isira awa, “Na awa kotopu, awatedo kotopu edo ewo.”\x - \xo 1:16 \xt Leviticus 11:44-45; 19:2; 20:7\x* \p \v 17 God mi embo da da ainda buro awa katain eira. Edo ine embo dao vitarida edo dao wotarida awa katari inono aina. Awatedo inemane God da yai benunu site ‘Mamo’ tedo ewa gido, iji tupo angode imomane butu einda isite, itomane tou ari bajina God da yai pipiteite imomane akuta iwata kawata ewo. \v 18 Imomane awa gari bé, iji angode God mi imomane embo mina piedo itomane apiye ewowoda iwata ari moka itae ae awamaneda ambo ambo ari deda awa imomane udegesisina, ainda mina piari awa rorae damana gambari, silver ko gold ango ae. \v 19 Ata mina God mi pipisisina awa Keriso da ororo deposi. Dá ango embomi wo sipu mai gini itae edo bubuko itae awa rorou ango deoro betoro God da yai pisido era, God mi ainda Mai itomane jimbo beyae awaembo piesiri embobomi detero besisina. \v 20 Edo God mi embo awa avigesisina butu gumbae gisida. Ata ami iji beao einde embo awa arapada esiri idegesisina imomane embo. \v 21 Aindabé Keriso buro awa esisina, itomane gebé ari God da yai piedo ewa. God mi Keriso betarida jiri erorisina edo ainda yai taogari pipisisina, awatedo itomane gebé ari edo tumonda ari awa God da yai. \p \v 22 Imomane God da gebé awa kera etewo ainda Asisi mi itomane jimbo beyae teiesiri itae esisina. Ango esiri gebé ari nanonameji itomaneda yai kotembari davebémi dubo mina bara edo ewa. Awatedo boroko, do jimbo beyae itaedemi, iji matawa dubo mina bara ewo. \v 23 Imomane engari teka buritewa. Edo betarida vemi imomane engae, ata betari tao aeda vemi. Ve eiwa awa God da ge, edo awa wasiride edo natopo itaina. \v 24 Gebé, \q1 “Embo enembo berari awa kinya ango. \q2 Edo emboda taogari awa kinyada koko ango. \q1 Edo kinya mumuya edo eira, edo kinyada koko tokedo wotedo eira. \q2 \v 25 Ata ge \sc Badari\sc*\f + \fr 1:25 \ft \+sc Badari\+sc* \ft awa God da dao da (1). Ainda moka awa ‘Na awa Natopo Itari’ (Exodus 3:14-15). Ge Moka Teteka, ove gaiari einda gunda awa daedo giwo. \f* mi sisina awa natopo isima edo eira.”\x - \xo 1:25 \xt Isaiah 40:6-8 \x* \m Edo ge eiwa awa bino dave embomaimi itomane yai karigesitera. \fig |alt="Field of flowers" src="MH-FieldOfFlowers.tif" size="col" copy="Michael Harrar (SIL)" ref="1:24" \fig* \c 2 \p \v 1 Awatedo embo neneida yai sinigambarida kotembari berari dowo. Edo udumbari buro berari embo neneida yai dowo. Edo iwawa tote (2) jigamo ari, edo embo neneida rorae bain jipapa ari, edo ge bebegae embo neida daoda tari awa berari dowo. \v 2-3 Ainda edo kando davegave awa Badari mi itomane yai piesiri matu buritewa, awaembo mamai teka engari dá awamaneda aida ami inain udojipapabé era ango, imomane God da ge beyae itae awa udojipapabé ewo, amimi ari imomane embobé badave. \s1 Iesu awa God da gerari ganuma edo Iesu da embomai awa God da gerari embomai. \p \v 4 Imomane Badari da yai gundo ewa, edo embo awa ganuma wasiride ango. Embo awa embomaimi ajiregesitera, ata God mi gerisina, edo embo awa deposibé God da yai. \v 5 Edo dá embomaimi oro ganumami gamboro visido era ango, imomane awa ganuma wasiride angogo God mi ainda Asisi da oro gamburi visido eira awa. Edo God jipapa eira awa inemane pirisi kokotopu angomi Iesu Keriso da toda do itomane ami rorou davegave God da jisida ainde piawate. \v 6 Awatedo God da Ove Gaiari doda ainda tari daedo isira, \q1 “Giwo, nane tutuvida ganuma davebé dave\f + \fr 2:6 \fq tutuvida ganuma davebé dave. \ft Iji matu ainde Israel embo nenei awawaneda oro ganumami gamundo esitera. Edo awamaneda oro tuturoda gapeite awamanemi ganuma okain kupo berari dambu dararide tamundo oro tekada tutuvi umbugoda piedo esitera. Ainda amboda awamanemi ganuma einda kupo kupo dambu dararide inono goteite ainda demonda ganuma nenei tano kokopibéda piedo oro teka gamundo esitera. Daedo, ganuma davebé awawa awamanemi jigamo edo esitera ango, ami ganuma demonda tandodeite eiuri oro okain edo dave petedo isima edo esisina. \f* awa Zion nasida pipitena. \q2 Awawa nato gerari edo deposibé. \q1 Edo embo ainmi ainda gebé ari ainda yai piedo eira awa \q2 mana mengaina.”\x - \xo 2:6 \xt Isaiah 28:16\x* \m \v 7 Awatedo imomane ainkain gebé ari ainda yai pisido ewa, embo awa deposibé itomane yai. Ata embomai ainkain embo eiwa kera ae edo era, \q1 “Ganuma oromando ari embomi ajiregesitera awa, \q2 God mi esiri tutuvida ganuma davebé dave esira, \q3 edo ami awa jigamo esiri oro okain esira.”\x - \xo 2:7 \xt Psalm 118:22\x* \m \v 8 edo, \q1 “Ganuma einda awa ganuma embomi tai koingedo era ango, \q2 edo banga dá ami euri awamane durudo era.”\x - \xo 2:8 \xt Isaiah 8:14 \x* \m Embo ainkain God da ge kera ae edo era awa, tai koingedo era. Edo God mi awamanede ainda ge ajiregarida mina awawa ango sirigesisina. \p \v 9 Ata imomane awa God da gerari embomai, daotarida pirisi mane, orobe kotopu, edo ainda embomai deposi. God mi imomane dao sisina muyaeda edo ainda parara davebé daveda gundo ainda wasiri davebé dave awa karigawate. \v 10 Iji gisi imomane awa God da embomai ae, ata boroko imomane awa God da embomai. Edo iji gisi imomane God da do ari bae, ata boroko imomane ainda do ari buritewa. \p \v 11 Nato dubobari otatawo, dederi embomai yai neneida ango, na imomane atega ena. Tamopisida jipapa bebegae awa itomane wasirida gitopo, awatedo gunjindewo. \v 12 Imomane God gae embomai\f + \fr 2:12 \fq God gae embomai. \ft Guriki ge einda awa Gentile embomai, ata Ove Kotopuda atopapasigarimi kotembedo era ainda moka awa ‘God gae embomai’. \f* de daedo isite iwata dave edo ewo. Edo awamanemi ge bebegae itomane daoda tara gido, ainda amboda awamanemi itomane buro davegave awa gara, edo iji ainde God mi awamaneda yai gundo etega ari\f + \fr 2:12 \fq God mi awamaneda yai gundo etega ari. \ft Ge einda moka rori? Ove Kotopuda atopapasigari kotembari evekara budo era. Awatedo atopapasigarida kotembari tote (2) einda gave: Kotembari da (1) awa iji angode God da Asisi mi gundo Iesu da embomaida gitopo etega edo awamaneda do pirigaina, awamanemi God da dave ari gido awamaneda do ainda yai wareregedo God dasiga ara. Kotembari tote (2) awa God da etega ari iji ainde Iesu tekago butuda gundo embomai berari kataina. Edo iji ainde embomai berari butu dededa ami Iesu tumondebain eite imo awa Badari karigara.\f* awamanemi God da yai taogari piara. \s1 Iesu da embomaimi daotari de gisijijiegari de awa kera edo ore. \p \v 13-14 Awatedo, Badari awaembo babadegari berari embomi avigedo etera awa kera edo ewo. Imomane daotari, gisijiari bajinabé bajina, ainda ge kera ewo, edo gavana mane ainda tuda ami pipisisina, awamaneda ge kera ewo. Daotari ami ainda gisijijiegari piesiri gumbera awa, embo buro bebegae edo erada yai rirowa piorote, edo embo buro davegave edo erada yai dasiga piorote. \v 15 Gebé, God da jipapa awa inemane buro dave edo ewa ami embo kotembari jigamo aededa ge gari itaede awamanemi imondemane tedo era awa engiregawate. \v 16 God da udegari embomai ango isiwo. Awarata itomane udegari jigamo eite itomane buro beyae onjigainyae, ata God da buro embobo ango isiwo. \v 17 Embomai berari tou ewo. Gebé ari nanonameji dubobudo ewo. God tou ari bajina edo ewo. Daotari tou edo ewo. \s1 Iesu da embomaimi awamaneda babadegari kera edo ore. \p \v 18 Buro embobo, itomane babadegari tou ari bajina berarimi kera edo ewo. Edo babadegari davede edo tataimbaride akuta ainyae, ata babadegari wasiri dambu darae daedo. \v 19 Edo itomane buro beyae awa itae, edo awamanemi memesi itomane yai piedo era, ata aindabé imomane God da jipapa awa gari imomane memesi bureite goroba edo buro matawa edo ewa, God itomane yai dubodave eira. \v 20 Ata, edo buro bebegae eiawo awamanemi imomane vedeiaro gido goroba edo buro matawa edo awa, embo ain imomane dasiga aini? Awarata, edo imomane buro dave eite memesi bureite goroba edo buro matawa edo awa gido, God itomane yai dubodave aina. \v 21 Keriso daedo kaena embo memesi burisina, awatedo God mi imomane engo awate dao sisina. Ami kariwa awa itomane yai pipisisina awa, imomane ambo ambo awa. \q1 \v 22 “Embo awa jimbo da ji ae, \q2 edo ainda beda ge pitawa itae.”\x - \xo 2:22 \xt Isaiah 53:9 \x* \m \v 23 Edo iji angode embo ainde awamanemi ge bebegae tedo esitera, ami ge bebegae awamanede mina tae edo esisina; edo iji angode memesi budo esisina, ami rirowa ge awamanede tae edo esisina. Ata imo gosisina awa, God mi iji berari katari dambu darari edo eira, awatedo embo ami God tumonda eite ainda wasiri God da yai piedo esisina. \v 24 Ami akuta kaenato jimbo bebegaeda rirowa ainda tamoda budo oregada besisina awa, kaenane jimbo bebegaeda wasiri dodo wasiri dambu dararida begatada pepeta anate tedo. Ami kambo awa burisina, amimi esiri imomane kaviegari buritewa.\x - \xo 2:24 \xt Isaiah 53:5 \x* \v 25 Iji gisi imomane wo sipumane ango, begatabé awa dodo yai neneida mambae dumbae edo esitewa. Ata boroko imomane overegedo Iesu da yai tekago guputewa itewa. Edo embo ami dá sipumaneda sima ari embo ango imomane sima edo eira, edo gisijido eira. \c 3 \s1 Eutumaimi awamaneda ibonomai kera edo ore. \p \v 1 Eutumai, itomane ibonomai dá ango kera edo ewo. Ango awo itomane ibonomai nenei God da ge kera ae edo era ami itomane wasiri gido, inemane ge da (1) awamanede tae, awamaneda do Keriso da yai wareregara. \v 2 Edo awamanemi itomane wasiri dono itae edo tou aride awa matawa gido, awamaneda do wareregara. \v 3 Edo itomane giro ari arapada—kopuru tu pundari ta, rorae gold piari ta, ombarijiari ganu bajina piedo bari ta—awa akuta kotemainyae. \v 4 Ata rorae davebé dave, ainda duroka mana manaina, ami itomane do giropagiro ewo. Edo rorae ango deposibé God da jisida awa kotembari netegaride edo damodamode. \v 5 Iji gisi eutumai kotopu begata dá ango awa ambo ambo edo awamaneda tumonda ari God da yai piedo esitera. Edo awamane kera ari awamaneda ibonomaida yai ami awamanemi akuta giropagiro edo esitera. \v 6 Sarah mi dá ango Abraham kera edo “badari” embo ainde dao tedo esisina. Edo imomane rorae da ro adu ae buro dave edo ewa gido, imomane awa Sarah da maigagara ango. \s1 Ibonomaimi awamaneda eutumai sima dave edo ore. \p \v 7 Ibonomai, itomane eutumaide dá ango isite kotembari dave budo awamane tou edo ewo. Itomane eutumaida goroba awa bajinabé ae, edo God mi imomane aedade wasirida kando dave piesiri buritewa, awatedo ango awo rorae da nomi itomane benunu tari awa engiregainyae. \s1 Iesu da embomaimi iji berari iwata dave embo berarida yai edo ore. \p \v 8 Edo ge einda beao ari awa eire. Imomane berari kotembari dá ango budo ewo, edo itomane dubo vevera mina bara edo ewo. Nanonameji ango dubobudo ewo, edo do memesi mina bara edo ewo, edo atoto mina ara edo ewo. \v 9 Edo embomi wasiri beyae itomane yai aro gido, mina beyae ainyae. Ko embomi ge bebegae itomane daoda taro gido, mina ge bebegaemi tainyae. Ata God da yai benunu tedo ewo, ami awamaneda yai ao ari piare. Aindabé God imomane dao sisina awa, buro ango awa awo ainda ao ari itomane yai piari bawa. \v 10 Gebé, \q1 “ Embo ainmi wasiri davebé bain jipapa edo eira, \q2 edo deguta dave iji berari gain edo eira awa, \q1 ainda iwawa sima eite ge bebegae tainyae, \q2 edo ainda bemi ge pitawa tainyae. \q1 \v 11 Embo awa wasiri bebegae ari awa dodo wasiri dave edo are; \q2 edo imo embomai neneide bégade itain jipapa are, edo béga awaembo buro okain matawa edo are. \q1 \v 12 Aindabé \sc Badari\sc* mi embomai wasiri dambu darari awa sima dave edo eira, \q2 edo awamaneda benunu tari awa ingido eira; \q1 ata \sc Badari\sc* mi embomai wasiri bebegae edo era awa gido dubodave ae edo eira.”\x - \xo 3:12 \xt Psalm 34:12-16\x* \p \v 13 Edo imomane buro dave awa, embo ainmi itomane yai memesi piaini? \v 14 Ata gebé, edo imomane wasiri dambu darari eiawo embomi itomane yai memesi piaro bawa gido, God mi imomane ao aina. “Edo awamanemi adu ari ge taro gido, adu ainyae, edo do itomane dowawo buriya ainyae.”\x - \xo 3:14 \xt Isaiah 8:12 \x* \v 15 Ata itomane doda Badari God tou ewo. Edo iji matawa embo berari ainmi imondemane ro awaembo itomane tumonda ari God da yai piedo evi awa gain siari gido, itomane ge mina matu siya ari awa ainde netegaride edo tou aridemi tewo gare. \v 16 Itomane dokotembari dave awa sima edo ewo. Edo ango eiawo, iji ainde embo neneimi imomane awa bebegae ari embomai tara, aindabé imomane awa Keriso da embomai edo iwata dave edo ewa, awamanemi mengari bara. \v 17 Iji nenei God da jipapa awa imomane memesi bawa. Awatedo edo imomane buro dave eowo embomi itomane yai memesi piedo era, awa itomane dave. Awarata edo imomane buro beyae edo ewa gido, embomi itomane yai memesi piedo era, awa itomane buriya akuta. \s1 Keriso, embo jimbo beyae itae, ami embomaida jimbo awaembo memesi burisina. \p \v 18 Kotembewo, Keriso, embo jimbo beyae itae, ami daedo embomai jimbo beyaede awaembo iji dabé memesi burisina. Embo ami imomane God da yai kundo gumaintedo jimbo bebegae awaembo memesi burisina. Awamanemi ainda tamo detero besisina, ata God da Asisi mi jiri erido wasiri tenda burisina. \v 19-20 Edo iji gisi ainde Noah mi un ma bajina dao ‘aki’ sirigedo esisina, God da Asisi mi daedo Keriso\f + \fr 3:19-20 \fq Keriso. \ft Guriki da ge einda awa \ft \+bdit embo awa\+bdit*, ata ainda moka awa \+bdit Keriso\+bdit* (1 Peter 3:18 giwo.).\f* kondade esiri ami maundo, asisi ainkain boroko bundari oroda itera, awamaneda yai God da ge karigesisina.\f + \fr 3:19-20 \ft Ge einda moka awa rori? Ove Kotopuda atopapasigari kotembari evekara budo era. Awatedo atopapasigarida kotembari tote (2) einda gave: Kotembari da (1) awa Noah da ijide, Keriso da Asisi mi Noah da toda embo enembode God da ge karigedo esisina. Ata awamanemi ainda ge gunjindetero God mi dauma piesiri gumbiri awamane bebetegesitera. Awatedo awamaneda asisi boroko yai niyao matawa aveira ainda bundari oroda itera (Mark 9:42-48; Luke 16:22-26). Edo Kotembari nei (2) awa Noah da ijide, anelamane bebegaeda asisi daedo butuda isima edo esitera. Edo iji angode Noah mi God da ge karigedo esiri, awamane ainda ge gunjindetero God mi rirowa awamaneda yai pipisisina. Awatedo anelamaneda asisi awawa boroko yai niyao matawa aveira ainda bundari oroda itera. Ango edo iji toropu Keriso da betari edo erari, ine anelamane bebegaeda asisida bundari yaida maundo nongo edo imo awamane daginegesira awamanede karigesisina (Matthew 25:41-46; 2 Peter 2:4-11). \f* Edo God mi awamane embo tataimbesite sima edo esisina, ata awamanemi ainda ge kera ae esitera. Edo embo indewae, 8 akuta, akida torero un dauma gumbiri un made peka peka ero God mi awamane toregesisina.\x - \xo 3:19-20 \xt Genesis 6:1—7:24; 8:18; Hiburu 11:7; 2 Peter 2:5\x* \v 21 Un eiwa awa bapataito arida kariwa ango. Edo kaenane God da yai kaenato jimbo beyae kotembedo dowarate benunu tedo era, God mi kaenato jimbo teiedo kaena toregedo eira. Bapataito ari un mi kaenato tamoda dono awa teiae edo eira. Ata bapataito arida un ami arapa edo eira, kaenato jimbo dodo era, edo kaenato dokotembari awa dono itae God da jisida. Ata ge bajinabé awa God mi, Iesu Keriso da betedo erarida toda, kaena toregedo eira. \v 22 Edo Keriso\f + \fr 3:22 \fq Keriso. \ft Guriki da ge einda awa \ft \+bdit embo awa\+bdit*, ata ainda moka awa \+bdit Keriso\+bdit* (1 Peter 3:21 giwo.). \f* utuda visido maundo God da ipa beda anumbesisina isira, edo anelamane de asisi nenei gorobade ae awamaneda babadegari demi ainda ge kera edo era. \fig |alt="Noah's Ark" src="UbsGen7-18.TIF" size="col" copy="UBS New Reader Illustrations © United Bible Societies 2002" ref="3:20" \fig* \c 4 \s1 Keriso memesi kaena embo burisina, awatedo kaenato kotembari dá ango siya ore. \p \v 1 Keriso ainda tamoda memesi kaena embo burisina, awatedo itomane kotembari dá ango siya ewo memesi bave. Embo ainmi ainda tamo memesi Keriso awaembo burisina, ami ainda jimbo bebegaeda wasiri awa doturisina. \v 2 Awatedo, iji amboda embo awawa butuda isima edo eira, ami embomaida tamopisida jipapa bebegae awa ainyae, ata God da jipapa aina. \v 3 Iji gisi awa inemane God gebé ae ari embomai\f + \fr 4:3 \fq God gebé ae ari embomai. \ft Guriki ge einda awa Gentile embomai, ata Ove Kotopuda atopapasigarimi kotembedo era ainda moka awa ‘God gebé ae ari embomai’. \f* da jipapa awa inono esitewa. Iji ainde imomane kombo tepotapo bebegae edo esitewa, tamopisida jipapa bebegae edo esitewa, un okain jiwaebé injido dutedo esitewa, indari jiwaebé injido itomane tamoda jipapa ari awa gisijiae dumbae edo esitewa, un okainda ondo bondoda maundo edo esitewa, edo god jiwae bebegaede tumondebain edo esitewa. Awatedo awamane berari dowo itae are. \v 4 Edo boroko, God gebé ae ari embomai jimbo bebegae matawa edo era, ami inemane awamanede daedo dada edo jimbo dá ango ae ewa gido, awamanemi kore eite ge bebegae itomane daoda tedo era. \v 5 Ata God mi embo wasiride edo embo betaride matu katain siya ari isima edo eira. Edo buro ro edo eteri awa, awamanemi mina embo ainde tara. \v 6 Aindabé awa, Keriso da bino dave embomaida yai daedo karigetero awamaneda gebé ari ainda yai pipisitera awa, embo bebegaemi ge pitawa tedo awamane katedo detero besitera, ata awamaneda asisi God da yai wasiride itara. \s1 Kaenato gebé ari nanonameji, God da taogari awaembo sima dave edo ore. \p \v 7 Butu rorae berarida beao ari iji awa atutumbesira, awatedo iji ainde imomane benunu tedo ewa, kotembari dave buwo, edo kotembari awa dave gisijiwo. \v 8 Edo rorae berari daginegari ikane awa, “dubobarimi jimbo bebegae jiwae apuregaina.”\x - \xo 4:8 \xt Proverbs 10:12 \x* Awatedo imomane iji matawa dubo mina bara edo ewo. \v 9 Imomane ge guguma gaguma itaedemi embomai mando itomaneda ategedo mina bara edo ewo. \v 10 God mi gebé ari embomai da da kando pipisisina. Awatedo imomane kando neide kainde God mi ainda dave arimi itomane yai pipisisina awa, dave edo jigamo eite sima mina ara edo ewo. \v 11 Embo da ainmi God da ge tarida kando budo ge tedo eira, ainda ge dá God da ge babainbé ango awa tedo aina. Edo embo ainmi God da sima ari kando budo embomai sima edo eira, imo God da gorobami awamane sima edo aina ango. Itomane buro berari Iesu Keriso da kondade arimi awo embomaimi awa gido God dasiga orote, na jipapa ena. Edo ainda yai taogari de gisijiarida goroba de natopobé natopo itare. Awara. \s1 Edo embomi kaena awa Keriso da embomai gido memesi kaenato yai piara, God dasiga ore. \p \v 12 Nato dubobari otatawo, bavedo gari memesi bajinabé awa itomane yai gumain eiari gido, imomane boroboro ainyae. \v 13 Ata tega dá angoda imomane Keriso da memesi angogo budo ewa awa, yawa edo ewo. Edo iji ainde embo ami tekago gundo ainda taogari arapa aina, imomane daedo dubodave bajinabémi yawa ave. \v 14 Edo embomaimi imomane awa Keriso da ambodani gido piari wotari ge imondemane tedo era, God da Asisi, ainmi God da taogari arapa edo eira, amo itomane yai isima edo eira edo God da dubodave itomane yai isira. Awatedo awamanemi ge bebegae ainda daoda tedo era, ata inemane ainda taogari arapa edo ewa. \v 15 Edo imomane buro bebegae embo neida yai awa, imomane rirowa edo memesi bawate tena. Awatedo bé gidogogo ewo, itomane embo dabé dami mana embo nei dari betaina, o beono aina, o iwata bebegae aina, o embo neneida buro dedo sitaina. \v 16 Awarata, aindabé imo awa Keriso da embo, edo embo neneimi memesi ito yai pisido era gido, imo mengainyae, ata iwata eiwa gido God dasiga edo eyo. \v 17 God da embomaida katari iji awa gupusina, edo God mi awamane tuturoda katain eira. Ainda edo ami tuturoda kaena gisi kataina gido, iji ainde God mi embomai ainkain ainda bino dave kera ae edo era awa kataina, awamaneda katari mina beaoda ro bari? \v 18 Edo God da Ove Gaiarida ge dá ango isira awa, \q1 “Edo wasiri dambu darari embomi memesi jiwaebé bureite toregari budo era gido, \q2 imomane kotembetewa, God gebé ae ari embo de jimbo bebegae ari embo demi toregari barita?”\x - \xo 4:18 \xt Proverbs 11:31 \x* \p \v 19 God mi tuturoda utu ae butu de esisina, edo imomane God tumonda ari tao. Awatedo, edo memesi inemane budo ewa awa God da jipapada, iji matawa buro dave edo God tumonda eite itomane wasiri berari ainda yai piedo ewo. \c 5 \s1 God jipapa eira awa, Iesu da embomaida gisijijiegarimi ainda embomai sima orote. \p \v 1 Na, Iesu da embomaida gisijiari, ami Iesu da embomaida gisijijiegari itomane doda awamanede atega ena. Na ainmi Keriso da memesi jiwae jisimi gositena, edo iji ainde Keriso da taogari kaenato yai arapa ari garo, na daedo ainda taogari tegerida awa bana, nane ge eiwa tena. \v 2 Dá ango wo sima ari embobomi awamaneda sipumane sima edo era, imomane, sima ari embobo ango, God da embomai jisi da (1) itomane yaida sima ewo. Embomaimi wataro imomane buro awa ainyae, ata imomane jipapa eite, buro awa ewo. Imomane ganu beono ari buro ainyae, ata imomane dobémi awamane sima ain, buro awa ewo. \v 3 Edo embomai awa God mi itomane yaida piedo sima awate sisina, dá babadegarimi awamaneda awara tarimi embomai gisijido era ango ainyae, ata inemane kariwa dave embomaida jisida awa piedo ewo awamane ambo ambo ore. \v 4 Edo iji ainde Wo Sima Ari Embo Bajina idegaina, imomane taogarida gobe bawa, edo ainda jitari duroka awa mana manaina. \p \v 5 Dá ango imomane embomai teteka ami Iesu da embomaida gisijijiegari kera ewo. Edo imomane berari kera mina ara eite tataimbarimi buro ewo. Kaena gari, \q1 “God mi dariga embomai gitopo edo eira, \q2 ata ainda dave arimi tataimbari embomai kondade edo eira.”\x - \xo 5:5 \xt Proverbs 3:34 \x* \m \v 6 Awatedo imomane akuta God da goroba bajinabéda tuda isite tataimbewo, edo iji da (1) ami avigesisina ainde imomane jiari vitave. \v 7 God mi itomane wasiri awa kotembedo eira, awaembo itomane dubo vevera kotembari berari ainda yai piewo. \s1 God jipapa eira awa kaenato gebé ari ainda yai jidogogo eite Binei engiregorote. \p \v 8 Kotembari dave jigamo ewo, edo simagewo. Binei,\f + \fr 5:8 \fq Binei \ft awa Satan da dao nei.\f* gitopo embo itomane, dá wo lion aorogasite ango ainto edo maundo eira, ami embo inaintedo kakowa edo eira. \v 9 Itomane gebé ari God da yai jidogogo eite embo awa engiregewo. Imomane gari, itomane gebé ari nanonameji butu dededa memesi dá inemane budo ewa ango budo era. \fig |alt="Roaring lion" src="HK00046B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles © The British & Foreign Bible Society" ref="5:9" \fig* \p \v 10 Ata God mi iji berari ainda dave arimi imomane kondade edo eira, ami imondemane dao sisina ainda taogari natopo itari Keriso Iesu da toda bawate. Edo na God da yai benunu tena, amboda imomane memesi iji riboribé ae awa bawa, God mi imomane ari kaviegave, edo itomane gebé ari okain are, edo itomane goroba badare, edo itomane tumonda ari ainda yai matawa itare. \v 11 Ainda yai taogari de gisijiarida goroba de natopobé natopo itare. Awara. \s1 Peter mi ategari beaoda pipisisina. \p \v 12 Silvanus awa gebé ari nameji da (1) nanemi gari edo tumonda edo ena. Embo ami na kondade esiri ove tupo eiwa gaietena. Edo nane imondemane kondade ari ge edo gebé karigetena awa, dave ari eiwa inemane ainda doda petetewa itewa awawa God da dave ari gebé. \p \v 13 Eutu ainmi Babylon doda isira ami imomane ategeteira. God mi eutu ae imondemane daedo ainda embomai ango itawate gerisina.\f + \fr 5:13 \fq Eutu ainmi Babylon doda isira...gerisina. \ft Ove Kotopuda atopapasigari kotembedo era, Peter mi kariwa ge einda gagurisina Iesu da embomai dedegarate. Awatedo geda moka einda awa: \ft \+bdit Iesu da embomai ainkain Babylon doda itera ami imomane ategetera. God mi awamane ae imondemane daedo ainda embomai ango itawate gerisina.\+bdit* \f* Edo nato mai Mark\f + \fr 5:13 \fq nato mai Mark. \ft Ove Kotopuda atopapasigari kotembedo era, Peter mi Mark Iesu da yai kundo gupusina, awatedo Mark awa Peter da gebé arida mai ango.\f* imomane daedo ategeteira. \v 14 Dubobarida munegarimi ategari mina ara edo ewo. \p Béga imomane berarida yai ainkain Keriso Iesu dada ari itewa. Awara.