\id GAL NT Bughotu \h Galesia \toc3 Galesia \toc2 Galesia \toc1 Na Letasi nigna a Pol vanira na komi Tinoni Kiloau kori provins Galesia \mt2 Na Letasi nigna a Pol vanira na komi Tinoni Kiloau kori provins \mt1 Galesia \is1 Na Titiono Eigna Na Letasi Iaani \ip Galesia sina provins ke hutu mi kori vido na mane vetula a Pol ke risoa na letasi iaani mara Rom kena vunaghi pungusia. Pol ke titionoa na Rorongo ke Toke tadia na komi tinoni kori provins i Galesia (Reghia Tango 13-14), keana boi hau leghugna ke taveti au itadia, imarea kena turughu na vaovarongo tagna na velepuhi piapilau. Kekeha mara Jiu kena mai itadia na komi tinoni kiloau i Galesia kena eia na velepuhi piapilau iangeni mena velera a Pol boi na pukuni mane vetula. Mena velera mua imarea teo kedana mono jino kori matagna a God gi kedana boi leghua na komi vetula nidia mara Jiu, vaghagna na puhi sogivaughithatha. Mara Jiu kena vaututunia na leghuagna na komi velepuhi nigna Moses ke vajinora kori matagna God, ma na sogivaughithatha na vaughithathagna na tinoni nigna God. \ip Kori letasi iaani a Pol ke titionoa kekeha vunegna imanea na pukuni mane vetula me naba na komi tinoni kiloau kedana leghua nigna na velepuhi. Gi imanea ke velea na vaututuni tagna Jisas vamua ke vajinora na komi tinoni kori matagna God, boi na leghuagna na komi vetula nigna a Moses. Me velea mua na Tarunga ke Tabu ma na puhi mono jino na vaughithatha ke tateli aua na tinoni na nigna a God. \iot Na komi fata ke nagho kori letasi iaani: \io1 Na vunegna a Pol na pukuni mane vetula nigna a Krais (1:1-2:21) \io1 Na vaututuni tagna a Jisas vamua ke vajinoa na tinoni kori matagna a God (3:1-4:31) \io1 Na havi ke nabadia na komi tinoni kiloau (5:1-6:18) \c 1 \p \v 1-2 Inau a Pol na mane vetula, duadia na komi tinoni kiloau kena mono duagu eeni, ighami kiti risoa na letasi iaani vanighamu ighamu na komi tinoni kiloau koti mono kori provins i Galesia. Na komi tinoni kena boi vahiu eigna kuda na mane vetula me teo sa tinoni ke heu na agutu iaani. Teo. Jisas Krais ma God na Mama, imanea ke vasokaraghini tabirua a Jisas kori thehe, iromara koro vahiu. \v 3 Inau ku tarai gi a God a Tamada ma nida a Lod Jisas Krais koroda vatokeghamu moro heghamu na soleana kori havimiu. \v 4 Leghuagna nigna na vanohehe a God, a Krais ke thehe eigna na paluhada eigna keda vamamaluhaghita tadia na komi puhi ke dika kori maramagna iaani. \v 5 Ati veletokea God hahali. Amen. \s1 Mara Kiloau I Galesia kena Turughu na Leghuagna na Velepuhi Piapilau \p \v 6 Inau ku vere nigua puala eigna boi hau leghugna koti vaututuni, ighamu koti taveti sania God. Imanea ke kiloghamu eigna kotida hatia na hava a Krais ke heghamu eigna ke dothovighamu. Keana ighamu koti turughu na leghuagna na velepuhi ke tavogha. \v 7 Kari na velepuhi iangeni, boi na Rorongo ke Toke eigna Jisas Krais. Kekeha tinoni kena magnahaghinia vamua na tughuagna kekeha fata kori Rorongo ke Toke eigna a Krais, mi marea kena pilaunighamu. \v 8 Inau ku veleghamu, gi sikei itamami ba sina enjel ke horu mai i popo keda titionoa itamiu na Rorongo ke Toke ke tavogha tagna na hava kiti titiono vanighamu i hau, e toke gi a God keda soni haghea imanea kori na joto ke ghatha thovohaliu. \v 9 Vaghagna kiti veleghamu ghohi i hau, inau ku ghoi veleghamu mua ikeagaieni! Gi ahai keda titionoa itamiu na velepuhi ke tavogha tagna na hava koti kidi vaututunia ghohi, e toke gi a God keda soni haghea imanea kori na joto ke ghatha thovohaliu. \p \v 10 Ehava? Kori vido ku haghore vaghagna iaani, inau ku magnahaghinia vamua kuda vatotogora na komi tinoni? Teo! Inau ku magnahaghinia kuda vatotogoa a God vamua. Gi kuda magnahaghinia na vatotogoragna na komi tinoni vamua, inau boi nigna na mane agutu a Krais. \s1 Na Rorongo ke Toke ke Velepuhia a Pol ke Mai tagna a Krais \p \v 11 Ara kulagu kiloau, inau ku magnahaghinighamu kotida adoa na Rorongo ke Toke ku titionoa itamiu e bosi au mai kori ghaghanadia na komi tinoni. \v 12 Teo sa tinoni ke heu ba velepuhiu na Rorongo ke Toke iaani. Keana Jisas Krais ghehegna ke tatelia vaniu. \p \v 13 Ighamu koti adoa ghohi na puhigu kori vido ku leghua na komi nimami na vetula ighami mara Jiu. Kori vido iangeni, inau ku pukuni vaparara na komi tinoni kiloau nigna a God mu magnahaghinia puala kuda vadiadikalara. \v 14 Kori leghuagna na komi velepuhi nidia ara hutumami, na puhigu ke toke vano tadia na puhidia mara Jiu kiti haga nanaba na vinoghamami. \p \v 15-16 Keana a God ke totogo na tateliagna a Dathegna itagua. Na hava ke tutuni, a God ke vahiu ghohi kori vido ku mono mua kori kutugna a idogu, me kilou eigna kuda titionoa na Rorongo ke Toke eigna a Jisas tadia na komi tinoni kena boi Jiu. Na vunegna a God ke dothoviu vamua, imanea ke kilou eigna kuda agutu vania. Leghugna a God ke tatelia a Dathegna itagua, inau ku boi kaea sa tinoni eigna keda velepuhiu. \v 17 Mu boi taveti vano i Jerusalem bali reghira arahai kena kidi mara na vetula gi inau na mane vetula. Keana inau ku vano vamua i Arabia me leghugna iangeni inau ku ghoi tabiru i Damaskus. \v 18 E tolu na vinogha ke haliu atu ghohi gi u vano i Jerusalem bali reghia a Pita, mi nau ku mono duagna imanea e salaghe lima na dani. \v 19 Kori vido iangeni inau ku reghia mua a Jemes, tahigna a Lod. Kari teo sa Mara Vetula mua inau ku reghira. \v 20 Inau ku veleghamu kori matagna God, na komi fata iraani ku risoa e tutuni. Inau ku bosi piapilau! \p \v 21 Leghugna ku mono i Jerusalem, inau ku vano tadia e rua na provins i Siria mi Kilikia. \v 22 Kori vido iangeni, na komi tinoni kiloau nigna a Krais kena mono kori provins i Jiudea kena boi reghiu mua inau. \v 23 Imarea kena rongovia vamua na fata iaani kena velera kekeha tinoni kiloau, “Na mane ke vaparaghita i hau me magnahaghinia na vadiadikalagna nida na vaututuni tagna Jisas Krais, ikeagaieni imanea ke titionoa na Rorongo ke Toke eigna imanea.” \v 24 Mi marea gougovu kena veletokea God eigna na hava imanea ke eia kori havigu.\f + \fr 1:24 \ft Pol ke titionoa na komi fata iraani eigna imanea ke magnahaghinira na komi tinoni kiloau i Galesia kedana adoa a God vamua ke vahia eigna keda agutu vania, ma nigna na velepuhi ke boi mai tagna sa tinoni kari e mai tagna a God. \f* \c 2 \s1 Mara na Vetula i Jerusalem kena Hiia nigna na Velepuhi a Pol \p \v 1 Leghugna e salaghe vati na vinogha, inau ku hatia duagu a Taitus ma a Banabas, miti ghoi tabiru vano i Jerusalem. \v 2 A God ke tatelia vaniu inau kuda ghoi tabiru i Jerusalem mi nau ku eia iangeni. Kori vido ku mono i Jerusalem, inau ku haidu duadia vamua mara kena nagho tadia mara na kiloau eigna ku magnahaghinira kedana adoa na komi fata ku titionoa eigna na Rorongo ke Toke tadia na komi tinoni kena boi Jiu. Inau ku magnahaghinia imarea kedana velea nigua na velepuhi ke jino. Gi kedana velea e boi jino, na komi agutu ku eia ghohi e teo vamua sa vunegna. \v 3 Keana mara kena nagho kena hiia nigua na velepuhi. Taitus, ke mono duagu, imanea ke boi eia na sogivaughithatha\f + \fr 2:3 \ft Reghia “sogivaughithatha” kori Diksonari.\f* eigna imanea boi na tinoni Jiu. Kari imarea kena nagho kena boi huruagna a Taitus eigna keda sogivaughithatha. \v 4 Ighami kiti titionoa eigna na fata iangeni eigna kekeha tinoni Jiu kena haghe mai itamami kena velea kena vaututuni kari e boi tutuni. Imarea hiri kena huruagna a Taitus eigna keda sogivaughithatha. Imarea kena haghe mai itamami bali vadiadikala nida na velepuhi ke veleghita kati mamaluha tadia na komi vetula vaghagna iangeni eigna kati leghua a Jisas Krais. Imarea kena magnahaghinighita katida talu leghura na komi nimami na vetula ighami mara Jiu. \v 5 Keana ighami kiti boi hiia sa fata kena velea eigna ighami kiti magnahaghinia gi kotida talu vaututunia na Rorongo ke Toke ke tutuni kiti velepuhighamu. \p \v 6 Mara i Jerusalem kena nagho kori matadia na komi tinoni kiloau, imarea kena boi veleu eigna kuda tughua sa fata kori nigua na velepuhi. (Kari boi na fata hutu itagua imarea irangeni kena nagho ba teo, eigna kori matagna a God ighita gougovu kati nanaba vamua.) \v 7 Imarea kena ghithatha a God ke vahiu inau bali titionoa na Rorongo ke Toke tadia na komi tinoni kena boi Jiu, vaghagna vamua imanea ke vahia a Pita bali titionoa na Rorongo ke Toke tadia na komi tinoni Jiu. \v 8 Imarea kena thaothadoghagna a God ke hea na mana tagna a Pita eigna keda na mane vetula tadia na komi tinoni Jiu. Me heu mua na mana eigna kuda na mane vetula tadia na komi tinoni kena boi Jiu. \v 9 Jemes, Pita, ma a Jon kotolu ghithatha mua a God ke vahiu inau bali agutu tadia na komi tinoni kena boi Jiu. Tolumara e tolu na mane kotolu nagho vano kori matadia na komi tinoni kiloau. Mi tolumara kotulu kubaeghami roghami Banabas bali tateli aua ighami kiti sikei na ghaghanamami. Ighami gougovu kiti ghaghana ke toke gi roghami a Banabas kuruda vano tadia arahai kena boi Jiu, kari tolumara kotoluda vano tadia arahai kena Jiu. \v 10 Sina fata vamua tolumara kena kaeghami iroghami, vaghagna roghami kuruda hathera na komi tinoni kiloau i Jerusalem kena kuma. Iangeni sina fata ke heta ghohi kori ghaghanagu bali eia. \s1 Pol ke Haghore Heta vania a Pita \p \v 11 Sina maghavu, a Pita ke mai bali mono duamami ighami na komi tinoni kiloau i Antiok. Kori vido iangeni imanea ke eia sina fata ke boi jino. Ma na vunegna iangeni, inau ku haghore heta vania naghodia na komi tinoni kiloau. \v 12 Kori vido ke eu mai a Pita, imanea ke ei tokea me vanga duadia na komi tinoni kiloau kena boi Jiu. Imanea ke eia iaani me ghieghilei jufu mai na dani kekeha tinoni kiloau kena Jiu ke vetulara a Jemes kena mai i Antiok. Keana leghugna kena mai, a Pita ke ei hahia me boi vanga duadia arahai kena boi Jiu, eigna ke mataghunira mara Jiu kena velea na komi tinoni kiloau kena boi Jiu kedana sogivaughithatha. \v 13 Pita ma na tinoni kiloua kena Jiu i Antiok kena eia na puhi iaani. Imarea kena adoa ke boi jino kari ena eia vamua. Ma Banabas huju, imanea e leghura mua kori puhi ke dika iangeni. \p \v 14 Kori vido ku reghia na puhi kena eia ke boi leghua na velepuhi ke tutuni ke mono kori na Rorongo ke Toke, inau ku haghore heta vania Pita vaghagna iaani naghodia imarea gougovu, “Ighoe na mane Jiu, keana o boi leghura na komi nida na vetula gougovu ighita mara Jiu. O mono vaghagna na tinoni ke boi Jiu. Na vunegna iangeni e boi jino koda hurura arahai kena boi Jiu eigna kedana leghua na komi nida na vetula ighita mara Jiu. \v 15 E tutuni iroghita hiri mara Jiu vaghadia ara hutuda moro bosi vaghadia na komi tinoni kena boi Jiu kena boi adoa na komi vetula nigna a God. \v 16 Kari iroghita oro adoa ghohi na komi tinoni kena jino kori matagna God eigna kena vaututunia vamua a Jisas Krais, bosi eigna kena leghua na komi vetula. Vaghagna kena eia na komi tinoni kena boi Jiu, iroghita huju koro vaututunia mua a Krais. Iangeni na vunegna roghita koro mono jino kori matagna a God, bosi eigna koro leghua na komi vetula. Eigna na leghuagna na komi vetula teo keda vajinoa na tinoni kori matagna a God. \p \v 17 “Na vunegna iroghita koro vaututunia a Krais bali mono jino kori matagna a God, kori ghaghanadia kekeha tinoni Jiu iroghita mara na koakoa. Ehava? A Krais ke batughita kori koaokoa eigna koro boi leghua mua na komi vetula na? E boi ai! \v 18 Keana gi kuda ghoi tabiru vano tagna na leghuagna na komi vetula bali mono jino kori matagna a God, e tutuni inau na tinoni koakoa. \v 19 Kori vido ku adoa na leghuagna na komi vetula teo keda vajinou kori matagna a God, inau ku vagovua nigua na vaututuni tagna na komi vetula. Inau ku eia iangeni eigna kuda havi bali leghua a God. \v 20 Inau ku thehe duagna a Krais kori ghaibabala. Ikeagaieni inau ku boi vunaghi pungusiu ghehegu, keana a Krais ke mono kori havigu, imanea ke vunaghi pungusia na havigu. Mi kori havigu kori maramagna iaani, inau ku boa nigua na vaututuni tagna a Dathegna God ke dothoviu me thehe eigu inau. \v 21 Inau ku vaututunia a God ke vamamaluhau kori koakoa eigna nigna na dotho vamua. Teo kuda sonia nigua na vaututuni iangeni. Eigna, gi na leghuagna na komi vetula keda tangomana na vajinoghitagna kori matagna a God, e teo vamua sa vunegna na thehe ke eia a Krais!” \c 3 \s1 God keda Vahavira Arahai Vamua kena Vaututuni \p \v 1 Ighamu na komi tinoni kiloau i Galesia, oti mee! Inau ku pukuni titiono toetoke vanighamu eigna na thehe ke eia a Jisas kori ghaibabala eimiu ghamu. Ahai ke pilaunighamu gi e boi jino na ghaghanamiu na? \v 2 Sina fata vamua ku magnahaghinighamu kotida veleu. Ehava gi oti hatia na Tarunga ke Tabu nigna a God na? Eigna koti leghua na komi vetula, ba eigna koti vaututunia na Rorongo ke Toke eigna a Jisas Krais? \v 3 Ehava gi oti mee? Kori vido koti kidi turughua na havimiu ke mathangani, ighamu koti lubatia na Tarunga ke Tabu eigna keda agutu kori havimiu. Keana ikeagaieni ighamu koti toatogha koti tangomana ghohi na hatiagna na puhigna a Krais kori hetamiu ghehemiu. \v 4 Kekeha tinoni kena pukuni vaparaghamu eigna nimiu na vaututuni tagna a Krais. Gi ighamu kotida tabiru vano moti leghua na komi vetula, e teo sa fata ke toke keda au mai kori nimiu na komi papara! Inau ku bosi magnahaghinia keda vaghagna iangeni! \v 5 A God ke heghamu nigna na Tarunga ke Tabu me eia na komi reghithehe itamiu, bosi eigna koti leghua na komi vetula. Teo. Imanea ke eia na komi fata irangeni eigna koti vaututunia na Rorongo ke Toke. \p \v 6 Na komi Rioriso ke Tabu kena velea iaani, “A Ebraham ke vaututunia a God, ma na vunegna iangeni a God ke velea imanea ke jino kori matagna.” \v 7 Mi nau ku magnahaghinighamu kotida adoa na komi tinoni kena vatutunia a God vaghagna a Ebraham ke vaututunia, imarea irangeni na pukuni tinoni nigna a God. \v 8 Na komi Rioriso ke Tabu kena velea na komi tinoni kena boi Jiu kedana mono jino kori matagna God kori vido kedana vaututunia imanea. Na rorongo ke toke iangeni, a God ke taluhaghorea tagna a Ebraham kori vido ke veleagna, “Tamua ighoe, inau kuda vatokera na komi tinoni gougovu kori maramagna.” \v 9 Mi ighita kati adoa arahai kena vaututunia a Krais, a God keda vatokera vaghagna vamua ke vatokea a Ebraham eigna ke vaututunia. \p \v 10 Keana arahai kena ghaghana kena mono jino kori matagna a God eigna kena leghua na komi vetula, a God keda vaparara. Inau ku velea iaani eigna na komi Rioriso ke Tabu kena velea, “Arahai kena boi leghua hahalia na komi fata gougovu ke mono tadia na komi vetula, a God keda vaparara.” \v 11 Iangeni ke tateli aua teo ahai ke jino kori matagna a God eigna ke leghua na komi vetula. Inau ku velea iaani eigna na komi Rioriso ke Tabu kena velea, “Na tinoni ke vaututunia God, imanea ke jino kori matagna, mi manea keda hatia na havi ke tutuni.” \v 12 Na leghuagna na komi vetula, iangeni ke tavogha puala tagna na vaututuniagna a God. Vaghagna iaani ke mono tadia na komi Rioriso ke Tabu, “Gi koda magnahaghinia na hatiagna na havi ke tutuni kori leghuagna na komi vetula, ighoe koda leghura gougovu.” \v 13 Toke keda vahotha puala iangeni, na komi Rioriso ke Tabu kena velea a God keda vaparara arahai kena boi leghua na komi vetula gougovu. Keana a Krais ke vamamaluhaghita tagna na papara iangeni kori vido imanea ke thehe me hatia itagna na papara ke nabada ighita. Iangeni na vunegna na komi Rioriso ke Tabu kena velea, “Ahai imarea kena vathehea mena savera na tonogna kori ghai, a God ke fatea me vapara ghohi.” \v 14 Kori vido a Jisas Krais ke eia iangeni, a God ke vatokera na komi tinoni kena boi Jiu vaghagna vamua imanea ke vatokea a Ebraham i hau. A Jisas ke thehe eida ighita eigna katida hatia na Tarunga ke Tabu a God ke taluhaghorea vanighita ighita kati vaututunia. \s1 Na Taluhaghore nigna a God \p \v 15 Ara kulagu kiloau, na hava kuda veleghamu ikeagaieni ke vaghagna na puhi taluhaghore koti eia hahali. Kori vido e rua na tinoni koro hiia na taluhaghore, e teo ahai keda vateoa ba boa haghea kekeha ghaghana mua. \v 16 I hau, God ke eia sina taluhaghore tagna Ebraham mi tagna mua sina tinoni kori vikegna. Na komi Rioriso ke Tabu ena boi velea a God ke eia na taluhaghore tadia ara vikegna gougovu a Ebraham, kari tagna sina tinoni vamua kori vikegna. Ma na tinoni iangeni a Krais. \v 17 Na hava ku velea iaani: A God ke kidi eia na taluhaghore tagna Ebraham. Mi leghugna vati na hathangatu me tolu hangavulu na vinogha, imanea ke hea a Moses na komi vetula. Na vunegna na taluhaghore ke kidi mai, na komi vetula kena boi tangomana na vateoagna na taluhaghore iangeni. \v 18 A God keda vatokeghita, boi eigna kati leghua na komi vetula nigna Moses. Teo. Imanea keda vatokeghita eigna ke taluhaghorea keda eia. Vaghagna iangeni, a God ke vatokea a Ebraham eigna ke taluhaghorea keda eia. \p \v 19 Gi keda ai na, ehava na vunegna gi a God ke hera na komi vetula tadia na komi tinoni Jiu? Na komi vetula bali tatelia tadia na komi tinoni imarea kena eia na koakoa. Ma na komi vetula bali mono me ghieghilei mai kori maramagna na tinoni kori vikegna a Ebraham a God ke eia na taluhaghore itagna. Na komi vetula irangeni, a God ke titionoa tadia na komi enjel mi marea kena hea a Moses eigna keda titionoa tadia na komi tinonidia Israel. \v 20 A Moses hiri na mane ke mono hotaghidia na komi tinoni ma God. Keana, kori vido a God ke eia na taluhaghore tagna a Ebraham, teo ahai ke mono varihotaghidia romara. A God ghehegna ke eia. \s1 Na Vunegna gi e Mono na komi Vetula \p \v 21 Me hava? Na komi vetula kena vateoa na taluhaghore nigna God? Teo! Gi e tutuni na komi vetula ke tangomana na heghitagna na havi ke teo na govugna, ighita tangomana katida mono jino kori matagna a God eigna kati leghura vamua. \v 22 Keana na komi Rioriso ke Tabu kena velea na ghaghana bali eia na koakoa ke vunaghi pungusira na komi tinoni gougovu, me vahothahaghinira na leghuagna na komi vetula. Na vunegna iangeni, a God ke hera na taluhaghore bali hatia na havi ke teo na govugna tadia arahai kena vaututunia Jisas Krais. \p \v 23 Gi e mai a Jisas Krais, na komi vetula vaghagna kena boghita kori vathe tatari mena reireghighita me ghieghilei mai na maghavu a God ke tateli aua na komi tinoni tangomana kedana hatia na havi ke teo na govugna kori vido kena vaututunia a Krais. \v 24 Tutuni. Na komi vetula kena reireghighita me ghieghilei mai a Krais. Kari leghugna ke mai imanea, ighita tangomana katida mono jino kori matagna a God kori vido kati vaututunia a Krais. \v 25 Ikeagaieni na komi vetula kena boi reireghighita, eigna ighita kati vaututunia ghohi a Krais. \p \v 26 Ighamu gougovu ara dathegna a God moti sikei duagna a Jisas Krais eigna koti vaututunia imanea. \v 27 Ighamu koti sikei duagna Krais kori vido koti siuvitabu. Vaghagna na tinoni ke vahaghea na pohe mathangani, ighamu koti vahaghea nimiu ghohi na puhigna a Krais. \v 28 Mi keagaieni, na komi tinoni Jiu, ma na komi tinoni kena boi Jiu, mara mane, ma na koi vaivine, ma na komi tinoni seka, ma na komi tinoni mamaluha, imarea kena nanaba vamua kori matagna a God. Tutuni, ighamu gougovu koti nanaba kori matagna a God eigna koti mono haidu duagna a Jisas Krais. \v 29 Na vunegna ighamu nigna na komi tinoni a Krais, ighamu hiri na komi tinoni kori vikegna a Ebraham. Mi ighamu kotida hatia na komi fata ke toke a God ke taluhaghorea tagna imanea. \c 4 \p \v 1 Na hava ku titionoa vanighamu vaghagna iaani. Gi sina mane keda mono a dathegna, imanea keda hea na komi fata ke tonogna. Keana, kori vido na gari ke iso mua, na gari iaani ke vaghagna na tinoni seka eigna e teo sa nigna na mana bali reireghiragna na komi fata keda hatia tagna a tamagna. \v 2 Kori vido imanea ke iso mua, kekeha tinoni kedana reireghira nigna na komi fata me ghieghilei jufu mai na maghavu ke vahia a tamagna. \v 3 Vaghagna mua iangeni tada ighita. Kori vido ighita kati boi adoa mua a Krais, na komi vetulagna na maramagna iaani ke vunaghi pungusia na havida. \v 4 Kori vido na maghavu a God ke vahia ke jufu mai, imanea ke vetula a Dathegna. Imanea ke havi mai tagna na vaivine, me mono saragna na komi vetula nigna a Moses. \v 5 A God ke vetula maia imanea bali vamamaluhaghita tadia na komi vetula ke reireghighita eigna katida ara pukuni dathegna God. \p \v 6 Na vunegna ighamu koti ara dathegna a God, imanea ke vetula na Tarunga ke Tabu nigna a Dathegna bali mono ikoramiu. Ikeagaieni ighamu tanomana kotida kiloagna a God a Tamada vaghagna iaani, “Mama.” \v 7 Mi keagaieni ighamu koti boi vaghagna na tinoni seka, keana ighamu pukuni ara dathegna God. Ma na vunegna ighamu koti ara dathegna, ighamu kotida hatia na komi fata ke taluhaghorea ghohi keda hera ara dathegna. \s1 A Pol Ke Dothovira Na komi Tinoni Kiloau I Galesia \p \v 8 I hau ighamu koti boi Jiu koti boi adoa a God. Kori vido iangeni na komi ghod ke boi tutuni kena vunaghi pungusia na havimiu. \v 9 Ikeagaieni ighamu koti pukuni adoa a God, ma na fata ke toke vano, a God ke pukuni adoghamu. Na vunegna iangeni, ehava gi oti ghoi tabiru vano tadia na komi vetulagna na maramagna kena lae mena boi hatheghamu? Ehava? Ighamu oti magnahaghinira eigna kedana ghoi vunaghi pungusia mua na havimiu? \v 10 Ighamu oti ghaghana bohera na komi dani ma na komi laulahu ke nagho tamiu eigna koti ghaghana iangeni keda vajinoghamu kori matagna a God. \v 11 Na ghaghanagu e boi toke ghohi eimiu ighamu. Nigua na agutu ku eia itamiu ghamu, da e teo vamua sa vunegna. \p \v 12 Inau ku kae huhurughamu ara kulagu, oti mono mamaluha tadia na komi vetula vaghagu inau. Eigna inau ku mono vaghagna ighamu i hau, kori vido koti mono mamaluha tadia na komi vetula. Inau ku boi risoa vanighamu vaghagna iaani eigna ighamu koti ei hahia sa fata itagua. \v 13 Vaghagna koti adoa ghohi, inau ku mono duamiu i hau eigna na vahaghi ke padau. Kori vido iangeni inau ku titionoa na Rorongo ke Toke itamiu. \v 14 Toke na vahaghi ke padau ke vaparaghamu, ighamu koti boi siriuhaghiniu. Teo. Ighamu koti hatiu moti kalitiu vaghagna inau sina enjel nigna God, ba a Jisas Krais ghehegna. \v 15 Kori vido iangeni ighamu koti totogo puala. Na vunegna koti pukuni dothoviu, inau ku adoa ighamu koti sasaa na eiagna na komi fata keda hatheu. Ehava gi oti boi mono totogo ikeagaieni? \v 16 Ehava? Ighamu nigua na thevuioka ghohi ikeagaieni eigna ku titionoa itamiu na hava ke tutuni? \p \v 17 Mara na velepuhi piapilau kena mono ngengeni kena magnahaghinighamu kotida leghua na komi vetula nidia mara Jiu. Na ghaghanadia ke heta bali agutu duamiu eigna kotida leghura, keana na hava kena velepuhighamu teo keda hatheghamu. Imarea kena eia eigna kena magnahaghinighamu kotida taveti saniu moti leghura vamua. \v 18 Gi keda toke vamua na hava koti leghua, e toke vamua na ghaghanamiu keda heta bali leghua. Kari na ghaghanamiu keda heta hahali bali leghua na hava ke toke, boi kori vido vamua ku mono duamiu. \v 19 Ara dathegu ku dothovighamu, inau ku ghoi papara kori ghaghanagu eimiu ghamu. Ma na papara iangeni keda talu mono itagua me ghieghilei kasa na maghavu ighamu kotida pukuni leghua na puhigna a Krais. \v 20 Inau ku magnahaghinia kuda mono duamiu eigna kuda adoa na puhi ke toke bali titiono vanighamu, eigna inau ku vere nigua puala eigna na puhimiu. \s1 Na Totoghalegna E Rua Na Vaivine A Hega Ma Sera \p \v 21 Ehava gi ighamu koti magnahaghinia na mono saragna na komi vetula nigna a Moses? Oti boi adoa na hava na komi rioriso nigna a Moses kene velea eigna a Ebraham? \v 22 Na komi rioriso irangeni kena velea a Ebraham ke mono rua dathegna, a Ismael ma Aisak. Ismael ke havi tagna Hega, nigna na vaivine seka a Sera. Ma Aisak ke havi tagna Sera. A Sera na vaivine mamaluha eigna iia a taugna a Ebraham. \v 23 A dathegna a Ebraham ke havi tagna na vaivine seka, imanea ke havi leghua na ghaghanagna na tinoni vamua. Kari a dathegna ke havi tagna Sera, imanea ke havi leghua na taluhaghore ke eia God tagna Ebraham. \p \v 24-25 Iaani vaghagna na totoghale bali velepuhighita. Eigna e rua na vaivine iraani vaghagna e rua na taluhaghore a God ke eia. Sikeigna na taluhaghore, na komi vetula a God ke hea Moses kori suasupa i Sainai i Arabia. Ma na komi tinoni kena mono saragna na komi vetula iraani, imarea kena vaghagna ara dathegna Hega, eigna iia huju ke mono saragna nigna na vetula a Sera. Hega ke vaghagna na komi tinoni kena mono i hau kori suasupa i Sainai, me vaghagna mua na komi tinonidia i Jerusalem. Eigna na komi tinoni kena mono ngengeni ikeagaieni, imarea kena talu leghura mua na komi vetula. \v 26 Keana ighita kati vaghagna ara dathegna Sera, na vaivine ke mamaluha. Ma na melehada i Jerusalem i popo ke mamaluha tadia na komi vetula. \v 27 Na komi Rioriso ke Tabu kena velea iaani, \p “O totogo ighoe na vaivine ko kara. \p Ghuu heta duai totogo \p ighoe ko boi vajangia na vavahaghitigna na mono gari. \p Eigna ara dathegna ahai ke kara keda sethe vano \p tadia ara dathegna ahai ke mono duagna na mane.” \p \v 28 Ara kulagu, ighamu koti vaghagna a Aisak, eigna ighamu koti havi leghuagna na taluhaghore a God ke eia tagna a Ebraham. \v 29 Kori vido iangeni, a dathegna a Hega ke havi leghua na ghaghanagna na tinoni vamua, imanea ke vapara na gari ke havi leghua nigna na vanohehe na Tarunga ke Tabu. Ikeagaieni vaghagna vamua iangeni. Arahai kena leghua na komi vetula, imarea kena vaparaghita. \v 30 Keana na Rioriso ke Tabu kena velea vaghagna iaani, “Gigi aua na vaivine seka duagna a dathegna, eigna a dathegna teo keda hatia na komi fata nigna a tamagna. A dathegna na vaivine ke mamaluha keda tonogna na komi nigna fata a tamagna.” \v 31 Ara kulagu, ighita kati vaghagna ara dathegna na vaivine ke mamaluha, boi vaghagna ara dathegna na vaivine seka. Eigna ighita kati mamaluha tadia na komi vetula. \c 5 \s1 Krais Ke Vamamaluhaghita Tagna Na Komi Vetula \p \v 1 Krais ke vamamaluhaghita eigna katida mono mamaluha tadia na komi vetula. Na vunegna iangeni, oti sokara ngasi moti saghoi ghoi mono saragna na komi vetula vaghagna na tinoni seka. \p \v 2 Oti vaovarongo mai itagua! Inau a Pol ku veleghamu, gi kotida sogivaughithatha bali mono jino kori matagna God, na hava ke eia a Krais eimiu teo keda hatheghamu. \v 3 Mi inau ku ghoi veleghamu, ahai keda sogivaughithatha, imanea keda leghua na komi fata gougovu ke mono tadia na komi vetula. \v 4 Ahai itamiu ke toatogha ke mono jino kori matagna a God eigna ke leghua na komi vetula, imanea ke pukuni haunia a Krais. Imanea ke taveti sania nigna na dotho a God vaniagna. \v 5 Keana na Tarunga ke Tabu ke vaheta na ghaghanada mi ghita kati adoa a God keda vajinoghita kori matagna eigna kati vaututunia a Krais. \v 6 Kori nida na mono haidu duagna Jisas Krais, na leghuagna na puhi sogivaughithatha boi na fata ke nagho. Na fata ke nagho, ati vaututunia a Krais mati dothovia a God ma na komi tinoni. \p \v 7 I hau ighamu koti pukuni sokara ngasi kori havimiu duagna a Krais. Ikeaghaieni ahai ke pilaunighamu eigna kotida boi leghua na velepuhi ke tutuni? \v 8 Na pilaunighamugna iangeni boi mai tagna a God eigna imanea ke kiloghamu. \v 9 Reireghi toke ghamu! Eigna ighamu koti adoa ghohi, “Sina ghathi vidogna vamua na isi ke vapotea na falaoa.” \v 10 Keana na vunegna inau ku adoa ighamu nigna na komi tinoni a Lod, inau ku vaututunighamu kotida talu leghua vamua na hava ku velepuhighamu. Ahai ke pilaunighamu me diadikala na ghaghanamiu, a God keda vapara. \p \v 11 Ara kulagu kiloau, gi keda tutuni inau ku talu titionoa mua na sogivaughithatha na fata ke nagho, ehava na vunegna na komi tinoni Jiu kena talu vaparau na? Keana na vunegna inau ku titionoa na theheagna a Krais kori ghaibabala na fata ke nagho, na komi tinoni Jiu kena dikatadia itagua. \v 12 Arahai kena vadiadikala na ghaghanamiu eigna na sogivaughithatha, e toke vamua gi kedana thahora ghehedia. \p \v 13 Ara kulagu, a God ke kiloghamu eigna kotida mamaluha tadia na komi vetula. Kari e boi toke gi ighamu kotida toatogha vaghagna iaani, “Na vunegna ighami kiti mamaluha, e toke vamua kitida leghua na komi vanohehegna na tonomami.” Saghoi eia iangeni kari oti veidothovighi moti veihatheghi. \v 14 Na nimami na komi vetula gougovu ighami mara Jiu kena mono saragna sina vetula vamua, “Dothovira na komi tinoni vaghagna ko dothovigho ghehemu.” \v 15 Reireghi toke ghamu! Gi kotida eia vaghagna na komi fata kaukagu ke asi moti veiriurihughi, ighamu kotida vadiadikalaghamu ghehemiu. \s1 Ati Lubatia Na Tarunga Ke Tabu Eigna Keda Batughita \p \v 16 Inau ku veleghamu, oti lubatia na Tarunga ke Tabu eigna keda batughamu. Gi kotida eia iangeni, teo kotida leghua nimiu na komi vanohehe ke dika. \v 17 Nida na komi vanohehe ke dika ke batughita eigna katida eia na komi fata ke boi magnahaghinighita katida eia na Tarunga ke Tabu. Ma na Tarunga ke Tabu ke batughita eigna katida eia na komi fata ke toke ke boi magnahaghinia katida eia nida na komi vanohehe ke dika. E rua na fata iaani koro thevuioka ma na vunegna iangeni e vahothahaghinighita na eiagna na hava kati magnahaghinia. \v 18 Keana, kori vido na Tarunga ke Tabu ke batughamu, na komi vetula kena boi tangomana na vunaghi pungusighamugna. \p \v 19 Ighita gougovu kati adoa na komi puhi dika kena eia arahai kena leghua na komi vanohehedia ke dika. Imarea kena nere duadia arahai kena boi ara taudia, mena eia na komi fata ke dika ke magnahaghinia na tonodia, \v 20 mena maimanihihia na komi ngunguju, mena fela, mena thevuioka tadia arahai tavogha, mena rihu, mena tahotha, mena dikatadia, mena vahaihadira ghehedia, mena vathevurura na komi tinoni, \v 21 mena mamagna, mena kou memee, mena eia na komi haidu bali eia na komi puhi ke dika, mena eia kekeha fata mua ke dika. Inau ku veleghamu ghohi iaani, kari ikeagaieni inau ku ghoi veleghamu mua, arahai kena eia na komi fata ke dika iraani, imarea kedana boi haghe kori hughuta nigna a God. \p \v 22 Keana, kori vido na Tarunga ke Tabu ke batura na komi tinoni, na komi fata iraani keda mono kori havidia: na dotho, na totogo, na soleana, na mono haidu toetoke duadia na komi tinoni, na hatheragna arahai tavogha, na eiagna na komi fata kena velea kedana eia, \v 23 na rongoviragna arahai tavogha, ma na reireghiragna ghehedia tadia na komi puhi ke dika. E teo sa vetula ke velea na komi fata iraani ke boi jino. \v 24 Arahai kena nigna na komi tinoni a Jisas Krais, imarea kena tupipuhia kori ghaibabala nidia na vanohehe ke magnahaghinira na eiagna na komi puhi ke dika. \v 25 Na vunegna na Tarunga ke Tabu ke heghita na havi mathangani, ighita katida leghua na hava ke velea katida eia. \v 26 Ati saghoi tautalunagho, mati saghoi riurihu varihotaghida, mati saghoi veitahothaghi. \c 6 \s1 Ati Veihatheghi \p \v 1 Ara kulagu kiloau, gi sina tinoni itamiu keda sikili kori koakoa, ighamu ke heta nimiu na vaututuni tagna Krais, oti hati tabirua imanea kori hangana ke jino. Kari oti eia iangeni kori puhi dotho. Moti reireghi toke ghamu eigna boi toke ighamu huju kotida sikili kori koakoa. \v 2 Hathera arahai kena pada na vahotha kori havidia. Kori vido koti eia iangeni, ighamu koti eia na hava ke magnahaghinia a Krais. \v 3 Gi sina tinoni ke ghaghana imanea ke nagho vano me bosi magnahaghinia na hatheragna na komi tinoni, imanea ke pilaunia ghehegna, eigna imanea ke boi nagho. \v 4 Oti dodoro toetoke tadia na komi fata koti eia. Gi koda eia na komi fata ke toke, e nabamu ighoe koda totogo. Keana o saghoi tautalunagho eigna ko ghaghana na komi fata ko eia ke toke vano tadia na komi fata kena eia arahai tavogha. \v 5 Eigna ighita gougovu katida dodoro vamua tadia na komi fata kati eia gheheda. \p \v 6 Arahai kena velepuhighamu na komi haghoregna God, e toke ighamu kotida hathera kori vanga ma na komi fata koti tonogna. \p \v 7 Saghoi pilaunighamu ghehemiu eigna iaani: Teo ahai ke tangomana na pilauniagna a God. Na komi tinoni gougovu kedana hatia na hava kena joua kori havidia. \v 8 Na tinoni ke joua na komi fata ke dika bali vatotogoa na tono, imanea keda hatia na thehe ke teo na govugna. Keana na tinoni ke joua na hava keda vatotogoa na Tarunga ke Tabu, imanea keda hatia na havi ke teo na govugna tagna na Tarunga ke Tabu. \v 9 Ati saghoi babao na eiagna na hava ke toke. Eigna gi katida talu eia na hava ke toke, ighita katida hatia na taba tagna na maghavu a God ke vahia. \v 10 Na vunegna iangeni, kori vido ighita kati tangomana na eiagna na fata ke toke vania ahai, ati eia vamua. Ati eia na hava ke toke tadia na komi tinoni gougovu, haluhadi tadia ara kulada kiloau. \s1 Na Vagovui Haghore \p \v 11 Inau ku eia kori limagu ghehegu na vagougovui haghore iaani. Ighamu koti reghia na rioriso iaani ke hutu puala. \v 12 Arahai kena vele huhurughamu eigna kotida sogivaughithatha, imarea kena magnahaghinia vamua na komi tinoni Jiu kedana totogo eidia. Imarea kena ghaghana na komi tinoni Jiu kedana vaparara gi kedana titionoa na theheagna a Krais kori ghaibabala na naghoi fata. \v 13 Mara kena magnahaghinighamu kotida sogivaughithatha, imarea ghehedia kena boi leghua na komi vetula nigna a Moses. Imarea kena magnahaghinighamu kotida sogivaughithatha vamua eigna kedana titiono tautalunagho eigna na hava kena hurughamu na eiagna. \v 14 Keana inau ku bosi magnahaghinia kuda titiono tautalunagho eigna sa fata ku eia. Inau kuda titiono tautalunagho vamua eigna sina fata, na theheagna nida a Lod Jisas Krais kori ghaibabala. Na vunegna a Jisas ke thehe kori ghaibabala, teo sa fata kori maramagna iaani ke nagho itagua. Mi tadia na komi tinoni kori maramaghana iaani, inau boi na tinoni ke nagho. \v 15 Na leghuagna na puhi sogivaughithatha boi na fata ke nagho. Na fata ke nagho, na hatiagna na havi ke mathangani tagna a God. \v 16 Tadia arahai kena leghua na puhi iangeni kori havidia, a God keda rarovira me hera na soleana. Na komi tinoni iraani na pukuni tinoni nigna a God. \p \v 17 Turughu ikeagaieni me vano, inau ku bosi magnahaghinia ahai keda haghore diadikala nigua na velepuhi. Eigna na komi lafi kori tonogu ke tatelia e tutuni inau na nigna na mane agutu a Jisas. \v 18 Ara kulagu kiloau, inau ku tarai kaea nida a Lod Jisas Krais eigna keda vatokeghamu. Amen.