\id 1TI NT0000 Bughotu \h 1Timoti \toc3 1Timoti \toc2 1Timoti \toc1 Sikeigna na Letasi nigna a Pol vania Timoti \mt2 Sikeigna na Letasi nigna a Pol vania \mt1 Timoti \is1 Na Titiono Eigna Na Letasi Iaani \ip Timoti sina mane ke taetaveti duagna na mane vetula a Pol bali titionoa na Rorongo ke Toke eigna a Jisas Krais. Pol ke dothovia puala a Timoti me velea imanea vaghagna a dathegna. Kori vido a Timoti ke turughu na taetaveti duagna a Pol, imanea ke mathangani mua. Reghia Tango 16:1-3. \ip Da Pol ke risoa na letasi iaani kori vido ke mono kori provins i Masedonia kori taetaveti ke eia leghugna imarea kena lubati aua kori vathe tatari i Rom. Gi e jufu i Masedonia, a Pol ke livu horua a Timoti i Efesus eigna keda velepuhira na komi tinoni kiloau ngengeni. Na buka Tango ke boi titionoa na taetaveti iangeni eigna na buka Tango ke govu kori vido a Pol ke talu mono mua kori vathe tatari i Rom. \ip A Pol ke risoa na letasi iaani bali velea a Timoti eigna keda sokara pungusia na velepuhi piapilau kena eia kekeha tinoni i Efesus. Imarea irangeni kena lutia na ghaniagna kekeha thagi na vanga, mena velea na taulaghi ke boi toke, mena velea kekeha pipilau mua. Pol ke magnahaghinia a Timoti keda velepuhi toetokera na komi tinoni kiloau eigna kedana leghua vamua na velepuhi ke tutuni eigna a Krais. \ip Kori letasi iaani a Pol ke titiono mua eigna na puhi ke jino kedana leghua na komi tinoni kiloau kori vido kena haidu bali tarai. Gi a Pol ke titiono eigna na komi puhi ke nabadia arahai kena baubatu kori kiloau. Vagovugna, a Pol ke titiono vania a Timoti sethe na fata eigna na havidia mara na kiloau bali hathea imanea kori nigna na agutu itadia. \iot Na komi fata ke nagho kori letasi iaani: \io1 Pol ke velea a Timoti eigna keda sokara pungusia mara na velepuhi piapilau (1:1-20) \io1 Na velepuhi eigna na puhi tarai ke jino (2:1-15) \io1 Na puhi ke nabadia arahai kena baubatu tadia na komi tinoni kiloau (3:1-16) \io1 Na titiono vania a Timoti eigna nigna na agutu (4:1-6:21) \c 1 \p \v 1 Inau a Pol, na mane vetula nigna a Jisas Krais. A God a Vahavida ma Jisas Krais, kati vaututunia keda heghita na havi ke teo na govugna, iromara koro vahiu eigna kuda agutu vanira. \p \v 2 Inau ku risoa atua itamua Timoti, ighoe vaghagna a pukuni dathegu eigna ku kidi velepuhigho eigna a Krais. Inau ku tarai gi a God a Tamada ma Jisas Krais, na nida a Lod, koroda vatokegho, rarovigho, moro hegho na soleana kori havimu. \s1 Vasotora Mara Velepuhi Piapilau \p \v 3 I hau, kori vido inau ku taveti au i Efesus bali vano kori provins i Masedonia, inau ku velegho eigna koda talu mono ngengeni bali vasotora arahai kena velepuhira na komi tinoni na velepuhi piapilau. \v 4 O velera eigna kedana soto na velepuhiragna na komi tutughuni poto ke boi tutuni ma na hiohirogna na ghaghana koradia na komi ahadia ara hutudia. Na komi tinoni kena rihu haohaghore vamua eidia na komi fata iraani, ma na puhi iaani ke boi hathera na leghuagna na komi fata ke magnahaghinia a God. Eigna ighita kati tangomana na eiagna na hava a God ke magnahaghinia kori vido vamua kati vaututunia. \p \v 5 Timoti, inau ku velegho atu bali vasotora mara velepuhi piapilau iraani, eigna inau ku magnahaghinia na komi tinoni kiloau ngengeni kedana veidothovighi. Mi marea tangomana kedana veidothovighi kori vido kena leghua na puhi ke jino, mena thaothodoghagna na hava ke jino ma na hava ke dika, mena pukuni vaututunia a God. \v 6 Keana mara velepuhi piapilau kena jefe tadia na komi fata ke toke iraani, mena rugusi kori titionoragna na komi fata ke boi tangomana na hatheragna. \v 7 Imarea kena magnahaghinia na velepuhiragna na komi tinoni eidia na komi vetula nigna Moses, keana imarea ghehedia kena boi thaothadogharagna na komi vetula. Imarea kena velepuhi vaghagna kena thaothadoghara, kari ena hahi hehedia. \p \v 8 Ighita kati adoa na komi vetula nigna a Moses ke toke gi ighita katida leghura mati velepuhira leghuagna nigna na vanohehe a God. \v 9 Mati adoa mua a God ke bosi agutura na komi vetula bali vajinora arahai kena jino ghohi, keana bali vajinora arahai kena eia na komi fata ke dika, ma arahai kena boi sasaa na leghuagna na komi vetula, ma arahai kena boi maimanihihia a God, ma arahai kena ei hahalia na koakoa, ma arahai kena thevuioka tagna a God ma na komi fata ke tabu, ma arahai kena vathehera ara tamadia ba ara idodia ba na tinoni tavogha, \v 10 ma arahai kena nere duadia arahai kena boi ara taudia, mi mara mane kena mamagna tadia na komi mane mena nere duadia, ma na koi vaivine kena mamagna tadia na koi vaivine mena nere duadia, ma arahai kena salemura na komi tinoni seka, ma arahai kena thavu na piapilaudia, ma arahai kena taluhaghore bali eia sa fata kari ena adoa teo kedana eia, ma arahai mua kena eia sa fata ke boi leghua na velepuhi ke tutuni \v 11 ke mono kori na Rorongo ke Toke. Ma God ke pukuni toke me thaba ke veleu eigna kuda titiono aua na Rorongo ke Toke iaani tadia na komi tinoni. \s1 Pol ke Veletokea a God eigna nigna na Rarovi \p \v 12 A Jisas Krais, na nida a Lod, ke vahetau. Inau ku veletokea imanea eigna ke vaututuniu me vahiu gi kuda agutu vania. \v 13 I hau, inau ku haghore diadikala a Krais mu hirora arahai kena vaututunia eigna kuda vaparara. Keana a God ke raroviu me boi vaparau eigna kori vido iangeni inau ku boi vaututunia mu boi thaothadoghagna mua na hava ku eia ke dika. \v 14 Toke inau ku boi naba, Jisas Krais, na nida a Lod, ke pukuni dothoviu. Imanea ke hatheu eigna kuda vaututunia mu dothovia imanea ma arahai tavogha. \p \v 15 Inau ku veleghamu, Jisas Krais ke mai kori maramagna bali vahavira na komi tinoni kena koakoa. Iaani na haghore ke tutuni puala me toke gi na komi tinoni gougovu kedana thaothadoghagna mena vaututunia. Inau ku adoa inau na tinoni koakoa ku dika vano. \v 16 Toke keda vaghagna iangeni, a God ke raroviu me vetula a Jisas Krais eigna keda vahaviu. Krais ke eia iangeni bali tateli aua tadia na komi tinoni koakoa imanea keda boi saisami na vapararagna. Imanea ke magnahaghinia imarea kedana vaututunia mena hatia na havi ke teo na govugna. \v 17 Ighita kati veletokea a God! Toke ighita kati boi tangomana na reghiagna, imanea na King keda vunaghi pungusighita hahali me teo keda thehe. Imanea sikei vamua a God. Ati veletokea hahalia! Amen. \s1 Na Agutu nigna a Timoti \p \v 18 Timoti, a dathegu kori vaututuni, na komi fata ku risoa kori letasi iaani koda eia, iangeni ke leghua vamua na hava na Tarunga ke Tabu ke velera kekeha tinoni bali titiono aua eimu ighoe i hau. Gi koda boi havaghinia na hava kena velea, ighoe tangomana koda talu agutu vania a God. Ighoe koda vaghagna na soldia ke toke ke rihu heta kori rihu hutu. \v 19 Mo tatango ngasi tagna nimua na vaututuni mo eia na hava ko adoa ke jino. Kekeha tinoni kena boi magnahaghinia ghohi na eiagna na hava kena adoa ke jino, ma na vunegna iangeni nidia na vaututuni ke luvu. \v 20 E rua na tinoni mua koro vaghagna iangeni, a Himeneus ma Aleksanda. E rua na mane iaani, inau ku lubatira vano tagna a Satan eigna keda vaparara. Inau ku magnahaghinira koroda adoa na haghore diadikalagna a God koro eia, na fata ke dika. \c 2 \s1 Na Puhi Tarai ke Jino \p \v 1 Inau ku veleghamu gougovu ighamu koti vaututuni ngengeni, oti tarai eidia na komi tinoni gougovu. Oti kaea a God eigna keda hathera kori havidia. Moti veletokea a God eigna na hava ke eia vanira. \v 2 Oti tarai eidia mua na komi king ma na mara puhi gougovu kori gaumane eigna katida mono kori soleana kori vido kati maimanihihia a God mati leghua na puhi ke jino. \v 3 Na puhi tarai iaani ke toke me valealea God a Vahavida. \v 4 God ke magnahaghinira na komi tinoni gougovu kedana hatia na havi ke teo na govugna mena thaothadoghagna nigna na rorongo ke tutuni. \v 5 Nigna na rorongo ke tutuni na iaani: \p Sikei vamua a God ke mono. Me sikei vamua na tinoni ke tangomana na baturagna vano na komi tinoni tagna a God. Na tinoni iangeni a Jiasa Krais. \v 6 Imanea ke lubatia ghehegna gi keda thehe bali vamamaluhaghita gougovu tagna na papara ke nabada eigna kati eia na koakoa. Imanea ke thehe kori maghavu ke vahia a God, ma na thehe ke eia ke tateli aua a God ke magnahaghinira na komi tinoni gougovu eigna kedana hatia na havi ke teo na govugna. \v 7 Na vunegna iangeni a God ke vahiu gi kuda nigna na mane vetula. Imanea ke magnahaghiniu gi kuda titionoa nigna na rorongo ke tutuni tadia na komi tinoni kena boi Jiu. Na hava ku velea e tutuni mu boi piapilau. \p \v 8 Ivei kena haidu na komi tinoni kena vaututuni, inau ku magnahaghinira mara na mane kedana mono jino kori havidia kori vido kena tuhuhadi na limadia bali tarai. Imarea kedana saghoi mono thevurua ba dikatadia tagna sa tinoni kori vido kena tarai. \p \v 9 Inau ku magnahaghinia mua na koi vaivine kedana pipisia na pohe ke jino ke nabagna na tarai. Mena saghoi pipisia na pohe bali famaemane vamua. Mena saghoi eia na komi thagi puhi vaghagna na pijiriagna na sesehudia, ba na gnilauragna ghehedia kori ghol ba na kidorugna na sie. Mena saghoi pipisira na komi pohe ke vahotha puala na voligna. \v 10 Keana na koi vaivine kedana ei tokea na havidia kori eiagna na komi tango ke toke. Iangeni na puhi ke nabadia na koi vaivine kena magnahaghinia na leghuagna God. \p \v 11 Kori vido kena haidu na komi tinoni kiloau, na koi vaivine kedana mono bughoro mena vaovarongo toetoke tadia na komi velepuhi nidia mara mane. \v 12 Inau ku boi lubatira na koi vaivine kedana velepuhira ba batura mara na mane. Na koi vaivine kedana mono bughoro vamua, \v 13 eigna a God ke kidi vavuha a Adam gi e vavuha a Iv. \v 14 Ma Satan ke boi pilaunia a Adam, kari imanea ke pilaunia a Iv, gi iia ke kutu kori koakoa. \v 15 Keana tagna na vahuagna na Gari,\f + \fr 2:15 \ft “tagna na vahuagna na gari” Na thaothadoghagna na ghaghana koragna iaani ke vahotha. Kekeha tinoni kena ghaghana a Pol ke togha a God keda vahavira na koi vaivine tagna na vahuagna a Jisas. Kari kekeha tinoni kena ghaghana a Pol ke togha a God keda vahavira na koi vaivine kori vido kena eia na komi fata ke nabadia, vaghana na vahuragna na komi gari. \f* a God keda vahavira na koi vaivine. Kari a God keda vahavira vamua gi kedana vaututuni hahali, mena dothovira arahai tavogha, mena leghua na puhi ke jino, mena reireghira ghehedia tadia na komi puhi ke dika. \c 3 \s1 Na Puhi ke Nabadia Mara kena Baubatu \p \v 1 Timoti, na hava ku velegho atu ikeagaieni e tutuni. Ahai ke magnahaghinia keda baubatu tadia na komi tinoni kiloau, imanea ke vahia na agutu ke toke puala. \v 2 Keana ahai keda baubatu, na havigna keda pukuni jino eigna keda teo sa tinoni ke tangomana na toroagna imanea. Imanea keda taugna sina vaivine vamua me saghoi ghohoa. Imanea keda toatogha me hiohiroa na puhi ke jino me reireghia ghehegna tadia na komi puhi ke dika. Imanea keda leghua na puhi ke jino eigna kedana ghaghana bohea na komi tinoni. Imanea keda kaliti toetokera arahai kena mai kori vathegna me tangomana keda velepuhira na rorongogna a God tadia na komi tinoni. \v 3 Imanea keda saghoi kou memee me saghoi riurihu, kari mono toetoke duadia na komi tinoni. Imanea keda magnahaghinia na mono kori soleana me saghoi magnahaghinia puala na rongo. \v 4 Imanea keda batu tokera ara dathegna ma taugna. Ma ara dathegna kedana ghaghana bohea mena leghua na haghoregna. \v 5 Gi keda vahothahaghinia na baturagna ara dathegna ma taugna, imanea teo keda batura na komi tinoni nigna a God. \p \v 6 Ahai ke eu vaututuni vamua, imanea keda saghoi baubatu tadia na komi tinoni kiloau. Eigna e boi toke gi imanea keda tautalunagho eigna kena vahi saisamia imanea. Gi keda eia vaghagna iangeni, a God keda vapara imanea vaghagna ke vapara a Satan eigna ke tautalunagho. \v 7 Na puhigna ahai keda baubatu tadia na komi tinoni kiloau keda toke kori matadia na komi tinoni kena boi vaututunia a Krais. Gi keda boi toke na puhigna, imarea kedana haghore diadikala imanea mena boi vaovarongo itagna. Ma a Satan keda totogo eigna iangeni na hava ke magnahaghinia. \s1 Na Puhi ke Nabadia Mara kena Haehathe \p \v 8 Ahai ke magnahaghinia keda haehathe kori agutu kiloau, na puhigna keda jino eigna keda naba na komi tinoni kedana ghaghana bohea. Imanea keda saghoi piapilau me saghoi kou memee. Imanea keda saghoi magnahaghinia puala na hatiagna na rongo. \v 9 Imanea keda tatango ngasi tagna na velepuhi ke tututuni a God ke tateli aua itada me saghoi ghaghana ruarua eidia. \v 10 Ahai ke magnahaghinia keda haehathe kori agutu kiloau, ighita katida kidi dorovi toetokea na havigna. Gi e teo ahai keda reghia sa fata ke hahi kori havigna, imanea ke naba keda eia na agutu iangeni. \p \v 11 A taugna huju keda jino mua na puhigna eigna keda naba na komi tinoni kedana ghaghana bohea. Iia keda saghoi haghore diadikala sa tinoni me reireghia ghehegna tadia na komi puhi ke dika. Mi iia keda ei hahalia na hava ke velea keda eia. \p \v 12 Ahai keda haehathe kori agutu kiloau, imanea keda taugna sina vaivine vamua me saghoi ghohoa. Imanea keda batu tokea a taugna ma ara dathegna. \v 13 Ahai ke ei toetokea nigna na agutu tadia na komi tinoni kiloau, imarea kedana ghaghana bohea. Ma na vunegna iangeni, imanea keda boi mataghu na titionoagna nigna na vaututuni tagna Jisas Krais tadia na komi tinoni. \s1 Na Velepuhi ke Tutuni eigna a Krais \p \v 14-15 Timoti, inau ku ghaghana da boi hau mu tabiru atu itamua i Efesus. Keana gi kuda boi tangomana na atu reghighamugna saisami, na letasi iaani bali velegho na hava koda velepuhi eigna na puhi ke toke kedana leghua ara dathegna a God. Ighita ara dathegna a God mati na komi tinoni kiloau nigna a God, imanea ke havi thovohaliu. Mi ighita na bali vahetagna na velepuhi ke tutuni nigna a God. \p \v 16 A God ke tateli aua itada na komi velepuhi ke tutuni ma na komi velepuhi iraani ke toke puala. Na komi velepuhi ke tutuni, iraani: \q1 Jisas Krais ke mai kori maramagna kori tonogna na tinoni. \q1 Na Tarunga ke Tabu ke tatelia itada imanea a Dathegna a God. \q1 Na komi enjel kena reghia. \q1 Na rorongogna imanea ke rongoragha tadia sethe na meleha kori maramagna. \q1 Sethe na tinoni kori maramagna kena vaututunia imanea. \q1 A God ke hati hadia imanea i popo. \c 4 \s1 Na Puhidia Mara Velepuhi Piapilau \p \v 1 Na Tarunga ke Tabu ke velea kekeha tinoni kiloau kedana taveti sania na komi velepuhi ke tutuni tadia na komi dani iraani gi e tabiru mai a Jisas. Imarea kedana leghura arahai kena velepuhira na komi velepuhi piapilau ke mai tadia na komi tidatho. \v 2 Mara na velepuhi piapilau iraani kedana eia vaghagna na hava kena velea ke tutuni, keana na hava kena velea na piapilau. Imarea kedana boi thaothadoghagna na toke ma na dika eigna na ghaghanadia ke puni. \p \v 3 Imarea kedana lutira na komi tinoni na taulaghi ma na ghaniagna kekeha thagi vanga. Keana a God ke vavuhara na komi thagi vanga mi manea ke magnahaghinia na komi tinoni kena vaututuni mena adoa na velepuhi ke tutuni kedana veletokea eidia. \v 4 Na vunegna na komi fata gougovu a God ke vavuhara ke toke, ighita katida saghoi lutia sa fata. Teo. Ighita katida veletokea a God kori vido kati hatia sa fata, \v 5 eigna ighita kati adoa na komi fata gougovu ke toke bali hatia eigna a God ke velea iangeni, ma na komi tinoni kena veletokea eigna. \s1 Na Tinoni Agutu ke Toke nigna a Jisas Krais \p \v 6 Timoti, gi koda velepuhira na komi tinoni kiloau na komi fata ku risoa atua itamua, ighoe koda pukuni na mane agutu nigna a Jisas Krais. Ma na komi velepuhi ke tutuni ko leghua ghohi keda vaheta nimua na vaututuni. \v 7 Saghoi vaovarongo tadia na komi tutughuni poto ke boi hathera na komi tinoni na ghaghana boheagna a God. Keana o agutu heta na leghuagna na puhi ke magnahaghinia a God. \v 8-9 Na komi tinoni kena velea vaghagna iaani, \q1 “Na eiagna na hava keda vaheta na tonoda, na fata toke. \q1 Keana na eiagna na hava keda hatheghita leghua na puhi ke magnahaghinia a God, na fata ke toke vano. \q1 Eigna na leghuagna na puhi ke magnahaghinia a God ke hatheghita kori havida kori maramagna, \q1 me hatheghita mua kori havida leghugna katida thehe.” \p Na komi haghore irangeni ke tutuni me toke ighita gougovu katida vaututunira. \v 10 Roghita koro agutu heta bali leghua na komi haghore irangeni eigna koro vaututunia a God, imanea ke havi thovohaliu, keda heghita na havi mathangani ke taluhaghorea. Imanea hiri, ke vahavira na komi tinoni gougovu kena vaututunia. \p \v 11 O velepuhira na komi fata iraani tadia na komi tinoni kena vaututuni mo velera eigna kedana leghura. \v 12 O saghoi lubatia sa tinoni keda velea ighoe ko boi nabamu na velepuhiagna eigna ighoe na mane mathangani. Keana gi keda jino na komi haghoremu, na puhimu, nimua na dotho, nimua na vaututuni ma na havimu, na komi tinoni kena vaututuni kedana magnahaghinia na leghuagna na puhimu. \v 13 Gi e jufu mai na maghavu kuda ghoi atu itamua, o ijumi hahalia na komi Rioriso ke Tabu itadia na komi tinoni. Mo velepuhira mo vaheta nidia na vaututuni hahali. \v 14 I hau, kori vido imarea kena baubatu tadia na komi tinoni kiloau kena taboa na ulumu mena tarai eimu ighoe, na Tarunga ke Tabu ke velera eigna kedana titiono aua itamua a God keda hegho na sonihathavu bali agutu vania. Inau ku magnahaghinigho koda agutu hahali kori sonihathavu iangeni. \v 15 O eia na komi fata iraani ku risoa atua itamua kori hetamu doudolu eigna na komi tinoni kedana reghigho ighoe ko ei toetokea nimua na agutu vania a God. \v 16 Reireghi toetokegho kori leghuagna a God kori havimu mo velepuhia vamua na hava ke tutuni. Gi koda eia iangeni hahali, a God keda vahavigho ma arahai kena vaovarongo itamua. \c 5 \s1 Na Puhi bali mono Haidu Toetoke duadia na komi Tinoni \p \v 1 Gi keda eia sa fata ke dika ahai ke kuekue ghohi, o saghoi haghore heta vania. Keana kori vido ko vano vajinoa, haghore vania kori puhi ko haghore vania a pukuni tamamu. Na puhimu vanira mara mane mathangani keda vaghagna na puhimu vanira ara pukuni tahimu. \v 2 Na komi kaekave, na puhimu vanira keda vaghagna na puhimu vania a pukuni idomu. Ma na puhimu vanira na koi vaivine mathangani keda vaghagna na puhimu vanira ara pukuni vaivinemu. O saghoi toatogha na eiagna sa fata ke boi jino duadia na koi vaivine mathangani. \p \v 3 O velera na komi tinoni kiloau eigna kedana kalitira na koi vaivine thehe sasani kena boi tangomana nidia na hatheragna ghehedia. \v 4 Keana gi sa vaivine thehe sasani e mono ara dathegna ba ara kukuagna, ira iangeni kedana kalitia. Iangeni sina fata ke nagho tadia na komi tinoni kiloau kedana eia. Iaani na puhi kedana hathe tabirura a idodia ba kavedia eigna na haehathe kena hera kori isodia. Iaani na puhi ke vatotogoa a God. \v 5 Na koi vaivine thehe sasani me teo ahai ke mono bali hathera, e toke gi ighamu kotida hathera. Iira kena vaututunia a God keda hathera mena tarai kaea hahalia eigna imanea keda hathera. \v 6 Keana gi e mono na vaivine thehe sasani ke leghua vamua na hava ke vatotogoa ghehegna, e boi jino ighamu kotida hathea. Eigna, toke na tonogna ke havi, na havigna kori Krais e thehe ghohi. \p \v 7 Timoti, o velera na komi tinoni kiloau ngengeni eigna kedana leghua na komi fata ku velegho atu iraani. Gi imarea kedana eia iangeni, teo ahai keda velea imarea kena boi leghua na puhi ke jino. \v 8 Keana ahai ke boi eia sa fata bali hathea sa tinoni tadia ara vikegna ba sa tinoni kori nigna na tamadathe, imanea ke tateli aua ke boi vaututuni me dika vano imanea tadia arahai kena boi vaututunia a God. \p \v 9 E toke ighoe koda risora horu na ahadia na koi vaivine thehe sasani ke naba na hatheragna. Kari o kidi ado aua kena jufungia ghohi e tolu tutughu na vinoghadia me hadi vano. Mo hiroa aua mua kena boi ghohoa ara taudia. \v 10 O risora horu vamua na ahadia na koi vaivine na komi tinoni kena ghaghana bohera eigna na komi tango ke toke kena eia vaghagna iraani: na kaikaliti toetokeragna ara dathedia, ma na kaikaliti toetokeragna na komi tinoni taotavogha kori vathedia, ma na agutu taluleghu vanira arahai kena vaututuni, ma na hatheragna na komi tinoni kena pada na vahotha, ma na eiagna na komi fata ke sethe bali hathera na komi tinoni. \p \v 11 O saghoi riso horua na ahadia na koi vaivine mathangani ke thehe ara taudia, eigna leghugna kena taluhaghore bali agutu vania vamua a Krais, iira kedana taveti sania eigna na ghaghanadia keda heta bali ghoi taulaghi. \v 12 Gi kedana ghoi taulaghi, a God keda fatera eigna kena boi leghua nidia na taluhaghore kena eia tagna a Krais. \v 13 Gi koda riso horua na ahadia na koi vaivine mathangani ke thehe ara taudia, iira kedana toali na agutu me kedana vano tadia na komi vathe bali urungu vamua. Kari boi iangeni vamua. Iira kedana turughu na titiono popoloragna na komi tinoni, me kedana velera na komi tinoni hahali eigna kedana leghua na ghaghanadia ghehedia, me kedana titiono eidia na komi fata ke boi jino. \v 14 Na vunegna iangeni inau ku ghaghana e toke na koi vaivine mathangani ke thehe ara taudia kedana ghoi taulaghi. E toke gi kedana mono gari mena reireghira ara taudia mara dathedia. Gi kedana eia iangeni, arahai kena thevuioka itada kedana boi reghia sa fata ke dika kori havidia, mi marea kedana boi tangomana na haghore diadikalaragna. \v 15 Inau ku velea iaani eigna kekeha koi vaivine mathangani ke thehe ara taudia kena taveti sania ghohi a Krais mena leghua a Satan. \p \v 16 Gi na vaivine ke vaututuni ke mono sa vaivine thehe sasani kori nigna na tamadathe, iia keda kalitia eigna kedana boi rugusi na komi tinoni kiloau kori kalitiagna. Eigna na komi tinoni kiloau bali kalitiragna vamua na koi vaivine thehe sasani ke boi mono sa tinoni bali hathera. \s1 Na Velepuhi tadia Arahai kena Baubatu \p \v 17 Na komi tinoni kiloau kedana ghaghana bohera mena voli tokera arahai kena baubatu itadia kena ei toetokea nidia na agutu, haluhadi arahai kena agutu heta bali titiono aua na Rorongo ke Toke mena velepuhira na komi tinoni. \v 18 Oti voli toetokera eigna na komi Rioriso ke Tabu kena velea, “Arahai kena agutu, e toke gi kedana volira.” Me velea mua iaani, “Saghoi tari ponotia na livogna na kau kori vido ke taetaveti popogna na komi sagharogna na wit bali ghulitira, keana oti lubatia eigna keda vanga ghagna.” \p \v 19 Gi sina tinoni ke titiono itamua eigna na koakoa ke eia na tinoni ke baubatu tadia na komi tinoni kiloau, o saghoi vaovarongo itagna. Kari gi e rua be tolu na tinoni kedana titiono itamua, o vaovarongo itadia. \v 20 Kori vido ko adoa na tinoni ke baubatu ke eia na koakoa, o haghore heta vania naghodia na komi tinoni kiloau eigna kedana mataghu na leghuagna nigna na puhi ke dika.\f + \fr 5:20 \ft Reghia Matiu 18:15-17. \f* \v 21 Na vunegna God ma Jisas Krais ma na komi enjel ke vahira a God kena reghigho, o leghua hahalia na komi fata iraani ku velegho. Tadia na komi fata gougovu koti eia, o saghoi thevu tagna ahai. \p \v 22 O reghi toetokea na havigna na tinoni gi o taofia bali baubatu tadia na komi tinoni kiloau. Kori vido na komi tinoni tavogha kena eia na hava ke dika, o saghoi eia iangeni. Kari o leghua na puhi ke jino hahali. \p \v 23 O saghoi kouvia na bea vavaha vamua. Na vunegna sethe na maghavu na vahaghi ke pada na kutumu, o kouvia sikei vido i waen. \p \v 24 Kekeha tinoni kena ei hahalia na komi koakoa, ma arahai tavogha kena adoa a God keda fatera me vaparara. Kari na paluhadia kekeha tinoni keda mono polo me ghieghilei jufu na maghavu keda tate au tadia na komi tinoni. \v 25 Me vaghagna vamua iangeni, kekeha tinoni kena ei hahalia na komi tango ke toke ma na komi tinoni kena reghia na hava kena eia. Keana na komi tango ke toke kena eia kekeha tinoni ke mono polo. Kari na maghavu keda mai, ma nidia na komi tango ke toke keda tate au. \c 6 \s1 Na Velepuhi tadia na komi Tinoni Seka \p \v 1 Na komi tinoni seka kena vaututuni kedana ghaghana bohera na komi vunaghidia eigna na komi tinoni kedana boi haghore diadikala a God ma na komi velepuhi kati vaututunia. \v 2 Gi na vunaghigna na tinoni seka na mane ke vaututuni mua, na tinoni seka keda saghoi toatogha vaghagna iaani, “Na vunaghigu a kulagu kori Krais me toke vamua inau kuda boi leghua na haghoregna.” Na toatogha iangeni e boi toke! Na tinoni seka keda agutu heta vano mua vania, eigna ke dothovia me hathea kori nigna na agutu na vunaghigna ke vaututuni vaghagna vamua imanea. \p Timoti, o velepuhira mo vele huhurura arahai kena vaututuni eigna kedana leghua na komi fata irangeni. \s1 Na Pada Rongo Teo keda Vatotogoa na Tinoni \p \v 3 Kekeha tinoni kena velepuhi kori velepuhi ke boi tutuni. Nidia na velepuhi ke boi leghua na velepuhi ke tutuni nigna nida a Lod Jisas Krais. Mena boi velepuhira na komi tinoni na hava keda hathera na leghuagna na puhi ke magnahaghinia a God. \v 4 Na komi tinoni irangeni kena tautalunagho mena boi thaothadoghagna sa fata. Imarea kena mono vamua bali rihu haohaghore eigna na ghaghana koragna na komi haghore. Kori vido kena eia iangeni, imarea kena tahotha mena boi mono haidu kori soleana. Imarea kena haghore diadikalara arahai tavogha mena toatogha na komi fata ke dika eidia arahai tavogha. \v 5 Na havidia ke vonungia na rihurihu ma na ghaghanadia ke boi jino. Me vahotha puala kedana thaothadoghagna na velepuhi ke tutuni eigna a God. Imarea kena velepuhi eigna a God na vunegna kena magnahaghinia vamua kedana pada rongo. \p \v 6 Keana na pada rongo teo keda vatotogoghita. Ighita katida pukuni totogo kori vido kati leghua a God mati totogo vamua eigna nida na komi fata kati tonogna. \v 7 Kori vido ighita kati havi mai kori maramagna, ighita kati boi oha maia sa fata. Kori vido katida thehe, ighita teo katida hatia sa fata duada. \v 8 Na vunegna iangeni, gi keda mono ghada na vanga ma na pohe ke nabada, ati totogo vamua. \v 9 Arahai kena magnahaghinia puala na pada rongo, imarea kena kutu kori auau mena vaghagna kena hogho kori jau me vahotha puala na audia. Imarea kena magnahaghinia na eiagna na komi fata ke sethe ke mee me ke boi jino. Imarea irangeni kena vadiadikala na havidia ghehedia mena papara. \v 10 Na tinoni ke dothovia puala na rongo, imanea keda eia na komi fata ke sethe ke dika bali hatia. Kekeha tinoni kena magnahaghinia puala na hatiagna na rongo, nidia na vaututuni ke luvu ghohi. Ikeagaieni imarea kena papara puala, vaghagna na tinoni ke ngeso kori ghau. \s1 Na Vagovui Haghore nigna a Pol \p \v 11 Kari ighoe Timoti, na vunegna ighoe na mane nigna a God, o saghoi leghua na komi puhi ke dika irangeni. Kari o hatia na hetamu mo mono leghua na puhi ke jino ke vatotogoa a God. O vaututunia a God mo dothovira na komi tinoni. Toke na papara keda padagho, o leghua vamua a God hahali. Mo saghoi dikatamua saisami tadia na komi tinoni. \v 12 Vaghagna na soldia ke toke ke rihu me ghieghilei govu na rihu, o vautunia a God mo leghua hahalia. Mi ghoe koda hatia na havi ke teo na govugna. I hau, a God ke kilogho eigna koda hatia na havi iangeni kori vido ko velea au nimua na vaututuni naghodia na komi tinoni kiloau. \v 13 God ke hera na havi na komi fata gougovu, ma Jisas ke veleagna a Pontius Pailat na hava ke tutuni eigna imanea ghehegna. Mi kori matadia a God ma Jisas inau ku velegho \v 14 eigna koda pukuni leghua na komi fata kori na velepuhi ke tutuni me ghieghilei tabiru mai nida a Lod Jisas Krais. \v 15 Imanea keda tabiru mai kori maghavu a God ke vahia. A God ke pukuni toke me mono nigna na mana ke hutu vano tadia na mana nidia na komi king ma na komi vunaghi gougovu. \v 16 A God vamua ke havi thovohaliu. Imanea ke mono kori raraha ke siasilada puala me teo sa tinoni ke tangomana na vano gharaniagna. Teo ahai ke reghia ghohi a God me teo ahai ke tangomana na reghiagna. Ighita kati veletokea a God eigna nigna na mana ke teo na govugna! Amen. \p \v 17 Timoti, o velera na komi tinoni kiloau kena pada rongo kori maramagna iaani eigna kedana saghoi tautalunagho. O velera mua eigna kedana saghoi toatogha nidia na rongo keda hathera kori havidia. Eigna teo ahai ke adoa ingiha keda govu nigna na rongo. Kari o velera eigna kedana vaututunia a God vamua keda hathera eigna imanea ke heghita mai nida na komi fata gougovu. Ma a God ke eia iangeni eigna katida mono totogo. \v 18 Mo velera na komi tinoni kena pada rongo eigna kedana eia na komi tango ke toke bali hathera na komi tinoni. Velera eigna kedana keukemu mena sasaa na hatheragna na komi tinoni. \v 19 Kori vido kena eia vaghagna iangeni, imarea kena kaikaliti toetoke eigna na maghavu kedana mono i popo. Kori vido iangeni, imarea kedana hatia na pukuni havi. \p \v 20 Toke Timoti, o ei toetokea na agutu a God ke boa kori limamu bali velepuhira na komi tinoni na velepuhi ke tutuni. O saghoi vaovarongo tadia na komi tinoni kena titionoa na velepuhi piapilau ke boi leghua na velepuhi ke tutuni. Imarea kena velea nidia na velepuhi ke tutuni kari ena piapilau vamua. \v 21 Kekeha tinoni kena leghua ghohi nidia na velepuhi iangeni mena jefe tagna na velepuhi ke tutuni. \p Inau ku tarai kaea a God gi keda vatokeghamu gougovu.