\id JAS - Benabena NT [bef] -Papau New Guinea 1982 (DBL -2014) \h YEMESI \toc1 Yemesi Ai koyoto epiꞌehina fayahi \toc2 Yemesi \toc3 Yem \mt1 YEMESI \mt2 Ai koyoto epiꞌehina fayahi \c 1 \p \v 1 Nani Yemesita Huꞌmamofihi koko panaꞌa to Sipi Bo Yesu Kilisitohi panaꞌamofita naniꞌni fayahi nokoyobe. Lenali Isilaeli bonaꞌmagihi nagaꞌi nayahi luga luga su hoto nigigusaga loemo leke ho malago tili tele hite biꞌahana bonatogati Yesuhi nagaꞌa lolo hiꞌahanamagihi kekeꞌi lu epoloto yaꞌma fayahi nokoyobe. \s1 Keheli uleꞌale huseꞌnamu to lugufa leꞌmo ho metiseꞌna \p \v 2-3 Nigibo nagabose, kalanaꞌi nemele lepelenogomo yamofihi enimiꞌi melenogo lenali uleꞌaꞌale hite keheliꞌahanamofihi hapaꞌa huto hilibe lite keheliꞌehite keheli sibina mehise lenegelo bite minalo. Lenali mono kagu amuya malalabe lite kalanaꞌi mele lepalalana nasana yamagi leneleꞌmo bati hiluneꞌmu nehabe. \v 4 Kalanaꞌi nemele lepelenogomo fulu hite uleꞌale hite minalana yamofihi komopatinigu mone sibina mehise bati hinogo mino lite bite minalanaꞌmu yabe. \v 5 Lenalitogati bo moneuba keheliya iseꞌnaꞌamu sa sa hulotomo Huꞌmamofitoga loka henogo emilubeꞌmu nohibe. Huꞌmau yaꞌma bonaꞌi asagaꞌi eneleꞌmo hetofa huto nohina bouba ka meepekise anaꞌina keheliseꞌna sipi huto epilata nohibe. \v 6 Anaꞌina lilufi melilufi luto ekesa loe lae mekehelise keheli monekoto moloto Huꞌmamofitoga lino. Ekesa loe kehelilina bonaꞌi yamofihi yasi lito hege nagami i bili fu ilata nohina ya suhi huto minalinaꞌmu yabe. \v 7-8 Bonaꞌi ya hanaꞌamagi bego bego hite humofaꞌna bilata nehanaya anaꞌina Sipi Bomofitogati mone melilanaꞌmu yabe. \s1 Yogo feꞌnohaꞌa hiti muhi niꞌina bo \p \v 9 Muhi meniꞌina bonaꞌi lenaliꞌi Huꞌmau leneleꞌmo bati hulata nohinaꞌmu yamofihi legegelo bite minalo. \v 10 To yogo feꞌnohatini hiti bonaꞌi lenali feꞌno kumu mekeheliꞌahana yanaꞌmu lenegelo bite minalo. Feꞌnoho bonaꞌmagi kifina hayaꞌa uyaꞌi loto i helili huto limo noina suhi hite limo ilanaꞌmu yabe. \v 11 Yegeuba tito nolenogo kifina hayaꞌa i pigilinaꞌmu yabe. Uyaꞌi loto limo ilenogo okabaꞌa sekuya bito fenene hilinaꞌmu yabe. Ana hite, feꞌnohaꞌani hiti bonaꞌi to foyaꞌaniga nebite haya kalalanaꞌmu yabe. \s1 Kalanaꞌi molo epoloseꞌna to fi taga huseꞌna \p \v 12 Kalanaꞌi nemele lepelenogomo fili tegi hite meminalanaꞌa yamagi enegelo bite minalanaꞌmu yabe. Fi taga hi epelenogomo su nehenogo yamofihi Huꞌmamofitoga komopaꞌani emite minalana bonaꞌi epilube luto lu moloꞌehina nasana yamofihi babeyafaꞌa minoba minoba huseꞌna lilutaꞌmu yabe. \v 13 Fi taga nehi lepelenogo yamofihi Huꞌmau fi taga nohu letafi lite melilo. Bo moneubafi nasana moneubafi foipa nasanauba Huꞌmamofihi fi taga mehu etalubeꞌmu nohibe. To nasana foipana mone kumu Huꞌmau fi taga hu etalinaꞌa meniꞌibe. \v 14 Fi taga hu epoloseꞌnauba yaꞌma bomofihi ipagu foipa laga besina kauba kafa kelefu gilata nehana suhi huto fi taga hu epololata nohibe. \v 15 Foipa lagaꞌnauba panamuꞌi ito ketalina giꞌa foipana yabe. Foipanauba panamuꞌi ito ketenogo pulu tilina giꞌa filiseꞌna yabe lilune. \p \v 16 Komopaꞌni nolepuna nalaluꞌnigita, haya mekalalo. Fi taga hu epololata nasana yaꞌma Huꞌmamofitogati meniꞌibe. \v 17 Asaga nasana bati huto leleꞌmo lamana hulata nasana lamanaꞌa yamofihi Huꞌmamofitogati niꞌibe. Afotifu Huꞌmau ai kokulumagu fi fana tolata nasana asagaꞌi sonofiꞌi hiti ikahi hiti yege hiti eneleꞌmo huto huꞌehina bouba hetofa nasana limilata nohina yabe. Ana huto anaꞌina li gelehe galaha hilata nehanaya Huꞌmau anamofihi suhi menohibe. \v 18 Lali Huꞌmamofihi yagapanaꞌamagita yataꞌa hapi fito lolo hilune luto Huꞌmau ekesa keheliꞌehinalo ai kagaꞌalo keheli amuya melenogo lemehati kosabaꞌi limiꞌehibe. \s1 Huꞌmamofihi kaꞌa kehelite megeꞌi malalo \p \v 19 Komopaꞌni nolepuna nalaluꞌnigita, lenali yaꞌma kagaꞌni kehelilo. Lenali Huꞌmamofihi kaꞌa meleꞌisi nekehelite fulu hite kaga lite lenita bilina nasanaꞌmu kaga meleꞌisi melilo. \v 20 Lenita biseꞌna yauba Huꞌmamofihi gobisalo mino lamana hilune luto anaꞌina lolo huto moloto nohiluta nasanauba mone li huto mehilinaꞌmu yabe. \v 21 Komopati filiseꞌna to foipa nasana lilataꞌna yamofihi asagaꞌi heꞌmite Huꞌmamofihi kagaꞌa komopatinigu moloꞌehinamofihi li pili kete lilo. Huꞌmamofihi kagaꞌauba lenubuto bilina nasana niꞌibe. Aimo agoya hi emilo. \p \v 22 Huꞌmamofihi kagaꞌa yaꞌma keheliya ilo. Faꞌmene kehelite alihi heꞌmilana yamofihi haya kalalanaꞌmu yabe. Kagaꞌa kehelilete megeꞌi malalo. \v 23 Bonaꞌi lugaꞌamagi yaꞌma Huꞌmamofihi kaꞌa enegekesa faꞌmene kehelite keheliya meilana yamofihi gapo gapolugu enokaba enabaga bu galata nehana ya suhi huto niꞌibe. \v 24 Enubulo bu gelete bite meleꞌisi okabaꞌanimofihi hapaꞌa enegekesu holata nehana suhi huto niꞌibe. \v 25 Bonaꞌi lugaꞌamagi Huꞌmau keya ka luꞌehina lamaꞌnaka lite eneheꞌmoꞌehina kagamofihi Huꞌmamofihi hapaꞌamu sa sa helite nebinogo enegekesu mehenogo keheliya ite minalana yaꞌma Huꞌmau lusa gi epelenogo enegelo bite minaluneꞌmu nehabe. \p \v 26 Lugaꞌamagi enali Huꞌmamofihi amuyaꞌa kehelito nominone lite lilanaꞌa ya bonaꞌmagi enabagaꞌani kaba mehilana yamofihi bonaꞌi yaꞌamagi mono ka nolupihe lite faga heletuyaꞌa liluneꞌmu nehabe. \v 27 Megusa yagapanaꞌi to keto anaꞌi ete keta noepesinogo eneleꞌmo bati hiluta to metoga bonaꞌmagihi enipakafa hoseꞌnauba leleꞌmo sibina hu laligi luto kaba huto minaluta yaꞌma Huꞌmamofihi amuyaꞌamu kehelito lusi mono kagalugu minaluta nasana hiti Huꞌmamofihi bulo mino fe luto lamaꞌnaka, minalubeꞌmu nohibe. \c 2 \s1 Bonaꞌi fato fatoꞌmofihi kaꞌa \p \v 1 Nalaluꞌnigitabe, lenali fana mehaꞌa hiti bo, Sipi Bo Yesu Kilisitou kumu akeheli amuya meleꞌahanamo niꞌibe. Bonaꞌi lugaꞌamu keke boke neli epelete bonaꞌi lugaꞌamu bu enogo heꞌmilata nehana neminana yamofihi henaꞌmu ya suhi hilata nehabe? Ya suhi mehilo. \v 2 Bo moneuba fayahaꞌa gukete hekoloto yahaꞌaga yaꞌma goli efatu lolo hiꞌahana folotahi bito lenali sipi mono nonugu netinogo to bo mone salafaꞌa ai tafa gukete hekoloto tilina yaꞌma, \v 3 lenali gukete hetofaꞌa hekoloꞌehilina bomofihi bu gelete foke ka nelite sipi lamanaꞌalo leꞌme nemelete salafaꞌamofihi yaꞌma kai umaga buto ho tiloto minobo lite lilafiyhe? To meto faꞌmene minobo lite li emilafiye? \v 4 Lenali ya hite bonaꞌmagita guna melete eneleꞌmo fato fato nehite lenegekesa foipaꞌa kehelite bonaꞌi eneleꞌmo sibina hilata nehabe. \p \v 5 Nemehi nolepuna nalaluꞌnigita, yaꞌma kaga kehelilo. Salafaꞌa bonaꞌi nehabe lite nelite lilata nehana bonaꞌi mone yaꞌma Huꞌmau eneleꞌmo eto higo Huꞌmamofihi gobisalo yaꞌma feꞌnohaꞌani hiti bonaꞌi lolo hite nehabe. Ya nehago Huꞌmamofitoga komopaꞌani melete neminana bonaꞌi yaꞌma lu epoloꞌehina suhi huto ai kapoꞌalo eneleꞌmo hetofa hilinaꞌmu yabe. To enali keheliseꞌnaꞌani aitoga uleꞌale hiti leꞌmo sipi hilinaꞌmu yabe. \v 6 Lenali salafaꞌamagi bu enogo heꞌmilata nehanagi. To hiya huse bonaꞌmagi leneleꞌmo sibina hite ka foyagu leneleꞌme melelata nehabe? Enali feꞌnohaꞌani hiti bonaꞌmagi yabe. \v 7 To lenigiꞌa liyafa huꞌehinana enali feꞌnohaꞌani hiti bonaꞌmagi li sibina sabana nehabe. \p \v 8 To yaꞌmu mono bukugu Huꞌmau keya ka luꞌehina kaguti amuya ka mone ma luto niꞌibe: \it Kaikaꞌmu kehelilata nohata ya suhi huto kalalukagi kumu kehelito kaba hu epoloto komopaka epibo, \it*luto luꞌehinamo niꞌibe. Lenali ana keya ka luꞌehina kaꞌa keheliya ilana yaꞌma anaꞌina lamanaꞌa lilana niꞌinaya. \v 9 To lenali bonaꞌa moneꞌamagihi enofokehi hete eneleꞌmo bati nehite bonaꞌi moneꞌamagihi bu enogo heꞌmilana nehite yamofihi foipanaꞌa lilanaꞌa huto niꞌinaya Huꞌmau yaꞌma keya ka luꞌehina kaꞌa akeheli heꞌmiꞌahabe luto ka foyagu leneleꞌmo melalinaꞌmu yabe. \v 10 Bo moneuba Huꞌmau keya ka luꞌehina kaꞌa keheli su hoto nekehelito monekoꞌisi heꞌmilina yauba keya ka asagaꞌi pelesa neibe. \v 11 Huꞌmau yama: \it Aꞌi gumina mefalalo\it* luto luꞌehina to ai mone hiti: \it Bonaꞌi enoho mefililo\it*luto moloꞌehina. Lenali aꞌi gumina mefolose bonaꞌi enoho fililana yamofihi Huꞌmau keya ka luꞌehina yaꞌma pelesa neibe. \v 12 Huꞌmau lu laga huto luꞌehina kagauba leleꞌmo bati huto lubuto biꞌehina kaꞌa keheliya ilanaꞌa hiti keheli heꞌmilanaꞌa hiti leleꞌmo nupa huto loko hu letalubeꞌmu nohibe. Ya huꞌehinaꞌmu kaga kehelite anaꞌina nelite noluna kagaꞌmu kehelite minalo. \v 13 Bo moneꞌmaka kai kiginaga mefinogo bonaꞌi eneleꞌmo bati mehilata yaꞌma Huꞌmau ana huto ginaga mefinogo eneleꞌmo bati mehinogo ana bomofihi ka foya li etaluneꞌmu nehabe. Kiginaga finogo kekeꞌi luto eneleꞌmo bati hilata bonaꞌi yaꞌma Huꞌmau ana suhi huto ginaga finogo eneleꞌmo bati hilubeꞌmu nohibe. To ginaga fise nasanauba ka foya lilatanamofihi be ligilinaꞌmu yabe. \s1 Keheli amuya mololata nasana lamanaꞌa niꞌibe. \p \v 14 Nalaluꞌnigitabe. Bo moneuba nani Yesu kumu keheli amuya moloꞌohube luto lilina ai yaꞌma mono ka lamanaꞌa mone megeꞌi memelenogo sapuyaꞌa lolo hilubeꞌmu nohibe. Ya huloto keheli amuya moloto bilina yaꞌma Huꞌmau buto bilifihe? Bati mehuꞌehina. \v 15 Bo moneubafi aꞌi moneꞌifi silaga guketeꞌmufi noseꞌnamu sa sa nehinogo, \v 16 lenalitogati moneuba ma luto lu epilina: Nalaluꞌnigitabe. Nehafihe? Bati hite minalo. To mukohoꞌa hiti lenumu hinogo minalo luto lu epilinaya eneheꞌmoto enubuto mebilina yamofihi futuꞌa lilinaꞌmu yabe. \v 17 Bonaꞌi lugaꞌamagi enali keheli amuya melete mono ka legeyaꞌa mone melilana yaꞌma Huꞌmamofi kumu keheli amuya malalanaꞌa pata siꞌehinamo niꞌibe. \p \v 18 Bo moneuba noluna ka oꞌe aꞌe nolinogomo ma luto lu emilunamo niꞌibe: Kai yaꞌma keheli amuya moloꞌahataya nani yaꞌma mono ka legeyaꞌa lilata nohube. Mono legeyaꞌa menelepise keheli amuya mololata huꞌahataꞌasigo nelepilata yamofihi nani mono ka legeyaꞌa lilata nohuna yaꞌma kelepinogoꞌni keheli amuya nomolonamofihi hapaꞌa faꞌmene kehelilane luto lilubeꞌmu nohube. \v 19 Lenali yaꞌma afotifu, Huꞌma monekoꞌisi nohibe lite lilata nehanafiye? Bati huto yaꞌma ka legeyaꞌa nelanaya foipa felemagi ana hite kehelilete sipi enelesa ligo topa hete nehabe. \v 20 Lenali ka keheli sibina hise nagaꞌise. Lenali kumu nolube. Bonaꞌi lugaꞌamagi keheliya ilana mono kamofihi legeyaꞌa mone melilana yaꞌma keheliya iseꞌnaꞌani pata siꞌehibe luto nolube. \v 21 Tatatifihi Abalaha ai kumu lilugi keheliꞌehilo. Huꞌmau aimo henabe luto leꞌmo bati huꞌehibe? Mono ka keheliꞌehinamofi kumu yabe luto leꞌmo bati huꞌehifiye? Oꞌe. Ai Huꞌmamofihi kaꞌa kehelito agoya hu emiꞌehinaꞌmu yabe luto leꞌmo bati huꞌehina. Abalahau yaꞌma Huꞌmau lu emiꞌehina kaꞌa megeꞌi moloto panaꞌa Isakaha kuguhi koyo emilubeꞌmu nohigo Huꞌmau keheliloto leꞌmo lamana huꞌehina kaga yaꞌma keheliꞌahabe. \v 22 Ya huꞌehina ai keheli amuya molo lito buto mono ka legeyaꞌa lito buto mono ka lamanaꞌa luꞌehina yamofihi kehelito mino amuya moloto keheli su hoꞌehinamofihi keheliꞌahabe. \v 23 To mono ka bukugu ka mone ma luto niꞌibe: \it Abalahau ai Huꞌmamofitoga agoya huꞌehinaꞌmu yabe luto Huꞌmau keheli emigo foipanaꞌa meniꞌigo minoꞌehinamo niꞌibe,\it* luto luꞌehina. Huꞌmau ai: \it Nibita hina nalaluꞌnifu nohibe,\it* luto lulata nohibe. Abalahau yaꞌma ana kagagu buto amuya moloꞌehina yabe. \v 24 Kehelito amuya moloseꞌnatimuꞌi yaꞌma keheliloto Huꞌma aiꞌa bulo fotogo hite nehabe luto melilune. Keheli amuya moloꞌohutoti mono ka legeyaꞌa lilutaꞌmu keheliloto ai bulo bati hite nehabe luto liluneꞌmu nohune. Yamofihi akeheliꞌahabe. \p \v 25 To ana suhi huto koyapaꞌi yaꞌma kapolo aꞌi, Lehapu ai Huꞌmamofi kumu yabe luto kaga megeꞌi moloꞌehinalo Huꞌmau nubulo bati aꞌi nohibe luto luꞌehina. Yosuagi to bonaꞌamagi gelehe hite meꞌi kosabaꞌi bu galabe luto enoho lifinogo Lehapu nohinaga elago aiꞌa Huꞌmamofihi nagaꞌi nehabe luto eneleꞌmo nonugu moloto bonaꞌmagi bu enegete enehe lalabe luto fato kapogu enoho lifi malago biꞌahana yabe. \v 26 To bo moneꞌmofihi gufaꞌa komopaꞌagu mehaꞌa meniꞌigo filiꞌehibe luto lilune. Ana huto bo moneuba keheli amuya malalinaya mono ka legeyaꞌa melilina yamofihi keheli amuya moloseꞌnaꞌa asu hoꞌehibe luto lilune. \c 3 \s1 Kenetufatimofihi hapaꞌa \p \v 1 Nalaluꞌnigitabe. Lenalitogati bonaꞌi babu lite ka lu enelepise bo lolo mehino. Henaꞌmube? Lali tisa foyalo bo yaꞌma alihi kanagu lalitoga ka foya hofa talinaꞌmu yabe, luto aꞌnokehelune. \v 2 Lali asagaꞌi sibina hulata nohune. Lugaꞌamagi enali kagagu sibina mehilana ana bonaꞌi lusiga bati hite mineme bite minalanaꞌmu yabe. Enabagaꞌani kaba hilana yamagi enugufalo anaꞌina asagaꞌi faꞌmene kaba hilanamo niꞌibe. \v 3 Hosi yagamagihi enugufa li gelehe hite biluneꞌmu enabaga komopaꞌagu mone aeoniloti lolo hite mele epelete kefe hiꞌahago kaga kehelilata nehabe. \v 4 To ana huto hege nagamilugu boti anaꞌina sipi niꞌinaya to yasi sipiꞌnauba fitu fo lito lelito to bulata nohinaya lito olata bouba osahaꞌatu sitiꞌa moloseꞌnaꞌalo leꞌmo bati huto melenogo li miyaga maga huto bilinaꞌmu yabe. \v 5 Ana suhi huto kenetufati yaꞌma anaꞌina nesiꞌasi niꞌinaya anaꞌina nesi nesi huto lilutaꞌa mehune luto leꞌmo napa napa hulata nohibe. \p Logo lo tunufaꞌa lagasoꞌa yauba i kulu tiloto fiꞌi loto kifi legeyaꞌa asagaꞌi lo su holata nohibe. \v 6 Ana huto kenetufati yaꞌma logo legi huto niꞌibe, lugufamofihi nasanaguti yaꞌma metoga nasana foipana asagaꞌnaloga nogosuhi niꞌibe. Kenetufatiuba lugufa komopati li sibina hu su holatanamo niꞌibe. Logo lo tunufaꞌuba i kulu tito yafa legeyaꞌa kifi lo su hoꞌehinamo niꞌina, ya suhi huto logo hepaluguti metoga bonaꞌi asagaꞌnaloga kenetufati li gelehe galaha hago kagati lu sibina huto analoti luto moloto nohuta nasana yaꞌma sibina holito nobibe. \v 7-8 Yaga noseꞌna to yafalugu kafaꞌnama to osifaꞌi to nagamilugu fayaꞌi fato fatoꞌmofihi silagaꞌi eneleꞌmo melete enegekesa liꞌehilinamo niꞌibe. To eneleꞌmo melete enegekesa liꞌahanaya kenetufati yaꞌma bo moneuba ekesa melilubeꞌmu nohibe. Kenetufatiuba yaꞌma anaꞌina sibinaꞌa leꞌmo gelehe galaha huto faꞌmene mone minalinaꞌa mehibe. Kenetufati yaꞌma nasana foipa nalisaꞌa fililata nasana niꞌibe. \v 9 Kenetufatiuba yaꞌma Sipi Bo afotifihi fokehi holata nohune. To Huꞌmau aiꞌasi suhi huto eneleꞌmo huto huꞌehina bonaꞌi yaꞌma kenetufatitu huli ka epekilata gumiꞌi molo enoholata nohune. \v 10 Ana kenetufati monekotu enofokehi lilata nohune. To li gelehe huto huli ka lu epololata nohune. Nalaluꞌnigita, yaꞌma laga mehina suhi niꞌibe. \v 11 Nagamiꞌi ipi opohi monekoluguti yaꞌma nolata nagamiꞌi hiti to ekesa nagamiꞌi hiti limilata nohifihe? Oꞌe, bati mehuꞌehina. \v 12 To kayabeꞌuba i gelehe huto nahabolo legeyaꞌa golo limilifihe? To igofaꞌuba yaꞌma i gelehe huto kayabeꞌi legeyaꞌa golo limilifihe? To hege nagamiluguti nonota nagamiꞌi mone huto hilifihe? Ya huto huto mehilinaꞌmu yabe. \s1 Kokulumaluguti keheliya ilatana \p \v 13 Folagahatiniguti bo moneuba keheliya ise bo to asaga hapaꞌa keheli su hoꞌehina bo nohilina ai agoya bo minoto hapaꞌa lamanaꞌa li huto hilinamofihi keheliꞌehilina yamofihi hapaꞌa li huto hilinaꞌmu yabe. \v 14 Komopatinigu lenipakafa ai hago ai hago hite siko hite minalana to feꞌnohatini guna ite meepilana, yaꞌma faga hiti li lalagi lenugufa lelite tite lali keheliya iꞌohune lite melilo. \v 15 Ana kehelise nasana kokulumaluguti melimiꞌehibe. Noto noto bonaꞌmagitogati huto nohigo mega lugufatu lilata nohune. Foipa feleuba yaꞌma ana huto hite anaꞌina lilo luto lohoka nohigo tafa lemehatitu lilata nohune. \v 16 Komopatinigu ipakafa ai hago ai hago hite siko nehite feꞌnohi li usisi gilana foipanaꞌa hiti minalana yaꞌma bonaꞌi sibi sibi hite akuꞌi ete anaꞌina sibina asagaꞌi li sibina sabana hilanaꞌmu yabe. \v 17 Kokulumaluguti keheliya iseꞌna limilina yauba hapi fito komopati gulu gulu linogo minoto agoya bonako minototi fulunamofihi hapaꞌa lilata nohune. To fato bonaꞌi bu enogoloto ginaga fiseꞌna epiloto eneleꞌmo lamana huto yamofihi legeyaꞌa babu luto li huto hu letoꞌehina ya huloto ligitagahi huto kenetufati loe lae hinogo faga faga luto melilutaꞌmu yabe. \v 18 Bonaꞌi yaꞌma baba i epolose bonako minoto fulunaꞌamofihi legeyaꞌa yege yegeꞌi li huto hilubeꞌmu nohibe. To yaꞌma fulunaꞌamofihi legeyaꞌa yaꞌma bebe sose hapaꞌa niꞌinagu niꞌibe. \c 4 \s1 Monoꞌani menꞌina bonaꞌi hiti mino koguna meilo \p \v 1 Lenali henabe lite kenasabo bite luba hilata nehabe? Komopatinigu foipana lenibita hina nasanauba lenugufagu huto lilago luba huto hulata nohibe. \v 2 Ya nehite laga lepesina nasanaꞌmu bonaꞌi enoho fililuneꞌmu nehabe. Anaꞌinaꞌmu lenegekesa yigiba yigiba hite lepesina nasana liluneꞌmu nehago to melepinogo kenasabo bite luba sipi hilata nehabe. Anaꞌinaꞌmu lenebesilinana melise faꞌmene neminabe. To henaꞌmube? Lenali Huꞌmamofitoga kehe meise neminabe. \v 3 To anaꞌina mone kumu Huꞌmamofitoga buka tiꞌahanaya keheliseꞌnatini fulu luto minatita lenalitini lenugufatiniuba kehelinaꞌasigo aitoga lilana yaꞌma Huꞌmau anaꞌina melepilubeꞌmu nohibe. \v 4 Ka mekeheliꞌahana bonaꞌise. Melugu bonaꞌmagi kumu kehelilata nehana ya suhi hite laga lepesilina nasanaꞌmu kehelilana yaꞌma Huꞌmamofihi fatehaꞌa lolo hilabe lite lenali menekehelifiye? Monoꞌani meniꞌina bonaꞌmagi kehelilata nehana nasanaꞌmuko lepesilina yaꞌma Huꞌmamofihi bonaꞌa meminalanaꞌmu yabe. \v 5 Lenali kehelilo. Huꞌmau mono bukugu mone kaga luto luꞌehina kaꞌa yamofihi hapaꞌa futuꞌa meniꞌigo ana kaga niꞌibe: \it Nani yaꞌma bonaꞌmagihi komopaꞌanigu molo epoloꞌohuna enemehaꞌaniuba foipana enibita hina nasana amuyaꞌa lolo hi etalifihe?\it* luto luꞌehina yabe. \v 6 Ya huꞌehinaya libita hulata nohinana laga mehinanaꞌmu keheli meemilabe luto leleꞌmo hetofa hulata nohibe. Mono bukugu kaga ma luto luꞌehinamo niꞌibe: \it Huꞌmau aiꞌa enugufa limo titi bonaꞌmagihi eneleꞌmo fitu fo heꞌmilata nohinagi agoya hu neeminaꞌamagihi eneleꞌmo hetofa huto eneheꞌmolata nohibe,\it* luto luꞌehina. \v 7 Yanaꞌmu lenali Huꞌmamofitoga i hepilete agoya hu emilo. To Satahi leꞌmo heꞌmite uleꞌale minenogo ai koli huto bufa hilinaꞌmu yabe. \v 8 To Huꞌmamofihi gobisalo lenifita iꞌehite bilana yamofihi aiꞌa ana huto lenogobisalo alinaꞌmu yabe. Foipa nasanatini yaꞌma li kele li heꞌmilo. Kenetufatiniuba li gelehe hite loe lae nehana bonaꞌise, li hetele heꞌmite komopatini nokala hilo. \v 9 Lenali hapatinimofihi leniginaga nefinogo sipi yibi helite nebite leniginaga fino. Kiya yokoloꞌi hite lenegelo mebise hilanaloti leniginaga fino. \v 10 Sipi Bomofihi bulo limite neminanaꞌa yaꞌma aiꞌa leneleꞌmo saga hilubeꞌmu nohibe. \s1 Lenalalutinigihi ka foipa epelata nasana \p \v 11 Nalaluꞌnigita, lenalitini ka foipaꞌa melilo. Moneuba ai laluꞌafi kumu ka foipaꞌa lu etalina ai yaꞌma Huꞌmau keya ka luꞌehina kagamofihi li sibina hulata nohuto ana kagamofihi loko nohibe. Kai Huꞌmau keya ka luꞌehina li sibi hilata yaꞌma kegekesa yigito ka lamanaꞌa meniꞌibe luto lilatamoya, ana keya kalo megeꞌi mololata menohane. Ana kagamofihi loko huto faꞌmene nominane. \v 12 Huꞌmau aiꞌa keya ka lu huto huloto kagaꞌa moneꞌa hiti noluto guna molo letalubeꞌmu nohibe. Aiꞌago lubuto bilinamo niꞌibe to aiꞌago leleꞌmo loko hilinamo niꞌibe. Ya nohinogo yaꞌma bonaꞌmagihi hapa hapaꞌani heletuyaꞌa lilata nehana yamofihi lenali foyatini meniꞌibe. \s1 Lolo hite minete nehana nasanaꞌmu lenugufatini limo titi mehilo \p \v 13 Lenali yagofi yataꞌifi hepaꞌi monetoga buto foya kana monekoꞌi minototi foya lilototi yogo feꞌnohi babu lito li huto hilune lite lilata nehana bonaꞌi yaꞌma kaga mone lu lepilugi, keheliꞌehilo. \v 14 Yagosi huto hilibe lite anaꞌina yaꞌma lenali mekehelibe. Lenalitini yaꞌma minete lite nehana logo lokiyaꞌa ya suhi huto niꞌibe. Logo lokiyaꞌa notigo bonaꞌmagi kanaꞌa nesiꞌa minoto bu gelago meleꞌisi su hoto fenene hilibe. \v 15 Yamofi kumu ma lite lilo: Huꞌmau keheliꞌehinogo lilinaꞌa malalinaꞌa kehelilune bati huto minoto ho tito muyalo umalo hilune lite, ya lilo. \v 16 Yatai yaꞌma lolo hite melete nehana nasanaꞌmu lenugufa limo titi hilata nehana yamofihi bati mehibe. \v 17 Ya huꞌehinaꞌmu mone lugaꞌamagi enali anaꞌina lamanaꞌa lilune lite kehelilana ana nasana melilanaꞌa yaꞌma foipanamofihi nonaꞌa enogobisalo tito minalina gumiꞌi lilanaꞌmu yabe. \c 5 \s1 Yogo feꞌnoho bonaꞌmagi kumu kaga \p \v 1 Lenali feꞌnoho bonaꞌmagita yaꞌma kaga lipoti lu nolepugi kehelilo. Feꞌnohi ufehaꞌa hiti nasana lenalitoga huto hilinanaꞌmu yaꞌma nekehelite yibi sipi hilo. \v 2 Feꞌnohatini afulupa noina yabe. Gukete lamanaꞌa yaꞌma gunakoꞌmagi aꞌne su nehanagihe. \v 3 Lenali efahatini goli hiti siliba hiti golo notabe. Yanauba efahi li hetofa hite mineꞌahana yamofihi hapaꞌa alihaꞌa huto huloto logomofihi suhi huto lenali lenugufatini hiti feꞌnohatini hiti moneko kumu lalanaꞌmu yabe. Feꞌnohi li nupa hite meleꞌahanaya, metoga nasana su halina kanaꞌa hupamone huꞌehina, menekehelifiye? \v 4 Lenali foyagu liliꞌnalo bomagi enogobi foya lite kifiꞌa laga hilago meetana suhi lite minaꞌa meepigo foya lelite bite yibi hafili hago amuya bo, Huꞌmau yaꞌma foipanaꞌani ekesaguti keheliloto yaꞌma luto nolibe. \v 5 Lenali yaꞌma metoga hite melete nehite lagꞌa nekehelite enibita hinaꞌa hiti kehelite nehanaya to noseꞌna neba neba hite fobatiniꞌubago huꞌehina Huꞌmau lenahalina kanaꞌa lebatoꞌisi ahuto hilubeꞌmu nohibe. \v 6 Lenali bati hite nehana bonaꞌi enifisa ite ka foya epilete neenahago enali nonaꞌa lenahalanaꞌa hiti lenifitu falanaꞌa hiti meniꞌibe. Lenali yogo feꞌnoho bonaꞌmagi yaꞌma ka kehelilo. \s1 Kosele kasele melepahago Huꞌmamofitoga loka helata nehana \p \v 7 Nalaluꞌnigita, Sipi Bo i behe huto alina kanaꞌamu kosele kaseleꞌi melenehenogo ai kumu bati hite minalo. Lenali akeheliꞌahabe. Bihaꞌa ho kefeꞌahana bomagi foyaꞌani he kelelete kohe toto noina koꞌi hiti to alihi noina koꞌi hiti ilago noseꞌna kana huto huloto noseꞌna legeyaꞌa lamanaꞌa nalune lite koseleꞌi mehese minelata nehabe. \v 8 Sipi Bo i behe huto nehetilina kanaꞌa tupa huꞌehibe. Yaꞌmu lenali hiti koseleꞌi mehese komopatini molo hetofa hite minalo. \p \v 9 Nalaluꞌnigita, ka foya li letalina bo, Huꞌmau yaꞌma lebatoꞌisi nohibe. Ya nohuto nehetilinaꞌmu ka foya li lalagi lenali ai ka emekinogo ai ka emekinogo mehilo. \v 10 Nalaluꞌnigita, kalanaꞌi nemele epalago kosele ka melise Sipi Bomofitoga molo emite giꞌa hete minelata nehanaꞌa mone yꞌama Huꞌmamofihi mono ka leliꞌali hiꞌahana bo ya suhi hite koyapa mineꞌahana. Enaliꞌani hiꞌahanaꞌa ana suhi hite minalo. \v 11 Keheliꞌahafihe? Enali uleꞌale hite lite mineꞌahana bomuꞌi yaꞌma Huꞌmau lusa gi epoloꞌehina bo yabe, luto lulata nohune. Koyapa bouba Yopu ai kekeꞌi luto minoto koseleꞌi mehago minoꞌehinaꞌa akeheliꞌahabe. Alihaꞌa yaꞌma Sipi Bouba anaꞌina lamanaꞌa molo etoꞌehina yaꞌma akeheliꞌahabe. Yanaꞌmu Sipi Bouba lalitoga ginaga fito bu goloto komopaꞌa limito leleꞌmo hetofa hu letalinamo niꞌibe, luto kehelilune. \p \v 12 Nalaluꞌnigita, kaga amuyaꞌa hiti ka mone lilugi kehelilo. Kokulumagu lenayahi tite lu laga mehilo. To metoga to nasanaꞌmu fato fatoꞌi lenayahi tite kaga melete lu laga mehilo. Huꞌmamofito ka foya li lalabe. Lenali yaꞌma oꞌyo luto lilupi to oꞌe luto lilupi litemo yamofihi kaꞌa lamaꞌnaka lite lilo. \p \v 13 Folagahatiniguti moneuba kekeꞌi luseꞌna gupisaꞌalo notigo nohutoꞌamo Huꞌmamofitoga lino. To folagahatinigu moneuba gelo biseꞌna lito nohutoꞌamo Huꞌmamofitoga fokehi hoto nama lino. \v 14 Folagahatinigu bo moneꞌi nobesinogo mono kaba bonaꞌmagihi kehe inogo nehetite Huꞌmamofitoga loka hete Sipi Bomofihi giꞌa hete mesebe nagamiꞌi fele eteno. \v 15 Huꞌmamofitoga enemehi emite keheli uleꞌale hilete giꞌa halana yamofihi Sipi Bouba leꞌmo hetofa hinogo besiꞌehina bo ye koto ho tilinaꞌmu yabe. Foipanaꞌa niꞌilina yamofihi Huꞌmau li heꞌmi etalinaꞌmu yabe. \v 16 Huꞌmau leleꞌmo ye kalibe lite nelitemo foipanatini ai heꞌmi etenogo ai heꞌmi etenogo lu hokolo hite Huꞌmamofitoga lilo. Bati hite minalana bonaꞌmagi Huꞌmamofitoga loka hete yaꞌma anaꞌina lamanaꞌa lilanaꞌmu yabe. \v 17 Koyapasana Elaiyau yaꞌma lali suhi huto aisisigo koꞌi meilibe luto amuya moloto Huꞌmamofitoga ligo kufu loebe monebe higo lugaꞌa ikahi nayahi mone kegiꞌa leke ho malago koꞌi meiꞌehina. \v 18 Meigo alihaꞌa yaꞌma akuꞌi koꞌi ilibe luto Huꞌmamofihi loka hago kokulumaluguti koꞌi igo metoga nasana asagaꞌi boloto ti su hoꞌehina yabe. \p \v 19 Nalaluꞌnigitabe. Lenali folagahatiniguti moneuba mono kapoꞌmu bego hilina yamofi kumu laluꞌafu moneuba leꞌmo gelehe hinogo nohuto, \v 20 aiꞌa yaꞌma kaga ma luto kehelilibe. Moneuba foipanaꞌa hiti bonaꞌmagihi kapo sibinaꞌaguti leꞌmoto oto hetofa kapolo leꞌmo malalina bouba yaꞌma ana foipanaꞌa hiti bomofihi mehaꞌa hiti fili lalibe luto buto bito foipanaꞌa hiti silagaꞌi li heꞌmi eto su halibe.