\id HEB - Benabena NT [bef] -Papau New Guinea 1982 (DBL -2014) \h HIBULU \toc1 Hibulu Koyoto epiꞌehina fayahi \toc2 Hibulu \toc3 Hib \mt1 HIBULU \mt2 Koyoto epiꞌehina fayahi \c 1 \s1 Huꞌmau panaꞌamofihi bagaꞌa leꞌmo babahi higo ka lamanaꞌa lu limiꞌehina \p \v 1 Huꞌmau ai koyapaꞌi mono ka loliꞌali bo enabaga leꞌmo babahi hu epalago enali enigiko enagakomagihi kaꞌa fato fatoꞌmofihi kapoꞌa fato fatoꞌmofihi lu epite biba biba hiꞌahana. \v 2 To kanaꞌa su halubeꞌmu nohinogo yaꞌma kana yatai panaꞌamofihi bagaꞌa leꞌmo babahi higo ai ka legeyaꞌa lu huto huto lu limiꞌehina. Panaꞌa ai asaga melugu nasanamofihi afoꞌafu lolo huto minalibe luto lu etoꞌehina bomofihi ai yanuguko mololago yamofihi silaga nasana huto huꞌehina. \v 3 Huꞌmamofihi fana mehaꞌamofihi sekele mamuꞌa hiti fulunaꞌa aitoga fi besa loꞌehinamo niꞌibe. To Huꞌmau minoto lito huꞌehinamofihi legege huꞌehinamofihi aitoga niꞌina yanamofihi amuyaꞌalo molo kehelito lulata nohina kagaꞌa yauba melugu kokulumagu anaꞌina silagaꞌi leꞌmo hetofa hulata nohibe. Aiꞌa yaꞌma foipanati nokala hu letolata nohina foyaꞌa li su hoto ifoga gihiti bo amuyaꞌa hiti enebe ligiꞌehina bo Huꞌma ai nohinalo lamagaꞌaga buto mino moloto minoꞌehina yabe. \s1 Panaꞌauba agelo enebe ligiꞌehinamofihi kaꞌa \p \v 4 Ai buto minoto agelo enebe ligi su hoꞌehina yamofihi legegeto yaꞌma Huꞌmau emiꞌehina giꞌauba agelomagihi enigiꞌani be ligito tigo minoꞌehina giꞌa liꞌehina. \v 5 Ya huꞌehinaꞌmu Huꞌmau ka mone panaꞌa luꞌehina yaꞌma agelo moneꞌmofihi ma luto kaga lu emiꞌehinamo meniꞌigo panaꞌa aisigo kumu ma luto lu emiꞌehinaya fayahi keyeꞌahana: \q1 Kai yaꞌma panaꞌni nohatagihe. \q1 Naniꞌni yaꞌma yataꞌisi \q1 keleꞌmo huto huꞌohube. \p To agelo moneꞌmofihi ma luto meemiꞌehina: \q1 Nani yaꞌma afoꞌafita lolo huto \q1 nohunagihe. \q1 To ai yaꞌma panaꞌni lolo huto minalibe. \p \v 6 Mone yaꞌma minoto kohe toto panaꞌa ho lifinogo melugu limilubeꞌmu nohigo panaꞌamofihi kagaꞌa ma luto luꞌehina: \q1 Huꞌmamofihi agelo bonaꞌa enali asagaꞌi \q1 lipi emite foke ka li emilabe. \p \v 7 To Huꞌmau agelo bonaꞌmagi kumu ma luto luꞌehinamo niꞌibe: \q1 Huꞌmau ligo \q1 ai agelo bonaꞌmagihi babeyafalo \q1 li gelehe higo \q1 yasi enemehi lolo hite nehabe. \q1 To ageloꞌa \q1 yaꞌma koko panaꞌamagihi enemehi \q1 li gelehe higo \q1 logo guluya mepofihi enemehi lite \q1 lolo hite nehabe. \p \v 8 To ya huꞌehinaya panaꞌamu yaꞌma ma luto luꞌehinamo fayahi keyeꞌahanamo niꞌibe: \q1 Oho, Huꞌmao. Kai kefa hisa amuyaꞌa hiti \q1 yaꞌma minomo buto minalinaꞌmu yabe. \q1 To enali amuyaꞌamofihi fatusaꞌa \q1 lito minoto \q1 enali foya hapaꞌalo leꞌmo fotogo huto \q1 kaba hulata nohane. \q1 \v 9 ai yaꞌma lamana kamofihi \q1 kibita hulata nohibe. \q1 To anaꞌina foipanamofi kumu \q1 fatehi lolo hu etolata nohane. \q1 Ya huꞌehinaꞌmu \q1 Huꞌmau, afokafu, keleꞌmo ho tiꞌehinagi \q1 to gelo biseꞌnamofihi \q1 kimiꞌehinauba kalalukafihi \q1 enebe ligiꞌehigo \q1 hofa toseꞌnaka sipi huto huꞌehinagihe. \p \v 10 Moneꞌya Huꞌmau ma luto luꞌehina niꞌibe: \q1 Sipi Bo, kai koyapaꞌi liliꞌna kanaꞌagu \q1 asagaꞌi yataꞌa meꞌi hiti \q1 anagu neminana hiti lolo huꞌahata. \q1 To kokuluma hiti anagu neminana hiti \q1 kayahakatu lolo hu etolata nohane. \q1 \v 11 Meꞌmo hiti kokuluma hiti \q1 asaga anaꞌinaꞌmu faꞌmene minete \q1 alipo fenene hilanaꞌmu yabe. \q1 Aku kaika mino amuya moloto \q1 minalubeꞌmu hane. \q1 Enali yaꞌma i kololo bilata gukete \q1 ya suhi lolo hite minete \q1 tafa laluneꞌmu habe. \q1 \v 12 I kololo bilata gukete \q1 ya suhi lolo hite nehinogo \q1 kaika yaꞌma gololo tiꞌahanamofihi \q1 li kakito moloto \q1 kosabaꞌna li lolo hilubeꞌmu hane. \q1 Kaika nohatanamofihi ana suko huto \q1 tafa melose minalubeꞌmu hane. \q1 To kufu kanaka yaꞌma mino lito buto \q1 meleꞌisi su mehalinaꞌmu yabe. \p \v 13 Huꞌmau aiꞌa panaꞌamofihi lu emiꞌehina kaꞌa yaꞌma agelo moneꞌi ai yaꞌma luto lu emilinaꞌa meniꞌibe: \q1 Kai oto \q1 lamagaꞌniga mino lito buto nohitogo \q1 fatehaka eneleꞌmo tulu hinogo \q1 kigigusaꞌaluga minalanaꞌmu yabe. \p \v 14 Ya luto agelomagihi lu meepiꞌehinamo niꞌibe. Agelo silagaꞌi enali mehaꞌa hiti Huꞌmamofihi kele keleꞌa nehanaya bonaꞌi enubuto bilatanamagihi eneheꞌmete eneleꞌmo bati hilabe luto Huꞌmau enoho nolifibe. \c 2 \s1 Lubuto bilata nasana inomo tito minoꞌehina \p \v 1 Ya huꞌehinaꞌmu lali laga mehina kapo legeso huto bili lalune luto kaꞌa keheliꞌohutamo yaꞌma akuꞌi leꞌmo kosaba huto amuya moloto li pili koto kehelito minalune. \v 2 Agelomagihi enabagaguti kaga keya ka keyeꞌahana yanauba legeyaꞌa lolo higo lusi kaga huto huꞌehinaꞌmu bonaꞌi moneuba ana agelomagihi kagaꞌani hauta holatana yaꞌma to keheli heꞌmito hega holatanamofihi hapaꞌa huto nohigo yaꞌma foipanaꞌa hiti niꞌinaya yamofihi mone kegiꞌa foipana nonaꞌa aliꞌehinamo niꞌibe. \v 3 Ya huꞌehinaꞌmu laliti hena huto lubuto bilatana tito minoꞌehinamofihi heꞌminogoti buto faꞌmenena lolo hilina niꞌibe? To yataꞌa aiꞌa Sipi Bouba kanaꞌamu kanaꞌamu moloto lubuto bilatanamofihi kagaꞌa lu yege hoto moloꞌehinamo yamofihi enegekesatu yigi hokolo hite keheliꞌahanaꞌa enali lu limi limi hago amuya moloꞌehinamo niꞌibe. \v 4 Ya nohigo ana kanagu Huꞌmau yaꞌma lubuto bilatanamofihi kagaꞌa lusiga luꞌehinamoya aiꞌa fato fato suhi to amuyaꞌamofihi nasana to topa hoseꞌnamofihi anaꞌina kosabaꞌi to babeyafaꞌalo fato fatoꞌi li huto huto moloꞌehina yabe. To Huꞌmau ai lu kehelito yaꞌma Sikalafuꞌmofihi nasana amuyaꞌa aiꞌa luꞌehinalo moloto guna ito limiꞌehina yabe. \s1 Yesu lubuto bilatanamofihi Sipi Boꞌa nohibe \p \v 5 To meꞌi kosabaꞌna alihi huto hilina yanamofihi kaꞌa lali noluta yaꞌma Huꞌmau agelo enali kaba hilabe luto eneleꞌmo ho tito melu epoloꞌehina yabe. \v 6 Ya huto meniꞌibe. Mono bukugu bo moneuba yamofihi kaꞌa Huꞌmamofihi lu emiꞌehina kaꞌa ma luto luꞌehina: \q1 Oho, Huꞌmau bonaꞌi yaꞌasimaka yaꞌma \q1 henanaꞌanimu keheli epilata nohane? \q1 To bonaꞌi ya faꞌmene hanaꞌamagihi \q1 henabe luto eneleꞌmo bati huto \q1 kaba nohane? \q1 \v 7 Yamofihi kanaꞌa hupasi hinogo \q1 kai bonaꞌi lebato agelomagitoga \q1 legege hu epoloꞌahane. \q1 Kai gihiti bomofihi giꞌaloti \q1 sekele mamuꞌa hiti \q1 liyafa huseꞌnaꞌa hiti \q1 bonaꞌmagihi epiꞌahatamo niꞌibe. \q1 \v 8 To kai bonaꞌi \q1 enali silagaꞌnamofihi kaba hi epalanaꞌmu \q1 eneleꞌmo hofa toꞌahane. \p Yaꞌma Huꞌmau \it bonaꞌmu silagaꞌnamofihi kaba hi epalanamoya,\it* ya luto luꞌehinaꞌmu bonaꞌmagi anaꞌina enamahaꞌaluga meleꞌahana silagaꞌna yabe luto lu hokolo huto luꞌehina. Aku yatai kanaꞌa yaꞌma silaga nasana enamahaꞌaluga melete kaba hiꞌahanaꞌmu bu megolata nohune. \v 9 Ya huto Yesu bu go fe luto kehelilata nohune. Kanaꞌa hupamone yaꞌma agelomagihi enalitogati limito minoto Huꞌmau leheꞌmoseꞌnamu kekeꞌi luseꞌna kehelito filiꞌehina yabe. Asaga bona kumu yabe luto filiꞌehina. Yaꞌma filiꞌehinanamofihi gabu giseꞌnamu Huꞌmau leꞌmo hofa tago fana mehaꞌa hiti giꞌamo li saga huseꞌna hiti aitoga huto huꞌehina bu golata nohune. \v 10 To Huꞌmamofihi nasanaꞌa silagaꞌi yanauba aitoga agoya hu etoto minalibe luto anaꞌina silagaꞌi yanamofihi afoꞌafu lolo huto minoto aiꞌa panalaꞌi panaꞌi silagaꞌi sekele mamuꞌa hiti fana mehena molo epalalube luto keheliꞌehina. Ya nohuto Yesu kohe tose bouba enubuto bilatanamofihi Sipi Bo aiꞌa kekeꞌi luse foya liloto buto li so kito minalane luto Yesuhi lu etoꞌehinamofihi bati huꞌehina yabe. \p \v 11 To bonaꞌi foipanaꞌani li heꞌmi epololata to komopaꞌani leꞌmo bati hulata nohina bo ai hiti to eneleꞌmo lamana huꞌehina bonaꞌi hiti enali afoꞌanifu monekoꞌi nohibe. Ya huꞌehinaꞌmu Yesu yaꞌma yagapanaꞌamu nogonamu tamuꞌnise luto lu epito keheliꞌehigo buya menohibe. \v 12 To Yesu ai Huꞌmamofihi lu emiꞌehina kaꞌa ma luto niꞌibe: \q1 Oho Huꞌmao. \q1 Kai kumu nogonamu tamuꞌnimagihi \q1 enogobisalo ka lu epoloto, \q1 to silaga li gehesa nehanalo \q1 kai kumu nama luto kofokehi lilube. \p \v 13 To ai luꞌehina ka moneꞌa ma luto hiti niꞌibe: \it Huꞌmamofihi keheli uleꞌale huto minalube.\it* To moneꞌa hiti ma luto niꞌibe: \it Yaꞌma naniꞌni hiti to Huꞌmau yagapanaꞌi nimiꞌehinaꞌa hiti lali moneko koguna asagaꞌi nohune.\it* \p \v 14 To Huꞌmamofihi yagapanaꞌa enali yaꞌma enugufaꞌani hiti golahaꞌani hiti yaꞌasigo minago nehanaya Yesu ana suhi huto lali lugufa to hapati li lolo huꞌehina. To aiꞌa nofilito yaꞌma bonaꞌi fililatanamofihi afoꞌafu yaꞌma kaba bo, Sataha amuyaꞌa hiti bomofihi Yesu amuyaꞌa ho heꞌmito leꞌmo sibina huꞌehina yabe. \v 15 Yaꞌma bonaꞌmagi fililatanamofihi enelesa lulata nasanauba asaga yupahi naga igo mine lite bite mineꞌahanamagihi Yesu gulu ho epalalube luto yamofihi lolo huꞌehinamo niꞌibe. \v 16 Yamofihi nasana yaꞌma agelo eneleꞌmo bati huto ya enaliꞌaniꞌmu eneheꞌmalatafihe? Oꞌe, ya huto meniꞌibe, lali anokehelune. \it Aiꞌa Abalahahi pananaꞌa lali leleꞌmo bati huto leheꞌmolata nohibe,\it* lite mono bukugu fayahi keyeꞌahanamo niꞌibe. \v 17 Ya huꞌehinaꞌmu Yesu ai laliꞌi mamufa gi letolata boti sipi bo komopaꞌa molo letoto to Huꞌmamofihi gobisalo foya amuya moloto lilatanamofihi minalibe luto bonaꞌi laliꞌi foipanati okala hu letalibe luto yaꞌma ai henana huꞌehibe? Ai lali hiti gonamu tamuꞌa lolo hutoꞌa filiꞌehinamo niꞌibe. \v 18 To lali tegi huto lolo hulotoꞌa kekeꞌi luseꞌna kehelito fi taga hu etoseꞌnagu buto foloꞌehinamo niꞌinaya yanaꞌmu bonaꞌi lalitoga fi taga hu epelelata nasana yaꞌma huto hu limilenogo leheꞌmoto lubuto bilinaꞌmu yabe. \c 3 \s1 Yesuhi giꞌauba Mosehi be ligiꞌehina \p \v 1 Ya huꞌehinaꞌmu mono bo nalaluꞌnigita, kokulumagu nagaꞌi lolo hilabe luto Huꞌmau elesa molo lepiꞌehina. Lenali keheli emilata nohutamofihi mono ka leliꞌali bo to mamufa gi emilata bo sipiꞌa Huꞌmau ho lifiꞌehina bo, Yesuhi bu go bati hite bu geꞌehilo. \v 2 Huꞌmau ana foya lilibe luto leꞌmo ho tito lu etoꞌehinalo aiꞌa yaꞌma Moseu Huꞌmamofihi yagapanaꞌamagitoga minoto Huꞌmau luꞌehinalo minose suhi huto foya afoꞌafu lolo huto minoto lubuto bilatanamofihi foya amuya moloto mino lito buto minoꞌehinamo niꞌibe. \v 3 Nohi gilata nohina bomofihi giꞌauba nopofihi giꞌa be ligiꞌehigo ana bomuꞌi bonaꞌmagi giꞌa liyafa hilabe. Ana suhi huto Yesuhi giꞌauba Mosehi be ligigo Yesuhi fana mehaꞌa hofa toꞌehinaꞌmu yabe. \v 4 To nohi yaꞌma li huto hulatamofihi yaꞌma bonaꞌmagita gilata nohuta niꞌinaya akeheliꞌohune. To anaꞌina silagaꞌi li huto hulataꞌa yaꞌma Huꞌmau aiꞌa lolo huꞌehina yabe. \v 5 Moseu ai Huꞌmamofihi nohaꞌa legi lolo hite nehana bonatoga minoto Huꞌmau luꞌehinalo agoya hu emito foya amuya moloto lito minoto Huꞌmamofihi kaꞌa alihi lu huto hilinaga lu yege hoꞌehinamo niꞌibe. \v 6 Ya huto minoꞌehinaya Kilisitou ai yaꞌma panaꞌauba Huꞌmamofihi nohaꞌalo lolo hi tegi hite mineꞌahana bonaꞌmagihi kaba nohu epoloto Huꞌmau luꞌehinalo foya amuya moloto lilata nohibe. Nohaꞌaya lali yaꞌma nohune. To yamofihi faꞌmeneꞌmu meniꞌibe. Anaꞌina leꞌmo babahi hu letoꞌehina yanaꞌmu luto kaꞌa li pili koto agoya hu emito minoto komopatigu bati nohinogo keheli emito mino lito nobinogo kanati su nehenogomo yaꞌma Huꞌmamofihi nohaꞌa lolo huto nohune luto lilune. \s1 Huꞌmamofihi minoba minoba hepato bu nehetiluta kaꞌa \p \v 7 Ya huꞌehinaꞌmu Sikalafuꞌuba luꞌehina kaꞌa yaꞌma mono bukugu ma lite keyeꞌahana: \q1 Yatai yaꞌma lenali Huꞌmamofihi nogoꞌa \q1 keheliꞌehilanamo, \q1 \v 8 yaꞌma faꞌmene ka meto Isilaeli bonaꞌi \q1 enali ipakafa helete siko hite \q1 Huꞌmamofihi miꞌi melete nehana \q1 ya suhi hite komopatini fi hekini lenogo \q1 meminalo. \q1 \v 9 Tatatinigi enali analo \q1 kufu kanaꞌa 40 nobigo \q1 anaꞌina lolo huto moloto huꞌohunamofihi \q1 be gelata hiꞌahanamo niꞌinaya \q1 kegeiyo hi netete \q1 nimiꞌi namaꞌi mele neteꞌahanamo niꞌibe. \q1 \v 10 To nani yanaꞌmu ka epekito \q1 enali kumu ma luto \q1 lu epoloꞌohunamo niꞌibe. \q1 Enali kanaꞌamu kanaꞌamu negi nagi \q1 enegekesa kehelilata hiꞌahanamo nehabe. \q1 Enali nani kapo bu go bebe sete \q1 bu galanaꞌa mehiꞌahanamo niꞌibe. \q1 \v 11 Nani ka epekito ma luto lu laga huto \q1 luꞌohunamo niꞌibe. \q1 Enali minoba minoba nohuna hepato \q1 biluneꞌmu menehana yagi \q1 nani hiti meminalanaꞌmu yabe. \p \v 12 Nalaluꞌnimagita, lenalitogati mono komopatini goꞌnupa ginogo minete mono ka keheli heꞌmite minoba minoba huse bo, Huꞌmamofihi lenemegesa hi emi lalagi kaba hite minalo. \v 13 Ya nehite kanaꞌamu kanaꞌamu to kanati faꞌmene niꞌinogo foipanamofihi fi taga hi etete miꞌi maꞌi mololatanamofihi lenalitogati bo moneꞌmofihi amukele li etenogo komopaꞌa li hekini lo lalibe lite ai ekesa linogo ai ekesa linogo hite leꞌmo hetofa hite minalabe. \v 14 Lali asagaꞌi hapi fito keheliya iseꞌna yaꞌma to fifa ilata nohuta li gehesalo nehetilutamofihi yaꞌma Kilisitohi agoyanaꞌa guna moloto li pili koto nominota bonaꞌi lolo huto nohilune. \p \v 15 Kaga mone hiti mono bukugu ma luto niꞌibe: \q1 Lenali yatai \q1 Huꞌmamofihi nogoꞌa keheliꞌehilanamo \q1 yamofihi lenali koyapaꞌi \q1 Huꞌmamofihi ipakafa helete \q1 kegeiyo hiꞌahana. \q1 Ya suhi hite \q1 komopatini fi hekini lolenogo \q1 ya mehilo. \p \v 16 Yamofihi hiya bonaꞌmagi Huꞌmamofihi nogoꞌa keheli heꞌmite hega helata hiꞌahana? Moseu eneleꞌmo ko hetago Iyipi metogati eꞌahana bonaꞌmagi asagaꞌi enaliꞌani ya hiꞌahanamo niꞌibe. \v 17 Kiyiꞌafi kumu Huꞌmau kehelito ka epekigo kufu 40 buꞌehinamo niꞌibe? Yamofihi foipana lolo hilete faꞌmene ka meto fili gehesa hiꞌahana enali kumu yaꞌma suhi lolo huꞌehinamo niꞌibe. \v 18 Ya hulago kiyiꞌafi kumu Huꞌmau kehelito lu laga huꞌehina kaꞌa ma luto moloꞌehinamo niꞌibe? Minoba minoba huse hepato bu menehetilanaꞌmu yabe. Yamofihi kaꞌa keheli heꞌmite kegeiyo hilata hiꞌahana enali kumu ya luto luꞌehina. \v 19 Ya luto luꞌehinaꞌmu ma luto keheliꞌohune. Enali Huꞌmamofihi kaꞌalo keheli heꞌmite aitoga agoya hu meemiꞌahana enali kumu yabe luto minoba minoba huse hepatoga bu menehetiꞌahanamo niꞌibe. \c 4 \p \v 1 To yaꞌma minoba minoba hepato bu nehetilabe luto Huꞌmau lu letoꞌehinamo niꞌibe. Yamofihi kagaꞌa lu moloꞌehinana su mehalubeꞌmu hibe. Yaꞌmu lenalitogati kegiꞌa moneubafi moneuba ana kapogu buto tele bi haya kolo lalibe luto lelesati linagi kaba hu bati hilo luto nolune. \v 2 To ka lamanaꞌa enaliꞌi lu epiꞌehinaꞌago huto laliꞌi lu limiꞌehibe. To enali yaꞌma kaꞌa kehelilete komopaꞌanigu li memalago limito keheli uleꞌale hite meminoꞌehina to enalitoga futuꞌago minoꞌehina yabe. \v 3 Lali ka lamanaꞌa keheli amuya moloto keheliꞌohutaꞌamagita minoba minoba hepatoga bu nehetilata nohuto Huꞌma hiti lali hiti analo fuli nominone. Ya huꞌehinaꞌmu Huꞌmamofihi kaꞌa keheli heꞌmilata nehanaꞌmu yabe luto ai ma luto luꞌehina: \q1 Nani enaliꞌi ka epekito lu laga huto \q1 ma luto ka moloꞌohuna. \q1 Enali yaꞌma minoba minoba huse hepatoga \q1 bu nehetite \q1 nani hiti meminalanaꞌmu yabe. \p Yamofihi metoga hapi fito anaꞌina hiti silagaꞌi lolo huto liliꞌnaꞌa su holoto mino lito buto minoto alihi sibigopa anamofihi kaꞌa luꞌehina. \v 4 Ya huꞌehina kanaꞌa 7 yupapo bu nobe ligigo yaloꞌi mono bukugu kaga mone ma huto niꞌibe: \it Huꞌmau aiꞌa anaꞌina silagaꞌi lolo su holoto kanaꞌa nayahi lugaga loemo heleko malago basu biꞌehina.\it* \v 5 Yana higo ifoga yaꞌma ma luto aku luꞌehina: \it Enali yaꞌma minoba minoba huse hepatoga bu nehetite nani hiti meminalanaꞌmu yabe.\it* \v 6 Bonaꞌi moneꞌamagi kohe tete ka lamanaꞌa kehelite Huꞌmamofihi minoba minoba hepatoga mebiꞌahana. Henabe lutobe? Enali ana kaꞌamofihi keheli amuya memeleꞌahana. Ya hite, Huꞌma hiti analo fuli memineꞌahana. To moneꞌamagi kehelite aitoga agoya hu emite nohinalo bite ai hiti fuli mineꞌahana yabe. \v 7 Ya huꞌehinaꞌmu yatai yupahi Huꞌmau yaꞌma bu nehetiluta kanaꞌa akuꞌi moloꞌehina. Ana kanaꞌmu Huꞌmau yatama kana bulago Tebitihi bagaguti luꞌehina kaꞌa ma luto mono bukugu lu moloto luꞌehina: \q1 Lenali yatai yaꞌma Huꞌmamofihi nogoꞌa \q1 kehelilanamo yamofihi \q1 komopatini fi hekini lose \q1 meminalo. \p \v 8 To koyapaꞌi Yosua Huꞌmamofihi boanaꞌmagihi eneleꞌmoto minoba minoba nasanamofihi hepaꞌamofihi legeyaꞌa li huto hu epoloꞌehinalo niꞌitita, Huꞌmau alihi kanaꞌalo basu biseꞌna moneko kumu melititaꞌmu yabe. \v 9 Ya huꞌehinaꞌmu ma luto nokehelune. Huꞌmamofihi bona nagaꞌa lali minoba minoba huto minoseꞌnamofihi fuliꞌa mone faꞌmene niꞌigi ana huto koyapaꞌi Huꞌmamofihi kana 7 yanagu basu bito minoꞌehinamofihi bonaꞌamagita ana huto minoꞌohuta \v 10 Huꞌmau foya li su holoto mino basu biꞌehina ana suhi hite bonaꞌi moneꞌamagi enali liliꞌnaꞌani li su heteꞌani Huꞌmamofihi minoba minoba huseꞌnalo mine malalana yaꞌma Huꞌma hiti enali hiti mineꞌahana yabe. \v 11 To lalitogati moneuba amuya memolose foipana nasanamofi kumu luto bonaꞌi koyapaꞌi kaꞌa pelesa ite Huꞌmamofihi minoba minobanamofihi hepatoga mebiluneꞌmu enipakafa enehese kapolo biꞌahanamo analoꞌi bu lalunigi minoba minoba hepatoga bilune luto amuya malalune. \p \v 12 To Huꞌmamofihi kaꞌa yaꞌma amuya moloto mino kosabaꞌna huto minalinaꞌmu yabe. To emitaꞌi mone bagaꞌa megesaꞌaga to okabaꞌaga heta pita huto yaꞌma be ligito niꞌibe. Anatu laga humo limito lemehi komopati to felisati apilifati hiti i loko hulata nohibe. Ya huloto komopatitu kehelilatana to keheli laga hulatana yanamofihi hapaꞌa li huto hulata nohibe. \v 13 To anaꞌina li huto huꞌehina yaꞌma moneubafi moneubafi Huꞌmamofihi bulo yaꞌma sugunaꞌi nasana mone meniꞌibe. Ai bulo melugu kokulumagu anaꞌina silagaꞌi sa giꞌahanagu meniꞌina to li hokolo huseꞌi niꞌibe. To mone yupahi lali asagaꞌi li lolo hulata nohutamofihi hapaꞌa yanamofihi Huꞌmamofitoga tito ai bulo lu eminogoti ka foya li letalinaꞌmu yabe. \s1 Yesu laliꞌi sipi mamufa gi letolata bo nohibe \p \v 14 Yanaꞌmu lali mamufa gi letolata bo sipiꞌa tito minoꞌehina moneka nohuta bo Yesu Huꞌmamofihi panaꞌa aisigo yaꞌma kokulumagu Huꞌmamofihi mahaꞌaluga tito nohibe. To ana suhi huto nohu letana niꞌinaya mono kaꞌa lulata nohuta yamofihi li pili koto lubuto bilatanamofihi kaꞌa keheli uleꞌale huto mino lito buto minalune. \v 15 To mamufa gilata bo sipi boti ai kumu keta lebesigo ya nohutogo komopati lapa biseꞌnamofihi kehelito laliꞌi bu logoto menoheꞌmi letabe. Lalitoga limiꞌi lamaꞌi moloto lito nohinamofihi huto hulata nohina ana suhi huto aitoga miꞌi maꞌi moloto lito fato fatoꞌmofihi huto huꞌehinamo niꞌinaya aitoga foipana moneꞌa meniꞌinamo niꞌibe. Yanaꞌmu ai lali kumu ginaga filata nohibe. \v 16 Ya huꞌehinaꞌmu lali Huꞌmamofihi kefa hisalo tubuto yalo lelesa meligo leheꞌmoseꞌnaꞌa niꞌigo tito babahi hinogo nehetilune. Ya nohinogoti keta huse nasana moneubafi moneubafi oto logobisalo neminenogomo Huꞌmau aiꞌa lali kumu ginaga fi limilinaꞌmu to leheꞌmalinaꞌmu komopaꞌatu molo letoꞌehina yaꞌmu luto nohinogo anaꞌasi leleꞌmo bati hilibe. \c 5 \p \v 1 Melugu bonaꞌi enalitogati mamufa gilata bonaꞌmofihi leꞌmo ho tiꞌehinauba Huꞌmamofihi liliꞌnaꞌa liloto to bonaꞌi eneleꞌmo eto huꞌehina. Ai asaga bonaꞌmagitoga enali kumu yabe luto Huꞌmamofitoga huto hu emiloto foipanaꞌanimofihi nasanalo lokiya fi emilabe luto eneleꞌmo moloꞌehina. \v 2 Ana mamufa gilata bo aiꞌa hapaꞌa mone amuya memolose nohigo fato bonaꞌmagi kaga mekehelilata to foipana lilata nehanamagihi fulu huto ginaga fi epite agoya hu epilata nohibe. \v 3 Ya nohuto ai amuya memalalinaꞌmu yabe luto bonaꞌmagihi foipanaꞌmu to aiꞌa foipanaꞌmu hiti Huꞌmamofitoga lokiya fi emilibe. \v 4 Foya tito minoꞌehinamofihi bo moneꞌi ai komopaꞌaguti kagalo ana foya lilube lutomo meniꞌibe. Mamufa gilata bo moneꞌmofihi Huꞌmau kehe ito leꞌmo eto higo foyaꞌa yaꞌma lu emilenogo bati huto lilinaꞌmu yabe. Alonihi yaꞌma koyapaꞌi Huꞌmau kehe ito emaꞌalo anamofihi lolo hu etoꞌehinamo niꞌibe. \p \v 5 To Kilisitou ai ana suhi huto aiꞌamo keheligo tigo yamofihi mamufa gilata bo sipi bo lolo mehuꞌehinamo niꞌibe. Yamofihi Huꞌmau ma luto lu emigo lolo huꞌehinamo niꞌibe: \q1 Kai yaꞌma panaꞌnimo nohane. \q1 Nani yamofihi yatai yaꞌma \q1 keleꞌmo huto nohube. \p \v 6 To kaga moneꞌa hiti ma luto lu emiꞌehina: \q1 Kai yaꞌma Melekisitekihi babeyafa huto \q1 mamufa gi emilata bo nagaluguti \q1 huto hilata minomo buto \q1 fotoꞌi moloto minalane. \p \v 7 Yesu ai metoga minoꞌehina kanaꞌalo Huꞌmamofihi kehe sipi igo bu nogoya nolimigo sipi nogo moloto buka tito yaꞌma filiꞌehinaguti leꞌmo gelehe higo yamofihi buto bise bo, Huꞌmamofihi amuya moloto loka hoꞌehina yabe. Ya higo Huꞌmamofihi mahaꞌaluga limito minoꞌehinaꞌmu luto to agoya hu emiseꞌnamu Huꞌmau keheli emiꞌehina. \v 8 Ai Huꞌmamofihi panaꞌa nohinaya faꞌmene yaꞌma kekeꞌi luseꞌna keheliloto keheliya iseꞌnamofihi hapaꞌa keheliya ito agoya hu emiꞌehina. \v 9 Ya huloto bu segito minoꞌehina bo lolo huto ai kaꞌa keheli emiꞌahana silaga bonatoga enaliꞌi enubuto biseꞌnamofihi nekisaꞌa meniꞌinamofihi afoꞌanifu lolo huꞌehina. \v 10 Ai yaꞌma laliꞌi mamufa gi limilata nohina bo, sipi bo Melekisiteki aiꞌa nagatogati babeyafa huto minalibe luto Huꞌmau lu yege ho etoꞌehina yabe. \s1 Mono ka heꞌmi lalabe luto lipoti lu nolimibe \p \v 11 Yamofihi kaꞌa babu luto niꞌinaya lenali lenegekesa legeso hite kehelilatanamofihi tupaꞌasi nehinogo lu lepilube luto keheliꞌohuna komopatini keta nohibe. \v 12 Lenali kanaꞌa yatama mono ka kehelite biba biba hite minatita lugaꞌa fi lehe tete giyaka giyaka lite li epitita bati hitine. To yaꞌamagihi lenali monoꞌmofihi hapi fiseꞌnaꞌalo yaꞌma akuꞌi lu lepilatanamofitoga mine meleꞌahabe. Lenali komopatinimofihi noseꞌna amuyaꞌa hiti menalanaꞌa hite minalana legegeto nehabe. \v 13 Yaꞌma fono ka niꞌinaya olopa bonaꞌmagi amuyaꞌa hiti noseꞌna nenanaya amihi nelata nehanaꞌa enali inapuhi nehabe. Nehabe luto lu epalalutaya yaꞌamagihi mino fu lite minoseꞌnamofihi hapaꞌa yaꞌmu mone keheli fotogo menehabe. \v 14 Noseꞌna amuya melete yamofihi olopa bonaꞌmagi enali nasana niꞌibe. Enegekesa komopaꞌani hokolo higo foipanamofihi batiꞌnamofihi hapaꞌa keheli bebe sete nehana enali nasana ya niꞌibe. \c 6 \p \v 1 Yaꞌmu yaꞌma lali ya huꞌehibe luto Kilisitohi kagaꞌamofihi bihaꞌa hapi fiꞌehinamofitoga yaꞌma melenogoti niꞌinogo kaꞌamofihi megesaꞌa lolito tito nebinogo bebe sose kaga lulatanamofihi kapoꞌa yaꞌma moloto mino lito buto bilune. Mono kamofihi lugaꞌa yaꞌma tafaꞌa nomoloto futuꞌamofihi foya henabe luto akuꞌi hapi filune? Komopati lemehaꞌa li gelehe hilatana to Huꞌmamofihi keheli emilata nohune. \v 2 To mono nagamiꞌi fololata nohuta kaꞌa to latahaꞌanilo layahi moloto lusa gilata nohuta to filiseꞌnaguti ho tiseꞌna to foipana lolo hu epoloto ka foya lilata nohuta buba buba huseꞌnamofihi kagaꞌa henaꞌmu akuꞌi yamofihi lito hapi filune? \v 3 Huꞌmau keheliꞌehinogo lali ho tito abilune luto kohe toto kapo lamanaꞌagu malalune. \p \v 4 To mono ka keheliꞌahana bonaꞌi lugaꞌamagi nehinogo Huꞌmamofihi fana mehaꞌauba komopaꞌani leꞌmo besa lago to kokulumaguti noseꞌna nete eneleꞌmoꞌehina to Sikalafuꞌi moneꞌi liꞌahana enali yanamofihi enemegesa hi emite minenogomo hena hinogo akuꞌi eneleꞌmo gelehe huto tiligi salune? \v 5 To enali Huꞌmamofihi kaꞌa hetofana niꞌibe liꞌahana to alihi huto hilina kanaꞌamofihi uleꞌale huseꞌnamofihi amuyaꞌa lagaꞌa akeheliꞌahana. \v 6 Enali ya hite minete alihi akuꞌi yaꞌma asagaꞌi li heꞌmite enemegesa hu emiꞌehilana yanamagi Huꞌmamofihi panaꞌa akuꞌi malipu yafalo hete boanaꞌmagihi enubulo leꞌmo yege fiseꞌna kalanaꞌi mele etalana kehelilina niꞌibe. Yaꞌma bonaꞌi komopaꞌani akuꞌi eneleꞌmo gelehe hinogo tiligi solata hilinamofihi mone meniꞌibe. \p \v 7 Meꞌi monetoga koꞌuba kanaꞌamu kanaꞌamu iba iba huto minoto leꞌmo gefa gefa noigo bonaꞌmagi foya lite noseꞌna he kelelata nehago noseꞌna li huto huto hu epilata nohinamofihi yaꞌma Huꞌmau lusaꞌamofihi legeyaꞌa huto hulata nohibe. \v 8 To meꞌi monetoga foyaguti kifina to kifi kasoꞌa hiti nasanago mino baga ilata nohinaꞌmu yabe luto ka meꞌi lolo huto minanaꞌmu Huꞌmau gumiꞌi halifi mehalibe ai foyaꞌa yabe. To ana metoga logouba lalubeꞌmu hibe. Yaꞌma fono kaguti me kumu luꞌohuna yamofihi meꞌmofi kumu menolube. Bonaꞌmagi kumu lu moloto nolunagi kehelilo. \p \v 9 Nalaluꞌnigitabe, nani ka noluna yaꞌma lenali leꞌmo tiligi salabe luto keheliꞌohuto menolube. Lenubuto bise nasana yamofihi legeyaꞌa lenalitoga huto holito buto minalibe luto keheliꞌohuta nolube. \v 10 Huꞌmau aiꞌa mone li sibina huto ya huto menohibe. Lenali ai kumu yabe lite foyaꞌa lite komopatini minalanamofihi lamanaꞌa yamofihi Kilisitohi yagapanaꞌa eneleꞌmo bati hite lenemehi emite eneheꞌmalata nehanamo yamofihi aiꞌa yanaꞌmu ekesu mehalinaꞌmu yabe. \v 11 Lenali kumu ya hilabe luto nolube. Lenali asagaꞌnaloga moneko legege hite keta mehuse hite minenogo leleꞌmo hetofa hilina nasana ya hilune lite fifa ite lenegekesagu melete mine lite netinogo kanaꞌa su halina yalo nehetilabe. \v 12 To lenali faꞌmene fuli meminese bonaꞌi lugaꞌamagi keheli uleꞌale hiꞌehite to koseleꞌi melenehenogo geba hilete minete anaꞌinaꞌmu lu molo lepoloꞌehina yamofihi lilata nehana bonaꞌmagi bilata nehana kapo analo enigigusa ite bilabe luto nolube. \s1 Huꞌmau kaga lu moloꞌehina kaꞌa \p \v 13 Koyapaꞌi enalitogati mone Abalahahi Huꞌmau kaga lu etoꞌehina bo mone tito minoꞌehinamofihi giꞌalo lu laga hilube luto keheliꞌehinaya sa huloto sipi bomofihi giꞌa mone be meligilibe luto aiꞌasigo giꞌalo lu hetofa huto lu molo etoꞌehina. \v 14 Lu moloto lu etoto ma luto luꞌehina: \it Naniꞌni yaꞌma lusa akuꞌi gi ketalubeꞌmu nohube. Ya huloto kai yagapanaka babu luto li futili huto li huto hu kimilunaꞌmu yabe\it*. \v 15 To Abalahahi Huꞌmau lu etoꞌehina kagaꞌmu yabe luto koseleꞌi mehago geba huto mino lito buto legeyaꞌa ligo aiꞌna lolo huꞌehina. \v 16 Bonaꞌmagita yahi tito bo moneꞌmofihi gobisalo leꞌmo uleꞌale huto lu laga huse ka nolinogoti lalitogati tito minoꞌehina bomofihi giꞌalo lu laga huto oꞌe lulatana yamofihi huto mehilinaꞌmu yabe. \v 17 Yanamofihi Huꞌmau aiꞌa bonaꞌi lu molo epoloꞌehina yamofihi Huꞌmau kenetufaꞌa leꞌmo gelehe huto fato ka lilifihe? lite enegekesa loemo keheli lalabe luto komopaꞌatu keheli hetofa higo luꞌehina. Anamofihi hapaꞌa li huto hilube luto lu molo epoloꞌehina nasanamofihi kaꞌamofihi gupisalo leꞌmo hetofa huto lu laga huse kaga yaꞌma molo emiꞌehina. \v 18 Huꞌma ai faga faga kaꞌa meniꞌina bouba li hetofa huto kaꞌa loemo luꞌehina yaꞌma li ho tito limilago aiꞌa mahaꞌaluga mino fala kiꞌohuta lali anaꞌina leleꞌmo keta mehuse lubuto biꞌehina yamofihi legeyaꞌamu fifa ito li pili koto amuya moloto lilune luto kehelito minalune. \v 19 Leleꞌmo babahi huꞌehinaꞌmu luto fifa ito geba huto minalatauba komopatimofihi lukesati lolo hinogo nohinogoti kokulumalugu mono nohi komopaꞌaluga katatuꞌi hekini loꞌehina yaꞌma nonugu ai kapo li hokolo higo Huꞌmamofihi gobisalo leleꞌmoto tilata nohibe. \v 20 Lali kumu yabe luto leꞌmo kohe to letoꞌehina bo, Yesu ai yamofihi analo leleꞌmo kohe to lito buto sipi mono nopofihi komopaꞌagu bu nehetiꞌehina ai Melekisitekihi nagaꞌa suhi huto laliꞌi mamufa gi emilata bo lolo huloto mino lito buto asaga kanaꞌamu kanaꞌamu bigo minalubeꞌmu nohibe. \c 7 \s1 Melekisitekiu Huꞌmamofihi mamufa gi emilata bo yabe \p \v 1 To Melekisitekiu ai yaꞌma Seleme hepatoga gihiti bo to Huꞌmamofihi sipi bomofihi ai mamufa gilata bo minoꞌehina. Abalahau ai fato hepato buto enigihiti bonaꞌmagihi kalanaꞌi moloto enoho logoꞌehinalo i behe huto noago Melekisitekiu ai buto kapolo fo tula hoto Abalahahi be tigito lusa gi etoꞌehina. \v 2 Ya hu etolago Abalahau lubaguti bauna nasana leka soto guna mololoto nayahi loemo su hola hola higo moloꞌehinaguti moneko moneko lito Melekisitekihi emiꞌehina. Yaꞌma Melekisitekihi giꞌamofihi hapaꞌa lali katiguti yaꞌma gihiti bo bebe soseꞌnamofihi afoꞌafu minoꞌehina. To Seleme hepaꞌmofihi gihiti bo minoꞌehina hapaꞌa lali katiguti yaꞌma fulu huseꞌnamofihi afoꞌafu nohina yabe. \v 3 Melekisitekihi itoꞌafugo afoꞌafugo mineꞌahaꞌinaya etigiꞌatiti mekeheliꞌohune. Aiꞌa enigiko enagako bonaꞌa asagaꞌi fenene huꞌehigo mekeheliꞌohune. Enali hapaꞌanimu sa sa hite li huto mehiꞌahanamo niꞌibe. Ai minoto lito huꞌehinaya, itoꞌafu ketoꞌehina kana to minoto filiꞌehina kanaꞌa yaꞌma mekeheliꞌohune. Ai Huꞌmamofihi panaꞌa legi huto mamufa gilata nohina bo molo emito minomo buto minoꞌehina nohibe. \p \v 4 Sipi gihiti bo nohinagi kehelilo. Melekisitekiu yaꞌma gihiti bo lolo huto nohigo bahalotifu legeyaꞌa Abalahau ai minomo tito minoꞌehina, aiya lubaguti bauna nasana lamanaꞌaloga leka soto guna mololoto yogo feꞌnohi nayahi su hola hola huto niꞌinaguti Melekisitekihi moneko moneko li emiꞌehina yabe. \v 5 To Libaihi yagapanaꞌa lugaꞌamagi mamufa gilata bonaꞌi minalabe luto lu epoloꞌehina. Enali hiti boanaꞌi enalaluꞌanigi hiti koguna ite Abalahahi nagaꞌi moneko koguna lolo hiꞌahanamo niꞌinaya enalitogati anaꞌina lugaꞌa huto huꞌehinaguti nayahi su hola hola higo niꞌinaguti moneko moneko lila lila hilabe lite liꞌahana kaꞌa li nupa hite nelite yamofihi lu laga hi epelete liꞌahana. \v 6 To Melekisitekiu ai yaꞌma Libaihi li gehesaguti huto hu emiꞌehina bouba yaꞌma Abalahahi anaꞌinaꞌa silagaꞌi nayahi su hola hola higo niꞌinaguti yaꞌma moneko monekoꞌi liꞌehina. Ya hulotoꞌa Huꞌmau lu etoꞌehina nasana leꞌmo hetofa higo li keheliꞌehina bo Abalahahi yaꞌma lusa gito molo etoꞌehina. \v 7 To mineme tite nehanaꞌa enali limite mineꞌahanamagihi lusa gi epelelata nehanaꞌmu yamofihi enebe ligiꞌahana. \v 8 Mone kegiꞌa yaꞌma kuguhi koyo emilata nehana bonaꞌi enali mineme bite fililana yamagi bonaꞌmagihi yogo feꞌnohaꞌani nayahi su hola hola higo niꞌinaguti moneko monekoꞌi lilata nehabe. To mone kegiꞌa ana nasana moneko moneko liꞌehina bo Melekisitekiu yaꞌma minoba minoba nohina bo yabe lite mono bukugu fayahi keyeꞌahanamo niꞌibe. \v 9-10 Yataꞌa Libai ana kanaguai huto huto mehuꞌehinaya, tataꞌafihi Abalahau nohigo Melekisitekiu fo tumala nehaꞌigo Abalahau yogo feꞌnohi li emiꞌehina. Ana yupahi Libai tataꞌafihi gufaꞌagu ana suhi huto minoꞌehina. To ai bonatogati yogo feꞌnohi nayahi su hola hola higo niꞌinaguti anaꞌina moneko monekoꞌi lilata nehana bonaꞌmagihi bahaloꞌanifu nohuto Abalahahi mehaꞌaga nohuto feꞌnohi anaꞌina yaꞌma Melekisitekihi li emiꞌehina. \p \v 11 Libaihi yagapanaꞌa enali mamufa gilata foyamofihi kabaꞌalo yaꞌma Huꞌmau aiꞌa Moseu keya ka luꞌehina kaꞌa yaꞌma Isilaeli bonaꞌi epiꞌehinaya anamofihi mamufa gilata nehana bomagi enali kapo biliꞌahana yanauba buto i segito minaluta nasana li huto hitita alihaꞌa lokiya fi emilata bo mone fatoꞌmofihi Melekisitekihi li nupa hiꞌahanaguti henabe \p luto huto hitine? Yesu huto huloto aiꞌa Alonihi babeyafa suhi huto meminoꞌehina. Ai Melekisitekihi li nupa hiꞌahanaguti oto huto huꞌehinamo niꞌibe. \v 12 Yaꞌma mamufa gilata foya liꞌahana yamofihi tafaꞌa eneleꞌmo kosabaꞌi huto mone li huto hulenogo ana tafaꞌamofihi kaꞌa keya ka luꞌehinaꞌa ana suhi huto topa nehenogo fatoꞌmofihi kosaba ka mone huto hilinaꞌmu yabe. \v 13 To keya ka luꞌehina kauba Sipi Botimofitoga buto lilago ai lokiya fi emilata nehana sipi mono nonugu foyamofihi yaꞌma Libaihi tataꞌagitoga li epeleꞌahana enali li nupa hiꞌahanaguti huto mehuꞌehina. Sipi Botiu yaꞌma li nupa moneguti huto huꞌehina yaꞌma ana li nupa hiꞌahanaguti moneuba mamufa gilata sipi mono nonugu foyaꞌa lilata menohina niꞌibe. \v 14 Sipi Boti ai koyapa bo Yutaha nagaꞌaluguti huto huꞌehina yamofihi akeheli su hoto keheliꞌohune. To Yutaha nagaꞌmagi enali mamufa gi emilata foya lilabe luto yaꞌma Moseu fayahi koyoto meluꞌehinamo niꞌibe. \s1 Yesu Melekisitekihi babeyafalo huꞌehinamofihi kaꞌa \p \v 15 To mone hiti anokehelune. Mamufa gilatamofihi yuhufa hapaꞌa mone fatoꞌna ma huto huꞌehibe. Mamufa gilata bo mone Yesu aiꞌa Melekisitekihi babeyafa suhi huto huto huꞌehina. \v 16 Aiꞌa gufatu huto huꞌehibe lite kaꞌa li melete liꞌahana to lu laga hiꞌahana hiti yaꞌma ana babeyafalo mamufa gilata bo lolo mehuꞌehibe. Ai mino lito buseꞌna mehi emito amuyaꞌa hiti mamufa gilata bo minoꞌehina niꞌibe. \v 17 Ai kumu mono bukugu kaꞌa ma lite fayahi keyeꞌahanamo niꞌibe: \it Kai yaꞌma Melekisitekihi babeyafa huto mamufa gi emilata bo nagaluguti huto hilata minomo buto fotoꞌi moloto minalane,\it* lite keyeꞌahana yabe. \v 18 Ya huꞌehinaꞌmu yaꞌma lu laga hite liꞌahana kaga koyapaꞌi liꞌahanamofihi amuyaꞌa meniꞌinalo legeyaꞌa mone huto mehuꞌehina yabe lite leꞌmo kosaba hiꞌahana. \v 19 Moseu keya ka luꞌehina kauba buto li hetofa hinogo minaluta nasana li huto holito mebuꞌehina. To yanamofihi be liginogo fifa ilatana kosabaluguti manuhi epilatanamofihi lamanaꞌa li huto huꞌehina yauba manuhi limigo Huꞌmamofihi okabaꞌaga lebato bulata nohune. \p \v 20 To ka mone hiti ma niꞌibe. Kosaba mamufa gilatana yauba Yesutoga huto huꞌehina yaꞌma Huꞌmau leꞌmo huto: \it Kai mino lito buse mamufa gilata bo nohane\it*, luto lu moloto emiꞌehina. Yataꞌa kohe tete mamufa gilata hiꞌahana bonaꞌi enali li hetofa hite Huꞌmau lu moloꞌehina ka melise faꞌmene mamufa gilata bonaꞌi lolo hite mineꞌahana yabe. \v 21 Kosabaꞌi yaꞌma uleꞌale huto ka lu mololata nasana ifoꞌaga Yesuhi aiꞌa mamufa gi emilata bo lamanaꞌa lolo huto nohibe. Ai fayaha kaꞌa Huꞌmau lu molo emiꞌehina ma luto niꞌibe: \q1 Sipi Bouba amuya moloto \q1 lu laga huto luꞌehina kaꞌa \q1 yaꞌma meheꞌmilinaꞌmu yabe. \q1 Kai mamufa gi emilata bo \q1 minomo buto \q1 amuya moloto minalatagihe. \p \v 22 Hapaꞌa ya suhi huto niꞌigo Yesu aiꞌa yaꞌma lu mu tifisemofihi kaꞌa legeyaꞌamofihi yafa lapusaꞌa lolo huꞌehina. \p \v 23 To hapaꞌa mone hiti niꞌibe. Koyapa mamufa gilata bo enali yaꞌma foya molo emite liluneꞌmu filite bi bi nehago yamofihi niꞌigi babu bomagi lelite bite mineꞌahana. \v 24 Ya hiꞌahanaya kosabaꞌi yaꞌma Yesu uleꞌale huto minoba minoba huto minose bo nohibe luto mamufa gilata foya yamofihi molo etoto oba oba huto nominabe. \v 25 Ya huꞌehinaꞌmu minoba minoba huto nominana bouba yaꞌma kanaꞌamu kanaꞌamu lali kumu yabe luto Huꞌmamofitoga buka tilata nohinaya aiꞌa lubuto bise foya Yesuhi foyaꞌamu luto Huꞌmamofihi bulo bulata nohuta bo bati huto lamanaꞌagu leleꞌmo moloto liliꞌnagu leleꞌmo hetofa hulata nohibe. \p \v 26 Yesu yaꞌma laliꞌi mamufa gi letoꞌehina bo sipiꞌa nohinagi leleꞌmo bati hulata nohina bo nokehelune. Ai pa sose foipana meniꞌina komopaꞌa fi fana tago lamana bo ai foipana nasana lilata bo enali tegi huto menohibe. Laga huto pa solata nohina bo Huꞌmau leꞌmo saga huꞌehigo kokuluma ifoꞌalo be ligi su hoto nominana bo minalinaꞌa huto minolago bati huto niꞌibe. \v 27 Ai yaꞌma mamufa gilata bo tafaꞌa enali tegi huto meniꞌibe. Ai foipanaꞌa hiti meniꞌigo kanaꞌamu kanaꞌamu kohe toto aiꞌa foipanaꞌamu yabe luto mamufa gi emilatamofihi alihi bonaꞌmagihi foipanaꞌanimu kuguhi koyo emilata nohinamo yaꞌma meniꞌibe. Aiꞌa komopaꞌa hiti gufaꞌa hiti yaꞌma li hetofa hu etoto kuguhi monekoꞌi yaꞌma koyo emigo buto su hoꞌehina. \v 28 Moseu keya ka luꞌehina kaꞌalo yaꞌma bomagihi komopaꞌani mone bati mehuꞌehina bo enali mamufa gilata bonaꞌi minalabe luto lu epoloto eneleꞌmo ho tiꞌehinaya, Moseu keya ka luꞌehina kamofihi gupisalo yaꞌma Huꞌmau leꞌmo amuya moloto lu laga hulata nohina kagaꞌa yauba aiꞌa panaꞌa yaꞌma bu segito hetofa huto nominana bo minomo buto mino yatama huto minalinaꞌmu yabe. \c 8 \s1 Yesu sipi mamufa gilata bo yabe \p \v 1 Ka noluna yamofihi legeyaꞌa ma luto niꞌibe. Laliꞌi mamufa gilata bo sipi bo ai ifoga kokulumagu Huꞌmamofihi koliꞌa hiti kefa hisalo mahaꞌaluga yahi lamagaꞌaga mino moloto nohibe. \v 2 Ai sipi hetofa mono nohi niꞌinaya yaꞌmamofihi nonugu mono yahusabe lamanaꞌa lali kumu yabe luto Huꞌmamofitoga kaga lulata nohina nasanauba mamufa gilata foya lolo nohibe. Mono yahusabemofihi lamanaꞌa bonaꞌmagita giꞌohuta niꞌigopa Sipi Bouba aiꞌa li huto huꞌehina niꞌibe. \p \v 3 Leꞌmo mamufa gi emilata bo asagaꞌnaloga enali gomolu noseꞌna to fato noseꞌna laita hilata nehabe lite keheli eto hiꞌahana. Yanaꞌmu lali mamufa gi emilata bo Yesu ai hiti Huꞌmamofihi lokiya fi emiꞌehinalo minoꞌehina ya nohibe. \v 4 To metoga Moseu keya ka luꞌehina kaꞌamofihi mamufa gilata bonaꞌi enali faꞌmene nehanamo niꞌinaya yataꞌisi melugu minoꞌehina niꞌitita mamufa gilata bo meminatine. \v 5 Enali foyaꞌani tafa nopofihi babeyafana ya suhi hite anagu lolo hilata nehabe to legeyaꞌa yaꞌma kokulumagu niꞌibe. Ana suhi huto Moseu ai mono kamofihi go nohi gilube luto nohigo Huꞌmau ma luto lu emiꞌehina: \it Keheliꞌohubo. Kosagu babeyafaꞌa kelepiꞌohunamo ana suhi huto anaꞌina silagaꞌi lolo hubo,\it* luto lu etoꞌehina yabe. \v 6 To lu mu tifiseꞌnamofihi kaga tito yaꞌma aiꞌa luꞌehina kaga sipiꞌa huto tiꞌehina yanauba lukesa yafaꞌa lolo hu etago li huto huꞌehinamo niꞌinaya go nohi gilinaꞌmu ya luto lu etoꞌehina niꞌinaya yamofihi Yesu aiꞌa Huꞌma hiti bonaꞌi hiti eneleꞌmo hepilube luto lu mu tifiꞌehina kaga kosabaꞌi yauba tito yaꞌma niꞌibe. Ana suhi huto lokiya fi emilata foya aiꞌa lilata nohinamo yamofihi tito enaliꞌani foyaꞌani be ligiꞌehinagi li hetofa huto hilinaꞌmu yamofihi kaga lu moloꞌehina kosabaꞌi huto yamofihi hetofana huto hilinagihe. \p \v 7 Koyapaꞌa lu mu tifise kaga minoꞌehina yamofihi hetofa legeyaꞌa hoꞌehinalo niꞌitita alihi mone huto hilibe luto kagaꞌa huto mehitine. \v 8 Ya huꞌehinaya Huꞌmau ai yaꞌma Yuta bonaꞌmagi kumu kehelina bebe mesago kaꞌa ma luto luꞌehina yaꞌma mono bukugu ma lite fayahi keyeꞌahanamo niꞌibe: \q1 Minoto kana monelugu \q1 yaꞌma Isilaeli bonaꞌi to Yuta nagaꞌi \q1 enali hiti lu mu tifise ka kosabaꞌi \q1 mone li huto hu epilube, \q1 yamofihi Sipi Bouba luto luꞌehina niꞌibe. \q1 \v 9 Kosaba ka lu moloꞌohunamofihi \q1 koyapaꞌi afoꞌanigihi \q1 Iyipi metogati eneleꞌmo alube luto \q1 enayato liꞌohuna kanaꞌa \q1 enali hiti lu mu tifiseꞌnamofihi kaꞌa \q1 lu molo epoloꞌohunamo meniꞌibe. \q1 Enali lu mu tifise kaꞌamofihi \q1 komopaꞌagu leꞌmo fotogo hite meminago \q1 naniꞌni bu goloto \q1 aheꞌmi epoloꞌohunamo niꞌibe, \q1 Sipi Bouba aiꞌa yaꞌma luto nolibe. \q1 \v 10 Koyapa kanaꞌa bulago \q1 alihi Isilaeli bonaꞌi \q1 enali hiti ma luto \q1 kaꞌa lu mu tifilubeꞌmu nohube luto \q1 Sipi Bouba luꞌehibe. \q1 To nani lu laga huse kagaꞌni \q1 enegekesagu melenogoꞌni minalinaꞌmu yabe. \q1 Ya huloto komopaꞌanigu \q1 fayahi koyo melenogo minalibe. \q1 To nani Huꞌmaꞌanifita lolo huto minalugi \q1 enali yagapanaꞌni lolo hite minalanagihe. \q1 \v 11 To limite neminanaꞌa lagasoꞌa \q1 to tite neminanaꞌa sipi bonaꞌmagi \q1 enali nani kumu keheli su hete \q1 kehelilanamo niꞌinaya, \q1 yamofihi bo moneuba bo laluꞌafihi to \q1 bo moneuba faluꞌafihi: \q1 Kai meleꞌisi Sipi Bomofihi hapaꞌa \q1 keheli fe lubo, luto ya lu emito \q1 iyo iyo huto lu emilinaꞌmu yabe. \q1 \v 12 Ya huꞌohunaꞌmu keheliluneꞌmu nehabe. \q1 Nani kekeꞌi nolu epoloto enali \q1 li sibi sibi hiꞌahanaꞌani \q1 li heꞌmi epalalunaꞌmu yabe. \q1 To foipanaꞌanimu aku negekesa mone \q1 mekehelilunaꞌmu yabe, luto \q1 Sipi Bouba ya luꞌehina yabe. \p \v 13 To Huꞌmau ai lu mu tifise kaga kosabaꞌnamofi kumu noluto koyapaꞌi minoꞌehina kagamofihi tafa loꞌehibe luto luꞌehina. To anaꞌina tafa loloto fulupa ito yamofihi nesiꞌa minoto su hoto fenene hilinaꞌmu yabe. \c 9 \s1 Kokulumalugu mono nohi yabe \p \v 1 Lu mu tifiseꞌnamofihi kaꞌa tafaꞌagu Sipi Bomofihi bulo lipi emilata nehana lu laga huse kaga niꞌina to mono nohi metoga minoꞌehina. \v 2 Yamofihi monoꞌmofihi go nohi yaꞌma ya hite giꞌahana. Hasa mone fi laga hiꞌahana mone okabaꞌaga minoꞌehinamofihi giꞌa sipi bebe soseꞌi yabe lite liꞌahana. Anagu yaꞌma libiꞌmo yatamalo to hita gigusaꞌa hiti minoꞌehina to hisamofihi gupisaꞌalo yaꞌma Huꞌmamofihi bulo meleꞌahana beleti noseꞌna lapelugu minoꞌehina. \v 3 To buto komopaꞌagu mone kesige katatu fi laga hago minoꞌehina giꞌa bebe sosemofihi legeyaꞌa eto huseꞌi yabe lite minoꞌehina. \v 4 Anagu yaꞌma tuꞌa hiti nasanamofihi lokiya fi emilata hita mone golitu lolo hiꞌahana yaꞌma minoꞌehina. To bokisi golitu lolo hi eteꞌahana yaꞌma lu mu tifiseꞌnamofihi kagaꞌa niꞌina. Yaꞌma bokisi anagu mana noseꞌna kokulumaguti limiꞌehina noseꞌna moneꞌa somogu minoꞌehina. Ana somomo golitu lolo hiꞌahana anagu yaꞌma mana noseꞌna minoꞌehina. Ana bokisigu Alonihi fatusa buꞌa hiti fi ho tilago minoꞌehina. To lapelegusa efahi loemo yaꞌma keya ka analo fayahi keye malago minoꞌehina. \v 5 Ifoꞌalo yaꞌma Huꞌmamofihi fana mehenaꞌamofihi babeyafaꞌalo keneꞌi loemaleꞌi etali foipana okala hu epololata hitalo yaꞌma kokeꞌnaꞌatititu lite ifi telete mineꞌahaꞌina. Yamofihi kaꞌa yatama hu lalibe luto asagaꞌna anaꞌinaꞌmu molo emito lu su mehalunaꞌmu yabe. \p \v 6 Anaꞌina ya suhi hite lolo hite meleꞌahago niꞌigo nohi bugaꞌaga anagu tite yaꞌma mamufa gi emilata bonaꞌi enali kanaꞌamu kanaꞌamu tite foyaꞌani lite minelata hiꞌahana. \v 7 Nohi komopaꞌa monelugu yaꞌma mamufa gilata bonaꞌmagihi sipi boꞌani aiꞌago kufu moneꞌamofihi yupahi nohi komopaꞌagu tito minoꞌehina. Ya huloto meme yagamagihi bulumaka yagamagihi golahi li hekigo ligo tito yataꞌa aiꞌa foipanaꞌa hiti to alihi bonaꞌmagihi foipana sibigopa minoꞌehina liꞌahanamofihi mekeheliꞌahana yanaꞌmu yabe luto hitalo ana golahi fepa kopa iꞌehina. \v 8 Anaꞌina yanamofihi hapaꞌa yaꞌma fana mehaꞌa hiti Sikalafuꞌuba ma luto lu nolimibe: Nohi hasa lugaꞌa yaꞌma faꞌmene niꞌinogo bebe sose mono nonugu buto fololata nohuta kapo hokolo hu su mehoꞌehinamo niꞌibe. \v 9 To yaꞌma hasamofihi okabaꞌaga minoꞌehina yaꞌma kanalo metoga nominotaꞌa nasana babeyafaꞌa huto niꞌibe. Yamofihi hapaꞌa kehelilotiti yaꞌma bebe sose mono nonugu gomolu noseꞌna kuguhi keyete laita hilata nehana yanauba Huꞌmamofihi bulo lipi emilata nehanamagihi komopaꞌani leꞌmo fotogo mehilibe luto nokehelune. \v 10 Yanauba enugufaꞌaga li moloꞌehina kaꞌago yaꞌma niꞌibe. Lu laga huse kagamuꞌi noseꞌna fato fatoꞌi to bai nagamiꞌi nenanaya to enugufaꞌani mono nagamiꞌi okala hilata nehana yamofihi kagaꞌa niꞌibe. Yaꞌma Huꞌmamofihi kaꞌalo huto higo bonaꞌmagi megeꞌi melete bite nehinogo alihaꞌa Kilisitou anaꞌina leꞌmo bebe salina kanaꞌa huto hilibe. \p \v 11 Ya huꞌehinaya Kilisitou aiꞌa yaꞌma anaꞌina legeyaꞌa li huto huto lu moloꞌehina yamofihi mamufa gilata nehana bonaꞌi sipi mono boꞌani huto huꞌehina. To Kilisitou yaꞌma kokulumagu mono nonugu liliꞌna lito minoꞌehinauba tafa go nohi be ligiꞌehina to yaꞌma ifoꞌalo mono nohi mone legeyaꞌa lamanaꞌa enayatu megiꞌahana to ma metoga meniꞌinamofihi babeyafalo niꞌinaya minoꞌehinamo niꞌibe. \v 12 Kilisitou yaꞌma meme yaga bulumaka yagamagihi golapo liꞌehina niꞌigopa aiꞌa golahaꞌa hiti buto bebe sose go nonugu tito yaꞌma nohi hasagu tilina kana monekoꞌi tito mina fi letoto lubuto bito mino kosaba huseꞌi limiꞌehina yamofihi minomo buto minalutaꞌmu yabe. \v 13 To mememagihi bulumakamagihi golahi to bulumaka ikeleꞌamofihi gufalo logouba loꞌehina lahi folo epalalina nasanaꞌmu bonatoga fepa fepa iloto enugufaga folo epalago bi fele afele tigo mineꞌahana enali Huꞌmamofihi bulo eneleꞌmo bati hiꞌahana. \v 14 Ya huꞌehinaya Kilisitou ai yaꞌma minoba minoba Mehaꞌauba fi hele hu etago ai komopaꞌa hiti gufaꞌa hiti bati huto minoꞌehina yamofihi Huꞌmamofitoga hetofa mamufa gi emiꞌehina. Ya huꞌehinaꞌmu Kilisitohi golahaꞌauba komopatilo i koloꞌehinamofihi okala huto foipa foya heꞌmi letoto leleꞌmo bebe solenogo mino kosaba huse bo, Huꞌma aitoga agoya hu emito foyaꞌa lilata nohune. \p \v 15 Ya huꞌehinaꞌmu Kilisitou aiꞌa ya huloto lu mu tifisemofihi kaꞌa tafaꞌa yanagu bonaꞌi mineꞌahana foipana li huto hiꞌahana yaguti li kele li letalube luto filiꞌehinamo niꞌibe. Ya huꞌehinaꞌmu bonaꞌi yataꞌa lu mu tifiseꞌna kagalugu mineꞌahana Kilisitou foipanaguti gulu ho epoloꞌehina yabe, luto filiꞌehina. To nofilito Huꞌmau elesa molo epiꞌehina bonaꞌi enali minoba minoba husemofihi kokulumagu yogo feꞌnohi lilabe luto lusa gi epalalinaꞌmu yabe. Yaꞌma bati hite lilabe luto Huꞌma hiti bonaꞌi hiti eneleꞌmo hepiloto lu mu tifise kaꞌa kosabaꞌi li huto huto molo letoꞌehinamo niꞌibe. \p \v 16 Yogo feꞌnopofihi kapoꞌa ma huto niꞌibe. Afoꞌafu filiꞌehinamofihi hapaꞌa huto lu yege holenogo yogo feꞌnopofihi kaꞌauba legeyaꞌa henilinaꞌmu yabe. \v 17 Ana bonaꞌi kosabaꞌi bu hiti nohinogo yogo feꞌnoho nasanamofihi kaꞌa yaꞌma faꞌmenego minalinaꞌmu yabe. Fililenogo yamofihi legeyaꞌa huto hilinaꞌmu yabe. \v 18 Ya huꞌehinaꞌmu yaꞌma lu mu tifisemofihi kaꞌa tafanauba yagamagihi golahi he nekigo bu moloꞌehinago bati huto minoꞌehinamo niꞌibe. \v 19 Yataꞌa Moseu keya kamofihi fayahi koyoꞌehina asaga kaga latahaꞌasiloko leka soto lu yege hoto bonaꞌi lu epigo keheliꞌahana. To lu epi su holoto bulumaka ikeleꞌamagihi golahi to mono nagamiꞌi hiti li sibi sibi huto segi osahi mone tupaꞌalo to sipisipi yagamagihi okaꞌani safaꞌna moloto sa giloto yamofitu nagami iloto lepe tepe huto keya ka niꞌinalo to silaga boanaꞌi nehanalo folo epoloꞌehina. \v 20 Ya hutoꞌa ma luto lu epilata huꞌehina: \it Huꞌmau lu mu tifiseꞌnamofihi kaꞌa lu laga hu lepoloꞌehina yamofihi golahaꞌauba leneleꞌmo bati hinogo lamaꞌnakagalo kehelite megeꞌi malalo,\it* luto ligo kehelite mineꞌahana yabe. \v 21 To Moseu yaꞌma bebe sose go nohi niꞌina to anagu foyamofihi nasana asagaꞌi niꞌina yalo yaꞌma golahaꞌa fepa kopa ito su hoꞌehina. \v 22 Ya huꞌehinaꞌmu yaꞌma keya ka luꞌehina kaꞌalo anaꞌina silagaloga mememagihi bulumakamagihi golahaꞌanitu okala hulata nohinamo niꞌibe. Golahi memalalanaꞌa niꞌinogo yaꞌma bonaꞌmagihi foipanaꞌani li kele lilataꞌa mone meniꞌibe. \s1 Kilisitohi golahaꞌauba foipanati kele lilata nohina \p \v 23 Ma metoga mono nasana silagaꞌnamofihi hapaꞌa ya kokulumagu niꞌinamofihi babeyafaꞌa faꞌmenena golahaꞌatu nagami ite nokala hite li gulu gulu lilabe luto keya ka ya luꞌehinamo niꞌibe. To kokulumagu nasana lamanaꞌauba aiꞌa yaꞌma lokiya fi emilata nasana eto huto minoꞌehina yanauba nagami ito hapaꞌa hetofana lolo hilibe luto leꞌmo hokolo hilinamofihi kapoꞌa monekoꞌisi niꞌibe. \v 24 Ya huꞌehinaꞌmu Kilisitou ai bonaꞌmagihi enayatu giꞌahana mono nonugu to lamanaꞌamofihi babeyafaꞌa minoꞌehina anagu buto metiꞌehibe. Ai kokulumagu tiloto Huꞌmamofihi bulo lali kumu yabe luto nehetito leleꞌmo hetofa hilina foyaꞌa yaꞌma lilata nohibe. \v 25 To Yuta bonaꞌmagihi sipi mamufa gilata bouba kufuꞌamu kufuꞌamu hetofa kanaꞌa moneko yupasigo bebe sose nonugu tito meme yaga moneꞌmofihi golahi lito tilata nohibe. Ya nohuto aiꞌa golahaꞌatugopa faꞌmene nasanamofihi golahaꞌa liloto tilata huꞌehinaya Kilisitou aiꞌa gufaꞌa komopaꞌa yaꞌma lali kumu yabe luto heꞌmilubeꞌmu kana babu yupahi metiꞌehina niꞌibe. \v 26 Yanaꞌmu Kilisitou ai gufaꞌa komopaꞌa kanaꞌamu kanaꞌamu heꞌmi letoꞌehina niꞌitita ai meꞌmofihi lolo huꞌehina kanaꞌa huto huꞌehinaloti emaꞌaga kekeꞌi luseꞌi lito filito buba buba huto nesiꞌa meminotitaꞌmu yabe. Aiꞌa yaꞌma ya suhi hu emito Huꞌmau moloꞌehina kanaꞌa su halubeꞌmu nohinogo kanaꞌa monekoꞌi aiꞌa gufaꞌa komopaꞌa neheꞌmito foipanati su halibe luto huto huꞌehinamo yaꞌma su ho lamana hibe. \v 27 Silaga bonaꞌmagita kanaꞌa monekoꞌi fililune luto to yanamofihi ifoꞌalo Huꞌmau nohinalo aiꞌa foipanatiꞌmu ka foya lilube luto lu letoꞌehinamo niꞌibe. \v 28 Kilisitou ai ana huto kana monekoꞌi silaga bonaꞌmagihi foipanaꞌani ai gupisalo tigo heꞌmu kito Huꞌmamofihi kuguhi koyo emiloto filiꞌehina. Akuꞌi foipa nasana li su halibe luto niꞌigopa aimofihi geba hite fifa ite minelata nehana bonaꞌi Kilisitou enubuto bise foya alihaꞌa li su halunaꞌmu yabe luto akuꞌi kokulumaluguti limito huto hilubeꞌmu hibe. \c 10 \p \v 1 Yuta bonaꞌmagihi keya ka yaꞌma legeyaꞌa alihi huto hilinamofihi babeyafaꞌa moneꞌa anasi niꞌibe. Legeyaꞌa lamanaꞌa meniꞌibe. Ya huꞌehina mamufa gilata bonaꞌi enali keya ka luꞌehina kaꞌalo kufuꞌamu kufuꞌamu lokiya fi emiꞌahana ana suhi hilenogo hena keya ka koyoꞌehinamofihi kugupouba Huꞌmamofihi bulo bilata nehana bonaꞌi yaꞌma moneꞌna lusiga luto eneleꞌmo bati hulata nohibe? Ya huto meniꞌibe. \v 2 Huꞌmamofihi lipi emilata nehana bonaꞌi yaꞌma moneꞌna komopaꞌani li gulu ligo lu epoloꞌehinalo niꞌitita komopaꞌanigu foipanaꞌani meniꞌigo minatitaꞌmu yabe to asaga kuguhi lokiya fi emilataꞌna yaꞌma heꞌmititaꞌmu yabe. \v 3 Ya huꞌehinaya kuguhi koyolataꞌnamofihi yaꞌma kufuꞌamu kufuꞌamu nekayago foipanaꞌanimu akuꞌi beto hite kehelilata nehabe. \v 4 Kuguhi koyolatanaꞌmu to lokiya fi emilatanaꞌmu mememagihi to bulumakamagihi golahi hekiꞌahana yanauba bonaꞌmagihi foipanaꞌani nokala hu epalalinaꞌa to heꞌmilinaꞌa mone meniꞌibe. \p \v 5 Ya huꞌehinaꞌmu yaꞌma Kilisitou melugu maꞌasi limilubeꞌmu nohuto afoꞌafihi lu emiꞌehina kaꞌa yaꞌma mono bukugu ma lite fayahi keyeꞌahanamo niꞌibe: \q1 Kuguhi koyo epilata \q1 yaꞌma fato fatoꞌmofi kumu \q1 lagaka mekebesigo \q1 ananamofihi kibita mehuꞌehina. \q1 Ya huꞌahataya, \q1 nugufa lolo huto \q1 leꞌmo hetofa huꞌahatamo niꞌibe. \q1 \v 6 Fato fato yagatu hete hosa hite \q1 kuguhi keyete lokiya fi emiꞌahana \q1 yamofihi bu goto \q1 lagaꞌni menebesibe luto lulata huꞌehina. \q1 Foipanaꞌani heꞌmi su halibe luto \q1 kuguhi keyelata nehago \q1 mone kegelo mebilata nohane. \q1 \v 7 Ya hulago \q1 nani ma luto luꞌohunamo niꞌibe: \q1 O Huꞌmao, kehelibo. \q1 Kai lilataꞌa malalataꞌa hilube luto \q1 kegeba huto nominobe. \q1 Keya ka luꞌehina kamofihi fayahaꞌagu \q1 nani kumu kaga koyoꞌehinalo \q1 ya huto lilube luto nohube. \p \v 8 Kohe toto luto luꞌehina: \it Yagamofihi kuguhi koyo emilata nehana to lokiya fi emilata nehana hiti fato fatoꞌmofi kumu kegelo mebiꞌahane, luto to fato fato yagatu hete laita hilete foipanaꞌani su halibe lite ana mamufa efaha hitalo gilata hiꞌahana yaꞌma ana suko huto bati mehuꞌehinamo niꞌibe luto lagaka mekebesibe\it* luto, yataꞌa ka luꞌehinamo niꞌigo yaꞌma anamofihi mamufa gilata foya yaꞌma keya ka lu laga huto luꞌehina kagaꞌalo keyelata hiꞌahanaya. \v 9 To alihaꞌa Kilisitou molo emito ma luto luꞌehina: \it O Huꞌmao, kehelibo. Kai lilataꞌa malalataꞌa hilube luto kegeba huto nominobe,\it* luto luꞌehina. Niꞌinaya asaga mamufa gilatanamofihi tafaꞌa fato fatoꞌi niꞌigo Huꞌmau li heꞌmito Kilisitohi kaꞌa aiꞌa keheli bati huloto Kilisitohi gufaꞌa mamufa gilata nohina yamofihi li moloꞌehigo yaꞌma kosabaꞌi li huto huꞌehina. \v 10 Ya huꞌehinaꞌmu Huꞌmamofihi kaꞌalo Yesu Kilisito kehelito gufaꞌauba kanaꞌa moneko kanasigo mamufa gigo lali asagaꞌi foipanati li heꞌmi letoto komopati leꞌmo eto higo nohutaꞌa yaꞌma akuꞌi mamufa aiꞌa gilinaꞌmu yabe. \p \v 11 Yuta bonaꞌmagihi mamufa gi epololata asaga bonaꞌmagitoga enali kanaꞌamu kanaꞌamu foyaꞌani lite ho tilete nehite kuguhi keyete lokiya fi emiba emiba hite minelata hiꞌahana niꞌinaya asaga yupahi ya nasanauba yaꞌma bonaꞌmagihi foipanaꞌani nokala hu epalalina suhi mehibe. \v 12 Kilisitou yaꞌma foipanati su halibe luto aiꞌa golahaꞌatu mamufa gigo asu hoꞌehibe. Yanamofihi gupisalo akuꞌi mamufa megilinaꞌmu yabe. To ya huloto Huꞌmamofihi yahi lamagaꞌaga mino moloto minoꞌehina. \v 13 Yaloꞌi Huꞌmamofihi fatehaꞌa eneleꞌmo lolo huto gigusaꞌatu iti kalube luto enegeba huto nohibe. \v 14 Ya huto komopati li gulu gulu hinogo leleꞌmo eto hulata kapolo bulata nohutamofihi mamufa monekoꞌi giloto leleꞌmo fotogo hulata kapolo malago asu hoꞌehinamo niꞌibe. \p \v 15 Ya niꞌinaya hetofa Sikalafuꞌuba aiꞌa hiti lu huto huto lu limiꞌehinamo niꞌibe. Ai kaꞌa mono bukugu hapi fito ma luto niꞌibe: \q1 \v 16 Alihi kanalo lu mu tifise kaꞌa \q1 li huto hu lepalalube luto \q1 Sipi Bouba ma luto nolibe: \q1 Nani lu laga huto noluna ka \q1 yaꞌma komopatinigu molo lepelenogoꞌni \q1 liminogo \q1 komopatini lenegekesagu fayahi keyenogoꞌni \q1 minalinamo niꞌibe. \p \v 17 Ya luto luloto analo molo emito ma luto mone hiti luꞌehina: \it Foipanaꞌaniꞌmu to laga mehina nasanaꞌaniꞌmu akuꞌi kanaꞌamu kanaꞌamu mekehelilubeꞌmu nohube,\it* luto luꞌehina. \v 18 Ya luto nohigo foipanaꞌani lu heꞌmi epoloꞌehigo ana foipana su holago anaꞌina laga mehinanamofi kumu mamufa gilatana yaꞌma ana suko huto su hoꞌehibe. \s1 Huꞌmamofihi bulo nehetilune \p \v 19 Nalaluꞌnigita, ya huꞌehinaꞌmu Yesuhi golahaꞌauba bebe sose nonugu Huꞌmau nominanamofihi kafe sigi letago lali nohinagu tilutaꞌmu komopatigu lelesa melinogo yaꞌma tilune. \v 20 Sipi mono nopofihi hasalo li hokolo huto yaꞌma aiꞌa gufaꞌa legi huto minoꞌehinaya yanauba hekini loꞌehina katamofihi li beyaga i luga luga huto Huꞌmamofihi mahaꞌaga bulatanamofihi mino kosaba kapo amuya moloto minolata nasana aiꞌa leꞌmo lamana hu letoꞌehina. \v 21 Ai tiloto mamufa gilata bomofito sipi kibina bo lolo huto Huꞌmamofihi yagapanaꞌa laliꞌi latahatilo kaba boti nohibe. \v 22 Ya huꞌehinaꞌmu komopati lusiga luto emiloto keheli uleꞌale hinogo komopatigu okala huto foipana nasanaꞌmu lekesa yigi yigi mehuse yaꞌma aiꞌa golahaꞌatu laliꞌi okala hu su hoto folo letago komopati babahi higo to lugufati yaꞌma hetofa nagamiꞌi bu okabaꞌa suhi huto lolo huꞌehinalo nagamitu ko letelenogo minoto Huꞌmamofihi bulu nehetilune. \v 23 Ya nohinogo Huꞌmau kaꞌa lu moloꞌehigo ana mololata bo aitoga buto lifita ito to fifa ito lulata nohuta yaꞌma leꞌmo hetofa huto kaba huto minoꞌehina yabe. \v 24 Komopatitu lemehi emito komopati ai eminogo ai eminogo nohuto liliꞌnalo ai heꞌmenogo ai heꞌmenogo huto minalune luto komopati leꞌmo bati huseꞌnamofihi kapoꞌmu sa sa huto minalune. \v 25 Ya nohutoti mono kumu li gehesa hulatanagu lugaꞌamagi menehetise amanapa hite neminanaꞌa nehabe. Ya hilata nehana enali suhi mehuse kanaꞌamu kanaꞌamu Sipi Bouba alina kanaꞌa lebato huto nohinago yamofi kumu kehelito minoto eneleꞌmo hetofa huto amuya moloto minalune. \p \v 26 To lali Huꞌmamofihi ka legeyaꞌa yauba komopatigu fi besa lolenogo legekesa kehelito foipana akuꞌi lilune luto nolunogo foipanatiꞌmu yaꞌma kehelito leꞌmo eto huto linogoti foipanati su halibe luto mamufa gilata nasana mone meniꞌibe. \v 27 Ya huto niꞌigopa yamofihi foipanaꞌa babu luto ketanamofi kumu ligiki nebinogo geba huto minalune. Logo guluya mehaꞌauba Huꞌmamofihi luba li emilata nehana bonaꞌi yaꞌma akafuꞌi heni epalalinaꞌmu yabe. \v 28 To Moseu keya ka luꞌehina kaꞌalo pelesa ite hauta halana bonaꞌi yaꞌma keneꞌi loemaleꞌifi loegi monegimagifi enali kaꞌani lilago enali hapa hapaꞌani foipanaꞌani huto hulago kekeꞌi meli epelese meleꞌisi eba eba hite enoho filiꞌahana yabe. \v 29 Yanauba keta hu tegi huto niꞌinaya, bo moneubafi moneuba Huꞌmamofihi panaꞌamofitoga megesa hu emilina to mino hepito mu tifiseꞌnamofihi kagaꞌalo golahi lepe tepe huꞌehina nasanauba komopaꞌa leꞌmo fana toꞌehina yamofihi ai bu goto faꞌmene lolo huto nohilina bomofihi Huꞌmau hena hu etalina niꞌibe? To leheꞌmose afoꞌafu Sikalafuꞌi yamofihi leꞌmo laba hilina yaꞌma bomofihi Huꞌmau hena hu etalina niꞌibe lite lenekesa nekehelibe. Ai leꞌmo sibina huꞌehinanaꞌa sipi huto to ketaꞌa hiti lilinaꞌmu yabe. \v 30 Monekoꞌuba liliꞌna ka ma luto luꞌehina: \it Foipana epilata nasana yaꞌma nani foyaꞌnimofihi mone kegiꞌa beletoga niꞌibe. Pa solatana yaꞌma naniꞌni pa salube,\it* luto luꞌehina. To mone hiti: \it Sipi Bo ai yagapanaꞌa enalitoga ka foya lito guna molo epalalubeꞌmu nohibe,\it* luto luꞌehina bo ai hapaꞌa kehelilata nohune. \v 31 Yaloꞌi kanaꞌa sipi yupahi minoba minoba huse bo Huꞌmamofihi yanugu fololata nohuta yaꞌma koliꞌa hiti nasana felana niꞌibe. \p \v 32 Lenali koyapaꞌi anaꞌina lolo hite mineꞌahanamofihi akuꞌi kehelilo. Kanaꞌa yaꞌma yupahi komopatinigu Huꞌmamofihi fana mehaꞌauba fi fana to lepelenogo kekeꞌi luseꞌnamofihi komopaꞌagu minete ketaꞌa hiti foya lite amuya melete lite mineꞌahana. \v 33 To kanaꞌa loemo lenali lenagabu giseꞌnauba lenugupisalo tilago bonaꞌmagihi enubulo enumu fili enama fili hite kalanaꞌi molo lepalago lenali faꞌmene mineꞌahana. To kana moneꞌagu yaꞌma lenigibo lenalalutinigihi anaꞌina ya suhi lolo nehi epalago hite molo emite kekeꞌi li epeleꞌahana. \v 34 Lenali lenigibo lenalalutinigihi naga nonugu nehago enali kumu yabe lite komopatinigu ekafaꞌi hoꞌehinamo niꞌibe. To asaga feꞌnohatini bauna fite lilago yaꞌma komopatinimofihi feꞌnohi lamanaꞌa amuya moloto minomo buseꞌnamofihi moloꞌohune lite kehelilete lenegelo bilata hiꞌahanamo niꞌibe. \v 35 To yatai yaꞌma Huꞌmamofitoga lenifita ilata nasana meheꞌmilo. Ya nasanauba minoto alihaꞌa minaꞌa sipiꞌa li huto hu lepalalinaꞌmu yabe. \v 36 Yanaꞌmu lenali ketaꞌa hitiꞌnamofihi komopaꞌagu mino fulu hite minelenogo Huꞌmau lilina malalina kaꞌa kehelite nehinogo anaꞌina leꞌmo babahi huseꞌnamofihi legeyaꞌa lilabe. \v 37 Ya huꞌehinaꞌmu mono bukugu fayahi mone ma lite keyeꞌahanamo niꞌibe: \q1 Kanaꞌa hupamone niꞌibe. \q1 Yamofihi su nehenogo \q1 alubeꞌmu nohinagihe. \q1 Alibe lite liꞌahanamo \q1 yaꞌma mino yatama mehuse \q1 meleꞌisi nehetilinaꞌmu yabe. \q1 \v 38 Bonaꞌni lamana hiꞌahanamagi \q1 enali keheli uleꞌale hite minete \q1 mino kosabaꞌi lilete minoba minoba hilabe. \q1 To lugaꞌamagi enali heꞌmite i behe hite \q1 bilanaꞌa yaꞌma enali kumu kehelugo \q1 lagaꞌni menebesilinaꞌmu negelo mebilube. \p \v 39 To lali amuya memolose kosele kaseleꞌi hoto minalutaꞌa to i behe huto tafa kapomofihi nasana lolo mehilutaꞌmu yabe. Lali yaꞌma kehelito amuya moloto lemehi emito lubuto bilatanamofihi nasana yaꞌma lilune. \c 11 \s1 Keheli uleꞌale huse hapaꞌa \p \v 1 Keheli uleꞌale husemofihi hapaꞌa ma luto niꞌibe. Anaꞌina leꞌmo bati nohu letana yanaꞌmugopa keheliya ito fifa ito minoto yanamofihi geba hulatana to bu megoꞌehilutanaꞌmu komopatitu leꞌmo pili koto lito nohilune. \v 2 Mono bonaꞌi koyapaꞌi minete ho tite hiꞌahanamagi keheli uleꞌale hite minelata hiꞌahanaꞌa yamofihi Huꞌmau bu enagago laga hulata huꞌehina yabe. \p \v 3 Koyapaꞌi yaꞌma Huꞌmamofihi kaꞌalo metoga nasana kokulumagu nasana hiti bu golata nohuta nasana huto huꞌehinamo yamofihi bu megose suhi hinaguti huto huꞌehinamo niꞌibe, luto keheli uleꞌale huto minototi keheliya ito keheliꞌohune. \p \v 4 Ebeliu keheli uleꞌale huseꞌnaꞌa hiti amuya moloto niꞌinalo Huꞌmamofihi kuguhi koyo emiꞌehinamofihi Huꞌmau bu gago bati huꞌehina. Kenihi moneꞌna yaꞌma bu go sibina huꞌehina. Keheli uleꞌale huseꞌna yaꞌma Huꞌmau Ebelihi bu gago foipanaꞌa meminago minoto kuguhi koyo emilago liꞌehina yamofihi hapa ꞌa analoti li huto huꞌehina. To keheli uleꞌale huto minanaꞌmu luto lali kehelutogo Ebeliu filiꞌehinaya sibigopa kaꞌa lu limilata nohibe luto kehelilune. \p \v 5 Inokiu ai keheli uleꞌale hulata bo minago Huꞌmau ai bu go bati huloto filiseꞌna yaꞌma aitoga huto mehilibe luto mino kosaba huse gufa hiti leꞌmoto kokulumagu tiꞌehina. Ya hu etoꞌehinaꞌmu yaꞌma bonaꞌmagi ai kumu lite sa sa hite be megeꞌahana. To metiꞌehigo ai hapaꞌamu yaꞌma Huꞌmau Inokihi bu go laga huꞌehinamo niꞌibe lite mono bukugu fayahi keyeꞌahanamo niꞌibe. \v 6 Keheli uleꞌale huseꞌnati meeminenogo nehinogoti Huꞌmau bu goto fokehi melilibe. Huꞌma aiꞌa nohibe luto yamofihi keheli uleꞌale huto to ai hapaꞌamu amuya melete sa sa hilana bonaꞌmagi yaꞌma minaꞌa limilibe luto komopatitu keheliya ito ai mahaꞌaluga buseꞌna niꞌibe. \p \v 7 To Noa ai keheli uleꞌale huseꞌnaꞌa hiti bo minoꞌehina Huꞌmau alihi lipoti molo emilago ekesa kehelito kohe toto kaꞌa ekesa lito lu emigo Noau yaꞌma kagalo keheli amuya moloto yagapanaꞌa hiti enubuto bito minalabe luto yaꞌma luloto nagamilugu boti sipiꞌa lolo huꞌehina. Ya huloto Noau Huꞌmamofitoga agoya hu emito keheli uleꞌale hilata yanaꞌmu Huꞌmau lamana bo nohane luto lu moloꞌehina yauba yaꞌma melugu bonaꞌi foipana liꞌahanaꞌamagihi enifisa iꞌehina suhi huto minoꞌehibe. \p \v 8 Abalahau keheli uleꞌale huse bo minoꞌehina Huꞌmau kehe ito ai meꞌi mone enali felisa feꞌnohi minalibe luto keleꞌmo bati hilugi kai mekagati heꞌmiloto mone kegiꞌa buto minalane luto kaga lu moloto lu emigo keheli emito meꞌi magafi hiyaꞌagafi luꞌehina yaꞌma mekehelise faꞌmene agoya hu emito buꞌehina yabe. \v 9 Keheli uleꞌale huse bo minanaꞌmu luto meꞌi bu go molo etoꞌehina yalo buto nehetiloto faꞌmene minoto kaꞌi logo lili bo suhi huto yege nohi gito anagu koto minoꞌehina. To Isaka to Yakopu etali hiti analo yaꞌma Huꞌmau lu molo epoloꞌehina nasanaꞌa lolo hite minete anamofihi gupisalo mineꞌahaꞌina. \v 10 Abalahau ai keheli uleꞌale huseꞌnamofihi lapusaꞌa hiti nohi hepaꞌi mone minoba minoba huseꞌi yaꞌma Huꞌmau minalinamofihi nasanaꞌa lolo hu moloto li huto huꞌehina yanasimuko geba huto minoꞌehina. \p \v 11 Selau ai namopa litanaꞌi nohigo Abalahau ai keheli uleꞌale hulata bo minoto oyafa loloto yagapanaꞌa ketalina kanaꞌa su hago amuya emigo yagapanaꞌa hiti huꞌehina. Huꞌmau yaꞌma bulo lu emilago legeyaꞌa huto hulata nohina bouba lu huto hibe luto keheli amuya moloto ya suhi lolo huꞌehina yabe. \v 12 To yamofihi yaꞌma bonaꞌi monekoluguti pulu tilatanamofihi amuyaꞌa su hoꞌehinalo aitogati yagapanaꞌa pulu tiꞌahana enali kokulumatoga sonofiꞌi mineme bite ete samahi netina yanamofihi babeyafalo to hege nagami belehaꞌaga keheꞌi niꞌina ya suhi huto bonaꞌmagita leka so su mehaluta Abalahahi tataꞌamagihi legegeto huto helite biꞌahana. \p \v 13 Bonaꞌi ya hanaꞌamagi keheli uleꞌale hite minete filite biꞌahanaꞌa enali Huꞌmau lu moloꞌehinamofihi anaꞌina eneleꞌmo keta mehuseꞌnamofihi legeyaꞌa yaꞌma meleꞌisi meliꞌahana, faꞌmene fotoꞌi niꞌigo be gelete kaꞌa lite kehelite li pili kete mineꞌahana. Ya hite minete, hapaꞌani ma lite keheliꞌahana: Lali faꞌmene metoga minoto bonoho bona to kaꞌi logo lili bona tegi huto nohune lite keheliꞌahana. \v 14 Kagaꞌa yaꞌma lite lilata nehana bonaꞌmagi koto hepaꞌani mone li huto hiluneꞌmu komopaꞌanitu kehelite mineꞌahana yamofihi mino kosaba huse hepaꞌi huto hilinaꞌa geba nehabe. \v 15 Ya hilete enali nohi hepaꞌani to meꞌani heꞌmiꞌahana yanaꞌmu eniginaga figo mone kehelite ya mehiꞌahana. Yanaꞌmu epesigo niꞌitita i behe hite faꞌmene atine. \v 16 Enali yaꞌma nohi hepaꞌi lamanaꞌa mone liluneꞌmu yabe lite ya nasanaꞌmuko geba hite keheliꞌahana. Kokulumalugu yamofi kumuko keheli amuya meleꞌahana. Ya huꞌehinaꞌmu enali Huꞌma ai kumu Huꞌmatiga yabe lite lago kehelito megesa hu meepilata nohibe. Yaꞌma henaꞌmube? Aiꞌa nohi hepaꞌi mone li huto huto eneleꞌmo nupa huꞌehinaꞌmu yabe. \p \v 17 To Huꞌmau Abalahahi fi taga hu etago keheli uleꞌale hulata bo nohibe luto Isakahi lepa ito kuguhi koyo emilube luto keheligo amuya moloꞌehina. Aiꞌa yagapanaꞌamu Huꞌmau lu molo etoꞌehina kaga yaꞌma li pili koto keheliꞌehina bo nohinaya panaꞌa monekoꞌi yaꞌma lepa ito kuguhi kayalube luto keheli moneko huꞌehina. \v 18 To Huꞌmau kaꞌa ma luto lu emiꞌehina: \it Isakatogati pananaꞌa huto pulu tite bite minalanaꞌmu yabe.\it* \v 19 Abalahau ai Isaka kumu ma luto keheliꞌehina niꞌibe. Huꞌmau ai Isakahi fililinaguti leꞌmo ho tilibe, luto yamofihi keheli amuya moloto liꞌehina bo to yamofihi filiꞌehinaguti leꞌmo behe huꞌehina ya suhi lolo hibe luto keyaꞌi molo etoto luꞌehina. \p \v 20 Isakau ai keheli uleꞌale hulata bo minoꞌehinaꞌmu luto anaꞌina alihi huto hilinamofihi kaꞌa Yakopuhi to Isauhi kaga lu moloto lu etimito lusa gi etotoꞌehina yabe. \p \v 21 Yakopu yaꞌma keheli uleꞌale huse bo nohibe luto fililubeꞌmu nohuto Yosefehe panaꞌa loemo lusa gi etotoꞌehina. Ya huloto fatusalo lito ho tito Huꞌmamofihi lipi emito fokehi liꞌehina. \p \v 22 Yosefeu ai keheli uleꞌale huse bo nohibe luto fililina kanaꞌa tupa nohigo Isilaeli bonaꞌi enali minete Iyipi metoga heꞌmite bilanaꞌmu yabe luto kehelito aiꞌa felisaꞌamu kohe toto lu laga huto ma luto lu epiꞌehina: Biluneꞌmu nehitemo yaꞌma naniꞌni felisaꞌni hiti lite bilo. \p \v 23 Moseu huto hulago itoꞌafugo afoꞌafugo yaꞌma keheli uleꞌale hilata alobole nehaꞌibe lite yagapanaꞌatitiꞌmu panaꞌi hetofanamo niꞌibe lite bu go laga hilete Iyipi bo Felo, gihiti bo ai lagaso panaꞌi asagaꞌi kele lilo, luto kaga moloto linaꞌmu yabe lite yamofihi etali etelesa meligo keheli heꞌmiꞌahaꞌina. Ya nehite ikahi loebe monebe nobigo leꞌmo fala kite leꞌmo melete mineꞌahaꞌina yabe. \p \v 24 To Moseu keheli uleꞌale huto minoto hofa tago Felohi paꞌamofihi panaꞌa yabe lite lilata nehago Moseu oꞌe luto yaꞌma nani ai panaꞌa yatai menohube luto luꞌehina yabe. \v 25 To foipana nasanamofihi lagaꞌa hiti tupa kana mino laba huto meminoseꞌnamofihi yaꞌma heꞌmiloto Huꞌmamofihi bona nagaꞌa enali hiti keke luseꞌnamofihi gupisaꞌalo nehago yalo ai hiti molo emito kehelilube luto mino eto huto minoꞌehina. \v 26 Ya huloto Iyipi metogati mone feꞌno hiti minaꞌa sipi anaꞌina yaꞌma lilina kanamofihi keheligo faꞌmenena lolo nohigo Huꞌmau gulu ho letalibe luto lu molo etoꞌehina bo, Mesia kumu yabe lite eniginaga finaꞌa gupisalo minalube luto yamofihi keheli uleꞌale huto legeyaꞌa lolo huꞌehina. Yamofihi minomo tito minaꞌa huto hilinaꞌa lilube luto ana kagaꞌmu kehelito li pili koto ya suhi huꞌehina. \p \v 27 To Moseu ai keheli uleꞌale huꞌehinaꞌmu yabe luto gihiti bo, Felohi ita bilata nohinaꞌmu yaꞌma lesa meligo keheli heꞌmito Iyipi meꞌi yaꞌma heꞌmiꞌehina. Heꞌmiloto i behe huto akuꞌi analo mebulata nohuto Huꞌmamofihi bu megolatanamofihi ai buꞌatu bu goꞌehina lolo higo aitoga buto i koloꞌehina yabe. \v 28 To Moseu ai keheli uleꞌale huꞌehinaꞌmu yabe luto ligo mone noseꞌna sipisipi yaga hete keye lete bauna lilata nohinaꞌmu Pasa yabe lite ana yagamofihi golahi kasito luga luga lepe tepe hite mineꞌahana yaꞌma noseꞌna kana Moseu lu laga huto lu moloꞌehina kaꞌa Isilaeli bonaꞌmagi keheliꞌahana. Enali yege panaꞌani nehago enoho fililana agelouba bulenogo enoho su ho lalibe luto ligo enali ana golahaꞌatu nohi kasihi yafalo feleꞌahana. \p \v 29 Isilaeli bonaꞌi enali keheli uleꞌale hiꞌahanaꞌmu yabe lite hege nagamiꞌmofihi giꞌa golaha nagamilugu li hokolo hu epalago yaꞌma meꞌi kuguta hinaga biꞌahana. To Iyipi bonaꞌmagi ete yaꞌma ana hite bilune lite ana sepa ina kapogu nebago hege nagamiꞌuba eneleꞌmo iti kago supa neꞌahana. \p \v 30 Isilaeli bonaꞌmagi keheli uleꞌale hise bonaꞌi nehabe lite yaꞌma Yeliko hepato efaha gegisalo yaꞌma fi bego bego hite tibite kana 7 yege yupahi su nohago sipi gegisaꞌani limilibe lite nebago fululu poto koꞌehina yabe. \v 31 Kapogu mokolo aꞌi Lehapu ai keheli uleꞌale hinaꞌmu yabe lite bo loemaleꞌi yataꞌa fatehaꞌanimofihi meꞌi be galuꞌibeꞌmu fala kite biꞌahaꞌina. Lehapu yaꞌma ana bole nohaꞌagu eteleꞌmo malago alihi Yeliko bonaꞌi Huꞌmamofihi kaꞌa pelesa ilata hiꞌahanamagihi yaꞌma Huꞌmau enohoto Lehapuhi buto biꞌehina. \p \v 32 Ya hiꞌahanaya ka lugaꞌa henabe luto lu su halube? Gitioni to Balaka to Semosoni, to Yepata, Tebiti, Samueli to kaga loliꞌali bonaꞌi enali kumu ka lu su hoto lilunaꞌa huto niꞌitita lolito nobugo yatama hitine. \v 33 Enali keheli uleꞌale nehana bonaꞌi asagaꞌi nehabe lite lugaꞌamagi melugu bonaꞌi asagaꞌnaloga eneleꞌmete limite enebe ligiꞌahana yaꞌma enegekesa lise foya lite eneleꞌmo fotoga hite Huꞌmau minaꞌa epilube luto lu epoloꞌehina yanamofihi legeyaꞌa liꞌahana. To lugaꞌamagi lopi kalamagi heni letalabe lite ana kalamagihi enabagalo fi hekini leꞌahana ya nehago, \v 34 lugaꞌamagi logo guluya mepofihi kenetufaꞌalo li sabago ketipa iꞌehina. To lugaꞌamagi lubamofihi gupisalo netite fatehaꞌanimagi emitatu keyete enoho fililune lanaꞌa heꞌmi epelete bifa hiꞌahana. Kenebe mebiꞌahanaꞌamagi akuꞌi yaꞌma amuya meleꞌahana. Lugaꞌamagi lubagu amuya melete meꞌi lugaꞌagati kala boꞌani enohobe logobe hiꞌahana. \v 35 Anaꞌi lugaꞌamagi keheli uleꞌale hinaꞌmu yabe lite Huꞌmau yagapanaꞌani filiꞌahanaguti eneleꞌmo ho tiloto akuꞌi itoꞌanigitoga eneleꞌmo hepiꞌehina. \p To bonaꞌi lugaꞌamagi osahi enehete kalanaꞌi mele epeleꞌahana yaꞌma mono ka heꞌminogo lenubuto bilupihe lite kalanaꞌi li epiꞌahana alihaꞌaga lamana huseꞌnagu ho tilune lite kehelilete fatehaꞌanimagihi kaga keheli heꞌmite filiꞌahana. \v 36 Bonaꞌi lugaꞌamagihi fatehaꞌanimagi kiya hi epelete kalanaꞌi mele epelete segi osatu eneheꞌahana. To lugaꞌamagi minago fatehaꞌanimagi enigito enayato nagaꞌi gilete naga nonugu heꞌmi epeleꞌahana. \v 37-38 Lugaꞌamagi enali efa kosatu enehe filiꞌahana, to lugaꞌamagi yaꞌma enugufa hobe laga hibe hiꞌahana. To lugaꞌamagi yaꞌma sopolotu enehete enoho filiꞌahana. Lugaꞌa enali keheli uleꞌale hite minanaꞌmu yabe lite enoho lifi heꞌmigo enali ka metoga bite faꞌmene fakasalo minete to kosagu yupaꞌi hite minete, mehi kapoluga to muli kapoluga kete humofaꞌna hite mineꞌahana. Ya hite minete, i kolo bise guꞌani meniꞌigo sipisipimagihi mememagihi kalupaꞌa lite i kolo bite minete kauꞌnamu filite minete, musufalo bonaꞌi ya suhi hite minete to fatehaꞌanimagi enegene mane igo kekeꞌi luseꞌnamofihi gupisalo tite mineꞌahana. Ya hiꞌahana bonaꞌi lugaꞌa enali henanaꞌaniloti melugu i hepite minenogo bati hilibe? \p \v 39 Ya hanaꞌamagi enali asagaꞌi keheli uleꞌale hago Huꞌmau bu enogo laga higo bati huꞌehina. Ya huloto akuꞌi Huꞌmau hetofa nasana epilube luto yaꞌma kaga lu moloꞌehinamofihi legeyaꞌa ana kanalo metoga mineꞌahanaꞌa enali yaꞌma meliꞌahana. \v 40 Henabe luto meliꞌahana? Hapaꞌa ma huto niꞌibe. Huꞌmau ai lalitoga anaꞌina be ligito niꞌinaꞌa molo letalube luto lu kehelito minoꞌehina yamofihi enali kohe tete bati hite minalanaꞌa yaꞌasigo meniꞌibe. Alihi yaꞌma lali hiti buto mino hepito bebe senogo minaluta nasana yaꞌma li huto hilabe luto lu epoloꞌehinamo niꞌibe. \c 12 \s1 Huꞌma lali afotifu nohibe \p \v 1 Keheli uleꞌale huseꞌnamofihi hapaꞌa li huto hiꞌahana bonaꞌi samahi tite sopopo suhi hite minete leleꞌmo bego bego hiꞌahanamo niꞌinagihe, yamofihi fifa ilata nehana bonaꞌmagi hololu lilata nehanamagihi hapaꞌaniꞌmu kehelito minoto ketaꞌa hiti nasana yaꞌma gololo tito li heꞌmilune. To foipanamofihi hapaꞌauba lugufalo nagaꞌi giꞌehina hiti li toba hoto li heꞌmilune. Ya hulototi kapo lelepiꞌehina analo koseleꞌi melehenogo hololu luto fotogo huto bilunagihe. \v 2 Ya nohutoti keheli uleꞌale huseꞌnatiꞌmu leleꞌmo kohe tolatana to yanamofihi legeyaꞌa li huto hulata bo, Yesu yaꞌma babeyafaꞌamofihi suhi huto minoto aigoꞌisi bu go bati huloto hololu luto buto minalune. Ai gelo biseꞌna yaꞌma o nehetibe luto luꞌohunamo yamofihi keheliloto li pigi biseꞌna felaꞌamofihi gupisalo tiꞌehinaꞌmu keheligo faꞌmenena lolo higo malipu yafalo sipi kekeꞌi luꞌehina. Ya huloto Huꞌmau nohina sekele mamuꞌa hiti kefa hisalo yahi lamagaꞌaga tito minoꞌehina yabe. \p \v 3 Foipa nasana lilata bonaꞌi kegeiyo hite ita biꞌahana enali ya suhi hi emigo ai keheli heꞌmito amuya moloꞌehina. Lenali ai kumu keheli emite koseleꞌi meleneheno. Komopatini hekini lo laligi aiꞌi li pili kalo. \v 4 Lenali foipanauba leneleꞌmo ho kalubeꞌmu nohinogo amuya melete luba nehago lenugufatini laga hago golahi meleꞌisi mehuꞌehibe. Mineme bite minelata nasana yamofihi minoꞌehinamo niꞌibe. \v 5 To Huꞌmau pananaꞌni yabe luto luloto amuyatini lito leneleꞌmo amuya moloto kaꞌa mone lu lepiꞌehinamo yaꞌma lenegekesu hoꞌehifiye? Ya. Kaꞌa ma luto luꞌehina: \q1 Panaꞌni kaiꞌi \q1 Sipi Bouba keleꞌmo bati hilube luto \q1 ka kemekinogomo \q1 osahi kimilinaꞌmu kehelitogo \q1 sibina mehino. \q1 To foipa nasanaꞌmu ka kemekinogomo \q1 komopaka hekini meleno. \q1 \v 6 Sipi Bo ai komopaꞌa epilata nohina bonaꞌi \q1 asagaꞌnaloga hima muhi fi epoloto \q1 eneleꞌmo bati hulata nohibe. \q1 To ai yagapanaꞌa lamanaꞌa \q1 eneleꞌmo moloꞌehina \q1 silaga pananaꞌamagihi segi osahi epito \q1 eneleꞌmo fotogo hulata nohibe. \p \v 7 Sipi Bouba osahi lepilenogomo koseleꞌi melenehenogo amuyatini gulu mefeno. Huꞌmau bu gago ai panalaꞌi panaꞌi lolo hinogo leneleꞌmo bati hilubeꞌmu ya suhi lolo hu lepololata nohibe. To bo moneubafi moneuba panaꞌa osahi emito leꞌmo bebe salinaꞌa huto niꞌifihe? Eneleꞌmo bati hulatana yaꞌma bonatoga silagaꞌi ya suhi hilata nehanabe. \v 8 To Huꞌmau ai ana suhi huto yagapanaꞌa silagaꞌi eneleꞌmo bati hulata nohinabe, lenaliꞌi yaꞌma ya mehu lepelenogo minalana yaꞌma panalaꞌa panaꞌa lolo hite meminalanaꞌmu yagi yaꞌma kapolo aꞌmofihi panaꞌi yabe luto lu lepalalinaꞌmu yabe. \v 9 To mone lilugi, metoga afotigi enali yaꞌma segi osahi lahago lali kegeiyo mehuse eneleꞌmo hofa toto agoya hu epiꞌohutamo niꞌibe. To komopati afotifihi yaꞌma ai mahaꞌaga limito nohuto yaꞌma bati hilubeꞌmu nohibe. Ya hulototi mino hetofa hilinaga mino moloto minalutaꞌmu yabe. \v 10 Afotigi enaliꞌani enegekesa keheliꞌahanalo yaꞌma fuku kana tupaꞌasi nobigo osahi limite leleꞌmo fotogo hite minelata hiꞌahanaya, Huꞌmau aiꞌa yaꞌma anaꞌina legeyaꞌa li huto hu limilibe luto to aiꞌa bebe soseꞌna niꞌinalo yaꞌma molo emilabe luto ya hu letalubeꞌmu nohibe. \v 11 Osahi limito leleꞌmo bati hulata nasana yaꞌma huto hulenogomo kanaꞌa kehelinogo laga menohigo kekeꞌi luseꞌnaꞌa hiti lolo hulata nohibe. To alihaꞌaga yaꞌma mino bati hulataꞌnagu minolata nohutamofihi legeyaꞌa yaꞌma i tili tele huto lalitoga fulunamofihi nasana huto hilinaꞌmu yagi to hapati lamanaꞌa lolo hulata nohibe. \s1 Lipoti lu limiꞌehina ka \p \v 12 Ya huꞌehinaꞌmu lenali komopatini haya koloꞌehina lenigi lenayahi kakite kaluneꞌmu nehana ya suhi hite ate ate mehise amuya melete mineno. \v 13 Monoꞌmofihi kapogu biluneꞌmu nehitemo lenigi sibina huꞌehinaꞌa mineꞌahana sibina hu su ho laligi akuꞌi molo emilenogo bati huto ye kolenogo Huꞌmamofihi kapogu leꞌmo fotogo hilete humofaꞌna hilo. \p \v 14 Lenali bonaꞌi asagaꞌi enali hiti koguna ite minalune lite nelite to komopatini hepinogo mino eto hite minalune litemo amuya malalo. Komopaꞌani kolo tago nehilanaꞌamagi enali Sipi Bomofihi be megalanaꞌmu yabe. \v 15 Lenalitogati bo mone Huꞌmamofihi leheꞌmoseꞌna li heꞌmito i behe huto bu laligi kaba hite minalo. Ya nehite komopatinigu ekesaꞌnamofihi foipana moneuba lenemeꞌna lenemeꞌna bito lulata nohina ya suhi huto komopatinimofihi ekesaꞌnauba sipi hulenogo bonaꞌi yege yegeꞌmagihi komopaꞌani haya kolo laligi kaba hi epelelete minalo. \v 16 Ya nehite lenalitogati moneubafi moneuba Isau buꞌehina kapolo mone mebilibe. Mokolo bonaꞌi enali mino eto hite meminalata to metoga bonaꞌi moneꞌamagi mono kagaloga megeꞌi memalalata ya suhi huto meminalune lite kaba hu bati hilo. Yaꞌma Isau ai moneko noseꞌnamu yabe luto emaꞌaga yegeꞌa nohinalo alihi huto hu emilina felisa feꞌnohi yama heꞌmiꞌehinamo niꞌibe. \v 17 Lenali ai hapaꞌa akeheliꞌahabe. Ai alihi afoꞌafitogati lusa giseꞌna lilube luto noligo afoꞌafu oꞌe lu etago anaꞌina lolo huꞌehinamofihi hena huto su halibe luto kehelito yaꞌma sibina huꞌehinamofi kumu komopaꞌa i behe huto ana lusa kapolo sa sa huloto aku meniꞌigo yibi hafili huto minoꞌehinamo niꞌibe. \p \v 18 Koyapaꞌi Isilaeli bonaꞌi leꞌmo ya suhi hite Sainai kosalo li gehe lilata nehana belehaꞌaga ana suhi hite meabe. To fiꞌmo moneuba analo sipi logo loto guluya mehaꞌagu yaꞌma to sinihi metepu ginagu to yasi linagu yamofihi komopaꞌagu bu mefeleꞌahanamo niꞌibe. \v 19 Lenali Sainai kosaguti pikuli fiꞌahana to nogo sipi mone moloꞌehina mekeheliꞌahana niꞌibe. Keheliꞌahanamagi yaꞌma kaꞌa moneꞌa hiti mekehelilune lite buka buka tite amuya melete mineꞌahanamo niꞌibe. \v 20 Yaꞌma nogouba ma luto lu laga huto lu epiꞌehinamo yaꞌma keheligo keta epesiꞌehina: \it Bonaꞌi lugaꞌa enali enayatu kosalo bako nehinogomo lenali efa kosatu enoho fililabe. To yagamagi asagaꞌi ana suhi hite lolo hi epalalabe.\it* \v 21 Ana nasana yaꞌma koli huseꞌnaꞌa hiti sipi huto nohigo Moseu yaꞌma bu goloto: \it Nani yanamofi kumu nelesaꞌni noligo afoya foya noube,\it* luto luꞌehina yabe. \p \v 22 Lenali kosa ya legi huto niꞌigopa, lenali Yiona kosagu bite mehi mino lito minolata bo, Huꞌmau ai nohi hepaꞌaga kokulumalugu Yelusale hepa tegi huto niꞌina hepato ime ime nehetiꞌahabe. Ya nehite agelo leka sete leka so su mehose suhi hite samahi tite nehana, \v 23 to ai yagapanaꞌa lamanaꞌa enigiꞌani kokulumalugu koyo moloꞌehinaꞌa enali enegelo bite li nupa hite minanalo bu nehetiꞌahabe. Ya nehite asaga bonaꞌi hapaꞌanimu foipanaꞌanimu guna molo epalalina bo, Huꞌmau nohinalo ime ime nehetiꞌahana. To lamana hite mineꞌahana bonaꞌi buto i segito minolataꞌnagu eneleꞌmo moloꞌehinaꞌa enali suhi hite molo emiꞌahanamo niꞌibe. \v 24 To lu mu tifiseꞌnamofihi kaꞌa kosabaꞌi li huto huloto folagahatigu nohina bo, Yesutoga abu nehetiꞌahabe. To koyapaꞌi Ebelihi golahaꞌauba yaꞌma meluguti Ebeliu ho filiꞌehinamofihi foipanaꞌmu pa salibe luto luꞌehina. Ya huto niꞌigopa, Yesuhi aiꞌa golahaꞌauba fepa kopa iꞌehina yanauba lelito tito anaꞌina legeyaꞌamu fifa ito kehe ilata nohina yalo bu nehetiꞌahabe. \p \v 25 Lenali kaꞌa lu lepilata nohina yaꞌma keheli meheꞌmise kaba hite minalo. Koyapaꞌi Moseu yaꞌma metoga minoto Huꞌmamofihi kaꞌa mone lu epigo ka futuꞌa yabe lite heꞌmi eteꞌahana bonaꞌi enalitoga anaꞌina enoho fililabe noligo koliꞌa hiti huto hu epiꞌehinamo niꞌibe. Ya huꞌehinago yatai yaꞌma kokulumagu minoto kaꞌa lipoti lu nolimina bo ai yaꞌma lemegesa hu emitoti hena hena hinogoti lemehi mebinogo minalune? \v 26 Koyapaꞌi nogoꞌa yaꞌma Moseu minoꞌehina kanaꞌagu meꞌi mopo mopo huꞌehina. Ya hulago nogoꞌa mone yatai lubutilo ma luto lu nolimibe: \it Nani minoto meꞌi yaꞌma akuꞌi leꞌmo mopo hilunaꞌmu yabe. To ya nohinogo kokuluma hiti yaꞌma moneko kumu leꞌmo mopo hilunaꞌmu yabe,\it* luto Huꞌmau luꞌehina. \v 27 Yaꞌma \it akuꞌi leꞌmo mopo hilunaꞌmu yabe\it*luto luꞌehina yamofihi anaꞌina li huto huꞌehina yaꞌma leꞌmo mopo huloto leꞌmo gehe lilube luto luꞌehina. Leꞌmo bati hulenogo uleꞌale huseꞌnalo lemehi emito minolataꞌna mopo mehilina nasana yaꞌma huto huloto mino lito buto minalinaꞌmu yabe. \p \v 28 Ya hilinagi lali Huꞌmamofihi kapoꞌa liluneꞌmu nohutamofi kumu mopo mopo mehilina minoba minoba nasana lalitoga minalibe. Yanaꞌmu lali Huꞌmamofihi fokehi halutagihe. Ya huloto bita nohinaꞌalo megeꞌi moloto aitoga legelo lagalo bito amuyaꞌa hiti legeso huto agoya hu emino. Ya nohinogo aiꞌa kehelito bu go laga hinogo bati hulenogo agoya hu emito minalune. \v 29 Yaꞌma henaꞌmube? Huꞌma, afotifu yabe. Aiꞌa ya huto lo su holata logoꞌa hiti nohina bo, aiꞌa nohibe. \c 13 \s1 Hetofana lolo huto nehinogo Huꞌmau gelo bilinamofihi kaꞌa \p \v 1 Mono kagu gonaꞌa goꞌafihi komopatini ai eminogo ai eminogo hilata nehanamofihi yaꞌma lenalitoga su meheno. \v 2 To kaꞌi logo lili bonaꞌi enebe tigite nohatiniluga eneleꞌmo malalune lite koseleꞌi meleneheno. Lugaꞌamagi enali bonoho bonaꞌi atilo lite eneleꞌme meleꞌehite agelo nehanaꞌmuya enali mekeheliꞌahana. \v 3 Lenigibo lenagabo, mono kumu yabe lite lalutimagihi naga nonugu eneleꞌmo meleꞌahanaꞌa enali kumu kehelite ana naga nonugu lali minaluta suhi hite nehabe lite kehelite lenekesu meheno. Ya nehite lugaꞌa eneleꞌmo sibina sabana hi epeleꞌahanaꞌa enali kumu kekeꞌi luseꞌnamofihi komopaꞌagu neminanaꞌa yaꞌma lenali ana hite kekeꞌi luseꞌnaꞌani lenugupisalo suhi huto tiꞌehinaꞌa kehelite enali kumu lenekesu meheno. \p \v 4 Bo alobole neminaꞌina asagaꞌi yaꞌma legeyaꞌamofihi nasanaꞌmu keheli emilabe. Bo alobolemaleꞌi lolo nehaꞌina suhi lite li sibi mehilo. Mokoloꞌna to ate ate lite humofaꞌna nehana bonaꞌi enaliꞌi Huꞌmau foipanaꞌanimofihi nonaꞌa molo epalalinaꞌmu yabe. \p \v 5 Lenali komopatini yogo feꞌnotoga mebino. Anaꞌinatini liꞌahana legegeto yanaꞌmu babahi hite leꞌmo fulu hilenogo bati hite minalo. Huꞌmau aiꞌa ma luto luꞌehina: \it Nani mone meheꞌmi lepalalunaꞌmu yabe. To nani lenalitogati mone bufa mehilunaꞌmu yabe.\it* \v 6 Ya luto luꞌehina yanaꞌmu lali amuya lilototi mono bukugu fayahi keyeꞌahana kaga ma luto lilutagi: \q1 Sipi Bouba ai neleꞌmo bati hulata \q1 neheꞌmose bo nohinagihe. \q1 Nani anaꞌina yanaꞌmu \q1 koli mehilunaꞌmu yabe. \q1 Bonaꞌi enali hena hite \q1 neleꞌmo sibina hilabe? \q1 Yanamofihi nelesa melilinaꞌmu yabe. \p \v 7 Yataꞌa kaba botini Huꞌmamofihi kaꞌa lu lepilata hiꞌahana enali kumu beto hite minalabe. Ya nehite monoꞌmofihi kapoꞌalo nebite filiꞌahanaꞌa enali enigiyakaꞌa bu goya ite minete enalitoga enemegeꞌi melete keheli uleꞌale hiseꞌnamofihi komopaꞌagu ya hite minelete lenekesa kehelilo. \v 8 Yesu Kilisitou aiꞌa koyapaꞌi kohe toto minoꞌehina to yatai hiti minoto ana suhi lolo huto mino lito buto minalinaꞌmu yabe. \v 9 To fato fatoꞌnamofihi kosaba kaga nelite li lenelepinogomo kehelite kaba hu bati hilo. Ana kagauba lamana kapo i pebisa hete nebinogomo enemegeꞌi memalalo. Huꞌmau leneheꞌmoseꞌnauba komopatini leꞌmo hetofa hu lepelenogo yaꞌma bebe salubeꞌmu nohibe. Noseꞌna nolatanamofihi mo silatanamofihi lu laga hiꞌahana ka yanauba mone leleꞌmo bati mehilinaꞌmu yabe. Yamofihi kapoꞌalo biꞌahanamagihi legeyaꞌa mone li huto mehiꞌahanamo niꞌibe. \p \v 10 Mamufa gilata hitalo meleꞌahana noseꞌna yaꞌma Yuta bonaꞌmagihi bebe sose go nonugu Huꞌmamofihi agoya hi emilata nehana bonaꞌi enali nalabe luto keheli meepiꞌehina yabe. \v 11 Lenali akeheliꞌahabe. Mamufa gilata bomagihi kaba boꞌaniuba meme yaga bulumaka yaga hoto ho gilito golahaꞌa yaꞌma foipa nasanamofihi kolo tananaꞌani nokala hu epololata mono nohi bebe sose nonugu lelito tilago ana yagamagihi gufaꞌani bihu gegisaguti nosipetoga lelite limite logogu ge epelelata nehabe. \v 12 To Yesu ana huto aiꞌa golahaꞌatu foipa bonaꞌmagita komopati nokala hu epalalube luto bihu gegisaguti nosipetoga hago filiꞌehina yabe. \v 13 Ya huꞌehinaꞌmu lali ana huto Yuta bonaꞌmagihi koyapaꞌi mono gegisaguti nosipetoga aitoga limite gupisalo gili hite kiya hiꞌahana nasana ana suhi huto lugupisalo tinogo kofilune. \v 14 Ya luto nekehelito ya hilune. Minoba minoba hepaꞌi mone maga lalitoga meniꞌigi faꞌmene minoto hepaꞌi huto hilinaꞌa yamofihi yaꞌma komopatiuba geba hulata nohibe. \v 15 Yaꞌmu asaga yupahi lali Yesuhi giꞌa leꞌmo saga huto labagaguti Huꞌmamofitoga molo emito fokehi hoto minaluta nasanauba lali mamufa gi emilutana lolo hinogo Yesuhi lu eminogo Huꞌmamofihi lepilibe. \v 16 Hetofa foya lilatana agoyana hiti to feꞌnohi guna ite epilune lite lenegekesa kehelite minalo. Huꞌmau aiꞌa yanamofihi kehelito bu go laga nohigo mamufa gi emilata nasana suhi huto legeyaꞌa lolo hulata nohibe. \p \v 17 Kaba botinimagihi kaꞌani kehelite agoya hu epite enali enigiꞌaluga limite minalo. Enali yaꞌma lenemehatinimofihi nasanaꞌmu kehelite babeyafalo kaba hi lepelete leꞌmo fu lite neminete enabasu mebilata nehabe. Yaꞌma foyaꞌanimofihi hapaꞌamu alihi kanalo yaꞌma foya lilatana Huꞌmamofihi bulo li huto hilanaꞌmu yabe. Ya huꞌehinaꞌmu foyaꞌani komopaꞌa leꞌmo bati hite lilabe linogomo agoya hi epelete ya suhi ma suhi li epalalo. To lenali pelesa ilenogomo enali kekeꞌi nelite foya lilabe. Ya hinogo yaꞌma leneleꞌmo bati hilina nasana lenalitoga huto mehilinaꞌmu yabe. \p \v 18 Lenali lali kumu yabe lite Huꞌmamofitoga kaga lite minalo. Lali eto huloto legekesa kehelise komopatigu bati higo keta huseꞌna meniꞌigo keheliya ito asaga yupahi eto huloto lito moloto hilune luto amuya mololata nohune. \v 19 Lenali Huꞌmamofihi nani kumu loka halo, ya luto buka notube. Aitoga ka lu emilana neleꞌmo bati hulenogo ai hupamone kana neleꞌmo behe hinogo lenalitoga meleꞌisi bilube luto lu nolepube. \s1 Huꞌmau lusa gi lepalalibe luto luꞌehina kaꞌa \p \v 20 Fulu husemofihi afoꞌafu, Huꞌmau ai Sipi Boti Yesu aiꞌa golahaꞌatu leleꞌmo bati huto uleꞌale hu letoto minolatana yaꞌma minoba minoba mu tifiseꞌnamofihi kaꞌa li huto hinaꞌmu yabe luto sipisipi yagamagihi kaba boꞌani lolo huꞌehina bo filiꞌehinaguti leꞌmo ho tito ho lifiꞌehina bo nohigi, \v 21 aiꞌa yaꞌma nasana lamanaꞌa fato fatoꞌmofihi li huto hu lepito leneleꞌmo babahi hulenogo ai lilinaꞌa malalinaꞌa keheliya ilabe luto nolube. Ya nehinogo aiꞌa kehelinogo bu go laga huse nasana Yesu Kilisitohi amuyaꞌauba komopatinigu mineno. To ai fana mehenaꞌa huto hilenogo foke ka lelite binogo mino lito buto minalinamo niꞌibe. Lamaꞌnaka. \s1 Kaꞌa anasi su halibe \p \v 22 Nigibo nalaluꞌnigita, nani kaga mone lu lepiꞌohunaꞌa yatama meniꞌibe. Lenali lenegekesa lito lufusatini li hetofa hilina kaꞌa yaꞌma lu nolepugi lenekesa li hokolo hite kehelite minalo. \v 23 To lu lepilugi kehelilo. Lalalutifihi Timoti naga nonuguti gulu he eteꞌahago ai meleꞌisi oto nanitoga nehetinogomo leꞌmoto binogo maꞌasi lenalitoga bilubeꞌmu ai hiti bu lenagaluꞌibe, luto nolube. \p \v 24 Kaba botinimagihi hiti to Huꞌmamofihi bonaꞌa asagaꞌmagihi nehafihe lutoꞌni kekeꞌi nolu lepolonagihe luto nolunagi lu epilo. Itali metogati lenalalutinigi enali hiti nehafihe lite kekeꞌi neli epalago lu nolepube. \p \v 25 Huꞌmau leheꞌmoseꞌna yauba lenalitoga minomo buto mineno.