\id REV - Bunama NT [bdd] -Papua New Guinea 1991 (DBL -2014) \h Heꞌitaꞌita \toc1 Yoni ꞌina heꞌitaꞌita Yesu ꞌoinega \toc2 Heꞌitaꞌita \toc3 He \mt1 HEꞌITAꞌITA \mt2 Yoni ꞌina heꞌitaꞌita Yesu ꞌoinega \ip Yoni tauna Yesu tetelina weyahina ꞌipaipaihowa, ꞌoinega ꞌana ꞌalehao sitoeya ta bwanabwana sanina Patimo ꞌoina silaguya, ta nobwa Sabatiya ꞌiꞌahwaꞌahwanoi Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega, ta Yesu sanapu Yehoba ꞌoinega ꞌiheꞌiteya ginaulaedi ꞌabwa silatuma baleꞌuwa weyahidi. Coinega Yesu ꞌiheꞌita ꞌina anelose ꞌoina ma tauna ꞌitetela baleya Yoni ꞌoina, ta Yoni ꞌilelediya buki bewa ꞌalona. \c 1 \s1 Cebe heꞌale \p \v 1 Buki bewa ꞌoina Yesu Keliso ꞌina heꞌita tetelina. Yehoba ꞌiꞌebwaeya ma ꞌabehega Yesu ꞌiheꞌitae ꞌina topaihowao ꞌoidiya, ma sisanapu toꞌaha nata ꞌilatu. \p Heꞌitaina bewa Yesu Keliso ꞌina anelose ꞌihetuneya, ma ꞌabehega Yoni ꞌoina ꞌihepwaila. \v 2 Yoniina Yesu ꞌina ꞌaliꞌe ꞌaigeda, ma ginaulaedi ꞌiꞌita pwaidiya mabwaiyana, ꞌoinega ꞌilagu latuweya, beno Yehoba ꞌina gwae, ma wete Yesu Keliso ꞌina tetela. \p \v 3 Wayaliyaya ꞌowa tohasilanaina ma ꞌomi tohesagoha, ꞌeguma gwae bewa wahesagohe ma wamuliye, weyahina ginaulaedi ꞌihepwailediya ꞌabwa nata silatu. \p \v 4 Taugu Yoni ꞌimi leta yaleleyawa ꞌomi boda hekalesiya tupwa sebeni Esiya ꞌalona. Helau ma nuwadaumwala ꞌoimiya Yehoba ꞌoinega, wete yaluyaluwa sebeni ꞌoidiyega, wete Yesu Keliso ꞌoinega. Tauna Yehoba mwalo hene, ta tuta bewa, eema tuta ꞌinaonaoma ꞌoidiya ꞌimiyamiya, ma yaluyaluwaedi sebeni taudi Yehoba ꞌina \w wagahata\w* wasawasaina matana simiyamiya. \p \v 5 Yesu Keliso tauna tohepwaila moisa, ma wete tauna ꞌamasega ꞌitoholo nugeta, ta baleꞌu ꞌana toloinao ꞌidi kini. Yesu tauna ꞌiꞌatemuyamuyaegita, ꞌida puiyao bweyahinega ꞌideulidiya. \v 6 Coinega ꞌihegogonegita ma ꞌabehega tahetoloina ma tapwaoli Tamana Yehoba ꞌoina. Yesuina tauna ꞌina wasawasa ta ꞌina waiwai miyamiya hatayadi. Emeni. \p \v 7 Ma waꞌita ꞌabwa tauna galewega ꞌisuluma yaloha ꞌoinega, ma tomota mabwaiyadi eema taudi mwalo ꞌana tobadiyao ꞌabwa siꞌita, ma tomiya baleꞌu mabwaiyadi ꞌabwa sinuwagala, ma matana sidou. Gide. Emeni. \p \v 8 Cida Bada ꞌigwae, “Taugu ꞌebe hegaina ma ꞌebe losaloha.” Tauna Yehobaina tohewaiwai moisa, mwalo hene, ta tuta bewa, eema tuta sinaonaoma ꞌoidiya ꞌimiyamiya. \s1 Keliso ꞌana ꞌita. \p \v 9 Taugu tasimiu Yoni. Taheboda ꞌaigeda pwaiya Yesu baꞌidada, ta ꞌina ꞌebeloina ꞌalona ꞌomi ma taugu taheꞌalamaꞌiꞌitanegita, muyamuya ma mwau ꞌoidiya. Taugu mwalo sipaigauwa ma silagugauwa bwanabwana Patimo ꞌoina, weyahina yaguguya Yehoba ꞌina gwae ma Yesu ꞌina tetela. \v 10 Bewa ꞌoina ꞌida Badaina ꞌina sabwelo ꞌoina Yaluyaluwa Tabuna yalotohoya ꞌoiguwa, ma ꞌoinega ꞌenana ꞌaigeda madouna gide yoguli yahesagoheya, ꞌigwaegwae gwahuguwa, ꞌilolohatoto, \v 11 ꞌigwaeya, “Ginauledi ꞌabwa ꞌuꞌitadi weyahidi ꞌuleledi buki ꞌoina, ma bukiina ꞌuhetune boda hekalesiya sebeni ꞌoidiya, beno Epeso, ma Simulina, ma Peligamo, ma Tayataila, ma Salidisa, ma Piladelipiya, ma wete Leodisiya ꞌoina.” \p \v 12 Eeta yatoholo lohihila ma ꞌabehega yaꞌita tauna taiya ꞌoiguwa ꞌigwaegwae. Nage ꞌoina mayale sebeni yaꞌitediya, goula ꞌoinega sipaihowediya. \v 13 Ma gamwagamwanidiya ꞌaigeda yaꞌiteya, ꞌana ꞌita gide tuwa loheya, ꞌana ꞌaleꞌo ꞌahalanega ma ꞌidobi ꞌahena, ta lumalumana ꞌana gadiwana goula. \v 14 Ma debana waꞌewaꞌeꞌe hedada, gide ꞌahole ꞌehauna, ma matana gide ꞌaiwe ꞌininininima. \v 15 Ma ꞌahena gide tuwa pwawati ꞌehauna sigabudiya sinamanamala, ma ꞌenana ꞌana hesagoha gide tuwa weꞌaha madoudi sidaudau, \v 16 ma wete ꞌipwala sebeni ꞌina ꞌebeulega ꞌiꞌabi hanehediya, ma wete ꞌahwanega ꞌelepa ꞌaleha mamata tupwa luwaluwaina ꞌilatulatu, ma manina gide tuwa sinala ꞌina ganinisa ꞌasudiladila. \p \v 17 Yaꞌiteya ma ꞌahena yabeꞌuwa gide tuwa yaꞌamasa. Coinega nima ꞌebeulanega ꞌoiguwa ꞌiꞌabiya ma ꞌigwaeya, “Sahena ꞌumatamatauta, weyahina taugu ꞌebe hegaina ma ꞌebe losaloha. \v 18 Mayawasigu yamiyamiya. Mwalo yaꞌamasa, ma ꞌuꞌita taugu yamiyamiya ta geyaꞌabwa yagumwagumwala. Eeta nimaguwa ꞌamasa ma \w Bwebweso\w* ꞌadi \w kihi\w* ma sowasowahigu yasoꞌedi. \v 19 Causala. Ginaulaedi bewa ꞌuꞌitediya ꞌuleledi. Cebeꞌita beno tuta bewa weyahina, ma wete tuta ꞌinaonaoma weyahidi. \v 20 Bewa ꞌipwala sebeniyedi nimagu ꞌebeulega, wete mayale sebeniyedi ꞌadi nuwasabwalena dahwadahwanidi ꞌoiuwa, ꞌoinega yaꞌabi heꞌasilala. Cipwala sebeniyedi, beno anelose sebeni, taudi hekalesiyao sebeniyedi weyahidi, wete mayale sebeniyedi beno taudi boda hekalesiya sebeni.” \c 2 \s1 MeEpeso ꞌidi leta. \p \v 1 Aneloseina totapwalolowedi Epeso ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi ꞌina leta ꞌulele meEpesowedi weyahidi, ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama tauna ꞌipwalaedi sebeni nima ꞌebeulanega ꞌiꞌabi yahidiya, ma mayale sebeni gamwagamwanidiya ꞌitautauya. Tauna bewa ꞌina hepwaila ꞌoimiya, ꞌigwaeya, \p \v 2 “Yasanapu pwaiya ꞌabehega ꞌimi paihowa madounega, ma ꞌimi ꞌalamaꞌiꞌita ꞌoidiyega wahewaiwaiya, ta togala geya nuwami, ꞌoinega ꞌagu tohepwaila ꞌaboꞌabowedi watohodiya ta ꞌidi ꞌabowedi walobediya ta waꞌabi latuhediya. \v 3 Ma wete ꞌalamaꞌiꞌita sanigu weyahina wasanapuya, eeta paihowa mwaudi ta madoudi ꞌoidiyega geya wada weꞌa. \p \v 4 “Ma hesi ginaula ꞌaigeda ꞌoimiya yaꞌiteya geya bwebweꞌana, beno mwalo ꞌimi helau bwebweꞌana ꞌoiguwa walolaguwa. \v 5 Mwalo bwebweꞌami, ma wanuwatuhu taꞌeha ꞌoinega wabeꞌuwa, ꞌoinega wanuwabui hila ma wapaihowa bwebweꞌana, gide mwalo. Ma ꞌeguma ꞌabwa geya wanuwabui, nata yatauyawa ꞌoimiya ma ꞌimi mayale ꞌoimiyega yaꞌewa yahule. \p \v 6 “Ma yasanapuya ꞌabehega ginaula ꞌaigeda bwebweꞌana ꞌoimiya, beno Nikoleitanio mumugadi walogwahateya, taugu wete gide. \p \v 7 “Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana, ꞌihesagohe Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae tohekalesiyao ꞌoidiya. Ma ꞌeguma taiya ꞌoimiyega ꞌihewaiwai, ꞌoina yatagwala ma yawasida ꞌana ꞌaiwe huwaina ꞌiꞌai, ꞌaiweina Yehoba ꞌina tanoha ꞌitotoholo.” \s1 MeSimulina ꞌidi leta. \p \v 8 Aneloseina totapwalolowedi Simulina ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi ꞌina leta ꞌulele meSimulina weyahidi ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama tauna ꞌebe hegaina ta ꞌebe losaloha ꞌoinega, tauna ꞌiꞌamasa pwaiya ta ꞌitoholo hila ta mayawasina ꞌimiyamiya. Tauna bewa ꞌina hepwaila ꞌoimiya ꞌigwaeya, \p \v 9 “Yasanapuya ꞌatemuyamuyaimi beno ꞌomi towewelohe, ma hesi wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌomi maꞌimi wasawasa ma wete yasanapu pwaiya ꞌabehega tupwadi Seitani ꞌina bodao siꞌahwaꞌahwa galagalaegomi, ma sigwae ꞌabehega taudi meYudiya; ma geya. Taudi hesi tuwa Seitani ꞌina bodao. \p \v 10 “Ta geyaꞌabwa wamatamatauta ꞌeguma to ginaula ꞌoina muya waloba. Wanuwatuhuyahi ꞌabehega ꞌabwa Seitani ꞌitohogomi, ma tupwami sipaigomi, ma deliya silagugami, ma hesi ꞌami mwauwedi sabwelo nima luwaluwa weyahidi. \p “Ma watoholo paꞌala ꞌana siga ꞌamasa, ma ꞌoinega yawasimi miyamiya hatayaina yaꞌebwaegomi. \p \v 11 “Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae tohekalesiyao ꞌoidiya ꞌihesagohe. Ma wete ꞌomi taiyawedi ꞌeguma Seitani wahewaiwai sineya, geyaꞌabwa ꞌamasa heluwena ꞌigihegihe galegomi.” \s1 MePeligamo ꞌidi leta. \p \v 12 Aneloseina totapwalolowedi Peligamo ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi ꞌina leta ꞌulele mePeligamowedi weyahidi, ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama tauna maꞌina ꞌelepa ꞌaleha mamata tupwa luwaluwaina ꞌoinega. Tauna bewa ꞌina hepwaila ꞌoimiya ꞌigwaeya, \p \v 13 “Tupwaina ꞌoina wamiyamiya beno yasanapuya, beno Seitani ꞌina ꞌebeloina. Ma hesi wahemisa bwaibwainigau, weyahina geya wada uhalegauwa. Mwalo Seitani ꞌina tupwaina ꞌoina ꞌaigeda ꞌagu tohepwaila moisa siloheꞌamasiya, sanina Anitipasa, ma tuwa waꞌabiyahigauwa paꞌalina. \p \v 14 “Eema mumugami tupwana weyahina geya yayaliyaya, weyahina tupwami \w Balami\w* ꞌina heꞌitao wamulimuliyedi. Ta ꞌina heꞌitaowedi mwalo Balaki ꞌimuliyediya, ta meIsileli mumuga galana ꞌiheꞌitediya, beno dimwa sihemisaeya, ta ꞌana siꞌebwaeya, ta toꞌeheleyedi ꞌeꞌahaiina siꞌaiya, ta wete silogwaliya. \p \v 15 “Ma wete ꞌaigeda ginaula geya bwebweꞌana, beno tupwami Nikoleitanio ꞌidi heꞌita wamulimuliyedi. \v 16 Coinega tuta bewa mumuga galadiyedi ꞌoidiyega wanuwabui. Ma ꞌeguma geya, tuta ꞌiꞌiuna ꞌoina ma yatauyawa, yaloꞌalehegomi ꞌelepa ꞌalehaina ꞌahwaguwega ꞌilatulatu ꞌoinega. \p \v 17 “Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana, Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae ꞌihesagohe. Ma ꞌeguma ꞌomi taiyawedi Seitani wahewaiwai sineya ꞌeꞌahai dahwadahwaina yaꞌebwaegomi. Ta wete ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina yaheguyai daꞌule waꞌewaꞌeꞌedi, ta daꞌuleyedi ꞌoidiya sanimiyedi simiyamiya ꞌehaudi, beno geya ꞌeta taiya sawasawahina ma ꞌisanapudi, beno namo tauna toꞌewaina ꞌisanasanapu.” \s1 MeTayataila ꞌidi leta. \p \v 18 Aneloseina totapwalolowedi Tayataila ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi ꞌina leta ꞌulele meTayataila weyahidi, ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama Yehoba Natuna ꞌoinega, tauna matana ꞌadi ꞌita gide tuwa ꞌaiwe ꞌininininima, ma wete ꞌahena namanamalidi gide pwawati hauhauna sigabuya. \v 19 Tauna bewa ꞌina hepwaila ꞌoimiya ꞌigwaeya, \p “Cimi paihowao yasanapu pwaidiya, ꞌimi helau ta ꞌimi hemisa ta ꞌimi paihowa ta ꞌimi ꞌalamaꞌiꞌita, ma yasanasanapugomi tuta bewa ꞌimi paihowa bwebweꞌana hedade, ma mwalo tupwana. \p \v 20 “Ma hesi bewa ꞌoina ginaula ꞌaigeda weyahina geya yayaliyaya, weyahina Yesibeli ꞌoina watagwala, tauna wahineina ꞌihesaniyeya ꞌabehega tauna ꞌaigeda Yehoba ꞌana tohepwaila; ma geya. Ma hesi wahineina ꞌigu topaihowao ꞌilisidiya logwali ma daꞌule ꞌoidiyega, weyahina daꞌuleina sihemiseya, ta ꞌana siꞌebwaeya, ta toꞌeheleyedi siꞌaiya. \v 21 Ma wahineina ꞌina tuta yaꞌebwae pwaiya ma ꞌabehega ꞌina puiyedi ꞌoidiyega ꞌida nuwabui, ma hesi genuwana ma ꞌina logwali ꞌilogwahate. \p \v 22 “Coinega ꞌabwa lohala yaꞌebwae, ma ꞌeguma taiyawedi maꞌiyanao silologwali, mwau madouna siloba, ꞌeguma ꞌidi paihowa galadiyedi geya ꞌoidiyega sinuwabui. \v 23 Ma wete natunao yaloheꞌamasidi, ma ꞌoinega boda hekalesiyao mabwaiyadi sisanapu ꞌabehega taugu tomota mabwaiyadi ꞌidi nuwatuhu ꞌatediya mabwaiyana ꞌana tosanapu, ma wete mabwaiyami ꞌoimiya yahemaisa toꞌaha gide ꞌimi paihowao, nuwana bwebweꞌadi, bo galadi. \p \v 24 “Ma ꞌomi meTayataila, ꞌeguma mumuga galana bewa geya wamuliyedi, ma Seitani ꞌina nuwatuhu solasola geya wasanapudi, geyaꞌabwa wete ꞌahaꞌahala mwauna yaꞌebwaegomi. \v 25 Tuwa maꞌimi hemisa watoholopaꞌala ꞌana siga yahilama. \p \v 26-27 “Ma wete ꞌeguma taiyewedi ꞌomi Seitani wahewaiwai sineya, ta ꞌigu paihowaina tuwa wapaipaihowa ta ꞌana siga ꞌebelosaloha ꞌoina, loina yaꞌebwaegomi ma tupwa mabwaiyadi waloinaedi, gidemusa Tamagu loina ꞌiꞌebwaegauwa. Ma ꞌimi loinaina waiwaina ꞌoinega ꞌabwa waloina tomota ꞌoidiya, tuwa gide pwawatiyega walata taꞌahuꞌahu pisalidi. \v 28 Ma wete ꞌipwala \w tomodaba\w* yaꞌebwaegomi. \p \v 29 “Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana, Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae hekalesiyao ꞌoidiya ꞌihesagohe.” \c 3 \s1 MeSalidisa ꞌidi leta. \p \v 1 Aneloseina totapwalolowedi Salidisa ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi, ꞌina leta ꞌulele meSalidisa weyahidi, ma ꞌugwae: Wasa bewa ꞌitauyama loheyaina ꞌoinega, tauna loheyaina Yehoba Yaluyaluwana sebeni ma wete ꞌipwala sebeni ꞌoina simiyamiya. Tauna bewa ꞌina hepwaila ꞌoimiya ꞌigwaeya, \p “Cimi paihowao yasanapu pwaidiya, ta tetelimi yahesagoheya ꞌabehega mayawasimi wamiyamiya, ma geya, weyahina yaluyaluwami boꞌi siꞌamasa. \p \v 2 “Coinega ꞌenoꞌenowega watoholo ma toꞌaha ꞌiꞌiuna ꞌoimiya ꞌimiyamiya wagihemadou, ma sahena mabwaiyana siꞌamaꞌamasa. Yasanapuya ꞌimi paihowao Yehoba matana tupwana geya dumwaludi. \v 3 Ma mwalo heꞌitaina siheꞌitegomiya ta wahesagoheya, sowasowana wanuwatuhuyahi ma wanuwahila eema wamuliya bwaibwaini. Ma ꞌeguma geya ꞌenowega wada toholowa, ꞌabwa ꞌoimiya yatauyawa ma yaloheꞌate yohogomi gidemusa toyagaha, ta geya wasanapu tolahisa yalatuwa. \p \v 4 “Ma tupwami meSalidisa ꞌami ꞌaleꞌo geya wabailidi, ꞌabwa ꞌomi baꞌidagwao tatauya mahemahetena maꞌada ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena, weyahina ꞌomi ꞌilobwainegomiya. \p \v 5 “Gidemusa tuwa ꞌomi taiyawedi wahewaiwai, ꞌomi wete ꞌami ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi waꞌotedi, ma geyaꞌabwa sanimi yawasi bukina ꞌoinega yaleꞌwaleꞌwa yahule, ma hesi sanimiyedi ꞌabwa yaꞌinanadi Tamagu ta ꞌina aneloseyao ꞌoidiya, ꞌabehega ꞌomi ꞌigu boda. \p \v 6 “Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana, Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae boda hekalesiyao ꞌoidiya ꞌihesagohe.” \s1 MePiladelipiya ꞌidi leta. \p \v 7 Aneloseina totapwalolowedi Piladelipiya ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi ꞌina leta ꞌulele mePiladelipiya weyahidi ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama tauna bwebweꞌana ma dumwaluna ꞌoinega, ma wete tauna nimana kihiina mwalo Debida ꞌina ꞌebesoꞌeina ꞌiꞌabiꞌabiyahi, ma ꞌeguma ꞌahwaꞌeda ꞌisoꞌe, geya ꞌeta taiya sawasawahina ma ꞌigudu, ma wete ꞌeguma ꞌigudu, geya ꞌeta taiya sawasawahina ma ꞌisoꞌe. \p \v 8 Tauna bewa ꞌihepwaila ꞌoimiya, ꞌigwaeya, “Cimi paihowao yasanapu pwaidiya, ma wete yasanasanapu ꞌimi waiwai tupwana ꞌimiyamiya, weyahina ꞌigu heꞌitao wamuliyediya, ma wete sanigu geya wauhale. Coinega ꞌahwaꞌeda yasoꞌe pwaiya weyahimi, ta geya ꞌaigeda taiya sawasawahina ma ꞌigudu. \p \v 9 “Moisa taudi Tomudulele ꞌina bodao siꞌabowa ta sigwae ꞌabehega taudi meYudiya, ma geya. Cabwa yaloinaedi ma sinaoma matamiya ma siꞌetuluha, ma ꞌane mabwaiyadi sisanapu ꞌabehega ꞌomi yaꞌatemuya muyaegomiya. \p \v 10 “Ma ꞌabwa tuta mwau ꞌilatu baleꞌuwa, ma tomota mabwaiyadi ꞌitohodi, ma hesi ꞌomi mwauina ꞌoina yaꞌitayahigemi, weyahina ꞌigu gwae wahematamataneya, ma weyahigu waꞌalamaꞌiꞌita. \p \v 11 “Cabwa yatauyawa, ma toꞌaha gide ꞌoimiya ꞌimiyamiya, waꞌabiyahi momosidi ma geyaꞌabwa taiya maisaina ꞌoimiyega ꞌiꞌewaꞌewa yahule. \v 12 Ma ꞌeguma ꞌoimiyega taiya ꞌihewaiwai, yaloinae ma ꞌihelogidi Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi weyahina, ma geyaꞌabwa wete ꞌiꞌebeꞌebesine, ma ꞌoimiya Yehoba sanina ꞌabwa yalele, ma wete Yehoba ꞌina ꞌasa sanina yalele, beno Yelusalema hauhaunaina, ꞌabwa galewega ꞌisuluma ꞌigu Yehoba ꞌoinega. Ma wete ꞌoimiya sanigu hauhauna yalele. \p \v 13 “Ceguma ꞌoimiyega taiya matenana Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae boda hekalesiyao ꞌoidiya ꞌihesagohe.” \s1 MeLeodisiya ꞌidi leta. \p \v 14 Aneloseina totapwalolowedi Leodisiya ꞌoina ꞌiꞌitaꞌitayahidi, ꞌina leta ꞌulele meLeodisiya weyahidi, ma ꞌugwae: Tetela bewa ꞌitauyama Todumwalu ꞌoinega, tauna Tohepwaila moisa, ma wete tauna Yehoba ꞌina paihowao lamuna ꞌina hepwaila ꞌoimiya ꞌigwaeya, \p \v 15 “Cimi paihowao yasanapudiya ꞌabehega geya yahiyahi nuwana gogai. Nuwanuwagu tupwa ꞌaigeda ꞌoina wamiya, \v 16 ma hesi ꞌomi tuwa gamwagamwana, geya yahiyahi nuwana gogai ꞌidi tupwa wamiyamiya, ma ꞌane ꞌahwaguwega yaꞌesoha latuwegomi. \p \v 17 “Ma ꞌomi wagwae, ‘Taugu tohewasawasa ta ginaula mabwaiyadi sawasawahigu,’ ma geya wasanapu ꞌabehega ꞌomi tuwa towewelohe, ma hesi nuwagalagalaimi, ma wete matagibugibuimi ma bugebugewami. \v 18 Eeta yahenuwa laguwegomi ma ꞌoiguwega goula moisa wagimwane ma ꞌane wahewasawasa, ma wete ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi wagimwanedi, ma waꞌotedi. Geyaꞌabwa mabubugewami watautauya. Wete mulamula wagimwane ma matamiya walagu, ma matami ꞌilotayahala. \p \v 19 “Ma wanuwatuhuyahi ꞌabehega taiyawedi ꞌomi yaꞌatemuya muyaegomi, gwae paꞌalinega ma loinega yagihe dumwaluwegomi. Coinega wahewaiwai ma ꞌimi puiyega wanuwabui. \p \v 20 “Ma waꞌita, taugu ꞌimi ꞌahwaꞌeda ꞌoina yatotoholo ma yaulaulaꞌeꞌe. Ma ꞌeguma taiya ꞌowa ꞌenagu ꞌuhesagohe ma ꞌahwa ꞌusoꞌe, ꞌino hada yaluhu ma ꞌowa ma taugu taheꞌiyaꞌiyagu, ma ꞌowa baꞌidagu taꞌai mahemahetena. \p \v 21 “Ma ꞌeguma ꞌoimiyega taiya ꞌihewaiwai, ꞌabwa yatagwala ꞌoina ma baꞌidagu ꞌamiyatoi ꞌigu \w wagahata\w* wasawasa ꞌoina, gide tuwa taugu yahewaiwaiya, ta Tamagu ꞌina wagahata wasawasaina ꞌoina baꞌidagu ꞌamiya toiya. \p \v 22 “Ceguma taiya ꞌoimiyega matenana Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae boda hekalesiyao ꞌoidiya ꞌihesagohe.” \c 4 \s1 Megalewa Yehoba ꞌoina siꞌeꞌetuluha. \p \v 1 Ginaulaedi bewa sigumwala pwaiya ma yaꞌeꞌebubuna, ꞌoinega ꞌaigeda ꞌahwaꞌeda yaꞌiteya galewega ꞌiꞌesoꞌeya. Ma wete ꞌaigeda ꞌenana gide yoguli, tauna tuwa mwalo yahesagoheya, ꞌoiguwa ꞌilolohatoto ꞌigwaeya, “Cuhanema ma yaheꞌitago toꞌaha ꞌabwa ꞌilatu.” \p \v 2 Nage ꞌoina Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai yalotohoya, ꞌoinega galewa ꞌaigeda toloina yaꞌiteya ꞌina \w wagahata\w* wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoiya. \v 3 Ma manina yaꞌiteya ꞌinamala hedadeya. Ma wagahata wasawasaina hulele ꞌalaꞌalawana ꞌitoholo sakowasiyeya. \v 4 Ma wagahata wasawasa wete ꞌadi baibaiwa tuweniti powa simiya sakowasiyeya, ma wagahataedi ꞌoidiya taubadao site tuweniti powa simiyatoiya maꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi, ma wete debadi ꞌadi pasa wasawasa goula debadiya. \p \v 5 Ma wagahata wasawasaina gamwagamwanidiya ꞌoinega tupwana ginaula sihapwehapwesama, namala ma wete tupwana ꞌenana, ma wete gugula. Ma wete wagahata wasawasaina matana mayale sebeni sininininima, taudi beno Yehoba Yaluyaluwanao sebeni. \v 6 Ma wagahata wasawasaina matana ꞌaigeda ginaula ꞌinamanamala gide daumwala ꞌasilalana hola debana, ꞌana ꞌita gide tuwa gelasi. Ma wete ꞌebemiya wasawasaina deina hebai ꞌehata sitoholo sakowasiyeya, ma ꞌwapidi mabwaiyadi ꞌoidiya matadi simiyamiya. \p \v 7 Hebaiina ꞌaigeda ꞌana ꞌita gide tuwa \w laiyoni\w*, ma heluwena gide tuwa bulumakau, ma hetoina manina ꞌana ꞌita gide tuwa loheya, ma ꞌehatana ꞌana ꞌita gide magisubu ꞌitahetaheya. \v 8 Ma ꞌaigeda ꞌaigeda pepediyao ꞌadi baibaiwa sikisi, ma pepediyaowedi mabwaiyadi matadi ꞌebe ꞌebubuna baibaiwadi ꞌatamanega ma ꞌalonega. Ma tuta mabwaiyana, sabwelo ma nihuwana ꞌoidiya, siwaliwali, sigwaegwae, \q1 “Casilala, ꞌasilala, ꞌasilala, \q1 Bada Yehoba Tohewaiwai. \q1 Tauna tuta mwalo ta bewa \q1 ta tuta ꞌinaonaoma ꞌoidiya ꞌimiyamiya.” \p \v 9 Tomiya hatayaina ꞌina wagahata wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoi, ma tuta baibaiwana hebaiyedi bewa siwaliwali hepwatu, ma siꞌahwaꞌahwa wasawasa, ma wete siloloyauwedo ꞌoina. \v 10 Ma tuta baibaiwana, ꞌeguma hebaiyedi bewa siwaliwali, babadao site tuweniti powaedi sibeꞌu talutalubuꞌi tauna miyamiya hatayana ꞌina wagahata wasawasaina matana, ma siꞌetuluha ꞌoina. Ma debadi ꞌadi pasa goula wagahata wasawasaina matana silagu suluhediya, sigwaegwae, \q1 \v 11 “Cowa ꞌima Bada ta ꞌima Yehoba, ꞌilobwainemaiya ma ꞌahepwatuwego ma ꞌaheꞌasisiyego, weyahina ꞌino waiwaiyega ginaula mabwaiyana ꞌuꞌabi hemasalehediya. Cuboi ꞌino nuwatuhuwega ꞌupaihowediya, ta nige mayawasidi.” \c 5 \s1 Buki ꞌana ꞌita gide pepa sinupiliya. \p \v 1 Ma yaꞌiteya tauna wagahata wasawasaina ꞌoina ꞌimiyatoiya, ma ꞌina ꞌebeulega pepa sinupiliya gide buki nugenugetana ꞌiꞌabiyahiya, ma leleleleina ꞌalonega ma gwahunega, ma wete pepaina ꞌana losipwa ꞌana baibaiwa sebeni. \v 2 Ma wete ꞌaigeda anelose yaꞌiteya waiwaina, ma ꞌenana madounega ꞌibwaubwau, ꞌigwae, “Taiya sawasawahina ma ꞌebe losipwaina ꞌilihasidi ma pepa ꞌiyahali?” \p \v 3 Moisa tuwa, geya ꞌeta taiya ꞌilobaloba galewa nuwana baleꞌuwa nuwana baleꞌu dudunina, ꞌabehega tauna sawasawahina ma losipwaedi ꞌilihasidi, ma bukiina ꞌalona ꞌiꞌita. \v 4 Ta yanuwagala moisa ta yadouwa, weyahina geya ꞌeta taiya sawasawahina ma bukiina ꞌiloyahali ma ꞌalona ꞌiꞌita. \p \v 5 Coinega babadaowedi ꞌoidiyega ꞌaigeda ꞌoiguwa ꞌigwaeya, “Sahena ꞌudoudou, weyahina laiyoniina Yudiya ꞌoinega, tauna Debida ꞌina susu ꞌihewaiwai pwaiya, ta tauna sawasawahina ma losipwa sebeniyedi ꞌilihasidi ma pepaina ꞌiyahali.” \p \v 6 Ma wete wagahata wasawasaina deina ꞌaigeda \w lami\w* yaꞌiteya hebahebai ꞌehataedi gamwagamwanidiya ꞌitotoholo, ma babadao wete gamwagamwanidiya, ma lamiina ꞌana ꞌita gide tuwa tomota siloheꞌamasiya, donanao sebeni ma matanao sebeni wete, taudi matanaowedi Yehoba Yaluyaluwana, beno taudi ꞌihetunediya baleꞌu mabwaiyana ꞌoidiya. \v 7 Ta lamiina ꞌinaowa ta pepaina ꞌiꞌeweya tauna wagahata wasawasaina ꞌoina ꞌimiyamiya ꞌina ꞌebeulega. \v 8 Pepaina ꞌiꞌeweya ta hebahebaiyedi ma wete babadaowedi lamiina ꞌoina sibeꞌu talutalubuꞌiya, ꞌoina siꞌeꞌetuluha, ta ꞌaigeda ꞌaigeda maꞌidi ꞌebe gihedohedou sihunuhunu, ma wete maꞌidi gaeba goula bwebweꞌadi, ma ginaula ꞌaigeda ꞌalodiya ꞌigabugabu mahaina ꞌausalana, ta ꞌana nuwasabwalena beno Yehoba ꞌina tomotaiyao ꞌidi ꞌahwanoi ꞌihanehane ꞌoina. \p \v 9 Ma wali ꞌehauna siwaliyeya sigwae, \q1 “Moisa, ꞌowa sawasawahiu ma buki beno ꞌuꞌewa, ma wete ꞌana losipwa sawasawahiu ma ꞌulihasi, weyahina siloheꞌamasigowa ta bweyahiuwega tomota ꞌuhemaisediya Yehoba weyahina, taudi bodaedi, ꞌenanaedi, susuwedi ma ꞌebeloinaedi mabwaiyadi ꞌoidiyega. \v 10 Weyahina ꞌowa ꞌuhesinuwediya ma ꞌabehega ꞌino ꞌebeloina ꞌalona sihetopwaoli Yehoba weyahina, ma wete baleꞌuwa sihetoloina.” \p \v 11 Ma wete aneloseyao yaꞌitediya baibaiwa hedada, geya ꞌaihasila, wagahata wasawasaina ma hebaiyedi ma wete babadaedi sitoholo sakowasiyediya, \v 12 ma wete ꞌenadi madouna yahesagoheya sigwaegwae, sigwaeya, “Tauna lamiina siloheꞌamasiya, sawasawahina ma loina ma wasawasa ma sanapu ma heꞌasisi ma hepwatu ma ꞌahwa bwebweꞌana ꞌilobadi.” \p \v 13 Ma wete Yehoba ꞌana paipaihowao ꞌaigeda ꞌaigeda galewa ma baleꞌuwa ta baleꞌu dudunina ma holai, taudi Yehoba ꞌana paipaihowao tupwa mabwaiyadi ꞌoidiyega, yahesagohediya siwaliwali sigwaegwae, \q1 “Tauna wagahata wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoiya, \q1 ma lamiina baꞌidana tahepwatuwedi, \q1 ma taheꞌasisiyedi, ma taꞌahwa wasawasaedi, \q1 ma wete taꞌahwa tohewaiwaiyedi \q1 tuta mabwaiyana ꞌoidiya.” \p \v 14 Coinega hebaiyedi site hata sigwaeya, “Moisa,” ma wete babadaedi sibeꞌu talutalubuꞌiya ma siꞌeꞌetuluha. \c 6 \s1 Losipwaedi sebeni. \p \v 1 Eeta lamiina yaꞌiteya losipwa ꞌaigeda ꞌilihasiya, ma hebaiyedi ꞌoidiyega ꞌenana ꞌaigeda gide gugula yahesagoheya ꞌigwae, “Cunaoma.” \v 2 Coinega yaꞌeꞌebubuna, ta ꞌaigeda \w hosi\w* waꞌewaꞌeꞌena ꞌilatuma, ma ꞌana togeluina maꞌina tupu ꞌaleha eema ꞌaliliya, ma wete debana ꞌana pasa wasawasa siꞌebwaeya. Eeta ꞌitauya ꞌiꞌaleha ta ꞌihewaiwaiya. \p \v 3 Ma lamiina losipwa heluwena ꞌilihasiya, ma wete hebai heluwena ꞌenana yahesagoheya, ꞌigwae, “Cunaoma.” \v 4 Coinega ꞌaigeda hosi bwehabwehalina ꞌilatuma, ta ꞌana togeluina waiwai siꞌebwaeya ma ꞌaleha ꞌiꞌeweyama gogo gabulena, ma ꞌoinega tomota mabwaiyadi siboidimo siheꞌupwa hiledi ta siꞌehunuwa hiledi, ma wete ꞌelepa madouna siꞌebwaeya. \p \v 5 Ta lamiina wete losipwa hetoina ꞌilihasiya, ma wete hebai hetoina ꞌenana yahesagoheya ꞌigwae, “Cunaoma.” Coinega yaꞌeꞌebubuna, ma ꞌaigeda hosi dubadubana ꞌilatuma, ta ꞌana togeluina maꞌina ꞌebe lihe ꞌeꞌahai weyahina. \v 6 Ma ꞌaigeda gide tuwa ꞌenana hebaiyedi ꞌehata gamwagamwanidiyega yahesagoheya, ꞌigwae, “Witi ꞌana lihe ꞌaigeda ꞌana maisa ꞌaigeda kina, ma wete baꞌali* ꞌana lihe ꞌetoi ꞌana maisa ꞌaigeda kina, ma hesi olibe holowina ta waini geyaꞌabwa waꞌabiꞌabitohodi.” \p \v 7 Coinega lamiina wete losipwa ꞌehatana ꞌilihasiya, ta hebai ꞌehatana ꞌenana yahesagoheya, ꞌigwae, “Cunaoma.” \p \v 8 Coinega yaꞌeꞌebubuna ma ꞌaigeda hosi ꞌana ꞌita tupwana tuwa waꞌewaꞌeꞌena ꞌilatuma. Ta ꞌana togeluina sanina Camasa, ma wete \w Bwebweso\w* ꞌimuliyeya, ma loina silobeya Yehoba ꞌoinega, ta ꞌabehega tomota mabwaiyadi simutudi ꞌalehega ma gomaleyega ma lohalega ma wete totopwatula ꞌoidiyega, ta geya ꞌabehega tomota mabwaiyadi, ma tuwa ꞌeguma baleꞌu mabwaiyana ꞌoina boda tawatahidi ꞌadi baibaiwa ꞌehata, ma ꞌaigeda boda ꞌoidiyega mabwaiyadi simutudi, ta boda ꞌetoimo situpwa. \p \v 9 Ma wete lamiina losipwa henimana ꞌilihasiya, ta Yehoba ꞌina ꞌebepwaoli gabulena ꞌana tohepwailao yaluyaluwadi yaꞌitediya, taudi mwalo baleꞌuwa Yehoba ꞌina gwae ꞌana tohepwailao bwebweꞌadi, bewa tauna weyahina tomota siloꞌalehediya ta siloheꞌamasidiya. \v 10 Ma yaluyaluwaedi ꞌenadi madounega sibwaubwau, sigwaeya, “Bada tohewaiwai hedade, ꞌowa ꞌausalau ma todumwalu, to tuta ꞌoina eema ꞌama toloheꞌamasao baleꞌuwa ꞌuloinaedi ꞌidi puiyao weyahidi?” \p \v 11 Coinega yaluyaluwaedi ꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi ꞌiꞌebwaediya, ta ꞌihegwaediya ma tuta ꞌiꞌiunamo siꞌaiyawasi, ꞌana siga tupwadi wete ꞌiyadiyao mebaleꞌu siloheꞌamasidi, gide tuwa mwalo taudi siloheꞌamasidiya Yehoba ꞌina paihowa weyahina, ma ꞌeguma ꞌadi hasihasila sawasawahina, ꞌoinega Yehoba mebaleꞌu toloheꞌamasaedi ꞌiloinaedi. \p \v 12 Ma wete lamiina losipwa hesikisina ꞌilihasiya ta mwaniꞌiniꞌi madouna ꞌipilipili, ta sinala ꞌiguguyou, ꞌana ꞌita gide tuwa walata siyana, ta wete waiꞌena ꞌana ꞌita mabwaiyana bwehabwehalina, bweyaha gide. \v 13 Ma ꞌipwala sibeꞌuma galewega, gide ꞌane ꞌaiwe ꞌihuwa ta yaumai waiwaina ꞌitowama ta huwanaedi sigubagubala. \p \v 14 Ma galewa yaꞌiteya gide tuwa pepa ꞌinupiliya ma ꞌisawala, ꞌoinega ꞌoya ꞌaigeda ꞌaigeda ta bwanabwanao simiyabala hali tupwa ꞌoidiya. \p \v 15 Ma baleꞌu ꞌana babadao, ma toloinao, ma ꞌaleha ꞌadi babadao, ma wasawasao, ma tohewaiwaiyao, ma wete tohanugetao ꞌidi topaihowao, mabwaiyadi sidena ꞌoyai, ta duluha ma dimwa ꞌoidiya siꞌedahwana. \v 16 Coinega siwuiwui dimwa ma ꞌoya ꞌoidiya, sigwaeya, “Wabeꞌuma debama, ma ꞌane tauna wagahata wasawasaina ꞌoina ꞌimiyamiyatoi geyaꞌabwa ꞌiꞌiteꞌitemai, ma wete lamiina geyaꞌabwa ꞌiꞌiteꞌitemai. \v 17 Weyahina lamiina ꞌina gamwasowala ꞌana sabwelo madouna ꞌilatu pwaima, ma geya ꞌeta taiya sawasawahina ma ꞌihewaiwaisine.” \c 7 \s1 MeIsileli debadiya Yehoba ꞌana ꞌilaꞌilala siꞌabi hepaꞌineya \p \v 1 Ginaula bewa mulina aneloseyao ꞌehata yaꞌitediya sitotoholo baleꞌu tupwanao ꞌadi baibaiwa ꞌehata ꞌoidiya. Aneloseyedi yaumai ꞌadi baibaiwa ꞌehata siꞌabi yahidiya ma ꞌabehega geyaꞌabwa baleꞌuwa, nuwana holai, nuwana ꞌaiwe ꞌoidiya sitowatowa, \v 2 weyahina Yehoba ꞌina tagwala ma ꞌabehega yaumaiyedi baleꞌu ta hola sisuba hegaladi. Coinega anelose wete ꞌaigeda yaꞌiteya sinala ꞌina ꞌebe saehaneyega ꞌinaonaoma, ma maꞌina ꞌebe lagu ꞌilaꞌilala, gide basilili, ma ꞌabehega Yehoba miyamiya hatayaina ꞌana ꞌilaꞌilalaina ꞌilagu tomota debadiya. Aneloseina ꞌibwau anelose ꞌehataedi ꞌoidiya, \v 3 ꞌigwaeya, “Geyaꞌabwa baleꞌu bo hola bo ꞌaiwe wasubasuba hegaladi ee ꞌana siga ꞌida Yehoba ꞌina topaihowao ꞌadi ꞌilaꞌilala ꞌalagu debadiya.” \v 4 Coinega ꞌilaꞌilalaina silaguya tupwana meIsileli debadiya, ma muliyega meIsileliyedi ꞌadi baibaiwa yahesagohediya, beno 144 tausani mabwaiyana, boda Isileliyedi ꞌoidiyega. \p \v 5 Susu Yuda ꞌoidiyega ꞌilaꞌilalaina tomota tuwelo tausani debadiya silaguya, ma Lubeni tuwelo tausani, ma Gada tuwelo tausani, \v 6 wete Aseli tuwelo tausani, ma Napitalai tuwelo tausani, ma Manasa tuwelo tausani, \v 7 wete Simioni tuwelo tausani, ma Libai tuwelo tausani, ma Isaka tuwelo tausani, \v 8 wete Sebuloni tuwelo tausani, ma Yosepa tuwelo tausani, ma wete Beniyamina tuwelo tausani. \s1 Boda madou hedada \p \v 9 Muliyetega yaꞌeꞌebubuna ta boda madou hedade yaꞌitediya, geya ꞌaihasila. Bodaedi ꞌebeloina ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega, ta susu ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega, ta boda ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega, ta ꞌenana ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiyega, mabwaiyadi wagahata wasawasa matana, ma wete Lami matana sitotoholo, ta ꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi, ma sadasada nabaina siꞌabiꞌabi yahidi, \v 10 ta ꞌenadi madounega sibwaubwau sigwaeya, “Cada lema ꞌida Yehoba ꞌoinega, tauna wagahata wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoiya, ma wete lamiina ꞌoinega.” \p \v 11 Ma aneloseyedi wagahata wasawasaina ma wete babadaowedi ma hebaiyedi ꞌehata sitoholo sakowasiyediya, ma mabwaiyadi sibeꞌu talutalubuꞌiya, ta Yehoba ꞌoina siꞌeꞌetuluha, \v 12 sigwaegwae, “Moisa, ꞌida Yehoba ꞌoina tahepwatu ma taꞌahwa wasawasae ma sanapu ta loyauwedo ta heꞌasisi ta waiwai simiya hataya ꞌoina.” \p \v 13 Eeta babadaowedi ꞌoidiyega ꞌaigeda ꞌihesilala ꞌoiguwa, ꞌigwaeya, “Taiyawedi bewa maꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi? Ma toꞌehega sinaoma?” \p \v 14 Ma ꞌoina yagwaeya, “Bada ꞌowa ꞌusanasanapudi. Taugu geya.” \p Ta ꞌihegwaegauwa, ꞌigwae, “Bewa bodaedi baleꞌu ꞌana muyamuyao ꞌoidiyega situpwa, ma ꞌadi ꞌaleꞌowedi Lamiina bweyahinega ꞌideulidiya ta siwaꞌeꞌeya. \v 15 Beno huhuna ꞌoinega Yehoba ꞌina wagahata wasawasa matana simiyamiya, ma sabwelo ma nihuwana ꞌoidiya ꞌina paihowao sipaipaihowadi ꞌina Hada Heꞌasisi ꞌalona. Yehobaina ꞌina wagahata wasawasaina ꞌimiyatoiya ꞌoina, tauna nata ꞌiꞌitayahidi, \v 16 ma geyaꞌabwa wete sigomagomale nuwana taniꞌodi ꞌiyahayahala, ma geyaꞌabwa wete hala nuwana toꞌaha hulahulaina ꞌoinega ꞌihulahulaidi. \v 17 Weyahina Lamiina, tauna wagahata wasawasa ꞌalona ꞌimiyamiya, tauna ꞌadi toꞌitayahina, ma ꞌoinega ꞌihanugetedi weꞌaha bwebweꞌadi ꞌoidiya, yawasidi weyahina, ma Yehoba tauna mataneudi ꞌiloꞌiꞌilidi.” \c 8 \s1 Losipwa hesebenina weyahina \p \v 1 Coinega lamiina losipwa hesebenina ꞌilihasiya, ma geya ꞌeta wete galewega gwae bo ꞌahwahenahena sinaonaoma tuta toꞌutoꞌupana ꞌoina. \p \v 2 Ma yaꞌitanaowa aneloseyedi sebeni Yehoba matana sitotoholo, ma Yehoba ꞌidi yoguli ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌiꞌebwaediya. \v 3 Ma wete ꞌaigeda anelose maꞌina gaeba goula ꞌinaoma ta ꞌebe pwaoli deina ꞌitoholowa. Ma ꞌebe pwaoliina beno Yehoba ꞌina wagahata wasawasaina deina. Coinega Yehoba gaeba goulaina ꞌilohemaheya ginaula mahamahaina ꞌoinega, ma aneloseina ꞌiꞌebwaeya, eeta aneloseina ꞌebe pwaoli ꞌoina ꞌilaguya ma ꞌigabu. Cigabuya ta ꞌasuna ma mahaina bwebweꞌana ma wete Yehoba ꞌina tomotai ꞌidi ꞌahwanoiyao mahetenao sihaneya galewa. \p \v 4 Coinega gaeba ma ginaula mahamahaina ꞌilaguya Yehoba matana, ma ꞌahwanoi ta ginaulaina ꞌasuna baꞌidana sihanehane. Sihanehaneya eeta ꞌiꞌala hegumwaliya. \v 5 Coinega aneloseina gaebaina hagalinamo ꞌiꞌeweya, ma ꞌebe pwaoliina ꞌoinega ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ꞌiꞌeweya, eema gaebaina ꞌilohemaheya, ma ꞌiula suluheya baleꞌuwa, ta nage ꞌoina namala ma gugula ma tupwadi ꞌenana ma wete mwaniꞌiniꞌi silatuwa. \s1 Yoguliyedi simuꞌediya \p \v 6 Eeta aneloseyedi sebeni ꞌidi yoguliyedi siꞌabi yahidiya sabi muꞌadi. \v 7 Ma ꞌaigeda ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ta dohi ꞌana ꞌita hagana ꞌisuluwa, ꞌana ꞌita \w ꞌaisi\w* pwaꞌupwaꞌuwana gide, ta wete ꞌaiwe ꞌalaꞌalasina ma bweyaha baꞌidana sigubagubalama baleꞌuwa, ta ꞌiꞌalasiya. Ceguma baleꞌu mabwaiyana ꞌana wataha ꞌetoi, ꞌaigeda tupwa ꞌiꞌalasi ta ꞌeluwa tupwa geya. Ma tupwaina ꞌiꞌalasiya ꞌoina, ꞌaiwe ma ꞌawata mabwaiyadi ꞌiꞌala hegumwalidiya. \p \v 8 Ma anelose heluwena ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ma ꞌaigeda ginaula ꞌana ꞌita tuwa gide ꞌoya madouna ꞌininininima ta holai siuleya, ꞌoinega hola ꞌihebweyaha. Ceguma hola mabwaiyana ꞌana wataha ꞌetoi, ma ꞌaigeda tupwa ꞌoidiyega ꞌihebweyaha, ta ꞌeluwa tupwaidi bwebweꞌadi. \v 9 Ma holaina ꞌihebweyaha pwaiya, eeta silahana mabwaiyana siꞌamasaeya, ma waga mabwaiyadi siꞌelo talitaligeha. \p \v 10 Ma anelose hetoina ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ma ꞌipwala madouna ꞌiꞌalaꞌalata ꞌana ꞌita tuwa gide wodam galewega ꞌibeꞌuma, ta baleꞌuina ꞌana wataha ꞌetoi ta ꞌaigeda watahaina ꞌoina ꞌipwala ꞌibeꞌuwa ta weꞌaha mabwaiyadi simemaiya. \v 11 Cipwalaina sanina Memai, ma tomota ꞌeguma taiyewedi weꞌahaina memainaina ꞌoinega sinuma nata siꞌamasa. \p \v 12 Ma anelose ꞌehatana ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya ta sinala tupwa ꞌaigeda ꞌiguguyou ma tupwa ꞌeluwa bwebweꞌadi, ta wete waiꞌena tupwa ꞌaigeda ꞌiguguyou ma tupwa ꞌeluwa bwebweꞌadi, ta wete ꞌipwala ꞌeguma tawatahidi tupwa ꞌetoi ꞌoidiya, tupwa ꞌaigeda ꞌana ꞌipwalao siguguyou, ma tupwa ꞌeluwa siꞌasiꞌasilala. Coinega sabwelo mabwaiyana ꞌana watahao ꞌetoi, ꞌaigeda tuta guguyou, ma ꞌeluwa tuta bwebweꞌadi. Gide wete nihuwana, ꞌaigeda tuta guguyou, ma ꞌeluwa tuta bwebweꞌadi. \p \v 13 Ma yaꞌeꞌebubuna ta yaꞌiteya magisubu madouna ꞌitahetaheya galewa, ma ꞌenana madouna yahesagoheya, ꞌigwae, “Caioi, nuwagalagalaimi ꞌomi gogo gabulena ꞌana tomiyao, nata ꞌane aneloseyao yoguli ꞌetoi simuꞌadi, ma mwau madouna ꞌilatu ꞌoimiya.” \c 9 \p \v 1 Ma anelose henimana ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ma yaꞌiteya ꞌipwala ꞌaigeda galewega ꞌibeꞌuma gogo gabulena, ma ꞌipwalaina gaula madouna ꞌana ꞌebesoꞌe \w kihi\w* ꞌiꞌeweya, \v 2 ma gaulaina ꞌisoꞌeya, ma ꞌalonega ꞌasu ꞌilatulatuma, tuwa gide duba madouna, ma sinala ꞌiguguyouwa ma wete gogo gabulena mabwaiyana ꞌiguguyouwa gaulaina ꞌasuna ꞌoinega. \v 3 Ma ꞌasuina ꞌalonega mwaiꞌe sisulusuluma gogo gabulena, ma ꞌidi waiwai silobeya gide ganihana ꞌidi waiwai. \v 4 Ma wete Yehoba ꞌiꞌetoboda ta geyaꞌabwa ꞌawata siꞌabiꞌabi hegaladi, nuwana ꞌaiwe, nuwana tanoha, ma hesi tomotaedi taudi geya Yehoba ꞌana ꞌilaꞌilala gide basilili debadiya, taudi siꞌabi hegaladi. \p \v 5 Ta mwaiꞌeyedi geya ꞌadi tagwala tomota siloheꞌamasidi, ma hesi tuwa siꞌabiꞌabi hemuyamuyadimo waiꞌena nima ꞌoidiya. Ta muyaedi madoudi, gide tuwa ganihana ꞌina ꞌenali. \v 6 Ta waiꞌenaedi ꞌoidiya tomuyamuyaedi ꞌamasa silohenuhenule, ma hesi geyaꞌabwa siꞌamaꞌamasa, weyahina ꞌamasa siꞌebesa ꞌasaeya. \v 7 Ta mwaiꞌeyedi ꞌadi ꞌita gide hosi siꞌatububu pwaidiya ꞌaleha weyahina, ma debadiya ꞌadi pasa wasawasa silagudiya, ma ꞌadi ꞌita gide tomotai, \v 8 Ta wete debadi gide wahiwahine, ma saladi gide laiyoni saladi. \v 9 Ta lumalumadi siꞌahubodediya ꞌana ꞌita gide pwawati ꞌoidiyega. Ma papedi ꞌidi dagugu gide waga \w lisilisi\w* hosi sipilipilihedi ꞌaleha ꞌoina. \p \v 10 Ta wete masubwedi, gide ganihana subwedi, weyahina subwediyega sawasawahina ma tomota sibadidi, ma waiꞌena nima ꞌoidiya simuyamuya. \p \v 11 Ta wete maꞌidi toloina, tauna aneloseina gaulaina ꞌana toꞌitayahina, sanina \w Ibeliu\w* ꞌenadiyega sigwae, “Abadoni,” ma ꞌena Gilisi sigwae “Apaloni,” ma ꞌadi nuwasabwalena beno “Toloheꞌamasa.” \v 12 Mwau ꞌaigeda ꞌigumwala pwaiya ta mwau ꞌeluwa ꞌabwa sinaonaoma. \p \v 13 Ma anelose hesikisina ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ta ꞌaigeda ꞌenana yahesagoheya ꞌinaoma ꞌebe pwaoli donanao ꞌehata ꞌoidiyega, ꞌebe pwaoli goulaina Yehoba matana ꞌitotoholo. \v 14 Ma ꞌenanaina ꞌigwaeya anelose hesikisina maꞌina yoguli ꞌoina ꞌigwae, “Aneloseyedi site ꞌehata paipaidi weꞌaha madouna sanina Yupeletisi ꞌoina ꞌulihasidi, ma sitauya.” \v 15 Ma aneloseyedi ꞌehata ꞌilihasidiya ta sitauya, weyahina tutaina ꞌana sabwelo, ta ꞌana waiꞌena ta bolimenaina weyahina siꞌatububuya, ma ꞌabehega tomota baibaiwa hedada siloheꞌamasidi. Beno ꞌeguma tomota mabwaiyana gogo gabulena tawatahidi boda ꞌetoi, ma ꞌaigeda boda siloheꞌamasidi, ta ꞌeluwa boda situpwa. \p \v 16 Ma toloꞌalehaedi ꞌidi boda ꞌadi hasihasila yahesagoha pwaiya, ꞌabehega ꞌeluwa handeledi miliyoni mabwaiyadi hosi ꞌoidiyega sipilipili. \v 17 Ta bewa gide nihiguina ꞌoina hosiyedi yaꞌitediya, ma ꞌadi togeluwedi maꞌadi ꞌahusuꞌwasuꞌwana lumalumadiya silagudiya, tupwadi bwehabwehalidi ta tupwadi ꞌalaꞌalawadi ta tupwadi yogeyogedi. Ta hosiyedi mwagudi gide \w laiyoni\w* mwaguna, ma ꞌaiwe ninima ta ꞌasu ta dimwa yahiyahidi ꞌahwadiyega silatulatu. \v 18 Boda ꞌetoiyedi gogo gabulena ꞌoidiyega, boda ꞌaigeda siloheꞌamasidi, bewa ginaula ꞌetoiyedi ꞌoidiyega, beno ꞌaiwe ninima ta ꞌasu ta dimwa yahiyahidi, ma hesi boda ꞌeluwa simiyamiya. \v 19 Weyahina hosiyedi ꞌidi waiwai ꞌahwadiya ma subwediya simiyamiya, ta subwediyedi gide mwata maꞌahwadi, ma ꞌoidiyega tomota siꞌabi hemuyamuyadi. \p \v 20 Ta tomotaedi mabwaiyadi, taudi geya sida ꞌamasa ginaulaedi galadi ꞌoidiyega, geya sinuwabui ma ꞌabehega ꞌidi ꞌebe hemisa ꞌaboꞌabowedi siguipailedi. Ma hesi siꞌabiyahi paꞌalidi ta siꞌeꞌetuluha ꞌoidiya. Ginaulaedi gide Tomudulele ma welabanao, ma wete ginaulaedi siboimo nimadiyega sipaihowediya, gide dimwa leleleleina beno goula ta siliba ta kopa ta dimwa ta ꞌaiwe. Dimwa leleleidiyedi beno geya sawasawahidi ma siꞌebubuna, bo nuwana sihesagoha, nuwana siyawala dadana. \p \v 21 Ma wete tomotaedi geya sida nuwanuwabuiya loheꞌamasa ma ꞌoba ma logwali ma yagaha ꞌoidiyega. Tuwa debadi ꞌipaꞌala. \c 10 \s1 Anelose ꞌaigeda maꞌina pepa \p \v 1 Ta wete yaꞌiteya anelose waiwaina ꞌaigeda galewega ꞌisuluma, ma yalohega ꞌiꞌwama, ma hulele debana ꞌitoholo sakowasiyeya, ma manina ꞌana ꞌita gide sinala, ta wete ꞌahena sinamanamala tuwa gide ꞌaiwe ꞌininininima. \v 2 Aneloseina nimana pepa gide buki nugenugetana eema muhemuhena ꞌiꞌabiꞌabiyahi, ma loloyahalina, ꞌoinega ꞌisuluma ma ꞌahe ꞌebeulanega holai ꞌibasaeya, ta ꞌahe ꞌadigeyageyaina baleꞌuwa. \p \v 3 Eeta ꞌenana madounega ꞌibwauwa ꞌana hesagoha gide \w laiyoni\w* ꞌibwaubwau. Cibwau pwaiya, ta gugula ꞌadi baibaiwa sebeni ꞌina gwaeina sihemaiseya. \v 4 Gugulaedi ꞌenadi yahesagohediya ta ꞌabehega yalele, ma galewega ꞌenana yahesagoheya, ꞌoiguwa ꞌigwaeya, “Gugula ꞌenadi site sebeni ꞌuhesagohediya ꞌudahwadi, ma geyaꞌabwa ꞌuleleleledi.” \p \v 5 Cane aneloseina tauna yaꞌiteya hola ma baleꞌu ꞌoidiya ꞌitotoholo, nima ꞌebeulana ꞌiꞌabihaneheya galewa, \v 6 ta ꞌibwau haneya, Yehoba sanina ꞌiꞌinaneya, tauna miyamiya hatayana, ta ginaula mabwaiyadi ꞌadi togihemasaleha, beno galewa ma ginaula mabwaiyadi ꞌalona, ma wete gogo gabulena ta ginaula mabwaiyana ꞌalona, ma hola wete ta ginaula mabwaiyadi ꞌalona. Ma aneloseina ꞌigwaeya, “Tuta ꞌilatu pwaima. \v 7 Weyahina ꞌeguma anelose hesebenina ꞌina yoguli ꞌimuꞌa, Yehoba ꞌina nuwatuhu dahwadahwaidi mabwaiyadi ꞌilosalohidi, toꞌaha gide ꞌina topaihowao taudi palopitao mwalo ꞌoidiya ꞌihepwaileya.” \p \v 8 Ta ꞌenanaina galewega yahesagohe nugeteya wete ꞌoiguwa ꞌilolohatoto, ꞌigwaeya, “Cutauya ma pepaina yahayahalina aneloseina holai ma baleꞌuwa ꞌitotoholo nimanega ꞌuꞌewa.” \v 9 Coinega yatauya ma aneloseina ꞌoina pepaina yaꞌahwanoiyeya. Eeta pepaina ꞌiꞌebwaegauwa ma ꞌihegwaegauwa, ꞌigwae, “Causala, ꞌuꞌewa ma ꞌuꞌai. Ma ꞌeguma ꞌutone, ꞌabwa ꞌana memai gamwauwa ꞌulotoho, ma hesi ꞌahwauwa ꞌana lotohona gide mwagagau.” \p \v 10 Coinega pepaina yaꞌeweya ta yaꞌaiya, ma ꞌahwaguwa yalotohoya hotona tuwa gide mwagagau, ma yatoneya ta gamwaguwa yalotohoya memai hedada. \v 11 Ma ꞌigwaeya ꞌoiguwa, “Cilobwaineya ma ꞌowa Yehoba ꞌina gwaeyedi boda, ma ꞌebeloinao, ma ꞌenanao, ma kiniyao weyahidi ꞌuhepwaila hiledi.” \c 11 \s1 Yehoba ꞌana tohepwailao ꞌeluwa \p \v 1 Muliyetega ꞌaiꞌaiwe ꞌaigeda ꞌiꞌebwaegauwa tuwa gide ꞌebelihe, ma ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, “Cutoholo ma Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi ma ꞌebepwaoli wete ꞌulihedi, ta wete toꞌetuluhaedi ꞌalona ꞌulihedi. \v 2 Ma hesi Hada Heꞌasisi papalina geyaꞌabwa ꞌulihelihe, weyahina mulimuli beno tomiya ganamuli weyahidi, taudi beno geya meYudiya, ta ꞌahediyega Yehoba ꞌina ꞌasaina siꞌabihebiꞌiya, waiꞌena potitu (42) ꞌalodiya. \v 3 Ma tohepwaila ꞌeluwa ꞌabwa yahewasaedi, ma ꞌadi ꞌaleꞌo gide hiwahiwape ꞌadi ꞌaleꞌo, ta palopitaedi Yehoba ꞌina gwae ꞌabwa sihepwaile sabwelo wan tausani tuhandeledi sikistiyedi (1260) ꞌalodiya.” \p \v 4 Tohepwaila ꞌeluwaedi gide ꞌaiwe olibe ꞌeluwa, ma wete gide mayale ꞌeluwaedi sitotoholo baleꞌu ꞌana Bada matana. \v 5 Ma ꞌeguma taiya ꞌitoho ma ꞌiloꞌaleha tohepwailedi ꞌoidiya, nata ꞌaiwe ninima ꞌahwadiyega ꞌilatuma ma ꞌadi ꞌalehaina ꞌisubahegala, ma bewa ꞌoinega ꞌadi ꞌalehao siloheꞌamasidi. \p \v 6 Siteluwaedi maꞌadi loina, ma tutaedi Yehoba ꞌina gwae sihehepwaile, dohi galewega siꞌetobodedi. Wete maꞌidi loina bidala ꞌoidiya, ma sihebweyaha. Wete maꞌidi loina mwau ta muya weyahidi, ma ꞌeguma to tuta ꞌoina nuwanuwadi ma mwauwedi silatu, tuwa sida latu. \p \v 7 Coinega tohepwaila ꞌeluwaedi ꞌidi hepwaila tomota ꞌoidiya ꞌigumwala, ma hebai ꞌaigeda gaulaina madouna ꞌoinega ꞌihapwesama, ma ꞌabehega tohepwailaedi ꞌoidiya ꞌiloꞌaleha ee ꞌihewaiwai, ta ꞌiloheꞌamasidi. \v 8 Ma wahidi ꞌane siꞌeno besobeso ꞌasa madouna ꞌalona. Casaina mwalo ꞌida Bada ꞌoina sigihe keloseyeya, ma ꞌasaina ꞌana ꞌunuwadawada sihesaniyeya ꞌabehega \w Sodoma\w*, nuwana Itipita. \p \v 9 Tomota baibaiwadi ꞌabwa sinaoma bodao ma susuwao ma ꞌenanao ma ꞌebeloinao ꞌoidiyega, ta wahidiyedi siꞌitaꞌitadi sabwelo ꞌetoi ma tupwana ꞌoidiya. Ma wahidiyedi ꞌadi lagugaliha siꞌetobode. \v 10 Ta tomiya baleꞌu siyaliyaya tohepwaila ꞌeluwaedi ꞌidi ꞌamasa weyahina, ta sihebwabwale, eema helau siꞌehele ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina, weyahina palopita ꞌeluwaedi muya madouna siꞌeweyama mebaleꞌu ꞌoidiya. \p \v 11 Ma sabwelo ꞌetoi ma tupwana sigumwala, eeta Yehoba yawasina ꞌoidiya ꞌilaguhileya ta sitoholowa, eema tomota mabwaiyadi siꞌitediya ta simatauta madouna. \v 12 Ma palopita ꞌeluwaedi ꞌenana galewega sihesagoheya, ꞌilolohatoto ꞌoidiya ꞌigwae, “Wahanema ꞌebwa.” Coinega yalohega sihanehane, ta ꞌadi ꞌalehaedi siꞌeꞌebubudi. \p \v 13 Tutaina beno ꞌoina mwaniꞌiniꞌi madouna ꞌilatuwa, ma ꞌasaina madouna ꞌana wataha nima luwaluwa ꞌoidiyega ꞌaigeda tupwa ꞌiligehiya, ma tomota ꞌadi baibaiwa sebeni tausani siꞌamasa mwaniꞌiniꞌiina ꞌoinega. Ta tomota taudi situpwa simatauta moisa, ꞌoinega Yehobaina galewa sihepwatuweya ꞌina waiwai weyahina. \p \v 14 Muya heluwena ꞌigumwala pwaiya, ta hetoina nata ꞌilatu. \s1 Yoguli hesebenina simuꞌeya \p \v 15 Ma anelose hesebenina ꞌina yoguli ꞌimuꞌeya, ta galewega ꞌenadi madounega sigwaegwae, “Toꞌabihetena ta Tamana Yehoba sihetoloina pwaiya baleꞌu ꞌina ꞌebeloina mabwaiyana ꞌoidiya, ma geyaꞌabwa ꞌidi loinaina ꞌigumwagumwala.” \p \v 16 Babadaedi site tuweniti powa Yehoba matana simiyatoiya ꞌidi wagahata wasawasa ꞌoidiya, taudi sibeꞌu talutalubuꞌiya ma ꞌoina sihehepwatu, sigwaegwae, \q1 \v 17 “Cima Bada Yehoba Tohewaiwai hedade, ꞌowa tuta bewa, ma tuta mwalo ꞌoidiya ꞌumiyamiya, ꞌaloyauwedo ꞌoiuwa, weyahina ꞌino waiwai madouna ꞌuꞌabi helatuweya, ꞌoinega ꞌuhegaina ma ꞌuloina. \v 18 Taudi tomiya ganamuli sigamwasowala moisa, ma hesi ꞌino yatala ꞌana tuta ꞌilatuma ta toꞌamasa sitoholo ma ꞌuloinedi, ma ꞌino palopitao ꞌadi maisa ꞌuꞌebwaedi, ma ꞌino tomotaedi mabwaiyadi ꞌadi maisa ꞌuꞌebwaedi, taudi madoudi ta muhemuhedi ꞌoidiya, weyahina taudi beno ꞌa toheꞌasisiyao. Ma hesi baleꞌu ꞌana toꞌabihegalao ꞌowa ꞌuꞌabihegaladi.” \p \v 19 Eeta Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi galewa ꞌisoꞌeya, ta yaꞌiteya dedewaga heꞌasisi, Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma dedewagaina ꞌalona ꞌina gwaehemisa ꞌana buki ꞌimiyamiya. Coinega namala, ma ꞌenanao, ma gugula ꞌina dagugu, ma mwaniꞌiniꞌi, ma dohi gide \w ꞌaisi\w* patupatudi ta paꞌalidi silatuma. \c 12 \s1 Hebai mwagunao sebeni eema wahine \p \v 1 Ma galewa ꞌebe henainaida madouna ꞌilatuwa, beno wahine ꞌaigeda, ꞌana ꞌaleꞌo sinala gide, ma waiꞌena ꞌoina ꞌitotoholo, ma debana ꞌana pasa ꞌipwala tuwelo. \v 2 Ta wahineina gamwagamwaina ꞌoinega gamwana ꞌimuyamuya, ma ꞌibwaubwau weyahina gamwana ꞌilohinowa. \p \v 3 Wete ꞌaigeda ꞌebe henainaida galewega ꞌilatuma, beno hebai bwehabwehalina ma madouna, ta mwagunao ꞌadi baibaiwa sebeni ma donana ꞌadi baibaiwa nima luwaluwa, ta mwagunao ꞌoidiya pasa wasawasa simiyamiya. \v 4 Ma subwenega ꞌipwala baibaiwadi ꞌiꞌahusapidiya ta ꞌiulediya baleꞌuwa. Ceguma ꞌipwalaedi mabwaiyadi tawatahidi ꞌetoi tupwa ꞌoidiya, ꞌaigeda tupwa ꞌoina ꞌihunu hegumwalidiya, ta ꞌeluwa situpwa. Ta hebaiina bwehabwehalina wahineina matana ꞌitoholowa, ma ꞌeguma ꞌihenatune, nata gwamaina ꞌiꞌai. \p \v 5 Eeta wahineina ꞌihenatuna ta gwama loheyana, tauna ꞌabehega tupwa mabwaiyana ꞌadi toloina waiwaina, ta gwamaina Yehoba ꞌitoeya tauna ꞌina wagahata wasawasa ꞌoina. \v 6 Ma wahineina ꞌidena tupwa yoho ꞌawawa. Nage ꞌoina wahineina ꞌina tupwa Yehoba ꞌiꞌatububuya, ma ꞌoina ꞌiꞌitayahi sabwelo ꞌadi baibaiwa gide wan tausani tuhandeledi sikisti (1260). \p \v 7 Coinega galewa ꞌaleha ꞌilatuwa. Calehaina anelose madouna Maikeli maꞌina aneloseyao ma hebaiina bwehabwehalina maꞌina aneloseyao maꞌiyadiyao siloloꞌaleha. \v 8 Ma hebai maꞌina bodao geya sawasawahina ma sihewaiwai Maikeli maꞌina bodao ꞌoidiya, ma ꞌoinega hebaiina maꞌina aneloseyao sipaꞌidiya ta siula suluhediya baleꞌuwa. \v 9 Hebaiina bwehabwehalina ma madouna, tauna mwata nugenugetaina sanina Seitani, gide Tomudulele, tauna baleꞌu ꞌana toꞌabo. Tauna maꞌina aneloseyao mabwaiyadi baleꞌuwa siula suluhediya. \p \v 10 Muliyetega galewega ꞌenana madouna yahesagoheya, ꞌigwaeya, “Bewa tuwa Yehoba ꞌina waiwaiyega ꞌiloinegita, ma ꞌiꞌabihetegita. Ta wete ꞌada Toꞌabihetenaina ꞌihetoloina ꞌoida. Weyahina tasidao ꞌadi toheꞌewa, tauna mwalo nihuwana ma sabwelowa Yehoba matana ꞌitotoholo ta ꞌiheheꞌewediya, tauna galewega siula latuheya. \p \v 11 “Ma tasidaowedi hesi tuwa yawasidi sitagwaleya ma Keliso weyahina siꞌamasa, ꞌoinega Tomuduleleina maꞌiyadiu siloꞌaleha ta taudi sihewaiwaiya. Ma ꞌidi hewaiwai Lami bweyahinega, ma wete ꞌidi hepwailega Lami weyahina. \v 12 Ee ꞌoinega tomiya galewa mabwaiyami wayaliyaya, ma hesi ꞌomi baleꞌu ma hola ꞌana tomiyao mwau madouna ꞌoimiya, weyahina Seitani ꞌisulu pwaiya ꞌoimiya ta maꞌina gamwasowala, weyahina ꞌisanasanapu ꞌabehega ꞌina tuta toꞌutoꞌupana tuwa ꞌimiyamiya.” \p \v 13 Nage ꞌoina hebaiina bwehabwehalina ꞌinuwasabwalena ꞌabehega baleꞌuwa siula suluheya, ꞌoinega ꞌipaꞌiya wahineina, tauna gwama loheyana ꞌihenatuneya. \v 14 Ma wahineina magisubu madouna papenao Yehoba ꞌiꞌebwaeya ma ꞌoinega ꞌitaheya ꞌina tupwa yoho ꞌawawa, ma beno ꞌoina Yehoba ꞌiꞌitaꞌitayahi bolime ꞌetoi ma tupwana ꞌoidiya, ma geyaꞌabwa mwataina ꞌiꞌabiꞌabiyahi. \p \v 15 Eeta mwataina ꞌahwanega weꞌaha ꞌisiwa latuweya gide yagewa wahineina mulinega, ma ꞌabehega wahineina ꞌidoe. \v 16 Ma baleꞌu wahine ꞌilemeya, beno baleꞌuina ꞌiꞌesoꞌeya ta weꞌaha mabwaiyana ꞌitoneya. \v 17-18 Coinega hebaiina ꞌigamwasowala hedadeya wahineina ꞌoina, ta ꞌinaowa wahineina ꞌina susuwao ꞌiloꞌalehediya, taudi beno Yehoba ꞌina gwae ꞌana toguibigao ma Yesu ꞌana tohepwailao. Eeta hebaiina bwehabwehalinaina nenegwala holai ꞌitoholo baula. \c 13 \s1 Hebai heluwena \p \v 1 Citotoholo ta yaꞌeꞌebubuna, ta ꞌaigeda wete hebaiina tauna holega ꞌihanema, donanao ꞌadi baibaiwa nima ꞌeluwa, ma mwagunao ꞌadi baibaiwa sebeni, ma donanaedi mabwaiyadi maꞌadi pasa wasawasa, ta wete mwagunaedi ꞌoidiya sani galadi silelediya. \v 2 Ta hebaiina yaꞌiteya ꞌana ꞌita gide simai, ma hesi madouna ta waiwaina, ma ꞌahenao ꞌadi ꞌita gide \w beya\w* ꞌahedi, ma ꞌahwana gide laiyoni ꞌahwadi. Ma hebai nugenugetanaina bwehabwehalina ꞌina waiwai hebaiina holega ꞌiꞌebwaeya, ma wete ꞌina wagahata wasawasa ta ꞌina loina madouna ꞌiꞌebwaeya. \v 3 Ma hebaiina holega mwaguna ꞌaigeda ꞌana ꞌita gide hehesilahena, ma ꞌamasega ꞌibwebweꞌana pwaiya. Ta nage ꞌoina tomota mabwaiyadi nuwadi ꞌihenainaida moisa, ta hebaiina holega simuliyeya. \v 4 Ma wete hebai nugenugetana ꞌoina siꞌeꞌetuluha, weyahina loina ꞌiꞌebwae pwaiya hebaiina holega ꞌoina. Ma wete hebaiina holega ꞌoina siꞌeꞌetuluha, ma sigwae, “Geya ꞌeta taiya ꞌina waiwai hebai bewa gide ma ꞌoinega ꞌoina ꞌida loꞌaleha.” \p \v 5 Ma hebaiina tagwala ꞌiloba pwaiya ma ginaula gala hedade ꞌiꞌinanedi, ta wete maꞌina loina waiꞌena potitu (42) ꞌalodiya. \v 6 Ma hebaiina Yehoba ꞌiꞌahwa galegaleya, sanina ma ꞌina ꞌasa ma wete galewa ꞌana tomiyanao ꞌiꞌahwa galegalediya. \v 7 Ta wete tagwala ꞌilobeya ma ꞌabehega Yehoba ꞌina tomotaedi ꞌiloꞌalehadi ma ꞌihewaiwai, ma wete maꞌina loina bodao mabwaiyadi ꞌoidiya, ma susuwao ma ꞌenanao mabwaiyadi ꞌoidiya, ta wete ꞌebeloina mabwaiyadi ꞌoidiya. \p \v 8 Ma mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌabwa ꞌoina siꞌetuluha, beno taudi ꞌeguma geya sanidi simiyamiya yawasi bukiina ꞌalona, bukina lamiina siloheꞌamasiya ꞌina buki. Buki bewa ꞌalona taudi sanidi mwalo hene ꞌilele nugetediya, eema muliyetega baleꞌu ꞌihemasaleheya. \p \v 9 Ceguma taiya matenana, gwae bewa ꞌihesagohe. \v 10 Weyahina \q1 “Ceguma taiya siꞌabiyahi, sida ꞌabiyahi tuwa, ma wete taiya ꞌeguma ꞌelepa ꞌaleha ꞌoinega siloheꞌamasi, sida loheꞌamasi tuwa.” \m Gwae bewa ꞌoinega Yehoba ꞌina tomotaedi maꞌidi hemisa sitoholo paꞌala. \p \v 11 Ta wete ꞌaigeda hebai hetoina yaꞌiteya baleꞌuwega ꞌilatuma, ma donanao ꞌeluwa gide lami donanao, ma ꞌenana gide hebai nugenugetaina bwehabwehalina ꞌenana. \p \v 12 Ma hebai holega ꞌina waiwai mabwaiyana hebai hauhauna ꞌiꞌebwaeya ma ꞌabehega tauna ꞌiloina, ta hebai holega ꞌiꞌebubunamo. Coinega hebaiina hauhauna mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌiloiloinedi ma hebai holega ꞌoina siꞌeꞌetuluha, tauna mwalo ꞌihesilaheya ma ꞌibwebweꞌana hila. \v 13 Ta wete hebai hauhaunaina ꞌana ꞌaniyana ꞌipaihowediya, gide ꞌaiwe ninima ꞌibeꞌuma galewega gogo gabulena tomota matadiya. \v 14 Ma tagwala ꞌiloba pwaiya ta ꞌoinega hebaiina holega matana ꞌaniyanaedi ꞌipaihowediya, ma nage ꞌoina mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌiꞌabowediya. Ma ꞌina ꞌabowedi ꞌoidiya ꞌigwae, “Daꞌule ꞌaigeda watagi eema wapaihowa ꞌana ꞌita gide hebaiina ꞌelepega ꞌihesilaheya ta ꞌibwebweꞌana hila.” \p \v 15 Eeta sipaihoweya, ta hebaiina hauhauna maꞌina loina, ꞌoinega daꞌule tagitagina yawasina ꞌiꞌebwaeya, ta sawasawahina ꞌigwae, ꞌoinega ꞌiloina ꞌabehega ꞌeguma taiyewedi geya ꞌoina siꞌetuluha nata ꞌamasa siloba. \v 16 Ma wete mabwaiyadi ꞌiloinediya, ꞌiꞌiudi ma madoudi, towasawasao ma toweweloheyao, ma wete babadao ma topaihowao, ta ꞌabehega nima ꞌebeuladiyega ma debadiya ꞌana ꞌilaꞌilala gide basilili silagudi. \v 17 Ma ꞌoidiya loina paꞌalina ꞌilaguya, ma taudi ꞌeguma ꞌilaꞌilalaina geya ꞌoidiya, geyaꞌabwa wete sihegimwane, bo sigimwagimwane, ꞌana siga hebaiina ꞌana ꞌilaꞌilala siꞌewa heꞌi, beno sanina, nuwana saninaina ꞌana namba. \p \v 18 Ma bewa ꞌana nuwasabwalena. Ceguma taiya maꞌina nuwasabwalena hebaiina ꞌina namba ꞌida hasili, beno ꞌaigeda loheya ꞌina namba, sikisi handeledi ma sikisti sikisi (666). \c 14 \s1 Toꞌabihetena ꞌina tomotaiyao \p \v 1 Ma yaꞌeꞌebubuna, ta lami yaꞌiteya ꞌoya Saiyoni debana ꞌitotoholo, ma wete tomota 144 tausani maꞌiyanao simiyamiya, taudi beno sanina ma wete Tamana sanina debadiya silelediya. \v 2 Coinega galewega ꞌenana ꞌaigeda yahesagoheya gide weꞌaha ꞌidaudau, ma wete gide gugula ꞌenana. Ma ꞌenanaina yahesagoheya gide ꞌebe gihedohedou sidoudou ꞌadi hesagoha ꞌausala. \v 3 Ma tomotaedi wagahata wasawasa matana sitoholowa, ma wete hebai ꞌehataedi ma babadaowedi matadiya sitoholowa, ma wali ꞌehauna siwaliyeya. Ta waliina geya ꞌeta taiya sawasawahina ma ꞌisanapu, beno namo taudi bodaedi 144 tausani sawasawahidi, taudi mebaleꞌu, ma Yehoba ꞌigimwanediya ta ꞌiꞌabihetediya. \p \v 4 Ma taudi loheloheyaedi geya sipui wahiwahine mahetediyao ꞌidi tuta sedasedega ma ꞌitautauya, ma hesi lami simuliya bwaibwaini ꞌeguma taꞌeha ꞌitauya. Taudi Yehoba ꞌigimwane nugetediya tomota ꞌoidiyega, beno Yehoba ma lami ꞌidi ꞌetahi nugenugetana. \v 5 Taudi geya ꞌeta ꞌabo ꞌoidiya, ta geya wete ꞌidi puimo. \s1 Anelose ꞌetoi ꞌidi tetela \p \v 6 Coinega wete ꞌaigeda anelose yaꞌiteya tabwanega ꞌitahetaheya, ma tetela bwebweꞌana ta miyamiya hatayana ꞌiꞌeweyama, ma ꞌabehega ꞌihepwaila mebaleꞌu mabwaiyadi ꞌoidiya, beno ꞌebeloinao ma susu ma ꞌenana ma boda ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya. \p \v 7 Ta aneloseina ꞌenana madounega ꞌigwaeya, \q1 “Yehoba ꞌoina waheꞌasisi, wahepwatu, weyahina ꞌina tuta yatala ꞌilatu pwaima, ꞌoinega tauna galewa ma baleꞌu ma hola ma wete weꞌaha daudaudi ꞌadi tohemasalahaina matana waꞌetuluha.” \p \v 8 Ma anelose heluwena ꞌimuliyeya ta ꞌibwauwa, ꞌigwae, \q1 “Casa madouna Babiloni ꞌibeꞌu pwaiya. Casaina ꞌina mumugega boda mabwaiyadi ꞌihenumediya, mumugaina beno wahi ꞌana henuhenuwa mumuga galana weyahina.” \p \v 9 Anelose ꞌeluwaedi mulidiyega ꞌaigeda wete ꞌimulimuliyama, ta aneloseina tauna wete ꞌibwauwa, ꞌigwae, \q1 “Ceguma taiyawedi siꞌeꞌetuluha hebaiina ma ꞌina dimwa tagitagina ꞌoidiya, ma ꞌadi ꞌilaꞌilala manidiya bo nimadiya, \v 10 nata taudi Yehoba ꞌina \w waini\w* waiwaina ꞌoinega sinuma, ta wainiina beno Yehoba ꞌina gamwasowala moisa ꞌisiweya gamwasowala biyona ꞌoina. Ma wete ꞌaiwe yahiyahina ma daꞌule yahiyahidi tomotaedi wahidiya silotoho, Yehoba ꞌina aneloseyao ta lami matadiya. \v 11 Ma ꞌaiweina ꞌasuna ꞌihanehane hataya, ta geya ꞌina ꞌebe gumwalamo. Ma tomotaedi taudi hebaiina ma ꞌina dimwa tagitagina ꞌadi toꞌetuluhao, ma sanina lelelelena ꞌana toꞌewao, taudi ꞌidi muyamuya geya ꞌida gumwala sabwelo ta nihuwana ꞌoidiya.” \p \v 12 Gwae bewa ꞌoinega Yehoba ꞌina tomotaiyao ꞌabwa siꞌalamaꞌiꞌita, taudi ꞌina loina ꞌana tohematamatanao ta Yesu ꞌana tohemisao. \v 13 Eeta galewega ꞌenana yahesagoheya ꞌigwaeya, “Bewa ꞌulele ꞌabehega taiyewedi ꞌida Bada ꞌana tohemisao, ꞌeguma ꞌabwa siꞌamasa, sida yaliyaya tuwa.” Ma Yaluyaluwa Tabuna wete ꞌigwaeya, “Moisa tuwa siyaliyaya, weyahina ꞌabwa siꞌaiyawasi ꞌidi paihowa madouna ꞌoinega, ma ꞌana maisa siloba.” \s1 Baleꞌu ꞌeliꞌelinaina \p \v 14 Ma yaꞌeꞌebubuna ta yaꞌiteya yaloha waꞌewaꞌeꞌena, ma yalohaina ꞌoina gide tuwa loheya ꞌimiyatoiya, ma debana ꞌana pasa wasawasa goula, ma nimana ꞌina naipi matana ꞌaiꞌainina ma yohuyohuna. \p \v 15 Ta ꞌaigeda wete anelose Hada Heꞌasisiyega ꞌilatuma, ma wete ꞌibwau haneya Badaina yaloha debana maꞌina naipi ꞌoina, ꞌigwaeya, “Cino naipiyega ꞌuꞌeli, weyahina tuta ꞌeliꞌeli baleꞌuwa ꞌilatu pwaima, ta ꞌeꞌahai ꞌimatuha pwaiya.” \v 16 Ma ꞌoinega loheyaina yaloha debana ꞌina naipi ꞌigohaeya, ta baleꞌuina ꞌiꞌeliya, ma ꞌeꞌahaiina ꞌihegogonediya. \p \v 17 Ma ꞌaigeda wete anelose Hada Heꞌasisi galewa ꞌoinega ꞌilatuma, tauna wete naipi matana ꞌaiꞌainina nimana. \v 18 Eeta ꞌaigeda wete anelose ꞌebe pwaoli ꞌoinega ꞌinaoma, tauna ꞌaiwe ꞌalaꞌalata ꞌana toloina, ta ꞌenana madounega ꞌibwauwa aneloseina maꞌina naipi ꞌoina ꞌigwaeya, “Cino naipiyega ꞌugoha ma \w gileipa\w* huwainao baleꞌuwa ꞌudomwadi, weyahina sibwehala pwaiya.” \p \v 19 Coinega aneloseina ꞌina naipiyega gileipa huwaidi baleꞌuwa ꞌiꞌupwediya ma gilepaedi ꞌebe hida madouna ꞌalona ꞌiulediya. Cebe hidaina beno Yehoba ꞌina gamwasowala. \v 20 Ma gilepaedi mabwaiyadi ꞌihideya ꞌebe hida madouna ꞌoina, beno ꞌasa madouna mulimulina, ma bweyaha ꞌidaudau ꞌebe hidaina ꞌalonega, gide yagewa ꞌana dudula teli handeledi kilomita gide, ta ꞌana niꞌu ꞌina hane gide baleꞌuwega ma hosi ꞌitotoholo ꞌaniꞌona ꞌoina. \c 15 \s1 Cilaꞌilala galadi \p \v 1 Ma ꞌaigeda wete ꞌebe henainaida madouna galewa yaꞌiteya, beno anelose sebeni, maꞌidi muyamuya galadi ꞌadi baibaiwa sebeni. Ta mwauwedi sebeni beno Yehoba ꞌina gamwasowala ꞌana ꞌebe losaloha. \p \v 2 Ma wete yaꞌiteya gide hola ꞌina daumwala ma wete ninininimana, ta holaina papalina boda sitotoholo, taudi sihewaiwai pwaiya hebai galana maꞌina dimwa tagitagina ma wete sanina ꞌana hasihasila ꞌoidiyega. Ma tomotaedi nimadiya ꞌebe gihedohedou Yehoba ꞌoinega, \v 3 ta mabwaiyadi Mosese walina siwaliwaliye, tauna Yehoba ꞌina topaihowa. Ma wete lami walina siwaliwaliye, sigwae, \q1 “Bada Yehoba Tohewaiwai ꞌino paihowao madoudi ma ꞌebe henainaida, ta ꞌino mumuga mabwaiyana ꞌausaladi ma dumwaludi, ma ꞌebeloina mabwaiyadi ꞌuloinaedi. \q1 \v 4 “Bada yo, tomota mabwaiyadi ꞌabwa siheꞌasisiyego ma siꞌahwa wasawasaego, weyahina ꞌuboimo ꞌasiꞌasilalau, ꞌoinega mebaleꞌu mabwaiyadi sinaoma ma matauwa siꞌetuluha, weyahina tomota mabwaiyadi ꞌino loinao dumwaludi siꞌita pwaidiya.” \p \v 5 Coinega yaꞌeꞌebubuna ta yaꞌiteya galewa Yehoba ꞌina hada soꞌesoꞌena, hadaina ꞌalona ꞌina gwae hemisa lelelelena ꞌimiyamiya. \v 6 Ma Hada Heꞌasisiina ꞌoinega anelose sebeni silatuma ta muyamuya sebeni nimadiya. Aneloseyedi ꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi ta ꞌausaladi, ma ꞌadi gadiwana goula lumalumadiya simiyamiya. \p \v 7 Eeta hebaiyedi ꞌehata ꞌoidiyega ꞌaigeda hebai biyo goula sebeni ꞌiꞌewediya, ta anelose sebeniyedi ꞌiꞌebwaediya, ta biyowedi ꞌalodiya Yehoba miyamiya hatayana ꞌina gamwasowala ꞌoinega ꞌilohemahediya. \p \v 8 Nage ꞌoina Hada Heꞌasisi ꞌalona ꞌimaha Yehoba Tohewaiwai hedade ꞌina wasawasa ꞌoinega, ꞌana ꞌita gide ꞌasu ma geya ꞌeta taiya sawasawahina ma Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhu, ꞌana siga aneloseyedi sebeni ꞌidi paihowa muyaedi sebeni silosalohidi. \c 16 \s1 Yehoba ꞌina gamwasowala biyonao sebeni \p \v 1 Ma Hada Heꞌasisi ꞌalonega ꞌaigeda ꞌenana madouna yahesagoheya, ꞌigwaegwae aneloseyedi sebeni ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Wanao ma wasulu baleꞌuwa, ma Yehoba ꞌina gamwasowala biyonao wasiwadi.” \p \v 2 Coinega anelose nugenugetana ꞌinaowa ta ꞌina biyo baleꞌuwa ꞌisiweya, ta bweꞌa galadi ta muyadi silatuwa taudi hebai ꞌina dimwa tagitagina ꞌana toꞌetuluha ꞌoidiya, taudi beno hebaiina ꞌana ꞌilaꞌilala ꞌoidiya ꞌimiyamiya. \v 3 Ma anelose heluwena wete ꞌina biyo ꞌiꞌeweya ta holai ꞌisiweya, ta holaina mabwaiyana ꞌihebweyaha, ꞌana ꞌita gide toꞌamasa ꞌaigeda bweyahina. Coinega ginaula mabwaiyadi mayawasidi niꞌuwa siꞌamasa. \p \v 4 Ma anelose hetoina wete ꞌina biyo ꞌiꞌeweya ta weꞌaha daudauna ma bidala ꞌoidiya ꞌisiweya, ta wete sihebweyaha. \v 5 Coinega aneloseina tauna weꞌaha ꞌana toloina ꞌenana yahesagoheya, ꞌigwaeya, \q1 “Yehoba yo, ꞌowa tuta mwalo ta bewa ꞌoidiya ꞌumiyamiya, ma wete dumwaluu ma ꞌasiꞌasilalau. Cino loina bewa bwebweꞌana hedade, weyahina tomotaedi galadi, \v 6 ta Yehoba ꞌina topaihowao ma wete ꞌina palopitao sihunudiya, ta bweyahidi siꞌabi hedauya. Coinega ꞌadi maisa ꞌuꞌebwae pwaidiya ma ꞌabehega bweyaha sinuma, ta maisaina beno ꞌilobwainediya moisa.” \p \v 7 Ma ꞌenana ꞌaigeda wete yahesagoheya ꞌebe pwaoli ꞌoinega ꞌigwaeya, “Bada yo, ꞌowa Yehoba Tohewaiwai hedada ꞌino loina bewa ꞌausaladi ma dumwaludi.” \p \v 8 Eema anelose ꞌehatana ꞌina biyo ꞌiꞌeweya ta sinala ꞌoina ꞌisiweya, ta sinala ꞌina waiwai ꞌilohepoiya, ta sawasawahina ma tomota ꞌiꞌalasidi. \v 9 Ma yahiyahiina madouna tomota ꞌiꞌalaꞌalasidi, ꞌoinega Yehoba siheliyeya, weyahina tauna ꞌina loinega ma mwauwedi silatuma. Ma tuwa geya sida nuwabuiya ta ꞌabehega Yehoba sihepwatuwe. \p \v 10 Eema anelose henimana wete ꞌina biyo ꞌisiweya hebaiina bwehabwehalina ꞌina wagahata wasawasa ꞌoina, ta ꞌina ꞌebeloina mabwaiyana ꞌiguguyouwa. Ta tomota muyaina ꞌoinega sihesalaꞌiꞌita. \v 11 Ma Yehoba galewa siheliyeya, bweꞌaedi muyamuyadi weyahidi, ma hesi geya sida nuwabuiya ꞌidi paihowa puiyedi ꞌoidiyega. \p \v 12 Eema anelose hesikisina ꞌina biyo ꞌiꞌeweya ta weꞌaha sanina Yupeletisi ꞌoina ꞌisiweya ta weꞌahina mabwaiyana ꞌiyapasa, ma kini tupwadi sihabalama tupwa bolibolimeyega. \v 13 Ma yaluyaluwa ꞌetoi galadi yaꞌitediya, ꞌadi ꞌita gide ꞌweꞌwe silatulatuma hebaiina bwehabwehalina ꞌahwanega, ma wete hebaiina holega ma wete ꞌina palopita ꞌaboꞌaboina ꞌahwadiyega. \v 14 Yaluyaluwa ꞌetoiyedi beno Tomudulele ꞌina ꞌaliꞌeyao taudi ꞌebe henainaida sipaihowediya, ta sinaowa kiniyao baleꞌu mabwaiyana ꞌoina ta ꞌabehega ꞌidi bodao sihegogonedima ma taudimo siloꞌaleha hiladi, beno nata Yehoba Tohewaiwai hedada ꞌina sabwelo madouna ꞌoina. \q1 \v 15 “Wahesagoha, ꞌabwa ꞌigu hapwesama gide toyagaha ꞌidi hapwesama tuwa, ma ꞌeguma ꞌowa taiya ꞌulomatayahi ma ꞌa ꞌaleꞌo ꞌuꞌotemomosi, ꞌuyaliyaya, ꞌane geyaꞌabwa ꞌumwadina ꞌino bugewa weyahina.” \p \v 16 Coinega yaluyaluwaedi kiniyao maꞌidi bodao sihegogonedima tupwa ꞌaigeda, sanina ꞌena \w Ibeliuwega\w* sigwae “Amagedoni” ꞌoina. \p \v 17 Ma anelose hesebenina ꞌina biyo ꞌiꞌeweya ta galewa ma baleꞌu gamwagamwanidiya ꞌisiweya, ma wagahata wasawasa Hada Heꞌasisi ꞌalonega ꞌaigeda ꞌenana madouna ꞌilatuma, ꞌigwaeya, “Cigumwala pwaiya.” \p \v 18 Ma nage ꞌoina namala ta dagugu ta gugula ta wete mwaniꞌiniꞌi madoudi silatuwa. Mwalo hene ta nige, tomota ꞌidi tuta ꞌoina, geya ꞌeta mwaniꞌiniꞌi ꞌana madou nage gide ꞌida latuꞌesa. Ma bewa moisa gala hedade. \v 19 Eeta ꞌasa madounaina ꞌiꞌewatahiya, ta ꞌana watahina ꞌetoi silatuwa. Ma tupwa mabwaiyana ꞌoidiya mwaniꞌiniꞌiina ꞌidi ꞌasa ꞌigihegalediya, ma ꞌasa madouna sanina Babiloni ꞌina pui Yehoba ꞌinuwatuhu yahiya ta ꞌina biyo ꞌoinega waini ꞌihenumeya, ma wainiina beno ꞌina gamwasowala madouna wainiina. \v 20 Ma wete bwanabwanao ma ꞌoya mabwaiyadi sisawala, ta geya wete sawasawahina ma taloba hiladi. \v 21 Ma wete dohi madoudi ma patupatudi, gide daꞌule madoudi, galewega sigubagubalama tomota ꞌoidiya. Coinega tomotaedi Yehoba siheliyeya dohiina gala hedadena weyahina. \c 17 \s1 Toganawala moisa wahineina \p \v 1 Eeta aneloseyedi sebeni maꞌidi biyo sebeni Yehoba ꞌiꞌebwaediya, ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌinaoma ma ꞌihegwaegauwa, ꞌigwae, “Cunaoma ma yaheꞌitago Yehoba ꞌina loina mwauna toganawala moisa wahineina ꞌoina, ma toganawalaina ꞌana nuwasabwalena beno ꞌasa madouna siꞌabiya weꞌaha baibaiwadi papalidiya. \v 2 Ma baleꞌu ꞌana kiniyao pui ꞌoina sihewaiwai toganawalaina maꞌiyadiu, ma ꞌoinega mebaleꞌu mabwaiyadi pui mumugana sinumeya ta sihebuwa.” \p \v 3 Ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega yalotohogauwa gide aneloseina ꞌitoegauwa tupwa yoho ꞌawawa, ma wahine ꞌaigeda yaꞌiteya hebai bwehabwehalina ꞌigeluya, ma hebaiina wahina mabwaiyana ꞌoina sani galadi silelediya, ma mwaguna ꞌadi baibaiwa sebeni, ma donanao ꞌadi baibaiwa nima ꞌeluwa. \v 4 Ma wahineina ꞌana ꞌaleꞌoina ꞌana bwehabwehala gide towasawasao ꞌadi ꞌaleꞌo, ma ꞌana pasao goula ta daꞌule ꞌausaladi ma ꞌepo. Ta nimana biyo goula ꞌiꞌabi yahiya, mumuga galana ꞌoinega silohemaheya pui weyahina. \v 5 Ma manina sanina sileleya ꞌana ꞌunuwadawada, ꞌigwae, \q1 “Babiloni madouna, beno toganawalao ta topui gala hedada sinadiu.” \m \v 6 Ma wahineina yaꞌiteya, Yehoba ꞌina topaihowao ma Yesu ꞌana tohepwailao ꞌidi ꞌamasega bweyahidi ꞌinumediya ma ꞌoinega ꞌihebuwa, ta yahenainaida wahineina ꞌana ꞌita weyahina. \p \v 7 Eema aneloseina ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Geyaꞌabwa nuwau ꞌihehenainaida. Yada gihemaedane ꞌoiuwa toꞌaha wahineina ma hebaiina ꞌoina ꞌigeluwa, tauna mwaguna sebeni ma donanao nima ꞌeluwa, ꞌadi nuwasabwalena. \v 8 Hebaiina ꞌuꞌiteya mwalo mayawasina ma ꞌiꞌamasa pwaiya, ma ꞌabwa ꞌilatuma gaulaina madouna ꞌoinega ma ꞌitauya, ma ꞌoinega sigihegala bwaibwaini. Ta tomota mebaleꞌu, taiyewedi taudi sanidi Yehoba geya ꞌilele yawasi bukina ꞌalona, tutaina baleꞌu ꞌana hemasalaha hauhau ꞌoina, taudi hebaiina ꞌabwa siꞌita ma nuwadi ꞌihenainaida, weyahina mwalo mayawasina, ta tuta bewa ꞌiꞌamasa pwaiya, ma ꞌabwa ꞌilatu hilama. \p \v 9 “Ceguma sonoga ꞌoiuwa, ꞌusanapu ꞌabehega mwaguwedi sebeni beno ꞌoya ꞌadi baibaiwa sebeni, ꞌoyaedi ꞌoidiya wahineina ꞌimiyatoiya, ma ꞌana nuwasabwalena wete kiniyao site sebeni, \v 10 ma nima ꞌoidiyega sibeꞌu pwaiya, ma ꞌaigeda ꞌabwa ꞌiloiloina, ma ꞌaigeda ꞌabwa ꞌilatu, ta ꞌina tuta toꞌutoꞌupanamo ꞌimiyamiya. \p \v 11 “Ta kiniyedi sebeni, ꞌaigeda wete kini maꞌiyadiu, ꞌidi boda ꞌalona, tauna hebaiina mwalo mayawasina ta yawasina ꞌigumwala, ta ꞌabwa ꞌinaonao ma ꞌabehega sigihegala bwaibwaini. \p \v 12 “Ma donaedi nima ꞌeluwa ꞌuꞌitediya, beno kini ꞌadi baibaiwa nima ꞌeluwa, taudi geya sihegaina ma siloina, ta ꞌabwa siloina tuta toꞌutoꞌupana ꞌoina, hebaiina baꞌidadiu. \p \v 13 “Taudi site nima ꞌeluwaedi ꞌidi nuwatuhu mahemahetena, nuwanuwadi ma ꞌidi waiwai ma ꞌidi loina sitagwaledi hebaiina ꞌoina. \v 14 Ma ꞌabwa Lami ꞌoina siloꞌaleha, ma Lamiina ꞌihewaiwai sinedi, weyahina tauna babadaowedi ꞌidi Bada, ma kiniyao ꞌidi Kini, ma wete taudi ꞌina hesinuwega ꞌibwauwedima, taudi ꞌana tomuliyao moisa baꞌidanao.” \p \v 15 Coinega anelose ꞌoiguwa wete ꞌigwaeya, “Weꞌahedi ꞌuꞌita pwaidiya, ꞌoidiya wahine toganawalina ꞌimiyatoiya, ꞌadi nuwasabwalena beno ꞌebeloinao ma bodao ma susuwao ta ꞌenanao. \v 16 Ma dona nima ꞌeluwa ta hebaiina ꞌuꞌitediya, taudi ꞌabwa toganawala siloꞌalehe, ta ꞌina tobwatobwao mabwaiyadi siꞌewadi ma nimenimenamo ꞌimiyamiya, ma wete hesiyona siꞌai, ta hilihiliyanao ꞌaiweyega sigabudi. \v 17 Weyahina Yehoba ꞌatediya ꞌihenuwa laguweya ma ꞌina nuwatuhu sipaihowa, beno ꞌidi paihowa mahemahetena, ma ꞌidi waiwai ta ꞌidi loina hebaiina ꞌabwa siꞌebwae, ta tauna ꞌiloina ꞌana siga Yehoba ꞌina gwaeyedi ꞌipaihowadi. \p \v 18 “Ma wahineina ꞌuꞌiteya, beno tauna ꞌasa madouna, ma ꞌiloiloina baleꞌu ꞌana kiniyao mabwaiyadi ꞌoidiya.” \c 18 \s1 Casa Babiloni ꞌina beꞌu \p \v 1 Ma wete ꞌaigeda anelose yaꞌiteya galewega ꞌidobidobima, tauna maꞌina loina madouna, ma wete ꞌina ꞌasilalega baleꞌu ꞌiꞌasilala, \v 2 ma ꞌenana madounega ꞌibwauwa, “Casa madounaina Babiloni ꞌibeꞌu pwaiya, ma Tomudulele maꞌina bodao ta wete bwasumo galadi ma didigadi siheꞌasaeya, \v 3 weyahina Babiloni ꞌina wainiyega boda mabwaiyadi ꞌihenumediya, wainiina beno pui galana. Tauna gide toganawala. Coinega baleꞌu ꞌana kiniyao baꞌidadiu sipuiya, ma ꞌina puiyedi ꞌoidiyega toꞌahwaꞌuneyao ꞌidi wasawasa madouna silobaloba.” \p \v 4 Ma galewega wete ꞌaigeda ꞌenana yahesagoheya, ꞌigwaeya, “Cigu tomotaiyao ꞌasa beno ꞌalonega walatuma, ꞌamuge ꞌina puiina ꞌoimiya ꞌihabala ma ꞌana maisa muyamuya waloba. \v 5 Weyahina ꞌina pui ꞌana madou gide tuwa galewa ꞌina hane, ma ꞌina mumuga galadiyedi weyahidi Yehoba ꞌinuwanuwatuhu ma ꞌabehega ꞌihemaise.” \p \v 6 Ta wete aneloseina ꞌigwaeya, “Casa nage ꞌuhemaise, gide tuwa toꞌaha ꞌina paihowa, ma ꞌuhemaise maluwa. Ma wete tauna ꞌina waini galana maluwa ꞌuꞌebwae, ma tauna ꞌinuma. \v 7 Ta wete ꞌina gwae gagasa ma ꞌina hemataganawala ꞌadi maisa ꞌuꞌebwae, muyamuya ma dou, weyahina ꞌiboinamo ꞌoina ꞌigwaeya, ‘Taugu Kuini, geya wete hiwape ꞌina tupwa ꞌoina yada miya, ma wete geyaꞌabwa dou yalobaloba.’ \v 8 Coinega sabwelo ꞌaigeda ꞌoina mwauwedi ꞌabwa silatu, beno lohala madouna ma gomale, ta wete ꞌaiwe ninima ꞌiꞌalasi. Weyahina Badaina, tauna Yehoba Tohewaiwai hedade, wahineina ꞌana maisa ꞌiꞌebwae.” \p \v 9 Ma baleꞌu ꞌana kiniyao, taudi wahineina baꞌidadiu silogwaliya ta simiya hemataganawala, taudi wete ꞌasaina weyahina sidou ma sidougwaegwae, ꞌeguma ꞌasa ꞌiꞌalaꞌalasi, ma ꞌasuna siꞌita. \v 10 Ta maꞌidi matautaina muyamuya weyahina, ꞌoinega ꞌedasaliyana sitoholowa ma sigwae, “Caioi, ꞌaioi, ꞌasa madouna ma waiwaina Babiloni ꞌana loina ꞌiloba mwamwayau.” \p \v 11 Ma wete baleꞌuwa toꞌahwaꞌuneyao maꞌidi nuwagala ta ꞌasaina weyahina sidouwa, weyahina geya ꞌeta taiya ꞌidi tobwatobwaedi ꞌida gimwaneyediya. \v 12 Cidi tobwatobwaedi beno gide goula ma siliba, ta dimwa wasawasa ta ꞌepo ta ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi, ma ꞌaleꞌo wasawasa hebwehebwelidi, ma ꞌaiwe mahamahaidi, ma dona madoudi, ma ꞌaiwe bwebweꞌadi gide gahi, ma kopa pwawati, ma dimwa waꞌewaꞌeꞌedi, \v 13 ma seyala, ma mwahadi, ma gadoꞌa*, ma holowa, ma ginaula mahamahaina, ma waini, ma holowa ganinibu, ma witi, ma bulumakau, ma sipi, ma hosi, ma waga lisilisi, ta wete tomota mayawasidi sihegimwaneyedi ma ꞌabehega ꞌidi topaihowao. \p \v 14 Coinega toꞌuneyedi ꞌasaina ꞌoina sigwaeya, “Ginaulaedi mabwaiyadi nuwanuwau boꞌi sigumwala, ta wete ꞌino wasawasa ma ꞌa hepwatu mabwaiyana ꞌigumwala, nata geyaꞌabwa wete ꞌulobaloba hiladi.” \p \v 15 Ma toꞌahwaꞌuneyedi, taudi ꞌidi wasawasa madoudi ꞌasaina ꞌoinega silobeya, sitotoholo ꞌedasaliyanega, weyahina ꞌasaina ꞌina muyamuya siꞌiteya, ta simatauta, ta maꞌidi ꞌatemuyamuya sidouwa, \v 16 sigwae, “Caioi, ꞌaioi, ꞌasa nage madouna mwalo ꞌipasa ꞌaleꞌo wasawasa, ma ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi ma bwehabwehalidi, ma goula, ta dimwa wasawasa ta ꞌepo ꞌoidiyega, \v 17 ꞌane tuta ꞌiꞌiunamo ꞌoina ma ꞌina wasawasaedi sisawala.” \p Ma wete taudi waga taniwagadi, maꞌidi toꞌadau mabwaiyadi, ta niꞌu ꞌana topaihowao mabwaiyadi, ꞌedasaliyanega sitotoholo, \v 18 ma ꞌasaina ꞌasuna siꞌiteya ta sibwauwa, “Mwalo geya ꞌeta ꞌasa ꞌana ꞌita gide ꞌasa bewa madouna, ta bewa tutaina togidega?” \p \v 19 Coinega taudi manidi sigibediya ma sidoudou madouna, sigwaeya, “Caioi, ꞌaioi, ꞌasa nage madouna ꞌoinega toꞌadau ꞌidi wasawasa silobediya, ma tuta ꞌiꞌiunamo ꞌoina wasawasaina mabwaiyana sisawala.” \p \v 20 Wayaliyaya ꞌomi galewa Yehoba ꞌina loheloheyao, ma wete palopitao, ma ꞌana tohepwailao wayaliyaya, weyahina mwalo ꞌimi muyamuya ꞌasaina ꞌoinega walobeya, ma bewa tuwa Yehoba muya ꞌoinega ꞌihemaisediya. \p \v 21 Eeta ꞌaigeda anelose waiwaina dimwa madou hedade ꞌiꞌabi haneheya ta holai ꞌiula suluheya, ꞌigwaeya, “Casaina madouna Babiloni ꞌabwa ꞌibeꞌu daꞌule bewa gide, ma geyaꞌabwa wete taꞌitaꞌita hila. \p \v 22 “Coinega ꞌasaina ꞌina yaliyaya ꞌigumwala, ma geyaꞌabwa ꞌeta ꞌebe gihedohedou ꞌana hunuwa, nuwana yoguli ꞌana muꞌa ꞌilatulatu. \p “Ma wete paihowa ꞌadi tosanapuwao geyaꞌabwa simiyamiya, ma wete yatu ꞌana hesagoha ꞌigumwala. \v 23 Eeta mayale ꞌidi ꞌasilala ꞌoina geyaꞌabwa silatulatu. Ma wete geyaꞌabwa tohaiyedi ꞌenadi ꞌasaina ꞌoinega sihehesagohe. \p “Moisa, baleꞌu mabwaiyana ꞌoina bewa ꞌasaina ꞌana towasawasao sihane hedadeya, ta ꞌidi ꞌoba ꞌoidiyega hali tupwa tomotaidi siꞌabowediya. \p \v 24 “Ma wete mwalo tomota baibaiwadi gide palopitao ta Yehoba ꞌina topaihowao siloheꞌamasidiya ꞌasaina Babiloni ꞌoina, ma weyahina ꞌana mwau ꞌilobeya Yehoba ꞌoinega.” \c 19 \p \v 1 Ma muliyetega hedagadaga madouna yahesagoheya, gide boda madouna ꞌenadi sihehegwaegwae, \q1 “Yehoba tahepwatuwe, tauna Toꞌabihetena ma Towasawasa ma Tohewaiwai. \v 2 Ma ꞌina loina mabwaiyana dumwaluna ma bwebweꞌana, weyahina tohemata ganawalina ꞌina ganawalega baleꞌu mabwaiyana ꞌiꞌabihegaleya, ta ꞌana maisa ꞌilobeya. Ma wete ꞌasaina ꞌoina Yehoba ꞌina tomota siloheꞌamasidiya, ꞌoinega ꞌiꞌabi hegaleya.” \p \v 3 Ma sibwau, sigwaeya, \q1 “Yehoba tahepwatuwe, weyahina ꞌasaina madouna ꞌiꞌalaꞌalasi, ma ꞌasuna tuta mabwaiyana ꞌihanehane.” \m \v 4 Coinega babadaowedi site tuweniti powa ma wete hebai site ꞌehataedi sibeꞌu talutalubuꞌiya tauna Yehoba ꞌina wagahata wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoiya matana, ta ꞌoina sigwaeya, “Gide, ꞌahepwatuwego!” \s1 Lami ꞌina hai guyaina \p \v 5 Eeta wagahata wasawasaina ꞌoinega ꞌaigeda ꞌenana ꞌinaoma ꞌigwaeya, “Comi Yehoba ꞌina topaihowao ma ꞌana toheꞌasisiyao ꞌiꞌiumi ma madoumi, wahepwatu ꞌoina.” \v 6 Ma wete yahesagoheya gide boda madouna ꞌenadi, ma wete gide weꞌaha daudauna ꞌenana, ma wete gide gugula ꞌenana sigwaegwae, \q1 “Yehoba wahepwatuwe, weyahina tauna ꞌida Bada Tohewaiwai hedade ta ꞌihetoloina pwaiya. \v 7 Tayaliyaya madouna ma wete tahepwatuwe, Lami ꞌina hai weyahina, ta mwanena ꞌihepasa pwaiya ꞌidi hai weyahina, \v 8 ma wahineina ꞌana ꞌaleꞌo bwebweꞌana waꞌewaꞌeꞌena Yehoba ꞌiꞌebwae pwaiya.” \p Ta ꞌaleꞌoina ꞌana nuwasabwalena beno Yehoba ꞌina tomotaiyao mumugadi dumwaluna. \p \v 9 Ma aneloseina ꞌoiguwa ꞌigwaeya, “Gwae bewa ꞌulele ꞌabehega, ‘Taiyawedi ꞌomi Yehoba ꞌibwauwegomiya Lamiina ꞌina hai guyaina ꞌoina, wayaliyaya.’” Ma wete aneloseina ꞌigwae hila, ta ꞌigwaeya, “Bewa Yehoba ꞌina gwae moisa.” \p \v 10 Ma ꞌahena yabeꞌu talutalubuꞌiya ta yaꞌeꞌetuluha ꞌoina, ma ꞌoinega ꞌigwaeya, “Geyaꞌabwa gide. Taugu tuwa Yesu ꞌina topaihowa ꞌowa gide, ma wete gide tasimwao taudi Yesu ꞌana tohepwailao. Yehoba hesi ꞌoina ꞌuꞌetuluha.” Weyahina Yesu ꞌana tohepwailao ꞌadi lotohona gide palopitao ꞌadi lotohona Yehoba yaluyaluwana ꞌoinega. \s1 Hosi waꞌewaꞌeꞌena ꞌana togelu. \p \v 11 Ta yaꞌiteya galewa ꞌiꞌesoꞌeya, ma hosi waꞌewaꞌeꞌena ꞌihapwesa, ta ꞌana togeluina sihesaniyeya Toguibiga Dumwaluna. Ma ꞌina loina dumwaluna ꞌoinega ꞌiyatala ta wete ꞌiloloꞌaleha. \p \v 12 Ta matana ꞌadi ꞌita gide ꞌaiwe ꞌininininima, eema debana ꞌana pasa wasawasaedi baibaiwadi. Ma wete sanina sileleya geya sawasawahina ma taiya ꞌeta ꞌisanapu. Ciboinamo ꞌisanapuya. \v 13 Ma ꞌana ꞌaleꞌoina ꞌiꞌoteya bweyaha ꞌoinega ꞌihebuteya, ta sanina silaguya, sigwae, “Yehoba ꞌina gwae.” \p \v 14 Ma galewa ꞌana toloꞌalehao ꞌidi hosi waꞌewaꞌeꞌedi sigeludiya, ta simuliyeya, ꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi ma ꞌausaladi. \v 15 Ta ꞌidi tohanugetaina ꞌahwanega ꞌelepa ꞌaleha mamatana ꞌilatulatu, tauna ꞌabwa ꞌelepaina ꞌoinega tupwa baibaiwadi ꞌihewaiwai sinedi ma ꞌoidiya ꞌiloina paꞌala, ma wete waini ꞌebe hida ꞌoina ꞌihidadi, beno Yehoba Tohewaiwai hedade ꞌina gamwasowala madouna. \v 16 Ta ꞌana ꞌaleꞌo ꞌoina ma wete ꞌahena sanina silelediya, sigwae, “Loheya bewa toloinao ꞌidi Toloina, ma wete babadao ꞌidi Bada.” \p \v 17 Eeta ꞌaigeda anelose yaꞌiteya sinala ꞌoina ꞌitotoholo ta ꞌibwaubwau bwasumowedi galewa ma baleꞌu gamwagamwanina sitahetaheya ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Wasawalama Yehoba ꞌina guyai madouna ꞌoina, \v 18 ma waꞌai kiniyao hesiyodi, ma ꞌaleha ꞌana tohanugetao hesiyodi, ta toloꞌalehao hesiyodi, ma wete hosiyao ta ꞌadi togeluwao hesiyodi, ta wete loheloheyao baibaiwadi hesiyodi, taudi babadao ma ꞌidi topaihowao wete, madoudi ta ꞌiꞌiudi.” \p \v 19 Ma yaꞌiteya hebaiina holega ꞌinaoma, ta baleꞌu ꞌana babadao maꞌidi toloꞌalehao siꞌauta sabi loꞌaleha hosi ꞌana togeluina maꞌina toloꞌalehao ꞌoidiya. \v 20 Nage ꞌoina hebaiina maꞌina palopita ꞌaboꞌabo siꞌabi yahidiya, ta mayawasidi siulediya ꞌasa ꞌalaꞌalata ꞌalona, beno dimwa hulahulaidi ꞌoina. Palopita ꞌaboꞌaboina tauna mwalo ꞌina paihowa waiwaina ꞌipaihowediya hebaiina matana, ma ꞌoinega tomota ꞌiꞌabowediya, taudi hebaiina ꞌana ꞌilaꞌilala ꞌoidiya ꞌimiyamiya, ta ꞌina dimwa tagitagina ꞌana toꞌetuluhao. \p \v 21 Ma ꞌelepaina hosiina ꞌana togelu ꞌahwanega ꞌilatulatuma, ꞌoinega hebaiina maꞌina palopita ꞌaboꞌabo ꞌidi toloꞌalehao ꞌiloheꞌamasidiya. Eeta bwasumo baibaiwadi sinaoma ta toꞌamasaedi wahidi siꞌaidiya, ta gamwadi ꞌiꞌotuwa. \c 20 \s1 Bolime tausani \p \v 1 Ma wete ꞌaigeda anelose yaꞌiteya galewega ꞌisulusuluma, ta gaulaina madouna ꞌana ꞌebesoꞌe \w kihi\w* ma balae madouna ꞌiꞌewediya, ma ꞌinaoma, \v 2 ta hebai bwehabwehalina ꞌiꞌabiyahiya, tauna mwata nugenugetana ma Tomuduleleina, beno Seitani, ta ꞌipaiya ta ꞌana siga bolime tausani sigumwala. \v 3 Coinega aneloseina hebaiina ꞌiꞌabi haneheya ta ꞌiuleya gaulaina madouna ꞌalona, ta nobwa ꞌigudubodeya, ma ꞌigihepaꞌaliya, ta geyaꞌabwa bodao ꞌiꞌaboꞌabowedi ꞌana siga tausani bolime sigumwala, ma muliyega ꞌilihasi tuta ꞌiꞌiunamo weyahina. \p \v 4 Ma wete tupwana wagahata wasawasa yaꞌitediya, ma ꞌoidiya taudi Yehoba loina ꞌiꞌebwaediya simiyatoiya. Ta wete tomotaedi taniꞌodi siꞌupwediya, weyahina taudi Yesu ꞌana tohepwailao ma Yehoba ꞌina gwae ꞌana tohepwailao, yaluyaluwadi yaꞌitediya, taudi geya hebaiina maꞌina dimwa tagitagina ꞌoidiya sida ꞌetuluha, ta geya ꞌana ꞌilaꞌilala manidiya ma nimadiya silagudi. Taudi bewa ꞌamasega sitoholo pwaiya, ta Keliso baꞌidadiu siloiloina bolime tausani ꞌoidiya. \v 5 Taudi totoholo nugenugetaidi, ma toꞌamasa mabwaiyadi bolime tausani sigumwala ꞌabwa muliyetega taudi wete sitoholo hila. \p \v 6 Ta taudi totoholo nugenugetaedi ꞌasiꞌasilaladi, ꞌoinega maꞌidi yaliyaya, ma ꞌamasa heluwena geyaꞌabwa silobaloba, ta taudi hesi Yehoba ma Keliso ꞌidi topwaoliyao, ta Keliso baꞌidadiu sihetoloina bolime tausani ꞌoidiya. \s1 Seitani ꞌina weꞌa \p \v 7 Coinega bolime tausani ꞌigumwala, ꞌabwa Seitani ꞌebe paiyega silihasi, ma ꞌilatuma, \v 8 ma ꞌitauya baleꞌu mabwaiyana ꞌoidiya sabi ꞌabowedi, tupwaina gide Gogi ma Magogi ꞌoidiya. Coinega Seitani taudi mabwaiyadi toloꞌaleha ꞌiheꞌautediya sabi ꞌaleha, tahasila ꞌasae, gide namonamo holai. \p \v 9 Eema baleꞌu mabwaiyana ꞌoinega sitauyama ta Yehoba ꞌina ꞌasaina madouna ꞌoina silatuwa, ma ꞌasaina Yehoba ꞌina tohemisaowedi ꞌoina sihaꞌwabuꞌwabudiya, ta ꞌaiwe ninima galewega ꞌisuluma ta ꞌiꞌala hegumwalidiya. \v 10 Coinega ꞌadi toꞌabo Seitaniina siꞌeweya, ꞌasa ꞌalaꞌalata ꞌalona siuleya. Yahiyahiina ꞌalona mwalohene hebaiina ma palopita ꞌaboꞌaboina siula pwaidiya, ma tupwaina ꞌoina sitetoiyedi simuyamuya sabwelo ma nihuwana ꞌoidiya, ta geyaꞌabwa ꞌigumwagumwala. \s1 Yatala ꞌana ꞌebe losaloha \p \v 11 Ma yaꞌiteya wagahata wasawasa waꞌewaꞌeꞌena ma madouna, ma wagahataina ꞌana tomiyaina matanega galewa ta baleꞌu sisawala, ma geya sawasawahina taꞌita hila. \v 12 Ma toꞌamasa mabwaiyadi yaꞌitediya, madoudi ta ꞌiꞌiudi, ꞌebemiya wasawasaina matana sitotoholo, ta buki ꞌiyahalidiya, ma ꞌaigeda wete buki ꞌiloyahaliya, tauna yawasida ꞌana buki, ta toꞌamasao ꞌiloinediya, toꞌaha gide mumugadi lelelelena bukiyedi ꞌoidiya ꞌimiyamiya. \p \v 13 Taudi niꞌu ꞌadi toꞌenowao ma \w Bwebweso\w* ꞌana tomiyao ta baleꞌu ꞌana toꞌamasao mabwaiyadi sitauyama, ta ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌiloinediya, toꞌaha mumugadi gide. \v 14 Ma ꞌamasa ta Bwebweso ꞌiula dobihediya ꞌasa ꞌalaꞌalata ꞌalona, ta yahiyahiina beno ꞌamasa heluwena. \p \v 15 Ma ꞌeguma taiyewedi geya sanidi ꞌilobaloba yawasida bukina ꞌoina ꞌiuledi ꞌasa ꞌalaꞌalata ꞌoina. \c 21 \s1 Galewa hauhauna ma baleꞌu hauhauna \p \v 1 Coinega galewa ma baleꞌu hauhaudi yaꞌitediya silatuwa, ta geya hola, ma hesi galewa nugenugetaina ma baleꞌu nugenugetaina siꞌwaiha. \p \v 2 Ma ꞌasa ꞌasiꞌasilalana yaꞌiteya tauna Yelusalema hauhauna galewega ꞌisulusuluma Yehoba ꞌoinega, ꞌihepaseya gide tohai mewahinena ꞌipasa ma mwanena baꞌidana sihelobaloba. \p \v 3 Ma wagahata wasawasa ꞌoinega ꞌenana madouna yahesagoheya, ꞌigwaeya, “Cuꞌita, Yehoba maꞌina tomotaiyao baꞌidanao ꞌabwa simiyamiya, weyahina tauna baꞌidadiu, ma taudi ꞌina tomota. Moisa Yehoba tauna baꞌidadiu, \v 4 Yehobaina mataneudi ꞌiloꞌiꞌilidi, weyahina geyaꞌabwa wete ꞌamasa, nuwana muyamuya, bo dou ꞌoidiya ꞌilatulatu. Weyahina tupwa miyamiyana ꞌigumwala pwaiya.” \p \v 5 Eeta wagahata wasawasa ꞌana tomiyaina ꞌigwaeya, “Ginaula mabwaiyana yagiheꞌehaudi,” ma wete ꞌigwaeya, “Gwae bewa ꞌuleledi, weyahina gwae moisa ma dumwaluna.” \p \v 6 Ta wete ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Cigumwala pwaiya. Taugu tuwa ꞌebe hegaina ma ꞌebe losaloha, ma ꞌeguma taiyewedi taudi taniꞌodi ꞌiyahala, nata weꞌaha bidalega yaꞌebwae tuwa, yawasidi weyahina. \v 7 Ma ꞌeguma taiya ꞌihewaiwai Seitani ꞌoinega, nata yaliyaya yatagwala ꞌoina ma ꞌiꞌahwa tamanegau, ma tauna yaꞌahwa natune. \v 8 Ma hesi taudi ꞌateweꞌaweꞌadi, ma taudi geya sihemisa, ma tohemata ganawalao, ma toloheꞌamasao, ma tologwaliyao, ma Tomudulele maꞌiyanao, ma dimwa ꞌadi tohemisao, ma toꞌeꞌaboꞌabowao, taudi bewa ꞌidi tupwa ꞌasa ꞌalaꞌalataina, beno ꞌamasa heluwena.” \s1 Yelusalema hauhauna \p \v 9 Coinega aneloseyedi sebeni, mwalo muya biyodi sebeni ꞌadi toꞌahalao, ꞌaigeda ꞌoidiyega ꞌinaoma, ma ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Cunaoma ma Lami mwanena yaheꞌitago.” \p \v 10 Ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌitoegauwa ꞌoya saliyana tabwanina, ma ꞌasa ꞌausalana ꞌiheꞌitegauwa, sanina Yelusalema, galewega ꞌisulusuluma Yehoba ꞌoinega. \v 11 Ma Yehoba ꞌina wasawasa ꞌasilalana ꞌasaina ꞌoina ꞌisaesaehane, ta ꞌasaina ꞌiꞌasilala, gide tuwa dimwa wasawasa, ta ꞌinamanamala gide gelasi. \p \v 12 Ma ꞌasaina ꞌana ꞌali madouna ma saliyana, ma ꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌadi baibaiwa tuwelo, ta ꞌahwaꞌedaedi ꞌadi toꞌitayahinao anelose tuwelo, ta wete ꞌahwaꞌedaedi ꞌoidiya susu tuwelowedi Isileli ꞌoinega sanidiyao silelediya. \v 13 Caliina ꞌana tupwaedi ꞌehata. Caigeda tupwa bolimana ꞌoinega, ꞌana ꞌahwaꞌedao ꞌetoi, tupwa bomatu ꞌoinega ꞌahwaꞌeda ꞌetoi, tupwa yalasiyega ꞌahwaꞌeda ꞌetoi, ma tupwa bwauli ꞌoinega ꞌahwaꞌeda ꞌetoi. \p \v 14 Casaina madouna siꞌabiya wahuwahu ꞌaigeda bwebweꞌana ꞌoina, beno dimwa tuwelo paꞌalidi tabwadiya, ma dimwaedi ꞌoidiya Lami ꞌana tohepwaila tuwelowedi sanidiyao silelediya. \v 15 Ma aneloseina baꞌidagu ꞌagwaegwae, nimana ꞌebelihe goula, ta ꞌabehega ꞌoinega ꞌasaina namanamalina ma ꞌana ꞌahwaꞌedao ma ꞌana ꞌali wete ꞌilihedi. \p \v 16 Casaina ꞌana saliya ta ꞌana tabataba tupwa ꞌehataedi mahemahetena. Eeta aneloseina ꞌina ꞌebelihe ꞌoinega ꞌasaina ꞌiliheya, ta ꞌana saliya ma ꞌana tabataba ma ꞌana hane mabwaiyana mahemahetena, gide tu tausani powa handeledi (2400) kilomita. \v 17 Ma ꞌali ꞌana bado nimanega ꞌiliheya, ta ꞌilobeya teti sikisi (36) lihe, beno handeledi poti powa (144) kiubiti. Aneloseina nimana gide loheya nimana ꞌana saliya gide. \p \v 18 Casaina ꞌana ꞌali dimwa wasawasa ma namanamalidi ꞌoidiyega siꞌabiya, ta ꞌasa ꞌalona goula ꞌoinega siꞌabiya, ta ꞌinamanamala gide tuwa gelasi. \v 19 Casaina ꞌana wahuwahu dimwanao, dimwa wasawasao ma namanamalidi ꞌoidiyega sihepaseya. \v 20 Wahuwahu ꞌaigeda ꞌana pasa dimwa wasawasa waꞌewaꞌeꞌena, heluwena ꞌana pasa dimwa ꞌana ꞌita niꞌu dubadubana gide, hetoina hebwehebwelina, ꞌehatana ꞌalaꞌalawana, henimana hebwehebwelina, waꞌewaꞌeꞌena ma dubadubana, hesikisina bwehabwehalina, hesebenina yogeyogena, ma heꞌeitina ꞌalaꞌalawana, henaenina wete yogeyogena, nima luwaluwaina ꞌalaꞌalawana, helebenina wete niꞌu dubadubana gide, ma hetuwelona dubadubana, nabuꞌa gide. \p \v 21 Ta ꞌasaina ꞌana ꞌahwaꞌedao tuwelowedi giniuba tuwelo madoudi tuwelo ꞌoidiyega sipaihowediya, ma ꞌahwaꞌeda ꞌaigeda giniuba ꞌaigeda ꞌoinega sipaihoweya. Ta ꞌasaina ꞌana ꞌeda mabwaiyana goula daisinamo, ꞌinamanamala gide gelasi. \p \v 22 Casaina ꞌoina geya Hada Heꞌasisi yaꞌita, weyahina Bada Yehoba Tohewaiwai hedada ma Lami, taudi tuwa Hada Heꞌasisiyedi. \v 23 Sinala ma waiꞌena geya sida saehaneya ꞌasaina ꞌoina, weyahina Yehoba ꞌina wasawasega ꞌiꞌatuhe ꞌasilaleya mabwaiyana, ma wete Lami ꞌihemayaleya ꞌasaina ꞌoina. \p \v 24 Ta ꞌasilalaina ꞌoinega mebaleꞌu ꞌabwa siyawala dadana, ma baleꞌu ꞌana kiniyao ꞌadi hepwatu siꞌeweyama ꞌasaina ꞌoina. \v 25 Ta ꞌasaina ꞌana ꞌahwaꞌedao sabwelowa geya sida gududiya, ma wete geya guguyou, ma geya nihuwana. \p \v 26 Ma ꞌebeloinao mabwaiyana ꞌidi heꞌasisi ma ꞌidi hepwatu siꞌewedima ꞌasaina ꞌalona. \v 27 Ta geyaꞌabwa ginaula biꞌibiꞌidi ꞌasaina ꞌoina siluhuluhu, nuwana topaihowa galadi bo toꞌeꞌaboꞌabowao. Beno tuwa taudi sanidi silele pwaiya Lamiina ꞌina bukiya, beno yawasida bukina ꞌoina. \c 22 \p \v 1 Eeta aneloseina yawasida weꞌahina ꞌiheꞌitegauwa, weꞌahinaina matana maemaedanina moisa, Yehoba ma Lami ꞌidi wagahata wasawasaina ꞌoinega ꞌidaudauma. \v 2 Ma ꞌasaina gamwagamwaninega ꞌidaudaudobi. Ta weꞌahinaina papalidiya yawasida ꞌaiwenao sitotoholo. Caiweyedi huwaidi waiꞌena ꞌaigeda ꞌaigeda hagadi ma hagadi, ꞌoinega bolime ꞌaigeda ꞌalona matuwelo sihuwahuwa, ma nabainao boda mabwaiyadi baleꞌuwa ꞌidi mulamula. \p \v 3 Ta hesi ginaula gala hedadedi ꞌabwa sisawala ꞌasaina ꞌoinega, ma Yehoba ta Lamiina ꞌidi wagahata wasawasa ꞌoina simiyamiya, ma Lamiina ꞌina topaihowao ꞌoina sipaihowa. \v 4 Ma wete manina siꞌita, tauna sanina manidiya. \v 5 Geyaꞌabwa wete ꞌida guguyou, ma geya nuwadi sinala ma mayale ꞌasilaladi, weyahina Bada Yehoba tauna tuwa ꞌidi ꞌasilalaina, ma siloina hataya. \s1 Yesu ꞌina naoma \p \v 6 Ta aneloseina ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Gwae bewa moisa ma dumwaluna. Bada Yehoba tauna tuwa yaluyaluwa ꞌana toꞌebwaya palopitao ꞌoidiya, ma ꞌina anelose ꞌihetuneyama topaihowao ꞌoidiya ꞌiheꞌita toꞌaha nata ꞌilatuma.” \p \v 7 Ma Yesu ꞌigwaeya, “Waꞌita! Bewa ma yanaowa, ma taudi gwae hemisa buki bewa ꞌoina ꞌadi tohematamatanao siyaliyaya.” \p \v 8 Taugu Yoni ginaula bewa mabwaiyadi yahesagohediya ta yaꞌitediya. Ma ginaula bewa sigumwala, ma aneloseina ꞌahena yabeꞌu talutalubuꞌiya, tauna ginauledi ꞌana toheꞌita ꞌoiguwa, ta ꞌoina yaꞌetuluha. \v 9 Coinega tauna ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Geyaꞌabwa gide, weyahina taugu topaihowa tuwa gide ꞌowa, ma tasidao taudi palopitao, ta wete taudi buki bewa ꞌana tohematamatanao. Ma hesi Yehoba ꞌiboi namo ꞌoina ꞌuꞌetuluha.” \p \v 10 Ma wete ꞌihegwaegauwa, ꞌigwaeya, “Geyaꞌabwa gwae nugetaedi buki bewa ꞌalona ꞌudahwadahwadi, weyahina tuta deina tuwa. \v 11 Ma ꞌoinega taudi togala, tuwa galana ꞌoidiya ꞌimiya hataya, ta ꞌeguma taudi mumugadi biꞌibiꞌina, tuwa biꞌi ꞌoidiya ꞌimiya hataya, ta ꞌeguma taudi mumugadi bwebweꞌadi, mumugadi ꞌibwebweꞌana hataya, ma taudi ꞌasiꞌasilaladi, ꞌasilalaina ꞌoina simiya hataya.” \p \v 12 Coinega Yesu ꞌigwaeya, “Nata yanaowa ma ꞌami maisa yaꞌewediwa, ma yaheguyai ꞌoimiya, gide ꞌimi paihowa ꞌadi madou. \v 13 Weyahina taugu ꞌebenugeta ma ꞌebemuliya, nuwana ꞌebehegaina ma ꞌebelosaloha.” \p \v 14 Ta wayaliyaya ꞌeguma taiyawedi ꞌomi ꞌami ꞌaleꞌo wadeulidiya, weyahina ꞌaiweina huwaina yawasida weyahina waꞌai, ta wete ꞌasaina ꞌana ꞌahwaꞌedao ꞌoidiyega waluhu. \v 15 Ma hesi ꞌasa ꞌatamanina ꞌadi tomiyanao, beno ꞌedewao, ma Tomudulele maꞌiyanao, ma tologwaliyao, ma toloheꞌamasao, ma dimwa ꞌadi tohemisao, ta wete toꞌeꞌaboꞌabowao. \p \v 16 “Taugu Yesu, ta ꞌigu anelose yahetune pwaiyawa ꞌoimiya, ta ꞌabehega ginaulaedi bewa ꞌihepwailedi tohekalesiyao ꞌoimiya. Taugu Debida ꞌina susu ꞌaigeda, ma taugu wete \w tomodaba\w* ꞌasilalana.” \p \v 17 Yaluyaluwa Tabuna ma tohai mewahinena sigwaeya, “Wanaoma”. Ma taiyawedi ꞌomi gwae bewa wahesagoheya, ꞌomi wete wagwae, “Wanaoma.” Ma taudi taniꞌodi ꞌiyahala sinaoma, ma taiyawedi taudi nuwanuwadi, nata yawasi weꞌahina siꞌewa, ma sinuma. Geya ꞌana maisamo. \s1 Cebelosaloha \p \v 18 Comi buki bewa ꞌina gwae hemisa ꞌana tohesagohao bewa ꞌami henuwalagu, ꞌabehega geyaꞌabwa ꞌimi gwaeyega waloloheposeyane, ꞌamuge muyamuyaowedi buki bewa ꞌalona ꞌihepwailediya Yehoba ꞌiloheposeyane ꞌoimiya. \v 19 Ta wete geyaꞌabwa ꞌaigeda gwae buki bewa ꞌoinega waꞌewaꞌewa yahule, ꞌamuge Yehoba wete ꞌami heguheguyai yawasi ꞌaiwena ꞌoinega ꞌiꞌewa yahule, ma wete ꞌimi ꞌebemiya ꞌasaina ꞌasiꞌasilalana ꞌalona, ta ginaula baibaiwadi bwebweꞌadi buki bewa ꞌoina ꞌihepwailediya, ꞌoimiyega ꞌiꞌewa yahuledi. \p \v 20 Gwae bewa ꞌana tohepwaila ꞌigwaeya, “Moisa! Bewa ma yanaowa.” Gide Bada, ꞌunaoma, ꞌowa Yesu. \p \v 21 Cida Badaina Yesu ꞌina ꞌatemuyamuya ta ꞌina helau baibaiwami ꞌana tohemisao ꞌoimiya.