\id JHN - Bunama NT [bdd] -Papua New Guinea 1991 (DBL -2014) \h Yoni \toc1 Tetela Bwebweꞌana Yoni Cileleya \toc2 Yoni \toc3 Yon \mt1 YONI \mt2 Tetela Bwebweꞌana Yoni Cileleya \ip Yoni Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda, ma Yesu Yoni ꞌihelauweya madouna, ꞌoinega Yesu ꞌina toholohila mulina ꞌihetohepwaila Yesu weyahina, ma tetelina ꞌileleya ꞌabehega Yesuina tauna Yehoba, ta hesi meYudiya ꞌidi tohanugetao Yesu siguipaileya, ta taudi ꞌidi loina galana ꞌoinega meLoma Yesu siloheꞌamasiya kelose ꞌoina. \ip Buki bewa ꞌalona Yesu ꞌina hegwaegwaeyao baibaiwadi Yaluyaluwa Tabuna weyahina, ma tauna Yesu ꞌina hane galewa mulina ꞌihewaseyama baleꞌuwa, ꞌana tohemisao ꞌiꞌabihe waiwaidi, ma ꞌiꞌabihenuwa sanapuwedi Yehoba ma Yesu weyahidi. \c 1 \s1 Gwae Ciheloheya \p \v 1 Tuta ꞌebe hegaina hauhau ꞌoina Gwae huhuna ꞌimiyamiya. Huhunaina tuwa Tauna Keliso. Tauna Yehoba baꞌidana, eeta tauna tuwa Yehobaina. \v 2 Weyahina ꞌebe hegaina hauhau ꞌoina Gwae huhunaina Yehoba baꞌidana simiyamiya. \v 3 Ma Gwae huhunaina tauna ginaula mabwaiyana ꞌipaihowediya ma wete ginaula mabwaiyadi ꞌihemasalahediya Yehoba baꞌidana, ta geya ꞌeta wete tohemasalaha. \v 4 Gwae huhunaina mayawasina moisa, ꞌoinega ꞌasilala ꞌiꞌeweyama ta ꞌiꞌabi latuheyama tomiya baleꞌu mabwaiyada ꞌoida. \v 5 Ma ꞌoinega ꞌasilalaina guguyou ꞌoina ꞌisae haneya ma guguyouina geya ꞌina waiwaimo. Casilalaina geya wete ꞌina ꞌebe lolagumo. \p \v 6 Eeta Yehoba loheya ꞌaigeda ꞌihesumaneya, sanina Yoni, \v 7 Tauna tomota ꞌoidiya ꞌinaoma ma ꞌabehega ꞌasilalaina weyahina ꞌida hepwaile ma ꞌoinega ꞌabehega tomota baibaiwadi sihesagohe ma ꞌidi hemisa silagu ꞌasilalaina ꞌoina. \v 8 Tauna Yoniina geya ꞌasilalaina, ma hesi ꞌasilalaina ꞌana toꞌetala hepwahepwaila. \v 9 Ma ꞌasilalaina ꞌasilala moisa. Gogo gabulena mabwaiyada ꞌoida ꞌiheꞌasilala. \p \v 10 Tauna ꞌitauya pwaima gogo gabulena ꞌoina, ma gogo gabulena ꞌimiyamiya, ma tauna tuwa gogo gabulena ꞌana tohemasalaha, ma gogo gabulena ꞌana tomiyaedi geya sisanapu to loheya. \v 11 Ma saugaina wete ꞌiboi ꞌinaoma ꞌina bodao ꞌoidiya, ma wete taudi silogwahateya. \v 12 Ma hesi boda tupwadimo ꞌina gwae sihesagoheya ta sihemisaeya ꞌabehega tauna tuwa Toꞌabihetenaina. Coinega bodaedi ꞌoidiya ꞌitagwala ꞌabehega Yehoba natunao. \v 13 Bodaedi taudi tagwae siliꞌuhila. Ma liꞌuhilaina geya ꞌabehega loheloheya bweyahidi nuwana ꞌidi nuwatuhu ꞌoinega. Ma hesi liꞌuhilaina Yehoba ꞌoinega. \p \v 14 Ma Gwae huhuna ꞌiheloheya, ma bewa tuwa mahetedai tamiyamiya. Ma ꞌina wasawasa madou hedadena ꞌiꞌabi hemaedaneya ꞌoima ta ꞌaꞌiteya, ꞌoinega ꞌasanapuya ꞌabehega tauna tuwa Yehoba natuna moisa, ma wete tauna tohelau moisa, wete mumugana mabwaiyana bwebweꞌana. \p \v 15 Mwalo Yoni Yesu ꞌihepwaileya ꞌenana madouna ꞌoinega ꞌigwae, “Loheyainaina bewa tauna weyahina yahehewasa, tutaina yagwaeya, ‘Loheya ꞌaigeda muliguwega ꞌitautauyama, sanina madou hedadena ꞌabwa taugu. Weyahina taugu ꞌabwa geya yaliꞌu ma tauna ꞌimiyamiya.’ \p \v 16 “Tauna tohelau ma toꞌebwaya moisa, weyahina ꞌina helauina ꞌoinega mabwaiyada ꞌilohemahegita. \v 17 Yehoba ꞌina loina \w Mosese\w* ꞌoinega silatuwa. Ma hesi helau moisa ma mumuga bwebweꞌadi Yesu Keliso ꞌoinega silatuma. \v 18 Yehoba ꞌana ꞌita geya ꞌeta taiya ꞌida ꞌiteya, ma hesi natuna moisa ꞌiboi ꞌisanasanapu Tamana ꞌana ꞌita. Weyahina tauna Tamana deina ꞌimiyamiya, ꞌoinega tauna Tamana ꞌana ꞌita ꞌiheꞌitegita.” \s1 Yoni tauna to loheya? \p \v 19 Tuta beno ꞌoidiya, meYudiya ꞌidi tohanugetao \w topwaoli\w* tupwadi ma \w Libai\w* tupwana ꞌina bodao ꞌoidiyega sihesumanedima Yelusalema ꞌoinega Yoni sabi hesilalaina ꞌabehega tauna to loheya. \v 20 Beno ꞌoina Yoni geya ꞌilowahiꞌwata ꞌidi hesilalaina ꞌoina weyahina, ma hesi ꞌidi hesilalaina ꞌana maisa bwebweꞌana ma maemaedanina ꞌiꞌebwaediya ꞌigwae, “Taugu geya Toꞌabihetenaina.” \v 21 Coinega taudi wete sihesilala hileya sigwae, “Hede taiya ꞌowa? Bo ꞌabehega ꞌowa Ilaitiya?” Ma Yoni ꞌigwaeya, “Taugu geya \w Ilaitiya\w*.” Ma taudi wete sihesilala hileya sigwae, “Bo nuwana ꞌowa ꞌaigeda wete \w palopita\w*, palopitainaina tauna ꞌayamwayamwa?” Ma Yoni ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Geya.” \p \v 22 Coinega tohesilalaedi wete sigwae hila, sigwae, “Cowa hede to loheya? Mane hana ꞌuda hegwaemai ma ꞌaneyage ꞌalohihila ma ꞌima tohanugetao ꞌahegwae bwaibwainidi toꞌaha gide ꞌino hegwaegwae weyahiu.” \v 23 Ma Yoni ꞌigwaeya, “Mwalona palopita Aiseya weyahigu ꞌihepwaila pwaiya ꞌigwae, \q1 ‘Cabwa nata tobwau ꞌaigeda yoho \w ꞌawawa\w* ꞌilatu ma ꞌibwaubwau ꞌigwae, “Cinapwana ꞌina ꞌeda wahunae ma waꞌabi heduhedumwalu.”’” \p \v 24-25 Coinega tohalewasaedi taudi Palisiyedi sihewasaedima sihesilaleya sigwae, “Ceguma ꞌowa geya Toꞌabihetenaina, bo ꞌowa geya Ilaitiya, bo ꞌowa geya palopitaina tauna weyahina ꞌayamwayamwana, hede toꞌaha weyahina ꞌuꞌabiꞌabi hebabitaiso?” \v 26 Ma Yoni ꞌidi hesilalaina ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Taugu tuwa tomota weꞌahega yaꞌabiꞌabi hebabitaisodi. Ma loheyaina geya wasanapu bewa tuwa gamwagamwanimiya ꞌitotoholo. \v 27 Tauna tuwa muliguwega ꞌitautauyama, sanina madou hedadena ꞌabwa taugu. Geya sawasawahigu ma ꞌana \w butu\w* ꞌahenega yalihasi yahule, weyahina tauna loheya madou hedadena.” \p \v 28 Ginaula mabwaiyana bewa Bedani ꞌoina silatuwa, beno Yoni ꞌina ꞌebe hebabitaiso ꞌoina, Yolidani hali tupwega. \s1 Yehoba ꞌina \w lami\w* weyahina \p \v 29 Ciꞌadaleya, Yoni Yesu ꞌiꞌiteya ꞌitautauyama ꞌoina. Ma Yoni boda ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Loheya nage ꞌitautauyama Yehoba ꞌina \w lami\w*, tauna ꞌabwa mebaleꞌu weyahida ꞌiꞌamasa, ma ꞌida puiyao ꞌiꞌewa yahuledi. \v 30 Loheyainaina mwalona weyahina yahepwaila nugeta, tutaina yagwaeya ꞌabehega loheya ꞌaigeda muliguwega ꞌitautauyama, tauna sanina madou hedadena ꞌabwa taugu. Weyahina tauna tonugeta, ꞌabwa muliyetega yalatuma. \v 31 Loheyainaina taugu geya yasanapu toho. Beno yasanapuya ꞌabehega taugu meIsileli ꞌoimiya yatauyama ma weꞌaha ꞌoinega yaꞌabiꞌabi hebabitaisogemi. Muliyetega ꞌabwa ꞌigu paihowa ꞌoinega loheyainaina ꞌomi wasanapu.” \p \v 32 Yoni ꞌihepwaila latuwa ꞌigwae, “Yehoba Yaluyaluwana yaꞌiteya ꞌana ꞌita gidemusa gabubu galewega ꞌisuluma Yesu ꞌoina ꞌitowa. \v 33 Mwalo loheyainaina geya yasanapu toho. Ma hesi Yehoba tauna ꞌihesumanegauma babitaiso weꞌahega yapaipaihowadi, ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, ‘Cabwa nata Yaluyaluwagu ꞌuꞌita ꞌisuluma ma loheyaina ꞌoina ꞌitowa, beno tauna ꞌabwa Yaluyaluwagu ꞌoinega boda ꞌiꞌabi hebabitaisodi.’” \v 34 Coinega Yoni boda ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Loheyainaina moisa mataguwega yaꞌiteya, ma bewa tuwa weyahina ꞌoimiya yahehewasa tauna moisa Yehoba natuna.” \s1 Yesu ꞌana tomuliyao nugenugetaidi \p \v 35 Ciꞌadaleya hali sabwelo ꞌoina, Yoni maꞌana tomuliyao siteluwa mahetenao sitotoholo, \v 36 ma Yesu siꞌiteya deidiyega ꞌitautauya. Coinega Yoni ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Loheyaina nage Yehoba ꞌina lami.” \p \v 37 Eema siteluwaedi Yoni ꞌina gwae sihesagoheya, ꞌoinega Yesu simuliyeya. \v 38 Simulimuliyeya, sitautauya ma Yesuina ꞌiꞌita lohihila, ta ꞌiꞌitediya mulinega sitautauyama. Coinega ꞌihesilalediya ꞌigwae, “Toꞌaha nuwanuwami?” Ma taudi sigwae, “Toheꞌita, taꞌehina ꞌumiyamiya?” \v 39 Coinega Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tanaowa ma ꞌigu ꞌebe miya yaheꞌitegomi.” Sitautauya ma Yesu ꞌina ꞌebe miyaina siꞌiteya, beno lahilahi, ꞌoinega nobwa mahetenao simiya heboiya. \p \v 40 Tomuliyaedi siteluwa ꞌoidiyega ꞌaigeda sanina Andulu, Saimoni Pita tasina. \v 41 Anduluina tasinaina Saimoni ꞌinuwatuhuya, ꞌoinega ꞌitauya tasinaina ꞌibesa mwayamwayauweya, ma ꞌilobeya, ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Mesaiyaina ꞌalobeya.” (Mesaiya* ꞌana bui Keliso, beno ꞌena \w Gilisi\w*. Ma ꞌana sanapu Toꞌabihetena.) \v 42 Eeta Anduluina tasina Saimoni ꞌitoeya ma mahetena sitauya Yesu ꞌoina. Ma Yesu Saimoniina ꞌiꞌebubuya, ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Cowa saniu Saimoni, tamau Yoni. Bewa tuwa saniu hauhauna yabwauwe Pita.” (Pita ꞌana bui beno daꞌule.) \s1 Pilipi ma Nataniyela Yesu ꞌibwauwediya \p \v 43 Gona ꞌiꞌadaleya, Yesu nuwanuwana ꞌitauya Galili. Citauya ma Galili ꞌoina Pilipi ꞌilobeya, ꞌibwauweya ꞌigwae, “Pilipi, ꞌunaoma ꞌumuliyegau.” \v 44 Pilipi ꞌina ꞌasa sanina Bedeseida, beno Andulu ma Pita ꞌidi ꞌasa. \v 45 Muliyetega Pilipi Nataniyela ꞌilobeya, ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nataniyela, loheyaina sigwaegwaeneya ꞌalobeya. Tauna mwalona Mosese ꞌina buki ꞌoina weyahina ꞌihehegwaegwae. Palopitao ꞌidi lele ꞌoidiya wete weyahina sihegwaegwaeneya. Tauna tuwa Yesu, tamana Yosepa, Nasaleta loheyaina.” \v 46 Ma Nataniyela Pilipi ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Geya ꞌeta toꞌaha bwebweꞌana Nasaleta ꞌoinega ꞌida latuwa.” Ma hesi Pilipi ꞌigwaeya, “Tuwa hana ꞌunaoma, tatauya ma loheyaina ꞌuꞌita.” Coinega siteluwaedi sitauya Yesu ꞌoina. \p \v 47 Sitautauya, ma Yesu Nataniyela ꞌiꞌiteya, ma Nataniyelaina weyahina ꞌihegwaegwaeya ꞌigwae, “Loheya nage gwama \w Isileli\w* moisa, ma mumugana ꞌausalana mabwaiyana.” \v 48 Nataniyela Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Togidega ta ꞌusanapugauwa?” Ma Yesu ꞌigwae, “Nige heneyage yaꞌita nugetegowa ꞌabwa muliyetega Pilipi ꞌibwauwegowa, tutaina ꞌowa \w damaya\w* huhuna ꞌumiyamiya.” \v 49 Coinega Nataniyela Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌowa moisa Yehoba natuna. Ma wete ꞌowa meIsileli ꞌima kini.” \p \v 50 Coinega Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nataniyela, ꞌabwa hesi ꞌuhemisaegauwa weyahina yahegwaegowa ꞌabehega damaya ꞌoina ꞌumiyamiya ma yaꞌitegowa, ꞌawa? Ma hesi ꞌuda sanapu ꞌabehega bewa tuwa ꞌebeꞌita ꞌiꞌiuna ꞌoiuwa. Ma ꞌabwa nata tuta sinaonaoma ꞌoidiya ꞌabwa ginaula madoudi ꞌuꞌitadi.” \v 51 Ma Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, ꞌabwa nata galewa huwehuweina ꞌuꞌita, ma wete Yehoba ꞌina aneloseyao ꞌuꞌitadi sihanehane ma sisulusuluma taugu \w Loheyaiguina\w* ꞌoiguwa.” \c 2 \s1 Kena ꞌoina hehai ꞌaigeda sipaihoweya \p \v 1 Sabwelo ꞌeluwa sigumwala ma hehai sipaihowa ꞌasa sanina Kena ꞌoina, beno Galili ꞌina tupwa ꞌoina. Hehaiina solana Yesu sinana ꞌimiyamiya. \v 2 Ta Yesu wete maꞌana tomuliyao hehaiina ꞌoina sibwauwediya ma siluhuwa ꞌeꞌahaiina siꞌaiya. \p \v 3 Cidi ꞌaiina solana ꞌadi \w waini\w* mabwaiyana ꞌigumwala, ꞌoinega Yesu sinana ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Natugu, waini mabwaiyana ꞌigumwala pwaiya.” \v 4 Coinega Yesu sinana ꞌenana ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Cowa sahena ꞌuloiloinegau, weyahina geya ꞌigu paihowa yahegaine.” \v 5 Ma ꞌiyamo Yesuina sinana topaihowao ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yesu ꞌenana wahesagohe, ꞌeguma toꞌaha nuwanuwana tuwa wada paihowa.” \p \v 6 Tupwaina ꞌoina weꞌaha ꞌadi weꞌaha patu ꞌadi baibaiwa sikisi sitotoholo, daꞌule ꞌoidiyega sipaihowediya. Taudi sowasowahidi ma weꞌaha madouna ꞌoidiyega silohemahadi, meYudiya mumugadiyega ꞌidi ꞌebe deudeula weyahidi. \v 7 Coinega Yesu topaihowaedi ꞌihegwaediya ma weꞌaha patuwedi gaugaulidimo weꞌahega silohemahediya ta mabwaiyadi simaha. \v 8 Ma wete ꞌihegwaediya ma weꞌaha patuwedi ꞌoidiyega weꞌaha tupwadi sigoidiya ma sitauyediya haiina toni wagana ꞌoina. \p \v 9 Coinega hehaiina toni wagana weꞌahedi ꞌinuma tohodiya, ta ꞌadi ꞌamna bwebweꞌana. Weyahina weꞌahedi ꞌihemala waini pwaiya, tuwa waini moisa. Beno ꞌoina hehaiina toni waganaina geya ꞌisanapu taꞌehega waini bewa siꞌeweya, benomo topaihowaedi sisanapuya. Eema hehaiina toni wagana tohai loheyana ꞌihegwae gahuweya \v 10 ꞌigwae, “Togidega ta waini bewa bwebweꞌana neꞌabwega tuwa ꞌabwa ꞌulagu latuheyama? Ma hesi ꞌuda sanapu ꞌabehega tauda mumugada beno waini bwebweꞌana taꞌebwae nugetedi tomota ꞌoidiya ꞌabwa muliyetega waini galana.” \p \v 11 Beno Yesu ꞌina ꞌilaꞌilala waiwaina ꞌihegaine nugeteya ꞌasa Kena ꞌoina, beno Galili tupwaina, ma ꞌiheꞌitaeya tomota ꞌoidiya, ma wetenuge ꞌina waiwai siꞌiteya, ꞌoinega ꞌana tomuliyao sihemisaeya. \p \v 12 Hehaiina ꞌigumwala, ma Yesu sinana ma tasinao ma wete ꞌana tomuliyao mahetenao sisuluwa Kapaneumi ꞌoina. Beno ꞌoina simiyamiya tupwana sabwelo ꞌoidiya. \s1 Yehoba ꞌina hada ꞌoinega Yesu tohegimwane ꞌipaꞌidiya \p \v 13 MeYudiya ꞌidi Hataona \w Guyaina\w* ꞌana tuta ꞌiꞌehohoya, ma Yesu ꞌihaneya Yelusalema, \v 14 Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi* ꞌoina ꞌiluhuwa ma tohegimwane ꞌiꞌitediya sihehegimwane. Tohegimwaneyedi beno bulumakau ma \w sipi\w* ma wete gabubu sihehegimwaneyedi hadainaina ꞌoina. \w Mane\w* ꞌadi toheꞌebwaya hila wete ꞌiꞌitediya ꞌidi ꞌebelagu hatahatala deina simiyamiya. \v 15 Coinega Yesu balae ꞌiꞌeweya ma ꞌoinega tohegimwaneyedi ma ꞌidi hebahebaiyao Yehoba ꞌina hada ꞌoinega ꞌipaꞌidiya. Mane ꞌadi toheꞌebwaya hilao ꞌidi ꞌebe lagu hatahatala wete ꞌiꞌahu peinediya ma ꞌidi mane ꞌihabiya biyaunediya. \v 16 Ma wete gabubu ꞌadi tohegimwane ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cimi bwasumowao waꞌahalidi ma hada bewa ꞌoinega walatu, sahena Tamagu ꞌina hada wahehemohomoho ma ꞌabehega ꞌimi ꞌebe gimwane.” \v 17 Cana tomuliyao siꞌeꞌebubu ma Yehoba ꞌina buki ꞌina hepwaila sinuwatuhu yahiya beno ꞌigwaeya, “Yehoba yo, ꞌino hada tobwebweꞌana ꞌiya, ma nuwagu ꞌiꞌeweya.” \p \v 18 Muliyetega meYudiya ꞌidi tohanugetao sitauya Yesu sihesilaleya sigwae, “To ꞌilaꞌilala nata ꞌoinega ꞌuheꞌitemai ma ꞌoinega ꞌasanapu to loina ꞌoinega ginaula bewa ꞌupaipaihowadi?” \v 19 Coinega Yesu ꞌenadi ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Hada bewa ꞌeguma waligehi, nata sawasawahigu sabwelo ꞌetoi ꞌoidiya yahetoholo hila.” \v 20 Ma ꞌiyamo taudi sigwaeya, sigwae, “Hada bewa sabwelo ꞌetoi ꞌoidiya ꞌuhetoholo hila? Ma hesi ꞌuda sanapu ꞌabehega hada bewa bolime poti sikisi ꞌoidiya siꞌabiꞌabi.” \v 21 Ma hesi Yesu geya hada moisana weyahina ꞌihehegwaegwae, ma ꞌiboi tuwa wahina weyahina ꞌihegwaegwaeya. \p \v 22 Muliyetega Yesu ꞌamasa ꞌoinega ꞌitoholo hila ee ꞌabwa ꞌana tomuliyaedi ꞌina gwaeina ꞌoidiya sinuwatuhuya, ꞌoinega Yehoba ꞌina hepwailina bukiina ꞌoina ma wete Yesuina ꞌina gwaeyedi ꞌabwa hesi sihemisa bwaibwainidiya. \s1 Yesu boda mabwaiyadi ꞌidi nuwatuhu ꞌisanasanapudi \p \v 23 Tutaina ꞌoina Yesu Hataona \w Guyaina\w* ꞌoina ꞌimiyamiya. Ma boda mabwaiyadi ꞌina paihowa waiwaina siꞌiteya, ꞌoinega sihemisaeya ꞌabehega tauna tuwa Toꞌabihetenaina. \v 24 Ma hesiyage bodaedi Yesu geya ꞌihemisaedi. Weyahina ꞌidi nuwatuhu mabwaiyana ꞌisanapu nugetediya. \v 25 Coinega geya ꞌeta taiya sawasawahina ma boda weyahidi ꞌihegwaegwae Yesu ꞌoina, weyahina Yesu boda mabwaiyadi ꞌidi nuwatuhu ꞌatediya simiyamiya ꞌisanasanapudi. \c 3 \s1 Nikodimo ma Yesu ꞌidi hegwaegwae \p \v 1 Loheya ꞌaigeda sanina Nikodimo, tauna \w Palisi\w* ꞌidi boda ꞌaigeda. Ma wete tauna meYudiya ꞌadi tohanugeta. \v 2 Loheyainaina nihuwanega ꞌitauya Yesu ꞌoina ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌasanapuya ꞌowa toheꞌitaina Yehoba ꞌoinega ꞌutauyama. Weyahina geya ꞌeta taiya ꞌina paihowa waiwaina ꞌowa gidemusa ꞌeguma Yehoba geya mahetena.” \p \v 3 Coinega Yesu Nikodimo ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoiuwa, ꞌeguma geyaꞌabwa ꞌuliꞌu hila, geyaꞌabwa wete Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌuꞌitaꞌita.” \p \v 4 Ma Nikodimo Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Togidega ma taugu loheya madougu ma ꞌabehega sinagu gamwanega yaliꞌu hila? Ma moisa tuwa, geya sawasawahigu ma sinagu gamwana yaluhu ma ꞌihenatune hilegau.” \v 5 Coinega Yesu Nikodimo ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoiuwa, ꞌeguma geyaꞌabwa weꞌaha ma Yehoba Yaluyaluwana ꞌoidiyega ꞌuliꞌuliꞌu hila, nata geyaꞌabwa wete Yehoba ꞌina ꞌebe loina ꞌoina ꞌuluhuluhu. \v 6 Tomota natudiyao siliꞌu tomota moisa. Ma Yehoba Yaluyaluwana ꞌoinega yaluyaluwamo ꞌihenatune. \p \v 7 “Coinega sahena nuwau ꞌihehenainaida weyahina yahegwaegowa ꞌabehega ꞌihenatune hilago. \v 8 Yaumai ꞌina towa wete gidemusa, ꞌeguma taꞌehega nuwanuwana ma ꞌoinega ꞌitowa, nata tuwa wete ꞌoinega ꞌitowama. Ta yaumai nata moisa ꞌenadi tahesagohedi, ma hesi geya tasanapu taꞌehega yaumai ꞌihahaꞌesama, nuwana toꞌeha ꞌitautauya. Ceda ꞌaigedanaina wete gidemusa ꞌeguma taiyawedi Yehoba Yaluyaluwana ꞌihenatunedi.” \p \v 9 Coinega Nikodimo Yesu ꞌihesilala hileya ꞌigwae, “Toꞌaha ꞌino gwaeina ꞌana sanapu?” \p \v 10 Ma Yesu Nikodimo ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cowa ꞌaigeda meIsileli ꞌidi tohanugeta madouna. Ma toꞌaha weyahina ꞌigu gwae bewa ꞌoiuwa geya ꞌusanapu? \v 11 Ma yagwae moisa ꞌoiuwa ꞌabehega bewa tuwa ꞌahehegwae bwaibwainigomi toꞌaha gidemusa ꞌasanapudiya ma ꞌaꞌitediya. Ma hesi ꞌima gwaeyedi geya wada hesagohediya ma nuwana wada hemisaediya. \v 12 Ceguma baleꞌu weyahina ꞌahehepwaila ma geya wada hemisaediya, togidega nata galewa ꞌina ꞌebe loina wasanapu ꞌese tutaina ꞌeguma galewa weyahina ꞌahegwaegwae ꞌoimiya? \v 13 Coimiyega geya ꞌeta taiya wete galewa ꞌoina ꞌihane tohona, yaboi \w Loheyaiguina\w* sowasowagu, weyahina galewega yasulu nugetama. \p \v 14 “Mwalona gidemusa tubudao ꞌoidiya yoho ꞌawawa sitautauya ma Mosese mwata pwawati ꞌoinega ꞌipaihoweya ma ꞌaiwe ꞌoinega ꞌiꞌabi haneheya ma ꞌoinega tubudaowedi lema silobeya. Coinega taugu ꞌabwa nata wete ꞌaiwe ꞌoina siꞌabi hanehegau, \v 15 ma taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahemisaegauwa, nata yawasi miyamiya hatayana waloba. \v 16 Comi tomiya baleꞌu Yehoba ꞌihelauwegomiya sinabwana, ꞌoinega taugu natunaina ꞌaigeda tuwa ꞌitagwalegauwa ꞌoimiya, ma ꞌoinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahemisaegau, geyaꞌabwa wahehesilae, ma hesi yawasimi miyamiya hatayana waloba. \v 17 Ta Yehobaina natunaina taugu ꞌihesumanegauma baleꞌuwa geya ꞌabehega yaloinaegomi, ma hesi yatauyama ꞌimi pui ꞌoidiyega sabi lemegomi. \p \v 18 “Coinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma Yehoba natunaina taugu wahemisegau, nata geyaꞌabwa loina mwaudi walobalobadi. Ma hesi taiyawedi ꞌomi geya wahemisegau, ꞌomi loina mwauna ꞌoina waluhu pwaiya, weyahina taugu Yehobaina natunaina moisa geya wahemisaegau. \v 19 Loinaedi mwaudiyedi huhuna bewa gidemusa: Maedanaina ꞌisulu pwaima baleꞌuwa, ma hesi tomiya baleꞌu nuwanuwadi guguyou. Coinega maedanaina silogwahateya, weyahina mumugadiyedi galadi. \v 20 Coinega taiyawedi mumugadi galadi maedanaina geya nuwadi. Ma wete geya nuwadi ma maedanaina ꞌoina silatu, nata gidemusa mumugadiyedi galadi maedanaina ꞌiꞌabi latuhedi. \v 21 Ma hesi taiyawedi mumugadi bwebweꞌadi, nata taudi maꞌidi yaliyaya maedanaina ꞌoina silatu ma maedanaina ꞌidi mumuga bwebweꞌadiyedi ꞌiꞌabi latuhedi ꞌabehega Yehoba ꞌoinega simumuga ꞌesa.” \s1 Yoni Yesu weyahina ꞌihepwaila latuwa \p \v 22 Muliyetega Yesu maꞌana tomuliyao sitauya Yudiya ꞌina tupwa ꞌoina. Tupwainaina ꞌoina sabwelo tupwadi ꞌoidiya simiyamiya ma Yesu tomota ꞌiꞌabiꞌabi hebabitaisodi. \v 23 Yoni wete ꞌasa ꞌaigeda sanina Ainoni ꞌoina, beno ꞌasa Selimi deina, ꞌiꞌabiꞌabi hebabitaiso. Weyahina tupwainaina ꞌoina weꞌaha madouna ꞌimiyamiya, eeta weꞌahinaina ꞌoina boda sitautauyama, ma Yoni ꞌiꞌabiꞌabi hebabitaisodi. \v 24 Tutainaina ꞌoina Yoni ꞌabwa geya deliya silagu luhuwe. \p \v 25 Ta Yoni ꞌana tomuliyao Yudiya loheyaina ꞌaigeda mahetediu siheꞌoheꞌohena babitaiso weyahina. Weyahina geya sisanapu taiya ꞌina babitaiso bwebweꞌana hedadena tauna sawasawahina ma tomota ꞌiꞌabi heꞌehaudi. \v 26 Coinega toheꞌoheꞌoheyedi sitauya Yoni ꞌoina sigwae, “Cinapwana, mwalona loheyaina ꞌoima ꞌugwaegwaeneya tutaina ꞌowa ma tauma Yolidani weꞌahina hali tupwanega tamiyamiya. Tauna bewa tuwa loheyaina ꞌiꞌabiꞌabi hebabitaiso, ma boda mabwaiyadi ꞌina babitaiso nuwadi ꞌiꞌeweya, ꞌoinega siꞌauꞌauta ꞌoina.” \p \v 27 Ma Yoni ꞌana tomuliyaedi ꞌenadi ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Geya ꞌeta taiya sowasowahina ma ꞌiheloheya madou ꞌeguma Yehoba geya ꞌoina ꞌitagwala. \v 28 Coimiya wete yagwae pwaiya ta wasanapuya ꞌabehega taugu geya Toꞌabihetenaina. Taugu tuwa Yehoba ꞌihesumanegauma yanugetama ta loheyainaina ꞌana muliya. \v 29 Loheyainaina tauna gidemusa haihai meloheyana ma taugu tuwa ꞌana tohayahina. Tuwa gidemusa ꞌeguma haihai loheyana mwanena ꞌiloba ma ꞌoinega ꞌiyana ꞌaigeda haihai loheyainaina ꞌenana ꞌihesagohe ma weyahina ꞌiyaliyaya. Coinega taugu wete gide Yesu wasana yahesagoheya ma weyahina yayaliyaya sinabwana. \v 30 Tauna ꞌilobwaineya ma ꞌiheloheya madou, ma hesi taugu tuwa yamuliyeyamo. \s1 Loheyaina tauna galewega ꞌisuluma \p \v 31 “Loheyainaina tauna galewega ꞌisuluma, tomota mabwaiyadi ꞌimadou sinediya. Weyahina taiya ꞌeguma baleꞌuwega ꞌitauyama, tauna tuwa baleꞌu loheyaina, ma baleꞌu ginaulinao ꞌoidiyega ꞌihehegwaegwae. Ma hesi loheyainaina tauna galewega ꞌisuluma, tauna moisa tomota mabwaiyadi ꞌimadou sinediya. \v 32 Toꞌaha gide ꞌinonodiya ta ꞌiꞌitediya weyahidi ꞌihehegwaegwae. Ma hesi ꞌina gwaeyedi geya ꞌeta taiya ꞌida ꞌabi yahidiya. \v 33 Ma hesi taiyawedi ꞌeguma ꞌina gwaeyedi siꞌabiꞌabi yahidi, beno taudi sihepwaileya ꞌabehega Yehoba ꞌina gwae moisa. \p \v 34 “Loheyainaina Yehoba ꞌihesumaneyama tauna ꞌina gwae ꞌihehepwailedi, weyahina Yehoba Yaluyaluwana ꞌoinega ꞌilohemaheya. \v 35 Eeta Yehoba natunaina ꞌihelauweya, ꞌoinega ꞌina ꞌebeloina mabwaiyana natuna nimana ꞌilaguya. \v 36 Coinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma Yehoba natunaina wahemisae, nata yawasi hataya waloba. Ma hesi taiyawedi ꞌomi ꞌeguma Yehoba natunaina geya wahemisae, nata geyaꞌabwa yawasi hataya walobaloba, ma hesi ꞌomi nata Yehoba ꞌina gamwasowala ꞌoimiya geyaꞌabwa ꞌigumwagumwala.” \c 4 \s1 Yesu ma Sameliya wahineina ꞌidi hegwaegwae \p \v 1 Yesu ꞌina ꞌabi hebabitaiso ꞌoinega ꞌana tomuliyao baibaiwadi ꞌilobediya. Ma hesi Yoni ꞌana tomuliyao geya baibaiwadi. \v 2 Yesu moisa geya babitaiso ꞌida paihowediya, ꞌana tomuliyaedi siboi babitaiso sipaipaihowadi. \v 3 Ma Palisiyao ꞌenadi Yesu ꞌihesagoheya ꞌabehega ꞌina paihowa wasana sisanapuya, ꞌoinega Yudiya ꞌiꞌebe sineya ma ꞌilohihila Galili. \p \v 4 Cina tauyaina ꞌoina nuwanuwana ma ꞌabehega \w Sameliya\w* ꞌoinega ꞌitauya. \v 5 Coinega ꞌitauya Sameliya ꞌana gamwagamwana ꞌoina ꞌilatuwa ma ꞌitautauya ta ꞌasa ꞌaigeda ꞌoina ꞌilatuwa, ꞌasainaina sanina Saika, ꞌoinega geya ꞌeda saliyana mwalona Yakobo baleꞌuina natuna Yosepa ꞌiꞌebwaeya. \p \v 6 Casainaina ꞌoina weꞌaha ꞌeli ꞌaigeda ꞌimiyamiya, Yakobo mwalo ꞌana paipaihowa. Yesu tupwainaina ꞌoina ꞌilatuwa ꞌasudiladila gamwana. Wahina ꞌibeluwa, ma weꞌahina papalina ꞌimiyatoiya sabi ꞌaiyawasi. \v 7 Tuta ꞌiꞌiuna ꞌoina ma Sameliya wahineina ꞌaigeda ꞌilatuwa weꞌahinaina ꞌoina ꞌana weꞌaha sabi goi. Beno ꞌoina Yesu wahineina ꞌiꞌiteya ma ꞌoina ꞌiꞌahwanoiya ꞌigwae. “Wahine, weꞌaha ꞌuꞌebwaegau yanuma.” \p \v 8 Tuta beno ꞌoina Yesu ꞌiboinamo ꞌimiyamiya, weyahina ꞌana tomuliyaedi sitauya ꞌasa madouna ꞌoina ꞌadi sigimwagimwane. \p \v 9 Coinega Sameliya wahineina Yesu ꞌihegwaeya, “Cuꞌita, ꞌowa Yudiya loheyaina ma taugu Sameliya wahineina. Ma toꞌaha weyahina weꞌaha weyahina ꞌoiguwa ꞌuꞌahwanoiyeya?” Weyahina meYudiya ma meSameliya geya siꞌahwa ꞌiyaꞌiyagu. \p \v 10 Coinega Yesu Sameliya wahineina ꞌihegwaehileya, “Yehoba ꞌeguma ꞌina helau ꞌoiuwa ꞌusanasanapu, ma wete ꞌeguma ꞌusanapugauwa taiya taugu ꞌoiuwa weꞌaha weyahina yaꞌahwaꞌawanoi, ꞌowa hesi ꞌilobwainegowa ꞌoiguwa ꞌuda ꞌahwanoi ma weꞌaha yawasiu weyahina yaꞌebwaego.” \v 11 Ma wahineina ꞌigwaeya “Cinapwana, ꞌowa geya ꞌino ꞌebe goimo. Weyahina weꞌaha gaula bewa ꞌisulu hedadeya ma ꞌugwaeya ꞌabehega weꞌaha ꞌuꞌebwaegau yawasigu weyahina. \v 12 Cowa nuwana ꞌutohotoho ma ꞌabehega tubudai Yakobo ꞌulagu suluhe? Ma hesiyage ꞌuda sanapu ꞌabehega ꞌama weꞌaha ꞌeli bewa, Yakobo mwalona heneyage ꞌipaihoweya ma weꞌahinaina bewa, manatunao ma wete ꞌidi hebahebaiyao ꞌidi ꞌebe numa.” \p \v 13 Ma Yesu wahineina ꞌihegwae hileya, “Taiya ꞌeguma weꞌaha bewa ꞌoinega ꞌinuma, nata wete taniꞌona ꞌiyahala hila. \v 14 Ma hesi taiya ꞌeguma weꞌahina ꞌoiguwega yaꞌebwae ma ꞌinuma, nata geyaꞌabwa wete taniꞌona ꞌiyahayahala hila. Weyahina weꞌahina ꞌoiguwega yaꞌebwae, nata ꞌatena ꞌihebidala yawasina miyamiya hatayana weyahina.” \p \v 15 Coinega wahineina ꞌigwaeya “Cinapwana, weꞌahinaina bewa tuwa ꞌuda ꞌebwaegau, ma ꞌaneyage geyaꞌabwa taniꞌogu ꞌiyahayahala hila bo nuwana geyaꞌabwa wete yahilahilama weꞌaha ꞌeli bewa ꞌoina ma yagoigoi hila.” \p \v 16 Coinega Yesu wahineina ꞌihegwae hileya, “Cutauya mwaneu ꞌuꞌauliyama.” \v 17 Ma wahineina Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Ciya, taugu geya mwanegumo.” Coinega Yesu wahineina ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Moisa beno ꞌugwaeya ꞌabehega geya mwaneumo. \v 18 Ma hesi mwanemwao ꞌadi baibaiwa nima ꞌaiꞌaigeda taudi bewa tuwa geya mahetemwao. Ma hesi loheyaina tauna bewa tuwa maheteu wamiyamiya geya mwaneu moisana, ꞌawa?” \p \v 19 Coinega wahineina ꞌigwaeya, “Cinapwana, ꞌabwa hesi yasanapugowa ꞌowa ꞌabe ꞌaigeda palopita. \v 20 Bewa tuwa ꞌuhegwaegau to tupwa ꞌoina ꞌilobwaineya ma Yehoba ꞌoina tatapwalolo? Weyahina tauma mwalona tubumayao ꞌoidiyega ma bewa tuwa ꞌitautauya ꞌima ꞌoya bewa Sameliya ꞌoina ꞌatapwatapwalolo. Ma hesi ꞌomi meYudiya wagwaeya ꞌabehega Yelusalema ꞌebe tapwalolo moisa.” \v 21 Ma Yesu wahineina ꞌihegwae hileya, “Wahine, bewa tuwa ꞌuhemisaegau. Weyahina ꞌabwa tuta sinaonaoma ꞌoidiya, tomota geyaꞌabwa ꞌoya bewa Sameliya ꞌoina bo Yelusalema ꞌoina sitapwatapwalolo. \v 22 Comi meSameliya geya wasanapu taiya ꞌoina watapwatapwalolo. Ma hesiyage tauma meYudiya ꞌasanapuya taiya ꞌoina ꞌatapwatapwalolo, weyahina tauma ꞌoimega Yehoba ꞌina lemaina ꞌilatuwa. \v 23 Ma sauga deina ma wete bewa ꞌilatu pwaima, ma taiyawedi taudi Tamada ꞌana totapwalolowao moisa, Tamadai ꞌoina sitapwalolo yaluyaluwadi mabwaiyana ꞌoidiyega ma wete nuwadi moisa ꞌoidiyega. Weyahina totapwalolowedi taudi bewa gide Yehoba nuwanuwana ma ꞌoina sitapwalolo. \v 24 Weyahina Yehoba tauna tuwa yaluyaluwa, ꞌoinega taiyawedi ꞌeguma ꞌoina sitapwatapwalolo, ꞌilobwainediya ma yaluyaluwadi mabwaiyana ꞌoinega ma wete nuwadi moisa ꞌoidiyega ꞌoina sitapwalolo.” \p \v 25 Coinega wahineina Yesu ꞌihegwaehileya, “Yasanapuya ꞌabehega ꞌabwa nata Toꞌabihetenaina ꞌitauyama, tauna sibwauweya Keliso. Tauna nata ꞌitauyama ꞌabwa ginaula mabwaiyana ꞌoida ꞌilihasidi.” \v 26 Ma Yesu ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Taugu bewa Toꞌabihetenaina ꞌoiuwa yahehegwaegwae.” \p \v 27 Tutaina ꞌoina Yesu ꞌana tomuliyaedi silohihilama, ta ꞌidi Cinapwana siꞌiteya wahine mahetena sihehegwaegwae. Coinega taudi nuwadi ꞌihenainaida, ma hesiyage geya ꞌeta taiya Yesuina ꞌihesilala ma ꞌigwae, “Toꞌaha nuwanuwau?” Bo ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina wahine maheteu wahehegwaegwae?” \p \v 28 Ma hesi wahineina ꞌina ꞌebe goi ꞌiꞌebesineya ma ꞌitauya ꞌasai, tomota ꞌihegwaediya ꞌigwae, \v 29 “Ciyagwao, wanaoma tatauya waꞌita loheyaina tauna mumugagu mabwaiyana ꞌoiguwa ꞌihepwailediya nuwana tauna Toꞌabihetenaina?” \v 30 Coinega tomotaedi ꞌasa madounaina ꞌoinega silatuwa ma sitauya Yesu ꞌoina. \p \v 31 Beno ꞌoina tomuliyaedi Yesu sihegwaeya sigwae, “Cinapwana, mane musa ꞌeta toꞌaha ꞌuda ꞌaputoho?” \v 32 Ma hesi ꞌihegwae hilediya, ꞌigwae, “Cagu ꞌeꞌahai ꞌimiyamiya, ꞌomi geya wasanapu.” \v 33 Ta tomuliyaedi nuwadi ꞌihenainaida, ma siboi ꞌoidiya sigwae, “Nuwana ꞌeta taiya ꞌana ꞌeꞌahai ꞌitauyeyama.” \v 34 Muliyetega Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwae hilediya, “Bewa tauna ꞌaguina: Tauna ꞌihesumanegauma ꞌina nuwatuhu yapaihowadi ma ꞌina paihowa mabwaiyana yalosalohidi.” \p \v 35 Coinega wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Tomadega ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega waiꞌena ꞌehata sigumwala ꞌabwa mamasalai. Ma hesi yagwae moisa ꞌoimiya ꞌabehega mamasalai bewa tuwa ꞌilatu pwaiya. Nata hina waꞌita lohihila ma tanoha ꞌadi ꞌita waꞌitadi. \v 36 Ma hesi taiyawedi ꞌeguma ꞌeꞌetahiina ꞌoina siꞌetahi, nata ꞌadi maisa siloba. Tanohinaina ꞌeꞌetahinaina yawasi miyamiya hatayana weyahina. Tanohinaina ꞌana todauna hagadi ma wete ꞌana toꞌetahi hagadi, ma hesi mabwaiyadi nata ꞌidi yaliyaya mahemahetena. \v 37 Ta moisa tuwa Yehoba ꞌina buki ꞌoina ꞌihepwaila bwaibwaina ꞌigwaeya ‘Loheya ꞌaigeda todauna ma ꞌaigeda toꞌetahi.’ \v 38 Coinega bewa tuwa taugu yahehesumanegomi ma tanohinaina ꞌoina geya wadauna ꞌoinega waꞌetahi. Hali tomota mwalo sidauna, ma ꞌidi paihowega ꞌomi ꞌetahi nata wapaihowa.” \p \v 39 Casa nage ꞌoina meSameliya baibaiwadi Yesu sihemisaeya, weyahina wahineina ꞌoidiya ꞌihepwaila ꞌigwae, “Cigu ꞌedaꞌeda mabwaiyana ꞌoiguwa ꞌihepwailediya.” \v 40 Saugaina ꞌoina meSameliya sitauya Yesu ꞌoina ma sigwae, “Ceguma sowasowahina ꞌowa mahetemai tada miyamiya.” Coinega ꞌitagwala ma ꞌimiya hila gide sabwelo ꞌeluwa ꞌoidiya. \p \v 41 Coinega boda baibaiwadi wete sihemisaeya ꞌina gwae weyahina. \v 42 Eeta wahineina sihegwaeya sigwae, “Moisa tuwa ꞌino gwaeina geya ꞌuꞌabo. Ta geya ꞌabehega ꞌino gwaemo ꞌoidiyega ma ꞌahemiseya, weyahina tauma ꞌaboi wete ꞌina gwae ꞌahesagohediya ma ꞌasanapuya ꞌabehega moisa tauna tuwa Tolemaina gogo gabulena mabwaiyada weyahida.” \s1 Yesu toloina ꞌaigeda natuna ꞌiꞌabi hebwebweꞌaniya \p \v 43 Sabwelo ꞌeluwa sigumwala ma Yesu tupwaina ꞌiꞌebesineya ta Galili ꞌoina ꞌitauya. \v 44 Yesuina ꞌiboinamo ꞌigwaeya, “Moisa, palopita geya ꞌadi heꞌasisimo ꞌeguma siboi ꞌidi ꞌasa ꞌoina siguguguya.” \v 45 Ma hesi tutaina Yesu Galili ꞌoina ꞌilatuwa, meGalili siyaliyaya, weyahina bodaedi Yesu ꞌina paihowa waiwaina siꞌiteya tutaina mwalo sitauya Yelusalema Hataona \w Guyaina\w* ꞌoina. \p \v 46 Muliyetega Yesu ꞌilohihila Kena ꞌoina, beno Galili ꞌina tupwa ꞌoina. Casainaina ꞌoina mwalona Yesu weꞌaha ꞌiꞌabi buiya ma ꞌihemala wainiya. Beno ꞌoina toloina ꞌaigeda madouna natuna ꞌilohala ma ꞌasa Kapaneumi ꞌoina ꞌiꞌenoꞌeno. \v 47 Toloinaina Yesu wasana ꞌihesagoheya ꞌabehega Yudiya ꞌoinega ꞌitautauyama Galili. Coinega loheyainaina Yesu ꞌoina ꞌitauya ma ꞌiꞌahwanoiya ꞌigwae, “Ceguma sawasawahina ꞌowa mahetegu tatauya Kapaneumi ma natugu ꞌuꞌabi hebwebweꞌane. Weyahina gwamainaina ꞌiꞌiunamo ma yawasina ꞌigumwala.” \p \v 48 Coinega Yesu toloinaina ꞌihegwae hileya, “Geya ꞌeta taiya ꞌida hemisaegauwa, beno tuwa ꞌeguma ꞌigu paihowa waiwaidi yaꞌabi latuhedi waꞌitadi ee ꞌabwa wahemisaegau.” \p \v 49 Ma hesi toloinaina Yesu ꞌihegwaeya, “Cinapwana, ꞌulomwayamwayau ꞌunaoma tatauya, nata gide natugu yawasina ꞌigumwala.” \v 50 Coinega Yesu ꞌigwae, “Natuina ꞌiꞌiuna ma ꞌibwebweꞌana, nata ꞌulohihila natuina ꞌuꞌita bwebweꞌana ꞌimiyamiya.” Eeta loheyaina Yesu ꞌina gwae ꞌihemisaeya ma ꞌilohihila natunaina ꞌoina. \p \v 51 Citautauya ta ꞌedai ꞌina topaihowao ꞌeluwa ꞌilobediya, ma wasa siꞌebwaeya sigwae, “Cinapwana, natuina ꞌibwebweꞌana pwaiya.” \v 52 Coinega ꞌihesilalediya ꞌigwae, “To sauga gide ꞌoina natugu ꞌiyawesaiya?” Ma taudi sigwae, “Boi ꞌasudiladila ꞌana gamwagamwana ꞌoina ma wahina mabwaiyana ꞌiyawesaiya.” \v 53 Nage ꞌoina gwamaina tamana Yesu ꞌina gwae ꞌinuwatuhuya tutaina ꞌoina ꞌigwae, “Natuina ꞌiꞌiunamo ma ꞌibwebweꞌana.” Beno ꞌoina loheyainaina maꞌina susuwao Yesu sihemisaeya. \p \v 54 Bewa Yesu ꞌina paihowa waiwaina heluwena ꞌiꞌabi latuheya, tutaina Yudiya ꞌoinega ꞌitauyama ma Galili ꞌoina ꞌipaihowa. \c 5 \s1 Weꞌaha ꞌaigeda niꞌuna ꞌoina Yesu tolohala ꞌaigeda ꞌiꞌabi hebwebweꞌaneya \p \v 1 Muliyetega Yesu ꞌihaneya Yelusalema meYudiya ꞌidi guyai weyahina. \v 2 Yelusalema ꞌoina sipi ꞌidi ꞌahwaꞌeda deina, weꞌaha ꞌaigeda niꞌuna ꞌimiyamiya. Weꞌahinaina meYudiya ꞌenadiyega beno Bedeseida. Ma weꞌahinaina papalina hada ꞌebe ꞌaiyawasi maꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌadi baibaiwa nima ꞌaiꞌaigeda simiyamiya. \v 3 Hadaedi ꞌoidiya tololohala baibaiwadi siꞌenoꞌeno, taudi mata gibugibuidi ma peupeudi ma wete hemwalomwalo howaidi. \v 4 (-) \v 5 Tolohalaedi ꞌoidiyega loheya ꞌaigeda ꞌana lohala ꞌoina ꞌimiyamiya gide bolime teti ꞌeiti (38) sigumwala. \p \v 6 Tutainaina Yesu ꞌitauyama loheyainaina ꞌiꞌiteya ta wete ꞌisanapuya ꞌabehega ꞌana lohalaina ꞌoina ꞌimiyamiya tuta saliya hedadena ꞌoidiya. Coinega Yesu loheyaina ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nuwanuwau ma ꞌubwebweꞌana?” \v 7 Coinega loheyaina Yesu ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cinapwana, geya ꞌeta taiya weyahigu ma ꞌiꞌahala dobihegau weꞌaha bewa ꞌina tuta nihu ꞌoina. Tuta baibaiwana ꞌoidiya yatohotohona ma ꞌabehega yaboigumo yadobi weꞌahaina bewa ꞌoina, ma hesi geya sawasawahigu. Weyahina taugu ꞌabwa yaheheboi ma ꞌiyagwaowedi silomwayamwayau sidobi nugeta ma ꞌadi lohalaedi ꞌoidiyega sigumwagumwala, ma taugu ꞌagu ꞌitaina.” \p \v 8 Ma Yesu loheyaina ꞌihegwaehileya, “Cutoholo ꞌino sita ꞌuꞌewadi ma ꞌutauya.” \v 9 Saugaina ꞌoina loheya ꞌibwebweꞌana ma ꞌina sita ꞌiꞌewediya ma ꞌitauya. \p Sabweloinaina ꞌoina \w Sabati\w*, \v 10 ꞌoinega meYudiya ꞌidi tohanugetao loheyaina siꞌiteya ma sihegwaeya sigwae, “Geya ꞌana ꞌita bwebweꞌana Sabati ꞌoina ꞌino sita ꞌuꞌaꞌahala dadanedi.” \p \v 11 Loheyaina ꞌidi gwae ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Loheyaina tauna ꞌiꞌabi hebwebweꞌanegauwa ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, ‘Cino sita ꞌuꞌewadi ma ꞌutauya.’” \v 12 Coinega sihesilala hileya sigwae, “To loheya beno gidemusa ꞌihegwae ꞌesegowa?” \v 13 Ma hesi loheyaina ꞌana lohala ꞌigumwagumwala ꞌana toꞌabi hebwebweꞌanaina geya ꞌisanapu. Weyahina ꞌasainaina ꞌoina boda madouna simiyamiya ma Yesu soladiyega ꞌitauya pwaiya. \p \v 14 Muliyetega Yesu loheyaina ꞌilobeya Yehoba ꞌina hada solana, ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Bewa tuwa ꞌubwebweꞌana pwaiya, ꞌoinega sahena wete ꞌupuipui hila, nata gide ginaula gala hedadedi ꞌoiuwa silatu.” \v 15 Beno ꞌoina loheyaina ꞌitauya meYudiya ꞌidi tohanugetao ꞌoidiya ma ꞌana toꞌabi hebwebweꞌanaina ꞌihepwaileya ꞌabehega Yesu tauna ꞌana toꞌabi hebwebweꞌanaina. \p \v 16 Beno huhuna ꞌoinega meYudiyaedi Yesu siheꞌaleheya, weyahina ginaula bewa Sabati ꞌoina ꞌipaihoweya. \v 17 Ma hesi Yesu meYudiyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Sabwelo mabwaiyana ꞌoidiya Tamagu ꞌipaipaihowa, ꞌoinega taugu wete gide yapaihowa ꞌesa.” \v 18 MeYudiyaedi Yesu ꞌina gwae sihesagoheya, ꞌoinega sitohotoho waiwai ma ꞌabehega togidega ma siloheꞌamasi. Weyahina Sabati ꞌana loina ꞌiligehiya, ma wete ꞌigwaeya ꞌabehega Yehoba Tamana moisa ta ꞌabehega Yehoba mahetena sihemahemahetena. \s1 Yehoba natuna ꞌina loina \p \v 19 Coinega Yesu tomotaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taugu geya sowasowahigu ma yaboi ꞌigu nuwatuhu ꞌoinega yapaihowa. Ma hesiyage toꞌaha gide Tamagu yaꞌiteya ꞌipaipaihowadi, taugu wete gide yapaihowa ꞌesa. \v 20 Ma Tamagu ꞌihelauwegauwa, ꞌoinega ꞌina paihowa mabwaiyana toꞌaha gide ꞌipaipaihowadi ꞌiheꞌitegauwa. Ma wete paihowa madoudi nata ꞌabwa ꞌiheꞌitegau ma yapaihowadi, ꞌoinega mabwaiyami nuwami sihenainaida. \v 21 Gide Tamagu toꞌamasa ꞌiꞌabiꞌabi hetoholo hiledi ma yawasidi ꞌiꞌebwaꞌebwaedi. Coinega taugu wete gide yawasi hauhauna tomota yaꞌebwaꞌebwaedi taiyawedi taudi yahesinuwedi. \p \v 22 “Ma wada sanapu ꞌabehega Tamagu geya ꞌeta wete ꞌina loina mwauna ꞌimiyamiya tomota ꞌadi heyatala weyahina, weyahina heyatala ꞌana loina mabwaiyana ꞌiꞌebwae pwaigauwa ma yaboi yapaihowadi, \v 23 ma ꞌoinega mabwaiyami waheꞌasisiyanegau gide Tamagu waheheꞌasisiyana ꞌese. Ma ꞌeguma taiyawedi geya waheꞌasisiyanegau, beno wete Tamagu tauna ꞌihesumanegauma geya waheꞌasisiyane. \p \v 24 “Coinega yahegwae bwaibwainigomi ꞌeguma taiyawedi ꞌomi ꞌigu gwae wahesagohedi ma wete ꞌagu Tohesumaneina wahemisae, nata yawasi miyamiya hatayaina waloba. Ma ꞌoinega heyatala ꞌana tuta ꞌoina ꞌomi geyaꞌabwa loina walobaloba. Weyahina ꞌomi ꞌamasa ꞌina tupwa waꞌebesineya ma wahabala yawasi hauhauna ꞌina tupwa. \p \v 25 “Ma wete yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehega tuta bewa tuwa ꞌilatulatuma, bo tagwae tuta ꞌilatu pwaima ma toꞌamasa Yehoba natuna ꞌenana sihesagohe, beno taugu tuwa ꞌenagu. Ma ꞌeguma taiyawedi ꞌomi ꞌenagu wahesagohe, nata yawasi hauhauna waloba. \p \v 26 “Tamagu tauna yawasi moisa huhuna, ꞌoinega ꞌoiguwa ꞌitagwala ma taugu wete yawasi huhuna, \v 27 ma wete heyatalaina ꞌana loina ꞌiꞌebwaegauwa ma taugu heyatala yapaihowadi, taugu tuwa \w Loheyaiguina\w* moisa. \v 28 Coinega sahena nuwami sihehenainaida gwae bewa weyahina. Ma wete tuta ꞌinaonaoma ꞌoina toꞌamasa mabwaiyadi nata ꞌenagu sihesagohe \v 29 ma galihega silatuma. Ma ꞌeguma taiyawedi taudi mumugadi bwebweꞌadi, nata yawasi bwebweꞌana siloba. Ma taiyawedi taudi mumugadi geya bwebweꞌadi, loina mwauna siloba. \s1 Yesu ꞌana tohepwailao \p \v 30 “Taugu wete geya sowasowahigu ma yaboigumo paihowaedi yapaihowadi, weyahina ꞌigu loina heyatala weyahina Yehoba tauna ꞌiheꞌitegauwa, ꞌoinega ꞌigu loina bwebweꞌana. Weyahina taugu geya yatohotoho ma ꞌabehega yaboi ꞌigu nuwatuhu yapaihowadi, ma hesi toꞌaha gide ꞌagu Tohesumaneina ꞌina nuwatuhu gide yapaihowa ꞌesedi. \p \v 31 “Eeta ꞌeguma yaboi weyahigu yahehepwaila, nata geyaꞌabwa waꞌahwaꞌahwa moisaegau. \v 32 Ma hesiyage wada sanapu ꞌabehega hali loheya weyahigu ꞌihepwaila pwaiya, ma yasanapuya toꞌaha gide ꞌina hepwaila weyahigu mabwaiyana gwae moisa. \v 33 Loheyainaina mwalona tohalewasa tupwadi ꞌoina wahesumanediya, sanina Yoni. Ta gwae moisa ꞌiꞌebwaediya ta ꞌoimiya wete sihepwaila bwaibwaina.” \p \v 34 Coinega Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu tomota ꞌidi hepwaila geya weyahina yada nuwatuhuwa. Ma hesi gwae bewa Yoni weyahina yahehepwaila ma ꞌoinega nuwami ꞌiꞌasilala ma ꞌabihetena waloba. \v 35 Yoni tauna gide mayale waiwaina, ꞌoinega ꞌomi nuwanuwami ma ꞌina ꞌasilalaina ꞌoina wayaliyaya tuta ꞌiꞌiunamo. \v 36 Ma Yoni weyahigu ꞌihepwaila, beno geya ginaula madouna. Ma hesi ginaula ꞌaigeda madou hedadena ꞌimiyamiya, beno ꞌebeꞌitaedi Tamagu ꞌoinega bewa tuwa yapaipaihowadi. Coinega paihowaedi weyahidi wanuwatuhu bwaibwaina, ma ꞌoinega wasanapugau ꞌabehega Tamagu tauna ꞌihesumanegauma. \p \v 37 “Tamagu tauna weyahigu ꞌihepwaila pwaiya ma hesi ꞌomi geya ꞌeta tuta ꞌenana wahesagoha toho, bo nuwana manina waꞌita tohoya, \v 38 ma wete ꞌina gwae ꞌoimiya geya ꞌatemiya walagudi, huhunaina geya wahemisaegau ꞌabehega taugu Yehoba ꞌoinega yatauyama. \v 39 Yehoba ꞌina buki wahasihasili. Ma wanuwatuhu ꞌabehega bukiina ꞌoinega yawasimi miyamiya hatayana wada loba. Ma hesi geya wasanapu ꞌabehega bukiina taugu tuwa weyahigu ꞌihehegwaegwae. \v 40 Beno ꞌoinega geya nuwami ma wanaoma ꞌoiguwa yawasimi miyamiya hatayana weyahina. \p \v 41 “Ma hesi wada sanapu ꞌabehega taugu geya tomota ꞌidi hepwatu weyahidi yada nuwatuhuwa. \v 42 Comi weteyage yasanapu pwaigomiya, geya ꞌeta wete Yehoba ꞌana helau ꞌatemiya walagu tohodi. \v 43 Taugu Tamagu saninega yatauyama ma geya wahemisaegau. Ma hesi ꞌomi ꞌeguma hali loheya tauna saninega ꞌitauyawa ꞌoimiya, nata loheyainaina wahemisae. \v 44 Ta moisa tuwa, ꞌomi nuwanuwami ma ꞌami hepwatu waboi ꞌoimiyega wahesagohedi. Ma hesi geya watohona ma ꞌane Yehoba ꞌiboimo ꞌoinega ꞌami hepwatu walobadi. Beno ꞌoinega geya sowasowahimi ma wahemisaegau. \p \v 45 “Sahena wanuwanuwatuhu ꞌabehega taugu nata Tamagu ꞌoina yaheꞌewegami, loheya ꞌaigeda hesi tauna nata ꞌiheꞌewegami, tauna wanuwatuhuya ꞌabehega ꞌabwa nata ꞌilemegomi, sanina Mosese. \v 46 Ma ꞌeguma moisa Mosese wahemisaeya, taugu wete gide wahemisaegau. Weyahina Mosese tauna mwalona Yehoba ꞌina buki ꞌoina weyahigu ꞌihepwaila pwaiya. \v 47 Ma hesi ꞌina hepwailina geya wahemisae, ꞌoinega geya sowasowahimi ma ꞌigu gwae wahemisaedi.” \c 6 \s1 Yesu boda madouna ꞌiheꞌaidiya \p \v 1 Coinega Yesu ꞌilohihilama Galili ꞌina tupwa ma ꞌigeluwa ꞌihabala Galili holaina hali tupwanega. Holainaina sanina heluwena Taibiliya. \v 2 Eeta boda madouna mulinega sitauya, weyahina ꞌina paihowa waiwaina tolohala ꞌoidiya siꞌita pwaiya. \v 3 Coinega Yesu maꞌana tomuliyao sihaneya ꞌoyai simiyatoiya. \v 4 Tutaina ꞌoina meYudiya ꞌidi Hataona \w Guyaina\w* ꞌana tuta ꞌiꞌehohoya. \v 5 Yesu ꞌiꞌita lohihila ma boda madouna ꞌiꞌitediya mulinega sitautauyama, ꞌoinega Yesu Pilipi ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Taꞌehega nata ꞌeꞌahai tagimwanedi ma boda bewa taheꞌaidi?” \v 6 Hesilala bewa ꞌoinega Pilipi ꞌitohoya, ma hesi Yesu ꞌisanapu nugeteya toꞌaha nata ꞌipaihowa. \p \v 7 Ma Pilipi Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Boda bewa madou hedadena, ma ꞌeguma tu handeledi kina ꞌoinega beledi tagimwanedi weyahidi, bwagana nata ꞌiꞌiuna ꞌiꞌiuna siꞌai, ma hesi nata geyaꞌabwa mabwaiyadi sowasowahidi.” \v 8 Coinega Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda wete Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, \v 9 “Gwama ꞌaigeda yalobeya ꞌana beledi nima ꞌaiꞌaigeda, ma wete ꞌana silahana ꞌeluwa. Ma boda mabwaiyadi geya sowasowahidi.” Tomuliyaina sanina Andulu, Saimoni Pita tasina. \p \v 10 Muliyetega Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Tomota mabwaiyadi wahegwaedi ma modumoduwa simiya ꞌalatutu.” Weyahina ꞌasainaina ꞌoina modumodu ꞌana ꞌasa, ꞌoinega mabwaiyadi modumodu ꞌoina simiya toiya, loheloheyaedimo ꞌadi baibaiwa gide paibi tausani. \p \v 11 Muliyetega Yesu beledi ꞌiꞌewediya ma weyahidi ꞌigwae helauwa Yehoba ꞌoina, ꞌabwa muliyetega tomotaedi simiyatoiya ꞌiheguyaiyediya ma silahanedi wete gide ꞌoidiya ꞌipaihowa ꞌesediya. Coinega mabwaiyadi siꞌaiya ta sowasowahidi, simwausuwa. \v 12 Simwausuwa, ta Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Beledi ꞌana tupwa mabwaiyana wasiwa heꞌautedi, sahena ꞌeta toꞌehina wete wamudamudali.” \v 13 Coinega belediyedi mugumugudi sisiwa heꞌautediya ma boha tuwelo ꞌadi baibaiwa silohemahediya. \p \v 14 Cigumwala ma bodaedi Yesu ꞌina paihowa waiwaina ꞌana ꞌilaꞌilala siꞌiteya ma sigwae, “Tauna tuwa bewa palopitainaina tauna ꞌabehega gogo gabulena ꞌoina ꞌitauyama.” \p \v 15 Eeta Yesu tomotaedi ꞌisanapudiya ꞌabehega nata siꞌabiyahi ma ꞌoidiya ꞌihekini. Ma hesi Yesuina geya nuwana, ꞌoinega ꞌiboinamo ꞌilohihila ꞌoyai. \s1 Yesu ꞌina tauya hola tabwanega \p \v 16 Coinega lahilahiyega ꞌana tomuliyaedi sidobiya Galili holaina gadowaina ꞌoina, \v 17 ma ꞌidi waga ꞌoina sigeluwa ma sihahabala Kapaneumi, ma niꞌu ꞌawawa ꞌiguguyouwa. Eeta Yesu geya ꞌitauya ꞌoidiya. \v 18 Coinega sihahabala ma niꞌuwa yaumai ma bagodu madouna silobeya. \v 19 Tutaina ꞌoina sihadobiya niꞌu gamwagamwana, ꞌabwa muliyetega Yesu siꞌiteya hola tabwanega ꞌitautauyama ꞌidi waga deina. Beno ꞌoina simatauta. \v 20 Ma ꞌiyamo Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae. “Sahena wamatamatauta, taugu tuwa.” \v 21 Coinega tomuliyaedi Yesu sidoꞌoya wagai, ma tutaina ꞌoina sisohota ꞌasaina silagalaga ꞌoina gadowaina. \s1 Yesu tauna ꞌeꞌahai moisa tomota yawasida weyahina \p \v 22 Gona ꞌiꞌadaleya ma bodaedi taudi Galili holaina hali tupwanega simiyamiya, sisanapuya ꞌabehega boi Yesu maꞌana tomuliyao ꞌidi waga ꞌaigeda tuwa ꞌoinega sigeluwa. Ma hesi ꞌidi lohihila ꞌoina tomuliyaedi siboidimo sigeluwa wagai ta sitauya, ma Yesu geya mahetediu sigelu. \v 23 Ma ꞌiyamo waga tupwadi Taibiliya ꞌoinega sitauyama gadowaina ꞌoina boi Yesu boda beledi ꞌoinega ꞌiheꞌaidiya, tutaina belediyedi ꞌiꞌahwa bwebweꞌanediya Yehoba ꞌoina. \v 24 Ma bodaedi Yesu maꞌana tomuliyao sibesa ꞌasaediya, ꞌoinega wagaedi ꞌoidiya sigeluwa, ma sihabala Kapaneumi ꞌoina Yesu sibesebese. \p \v 25 Muliyetega Galili holaina hali tupwega silobeya, ma sihegwaeya, sigwae, “Cinapwana, tolahisa ꞌuhabalama?” \v 26 Coinega Yesu tomotaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, belediyedi ꞌoidiyega yaheꞌaigomiya ma wamwausuwa ꞌoinega bewa wabesebesegau, geya ꞌigu paihowa waiwaidi ꞌadi ꞌilaꞌilalaina weyahina. \v 27 Coinega bewa tuwa yahegwaegomi, sahena ꞌeꞌahai gumwagumwalidi weyahidi wapaipaihowa, ma hesi ꞌeꞌahai yawasimi miyamiya hatayana weyahidi wapaihowa. Ceꞌahainaina bewa weyahina yahehegwaegwae. \w Loheyaiguina\w* taugu nata yaꞌebwaegomi. Weyahina Tamagu ꞌina paihowa bewa weyahina ꞌihesumanegauma ma yapaihowadi.” \p \v 28 Coinega tomotaedi Yesu sihegwae hileya, “Toꞌaha nata ꞌoidiyega Yehoba ꞌina paihowa ꞌapaihowadi?” \v 29 Ma Yesu ꞌihegwae hilediya, “Yehoba ꞌina paihowaina bewa gide taugu wahemisaegauwa, weyahina tauna ꞌihesumanegauma.” \p \v 30 Ma wete sihegwae hileya, “To ꞌilaꞌilala nata ꞌoima ꞌupaihowa ma ꞌoinega ꞌahemisaego? \v 31 Mwalona gide tubumayao yoho ꞌawawa ꞌeꞌahainaina siꞌaiya sanina \w mana\w*. Yehoba ꞌina buki ꞌoina wete gide ꞌihepwaila ꞌesa ꞌigwae, ‘Ceꞌahainaina galewega ꞌiꞌebwaediya ma siꞌaiya.’ Coinega ꞌowa mane wete ꞌino ꞌilaꞌilala ꞌupaihowa ma ꞌaꞌita.” \p \v 32 Ma Yesu tomotaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, Mosese ꞌeꞌahainaina beno geya galewega ꞌiꞌebwaegomi, ma hesi Tamagu tauna hene ꞌeꞌahai moisaina galewega ꞌiꞌebwaꞌebwaegomi. \v 33 Ma ꞌeꞌahainaina Yehoba ꞌoinega tauna ꞌilatu pwaima baleꞌuwa ma tomota yawasidi ꞌiꞌebwaꞌebwaedi.” \p \v 34 Coinega taudi wete Yesu sihegwaeya, sigwae, “Cinapwana, ꞌeꞌahainaina beno sauga mabwaiyana ꞌuꞌebwaꞌebwaemai.” \p \v 35 Ma Yesu wete ꞌihegwaediya, “Taugu yawasimi ꞌana ꞌeꞌahai, ꞌoinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma watauyama ꞌoiguwa, geyaꞌabwa wagomagomale. Taiyawedi wete ꞌeguma ꞌomi wahemisaegau, nata geyaꞌabwa taniꞌomi siyahayahala. \p \v 36 “Ma yahegwae pwaigomiya ꞌabehega waꞌita pwaigauwa, ma hesi geya wahemisaegau. \v 37 Tomotaedi taudi Tamagu ꞌiꞌebwaegauwa hesi nata ꞌoiguwa sitauyama, ma ꞌeguma sitauyama ꞌoiguwa, nata geyaꞌabwa yalolohesohesoiyedi. \v 38 Weyahina taugu galewega yasuluma geya ꞌigu nuwatuhu sabi paihowaina, ma hesi tauna ꞌihesumanegauma ꞌina nuwatuhu sabi paihowaina. \v 39 Cihesumanegauma ma ꞌigu tomotaedi ꞌiꞌebwaegauwa ꞌina nuwatuhu bewa gide ma ꞌabehega geyaꞌabwa ꞌeta taiya ꞌoidiyega yaheꞌwadalele. Ma hesi mabwaiyadi ꞌamasa ꞌoinega yada ꞌabi hetoholo hiladi tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina. \v 40 Tamagu bewa gide wete ꞌina nuwatuhu ma ꞌabehega taiyawedi ꞌeguma taugu natunaina siꞌitegauwa ma sihemisaegauwa, nata yawasidi miyamiya hatayana siloba. Ma wete tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina ꞌamasa ꞌoinega yaꞌabi hetoholo hiladi.” \p \v 41 Beno ꞌoina meYudiya Yesu ꞌina gwae sihesagoheya ma silomugiyeya ꞌina gwaeina weyahina ꞌigwae, “Taugu bewa ꞌeꞌahainaina galewega yasuluma.” \v 42 Ma siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Loheya bewa Yosepa natuna, sanina Yesu, ꞌawa? Tamana ma sinana wete tasanapu pwaidiya, ma togidega ta ꞌigwaeya ꞌabehega tauna galewega ꞌisuluma?” \p \v 43 Coinega Yesu ꞌihegwae hilediya, “Sahena waboi ꞌoimiya weyahigu walolomugi. \v 44 Weyahina Tamagu ꞌihesumanegauma ma ꞌoinega taiyawedi ꞌomi ꞌilisigomi ma wanaoma ꞌoiguwa, ꞌomi nata tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina ꞌamasa ꞌoinega yaꞌabihetoho hilegomi. Ma taiyawedi ꞌeguma geya ꞌilisidima taudi nata geyaꞌabwa ꞌoiguwa sinaonaoma. \p \v 45 “Gwae bewa mwalo heneyage Yehoba ꞌina buki ꞌoina palopitao sileleya sigwae, ‘Tomota mabwaiyadi nata ꞌadi heꞌita Yehoba ꞌoinega siloba.’ Ma ꞌoinega taiyawedi ꞌomi Tamadai ꞌina heꞌita wahesagoheya ma wasanapudiya, ꞌomi nata ꞌoiguwa watauyama. \v 46 Ma geya ꞌeta taiya Tamadai ꞌiꞌita toho, beno tuwa yaboi, weyahina taugu ꞌoinega yasuluma. \v 47 Coinega bewa yagwae moisa ꞌoimiya ꞌeguma taiyawedi ꞌomi wahemisaegau, nata yawasi miyamiya hatayana waloba. \v 48 Taugu tuwa yawasimi ꞌana ꞌeꞌahai. \v 49 Tubumiyaowedi mwalona yoho ꞌawawa ꞌoina ꞌeꞌahai sanina mana siꞌaiya, ma ꞌiyamo geya manaina ꞌoinega yawasidi miyamiya hatayana siloba, ma hesi ꞌoinega simiyamiya ꞌana siga siꞌamasaeya. \p \v 50 “Ma hesi ꞌeꞌahai hauhaunaina galewega ꞌisuluma taiyawedi ꞌomi ꞌeguma waꞌewa ma waꞌai, nata geyaꞌabwa waꞌamaꞌamasa. \v 51 Weyahina taugu yawasimi ꞌana ꞌeꞌahai galewega yasuluma, ma taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌeꞌahainaina ꞌoiguwega waꞌai, nata yawasimi miyamiya hatayana waloba. Ceꞌahainaina beno taugu hesiyogu yaꞌebwaegomi ma waꞌai, weyahina wahigu yatagwaleya mebaleꞌu mabwaiyami yawasimi weyahina.” \p \v 52 Beno ꞌoina meYudiya siboidimo siheꞌoheꞌohena sigwae, “Togidega ma loheya bewa ꞌabehega hesiyona ꞌiꞌebwaegita ma taꞌai?” \v 53 Coinega Yesu ꞌihegwae hilediya, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taugu loheyaiguina moisa, ma ꞌeguma hesiyogu geyaꞌabwa waꞌaiꞌai ma wete ꞌeguma geyaꞌabwa bweyahigu wanumanuma, nata geyaꞌabwa yawasimi miyamiya hatayaina walobaloba. \v 54 Ma hesi taiyawedi ꞌomi ꞌeguma hesiyogu waꞌai ma bweyahigu wanuma, nata moisa yawasimi miyamiya hatayaina waloba, ma wete taugu ꞌabwa nata ꞌamasa ꞌoinega yaꞌabi hetoholo hilegomi tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina. \v 55 Weyahina wahigu bewa tauna ꞌeꞌahai moisa, ma wete bweyahigu ꞌebe numa moisa. \v 56 Taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahigu waꞌewa waꞌai ma bweyahigu wanuma, ꞌomi ꞌoiguwa wamiyamiya ma taugu wete ꞌoimiya yamiyamiya. \v 57 Tamagu tauna moisa miyamiya hatayaina ꞌihesumanegauma, tauna ꞌoinega yawasigu yaꞌewaꞌewa. Coinega taugu wete gide, ꞌeguma taiyawedi ꞌomi hesiyogu waꞌai, ꞌomi nata wete yawasimi ꞌoiguwega waꞌewaꞌewadi. \p \v 58 “Ceꞌahainaina bewa galewega ꞌisuluma geya gide tubumiyaowedi ꞌeꞌahainaina mwalona yoho ꞌawawa siꞌaiya. Weyahina ꞌeꞌahainaina mwalona siꞌaiya ma geya ꞌoinega yawasidi miyamiya hatayana siloba, ma hesi ꞌoinega simiyamiya ꞌana siga siꞌamasaeya. Ma hesi ꞌeꞌahaiina bewa ꞌoiguwega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma waꞌai, nata yawasimi miyamiya hatayana waloba.” \p \v 59 Gwae bewa mabwaiyana ꞌihepwaila latuhediya Kapaneumi ꞌoina tutaina hada \w tapwalolo\w* ꞌoina ꞌiheheꞌita. \s1 Yawasi miyamiya hatayaina hegwaegwaeina \p \v 60 Ciheheꞌita, ma ꞌana tomuliyao Yesu ꞌina gwaeina sihesagoheya, ꞌoinega tupwana baibaiwadi siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Gwae bewa ꞌana hesagoha mwauna, ꞌoinega tauda geya nuwada.” \v 61 Ma hesi Yesu nige heneyage ꞌisanapu pwaiya ꞌabehega ꞌana tomuliyaowedi gwae bewa weyahina silolomugi. Coinega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Gwae bewa weyahina ma ꞌabehega waguipaila? \v 62 Taugu loheyaiguina moisa ma togidega ꞌeguma waꞌitegau yahane ꞌasainaina mwalona ꞌoinega yasuluma? \v 63 Yehoba Yaluyaluwana ꞌiboinamo yawasimi ꞌana toꞌebwaya, ma hesiyage wahimi geya ꞌeta wete ꞌina lema ꞌoimiya. Cigu gwaeyedi yaꞌebwaya pwaigomiya ma ꞌoidiyega yawasimi Yehoba Yaluyaluwana ꞌoinega waꞌewaꞌewadi. \v 64 Ma hesiyage tupwami geya wahemisegauwa.” Gwae bewa Yesu ꞌiꞌinanediya weyahina ꞌisanapu nugeteya taiyawedi geya sihemisae, ma wete ꞌisanapuya taiya tauna ꞌabwa nata ꞌitebae ꞌana ꞌalehaowedi ꞌoidiya. \v 65 Coinega wete ꞌigwae, “Nuwatuhu bewa weyahina mwalona yahegwaegomiya ꞌabehega geya ꞌeta taiya sowasowahina ma ꞌitauyama ꞌoiguwa, ꞌeguma Tamagu geya ꞌoina ꞌitagwala.” \p \v 66 Bewa weyahina tomuliyaedi taudi Yesu silogwahateya ma siꞌebesineya. \v 67 Ma site tuwelowedi siboidimo simiya hila, ꞌoinega Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Comi togidega, nuwanuwami wete watauya?” \p \v 68 Coinega Saimoni Pita Yesu ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cinapwana, taiya nata ꞌoina ꞌatauya? Weyahina ꞌowa ꞌuboi yawasi miyamiya hatayana ꞌana gwae ꞌoiuwa ꞌimiyamiya. \v 69 Ma wete tauma ꞌahemisaegowa ꞌabehega ꞌowa Toꞌabihetenaina Yehoba ꞌoinega ꞌutauyama.” \p \v 70 Coinega Yesu ꞌihegwae hilediya, ꞌigwae, “Moisa tuwa, ꞌomi wate tuwelo yahesinuwa pwaigomiya, ma hesiyage ꞌoimiyega nata ꞌaigeda \w Seitani\w* ꞌina boda.” \v 71 Gwae bewa Yesu ꞌigwaeneya Yudasa weyahina, tauna Saimoni Isakaliyota natuna. Yudasaina tauna tuwa ꞌaigeda Yesu ꞌana tomuliya, ma hesi nata Yesu ꞌitebae ꞌana ꞌalehaowedi ꞌoidiya. \c 7 \s1 Yesu tasinao geya sihemisae \p \v 1 Muliyetega Yesu Galili ꞌina ꞌebe loina mabwaiyana ꞌoidiya ꞌitauya, ma hesiyage geya nuwana Yudiya ꞌina ꞌebe loina ꞌoidiya ꞌitauya. Weyahina meYudiya ꞌidi ꞌinapwanaedi nuwanuwadi Yesu siloheꞌamasi. \v 2 Sauga beno ꞌoina meYudiya ꞌidi Yoheyohe \w Guyaina\w* ꞌiꞌehohoya. \v 3 Coinega Yesu tasinao sihegwaeya ꞌoina sigwae, “Casa bewa ꞌuꞌebesine ma ꞌutauya Yudiya, ma ꞌa tomuliyao nobwa ꞌino paihowa siꞌita.” \v 4 Ma wete sigwae, “Geya ꞌeta taiya paihowa dahwana ꞌoinega sanina ꞌida hemadouwa. Ceguma nuwanuwau ma tomota mabwaiyadi sisanapugo ꞌowa tuwa ꞌuboi ꞌuheꞌitaego ꞌoidiya.” \v 5 Tasinaowedi gwae bewa siꞌinaneya ꞌoina weyahina geya sihemisae. \p \v 6 Coinega Yesu ꞌihegwae hilediya, “Casainaina ꞌoina ꞌigu sauga tauya geya ꞌana tuta ꞌiloba. Ma hesi ꞌomi ꞌami lobwaina to tuta ꞌoina ꞌeguma nuwanuwami, watauya. \v 7 Weyahina ꞌomi nata geyaꞌabwa mebaleꞌu siloloꞌalehegomi, ma taugu hesi siloꞌalehegauwa, weyahina mumugadi galanaina yahepwailediya ꞌoidiya. \v 8 Comi nata watauya guyaiina ꞌoina, taugu nata geyaꞌabwa yatautauyawa, weyahina ꞌigu sauga ꞌabwa geya ꞌilatu.” \v 9 Gwae bewa ꞌiꞌebwaediya ꞌoinega sitauya, ma tauna tuwa Galili ꞌoina ꞌimiyahila. \s1 Yesu ꞌina loguguya Yoheyohe \w Guyaina\w* ꞌoina \p \v 10 Coinega Yesu tasinaowedi siꞌebesineya ma sitauya guyaiina ꞌoina. Muliyetega Yesu wete ꞌitauya dahwana ma ꞌasainaina ꞌoina ꞌilatuwa, ma geya ꞌeta taiya ꞌisanapu toho. \v 11 Tutaina ꞌoina meYudiya ꞌidi ꞌinapwanao Yesu sibesebeseya ma sigwaegwae, “Taꞌeha tauna loheyainaina?” \v 12 Tomota baibaiwadi siboidimo ꞌoidiya siheheꞌahwa henahena Yesu weyahina. Tupwadi tomota sigwae, “Tauna loheya bwebweꞌana.” Ma tupwadi tomota sigwae, “Tauna wete toꞌeꞌaboꞌabo ꞌaigeda, tomota ꞌiꞌwayaꞌwayamidi.” \v 13 Ma hesi geya ꞌeta taiya Yesu ꞌihepwaila latuwe, weyahina meYudiya ꞌidi ꞌinapwanao simatautediya. \p \v 14 Ma guyai ꞌana gamwagamwana ꞌoina Yesu Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhuwa ma ꞌiheheꞌita. \v 15 Beno ꞌoina meYudiya nuwadi ꞌihenainaida madouna, sigwae, “Toꞌehega loheya bewa ꞌina sanapu ꞌiloba ꞌeseya? Weyahina tauna geya ꞌeta ꞌebe seꞌulu madouna ꞌoina ꞌiluhu tohona.” \p \v 16 Coinega Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu geya yaboi ꞌigu nuwatuhuwega yaheheꞌita, ma hesi tauna ꞌihesumanegauma ꞌina nuwatuhu ꞌoinega yaheheꞌita. \v 17 Taiyawedi ꞌomi ꞌeguma Yehoba ꞌina nuwatuhu wapaipaihowa, ꞌomi nata wasanapugau ꞌabehega ꞌigu heꞌitaina Yehoba ꞌoinega, ma geya yaboi ꞌigu nuwatuhuwega. \v 18 Ma hesi wanuwatuhuyahi ꞌeguma taiya ꞌiboimo ꞌina nuwatuhu ꞌiheheꞌita, ꞌiboimo sanina weyahina ꞌipaipaihowa. Ma hesi taugu nuwanuwagu ma tauna ꞌihesumanegauma sanina yaꞌabi hemadou. Weyahina taugu ꞌigu gwaeyao moisa, ma wete geya ꞌigu puimo. \v 19 Ma togidega? Mosese loinaina ꞌiꞌebwaegomiya wanuwa naideya? Ma geya ꞌeta taiya ꞌoimiyega loinaedi ꞌimuliya bwaibwainidi. Ma bewa watohotohogau ma ꞌabehega waloheꞌamasigau.” \p \v 20 Coinega bodaedi Yesu sihegwae hileya, “Yaluyaluwa biꞌi debau ꞌiꞌabi heyauyauleya ꞌoinega beno gide ꞌugwaegwae ꞌesa? Taiya hede nuwanuwana ma ꞌabehega ꞌiloheꞌamasigo?” \p \v 21 Coinega Yesu bodaedi wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Wagamwasowalegauwa weyahina loheya yaꞌabi hebwebweꞌaneya Sabati ꞌana sabwelo ꞌoina? Ma ꞌomi togidega ꞌimi paihowa Sabati ꞌina sabwelo ꞌoina? \v 22 Weyahina Mosese ꞌina loina ꞌabehega natumiyao loheloheyadi ꞌidi ꞌebe selolo ꞌwapina waꞌupwa yahuledi. (Loinaina bewa geya Mosese ꞌoinega, ma hesi tubumiyao nugenugetadi ꞌoidiyega loina bewa ꞌitauyama.) \v 23 Coinega ꞌedaꞌeda bewa ꞌeguma gide wapaihowa ꞌesedi ma gwagwama loheloheyadi ꞌoidiya gide wapaihowa ꞌesedi Sabati ꞌana sabwelo ꞌoina, beno moisa Mosese ꞌina loina wamulimuliye. Ma toꞌaha hede weyahina ta waloꞌalehegauwa tutaina loheya Sabati ꞌana sabwelo ꞌoina yaꞌabi hebwebweꞌaniya? \v 24 Coinega sahena ꞌiyamiyao ꞌadi ꞌita ꞌoinega weyahidi wagwaegwae hesihesinuwa. Ma hesi soladiya loina dumwalunega wagwae hesihesinuwa bwaibwaina.” \s1 Yesu tauna ꞌabehega Toꞌabihetenaina \p \v 25 Saugaina ꞌoina meYelusalema tupwadi sigwaeya sigwae, “Loheya bewa nuwana tauna nuwanuwadi ma ꞌabehega siloheꞌamasi, ꞌawa? \v 26 Ma hesi waꞌita, boda gamwagamwanidiya ꞌitoholowa ma ꞌoidiya ꞌihehegwaegwae ma geya ꞌeta taiya ꞌenana ꞌida hehileya. Togidega ma ꞌida tohanugetao siꞌahwa moisaeya ꞌabehega tauna tuwa Toꞌabihetenaina, ꞌawa? \v 27 Ma nuwana geya, weyahina mabwaiyada loheya bewa tasanapuya to ꞌasa ꞌoinega ꞌitauyama. Ma hesi Toꞌabihetenaina ꞌeguma ꞌitauyama, geya ꞌeta taiya ꞌina ꞌebe tauyama ꞌisanapu.” \p \v 28 Tutaina Yesu ꞌabwa Yehoba ꞌina hada ꞌoina ꞌiheheꞌita, ꞌenana madouna ꞌoinega ꞌihegwaegwaeya ꞌigwae, “Moisa tuwa, wasanapu pwaigauwa to ꞌasa ꞌoinega yatauyama, ma hesi wanuwatuhuyahi ꞌabehega tauna ꞌihesumanegauma ꞌina loina ꞌoinega yatauyama ꞌasa bewa ꞌoina. Geya yaboi ꞌigu loina ꞌoinega ma ꞌasa bewa ꞌoina yatauyama. Cagu tohesumaneina tauna mumugana bwebweꞌana, ma ꞌomi geya wasanapu tauna. \v 29 Yaboi hesi yasanasanapu weyahina tauna ꞌihesumanegauma ma wete tauna ꞌoinega yatauyama.” \p \v 30 Beno ꞌoina loheloheyaedi sitohoya ma ꞌabehega siꞌabiyahi, ma togidega ta geya ꞌeta taiya ꞌwapina ꞌiꞌabi toho. Weyahina ꞌina ꞌamasa ꞌana sauga geya ꞌiloba. \v 31 Ma hesi tomota tupwana baibaiwadi sihemisaeya, ꞌoinega sigwae, “Loheya bewa moisa Toꞌabihetena, weyahina geya sowasowahina ma ꞌeta taiya ꞌitauyama ma loheya bewa ꞌina paihowa waiwaina ꞌinugete.” \s1 MeYudiya ꞌidi ꞌinapwanao nuwanuwadi ma Yesu siꞌabiyahi \p \v 32 Eeta tomota ꞌidi gwae dahwana meYudiya ꞌidi ꞌinapwanao sisanapuya, ꞌoinega taudi ma topwaoli madoudi ꞌidi tuilalao sihesumanediya sitauya Yesu ꞌabehega siꞌabiyahi. \v 33 Sitauyama ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu tuwa sauga ꞌiꞌiunamo ꞌoina ꞌoimiya yamiyamiya ma wete yalohihila tauna ꞌihesumanegauma ꞌoina. \v 34 Cabwa nata wabesegau ma gesowana walobegau. Casainaina ꞌoina yamiyamiya ꞌomi geya sowasowahimi ꞌoina watauyawa.” \p \v 35 Coinega meYudiyaedi siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Toꞌehega ꞌabehega ꞌihaꞌesa ma geyaꞌabwa talobaloba? Bo nuwana ꞌabehega taudi meYudiya siboi ꞌidi ꞌasa ꞌoinega silatuwa ma sitauya tupwa ganamuliyedi ꞌoidiya simiyamiya, ma nobwa tomiya ganamuliyedi ꞌiheꞌitadi, ꞌawa? \v 36 Cina gwaeina togidega ꞌana sanapu? Weyahina ꞌigwaeya ꞌigwae, ‘Nata wabesegau, ma hesi gesowana walobegau’. Ma wete ꞌigwaeya ꞌigwae, ‘Casainaina ꞌoina yamiyamiya ꞌomi geya sowasowahimi ma ꞌoina watauyawa.’” \s1 Weꞌaha ꞌidaudau loheloheya yawasidi weyahina \p \v 37 Ma guyainaina ꞌana ꞌebe losaloha, beno ꞌana sabwelo madouna ꞌoina, Yesu boda gamwagamwanidiya ꞌitoholowa ma ꞌenana madounega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taiyawedi ꞌomi ꞌeguma taniꞌomi siyahala, wanaoma ꞌoiguwa ma weꞌaha wanuma. \v 38 Weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila ꞌigwae, ‘Taiyawedi ꞌagu tohemisaowedi, ꞌatediyega weꞌaha ꞌidaudau tomota yawasidi weyahina.’” \v 39 Yesu ꞌihehegwaegwae Yaluyaluwa Tabuna weyahina, ma muliyetega ꞌabwa ꞌana tohemisaowedi Yaluyaluwa Tabuna ꞌoidiya ꞌiluhu. Tutaina beno ꞌoina, Yaluyaluwa Tabuna ꞌabwa geya tomota ꞌoidiya ꞌiluhu, weyahina Yesu ꞌabwa geya ꞌihane ꞌina ꞌebeloina ꞌoina. \s1 Tomota ꞌoidiya miya wasiwasi ꞌilatuwa \p \v 40 Yesu ꞌina hegwaegwae tomota sihesagoheya ꞌoinega tupwana baibaiwadi siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Moisa tuwa, loheya bewa palopitaina sigwaegwaeneya.” \v 41 Ma tupwadi sigwae, “Tauna tuwa Toꞌabihetenaina.” Ma tupwadi wete sigwae, “Moisa wanuwatuhuya ꞌabehega Toꞌabihetenaina Galili ꞌoinega ꞌitauyama? Cana ꞌita geya sowasowahina. \v 42 Weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila pwaiya ꞌabehega Toꞌabihetenaina nata tubudai \w Debida\w* ꞌina susu ꞌoinega ꞌitauyama. Ma wete Debidaina ꞌina ꞌasa Bedeliyema ꞌoina, nata Toꞌabihetenaina ꞌoina ꞌiliꞌu.” \v 43 Bewa ꞌoinega, tomota ꞌoidiya miya wasiwasi ꞌilatuwa. \v 44 Tomotaedi tupwadi nuwanuwadi ma Yesu siꞌabiyahi, ma hesi geya ꞌeta taiya ꞌoidiyega Yesu ꞌwapina ꞌiꞌabitoho. \s1 MeYudiya ꞌidi ꞌinapwanao Yesu geya sihemisae \p \v 45 Coinega tuilalaedi silohihila topwaoli madoudi ma wete Palisiyao ꞌoidiya, ꞌoinega ꞌinapwanaowedi ꞌidi tuilalaedi sihesilalediya sigwae, “Toꞌaha weyahina geya waꞌabiyahi ma watauyeyama?” \v 46 Coinega tuilalaedi sigwae, “Loheya nage ꞌina gwae mabwaiyana bwebweꞌadi. Geya ꞌeta taiya gidemusa.” \v 47 Coinega Palisiyedi sigwae, “Nuwana ꞌihenuwa ꞌewegomiya, ꞌawa? \v 48 Ma hesi wada sanapu ꞌabehega geya ꞌeta taiya ꞌinapwanao ꞌoidiyega bo wete tauma Palisiyao ꞌoimega Yesu ꞌihemisae. \v 49 Boda baibaiwadi hesi sihemisaeya, weyahina taudi Mosese ꞌina loinao geya sisanapudi, ꞌoinega taudi Yehoba ꞌina loina mwau hedadena nata siloba.” \p \v 50 Toloinaedi ꞌoidiyega ꞌaigeda sanina Nikodimo, tauna mwalona nihuwanega Yesu ꞌoina ꞌitauya ma mahetena sihegwaegwaeya. Nikodimoina toloinaowedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, \v 51 “Tauda ꞌida loina ꞌabehega geyaꞌabwa taloiloina bwagabwaga, ma hesi loheya tahesilalae ma ꞌina pui tabesa nugete, ꞌabwa muliyetega toꞌaha ꞌana loina taꞌebwae.” \p \v 52 Coinega ꞌinapwanaowedi Nikodimo sihegwae hileya, “Nuwana ꞌowa Galili loheyaina, ꞌawa? Ma hesi ꞌeguma Buki Heꞌasisi ꞌuhasili, nata ꞌusanapu ꞌabehega geya ꞌeta wete palopita Galili ꞌoinega ꞌitauyama.” \p \v 53 Muliyetega mabwaiyadi silohihila ꞌidi hada ꞌoidiya. \c 8 \p \v 1 Ma Yesu ꞌilatuwa, ꞌitauya \w Olibe\w* ꞌoyana ꞌoina. \s1 Wahine ꞌaigeda silobeya ꞌipuiya \p \v 2 Gona ꞌiꞌadaleya ma Yesu wete ꞌilohihila Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma tomota mabwaiyadi wete simiya ꞌwabuꞌwabuya ma tauna wete ꞌimiyatoiya ma ꞌiheꞌitediya. \p \v 3 Muliyetega loina ꞌadi toheꞌitao* ma wete \w Palisiyao\w* wahine ꞌaigeda sitoeyama Yesu ꞌoina. Weyahina wahineina siꞌitalobeya pui ꞌipaihoweya, ꞌoinega sihetoholoya tomota gamwagamwanidiya, ma Yesu sihegwaeya sigwae, \v 4 “Toheꞌita, wahine bewa ꞌalobeya pui ꞌipaihoweya. \v 5 Tauda ꞌida loina Mosese ꞌiꞌebwaegita ꞌabehega ꞌeguma taiyawedi tolopui talobadi wahine bewa gidemusa, ꞌabehega ꞌilobwainediya ma daꞌule ꞌoidiyega taꞌahu yamatedi ma siꞌamasa. Ma hesi ꞌowa togidega ꞌino nuwatuhu wahine bewa weyahina?” \p \v 6 Gwae bewa siꞌinaneya ma ꞌabehega ꞌoinega Yesu ꞌina ꞌabo siloba ma wete siheyatalae. Ma hesi ꞌidi gwaeina Yesu geya ꞌihemaise, tuwa ꞌimiya bwasibwasiꞌaꞌa ma negwanegwala ꞌoina nimanega ꞌilelelele. \v 7 Taudi ꞌabwa tuwa sihehesilala dada, ꞌoinega Yesu ꞌitoholowa ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ceguma ꞌomi ꞌoimiyega taiya geya ꞌina puimo, bewa tuwa daꞌule ꞌiꞌewa ma wahineina ꞌoina ꞌiula nugeta.” \v 8 Coinega ꞌimiya bwasibwasiꞌaꞌa hila ma wete negwanegwala ꞌoina ꞌilelelele. \p \v 9 Beno ꞌoina Yesu ꞌina gwae sihesagoheya ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌidi pui sinuwatuhudiya ma ꞌoinega silatulatu. Cinapwanaowedi sihapwesa nugeta, ta baibaiwadi simuliya, eeta siteluwaedi Yesu ma wahineina ꞌitotoholo baꞌidana siꞌebesinediya. \v 10 Muliyetega Yesu ꞌisapaila hila ta wahineina ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Loheloheyaedi taꞌehega sihaꞌesa? Ta geya ꞌeta taiya ꞌimiya hila ma tauna ꞌiheꞌewago?” \p \v 11 Ma wahineina ꞌigwaeya, “Cinapwana, geya ꞌeta taiya.” Coinega Yesu wete ꞌigwaeya, “Bwebweꞌana, taugu nata geyaꞌabwa wete yaheheꞌewago. Coinega bewa tuwa ꞌutauya ma hesi sahena wete ꞌupuipui hila.” \s1 Yesu tauna gogo gabulena ꞌana ꞌasilala \p \v 12 Coinega Yesu wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Taugu gogo gabulena ꞌana ꞌasilala. Ma taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wamuliyegau, nata taugu ꞌasilalaina yawasimi ꞌoidiya yasae hane, ma ꞌoinega geyaꞌabwa guguyou ꞌoina watautauya.” \v 13 Ma hesi Palisiyedi Yesu sihegwaeya sigwae, “Cowa hene ꞌuboi weyahiu ꞌuhehegwaegwae, ꞌoinega geya wete ꞌahemisamo.” \p \v 14 Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yaboi moisa weyahigu yahehegwaegwae, ma hesi toꞌaha gide ꞌigu hepwaila, mabwaiyadi hepwaila moisa. Weyahina yasanapuya taꞌehega yatauyama ma wete yasanapuya taꞌeha yatautauya. Ma hesi ꞌomi geya wasanapu taꞌehega yatauyama ma wete geya wasanapu taꞌeha yahahaꞌesa. \v 15 Comi, ꞌimi hesinuwa mebaleꞌu ꞌidi hesinuwa gidemusa. Ma hesiyage taugu geya ꞌeta taiya weyahina yada hesinuwa, bo nuwana yada loina. \v 16 Ma ꞌeguma tomota weyahidi yahesinuwa, nata ꞌigu loina mabwaiyana bwebweꞌana. Weyahina loinaina geya yaboi ꞌigu loina, ma hesi Tamagu tauna ꞌihesumanegauma mahetegu ꞌima loinega yaloiloina. \v 17 Mosese ꞌina loinaedi wasanapudiya ꞌabehega ꞌeguma tohepwaila siteluwa ꞌoidiyega ꞌidi hepwaila mahemahetena, beno hepwaila moisa. \v 18 Taugu yaboi weyahigu yahehepwaila, ma Tamagu wete weyahigu ꞌihehepwaila, tauna ꞌihesumanegauma.” \p \v 19 Coinega sihesilaleya sigwae, “Tamauina taꞌeha ꞌimiyamiya?” Ma Yesu ꞌenadi ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Geya wasanapugau, ꞌoinega Tamagu wete geya wasanapu. Ma ꞌeguma moisa wada sanapugauwa, Tamagu wete wada sanapuya.” \v 20 Yesu ꞌina heꞌitaedi bewa, Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiheꞌitaediya, helau ꞌadi ꞌebe doꞌona deidiya. Ma hesi geya ꞌeta taiya Yesu ꞌiꞌabiyahi, weyahina ꞌina tuta ꞌabwa geya ꞌiloba. \s1 “Casainaina ꞌoina yatautauya ꞌomi geya sowasowahimi ma ꞌoina watauyawa” \p \v 21 Yesu wete ꞌihegwaediya, “Cabwa nata yaꞌebe sinegomi, ma hesi ꞌasainaina ꞌoina yatautauya geya sowasowahimi ma ꞌoina watauyawa. Weyahina nata moisa waꞌebesegau, ma hesi nata ꞌimi pui ꞌoidiyega waꞌamasa.” \p \v 22 Coinega meYudiyaedi siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Toꞌaha ꞌina gwaeina ꞌana sanapu, weyahina ꞌigwaeya ꞌabehega ꞌasainaina ꞌoina ꞌitautauya, geya sowasowahida ma ꞌoina tatauya? Bo nuwana ꞌiboimo ꞌabehega ꞌiloheꞌamasa hile?” \p \v 23 Ma Yesu wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Comi gogo gabulena ꞌoinega walatuma, ma taugu hesiyage tabwanega yasuluma. Coinega ꞌomi moisa ꞌimi gogo bewa, taugu geya. \v 24 Beno huhuna ꞌoinega yahegwaegomiya ꞌabehega ꞌimi pui nata ꞌoidiyega waꞌamasa, ꞌeguma geya wahemisaegau taugu.” \p \v 25 Coinega taudi wete Yesu sihegwaeya sigwae, “To loheya hede ꞌowa?” Ta tauna wete ꞌenadi ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Mwalona yahegwae pwaigomiya taugu taiya.” \v 26 Ma wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Sowasowahigu ma ginaula baibaiwadi weyahidi yahegwaegwae ma wete weyahidi yaloina, ma hesiyage tauna ꞌihesumanegauma mumugana mabwaiyana bwebweꞌana. Toꞌaha gidemusa ꞌoinega yahesagohediya, beno tuwa taudi weyahidi yahehegwaegwae mebaleꞌu ꞌoimiya.” \p \v 27 Ma hesi taudi tuwa Yesuina ꞌina gwaeina ꞌoidiya Tamana weyahina geya nuwadi ꞌiꞌasilala tohona. \p \v 28 Ma Yesu wete ꞌigwaeya, “Taugu Loheyaiguina moisa ꞌabwa nata waꞌabi hanehegau ma beno ꞌoina nata wasanapugau taugu taiya, ma wete wasanapu ꞌabehega taugu geya yaboi ꞌigu nuwatuhu ꞌoinega yada paihowa, ma hesi toꞌaha gide Tamagu ꞌiheꞌitegauwa ꞌoidiyega yahehegwaegwae. \v 29 Tauna ꞌihesumanegauma geya ꞌiꞌebesinegau, deiguwa ꞌimiyamiya. Weyahina tuta mabwaiyana ꞌoidiya ꞌigu paihowa ꞌoidiyega yaꞌabiꞌabi heyaliyaya.” \p \v 30 Yesu ꞌina gwaeina bewa tomota tupwana baibaiwadi sihesagoheya, ꞌabwa hesi sihemisae bwaibwainiya. \s1 Taiyawedi ꞌilihasidi ma sihapwesa \p \v 31 Coinega meYudiyaedi taudi Yesu sihemisaeya, ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cigu heꞌita ꞌeguma wamuliyedi, ꞌomi moisa ꞌagu tomuliyao. \v 32 Ma ꞌoinega sanapu moisa waloba, ma sanapuina ꞌoinega lihasa waloba.” \p \v 33 Ma taudi Yesu sihegwaeya sigwae, “Ciya, tauma hene \w Ebalahamo\w* ꞌina bodao, geya ꞌeta taiya wete ꞌina loina ꞌoinega ꞌipaimai. Ma toꞌaha weyahina ꞌugwaeya ꞌabehega lihasa ꞌoiuwega ꞌaloba?” \p \v 34 Coinega Yesu wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taiyawedi ꞌeguma ꞌidi paihowa galadi, taudi beno bodaedi geya lihasa ꞌoina simiyamiya. Weyahina ginaula galadi ꞌina waiwai ꞌoinega ꞌipaidiya. \v 35 Weyahina topaihowa taudi geya lihalihasidi, tuta mabwaiyana geya susu ꞌina boda ꞌoina sida miya hataya. Ma hesi toni hada natuna tauna susu ꞌina boda ꞌona miyamiya hatayana. \v 36 Comi wete gidemusa, ꞌeguma toni hada natunaina ꞌilihasigomi ꞌomi nata bewa tuwa lihalihasimi. \p \v 37 “Yasanapu pwaigomiya ꞌomi Ebalahamo ꞌina bodao, ma hesiyage watohotoho ma ꞌabehega waloheꞌamasigau. Weyahina ꞌigu heꞌitao geya ꞌatemiya wada lagudiya. \v 38 Ma hesiyage taugu toꞌaha gide Tamagu ꞌiheꞌitegauwa, wete gide ꞌoimiya yahehegwaegwaenedi. Comi hesi toꞌaha gidemusa tamamiu ꞌoinega wahesagoheya, wete gide wapaipaihowa ꞌesedi.” \s1 Tomotaedi taudi Yesu geya sihemisae taudi Seitani tamadiu \p \v 39 Coinega Yesu ꞌenana sihemaiseya sigwae, “Ciya, tauma heneyage Ebalahamo tamamai.” Ma Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ceguma ꞌomi moisa Ebalahamo natunao, ꞌina paihowega wada paihowa. \v 40 Ma hesi ꞌomi ꞌimi paihowa hagana, weyahina watohotoho ma ꞌabehega taugu gwaeina moisaina ꞌana tohepwailina Yehoba ꞌoinega waloheꞌamasigau. Ma wete paihowaedi bewa gide wapaipaihowa ꞌesedi, geya gidemusa Ebalahamo ꞌina paihowa. \v 41 Comi hene waboi tamamiu ꞌina paihowa ꞌoinega watautauya.” Coinega Yesu ꞌenana sihemaiseya sigwae, “Tauma geya tama budabudaima, tauma hene tamamaina ꞌaigeda tuwa Yehoba.” \p \v 42 Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Comi ꞌeguma moisa Yehoba tamamiu, wada helauwegauwa. Weyahina taugu Yehoba ꞌihesumanegauma, ma ꞌasa bewa ꞌoina yatauyama. Ma geya ꞌabehega yaboi ꞌigu nuwatuhuwega yatauyama ꞌasa bewa ꞌoina, ma hesi tauna ꞌihesumanegauma ꞌina nuwatuhu ꞌoinega yatauyama. \v 43 Coinega toꞌaha weyahina ꞌigu gwae geya wada sanapudiya? Nuwana ꞌigu hepwailaedi geya wada hesagoha bwaibwainidiya. \v 44 Comi hesiyage Seitani tamamiu, ꞌoinega nuwanuwami ma tamamiuina ꞌina nuwatuhuwedi wapaihowadi. Weyahina sauga ꞌebe hegaina hauhau ꞌoinega ꞌitauyama, tauna toloheꞌamasa moisa. Geya ꞌeta wete ꞌeda dumwadumwaluna ꞌoinega ꞌida tauya. Weyahina geya ꞌeta wete gwae moisa ꞌoina ꞌida miyana. Tuta mabwaiyana ꞌoidiya ꞌeꞌaboꞌabo ꞌoidiyega ꞌihehegwaegwae, weyahina tauna tuwa beno gidemusa mumugana, ma wete tauna toꞌeꞌaboꞌabowao mabwaiyadi tamadiu. \v 45 Ma hesiyage taugu gwae moisa ꞌoimiya yahehepwailedi, ma geya wada hemisaegauwa. \p \v 46 “Ma togidega? Sowasowahimi ma ꞌeta taiya ꞌoimiyega ꞌigu ꞌeda galadi ꞌihepwailedi? Nuwana geya sowasowahimi, ꞌawa? Coinega ꞌeguma gwae moisa ꞌoidiyega yahehegwaegwae, toꞌaha weyahina geya wada hemisaegauwa? \v 47 Weyahina taiya ꞌeguma moisa Yehoba ꞌoinega ꞌitauyama, tauna moisa Yehoba ꞌina gwae ꞌana tohesagoha bwaibwaina. Ma ꞌomi hesi nuwana geya Yehoba ꞌoinega watauyama, ꞌoinega Yehoba ꞌina gwae geya wada hesagohediya.” \s1 Yesu ꞌimiyamiya ꞌabwa muliyetega Ebalahamo ꞌiliꞌuwa \p \v 48 MeYudiyaedi ꞌidi ꞌinapwanao Yesu ꞌina gwaeina sihemisaeya, sigwae, “Mwalona ꞌima gwae weyahiu, ꞌana moisa ꞌilatu pwaima. Weyahina ꞌagwaeya ꞌabehega ꞌowa Sameliya loheyaina, ma wete hiꞌahiꞌa* ꞌoiuwa ꞌimiyamiya.” \p \v 49 Ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu geya hiꞌahiꞌa ꞌoiguwa, weyahina Tamagu yaheꞌasisiyaneya, ma hesi geya waheꞌasisiyanegau. \v 50 Taugu moisa yaboi geya sanigu yada ꞌabi haneheya. Toloina ꞌaigeda tauna hesi sanigu ꞌiꞌabiꞌabi hanehe. \v 51 Coinega yagwae moisa ꞌoimiya taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌigu gwae wagwahu bigadi, ꞌomi nata geyaꞌabwa waꞌamaꞌamasa.” \p \v 52 Coinega meYudiyaedi wete sihegwaeya sigwae, “Cabwa hesi ꞌasanapu bwaibwainigowa, tomada ꞌabe hiꞌahiꞌa ꞌoiuwa ꞌimiyamiya. Weyahina Ebalahamo ꞌasanapuya ꞌiꞌamasa pwaiya ma wete palopitao ꞌasanapudiya siꞌamasa pwaiya. Ma ꞌugwaeya ꞌabehega taiyawedi ꞌeguma ꞌino gwae sihegwahu bigadi, geyaꞌabwa siꞌamaꞌamasa. \v 53 Tamamaina Ebalahamo ꞌiꞌamasa pwaiya, ꞌoinega sahena ꞌutohotoho ma ꞌabehega tamamaina ꞌulagu suluhe ma ꞌuboi ꞌulagu hanehego. Palopitao wete siꞌamasa pwaiya, ꞌoinega sahena wete ꞌutohotoho ma ꞌabehega ꞌulagu suluhedi, ꞌawa?” \p \v 54 Eema Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu ꞌeguma yaboi moisa yahehepwatu hilegau, ꞌagu hepwatuina ginaula bwagabwaga. Ma hesi Tamagu tauna moisa ꞌagu tohepwatuina, tauna tuwa wagwaeneya ꞌabehega ꞌimi Yehoba. \v 55 Ma hesi tauna geya wasanapu toho, yaboi tuwa yasanapuya. Ma ꞌeguma yagwae, ‘Geya yasanapu,’ nata yaꞌabowegomi gidemusa ꞌomi waꞌeꞌaboꞌabo. Ma hesiyage tauna yasanapu bwaibwainiya ꞌoinega ꞌenanaina yagwahugwahu bigadi. \v 56 Tamamiuina Ebalahamo maꞌina yaliyaya ma ꞌabehega ꞌigu sabwelo ꞌiꞌita, ꞌoinega ꞌigu sabweloina ꞌiꞌiteya ma ꞌiyaliyaya madouna.” \p \v 57 Coinega meYudiyaedi Yesu sihegwaeya sigwae, “Cowa ꞌabwa geya ꞌino bolime pipiti ꞌuloba ma ꞌugwaeya ꞌabehega Ebalahamo ꞌuꞌiteya.” \v 58 Ma Yesu ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taugu nugeta yamiyamiya, ꞌabwa muliyetega Ebalahamo ꞌiliꞌuwa.” \p \v 59 Coinega meYudiyaedi daꞌule siꞌewediya ma ꞌabehega siꞌahu yamate, ma Yesu ꞌoidiyega ꞌihaꞌwaiha ma Hada Heꞌasisi ꞌoinega ꞌilatuwa ma ꞌitauya. \c 9 \s1 Yesu tomata gibugibu ꞌaigeda ꞌiꞌabi hebwebweꞌaniya \p \v 1 Hali sabwelo ꞌoina Yesu ꞌitautauya ta ꞌedai loheya ꞌaigeda mata gibugibuina ꞌilobeya, loheyaina ꞌina mata gibugibuina ꞌina sauga liꞌu ꞌoinega. \v 2 Ma Yesu ꞌana tomuliyao sihegwae sigwae, “Toheꞌita, taiya ꞌina pui ꞌoinega loheya nage ꞌiliꞌuwa mata gibugibuina? Ciboimo tuwa ꞌina pui bo sinana ma tamana ꞌidi pui?” \p \v 3 Coinega ꞌenadi Yesu ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Geya tauna ꞌina pui ꞌoinega, bo nuwana sinana ma tamana ꞌidi pui ꞌoinega. Ma hesi tuwa nage gidemusa matana ꞌigibuwa ma ꞌoinega tomota mabwaiyadi Yehoba ꞌina paihowa waiwaina siꞌita, loheyaina ꞌoinega. \v 4 Tauna ꞌihesumanegauma ꞌina paihowa sowasowana tapaihowadi sabwelo ꞌoina, weyahina nihuwana ꞌeguma ꞌilatu, geya sowasowahina tapaihowa. \v 5 Coinega tutaina taugu baleꞌuwa yamiyamiya, taugu tuwa baleꞌuina ꞌana ꞌasilalaina.” \p \v 6 Gwae bewa ꞌiꞌinanediya ꞌigumwala, ma baleꞌuwa ꞌiꞌesoha ma ꞌesohanaina ꞌoinega baleꞌu mahetena ꞌihinisiya ta dobadobaꞌa ꞌipaihoweya, ma ꞌoinega loheyaina mata gibugibuinaina matana ꞌoina ꞌiꞌeꞌabiꞌabiyeya. Cigumwala \v 7 ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cutauya Sailome weꞌahina ꞌoina matauina ꞌubuyo.” (Sailome ꞌana bui beno hesumane.) Coinega loheyaina ꞌitauya Sailome weꞌahina ꞌoina, matanaina ꞌibuyoya ma ꞌibwebweꞌana ma wete ꞌihilama. \p \v 8 Muliyetega loheyaina ꞌiyanaowedi ma wete tomotaedi taudi loheyaina sisanapuya ꞌabehega tauna toloꞌahwaꞌahwanoi ta sigwae, “Tauna bewa toloꞌahwaꞌahwanoi hedahedada sauga mabwaiyana ꞌimiyamiya ma ꞌiloloꞌahwaꞌahwanoi, ꞌawa?” \p \v 9 Coinega tupwadi sigwae, “Cehe, tauna tuwa beno loheyainaina.” Ma wete tupwadi sigwae, “Ciya, hagana, ma hesi loheya ꞌaigeda ꞌana ꞌita tauna gidemusa.” Ma ꞌiyamo loheyaina ꞌiboimo ꞌihepwaila hileya ꞌigwae, “Geya, taugu tuwa toloꞌahwa ꞌahwanoiina.” \p \v 10 Coinega sihesilaleya sigwae, “Togidega matau ꞌibwebweꞌana ꞌesa?” \v 11 Ma loheyainaina ꞌenadi ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Loheya ꞌaigeda sanina Yesu dobadobaꞌa ꞌipaihoweya ma matagu ꞌoina ꞌiꞌeꞌabiꞌabiyeya, ma ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, ‘Cutauya Sailome weꞌahina ꞌoina matauina ꞌubuyo.’ Coinega yatauya weꞌahina ꞌoina mataguina yabuyoya, ꞌoinega nige bewa mataguina ꞌibwebweꞌana.” \p \v 12 Ta wete sihesilala hileya sigwae, “Taꞌeha tauna loheyainaina?” Ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cinamuge, geya yasanapu.” \s1 Palisiyao nuwanuwadi ma ginaulaedi bewa sisanapudi \p \v 13-14 Yesu loheyaina matana ꞌiꞌabiꞌabi hebwebweꞌaneya Sabati ꞌana sabwelo ꞌoina. Coinega tomata gibugibuina sitoeya ma sitauyeya Palisiyao ꞌoidiya. \v 15 Ma Palisiyedi tomata gibugibuina wete sihesilala hileya sigwae, “Togidega matauina ꞌibwebweꞌana ꞌesa?” Coinega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Dobadobaꞌa ꞌipaihoweya ma mataguwa ꞌiꞌeꞌabiꞌabiyeya ma weꞌaha ꞌoina yabuyoya ma mataguina ꞌibwebweꞌana.” \p \v 16 Coinega Palisiyedi tupwadi sigwae, “Matauina ꞌana topaihowaina, tauna geya Yehoba ꞌoinega ꞌitauyama. Weyahina Sabati ꞌana loina geya ꞌida muliyediya.” Ma tupwadi wete sigwae, “Togidega, togala ꞌeta sowasowahina ma ꞌilaꞌilala bewa gidemusa ꞌipaihowa ꞌese? Bo geya ꞌeta taiya sowasowahina, ꞌawa?” Bewa ꞌoinega wataha ꞌoidiya ꞌilatuwa. Weyahina boda tupwadi ꞌidi gwae hagadi ma hali boda wete ꞌidi gwae hagadi. \p \v 17 Muliyetega Palisiyedi wete tomata gibugibuina sihesilala hileya sigwae, “Cowa togidega ꞌino nuwatuhu matau ꞌana toꞌabi hebwebweꞌanaina weyahina?” Coinega tauna ꞌigwaeya, “Tauna palopita ꞌaigeda.” \p \v 18 Ma hesi meYudiyaedi loheyaina geya sihemisae ꞌabehega tauna moisa mata gibugibuina ma ꞌabehega bewa tuwa matana ꞌibwebweꞌana hila. Coinega sinana ma tamana sibwauwediya \v 19 ma sihesilalediya sigwae, “Tauna bewa moisa natumiu? Ma wete wasanapuya ꞌabehega mamata gibugibuina ꞌiliꞌuwa? Ma wete togidega ta matana ꞌibwebweꞌana hila?” \p \v 20 Coinega loheyaina sinana ma tamana Palisiyao ꞌenadi sihemaiseya sigwae, “Tauma bewa moisa natumai, ma wete ꞌasanapuya ꞌabehega mata gibugibuina ꞌiliꞌuwa. \v 21 Ma hesi geya ꞌasanapu togidega matana ꞌibwebweꞌana ꞌesa. Ma wete geya ꞌasanapu taiya matana ꞌiꞌabi hebwebweꞌaniya. Ma mane hana tauna wahesilala. Tauna boꞌiyage ꞌihemadou pwaiya, sowasowahina ma ꞌiboi weyahina ꞌihegwaegwae.” \p \v 22 Sinanaina ma tamanaina gwae bewa siꞌinanediya weyahina meYudiya ꞌidi tohanugetao simatautediya. Weyahina meYudiya ꞌidi loina silaguya ꞌabehega taiyawedi ꞌeguma Yesu siꞌahwa Toꞌabihetena, taudi nata hada tapwalolo ꞌoinega sipaꞌidi. \v 23 Bewa huhuna ꞌoinega loheyaina tamana ma sinana sigwaeya sigwae, “Mane hana tauna wahesilala ma ꞌiboi weyahina ꞌihegwaegwae, weyahina ꞌihemadou pwaiya.” \p \v 24 Coinega wete tomata gibugibuina sibwau hileya ma sihegwaeya sigwae, “Cuhepwaila bwaibwaina ꞌoima, weyahina loheyaina ꞌasanapu bwaibwainiya tauna togala.” \v 25 Ma ꞌigwaeya, “Geya yasanapu nuwana tauna togala, bo nuwana geya. Ma tuwa beno yasanapuya matagu ꞌigibuwa ma ꞌiꞌabihe bwebweꞌanigauwa.” \p \v 26 Coinega ꞌoina sihesilala, sigwae, “Toꞌaha matauina ꞌoina ꞌipaihoweya ma ꞌubwebweꞌana?” \v 27 Ma tauna wete ꞌihegwaediya, “Nige heneyage yahegwae pwaigomiya ma ꞌenagu geya wahesagohe. Toꞌaha weyahina ꞌabehega wahesagoha hila? Nuwana nuwanuwami ma ꞌabehega wamuliye, ꞌawa?” \p \v 28 Ma hesi taudi siheliyeya sigwae, “Cowa tuwa ꞌana tomuliyaina, taiya hedeyage. Ma tauma Mosese ꞌana tomuliyao, \v 29 weyahina ꞌasanapuya ꞌabehega Yehoba ꞌina hepwailao ꞌiꞌebwaeya Mosese ꞌoina. Ma hesi loheyaina beno geya ꞌasanapu taꞌehega ꞌitauyama.” \p \v 30 Loheyaina ꞌenadi ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cebe nuwa henainaida, weyahina loheyaina matagu ꞌiꞌabi hebwebweꞌaneya, ma hesi geya wasanapu taꞌehega ꞌitauyama. \v 31 Ta wete mabwaiyada tasanasanapu ꞌabehega Yehoba geya sowasowahina ma togala ꞌenadi ꞌihesagohedi, beno tuwa ꞌeguma taiya Yehoba ꞌiheꞌasisiyane ma ꞌina nuwatuhu ꞌipaihowadi, nata tauna ꞌenana Yehoba ꞌihesagohedi. \v 32 Ma wete tasanasanapu ꞌabehega baleꞌu ꞌana hemasalaha hauhau ꞌoinega ta nige bewa, geya ꞌeta taiya wasana tahesagohe ꞌabehega tomata gibugibu ꞌiꞌabiꞌabi hebwebweꞌanedi. \v 33 Loheyaina beno ꞌeguma geya Yehoba ꞌoinega, geya sawasawahina ma ꞌilaꞌilala bewa gide ꞌipaihowa ꞌese.” \p \v 34 Ta Palisiyedi loheyaina sihegwaeya sigwae, “Cino liꞌu hauhau ꞌoinega ꞌitauyama ꞌowa ꞌaigeda topui. Ma bewa ꞌabehega ꞌutohotoho ma ꞌuheꞌitemai, ꞌawa? Taiya ꞌowa nigeyage?” Coinega loheyaina hada tapwalolo ꞌoinega sipaꞌiya ma ꞌilatuwa. \p \v 35 Loheyaina wasana Yesu ꞌihesagoheya ꞌabehega hada tapwalolo ꞌoinega sipaꞌiya, ꞌoinega ꞌitauya loheyainaina ꞌibeseya, ta ꞌilobeya, ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Loheyaina moisa ꞌuhemisaeya?” \v 36 Ma loheyaina ꞌigwae, “Cinapwana, taiya ꞌabehega yahemisaeya?” \v 37 Coinega Yesu wete ꞌihegwae hileya ꞌigwae, “Loheyainaina ꞌuꞌita pwaiya ta tauna bewa tuwa maheteu wahehegwaegwae.” \v 38 Coinega loheyaina ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌabwa hesi yahemisaegowa,” eeta ꞌiꞌetuluha Yesu ꞌoina. \p \v 39 Muliyetega Yesu ꞌigwae, “Taugu yatauya pwaima baleꞌuwa ma yaloinaegomi ma ꞌoinega taiyawedi ꞌomi mata gibugibuimi, matami sibwebweꞌana hila. Ma hesi taudi sigwaeya ꞌabehega matadi bwebweꞌana, nata matadi sigibu.” \v 40 Ta Palisiyedi Yesu deina sitotoholo ꞌina gwaeina sihesagoheya ma sigwae, “Togidega ma tauma ꞌabehega wete mata gibugibuima, ꞌawa?” \v 41 Ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Comi ꞌeguma mata gibugibuimi, geyaꞌabwa ꞌimi mumuga galadi. Ma hesi wagwaeya ꞌabehega matami bwebweꞌadi, ꞌoinega ꞌimi mumuga galadiyedi ꞌabwa tuwa simiyamiya.” \c 10 \s1 Sipi ꞌadi gwae hegehegediina \p \v 1 Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taiyawedi ꞌeguma sipi ꞌadi ꞌali ꞌana ꞌahwaꞌeda geya ꞌoinega siluhu, ma sinao hali tupwega siluhu, taudi sanidi toyagaha. \v 2 Ma hesi taiya ꞌeguma sipi ꞌidi ꞌahwaꞌeda moisa ꞌoinega ꞌiluhu, tauna sipi ꞌadi toꞌitayahina. \v 3 Weyahina ꞌidi ꞌahwaꞌedaina ꞌana toꞌitayahina ꞌahwaꞌedaina ꞌisoꞌe. Cisoꞌeya ma sipi ꞌadi toꞌitayahinaina ꞌiluhu ma ꞌina sipiyedi ꞌaigeda ꞌaigeda sanidi ꞌoidiyega ꞌibwaubwauwedi. Cibwauwedi ma ꞌenana sihesagohe, ma ꞌinugetedi, silatulatu ꞌatamana. \v 4 Silatu mabwaiyadi ma ꞌadi toꞌitayahinaina ꞌinugenugeta ma taudi simulimuliyaya. Weyahina ꞌadi toniina ꞌenana sisanasanapu ma wete simanasameya. \v 5 Sipiyedi geya sowasowahina ma ꞌeta taiya hagahagana sihemuli tabubu, ma hesi nata hali loheya ꞌoidiyega sidena. Weyahina hali loheya ꞌenadi geya sisanapu ma wete geya simanasamedi.” \v 6 Yesu gwae hegehegedi bewa ꞌoidiya ꞌiꞌinaneya, ma hesi taudi tuwa geya ꞌoidiya ꞌimaedana tohona toꞌaha weyahina ꞌihehegwaegwae. \s1 Yesu tauna sipi ꞌadi toꞌitayahina \p \v 7 Coinega Yesu wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, taugu sipi ꞌidi ꞌahwaꞌeda moisa. \v 8 Toꞌitayahinedi mwalona sinugetama taudi toyagaha, ꞌoinega ꞌenadi sipiyedi geya sihesagohedi.” \v 9 Coinega wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Taugu tuwa bewa sipiyedi ꞌidi ꞌahwaꞌedaina. Coinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌoiguwega waluhu, nata bwebweꞌana waloba. Weyahina sauga ꞌaigeda ꞌaigeda nata ꞌoidiya ꞌoiguwega waluhuluhu ma wete ꞌoiguwega walatulatu ma modumodu bwebweꞌana ꞌoidiya waꞌaiꞌai. \v 10 Ma hesi toyagaha ꞌidi paihowa beno nata sitauyama siyagaha ma siloheꞌamasa, ma wete sipi siꞌabi hegaladi. Taugu hesiyage yatauyama ma ꞌoinega ꞌoiguwega tomota yawasidi bwebweꞌana ma mahamahana siloba.” \p \v 11 Coinega wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Taugu moisa sipi ꞌadi toꞌitayahina bwebweꞌagu, weyahina yawasigu yatagwaleya ma ꞌabehega ꞌigu sipi weyahidi yaꞌamasa. \v 12 Ma hesiyage taiya ꞌeguma geya sipi ꞌadi toꞌitayahina moisa ma maisamo weyahina ꞌipaipaihowa, tutaina ꞌeguma ꞌedewa sasasasaina ꞌiꞌita ꞌitautauyama, nata sipiyedi ꞌiꞌebesinedi ma ꞌidena. Cabwa hesi ꞌedewaina sasasasaina ꞌinaoma ma sipi tupwadi ꞌiloheꞌamasidi ma mabwaiyadi ꞌipaꞌi lelewanedi. \v 13 Loheyaina bewa gidemusa nata ꞌidena weyahina tauna tuwa maisamo weyahina ꞌipaipaihowa, tauna geya sipiyedi weyahidi ꞌinuwatuhu.” \v 14 Coinega wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ma taugu hesi sipi ꞌadi toꞌitayahina bwebweꞌagu, weyahina ꞌigu sipiyao mabwaiyadi yasanasanapudi ma wete taudi sisanasanapugau. \v 15 Gidemusa tuwa, Tamagu ꞌisanasanapugau ma wete taugu Tamagu yasanasanapu. Eema yawasigu yatagwaleya ma ꞌigu sipi weyahidi yaꞌamasa. \v 16 Cigu sipi tupwadi wete simiyamiya taudi tuta bewa ꞌoina geya ꞌigu ꞌali ꞌalona simiyamiya. Ma hesi yatohotoho ma sipidiyedi yatoedima, ma ꞌoinega ꞌenagu sihesagohe ma ꞌoiguwa sinaoma maꞌiyadiyao siheboda ꞌaigeda, ma wete ꞌaneyage ꞌadi toꞌitayahina ꞌaigeda tuwa. \v 17 Tamaguina tauna ꞌihelauwegauwa madouna, weyahina yawasigu yatagwaleya ma yaꞌamasa ꞌabwa muliyetega yawasigu yaꞌewahila. \v 18 Cigu ꞌamasaina geya ꞌeta taiya ꞌiloinaegau ma yaꞌamasa, yaboi tuwa yatagwalegauwa ma yaꞌamasa. Sowasowahigu yatagwalegau yaꞌamasa, ma weteyage sowasowahigu yawasigu yaꞌewa hila, weyahina Tamagu bewa gide ꞌina nuwatuhu ta wete ꞌina loina ꞌoiguwa.” \p \v 19 Yesu ꞌina gwaeyedi weyahidi meYudiya siboidimo siheꞌoheꞌohena madouna, ꞌoinega ꞌoidiya wataha ꞌilatuwa. \v 20 Nage ꞌoina tomota baibaiwa hedade sigwae, “Loheya beno hiꞌahiꞌa ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌoinega ꞌiꞌabiꞌabi heyauyaule. Sahena ꞌina gwae wahehesagohedi.” \v 21 Ma hesiyage tomota tupwadi sigwae, “Ciya, bewa geya gidemusa hiꞌahiꞌa ꞌina gwae. Weyahina yaluyaluwa biꞌi geya sowasowahina tomata gibugibu bewa gidemusa ꞌiꞌabi hebwebweꞌana ꞌese.” \s1 MeYudiya Yesu silogwahateya \p \v 22 Gogagogai ꞌana tuta ꞌoina guyai ꞌaigeda Yelusalema ꞌoina sipaihoweya, beno meYudiya ꞌidi ꞌebe nuwatuhuyahina weyahina beno Hada Heꞌasisi siꞌabi hemaedana hileya ma sibwaꞌa heꞌasisiyane Yehoba ꞌoina. \v 23 Guyainaina ꞌoina Yesu Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiyawala dadana ꞌaigeda biliupa ꞌoina. Biliupainaina sibwauweya Kini Solomoni ꞌina biliupa. \v 24 Nage ꞌoina meYudiya Yesu sihaꞌwabuꞌwabuya ma sihegwaeya sigwae, “Tuta mabwaiyana ꞌoidiya ꞌowa ꞌima nuwatuhu ꞌuhehe lahalahadi. Ma to tuta ꞌoina ꞌabwa ꞌoima ꞌuhepwaila bwaibwaina, ꞌowa moisa Toꞌabihetenaina bo geya?” \p \v 25 Ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Coimiya yahepwaila pwaiya ma geya wahemisaegau. Ma wete paihowaedi Tamagu saninega yapaipaihowadi ta ꞌoidiyega wete sihepwaila pwaigauwa, \v 26 ma hesiyage geya wahemisa tohogau, weyahina ꞌomi geya ꞌigu sipiyao moisa. \v 27 Weyahina taugu ꞌigu sipiyao ꞌenagu sisanasanapu, ma wete taugu yasanasanapudi eema simulimuliyegau. \v 28 Ma wete ꞌigu sipiyedi yawasidi miyamiya hatayana yaꞌebwaediya ma ꞌoinega geyaꞌabwa sigalagala. Ma wete taudi nata geyaꞌabwa ꞌeta taiya nimaguwega ꞌiꞌwayeꞌwayegau. \v 29 Sipiyedi Tamagu tauna ꞌiꞌebwaegauwa, ꞌoinega geya ꞌeta taiya sowasowahina ma Tamagu nimanega ꞌiꞌwaya. Weyahina tauna ginaula mabwaiyana ꞌihemadou sinediya. \v 30 Taugu ma Tamagu ꞌaigeda tuwa.” \p \v 31 Coinega meYudiyaedi daꞌule wete siꞌewediya ma ꞌabehega Yesu siꞌahu heꞌamasi, \v 32 ma Yesuina ꞌiꞌitediya ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Paihowa bwebweꞌadi ma wete baibaiwadi Tamagu ꞌoinega yapaihowediya ꞌoimiya ma waꞌitediya, ma to paihowa hede weyahina nuwanuwami ma ꞌabehega daꞌuleyega waloheꞌamasigau?” \p \v 33 Coinega meYudiyaedi Yesu ꞌenana sihemaiseya sigwae, “Geya ꞌabehega ꞌino paihowa bwebweꞌadi weyahidi ꞌahunugo, ma hesiyage ꞌino gwae hohopaꞌala weyahidi ꞌahunugo. Weyahina ꞌowa tuwa loheya masiha ma ꞌugwaeya ꞌabehega ꞌowa tuwa Yehobaina.” \p \v 34 Coinega Yesu wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Cima loina ꞌoidiya Buki Heꞌasisi ꞌoina silele pwaiya Yehoba ꞌina gwae ꞌabehega, ‘Comi tuwa yehobaedi.’ \v 35 Ma moisa tuwa Yehoba ꞌina hepwailaina ꞌina Buki Heꞌasisi ꞌoidiya mabwaiyana geya ꞌida ꞌabowa. Ma bukinaina ꞌoina ꞌihepwaila ꞌabehega tomotaedi taudi Yehoba ꞌina gwae ꞌiꞌebwaediya, ma ꞌiꞌahwa yehobaediya. \v 36 Coinega toꞌaha weyahina ꞌigu gwae wanuwatuhuya ꞌabehega gwae hohopaꞌala tutaina yagwaeya ꞌabehega taugu Yehoba natuna? Ma hesi waꞌita, taugu ꞌihesinuwanegauwa ma ꞌihesumanegauma ma yatauyama baleꞌuwa ma ꞌina paihowa yapaipaihowadi. \v 37 Coinega ꞌeguma taugu geya Tamagu ꞌina paihowa yada paihowediya, sahena wete wahehemisaegau. \v 38 Ma ꞌeguma taugu moisa Tamagu ꞌina paihowa yapaipaihowadi, ma geya wahemisaegau, tuwa hede paihowaedi wahemisaedi, ꞌabwa hesi ꞌigu paihowaedi ꞌoidiyega wasanapu bwaibwainigau ꞌabehega taugu moisa Tamagu ꞌoiguwa ꞌimiyamiya ma wete taugu Tamagu ꞌoina yamiyamiya.” \p \v 39 Nage ꞌoina meYudiyaedi wete sitohoya ma ꞌabehega siꞌabiyahi, ma hesi nimadiyega ꞌilatuwa ma ꞌitauya. \v 40 Ciꞌebesinediya ma ꞌihabala hila Yolidani weꞌahina ꞌoina, beno Yoni ꞌina ꞌebe hebabitaiso nugenugetana deina, ma ꞌoina nobwa ꞌiloꞌasa. \v 41 Nage ꞌoina boda siꞌautama ꞌoina ma siboidimo ꞌoidiya sihegwaegwaeya sigwae, “Yoni moisa geya ꞌeta paihowa waiwaina ꞌipaihowadi, ma hesiyage ꞌina hepwaila loheya bewa weyahina ꞌana moisa ꞌilatu pwaima, ta wete taꞌahwa moisaeya.” \v 42 Casainaina ꞌoina tomota baibaiwadi Yesu sihemisaeya. \c 11 \s1 Lasalo ꞌina ꞌamasa weyahina \p \v 1 Loheya ꞌaigeda lolohalaina sanina Lasalo, Bedani loheyaina. Loheyainaina nuhunao siteluwa mahetenao simiyamiya, ꞌaigeda sanina Meli ma ꞌaigeda sanina Malida. \v 2 Meliina tauna ꞌabwa nata Yesu ꞌahena ꞌiheholoi ma wete debanega Yesuina ꞌahena ꞌilogogosi. \v 3 Coinega tutaina nuhudiuina Lasalo ꞌilohala taudi tuwa nuhunaowedi wasa sitauyeya Yesu ꞌoina sigwae, “Cinapwana, ꞌiyauina Lasalo ꞌilohala.” \v 4 Nage ꞌoina Yesu Lasalo wasana ꞌihesagoheya ꞌoinega tomota ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Lohalaina beno ꞌana sanapu nata geyaꞌabwa yawasina ꞌigumwagumwala. Ma hesi lohala nage ꞌoina ꞌilatuwa ma ꞌoinega tomota mabwaiyadi Yehoba sihepwatuwe ma wete natunaina sihepwatuwe.” \v 5 Yesu Malida matasina ma wete nuhudiuina Lasalo ꞌihelauwediya madouna. \v 6 Eeta tutaina Lasalo wasana ꞌihesagoheya ꞌasainaina ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌoina sabwelo ꞌeluwa ꞌimiya hila. \p \v 7 Sabwelowedi ꞌeluwa sigumwala ma ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Bewa tuwa talohihila Yudiya.” \v 8 Coinega ꞌana tomuliyaedi sihegwaeya sigwae, “Cinapwana, sahena tatautauya ꞌasainaina ꞌoina. Weyahina ꞌeguma tatauya, nata meYudiya daꞌuleyega siꞌahu heꞌamasigo.” \v 9 Coinega Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Sabwelo ꞌana mabwaiyana beno gonagona ꞌoinega ma ꞌitauya ꞌana siga lahilahi. Sabweloina ꞌoina ꞌeguma ꞌeta taiya loheya ꞌitauya, nata geyaꞌabwa ꞌihehetupatupa. Weyahina gogo gabulena ꞌana maedana ꞌimiyamiya. \v 10 Ma hesi ꞌeguma ꞌeta loheya nihuwanega ꞌitauya, nata ꞌihetupa deyadeya. Weyahina nihuwana ꞌoina geya ꞌeta wete heꞌala hemaedana ꞌimiyamiya.” \p \v 11 Gwaeyedi ꞌiꞌinanediya ma wete ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Ciyadaina Lasalo ꞌiꞌeno sineya, ꞌoinega yatauya ma yahano.” \v 12 Coinega ꞌana tomuliyaedi sigwae, “Cinapwana, ꞌeguma moisa ꞌiꞌeno sineya, nata moisa ꞌana lohalaina ꞌoinega ꞌibwebweꞌana hila.” \v 13 Weyahina tomuliyaedi ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega Lasalo moisa ꞌiꞌeno sineya Yesu weyahina ꞌihehegwaegwae. Ma hesi Yesu ꞌina gwae ꞌana sanapu ꞌabehega Lasalo moisa yawasina ꞌigumwala pwaiya. \v 14 Coinega Yesu ꞌigwae latu bwaibwaina ꞌoidiya ꞌigwae, “Lasalo yawasina ꞌigumwala pwaiya. \v 15 Ma hesiyage maꞌigu yaliyaya, weyahina ꞌina ꞌamasaina geya ꞌoina yamiyamiya ma ꞌoinega ꞌigu paihowa waiwaina waꞌita ma wahemisaegau. Ma tuwa wete bwebweꞌana, ma hana tuwa tatauya ma taꞌita.” \p \v 16 Coinega Tomasi tauna sibwauweya Didiluwaluwa ꞌiyanaowedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cida toheꞌita tuwa mahetedai tatauya, ꞌeguma ꞌiꞌamasa, tauda wete taꞌamasa.” \s1 Yesu tauna toholo hila huhuna \p \v 17 Coinega tutaina Yesu Bedani deina ꞌilatuwa ma wasa ꞌihesagoheya ꞌabehega sabwelo ꞌehata sigumwala ꞌoidiya Lasalo sigaliheya. \v 18 Bedani beno geya bwaga Yelusalema ꞌoinega, \v 19 eeta meYudiya baibaiwadi maꞌidi ꞌate muyamuya sitauyama Malida ma Meli ꞌabehega nuwadi siꞌabi hebwebweꞌanidi. \v 20 Sauga nage ꞌoina Malida Yesu wasana ꞌihesagoheya ꞌabehega ꞌitauyama, ꞌoinega ꞌiboinamo ꞌilatuwa ꞌedai Yesu sabi helatuina. Ma Meli beno hadai ꞌimiyamiya. \p \v 21 Malidaina Yesu ꞌilobeya ma ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌowa ꞌeguma ꞌebwa ꞌuda miyamiyana, nuhugu geyaꞌabwa yawasina ꞌida gumwagumwala. \v 22 Ma hesiyage yasanapuya ꞌabehega ꞌeguma toꞌaha weyahina Yehoba ꞌoina ꞌuꞌahwanoi nata tuwa ꞌino ꞌahwanoiina maisana ꞌiꞌebwaego.” \p \v 23 Coinega Yesu Malida ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nuhuina nata ꞌitoholo hila.” \p \v 24 Coinega wahineina ꞌigwae, “Cehe, yasanapuya nata moisa tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina galihega ꞌitoholo hila.” \v 25 Coinega Yesu wahineina wete ꞌihegwae hileya ꞌigwae, “Taugu moisa toholo hila huhuna ma wete yawasi moisa. Ma taiyawedi ꞌeguma sihemisaegau, tutaina ꞌeguma yawasidi ꞌigumwala, yawasi miyamiya hatayana siloba. \v 26 Ma taiyawedi ꞌeguma mayawasidi ma sihemisaegau, nata geyaꞌabwa yawasidi ꞌigumwagumwala. Coinega togidega ꞌigu gwae bewa ꞌoiuwa, ꞌuhemisaegauwa bo geya?” \p \v 27 Ta Malida ꞌigwae, “Cinapwana, yahemisaegowa ꞌabehega ꞌowa Toꞌabihetenaina, Yehoba natuna, gogo gabulena bewa ꞌoina ꞌutauyama.” \s1 Yesu Lasalo weyahina ꞌidouwa \p \v 28 Malida ꞌina gwae mulina ꞌilohihila hadai ma tasinaina Meli ꞌihegwae gahuya ꞌigwae, “Ciyagu, Toheꞌitaina ꞌilatuma ma ꞌihesilalegowa.” \v 29 Nage ꞌoina Meli tasina ꞌenana ꞌihesagoheya ꞌoinega ꞌisiwa toholo mwayamwayauwa ma ꞌitauya Yesu ꞌoina. \p \v 30 Ma hesiyage Yesu ꞌabwa geya ꞌasainaina ꞌoina ꞌiluhuma, ꞌabwa tuwa tupwaina Malida ꞌoina ꞌilobeya ꞌoina ꞌitotoholo. \v 31 Sauga nage ꞌoina meYudiyaedi taudi Meli mahetediu sihehedoudouwa Meliina ꞌina tauya ꞌoina siꞌiteya, ma ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega ꞌitautauya galiha ꞌidou, ꞌoinega sihemuli tabubuya mahetediu sitauya. \v 32 Coinega tutaina Meli Yesu ꞌoina ꞌilatuwa ꞌahena ꞌituluha ma ꞌiheꞌasisiyaneya, ma ꞌigwaeya, ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌowa ꞌeguma ꞌebwalai ꞌebwa ꞌuda miyamiya geyaꞌabwa wete nuhuguina yawasina ꞌida gumwagumwala.” \p \v 33 Yesu nage ꞌoina ꞌiꞌiteya Meli ma meYudiyaedi mahetenao sitauyama sidoudou. Cidi douwega Yesu wete ꞌatena ꞌimuyamuya ma nuwana ꞌigala madouna. \v 34 Ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Mane ꞌoina ꞌana galihina?” Ma taudi sigwae, “Cinapwana, ꞌunaoma tatauya ma ꞌaheꞌitago.” \p \v 35 Ta Yesu wete ꞌidouwa. \v 36 Coinega meYudiyaedi Yesu siꞌiteya ma sigwaeya, “Ciyanaina moisa ꞌihelauweya madouna.” \v 37 Ta ꞌoidiyega tupwadi sigwae, “Tauna tuwa Yesuina mwalona tomata gibugibu ꞌiꞌabihe bwebweꞌaniya. Ma toꞌaha weyahina geya ꞌitauyama ma ꞌiyanaina bewa ꞌilemema geyaꞌabwa yawasina ꞌigumwagumwala?” \s1 Yesu Lasalo galihega ꞌiꞌabi hetoholo hileya \p \v 38 Beno ꞌoina Yesu tuwa maꞌina nuwagala madouna ma galihina ꞌoina ꞌilatuwa. Galihina duluha, ꞌoinega ꞌahwanaina daꞌule tabatabana ꞌoinega silagu ꞌausiya. \v 39 Ta Yesu boda ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Daꞌuleina nage galihina ꞌoinega waꞌewa yahule.” Coinega Malida tauna tuwa loheyaina yawasina ꞌigumwagumwala nuhuna Yesu ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cinapwana, tuta bewa ꞌoina ꞌimwahulu pwaiya. Weyahina ꞌebwalai heneyage ꞌahemiya taona pwaiya ta nige bewa sabwelo hehatana ꞌilobeya.” \v 40 Ma Yesu Malida ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Mwalona yahegwae pwaigowa, ꞌeguma moisa ꞌuhemisaegauwa, nata Yehoba ꞌina waiwai ꞌuꞌita.” \p \v 41 Coinega daꞌuleina sibui wasiyeya, ma Yesu ꞌiꞌita haneya galewa, ma ꞌiꞌahwanoiya ꞌigwae, “Tamagu yauwedo, weyahina ꞌowa ꞌenagu ꞌana tohesagoha. \v 42 Yasanapuya ꞌowa moisa ꞌenagu ꞌana tohesagoha bwaibwaina, ꞌoinega ꞌigu ꞌahwanoi bewa ꞌoiuwa ꞌuda hesagohe ma ꞌoinega ꞌino waiwai tomotaedi bewa siꞌita ma sihemisa ꞌabehega ꞌowa moisa ꞌuhesumanegauma.” \v 43 Yesu ꞌina ꞌahwanoi mulina ꞌenana madouna ꞌoinega ꞌibwauwa ꞌigwae, “Lasalo, ꞌulatuma!” \v 44 Nage ꞌoina Lasalo galihega maꞌana wadu ꞌilatuma. Weyahina nimana ma ꞌahena ma wete manina ꞌaleꞌo ꞌoidiyega siwaduhidiya. Ta Yesu boda ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cana waduhedi walihasidi ma ꞌitauya.” \s1 MeYudiya nuwanuwadi ma Yesu siloheꞌamasi \p \v 45 Nage ꞌoina meYudiyaedi taudi Meli ꞌana tohaboꞌenedi Yesu ꞌina paihowa siꞌiteya ma ꞌoinega sihemisaeya. \v 46 Ma hesiyage tupwadi geya sihemisae, ꞌoinega Palisiyao ꞌoidiya silohihila sihepwaila toꞌaha gide ꞌidi ꞌita Yesu ꞌina paihowa weyahina. \v 47 Coinega Palisiyaowedi ma wete topwaoli ꞌidi ꞌinapwanao simiya ꞌauta, ma sihegwaegwaeya sigwae, “Toꞌaha loheyaina ꞌoina tapaihowa? Weyahina bewa tuwa ginaula waiwaidi ꞌipaipaihowadi. \v 48 Ma ꞌeguma geyaꞌabwa toꞌaha ꞌoina tapaipaihowa, nata tomota mabwaiyadi ꞌilisidi, ꞌabwa hesi meLoma ꞌidi loina mwauna ꞌoida ꞌilatu, ma ꞌida Yehoba ꞌina hada ma wete ꞌida boda mabwaiyadi siꞌabi hegaladi.” \p \v 49 Coidiyega loheya ꞌaigeda sanina Kaiyapa, tauna bolime nage ꞌoina topwaoli ꞌidi ꞌinapwana madouna. Ciyanaowedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Comi hede nuwa potapotaimi? \v 50 Ma hesi waꞌita! Ceguma loheya ꞌaigeda tuwa ꞌiꞌamasa mabwaiyada weyahida, beno bwebweꞌana. Ma hesi geya ꞌana ꞌita bwebweꞌana ꞌeguma meLoma sitauyama ma ꞌida boda mabwaiyana Yudiya ꞌoina siꞌabi hegaladi.” \v 51 Kaiyapaina gwae bewa ꞌiꞌinaneya geya tauna ꞌina nuwatuhuwega, ma hesi bolimeina beno ꞌoina tauna topwaoliyedi mabwaiyadi ꞌidi ꞌinapwana madouna. Coinega tuta beno ꞌoina \w ꞌipalopisai\w* ꞌabehega tuta muliya ꞌoina, nata Yesu ꞌiꞌamasa meYudiya mabwaiyadi weyahidi. \v 52 Ma geya ꞌabehega meYudiya siboidimo weyahidi, ma hesi Yehoba ꞌina tomotaiyao mabwaiyadi gogo gabulena ꞌoina simiyamiya, ꞌihemiya ꞌautedi boda ꞌaigeda tuwa ꞌoina. \v 53 Sauga nage ꞌoina toloinaedi ꞌidi loina silaguya ma ꞌabehega Yesu siloheꞌamasi. \p \v 54 Nage ꞌoina Yesu meYudiyaedi geya matadiya ꞌida haꞌataꞌatamana, ꞌoinega ꞌiꞌebesinediya ma ꞌitauya ꞌasa ꞌaigeda madouna ꞌoina sanina Epileimi, yoho ꞌawawa deina, ma nobwa maꞌana tomuliyaedi ꞌoina simiyamiya. \p \v 55 Sauga nage ꞌoina meYudiyaedi ꞌidi Hataona \w Guyaina\w* ꞌana sauga ꞌilobeya, ꞌoinega tomota baibaiwadi ꞌidi ꞌasa ꞌoidiyega sihanema Yelusalema ꞌoina sabi ꞌabiꞌehau hiladi ꞌabwa muliyetega ꞌidi Guyaiina sipaihowa. \v 56 Nage ꞌoina Yesu siꞌebeseya, ꞌidi ꞌebesaina ꞌoina Hada Heꞌasisi deina sitotoholo ma sihehegwaegwae sigwae, “Togidega, loheyaina nata gesowana ꞌitauyama guyai bewa ꞌoina, ꞌawa?” \v 57 Tomota ꞌidi gwae bewa gide, weyahina ꞌidi babadao ꞌidi loina paꞌalina silaguya, beno topwaoliyedi ꞌidi ꞌinapwanao ma wete Palisiyedi siloinaediya ꞌabehega ꞌeguma to tupwa ꞌoina Yesu siloba, mwayamwayau babadaowedi ꞌoidiya sihepwaila ma siꞌabiyahi. \c 12 \s1 Yesu ꞌana heholowa weyahina \p \v 1 Sabwelo sikisi simiyamiya ma Hataona Guyaina sipaihowa, ma Yesu ꞌitauya Bedani, beno Lasalo ꞌina ꞌasa ꞌoina. Lasalo tauna mwalona Yesu ꞌamasa ꞌoinega ꞌiꞌabi hetoholo hileya. \v 2 Yesu ꞌitauya ꞌasainaina ꞌoina ma nobwa ꞌana sipaihowa. Malida tauna ꞌadi ꞌipaipaihowa, ma Yesuina maꞌina bodao ma Lasalo siꞌaiꞌai. \v 3 Muliyetega Meli holowa ꞌaigeda bwebweꞌana sanina nadi ma wete ꞌana maisa madouna, ꞌiꞌeweyama Yesu ꞌahena ꞌiheholoiya ma wete Meliina debanega Yesuina ꞌahena ꞌisaudiya. Holowainaina mahaina madou hedadena ꞌoinega mahainega hada ꞌalona mabwaiyana ꞌimiya hegagaleya. \v 4 Ta ꞌoinega Yudasa Isakaliyota, tauna tuwa Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda ma wete tauna tuwa loheyainaina ꞌabwa nata Yesu ꞌiheꞌebwayae, ꞌilomugiya ꞌigwae, \v 5 “Toꞌaha weyahina holowa nage geya ꞌihegimwaneya ma ꞌana maisa gide teli handeledi kina ꞌiꞌewa ma wewelohe ꞌoidiya ꞌiheguyai?” \v 6 Yudasa ꞌina gwae geya ꞌabehega moisa wewelohe weyahidi ꞌihehegwaegwae, ma hesi tauna tuwa weyahina ꞌihehegwaegwae. Tauna tuwa toyagaha ꞌaigeda ma Yesu ꞌana tomuliyao ꞌidi mane ꞌana toꞌita yahina tauna. Coinega ꞌidi maneina ꞌiꞌitaꞌita yahi ma maneinaina ꞌoinega ꞌiyagayagaha. \p \v 7 Ma Yesu Yudasa ꞌihegwaeya, “Tuwa ꞌulolagu, sahena wete toꞌaha ꞌoina ꞌugwaegwaene. Toꞌaha gide ꞌoiguwa ꞌipaihoweya, beno tuwa ꞌagu hemiya taona weyahina. \v 8 Ta ꞌowa nige wewelohe weyahidi ꞌuhehegwaegwae, taudi tuta mabwaiyana ꞌoidiya mahetemiyao wamiyamiya. Ma hesi taugu nata geyaꞌabwa tuta saliyana ꞌoimiya yamiyamiya.” \s1 Lasalo wete ꞌabehega siloheꞌamasi \p \v 9 Ma meYudiya boda madouna Yesu wasana sihesagoheya ꞌabehega Bedani ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌoinega ꞌasainaina ꞌoina sitauya. Nuwanuwadi Yesu ma Lasalo siꞌitadi, Lasaloina tauna mwalona ꞌamasega Yesu ꞌiꞌabi hetoholo hileya. \v 10 Coinega topwaoliyao ꞌidi ꞌinapwanao Lasalo weyahina sihetala gwaeya ma ꞌabehega siloheꞌamasi. \v 11 Weyahina meYudiya baibaiwadi Lasalo siꞌiteya ma ꞌadi tohanugetaowedi ꞌoidiyega sihawahawasi ma Yesu simulimuliye. \s1 Yesu ꞌina luhu Yelusalema ꞌoina \p \v 12 Hali sabwelowa boda madouna taudi sitauyama Yelusalema Hataona Guyaina weyahina Yesu wasana sihesagoheya ꞌabehega ꞌabwa nata Yesu Yelusalema ꞌoina ꞌiluhuma. \v 13 Coinega tomotaedi sadasada lahwaina siꞌewediya ma silatuwa ꞌedai Yesu sabi lobaina. Cedaina ꞌoina sitotoholo ma ꞌenadi madouna ꞌoidiyega sibwaubwau sigwae, “Yauwedo Cinapwana, Yehoba saninega ꞌutauyama, ma ꞌuhetoloina madouna ꞌima ꞌasa Isileli ꞌoina.” \v 14 Yesuina hebai ꞌaigeda sanina \w ꞌase\w* ꞌoina ꞌigeluwa ma ꞌiluhuluhu Yelusalema. Tuwa gide toꞌaha Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila, gide wete ꞌilatu ꞌesa, tutaina ꞌigwae, \q1 \v 15 “MeSaiyoni, sahena wamatamatauta, bewa tuwa ꞌimi kini ꞌoimiya ꞌiluhuluhuwa. Tauna ꞌase hauhauna ꞌoina ꞌigeluwa.” \m \v 16 Sauga nage ꞌoina tomuliyaedi gwae bewa sihesagoheya ma hesi geya ꞌoidiya ꞌimaedana. Yesu ꞌina ꞌamasa ꞌoinega ma ꞌina toholo hila ꞌoina ꞌabwa hesi Yehobaina ꞌina gwaeina Buki Heꞌasisi ꞌoina sinuwatuhu yahiya ma sisanapuya toꞌaha gide tomota ꞌidi paihowa Yesu ꞌoina, gwaeina ꞌana moisa ꞌilatuwa. \p \v 17 Ma bodaedi taudi matadiya Yesu Lasalo galihega ꞌibwauweya ma ꞌamasega ꞌiꞌabi hetoholo hileya, taudi sitauya ꞌiyadiyao ꞌoidiya ma Lasalo ꞌina toholo hila wasana sihepwaila dadaneya. \v 18 Nage ꞌoina meYudiya baibaiwadi Yesu ꞌina paihowa waiwaina wasana sihesagoheya, ꞌoinega sitauya Yesu ꞌina tauyama ꞌana sauga ꞌoina ma ꞌabehega ꞌina luhu Yelusalema ꞌoina sihelatu. \v 19 Beno ꞌoina Palisiyao siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Moisa tuwa, ꞌida waiwai ꞌigumwala. Weyahina tomota mabwaiyadi Yesu ꞌina boda ꞌoina sitautauya.” \s1 MeGilisi tupwadi nuwanuwadi ma Yesu siꞌita \p \v 20 Tuta nage ꞌoina \w meGilisi\w* tupwadi bodaedi soladiya simiyamiya. Taudi tuwa totapwalolo ꞌidi ꞌasega siliya hanema Yelusalema ꞌoina sabi tapwalolo, Hataona Guyaina ꞌana tuta ꞌoina. \v 21 MeGilisiyedi sitauyama Pilipi ꞌoina, ma sihesilala, sigwaeya, “Cinapwana, nuwanuwama Yesu ꞌaꞌita.” Pilipiina tauna Bedeseida loheyaina, beno Galili ꞌina tupwa ꞌoina. \v 22 Coinega Pilipi ꞌitoholowa ma ꞌitauya Andulu ꞌihegwaeya, ma siteluwaedi sitauya Yesu ꞌoina, ma meGilisiyedi ꞌidi nuwatuhuina sihepwaileya ꞌoina. \v 23 Coinega meGilisiyedi ꞌenadi Yesu ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Bewa tuwa tuta ꞌilatu pwaima ma taugu Loheyaiguina ꞌagu hepwatu yaloba. \v 24 Coinega bewa tuwa yahegwae bwaibwainigomi, ꞌeguma hewana baleꞌu ꞌoina wadauni, ꞌitalasawala ma solanega nata ꞌisiwa ꞌeꞌenina madouna ma bwebweꞌana taloba. Weyahina hewana ꞌeguma geyaꞌabwa baleꞌu ꞌoina tadaudauni, ma ꞌitalasawala, nata geyaꞌabwa wete ꞌeꞌenina bwebweꞌana talobaloba. \v 25 Coinega ꞌeda ꞌaigedanaina wete gide, ꞌeguma taiya baleꞌu ꞌoina yawasina ꞌihelauwe baleꞌu ꞌana miya weyahina, nata yawasina bwebweꞌana geyaꞌabwa ꞌilobaloba. Ma hesi taiya ꞌeguma baleꞌu ꞌoina yawasina ꞌitagwale, nata tauna moisa tuta ꞌinaonaoma ꞌoidiya yawasi hataya ꞌiloba. \v 26 Coinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma nuwanuwami ma ꞌoiguwa wahetopaihowa, ꞌomi wamuliyegau. Ma to ꞌasa ꞌoina yamiyamiya, ꞌomi wete ꞌasainaina ꞌoina wamiyamiya. Ma taiya ꞌeguma wete weyahigu wahetopaihowa, nata ꞌomi Tamagu ꞌiꞌahwa bwebweꞌanegomi.” \s1 Yesu ꞌina ꞌamasa weyahina ꞌihegwaegwaeya \p \v 27 Yesu wete ꞌigwaeya, “Tuta nage ꞌoina nuwagu ꞌigala hedadeya ꞌoinega togidega nata Tamagu ꞌoina yaꞌahwanoi ꞌesa? Nuwana bewa gidemusa ꞌoina yaꞌahwanoi ꞌesa ma ꞌabehega mwau bewa ꞌoinega ꞌilemegau. Ma geyaꞌabwa bewa gide yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌesa. Weyahina mwau bewa tauna weyahina yatauyama. \v 28 Ma hesiyage bewa gidemusa yaꞌahwanoi ꞌesa, yagwae, ‘Tamagu, saniu ꞌuꞌabi hanehe.’” Nage ꞌoina ꞌenana ꞌaigeda galewega ꞌigwae, “Sanigu yaꞌabi hanehe pwaiya, ma ꞌabwa nata wete yaꞌabi hanehe hila.” \p \v 29 Tuta nage ꞌoina bodaedi sitotoholowa ꞌenana nage sihesagoheya, ꞌoinega siboidimo ꞌoidiya sigwae, “Tutu ꞌitutututu.” Ma hesi tupwadi sigwae, “Geya, Yehoba ꞌina \w anelose\w* ꞌaigeda ꞌihehegwaegwae.” \p \v 30 Ma Yesu bodaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cenanaina nige wahesagoheya geya taugu weyahigu, ma hesi ꞌomi weyahimi. \v 31 Eeta tuta ꞌilatu pwaima ma Yehoba gogo gabulena ꞌana tomiyao ꞌiloinaedi, ma wete togala ꞌadi toloina gogo gabulena bewa ꞌoinega ꞌipaꞌi. \v 32 Ma hesi taugu ꞌeguma baleꞌuwega siꞌabi hanehegau ꞌaiwe ꞌoina, nata tomota mabwaiyadi yalisidima ma sinaoma ꞌoiguwa.” \v 33 Yesu ꞌina ꞌamasa weyahina bewa gidemusa ꞌiheꞌita ꞌesediya. \p \v 34 Bodaedi Yesu ꞌina gwae sihesagoheya ꞌigumwala ma ꞌenana sihemaiseya sigwae, “Cima Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila ꞌabehega Toꞌabihetena miyamiya hatayana. Ma hesi ꞌowa ꞌugwaeya ꞌabehega Loheyainaina siꞌabi hanehe. Taiya tauna Loheyainaina?” \v 35 Cidi gwaeina Yesu ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Sauga ꞌiꞌiuna ꞌoina maedana ꞌoimiya ꞌimiyamiya, ꞌoinega bewa tuwa maedanaina ꞌoina watauya. Weyahina guguyou ꞌeguma ꞌilatuma, nata geya sowasowahimi ma ꞌeda waꞌita. Weyahina taiya ꞌeguma guguyou ꞌoina ꞌitauya, geya sawasawahina ma ꞌisanapu toꞌeha ꞌitautauya. \v 36 Coinega tuta bewa ꞌoina watoho ma maedanaina ꞌina miyana ꞌoimiya wahemisae ma ꞌoinega ꞌomi maedanaina natunao ma maemaedanimi.” \s1 MeYudiya ꞌabwa geya sihemisa \p Yesu ꞌina gwae bewa ꞌoidiya ꞌigumwala, ma ꞌitauya, eeta ꞌoidiyega ꞌiꞌwaiha. \v 37 Yesu ꞌilaꞌilala moisa baibaiwadi ꞌiheꞌitediya, ma hesiyage geya sihemisae toho. \v 38 Coinega toꞌaha gidemusa mwalona palopita Aiseya ꞌina hepwaila Buki Heꞌasisi ꞌoina, ꞌabwa hesi ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwainama ꞌigwae, \q1 “Cinapwana, wasaedi ꞌahepwailediya, taiya hede ꞌihemisaediya? Ma wete Cinapwanaina ꞌina waiwai taiyawedi ꞌoidiya ꞌiheꞌitaediya?” \m \v 39 MeYudiyaedi geya sihemisa, weyahina Aiseyaina Buki Heꞌasisi ꞌoina wete ꞌihepwaila, ꞌigwaeya, \q1 \v 40 “Yehoba matadi ꞌiꞌabi heguguyou pwaiya, ma wete ꞌidi nuwatuhu ꞌiꞌausiya. Coinega geya sawasawahidi ma matadi ꞌoidiyega siꞌebubuna ma wete geya sawasawahidi ma ꞌidi nuwatuhu ꞌiꞌasilala. Coinega geya sawasawahidi ma sitauyama ꞌoiguwa ma yaꞌabi hebwebweꞌanidi.” \m \v 41 Aiseya gwae bewa ꞌiꞌinaneya weyahina Yesu ꞌina hewaiwai ꞌisanapu nugeteya ꞌoinega weyahina ꞌihepwaila nugeta. \p \v 42 Nage ꞌoina meYudiyaedi ꞌidi tohanugetao tupwana baibaiwadi Yesu sihemisaeya, ma hesiyage geya sihepwaila hapwesa. Weyahina Palisiyao simatautediya, nata gide hada tapwalolo ꞌoinega silohesohesoiyedi. \v 43 Ma wete tomotaedi taudi nuwanuwadi ma ꞌadi ꞌahwa bwebweꞌana tomota ꞌoidiyega siloba, ma hesi geya nuwadi ma Yehoba ꞌoinega ꞌadi ꞌahwa bwebweꞌana siloba. \s1 Yesu ꞌina gwae hesihesinuwa weyahina \p \v 44 Eeta Yesu ꞌenana madouna ꞌoinega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahemisaegau, ꞌomi wete tauna ꞌihesumanegauwa wahemisaeya. \v 45 Ma wete taiyawedi ꞌomi ꞌeguma waꞌitegauwa, ꞌomi wete ꞌagu tohesumaneina waꞌita pwaiya. \v 46 Taugu bewa maedanaina yatauyama baleꞌuwa ma ꞌoinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahemisaegau, nata geyaꞌabwa guguyou ꞌoina watautauya. \v 47 Ma wete taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌenagu wahesagohedi, ma geya wapaihowadi, nata geyaꞌabwa ꞌimi pui weyahidi yaloiloinaegomi. Weyahina taugu yatauyama geya ꞌabehega tomota ꞌidi pui sabi heyatalaina, ma hesi yatauyama tomota ꞌidi pui ꞌoidiyega yaꞌabihetedi. \v 48 Weyahina taiyawedi ꞌomi ꞌeguma walogwahategau ma ꞌigu gwae wete walogwahatediya, nata tuta ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina loina waloba. Loinaina beno ꞌigu gwaeyedi ꞌoidiyega nata waloba. \v 49 Weyahina gwaeyedi taugu geya ꞌigu nuwatuhu ꞌoidiyega, ma hesi toꞌaha gide tauna ꞌihesumanegauma ꞌina nuwatuhu ꞌoidiyega ꞌilohatotogauwa, wete gide ꞌoimiya yahehepwailediwa. \v 50 Cina lohatotowedi mabwaiyadi yasanapudiya yawasi miyamiya hatayana ꞌoidiya simiyamiya. Coinega toꞌaha gidemusa Tamagu ꞌina lohatoto ꞌoiguwa, wete gide bewa ꞌoimiya yahehepwailediwa.” \c 13 \s1 Yesu ꞌana tomuliyao ꞌahedi ꞌibuyodiya \p \v 1 Hataona guyaina ꞌana sauga ꞌiꞌeꞌehoho, ma Yesu ꞌisanapuya ꞌabehega ꞌina sauga ꞌiloba pwaiya ma baleꞌu bewa ꞌiꞌebesine ma ꞌilohihila Tamana ꞌoina. Yesu ꞌina bodaowedi ꞌihelauwediya madouna, ꞌina tuta ꞌebe hegaina hauhau ꞌoinega ma ꞌana ꞌebe losaloha ꞌoina ꞌihelauwediya. \p \v 2 Sauga nage ꞌoina Yesu ma ꞌana tomuliyao nima bwaubwau ma ꞌeluwa mahetenao siꞌaiꞌai. Ma Yudasa Isakaliyota, tauna Saimoni natuna, Seitani ꞌoina ꞌiluhu pwaiya ꞌihenuwa laguweya ma ꞌabehega Yesu ꞌitebae. \v 3 Ma hesi Yesu ꞌisanapu pwaiya ꞌabehega ginaula mabwaiyana Tamana ꞌiꞌebwaya pwaiya ma ꞌiboimo ꞌiloina. Ma wete Yesu ꞌisanapuya ꞌabehega Yehoba ꞌoinega ꞌitauyama ma ꞌisanapuya ꞌabehega Yehoba ꞌoina nata wete ꞌilohihila. \v 4 Eeta ꞌidi ꞌebe ꞌaiina ꞌoinega Yesu ꞌitoholowa, ꞌana ꞌaleꞌo ꞌiꞌewa yahuleya, ma \w tawelo\w* ꞌiꞌoteya. \v 5 Muliyetega gaeba ꞌoina weꞌaha ꞌisiweya, ma ꞌana tomuliyaedi ꞌahedi ꞌibuyodiya, ꞌabwa muliyetega taweloina ꞌoinega ꞌahediyedi ꞌisaudiya. \p \v 6 Coinega Yesu Saimoni Pita ꞌoina ꞌilatuwa ma Saimoniina Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, sahena ꞌaheguwedi ꞌubuyobuyodi.” \v 7 Ma Yesu Saimoni ꞌenana ꞌihehileya ꞌigwae, “Geya ꞌusanapu toꞌaha bewa tuwa ꞌoiuwa yapaipaihowa, ma hesi tuta muliya ꞌoina ꞌabwa hesi ꞌusanapu.” \v 8 Coinega Saimoni Pita ꞌihegwae hileya ꞌigwae, “Sahena ꞌeta wete tuta ꞌoina ꞌahegu ꞌubuyobuyodi.” Coinega Yesu wete ꞌigwae, “Ceguma geyaꞌabwa ꞌaheu yabuyobuyodi, ꞌowa geya ꞌiyagu.” \p \v 9 Saimoni Pita Yesu ꞌoina ꞌitagwala ꞌigwae, “Cinapwana, bwebweꞌana. Ta geya ꞌabehega ꞌahegumo, ma hesi nuwanuwagu nimagu wete debagu mabwaiyana ꞌubuyodi.” \v 10 Coinega Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahatui pwaiya, ꞌilobwainegomiya ma ꞌahemimo yabuyodi ma ꞌoinega wahimi mabwaiyadi siꞌehau. Yasanapugomiya ꞌomi bwebweꞌami, ma hesi geya mabwaiyami bwebweꞌami.” \v 11 Yesu gwae bewa ꞌiꞌinaneya weyahina ꞌisanapu nugeteya taiya nata ꞌoidiyega Yesu ꞌitebae, tutaina ꞌigwae, “Geya mabwaiyami bwebweꞌami.” \p \v 12 Cahediyedi ꞌibuyodiya ꞌigumwala ma ꞌana ꞌaleꞌoina ꞌisipwa hileya ma ꞌimiya toiya. Cabwa hesi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Nuwamiya ꞌimaedana toꞌaha yapaihoweya ꞌoimiya, bo geya? \v 13 Comi wabwauwegauwa ꞌabehega taugu Toheꞌita ma wete ꞌimi Cinapwana. Ta beno moisa, geya waꞌabo. \v 14 Taugu moisa ꞌimi Toheꞌita ma wete ꞌimi Cinapwana ma ꞌahemi yabuyodiya. Coinega ꞌomi wete ꞌilobwainegomiya ma ꞌiyamiyao ꞌahedi wabuyodi. \v 15 Wahetotowanegau ma toꞌaha gide ꞌoimiya yapaihoweya, ꞌomi wete gidemusa ꞌiyamiyao ꞌoidiya wapaihowa ꞌesedi. \v 16 Bewa yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehega geya ꞌeta taiya topaihowa ꞌina ꞌinapwana ꞌida hanesineya. Tohewasa wete gidemusa, geya sowasowahina ma ꞌana tohesumaneina ꞌihanesine. \v 17 Heꞌitaedi mabwaiyadi wasanapudiya, ma ꞌeguma wapaihowadi, nata ꞌomi ꞌebe yaliyaya bwebweꞌana waloba. \p \v 18 “Cigu gwae bewa geya ꞌabehega mabwaiyami weyahimi, ma hesiyage taiyawedi taudi yahesinuwana pwaidiya weyahidi yahehegwaegwae. Ma hesi Buki Heꞌasisi ꞌoina hali loheya weyahina ꞌihepwaila, ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina tutaina ꞌigwae, \q1 ‘Loheyainaina tauna ꞌana yaꞌebwaꞌebwaeya, tauna tuwa loheyainaina nata ꞌimiya lohihila ma ꞌiloꞌalehegau.’ \p \v 19 “Ginauledi bewa yahepwaila pwaidiwa ꞌoimiya, ma ꞌoinega ꞌabwa tuta muliya ꞌoina silatuma, ꞌabwa waꞌitadi ma wahemisaegau ꞌabehega taugu tuwa Loheyaiguina bewa yahehegwaegwae. \v 20 Moisa tuwa, ꞌabwa yahewasaegomi tomota ꞌoidiya, ma ꞌeguma taiya ꞌitagwala ꞌoimiya, beno tauna ꞌitagwala pwaiya ꞌoiguwa, ma wete ꞌitagwala ꞌagu tohewasaina ꞌoina.” \s1 Yesu ꞌana heꞌebwaya weyahina \p \v 21 Gwae bewa ꞌigwaenediya ꞌigumwala, ma nuwana ꞌigala madouna, ꞌoinega ꞌana tomuliyaedi ꞌoidiya ꞌihepwaila latuwa ꞌigwae, “Yagwae moisa ꞌoimiya, nata ꞌoimiyega loheya ꞌaigeda ꞌitebaegau.” \v 22 Nage ꞌoina tomuliyaedi mabwaiyadi nuwadi ꞌihenainaida ꞌoinega mabwaiyadi siheꞌebuꞌebubuna hilediya, weyahina geya sisanapu taiya weyahina ꞌidi Cinapwanaina ꞌoidiya ꞌihehegwaegwae. \p \v 23 Tuwa ꞌana tomuliyaina ꞌaigeda, tauna moisa ꞌiyana, Yesuina deina ꞌimiyana. \v 24 Eeta Saimoni Pita nimanega tomuliyainaina ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cuhesilala taiya weyahina ꞌihehegwaegwae?” \p \v 25 Ma tomuliyaina tauna Yesu deina ꞌiꞌeno hilahila, Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, taiya weyahina ꞌuhehegwaegwae?” \v 26 Coinega loheyaina ꞌenana Yesu ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cuꞌitaꞌita nata ꞌeguma beledi yahisi ma ꞌwayahi ꞌoina yahepwasa ma yaꞌebwae, tauna beno loheyainaina.” Coinega Yesu beledi ꞌiꞌiuna ꞌiꞌeweya ꞌwayahi ꞌoina ꞌihepwaseya ma Yudasa ꞌiꞌebwaeya, tauna tuwa Saimoni Isakaliyota natuna. \p \v 27 Sauga nage ꞌoina Yudasa beledi ꞌiꞌeweya ma Seitani ꞌoina ꞌiluhuwa. Coinega Yesu Yudasaina ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Culomwayamwayau ma ꞌino paihowaina ꞌupaihowa.” \p \v 28 Ma ꞌiyamo bodaedi, taudi mahetediyao simiyamiya, Yesuina ꞌina gwaeina Yudasa ꞌoina geya sisanapu toꞌaha weyahina ꞌihehegwaegwae. \v 29 Yudasaina tauna ꞌidi mane ꞌana toꞌitayahina, ꞌoinega ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega Yesu Yudasa ꞌihegwaeya ma ꞌitauya guyaina weyahina ginaula ꞌigimwane, bo nuwana ꞌitautauya wewelohe ꞌoidiya ma ꞌidi mane ꞌiꞌebwaedi. \v 30 Eeta Yudasa belediina ꞌiꞌaiya, ma ꞌilomwayamwayauwa ꞌilatuwa ꞌatamana. Beno nihuwana. \s1 Yesu ꞌina loinao hauhaudi \p \v 31 Yudasaina ꞌiꞌebesinediya, ma Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu Loheyaiguina ꞌigu sauga ꞌilatu pwaima, ma ꞌigu wasawasa ꞌilatu, ma wete taugu Yehoba ꞌina wasawasa yaꞌabilatuhe. \v 32 Cabwa nata ꞌoiguwega Yehoba sanina ꞌiꞌabi hanehe, ma wete Yehoba ꞌiboi ꞌoinega taugu sanigu ꞌiꞌabi hanehe mwayamwayauwe. \v 33 Natugwao, tuta ꞌiꞌiunamo taugu mahetemiu tamiyamiya. Ma ꞌabwa nata yaꞌebesinegomi ma wabesegau. Ma hesi bewa tuwa yahegwaegomi gide mwalona meYudiya yahegwae ꞌesediya yagwae, ‘Casainaina ꞌoina yatautauya, ꞌomi geya sowasowahimi ma ꞌoina watauyawa.’ \p \v 34 “Coinega wete ꞌomi loina hauhauna bewa yaꞌebwaegomi ma ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌatemiyega wahelau hilegami. Ma wahelau hilegami gidemusa taugu yahehelauwegomi. \v 35 Ma ꞌoinega ꞌimi helauina tomota baibaiwadi siꞌita, ma sisanapugomi ꞌabehega ꞌomi moisa ꞌagu tomuliyao.” \s1 Pita ꞌina mwehihi Yesu ꞌilagu latuheya \p \v 36 Ma Saimoni Pita Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Cinapwana, taꞌeha ꞌuhahaꞌesa?” Coinega Yesu Saimoni ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Sauga bewa ꞌoina geya sowasowahiu ma ꞌumuliyegau, ma hesi sauga ꞌinaonaoma ꞌoina ꞌabwa hesi ꞌumuliyegau ꞌasainaina ꞌoina yatautauya.” \p \v 37 Ma Pita Yesu wete ꞌenana ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Cinapwana, toꞌaha weyahina sauga bewa ꞌoina geyaꞌabwa yamulimuliyego? Hesi ꞌuda sanapu yatagwalegauwa ma weyahiu yaꞌamasa.” \p \v 38 Coinega Yesu ꞌigwae, “Cino gwaeyedi geya yahemisaedi, ma hesi ꞌoiuwa yahepwaila dumwalu nata nihuwanega ꞌumwehihiyegau matoi, ꞌabwa muliyetega ꞌamꞌam ꞌidou.” \c 14 \s1 Yesu tauna ꞌeda Tamadai ꞌoina \p \v 1 Yesu wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Sahena nuwami sihehelahalaha, ma hesi Yehoba wahemisae ma wete taugu wahemisaegau. \v 2 Casainaina Tamagu ꞌoina ꞌimiyamiya hada baibaiwadi sitotoholo, ꞌoinega ꞌasainaina ꞌoina yatauya ma ꞌimi ꞌebemiya yaꞌatububudi. Gwae bewa ꞌeguma geya moisa, geyaꞌabwa wete ꞌoimiya yahehepwaile. \v 3 Ma ꞌeguma yatauya ma ꞌimi ꞌebe miya yaꞌatububudi ꞌigumwala, nata yahilama yatoegomi ma tatauya gogoinaina ꞌoina yamiyamiya, ma ꞌomi wete ꞌoina wamiyamiya. \v 4 Cedainaina ꞌoinega yatautauya ꞌomi wasanapu pwaiya.” \p \v 5 Ma Tomasi Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Cinapwana, to ꞌeda ꞌoinega ꞌutautauya? Togidega ma ꞌedainaina ꞌada sanapu?” \v 6 Coinega Yesu Tomasi ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Taugu ꞌeda, ma gwae moisa, ma wete yawasimi huhudi. Weyahina geya ꞌeta taiya sowasowahina ma Tamagu ꞌoina ꞌitauya ꞌeguma loheyainaina geya ꞌoiguwega ꞌitauya. \v 7 Taugu moisa wasanapu pwaigauwa ma Tamagu wete wasanapuya, ꞌoinega bewa tuwa Tamagu wasanasanapu ma wete ꞌana ꞌita waꞌitaꞌita.” \p \v 8 Nage ꞌoina Pilipi Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Cinapwana, Tamauina hede ꞌuheꞌitemai.” \v 9 Ma Yesu ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Pilipi, sauga saliya hedadena ꞌoimiya yamiyamiya ma hesi geya ꞌusanapu tohogau. Taiyawedi ꞌomi waꞌita pwaigauwa, ꞌomi Tamagu wete waꞌita pwaiya. Coinega toꞌaha weyahina ꞌugwaeya, ‘Tamauina hede ꞌuheꞌitemai?’ \v 10 Bo nuwana geya wahemisaegau ꞌabehega taugu Tamagu ꞌoiguwa ꞌimiyamiya, ma taugu wete ꞌoina yamiyamiya.” \p Coinega wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Gwaeyedi yagwaenediya ꞌoimiya, taugu geya ꞌenagu. Ma hesi Tamagu tauna ꞌenana yagwaenediwa, weyahina tauna ꞌoiguwa ꞌimiyamiya ma ꞌoiguwega ꞌipaipaihowa. \v 11 Coinega bewa tuwa wahemisaegau ꞌabehega taugu Tamagu ꞌoina yamiyamiya ma wete Tamagu tauna ꞌoiguwa ꞌimiyamiya. Ma ꞌeguma ꞌigu gwaeyedi geya wahehemisaedi, hede ꞌigu paihowaedi waiwaidi wanuwatuhudi ma ꞌoidiyega wahemisaegau. \v 12 Bewa tuwa ꞌoimiya yahepwaila dumwalu, ꞌeguma taiyawedi ꞌomi wahemisaegau nata paihowaedi waiwaidi yapaihowediya, ꞌomi wete gidemusa wapaihowa ꞌesedi. Ma wete tuta muliya ꞌoina ꞌimi paihowa waiwai hedadena waꞌabi latuhedi, weyahina taugu yatautauya Tamagu ꞌoina. \v 13 Ma ꞌeguma toꞌaha nuwanuwami ma saniguwega waꞌahwanoi, nata yaꞌebwaegomi, ma ꞌoinega Tamagu ꞌana hepwatu ꞌiloba ꞌigu paihowega. \v 14 Ceguma toꞌaha nuwanuwami ma saniguwega waꞌahwanoi, nata taugu yapaihowa.” \s1 Yesu ꞌina gwae hemisa Yaluyaluwa Tabuna weyahina \p \v 15 Coinega Yesu ꞌana tomuliyaedi wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ceguma moisa wahelauwegauwa, ꞌigu loinao mabwaiyadi wahematamatanedi. \v 16 Ma wete Tamagu ꞌoina yaꞌahwanoi ma ꞌami tolema ꞌaigeda ꞌihesumaneyama, \v 17 tauna tuwa Yaluyaluwa moisa ma dumwadumwaluna. Ma ꞌoinega tauna ꞌoimiya ꞌimiya hataya. Mebaleꞌu geya sowasowahidi ma Yaluyaluwanaina ꞌoina sitagwaledi, weyahina ꞌana ꞌita geya siꞌita ma geya wete sisanapu. Ma hesiyage ꞌomi Tolemainaina wasanasanapu, weyahina sauga ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya ꞌatemiya ꞌimiyamiya. \v 18 Ma hesiyage ꞌeguma yaꞌebesinegomi, sahena ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega wahesina sinageheya, weyahina nata yatauya ꞌabwa wete yalohihilama ꞌoimiya. \p \v 19 “Ciꞌiunamo ma yaꞌebesinegomi. Ma hesi mebaleꞌu taudi geya sihemisaegau nata geyaꞌabwa siꞌitaꞌita hilegau. Ma hesiyage ꞌomi nata moisa waꞌita hilegau mayawasigu yamiyamiya. Beno ꞌoinega ꞌomi nata wete yawasi miyamiya hatayana ꞌoiguwega waloba. \p \v 20 “Sabwelo nage nata ꞌoina ꞌabwa hesi wasanapugau ꞌabehega taugu Tamagu ꞌoina yamiyamiya, ma ꞌomi wete ꞌoiguwa wamiyamiya, ma taugu wete ꞌoimiya yamiyamiya. \v 21 Ma taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌigu loina wasanapudiya ma wahematamatanedi, ꞌomi moisa wahelauwegauwa. Coinega Tamagu ꞌomi nata wete ꞌihelauwegomi, ma wete taugu nata yahelauwegomi, ma yaboi yaheꞌitaegau ꞌoimiya.” \p \v 22 Sauga beno ꞌoina hali Yudasa, geya Isakaliyota natuna, Yesu ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, toꞌaha weyahina ꞌabehega tauma ꞌoima ꞌuheꞌitaego ma ꞌabehega mebaleꞌu ꞌoidiya geyaꞌabwa?” \p \v 23 Coinega Yesu loheyaina ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Taiyawedi ꞌomi ꞌeguma wahelauwegau ma ꞌigu gwae wamuliyedi, nata Tamagu wete ꞌihelauwegomi. Ma ꞌoinega tauna baꞌidagu ꞌatauyawa ꞌoimiya ma ꞌomi ma tauma tamiya hegogona. \v 24 Ma taiyawedi ꞌomi ꞌeguma geya wahelauwegau ꞌomi geya ꞌigu gwae ꞌana topaihowao. Ma hesi gwaeyedi wahesagohediya, taugu geya ꞌoiguwega, ma hesi Tamagu ꞌoinega, tauna ꞌihesumanegauma. \v 25 Sauga bewa ꞌoina taugu baꞌidamiu tamiyamiya ꞌoinega ꞌigu gwae bewa yaꞌebwaꞌebwaegomi. \v 26 Ma hesi sauga muliya ꞌoina ꞌabwa hesi tolemaina saniguwega Yehoba ꞌihesumaneyama ꞌoimiya, tauna tuwa Yaluyaluwa Tabuna, nuwatuhu mabwaiyana ꞌiheꞌitegomi ma wete ꞌigu gwaeyedi mabwaiyadi ꞌoimiya ꞌiꞌabi henuwatuhu yahigomi. \p \v 27 “Ma hesi taugu sauga ꞌiꞌiunamo ma yaꞌebesinegomi, ꞌoinega taugu tuwa ꞌigu nuwadaumwala ꞌoinega nuwadaumwala yaꞌebwaegomi. Nuwadaumwala bewa geya gidemusa mebaleꞌu ꞌoidiyega, ꞌoinega sahena nuwami sihehelahalaha bo ꞌatemi siyohoyoho. \p \v 28 “Cigu gwae bewa wahesagoha pwaidiya, beno ‘Nata yatauya, ꞌabwa wete yahilama ꞌoimiya.’ Ma hesi ꞌomi ꞌeguma wahelauwegau, ꞌigu tauyaina Tamadaina ꞌoina weyahina wayaliyaya. Weyahina Tamadainaina tauna ꞌihane sinegauwa. \p \v 29 “Sauga bewa ꞌoidiya ginaulaedi yahepwaila pwaidiya ꞌoimiya, ma ꞌeguma sauga sinaonaoma ꞌoidiya ginaulaedi silatu, nata waꞌahwa moisaegau. \v 30 Nata geyaꞌabwa wete sauga saliyana ꞌoimiya yahehegwaegwae, weyahina bewa tuwa mebaleꞌu ꞌidi toloina galana ꞌitautauyama. Tauna geya sawasawahina ma ꞌihewaiwai sinegau. \v 31 Ma hesi ꞌagu lohatoto Tamagu ꞌoinega sauga baibaiwana yapaipaihowadi, bewa ꞌoinega ma mebaleꞌu sisanapugau ꞌabehega Tamagu yahelauweya. Tuwa tauna beno. Watoholo ma tatauya.” \c 15 \s1 Yesu tauna ꞌaiwe huwahuwa moisa \p \v 1 Coinega Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Taugu ꞌaiwe huwahuwa moisa waini weyahina, ma Tamagu tauna topaihowa. \v 2 Lahagwao ꞌeguma geya sida huwa bwaibwaina nata tauna lahagwaowedi ꞌiꞌupwa yahuledi. Ma hesi lahagwaowedi ꞌeguma huwaidi bwebweꞌadi nata moisa ꞌiꞌabi bwaibwainidi ma sihuwa bwaibwaina. \v 3 Comi wete gidemusa ꞌigu gwae ꞌoidiyega yaꞌabihe bwebweꞌanegomiya. \v 4 Comi ꞌoiguwa wamiyamiya ma taugu wete ꞌoimiya yamiyamiya. Comi ꞌeguma geyaꞌabwa ꞌoiguwa wamiyamiya nata geyaꞌabwa huwaimi bwebweꞌadi silagulagu. Ceda ꞌaigedanaina wete gide, ꞌeguma ꞌaiwe madouna laganao ꞌoinega simiyawasi nata laganaowedi geya huwaidi bwebweꞌadi silagulagu. \p \v 5 “Taugu gide ꞌaiwe ꞌaigeda madouna ma ꞌomi gide lahagwao. Coinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma ꞌoiguwa wamiyamiya nata huwaimi bwebweꞌadi silagulagu. Weyahina taugu ꞌeguma geya, nata geya sowasowahimi ma paihowa bwebweꞌadi wapaihowadi. \v 6 Coinega taiyawedi ꞌomi ꞌeguma geyaꞌabwa ꞌoiguwa wamiyamiya, nata Tamagu ꞌoiguwega ꞌiꞌewa yahulegomi ma wawelai. Gidemusa ꞌaiwe lagalaganao siwelawelai ma ꞌaiwe ꞌalaꞌalasidi ꞌoidiya sigabugabudi. \v 7 Ma hesi ꞌoiguwa ꞌeguma wamiyamiya, ma wete ꞌigu gwae ꞌoimiya simiyamiya, ma toꞌaha ꞌeguma nuwanuwami ma saniguwega waꞌahwanoi, nata tuwa wete walobadi. \v 8 Ma ꞌeguma moisa wamuliya bwaibwainigau, nata huwaimi bwebweꞌadi silatu ma ꞌoidiyega tomota siꞌita ma Yehoba sihepwatuwe. \v 9 Tamagu ꞌihelauwegauwa madouna, ꞌoinega taugu wete yahelauwegomiya madouna, ma ꞌoinega ꞌigu helauina ꞌoina wada miyamiya. \v 10 Ma ꞌigu loinao ꞌeguma wete wamuliya bwaibwainidi nata ꞌomi wete ꞌigu helau ꞌoina wamiyamiya. Gide taugu Tamagu ꞌina loinao yamuliya bwaibwainidiya, ꞌoinega ꞌina helau ꞌoina yamiyamiya. \p \v 11 “Beno tuwa tauna gidemusa yahegwaegomiya, ma ꞌoinega ꞌigu yaliyayega wayaliyaya ma nuwami mabwaiyana sibwebweꞌana. \v 12 Ma bewa ꞌigu loina ꞌoimiya ma ꞌaigeda ꞌaigeda wahelau hilegomi gidemusa yahehelauwegomi. \v 13 Ma taiya ꞌeguma ꞌiyanao weyahidi ꞌiꞌamasa, beno moisa helau madou hedadena. \v 14 Comi ꞌeguma ꞌigu loinao wagwahu bigadi ꞌomi moisa ꞌiyagwao. \v 15 Sauga bewa ꞌoinega ma ꞌilagalaga geyaꞌabwa wete yaꞌahwaꞌahwa topaihowaegomi. Weyahina topaihowa geya ꞌilobwainedi ma ꞌidi ꞌinapwanao ꞌidi nuwatuhu sisanapudi. Ma hesi ꞌilobwainegomiya bewa tuwa yaꞌahwa ꞌiyaguwegomi, Weyahina toꞌaha gidemusa Tamagu ꞌoinega yahesagohediya, boꞌiyage yahepwaila pwaidiwa ꞌoimiya. \p \v 16 “Comi geya wahesinuwegau ma ꞌoimiya yaheꞌinapwana. Taugu hesiyage yahesinuwanegomiya ma ꞌabehega yahesumanegomi, wapaihowa, ma ꞌimi paihowaedi ꞌoidiyega huwaimi bwebweꞌadi silatu, ma wete ꞌoimiya simiya hataya. Ma ꞌoinega toꞌaha nuwanuwami, ma saniguwega waꞌahwanoi, nata wete Tamagu ꞌiꞌebwaegomi. \v 17 Ma yalohatotogomi ꞌabehega wahelau hilegomi.” \s1 Yesu ꞌina bodao mebaleꞌu silogwahatediya \p \v 18 Coinega Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Mebaleꞌu ꞌeguma silogwahategomi, wanuwatuhuyahi ꞌabehega taugu mwalona wete gide siꞌesegauwa. \v 19 Ma ꞌeguma mumugami tomiya baleꞌu gidemusa tomiya baleꞌu sihelauwegomi, weyahina sisanapuya ꞌabehega ꞌomi ꞌiyadiyao. Ma ꞌiyamo sauga bewa ꞌoina, ꞌomi yahesinuwane pwaigomiya, ꞌoinega mebaleꞌu ꞌoidiyega yaꞌewa yahulegomiya. Eeta ꞌomi geya wete mebaleꞌu ꞌidi boda ꞌoidiya wamiyamiya. Beno huhuna ꞌoinega mebaleꞌu silogwahategomiya. \p \v 20 “Gwaeyedi yaꞌebwaegomiya wanuwatuhuyahi paꞌalidi, tutaina yagwaeya ꞌabehega geya ꞌeta topaihowa sowasowahina ma ꞌina ꞌinapwana ꞌihanesine. Weyahina taugu mwalona gide siloꞌalehegauwa, ꞌoinega ꞌomi nata wete gide siloꞌalehegemi. Ma ꞌeguma mwalona ꞌigu gwae sida muliyaediya, ꞌomi wete gide ꞌimi gwae nata simuliya. \v 21 Ginaulaedi galadi bewa nata ꞌoimiya sipaihowadi weyahina ꞌomi ꞌigu bodao, ma wete tauna ꞌihesumanegauma geya sisanapu. \v 22 Ma ꞌeguma mwalona geyaꞌabwa ꞌoidiya yatautauya ma ꞌoidiya yahehepwaila, geyaꞌabwa wete ꞌidi pui ꞌoidiya sida miyamiya. Ma hesi yatauya pwaiya ꞌoidiya ta wete yagwae pwaiya ꞌoidiya. Coinega geya sowasowahidi ma ꞌidi puiyedi weyahidi sigwae hila. \v 23 Ma taiyawedi ꞌeguma silogwahategau, bodaedi beno taudi wete Tamagu silogwahateya. \p \v 24 “Ma wete ꞌeguma mwalo geyaꞌabwa ꞌigu paihowa waiwaidi matadiya yada paipaihowadi, beno geya ꞌidi puimo. Ma hesi paihowaedi yapaihowa pwaidiya ꞌoidiya, paihowaedi geya ꞌeta taiya gide ꞌida paihowa ꞌesediya. Ma paihowaedi siꞌita pwaidiya, ma hesi Tamagu ma taugu tuwa silogwahatemaiya. \v 25 Ma ꞌidi paihowa galadiyedi silatu bwaibwaina weyahina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaila ꞌigwae, ‘Silogwahategauwa geya huhunamo.’ \p \v 26 “Comi nata ꞌami tolema Tamagu ꞌoinega yahesumaneyama. Tauna Yaluyaluwaina, gwae moisa huhuna. Tauna nata ꞌihetohepwaila weyahigu. \v 27 Ma wete ꞌomi weyahigu wahetohepwaila. Weyahina ꞌomi ꞌigu paihowa hauhau ꞌebe hegaina eema ꞌana siga bewa, ꞌomi mahetegwao.” \c 16 \p \v 1 Yesu ꞌana tomuliyaedi wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ginaulaedi yagwaenediya ꞌoimiya ma ꞌoinega geyaꞌabwa ꞌoiguwega wabeꞌubeꞌu. \v 2 Weyahina ꞌabwa nata hada tapwalolo ꞌoidiyega sipaꞌigomi, ma wete tuta sinaonaoma ꞌoidiya taiyawedi siloheꞌamasigomi nata taudi ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega ginaula bwebweꞌana sipaipaihowa Yehoba ꞌina ꞌebe yaliyaya. \v 3 Cidi paihowaedi galadi nata ꞌoimiya sipaihowadi weyahina Tamagu ma taugu geya sisanapumai. \v 4 Ginaula bewa yahepwailediwa, ma ꞌeguma sauganaina silatu, nata wanuwatuhu hila ꞌabehega ginaulaedi ꞌoimiya hepwailediya.” \s1 Yaluyaluwa Tabuna ꞌina paihowa \p Coinega wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ginaulaedi bewa mwalona geya yahepwaila nugetedi ꞌoimiya, weyahina sauga baibaiwana ꞌoidiya taugu baꞌidamiu. \v 5 Ma hesi ꞌiꞌiunamo ma yaꞌebesinegomi ma yatauya tauna ꞌihesumanegauma ꞌoina, ꞌoinega ginaulaedi yahehepwailedi ꞌoimiya. Bewa tuwa nata yaꞌebesinegomi ma hesi geya ꞌeta taiya ꞌida hesilalegau nuwana ꞌida gwae, ‘Cinapwana, taꞌeha ꞌutautauya?’ \p \v 6 “Ma ginaulaedi yagwaenediya ꞌoimiya weyahidi wanuwagala madouna. \v 7 Ma hesiyage bewa yagwae moisa ꞌoimiya ꞌabehega bwebweꞌana ꞌoimiya ꞌeguma yaꞌebesinegomi. Weyahina ꞌeguma geyaꞌabwa yaꞌebeꞌebe sinegomi, nata geyaꞌabwa wete Tolemaina ꞌitautauyama ꞌoimiya. Ma hesi ꞌeguma yaꞌebesinegomi ma yatauya, nata ꞌami Tolemaina yahesumaneyama ꞌoimiya. \v 8 Ma tutaina ꞌeguma ꞌitauyama ꞌoimiya, nata ginaula ꞌetoi mebaleꞌu ꞌiheꞌitadi ma sisanapudi. Ginaulaedi beno taudi, paihowa galadi, ma paihowa bwebweꞌadi, ma wete heyatala weyahidi. \p \v 9 “Ma tutaina ꞌeguma ꞌiheꞌitadi ma geya sihemisaegau, tomotaiyedi taudi ginaula galadi ꞌadi topaihowao moisa. \v 10 Ma wete tauna nata mumuga bwebweꞌana ꞌiheꞌitegami, weyahina taugu yatautauya Tamagu ꞌoina ma geyaꞌabwa wete waꞌitaꞌita hilegau. \v 11 Tolemaina tauna nata wete mebaleꞌu bwaꞌomatana ꞌiheꞌitadi ma ꞌoinega mebaleꞌu sisanapu ꞌabehega bwaꞌomatana ꞌitauya pwaima baleꞌuwa. Weyahina baleꞌuina ꞌana toloinaina ꞌina paihowa galadi ꞌoidiyega ꞌana heyatala ꞌiloba pwaiya. \p \v 12 “Heꞌita baibaiwa hedadedi simiyamiya, ma hesi nata geyaꞌabwa yahehepwailediwa sauga bewa ꞌoina, weyahina geya sowasowahimi ma wasanapudi. \v 13 Ma hesiyage ꞌabwa nata Yaluyaluwa Tabuna ꞌitauyama ꞌabwa hesi tauna ꞌihanugetegomi ginaula mabwaiyana ꞌausaladi ꞌoidiya. Tauna nata geyaꞌabwa ꞌina loina ꞌoinega ꞌiloiloina, ma hesiyage toꞌaha gidemusa Tamagu ꞌoinega ꞌihesagoheya nata ꞌoidiyega ꞌiloina. Ma wete nata ꞌihegwaegomi toꞌaha ꞌabwa sauga sinaonaoma ꞌoidiya silatu. \v 14 Tauna nata wete ꞌigu sonogega ꞌiheꞌitegomi ma ꞌoinega sanigu waꞌabi hanehe. \v 15 Ma toꞌaha gidemusa Tamagu ꞌina ꞌebe loinao, mabwaiyana taugu ꞌigu ꞌebe loinao. Beno ꞌoinega yagwaeya ꞌabehega ꞌigu sonogega ꞌiheꞌitegomi.” \s1 Nuwagala ꞌibui yaliyaya ꞌoina \p \v 16 Coinega Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Sauga ꞌiꞌiunamo ma geyaꞌabwa waꞌiteꞌitegau. Ma sauga ꞌiꞌiunamo ꞌoina ꞌabwa wete waꞌita hilegau.” \p \v 17 Coinega tomuliyaedi tupwadi sihegwae hilediya sigwae. “Togidega ꞌina gwaeina ꞌana sanapu, weyahina ꞌigwaeya ꞌabehega sauga ꞌiꞌiunamo ꞌoina ma ꞌiꞌebe sinegita ma wete sauga ꞌiꞌiunamo ꞌoina ꞌabwa wete taꞌita hila? Ma wete ꞌigwaeya ꞌabehega ꞌitautauya Tamana ꞌoina. \v 18 Coinega toꞌaha sauga ꞌiꞌiuna ꞌana sanapu?” Ma tomuliyaedi sigwae, “Cinamuge, geya tasanapu toꞌaha weyahina ꞌihehegwaegwae.” \p \v 19 Eeta Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌidi nuwatuhu ꞌisanapuya, ꞌoinega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina wahehegwaegwae? Bo nuwana yahegwaegomiya ꞌabehega sauga ꞌiꞌiunamo ma yaꞌebesinegomi ꞌabwa wete sauga ꞌiꞌiunamo ꞌoina waꞌita hilegau weyahina wahehegwaegwae, ꞌawa? \v 20 Ma hesiyage bewa yahegwae bwaibwainigomi ꞌabehega ꞌabwa nata maꞌimi nuwagala weyahigu wadou. Ma tomiya baleꞌu nata ꞌigu tauya weyahina siyaliyaya. Ma hesiyage ꞌimi nuwa galaedi nata sauga sinaonaoma ꞌoidiya ꞌiꞌabibui ma wayaliyaya. \v 21 Tuwa gide ꞌeguma wahine ꞌina tuta henatuna ꞌoina, nata maꞌina nuwagala weyahina muya ꞌiloba. Ma tutaina ꞌeguma ꞌihenatuna, muya mabwaiyana ꞌinuwenaide, ta ꞌiyaliyaya tuwa, weyahina gwama ꞌiꞌahala pwaiya. \v 22 Coinega ꞌomi wete gide, sauga bewa ꞌoina maꞌimi nuwagala. Ma tutaina ꞌeguma yahilama ꞌoimiya ma waꞌitegau, nata weyahigu wayaliyaya madouna. Yaliyayaina nata geyaꞌabwa ꞌeta taiya ꞌiꞌewaꞌewa yahuledi ꞌoimiyega. \v 23 Ma tuta nage ꞌoina geyaꞌabwa ꞌeta toꞌaha weyahidi wahehesilalegau, ma moisa hesi saniguwega Tamagu ꞌoina ginaulinaina weyahina waꞌahwanoi, nata tuwa ꞌiꞌebwaegomi. \v 24 Comi mwalo ta bewa ꞌoina saniguwega geya ꞌeta toꞌaha weyahina wada ꞌahwanoiya. Coinega bewa tuwa ꞌeguma ꞌeta toꞌaha nuwanuwami, waꞌahwanoi ma ꞌiꞌebwaegomi, ma ꞌoinega wayaliyaya moisa.” \s1 Yesu baleꞌu ꞌana loina ꞌihewaiwai sineya \p \v 25 Coinega Yesu wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ginaulaedi gwae hegehegedi ꞌoidiyega yahepwaile pwaidiwa ꞌoimiya. Ma hesi sauga sinaonaoma ꞌoidiya nata geyaꞌabwa wete gwae hegehegedi ꞌoidiyega yahehegwaegomi, ma hesiyage nata Tamagu weyahina ꞌabwa hesi yagwae hapwesa bwaibwaina ꞌoimiya. \v 26 Ma sauga nage ꞌoina nata ꞌomi saniguwega Tamagu ꞌoina waꞌahwanoi, taugu nata geyaꞌabwa weyahimi yaꞌahwaꞌahwanoi, \v 27 weyahina Tamagu ꞌihelauwe pwaigomiya. Cina helauina huhuna weyahina ꞌomi wahelauwegauwa, ma wete wahemisaegauwa ꞌabehega taugu Yehoba ꞌoinega yatauyama. \v 28 Ta moisa tuwa beno, taugu Tamagu ꞌoinega yatauyama ma baleꞌu bewa ꞌoina yamiyamiya. Coinega bewa tuwa baleꞌu yaꞌebeꞌebesine ma yalolohihila Tamagu ꞌoina.” \p \v 29 Coinega ꞌana tomuliyaedi sihegwaeya sigwae, “Cinapwana, bewa tuwa ꞌoima ꞌugwaelatu bwaibwaina, weyahina geya gwae hegehegedi ꞌoidiyega ꞌugwae. \v 30 Coinega bewa tuwa ꞌasanapu bwaibwainigowa ꞌabehega ꞌowa moisa ginaula mabwaiyana ꞌusanapudiya. Coinega bewa tuwa geyaꞌabwa wete ꞌahehesilala hilago, weyahina ꞌima nuwatuhu mabwaiyadi ꞌusanapu pwaidiya. Beno ꞌoinega ꞌahemisaegowa ꞌabehega ꞌowa moisa Yehoba ꞌoinega ꞌutauyama.” \p \v 31 Coinega Yesu wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Bewa tuwa ꞌabwa hesi wahemisaegauwa, ꞌawa? \v 32 Ma hesiyage wada sanapu ꞌabehega tuta ꞌinaonaoma ꞌoina, bo nuwana tagwae tuta bewa ꞌilatu pwaima, ma mabwaiyami waliya sawala ꞌimi ꞌasa ꞌoidiya ma yaboigumo ꞌebwa yamiyamiya. Ta geya ꞌabehega moisa yaboigumo, weyahina Tamagu baꞌidagu ꞌamiyamiya. \v 33 Gwae bewa yaꞌinanediwa ꞌoimiya ma ꞌoiguwega wanuwa daumwala. Ma hesiyage ꞌimi miya gogo gabulena ꞌoina nata ꞌigala. Ma hesiyage waꞌatepatu, weyahina taugu gogo gabulena ꞌana loina mabwaiyana yahewaiwai sinediya.” \c 17 \s1 Yesu ꞌana tomuliyao weyahidi ꞌiꞌahwanoiya \p \v 1 Gwae bewa Yesu ꞌigwaenediya ꞌigumwala, ma ꞌiꞌita haneya galewa ma ꞌiꞌahwanoiya, ꞌigwae, “Tamagu, bewa tuwa ꞌigu tuta ꞌilatu pwaima ma taugu tuwa natuina sanigu ꞌuꞌabi hanehe ma ꞌoinega taugu wete saniu yaꞌabi hanehe. \v 2 Weyahina loina mabwaiyana tomota weyahidi ꞌuꞌebwaya pwaigauwa ma taugu yawasidi miyamiya hatayana baibaiwadi yaꞌebwaedi, tomotaedi ꞌuꞌebwaegauwa ꞌoidiya. \v 3 Yawasiina miyamiya hatayana bewa gidemusa ꞌina ꞌeda: Ceguma tomota sisanapugo ꞌabehega ꞌowa moisa Yehoba, ma wete ꞌeguma sisanapugau ꞌabehega taugu Toꞌabiheteguina ꞌowa ꞌuhesumanegauma. \v 4 Gogo gabulena bewa ꞌoina saniu yaꞌabi hanehe pwaiya, weyahina paihowaedi ꞌuꞌebwaegauwa yapaihowa pwaidiya. \v 5 Coinega Tamagu, bewa tuwa matauwa sanigu ꞌuꞌabi hanehe, gidemusa mwalona tuwa ꞌowa ma taugu ꞌida wasawasaina, muliyetega ꞌabwa gogo gabulena ꞌilatuma. \p \v 6 “Tamagu, mumugau mabwaiyana yaheꞌita pwaidiya taudi tomotaedi gogo gabulena ꞌoina ꞌuꞌebwaegauwa ꞌoidiya. Ma wete ꞌenau mabwaiyana siꞌobigaiya, weyahina tomotaedi ꞌowa ꞌuꞌebwaegauwa. \v 7 Ginaulaedi mabwaiyadi ꞌuꞌebwaegauwa sisanapu pwaidiya ꞌabehega mabwaiyadi ꞌowa ꞌoiuwega sitauyama. \v 8 Weyahina gwaeyedi ꞌuꞌebwaegauwa yaheꞌita pwaidiya ma wete sihemiseya. Coinega sisanapu bwaibwainigauwa ꞌabehega ꞌowa moisa ꞌoiuwega yatauyama ma wete sihemisaegauwa ꞌabehega ꞌowa ꞌuhesumanegauma. \v 9 Coinega bewa tuwa weyahidi yaꞌahwa ꞌahwanoiwa ꞌoiuwa. Ta geya ꞌabehega mebaleꞌu weyahidi, ma hesi tomotaedi taudi ꞌuꞌebwaegauwa weyahidi, weyahina taudi ꞌino tomotaiyao. \v 10 Weyahina toꞌaha gidemusa ꞌoiguwa simiyamiya, ꞌowa mabwaiyana ꞌino ꞌebeloinao. Ma wete ꞌowa toꞌaha gidemusa ꞌoiuwa simiyamiya, mabwaiyana taugu ꞌigu ꞌebeloinao, ma ꞌoidiyega sanigu ꞌihemadou pwaiya. \v 11 Sauga ꞌiꞌiunamo ma yalohihilawa ꞌoiuwa, nata geyaꞌabwa baleꞌu bewa wete ꞌoina yamiyamiya. Ma hesiyage tomotaedi taudi ꞌuꞌebwaegauwa nata tuwa baleꞌu bewa ꞌoina simiyamiya. Tamagu, ꞌowa moisa saniu heheꞌasisiyanaina, ꞌoinega bewa tuwa yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌoiuwa ma tomotaedi ꞌowa ꞌino waiwai ꞌoinega ꞌuꞌitayahidi ma ꞌoinega siheboda ꞌaigeda, tuwa gide ꞌowa ma taugu huhunida ꞌaigeda. \p \v 12 “Weyahina tutaina taugu mahetediu, ꞌowa ꞌino waiwai ꞌoinega yaꞌitaꞌita yahidi. Waiwaiina ꞌowa ꞌuꞌebwaegauwa ꞌoinega yaꞌitaꞌita yahidi. Ma Tamagu, boꞌiyage ꞌusanapu pwaiya beno tomotaedi ꞌuꞌebwaegauwa, geya ꞌeta taiya ꞌoidiyega yaheꞌwaihi. Beno tuwa loheyaina ꞌino buki ꞌoina lele ꞌimiyamiya ꞌabehega tauna ꞌiꞌwaiha, loheyainaina ꞌiboinamo ꞌihesilae. \p \v 13 “Ma hesiyage taugu ꞌiꞌiunamo ma yahilawa ꞌoiuwa, ma ꞌigu gwaeyedi yagwaenediya ꞌigu tomotaiyao gogo gabulena ꞌoidiya, ma ꞌoinega ꞌigu yaliyayega sida yaliyaya madouna. \v 14 Cino gwaeyedi yaꞌebwaya pwaidiya, ma hesiyage mebaleꞌu ꞌino tomotaedi silogwahatediya. Weyahina taudi mebaleꞌu ꞌidi boda geya ꞌoina simiyamiya. Taugu tuwa wete gidemusa mebaleꞌu geya ꞌidi boda ꞌoina yamiyamiya. \v 15 Ma geya ꞌabehega yaꞌahwaꞌahwanoi ma baleꞌuwega ꞌuꞌewa yahuledi, ma hesi nuwanuwagu ma ꞌabehega togalaina ꞌoinega ꞌuꞌahu suꞌwasuꞌwanidi. \v 16 Taudi geya mebaleꞌu ꞌidi boda ꞌoina simiyamiya, gide wete taugu. \v 17 Taudi weyahidi yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌoiuwa ma ꞌino gwae moisanega ꞌuꞌabihe bwebweꞌanidi ma ꞌoinega ꞌino bodao ꞌehaudi taudi. \v 18 Tuwa gidemusa ꞌowa ꞌuhesumanegauma baleꞌu bewa ꞌoina ꞌoinega taugu wete gidemusa tomotaedi yahesumanedi tomiya baleꞌu ꞌoidiya. \v 19 Tomotaedi weyahidi yatagwalegauwa ꞌoiuwa ma ꞌoinega sauga ꞌinaonaoma ꞌoina taudi wete sitagwaledi moisa ꞌoiuwa. \p \v 20 “Tamagu, geya ꞌabehega taudi siboi weyahidi yaꞌahwa ꞌahwanoiwa, ma hesiyage taudi ꞌabwa nata ꞌidi gwae ꞌoidiyega sihemisaegau, taudi wete weyahidi yaꞌahwa ꞌahwanoiwa. \v 21 Yaꞌahwaꞌahwanoi ꞌoiuwa ma ꞌabehega mabwaiyadi sida heboda ꞌaigeda ꞌoida, gide ꞌowa ma taugu ꞌaigeda tuwa. Ma ꞌoinega mebaleꞌu sihemisaegau ꞌabehega ꞌowa moisa ꞌuhesumanegauma. \v 22 Mwalona ꞌino wasawasaina bwebweꞌanaina ꞌuꞌebwaegauwa, taudi wete gide yaꞌebwae pwaidiya, ma ꞌoinega mabwaiyadi sida heboda ꞌaigeda. Gidemusa ꞌowa ma taugu ꞌaigeda. \v 23 Taugu moisa ꞌoidiya yamiyamiya ma ꞌowa wete gide ꞌoiguwa ꞌumiyamiya, ma ꞌoinega sida heboda ꞌaigeda bwaibwaina. Ma ꞌoinega mebaleꞌu siꞌitadi ma sida sanapugau ꞌabehega ꞌowa moisa ꞌuhesumanegauma. Ma wete sisanapugo ꞌabehega moisa ꞌuhelauwediya gidemusa ꞌuhelauwegauwa. \p \v 24 “Tamagu, tomotaedi ꞌuꞌebwaegauwa, nuwanuwagu ma ꞌasainaina ꞌoina yatautauya taudi wete ꞌasainaina ꞌoina mahetegwao ꞌada miyamiya ma ꞌoinega ꞌigu wasawasaina ꞌuꞌebwaegauwa nage ꞌoina siꞌita. Weyahina muliyetega ma baleꞌu bewa ꞌupaihoweya, taugu ꞌuhelauwe nugetegauwa. \p \v 25 “Tamagu, ꞌowa moisa bwebweꞌau. Ma hesiyage mebaleꞌu geya sisanapugo, yaboi hesi yasanasanapugo. Ma wete tomotaedi sisanapugauwa ꞌabehega ꞌowa ꞌuhesumanegauma. \v 26 Coinega mumugau yaheꞌita pwaiyeya ꞌoidiya, ma ꞌabwa nata wete yaheꞌite hiladi, ma ꞌoinega ꞌino helauina ꞌateguwa ꞌimiyamiya taudi ꞌatediya wete gidemusa ꞌida miyamiya, ma taugu wete ꞌoidiya yada miyamiya.” \c 18 \s1 Yesu ꞌana ꞌabiyahina weyahina \p \v 1 Yesu ꞌina ꞌahwanoi mulina, maꞌana tomuliyao sitauya papali ꞌaigeda sanina Kidiloni weꞌahina sihabaleya, ma \w Olibe\w* tanohina ꞌoina siluhuwa. \v 2 Ma Yudasaina totebaina tupwaina ꞌisanapu bwaibwainiya. Weyahina sauga baibaiwana Yesu maꞌana tomuliyao ꞌoina sitautau. \v 3 Coinega Yudasa toloꞌalehaowedi baꞌidanao sinao tupwaina ꞌoina, maꞌidi wodam ma mayale, ma wete maꞌidi gwegwe ꞌaleha. Ma toloꞌalehaowedi ꞌadi tohewasao taudi topwaoli ma Palisiyao. \p \v 4 Ma hesi Yesu ginaula mabwaiyadi ꞌisanapu nugetediya toꞌaha nata ꞌoina ꞌilatu. Coinega Yesu ꞌinaowa toloꞌalehaedi ꞌoidiya ma ꞌihesilalediya ꞌigwae, “Taiya waꞌebeꞌebese?” \p \v 5 Ma taudi sigwae, “Caigeda Nasaleta loheyaina, sanina Yesu.” Coinega Yesu ꞌihegwae hilediya, “Taugu!” Ma totebaina toloꞌalehaowedi baꞌidadiu sitohotoholo. \v 6 Sauga nage ꞌoina tutaina Yesu ꞌigwaeya, “Taugu,” beno ꞌoina toloꞌalehaedi tupwana sihutu hila ma sibeꞌuwa baleꞌuwa. \p \v 7 Muliyetega toloꞌalehaedi baleꞌuwega sitoholo hila, ma Yesuina wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Taiya waꞌebeꞌebese?” Coinega taudi sigwae, “Nasaleta loheyaina ꞌaigeda, sanina Yesu.” \v 8 Coinega wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Nige yahegwae pwaigomiya, taugu. Ma ꞌeguma taugu moisa wabesebesegau, hede ꞌagu tomuliyaowedi bewa watagwaledi ma sitauya ꞌidi ꞌasa.” \v 9 Yesu gwae bewa ꞌiꞌinaneya ma ꞌoinega ꞌina ꞌahwanoiina Tamana ꞌoina ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina, tutaina ꞌigwae, “Tamagu, loheloheyaowedi ꞌuꞌebwaegauwa geya ꞌeta taiya ꞌoidiyega yaheꞌwaihi.” \p \v 10 Ma Saimoni Pita Yesu deina ꞌitotoholo ꞌina ꞌelepa ꞌaleha tolobwanega ꞌilisi ꞌeweya, ma Topwaoli Madouna ꞌina topaihowa tenana ꞌebeulega ꞌiꞌupwa yahuleya. Topaihowaina sanina Maleko. \v 11 Coinega Yesu Saimoni Pita ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cino ꞌelepa ꞌaleha ꞌana ꞌebe laguwa ꞌulagu hila, sahena ꞌagu muya biyoina ꞌusuꞌwasuꞌwani. Weyahina biyo bewa Tamagu ꞌiꞌebwaegauwa ma ꞌabehega yanuma.” \s1 Yesu Anasa matana sihetoholoya \p \v 12 Nage ꞌoina toloꞌalehaowedi maꞌidi tohanugetao ma wete meYudiya ꞌidi hewahewaliyao Yesu siꞌabi yahiya ma nimana sipaiya. \v 13 Nugeta sitauyeya Anasa ꞌina hada. Anasa tauna Kaiyapa bwahiyana. Bolime nage ꞌoina Kaiyapaina tauna topwaoliyao ꞌidi taubada madouna. \v 14 Tauna tuwa Kaiyapaina mwalona meYudiya ꞌihegwaediya ꞌabehega ꞌilobwaineya ma loheya ꞌaigeda tuwa ꞌiꞌamasa tomota mabwaiyadi weyahidi. \s1 Pita Yesu ꞌimwehihiyeya \p \v 15 Coinega Yesu sitoeya ma ꞌana tomuliya ꞌeluwa boda simuliyedi. Taudi Saimoni Pita ma wete ꞌaigeda tomuliya tauna Topwaoli Madouna ꞌiyana. Coinega boda baꞌidadiyao siluhuwa Topwaoli Madouna ꞌina hada. \v 16 Pita hesiyage geya ꞌiluhu hadai, ꞌatamana ꞌitotoholo. Muliyetega tomuliyaina tauna tuwa Topwaoli Madouna ꞌiyanaina ꞌilatuwa, ma wahine ꞌaigeda tauna ꞌahwaꞌeda ꞌana toꞌitayahina ꞌihegwaeya ma ꞌabehega Pita ꞌoina ꞌitagwala ma ꞌiluhu hadai. Coinega wahineina Pita ꞌitagwaleya ma ꞌiluhuwa hadai. \v 17 Nage ꞌoina wahineina Pita ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cowa nuwana Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda, ꞌawa?” Ta Pitaina ꞌimwehihiya ꞌigwae, “Ciya, taugu hene geya!” \p \v 18 Ma sauga nage ꞌoina gogagogai ꞌana tuta, ꞌoinega topaihowa ma toloꞌalehaedi ꞌaiwe sihataliya ma ꞌoina simwaimwailu. Coinega Pitaina ꞌiꞌitediya simwaimwailu, ta wete tauna ꞌiluhuwa ꞌoidiya, ma mahetenao simwaimwailu. \s1 Topwaoli Madouna Yesu ꞌibwaꞌa hesilaleya \p \v 19 Nage ꞌoina Topwaoli Madouna Yesu ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Taiyawedi taudi ꞌa tomuliyaowedi? Ma wete togidega ꞌuheheꞌita ꞌesedi?” \v 20 Coinega Yesu Topwaoli Madouna ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Sauga mabwaiyana ꞌoidiya ꞌatamana ta hada \w tapwalolo\w* ꞌoidiya ta Yehoba ꞌina Hada Heꞌasisi solana yaheheꞌita. Coinega meYudiya mabwaiyadi ꞌigu heꞌita sihesagohediya ta sisanapudiya. Weyahina ꞌigu heꞌita geya yada dahweya. Tuta mabwaiyana tomota matadiya yaheheꞌita. \v 21 Coinega toꞌaha weyahina taudi geya ꞌoidiya wahesilala? Weyahina ꞌigu gwae mabwaiyadi taudi sihesagoha pwaidiya toꞌaha ꞌigu hegwaegwae ꞌoidiya mabwaiyana sisanasanapudi.” \p \v 22 Yesu ꞌina hemaisao ꞌihepwailediya ꞌigumwala, ꞌoinega ꞌaigeda toloꞌaleha deina ꞌitoholo ma nimana ꞌoinega Yesu ꞌiꞌahu nahenaheya, ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Taiya ꞌowa nige Topwaoli Madouna ꞌoina bewa gidemusa ꞌugwae ꞌesa?” \p \v 23 Coinega Yesu loheyaina ꞌenana ꞌihemaiseya, ꞌigwae, “Ceguma moisa ꞌusanapuya ꞌabehega yagwae puiya, bewa tuwa ꞌigu gwae puiina ꞌugwae latuhe. Ma ꞌeguma ꞌigu gwae bwebweꞌadi, toꞌaha weyahina ꞌuꞌahu nahenahegauwa?” \p \v 24 Coinega Anasa Yesu maꞌana pai ꞌihesumane hileya ma ꞌilohihila Topwaoli Madouna ꞌoina, sanina Kaiyapa. \s1 Pita Yesu ꞌimwehihi hileya \p \v 25 Ma Pitaina ꞌabwa ꞌaiweina ꞌoina ꞌimwaimwailu bodaedi mahetediu ma sihesilaleya sigwae, “Cowa nuwana ꞌaigeda bewa loheyaina ꞌana tomuliya, ꞌawa?” Ma Pitaina wete ꞌimwehihi hila ꞌigwae, “Ciya, taugu hene geya.” \v 26 Coinega Topwaoli Madouna ꞌina topaihowa ꞌaigeda, tauna mwalo Pita loheyaina ꞌaneyage tenana ꞌiꞌupweꞌupweya ꞌina susu ꞌaigeda, ꞌihegwaeya Pitaina ꞌigwae, “Cowa nuwana mahetena Olibe tanohina ꞌoina yaꞌitegomiya mwalo, ꞌawa?” \v 27 Ta Pitaina wete ꞌimwehihi hila ꞌigwae, “Ciya, geya.” Tuwa beno ma ꞌamꞌam loheyana ꞌidouwa. \s1 Yesu ꞌina lauhetala Pailato ꞌoina \p \v 28 Coinega Yesu Kaiyapa ꞌina hadega sitoehileya ma sitauyeya toloina madouna tauna Loma loheyaina sanina Pailato ꞌina hada ꞌoina. Silatuwa ma gona ꞌiꞌadaleya. Coinega meYudiyaedi geya sawasawahidi ma toloinaina ꞌina hada ꞌoina siluhu. Weyahina mumugadi ꞌeguma nuwanuwadi ma Hataona Guyaina siꞌai, geyaꞌabwa meLoma ꞌidi hada ꞌoina siluhuluhu, beno taudi ꞌidi heꞌasisi. \v 29 Beno ꞌoinega Pailato ꞌilatuwa ꞌatamana ma ꞌihesilalediya ꞌigwae, “Togidega ꞌimi nuwatuhu loheya bewa ꞌana heꞌewa weyahina, hana wagwae ma yahesagohe.” \p \v 30 Coinega meYudiyaedi sihemaiseya sigwae, “Loheya bewa ꞌeguma moisa geya ꞌina puimo, geyaꞌabwa wete ꞌatoetoeyama ꞌoiuwa.” \p \v 31 Ma Pailatoina wete ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Hede ꞌomi wanaoma watoe ma watauye nobwa waboi ꞌimi loina ꞌoidiyega waheyatalae.” Coinega meYudiyaedi sigwae, “Geya ꞌeta wete ꞌama tagwala ma ꞌeta taiya ꞌina ꞌamasa weyahina ꞌaloina ma ꞌaloheꞌamasi.” \v 32 Gwae bewa ꞌilatuwa ma ꞌoinega Yesuina ꞌina gwaeina ꞌina ꞌamasa weyahina ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina, beno mwalona ꞌigwaeya togidega nata ꞌiꞌamasa ꞌesa. \p \v 33 Coinega Pailato ꞌiluhu hila ꞌina ꞌebe miyaina ꞌoina ma Yesu ꞌibwauweya ꞌiluhuwa ma ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Cowa moisa meYudiya ꞌidi kini?” \v 34 Coinega Yesuina Pailato ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cino hesilalaina ꞌowa tuwa ꞌuboi ꞌoiuwega bo ꞌeta taiyawedi weyahigu sihegwaegwaeya ꞌoiuwa?” \v 35 Ma Pailato ꞌigwaeya, “Cino nuwatuhu ꞌabehega taugu Yudiya loheyaina? Cowa hene ꞌuboi ꞌino bodao maꞌidi topwaoli ꞌidi babadao sitoegoma, ꞌoinega ꞌuhepwaila bwaibwaina toꞌaha ꞌino pui?” \p \v 36 Ma Yesu ꞌigwaeya, “Baleꞌu bewa taugu geya ꞌigu ꞌebeloina. Weyahina taugu ꞌeguma moisa baleꞌu bewa ꞌigu ꞌebeloina, ꞌagu tomuliyaedi sawasawahidi ma weyahigu silosabilau ma meYudiya geyaꞌabwa siꞌabiꞌabi yahigau. Ta moisa tuwa, baleꞌu bewa taugu geya ꞌigu ꞌebeloina.” \p \v 37 Coinega Pailatoina Yesu wete ꞌihesilala hileya ꞌigwae, “Cabehega ꞌowa ꞌaigeda kini?” Ma Yesu ꞌigwae, “Beno tuwa ꞌugwae pwaiya, weyahina yaliꞌuma ta baleꞌu bewa ꞌoina yatauyama ginaula bewa weyahina, ma ꞌoinega sanapu moisa weyahina yahetohepwaila, ma taiyawedi ꞌeguma sanapu moisaina sihemisae ma siꞌabiyahi, taudi beno ꞌenagu ꞌana tohesagohao moisa.” \v 38 Coinega Pailatoina wete Yesu ꞌoina ꞌihesilala, ꞌigwae, “Toꞌaha sanina sanapu moisa?” \s1 Pailato ꞌabwa hesi ꞌitagwala ma Yesu ꞌiꞌamasa \p Pailato ꞌihesilala ꞌigumwala, ma ꞌilatuwa ꞌatamana, ta meYudiyaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Loheya bewa geya ꞌeta wete pui ꞌoinega yaloba. \v 39 Ma hesiyage ꞌomi tuta mabwaiyana ꞌoidiya mumugami ma ꞌabehega Hataona Guyaina ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌadi tuta ꞌoidiya, deli ꞌadi tomiya ꞌoidiyega ꞌaigeda loheya yalihasi weyahimi. Coinega togidega ꞌimi nuwatuhu, meYudiya ꞌimi kini bewa ꞌoimiya yalihasi?” \v 40 Coinega bodaedi mabwaiyadi siꞌapu lagata ma ꞌenadi madounega sigwaeya, “Geya, tauna sahena ꞌulihalihasi, nuwanuwama Balabasa hesi ꞌulihasi weyahima.” (Balabasaina tauna toyagaha.) \c 19 \p \v 1 Coinega Pailato Yesu ꞌitoeya ꞌinaowa ꞌina toloꞌalehaedi ꞌiꞌebwaediya ma gulahega sisapiya. \v 2 Muliyetega toloꞌalehaedi talitali siꞌeweya, Yesu ꞌana talatala sipaihoweya, ma Yesu debana silaguya. Cabwa wete ꞌaigeda ꞌaleꞌo wasawasa bwehabwehalina siꞌeweya ma siheꞌoteya. \v 3 Coinega sinaowa deina ma sigwae lotuyaneya, sigwae, “MeYudiya ꞌidi kini yo, yauwedo.” Ma wete nimadiyega sisapiya. \p \v 4 Ma Pailato ꞌilatu hila ma bodaedi ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Loheya bewa yatoeyama ꞌoimiya, ma waboi matamiyega waꞌita ma wasanasanapu ꞌabehega geya ꞌeta wete pui ꞌoinega yaloba toho.” \v 5 Coinega Yesu maꞌana talatala, ma wete maꞌana ꞌaleꞌo wasawasa bwehabwehalina ꞌilatuwa ꞌatamana, ma Pailatoina wete bodaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Bewa tauna loheyainaina waꞌita!” \p \v 6 Nage ꞌoina topwaoliyao ꞌidi ꞌinapwanao ma wete ꞌidi topaihowao Yesu siꞌiteya, ꞌoinega ꞌenadi madounega sibwauwa, sigwae, “Kelose ꞌoina watutu hepaꞌine!” Coinega Pailatoina ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Hede ꞌomi wanaoma watoe watauye ma watutu hepaꞌine, weyahina taugu geya ꞌeta ꞌina pui yaloba toho.” \v 7 Coinega meYudiyaedi sigwae, “Tauma ꞌima loina ꞌabehega bewa tuwa ꞌida ꞌamasa. Weyahina ꞌiꞌabowa ꞌabehega tauna Yehoba natuna.” \p \v 8 Cidi gwaeina Pailato ꞌihesagoheya eeta ꞌimatauta madouna. \v 9 Coinega Yesu ꞌitoehileya ma siluhuwa ꞌina hada ꞌoina, ma ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Cowa taꞌehega ꞌutauyama?” Ma hesiyage Yesuina geya ꞌeta toꞌaha ꞌigwaene. \v 10 Coinega Pailatoina wete ꞌihesilala hileya ꞌigwae, “Toꞌaha weyahina ꞌigu hesilala geya ꞌuhemaisa? Geya ꞌusanapu ꞌabehega taugu sawasawahigu ma yaloinaego? Ceguma yagwae silihasigo, nata wete lihasa ꞌuloba, ma ꞌeguma yagwae siloheꞌamasigo, nata wete tuwa siloheꞌamasigo.” \v 11 Ta Yesu Pailato ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Geya ꞌeta wete ꞌino loina ꞌoiguwa ꞌimiyamiya, ꞌeguma Yehoba geya ꞌoiuwa ꞌitagwala. Ma hesiyage ꞌuda sanapu ꞌabehega loheyaina tauna ꞌiheꞌebwayaegauma ꞌino loina ꞌoina, ꞌina pui gala hedadena, ꞌabwa ꞌowa ꞌino pui.” \p \v 12 Pailatoina Yesu ꞌina gwae gidemusa ꞌihesagoha ꞌeseya, ꞌoinega nuwanuwana madouna Yesu ꞌilihasi. Ma hesiyage meYudiyaedi geya nuwadi, ꞌoinega mabwaiyadi ꞌenadi madounega sigwaeya, “Yesu ꞌeguma ꞌulihasi, ꞌowa geya \w Sisa\w* ꞌiyana. Weyahina loheya beno ꞌiꞌabowa ꞌabehega tauna kini ꞌaigeda, ma hesiyage Sisa ꞌiboinamo kini. Coinega tasanapuya ꞌabehega tauna Sisa ꞌana ꞌaleha.” \p \v 13 Pailato gwae bewa gidemusa ꞌihesagoha ꞌeseya, ꞌoinega Yesu ꞌilatuheya ꞌatamana, ma Pailato ꞌebeloina bwasaina ꞌoina ꞌimiyatoiya. Bwasaina ꞌane daꞌule ꞌoinega sipaihoweya ma sibwauweya Gabata, beno meYudiya ꞌenadi. \v 14 Tuta nage ꞌoina ꞌasu diladila gamwana ꞌoina. Cabwa ꞌiꞌadale hali sabwelo ꞌoina Hataona Guyaina siꞌai. Tutaina ꞌoina Pailato meYudiya ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Waꞌita, loheya bewa tauna ꞌimi kini.” \v 15 Ma taudi sigwae, “Geya, watauya kelose ꞌoina watutu hepaꞌine.” Coinega Pailatoina wete ꞌihesilala hilediya ꞌigwae, “Togidega ta ꞌimi kini ma ꞌabehega ꞌaloheꞌamasi?” Coinega topwaoliyao ꞌidi babadao sigwae, “Tauma hene Sisa ꞌiboinamo ꞌima kini, geya ꞌeta wete taiya.” \v 16 Eeta Pailatoina ꞌitagwala ꞌoidiya ma Yesu Kolose ꞌoina situtu hepaꞌine. \s1 Yesu ꞌana tutu hepaꞌina kelose ꞌoina \p Coinega toloꞌalehaedi Yesu siꞌabi yahiya ma sitauyeya. \v 17 Sitauyeya ma Yesu ꞌiboinamo ꞌana kelose ꞌiꞌahaliya, ma toloꞌalehaedi mahetenao sitauya ꞌasa ꞌaigeda sanina Bulubulu ꞌoina, ma hesiyage sanina meYudiya ꞌenadiyega sigwae Goligota. \v 18 Casainaina ꞌoina Yesu situtu hepaꞌineya ꞌana kelose ꞌoina. Ma ꞌana keloseina deina loheloheya siteluwa wete situtu hepaꞌinediya ꞌadi kelose ꞌoidiya, loheya ꞌaigeda ꞌina ꞌebeulega ma ꞌaigeda ꞌina ꞌadigeyegeyega, ma Yesu gamwagamwana. \p \v 19 Yesuina ꞌana kelose debana Pailato gwae ꞌileleya ma ꞌiꞌahu hepaꞌineya ꞌigwae, “Yesu gwama Nasaleta tauna meYudiya ꞌidi kini.” \v 20 Casainaina ꞌoina Yesu siꞌabi hekeloseyeya geya bwaga Yelusalema ꞌoinega. Coinega meYudiya baibaiwadi gwaeina sihasiliya, weyahina gwaeina sileleya ꞌena ꞌetoi ꞌoidiyega. MeYudiya ꞌenadiyega ma meLoma ꞌenadiyega ma wete meGilisi ꞌenadiyega. \v 21 Coinega topwaoliyao ꞌidi babadao sitauya Pailato sihegwaeya sigwae, “Cinapwana, toꞌaha weyahina ‘MeYudiya ꞌidi kini’ ꞌuleleya? Ma hesiyage ꞌuda lele ꞌugwae, ‘Loheya bewa ꞌigwaeya ꞌabehega tauna meYudiya ꞌidi kini.’” \v 22 Coinega Pailato babadaedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Nata geya wete yalagulagu lohihili, tuwa nage gidemusa ꞌimiyamiya.” \p \v 23 Muliyetega toloꞌalehaedi taudi Yesu siꞌabi hekeloseyeya sitehataedi Yesuina ꞌana ꞌaleꞌo siꞌewediya ma siboidimo ꞌoidiya siheguyaiyeya. Cana hewanu wete siꞌeweya ma sigwae, “Caleꞌo bewa tabataba hedadena ma wete saliyana, geya ꞌana tubwemo. Coinega nata geyaꞌabwa tahahaigaigali, ma hesiyage ꞌeꞌopiꞌopi ꞌaigeda tapaihowa gidemusa kati. Ma ꞌoinega ꞌeguma taiya ꞌinugeta hewanu bewa ꞌiꞌewa.” \v 24 Nuwatuhu bewa gidemusa sipaihowa ꞌeseya, ma ꞌoinega Yehoba ꞌina Buki Heꞌasisi ꞌoina gwaeina ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina, tutaina ꞌigwae, \q1 “Cagu ꞌaleꞌo siheguyaiyediya, ma hesi ꞌagu hewanu siꞌeꞌopiꞌopiyediya.” \m Ma ꞌina gwaeina bewa gidemusa moisa tuwa toloꞌalehaedi sipaihowa ꞌeseya. \p \v 25 Ma Yesuina ꞌana kelose deina wahiwahine sitehata sitotoholo, taudi beno Yesu sinana matasina, ma wete hali Meli tauna Kilopa mwanena, ma wete Meli Magidala. \v 26 Ta Yesu ꞌiꞌita suluwa sinana ma wete ꞌana tomuliya tauna ꞌihelauweya madouna sitotoholo, ꞌoinega sinanaina ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Sinagu, loheya beno natuu.” \v 27 Yesu loheyaina wete gidemusa ꞌihegwae ꞌeseya ꞌigwae, “Ciyagu, sinau beno.” Coinega Yesuina ꞌina ꞌamasa mulina, loheyaina Yesu sinana ꞌitoeya ꞌina hada ma ꞌiꞌitayahiya. \s1 Yesu yawasina ꞌina gumwala \p \v 28 Tuta nage ꞌoina Yesu ꞌisanapuya ꞌabehega ginaula mabwaiyana ꞌilohegumwalidiya, ꞌoinega ꞌigwaeya, “Taniꞌogu ꞌiyahala.” Ma ꞌoinega Yehoba ꞌina buki ꞌina gwaeina ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina. \v 29 Tupwaina ꞌoina weꞌaha payupayuyuna, sanina \w waini\w*, mabiyona silaguya ꞌimiyamiya. Coinega balou siꞌeweya, weꞌahina ꞌoina sihebuteya, ma ꞌaiwe ꞌaigeda sanina \w hisopa\w* ꞌoina siꞌatubadiyeya, ma siꞌeyoyowe haneheya Yesu sopana ma ꞌabehega ꞌimalaꞌuꞌu. \v 30 Cimalaꞌuꞌu ꞌigumwala ma ꞌigwae, “Cigumwala pwaiya.” \p Tuwa beno ma mwaguna ꞌilotasouwa, ꞌisuluwa ꞌahalana, ma yawasina ꞌigumwala. \s1 Yesu lisulisuna sibadiya \p \v 31 Ma meYudiyaedi ꞌidi tohanugetao Pailato ꞌoina siꞌahwanoiya, ma ꞌeguma sawasawahina ꞌitagwala ꞌoidiya ma loheloheyaedi kelose ꞌoidiya sisanasanana ꞌahedi silasadi, ma ꞌoinega siꞌamasa mwayamwayau, eeta ꞌadi kelose ꞌoidiyega siꞌahala suluhedi. Weyahina sisanapuya ꞌidi sabwelo madouna ꞌihohoya, ꞌoinega geya nuwadi ma ꞌabehega loheloheyaedi ꞌadi kelose ꞌoidiya sisanasanana ꞌidi Sabatinaina ꞌoina. \p \v 32 Coinega toloꞌalehaedi Pailato ꞌoidiya ꞌitagwala ma sitauya keloseyedi ꞌoidiyega loheloheyaedi siteluwa ꞌahedi siꞌahu lasediya. Loheya ꞌaigeda ꞌahena silasediya ꞌigumwala, ma wete hali loheya ꞌahena silasediya. \v 33 Muliyetega Yesu ꞌoina sitauyama, ma siꞌiteya yawasina ꞌigumwala pwaiya, ꞌoinega ꞌahena geya silasadi. \v 34 Beno namo toloꞌaleha ꞌaigeda ꞌaliliya ꞌiꞌeweya ma Yesu lisulisuna ꞌibadiya, ma lisulisunega bweyaha ma weꞌaha sidauwa. \v 35 Taugu tuwa mataguwega yaꞌiteya, ꞌoinega weyahidi ꞌoimiya yahehewasa, ma ꞌoinega gwaeyedi bewa moisadi wahesagohedi ma wahemisaedi. \p \v 36 Ginaulaedi bewa silatuma ma ꞌoinega Yehobaina ꞌina gwaeina ꞌina Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌihepwaileya, ꞌana moisa ꞌilatu bwaibwaina, tutaina ꞌigwae, \p “Geyaꞌabwa wete hilihiliyana silasalasadi.” \p \v 37 Yehoba ꞌina buki ꞌoina wete ꞌihepwaila ꞌigwaeya, \p “Cana tobadiyedi nata ꞌoina siꞌebubuna.” \s1 Yesu ꞌana hemiya taona \p \v 38 Muliyetega loheya ꞌaigeda sanina Yosepa ꞌitauyama Pailato ꞌoina ma Yesu wahina ꞌihetalamuya. Loheyainaina tauna Alimatiya loheyaina, tauna tuwa ꞌaigeda wete Yesu ꞌana tomuliya dahwadahwaina, weyahina meYudiya ꞌimatautediya. Coinega Pailato Yosepa ꞌoina ꞌitagwala, ma Yesu wahina kelose ꞌoinega ꞌiꞌahala suluheya ma ꞌitauyeya. \v 39 Loheya ꞌaigeda wete ꞌitauyama, Yosepaina ꞌilemeya ma Yesu wahina siꞌahaliya. Loheyaina sanina Nikodimo, tauna tuwa mwalona nihuwanega ꞌitauya Yesu ꞌoina ma mahetena sihegwaegwaeya. Loheyainaina holowa ꞌaigeda mahaina bwebweꞌana ma wete madouna ma mwauna ꞌiꞌahaliyama, ꞌana mwauina gide loheya ꞌana mwau. Holowinaina solana, \w mulo\w* ma \w alowesi\w* mahetena sihebweliya. \v 40 Eeta loheloheyaedi siteluwaedi Yesu wahina siꞌahaliya, ma holoina ꞌoinega wahinaina siheholoiya, ꞌabwa muliyetega ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌena ma dudulena siꞌeweya ma ꞌoinega wahina siwaduhiya holoina ꞌana tupwa mahetena siwaduha hegogoya. MeYudiya ꞌidi toꞌamasao ꞌadi hemiya taona gidemusa sipaihowa ꞌeseya. \v 41 Yesu ꞌina ꞌebe ꞌamasaina deina gogo ꞌaigeda ꞌimiyamiya. Gogoina ꞌoina galiha ꞌaigeda hauhauna ꞌimiyamiya, geya ꞌeta taiya toꞌamasa ꞌoina silagu toho. \v 42 Coinega galihinaina ꞌoina Yesu wahina silaguya. Weyahina galihaina deidiya, ma wete sisanapuya ꞌabehega meYudiya ꞌidi Sabati madouna deina silatu pwaiya. \c 20 \s1 Yesu ꞌina toholo hila \p \v 1 Wiki ꞌana sabwelo nugenugetaina gona ꞌadaꞌadale ꞌoina Meli Magidala ꞌitauya galiha ꞌiꞌiteya, ꞌana ꞌahusuꞌwana sibui wasiyeya. \v 2 Coinega ꞌipili lohihila Yesu ꞌana tomuliyaowedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cinapwana galihega siꞌeweya ma taꞌeha nana silaguya, geya tosanapunamo.” Tomuliyaedi beno Saimoni Pita ma loheyaina tauna Yesu ꞌiyana moisa. \p \v 3 Coinega siteluwaedi sigogona sitauya galihina ꞌoina. \v 4 Cidi tauyaina ꞌoina sipiliyamowa, ma loheyaina tauna Yesu ꞌiyanaina moisa galihina ꞌoina ꞌilatu nugeta \v 5 ma galihina ꞌoina ꞌiꞌetuluha ꞌiꞌita luhuwa galihinamo, beno ꞌaleꞌodimo siꞌenoꞌeno. Loheyainaina galihina ꞌoina geya ꞌiluhu. \p \v 6 Muliyetega Saimoni Pita ꞌipili latuwa, ta dumwaluna galihina ꞌoina ꞌiluhuwa, ma wete ꞌiꞌiteya galihinamo, ma hesiyage ꞌaleꞌowedi ꞌiꞌitediya siꞌenoꞌeno. \v 7 Caleꞌowedi ꞌeluwa ꞌiꞌitediya, ꞌaigeda mwaguna ꞌana samu, ma ꞌaigeda wahina mabwaiyana ꞌana samu. Mwagunaina ꞌana samuina ꞌiꞌiteya tuwa losilosipwana, ma wete ꞌiꞌiteya wahinaina ꞌana samu ꞌoinega ꞌiꞌeno wasiya. \p \v 8 Loheyaina tauna ꞌilatu nugeta galihina ꞌoina, ꞌiyanaina Pita mulinega wete ꞌiluhuwa galihina ꞌoina, ma ꞌaleꞌodimo wete ꞌiꞌitediya, ma ꞌiꞌahwa moisa. \v 9 Ma hesiyage maꞌiyanaina geya Yehoba ꞌina gwaeina ꞌina buki ꞌoina sinuwatuhuyahi, tutaina ꞌigwaeya ꞌabehega ꞌabwa nata galihega ꞌitoholo hila. \v 10 Coinega siteluwaedi silohihila ꞌidi hada. \s1 Yesu Meli Magidala ꞌoina ꞌilatuwa \p \v 11 Ma hesiyage Meli ꞌabwa tuwa galihina ꞌoina ꞌitotoholo ma ꞌidoudou. Cidoudou ma ꞌiꞌetuluha galihina ꞌoina \v 12 ꞌiꞌita luhuwa Yehoba ꞌina anelose ꞌeluwa simiyamiya Yesu ꞌina ꞌebeꞌenoina ꞌoina, maꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi. Caigeda ꞌaba ꞌununega ma ꞌaigeda ꞌaba ꞌahenega. \v 13 Siteluwaedi Meli sihegwaeya sigwae, “Toꞌaha weyahina ꞌudoudou?”. Ma Meli ꞌigwaeya, “Cigu Cinapwana galiha bewa ꞌoinega siꞌeweya ma taꞌeha nana silaguya, ma weyahina yadoudou.” \p \v 14 Muliyetega Meli ꞌiꞌita lohihila Yesu deina ꞌitotoholo, ma ꞌiyamo geya ꞌisanapu toho ꞌabehega tauna Yesu. \v 15 Ta Yesu Meli ꞌihesilaleya ꞌigwae, “Taiya weyahina ꞌubesabesa ma ꞌudoudou?” Ma Meliina ꞌina nuwatuhu ꞌabehega tanoha ꞌana topaihowa ꞌaigeda, ꞌoinega ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌeguma ꞌowa moisa ꞌuꞌeweya, bewa tuwa ꞌuhepwaile taꞌeha ꞌulaguya, ma yaꞌewa hila.” \v 16 Muliyetega Yesu Meli sanina ꞌiꞌinaneya ꞌigwae, “Meli.” Meliina ꞌihutu lohihila, ma Yesu ꞌoina ꞌigwaeya, ꞌigwae, “Labonai.” (Labonai ꞌana sanapu ‘Toheꞌita.’) \p \v 17 Ma Yesu ꞌihegwae hileya ꞌigwae, “Sahena ꞌuꞌabiꞌabi tohogau, weyahina ꞌabwa geya Tamagu ꞌoina yahane. Ma hesiyage ꞌutauya tasigwao ꞌoidiya, ma ꞌuhegwaedi ꞌabehega bewa tuwa taugu yahanehane Tamagu ꞌoina, tauna ꞌomi wete Tamamiu. Tauna taugu ꞌigu Yehoba ma ꞌomi wete ꞌimi Yehoba.” \v 18 Coinega Meli Magidala ꞌitauya tomuliyaedi ꞌoidiya ma ꞌoidiya ꞌihepwaila ꞌigwae, “Cinapwana yaꞌiteya ꞌitoholo hila pwaiya.” Meli Yesuina ꞌenanaedi ꞌihepwaila latuhediya tomuliyaedi ꞌoidiya. \s1 Yesu ꞌilatuwa ꞌana tomuliyaowedi ꞌoidiya \p \v 19 Ma wete wiki ꞌana sabwelo nugenugetaina lahilahiyega Yesu ꞌana tomuliyaowedi ꞌoidiya ꞌilatuwa. Tutaina ꞌoina, ꞌana tomuliyaedi hada ꞌaigeda ꞌoina siluhuwa ma siꞌeda gudu suꞌwasuꞌwana ma solana simiyamiya, weyahina meYudiya simatautediya. Coinega Yesu ꞌoidiya ꞌilatuwa ma gamwagamwanidiya ꞌitoholowa ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Sahena waꞌateꞌate yoho.” \v 20 Muliyetega nimana ma lisulisuna ꞌana tomuliyaedi ꞌiheꞌitediya. Beno ꞌoina ꞌana tomuliyaedi siꞌiteya ma siyaliyaya madouna, weyahina ꞌidi Cinapwanaina siꞌiteya. \v 21 Coinega Yesu wete ꞌana tomuliyaedi ꞌihegwae hilediya ꞌigwae, “Waꞌate patu, sahena ꞌateyoho. Weyahina Tamagu tauna ꞌihesumanegauma, ꞌoinega taugu wete gidemusa ꞌomi yahesumanegemi.” \v 22 Cina gwaeina mulina, yawasina ꞌimuꞌa baleya ꞌoidiya, ma wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Yaluyaluwa Heꞌasisi waꞌewa. \v 23 Ma ꞌoinega ꞌeguma tomota ꞌidi puiyao wanuwasamudi, nata Yehoba wete ꞌinuwasamudi. Ma ꞌeguma taiyawedi ꞌidi puiyao geya wanuwasamudi, nata ꞌoidiya simiya hataya.” \s1 Yesu ma Tomasi ꞌidi hegwaegwae \p \v 24 Tutaina beno ꞌoina Tomasi geya mahetediu ma Yesu ꞌilatuwa. Tomasiina tauna tuwa Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda sitetuwelo ꞌoidiyega, sanina heluwena Didiluwaluwa. \v 25 Coinega tutaina Tomasi ꞌilohihilama ꞌiyanaowedi sihegwaeya sigwae, “Ciyamai, tauma ꞌida Cinapwanaina ꞌaꞌiteya.” Ma hesi Tomasi ꞌiꞌahwa ꞌaboꞌabowediya, ꞌigwae, “Taugu ꞌeguma yaboi mataguwega ꞌana ꞌilaꞌilalaedi nimanaina ꞌoidiya situtudiya yaꞌitadi ma wete nimaguwega yaꞌabi tohodi, yaꞌahwa moisa. Ma wete ꞌeguma lisulisunaina sibadiya ꞌoina nimagu yalagu luhuwe, ꞌabwa hesi yaꞌahwa moisa.” \p \v 26 Coinega wiki ꞌaigeda ꞌigumwala ma tomuliyaedi wete simiya ꞌautahila, hada ꞌaigeda solana siꞌedagudu hila simiyamiya, ma Yesuina ꞌoidiya ꞌilatu hila. Tuta bewa ꞌoina Tomasi mahetediu. Coinega Yesu ꞌoidiya ꞌilatuwa ma gamwagamwanidiya ꞌitoholowa ma ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Sahena ꞌateyoho.” \v 27 Eeta Yesu Tomasi ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Nimagu bewa ꞌuꞌitadi, ma nima ꞌuyamosiu ꞌebwa ꞌulagu ma ꞌagu ꞌilaꞌilala bewa ꞌuꞌabi tohodi. Ma wete nimau ꞌuyasi ꞌebwa ꞌagu badi lisulisuguina ꞌoina ꞌulagu luhuwe, ma ꞌuhemisaegau. Ma sahena ꞌahwa ꞌaboꞌabo.” \v 28 Coinega Tomasi ꞌigwae hila, ma ꞌigwaeya, “Cowa moisa ꞌigu Badaina ma wete ꞌigu Yehobaina.” \p \v 29 Ma Yesu ꞌigwaeya, “Tomasi, ꞌabwa hesi ꞌuꞌitegauwa ma ꞌuhemisaegauwa, ꞌawa? Ma hesiyage taiyawedi taudi ꞌeguma geya siꞌitegau ma sihemisaegau, nata moisa siyaliyaya.” \s1 Buki bewa hegwaegwaeina \p \v 30 Yesu ꞌina ꞌilaꞌilala waiwaidi ꞌana tomuliyao matadiya ꞌipaihowediya, baibaiwa hedada simiyamiya, geya mabwaiyana buki bewa ꞌoina yaleledi. \v 31 Ma hesiyage hisadimo tuwa bewa yalelediya ma ꞌoinega wahasilidi ma Yesu wasanapu ma wahemisae ꞌabehega tauna moisa Toꞌabihetena Yehoba natuna. Ma ꞌoinega Yesu saninega yawasimi miyamiya hatayana waloba. \c 21 \s1 Yesu Hola Taibiliya ꞌoina ꞌilatuwa \p \v 1 Yesu wete ꞌiboinamo ꞌiheꞌitae hileya ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, tutaina Hola Taibiliya ꞌoina sigomagomana. 14. Cina latuina bewa hetoina ꞌana tomuliyaedi ꞌoidiya tutaina ꞌamasega ꞌitoholo hila. Bewa gidemusa ꞌilatu ꞌesa ꞌoidiya: \v 2 Tutaina ꞌoina Saimoni Pita, Tomasi tauna sanina Didiluwaluwa, Nataniyela tauna Kena loheyaina Galili tupwanega, ma Sebedi natunao, ma tomuliyao ꞌeluwa wete mahetediyao simiyamiya. \v 3 Ma Saimoni Pita ꞌiyanaowedi ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ciyagwao, yatautauya taugu yagomana.” Ma ꞌiyanaowedi sigwae, “Bwebweꞌana, tauma wete ꞌanaonaowa.” Coinega mabwaiyadi ꞌewou ꞌaigeda sigeluya ma siwoseya sitauya. Nihuwanaina beno ꞌoina, sigomana masaliya, ma ꞌiyamo geya ꞌeta silahana siꞌonatoho. \p \v 4 Gona ꞌiꞌadaleya, ma tomuliyaedi Yesu siꞌiteya ꞌoyaꞌoya ꞌitotoholo, ma ꞌiyamo geya siꞌinana toho ꞌabehega tauna Yesu. \v 5 Coinega ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ciyagwao, hisa silahana waꞌonediya?” Ta taudi sigwae, “Geya ꞌeta silahana ꞌaꞌonatoho.” \p \v 6 Ma wete ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Cimi gomanina waꞌabi ma ꞌateyaniyega wayahuwe ma silahana waꞌonadi.” Coinega ꞌidi gomanaina siꞌabiya ma ꞌateyaniyega siyahuweya, ma silahana baibaiwadi siꞌonediya, ma gomana ꞌabina sigagadeya. \p \v 7 Coinega loheyaina tauna Yesu ꞌiyana moisa Saimoni Pita ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Ciyagu, nage tauna tuwa ꞌida Cinapwanaina.” Saimoni Pita gwae bewa ꞌihesagoheya, ma ꞌilomwayamwayauwa, ꞌana ꞌaleꞌo ꞌiꞌote hileya, weyahina tutaina ꞌoina ꞌiꞌelolowa ma ꞌigomagomana. Ee ꞌana ꞌaleꞌoina ꞌiꞌote hileya, ma ꞌiꞌeno hatuiya niꞌuwa, ma ꞌilaga ꞌoyaꞌoya. \v 8 Muliyetega ꞌiyanaowedi mabwaiyadi wagega gomana masilahaina silisi lagaheya ꞌoyaꞌoya. Weyahina ꞌidi ꞌebe gomanaina ꞌoyaꞌoya deina. \p \v 9 Silaga ꞌoyaꞌoya, siꞌiteya ꞌaiwe ꞌiꞌala ganiyala ꞌiꞌalaꞌalata ma wete ganiyalainaina ꞌoina siꞌiteya beledi ma silahana ꞌibwasabwasadi. \p \v 10 Ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ceta wete silahana waꞌewedima ma talagu baledi.” \p \v 11 Coinega Saimoni Pita wagai ꞌigelu hila, ma gomana ꞌiꞌabi lagaheya ꞌoyaꞌoya. Gomanaina ꞌoina silahana ꞌimaha geyogeyoiya, silahanedi ꞌadi baibaiwa gide wani handeledi pipti teli (153) ma wete madomadoudimo. Ma ꞌiyamo gomanaina geya siꞌenosabu toho. \p \v 12 Ma Yesu ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Wanaoma waꞌai.” Beno ꞌoina ꞌabwa hesi sisanapu bwaibwainiya ꞌabehega tauna tuwa ꞌidi Cinapwanaina. Coinega geya ꞌeta toꞌaha wete ꞌoina sigwaene, bo nuwana ꞌihesilala ma ꞌigwae, “Taiya ꞌowa?” \p \v 13 Coinega Yesu beledi ma silahana ꞌiꞌewediya ma ꞌana tomuliyaedi ꞌiꞌebwaediya. \p \v 14 Tuta bewa ꞌoina Yesu ꞌiboinamo ꞌiheꞌitaeya hetoina ꞌana tomuliyaedi ꞌoidiya tutaina ꞌina ꞌamasa ꞌoinega ꞌitoholo hila. \s1 Yesu ma Pita ꞌidi hegwaegwae \p \v 15 Silohepaꞌala ꞌigumwala, ma Yesu Saimoni Pita ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Saimoni, Yoni natuna, ꞌowa moisa ꞌuhelauwegauwa ꞌabwa bewa taudi?” Coinega Saimoni ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌusanapu pwaigauwa ꞌabehega moisa tuwa yahelauwegowa.” Ma Yesu Saimoni ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cigu lamiyao ꞌuꞌita yahidi.” \v 16 Muliyetega Yesu Saimoni wete ꞌihesilala hileya ꞌigwae, “Saimoni, Yoni natuna, moisa ꞌuhelauwegauwa?” Coinega Saimoni wete ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌusanapu pwaigauwa ꞌabehega yahelauwegowa.” Ma Yesu Saimoni ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cigu sipi ꞌuꞌita yahidi.” \p \v 17 Coinega Yesu Saimoni Pita ꞌihesilaleya hetoina ꞌigwae, “Saimoni, Yoni natuna, ꞌuhelauwegauwa?” Ta Saimoni Pita nuwana ꞌigala weyahina Yesu ꞌina hesilala ꞌoina matoi, ꞌoinega Yesu ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Cinapwana, ꞌowa ginaula mabwaiyana ꞌusanasanapudi, ma ꞌusanapu pwaigauwa ꞌabehega yahelauwegowa.” Coinega Yesu wete Saimoni Pita ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cigu sipi ꞌuꞌita yahidi. \v 18 Ma wete yagwae moisa ꞌoiuwa ꞌabehega ꞌino tuta gwama ꞌoina, ꞌuboi ꞌa ꞌaleꞌo ꞌuꞌoteꞌote, ma wete to ꞌasa ꞌoina ꞌeguma nuwanuwau, ma ꞌoina ꞌutau. Ma hesiyage tutaina ꞌeguma ꞌuheꞌinaꞌinapwana, nata nimau ꞌuyasidi ma tomota hagadi ꞌa ꞌaleꞌo siheꞌotego, ma wete to ꞌasa ꞌoina geya nuwau ma ꞌoina ꞌutauya, ꞌasainaina nata ꞌoina sitauyego.” \v 19 Gwae bewa ꞌoinega Pita ꞌina ꞌamasa weyahina Yesu ꞌilihasa, ma ꞌina ꞌamasaina ꞌoinega nata Yehoba sanina ꞌiꞌabi hanehe. Muliyetega Yesu Pita ꞌihegwae hileya ꞌigwae, “Cumuliyegau.” \s1 Yesu maꞌana tomuliyao Yoni weyahina sihegwaegwaeya \p \v 20 Ma Pita ꞌiꞌita lohihila loheyaina tauna Yesu ꞌiyana moisa ꞌiꞌiteya. Loheyaina tauna mwalona ꞌidi ꞌai solana Yesu deina ꞌimiya toiya ma ꞌaneyage ꞌihegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, taiya tauna nata ꞌitebaego?” \v 21 Loheyainaina tauna Pita ꞌiꞌiteya mulinega ꞌitautauya, ꞌoinega Pitaina loheyaina weyahina Yesu ꞌoina ꞌihegwaegwaeya ꞌigwae, “Cinapwana, loheya bewa togidega ꞌana loina?” \p \v 22 Coinega Yesu Pita ꞌenana ꞌihemaiseya ꞌigwae, “Beno geya ꞌeta toꞌaha ꞌoiuwa, ma ꞌeguma nuwanuwagu ma loheyainaina tuwa ꞌimiyamiya ꞌana siga yahilama, nata wete gidemusa ꞌilatu ꞌesa. Ma hesiyage ꞌowa bewa tuwa ꞌumuliyegau.” \v 23 Yesu ꞌina gwaeina bewa ꞌana tomuliyaedi sihesagoheya ꞌoinega siboidimo ꞌoidiya sihegwaegwaeya weyahina ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega tomuliyaina geyaꞌabwa ꞌiꞌamaꞌamasa. Ma hesiyage Yesu bewa geya gidemusa ꞌigwae ꞌesa. Ma hesi ꞌina gwaeina ꞌigwae, “Loheyainaina ꞌeguma nuwanuwagu ma ꞌimiyamiya ꞌana siga yahilama, beno geya ꞌeta toꞌaha ꞌoiuwa.” \p \v 24 Tomuliyainaina beno taugu tuwa ginaula bewa weyahidi yahehepwaila ma yalelediya heꞌoteꞌotetela bewa ꞌoina. Coinega tasanapuya ꞌabehega ꞌigu hepwaila mabwaiyana gwae moisadi. \p \v 25 Yesu ꞌina paihowao baibaiwa hedadedi simiyamiya, ma ꞌeguma ꞌina paihowaedi mabwaiyadi taleledi, yanuwatuhuya nata baleꞌu bewa buki ꞌimaha geyogeyoi.