\id ACT - Bunama NT [bdd] -Papua New Guinea 1991 (DBL -2014) \h Paihowa \toc1 Yesu ꞌana tohepwailao ꞌidi paihowa \toc2 Paihowa \toc3 Pai \mt1 PAIHOWA \mt2 Yesu ꞌana tohepwailao ꞌidi paihowa \ip Luke ꞌina buki heluwena bewa ma ꞌiheꞌoteꞌoteteleya Yesu ꞌina toholohila ta ꞌina hane galewa weyahidi, ta muliyetega Yaluyaluwa Tabuna ꞌisuluma ma ꞌana tomuliyao ꞌiꞌabihe waiwaidiya, ma siguguya ta wete paihowa waiwaidi Yesu saninega sipaihowediya. Tupwana tapwalolo ꞌana tohanugetao siloꞌalehediya, ma tuwa sihewaiwaiya ta tomota baibaiwadi Yesu tetelina sihemiseya ta sibabitaisowa. \ip Muliyetega ꞌadi ꞌaleha madouna, sanina Saulo, ꞌinuwabuiya ma ꞌihetohepwaila Yesu weyahina, ta ꞌisakowasi tupwa mabwaiyana ꞌoidiya, ꞌiguguya Yesu tetelina, eema ꞌana siga meYudiya ꞌidi tohanugetao Pauloina siꞌwayamiya ta nuwanuwadi siloheꞌamasi. Ma hesi meLoma Paulo siꞌabiheteya, ta sitoeya Loma ꞌoina yatala weyahina ꞌidi toloina madouna \w Sisa\w* matana. \ip Saugaina Paulo deliya ꞌimiyamiya, tohekalesiyao ꞌidi letao ꞌilelediya, beno meEpeso ma mePilipai ma meKolose ꞌidi letao, ma Pilimoni ꞌina leta, ta wete Timoti ꞌina leta heluwena. \c 1 \s1 Yesu ꞌana tohepwailao ꞌidi paihowa \p \v 1 Cae Tiyopilo, mwalo bukiina yalele nugeteya ꞌalona Yesu ꞌina paihowao ma ꞌina heꞌitao, \v 2 tutaina ꞌina miya gogo gabulena ꞌana siga Yehoba ꞌitoe haneheya galewa, Yesuina ꞌina ꞌamasa mulina, mayawasina ꞌilatuwa ꞌana tohepwailao hesihesinuwadi ꞌoidiya, ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega ꞌadi loina ꞌiꞌebwaediya. \v 3 Sabwelo poti ꞌalodiya ꞌilatulatu ꞌoidiya, ta ꞌebeꞌita baibaiwadi ꞌiheꞌitediya, ꞌoinega ꞌina toholohila siꞌahwa moiseya, ma Yehoba ꞌina loina weyahina ꞌiheꞌitediya. \p \v 4 Cabwa baꞌidadiu simiyamiya ta ꞌadi loina ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Sahena Yelusalema waꞌebeꞌebesine, ma hesi Tamadai ꞌina gwae hemisaina mwalo yahegwaegomiya weyahina wayamwayamwa. \v 5 Wanuwatuhuyahi ꞌabehega Yoni weꞌahega ꞌiꞌabiꞌabihe babitaisowegomi ma sabwelo geya baibaiwana simiyamiya ma ꞌomi ꞌimi babitaiso Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega waloba.” \s1 Yesu ꞌina hane galewa \p \v 6 Caigeda sauga Yesu ma ꞌana tomuliyao simiyaꞌauta, ma sihesilala ꞌoina, sigwae, “Bada, sowasowahina ma sauga bewa tauda meIsileli ꞌuhanugetegita ma taboidamo taloina hilegita?” \p \v 7 Ma Yesu ꞌigwae, “Tamagu tauna ꞌiloiloina, ma geya sowasowahina ma ꞌomi wasanapu to sauga ꞌina loinaedi ꞌipaihowadi. \v 8 Ma ꞌomi hesi ꞌabwa Yaluyaluwa Tabuna ꞌinaowa ꞌoimiya ma ꞌiꞌabihe waiwaiyegomi, ma taugu weyahigu wahetohepwaila Yelusalema ꞌoina, ma Yudiya ma \w Sameliya\w* gogonao mabwaiyadi ꞌoidiya, ta wete gogo gabulena mabwaiyana ꞌoidiya.” \v 9 Cina gwaeyaowedi bewa ꞌilosalohidiya, ta matadiyega Yesu siꞌiteya ꞌihane galewa, ma yaloha ꞌalona ꞌiꞌwaiha. \p \v 10 Ciꞌebesine pwaidiya, ta ꞌabwa hene siꞌeꞌebubuna galewa, ma loheya ꞌeluwa maꞌadi ꞌaleꞌo waꞌewaꞌeꞌedi deidiya sitoholo, \v 11 ta sigwae, “MeGalili he, toꞌaha weyahina waꞌeꞌebubuna galewa? Yehoba Yesuina ꞌitoe pwaiya galewa, ma ꞌabwa ꞌisulu hilama, ma ꞌina suluma ꞌana ꞌita ꞌabwa gide ꞌina haneina nige waꞌiteya.” \s1 Yudasa miyalaena \p \v 12 Coyaina sanina \w Olibe\w* ꞌoinega sihila ta sitauya Yelusalema, beno geya bwaga, gide loheloheya siyawayawala sabwelo Sabati ꞌoina. \v 13 Ta siluhuwa ꞌidi hada ta sihaneya ꞌaigeda tupwa ꞌaliupa ꞌoina, taudi Pita ma Yoni ma Yemesa ma Andulu ma Pilipi ma Tomasi ma Batolomiu ma Madiu ta hali Yemesa (tauna Alipiyo natuna), ma Saimoni (tauna mwalo toꞌohe \w Isileli\w* ꞌina miyawasi Loma weyahina), ma Yudasa (tauna Yemesa natuna). \v 14 Mabwaiyadi bewa sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina ꞌidi ꞌatetagwala ꞌoinega siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, wahiwahine mahetediyao, ma Meli tauna Yesu sinana, ma Yesu tasinao wete mahetediyao. \p \v 15 Bodaedi ꞌadi baibaiwa gidemusa wani handeledi ma tuweniti, ma ꞌaigeda sabwelo ꞌoina Pita gamwagamwanidiya ꞌitoholowa ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae: \p \v 16-20 “Tasigwao, mwalo Yaluyaluwa Tabuna \w Debida\w* ꞌina gwae ꞌiꞌebwaeya Yudasa weyahina, ma Buki Heꞌasisi ꞌoina ꞌimiyamiya. Yudasaina mwalo mahetedai tahetohepwaila Yesu weyahina, ma hesi ꞌida Bada ꞌitebaeya ta ꞌiꞌebwayaeya Yesu ꞌana ꞌalehao nimadiya. Ta ꞌaigeda wali Buki Heꞌasisi ꞌalona Debida ꞌina gwae Yudasa weyahina, bewa gide ꞌigwaeya, \q1 ꞌCina gogo ꞌibisula ma gesowana ꞌeta taiya loheya ꞌoina ꞌimiya.’ \m Ma wete ꞌigwaeya, \q1 ꞌMiyalaena tauna ꞌina paihowa ꞌiꞌewa.’ \m Coinega ꞌilobwaineya ꞌilatu gide gwae bewa ꞌigwae ꞌese.” \p Pita ꞌina gwae bewa gide, weyahina Yudasa ꞌiꞌamasa pwaiya. Tauna mwalo ꞌina paihowa galana ꞌana maisa ꞌiꞌeweya ma ꞌaigeda baleꞌu ꞌigimwaneya, ta baleꞌuina ꞌalona ꞌibeꞌu talutalubuꞌiya, ta gamwana ꞌilosabuweya, ma sinaena mabwaiyana ꞌilatuwa ta tetelina meYelusalema mabwaiyadi sihesagoheya, ta ꞌenadiyega baleꞌuina sibwauweya “Akeladama,” ma ꞌana sanapu “Baleꞌu Bweyaha.” \p \v 21 Ma Pita wete ꞌigwaeya, “Coinega Yudasa miyalaena tabese, ma ꞌilobwaineya ma loheyaina mwalo mahetedai tamiyamiya sauga mabwaiyana, \v 22 Yesu ꞌina babitaiso Yoni ꞌoinega ꞌana siga ꞌina hane galewa, ꞌina sakowasi mabwaiyana ꞌoidiya, ma ꞌane loheyaina mahetedai tahehepwaila Yesu ꞌina toholohila weyahina.” \p \v 23 Coinega loheya ꞌeluwa sanidiyao siꞌabi lagasidiya, ꞌaigeda Yosepa, tauna sibwauweya Basaba, tauna wete sibwauweya Yusito, ma heluwena loheya sanina Mataya. \v 24 Coinega siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, sigwaeya, “Bada yo, ꞌowa tomota mabwaiyama ꞌima nuwatuhu ꞌusanasanapudi, ꞌoinega ꞌino hesinuwa loheloheya ꞌeluwa bewa ꞌoidiyega ꞌuheꞌitae ꞌoima, \v 25 ma Yudasa miyalaena, ma tauna ꞌihetopaihowa ma ꞌihetohepwaila Yesu weyahina, weyahina Yudasa paihowaina ꞌiꞌebesineya ta ꞌitauya tauna ꞌina tupwa.” \p \v 26 Coinega dimwa ꞌeluwa ꞌoidiya sanidi silelediya ma siula hanehedi ma sibeꞌuwa, ta Mataya sanina ꞌinugeta, ꞌoinega tauna ꞌiluhu Yesu ꞌana tohepwailao site lebeniyedi baꞌidanao, ta mahetediyao sipaihowa. \c 2 \s1 Yaluyaluwa Tabuna ꞌina tauyama \p \v 1 Ma muliyetega paihowa sanina \w Penitikosi\w* ꞌana sabwelo ꞌoina Yesu ꞌana tohemisao mabwaiyadi siꞌetoꞌautama, \v 2 ma hadai simiyamiya, ma galewega ꞌaigeda dagugu gide wediliya madouna sihesagoheya, ta ꞌidi hada ꞌalona gesowana ma toꞌaha wete sihesagohe, \v 3 ta ginaula ꞌaigeda siꞌiteya ꞌana ꞌita gide ꞌaiwe ninininimina, ma ꞌalataedi sitowa ꞌaigeda ꞌaigeda debadiya. \v 4 Coinega mabwaiyadi Yaluyaluwa Tabuna ꞌilohemahediya, ta sihegaina ma hali ꞌenana ma hali ꞌenana ꞌoidiyega sigwaegwae, beno Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega. \p \v 5 Sauga nage ꞌoina totapwalolo meYudiya hali tupwega ma hali tupwega sitauya pwaima, ma Yelusalema ꞌoina simiyamiya, \v 6 ma daguguina sihesagoheya ta siꞌetoꞌautama, ma mabwaiyadi taudi ꞌenadiyega ꞌaigeda ꞌaigeda gwae sihesagoheya ꞌoinega nuwadi ꞌihepwanopwanowa madouna, \v 7 ta sigwae, “Togidega, taudi togwaeyedi mabwaiyadi meGalili ꞌawa? \v 8 Ma togidega ta ꞌoinega mabwaiyada tauda ꞌenadega sigwaegwae, \v 9 ꞌenanaedi beno Palitiya, ma Midiya, ma Elama, ma Mesopotemiya ꞌana tomiya, ma Yudiya ma Kapadosiya, ma Ponito, ma Esiya, ma \v 10 Piligiya, ma Pamipiliya, ma Itipita, ta Libiya tupwainaowedi Sailini ꞌalona simiyamiya, ta taudi Lomega sitauyama, tupwadi meYudiya, ma tupwadi geya meYudiya ma hesi ꞌida tapwalolo ꞌoina sitagwalediya mahetediyao, \v 11 ma wete meKiliti, ma meAlebiya, ta mabwaiyada tauda ꞌenada hagana ma hagana ꞌoidiyega sigwaegwae Yehoba ꞌina paihowa waiwaidi weyahina.” \p \v 12 Coinega mabwaiyadi maꞌidi henuwanainaida siboidimo sigwaegwae, “Toꞌaha lamuna ta ꞌidi paihowa bewa gidemusa?” \p \v 13 Ma hesi ꞌiyadiyao tupwadi sigwae, “Nuwana weꞌaha waiwai ꞌoinega sihebuwa.” \s1 Pita ꞌina hepwaila \p \v 14 Ma Pita ꞌiyanao site lebeni mahetenao sitoholo, ma Pita ꞌihegaina ma ꞌoidiya ꞌiloguguya, ꞌigwaeya, “Comi meYudiya ma Yelusalema ꞌana tomiyao mabwaiyami ꞌigu gwae wahesagohe, ma wanuwa sabwalena, \v 15 ꞌabehega ꞌima paihowa bewa geya weꞌaha waiwai ꞌoinega, weyahina ꞌabwa gonagona, geya numa yauyaule ꞌana tuta. \v 16 Ma hesi mwalo palopita Yoeli ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwae, \v 17 ꞌYehoba ꞌina hepwaila bewa gidemusa ꞌigwae: \q1 Cabwa sauga ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoina, Yaluyaluwagu yalosiwa tomota mabwaiyadi ꞌoidiya, ma natumiyao loheyadi nuwana natumiyao wahinedi siloguguya, ta ꞌimi hewahewaliyao siꞌeno mataꞌitaꞌita, ta ꞌimi babadao sinihi. \v 18 Moisa, tuta nage ꞌoina Yaluyaluwagu yalosiwa ꞌigu topaihowa, loheloheya ma wahiwahine ꞌoidiya, ma ꞌigu nuwatuhu sihepwaila nugete. \v 19 Ma ꞌebeꞌita henainaida yapaihowadi galewa, ta wete baleꞌuwa, gidemusa bweyaha ma ꞌaiwe ganinisa ma ꞌasu, \v 20 ta sinala ꞌiguguyou, ta waiꞌena ꞌana ꞌita ꞌihebweyaha, ma muliyetega Bada ꞌina sabwelo ꞌebe matauta ꞌilatu. \v 21 Ta ꞌeguma taiyawedi Bada saninega sibwaubwau nata ꞌiꞌabihetedi.’” \p \v 22 Pita wete ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “MeIsileli ꞌomi gwae bewa wahesagohe, Yesu tauna gwama Nasaleta matamiya Yehoba ꞌiheꞌitaeya ꞌabehega tauna ꞌina topaihowaina, weyahina Yesu ꞌina paihowa waiwaidi ma ꞌebe henainaida Yehoba ꞌina waiwaiyega ꞌipaihowediya, ma wasanasanapudi weyahina gamwagamwanimiya ꞌipaihowediya. \v 23 Yehoba mwalo hene Yesuina weyahina ꞌiloina, ma toꞌaha baleꞌuwa Yesu nata ꞌiloba Yehoba ꞌisanapu nugeteya, beno ꞌomi watebaeya, ta ꞌimi loina ꞌoinega tomota galadi kelose ꞌoina siloheꞌamasiya. \v 24 Ma Yehoba ꞌamasa ꞌina tupwa mwauna ꞌoinega ꞌiꞌabiheteya ta ꞌiꞌabihetoholo hileya, weyahina geya sowasowahina ma ꞌamasa ꞌina tupwa ꞌimiyamiya hataya. \v 25 Bewa weyahina mwalo Debida Yesu ꞌina gwae ꞌihepwaila nugeteya ꞌigwae, \q1 ꞌBada yaꞌiteya mataguwega ꞌimiya hataya, ma ꞌigu ꞌebeulega ꞌimiyamiya, ta ꞌiꞌabihe waiwaiyegauwa ma sahena yaweꞌaweꞌa. \q1 \v 26 Coinega yayaliyaya madouna ma yahehepwatuwe, ma yahemisaeya ꞌane gesowana ꞌwapigu ꞌigalagala. \q1 \v 27 Taugu ꞌino loheya hesihesinuwaigu, eema sahena yaluyaluwagu ꞌulagulagu hataya toꞌamasao ꞌidi gogowa, ma gesowana wete ꞌwapigu ꞌimwahulu. \q1 \v 28 Ta hesi yawasi bwebweꞌana ꞌina ꞌeda ꞌuheꞌitaeya ꞌoiguwa, ꞌoinega matauwa ꞌuꞌabihe yaliyaya hataegau.’” \p \v 29 Ma Pita wete ꞌigwaeya, “Tasigwao, gwae bewa geya tubuda Debida weyahina, weyahina Debidaina tasanapuya ꞌabehega mwalohene ꞌiꞌamasa ta sigaliheya, ma bewa tuwa ꞌana galihina ꞌebwa ꞌimiyamiya. \v 30 Ma Debidaina palopita ꞌaigeda, ma Yehoba ꞌina gwae hemisa waiwaina ꞌoina ꞌinuwatuhu yahiya ꞌabehega ꞌabwa Debida tubuna ꞌaigeda Debidaina ꞌina ꞌebeloina ꞌiꞌewa Yehoba ꞌoinega. \v 31 Coinega Toꞌabihetenaina ꞌina toholohila ꞌisanapu nugeteya, ta ꞌihegwaeya ꞌabehega sahena toꞌamasao yaluyaluwadi ꞌidi gogo ꞌoina ꞌimiyamiya hataya, ma wete ꞌwapina gesowana ꞌimwahumwahulu. \v 32 Bewa Yesu ꞌina ꞌamasega Yehoba ꞌiꞌabihetoholo hila pwaiya, ma tauna mabwaiyama ꞌaꞌiteya. \v 33 Coinega Yehoba ꞌiꞌabihaneheya ta tauna ꞌina ꞌebeulega ꞌimiyamiya, ma tauna Yaluyaluwa Tabunaina Yehoba mwalo ꞌigwae hemisaeya, ma bewa tuwa ꞌiꞌebwaya pwaimaiya, ꞌoinega paihowa bewa waꞌitaꞌitadi ma wahehesagohedi, tauna ꞌoinega sitauyama. \v 34 Weyahina Debida geya tauna ꞌina hane galewa weyahina ꞌigwae, ma Yesu hesi weyahina ꞌigwaeya, ꞌigwae, \q1 ꞌYehoba ꞌigwae pwaiya ꞌigu Bada ꞌoina, “Cigu ꞌebeulega ꞌumiyatoi, \q1 \v 35 ma ꞌana siga tutaina ꞌa sahiyao yalagu suluhedi ꞌaheu ꞌadi ꞌebelagu ꞌoina.” ꞌ \p \v 36 “Bewa weyahina meIsileli mabwaiyami wasanapu bwaibwaini ꞌabehega Yehoba Yesu ꞌiꞌahwa bada pwaiyeya ma tauna Toꞌabihetena, tauna Yesuina waꞌabihekelose pwaiya.” \p \v 37 Loheloheyaedi Pita ꞌina gwae bewa sihesagoheya ta weyahina sinuwagala moisa, ma Pita maꞌiyanao ꞌoidiya sihesilala, sigwae, “Tasimao ꞌalopuiya. Togidega nata ꞌapaihowa ꞌesa?” \p \v 38 Coinega Pita ꞌigwaeya, “Cimi paihowa galana ꞌoidiyega wanuwabui, ma mabwaiyami Toꞌabihetena Yesu saninega ꞌada ꞌabihe babitaisogomi, ma wete ꞌimi puiyao ꞌinuwasamudi, ta wete Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌebwaegomi. \v 39 Weyahina Yehoba ꞌina gwae hemisaina ꞌabehega ꞌomi weyahimi, ma natumiyao wete weyahidi, ma taudi bwaga ꞌana tomiyao weyahidi, taudi mabwaiyadi ꞌida Badaina Yehoba ꞌibwauwedi ꞌoina.” \p \v 40 Ma Pita ꞌina gwae ta ꞌina loguguya baibaiwana wete ꞌoidiyega ꞌihepwaila, ta ꞌigwaeya, “Ciyagwao, mehau galadi waꞌebesinedi ma ꞌabihetena waꞌebese.” \p \v 41 Coinega sabweloina ꞌoina Pita ꞌina gwae sihesagoheya, ta sibabitaiso, ta ꞌadi baibaiwa gidemusa ꞌetoi tausani, \v 42 ta sitagwala moisa tohepwailedi ꞌidi heꞌitao ꞌoidiya ma siheꞌiyaꞌiyagu moisa, ma siꞌai mahemahetena, ta wete siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. \s1 Tohekalesiyao mumugadi \p \v 43 Ta mabwaiyadi Yehoba siheꞌasisiyeya, ma tohepwailao ꞌidi paihowao ꞌebehenainaida ma hedehedede baibaiwadi sipaihowediya. \v 44 Ma tohemisaowedi taudimo sihegogonedima, ta ꞌidi tobwatobwao sitagwalediya ma ꞌabehega tomota mabwaiyadi ꞌidi tobwatobwa. \v 45 Ta ꞌeguma ꞌidi ꞌebeloina ꞌasai simiyamiya sihegimwaneyedi ta ginaulaedi ꞌadi maisega siheguyaiyedi taudi geya ꞌidi tobwatobwaomo ꞌoidiya. \p \v 46 Coinega sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya maꞌidi ꞌatetagwala sitapwatapwalolo Hada Heꞌasisi ꞌoina, ma taudi ꞌidi hada maꞌidi yaliyaya siꞌai hegogona, \v 47 ma Yehoba sihehepwatuwe. Ta hesi tomota mabwaiyana tohemisaowedi siꞌahwa bwebweꞌanediya. Ma sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya Yehoba tupwana tomota wete ꞌiꞌabiꞌabihetedi, ta tohekalesiyao ꞌadi baibaiwa ꞌimadomadou. \c 3 \s1 Topeu siꞌabihe bwebweꞌaneya \p \v 1 Caigeda tuta lahilahiya, Pita Yoni baꞌidana silagalaga Hada Heꞌasisi ꞌoina sabi ꞌahwanoi, weyahina beno ꞌahwanoi ꞌana tuta. \v 2 Ma Hada Heꞌasisiina ꞌana ꞌahwaꞌeda sihesaniyeya Causalana deina topeu ꞌaigeda ꞌimiyamiya, tauna ꞌina tuta liꞌu ꞌoinega maꞌina peu, ꞌoinega ꞌiyanao sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya siꞌeweꞌeweyama ꞌahwaꞌedaina ꞌoina ma ꞌiloꞌahwaꞌahwanoi ꞌina mane bo ꞌina tobwatobwa weyahidi, Hada Heꞌasisi ꞌana toluhuwao ꞌoidiya. \v 3 Ta topeuina Pita ma Yoni ꞌiꞌitediya ꞌiꞌiuna ma siluhu, ꞌoinega lema weyahina ꞌiꞌahwanoiya ꞌoidiya. \p \v 4 Eeta Pita ma Yoni siꞌebubuya, ta Pita ꞌigwaeya, “Cuꞌebubumai.” \v 5 Coinega topeuina ꞌiꞌebubudiya maꞌina hemisa ꞌabehega toꞌaha nata siꞌebwae. \v 6 Ta Pita ꞌigwaeya, “Geya ꞌigu manemo, ma hesi helauina ꞌoiguwa ꞌimiyamiya yaꞌebwaego, Toꞌabihetena Yesu, tauna gwama Nasaleta, saninega yaloinego ma ꞌutoholo ma ꞌutauya.” \p \v 7 Ma nima ꞌebeulega ꞌiꞌabihe toholoya, ma ꞌaetubwenao sipaꞌala, \v 8 ma ꞌiulataheya ma ꞌitoholowa, ma ꞌoinega ꞌitauya ta baꞌidanao siluhuwa Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma loheyaina ꞌiulaula taheya ma ꞌihehepwatu Yehoba ꞌoina. \p \v 9 Coinega boda siꞌiteya topeuina ꞌitautauya maꞌina hepwatu Yehoba ꞌoina, \v 10 ta siꞌinaneya ꞌabehega topeuina mwalo Hada Heꞌasisi ꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌausalana deina ꞌimiyamiya ma ꞌiloloꞌahwaꞌahwanoi ꞌana lema weyahina, ꞌoinega sisalutuwa ma sihenainaida madouna ꞌina bwebweꞌana hila weyahina. \s1 Pita ꞌina guguya \p \v 11 Tutaina loheyaina Pita ma Yoni ꞌiꞌabiꞌabi yahidi Hada Heꞌasisi papena, tauna sihesaniyeya Solomoni ꞌina biliupa, ta bodaedi maꞌidi henainaida sipili hegogona ꞌoidiya. \v 12 Ma Pita ꞌiꞌitediya, ꞌoinega boda ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Comi meIsileli, toꞌaha weyahina nuwami ꞌihenainaida ma waꞌeꞌebubumai? Geya ꞌabehega tauma ꞌima waiwaiyega bo nuwana ꞌima mumuga bwebweꞌana ꞌoinega, loheya bewa ꞌaꞌabihe bwebweꞌaneya ta ꞌitautau, \v 13 ma hesi Yehoba ꞌina waiwaiyega, tauna Ebalahamo ma Aisake ma Yakobo ꞌidi Yehoba, ta tubudao ꞌidi Yehoba. Yehobaina ꞌina hewali Yesu sanina ꞌiꞌabihaneheya, tauna mwalo Pailato nuwanuwana ma ꞌilihasi, ma ꞌomi wamwehihiyeya, ta waꞌahwa galagalaeya Pailato matana. \p \v 14 “Moisa tuwa, Yesu tauna loheya dumwaluna ma bwebweꞌana, ma hesi walogwahateya, ta tomota ꞌadi toloheꞌamasa ꞌaigeda nuwanuwami, ta weyahina Pailato ꞌoina waꞌahwanoiyeya. \v 15 Coinega yawasi bwebweꞌana ꞌana toꞌebwaya waloheꞌamasiya, ma Yehoba tauna ꞌamasega ꞌiꞌabihetoholo hileya, ta mabwaiyama ꞌaꞌiteya. \v 16 Coinega Yesu saninega loheya bewa ꞌibwebweꞌana pwaiya. Loheya bewa waꞌiteya ma wasanapuya, ma Yesu sanina ꞌihemiseya, ꞌoinega matamiya ꞌibwebweꞌana moisa ma ꞌihewaiwaiya. \p \v 17 “Tasigwao, yasanapugomiya ꞌabehega ꞌimi henuwa potepotega Yesuina waloheꞌamasiya, gidemusa ꞌimi babadao. \v 18 Ma hesi wada nuwahila ꞌabehega Yehoba ꞌina palopitao ꞌoidiyega ꞌihepwaila nugeta beno Toꞌabihetena ꞌina muyao ꞌilobadi, ꞌoinega gwaeina ꞌana moisa ꞌilatu pwaiya. \v 19 Coinega ꞌilobwainegomiya wanuwabui ma ꞌimi puiyao ꞌiꞌewayahuledi, ma lotohona bwebweꞌana waloba Bada tauna ꞌoinega, \v 20 ta wete Toꞌabihetenaina tauna ꞌihesinuwa nugeteya, ꞌihewasae ꞌoimiya, beno Yesu. \v 21 Tauna ꞌitauya pwaiya galewa, ma ꞌimiyamiya ꞌana siga ginaula mabwaiyadi ꞌiꞌabihe dumwaludi, gidemusa Yehoba ꞌina palopitao mwalona sihepwaileya. \v 22 Mwalo Mosese wete ꞌigwae hemisa, ꞌigwaeya, \q1 ꞌCabwa ꞌida Bada Yehoba ꞌoimiyega ꞌaigeda loheya ꞌiꞌabilagasi ma ꞌihepalopita weyahimi, gidemusa taugu ꞌiꞌabi lagasigauwa, ma ꞌina hepwaila mabwaiyami nata wahesagohedi. \v 23 Ma ꞌeguma taiyawedi palopitaina ꞌina gwae silogwahate Yehoba ꞌiꞌabihegaladi, ma ꞌiꞌewa yahuledi ꞌina tomotaedi ꞌoidiyega.’ \m \v 24 Ma palopita mabwaiyadi Samuwela ꞌoinega ma taudi simuliyeya ꞌoidiya, ꞌidi gwae hemisa ꞌoidiyega sihepwaila nugeta paihowaedi bewa tuwa weyahidi. \v 25 Ma ꞌomi palopitaowedi tubumiyao. Ma wete gwae hemisaina Yehoba tubudai Ebalahamo ꞌiꞌebwaeya, ꞌigwae, \q1 ꞌCowa ꞌino susuwega ꞌabwa ꞌebeloinao mabwaiyadi baleꞌuwa ꞌidi ꞌebeyaliyaya.’ \m Coinega gwae hemisaina bewa ꞌomi wete weyahimi. \v 26 Ma Yehoba ꞌina hewali Yesu ꞌiꞌabihe toholoya, ta ꞌomi meYudiya ꞌoimiya ꞌihetune nugeteyama, ma ꞌina helau ꞌoimiya beno ꞌabehega ꞌimi puiyao ꞌoidiyega wanuwabui, ma hali bodao muliyetega.” \c 4 \s1 Pita ma Yoni ꞌidi yatala \p \v 1 Ma ꞌabwa tuwa sigwaegwae boda ꞌoidiya, ma topwaoliyao ma Hada Heꞌasisi ꞌana tuilala madoudi, ma wete \w Sadusiyao\w* sinaoma, \v 2 maꞌidi gamwasowala weyahina Pita ma Yoni bodao siheꞌitediya ꞌabehega Yesu ꞌamasega ꞌitoholo hila. \v 3 Coinega siꞌabiyahidiya ma deliya silagu luguhediya ma ꞌabehega gona ꞌiꞌadale ma ꞌidi yatala sida paihowa, weyahina ꞌiboi pwaiya. \v 4 Ta hesi ꞌidi loguguya bodaedi sihesagoha pwaidiya, ma tupwana baibaiwadi sihemisaediya, ꞌoinega tohemisaowedi mabwaiyadi loheloheya ꞌadi hasihasila gidemusa paibi tausani. \p \v 5 Gona ꞌiꞌadaleya, ta ꞌidi toloinao ta ꞌidi babadao ma loina ꞌana toheꞌitao, \v 6 ma wete Anasa, tauna Topwaoli Madouna maꞌina susuwao ta maꞌina bodao, beno Kaiyapa ma Yoni ma Alekisana, taudi Yelusalema ꞌoina sideli ꞌautama. \p \v 7 Coinega Pita ma Yoni gamwagamwanidiya sihetoholodiya, ma sihesilalediya, sigwae, “Cimi paihowa bewa taiya ꞌina waiwaiyega, nuwana taiya saninega wapaihoweya?” \p \v 8 Ma Pita Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Cima toloinao ma babadao he, \v 9 nuwana ꞌima yatala bewa lamuna weyahina tolopegoi ꞌaꞌabiheteya, ma ꞌabehega togidega ꞌaꞌabihe bwebweꞌana ꞌeseya? \v 10 Coinega nuwanuwama ꞌomi ma meIsileli mabwaiyami wada sanapu ꞌabehega loheya bewa matamiya ꞌitohotoholo ꞌina bwebweꞌana Yesu Keliso ꞌoinega, tauna gwama Nasaleta, kelose ꞌoina waloheꞌamasiya, ma Yehoba ꞌiꞌabihetoholo hileya. \v 11 Yesuina gide logidi, ma toꞌabi hada ꞌomi logidiina walogwahateya, ma hesi tuta bewa ꞌihelogidi nugeta ma logidi mabwaiyadi ꞌiloinaedi. \v 12 Ta geya ꞌeta taiya wete sowasowahina ma ꞌilemegita. Beno tuwa Yesu. Ma geya ꞌaigeda wete sani baleꞌuwa ꞌimiyamiya ma ꞌoinega lemaina taloba.” \p \v 13 Ma toloinaowedi siꞌiteya Pita ma Yoni ꞌidi ꞌatepatu, ma sisanapuya ꞌabehega taudi tuwa tomiya ꞌasa, ma ꞌebe seꞌulu madouna ꞌoidiya geya siluhuluhu, ꞌoinega nuwadi sihepwanopwanowa ma sinuwatuhuya ꞌabehega mwalo Yesu baꞌidadiu simiyamiya. \v 14 Ta wete topeuina ꞌibwebweꞌana pwaiya siꞌiteya deidiya ꞌitohotoholo, ꞌoinega geya wete ꞌidi ꞌebe gwaemo. \v 15 Ta sihewasaediya ma silatuwa ma ꞌabehega siboidimo hadai sida loina, ꞌoinega Pita ma Yoni sihapwesa, ta toloinaowedi siloina, \v 16 ma sigwaeya, “Togidega tada loina ꞌesa loheloheya ꞌeluwaedi weyahidi, weyahina Yelusalema ꞌana tomiyanao mabwaiyadi sisanapudiya ꞌabehega ꞌilaꞌilala madouna sipaihowa pwaiya, ma geya sowasowahida tauhale. \v 17 Benomo tada toho ma tetela bewa tada ꞌausi, ma sahena ꞌilelelelewana boda mabwaiyadi ꞌoidiya, ꞌoinega tada loina paꞌala ꞌoidiya ma sahena wete Yesu sanina tomota ꞌoidiya sihehewasae.” \p \v 18 Coinega sibwauwedima ma siluhu hila ꞌoidiya, ma siloinedi ma sahena wete Yesu sanina sigwaegwaene, bo siheheꞌitae tomota ꞌoidiya. \p \v 19 Ta Pita ma Yoni ꞌidi loina sihemaiseya, sigwae, “Togidega ꞌilobwaineya ma Yehoba matana tauna ꞌina gwae ꞌamuliya, bo nuwana ꞌomi tuwa ꞌimi gwae ꞌada muliya? Bewa weyahina wanuwanuwa. \v 20 Ma tauma hesi geya sowasowahima ma ꞌima gwae ꞌalolagu ginauledi ꞌaꞌitediya ma ꞌahesagohediya weyahidi.” \p \v 21 Coinega siheliyediya ma muliyetega silihasidiya. Geya ꞌidi pui ꞌeta silobaloba ma weyahina maisa mwauna sida ꞌebwaedi, ma hesi boda mabwaiyadi Yehoba sihepwatuweya. \v 22 Weyahina topeuina ꞌana bolime poti ma tupwana, ma siꞌabihe bwebweꞌana pwaiya. Coinega toloinao boda simatautediya, ta geya ꞌeta toꞌaha sipaihowa Pita ma Yoni ꞌoidiya. \p \v 23 Coinega Pita ma Yoni sihapwesa ma ꞌiyadiyao ꞌoidiya sitauya ma topwaoli madoudi ma babadao ꞌidi gwae sihepwailediya. \v 24 Ta ꞌiyadiyao sihesagoheya mabwaiyana, ꞌoinega Yehoba ꞌoina sigwae mahemahetena sigwaeya, “Cima Bada yo, ꞌowa galewa ta baleꞌu ta hola ta ginaula mabwaiyadi ꞌalodiya simiyamiya ꞌuhemasalahediya, \v 25 ꞌoinega ꞌino hewali, tauna tubuma Debida, Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai ꞌoinega ꞌino gwae ꞌihepwaila latuwa, ꞌigwaeya, \q1 ꞌToꞌaha lamuna ꞌebeloina baibaiwadi siloloꞌalehe, ta wete sinuwanuwatuhu bwagabwaga? \q1 \v 26 Coinega mebaleꞌu ꞌidi kiniyao ma toloinao sideli ꞌautama ma siꞌatuꞌatububuwa sabi loꞌaleha Yehoba ta ꞌina Keliso ꞌoidiya.’ \p \v 27 “Moisa gogo bewa ꞌalona siꞌetoꞌautama ma Yesu siꞌaleha, tauna ꞌino hewali dumwaluna ma hesihesinuwaina, taudi toꞌalehaowedi beno \w Helodi\w*, ma Ponitio Pailato, ma meYudiya ma wete taudi geya meYudiya, \v 28 ma sipaihoweya toꞌaha gide ꞌowa ꞌino nuwatuhu mwalo ꞌuloinaeya. \v 29 Bada yo, ꞌuꞌita ꞌidi heliya tauma ꞌino topaihowao ꞌoima, ma hesi ꞌuda ꞌabi hewaiwaiyemai ma maꞌima ꞌatepatu ꞌino gwae ꞌada hepwaile latuhe. \v 30 Ta wete ꞌino waiwaiyega tolohalao ꞌuda ꞌabihe bwebweꞌanedi, ma ꞌilaꞌilalao ma hedehedede ꞌuda gihelatuhedi, ꞌino hewali hesihesinuwaina, sanina Yesu ꞌoinega.” \p \v 31 Cidi ꞌahwanoi bewa silosalohiya, ma hadaina ꞌoina simiyamiya ꞌilonihuwa, ma mabwaiyadi Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai ꞌoinega siꞌatepatu, ma Yehoba ꞌina gwae sigwae latuheya. \s1 Cidi tobwatobwa siheguyaiyediya ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya \p \v 32 Bodaedi Yesu sihemisaeya, ta ꞌidi nuwatuhu mabwaiyana mahemahetena, ma geya sida ꞌenuwaha, ma hesi ꞌidi tobwatobwa mabwaiyadi sitagwalediya boda mabwaiyadi ꞌidi paihowa weyahidi. \v 33 Ta wete Bada Yesu ꞌana tohepwailaowedi sihewaiwai hedada ꞌina toholo hila ꞌana hepwaila weyahina, ma mabwaiyadi sihehelau hiledi mahemahetena. \v 34 Ma wete mabwaiyadi maꞌadi, ma maꞌadi ꞌwama, weyahina taudi towasawasao ꞌidi baleꞌu ma ꞌidi hadao sihegimwane pwaidiya, \v 35 ta ꞌadi maisao mabwaiyana siꞌewedima ma siꞌebwaediya Yesu ꞌana tohepwailao ꞌoidiya, ma taudi siheguyaiya taiyewedi simiya mwau ꞌoidiya. \p \v 36 Towasawasa ꞌaigeda ꞌoidiyega, sanina Yosepa, ma sanina hauhauna tohepwailaowedi siꞌebwaeya Banaba, beno ꞌana sanapu “Toꞌabihe ꞌatepatu,” tauna gwama Saipilosi, ma \w Libai\w* ꞌina susu ꞌaigeda, \v 37 ma tauna ꞌina tanoha ꞌihegimwaneyeya, ta maneina ꞌiꞌeweyama ta ꞌiꞌebwaeya Yesu ꞌana tohepwailao ꞌoidiya. \c 5 \s1 Ananaiyasi ma Sapaila \p \v 1 Loheya ꞌaigeda wete mamwanena ꞌidi tanoha sihegimwaneyeya, maneina siꞌeweyama. Loheyaina sanina Ananaiyasi ma mwanena Sapaila. \v 2 Siteluwaedi sitalamwa ma tupwana mane sidahweya, ta ꞌana tupwamo Ananaiyasi ꞌiꞌeweyama tohepwailaowedi ꞌoidiya. \v 3 Pita ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ananaiyasi toꞌaha weyahina Seitani nuwau ꞌiꞌeweya ma tanoha ꞌana maisa tupwana ꞌudahweya? Beno ꞌino ꞌabo Yaluyaluwa Tabuna ꞌoina. \v 4 Mwalo geya ꞌuhegimwaneye, tanohaina ꞌowa ꞌino ꞌebeloina, ma wete tutaina ꞌuhegimwaneyeya, maneina ꞌowa ꞌino ꞌebeloina. Ma toꞌaha weyahina ꞌateuwa ꞌunuwanuwatuhu ma maneina weyahina ꞌuꞌabowa? Cino ꞌabo bewa geya tomota ꞌoima, ma hesi Yehoba ꞌoina.” \p \v 5 Pita ꞌina gwae bewa Ananaiyasi ꞌihesagoheya ma ꞌibeꞌuwa ta ꞌiꞌamasa, ꞌoinega tomota mabwaiyadi tetelina sihesagoheya ma siꞌateyohowa madouna. \v 6 Ta tupwadi hewahewali sinaoma ma toꞌamasina ꞌaleꞌowega siwaduya ma siꞌahala latuheya ma sigaliheya. \p \v 7 Ma mwanena geya ꞌisanapu. Eema mulina ꞌiluhuwa hadai, \v 8 ma Pita ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Sapaila, ꞌimi tanohaina wagimwaneyeya, hisa ꞌana maisaina waꞌeweya? Gide mwaneu ꞌihegwaemaiya ꞌawa?” \p Ma Sapailaina ꞌigwae, “Cehe, gidemusa.” \p \v 9 Coinega Pita ꞌigwae, “Togidega ma wateluwa watagwala ma watoho ta ꞌabehega Bada Yaluyaluwana waꞌabowe? Cuhesagohe, mwaneu ꞌana togalihao siluhuluhuma ma ꞌiꞌiunamo siꞌahala latuhego wete.” \p \v 10 Ma Sapailaina ꞌibeꞌuwa mwayamwayauwa Pita ꞌaena, ma ꞌiꞌamasa wete. Ta hewahewaliyedi siluhuma, ma siꞌiteya ꞌiꞌamasa pwaiya, ta siꞌahala latuheya ma sigaliheya, mwanena deina. \p \v 11 Ta tohekalesiyao mabwaiyadi simatauta madouna, ma taiyawedi wasaina sihesagoheya wete siꞌateyohowa. \s1 Hedehedede baibaiwana sipaihowediya \p \v 12 Ma wete boda gamwagamwanidiya Yesu ꞌana tohepwailaowedi hedehedede ma ginaula ꞌebehenainaida baibaiwadi sipaihowediya. Ma mabwaiyadi ꞌidi ꞌebe deliꞌauta Hada Heꞌasisi papena, tauna sibwauweya Solomoni ꞌina biliupa. \p \v 13 Ma boda baibaiwadi ꞌidi matautega geya siluhuluhu tohemisaowedi ꞌoidiya, ma tomota mabwaiyadi tohekalesiyao siheꞌasisiyediya madouna, \v 14 ma baibaiwa hedada sihemisa, ma ꞌoinega silugu Bada ꞌina bodao ꞌoidiya, meloheyadi ma wete mewahinedi. \v 15 Ma wete tolohalao sitoedima maꞌebeꞌenoidi ma silagudiya Pita ꞌina ꞌebetauyao ꞌoidiya, ma ꞌabehega Pita loguloguna ꞌida ꞌabihe bwebweꞌanedi. \v 16 Wete gogowedi Yelusalema deina ꞌadi tomiyao sideli ꞌautama, ma ꞌidi tolohalao ma taiyewedi welabana yaluyaluwadi nuwana hali yaluyaluwa galadi siꞌabihe lohalediya siꞌewedima ta mabwaiyadi siꞌabihe bwebweꞌanediya. \s1 Yesu ꞌana tohepwailao deliya silagudiya \p \v 17 Ma topwaoliyao ꞌidi bada madouna ma \w Sadusi\w* ꞌidi boda baꞌidanao sigamwasowala ma siheꞌipiꞌipiyediya, \v 18 ꞌoinega sitoholo ma Yesu ꞌana tohepwailaowedi siꞌabiyahidi, ma deliya silagudiya. \p \v 19 Ma nihuwanega Bada ꞌina anelose ꞌaigeda deli ꞌana gudu ꞌisoꞌeya, ma ꞌitoe hapwesediya, \v 20 ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Watauya Hada Heꞌasisi ꞌoina, ma nobwa watoholo ma tomota ꞌoidiya gwaeyedi yawasi bwebweꞌana weyahina waguguya.” \p \v 21 Coinega aneloseina ꞌina gwae sihesagoheya ma gona ꞌiꞌadaleya, ta Hada Heꞌasisi ꞌoina siluhuwa, ma boda siheꞌitediya. Coinega wete Topwaoli Madouna ma ꞌina bodao siꞌeto ꞌautama, ma meIsileli ꞌidi babadao ma ꞌadi toloinao mabwaiyadi sibwauwedima ta ꞌidi hewaliyao tupwadi deliya sihewasaedi ma ꞌabehega Yesu ꞌana tohepwailao siꞌewedima ma sida yatala matadiya. \v 22 Ta sitauya ma deli hagalinamo siꞌiteya, ma sihilama, \v 23 ma sigwae, “Deli guduguduina ma paꞌalina ꞌaꞌiteya, ta ꞌana tolomatayahinao ꞌahwaꞌeda ꞌoidiya sitotoholo wete, ma tutaina ꞌahwaꞌeda ꞌasoꞌeya ꞌalona gaugaulinamo.” \p \v 24 Ma Hada Heꞌasisi ꞌana toꞌitayahi madouna, ma topwaoliyao madoudi wasa bewa sihesagoheya ma siꞌateyohowa madouna, toꞌaha ꞌiꞌiunamo ma ꞌilatu weyahina. \p \v 25 Ma ꞌaigeda loheya ꞌoidiya ꞌinaoma ma ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Loheloheyaedi deliya walagulagudiya, Hada Heꞌasisi ꞌalona sitotoholo, ma siheheꞌita tomota ꞌoidiya.” \p \v 26 Ta Hada Heꞌasisi ꞌana toꞌitayahi ma ꞌina topaihowao sihapwesa, ma tohepwailaowedi siꞌabiyahidiya ma hohobigega siꞌewedima, weyahina simatauta boda ꞌoidiya, ta geya nuwadi ma boda sigamwasowala ꞌoidiya, tabu ta daꞌuleyega siꞌetutuwedi. \p \v 27 Coinega ma wahi bigega siꞌewedima ma toloinaedi matadiya sihetoholodiya. Ma Topwaoli Madouna ꞌihesilalediya, \v 28 ꞌigwae, “Mwalo ꞌoimiya ꞌaloina paꞌala ꞌabehega gesowana Yesu saninega waheheꞌita tomota ꞌoidiya, ma togidega ta ꞌoinega Yelusalema mabwaiyana ꞌalona Tomota waheheꞌita Yesu weyahina, ꞌabehega tauma ꞌima loinega siloheꞌamasiya?” \p \v 29 Ta Pita ma tohepwailaowedi sigwaeya, “Cilobwaineya ma Yehoba ꞌina gwae ꞌahematamatane, ma geyaꞌabwa tomota ꞌidi gwae. \v 30 Moisa, ꞌomi Yesu ꞌaiwe ꞌoina watutu hepaꞌineya ta ꞌana siga ꞌiꞌamasa, ma tubudao ꞌidi Yehoba Yesu ꞌiꞌabihetoholo hileya, \v 31 ma ꞌiꞌabilagasiya tauna ꞌina ꞌebeulega ꞌabehega tauna Toꞌabihetena ma Tohanugeta, ma wete tauna Toꞌabihenuwabui meIsileli tauda weyahida, ma ꞌoinega ꞌida puiyao ꞌinuwasamudi. \v 32 Coinega tauma ginaulaedi bewa weyahidi ꞌahehepwaila, ma Yaluyaluwa Tabuna tohepwaila wete, tauna Yehoba ꞌiꞌebwaeya ꞌana tohematamatanao ꞌoidiya.” \s1 Gameliyela ꞌina gwae \p \v 33 Ta toloinao Yesu ꞌana tohepwailao ꞌidi gwae bewa gidemusa sihesagoheya, ma sigamwasowala moisa, ma nuwanuwadi ma siloheꞌamasidi. \v 34 Ta ꞌaigeda ꞌoidiyega, sanina Gameliyela, tauna \w Palisi\w*, ma loina ꞌana toheꞌita, ta maꞌana heꞌasisi tomota baibaiwadi ꞌoidiya, ꞌitoholo ma ꞌiloina ma ꞌabehega Yesu ꞌana tohepwailaowedi sitoe hapwesedi tuta toꞌutoꞌupanamo weyahina. \v 35 Ta muliyetega toloinaowedi ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “MeIsileli he, waꞌitayahigomi ma sahena waloiloina paꞌala loheloheya nage weyahidi. \v 36 Wanuwatuhuyahi tuta mwalo Tudasi ꞌihapwesa ꞌabehega tauna hali tohanugeta ꞌaigeda, ma loheloheya ꞌadi baibaiwa gide powa handeledi siluhu ꞌina boda ꞌoina, ma hesi gabemani Tudasiina siloheꞌamasiya, ma ꞌana tomuliyao sisawaleya, ta ꞌidi boda ꞌisawala. \p \v 37 “Ma Tudasi muliyetega, tutaina tomota mabwaiyadi sihasilidiya ꞌoina, ꞌaigeda gwama Galili ꞌihapwesa, sanina Yudasa, ta tupwadi loheloheya ꞌilisidima ma simuliyeya, ta ꞌaleha ꞌoina ꞌiꞌamasa, ta ꞌana tomuliyao sisawaleya. \p \v 38 “Tuta bewa yahegwaegomi ꞌabehega sahena toꞌaha waloiloinae loheloheya nage weyahidi. Ceguma ꞌadi loina nuwana ꞌidi paihowa bewa tomota ꞌoidiyega ꞌihapwesama, ꞌabwa siweꞌa, \v 39 ma hesi ꞌeguma ꞌadi loina Yehoba ꞌoinega ꞌilatuma, geya sowasowahina ma waꞌabihe lolagudi, weyahina ꞌeguma gidemusa, Yehoba waloloꞌalehe.” \p \v 40 Coinega Gameliyela ꞌina loina simuliyeya, ma tohepwailao wete sibwau hiledima ꞌoidiya, ma sisapidiya, ta sigwae, “Geya sowana wete Yesu sanina wagwaegwaene tomota ꞌoidiya.” \p \v 41 Ma silihasidiya ma sihapwesa, ma sitauya taudi ꞌidi boda ꞌoidiya maꞌidi yaliyaya, weyahina sowasowahidi ma muyaedi silobadi Yesu sanina weyahina. \v 42 Ma sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya siheheꞌita ma siguguya Hada Heꞌasisi ꞌalona, ta wete tomota ꞌidi hadao ꞌoidiya, ꞌabehega Yesu tauna Toꞌabihetenaina. \c 6 \s1 Toꞌitayahinao site sebeni sihesinuwedi \p \v 1 Tuta nage ꞌoina Yesu ꞌana tohemisao ꞌidi boda ꞌihehemadou, ma ꞌoidiyega toꞌena \w Gilisi\w* ꞌidi boda toꞌena Yudiya silolomugiyedi, weyahina sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda, ꞌeguma tutaina ꞌeꞌahai siheheguyaiyedi hiwahiwape ꞌoidiya, taudi toꞌena \w Gilisi\w* ꞌidi hiwapeyao ꞌadi ꞌeꞌahai geya sowasowahidi, ꞌoinega sigomagomale. \p \v 2 Coinega Yesu ꞌana tohepwailao site tuwelo ꞌidi boda tohemisao mabwaiyadi sibwau heꞌautedima, ma ꞌoidiya sigwaeya, “Geya sowasowahina Yehoba ꞌina gwae ꞌana guguya ꞌalolagu ma ꞌabehega ꞌeꞌahai ꞌaheguyai. \v 3 Ma ꞌomi ꞌoimiyega loheloheya sebeni wahesinuwedi, taiyewedi maꞌadi heꞌasisi, ma sanasanapudi, ma wete ꞌeguma Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai ꞌoidiya, ma paihowa bewa ꞌeꞌahai ꞌana heguyai weyahina, ꞌada ꞌebwaedi. \v 4 Ma tauma ꞌada hetapewa ꞌahwanoi weyahina ta wete Yehoba ꞌina gwae ꞌana heꞌita weyahina.” \p \v 5 Ma boda siyaliyaya ꞌidi loina bewa weyahina, ꞌoinega site sebeni sihesinuwediya, beno Sitibeni, tauna ꞌina hemisa madouna Yesu ꞌoina, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai ꞌoina, ma Pilipi ma Pilokolo ma Nikano ma Timoti ma Pamena ma wete Nikola, tauna gwama Anitioki ma meYudiya ꞌidi tapwalolo ꞌoina ꞌiluhu pwaiya. \v 6 Coinega loheloheyaedi siꞌabi lagasidiya Yesu ꞌana tohepwailao matadiya, ma siꞌabi debediya ma weyahidi siꞌahwa ꞌahwanoiya Yehoba ꞌoina, ma paihowaina sihegaineya. \p \v 7 Coinega Yehoba ꞌina gwae ꞌihewaiwai tomota ꞌoidiya, ma tomuliyao ꞌadi boda madou hedada tupwa Yelusalema ꞌoina, ma topwaoliyao tupwana baibaiwana wete gwaeina sihesagoheya, ta Yesu sihemisaeya. \s1 Sitibeni siꞌabiyahiya \p \v 8 Sitibeniina maꞌina waiwai, ta maꞌina helau madouna, ma paihowa ꞌebe henainaida ma ꞌilaꞌilalao ꞌipaihowediya tomota gamwagamwanidiya. \p \v 9 Ta tupwana tomota sinaoma ma Sitibeni baꞌidadiu siheꞌoheꞌohe, taudi tupwadi meYudiya ꞌidi tapwalolo sihesaniyeya “Lihalihasina,” ma tupwadi Yudiyaedi ꞌasa Sailini ꞌoinega, ma tupwadi ꞌasa Alekisanidela ꞌoinega, ma tupwadi ꞌasa Silisiya ma Esiya ꞌoidiyega, \v 10 ma geya sowasowahina sihewaiwai, weyahina Sitibeni ꞌina gwae ꞌana sanapu Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega. \p \v 11 Coinega taudi Sitibeni sitebaeya ma tupwana loheloheya sihegwaediya ma Sitibeni sida heꞌewa, sigwae, “Sitibeniina ꞌina gwae galana ꞌahesagoheya, beno Mosese ma Yehoba ꞌiꞌahwa galagalaediya.” \v 12 Ma wete loheloheya sihenuwa laguwediya ma Sitibeniina siloꞌaleheya, ꞌoinega boda baibaiwadi ma babadao ma wete loina ꞌana toheꞌitao sinaoma ma siꞌabiyahiya, ta sitoeya toloinao ꞌidi delihegogona ꞌoina, \v 13 ta toheꞌewa ꞌaboꞌabowedi sibwauwedima, ma taudi sigwae, “Loheya bewa tuta baibaiwana ꞌoidiya Mosese ꞌina loinao ma Hada Heꞌasisi bewa wete ꞌisinasinalidi, \v 14 ta wete ꞌina gwae ꞌahesagoheya ꞌigwae, ꞌYesu tauna gwama Nasaleta ꞌabwa Hada Heꞌasisi bewa ꞌida ligehi yahule ma mumugada Mosese ꞌiꞌebwaegita ꞌida buidi, ma hagadi ꞌilagudi.’” \v 15 Ma todeli hegogonaedi mabwaiyadi Sitibeni manina siꞌeꞌebubuya, ꞌana ꞌita \w anelose\w* manina gide. \c 7 \p \v 1 Ma Topwaoli Madouna Sitibeni ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Togidega ꞌidi heꞌewa weyahiu, gwae moisa ꞌawa?” \p \v 2 Ma Sitibeni ꞌigwae, “Tasigwao ma tamagwao, ꞌigu gwae bewa wahesagohe. Yehoba tomiya hane hedada mwalohene tubudai Ebalahamo ꞌoina ꞌilatuwa, tutaina Mesopotemi ꞌoina ꞌimiyamiya, ma ꞌabwa geya ꞌiꞌasaꞌasaliya Helana ꞌoina, \v 3 ma Yehobaina ꞌigwae, ꞌEbalahamo, ꞌino gogo ma ꞌino susu bewa ꞌuꞌebesinedi ma ꞌutauya hali tupwa, tupwaina yaheꞌitago ꞌoina.’ \p \v 4 “Ta tupwa Kalidiya ꞌihasineya ma ꞌiloꞌasa Helana ꞌoina. Ma Ebalahamo tamana ꞌina ꞌamasa mulina Yehoba ꞌihanugeteya ma ꞌebwa ꞌiꞌasa, ꞌida gogo bewa ꞌoina, \v 5 ma geya ꞌeta wete baleꞌu ꞌiꞌebwae Ebalahamo ꞌina ꞌebeloina, ma hesi Yehoba ꞌigwae hemisa tuwa ma ꞌabehega tupwaina bewa tauna Ebalahamo maꞌina susuwao ꞌidi baleꞌu siꞌewa, ma tuta nage ꞌoina Ebalahamo geya natunamo. \p \v 6 “Ma wete Yehoba ꞌihepwaila nugeteya ꞌabehega Ebalahamo tubunao sihetaumana hali boda ꞌidi tupwa ꞌoina, ma toniꞌasaedi paihowa mwauna nata siꞌebwae Ebalahamo tubunao ꞌoidiya, ta ꞌidi miya ꞌigala bolime powa handeledi ꞌoidiya. \v 7 Ma hesi Yehoba ꞌigwaeya, ꞌCabwa toniꞌasaowedi loina mwaudi yaꞌebwaedi, ma muliyetega tupwa nage ꞌoinega ꞌigu bodao silatu ma siꞌetuluha ꞌoiguwa tupwa bewa ꞌoina.’ \p \v 8 “Ma Yehoba ꞌina gwaeina ꞌana ꞌilaꞌilala ꞌiꞌebwaeya Ebalahamo ꞌwapina ꞌana ꞌupwa. Coinega Ebalahamo Aisake ꞌihenatuneya, ta ꞌina sabwelo nima ma hetoina ꞌoina ꞌwapina matana ꞌiꞌupweya, ma muliyetega Aisake Yakobo ꞌihenatuneya, ma muliyetega Yakobo natunao loheloheyadi tuwelo ꞌihenatunediya, ma site tuwelowedi tauda tubudao. \p \v 9 “Ta ꞌaigeda ꞌoidiyega sanina \w Yosepa\w*, ma tasinao site lebeni siheꞌipiꞌipiyeya ma sihegimwaneyeya tomota tupwadi ꞌoidiya, ma taudi Yosepaina sitauyeya ꞌasa Itipita ꞌoina, \v 10 ma Yehoba baꞌidana ta ꞌilemeya ꞌana mwauyao ꞌoidiyega, ta wete sonoga bwebweꞌana ꞌiꞌebwaeya, ma meItipita ꞌidi kini \w Pelo\w* sonogaina ꞌiꞌita lobeya, ꞌoinega Pelo Yosepa ꞌihemiya haneheya, ma loina ꞌiꞌebwaeya tupwa Itipita mabwaiyana weyahina, ta wete kiniina tauna ꞌina hada weyahina. \p \v 11 “Ma muliyetega gomale madouna ꞌilatuwa Itipita mabwaiyana ma ꞌasa \w Kenani\w* ꞌoidiya, ma miya mwauna moisa ꞌihapwesa, ma tubudaowedi geya ꞌadimo. \v 12 Ta Yakobo tetela ꞌihesagoheya ꞌabehega ꞌeꞌahai Itipita ꞌoina ꞌimiyamiya, ma natunao loheloheyadi ꞌihesumanediya Itipita ꞌoina, ꞌeꞌahai weyahina. \v 13 Ma muliyetega wete sihila Itipita ꞌoina, ma Yosepa tasinao ꞌoidiya ꞌigwae latuwa, ꞌigwae, ‘Taugu tasimiu Yosepa,’ ma Pelo wete ꞌoina ꞌihepwailediya, ꞌigwae, ꞌTasigwao bewa.’ \p \v 14 “Ma \w Yosepa\w* tamana Yakobo ma ꞌina susuwao ꞌibwauwedima, ꞌadi baibaiwa sebeniti paibi, ma Itipita ꞌoina sinaoma. \v 15 Ma nobwa Yakoboina ꞌiꞌamasa, ma wete tubudaowedi siꞌamasa, \v 16 ta wawanidi siꞌewa hiledima gogo Sekemi ꞌoina, ma sigalihediya, galihaina mwalo Ebalahamo ꞌihemaiseya meSekemi, taudi Hemoli natunao, ꞌoidiyega, beno galihaina ꞌana maisa siliba ꞌiꞌebwaediya. \p \v 17 “Ma Yosepa ꞌina ꞌamasa mulina Yehoba ꞌina gwae hemisa Ebalahamo ꞌoina ꞌihahoho pwaiya, ma meIsileli Itipita ꞌalona siyada hedada pwaiya, \v 18 eema kini hauhauna ꞌihegaina ma ꞌiloina paꞌaledi, kiniina Yosepa geya ꞌisanapu, \v 19 ma ꞌiꞌabowediya, weyahina tubudaowedi ꞌiloinaedi ma natudiyao ꞌiꞌiudi siuledi ꞌatamana ma siꞌamasa. \v 20 Ta gwama Mosese ꞌiliꞌuwa tuta nage ꞌalona, tauna ꞌana ꞌita bwebweꞌana, ma tamana ma sinana ꞌidi hada siꞌitayahi dahweya waiꞌena ꞌetoi. \v 21 Ma muliyetega ꞌidi hadega silagu latuheya, ta Pelo natuna mewahinena ꞌilobeya, ta ꞌitoeya ꞌina hada ma ꞌabehega tauna natuna, ma ꞌiꞌitayahiya. \p \v 22 “Ta Mosese meItipita ꞌidi sanapu mabwaiyana siheꞌiteya, ma ꞌisanapudiya, ta ꞌina gwaeyao ta ꞌina paihowao ꞌoidiya ꞌihewaiwai hedada. \p \v 23 “Ma tutaina ꞌana bolime poti ꞌilobeya, Moseseina nuwanuwana ma tasinao meIsileli ꞌihaboꞌenedi. \v 24 Coinega ꞌina haboꞌenaina ꞌalona gwama Itipita ꞌaigeda ꞌilobeya gwama Isileli ꞌihunu bwagebwageya, ꞌoinega Mosese tasinaina ꞌilemeya ma gwama Itipitaina ꞌiloheꞌamasiya. \v 25 Ta Mosese ꞌinuwatuhuya ꞌabehega tasinaowedi sida sanapu ꞌabehega tauna nimanega Yehoba ꞌida ꞌabihetedi, ma hesi geya sisanapu. \p \v 26 “Ma hali sabwelo ta Mosese tasinao ꞌeluwa ꞌilobediya siheheꞌupwa, ma nuwanuwana ma ꞌiꞌetoꞌausidi ma silolagu ma ꞌigwae, ꞌCiyagwao, ꞌomi susu ꞌaigeda, ma togidega ma ꞌimi miya wagihegala?” \p \v 27 “Ma toheꞌupwaowedi ꞌaigeda ꞌoidiyega Mosese ꞌina gwae ꞌihemaiseya, ma ꞌigwae, ꞌTaiya ꞌowa ꞌutoho ma ꞌuhetoloina ꞌoima? \v 28 Togidega? Nuwanuwau ma ꞌuloheꞌamasigau gidemusa boi gwama Itipitaina ꞌuloheꞌamasiya?” \p \v 29 “Gwae bewa Mosese ꞌihesagoheya ma ꞌiꞌateyohowa ta ꞌidena, ma ꞌihetaumana tupwa Midiyani ꞌoina, ma nobwa ꞌihaiya ma natunao loheloheyadi ꞌeluwa ꞌihenatunediya. \v 30 Bolime poti mulina Mosese yoho ꞌawawa, ꞌoya Sainai deina, ꞌiyawayawala, ma anelose ꞌilatuwa ꞌaiwe ꞌalaꞌalata ma ninininiminega, ꞌaiwe manabaina ꞌalonega. \v 31 Ta Mosese ꞌiꞌiteya, ꞌoinega nuwana ꞌihepwanopwanowa, ma ꞌinaonao deina sabi ꞌita, ma Yehoba ꞌigwaeya, \v 32 ꞌTaugu tubumwao, taudi Ebalahamo ma Aisake ma Yakobo, ꞌidi Yehoba.’ \p “Ma Mosese ꞌina matautega ꞌidededela, ma genuwana ꞌiꞌebubuna. \p \v 33 “Ta Badaina ꞌigwaeya, ꞌCaheu ꞌana \w butu\w* ꞌuhalolo, weyahina tupwa beno ꞌoina ꞌutotoholo beno baleꞌu heheꞌasisina, ta ꞌigu gwae ꞌuhesagohe. \v 34 Cigu tomotaiyao Itipita ꞌalona ꞌidi miya galana yasanapuya, ta ꞌidi ꞌahwanoi ꞌatemuyamuya yahesagoha pwaiya, ꞌabehega yasuluma sabi lemedi. Ta ꞌowa ꞌutoholo ma yahewasego Itipita ꞌoina, paihowa bewa weyahina.’ \p \v 35 “Moisa, Moseseina mwalo silogwahateya, sigwaeya, ꞌCowa hene taiya ma ꞌutoho ma ꞌuhetoloina ꞌoima?” Ma hesi tauna Yehoba ꞌihesinuweya ma ꞌabehega ꞌiloinedi, ma wete ꞌilemedi, anelose ꞌina lemega, tutaina ꞌaiwe ꞌalaꞌalata ꞌoina ꞌilatuwa ꞌoina. \p \v 36 “Coinega Mosese ꞌilaꞌilala waiwaidi ma paihowa ꞌebe henainaida ꞌipaihowediya, Itipita ꞌoina ma wete hola bwehabwehalina ma tupwaina yoho ꞌawawa ꞌoidiya, tutaina Itipitega ꞌiꞌewa latuhedima ma ꞌihenugetediya tupwaina yoho ꞌawawa bolime poti ꞌoidiya. \p \v 37 “Bewa Moseseina meIsileli ꞌihegwaediya ꞌigwae, ꞌYehoba ꞌabwa tasimiyao ꞌoidiyega ꞌaigeda palopita ꞌihesinuwe weyahimi, gide mwalo ꞌihesinuwegauwa.’ \p \v 38 “Ma wete Moseseina yoho ꞌawawa tubudao mabwaiyadi baꞌidanao ꞌoya Sainai ꞌoina simiyamiya, ma anelose Mosese loina bwebweꞌana yawasida weyahina ꞌiꞌebwaeya. \p \v 39 “Ma tubudaowedi Mosese siheꞌidiꞌidiyeya ta ꞌina loina silogwahateya, ma nuwanuwadi ma sihila Itipita ꞌoina, \v 40 ma tasina \w Eloni\w* sihegwaeya, sigwae, ꞌCida ꞌebe ꞌetuluha ꞌupaihowadi ma sihanugetegita, weyahina Mosese tauna mwalo Itipitega ꞌihanugetegitama, geya tasanapu taꞌeha nana ꞌitauya?” \v 41 Coinega ꞌidi ꞌebe ꞌetuluha tala bulumakau siꞌabiya, ma ꞌoina sipwaopwaoli, ma weyahina siyaliyaya madouna. \p \v 42 “Coinega Yehoba ꞌilogwahatediya ta ꞌabehega siboi ꞌidi nuwatuhu sida paihowa, beno ꞌwadima ꞌoidiya sida ꞌetuluha, gidemusa palopitao ꞌidi buki ꞌalona Yehoba ꞌina gwae ꞌimiyamiya, ꞌigwaeya, \q1 ꞌComi meIsileli bolime poti tupwaina yoho ꞌawawa \q1 wamiyamiya, hebahebaiyao wahunudi ma geya ꞌoiguwa wada pwaolidiya. \v 43 Ma hesi hali ꞌebe ꞌetulahaina sanina Moloke ꞌoina wapwaopwaoliyedi ma Molokeina ꞌina hada waꞌahaꞌahali baꞌidamiu, ma wete Lipani ꞌina ꞌwadimaina ꞌoina watulutuluha, ma wete ginaulaedi waꞌabidiya matadiya waꞌahwaꞌahwanoi, ꞌoinega yada paꞌigomi ma watauya hali ꞌasa Babiloni papalina.’” \p \v 44 Sitibeni wete ꞌigwaeya, “Tubudaowedi Yehoba ꞌina hada siꞌabiya ꞌana ꞌita gidemusa Yehoba Mosese ꞌihegwaeya ma ꞌida ꞌabiꞌese. Coinega siꞌabiya, ma mwalo tutaina yoho ꞌawawa sitautauya, Yehoba ꞌina hadaina wete siꞌahaꞌahala dadane. \p \v 45 “Loheloheyaedi siꞌamasa ma mehau hadaina siꞌeweyama, taudi tubudao Yosuwa baꞌidanao. Mwalo hali bodao tupwa bewa ꞌebwa simiyamiya, ma hesi Yehoba \w Yosuwa\w* baꞌidanao ꞌilemedi ma sihewaiwaiya bodaedi sipaꞌidiya, sidena, ta Yosuwa baꞌidanao baleꞌu bewa siꞌeweya, ta ꞌebwa hadaina ꞌimiyamiya ma ꞌana siga Debida ꞌihetoloina. \v 46 Ma Debidaina weyahina Yehoba ꞌiyaliyaya, tauna tubudai Yakobo ꞌina Yehoba, ma Debida Yehoba ꞌoina ꞌiꞌahwaꞌahwanoi ma ꞌeguma sowasowahina ꞌabehega Yehoba ꞌina hada hauhauna ꞌida ꞌabi. \v 47 Ma hesi Debida natuna Solomoni hadaina ꞌiꞌabiya. \v 48 Ma hesi wanuwatuhu ꞌabehega Yehoba tauna tomiya tabwana hedada geyaꞌabwa hada tomota nimadiyega siꞌabiꞌabi ꞌoina ꞌimiyamiya, weyahina palopita ꞌaigeda Yehoba ꞌina gwae mwalo ꞌihepwaila pwaiyeya, ꞌigwae, \q1 \v 49 ꞌGalewa ꞌigu wagahata wasawasa, ma baleꞌu ꞌahegu ꞌadi \q1 ꞌebelagu. Coinega to hada sowasowahimi ma weyahigu \q1 wada ꞌabi, ma hadaina ꞌoina yaꞌaiyawasi? \v 50 Weyahina ginaulaedi \q1 bewa mabwaiyadi taugu yapaihowediya.’” \p \v 51 Ma Sitibeni ꞌihegwaediya wete ꞌigwae, “Moisa, ꞌomi tonuwa potapota, ꞌoinega Yehoba ꞌina ꞌilaꞌilala ꞌupwa ꞌwapimimo ꞌoina, ma geya ꞌatemiyega ma wete geya tenamiya, ꞌoinega tuta baibaiwana Yaluyaluwa Tabuna ꞌina loina walologwahate, gidemusa tubumiyao silogwahateya. \v 52 Ma wete, tubumiyao palopita mabwaiyadi simumuga galagalaediya ma siloheꞌamasidiya, palopitaowedi taudi Todumwalu ꞌina latuma sihepwaila nugeteya, ꞌoinega ꞌomi wete Todumwaluina watebaeya ma waloheꞌamasiya. \v 53 Ta ꞌomi mwalo aneloseyao Yehoba ꞌina loina siꞌebwaegomiya, ma hesi geya wada muliyeya.” \s1 Sitibeni siloheꞌamasiya \p \v 54 Sitibeni ꞌina gwae bewa toloinao sihesagoheya ta sigamwasowala madouna, ma sihesalaꞌiꞌita ꞌidi gamwasowala weyahina. \v 55 Ma hesi Yaluyaluwa Tabuna Sitibeni ꞌilohemaheya, ma galewa ꞌiꞌeꞌebubuya ta ꞌiꞌiteya Yehoba maꞌina wasawasa maemaedanina, ma Yesu ꞌina ꞌebeulega ꞌitotoholo, \v 56 ma ꞌigwaeya, “Waꞌita, galewa ꞌiꞌesoꞌeya, ta yaꞌiteya Loheyaina Yehoba ꞌina ꞌebeulega ꞌitotoholo.” \p \v 57 Ma Sitibeni ꞌana ꞌalehao siwuiwui ꞌenadi madounega, ma tenadi siꞌausidiya ta ꞌabehega Sitibeni ꞌina gwae sahena sihehesagohe, ma mabwaiyadi sipiliya, ta siꞌabiyahiya, \v 58 ma ꞌasega siula latuheya, ma daꞌuleyega siꞌahuhe ꞌamasiya. Ma Sitibeni ꞌana toheꞌewa ꞌaboꞌabowao ꞌadi ꞌaleꞌowao silolodiya ta ꞌabehega daꞌuleyega Sitibeni sida hunu. Ma ꞌadi ꞌaleꞌowedi hewali sanina Saulo ꞌiꞌitayahidiya. \v 59 Eema Sitibeni silolodaꞌuleyeya, ma hesi ꞌibwau haneya ꞌigwae, “Bada Yesu, yaluyaluwagu ꞌuꞌeweyawa.” \v 60 Ta ꞌiꞌahetulasa, ꞌibwau ꞌenana madounega, ꞌigwaeya, “Bada yo, ꞌidi mumuga galana bewa geyaꞌabwa ꞌuhehemaise ꞌoidiya.” \p Cina gwaeina ꞌigumwala, ta yawasina ꞌigumwala. \c 8 \p \v 1 Ma Saulo bodaedi ꞌiꞌahwa bwebweꞌanediya, Sitibeni ꞌana loheꞌamasa weyahina. \s1 Saulo tohekalesiyao ꞌiloꞌalehediya \p Sabwelo nage ꞌoina tohekalesiyao tupwa Yelusalema ꞌoina ꞌadi ꞌalehaowedi sihegaina ma siloꞌalehedi, ꞌoinega sisawala Yudiya ma Sameliya tupwaedi ꞌoidiya, ma Yesu ꞌana tohepwailao site tuwelomo Yelusalema ꞌoina simiyamiya. \p \v 2 Ma tupwana tomota, taudi Yehoba ꞌana toheꞌasisiyao, Sitibeniina sigaliheya maꞌidi dou madouna. \v 3 Ma Saulo hesi tohekalesiyao ꞌimutumutudi ta weyahidi ꞌiluhuluhu hada ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ma ꞌeguma tohekalesiyao loheloheya ma wete wahiwahine ꞌilobalobadi, tuwa ꞌiꞌabiyahidi, ma deliya ꞌilagu luhuwedi. \s1 Pilipi ꞌina guguya tupwa Sameliya ꞌoina \p \v 4 Ma tohekalesiyao sisawala, ma ꞌeguma to tupwa ꞌoina sitautauya, tetela bwebweꞌana siloguguyaeya tomota ꞌoidiya. \v 5 Coinega Pilipi ꞌisulu ꞌaigeda Sameliya ꞌasaina ꞌoina, ma nobwa Toꞌabihetenaina tetelina ꞌiguguyaeya ꞌoidiya, \v 6 ta mabwaiyadi Pilipi ꞌina gwae sihesagoheya, ma ꞌina paihowa waiwaidi siꞌiteya. \v 7 Ceguma taiyawedi silohala hiꞌahiꞌa* ꞌoidiyega ꞌiula latuhedi, ma hiꞌahiꞌaedi siwuiwui ma sihapwesa, ma wete topeuyao ma tohasagesageula ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. Coinega bodaedi sitagwatagwala mahemahetena Pilipi ꞌina loguguya ꞌoina, \v 8 ma ꞌoinega ꞌebe yaliyaya madouna gogoina ꞌoina. \p \v 9 Ma toniꞌasa ꞌaigeda, sanina Saimoni, tauna Pilipi ꞌina gwae ꞌihemiseya. Saimoniina tauna mwalo ꞌiꞌobaꞌoba madouna gogoina ꞌoina, \v 10 ma meSameliya mabwaiyadi sihenainaida Saimoni ꞌina paihowa waiwaidi weyahidi, eema tauna sanina madouna. Coinega tomota mabwaiyadi, nuwana babadao, nuwana bubutumao, Saimoniina sihemisaeya ma sigwaegwae, “Tauna Saimoniina ꞌina waiwai Yehoba ꞌoinega madou hedadena.” \p \v 11 Coinega Saimoni ꞌina gwaeyao sihesagohediya, weyahina ꞌina ꞌobega ꞌiꞌabihenuwa pwanopwanowediya tuta mabwaiyana. \p \v 12 Ma muliyetega Pilipi ꞌihapwesama ma tetela bwebweꞌana, Toꞌabihetena Yesu sanina ma Yehoba ꞌina loina weyahidi ꞌiloguguya, ma sihemisaeya, ma sibabitaisowa, loheloheya ma wete wahiwahine. \v 13 Ma Saimoni wete Yehoba ꞌihemiseya, ta ꞌina babitaiso mulina Saimoni Pilipi ꞌiꞌwayabuya ma Saimoniina ꞌiꞌiteya Pilipi ꞌina ꞌilaꞌilalao ma ꞌina paihowa waiwaidi, ta ꞌoinega ꞌihenainaida moisa. \p \v 14 Eeta Yesu ꞌana tohepwailao taudi Yelusalema ꞌoina simiyamiya, tetela sihesagoheya ꞌabehega meSameliya sitagwala pwaiya Yehoba ꞌina gwae ꞌoina, ꞌoinega Pita ma Yoni sihewasedima, \v 15 ta siteluwaedi sisuluwa Sameliya ꞌoina, ma tohemisao hauhaudi weyahidi siꞌahwaꞌahwanoi ma ꞌabehega Yaluyaluwa Tabuna ꞌiluhu ꞌoidiya. \v 16 Weyahina ꞌabwa geya ꞌiluhu ꞌoidiya. Beno tuwa Bada Yesu saninega sibabitaisowa, \v 17 ꞌoinega Pita ma Yoni nimadi silagudiya ꞌoidiya ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌoidiya ꞌiluhuwa. \v 18 Ta Saimoni paihowa bewa ꞌiꞌiteya ꞌabehega Yesu ꞌana tohepwailao nimadi silagudiya tomota ꞌoidiya, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌoidiya ꞌiluhuwa, ꞌoinega mane ꞌiꞌeweya ma ꞌabehega Pita ma Yoni ꞌiꞌebwaedi, \v 19 ta ꞌigwaeya, “Cimi waiwai beno nuwanuwagu waꞌebwaegau, ma ꞌoinega ꞌeguma nimagu yalagu taiyawedi ꞌoidiya, Yaluyaluwa Tabuna ꞌiluhu ꞌoidiya.” \p \v 20 Ma Pita Saimoni ꞌiheliyeya ꞌigwae, “Cino mane baꞌidau wahesilae hataya, weyahina ꞌabehega Yehoba ꞌina ꞌehele ꞌino maneyega ꞌugimwane. \v 21 Cowa geya ꞌima boda, ma hesi ꞌateu ꞌimumuga galagala Yehoba matana. \v 22 Coinega ꞌilobwainegowa ma ꞌino pui bewa ꞌoinega ꞌunuwabui, ma ꞌuꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ma nuwana ꞌino nuwatuhu galadi bewa ꞌinuwasamudi. \v 23 Weyahina yasanapugowa ꞌateu biꞌibiꞌina, heꞌipiꞌipi ma mumugau galadi ꞌoidiyega.” \p \v 24 Ma Saimoni ꞌigwaeya, “Waꞌahwanoi Bada ꞌoina ma ginaulaedi galadi wahepwailediya, sahena ꞌoiguwa sinaonaoma.” \p \v 25 Coinega Pita ma Yoni ꞌidi Bada weyahina sihepwaila latuwa, ma ꞌina gwae siguguyaeya, ma muliyetega sihila Yelusalema ꞌoina, ta ꞌidi tauya ꞌalona tetela bwebweꞌana sihepwaileya Sameliya ꞌasanao ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya. \s1 Pilipi gwama Idiopiya ꞌaigeda ꞌiꞌabi hebabitaisoya \p \v 26 Ma Yehoba ꞌina anelose Pilipi ꞌihegwaeya, “Cutoholo ma ꞌasudibwalala ꞌedaina Yelusalemega ma ꞌasa Gasa ꞌoina ꞌutauya.” Cedaina tupwa yoho ꞌawawa ꞌalonega ꞌitautau. \v 27 Coinega Pilipi ꞌitoholowa ma ꞌitauya, ma gwama Idiopiya ꞌina waga \w lisilisi\w* ꞌoinega ꞌitautauya ꞌilobeya, tauna ꞌwawana boꞌi siꞌewa yahuleya, ma sanina madouna, ta ꞌidi kuini Kanidesi weyahina ꞌipaipaihowa, beno ꞌina wasawasa mabwaiyana ꞌiꞌitaꞌitayahidi, ma tauna ꞌitauya pwaima Yelusalema sabi tapwalolo, \v 28 ta ꞌina waga lisilisi ꞌihilahila ꞌina ꞌasai, waga lisilisiina ꞌoina ꞌigeluwa ma Buki Heꞌasisi ꞌihasihasila, palopita Aiseya ꞌina lele ꞌihasihasili. \p \v 29 Ma Yaluyaluwa Tabuna Pilipi ꞌihegwaeya, “Culomwayamwayau ma ꞌutauya waga lisilisi ꞌoina.” \v 30 Coinega Pilipi ꞌipiliya, ma loheyaina ꞌenana ꞌihesagoheya palopita Aiseya ꞌina lele ꞌihasihasili. Ta Pilipi ꞌigwaeya, “Togidega, gwaeyedi ꞌuhasihasili ꞌusanapudiya?” \p \v 31 Ta loheyaina ꞌigwaeya, “Geya. Weyahina geya wete ꞌigu toheꞌitamo.” Coinega loheyaina Pilipi ꞌibwauweyama wagai, ma Pilipi ꞌigeluwa ta deina ꞌimiyatoiya, ta Buki Heꞌasisiina ꞌihasiliya, \v 32 ta hasiliina ꞌihasila pwaiya bewa gide ꞌina gwae, \q1 “Tauna gide sipi nata sihunu, nuwana gidemusa \w lami\w*, hunuhunuwana ꞌana toꞌupwa matana ꞌitotoholo, geya ꞌaigeda wete ꞌenana ꞌigwae latu. \v 33 Ma wete ꞌina yatala ꞌoina siꞌaboweya, ma ꞌidebamwadina. Coinega natunao tetelidi geya ꞌaigeda taiya ꞌihepwaila latu weyahina yawasina baleꞌuwa ꞌigumwagumwala.” \m \v 34 Ta gwama Idiopiyaina Pilipi ꞌihegwaeya, “Taiya weyahina palopita bewa ꞌigwaegwaeya? Tauna weyahina bo hali loheya weyahina?” \p \v 35 Coinega Pilipi ꞌigwaeya, “Yesu weyahina,” ma ꞌihegaina hasilaina ꞌana lihasa weyahina ta Yesu tetelina ꞌiheꞌitaeya. \p \v 36 Ta ꞌedaina sitautau ta weꞌaha siꞌita lobeya, ma loheyaina ꞌigwaeya, “Nage weꞌaha! Togidega, sowasowahina ma ꞌuꞌabihe babitaisogau, ꞌawa?” \v 37 (-) \p \v 38 Coinega ꞌina topaihowao ꞌiloinaediya ma waga \w lisilisi\w* siꞌabi henonoya, ma siteluwa Pilipi mahetena sisuluwa ta sigayo suluwa weꞌaha, ma Pilipi loheyaina ꞌiꞌabihe babitaisoya. \v 39 Ma weꞌahega sigayohanema ta Yehoba Yaluyaluwana Pilipi ꞌitoeya, ma loheyaina geya Pilipi ꞌiꞌitaꞌita hila, ta maꞌina yaliyaya ꞌitauya ꞌina ꞌasa. \p \v 40 Ma Pilipi hesi silobeya tupwa Asota ꞌoina, ma ꞌoinega ꞌitautau, ma tetela bwebweꞌana ꞌiloguguyaeya ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ma ꞌana siga ꞌilatu Sisaliya. \c 9 \s1 Saulo ꞌinuwabui \p \v 1 Ma Saulo ꞌabwa tuwa Bada Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoidiya ꞌiloloꞌalehedi, nuwanuwana ꞌiloheꞌamasidi. Coinega ꞌitauya Topwaoli Madouna ꞌoina, \v 2 nuwanuwana ꞌina letao ꞌileledi ma ꞌitauyedi meYudiya ꞌidi ꞌetoꞌautaina Damasiko ꞌoina, ma letaedi ꞌoidiyega ꞌabehega ꞌeguma Yesu ꞌina ꞌeda ꞌana tomuliyao ꞌilobadi loheloheya ma wahiwahine, ꞌiꞌabiyahidi ma ꞌiꞌewedima Yelusalema, sabi heyatalaedi. Eema letaedi ꞌiꞌewediya ma ꞌitauya. \v 3 Citautauya ta Damasiko ꞌoina ꞌiꞌiunamo ꞌilatu, ma maedana galewega ꞌiꞌasilalama, \v 4 ta ꞌibeꞌuwa baleꞌuwa, ma ꞌaigeda ꞌenana ꞌihesagoheya ꞌigwaegwae, “Saulo, Saulo, toꞌaha weyahina ꞌuloloꞌalehegau?” \p \v 5 Ma Saulo ꞌigwaeya, “Bada taiya hede ꞌowa?” Ma ꞌenanaina ꞌigwaeya, “Taugu Yesu ꞌuloloꞌalehegau. \v 6 Ma hesi ꞌutoholo ma ꞌuluhu ꞌasai ma nobwa ꞌa hemataluwa ꞌuhesagohe ma ꞌabehega ꞌupaihowa.” \p \v 7 Ma tomotaiyedi Saulo baꞌidanao sitautauya nuwadi ꞌihepwanopwanowa ta sitoholo henonowa, ma ꞌenanamo sihesagoheya, ma geya ꞌaigeda wete taiya siꞌita. \p \v 8 Coinega Saulo baleꞌuwega ꞌitoholo hilama ta nuwanuwana ma matana ꞌiyahali, ma hesiyage geya sowasowahina toꞌaha ꞌiꞌita, weyahina matana sihogahoga, ma hesi Saulo siꞌabinimeya ma siluhuweya Damasiko ꞌoina. \v 9 Ta nobwa sabwelo ꞌetoi geya toꞌaha ꞌida ꞌiteya, ma geya ꞌida ꞌaiya ma wete geya ꞌida numa. \p \v 10 Ma Damasiko ꞌoina, Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda ꞌimiyamiya, sanina Ananaiyasi, ta ꞌina ꞌenomataꞌiteꞌitega Yehoba ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ananaiyasi.” Ma Ananaiyasiina ꞌigwaeya, “Taugu Bada.” \p \v 11 Coinega Yehoba ꞌigwaeya, “Cutoholo, ma ꞌasa gamwagamwanega ꞌutauya ꞌeda sanina Dumwaluna ꞌoinega, ma Yudasa ꞌina hada loheya ꞌaigeda ꞌuhesilala, tauna gwama Tasisi sanina Saulo, ma sauga bewa ꞌiꞌahwaꞌahwanoi, \v 12 ma ꞌaigeda loheya sanina Ananaiyasi ꞌiꞌiteya ꞌitautauyama sabi ꞌabitohoina ma ꞌoinega matana siꞌasilala hila.” \p \v 13 Ma Ananaiyasiina ꞌigwaeya, “Bada, loheyaina tetelina tomota baibaiwadi sihegwaegauwa ꞌabehega loheya galana, ta ꞌino tohemisao Yelusalema ꞌoina ꞌiloloꞌaleha hedadadi, \v 14 ma wete topwaoli madoudi sitagwaleya ma sauga bewa ꞌitauyama ma ꞌa bodao mabwaiyama sabi paimai, ꞌeguma saniuwega ꞌaꞌahwaꞌahwanoiwa.” \p \v 15 Ma Badaina ꞌihegwaeya, “Tuwa, ma ꞌutauya ꞌoina. Weyahina Sauloina yahesinuwa pwaiya ma teteligu ꞌihepwaile tomiya ganamuli ꞌoidiya, ma toloinao madoudi matadiya ma meIsileli wete ꞌoidiya. \v 16 Ma ꞌabwa taugu yaheꞌitae muyao madoudi nata ꞌilobadi ꞌagu hepwaila weyahina.” \p \v 17 Coinega Ananaiyasi ꞌitoholowa ma ꞌitauya Yudasa ꞌina hada, ꞌiluhuwa ta Saulo ꞌiꞌabidebeya, ma ꞌigwaeya, “Tasigu Saulo, Badaina Yesu ꞌedai ꞌilatuwa ꞌoiuwa, tauna bewa ꞌihewasegauwa matau ꞌana ꞌabiheꞌasilala weyahina, ma wete ꞌabehega Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega ꞌilohemahego.” \v 18 Coinega Saulo matanega gide ꞌwenahi sibeꞌuwa mwayamwayauwa ta ꞌiꞌebubuna hila. Ma ꞌitoholoma, ꞌibabitaisowa, \v 19 ma wete ꞌeꞌahai ꞌiꞌeweya ta ꞌilohepaꞌala. \s1 Saulo ꞌiguguya Damasiko ꞌoina \p Ma tupwana sabwelo ꞌoidiya Saulo Yesu ꞌana tomuliyao baꞌidanao simiyamiya Damasiko ꞌoina. \v 20 Ma meYudiya ꞌidi hada \w tapwalolo\w* ꞌoidiya Sauloina ꞌihegaina ꞌiloguguya ꞌabehega Yesu tauna Yehoba natuna moisa. \v 21 Ma ꞌana tohesagohao nuwadi ꞌihenainaida madouna ma sigwaeya, “Ciya, ꞌina guguya bewa wada hesagohe? Tauna mwalo Yesu ꞌana tomuliyao Yelusalema ꞌoina ꞌiloloꞌalehedi, ta wete bewa ꞌina tauyama huhuna ꞌabehega Yesu ꞌana tomuliyaedi ꞌebwa simiyamiya ꞌiꞌabiyahidi ma ꞌipaidi ma ꞌihiledi Yelusalema, topwaoli madoudi ꞌoidiya, ma togidega ꞌina nuwabui ꞌiloba ꞌeseya?” \p \v 22 Ma Saulo ꞌina guguya nage ꞌoina ꞌihewaiwai hedadeya, ma meYudiyaedi Damasiko ꞌoina simiyamiya ꞌiheꞌitediya ꞌabehega Yesu tauna Toꞌabihetenaina, ma geya wete ꞌidi ꞌebe gwaemo. \s1 Saulo meYudiya ꞌidena sinediya \p \v 23 Saulo Damasiko ꞌoina ꞌimiyamiya, ma meYudiya siloiloina ma sida loheꞌamasi, \v 24 ma Saulo hesi ꞌidi loina dahwana ꞌihesagoheya ꞌabehega ꞌasa ꞌana ꞌahwaꞌedao silomatayahidi ma ꞌane to tuta Saulo ꞌilatu sida loheꞌamasi. \v 25 Coinega hinuwana Saulo ꞌana tomuliyao kodo madouna ꞌoina sidoꞌoya, ma ꞌasa ꞌana ꞌabwalu tabwanega sihedawedaweya gwahunega, ma ꞌitauya. \s1 Saulo ꞌina tauyama Yelusalema \p \v 26 Ta Sauloina ꞌihila Yelusalema ma ꞌitoho ma ꞌiluhu Yesu ꞌana tomuliyao ꞌoidiya, ma simatauteya, weyahina geya sihemise ꞌabehega ꞌinuwabui pwaiya. \v 27 Ma Banaba ꞌiboimo ꞌilemeya Saulo, ma ꞌitoeya Yesu ꞌana tohemisao ꞌoidiya, ma ꞌiheꞌoteꞌotetela ꞌabehega Saulo ꞌedai ꞌidi Badaina ꞌilobeya ma ꞌenana ꞌihesagoheya, ꞌoinega Damasiko ꞌoina maꞌina ꞌatepatu Yesuina weyahina ꞌiguguya. \p \v 28 Coinega sitagwala Saulo ꞌoina ta ꞌiluhuwa ꞌadi boda ꞌoina. Ma ꞌidi paihowa mabwaiyana Yelusalema ꞌoina tauna baꞌidanao simiyamiya. Ma Sauloina maꞌina ꞌatepatu ꞌihewaiwai Bada Yesu ꞌana loguguya weyahina. \p \v 29 Ma meYudiya taudi toꞌena \w Gilisi\w* Saulo baꞌidadiu sihegwaegwae ma siheꞌoheꞌohena, ꞌoinega taudimo siloiloina ma togidega ma siloheꞌamasi ꞌese. \v 30 Ta ꞌidi loinaina tohekalesiyao sihesagoheya ta Saulo sitauyeya Sisaliya, ma nage ꞌoinega sihewasaeya, ꞌitauya Tasisi. \p \v 31 Nage ꞌoina tohekalesiyao meYudiya ma meGalili ma meSameliya ꞌasaedi ꞌoidiya simiya daumwala, ma sipaꞌala, maꞌidi heꞌasisi ꞌidi Badaina ꞌoina, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌina ꞌitayahina ꞌoinega ꞌadi boda ꞌimadouwa. \s1 Pita ꞌina sakowasi Lida ma Yopa ꞌoidiya \p \v 32 Ma Pita ꞌisakosakowasi tohekalesiyao ꞌoidiya ma ꞌidobi ꞌaigeda ꞌasa sanina Lida ꞌoina, \v 33 ta ꞌaigeda loheya topeu ꞌilobeya, sanina Iniya, tauna bolime ꞌeit ꞌina ꞌebeꞌeno ꞌoina ꞌiꞌenoꞌeno ma geya sowasowahina ma ꞌiyawala. \v 34 Ma Pita ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Iniya, Yesu Keliso ꞌigihe bwebweꞌanego, ꞌoinega ꞌutoholo ma ꞌino sita ꞌuꞌatububudi.” Ta ꞌitoholo mwayamwayauwa. \v 35 Ma tomotaedi Lida ma Seloni ꞌadi tomiyanao siꞌiteya, ta sinuwabuiya, ma ꞌoinega Bada Yesu sihemiseya. \p \v 36 Ma ꞌasa Yopa ꞌoina, Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda wahine ꞌimiyamiya, sanina Tabita, ta ꞌana bui Dokasa, ꞌana bui hebai sanina diya, ma wahineina ꞌabihetena ta helau huhuna. \v 37 Ma ꞌilohala ma ꞌiꞌamasa. Coinega wawaninamo siꞌeweya ma sihehatuiya, ma hada tabwana ꞌalona silaguya. \p \v 38 Ta ꞌasaina Yopa, Lida ꞌoinega geya bwaga, ma tohekalesiyao sihesagoheya ꞌabehega Pita ꞌasa Lida ꞌoina ꞌimiyamiya, ꞌoinega tomota ꞌeluwa sihewasaediya Lida ꞌoina Pita sabi toeina, ma Lida ꞌoina silatuwa, ma Pita siꞌahwanoiyeya, sigwae, “Bada, ꞌunaoma talomwayamwayau ꞌima ꞌasa.” \p \v 39 Ma Pita ꞌigogona ma baꞌidanao sitauyama Yopa ꞌoina, ta tohekalesiyao Pita sitoeya hadaina ꞌalona. Ma hiwapeyao baibaiwadi Pita sitoholo ꞌwabuꞌwabuya ma sidoudou ta ꞌadi ꞌaleꞌo siheꞌitaeya, weyahina mwalo Dokasa tutaina mayawasina ꞌadi ꞌaleꞌowedi ꞌipaihowediya, ma ꞌiꞌebwaediya, ma sigwae, “Caleꞌowedi bewa tauna Dokasa ꞌana sahisahilao mwalo mayawasina baꞌidamai ꞌamiyamiya.” \p \v 40 Ma Pita ꞌiloinaediya ta hadega sihapwesa, ma taunamo ꞌimiyamiya ma ꞌiꞌahetulasa ma ꞌiꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ꞌoinega ꞌiꞌita hila ma wawanina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Tabita ꞌutoholo.” Ta Tabita matana ꞌiyahaliya ma Pita ꞌiꞌiteya, ꞌoinega ꞌenoꞌenowega ꞌimiyatoiya. \v 41 Ta Pita nimana ꞌiꞌabiyahiya ma ꞌiꞌabihe toholoya. Ciꞌabihe toholoya ma hiwahiwape ta tohekalesiyaowedi ꞌibwauwedima, ma Tabita mayawasina ꞌiheꞌitaeya ꞌoidiya. \v 42 Ma wasaina ꞌiꞌelelewana tupwa Yopa mabwaiyana ꞌoidiya, ta tomota mabwaiyadi Bada Yesu ꞌoina sihemisa. \v 43 Ma Pita Yopa ꞌoina ꞌimiya ꞌamana, loheya sanina Saimoni ꞌina hada, tauna ꞌina paihowa hebai ꞌwapidi ꞌoidiyega tobwatobwa ꞌipaipaihowadi. \c 10 \s1 Pita ꞌina boꞌena Konilio ꞌoina \p \v 1 Ma ꞌasa Sisaliya ꞌoina ꞌaigeda loheya sanina Konilio ꞌimiyamiya, tauna meLoma toloꞌalehao ꞌadi baibaiwa handeledi ꞌadi tohanugeta, boda Itali ꞌoinega, \v 2 ma tauna loheya bwebweꞌana, ta maꞌina susuwao Yehoba siheꞌasisiyeya, ma tuta baibaiwana wewelohedi ꞌilemelemedi, ma ꞌiꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. \v 3 Ma sabwelo ꞌaigeda ꞌoina ꞌilahilahiya, Konilioina ꞌina ꞌenomataꞌiteꞌitega Yehoba ꞌina anelose ꞌaigeda ꞌitautauyama ꞌoina, ma ꞌiꞌita bwaibwainiya, ma aneloseina ꞌigwaeya, “Konilio!” \p \v 4 Ma Konilio aneloseina ꞌiꞌebubuya, ta maꞌina matauta, ma ꞌigwae, “Bada toꞌaha?” \p Ma anelose ꞌigwaeya, “Yehoba ꞌino ꞌahwanoiyao ma ꞌino ꞌabihetenao taudi wewelohedi ꞌoidiya ꞌisanapudiya, ma weyahidi ꞌinuwatuhugowa. \v 5 Coinega ꞌino topaihowao tupwadi ꞌuhetunedi ma sitauya Yopa, ma Saimoni tauna sibwauweya Pita sitoeyama. \v 6 Ma Pitaina ꞌaigeda wete Saimoni ꞌina hada holai ꞌoina ꞌimiyamiya ma Saimoniina ꞌina paihowa hebai ꞌwapidiyega tobwatobwa ꞌipaipaihowa.” \p \v 7 Aneloseina ꞌina gwae ꞌigumwala ma ꞌitauya, ta Konilio ꞌina topaihowao ꞌeluwa ꞌibwauwedima ta ꞌina toloꞌaleha ꞌaigeda, tauna wete Yehoba ꞌana toheꞌasisi madouna. Taudi sitetoiyedi ꞌana tolemao bwebweꞌadi. \v 8 Sitetoiyedi sitauyama ma anelose ꞌina hepwaila Konilio ꞌiheꞌoteꞌoteteliya ꞌoidiya, ma ꞌihetunedi Yopa ꞌoina, ma sitauya. \p \v 9 Mali sabwelo ꞌasudibwalala ꞌabwama sitautauya ma ꞌasa Yopa sihahohoya, ta Pita hadai ꞌimiyamiya ta ꞌihane tabwana sabi ꞌahwanoi. \v 10 Ciꞌahwaꞌahwanoi ta maꞌina gomale madouna. Cabwama hadai ꞌeꞌahai sigibugibubu ma Pita ꞌiꞌeno mataꞌitaꞌita, \v 11 ma galewa ꞌiꞌiteya ꞌiꞌegegeya, ma ꞌaigeda ginaula ꞌiꞌiteya ꞌisuluma, ꞌana ꞌita gidemusa ꞌaleꞌo madouna papalina matadiyao powa ꞌoidiyega sihedawedawe suluheyama baleꞌuwa, \v 12 ma ꞌalona hali hebai ma hali hebai ta hebai ꞌawaꞌawalidi ma hali bwasumo ma hali bwasumo. \v 13 Ta ꞌaigeda ꞌenana Pita ꞌoina ꞌigwaeya, ꞌigwae, “Pita ꞌutoholo ma ꞌa hebai ꞌuhunudi ma ꞌuꞌai.” \p \v 14 Ma Pita ꞌilogwahata, ꞌigwae, “Bada tuwa, weyahina geya ꞌaigeda wete hebai ꞌetoꞌetobodana bewama gidemusa yada ꞌaidi.” \p \v 15 Ma ꞌenanaina ꞌigwae hila, ꞌigwae, “Yehoba hebai beno ꞌigihe bwebweꞌana pwaiya, ma gesowana ꞌuꞌahwaꞌahwa galagalaedi.” \p \v 16 Ginaula bewa matoi Pita ꞌoina ꞌihapwesa ma ꞌenanaina matoi gidemusa ꞌihegwaeya, ma muliyetega ginaulaina ꞌihila galewa. \v 17 Ma Pita ꞌinuwanuwa ꞌedaꞌedadama ꞌabehega toꞌaha ꞌenomataꞌitaꞌita bewa ꞌiꞌita pwaiya, ta tomota sitetoiyedi Konilio ꞌihetunedima sihapwesa hadai, weyahina ꞌasai silatu pwaima, ma Saimoni ꞌina hada tomota ꞌoidiya sihesilaleya. \v 18 Coinega silobeya ma hada mata ꞌahwaina sitoholo ma sibwau, “Ciyamayao, Saimoniina sihesaniyeya Pita, beno hadai ꞌimiyamiya, bo geya?” \p \v 19 Ma hadaina tabwanina Pita maꞌina nuwa ꞌedaꞌedadama ꞌimiyamiya ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌoina ꞌigwaeya, “Pita, loheloheya ꞌetoi siꞌebeꞌebesego, ma sitauya pwaima gabula. \v 20 Coinega ꞌutoholo ma ꞌusulu ꞌoidiya, ma baꞌidamwao watauya, ma geya sowana ꞌuꞌateꞌateyoho, weyahina taugu tomotaiyedi yahetunedima.” \p \v 21 Coinega Pitaina ꞌisuluwa ꞌoidiya ma ꞌigwaeya, “Taugu Pita! Toꞌaha weyahina watauyama?” \p \v 22 Ma sigwaeya, “Konilio ꞌihetunemaiya, tauna toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta, ma loheya dumwadumwaluna ma Yehoba ꞌana toheꞌasisi, ma wete Yudiya mabwaiyadi siꞌahwa loheya bwebweꞌaneya, ta ꞌana hemataluwa ꞌihesagoheya Yehoba ꞌina anelose ꞌoinega ma ꞌabehega ꞌowa ꞌibwauwego tauna ꞌina hada ma ꞌino gwae ꞌida hesagohe.” \p \v 23 Coinega Pita loheloheyaedi ꞌibwauwediya, ma hadaina ꞌoina sihetaumana. \p Gona ꞌiꞌadaleya ma sitoholowa, ta Pita baꞌidanao sitauya, ma tupwadi ꞌiyadiyao Yopa ꞌoinega baꞌidadiyao wete sitauya. \v 24 Sitautauya ma hali sabwelo sihapwesa Sisaliya. Ma nage ꞌoina Konilio ꞌina susuwao ma ꞌiyanao ꞌibwau hegogonedima, ta ꞌina hada siyamwayamwa. \p \v 25 Coinega Pita ꞌilatuma hadai, ma Konilio ꞌihapwesa Pita matana ꞌibeꞌu suluwa ma ꞌiꞌetuluha. \p \v 26 Ma Pita Konilio ꞌigihetoholoya ma ꞌigwaeya, “Cutoholo. Taugu loheya tuwa gide ꞌowa.” \p \v 27 Coinega Pita ma Konilio baꞌidana sihehegwaegwae ta siluhuwa hadai, ma Pita boda hada ꞌalona ꞌiꞌitediya, \v 28 ma ꞌihegwaediya, “Comi geya Yudiya, tauma meYudiya ꞌama loina wasanasanapu ꞌabehega geya ꞌada boꞌenegomi, wete geya baꞌidamao tada heꞌiyaꞌiyagu. Ma hesi Yehoba ꞌenomataꞌiteꞌitega ꞌiꞌitegauwa ma gesowana ꞌaigeda tomota yaꞌahwa galagalae. \v 29 Coinega tutaina Konilio ꞌibwauwegauma geya yalogwahata, ma hesi yatagwalegau ma yatauya pwaima. Ma toꞌaha weyahina ꞌubwauwegauma?” \p \v 30 Ta Konilio ꞌigwaeya, “Bewa weyahina, sabwelo ꞌetoi sigumwala ꞌoina lahilahiya, gidemusa bewa ꞌana tuta ꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ma ꞌaigeda loheya yaꞌiteya mataguwa ꞌitotoholo, maꞌana ꞌaleꞌo ꞌasilalaina. \v 31 Ma ꞌihegwaegau, ꞌigwaeya, ꞌKonilio, Yehoba ꞌino ꞌahwanoi ꞌihesagoha pwaiya ma wete ꞌino lema wewelohe ꞌoidiya ꞌinuwatuhu yahiya. \v 32 Coinega ꞌino hewaliyao ꞌuhetunedi Yopa ꞌoina ma Saimoni sibwauweyama, tauna sihesaniyeya Pita, ma hali Saimoni ꞌina hada, Yopa ꞌoina gadowa, ꞌimiyamiya, ma hali Saimoniina ꞌina paihowa hebai ꞌwapidiyega tobwatobwa ꞌipaipaihowadi.’ \v 33 Ma yalomwayamwayau ta ꞌigu hewahewaliyedi yahetunediwa ta sibwauwegoma, ma ꞌutagwalegowa ꞌutauyama, ta yauwedo. Coinega bewa tuwa mabwaiyama Yehoba matana ꞌadeli ꞌautama ma toꞌaha Badaina ꞌiloinegowa ꞌuhegwaemai ma ꞌahesagohe.” \s1 Pita ꞌina gwae Konilio maꞌina bodao ꞌoidiya \p \v 34 Ta Pita ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Moisa! Bewa nuwagu ꞌisabwalena ꞌabehega tomota mabwaiyadi Yehoba matana mahemahetena, ma geya meYudiyamo ꞌihelauwedi, \v 35 ma hesi hali tupwa ma hali tupwa tomoteninao ꞌeguma siheꞌasisiye ma simumuga dumwalu, ꞌiyaliyaya weyahidi. \v 36 Ma Toꞌabihetena Yesu tauna mabwaiyada ꞌida Bada, ta Yehoba ꞌina wasa bwebweꞌana ꞌiꞌebwaeya Yesuina ꞌoina, tauma meIsileli ꞌima ꞌebe yaliyaya weyahina. Ma ꞌomi wasaina wasanasanapu, \v 37 weyahina Yoni wasaina ꞌihegaineya Galili ꞌoina tutaina ꞌiloguguya, ma tomota ꞌigihe babitaisowediya, ma muliyega Yesu wasaina ꞌiꞌelelewaneya Yudiya tupwanao mabwaiyana ꞌoidiya. \v 38 Wasaina ꞌabehega Yehoba Yesu gwama Nasaleta ꞌigihe waiwaiyeya Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega, ma ꞌisakowasi ma tomota ꞌilemelemedi, ta ꞌeguma taiyawedi \w Tomudulele\w* ꞌigihe lohalediya Yesu ꞌiꞌabihe bwebweꞌanedi, weyahina Yehoba ꞌina waiwai ꞌoina ꞌimiyamiya. \v 39 Ma tauma Yesu ꞌana tohepwailao, weyahina ꞌina paihowa ꞌaꞌitediya Yudiya tupwanao mabwaiyadi ꞌoidiya, ma wete Yelusalema ꞌoina, ta ꞌana ꞌebelolagu ꞌaiwe ꞌoina situtu hepaꞌineya ma ꞌiꞌamasa, \v 40 ma sabwelo hetoina ꞌoina Yehoba ꞌiꞌabihetoholo hileya ma ꞌigihelatuheya, \v 41 ma geya tomota mabwaiyadi ꞌoidiya, beno tuwa tauma Yehoba ꞌihesinuwemaiya ꞌana tohepwailao tauma matamega ꞌaꞌiteya, ꞌaꞌaiꞌai ta ꞌanumanuma Yesuina baꞌidamai. \p \v 42 Ma ꞌiloinemaiya ma tomota ꞌoidiya ꞌaloguguya ꞌabehega Yehoba Yesu ꞌihesinuweya ta ꞌabehega tuta ꞌana ꞌebelolagu ꞌoina tauna loina ꞌida paihowa tomota taudi siꞌamasa weyahidi ma wete tauda mayawasida weyahida.” \p \v 43 “Palopitao wete mwalona sihepwaila nugeteya ꞌabehega ꞌeguma taiyawedi Yesu ꞌoina sihemisa, nata ꞌidi puiyao Yehoba ꞌinuwasamudi Yesu tauna saninega.” \s1 Yaluyaluwa Tabuna ꞌisuluma taudi geya meYudiya ꞌoidiya \p \v 44 Pita ꞌabwa ꞌigwaegwae ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌisuluma taudi sihenono ꞌoidiya, \v 45-46 ta taudi hali ꞌenana ma hali ꞌenana ꞌoidiyega sigwaegwae ta Yehoba sihehepwatuwe. Ma hesi meYudiya taudi Yesu ꞌana tohemisaedi Pita baꞌidanao Yopa ꞌoinega sitauyama, sinuwa pwanopwanowa weyahina siꞌiteya Yehoba tauna Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌebwaeya tomiya \w ganamuli\w*, taudi geya meYudiya ꞌoidiya. \p Ma Pita ꞌihegwaediya, ꞌigwae, \v 47 “Ciyagwao, waꞌita Yaluyaluwa Tabuna siꞌewa pwaiya, gidemusa mwalo tauda. Coinega geya sowasowahina ꞌidi babitaiso weꞌahega taꞌetobode ꞌawa?” \v 48 Ta Pitaina ꞌiloina ma Toꞌabihetena Yesu saninega sibabitaiso. Muliyega tomotaedi Pita siꞌahwanoiyeya ma sabwelo hisa wete baꞌidadiu simiyamiya, ta ꞌitagwala. \c 11 \s1 Paihowa bewa weyahina Pita ꞌihehepwaila \p \v 1 Ma Yesu ꞌana tohepwailao ma wete tohekalesiyao, taudi Yudiya ꞌana tomiyanao, wasa sihesagoha pwaiya ꞌabehega tupwadi tomiya ganamuli Yehoba ꞌina gwae sihemisaeya. \v 2 Coinega tutaina Pita ꞌihane hila Yelusalema ꞌoina, tohekalesiyao taudi Mosese ꞌina loinao ꞌana tomuliyao Pitaina silomugiyeya, \v 3 sigwae, “Togidega ma ꞌowa ꞌuluhuwa taudi geya meYudiya ꞌidi hadai ma baꞌidamwao waꞌai?” \p \v 4 Ta Pita ꞌihegaina ma paihowaina mabwaiyana ꞌihewasa bwaibwainiya, ꞌigwaeya, \v 5 “Mwalo taugu Yopa ꞌoina yamiyamiya ta yaꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina, ma ꞌenomataꞌiteꞌitega ꞌaigeda ginaula yaꞌiteya gide ꞌaleꞌo madouna ma papalina matadiyao powa ꞌoidiyega galewega sihedawedawe suluheyama ꞌoiguwa. \v 6 Ginaulaina ꞌalona yaꞌeꞌebubuya, ma yaꞌiteya hebaiyao, ma hebai bosasa ma mwata ma wete bwasumowao ꞌaleꞌoina ꞌalona simiyamiya. \v 7 Ma ꞌaigeda gwae yahesagoheya ꞌihegwaegauwa, ꞌigwae, ꞌPita, ꞌutoholo ma ꞌa hebai ꞌuhunudi ma ꞌuꞌai.’ \p \v 8 “Ma taugu yagwaeya, ꞌBada tuwa! Weyahina geya ꞌaigeda wete ginaula heheꞌasisina yada ꞌaidiya.’ \p \v 9 “Ta ꞌenanaina galewega ꞌigwae hila, ꞌigwaeya, ꞌYehoba hebai beno ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya, ꞌoinega gesowana ꞌuꞌahwaꞌahwa galagalae.’ \p \v 10 “Ginaulaina matoi ꞌoiguwa ꞌilatuma, ma ꞌenanaina wete matoi ꞌihegwaegauwa, ta muliyega mabwaiyana ꞌihaneya ta ꞌiꞌwaiha galewa. \v 11 Ma nage tutaina ꞌoina loheloheya ꞌetoi silatuma hadaina ꞌoina yamiyamiya, Sisaliya ꞌoinega sitauyama weyahigu. \p \v 12 “Ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, ꞌCutoholo ma sahena ꞌuhehenuwanaluwa, ma tuwa hesi taudi baꞌidamwao watauya.’ Ma ꞌiyadao site sikisi bewa siꞌwayabugauwa, ma ꞌatauya Konilio ꞌina hada ꞌaluhuwa. \p \v 13 “Ma loheyaina ꞌoima ꞌiheꞌoteꞌotetela, ꞌigwaeya, ꞌMwalo ꞌaigeda anelose yaꞌiteya ꞌigu hada ꞌalona ꞌitotoholo ma ꞌigwaeya, “Konilio, ꞌino ꞌaliꞌeyao ꞌuhetunedi Yopa ꞌoina ma Saimoni tauna sihesaniyeya Pita, sitoeyama, \v 14 ma tauna wasaina ꞌabwa ꞌihegwaegomi ma ꞌoinega ꞌomi maꞌimi susuwao helau waloba.” ꞌ \p \v 15 “Coinega yahegaina ma yahehegwaegwae, ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌoidiya ꞌisuluwa gidemusa mwalo tauda ꞌoida ꞌisuluma. \p \v 16 “Ma Bada mwalo ꞌina gwae yanuwatuhu yahiya ꞌigwaeya, ꞌYoni tomota weꞌahega ꞌiꞌabihe babitaisowediya ma ꞌomi ꞌabwa Yaluyaluwa Tabuna ꞌoinega wababitaiso.’ \v 17 Yehoba ꞌina ꞌebwayaina ꞌoidiya gidemusa tauda ꞌoida tutaina tagimi hemisa Bada Yesu Keliso ꞌoina. Ma taugu geya sosowagu Yehoba ꞌina paihowa bewa yaꞌetobode.” \p \v 18 Pita ꞌina gwae bewa sihesagoheya ma geya ꞌidi ꞌebe gwaemo, ta Yehoba sihepwatuwe, sigwaeya, “Moisa tuwa, Yehoba tauna ꞌitagwatagwala taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya ꞌabehega sinuwabui, ta taudi wete yawasi hataya siloba.” \s1 Tohekalesiyao ꞌasa Anitioki ꞌoina \p \v 19 Mwalo tohekalesiyao ꞌadi ꞌalehao Sitibeni siloheꞌamasiya, ma wete sitoho ma tohekalesiyao mabwaiyadi sida mutudi, ꞌoinega tohekalesiyaowedi sidena hali ꞌasa ma hali ꞌasa ꞌoidiya, ma tupwadi silatuwa Pinisiya ma Saipilosi ma Anitioki ꞌoidiya, ma wasa bwebweꞌana sihehepwaila meYudiya ꞌoidiya, ma hesi geya sihepwaila taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya. \v 20 Ma muliyega tupwadi tohekalesiyao taudi meSaipilosi ma meSailini silatuwa ꞌasa Anitioki ꞌoina ma Bada Yesu wasana siloguguyaeya taudi meYudiya ma taudi geya meYudiya wete ꞌoidiya, \v 21 ma Badaina ꞌiꞌabihe waiwaiyediya ma tomota tupwana baibaiwana ꞌidi gwae sihemisaeya ma sitehinowa Badaina ꞌoina. \p \v 22 Tupwadi taudi tomiya ganamuli sihemisa Badaina ꞌoina, ꞌoinega wasadi ꞌiꞌelelewana, ta tohekalesiyao Yelusalema ꞌoina sihesagoheya, ꞌoinega Banaba sihewasaeya ma ꞌihaboꞌenedi. \v 23 Ta tutaina Banaba ꞌitauyama Anitioki ꞌoina, Yehoba ꞌina helau tohekalesiyaowedi ꞌoidiya ꞌiꞌiteya ma ꞌiyaliyaya madouna, ta ꞌilohatotodiya ma gesowana sihehenuwanaluwa, ma hesi sida toholo paꞌala maꞌidi hemisa ꞌidi Bada ꞌoina. \v 24 Weyahina Banaba loheya bwebweꞌana, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌilohemaheya, ma maꞌina hemisa madouna. Ta ꞌina loguguya ꞌoinega tomota tupwana baibaiwana sihemisaeya, ma tohekalesiyao ꞌidi boda ꞌihehemadou. \p \v 25 Muliyetega Banaba ꞌitauya Tasisi ma Saulo ꞌiꞌebeseya, \v 26 ma ꞌilobeya, ta baꞌidana sihila Anitioki ꞌoina. Eeta bolime ꞌaigeda ꞌalona siloguguya tohekalesiyaedi ꞌidi ꞌetoꞌauta ꞌoidiya, ma tomota mabwaiyadi siheheꞌitadi. Casaina Anitioki ꞌoina Yesu ꞌana tomuliyao tutaina ꞌoina sihesani nugetediya Kelisitiyanao. \p \v 27 Tuta nage ꞌoina tupwadi palopitao Yelusalema ꞌoinega sisuluma Anitioki ꞌoina, \v 28 ma ꞌaigeda ꞌoidiyega, sanina Agabu, ꞌidi ꞌetoꞌauta ꞌoina ꞌitoholo, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwaiyega ꞌihepwaila nugeta ꞌabehega ꞌabwa gomale madouna ꞌihapwesa gogo mabwaiyadi ꞌoidiya, eeta muliyetega Sisa Kalodiu ꞌina tuta hetoloina ꞌoina gomale madouna ꞌihapwesa. \p \v 29 Ta tutaina Yesu ꞌana tomuliyao Agabu ꞌina hepwailaina sihesagoheya taudimo siloina ma ꞌabehega ꞌaigeda ꞌaigeda sitoho ma siꞌehele ma lema mane sihewasae ꞌiyadiyaowedi tupwa Yudiya ꞌoina simiyamiya. \v 30 Coinega siꞌehele nugeta ta mane silobeya, ma tutaina gomale ꞌilatuwa ꞌoina siꞌebwaediya Banaba ma Saulo taudi sitauyeya Yelusalema ꞌoina, tohekelasiyao ꞌidi babadao ꞌoidiya. \c 12 \s1 Yemesa siloheꞌamasiya ma Pita deliya silagu luhuweya \p \v 1 Tuta nage ꞌoina kini \w Helodi\w* ꞌina loina paꞌalina ꞌilatuwa, ma ꞌina toloꞌalehao tupwadi tohekalesiya siꞌabiyahidiya sabi ꞌabihegaladi. \v 2 Coinega Yemesa, tauna Yoni tasina, Helodi ꞌina loinega sihunuya ꞌelepega, ma ꞌiꞌamasa. \p \v 3 Ma meYudiya siyaliyaya Yemesa ꞌina ꞌamasa weyahina. Ta Helodi ꞌiloina hila ma Pita siꞌabiyahiya. Ta wiki beno meYudiya ꞌidi heꞌasisi ꞌana tuta ma beledi daisina, geya ꞌana ꞌebe gihesesehamo siꞌaiya. \p \v 4 Pitaina siꞌabiyahiya ma deliya silaguya, ma Helodi ꞌina toloꞌalehao sikisitini ꞌiloinaedi silomatayahi bwaibwaini, ma Helodi ꞌinuwanuwatuhu ꞌabehega Hataona Guyaina mulina Pitaina ꞌida lagulatuhe meYudiya ꞌoidiya ta ꞌina yatala sida paihowa. \v 5 Coinega deliya siꞌitayahiya ta tohekalesiyao siꞌahwaꞌahwanoi waiwai Yehoba ꞌoina Pita weyahina. \s1 Anelose Pita ꞌilemeya \p \v 6 Ta Pita tupwana sabwelo ꞌoina deliya ꞌimiyamiya, ma hali sabwelo ꞌoina Helodi Pita ꞌida lagulatuhe yatala weyahina, ma hinuwana Pita toloꞌalehao ꞌeluwa gamwagamwanidiya ꞌiꞌenoꞌeno, ma ꞌana ꞌebepai seni ꞌeluwa ꞌoidiyega sipaiya, ma wete deli mataꞌahwana toloꞌalehao siꞌitaꞌitayahi. \p \v 7 Ta Yehoba ꞌina anelose ꞌaigeda mwayamwayau ꞌilatuma ma deliina ꞌalona ꞌiꞌasilala, ma aneloseina Pita lesulesuna ꞌisapiya ta ꞌilohanohanoya ta ꞌigwaeya, “Cutoholo mwayamwayau.” Ta ꞌana ꞌebepai nimanega sibeꞌuwa. \v 8 Ma aneloseina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ca ꞌaleꞌo ꞌuꞌote ma ꞌa butu ꞌuꞌotedi.” Ta gwaeina Pitaina ꞌihematamataneya. Ta aneloseina wete ꞌigwaeya, “Ca hewanuwega ꞌuꞌabobo ma ꞌumuliyegau.” \v 9 Ta ꞌilatuwa ma Pita ꞌimuliyeya ma ꞌinuwatuhuya ꞌabehega ꞌinihinihi, ta geya ꞌisanapu ꞌabehega aneloseina ꞌina paihowa moisa. \p \v 10 Coinega toꞌitayahina ꞌaigeda siꞌebesineya, ma heluwena wete siꞌebesineya. Cahwaꞌeda madouna pwawatiyega sipaihoweya ꞌoina sitauyama, ma ꞌahwaina ꞌiboimo ꞌiꞌesoꞌeya, ma sihapwesa ꞌasai ma ꞌeda ꞌoinega sitauya ta mwayamwayau aneloseina Pita ꞌiꞌebesineya. \p \v 11 Ma Pita ꞌinuwasabwalena ta ꞌigwae, “Yasanapu pwaiya ꞌabehega ꞌida Bada ꞌina anelose ꞌihewasaeyama ma ꞌilemegauwa Helodi ꞌina loina ꞌoinega, ta gesowana meYudiya ꞌidi nuwatuhuwao sida paihowadi.” \v 12 Pitaina nuwana ꞌisabwalena ma ꞌitauya Meli ꞌina hada, tauna Yoni sinana, ta Yoni sanina heluwena Maki, ma hadaina ꞌalona tomota baibaiwadi boꞌi siꞌautama ta siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. \p \v 13 Eeta Pita hada ꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌoina ꞌiꞌetunatunaꞌeꞌeya ma topaihowa mewahinena sanina Loda ꞌitauyama, \v 14 ma Pita ꞌina gwae ꞌisanapuya ma ꞌiyaliyaya madouna, ta geya ꞌahwaꞌeda ꞌida soꞌeya, ma ꞌihila mwayamwayau hada ꞌalona ta ꞌigwaeya, “Pita ꞌahwaꞌeda ꞌitotoholo.” \p \v 15 Ma sigwae, “Yauyauleiu!” \p Ta wahine ꞌahwana ꞌipaꞌala ꞌabehega tauna Pitaina. \p Coinega sigwae, “Nuwana Pita ꞌaluꞌaluwana.” \p \v 16 Ma Pita ꞌabwama ꞌatamana, ma ꞌiꞌetunatunaꞌeꞌeya. Eeta ꞌahwaꞌeda sisoꞌeya, ma siꞌiteya tauna, ma nuwadi ꞌihenainaida moisa. \v 17 Ma Pita nimanega ꞌiꞌetobodediya ma sihenono, ta ꞌiheꞌoteꞌotetela ꞌidi Bada deliyega ꞌitoeyama. Ta ꞌigwae, “Wasa bewa wahepwaila Yemesa maꞌiyanao wete ꞌoidiya.” Ma ꞌiꞌebesinediya ta ꞌitauya hali tupwa. \p \v 18 Gona ꞌiꞌadaleya ma toloꞌalehao nuwadi ꞌihenainaida ma siꞌateyohowa madouna Pita weyahina, togidega ꞌilatu ꞌesa. \v 19 Ma Helodi ꞌiloinaediya ma Pitaina siꞌebese. Siꞌebeꞌebeseya ta geya siloba. Coinega tolomatayahinao ꞌidi yatala ꞌipaihoweya, ma ꞌadi loheꞌamasa ꞌiloinaediya. Eeta siloheꞌamasidiya ma Helodiina Yudiya ꞌoinega ꞌisuluwa Sisaliya, ma nobwa ꞌimiyamiya. \s1 Helodi ꞌina ꞌamasa \p \v 20 Helodiina meTaiya ma meSaidoni mwalo ꞌigamwasowalediya, ta sitoho ma Helodi ꞌina toꞌitayahinaina sanina Bilasito siꞌabihe yaliyaya. Eeta siꞌabihe yaliyayeya, ma muliyetega mabodaidi sitauyama Helodi ꞌoina, ta nuwanuwadi ma baꞌidanao sida heꞌiyaꞌiyagu hila, weyahina taudi ꞌadi ꞌeꞌahai kiniina ꞌina tupwega silobaloba. \p \v 21 Ta Helodi ꞌaigeda sabwelo ꞌiupaeya ma baꞌidanao sida gwaegwae. Ma sabweloina ꞌoina ꞌana ꞌaleꞌo wasawasa ꞌiꞌoteya ta ꞌina \w wagahata\w* wasawasa ꞌoina ꞌimiyatoiya ma bodaedi ꞌoidiya ꞌigwaeya. \p \v 22 Cigwaegwae ꞌigumwala, ma bodaedi sibwaubwau, sigwae, “Nage ꞌaigeda Yehoba ꞌenana, ma geya tomota ꞌenana.” \p \v 23 Tuta nage ꞌoina Yehoba ꞌina anelose Helodi ꞌihunuya, weyahina Yehoba ꞌana hepwatu ꞌilagu balaheya tauna ꞌiboi ꞌoina, ta yapwayapwa ꞌalona siꞌaiya, ma ꞌiꞌamasa. \p \v 24 Ta ꞌoinega Yehoba ꞌina gwae ꞌihewaiwai tomota baibaiwadi ma tupwa mabwaiyana ꞌoidiya. \v 25 Ta Banaba ma Saulo ꞌidi paihowa Yelusalema ꞌoina silohegumwaliya, ma sisulu hilama Anitioki ꞌoina, ta Yoni sitoeyama baꞌidadiu. Yoniina sanina heluwena Maki. \c 13 \s1 Banaba ma Saulo ꞌidi paihowa \p \v 1 Casa Anitioki ꞌoina, tohekalesiyao ꞌidi palopitao ma toheꞌitao bewa: Banaba ma Saimoni (tauna sibwauweya Dubaduba) ma Lusiyasi (tauna gwama Sailini) ma Manaeni (tauna kini Helodi ꞌana \w yaso\w* ꞌaigeda) ta wete Saulo. \v 2 Taudi sitapwatapwalolo maꞌidi \w hudi\w* Yehoba ꞌoina, ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Nuwanuwagu Banaba ma Saulo ꞌigu paihowa ꞌaigeda weyahina, ꞌoinega ꞌomi watagwaledi paihowaina ꞌoina.” \v 3 Ta Yehoba ꞌoina siꞌahwaꞌahwanoi hila magomaledi, ma siꞌabidebediya, ta Banaba ma Saulo sihewasediya ꞌidi paihowaina weyahina. \s1 Cidi paihowa tupwa Saipilosi ꞌoina \p \v 4 Yaluyaluwa Tabuna ꞌihetune pwaidiya ta sidobiya Salusiya, ma wagai sigeluwa ma siꞌuꞌe, sihabala bwanabwana Saipilosi ꞌoina, \v 5 ma nobwa ꞌasa sanina Salami ꞌoina silaga, ta meYudiya ꞌidi hada \w tapwalolo\w* ꞌoina Yehoba ꞌina gwae sihepwaileya. Caigeda ꞌidi hewali baꞌidadiu sisakosakowasi, sanina Yoni. \p \v 6 Eeta bwanabwanaina mabwaiyana ꞌoidiya sisakowasi hegumwaliya, ma ꞌasa Pepose ꞌoina silatuwa. Ma nobwa ꞌaigeda toꞌoba, sanina Bayesu, gwama Yudiya, tauna palopita ꞌaboꞌabo ꞌaigeda. \p \v 7 Ma Bayesuina ꞌiyana ꞌasa ꞌana tohanugeta, sanina Sagiu Paulosi, loheya sanasanapuina. Eeta Sagiu Paulosiina Banaba ma Saulo ꞌibwauwedima, ta nuwanuwana ma Yehoba ꞌina gwae ꞌihesagohe, \v 8 ma hesi toꞌoba ꞌiꞌausidiya, weyahina geya nuwana ma toloinaina ꞌihemisa Yesu ꞌoina. Toꞌobaina sanina ꞌana bui Elaimasi, beno tobalahu. \p \v 9 Ma hesi Saulo, tauna sanina heluwena sibwauweya Paulo, Yaluyaluwa Tabuna ꞌilohemaheya ma toꞌobaina ꞌiꞌeꞌebubu, \v 10 ma ꞌigwaeya, “Cowa Seitani ꞌina boda ma toꞌabo madouna, ꞌoinega paihowa dumwaluna ꞌuheꞌaleheya, ma Bada ꞌina ꞌeda dumwaluna tuta mabwaiyana ꞌutohotoho ma ꞌabehega ꞌuꞌabihepwayoꞌe. \v 11 Coinega bewa tuwa Bada ꞌina waiwai ꞌoinega matau ꞌihoga tuta toꞌutoꞌupanamo weyahina, ma sahena hala ꞌina ꞌasilala ꞌuꞌitaꞌita.” \p Tuta nage ꞌoina hogahoga gide ꞌoinega toꞌobaina matana ꞌiguguyouwa, ma ꞌibesabesa taiya ꞌileme ma ꞌihanugete. \v 12 Ta toloinaina Sagiu Paulosi ꞌiꞌiteya Paulo ꞌina paihowaina, ma Bada tetelina weyahina nuwana ꞌihenainaida, ꞌoinega ꞌihemiseya. \s1 Sitauya Anitioki tupwaina Pisidiya ꞌalona \p \v 13 Ta Paulo maꞌina bodao Pepose ꞌoinega sigeluwa ma siꞌuꞌe hila, ma Peliga ꞌoina siluhuwa, tupwa Pamipiliya ꞌalona. Ta Yoni ꞌiꞌebesinediya ma ꞌihila Yelusalema. \v 14 Ma hesi Paulo maꞌina bodao Peliga siꞌebesineya ma hali Anitioki ꞌoina silatuwa, beno tupwa Pisidiya ꞌalona. Eema sabwelo Sabati ꞌoina siluhuwa meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina, simiyatoiya. \v 15 Ma tohanugetao Mosese ꞌina loina ꞌana hasila, ma palopitao ꞌidi gwae ꞌana hasila sihasilidiya, ta tohanugetaowedi ꞌaigeda loheya sihewasaeya Paulo ma Banaba ꞌoidiya ma ꞌabehega ꞌihemataluwedi, ꞌigwaeya, “Ceguma guguya bo heꞌita ꞌoimiya beno wahepwaila tomota ꞌoidiya.” \p \v 16 Coinega Paulo ꞌitoholowa ma nimana ꞌiꞌabihaneheya, ta ꞌigwae, “Tasigwao, meIsileli, ma ꞌomi hali tupwega Yehoba ꞌana toheꞌasisiyao, ꞌigu gwae bewa wahesagohe. \v 17 Yehoba mwalona meIsileli tauda tubudao ꞌihesinuwediya, ta ꞌidi boda ꞌiꞌabihe madouya ꞌidi miya taumana Itipita ꞌalona, ta ꞌina waiwai madouna ꞌoinega ꞌihanugetediya ta Itipita siꞌebesineya. \v 18 Ma bolime poti ꞌoidiya ꞌidi weꞌao ꞌiheꞌalamaꞌiꞌitanediya tupwa yoho ꞌawawa pwatula. \p \v 19 “Ta muliyetega kini site sebeni maꞌidi bodao ꞌimutudiya tupwa \w Kenani\w* ꞌalona, ma tupwaina meIsileli ꞌiꞌebwaediya ꞌidi baleꞌu, ma simiyamiya gide bolime powa handeledi ma pipiti ꞌoidiya. \v 20 Ma muliyetega ꞌidi toloinao ꞌiꞌebwaediya ma siloinediya ꞌana siga palopita Samuwela ꞌilatuwa. \p \v 21 “Samuwela ꞌilatuwa ta siꞌahwaꞌahwanoi ma Yehoba ꞌidi kini ꞌiꞌebwaedi, ꞌoinega Saulo ꞌiꞌebwaediya, tauna Kisi natuna, ta ꞌina susu Beniyamina ꞌoinega, ma bolime poti ꞌoidiya ꞌiloiloinaedi. \v 22 Muliyetega Yehoba Saulo ꞌilososomaneya ta ꞌidi kini hauhauna Debida ꞌilaguya. Tauna Debida weyahina Yehoba ꞌigwaeya, ꞌDesi natuna Debida yalobeya, ma yahemisaeya, weyahina ꞌigu nuwatuhuwao baibaiwadi ꞌipaipaihowadi.’ \v 23 Ta Debida ꞌina susuwega, Yehoba tauda meIsileli ꞌida Toꞌabihetena Yesu ꞌiꞌabilatuheya, gidemusa mwalona ꞌihepwaila nugeteya. \p \v 24 “Ta mwalo tutaina Yesu geya ꞌilatulatuma, Yoni ꞌiloguguya meIsileli ꞌoidiya ma ꞌidi puiyao ꞌoidiyega sinuwabui ma ꞌiꞌabihe babitaisowedi, \v 25 ma Yoni ꞌina paihowa ꞌana ꞌebe lolagu ꞌoina ꞌigwaeya, ꞌComi wanuwatuhuya ꞌabehega taugu taiya? Taugu geya Toꞌabihetenaina. Ta tauna muliguwega ꞌinaonaoma Tabwana hedada. Ta taugu geya ꞌilobwainegau ma ꞌahena ꞌana butu yalihasidi.’ \p \v 26 “Tasigwao, ꞌomi Ebalahamo ꞌina susuwao, ma wete ꞌomi hali tupwega Yehoba ꞌana toheꞌasisiyao wahesagohe ꞌabehega ꞌabihetena tetelina bewa ꞌoida ꞌilatu pwaima. \v 27 Ta Yelusalema ꞌana tomiyao, ma ꞌidi babadao, Toꞌabihetenaina geya sisanapu, ma wete palopitao ꞌidi hepwailao Sabati ꞌaigeda ꞌaigeda sihasihasili totapwalolo ꞌoidiya, ma hesiyage geya sisanasanapudi, ta hesi Toꞌabihetenaina sitebaeya, ꞌoinega palopitao ꞌidi hepwaila nugetao mwalona hene ꞌadi moisa tuta bewa siꞌabilatuheya. \v 28 Ta geya ꞌeta ꞌina puimo sida lobeya, ma ꞌoinega siloheꞌamasi, ma tuwa hesi Pailato siꞌahwanoiyeya ma ꞌiloheꞌamasi. \p \v 29 “Ta gwaeyedi Buki Heꞌasisi ꞌoina sihepwaila nugeteya Toꞌabihetena weyahina, mabwaiyana nage meYudiya sipaihowa pwaidiya, ta ꞌina ꞌamasa mulina ꞌana kelose ꞌoinega silagu suluheya ma sigaliheya. \v 30 Ma Yehoba ꞌamasa ꞌoinega ꞌiꞌabihe toholoya, \v 31 ta sabwelo tupwana baibaiwana ꞌilatulatu ꞌana toꞌwayabuwao ꞌoidiya, taudi mwalo mahetenao Galiliyega ma Yelusalema ꞌoina sinaoma. Taudi bewa tuwa Toꞌabihetenaina weyahina sihehepwaila tomota ꞌoidiya. \v 32 Ma tauma wete tetela bwebweꞌana bewa ꞌaꞌebwaegomi, mwalo Yehoba ꞌigwae hemisa tubudao ꞌoidiya, \v 33 ta sauga bewa ꞌiꞌabihe latuya \w yaso\w* hauhauda ꞌoida, tutaina Yesu ꞌamasega ꞌiꞌabihe toholoya. Bewa weyahina wali Same heluwena ꞌoina Yehoba ꞌina gwae sihepwaila nugeteya, ꞌigwae, \p ꞌCowa natugu nige yaꞌahwa natunegowa.’ \p \v 34 “Ma wete ꞌiꞌabihe toholo hileya ma sahena ꞌiꞌamaꞌamasa hila, nuwana ꞌimwahumwahulu, ma bewa weyahina ꞌihepwaila nugeteya, ꞌigwae, \q1 ꞌGinaulaedi bwebweꞌadi yagwae hemisediya Debida ꞌoina, ꞌabwa yaꞌebwaego.’ \p \v 35 “Ma wete ꞌaigeda wali Same ꞌoina boꞌi ꞌihepwaila nugeta, ꞌigwaeya, \q1 ꞌSahena watagwatagwala ma tauna ꞌuhesinuwaeya ꞌimwahumwahulu.’ \p \v 36 “Gwae bewa geya Debida tauna weyahina. Debidaina ꞌina tuta Yehoba ꞌina nuwatuhu ꞌipaihowediya, ma ꞌiꞌamasa ta sigaliheya tubunao mahetediu ma ꞌimwahumwahulu, \v 37 ma hesi loheyaina ꞌamasega Yehoba ꞌiꞌabihe toholoya geya ꞌimwahulu. \v 38-39 Coinega tasigwao, wasanapu bwaibwaini ꞌabehega loheyaina ꞌoinega ꞌimi puiyao ꞌadi nuwasam waloba. Ma ꞌeguma taiya tauna ꞌoina ꞌihemisa, ꞌina puiyao ꞌoidiyega ꞌilihasi. Ta hesi Mosese ꞌina loina geya sowasowahina ꞌilihasigomi. \p \v 40 “Coinega waꞌita yahigomi ma gwaeina palopitao mwalo weyahina sigwaegwae hemisa, sahena ꞌoimiya ꞌilatulatu. Gwaeina ꞌigwaeya, \q1 \v 41 ꞌComi tolotuyenao, ꞌigu paihowa bewa waꞌita ma weyahina nuwami ꞌihenainaida, ma muliyetega wahesilae, weyahina ꞌimi tuta ꞌoina ꞌigu paihowaina nata sihepwaila ꞌoimiya, ma hesi geya wahemisa.’” \p \v 42 Ta Paulo ma Banaba sihapwesa, ta bodaedi siꞌahwanoiyediya ma hali Sabati wete heꞌita bewa ꞌoidiya sihepwaila hila. \p \v 43 Ta boda hada tapwalolowega sihapwesama, ma tupwadi meYudiya, ma tupwadi Yehoba ꞌana tohemisao hali tupwa ma hali tupwa ꞌoidiyega, Paulo ma Banaba sihemuli tabubudiya, ꞌoinega Paulo ma Banaba ꞌoidiya siloguguya ta ꞌabehega Yehoba ꞌina helau siꞌabiyahi. \s1 Paulo ma Banaba siguguya taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya \p \v 44 Ma hali Sabati ꞌoina, ꞌasaina ꞌana tomiyao baibaiwadi siꞌetoꞌautama Yehoba ꞌina gwae sabi hesagoheina. \v 45 Ma hesi meYudiya, boda madouna siꞌiteya, ꞌoinega siheꞌipiꞌipiyeya, ma Paulo ꞌina guguya siꞌahwa ꞌaboꞌaboweya, ma siꞌahwa galagalaeya. \v 46 Ta Paulo ma Banaba maꞌidi ꞌatepatu sigwae latuwa meYudiyaedi ꞌoidiya sigwaeya, “Cilobwaineya ma Yehoba ꞌina gwae ꞌahepwaila nugete ꞌoimiya, ma bewa tuwa walogwahateya, nuwana ꞌomi waboi waloinaegomi ꞌabehega geya sowasowahimi ma yawasimi hataya waloba, ꞌoinega ꞌalogwahategomiya, ma tomiya ganamuli ꞌoidiya ꞌaloguguya, taudi geya meYudiya ꞌoidiya. \p \v 47 “Weyahina Bada ꞌiloinemaiya, ꞌigwae, \q1 ꞌCimi paihowa yaꞌebwaya pwaigomiya ma ꞌabehega ꞌomi taudi tomiya ganamuli ꞌidi mayale, ma tupwa mabwaiyadi ꞌoidiya ꞌadi ꞌabihetena watauye.’” \p \v 48 Eeta taudi tomiya ganamuli Paulo ma Banaba ꞌidi gwae bewa sihesagoheya, ma siyaliyaya madouna, ta Yehoba tetelina siꞌahwa bwebweꞌaneya, ta taudi taiyewedi Yehoba ꞌihesinuwanediya ma yawasi miyamiya hatayana siloba, taudi gwaeina sihemisaeya. \v 49 Ma Yehoba tetelina silelewaneya tupwaina mabwaiyana ꞌoidiya. \p \v 50 Ta hesi meYudiya Paulo ma Banaba siloꞌalehedi, ma silolomugiyedi wahiwahine ꞌalawatao taudi totapwalolo ꞌoidiya, ma wete ꞌasa ꞌana babadao ꞌoidiya, ta taudi wete siloloꞌaleha Paulo ma Banaba ꞌoidiya, ta sipaꞌidiya, ma tupwaina siꞌebesineya. \v 51 Ma ꞌiꞌiuna ma ꞌasaina siꞌebesine, ꞌahedi nenegwalina silohutuhutu yahuleya ꞌidi tupwa, beno ꞌebeꞌita toni ꞌasaedi ꞌoidiya, ta muliyetega sitauya Ikoniyami. \v 52 Ma hesi Yehoba ꞌana tohemisao siyaliyaya madouna, ta Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai ꞌilohemahediya. \c 14 \s1 Paulo ma Banaba ꞌidi loguguya Ikoniyami ꞌoina \p \v 1 Paulo ma Banaba silatuwa Ikoniyami ꞌoina, ta ꞌidi paihowa Anitioki ꞌoina wete gidemusa Ikoniyami ꞌoina sipaipaihowa ꞌesa, beno meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina siluhuwa, siheꞌita, ta ꞌidi heꞌita waiwai ꞌoinega boda sinabwana sihemisaediya, bodaedi tupwadi meYudiya ma tupwadi tomiya ganamuli ꞌoidiyega. \v 2 Ta tupwadi meYudiya heꞌitaina geya sihemisae, ta sisinaliya, ma siꞌahwa galagalaeya, ta silomugi taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya ma taudi wete Yesu ꞌana tohemisao siloloꞌalehedi. \p \v 3 Ma ꞌiyamo tuta dudulena Paulo ma Banaba simiyamiya tupwaina ꞌoina ta maꞌidi ꞌatepatu silologuguya Bada weyahina. Ma Badaina ꞌina waiwaiyega paihowa ꞌebe henainaida ta hedehedede sipaihowediya, ma ꞌoidiyega Badaina ꞌina helau wasana ꞌana moisa tauna ꞌiheꞌitediya tomota ꞌoidiya. \p \v 4 Ma meIkoniyamiyedi siwataha, ma tupwadi meYudiya siꞌahwa moisaediya, ma tupwadi Yesu ꞌana tohepwailao siꞌahwa moisaediya. \v 5 Coinega taudi ganamuli, geya meYudiya, ta meYudiya wete maꞌidi babadao siloina hegogona ma Paulo ma Banaba sida gihemuyadi, ta daꞌuleyega sida loheꞌamasidi. \v 6 Ma hesiyage wasana sihesagoheya, ma sidena sitauya Lakeoni gogonao ꞌoidiya, beno Lisitila ma Dabi ꞌoidiya. \v 7 Ma tetela bwebweꞌana sihepwaila latuheya, ta ꞌasanao deidiya wete. \s1 Paulo ma Banaba ꞌidi paihowa Lisitila ꞌoina \p \v 8 Lisitila ꞌoina ꞌaigeda tolopegoi silobeya, ꞌina tuta liꞌu ꞌoinega ma ꞌiheloheya madouna, ma ꞌimiyamiyamo tuwa, ta geya ꞌida toholowa ma ꞌida yawala, weyahina maꞌaena lopelopegoina ꞌitoleya. \v 9 Eeta tolopegoiina ꞌimiyamiyatoiya, ma Paulo ꞌina loguguya ꞌihesagoheya, ꞌoinega Paulo tolopegoiina ꞌiꞌebubuya, ma ꞌisanapuya ꞌabehega maꞌina hemisa Yesu ꞌoina ta sowasowahina ꞌida ꞌabihe bwebweꞌane. \v 10 Coinega Paulo ꞌenana madouna ꞌoinega ꞌibwau naowa ꞌoina ꞌigwaeya, “Cutoholo.” Ma tolopegoiina ꞌitoholo mwayamwayauwa ma ꞌiyawala. \p \v 11 Ma tomota mabwaiyadi Paulo ꞌina paihowa bewa siꞌiteya, ma Lakeoni ꞌenadiyega sibwaubwau, sigwaeya, “Yehobao sisuluma, ꞌadi ꞌita gide tomota.” \v 12 Ma bodaedi Banaba sibwauweya Yupita ma Paulo sibwauweya Mekiuli, weyahina tauna ꞌidi togwae. Saniyedi bewa ꞌidi yehobao sanidiyao, beno Yupita ma Mekiuli. \p \v 13 Ta ꞌidi yehoba Yupita ꞌina topwaoli ꞌasaina ꞌoina ꞌimiyamiya, ta ꞌina hada ꞌebe \w pwaoli\w* ꞌasa ꞌatamanina. Ta topwaoliina ꞌabehega bulumakau ma ꞌaiwe didina sulasulana ꞌiꞌewedima ꞌasa ꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌoina, ma nuwanuwana ꞌabehega boda baꞌidanao sida pwaoli Paulo ma Banaba ꞌoidiya. \p \v 14 Ta siteluwaedi topwaoliina ꞌina nuwatuhu sisanapuya ma geya nuwadi. Coinega ꞌadi ꞌaleꞌo siboi sigisabuya ma sipili latuma, boda ꞌoidiya sigwaegwae, \v 15 “Ciyamayao gesowana tauma ꞌoima wapwaopwaoli. Tauma tomota tuwa gidemusa ꞌomi, ma wasa bwebweꞌana ꞌaꞌeweyama ꞌoimiya, ta ꞌabehega ꞌomi ꞌebe hemisa besobeso wada logwahatedi ma wada ꞌitahila Yehoba mayawasina ꞌoina, tauna galewa ma baleꞌu ma niꞌu ta wete ginaula mabwaiyadi ꞌalodiya ꞌadi tohemasaleha. \v 16 Yehobaina mwalo tupwa mabwaiyana tomotainao ꞌitagwalediya ma taudimo ꞌidi nuwatuhu ta ꞌidi mumuga sida muliyedi, \v 17 ma ꞌebe heꞌitao ꞌoidiya simiyamiya, ta ꞌabehega ꞌoidiyega Yehobaina sida sanasanapu. Ma ꞌebe heꞌitaowedi ꞌina helauwedi ꞌoidiya ta ꞌomi ꞌoimiya, beno ꞌwesu galewega ma wete siwaloha bwebweꞌana ma ꞌoidiyega ꞌeliꞌeli bwebweꞌana walobaloba, ta ꞌoinega waꞌaiꞌai ma weyahina wayaliyaliyaya.” \p \v 18 Ta Paulo ma Banaba tomotaedi siꞌetoboda ꞌasaediya, eema ꞌebelosaloha ꞌoina sihewaiwai, ma geya ꞌoidiya sipwaoli. \p \v 19 Ta meYudiya ꞌasa Anitioki ma Ikoniyami ꞌoidiyega sitauyama, ma siluhu bodaedi Paulo ma Banaba ꞌadi tohesagohao ꞌoidiya, ta silohetu hetunediya ma Paulo daꞌuleyega sihunuya. Cigumwala, ta ꞌasa ꞌalonega silisi latuheya, ta ꞌidi nuwatuhu ꞌiꞌamasa pwaiya. \p \v 20 Ta muliyetega Yesu ꞌana tomuliyao sitauyama, ma Paulo sitoholo sakowasiyeya, ma Pauloina ꞌitoholo ta ꞌiluhuhila ꞌasai. Ta gona ꞌiꞌadaleya, ma Banaba baꞌidana sitauya Dabi. \s1 Sihila Anitioki, beno Sisaliya ꞌalona \p \v 21 Dabi ꞌoina wasa bwebweꞌana siloguguyaeya ma tomota tupwana baibaiwana sihemisaeya, ta simuliyeya, ꞌoinega Paulo ma Banaba sihilahila Lisitila ma Ikoniyami ma Anitioki ꞌoidiya. \p \v 22 Ta ꞌidi lohihilaina ꞌoina Yesu ꞌana tohemisao sigihe paꞌalidiya ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ta siguguyediya ma gesowana ꞌidi hemisa ꞌida weꞌaweꞌa, ma sigwaeya, “Moisa ꞌabwa ꞌida muya baibaiwadi ꞌoidiyega taluhu Yehoba ꞌina ꞌebeloina ꞌoina.” \v 23 Ma wete ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda Paulo ma Banaba tohekalesiyao ꞌidi tohanugetao siheꞌasediya, ta ꞌadi ꞌabilagata bewa gidemusa, sihudihudi ta ꞌidi Badaina sihemisaeya ꞌoina siꞌahwaꞌahwanoi, ma ꞌane ꞌida gihewaiwaiyedi ꞌidi paihowaina weyahina. \p \v 24 Ta Pisidiya ꞌalonega sitauyama ma Pamipiliya ꞌoina silatuwa, \v 25 ta ꞌasa Peliya ꞌoina siloguguya, ꞌoinega sidobiya Atalaya, \v 26 ma wagega sigeluwa, ta sihila Anitioki tupwaina, mwalo ꞌoinega ꞌidi paihowaina siheꞌaleneya, ma ꞌoina wete mwalo Yehoba ꞌina helau silobeya paihowaina silosalohiya weyahina. \p \v 27 Eeta tutaina Anitioki ꞌoina siluhuwa, tohekalesiyao sibwau ꞌautedima, ma ginaula baibaiwadi Yehoba ꞌipaihowediya ꞌidi sakowasiina ꞌalona siheꞌoteꞌotetelediya, beno hemisa ꞌana ꞌahwaꞌeda ꞌisoꞌeya ꞌasa ganamuli taudi geya meYudiya weyahidi, ma siluhuluhu. \p \v 28 Coinega Paulo ma Banaba Yesu ꞌana tohemisao tupwaina Anitioki ꞌoina baꞌidadiyao simiyamiya tuta dudulena. \c 15 \s1 Yelusalema ꞌoina siloiloina \p \v 1 Ma tupwadi loheloheya Yudiya ꞌoinega sisuluma, ta siheheꞌita tohekalesiyao meAnitioki ꞌoidiya, sigwaegwae, “Mosese mwalo ꞌiloinaemaiya ꞌwapima ꞌana ꞌupwa weyahina. Ma ꞌeguma ꞌomi ꞌwapi ꞌupwaina geya waꞌewa, nata geya ꞌabihetena walobaloba.” \v 2 Ma hesi Paulo ma Banaba geya siꞌahwa moisaedi, ꞌoinega mahetediyao siheꞌoheꞌoheya madouna. Ta tohekalesiyao Anitioki ꞌoina Paulo ma Banaba, ma tupwadi wete tomuliya ꞌoidiyega sihesinuwediya ma ꞌabehega sihane Yelusalema, ma nuwatuhu bewa weyahina sigwaegwae, nuwana siloina, Yesu ꞌana tohepwailao site tuwelo ma wete tohanugetao baꞌidadiyao. \p \v 3 Ta tohekalesiyao siloyauwedowediya ma sitauya. Sitautauya tupwa Pinisiya ma Sameliya sibui diꞌwaediya, ta sihepwaileya ꞌidi sakowasi mwalo weyahina, beno ꞌasa ganamuli, taudi geya meYudiya ꞌidi nuwabui Yehoba ꞌoina sihepwaileya, ta Yesu ꞌana tohemisao ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya hepwailaina sihesagoheya, ma siyaliyaya madouna. \p \v 4 Eeta silatuwa Yelusalema, ma tohekalesiyao ma Yesu ꞌana tohepwailao ma tohanugetao sitoediya ꞌidi hada, ta Paulo ma Banaba siheꞌoteꞌotetela ꞌoidiya toꞌaha ꞌidi paihowaedi Yehoba ꞌina waiwaiyega sipaihowediya. \p \v 5 Ma tupwadi Yesu ꞌana tohemisao Palisi bodaedi ꞌoidiyega sitoholowa, ma sigwaeya, “Ceguma ꞌasa ganamuli ꞌadi tomiyao sihemihemisa, ꞌilobwainediya ma ꞌwapi ꞌupwa siꞌewa, ma wete taloinedi ma Mosese ꞌina loinao simuliya nugetedi, ta ꞌoinega sowasowana sihekalesiya moisa.” \p \v 6 Coinega Yesu ꞌana tohemisao site tuwelowedi ma tohanugetao ꞌetoꞌauta sipaihoweya, ma nuwatuhu bewa weyahina sigwaegwae. \v 7 Ta tupwana siheꞌoheꞌoheya dudulena. Cigumwala ma Pita ꞌitoholowa ma ꞌigwaeya, “Tasigwao, wasanasanapu ꞌabehega tuta mwalo Yehoba ꞌoidega taugu ꞌihesinuwegauwa, ma ꞌahwaguwega tomiya ganamuli tetela bwebweꞌana sihesagoheya, ma sihemisaeya. \v 8 Ta Yehoba toꞌaha ꞌateda simiyamiya ꞌisanasanapudi, ma taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya ꞌitagwala pwaiya, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌebwaediya gidemusa tauda meYudiya ꞌiꞌebwaya ꞌesegita, \v 9 ma geya ꞌaigeda wete wataha ꞌiꞌabiꞌabi latuhe, ta ꞌabehega taudi hagahagadi ma tauda hagahagada, ma hesi taudi sihemiseya gide tauda tahemiseya, ma ꞌoinega mabwaiyada ꞌateda ꞌiꞌabihe ꞌehaudi. \p \v 10 “Sahena Yesu ꞌana tohemisao hauhaudi tupwa ganamuliya ꞌoidiyega ꞌadi ꞌahaꞌahala mwauna waꞌebwaꞌebwaedi, tabu ma Yehoba waꞌabihe gamwasowali, weyahina ꞌahaꞌahalaina tubudao meYudiya geya sowasowahidi ma siꞌahali, ta tauda wete geya sowasowahida. \v 11 Ma hesi ꞌida hemisa ꞌabehega ꞌida Bada Yesu ꞌina helauwega ꞌiꞌabihetegita, ma taudi wete Yesu ꞌihelauwediya, ta ꞌoinega wete ꞌiꞌabihetediya.” \p \v 12 Ta mabwaiyadi simiya henonowa, ma Banaba ma Paulo siheꞌoteꞌotetela hedehededeyao ma ꞌebe henainaidao Yehoba ꞌipaihowediya tupwa ganamuli ꞌoidiya siteluwaedi ꞌidi paihowega, beno taudi geya meYudiya ꞌoidiya. \p \v 13 Cidi gwae ꞌigumwala ma muliyetega Yemesa ꞌitoholowa, ꞌigwaeya, “Tasigwao, ꞌigu gwae bewa wahesagohe. \v 14 Saimoni ꞌoida boꞌi ꞌihepwaila ꞌabehega Yehoba ꞌihegaina pwaiya, ma taudi geya meYudiya ꞌoidiyega tupwana ꞌina tomotaiyao ꞌihesinuwediya. \v 15 Ginaula bewa weyahina mwalo palopitao Yehoba ꞌina gwae sihepwaila nugeteya, ꞌigwae, \q1 \v 16 ꞌMuliyetega yahilama ma Debida ꞌina hada ꞌilotaligeha yaꞌabihila. Bewa tuwa ꞌimiya gala ma hesi yaꞌabihe bwebweꞌane hila. \v 17 Ta ꞌoinega hali bodao Bada siꞌebese, ma ꞌagu hesihesinuwao tomiya ganamuli ꞌoidiyega, taudi wete siꞌebesegau. \q1 \v 18 Bewa Bada ꞌina gwae, tauna mwalo hene nuwatuhu bewa ꞌiꞌabilatuheya.’” \p \v 19 Ta Yemesa wete ꞌigwaeya, “Cigu loina bewa, taudi tomiya ganamuli Yehoba ꞌoina siꞌitaꞌitahila, ꞌabehega sahena ꞌadi mwau talagulagu, \v 20 ma hesi ꞌidi leta talele ma ꞌetoboda ꞌehatamo talagudi beno, ꞌeꞌahaiina hali ꞌebe tuluha ꞌoidiya tomota siꞌebwaediya geyaꞌabwa siꞌaiꞌaidi, ta sahena ganawala, ma hebai ꞌaniꞌo didididi hesiyodi ma wete bweyaha geyaꞌabwa siꞌaiꞌaidi. \v 21 Weyahina mwalona hene ꞌana siga nige Mosese ꞌina loina ꞌana tologuguyao ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya simiyamiya, ta wete meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoidiya ꞌetobodaedi bewa sihasihasilidi, ta tomota sihesagohedi Sabati ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya.” \s1 Tohemisa taudi geya meYudiya ꞌadi loina \p \v 22 Coinega Yesu ꞌana tohepwailao site tuwelo ma tohanugetao ma tohekalesiyao mabwaiyadi sinuwanuwatuhu mahemahetena, ta tupwadi ꞌoidiyega sihesinuwanediya ma sihewasediya, ta ꞌabehega Paulo ma Banaba mahetediyao sitauya Anitioki. Ma ꞌeluwa tohekalesiyao ꞌadi tohanugetao ꞌoidiyega sihesinuwediya, beno Yudasa, tauna sihesaniyeya Basaba, ma wete Sailasa, \v 23 ta tohemisaowedi tupwa ganamuli ꞌoidiya ꞌidi leta siꞌeweya, ma ꞌana lele ꞌigwae, “Yauwedo tasimao ꞌomi tohekalesiyao tupwa ganamuliya Anitioki ma \w Siliya\w* ma Silisiya ꞌoidiya wamiyamiya. Tauma Yesu ꞌana tohepwailao ma tohanugetao ꞌimi leta ꞌaleleyawa. \v 24 Mwalo tetelimi ꞌahesagoheya ꞌabehega tupwadi loheloheya tauma ꞌoimega sinaowa ma hali tetela ꞌoinega siꞌabihe ꞌwanigomiya, beno siboi ꞌidi nuwatuhuwega, ta geya tauma ꞌima hemataluwa. \v 25 Ma tauma bewa ꞌaꞌetoꞌauta pwaima, ta ꞌima nuwatuhu ꞌaigeda ꞌoinega tupwana ꞌima loheloheyao ꞌahesinuwediya, ta ꞌiyadao Banaba ma Paulo mahetediyao ꞌahewasaediya ꞌoimiya. \v 26 Taudi Banaba ma Paulo siboimo sitagwalediya ma tuta baibaiwana sitautauya ꞌebe hesilae ꞌalodiya, ꞌida Bada Yesu Keliso ꞌina paihowa weyahina. \p \v 27 “Ta ꞌima loheloheyaedi ꞌahesinuwa pwaidiya, sanidiyao Yudasa ma Sailasa, ma ꞌomi loina siꞌebwaegomi ꞌimi leta ꞌoinega, ma wete taudi ꞌidi gwae ꞌoinega. \v 28 Cami loinaina Yaluyaluwa Tabuna baꞌidamai ꞌanuwatuhuya ꞌabehega bewa loina bwebweꞌana ma ꞌetobodaedi ꞌehata bewa madoudimo wamuliyedi, ta geya ꞌeta toꞌaha wete weyahina wanuwanuwatuhu. \v 29 Cetobodao beno, toꞌaha tomota sipwaopwaoli hali ꞌebe tuluha ꞌoidiya, sahena waꞌaiꞌai, wete hebai mabweyahidi, ma hebai dididimagaidi hesiyodi sahena waꞌaiꞌaidi, ta wete sahena waganaganawala. Ceguma ꞌetobodaedi bewa ꞌoidiyega waꞌitayahigomi, mumugami bwebweꞌana. Yauwedo.” \p \v 30 Coinega site ꞌehataedi sitoholowa, sisuluwa Anitioki, ma tohekalesiyao nobwa sibwau ꞌautedima, ta ꞌidi letaina siꞌebwaediya. \v 31 Eeta letaina sihasiliya, ta ꞌina hepwaila weyahina siyaliyaya madouna. \v 32 Ta Yudasa ma Sailasa taudi wete palopitao, ta ꞌidi guguya baibaiwana ꞌoidiyega tohekalesiyao siꞌabihe waiwaiyediya. \p \v 33 Ma siteluwaedi nobwa simiyamiya, ꞌana siga ꞌidi tuta ꞌilatuwa ma sitau, ta tohekalesiyaedi siloyauwedowediya, ma silokaiyoniyedi, ta sihila taudi ꞌadi tohewasaowedi ꞌoidiya. \v 34 (-) \v 35 Ma hesi Paulo ma Banaba Anitioki ꞌoina simiya hila, ma Badaina ꞌina gwae siheheꞌita ta siguguguguya, ma tupwana baibaiwadi wete mahetediyao sipaipaihowa. \s1 Paulo ma Banaba sitauya wasiwasiya \p \v 36 Ta sabwelo hisa sigumwala ma Paulo Banaba ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Ciyagu, tahila ma gogowedi mwalo ꞌida Bada tetelina ꞌaguguyaeya ꞌoidiya tahaboꞌenedi wete, ma tasidaowedi taꞌitadi, togidega ꞌidi miyamiya.” \p \v 37 Ta Banaba ꞌigwaeya, “Bwebweꞌana, ma Yoni tauna sihesaniyeya Maki tatoe ma mahetedai tatauya.” \p \v 38 Ma Paulo ꞌigwae, “Nuwana sahena tauna ꞌiꞌwayaꞌwayabugita, weyahina mwalo Pamipiliya ꞌoina ꞌiꞌebesinegita, ma ꞌihila ꞌasai, ta geya nuwana ma ꞌiꞌwayabugita ꞌida sakowasi ꞌoina.” \p \v 39 Coinega Paulo ma Banaba siheꞌoheꞌoheya madouna Maki weyahina, ta Banaba Maki ꞌitoeya ta sigeluwa wagai ma sidobi bwanabwana Saipilosi ꞌoina. \p \v 40 Ma Paulo Sailasa ꞌihesinuweya ma ꞌiꞌwayabu ꞌina sakowasiina ꞌoina. Coinega tohekalesiyao Yehoba ꞌoina siꞌahwaꞌahwanoi, nuwanuwadi ma ꞌina helauwega siteluwaedi ꞌida ꞌabihewaiwaiyedi. Ta sitauya, \v 41 ma silohihila Siliya ma Silisiya ꞌasaidiyao ꞌoidiya, ta Paulo tohekalesiyao ꞌiꞌabihetedi, ma ꞌiꞌabihe waiwaiyedi. \c 16 \s1 Timoti Paulo ma Sailasa ꞌiꞌwayabudiya \p \v 1 Paulo ma Sailasa ꞌidi sakowasi ꞌoina sitauya Debi ma Lisitila, ma Lisitila ꞌoina Yesu ꞌana tomuliya ꞌaigeda silobeya, sanina Timoti, tauna sinana wahine Yudiya. Sinanaina Yesu ꞌana tohemisa, ma tamana hesi gwama Gilisi. \v 2 Ma tohekalesiyao ꞌasa Lisitila ma Ikoniyami ꞌoidiya, Timotiina siꞌahwa bwebweꞌaneya \v 3 ma Paulo nuwanuwana ma Timoti mahetediu sisakowasi, ꞌoinega ꞌibwauweya ma ꞌwapina ꞌiꞌupweya Mosese ꞌina loina gidemusa, ma ꞌabehega meYudiya Timotiina siheꞌasisiyane, weyahina meYudiya tupwaina Lisitila ꞌoina sisanapuya ꞌabehega Timoti tamana gwama Gilisi. \p \v 4 Ta sisakosakowasi ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, ma loinaina Yesu ꞌana tohepwailao ma tohanugetao mwalo Yelusalema ꞌoina siloinaeya sihepwaileya ꞌasa mabwaiyadi ꞌoidiya, ma ꞌabehega loinaina simulimuliye. \v 5 Coinega tohekalesiyao ꞌidi hemisa ꞌihewaiwaiya, ma sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya ꞌadi boda ꞌimadomadou. \s1 Paulo ꞌina nihiyega gwama Masidoniya ꞌiꞌiteya \p \v 6 Coinega Paulo ma ꞌiyanao tupwa Piligiya ma Galetiya ꞌalodiyega sitautau, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌiꞌausidiya ma sahena Yehoba tetelina tupwa Esiya ꞌoina siloguloguguyae. \v 7 Ma sinaoma Misiya ma sitohoya ma ꞌabehega Bitiniya ꞌoina siluhu, ta Yesu yaluyaluwana geya ꞌitagwaledi. \v 8 Coinega Misiya siꞌebesineya ma sidobiya Tilowasi. \p \v 9 Eeta hinuwana siꞌenoꞌeno ma Paulo ꞌinihiya, ta ꞌina nihiina beno loheya ꞌaigeda gwama Masidoniya ꞌiꞌiteya, ꞌitoholowa ma ꞌiꞌahwaꞌahwanoi Paulo ꞌoina, ꞌigwaegwae, “Cuhabalama Masidoniya ꞌoina ma ꞌuꞌabihetemai.” \p \v 10 Paulo ꞌina nihiina ꞌoinega ꞌasanapuya ꞌabehega Yehoba ꞌibwauwemaiya ma tetela bwebweꞌana ꞌaguguyae meMasidoniya ꞌoidiya, ꞌoinega ꞌeda ꞌabesa sabi habala Masidoniya. \s1 Wahine sanina Lidiya ꞌihemisa Yesu ꞌoina \p \v 11 Coinega waga ꞌalobeya ma Tilowasi ꞌoinega ꞌaꞌuꞌe, ma dumwaluna Samotilesi, ma nobwa ꞌaꞌenowa. Gona ꞌiꞌadaleya ꞌaꞌuꞌe hila ma Niyapoli ꞌoina ꞌasuluwa, \v 12 ma Niyapoli ꞌoinega ꞌatauya Pilipai, tauna ꞌasa madouna tupwa Masidoniya ꞌalona, ma gogoina ꞌalona meLoma taumana baibaiwadi simiyamiya, nage ꞌoina ꞌamiya hila sabwelo tupwana ꞌoidiya. \p \v 13 Ma Sabatiya ꞌasega ꞌalatuwa ꞌatauya ꞌaigeda weꞌaha papalina, tupwaina ꞌanuwatuhuya ꞌebe lotapwalolo, ma ꞌoina ꞌamiyatoiya, ta wahiwahine siꞌetoꞌautama wete baꞌidamayao ꞌahehegwaegwaeya. \p \v 14 Ma ꞌaigeda wahine ꞌoidiyega sanina Lidiya, ꞌasa Tayataila wahineina, ma Yehoba ꞌana tohemisa, ta ꞌina paihowa beno ꞌaigeda ꞌaleꞌo wasawasa ꞌana tohegimwane. Ma wahiwahineyedi ꞌima gwae sihehesagohedi, ma Yehoba hemisa Lidiya ꞌatena ꞌilaguya, ma Paulo ꞌina guguya ꞌihemiseya, \v 15 ma tauna maꞌina susuwao ꞌiꞌabihe babitaisowediya. Ta muliyetega ꞌiꞌahwanoiyemaiya, ꞌigwae, “Babadao, wasanapugauwa ꞌabehega Yesu yahemisaeya moisa, ꞌoinega sowasowahina wanaoma ma wahetaumana ꞌigu hada?” Ta ꞌiꞌohenemaiya, ma ꞌoinega ꞌatauya ꞌina hada. \s1 Paulo ma Sailasa ꞌadi lagu deli \p \v 16 Hali sabwelo ꞌoina ꞌatautau tupwaina lotapwaloloina ꞌoina, ma babada tupwadi ꞌidi hewali gumalaulau ꞌalobeya, tauna hiꞌahiꞌa ꞌiluhuwa solana ma ꞌoinega sowasowahina ꞌihepwaila nugeta toꞌaha ꞌabwa ꞌilatu, ta ꞌina paihowa bewa ꞌoinega gumalaulauina ꞌina babadao mane madouna siꞌewaꞌewa tomota ꞌoidiyega. \v 17 Ta wahineina ꞌimulimuliyemai, ma ꞌiwuiwui, ꞌigwaeya, “Bewa tomotaedi Yehoba Tomiya tabwana hedada ꞌina topaihowao, ma ꞌabihetena ꞌana ꞌeda ꞌana tohepwailao.” \p \v 18 Gumalaulauina bewa gidemusa ꞌiwuiwui sabwelo baibaiwana ꞌoidiya, ꞌoinega Paulo wahina ꞌiloꞌwataꞌwata, ma ꞌiꞌitehinowa, ma yaluyaluwaina ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Yesu Keliso saninega yaloinego ma gumalaulau beno ꞌoinega ꞌulatu.” Ma nage ꞌoina ꞌihapwesa. \p \v 19 Ma gumalaulauina ꞌina babadao sigamwasowalemaiya, weyahina ꞌidi mane madouna ꞌana ꞌebeloba tauna gumalaulauina, ta Paulo ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya. Coinega Paulo ma Sailasa siꞌabiyahidiya ma silisi dadanediya, ta sitauyediya ꞌebehegimwane ꞌoina, ma sitoediya toloinao ꞌoidiya sabi yatalaedi, \v 20 ta sihegwaediya, sigwae, “Bewa loheloheyaedi taudi meYudiya, ma sitauyama ꞌida ꞌasa ta ꞌada wahiꞌwataꞌwata silagulagu, \v 21 weyahina hali mumuga siheheꞌita, beno tauda meLoma ꞌida ꞌetoboda, ma sahena mumugaina tapaipaihowa.” \p \v 22 Ta bodaedi wete bewa gidemusa siheꞌewediya, ꞌoinega toloinao siloinaediya, ma Paulo ma Sailasa ꞌadi ꞌaleꞌo ꞌoidiyega silolodiya, ta ꞌaiwe ꞌoidiyega sisapi dadanediya. \v 23 Sihunu geyogeyoidiya ꞌigumwala, ma deliya silagu luhuwediya, ma deli ꞌana toꞌitayahina siloinaeya ma ꞌilomatayahi bwaibwaini. \v 24 Coinega toꞌitayahinaina ꞌana loina ꞌihesagoheya, ta ꞌilagu luguhediya deli ꞌalona moisa, ma wete ꞌahedi ꞌiꞌahuyahidiya ꞌaiwe madoudi ꞌoidiyega. \s1 Paulo ma Sailasa sihapwesa ma deli ꞌana toꞌitayahi ꞌinuwabuiya \p \v 25 Ma hinuwana Paulo ma Sailasa siꞌahwaꞌahwanoi ta siwaliwali Yehoba ꞌoina, ta ꞌoinega toluhu deliyao mabwaiyadi sihehesagohedi, \v 26 ma mwaniꞌiniꞌi madouna ꞌipiliya ta sisalutuwama, ma hada deli ꞌana wahuwahu ꞌinihuwa, ta deliina ꞌana ꞌahwaꞌedao siꞌesoꞌediya, ma ꞌoinega toluhuwedi ꞌahedi ꞌadi paiyao siꞌelihasidiya siboidimo. \p \v 27 Ta deli ꞌana toꞌitayahina ꞌenoꞌenowega ꞌisalutuwama, ta ꞌahwaꞌeda soꞌesoꞌedi ꞌiꞌitediya, ta ꞌina nuwatuhu toluhuwedi sidena pwaiya, ꞌoinega ꞌina ꞌelepa ꞌaleha ꞌiꞌeweya ta ꞌabehega ꞌiboi ꞌida loheꞌamasi hile. \p \v 28 Ta Paulo ꞌiꞌiteyama, ma ꞌiwuiya, ꞌigwae, “Ciyagu, sahena ꞌuboi ꞌulohelohe ꞌamasigo. Mabwaiyama bewa ꞌamiyamiya.” \p \v 29 Coinega toꞌitayahinaina ꞌina topaihowao ꞌoidiya ꞌibwauwa ma mayale siꞌeweyama, ta mayale ꞌiꞌeweya, ma ꞌipili ta ꞌiluhuwa maꞌina dedela, weyahina ꞌimatauta, ta ꞌibeꞌu talutalubuꞌiya Paulo ma Sailasa matadiya. \v 30 Ma muliyetega ꞌitoholo ta ꞌitoe latuhedima, ta ꞌigwae, “Babadao, wahegwaegau toꞌaha yapaihowa ma ꞌoinega Yehoba ꞌiꞌabihetegau?” \p \v 31 Ma Paulo ma Sailasa sigwaeya, “Ceguma Bada Yesu ꞌoina ꞌuhemisa, nata ꞌowa maꞌino susuwao wete ꞌabihetena waloba.” \v 32 Ta Badaina tetelina siheꞌoteꞌoteteliya tauna maꞌina susuwao ꞌoidiya. \p \v 33 Hinuwana nage ꞌoina ꞌitoe latuhediya ma ꞌadi gane ma bweyaha sapiyega silobeya ꞌibuyodiya, ta tauna maꞌina susuwao sibabitaiso. \v 34 Sibabitaiso ta ꞌitoediya tauna ꞌina hada, ma ꞌoinega ꞌadiwa ꞌiꞌatububuya, ma siꞌaiya. Ta deli ꞌana toꞌitayahinaina maꞌina susuwao siyaliyaya madouna, weyahina ꞌina hemisa hauhauna Yehoba ꞌoina ꞌilobeya. \p \v 35 Gona ꞌiꞌadaleya ma toloinao ꞌidi topaihowao, gide polisi, sihewasediya deli ꞌana toꞌitayahi ꞌoina ma siloineya ꞌabehega, “Loheya ꞌeluwaedi deliya ꞌalagu luhuwediya ꞌulihasidi ma sitauya.” \v 36 Coinega toꞌitayahiina deli ꞌalonega ꞌiluhuwa ma wasaina ꞌihepwaileya Paulo ꞌoina, ꞌigwae, “Toloinao wasa sihewaseyama ꞌabehega yalihasigomi, ꞌoinega wahapwesama ma maꞌimi yaliyaya watau.” \p \v 37 Ma Paulo ꞌilogwahata, ꞌigwaeya, “Sahena ꞌatautau. Weyahina geya ꞌaigeda ꞌima puimo yatala ꞌoina siloba, ma boda matadiya sihunu dadanemaiya, ta deliya silagu luhuwemaiya, ma tauma hesi mwalo ꞌahe Loma. Toꞌaha weyahina ꞌabehega silihasimai ma sitoe latuhemai dahwanega? Ma ꞌilobwainediya hesi taudi tuwa sinaoma ma sitoe hapwesemai.” \p \v 38 Coinega polisiyedi sihila toloinao ꞌoidiya ma Paulo ꞌina gwae sihepwaileya ꞌoidiya. Ta toloinaowedi sideba mwadina madouna, weyahina hepwaila bewa ꞌoinega sisanapuya ꞌabehega Paulo ma Sailasa sihe Loma. \v 39 Coinega sinaoma deliya, ma ꞌatemuyemuyega sigwae helauwa Paulo ma Sailasa ꞌoidiya, ma deliyega sitoe hapwesediya, ta siꞌahwanoiya ꞌoidiya, nuwanuwadi ma siꞌebesinedi, sitauya hali ꞌasa. \p \v 40 Ta Paulo ma Sailasa deliyega sitauya Lidiya ꞌina hada, ma tohekalesiyao mahetediyao siheꞌiyaꞌiyagu ma siguguya ꞌoidiya, ma muliyetega sitauya. \c 17 \s1 Paulo ma Sailasa galana silobeya ꞌasa Tesalonaika ꞌoina \p \v 1 Eeta sitauya Amipipoli ma Apoloniya ꞌoidiya, ma Tesalonaika ꞌoina silatuwa, ta Tesalonaika ꞌoina meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌimiyamiya. \v 2 Ta Paulo ꞌidi lotapwalolo ꞌoina ꞌiluhuwa, gidemusa tupwa mabwaiyana ꞌoidiya ꞌipaipaihowa ꞌesa, ma nobwa Sabati ꞌetoi ꞌoidiya Buki Heꞌasisi ꞌoinega ꞌiheꞌiheꞌita ma baꞌidanao siheheꞌoheꞌohe, \v 3 ta Pauloina sanapu ꞌiꞌebwaediya, ꞌigwae, “Toꞌabihetenaina ꞌilobwaineya ma muya ꞌiloba ma ꞌiꞌamasa ta wete ꞌamasega ꞌitoholo hila.” Ma wete ꞌigwaeya, “Yesuina yahehepwaile ꞌoimiya tauna tuwa Toꞌabihetenaina.” \p \v 4 Coinega tupwadi siꞌahwa moisaeya, ma Paulo ma Sailasa ꞌidi boda ꞌoina siluhuwa, ta wete Yehoba ꞌana toheꞌasisiyao taudi tupwa ganamuli ꞌoidiyega ma wahiwahine sanidi madoudi ꞌoidiyega tupwana baibaiwadi wete sihemisa. \p \v 5 Ta meYudiya Paulo ma Sailasa siheꞌipiꞌipiyediya ma siꞌahwa galagalaediya, ma tupwana toyawala besobeso galadi siloinedi ma boda madouna sihegogonediya ta nuwanuwadi siloꞌalehedi. Coinega Yesoni ꞌina hada sihaneiya, ꞌidi nuwatuhu ꞌabehega Paulo ma Sailasa hadai simiyamiya, ma ꞌabehega sida ꞌabiyahidi, siꞌewa latuwedi boda ꞌoidiya. \v 6 Ma siꞌebesa ꞌasaediya, ta Yesoni ma tupwana tohekalesiyao baꞌidanao siꞌabiyahidiya, ma ꞌoinega sitoedima ꞌasa ꞌana toloinao ꞌoidiya sabi heyatalaedi, ta sibwaubwau sigwae, “Loheloheyaedi taudi tupwa mabwaiyadi ꞌadi toꞌabihegalao sitauya pwaima ꞌebwa, \v 7 ma Yesoni ꞌina hadai sihetaumana, ta ꞌidi heꞌita ꞌoinega Sisa ꞌina loina siligehiya, weyahina sigwaegwae ꞌabehega kini hauhauna ꞌilatuma, sanina Yesu.” \p \v 8 Casa ꞌana toloinao ma bodao heꞌewa bewa sihesagoheya ta siꞌateyohowa, \v 9 ꞌoinega siloina Yesoni maꞌiyanao ꞌoidiya ma ꞌabehega ꞌidi mane ꞌoinega sida hemaisa, ta wete sida miya daumwala. Ma sihemaiseya ma silihasidiya, ta sitauya. \s1 Paulo ma Sailasa ꞌidi paihowa tupwa Beliya ꞌoina \p \v 10 Ma hinuwana tohekalesiyao Paulo ma Sailasa sihewasaedi ma sida tauya Beliya, ꞌoinega sitauya, ma tutaina silatuwa Beliya siluhuwa meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina, ta Yesu wasana siheꞌita. \v 11 Mwalo Tesalonaika ꞌoina meYudiya genuwadi wasaina, ma hesi meYudiya Beliya ꞌoina ꞌidi tagwala bwebweꞌana, ma wasaina nuwadi ꞌiꞌeweya, ꞌoinega sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda Buki Heꞌasisi sihasihasili ta ꞌabehega wasa bewa ꞌana moisa sida sanapu. \v 12 Coinega meYudiya tupwana baibaiwadi sihemisaeya, ma wete taudi geya meYudiya ꞌoidiyega wahiwahine, taudi sanidi madouna, ta wete loheloheya tupwana baibaiwadi. \p \v 13 Ta meYudiya Tesalonaika ꞌana tomiyanao sihesagoheya ꞌabehega Paulo Yehoba wasana ꞌiloguguya ꞌasa Beliya ꞌoina, ma silomwayamwayau ma bodao sihenuwa lagudiya ta ꞌabehega Paulo ma Sailasa sida loꞌalehedi. \p \v 14 Coinega tohekalesiyao siloina mwamwayau, ma Paulo sihetuneya ma ꞌisuluwa gogo holai ꞌoina, ta Sailasa ma Timoti ꞌebwa baꞌidadiyao simiyamiya. \v 15 Ta tupwana tohekalesiyao Paulo siꞌwayabuya ta sitauya Ateni, ma ꞌoinega Paulo loina ꞌiꞌebwaedi ta ꞌabehega Sailasa ma Timoti silomwamwayauma Ateni ꞌoina, ta toꞌwayabuwedi sihila Beliya. \s1 Paulo ꞌina miyamiya Ateni ꞌoina \p \v 16 Ma Paulo Ateni ꞌoina Sailasa ma Timoti weyahidi ꞌabwa ꞌiyamwayamwana, ta ꞌinuwagala madouna weyahina ꞌiꞌiteya meAteni geya Yehoba ꞌoina sihemihemisa ta hesi ꞌidi ꞌebe hemisa hagana ma hagana, ma baibaiwa hedada. \v 17 Coinega baꞌidanao siheꞌoheꞌohe nuwatuhu bewa weyahina, meYudiya ma tupwadi Yehoba ꞌana tohemisao wete baꞌidadiyao sigwaegwae, meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina, ma wete toniꞌasa, ꞌeguma ꞌihalobadi ꞌebe gimwane ꞌoina, baꞌidadiyao sigwaegwae sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya. \p \v 18 Ta tupwadi tosinasinapuwao wete, taudi sihesaniyediya \w Epikulo\w*, ma tupwadi \w Sitoike\w* wete, Paulo baꞌidadiu sihehegwaegwae ta tupwadi taudimo ꞌoidiya siheꞌoteꞌotetela, sigwaeya, “Ciya! Toheyauyaule toꞌaha ꞌigwaeneya?” Ma tupwadi sigwae, “Nuwana hali Yehoba weyahina ꞌiloguloguguya,” weyahina sihesagoheya Yesu ꞌina toholohila ꞌamasega weyahina ꞌilologuguya. \v 19 Coinega Pauloina sitoeya hada ꞌetoꞌauta sanina \w Aliyopago\w* ꞌoina ma sihegwaeya, “Cino heꞌita bewa hauhauna, \v 20 ta ꞌoima ꞌana hesagoha ꞌabehega ꞌebe henainaida, ꞌoinega ꞌana sanapu ꞌuda lihasi ma ꞌada sanapu.” \v 21 Ta meAteni maꞌadi taumanao mabwaiyadi ꞌidi ꞌebe nuwaꞌewa beno sanapu hauhaudi ꞌadi heꞌita ma ꞌadi hesagohamo. \p \v 22 Coinega Paulo hada ꞌetoꞌauta ꞌalona ꞌitoholowa ma ꞌiloguguya ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “MeAteni, ꞌomi yasanapugomi ꞌabehega wahehetapewa ꞌimi tapwalolowao ꞌoidiya, \v 23 weyahina ꞌigu yawalao ꞌoidiya ꞌomi ꞌebe tuluha baibaiwadi yaꞌitediya ma ꞌoidiyega ꞌaigeda ꞌebe pwaoli maꞌana lele yaꞌita lobeya, ta ꞌana lele bewa gidemusa ꞌigwaegwae, ‘Yehoba tauna geya tada sanapuya ꞌina ꞌebe pwaoli bewa.’ Ma Yehoba ꞌina ꞌebe pwaoli beno ꞌoina watulutuluha ta geya wada sanapuya, tauna ꞌiboi yahehepwaila ꞌoimiya. \p \v 24 “Tauna baleꞌu mabwaiyana ma ginaula mabwaiyana ꞌoina simiyamiya ꞌadi tohemasaleha, ta galewa ma baleꞌu ꞌadi Bada. Coinega geya hadao tomota nimadiyega siꞌabiꞌabidi ꞌalodiya Yehobaina ꞌida miya. \v 25 Ma tomota tauda geya sowasowahida ma ꞌaigeda toꞌaha nimadega tauna Yehobaina taꞌebwae, ꞌeguma tanuwatuhu ꞌabehega nuwanuwana, ta tauna hesi yawasida ma yaluyaluwada ma ꞌida tobwatobwa mabwaiyana ꞌiꞌebwaegita. \v 26 Ta ꞌaigeda loheya sanina Adama ꞌoinega hali tupwa ma hali tupwa tomotenidi Yehobaina ꞌibubugita, ma ꞌabehega tomota siꞌelelewana baleꞌu mabwaiyana ꞌoidiya, ma boda ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌidi sauga ta ꞌidi tupwa Yehoba ꞌiloina pwaidiya. \v 27 Cina nuwatuhu ꞌabehega tauna siꞌebese, ma nuwana ꞌabwama silotoho, bo nuwana siloba. Ta hesi Tohemasalahaina mabwaiyada deida ꞌimiyamiya. \v 28 Weyahina ꞌTauna ꞌoinega yawasida taꞌewaꞌewa ma baꞌidadai tatautauya ma wete tamiyamiya.’ Ma ꞌomi wete ꞌimi wali tobui tupwadi Yehobaina weyahina sigwaeya, ꞌTauda moisa tauna natunao.’ \p \v 29 “Coinega gesowana tanuwatuhu ꞌabehega Tamadaina gidemusa maꞌamaꞌayau, beno tomota ꞌidi nuwatuhuwega ma \w goula\w* bo \w siliba\w* bo daꞌule ꞌoidiyega sibubuya. \p \v 30 “Tutaina mwalo tomota Yehoba sihemwage mwageyeya, ꞌoinega geya ꞌida gamwasowalediya, ma hesi bewa tuwa tauda tomota tupwa mabwaiyana ꞌoidiya ꞌiloinaegita ma ꞌida pui ꞌoidiyega tanuwabui. \v 31 Weyahina ꞌida sabwelo bwaꞌomatana ꞌabwama ꞌiupaeya ma mebaleꞌu mabwaiyada ꞌada loina dumwadumwaluna ꞌida ꞌebwaegita loheyaina ꞌihesinuweya ꞌoinega, ma loheyaina ꞌamasega ꞌiꞌabihetoholo hileya ma ꞌoinega tomota mabwaiyada wasa bewa tada ꞌahwa moisae.” \p \v 32 Ma bodaedi toꞌamasa ꞌidi toholo hila wasana sihesagoheya, ma tupwana sihenameya, ta tupwadi sigwaeya, “Nuwanuwama ma ꞌabwama nuwatuhu bewa weyahina ꞌuheꞌoteꞌotetela hila ma ꞌada hesagoha.” \p \v 33 Eeta Paulo bodaedi ꞌoidiyega ꞌilatuwa. \v 34 Ma tupwadi tomota Paulo ꞌina gwae sihemiseya ta ꞌina boda ꞌoina siluhuwa, ꞌaigeda loheya sanina Dionisiyo, tauna toloina ꞌaigeda boda \w Aliyopago\w* ꞌoidiyega, ma ꞌaigeda wahine sanina Damali, ma tupwadi wete. \c 18 \s1 Paulo ꞌina paihowa ꞌasa Kolinita ꞌoina \p \v 1 Muliyetega Paulo Ateni ꞌiꞌebesineya ta ꞌinaowa Kolinita ꞌoina, \v 2 ma gwama Yudiya ꞌilobeya, sanina Akuila, ta ꞌina ꞌasa Ponitio, ma mamwanena Pilisila nige tuwa Italiyega sinaoma, weyahina kini Kolodiya meYudiya mabwaiyadi ꞌiloinaediya ma Lomega sihapwesa. Ma Paulo Akuila mamwanena ꞌihaboꞌenediya, \v 3 ma taudi ꞌidi paihowa hebai ꞌwapidi ꞌoidiyega sisahisahila yoheyohe, gidemusa Paulo ꞌina paihowa. Ta ꞌihetaumana ꞌidi hada, ma mabwaiyadi yoheyohe sipaihowediya. \v 4 Ma Sabati ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina ꞌigwaegwae toluhuwao baꞌidanao, ꞌitotoho nuwanuwana ma sida hemisa, ma tupwadi meYudiya ma tupwadi wete ganamuli, taudi geya meYudiya, sihemisaeya. \p \v 5 Ta tutaina Sailasa ma Timoti Masidoniyega sihapwesama, Paulo ꞌina loguguya ꞌoina ꞌihetapewa waiwai, ma meYudiya ꞌoidiya ꞌihehepwaila ꞌabehega Toꞌabihetenaina tauna Yesu. \v 6 Taudi hesi siheꞌoheꞌoheya, ta siꞌahwa ꞌaboꞌaboweya, ta ꞌoinega Paulo ꞌana ꞌaleꞌo ꞌilohutuhutuiya matadiya, beno ꞌidi logwahata ꞌana ꞌebeꞌita ꞌipaihoweya, ma ꞌihegwaediya, “Comi ꞌabwa wahesilae ꞌimi logwahata bewa weyahina, ta beno waboi ꞌimi loinega, ta geya taugu ꞌigu loinega. Coinega yaꞌebesinegomi ma tetela yatauye tomiya ganamuli ꞌoidiya.” \p \v 7 Ma ꞌidi hada tapwalolo ꞌoinega ꞌihapwesa, ta ꞌiluhu Taito Yusito ꞌina hada, tauna Yehoba ꞌana toheꞌasisi ꞌaigeda, ta ꞌina hadaina meYudiya ꞌidi hada tapwalolo deina. \v 8 Ma hada tapwalolo ꞌana tohanugeta, sanina Kalisipo, maꞌina susuwao, Bada Yesu ꞌoina sihemisa, ma meKolinita tupwana baibaiwadi wete Paulo ꞌina guguya sihesagoheya, ta Yesu ꞌoina sihemisa, ma sibabitaisowa. \p \v 9 Ta hinuwanega Paulo ꞌina ꞌenomataꞌiteꞌitega Bada Yesu ꞌiꞌiteya, ta Yesu ꞌigwaeya, “Paulo, sahena ꞌuꞌateꞌateyoho, ma tuwa hesi tetela ꞌuhepwaila latuwe, ma sahena ꞌulololagu. \v 10 Ma taugu hesi baꞌidau tamiyamiya, weyahina ꞌasa bewa ꞌoina tomota baibaiwadi ꞌabwa sihemisegau ma ꞌigu bodao taudi, ma sahena ꞌaigeda taiya sowasowahina ꞌiloꞌalehego, nuwana ꞌiꞌabi hegalago. Geya!” \v 11 Ta bolime ꞌaigeda ma tupwana ꞌoidiya Kolinita ꞌoina Paulo ꞌimiyamiya, ta Yehoba ꞌina gwae ꞌiheheꞌitae. \p \v 12 Eeta muliyetega Galiyo ꞌihetoloina madouna tupwaina Akaya ꞌoina, ꞌoinega meYudiyaedi siloina ta Paulo siꞌabiyahiya sitauyeya sabi yatala Galiyoina matana, \v 13 ma sigwae, “Loheyaina bewa tomota ꞌitebatebaedi ta ꞌabehega hali tapwalolo Yehoba ꞌoina sipaihowa, ma bewa ꞌida loina ꞌiligeligehi.” \p \v 14 Ma Paulo ꞌiꞌiuna ma ꞌigwae hila, ta Galiyo hesi ꞌigwae nugeta meYudiya ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “MeYudiya, ꞌomi ꞌigu gwae wahesagohe: Ceguma loheya bewa ꞌimumuga galagala, nuwana pui ꞌipaipaihowadi, ꞌilobwaineya ma ꞌimi heꞌewa yahesagohe, \v 15 ma hesi nuwatuhu bewa, waboi tuwa ꞌimi gwaegwae ma saniyao ma loinao ꞌimi ꞌasega, ꞌoinega waboi tuwa waloina. Taugu yalogwahata.” \v 16 Ta ꞌebe yatala ꞌoinega ꞌipaꞌidiya. \p \v 17 Ma bodaedi Sositeni siꞌabiyahiya, tauna meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌana toꞌitayahina, ma sihunu dadaneya Galiyo ꞌina ꞌebe yatala matana, ma Galiyoina geya wete weyahidi ꞌida nuwatuhuwa. \s1 Paulo ꞌihila Anitioki \p \v 18 Loꞌaleha bewa mulina Paulo nobwa ꞌimiyamiya sabwelo hisa ꞌoidiya, ꞌoinega muliyetega tohekalesiyaedi ꞌiloyauwedowediya ta wagai ꞌigeluwa sabi ꞌadau Siliya weyahina. Ma Akuila ta Pilisila wete mahetenao sigeluwa. Ta ꞌaigeda ginaula, beno ꞌabwa ma sigelu, ꞌabwa ꞌasa Kenikiliya ꞌoina simiyamiya, Paulo ꞌina gwae hemisa ꞌipaihoweya Yehoba matana, ta gwae hemisaina ꞌana ꞌilaꞌilala beno Paulo debana siꞌoliya. \p \v 19 Cidi ꞌadauina ꞌoina nugeta siluhuwa Epeso, ma Akuila mamwanena sisuluwa simiyamiya, ta Paulo wete ꞌisuluwa, ꞌiluhuwa meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina, ma ꞌitohotoho ma ꞌabehega ꞌilisidima ma Keliso ꞌoina sihemisa, ta mahetenao sihegwaegwae. \v 20 Coinega siꞌahwanoiyeya ma tuta dudulena mahetediu simiyamiya, ta ꞌilogwahata. \v 21 Cigwaeya, “Cabwa yahilama, ꞌeguma Yehoba ꞌitagwalegau.” Coinega Epesowedi ꞌiloyauwedowediya, ta ꞌigelu hila, \v 22 ma ꞌitauya Sisaliya ꞌoina ꞌisuluwa, ta ꞌilaga Yelusalema ma tohekalesiyao mahetenao siheꞌiyaꞌiyaguwa, ta muliyetega ꞌitauya Anitioki. \p \v 23 Anitioki ꞌoina ꞌimiya ꞌamana, ta muliyetega ꞌitoholo ma Galetiya ma Piligiya ꞌasanao ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya ꞌisakosakowasi, ma Yesu ꞌana tohemisao ꞌiꞌabihe paꞌalidi. \s1 Apolosa ꞌiguguya Epeso ma Kolinita ꞌoidiya \p \v 24 Tutaina ꞌoina, ꞌaigeda gwama Yudiya sanina Apolosa ꞌinaoma Epeso. Tauna ꞌasa Alekisanidela loheyaina, ta tauna guguya ꞌana, ma Buki Heꞌasisi ꞌisanapu bwaibwainiya. \v 25 Ta wete heꞌitao Yehoba ꞌina ꞌeda weyahina ꞌisanapudiya, ma ꞌihetahetapewa Yesu tetelina ꞌiheheꞌita. Cina heꞌitaina moisa, ta hesi tupwanamo, weyahina toꞌaha Yoni ꞌiguguyaeya ꞌina babitaiso weyahina Apolosaina ꞌisanasanapu, ta Yesu tetelina ꞌana ꞌebe losaloha geya ꞌisanapu. \p \v 26 Ta tutaina Epeso ꞌoina ꞌilatuma, ꞌiluhuwa meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌoina, ta maꞌina waiwai ꞌiloguguya. Ma Akuila ma Pilisila ꞌina guguya sihesagoheya ꞌabehega ꞌina sanapu tupwanamo tuwa, ꞌoinega sitoeya, ta Yehoba ꞌina ꞌeda mabwaiyana siheꞌitaeya. \p \v 27 Muliyetega Apolosa nuwanuwana ma ꞌihabala Akaya, ta tohekalesiyao silemeya, ta Yesu ꞌana tohemisao Akaya ꞌoina ꞌidi leta sileleya, ma Apolosa siꞌebwaeya ta ꞌeguma to tuta Akaya ꞌoina ꞌilatu ꞌidi leta ꞌiꞌebwaedi ma sitoe ꞌidi hada. \p Coinega Apolosa ꞌihabala ta ꞌiluhuwa Akaya ꞌoina, ma taudi meAkaya, mwalo Yehoba ꞌina helauwega Yesu sihemisaeya, ma ꞌiyamo Apolosaina ꞌina guguyega ꞌilemedi madouna, \v 28 ta ꞌina heꞌita meYudiya ꞌidi heꞌita ꞌihewaiwai sineya, weyahina Buki Tabu ꞌoinega ꞌiheꞌitadi ꞌabehega Toꞌabihetenaina tauna tuwa Yesu. \c 19 \s1 Paulo ꞌina paihowa Epeso ꞌoina \p \v 1 Apolosa ꞌabwama Kolinita ꞌoina ꞌimiyamiya, ma Paulo ꞌisakowasiya tupwa pwatula ꞌoidiya, ma Epeso gadowa ꞌoina ꞌilatuma. Epeso nage ꞌoina, Yesu ꞌana tomuliyao tupwadi ꞌilobediya, \v 2 ma ꞌihesilalediya ꞌigwae, “Ciyagwao, tutaina Yesu wahemisaeya Yaluyaluwa Tabuna ꞌina waiwai walotohoya bo geya?” Ma sihegwaeya sigwae, “Geya. Geya ꞌasanapu ꞌabehega Yaluyaluwa Tabuna ꞌimiyamiya.” \p \v 3 Ma Paulo ꞌigwaeya, “To babitaiso hede ꞌoinega wababitaiso?” Ta sigwae, “Yoni ꞌina babitaisowega.” \p \v 4 Ta Paulo ꞌihegwaediya, “Yoni ꞌina babitaiso beno nuwabui mumuga galana weyahina, ma ꞌihemataluwegomiya ta ꞌabehega Yesu wahemisae, tauna ꞌabwa ꞌimulimuliyama.” \p \v 5 Gwae bewa meEpesowedi sihesagoheya ma sinuwa sabwalena moisa, ꞌoinega Bada Yesu saninega sibabitaiso. \v 6 Ma Paulo ꞌiꞌabi debediya, ma Yaluyaluwa Tabuna ꞌiluhuwa ꞌoidiya, ta ꞌina waiwaiyega hali ꞌenana ma hali ꞌenana ꞌoinega sigwae latuwa, ma Yehoba ꞌina gwae sipalopisai latuweya. \v 7 Ta mabwaiyadi ꞌadi baibaiwa gide tuwelo. \p \v 8 Ma waiꞌena ꞌetoi ꞌoidiya meYudiya ꞌidi hada tapwalolo ꞌalona Paulo ꞌiluhuluhu, ma Yehoba ꞌina hetoloina weyahina maꞌina ꞌatepatu ꞌigwaegwae, ta ꞌiꞌoheꞌohe ꞌiꞌiꞌiꞌimidi. \p \v 9 Ma tupwadi deba paꞌapaꞌalidi ma geya sihemihemisa, ta Yesu ꞌina ꞌedaina siꞌahwa galagalaeya tohegogonaowedi matadiya. Coinega Paulo ꞌitoholowa ta ꞌana tomuliyao baꞌidanao silatuwa, ma siluhuwa Tilano ꞌina hada ꞌebe seꞌulu ꞌoina, ma nobwa sabwelo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya Paulo ꞌilologuguya. \p \v 10 Cina paihowaina bewa gidemusa tuwa ꞌipaipaihowa bolime ꞌeluwa ꞌoidiya, ma tupwa Esiya ꞌana tomiyanao mabwaiyadi, meYudiya ma taudi geya meYudiya, Bada Yesu wasana sihesagoheya. \s1 Sikiba natunao \p \v 11 Ta Yehoba hedehedede hagadi ꞌiꞌabi latuhediya Paulo ꞌina paihowega, \v 12 ta ꞌana ꞌamweyahi ꞌana ꞌebe sauwao ta ꞌana ꞌaleꞌowao siꞌewediya ma tolohalao ꞌoidiya siꞌabihe paꞌidiya, ta ꞌadi lohala sigumwagumwala, ma wete hiꞌahiꞌa siula latuhediya. \v 13-14 Ma tupwadi meYudiya ꞌadi toꞌobao nobwa simiyamiya, ma taudi sisakosakowasi, ma ꞌoba ꞌoinega hiꞌahiꞌa siulaula latuhedi. Ta tupwadi Yudiyaedi Paulo ꞌina paihowa wasana sihesagoheya, taudi Topwaoli Madouna, sanina Sikiba, natunao site sebeni. Ma site sebeniyedi sitoho ꞌabehega Bada Yesu saninega hiꞌahiꞌa tolohalao ꞌoidiyega sida ulalatuhedi, ta ꞌaigeda buwa sihegwaeya sigwae, “Yesuina Paulo ꞌiloguguyaeya, tauna saninega ꞌaloinego ma loheya ꞌuꞌebesine ma ꞌutauya.” \p \v 15 Ma hiꞌahiꞌaina ꞌihegwaediya, “Yesu ma Paulo yasanasanapudi, ma taiyawedi ꞌomi?” \v 16 Coinega loheyaina ꞌigihebuweya, ꞌisopila ma toꞌobaedi ꞌiloꞌalehediya, ta ꞌadi ꞌaleꞌo ꞌisabu yahulediya, ma ꞌihunudiya, ta ꞌwahi daisidi hadega sidena. \p \v 17 Ma wasa bewa Epeso ꞌana tomiyanao mabwaiyadi sihesagoheya ta simatauta, taudi meYudiya, ma taudi geya meYudiya, ta Bada Yesu sanina siꞌahwa waiwaiyeya. \p \v 18 Ma tohemisa hauhaudi baibaiwadi sitauyama ta boda matadiya ꞌidi mumuga guguyou sihepwailediya, ꞌabehega taudi wete siꞌobaꞌoba. \v 19 Ta ꞌidi ꞌobao bukidi sihegogonedima, ma boda matadiya sigabu yahulediya, ma bukiyedi ꞌadi maisa sisahwa hegogonediya, ma pipiti tausani kina gidemusa. \p \v 20 Nage ꞌoinega Yehoba ꞌina gwae ꞌidabalala ta ꞌihewaiwai tomota baibaiwadi ꞌoidiya. \s1 MeEpeso siloꞌaleha \p \v 21 Muliyetega Yaluyaluwa Tabuna Paulo ꞌihenuwa laguweya ꞌabehega Masidoniya ma Akaya ꞌoidiyega ꞌida tauya ma Yelusalema ꞌoina ꞌida latu, ma ꞌigwaeya, “Yanugenugeta Yelusalema, ma ꞌabwa muliyetega yatauya Loma. Gide ꞌigu nuwatuhu.” \p \v 22 Ta hesi Pauloina ꞌimiyamiya Esiya tuta toꞌutoꞌupana ꞌoina, ta ꞌana tolemaowedi Timoti ma Elasito ꞌihewasa nugetediya, ma sitauya Masidoniya. \v 23 Ma tuta nage ꞌoina heꞌoheꞌohe madouna ꞌilatuwa Yesu ꞌina ꞌeda weyahina, ta bewa gidemusa ꞌilatu ꞌesa. \p \v 24 Loheya ꞌaigeda sanina Dimitilo, tauna dayagi ꞌana topaihowa siliba ꞌoinega, ma meEpeso ꞌidi yehoba wahinena sanina Dayana ꞌina hada tapwalolo ꞌaluꞌaluwana ꞌiꞌiudi ꞌipaihowediya, ma ꞌihehegimwaneyedi tomota ꞌoidiya. Maꞌina topaihowao ꞌidi wasawasa madouna dayagiyedi ꞌoidiyega silobaloba. \v 25 Ma Dimitilo ꞌina topaihowao ꞌibwau ꞌautediya, ma tupwadi wete ꞌidi paihowa tauna gidemusa, ta ꞌihegwaediya ꞌigwae, “Ciyagwao wanuwatuhuyahi ꞌabehega paihowa bewa ꞌoinega ꞌida wasawasa talobaloba. \v 26 Ma Paulo ꞌina heꞌita ꞌoinega tomota baibaiwadi ꞌiheꞌitediya ꞌigihe nuwabuidiya, ma ꞌina gwaegwae ꞌabehega Yehoba tomota nimadiyega siꞌabidi geya Yehoba moisa. Ta bewa gidemusa geya Epesomo ꞌoina ma hesi tupwa baibaiwadi Esiya ꞌalona. Ta ꞌomi wasanapu pwaiya, ma waꞌiteya Pauloina ꞌina paihowa, ꞌawa? \p \v 27 “Bewa ꞌoinega yamatauta, ꞌabwama nuwana tomota gesowana ꞌida tobwatobwao sigimwanedi, ma ꞌabwa wete ꞌida Yehoba madouna Dayana ꞌana heꞌasisi ta ꞌina hada tapwalolo siheginaula besobesowe. Weyahina meEsiya ma mebaleꞌu mabwaiyada Dayana ꞌana toꞌetuluhao.” \p \v 28 Ma bodaowedi Dimitilo ꞌina gwae sihesagoheya, ta Paulo ꞌina paihowa weyahina sigamwasowala madouna, ta sibwaubwau, “Tauda meEpeso ꞌida yehoba Dayana tabwana moisa.” \p \v 29 Coinega tomota baibaiwadi sipili ꞌautama ma siwuiwui, ma hedagadaga besobeso sipaipaihowa, ta meMasidoniya ꞌeluwa siꞌabiyahidiya, taudi Paulo ꞌina sakowasi ꞌoidiya ꞌana toꞌwayabuwao, sanidi Geyo ma Alisitako, ta sipilihediya hada ꞌebe ꞌetoꞌauta ꞌoina. \p \v 30 Ma Paulo nuwanuwana ma tohedagadagaowedi ꞌoidiya ꞌitautauya ma tohekalesiyao siꞌetobodeya, \v 31 ta tupwadi wete Paulo ꞌiyanao, taudi meEsiya babadao, gwae sihewasaeya ta Paulo siꞌahwanoiyeya ma ꞌabehega gesowana ꞌida luhu hada ꞌebe ꞌetoꞌautaina ꞌoina. \p \v 32 Ma bodaedi gide sibuwa ma sibwaubwau, ta mabwaiyadi ꞌidi wui hagana, ma hedagadaga huhuna baibaiwadi geya sisanapu. \p \v 33 Ta meYudiya ꞌaigeda loheya sanina Alekisana silohetu hetuneya, ma ꞌida laga ꞌoidiya ma ꞌida gwae. Coinega ꞌitoholowa matadiya ma tupwadi tomota ꞌidi nuwatuhuwedi sibwau latuhediya ꞌoina, ꞌoinega nimanega ꞌihegwaediya ꞌabehega hedagadaga sida lolagu, ma meYudiya ꞌidi gwae ꞌida hepwaila latuhe. \v 34 Ma bodao siꞌinaneya ꞌabehega tauna gwama Yudiya, ꞌoinega sibwauwa madouna, ma ꞌidi hedagadaga tuta dudulena geya silolagu, ma sibwaubwau mahemahetena, sigwaegwae, “Tauda meEpeso ꞌida yehoba Dayana tabwana moisa.” \p \v 35 Coinega ꞌasaina ꞌana tohanugeta ꞌitauyama, ta hedagadaga ꞌigihelolaguya, ta ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “MeEpeso yo, mabwaiyada tasanapuya ꞌabehega Dayana tabwana hedada ꞌina hada tapwalolo ꞌana toꞌitayahina tauda, ma wete ꞌina daꞌule tabu galewega ꞌibeꞌuma. \v 36 Ta gesowana wete taiya ꞌisinasinaligita ꞌida tapwalolo bewa weyahina. Coinega ꞌilobwainegomiya ma wahenonomo ta sahena wahehedagadaga besobeso, nige gidemusa. \p \v 37 “Ma waꞌita loheloheyaowedi watoedima, taudi geya ꞌida hada heꞌasisi ꞌoinega sida yagaha, bo nuwana ꞌida Yehoba mewahinena sida ꞌahwa galagalae, ꞌawa? \p \v 38 “Ta ꞌeguma Dimitilo maꞌiyanao nuwanuwadi ma taiya siheyatalae, beno bwebweꞌana. Cebe yatala ma toloinao simiyamiya, ma sosowahidi ꞌimi yatala sihesagohe ma sinuwanuwatuhu weyahimi. \v 39 Ma ꞌeguma wete hali nuwatuhu weyahina ꞌabehega wada yatala, delihegogona madouna ꞌoina nuwatuhuina ꞌabwa weyahina taloina. \p \v 40 “Ta nige ꞌimi hedagadaga besobeso weyahina ꞌana ꞌita nata loina taloba, weyahina geya ꞌida huhumo.” \p \v 41 Cina gwae ꞌilosalohiya, ta bodao ꞌihewasaediya, ma siliya sawala ꞌidi hada. \c 20 \s1 Paulo ꞌina sakowasi Masidoniya ma Gilisi ꞌoidiya \p \v 1 Ma dagadaga ꞌigumwala pwaiya, ta Paulo tohekalesiyao ꞌibwauwedima ta ꞌiguguyediya, ꞌoinega ꞌiloyauwedowediya, ta ꞌitauya Masidoniya. \v 2 Ma Masidoniya tupwainao ꞌoidiya ꞌisakowasiya, ꞌiloguguya tohekalesiyao ꞌoidiya, ꞌiꞌabihe paꞌalidiya, ta muliyetega tupwa Gilisi ꞌoina ꞌihapwesa, \v 3 ta nobwa waiꞌena ꞌetoi ꞌimiyamiya, ta ꞌiꞌiunamo wagega siꞌadau, Siliya weyahina, ta tupwana gwaegwae ꞌihesagohediya meYudiya siloiloina tauna weyahina sabi ꞌabiyahina, ma ꞌoinega ꞌina ꞌeda ꞌibuiya ta ꞌabehega Masidoniya ꞌalonega ꞌihila. \p \v 4 Ma loheloheya tupwana baꞌidanao sitauya, ꞌaigeda gwama Beliya, tauna Pilo natuna sanina Sopeta, ma meTesalonaika siteluwa, taudi Alisitako ma Sikanido, ta gwama Dabi sanina Gayo, ta Timoti wete, ta meEsiya siteluwa, sanidiyao Tikiko ma Tilopimo. \p \v 5 Taudi bewa sitauya nugeta wagega ma Tilowasi ꞌoina siyamwayamwa. \v 6 Ta tauma Pilipai ꞌoina ꞌamiyamiya ꞌana siga pwalawa daisinamo ꞌana guyai ꞌapaihowa. Cigumwala ta tauma wete ꞌageluwa, ma sabwelo nima ꞌaiꞌaigeda ꞌaꞌadaꞌadau, ma ꞌasohota Tilowasi, ma ꞌiyamayaowedi ꞌalobediya, ta sabwelo sebeni wete ꞌamiyamiya. \s1 Paulo ꞌina paihowa Tiloasi ꞌoina \p \v 7 Wiki ꞌana sabwelo nugenugetaina ꞌoina mabwaiyama ꞌaꞌetoꞌautama beledi ꞌehisihisi ꞌana ꞌebe nuwatuhuyahina sabi paihowaina, ma Paulo ꞌiguguya, weyahina hali sabwelo ꞌina tuta tauya. Ta ꞌina gwae guguyaina ꞌiloheduduleya ta ꞌana siga hinuwana gamwana, ma tuwa ꞌabwa ꞌiguguguguya. \v 8 Ta hada ꞌana hane gidemusa hada ꞌetoi, ma hetoina ꞌoina ꞌahaneya, ta mayale baibaiwadi ꞌagabudiya. \p \v 9 Ma hewali ꞌaigeda, sanina Yutiko, ꞌimiya haneya hada papalina ꞌoina ꞌimiyatoiya, ta mataꞌenoꞌenowega ꞌilolosaduduna. Ta Paulo ꞌabwa ꞌigwaegwae, ta Yutikoina ꞌiꞌenosineya, ma papalinaina ꞌoinega ꞌibeꞌuwa baleꞌuwa, ma sisuluwa ta siꞌabilagasiya, ta siꞌiteya ꞌiꞌamasa pwaiya. \p \v 10 Ta Paulo ꞌisuluwa, ma ꞌoina ꞌituluha ma ꞌiꞌatusapwaliya, ta ꞌigwae, “Sahena waꞌateꞌateyoho. Yawasina ꞌimiyamiya.” \v 11-12 Ta hewaliina sitoe haneheya mayawasina, ma weyahina siyaliyaya madouna. Coinega Paulo ꞌihane hila ma beledi ꞌiꞌehisihisiya ta siꞌaiya, ma ꞌoinega mahetenao sihehegwaegwae ta ꞌana siga gona ꞌiꞌadaleya, ta ꞌitoholowa ma ꞌiꞌebesinediya. \s1 Tilowasi ꞌoinega ꞌaꞌadau Milito weyahina \p \v 13 Ma tauma wagega ꞌageluwa ma ꞌaꞌuꞌeya Asosi, ta ꞌabehega nage ꞌoina Paulo ꞌadoꞌo, weyahina ꞌihepwaila ꞌoima, ꞌigwaeya, “Wagega watauya, ma taugu ꞌaheguwega yatau Asosi, ma nage ꞌoina wadoꞌogau.” \p \v 14 Ta Asosi ꞌilatu pwaiya ma ꞌahelobaloba, ꞌoinega ꞌadoꞌoya ta ꞌaꞌuꞌe hila, ma Mitiline ꞌoina ꞌasohota. \v 15 Eeta Mitiline ꞌaꞌebesineya, ta gona ꞌiꞌadaleya Kiyo matana ꞌapilipili. Eeta gona ꞌiꞌadaleya ma Samo ꞌoina ꞌasohota. Ciꞌadaleya wete, Milito ꞌoina ꞌasohota. \p \v 16 Paulo ꞌihegwae pwaimaiya ta ꞌabehega Epeso ꞌaꞌebesine, ma ꞌabehega sahena wete tuta ꞌiuleule Esiya tupwainao ꞌoidiya, weyahina nuwanuwana ma ꞌilomwayamwayau, ꞌeguma sowasowahina Yelusalema ꞌiloba \w Penitikosi\w* Guyaina ꞌana sabwelo ꞌoina. \s1 Paulo ꞌina gwae loyauwedo meEpeso ꞌoidiya \p \v 17 Ta Mitilo ꞌoinega ꞌihewasa Epeso hekalesiya ꞌana tohanugetao ꞌoidiya ma sinaoma. \v 18 Ta sitauya pwaima ꞌoina ma Paulo ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Comi wasanasanapu mumugagu tutaina tamiyamiya baꞌidagwao Esiya ꞌoina, ꞌigu latu hohau ꞌoinega ꞌana siga nige, \v 19 beno ꞌida Bada weyahina yapaipaihowa, hohobigega, ta maꞌigu dou, ma muyao wete yalobediya meYudiya ꞌidi loinega, \v 20 ta hesi geya ꞌaigeda toꞌaha ꞌida Bada tetelina bwebweꞌana ꞌana hepwaila yanuwahi, ma hesi mabwaiyami yaheꞌitegomiya ꞌimi tapwalolo ꞌoidiya, ta wete ꞌimi hada ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, \v 21 ta ꞌigu heꞌita ꞌoimiya tuwa mahemahetena, ꞌomi meYudiya, ma ꞌomi hali tupwa tomotaiyao, mabwaiyami yaguguya ꞌoimiya ta ꞌabehega mumugami galadi ꞌoidiyega wanuwabui Yehoba ꞌoina ma Bada Yesu wahemise. \p \v 22 “Ma bewa tuwa Yaluyaluwa Tabuna ꞌina loinega yatautau Yelusalema, ta geya tasanapu toꞌaha nata nobwa ꞌoiguwa ꞌilatu. \v 23 Beno tuwa ꞌasa ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya, Yaluyaluwa Tabuna ꞌihehepwaila ꞌoiguwa ꞌabehega ꞌabwa Yelusalema ꞌoina pai ma muya yalobadi. \p \v 24 “Ta geya hene yawasigu weyahina yanuwanuwatuhu ma yanuwahi. Beno tuwa ꞌigu ꞌeda nuwana ꞌigu paihowaina Bada Yesu ꞌiꞌebwaegauwa weyahina yanuwanuwatuhu ta ꞌabehega yalosalohi, beno ꞌada helau Yehoba ꞌoinega ꞌana hepwaila. \p \v 25 “Wanuwatuhuyahi mwalo tuta baibaiwana ꞌoidiya ꞌasakosakowasi ꞌoimiya, ta Yehoba ꞌina hetoloina tetelina weyahina yalologuguya. Ma bewa wahesagohe, ꞌabwa nata geya wete waꞌiteꞌite hilegau. \p \v 26-27 “Coinega bewa tuwa yahepwaila ꞌoimiya ꞌabehega Yehoba ꞌina loinao mabwaiyadi yaꞌebwaya pwaigomiya, ta geya ꞌaigeda yadahwa. Ta ꞌeguma tupwami ꞌoimiyega wahesilae hataya, beno taugu geya ꞌigu puiyega, ta hesi waboi ꞌimi pui. \p \v 28 “Coinega tohanugetao ꞌomi waboi waꞌitayahigomi, ta ꞌimi sipiyao wete waꞌitayahidi, weyahina Yaluyaluwa Tabuna ꞌimi paihowaina ꞌiꞌebwaegomiya ma tohekalesiyao walomata yahidi, weyahina ꞌida Bada Yesu tomotaiyedi taudi bweyahinega ꞌigimwanediya. \p \v 29 “Yasanasanapu wete nata ꞌigu tauya mulina toheꞌitao galadi, gide ꞌedewa sasasasaidi, sinaoma ma ꞌimi sipiyao siꞌabihe galadi. \v 30 Ta wete ꞌomi nata ꞌoimiyega tupwadi sihegaina ma siheꞌita ꞌaboꞌabo ꞌoimiya, ta tupwana tomota silisidi taudi ꞌidi bodao ꞌoidiya. \v 31 Coinega walomatayahi ta wete ꞌigu guguya wanuwatuhuyahi, ꞌabehega bolime ꞌetoi geya yaꞌaiyawasi, sabwelo ma hinuwana ꞌoidiya, ma hesi mamataneugu yaguguguguya ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoina. \p \v 32 “Wete yahenuwa lagugomi tuta sinaonaoma weyahidi, ꞌabehega Yehoba tauna ꞌiꞌita yahigomi, ma wete tauna ꞌina helau tetelina ꞌiꞌabihe paꞌaligomi, ma ꞌoinega ꞌina bodao, taudi ꞌiꞌabihe ꞌehaudiya ꞌoidiya, ꞌomi wete waluhu. \p \v 33 “Mwalo taugu baꞌidamiu tamiyamiya, geya nuwanuwagu ꞌimi wasawasao, nuwana mane, nuwana ꞌaleꞌo ꞌausaladi, \v 34 ma hesi wasanapu pwaigauwa ꞌabehega taugu ꞌigu paihowega ꞌaguwa ta ꞌigu tobwatobwa yalobedi, ta ꞌigu ꞌaliꞌeyao wete yaꞌabiꞌabihetedi. \v 35 Mumugagu bewa ꞌoidiyega yaheꞌita pwaigomiya ꞌabehega ꞌilobwainegita ma tauda ꞌida paihowega toweꞌa taꞌabihetedi. Gidemusa Bada Yesu ꞌina gwae wanuwatuhuyahi, beno ꞌigwaeya, ꞌCewamo geya yaliyayenamo, ma ꞌebwaya hesi mayaliyayaina madouna.’” \p \v 36 Paulo ꞌina gwae bewa ꞌigumwala ta ꞌahena ꞌitulaseya, ma mahetenao siꞌahwaꞌahwanoi Yehoba ꞌoina. \v 37 Ta mabwaiyadi sidouwa, ma Paulo siꞌatusapwaliya, \v 38 ta sinuwagala madouna weyahina ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Cabwa gesowana waꞌitaꞌita hilegau.” Coinega sidobiheya wagai, ta sihegeluya. \c 21 \s1 Paulo ꞌina tauya Yelusalema \p \v 1 Ma Paulo mahetemai, ꞌiyamayaowedi ꞌaloyauwedowediya ma ꞌaꞌuꞌe dumwaluna ta Kesa ꞌoina ꞌasohota. Gona ꞌiꞌadaleya ꞌaꞌuꞌe hila ta Lodi ꞌoina ꞌasohota, ta hali sabwelowa ꞌasohota Patala. \v 2 Ta Patala ꞌoina waga ꞌalobeya sabi habala Pinisia, ma wagaina ꞌoina ꞌagelubala ta ꞌapilipili niꞌuwa. \v 3 Ta Saipilosi ꞌalatuwa, ma ꞌoinega ꞌima ꞌebeulega ꞌapili hataya, ta Siliya weyahina ꞌapilipili, ma Taiya ꞌoina ꞌasohota ma ꞌabehega waga ꞌana doꞌodoꞌona tupwana sihegubalidi. \v 4 Ta tupwana Yesu ꞌana tohemisao ꞌalobediya ta mahetemai ꞌamiyamiya sabwelo sebeni, ma Yaluyaluwa Tabuna sanapu ꞌiyamayaowedi ꞌiꞌebwaediya, ꞌoinega Paulo sihegwaeya, sigwae, “Sahena ꞌulagalaga Yelusalema.” \p \v 5 Ta ꞌoinega ꞌima sabwelo nobwa sigumwala, ma ꞌagogona ꞌadobiya wagai, ma taudi mamwanediyao ma manatudiyao sidobihemaiya ꞌasa papalina, ta holai ꞌahema ꞌatulaseya ma Yehoba ꞌoina ꞌahwaꞌahwanoi. Coinega ꞌaloyauwedowediya, \v 6 ma ꞌageluwa wagai, ta taudi sihila ꞌasai. \p \v 7 Ma Taiya ꞌaꞌebesineya ta ꞌaꞌuꞌe hila, ta Tolimei ꞌoina ꞌasohota, ma ꞌasuluwa, ta ꞌoinega tohekalesiyao ꞌalobediya ma ꞌaloyauwedowediya, ta sabwelo ꞌaigeda mahetemai ꞌamiyamiya. \v 8 Ta gona ꞌiꞌadaleya ꞌatauya Sisaliya, ma ꞌaluhuwa Pilipi ꞌina hada, tauna mwalo tologuguya site sebeni ꞌaigeda ꞌoidiyega, ta mahetemai ꞌamiyamiya. \v 9 Ma Pilipi natunao site hata mewahinedi, ta geya sihai, ma ꞌidi paihowa gide palopita ma Yehoba ꞌina nuwatuhu sihepwaila nugeta tomota ꞌoidiya. \p \v 10 Ta sabwelo tupwana ꞌoidiya ꞌamiyamiya, ta ꞌaigeda palopita, sanina Agabu, Yudiyega ꞌisuluma, \v 11 ta ꞌoima ꞌinaoma, ta Paulo ꞌana gadiwana ꞌiꞌeweya, ta ꞌahena ma nimana ꞌiboi ꞌipaidiya, ta ꞌigwae, “Yaluyaluwa Tabuna ꞌigwae gide: Toni gadiwana bewa meYudiya Yelusalema ꞌoina nata sipai, ma siꞌebwae taudi ganamuli ꞌoidiya.” \v 12 Tauma ma ꞌasaina ꞌana tomiyao gwae bewa ꞌahesagoheya ma Paulo ꞌaꞌahwanoiyeya, ꞌagwae, “Sahena ꞌuhanehane Yelusalema.” \p \v 13 Ta Paulo ꞌihegwaemaiya, “Sahena wadoudou ma wahehe ꞌateyohogau. Yatagwala pwaigauwa ma silagugau deliya, nuwana silohe ꞌamasigau Yelusalema ꞌoina, Bada Yesu weyahina.” \p \v 14 Ta ꞌaꞌetobode ꞌasaeya ta ꞌalolaguwa, ma ꞌagwae, “Causala beno, toꞌaha ꞌida Bada ꞌina nuwatuhu gidemusa ꞌida paihowa.” \p \v 15 Sabwelowedi sigumwala, ta ꞌima tobwatobwa ꞌaꞌatububuwa, ma ꞌahane Yelusalema. \v 16 Ta tupwadi Yesu ꞌana tohemisao Sisaliya ꞌoinega mahetediyao ꞌatauya, ma sitauyemaiya Nesoni gwama Saipilosi ꞌina hada, tauna Yesu ꞌana tohemisa nugenugetaina ꞌaigeda, ta ꞌabehega ꞌoina ꞌamiyamiya. \s1 Paulo ma Yemesa sihelobaloba \p \v 17 Ma Yelusalema ꞌoina ꞌalatu pwaima, ta totapwalolowao siloyauwedomaiya maꞌidi yaliyaya. \v 18 Ta gona ꞌiꞌadaleya ta Paulo baꞌidamai ꞌatauya Yemesa ꞌina hada, ta nobwa tohekalesiyao ꞌidi tohanugetao ꞌalobediya. \v 19 Ma Paulo ꞌigwae helauwediya, ta ꞌina guguya ma Yehoba ꞌina paihowa tomiya ganamuli ꞌalodiya weyahina ꞌiheꞌoteꞌotetela bwaibwaina ꞌoidiya. \v 20 Ta mabwaiyadi sihesagoheya ma Yehoba sihepwatuweya, ta sihegwaeya, sigwae, “Tasimai, ꞌuꞌita tausani baibaiwana Yesu ꞌoina sihemisa pwaiya, ta baibaiwadi tohemisaedi meYudiya, ma Mosese ꞌina loina simulimuliya. \v 21 Ta wasau sihesagoheya ꞌabehega ꞌowa ꞌino heꞌita meYudiya ꞌoidiya, taudi ꞌasa ganamuli ꞌadi tomiyao baꞌidadiyao simiyamiya ꞌabehega ꞌuheheꞌitadi meYudiyaedi ma Mosese ꞌina loina silogwahate, ma sahena natudiyao meloheyadi ꞌwapidi siꞌupwaꞌupwa, ma tubudao mumugadi sahena simulimuliye. \v 22 Nata sihesagohe ꞌabehega ꞌutauya pwaima, ta sigamwasowalego. Coinega toꞌaha tapaihowa ꞌese? \p \v 23 “Cima nuwatuhu bewa gide: Loheloheya site hata ꞌima boda ꞌoinega Yehoba ꞌoina sigwae hemisa pwaiya. \v 24 Coinega ꞌowa mahetediu waꞌabihe ꞌehaugomi ma watauya Hada Heꞌasisi ꞌoina, ꞌabehega debadi siꞌoli ma sipwaoli Yehoba ꞌoina, ta ꞌimi paihowaina ꞌana maisa mabwaiyana ꞌowa ꞌulagu, ma bewa ꞌoinega tomota mabwaiyadi sisanapugo ꞌabehega ꞌowa Mosese ꞌina loina ꞌumulimuliya, ta hesi ꞌahwa galagalaedi weyahiu sihesagohediya, mabwaiyana gwae bwagabwaga. \p \v 25 “Ta Yesu ꞌana tohemisao tupwa ganamuli ꞌoidiya, taudi geya meYudiya, ꞌidi leta ꞌahetune pwaiya ta ꞌabehega toꞌaha gide tomota sipwaopwaoliyedi hali ꞌebe hemisao ꞌoidiya sahena siꞌaiꞌai, ta wete hebai mabweyahidi ma hebai ꞌaniꞌo didididi sahena siꞌaiꞌaidi, ta wete sahena siganaganawala.” \p \v 26 Coinega Paulo ꞌidi gwae ꞌihesagoheya, ta hali sabwelowa site hataedi mahetenao sitauya ma siꞌabihe ꞌehaudiya. Cigumwala ma Hada Heꞌasisi ꞌoina ꞌiluhuwa, ma Pauloina topwaoli ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Tauma ꞌagwae hemisa pwaiya Yehoba ꞌoina ta sabwelo sebeni ꞌima ꞌabiheꞌehau ꞌigumwala, ta ꞌoinega ꞌahilama ma yapwaoli tauma weyahima.” \s1 Paulo siꞌabiyahiya \p \v 27 Ta ꞌidi sabwelo sebeni ꞌiꞌiuna ma sigumwala, ꞌoinega meYudiya taudi mwalo tupwa Esiya ꞌoinega sinaoma, Paulo siꞌiteya Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma boda sihenuwa laguwediya, ta siꞌabiyahiya, \v 28 ta siwuiwui, sigwaegwae, “MeIsileli he, wanaoma ma loheya bewa waꞌita, tauna tomota tupwa mabwaiyana ꞌoidiya ꞌiheꞌita puidiya, ꞌabehega ꞌida boda sisinasinaligita, ta ꞌida loinao ma ꞌida Hada Heꞌasisi sisinalidi, ma wete Hada Heꞌasisi bewa ꞌiꞌabihe ginaula bwagebwageya, weyahina tupwa ganamuliyega, taudi geya meYudiya, ꞌiꞌewedima ꞌalona.” \p \v 29 Cidi gwae bewa weyahina mwalo gwama Epeso, sanina Tilopimo, Paulo mahetena ꞌasai siꞌiteya, ta sinuwatuhuya ꞌabehega Paulo Tilopimoina ꞌiꞌeweyama Hada Heꞌasisi ꞌalona. \p \v 30 Bewa weyahina meYelusalema mabwaiyadi sigamwasowala, ma sihedagadaga, sipili hegogonama, ta Paulo siꞌabiyahiya, ma Hada Heꞌasisiyega silisi latuweya, ta ꞌana ꞌahwaꞌeda siguduya, \v 31 ta sitohotoho sabi loheꞌamasina. Coinega boda ꞌaleha ꞌana tohanugeta wasa ꞌihesagoheya ꞌabehega meYelusalema mabwaiyadi sihehedagadaga besobeso. \v 32 Ta ꞌilomwayamwayauwa, ma toloꞌalehaowedi ma ꞌadi tohanugetao ꞌiꞌewediya, ma boda ꞌoidiya sipili suluwa. Tutaina boda siꞌitediya toloꞌalehao ma ꞌadi tohanugetao sinaonaoma, ta Paulo ꞌana hunuwa silolaguwa. \p \v 33 Coinega boda ꞌaleha ꞌana toloinaina ꞌidobima ma Paulo ꞌiꞌabiyahiya, ta ꞌiloina ma balae seni ꞌeluwa ꞌoidiyega sipaiya, ma ꞌihesilala boda ꞌoidiya, ꞌigwaeya, “Taiya tauna? Ma toꞌaha ꞌipaihoweya?” \v 34 Ta boda siwui, ꞌidi gwaeyao hagadi ma hagadi, ma geya sowasowahina ma ꞌihesagoha bwaibwaini, wui sinabwana weyahina, ta ꞌiloina ꞌabehega toloꞌalehao ꞌidi hada sitauye. \p \v 35-36 Sitauyeya, ta boda sigamwasowala hedada ta simulimuliyedi, ma siwuiwui, “Waloheꞌamasiyamo.” Coinega toloꞌalehao Paulo siꞌahaliya tete ꞌoinega ta hada ꞌalona, tomota ꞌidi ꞌohe weyahina. \s1 Paulo ꞌina gwae boda ꞌoidiya \p \v 37 Ciꞌiunamo ma sitoe hada ꞌalona, ta Paulo boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌiꞌahwanoiyeya, ꞌigwae, “Sowasowahina gwae ꞌaigeda ꞌoiuwa yagwaene?” Ta toloinaina ꞌisalutuwa, ta ꞌigwae, “Ca! Tomada! Cena Gilisi ꞌusanapuya? \v 38 Cigu nuwatuhu ꞌowa gwama Itipitaina, tauna mwalo ꞌinaoma ta toloheꞌamasa powa tausani ꞌihegogonediya ꞌaleha weyahina, ta ꞌihanugetediya yoho ꞌawawa.” \p \v 39 Ta Paulo ꞌigwaeya, “Geya. Taugu gwama Yudiyaigu, ta ꞌigu ꞌasa Tasisi, tupwa Silisiya ꞌalona, ꞌasaina ꞌasa madouna. Ma sowasowahina ꞌutagwalegau ma tomota ꞌoidiya yagwae?” \p \v 40 Citagwaleya, ta Paulo teteya ꞌitoholo, ma nimana ꞌiꞌabilagasiya ma silolagu, ta ꞌoinega mabwaiyadi silolaguwa, ta Paulo ꞌena \w Ibeliuwega\w* ꞌihegwaediya, ꞌigwae. \c 22 \p \v 1 “Tasigwao ma tamagwao, wahehenono ma matamiya yada mwehihi heꞌewa bewa weyahina.” \p \v 2 Ma sihesagoha ꞌena \w Ibeliuwega\w* ꞌigwaegwae, ꞌoinega siꞌalahenono bwaibwaina ma ꞌihegwaediya: \v 3 “Taugu gwama Yudiya. Tasisi, Silisiya ꞌasana ꞌoina yatoleya, ma ꞌebwa Yelusalema ꞌoina yaseꞌuluwa. Cigu toheꞌita sanina Gameliyela, ꞌiheꞌitegauwa tubudao ꞌidi loinao ma yasanapu bwaibwainidiya, ma Yehoba ꞌina paihowa ꞌoina yatagwalegauwa moisa, gidemusa bewa tuwa ꞌomi ꞌimi tagwala. \p \v 4 “Ma hemisa hauhauna bewa ꞌana tomuliyao yaloꞌalehediya. Ma loheloheya ma wahiwahine deliya yalagu luhuwediya, ta tupwadi yaloheꞌamasidiya. \v 5 Topwaoli Madouna ma ꞌimi babadao mabwaiyadi ꞌigu paihowa bewa sisanasanapu, weyahina taudi leta siꞌebwaegauwa tasidiyao Damasiko ꞌoina weyahidi, ma ꞌabehega yada tauya, ma ꞌoidiyega tagwala yada ꞌewa nugete, ma ꞌoinega tohemisao yada ꞌabiyahidi, ma yada tauyedima Yelusalema, ma sida gihemuyedi. \p \v 6 “Ta ꞌasudibwalala ꞌabwa yatautauya ma Damasiko ꞌiꞌiunamo ꞌoina yalatu, ma ꞌasilala madouna galewega ꞌilatu mwayamwayauwa, ta ꞌisae sakowasiyegauwa. \p \v 7 “Ta baleꞌuwa yabeꞌuwa, ma ꞌena ꞌaigeda yahesagoheya ꞌihegwaegauwa ꞌigwae, ‘Saulo, Saulo, toꞌaha weyahina ꞌuloloꞌalehegau?.’ \p \v 8 “Ma yahesilala, ‘Bada taiya hede ꞌowa?.’ Ma ꞌihegwaegauwa, ꞌTaugu Yesu, gwama Nasaleta, ꞌuloloꞌalehegau.’ \p \v 9 “Ta taudi tuta nage ꞌoina baꞌidagwao ꞌasilalaina siꞌiteya, ma hesi tauna ꞌihegwaegauwa geya sihesagohe. \p \v 10 “Ta yagwae, ꞌBada, toꞌaha nata yapaihowa?.’ Ma ꞌihegwaegauwa ꞌCutoholo, ma Damasiko ꞌoina ꞌutauya, ma nage ꞌoina ꞌa loina ꞌuhesagohe.’ \p \v 11 “Ta ꞌasilala ꞌina waiwaiyega matagu ꞌigihegaleya ma geya sosowana ma yaꞌebubuna, ꞌoinega taudi baꞌidagwao siꞌabi nimegauwa ma ꞌatauya Damasiko. \p \v 12 “Ma Damasiko ꞌoina ꞌaigeda loheya sanina Ananaiyasi ꞌimiyamiya. Tauna Yehoba ꞌana tohemisa moisa, ma Mosese ꞌina loina ꞌana tomuliya, ta meYudiya tupwaina ꞌana tomiyao siꞌahwa bwebweꞌaneya. \v 13 Ta Ananaiyasiina ꞌitauyama ta deiguwa ꞌitoholowa ma ꞌihegwaegauwa, ꞌTasigu Saulo, matau ꞌiꞌasilala.’ Ta nage ꞌoina matagu sibwebweꞌana hila ma loheyaina yaꞌiteya. \p \v 14 “Ta ꞌihegwaegauwa, ꞌTubudao ꞌidi Yehoba ꞌihesinuwegowa, ꞌabehega ꞌina nuwatuhu ꞌusanapu ma Tobwebweꞌanaina ꞌuꞌita, ta ꞌina gwae ꞌuhesagohe, \v 15 ma tauna weyahina ꞌuda hetohepwaila ta wete toꞌaha ꞌuꞌiteya ma ꞌuhesagoheya weyahina tomota baibaiwadi ꞌuda hegwaedi. \v 16 Ta toꞌaha hede ꞌuyamwayamwa, ꞌutoholo ma saninega ꞌubwauwe ma ꞌubabitaiso ma ꞌabehega ꞌino puiyao ꞌibuyodi.’ \p \v 17 “Ta muliyega yahila Yelusalema ma Hada Heꞌasisi ꞌoina yaꞌahwaꞌahwanoi, ta gidemusa yanihiya, \v 18 ta Badaina yaꞌiteya ꞌigwaegwae ꞌoiguwa, ꞌigwaeya, ꞌCulomwayamwayau ma Yelusalema ꞌuꞌebesine, weyahina nata ꞌino hepwaila weyahigu gesowana sihehesagohe.’ \p \v 19 “Ta yahegwaeya, ꞌBada taudi sisanasanapu ꞌabehega ꞌidi hada tapwalolo ꞌaigeda ꞌaigeda ꞌoidiya ꞌa tohemisao yahunu dadanediya ma deliya yalagudiya. \v 20 Ta tutaina ꞌa tohepwaila Sitibeni siloheꞌamasiya, taugu wete deina yatotoholo, ta ꞌana hunu ꞌoina yatagwala, ma wete tohunuwaedi ꞌadi ꞌaleꞌo yaꞌitayahidiya.’ \p \v 21 “Ta Badaina ꞌihegwaegauwa, ꞌBewa ꞌoinega ꞌulatu, ma nata yahewasaego ma ꞌutauya gogo bwaga ꞌasa ganamuli, taudi geya meYudiya ꞌoidiya.’” \s1 Paulo ꞌigwae boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌoina \p \v 22 Paulo ꞌina gwae mabwaiyana bewa sihesagoha bwaibwainiya ta ꞌana laba taudi ꞌasa ganamuli weyahidi ꞌigwae, ma ꞌoinega silolagata ma gwae madounega sibwaubwau, “Loheya bewa ꞌilobwaineya baleꞌuwega tada ꞌewayahule, ma gesowana ꞌida miyamiya.” \v 23 Ma gidemusa sibwaubwau maꞌidi gamwasowala, ta ꞌadi ꞌaleꞌo siulaula hanehedi, ma nenegwala wete siulaula hanehedi. \p \v 24 Ta boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌina toloꞌalehao ꞌiloinediya, ꞌigwae, “Loheya beno watauye hadai, ma sapi baibaiwana waꞌebwae ma ꞌana laba ꞌihepwaila latu toꞌaha tomota ꞌidi gamwasowala ꞌoina huhuna.” \p \v 25 Coinega sitauyeya hadai ta sipaiya sabi sapina, ma toloꞌaleha ꞌidi tohanugeta deina ꞌitoholowa, ꞌoinega Paulo tohanugetaina ꞌihegwaeya, “Taugu yaheLoma pwaiya ma geya ꞌaigeda loina ꞌimiyamiya ma wada sapigau weyahina geya ꞌaigeda toꞌaha ꞌigu pui walobaloba yatala ꞌoina.” \p \v 26 Ta tohanugetaina Paulo ꞌina gwae ꞌihesagoheya, ꞌoinega ꞌilomwayamwayau ta ꞌitauya ꞌidi boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌoina, ma ꞌihegwaeya, “Toꞌaha ꞌabehega ꞌuda paihowa? Loheya bewa tauna gwama Lomaina!” \p \v 27 Ta toloinaina ꞌitauyama ta Paulo ꞌihegwaeya, “Cugwae moisa, ꞌowa ꞌuheLoma?” Ta Paulo ꞌigwaeya, “Cehe, gidemusa.” \p \v 28 Ta toloinaina ꞌigwaeya, “Taugu mane madouna ꞌoinega ꞌigu heLoma yahegimwaneya.” Ta Paulo ꞌigwaeya, “Tamagu ꞌiheLoma, ma ꞌoinega taugu yatoleya gwama Lomaigu.” \p \v 29 Ma taudi ꞌabehega sisapi silolaguwa, ta toloinaina ꞌisanapu pwaiya ꞌabehega Paulo gwama Lomaina, ta ꞌimatauta weyahina tauna Paulo nige ꞌipaiya. \s1 Paulo ꞌina yatala meLoma ꞌidi toloinao matadiya \p \v 30 Gona ꞌiꞌadaleya ma boda ꞌaleha ꞌana toloinaina ꞌinuwanuwatuhu ma ꞌabehega wasa moisa siꞌebese, toꞌaha weyahina meYudiya Paulo siheꞌeweya, ꞌoinega Paulo ꞌitoelatuheya ma ꞌiloina ꞌabehega topwaoliyao madoudi ma meYudiya ꞌidi babadao mabwaiyadi sitauyama, ma ꞌoinega toloinaina Paulo ꞌitoeyama ma matadiya ꞌihetoholoya. \c 23 \p \v 1 Ta Paulo meYudiya ꞌidi babadaowedi ꞌiꞌeꞌebubudiya, ta ꞌihegwaediya, “Babadao ma tasigwao, mwalona ma nige toꞌaha yanuwatuhuya ꞌabehega Yehoba ꞌina loinao beno yamuliya bwaibwainidiya.” \p \v 2 Ma Ananaiyasi, tauna Topwaoli Madouna, ꞌihegwaediya taudi Paulo deina sitotoholo ꞌabehega Paulo ꞌahwana sisapi. \p \v 3 Ta Paulo ꞌihegwae hileya, ꞌigwae, “Yehoba wete ꞌisapigo, weyahina ꞌowa tuwa ꞌa ꞌita bwebweꞌana, ma solauwa gala madouna! Cabehega beno ꞌoina ꞌumiyatoi ma ꞌuloinegau Mosese ꞌina loinega, ta ꞌowa hesi loinaina ꞌuligehiya, weyahina ꞌugwae ꞌabehega sisapigau?” \p \v 4 Ta taudi sitotoholo Paulo deina sigwaeya, “Togidega ta Yehoba ꞌina Topwaoli Madouna ꞌoina ꞌuꞌahwaꞌahwa paꞌala, ꞌawa?” \p \v 5 Ta Paulo ꞌigwaeya, “Yauwedo tasigwao! Geya yasanapu ꞌabehega tauna Topwaoli Madouna. Moisa tuwa Buki Heꞌasisi ꞌina hepwaila gidemusa ꞌigwae, ꞌSahena ꞌimi toloina ꞌoina ꞌuꞌahwaꞌahwa paꞌala.’” \p \v 6 Bewa tuwa Paulo ꞌiꞌiteya ꞌabehega toꞌetoꞌautaedi boda ꞌeluwa ꞌoidiyega, ꞌaigeda Sadusiyao, ma ꞌaigeda Palisiyao, ma ꞌoidiya ꞌibwau latuwa, ꞌigwae, “Tasigwao, taugu ꞌaigeda Palisi ꞌidi boda, weyahina tamagu wete Palisi ꞌidi boda, ta ꞌigu yatala bewa lamuna yahemisa ꞌabehega toꞌamasa sitoholo hila.” \v 7 Ta Paulo ꞌina gwae bewa weyahina Palisiyao ma Sadusiyao siheꞌoheꞌohena, ta hegogonaina siwatahiya. \v 8 Weyahina Sadusiyao sigwae toꞌamasa geya sowasowahina ma sitoholo hila, ta wete sigwae, ꞌabehega aneloseyao nuwana yaluyaluwao geya ꞌaigeda wete ꞌimiyamiya, ma hesi Palisiyao sihemisa ꞌabehega nata moisa toꞌamasa sitoholo hilama, ma wete sisanapuya ꞌabehega moisa Yehoba ꞌina aneloseyao ma yaluyaluwao simiyamiya. \p \v 9 Nage ꞌoina yatala bahobaho ꞌilatuwa, ꞌoinega Palisiyao ꞌidi loinao ꞌadi toheꞌitao tupwadi sitoholowa ma sigwaeya, “Loheya bewa, geya ꞌeta wete ꞌina pui ꞌoinega ꞌaloba. Ma hesi ꞌina nuwatuhu bewa, nuwana Yehoba ꞌina anelose bo yaluyaluwa ꞌoinega ꞌiꞌeweya.” \p \v 10 Nage ꞌoina siꞌoheꞌohe madouna, ta ꞌaleha ꞌana toloina ꞌimatauta. Cina nuwatuhu ꞌabehega nata Paulo siꞌabiyahi ma ꞌabwa hesi siꞌabi hegala bwaibwaini. Coinega toloꞌalehaedi ꞌiloinaediya ma Paulo bodaedi ꞌoidiyega sitoeya, sitauyeya hadai. \p \v 11 Eeta hadai ꞌimiya heboiya, ma nihuwanega ꞌina Bada ꞌilatuma Paulo deina, ꞌitoholowa ma ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Paulo, sahena ꞌuꞌateꞌateyoho, weyahina Yelusalema ꞌoina ꞌuhepwaila pwaigauwa. Ma Loma ꞌoina wete gidemusa ꞌabwa ꞌuhepwaila ꞌesegau.” \s1 Cidi loina dahwana Paulo ꞌana loheꞌamasa weyahina \p \v 12 Hali sabwelowega meYudiya siꞌetoꞌautama, ꞌidi nuwatuhu siꞌatububudiya, ma wete sigwae hemisa ma geyaꞌabwa siꞌaiꞌai bo sinumanuma ꞌana siga Paulo siloheꞌamasi. \v 13 Bodaedi bewa siꞌetoꞌauta ma nuwatuhu bewa gidemusa silaguya, ꞌadi baibaiwa gide poti ꞌiꞌebesineya. \p \v 14 Muliyetega, sitauya topwaoliyao ma babadao ꞌoidiya, sigwaeya, “Tauma bewa ꞌagwae hemisa pwaiya ma ꞌabehega geyaꞌabwa ꞌeta toꞌaha ꞌaꞌapuꞌaputoho ꞌana siga Paulo ꞌaloheꞌamasi. \v 15 Coinega ꞌomi ma babadao mahetemiyao watauya boda ꞌaleha ꞌana toloina waꞌabowe, ma Paulo ꞌitoeyama, ta ꞌina pui taꞌebese bwaibwaini. Ma ꞌoinega tauma ꞌaꞌatububuwa, ma saugaina ꞌeguma ꞌeda ꞌoina sitautauyama ꞌaloheꞌamasi.” \p \v 16 Ta Paulo ꞌina hewali, tauna wahana, toloheꞌamasaedi ꞌidi teba tetelina ꞌihesagoheya, ta ꞌiluhuwa hadai, ta Paulo ꞌoina ꞌihepwaila. \v 17 Ta Paulo toloꞌalehao ꞌidi tohanugeta ꞌaigeda ꞌibwauweyama, ta ꞌihegwaeya. “Hewali bewa ꞌutauye boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌoina ma toꞌaha ꞌina nuwatuhu ꞌihepwaila ꞌoina.” \v 18 Ta ꞌitoeya toloinaina ꞌoina, ta ꞌihegwaeya, “Paulo deliya ꞌimiyamiya ꞌibwauwegauwa ma ꞌihegwaegauwa ꞌabehega hewaliina bewa yatoeyama, ma toꞌaha ꞌina nuwatuhu ꞌihepwaila ꞌoiuwa.” \p \v 19 Ta toloinaina hewaliina ꞌiꞌabi nimeya ma sihanaowa tupwana, ma siboidimo ma ꞌihesilaleya, ꞌigwae, “Toꞌaha ꞌabehega ꞌoiguwa ꞌuhepwaile?” \v 20 Ta hewaliina ꞌigwaeya, “MeYudiya siloina ma ꞌabehega siꞌahwanoiyego ꞌabehega gona Paulo ꞌusuluheyawa ꞌidi ꞌetoꞌauta ꞌoina, ma ꞌabehega ꞌina puiyao sibese bwaibwaini. \v 21 Ta ꞌidi ꞌahwanoi sahena ꞌuhehesagohe, weyahina gide site poti siꞌedahwana ꞌedai Paulo weyahina, ta sigwaehemisa pwaiya ꞌabehega nata geya siꞌaiꞌai bo sinumanuma ꞌana siga Paulo siloheꞌamasa nugete. Ta siyamwayamwamo tagwala ꞌoiuwega siloba Paulo weyahina.” \p \v 22 Ta toloinaina ꞌigwaeya, “Yauwedo ꞌowa, ꞌutauya ma sahena ꞌaigeda taiya ꞌoina ꞌuhehepwaila ꞌabehega ꞌidi nuwatuhu dahwanaina ꞌuhepwaila pwaiya ꞌoiguwa.” \s1 Paulo sihewasaeya Sisaliya ꞌoina gabana Pilikesa ꞌona \p \v 23 Ta boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌibwauwediya ꞌina toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta ꞌeluwa ma ꞌiloinaediya, “Nata hinuwanega toloꞌaleha tu handeledi, ma togelu \w hosi\w* sebeniti ma toꞌahala gita tu handeledi wete waheꞌautedima, ma sitauyegomi Sisaliya ꞌoina. \v 24 Ma hesi tupwana hosi wete waꞌewadi ma ꞌoinega Paulo ꞌigelu, ta maꞌina bwebweꞌana watauye gabana Pilikesa ꞌoina.” \p \v 25 Ta wete leta ꞌileleya bewa gide, ꞌigwaeya, \v 26 “Yauwedo ꞌowa gabana ꞌuhane hedada Pilikesa ꞌoiuwa, taugu Kolodiu Lisiyasi ꞌoiguwega. \v 27 Loheya bewa meYudiya siꞌabiyahiya ma ꞌiꞌiuna siloheꞌamasi, ta wasana yahesagoheya ꞌabehega tauna gwama Lomaina, ta toloꞌalehao baꞌidagwao ꞌatauya ꞌoidiya, ma nimadiyega ꞌalemeya. \v 28 Nuwanuwagu ꞌidi heꞌewaina huhuna yada sanapu, ta ꞌidi hegogona ꞌoina yaꞌeweyama, \v 29 ma yalobeya ꞌidi heꞌewa huhuna beno sigwaegwae taudi tuwa ꞌidi tapwalolo ꞌana loina weyahina, ta ꞌidi heꞌewa geya loheꞌamasa bo lagu deli ꞌilobwaine. \p \v 30 “Wasa wete yahesagoha pwaiya ꞌidi loina dahwana Paulo ꞌana loheꞌamasa weyahina, ꞌoinega yalomwayamwayau ma yahewasaeyawa ꞌoiuwa, ma ꞌana toheꞌewao wete yahegwaediya ma sitauyawa ꞌoiuwa, ma nobwa sihepwaila toꞌaha ꞌidi heꞌewa huhuna loheya bewa weyahina.” \p \v 31 Toloꞌaleha ꞌadi loina gide simulimuliyeya, ma Paulo hinuwanaina ꞌoina sitoeya Anitipatili ꞌoina. \v 32 Gona ꞌiꞌadaleya, ma tupwadi toloꞌalehaowedi sihila ꞌidi tupwa, ta togelu hosimo Paulo sitauyeya Sisaliya, \v 33 ta gabana ꞌina leta siꞌebwaeya, ta wete Paulo sitoeyama gabana matana. \p \v 34 Ta gabana ꞌina leta ꞌihasili hegumwaliya, ma Paulo ꞌihesilaleya, “Toꞌeha ꞌino ꞌasa?” \p Ta Paulo ꞌigwaeya, “Cigu ꞌasa Silisiya ꞌalona.” \p \v 35 Ta gabana ꞌigwaeya, “Ca toheꞌewao hesi sinaoma ma ꞌoinega ꞌimi yatala yapaihowa.” \p Ma toloꞌalehao ꞌiloinaediya ma Pauloina silomatayahi hada wasawasaina, mwalo Helodi ꞌina hada, ꞌoina. \c 24 \s1 Paulo ꞌina yatala Pilikesa matana \p \v 1 Ma sabwelo nima sigumwala ta Ananaiyasi, tauna Topwaoli Madouna, ma tupwadi meYudiya ꞌidi babadao, ma ꞌaigeda wete loheya, tauna togwaegwae, sanina Telitulo, ta tauna mahetediu sidobima, ta gabana Pilikesa ꞌoina ꞌidi heꞌewa Paulo weyahina siꞌeweyama. \p \v 2 Ta Paulo sitoe latuweyama, ma Telitulo ꞌitoholo, ma heꞌewa Paulo weyahina ꞌihepwailediya, ꞌigwaegwae, “Yauwedo ꞌowa tohane hedada Pilikesa, ꞌoiuwa ꞌayaliyaya weyahina ꞌowa ꞌino loina bwebweꞌana ꞌoinega mumuga galana ꞌuꞌabihe bwebweꞌanediya ꞌebeloina bewa ꞌalona, ma bewa tuwa ꞌamiya daumwala, \v 3 ta weyahina ꞌayaliyaya madouna tuta baibaiwana, ma tupwa mabwaiyadi ꞌoidiya. \v 4 Ma genuwagu wete ꞌigu gwae ꞌoiuwa yaꞌabiꞌabi hedudule, ma hesi yaꞌahwanoiyego maꞌino helau ꞌuda hesagohegau, ta ꞌima gwae toꞌutoꞌupana tuwa yahepwailedi, loheya bewa weyahina. \p \v 5 “Moisa, loheya bewa ꞌaꞌitalobeya ꞌilasi geyogeyoina, ma meYudiya ꞌiheꞌita puidiya tupwa mabwaiyana ꞌoidiya, ꞌoinega siꞌaleꞌaleha, ma tauna boda Nasaleta ꞌidi toꞌahala bihali. \v 6 Tauna wete ꞌitohoya ꞌabehega ꞌima Hada Heꞌasisi ꞌiꞌabihebiꞌiye, ta ꞌaꞌabiyahiya ma ꞌabehega ꞌaloine tauma ꞌima loinega. \v 7 Ma Lisiyasi, tauna boda ꞌaleha ꞌana toloina ꞌinaoma, ta nimamega ꞌiꞌwayemaiya, \v 8 ta ꞌiloina ꞌabehega ꞌana toheꞌewao tauma ꞌanaoma ꞌoiuwa ma ꞌayatala. Ma ꞌeguma ꞌuboi ꞌuhesilala, ꞌina pui ꞌuda ꞌitaloba, gide nige yahepwaileya.” \p \v 9 Ta meYudiya wete heꞌewaina siꞌahwa moisaeya. \p \v 10 Ta gabana nimanega Paulo ꞌihegwaeya ma ꞌida gwae. Ta Paulo ꞌiꞌapulagata, ꞌigwaeya, “Yasanapuya ꞌowa ꞌebeloina bewa ꞌoina bolime baibaiwana ꞌuloiloina, maꞌigu yaliyaya matauwa yada gwae hila ꞌagu heꞌewa bewa weyahina. \p \v 11 “Ceguma tomota ꞌuhesilaladi, sihepwaila ꞌoiuwa ꞌabehega sabwelo tuwelomo sigumwala ꞌoidiya, tutaina yahane Yelusalema ꞌoina sabi tapwalolo, \v 12 ta geya wete siꞌiteꞌitegau tomota baꞌidagwao ꞌaheꞌoheꞌohe, nuwana boda yaloinaediya ma simuliyegau, Hada Heꞌasisi ꞌoina, bo hada tapwalolo ꞌoidiya, bo Yelusalema ꞌasaina ꞌalona. \v 13 Ma paihowaedi nige ꞌoidiyega siheꞌewegauwa geya sowasowahidi ma ꞌoiuwa siꞌahwa moisaedi. \p \v 14 “Ta ꞌidi gwae ꞌaigeda tuwa yaꞌahwa moisaeya, beno ꞌedaina sihesaniyeya Wataha ꞌoinega yalotapwalolo tubumao ꞌidi Yehoba ꞌoina. Ma wete Mosese ꞌina loinao ma palopitao ꞌidi lele mabwaiyadi yahemisaediya. \v 15 Ta wete yahemisa ꞌabehega Yehoba toꞌamasao ꞌiꞌabiꞌabi hetoholo hiladi, tobwebweꞌadi ma togala, gide taudi wete ꞌidi hemisa. \p \v 16 “Ta tuta mabwaiyana ꞌoidiya yatohotoho waiwai ꞌabehega yamumuga bwebweꞌana, Yehoba matana, ma wete tomota ꞌoidiya. \p \v 17 “Ta bolime baibaiwana sigumwala pwaiya ꞌoinega yahila Yelusalema, ma helau yaꞌeweyama ꞌigu boda ꞌoidiya, ma wete sabi pwaoli Yehoba weyahina. \v 18 Ma yaꞌabiheꞌehau pwaigauwa, ma pwaoliina yapaipaihowa Hada Heꞌasisi ꞌalona, ma geya boda mahetegwao, ta geya hedagadaga, \v 19 ma hesi tupwana loheloheya siꞌitegauwa, taudi Esiya ꞌana tomiyao, ta ꞌilobwaineya taudi matauwa bewa sinaoma, ꞌeguma nuwanuwadi ma siheꞌewegau, ta geya sitauyama. \p \v 20 “Ma taudi bewa sitauya pwaima matauwa ꞌilobwainediya ma toꞌaha ꞌigu puiyao siꞌita lobeya, tutaina ꞌidi toloinao siyatalegauwa, sihepwaile ꞌoiuwa. \v 21 Ta ꞌaigeda tuwa gwae yabwau latuheya, tutaina gamwagamwanidiya yatotoholo, ta weyahina siheꞌewegauwa, beno moisa. Ta ꞌigu gwaeina ꞌabehega ꞌBewa tuwa matamiya yayatala, weyahina yahemisa ꞌabehega toꞌamasao sitoholo hila.’” \p \v 22 Ta ꞌedaina weyahina Paulo ꞌigwaegwae Pilikesa wete ꞌisanapu bwaibwainiya, ta ꞌiupahila, ꞌigwaeya, “Tuta ꞌeguma boda ꞌaleha ꞌana toloina Lisiyasi ꞌisuluma, ꞌoinega ꞌimi yatala weyahina yahesinuwa, nuwana Paulo ꞌina gwae dumwaluna bo geya.” \p \v 23 Ta Pilikesa toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta ꞌihegwaeya, “Loheya bewa wahile deliya, ma sahena waloiloina paꞌale, ma ꞌeguma ꞌiyanao nuwanuwadi ma sinaoma ꞌana lema siꞌebwae, sahena waꞌauꞌausidi.” \s1 Paulo deliya \p \v 24 Ta sabwelo tupwana sigumwala, ta Pilikesa mwanena Dalusila mahetena sinaoma, ta mwanenaina wahine Yudiya, ma Pilikesaina Paulo ꞌibwauweyama, ta ꞌina guguya sihesagoheya Yesu Keliso ꞌana hemisa weyahina. \v 25 Ta Pilikesa ꞌatena ꞌiyohowa, tutaina Paulo ꞌina guguya ꞌihesagoheya, mumuga dumwaluna, ma toholopaꞌala, ma bwaꞌomatana ꞌinaonaoma weyahidi, ta Pilikesa ꞌigwaeya, “Tuwa! Ma ꞌuhila, ma to tuta malamalaina ꞌoiguwa ee wete yabwau hilego.” \v 26 Ta Pilikesaina nuwanuwana mane ꞌiloba Paulo ꞌoinega ꞌana lihasa weyahina, ta nage huhuna ꞌibwaubwau hileyama ma mahetena sihegwaegwae, \v 27 ta ꞌana siga bolime ꞌeluwa sigumwala, ta Posiu Pesito Pilikesaina ꞌihemiyalaeneya. Ta Pilikesa nuwanuwana meYudiya tauna siꞌahwa bwebweꞌane, ꞌoinega ꞌiloina ma Paulo deliya tuwa ꞌimiyamiya. \c 25 \s1 Paulo ꞌiꞌahwanoi ma Sisa ꞌoina ꞌiyatala \p \v 1 Pesitoina ꞌinaoma Sisaliya, ma ꞌihegaineya ꞌina loina, ma sabwelo ꞌetoi sigumwala ta ꞌihaneya Yelusalema. \v 2 Ta topwaoli madoudi ma meYudiya ꞌidi babadao sinaoma, ta ꞌidi heꞌewa Paulo weyahina sihepwaileya, \v 3 ta Pesito ꞌoina siꞌahwaꞌahwanoi waiwai sigwae, “Sowasowahina ma Paulo ꞌuhewasaeyama Yelusalema, ma ꞌebwa ꞌiyatala?” Ta ꞌidi nuwatuhu moisa beno ꞌabehega Paulo siloheꞌamasi ꞌedai, tutaina ꞌeguma ꞌitautauyama. \p \v 4 Ta Pesito ꞌigwae hilediya, ꞌigwae, “Geya, ma hesi Paulo Sisaliya deliya tuwa ꞌimiyamiya, ma ꞌiꞌiunamo taugu yahila Sisaliya, \v 5 ta ꞌeguma nuwanuwami, ꞌimi toloinao mahetegwao ꞌasulu, ma toꞌaha ꞌimi heꞌewa Paulo weyahina nobwa wayatala.” \p \v 6 Ta wiki ꞌaigeda ma tupwana ꞌoidiya ꞌimiyamiya, ta ꞌoinega ꞌisuluwa Sisaliya, ta gona ꞌiꞌadaleya, ta yatala ꞌana wagahata ꞌoina ꞌimiyatoiya, ta ꞌiloina ma Paulo siꞌeweyama. \v 7 Ma Paulo ꞌinaoma ta meYudiyaedi taudi Yelusalemega sisuluma, sitoholo sakowasiyeya, ta ꞌidi heꞌewa Paulo weyahina sihepwailedi, maꞌidi gamwasowala, ma hesi mabwaiyadi ꞌidi hepwailaedi geya ꞌadi moisamo. \p \v 8 Ta Paulo ꞌidi gwae ꞌiꞌelagu bodediya, ꞌigwae, “Taugu geya meYudiya ꞌidi loina, nuwana Hada Heꞌasisi ꞌana loina, bo nuwana Sisa ꞌina loina yaligeligehi.” \p \v 9 Ta Pesito hesi nuwanuwana ma meYudiya ꞌiꞌabihe yaliyayadi, ꞌoinega Paulo ꞌihegwae hileya, ꞌigwae, “Togidega, nuwanuwau ma Yelusalema ꞌoina ꞌuhane ma ꞌa toheꞌewao bewa weyahidi wayatala mataguwa?” \p \v 10 Ta Paulo ꞌigwaeya, “Genuwagu ꞌigu yatala weyahina meYudiya siloinegau. Geya ꞌaigeda toꞌaha ꞌoidiya yaꞌabi pui, ma bewa ꞌusanapu pwaiya. Ma hesi meLoma ꞌimi ꞌebe yatala ꞌoina yatotoholo, ma bewa ꞌilobwainegau. \v 11 Ceguma gide taugu ꞌabehega toloina ligeha ma ꞌoinega pui bewa weyahina ꞌilobwaineya yaꞌamasa, bwebweꞌana. Camasa geya yamataute. Ta ꞌeguma geya ꞌaigeda ꞌigu pui waloba ꞌidi heꞌewa ꞌoidiyega, geya ꞌilobwaine ma ꞌuꞌebwayaegau ꞌoidiya, ma hesi kini madouna, tauna \w Sisa\w*, ꞌina yatala nuwanuwagu.” \p \v 12 Ta Pesitoina ꞌiluhuwa ta ꞌina tosanapuwao mahetenao sihehegwaegwae. Sihegwaegwae ꞌigumwala, ta ꞌihilama, ma ꞌigwae, “Bwebweꞌana, nuwanuwau kini ꞌina yatala, ꞌoinega kini Sisa ꞌina yatala ꞌoina yahetunego.” \s1 Kini Agalipa mamwanena sihapwesama \p \v 13 Sabwelo hisa sigumwala, ta kini Agalipa mamwanena Belinisi baꞌidana Sisaliya ꞌoina silatuwa, sabi gwae loyauwedo Pesito ꞌoina. \v 14 Cidi miya sabwelo tupwana baibaiwana ꞌoina, Pesitoina kini Agalipa ꞌoina Paulo ꞌana heꞌewao ꞌihepwailediya, ꞌigwaegwae, “Loheya ꞌaigeda nage deliya Pilikesa ꞌiꞌebesineya. \v 15 Mwalo Yelusalema ꞌoina yamiyamiya, tauna loheyaina weyahina meYudiya ꞌidi topwaoli madoudi ma babadao ꞌoiguwa sihepwaileya, ma siꞌahwa noiyegauwa ꞌabehega yaloinae ꞌina pui weyahina. \v 16 Ta yahegwaediya yagwae, ꞌGeya meLoma mumugama gide ꞌabehega tomota ꞌoimiya ꞌatagwala ꞌimi loinao weyahidi, ma hesi ꞌilobwaineya nugeta yatala tapaihowa ma ꞌimi heꞌewao ma tauna ꞌina uhala wahepwaila latuhedi.’ \p \v 17 “Ta siꞌetoꞌautama bewa ꞌoina, ta geya yaheboi, ma gona ꞌiꞌadaleya ta yatala ꞌana wagahata ꞌoina yamiyatoiya, ma yagwae ta loheyaina sitoeyama. \v 18 Ta ꞌana toheꞌewaowedi sitoholo, ma yanuwatuhuwa nata toꞌaha ꞌaigeda ꞌina pui weyahina sihepwaila. Ta geya hene, \v 19 ma taboidimo ꞌidi tapwalolo weyahina sigwaegwae, ta ꞌaigeda loheya ꞌiꞌamasa pwaiya, sanina Yesu, ta Paulo ꞌihehepwaila ꞌabehega Yesuina mayawasina ꞌimiyamiya. \v 20 Ta taugu yahenuwanaluwa, togidega ma ginaula bewa weyahidi yaloina ꞌesa, ma Pauloina yahesilaleya ꞌeguma sowasowahina ꞌihane Yelusalema ma nobwa siheyatalae. \p \v 21 “Ta Pauloina ꞌilogwahata, ma Sisa ꞌina yatala weyahina ꞌiꞌahwanoiyeya. Ta yatagwaleya ma hesi deliya ꞌimiyamiya, ꞌana siga ꞌeda yaloba ma yahewasae Sisa ꞌoina.” \p \v 22 Ta Agalipa Pesito ꞌihegwaeya, “Taugu wete nuwanuwagu ma loheyaina ꞌina gwae yahesagohe.” \p Ta Pesito ꞌigwaeya, “Bwebweꞌana, gona yabwauweyama ma ꞌigwae.” \p \v 23 Ta gona ꞌiꞌadaleya, ta Agalipa ma Belinisi sinaoma, maꞌadi ꞌaleꞌo wasawasa, ta hada ꞌebe delihegogona ꞌoina siluhuwa ma boda ꞌaleha ꞌana toloinao ma gogoina ꞌana babadao sihelatudiya maꞌidi heꞌasisi. Ta Pesito ꞌiloina ma Paulo siluhuweya. \p \v 24 Ta Pesitoina ꞌigwaeya, “Cowa kini Agalipa, ma ꞌomi waꞌetoꞌautama mabwaiyami, loheya bewa waꞌita. Tauna weyahina meYudiya mabwaiyadi Yelusalema ꞌoinega, ta wete tupwa bewa ꞌoinega, siꞌahwanoiyegauwa ma sigwae waiwai ꞌoiguwa sigwaeya, ‘Loheya beno tuwa ꞌamasa ꞌilobwaineya.’ \v 25 Ta geya ꞌeta wete ꞌina pui yalobaloba ma weyahina ꞌida ꞌamasa, ma tauna nuwanuwana ma ꞌida kini madouna Sisa ꞌoina ꞌida yatala, ꞌoinega yaloina pwaiya ma yahewasae Sisaina ꞌoina. \p \v 26 “Ta geya ꞌaigeda ꞌina pui weyahina, ꞌabehega ꞌida bada Sisa ꞌoina yalele. Bewa ꞌoinega yatoeyama matauwa kini Agalipa, ma ꞌomi wete mabwaiyami, ta ꞌoinega ꞌabehega yatala bewa mulina ꞌina pui ꞌaigeda taloba, ma weyahina yalele Sisa ꞌoina. \v 27 Weyahina geya ꞌana ꞌita bwebweꞌana ꞌeguma paipaina ꞌaigeda tahewasae, ma geya ꞌaigeda toꞌaha heꞌewa weyahina tagwae.” \c 26 \s1 Paulo ꞌina hepwaila kini Agalipa matana \p \v 1 Ma Agalipa Paulo ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Bwebweꞌana Paulo, ꞌuboi weyahiu ꞌugwae.” \p Ma Paulo nimana ꞌiꞌahala lagasiya, ma ꞌihegwaeya bewa gide, ꞌigwae, \v 2 “Kini Agalipa yo, nige yayaliyaya madouna weyahina ꞌowa matauwa yatoholowa, ma ꞌigu uhala meYudiya ꞌidi heꞌewao ꞌoiguwa weyahidi yagwae, \v 3 weyahina tauma meYudiya mumugama ta ꞌima heꞌoheꞌoheyao ꞌusanasanapudi. Ta yaꞌahwanoiyego, ma ꞌuꞌalamaꞌiꞌita ma ꞌigu gwae ꞌuhesagohe. \p \v 4 “MeYudiya mabwaiyadi sisanasanapugau, mumugagu, ꞌigu tuta sedaseda ꞌoina yahegaineya taugu ꞌigu ꞌasa, ta muliyetega Yelusalema ꞌoina, \v 5 ma tuta dudulena ꞌoina sisanasanapugau ꞌabehega tauma boda Palisi, ma Palisiyao ꞌima loina waiwaina yamuliyeya moisa, ta ꞌeguma ꞌuhesilaladi, ma nuwanuwadi ma sihemaisa, nata siꞌahwa moisa. \p \v 6 “Ta bewa ꞌigu yatala huhuna matauwa, beno Yehoba ꞌina gwae hemisa tubumao ꞌoidiya yahemiseya. \v 7 Gwae hemisaina ꞌima susu site tuwelowedi sinuwatuhu yahiya ma ꞌabehega sida loba, ta maꞌidi hemisa Yehoba ꞌoina sitapwatapwalolo, sabwelo ma hinuwana ꞌoidiya. Ta nuwatuhuyahina bewa weyahina meYudiya siheꞌewegauwa. \v 8 Ta togidega ꞌimi nuwatuhu ꞌabehega geya sowasowahina ma Yehoba toꞌamasa ꞌiꞌabihe toholo hiladi, ꞌawa? \p \v 9 “Moisa, taugu mwalo ꞌigu nuwatuhu ꞌabehega ꞌeda mabwaiyadi ꞌoidiyega, Yesu gwama Nasaleta sanina yaꞌausi. \v 10 Bewa weyahina Yelusalema ꞌana tohekalesiyao tupwana baibaiwadi deliya yalagudiya, gidemusa topwaoli madoudi siloinaegauwa, ma ꞌeguma siloheꞌamasidi, taugu wete yatagwatagwala. \v 11 Ta wete hada tapwalolo ꞌoidiya yaꞌabiꞌabi hemuyamuyadi ma yaheꞌoheꞌohenedi ma Yesu silogwahate, ma yagamwasowala moisa ꞌoidiya, ma yamutumutudi hali ꞌasao ꞌoidiya. \p \v 12 “Ta topwaoli madoudi siloinaegauwa ma Damasiko ꞌoina yatauya. \v 13 Ta kini ꞌuꞌita, sabweloina yatautau Damasiko, ꞌasudibwalala ta galewega ꞌasilala madou hedada ꞌisaema, ta geya gidemusa hala maedanina, ta yaꞌiteya baꞌidagwao ꞌisae sakowasiyemaiya. \p \v 14 “Ta mabwaiyama ꞌabeꞌu talutalubuꞌiya baleꞌuwa, ma ꞌenana ꞌaigeda yahesagoheya ꞌena \w Ibeliuwega\w* ꞌihegwaegauwa, ꞌigwae, ꞌSaulo, Saulo, toꞌaha weyahina ꞌuloloꞌalehegau? Cana ꞌita gide siꞌwa ꞌusiꞌwa ta ꞌutohotoho ma ꞌuꞌetopele ma ꞌuboi ꞌulihasigo, ma hesi ꞌaheu ꞌimomomosi ma ꞌiꞌabiꞌabi hemuyemuyego hedada.’ \p \v 15 “Ma yagwaeya, ꞌBada taiya hede ꞌowa?” Badaina ꞌigwaeya, ꞌTaugu Yesu ꞌuloloꞌalehegau. \v 16 Ma hesi ꞌutoholoma. Coiuwa yalatu pwaima ma ꞌabehega yaloinaego, ta ꞌigu latu bewa weyahina ma wete ꞌigu latuwedi ꞌabwa weyahidi, ꞌuhepwailegau. \v 17 Ma ꞌeguma meYudiya bo nuwana taudi tomiya ganamuli sitoho ma siꞌabi hemuyemuyego, nata yaꞌabihetego nimadiyega. \v 18 Weyahina taudi tomiya ganamuli ꞌoidiya ꞌabwa yahewasaego, ma matadi ꞌuꞌabi heꞌasilaladi, ma guguyou ꞌoinega siꞌita hila ꞌasilala ꞌoina, ta wete \w Tomudulele\w* ꞌina ꞌebeloina waiwaina ꞌoinega sihapwesama, ma Yehoba ꞌidi puiyao ꞌinuwasamudi, ma siluhu taudi ꞌagu tohemisao ꞌoidiya, beno taudi ꞌoiguwega siꞌehauwa.’ \p \v 19 “Kini Agalipa, bewa weyahina heꞌitaina galewega geya yalogwahate, \v 20 ma hesi Damasiko ꞌoina yahepwaila nugeta, ma muliyetega Yelusalema wete ꞌoina, ma Yudiya ꞌasanao mabwaiyana ꞌoidiya, ma taudi geya meYudiya ꞌasa ganamuli wete ꞌoidiya yahepwaile, ta ꞌabehega mumugadi galana ꞌoidiyega sinuwabui Yehoba ꞌoina, ta mumuga bwebweꞌana ꞌoidiyega ꞌidi nuwabui siheꞌitae. \p \v 21 “Cigu paihowa bewa weyahina meYudiya siꞌabi yahigauwa Hada Heꞌasisi ꞌoina, ma ꞌabehega silohe ꞌamasigau. \v 22 Ma tuta nage ꞌoina ma ꞌana siga nige Yehoba ꞌilemelemegau, ma ꞌane yatoholo ma yahehepwaila, ꞌomi toloinao ma tomota mabwaiyami ꞌoimiya, geya hali nuwatuhu weyahina, ma tuwa tauna ꞌiboi palopitao ma Mosese sihepwaila nugeteya, \v 23 beno ꞌabehega Toꞌabihetenaina muya ꞌiloba ma ꞌamasa ꞌoinega ꞌitoholo nugeta, ta ꞌasilala ꞌilelewane meYudiya ta taudi geya meYudiya wete ꞌoidiya.” \s1 Pesito Paulo ꞌiꞌahwa buwaeya \p \v 24 Ma Paulo bewa gide ꞌiheheꞌoteꞌotetela ta Pesito ꞌitalaꞌasona, ꞌigwaeya, “Ciya, yauyauleiu! nuwana seꞌulu hedada ꞌiꞌabihe yauyaulegowa.” \p \v 25 Ta Paulo ꞌigwaeya, “Bada Pesito, geya yabuwa, ma hesi toꞌaha yahehepwailedi, beno gwae moisa ma dumwaluna, \v 26 ma nuwatuhuwedi bewa kini Agalipa ꞌisanasanapudi, ta matana bewa yagwaegwae geya maꞌigu debamwadina, ma yasanasanapu ginaula bewa geya ꞌeta wete ꞌiꞌwaiꞌwaiha, weyahina bewa geya paihowa dahwana. \v 27 Togidega ꞌowa kini Agalipa, palopitao ꞌidi gwaeyao ꞌuhemisaedi, ꞌawa? Yasanapuya ꞌuhemisaeya.” \p \v 28 Ta Agalipa Paulo ꞌihegwaeya, “Cunuwatuhuya ꞌabehega tuta toꞌutoꞌupana ꞌoina ꞌuꞌabi hekalesiyegau!” \p \v 29 Ma Paulo ꞌigwae hila, “Nuwana tuta toꞌutoꞌupana, bo nuwana tuta dudulena ꞌoina, ꞌowa ma taudi wete bewa ꞌoiguwa sihehesagoha, ꞌeguma mahetemwao waheꞌwauꞌwau naowegau, beno ꞌebe yaliyaya. Beno tuwa genuwagu ma balae bewa nimaguwa simiyamiya walobalobadi.” \p \v 30 Ta kini mamwanena Belinisi ma gabana ma tomiyatoi mabwaiyadi sitoholowa ta silatuwa, \v 31 ta sihehegwaegwae siboidimo, sigwaeya, “Loheya bewa geya ꞌeta toꞌaha ꞌina pui ma weyahina ꞌamasa bo lagudeli ꞌilobwaine.” \p \v 32 Ta kini Agalipa Pesito ꞌihegwaeya, ꞌigwae, “Loheya bewa ꞌeguma geya Sisa ꞌina yatala weyahina ꞌida ꞌahwanoiya, sowasowahina ma talihasi.” \c 27 \s1 Paulo ꞌina ꞌadau Loma weyahina \p \v 1 Ta siloina pwaiya ꞌabehega Itali ꞌoina ꞌatauya, ꞌoinega Paulo ma tupwadi paipaidi wete baꞌidanao sitagwalediya Sisa ꞌina toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta ꞌoina, sanina Yuliyasi, ma ꞌane ꞌima ꞌadau ꞌoina ꞌiꞌitayahidi. \p \v 2 Eeta Adilamitio ꞌoina wagega ꞌagelu, tauna wagaina ꞌiꞌiuna ꞌipili Esiya ꞌasaidi gadowaidi ꞌoidiya, ma ꞌaꞌuꞌe, Alisitako baꞌidamai, tauna gwama Masidoniyana, tupwa Tesalonaika ꞌoinega. \v 3 Gona ꞌiꞌadaleya ta Saidoni ꞌoina ꞌasohota, ta Yuliyasi Paulo ꞌiꞌatemuyamuyaeya ta ꞌitagwaleya ma ꞌitauya ꞌiyanao ꞌoidiya, ma siꞌitayahi. \v 4 Ta Saidoniyega ꞌaꞌuꞌe hila ta Saipilosi gwahunega ꞌapili sakowasiya, weyahina Saipilosi matanega yaumai ꞌitowa bodemaiya. \v 5 Ta Silisiya ma Pamipiliya ꞌidi bwagabwaga ꞌaꞌebesinediya ta Maila ꞌasohota, tupwa Lisiya ꞌoina. \p \v 6 Nage ꞌoina toloꞌalehao ꞌadi tohanugetaina ꞌilobeya ꞌaigeda Alekisanidela wagana, ꞌiꞌiuna ma ꞌiꞌuꞌe Itali weyahina, ta ꞌoina ꞌagelubala. \v 7 Ta sabwelo baibaiwana ꞌima ꞌadau mwauna, ta Nidasi deina ꞌalatuwa, ta geya sowasowahina ma Nidasi matanega ꞌadumwalu, weyahina yaumai madouna matamega, ꞌoinega ꞌasuluwa Kiliti ma Salimoni gamwagamwanidiyega ꞌasola, ta Kiliti guinega ꞌasakowasiya. \v 8 Ta ꞌoyeꞌoyega ꞌaꞌuꞌeya, ma yaumaiina tuwa ꞌiꞌeweꞌewemai ta tuwa ꞌatauyama ꞌalo ꞌaigeda sanina Calo Daumwala ꞌoina, gogo Lasiya holaina deina. \p \v 9 Ma tuta dudulena ꞌauleya, ta \w hudi\w* ꞌana tuta ꞌigumwala, ma yaumai ꞌana tuta galana ꞌihegaina pwaiya, ꞌoinega Paulo ꞌihenuwa laguwediya, \v 10 ꞌigwae, “Babadao ꞌilobwaineya ma taꞌaiyawasi ꞌalo bewa ꞌoina. Sahena tatohotoho ma taꞌadaꞌadau hila, tabu ta tahesilae, ma tobwatobwa ma waga tamudalidi, ma wete tauda taꞌamasa.” \p \v 11 Ma toloꞌalehao ꞌadi tohanugeta ꞌihesagohediya toniwaga ma waga ꞌana toꞌeyaisa ꞌenadi, ta geya Paulo ꞌina gwae weyahina ꞌida nuwatuhuwa. \v 12 Ma ꞌaloinaina ꞌoina simiyamiya geya ꞌilobwaine bolibolime ꞌana tuta, ta baibaiwadi sigwae, “Tuwa tatoho, ma ꞌeguma sowasowahina Pinikisa ꞌoina taluhu, weyahina tauna ꞌalo bwebweꞌana, ma ꞌoina taꞌaiyawasi.” Ta Pinikisa ꞌoina ꞌalo ꞌaigeda, beno bwanabwana Kiliti ꞌoina, ma ꞌebesola yalasi ma yalata ꞌilobediya. \s1 Wediliya silobeya \p \v 13 Ma yalasi ꞌiꞌiuna ꞌitowama, ta sinuwatuhuya ꞌabehega nata siꞌadau bwaibwaina ma Pinikisa siluhu, ta ꞌidi loho sitabeiya ta Kiliti deinega sipiliya ꞌoyeꞌoyega. \v 14 Ta tuta ꞌiꞌiuna ma yaumai madou hedadena sanina Bomatu ꞌitowadobima, \v 15 ta waga geya sowasowahina ma ꞌipili, weyahina yaumai matamega ꞌitowatowama, ta tuwa ꞌibibini hilemai, \v 16 ta bwanabwana sanina Kiloda gwahunega ꞌaꞌadaꞌadau, ta ꞌahewaiwaiya ta waga ꞌebe talalaga ꞌalisi lagasiya, \v 17 ta balae siꞌeweya ma waga madouna simomosiya, ma simatauta, nuwana nenegwala sanina Silitisa ꞌoina siduna, ta ꞌoleꞌole siulisiya ma tuwa ꞌaꞌahaꞌahai. \p \v 18 Ta wediliya madouna waga ꞌiꞌahuꞌahu buibui hedadeya, ta gona ꞌiꞌadaleya ta waga ꞌana doꞌodoꞌona siꞌeula suluhediya. \v 19 Ma sabwelo hetoina ꞌoina waga ꞌana tobwatobwao siꞌewediya ta siula suluhediya. \p \v 20 Ma sabwelo baibaiwana ꞌoidiya geya hala bo ꞌipwala ꞌada ꞌitediya, ta wediliya madouna ꞌimutumaiya, ꞌoinega ꞌasanapuya ꞌabehega nata ꞌaꞌamasa. \p \v 21 Ma sabwelo baibaiwana ꞌoidiya waga ꞌana togeluwao geya siꞌai, ta Paulo gamwagamwanidiya ꞌitoholowa, ma ꞌigwaeya, “Tasigwao, ꞌeguma ꞌigu gwae wada hesagoheya, ma sahena Kilitiyega tada gelugelu, gesowana mwau ma hesilae bewa talobaloba. \v 22 Ta bewa yaguguyegomi waꞌatepatu, sahena ꞌaigeda ꞌoimiyega ꞌiꞌamaꞌamasa, ma wagamo hesi ꞌabwa ꞌidamana, \v 23 weyahina hinuwana ꞌigu Yehobaina, tauna yahemiseya, ꞌina anelose ꞌinaoma ma deiguwa ꞌitoholowa, \v 24 ta ꞌihegwaegauwa, ꞌPaulo, sahena ꞌuꞌateꞌateyoho; ꞌabwama Sisa matana ꞌutoholo, weyahina ꞌino ꞌahwanoi ꞌoinega waga ꞌana togeluwao mabwaiyadi mahetemwao Yehoba ꞌiꞌabihetegomi.’ \v 25 Ma tasigwao, sahena waꞌateꞌateyoho, weyahina Yehoba yahemiseya, ma nata ꞌipaihowa gide tuwa ꞌiheꞌitegauwa. \v 26 Eema bwanabwana ꞌaigeda ꞌoina taduna.” \s1 Waga ꞌiduna \p \v 27 Wiki ꞌeluwa sigumwala, ꞌabwa hene Ediliya niꞌuna ꞌidoedoe dadanemai, ma nihuwana gamwana waga ꞌana topaihowao sinuwatuhuya ꞌabehega ꞌoyaꞌoya deina ꞌalatulatu. \v 28 Ma niꞌu siloho tohotohoya ta silobeya ꞌana saliyana gide tuweniti lihe ꞌana saliyana. Ta tupwana ꞌahedoe naowa ta wete siliheya ta silobeya niꞌu saliyana gide pipitini lihe. \v 29 Ta simatauta tabu ma daꞌule ꞌoina ꞌaduna, ta waga yiuwega loho ꞌehata siulediya, ma siꞌahwaꞌahwanoi gona ꞌadaꞌadale weyahina. \p \v 30 Ta tupwadi wagaina ꞌana topaihowao nuwanuwadi ma wagega sidena, ta waga ꞌebe talalaga siulasuluheya holai, ta siꞌabowa ꞌabehega loho wete siule waga matanega. \v 31 Ta Paulo toloꞌalehao ma ꞌadi tohanugetao ꞌihegwaediya, “Ceguma loheloheya nage wagega sidena, nata geyaꞌabwa tabwebwebweꞌana.” \v 32 Ta toloꞌalehaowedi waga ꞌebe talalaga ꞌana balae siꞌupwa yahuleya ta ꞌidoeya. \p \v 33 Ta ꞌiꞌiuna ma gona ꞌiꞌadale, ta Paulo ꞌihegwaediya ma siꞌai, ꞌigwae, “Sabwelo potini ꞌateyoho weyahina ta geya wete ꞌeꞌahai wada lotohoya. \v 34 Coinega ꞌilobwainegita ma talohepaꞌala, weyahina sahena hesi ꞌaigeda ꞌihehesilae.” \p \v 35 Ma gwae bewa ꞌigwaeneya ta beledi ꞌiꞌeweya ta weyahina ꞌiloyauwedo Yehoba ꞌoina, mabwaiyama matama, ma ꞌihisiya, ma tauna ꞌiꞌai nugeta. \v 36 Ta ꞌoinega mabwaiyama nuwama ꞌibwebweꞌana, ta wete ꞌaꞌaiya. \v 37 Ta ꞌama baibaiwa wagaina ꞌoina ꞌageluwa beno tu handeledi ma sebeniti sikisi. \v 38 Eema ꞌamwausuwa, ta pwalawa waga ꞌalonega siuleya holai, ma ꞌabehega waga ꞌimalamalai. \p \v 39 Ta gona ꞌiꞌadale pwaiya ta ꞌoyaꞌoya siꞌiteya, ta geya siꞌinana to ꞌasa, ma ꞌalo namonamoina siꞌita lobeya, ꞌoinega sinuwanuwatuhu ꞌeguma sowasowahina wagaina silagahe ꞌaloina ꞌoina. \v 40 Ta loho siꞌupwa yahuleya ma niꞌuwa siꞌabi sinediya, ma wete ꞌeyaisi ꞌana balaeyao silihasidiya ma siꞌeyaisa, ma ꞌoleꞌole ꞌai matana siꞌuꞌeya ma siꞌuꞌe ꞌoyaꞌoya weyahina. \p \v 41 Ma ꞌalusa ꞌidoemaiya ta waga ꞌaheduneya namonamo ꞌoina, ta waga ꞌabusuna ꞌiduna ma geya sowasowahina ꞌilonihu, ma gwahuna bagodu ꞌidi lasa hilehilega ta ꞌipisaliya. \v 42 Ta toloꞌalehao sinuwanuwatuhu ꞌabehega paipaidi siloheꞌamasidi tabu ma tupwadi situbehane ꞌoyaꞌoya ma sidena. \v 43 Ta ꞌadi tohanugetaina nuwanuwana ma Paulo ꞌiꞌabihete, ꞌoinega ꞌiꞌausidiya, ꞌabehega sahena silolohe ꞌamasidi. Ma hesi ꞌiloinaedi taudi sowasowahidi ma sitube nugeta ma ꞌoyaꞌoya weyahina sitube, \v 44 ma tupwama wagaina tupwatupwana ꞌoidiyega ꞌatube laga, ta mabwaiyama maꞌima bwebweꞌana ꞌatube haneya ꞌoyaꞌoya. \c 28 \s1 Cima miya Melita ꞌoina \p \v 1 Ta ꞌagayo haneya ꞌoyaꞌoya, ma bwanabwanaina ꞌana tomiyao sihepwaila ꞌoima ꞌabehega bwanabwana sanina Melita. \v 2 Ma bwanabwanaedi sihelauwemaiya madouna, ta ꞌaiwe siholeya, ma mabwaiyama sibwauwemaiya ta ꞌamwaimwailu, weyahina ꞌiꞌwesuꞌwesu ma gogai wete. \p \v 3 Ma Paulo ꞌaiwe ꞌidomweyama, ta ꞌaiwe ꞌoina ꞌilagu balediya, ma yahiyahi weyahina ta mwata newanewalina ꞌilatuma, ta Paulo nimana ꞌinaliya. \p \v 4 Ta bwanabwanaedi siꞌiteya Paulo nimana mwata ꞌisanasanana, ta sihehegwaegwae siboidimo, sigwaeya, “Moisa tuwa, loheya nage toloheꞌamasa, ma geya sowasowahina loinega ꞌiboi ꞌiꞌabihete. Bwagana damanega ꞌidenama ꞌoyaꞌoya, ma waꞌita mwata ꞌinaliya.” \p \v 5 Ta Paulo mwataina ꞌilosepaleya ꞌaiwe ninininimina ꞌalona, ma geya muya ꞌilolotoho. \v 6 Ta bwanabwanaedi Paulo siꞌeꞌebubuya ta ꞌidi nuwatuhu nata nimana ꞌiseseha, nuwana ꞌitai ma ꞌiꞌamasa, ma siyamwayamwa, ta Paulo geya wete ꞌaigeda toꞌaha ꞌiꞌewaꞌewa, ꞌoinega ꞌidi nuwatuhu sibuiya, ta sigwae, “Loheyaina ꞌaigeda yehoba.” \p \v 7 Bwanabwanaina ꞌana bada sanina Pubiliyasi, ta ꞌina ꞌasa tupwaina deina ꞌaluhuwa, ta Pubiliyasiina sabwelo ꞌetoi ꞌoidiya ꞌiꞌitayahi bwaibwainimaiya. \p \v 8 Ma tutaina ꞌoina Pabiliyasi tamana hadai ꞌiꞌenoꞌeno maꞌina lohala, ta ꞌina lohala yahiyahi ma gamwa pilipili. Ta Paulo ꞌiluhuwa ꞌoina, ma weyahina ꞌiꞌahwanoiya Yehoba ꞌoina, ta wahina ꞌiꞌabi tohoya ta ꞌiꞌabihe bwebweꞌaneya. \p \v 9 Ta bwanabwanaedi mabwaiyadi taudi maꞌadi lohala sinaoma Paulo ꞌoina, ma taudi wete ꞌiꞌabihe bwebweꞌanediya. \v 10 Coinega helau baibaiwana siꞌebwaemaiya, ta ꞌima tuta gelu ꞌoina, ꞌama ꞌalai sowasowahima sidoꞌoya. \s1 Melitega ta Loma \p \v 11 Ta waiꞌena ꞌetoi sigumwala ma Melitega ꞌagelu Loma weyahina, ta ꞌima waga Alekisanidela wagana, matana ꞌana tosamala didiluwaluwa loheyadi. Ma wagaina, mwalo waiꞌena gogaiyedi ꞌoidiya bwanabwanaina ꞌoina ꞌiyamwayamwana ꞌana siga yaumai madouna ꞌilolaguwa. \p \v 12 Ta ꞌaꞌuꞌe ma Sailakiusa ꞌoina ꞌasohota, ta sabwelo ꞌetoi ꞌamiyamiya. \v 13 Nage ꞌoina ꞌasakowasiya Legiyami ta ꞌasohota. Ciꞌadaleya, ta yalasi ꞌitowama, ꞌoinega ꞌaꞌuꞌe hila, ta ꞌapilipili, ta sabwelo ꞌeluwa tuwa ma ꞌaluhuwa Putioli. \p \v 14 Putioli ꞌoina tupwana tohekalesiyao ꞌalobediya, ta sitoemaiya ꞌidi hada, ta ꞌoidiya ꞌamiyamiya sabwelo sebeni ꞌoidiya. Ta nage ꞌoinega ꞌatauya Loma weyahina. \p \v 15 Ma tohekalesiyao Loma ꞌoina tetelima sihesagoheya, ta sitauyama ꞌedai sihesohotemaiya tupwa Cebegimwane, sanina Apio ma Hada Taumana ꞌetoi ꞌoidiya. Ta tutaina Paulo ꞌiyanaowedi ꞌilobediya, Yehoba ꞌoina ꞌiloyauwedowa, ma ꞌiꞌatepatu. \v 16 Nage ꞌoinega ꞌatauya ta Loma ꞌoina ꞌalatuwa, ta toloꞌalehao Paulo sitagwaleya ma ꞌimiya wasi, ma ꞌana toꞌitayahina toloꞌaleha ꞌaigeda tuwa. \s1 Paulo ꞌina paihowa Loma ꞌoina \p \v 17 Ma sabwelo ꞌetoi sigumwala, ta Paulo meYudiya ꞌidi tohanugetao ꞌibwau ꞌautedima. Sihapwesama ta ꞌihegwaediya, ꞌigwae, “Tasigwao, taugu geya ꞌeta toꞌaha galana ꞌida boda ꞌoidiya yapaihowa, nuwana mumugada tubudao ꞌoidiyega yaligeligehi, ma hesi Yelusalema ꞌoina siꞌebwayaegauwa meLoma ꞌoidiya, ta deliya silagugauwa. \v 18 Ta ꞌigu yatala mulina meLomaedi nuwanuwadi ma silihasigau, weyahina geya ꞌaigeda ꞌigu pui siloba, ma ꞌabehega sida loheꞌamasigau. \v 19 Ta meYudiya siꞌoheya gabana ꞌoina ꞌabehega sahena silihalihasigau. Bewa huhuna yaꞌahwanoiya Sisa ꞌina yatala weyahina, ta geya ꞌabehega ꞌida bodao yaheꞌewadi. \v 20 Ma hesi taudi ꞌidi heꞌewa ꞌoiguwa weyahina yabwauwegomiya ma ꞌane tahegwaegwae. Moisa tuwa tauda meIsileli tahehemisa ꞌabehega ꞌada lema Yehoba ꞌoinega ꞌilatuma, ta hemisaina bewa weyahina deliya silagugauwa.” \p \v 21 Ta meYudiyaedi sigwaeya, “Tauma geya ꞌaigeda Yudiyega leta weyahiu ꞌalobaloba, ma wete ꞌiyadao ꞌebwa sinaonaoma geya sihepwailego ꞌabehega ꞌowa galau. \v 22 Ta hesi nuwanuwama ꞌahesagohamo ꞌoiuwega toꞌaha ꞌino nuwatuhuwedi, weyahina tupwa baibaiwadi tomota ꞌino boda hekalesiya siꞌahwa galegaleya.” \p \v 23 Ma sabwelo siupaeya, ma boda madouna siꞌetoꞌautama Paulo ꞌina hada, ma gonegonega ꞌana siga ꞌiboi ꞌoidiya ꞌiguguya, Yehoba ꞌina hetoloina weyahina, ta Mosese ꞌina loina ꞌoinega, ma palopitao ꞌidi gwaeyao ꞌoidiyega, ꞌiheꞌitediya Yesu weyahina, ta ꞌitohoya ma ꞌabehega ꞌiꞌabihe ꞌasilaladi. \v 24 Ta tupwadi sihemiseya ma tupwadi sipaꞌala. \v 25 Weyahina ꞌidi nuwatuhuwao hagana ma hagana, ꞌoinega sisawala. \p Ta Paulo ꞌina gwae ꞌana ꞌebelosaloha ꞌoidiya ꞌigwaeya, “Yaluyaluwa Tabuna ꞌina gwae tubumiyao weyahidi gwae moisa, beno palopita Aiseya ꞌahwanega ꞌigwaenediya: \q1 \v 26 ꞌCutauya ma tomotaedi ꞌuhegwaedi: Cabwa wahehesagoha, ma sahena nuwami ꞌisabwasabwalena. Ta wete tuwa waꞌeꞌebubuna, ma nata geya waꞌitaꞌita. \v 27 Weyahina tomota bewa sinuwapota, ma tenadi siꞌelotuiya, ta matadi siꞌelogibuwa, tabu ta matadiyega siꞌita ma tenadiyega sihesagohe, ma sinuwa sabwalena, ma ꞌoiguwa siꞌita hila, ma yaꞌabihe bwebweꞌanedi.’” \p \v 28 Ta Paulo ꞌina gwaeina wete ꞌiloheposeyaneya, ꞌigwae, “Wasanapu Yehoba ꞌina hepwaila ꞌada ꞌabihetena weyahina ꞌabehega ꞌihewaseya taudi ꞌasa ganamuli geya meYudiya ꞌoidiya, ma taudi hesi sihesagohe.” \v 29 (-) \p \v 30 Ta Paulo ꞌina hada nage ꞌihehemaisa eeta ꞌoina ꞌimiyamiya bolime ꞌeluwa ꞌoidiya, ta tomota baibaiwadi ꞌina hadaina siluhuluhu ma mahetenao siheꞌiyaꞌiyagu, \v 31 ta Yehoba ꞌina loina weyahina ꞌiguguguyae ma ꞌiheheꞌitae Bada Yesu Keliso weyahina, ta geya ꞌaigeda taiya ꞌitoho ma ꞌina guguyaina ꞌiꞌausi.