\id ROM - Kaluli Bible \h Lom \toc1 Mo꞉fo꞉s We Lom Kaluka꞉isalemo꞉ Sa꞉sa꞉liga꞉fo꞉ \toc2 Lom \toc3 Lom \mt2 Mo꞉fo꞉s We Fo꞉l Eyo꞉ \mt1 Lom \mt2 Kaluka꞉isalemo꞉ Sa꞉sa꞉liga꞉fo꞉ \imt1 Asuluma꞉no꞉ towo꞉ we \ip Fo꞉l elo꞉ mo꞉fo꞉s ko꞉lo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ mo꞉wo꞉ we. Keliso kaluka꞉isale ko꞉lo꞉ Lom amisa꞉n alan a꞉namilo꞉ sab a꞉no꞉ Fo꞉l eyo꞉ ba꞉ba꞉ ha꞉na꞉no꞉ asulufo꞉liki a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉. E a꞉na ha꞉na꞉ga꞉yo꞉, ho꞉len abolda꞉su nolo꞉ Keliso kaluka꞉isale a꞉namilo꞉ sab o꞉lia꞉ silikiyo꞉, nanogo꞉ i o꞉lia꞉ dia꞉la꞉ga꞉ dota꞉ga꞉yo꞉, to nafayo꞉ Seba꞉in hen a꞉na walama꞉ni ha꞉na꞉no꞉ a꞉la꞉asulo꞉. Fo꞉l elo꞉ mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ wenamio꞉, Ya꞉suwa꞉ malolo꞉ to nafa a꞉no꞉ kalaba dia꞉taki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ Ya꞉su kudu ha꞉nakiyo꞉, ili mela꞉no꞉ usamio꞉ tilidabuwo꞉ halale ta꞉li dofo꞉ko꞉ ha꞉na꞉la꞉ga꞉ elema꞉ni hamana꞉ki sa꞉sa꞉lo꞉. \ip Fo꞉l elo꞉ mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉namio꞉ to ki sa꞉sa꞉lo꞉wo꞉ we. Kaluka꞉isaleyo꞉ tambo, Yudaya꞉ so꞉lo꞉wa꞉le, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ so꞉lo꞉ nolba꞉ya꞉le, i a꞉no꞉ tambo mogago꞉ ko꞉ dimida꞉liki, a꞉ma꞉ halaido꞉wa꞉ ha꞉ga sen. Ko꞉sega kaluka꞉isale abeyo꞉ Ya꞉su Kelisowa tilida꞉dabikiyo꞉, Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ digalo꞉wo꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowaki, Gode o꞉lia꞉yo꞉ a꞉na ege dowo꞉. A꞉la꞉gabikiyo꞉ kaluka꞉isale iyo꞉ Ya꞉su Keliso e amio꞉ mela꞉no꞉ ho꞉giyo꞉ a꞉na di. Tilidabu kaluka꞉isale dowab a꞉no꞉ Godeya꞉ ene Mamaya꞉yo꞉ iyo꞉ mogago꞉wa꞉ halaido꞉ ha꞉ga ilikilo꞉ soma꞉no꞉ ha꞉na꞉len a꞉no꞉ sili alifa꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale a꞉no꞉ Gode o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉sa mesa꞉ib. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Gode eyo꞉ iyo꞉ mada alan kanulaki, a꞉ma꞉la꞉ a꞉gasilialikiyo꞉, mela꞉no꞉ ililo꞉wo꞉ mada ho꞉gi ta꞉fa꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeyo꞉ i o꞉lia꞉ dowaki, ene Mama Malilo꞉wo꞉ i amio꞉ wa꞉lifa꞉ib. Iyo꞉ Godeya꞉ ene mili hendele dowaki, Ya꞉su Kelisowa꞉ ene aole fa꞉la꞉dowo꞉. \ip A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Fo꞉l eyo꞉ hida꞉yo꞉ elo꞉ a꞉no꞉ kalaba sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, Ne Yuda kalu, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ Yuda kaluka꞉isale a꞉no꞉ ene so꞉lo꞉le doma꞉kiyo꞉ tamina da꞉fe alitaki ta꞉fo꞉. Ko꞉sega Yuda kaluka꞉isale iyo꞉ Ya꞉suwo꞉ fa꞉s dimiaki mo꞉tilidabu ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉do꞉ go꞉ a꞉namio꞉ Godeya꞉ to nafa a꞉no꞉ henfelo꞉ wenamilo꞉ so꞉lo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉ a꞉lab a꞉na ane. Iyo꞉ Ya꞉su amio꞉ tilida꞉dabikiyo꞉, Godeya꞉ ene so꞉lo꞉le fa꞉la꞉dowo꞉. Yuda kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉tili dabu ko꞉lo꞉, Godeya꞉lo꞉ nafa kelego꞉ ilo꞉ amilo꞉ dimidama꞉nigab a꞉no꞉ mo꞉fanda asulo꞉ ko꞉lo꞉lab. Ko꞉sega tifamio꞉lo꞉ Yuda kaluka꞉isale iyo꞉ Ya꞉su amio꞉ tilida꞉dalikiyo꞉ ene so꞉lo꞉leyo꞉ a꞉na doma꞉ib. \ip A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Fo꞉la꞉ mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ eletakiyo꞉ to we a꞉la꞉sio꞉. Keliso kaluka꞉isaleyo꞉ Ya꞉su amio꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉ ilikilo꞉, E kudu ha꞉na꞉mela꞉no꞉ man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ halale alitaki sio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale nol o꞉lia꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉ma꞉no꞉ man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉. \ip Fo꞉l eyo꞉, Godeya꞉ nanog dian man a꞉no꞉lo꞉, gamaniya꞉ ha꞉g amilo꞉ doma꞉no꞉ man a꞉no꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale nol asuwa꞉fa꞉no꞉ man a꞉no꞉lo꞉ tambo sio꞉. Fo꞉l eyo꞉ towo꞉ saebelakiyo꞉, enedo꞉ doba꞉da꞉ sa꞉laki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeyo꞉ ko꞉lo꞉ wabulu sio꞉. \c 1 \p \v 1 \x - \xo 1.1 \xt Ilig 9.15\x*Ne Fo꞉l, Ya꞉su Kelisowa꞉ ene nanogdo꞉ dian kalu nowo꞉ ne ko꞉lo꞉, mo꞉fo꞉s we ni sa꞉sa꞉liga꞉to꞉l. Godeya꞉ enedo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu nowo꞉ ne. Gode eyo꞉ to nafa enedo꞉wo꞉ walama꞉ki ne a꞉na da꞉feyo꞉. \v 2 \x - \xo 1.2 \xt Lom 16.25-26\x*Taminde amio꞉ Godeya꞉ ene to nafa a꞉no꞉ dinali saefa꞉ ko꞉lo꞉, tolo꞉ dinali sa꞉lan kalu enedo꞉ma꞉yo꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉. \v 3 Godeya꞉ to a꞉ma꞉yo꞉, ene so꞉wayo꞉ ko꞉lo꞉ kalaba wido꞉. E henfelo꞉ kalule hendele a꞉la꞉widakiyo꞉, e Da꞉ibida꞉ ene so꞉lo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 4 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ Mamaya꞉ halaido꞉ a꞉na ilikilo꞉, e daido꞉ amilo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi alifa꞉ a꞉ma꞉yo꞉, e Godeya꞉ So꞉wale a꞉la꞉widaki go꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉, Ya꞉su Keliso e nili misa꞉ Kalu Alano꞉ e. \v 5 \x - \xo 1.5 \xt Ilig 26.16-18, Gala 2.7-9\x*Ya꞉su eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉, Gode eyo꞉ nio꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lakiyo꞉, enedo꞉ iliga꞉felo꞉ kaluka꞉isale doma꞉ki da꞉feyo꞉. Gode elo꞉ ni ko꞉lo꞉ da꞉feyo꞉wo꞉ mo꞉wo꞉ we. Henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo Ya꞉suwa tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉ kudu ha꞉nakiyo꞉, wi alano꞉ emo꞉ dimina꞉ki go꞉. \v 6 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tilidabu kaluka꞉isale Lom a꞉namilo꞉ sab gio꞉, Ya꞉su Kelisowa꞉ eno꞉le doma꞉kilo꞉ da꞉feyo꞉wo꞉ nolo꞉ gi ko꞉lo꞉lab. \p \v 7 \x - \xo 1.7 \xt Nam 6.25-26\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ mo꞉fo꞉s we Keliso kaluka꞉isale, Lom amisa꞉n amilo꞉ sab gimo꞉ sa꞉sa꞉liga꞉to꞉l. Gode eyo꞉ gio꞉ mada alan asula꞉sa꞉ga꞉, malilo꞉ kaluka꞉isale eno꞉le doma꞉kiyo꞉, o꞉ma da꞉feyo꞉. Nili Do Gode o꞉lia꞉ Alan Ya꞉su Keliso o꞉lia꞉ma꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉lo꞉, ha꞉sa mesa꞉no꞉ man a꞉no꞉lo꞉ gi o꞉lia꞉ doma꞉ki dulugu so꞉lo꞉l. \s1 Godemo꞉ mada o꞉m a꞉la꞉sio꞉ \p \v 8 Nilo꞉ tamin amilo꞉ sa꞉ma꞉nigo꞉lo꞉ we. Kalu nolba꞉yo꞉ tilidabu gililo꞉ a꞉no꞉ malolakiyo꞉, henfelo꞉ we tambowo꞉ sa꞉la꞉i ha꞉na꞉ga꞉ ilililab ko꞉lo꞉, ne Ya꞉su Kelisowa꞉ ene wiya dowakiyo꞉, Godemo꞉wo꞉ mada o꞉m a꞉la꞉so꞉lo꞉l. \v 9-10 \x - \xo 1.9-10 \xt Ilig 19.21, Lom 15.23\x*Niyo꞉ Godeya꞉ ene So꞉waya꞉ to nafayo꞉ wida꞉likiyo꞉, halaido꞉ nilo꞉wo꞉ tambo ene nanog a꞉na dowaki dimida꞉lo꞉l. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niyo꞉ ho꞉leno꞉ tambo Godemo꞉lo꞉ dulugu sa꞉la꞉li ya꞉lab a꞉namio꞉, niyo꞉ gio꞉ asulufo꞉lab a꞉la꞉bo꞉, Godeya꞉ eneno꞉lo꞉ asulo꞉ ko꞉lo꞉lab. Ne gilo꞉wa mia꞉no꞉wo꞉ asulabiki, o꞉g wenamio꞉ Godeya꞉lo꞉ asulab aumbo꞉, togo꞉ mada kolalitalikiyo꞉, ne gio꞉ ko꞉lo꞉, halaido꞉ dulugu so꞉lo꞉l. \p \v 11 Ne mada gio꞉ galima꞉no꞉ yasiso꞉l ko꞉lo꞉, gio꞉ ba꞉dakiyo꞉, tilidabu gililo꞉wo꞉ Alan amio꞉ halaido꞉ anama꞉kiyo꞉, boba kelego꞉ Mamaya꞉lo꞉ a꞉no꞉ gimo꞉ dimia꞉no꞉ asulab. \v 12 Nilo꞉ asulo꞉lo꞉ mada we. Na꞉no꞉ nani dowakiyo꞉, tilidabu gilo꞉ma꞉yo꞉ ne asuwa꞉ta꞉b a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tilidabu nilo꞉ma꞉yo꞉lo꞉ gelo꞉ a꞉asuwa꞉fo꞉b a꞉la꞉ma꞉no꞉ asulab. \v 13 \x - \xo 1.13 \xt Ilig 19.21\x*Nao nado i, gio꞉lo꞉ asuluma. Niyo꞉ Yu kaluka꞉isalema nol us a꞉na nanog dimidakilo꞉ fowo꞉ fa꞉la꞉do alifelo꞉ aumbo꞉, tilidabu gililo꞉wo꞉ halaido꞉ fa꞉la꞉doma꞉kiyo꞉, ne gi us amio꞉ nanogo꞉ dimidama꞉ni mia꞉no꞉ asulab. Ne ho꞉leno꞉ tambo gilo꞉wa mia꞉no꞉ asulakiyo꞉ mada dimadalia꞉sen ko꞉sega, kelego꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ fa꞉la꞉dowab wema꞉ ka꞉laki, mo꞉mio꞉ ka eleno꞉ o꞉gdo꞉ fa꞉la꞉dowab we. \p \v 14 Niyo꞉ Godeya꞉ to nafayo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambomo꞉lo꞉ walama꞉no꞉wo꞉ mesele asulo꞉wo꞉ alan dowo꞉. Kaluka꞉isale amisa꞉n alan amilo꞉ san o꞉lia꞉, ilaboda꞉lo꞉ san o꞉lia꞉, kaluka꞉isale asulo꞉lo꞉ di o꞉lia꞉, asulo꞉lo꞉ mo꞉di o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ niyo꞉ to we dinafa walama꞉no꞉ asulab. \v 15 A꞉na ilikiyo꞉, Lomdo꞉ sab kaluka꞉isale gimo꞉wo꞉lo꞉ to nafa a꞉no꞉ walama꞉no꞉wo꞉ mada bulu meselo꞉wo꞉ alan dowo꞉. \p \v 16 \x - \xo 1.16 \xt Mak 8.38, Ilig 13.46, 1Kol 1.18-24\x*Ne Godeya꞉ to nafa a꞉na halale kagayakiyo꞉ mo꞉sendeloma꞉no꞉. Mo꞉wo꞉ Godeya꞉ ene halaido꞉wo꞉ to a꞉namio꞉ da꞉lab ko꞉lo꞉, to a꞉ma꞉yo꞉ tilidabu kaluka꞉isale a꞉no꞉ asuwa꞉takiyo꞉, a꞉ma꞉la꞉ gasiliab. Yu kaluka꞉isale iyo꞉lo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yu kaluka꞉isalema iyo꞉lo꞉ tambo a꞉ma꞉la꞉ gasiliab. \v 17 \x - \xo 1.17 \xt Hab 2.4, Lom 3.21-22\x*To nafa a꞉ma꞉yo꞉ nio꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ digalo꞉le dowab a꞉la꞉likiyo꞉ kalaba widab. Ge digalo꞉le a꞉la꞉do꞉ sa꞉ma꞉ibo꞉, ga꞉lo꞉ tilidabu a꞉ma꞉ ilikiyo꞉ ilili alitab. Godeya꞉ to a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bugo꞉ amilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉wo꞉ we. Kaluka꞉isale Godeya꞉lo꞉ digalo꞉ a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉, ene tilidabu a꞉ma꞉yo꞉ ene mela꞉no꞉wo꞉ dinafa tili dofo꞉mela꞉ib. \s1 Gode eyo꞉ man mogago꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉ mada gadiab \p \v 18 Kaluka꞉isale Godeyo꞉ gola ba꞉dakilo꞉ man mogago꞉lo꞉ dimida꞉len a꞉ma꞉yo꞉, inido꞉ man mogago꞉ dimidan a꞉na ilikiyo꞉, Godeya꞉ to hendele a꞉no꞉ ili ka꞉la꞉len. Ko꞉sega Godeya꞉ ene kulufa꞉yo꞉wo꞉ Hebene a꞉la꞉ta꞉ga꞉ yakiyo꞉, ilo꞉ amio꞉ kalaba dia꞉ handalowaki wa꞉deab. \v 19 \x - \xo 1.19 \xt Ilig 14.15-17, 17.24-28\x*Mo꞉wo꞉ Godeya꞉ ene mano꞉ kalaba dia꞉tabikiyo꞉, iyo꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉ fanda asululi. \v 20 \x - \xo 1.20 \xt Job 12.7-9, Song 19.1\x*Gode eyo꞉ henfelo꞉ we mo꞉mo꞉da dimidakiyo꞉, ene mano꞉ kalab amio꞉ a꞉na wida꞉li mio꞉. Kaluka꞉isale iliyo꞉ ene halaido꞉wo꞉ ko꞉ngo꞉ dofo꞉lab a꞉no꞉lia꞉, ene man dimidan a꞉no꞉lia꞉yo꞉, ba꞉da꞉ga꞉ dinafa fanda asululi ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Godeyo꞉ mo꞉asulo꞉ a꞉la꞉do꞉ sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ togo꞉ aundo꞉ma ko꞉lo꞉lab. \p \v 21 \x - \xo 1.21 \xt A꞉fe 4.17-18\x*Iyo꞉ Godeyo꞉ asululi ko꞉sega, iliyo꞉ e Gode hendele a꞉la꞉bo꞉ mo꞉wabulu sa꞉laki, mada o꞉m a꞉la꞉bo꞉lo꞉ mo꞉sa꞉la꞉len. Iliyo꞉ a꞉no꞉ dimidakiyo꞉, asulo꞉ nafalo꞉ dia꞉sen a꞉no꞉ aundo꞉ma dowaki, asulo꞉ ililo꞉wo꞉ babale dowaki, sololi o꞉ngo꞉ dowa꞉i mio꞉. \v 22 \x - \xo 1.22 \xt Jer 10.14, 1Kol 1.20\x*Inina꞉ma꞉la꞉ sa꞉lakiyo꞉ iyo꞉ mada asulo꞉lo꞉ di a꞉la꞉kaila꞉lab ko꞉sega, asulo꞉ ililo꞉wo꞉ no꞉nolo꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 23 \x - \xo 1.23 \xt Lo 4.15-19, Song 106.20\x*Iliyo꞉ Gode ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab o꞉mo꞉lo꞉ wabulu sa꞉ma꞉no꞉ a꞉no꞉ ka ta꞉takiyo꞉, kalu misido꞉wo꞉lo꞉, o꞉ba꞉ misido꞉wo꞉lo꞉, no꞉ misido꞉wo꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ sowa꞉ misido꞉wo꞉lo꞉, ini madali gode ko꞉lo꞉ dagiya꞉lo꞉ dede dimido꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wabulu sa꞉la꞉len. \p \v 24 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Gode eyo꞉ kaluka꞉isale i a꞉no꞉ gola ba꞉daki ta꞉tabikiyo꞉, inin uwo꞉ dia꞉no꞉ meselan man a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ bo꞉fo꞉liki, egelebo꞉ ini do꞉mo꞉ amio꞉ man mogago꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ dimida꞉len. \v 25 Iliyo꞉ Godeya꞉ to hendele a꞉no꞉ ka ta꞉taki, to madalilo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ tili da꞉da꞉len. Iliyo꞉ Godeya꞉lo꞉ kelego꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ iwalu duludaki, wabulu sa꞉la꞉len ko꞉sega, Gode henfelo꞉lo꞉ dimido꞉ o꞉mo꞉wo꞉ mo꞉wabuda꞉len. Ko꞉sega niliyo꞉ Godeyo꞉ ho꞉leno꞉ tambo wabuda꞉ mela꞉niki. Hendele. \p \v 26 Iliyo꞉ a꞉la꞉dimida꞉len ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ inin uwo꞉ dian man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉melea꞉ki ka ta꞉fo꞉. Ka꞉isale iliyo꞉ in o꞉lia꞉lo꞉ dowa꞉sen a꞉no꞉ ka ta꞉ta꞉ga꞉, ga egele uwo꞉ dia꞉len. \v 27 \x - \xo 1.27 \xt Wkp 18.22, 20.13, 1Kol 6.9\x*O꞉leau dimidakiyo꞉, kalu iliyo꞉lo꞉ ini inga o꞉lia꞉lo꞉ dowa꞉sen a꞉no꞉ ka ta꞉ta꞉ga꞉, kalu egele da꞉ dimia꞉len. Iliyo꞉ a꞉la꞉dimidakiyo꞉, man inido꞉ hala dimido꞉ a꞉ma꞉ wa꞉l a꞉no꞉ diakiyo꞉, ini do꞉mo꞉ a꞉nami fa꞉la꞉dowa꞉i ya꞉len. \v 28 Iyo꞉ Gode asuluma꞉no꞉ a꞉no꞉ mo꞉beabiki, Gode eyo꞉ iyo꞉ asulo꞉ mogago꞉ inido꞉ a꞉ma꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ mo꞉dimidama꞉no꞉ dowo꞉ man ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉ko꞉ dimida꞉li ha꞉na꞉len. \p \v 29-30 Iyo꞉ man digalo꞉ dimidama꞉no꞉wo꞉ ta꞉ta꞉ga꞉yo꞉, man mogago꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉ we. Kelego꞉ kanulakilo꞉ kegeano꞉, yo꞉le dowano꞉, meselano꞉, kalu nolo꞉ sana sowano꞉, eteano꞉, dikili sa꞉lano꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nowo꞉mbo꞉lo꞉ mo꞉beano꞉. Man a꞉no꞉ tambo i amio꞉ wa꞉lifo꞉ ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉, ililo꞉ dimida꞉labo꞉ nowo꞉ we. Sada꞉dan, madali yo꞉ido꞉ to sa꞉lan, Godeyo꞉ mo꞉bean, nolo꞉ wa꞉la sa꞉ndaki kailan, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ inina꞉ma꞉la꞉yo꞉ e o꞉li a꞉la꞉asulan. Iliyo꞉ mogago꞉ ho꞉gi dimidama꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ togo꞉ kedan. Iya o꞉lia꞉ ano o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ gola ba꞉dan. \v 31 Iyo꞉ asugdo꞉ma dowan. Iyo꞉ dinali sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉ mo꞉dimidan. Iyo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ mo꞉disa꞉lan. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu nolo꞉ mo꞉nofolan. \p \v 32 Kalu man weo꞉ngo꞉lo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉, Godeya꞉ ene to digalo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ mo꞉walilaki, sana soma꞉no꞉ a꞉la꞉saefa꞉ ko꞉lo꞉ da꞉lab. Iyo꞉ a꞉la꞉bo꞉ asulo꞉ ko꞉sega, dimidafo꞉ko꞉ susiya꞉i ha꞉nakiyo꞉, kalu nolo꞉lo꞉ a꞉la꞉dimidama꞉kiyo꞉ ili tili wida꞉i ha꞉na꞉lab. \c 2 \s1 Gode eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ digale mo꞉walilima꞉ib \p \v 1 \x - \xo 2.1 \xt Madi 7.1-2, Yo꞉n 8.7\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gio꞉ kalu nolba꞉ man ko꞉lo꞉ aloba꞉da꞉lab a꞉no꞉, go꞉no꞉n ge ko꞉lo꞉ a꞉sili alifa꞉no꞉wo꞉ togo꞉ aundo꞉ma ko꞉lo꞉lab. Gio꞉ kalu nolo꞉ mogago꞉ dimido꞉ ko꞉lo꞉ falasilo꞉wo꞉ dima꞉ki a꞉la꞉sa꞉lalega, go꞉no꞉ndo꞉ falasilo꞉ dia꞉no꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ da꞉feaki gab. Mo꞉wo꞉ man ililo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ giliyo꞉lo꞉ dimida꞉sen ko꞉lo꞉lab. \v 2 Gode eyo꞉ kaluka꞉isale man o꞉ngo꞉lo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉ mo꞉walilab amio꞉, niliyo꞉ eyo꞉ man digalo꞉ kudu ha꞉naki mo꞉walilab a꞉la꞉asulo꞉. \v 3 Ge kaluka꞉isale nolo꞉ aloba꞉dab a꞉namio꞉, go꞉no꞉n gelo꞉ man o꞉leo꞉ngo꞉wo꞉ dimida꞉lab ko꞉lo꞉, Godeya꞉lo꞉ wa꞉deab a꞉namio꞉ ge sili alifa꞉nigab a꞉la꞉bo꞉ ge asulaya? Wa꞉deabdo꞉ ho꞉len a꞉namio꞉ ge mo꞉sili alifa꞉ib. \v 4 \x - \xo 2.4 \xt A꞉fe 1.7, 2Bid 3.15\x*Gode eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lakiyo꞉, ha꞉sa iliki yasila꞉lab ko꞉sega, giyo꞉ man nafa elo꞉ a꞉no꞉ gola ba꞉daya? Gode eyo꞉ ge asulo꞉wo꞉ nodoma꞉kiyo꞉ gemo꞉wo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉fo꞉ko꞉lab. A꞉la꞉bo꞉ ge mo꞉asulaya? \p \v 5 Ko꞉sega gi asulo꞉wo꞉ halaido꞉le dowaki, Gode amio꞉ mo꞉nodoma꞉no꞉ a꞉lab ko꞉lo꞉, a꞉la꞉do꞉ gab a꞉namio꞉ gililo꞉ wa꞉l dia꞉no꞉wo꞉ modo꞉ dibida꞉i fa꞉la꞉ndab. Godeya꞉lo꞉ digalelo꞉ mo꞉walilab ho꞉len a꞉namio꞉, gadio꞉ elo꞉wo꞉ kalaba fa꞉la꞉dowakiyo꞉, ge a꞉na fanda bo꞉ba꞉kiyo꞉, wa꞉lo꞉ mogago꞉ dimia꞉ib. \v 6 \x - \xo 2.6 \xt Song 62.12, Sndn 24.12, Madi 16.27, 2Kol 5.10\x*Gode eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉walila꞉sa꞉ga꞉ wa꞉l dimiakiyo꞉, man inido꞉ dimida꞉len o꞉leau dimia꞉ib. \v 7 Kaluka꞉isale abeyo꞉ nanogo꞉ nafa halale dimida꞉i ha꞉na꞉lalikiyo꞉, wi alan dia꞉no꞉ o꞉lia꞉ ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ keda꞉ikilo꞉ ha꞉nab o꞉mo꞉wo꞉, Gode eyo꞉ ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉wo꞉ dimia꞉ib. \v 8 \x - \xo 2.8 \xt 2Tes 1.8\x*Ko꞉sega kaluka꞉isale abeyo꞉ enedo꞉ asulab au kudu ha꞉nakiyo꞉, to hendele a꞉no꞉ gola ba꞉daki, man mogago꞉lo꞉ kudu ha꞉nab a꞉no꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ wa꞉deakiyo꞉, ene kulufa꞉yo꞉ o꞉lia꞉ gadio꞉ o꞉lia꞉yo꞉ imo꞉ dimia꞉ib. \p \v 9 Hida꞉yo꞉ alan o꞉lia꞉ nagalo꞉ alan o꞉lia꞉yo꞉ kaluka꞉isale tambo man mogago꞉lo꞉ dimida꞉lab ilo꞉wa fa꞉la꞉doma꞉ib. Hida꞉yo꞉ a꞉no꞉ Yu kaluka꞉isalelo꞉ amio꞉ tamina fa꞉la꞉doma꞉ib, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ a꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ Yu kaluka꞉isalema ilo꞉ amio꞉lo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib. \v 10 Ko꞉sega Gode eyo꞉ kaluka꞉isale tambo man nafalo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉ wabulu sa꞉lakiyo꞉ iwalu dulugu alita꞉ga꞉, iyo꞉ ha꞉sa mesea꞉ki ta꞉fa꞉ib. Godeya꞉lo꞉ man dimidama꞉no꞉ a꞉no꞉, Yu kaluka꞉isalelo꞉ amio꞉ tamina fa꞉la꞉doma꞉ib, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ a꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ Yu kaluka꞉isalema ilo꞉ amio꞉lo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib. \v 11 Mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉walilakiyo꞉, man imilig a꞉naka iliki, tambo imilo꞉ aloba꞉ma꞉ib. \p \v 12 Yu kaluka꞉isalema iyo꞉ Godeya꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ mo꞉asulo꞉ elen ko꞉sega, iyo꞉ mogago꞉ dimidab a꞉namio꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉lo꞉ falasila꞉ma꞉ib. Ko꞉sega ele difa꞉ a꞉ma꞉ aloba꞉dakiyo꞉ mo꞉falasila꞉ma꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yu kaluka꞉isale iliyo꞉ Godeya꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ dia꞉ga꞉ asululi ko꞉lo꞉, iliyo꞉ man mogago꞉ dimidab a꞉namio꞉, Godeya꞉ ene ele saefa꞉ a꞉na ilikiyo꞉, iyo꞉lo꞉ aloba꞉daki falasila꞉ma꞉ib. \v 13 Kaluka꞉isale abeyo꞉ ele saefa꞉lo꞉ mo da꞉da꞉lab a꞉no꞉, Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ digalo꞉wo꞉ mo꞉fa꞉la꞉doma꞉ib. Ko꞉sega kaluka꞉isale abeyo꞉ ele saefa꞉yo꞉ tilida꞉dakilo꞉ kudu ha꞉na꞉lab a꞉no꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ digalo꞉ kaluka꞉isale a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib. \v 14 \x - \xo 2.14 \xt Ilig 10.35\x*Yu kaluka꞉isalema iyo꞉ Godeya꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ mo꞉dabu elen. Ko꞉sega man ililo꞉ kudu ha꞉nakilo꞉ dimidan a꞉no꞉ eleyo꞉ o꞉ngo꞉ dowaki, Godeya꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ imilo꞉ dowab ko꞉lo꞉, iliyo꞉ man mogago꞉ o꞉lia꞉ man digalo꞉ o꞉lia꞉yo꞉ o꞉li aloba꞉ma꞉no꞉ a꞉la꞉widakigab. \v 15 Iliyo꞉ a꞉la꞉dimidab amio꞉, Godeya꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ ili asulo꞉ usamio꞉ o꞉ma elen a꞉la꞉widakigab. Iliyo꞉ man mogago꞉ dimidakiyo꞉, iyo꞉ sendelowa꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ man digalo꞉ dimidakiyo꞉, iyo꞉ sagala꞉sen ko꞉lo꞉, man a꞉la꞉ a꞉ma꞉yo꞉lo꞉ Godeya꞉ towo꞉ ili asulo꞉ amio꞉ delen a꞉la꞉widakigab. \v 16 Ya꞉su Keliso eyo꞉ Godeya꞉ halaido꞉wa iliki, kaluka꞉isaleya꞉ asulo꞉ usamilo꞉ wo꞉no꞉lelo꞉ delen a꞉no꞉ kalaba mo꞉walilima꞉ib ko꞉lo꞉, o꞉g ho꞉len a꞉namio꞉, man a꞉no꞉ kalaba fa꞉la꞉doma꞉ib. To nafa nilo꞉ wida꞉sen a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 17 Gi us amio꞉ kaluka꞉isale nolba꞉yo꞉ ginina꞉ma꞉la꞉ kailakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ne Yu kalu ko꞉lo꞉, Godeya꞉ ele saefa꞉ a꞉na halale kagafo꞉liki, ne Gode o꞉lia꞉ mada ege dofo꞉lo꞉l” a꞉la꞉sio꞉. \v 18 Giliyo꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ agela꞉sa꞉ga꞉ asululi ko꞉lo꞉, Godeya꞉lo꞉ gimo꞉lo꞉ dimidama꞉kilo꞉ sio꞉ a꞉no꞉ fanda asululiakiyo꞉, man we digalo꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ alobana asulab. \v 19-20 \x - \xo 2.19-20 \xt 2Tim 3.5\x*Gi sa꞉lakiyo꞉, “Niyo꞉ Godeya꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ di ko꞉lo꞉, ne to hendeyo꞉ tambo asululi” a꞉la꞉sio꞉. Giyo꞉ a꞉la꞉asulakiyo꞉, siyo꞉ ko꞉ndo꞉ tililia꞉ ha꞉na꞉no꞉wo꞉ ge, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale sololi amilo꞉ sab a꞉ma꞉ ho꞉leno꞉ ge, a꞉la꞉bo꞉ asulab. Man digalo꞉lo꞉ mo꞉asulo꞉ o꞉lo꞉ fanda walama꞉no꞉wo꞉ ge, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ babale dowo꞉ kaluka꞉isalelo꞉ tili walama꞉no꞉wo꞉ ge, a꞉la꞉asulab. \v 21 \x - \xo 2.21 \xt Madi 23.3-4\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ a꞉la꞉bo꞉ go꞉no꞉no꞉ asulakiyo꞉, kaluka꞉isale nolo꞉ wido꞉lalega, go꞉no꞉na꞉ma꞉la꞉yo꞉ mo꞉widako mo꞉wo꞉ ha꞉? Giliyo꞉ “kelego꞉wo꞉ afalebo꞉ dia꞉so꞉bo!” a꞉la꞉bo꞉ wida꞉likiyo꞉, go꞉no꞉no꞉lo꞉ afayo꞉ dia꞉leya? \v 22 Giliyo꞉ “uwo꞉ dia꞉so꞉bo” a꞉la꞉bo꞉ wida꞉likiyo꞉, go꞉no꞉n gelo꞉ uwo꞉ dia꞉leya? Giyo꞉ widakiyo꞉, madali gode dagiya꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ mada mogago꞉ a꞉la꞉widab, ko꞉sega ge madali godemo꞉lo꞉ gulugululan aya ha꞉na꞉ga꞉yo꞉, kelego꞉ a꞉namilo꞉ a꞉no꞉ gi afale dia꞉ga꞉ a gilo꞉wa dia꞉fo꞉leya? \v 23 Ge Godeya꞉ ele saefa꞉ya dowakiyo꞉, go꞉no꞉na꞉ma꞉la꞉yo꞉ kailab ko꞉sega, ge ele a꞉no꞉ o꞉go꞉saki, Godeya꞉ wiyo꞉ wa꞉la sa꞉nda꞉leya? \v 24 \x - \xo 2.24 \xt Ais 52.5\x*Bugo꞉ amio꞉ Godeya꞉ towo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉lab, “Gililo꞉ man dimidan a꞉na ilikiyo꞉, Yu kaluka꞉isalema iliyo꞉ Godeya꞉ wiyo꞉ dio꞉ge sa꞉la꞉sen.” \p \v 25 Godeya꞉ eleyo꞉ gio꞉ tilida꞉daki kudu ha꞉na꞉labo꞉lalega, do꞉go꞉fo꞉ hege gedeo꞉ man a꞉no꞉ hendeleyo꞉ o꞉m a꞉la꞉widakigab. Ko꞉sega gio꞉ eleyo꞉ mo꞉kudu ha꞉naki o꞉go꞉sa꞉labo꞉lalega, gio꞉ do꞉go꞉fo꞉ mo꞉hege gedeo꞉ kalu o꞉ngo꞉ dowab. \v 26 \x - \xo 2.26 \xt Gala 5.6\x*A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ kalu do꞉go꞉fo꞉ mo꞉hege gedeo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ eleyo꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉ dinafa kudu ha꞉na꞉lalega, kalu a꞉no꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ do꞉go꞉fo꞉ hege gedeo꞉ kalu o꞉leo꞉ngo꞉le dowab. \v 27 Yu kalu gio꞉, ele a꞉no꞉ dia꞉ga꞉yo꞉, do꞉go꞉fo꞉ hege gedeo꞉ ko꞉lo꞉lab ko꞉sega, eleyo꞉ mo꞉kudu ha꞉naki dio꞉ge sa꞉lab. A꞉la꞉galikiyo꞉, kalu abeyo꞉ do꞉go꞉fo꞉ mo꞉hege gedeo꞉ iliki elelo꞉ kudu ha꞉na꞉lab a꞉ma꞉yo꞉, ge sendelo alitaki sa hilima꞉ib. \p \v 28 Kalu nolo꞉ Yu kalu hendele doma꞉nikiyo꞉, Yuwa꞉ man kudu ha꞉na꞉no꞉ a꞉no꞉ ko꞉mba. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ do꞉go꞉fo꞉ hege gedema꞉no꞉ man hendele a꞉no꞉, do꞉mo꞉le amilo꞉ gedeo꞉ o꞉mba. \v 29 \x - \xo 2.29 \xt Lo 30.6, Kolo 2.11\x*Ko꞉sega Yu kalu hendele doma꞉nikiyo꞉, gi asulo꞉wo꞉ Gode o꞉lia꞉ mada ege dowab a꞉no꞉, Yu kalu hendele dowabo꞉ o꞉m. Ele kudu ha꞉nab a꞉namio꞉ mo꞉fa꞉la꞉do alifa꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ do꞉go꞉fo꞉ hege gedean man hendele a꞉no꞉, Godeya꞉ Mamaya꞉lo꞉ gi asulo꞉ ko꞉lo꞉ nodo alita꞉lab a꞉no꞉ hendeleyo꞉ o꞉m. Kalu o꞉ngo꞉ dowab a꞉no꞉, henfelo꞉ kaluwa꞉yo꞉ ene wiyo꞉ mo꞉dulugu alifa꞉ib ko꞉sega, Gode eyo꞉ dulugu alifa꞉ib. \c 3 \s1 Gode e mada digalo꞉ ko꞉lo꞉lab \p \v 1 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ nio꞉ Yu kalu doma꞉no꞉ a꞉no꞉ nafaleya꞉le? Do꞉go꞉fo꞉ hege gedeo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ nio꞉ asuwa꞉fa꞉iba꞉le? \v 2 A꞉, a꞉ma꞉yo꞉ mada nafale asuwa꞉fa꞉ib. Godeya꞉lo꞉ Yu kalumo꞉lo꞉ wa꞉la꞉b ko꞉lo꞉ dimiyo꞉ we. Gode eyo꞉ ene towo꞉ Yu kalumo꞉ tili dofo꞉melea꞉ki dimi. \p \v 3 Hendele, Yu kaluka꞉isale nolo꞉ Godeya꞉ to saefa꞉ a꞉no꞉ mo꞉kudu ane ko꞉lo꞉, man ililo꞉ dimidab a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ ene to saefa꞉ a꞉no꞉ ka ta꞉fa꞉iba꞉le? \v 4 \x - \xo 3.4 \xt Song 51.4\x*A꞉la꞉do꞉ mo꞉auma꞉nigab! Kaluka꞉isale tambowa꞉yo꞉ o꞉lika dikili sa꞉la꞉lab ko꞉sega, Gode eyo꞉ towo꞉ hendele sa꞉la꞉sen. Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ towo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 “Ge hendele digalo꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ to gilo꞉ma꞉yo꞉ walama꞉ib. \q2 Gelo꞉ mo꞉walilab amio꞉ to gilo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ tininima꞉ib.” \p \v 5 Ko꞉sega kalu nolba꞉ asulakiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, “Man mogago꞉ nililo꞉ dimidab wema꞉yo꞉ Godeya꞉ ene man digalo꞉ da꞉lab a꞉no꞉ kalaba widakigab.” A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ waga sa꞉ma꞉no꞉wa꞉le? “Gode elo꞉ ni ko꞉lo꞉ wa꞉deab a꞉no꞉, hala dimidab” a꞉la꞉sa꞉ma꞉no꞉wa꞉le? A, asulo꞉ a꞉no꞉ henfelo꞉ wena a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowab. \v 6 A꞉la꞉bo꞉ asula꞉so꞉bo! Godeya꞉ ene mano꞉ digalo꞉wo꞉ mo꞉dowo꞉ kibo꞉bowo꞉, eyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale sab we mo꞉mo꞉walilimabe. \v 7 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu nolba꞉ asulakiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, “Dikidakilo꞉ to sa꞉lan nilo꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ wiyo꞉ duludaki, e digalo꞉le a꞉lab a꞉la꞉widalega, Gode eyo꞉ ne mogago꞉lo꞉ dimida꞉sen kalu a꞉lakiyo꞉ waga mo꞉walilaba?” \v 8 Kalu nolba꞉ asulakiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, “Man nafayo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ki, nio꞉ man mogago꞉le dimida꞉ mela꞉niki” a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib. Kalu nolba꞉yo꞉ to a꞉no꞉ ni wida꞉lab a꞉lakiyo꞉ nemo꞉wo꞉ madali diga꞉li sa꞉la꞉lab. Gode eyo꞉ kalu i a꞉no꞉ mo꞉walila꞉sa꞉ga꞉ wa꞉dealega o꞉li gabo꞉lo꞉b a꞉la꞉asulo꞉l. \s1 Henfelo꞉ kaluwo꞉ tambo digalo꞉ma \p \v 9 \x - \xo 3.9 \xt Lom 1.18–2.24, 3.23\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Yu kalu niliyo꞉ kaluka꞉isale nol a꞉lab a꞉no꞉ tinio꞉wa꞉le? A꞉la꞉ba! Tamin amilo꞉ nilo꞉ sio꞉ aumbo꞉ wa꞉ka sa꞉ma꞉nigo꞉l. Yu kaluka꞉isale o꞉lia꞉ Yu kaluka꞉isalema o꞉lia꞉yo꞉ tambo, man mogago꞉wa꞉ halaido꞉ a꞉ma꞉ ha꞉ga sab. \v 10 \x - \xo 3.10 \xt Song 14.1-3, 53.1-3\x*Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ da꞉lab, \q1 “Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ digalo꞉le kaluka꞉isale imilig nowo꞉ mada aundo꞉ma. \q2 \v 11 Asugdo꞉ di kalu imilig nowo꞉ mada aundo꞉ma. \q2 Gode elo꞉ keda꞉lab kalu imilig nowo꞉ mada aundo꞉ma. \q1 \v 12 Kaluka꞉isale iyo꞉ tambo Godeyo꞉ fa꞉s dimita꞉ga꞉, nodo ane ko꞉lo꞉ mogago꞉le dofo꞉lab. \q1 Man nafalo꞉ dimidama꞉no꞉ kalu imilig nowo꞉ mada aundo꞉ma.” \q1 \v 13 \x - \xo 3.13 \xt Song 5.9, 140.3\x*“To ililo꞉wo꞉ kalu sowo꞉ a꞉ma꞉ hesen o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉lab. \q2 Mego꞉f ililo꞉ma꞉yo꞉ dikido꞉ towo꞉ sa꞉la꞉sen. \q1 To ililo꞉ma꞉yo꞉ kisa꞉wa꞉l kalulo꞉ sana sowan o꞉ngo꞉ dowa꞉sen. \q2 \v 14 \x - \xo 3.14 \xt Song 10.7\x*Kealan o꞉lia꞉ to disa꞉lan o꞉lia꞉yo꞉ i amio꞉ wa꞉lifo꞉. \q1 \v 15 \x - \xo 3.15 \xt Ais 59.7-8\x*Iliyo꞉ kalu nolo꞉ yamilaki sana soma꞉nikiyo꞉, bo꞉bo꞉ge kia꞉bibia꞉sen. \q2 \v 16 Iyo꞉ nolbo꞉wo꞉ hida꞉yo꞉ dimia꞉liki sia꞉lowan. \q1 \v 17 I a꞉no꞉ ha꞉salo꞉ mesa꞉no꞉ tog a꞉no꞉ mo꞉asulo꞉. \q2 \v 18 \x - \xo 3.18 \xt Song 36.1\x*Iyo꞉ Godeyo꞉ mo꞉tagilaki, e ha꞉g amio꞉ mo꞉dofo꞉lab.” \p \v 19 Godeya꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ Yu kaluka꞉isale nimo꞉wo꞉ dimi ko꞉lo꞉, ele saefa꞉ a꞉ma꞉yo꞉ nimo꞉wo꞉ sa꞉la꞉lab. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ele a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo halabo꞉ dimida꞉laka꞉ a꞉la꞉li widakigab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale sab we ha꞉na꞉ga꞉ miditakiyo꞉, a꞉begele sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ togo꞉ aundo꞉ma ko꞉lo꞉lab. \v 20 \x - \xo 3.20 \xt Song 143.2, Lom 7.7, Gala 2.16\x*Kaluka꞉isale elelo꞉ kudu ha꞉na꞉lab man a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ digalo꞉wo꞉ mo꞉fa꞉la꞉do alifa꞉ib. A꞉la꞉baka꞉. Ele a꞉ma꞉yo꞉ nililo꞉ hala dimida꞉leno꞉ nininbo꞉wo꞉ kalaba fanda wida꞉lab. \s1 Tilidabu a꞉ma꞉yo꞉ ge digalo꞉ fa꞉la꞉do alifa꞉ib \p \v 21 Elelo꞉ kudu ha꞉na꞉lab tog a꞉ma꞉yo꞉ nio꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ digalo꞉ fa꞉la꞉doma꞉kiyo꞉ mo꞉ta꞉ta꞉sen. Ko꞉sega o꞉go꞉ Gode eyo꞉ tog ho꞉gi nowo꞉ nimo꞉wo꞉ kalaba widab. Taminde amio꞉, tog ho꞉gi a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉lakiyo꞉, Mo꞉sa꞉s o꞉lia꞉ dinali sa꞉lan kalu o꞉lia꞉ma꞉lo꞉ to sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ togo꞉ weka꞉ a꞉la꞉li sio꞉. \v 22 \x - \xo 3.22 \xt Gala 2.16\x*Tog a꞉no꞉ we. Kaluka꞉isale abeyo꞉ Ya꞉su amilo꞉ tilida꞉dab a꞉no꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ digalo꞉ dowab a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib. Gode eyo꞉ tog imilig a꞉naka kudu ha꞉naki, Yu kaluka꞉isalemo꞉wo꞉, Yu kaluka꞉isalema imo꞉wo꞉lo꞉ man imilig a꞉no꞉ko꞉ dimidama꞉ib. \v 23 Mo꞉wo꞉ kaluka꞉isale nio꞉ tambo mogago꞉wo꞉ dimida꞉sen ko꞉lo꞉, Godeya꞉ ene malilo꞉ mano꞉ e o꞉ngo꞉ fa꞉la꞉doma꞉no꞉wo꞉ nio꞉ hebeda꞉li ko꞉lo꞉lab. \v 24 \x - \xo 3.24 \xt Lom 5.1\x*Ko꞉sega Godeya꞉ enen ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉ nimo꞉wo꞉ ba madali dimiakiyo꞉, Ya꞉su Keliso eneno꞉ nili mogago꞉ dimido꞉wa꞉ su dimiabikiyo꞉, nio꞉ ga꞉li sili alitaki, Gode eyo꞉ nio꞉ digalo꞉ dowab a꞉la꞉sio꞉ ko꞉lo꞉lab. \p \v 25 Godeya꞉ kulufa꞉yo꞉ nimo꞉lo꞉ da꞉lab a꞉no꞉ dila꞉ma꞉nikiyo꞉, ene so꞉wa Ya꞉su a꞉no꞉ soma꞉ki iliga꞉fo꞉. Kalu abeyo꞉ Ya꞉su amio꞉ tili da꞉dalikiyo꞉, Ya꞉suwa꞉ ene ho꞉bo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ kaluwa꞉ mogago꞉wo꞉ halaliki, Gode eyo꞉ i a꞉no꞉ digalo꞉le dowab a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib. Ya꞉su e semo꞉sowo꞉ amio꞉, Gode eyo꞉ kaluka꞉isaleya꞉lo꞉ mogago꞉ dimida꞉len a꞉no꞉ mo꞉wa꞉deaki yasila꞉len. Ko꞉sega o꞉go꞉ Ya꞉suwa꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ ene mano꞉ digalo꞉ a꞉la꞉widakigab. \v 26 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ o꞉g wenamio꞉, Gode eyo꞉ e mada digalo꞉leka꞉ a꞉la꞉li widakiyo꞉, kaluka꞉isale Ya꞉su amilo꞉ tilida꞉dab a꞉no꞉ Gode eyo꞉ iyo꞉ digalo꞉ kaluka꞉isale a꞉la꞉sa꞉lab. \p \v 27 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ninina꞉ma꞉la꞉yo꞉ waga kaila꞉ma꞉no꞉wo꞉? Niliyo꞉ a꞉la꞉ asuluma꞉no꞉wo꞉ mo꞉ililo꞉. Nili mogago꞉wo꞉ Godeya꞉lo꞉ halabo꞉ mo꞉wo꞉ o꞉bamio꞉? Nio꞉ ele kudu ha꞉na꞉lab a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, digalo꞉ a꞉la꞉sio꞉ma. Ninindo꞉ tilida꞉dab a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, digalo꞉wo꞉ a꞉na fa꞉la꞉do alitab. \v 28 Niliyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉. Kaluka꞉isaleyo꞉ tilida꞉dab a꞉namio꞉, Gode eyo꞉ digalo꞉ kalu a꞉la꞉bo꞉ a꞉na sa꞉la꞉sen. Ele kudu ha꞉na꞉lab a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, nio꞉ digalo꞉ dowab a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉ib. \v 29 \x - \xo 3.29 \xt Lom 10.12\x*Gode e Yu kalu ilino꞉le ko꞉ma꞉le? Gode e Yu kaluka꞉isalema ilino꞉ mala꞉le? O꞉ngo꞉maka꞉. E Yu kaluka꞉isale o꞉lia꞉ Yu kaluka꞉isalema o꞉lia꞉ma꞉ Godeyo꞉ e. \v 30 \x - \xo 3.30 \xt Lo 6.4, Gala 3.20\x*Godeyo꞉ imilise ko꞉lo꞉lab. Do꞉go꞉fo꞉ hege gedeo꞉ kalu o꞉lia꞉ mo꞉hege gedeo꞉ kalu a꞉no꞉lia꞉ma꞉lo꞉ tilida꞉dab a꞉na ilikiyo꞉, Gode a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ digalo꞉le a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib. \v 31 \x - \xo 3.31 \xt Madi 5.17\x*A꞉la꞉gakiyo꞉, nili tilidabu a꞉ma꞉yo꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ mogagilakiyo꞉, o꞉ngo꞉malo꞉ngo꞉ ta꞉taba꞉le? A꞉la꞉bo꞉ mo꞉gab. Nili tilidabu a꞉ma꞉yo꞉, ele saefa꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ ilili alitaki halaido꞉le ta꞉takigab. \c 4 \s1 Ablahamo꞉ tilida꞉dabiki, Gode eyo꞉ e digalo꞉ kalu a꞉la꞉da꞉fe alifa꞉ \p \v 1 Ablaham e nili ma꞉mu ko꞉lo꞉, niliyo꞉ e amilo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉no꞉ asulakiyo꞉, waga sa꞉ma꞉no꞉wa꞉le? \v 2 Hendele, Ablahama꞉ ene man nafale dimido꞉ a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ e digalo꞉ kalu a꞉la꞉sio꞉ kibo꞉bowo꞉, ene wiyo꞉ o꞉li dulugu alifabe. Ko꞉sega a꞉la꞉bo꞉ mo꞉go꞉ ko꞉lo꞉, Ablaham eyo꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ ene wi dulugu sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ mo꞉ililo꞉. \v 3 \x - \xo 4.3 \xt Mo꞉mo꞉ 15.6, Gala 3.6\x*Godeya꞉ bugo꞉ amilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ nimo꞉wo꞉ waga sa꞉laba? A꞉namilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉wo꞉ we, “Ablaham e Gode amio꞉ tilidabu ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ e digalo꞉ kalu a꞉la꞉bo꞉ a꞉na saefa꞉.” \p \v 4 Kaluka꞉isale ini nanog di amilo꞉ wa꞉l kililiab a꞉no꞉, boba kelego꞉ dio꞉l a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sa꞉la꞉sen. Ene nanog di a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kililiab. \v 5 Kaluwa꞉lo꞉ nanog dimida꞉sen a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ kalu a꞉no꞉ digalo꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉ib. Ko꞉sega Gode eyo꞉ mogago꞉lo꞉ dimida꞉sen kaluwa꞉ ene tilidabu a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ ba꞉dakiyo꞉, e digalo꞉ a꞉la꞉bo꞉ a꞉na sa꞉ma꞉ib. \v 6 To a꞉no꞉ Da꞉ibid elo꞉ sio꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ka fa꞉la꞉dowo꞉. Gode elo꞉ digalo꞉ kalu a꞉la꞉do꞉ sa꞉ma꞉ibo꞉ nanog dimidab a꞉namima, ko꞉sega kalu abeyo꞉ Gode amilo꞉ tilida꞉dab a꞉na ilikiyo꞉, e digalo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib ko꞉lo꞉, kalu a꞉no꞉ sagale alitaki nafale dowab. To a꞉no꞉ Da꞉ibid eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 \v 7 \x - \xo 4.7 \xt Song 32.1-2\x*“Kaluka꞉isale abeyo꞉ mogago꞉wo꞉ dimido꞉ ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ hala꞉sa꞉ga꞉lo꞉ ga꞉lilabdo꞉ gi a꞉no꞉, \q2 sagale alitaki nafale dowab. \q1 \v 8 Kaluka꞉isale abeyo꞉ Gode eyo꞉ mogago꞉ gililo꞉ dimida꞉seno꞉ dila꞉sa꞉ga꞉lo꞉ wa꞉kabilo꞉ mo꞉kudu asuluma꞉ib gi a꞉no꞉ \q2 sagale alitaliki nafale dowab.” \p \v 9 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ sagalesa꞉ga꞉lo꞉ nafale mesa꞉no꞉ a꞉no꞉ do꞉go꞉fo꞉ hege gedeo꞉ kalule ilino꞉ ko꞉ma꞉le? A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mo꞉hege gedeo꞉ kalu i a꞉no꞉lo꞉ doma꞉nigaba꞉le? Ablaham elo꞉ tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ e digalo꞉ a꞉la꞉sio꞉. To a꞉no꞉, niliyo꞉ gimo꞉wo꞉ sa꞉la꞉i mio꞉. \v 10 Ko꞉sega Gode elo꞉ sio꞉ a꞉no꞉, ho꞉leno꞉ iga꞉sa sio꞉wo꞉? Ablaham e do꞉go꞉fo꞉ hege gedea꞉sa꞉ga꞉ a꞉labiki sio꞉wa꞉le? O꞉ do꞉go꞉fo꞉ semo꞉gedeo꞉wa sio꞉wa꞉le? E do꞉go꞉fo꞉ semo꞉ gedeo꞉wa sio꞉. \v 11 \x - \xo 4.11 \xt Mo꞉mo꞉ 17.10-11\x*E do꞉go꞉fo꞉ semo꞉ gedeo꞉ ilikiyo꞉, e tilida꞉dabiki, Gode eyo꞉ e digalo꞉ kalu a꞉la꞉sio꞉ ko꞉lo꞉, tif amio꞉ e digalo꞉ kalu dowo꞉lo꞉b a꞉la꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉ a꞉lakiyo꞉, e do꞉go꞉fo꞉ a꞉na gedeo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ o꞉go꞉ do꞉go꞉fo꞉ mo꞉hege gedeo꞉ kalu iliyo꞉ Godeya tilida꞉dab amio꞉, Godeya꞉lo꞉ iyo꞉ digalo꞉ a꞉la꞉do꞉ ba꞉ba꞉no꞉wo꞉ togo꞉ kolaefa꞉ ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ do꞉go꞉fo꞉ mo꞉hege gedeo꞉ dowakilo꞉ tilida꞉dab kalu i a꞉ma꞉ iyaleyo꞉, Ablaham e. \v 12 Ablaham e do꞉go꞉fo꞉ o꞉hege gedema꞉no꞉ iliki a꞉na tilidabu ko꞉lo꞉, kalu abeyo꞉ do꞉go꞉fo꞉ hege gedea꞉sa꞉ga꞉ ilikiyo꞉lo꞉, Ablaham elo꞉ tilidabu o꞉leaundo꞉ tilida꞉dab a꞉ma꞉ ene iyayo꞉ Ablaham e ko꞉lo꞉lab. \p \v 13 \x - \xo 4.13 \xt Mo꞉mo꞉ 17.4-6, 22.17-18, Gala 3.29\x*Gode eyo꞉ Ablaham o꞉lia꞉ ema꞉mu i sa꞉la꞉la꞉i ha꞉na꞉mela꞉ib o꞉mo꞉wo꞉ henfelo꞉ we tambo dimia꞉no꞉ a꞉la꞉dinali sio꞉. Ablaham emo꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ mo꞉wo꞉ ha꞉? Ablaham elo꞉ ele kudu ane a꞉ma꞉ go꞉ma. E tili da꞉dabiki, Godeya꞉lo꞉ e digalo꞉ kalu a꞉la꞉do꞉ sio꞉wo꞉ a꞉ma꞉ go꞉. \v 14 \x - \xo 4.14 \xt Gala 3.18\x*Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ kaluka꞉isale elelo꞉ kudu ha꞉nab o꞉mo꞉ka dimi kibo꞉bowo꞉, tilidabu man a꞉no꞉ o꞉ngo꞉malo꞉ngo꞉ dowaki, Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ to a꞉no꞉ madali walemabe. \v 15 \x - \xo 4.15 \xt Lom 3.20, 5.13\x*Kaluka꞉isaleyo꞉ eleyo꞉ asulufo꞉likilo꞉ o꞉go꞉sa꞉lab a꞉namio꞉, man dimidab a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ kulufa꞉yo꞉wo꞉ a꞉na fa꞉la꞉do alita꞉sen. Eleyo꞉ aundo꞉ma kibo꞉bowo꞉, eleyo꞉ o꞉go꞉sab a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sa꞉mabe. \p \v 16 \x - \xo 4.16 \xt Gala 3.7\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Gode elo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ dimia꞉nikiyo꞉, eyo꞉ kaluwa꞉ tilidabu a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ ba꞉da꞉sen. Gode eyo꞉ imo꞉wo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉laki dimia꞉sen ko꞉lo꞉, Ablahama꞉ ene eso꞉lo꞉le a꞉no꞉ tambomo꞉wo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ hendele sa꞉lab a꞉la꞉bo꞉ asuluma꞉ib. Yu kaluka꞉isale elelo꞉ di o꞉lia꞉ Ablaham elo꞉ tilidabu o꞉leaundo꞉ tilida꞉dab kaluka꞉isale i a꞉no꞉lia꞉yo꞉ dinali sio꞉ to a꞉no꞉ o꞉li dia꞉ib. Tilida꞉dab kaluka꞉isale a꞉no꞉ tambo ili iyayo꞉ Ablaham e. \v 17 \x - \xo 4.17 \xt Mo꞉mo꞉ 17.5\x*Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉lab, “Niyo꞉ ge so꞉lo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉ma꞉ iya doma꞉ki ta꞉to꞉l.” Dinali sa꞉labdo꞉ Gode a꞉no꞉ Ablaham eyo꞉ tilidabu. Gode a꞉no꞉, sowo꞉ kaluwo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi alita꞉ga꞉lo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ dimia꞉seno꞉ e ko꞉lo꞉, kelego꞉ mo꞉da꞉lab a꞉no꞉ eyo꞉ fa꞉la꞉do alita꞉sen. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ ho꞉leno꞉ tambo halaido꞉ko꞉ dofo꞉lab. \p \v 18 \x - \xo 4.18 \xt Mo꞉mo꞉ 15.5\x*Ablaham elo꞉ mo꞉dimidama꞉no꞉ dowo꞉ a꞉no꞉, Gode eyo꞉ hendele fa꞉la꞉do alifa꞉ib a꞉la꞉tili asula꞉liki yasila꞉len. Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, “Geya a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ so꞉wa sa꞉la꞉la꞉i ha꞉na꞉ib a꞉no꞉ tamin o꞉leo꞉ngo꞉ doma꞉ib.” Eyo꞉ to a꞉no꞉ tili asulo꞉ ko꞉lo꞉, so꞉lo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉ eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 19 \x - \xo 4.19 \xt Mo꞉mo꞉ 17.17\x*Ablaham e donayo꞉ do꞉la꞉lowo꞉wo꞉ do꞉la꞉fo꞉ doma꞉no꞉wo꞉ ko꞉na꞉ma dowo꞉ ko꞉lo꞉, do꞉mo꞉ elo꞉wo꞉ halaido꞉lo꞉ma, tanili dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ inga Sa꞉la e faino ga a꞉la꞉ga꞉ ko꞉go꞉do꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, so꞉wa sa꞉la꞉lia꞉no꞉wo꞉ edo꞉ a꞉la꞉asulo꞉. Ko꞉sega Ablahama꞉ ene tilidabuwo꞉ mo꞉tanila꞉ halaido꞉ko꞉ elen. \v 20 Ablaham eyo꞉ Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ tili dabu ilikiyo꞉, asulo꞉wo꞉ a꞉la꞉yo꞉ mo꞉dowo꞉. Ene tilidabuwo꞉ halaido꞉ dowa꞉i ha꞉nakiyo꞉, Godeya꞉ wiyo꞉ dulugu sa꞉la꞉len. \v 21 Ablaham eyo꞉ Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ hendele o꞉li dimidama꞉ib a꞉la꞉tili asulo꞉. \v 22 \x - \xo 4.22 \xt Mo꞉mo꞉ 15.6\x*A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ e digalo꞉ kalu a꞉la꞉bo꞉ a꞉na sio꞉. \v 23 Ko꞉sega Godeya꞉lo꞉ to sio꞉wo꞉ we, “Ge digalo꞉ kalu” a꞉la꞉do꞉ sio꞉ a꞉no꞉ Ablaham imilig emo꞉ ka sio꞉ma. \v 24 To a꞉no꞉ nimo꞉wo꞉lo꞉ sa꞉lab. Mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ nili Alan Ya꞉su sowo꞉ a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi alifa꞉ a꞉la꞉bo꞉ niliyo꞉ tili asulo꞉ ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ nio꞉ digalo꞉ kalu a꞉la꞉sio꞉. \v 25 \x - \xo 4.25 \xt Ais 53.4-5\x*Gode eyo꞉ mogago꞉ nililo꞉ dimida꞉len a꞉no꞉ hala꞉ma꞉kiyo꞉, Ya꞉suwo꞉ ko꞉lo꞉ sana soma꞉ki dimi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ Gode eyo꞉ nio꞉ digalo꞉ kalu a꞉la꞉sama꞉kiyo꞉, Ya꞉suwo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi alitaki, mela꞉no꞉wo꞉ dimi. \fig Ablaham e anaso꞉ ko꞉sega so꞉wa elo꞉ sa꞉la꞉li a꞉namio꞉ so꞉lo꞉wo꞉ modo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉.|alt="Old Abraham with baby" src="01_Ge_21_02_RG_gr.tif" size="col" copy="© Sweet Publishing http://sweetpublishing.com, licensed under a CC: BY-SA 3.0 Unported licence." ref="4.18-22" \fig* \c 5 \s1 Nili tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, Gode o꞉lia꞉ ege dowo꞉ \p \v 1 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ Ya꞉su amio꞉ tilida꞉dabiki, Gode eyo꞉ nio꞉ digalo꞉ kaluka꞉isale a꞉la꞉sio꞉ ko꞉lo꞉, nili Alan Ya꞉su Keliso a꞉na ilikiyo꞉, nio꞉ Gode o꞉lia꞉ ege dowo꞉. \v 2 Nililo꞉ tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, Ya꞉su eyo꞉ nio꞉ Godeya꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man us a꞉na mesea꞉ki tililia꞉ga꞉ ta꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, nio꞉ a꞉na so꞉l. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tif amio꞉ nio꞉ Godeya꞉ ene malilo꞉ ho꞉len nafa a꞉no꞉lia꞉ mesa꞉no꞉ ko꞉lo꞉ a꞉no꞉ hendele fa꞉la꞉doma꞉ib a꞉la꞉asulakiyo꞉, niliyo꞉ yasilaki sagala꞉li so꞉l. \v 3 \x - \xo 5.3 \xt Ya꞉m 1.2-3, 1Bid 1.5-7\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ sagala꞉likilo꞉ mesa꞉no꞉ a꞉no꞉ ko꞉mba. Hida꞉yo꞉wo꞉ nilo꞉wa fa꞉la꞉dowab amio꞉, nio꞉ sagala꞉liki so꞉l, mo꞉wo꞉ hida꞉yo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ nio꞉ halale alita꞉lab a꞉la꞉asulo꞉l. \v 4 Nio꞉ halale alita꞉lab amio꞉, Godeya꞉lo꞉ asulab man a꞉no꞉ ni amio꞉ fa꞉la꞉do alifa꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niliyo꞉ man a꞉no꞉ diakiyo꞉, Gode elo꞉ dimidama꞉no꞉ a꞉no꞉ hendele fa꞉la꞉do alifa꞉ib a꞉la꞉asulaki, ha꞉sa iliki yasiso꞉l. \v 5 Nililo꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ hendele fa꞉la꞉doma꞉ib ko꞉lo꞉, nio꞉ mada mo꞉sendeloma꞉ib. Mo꞉wo꞉ Godeya꞉ ene Mama Malilo꞉ a꞉no꞉ boba kelego꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ nimo꞉ dimiabikiyo꞉, Mama a꞉ma꞉yo꞉ ene ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉ ni amio꞉ ilili alitaki ko꞉go꞉lu alifa꞉. \p \v 6 Nio꞉ ninina꞉ma꞉la꞉yo꞉ mo꞉asuwa꞉fa꞉no꞉ dowo꞉lo꞉biki, Gode elo꞉ ho꞉lende da꞉fe alifa꞉ a꞉no꞉ imilitabikiyo꞉, Ya꞉su e mogago꞉lo꞉ dimida꞉sen kaluka꞉isale ni asuwa꞉taki sowo꞉. \v 7 Henfelo꞉ kaluka꞉isale noma꞉yo꞉ ene mela꞉no꞉wo꞉, digalo꞉ kalu nowo꞉ asuwa꞉takiyo꞉ mo꞉wala꞉sen. Kalu noma꞉yo꞉, kalu nafalelo꞉ dowab a꞉no꞉ asuwa꞉takiyo꞉, ene mela꞉no꞉wo꞉ o꞉li ka wala꞉ma꞉iba꞉le babalab. \v 8 \x - \xo 5.8 \xt Yo꞉n 3.16, 1Yo꞉n 4.10\x*Ko꞉sega Gode eyo꞉ ni o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ mada disa꞉ a꞉la꞉li widakiyo꞉, nio꞉ mogago꞉le dimida꞉li sab amio꞉, Keliso e nio꞉ ko꞉lo꞉ asuwa꞉taki sowo꞉. \p \v 9 \x - \xo 5.9 \xt Lom 1.18, 2.5, A꞉fe 2.3-5\x*Gode eyo꞉ Ya꞉suwa꞉ ho꞉bo꞉ a꞉na ilikiyo꞉, nio꞉ digalo꞉ kalu a꞉la꞉sio꞉. Gode eyo꞉ nanog a꞉no꞉ ditandale ko꞉m ko꞉lo꞉, nanog no we eyo꞉ hendele dimidama꞉ib a꞉la꞉bo꞉ asuluma. Godeya꞉ ene kulufa꞉yo꞉wo꞉ ni amio꞉ mo꞉ko꞉go꞉luma꞉kiyo꞉, Ya꞉su eyo꞉ nio꞉ ga꞉li doma꞉ki ta꞉fa꞉ib. \v 10 Niliyo꞉ Gode o꞉lia꞉ gis dowab amio꞉, Ya꞉su sowo꞉ a꞉na ilikiyo꞉, nio꞉ Gode o꞉lia꞉ ege doma꞉ki ta꞉fo꞉. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ o꞉go꞉ nio꞉ Gode o꞉lia꞉ ege dowakiyo꞉, Gode eyo꞉ Ya꞉suwa꞉ ene mela꞉no꞉ a꞉na ilikiyo꞉, nio꞉ mada a꞉ma꞉la꞉ gasilia꞉ib. \v 11 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ a꞉no꞉ ko꞉mba! Alan Ya꞉su Kelisowa꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, nio꞉ Gode o꞉lia꞉ ege dowo꞉ ko꞉lo꞉, nio꞉ a꞉no꞉ asulakiyo꞉, mada sagala꞉liki so꞉l. \s1 Adam eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ soma꞉no꞉wo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉sega, Ya꞉su eyo꞉ mela꞉no꞉wo꞉ fa꞉la꞉do alifa꞉ \p \v 12 \x - \xo 5.12 \xt Mo꞉mo꞉ 3.6, Lom 6.23\x*Kalu imilig noma꞉lo꞉ mogago꞉ dimido꞉ a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ man mogago꞉wo꞉ henfelo꞉ wenamio꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉, man mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ soma꞉no꞉ tililia꞉ mio꞉. A꞉la꞉do꞉ dimido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo mogago꞉wo꞉ dimida꞉sen ko꞉lo꞉, soma꞉no꞉ a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ tambo go꞉lu alifo꞉lab. \v 13 \x - \xo 5.13 \xt Lom 4.15\x*Eleyo꞉ semo꞉ difa꞉ amio꞉, man mogago꞉wo꞉ henfelo꞉ amio꞉ elen. Ko꞉sega, eleyo꞉ aundo꞉ma a꞉labikiyo꞉, Gode eyo꞉ kaluka꞉isale mogago꞉lo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉ mo꞉agela꞉sen. \v 14 Ko꞉sega Adam elo꞉ elen a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Mo꞉sa꞉sdo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ ho꞉len a꞉namio꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ tambo soma꞉no꞉ a꞉ma꞉yo꞉ halaido꞉ bo꞉fo꞉len. Soma꞉no꞉ a꞉ma꞉yo꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ Adam elo꞉ mogago꞉ dimido꞉ o꞉leo꞉ngo꞉lo꞉ mo꞉dimido꞉ a꞉no꞉lo꞉ halaido꞉ bo꞉fo꞉len. Tif amilo꞉ mia꞉no꞉ kalu Ya꞉su e ko꞉lo꞉ widakiyo꞉, Adam e tamina fa꞉la꞉dowo꞉. \fig Adam o꞉lia꞉ If o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ man mogago꞉wo꞉ dimido꞉ ko꞉lo꞉ ha꞉la꞉ya o꞉luga꞉felo꞉.|alt="Adam and Eve leave garden" src="01_Ge_03_11_RG_gr.tif" size="col" copy="© Sweet Publishing http://sweetpublishing.com, licensed under a CC: BY-SA 3.0 Unported licence." ref="5.12" \fig* \p \v 15 Ko꞉sega Godeya꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lakilo꞉ boba kelego꞉ nimo꞉lo꞉ dimi a꞉no꞉, Adam elo꞉ mogago꞉ dimido꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ mo꞉imilo꞉ dowo꞉. Adam imilig elo꞉ ele o꞉go꞉so꞉ a꞉na ilikiyo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ tambo sowa꞉i ya꞉len. Ko꞉sega Godeya꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man o꞉lia꞉ elo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lakilo꞉ boba kelego꞉ dimi a꞉no꞉lia꞉ma꞉yo꞉ mada tinio꞉ ko꞉lo꞉lab. Boba kelego꞉ a꞉no꞉ Ya꞉su Keliso imilig eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dota꞉ga꞉yo꞉, kaluka꞉isale tambolo꞉wa fa꞉la꞉dowa꞉i ane. \v 16 Godeya꞉lo꞉ boba kelego꞉ o꞉lia꞉ Adam elo꞉ mogago꞉ dimido꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ fowo꞉ ko꞉lilo꞉ hedo꞉. Adam imilise elo꞉ mogago꞉ dimido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉walilakiyo꞉, soma꞉ib a꞉la꞉saefa꞉. Ko꞉sega nio꞉ mogago꞉ dimida꞉lab amio꞉, Gode eyo꞉ bobayo꞉ nimo꞉ dimi ko꞉lo꞉, a꞉na ilikiyo꞉ nio꞉ digalo꞉ kaluka꞉isale a꞉la꞉sa꞉la꞉sen. \v 17 Adam imilig elo꞉ ele o꞉go꞉so꞉ a꞉na ilikiyo꞉, soma꞉no꞉ man a꞉ma꞉yo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo halaido꞉ bo꞉fo꞉len. Ko꞉sega kaluka꞉isale abeyo꞉ Godeya꞉ boba kelego꞉lo꞉ diab a꞉no꞉, Gode eyo꞉ i o꞉lia꞉yo꞉ mada ha꞉fo꞉ disa꞉laki, digalo꞉ kaluka꞉isale a꞉la꞉sa꞉la꞉lab ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Ya꞉su Keliso eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ misa꞉ kalu o꞉ngo꞉ dowaki bo꞉fo꞉mela꞉ib. \p \v 18 \x - \xo 5.18 \xt 1Kol 15.22\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kalu imilig elo꞉ mogago꞉ dimido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ wa꞉l dimiakiyo꞉, tambowo꞉ soma꞉ib a꞉la꞉saefa꞉. O꞉leaumbo꞉ kalu imilig noma꞉lo꞉ man digalo꞉ dimido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ digalo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, imo꞉wo꞉ mela꞉no꞉ mela꞉no꞉ dimia꞉sen. \v 19 \x - \xo 5.19 \xt Ais 53.11\x*Kalu imilig a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ towo꞉ o꞉go꞉so꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ tambo mogago꞉ dimida꞉melea꞉ki fa꞉la꞉do alifa꞉. O꞉leaumbo꞉ kalu imilig noma꞉yo꞉ Godeya꞉ towo꞉ kudu ane ko꞉lo꞉, a꞉na ilikiyo꞉ Gode eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo digalo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib. \p \v 20 Kaluka꞉isale iyo꞉ mada mogago꞉le dimida꞉leno꞉lo꞉b a꞉la꞉asuluma꞉kiyo꞉, Gode eyo꞉ eleyo꞉ a꞉na saetaki difa꞉. Ko꞉sega man mogago꞉ dimida꞉len a꞉no꞉ alan fa꞉la꞉ndabikiyo꞉, Godeya꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉lo꞉ alan mada fa꞉la꞉ndaki tinio꞉. \v 21 \x - \xo 5.21 \xt Lom 6.23\x*Tamin amio꞉ man mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo bo꞉fo꞉liki, iyo꞉ soma꞉no꞉lo꞉ doba꞉da꞉ elen. Ko꞉sega o꞉go꞉ Godeya꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉ma꞉yo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ bo꞉fo꞉lalikiyo꞉, ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ mela꞉ib. Mo꞉wo꞉ Ya꞉su Kelisowa꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, nio꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ digalo꞉ ko꞉lo꞉lab. \c 6 \s1 Nio꞉ Ya꞉su o꞉lia꞉ sowo꞉ \p \v 1 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ waga sa꞉ma꞉no꞉wa꞉le? Godeya꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉ anama꞉kiyo꞉, niliyo꞉ mogago꞉wo꞉ dimidafo꞉ko꞉ ha꞉na꞉mela꞉no꞉wa꞉le? \v 2 A꞉la꞉bo꞉ niliyo꞉ mada mo꞉dimidama꞉niki! Man mogago꞉lo꞉ dimidama꞉no꞉lo꞉ doba꞉da꞉yo꞉, nio꞉ sowo꞉ ko꞉lo꞉lab. Nio꞉ wa꞉kabiyo꞉ man a꞉no꞉ mo꞉dimida꞉i ha꞉na꞉no꞉. \v 3 \x - \xo 6.3 \xt Gala 3.27\x*Gio꞉ to we dinafa fanda asuluma. Nio꞉ Ya꞉su Kelisowa dowabikilo꞉ ho꞉na to꞉lolo꞉ a꞉ma꞉yo꞉, nio꞉ e o꞉lia꞉ sowo꞉ a꞉la꞉widaki go꞉. \v 4 \x - \xo 6.4 \xt Kolo 2.12\x*Nio꞉ ho꞉na to꞉lolab amio꞉, Ya꞉su o꞉lia꞉ sowabiki, daido꞉wa difa꞉. A꞉na ilikiyo꞉, malilo꞉ halaido꞉lo꞉ a꞉lab Gode eyo꞉ Ya꞉su e dasi alitakilo꞉ mela꞉no꞉ dimi o꞉leaumbo꞉, eyo꞉ nio꞉lo꞉ mela꞉no꞉ ho꞉gi a꞉na dota꞉ga꞉, ha꞉na꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉. \p \v 5 Nio꞉ ho꞉na to꞉lolab amio꞉, Ya꞉suwa dowaki e o꞉lia꞉ sowo꞉ ko꞉lo꞉, e a꞉ma꞉la꞉ dasili o꞉leaumbo꞉ nio꞉lo꞉ e o꞉lia꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi alifa꞉ib. \v 6 \x - \xo 6.6 \xt Gala 5.24\x*Ya꞉su e i malana sana sowo꞉ amio꞉, nili do꞉mo꞉wa꞉lo꞉ man mogago꞉ kudu ha꞉nakilo꞉ dimidan a꞉no꞉ tambo e o꞉lia꞉ i malana alu alifa꞉. Tamin amio꞉ man mogago꞉wa꞉ halaido꞉ a꞉ma꞉yo꞉ nio꞉ bo꞉fo꞉len ko꞉lo꞉, halaido꞉ a꞉no꞉ o꞉ngo꞉malo꞉ngo꞉ ta꞉takiyo꞉, nio꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉bo꞉fo꞉melea꞉ki a꞉na dimido꞉. Nio꞉ to a꞉no꞉ asulo꞉. \v 7 Kaluka꞉isale abeyo꞉ sowo꞉le dowab a꞉no꞉ man mogago꞉ a꞉ma꞉ ha꞉g amio꞉ mo꞉mesea꞉ki sili alifa꞉ ko꞉lo꞉lab. \p \v 8 Nio꞉ Ya꞉su o꞉lia꞉ sowo꞉ ko꞉lo꞉, nio꞉ e o꞉lia꞉ mesa꞉no꞉ a꞉la꞉tili asulo꞉l. \v 9 Nio꞉ to a꞉no꞉ asulo꞉ ko꞉lo꞉lab. Mo꞉wo꞉ Keliso e sowa꞉sa꞉ga꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi alifa꞉ ko꞉lo꞉, e wa꞉kabiyo꞉ mo꞉soma꞉ib. Sowana꞉ halaido꞉ a꞉ma꞉yo꞉ e wa꞉kabiyo꞉ mada mo꞉bo꞉fo꞉mela꞉ib. \v 10 Ya꞉su e ko꞉lo꞉ sowo꞉ a꞉ma꞉yo꞉, mogago꞉wa꞉ halaido꞉ a꞉no꞉ tambo e bidila꞉ ko꞉m. Ko꞉sega mela꞉no꞉ elo꞉ dia꞉ga꞉lo꞉ sab a꞉ma꞉yo꞉, Godeyo꞉ ko꞉lo꞉ wabulu alitakigab. \v 11 \x - \xo 6.11 \xt 2Kol 5.15, Gala 2.19\x*O꞉leaumbo꞉, man mogago꞉lo꞉ dimidan doba꞉da꞉yo꞉, gio꞉ sowo꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉lab. Ko꞉sega Ya꞉su Keliso eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉, gio꞉ mela꞉no꞉wo꞉ dia꞉ga꞉ Godeya dofo꞉lab. \p \v 12 \x - \xo 6.12 \xt Mo꞉mo꞉ 4.7\x*Do꞉mo꞉ gililo꞉wo꞉ man mogago꞉ a꞉ma꞉ bo꞉fo꞉melea꞉kiyo꞉ ta꞉ta꞉so꞉bo. Man ko꞉li ko꞉lilo꞉ mesela꞉sa꞉ga꞉lo꞉ dia꞉no꞉ asulan a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉so꞉bo. \v 13 \x - \xo 6.13 \xt Lom 12.1\x*Gi amilo꞉ do꞉mo꞉ heb ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉lab koma꞉yo꞉ Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ ene nanog dimidama꞉kiyo꞉, fogo꞉ dimia꞉so꞉bo. Ko꞉sega gio꞉ sowo꞉ kalu ko꞉lo꞉ dasi alifa꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, go꞉no꞉no꞉ Godemo꞉ dimia꞉lubi. Man digalo꞉ dimidama꞉kiyo꞉, do꞉mo꞉ heb ko꞉li ko꞉lilo꞉ gi amilo꞉ a꞉lab ko Godemo꞉ dimia꞉lubi. \v 14 \x - \xo 6.14 \xt 1Yo꞉n 3.6\x*Gio꞉ eleya꞉ ha꞉g amio꞉ mo꞉dofo꞉lab. Ko꞉sega gio꞉ Godeya꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉ma꞉ ha꞉ga dowab. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ man mogago꞉wa꞉yo꞉ gio꞉ mada mo꞉bo꞉fo꞉mela꞉ib. \s1 Gio꞉ digalo꞉ man a꞉ma꞉ ha꞉ga dowab \p \v 15 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ waga dimidama꞉no꞉wa꞉le? Nio꞉ eleya꞉ ha꞉g amio꞉ mo꞉dowaki, Godeya꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉ma꞉ ha꞉ga dowo꞉ ko꞉lo꞉, niliyo꞉ man mogago꞉wo꞉ dimida꞉ mela꞉no꞉wa꞉le? A꞉la꞉bo꞉ dimida꞉so꞉bo. \v 16 \x - \xo 6.16 \xt Yo꞉n 8.34, 2Bid 2.19\x*Gio꞉ kalu noma꞉ ha꞉ga dowaki e kudu ha꞉na꞉lalega, eyo꞉ gio꞉ halale bo꞉fo꞉mela꞉ib. Gio꞉ man mogago꞉wa꞉ nanog dian kalu dowalega, gio꞉ soma꞉no꞉lo꞉ doba꞉da꞉ ha꞉na꞉ib. Ko꞉sega gio꞉ Godeya꞉ ene mano꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉lalega, Gode eyo꞉ gio꞉ digalo꞉ kalu a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib. Gio꞉ to a꞉no꞉ mo꞉asulaya꞉le? \v 17 Tamin amio꞉ gio꞉ man mogago꞉wa꞉ madali nanog dian kalu elen ko꞉sega, nililo꞉ to gimo꞉lo꞉ widab a꞉no꞉, gio꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉ hendele kudu ane ko꞉lo꞉, niyo꞉ Godemo꞉wo꞉ mada o꞉m a꞉la꞉so꞉lo꞉l. \v 18 Gio꞉ man mogago꞉wa꞉ halaido꞉ ha꞉g a꞉namilo꞉ elen a꞉no꞉ gio꞉ ga꞉li mesea꞉ki sili alitakiyo꞉, man digalo꞉wa꞉ nanog dian kalu dowo꞉ ko꞉lo꞉lab. \p \v 19 To nilo꞉ so꞉lo꞉l a꞉no꞉ gio꞉ mo꞉dinafa fanda asulo꞉ ko꞉lo꞉, niyo꞉ henfelo꞉ kelego꞉ a꞉na da꞉fe so꞉lo꞉l. Tamin amio꞉ do꞉mo꞉ heb ko꞉li ko꞉lilo꞉ gi amilo꞉ a꞉lab koma꞉yo꞉ man mogago꞉wo꞉ dimidama꞉kiyo꞉, fogo꞉ dimifo꞉labiki, dimidafo꞉ko꞉ ya꞉len. A꞉la꞉do꞉ go꞉ o꞉leaumbo꞉, o꞉go꞉ do꞉mo꞉ heb ko꞉li ko꞉lilo꞉ gi amilo꞉ a꞉lab koma꞉yo꞉ man digalo꞉ dimidama꞉ki, Godeya꞉ ha꞉ga dowaki emo꞉ dimia꞉bi. A꞉la꞉dimidalikiyo꞉, ge malilo꞉ dowaki, Godeya꞉ eno꞉le doma꞉ib. \v 20 Man mogago꞉wa꞉ halaido꞉ a꞉ma꞉ gelo꞉ bo꞉fo꞉len amio꞉, man digalo꞉wa꞉ halaido꞉ a꞉no꞉ giyo꞉ mo꞉asula꞉sen. \v 21 O꞉g ho꞉len a꞉namilo꞉ man mogago꞉ gilo꞉ dimida꞉len a꞉ma꞉ fo hedo꞉wo꞉ o꞉ba꞉le? Man a꞉ma꞉yo꞉ gio꞉ soma꞉no꞉lo꞉ doba꞉da꞉ tililia꞉ ha꞉na꞉len. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tamin amilo꞉ gilo꞉ dimida꞉len a꞉ma꞉yo꞉, o꞉go꞉ ge sendelo alitab. \v 22 Man mogago꞉wa꞉ halaido꞉ a꞉namilo꞉ eleno꞉, gio꞉ ga꞉li sili alitaki, Godeya꞉ ha꞉ga dowakiyo꞉, ene nanog dian kalu fa꞉la꞉dowo꞉. A꞉na ilikiyo꞉, ge Godeya꞉ eno꞉le dowaki, malilo꞉le fa꞉la꞉dowa꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉, ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ dia꞉no꞉ ta꞉tab. \v 23 \x - \xo 6.23 \xt Lom 5.12,15\x*Man mogago꞉ a꞉ma꞉ wa꞉lo꞉ soma꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dia꞉ib. Ko꞉sega Godeya꞉lo꞉ boba kelego꞉ ko꞉lo꞉ madalilo꞉ dimia꞉sen a꞉no꞉ ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉wo꞉ o꞉m. Mela꞉no꞉ a꞉no꞉ nili Alan Ya꞉su Kelisowa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dia꞉sen. \c 7 \s1 Nio꞉ ele a꞉namio꞉ ga꞉li sili alifa꞉ ko꞉lo꞉lab \p \v 1 Nao nado i, nilo꞉ to so꞉lo꞉l we elelo꞉ asululi kaluka꞉isale gimo꞉ so꞉lo꞉l. Giliyo꞉ a꞉la꞉asula꞉bi. Kaluka꞉isale mela꞉no꞉lo꞉ o꞉lab a꞉namio꞉, ele saefa꞉ a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ tambo halale ta꞉li dofo꞉lab. Ko꞉sega kaluka꞉isale sowab a꞉no꞉, ele a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ mo꞉ta꞉liab. \v 2 Niyo꞉ to a꞉no꞉ da꞉fe sa꞉ma꞉nigo꞉l. Gayo꞉ ino꞉ o꞉sab amio꞉, ga dian man a꞉ma꞉ ha꞉ga iliki, indo꞉le dofo꞉lab. Ko꞉sega ino꞉ sowalega, ga dian man a꞉ma꞉ ha꞉ga ilikilo꞉ in o꞉lia꞉lo꞉ dowano꞉ ga꞉li dowab. \v 3 O꞉leaumbo꞉, ga e ino꞉ o꞉sab amio꞉ kalu nowa ha꞉nalega, ga a꞉no꞉ uwo꞉lo꞉ dian ga a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib. Ko꞉sega ino꞉ sowab amio꞉, eleya꞉lo꞉ bo꞉fo꞉len a꞉no꞉ sili alifa꞉ ko꞉lo꞉, e kalu nowa a꞉ha꞉nalega, uwo꞉lo꞉ dian ga a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉ib. \p \v 4 \x - \xo 7.4 \xt Lom 6.2,11\x*A꞉la꞉do꞉ gan aumbo꞉, nao nado i gio꞉lo꞉ a꞉la꞉go꞉ ko꞉lo꞉lab. Gio꞉ Ya꞉su Kelisowa꞉ ene do꞉mo꞉wa kudalikiyo꞉, ele saefa꞉ a꞉ma꞉ ha꞉g amilo꞉ elen a꞉no꞉, gio꞉ sili alifa꞉ ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ o꞉go꞉ gio꞉ kalu noma꞉no꞉ dowab. Gio꞉ Godeya꞉ nanog diaki fo nafale helema꞉kiyo꞉, Ya꞉su e sowa꞉sa꞉ga꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉do꞉ dasi alifa꞉ a꞉ma꞉no꞉ dowab. \v 5 Nio꞉ do꞉mo꞉wa꞉lo꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ o꞉kudu ha꞉na꞉len amio꞉, ele a꞉ma꞉yo꞉ nili mogago꞉ dimidama꞉no꞉ asulan a꞉no꞉ digidalifa꞉ ko꞉lo꞉, nililo꞉ mogago꞉ dimida꞉len a꞉ma꞉ fo hedakiyo꞉, sowan ko꞉lo꞉ heda꞉len. \v 6 \x - \xo 7.6 \xt Lom 8.2, 6.4\x*Ko꞉sega nio꞉ Ya꞉su o꞉lia꞉ sowo꞉ ko꞉lo꞉, tamin amilo꞉ eleya꞉lo꞉ ni ko꞉lo꞉ melealifa꞉ a꞉no꞉ fage alitaki, nio꞉ ga꞉li sili alifa꞉ ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ Godeya꞉ nanog dia꞉nikiyo꞉, Mo꞉sa꞉sa꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ kudu ha꞉nakilo꞉ mo꞉lulo꞉ dimida꞉len man a꞉no꞉ mo꞉kudu ho꞉no꞉l. O꞉go꞉ nio꞉ Mamaya꞉ mela꞉no꞉ ho꞉giya dowaki, Godeya꞉ ene nanog dimida꞉lo꞉l. \s1 Man mogago꞉wa꞉yo꞉ ni usamio꞉ buba꞉lab \p \v 7 \x - \xo 7.7 \xt Kis 20.17, Lo 5.21\x*A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ waga sa꞉ma꞉no꞉wa꞉le? Ele a꞉no꞉ mogago꞉wa꞉le? A꞉la꞉baka꞉. Eleyo꞉ mo꞉difa꞉ kibo꞉bowo꞉, man mogago꞉ we mo꞉ele ba꞉babe. Godeya꞉ ele a꞉ma꞉yo꞉ “Mesela꞉so꞉bo” a꞉la꞉bo꞉ mo꞉saefa꞉ kibo꞉bowo꞉, niyo꞉ meselan man a꞉no꞉ mo꞉asulumabe. \v 8 Ko꞉sega ele a꞉ma꞉yo꞉ togo꞉ wida꞉lab ko꞉lo꞉, ni asulo꞉ us amio꞉ man mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ meselan man ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ dimidama꞉ki digidalifa꞉. Eleyo꞉ aundo꞉ma kibo꞉bowo꞉, man mogago꞉ a꞉no꞉ halaido꞉lo꞉ma sowo꞉ o꞉ngo꞉ domabe. \v 9-10 Tamin amio꞉ ne eleyo꞉ mo꞉asulo꞉ amio꞉, ne sagala꞉liki elen. Ko꞉sega ele a꞉no꞉ fa꞉la꞉dowakiyo꞉ halaido꞉wo꞉ e diaki, ne sowo꞉ kalu dowo꞉. Ele a꞉ma꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ mela꞉no꞉wo꞉ dimia꞉nigab a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉sega, soma꞉no꞉wo꞉ ko꞉lo꞉ dimiab. \v 11 \x - \xo 7.11 \xt Mo꞉mo꞉ 3.13\x*Ele a꞉ma꞉yo꞉ fogo꞉ dimiabikiyo꞉, man mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ ne dikida꞉sa꞉ga꞉ sana sowo꞉. \v 12 \x - \xo 7.12 \xt 1Tim 1.8\x*Ele difa꞉ a꞉no꞉ Godeya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ ene to saefa꞉ a꞉no꞉ tambo nafale digalo꞉ da꞉lab. \v 13 Waima꞉iba꞉le? Nafale kelego꞉ a꞉ma꞉yo꞉ ne sana soma꞉ki dimido꞉wa꞉le? A꞉la꞉ba! Mogago꞉ man a꞉ma꞉yo꞉ nafale kelego꞉ a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, ne a꞉ma꞉ sana sowo꞉. A꞉la꞉do꞉ dimido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, mogago꞉ dimidan man a꞉no꞉ kalaba dia꞉taki, mogago꞉wo꞉ welo꞉b a꞉la꞉asuluma꞉ki widaki go꞉. \p \v 14 Ele a꞉no꞉ Godeya꞉ Mamalo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉. Ko꞉sega ne henfelo꞉ kalu ko꞉lo꞉, man mogago꞉wa꞉ halaido꞉ a꞉ma꞉ ha꞉ga dowo꞉. \v 15 \x - \xo 7.15 \xt Gala 5.17\x*Ne no꞉no꞉ndo꞉ dimido꞉l a꞉no꞉ mo꞉fanda asulo꞉. Nilo꞉ dimidama꞉no꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ mo꞉dimidaki, man nilo꞉ mada mo꞉bea꞉sen a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dimida꞉sen. \v 16 Nilo꞉ mo꞉dimidama꞉no꞉ dowo꞉ a꞉no꞉ dimida꞉lo꞉l. A꞉na ilikiyo꞉, niyo꞉ ele a꞉no꞉ nafale a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉lo꞉ widakigab. \v 17 Mogago꞉ nilo꞉ dimida꞉lo꞉l a꞉no꞉ no꞉no꞉n dimido꞉lba. Man mogago꞉ ne amilo꞉ da꞉lab wema꞉ dimida꞉lab. \v 18 Ni do꞉mo꞉ amio꞉ man nafayo꞉ aundo꞉ma da꞉lab a꞉la꞉asulo꞉l. Mo꞉wo꞉ niyo꞉ man nafa dimidama꞉no꞉ asula꞉sen ko꞉sega mo꞉dimida꞉sen. \v 19 Nilo꞉ nafa dimidama꞉no꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ mo꞉dimidaki, man mogago꞉ nilo꞉ mo꞉asulo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dimida꞉sen. \v 20 Nilo꞉ mo꞉dimidama꞉no꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dimidalega, mogago꞉ dimida꞉lo꞉l a꞉no꞉ no꞉no꞉n dimido꞉lba. Man mogago꞉ ne amilo꞉ da꞉lab wema꞉ dimida꞉lab. \p \v 21 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ne amilo꞉ fa꞉la꞉dowa꞉sen a꞉no꞉ o꞉go꞉ ne fanda asulab. Niyo꞉ man nafa dimidama꞉no꞉ asulab amio꞉, man mogago꞉wo꞉ neya ilikilo꞉ susuda꞉lab a꞉ma꞉ ga꞉lab. \v 22 Ni asulo꞉ us amio꞉, Godeya꞉lo꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ mada alan asulo꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 23 \x - \xo 7.23 \xt Gala 5.17, 1Bid 2.11\x*Ko꞉sega kelego꞉ nowo꞉ neya da꞉lab ko꞉lo꞉, a꞉ma꞉yo꞉ ne o꞉lia꞉ bubaki alan tadowo꞉lab. Man mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ nemo꞉lo꞉ asulo꞉ nafalo꞉ dimia꞉sen a꞉no꞉lia꞉yo꞉ buba꞉sa꞉ga꞉ tiniaki, elo꞉ asulo꞉ au dimidama꞉kiyo꞉ dibodafo꞉ko꞉lab. \v 24 Wai! Ne sagalo꞉lo꞉ma dowakiyo꞉, molo asulaki hida꞉yab. Do꞉mo꞉wa꞉lo꞉ soma꞉no꞉ amilo꞉ tililia꞉ga꞉lo꞉ ha꞉nab we abe sili alifa꞉nigaba꞉le? \v 25 \x - \xo 7.25 \xt 1Kol 15.57\x*Nili Alan Ya꞉su Keliso a꞉ma꞉yo꞉ nio꞉ asuwa꞉ta꞉sen ko꞉lo꞉, Godemo꞉wo꞉ mada o꞉m a꞉la꞉sa꞉la꞉mela꞉niki. Ni asulo꞉ wema꞉yo꞉ Godeya꞉ ele a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉no꞉ asulo꞉l ko꞉sega, do꞉mo꞉ no꞉ndo꞉ma꞉lo꞉ dimidan a꞉ma꞉ ha꞉ga dowaki, man mogago꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉sen. \c 8 \s1 Nili mela꞉no꞉wo꞉ Mama eya dofo꞉lab \p \v 1 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ Ya꞉su Keliso o꞉lia꞉lo꞉ dowab i a꞉no꞉, Gode eyo꞉ mo꞉walilakiyo꞉ mo꞉wa꞉dema꞉ib. \v 2 Kaluka꞉isale Ya꞉su Keliso amilo꞉ dowab gi o꞉mo꞉wo꞉ Godeya꞉ Mama a꞉ma꞉yo꞉, mela꞉no꞉ ho꞉giyo꞉ dimia꞉sen. Mama a꞉ma꞉yo꞉ gio꞉ tili dowaki, ga꞉li doma꞉ki ta꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, o꞉go꞉ mogago꞉wa꞉ man o꞉lia꞉ soma꞉no꞉ man o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ gio꞉ mo꞉bo꞉fo꞉lab. \v 3 Ni do꞉mo꞉wa꞉lo꞉ asulo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ ele a꞉ma꞉ mano꞉ halaido꞉lo꞉ma ta꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, ele a꞉ma꞉yo꞉ nio꞉ ga꞉li melea꞉ki ta꞉fa꞉no꞉wo꞉ mo꞉ililo꞉ dowo꞉. A꞉la꞉gabiki, Gode eyo꞉ ene so꞉wayo꞉ mogago꞉wa꞉ wa꞉l dima꞉kiyo꞉, henfelo꞉ kalu o꞉ngo꞉ iliga꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, Ya꞉suwa꞉ ene do꞉mo꞉ a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ man mogago꞉ a꞉no꞉ bidila꞉. \v 4 \x - \xo 8.4 \xt Gala 5.16,25\x*Godeya꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉ma꞉yo꞉, ele saefa꞉ a꞉no꞉ ni amio꞉ ilili alifa꞉nikiyo꞉, nili do꞉mo꞉wa꞉lo꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, Mamaya꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉melea꞉ki, Gode eyo꞉ a꞉la꞉dimido꞉. \p \v 5 Kaluka꞉isale abeyo꞉ man mogago꞉wa꞉lo꞉ asulab aundo꞉ tilidowakilo꞉ bo꞉fo꞉lab a꞉ma꞉yo꞉, asulo꞉ ililo꞉wo꞉ tambo tililia꞉ga꞉, man mogago꞉ dimidama꞉no꞉ a꞉na dia꞉ta꞉sen. Ko꞉sega kaluka꞉isale abeyo꞉ Mamaya꞉lo꞉ asulab aundo꞉ tilidowakilo꞉ bo꞉fo꞉lab a꞉ma꞉yo꞉, asulo꞉ ililo꞉wo꞉ tambo dia꞉ga꞉, Mamalo꞉ doba꞉da꞉ dia꞉ta꞉sen. \v 6 Kalu abeyo꞉ ene asulo꞉wo꞉ man mogago꞉ amilo꞉ dia꞉ta꞉lab a꞉no꞉, soma꞉no꞉lo꞉ doba꞉da꞉ ha꞉nab. Ko꞉sega kalu abeyo꞉ ene asulo꞉wo꞉ Mamaya꞉lo꞉ asulab a꞉namilo꞉ dia꞉ta꞉lab a꞉no꞉ mela꞉no꞉wo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, ha꞉salo꞉ mesa꞉no꞉wa dowab. \v 7 Mo꞉wo꞉ kalu abeyo꞉ ene asulo꞉wo꞉ man mogago꞉ amilo꞉ dia꞉ta꞉lab a꞉no꞉ Gode o꞉lia꞉ gis diab. Kalu a꞉no꞉ Godeya꞉ ene ele ha꞉ga doma꞉no꞉wo꞉ mada gola ba꞉da꞉sen, ko꞉lo꞉ eyo꞉ kudu ha꞉na꞉no꞉wo꞉ mo꞉ililo꞉. \v 8 Man mogago꞉wa꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lab kalu i a꞉ma꞉yo꞉ Godeyo꞉ ko꞉lo꞉ sagale alifa꞉no꞉wo꞉ mo꞉ililo꞉. \p \v 9 \x - \xo 8.9 \xt 1Kol 3.16, 12.3\x*Ko꞉sega o꞉go꞉ man mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ gio꞉ mo꞉tililia꞉ ha꞉na꞉lab. Godeya꞉ Mamayo꞉ ge amio꞉ sabo꞉lalega, Mama eyo꞉ ge tililia꞉ ha꞉na꞉lab. Kaluka꞉isale o꞉ba꞉le Kelisowa꞉ Mamalo꞉ mo꞉a꞉lab a꞉no꞉, e Kelisowa꞉no꞉ma. \v 10 \x - \xo 8.10 \xt Gala 2.20\x*Man mogago꞉ a꞉na ilikiyo꞉, do꞉mo꞉ gilo꞉wo꞉ soma꞉ib ko꞉sega, Keliso e ge amio꞉ dowalega, Gode eyo꞉ ge digalo꞉ kalu dowab a꞉la꞉sa꞉lakiyo꞉, Mama eyo꞉ mela꞉no꞉wo꞉ gemo꞉ dimi ko꞉lo꞉lab. \v 11 Godeya꞉ Mama, Ya꞉su sowo꞉lo꞉ dasi alifa꞉ a꞉no꞉ ge amio꞉ sab ko꞉lo꞉, Mama imilig gi amilo꞉ a꞉lab a꞉ma꞉yo꞉, gi do꞉mo꞉ soma꞉no꞉ a꞉no꞉ e dasi alitaki mela꞉no꞉wo꞉ dimia꞉ib. \p \v 12 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ nao nado i, ni amio꞉ me wa꞉lo꞉ da꞉lab. Ko꞉sega nili do꞉mo꞉wa꞉lo꞉ asulan man a꞉no꞉lia꞉yo꞉ mewa꞉lo꞉ aundo꞉ma ko꞉lo꞉ man a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉so꞉bo. \v 13 \x - \xo 8.13 \xt Gala 6.8, Kolo 3.5\x*Gio꞉ do꞉mo꞉wa꞉lo꞉ asulab mano꞉ dimidafo꞉ko꞉ ha꞉nalega, ge soma꞉ib. Ko꞉sega giliyo꞉ Mamaya꞉ halaido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, do꞉mo꞉wa꞉lo꞉ dimidan man a꞉no꞉ sana sowa꞉lalega, ge mela꞉no꞉ mela꞉ib. \v 14 Kaluka꞉isale abeyo꞉ Godeya꞉ Mamaya꞉lo꞉ tililia꞉ ha꞉na꞉lab a꞉no꞉, Godeya꞉ ene so꞉wale ko꞉lo꞉lab. \v 15 \x - \xo 8.15 \xt Mak 14.36, 2Tim 1.7\x*\x - \xo 8.15 \xt Gala 4.5-7, Kala 21.7\x*Godeya꞉lo꞉ mama ko꞉lo꞉ gimo꞉lo꞉ dimi a꞉ma꞉yo꞉ ge madali nanog dian kalu doma꞉ki ta꞉foma. Gode eyo꞉ a꞉la꞉liki ta꞉fo꞉ kibo꞉bowo꞉, gio꞉ Gode o꞉lia꞉ tagi domabe. Ko꞉sega Mama gimo꞉lo꞉ dimi a꞉ma꞉yo꞉ gio꞉ Godeya꞉ ene so꞉wale ta꞉takigab. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ Godemo꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Dowa” a꞉la꞉sa꞉la꞉sen. \v 16 \x - \xo 8.16 \xt 2Kol 1.22\x*Godeya꞉ Mamayo꞉ nili mama o꞉lia꞉ dowaki, nio꞉ Godeya꞉ ene so꞉wa hendele dowab a꞉la꞉ wida꞉lab. \v 17 Nio꞉ Godeya꞉ ene so꞉wale dowo꞉ ko꞉lo꞉, kelego꞉ nafale Godeya꞉lo꞉ ene so꞉wamo꞉lo꞉ dimia꞉no꞉ a꞉no꞉ nio꞉lo꞉ tambo dia꞉no꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ kelego꞉ nafale Ya꞉su Kelisomo꞉lo꞉ dimia꞉nigab a꞉no꞉ nio꞉lo꞉ ko꞉ngo꞉ dia꞉no꞉. Nio꞉ nagalo꞉wo꞉ Ya꞉sumo꞉lo꞉ dimi o꞉leo꞉ngo꞉ dia꞉i ha꞉na꞉lalega, tif amio꞉ e fo꞉fo꞉lesodo꞉ halaido꞉ kagayab a꞉namio꞉, nio꞉lo꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ kagama꞉no꞉. \s1 Tif amio꞉ nio꞉ Ya꞉su o꞉lia꞉yo꞉ nafale mesa꞉ib \p \v 18 Tif amilo꞉ Godeya꞉lo꞉ ni amilo꞉ nafale dimidama꞉nigab a꞉no꞉ asulakiyo꞉, o꞉g ho꞉len wenamilo꞉ hida꞉yo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ nililo꞉ dia꞉i ha꞉na꞉lab a꞉no꞉ o꞉ngo꞉malo꞉ngo꞉ doma꞉ib. \v 19 Godeya꞉lo꞉ kelego꞉ fa꞉la꞉do alifelo꞉ a꞉no꞉ tambo yasilakiyo꞉, Gode eyo꞉ ene so꞉waleyo꞉ weka꞉ a꞉lakilo꞉ kalab amilo꞉ walama꞉nigab a꞉no꞉ mada ba꞉ba꞉no꞉ a꞉lakiyo꞉, sagala꞉liki yasila꞉lab. \v 20 \x - \xo 8.20 \xt Mo꞉mo꞉ 3.17-19\x*Henfelo꞉ wenamio꞉ mogago꞉wo꞉ fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, Godeya꞉lo꞉ kelego꞉ fa꞉la꞉do alifelo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ nanog ilo꞉ dimido꞉ hendeleyo꞉ mo꞉fa꞉la꞉doma꞉kiyo꞉, sowana꞉ halaido꞉ a꞉ma꞉ ha꞉ga ta꞉fo꞉. A꞉la꞉do꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ kelego꞉ fa꞉la꞉do alifelo꞉ a꞉ma꞉ inin asulo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ma. Godeya꞉ ene asulo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉do alifelo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ kelego꞉ tambo o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ nafale a꞉fa꞉la꞉domabese a꞉la꞉likiyo꞉ o꞉yasila꞉lab. \v 21 O꞉go꞉ Godeya꞉lo꞉ fa꞉la꞉do alifa꞉ kelego꞉ a꞉no꞉ tambo mogagaki, soma꞉no꞉ doba꞉da꞉ tina꞉lab. Ko꞉sega tif amio꞉ Gode eyo꞉ kelego꞉ a꞉no꞉ ga꞉li mesea꞉ki sili alifa꞉ib ko꞉lo꞉, a꞉no꞉ asulakiyo꞉, kelego꞉ a꞉no꞉ sagala꞉liki yasilab. Ho꞉len a꞉namio꞉, henfelo꞉ kelego꞉ o꞉lia꞉ Godeya꞉ so꞉wa o꞉lia꞉yo꞉ sili alita꞉ga꞉yo꞉, egelebo꞉ ga꞉li mesa꞉ib. \p \v 22 Niliyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉. Gaya꞉lo꞉ so꞉wa sa꞉la꞉liakilo꞉ nagalo꞉ dian o꞉leaumbo꞉, Godeya꞉lo꞉ fa꞉la꞉do alifa꞉lo꞉ kelego꞉ tambo a꞉ma꞉yo꞉ nagalo꞉ diakiyo꞉ nea꞉liki ya꞉la꞉lab. \v 23 \x - \xo 8.23 \xt 2Kol 5.2-4\x*Ko꞉sega henfelo꞉ kelego꞉ ko꞉mba. Nio꞉lo꞉ nagalo꞉wo꞉ a꞉la꞉ka dia꞉lab. Gode eyo꞉ nimo꞉wo꞉ boba kelego꞉ nolo꞉ hendele dimia꞉no꞉ a꞉lakiyo꞉, ene Mamayo꞉ nimo꞉wo꞉ dimi. Nio꞉ ene so꞉wale ta꞉takiyo꞉, nili do꞉mo꞉ ho꞉gi a꞉ma꞉yo꞉ mogago꞉wo꞉ mo꞉dimidama꞉ki sili alifa꞉ib ko꞉lo꞉, niliyo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dia꞉no꞉ yasilakiyo꞉, nagalo꞉ diaki nea꞉lo꞉l. \v 24 Gode eyo꞉ nilo꞉ a꞉ma꞉la꞉ gasili ho꞉len a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉, nio꞉ kelego꞉ a꞉no꞉ hendele fa꞉la꞉doma꞉ib a꞉la꞉liki yasila꞉i mio꞉. Nililo꞉ yasisen a꞉no꞉ ba꞉dakiyo꞉, wa꞉kabiyo꞉ mo꞉ya꞉silan. Mo꞉wo꞉ kelego꞉ o꞉ma fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉no꞉, kaluwa꞉yo꞉ mo꞉yasilan. \v 25 Ko꞉sega nililo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉ kelego꞉ a꞉no꞉ hendele dia꞉no꞉ a꞉la꞉asulaki, ha꞉sa yasi mesa꞉niki. \p \v 26 O꞉leaumbo꞉, nio꞉ halaido꞉wo꞉ aundo꞉ma dowab amio꞉, Mama eyo꞉ nio꞉ mada asuwa꞉ta꞉sen. Niliyo꞉ waga dulugu sa꞉ma꞉no꞉wa꞉le a꞉la꞉likilo꞉ babale dowab a꞉namio꞉, Mama eyo꞉ nililo꞉ hida꞉yakilo꞉ midi dowab a꞉no꞉ asulufo꞉liki, Godemo꞉wo꞉ e dulugu sa꞉la꞉lab. Elo꞉ dulugu sa꞉la꞉lab a꞉no꞉, tolo꞉ma iliki, mo nunugulu sa꞉la꞉lab. \v 27 \x - \xo 8.27 \xt Song 139.1\x*Gode nili asulo꞉lo꞉ fanda asululi eyo꞉, asulo꞉ Mamaya꞉lo꞉ a꞉no꞉lo꞉ e asulo꞉. Mo꞉wo꞉ Mama eyo꞉ tilidabu kaluka꞉isale ni asuwa꞉foma꞉ki dulugu sa꞉lakiyo꞉, Godeya꞉lo꞉ asulab au to sa꞉la꞉lab. \p \v 28 \x - \xo 8.28 \xt A꞉fe 1.11\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉. Kaluka꞉isale Gode elo꞉ asulab o꞉mo꞉wo꞉ kelego꞉ nafale fa꞉la꞉doma꞉kiyo꞉, dimidai ta꞉sen. Kaluka꞉isale i a꞉no꞉ Gode eyo꞉ ene nanog dima꞉ki, da꞉fea꞉sa꞉ga꞉lo꞉ ho꞉leliyo꞉ o꞉m. \v 29 \x - \xo 8.29 \xt Kolo 1.18, Hibu 1.6\x*Gode eyo꞉ enedo꞉ da꞉feyo꞉ kaluka꞉isale i a꞉no꞉ tamina fanda asululi ko꞉lo꞉, iyo꞉ ene so꞉wa Ya꞉su o꞉ngo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ki da꞉feyo꞉. A꞉la꞉do꞉ dimido꞉ a꞉namio꞉, tilidabu kaluka꞉isale ni us amio꞉, Ya꞉su e wa꞉la꞉b so꞉wa fa꞉la꞉dowo꞉. \v 30 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ kaluka꞉isale tamin amilo꞉ da꞉feyo꞉ i a꞉no꞉, eno꞉ doma꞉ki ho꞉ido꞉. Kaluka꞉isale elo꞉ ho꞉ido꞉ a꞉no꞉, digalo꞉ kaluka꞉isale a꞉la꞉sio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ digalo꞉ kaluka꞉isale a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab imo꞉wo꞉, malilo꞉ halaido꞉ enedo꞉wo꞉ dimi ko꞉lo꞉lab. \s1 Godeya꞉ nimo꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉ a꞉no꞉ mo꞉asula꞉ma꞉ib, ko꞉ngo꞉ ka mela꞉ib \p \v 31 \x - \xo 8.31 \xt Song 118.6\x*Gode eyo꞉ man a꞉no꞉ nafale dimido꞉ ko꞉lo꞉ waga sa꞉ma꞉no꞉wa꞉le? Gode e ni o꞉lia꞉ dowab ko꞉lo꞉, gis kaluwa꞉yo꞉ ni o꞉lia꞉yo꞉ mo꞉babuma꞉ib. \v 32 Gode eyo꞉ ene So꞉wayo꞉ mo꞉kanulu ta꞉liaki, ni asuwa꞉takiyo꞉ madali dimi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ eyo꞉ nimo꞉wo꞉ kelego꞉ nolo꞉lo꞉ tambo dimia꞉ib. \v 33 \x - \xo 8.33 \xt Ais 50.8-9\x*Godeya꞉lo꞉ da꞉feyo꞉ kaluka꞉isale nio꞉ kalu abe diga꞉li sa꞉laki mo꞉walilima꞉iba? Nio꞉ kalu noma꞉yo꞉ mo꞉mo꞉walilima꞉ib, mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ nio꞉ digalo꞉ kalu a꞉la꞉safo꞉lab. \v 34 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nio꞉ de hena hamana a꞉la꞉bo꞉ kalu abe sa꞉ma꞉iba? Kalu noma꞉yo꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉ib. Ya꞉su Kelisowo꞉ sowa꞉sa꞉ga꞉lo꞉ a꞉dasili a꞉no꞉ Godeya꞉ dagi ililiba siliki, nio꞉ asuwa꞉takiyo꞉ dulugu sa꞉la꞉lab. \v 35 Ya꞉su Kelisowa꞉lo꞉ nimo꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lab a꞉no꞉ kalu abe asula꞉ma꞉iba? Hida꞉yo꞉ dowaki a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kele asulo꞉ alan dowab a꞉ma꞉yo꞉ asula꞉ma꞉iba꞉le? Kalu mogagila꞉ma꞉kilo꞉ migi kudab a꞉ma꞉yo꞉ asula꞉ma꞉iba꞉le? Maiyo꞉ alan dowaki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kelego꞉lo꞉ma dowab a꞉namio꞉ asula꞉ma꞉iba꞉le? Gelo꞉ mogaima꞉no꞉ fa꞉la꞉dowaki a꞉la꞉ta꞉ga꞉ soma꞉no꞉ dowab a꞉ma꞉yo꞉ asula꞉ma꞉iba꞉le? Hida꞉yo꞉ kelego꞉ tambo gelo꞉ amilo꞉ fa꞉la꞉dowa꞉i yab a꞉ma꞉yo꞉ mada mo꞉asula꞉ma꞉ib. \p \v 36 \x - \xo 8.36 \xt Song 44.22\x*Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ da꞉lab, \q1 “Nio꞉ gi wiya ilikiyo꞉, ho꞉leno꞉ tambo kalu nolba꞉yo꞉ nio꞉ sana soma꞉no꞉ migi kuda꞉lab. \q2 Nio꞉ sibi sa꞉mba꞉nikilo꞉ tililia꞉ ha꞉nano꞉ a꞉ngab.” \m \v 37 Keliso eyo꞉ nimo꞉wo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉ ko꞉lo꞉, ene halaido꞉ a꞉na dowakiyo꞉, niliyo꞉ hida꞉yo꞉ a꞉no꞉ tambo mada tininima꞉no꞉. \v 38-39 Nili Alan, Ya꞉su Keliso a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ ni o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉ ko꞉lo꞉, ene ha꞉fo꞉lo꞉ disa꞉fo꞉lab a꞉no꞉ kelego꞉ imilig noma꞉yo꞉ mo꞉asula꞉ma꞉ib. Ni mela꞉no꞉ a꞉ma꞉yo꞉lo꞉, soma꞉no꞉ a꞉ma꞉yo꞉lo꞉, ma꞉mula꞉ kaluwa꞉lo꞉, mamalo꞉ bo꞉fo꞉lowan a꞉ma꞉yo꞉lo꞉, kelego꞉ o꞉go꞉do꞉ fa꞉la꞉dowab o꞉lia꞉ tif amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib a꞉no꞉lia꞉ma꞉yo꞉, halaido꞉lo꞉ da꞉lab kelego꞉ a꞉ma꞉yo꞉lo꞉, iwalulo꞉ da꞉lab o꞉lia꞉ hen ha꞉g amilo꞉ da꞉lab a꞉no꞉lia꞉ma꞉yo꞉lo꞉, kelego꞉ tambo henfelo꞉ wilo꞉ a꞉lab a꞉no꞉lia꞉ma꞉yo꞉ mada mo꞉asula꞉ma꞉ib. Niyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉lo꞉lab. \c 9 \s1 Gode eyo꞉ Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ ene so꞉lo꞉le doma꞉ki da꞉feyo꞉ \p \v 1 Ne Ya꞉su Kelisowa꞉no꞉ ko꞉lo꞉, niyo꞉ towo꞉ mo꞉dikidaki hendele so꞉lo꞉l. Mama Malilo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ nilo꞉ so꞉lo꞉l we hendele sa꞉lab a꞉la꞉bo꞉ widabikiyo꞉, ni asulo꞉ us amio꞉lo꞉ hendele so꞉lo꞉l a꞉la꞉asulo꞉. \v 2 Ho꞉leno꞉ tambo ne nofolo꞉wo꞉ alan dowaki, kele asula꞉lo꞉l. \v 3 \x - \xo 9.3 \xt Kis 32.32\x*Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ no꞉no꞉n ho꞉bo꞉ ko꞉lo꞉, niyo꞉ iyo꞉ mada asuwa꞉fa꞉no꞉ a꞉la꞉asulo꞉l. Niyo꞉ iyo꞉ hendele asuwa꞉tai kibo꞉bowo꞉, ne Ya꞉su Keliso o꞉lia꞉lo꞉ dowo꞉ a꞉no꞉ o꞉li ta꞉ta꞉ga꞉, e ko꞉lo꞉ soma꞉ni ha꞉nab o꞉leaumbo꞉, ne soma꞉ ha꞉na꞉no꞉wo꞉ o꞉li a꞉la꞉asulumo꞉lo. \v 4 \x - \xo 9.4 \xt Kis 4.22, Wkp 1–10, Song 147.19, Lom 15.8, Hibu 9.5\x*Gode eyo꞉ Isolael kaluka꞉isale i a꞉no꞉ ene so꞉lo꞉le doma꞉ki da꞉fe alifa꞉. Godeya꞉ ene malilo꞉ halaido꞉wo꞉ imo꞉wo꞉ wido꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ i o꞉lia꞉yo꞉ towo꞉ saeta꞉li mio꞉. Elo꞉ ele sa꞉sa꞉lo꞉wo꞉ imo꞉wo꞉ dimi. Iliyo꞉ Gode e wabuda꞉melea꞉kiyo꞉, eyo꞉ mano꞉ imo꞉wo꞉ wido꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ Godeya꞉ enedo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ iyo꞉ hendele di. \v 5 Nili ma꞉mu ima꞉ halaido꞉ a꞉no꞉, Ablahamo꞉, Aisa꞉go꞉, Ya꞉kobo꞉ i a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉lo꞉ da꞉feyo꞉ kalu a꞉no꞉ i a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. Ya꞉su Keliso e Gode. Henfelo꞉ kelego꞉ we tambowo꞉ e bo꞉fo꞉lab ko꞉lo꞉, ene wiyo꞉ dulugu sa꞉la꞉liki ha꞉na꞉mela꞉no꞉! Hendele. \p \v 6 Ko꞉sega Godeya꞉lo꞉ Isolaelbo꞉lo꞉ dinali sio꞉ to a꞉no꞉ madali wala꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉so꞉lo꞉l. Mo꞉wo꞉ Isolael us a꞉namilo꞉ kalu fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ nolo꞉ Godeya꞉ eno꞉lema. \v 7 \x - \xo 9.7 \xt Mo꞉mo꞉ 21.12\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ablahama꞉lo꞉ sa꞉la꞉la꞉i mio꞉ nol a꞉no꞉lo꞉ Ablahama꞉ ene so꞉walema. Gode eyo꞉ Ablahambo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Aisa꞉g eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ gi so꞉lo꞉wo꞉ a꞉na fa꞉la꞉doma꞉ib” \v 8 \x - \xo 9.8 \xt Gala 4.23\x*A꞉no꞉ we au sa꞉laki go꞉l. Godeya꞉ siwa꞉l amilo꞉, Ablahama꞉ ho꞉bo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ so꞉wa sa꞉la꞉la꞉i mio꞉ nol a꞉no꞉ Godeya꞉ ene so꞉walema. Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ so꞉wa sa꞉la꞉liab i a꞉no꞉ Ablahama꞉ ene so꞉waleyo꞉ o꞉m. \v 9 \x - \xo 9.9 \xt Mo꞉mo꞉ 18.14\x*Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉wo꞉ we, “Dona no honona ho꞉len wengalikiyo꞉, ne mada gelo꞉ amio꞉ a꞉mia꞉no꞉ ko꞉lo꞉, ga꞉ ga Sa꞉la eyo꞉ kalu so꞉wayo꞉ sa꞉la꞉lia꞉sa꞉ga꞉ elena doma꞉ib.” \p \v 10 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ to no we asuluma. Tif amio꞉ La꞉ba꞉ga eyo꞉ mogai sen imilig amio꞉ so꞉wayo꞉ a꞉la꞉ sa꞉la꞉li. So꞉wa a꞉la꞉ a꞉ma꞉ ini iyayo꞉ imilig, a꞉no꞉ nili ma꞉mu Aisa꞉g. \v 11-12 \x - \xo 9.11-12 \xt Mo꞉mo꞉ 25.23\x*Ko꞉sega La꞉ba꞉ga eyo꞉ so꞉wa a꞉la꞉ a꞉no꞉ semo꞉sa꞉la꞉li amio꞉, Gode eyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Wa꞉la꞉bo꞉ tifa꞉ nanog dian kalu doma꞉ib.” Tolo꞉ dinali sio꞉ a꞉namio꞉, so꞉wa a꞉la꞉ma꞉yo꞉ mano꞉ nafaleya꞉le, mogago꞉wa꞉le o꞉dimidama꞉no꞉ a꞉labiki saefa꞉. A꞉la꞉do꞉ dimido꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ enedo꞉ asulab au da꞉feyo꞉wo꞉ ko꞉lo꞉ widakigab. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Godeya꞉lo꞉ da꞉feyo꞉ a꞉no꞉, kaluwa꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉na iliki da꞉feyo꞉ma. Godeya꞉ enedo꞉ asulab au da꞉feyo꞉. \v 13 \x - \xo 9.13 \xt Mal 1.2-3\x*Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, “Niyo꞉ Ya꞉kobo꞉ alan asulo꞉ ko꞉sega, Iso꞉wo꞉ mada mo꞉beaki, e gola ba꞉ba꞉.” \p \v 14 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ waga sa꞉ma꞉no꞉wa꞉le? “Gode eyo꞉ hala aloba꞉dana꞉le?” A a꞉la꞉baka꞉! \v 15 \x - \xo 9.15 \xt Kis 33.19\x*Gode eyo꞉ Mo꞉sa꞉sbo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “Kalu o꞉ba꞉le nilo꞉ nofolo alifa꞉no꞉ asulab a꞉no꞉, kalu a꞉no꞉ nofolo alifa꞉no꞉. \q2 Kalu o꞉ba꞉le nilo꞉ asuwa꞉fa꞉no꞉ asulab a꞉no꞉, niyo꞉ kalu a꞉no꞉ asuwa꞉fa꞉no꞉.” \m \v 16 \x - \xo 9.16 \xt A꞉fe 2.8\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Godeya꞉lo꞉ kalu da꞉feab a꞉no꞉, kaluwa꞉ ene asulo꞉ o꞉lia꞉ ene nanog dimidan o꞉lia꞉ a꞉na iliki da꞉feanba. Godeya꞉ enedo꞉ nofolakilo꞉ asulan a꞉na iliki ga꞉lab. \v 17 \x - \xo 9.17 \xt Kis 9.16\x*Godeya꞉ bugo꞉ a꞉namio꞉, Fa꞉lo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kaluka꞉isaleyo꞉ halaido꞉ alan nilo꞉wo꞉ ba꞉dakiyo꞉, ni wiyo꞉ henfelo꞉ amio꞉ tambo wabulu sama꞉ki, niyo꞉ ge misa꞉ kalu alan doma꞉ki ta꞉fo꞉. \v 18 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Gode eyo꞉ ene asulo꞉wo꞉ kudu ha꞉nakiyo꞉, kalu o꞉ba꞉le nofolo꞉ alifa꞉no꞉ asulab i a꞉no꞉ nofolo꞉ alita꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ kalu nolo꞉ to sio꞉wo꞉ mo꞉kudu ha꞉naki a꞉la꞉iya꞉melea꞉ki asulalega, eyo꞉ i a꞉no꞉ a꞉la꞉iyo꞉ ka melea꞉ki da꞉fe alita꞉sen.” \p \v 19 Ko꞉sega kalu gi koma꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉nigab, “Gode eyo꞉ kaluwo꞉ a꞉la꞉ma꞉ib a꞉la꞉liki da꞉fe alifelo꞉lalega, Godeya꞉lo꞉ i a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ mo꞉walilima꞉nigab a꞉no꞉ mo꞉wo꞉ ha꞉? Godeya꞉ ene asula꞉sa꞉ga꞉lo꞉ saefa꞉ a꞉no꞉, nio꞉ tog no amio꞉ mo꞉begele ha꞉na꞉no꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉lab,” giliyo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib. \v 20 \x - \xo 9.20 \xt Ais 29.16, 45.9\x*Ko꞉sega niyo꞉ gimo꞉wo꞉ a꞉la꞉so꞉lo꞉l. Godeya꞉ tolo꞉ halalelab ge kalu o꞉bo꞉ngo꞉ dowakigaya? To nilo꞉ da꞉fe sa꞉ma꞉nigo꞉lo꞉ we. As a꞉ma꞉yo꞉, elo꞉ asu o꞉mo꞉wo꞉, “Gilo꞉ ne weaundo꞉ dimido꞉wo꞉ waigo꞉wo꞉” a꞉la꞉bo꞉ sa꞉ma꞉iba꞉le? \v 21 \x - \xo 9.21 \xt Jer 18.6\x*Asdo꞉ a꞉tan ka꞉isale a꞉ma꞉yo꞉ dalo꞉ modo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, as a꞉takiyo꞉ nowo꞉ sa꞉sa꞉li as asu, nowo꞉ kelego꞉ disa꞉la꞉mela꞉no꞉ as asu ko꞉lo꞉, a꞉la꞉do꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ eyo꞉ mogago꞉ dimido꞉wa꞉le? A eyo꞉ hala dimido꞉ma. Eyo꞉ asulo꞉ enedo꞉wo꞉ kudu ha꞉naki, aso꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ asu. \p \v 22 Gode eyo꞉lo꞉ a꞉la꞉dimida꞉lab. Ene kulufa꞉yo꞉ o꞉lia꞉ halaido꞉ elo꞉wo꞉lo꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ kalaba walama꞉no꞉ asulab. Godeya꞉lo꞉ kaluka꞉isale soma꞉no꞉ hen amilo꞉ ha꞉na꞉no꞉ da꞉fe alita꞉ga꞉lo꞉ ta꞉fo꞉lab i o꞉mo꞉wo꞉ walama꞉no꞉ asulo꞉ ko꞉sega bo꞉ebo꞉ mo꞉wa꞉deaki, ha꞉sa yasi dofo꞉lab. \v 23 Elo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉ mo꞉wo꞉ we. Godeya꞉ ene halaido꞉ malilo꞉ nafale a꞉no꞉, kaluka꞉isale sagalo꞉ dima꞉ki da꞉fe alita꞉ga꞉lo꞉ ta꞉fo꞉lab imo꞉wo꞉ walama꞉no꞉ asulab ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ kaluka꞉isale i a꞉no꞉ malilo꞉ nafale enedo꞉wo꞉ dima꞉ki, tamina dimidalia꞉ga꞉ ta꞉fo꞉. \p \v 24 Godeya꞉lo꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉lo꞉ ta꞉fo꞉wo꞉ ni o꞉m. Da꞉fea꞉sa꞉ga꞉lo꞉ ta꞉felo꞉wo꞉ Yu kaluka꞉isale ko꞉mba. Gode eyo꞉ Yu kaluka꞉isalema a꞉no꞉lo꞉ da꞉fe alifelo꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 25 \x - \xo 9.25 \xt Hos 2.23\x*Dinali sa꞉lan kalu Hosea ene bugo꞉ a꞉namio꞉, Gode eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “Kaluka꞉isale nino꞉ma elen a꞉no꞉, kaluka꞉isale we nino꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉no꞉. \q2 Ga nilo꞉ mo꞉asula꞉sen a꞉no꞉, nilo꞉ alan asulabo꞉ ga we a꞉la꞉sa꞉ma꞉no꞉.” \q1 \v 26 \x - \xo 9.26 \xt Hos 1.10\x*“Tamin amilo꞉ ‘Gio꞉ kaluka꞉isale nino꞉ma’ a꞉la꞉do꞉ sio꞉ hen imilig a꞉namio꞉, \q1 ‘Gio꞉ Gode mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab ene so꞉wale’ a꞉la꞉ sa꞉ma꞉ib.” \p \v 27 \x - \xo 9.27 \xt Ais 10.22-23\x*Aisaya eyo꞉ Isolael kaluka꞉isale asulaki ho꞉le sa꞉lakiyo꞉, \q1 “Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ modo꞉ dowaki, ho꞉n anib amilo꞉ sa꞉ o꞉ngo꞉ doma꞉ib ko꞉sega, \q2 Gode eyo꞉ a꞉la꞉seyo꞉ ko꞉lo꞉ asuwa꞉taki a꞉ma꞉la꞉ gasilia꞉ib. \q1 \v 28 Mo꞉wo꞉ Alan eyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉walila꞉sa꞉ga꞉lo꞉ wa꞉dema꞉no꞉ saefa꞉ a꞉no꞉ \q2 tambowo꞉ bo꞉bo꞉ge ka dimidama꞉nigab.” \p \v 29 \x - \xo 9.29 \xt Ais 1.9\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Aisayayo꞉ to nolo꞉lo꞉ tamin amio꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “Alan Halaido꞉lelo꞉ A꞉lab a꞉ma꞉yo꞉ ni so꞉wa i nolo꞉ o꞉li mesea꞉ki alobanalifa꞉. Eyo꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉dimido꞉ kibo꞉bowo꞉, \q2 Sodom o꞉lia꞉ Gomola o꞉lia꞉ ko꞉lo꞉ yasala꞉ aumbo꞉, nio꞉lo꞉ tambo yasa danela꞉mabe.” \s1 Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉tilidabu \p \v 30 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ waga sa꞉ma꞉no꞉wa꞉le? Yu kaluka꞉isalema iliyo꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amilo꞉ digalo꞉ doma꞉no꞉wo꞉, eleyo꞉ mo꞉kudu ha꞉na꞉sen ko꞉sega, inido꞉ tilida꞉dab a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ digalo꞉ kalu dowab a꞉la꞉sio꞉. \v 31 Isolael kaluka꞉isale iliyo꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ digalo꞉ fa꞉la꞉doma꞉no꞉ a꞉lakiyo꞉, ele saefa꞉ a꞉no꞉ mada kudu ha꞉na꞉len ko꞉sega, Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ iyo꞉ digalo꞉lelo꞉ mo꞉fa꞉la꞉dowo꞉. \v 32 \x - \xo 9.32 \xt Ais 8.14\x*Iyo꞉ digalo꞉lelo꞉ mo꞉fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉no꞉ wangabi go꞉wo꞉? Iyo꞉ tilidabu man a꞉namio꞉ mo꞉kagayaki, ele kudu ha꞉nab man a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ asuwa꞉fa꞉ib a꞉la꞉asulaki dimido꞉. A꞉la꞉dimido꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ u kalulo꞉ ifikida꞉sen a꞉na ifikidaki, sulufo꞉ tiane. \v 33 \x - \xo 9.33 \xt Ais 28.16, 1Bid 2.6\x*Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ towo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉ da꞉lab, \q1 “Gio꞉ asuluma! Niyo꞉ uwo꞉ Saion a꞉na difa꞉ ko꞉lo꞉lab. \q2 U a꞉namio꞉ kaluka꞉isale nolo꞉ ifikidaki sulufo꞉ tina꞉mela꞉ib. \q1 Ko꞉sega kaluka꞉isale abeyo꞉ e amilo꞉ tilida꞉dab a꞉no꞉ mada mo꞉sendelo alifa꞉ib.” \c 10 \p \v 1 Ne mili, niyo꞉ niasi Isolael kaluka꞉isale a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉ma꞉nigo꞉l. Gode eyo꞉ iyo꞉ asuwa꞉taki gasilima꞉kiyo꞉, niyo꞉ mada alan asula꞉sa꞉ga꞉, Godemo꞉ dulugu so꞉lo꞉l. \v 2 Niyo꞉ ililo꞉ man dimida꞉i ha꞉na꞉lab a꞉no꞉ fanda ba꞉da꞉sa꞉ga꞉ so꞉lo꞉l. Iyo꞉ Gode kudu ha꞉na꞉no꞉ mada asulo꞉ ko꞉sega, Gode kudu ha꞉nan man hendeleyo꞉ iyo꞉ babale dowaki, hala kudu ha꞉na꞉lab. \v 3 Kaluka꞉isale nio꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amilo꞉ digalo꞉ doma꞉no꞉ man a꞉no꞉ iyo꞉ babale dowo꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ digalo꞉ doma꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tog inido꞉leyo꞉ kelelia꞉ sia꞉len. Ko꞉sega tog Godeya꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ iliyo꞉ mo꞉beaki gola ba꞉da꞉len. \v 4 Ele Godeya꞉lo꞉ dimi a꞉no꞉ nanogo꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, nanog a꞉no꞉ Ya꞉su Keliso eyo꞉ tambo ilili alitaki tininila꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kaluka꞉isale e amilo꞉ tilidabu a꞉no꞉ Gode eyo꞉ iyo꞉ digalo꞉ kaluka꞉isale a꞉la꞉sa꞉la꞉sen ko꞉lo꞉lab. \p \v 5 \x - \xo 10.5 \xt Wkp 18.5\x*Ele kudu ha꞉nakilo꞉ digalo꞉ doma꞉no꞉ man a꞉no꞉ Mo꞉sa꞉s e widakiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, “Kalu abeyo꞉ ele a꞉no꞉ tambo dinafalo꞉ kudu ha꞉na꞉lab a꞉no꞉, mela꞉no꞉wo꞉ dia꞉ib.” \v 6 \x - \xo 10.6 \xt Lo 30.12-14\x*Ko꞉sega tog nowo꞉ da꞉lab. Tog a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ tilidabuwa kagayalikiyo꞉, Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ digalo꞉le doma꞉ib. Kalu abeyo꞉ tog a꞉namilo꞉ kudu ha꞉na꞉lab a꞉no꞉ to sa꞉lab we ko꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉lab. “Go꞉no꞉n a꞉ma꞉la꞉yo꞉ to we o꞉ngo꞉wo꞉ dabu ba꞉da꞉so꞉bo. ‘Ya꞉su Keliso e ko꞉lo꞉ henfelo꞉ wenamio꞉ tililia꞉ mena꞉kiyo꞉, Hebene halonamio꞉ kalu abe ha꞉na꞉nigaba꞉le?’ \v 7 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉su Keliso e tililia꞉ mena꞉kiyo꞉, ‘dane ane hen amio꞉ abe ti ha꞉na꞉nigaba꞉le’ a꞉la꞉bo꞉lo꞉ dabu ba꞉da꞉so꞉bo.” \v 8 Ko꞉sega kalu abeyo꞉ Ya꞉su amilo꞉ tilidabu a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, “Godeya꞉ towo꞉ gelo꞉ amio꞉ fa꞉la꞉dota꞉ga꞉ aniba da꞉lab. To a꞉no꞉ gi asulo꞉ usa dowaki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ gi mego꞉f amio꞉lo꞉ da꞉lab.” To a꞉na tilida꞉ba꞉no꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉labiki, niliyo꞉ to a꞉no꞉ wida꞉sen. \v 9 Giyo꞉ Ya꞉su sowo꞉ a꞉no꞉ Gode eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi alifa꞉ a꞉la꞉bo꞉ hendele tili asulaki, “Ya꞉su e Alanka꞉” a꞉la꞉liki kalab amio꞉ fanda sa꞉lalega, Gode eyo꞉ ge a꞉ma꞉la꞉ gasilia꞉ib. \v 10 Mo꞉wo꞉ gi asulo꞉ amio꞉ tilida꞉dalikiyo꞉, Gode eyo꞉ ge digalo꞉ kalu a꞉la꞉sa꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mego꞉fa꞉yo꞉ tilidabu gilo꞉wo꞉ fanda sa꞉lalikiyo꞉, Gode eyo꞉ ge gasiliab. \v 11 \x - \xo 10.11 \xt Ais 28.16\x*Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, “Kaluka꞉isale abeyo꞉ e amilo꞉ tilida꞉dab a꞉no꞉ mada mo꞉sendelo alifa꞉ib.” \p \v 12 \x - \xo 10.12 \xt Ilig 15.9\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Yu kaluka꞉isale o꞉lia꞉ Yu kaluka꞉isalema o꞉lia꞉yo꞉ mada imilo꞉ ko꞉lo꞉lab. Kalu Alano꞉ imilig e ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale tambowa꞉ Alano꞉ e ko꞉lo꞉lab. Kalu Alan eyo꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ emo꞉lo꞉ asuwa꞉foma꞉kilo꞉ ho꞉idabdo꞉ i o꞉mo꞉wo꞉ nafale mesa꞉no꞉wo꞉ dimia꞉sen. \v 13 \x - \xo 10.13 \xt Joel 2.32\x*Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, “Kaluka꞉isale abeyo꞉ Alanbo꞉lo꞉ asuwa꞉foma꞉kilo꞉ ho꞉idab a꞉no꞉ tambo, eyo꞉ asuwa꞉taki a꞉ma꞉la꞉ gasilia꞉ib.” \p \v 14 Ko꞉sega kaluka꞉isale Alan amilo꞉ mo꞉tili da꞉dalega, i asuwa꞉foma꞉kiyo꞉ e mada mo꞉ho꞉lema꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ to elo꞉wo꞉ mo꞉da꞉dalega, iyo꞉ mada mo꞉tili da꞉ba꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu noma꞉yo꞉ imo꞉wo꞉ mo꞉widalega, iyo꞉ mada mo꞉da꞉ba꞉ib. \v 15 \x - \xo 10.15 \xt Ais 52.7\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ tolo꞉ widan kaluwo꞉ mo꞉iliga꞉talega, iyo꞉ to nafa walama꞉no꞉wo꞉ mo꞉ha꞉na꞉ib. Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ da꞉lab, “Kaluka꞉isaleyo꞉ to nafalo꞉ dia꞉yab i a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, iligaki sagala꞉sen.” \p \v 16 \x - \xo 10.16 \xt Ais 53.1\x*Ko꞉sega kaluka꞉isale nolo꞉ to nafa a꞉no꞉ mo꞉tilidabu. Aisaya eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, “Alan, to nilo꞉ wido꞉ a꞉no꞉ abe tili dabuwa꞉le?” \v 17 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Ya꞉su Keliso amilo꞉ tilida꞉ba꞉no꞉ a꞉no꞉, to da꞉dab a꞉na iliki fa꞉la꞉dowa꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ to da꞉ba꞉no꞉ a꞉no꞉, Ya꞉suwa꞉ to ko꞉lo꞉ widab a꞉na iliki fa꞉la꞉dowa꞉lab. \fig Ya꞉suwa꞉ to nafa widab a꞉na ilikiyo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ a꞉na tilida꞉ba꞉ib.|alt="Jesus talking to a group" src="IB04112_gr.tif" size="col" copy="Farid Faadil © Biblica, Inc. Used with permission. All rights reserved worldwide." ref="10.17" \fig* \p \v 18 \x - \xo 10.18 \xt Song 19.4\x*Ko꞉sega, Isolael kaluka꞉isale iyo꞉ to nafa a꞉no꞉ mo꞉dabuwa꞉le? A iyo꞉ dabu. Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 “To nafa a꞉no꞉ henfelo꞉ we tambo amio꞉ wida꞉li ane ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale iliyo꞉ tambo dabu.” \m \v 19 \x - \xo 10.19 \xt Lo 32.21\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉ga꞉yo꞉ mo꞉asululiya꞉le? A iyo꞉ asululi ko꞉sega mo꞉tilidabu. Dabu ba꞉ba꞉ to a꞉no꞉ Mo꞉sa꞉s eyo꞉ o꞉ma a꞉ma꞉la꞉ sio꞉. Eyo꞉ Alana꞉lo꞉ to sio꞉ a꞉no꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 “Isolael kaluka꞉isale gio꞉, kelego꞉ kalu noma꞉lo꞉ ta꞉lisab a꞉no꞉ meselema꞉kiyo꞉, niyo꞉ ha꞉la꞉ kaluka꞉isale wilo꞉ma a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ asuwa꞉fa꞉no꞉. \q2 Gio꞉ meselaki gadio꞉ doma꞉kiyo꞉, niyo꞉ asulo꞉lo꞉ma kaluka꞉isale i a꞉no꞉\f + \fr 10.19 \ft Fo꞉l eyo꞉ ha꞉la꞉ kaluka꞉isale a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉lia꞉ asulo꞉lo꞉ma kaluka꞉isale a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉lo꞉, Yu kaluka꞉isalema a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉laigo꞉l.\f* asuwa꞉fa꞉no꞉.” \m \v 20 \x - \xo 10.20 \xt Ais 65.1\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tif amio꞉ Aisaya e mo꞉tagilakiyo꞉ Godeya꞉ to a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ widakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 Kaluka꞉isale nelo꞉ mo꞉kedab i a꞉ma꞉yo꞉ ne ba꞉ba꞉ ko꞉m. \q2 Kaluka꞉isale nelo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉no꞉ dowo꞉ imo꞉wo꞉, no꞉no꞉n ne fanda wido꞉. \m \v 21 \x - \xo 10.21 \xt Ais 65.2\x*Ko꞉sega Aisaya eyo꞉ Isolael kaluka꞉isale asulakiyo꞉, to we a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 Kaluka꞉isale i we a꞉la꞉iyaki ni towo꞉ mo꞉kudu ha꞉na꞉sen. \q2 Ko꞉sega iyo꞉ nelo꞉wa mena꞉kiyo꞉ ho꞉leno꞉ tambowo꞉ ni dagiya꞉yo꞉ gasilia꞉niki yasiso꞉l. \c 11 \s1 Isolael a꞉no꞉ Gode eyo꞉ mo꞉gola ba꞉ba꞉ \p \v 1 \x - \xo 11.1 \xt 1Sam 12.22, Song 94.14, Fili 3.5\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ a꞉la꞉dabu bo꞉do꞉l. Isolael kaluka꞉isale enedo꞉ a꞉no꞉ Gode eyo꞉ gola ba꞉ba꞉ya꞉le? A eyo꞉ a꞉la꞉bo꞉ mada mo꞉dimido꞉. Nelo꞉ Isolael kalu. Ablaham eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ e ma꞉mu i fa꞉la꞉dowo꞉ nowo꞉ ne. Ne Ba꞉nsamena꞉ so꞉lo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 2 Gode eyo꞉ kaluka꞉isale eno꞉le ko꞉lo꞉ tamin amilo꞉ elo꞉ da꞉feyo꞉ a꞉no꞉ mada mo꞉gola ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. Elaiya eyo꞉ Godeya꞉ bugo꞉ amilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ da꞉lab we gio꞉ asulaya? Eyo꞉ Isolael kaluka꞉isaleya꞉lo꞉ hala dimido꞉ a꞉no꞉ Godemo꞉ sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \v 3 \x - \xo 11.3 \xt 1Kin 19.10,14\x*“Alan, iliyo꞉ dinali sa꞉lan kalu gilo꞉ a꞉no꞉ yasala꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen u dibido꞉ a꞉no꞉ tambo bidila꞉. Dinali sa꞉lan kaluwo꞉ imilise neko꞉ dowab ko꞉lo꞉, iliyo꞉ nelo꞉ sanala꞉ma꞉no꞉ dowaki migi kudab.” \v 4 \x - \xo 11.4 \xt 1Kin 19.18\x*Eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉, Gode eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ towo꞉ emo꞉wo꞉ waga sio꞉wo꞉? Gode eyo꞉ Aisayamo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Niyo꞉ 7,000 kaluka꞉isale no꞉no꞉ndo꞉wo꞉ ga꞉li o꞉sab. I a꞉no꞉ madali gode Bal o꞉mo꞉wo꞉ gulalu silikiyo꞉, mo꞉wabulu sa꞉la꞉sen ko꞉lo꞉lab.” \v 5 Gode eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉ ko꞉lo꞉, o꞉g wenamio꞉lo꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ dowab. Gode eyo꞉ Isolael kaluka꞉isale ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉lakiyo꞉, nolo꞉ da꞉fe alifelo꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Godeyo꞉ o꞉kudu ha꞉na꞉lab. \v 6 \x - \xo 11.6 \xt Gala 3.18\x*Godeya꞉lo꞉ da꞉fe alifelo꞉ a꞉no꞉ ini nanog nafa dimido꞉ a꞉namima. Godeya꞉ ene ha꞉fo꞉ disa꞉ man a꞉na iliki da꞉feyo꞉. Gode eyo꞉ ili man dimido꞉ a꞉na iliki da꞉feai kibo꞉bowo꞉, Godeya꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉ o꞉ngo꞉malo꞉ngo꞉ domabe. \p \v 7 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ waima꞉no꞉wa꞉le? Isolael kaluka꞉isale iliyo꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ digalo꞉ doma꞉no꞉ a꞉lakiyo꞉ halaido꞉ keda꞉len ko꞉sega, iyo꞉ digalo꞉leyo꞉ mo꞉dowo꞉. Ko꞉sega Godeya꞉lo꞉ da꞉feyo꞉ kaluka꞉isale iyo꞉ digalo꞉ dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ kaluka꞉isale nol a꞉ma꞉ asulo꞉ nodoma꞉no꞉wo꞉ halaido꞉ ta꞉fo꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 8 \x - \xo 11.8 \xt Lo 29.4, Ais 29.10\x*To a꞉no꞉ Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉ da꞉lab. \q1 “Iliyo꞉ mo꞉asuluma꞉kiyo꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ ko꞉ndo꞉fe alitakiyo꞉, ofowo꞉ ane o꞉ngo꞉ ta꞉fo꞉. \q2 Iliyo꞉ mo꞉bo꞉ba꞉kiyo꞉, siyo꞉ ko꞉n ta꞉fo꞉. \q2 Mo꞉dabuma꞉kiyo꞉, ka꞉la꞉no꞉lo꞉ kalifa꞉. \q1 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iyo꞉ a꞉la꞉do꞉ ka dowa꞉i mio꞉wo꞉, o꞉gdo꞉ wenamio꞉lo꞉ a꞉la꞉ka a꞉lab ko꞉m.” \m \v 9 \x - \xo 11.9 \xt Song 69.22-23\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Da꞉ibid eyo꞉ a꞉la꞉dulugu sio꞉, \q1 “Sagalo꞉ ma꞉no꞉ ililo꞉ nab a꞉ma꞉yo꞉ inino꞉ ka꞉na walama꞉ki dia꞉tan auma꞉ib ko꞉lo꞉, \q2 iyo꞉ ka꞉n a꞉na walalalikiyo꞉, ini man dimido꞉ a꞉ma꞉ wa꞉lo꞉ dima꞉ki a꞉la꞉asulo꞉. \q2 Iyo꞉ u ami ifikidakilo꞉ sulufo꞉ timana꞉ki a꞉la꞉asulo꞉. \q1 \v 10 Iyo꞉ mo꞉bo꞉ba꞉ki, siyo꞉ ko꞉n ta꞉foma. \q2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iyo꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ ga꞉lita꞉ga꞉, wa꞉sesefo꞉ ha꞉na꞉melea꞉ki ta꞉foma.” Da꞉ibid eyo꞉ a꞉la꞉dulugu sio꞉. \s1 Gode eyo꞉ Yu kaluka꞉isalema iyo꞉ asuwa꞉taki gasili \p \v 11 \x - \xo 11.11 \xt Ilig 13.46\x*A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ a꞉la꞉dabu bo꞉do꞉l. Isolael kaluka꞉isale iyo꞉ Ya꞉suwo꞉ gola ba꞉daki midi dowab a꞉namio꞉, ililo꞉ tili da꞉dan tog a꞉no꞉ tambo edo꞉wa꞉le? O꞉leaumbaka꞉! Yu kaluka꞉isale ililo꞉ mo꞉tilida꞉dab a꞉na ilikiyo꞉, Yu kaluka꞉isalema i a꞉no꞉ Godeya꞉ ene mela꞉no꞉wo꞉ dima꞉kiyo꞉ togo꞉ kolaefa꞉. Godeya꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉, Isolael kaluka꞉isale iyo꞉ Yu kaluka꞉isalema a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉ iligakiyo꞉ meselema꞉ki dimidalifa꞉. \v 12 Isolael kaluka꞉isale iyo꞉ Godeyo꞉ gola ba꞉daki, tog hala ane ko꞉lo꞉, inido꞉ dimido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale nolo꞉ mada asuwa꞉takiyo꞉, kelego꞉ nafale a꞉no꞉ imo꞉ dimi. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ a꞉tilida꞉daki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ agelo꞉ a꞉no꞉ ilili alitalikiyo꞉, Gode eyo꞉ kaluka꞉isale tambomo꞉wo꞉ kelego꞉wo꞉ mada nafale a꞉dimia꞉ib. \p \v 13 O꞉go꞉ niyo꞉ Yu kaluka꞉isalema gimo꞉wo꞉ a꞉la꞉so꞉lo꞉l. Gode eyo꞉ ne gilo꞉wa iliga꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, nanog nilo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉ mada wa꞉la꞉b ko꞉lo꞉ ne sagala꞉li dimida꞉lo꞉l. \v 14 Ni nao, Yu kalu nolo꞉ nanog nilo꞉ dimido꞉l we ili asulo꞉wo꞉ digidalitaki, iyo꞉ meselaki tili dabuma꞉kiyo꞉, nanog we a꞉na dimido꞉l. \v 15 Gode eyo꞉ Yu kaluka꞉isalelo꞉ gola ba꞉ba꞉ amio꞉, henfelo꞉ kaluka꞉isale ha꞉la꞉ nol o꞉lia꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉laki, ege dowo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Yu kaluka꞉isaleyo꞉ Gode o꞉lia꞉ wa꞉ka ege dowalikiyo꞉, sowo꞉ kalu ko꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasiliyo꞉ o꞉ngo꞉ doma꞉ib. \v 16 Ma꞉n wo꞉fa꞉ ho꞉gi a꞉no꞉ halolia꞉ga꞉, heb a꞉no꞉ Godemo꞉ ko꞉le boba dimialega, wo꞉fa꞉ tambo a꞉no꞉lo꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ nafa malilo꞉ dowab. I tef a꞉no꞉ nafa malilo꞉ dowalega, i ele a꞉no꞉lo꞉ nafa malilo꞉ dowab. \f + \fr 11.16 \ft Bale sio꞉ a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we. Ablaham e Godeya꞉ eno꞉le dowalega, ene so꞉wa sa꞉la꞉la꞉i mio꞉ a꞉no꞉lo꞉ Godeya꞉ eno꞉le dowo꞉. \f* \p \v 17 \x - \xo 11.17 \xt A꞉fe 2.11-19\x*Isolael i a꞉no꞉ o꞉lif i ko꞉lo꞉ egelo꞉ amilo꞉ gele alifa꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yu kaluka꞉isalema gio꞉ hena꞉ usamilo꞉ o꞉lif i a꞉s ko꞉lo꞉ madalilo꞉ fa꞉la꞉ne o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉lab. Gode eyo꞉ o꞉lif i ko꞉lo꞉ egelo꞉ amilo꞉ elen a꞉ma꞉ ele nolo꞉ gegedelia꞉ga꞉ dila꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ hena꞉ usamilo꞉ o꞉lif a꞉s ele nowo꞉ Gode eyo꞉ gedelea꞉saga꞉, egelo꞉ amilo꞉ o꞉lif i a꞉na kudu alifa꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ egelo꞉ amilo꞉ o꞉lifa꞉ tef a꞉ma꞉yo꞉ ho꞉no꞉ gimo꞉wo꞉ nafale dimia꞉lab. \p \v 18 Ko꞉sega giliyo꞉ ele gagadela꞉ a꞉no꞉ mogago꞉lo꞉b a꞉la꞉asulakiyo꞉, ginina꞉ma꞉la꞉yo꞉ kaila꞉so꞉bo. Asuluma! Gio꞉ ele o꞉ngo꞉ dowo꞉ ko꞉sega ele a꞉ma꞉yo꞉ tefo꞉ mo꞉asuwa꞉ta꞉sen. Tef a꞉ma꞉yo꞉ mela꞉no꞉ ho꞉no꞉ gimo꞉ dimia꞉sen. \v 19 Giliyo꞉ a꞉la꞉ sa꞉ma꞉nigaba꞉le, “Gode eyo꞉ nio꞉ i amio꞉ o꞉li kuduma꞉kiyo꞉, ele nolo꞉ tamina gagadela꞉.” \v 20 To a꞉no꞉ hendele ko꞉sega, ililo꞉ mo꞉tilidabu a꞉ma꞉ iliki gagadela꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ gini tilidabu a꞉na ilikiyo꞉, gio꞉ halale dofo꞉lab. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ go꞉no꞉na꞉ma꞉la꞉yo꞉ ge nafale a꞉lakiyo꞉ kaila꞉so꞉bo. Gelo꞉ amio꞉ a꞉la꞉bo꞉ fa꞉la꞉dowando꞉ a꞉lakiyo꞉, molo asulaki tagi dowa꞉bi. \v 21 Mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ ene egelo꞉ amilo꞉ o꞉lif ele nolo꞉ gagadelia꞉ga꞉ dila꞉ ko꞉lo꞉, gio꞉lo꞉ tilidabu amio꞉ mo꞉dowalega, o꞉leauka dimidama꞉ib. \v 22 \x - \xo 11.22 \xt Yo꞉n 15.2,4\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ giliyo꞉ Godeya꞉ ene ha꞉fo꞉ disa꞉lan man o꞉lia꞉ ene halaido꞉ dimidan man o꞉lia꞉yo꞉ asuluma. Gode eyo꞉ mo꞉tilida꞉dab kaluka꞉isale o꞉mo꞉wo꞉ mada halaido꞉ dimida꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ gio꞉ e o꞉lia꞉yo꞉ ege dofo꞉ko꞉lalega, eyo꞉ gimo꞉wo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉la꞉mela꞉ib. Ko꞉sega ge mo꞉tilida꞉dalega, gelo꞉ a꞉la꞉ galila꞉ma꞉ib. \v 23 Yu kaluka꞉isale iliyo꞉ nodolaki, wa꞉ka a꞉tilida꞉dalega, Godeyo꞉ halaido꞉wo꞉ a꞉lab ko꞉lo꞉ eyo꞉ kaluka꞉isale a꞉no꞉ o꞉lif i amio꞉ wa꞉ka kudu alifa꞉ib. \v 24 Yu kaluka꞉isalema gio꞉, o꞉lif a꞉s a꞉ma꞉ ele o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ gio꞉ galilia꞉sa꞉ga꞉, o꞉lif i hendele a꞉nami kudu alifa꞉. A꞉la꞉bo꞉ ene asulo꞉wo꞉ mo꞉fa꞉la꞉dowan ko꞉sega, Godeya꞉ ene halaido꞉wa꞉ dimido꞉. Ko꞉sega Yu kaluka꞉isale iyo꞉ egelo꞉ amilo꞉ o꞉lifa꞉ eleleyo꞉ o꞉m ko꞉lo꞉, a꞉ma꞉la꞉ o꞉lif i inin amilo꞉ kuduma꞉no꞉wo꞉ halaido꞉ma. \s1 Gode eyo꞉ Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ gasilia꞉ib \p \v 25 Yu kaluka꞉isalema gio꞉ ginina꞉ma꞉la꞉yo꞉ kailabena꞉kiyo꞉, niyo꞉ to wo꞉no꞉lelo꞉ elen we gimo꞉wo꞉ kalaba fanda walama꞉nigo꞉l. Yu kaluka꞉isale nolo꞉ mo꞉tilida꞉daki, iyo꞉ asulo꞉ a꞉nodoma꞉no꞉wo꞉ halaido꞉ dofo꞉ ha꞉na꞉lab. Ko꞉sega Yu kaluka꞉isalema Godeya꞉lo꞉ tamin amilo꞉ da꞉feyo꞉ i a꞉no꞉ tambo Keliso amio꞉ tilida꞉dabikiyo꞉, Yu kaluka꞉isaleyo꞉ wa꞉kabilo꞉ tilida꞉ba꞉no꞉ ho꞉leno꞉ a꞉na fa꞉la꞉doma꞉ib. \v 26 \x - \xo 11.26 \xt Ais 59.20-21\x*A꞉la꞉dimidalikiyo꞉ Gode eyo꞉ Yu kaluka꞉isale tambowo꞉ a꞉na asuwa꞉taki gasilia꞉ib. Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉. \q1 “Asuwa꞉takilo꞉ gasilian kalu a꞉no꞉ e Saion a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mo꞉mo꞉dalia꞉ga꞉ mia꞉ib. \q2 Ya꞉koba꞉ insiso꞉iya꞉lo꞉ Godeyo꞉ mo꞉beakilo꞉ fa꞉s dimifo꞉len man a꞉no꞉, eyo꞉ dila꞉ma꞉ib.” \q1 \v 27 \x - \xo 11.27 \xt Jer 31.33-34\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Niyo꞉ ililo꞉ mogago꞉ dimida꞉len a꞉no꞉ hala꞉sa꞉ga꞉ dila꞉ma꞉no꞉ a꞉la꞉likiyo꞉, \q2 towo꞉ i o꞉lia꞉yo꞉ dinali saefa꞉no꞉.” \p \v 28 O꞉go꞉ Yu kaluka꞉isale nolo꞉ Godeya꞉ to nafayo꞉ mo꞉tilida꞉daki, Gode o꞉lia꞉yo꞉ gis dowab. A꞉la꞉do꞉ gab a꞉na ilikiyo꞉ to nafa a꞉no꞉ Yu kaluka꞉isalema gilo꞉ amio꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. Ko꞉sega tamin amio꞉ Gode eyo꞉ Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ eneno꞉ doma꞉ki da꞉feyo꞉ ko꞉lo꞉, ili ma꞉mu Ablahamo꞉, Aisa꞉go꞉, Ya꞉kobo꞉ i a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ asulakiyo꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ tambo ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 29 Gode eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉, boba kelego꞉ nafaleyo꞉ dimialikiyo꞉, eyo꞉ ene asulo꞉wo꞉ ko꞉li nowo꞉ mo꞉doma꞉ib. Boba kelego꞉ Gode elo꞉ dimi a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ mo꞉dia꞉ib, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale elo꞉ da꞉fe alifa꞉ a꞉no꞉ mada mo꞉ta꞉fa꞉ib. \v 30 Tamin amio꞉ gio꞉ Gode o꞉lia꞉yo꞉ a꞉la꞉i ya꞉len ko꞉sega, o꞉go꞉ Yu kaluka꞉isale iliyo꞉ Gode o꞉lia꞉yo꞉ a꞉la꞉iyab ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ gio꞉ nofolo alifa꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 31 O꞉lea꞉gakiyo꞉, Godeya꞉lo꞉ gimo꞉lo꞉ nofolo꞉ a꞉na ilikiyo꞉, imo꞉wo꞉lo꞉ nofolan man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉doma꞉kiyo꞉, o꞉go꞉ iyo꞉ Gode o꞉lia꞉yo꞉ a꞉la꞉iyab. \v 32 Gode eyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo a꞉la꞉iya꞉melea꞉kilo꞉ ta꞉fo꞉ a꞉no꞉, ene nofolakilo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉ tif amio꞉ walama꞉no꞉ a꞉la꞉asulaki go꞉. \q1 \v 33 \x - \xo 11.33 \xt Ais 55.8-9\x*Wai! Godeya꞉ ene asulo꞉ a꞉no꞉ mada alan badio꞉ ko꞉lo꞉, iwalu dowo꞉ ko꞉lo꞉lab. \q2 Godeya꞉ enedo꞉ alobanalia꞉ga꞉lo꞉ difa꞉ a꞉no꞉, nio꞉ mo꞉asuluma꞉ib. \q2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene man dimidan a꞉no꞉lo꞉ niliyo꞉ mo꞉fanda asuluma꞉ib. \q1 \v 34 \x - \xo 11.34 \xt Ais 40.13, 1Kol 2.16\x*Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, “Alana꞉ asulo꞉wo꞉, kalu imilig noma꞉yo꞉ mo꞉asulo꞉ ko꞉lo꞉lab. \q2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu imilig noma꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ asulo꞉wo꞉ mo꞉wido꞉.” \q1 \v 35 \x - \xo 11.35 \xt Job 41.11\x*“Gode o꞉lia꞉ mewa꞉lo꞉ dia꞉fa꞉nikiyo꞉, kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ kelego꞉ nowo꞉ emo꞉wo꞉ mada mo꞉dimia꞉no꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉lab.” \q1 \v 36 \x - \xo 11.36 \xt 1Kol 8.6\x*Alan eyo꞉ kelego꞉ tambowo꞉ fa꞉la꞉do alifa꞉. \q2 Kelego꞉ tambo a꞉no꞉ mo꞉wo꞉ e ko꞉lo꞉lab. \q2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kelego꞉ tambowo꞉ eneno꞉ ko꞉lo꞉lab. \q1 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ Alana꞉ wiyo꞉ dulugu sa꞉la꞉mela꞉niki. Mada hendeleyo꞉ o꞉m. \c 12 \s1 Go꞉no꞉n ge Godemo꞉ dimia꞉lubi \p \v 1 \x - \xo 12.1 \xt Lom 6.11,13, 1Bid 2.5\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ nao nado i gimo꞉lo꞉ dimidama꞉kilo꞉ sa꞉ma꞉nigo꞉lo꞉ we. Gode eyo꞉ nimo꞉wo꞉ mada nofolaki asuwa꞉ta꞉sen ko꞉lo꞉, boba Godemo꞉lo꞉ so꞉mea꞉sen o꞉leaumbo꞉, go꞉no꞉no꞉lo꞉ Godemo꞉ dimia꞉lubi. Gio꞉ mela꞉no꞉wo꞉ o꞉silikiyo꞉, malilo꞉ nafale dowaki, Gode elo꞉ asulab aumbo꞉ go꞉no꞉no꞉ dimia꞉lubi. Man a꞉no꞉ Godemo꞉lo꞉ wabulu sa꞉lakilo꞉ dimidan hendeleyo꞉ o꞉m. \v 2 Henfelo꞉ man we o꞉lia꞉yo꞉ mada ege dowa꞉so꞉bo. Gode eyo꞉ gi asulo꞉wo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉, ho꞉gi a꞉fa꞉la꞉doma꞉ki ta꞉ta꞉lubi. A꞉la꞉dimidalikiyo꞉ Godeya꞉lo꞉ asulab man a꞉no꞉ giliyo꞉ alobana asuluma꞉ib. Man a꞉no꞉ nafa digalo꞉le dowaki, Godeyo꞉ ko꞉lo꞉ sagale alitakigab. \s1 Gode eyo꞉ nimo꞉wo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lakiyo꞉, bobayo꞉ dimia꞉sen ko꞉lo꞉lab \p \v 3 \x - \xo 12.3 \xt 1Kol 12.11, A꞉fe 4.7, Fili 2.3\x*Gode eyo꞉ ne o꞉lia꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉laki, enedo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu nowo꞉ ne da꞉feyo꞉ ko꞉lo꞉, a꞉no꞉ asulakiyo꞉ gimo꞉wo꞉ tambo a꞉la꞉so꞉lo꞉l. Giliyo꞉ ge kaluwo꞉ nafale a꞉la꞉bo꞉ asula꞉so꞉bo. Godeya꞉lo꞉ tilidabu ko꞉lo꞉ gemo꞉lo꞉ dimi a꞉na ilikiyo꞉, go꞉no꞉no꞉ dinafa aloba꞉da꞉bi. \p \v 4 \x - \xo 12.4 \xt 1Kol 12.12,27\x*Niyo꞉ da꞉fe sa꞉ma꞉nigo꞉l. Kaluwa꞉ do꞉mo꞉ amio꞉ heb ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉lab kolo꞉, heb ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉ma꞉ nanog enedo꞉wo꞉ da꞉lab. \v 5 A꞉la꞉do꞉ go꞉ o꞉leaumbo꞉, tilidabu kaluka꞉isale nio꞉ modo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ sab ko꞉sega, nio꞉ Ya꞉su Kelisowa dowalikiyo꞉, do꞉mo꞉wo꞉ imilise fa꞉la꞉dowaki, nio꞉ ua kudu alifelo꞉ ko꞉lo꞉ nol o꞉lia꞉yo꞉ mada ege doma꞉no꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 6 \x - \xo 12.6 \xt 1Kol 12.4-11, 1Bid 4.10-11\x*Gode eyo꞉ nimo꞉wo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ alan disa꞉laki, nio꞉ nanogo꞉ dimidama꞉kiyo꞉, boba kelego꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉ nimo꞉wo꞉ dimi. Ge Godeya꞉ tolo꞉ dinali sa꞉lan kalu doma꞉kiyo꞉, halaido꞉wo꞉ gemo꞉ dimilalega, gilo꞉ Gode amilo꞉ tilidabu a꞉naka ilikiyo꞉, nanogo꞉ a꞉na dia꞉li ha꞉na꞉lubi. \v 7 Ge sa꞉s kaluka꞉isale nolo꞉ ko꞉lo꞉ asuwa꞉fa꞉no꞉wo꞉ gemo꞉wo꞉ dimilalega, i a꞉no꞉ asuwa꞉ta꞉lubi. Ge widan kalu doma꞉no꞉ dimilalega, i a꞉no꞉ wida꞉lubi. \v 8 Giyo꞉ kaluka꞉isale nolba꞉ asulo꞉wo꞉ halalema꞉ki sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ dimilalega, asulo꞉ ililo꞉wo꞉ halalema꞉ki sa꞉la꞉lubi. Giyo꞉ kelego꞉wo꞉ aundo꞉ma dowo꞉ kaluka꞉isalemo꞉lo꞉ asuwa꞉fa꞉no꞉wo꞉ dimilalega, gio꞉ modo꞉ dimia꞉lubi. Ge kalu nolo꞉ ko꞉lo꞉ tili dofo꞉liki bo꞉fo꞉lowan kalu doma꞉no꞉ dimilalega, ge i a꞉no꞉ dinafa bo꞉fo꞉lubi. Ge nolo꞉ nofolakilo꞉ tili doma꞉no꞉ kalu doma꞉no꞉wo꞉ dimilalega, ge i a꞉no꞉ sagala꞉li tili dofo꞉lubi. \s1 Kelisowa꞉ mandeyo꞉ we \p \v 9 Ge nol o꞉lia꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lab man a꞉no꞉ madaliyo꞉ mo꞉dowaki, hendele ha꞉fo꞉ disa꞉la꞉bi. Man mogago꞉ a꞉no꞉ mo꞉beaki, man nafa a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ halale ta꞉li dofo꞉lubi. \v 10 \x - \xo 12.10 \xt 1Bid 1.22\x*Gegelebo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉la꞉lubi. Giliyo꞉ nolo꞉ ko꞉lo꞉ alan wabudaki sagale alita꞉lubi. \v 11 Alana꞉ nanogo꞉ dimidakiyo꞉, gio꞉ mo꞉beakiyo꞉ bo꞉sula꞉so꞉bo. Mamaya꞉ halaido꞉ a꞉na dowakiyo꞉, nanog a꞉no꞉ iligi dimida꞉lubi. \v 12 \x - \xo 12.12 \xt 1Tes 5.16-18\x*Gio꞉ Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ hendele dimidama꞉ib a꞉la꞉bo꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉ yasilakiyo꞉, gio꞉ sagala꞉lubi. Hida꞉yo꞉wo꞉ ge amio꞉ fa꞉la꞉dowalikiyo꞉, ge ha꞉sa dowaki halale kagama. Godemo꞉wo꞉ dulugu safo꞉ko꞉ ha꞉na꞉lubi. \v 13 \x - \xo 12.13 \xt Hibu 13.2\x*Keliso kaluka꞉isale kelego꞉lo꞉ma dowab i a꞉no꞉ giliyo꞉ asuwa꞉ta꞉bi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mageso꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ yalega, tilidowa꞉bi.\fig Tilidabu kaluka꞉isale giliyo꞉ mageso꞉ kaluwo꞉ tili dowa꞉bi.|alt="Lady serving a meal" src="IB04119_gr.tif" size="col" copy="Farid Faadil © Biblica, Inc. Used with permission. All rights reserved worldwide." ref="12.13" \fig* \p \v 14 \x - \xo 12.14 \xt Madi 5.44, 1Kol 4.12\x*Kaluwa꞉yo꞉ gio꞉ migi kudaki, hida꞉yo꞉wo꞉ gimo꞉ dimialikiyo꞉, i a꞉no꞉ nafa doma꞉kiyo꞉, Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉bi. I a꞉no꞉ mogagima꞉kiyo꞉ dulugu sa꞉la꞉so꞉bo. \v 15 Kaluka꞉isale sagalo꞉lo꞉ dowab i o꞉lia꞉yo꞉ sagalo꞉ dowa꞉bi. Kaluka꞉isale nofolo꞉lo꞉ dowab i o꞉lia꞉ dowaki nofolo꞉wo꞉ dia꞉bi. \v 16 \x - \xo 12.16 \xt Sndn 3.7\x*Gegelebo꞉ ego꞉le dowa꞉bi. Ge kailakiyo꞉, iwaluwo꞉ dowa꞉so꞉bo. Wilo꞉ma kalu o꞉lia꞉ ege dowa꞉bi. Ge asulo꞉wo꞉ di kalu a꞉la꞉bo꞉ asula꞉so꞉bo. \p \v 17 \x - \xo 12.17 \xt 1Tes 5.15\x*Kalu abeyo꞉ gimo꞉wo꞉ mogago꞉ nowo꞉ dimidalega, giliyo꞉ mada wa꞉lo꞉ wa꞉dea꞉so꞉bo. Giliyo꞉ kaluka꞉isale nolba꞉ siwa꞉l amio꞉ mano꞉ mada nafale bo꞉ba꞉ki dinafa dowa꞉bi. \v 18 Giliyo꞉ kaluka꞉isale nol o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉sa dowa꞉bi. Iliyo꞉ gimo꞉wo꞉ gadio꞉wo꞉ dowalega, go꞉no꞉no꞉ tilidowaki imo꞉wo꞉ gadio꞉wo꞉ dowa꞉so꞉bo. \v 19 \x - \xo 12.19 \xt Lo 32.35, Madi 5.39\x*Ni mili, mogago꞉ gemo꞉lo꞉ dimidab a꞉no꞉ wa꞉lo꞉ go꞉no꞉no꞉ wa꞉dea꞉so꞉bo. Godeya꞉ ene kulufa꞉yo꞉wa꞉ ka wa꞉dema꞉ki ta꞉foma. Mo꞉wo꞉ Godeya꞉ ene bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, “Wa꞉dema꞉no꞉ man a꞉no꞉ na꞉no꞉ ko꞉lo꞉, no꞉no꞉n dimidama꞉no꞉” Kalu Alana꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \v 20 \x - \xo 12.20 \xt Sndn 25.21-22, Madi 5.44\x*Giliyo꞉ mo꞉wa꞉deaki ko꞉sega, \q1 Gis kaluwo꞉ maiyo꞉wo꞉ alan dowalega, ma꞉no꞉wo꞉ dimea꞉bi. \q2 E ho꞉no꞉ maiyalega, ho꞉no꞉ dimia꞉bi. \q1 Giliyo꞉ a꞉la꞉dimidalikiyo꞉, ene hala dimido꞉ a꞉no꞉ dinafa fanda asula꞉sa꞉ga꞉, \q2 gilo꞉ man nafa dimidab a꞉ma꞉yo꞉ e sendelo alifa꞉ib. \m \v 21 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ man mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ gio꞉ tiniaki go꞉lula꞉ma꞉kiyo꞉ ta꞉ta꞉so꞉bo. Ko꞉sega man mogago꞉ a꞉no꞉ gililo꞉ man nafale dimidab a꞉ma꞉ tininima꞉ki ta꞉ta꞉bi. \c 13 \s1 Gio꞉ gamani kaluwa꞉ ha꞉ga dowa꞉bi \p \v 1 \x - \xo 13.1 \xt Sndn 8.15, Tait 3.1\x*Gio꞉ tambo gamani bo꞉fo꞉lowan kalu a꞉ma꞉ ha꞉ga dowaki, ini towo꞉ dinafa da꞉da꞉bi. I a꞉no꞉ inin halaido꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ mo꞉fa꞉la꞉dowo꞉. Gode eyo꞉ i a꞉no꞉ tambo da꞉fea꞉sa꞉ga꞉yo꞉, nanog a꞉no꞉ imo꞉ dima꞉ki ta꞉fo꞉. \v 2 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kalu abeyo꞉ gamani kaluwa꞉ tolo꞉ gola ba꞉dab a꞉ma꞉yo꞉, Godeya꞉lo꞉ da꞉feyo꞉ kalu i a꞉no꞉ gola ba꞉dab. Giyo꞉ a꞉la꞉dimida꞉lalega, falasila꞉ma꞉no꞉ a꞉no꞉ dia꞉ib. \v 3 \x - \xo 13.3 \xt 1Bid 2.13-14\x*Kaluka꞉isale man nafalelo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉ gamani kaluwo꞉ mo꞉tagima꞉ib. Mogago꞉lo꞉ dimida꞉lab i a꞉ma꞉yo꞉ tagima꞉ib. Ge gamani kaluwo꞉ mo꞉tagilaki ga꞉li mela꞉no꞉ asulalega, ge mano꞉ nafale dimida꞉lubi. A꞉la꞉galikiyo꞉ iliyo꞉ ge wabuluma꞉ib. \v 4 Gamani kalu iyo꞉ Godeya꞉ nanog dian kalu dowo꞉ ko꞉lo꞉ nanogo꞉ ililo꞉ dimidab a꞉ma꞉yo꞉, gio꞉ nafa mesea꞉ki gab. Ko꞉sega ge man mogago꞉ dimida꞉lalega, ge tagila꞉bi. Mo꞉wo꞉ gamani kalu iliyo꞉ ge falasila꞉ma꞉no꞉ halaido꞉wo꞉ da꞉lab. Iyo꞉ Godeya꞉ nanog dian kalu dowo꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ mogago꞉wo꞉ dimida꞉lab amio꞉ Gode e kulufa꞉ya꞉sen ko꞉lo꞉, ililo꞉ mogago꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉ wa꞉dema꞉kiyo꞉, gamani kalu iyo꞉ a꞉na ta꞉felo꞉. \v 5 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gio꞉ gamani kaluwa꞉ ha꞉ga dowaki, ini to sa꞉labo꞉ kudu ha꞉na꞉lubi. A꞉la꞉galega Godeya꞉lo꞉ falasila꞉ma꞉no꞉ us a꞉namio꞉ gio꞉ mo꞉tina꞉ib, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ gili asulo꞉wo꞉ mo꞉sendelo alifa꞉ib. \v 6 \x - \xo 13.6 \xt Madi 22.21\x*A꞉la꞉do꞉ dimidan a꞉na ilikiyo꞉, giyo꞉ takis moleyo꞉ dimia꞉sen. Mo꞉wo꞉ gamani kalu iliyo꞉ ili nanog dimida꞉lab amio꞉, iyo꞉ Godeya꞉ ene nanog dian kalu dofo꞉lab. \v 7 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gamani kalumo꞉lo꞉ dimia꞉no꞉wo꞉ dowa꞉lalega, a꞉no꞉ dimia꞉bi. Takis a꞉no꞉ dimia꞉no꞉wo꞉ dowa꞉lalega dimia꞉bi. Wilo꞉ dowab a꞉la꞉sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ dowa꞉lalega, kalu emo꞉wo꞉ molo asula꞉bi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ wi alan sa꞉ma꞉no꞉lo꞉ dowab o꞉mo꞉wo꞉, e wabulu sa꞉la꞉lubi. \s1 Kaluka꞉isale nol o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉la꞉lubi \p \v 8 \x - \xo 13.8 \xt Madi 22.39-40, Ya꞉m 2.8\x*Gio꞉ mewa꞉l dimia꞉no꞉wo꞉ da꞉lalega, bo꞉bo꞉ge dimia꞉bi. Mewa꞉l dimia꞉no꞉wo꞉ gio꞉ kedefa꞉ib ko꞉sega, nol o꞉lia꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan a꞉no꞉ mo꞉elema꞉ib. Kaluka꞉isale abeyo꞉ nol o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉lalega, e ele saefa꞉ a꞉no꞉ tambo kudu ha꞉naki ilili alitakigab. \v 9 \x - \xo 13.9 \xt Kis 20.13-15,17, Lo 5.17-19,21\x*Godeya꞉lo꞉ ele difa꞉ a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Uwo꞉wo꞉ dimida꞉so꞉bo. Kalu nowo꞉ sana sowa꞉so꞉bo. Afayo꞉ dia꞉so꞉bo. Mesela꞉so꞉bo.” Ele a꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ele nol o꞉lia꞉yo꞉ Godeya꞉ difa꞉ ko꞉lo꞉, ele imilig wema꞉yo꞉ ele nolo꞉ tambo tininila꞉sa꞉ga꞉, kegene ta꞉li dofo꞉lab. “Gio꞉ go꞉no꞉n asulan o꞉leaumbo꞉, giasi kaluka꞉isale nolo꞉lo꞉ a꞉la꞉asulakiyo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉la꞉lubi.” \v 10 \x - \xo 13.10 \xt 1Kol 13.4-7\x*Ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉ma꞉yo꞉ iasi kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉mogagila꞉ma꞉ib. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man o꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉lab a꞉no꞉, ele difa꞉ nolo꞉ tambo eyo꞉ kudu ha꞉nakigab. \p \v 11 \x - \xo 13.11 \xt A꞉fe 5.14, 1Tes 5.6-7\x*Gio꞉ a꞉la꞉dimidama꞉kilo꞉ so꞉lo꞉lo꞉ mo꞉wo꞉ we. O꞉g ho꞉lendo꞉ ha꞉nab we gio꞉ fanda asulo꞉. Godeya꞉lo꞉ ni gasilia꞉no꞉ ho꞉len a꞉no꞉ ko꞉na꞉ma dowab ko꞉lo꞉, gi alifo꞉lab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dasima꞉no꞉ ho꞉leno꞉ o꞉g we. Nio꞉ ho꞉gi tilida꞉dab amio꞉, ho꞉len a꞉no꞉ ko꞉na꞉ dowo꞉, ko꞉sega o꞉go꞉ ma꞉uwa꞉ya dowab. \v 12 \x - \xo 13.12 \xt 1Yo꞉n 2.8\x*Sololi we eda꞉ga꞉ ha꞉naki, ho꞉lendeyo꞉ ko꞉na꞉ma fa꞉la꞉doma꞉nigab. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ sololiya꞉ ene man dimida꞉sen a꞉no꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, buban kelego꞉ a꞉no꞉ kagedelia꞉ga꞉lo꞉ dowan aumbo꞉, ho꞉lena꞉ man nafa a꞉no꞉ kagedelia꞉ga꞉ mela꞉niki. \v 13 \x - \xo 13.13 \xt Luk 21.34, A꞉fe 5.18\x*Nio꞉ ho꞉lena dowaki, man digalo꞉ ho꞉lena꞉lo꞉ a꞉na sia꞉mela꞉niki. Ko꞉sega man we mada edaki a꞉dimidaso꞉bo. Digalilan man ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉ dimida꞉so꞉bo. Aluna꞉ ho꞉no꞉ na꞉sa꞉ga꞉yo꞉ no꞉nola꞉so꞉bo. Uwo꞉ dian man a꞉no꞉ dimida꞉so꞉bo. Do꞉mo꞉wa꞉ sagalaki, go꞉no꞉na꞉ma꞉la꞉yo꞉ mo꞉tili dowan man a꞉no꞉ dimida꞉so꞉bo. Gadiakiyo꞉ kega꞉so꞉bo. Kelego꞉ noma꞉lo꞉ dia꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ mesela꞉so꞉bo. \v 14 \x - \xo 13.14 \xt A꞉fe 5.11\x*A꞉la꞉do꞉ mo꞉dimidaki, Alan Ya꞉su Keliso eyo꞉ gili mela꞉no꞉wo꞉ go꞉lula꞉fo꞉li bo꞉fo꞉melea꞉ki ta꞉foma. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ do꞉mo꞉wa꞉lo꞉ sagalan man mogago꞉ a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉no꞉wo꞉ fogo꞉ dimia꞉so꞉bo. \c 14 \s1 Gao noma꞉ mano꞉ aloba꞉da꞉so꞉bo \p \v 1 \x - \xo 14.1 \xt Lom 15.7\x*Kaluka꞉isale tili dabuwo꞉ halaido꞉lo꞉ma dowab a꞉no꞉ iyo꞉ tililia꞉ga꞉, sa꞉s usa tinda꞉bi. Kaluka꞉isale tilidabuwo꞉ halaido꞉lo꞉ma dowab i o꞉lia꞉yo꞉ gegelebo꞉ towa꞉ kegakiyo꞉ e sasendea꞉so꞉bo. \v 2 \x - \xo 14.2 \xt Mo꞉mo꞉ 9.3-4\x*Kalu imilig nowo꞉ ene tili dabuwo꞉ halaido꞉ iliki, ma꞉no꞉wo꞉ tambo na꞉sen. Ko꞉sega kalu nowo꞉ tili dabuwo꞉ halaido꞉lo꞉ma dowab a꞉no꞉ e no꞉ howo꞉ mo꞉ma꞉no꞉ a꞉la꞉liki eleyo꞉ difa꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 3 \x - \xo 14.3 \xt Kolo 2.16\x*Kalu ma꞉no꞉wo꞉ tambolo꞉ na꞉sen eyo꞉ kalu no꞉ holo꞉ mo꞉nakilo꞉ ele alifo꞉lab o꞉mo꞉wo꞉ kele asulakiyo꞉ mo꞉bea꞉so꞉bo. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu no꞉ holo꞉ mo꞉nab eyo꞉, kalu ma꞉no꞉wo꞉ tambolo꞉ na꞉sen o꞉mo꞉wo꞉ e hala dimidabo꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ asulakiyo꞉ aloba꞉da꞉so꞉bo. Mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ kalu a꞉no꞉ o꞉li a꞉la꞉likiyo꞉ hendele di ko꞉lo꞉lab. \v 4 \x - \xo 14.4 \xt Madi 7.1, Ya꞉m 4.11-12\x*Noma꞉ nanog kalu a꞉no꞉ giyo꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉ alobana sa꞉lalega, a꞉no꞉ mogago꞉. Elo꞉ bo꞉fo꞉lab kalu a꞉ma꞉yo꞉ e o꞉li aloba꞉ma꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Kalu Alan eyo꞉ nanog kalu a꞉no꞉ halale alitaki asuwa꞉fa꞉ib ko꞉lo꞉, nanog elo꞉ a꞉no꞉ nafale dimida꞉mela꞉ib. \p \v 5 \x - \xo 14.5 \xt Gala 4.10-11\x*Tilidabu kalu nolba꞉yo꞉ ho꞉len imilig nowo꞉ mada alandeyo꞉ o꞉m a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉sega, tilidabu kalu nolba꞉yo꞉ ho꞉leno꞉ tambo ko꞉ngo꞉le ka a꞉lab a꞉la꞉asulab. Kalu tambowa꞉yo꞉ enen asulo꞉ amio꞉ we digalo꞉ a꞉la꞉bo꞉ fanda asululia꞉ga꞉ kudu ha꞉na꞉mela꞉niki. \v 6 Kalu abeyo꞉ ho꞉len imilig we alan a꞉la꞉asulakilo꞉ da꞉feab a꞉ma꞉yo꞉ Alana꞉ wiyo꞉ ko꞉lo꞉ wabudakigab. Kalu abeyo꞉ no꞉ howo꞉ tambolo꞉ nab a꞉ma꞉yo꞉ Godemo꞉ mada o꞉m a꞉la꞉dulugu sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Alana꞉ wiyo꞉ wabudaki na꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu abeyo꞉ no꞉ ho mo꞉ma꞉no꞉ ele dia꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mo꞉nab a꞉ma꞉yo꞉lo꞉ Godemo꞉ mada o꞉m a꞉la꞉dulugu sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Alana꞉ wiyo꞉ wabudaki a꞉na dimida꞉sen. \v 7-8 \x - \xo 14.7-8 \xt Gala 2.20\x*Nio꞉ henfelo꞉ wena silikiyo꞉, mela꞉no꞉ nililo꞉ we nino꞉ma. Nili mela꞉no꞉ wema꞉yo꞉ Alano꞉ wabuda꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ne ko꞉lo꞉ sowab a꞉no꞉, nino꞉ma. A꞉ma꞉yo꞉lo꞉ Alano꞉ ko꞉lo꞉ wabuda꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ nio꞉ o꞉silikiyo꞉lo꞉, sowalikiyo꞉lo꞉, nio꞉ Kalu Alana꞉ eno꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. \v 9 Ya꞉su Keliso e sowa꞉sa꞉ga꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi a꞉ma꞉ mo꞉wo꞉ we. Kaluka꞉isale o꞉sab welo꞉, sowo꞉wo꞉lo꞉, i a꞉ma꞉ Kalu Alan dowaki go꞉. \v 10 \x - \xo 14.10 \xt 2Kol 5.10\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ giyo꞉ gao nowo꞉ aloba꞉dakilo꞉ dibibia꞉lab ko mo꞉wo꞉ ha꞉? A꞉la꞉ta꞉ga꞉ giyo꞉ gao nowo꞉ o꞉ngo꞉malo꞉ngo꞉ a꞉la꞉do꞉ asulab ko mo꞉wo꞉ ha꞉? A꞉la꞉bo꞉ dimida꞉so꞉bo mo꞉wo꞉, nio꞉ tambo Godeya꞉lo꞉ mo꞉walilima꞉no꞉ a꞉namio꞉ kagama꞉ib. \v 11 \x - \xo 14.11 \xt Ais 45.23, Fili 2.10-11\x*Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. \q1 Alan eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ne ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ Gode ko꞉lo꞉, to nilo꞉ we hendele ko꞉lo꞉lab. \q2 Kaluka꞉isale tambo gulalu misa꞉fu alilaki ne wabudakiyo꞉, \q2 ili mego꞉f a꞉ma꞉yo꞉ Gode ne kalaba sa꞉ma꞉ib.” \m \v 12 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ nio꞉ tambo ina꞉li ina꞉lilo꞉ amio꞉ man ko꞉li ko꞉lilo꞉ nililo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ Godemo꞉ fanda sa꞉ma꞉no꞉. \p \v 13 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ nao noma꞉ man alobanama꞉no꞉wo꞉ mada elema꞉niki. Gao nowo꞉ ifikida꞉sa꞉ga꞉ man mogago꞉ us a꞉na sulufo꞉ timana꞉kiyo꞉ dimida꞉so꞉bo. \v 14 \x - \xo 14.14 \xt Ilig 10.15, Tait 1.15\x*Ne Alan Ya꞉suwa dowabikiyo꞉, eyo꞉ nemo꞉ wido꞉ ko꞉lo꞉, niyo꞉ a꞉la꞉fanda asulo꞉l. Ma꞉no꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ da꞉lab we Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ imilig nowo꞉ mogago꞉wo꞉ aundo꞉ma dowo꞉. Ko꞉sega kaluka꞉isale abeyo꞉ ma꞉no꞉ we mogago꞉le a꞉la꞉tili asulalega, enedo꞉ doba꞉da꞉yo꞉lo꞉ mogago꞉le dowakigab. \v 15 \x - \xo 14.15 \xt 1Kol 8.11-13\x*Ma꞉no꞉ ko꞉li nowo꞉ gilo꞉ nab a꞉ma꞉yo꞉ gao nowo꞉ kele asuluma꞉ki dimidalega, giyo꞉ emo꞉wo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ mo꞉disa꞉lakigab. Gao a꞉no꞉ gasiliakiyo꞉, Ya꞉su Keliso e sowo꞉ ko꞉lo꞉, ma꞉no꞉ gilo꞉ nab a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, gao nowo꞉ mogaima꞉no꞉wo꞉ dimida꞉so꞉bo. \v 16 Kelego꞉ gilo꞉ nafa a꞉la꞉do꞉ asulab a꞉no꞉, noma꞉yo꞉ mogago꞉lo꞉b a꞉la꞉asuluma꞉no꞉ dowo꞉lalega, giyo꞉ a꞉no꞉ dimida꞉so꞉bo. \v 17 Godeya꞉lo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ hen a꞉namio꞉ ma꞉n o꞉lia꞉ ho꞉n o꞉lia꞉ nab a꞉no꞉ wa꞉la꞉b kelego꞉wo꞉ mada o꞉mba. Ko꞉sega man digalo꞉le dimidano꞉lo꞉, ha꞉sa dowan mano꞉lo꞉, sagalo꞉ dowan mano꞉lo꞉, Mama Malilo꞉ eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉no꞉ wa꞉la꞉bdeyo꞉ o꞉m. \v 18 Kaluka꞉isale abeyo꞉ man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉nakilo꞉ Ya꞉suwa꞉ nanogdo꞉ dia꞉lab a꞉no꞉ Gode eyo꞉ emo꞉wo꞉ sagalaki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale nolba꞉yo꞉ e nafale dowab a꞉la꞉asuluma꞉ib. \v 19 \x - \xo 14.19 \xt Lom 12.18, 15.2\x*Ni amio꞉ ha꞉sa doma꞉no꞉ man a꞉no꞉ fa꞉la꞉dowa꞉melea꞉kiyo꞉, nanogo꞉ halaido꞉ dimidama꞉niki. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale noma꞉ tilidabuwo꞉ halale alitaki asuwa꞉ta꞉mela꞉niki. \p \v 20 \x - \xo 14.20 \xt 1Kol 8.13\x*Gilo꞉ ma꞉no꞉ ma꞉no꞉ asulab a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, Godeya꞉lo꞉ nanog dimidalifa꞉ a꞉no꞉ mada mogaga꞉so꞉bo. Ma꞉no꞉ we tambo nafale ko꞉sega, ma꞉no꞉ gilo꞉ nab a꞉ma꞉yo꞉ kalu noma꞉ tilidabuwo꞉ sulufo꞉ tina꞉no꞉ dowo꞉lalega, gilo꞉ dimidab a꞉no꞉ mogago꞉ ko꞉lo꞉ gab. \v 21 No꞉ ho nab o꞉lia꞉ wain ho꞉n nab o꞉lia꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ man o꞉bo꞉ngo꞉wa꞉le kaluka꞉isale noma꞉ tilidabuwo꞉ mogagila꞉ma꞉no꞉ dowo꞉ a꞉no꞉, giliyo꞉ mo꞉dimidalega, a꞉no꞉ mada nafa. \v 22 Giyo꞉ ma꞉no꞉wo꞉ ma꞉no꞉wa꞉le, mo꞉ma꞉no꞉ ele dia꞉fa꞉no꞉wa꞉le, asulo꞉ a꞉no꞉ kalu noma꞉no꞉ma. A꞉la꞉ba, a꞉la꞉do꞉ tili asuluma꞉no꞉ a꞉no꞉ Gode o꞉lia꞉ ge o꞉lia꞉ ko꞉m. Kalu abeyo꞉ kelego꞉ nowo꞉ nafalo꞉b a꞉la꞉tiliasula꞉sa꞉ga꞉ eyo꞉ a꞉no꞉ dimidalikiyo꞉, ene asulo꞉ amio꞉ e kele asulo꞉wo꞉ mo꞉dowalega, e sagalo꞉ mesa꞉no꞉ a꞉na dowakigab. \v 23 Ko꞉sega kalu abeyo꞉ asulo꞉wo꞉ a꞉la꞉ iliki nalega, e mogago꞉ dimidab. Mo꞉wo꞉ elo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ene tili dabu amio꞉ mo꞉halale kagayab. Kelego꞉wo꞉ tambo tili dabu a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mo꞉fa꞉la꞉dowa꞉lab a꞉no꞉ mogago꞉. \c 15 \s1 Ya꞉suwa꞉lo꞉ dimido꞉ o꞉leau kudu ha꞉na꞉niki \p \v 1 Tili dabuwo꞉ halaido꞉lo꞉ dowab niliyo꞉, kaluka꞉isale tilidabuwo꞉ halaido꞉lo꞉ma dowab a꞉no꞉ hida꞉yo꞉wa sulufo꞉ tinalikiyo꞉, iyo꞉ nofolaki gasilia꞉niki. Tili dabuwo꞉ halaido꞉lo꞉ dowab ninin ko꞉ asula꞉so꞉bo. \v 2 \x - \xo 15.2 \xt 1Kol 10.24,33\x*Niliyo꞉ ina꞉lilo꞉wa꞉yo꞉ niasi kalu nolo꞉ nafa doma꞉kiyo꞉, iyo꞉ asuwa꞉takiyo꞉ halale alita꞉mela꞉niki. \v 3 \x - \xo 15.3 \xt Song 69.9\x*Mo꞉wo꞉ Ya꞉su Keliso eyo꞉ enena꞉ma꞉la꞉ ko꞉ asuwa꞉fa꞉no꞉wo꞉ mo꞉asulo꞉. Kelisowa꞉ Godemo꞉lo꞉ to sio꞉ a꞉no꞉ Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, “To gemo꞉lo꞉ dio꞉ge sa꞉lab a꞉no꞉ neya ga꞉lialitab.” \v 4 \x - \xo 15.4 \xt 2Tim 3.16\x*To tamin amilo꞉ Godeya꞉ bugo꞉ amilo꞉ sa꞉sa꞉lifa꞉ a꞉no꞉ tambo, nimo꞉ widaki sa꞉sa꞉li alifa꞉ ko꞉lo꞉lab. To a꞉ma꞉yo꞉ ni asulo꞉wo꞉ halaido꞉wo꞉ dimiaki, nio꞉ halale kagama꞉ki ta꞉fo꞉lab ko꞉lo꞉, Godeya꞉lo꞉ nimo꞉lo꞉ dimia꞉no꞉ a꞉no꞉ dimo꞉losa꞉ a꞉la꞉liki yasila꞉melea꞉ki sa꞉sa꞉lilia꞉ga꞉ difa꞉ ko꞉lo꞉lab. \p \v 5 Asulo꞉lo꞉ halale alitan man o꞉lia꞉ halaido꞉ kagama꞉no꞉ man a꞉no꞉lia꞉yo꞉ Godelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ Godemo꞉ dulugu sa꞉lakiyo꞉, gio꞉ Ya꞉su Keliso amio꞉ kudu ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ asulo꞉wo꞉ imilig dowaki, ha꞉sa doma꞉ki so꞉lo꞉l. \v 6 A꞉na ilikiyo꞉ nio꞉ tambowa꞉yo꞉ asulo꞉ imilig dowaki, Alan Ya꞉su Kelisowa꞉ Iya Gode a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wabudakiyo꞉ dulugu sa꞉la꞉mela꞉no꞉. \v 7 \x - \xo 15.7 \xt Lom 14.1\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Ya꞉su Keliso e gi o꞉lia꞉lo꞉ sagala꞉liki ege dowab o꞉leaumbo꞉, gio꞉ gegelebo꞉lo꞉ sagala꞉liki ege dowa꞉bi. A꞉la꞉dimidalikiyo꞉ Godeya꞉ wi wabulu sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ a꞉na dia꞉ga꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib. \p \v 8 \x - \xo 15.8 \xt Madi 15.24\x*Godeya꞉ ene towo꞉ hendele sa꞉la꞉sen a꞉la꞉walama꞉kiyo꞉, Ya꞉su Keliso e Yuwa꞉ madali nanogdo꞉ dian kalu fa꞉la꞉dowo꞉. Elo꞉ dimido꞉ a꞉ma꞉yo꞉, tamin amilo꞉ Yuwa꞉ ema꞉mu imo꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ hendele ilili alifoma꞉ki go꞉. \v 9 \x - \xo 15.9 \xt Song 18.49, Ilig 3.25\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ elo꞉ dimido꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Yu kaluka꞉isalema iyo꞉lo꞉ Godeya꞉ nofolan man a꞉no꞉ fanda asula꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉ wiyo꞉ wabulu sa꞉la꞉melea꞉ki dimido꞉. Godeya꞉ ene bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 “Yu kaluka꞉isalema iyo꞉ ge fanda asuluma꞉ki, ne i o꞉lia꞉ silikiyo꞉, gi wiyo꞉ wabudaki sa꞉ma꞉no꞉. \q2 Gi wiyo꞉ duludakiyo꞉ gisalo꞉wo꞉ mo꞉luma꞉no꞉.” \m \v 10 \x - \xo 15.10 \xt Lo 32.43\x*Godeya꞉ bugo꞉ heb no amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 “Yu kaluka꞉isalema gio꞉, Godeya꞉ eno꞉le kaluka꞉isale o꞉lia꞉ dowakiyo꞉ sagalema.” \m \v 11 \x - \xo 15.11 \xt Song 117.1\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ to nowo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 “Yu kaluka꞉isalema giliyo꞉ Alano꞉ wabudaki sama. \q2 Henfelo꞉ kaluka꞉isale tambowa꞉yo꞉ gisalo꞉wo꞉ emo꞉wo꞉ mo꞉luma.” \m \v 12 \x - \xo 15.12 \xt Ais 11.10, Kala 5.5\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ to nowo꞉ Aisaya eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 Ya꞉si e so꞉lo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ misa꞉ kalu nowo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib. \q2 Yu kaluka꞉isalema a꞉no꞉ tambo eyo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉ib. \q1 Misa꞉ kalu a꞉ma꞉lo꞉ i ko꞉lo꞉ asuwa꞉fa꞉no꞉ a꞉no꞉ iliyo꞉ bo꞉bo꞉losa꞉ a꞉lakiyo꞉ yasilima꞉ib. \p \v 13 Nililo꞉ bo꞉bo꞉losa꞉ a꞉lakilo꞉ yasilo꞉l a꞉no꞉, Godeya꞉ enen dimida꞉sen ko꞉lo꞉, gio꞉ Gode eya tilida꞉dalikiyo꞉, sagalan o꞉lia꞉ ha꞉sa dowan o꞉lia꞉yo꞉ gi amio꞉ ilili alifoma꞉ki dulugu so꞉lo꞉l. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ gio꞉ Godeya꞉lo꞉ dimidama꞉no꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ yasilakiyo꞉, Mama Malilo꞉wa꞉ ene halaido꞉ a꞉ma꞉ iliki, ha꞉sa dowakilo꞉ sagalan a꞉no꞉ gi amio꞉ wa꞉lita꞉ga꞉ ala handaloma꞉ki, dulugu so꞉lo꞉l. \s1 Fo꞉l elo꞉ Yu kaluma imo꞉lo꞉ wido꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ malolo꞉wo꞉ we \p \v 14 Nao nado i gio꞉, man nafaleyo꞉ gi amio꞉ wa꞉lifo꞉lab ko꞉m a꞉la꞉asulo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ gio꞉ asugdo꞉ dile ko꞉lo꞉, gegelebo꞉ o꞉lika walama꞉ib, niyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉ \v 15 Ko꞉sega to nilo꞉ gimo꞉lo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ us wenamio꞉, to nolo꞉ halaido꞉ sa꞉sa꞉lo꞉. Gili asulo꞉wo꞉ ko꞉lo꞉ digidalitaki sa꞉sa꞉lo꞉l ko꞉lo꞉ da꞉lab. Mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ ne o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉lakiyo꞉, nanog we nemo꞉ dimidama꞉ki ta꞉fo꞉. \v 16 \x - \xo 15.16 \xt Lom 1.5, 11.13\x*Eyo꞉ ne Ya꞉su Kelisowa꞉ ene nanog dian kalu doma꞉ki ta꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, ne Yu kaluka꞉isalema ilo꞉wa iliga꞉fo꞉. Gode eyo꞉ ene to nafayo꞉ Yu kaluka꞉isalema imo꞉ walama꞉ki, ne a꞉na da꞉feyo꞉ ko꞉lo꞉, ne bobalo꞉ so꞉mea꞉sen kalu o꞉ngo꞉ dowaki, kaluka꞉isale i a꞉no꞉ Godemo꞉lo꞉ boba so꞉mean kelego꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ dimi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ boba a꞉no꞉ sagala꞉li dima꞉kiyo꞉, Godeya꞉ Mama a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ malilo꞉ ta꞉fo꞉. \v 17 Ne Ya꞉su Keliso o꞉lia꞉ iliki, Godeya꞉ ene nanog a꞉no꞉ dimida꞉lo꞉l ko꞉lo꞉, ne mada sagalo꞉l. \v 18-19 Niyo꞉ to nolo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉no꞉ ko꞉sega, Ya꞉su Keliso elo꞉ neya a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kalaba sa꞉ma꞉no꞉. Nilo꞉ man dimido꞉wo꞉lo꞉, nilo꞉ to sio꞉wo꞉lo꞉, ele ba꞉ba꞉no꞉ nilo꞉ dimido꞉wo꞉lo꞉, molo ha꞉na꞉no꞉ dimido꞉wo꞉lo꞉, Godeya꞉ Mamaya꞉ halaido꞉wo꞉lo꞉, kelego꞉ tambo wena ilikiyo꞉ Yu kaluka꞉isalema iyo꞉ Godeyo꞉ tilidabuma꞉kiyo꞉, Ya꞉su eyo꞉ iyo꞉ tililia꞉ mio꞉ ko꞉lo꞉ so꞉lo꞉l. Niyo꞉ Ya꞉lusalem a꞉na mo꞉mo꞉da widakiyo꞉, Ya꞉su Kelisowa꞉ to nafayo꞉ wida꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉, Ililigom hen a꞉na edo꞉. \v 20 \x - \xo 15.20 \xt 2Kol 10.15-16\x*Asulo꞉ alan nilo꞉wo꞉ we. Kaluka꞉isale Ya꞉suwa꞉ wilo꞉ semo꞉ dabulo꞉ sab a꞉namio꞉, ne ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ walama꞉no꞉ asulab. A꞉la꞉do꞉ dimidama꞉no꞉wo꞉ mo꞉wo꞉ we, niyo꞉ aiko꞉wo꞉ noma꞉lo꞉ gegealifa꞉ a꞉namio꞉ ayo꞉ mo꞉dia꞉no꞉ asulab. \v 21 \x - \xo 15.21 \xt Ais 52.15\x*Ko꞉sega nilo꞉ dimidama꞉no꞉ a꞉no꞉ Aisaya eyo꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉li alifa꞉ ko꞉lo꞉lab, \q1 “Kaluka꞉isale tamin amilo꞉ imo꞉lo꞉ mo꞉wido꞉ a꞉no꞉ widalikiyo꞉, iyo꞉ fanda ba꞉ba꞉ib. \q2 Kaluka꞉isale tamin amilo꞉ mo꞉dabu a꞉no꞉ fanda asuluma꞉ib.” \m \v 22 \x - \xo 15.22 \xt Lom 1.13\x*Niyo꞉ nanog a꞉no꞉ dimida꞉lo꞉l ko꞉lo꞉, ne gilo꞉ amilo꞉ mia꞉no꞉ a꞉no꞉ nanog wema꞉ ka꞉lab. \s1 Fo꞉l e Lom a꞉na ha꞉na꞉no꞉ a꞉la꞉liki dimidaefa꞉ \p \v 23 Ko꞉sega o꞉go꞉ hen nilo꞉ sab wenamio꞉ nanog nilo꞉ dimidama꞉no꞉wo꞉ aundo꞉ma dowab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ donayo꞉ modo꞉ us a꞉namio꞉ niyo꞉ gi ko꞉lo꞉ ba꞉ba꞉no꞉wo꞉ mada alan asula꞉lo꞉l. \v 24 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ne Seba꞉in ha꞉na꞉no꞉ asulufo꞉liki dimidaefo꞉lo꞉l ko꞉lo꞉, a꞉na ha꞉nakiyo꞉, gilo꞉ ami ko꞉le fa꞉la꞉doma꞉no꞉. Ho꞉len nolo꞉ gi o꞉lia꞉ sagala꞉liki dota꞉ga꞉yo꞉, Seba꞉indo꞉ ha꞉na꞉no꞉wo꞉ giliyo꞉ ne asuwa꞉fa꞉ib. \v 25 \x - \xo 15.25 \xt 1Kol 16.1-4\x*Ko꞉sega o꞉go꞉ ne Ya꞉lusalem ko꞉le ho꞉no꞉l ko꞉lo꞉, tilidabu kaluka꞉isale a꞉namilo꞉ sab a꞉no꞉ asuwa꞉takiyo꞉, boba moleyo꞉ imo꞉ dia꞉ho꞉no꞉l. \v 26 \x - \xo 15.26 \xt Ilig 24.17, 1Kol 16.1, 2Kol 8.1-2, 9.2,12\x*Tilidabu kaluka꞉isale Masedonia hen o꞉lia꞉ Akaya hen o꞉lia꞉ a꞉namilo꞉ sab a꞉ma꞉yo꞉ tilidabu kaluka꞉isale kelego꞉lo꞉ma Ya꞉lusalemdo꞉ sab a꞉no꞉ asuwa꞉foma꞉ki, mole nolo꞉ kegeo꞉. \v 27 \x - \xo 15.27 \xt 1Kol 9.11\x*Mole kegeo꞉ a꞉no꞉ inido꞉ asulab au sagalaki kegeo꞉ ko꞉sega, iliyo꞉ mewa꞉lo꞉ Yu kalumo꞉lo꞉ hendele dugu mea꞉no꞉wo꞉ da꞉lab. Yu kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ Yu kaluka꞉isalema ini mamayo꞉ asuwa꞉foma꞉kiyo꞉, Godeya꞉ ene to nafayo꞉ imo꞉wo꞉ dimiaki wido꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ o꞉go꞉ Yu kaluka꞉isalema iliyo꞉ mewa꞉l a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dimian aumbo꞉, henfelo꞉ kelego꞉ nafayo꞉ Yu kaluka꞉isalemo꞉ a꞉ma꞉la꞉ iliga꞉tab. \v 28 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ mole kegeo꞉ a꞉no꞉ imo꞉wo꞉ dimita꞉ga꞉ nanog a꞉no꞉ eleta꞉ga꞉yo꞉, ne Seba꞉in ha꞉nakiyo꞉ gio꞉ a꞉na ba꞉ba꞉no꞉. \v 29 \x - \xo 15.29 \xt Lom 1.11\x*Ne gilo꞉wa fa꞉la꞉dowalikiyo꞉, Ya꞉su Keliso eyo꞉ neya a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ gio꞉ mada nafale mesea꞉ki ta꞉fa꞉ib a꞉la꞉asulo꞉. \p \v 30 \x - \xo 15.30 \xt 2Kol 1.11, Kolo 4.3, 2Tes 3.1\x*Nao nado i, nili Alano꞉ Ya꞉su Keliso eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Mama Malilo꞉wa꞉yo꞉ ene ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉ nimo꞉wo꞉ dimi ko꞉lo꞉, niyo꞉ gimo꞉wo꞉ halaido꞉ so꞉lo꞉l. Gode eyo꞉ ne asuwa꞉foma꞉kiyo꞉, giliyo꞉lo꞉ nilo꞉ dulugu so꞉lo꞉l we aumbo꞉, ne Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉lubi. \v 31 Gode o꞉lia꞉ a꞉la꞉iyakilo꞉ kalu Yudia hen amilo꞉ sab a꞉ma꞉yo꞉ ne mogagilabena꞉ki, dulugu sa꞉la꞉bi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉lusalem ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ moleyo꞉ tilidabu kaluka꞉isalemo꞉ dimialikiyo꞉, sagala꞉li dima꞉ki dulugu sa꞉la꞉bi. \v 32 Ne Godeya꞉lo꞉ asulab au kudu ha꞉nakiyo꞉, ne sagala꞉liki, gilo꞉wa mena꞉kiyo꞉, dulugu sa꞉la꞉lubi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ne gilo꞉wa ya꞉ga꞉yo꞉, nio꞉ ua sagalaki silikiyo꞉ ne halaido꞉wo꞉ a꞉na a꞉dia꞉niki dulugu sa꞉la꞉lubi. \v 33 Ha꞉salo꞉ mesea꞉kilo꞉ ta꞉tan Gode a꞉no꞉ gi o꞉lia꞉ dowa꞉biyo꞉. Hendele. \c 16 \s1 Sagalo꞉ towo꞉ saga꞉fo꞉ \p \v 1 Nili nado Fibi we, Senkilia amisa꞉na꞉ sa꞉s us a꞉namilo꞉ nanogdo꞉ dia꞉sen ga nowo꞉ e ko꞉lo꞉, giliyo꞉ e hendele a꞉la꞉tili asula꞉bi. \v 2 Keliso kaluka꞉isale nol tilidowakilo꞉ man nafa dimidan aumbo꞉, Godeya꞉ wi amio꞉ ga welo꞉ a꞉la꞉ka tilidowa꞉bi. Ga wema꞉yo꞉ kaluka꞉isale nolo꞉ modo꞉ asuwa꞉taki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nelo꞉ asuwa꞉ta꞉sen ko꞉lo꞉, elo꞉ kelego꞉ hebeda꞉ dowab a꞉no꞉ giliyo꞉ emo꞉wo꞉ dimia꞉bi. \li1 \v 3 \x - \xo 16.3 \xt Ilig 18.2\x*Sagalo꞉ to nilo꞉ we Bisila o꞉lia꞉ in Akwila o꞉lia꞉mo꞉ sama꞉ki saga꞉to꞉l. A꞉la꞉yo꞉lo꞉ Ya꞉su Kelisowa꞉ ene nanogo꞉ negele dimida꞉sen. \v 4 A꞉la꞉ma꞉ ini mela꞉no꞉wo꞉ ne amio꞉ wala꞉ma꞉no꞉ asulaki, ne a꞉na asuwa꞉ta꞉sen. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ne o꞉lia꞉ Yu kaluka꞉isalema sa꞉s a꞉namilo꞉ sab iliyo꞉lo꞉ tambowa꞉yo꞉ a꞉la꞉mo꞉wo꞉ mada o꞉m a꞉la꞉bo꞉ towo꞉ saga꞉to꞉l. \li1 \v 5 Sagalo꞉ to nilo꞉ we tilidabu kaluka꞉isale ko꞉lo꞉ a꞉la꞉ma꞉ ayamilo꞉ kegea꞉sen imo꞉wo꞉lo꞉ saga꞉to꞉l. \li1 Sagalo꞉ to nilo꞉ we ni mili Ebainetus emo꞉wo꞉lo꞉ saga꞉to꞉l. A꞉sia hen a꞉namio꞉ kalu taminde amilo꞉ asulo꞉wo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉lo꞉ tilidabu fa꞉la꞉dowo꞉wo꞉ e. \li1 \v 6 Malia eyo꞉ gi asuwa꞉takiyo꞉ nanogo꞉ halaido꞉ dimida꞉sen ko꞉lo꞉, sagalo꞉ to nilo꞉ we emo꞉wo꞉lo꞉ saga꞉to꞉l. \li1 \v 7 Sagalo꞉ to nilo꞉ we Adonikus o꞉lia꞉ Yunias o꞉lia꞉mo꞉wo꞉lo꞉ saga꞉to꞉l. A꞉la꞉yo꞉ ne so꞉lo꞉ ko꞉lo꞉, tamina ne o꞉lia꞉ dibolo ayamilo꞉ seno꞉ a꞉la꞉ o꞉m. Ya꞉suwa꞉ enedo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu iliyo꞉ a꞉la꞉yo꞉lo꞉ asulaki wabulu sa꞉la꞉sen. Ne Kelisowo꞉ semo꞉dowo꞉ amio꞉, a꞉la꞉ ko꞉le tilidabu. \li1 \v 8 Sagalo꞉ to nilo꞉ we Abilatus emo꞉ saga꞉to꞉l. Na꞉no꞉ Ya꞉su Kelisowa dowo꞉ ko꞉lo꞉ niyo꞉ e mada alan asula꞉sen. \li1 \v 9 Ya꞉su amilo꞉ ni kuduyakilo꞉ nanogdo꞉ dia꞉sen kalu Ulubanus o꞉lia꞉ ni mili kalu Satakis o꞉lia꞉mo꞉wo꞉lo꞉ sagalo꞉ to nilo꞉ we saga꞉to꞉l. \li1 \v 10 Sagalo꞉ to nilo꞉ we Abeles emo꞉wo꞉ saga꞉to꞉l. E Ya꞉su Keliso amio꞉ kudu ha꞉naki, halale kagafo꞉lab. \li1 Sagalo꞉ to nilo꞉ we Alidobulusa꞉ ene so꞉lo꞉mo꞉wo꞉lo꞉ saga꞉to꞉l. \li1 \v 11 Sagalo꞉ to nilo꞉ we na꞉ so꞉lo꞉ amilo꞉ Ha꞉lodion emo꞉wo꞉ saga꞉to꞉l. \li1 Sagalo꞉ to nilo꞉ we Keliso kaluka꞉isale Nasisus ayamilo꞉ sa꞉sen imo꞉wo꞉lo꞉ saga꞉to꞉l. \li1 \v 12 Alana꞉ nanog halaido꞉lo꞉ dia꞉sen ga a꞉la꞉, Tilifena o꞉lia꞉ Tilifosa o꞉lia꞉mo꞉wo꞉lo꞉ sagalo꞉ to nilo꞉ we saga꞉to꞉l. \li1 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ni milile Belsis, elo꞉ Alana꞉ ene nanogo꞉ halaido꞉ dimida꞉sen ko꞉lo꞉, sagalo꞉ to nilo꞉ we emo꞉ saga꞉to꞉l. \li1 \v 13 \x - \xo 16.13 \xt Mak 15.21\x*Lufus e, Alana꞉ wi amilo꞉ man nafa dimidabikilo꞉ da꞉feyo꞉ kalu nowo꞉ e. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene anowo꞉, ni no꞉wo꞉ o꞉ngo꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, sagalo꞉ to nilo꞉ we a꞉la꞉mo꞉wo꞉lo꞉ saga꞉to꞉l. \li1 \v 14 Sagalo꞉ to nilo꞉ we Asikilituso꞉, Felegono꞉, Helmeso꞉, Batolobaso꞉, Helmaso꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Keliso kaluka꞉isale i o꞉lia꞉lo꞉ sab o꞉mo꞉wo꞉lo꞉ saga꞉to꞉l. \li1 \v 15 Filologuso꞉, Yuliayo꞉, Neleuso꞉, ene adowo꞉lo꞉, Olibaso꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tilidabu kaluka꞉isale i o꞉lia꞉lo꞉ sen tambomo꞉wo꞉lo꞉ sagalo꞉ to nilo꞉ we saga꞉to꞉l. \li1 \v 16 \x - \xo 16.16 \xt 1Kol 16.20, 1Bid 5.14\x*Gao nol o꞉lia꞉ sagale alitakiyo꞉, ebean aumbo꞉ mimila꞉bi. \li1 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tilidabu kaluka꞉isale tambo wilo꞉ sab a꞉ma꞉yo꞉ sagalo꞉ towo꞉ gimo꞉wo꞉ saga꞉tab. \p \v 17 \x - \xo 16.17 \xt Madi 7.15, Tait 3.10\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ to nowo꞉ halale sa꞉ma꞉nigo꞉l. Tilidabu kaluka꞉isale nao nado gio꞉, kalu abeyo꞉ asulo꞉wo꞉ ko꞉li nowo꞉ dowaki, sa꞉s usamio꞉ aloba꞉ma꞉no꞉lo꞉ asulab a꞉no꞉ giliyo꞉ dinafa ba꞉da꞉bi. Gio꞉ to hendeleyo꞉ di ko꞉lo꞉lab ko꞉sega, kalu i a꞉ma꞉yo꞉ towo꞉ hala widaki, kaluka꞉isaleyo꞉ tog nowa hala tililia꞉ ha꞉na꞉lab ko꞉lo꞉, gio꞉ i o꞉lia꞉yo꞉ ege dowa꞉so꞉bo. \v 18 \x - \xo 16.18 \xt Fili 3.19, 2Bid 2.3\x*Kalu i o꞉leo꞉ngo꞉ma꞉yo꞉ Alan Ya꞉su Kelisowa꞉lo꞉ asulo꞉wo꞉ mo꞉kudu ha꞉naki, enedo꞉ asulab au iliki dimida꞉lab. Iliyo꞉ towo꞉ ha꞉sa sa꞉laki, dikili sa꞉la꞉lab ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale abeyo꞉ towo꞉ dinafalo꞉ mo꞉aloba꞉dab a꞉no꞉ iliyo꞉ dikidaki, hala tililia꞉ ha꞉na꞉lab. \p \v 19 \x - \xo 16.19 \xt Lom 1.8, 1Kol 14.20\x*Giliyo꞉ Ya꞉suwa꞉ towo꞉ mada kudu ha꞉na꞉lab ko꞉lo꞉, man gililo꞉ dimidan a꞉no꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo dabuli ko꞉lo꞉, ne sagalo꞉wo꞉ gimo꞉wo꞉ alan dofo꞉lo꞉l. Ko꞉sega nilo꞉ asulo꞉wo꞉ we. Gio꞉ man nafale a꞉no꞉ digale asululiaki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ gio꞉ man mogago꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ ga꞉li dowaki, ko꞉na꞉ doma꞉ki asulo꞉l. \p \v 20 \x - \xo 16.20 \xt Mo꞉mo꞉ 3.15\x*Ha꞉salo꞉ dowan Gode eyo꞉ Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ halaido꞉wo꞉ go꞉go꞉bilia mula꞉la꞉sa꞉ga꞉, e gili ha꞉ga amilo꞉ dia꞉fa꞉no꞉wo꞉ ko꞉na꞉ma ko꞉lo꞉lab. \p Nili Alan Ya꞉suwa꞉ ene ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉ gi o꞉lia꞉ dowa꞉biyo꞉. \p \v 21 \x - \xo 16.21 \xt Ilig 16.1-2, 19.22, 20.4\x*Ne o꞉lia꞉lo꞉ nanogdo꞉ dia꞉sen kalu Timoti eyo꞉lo꞉ sagalo꞉ towo꞉ gimo꞉ saga꞉tab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ne so꞉lo꞉ Lusiuso꞉, Yesono꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Sosibada i wema꞉yo꞉lo꞉ sagalo꞉ towo꞉ saga꞉tab. \p \v 22 Fo꞉l eyo꞉ towo꞉ sa꞉labiyo꞉, mo꞉fo꞉s we Ta꞉litius ni sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉, niyo꞉lo꞉ sagalo꞉ towo꞉ gimo꞉ saga꞉to꞉l. \p \v 23-24 \x - \xo 16.23-24 \xt Ilig 19.22, 1Kol 1.14\x*Gaius eyo꞉ ne tili dowa꞉sen, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ sa꞉s kaluka꞉isale nol wilo꞉ sab a꞉no꞉lo꞉ eyo꞉ tili dowa꞉sen ko꞉lo꞉ eyo꞉lo꞉ sagalo꞉ towo꞉ gimo꞉ saga꞉tab. \p Elastus e amisa꞉n wenamilo꞉ gamani molelo꞉ bo꞉fo꞉lowano꞉ e a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nili nao Kowatus a꞉la꞉ma꞉yo꞉lo꞉ sagalo꞉ towo꞉ gimo꞉wo꞉ saga꞉tab.\f + \fr 16.23-24 \ft Asulo꞉ kalu nolba꞉yo꞉ Fo꞉l eyo꞉ to nowo꞉ a꞉kudu sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉la꞉asulo꞉. Ko꞉sega asulo꞉ kalu nolba꞉yo꞉ to a꞉no꞉ Fo꞉l elo꞉ mo꞉sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉lo꞉ niliyo꞉ to a꞉no꞉ ha꞉g wena dia꞉to꞉l. To a꞉no꞉ we “Alan Ya꞉su Kelisowa꞉ ene ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉ gi o꞉lia꞉ dowa꞉biyo꞉. Mada o꞉m.” \f* \p \v 25 \x - \xo 16.25 \xt Lom 1.5, A꞉fe 1.9, 3.5,9, Kolo 1.26\x*Niliyo꞉ Godeya꞉ wiyo꞉ wabuluma꞉niki! To nafa nilo꞉ wida꞉sen a꞉ma꞉yo꞉ Ya꞉su Keliso e ko꞉lo꞉ kalaba widaki go꞉ ko꞉lo꞉, Godeya꞉ towo꞉ wida꞉lab a꞉na ilikiyo꞉, gili tilidabuwo꞉ halale alita꞉lab. Tamindeya a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ dowa꞉i mio꞉ a꞉namio꞉, to a꞉no꞉ wo꞉no꞉le delen. \v 26 Ko꞉sega o꞉go꞉ to a꞉no꞉ kalaba fa꞉la꞉do alifa꞉. Gode ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab eyo꞉ towo꞉ sa꞉sa꞉lima꞉kiyo꞉ halale sa꞉labiki, dinali sa꞉lan kalu iliyo꞉ to a꞉no꞉ a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale henfelo꞉ amilo꞉ so꞉lo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ sab we tambo tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉ kudu hamana꞉ki, to a꞉no꞉ kalaba wido꞉. \v 27 Asulo꞉ nafalelo꞉ a꞉lab Gode imilig emo꞉wo꞉ niliyo꞉ Ya꞉su Kelisowa iliki wabudaki sa꞉la꞉mela꞉niki. Hendele.