\id REV - Kaluli Bible \h Kalaba To \toc1 Ya꞉suwa꞉ Eneno꞉ Yo꞉nbo꞉wo꞉ Fanda Widabikiyo꞉, Kalaba To We A꞉na Sa꞉sa꞉lo꞉ \toc2 Kalaba To \toc3 Kala \mt2 Ya꞉suwa꞉ Eneno꞉ Yo꞉nbo꞉wo꞉ Fanda Widabikiyo꞉, \mt1 Kalaba To \mt2 We A꞉na Sa꞉sa꞉lo꞉ \imt1 Asuluma꞉no꞉ towo꞉ we \ip Bugo꞉ we Yo꞉n e sa꞉sa꞉lo꞉. O꞉g ho꞉len a꞉namio꞉, Keliso kaluka꞉isaleyo꞉ hida꞉yo꞉ nagalo꞉ alan diab ko꞉lo꞉, Yo꞉n eyo꞉ ili tilidabuwo꞉ halaido꞉ doma꞉ki, to we a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ kelego꞉ tif amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉no꞉ a꞉no꞉ Yo꞉nbo꞉ wido꞉ ko꞉lo꞉, Yo꞉n eyo꞉ Keliso kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ fanda widakiyo꞉, bugo꞉ we a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉. Ya꞉su Keliso e ili misa꞉ alandeyo꞉ e ko꞉lo꞉, iliyo꞉ e amio꞉ mada halale tilidabuma꞉ki sa꞉sa꞉lo꞉. \ip Bugo꞉ amilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ wema꞉yo꞉, Keliso kaluka꞉isaleyo꞉ halale alitaki, hida꞉yo꞉ alan fa꞉la꞉dowab amio꞉ iyo꞉ tininima꞉ki sa꞉sa꞉lo꞉. Bugo꞉ wema꞉lo꞉ bale sio꞉ modo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ da꞉fe sio꞉ a꞉no꞉, tif amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉nigab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉. \ip Bugo꞉ wema꞉lo꞉ to alande ko꞉lo꞉ sio꞉wo꞉ we. Ya꞉su Kelisowo꞉ alandeyo꞉ e ko꞉lo꞉, halaido꞉ elo꞉ma꞉yo꞉ Gode o꞉lia꞉lo꞉ gisdo꞉ diab kalu a꞉no꞉ tambo sana to꞉loma꞉ib. Ya꞉su Keliso E nanogo꞉ dia꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉ ditandalab amio꞉, Gode eyo꞉ kaluka꞉isale Ya꞉su amilo꞉ halale dowa꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉lo꞉ tilidabuwo꞉ mo꞉ta꞉tab o꞉mo꞉wo꞉ mewa꞉lo꞉ dimia꞉ib. Kaluka꞉isale i a꞉no꞉ Gode o꞉lia꞉ dowaliki, iyo꞉ nagalo꞉wo꞉ mo꞉ba꞉daki nafale mesa꞉ib. Mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ kelego꞉wo꞉ tambo ho꞉gi nafale a꞉ta꞉fa꞉ib. \c 1 \p \v 1 \x - \xo 1.1 \xt Kala 22.6\x*Kalaba to we wo꞉no꞉le delen ko꞉lo꞉, tif amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉nigab a꞉no꞉ Ya꞉su Keliso eyo꞉ ene nanogdo꞉ dian kalumo꞉ walama꞉ki, Gode eyo꞉ emo꞉ wido꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ to a꞉no꞉ walama꞉kiyo꞉ Ya꞉su eyo꞉ ma꞉mul kalu nowo꞉ ene nanogdo꞉ dian kalu Yo꞉nbo꞉ walama꞉ki iliga꞉fo꞉. \v 2 Yo꞉n elo꞉ ho꞉le ba꞉ba꞉ a꞉no꞉ tambo hendeleka꞉ a꞉la꞉liki widakiyo꞉, Godeya꞉ to o꞉lia꞉ Ya꞉su Kelisowa꞉lo꞉ to wido꞉ o꞉lia꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉. \v 3 \x - \xo 1.3 \xt Kala 22.7,10\x*Kelego꞉ welo꞉ fa꞉la꞉doma꞉no꞉ ho꞉len a꞉no꞉ ko꞉na꞉ma dowo꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale abeyo꞉ dinali sio꞉ to sa꞉sa꞉lo꞉ welo꞉ agelakilo꞉ kudu ha꞉nab a꞉no꞉ Gode eyo꞉ iyo꞉ nafale mesea꞉ki ta꞉fa꞉ib. \fig Ya꞉su eyo꞉ to wo꞉no꞉lelo꞉ delen a꞉no꞉ walama꞉kiyo꞉, ma꞉mul kalu nowo꞉ Yo꞉ndo꞉wa iliga꞉fo꞉.|alt="Angel revealing things to John" src="66_Re_01_01_RG_gr.tif" size="col" copy="© Sweet Publishing http://sweetpublishing.com, licensed under a CC: BY-SA 3.0 Unported licence." ref="1.1" \fig* \p \v 4-5 \x - \xo 1.4-5 \xt Kis 3.14-15, Kala 3.1, 4.5\x*\x - \xo 1.4-5 \xt Song 89.27, Kolo 1.18\x*Ne Yo꞉n ko꞉lo꞉, niyo꞉ to we A꞉sia us amilo꞉ sa꞉s dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉lab o꞉mo꞉wo꞉ sa꞉sa꞉liga꞉felo꞉. \p Gode e tamin amio꞉ elen. O꞉go꞉lo꞉ e mela꞉no꞉ a꞉lab, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tif amio꞉ e mia꞉ib. Ene kanulan man o꞉lia꞉ ha꞉sa dowan man o꞉lia꞉yo꞉ gio꞉ dima꞉ki dulugu so꞉lo꞉l. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉su o꞉lia꞉ mama nafa dom a꞉la꞉fo꞉ o꞉lia꞉ma꞉ kanulan man o꞉lia꞉ ha꞉sa dowan man a꞉no꞉lia꞉yo꞉ gio꞉ dima꞉ki dulugu so꞉lo꞉l. Ya꞉su Kelisowo꞉ e Godeya꞉ to hendelelo꞉ sa꞉lano꞉ e. Sowa꞉sa꞉ga꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉lo꞉ dasilan a꞉no꞉ Ya꞉su e ko꞉le dimido꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ wenamilo꞉ misa꞉ alan dosdo꞉ a꞉labdo꞉ bo꞉fo꞉lab alandeyo꞉ Ya꞉su e. \p Ya꞉su eyo꞉ kaluka꞉isale nimo꞉wo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉laki, e sowakilo꞉ ho꞉bo꞉ ko꞉lo꞉ tulo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ nili mogago꞉wo꞉ hala꞉sa꞉ga꞉ ga꞉li mesea꞉ki ta꞉fo꞉. \v 6 \x - \xo 1.6 \xt 1Bid 2.9, Kala 5.10, 20.6\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ eyo꞉ nio꞉ so꞉lo꞉ imilise ta꞉ta꞉ga꞉yo꞉, nio꞉ ene bobalo꞉ so꞉mea꞉sen kalu dowaki, Iya Godeya꞉ nanog dimidama꞉ki ta꞉fo꞉. Ya꞉su Kelisowa꞉ ene halaido꞉ o꞉lia꞉ ene ho꞉len fo꞉fo꞉lesodo꞉ o꞉lia꞉ a꞉na dowaki, e ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ mela꞉no꞉ mela꞉ib. Hendele o꞉m. \q1 \v 7 \x - \xo 1.7 \xt Dan 7.13, Sek 12.10, Madi 24.30, Yo꞉n 19.34-37, 1Tes 4.17\x*Dabuma. Ya꞉su e kola꞉ wa꞉l amilo꞉ yab a꞉no꞉, \q2 kaluka꞉isaleyo꞉ tambo ini siya꞉yo꞉ ba꞉ba꞉ib. \q2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉, elo꞉ so꞉no꞉ kalu i a꞉ma꞉yo꞉lo꞉ ba꞉ba꞉ib. \q1 Henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo Ya꞉su e ba꞉dakiyo꞉ ya꞉foloma꞉ib. \q1 A꞉la꞉bo꞉ hendele fa꞉la꞉doma꞉ib. Hendele o꞉m. \p \v 8 \x - \xo 1.8 \xt Kala 21.6, 22.13\x*Gode Alan eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Tamindeyo꞉ ne, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tifo꞉ ne. Ne tamin amio꞉ elen, o꞉go꞉lo꞉ mela꞉no꞉ o꞉lo꞉l, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tif amio꞉ ne mia꞉no꞉. No꞉no꞉n ne amio꞉ halaido꞉leyo꞉ mada alan ko꞉lo꞉lab.” \s1 Yo꞉n eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ ho꞉le ba꞉ba꞉ \p \v 9 Ne Yo꞉n, gi gaowo꞉ ne. Nio꞉ Ya꞉suwa꞉ ha꞉ga dowaki, hida꞉yo꞉wo꞉ dia꞉li ha꞉na꞉la꞉ga꞉ halale kagayo꞉l. Ne Godeya꞉ towo꞉ widaki a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉su amio꞉ tilidabuka꞉ a꞉la꞉li wida꞉len amio꞉, ne ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉ ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ hen Batamos a꞉na to꞉loma꞉ni mio꞉ ko꞉lo꞉ so꞉l. \v 10 Ho꞉len dom a꞉namio꞉, Godeya꞉ Mamayo꞉ ne amio꞉ dowabikiyo꞉, ni fa꞉s amio꞉ towo꞉ halale sa꞉lakiyo꞉, belo so꞉no꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ dabu. \v 11 A꞉na sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gilo꞉ ba꞉dab a꞉no꞉ mo꞉fo꞉s amio꞉ sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, sa꞉s dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉na iliga꞉foma. A꞉fesa꞉smo꞉, Semenamo꞉, Begamumo꞉, Taiatailamo꞉, Sadismo꞉, Filado꞉fiamo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Laodisiamo꞉ a꞉ma꞉no꞉ sa꞉sa꞉lima.” \p \v 12-13 \x - \xo 1.12-13 \xt Dan 7.13, 10.5\x*To a꞉no꞉ sa꞉labi, ne nodola꞉sa꞉ga꞉ nemo꞉lo꞉ tolo꞉ sa꞉lab a꞉namida꞉ ba꞉ba꞉ amio꞉, nafa dom a꞉la꞉fo꞉ go꞉l amilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ elena ba꞉ba꞉. Nafa dom a꞉la꞉fo꞉ us a꞉namio꞉ kalule o꞉ngo꞉ kagafo꞉labi ba꞉ba꞉. E helebeso꞉g samboka tigili sa꞉ga꞉la꞉sa꞉ga꞉, wa꞉l amio꞉ bul go꞉l amilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kafo꞉labi ba꞉ba꞉. \v 14 \x - \xo 1.14 \xt Ese 43.2, Dan 7.9, 10.6, Kala 2.18, 19.12\x*Ene misa꞉ o꞉lia꞉ misa꞉ fo꞉no꞉ mada kol ho꞉lo꞉ o꞉ngo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ si elo꞉wo꞉ de wa꞉sowayo꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ ba꞉ba꞉. \v 15 Gib elo꞉wo꞉ mada malilo꞉ fo꞉fo꞉lesodo꞉, go꞉fo꞉ ki ko꞉lo꞉ de amilo꞉ so꞉da꞉sa꞉ga꞉lo꞉ malilo꞉ ta꞉fo꞉ o꞉ngo꞉ ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ to elo꞉ tola꞉yo꞉, ho꞉nsa gu amilo꞉ fodo꞉ o꞉ngo꞉ dabu. \v 16 \x - \xo 1.16 \xt Hibu 4.12, Kala 2.12, 19.15\x*Ene dagi ililib amio꞉ tamin dom a꞉la꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ ta꞉li dofo꞉labi ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene mego꞉f amio꞉ helebesi sambo nodowo꞉lo꞉ miya꞉b, nodowo꞉lo꞉ miya꞉b o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ handalowabiki ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ e wo꞉lokan a꞉no꞉ fo꞉fo꞉lesodaki, of yan o꞉ngo꞉ ba꞉ba꞉. \p \v 17 \x - \xo 1.17 \xt Ais 44.6, 48.12, Kala 2.8, 22.13\x*Niyo꞉ e ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e gido꞉fo꞉lo꞉wa sulufo꞉ tindaki, sowo꞉ kalu o꞉ngo꞉ dowabiyo꞉, eyo꞉ ene dagi ililibo꞉ ni wa꞉la dia꞉fo꞉liki a꞉la꞉sio꞉, “Ge tagila꞉so꞉bo. Tamindeyo꞉ ne, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tifo꞉lo꞉ ne. \v 18 Ne ko꞉ngo꞉ ka mela꞉no꞉wo꞉ ne. Ne sowa꞉sa꞉ga꞉ a꞉ma꞉la꞉ a꞉dasilia꞉ga꞉ mela꞉no꞉ mela꞉no꞉ ko꞉ngo꞉ so꞉l. Dane ane hen a꞉no꞉ ni bo꞉fo꞉lo꞉l, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ sowo꞉lo꞉ dasima꞉kilo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉dimia꞉no꞉ halaido꞉wo꞉ ne. \p \v 19 “A꞉la꞉ma꞉ika꞉ya, o꞉gdo꞉ gilo꞉ ba꞉dab a꞉no꞉ sa꞉sa꞉laki, o꞉gdo꞉ fa꞉la꞉dowab o꞉lia꞉ tif amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib a꞉no꞉lia꞉yo꞉ giyo꞉ sa꞉sa꞉lima. \v 20 Ni dagi ililib amilo꞉ tamin dom a꞉la꞉fo꞉ ba꞉ba꞉ a꞉no꞉lia꞉, nafa dom a꞉la꞉fo꞉ go꞉l amilo꞉ dimido꞉ ba꞉ba꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉, to wo꞉no꞉lelo꞉ delen a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we. Tamin dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we. Sa꞉s dom a꞉la꞉fo꞉ o꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lowan ma꞉mula꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ da꞉feaki sio꞉. Nafa dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉, sa꞉s dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ da꞉feaki sio꞉.” \fig Go꞉l amilo꞉ nafa dom a꞉la꞉fo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉, sa꞉s dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ da꞉feaki sio꞉.|alt="Gold Lampstand" src="02_Ex_25_06_RG_gr.tif" size="col" copy="© Sweet Publishing http://sweetpublishing.com, licensed under a CC: BY-SA 3.0 Unported licence." ref="1.20" \fig* \c 2 \s1 A꞉fesa꞉sbo꞉wo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ iliga꞉fo꞉ \m \v 1 \x - \xo 2.1 \xt Kala 1.16\x*“Mo꞉fo꞉s we sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ A꞉fesa꞉s sa꞉s amilo꞉ ma꞉mul kalu sab emo꞉ iliga꞉foma. \pm Niyo꞉ tamin dom a꞉la꞉fo꞉wo꞉ dagi ililiba ta꞉li siliki, nafa dom a꞉la꞉fo꞉ go꞉l amilo꞉ dimido꞉ da꞉lab us a꞉na sia꞉seno꞉ ne ko꞉lo꞉, niyo꞉ to we gemo꞉ saga꞉to꞉l. \v 2 \x - \xo 2.2 \xt 1Yo꞉n 4.1\x*Niyo꞉ man gililo꞉ dimida꞉seno꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nanog halaido꞉ gililo꞉ dimida꞉seno꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ hida꞉yo꞉lo꞉ diab amilo꞉ mo꞉gigili kagayakilo꞉ man gililo꞉ dimidan a꞉no꞉lo꞉, niyo꞉ asulo꞉. Gio꞉ mogago꞉ kaluwo꞉ gola ba꞉da꞉sa꞉ga꞉ fogo꞉ mo꞉dimia꞉sen. Kalu nolo꞉ ‘Ya꞉suwa꞉lo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu nowo꞉ ne’ a꞉la꞉do꞉ dikili sa꞉lab a꞉no꞉ gio꞉ alobana ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ hendelema a꞉la꞉bo꞉ gio꞉ fanda ba꞉ba꞉. \v 3 Gio꞉ ni wiyo꞉ nafa doma꞉kiyo꞉, hida꞉yo꞉lo꞉ diab amio꞉ mo꞉gigili kagayaki, halaido꞉ dowa꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ gio꞉ ne mo꞉gola ba꞉daki, halale kudu ha꞉nakiyo꞉, tilidabuwo꞉ mo꞉ta꞉fo꞉gane. A꞉la꞉do꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ niyo꞉ asulo꞉. \pm \v 4 Ko꞉sega gimo꞉lo꞉ a꞉sa꞉ma꞉no꞉ da꞉labo꞉ we. Gio꞉ ho꞉gi tilida꞉dakiyo꞉, ne mada alan asulale, ko꞉sega o꞉go꞉ gililo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉ tiane ko꞉lo꞉lab. \v 5 \x - \xo 2.5 \xt Kala 3.3\x*Gio꞉ tamin amilo꞉ elen a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ a꞉asuluma. Gio꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉, tamin amilo꞉ gi elen o꞉leau dowa꞉bi. Gio꞉ mo꞉nodolalega, ne gelo꞉wa ya꞉sa꞉ga꞉ nafa ge amilo꞉ da꞉lab a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ dila꞉ma꞉no꞉. \v 6 Ko꞉sega man nafa gilo꞉ dimida꞉seno꞉ we. Nikolasdo kudu ha꞉nab kaluwa꞉lo꞉ man dimidab a꞉no꞉ gio꞉ mada mo꞉bea꞉sen. Man a꞉no꞉ nelo꞉ mada mo꞉beo꞉l. \pm \v 7 \x - \xo 2.7 \xt Mo꞉mo꞉ 2.9, Kala 22.2,19\x*Kaluka꞉isale ka꞉la꞉ndo꞉ a꞉lab gio꞉ Mamaya꞉lo꞉ sa꞉sbo꞉lo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ dinafa dabuma. Kalu abeyo꞉ e da꞉feab amio꞉ buba꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉ tinialega, niyo꞉ e mela꞉no꞉lo꞉ dimia꞉sen i, Hebenelo꞉ Godeya꞉ ene egelo꞉ amilo꞉ i fo a꞉lab a꞉no꞉ emo꞉ tula꞉sa꞉ga꞉ maiya꞉ki ta꞉fa꞉no꞉.” \s1 Semenamo꞉wo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ iliga꞉fo꞉ \m \v 8 “Mo꞉fo꞉s we sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ Semena sa꞉s amilo꞉ ma꞉mul kalu sab emo꞉ iliga꞉foma. \pm Tamindeyo꞉ ne, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tifo꞉ ne. Ne sowa꞉sa꞉ga꞉ a꞉dasila꞉sa꞉ga꞉lo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉labo꞉ ne ko꞉lo꞉, niyo꞉ to we gemo꞉ saga꞉to꞉l. \v 9 \x - \xo 2.9 \xt 2Kol 11.14-15, Kala 3.9\x*Niyo꞉ gi hida꞉yo꞉ dia꞉lab a꞉no꞉, kelego꞉lo꞉ma dowab a꞉no꞉lo꞉ ne asulo꞉. Ko꞉sega Ya꞉suwa꞉ wi amio꞉ ge mada wilo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. Kalu nolba꞉lo꞉ gimo꞉lo꞉ sada꞉da꞉likilo꞉ sia꞉lab a꞉no꞉ ne asulo꞉. Kalu a꞉no꞉ ‘ne Yu kalu’ a꞉la꞉sa꞉la꞉lab\f + \fr 2.9 \ft “Ne Yu kalu” a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we, “ne Godeya꞉no꞉ kalu.”\f* ko꞉sega iyo꞉ Yu kaluma, iyo꞉ Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ e so꞉lo꞉wo꞉ o꞉m. \v 10 \x - \xo 2.10 \xt 2Tim 4.8, Ya꞉m 1.12\x*Gio꞉ odo꞉ siakilo꞉ hida꞉yo꞉ dia꞉nigab a꞉no꞉ kele asulakiyo꞉ tagila꞉so꞉bo. Gi da꞉feakiyo꞉, dibolo aya to꞉loma꞉ki, Sa꞉da꞉na꞉ eyo꞉ kalu nolo꞉ ta꞉fa꞉ib ko꞉lo꞉, gio꞉ a꞉na silikiyo꞉ ho꞉leno꞉ do꞉la꞉fo꞉ a꞉namio꞉ hida꞉yo꞉ diaki mesa꞉ib. Gili tilidabuwo꞉ halale kagafo꞉liki, tilidabu a꞉na iliki soma꞉no꞉ a꞉la꞉asulalega, tilidabu a꞉naka halale o꞉kagafomelea. A꞉la꞉galikiyo꞉ niyo꞉ ge ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉wo꞉ dimia꞉no꞉. \fig Giyo꞉ tilidabuwa halale kagafo꞉lalega, ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ dia꞉ib.|alt="Crown of life" src="55_2Ti_04_02_RG_gr.tif" size="col" copy="© Sweet Publishing http://sweetpublishing.com, licensed under a CC: BY-SA 3.0 Unported licence." ref="2.10" \fig* \pm \v 11 \x - \xo 2.11 \xt Kala 20.14, 21.8\x*Kaluka꞉isale ka꞉la꞉ndo꞉ a꞉lab gio꞉, Mamaya꞉lo꞉ sa꞉sbo꞉lo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ dinafa dabuma. Kalu abeyo꞉ e bubo꞉wo꞉ tiniab a꞉no꞉ soma꞉no꞉ andeb a꞉ma꞉yo꞉ e mo꞉mogaima꞉ib.” \s1 Begamumo꞉wo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ iliga꞉fo꞉ \m \v 12 “Mo꞉fo꞉s we sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Begamum sa꞉s amilo꞉ ma꞉mul kalu sab emo꞉ iliga꞉foma. \pm Helebesi sambo nodowo꞉lo꞉ miya꞉b, nodowo꞉lo꞉ miya꞉b a꞉lo꞉ a꞉no꞉ ni ta꞉li so꞉l ko꞉lo꞉, niyo꞉ to we gemo꞉ saga꞉to꞉l. \v 13 Niyo꞉ hen gelo꞉ sab a꞉no꞉ asulo꞉. Amisa꞉n a꞉no꞉ Sa꞉da꞉na꞉ eyo꞉ halaido꞉ bo꞉fo꞉lab. Ko꞉sega gio꞉ ni wi amio꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉, halale ta꞉li dofo꞉liki kagafo꞉lab. Sa꞉da꞉na꞉ elo꞉ bo꞉fo꞉lab hen a꞉namio꞉, tamin amio꞉ Antibaso꞉ nili mando꞉ wida꞉sen e ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, amisa꞉n gilo꞉ a꞉na sana sowabikiyo꞉, giliyo꞉ ne mo꞉gola ba꞉daki kudu ha꞉na꞉len. \pm \v 14 \x - \xo 2.14 \xt Nam 22.1–25.3, 31.16, 2Bid 2.15\x*Ko꞉sega gimo꞉lo꞉ to nol a꞉sa꞉ma꞉no꞉ da꞉labo꞉ we. Gio꞉ nolo꞉ Balam elo꞉ wido꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉lab. Mo꞉luwo꞉ Balam eyo꞉ asulo꞉wo꞉ Balagmo꞉ dimiabiki, Balag eyo꞉ Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ man mogago꞉ dimidama꞉kiyo꞉ sendeyo꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ madali godemo꞉lo꞉ ma꞉no꞉ boba dimia꞉lab a꞉no꞉ mo꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ uwo꞉ dian man a꞉no꞉lo꞉ dimido꞉. \v 15 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ gio꞉ nolo꞉ Nikolasa꞉lo꞉ wido꞉ a꞉no꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉ halale ta꞉li dofo꞉lab. \v 16 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gili asulo꞉wo꞉ nodoma. Gio꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉galega, ne gilo꞉ amio꞉ mo꞉amalela꞉ a꞉naka ya꞉ga꞉, gi o꞉lia꞉ ka bubakiyo꞉, ni mego꞉f amilo꞉ handalowab helebesi sambo wema꞉ babuma꞉no꞉. Helebe a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ Godeya꞉ ene towo꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉. \pm \v 17 \x - \xo 2.17 \xt Kis 16.4,14-15,33-34, Ais 62.2, Yo꞉n 6.48-50\x*Kaluka꞉isale ka꞉la꞉ndo꞉ a꞉lab gio꞉, Mamaya꞉lo꞉ sa꞉sbo꞉lo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ dinafa dabuma. Kalu abeyo꞉ e bubo꞉wo꞉ tiniab a꞉no꞉, niyo꞉ Godeya꞉ ma꞉no꞉ wo꞉no꞉lelo꞉ da꞉lab a꞉no꞉ emo꞉ dimia꞉no꞉.\f + \fr 2.17 \ft Ma꞉n a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉, tamin amilo꞉ Isolael kaluka꞉isalelo꞉ kalaleli hena ha꞉nakilo꞉ mo꞉no꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tif amio꞉ tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ hida꞉yo꞉lo꞉ dowab amio꞉, Gode eyo꞉ wa꞉ka asuwa꞉fa꞉ib.\f* A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niyo꞉ kalu o꞉mo꞉wo꞉ u ho꞉lo꞉ amilo꞉ wi ho꞉gilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ dimia꞉no꞉. Kalu nolo꞉ wi sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ mo꞉asuluma꞉ib. Kalu u a꞉no꞉lo꞉ diab a꞉ma꞉ ene asuluma꞉ib.” \s1 Taiatailamo꞉wo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ iliga꞉fo꞉ \m \v 18 \x - \xo 2.18 \xt Kala 1.14-15\x*“Mo꞉fo꞉s we sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ Taiataila sa꞉s amilo꞉ ma꞉mul kalu sab emo꞉ iliga꞉foma. \pm Godeya꞉ ene So꞉wayo꞉ ne ko꞉lo꞉, ni siyo꞉ de wa꞉sowa alan o꞉ngo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ni gido꞉fo꞉wo꞉ mada malilo꞉ fo꞉fo꞉lesodo꞉, go꞉fo꞉ ki ko꞉lo꞉ de amilo꞉ so꞉da꞉sa꞉ga꞉lo꞉, malilo꞉ ta꞉fo꞉ o꞉ngo꞉. Niyo꞉ to we gemo꞉ saga꞉to꞉l. \v 19 Man gililo꞉ dimida꞉sen a꞉no꞉lo꞉, gili ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉no꞉lo꞉, gili tilidabuwo꞉lo꞉, gililo꞉ nol asuwa꞉takilo꞉ dimidan man a꞉no꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ hida꞉yo꞉lo꞉ diab amilo꞉ mo꞉gigili kagayakilo꞉ man gililo꞉ dimidan a꞉no꞉ tambo ne asulo꞉. Tamin amio꞉ gio꞉ man nafa dimido꞉ ko꞉lo꞉, o꞉go꞉ gio꞉ man nafale nolo꞉ a꞉dimida꞉lab. \pm \v 20 \x - \xo 2.20 \xt 1Kin 16.31, 2Kin 9.22\x*Ko꞉sega gimo꞉lo꞉ to nol a꞉sa꞉ma꞉no꞉ da꞉labo꞉ we. Ga nowo꞉ Ya꞉sa꞉ba꞉l gegele ege dofo꞉liki, e hamana a꞉la꞉bo꞉ giliyo꞉ mo꞉sa꞉lab. Eyo꞉ ne dinali sa꞉lan gaka꞉ a꞉la꞉liki sio꞉. Ko꞉sega no꞉no꞉n nanogdo꞉ dian kaluka꞉isaleyo꞉ eyo꞉ dikili sa꞉la widakiyo꞉, iyo꞉ madali godemo꞉lo꞉ ma꞉no꞉ boba dimia꞉lab a꞉no꞉ maiya꞉ki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ uwo꞉wo꞉ a꞉na dima꞉ki wido꞉. \v 21 Niyo꞉ elo꞉ uwo꞉ dian man a꞉no꞉ foga꞉le sama꞉ki fogo꞉ dimi, ko꞉sega eyo꞉ mada mo꞉ta꞉fa꞉no꞉ a꞉la꞉liki mo꞉beab. \v 22 A꞉la꞉gab ko꞉lo꞉ niyo꞉ walaf mogago꞉wo꞉ ga emo꞉wo꞉ dimia꞉no꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ e o꞉lia꞉lo꞉ uwo꞉ dia꞉len kaluka꞉isale a꞉no꞉ mo꞉nodolaki mo꞉ta꞉talega, i a꞉no꞉ niyo꞉ falasila꞉ma꞉no꞉ ko꞉lo꞉ nagalo꞉wo꞉ alan ba꞉ba꞉ib. \v 23 \x - \xo 2.23 \xt Song 7.9, Jer 17.10, Kala 20.12-13\x*Niyo꞉ kaluka꞉isale elo꞉ kudu ha꞉nab a꞉no꞉ soma꞉ki yasala꞉ma꞉no꞉. Kaluka꞉isaleya꞉ asulo꞉wo꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉lo꞉ aloba꞉dano꞉ ne ko꞉lo꞉, go꞉no꞉ndo꞉ man dimido꞉ aumbo꞉, niyo꞉ wa꞉lo꞉ ko꞉ngo꞉ dimia꞉no꞉. Sa꞉s kaluka꞉isale iliyo꞉ a꞉la꞉asuluma꞉ib. \v 24 O꞉go꞉ kaluka꞉isale nol ko꞉lo꞉ Taiataila a꞉namilo꞉ sab gimo꞉wo꞉lo꞉ a꞉la꞉so꞉lo꞉l. Giliyo꞉ man ga elo꞉ wido꞉ a꞉no꞉ mo꞉kudu ha꞉naki, Sa꞉da꞉na꞉ya꞉lo꞉ to wo꞉no꞉le sa꞉lab man a꞉no꞉ gio꞉ mo꞉asululi ko꞉lo꞉, ele difa꞉ nowo꞉ a꞉kudu hamana꞉kiyo꞉ gimo꞉wo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉no꞉. \v 25 \x - \xo 2.25 \xt Kala 3.11\x*Ko꞉sega o꞉g wena a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉len nelo꞉ mia꞉no꞉ a꞉namio꞉, gimo꞉lo꞉ wido꞉ a꞉no꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉ halale ta꞉li dofo꞉lubi. \pm \v 26 \x - \xo 2.26 \xt Song 2.8-9\x*Kalu abeyo꞉ e bubo꞉wo꞉ tinia꞉sa꞉ga꞉ nilo꞉ asulab aundo꞉ dimida꞉i aneyo꞉ elema꞉no꞉ ho꞉lendo꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowalega, niyo꞉ kalu emo꞉wo꞉ halaido꞉ dimiakiyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale nolo꞉ emo꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki ta꞉fa꞉no꞉. \q1 \v 27 ‘Eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉nofolaki halaido꞉le bo꞉fo꞉likiyo꞉, \q2 ma hen ko꞉lo꞉ sanditab amilo꞉ mula꞉ ane o꞉leau bo꞉fo꞉mela꞉ib.’ \pm Dowa꞉lo꞉ nolo꞉ nemo꞉ bo꞉fo꞉melea꞉kilo꞉ da꞉feyo꞉ o꞉leaumbo꞉, kalu i o꞉mo꞉wo꞉lo꞉ da꞉fema꞉no꞉. \v 28 \x - \xo 2.28 \xt Kala 22.16\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niyo꞉ tamin kea꞉fo ho꞉idab amilo꞉ Belemu gelan a꞉no꞉lo꞉ emo꞉ dimia꞉no꞉.\f + \fr 2.28 \ft Tamin we ene wiyo꞉ Benus, a꞉la꞉do꞉ sio꞉ a꞉no꞉, Kaluli towa꞉yo꞉ “Belemu” a꞉la꞉do꞉ sa꞉lan o꞉m. Benus a꞉no꞉ madali gode ililo꞉wo꞉ o꞉m ko꞉lo꞉, gode ilido꞉ a꞉ma꞉yo꞉ asuwa꞉taliki, ili tininima꞉no꞉ a꞉la꞉do꞉ tili asula꞉seno꞉ o꞉m.\f* \v 29 Kaluka꞉isale ka꞉la꞉ndo꞉ a꞉lab gio꞉ Mamaya꞉lo꞉ sa꞉sbo꞉lo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ dinafa dabuma.” \c 3 \s1 Sadismo꞉wo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ iliga꞉fo꞉ \m \v 1 \x - \xo 3.1 \xt Kala 1.4,16\x*“Mo꞉fo꞉s we sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Sadis sa꞉s amilo꞉ ma꞉mul kalu sab emo꞉ iliga꞉foma. \pm Godeya꞉ nanogdo꞉ dia꞉sen mama dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉lia꞉, tamin dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉lia꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lowano꞉ ne ko꞉lo꞉, niyo꞉ to we gemo꞉ saga꞉to꞉l. Man gilo꞉ dimida꞉seno꞉ ne asulo꞉. Kaluka꞉isale nolba꞉yo꞉ gio꞉ mela꞉no꞉wo꞉ o꞉lab a꞉la꞉asulab ko꞉sega, gio꞉ sowo꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 2 Dasima! Man nafa dimidan gilo꞉wo꞉ mo꞉sowo꞉ o꞉lab a꞉no꞉ halale alifoma. Mo꞉wo꞉ ni Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ nanog gilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ mo꞉ililo꞉ ko꞉lo꞉lab, niyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉. \v 3 \x - \xo 3.3 \xt Madi 24.43-44, 1Tes 5.2, Kala 2.5, 16.15\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ tamin amilo꞉ gilo꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉lo꞉ tilidabu a꞉no꞉ wa꞉ka a꞉asula꞉sa꞉ga꞉, kudu ha꞉naki asulo꞉wo꞉ nodoma. Ko꞉sega gio꞉ mo꞉iligi dasilalega, ne afalo꞉ dian kalu wo꞉no꞉lelo꞉ yan o꞉leau mia꞉no꞉ ko꞉lo꞉, gelo꞉ amilo꞉ mia꞉no꞉ ho꞉len a꞉no꞉ gio꞉ mo꞉asulufo꞉lena fa꞉la꞉doma꞉no꞉. \v 4 \x - \xo 3.4 \xt Yud 1.23\x*Sadis sa꞉s us a꞉namio꞉ kaluka꞉isale nolba꞉yo꞉ ene helebeso꞉go꞉ mo꞉hene alifa꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. Man ililo꞉wo꞉ o꞉li ego꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ helebeso꞉g ho꞉lo꞉ a꞉no꞉ sa꞉ga꞉lela꞉sa꞉ga꞉, ne o꞉lia꞉ ha꞉na꞉mela꞉no꞉. \v 5 \x - \xo 3.5 \xt Kis 32.32-33, Madi 10.32, Luk 12.8\x*Kaluka꞉isale abeyo꞉ bubo꞉ a꞉no꞉ tinialega, iyo꞉lo꞉ helebeso꞉g ho꞉lo꞉, ililo꞉ sa꞉ga꞉lo꞉ o꞉ngo꞉ka sa꞉ga꞉lela꞉ma꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niyo꞉ kalu a꞉ma꞉ wi ko꞉lo꞉ mela꞉no꞉ bugo꞉ amilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ da꞉lab a꞉no꞉ mo꞉halaki, ni do o꞉lia꞉ ene ma꞉mula꞉ kalu o꞉lia꞉mo꞉wo꞉, ‘kaluka꞉isale i we nelo꞉ kudu ya꞉leno꞉ weka꞉’ a꞉la꞉liki kalaba sa꞉ma꞉no꞉. \v 6 Kaluka꞉isale ka꞉la꞉ndo꞉ a꞉lab gio꞉ Mamaya꞉lo꞉ sa꞉sbo꞉lo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ dinafa dabuma.” \s1 Filado꞉fiamo꞉wo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ iliga꞉fo꞉ \m \v 7 \x - \xo 3.7 \xt Ais 22.22\x*“Mo꞉fo꞉s we sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ Filado꞉fia sa꞉s amilo꞉ ma꞉mul kalu sab o꞉mo꞉ iliga꞉foma. \pm Malilo꞉wo꞉ ne a꞉la꞉ta꞉ga꞉ hendeleyo꞉ ne ko꞉lo꞉, misa꞉ kalu Da꞉ibida꞉lo꞉ henfelo꞉ bo꞉fo꞉len o꞉leaumbo꞉, niyo꞉lo꞉ o꞉li bo꞉fo꞉mela꞉no꞉. Tog nilo꞉ kolaetab a꞉no꞉ kalu noma꞉yo꞉ mo꞉uluduma꞉ib. Tog nilo꞉ uludo꞉ a꞉no꞉ kalu noma꞉yo꞉ mo꞉kolama꞉ib. Niyo꞉ to we gemo꞉ saga꞉to꞉l. \v 8 \x - \xo 3.8 \xt 1Kol 16.9\x*Man gilo꞉ dimida꞉sen a꞉no꞉ ne asulo꞉. Gio꞉ wilo꞉ma kaluka꞉isale elen ko꞉sega, gio꞉ to man nilo꞉wo꞉ kudu ha꞉naki, ni wiyo꞉ mo꞉gola ba꞉ba꞉. Bo꞉ba! Niyo꞉ togo꞉ gimo꞉wo꞉ kolalita꞉ga꞉ ta꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, noma꞉yo꞉ mada mo꞉ka꞉ma꞉ib. \v 9 \x - \xo 3.9 \xt Ais 45.14, 49.23, 60.14, Kala 2.9\x*Kaluka꞉isale nolba꞉yo꞉ ‘ne Yu kalu’ a꞉la꞉asula꞉liki sa꞉la꞉lab ko꞉sega, iyo꞉ Yu kaluma.\f + \fr 3.9 \ft “Ne Yu kalu” a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we, “ne Godeya꞉no꞉ kalu.”\f* Iyo꞉ Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ e so꞉lo꞉wo꞉ o꞉m ko꞉lo꞉, niyo꞉ kaluka꞉isale i a꞉no꞉ gili gido꞉fo꞉lo꞉ a꞉na gulalu mesea꞉ki ta꞉fa꞉no꞉. A꞉la꞉galikiyo꞉ niyo꞉ gio꞉ mada alan asulo꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉, iliyo꞉ a꞉na asuluma꞉ib. \v 10 \x - \xo 3.10 \xt Luk 21.19, 2Tim 2.12\x*Gio꞉ nilo꞉ to sio꞉ aumbo꞉ dinafa kudu ha꞉naki, hida꞉yo꞉ dia꞉likiyo꞉ halale kagaya꞉sen ko꞉lo꞉, henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo hida꞉yo꞉wo꞉ alan fa꞉la꞉dowakilo꞉ da꞉fema꞉nigab a꞉namio꞉, niyo꞉ gio꞉ asuwa꞉takiyo꞉ tili doma꞉no꞉. \pi1 \v 11 Ne ko꞉na꞉ma mia꞉nigo꞉l. Gilo꞉ tinialikilo꞉ wa꞉l dia꞉no꞉ a꞉no꞉ noma꞉yo꞉ afale asuliabena꞉ki, gilo꞉ tilidabu ko dinafa halale ta꞉li dofo꞉lubi. \v 12 \x - \xo 3.12 \xt Ais 62.2, 65.15, Kala 14.1, 21.2\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kaluka꞉isale bubo꞉lo꞉ tiniab a꞉no꞉, ni Godeya꞉ a amilo꞉ aiko꞉ o꞉ngo꞉ doma꞉ki ta꞉fa꞉no꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ a a꞉no꞉ mo꞉ta꞉fo꞉ ha꞉naki, Gode o꞉lia꞉ mela꞉ib. Niyo꞉ i amio꞉ ni Godeya꞉ wiyo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉, ni Godeya꞉ ene amisa꞉n wiyo꞉lo꞉ ili do꞉mo꞉wa sa꞉sa꞉li alifa꞉no꞉. Amisa꞉n a꞉no꞉ Godelo꞉wa Hebene a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tima꞉nigab ko꞉lo꞉, a꞉ma꞉ wiyo꞉ Ya꞉lusalem Ho꞉gi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ni wi ho꞉gi a꞉no꞉lo꞉ ili do꞉mo꞉ amio꞉ sa꞉sa꞉li alifa꞉no꞉. \v 13 Kaluka꞉isale ka꞉la꞉ndo꞉ a꞉lab gio꞉ Mamaya꞉lo꞉ sa꞉sbo꞉lo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ dinafa dabuma.” \s1 Laodisiamo꞉wo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ iliga꞉fo꞉ \m \v 14 “Mo꞉fo꞉s we sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ Laodisia sa꞉s amilo꞉ ma꞉mul kalu sab o꞉mo꞉ iliga꞉foma. \pm To hendelelo꞉ sa꞉lano꞉ ne, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ man digalo꞉lo꞉ wida꞉seno꞉ ne ko꞉lo꞉, niyo꞉ to we gemo꞉ saga꞉to꞉l. Henfelo꞉ amilo꞉ Godeya꞉lo꞉ kelego꞉ dimido꞉ we tambo neya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 15 \x - \xo 3.15 \xt Lom 12.11\x*Niyo꞉ man gililo꞉ dimida꞉seno꞉ asulo꞉l. Gio꞉ ofo꞉leyo꞉ mo꞉alab a꞉la꞉ta꞉ga꞉ hido꞉leyo꞉lo꞉ mo꞉alab. Niyo꞉ gio꞉ tog imilig nowo꞉ ko꞉lo꞉ mada kudu hamana꞉ki asulab. \v 16 Ko꞉sega gio꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉dimidaki, us a꞉naka o꞉a꞉lab ko꞉lo꞉, niyo꞉ gio꞉ gola ba꞉ba꞉no꞉. \v 17 \x - \xo 3.17 \xt Luk 12.21, 1Kol 4.8\x*Gili sa꞉lakiyo꞉, ‘Ne kelego꞉wo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ o꞉li so꞉l. Ne kelego꞉wo꞉ kelelowo꞉wo꞉ aundo꞉ma’ a꞉la꞉asulab ko꞉sega, go꞉no꞉no꞉ ge mo꞉dinafa fanda ba꞉dab. Hendele gi asulo꞉wo꞉ hida꞉lia꞉ga꞉, wa꞉feyo꞉ kalu, siyo꞉ ko꞉n o꞉ngo꞉ dowab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ge kelego꞉lo꞉ma, hagulabo o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 18 \x - \xo 3.18 \xt Ais 55.1\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ ge to we asulo꞉wo꞉ dima꞉ki sa꞉ma꞉nigo꞉l. Ge wilo꞉ doma꞉no꞉ asulalega, nilo꞉ go꞉l ko꞉lo꞉ so꞉da꞉sa꞉ga꞉lo꞉ malilo꞉ ta꞉fo꞉ a꞉no꞉ kililia꞉bi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ge hagulabo dowakilo꞉ sendelowab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ go꞉luma꞉nikiyo꞉, helebeso꞉g ho꞉lo꞉ nafa a꞉no꞉ ge nelo꞉wa kililia꞉ni ya꞉bi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ si ko꞉n ko wa꞉ka a꞉ba꞉ba꞉nikiyo꞉, si mulumulo꞉ nilo꞉ da꞉lab we kililia꞉bi. \f + \fr 3.18 \ft Kaluka꞉isale i we, henfelo꞉ kelego꞉wo꞉ modo꞉ da꞉lab. Ko꞉sega kelego꞉ a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ mo꞉asuwa꞉fa꞉ib ko꞉lo꞉, Ya꞉sulo꞉wa yalega, hendele a꞉na asuwa꞉fa꞉ib.\f* \pm \v 19 \x - \xo 3.19 \xt 1Kol 11.32, Hibu 12.6, Kala 2.5\x*Kaluka꞉isale nelo꞉ mada asulab a꞉no꞉ niyo꞉ towa꞉yo꞉ halale sa꞉lakiyo꞉ digala꞉sen. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ go꞉no꞉na꞉ma꞉la꞉ halaidakiyo꞉, man mogago꞉ dimidano꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, asulo꞉ gilo꞉wo꞉ nodola꞉ma. \v 20 \x - \xo 3.20 \xt Yo꞉n 14.23\x*Dabuma! Ne toga kagafo꞉liki, togo꞉ godogodo a꞉la꞉lo꞉l. Kaluka꞉isale abeyo꞉ to nilo꞉wo꞉ da꞉da꞉ga꞉ togo꞉ kolalialega, ne elo꞉wa tina꞉ga꞉, e o꞉lia꞉ siliki ma꞉no꞉wo꞉ negele ma꞉no꞉. \pm \v 21 Kaluka꞉isale bubo꞉lo꞉ tiniab a꞉no꞉, ne misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ wa꞉la halaido꞉ silikilo꞉ bo꞉fo꞉lab a꞉namio꞉, i a꞉no꞉lo꞉ ne o꞉lia꞉ siliki bo꞉fo꞉melea꞉ki ta꞉fa꞉no꞉. Ne tamin amio꞉ bubo꞉wo꞉ tinia꞉sa꞉ga꞉ ha꞉na꞉ga꞉yo꞉, Dowa꞉ ene misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉namio꞉ ne e o꞉lia꞉ siliki, halaido꞉ bo꞉fo꞉len o꞉leaumbo꞉, kalu i a꞉no꞉lo꞉ ne o꞉lia꞉ siliki bo꞉fo꞉mela꞉no꞉. \v 22 Kaluka꞉isale ka꞉la꞉ndo꞉ a꞉lab gio꞉ Mamaya꞉lo꞉ sa꞉sbo꞉lo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ dinafa dabuma.” \fig Ne toga kagafo꞉liki, togo꞉ godogodo a꞉la꞉lo꞉l.|alt="Knocking on door" src="44_Ac_12_07_RG_gr.tif" size="col" copy="© Sweet Publishing http://sweetpublishing.com, licensed under a CC: BY-SA 3.0 Unported licence." ref="3.20" \fig* \c 4 \s1 Hebene amio꞉ wabudaki dulugu sa꞉la꞉len \p \v 1 \x - \xo 4.1 \xt Kala 1.1,10\x*A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ ni milif doba꞉da꞉yo꞉ tog Hebenelo꞉ ha꞉nab a꞉no꞉ kolaefo꞉lena ba꞉ba꞉. To nilo꞉ tamin amilo꞉ dabu a꞉no꞉ wa꞉ka sa꞉labi dabu. To a꞉no꞉ belo so꞉no꞉ o꞉ngo꞉ dowakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge wena fa꞉la꞉ mena. Niyo꞉ gemo꞉wo꞉ wema꞉ fa꞉s amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉nigabo꞉ walama꞉nigo꞉l.” \v 2 \x - \xo 4.2 \xt Ais 6.1\x*Wigibole a꞉naka Mamayo꞉ neya iliki ba꞉ba꞉ amio꞉, misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ i fofodo꞉ malilo꞉ a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, kalu nowo꞉ a꞉na sena ba꞉ba꞉. \v 3 \x - \xo 4.3 \xt Ese 1.28\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu a꞉namilo꞉ sen a꞉no꞉ fo꞉fo꞉lesodakiyo꞉, ho꞉leno꞉ imo꞉lo꞉ o꞉lia꞉ genelo꞉ o꞉lia꞉ u yasba o꞉lia꞉ konilian o꞉lia꞉ o꞉ngo꞉ma꞉lo꞉ fo꞉fo꞉lesodano꞉ a꞉ngabi ba꞉ba꞉. Misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉no꞉ sowa꞉silo꞉ ko꞉lo꞉ fo꞉fo꞉lesodo꞉ a꞉ma꞉ hegefa꞉ya ba꞉ba꞉. \v 4 \x - \xo 4.4 \xt Kala 3.18\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ anib a꞉namio꞉, fofodo꞉ do꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉da꞉in a꞉no꞉ a꞉na hegefo꞉len. Ko꞉go꞉do꞉ kalu do꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉da꞉in a꞉no꞉ helebeso꞉g ho꞉lo꞉ sa꞉ga꞉lela꞉sa꞉ga꞉, ili misa꞉ amio꞉ misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ sa꞉ga꞉lan go꞉l amilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉lo꞉ sa꞉ga꞉la꞉sa꞉ga꞉, misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ wa꞉l a꞉na sen. \v 5 \x - \xo 4.5 \xt Ese 1.13, Sek 4.2, Kala 1.4, 8.5, 11.19, 16.18\x*I fofodo꞉lo꞉wa wabelego꞉ tili tandeaki, gun bosolakiyo꞉, fowo꞉ alan dowo꞉. Fofodo꞉ a꞉ma꞉ milif amio꞉ asono꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ do꞉ifa꞉labi ba꞉ba꞉ a꞉no꞉ mama nafa dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ da꞉feyo꞉. \v 6 \x - \xo 4.6 \xt Ese 1.5-10,22, 10.14\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉ma꞉ milif amio꞉ kelego꞉ nowo꞉ ho꞉n mogan o꞉ngo꞉ golo꞉ ko꞉lo꞉, ma꞉feyo꞉lo꞉ma imilo꞉ golofa꞉. Ho꞉n a꞉no꞉ go꞉go꞉do꞉ ka tigini ba꞉dan o꞉ngo꞉ ba꞉ba꞉. Mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉ino꞉ i fofodo꞉ aniba kaga dosdofo꞉lab. Mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉in a꞉no꞉, milif amio꞉lo꞉, fa꞉s amio꞉lo꞉, siyo꞉ modo꞉ dowo꞉. \v 7 Mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab agel a꞉no꞉ no꞉ laion o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab andeb a꞉no꞉ kao de o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab asol a꞉no꞉ kalu wo꞉lokan o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉lamel a꞉no꞉ o꞉ba꞉ usulage dalolia꞉ga꞉lo꞉ ha꞉nan o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. \v 8 \x - \xo 4.8 \xt Ais 6.2,3, Ese 1.18, 10.12\x*Mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉in a꞉ma꞉yo꞉ a꞉fulo꞉ do꞉go꞉fela꞉fowo꞉ tambo dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ili a꞉ful ha꞉g o꞉lia꞉ do꞉mo꞉ o꞉lia꞉ amio꞉, siyo꞉ tambo dosdofo꞉liki, ho꞉lenowo꞉lo꞉, nuluwo꞉lo꞉, to sa꞉la꞉likiyo꞉ mo꞉bululaki a꞉la꞉sio꞉, \qc “E Kalu Alan, Gode halaido꞉leyo꞉ e ko꞉lo꞉ a꞉lab. \qc E malilo꞉, malilo꞉, nafale. \qc Tamin amio꞉ e elen ko꞉lo꞉ o꞉go꞉lo꞉ e mela꞉no꞉ a꞉lab a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tif amio꞉ e mia꞉ib.” \m \v 9 Misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ amilo꞉ kalu sab a꞉no꞉ mela꞉no꞉ mela꞉no꞉ ko꞉ngo꞉ a꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉in a꞉ma꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ mada o꞉m a꞉la꞉sa꞉laki, ene wiyo꞉ wabudaki, dulugu sa꞉la꞉sen. \v 10 \x - \xo 4.10 \xt Kala 19.4\x*Iliyo꞉ a꞉la꞉dimida꞉lab amio꞉, misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ wa꞉l amilo꞉ sab o꞉mo꞉wo꞉ ko꞉go꞉do꞉ kalu do꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉da꞉in i a꞉ma꞉yo꞉ gulalu asitaki misa꞉fu fufudakiyo꞉, wabulu sa꞉la꞉sen. Kalu a꞉no꞉ e mela꞉no꞉ mela꞉no꞉ a꞉lab. Iliyo꞉ misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ misa꞉ amilo꞉ sa꞉ga꞉lan a꞉no꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ milifa dila꞉liki, dulugu sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 \v 11 “Ni Gode Alan, ge wilo꞉ kalu ko꞉lo꞉, \q2 halaido꞉wo꞉ ge amio꞉ alan a꞉labiki, \q2 gi wiyo꞉ niliyo꞉ duludaki, wabulu so꞉lo꞉l. \q1 Henfelo꞉ kelego꞉ we tambo gi dimido꞉. \q2 Gilo꞉ asulab o꞉leau kudu ha꞉naki, \q2 kelego꞉ we tambo a꞉na fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉, o꞉go꞉ dowo꞉ ko꞉ ha꞉na꞉lab.” \c 5 \s1 Sibi inso꞉wa꞉yo꞉ mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉wo꞉ di \p \v 1 \x - \xo 5.1 \xt Ais 29.11, Ese 2.9-10\x*Misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ amilo꞉ sab a꞉ma꞉ dagi ililib amio꞉, mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ kambolo꞉ nowo꞉ ta꞉lisabi ba꞉ba꞉. Mo꞉fo꞉s a꞉no꞉ nodowo꞉lo꞉ sa꞉sa꞉la꞉b nodowo꞉lo꞉ sa꞉sa꞉la꞉b a꞉lo꞉ ko꞉lo꞉, i mag dom a꞉la꞉fo꞉wa꞉ oga꞉di alifa꞉. \v 2 Ne a꞉na ba꞉ba꞉ amio꞉, ma꞉mul kalu halaido꞉ a꞉ma꞉yo꞉ towo꞉ halale sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Mo꞉fo꞉s we fagela꞉sa꞉ga꞉, i maga꞉lo꞉ oga꞉do꞉ a꞉no꞉ ta꞉ga꞉ma꞉ibo꞉, Godeya꞉ siwa꞉la amio꞉ kalu abe fagema꞉no꞉ ililo꞉wa꞉le?” \v 3 A꞉la꞉liki dabu ba꞉ba꞉ ko꞉sega, Hebenelo꞉ a꞉lab a꞉ma꞉yo꞉lo꞉ henfelo꞉ wema꞉yo꞉lo꞉, hen ha꞉g amilo꞉ma꞉yo꞉lo꞉, kalu imili noma꞉yo꞉ mo꞉fo꞉s kambolo꞉ a꞉no꞉ fagela꞉sa꞉ga꞉lo꞉ agelema꞉no꞉wo꞉ mada aundo꞉ma. \v 4 Mo꞉fo꞉s kambolo꞉ a꞉no꞉ fagela꞉sa꞉ga꞉lo꞉ agelema꞉no꞉ kalu ililo꞉ imilig nowo꞉ aundo꞉ma dowo꞉ ko꞉lo꞉, ne mada ya꞉la꞉lo꞉. \v 5 \x - \xo 5.5 \xt Mo꞉mo꞉ 49.9, Ais 11.1,10, Kala 22.16\x*Ko꞉sega ko꞉go꞉do꞉ kalu noma꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge ya꞉la꞉lowa꞉so꞉bo. Bo꞉ba! Kalu nowo꞉ Yudaya꞉ ene so꞉lo꞉ amio꞉, Da꞉ibida꞉ eso꞉lo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. Kalu a꞉ma꞉ ene halaido꞉wo꞉ laiona꞉lo꞉ o꞉ngo꞉ dowaki, e tinio꞉ ko꞉lo꞉lab. Eyo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ a꞉na fagela꞉sa꞉ga꞉, i mag dom a꞉la꞉fo꞉wa꞉lo꞉ oga꞉do꞉ a꞉no꞉ o꞉lika ta꞉ga꞉ma꞉ib.” \fig Kalu a꞉ma꞉ ene halaido꞉wo꞉ laiona꞉lo꞉ o꞉ngo꞉ dowaki, e tinio꞉ ko꞉lo꞉lab.|alt="Lion" src="Lion004d.tif" size="col" copy="by Sylvia Grosh (SIL)" ref="5.5" \fig* \p \v 6 \x - \xo 5.6 \xt Sek 4.10, Yo꞉n 1.36, Kala 13.8\x*A꞉la꞉tabiki niyo꞉ Sibi inso꞉ nowo꞉, tamin amilo꞉ sana sowo꞉ o꞉ngo꞉ ba꞉ba꞉. E misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ anib a꞉na kagayabiyo꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉ino꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ko꞉go꞉do꞉ kalu do꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉da꞉in i a꞉ma꞉yo꞉ e hegea꞉folabi ba꞉ba꞉. E amio꞉ beso꞉ dom a꞉la꞉fo꞉, siyo꞉lo꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ dowo꞉. Si dom a꞉la꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ bale sio꞉ a꞉no꞉, Godeya꞉ mama dom a꞉la꞉fo꞉ henfelo꞉ we tambo amilo꞉ iliga꞉felo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉. \v 7 E ya꞉ga꞉yo꞉, misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ amilo꞉ sen a꞉ma꞉ dagi ililib amilo꞉ mo꞉fo꞉s ta꞉lisen a꞉no꞉ e di. \v 8 \x - \xo 5.8 \xt Song 141.2, Kala 8.3-4\x*Sibi inso꞉wo꞉ mo꞉fo꞉s kambolo꞉ a꞉no꞉ dia꞉ga꞉ kagayabikiyo꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉ino꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ko꞉go꞉do꞉ kalu do꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉da꞉in a꞉no꞉ e milif doba꞉da꞉ a꞉na gulalu asitaki misa꞉fu fufudo꞉. I a꞉ma꞉yo꞉ gida o꞉lia꞉ go꞉l amilo꞉ fafo sigo꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ tambo ta꞉li dosdofo꞉liki, fafo usamio꞉ mun nafalo꞉ dowan kelego꞉wo꞉ a꞉na da꞉lab. Mun nafalo꞉ dowan kelego꞉ ko꞉lo꞉ bale sio꞉ a꞉no꞉, tilidabu kaluka꞉isale ililo꞉ dulugu sa꞉la꞉sen a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉. \v 9 \x - \xo 5.9 \xt Song 33.3, 40.3, 96.1, 98.1\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ iliyo꞉ gisalo꞉ ho꞉gi nowo꞉ molakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “Ge mada ililo꞉le ko꞉lo꞉, \q2 mo꞉fo꞉s kambolo꞉ a꞉no꞉ giyo꞉ o꞉li dia꞉ga꞉ fagema꞉ib. \q1 Mo꞉wo꞉ kalu noma꞉yo꞉ ge sana sowo꞉ a꞉namio꞉, \q2 henfelo꞉ kaluka꞉isaleya꞉lo꞉ nagalo꞉ wa꞉l dia꞉no꞉ a꞉no꞉ gi diaki iyo꞉ Godeya꞉no꞉ kaluka꞉isale ta꞉fo꞉. \q2 Kaluka꞉isale i a꞉no꞉, henfelo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ amilo꞉ san o꞉lia꞉, to ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉ sa꞉lan o꞉lia꞉, so꞉lo꞉ mio꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ tambo a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉. \q1 \v 10 \x - \xo 5.10 \xt Kis 19.6, Ais 61.6, Kala 1.6, 20.6\x*Giyo꞉ kaluka꞉isale i a꞉no꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen kalu doma꞉ki da꞉feyo꞉ ko꞉lo꞉, \q2 iyo꞉ misa꞉ dowaki Godeya꞉ nanogo꞉ dimidama꞉ki ta꞉fo꞉. \q1 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo halaido꞉ bo꞉fo꞉mela꞉ib.” \p \v 11 \x - \xo 5.11 \xt Dan 7.10, Hibu 12.22\x*Ne a꞉bo꞉do꞉l a꞉la꞉fo꞉wo꞉ ma꞉mula꞉ kalu modo꞉ a꞉ma꞉ towo꞉ dabu. Ma꞉mula꞉ kalu, daoseno꞉ modo꞉ modo꞉, agelema꞉no꞉wo꞉ babale dowo꞉ a꞉no꞉, misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉lo꞉wa hegea꞉fo꞉liki, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉in a꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉, ko꞉go꞉do꞉ do꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉da꞉in a꞉no꞉lo꞉ ta꞉fo꞉liki, ma꞉mula꞉ kalu modo꞉ a꞉ma꞉ tambo hegefa꞉. \v 12 I a꞉ma꞉yo꞉ hegea꞉fo꞉liki, gisalo꞉wo꞉ halale molakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉ \q1 “Sibi inso꞉ tamin amilo꞉ sana sowo꞉ a꞉no꞉ wilo꞉ di ko꞉lo꞉, \q2 e halaido꞉wo꞉ alan a꞉lab. \q2 E asulo꞉lo꞉ di. \q2 E kelego꞉ tambolo꞉ biso꞉. \q2 Ami e halale kagaya꞉sen. \q1 E kamolo꞉ di ko꞉lo꞉ \q2 ene wiyo꞉ duludaki, \q2 wabulu sa꞉la꞉mela꞉no꞉.” \p \v 13 A꞉la꞉gabikiyo꞉ Hebenelo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab a꞉ma꞉yo꞉, henfelo꞉ amilo꞉ a꞉lab a꞉ma꞉yo꞉lo꞉, hen ha꞉g amilo꞉ a꞉lab a꞉ma꞉yo꞉lo꞉, so꞉lu ho꞉n usamilo꞉ a꞉lab a꞉ma꞉yo꞉lo꞉, iliyo꞉ tambo gisalo꞉wo꞉ a꞉la꞉mo꞉labi dabu. \q1 “Misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ amilo꞉ sab o꞉lia꞉ sibi inso꞉ o꞉lia꞉mo꞉wo꞉, \q2 wabulu sa꞉laki, wiyo꞉ dulugu sa꞉la꞉mela꞉no꞉. \q1 A꞉la꞉ a꞉no꞉ malilo꞉ nafale dowaki, \q2 halaido꞉wo꞉ alan a꞉lab. \q1 Nio꞉ ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ dowakiyo꞉, \q2 a꞉no꞉ko꞉ sa꞉la꞉mela꞉no꞉.” \m \v 14 Gisalo꞉wo꞉ a꞉la꞉ mo꞉la꞉la꞉ga꞉yo꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉in a꞉ma꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Mada hendele o꞉m.” A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ko꞉go꞉do꞉ kalu i a꞉ma꞉yo꞉ gulalu asitaki misa꞉fu fufudakiyo꞉, a꞉la꞉mo꞉wo꞉ wabulu sio꞉. \c 6 \s1 Mo꞉fo꞉s amilo꞉ i maga꞉lo꞉ oga꞉do꞉ doma꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ fagela꞉i ane \p \v 1 \x - \xo 6.1 \xt Kala 4.6, 5.1\x*Sibi inso꞉wa꞉yo꞉ mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ kambolo꞉ amilo꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ oga꞉do꞉ a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, oga꞉do꞉ wa꞉l amilo꞉ a꞉no꞉ fagelabi ba꞉ba꞉. Eyo꞉ fagea꞉tabikiyo꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab agel a꞉ma꞉yo꞉, towo꞉ gun guwano꞉ a꞉gaki halaido꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Ge wena mena.” \v 2 \x - \xo 6.2 \xt Sek 1.8, 6.1-6\x*Niyo꞉ a꞉na bo꞉fo꞉len amio꞉, ne ho꞉s ho꞉lo꞉wo꞉ a꞉na ba꞉ba꞉. Kalu ho꞉s wa꞉l amilo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉ da꞉ifa꞉yo꞉ dagiya ta꞉li dofo꞉liki, misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ misa꞉ amilo꞉ sa꞉ga꞉lano꞉ emo꞉wo꞉ dimi. E kamolo꞉ di kalu ko꞉lo꞉, e bubo꞉wo꞉ tininima꞉niki, e ho꞉s wa꞉la asita꞉ga꞉ ha꞉na꞉ni ane. \p \v 3 A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ sibi inso꞉wa꞉yo꞉ mo꞉fo꞉s kambolo꞉ us amilo꞉ andeb oga꞉do꞉ a꞉no꞉ fagelabiyo꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab andeb a꞉ma꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Ge wena mena” \v 4 A꞉la꞉sa꞉labiki ho꞉s genelo꞉le nowo꞉ a꞉na handalowo꞉. Kalu ho꞉s wa꞉la asita꞉ga꞉lo꞉ yab o꞉mo꞉wo꞉ halaido꞉wo꞉ dimi. Henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ ha꞉salo꞉ mesa꞉no꞉ man a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ diaki, egelebo꞉ bubakiyo꞉ yasala꞉ma꞉ki, halaido꞉wo꞉ e di. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ noma꞉yo꞉ helebesi sambo alan nowo꞉ emo꞉ dimi ko꞉lo꞉ ta꞉lisena ba꞉ba꞉. \p \v 5 A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ sibi inso꞉wa꞉yo꞉ mo꞉fo꞉s kambolo꞉ us amilo꞉ asol oga꞉do꞉ a꞉no꞉ fagelabiyo꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab asol a꞉ma꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Ge wena mena” A꞉la꞉sa꞉labiki ho꞉s heyo꞉ nowo꞉ a꞉na handalowo꞉. Kalu ho꞉s wa꞉la asita꞉ga꞉lo꞉ yab a꞉ma꞉yo꞉, hida꞉yo꞉lo꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉lo꞉ aloba꞉dan kelego꞉ a꞉no꞉ e dagiya dia꞉mio꞉. \v 6 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ to nowo꞉ mela꞉no꞉ fa꞉la꞉da꞉indo꞉ a꞉lab us a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ sahandalowakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Maiyo꞉wo꞉ alan doma꞉nigab. Ho꞉len imilig amio꞉ nanogo꞉ halaido꞉ dimida꞉sa꞉ga꞉yo꞉, nanog di a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kililiakiyo꞉, ma꞉n usda꞉su ko꞉lo꞉ halo꞉ mia꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉len imilig no amio꞉ nanogo꞉ halaido꞉ dimida꞉sa꞉ga꞉yo꞉, nanogo꞉ di a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kililiakiyo꞉, da꞉si tagu meab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dia꞉ib. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ giliyo꞉ o꞉lif amilo꞉ wa ho꞉n a꞉no꞉lia꞉ wain ho꞉n o꞉lia꞉yo꞉ wala꞉so꞉bo.” \p \v 7 A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ sibi inso꞉wa꞉yo꞉ mo꞉fo꞉s kambolo꞉ us amilo꞉ fa꞉la꞉lamel oga꞉do꞉ a꞉no꞉ fagelabiyo꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉lamel a꞉ma꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Ge wena mena.” \v 8 \x - \xo 6.8 \xt Jer 15.1-3, Ese 5.12,17, 14.21\x*Niyo꞉ no꞉no꞉n milifdo꞉ wena ba꞉ba꞉ amio꞉ ho꞉s hona꞉ misido꞉ nowo꞉ a꞉na handalowo꞉. Kalu ho꞉s wa꞉la asita꞉ga꞉lo꞉ yab a꞉ma꞉ wiyo꞉ “Sowan.” A꞉la꞉ta꞉ga꞉ “Dane Aneyo꞉” e fa꞉sa kudulia꞉ga꞉ mio꞉. Gode eyo꞉ Sowan o꞉lia꞉ Dane Ane o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ halaido꞉wo꞉ dimiaki, henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo usamilo꞉ fa꞉la꞉da꞉in agelo꞉ a꞉namio꞉, heb otaleno꞉ ka ta꞉taki, imilida꞉lo꞉wo꞉ sana soma꞉ki, halaido꞉wo꞉ dimi. Kaluka꞉isale nolo꞉ helebesi sambo a꞉ma꞉ oma꞉ib. Nolo꞉ ma꞉no꞉ ma꞉no꞉wo꞉ aundo꞉ma dowaki soma꞉ib. Nolo꞉ walaf alan diaki soma꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolo꞉ henfelo꞉ amilo꞉ no꞉ alan a꞉ma꞉ yasala꞉ma꞉ib. \p \v 9-10 A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ sibi inso꞉wa꞉yo꞉ mo꞉fo꞉s kambolo꞉ us amilo꞉ bi oga꞉do꞉ a꞉no꞉ fagelabiyo꞉, tilidabu kaluwa꞉ mama nolo꞉ Godemo꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen mu gulu anib a꞉na kegeabiki ba꞉ba꞉. Kaluka꞉isale i a꞉ma꞉yo꞉ ini tilidabu o꞉lia꞉, Godeya꞉ to o꞉lia꞉yo꞉ wida꞉lena sana sowo꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ ogolo ho꞉le sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, “Misa꞉ Alan, ge hendele a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ge malilo꞉ ko꞉lo꞉, giyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, nilo꞉ yasala꞉ a꞉no꞉ wa꞉dema꞉no꞉ ho꞉leno꞉ o꞉biba꞉s ko꞉lo꞉ yasilima꞉nigaya?” \v 11 \x - \xo 6.11 \xt Kala 7.9,13, 19.14\x*A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, imo꞉wo꞉ helebeso꞉g ho꞉lo꞉ sambo a꞉no꞉ dimita꞉ga꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gio꞉ ha꞉lu o꞉bo꞉fo꞉lubi. Gegelelo꞉ nanogdo꞉ dia꞉sen kalu nolo꞉lo꞉ yasala꞉la꞉ga꞉, agelo꞉ a꞉no꞉ ililitaliki, Gode eyo꞉ a꞉na wa꞉dema꞉ib.” \p \v 12 \x - \xo 6.12 \xt Madi 24.29, Ilig 2.20, Kala 8.12, 11.13, 16.18\x*Ne a꞉na bo꞉fo꞉len amio꞉ sibi inso꞉wa꞉yo꞉ mo꞉fo꞉s kambolo꞉ us amilo꞉ do꞉go꞉fe oga꞉do꞉ a꞉no꞉ fagelabiyo꞉, hiniyo꞉ alan tilabi ba꞉ba꞉. A꞉la꞉gab amio꞉ ofo꞉ heyo꞉ fa꞉la꞉dowaki, sololi fa꞉la꞉dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ eleyo꞉lo꞉ genelo꞉ ho꞉bo꞉ o꞉ngo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 13 \x - \xo 6.13 \xt Ais 34.4\x*Tamin akin amilo꞉ gego꞉ a꞉no꞉ dogaselia꞉ga꞉lo꞉ henfelo꞉ wenamilo꞉ tindab a꞉no꞉, fufaya꞉lo꞉ folab amilo꞉ alona꞉ fo꞉s ko꞉lo꞉ tutufo꞉ tindan o꞉leau go꞉. \v 14 \x - \xo 6.14 \xt Kala 16.20\x*Akino꞉ kambololia꞉ga꞉ kelege dowaki, hen misio꞉ o꞉lia꞉ hen ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ o꞉lia꞉yo꞉ tambo gigililia꞉gane. \p \v 15 \x - \xo 6.15 \xt Ais 2.10,19,21\x*A꞉la꞉gabikiyo꞉ henfelo꞉ amilo꞉ misa꞉ kalu seno꞉lo꞉, wilo꞉ kaluwo꞉lo꞉, da꞉la꞉di bo꞉fo꞉lowan misa꞉ kaluwo꞉lo꞉, kalu kelego꞉wo꞉ modo꞉lo꞉ da꞉lab a꞉no꞉lo꞉, halaido꞉ kaluwo꞉lo꞉, da꞉ibo꞉ kaluwo꞉lo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale nolo꞉lo꞉ tambo dalalelia꞉ga꞉, nolo꞉ hen aluwa, nolo꞉ misio꞉ amilo꞉ u ha꞉ga wo꞉no꞉le mesa꞉ni ane. \v 16 \x - \xo 6.16 \xt Luk 23.30\x*Iliyo꞉ hen misio꞉ o꞉lia꞉ u o꞉lia꞉mo꞉ ho꞉le sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ amilo꞉ sab o꞉lia꞉ sibi inso꞉ o꞉lia꞉ma꞉lo꞉ gadio꞉ a꞉no꞉ nio꞉ ba꞉dabena꞉kiyo꞉, nio꞉ go꞉lu alitaki gio꞉ nili wa꞉la tinda꞉ga꞉ diga꞉dilema. \v 17 \x - \xo 6.17 \xt Joel 2.11, Mal 3.2\x*Mo꞉wo꞉ a꞉la꞉ma꞉lo꞉ gadiakilo꞉ wa꞉dema꞉no꞉ ho꞉leno꞉ fa꞉la꞉dowab ko꞉lo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo yasala꞉ma꞉ib.” \c 7 \s1 Godeya꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ eno꞉ a꞉la꞉liki da꞉feyo꞉ \p \v 1 \x - \xo 7.1 \xt Jer 49.36, Dan 7.2\x*A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, ma꞉mula꞉ kalu fa꞉la꞉da꞉in nowo꞉, kuan fa꞉la꞉da꞉in henfelo꞉ amilo꞉ a꞉na kagafo꞉lena ba꞉ba꞉. Iliyo꞉ fufayo꞉ fa꞉la꞉da꞉in henfelo꞉ wilo꞉ mia꞉no꞉ a꞉no꞉ ta꞉li dofo꞉labiki, henfelo꞉ amio꞉lo꞉, so꞉lu ho꞉n amio꞉lo꞉, i amio꞉lo꞉ fufayo꞉ folakiyo꞉ ba꞉labena꞉ki, fufayo꞉ ta꞉li. \v 2 Henfelo꞉ o꞉lia꞉ so꞉lu ho꞉n o꞉lia꞉yo꞉ mogagila꞉ma꞉kiyo꞉, ma꞉mula꞉ kalu fa꞉la꞉da꞉in i o꞉mo꞉wo꞉ halaido꞉wo꞉ dimi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ eno꞉le a꞉la꞉da꞉fema꞉no꞉ ko꞉lo꞉, ma꞉mul kalu nowo꞉ ofdo꞉ yan doba꞉da꞉ fa꞉la꞉dota꞉ga꞉ yakiyo꞉, ele ba꞉ba꞉no꞉ kelego꞉ dia꞉fa꞉no꞉ a꞉no꞉ dia꞉yabiki ba꞉ba꞉. Eyo꞉ ma꞉mula꞉ kalu fa꞉la꞉da꞉in o꞉mo꞉wo꞉ halale ho꞉le sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, \v 3 \x - \xo 7.3 \xt Ese 9.4,6, Kala 9.4\x*“Niliyo꞉ Godeya꞉ eno꞉lo꞉b a꞉la꞉likilo꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉, ene nanog dian kalu ili wo꞉lokan amio꞉ semo꞉ sa꞉sa꞉li alifa꞉ amio꞉, henfelo꞉wo꞉lo꞉, so꞉lu ho꞉no꞉lo꞉, iyo꞉lo꞉ o꞉se mogagila꞉so꞉bo.” \v 4 \x - \xo 7.4 \xt Kala 14.1,3\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Godeya꞉ eno꞉ a꞉la꞉likilo꞉ da꞉feyo꞉ agelo꞉wo꞉ nelo꞉ dabu ko꞉lo꞉, Isolael so꞉lo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ amilo꞉ kaluka꞉isale a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ agelo꞉wo꞉ 144,000 dowo꞉. \li1 \v 5 Yudaya꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉ 12,000 kaluka꞉isale a꞉no꞉ eno꞉le a꞉la꞉liki da꞉feyo꞉. \li1 Lubena꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉lo꞉ 12,000, \li1 Gada꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉lo꞉ 12,000, \li1 \v 6 Asela꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉lo꞉ 12,000, \li1 Nabtaliya꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉lo꞉ 12,000, \li1 Manasaya꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉lo꞉ 12,000, \li1 \v 7 Simeona꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉lo꞉ 12,000, \li1 Libaiya꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉lo꞉ 12,000, \li1 Isakaya꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉lo꞉ 12,000, \li1 \v 8 Sebuluna꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉lo꞉ 12,000, \li1 Yosa꞉ba꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉lo꞉ 12,000, \li1 Ba꞉nsamena꞉ e so꞉lo꞉ amio꞉lo꞉ 12,000. \s1 Kaluka꞉isale mada modo꞉wo꞉ Gode Alano꞉ dulugu sio꞉ \p \v 9 A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ agelema꞉no꞉ babale dowo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ ba꞉ba꞉. Kaluka꞉isale kegeo꞉ a꞉no꞉, hen ko꞉li ko꞉lilo꞉ tambo amio꞉lo꞉, so꞉lo꞉ tambo ko꞉li ko꞉lilo꞉ mio꞉ amio꞉lo꞉, kaluka꞉isale ko꞉li ko꞉lilo꞉ tambo amio꞉lo꞉, to ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉ sa꞉lano꞉ tambo amio꞉lo꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉, misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ o꞉lia꞉ sibi inso꞉ o꞉lia꞉ma꞉ milifa kagayabi ba꞉ba꞉. Kaluka꞉isale i a꞉no꞉ helebeso꞉go꞉ sambo ho꞉lo꞉wa꞉ tigili sa꞉ga꞉lela꞉sa꞉ga꞉, faselayo꞉ ta꞉li dosdofo꞉liki wagelo꞉. \v 10 \x - \xo 7.10 \xt Kala 5.6-7\x*Iliyo꞉ halale ho꞉le sa꞉lakiyo꞉, \q1 “Nili Gode misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ fofodo꞉ amilo꞉ sab o꞉lia꞉, \q1 ene Sibi Inso꞉ o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ \q1 nio꞉ hida꞉yo꞉ sab amilo꞉ gasiliyo꞉ o꞉m.” \p \v 11 Ma꞉mula꞉ kalu iyo꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉no꞉ hegea꞉fo꞉liki, ko꞉go꞉do꞉ kaluwo꞉lo꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉in a꞉no꞉lo꞉ usa ta꞉taki, iyo꞉ tambo a꞉na elena ba꞉ba꞉. I a꞉no꞉ tambo misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉lo꞉ doba꞉da꞉ gulalu asita꞉ga꞉, misa꞉yo꞉ hena kudufo꞉liki, Godeyo꞉ wabulu sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \q1 \v 12 \x - \xo 7.12 \xt Kala 5.12\x*“Hendele o꞉m. \q1 Wiso꞉ mada o꞉m. \q2 Gi halaido꞉wo꞉ alan a꞉lab. \q2 Ge asulo꞉lo꞉ di. \q2 Ami ge halale kagaya꞉sen. \q1 Ge malilo꞉ nafale ko꞉lo꞉, \q2 gi wiyo꞉ duludaki, \q2 wabulu sa꞉la꞉mela꞉no꞉. \q1 Nili Gode, ge ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ dofo꞉lab. \q1 Hendeleyo꞉ o꞉m!” \p \v 13 A꞉la꞉ta꞉ga꞉, ko꞉go꞉do꞉ kalu noma꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Helebeso꞉g sambo ho꞉lo꞉wa꞉lo꞉ sa꞉ga꞉lela꞉sa꞉ga꞉lo꞉ kagafo꞉lab i a꞉no꞉ o꞉ba? I a꞉no꞉ o꞉ba a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉wo꞉?” \v 14 \x - \xo 7.14 \xt Dan 12.1, Madi 24.21\x*Niyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Kalu alan, go꞉no꞉n ge asulo꞉.” A꞉la꞉so꞉lo꞉likiyo꞉ ko꞉go꞉do꞉ kalu a꞉ma꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉. “Kaluka꞉isale i we hida꞉yo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowab ho꞉len a꞉namio꞉, hogo꞉ ba꞉da꞉la꞉ga꞉lo꞉ tilidabuwo꞉ mo꞉ta꞉fo꞉ganeyo꞉ i o꞉m. Ini helebeso꞉g sambo tigili sa꞉ga꞉lela꞉ a꞉no꞉ Sibi Inso꞉wa꞉ ho꞉bo꞉wa heyo꞉ ko꞉lo꞉, so꞉g inido꞉ a꞉no꞉ ho꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \q1 \v 15 “A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ i wema꞉yo꞉ Godelo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ milifa kagafo꞉likiyo꞉, \q2 ho꞉lenowo꞉lo꞉, nuluwo꞉lo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ a a꞉na iliki ene nanog diakiyo꞉, Godeya꞉ wiyo꞉ dulugu sa꞉la꞉lab. \q1 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉namilo꞉ sab a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ dinafa tilidowaki, bo꞉fo꞉mela꞉ib. \q1 \v 16 \x - \xo 7.16 \xt Ais 49.10\x*Tif amio꞉ iyo꞉ ma꞉n maiyo꞉wo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉doma꞉ib. \q2 Iyo꞉ ho꞉n ma꞉no꞉ maiyo꞉wo꞉lo꞉ mo꞉doma꞉ib. \q1 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ of halaido꞉ ta꞉ndab a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ mo꞉so꞉fa꞉ib, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ \q2 kelego꞉ ofo꞉ noma꞉yo꞉ iliyo꞉ mo꞉mogaima꞉ib. \q1 \v 17 \x - \xo 7.17 \xt Song 23.2, Ais 25.8, Kala 21.4\x*Mo꞉wo꞉ Sibi inso꞉ i fofodo꞉ wa꞉l amilo꞉ sab a꞉ma꞉yo꞉, iyo꞉ dinafa tili dowaki, \q2 kaluwa꞉lo꞉ sibi ko꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lowan auma꞉ib. \q1 Iyo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ dimia꞉sen ho꞉n si a꞉no꞉ maiya꞉ki, \q2 eyo꞉ a꞉na tililia꞉ ha꞉na꞉ib. \q1 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ ililo꞉ hida꞉yo꞉ dia꞉len a꞉no꞉ dilaliki, ili si ho꞉n ya꞉leno꞉ elema꞉ib.” \c 8 \s1 I maga꞉lo꞉ oga꞉do꞉ dom a꞉no꞉ fagela꞉ \p \v 1 Sibi Inso꞉ eyo꞉ i maga꞉lo꞉ oga꞉do꞉ dom a꞉no꞉ fagelabikiyo꞉, Hebene amio꞉ ofa꞉si heb a꞉namio꞉ hela꞉taki to꞉lo꞉ma dowo꞉. \v 2 Ma꞉mula꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ Godeya꞉ anib amilo꞉ dowa꞉sen i o꞉mo꞉wo꞉ belolo꞉ foma꞉no꞉ olo bulu dom a꞉la꞉fo꞉wo꞉ imo꞉wo꞉ dimilo꞉bi ba꞉ba꞉. \fig To sa꞉sa꞉lo꞉ kambolo꞉ ko꞉lo꞉ i maga꞉lo꞉ oga꞉di alifa꞉ a꞉no꞉ ta꞉ga꞉la꞉sa꞉ga꞉ a꞉na fagema꞉ib.|alt="Scroll with seal" src="66_Re_21_04_RG_gr.tif" size="col" copy="© Sweet Publishing http://sweetpublishing.com, licensed under a CC: BY-SA 3.0 Unported licence." ref="8.1" \fig* \p \v 3 \x - \xo 8.3 \xt Kis 30.1-3, Kala 5.8\x*Ma꞉mul kalu nowo꞉ mun nafalo꞉ fo꞉fo꞉lan fafo go꞉l amilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ta꞉li dofo꞉ ya꞉ga꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen mu gulu anib a꞉na kagayo꞉. Godelo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ milif a꞉namio꞉ Godemo꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen go꞉l amilo꞉ mu guluwo꞉ a꞉na elen ko꞉lo꞉, eyo꞉ mun nafalo꞉ dowan kelego꞉ a꞉no꞉lia꞉, tilidabu kaluka꞉isale ililo꞉ dulugu sa꞉la꞉sen a꞉no꞉lia꞉yo꞉ gasalita꞉ga꞉, Godemo꞉wo꞉ a꞉na so꞉mena꞉ki dimi. \v 4 A꞉la꞉gabiki tilidabu kalu ililo꞉ dulugu sa꞉lan a꞉no꞉lia꞉ so꞉kugulu meab amilo꞉ mun nafa a꞉no꞉lia꞉yo꞉ ma꞉mula꞉ kaluwa꞉ dagiya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godelo꞉wa fa꞉la꞉ ane. \v 5 \x - \xo 8.5 \xt Kis 19.16-19, Wkp 16.12, Kala 11.19, 16.18\x*Ma꞉mul kalu a꞉ma꞉yo꞉ mun nafa kelego꞉lo꞉ fo꞉fo꞉lan fafo a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉yo꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen mu gulu a꞉namilo꞉ deseg a꞉no꞉ fo꞉fo꞉la꞉sa꞉ga꞉, henfelo꞉wa kolodo to꞉lolo꞉. A꞉la꞉gabikiyo꞉ wabelego꞉ tili tandeaki, gun bosolakiyo꞉, fowo꞉ alan dowa꞉sa꞉ga꞉, hiniyo꞉ alan tilo꞉. \s1 Olo bulu dom a꞉la꞉fo꞉wo꞉ folo꞉ \p \v 6 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ma꞉mula꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ belolo꞉ foma꞉no꞉ olo bulu dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ ta꞉li siliki, foma꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dimidali. \p \v 7 \x - \xo 8.7 \xt Kis 9.23-26, Ese 38.22, Joel 2.30\x*Ma꞉mul kalu agel a꞉ma꞉yo꞉ olo buluwo꞉ folabikiyo꞉, ais o꞉lia꞉ de o꞉lia꞉ ho꞉bo꞉ o꞉lia꞉yo꞉ wo꞉gela꞉sa꞉ga꞉, henfelo꞉wa sandifo꞉. Henfelo꞉wo꞉ otalen aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉, heb asol a꞉namio꞉, henfelo꞉wo꞉lo꞉, iyo꞉lo꞉, kelego꞉ henfelo꞉ amilo꞉ fa꞉la꞉ndan a꞉no꞉lo꞉ tambo deya꞉ mo꞉no꞉. \p \v 8-9 Ma꞉mul kalu andeb a꞉ma꞉yo꞉ olo buluwo꞉ folabikiyo꞉, misio꞉ alan amilo꞉ de wa꞉sowalo꞉ dowo꞉ o꞉ngo꞉wo꞉, noma꞉yo꞉ so꞉lu ho꞉na sanditabiki, ti ali. So꞉lu ho꞉no꞉ otalen aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉, heb asol a꞉namio꞉, ho꞉no꞉ ho꞉bo꞉ fa꞉la꞉dowakiyo꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab kelego꞉ a꞉namilo꞉ sen a꞉no꞉ sowaki, ho꞉n ko꞉su a꞉namilo꞉ delen a꞉no꞉lia꞉yo꞉lo꞉ mogagila꞉. \p \v 10 Ma꞉mul kalu asol a꞉ma꞉yo꞉ olo buluwo꞉ folabikiyo꞉, tamin alan nowo꞉, gele amilo꞉ de wa꞉sowa alan o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ do꞉lia꞉ga꞉, akina a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dugulia꞉ tia꞉. Henfelo꞉ we otalen aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉, heb asol a꞉namio꞉ tamino꞉ a꞉na ti ha꞉naki, tamin a꞉no꞉ ho꞉n alan o꞉lia꞉ ho꞉n si o꞉lia꞉ a꞉namilo꞉ da꞉lab us a꞉na ti ali. \v 11 \x - \xo 8.11 \xt Jer 9.15\x*Tamin a꞉no꞉ wiyo꞉ Halo꞉. Hen asol alobanaefa꞉ amilo꞉ ho꞉n a꞉namilo꞉ a꞉lab a꞉no꞉ halo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉, ho꞉n halo꞉ a꞉no꞉ kaluka꞉isaleya꞉ nabikiyo꞉, modo꞉ ko꞉lo꞉ sowo꞉. \p \v 12 \x - \xo 8.12 \xt Ese 32.7, Kala 6.12-13\x*Ma꞉mul kalu fa꞉la꞉lamel a꞉ma꞉yo꞉ olo buluwo꞉ folabikiyo꞉, ofo꞉lo꞉, eleyo꞉lo꞉, tamino꞉lo꞉ otalen alobanaefa꞉ a꞉namio꞉, heb asol a꞉na yamilabikiyo꞉, a꞉no꞉ tambo sololi. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ho꞉len o꞉lia꞉ nulu o꞉lia꞉ asol alobanaefa꞉ a꞉no꞉ sololiaki ho꞉lendo꞉ma dowo꞉. \p \v 13 \x - \xo 8.13 \xt Kala 9.12, 11.14\x*Ne a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bo꞉fo꞉len amio꞉, usulage nowo꞉ akin halona ha꞉lelia꞉ sia꞉likiyo꞉, halale ho꞉le sa꞉laki, “Wai, Wai, Wai. Ma꞉mula꞉ kalu otaleno꞉ olo buluwo꞉ semo꞉folo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ olo bulu a꞉no꞉ folalikiyo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ tambo henfelo꞉ amilo꞉ sab a꞉namio꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ alan fa꞉la꞉doma꞉nigab.” \c 9 \p \v 1 \x - \xo 9.1 \xt Kala 20.1\x*Ma꞉mul kalu bi a꞉ma꞉yo꞉ ene olo buluwo꞉ folabikiyo꞉, niyo꞉ tamin nowo꞉ akin halona a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ henfelo꞉wa sulufo꞉ tia꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ ba꞉ba꞉. Hen alu alan gululia꞉ tiane dondo꞉ma a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki, halaido꞉wo꞉ emo꞉wo꞉ dimi. \v 2 \x - \xo 9.2 \xt Mo꞉mo꞉ 19.28, Kis 10.12-15, Joel 2.2,10\x*Eyo꞉ hen alu alan a꞉no꞉ kolaetabikiyo꞉, de ho꞉mo꞉no꞉, a nab amilo꞉ fa꞉la꞉dowan o꞉leau handalowakiyo꞉, akina ba꞉laki ofo꞉ sololi. \v 3 Maifo꞉wo꞉ de ho꞉mo꞉ndo꞉ a꞉lab a꞉na handalowo꞉ ko꞉lo꞉ tinda꞉ga꞉, henfelo꞉wo꞉ tambo ilili alifa꞉. Imo꞉wo꞉ halaido꞉wo꞉ dimiakiyo꞉, ma꞉ilaganaya꞉ halaido꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ dimi. \v 4 \x - \xo 9.4 \xt Kala 7.3\x*Dimiakiyo꞉, maifo꞉ o꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Henfelo꞉ amilo꞉ fuguso꞉, iyo꞉, egelo꞉wo꞉ mogagila꞉so꞉bo. Kaluka꞉isale Godeya꞉ eno꞉lelo꞉b a꞉la꞉do꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉wo꞉ wo꞉lokan amio꞉ mo꞉sa꞉sa꞉li alifa꞉ a꞉no꞉ falasilakiyo꞉, nagalo꞉wo꞉ imo꞉ ka dimia꞉bi. \v 5 Giliyo꞉ kaluka꞉isale i o꞉mo꞉wo꞉ ele bila꞉fo꞉ usamio꞉ nagalo꞉wo꞉ dimina꞉ki ta꞉fo꞉ ko꞉sega, iyo꞉ sana sowa꞉so꞉bo.” A꞉la꞉sio꞉ ko꞉lo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ maifo꞉ a꞉ma꞉lo꞉ ma꞉bulab a꞉ma꞉yo꞉, ma꞉ilaganaya꞉lo꞉ ma꞉bulu amilo꞉ nagalan o꞉ngo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 6 \x - \xo 9.6 \xt Job 3.21, Jer 8.3\x*Ho꞉len a꞉namio꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ mada soma꞉no꞉ a꞉la꞉liki togo꞉ kelema꞉ib ko꞉sega soma꞉no꞉ a꞉no꞉ mo꞉galima꞉ib. Iliyo꞉ soma꞉no꞉ a꞉no꞉ mada alan asuluma꞉ib, ko꞉sega soma꞉no꞉ a꞉no꞉ ko꞉na꞉ nai ha꞉na꞉ib. \p \v 7 \x - \xo 9.7 \xt Joel 2.4\x*Maifo꞉ a꞉no꞉ ho꞉s ko꞉lo꞉ babuma꞉ ha꞉na꞉nikilo꞉ dimidali o꞉ngo꞉ ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ili misa꞉ amio꞉, misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ sa꞉ga꞉lan go꞉l amilo꞉ dimido꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ a꞉no꞉ sa꞉ga꞉la꞉sa꞉ga꞉ a꞉labikiyo꞉, ili wo꞉lokano꞉ kalu misido꞉ o꞉ngo꞉ ba꞉ba꞉. \v 8 \x - \xo 9.8 \xt Joel 1.6\x*Ili misa꞉ fo꞉no꞉, gaya꞉ misa꞉ fo꞉n o꞉ngo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ili beso꞉ laiona꞉ bes o꞉ngo꞉. \v 9 \x - \xo 9.9 \xt Joel 2.5\x*Bio꞉wo꞉ o꞉ngo꞉ go꞉fo꞉ ki amilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ili fo꞉g amio꞉ kagedela꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ maifo꞉ a꞉fula꞉lo꞉ fodo꞉wo꞉ fowo꞉ alan dowo꞉ ko꞉lo꞉, fo a꞉no꞉ ho꞉so꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ babuma꞉no꞉ dalaidakilo꞉ fodo꞉wo꞉ o꞉ngo꞉ dabu. \v 10 Maifo꞉ a꞉namio꞉ ka꞉kiyo꞉ ma꞉ilagana amilo꞉ dowo꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉, ili waf a꞉ma꞉yo꞉ ele bila꞉fo꞉ us a꞉namio꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ nagalo꞉wo꞉ dimia꞉mela꞉ib. \v 11 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ hen alu alan gululia꞉ tiane dondo꞉ma o꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lowan ma꞉mul kalu a꞉no꞉, maifo꞉ ili misa꞉yo꞉ e. Ma꞉mul kalu a꞉ma꞉ wiyo꞉ Hibulu to sa꞉lakiyo꞉ Abadon a꞉la꞉sa꞉lan. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gilig to sa꞉lakiyo꞉ Abolian\f + \fr 9.11 \ft Abolian a꞉la꞉do꞉ sio꞉ a꞉no꞉ a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we, kelego꞉ tambolo꞉ mogagilan kalu.\f* a꞉la꞉sa꞉la꞉sen. \p \v 12 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ hida꞉yo꞉ agel a꞉no꞉ ba꞉da꞉la꞉ga꞉ ko꞉m a꞉la꞉takiyo꞉, hida꞉yo꞉ a꞉la꞉ nowo꞉ tif amio꞉ o꞉fa꞉la꞉doma꞉ib. \p \v 13 Ma꞉mul kalu do꞉go꞉fe a꞉ma꞉yo꞉ ene olo buluwo꞉ folabikiyo꞉, ne to nowo꞉ bes fa꞉la꞉da꞉indo꞉ a꞉lab, a꞉na sa꞉labi dabu. Godeya꞉ milif doba꞉da꞉lo꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen mu gulu go꞉l amilo꞉ dimido꞉ a꞉ma꞉ kuan fa꞉la꞉da꞉in a꞉namio꞉, bes fa꞉la꞉da꞉ino꞉ a꞉na dowo꞉ ko꞉lo꞉, towo꞉ a꞉na sa handalowo꞉. \v 14 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ to a꞉no꞉ ma꞉mul kalu do꞉go꞉fe olo bululo꞉ ta꞉lisab o꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ma꞉mula꞉ kalu fa꞉la꞉da꞉in ko꞉lo꞉ ho꞉n alan Yufuletis amilo꞉ melealifa꞉ a꞉no꞉ hamana꞉ki fage ga꞉foma.” \v 15 Tamin amio꞉ Gode eyo꞉ ma꞉mula꞉ kalu fa꞉la꞉da꞉in i a꞉no꞉ dimidaita꞉ga꞉ ta꞉fo꞉len ko꞉lo꞉, iyo꞉ donayo꞉, eleyo꞉, ho꞉leno꞉, ofa꞉si a꞉ma꞉lo꞉leko꞉ fa꞉la꞉doma꞉ki yasila꞉len. O꞉g ho꞉len a꞉namio꞉ i a꞉no꞉ sili alita꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, henfelo꞉ amilo꞉ kaluka꞉isale sen a꞉no꞉ otalen alobanala꞉ ko꞉lo꞉, heb a꞉la꞉yo꞉ ka ta꞉taki, heb imilig a꞉no꞉ yasala꞉ma꞉ki sili alifa꞉. \v 16 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu ko꞉lo꞉ ho꞉s wa꞉la asita꞉ga꞉lo꞉ babuma꞉ ha꞉nab a꞉no꞉ agelo꞉wo꞉ 200 milia꞉n dowo꞉. Kalu noma꞉yo꞉ agelo꞉ a꞉no꞉ nemo꞉ sa꞉labi dabu. \p \v 17 Ne ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, kalu ho꞉s wa꞉la asita꞉ga꞉lo꞉ ha꞉nab i a꞉ma꞉yo꞉ fo꞉g amilo꞉ ko꞉lo꞉wo꞉ go꞉fo꞉ ki genelo꞉ o꞉lia꞉ ho꞉mo꞉solo꞉ o꞉lia꞉ wanalo꞉ o꞉lia꞉ma꞉ momadela꞉ ko꞉lo꞉ ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉s a꞉ma꞉ misa꞉yo꞉ laiona꞉ misa꞉yo꞉ o꞉ngo꞉ dowo꞉. De ho꞉mo꞉no꞉, de wa꞉sowayo꞉, u wanalo꞉ hudakilo꞉ ko꞉lo꞉n mogago꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ mego꞉f a꞉na handalowo꞉. \v 18 Henfelo꞉ amilo꞉ kaluka꞉isale sen a꞉no꞉ otalen alobanala꞉ ko꞉lo꞉, heb a꞉la꞉yo꞉ ka ta꞉taki, heb imilig a꞉no꞉, hida꞉yo꞉ otalen a꞉ma꞉ yasala꞉. Hida꞉yo꞉ otalen a꞉no꞉, de ho꞉mo꞉no꞉, de wa꞉sowayo꞉, u wanalo꞉ hudakilo꞉ ko꞉lo꞉n mogago꞉ a꞉no꞉ ho꞉sa꞉ mego꞉f amilo꞉ fa꞉la꞉dowab a꞉ma꞉ go꞉. \v 19 Ho꞉s a꞉ma꞉ ini halaido꞉wo꞉ ili mego꞉f o꞉lia꞉ waf o꞉lia꞉ a꞉na dowo꞉. Ho꞉s a꞉ma꞉ waf amio꞉, kisa꞉wa꞉la꞉ misa꞉ o꞉ngo꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ a꞉ma꞉ ola꞉sen. \p \v 20 \x - \xo 9.20 \xt Song 115.4-7, 135.15-18, Dan 5.23, Kala 16.9,11\x*A꞉la꞉fo꞉ ko꞉sega kaluka꞉isaleyo꞉ hida꞉yo꞉ diab a꞉ma꞉lo꞉ mo꞉yasala꞉ a꞉no꞉ mogago꞉ inin dagiya꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ mo꞉foga꞉le sio꞉. Iyo꞉ mama mogago꞉wo꞉ wabulu sa꞉la꞉liki, madali gode go꞉lo꞉, silbayo꞉, bolonso꞉, uwo꞉, i amilo꞉ momado꞉ a꞉no꞉ mo꞉ta꞉taki, wabulu sa꞉la꞉lab. Madali gode i a꞉no꞉ mo꞉ba꞉da꞉sen a꞉la꞉ta꞉ga꞉, mo꞉da꞉da꞉sen a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mo꞉sia꞉sen. \v 21 Ililo꞉ kalu sana sowano꞉, fofa mogago꞉ dimidano꞉, uwo꞉ diano꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ afa dian man a꞉no꞉ ta꞉takiyo꞉ mo꞉foga꞉le sio꞉. \c 10 \s1 Yo꞉n eyo꞉ mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ kombo꞉ ha꞉luwo꞉ mo꞉no꞉ \p \v 1 Ne ho꞉le bo꞉fo꞉likiyo꞉, ma꞉mul kalu halaido꞉lo꞉ di nowo꞉ Hebene a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tindabi ba꞉ba꞉. Eyo꞉ iwa ho꞉lo꞉ a꞉no꞉ helebeso꞉g ka꞉lan au ko꞉lo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ sowa꞉silo꞉wo꞉ e misa꞉ wa꞉ldo꞉ a꞉na hegefa꞉. Misido꞉ elo꞉wo꞉ of ko꞉lo꞉ so꞉so꞉ido꞉ o꞉ngo꞉ dowo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉, gido꞉fo꞉ a꞉la꞉ elo꞉wo꞉ de wa꞉sowa alano꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ ba꞉ba꞉. \v 2-3 Mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ kambolo꞉ ha꞉lu nowo꞉ ene dagi wa꞉la fagea꞉fo꞉lab. Gib ililibo꞉ eyo꞉ so꞉lu ho꞉na wa꞉la꞉laki, gib fo꞉fo꞉dolobo꞉ henfelo꞉wa wa꞉la꞉folikiyo꞉, elo꞉ halale sa꞉lakilo꞉ ho꞉ido꞉ a꞉no꞉ no꞉ laiona꞉lo꞉ go꞉mulan o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ dabu. Eyo꞉ ho꞉idabikiyo꞉, emo꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ sa꞉lalu aumbo꞉ guno꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ guiyo꞉. \v 4 \x - \xo 10.4 \xt Dan 12.4,9\x*Gun dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ guiya꞉sa꞉ga꞉ edakiyo꞉, guna꞉lo꞉ to sio꞉ a꞉no꞉ niyo꞉ sa꞉sa꞉lima꞉no꞉ dowa꞉sen amio꞉, to nowo꞉ Hebene a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nemo꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Gun dom a꞉la꞉fo꞉wa꞉lo꞉ sa꞉lab ko, giyo꞉ wo꞉no꞉le asulo꞉wa dia꞉takiyo꞉, sa꞉sa꞉la꞉so꞉bo.” \p \v 5-6 \x - \xo 10.5-6 \xt Lo 32.40, Dan 12.7\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ ma꞉mul kalu ko꞉lo꞉ gib nowo꞉ so꞉lu ho꞉na, nowo꞉ henfelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ kagafo꞉len a꞉ma꞉yo꞉, ene dagi ililibo꞉ Hebenelo꞉ doba꞉da꞉ dulugufo꞉liki, eyo꞉ Godeya꞉ wi amio꞉ eleyo꞉ dia꞉taki dinali sio꞉. Gode a꞉ma꞉yo꞉ mela꞉no꞉ mela꞉no꞉ a꞉lab, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ akin o꞉lia꞉ kelego꞉ a꞉namilo꞉ da꞉lab a꞉no꞉lo꞉, henfelo꞉ o꞉lia꞉ kelego꞉ a꞉namilo꞉ da꞉lab a꞉no꞉lo꞉, so꞉lu ho꞉n o꞉lia꞉ kelego꞉ a꞉namilo꞉ da꞉lab a꞉no꞉lo꞉ tambo enen dimido꞉ ko꞉lo꞉, ma꞉mul kalu eyo꞉ Ene wiya iliki dinali saetakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. “Ho꞉leno꞉ fa꞉la꞉dowab ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ mo꞉yasilaki dimidama꞉nigab. \v 7 \x - \xo 10.7 \xt Amos 3.7\x*Godeya꞉lo꞉ dimidama꞉no꞉ wo꞉no꞉lelo꞉ asulufo꞉lab a꞉no꞉, eyo꞉ hendele dimidama꞉no꞉ka꞉ a꞉la꞉likiyo꞉, ene nanog dia꞉likilo꞉ dinali sa꞉lan kalu imo꞉wo꞉ tamina saefa꞉ ko꞉lo꞉, o꞉go꞉ ma꞉mul kalu dom a꞉ma꞉yo꞉ olo bulu amio꞉ semo꞉folo꞉ o꞉a꞉laba, kelego꞉ a꞉no꞉ tambo fa꞉la꞉doma꞉nigab.” Ma꞉mul kalu eyo꞉ a꞉la꞉saefa꞉. \p \v 8 A꞉la꞉tabiki towo꞉ Hebene a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ tamin amilo꞉ nelo꞉ dabu a꞉no꞉ wa꞉ka a꞉sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. “Ge ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ma꞉mul kaluwa꞉lo꞉ gib nowo꞉ so꞉lu ho꞉na, nowo꞉ henfelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ kagafo꞉lab a꞉ma꞉ dagi amilo꞉ mo꞉fo꞉s kambolo꞉ fagefa꞉ da꞉lab a꞉no꞉ dia꞉ni hamana.” \v 9 \x - \xo 10.9 \xt Ese 2.8–3.3\x*A꞉la꞉sa꞉labiki ne ma꞉mul kalulo꞉wa ha꞉na꞉ga꞉, mo꞉fo꞉s kambolo꞉ ha꞉lu fagefa꞉ ta꞉lisab a꞉no꞉ nemo꞉ dimina꞉ki dabu ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, eyo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Mo꞉fo꞉s kambolo꞉ we giyo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉ maiya. Giyo꞉ nalikiyo꞉, mego꞉f amio꞉ kola꞉ ho꞉na꞉lo꞉ nudan auma꞉ib, ko꞉sega kuf amio꞉ imoloma꞉ib” \v 10 A꞉la꞉sa꞉labiki, mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ kambolo꞉ ha꞉luwo꞉, ma꞉mul kaluwa꞉ dagi wa꞉l amilo꞉ fagea꞉fo꞉len a꞉no꞉ niyo꞉ dia꞉ga꞉ mo꞉no꞉. Ni mego꞉f amio꞉ kola꞉ ho꞉na꞉lo꞉ nudan o꞉ngo꞉ dowo꞉ ko꞉sega, kufa꞉ usamio꞉ imolo꞉wo꞉ alan dowo꞉. \v 11 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ to nowo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kelego꞉ tif amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉nigab a꞉no꞉ giyo꞉ wa꞉ka wida꞉li ha꞉nakiyo꞉, kaluka꞉isale henfelo꞉ amilo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ sab a꞉no꞉lia꞉, so꞉lo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ sab a꞉no꞉lo꞉, to ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉ sa꞉lan a꞉no꞉lo꞉, misa꞉ kalu i a꞉no꞉lia꞉ tambo ilo꞉ amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉nigab a꞉no꞉ wida꞉li hamana” a꞉la꞉sio꞉. \c 11 \s1 Godeya꞉ dinali sa꞉lan kalu a꞉la꞉yo꞉ mio꞉ \p \v 1 \x - \xo 11.1 \xt Ese 40.3, Sek 2.1-2\x*Gode eyo꞉ da꞉fema꞉no꞉ kelego꞉ nowo꞉ nemo꞉wo꞉ dimiakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ ni malilo꞉ a a꞉no꞉lo꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉no꞉ mu gulu a꞉no꞉lo꞉ da꞉fea꞉bi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale a꞉namilo꞉ dulugu sa꞉la꞉sen a꞉no꞉lo꞉ agela꞉bi. \v 2 \x - \xo 11.2 \xt Luk 21.24, Kala 13.5\x*Giyo꞉ da꞉feakiyo꞉, ni malilo꞉ a amilo꞉ isagen a꞉no꞉ da꞉fea꞉so꞉bo. Mo꞉wo꞉ isagen a꞉no꞉ ha꞉la꞉ kaluka꞉isalemo꞉ dimi. Iyo꞉ ele do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉in a꞉la꞉ta꞉ga꞉ a꞉la꞉ us a꞉namio꞉, ni amisa꞉n malilo꞉ a꞉no꞉ wa꞉la꞉ sa꞉ndaki, mogagila꞉ma꞉ib. \v 3 A꞉la꞉gakiyo꞉ ni tolo꞉ sa꞉lan kalu a꞉la꞉yo꞉ nofolo꞉wo꞉ alano꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ba꞉kiyo꞉, nofolo꞉ so꞉go꞉ ka꞉la꞉sa꞉ga꞉, towo꞉ sa꞉la꞉likiyo꞉, ho꞉leno꞉ 1,260 a꞉la꞉fo꞉ a꞉ma꞉ us a꞉namio꞉ ni towo꞉ sa꞉la꞉melea꞉ki halaido꞉ ta꞉fa꞉no꞉.” Gode eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \v 4 \x - \xo 11.4 \xt Sek 4.3,11-14\x*Godeya꞉ tolo꞉ sa꞉lan kalu a꞉la꞉ a꞉no꞉, nafa a꞉la꞉ o꞉lia꞉ o꞉lif i a꞉la꞉ a꞉no꞉ henfelo꞉ amilo꞉ kalu Alana꞉ anib amilo꞉ kagafo꞉len a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ da꞉feaki sio꞉. \v 5 \x - \xo 11.5 \xt 2Sam 22.9, Song 97.3\x*Kalu imilig noma꞉yo꞉ a꞉la꞉ a꞉no꞉ mogagila꞉ma꞉no꞉ dowalega, deyo꞉ mego꞉f a꞉la꞉ma꞉lo꞉ a꞉na handalowaki, de a꞉ma꞉yo꞉ ma꞉ib. Kalu abeyo꞉ a꞉la꞉ o꞉lia꞉lo꞉ gisdo꞉ diab a꞉no꞉ tambo i a꞉no꞉lo꞉ a꞉la꞉soma꞉ib. \v 6 \x - \xo 11.6 \xt Kis 7.17-20, 1Sam 4.8, 1Kin 17.1\x*Kalu a꞉la꞉ we Godeya꞉ tolo꞉ sa꞉la꞉likilo꞉ sia꞉mela꞉no꞉ ho꞉len a꞉namio꞉, akina a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ ho꞉no꞉ mo꞉timena꞉kilo꞉ kalitan a꞉no꞉ a꞉la꞉ amio꞉ halaido꞉wo꞉ a꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉no꞉ tambo ho꞉bo꞉ fa꞉la꞉doma꞉kilo꞉ dimidama꞉no꞉ a꞉no꞉lia꞉, henfelo꞉ kaluka꞉isalemo꞉lo꞉ hida꞉yo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ dimia꞉no꞉ a꞉no꞉lo꞉, a꞉la꞉ amio꞉ halaido꞉wo꞉ a꞉lab. A꞉la꞉ma꞉lo꞉ asulab au hida꞉yo꞉ a꞉no꞉ wa꞉ka wa꞉ka a꞉dimia꞉liki a꞉la꞉ma꞉no꞉wo꞉ halaido꞉ a꞉lab. \p \v 7 \x - \xo 11.7 \xt Dan 7.21, Kala 12.17, 13.7, 17.8\x*A꞉la꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ to sa꞉la꞉leno꞉ edalikiyo꞉, no꞉ mogago꞉ ko꞉lo꞉ hen alu dondo꞉ma a꞉namilo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉ o꞉lia꞉ bubakiyo꞉, no꞉ mogago꞉\f + \fr 11.7 \ft No꞉ mogago꞉ we, mama mogago꞉ nowo꞉ Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ ene halaido꞉ dia꞉sa꞉ga꞉yo꞉, nanogo꞉ halaido꞉ dimidama꞉ib. E no꞉ mogago꞉ misido꞉ o꞉ngo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib.\f* e tiniaki a꞉la꞉yo꞉ sanala꞉ma꞉ib. \v 8 \x - \xo 11.8 \xt Luk 13.34\x*A꞉la꞉ma꞉ do꞉mo꞉ a꞉no꞉ amisa꞉n alan us a꞉namilo꞉ ha꞉na꞉sen tog a꞉naka ta꞉fo꞉mela꞉ib. Amisa꞉n alan a꞉namio꞉, tamin amio꞉ Kalu Alan a꞉la꞉ma꞉lo꞉wo꞉ a꞉na alu alifa꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ amisa꞉n a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bale sa꞉lakiyo꞉, wiyo꞉ nowo꞉ Sodom, nowo꞉ Isib a꞉la꞉sio꞉ \v 9 Ho꞉len otalen a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉len heb us a꞉namio꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ henfelo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ amilo꞉ san o꞉lia꞉, to ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉ sa꞉lan o꞉lia꞉, so꞉lo꞉ mio꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ tambo do꞉mo꞉ a꞉no꞉ dalima꞉no꞉wo꞉ ka꞉la꞉sa꞉ga꞉, a꞉no꞉ko꞉ ba꞉da꞉mela꞉ib. \v 10 A꞉la꞉do꞉ gab a꞉namio꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ mada o꞉li go꞉ a꞉lakiyo꞉, iyo꞉ sagalaki, egelebo꞉ boba kelego꞉ nolo꞉ dimia꞉li ha꞉na꞉ib. Mo꞉wo꞉ dinali sa꞉lan kalu a꞉la꞉ma꞉yo꞉ henfelo꞉ wilo꞉ sen kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ alan dimia꞉len. \p \v 11 \x - \xo 11.11 \xt Ese 37.5,10\x*Ko꞉sega ho꞉len otalen a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉len heb a꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉yo꞉, Gode eyo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ dimia꞉sen meho꞉ a꞉no꞉ a꞉la꞉mo꞉ dimiabiki, a꞉la꞉ a꞉no꞉ a꞉dasilia꞉ga꞉ kagayabikiyo꞉, kaluka꞉isale iliyo꞉ a꞉la꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ ba꞉daki iligakiyo꞉, tagio꞉ alan doma꞉ib. \v 12 \x - \xo 11.12 \xt 2Kin 2.11\x*A꞉la꞉tabikiyo꞉ a꞉la꞉mo꞉wo꞉ to nowo꞉ Hebene a꞉la꞉ta꞉ga꞉ halale ho꞉le sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Wena mena.” A꞉la꞉sa꞉lakiyo꞉ kalu a꞉la꞉ a꞉no꞉ ene gis kaluwo꞉ bo꞉fo꞉labiki, kola꞉ go꞉lulia꞉ga꞉ Hebene a꞉na dia꞉ha꞉na꞉ib. \v 13 \x - \xo 11.13 \xt Kala 6.12, 16.18\x*Wigibole a꞉naka, hiniyo꞉ alan tilakiyo꞉, amisa꞉n usamilo꞉ ayo꞉ do꞉la꞉fo꞉ dialifelo꞉ us a꞉namio꞉, imilida꞉lo꞉wo꞉ dugu ha꞉na꞉sio꞉. Hini tilo꞉ a꞉namio꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ daoseno꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ tambo yasala꞉. A꞉la꞉gabikiyo꞉ mo꞉sowo꞉ kaluka꞉isale i a꞉no꞉ tagilaki, Gode Hebenelo꞉ a꞉lab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wabulu sio꞉. \p \v 14 \x - \xo 11.14 \xt Kala 9.12\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ hida꞉yo꞉ andeb a꞉no꞉ ba꞉da꞉la꞉ga꞉ ko꞉m a꞉la꞉takiyo꞉, hida꞉yo꞉ asol a꞉no꞉ ko꞉na꞉ma fa꞉la꞉doma꞉nigab. \s1 Olo bulu dom a꞉no꞉ folo꞉ \p \v 15 \x - \xo 11.15 \xt Kis 15.18, Song 10.16, Dan 2.44, 7.14\x*Ma꞉mul kalu dom a꞉ma꞉yo꞉ ene olo buluwo꞉ folabikiyo꞉, Hebene a꞉namio꞉ to nolo꞉ halale sa꞉lakiyo꞉, \q1 “Ni Gode Alan o꞉lia꞉ enedo꞉ Da꞉feyo꞉ Kalu o꞉lia꞉yo꞉ \q2 o꞉go꞉ henfelo꞉ wilo꞉ misa꞉ silikilo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉wo꞉, ho꞉lendeyo꞉ fa꞉la꞉dowab ko꞉lo꞉, \q2 a꞉la꞉ma꞉yo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ bo꞉fo꞉liki, mela꞉no꞉ mela꞉no꞉ mela꞉ib.” \m \v 16 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ko꞉go꞉do꞉ kalu do꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉da꞉in ko꞉lo꞉ Godeya꞉ milif amio꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ wa꞉l amilo꞉ sen i a꞉no꞉ gulalu asitaki, misa꞉fu fufudakiyo꞉, Godeya꞉ wiyo꞉ wabulu sa꞉la꞉sen. \v 17 A꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wabulu sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “Wiso꞉ mada o꞉m. Gode Alan ge mada halaido꞉le. \q2 Tamin amio꞉ ge elen. O꞉go꞉lo꞉ ge a꞉lab. \q1 Ge go꞉no꞉n halaido꞉wa kagayaki, \q2 henfelo꞉ we tambo o꞉go꞉lo꞉ gi mo꞉mo꞉da bo꞉fo꞉lab ko꞉lo꞉ mada o꞉m. \q1 \v 18 \x - \xo 11.18 \xt Song 110.5, 115.13, Lom 2.5, Kala 20.11-13\x*Henfelo꞉ kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ gemo꞉wo꞉ kulufa꞉yo꞉wo꞉ alan dowo꞉ ko꞉sega, \q2 gadiakilo꞉ kulufa꞉yo꞉ gilo꞉ a꞉no꞉ walama꞉no꞉ ho꞉leno꞉ fa꞉la꞉dowab. \q1 Sowo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo aloba꞉daki dibebema꞉no꞉ ho꞉leno꞉ fa꞉la꞉dowab. \q1 Go꞉no꞉n nanog dia꞉likilo꞉ gi tolo꞉ sa꞉lan kalu o꞉lia꞉, \q2 go꞉no꞉n tilidabu kaluka꞉isale o꞉lia꞉, \q2 gi wiyo꞉ molo asula꞉sen kaluka꞉isale o꞉lia꞉mo꞉wo꞉, \q2 wa꞉l dimia꞉no꞉ ho꞉leno꞉ fa꞉la꞉dowab. \q1 Wabulun kaluwo꞉lo꞉, wilo꞉ma kalu o꞉mo꞉wo꞉lo꞉ dimia꞉ib. \q1 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluwa꞉lo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale nolo꞉ yasa danela꞉lab a꞉no꞉ tambo wa꞉deaki falasila꞉ma꞉no꞉ ho꞉leno꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowab.” \p \v 19 \x - \xo 11.19 \xt Hibu 9.4, Kala 8.5, 15.5, 16.21\x*A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ a Hebenelo꞉ elen a꞉no꞉ togo꞉ kolaetabiki ba꞉ba꞉ amio꞉, i bokisi Gode o꞉lia꞉lo꞉ to saefa꞉ a꞉no꞉ ene malilo꞉ a us a꞉na delena ba꞉ba꞉. A꞉na ba꞉ba꞉ amio꞉, wabelego꞉ tili tandeaki, gun bosolakiyo꞉, fowo꞉ alan dowa꞉sa꞉ga꞉, hini silakiyo, ais hido꞉ alan o꞉lia꞉ tia꞉. \c 12 \s1 Ga o꞉lia꞉ Sa꞉da꞉na꞉ o꞉lia꞉yo꞉ ho꞉le ba꞉ba꞉ \p \v 1 Ne a꞉la꞉ bo꞉fo꞉len amio꞉ kelego꞉ alan nowo꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉wo꞉ Hebene a꞉namio꞉ fa꞉la꞉dowabiki ba꞉ba꞉. Ga nowo꞉ handalowakiyo꞉, ga a꞉ma꞉yo꞉ helebeso꞉go꞉ of o꞉ngo꞉ ka꞉la꞉b a꞉la꞉ta꞉ga꞉, eleyo꞉ ga a꞉ma꞉ gido꞉fo꞉ ha꞉ga deleno꞉ o꞉ngo꞉ ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ misa꞉ amilo꞉ sa꞉ga꞉lan o꞉leaumbo꞉, tamin kugula꞉fo꞉wo꞉ ga a꞉ma꞉ misa꞉ya gego꞉ o꞉ngo꞉ ba꞉ba꞉. \v 2 \x - \xo 12.2 \xt Mai 4.10\x*Ga a꞉no꞉ so꞉wa sen ko꞉lo꞉, sa꞉la꞉lia꞉no꞉ ya꞉laki ho꞉ido꞉. \v 3 \x - \xo 12.3 \xt Dan 7.7\x*A꞉la꞉do꞉ gab a꞉namio꞉, ele ba꞉ba꞉no꞉ kelego꞉ nowo꞉ Hebene a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. Sowa꞉ genelo꞉ alan badio꞉ handalowakiyo꞉, misa꞉yo꞉ dom a꞉la꞉fo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ beso꞉ do꞉la꞉fo꞉ dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ misa꞉ amilo꞉ sa꞉ga꞉lan a꞉no꞉ dom a꞉la꞉fo꞉wo꞉ sowa꞉ a꞉ma꞉ misa꞉ya sa꞉ga꞉lela꞉lo꞉bi ba꞉ba꞉. \v 4 \x - \xo 12.4 \xt Dan 8.10\x*Ene waf a꞉ma꞉yo꞉ gigililia꞉ga꞉, tamin nolo꞉ ololo to꞉lolo꞉. Akin halomilo꞉ tamin eleno꞉ otalen aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉, heb a꞉la꞉yo꞉ kata꞉taki, heb imilig nowo꞉ waf a꞉ma꞉yo꞉ gigililia꞉ga꞉ henfelo꞉wa to꞉lolo꞉. Ga a꞉ma꞉yo꞉ so꞉wayo꞉ sa꞉la꞉lia꞉nigab ko꞉lo꞉, sowa꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ so꞉wa a꞉no꞉ sa꞉la꞉lialikiyo꞉, e sana ma꞉no꞉ a꞉la꞉liki, ga a꞉ma꞉ milifa yasi dofo꞉lab. \v 5 \x - \xo 12.5 \xt Song 2.9, Ais 7.14, 66.7, Kala 19.15\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ga a꞉ma꞉yo꞉ kalu so꞉wayo꞉ sa꞉la꞉liabikiyo꞉, noma꞉yo꞉ bo꞉e talulia꞉sa꞉ga꞉, Godelo꞉wa, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉na ta꞉fa꞉ni ane. Tif amio꞉ so꞉wa a꞉ma꞉yo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉nofolaki mada halaido꞉ bo꞉fo꞉mela꞉ib. \v 6 A꞉la꞉gabikiyo꞉ ga a꞉no꞉ nai ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ kalaleli hen a꞉namio꞉, Godeya꞉lo꞉ dimidaefa꞉ hen nowa mesa꞉ni ane. Ga a꞉no꞉ ho꞉leno꞉ 1,260 a꞉la꞉fo꞉wo꞉ a꞉na siliki bo꞉fo꞉melea꞉ki, Gode eyo꞉ hen a꞉no꞉ a꞉na dimidaefa꞉. \p \v 7 \x - \xo 12.7 \xt Yud 1.9\x*Hebene hen amio꞉ bubo꞉wo꞉ alan fa꞉la꞉dowo꞉. Maiko꞉l o꞉lia꞉ ene ma꞉mula꞉ kalu o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ sowa꞉ genelo꞉ a꞉no꞉lia꞉ ene ma꞉mula꞉ kalu mogago꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ bubo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliyo꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ bubo꞉. \v 8-9 \x - \xo 12.8-9 \xt Mo꞉mo꞉ 3.1,14, Luk 10.18, 22.31, Kala 20.2\x*Sowa꞉ mogago꞉ a꞉no꞉ taminde amilo꞉ elen a꞉ma꞉ wiyo꞉ Sa꞉da꞉na꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ wi nowo꞉ “Sada꞉dan Kalu.” Eyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale tambowo꞉ togbala tililia꞉ ha꞉nakiyo꞉ dikili sa꞉la꞉sen. Ilo꞉ bubo꞉ a꞉namio꞉, sowa꞉ o꞉lia꞉ ene ma꞉mula꞉ kalu mogago꞉ o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ mo꞉tinio꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Hebene a꞉namio꞉ mo꞉mesea꞉ki o꞉lusanalia꞉ga꞉, henfelo꞉wa to꞉lolo꞉. \p \v 10 \x - \xo 12.10 \xt Job 1.9-11, Sek 3.1\x*A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ ne to nowo꞉ Hebene a꞉na halale sa꞉labiki dabu, \q1 “Godeya꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ gasilia꞉no꞉ o꞉lia꞉, \q2 ene halaido꞉ o꞉lia꞉ \q2 elo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ a꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ \q2 Kelisowa꞉lo꞉ halaido꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ a꞉no꞉ \q2 o꞉go꞉ fa꞉la꞉dowaki, ilili alitab. \q1 Tamin amio꞉ Sa꞉da꞉na꞉ eyo꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ nuluwo꞉lo꞉, ho꞉lenowo꞉lo꞉ tilidabu kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ towo꞉ diga꞉li sa꞉la꞉sen ko꞉sega, \q2 o꞉go꞉ e o꞉lulia꞉ga꞉ sana to꞉lolo꞉. \q1 \v 11 Tilidabu kaluka꞉isale iliyo꞉ sibi inso꞉wa꞉ ho꞉bo꞉ o꞉lia꞉ to man ililo꞉ wida꞉sen a꞉no꞉lia꞉ma꞉yo꞉ \q2 Sa꞉da꞉na꞉yo꞉ tinio꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. \q2 Iliyo꞉ inin mela꞉no꞉wo꞉ mo꞉kanulu ta꞉liaki, soma꞉no꞉wa kagayo꞉. \q1 \v 12 \x - \xo 12.12 \xt Ais 44.23, 49.13\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Hebenelo꞉ kaluka꞉isale sab gio꞉ sagalema. \q1 Ko꞉sega henfelo꞉ o꞉lia꞉ so꞉lu ho꞉n o꞉lia꞉ gilo꞉ amio꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ alan fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉ nofolab. \q2 Mo꞉wo꞉ Sa꞉da꞉na꞉ e gilo꞉ amio꞉ o꞉ma tia꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab. \q1 Elo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ ho꞉leno꞉ abolda꞉su dowab a꞉la꞉asulakiyo꞉, \q2 e kulufa꞉yo꞉wo꞉ alan dowo꞉.” \p \v 13 Sowa꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ e o꞉ma henfelo꞉wa o꞉lu to꞉lolo꞉ a꞉la꞉ asula꞉sa꞉ga꞉yo꞉, eyo꞉ kalu so꞉walo꞉ sa꞉la꞉li ga a꞉no꞉ kudulia꞉ga꞉ o꞉lulia꞉gane. \v 14 \x - \xo 12.14 \xt Dan 7.25, 12.7\x*Ga a꞉no꞉ dalolia꞉sa꞉ga꞉yo꞉, kalaleli hen ko꞉lo꞉ dimidaefa꞉ a꞉nami hamana꞉kiyo꞉, usulage a꞉ful o꞉ngo꞉ a꞉la꞉yo꞉ ga o꞉mo꞉ dimi. Sowa꞉ a꞉ma꞉yo꞉ e sa꞉ma꞉no꞉ dowabiyo꞉, ga a꞉no꞉ sili alitaki, a꞉na dalolia꞉ga꞉yo꞉, donayo꞉ otalen a꞉la꞉ta꞉ga꞉ heb a꞉namio꞉ kalaleli hena siliki bo꞉fo꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉. \v 15 Ga a꞉no꞉ ho꞉n dia꞉ a꞉ma꞉ ma꞉lilia꞉ga꞉ hamana꞉kiyo꞉, sowa꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ e mego꞉f amio꞉ ho꞉n modo꞉wa꞉ fololola꞉len. \v 16 Ko꞉sega henfelo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ ga a꞉no꞉ mada asuwa꞉takiyo꞉, heno꞉ mego꞉f o꞉ngo꞉ kolaeta꞉ga꞉, sowa꞉ mogago꞉wa꞉lo꞉ ho꞉n fololola꞉lab amilo꞉ dia꞉ alan mio꞉ a꞉no꞉, e mo꞉no꞉. \v 17 \x - \xo 12.17 \xt Kala 11.7\x*A꞉la꞉gabikiyo꞉ sowa꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ gamo꞉wo꞉ kulufa꞉yaki gadio꞉wo꞉ alan dowa꞉sa꞉ga꞉yo꞉, sowa꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ ga a꞉ma꞉lo꞉ so꞉wa nol sa꞉la꞉la꞉li ha꞉na꞉lab a꞉no꞉lia꞉yo꞉ gis diaki babuma꞉ni ane. So꞉wa sa꞉la꞉la꞉i ane a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ ele difa꞉yo꞉ kudu ha꞉na꞉len. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliyo꞉ Ya꞉suwa꞉ to hendeleyo꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉ wida꞉len. \v 18 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ sowa꞉ mogago꞉ e so꞉lu ho꞉n sa꞉ wa꞉l ami kagafo꞉lab. \c 13 \s1 No꞉ mogago꞉wo꞉ so꞉lu ho꞉na fa꞉la꞉dowo꞉ \p \v 1 \x - \xo 13.1 \xt Kala 12.3, 17.3,7-12\x*No꞉ mogago꞉ a꞉no꞉ so꞉lu ho꞉n a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowabi ba꞉ba꞉. No꞉ a꞉ma꞉yo꞉ misa꞉yo꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ beso꞉ do꞉ a꞉la꞉fo꞉ dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ bes do꞉la꞉fo꞉ a꞉namio꞉, misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ misa꞉ amilo꞉ sa꞉ga꞉lan a꞉no꞉ tambo sa꞉ga꞉le alifelo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene misa꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉namio꞉, wiyo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉, wi sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ wiyo꞉ ko꞉lo꞉ dio꞉ge sio꞉. \v 2 \x - \xo 13.2 \xt Dan 7.4-6\x*No mogago꞉ a꞉no꞉ busi alano꞉ o꞉ngo꞉. Ene gesen amio꞉ ifi mio꞉wo꞉ no꞉ bea o꞉ngo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene mego꞉fo꞉ no꞉ laion o꞉ngo꞉ ba꞉ba꞉. No꞉ mogago꞉ eyo꞉ halaido꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki, sowa꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉, ene misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉no꞉lia꞉, ene halaido꞉ alan o꞉lia꞉yo꞉ emo꞉ dimi. \v 3 \x - \xo 13.3 \xt Kala 17.8\x*No꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉ misa꞉ imilig no amio꞉, e soma꞉no꞉le halaido꞉ yamila꞉ o꞉ngo꞉ ba꞉ba꞉, ko꞉sega ogen a꞉no꞉ o꞉ma imu fo꞉wa ba꞉ba꞉. Henfelo꞉ kaluka꞉isale tambolo꞉ yamila꞉ ko꞉lo꞉, imu fo a꞉no꞉ ba꞉dakiyo꞉ iyo꞉ molo asulaki, e kudu ane. \v 4 Sowa꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ no꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki halaido꞉wo꞉ dimi ko꞉lo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ tambo sowa꞉ mogago꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wabudaki dulugu sio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliyo꞉ no꞉ mogago꞉ a꞉no꞉lo꞉ a꞉na dulugu sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu wengo꞉wo꞉ o꞉b doma꞉iba꞉le? E o꞉lia꞉yo꞉ abe babuma꞉iba꞉le?” \p \v 5 \x - \xo 13.5 \xt Dan 7.8,25, 11.36, Kala 11.2\x*No꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉ ene wiyo꞉ duludaki, Godeyo꞉ dio꞉ge sa꞉la꞉melea꞉kiyo꞉ fogo꞉ dimi ko꞉lo꞉, eyo꞉ ele do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉in a꞉la꞉ta꞉ga꞉ a꞉la꞉ a꞉namio꞉, halaido꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki da꞉fe alifa꞉. \v 6 No꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ a꞉na mo꞉mo꞉da tolakiyo꞉, Godeyo꞉ dio꞉ge sio꞉. Godeya꞉ wiyo꞉lo꞉, hen elo꞉ a꞉lab a꞉no꞉lo꞉, kalu Hebenelo꞉ sab a꞉no꞉lo꞉ tambo mogagi sa꞉laki dio꞉ge sio꞉. \v 7 \x - \xo 13.7 \xt Kala 11.7\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ no꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Gode amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isale sab a꞉no꞉lia꞉ bubakiyo꞉, e tininima꞉ki halaido꞉wo꞉ dimi. Eyo꞉ so꞉lo꞉ mio꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ sab o꞉lia꞉, to ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉ sa꞉lan a꞉no꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ amilo꞉ amisa꞉n kaluka꞉isale ko꞉li ko꞉lilo꞉ sab a꞉no꞉lo꞉ halaido꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉. \v 8 \x - \xo 13.8 \xt Song 69.28, Kala 17.8, 20.12,15, 21.27\x*Henfelo꞉ kaluka꞉isale tambowa꞉yo꞉ no꞉ mogago꞉wo꞉ wabudaki, dulugu sa꞉la꞉mela꞉ib. Ko꞉sega Godeya꞉lo꞉ henfelo꞉ we o꞉dimidama꞉no꞉ amilo꞉ kaluka꞉isale wilo꞉ mela꞉no꞉ bugo꞉ amilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ i a꞉ma꞉yo꞉, no꞉ mogago꞉wo꞉ mo꞉wabulu sa꞉ma꞉ib. Bugo꞉ a꞉no꞉ sibi inso꞉ sana sowo꞉ ko꞉lo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ sab a꞉ma꞉no꞉. \p \v 9 Kaluka꞉isale ka꞉la꞉ndo꞉ a꞉lab gio꞉ dabuma. \q1 \v 10 \x - \xo 13.10 \xt Jer 15.2, 43.11, Kala 14.12\x*Kalu nolo꞉ dibolowa to꞉loma꞉no꞉ da꞉feyo꞉lalega, \q2 hendele e dibolowa to꞉loma꞉ib. \q1 Kalu nolo꞉ helebesi sambowa꞉ oma꞉no꞉ da꞉feyo꞉lalega, \q2 hendele e helebesi sambo a꞉ma꞉ oma꞉ib. \m Gode amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isale gio꞉ da꞉feyo꞉ hida꞉yo꞉ a꞉no꞉ dia꞉i ha꞉na꞉likiyo꞉, tilidabu a꞉naka halale kagafo꞉ ha꞉na꞉lubi. \s1 No꞉ mogago꞉ nowo꞉ henfelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ \p \v 11 A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ ne no꞉ mogago꞉ nowo꞉ henfelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowabi ba꞉ba꞉. No꞉ a꞉ma꞉yo꞉ bes ha꞉lu a꞉la꞉yo꞉, sibi inso꞉wa꞉lo꞉wo꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉sega, to elo꞉ tola꞉yo꞉ sowa꞉ mogago꞉wa꞉ to o꞉ngo꞉ dowo꞉. \v 12 No꞉ mogago꞉ andeb wema꞉yo꞉, no꞉ mogago꞉ tamin amilo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉ma꞉ halaido꞉wo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, ene ha꞉ga dowakiyo꞉, kaluka꞉isale henfelo꞉ a꞉namilo꞉ sab a꞉no꞉, no꞉ mogago꞉ tamin amilo꞉ yamila꞉ ko꞉lo꞉ imulula꞉fo꞉lab o꞉mo꞉wo꞉ wabulu sama꞉ki dibodo꞉. \v 13 \x - \xo 13.13 \xt 1Kin 18.24-39, Madi 24.24, Kala 19.20\x*A꞉la꞉dimidakiyo꞉, eyo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉wo꞉ alan ko꞉lo꞉ wida꞉len. Kaluka꞉isale iyo꞉ bo꞉ba꞉kiyo꞉, Hebene a꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉wa deyo꞉ timena꞉ki, eyo꞉ dimido꞉. \v 14 No꞉ mogago꞉ tamin amilo꞉ a꞉ma꞉ wiya iliki, eyo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉wo꞉ dimidama꞉ki emo꞉wo꞉ fogo꞉ dimiabiki, eyo꞉ Gode amilo꞉ mo꞉tilidabu kaluka꞉isale a꞉no꞉ dikida꞉len. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ eyo꞉ no꞉ mogago꞉ tamin amilo꞉ helebesi sambowa꞉ yamila꞉ ko꞉sega o꞉sab a꞉ma꞉ misido꞉wo꞉ dimida꞉sa꞉ga꞉ wabulu sama꞉ki, kaluka꞉isaleyo꞉ dibodakiyo꞉ sio꞉. \v 15 Misido꞉wo꞉ dimida꞉sa꞉ga꞉yo꞉, no꞉ mogago꞉ andeb a꞉ma꞉yo꞉ misido꞉ momado꞉ o꞉mo꞉wo꞉ meho꞉wo꞉ folo alifoma꞉ki, fogo꞉ dimi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ misido꞉ a꞉ma꞉ ene towa꞉yo꞉ a꞉la꞉saefa꞉, “Nemo꞉lo꞉ mo꞉wabulu sa꞉lab kaluka꞉isale a꞉no꞉ sanala꞉bi” a꞉la꞉saefa꞉. \v 16 \x - \xo 13.16 \xt Kala 14.9-11, 16.2, 20.4\x*No꞉ mogago꞉ andeb a꞉ma꞉yo꞉ kaluka꞉isale alano꞉lo꞉, kelego꞉lo꞉malo꞉, wilo꞉wo꞉lo꞉, da꞉ibo꞉ so꞉wayo꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ga꞉lilo꞉ sabo꞉lo꞉, ili do꞉mo꞉ amio꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉wo꞉ sa꞉sa꞉lima꞉ki dibodo꞉. Kaluka꞉isaleya꞉ wo꞉lokan amiya꞉le, dagi ililiba amiya꞉le dilalega o꞉li ko꞉m. \v 17 Kaluka꞉isale abeyo꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉ a꞉no꞉ ene do꞉mo꞉ amio꞉ mo꞉sa꞉sa꞉li alifa꞉lalega, kelego꞉ elo꞉wo꞉ mo꞉kililia꞉ib, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolba꞉lo꞉ kililiab a꞉namio꞉lo꞉, eyo꞉ mo꞉kililia꞉ib. Ele ba꞉ba꞉no꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉, no꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉ wilalikiyo꞉lo꞉ mo꞉ ene namba agelo꞉wo꞉ mo꞉lalikiyo꞉lo꞉ a꞉no꞉ o꞉li ko꞉m. \v 18 To nilo꞉ so꞉lo꞉l we, dinafa aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉ asuluma. Kalu abeyo꞉ e asulo꞉wo꞉ nafalelalega, no꞉ mogago꞉ wema꞉ namba agelo꞉ a꞉no꞉ dinafa alobana ba꞉da꞉bi. Namba agelo꞉ a꞉no꞉, kalu a꞉ma꞉lo꞉wo꞉ o꞉m. Namba agelo꞉wo꞉ we, 666. \c 14 \s1 Sibi inso꞉wa꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ gisalo꞉wo꞉ mo꞉lo꞉ \p \v 1 Ne ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, ne milif doba꞉da꞉yo꞉ sibi inso꞉ o꞉lia꞉ kaluka꞉isale agelo꞉wo꞉ 144 daosen a꞉no꞉lia꞉yo꞉ Saion misio꞉wa kagafo꞉labiki ba꞉ba꞉. Kaluka꞉isale i a꞉ma꞉ wo꞉lokan amio꞉ sibi inso꞉wa꞉ wi o꞉lia꞉, iyaya꞉ wi o꞉lia꞉yo꞉ sa꞉sa꞉li alifelo꞉ ko꞉lo꞉ kagayo꞉. \v 2 \x - \xo 14.2 \xt Kala 1.15, 19.6\x*To ko꞉lo꞉ Hebenelo꞉ tola꞉len a꞉no꞉ ne dabu. To a꞉no꞉ ho꞉n fo o꞉lia꞉ gun guiyan o꞉lia꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ dabu. Ne da꞉dakiyo꞉, gida modo꞉ sa꞉nda꞉lab amilo꞉ go꞉no꞉ nafa o꞉ngo꞉ dabu. \v 3 \x - \xo 14.3 \xt Ais 42.10, Kala 5.9, 7.4\x*Kaluka꞉isale nolba꞉yo꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ malilo꞉ fofodo꞉ o꞉lia꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉in o꞉lia꞉, ko꞉go꞉do꞉ kalu o꞉lia꞉ i a꞉ma꞉ milifa kagafo꞉liki, gisalo꞉ ho꞉giyo꞉ a꞉na mo꞉lo꞉. Kalu nolba꞉yo꞉ gisalo꞉ a꞉no꞉ mo꞉asululia꞉ib, ko꞉sega henfelo꞉ us a꞉namio꞉ 144 daosen kaluka꞉isaleya꞉lo꞉, ini su sima꞉no꞉wo꞉ Ya꞉suwa꞉lo꞉ kilili i a꞉ma꞉yo꞉ gisalo꞉ ho꞉giyo꞉ mo꞉lo꞉. \v 4 Kaluka꞉isale i a꞉no꞉ uwo꞉ dian o꞉leaumbo꞉,\f + \fr 14.4 \ft Uwo꞉ dian man a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ Godeyo꞉ kata꞉taki, madali gode kudu ha꞉nab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bale sio꞉.\f* madali godeyo꞉ mo꞉kudu ha꞉naki, malilo꞉ go꞉go꞉do꞉le elen. Iyo꞉ sibi inso꞉lo꞉ sia꞉lab amilo꞉, kudu ha꞉na꞉seno꞉ o꞉m. Gode eyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale usamilo꞉ sab a꞉no꞉ nolo꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ kililiakilo꞉ diyo꞉ i o꞉m ko꞉lo꞉, i a꞉no꞉ Gode o꞉lia꞉ sibi inso꞉ o꞉lia꞉ a꞉la꞉ma꞉no꞉le. I a꞉no꞉, egelo꞉ amilo꞉ ho꞉gi hedo꞉ o꞉leaumbo꞉ Godemo꞉lo꞉ boba dimiyo꞉ o꞉m. \v 5 I a꞉no꞉ madali towo꞉ mo꞉dikili sa꞉lan, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ i amio꞉lo꞉ hala dimido꞉wo꞉ mada aundo꞉mo꞉ dowo꞉. \s1 Ma꞉mula꞉ kalu otaleno꞉ towo꞉ wido꞉ \p \v 6 Ne ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, ma꞉mul kalu nowo꞉ akina dalolia꞉ga꞉ sia꞉labiki ba꞉ba꞉. Ma꞉mul kalu a꞉ma꞉yo꞉ kaluka꞉isale so꞉lo꞉ mio꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉lo꞉, to ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉ sa꞉lano꞉lo꞉, henfelo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ amilo꞉ sano꞉lo꞉, kaluka꞉isale tambo henfelo꞉ amilo꞉ sab o꞉mo꞉wo꞉lo꞉ to nafa mela꞉no꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab a꞉no꞉ wala sa꞉ma꞉ni ha꞉na꞉lab. \v 7 Eyo꞉ halale sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, “Godeya꞉lo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉walila꞉sa꞉ga꞉ falasila꞉ma꞉no꞉ ho꞉leno꞉ fa꞉la꞉dowab ko꞉lo꞉, gio꞉ e tagilaki, ene wiyo꞉ wabulu sama. Akino꞉lo꞉ henfelo꞉wo꞉lo꞉ so꞉lu ho꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉n si a꞉lab a꞉no꞉lo꞉ Godeya꞉ ene tambo dimido꞉ ko꞉lo꞉ e wabuluma.” \fig Ma꞉mula꞉ kalu otaleno꞉ yakiyo꞉, towo꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ wido꞉.|alt="Angels and people" src="IB04180A_gr.tif" size="col" copy="Farid Faadil © Biblica, Inc. Used with permission. All rights reserved worldwide." ref="14.6-7" \fig* \p \v 8 \x - \xo 14.8 \xt Ais 21.9, Jer 51.7-8, Kala 17.2, 18.2,3\x*Ma꞉mul kalu andeb a꞉no꞉ tamin amilo꞉ mio꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu yakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Babilon amisa꞉n alan a꞉no꞉ mada dugu alilaki, bidi ane. Babilon iyo꞉ uwo꞉ dian ga o꞉ngo꞉ dowo꞉. Ga a꞉ma꞉yo꞉ kaluwo꞉ no꞉noloma꞉kiyo꞉ wain ho꞉no꞉ dimia꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ e o꞉lia꞉ uwo꞉ dima꞉ki sendea꞉len. Babilon iliyo꞉ kaluka꞉isale henfelo꞉ tambo amilo꞉ sab we, man mogago꞉ ililo꞉ dimidan a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dimidama꞉ki sendea꞉len ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ Babilon amisa꞉n a꞉no꞉ bidila꞉.” \p \v 9-10 \x - \xo 14.9-10 \xt Kala 13.12-17\x*\x - \xo 14.9-10 \xt Mo꞉mo꞉ 19.24, Song 75.8, Ais 51.17,22, Jer 25.15-16, Ese 38.22, Kala 16.19, 20.10\x*Ma꞉mul kalu asol a꞉no꞉ ma꞉mul kalu a꞉la꞉ tamin amilo꞉ mio꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu yakiyo꞉, towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu abeyo꞉ no꞉ mogago꞉wa꞉lo꞉ ene misido꞉ momado꞉ a꞉no꞉lo꞉ wabudaki, o꞉lo꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉wo꞉ wo꞉lokan amiya꞉le, dagi amiya꞉le, difa꞉ a꞉lalega, Godeya꞉ kulufa꞉yo꞉lo꞉ ilili alitab a꞉no꞉ dia꞉ib. Godeya꞉ kulufa꞉yo꞉ a꞉no꞉ mada halaido꞉ dowaki, i amio꞉ kulufa꞉yo꞉ a꞉no꞉ tambo ilili alifa꞉ib. Sibi inso꞉ o꞉lia꞉ ene ma꞉mula꞉ kalu malilo꞉ o꞉lia꞉ma꞉ si wa꞉l amio꞉ kalu a꞉no꞉ nagalo꞉ diakiyo꞉, de o꞉lia꞉ u wanalo꞉ hudakilo꞉ ko꞉lo꞉n mogago꞉ o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ nagalo꞉wo꞉ alan dimia꞉ib. \v 11 \x - \xo 14.11 \xt Ais 34.10\x*Kalumo꞉lo꞉ nagalo꞉ dimiakilo꞉ de ho꞉mo꞉n fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉, ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ fa꞉la꞉dofo꞉mela꞉ib. Kaluka꞉isale no꞉ mogago꞉ o꞉lia꞉, ene misido꞉ momado꞉ o꞉lia꞉lo꞉ wabuda꞉len a꞉no꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene ele ba꞉ba꞉no꞉lo꞉ di a꞉no꞉lo꞉, ho꞉lenowo꞉lo꞉, nuluwo꞉lo꞉ iyo꞉ nagalo꞉ dia꞉likiyo꞉, ga꞉lilo꞉ mo꞉mesa꞉ib. \v 12 \x - \xo 14.12 \xt Kala 13.10\x*To nilo꞉ so꞉lo꞉l we asuluma. Kaluka꞉isale Godeya꞉ ele difa꞉lo꞉ kudu ha꞉nakilo꞉, Ya꞉su amilo꞉ tilida꞉da꞉i ha꞉na꞉lab i a꞉no꞉, halale kagafo꞉liki, hida꞉yo꞉wo꞉ dia꞉li ha꞉na꞉lubi.” \p \v 13 A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ ne to nowo꞉ Hebene a꞉la꞉ta꞉ga꞉ sa꞉labi dabu. “To we sa꞉sa꞉lima. O꞉g wena a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tif amio꞉lo꞉, kaluka꞉isale Alana tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉ elen amilo꞉ soma꞉nigab a꞉no꞉ Gode eyo꞉ iyo꞉ sagale alita꞉mela꞉ib.” A꞉la꞉sa꞉labiki Mamaya꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Hendele. Iyo꞉ nanogo꞉ odo꞉ sia꞉la꞉ga꞉ yab ko꞉lo꞉, man nafale inido꞉ dimida꞉len a꞉ma꞉ wa꞉l diakiyo꞉, ha꞉fo꞉ mesa꞉ib.” \s1 Gode eyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ falasilo꞉ \p \v 14 \x - \xo 14.14 \xt Dan 7.13\x*Ne ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, kol ho꞉lo꞉wo꞉ ni milif doba꞉da꞉ elena ba꞉ba꞉. Kola꞉ wa꞉l amio꞉ kalule o꞉ngo꞉ sab, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene misa꞉ amio꞉ misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ sa꞉ga꞉lan go꞉l amilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ sa꞉ga꞉la꞉b a꞉la꞉ta꞉ga꞉, salebe kowagelo꞉ a꞉no꞉ dagi amio꞉ ta꞉li dofo꞉labi ba꞉ba꞉. \v 15 Ma꞉mul kalu nowo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ aya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ handalowakiyo꞉, kola꞉ wa꞉l amilo꞉ kalu sab o꞉mo꞉wo꞉ towo꞉ halale sa꞉lakiyo꞉, “Henfelo꞉ amilo꞉ fowo꞉ geneli ko꞉lo꞉ tuma꞉no꞉ ho꞉leno꞉ dowab ko꞉lo꞉, ge salebe kowagelo꞉wo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉ gegedema” a꞉la꞉sio꞉. \v 16 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kalu kola꞉ wa꞉l amilo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉ ene salebe kowagelo꞉ a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, henfelo꞉wa mumagolaki gegedelia꞉ga꞉ dia꞉taki, henfelo꞉ amilo꞉ fo gen a꞉no꞉ tambo kegenelia꞉ga꞉ difa꞉. \p \v 17 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ma꞉mul kalu nowo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ aya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ handalowakiyo꞉, eyo꞉lo꞉ salebe kowagelo꞉wo꞉ dia꞉ga꞉ handalowo꞉. \v 18 \x - \xo 14.18 \xt Joel 3.13\x*A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, ma꞉mul kalu nowo꞉ delo꞉ biso꞉ a꞉no꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen mu gululo꞉ a꞉na handalowakiyo꞉, ma꞉mul kalu, salebe kowagelo꞉lo꞉ ta꞉li sab o꞉mo꞉wo꞉ ho꞉le sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. “Henfelo꞉ amio꞉ wain i fo a꞉no꞉ geneli a꞉lab ko꞉lo꞉, ge salebe kowagelo꞉ a꞉no꞉ dia꞉ga꞉, fowo꞉ gedea꞉sa꞉ga꞉ tambo kegene dia꞉foma.” \v 19 A꞉la꞉sa꞉labiki, ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ salebe kowagelo꞉ a꞉no꞉ dia꞉ga꞉ mumagolaki, wain fo a꞉no꞉ kegenelia꞉ga꞉, wain fo basian aumbo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ Godeya꞉ kulufa꞉yo꞉wa꞉ wa꞉la꞉ sanama꞉ki, wain folo꞉ basian hen a꞉na to꞉lolo꞉. \v 20 \x - \xo 14.20 \xt Ais 63.3, Kala 19.15\x*Amisa꞉n ha꞉la꞉ amilo꞉ waindo꞉ digibasia꞉sen a꞉na wa꞉la꞉ sa꞉ndabikiyo꞉, ho꞉bo꞉wo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ handalowakiyo꞉, imilo꞉wo꞉ kaluwa꞉ kade ha꞉gdo꞉ a꞉no꞉ imilo꞉ ko꞉lo꞉, ho꞉bo꞉wo꞉ ilo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ane a꞉no꞉ agelo꞉wo꞉ 300 kilomita o꞉ngo꞉ dowo꞉. \c 15 \s1 Ma꞉mula꞉ kaluwa꞉yo꞉ hida꞉yo꞉ alan dom a꞉la꞉fo꞉wo꞉ dia꞉mio꞉ \p \v 1 Ne Hebeneyo꞉ ba꞉ba꞉ amio꞉, ele ba꞉ba꞉no꞉ alan ko꞉li nowo꞉ fa꞉la꞉dowabikiyo꞉ iligo꞉. Ma꞉mula꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ hida꞉yo꞉ nagalo꞉ alan dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ dia꞉ga꞉ handalowabi ba꞉ba꞉. Hida꞉yo꞉ alan dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉ma꞉yo꞉, Godeya꞉ gadio꞉ a꞉no꞉ ilili alitaki elema꞉ib. Mo꞉wo꞉ Gode elo꞉ gadio꞉wo꞉ a꞉na ilili alifa꞉ib. \v 2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ne a꞉ba꞉ba꞉ amio꞉, ho꞉n mogano꞉ ma꞉feyo꞉lo꞉ma, hewo꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ de wa꞉sowa o꞉lia꞉ elena ba꞉ba꞉. Ho꞉n golo꞉ anib amio꞉ niyo꞉ kaluka꞉isale nolo꞉ kagafo꞉lena ba꞉ba꞉. Kaluka꞉isale i a꞉ma꞉yo꞉ no꞉ mogago꞉ o꞉lia꞉ ene misido꞉ momado꞉ o꞉lia꞉mo꞉lo꞉ mo꞉wabulu sa꞉laki, ene wilo꞉ mo꞉diyo꞉ o꞉m. Iyo꞉ Godeya꞉lo꞉ gida dimi a꞉no꞉ ta꞉li dosdofo꞉liki, gisalo꞉wo꞉ a꞉na mo꞉lo꞉. \v 3 \x - \xo 15.3 \xt Kis 15.1, Song 139.14, 145.17\x*Gisalo꞉ ililo꞉ mo꞉lo꞉ a꞉no꞉, Godeya꞉ ene nanogdo꞉ dian kalu Mo꞉sa꞉sa꞉ ene gisalo꞉ a꞉no꞉ mo꞉laki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Sibi inso꞉wa꞉ gisalo꞉ a꞉no꞉lo꞉ mo꞉lo꞉. Iliyo꞉ gisalo꞉ a꞉no꞉ molakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “Gode Alan, ge mada halaido꞉le. \q2 Nanog gilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ mada nafale, molo ha꞉na꞉no꞉ dimido꞉. \q1 Henfelo꞉ we tambowa꞉ Misa꞉ alano꞉ ge. \q2 Man gilo꞉wo꞉ mada digalo꞉le, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ hendele ko꞉lo꞉lab. \q1 \v 4 \x - \xo 15.4 \xt Song 86.9, Jer 10.6-7\x*Kalu Alan, imilig ge malilo꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ tambo ge tagilakiyo꞉, \q2 gi wiyo꞉ dulugu sa꞉la꞉sen. \q1 Digalo꞉ man gilo꞉ dimida꞉sen a꞉no꞉ kalaba fa꞉la꞉do alifa꞉yo꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, \q2 henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo gelo꞉wa ya꞉ga꞉, gemo꞉ wabulu sa꞉ma꞉ib.” \p \v 5 \x - \xo 15.5 \xt Kis 38.21\x*A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ niyo꞉ Hebene ko꞉lo꞉ ba꞉dakiyo꞉, Godeya꞉ malilo꞉ a, helebeso꞉ga꞉lo꞉ di a꞉no꞉\f + \fr 15.5 \ft Mo꞉sa꞉s ho꞉len a꞉namio꞉, Yu kaluka꞉isale iliyo꞉ helebeso꞉g a dia꞉li mio꞉ ko꞉lo꞉, Gode e a꞉na dowa꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale iliyo꞉ bobayo꞉ so꞉mea꞉liki, a꞉na gulugulula꞉sen. Yo꞉n eyo꞉ ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, a a꞉no꞉ Hebene a꞉labiki ba꞉ba꞉.\f* kolaefo꞉lena ba꞉ba꞉. \v 6 Ma꞉mula꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ hida꞉yo꞉ alan dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ dia꞉ga꞉, malilo꞉ aya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. I a꞉no꞉ helebeso꞉go꞉ mada nafale fo꞉fo꞉lesodo꞉ sa꞉ga꞉laki, bul go꞉l amilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉lo꞉ ko꞉lo꞉wa ba꞉ba꞉. \v 7 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉in a꞉namilo꞉ a꞉lab imili noma꞉yo꞉ ma꞉mula꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉ imo꞉wo꞉ go꞉l amilo꞉ fafo dimido꞉ a꞉no꞉ dimi. Fafo us a꞉namio꞉, Gode mela꞉no꞉ mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab a꞉ma꞉ kulufa꞉yo꞉wo꞉ wa꞉lifo꞉. \v 8 \x - \xo 15.8 \xt 1Kin 8.10-11, 2Sto 5.13-14, Ais 6.4\x*Godeya꞉ halaido꞉ o꞉lia꞉ ene malilo꞉ nafale a꞉no꞉lia꞉yo꞉ widakiyo꞉, de ho꞉mo꞉n modo꞉ a꞉no꞉ malilo꞉ a us a꞉namio꞉ wa꞉lifo꞉ ko꞉lo꞉, kaluwo꞉ a꞉na ti ha꞉na꞉no꞉wo꞉ mo꞉dowo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ mo꞉ti ha꞉nakilo꞉ eleno꞉, ma꞉mula꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉ma꞉lo꞉ hida꞉yo꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ ilili alita꞉ga꞉ kedetaliki, a꞉na tina꞉no꞉ doma꞉ib. \c 16 \s1 Godeya꞉ kulufa꞉yo꞉ fafo amilo꞉ fo꞉fo꞉lo꞉ domo꞉ we \p \v 1 To nowo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ aya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ma꞉mula꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉mo꞉ halale sa꞉labiki dabu, “Godeya꞉ kulufa꞉yo꞉ ko꞉lo꞉ fafo dom a꞉la꞉fo꞉ amilo꞉ fo꞉fo꞉lo꞉ a꞉no꞉ gio꞉ dia꞉ha꞉na꞉ga꞉ henfelo꞉wa kolodoma.” \v 2 \x - \xo 16.2 \xt Kis 9.10, Kala 13.12-17\x*A꞉la꞉sa꞉labiki ma꞉mul kalu agel a꞉ma꞉yo꞉ fafo elo꞉wo꞉ dia꞉ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ hena kolodo to꞉lolo꞉. Kolodo꞉ to꞉lolabiki, kaluka꞉isale no꞉ mogago꞉ elo꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉lo꞉ di a꞉no꞉lia꞉ e misido꞉ momado꞉lo꞉ wabulu sa꞉la꞉sen a꞉namio꞉ ogen halaido꞉ a꞉no꞉ iya kandayaki, nagalo꞉ alan dowo꞉. \p \v 3 \x - \xo 16.3 \xt Kis 7.17-21\x*Ma꞉mul kalu andeb a꞉ma꞉yo꞉ fafo elo꞉wo꞉ so꞉lu ho꞉na kolodabiyo꞉, so꞉lu ho꞉n a꞉no꞉ ho꞉bo꞉ dowa꞉sa꞉ga꞉, kalu sowo꞉wa꞉ ho꞉bo꞉ ko꞉lo꞉ kandali o꞉ngo꞉ dowo꞉. A꞉la꞉gabiyo꞉ ho꞉na꞉ us amilo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ sen a꞉no꞉ tambo sowo꞉. \p \v 4 Ma꞉mul kalu asol a꞉ma꞉yo꞉ fafo elo꞉wo꞉ ho꞉n o꞉lia꞉ ho꞉n si o꞉lia꞉ya kolodabiyo꞉, tambo ho꞉bo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 5 A꞉la꞉gabiki niyo꞉ ho꞉ndo꞉ bo꞉fo꞉lowan ma꞉mul kalu a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉sa꞉labi dabu, \q1 “Ge Malilo꞉. Tamin amio꞉ ge elen a꞉la꞉ta꞉ga꞉ o꞉go꞉lo꞉ ge a꞉lab. \q2 Gilo꞉ aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉lo꞉ wa꞉deab a꞉no꞉ digalo꞉le. \q1 \v 6 Kalu i wema꞉yo꞉ dinali sa꞉lan kalu o꞉lia꞉, ge amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isale o꞉lia꞉yo꞉ sa꞉ndabikiyo꞉, ho꞉bo꞉wo꞉ tulo꞉ ko꞉lo꞉, \q2 o꞉go꞉ Gode giyo꞉ i a꞉no꞉ digalo꞉le wa꞉deakiyo꞉, ho꞉bo꞉ a꞉no꞉ imo꞉ maiya꞉ki dimi.” \m \v 7 \x - \xo 16.7 \xt Song 19.9, Kala 15.3\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ to nowo꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen mu gululo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ sa꞉labi dabu. \q1 “Hendele, Gode Alan Halaido꞉lo꞉ a꞉labo꞉ ge ko꞉lo꞉, \q2 gilo꞉ mo꞉walila꞉sa꞉ga꞉lo꞉ wa꞉deab man a꞉no꞉ mada digalo꞉le gab.” \p \v 8 Ma꞉mul kalu fa꞉la꞉lamel a꞉ma꞉yo꞉ fafo elo꞉wo꞉ ofa kolodabikiyo꞉, ofo꞉ de o꞉ngo꞉ fa꞉la꞉dowaki halaido꞉ ta꞉ndakiyo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ deya꞉lo꞉ mo꞉no꞉ o꞉ngo꞉ dowo꞉. \v 9 \x - \xo 16.9 \xt Kala 9.20-21\x*Hida꞉yo꞉ alan we, Gode eyo꞉ bo꞉fo꞉len ko꞉lo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ ofa꞉yo꞉ de o꞉ngo꞉ma꞉ so꞉dabikiyo꞉, iliyo꞉ Godeyo꞉ wa꞉sa꞉le sio꞉. Ko꞉sega iliyo꞉ Godemo꞉wo꞉ mo꞉foga꞉le sa꞉laki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ e wiyo꞉ mo꞉dulugu sio꞉. \p \v 10 \x - \xo 16.10 \xt Kis 10.22, Ais 8.21-22\x*Ma꞉mul kalu bi a꞉ma꞉yo꞉ fafo elo꞉wo꞉ no꞉ mogago꞉wa꞉ misa꞉ kalulo꞉ sa꞉sen fofodo꞉ wa꞉l a꞉na kolodabiki, elo꞉ bo꞉fo꞉len hen a꞉namio꞉ sololi fa꞉la꞉dowo꞉. Kaluka꞉isale a꞉namilo꞉ sen a꞉no꞉ nagalo꞉wo꞉ alan diakiyo꞉, eano꞉ inin gegede mo꞉no꞉. \v 11 I amilo꞉ nagalo꞉ alan diab o꞉lia꞉ ogen fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ ba꞉dakiyo꞉, Hebenelo꞉ Gode sab o꞉mo꞉wo꞉ wa꞉sa꞉le sio꞉. Ko꞉sega ililo꞉ dimida꞉sen a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ foga꞉le sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ mo꞉asulo꞉. \p \v 12 \x - \xo 16.12 \xt Ais 11.15\x*Ma꞉mula꞉ kalu do꞉go꞉fe a꞉ma꞉yo꞉ fafo elo꞉wo꞉ ho꞉n alan Yufuletis a꞉namio꞉ kolodo꞉. Misa꞉ kalu, ofdo꞉ yando꞉ doba꞉da꞉lo꞉ mia꞉no꞉wo꞉ a꞉ma꞉ togo꞉ dimidalima꞉ki, ho꞉n a꞉no꞉ tambo kalaleli. \v 13 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niyo꞉ a꞉na bo꞉fo꞉len amio꞉ mama mogago꞉ otaleno꞉, wa꞉la꞉no꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowabi ba꞉ba꞉. Iyo꞉ sowa꞉ mogago꞉ o꞉lia꞉ no꞉ mogago꞉ o꞉lia꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ madalilo꞉ dinali sa꞉lan kalu o꞉lia꞉ma꞉ mego꞉fa fa꞉la꞉dowo꞉. \v 14 \x - \xo 16.14 \xt Kala 19.19\x*Mama mogago꞉ se otalen a꞉ma꞉yo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉ dimidakiyo꞉, henfelo꞉ amilo꞉ misa꞉ kalu i a꞉no꞉ tambolo꞉wa ane. Gode Alana꞉lo꞉ mo꞉walilima꞉no꞉ ho꞉len a꞉namio꞉, bubo꞉wo꞉ alan fa꞉la꞉doma꞉no꞉ ko꞉lo꞉, ame kaluwo꞉ tambo kegenema꞉ki, mama mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ misa꞉ kalulo꞉wa sa꞉ma꞉ni ane. \v 15 \x - \xo 16.15 \xt Madi 24.43-44, Kala 3.3\x*Ko꞉sega iyo꞉ elo꞉ mia꞉no꞉ ho꞉leno꞉ mo꞉asuluma꞉ib a꞉lakiyo꞉, Ya꞉su eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Dabuma! Ne afalo꞉ dian kalu o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ mia꞉nigo꞉l. Kaluka꞉isale abeyo꞉ sikaga siliki, helebeso꞉go꞉ dimidalia꞉ga꞉lo꞉ yasilab a꞉no꞉ gio꞉ hagulabowo꞉ mo꞉ha꞉naki mo꞉sendeloma꞉ib. Gi a꞉no꞉ sagale alifa꞉ib” a꞉la꞉sio꞉. \v 16 \x - \xo 16.16 \xt Sek 12.11\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mama mogago꞉ a꞉ma꞉yo꞉ misa꞉ kalu a꞉no꞉ tambo kegenelia꞉ ha꞉na꞉ga꞉, Hibulu towo꞉ Amagedon a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab hen a꞉na kegeo꞉. \p \v 17 Ma꞉mul kalu dom a꞉ma꞉yo꞉ fafo elo꞉wo꞉ akina kolodabiki, to nowo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ ayamilo꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ halale sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, “Edaka꞉!” \v 18 \x - \xo 16.18 \xt Kala 4.5, 8.5\x*A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉ wabelego꞉ tili tandeaki, gun bosolakiyo꞉, fowo꞉ alan dowa꞉sa꞉ga꞉, hiniyo꞉ alan tilo꞉. Hini a꞉no꞉ mada alan tilo꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale henfelo꞉ wenamilo꞉ tamin amilo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉ dimido꞉ wengo꞉wo꞉ mada mo꞉ba꞉ba꞉. \v 19 \x - \xo 16.19 \xt Kala 14.10\x*Hini alan a꞉ma꞉yo꞉ Babilon amisa꞉n alan a꞉no꞉ otalen alobanalia꞉ difa꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ amilo꞉ amisa꞉n ko꞉li ko꞉lilo꞉ delen a꞉no꞉ mada bidila꞉. Gode eyo꞉ Babilon amisa꞉n alan a꞉ma꞉lo꞉ man mogago꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ asulakiyo꞉, eyo꞉ kulufa꞉yo꞉ elo꞉wo꞉ aluna꞉ ho꞉n o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ go꞉fo꞉ amilo꞉ wasulia꞉ga꞉ wa꞉lifo꞉ a꞉no꞉ imo꞉ maiya꞉ki dimi. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ iyo꞉ Godeya꞉ kulufa꞉yo꞉wo꞉ ba꞉dab. \v 20 \x - \xo 16.20 \xt Kala 6.14\x*A꞉la꞉gabikiyo꞉ ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ hen a꞉no꞉ ho꞉bo꞉le ha꞉naki, hen misio꞉ a꞉no꞉lo꞉ kelege dowo꞉. \v 21 \x - \xo 16.21 \xt Kis 9.23-24, Kala 11.19\x*Akin halona a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ ais hido꞉ alan a꞉no꞉ henfelo꞉ wena tia꞉. Ais a꞉ma꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ 45 kilo꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ dowo꞉. Ais a꞉no꞉ kaluka꞉isale wa꞉la ti alilabikiyo꞉, iyo꞉ nagalo꞉wo꞉ mada alan diakiyo꞉, Godeyo꞉ wa꞉sa꞉le sio꞉. \c 17 \s1 Uwo꞉ diakilo꞉ molelo꞉ dia꞉sen ga a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ fanda sio꞉ \p \v 1 \x - \xo 17.1 \xt Jer 51.12-13\x*Ma꞉mula꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉ fafolo꞉ koloda꞉len a꞉no꞉ imilig nowo꞉ nelo꞉wa ya꞉ga꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉. “Ho꞉ndo꞉ sagalifelo꞉ amilo꞉ amisa꞉n alan a꞉no꞉, uwo꞉ diakilo꞉ molelo꞉ dia꞉sen ga\f + \fr 17.1 \ft Uwo꞉ diakilo꞉ molelo꞉ dia꞉sen ga a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ man mogago꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bale sio꞉. Kaluwa꞉ ene ingayo꞉ kata꞉takilo꞉ uwo꞉ dian ga o꞉lia꞉lo꞉ alilan o꞉leaumbo꞉, kaluka꞉isale iliyo꞉ Gode hendele a꞉no꞉ gola ba꞉daki, madali godeyo꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉lab.\f* o꞉ngo꞉ sab ko꞉lo꞉, Gode elo꞉ e mo꞉walilaki falasila꞉ma꞉no꞉ a꞉no꞉ gelo꞉ walama꞉nigo꞉l ko꞉lo꞉ ge ba꞉ba꞉ni mena. \v 2 \x - \xo 17.2 \xt Ais 23.17, Jer 51.7, Kala 14.8\x*Henfelo꞉ wema꞉ misa꞉ kaluwa꞉yo꞉ ga a꞉no꞉lia꞉ uwo꞉ dia꞉len. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleya꞉lo꞉ aluna꞉ ho꞉n na꞉sen o꞉leaumbo꞉, ga a꞉ma꞉ man mogago꞉ a꞉no꞉ kudu ha꞉nakiyo꞉, sagala꞉liki dimida꞉len ko꞉lo꞉, iyo꞉ no꞉nolo꞉ dowo꞉.” \p \v 3 \x - \xo 17.3 \xt Kala 13.1\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ ne Mama iliki ho꞉le ba꞉da꞉len ko꞉lo꞉, ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ ne tililia꞉ga꞉ kalaleli hen a꞉na ane. Niyo꞉ hen a꞉na ba꞉ba꞉ amio꞉, ga nowo꞉ no꞉ mogago꞉ genelo꞉ wa꞉la sabiki ba꞉ba꞉. Godelo꞉ dio꞉gakilo꞉ wi ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ no꞉ wa꞉la sa꞉sa꞉li alifelo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene misa꞉yo꞉ dom a꞉la꞉fo꞉, beso꞉ do꞉la꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ ba꞉ba꞉. \v 4 \x - \xo 17.4 \xt Jer 51.7, Kala 18.16\x*Ga a꞉no꞉ helebeso꞉go꞉ ho꞉mo꞉solo꞉ o꞉lia꞉ genelo꞉ o꞉lia꞉ya dimido꞉ a꞉no꞉ tigili sa꞉ga꞉lo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ helebeso꞉g elo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉no꞉ go꞉l o꞉lia꞉ u nafaya momado꞉ ko꞉lo꞉ bumale bido꞉ ba꞉ba꞉. Eyo꞉ go꞉fo꞉ go꞉l amilo꞉ dimido꞉ a꞉namio꞉, elo꞉ uwo꞉ dian man a꞉no꞉lia꞉ man mogago꞉ dimida꞉sen ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉lia꞉ wasulia꞉ga꞉, e dagi amio꞉ ta꞉lisena ba꞉ba꞉. \v 5 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ene wo꞉lokan amio꞉ wiyo꞉ bale sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \pc Ne Babilon alano꞉ ne. \pc Uwo꞉ diakilo꞉ molelo꞉ dia꞉sen ga o꞉lia꞉, \pc henfelo꞉ wenamilo꞉ man mogago꞉lelo꞉ dimidan o꞉lia꞉ma꞉ anowo꞉ ne. \m \v 6 \x - \xo 17.6 \xt Kala 18.24, 19.2\x*Gode amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isale, Ya꞉sulo꞉ kudu ha꞉na꞉la꞉ga꞉lo꞉ sana sowo꞉ i a꞉no꞉ ga a꞉ma꞉yo꞉ sagala꞉li asulakiyo꞉, ho꞉bo꞉ ililo꞉ a꞉no꞉ wain ho꞉n o꞉leau na꞉sa꞉ga꞉ no꞉nolo꞉. \p Niyo꞉ ga a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉ mada iligaki kele asulo꞉. \v 7 \x - \xo 17.7 \xt Kala 13.1\x*A꞉la꞉gabikiyo꞉ ma꞉mul kalu a꞉ma꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge waga molo asulaya? No꞉ mogago꞉ misa꞉ dom a꞉la꞉fo꞉, beso꞉ do꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉lia꞉, ga no꞉ wa꞉l amilo꞉ sab a꞉no꞉lia꞉ma꞉ ha꞉go꞉ wo꞉no꞉le delen ko꞉lo꞉ niyo꞉ gemo꞉ fanda sa꞉ma꞉nigo꞉l. \v 8 \x - \xo 17.8 \xt Dan 12.1, Kala 11.7, 13.7\x*No꞉ mogago꞉ gelo꞉ ba꞉ba꞉ a꞉no꞉ tamin amio꞉ mela꞉no꞉ elen ko꞉sega, o꞉go꞉ e mela꞉no꞉wo꞉ aundo꞉ma. E hen alu dondo꞉ma a꞉namilo꞉ tiane a꞉no꞉ amalela꞉maka a꞉fa꞉la꞉dowalikiyo꞉, e sanalema꞉no꞉lo꞉ doba꞉da꞉ ha꞉na꞉ib. Gode eyo꞉ henfelo꞉ we o꞉dimidama꞉no꞉ ilikiyo꞉, kaluka꞉isale nol ili wiyo꞉ mela꞉no꞉ bugo꞉ amilo꞉ mo꞉sa꞉sa꞉lo꞉ i a꞉ma꞉yo꞉ no꞉ mogago꞉ a꞉no꞉ iligi ba꞉da꞉sa꞉ga꞉ molo asuluma꞉ib. Mo꞉wo꞉ no꞉ a꞉no꞉ tamin amio꞉ mela꞉no꞉ elen. O꞉go꞉ e mela꞉no꞉lo꞉ aundo꞉ma, ko꞉sega tif amio꞉ e a꞉ma꞉la꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib. \p \v 9 “To nilo꞉ so꞉lo꞉l we, dinafa aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉, asuluma. Misa꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉, hen misio꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉, ga a꞉namilo꞉ sab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ balesio꞉. \v 10 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ misa꞉ dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉ma꞉ ha꞉g nowo꞉ we. Henfelo꞉ amilo꞉ misa꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bale sio꞉. Misa꞉ kalu bila꞉fo꞉ nol a꞉no꞉ o꞉ma kata꞉fo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nowo꞉ o꞉go꞉ o꞉a꞉lab, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dom imili nowo꞉ o꞉semo꞉fa꞉la꞉dowo꞉. Ko꞉sega dom a꞉no꞉ fa꞉la꞉dowalikiyo꞉, e ho꞉len abolda꞉su bo꞉fo꞉mela꞉ib. \v 11 No꞉ mogago꞉ tamin amilo꞉ eleno꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ o꞉go꞉ mo꞉a꞉lab a꞉no꞉ misa꞉ kalu owo꞉ e. Misa꞉ kalu doma꞉la꞉fo꞉ us a꞉namilo꞉ elen nowo꞉ e, ko꞉sega e sanalema꞉no꞉lo꞉ doba꞉da꞉ ha꞉na꞉ib. \p \v 12 \x - \xo 17.12 \xt Dan 7.7,24\x*“Bes do꞉la꞉fo꞉ gilo꞉ ba꞉ba꞉ a꞉no꞉, misa꞉ kalu do꞉la꞉fo꞉ nol a꞉no꞉, heno꞉ ililo꞉ semo꞉bo꞉fo꞉lab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bale sio꞉. Ko꞉sega iyo꞉ no꞉ mogago꞉ o꞉lia꞉ ua dowakiyo꞉, ofa꞉si imiliseya bo꞉fo꞉mela꞉ib. \v 13 Kalu do꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ asulo꞉ imilise dowakiyo꞉, halaido꞉ ililo꞉wo꞉ no꞉ mogago꞉ emo꞉ dimiaki, iyo꞉ e ha꞉ga doma꞉ib. \v 14 Iliyo꞉ Sibi inso꞉ o꞉lia꞉yo꞉ giso꞉ alan diaki babuma꞉ib. Ko꞉sega bubo꞉ a꞉no꞉ Sibi inso꞉ a꞉ma꞉ tininima꞉ib. Mo꞉wo꞉ kalu alana꞉ Alano꞉ e. Misa꞉ kaluwa꞉ misa꞉yo꞉ e. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Sibi inso꞉wa꞉lo꞉ ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉ da꞉feabikilo꞉, elo꞉ kudu ha꞉na꞉len kaluka꞉isale i a꞉no꞉ e o꞉lia꞉ dowaki tininima꞉ib.” Ma꞉mul kalu eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 15 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Uwo꞉ diakilo꞉ molelo꞉ dia꞉sen galo꞉ sen a꞉namilo꞉ ho꞉n sagalifelo꞉ gelo꞉ ba꞉ba꞉ a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we. So꞉lo꞉ mio꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉, henfelo꞉ amilo꞉ amisa꞉n ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉, to ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉ sa꞉lan kaluka꞉isale modo꞉ sab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bale sio꞉. \v 16 \x - \xo 17.16 \xt Kala 18.8\x*No꞉ mogago꞉ o꞉lia꞉ bes do꞉la꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ gilo꞉ ba꞉ba꞉ a꞉ma꞉yo꞉ uwo꞉ dian ga o꞉mo꞉wo꞉ mo꞉beaki gadima꞉ib ko꞉lo꞉, iliyo꞉ ga a꞉ma꞉ kelego꞉ da꞉lab a꞉no꞉ tambo dia꞉sa꞉ga꞉, e hagulabo ta꞉takiyo꞉, ho꞉ elo꞉wo꞉ na꞉sa꞉ga꞉, ki elo꞉wo꞉ deya gilima꞉ib. \v 17 Ililo꞉ dimidama꞉no꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ Gode eyo꞉ ili asulo꞉wa disalifa꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ asulo꞉wo꞉ imilig dowaki, no꞉ mogago꞉ e bo꞉fo꞉melea꞉kiyo꞉, halaido꞉ ililo꞉wo꞉ emo꞉ dimia꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliyo꞉ a꞉la꞉dimida꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉, Godeya꞉ enedo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ tambo ililitaliki, a꞉na elema꞉ib. \v 18 Ga gilo꞉ ba꞉ba꞉ a꞉no꞉, amisa꞉n alan henfelo꞉ welo꞉ misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bale sio꞉.” \c 18 \s1 Babilon amisa꞉no꞉ bidila꞉ \p \v 1 A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ ma꞉mul kalu nowo꞉ Hebene a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tindabi ba꞉ba꞉. E halaido꞉wo꞉ alan di ko꞉lo꞉ ho꞉wo꞉ eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowab a꞉ma꞉yo꞉ henfelo꞉ we ho꞉lelia꞉ga꞉ difa꞉. \v 2 \x - \xo 18.2 \xt Ais 13.21, 34.11-14, Jer 50.39, Kala 14.8\x*Eyo꞉ towo꞉ halale ho꞉le sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “Babilon amisa꞉n alan a꞉no꞉ mada bidila꞉. \q2 O꞉go꞉ amisa꞉n a꞉no꞉ hungo꞉ hen dowaki, \q2 mama mogago꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉ma꞉ dia꞉sa꞉ga꞉ sab. \q2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ o꞉ba꞉ mogago꞉le ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉lo꞉ a꞉na sab. \q1 \v 3 Babilon kaluka꞉isale man mogago꞉ ililo꞉ dimida꞉len a꞉no꞉, \q2 henfelo꞉ kaluka꞉isale tambowa꞉yo꞉ sagala꞉liki, man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉len. \q1 Henfelo꞉ amilo꞉ misa꞉ kalu dowo꞉ a꞉no꞉ tambowo꞉ ga we o꞉lia꞉ uwo꞉ dia꞉len. \q1 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ amilo꞉ kelego꞉ kililiakilo꞉ molelo꞉ dian kalu i a꞉ma꞉yo꞉, man mogago꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ elo꞉ mo꞉sendelowakilo꞉ dimida꞉len a꞉namio꞉, moleyo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ dia꞉len.” Ma꞉mul kalu eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 4 \x - \xo 18.4 \xt Ais 48.20, Jer 50.8, 51.6,45, 2Kol 6.17\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niyo꞉ Gode eyo꞉ Hebene halonamio꞉ to nowo꞉ sa꞉labi dabu. \q1 “Kaluka꞉isale nilo꞉ gio꞉ amisa꞉n we ta꞉ta꞉ga꞉, handaloma! \q2 Ililo꞉ mogago꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ dimidan a꞉namio꞉ gio꞉lo꞉ diabena꞉ki mena. \q2 Ililo꞉ falasilaki wa꞉ldo꞉ dimiab amio꞉ gio꞉lo꞉ diabena꞉ki mena. \q1 \v 5 \x - \xo 18.5 \xt Mo꞉mo꞉ 18.20-21, Jer 51.9\x*Mo꞉wo꞉ ililo꞉ mogago꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ dibida꞉i fa꞉la꞉nda꞉ga꞉, Hebeneyo꞉ golo꞉ ko꞉lo꞉lab. \q2 Hala dimido꞉ ililo꞉ a꞉no꞉ Gode eyo꞉ tambo asulufo꞉lab. \q1 \v 6 \x - \xo 18.6 \xt Song 137.8, Jer 50.15,29, 2Tes 1.6\x*Ilido꞉ nolbo꞉lo꞉ dimi o꞉leaumbo꞉, giliyo꞉lo꞉ imo꞉wo꞉lo꞉ ko꞉ngo꞉ dimia꞉bi. \q2 Ililo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ wa꞉lo꞉ a꞉dimiakiyo꞉, ko꞉ngo꞉ nowo꞉ a꞉ba꞉la꞉sa꞉ga꞉ dimia꞉bi. \q2 Ililo꞉ man mogago꞉ nolbo꞉lo꞉ dimida꞉len a꞉no꞉ aluna꞉ ho꞉n, go꞉fo꞉ amilo꞉ wasu o꞉leo꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉, giliyo꞉ go꞉fo꞉ a꞉la꞉ nowo꞉ a꞉balita꞉ga꞉, imo꞉ maiya꞉ki a꞉ma꞉la꞉ dimia꞉bi. \q1 \v 7 \x - \xo 18.7 \xt Ais 47.7-9\x*Ga a꞉ma꞉yo꞉ ene wiyo꞉ wabulu sa꞉laki, ene do꞉mo꞉wo꞉ sagale alifa꞉ ko꞉lo꞉, giliyo꞉ a꞉no꞉ aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, emo꞉wo꞉ hida꞉yo꞉ o꞉lia꞉ nofolo o꞉lia꞉yo꞉ ko꞉ngo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dimia꞉bi. \q2 Enena꞉ma꞉la꞉yo꞉ o꞉lile a꞉la꞉asulaki, kailakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q2 ‘Misa꞉ ga alano꞉ ne ko꞉lo꞉ ni bo꞉fo꞉liki so꞉l. \q2 Ne ga sa꞉ba꞉lo꞉ o꞉ngo꞉ma ko꞉lo꞉, nofolan man a꞉no꞉ ne amio꞉ mada mo꞉doma꞉ib.’ \q1 \v 8 \x - \xo 18.8 \xt Kala 17.16\x*Ga a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉lo꞉, hida꞉yo꞉ alan ko꞉li ko꞉lilo꞉ we ho꞉len imilig no amio꞉ elo꞉wa fa꞉la꞉doma꞉ib. \q2 Soma꞉no꞉ o꞉lia꞉ ya꞉lima꞉no꞉wo꞉lo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ maiyo꞉ alano꞉lo꞉ elo꞉ amio꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib. \q1 Gode Alan galo꞉ mo꞉walilima꞉nigab a꞉no꞉ halaido꞉le a꞉lab ko꞉lo꞉, ga a꞉no꞉ deya꞉ tambo ma꞉ib. \p \v 9 \x - \xo 18.9 \xt Ese 26.17, 27.30-35\x*“Henfelo꞉ amilo꞉ misa꞉ kalu iliyo꞉ ga we o꞉lia꞉ egele sagala꞉li silikiyo꞉, e o꞉lia꞉ uwo꞉ dia꞉len ko꞉lo꞉, iliyo꞉ e deya꞉ nakilo꞉ de ho꞉mo꞉n fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ ba꞉dakiyo꞉, ga a꞉no꞉ sowab a꞉laki, nofolakiyo꞉ ya꞉lima꞉ib. \v 10 Iliyo꞉ ga a꞉ma꞉lo꞉ nagalo꞉ diab a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉ tagilakiyo꞉, iyo꞉ ko꞉na꞉ kagafo꞉liki, sa ya꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, \q1 “ ‘Wai! Wai, amisa꞉n alan. \q2 Ai Babilon, ge amisa꞉n halaido꞉ wilo꞉ elen ko꞉sega \q2 o꞉go꞉ ge ofa꞉si imiliga bidila꞉.’ Iliyo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉liki sa ya꞉lima꞉ib. \p \v 11 \x - \xo 18.11 \xt Ese 27.36\x*“Henfelo꞉ amilo꞉ kelego꞉ kililiakilo꞉ molelo꞉ dian kalu i a꞉ma꞉yo꞉, amisa꞉n a꞉no꞉ kelego꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉kililia꞉nigabo꞉lo꞉b a꞉la꞉asulaki, sa ya꞉lima꞉ib. \v 12 \x - \xo 18.12 \xt Ese 27.12-13,22\x*Amisa꞉n a꞉namilo꞉ ililo꞉ kelego꞉ kililia꞉leno꞉ we. Go꞉l, silba, u nafayo꞉, helebeso꞉g momado꞉ nafa ko꞉li ko꞉lilo꞉, nowo꞉ genelo꞉, nowo꞉ ho꞉mo꞉solo꞉, nowo꞉ taiyo꞉ abeyo꞉ a꞉no꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ i mundo꞉ nafayo꞉ o꞉lia꞉, kelego꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ no alana꞉ bes a꞉namio꞉lo꞉ dimido꞉ o꞉lia꞉, i ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉, go꞉fo꞉ ki ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉, u nafa amilo꞉ kelego꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉ dimida꞉sa꞉ga꞉ kililia꞉len. \v 13 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kelego꞉ nolo꞉lo꞉ kililia꞉leno꞉ we. Nudo꞉ nafa kelego꞉ o꞉lia꞉, mun nafalo꞉ dowan kelego꞉ o꞉lia꞉, wain ho꞉no꞉lo꞉, o꞉lif ho꞉no꞉lo꞉, wa ho꞉no꞉lo꞉, da꞉si witdo꞉lo꞉, kaowo꞉lo꞉, sibiyo꞉lo꞉, ho꞉so꞉lo꞉, ho꞉s i fofodo꞉lo꞉ dia꞉ha꞉nano꞉lo꞉, madali nanogdo꞉ dian kaluka꞉isaleyo꞉lo꞉, kelego꞉ a꞉no꞉ tambo amisa꞉n a꞉namio꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉kililia꞉ mela꞉no꞉. \p \v 14 “Kalu nolba꞉yo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, ‘Kelego꞉ gililo꞉ meselakilo꞉ dia꞉len a꞉no꞉ kelege dowo꞉ ko꞉lo꞉lab. Mole alan gilo꞉ delen o꞉lia꞉, nafa kelego꞉ delen a꞉no꞉lia꞉yo꞉ kelege dowo꞉ ko꞉lo꞉, wa꞉kabiyo꞉ mo꞉dia꞉ib.’ \v 15 \x - \xo 18.15 \xt Ese 27.31,36\x*Babilon amisa꞉n a꞉namilo꞉ kelego꞉ kililiakilo꞉ mole alando꞉ dia꞉len kalu i a꞉ma꞉yo꞉, ga a꞉no꞉ nagalo꞉ diab a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉ tagilakiyo꞉, ko꞉na꞉ kagafo꞉liki, sa ya꞉lima꞉ib. \v 16 \x - \xo 18.16 \xt Kala 17.4\x*A꞉na sa ya꞉fodakiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, \q1 “ ‘Wai! Wai, amisa꞉n alano꞉. \q2 Gio꞉ momadakiyo꞉, helebeso꞉g nafale ho꞉mo꞉solo꞉ o꞉lia꞉ genelo꞉ o꞉lia꞉ sa꞉ga꞉la꞉len. \q2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ go꞉l o꞉lia꞉ u nafale o꞉lia꞉ biki o꞉lia꞉ma꞉ momada꞉len. \q1 \v 17 \x - \xo 18.17 \xt Ais 23.14, Ese 27.27-29\x*Ko꞉sega ofa꞉si imilig a꞉naka, mole alan wilo꞉ di a꞉no꞉ bidi alilaki, kelege dowo꞉.’ \p “A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉n ko꞉sulo꞉ biso꞉ kaluwo꞉lo꞉, mageso꞉ kaluka꞉isale ko꞉su amilo꞉ ha꞉na꞉sen a꞉no꞉lo꞉, ho꞉n ko꞉su amilo꞉ nanogdo꞉ dia꞉sen kaluwo꞉lo꞉, so꞉lu ho꞉n amilo꞉ mole nanogdo꞉ dian a꞉no꞉lo꞉ tambo, ko꞉na꞉ kagafo꞉lena ba꞉ba꞉ib. \v 18 \x - \xo 18.18 \xt Ese 27.32\x*I a꞉ma꞉yo꞉ ga a꞉no꞉ deya꞉ nakilo꞉ de ho꞉mo꞉n fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib ‘Amisa꞉n alan wema꞉yo꞉, amisa꞉n nolo꞉ e mada tinio꞉ ko꞉lo꞉ elen.’ \v 19 Iliyo꞉ mada nofolakiyo꞉, hena꞉mu ko꞉lo꞉ inin misa꞉ wa꞉la fugala꞉sa꞉ga꞉, ya꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib, \q1 “ ‘Wai! Wai, amisa꞉n alan. \q2 Amisa꞉n wema꞉yo꞉ moleyo꞉ alan dowakiyo꞉, ho꞉n ko꞉su so꞉lu ho꞉n amilo꞉ sia꞉lowan o꞉lo꞉ biso꞉ i a꞉ma꞉yo꞉lo꞉ moleyo꞉ alan dima꞉ki ta꞉fo꞉. \q1 Ofa꞉si imilig a꞉naka, amisa꞉n alan a꞉no꞉ bidi ane. \q1 \v 20 \x - \xo 18.20 \xt Lo 32.43, Ais 44.23, Jer 51.48\x*Hebenelo꞉ sab gio꞉ mada sagalema. \q2 Dinali sa꞉lan kaluwo꞉lo꞉, iliga꞉felo꞉ kaluwo꞉lo꞉, tilidabu kaluka꞉isale gio꞉lo꞉ mada sagalema. \q2 Mo꞉wo꞉ Gode alan a꞉ma꞉yo꞉ ga a꞉no꞉ mo꞉walila꞉sa꞉ga꞉, ga a꞉ma꞉lo꞉ man gimo꞉lo꞉ dimida꞉len aumbo꞉ wa꞉de alifa꞉.’” \p \v 21 \x - \xo 18.21 \xt Jer 51.63-64, Ese 26.21\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ma꞉mul kalu halaido꞉ noma꞉yo꞉ u gumisio꞉ alan badio꞉ a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, so꞉lu ho꞉na to꞉lolakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “U ko꞉lo꞉ ho꞉n amilo꞉ sanditab o꞉leaumbo꞉, Babilon amisa꞉n alan a꞉no꞉ mada halaido꞉ bidila꞉ma꞉ib ko꞉lo꞉, \q2 kaluka꞉isaleyo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉ib. \q1 \v 22 \x - \xo 18.22 \xt Ais 24.8, Ese 26.13\x*Babilon gilo꞉ gida sa꞉ndan o꞉lia꞉, gisalo꞉ mo꞉lan o꞉lia꞉, uluna folan o꞉lia꞉, olo bulu folan o꞉lia꞉yo꞉, \q2 geya a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉fa꞉la꞉doma꞉ib. \q1 Nanog dian kaluwo꞉ amisa꞉n gilo꞉ amio꞉ nanogo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉dimidama꞉ib. \q2 Ma꞉n beseab amilo꞉ go꞉ a꞉lan o꞉leaumbo꞉, ge amio꞉ mo꞉fa꞉la꞉dowa꞉mela꞉ib. \q1 \v 23 \x - \xo 18.23 \xt Jer 7.34, 16.9, 25.10\x*Nafa gelo꞉ amilo꞉ do꞉itan a꞉no꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉do꞉ifa꞉ib. \q2 Ga tili alitakilo꞉ sagalo꞉ to sa꞉lan a꞉no꞉ ge amio꞉ mo꞉fa꞉la꞉doma꞉ib. \q1 Tamin amio꞉, go꞉no꞉n kelego꞉ kililiakilo꞉ molelo꞉ dian kalu iyo꞉ kalu alan wilo꞉ di dowa꞉sen. \q2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ fofa gilo꞉ dimido꞉ a꞉ma꞉yo꞉, henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ hala togbala tililia꞉gane. \q1 \v 24 \x - \xo 18.24 \xt Jer 51.49, Kala 17.6\x*Giyo꞉ Godeya꞉ dinali sa꞉lan kalu o꞉lia꞉ e amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isale o꞉lia꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale nolo꞉lo꞉ sana sowo꞉ ko꞉lo꞉, \q2 Gode eyo꞉ ili ho꞉bo꞉wo꞉ gi amisa꞉n a꞉na tulo꞉ elena ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉ ge a꞉na wa꞉dema꞉ib.” \c 19 \p \v 1 A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ ne Hebene halonamio꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ kegeakilo꞉ halale tolano꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ dabu. Iliyo꞉ a꞉la꞉sa꞉labi dabu. \q1 “Yawe ene wiyo꞉ dulugu sama! \f + \fr 19.1 \ft To we Hibulu to sa꞉laki, “Hala꞉luya” a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, ko꞉lo꞉ a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we, Yawe e dulugu sama. Yawe a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ Godeya꞉ ene wileyo꞉ o꞉m.\f* \q1 Nili Gode wema꞉yo꞉ nio꞉ a꞉ma꞉la꞉ di. \q2 E wilo꞉ alan a꞉la꞉ta꞉ga꞉ halaido꞉lo꞉ di. \q1 \v 2 \x - \xo 19.2 \xt Lo 32.43, Kala 6.10\x*Elo꞉ mo꞉walila꞉sa꞉ga꞉lo꞉ wa꞉deab a꞉no꞉ mada digalo꞉le gab ko꞉lo꞉, \q2 niliyo꞉ e wabulu so꞉lo꞉l. \q1 Babilon kaluka꞉isale ili man mogago꞉ dimidan a꞉ma꞉yo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale a꞉no꞉lo꞉ man mogago꞉ dimidama꞉ki, sendelia꞉ga꞉ ta꞉fo꞉. \q2 Iliyo꞉ Godeya꞉ ene nanogdo꞉ dian kaluka꞉isaleyo꞉ yasala꞉len ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ mo꞉walila꞉sa꞉ga꞉ wa꞉de alifa꞉.” \m \v 3 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliyo꞉ wa꞉ka halale sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, \q1 “Yawe ene wiyo꞉ dulugu sama! \q1 Babilon e deya꞉ so꞉dabilo꞉ de ho꞉mo꞉n e amilo꞉ fa꞉la꞉dowa꞉lab a꞉no꞉ mela꞉no꞉ mela꞉no꞉le mela꞉nigab.” \p \v 4 Iliyo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Gode e misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉na sab ko꞉lo꞉, ko꞉go꞉do꞉ kalu do꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉da꞉in a꞉no꞉lia꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab fa꞉la꞉da꞉in o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ Godeyo꞉ wabudaki, e milifa gulalu asitaki misa꞉fu fufudakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “Mada hendele o꞉m. Yawe ene wiyo꞉ dulugu sama!” \s1 Sibi inso꞉ a꞉ma꞉ ga tililiaki ma꞉no꞉wo꞉ ma꞉ib \p \v 5 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ to nowo꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉lo꞉ a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ handalowakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “Kalu wilo꞉wo꞉lo꞉, kalu wilo꞉malo꞉lo꞉, \q2 Ene nanog dian kaluka꞉isaleyo꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godelo꞉ tagilab kaluka꞉isale a꞉no꞉ tambo, \q1 Giliyo꞉ Godeya꞉ ene wiyo꞉ ko꞉lo꞉ dulugu sama!” \p \v 6 \x - \xo 19.6 \xt Kala 14.2\x*A꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dabu amio꞉, kalu modo꞉ kegeo꞉ a꞉ma꞉lo꞉ to sio꞉wo꞉, ho꞉nsa gu amilo꞉ fodo꞉ o꞉ngo꞉ fa꞉la꞉dowakiyo꞉, gun guiyan a꞉gaki ho꞉le sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉ \q1 “Nili Alan Gode Halaido꞉le eyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo e bo꞉fo꞉lab ko꞉lo꞉, \q2 Yawe ene wiyo꞉ dulugu sama! \q1 \v 7 \x - \xo 19.7 \xt Ais 61.10, Kala 21.2\x*Nio꞉ sagalo꞉ dowaki, ha꞉sa mesa꞉niki. \q2 Ene wiyo꞉ wabuluma. \q1 Mo꞉wo꞉ Sibi inso꞉wa꞉ ga tililia꞉no꞉wo꞉ o꞉ma mio꞉. \q2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene gayo꞉\f + \fr 19.7 \ft Sibi Inso꞉wa꞉ ga a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ tilidabu kaluka꞉isale a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉. \f* momadelia꞉ga꞉ a꞉lab. \q1 \v 8 Helebeso꞉g nafa, ho꞉lo꞉ fo꞉fo꞉lesodo꞉ a꞉no꞉ emo꞉ kama꞉ki dimi.” \q2 Helebeso꞉g nafa a꞉no꞉ man digalo꞉ nafale ko꞉lo꞉ tilidabu kaluka꞉isale i a꞉ma꞉lo꞉ dimida꞉leno꞉ o꞉m. \p \v 9 \x - \xo 19.9 \xt Madi 22.2\x*Ne a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ da꞉da꞉len amio꞉, ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉, “To we sa꞉sa꞉lima” a꞉la꞉sio꞉. “Sibi inso꞉wa꞉ galo꞉ silialitab amilo꞉ ma꞉no꞉lo꞉ ma꞉no꞉ mena꞉kilo꞉ ho꞉ido꞉ a꞉no꞉, Gode eyo꞉ gio꞉ sagale alifa꞉ib.” A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ma꞉mul kaluwa꞉ a꞉kudu sa꞉lakiyo꞉, “To we mada hendele Godelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉ ko꞉lo꞉ so꞉lo꞉l.” \p \v 10 \x - \xo 19.10 \xt Ilig 10.25-26, Kala 22.8-9\x*A꞉la꞉sa꞉labiki, niyo꞉ e wabuluma꞉niki, e gibdo꞉wa gulalu asi ko꞉sega, e sa꞉lakiyo꞉, “A, gio꞉ nemo꞉wo꞉ wabulu sa꞉la꞉so꞉bo. Ge o꞉lia꞉ gado nado o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ to hendele Ya꞉suwa꞉lo꞉ kalab amilo꞉ wido꞉ a꞉no꞉ tili asulo꞉ ko꞉lo꞉lab. Godeya꞉ nanog dian kalu gi o꞉ngo꞉wo꞉ nowo꞉ ne. Godeya꞉ wiyo꞉ imiliko꞉ wabulu sama! Mo꞉wo꞉ Ya꞉suwa꞉lo꞉ to hendele kalab amilo꞉ wido꞉ a꞉ma꞉yo꞉, kalu nolba꞉yo꞉ Godeya꞉ to walama꞉no꞉wo꞉ halaido꞉wo꞉ dimiakigab.” \s1 Kaluwo꞉ ho꞉s ho꞉lo꞉ wa꞉la asita꞉ga꞉ bubo꞉ \p \v 11 \x - \xo 19.11 \xt Song 96.13, Ais 11.4, Kala 1.5, 6.2\x*Hebeneyo꞉ kolaetabiki ba꞉ba꞉ amio꞉, ho꞉s ho꞉lo꞉ nowo꞉ a꞉na ba꞉ba꞉. Kalu ho꞉s wa꞉l amilo꞉ sab a꞉ma꞉ wi nowo꞉ we, Tilidabuwo꞉ Mo꞉ta꞉ta꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ wi nowo꞉ we, Hendele. Eyo꞉ digalo꞉le mo꞉walila꞉sen, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ e gis o꞉lia꞉ bubakiyo꞉, man digalo꞉le kudu ha꞉naki buba꞉sen. \v 12 \x - \xo 19.12 \xt Dan 10.6, Kala 1.14, 2.17\x*Ene siyo꞉ de wa꞉sowa alan o꞉ngo꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ misa꞉ amilo꞉ sa꞉ga꞉lan a꞉no꞉ ene misa꞉ amio꞉ modo꞉ sa꞉ga꞉le alifelo꞉. Wi nowo꞉ e amio꞉ sa꞉sa꞉lilia꞉ga꞉ delen a꞉no꞉ nolo꞉ mo꞉asulaki, ina꞉li e asulo꞉. \v 13 \x - \xo 19.13 \xt Ais 63.1-3, Yo꞉n 1.1,14\x*Helebeso꞉g sambo ho꞉bo꞉ amilo꞉ to꞉lolo꞉ a꞉no꞉ e tigili sa꞉ga꞉lo꞉ ko꞉lo꞉, ene wiyo꞉ nowo꞉, Godeya꞉ To. \v 14 Ame kalu Hebenelo꞉ sen i a꞉no꞉ helebeso꞉g nafa, ho꞉lo꞉ fo꞉fo꞉lesodo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉ga꞉lela꞉sa꞉ga꞉, ho꞉s ho꞉lo꞉ wa꞉la kandaya꞉sa꞉ga꞉, e ko꞉lo꞉ kudu ane. \v 15 \x - \xo 19.15 \xt Song 2.9, Kala 1.16, 14.20\x*Kalu a꞉ma꞉ mego꞉f amio꞉ helebesi sambo miyo꞉\f + \fr 19.15 \ft Helebesi sambo ko꞉lo꞉ mego꞉f amilo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉no꞉, Ya꞉suwa꞉ ene to ko꞉lo꞉ bale sio꞉. Kalaba 2.16 a꞉na bo꞉ba. \f* ko꞉lo꞉ handalowa꞉sa꞉ga꞉yo꞉, helebesi a꞉ma꞉yo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale o꞉lia꞉ bubalikiyo꞉ tiginima꞉ib. Eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉nofolaki, halaido꞉ bo꞉fo꞉mela꞉ib. Wain fo ib a꞉no꞉ fa꞉la꞉doma꞉kilo꞉ basian aumbo꞉, eyo꞉ Gode halaido꞉le a꞉ma꞉ gadio꞉ alan a꞉no꞉ kalaba fa꞉la꞉doma꞉ki walama꞉ib. \v 16 \x - \xo 19.16 \xt Kala 17.14\x*Ene wi nowo꞉ ene fe o꞉lia꞉, helebeso꞉g sambo ko꞉lo꞉ a꞉ma꞉ wa꞉l amio꞉lo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \pc \sc Misa꞉ kaluwa꞉ misa꞉yo꞉ e, a꞉la꞉ta꞉ga꞉\sc* \pc \sc kalu alana꞉ Alano꞉ e.\sc* \fig Kalu nowo꞉ ho꞉s ho꞉lo꞉ wa꞉la asifo꞉liki bubo꞉.|alt="Rider on white horse" src="66_Re_19_03_RG_gr.tif" size="col" copy="© Sweet Publishing http://sweetpublishing.com, licensed under a CC: BY-SA 3.0 Unported licence." ref="19.11" \fig* \p \v 17 \x - \xo 19.17 \xt Ese 39.17-20\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niyo꞉ ba꞉ba꞉ amio꞉, ma꞉mul kalu nowo꞉ of a꞉na kagafo꞉liki, o꞉ba꞉ ko꞉lo꞉ akin amilo꞉ ha꞉lelia꞉ sia꞉lab o꞉mo꞉ tambo halale sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gio꞉ Godeya꞉lo꞉ ma꞉n alando꞉ ma꞉no꞉ a꞉namio꞉ kegenema꞉ni mena. \v 18 Gio꞉ misa꞉ kaluwa꞉ howo꞉lo꞉, da꞉la꞉di bo꞉fo꞉lowan kaluwo꞉lo꞉, halaido꞉ kaluwo꞉lo꞉, ho꞉s a꞉no꞉lo꞉, kalu ho꞉s wa꞉l amilo꞉ asita꞉ga꞉lo꞉ ha꞉nab a꞉no꞉lo꞉, kalu wilo꞉ a꞉lab o꞉lia꞉ wilo꞉malo꞉lo꞉, madali nanogdo꞉ dian kalu o꞉lia꞉, kalu ga꞉lilo꞉ a꞉lab a꞉no꞉lo꞉, henfelo꞉ kaluka꞉isale i a꞉ma꞉ howo꞉ tambo ma꞉ni mena.” Ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 19 A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ ne ba꞉ba꞉yo꞉, no꞉ mogago꞉wo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ wema꞉ misa꞉ kalu iyo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ini ame kaluwo꞉ tambo kegea꞉sa꞉ga꞉, kalu ho꞉s wa꞉l amilo꞉ sab a꞉no꞉lia꞉ ene ame kalu o꞉lia꞉ babuma꞉niki kegeo꞉. \v 20 \x - \xo 19.20 \xt Kala 13.12-17, 20.10\x*Ko꞉sega iyo꞉ bubakiyo꞉, no꞉ mogago꞉ a꞉no꞉lia꞉ madalilo꞉ dinali sa꞉lan kalu o꞉lia꞉ a꞉no꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉yo꞉ mela꞉no꞉wo꞉ o꞉lab a꞉naka, u wanalo꞉ hudakilo꞉ wa꞉sowala꞉lab de hen a꞉na to꞉lolo꞉. Tamin amio꞉ kaluka꞉isale nolo꞉ no꞉ moga꞉go꞉wa꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉wo꞉ dia꞉ga꞉, e misido꞉ momado꞉ a꞉no꞉ wabulu sa꞉la꞉sen ko꞉lo꞉, iliyo꞉ dikidakiyo꞉, madalilo꞉ dinali sa꞉lan kalu eyo꞉, no꞉ mogago꞉ a꞉ma꞉ wiya ilikiyo꞉, molo ha꞉na꞉no꞉ nolo꞉ a꞉na dimido꞉. \v 21 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu ho꞉s wa꞉l amilo꞉ sen a꞉ma꞉ mego꞉f amilo꞉ helebesi sambo miyo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ no mogago꞉wa꞉ ame kalu a꞉no꞉ tambo yasala꞉ ko꞉lo꞉, o꞉ba꞉ i a꞉no꞉ tambo ya꞉ga꞉, ame kaluwa꞉ howo꞉ besagali mo꞉no꞉. \c 20 \s1 Dona daosen a꞉namio꞉ Sa꞉da꞉na꞉yo꞉ ta꞉li sab \p \v 1 \x - \xo 20.1 \xt Kala 9.1\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niyo꞉ ho꞉le ba꞉ba꞉ amio꞉, ma꞉mul kalu nowo꞉ Hebene halona a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tindabiki ba꞉ba꞉. Hen alu alan gululia꞉ tiane dondo꞉ma a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉wo꞉, halaido꞉wo꞉ e amio꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, e dagi amio꞉ sa꞉ni alano꞉ dia꞉mio꞉. \v 2-3 \x - \xo 20.2-3 \xt Mo꞉mo꞉ 3.1, Kala 12.9\x*Eyo꞉ sowa꞉ mogago꞉ a꞉no꞉ halale ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉ sa꞉niya꞉ melealifa꞉. Sowa꞉ mogago꞉ a꞉no꞉ taminde amio꞉ elen, a꞉ma꞉ wiyo꞉ Sa꞉da꞉na꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ wi nowo꞉ “Sada꞉dan Kalu.” Henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉dikilima꞉kiyo꞉, e mela꞉sa꞉ga꞉, hen alu dondo꞉ma a꞉na talulia꞉ga꞉ to꞉lolo꞉ ko꞉lo꞉, e donayo꞉ daosen a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ a꞉na mesea꞉ki, uludu alifa꞉. Dona daosen a꞉no꞉ kedetalikiyo꞉, Sa꞉da꞉na꞉ e ho꞉leno꞉ abolda꞉su doma꞉kiyo꞉, a꞉silialifa꞉ib. \p \v 4 \x - \xo 20.4 \xt Dan 7.9,22,27, 1Kol 6.2, Kala 13.17\x*Misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ nolo꞉ niyo꞉ ba꞉ba꞉ amio꞉, kaluka꞉isalelo꞉ mo꞉walilima꞉no꞉ halaido꞉lo꞉ di kalu a꞉no꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ wa꞉l a꞉na sena ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale nolo꞉ tamin amio꞉ no꞉ mogago꞉ o꞉lia꞉, ene misido꞉ momado꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ mo꞉wabulu sa꞉la꞉len. Ili wo꞉lokan amio꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dagi amio꞉lo꞉ no꞉ mogago꞉wa꞉ wi sa꞉sa꞉lo꞉wo꞉ mo꞉di. Iliyo꞉ Godeya꞉ towo꞉ ta꞉li siliki, Ya꞉su amilo꞉ tilidabu a꞉no꞉ kalaba wida꞉len amio꞉, nolba꞉yo꞉ iyo꞉ kola꞉fo gegedela꞉sa꞉ga꞉ sana sowo꞉ ko꞉lo꞉, niyo꞉ i a꞉ma꞉ mamayo꞉ a꞉na ba꞉ba꞉. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ mama i a꞉no꞉ mela꞉no꞉wo꞉ a꞉dia꞉sa꞉ga꞉yo꞉, dona daosen imilig nowo꞉ Keliso o꞉lia꞉ misa꞉ siliki bo꞉fo꞉mela꞉ib. \v 5-6 \x - \xo 20.5-6 \xt Kala 1.6\x*Gode elo꞉ kaluka꞉isale taminde amilo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi alifa꞉ a꞉no꞉ i we ko꞉lo꞉, iyo꞉ sagale alitaki, malilo꞉ ta꞉fo꞉. Soma꞉no꞉ andeb a꞉ma꞉ halaido꞉wa꞉yo꞉ iyo꞉ mo꞉mogaima꞉ib. Iyo꞉ Gode o꞉lia꞉ Keliso o꞉lia꞉ma꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen kalu dowaki, dona daosen imilig no amio꞉ Keliso o꞉lia꞉ misa꞉ siliki bo꞉fo꞉mela꞉ib. Dona daosen a꞉no꞉ edalikiyo꞉, sowo꞉ kaluka꞉isale nolo꞉ tambo a꞉naka dasilia꞉ib. \s1 Sa꞉da꞉na꞉yo꞉ de hena to꞉lo alifa꞉ \p \v 7 Dona daosen a꞉no꞉ edalikiyo꞉, Sa꞉da꞉na꞉yo꞉ dibolo amilo꞉ to꞉lofo꞉len a꞉no꞉ sili alifa꞉ib. \v 8 \x - \xo 20.8 \xt Ese 38.2,9,15-16\x*Eyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ dikidakiyo꞉, henfelo꞉ amilo꞉ so꞉lo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ kuan fa꞉la꞉da꞉in a꞉namilo꞉ kandayo꞉ a꞉no꞉ ene ame kalu doma꞉ki, kegene alifa꞉ib. So꞉lo꞉ a꞉ma꞉ wiyo꞉ nowo꞉ Gog, nowo꞉ Megog a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene ame kaluka꞉isale ko꞉lo꞉ agelo꞉wo꞉ sa꞉yo꞉ o꞉ngo꞉ doma꞉ib. \v 9 \x - \xo 20.9 \xt 2Kin 1.10\x*Gis kaluka꞉isale iyo꞉ kegenelia꞉ga꞉ yakiyo꞉, tilidabu kaluka꞉isale i o꞉lia꞉ Godeya꞉ enedo꞉ asula꞉sen amisa꞉n a꞉no꞉lia꞉yo꞉ banagalia꞉fa꞉ib. Ko꞉sega Hebene halona a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ deyo꞉ halaido꞉ tinda꞉ga꞉ i a꞉no꞉ deya꞉ ma꞉ib. \v 10 \x - \xo 20.10 \xt Song 11.6, Kala 19.20, 21.8\x*A꞉la꞉galikiyo꞉ ilo꞉ dikido꞉ kalu Sa꞉da꞉na꞉ e, u wanalo꞉ hudakilo꞉ wa꞉sowala꞉lab de hen a꞉na melea꞉ki, Gode eyo꞉ talulia꞉ga꞉ a꞉na to꞉lolo꞉. Tamin amio꞉ no꞉ mogago꞉ o꞉lia꞉ madalilo꞉ dinali sa꞉lan kalu o꞉lia꞉yo꞉ a꞉na to꞉lolo꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ tambo a꞉na ilikiyo꞉, nagalo꞉wo꞉ mada halaido꞉ ba꞉daki, ho꞉lenowo꞉lo꞉ nuluwo꞉lo꞉ a꞉naka dofo꞉mela꞉no꞉ mela꞉ib. \s1 Gode eyo꞉ sowo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ mo꞉walilima꞉ib \p \v 11 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ ho꞉lo꞉ alan nowo꞉ niyo꞉ ba꞉ba꞉ amio꞉, kalu nowo꞉ a꞉na sena ba꞉ba꞉. A꞉la꞉gabikiyo꞉ henfelo꞉ o꞉lia꞉ akin o꞉lia꞉yo꞉ elo꞉ elen a꞉no꞉ ta꞉taki, tambo kelege dowo꞉ ko꞉lo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉. \v 12 \x - \xo 20.12 \xt Dan 7.9-10, Madi 25.31-46, Ilig 17.31, 2Kol 5.10, Kala 13.8\x*Sowo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉, wilo꞉wo꞉lo꞉, wilo꞉malo꞉lo꞉ tambo, misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉ma꞉ milifa kagafo꞉lena ba꞉ba꞉. Sowo꞉ kaluka꞉isale ililo꞉ man dimida꞉len a꞉no꞉ bugo꞉ nol amio꞉ sa꞉sa꞉lifa꞉ ko꞉lo꞉, bugo꞉ nol a꞉no꞉ kolaefo꞉labiki, mela꞉no꞉ bugo꞉ a꞉no꞉lo꞉ a꞉na fagelia꞉ga꞉ difa꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ bugo꞉ amilo꞉ sa꞉sa꞉lifa꞉ a꞉no꞉ ba꞉da꞉liki, iyo꞉ a꞉na mo꞉walilab. \v 13 \x - \xo 20.13 \xt Lom 2.6, 1Bid 1.17, Kala 2.23, 22.12\x*Sowo꞉ kalu i a꞉no꞉, so꞉lu ho꞉n amilo꞉ sen o꞉lia꞉, daido꞉ hen amilo꞉ sen o꞉lia꞉, dane ane hen a꞉namilo꞉ sen o꞉lia꞉yo꞉ tambo ya꞉sia꞉sa꞉ga꞉ sen ko꞉lo꞉, inido꞉ dimido꞉ man a꞉na ilikiyo꞉, ina꞉li ina꞉li a꞉la꞉mo꞉walilo꞉. \v 14 A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ sowan man o꞉lia꞉, dane ane hen a꞉no꞉lia꞉yo꞉ delo꞉ wa꞉sowala꞉lab hen a꞉na to꞉lolo꞉. De hen a꞉no꞉ soma꞉no꞉ andebo꞉ o꞉m. \v 15 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ ene wiyo꞉ mela꞉no꞉ bugo꞉ amio꞉ mo꞉sa꞉sa꞉li alifa꞉ a꞉no꞉, kaluka꞉isale a꞉no꞉ delo꞉ wa꞉sowala꞉lab hen a꞉na to꞉lolo꞉. \c 21 \s1 Henfelo꞉ o꞉lia꞉ akin o꞉lia꞉ ho꞉giyo꞉ ba꞉ba꞉ \p \v 1 \x - \xo 21.1 \xt Ais 65.17, 2Bid 3.13\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niyo꞉ ho꞉le ba꞉ba꞉ amio꞉, henfelo꞉ ho꞉gi o꞉lia꞉ akin ho꞉gi o꞉lia꞉yo꞉ ba꞉ba꞉. Mo꞉wo꞉ henfelo꞉ o꞉lia꞉ akin o꞉lia꞉ tamin amilo꞉ elen a꞉no꞉ kelege dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ so꞉lu ho꞉no꞉lo꞉ aundo꞉ma dowo꞉. \v 2 \x - \xo 21.2 \xt Ais 52.1, 61.10, Hibu 11.16, 12.22, Kala 3.12\x*Niyo꞉ ba꞉ba꞉ amio꞉, amisa꞉n malilo꞉wo꞉ Hebene Godelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tindabiki ba꞉ba꞉. Ya꞉lusalem amisa꞉n ho꞉gi a꞉no꞉ ga ko꞉lo꞉ nafale momadelia꞉ga꞉lo꞉ inbo꞉lo꞉ tili alifa꞉nikilo꞉ dimidali o꞉ngo꞉ mio꞉. \v 3 \x - \xo 21.3 \xt Wkp 26.11-12, Ese 37.27, Sek 2.10, 2Kol 6.16\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ to nolo꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ halale sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “O꞉go꞉ Godelo꞉ dowa꞉sen hen a꞉no꞉ kaluka꞉isale o꞉lia꞉ dowab. Godeyo꞉ i o꞉lia꞉ ua siliki, kaluka꞉isale i a꞉no꞉ eno꞉le doma꞉ib. Hendele, Gode eneno꞉ i o꞉lia꞉ dowaliki, Godeyo꞉ ilino꞉le doma꞉ib. \v 4 \x - \xo 21.4 \xt Ais 35.10, 65.19, Kala 7.17\x*Gode eyo꞉ ililo꞉ hida꞉yo꞉ dia꞉len a꞉no꞉ dilalikiyo꞉, ili si ho꞉n ya꞉leno꞉ elema꞉ib. Iyo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉soma꞉ib, mo꞉kele asuluma꞉ib, mo꞉ya꞉lima꞉ib, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nagalo꞉wo꞉ mo꞉dia꞉ib. Man mo꞉lulo꞉ elen a꞉no꞉ o꞉ma ane ko꞉m.” \v 5 \x - \xo 21.5 \xt 2Kol 5.17\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ amilo꞉ sab a꞉ma꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Bo꞉ba! Niyo꞉ o꞉go꞉ kelego꞉wo꞉ tambo ho꞉gi a꞉ta꞉to꞉l.” A꞉la꞉ta꞉ga꞉ e sa꞉lakiyo꞉, “To nilo꞉ gemo꞉lo꞉ sio꞉ a꞉no꞉ mada hendele tilida꞉ba꞉no꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, giyo꞉ sa꞉sa꞉lima” a꞉la꞉sio꞉. \v 6 \x - \xo 21.6 \xt Ais 55.1, Jer 2.13, Yo꞉n 7.37, Kala 1.8,17, 22.17\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ eyo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sa꞉labe, “Kelego꞉ tambowo꞉ fa꞉la꞉do alifa꞉ ko꞉m. Tamindeyo꞉ ne, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tifo꞉ ne. Mo꞉mo꞉do꞉wo꞉lo꞉ ne, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ elema꞉no꞉wo꞉lo꞉ ne. Niyo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ dimia꞉sen ho꞉n si a꞉no꞉ kaluka꞉isale ho꞉ndo꞉ maiyab i o꞉mo꞉ maiya꞉ki madali dimia꞉no꞉. \v 7 \x - \xo 21.7 \xt 2Sam 7.14, 1Sto 17.13, Song 89.26-27\x*Kaluka꞉isale abeyo꞉ tilidabuwo꞉ halale ta꞉lisa꞉ga꞉lo꞉ tiniab o꞉mo꞉wo꞉, nilo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ tambo imo꞉ dimia꞉no꞉. Ne Gode ilino꞉le doma꞉no꞉ a꞉ta꞉ta꞉ga꞉, iyo꞉lo꞉ ni so꞉wale doma꞉ib. \v 8 \x - \xo 21.8 \xt Madi 25.41, Kala 20.15, 22.15\x*Ko꞉sega kaluka꞉isale abeyo꞉ tagilaki halaido꞉lo꞉ mo꞉kagaya꞉sen a꞉no꞉lia꞉, mo꞉tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉lo꞉, asulo꞉wo꞉ mogago꞉lelo꞉ dowabo꞉, kaluka꞉isalelo꞉ sana sowa꞉labo꞉, uwo꞉lo꞉ dia꞉labo꞉, fofalo꞉ dimida꞉labo꞉, madali godelo꞉ wabulu sa꞉la꞉labo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ madalilo꞉ dikida꞉labo꞉, niyo꞉ i a꞉no꞉ tambo falasilaki, u wanalo꞉ hudo꞉lo꞉ wa꞉sowala꞉lab de hen a꞉na to꞉loma꞉no꞉. We soma꞉no꞉ andebo꞉ o꞉m.” \fig Ya꞉lusalem amisa꞉n ho꞉gi malilo꞉ a꞉no꞉ Hebene a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tindabi ba꞉ba꞉.|alt="New Jerusalem coming down out of heaven" src="66_Re_21_05_RG_gr.tif" size="col" copy="© Sweet Publishing http://sweetpublishing.com, licensed under a CC: BY-SA 3.0 Unported licence." ref="21.2" \fig* \s1 Ya꞉lusalem amisa꞉no꞉ ho꞉gi ba꞉ba꞉ \p \v 9 Ma꞉mula꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉ fafo amilo꞉ hida꞉yo꞉ alan dom a꞉la꞉fo꞉lo꞉ ta꞉li sa꞉sen us a꞉namio꞉, imilig nowo꞉ nelo꞉wa ya꞉ga꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Sibi inso꞉wa꞉ ga dia꞉no꞉ a꞉no꞉ niyo꞉ gemo꞉ walama꞉nigo꞉l ko꞉lo꞉ ba꞉ba꞉ni mena.” \v 10 \x - \xo 21.10 \xt Ese 40.2\x*A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉ ne Mama iliki ho꞉le ba꞉da꞉len amio꞉, ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ ne tililia꞉ga꞉ misio꞉ alan iwo꞉lo꞉ a꞉na kagayo꞉. Eyo꞉ Ya꞉lusalem amisa꞉n malilo꞉ a꞉no꞉ Hebene Godelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ tindab a꞉no꞉ nemo꞉ bo꞉ba꞉ki wido꞉. \v 11 \x - \xo 21.11 \xt Ais 60.1-2,19\x*Godeya꞉ ene ho꞉len malilo꞉ fo꞉fo꞉lesodo꞉ a꞉no꞉, amisa꞉n a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉lelia꞉ga꞉ dia꞉takiyo꞉, ho꞉ a꞉no꞉ mada ko꞉li, u nafale ko꞉lo꞉ fo꞉fo꞉lesodo꞉wo꞉ o꞉ngo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 12 \x - \xo 21.12 \xt Ese 48.30-35\x*Amisa꞉n a꞉namilo꞉ ilif tolo꞉wo꞉ iwalu fa꞉la꞉ ane ko꞉lo꞉ togo꞉ kugula꞉fo꞉ gulu. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ma꞉mula꞉ kalu kugula꞉fo꞉ a꞉no꞉ tog gulu anib a꞉na imilida꞉la꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki ta꞉fela꞉i ane. Isolael so꞉lo꞉ kugula꞉fo꞉ a꞉ma꞉ wiyo꞉ toga꞉ meya sa꞉sa꞉li alifelo꞉. \v 13 Ilif tolo꞉ amio꞉, ofdo꞉ yan doba꞉da꞉yo꞉ togo꞉ otalen ko꞉lo꞉ gulu. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ofdo꞉ tinan doba꞉da꞉yo꞉lo꞉ togo꞉ otalen ko꞉lo꞉ gulu. O꞉fo꞉f nodo amio꞉, togo꞉ otalen nowo꞉ a꞉na gulu, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ o꞉fo꞉f nodo amio꞉lo꞉, togo꞉ otalen gulu. \v 14 Amisa꞉n a꞉ma꞉ ilif tolo꞉ a꞉no꞉ uwa꞉ dimido꞉ ko꞉lo꞉ ilifa꞉ mo꞉wo꞉ halalema꞉ki, u alan badio꞉ kugula꞉fo꞉wo꞉ a꞉na ta꞉fela꞉i ha꞉nakiyo꞉, ilifo꞉ a꞉ma꞉ wa꞉la tola꞉i ane. U alan a꞉namio꞉, Sibi inso꞉wa꞉lo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu kugula꞉fo꞉ a꞉ma꞉ wiyo꞉ a꞉na sa꞉sa꞉li alifelo꞉. \p \v 15 \x - \xo 21.15 \xt Ese 40.3, Kala 11.1\x*Ma꞉mul kalu nemo꞉lo꞉ tolo꞉ sa꞉la꞉len a꞉ma꞉yo꞉ amisa꞉n o꞉lia꞉ ilif tolo꞉ a꞉no꞉lia꞉, tog o꞉lia꞉yo꞉ da꞉fema꞉niki, ibu go꞉l amilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ta꞉lisen. \v 16 Amisa꞉n a꞉no꞉ kuan fa꞉la꞉da꞉in elen ko꞉lo꞉, da꞉feyo꞉ a꞉ma꞉lo꞉wo꞉ osolobo꞉lo꞉ andolobo꞉lo꞉, imilo꞉ elena ba꞉ba꞉. Ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ ene ibu go꞉l amilo꞉ dimido꞉ a꞉ma꞉ da꞉feyo꞉ amio꞉, osolobo꞉lo꞉ andolobo꞉lo꞉ agelo꞉ a꞉no꞉ 12,000 stadia\f + \fr 21.16 \ft “Stadia” a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab to a꞉no꞉ inido꞉ da꞉fema꞉no꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉. Nili da꞉feab amilo꞉ 2,200 kilomita fa꞉la꞉dowo꞉.\f* fa꞉la꞉dowo꞉. \v 17 Ilif alolodo꞉ tolo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ elo꞉ da꞉feyo꞉ agelo꞉wo꞉ 144 kubit\f + \fr 21.17 \ft Da꞉feyo꞉ we, 66 mitayo꞉ o꞉m.\f* a꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. Ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ agelakiyo꞉, nili henfelo꞉ kaluwa꞉lo꞉ agelan au ka agelo꞉. \v 18 \x - \xo 21.18 \xt Ais 54.11-12\x*Amisa꞉na ilif tolo꞉ a꞉no꞉ u nafale yasba a꞉ma꞉ tolo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ amisa꞉n a꞉no꞉ go꞉la꞉ dimida꞉i ane ko꞉lo꞉, go꞉lde a꞉no꞉ ho꞉n go꞉go꞉do꞉le o꞉ngo꞉ dowo꞉. \v 19 Ilif tolo꞉ a꞉ma꞉ mo꞉ amio꞉ mole alana꞉lo꞉ kililia꞉sen u nafale ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉ma꞉ momadaki, wa꞉la dila꞉i ane. U agel a꞉no꞉ yasba, u andebo꞉ safaya, u asolo꞉ aget, u fa꞉la꞉lamelo꞉ emelal. \v 20 U biyo꞉ sadonikis, U do꞉go꞉feyo꞉ konilian, u domo꞉ kilisolait, u owo꞉ belil, u agado꞉wo꞉ tobas, u do꞉ a꞉no꞉ kilisobeles, u keleno꞉ haiasen, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ u kuguwo꞉ ametis. \v 21 Tog ifa꞉ kugula꞉fo꞉ a꞉no꞉ u nowo꞉ biki o꞉ngo꞉ma꞉ dimido꞉. Tog imilise nowo꞉ u alan imilise noma꞉ ka dimidali ta꞉liki, a꞉la꞉i ane. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tog alan kalulo꞉ ha꞉na꞉seno꞉ go꞉lde a꞉ma꞉ ka fela꞉i ane ko꞉lo꞉, ho꞉n go꞉go꞉do꞉le o꞉ngo꞉ dowo꞉. \p \v 22 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ amisa꞉n a꞉namio꞉ niyo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ ayo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉. Mo꞉wo꞉ alan Gode halaido꞉le o꞉lia꞉ Sibi inso꞉ o꞉lia꞉yo꞉ a꞉na elen ko꞉lo꞉, a꞉la꞉yo꞉ gulugulula꞉sen a dowo꞉. \v 23 \x - \xo 21.23 \xt Ais 60.19-20, Kala 22.5\x*Amisa꞉n us a꞉namio꞉ Godeya꞉ ho꞉len fo꞉fo꞉lesodo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ ho꞉wo꞉ dimiakiyo꞉, Sibi inso꞉wo꞉ nafa do꞉ifa꞉yo꞉ o꞉ngo꞉ ka dowo꞉ ko꞉lo꞉, amisa꞉n us a꞉namio꞉ of o꞉lia꞉ ele o꞉lia꞉ma꞉ nanogo꞉ aundo꞉ma dowo꞉. \v 24 \x - \xo 21.24 \xt Ais 60.3,5\x*Henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo amisa꞉n amilo꞉ ho꞉len us a꞉na ha꞉na꞉mela꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeyo꞉ wabudakiyo꞉, henfelo꞉ wema꞉ misa꞉ kalu iliyo꞉ nafale momadeliaki, kelego꞉ nafale ililo꞉ a꞉no꞉ amisa꞉n us a꞉na dia꞉ tima꞉ib. \v 25 \x - \xo 21.25 \xt Ais 60.11\x*Amisa꞉n a꞉namio꞉ sololiyo꞉ aundo꞉ma doma꞉ib ko꞉lo꞉, ho꞉len imilig noamio꞉ togo꞉ mada mo꞉asifa꞉ib. \v 26 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeyo꞉ wabudakiyo꞉, henfelo꞉ kaluka꞉isale iyo꞉ nafale momadeliaki, kelego꞉ nafale ililo꞉ a꞉no꞉ amisa꞉n us a꞉na dia꞉ tima꞉ib. \v 27 \x - \xo 21.27 \xt Ais 52.1, Ese 44.9, 1Kol 6.9-10\x*Kelego꞉ mogago꞉ imilise nowo꞉ amisa꞉n us amio꞉ mo꞉tima꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ man mogago꞉lelo꞉ dimida꞉len o꞉lia꞉ dikili sa꞉la꞉len kalu o꞉lia꞉yo꞉ amisa꞉n a꞉namio꞉ mo꞉tina꞉ib. Ko꞉sega kaluka꞉isale ili wiyo꞉ Sibi inso꞉wa꞉ mela꞉no꞉ bugo꞉ amilo꞉ sa꞉sa꞉li alifa꞉ da꞉lab a꞉ma꞉ ka tina꞉ib. \c 22 \s1 Mela꞉no꞉ ho꞉n \p \v 1 \x - \xo 22.1 \xt Ese 47.1\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ma꞉mul kalu a꞉ma꞉yo꞉ mela꞉no꞉ ho꞉no꞉ nemo꞉ widabiki ba꞉ba꞉ amio꞉, ho꞉n a꞉no꞉ go꞉go꞉do꞉le ko꞉lo꞉, Gode o꞉lia꞉ Sibi inso꞉ o꞉lia꞉ma꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉lo꞉ a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ handalowabi ba꞉ba꞉. \v 2 \x - \xo 22.2 \xt Mo꞉mo꞉ 2.9, Ese 47.12, Joel 3.18, Sek 14.8\x*Ho꞉n a꞉no꞉ ha꞉nakiyo꞉, amisa꞉na꞉ tog alan ha꞉na꞉sen us a꞉na ane. Ho꞉n anib amio꞉, mela꞉no꞉lo꞉ dimia꞉sen i a꞉no꞉ nowo꞉ nodowa, nowo꞉ nodowa, a꞉la꞉fo꞉lab. I a꞉no꞉ dona imilig us a꞉namio꞉ fowo꞉ ho꞉len kugula꞉fo꞉ a꞉nami hedaki, ele tambo amio꞉ heda꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ i fo꞉s a꞉ma꞉yo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ falele alifelema꞉no꞉ ta꞉fo꞉. \v 3 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kelego꞉ Godeya꞉lo꞉ mogailakilo꞉ gadi sio꞉ a꞉no꞉ amisa꞉n us a꞉namio꞉ mo꞉doma꞉ib. Gode o꞉lia꞉ Sibi inso꞉ o꞉lia꞉ma꞉ misa꞉ kalulo꞉ mesa꞉no꞉ fofodo꞉ a꞉no꞉ amisa꞉n us a꞉na dowaki, ene nanogdo꞉ dian kaluka꞉isale i a꞉ma꞉yo꞉ e ko꞉lo꞉ dulugu sa꞉la꞉mela꞉ib. \v 4 \x - \xo 22.4 \xt Madi 5.8, Kala 3.12\x*Iliyo꞉ Godeyo꞉ misio꞉ ba꞉dakiyo꞉, ene wiyo꞉ ili wo꞉lokana sa꞉sa꞉li alifa꞉ib. \v 5 \x - \xo 22.5 \xt Dan 7.18,27, Kala 5.10, 20.6, 21.23,25\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ a꞉namio꞉ nuluwo꞉ aundo꞉ma dowaki, of o꞉lia꞉ nafa o꞉lia꞉ma꞉ ho꞉wo꞉ nanogo꞉ aundo꞉ma doma꞉ib. Mo꞉wo꞉ Gode Alan E ho꞉lenko꞉ dofo꞉mela꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iyo꞉ misa꞉ kalu dowaki mela꞉no꞉ mela꞉ib. \p \v 6 \x - \xo 22.6 \xt Kala 1.1\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ma꞉mul kalu eyo꞉ nemo꞉ sa꞉lakiyo꞉, “To we mada hendele tilida꞉ba꞉no꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉lab. Mo꞉wo꞉ Gode Alan eyo꞉ ene Mamayo꞉ enedo꞉ dinali sa꞉lan kalumo꞉wo꞉ dimia꞉sen ko꞉lo꞉, Gode imilise eka ene ma꞉mul kaluwo꞉ iliga꞉taki, kelego꞉ ko꞉na꞉malo꞉ fa꞉la꞉doma꞉nigab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ ene nanogdo꞉ dian kaluka꞉isalemo꞉ walama꞉ki iliga꞉fo꞉.” \s1 Ya꞉suwo꞉ mia꞉nigab \p \v 7 \x - \xo 22.7 \xt Kala 1.3\x*Ya꞉suwa꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Dabuma. Ne ko꞉na꞉ma mia꞉nigo꞉l. Kaluka꞉isale dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ to bugo꞉ wema꞉ usamilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉lab a꞉no꞉, gio꞉ sagale alifa꞉ib” a꞉la꞉sio꞉. \p \v 8 \x - \xo 22.8 \xt Kala 19.10\x*Ne Yo꞉n. To we sa꞉labikiyo꞉ ni dabu, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kelego꞉ we widabikilo꞉ ba꞉ba꞉yo꞉ ne. Niyo꞉ towo꞉ da꞉daki, kelego꞉ a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ma꞉mul kalu kelego꞉ nemo꞉lo꞉ wida꞉len a꞉no꞉, niyo꞉ e ko꞉lo꞉ wabuluma꞉no꞉ a꞉la꞉liki, e gido꞉fo꞉ anib a꞉na gulalu asi. \v 9 Ko꞉sega ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ nemo꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Giyo꞉ a꞉la꞉bo꞉ dimida꞉so꞉bo. Godeya꞉ ene nanogdo꞉ dian kalu nowo꞉ ne. Ge o꞉lia꞉ dinali sa꞉lan kalu gao nol o꞉lia꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ bugo꞉ wema꞉ usamilo꞉ to sa꞉sa꞉lo꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉lab kaluka꞉isale a꞉no꞉lia꞉yo꞉, nio꞉ tambo Godeya꞉ ene nanogdo꞉ dian kaluwo꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, giyo꞉ Godeko꞉ wabuluma!” \p \v 10 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ nemo꞉ a꞉sa꞉lakiyo꞉, “Bugo꞉ wenamilo꞉ dinali sio꞉ to a꞉no꞉, giyo꞉ wo꞉no꞉lebo꞉ dia꞉ ta꞉so꞉bo. Mo꞉wo꞉ kelego꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉no꞉ a꞉no꞉ ko꞉na꞉ma dowab. \v 11 \x - \xo 22.11 \xt Dan 12.10\x*Kalu abeyo꞉ man mogago꞉lelo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉, e mogago꞉le ko꞉ dimidama꞉ki ta꞉ta꞉bi. Kalu abeyo꞉ asulo꞉wo꞉ mogago꞉lelo꞉ dowab a꞉no꞉, e mogago꞉le a꞉no꞉ko꞉ dimida꞉mela꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu abeyo꞉ man digalo꞉lelo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉, e digalo꞉le a꞉no꞉ko꞉ dimida꞉mela꞉ib. Kalu abeyo꞉ malilo꞉lo꞉ dowab a꞉no꞉, e malilo꞉le a꞉no꞉ko꞉ dofo꞉mela꞉ib.” \p \v 12 \x - \xo 22.12 \xt Ais 40.10, Jer 17.10, Kala 2.23\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉su eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Dabuma! Ne ko꞉na꞉ma mia꞉nigo꞉l. Ne yakiyo꞉, gimo꞉wo꞉ wa꞉lo꞉ dimiakiyo꞉, kaluka꞉isale inido꞉ man dimida꞉len aumbo꞉, niyo꞉ wa꞉lo꞉ ina꞉lile dimia꞉no꞉. \v 13 \x - \xo 22.13 \xt Ais 44.6, Kala 1.8,17, 21.6\x*Tamindeyo꞉ ne, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tifo꞉lo꞉ ne. Mo꞉mo꞉do꞉wo꞉lo꞉ ne, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ elema꞉no꞉wo꞉lo꞉ ne.” \p \v 14 \x - \xo 22.14 \xt Mo꞉mo꞉ 2.9, 3.22\x*Kaluka꞉isale helebeso꞉gdo꞉ to꞉go꞉do꞉ a꞉no꞉ niyo꞉ gio꞉ sagale alifa꞉no꞉. Gio꞉ amisa꞉n amilo꞉ tog alan us a꞉na tina꞉sa꞉ga꞉, mela꞉no꞉lo꞉ dimia꞉sen i fo a꞉no꞉ o꞉li ka tula꞉sa꞉ga꞉ ma꞉ib. \v 15 Kalu fofalo꞉ dimida꞉labo꞉, uwo꞉lo꞉ dia꞉labo꞉, kalulo꞉ sana sowa꞉labo꞉, madali godelo꞉ wabulu sa꞉la꞉labo꞉, madali dikili sa꞉lakilo꞉ man a꞉no꞉lo꞉ asula꞉sa꞉ga꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉lab i a꞉no꞉lo꞉ tambo gasayo꞉ o꞉ngo꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ amisa꞉n us a꞉namio꞉ mo꞉tinaki, ha꞉la꞉ya mesa꞉ib. \p \v 16 \x - \xo 22.16 \xt Nam 24.17, Ais 11.1,10, Lom 1.3, Kala 2.28, 5.5\x*“Ne Ya꞉su, niyo꞉ to we sa꞉s kaluka꞉isale gimo꞉ sama꞉ki, ninin ma꞉mul kaluwo꞉ gilo꞉wa iliga꞉fo꞉. Ne Da꞉ibida꞉ eso꞉lo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉wo꞉ ne. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ne Belemu kea꞉folo꞉wo꞉ ne.” \p \v 17 \x - \xo 22.17 \xt Ais 55.1, Kala 21.6\x*Godeya꞉ Mama o꞉lia꞉ Sibi inso꞉wa꞉ ene ga o꞉lia꞉ma꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Mena!” Kaluka꞉isale abeyo꞉ to welo꞉ tilida꞉dab a꞉ma꞉yo꞉lo꞉, “Mena!” a꞉la꞉sama. Kaluka꞉isale abeyo꞉ ho꞉n maiyo꞉lo꞉ dowab gio꞉ mena. Kaluka꞉isale abeyo꞉ mela꞉no꞉ ho꞉ndo꞉ asulab gio꞉ madali dima. \p \v 18 \x - \xo 22.18 \xt Lo 4.2, 12.32\x*Kaluka꞉isale dinali sio꞉ to welo꞉ dabu a꞉no꞉, niyo꞉ hagugo꞉ to we gimo꞉wo꞉ a꞉la꞉so꞉lo꞉l, “Kaluka꞉isale abeyo꞉ to wenamio꞉ to nowo꞉ wa꞉l amio꞉ a꞉balitalega, hida꞉yo꞉ bugo꞉ wema꞉lo꞉ wala sio꞉ a꞉no꞉ Gode eyo꞉ emo꞉ dima꞉ki ta꞉fa꞉ib. \v 19 Kaluka꞉isale abeyo꞉ to wenamilo꞉ sio꞉ a꞉no꞉ nolo꞉ dilalega, Gode eyo꞉ mela꞉no꞉ i fo emo꞉lo꞉ dimia꞉no꞉ dowo꞉ a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ asulia꞉ib.” A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ kaluka꞉isale i a꞉no꞉ amisa꞉n malilo꞉ us a꞉namio꞉ mo꞉timana꞉ki ka꞉ma꞉ib. \p \v 20 \x - \xo 22.20 \xt Madi 24.30-31, 1Kol 16.22\x*Kalu to we hendeleka꞉ a꞉la꞉likilo꞉ kalab amilo꞉ wida꞉len a꞉ma꞉ sa꞉lakiyo꞉, “A꞉ ne ko꞉na꞉ma mia꞉nigo꞉l.” \p Hendele! Ya꞉su Alan ge mena. \v 21 Ya꞉su Alana꞉ ene kanulan man a꞉no꞉ Godeya꞉ ene kaluka꞉isale gi o꞉lia꞉ dowa꞉biyo꞉. Hendeleyo꞉ o꞉m.