\id ACT - Kaluli Bible \h Iliga꞉felo꞉ \toc3 Ilig \toc1 Iliga꞉felo꞉ Kaluwa꞉ Nanog Dimido꞉wo꞉ We \toc2 Iliga꞉felo꞉ \mt1 Iliga꞉felo꞉ \mt2 Kaluwa꞉ Nanog Dimida꞉leno꞉ We \imt1 Asuluma꞉no꞉ towo꞉ we \ip Iliga꞉felo꞉ bugo꞉ we Luk e sa꞉sa꞉lo꞉. Tamin amio꞉, Luk e Ya꞉su o꞉lia꞉ sia꞉la꞉ga꞉, Ya꞉suwa꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ tambo e sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉ malolo꞉ a꞉no꞉, Luk Bugo꞉ a꞉namio꞉, ge agelema. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Luk Bugo꞉ a꞉namilo꞉ malolo꞉ da꞉lab a꞉no꞉, hebo꞉ Iliga꞉felo꞉ bugo꞉ wena kudu sio꞉ ko꞉lo꞉ da꞉lab. \ip Bugo꞉ wema꞉ usamio꞉, malolo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ da꞉lab. Godeya꞉ Mamayo꞉, tilidabu kaluka꞉isaleya ilili alitaki, halaido꞉ o꞉lia꞉ asulo꞉ nafa o꞉lia꞉yo꞉ imo꞉ dimi. Iyo꞉ Ya꞉suwa꞉ to a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, heno꞉ tambo wida꞉li ha꞉nakiyo꞉, Ya꞉su amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ modo꞉ fa꞉la꞉dowaki, sa꞉so꞉ a꞉na anayo꞉. \ip Tamin amio꞉ Ya꞉suwa꞉ mano꞉ Yu kaluka꞉isale ili ko꞉le kudu ane ko꞉sega, Gode eyo꞉, to nafa a꞉no꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale we tambo tilidabuma꞉ki, widabiki, iliyo꞉ dia꞉ga꞉, Yu kaluka꞉isalema i o꞉mo꞉wo꞉lo꞉ wida꞉li ane. Tamin amio꞉ Ya꞉suwa꞉lo꞉ tili wido꞉ kalu iyo꞉ Godeya꞉ towo꞉ wida꞉i ane ko꞉sega, tif amio꞉ Ya꞉su eyo꞉ Solo꞉ ene nanog dima꞉ki da꞉feyo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Iliga꞉felo꞉ bugo꞉ wenamio꞉, nanog alan elo꞉ dimido꞉wo꞉ a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉ da꞉lab. \ip Iliga꞉felo꞉ bugo꞉ we heb do꞉go꞉fela꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ da꞉lab. To a꞉no꞉ tambo edakiyo꞉, Luk eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, “Ya꞉suwa꞉ towo꞉ wida꞉i ha꞉nab amio꞉, tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ modo꞉ fa꞉la꞉dowaki, sa꞉so꞉ anayo꞉” a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉. Heb agelo꞉ we, Ya꞉lusalem amio꞉ Bida e towo꞉ widakiyo꞉, Ya꞉su e Godeya꞉lo꞉ da꞉feyo꞉ kaluwo꞉ eka꞉ a꞉la꞉liki wido꞉. (1.1–6.7) Heb andebo꞉ we, Yudia hen o꞉lia꞉, Samalia hen o꞉lia꞉, Ga꞉lili hen o꞉lia꞉ a꞉namio꞉, Ya꞉suwa꞉ to nafa a꞉no꞉ wida꞉i ane. (6.8–9.31) Heb asolo꞉ we, tilidabu kalu iyo꞉ wida꞉i ha꞉nakiyo꞉, to nafayo꞉ Antio꞉g amisa꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. (9.32–12.24) \ip Heb fa꞉la꞉lamelo꞉ we, Ya꞉su amilo꞉ tilidabu man a꞉no꞉ anaya꞉sa꞉ga꞉, A꞉sia hen a꞉na ane. (12.25–16.5) Heb biyo꞉ we, Fo꞉l eyo꞉ Kolin amisa꞉n o꞉lia꞉ A꞉fesa꞉s amisa꞉n o꞉lia꞉ a꞉namio꞉ sa꞉s ho꞉giyo꞉ a꞉na mo꞉mo꞉do꞉ (16.6–19.20) Heb do꞉go꞉feyo꞉ we, to nafayo꞉ Lom amisa꞉n a꞉na fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉, anayo꞉. (19.21–28.31) \c 1 \s1 Ya꞉su E Hebene halona ha꞉na꞉nikiyo꞉, Godeya꞉ Mamayo꞉ mia꞉ib a꞉la꞉saefa꞉ \p \v 1-2 \x - \xo 1.1-2 \xt Luk 1.3\x*\x - \xo 1.1-2 \xt Mak 16.19, Luk 24.49-51\x*Tiofelas ge, Ya꞉suwa꞉lo꞉ tamin amilo꞉ mo꞉mo꞉da wido꞉wo꞉lo꞉ dimido꞉wo꞉lo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Hebenelo꞉ a꞉ma꞉la꞉do꞉ ane a꞉no꞉, Luk niyo꞉ tamin amio꞉ gemo꞉ sa꞉sa꞉liga꞉fo꞉. Gode eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ Hebene halonamio꞉ semo꞉ tililia꞉ ha꞉naki, eyo꞉ enedo꞉ iliga꞉felema꞉no꞉ kaluwo꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉, asuluma꞉no꞉ to nowo꞉ ene Mamaya꞉ imo꞉wo꞉ sio꞉. \v 3 \x - \xo 1.3 \xt Luk 24.36-49, Ilig 10.41\x*Ya꞉suwo꞉ sowa꞉sa꞉ga꞉ mela꞉no꞉wo꞉ a꞉dia꞉sa꞉ga꞉ dasilakiyo꞉, enedo꞉ iliga꞉felema꞉no꞉ kaluwo꞉ e hendele dasilia꞉ga꞉ mela꞉no꞉wo꞉ di a꞉la꞉tili asuluma꞉ki, e ho꞉leno꞉ do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉ino꞉ i o꞉lia꞉ sia꞉len. A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ eyo꞉ Godeya꞉ ene kaluka꞉isale ko꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lab man a꞉no꞉ wida꞉len. \v 4 \x - \xo 1.4 \xt Luk 24.49, Yo꞉n 14.16-17, Ilig 2.33\x*Ya꞉suwa꞉yo꞉ egele silikiyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gio꞉ Ya꞉lusalemo꞉ semo꞉ ta꞉fo꞉ ha꞉nakiyo꞉, Dowa꞉lo꞉ boba kelego꞉ gimo꞉lo꞉ dimia꞉no꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉, niyo꞉ gimo꞉wo꞉ tamin amio꞉ sio꞉ ko꞉lo꞉ giliyo꞉ a꞉no꞉ dia꞉ni yasita꞉bi. \v 5 \x - \xo 1.5 \xt Madi 3.11\x*Yo꞉na꞉yo꞉ ho꞉ndeya to꞉lola꞉len ko꞉sega, Gode eyo꞉ gio꞉ ene Mamaleya꞉lo꞉ to꞉loma꞉no꞉wo꞉ ho꞉len a꞉la꞉se ko꞉na꞉ma dowab.” \p \v 6 \x - \xo 1.6 \xt Luk 24.21\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iyo꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉sumo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Alan, Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ halale alitakiyo꞉, inin amio꞉ misa꞉ kalu nowo꞉ fa꞉la꞉dota꞉ga꞉ wa꞉ka bo꞉fo꞉melea꞉ki, giyo꞉ o꞉go꞉ o꞉li dimidama꞉no꞉wa꞉le?” \v 7 \x - \xo 1.7 \xt Mak 13.32\x*A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, Ya꞉suwa꞉yo꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kelego꞉ fa꞉la꞉doma꞉no꞉ ho꞉len a꞉no꞉ Dowa꞉ ene da꞉feyo꞉ ko꞉lo꞉, gio꞉ mada mo꞉asulo꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 8 \x - \xo 1.8 \xt Madi 28.19, Luk 24.48\x*Ko꞉sega Mamaya꞉yo꞉ gio꞉ go꞉lu alitalikiyo꞉, gio꞉ halaido꞉wo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉ ami, ni towo꞉ Ya꞉lusalemo꞉lo꞉, Yudiayo꞉lo꞉, Samalia hen a꞉namio꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ we tambo amio꞉ wida꞉li sia꞉mela꞉ib,” a꞉la꞉sio꞉. \v 9 To a꞉no꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ eletakiyo꞉, Ya꞉suwo꞉ halona ha꞉nabiki, iyo꞉ alolo bo꞉fo꞉leno꞉, e kola꞉ go꞉lulabiki, iliyo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉. \v 10 Ya꞉suwo꞉ akina o꞉ha꞉na꞉labiki, iyo꞉ a꞉no꞉ alolo bo꞉fo꞉li elen ami, kalu a꞉la꞉ nowo꞉ helebeso꞉g ho꞉lo꞉ ka sa꞉ga꞉lela꞉ ko꞉lo꞉, wigibole a꞉naka handalota꞉ga꞉, ili aniba kagayo꞉. \v 11 \x - \xo 1.11 \xt Madi 26.64, Luk 21.27\x*Kalu a꞉la꞉ma꞉yo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ga꞉lili kalu gio꞉, madali akin amio꞉ alolo bo꞉fo꞉leko꞉ mo꞉wo꞉ ha꞉? Ya꞉su gi o꞉lia꞉lo꞉ elen ko꞉lo꞉ Godeya꞉ Hebenelo꞉ tililia꞉gane a꞉no꞉ e a꞉ma꞉la꞉ yalikiyo꞉, e Hebenelo꞉ ha꞉nabikilo꞉ ba꞉dab o꞉leau a꞉ma꞉la꞉yo꞉lo꞉ a꞉la꞉ka mia꞉ib.” \s1 Iliyo꞉ Yudasa꞉ hendo꞉ dia꞉no꞉ kaluwo꞉ da꞉feyo꞉ \p \v 12 \x - \xo 1.12 \xt Luk 24.50-53\x*O꞉lif misio꞉ a꞉no꞉ Ya꞉lusalem o꞉lia꞉yo꞉ ko꞉na꞉ma ko꞉lo꞉,\f + \fr 1.12 \ft Gilig towo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, “O꞉lif misio꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉lusalemdo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ ha꞉nab a꞉no꞉, Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉len amilo꞉ ha꞉nan o꞉leo꞉ngo꞉ ilido꞉ ko꞉lo꞉lab.” Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉len a꞉namio꞉, iliyo꞉ kilomita imiliseyo꞉ o꞉li ha꞉nan ko꞉lo꞉, O꞉lif misio꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ Ya꞉lusalem ha꞉na꞉no꞉wo꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉lab.\f* iyo꞉ O꞉lif misio꞉wo꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉ a꞉ma꞉la꞉ Ya꞉lusalem ane. \v 13 \x - \xo 1.13 \xt Madi 10.2-4\x*Iyo꞉ Ya꞉lusalem fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ilo꞉ sa꞉sen galala꞉ wa꞉l amilo꞉ a꞉na tiane. Kalu i a꞉namilo꞉ seno꞉ we, Bida, Yo꞉n, Ya꞉ma꞉s, Andulu, Filib, Tomas, Batolomiyu, Madiyu, Ya꞉ma꞉s Aofiusa꞉ inso꞉, Saimon Sa꞉la꞉t kalu\f + \fr 1.13 \ft Sa꞉la꞉t a꞉la꞉do꞉ sa꞉labo꞉ ha꞉ga we. Kalu i a꞉no꞉ nanogo꞉ halaido꞉ dimidan ko꞉lo꞉ iyo꞉ gamani ho꞉gi diakilo꞉ nanogo꞉ dimidama꞉no꞉ asulan a꞉ma꞉ wiyo꞉ we.\f*, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yudas Ya꞉ma꞉sa꞉ inso꞉. \v 14 Kalu i a꞉ma꞉yo꞉ asulo꞉wo꞉ imilise dota꞉ga꞉, Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉len. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉su ano, Malia, o꞉lia꞉ ka꞉isale nolo꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉suwa꞉ ao i nolo꞉lo꞉, i o꞉lia꞉ siliki dulugu sa꞉la꞉len. \v 15 Ho꞉len a꞉namio꞉ Ya꞉su amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isale agelo꞉wo꞉, do꞉la꞉lowo꞉wo꞉ do꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ do꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉. Iyo꞉ kegeneliabiki, Bidayo꞉ usa dasilia꞉ga꞉ kagafo꞉liki, towo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \v 16-17 \x - \xo 1.16-17 \xt Song 41.9\x*“Nao i, Yudas e ni o꞉lia꞉ sia꞉likilo꞉ nili nanogdo꞉ dia꞉seno꞉ nowo꞉ e. Mo꞉luwo꞉ Mamaya꞉yo꞉ emo꞉ dinali sa꞉labikiyo꞉, Da꞉ibid eyo꞉ Godeya꞉ bugo꞉ amio꞉, Yudas eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ teledoma꞉ib a꞉la꞉bo꞉, Da꞉ibid e sa꞉sa꞉li alifa꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ o꞉g wenamio꞉ hendele fa꞉la꞉dowab.” Bida eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 18 \x - \xo 1.18 \xt Madi 27.3-8\x*Yudas eyo꞉ mogago꞉wo꞉ dimida꞉sa꞉ga꞉, mole elo꞉ di a꞉ma꞉yo꞉ hen nowo꞉ kilili. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yudas e hen a꞉na ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, sulufo꞉ tindakiyo꞉, kuf elo꞉ a꞉no꞉ gasedaki, gono꞉ ha꞉la꞉ya sugusulia꞉ga꞉ handalowo꞉. \v 19 Ya꞉lusalem kaluka꞉isaleyo꞉ tambo dabu ko꞉lo꞉, iliyo꞉ hen a꞉no꞉ ene to wikilakiyo꞉, Akedama a꞉la꞉sio꞉. To a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we, ho꞉bo꞉lo꞉ tulo꞉ hen. \p \v 20 \x - \xo 1.20 \xt Song 69.25, 109.8\x*Bida eyo꞉ towo꞉ wa꞉ka a꞉kudu sa꞉lakiyo꞉, “Gisalo꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉dinali sio꞉, ‘Hen elo꞉ a꞉namio꞉ kelego꞉wo꞉ aundo꞉ma doma꞉ib ko꞉lo꞉, kalu imilig nowo꞉ a꞉namio꞉ mada mo꞉doma꞉ib.’ A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gisalo꞉ bugo꞉ amio꞉ to nowo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Kalu noma꞉yo꞉ nanog elo꞉ dia꞉sen a꞉no꞉ o꞉lika dia꞉ib.’ \v 21-22 \x - \xo 1.21-22 \xt Mak 1.9, 16.19, Yo꞉n 15.27\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kalu imilig nowo꞉ ni o꞉lia꞉ gasayaki, Ya꞉su a꞉ma꞉la꞉do꞉ dasi a꞉no꞉ eyo꞉ walama꞉ki niliyo꞉ da꞉fema꞉nigo꞉l. Kalu a꞉no꞉ negeledo꞉ Ya꞉su o꞉lia꞉lo꞉ sia꞉likilo꞉ Yo꞉n elo꞉ ho꞉n amio꞉ to꞉lolo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉wo꞉, Ya꞉su elo꞉ Hebene a꞉ma꞉la꞉ anelo꞉ ba꞉ba꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ da꞉fema꞉no꞉” Bida eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \v 23 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iliyo꞉ kalu wiyo꞉ a꞉la꞉ ko꞉lo꞉ salifa꞉. Kalu nowo꞉ Matias. Kalu nowo꞉ Yosa꞉b ko꞉lo꞉ sio꞉. Yosa꞉ba꞉ ene wi nowo꞉ Basabas a꞉la꞉ta꞉ga꞉ wi nowo꞉ Yastus. \v 24 Wi a꞉la꞉ a꞉no꞉ salitakiyo꞉, iliyo꞉ Godemo꞉wo꞉ a꞉la꞉dulugu sio꞉, “Alan giyo꞉ nili kufa꞉ uso꞉ ba꞉da꞉sen ko꞉lo꞉, a꞉la꞉ we nowo꞉ giyo꞉ da꞉feyo꞉lalega, giyo꞉ nimo꞉wo꞉ walama. \v 25 Yudas e nanog enedo꞉wo꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, hen elo꞉ ego꞉le enedo꞉ a꞉na doma꞉ni ane ko꞉lo꞉, kalu a꞉no꞉ e nanogo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, iliga꞉felo꞉ kalu doma꞉ki, giyo꞉ nimo꞉wo꞉ walama.” \v 26 Iliyo꞉ a꞉la꞉dulugu sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ ami, iyo꞉ wi imilig nowo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ki, a꞉la꞉ma꞉ wiyo꞉ ibuwa sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, a꞉na hea꞉sa꞉ga꞉ ba꞉ba꞉ amio꞉ Matiasa꞉ wiyo꞉ di ko꞉lo꞉, e iliga꞉felo꞉ kalu kugu a꞉no꞉ e ko꞉lo꞉ dowo꞉. \c 2 \s1 Godeya꞉ Mamayo꞉ mio꞉ \p \v 1 \x - \xo 2.1 \xt Wkp 23.15-21, Lo 16.9-11\x*Ba꞉ndiko꞉s ho꞉len\f + \fr 2.1 \ft Ba꞉ndiko꞉s ho꞉len a꞉la꞉do꞉ sa꞉labo꞉ mo꞉wo꞉ we. Mo꞉luwo꞉ Tinio꞉ Ma꞉no꞉ Ma꞉no꞉wo꞉ Ho꞉leno꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ho꞉len agelo꞉wo꞉ do꞉la꞉fo꞉ bila꞉fo꞉ fa꞉la꞉dowab amio꞉, Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ sagalaki kegea꞉sen. (Lo 23.15-22) Ho꞉len do꞉la꞉fo꞉ bila꞉fo꞉ fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ Gilig towo꞉, “Ba꞉ndiko꞉s” a꞉la꞉sa꞉la꞉sen.\f* a꞉no꞉ fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ sagala꞉liki, a usa tambo kegeo꞉. \v 2 Iyo꞉ a꞉na sen amio꞉, wigibo a꞉naka fo alano꞉, fufa alan o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ halona a꞉la꞉ta꞉ga꞉ a uso꞉ tambo wa꞉lifo꞉. \v 3 \x - \xo 2.3 \xt Madi 3.11\x*Iliyo꞉ kelego꞉ nowo꞉, de wa꞉sowayo꞉ eano꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, de ean o꞉ngo꞉ma꞉yo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo gogo alifela꞉i ane. \v 4 \x - \xo 2.4 \xt Mak 16.17, Ilig 4.31, 10.44-46, 19.6\x*I a꞉no꞉ tambo amio꞉ Mamayo꞉ wa꞉lita꞉sa꞉ga꞉, to ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ sama꞉ki, Mama eyo꞉ iyo꞉ ilili alitabiki, iliyo꞉ a꞉na mo꞉mo꞉da sio꞉. \p \v 5 Ho꞉len a꞉namio꞉ Yuwa꞉ mando꞉ kudu ha꞉nan kalu nolo꞉ hen ko꞉li ko꞉lilo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ya꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉lusalem a꞉na sen. \v 6 Iyo꞉ fo alan a꞉no꞉ da꞉da꞉ga꞉yo꞉ tambo kegea꞉sa꞉ga꞉ ami, iliga꞉felo꞉ kalu iliyo꞉ to sa꞉lakiyo꞉, kalu kegeo꞉ i a꞉ma꞉ towo꞉ sa꞉labiki, iyo꞉ iligaki kele asulu tandeo꞉. \v 7-8 Iyo꞉ molo asulaki a꞉la꞉sio꞉, “Kalu i we Ga꞉lili kalule ko꞉sega o꞉go꞉ ililo꞉ to sa꞉labo꞉, niliyo꞉ nini to a꞉da꞉dab we, mo꞉wo꞉ o꞉ba꞉le? \v 9-10 Nio꞉ heno꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉. Nolo꞉ Batia, Midia, Elam. Nowo꞉ Mesobotemia, Yudia, Kabadosia, Fontus, A꞉sia, Filigia, Bafilia, Isib, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Libia hen anib amilo꞉ Sailini amisa꞉n a꞉namilo꞉ sa꞉sen a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ mio꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolo꞉ Lom a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ya꞉sio꞉. \v 11 Ni us amio꞉, nolo꞉ Yu kalu, nolo꞉ Yu kaluma ko꞉sega, Yu kalu ililo꞉ tilidabu o꞉leau iyo꞉lo꞉ a꞉la꞉tilidabu. Nolo꞉ Kilit kalu, nolo꞉ Alabia kalu, ko꞉sega ililo꞉ Godeya꞉lo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉ to widab a꞉no꞉, niliyo꞉ ninin towa꞉ do꞉do꞉l” a꞉la꞉sio꞉. \v 12 Iyo꞉ moda꞉sa꞉ga꞉, kele asulaki egelebo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “We o꞉bo꞉ngo꞉ fa꞉la꞉dowaba꞉le?” \v 13 Ko꞉sega kalu nolba꞉yo꞉ dio꞉ge sa꞉laki, “Kalu we wain ho꞉n na꞉sa꞉ga꞉ dafolakigab” a꞉la꞉sio꞉. \s1 Bidayo꞉ towo꞉ kalu kegeo꞉ o꞉mo꞉ wido꞉ \p \v 14 Bida e, iliga꞉felo꞉ kalu kelen a꞉la꞉fo꞉ nol o꞉lia꞉ dasila꞉sa꞉ga꞉ kagafo꞉liki, Bida eyo꞉ kaluka꞉isale kegeo꞉ imo꞉wo꞉ towo꞉ halale widakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Yu kalu o꞉lia꞉ Ya꞉lusalemdo꞉ sa꞉sen kalu gio꞉, niyo꞉ mo꞉wo꞉ dinafa fanda sa꞉ma꞉nigo꞉l ko꞉lo꞉ gio꞉ dabuma. \v 15 Gili asulakiyo꞉ kalu i we dafolab a꞉la꞉asulab\f + \fr 2.15 \ft Yu kalu ili man amio꞉, wain ho꞉n kea꞉fo mo꞉nan. Iyo꞉ ga꞉lowo꞉ nan ko꞉lo꞉ iyo꞉ a꞉namio꞉ o꞉li no꞉nolan. I Tes 5.7\f* ko꞉sega, o꞉go꞉ ofa꞉siyo꞉ agado꞉wa dowab ko꞉lo꞉ kalu i we mada mo꞉dafolab. \v 16 O꞉ngo꞉ma! Kalu i we dinali sa꞉lan kalu Yoel, elo꞉ dinali sio꞉ o꞉leau dimidab. Yoel eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 \v 17 \x - \xo 2.17 \xt Joel 2.28-32\x*“‘Godeya꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Elema꞉no꞉ ho꞉leno꞉ ko꞉na꞉ma dowalikiyo꞉, \q2 Ni Mamayo꞉ kaluka꞉isale tambo amio꞉ ko꞉go꞉lu alifelema꞉no꞉ ko꞉lo꞉, \q1 Gi so꞉wa iyo꞉lo꞉ ga꞉la꞉la꞉yo꞉lo꞉, dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ widan o꞉ngo꞉ doma꞉ib. \q2 So꞉wa iliyo꞉ ho꞉le ba꞉ba꞉ib a꞉la꞉ta꞉ga꞉, \q2 kalu anaso꞉ imo꞉wo꞉ ofowo꞉ walalifelema꞉ib. \q1 \v 18 Ho꞉len a꞉namio꞉ madali nanogdo꞉ dian kaluka꞉isale i a꞉namio꞉lo꞉, \q2 Ni Mamayo꞉ ko꞉go꞉lu alifelema꞉no꞉ ko꞉lo꞉, \q2 iyo꞉lo꞉ dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ widan o꞉ngo꞉ doma꞉ib. \q1 \v 19 Niyo꞉ akin halonamio꞉ molo ha꞉na꞉no꞉wo꞉ dimidama꞉no꞉. \q2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ wiyo꞉lo꞉ a꞉la꞉dimidama꞉no꞉. \q2 Ho꞉bo꞉ o꞉lia꞉ de o꞉lia꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ de ho꞉mo꞉no꞉ alan fa꞉la꞉doma꞉ki dimidama꞉no꞉. \q1 \v 20 Alana꞉ ho꞉len nafaleyo꞉ o꞉semo꞉fa꞉la꞉dowalikiyo꞉, \q2 ofo꞉ sololiaki, \q2 eleyo꞉ ho꞉bo꞉ o꞉ngo꞉ doma꞉ib. \q1 \v 21 Ho꞉len a꞉namio꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ Godeya꞉lo꞉ asuwa꞉foma꞉kilo꞉ tolo꞉ dulugu sa꞉la꞉lab a꞉no꞉, \q2 iyo꞉ wa꞉lo꞉ mo꞉diaki, ga꞉li mesea꞉ki ta꞉fa꞉no꞉.”’ \p \v 22 “Isolael kalu gio꞉, ni to we dabuma. Nasala꞉t kalu Ya꞉su, elo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉ o꞉lia꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉ ko꞉lo꞉ gilo꞉ amilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ giliyo꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, E hendele Godeya꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉ iliga꞉fo꞉lo꞉b a꞉la꞉asuluma꞉ki go꞉. \v 23 Gode eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ gili dagiya difa꞉ ko꞉lo꞉, giliyo꞉ E mogago꞉ kalu nolbo꞉ i malana aluma꞉kilo꞉ ta꞉fo꞉ a꞉no꞉, gili sa꞉ndan o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ giliyo꞉ a꞉la꞉dimidama꞉ib a꞉la꞉likiyo꞉, Gode eyo꞉ mo꞉lu da꞉fefa꞉. \v 24 Ko꞉sega Gode eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ soma꞉no꞉ nagalo꞉lo꞉ doba꞉da꞉yo꞉ ga꞉li sili alitaki, eyo꞉ mela꞉no꞉wo꞉ a꞉dimiabikiyo꞉, Ya꞉su e a꞉ma꞉la꞉yo꞉ a꞉na dasi. Mo꞉wo꞉ sowana꞉ halaido꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Ya꞉suwo꞉ mada mo꞉ta꞉li. \v 25 \x - \xo 2.25 \xt Song 16.8-11\x*Taminde amio꞉ Da꞉ibid eyo꞉ Ya꞉su amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ibo꞉ ko꞉lo꞉ asulakiyo꞉, towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “‘Ho꞉leno꞉ tambowo꞉ Alan e ne o꞉lia꞉ elena ba꞉ba꞉. \q2 E ni dagi ililiba iliki, ne asuwa꞉fa꞉ib ko꞉lo꞉ ne mada mo꞉tagima꞉no꞉. \q1 \v 26-27 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ ne sagalo꞉ siliki, niyo꞉ towo꞉ mada sagalo꞉le sa꞉la꞉lo꞉l. \q1 Ne sowalikiyo꞉, giyo꞉ ne dane ane hen a꞉namio꞉ mo꞉ta꞉fa꞉ib. \q2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ gilo꞉ da꞉feyo꞉ kalu a꞉no꞉ hesema꞉kiyo꞉ mo꞉ta꞉fa꞉ib. \q2 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ne to a꞉no꞉ fanda asulakiyo꞉, mada mo꞉kele asuluma꞉no꞉. \v 28 Giyo꞉ ne mela꞉no꞉lo꞉ dia꞉no꞉ tog a꞉no꞉ wido꞉ ko꞉lo꞉ \q2 ne ge o꞉lia꞉ silikiyo꞉, mada sagalo꞉wo꞉ alan doma꞉no꞉.’ \p \v 29 \x - \xo 2.29 \xt 1Kin 2.10\x*“Ni nao i, to a꞉no꞉ Da꞉ibid eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉ ko꞉lo꞉ niyo꞉ o꞉go꞉ gimo꞉wo꞉ fanda so꞉lo꞉l. Mo꞉luwo꞉ nili ma꞉mu Da꞉ibid e sowabiki daido꞉ ko꞉lo꞉ elo꞉ daido꞉ hen a꞉no꞉ nilo꞉ sab anib wena a꞉lab. \v 30 \x - \xo 2.30 \xt 2Sam 7.12, Song 89.3-4, 132.11\x*E dinali sa꞉lan kalu ko꞉lo꞉ Da꞉ibida꞉ e ma꞉mu amilo꞉ kalu so꞉wa fa꞉la꞉dowab a꞉ma꞉yo꞉, tif amio꞉ e misa꞉ kalu dowaki, hen elo꞉ a꞉no꞉ bo꞉fo꞉mela꞉ib a꞉la꞉liki, Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉, eyo꞉ asulo꞉. \v 31 \x - \xo 2.31 \xt Song 16.10\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Da꞉ibid eyo꞉ Godeya꞉lo꞉ dimidama꞉ib a꞉no꞉ e tamin amio꞉ asulakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘E sowalikiyo꞉, dane ane hen a꞉namio꞉ mo꞉ta꞉fa꞉ib a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene do꞉mo꞉wo꞉ mo꞉hesema꞉ib.’ Da꞉ibid eyo꞉ to a꞉no꞉ sa꞉lakiyo꞉, Gode elo꞉ da꞉feyo꞉ kalu a꞉ma꞉la꞉do꞉ dasima꞉ib a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉. \v 32 Gode Eyo꞉ Ya꞉su E mela꞉no꞉wo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dimia꞉sa꞉ga꞉lo꞉ dasi alifa꞉ a꞉no꞉, nio꞉ tambo ninin siya꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉ so꞉lo꞉l. \v 33 \x - \xo 2.33 \xt Ilig 5.32, 7.55-56\x*Gode eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ wabudakiyo꞉, ene wiyo꞉ dulugu sa꞉lakiyo꞉, Ya꞉su e Godeya꞉ dagi ililiba mesea꞉ki ta꞉fo꞉. Do Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ aumbo꞉ dimidakiyo꞉, Ya꞉sumo꞉wo꞉ Mamayo꞉ dimi ko꞉lo꞉ gilido꞉ o꞉go꞉do꞉ ba꞉dab o꞉lia꞉ da꞉dab o꞉lia꞉ a꞉no꞉, Eyo꞉ ni amio꞉ ko꞉go꞉lu alifelab. \v 34-35 \x - \xo 2.34-35 \xt Song 110.1\x*Da꞉ibid e Hebene halonamio꞉ mo꞉ane ko꞉sega eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 “‘Gode eyo꞉ ni Alanbo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q2 Niyo꞉ gis kalu gilo꞉wo꞉ gi ha꞉g amio꞉ semo꞉ difa꞉ amio꞉, ge ni dagi ililiba siliki, ne o꞉lia꞉ bo꞉fo꞉lubi.’ \p \v 36 \x - \xo 2.36 \xt Ilig 5.30-31\x*“A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ to we Isolael kaluka꞉isale giliyo꞉ tambo dinafa asuluma. Kalu gililo꞉ i malana amilo꞉ sana sowo꞉ a꞉no꞉, Gode eyo꞉ e Kalu Alan a꞉la꞉ta꞉ga꞉ e Keliso, a꞉la꞉liki doma꞉ki da꞉feaki ta꞉fo꞉.” Bida eyo꞉ towo꞉ a꞉la꞉wido꞉. \p \v 37 Kaluka꞉isaleyo꞉ to Bida elo꞉ widab a꞉no꞉ da꞉dakiyo꞉, iyo꞉ to a꞉ma꞉yo꞉ himuwa olabiki, iliyo꞉ Bidayo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliga꞉felo꞉ kalu nol o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Ni nao i, niliyo꞉ waga dimidama꞉no꞉wa꞉le?” \v 38 A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, Bida eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Man mogago꞉ gililo꞉ ina꞉li ina꞉li a꞉la꞉do꞉ dimida꞉leno꞉ ta꞉taki, asugo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Ya꞉su Kelisowa꞉ wiya ho꞉na to꞉loma. A꞉la꞉dimidalikiyo꞉ Gode eyo꞉ gilo꞉ mogago꞉ dimida꞉leno꞉ hala꞉sa꞉ga꞉, eyo꞉ ene Mamayo꞉ boba dimia꞉ib. \v 39 \x - \xo 2.39 \xt Ais 57.19\x*Godeya꞉lo꞉ tamin amilo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ gimo꞉wo꞉lo꞉, gi so꞉wa i o꞉mo꞉wo꞉lo꞉, kaluka꞉isale ko꞉na꞉lo꞉ a꞉lab o꞉mo꞉wo꞉lo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ Gode Alan elo꞉ amilo꞉ mena꞉kilo꞉ ho꞉idab o꞉mo꞉ tambo sio꞉.” Bida eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 40 Bida eyo꞉ imo꞉wo꞉ towo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ wida꞉sa꞉ga꞉, hagugo꞉ towo꞉lo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kaluka꞉isale o꞉gdo꞉ mogago꞉lo꞉ dimida꞉likilo꞉ sab we wa꞉dema꞉ib ko꞉lo꞉, gio꞉lo꞉ Gode eyo꞉ wa꞉deabena꞉ki dinafa dowa꞉bi” a꞉la꞉sio꞉. \v 41 \x - \xo 2.41 \xt Ilig 2.47, 4.4\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kaluka꞉isale Bidaya꞉ to sa꞉labdo꞉ tilidabu a꞉no꞉, iyo꞉ ho꞉na to꞉lofelo꞉ ko꞉lo꞉ ho꞉len a꞉namilo꞉ ho꞉gi tilidabu kaluka꞉isale agelo꞉wo꞉, daoseno꞉ otalen (3,000) ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \s1 Ho꞉gi tilidabu kaluka꞉isale ili mano꞉ we \p \v 42 \x - \xo 2.42 \xt Ilig 20.7\x*Ho꞉gi tilidabu kaluka꞉isale iliyo꞉ iliga꞉felo꞉ kaluwa꞉lo꞉ to widab a꞉no꞉ tilida꞉dakiyo꞉, egele dowa꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ma꞉no꞉wo꞉ ua saga na꞉likiyo꞉, Ya꞉suwa꞉ asulo꞉ ma꞉no꞉wo꞉lo꞉ ua nakiyo꞉, Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉sen. Iyo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dimidakiyo꞉, halaido꞉ dimida꞉len. \v 43 Iliga꞉felo꞉ kaluwa꞉yo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉wo꞉ dimidabiki, kaluka꞉isaleyo꞉ tambo a꞉no꞉ ba꞉dakiyo꞉ molo tandeaki, Godeya꞉ wiyo꞉ ko꞉lo꞉ wabudo꞉. \v 44 \x - \xo 2.44 \xt Ilig 4.32-35\x*Tilidabu kaluka꞉isale iyo꞉ asulo꞉ imilise dowaki, kelego꞉ da꞉lab ilido꞉ a꞉no꞉ tambo ua dia꞉mela꞉no꞉ a꞉la꞉liki ta꞉fo꞉. \v 45 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ kalu nolba꞉yo꞉ ene hen o꞉lia꞉ kelego꞉ o꞉lia꞉yo꞉ nowo꞉mbo꞉ kililia꞉sa꞉ga꞉, mole diab a꞉no꞉ kalu hebeda꞉lab o꞉mo꞉ sa꞉ga꞉liki ane. \v 46 Ho꞉leno꞉ tambowo꞉ iyo꞉ asulo꞉wo꞉ imilig dia꞉taki, Godeya꞉ malilo꞉ ayami kegea꞉sen. Iyo꞉ noma꞉ aya kegea꞉liki a꞉la꞉li ma꞉no꞉ nakiyo꞉, iyo꞉ sagala꞉liki mo꞉kanulu na꞉sen. \v 47 \x - \xo 2.47 \xt Ilig 6.7, 11.21\x*Iliyo꞉ Godeyo꞉ wabuda꞉len a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale tambowa꞉yo꞉ iyo꞉ nafa dowab a꞉la꞉asulo꞉. Ho꞉leno꞉ tambowo꞉ Gode eyo꞉ tilidabu kalu ho꞉gi nolo꞉ i a꞉na gasalita꞉sen. \c 3 \s1 Giligisen kaluwo꞉ falelo꞉ \p \v 1 Ho꞉len no amio꞉, dulugu sa꞉la꞉seno꞉ ofa꞉siyo꞉ asola dowabiki, Bida o꞉lia꞉ Yo꞉n o꞉lia꞉yo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ aya ha꞉na꞉ni ane. \v 2 Godeya꞉ malilo꞉ a amilo꞉ tog nowo꞉ “Tog Nafale” a꞉la꞉sa꞉la꞉sen ko꞉lo꞉, a꞉la꞉yo꞉ tog a꞉na ha꞉nakiyo꞉, giligisen kalu nowo꞉ tog aniba sena ba꞉ba꞉. Kalu a꞉no꞉ anowa꞉ e sa꞉la꞉liakiyo꞉, e giligo꞉ ko꞉ngo꞉ sa꞉la꞉li ko꞉lo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ a usamilo꞉ ti ha꞉na꞉lab o꞉mo꞉wo꞉ moleyo꞉ ha꞉iya꞉melea꞉ki, ho꞉leno꞉ tambo kalu nolba꞉yo꞉ e ga꞉lilia꞉ga꞉, Tog Nafale a꞉na tagai ta꞉lila꞉sen. \v 3 Giligisen kalu a꞉no꞉ Bida o꞉lia꞉ Yo꞉n o꞉lia꞉yo꞉ fa꞉la꞉dowabiki ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, a꞉la꞉mo꞉wo꞉ moleyo꞉ ha꞉iyo꞉. \v 4 \x - \xo 3.4 \xt Ilig 14.9\x*A꞉la꞉ma꞉yo꞉ e ko꞉lo꞉ sikudu ba꞉dakiyo꞉, Bida eyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Na꞉no꞉ bo꞉ba!” \v 5 Eyo꞉ mole dia꞉no꞉ a꞉la꞉asulaki, a꞉la꞉yo꞉ a꞉na sikudu ba꞉ba꞉. \v 6 \x - \xo 3.6 \xt Ilig 4.10, 16.18\x*Ko꞉sega Bida eyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ne mole imilig nowo꞉ mada aundo꞉ma ko꞉sega, nilo꞉ da꞉lab we gemo꞉ dimia꞉nigo꞉l. Nasala꞉t kalu, Ya꞉su Kelisowa꞉ wi halaido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, ge dasilia꞉ga꞉ hamana!” \v 7-8 Bida eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, e dasilima꞉ki, dagi ililiba꞉ gasiliabiki, wigibo a꞉naka kalu a꞉ma꞉ gib o꞉lia꞉ giba꞉ kagoman o꞉lia꞉yo꞉ halaido꞉ dowabiki, ho꞉lu ya꞉ba꞉sa꞉ga꞉ e a꞉na ane. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ egele Godeya꞉ malilo꞉ a usa ti ha꞉nakiyo꞉, e sagala꞉liki, ho꞉lu yabala꞉liki a꞉la꞉i siaki, Godeyo꞉ ko꞉lo꞉ wabulu sa꞉la꞉li ane. \v 9-10 Kaluka꞉isale tambowa꞉yo꞉ e ha꞉na꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, Godeya꞉ wiyo꞉ wabuda꞉i ha꞉nabiki ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ e giliga꞉sen kalu Tog Nafaleya silikilo꞉ molelo꞉ ha꞉iya꞉sen o꞉mo꞉lo꞉b a꞉la꞉asulakiyo꞉, iliyo꞉ e falele alifa꞉lo꞉b a꞉la꞉asula꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ iligakiyo꞉ molo asulo꞉. \v 11 Iyo꞉ Godeya꞉ Malilo꞉ aya, “Solomona꞉ Isagen” a꞉la꞉do꞉ sa꞉la꞉sen a꞉na siliki, kalu a꞉no꞉ Bida o꞉lia꞉ Yo꞉n o꞉lia꞉ya ta꞉li dofo꞉labikiyo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ molo tandea꞉sa꞉ga꞉, ilo꞉wa nai dalaido꞉. \fig Bida eyo꞉ giligisen kaluwo꞉ falele alifa꞉.|alt="Peter heals lame beggar" src="C093_gr.tif" size="col" copy="© 1997 New Tribes Mission/Foreign Mission Board, Southern Baptist Convention. Used with permission." ref="3.7-8" \fig* \s1 Bida eyo꞉ mano꞉ Godeya꞉ malilo꞉ a usa wido꞉ \p \v 12 Bida e kaluka꞉isale kegeab a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Isolael kalu gio꞉, dimidab we ba꞉dakiyo꞉, waga molo tandeaya? Nanin halaido꞉wa꞉yo꞉ kalu we mo꞉falelo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ na꞉no꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉lo꞉ digalo꞉ kalu ko꞉lo꞉ we a꞉na dimido꞉lba. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ giliyo꞉ na꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉ moda꞉so꞉bo. \v 13 \x - \xo 3.13 \xt Kis 3.6,15, Luk 23.13-25, Ilig 2.23\x*Nili ma꞉mu Ablahamo꞉, Aisa꞉go꞉, Ya꞉kobo꞉ i a꞉ma꞉ Gode eyo꞉ wi alano꞉ Ene Nanogdo꞉ Dian kalu, Ya꞉sumo꞉ dimi. Ko꞉sega kalu a꞉no꞉ giliyo꞉ gamani kalumo꞉ sanama꞉ki dimia꞉sa꞉ga꞉, Failat eyo꞉ e ga꞉li hamana꞉ki ta꞉fa꞉no꞉ asulab, ko꞉sega gio꞉ Failatdo꞉wa silikiyo꞉ e gola ba꞉ba꞉. \v 14-15 Ya꞉su e mada malilo꞉ digalo꞉ kalu ko꞉sega giliyo꞉ e gola ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, kalu noldo꞉ yasala꞉sen a꞉no꞉ Failatbo꞉wo꞉ ga꞉li fagega꞉foma a꞉la꞉sa꞉laki, giliyo꞉ kaluka꞉isalemo꞉lo꞉ mela꞉no꞉lo꞉ dimia꞉sen kalu a꞉no꞉ sana sowo꞉. Ko꞉sega Gode eyo꞉ e a꞉ma꞉la꞉ dasi alitabikiyo꞉, nio꞉ tambo ba꞉ba꞉. \v 16 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kalu gilo꞉ ba꞉da꞉sen we, e Ya꞉suwa꞉ wiya tilida꞉dakiyo꞉, ene tilidabu a꞉ma꞉yo꞉ e falele alifa꞉. Ya꞉suwa꞉ wi o꞉lia꞉, tilidabu eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉ o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ e falele alifa꞉ ko꞉lo꞉ o꞉go꞉ e ga꞉li sabikiyo꞉, gio꞉ tambo ba꞉dab. \p \v 17 \x - \xo 3.17 \xt Luk 23.34, 1Tim 1.13\x*“Nao i, gi o꞉lia꞉ gili misa꞉ kalu o꞉lia꞉ma꞉lo꞉ Ya꞉sumo꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ gio꞉ babale dofo꞉liki dimido꞉, niyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉. \v 18 Mo꞉luwo꞉ Gode eyo꞉ enedo꞉ dinali sa꞉lan kaluwa꞉ sama꞉ki, towo꞉ imo꞉wo꞉ tambo dimiakiyo꞉, Enedo꞉ da꞉feyo꞉ kalu a꞉no꞉ odo꞉ sia꞉la꞉ga꞉ soma꞉ib a꞉la꞉saefa꞉ ko꞉lo꞉, o꞉go꞉ Gode eyo꞉ a꞉la꞉ka dimidama꞉ki ta꞉fo꞉. \v 19-20 \x - \xo 3.19-20 \xt Ilig 2.38\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Gode eyo꞉ gili mogago꞉ dimida꞉sen a꞉no꞉ hala꞉ma꞉ki, gio꞉ mogago꞉wo꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, Godelo꞉loba꞉da꞉ nodoma. Gode eyo꞉ Enedo꞉ da꞉feyo꞉ kalu, Ya꞉su E a꞉ma꞉la꞉ iliga꞉talikiyo꞉, Alan a꞉no꞉ gi o꞉lia꞉ siliki, ha꞉salo꞉ mesa꞉no꞉ ho꞉len nafale a꞉no꞉ gimo꞉wo꞉ dimina꞉ki, gio꞉ asugo꞉ nodoma. \v 21 O꞉go꞉ Ya꞉su E Hebene ilikiyo꞉, Godeya꞉lo꞉ kelego꞉wo꞉ tambo ho꞉gi fa꞉la꞉doma꞉nigab ho꞉len a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ yasisab. Ho꞉len a꞉no꞉ tamin amio꞉ Gode eyo꞉ Enedo꞉ dinali sa꞉lan kaluwa꞉ sama꞉ki, towo꞉ imo꞉ salifa꞉. \v 22 \x - \xo 3.22 \xt Lo 18.15,18-19\x*Tamin amio꞉ Mo꞉sa꞉s eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Gode Alana꞉yo꞉ ne ko꞉lo꞉ gimo꞉lo꞉ iliga꞉fo꞉ aumbo꞉, dinali sa꞉lan kalu noma꞉yo꞉ gimo꞉wo꞉ sama꞉kiyo꞉, Isolael kalu go꞉no꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliga꞉fa꞉ib ko꞉lo꞉, giliyo꞉ to elo꞉ sa꞉labo꞉ tilida꞉da꞉bi. \v 23 Kalu abeyo꞉ dinali sa꞉lan kaluwa꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ mo꞉tilida꞉dalikiyo꞉, Gode eyo꞉ aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉ yasala꞉ma꞉ib.’ Mo꞉sa꞉s eyo꞉ a꞉la꞉saefa꞉. \p \v 24 “Tamina Godeya꞉ dinali sa꞉lan kalu, Samuel eya mo꞉mo꞉data꞉ga꞉lo꞉ mio꞉wo꞉, o꞉go꞉do꞉ fa꞉la꞉dowab we iliyo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ tambo sio꞉. \v 25 \x - \xo 3.25 \xt Mo꞉mo꞉ 22.18\x*Gi ma꞉mu imo꞉lo꞉ dinali sa꞉lan kalu tamin amilo꞉ sio꞉ a꞉no꞉, giliyo꞉lo꞉ a꞉no꞉ko꞉ dia꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ Ablaham o꞉lia꞉ e ma꞉mui o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ towo꞉ saetakiyo꞉, ‘Gilo꞉ so꞉wa sa꞉la꞉la꞉i ha꞉nab i a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉, henfelo꞉ amilo꞉ so꞉lo꞉ mesa꞉ib a꞉no꞉ tambo halaido꞉ mesea꞉ki ta꞉fa꞉no꞉.’ To saefa꞉ a꞉no꞉ gimo꞉wo꞉lo꞉ sio꞉. \v 26 \x - \xo 3.26 \xt Ilig 13.46\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gio꞉ man mogago꞉ dimida꞉seno꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, halaido꞉wo꞉ dimina꞉ki, Godeya꞉ Ene nanogdo꞉ dian kaluwo꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉, gilo꞉wa tamina iliga꞉fo꞉.” \c 4 \s1 Bida o꞉lia꞉ Yo꞉n o꞉lia꞉yo꞉ dibolo aya disa꞉ \p \v 1 Bida o꞉lia꞉ Yo꞉n o꞉lia꞉yo꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ o꞉wida꞉lena, Godeya꞉ Malilo꞉ alo꞉ bo꞉fo꞉lowan misa꞉ kalu o꞉lia꞉ Godemo꞉lo꞉ boba so꞉mea꞉sen kalu i o꞉lia꞉, Sadusi kalu o꞉lia꞉, iyo꞉ tambo ya꞉ga꞉, a꞉la꞉lo꞉wa fa꞉la꞉dowo꞉. \v 2 A꞉la꞉ma꞉yo꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ Ya꞉su e a꞉ma꞉la꞉ dasi ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale nolo꞉ o꞉li dasima꞉ib a꞉la꞉likilo꞉ wida꞉lab a꞉no꞉ kalu i a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉ mada mo꞉beo꞉. \v 3 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iliyo꞉ kalu a꞉la꞉ a꞉no꞉ mo꞉walilima꞉ni ta꞉li ko꞉sega, ofo꞉ tinabiki iliyo꞉ ali mo꞉walilima꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ a꞉la꞉yo꞉ dibolo a usa disalifa꞉. \v 4 \x - \xo 4.4 \xt Ilig 2.41\x*Ko꞉sega a꞉la꞉ma꞉lo꞉ to wida꞉lab a꞉namio꞉, kaluka꞉isale modo꞉wo꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉ tilidabu ko꞉lo꞉ kalu agelo꞉wo꞉ daoseno꞉ bila꞉fo꞉ (5,000.) \p \v 5-6 Kea꞉fo Yu ko꞉go꞉do꞉ kalu o꞉lia꞉ elelo꞉ wida꞉sen kalu o꞉lia꞉ Yu misa꞉ kalu iyo꞉ tambo Ya꞉lusalem a꞉na kegea꞉sa꞉ga꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu Anas o꞉lia꞉, ene eso꞉lo꞉ nolo꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Kaiafaso꞉lo꞉, Yo꞉no꞉lo꞉, Alegsandayo꞉lo꞉, i a꞉no꞉ tambo Ya꞉lusalem a꞉na kegeo꞉. \v 7 Iliyo꞉ a꞉la꞉yo꞉ tililia꞉ga꞉, ilo꞉ a꞉lab us a꞉na ta꞉takiyo꞉, a꞉la꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Gaindo꞉ dimido꞉ ko, halaido꞉wo꞉ o꞉ba dia꞉sa꞉ga꞉ dimido꞉wo꞉? Abe wi a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dimido꞉wo꞉?” \p \v 8 A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, Bida e Godeya꞉ Mamayo꞉ wa꞉lifo꞉ ko꞉lo꞉, eyo꞉ towo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Yu misa꞉ kalu o꞉lia꞉ ko꞉go꞉do꞉ kalu gio꞉ dabuma. \v 9-10 \x - \xo 4.9-10 \xt Ilig 3.6,13-16\x*Naindo꞉ giliga꞉sen kalu ko꞉lo꞉ asuwa꞉takilo꞉ falele alifa꞉ a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, giliyo꞉ o꞉go꞉ na꞉no꞉ a꞉na mo꞉walilab ko꞉lo꞉ giyo꞉lo꞉ Isolael kaluwo꞉lo꞉ tambo asuluma꞉ki, niyo꞉ walama꞉no꞉. Kalu giliga꞉sen ko꞉lo꞉ falele alita꞉ga꞉lo꞉ kagayab we, Nasala꞉t kalu Ya꞉su Kelisowa꞉ wi halaido꞉ a꞉ma꞉yo꞉ mada falele alifa꞉. Giliyo꞉ Ya꞉su e i malana sana sowo꞉ ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ e a꞉ma꞉la꞉ a꞉dasi alifa꞉. \v 11 \x - \xo 4.11 \xt Song 118.22\x*Godeya꞉ bugo꞉wa sa꞉lakiyo꞉, ‘U ko꞉lo꞉ alo꞉ dian ililo꞉ mo꞉beakilo꞉ sandifo꞉ a꞉no꞉, o꞉go꞉ ayo꞉ halaido꞉ dofo꞉melea꞉kilo꞉ u wa꞉la꞉b ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉wo꞉ o꞉m. U a꞉no꞉ Ya꞉su e.’ \v 12 \x - \xo 4.12 \xt Madi 1.21\x*Kaluka꞉isale gasilima꞉kilo꞉ Godeya꞉lo꞉ henfelo꞉ wenamilo꞉ iliga꞉fo꞉ kalu nowo꞉ mada aundo꞉ma. Ya꞉su imilise eyo꞉sa kaluka꞉isaleyo꞉ asuwa꞉taki, a꞉ma꞉la꞉ gasilia꞉ib.” Bida eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 13 Iliyo꞉ a꞉la꞉yo꞉ mo꞉sugululo꞉ a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉sega, to a꞉la꞉ma꞉lo꞉ halaido꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ da꞉daki, molo asulo꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ kalu a꞉la꞉ we tamin amio꞉ Ya꞉su o꞉lia꞉lo꞉ sia꞉leno꞉ o꞉mo꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ a꞉na asulo꞉. \v 14 Ko꞉sega giligo꞉ kalu ko꞉lo꞉ falelo꞉ a꞉no꞉ a꞉la꞉ o꞉lia꞉lo꞉ kagayab a꞉no꞉ iliyo꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ to halaido꞉wo꞉ a꞉la꞉mo꞉wo꞉ mo꞉sio꞉. \v 15-16 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iliyo꞉ a꞉la꞉yo꞉ ha꞉la꞉ya o꞉hamana a꞉la꞉ta꞉ga꞉, egelebo꞉ towo꞉ a꞉la꞉nenelo꞉, “Niliyo꞉ kalu a꞉la꞉ o꞉mo꞉wo꞉ waga dimidama꞉no꞉wa꞉le? A꞉la꞉ma꞉lo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ Ya꞉lusalem kaluka꞉isaleyo꞉ tambo o꞉ma asululi ko꞉lo꞉, niliyo꞉ ‘we hendelema’ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉no꞉. \v 17 Ko꞉sega a꞉la꞉ma꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ kaluka꞉isale nolo꞉ da꞉dabena꞉ki, a꞉la꞉mo꞉wo꞉ towo꞉ halaido꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉no꞉, ‘Ga꞉go꞉ Ya꞉suwa꞉ wi amio꞉ wa꞉kabiyo꞉ wida꞉so꞉boka꞉’ a꞉la꞉ sa꞉ma꞉nigo꞉l.” \p \v 18 \x - \xo 4.18 \xt Ilig 5.28\x*Iliyo꞉ a꞉la꞉nenela꞉sa꞉ga꞉ dotakiyo꞉, a꞉la꞉yo꞉ a꞉ma꞉la꞉ mena꞉ki ho꞉lelia꞉ga꞉, a꞉la꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gaino꞉ Ya꞉suwa꞉ wi sa꞉lakiyo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mada wida꞉so꞉bo,” a꞉la꞉liki iliyo꞉ halaido꞉ sio꞉. \v 19 \x - \xo 4.19 \xt Ilig 5.29\x*Ko꞉sega Bida o꞉lia꞉ Yo꞉n dia꞉ma꞉yo꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Na꞉no꞉ gili to ko kudu ha꞉na꞉no꞉ kibo꞉bowo꞉, Godeya꞉ towo꞉ mo꞉kudu ho꞉no꞉bo꞉lo ko꞉lo꞉, ginino꞉ dinafa alobana ba꞉da꞉bi. \v 20 Mo꞉wo꞉ naindo꞉ ba꞉ba꞉yo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dabu a꞉no꞉ mada tambo wida꞉mela꞉no꞉ ko꞉lo꞉ mo꞉ka꞉ma꞉no꞉.” \v 21 A꞉la꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉sa꞉labiki, iliyo꞉ a꞉la꞉mo꞉wo꞉ towo꞉ wa꞉ka halaido꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉yo꞉ ga꞉li iliga꞉fo꞉. Mo꞉wo꞉ Ya꞉lusalem kaluka꞉isale ililo꞉ ba꞉ba꞉ a꞉no꞉ Godeyo꞉ wabudabiki, Yu misa꞉ kaluwa꞉yo꞉ a꞉la꞉ falasila꞉ma꞉no꞉wo꞉ mo꞉dowo꞉. \v 22 Mo꞉wo꞉ giliga꞉sen kalu e, donayo꞉ do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉in dota꞉sa꞉ga꞉, molo ha꞉na꞉no꞉ dimidaki a꞉na falele alifa꞉. \s1 Tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ Godemo꞉ dulugu sio꞉ \p \v 23 A꞉la꞉yo꞉ ga꞉li iliga꞉tab amio꞉, tilidabu kaluka꞉isalelo꞉ saba ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu o꞉lia꞉ Yu ko꞉go꞉do꞉ kalu o꞉lia꞉ma꞉lo꞉ sio꞉ a꞉no꞉ a꞉la꞉ma꞉yo꞉ imo꞉wo꞉ tambo malolo꞉ me. \v 24 \x - \xo 4.24 \xt Kis 20.11, Neh 9.6, Song 146.6\x*Iliyo꞉ a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, tambo kegea꞉sa꞉ga꞉ Godemo꞉wo꞉ a꞉la꞉dulugu sio꞉, “Wiso꞉ Alan, ge akino꞉lo꞉, henfelo꞉wo꞉lo꞉, ho꞉no꞉lo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kelego꞉ tambo usamilo꞉ a꞉lab a꞉no꞉, tambo gi dimido꞉. \v 25 \x - \xo 4.25 \xt Song 2.1-2\x*Nili ma꞉mu Da꞉ibid e gi nanogdo꞉ dian kalu ko꞉lo꞉ Godeya꞉ Mamaya꞉ ene halaido꞉wo꞉ emo꞉ dimiabiki, gi to we a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 “‘Henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ waga mada kulufa꞉yaba꞉le? \q2 Iliyo꞉ Gode o꞉lia꞉ madalilo꞉ babuma꞉no꞉ saetab we, waga nenelaba꞉le? \q1 \v 26 Henfelo꞉ amilo꞉ misa꞉ kaluwo꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉, Gode o꞉lia꞉ Enedo꞉ Da꞉feyo꞉ Kalu o꞉lia꞉yo꞉ babuma꞉ni dimidaliab.’ \m \v 27-28 \x - \xo 4.27-28 \xt Madi 27.1-2, Luk 23.7-11, Ilig 3.13\x*\x - \xo 4.27-28 \xt Ilig 2.23\x*Go꞉no꞉n towo꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉, o꞉g a꞉namio꞉ Ha꞉lod o꞉lia꞉ Fondias Failat o꞉lia꞉ Yu kaluma i o꞉lia꞉ Isolael kalu o꞉lia꞉yo꞉ Ya꞉lusalem wena kegea꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉su gili digalo꞉ nanogdo꞉ dian kalu e sana soma꞉no꞉wo꞉ togo꞉ kedo꞉. Ya꞉su e Go꞉no꞉n Da꞉feyo꞉ Kalu ko꞉lo꞉ ililo꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ tambo, mo꞉luwo꞉ go꞉no꞉n asulo꞉ o꞉lia꞉ go꞉no꞉n halaido꞉ o꞉lia꞉ma꞉ saefa꞉ ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 29 \x - \xo 4.29 \xt A꞉fe 6.19\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Alan ge, Yu misa꞉ kalu ililo꞉ nimo꞉lo꞉ to halaido꞉ sio꞉ a꞉no꞉ asulaki, go꞉no꞉n nanog dian kalu nio꞉, gi towo꞉ halaido꞉ walama꞉ki asuwa꞉ta꞉biyo꞉. \v 30 Gode go꞉no꞉n halaido꞉wa꞉ widakiyo꞉, ginin digalo꞉ nanogdo꞉ dian kalu Ya꞉suwa꞉ wiya ilikiyo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ falele alifelaki, molo ha꞉na꞉no꞉ nolo꞉ dimida꞉lubi.” \p \v 31 Iliyo꞉ dulugu sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ dotabiki, a ilo꞉ sen a꞉no꞉ ida꞉li soda꞉sa꞉ga꞉, Mamayo꞉ i amio꞉ wa꞉litabiki, iyo꞉ mo꞉tagilaki Godeya꞉ towo꞉ halaido꞉ mo꞉mo꞉da wido꞉. \s1 Tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ egelebo꞉ asuwa꞉ta꞉sen \p \v 32 \x - \xo 4.32 \xt Ilig 2.44\x*Tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ asulo꞉wo꞉ imilise dota꞉ga꞉, iyo꞉ “kelego꞉ we na꞉no꞉” a꞉la꞉bo꞉ mo꞉asulaki, tambowo꞉ ua a꞉no꞉ dowo꞉. \v 33 Iliga꞉felo꞉ kalu iliyo꞉ a꞉la꞉widaki, “Alan Ya꞉su E hendele a꞉ma꞉la꞉ dasilia꞉ga꞉, mela꞉no꞉ a꞉laka꞉!” a꞉la꞉likiyo꞉ towo꞉ halaido꞉ wida꞉len ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ ene kelego꞉ nafaleyo꞉ iya ko꞉go꞉lu alifa꞉. \v 34-35 \x - \xo 4.34-35 \xt Ilig 2.45\x*I usamio꞉ kalu imilig nowo꞉ ma꞉no꞉wo꞉, kelego꞉wo꞉ aundo꞉malo꞉ mo꞉dowo꞉. Mo꞉wo꞉ kalu imilig nowo꞉ kelego꞉lo꞉ma dowalikiyo꞉, kalu noma꞉yo꞉ ba꞉da꞉ga꞉, ene hen o꞉lia꞉ a o꞉lia꞉yo꞉ kililia꞉sa꞉ga꞉, mole a꞉no꞉ iliga꞉felo꞉ kalu o꞉mo꞉ dimi ko꞉lo꞉ iliyo꞉ aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉, kelego꞉wo꞉ hebeda꞉lab kalu i o꞉mo꞉ dimia꞉li ane. \p \v 36 A꞉la꞉gabiki kalu imilig nowo꞉ ene wiyo꞉ Yosa꞉b eyo꞉ a꞉la꞉dimido꞉. Ene mo꞉mio꞉wo꞉ Libai ko꞉lo꞉ hen elo꞉wo꞉ Saibulus. Iliga꞉felo꞉ kalu i a꞉ma꞉yo꞉ ene wi ho꞉gi nowo꞉, Banabas wikilo꞉. Ene wi a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we, nowo꞉ sagalema꞉kilo꞉ asuwa꞉ta꞉sen kalu. \v 37 Banabas eyo꞉ hen heb enedo꞉wo꞉ kililia꞉sa꞉ga꞉, moleyo꞉ dia꞉ya꞉sa꞉ga꞉, iliga꞉felo꞉ kalu i o꞉mo꞉ dimi. \c 5 \s1 Ananaias o꞉lia꞉ Safaila o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ Mamayo꞉ dikido꞉ \p \v 1-2 \x - \xo 5.1-2 \xt Ilig 4.34-35\x*Ko꞉sega kalu a꞉namilo꞉ seno꞉ nowo꞉ ene wiyo꞉ Ananaias, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene ingayo꞉ Safaila ko꞉lo꞉ sen. A꞉la꞉ma꞉yo꞉lo꞉ hen heb inido꞉wo꞉ kililia꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Ananaias eyo꞉ mole hebo꞉ ene kanulu difa꞉. A꞉la꞉do꞉ gab a꞉no꞉ ingaya꞉yo꞉lo꞉ o꞉li gabo꞉lo꞉b a꞉la꞉asulo꞉. Ananaias eyo꞉ mole heb nolo꞉ iliga꞉felo꞉ kalulo꞉wa dia꞉ha꞉na꞉ga꞉ dimi. \v 3 \x - \xo 5.3 \xt Yo꞉n 13.2\x*Emo꞉ dimiabiki, Bida eyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ananaias, asulo꞉ gilo꞉wo꞉ Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki fogo꞉ dimi ko꞉lo꞉, giyo꞉ Godeya꞉ Mamayo꞉ a꞉na dikili sa꞉lakiyo꞉, moleyo꞉ hebo꞉ go꞉no꞉ndo꞉ kanulu difa꞉ a꞉no꞉, waga asulaki dimido꞉wo꞉? \v 4 Giyo꞉ heno꞉ semo꞉kilili amio꞉, hen a꞉no꞉ hendele ga꞉no꞉ ko꞉lo꞉, kililia꞉sa꞉ga꞉ mole di a꞉no꞉ gilo꞉ asulab aumbo꞉ o꞉li dimidama꞉no꞉ dowo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉, giyo꞉ dikilima꞉no꞉ a꞉la꞉likiyo꞉ waga asulaki sa꞉laya? Madalilo꞉ sa꞉lab ko, giyo꞉ kaluwo꞉ ko꞉lo꞉ dikidaba. Godeyo꞉ ko꞉lo꞉ dikili sa꞉lab.” \p \v 5 Ananaias e to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, elo꞉ elen a꞉naka sulufo꞉ tina꞉sa꞉ga꞉ sowo꞉ ko꞉lo꞉, kalu nolo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, tagio꞉ alan dowo꞉. \v 6 Ananaias e sowabiki, kalu so꞉wa nolo꞉ ya꞉ga꞉, so꞉ga꞉ mela꞉sa꞉ga꞉ dia꞉ha꞉na꞉ga꞉ a꞉na daido꞉. \p \v 7 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ofa꞉si otaleno꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ingayo꞉ in sowo꞉wo꞉ mo꞉dabu ko꞉lo꞉, elo꞉ Bidalo꞉wa mio꞉. \v 8 A꞉na fa꞉la꞉dowabiki, Bidaya꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Mole gaindo꞉ di a꞉no꞉, tambo yo꞉mo꞉?” A꞉la꞉sa꞉labiki, Safaila eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “A꞉, moleyo꞉ tambo dia꞉mio꞉ yo꞉m.” \p \v 9 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Bida eyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ga꞉go꞉ towo꞉ imilise saeta꞉ga꞉yo꞉, Godeya꞉ Mamayo꞉ da꞉fe ba꞉dakiyo꞉, emo꞉wo꞉ waga dikili sa꞉laya? Ge kalulo꞉ dali alifa꞉ni ane kalu i a꞉no꞉ ya꞉ga꞉lo꞉ tog amilo꞉ kagayab o꞉m ko꞉lo꞉ gelo꞉ a꞉na dia꞉ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ dalima꞉nigab.” \v 10 Safaila e to a꞉no꞉ko꞉ da꞉dabikiyo꞉, e sulufo꞉ tina꞉sa꞉ga꞉ sowo꞉ ko꞉lo꞉, kalu so꞉wa i a꞉no꞉ ya꞉ga꞉yo꞉, e sowo꞉lo꞉bi ba꞉da꞉ga꞉, iliyo꞉ e dia꞉ha꞉na꞉ga꞉ indo꞉ daido꞉ anib a꞉na dali alifa꞉. \v 11 Tilidabu kaluka꞉isale o꞉lia꞉ kalu nol a꞉namilo꞉ sen a꞉no꞉lia꞉yo꞉, malolo꞉ a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ tambo tagio꞉ alan dowo꞉. \s1 Iliga꞉felo꞉ kalu iliyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ modo꞉ falele alifelo꞉ \p \v 12 \x - \xo 5.12 \xt Ilig 2.43, 14.3\x*Iliga꞉felo꞉ kalu iliyo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ amisa꞉n us a꞉na dimida꞉len. Tilidabu kaluka꞉isale iyo꞉ ua, Solomona꞉ Isagen a꞉na kegea꞉sen. \v 13 Ha꞉la꞉ kaluka꞉isale nol a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ mada nafale a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉sega ha꞉la꞉ kaluka꞉isale i a꞉no꞉ tagilaki, i o꞉lia꞉yo꞉ mo꞉gasa dowa꞉sen. \v 14 Ko꞉sega ho꞉leno꞉ tambowo꞉, kaluka꞉isale modo꞉ nolo꞉ Alano꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉, tamin amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isale i o꞉lia꞉yo꞉ ua gasa ya꞉len. \v 15 Amisa꞉n kaluka꞉isaleyo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu ililo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, ili asulakiyo꞉, Bidayo꞉ ha꞉nab amio꞉ mama elo꞉ma꞉yo꞉ walaf kaluka꞉isale i amio꞉ ba꞉lalega falelema꞉ib a꞉la꞉asula꞉sa꞉ga꞉, iliyo꞉ i a꞉no꞉ ga꞉gililia꞉ ya꞉ga꞉, nolo꞉ uwo꞉ba, nolo꞉ geo꞉ndo꞉ wa꞉la alima꞉ki, tog anib a꞉na ta꞉felo꞉. \v 16 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale modo꞉, Ya꞉lusalem anib amilo꞉ kandayo꞉ i a꞉no꞉ kegeo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iyo꞉ walafdo꞉ kaluka꞉isale o꞉lia꞉ kalu mama mogago꞉lo꞉ dosdo꞉ o꞉lia꞉yo꞉ tililia꞉ga꞉, iliga꞉felo꞉ kalulo꞉wa yabiki, i a꞉no꞉ tambo falele alifelo꞉. \s1 Iliga꞉felo꞉ kaluwo꞉ dibolo aya to꞉lolo꞉ \p \v 17-18 Bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu o꞉lia꞉ ene mili, Sadusi kalu o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu ililo꞉ dimidab a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, iliyo꞉ iliga꞉felo꞉ kalumo꞉wo꞉ mo꞉beaki eteyo꞉wo꞉ alan fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu i a꞉no꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, mogago꞉ kalu o꞉lia꞉ dibolo a usa disa꞉. \v 19-20 \x - \xo 5.19-20 \xt Ilig 12.7-10\x*Ko꞉sega o꞉g nulu a꞉namio꞉, Godeya꞉ ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ dibolo a a꞉no꞉ togo꞉ koda꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ ha꞉la꞉ya tililia꞉ga꞉ handalowakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gio꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ Godeya꞉ malilo꞉ a usa kagafo꞉liki, gililo꞉ mela꞉no꞉ ho꞉gi di a꞉no꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ tambo wida꞉lubi” eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \v 21 Elo꞉ sio꞉ o꞉leau iliyo꞉ a꞉la꞉dimidaki, kea꞉fo nulu ofo꞉ yabikiyo꞉, iyo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ aya tina꞉sa꞉ga꞉, a꞉na mo꞉mo꞉da wido꞉. \p O꞉g kea꞉fo nulu a꞉namio꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu o꞉lia꞉ e o꞉lia꞉lo꞉ elen kalu o꞉lia꞉ma꞉yo꞉, Yu amilo꞉ ganisolo dosdo꞉wo꞉ a꞉na kegeo꞉. Isolael misa꞉ kaluwo꞉ tambo a꞉na kegea꞉sa꞉ga꞉, iliyo꞉ iliga꞉felo꞉ kaluwo꞉ tililia꞉ mena꞉ki dibololo꞉ sab a꞉na towo꞉ saga꞉fo꞉. \v 22-23 Ko꞉sega dibolo alo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwo꞉ aya ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ ba꞉ba꞉ amio꞉, iliga꞉felo꞉ kalu i a꞉no꞉ a꞉namilo꞉ mo꞉sena ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ misa꞉ kalumo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nio꞉ dibolo aya fa꞉la꞉dowaki ba꞉ba꞉ amio꞉, togo꞉ tambo uludo꞉ ko꞉lo꞉, dibolo alo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwo꞉ toga꞉me amio꞉ o꞉li yasila꞉len ko꞉sega, nio꞉ dibolo a usamio꞉, kalu i a꞉no꞉ mada aundo꞉ma elena ba꞉ba꞉.” \v 24 Bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu i o꞉lia꞉ Godeya꞉ malilo꞉ alo꞉ bo꞉fo꞉lowan misa꞉ kalu o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ molo asulakiyo꞉, o꞉b ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉doma꞉nigaba꞉le a꞉la꞉liki modo꞉. \v 25 Iyo꞉ a꞉la꞉asula꞉li elen ami, kalu imilise nowo꞉ ya꞉ga꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Dabuma! Kalu gililo꞉ dibolo ayamilo꞉ disa꞉ a꞉no꞉, Godeya꞉ malilo꞉ aya kagafo꞉liki, kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ towo꞉ a꞉na wida꞉lab” a꞉la꞉sio꞉. \v 26 A꞉la꞉sa꞉labiki, Godeya꞉ malilo꞉ alo꞉ bo꞉fo꞉lowan misa꞉ kalu o꞉lia꞉ dibolo alo꞉ bo꞉fo꞉lowan i o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, iliga꞉felo꞉ kalu i a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ tililia꞉ mio꞉. Kaluka꞉isale i a꞉namilo꞉ sab a꞉ma꞉yo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu iyo꞉ uwa꞉yo꞉ agodoma꞉ib a꞉la꞉asula꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ tagilaki, iliga꞉felo꞉ kalu a꞉no꞉ mo꞉yami tandeaki, ha꞉sa tililia꞉mio꞉. \p \v 27-28 \x - \xo 5.27-28 \xt Madi 27.25\x*Dibolo alo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwa꞉yo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu iyo꞉ tililia꞉ ya꞉sa꞉ga꞉, Yuwa꞉ ganisolo kalulo꞉wa ta꞉fo꞉liki, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Niliyo꞉ tamin amio꞉ gimo꞉wo꞉ ‘kalu wema꞉ wi amio꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ wida꞉so꞉boka꞉’ a꞉la꞉bo꞉ towo꞉ halaido꞉ saefa꞉ ko꞉sega, giliyo꞉ Ya꞉lusalem kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ towo꞉ tambo wida꞉li ha꞉nab ko꞉lo꞉, giliyo꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ ‘kalu we nili sana sowo꞉ka꞉’ a꞉la꞉li diga꞉li sa꞉la꞉lab” a꞉la꞉sio꞉. \v 29 \x - \xo 5.29 \xt Ilig 4.19\x*To a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, Bida o꞉lia꞉ iliga꞉felo꞉ kalu i nol a꞉ma꞉yo꞉ towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Niliyo꞉ kaluwa꞉ towo꞉ mo꞉kudu ha꞉na꞉no꞉ ko꞉sega, Godeya꞉ Ene toleyo꞉ ko꞉lo꞉ mada kudu ha꞉na꞉no꞉. \v 30 Giliyo꞉ Ya꞉suwo꞉ i malana alula꞉sa꞉ga꞉ sana sowo꞉ ko꞉sega, nili ma꞉muwa꞉ Gode eyo꞉ e a꞉ma꞉la꞉ dasi alifa꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 31 \x - \xo 5.31 \xt Ilig 2.33-34, A꞉fe 1.20, Hibu 2.10, 12.2\x*Isolael kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ asugo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉, ililo꞉ mogago꞉ dimida꞉seno꞉ hama꞉ki, Gode eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ iwalu dia꞉takiyo꞉, ene dagi ililiba ta꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, Ya꞉su e misa꞉ kalu dowaki, eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ gasilia꞉no꞉ dowo꞉. \v 32 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Gode eyo꞉ e tolo꞉ kudu ha꞉na꞉sen kaluka꞉isale imo꞉wo꞉ ene Mamayo꞉ dimi ko꞉lo꞉, Godeya꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ tambo ni o꞉lia꞉ Godeya꞉ Mama o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉ wido꞉l.” \s1 Gamaliel eyo꞉ i asuwa꞉takiyo꞉ to nolo꞉ sio꞉ \p \v 33 Iliyo꞉ Bida elo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ da꞉dakiyo꞉, kulufa꞉yo꞉wo꞉ alan dowa꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ yasala꞉ma꞉no꞉ asulo꞉. \v 34-35 Ko꞉sega Fa꞉lisi kalu nowo꞉, ene wiyo꞉ Gamaliel, e elelo꞉ widan kalu ko꞉lo꞉ Yu kaluka꞉isale iliyo꞉ man elo꞉wo꞉ nafale ba꞉da꞉sen. O꞉g a꞉namio꞉ Gamaliel e, misa꞉ kalu o꞉lia꞉ sen ko꞉lo꞉, e dasila꞉sa꞉ga꞉ kalu nolbo꞉wo꞉ “Iliga꞉felo꞉ kaluwo꞉ ha꞉la꞉ya o꞉tililia꞉ hamana” a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Yu misa꞉ kalu imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Isolael kalu giliyo꞉, kelego꞉ nowo꞉ kalu i wemo꞉wo꞉ dimidama꞉no꞉lalega, giliyo꞉ dinafa asula꞉bi. \v 36 \x - \xo 5.36 \xt Ilig 21.38\x*Mo꞉wo꞉ o꞉semo꞉ amalela꞉ amio꞉, kalu nowo꞉ Teudas e babuma꞉niki, kalu alan o꞉ngo꞉ dasilabiyo꞉, kalu do꞉la꞉lowo꞉wo꞉ do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉ino꞉ e kudu ane. Ko꞉sega e sana sowabikiyo꞉, kalu elo꞉ kudu ane a꞉no꞉ tambo dalale ane ko꞉lo꞉, elo꞉ dimidama꞉no꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ madali wala꞉. \v 37 A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, wilo꞉ sa꞉sa꞉lan ho꞉leno꞉ dowabikiyo꞉, Yudas, Ga꞉lili kalu eyo꞉lo꞉ dasila꞉sa꞉ga꞉, eyo꞉ kalu nolo꞉ hala tililia꞉gane ko꞉sega, e sana sowabikiyo꞉, kalu elo꞉ kudu ane a꞉no꞉ tambo dalale ane. \v 38-39 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ o꞉gdo꞉ fa꞉la꞉dowab we gio꞉ asula꞉bi. Ililo꞉ dimidab we, inin asulo꞉wa fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉ dimidabo꞉lalega, ililo꞉ dimidama꞉no꞉ asulab a꞉no꞉ madali wala꞉ma꞉ib. Ko꞉sega nanog a꞉no꞉ Godelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉lalega, giliyo꞉ ililo꞉ nanog diab a꞉no꞉ mada mo꞉ka꞉ma꞉ib. Giliyo꞉ ko꞉lo꞉ ka꞉ma꞉no꞉ susialega, gio꞉ Gode o꞉lia꞉ bubaki auma꞉ib. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ giliyo꞉ mogago꞉ imili nowo꞉ i o꞉lia꞉yo꞉ mo꞉dimidaki, iyo꞉ ga꞉li melea꞉ki ta꞉ta꞉bi.” \v 40 \x - \xo 5.40 \xt Ilig 4.18\x*Gamaliel eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉labiki, Yu misa꞉ kalu iliyo꞉ elo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ane. Iliyo꞉ iliga꞉felo꞉ kaluwo꞉ a꞉ma꞉la꞉ tililia꞉sa꞉ga꞉ dotabiki, dibolo alo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwa꞉yo꞉ iyo꞉ sanama꞉ki a꞉na sio꞉ ko꞉lo꞉, sa꞉nda꞉sa꞉ga꞉yo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Giliyo꞉ Ya꞉suwa꞉ wi sa꞉lakiyo꞉, wa꞉kabiyo꞉ mada wida꞉so꞉bo.” Imo꞉wo꞉ towo꞉ a꞉la꞉ halale sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ iliga꞉fo꞉. \v 41 \x - \xo 5.41 \xt Madi 5.10-12, 1Bid 4.13\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iyo꞉ Yu misa꞉ kalu kegeo꞉ a꞉no꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ Ya꞉suwa꞉ wiya a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ sendelowo꞉wo꞉ o꞉li diab a꞉la꞉do꞉ asulab a꞉no꞉, iyo꞉ sagala꞉liki ane. \v 42 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ malilo꞉ ayamio꞉lo꞉, kaluka꞉isaleya꞉ ayamio꞉lo꞉ Godeya꞉ ene to nafa widakiyo꞉, Ya꞉su e, Godeya꞉ Enedo꞉ Da꞉feyo꞉ kaluwo꞉ e a꞉la꞉liki iliyo꞉ ho꞉leno꞉ tambo wida꞉li sia꞉liki mo꞉edo꞉. \c 6 \s1 Iliga꞉felo꞉ kaluwo꞉ asuwa꞉foma꞉ki, kalu dom a꞉la꞉fo꞉wo꞉ da꞉feyo꞉ \p \v 1 \x - \xo 6.1 \xt Ilig 4.35\x*Ho꞉len a꞉namio꞉ Gode amilo꞉ tilidabu kaluwo꞉ modo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉, i us a꞉namio꞉ Gilig tolo꞉ sa꞉lan kaluwa꞉yo꞉, Alam tolo꞉ sa꞉lan kalumo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Giliyo꞉ ma꞉no꞉ sagakiyo꞉, ka꞉isale sa꞉ba꞉lo꞉ nilido꞉ a꞉lab a꞉no꞉ mo꞉mia꞉sen” a꞉la꞉sa꞉laki, iyo꞉ towa꞉yo꞉ kego꞉. \v 2 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu kugula꞉fo꞉ a꞉ma꞉yo꞉, tilidabu kaluwo꞉ tambo ho꞉le kegea꞉sa꞉ga꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nio꞉ nanog diakiyo꞉, Godeya꞉ to walama꞉no꞉wo꞉ ka ta꞉taki, ma꞉no꞉ sagama꞉no꞉ dowalega mogago꞉ doma꞉ib. \v 3 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ giliyo꞉ kalu dom a꞉la꞉fo꞉wo꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉, niliyo꞉ nanog we imo꞉ dima꞉ki dimia꞉no꞉. Kalu gililo꞉ da꞉feab a꞉no꞉, iyo꞉ asulo꞉wo꞉ alan, Godeya꞉ Mamalo꞉ wa꞉lifo꞉ a꞉lab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ da꞉fea꞉bi. \v 4 Giliyo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉la꞉dimidalikiyo꞉, ho꞉leno꞉ tambowo꞉ niliyo꞉ Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉liki, ene towo꞉ ko꞉lo꞉ walasa꞉la꞉li mesa꞉no꞉.” \v 5 Iliyo꞉ a꞉la꞉sa꞉labiki, tilidabu kaluka꞉isale iliyo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉ tambo sagalaki, iliyo꞉ kalu nolo꞉ da꞉feyo꞉. Da꞉feyo꞉ kaluwo꞉ nowo꞉ Sitifen. E tilidabuwo꞉ alan a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ Mamayo꞉ e amio꞉ wa꞉lifo꞉. Da꞉feyo꞉ kalu nowo꞉ we, Filib, Bolokolus, Nikanol, Timon, Bamenas, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nowo꞉ Nikolas, e Antio꞉g amisa꞉n kalu ko꞉lo꞉ e tamin amio꞉ Yu kaluwa꞉lo꞉ tilidabu a꞉no꞉ elo꞉ kudu ane. \v 6 Tilidabu kalu iyo꞉ doma꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉, iliga꞉felo꞉ kalulo꞉wa tililia꞉ mio꞉ ko꞉lo꞉, iliga꞉felo꞉ kalu ili dagiyo꞉ ili misa꞉ wa꞉la dia꞉fo꞉liki, Godemo꞉ dulugu sio꞉. \v 7 \x - \xo 6.7 \xt Ilig 2.41, 16.5\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Godeya꞉ towo꞉ da꞉da꞉i ha꞉nakiyo꞉, Ya꞉lusalem amisa꞉n amio꞉ tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godemo꞉lo꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen kalu nolo꞉lo꞉ modo꞉ tilidabu. \s1 Sitifeno꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉ mo꞉walilo꞉ \p \v 8 Gode eyo꞉ Sitifeno꞉ asuwa꞉taki, halaido꞉wo꞉ emo꞉wo꞉ dimi ko꞉lo꞉, Sitifen eyo꞉ kaluka꞉isale siwa꞉l amio꞉ molo ha꞉na꞉no꞉wo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ dimido꞉. \v 9 Ko꞉sega Yu kalu nolba꞉yo꞉ e o꞉lia꞉yo꞉ towa꞉yo꞉ kego꞉. Kalu i a꞉ma꞉ tolo꞉ wida꞉sen a wiyo꞉ we “Ga꞉lilo꞉ ha꞉na꞉sen kaluwa꞉ a” a꞉la꞉sa꞉la꞉sen. Kalu i a꞉no꞉ nolo꞉ Sailini amisa꞉n o꞉lia꞉ Alegsandia amisa꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolo꞉, Silisia hen o꞉lia꞉ A꞉sia hena a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉ ko꞉lo꞉ iyo꞉ Sitifen o꞉lia꞉yo꞉ towa꞉yo꞉ kego꞉. \v 10 \x - \xo 6.10 \xt Luk 21.15\x*Ko꞉sega Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ Sitifen emo꞉wo꞉ asulo꞉ nafayo꞉ dimia꞉len ko꞉lo꞉, kalu i e o꞉lia꞉lo꞉ towa꞉lo꞉ kegab a꞉no꞉ mo꞉tiniaki, iyo꞉ wana dowo꞉. \v 11 A꞉la꞉gabiki, iliyo꞉ towo꞉ wo꞉no꞉le sa꞉la꞉li sia꞉likiyo꞉, “Sitifen eyo꞉ Gode o꞉lia꞉ Mo꞉sa꞉s o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ dio꞉ge sa꞉lab a꞉la꞉bo꞉ niyo꞉ dabulo꞉boka꞉” a꞉la꞉bo꞉ kalu nolbo꞉wo꞉ sama꞉ki, salifela꞉i ane. \v 12 Iliyo꞉ kaluka꞉isale o꞉lia꞉ ko꞉go꞉do꞉ kalu o꞉lia꞉ elelo꞉ wida꞉sen kalu o꞉lia꞉ma꞉ asulo꞉wo꞉ digidalifela꞉liki ane ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Sitifen e ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉ mo꞉walilima꞉ni, Yu amilo꞉ ganisolo kalulo꞉wa tililia꞉gane. \v 13 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ e mo꞉walilakiyo꞉, Sitifen elo꞉ mo꞉dimido꞉lo꞉ sa꞉ma꞉no꞉ kaluwo꞉ tililia꞉ga꞉ ta꞉taki, iliyo꞉ madali towo꞉ a꞉na sa꞉lakiyo꞉, “Sitifen eyo꞉ Mo꞉sa꞉s ele saefa꞉yo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ gulugulula꞉sen a malilo꞉wo꞉ dio꞉ge sa꞉la꞉lab. \v 14 Kalu wema꞉yo꞉ ‘Ya꞉su, Nasala꞉t kalu a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ Malilo꞉ a we bidilaki, Mo꞉sa꞉sa꞉ ele man ko꞉lo꞉ nimo꞉lo꞉ dimi a꞉no꞉ togonola꞉ma꞉ib’ a꞉la꞉wida꞉labiki dabu” a꞉la꞉sio꞉. \v 15 Kalu elo꞉ mo꞉walila꞉likilo꞉ sen i a꞉ma꞉yo꞉ tambo, Sitifena꞉ wo꞉lokan sikudu ba꞉ba꞉ amio꞉, wo꞉lokan elo꞉ a꞉no꞉ ma꞉mul kaluwa꞉lo꞉wo꞉ o꞉ngo꞉lo꞉biki ba꞉ba꞉. \c 7 \s1 Sitifen eyo꞉ towo꞉ wido꞉ \p \v 1 Sitifen e mo꞉walila꞉la꞉ga꞉ dotabikiyo꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu a꞉ma꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “To gemo꞉lo꞉ mo꞉walilakilo꞉ sa꞉lab we hendeleyo꞉?” \p \v 2-3 \x - \xo 7.2-3 \xt Mo꞉mo꞉ 11.31, 12.1\x*To elo꞉ dabu ba꞉dab a꞉no꞉, a꞉ma꞉la꞉ sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nao i, do i, gio꞉ dabuma! Nili ma꞉mu Ablaham eyo꞉ Halan amisa꞉n amio꞉ semo꞉ ha꞉naki, Mesobotemia hen a꞉naka o꞉sen amio꞉, Gode halaido꞉ a꞉no꞉ elo꞉wa fa꞉la꞉dowakiyo꞉, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Ge go꞉no꞉n mo꞉mio꞉ o꞉lia꞉, go꞉no꞉n hen o꞉lia꞉yo꞉ ta꞉taki, hen ko꞉li nilo꞉ gemo꞉lo꞉ walama꞉no꞉ a꞉no꞉, ge a꞉na mesa꞉ni hamana.’ \v 4 \x - \xo 7.4 \xt Mo꞉mo꞉ 11.31–12.5\x*A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉, Ablaham e Kaldia\f + \fr 7.4 \ft Kaldia hen a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉, wiyo꞉ nowo꞉ Mesobotemia a꞉la꞉sa꞉lan. Heno꞉ we tamin amilo꞉ Ablahamdo꞉ seno꞉ o꞉m.\f* hen a꞉no꞉ kata꞉ta꞉sa꞉ga꞉, Halan amisa꞉n a꞉na ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ sen. A꞉na sen ami iyayo꞉ sowabikiyo꞉, Gode eyo꞉ e a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tililia꞉ga꞉, o꞉go꞉do꞉ gilo꞉ sab hen wena tililia꞉ mio꞉. \v 5 \x - \xo 7.5 \xt Mo꞉mo꞉ 12.7, 15.18, 17.8\x*Ho꞉len a꞉namio꞉, hen ha꞉lu nowo꞉ emo꞉wo꞉ mada mo꞉dimi. Ko꞉sega Godeya꞉ emo꞉ dinali sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, ‘Niyo꞉ hen we tambo ge o꞉lia꞉ gilo꞉ so꞉wa sa꞉la꞉la꞉i ha꞉nab o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ dimia꞉no꞉.’ Ablaham e so꞉walo꞉ma dowo꞉ ko꞉sega, Gode eyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉dinali salifa꞉. \v 6 \x - \xo 7.6 \xt Mo꞉mo꞉ 15.13-14, Kis 12.40\x*Gode eyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Gi so꞉wa sa꞉la꞉la꞉i ha꞉na꞉lab i a꞉no꞉ ini heno꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, hen noma꞉lo꞉wa mageso꞉ kalu ko꞉lo꞉ mio꞉ san o꞉ngo꞉ mesa꞉ib ko꞉lo꞉, donayo꞉ 400 a꞉la꞉fo꞉ a꞉na silikiyo꞉, hendo꞉ biso꞉ kalu iliyo꞉ iyo꞉ madali nanogdo꞉ dian kalu dowaki, iyo꞉ dikidi sa꞉ndamela꞉ib. \v 7 \x - \xo 7.7 \xt Kis 3.12\x*Ko꞉sega niyo꞉ ilo꞉ da꞉ibo꞉ so꞉wa doma꞉kilo꞉ ta꞉fo꞉ kalu i a꞉no꞉ mo꞉walilakiyo꞉ wa꞉dema꞉no꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tif amio꞉ niyo꞉ gi so꞉wa sa꞉la꞉la꞉i ha꞉nab i a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ tililia꞉ga꞉, hen wena siliki, nemo꞉wo꞉ wabulu sa꞉la꞉mela꞉ib.’ Gode eyo꞉ a꞉la꞉salifa꞉ \v 8 \x - \xo 7.8 \xt Mo꞉mo꞉ 17.9-14, 21.4\x*A꞉la꞉dinali sio꞉ ko꞉lo꞉, emo꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ ele ba꞉ba꞉no꞉ a꞉lakiyo꞉, ‘Ge do꞉go꞉fo꞉ hege gedema꞉ib’ a꞉la꞉salifa꞉ ko꞉lo꞉, Ablaham eyo꞉ Aisa꞉go꞉ sa꞉la꞉liakiyo꞉, ho꞉len ola꞉fo꞉wo꞉ ta꞉ta꞉ga꞉yo꞉, do꞉go꞉fo꞉ hege gede alifa꞉. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ tif amio꞉ Aisa꞉g eyo꞉ Ya꞉kobo꞉ sa꞉la꞉li, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉kob eyo꞉ so꞉wa kugula꞉fo꞉wo꞉ sa꞉la꞉li ko꞉lo꞉, so꞉wa i a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ Isolaela꞉ eso꞉lo꞉ kugula꞉fo꞉wo꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \p \v 9-10 \x - \xo 7.9-10 \xt Mo꞉mo꞉ 37.11,28, 39.2,21-23\x*\x - \xo 7.9-10 \xt Mo꞉mo꞉ 41.37-44\x*“Nili ma꞉mu, Ya꞉koba꞉ insiso꞉i nolba꞉yo꞉ Yosa꞉bo꞉wo꞉ kele asula꞉sa꞉ga꞉, e Isib kaluwa꞉ da꞉ibo꞉ kalu doma꞉ki, moleya꞉ kilili. Ko꞉sega Gode eyo꞉ Yosa꞉b e hida꞉yo꞉ ba꞉dab a꞉namio꞉, e o꞉lia꞉ dofo꞉liki asufa꞉ ko꞉lo꞉, emo꞉wo꞉ asulo꞉ alan dimiabiki, Isib misa꞉ kalu, Fa꞉lo꞉wa꞉ siwa꞉l amio꞉ Yosa꞉ba꞉ ene mano꞉ nafa ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, Fa꞉lo꞉ e sagalaki, Isib hen o꞉lia꞉ ene a o꞉lia꞉yo꞉ Yosa꞉b emo꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉. \p \v 11 \x - \xo 7.11 \xt Mo꞉mo꞉ 41.54, 42.1-2\x*“A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Isib hen o꞉lia꞉ Ka꞉ina꞉n hen a꞉namio꞉ maiyo꞉wo꞉ alan fa꞉la꞉dowaki, hida꞉yo꞉ alan dowo꞉ ko꞉lo꞉, ni ma꞉muwa꞉yo꞉ ma꞉no꞉ ma꞉no꞉wo꞉ aundo꞉ma dowo꞉. \v 12 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Ya꞉kob eyo꞉ Isib hen amio꞉ ma꞉no꞉wo꞉ da꞉laka꞉ a꞉la꞉sa꞉labiki da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, eyo꞉ nili ma꞉mu iyo꞉ tamin amio꞉ a꞉na iliga꞉fo꞉. \v 13 \x - \xo 7.13 \xt Mo꞉mo꞉ 45.1-4,16\x*Iyo꞉ andeb ane amio꞉, Yosa꞉b eyo꞉ ao imo꞉wo꞉ eneno꞉ a꞉na wida꞉sa꞉ga꞉ dowabiki, Fa꞉lo꞉ e Yosa꞉ba꞉ so꞉lo꞉wo꞉ welo꞉b a꞉la꞉bo꞉ a꞉na asulo꞉. \v 14-15 \x - \xo 7.14-15 \xt Mo꞉mo꞉ 45.9-11, 46.27\x*\x - \xo 7.14-15 \xt Mo꞉mo꞉ 46.1-7, 49.33\x*A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, Yosa꞉b eyo꞉ ene iya Ya꞉kob o꞉lia꞉ ene so꞉lo꞉ o꞉lia꞉yo꞉ elo꞉wa tambo mena꞉ki saga꞉fo꞉. To saga꞉fo꞉ a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉kobo꞉ Isib ane ko꞉lo꞉, Ya꞉koba꞉ so꞉lo꞉ Isibdo꞉ a꞉lab a꞉no꞉lia꞉ agelo꞉wo꞉ do꞉la꞉fo꞉ dom a꞉la꞉ta꞉ga꞉ bila꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉kob o꞉lia꞉ ene so꞉wayo꞉lo꞉ a꞉naka sowo꞉. \v 16 \x - \xo 7.16 \xt Mo꞉mo꞉ 23.2-20, 33.19, Jos 24.32\x*Tif amio꞉ inin ki a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ dia꞉ya꞉sa꞉ga꞉, Sekem hen a꞉namio꞉, Hamola꞉ ene so꞉lo꞉wa꞉ heno꞉ Ablaham eyo꞉ tamina moleya꞉ kilili ko꞉lo꞉ ene kiyo꞉ a꞉na daido꞉. \p \v 17 \x - \xo 7.17 \xt Kis 1.7-8\x*“Gode eyo꞉ Ablahambo꞉lo꞉ dinali sio꞉ ho꞉leno꞉ ko꞉na꞉ma fa꞉la꞉dowabiki, Isib a꞉namio꞉ Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ mada modo꞉ ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 18-19 \x - \xo 7.18-19 \xt Kis 1.11-22\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Isib a꞉namio꞉ misa꞉ kalu ho꞉gi fa꞉la꞉dowakiyo꞉, eyo꞉ Yosa꞉bo꞉ mo꞉fanda asulo꞉ ko꞉lo꞉, eyo꞉ ni ma꞉mu imo꞉wo꞉ dikida꞉sa꞉ga꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ alan dimi. A꞉la꞉gabiki, eyo꞉ inin so꞉wa sa꞉la꞉liab a꞉no꞉ ka soma꞉ki, sa꞉la꞉ buluga꞉fela꞉bi a꞉la꞉saefa꞉. \p \v 20 \x - \xo 7.20 \xt Kis 2.2\x*“Ho꞉len a꞉namio꞉, Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ Mo꞉sa꞉s e mada gesego꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉la꞉li. Ele otalen us a꞉namio꞉ iyaya꞉ aya siliki bo꞉fo꞉len. \v 21 \x - \xo 7.21 \xt Kis 2.3-10\x*Ko꞉sega iyo꞉ misa꞉ kaluwo꞉ tagilaki, e ha꞉la꞉ya ta꞉fa꞉ni ane ko꞉lo꞉, Isib misa꞉ kaluwa꞉ ida꞉ya꞉ ta꞉ulia꞉ga꞉, ene so꞉wayo꞉ o꞉ngo꞉ fofo꞉. \v 22 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Isib kalu ili mano꞉ Mo꞉sa꞉s emo꞉wo꞉ tambo walali ko꞉lo꞉, Mo꞉sa꞉s elo꞉ to sa꞉lan o꞉lia꞉ man dimidan o꞉lia꞉yo꞉ halaido꞉lo꞉ di kalu ko꞉lo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \p \v 23 “Mo꞉sa꞉s e donayo꞉ do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉ino꞉ ta꞉ta꞉ga꞉ dowabiki, Isolael kaluka꞉isale ene ao i a꞉no꞉ ba꞉ba꞉ ha꞉na꞉no꞉ asulo꞉. \v 24 \x - \xo 7.24 \xt Kis 2.11-15\x*E a꞉na elen amio꞉, Isib kalu noma꞉yo꞉ Isolael kaluwo꞉ mogagi dikidi sa꞉ndabiki ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, eyo꞉ Isolael kalu a꞉no꞉ asuwa꞉taki wa꞉deakiyo꞉, Isib kalu a꞉no꞉ sanaefa꞉. \v 25 Mo꞉sa꞉s eyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉. Gode eyo꞉ eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo asuwa꞉taki gasiliab a꞉la꞉asulo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Mo꞉sa꞉s eyo꞉ ene ao i a꞉ma꞉yo꞉lo꞉ asulo꞉wo꞉ imilise o꞉ngo꞉ doma꞉ib a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉sega iliyo꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉fanda asulo꞉. \v 26 Ho꞉len no amio꞉, Mo꞉sa꞉s e Isolael kalu a꞉la꞉ nowo꞉ buba꞉lena ba꞉ba꞉. E ba꞉da꞉ga꞉, a꞉la꞉yo꞉ ha꞉sa mesea꞉ki sagale alitakiyo꞉, towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Gao gaino꞉, waga bubadi?’ \v 27 Ko꞉sega kalu noldo꞉ sa꞉nda꞉likilo꞉ ha꞉nab a꞉ma꞉yo꞉, Mo꞉sa꞉s e kanilaki, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Nio꞉ gi bo꞉fo꞉liki mo꞉walila꞉lubika꞉ a꞉la꞉bo꞉, abe saefa꞉yo꞉? \v 28 \x - \xo 7.28 \xt Kis 2.14\x*Alilo꞉ Isib kalu nowo꞉ gilo꞉ so꞉no꞉ aumbo꞉, o꞉go꞉lo꞉ nelo꞉ gi sanaefa꞉nigaya?’ \v 29 \x - \xo 7.29 \xt Kis 2.21-22, 18.3-4\x*To sa꞉lab a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, Mo꞉sa꞉s e nai ha꞉na꞉ga꞉, Isib heno꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, Midian hen a꞉na ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e mageso꞉ kalu o꞉ngo꞉ a꞉na sa꞉sen. A꞉na silikiyo꞉, so꞉wayo꞉ a꞉la꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉la꞉li. \p \v 30 \x - \xo 7.30 \xt Kis 3.1-10\x*“Mo꞉sa꞉s e hen a꞉na sen amio꞉, donayo꞉ do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉ino꞉ a꞉na gulula꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e kalaleli hen Sainai misio꞉ anib doba꞉da꞉ sia꞉len amio꞉, i abol ko꞉lo꞉ nudula꞉ a꞉no꞉ deyo꞉ wa꞉sowala꞉lena ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ delo꞉ wa꞉sowala꞉lab us a꞉namio꞉ ma꞉mul kaluwo꞉ a꞉na elena ba꞉ba꞉. \v 31 Mo꞉sa꞉s eyo꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, e moda꞉sa꞉ga꞉, e ma꞉uwa꞉ya ba꞉ba꞉ni ha꞉nabiki, Gode Alana꞉ towo꞉ a꞉na dabu. \v 32 Gode eyo꞉ Mo꞉sa꞉s emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Ne gi ma꞉mu Ablahamo꞉, Aisa꞉go꞉, Ya꞉kobo꞉ i a꞉ma꞉ Godeyo꞉ Ne.’ A꞉la꞉sa꞉labiki Mo꞉sa꞉s e tagilaki bibisoda꞉sa꞉ga꞉, e mo꞉sikudu ba꞉ba꞉. \p \v 33 “A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Hen gelo꞉ kagafo꞉lab we mada malilo꞉ hen ko꞉lo꞉, gi gido꞉fo꞉ amilo꞉ budi sa꞉ga꞉lo꞉ ko dugula꞉ma! \v 34 Kaluka꞉isale nilo꞉ ko꞉lo꞉ Isib hen ami silikilo꞉ hida꞉yo꞉ ililo꞉ diab a꞉no꞉ ne ba꞉ba꞉. Ne ililo꞉ ya꞉la꞉lab a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, ne iyo꞉ ko꞉lo꞉ sili alifa꞉ni mio꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ge mena. Niyo꞉ ge a꞉ma꞉la꞉ Isib iliga꞉fa꞉nigo꞉l.’ Gode eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉.” \p \v 35 \x - \xo 7.35 \xt Kis 2.14\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Sitifen eyo꞉ to nolo꞉ a꞉kudu sio꞉, “Isolael kaluka꞉isale iliyo꞉ Mo꞉sa꞉s e gola ba꞉dakiyo꞉, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Nio꞉ gi bo꞉fo꞉liki mo꞉walila꞉lubika꞉ a꞉la꞉bo꞉, abe saefa꞉yo꞉?’ Iliyo꞉ a꞉la꞉sio꞉ ko꞉sega kalu imilig a꞉no꞉ko꞉ Gode eyo꞉ ma꞉mul kalu ko꞉lo꞉ de wa꞉sowaya amilo꞉ handalowab a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, Mo꞉sa꞉s e Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ sili alita꞉ga꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki iliga꞉fo꞉. \v 36 \x - \xo 7.36 \xt Kis 7.3, 14.21, Nam 14.33\x*Kalu imilig a꞉ma꞉ka iyo꞉ Isibdo꞉ seno꞉ sililia꞉ga꞉ handaloma꞉nikiyo꞉, eyo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉wo꞉ modo꞉ dimido꞉. Isib hen amio꞉lo꞉, ho꞉n genelo꞉ amio꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ dona do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉ino꞉ kalaleli hen usa sia꞉likiyo꞉lo꞉, e tililia꞉ ha꞉na꞉likiyo꞉, molo ha꞉na꞉no꞉wo꞉ dimida꞉len. \p \v 37 \x - \xo 7.37 \xt Lo 18.15\x*“Mo꞉sa꞉s imilig eka Isolael kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Gode eyo꞉ Isolael gi amio꞉ kalu nowo꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉, e dinali sa꞉lan kalu ne o꞉ngo꞉ doma꞉ki fa꞉la꞉do alifa꞉ib.’ \v 38 \x - \xo 7.38 \xt Kis 19.3\x*Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ kalaleli hena siliki kegea꞉len amio꞉, Mo꞉sa꞉so꞉ i o꞉lia꞉ elen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ni ma꞉mui Isolael i o꞉lia꞉ elen amio꞉, e misio꞉ Sainai fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉namio꞉, ma꞉mul kaluwo꞉ e o꞉lia꞉ tola꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ eyo꞉ to mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab a꞉no꞉ nimo꞉ malolo꞉ mea꞉niki di. \p \v 39 “Ko꞉sega nili ma꞉mu iya꞉yo꞉ Mo꞉sa꞉sa꞉ towo꞉ mo꞉kudu ha꞉naki, iliyo꞉ Mo꞉sa꞉s e gola ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, asulo꞉ inido꞉wo꞉ a꞉ma꞉la꞉ Isib ane. \v 40 \x - \xo 7.40 \xt Kis 32.1\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iliyo꞉ A꞉lonbo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Mo꞉sa꞉s nilo꞉ Isib a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ tililia꞉mio꞉ we, e amio꞉ o꞉b fa꞉la꞉dowaba꞉le babalab ko꞉lo꞉, giyo꞉ gode nolo꞉ nilo꞉ tililia꞉ga꞉lo꞉ tamifo꞉ ha꞉na꞉no꞉wo꞉ dimidama’ a꞉la꞉sio꞉. \v 41 \x - \xo 7.41 \xt Kis 32.2-6\x*Ho꞉len a꞉namio꞉ iliyo꞉ madali godeyo꞉, kao inso꞉ o꞉ngo꞉ a꞉na dimida꞉sa꞉ga꞉ ta꞉fo꞉liki, iliyo꞉ o꞉mo꞉ boba so꞉meaki gulugulula꞉len. Iliyo꞉ ini dagiya꞉lo꞉ dimido꞉ gode a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wabudakiyo꞉, ma꞉no꞉ nakiyo꞉ sagalo꞉wo꞉ alan dowo꞉. \v 42 \x - \xo 7.42 \xt Amos 5.25-27\x*Iliyo꞉ a꞉la꞉dimidabikiyo꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ gola ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ ofo꞉, tamino꞉, eleyo꞉, a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wabuluma꞉ki ta꞉fo꞉. Dinali sa꞉lan kaluwa꞉ bugo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 “‘Isolael kaluka꞉isale gio꞉, kalaleli hen amio꞉ dona do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉in a꞉namio꞉ no꞉wo꞉ sa꞉nda꞉sa꞉ga꞉lo꞉ so꞉kugulu mean a꞉no꞉ dimi. \q2 Ko꞉sega giliyo꞉ ne wabudakiyo꞉, hendelelo꞉ mo꞉dimi. \q1 \v 43 Gio꞉ gulugululan helebeso꞉g a dia꞉likilo꞉ sia꞉len a꞉no꞉ madali gode Moleg eno꞉ \q2 a꞉la꞉ta꞉ga꞉ madali gode tamin ko꞉lo꞉ wabudab a꞉no꞉ Lafan eno꞉. \q2 Gini dagiya꞉ madali gode a꞉no꞉ dimida꞉sa꞉ga꞉, o꞉mo꞉wo꞉ wabulu sio꞉. \q1 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ gini hende amio꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ mo꞉mena꞉ki, Babilon heno꞉ tiginita꞉ga꞉ ko꞉na꞉ ta꞉foma꞉ki ta꞉fa꞉no꞉.’ Dinali sa꞉lan kaluwa꞉yo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉. \p \v 44 “Kalaleli hen a꞉namio꞉ nili ma꞉mu iyo꞉ a꞉na sia꞉likiyo꞉, Godelo꞉ dowa꞉sen so꞉g a a꞉no꞉ ili dia꞉ sia꞉len. So꞉g a a꞉no꞉ dia꞉no꞉wo꞉, Gode eyo꞉ Mo꞉sa꞉sbo꞉ wido꞉ ko꞉lo꞉, elo꞉ sio꞉ o꞉leau kudu ha꞉naki dimido꞉. \v 45 \x - \xo 7.45 \xt Jos 3.14-17\x*Tif amio꞉ ni ma꞉mu i a꞉ma꞉yo꞉ ini so꞉wamo꞉wo꞉ so꞉g a a꞉no꞉ dimi ko꞉lo꞉ iyo꞉ dia꞉li ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Yosua e tililia꞉ ha꞉nakiyo꞉, iyo꞉ Godeya꞉ halaido꞉ o꞉lia꞉ma꞉yo꞉, ha꞉la꞉ kalu hen a꞉namilo꞉ sano꞉ o꞉luga꞉felesa꞉ga꞉yo꞉, so꞉g a a꞉no꞉ a꞉na dialifa꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ a a꞉no꞉ ho꞉len a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ dowa꞉i mio꞉wo꞉, Isolael misa꞉ Da꞉ibid ho꞉len a꞉na edo꞉. \v 46 \x - \xo 7.46 \xt 2Sam 7.1-16\x*Gode eyo꞉ Da꞉ibid e sagale alifa꞉ ko꞉lo꞉, Da꞉ibid eyo꞉ a ho꞉gi nowo꞉ Ya꞉koba꞉ Gode mesea꞉ki dia꞉nikiyo꞉, Godemo꞉wo꞉ dabu ba꞉ba꞉. \v 47 \x - \xo 7.47 \xt 1Kin 6.1-38\x*Ko꞉sega Godeya꞉ a a꞉no꞉ inso꞉ Solomona꞉ di. \p \v 48 “Ko꞉sega Gode Iwalulo꞉ A꞉lab E henfelo꞉ kaluwa꞉lo꞉ a dimido꞉ usamio꞉ mo꞉san. Dinali sa꞉lan kaluwa꞉yo꞉, Godeya꞉ towo꞉ sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 \v 49 \x - \xo 7.49 \xt Ais 66.1-2\x*“‘Hebene halo misa꞉ kalu nelo꞉ mesa꞉no꞉ i fofodo꞉wo꞉ o꞉m, \q2 a꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ we ni gido꞉fo꞉lo꞉ wa꞉la꞉fo꞉mela꞉no꞉wo꞉ o꞉m. \q1 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ a nelo꞉ mesa꞉no꞉ o꞉leo꞉ngo꞉wo꞉ gio꞉ waga dia꞉no꞉wo꞉? \q2 Nelo꞉ ha꞉salo꞉ mesa꞉no꞉ ayo꞉ mada mo꞉dialifa꞉ib. \q1 \v 50 Mo꞉wo꞉ kelego꞉ we no꞉no꞉n tambo dimido꞉.’ Godeya꞉ a꞉la꞉sio꞉.” \p \v 51 \x - \xo 7.51 \xt Ais 63.10\x*Sitifen eyo꞉ to kudu sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Asulo꞉ gililo꞉wo꞉ halaido꞉ dowa꞉sa꞉ga꞉, ka꞉la꞉no꞉ kali ko꞉lo꞉, asulo꞉ gililo꞉wo꞉ ha꞉la꞉ kalu o꞉ngo꞉ dowo꞉. Godeya꞉ Mamaya꞉lo꞉ gimo꞉lo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉, giliyo꞉ ho꞉leno꞉ tambo gola ba꞉da꞉sen. Giliyo꞉ ge ma꞉mu ima꞉lo꞉ man dimida꞉sen au dimida꞉lab. \v 52 \x - \xo 7.52 \xt Madi 23.31\x*Gi ma꞉mu iyo꞉ Godeya꞉lo꞉ dinali sa꞉lan kaluwo꞉ tambo mo꞉beaki, imo꞉wo꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ dimia꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tamin amio꞉ dinali sa꞉lan kalu nolba꞉ widakiyo꞉, Godeya꞉ Ene Digalo꞉ Kaluwo꞉ mia꞉ib a꞉la꞉do꞉ sio꞉ i a꞉no꞉lo꞉, iliyo꞉ sana sowa꞉sen. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ o꞉go꞉ kalu a꞉no꞉ mio꞉ ko꞉lo꞉ giliyo꞉ E teledowa꞉sa꞉ga꞉ sana sowo꞉. \v 53 Godeya꞉ ma꞉mula꞉ kaluwa꞉yo꞉ ene eleyo꞉ gininbo꞉wo꞉ dimi ko꞉sega giliyo꞉ mo꞉kudu ane.” Sitifen eyo꞉ towo꞉ a꞉la꞉wido꞉. \s1 Sitifen e uwa꞉ sana sowo꞉ \p \v 54 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Yu misa꞉ kaluwa꞉yo꞉ Sitifena꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉ga꞉yo꞉, mada beso꞉ galita꞉ga꞉, emo꞉wo꞉ kulufa꞉yo꞉wo꞉ alan dowo꞉. \v 55 \x - \xo 7.55 \xt Song 110.1\x*Ko꞉sega Sitifen e Godeya꞉ Mamayo꞉ e amio꞉ wa꞉lifo꞉ ko꞉lo꞉, eyo꞉ Hebeneyo꞉ alolo ba꞉ba꞉ amio꞉, Godeya꞉ ene halaido꞉ malilo꞉wo꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, Ya꞉suwo꞉ Godeya꞉ ene dagi ililiba kagayabiki ba꞉ba꞉. \v 56 \x - \xo 7.56 \xt Kolo 3.1\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gio꞉ bo꞉ba! Ne Hebeneyo꞉ kolaetabiki ba꞉ba꞉ amio꞉, Kalule Dowo꞉ E Godeya꞉ ene dagi ililiba kagayabiki bo꞉do꞉l.” \v 57-58 Iyo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ini ka꞉la꞉no꞉ ka꞉la꞉sa꞉ga꞉, emo꞉wo꞉ halale sio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iyo꞉ tambo elo꞉wa nai ha꞉na꞉ga꞉, e ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, amisa꞉n ha꞉la꞉ya susululia꞉ga꞉, uwa꞉ agodo꞉. Iliyo꞉ a꞉la꞉dimidabikiyo꞉, Sitifen elo꞉ mo꞉dimido꞉lo꞉ dikili sio꞉ kalu i a꞉ma꞉yo꞉ helebeso꞉g wa꞉l amilo꞉ kafo꞉leno꞉ hagulia꞉sa꞉ga꞉, kalu so꞉wa So꞉l a꞉ma꞉ gido꞉fo꞉ aniba difa꞉. \v 59 Iliyo꞉ uwa꞉ agodabikiyo꞉, Sitifen eyo꞉ Godemo꞉ dulugu sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ya꞉su Alan, giyo꞉ ni mama mela꞉no꞉wo꞉ dima.” \v 60 \x - \xo 7.60 \xt Luk 23.34\x*A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e tulu alila꞉sa꞉ga꞉ gulalu silikiyo꞉, towo꞉ halaido꞉ sa꞉laki, “Alan giyo꞉, mogago꞉ ililo꞉ dimidab we, ga꞉lilaki wa꞉dea꞉so꞉bo.” Sitifen e to a꞉no꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e ha꞉fo꞉wo꞉ siliga꞉taki sowo꞉. \c 8 \s1 So꞉l eyo꞉ sa꞉so꞉ mogagila꞉len \p \v 1 Ililo꞉ Sitifen sana sowab a꞉no꞉, So꞉l eyo꞉ o꞉li dimidab a꞉la꞉asulo꞉. \p O꞉g ho꞉len a꞉namio꞉ gis kaluwa꞉yo꞉ Ya꞉lusalem Keliso kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ hida꞉yo꞉ modo꞉ nolo꞉ mo꞉mo꞉dabiki, tilidabu kaluka꞉isale iyo꞉ dalalelia꞉ga꞉, Yudia hen o꞉lia꞉ Samalia hen o꞉lia꞉ a꞉na ane. Ko꞉sega iliga꞉felo꞉ kalu iyo꞉ mo꞉dalaidaki, Ya꞉lusalem a꞉naka sen. \v 2 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ tolo꞉ kudu ha꞉na꞉sen kalu nolba꞉yo꞉ Sitifena꞉ ene do꞉mo꞉wo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, dali alita꞉sa꞉ga꞉yo꞉, iyo꞉ ya꞉foda꞉li ha꞉na꞉sio꞉. \v 3 \x - \xo 8.3 \xt Ilig 9.1,13, 22.4, 26.9-11\x*Ko꞉sega So꞉l eyo꞉ Ya꞉sulo꞉ kudu ha꞉nab a꞉no꞉ kata꞉foma꞉ki dikidiakiyo꞉, eyo꞉ tilidabu kaluwa꞉ a ka ha꞉na꞉ga꞉, iyo꞉ tililia꞉ga꞉ dibolo aya to꞉lolo꞉. \s1 Filibo꞉ Samalia siliki wido꞉ \p \v 4 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kaluka꞉isale ilo꞉ dalalelia꞉ga꞉lo꞉ ha꞉nab a꞉namio꞉, Godeya꞉ to nafayo꞉ wida꞉li ane. \v 5 Filibo꞉ Samalia amisa꞉n a꞉na tina꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ Kalu Ya꞉suwo꞉ weka꞉ a꞉la꞉liki fanda wido꞉. \v 6 Kaluka꞉isale kegeo꞉ a꞉namilo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉ Filiba꞉ to widakilo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉ dimidab a꞉no꞉ ba꞉dakiyo꞉, iliyo꞉ elo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ dinafa dabu. \v 7 Filib eyo꞉ kaluka꞉isale amilo꞉ mama mogago꞉ dosdo꞉ a꞉no꞉ e o꞉luga꞉felabiki ha꞉na꞉siakiyo꞉, iyo꞉ ganafoda꞉liki ane. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ko꞉go꞉neli kaluka꞉isale o꞉lia꞉ giliga꞉sen kaluka꞉isale o꞉lia꞉yo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ falele alifelo꞉. \v 8 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Samalia amisa꞉n kaluka꞉isaleyo꞉ sagalo꞉wo꞉ mada alan fa꞉la꞉dowo꞉. \p \v 9-10 Amisa꞉n a꞉namio꞉ kalu imilise nowo꞉ ene wiyo꞉ Saimon ko꞉lo꞉ a꞉na sen. Eyo꞉ fofa ko꞉li ko꞉lilo꞉ dimida꞉labiki, Samalia amisa꞉n kaluka꞉isaleyo꞉ molo asula꞉len. E enena꞉ma꞉la꞉ wiyo꞉ duluda꞉liki, misa꞉ kaluwo꞉lo꞉, wa꞉feyo꞉ kaluwo꞉lo꞉ tambo elo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ iligakiyo꞉, “Halaido꞉ Alan, Godelo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉ a꞉no꞉ e amio꞉ a꞉lab” a꞉la꞉sio꞉. \v 11 Saimon eyo꞉ fofa man a꞉no꞉ imo꞉wo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ wida꞉li ha꞉na꞉labiki, iyo꞉ molo asulaki elo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ iligi dabu. \v 12 Ko꞉sega Filib eyo꞉ Godeya꞉ ene kaluka꞉isale ko꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lab man nafa o꞉lia꞉, Ya꞉su Kelisowa꞉ wi a꞉no꞉lia꞉yo꞉ wido꞉ amio꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ tilida꞉dabiki, iyo꞉ ho꞉na to꞉lolo꞉. \v 13 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Saimon elo꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉ dowabiki ho꞉na to꞉lolo꞉ ko꞉lo꞉, e Filib o꞉lia꞉ kudu sia꞉la꞉ga꞉, Filib elo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉ dimidab a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, e molo asulo꞉. \p \v 14 Iliga꞉felo꞉ kalu Ya꞉lusalemdo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉, Samalia kaluka꞉isaleyo꞉ Godeya꞉ mano꞉ tilidabuka꞉ a꞉la꞉dabu ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Bida o꞉lia꞉ Yo꞉n dia꞉yo꞉ ilo꞉ a꞉na iliga꞉fo꞉. \v 15 A꞉la꞉yo꞉ fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉yo꞉, i a꞉no꞉ Godeya꞉ Mamayo꞉ dima꞉ki, Godemo꞉wo꞉ dulugu sio꞉. \v 16 Mo꞉wo꞉ iyo꞉ Ya꞉suwa꞉ wi amio꞉ ho꞉na to꞉lolo꞉ ko꞉sega, Godeya꞉ Mamayo꞉ i amio꞉ semo꞉mio꞉. \v 17 \x - \xo 8.17 \xt Ilig 19.6\x*A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Bida o꞉lia꞉ Yo꞉n dia꞉ma꞉yo꞉ dagiyo꞉ kaluka꞉isale amio꞉ golabiki, iyo꞉ Godeya꞉ Mamayo꞉ a꞉na di. \v 18-19 Iliga꞉felo꞉ kaluwa꞉lo꞉ dagiya꞉ golab amilo꞉ Mama ko꞉lo꞉ diab a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, Saimon eyo꞉ a꞉la꞉ a꞉no꞉ moleya꞉ kililia꞉no꞉ asulaki, a꞉la꞉mo꞉wo꞉ dabu ba꞉ba꞉, “Gaindo꞉ man dimidab ko aumbo꞉, niyo꞉lo꞉ dagiya꞉yo꞉ kalu nolo꞉ golalikiyo꞉ Mamayo꞉lo꞉ dima꞉ki, halaido꞉ gaindo꞉ ko nelo꞉ dia꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kililia꞉nigo꞉l.” \v 20 Ko꞉sega Bida eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Godeya꞉ boba kelego꞉ we gi moleya꞉ kililia꞉no꞉ a꞉la꞉liki asulab ko꞉lo꞉, go꞉no꞉n o꞉lia꞉ mole gilo꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ de hena soma꞉ni ha꞉na꞉ib. \v 21 Gi asulo꞉wo꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ digalo꞉leyo꞉ mo꞉a꞉lab ko꞉lo꞉, nanog naindo꞉ dio꞉l we, ge o꞉lia꞉yo꞉ mada mo꞉ililo꞉. \v 22 Mogago꞉ gilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, Godemo꞉ foga꞉le sama. Giyo꞉ a꞉la꞉dimidalikiyo꞉, Gode eyo꞉ asulo꞉ mogago꞉ gilo꞉ ko ga꞉lila꞉ma꞉iba꞉le a꞉la꞉asulo꞉l. \v 23 Mo꞉wo꞉ ge meselo꞉wo꞉ alan dowaki, man mogago꞉ ko꞉lilo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ ge melea꞉fo꞉lab.” \v 24 A꞉la꞉sa꞉labiki, Saimon eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kelego꞉ gaindo꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ ne amio꞉ fa꞉la꞉dowabena꞉kiyo꞉, ne mada gaino꞉ Godemo꞉ dulugu sama.” \p \v 25 A꞉la꞉ma꞉yo꞉ Alana꞉ to o꞉lia꞉ a꞉la꞉mo꞉lo꞉ dimido꞉ o꞉lia꞉yo꞉ malolo꞉ mea꞉sa꞉ga꞉yo꞉, a꞉ma꞉la꞉ Ya꞉lusalem ha꞉nakiyo꞉, Samalia amisa꞉n nol amio꞉lo꞉ to nafale a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wida꞉li ane. \s1 Filib eyo꞉ Itiobia kalumo꞉wo꞉ wido꞉ \p \v 26 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Godeya꞉ ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ Filibo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge dimidalia꞉ga꞉, kalaleli hen a꞉namio꞉ tog nowo꞉ Ya꞉lusalem a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gasa amisa꞉n a꞉na ha꞉na꞉sen a꞉lab ko꞉lo꞉, ge a꞉na ti ha꞉na꞉bi.” \v 27 A꞉la꞉sa꞉labiki, Filib e tog a꞉na ha꞉na꞉lena, Itiobia kalu nowo꞉ a꞉na yabiki ba꞉ba꞉. Kalu a꞉ma꞉ ito꞉wo꞉ dugula꞉. Kalu a꞉no꞉ Itiobiaya꞉ misa꞉ ka꞉isale, Kandasiya꞉\f + \fr 8.27 \ft Kandasi a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉, ga amilo꞉ misa꞉ alan dowo꞉ a꞉no꞉ a꞉la꞉sa꞉lan. Ene wileyo꞉ ko꞉li ko꞉lo꞉lab ko꞉sega, Kandasi a꞉la꞉bo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉lakigo꞉l.\f* ene nanogdo꞉ dian kalu alan nowo꞉ e. E Kandasiya꞉ moleyo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kelego꞉ nafalelo꞉ tambo bo꞉fo꞉lowano꞉ e. E Godeyo꞉ wabuluma꞉niki, Ya꞉lusalem ane ko꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ ya꞉lena ba꞉ba꞉. \v 28-29 E ho꞉s amilo꞉ i fofodo꞉ wa꞉la siliki, dinali sa꞉lan kalu, Aisaya bugo꞉ a꞉no꞉ halale agela꞉liki mio꞉ ko꞉lo꞉, Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ Filibo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge elo꞉ yab anidoba꞉da꞉, e o꞉lia꞉ ha꞉na꞉ga꞉ ha꞉na꞉ni hamana.” \v 30 A꞉la꞉sa꞉labiki, Filib e nai ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, i fofodo꞉ ha꞉nab anib a꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, kalu a꞉ma꞉lo꞉ dinali sa꞉lan Aisaya bugo꞉ agela꞉i ha꞉nab a꞉no꞉, e dabu. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Filib eyo꞉ kalu o꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “To gilo꞉ agelo꞉ a꞉no꞉, ge ha꞉go꞉ fanda asulaya?” \v 31 A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, kalu a꞉ma꞉yo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu noma꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ mo꞉fanda sa꞉lalega, ne mada mo꞉fanda asuluma꞉no꞉.” A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Filibo꞉ elo꞉ sab i fofodo꞉ anib wa꞉l a꞉na “Mesa꞉ mena” a꞉la꞉sio꞉. \v 32 \x - \xo 8.32 \xt Ais 53.7-8\x*Godeya꞉ to ko꞉lo꞉ elo꞉ agelo꞉wo꞉ we, \q1 “E tililia꞉ mio꞉ a꞉no꞉, sibi sa꞉ma꞉nikilo꞉ tililia꞉ yan o꞉ngo꞉ dimido꞉. \q2 Sibi inso꞉ a꞉no꞉ fo꞉no꞉ gedeab amilo꞉ mo꞉ganagiliano꞉ o꞉ngo꞉ dowaki, \q2 e mego꞉fo꞉ mo꞉tagali. \q1 \v 33 E sendelowalitaki, mo꞉digale mo꞉walilo꞉. \q2 E ma꞉mu iyo꞉ weka꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉malola꞉i ha꞉na꞉mela꞉ib, \q2 Mo꞉wo꞉ e henfelo꞉ wenamilo꞉ mela꞉no꞉wo꞉ nolba꞉yo꞉ sanala꞉.” \p \v 34 Itiobia kaluwa꞉yo꞉ to a꞉no꞉ agela꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Filibo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ a꞉la꞉do꞉ sio꞉ we, o꞉b ko꞉lo꞉ sa꞉laigaba꞉le? Eneno꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉laba꞉le? O꞉ kalu nowo꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉laba꞉le?” \v 35 A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, Filib eyo꞉ Godeya꞉ to a꞉no꞉ mo꞉mo꞉da widakiyo꞉, Ya꞉suwa꞉ to nafa a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wido꞉. \v 36 \x - \xo 8.36 \xt Ilig 10.47\x*A꞉la꞉yo꞉ toga ha꞉na꞉la꞉ga꞉, ho꞉ndo꞉wa fa꞉la꞉dowakiyo꞉ Itiobia kaluwa꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Bo꞉ba! Ho꞉no꞉ we ko꞉lo꞉, gio꞉ ne ho꞉na to꞉loma꞉no꞉wo꞉ o꞉liyo꞉?” \v 37 Filib eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge asulo꞉ amio꞉ hendele tilida꞉dalega, ge ho꞉n amio꞉ o꞉li to꞉loma꞉nigo꞉l.” A꞉la꞉sa꞉labiki, Itiobia kalu eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ya꞉su E Godeya꞉ ene So꞉wa a꞉la꞉bo꞉ ne tili asulo꞉l.” \v 38 A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ e i fofodo꞉ a꞉no꞉ a꞉na kagafoma꞉ki sio꞉ ko꞉lo꞉,\f + \fr 8.38 \ft “Kagama” a꞉la꞉do꞉ sio꞉ a꞉no꞉, ho꞉sdo꞉ tililia꞉ ha꞉na꞉len kalu o꞉mo꞉ sio꞉.\f* kagayabikiyo꞉, a꞉la꞉yo꞉ ho꞉na tina꞉sa꞉ga꞉, Filib eyo꞉ kalu a꞉no꞉ ho꞉na to꞉lolo꞉. \v 39 A꞉la꞉yo꞉ ho꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ha꞉la꞉ya fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ Filibo꞉ wigibole a꞉naka dia꞉gane ko꞉lo꞉, Itiobia kalu eyo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mada mo꞉ba꞉dabiki, e sagala꞉liki ane. \v 40 \x - \xo 8.40 \xt Ilig 21.8\x*Ko꞉sega Filib e wigibo Asotus amisa꞉n a꞉naka handalowo꞉ ko꞉lo꞉, e Ya꞉suwa꞉ to nafayo꞉ wida꞉liki, amisa꞉n nolo꞉ ilili alita꞉ga꞉ aneyo꞉, Sesalia amisa꞉n a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \fig Filib eyo꞉ Itiobia kaluwo꞉ ho꞉na to꞉lolo꞉.|alt="Phillip baptizes the Ethoipian eunuch" src="IB04184_gr.tif" size="col" copy="Farid Faadil © Biblica, Inc. Used with permission. All rights reserved worldwide." ref="8.36-38" \fig* \c 9 \s1 So꞉l e asulo꞉wo꞉ nodolo꞉ \p \v 1 \x - \xo 9.1 \xt Ilig 8.3\x*O꞉g ho꞉len a꞉namio꞉ So꞉l eyo꞉ Alan amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ yasala꞉ma꞉no꞉ a꞉la꞉liki towo꞉ sa꞉la꞉li sia꞉len. E mo꞉fo꞉so꞉ dia꞉no꞉ a꞉la꞉liki, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu elo꞉wa dabu ba꞉ba꞉ni ane. \v 2 So꞉l e Damaskas amisa꞉na ha꞉na꞉no꞉ asulabiki, e a꞉na ha꞉na꞉ga꞉yo꞉, Alana꞉ Mando꞉ kudu ha꞉nab kaluka꞉isale a꞉no꞉ ba꞉dalega, iyo꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, a꞉ma꞉la꞉ tililia꞉ga꞉, Ya꞉lusalem dibolo aya to꞉loma꞉no꞉ a꞉la꞉asulo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ So꞉l eyo꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen kalu eyo꞉ o꞉lika꞉ a꞉la꞉liki mo꞉fo꞉s nowo꞉ sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, emo꞉ dimiab amio꞉, eyo꞉ dia꞉ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ Damaskasdo꞉ tolo꞉ widan misa꞉ kalu dosdo꞉mo꞉ walama꞉no꞉ a꞉la꞉liki, dabu ba꞉ba꞉ni ane. \v 3 Mo꞉fo꞉s a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, Damaskas amisa꞉no꞉ ko꞉na꞉ma fa꞉la꞉doma꞉no꞉ dowab amio꞉, wigibole a꞉naka ho꞉ nowo꞉ wabeleg o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ Hebene halona a꞉la꞉ta꞉ga꞉ so꞉so꞉lelia꞉ga꞉ tindaki, So꞉l e a꞉ma꞉ hegelia꞉ga꞉ difa꞉. \v 4 A꞉la꞉gabiki So꞉l e hena sulufo꞉ tina꞉sa꞉ga꞉ deliki, to nowo꞉ emo꞉ sa꞉labiki dabu. “So꞉l, So꞉l, Giyo꞉ ne mogagakiyo꞉, waga migi kudaya?” \p \v 5 A꞉la꞉sa꞉labiki, So꞉l eyo꞉, “Alan, ge o꞉ba?” a꞉la꞉sio꞉. \p “Ne Ya꞉su ko꞉lo꞉ gilo꞉ mogagila꞉leyo꞉ ne. \v 6 Ge dasilia꞉ga꞉, amisa꞉n usa ti hamana. A꞉namio꞉, kalu imilig noma꞉yo꞉ gilo꞉ dimidama꞉no꞉wo꞉ wala sa꞉ma꞉ib” a꞉la꞉sio꞉. \p \v 7 Kalu So꞉l o꞉lia꞉lo꞉ ane iliyo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ dabu ko꞉sega, kalu misio꞉ mo꞉ba꞉dabiki, iyo꞉ modaki tolo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉no꞉ dowo꞉. \v 8 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ So꞉l e dasila꞉sa꞉ga꞉ siya꞉yo꞉ sigido꞉ ko꞉sega, kelego꞉wo꞉ mada mo꞉ba꞉ba꞉no꞉ dowabiki, iliyo꞉ e dagiya gasilia꞉ga꞉, Damaskas amisa꞉n a꞉na tililia꞉gane. \v 9 E ho꞉len otaleno꞉ siyo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉no꞉ dowabiki, e ma꞉n o꞉lia꞉ ho꞉n o꞉lia꞉yo꞉ mo꞉mo꞉no꞉. \p \v 10 Damaskas amisa꞉n a꞉namio꞉ tilidabu kalu nowo꞉, Ananaias e a꞉na sen. E ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, Alana꞉yo꞉ “Ananaias!” a꞉la꞉ho꞉idabiki dabu. \p Eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Alan, ne weko꞉.” \p \v 11-12 Alana꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge Tog Digalo꞉ a꞉na ha꞉na꞉ga꞉, Yudasa꞉ aya fa꞉la꞉dowakiyo꞉, Tasus amisa꞉n kalu nowo꞉ ene wiyo꞉ So꞉l ko꞉lo꞉, e ba꞉ba꞉nikiyo꞉, emo꞉wo꞉ dabu ba꞉ba꞉ni hamana. Mo꞉wo꞉ e a a꞉na dulugu sa꞉la꞉liki sab ko꞉lo꞉ eyo꞉lo꞉ ofolakiyo꞉, kalu imilig nowo꞉ ene wiyo꞉ Ananaias, e elo꞉wa ya꞉ga꞉, e dagiyo꞉ wa꞉la golalikiyo꞉, ene siyo꞉ o꞉li o꞉bo꞉ba꞉ki a꞉la꞉likiyo꞉ ofowo꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉lab ko꞉lo꞉, ge elo꞉wa hamana.” \p \v 13 Ananaias eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Alan, ne kalu koma꞉lo꞉ gi tilidabu kaluka꞉isale Ya꞉lusalemdo꞉ sab o꞉mo꞉lo꞉ mogago꞉ dimida꞉seno꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ dabu. \v 14 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ e bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kaluwa꞉ to halaido꞉ saefa꞉ a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, o꞉go꞉ amisa꞉n wena ya꞉ga꞉, tilidabu kaluka꞉isale a꞉no꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, dibolo aya to꞉loma꞉ni mio꞉.” \p \v 15 \x - \xo 9.15 \xt Ilig 26.2,6, 27.24, Lom 1.5\x*Ko꞉sega Alana꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ha꞉la꞉ kaluwo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene misa꞉ kaluwo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Isolael kalu o꞉lia꞉yo꞉ tambo no꞉no꞉n wiyo꞉ walama꞉ki, kalu we no꞉no꞉n da꞉fe alifa꞉ ko꞉lo꞉ ge elo꞉wa hamana. \v 16 \x - \xo 9.16 \xt 2Kol 11.23-28\x*E ni wiyo꞉ widalikilo꞉, hida꞉yo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ ba꞉da꞉i ha꞉na꞉no꞉wo꞉, no꞉no꞉no꞉ walama꞉no꞉” a꞉la꞉sio꞉. \p \v 17 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Ananaias e ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, a elo꞉ sab a꞉na tina꞉ga꞉, e dagiya꞉yo꞉ Solo꞉ golakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nao So꞉l, ne Alana꞉yo꞉ gelo꞉wa iliga꞉tabi mio꞉. Ge toga ya꞉len amilo꞉, Ya꞉su gelo꞉ amilo꞉ handalowo꞉ a꞉ma꞉ iliga꞉tabi mio꞉. Ge wa꞉ka o꞉li ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉ Mamayo꞉ ge amio꞉ wa꞉lifoma꞉ki, ne gelo꞉wa iliga꞉fo꞉.” \v 18 A꞉la꞉sa꞉labiki, wigibo a꞉naka si amilo꞉ kelego꞉ noma꞉ ko꞉lo꞉ o꞉ngo꞉ a꞉no꞉ sululabiki, e o꞉li a꞉ba꞉ba꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ e dasilia꞉ga꞉ ho꞉na to꞉lolo꞉. \v 19 E ma꞉no꞉ na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, halaido꞉wo꞉ o꞉li a꞉dowo꞉. \s1 So꞉l e Godeya꞉ mano꞉ wido꞉ \p Ho꞉len nolo꞉ So꞉l e tilidabu kalu nol o꞉lia꞉ Damaskas amisa꞉n a꞉na sen. \v 20 E Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen aya bo꞉bo꞉ge walama꞉ni ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, “Ya꞉su E Godeya꞉ ene So꞉wale” a꞉la꞉liki wido꞉. \v 21 \x - \xo 9.21 \xt Ilig 8.3\x*Kaluka꞉isale iyo꞉ to man elo꞉ widab a꞉no꞉ da꞉da꞉ga꞉, iligakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ya꞉lusalem usamilo꞉ kaluka꞉isale Ya꞉su amilo꞉ tilidabu ilo꞉ mogagila꞉leno꞉ kalu weyele? A꞉la꞉ta꞉ga꞉ e amisa꞉n wenamilo꞉ mio꞉ we, iyo꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalulo꞉wa tililia꞉ ha꞉na꞉ni a꞉ngaba꞉le?” a꞉la꞉sio꞉. \v 22 \x - \xo 9.22 \xt Ilig 18.28\x*Ko꞉sega So꞉l elo꞉ to widab a꞉no꞉ mada halaido꞉ fa꞉la꞉dowaki, Ya꞉su E Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ Kaluwo꞉ Eka꞉ a꞉la꞉liki hendele fanda sa꞉labiki, Yu kalu Damaskasdo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉, a꞉ma꞉la꞉do꞉ a꞉la꞉sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ aundo꞉ma dowo꞉. \p \v 23 A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, ho꞉len modo꞉wo꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Yu kaluwo꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉, So꞉l e sana soma꞉no꞉ nenela꞉sa꞉ga꞉ saefa꞉. \v 24 Ko꞉sega So꞉l eyo꞉ ililo꞉ saefa꞉ a꞉no꞉ dabu. Ho꞉len o꞉lia꞉ nulu o꞉lia꞉ amio꞉, iliyo꞉ amisa꞉n amilo꞉ tog ha꞉na꞉sen a꞉namio꞉ e ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉ sana soma꞉no꞉ a꞉la꞉liki yasila꞉len. \v 25 \x - \xo 9.25 \xt 2Kol 11.32-33\x*Ko꞉sega nulu no amio꞉, So꞉la꞉ enedo꞉ kudu sian kalu iliyo꞉ e asuwa꞉takiyo꞉, asa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, amisa꞉na꞉lo꞉ ilif tolo꞉ amilo꞉ ho꞉ gulu nowa meya꞉ sunda꞉sa꞉ga꞉, ha꞉sa to꞉lolo꞉. \fig So꞉l e asa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, amisa꞉n ha꞉la꞉ya hamana꞉ki to꞉lolo꞉.|alt="Saul escapes over the wall in a basket" src="44_Ac_09_17_RG_gr.tif" size="col" copy="© Sweet Publishing http://sweetpublishing.com, licensed under a CC: BY-SA 3.0 Unported licence." ref="9.25" \fig* \p \v 26 \x - \xo 9.26 \xt Gala 1.17-19\x*E amisa꞉n a꞉namilo꞉ seno꞉ sili alita꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉lusalem a꞉na fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉yo꞉, tilidabu kalu a꞉namilo꞉ sen a꞉no꞉lia꞉ gasama꞉no꞉ asulo꞉ ko꞉sega, e Ya꞉su amio꞉ hendele tilidabu a꞉la꞉bo꞉, iyo꞉ mo꞉fanda asulo꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ e tagilaki e o꞉lia꞉yo꞉ mo꞉gasayo꞉. \v 27 \x - \xo 9.27 \xt 1Kol 9.1\x*Ko꞉sega Banabas eyo꞉ So꞉lo꞉ asuwa꞉takiyo꞉, e iliga꞉felo꞉ kalulo꞉wa tililia꞉gane. Banabas eyo꞉ imo꞉wo꞉ dinafa fanda sa꞉lakiyo꞉, So꞉l e Damaskas tog a꞉na ha꞉na꞉lena, elo꞉ Kalu Alan ba꞉ba꞉ a꞉no꞉lia꞉, Alana꞉lo꞉ emo꞉lo꞉ to sio꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ imo꞉wo꞉ malolo꞉ me. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ So꞉l e Damaskas amisa꞉na ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉suwa꞉ wi sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ eyo꞉ mo꞉tagilaki, amisa꞉n amio꞉ wida꞉len a꞉la꞉liki, Banabas eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉na fanda wido꞉. \v 28 A꞉la꞉kudu meabiki, So꞉l eyo꞉ i o꞉lia꞉ gasaliaki, Ya꞉lusalem us a꞉namio꞉ nanogo꞉ egele dimidaki, So꞉l e Ya꞉suwa꞉ wiyo꞉ halaido꞉ wido꞉. \v 29 So꞉l e Yu kalu, Gilig tolo꞉ sa꞉lan i o꞉lia꞉yo꞉ towa꞉yo꞉ kego꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ e sana soma꞉no꞉ dowo꞉. \v 30 Ao i, tilidabu nolba꞉yo꞉ a꞉no꞉ da꞉da꞉ga꞉, iliyo꞉ e Sesalia amisa꞉na tililia꞉ ha꞉na꞉ga꞉, Tasus amisa꞉n a꞉na hamana꞉ki ho꞉n ko꞉suwa iliga꞉fo꞉. \p \v 31 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ ho꞉len a꞉namio꞉ tilidabu kaluka꞉isale, Yudia hen o꞉lia꞉ Ga꞉lili heno꞉lo꞉, Samalia heno꞉lo꞉ us a꞉namio꞉ ha꞉sa dowaki sagala꞉li sen. Iliyo꞉ Godeya꞉ mano꞉ dinafa kudu ha꞉nabikiyo꞉, Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ ili asulo꞉wo꞉ halale alitaki, kalu modo꞉wo꞉ wa꞉ka a꞉kudu mio꞉. \s1 Bida eyo꞉ Ainiaso꞉ falele alifa꞉ \p \v 32 Bidayo꞉ amisa꞉n ko꞉li ko꞉lilo꞉wa sia꞉la꞉ga꞉, tilidabu kaluka꞉isale Lida amisa꞉n amilo꞉ seno꞉ e ba꞉ba꞉ni ane. \v 33 E a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉ amio꞉, kalu nowo꞉ Ainias ko꞉lo꞉ e a꞉na galili. Ainias e ko꞉go꞉neli ko꞉lo꞉, e donayo꞉ ola꞉fo꞉ a꞉no꞉ uwo꞉ba delen. \v 34 Bida e fa꞉la꞉dowakiyo꞉, Ainias emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ainias, Ya꞉su Kelisowa꞉yo꞉ ge falele alitab ko꞉lo꞉ ge dasila꞉sa꞉ga꞉, geo꞉ndo꞉wo꞉ kamboloma.” A꞉la꞉sa꞉labiki, wigibo a꞉naka Ainias e dasi. \v 35 Lida amisa꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Salon fua꞉lo꞉ hen a꞉namilo꞉ sen kaluka꞉isale iyo꞉, Ainias e ko꞉lo꞉ falele alitab a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉, iyo꞉ asulo꞉wo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉, Alano꞉ kudu ane. \s1 Bida eyo꞉ Tabita e sowo꞉ ko꞉lo꞉ dasi alifa꞉ \p \v 36 Yoba amisa꞉n amio꞉ tilidabu ga nowo꞉ a꞉na sen. Ene wiyo꞉ Tabita, ko꞉sega Gilig towa꞉ sa꞉lakiyo꞉, Dokas a꞉la꞉sa꞉la꞉sen. E man nafa dimida꞉likiyo꞉, wa꞉feyo꞉ kaluka꞉isale kelego꞉lo꞉ma a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ asuwa꞉ta꞉sen. \v 37 Ho꞉len a꞉namio꞉ e walaf ba꞉la꞉sa꞉ga꞉ sowo꞉ ko꞉lo꞉, ene do꞉mo꞉wo꞉ ho꞉no꞉ mulu alita꞉sa꞉ga꞉, galala꞉ wa꞉l amilo꞉wa dia꞉fo꞉len. \v 38 Lida amisa꞉n o꞉lia꞉ Yoba amisa꞉n o꞉lia꞉yo꞉ ko꞉na꞉ma ko꞉lo꞉, tilidabu kaluka꞉isale iliyo꞉ Bida e Lida a꞉na saka꞉ a꞉la꞉da꞉da꞉ga꞉yo꞉, iliyo꞉ kalu a꞉la꞉yo꞉ elo꞉wa iliga꞉ta꞉ga꞉, emo꞉wo꞉ ha꞉nolo sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “O꞉go꞉ ge mada nilo꞉wa mena!” \v 39 A꞉la꞉sa꞉labiki, Bida e a꞉la꞉ o꞉lia꞉ ha꞉na꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, iliyo꞉ e tililia꞉ga꞉, galala꞉ wa꞉l amilo꞉wa tiane. Ga sa꞉ba꞉lo꞉ nolo꞉ elo꞉wa hege kagafo꞉liki ya꞉foda꞉likiyo꞉, Tabita e o꞉silikilo꞉ helebeso꞉g elo꞉ dubio꞉ a꞉no꞉ Bida emo꞉ wido꞉. \v 40 Bida eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo ha꞉la꞉ya iliga꞉ta꞉sa꞉ga꞉, e gulalu siliki Godemo꞉ dulugu sio꞉. E ga sowo꞉lo꞉ doba꞉da꞉ nodolakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Tabita, ge dasima!” A꞉la꞉sa꞉labiki, ga a꞉no꞉ siyo꞉ fagela꞉sa꞉ga꞉, Bida e sikudu ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e dasi asi. \v 41 Bida eyo꞉ ga a꞉no꞉ dagiya gasilia꞉ga꞉, dasi alifa꞉. A꞉la꞉dimida꞉sa꞉ga꞉, eyo꞉ tilidabu kaluka꞉isale o꞉lia꞉ ga sa꞉ba꞉lo꞉ o꞉lia꞉yo꞉ ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉, ga sowo꞉ a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi sab a꞉la꞉liki imo꞉wo꞉ wido꞉. \v 42 Elo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉, Yoba amisa꞉n amio꞉ sa꞉la꞉i ha꞉nabikiyo꞉, tambo dabu ko꞉lo꞉, iyo꞉ Alan amio꞉ modo꞉ tilidabu. \v 43 Bida e ho꞉len nolo꞉ Yoba amisa꞉n a꞉namio꞉, no꞉ do꞉go꞉fdo꞉ dinafaya꞉sen kalu, Saimon e aya sen. \c 10 \s1 Ma꞉mula꞉ kaluwo꞉ Konilias elo꞉wa mio꞉ \p \v 1 Sesalia amisa꞉n a꞉namio꞉, kalu nowo꞉ ene wiyo꞉ Konilias ko꞉lo꞉ e a꞉na sen. Eyo꞉ Loma꞉ ami kalu “Itali” a꞉la꞉do꞉ sa꞉lan us a꞉namio꞉ nanogo꞉ dimidakiyo꞉, da꞉la꞉di kalu 100 a꞉la꞉fo꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu nowo꞉ e. \v 2 Konilias o꞉lia꞉ ene eso꞉lo꞉ o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ mano꞉ kudu ha꞉na꞉likiyo꞉, iyo꞉ ho꞉leno꞉ tambo Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉len. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yu kalu molelo꞉ma wa꞉feyo꞉ o꞉mo꞉wo꞉ dimia꞉len. \v 3 Ho꞉len no amio꞉, ofa꞉siyo꞉ ga꞉lo asola dowabiki, e ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, Godeya꞉ ma꞉mula꞉ kaluwo꞉ elo꞉wa ya꞉sa꞉ga꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Konilias!” \v 4 A꞉la꞉sa꞉labiki, Konilias e ba꞉da꞉ga꞉ tagilakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu alan, o꞉ba?” A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, ma꞉mula꞉ kaluwa꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gilo꞉ dulugu sa꞉la꞉seno꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ boba kelego꞉ ko꞉lo꞉ wa꞉feyo꞉ kalumo꞉lo꞉ dimia꞉sen a꞉no꞉lo꞉, o꞉go꞉ Godemo꞉lo꞉ boba dimi o꞉ngo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ a꞉no꞉ ba꞉dakiyo꞉ sagalab. \v 5-6 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Saimon Bida e mena꞉ki, o꞉go꞉ ge kalu nolo꞉ Yoba amisa꞉na iliga꞉foma. Bida e no꞉ do꞉go꞉fdo꞉ dinafaya꞉sen kalu, Saimon o꞉lia꞉ so꞉lu ho꞉n aniba sab ko꞉lo꞉, e gelo꞉wa mena꞉ki, kalu nolo꞉ iliga꞉foma.” \v 7 Ma꞉mula꞉ kaluwa꞉yo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ ha꞉na꞉ga꞉ dotabiki, Konilias eyo꞉ ene nanogdo꞉ dian kalu a꞉la꞉yo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene da꞉la꞉di nowo꞉ elo꞉wa mena꞉ki ho꞉ido꞉. \v 8 Konilias elo꞉ dabu a꞉no꞉ imo꞉wo꞉ tambo malolo꞉ mea꞉sa꞉ga꞉, i a꞉no꞉ Yoba amisa꞉na iliga꞉fo꞉. \s1 Bida eyo꞉ Koniliaso꞉ wido꞉ \p \v 9 Ho꞉len no amio꞉ iyo꞉ ha꞉na꞉la꞉ga꞉yo꞉, amisa꞉no꞉ ko꞉na꞉ma fa꞉la꞉doma꞉niki disi dowabikiyo꞉, Bida e Godemo꞉ sa꞉ma꞉ni, a fa꞉sa꞉ wa꞉la fa꞉la꞉ ane. \v 10 E a꞉na silikiyo꞉ maiyo꞉wo꞉ alan dowabiki, ma꞉no꞉wo꞉ so꞉fa꞉ki sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ ma꞉no꞉ so꞉da꞉lab amio꞉ e ho꞉le ba꞉ba꞉. \v 11 Eyo꞉ ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, Hebeneyo꞉ kolaeta꞉sa꞉ga꞉, kelego꞉ nowo꞉ helebeso꞉g alan o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ migif fa꞉la꞉da꞉in amio꞉ ta꞉lidota꞉ga꞉, ololo to꞉lola꞉i tindabi ba꞉ba꞉. \v 12 Helebeso꞉g us amio꞉ no꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉lo꞉, sowa꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ o꞉ba꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉, Godeya꞉lo꞉ na꞉so꞉boka꞉ a꞉la꞉likilo꞉ saefa꞉ a꞉no꞉lo꞉ a꞉na delena ba꞉ba꞉. \v 13 A꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, to nowo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Bida, ge dasima! No꞉ we yasala꞉sa꞉ga꞉ maiya!” \v 14 \x - \xo 10.14 \xt Wkp 11.1-47, Ese 4.14\x*A꞉la꞉sa꞉labiki, Bida eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Alan, ne a꞉la꞉bo꞉ mada mo꞉dimidama꞉no꞉! Yu kaluwa꞉ ele difa꞉ usamilo꞉ ‘Na꞉so꞉bo’ a꞉la꞉do꞉ saefa꞉ a꞉no꞉ ne mada mo꞉nan.” \v 15 \x - \xo 10.15 \xt Mak 7.15,19\x*A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉, towo꞉ emo꞉wo꞉ wa꞉ka a꞉sa꞉lakiyo꞉, “Godeya꞉lo꞉ ‘gemo꞉lo꞉ we nafa ko꞉lo꞉ o꞉li na꞉bika꞉’ a꞉la꞉do꞉ sio꞉ a꞉no꞉, giyo꞉ ma꞉no꞉ a꞉no꞉ Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ mogago꞉ a꞉la꞉likiyo꞉ sa꞉la꞉so꞉bo” a꞉la꞉sio꞉. \v 16 A꞉la꞉dimida꞉lowo꞉wo꞉ otalen fa꞉la꞉dota꞉ga꞉, wigibo a꞉naka kelego꞉ a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ Hebene dia꞉gane. \p \v 17 Bida eyo꞉ ho꞉le ba꞉ba꞉ a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ keda꞉lena, Koniliasa꞉lo꞉ iliga꞉fo꞉ kalu i a꞉no꞉ amisa꞉na fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉, Saimona꞉ ayo꞉ keda꞉i ya꞉ga꞉, a elo꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \v 18 Iyo꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, “Saimon Bidayo꞉ wiyo꞉ saba?” a꞉la꞉ ho꞉le dabu. \v 19-20 Bida eyo꞉ ho꞉le ba꞉ba꞉ a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ o꞉keda꞉len amio꞉, Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Saimon, kalu otalena꞉yo꞉ ge kedab ko꞉lo꞉ ge dasila꞉sa꞉ga꞉, ha꞉g holona timana. I a꞉no꞉ no꞉no꞉n gelo꞉wa iliga꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ ge i o꞉lia꞉ ha꞉nakiyo꞉, kele asulakiyo꞉ ha꞉na꞉so꞉bo.” \v 21 A꞉la꞉sa꞉labiki da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Bida e ha꞉ga tina꞉sa꞉ga꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gililo꞉ keda꞉i mio꞉wo꞉ ne ko꞉lo꞉, giliyo꞉ nemo꞉wo꞉ o꞉b sa꞉ma꞉ni mio꞉wo꞉?” \v 22 A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, iliyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Loma꞉ da꞉la꞉dilo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu Konilias eyo꞉ nio꞉ iliga꞉tabiki, gelo꞉wa mio꞉. Konilias, e man digalo꞉ kudu ha꞉nakiyo꞉, Godeya꞉ mano꞉ kudu ha꞉na꞉sen ko꞉lo꞉, Yu kaluka꞉isale iliyo꞉ tambo e ko꞉lo꞉ wabuda꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ ma꞉mul kaluwo꞉ elo꞉wa ya꞉sa꞉ga꞉ sa꞉lakiyo꞉, ‘Bida elo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ gelo꞉ da꞉ba꞉niki, e mena꞉ki ho꞉lema’ a꞉la꞉sio꞉ ko꞉lo꞉ mio꞉.” \v 23 A꞉la꞉sa꞉labiki, Bida eyo꞉ iyo꞉ a꞉na alima꞉ki, a usa tililia꞉gane. \p Iyo꞉ alita꞉ga꞉yo꞉, kea꞉fo amio꞉ Bida o꞉lia꞉ Yoba tilidabu ao i nol o꞉lia꞉ Koniliasa꞉lo꞉ iliga꞉fo꞉ kalu a꞉no꞉lia꞉ iyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ ha꞉na꞉ni ane. \v 24 Ho꞉len imiligo꞉ alita꞉ga꞉yo꞉, Sesalia amisa꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. Konilias eyo꞉ i a꞉no꞉ mia꞉ib a꞉la꞉bo꞉ asula꞉sa꞉ga꞉, eyo꞉ ene so꞉lo꞉ o꞉lia꞉ ene milileyo꞉ elo꞉wa kegenefo꞉liki yasilo꞉. \v 25 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Bida e aya fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, Konilias eyo꞉ Bidayo꞉ ebea꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e wabudaki gulalu misa꞉fu ali. \v 26 \x - \xo 10.26 \xt Ilig 14.13-15, Kala 19.10\x*Ko꞉sega Bida eyo꞉ e gasiliakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Dasima, nelo꞉ kalu ge o꞉ngo꞉” a꞉la꞉sio꞉. \v 27 Bida eyo꞉ e o꞉lia꞉ nenela꞉liki, a usa tina꞉ga꞉, kaluka꞉isale kegeo꞉wo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ sena ba꞉ba꞉. \v 28 Bida eyo꞉ kalu kegeo꞉ o꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Yuwa꞉ ele amio꞉, Yu kaluwa꞉yo꞉ ha꞉la꞉ kalu o꞉lia꞉yo꞉ ualo꞉ gasa ya꞉so꞉bo a꞉la꞉saefa꞉. Ele a꞉no꞉ gio꞉ asulo꞉ ko꞉sega niyo꞉ kalu nowo꞉ ‘Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ e mogago꞉’ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sama꞉ki asulakiyo꞉, Gode eyo꞉ nemo꞉ wido꞉. \v 29 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ giliyo꞉ ne mena꞉ki ho꞉idabikiyo꞉, ne mo꞉mo꞉beaki mio꞉ ko꞉lo꞉, gililo꞉ ne mena꞉kilo꞉ saga꞉fo꞉ a꞉no꞉ o꞉b dia꞉ni ho꞉ido꞉wo꞉?” \v 30-31 A꞉la꞉sa꞉labiki, Konilias eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “A꞉ma꞉ inali amio꞉,\f + \fr 10.30-31 \ft Kelego꞉ fa꞉la꞉dowo꞉lo꞉ ba꞉ba꞉ a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ malolo꞉ sio꞉ we, ho꞉leno꞉ fa꞉la꞉da꞉in ta꞉ta꞉ga꞉ sio꞉.\f* ne ga꞉lowo꞉ ofa꞉siyo꞉ asola dowabikiyo꞉, ne aya siliki Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉li sen. Wigibole a꞉naka kalu nowo꞉ helebeso꞉g ho꞉lo꞉, siyo꞉ funa꞉ a꞉la꞉ma꞉no꞉ a꞉no꞉ nelo꞉wa fa꞉la꞉dowakiyo꞉, nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Konilias, gilo꞉ Godemo꞉lo꞉ dulugu sio꞉ a꞉no꞉ Godeyo꞉ dabu. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ gilo꞉ wa꞉feyo꞉ kalumo꞉lo꞉ boba dimia꞉sen a꞉no꞉ E asulaki go꞉. \v 32 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ge kalu nolo꞉ Yoba amisa꞉na iliga꞉ta꞉ga꞉, Saimon Bidayo꞉ nelo꞉wa mena꞉ki, sa꞉ma꞉ hamana. Bida e kalu noma꞉ aya sab. Kalu a꞉ma꞉ wi a꞉no꞉lo꞉ Saimon ko꞉lo꞉, e so꞉lu ho꞉n aniba siliki no꞉ do꞉go꞉fo꞉ dinafaya꞉li ta꞉sen’ a꞉la꞉sio꞉. \v 33 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ge nelo꞉ wena mena꞉ki, niyo꞉ kalu we gelo꞉ amio꞉ bo꞉e iliga꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ ge mada o꞉li mio꞉. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ nio꞉ o꞉ma Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ tambo kegenelia꞉ga꞉lo꞉ sen we, Godeya꞉lo꞉ gemo꞉lo꞉ sama꞉kilo꞉ sio꞉ a꞉no꞉, nilo꞉ da꞉ba꞉niki so꞉l.” \p \v 34 \x - \xo 10.34 \xt Lo 10.17, Lom 2.11\x*A꞉la꞉sa꞉labiki, Bida eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Niyo꞉ o꞉go꞉ fanda asulakiyo꞉, Gode eyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isale ko꞉li ko꞉lilo꞉ sab o꞉mo꞉wo꞉, mano꞉ imilo꞉ dimida꞉sen. \v 35 Kaluka꞉isale abeyo꞉, man digalo꞉le dimidaki E ha꞉ga dowalega, Gode eyo꞉ i o꞉mo꞉wo꞉ sagale alita꞉sen. Kaluka꞉isale henfelo꞉ amilo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉ a꞉no꞉, Gode eyo꞉ i o꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉dimida꞉sen. \v 36 Godeya꞉lo꞉ sagalo꞉ to ko꞉lo꞉ Isolael kaluka꞉isalemo꞉ saga꞉fo꞉ a꞉no꞉ gio꞉ asulo꞉ ko꞉lo꞉lab. To nafa a꞉no꞉ we, Ya꞉su Keliso e nili tambowa꞉ Alan ko꞉lo꞉, eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ nio꞉ Gode o꞉lia꞉yo꞉ o꞉li ege doma꞉no꞉. \v 37 \x - \xo 10.37 \xt Madi 4.12-17\x*Yo꞉n elo꞉ ho꞉na to꞉lolan mando꞉ wido꞉lo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉wo꞉, kelego꞉ tambo Ga꞉lili hena mo꞉mo꞉dakilo꞉, Yudia hen amio꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ gio꞉ asulo꞉ \v 38 \x - \xo 10.38 \xt Madi 3.16, Luk 4.17-21\x*Niyo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉. Ya꞉su, Nasala꞉t kalu e, Gode eyo꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ene halaido꞉ o꞉lia꞉ Ene Mama o꞉lia꞉yo꞉ dimi ko꞉lo꞉, Ya꞉su e, Gode o꞉lia꞉ ilikiyo꞉, man nafa dimida꞉liki sia꞉len. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ bo꞉fo꞉likilo꞉ dikidia꞉sen a꞉no꞉ sili alifelo꞉. \v 39-40 Elo꞉ Yuwa꞉ hen o꞉lia꞉ Ya꞉lusalem amisa꞉n amilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ nio꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉ asulo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tif amio꞉ iliyo꞉ e i malana alula꞉sa꞉ga꞉ sana sowo꞉ ko꞉sega, ho꞉len otaleno꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, Gode eyo꞉ e a꞉ma꞉la꞉ a꞉dasi alita꞉ga꞉, kalu nolbo꞉wo꞉ hendele bo꞉ba꞉ki ta꞉fo꞉. \v 41 \x - \xo 10.41 \xt Luk 24.42-43, Ilig 1.8\x*Ya꞉su e ko꞉lo꞉ dasili a꞉no꞉, kalu tambowa꞉yo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉ ko꞉sega, Godeya꞉lo꞉ tamin amilo꞉ da꞉feyo꞉ kalu nolba꞉ ba꞉ba꞉. Da꞉feyo꞉ kalu a꞉no꞉ ni ko꞉lo꞉, Ya꞉suwo꞉ dasila꞉sa꞉ga꞉ ilikiyo꞉, negele siliki ma꞉n o꞉lia꞉ ho꞉n o꞉lia꞉yo꞉ na꞉len. \v 42 \x - \xo 10.42 \xt Ilig 17.31, 1Bid 4.5\x*Kaluka꞉isale mela꞉no꞉lo꞉ o꞉lab o꞉lia꞉ dane ane o꞉lia꞉lo꞉ alobanama꞉no꞉wo꞉, Gode eyo꞉ Ya꞉su ko꞉lo꞉ da꞉fe alifa꞉ka꞉ a꞉la꞉bo꞉, niliyo꞉ nolbo꞉ wida꞉melea꞉ki salifa꞉. \v 43 \x - \xo 10.43 \xt Ais 53.5-6, Jer 31.34, Ilig 2.38\x*Tamin amio꞉ dinali sa꞉lan kalu tambowa꞉yo꞉ Ya꞉su ko꞉lo꞉ sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Kaluka꞉isale abeyo꞉ eya tilida꞉dalega, Ya꞉su Keliso a꞉ma꞉ wiya ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ mogago꞉ ililo꞉wo꞉ ga꞉lila꞉ma꞉ib.’” \p \v 44 \x - \xo 10.44 \xt Ilig 11.15, 15.8\x*Bida e to a꞉no꞉ko꞉ o꞉sa꞉la꞉lena, Godeya꞉ Mamayo꞉ kaluka꞉isale tolo꞉ da꞉da꞉lab ilo꞉wa tinda꞉ga꞉ dowo꞉. \v 45-46 \x - \xo 10.45-46 \xt Ilig 2.4, 19.6\x*Godeya꞉ Mamayo꞉ Yu kaluma i amio꞉lo꞉ dowa꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ to ko꞉li ko꞉lilo꞉ sa꞉laki, Godeya꞉ wiyo꞉ dulugu sio꞉. Ililo꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ Yoba a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ Yu tilidabu kalu, Bida o꞉lia꞉lo꞉ mio꞉ a꞉no꞉, iliyo꞉ da꞉da꞉ga꞉yo꞉ iligo꞉. \v 47 A꞉la꞉gabiki, Bida eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kaluka꞉isale i we Godeya꞉ Mamayo꞉ nililo꞉ di o꞉ngo꞉ di ko꞉lo꞉, kalu nolba꞉yo꞉ i we ho꞉na to꞉loma꞉no꞉wo꞉ mo꞉ka꞉ma꞉ib.” \v 48 \x - \xo 10.48 \xt Ilig 19.5\x*A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Bida eyo꞉ iyo꞉ Ya꞉su Kelisowa꞉ wiya iliki ho꞉na to꞉loma a꞉la꞉sa꞉labiki ho꞉na to꞉lolo꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Bida e ho꞉len nolo꞉ i o꞉lia꞉ o꞉doma꞉ki dabu ba꞉ba꞉. \c 11 \s1 Bida elo꞉ dimido꞉wo꞉ Ya꞉lusalem kalumo꞉wo꞉ malolome \p \v 1 Iliga꞉felo꞉ kalu o꞉lia꞉ tilidabu kalu Yudia hen amilo꞉ sen nol o꞉lia꞉yo꞉, Yu kaluma nolo꞉ Godeya꞉ towo꞉ tilidabuka꞉ a꞉la꞉sa꞉labi dabu. \v 2-3 \x - \xo 11.2-3 \xt Ilig 10.28, Gala 2.12\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Bida e Ya꞉lusalem ha꞉na꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, tilidabu kalu do꞉go꞉fo꞉ hege gedeo꞉ iliyo꞉ Bidamo꞉wo꞉ gadi sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, “Ge do꞉go꞉fo꞉ mo꞉hege gedeo꞉ kaluwa꞉ aya siliki, ma꞉no꞉ gegele na꞉len.” \v 4-5 \x - \xo 11.4-5 \xt Ilig 10.9-48\x*A꞉la꞉sa꞉labiki, Bida eyo꞉ dimido꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ o꞉leaumbo꞉ kalu imo꞉wo꞉ tambo fanda sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, “Ne Yoba amisa꞉na siliki dulugu sa꞉la꞉len amio꞉, ne ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, Hebeneyo꞉ kolaeta꞉sa꞉ga꞉, kelego꞉ nowo꞉ helebeso꞉g alano꞉ o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ migif fa꞉la꞉da꞉in ami ta꞉lidota꞉ga꞉, ololo to꞉lola꞉i tindabi ba꞉ba꞉. \v 6 Helebeso꞉g us amio꞉ no꞉ fofo꞉wo꞉lo꞉, no꞉ mo꞉fofo꞉wo꞉lo꞉, sowa꞉yo꞉lo꞉, o꞉ba꞉yo꞉lo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ Godeya꞉lo꞉ na꞉so꞉boka꞉ a꞉la꞉likilo꞉ saefa꞉ a꞉no꞉ a꞉na delena ba꞉ba꞉. \v 7 A꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, to nowo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Bida, ge dasima! No꞉ we yasala꞉sa꞉ga꞉ maiya!’ \v 8 A꞉la꞉sa꞉labiki, niyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Alan, ne a꞉la꞉bo꞉ mada mo꞉dimidama꞉no꞉! Yu kaluwa꞉ ele difa꞉ usamilo꞉ “Na꞉so꞉boka꞉” a꞉la꞉do꞉ saefa꞉ a꞉no꞉ niyo꞉ mada mo꞉na꞉sen.’ \v 9 A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉ to nowo꞉ nemo꞉wo꞉ wa꞉ka a꞉sio꞉, ‘Godeya꞉lo꞉ gemo꞉lo꞉, “we nafa ko꞉lo꞉ o꞉li na꞉bika꞉” a꞉la꞉do꞉ sio꞉ a꞉no꞉, giyo꞉ ma꞉no꞉ a꞉no꞉ Gode siwa꞉l amio꞉ mogago꞉ a꞉la꞉likiyo꞉ sa꞉la꞉so꞉bo’ a꞉la꞉sio꞉. \v 10 A꞉la꞉dimida꞉leno꞉ otalen fa꞉la꞉dota꞉ga꞉, wigibo a꞉naka kelego꞉ a꞉no꞉ Hebene halona a꞉ma꞉la꞉ susululiabi ba꞉ba꞉. \v 11 Wigibo a꞉naka, kalu otalen, Konilias elo꞉ Sesalia a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ iliga꞉fo꞉ a꞉no꞉ a nilo꞉ sen a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \v 12 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Ge i o꞉lia꞉ ha꞉nakiyo꞉, kele asula꞉likiyo꞉ ha꞉na꞉so꞉bo’ a꞉la꞉sio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tilidabu kalu do꞉go꞉fela꞉fo꞉ we ne o꞉lia꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Koniliasa꞉ a usa ane. \v 13 Konilias eyo꞉ elo꞉ amilo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉no꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉malolo꞉ meabe. Ma꞉mul kaluwo꞉ Koniliasa꞉ aya fa꞉la꞉dota꞉ga꞉ ilikiyo꞉, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Saimon Bida a꞉no꞉ wena mena꞉ki, o꞉go꞉ giyo꞉ kalu nolo꞉ Yoba amisa꞉na iliga꞉foma. \v 14 \x - \xo 11.14 \xt Ilig 16.31\x*Eyo꞉ to nafayo꞉ gimo꞉wo꞉ sa꞉ma꞉ mia꞉ib ko꞉lo꞉, gi o꞉lia꞉ gi ayamilo꞉ so꞉lo꞉ sab a꞉no꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ gasiliakilo꞉ nafale mesa꞉no꞉ to a꞉no꞉ walama꞉ib.’ \v 15 \x - \xo 11.15 \xt Ilig 2.4\x*Ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ to a꞉no꞉ Koniliasmo꞉wo꞉ sio꞉ ko꞉lo꞉, ne a꞉na ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, niyo꞉ towo꞉ halaido꞉ mo꞉mo꞉da wida꞉sen amio꞉, Godeya꞉ Mamayo꞉ tamina nilo꞉ amilo꞉ mio꞉ aumbo꞉, ilo꞉ amio꞉lo꞉ a꞉la꞉ka mio꞉. \v 16 \x - \xo 11.16 \xt Ilig 1.5\x*A꞉la꞉gabikiyo꞉, niyo꞉ Ya꞉suwa꞉lo꞉ nimo꞉lo꞉ tamin amilo꞉ sio꞉ a꞉no꞉ a꞉asulo꞉. Eyo꞉ tamin amio꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Yo꞉na꞉yo꞉ ho꞉ndeya to꞉lola꞉len ko꞉sega o꞉go꞉ giliyo꞉ Godeya꞉ Ene Mamaleya to꞉loma꞉ib.’ \v 17 Tamin amio꞉ nio꞉ Ya꞉su Kelisowa tilida꞉dabikilo꞉ Godeya꞉lo꞉ boba nimo꞉lo꞉ dimi a꞉no꞉, o꞉go꞉ imo꞉wo꞉lo꞉ dimi ko꞉lo꞉, Godeya꞉lo꞉ dimidab a꞉no꞉ niyo꞉ waga ka꞉ma꞉no꞉wo꞉?” Bida eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \v 18 \x - \xo 11.18 \xt Ilig 13.48, 14.27\x*Yu amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ to a꞉no꞉ da꞉dakiyo꞉, iyo꞉ wa꞉kabiyo꞉ mo꞉kele asulaka, Godeya꞉ wiyo꞉ ko꞉lo꞉ dulugu sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “O꞉go꞉ Yu kaluka꞉isalema i a꞉no꞉lo꞉ asugo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉ mela꞉no꞉wo꞉ dima꞉ki, Gode eyo꞉ fogo꞉ hendele dimilo꞉ka꞉” a꞉la꞉sio꞉. \s1 Antio꞉g kaluka꞉isaleyo꞉ Keliso dowo꞉ \p \v 19 \x - \xo 11.19 \xt Ilig 8.1-4\x*Sitifendo꞉ sa꞉ndab ho꞉len a꞉namio꞉, hida꞉yo꞉ alan fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ dalalelia꞉ga꞉, nolo꞉ Fonisia hen a꞉na, nolo꞉ Saibulus hen a꞉na, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolo꞉ Antio꞉g amisa꞉n a꞉na ane. Iyo꞉ ha꞉na꞉siakiyo꞉, Godeya꞉ to nafayo꞉ Yu kaluka꞉isalemo꞉ ka wida꞉li ane. \v 20 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Saibulus o꞉lia꞉ Sailini amilo꞉ tilidabu kalu nolo꞉ Antio꞉g amisa꞉na ha꞉na꞉siakiyo꞉, Ya꞉su Alana꞉ to nafa a꞉no꞉, Yu kaluka꞉isalema imo꞉wo꞉lo꞉ wido꞉. \v 21 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Alana꞉ halaido꞉wo꞉ i amio꞉ asulo꞉wa dofo꞉liki wido꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉su Alan e ko꞉lo꞉ kudu ane. \p \v 22 \x - \xo 11.22 \xt Ilig 4.36\x*Amisa꞉n a꞉namilo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉no꞉ Ya꞉lusalem tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ dabu ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Banabaso꞉ Antio꞉g a꞉na iliga꞉fo꞉. \v 23 E a꞉na fa꞉la꞉dowaki ba꞉ba꞉yo꞉, Godeya꞉lo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ asuwa꞉takilo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉la꞉lab a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, e sagalakiyo꞉, iyo꞉ Alan o꞉lia꞉ tambo ege dowaki, asugo꞉ himuwa oga꞉dita꞉ga꞉ doma꞉ki, eyo꞉ towo꞉ halale salifa꞉. \p \v 24 Banabas e kalu nafa, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tilidabu elo꞉wo꞉ halaido꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ Mamayo꞉ eyamio꞉ wa꞉lifo꞉liki wido꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale modo꞉wo꞉ asugo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉su Alan e ko꞉lo꞉ kudu ane. \v 25-26 \x - \xo 11.25-26 \xt Ilig 9.30\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Banabas e So꞉l kelema꞉ni ane. E Tasus amisa꞉n a꞉na ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, So꞉lo꞉ a꞉na galili ko꞉lo꞉, Antio꞉g amisa꞉na a꞉ma꞉la꞉ tililia꞉ mio꞉. A꞉la꞉yo꞉ dona imiligo꞉ tilidabu kaluka꞉isale o꞉lia꞉ silikiyo꞉, kaluka꞉isale modo꞉mo꞉ wida꞉len. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kaluka꞉isale a꞉namilo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉ Ya꞉sulo꞉ kudu ha꞉nab kaluka꞉isale a꞉no꞉ “Keliso kaluka꞉isaleka꞉” a꞉la꞉liki Antio꞉g a꞉na mo꞉mo꞉da wikilo꞉. \p \v 27 Ho꞉len a꞉ma꞉ imilib amio꞉, Godeya꞉ tolo꞉ dinali sa꞉lan kalu nolo꞉ Ya꞉lusalem a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Antio꞉g a꞉na ane. \v 28 \x - \xo 11.28 \xt Ilig 21.10\x*Kalu i a꞉no꞉, nowo꞉ wiyo꞉ Agabus ko꞉lo꞉ Godeya꞉ Mamaya꞉ halaido꞉wo꞉ eya dowaki ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, e kalu kegeo꞉ siwa꞉la kagayaki a꞉la꞉sio꞉, “Henfelo꞉ wenamio꞉ maiyo꞉wo꞉ alan fa꞉la꞉doma꞉ib” a꞉la꞉sio꞉. Eyo꞉ a꞉la꞉saefa꞉ ko꞉lo꞉, Kalodius e Lom hendo꞉ bo꞉fo꞉lab ho꞉len a꞉namio꞉, dinali sio꞉ a꞉no꞉ hendele fa꞉la꞉dowakiyo꞉, maiyo꞉wo꞉ alan dowo꞉. \v 29 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ tilidabu kaluka꞉isale iliyo꞉ towo꞉ saetakiyo꞉, moleyo꞉ enedo꞉ asulab au kegea꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Yudia hen amilo꞉ ao i sab nolo꞉ asuwa꞉fa꞉niki kegeo꞉. \v 30 \x - \xo 11.30 \xt Ilig 12.25\x*Kegea꞉la꞉ga꞉, Ya꞉lusalem misa꞉ kalulo꞉wa dia꞉hamana꞉ki, Banabas dia꞉ So꞉l dia꞉yo꞉ a꞉na iliga꞉fo꞉. \c 12 \s1 Ha꞉lod eyo꞉ Ya꞉ma꞉so꞉ sa꞉nda꞉sa꞉ga꞉, Bidayo꞉ dibolo aya to꞉lolo꞉ \p \v 1 O꞉g ho꞉len a꞉namio꞉, Misa꞉ kalu Ha꞉lod eyo꞉ tilidabu kaluka꞉isale nolo꞉ mogagima꞉no꞉ a꞉la꞉likiyo꞉ towo꞉ saefa꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉ dibolo aya disalifelo꞉. \v 2 A꞉la꞉dimida꞉likiyo꞉, eyo꞉ Yo꞉na꞉ ao, Ya꞉ma꞉so꞉ a꞉na helebesi sambowa꞉ sana sowo꞉. \v 3 Ma꞉n moso dowo꞉fa꞉lo꞉ na꞉sen ho꞉len a꞉no꞉ fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, Ha꞉lod elo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ Yu kalu iyo꞉ da꞉daki sagalo꞉ ko꞉lo꞉, Ha꞉lod eyo꞉ ililo꞉ sagalab a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Bida elo꞉ a꞉na ta꞉li. \v 4 Bida e ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, dibolo aya to꞉lo alita꞉ga꞉yo꞉, e bo꞉fo꞉melea꞉ki, da꞉la꞉di kalu do꞉la꞉ta꞉ga꞉ do꞉go꞉fela꞉fo꞉wo꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉, kalu fa꞉la꞉da꞉in fa꞉la꞉da꞉in a꞉la꞉bo꞉ yasilima꞉ ya꞉melea꞉ki, aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉ ta꞉felo꞉. Tinio꞉ Asulo꞉ Ma꞉no꞉lo꞉ ma꞉no꞉ ho꞉len a꞉no꞉ edabikiyo꞉, Ha꞉lod eyo꞉ Bida e a꞉na sili alitaki, kaluka꞉isale siwa꞉la mo꞉walilima꞉no꞉ asulo꞉. \v 5 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Bida e dibolo aya ta꞉li sabiki, tilidabu kaluka꞉isale iyo꞉ aya silikiyo꞉, Bidayo꞉ mada asuwa꞉foma꞉ki, Godemo꞉ halaido꞉ dulugu sa꞉la꞉li sen. \s1 Godeya꞉ ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ Bidayo꞉ sili alifa꞉ \p \v 6 Bidayo꞉ mo꞉walilima꞉no꞉ ho꞉leno꞉ o꞉fa꞉la꞉doma꞉nigabikiyo꞉, nulu a꞉namio꞉ e dibolo aya ali. E sa꞉ni a꞉la꞉ya꞉ galolo꞉ ko꞉lo꞉ da꞉la꞉di kalu a꞉la꞉ma꞉ alaba delen a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolo꞉ toga yasisen. \v 7 Wigibole a꞉naka, Alana꞉ ene ma꞉mul kaluwo꞉ Bidalo꞉wa handalowo꞉ ko꞉lo꞉, dibolo a us a꞉no꞉ ho꞉lena꞉ ho꞉lelia꞉ difa꞉. Ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ Bidaya꞉ o꞉fo꞉fa besega꞉takiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge bo꞉bo꞉ge dasima.” A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉, sa꞉ni ko꞉lo꞉ Bidaya꞉ dagi amilo꞉ galolo꞉ a꞉no꞉ ene asulo꞉ka a꞉duali. \v 8 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge go꞉no꞉n yafuwo꞉ ba꞉la꞉sa꞉ga꞉, budiyo꞉ sa꞉ga꞉lema.” A꞉la꞉sa꞉labiki Bidayo꞉ a꞉la꞉dimida꞉sa꞉ga꞉ dotabikiyo꞉, ma꞉mul kalu eyo꞉ wa꞉ka a꞉la꞉sio꞉, “Hido꞉ so꞉go꞉ sa꞉ga꞉la꞉sa꞉ga꞉, ne kudu mena” a꞉la꞉sio꞉. \v 9 Bida e ma꞉mul kalu ha꞉nab au kudu ha꞉naki, dibolo ayo꞉ ta꞉ta꞉ga꞉ handalowo꞉. Ko꞉sega eyo꞉ ma꞉mul kaluwa꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ hendele gab a꞉la꞉bo꞉, e mo꞉dinafa asulakiyo꞉, ofo gaba꞉le a꞉la꞉asulo꞉. \v 10 \x - \xo 12.10 \xt Ilig 5.19\x*A꞉la꞉yo꞉ ha꞉nakiyo꞉, da꞉la꞉diya꞉lo꞉ bo꞉fo꞉len agelo꞉ tinio꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ andebo꞉lo꞉ tininita꞉ga꞉, tog amisa꞉n amilo꞉ ha꞉na꞉sen go꞉fo꞉ kiya꞉lo꞉ ifa꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, tog a꞉no꞉ ene asulo꞉ kolaetabiki, a꞉la꞉yo꞉ tog a꞉naka handalota꞉ga꞉, ida꞉ni ka ha꞉na꞉ga꞉, tog so꞉go꞉fa fa꞉la꞉dowakiyo꞉, ma꞉mul kaluwo꞉ a꞉na kelege dowo꞉. \fig Ma꞉mul kalu eyo꞉ Bidayo꞉ ga꞉li hamana꞉ki sili alifa꞉.|alt="Angel frees imprisoned Peter" src="C097_gr.tif" size="col" copy="© 1997 New Tribes Mission/Foreign Mission Board, Southern Baptist Convention. Used with permission." ref="12.6-8" \fig* \p \v 11 Ma꞉mul kalu e kelege dowabikiyo꞉, Bida e amilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ asulakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Dimido꞉ we mada hendelo꞉b a꞉la꞉asulo꞉l. Ha꞉loda꞉ ene halaido꞉ Yu kaluwa꞉yo꞉lo꞉ nemo꞉lo꞉ dimidama꞉no꞉ a꞉no꞉lo꞉ kata꞉foma꞉ki, Alana꞉ ene ma꞉mul kaluwo꞉ nelo꞉wa iliga꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, eyo꞉ ne sili alifa꞉.” \v 12 Bidayo꞉ a꞉no꞉ asula꞉sa꞉ga꞉, kaluka꞉isalelo꞉ kegean a a꞉na ane. Iyo꞉ Yo꞉n Maga꞉ ene ano Maliaya꞉ aya kegenefo꞉liki Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉lab ko꞉lo꞉, Bida e a꞉na ane. \v 13 Bidayo꞉ ha꞉na꞉ga꞉, ha꞉la꞉ amilo꞉ tog ifa꞉ a꞉no꞉ godogodolabiki, nanog dian ga, Loda, e da꞉da꞉ga꞉, tog a꞉no꞉ e kolama꞉ni ane. \v 14 Loda eyo꞉ Bidaya꞉ daganko꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e sagalo꞉wo꞉ alan dowaki, tog kolama꞉no꞉wo꞉ babalela꞉sa꞉ga꞉, e a꞉ma꞉la꞉ aya ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Bida e ha꞉la꞉ya a꞉lab.” \v 15 A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉, iliyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge no꞉nolai sa꞉lab!” Ko꞉sega eyo꞉ to a꞉no꞉ hendele wa꞉ka halale a꞉sa꞉labikiyo꞉, iliyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ko, Bidaya꞉ ene ma꞉mul kalu ko꞉lo꞉ mio꞉wa꞉le?” a꞉la꞉sio꞉. \v 16 Iyo꞉ a꞉la꞉ nenelelabikiyo꞉, Bida eyo꞉ tog ifa꞉ a꞉no꞉ godogodo a꞉la꞉fo꞉ko꞉labiki, iliyo꞉ togo꞉ a꞉na koda꞉sa꞉ga꞉, Bida e ko꞉lo꞉ ba꞉dakiyo꞉ iligi sagalo꞉. \v 17 Bida eyo꞉ iyo꞉ ha꞉sa mesea꞉ki, dagiya꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉ hela꞉tabiki, Alana꞉lo꞉ e ko꞉lo꞉ dibolo aya a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ sili alifa꞉ a꞉no꞉ imo꞉wo꞉ malolome. A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “To we Ya꞉ma꞉s o꞉lia꞉ tilidabu kaluka꞉isale nol o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ malolomea꞉bi.” A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e hen nowa ane. \v 18 \x - \xo 12.18 \xt Ilig 5.22-24\x*A꞉la꞉dimido꞉ ko꞉lo꞉, kea꞉fowo꞉ da꞉la꞉di kalu iliyo꞉ Bida e waga kelege dowo꞉wa꞉le a꞉la꞉liki, iyo꞉ kele asulakiyo꞉ mada babale dowo꞉. \v 19 Ha꞉loda꞉ ene nanog dian kaluwo꞉ Bidayo꞉ kelema꞉ni hamana꞉ki sio꞉ ko꞉sega, iliyo꞉ mo꞉galili ko꞉lo꞉, Ha꞉lod eyo꞉ da꞉la꞉di kalu Bidalo꞉ bo꞉fo꞉len o꞉mo꞉wo꞉ wa꞉ka dabu ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ yasala꞉ma꞉no꞉ saefa꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ha꞉lod e Yudia heno꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, Sesalia amisa꞉na mesa꞉ni ane. \s1 Ha꞉lod e sowo꞉ \p \v 20 Ha꞉lod eyo꞉ Taya kaluka꞉isale o꞉lia꞉ Saido꞉n kaluka꞉isale o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ gadio꞉wo꞉ alan dowa꞉sen. Ko꞉sega iliyo꞉ ma꞉no꞉wo꞉ Ha꞉loda꞉ hena a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dia꞉sen ko꞉lo꞉, Ha꞉lod o꞉lia꞉yo꞉ giso꞉ mo꞉dia꞉li mesa꞉no꞉ a꞉la꞉asulaki, iyo꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉ Ha꞉lod o꞉lia꞉ nenelema꞉no꞉ a꞉la꞉liki togo꞉ kedo꞉. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Balastus e Ha꞉loda꞉ ene nanog dian kalu digalo꞉le nowo꞉ e ko꞉lo꞉ e i o꞉lia꞉ ko꞉le nenela꞉la꞉ga꞉, e o꞉lia꞉yo꞉ asugo꞉ imilise dowabiki, iyo꞉ asuwa꞉fa꞉no꞉ a꞉la꞉li saefa꞉. \v 21 Tolo꞉ nenelema꞉no꞉lo꞉ saefa꞉ ho꞉len a꞉namio꞉, Ha꞉lod e misa꞉ kaluwa꞉ so꞉go꞉ ka꞉la꞉sa꞉ga꞉, i fofodo꞉ nafa a꞉na asifo꞉liki, kalu kegeo꞉ o꞉mo꞉wo꞉ towo꞉ halaido꞉ sio꞉. \v 22 To sa꞉lab a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e sagalema꞉kiyo꞉, iliyo꞉ halale sa꞉la꞉likiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “To elo꞉ sa꞉lab ko, kaluwa꞉ mego꞉fa꞉ sa꞉labaka꞉yo꞉ to elo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ godeya꞉lo꞉ sa꞉lan augabo꞉.” \v 23 \x - \xo 12.23 \xt Dan 5.20\x*A꞉la꞉sa꞉labiki Ha꞉lod e Godeya꞉ wiyo꞉ mo꞉dulugu sa꞉labiki, wigibole a꞉naka Godeya꞉ ma꞉mul kaluwa꞉yo꞉ e walaf mogago꞉ dima꞉ki golo꞉ ko꞉lo꞉, e fesa꞉ na꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉ sowo꞉. \p \v 24 \x - \xo 12.24 \xt Ais 55.11\x*Ko꞉sega ho꞉len a꞉namio꞉ Godeya꞉ towo꞉ halaido꞉ fa꞉la꞉dowaki, kaluka꞉isaleyo꞉ asulo꞉wo꞉ modo꞉ nodola꞉i ane. \p \v 25 \x - \xo 12.25 \xt Ilig 11.29-30, 15.37\x*Banabas o꞉lia꞉ So꞉l o꞉lia꞉yo꞉ Ya꞉lusalemdo꞉ nanog dia꞉leno꞉ ililita꞉ga꞉yo꞉, Antio꞉go꞉ a꞉ma꞉la꞉ ha꞉nakiyo꞉, Yo꞉n Mak o꞉lia꞉ tililia꞉gane. \c 13 \s1 Banabas o꞉lia꞉ So꞉l o꞉lia꞉yo꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉ iliga꞉fo꞉ \p \v 1 Antio꞉g sa꞉s a꞉namio꞉, dinali sa꞉lan kalu nol o꞉lia꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ widan kalu nol o꞉lia꞉yo꞉ a꞉na elen. Kalu i a꞉no꞉ nowo꞉ wiyo꞉ Banabas, nowo꞉ Simeon ene wiyo꞉ nowo꞉ Nigal,\f + \fr 13.1 \ft Nigel wi a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ “Heyo꞉.”\f* nowo꞉ Lusius e Sailini kalu, nowo꞉ So꞉l, nowo꞉ Manain, e so꞉wa o꞉ilikiyo꞉, gamani misa꞉ Ha꞉lod o꞉lia꞉ anayo꞉. \v 2 \x - \xo 13.2 \xt Ilig 9.15\x*Iyo꞉ ma꞉no꞉lo꞉ mo꞉nakiyo꞉ Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉len amio꞉, Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Banabas dia꞉ So꞉l dia꞉ we, ni nanogo꞉ dima꞉ki da꞉feyo꞉ ko꞉lo꞉, giliyo꞉lo꞉ a꞉la꞉yo꞉ tililia꞉ga꞉ da꞉fema.” \v 3 \x - \xo 13.3 \xt Ilig 6.6\x*Mamaya꞉ a꞉la꞉saefa꞉ ko꞉lo꞉ iliyo꞉ ma꞉no꞉wo꞉ mo꞉naki, Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ili dagiyo꞉ a꞉la꞉ma꞉ wa꞉la dia꞉ta꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉yo꞉ a꞉na iliga꞉fo꞉. \s1 Saibulus amio꞉ Banabas dia꞉ So꞉l dia꞉ma꞉yo꞉ mano꞉ wido꞉ \p \v 4 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Banabas dia꞉ So꞉l dia꞉yo꞉, Godeya꞉ Mamaya꞉ iliga꞉tabiki, a꞉la꞉yo꞉ Selusia amisa꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Saibulus ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ hen a꞉na ane. \v 5 \x - \xo 13.5 \xt Ilig 12.12, 15.39\x*Yo꞉n Mak a꞉no꞉ a꞉la꞉yo꞉ asuwa꞉foma꞉ki, egele ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Salamis amisa꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, Godeya꞉ mano꞉ Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen a a꞉na wida꞉li sia꞉len. \v 6-8 Iyo꞉ hen ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ us a꞉na sia꞉la꞉ga꞉, Bafos amisa꞉n a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉ amio꞉, Yu amilo꞉ madalilo꞉ dinali sa꞉lan kalu nowo꞉ Ba-Ya꞉su e a꞉na galili. Madalilo꞉ fofalo꞉ dimida꞉sen kaluwo꞉ e ko꞉lo꞉, Gilig to amio꞉, kalu a꞉no꞉ Elimas a꞉la꞉wikilo꞉, mo꞉wo꞉ Gilig to amilo꞉ Elimas a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we, fofalo꞉ dimidan kalu. Hen a꞉namilo꞉ gamani misa꞉ kalu, Segius Fo꞉lus, e asulo꞉lo꞉ di kalu ko꞉lo꞉, e Godeya꞉ towo꞉ da꞉ba꞉no꞉ asulabiki, Banabas o꞉lia꞉ So꞉l o꞉lia꞉yo꞉ elo꞉wa walama꞉ mena꞉ki saga꞉fo꞉. Ko꞉sega fofalo꞉ dimida꞉sen kalu a꞉ma꞉yo꞉ e mili ko꞉lo꞉, Banabas dia꞉ So꞉l dia꞉mo꞉wo꞉ gis dowaki, misa꞉ kaluwo꞉ asugo꞉ mo꞉nodoma꞉ki, man walama꞉no꞉wo꞉ e ko꞉lo꞉. \v 9 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ So꞉l, e wiyo꞉ nowo꞉ Fo꞉l, Godeya꞉ Mamayo꞉ e amio꞉ wa꞉lifo꞉liki, Elimas eko꞉ sikudu bo꞉fo꞉likiyo꞉ towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \v 10 “Ge mada Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ inso꞉ ko꞉lo꞉, man digalo꞉ o꞉lia꞉lo꞉ gisdo꞉ dowa꞉seno꞉ ge. Ge madalilo꞉ dikili sa꞉lan man ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉ gi asulo꞉wa wa꞉lifo꞉liki, Godeya꞉ to nafa digalo꞉lo꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ gi da꞉la꞉li sa꞉la꞉sen. \v 11 \x - \xo 13.11 \xt Ilig 9.8\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Godeya꞉ halaido꞉wa꞉yo꞉ ge sa꞉ndalikiyo꞉, gi siyo꞉ ko꞉n dowaki, ofo꞉ gelo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉ ka a꞉la꞉ga꞉, ho꞉len nolo꞉ o꞉doma꞉ib” a꞉la꞉sio꞉. Wigibole a꞉naka, Elimasa꞉ siyo꞉ funa꞉laki sololiabiki, eyo꞉ kalu nolo꞉ e gasilia꞉ hamana꞉ki, keda꞉i ane. \v 12 A꞉la꞉gabiki, misa꞉ kalu a꞉ma꞉yo꞉ dimido꞉ fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ ba꞉dakiyo꞉, e Godeyo꞉ a꞉na tilidabu. Mo꞉wo꞉ Alana꞉ to man ko꞉lo꞉ widab a꞉namio꞉ e mada alan iligo꞉. \fig Banabas dia꞉ So꞉l dia꞉yo꞉ ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉ towo꞉ walama꞉ni ane.|alt="Board ship for missionary journey" src="C099_gr.tif" size="col" copy="© 1997 New Tribes Mission/Foreign Mission Board, Southern Baptist Convention. Used with permission." ref="13.4" \fig* \s1 A꞉la꞉yo꞉ Bisidia hen amio꞉, Antio꞉g amisa꞉na mano꞉ wido꞉ \p \v 13 \x - \xo 13.13 \xt Ilig 15.38\x*Fo꞉l o꞉lia꞉ kalu a꞉la꞉ e o꞉lia꞉lo꞉ mio꞉ a꞉no꞉, Bafos amisa꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Bafilia hena ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Bega amisa꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. Amisa꞉n a꞉na dota꞉ga꞉yo꞉, Yo꞉n Mago꞉ a꞉la꞉yo꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, a꞉ma꞉la꞉ Ya꞉lusalem ane. \v 14 Kalu a꞉la꞉yo꞉ Bega a꞉na ta꞉ta꞉ga꞉ aneyo꞉, Bisidia hen amio꞉ Antio꞉g amisa꞉n a꞉na fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉, Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉leno꞉ dowabiki, Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen aya tina꞉ga꞉ sen. \v 15 Kalu noma꞉yo꞉ Mo꞉sa꞉sa꞉ ele sa꞉sa꞉lo꞉ o꞉lia꞉ dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ to sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉lia꞉ agela꞉sa꞉ga꞉yo꞉, alo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu i a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉mo꞉wo꞉ towo꞉ saga꞉taki, “Nao i, ga꞉go꞉ to mano꞉ kaluka꞉isaleya꞉ asulo꞉ halale alitakilo꞉ sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ da꞉labolalega, ga꞉ino꞉lo꞉ sa꞉ma꞉ni mena” a꞉la꞉liki saga꞉fo꞉. \fig Fo꞉l elo꞉ sia꞉len agelo꞉ we.|alt="Map of Paul's First Missionary Journey" src="bco_PAULJR1_no_border.tif" size="col" copy="(none) SIL" ref="13.1–14.28" \fig* \p \v 16 Fo꞉l e dasilia꞉sa꞉ga꞉ kagayakiyo꞉, iyo꞉ ha꞉sa mesea꞉ki dagiya꞉ da꞉fea꞉sa꞉ga꞉ hela꞉tabikiyo꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Isolael kalu o꞉lia꞉ Yu kaluma Godelo꞉ wabuda꞉len a꞉no꞉lia꞉yo꞉ gio꞉ to we dabuma! \v 17 \x - \xo 13.17 \xt Kis 1.7, 6.6, 12.51\x*Isolaela꞉ Gode eyo꞉ nili ma꞉mu iyo꞉ da꞉feyo꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ Isib a꞉na sen amio꞉ modo꞉ fa꞉la꞉doma꞉kiyo꞉ dinafa bo꞉fo꞉la꞉ga꞉yo꞉, ene halaido꞉wa꞉ Isibdo꞉ seno꞉ ta꞉ta꞉ga꞉ tililia꞉mio꞉. \v 18 \x - \xo 13.18 \xt Nam 14.34, Lo 1.31-32\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iyo꞉ kalaleli hen amilo꞉ donayo꞉ do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉indo꞉ sia꞉len a꞉namio꞉, Gode eyo꞉ man mogago꞉ ililo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉ e ha꞉sa iliki, tili dofo꞉ ha꞉na꞉len. \v 19 \x - \xo 13.19 \xt Lo 7.1, Jos 14.1\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ka꞉ina꞉n hen a꞉na ha꞉na꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowakiyo꞉, Gode eyo꞉ hendo꞉ biso꞉ so꞉lo꞉ doma꞉la꞉fo꞉ sen a꞉no꞉ yasa danela꞉sa꞉ga꞉, hen a꞉no꞉ kaluka꞉isale enedo꞉le o꞉mo꞉ dima꞉ki dimi. \v 20 \x - \xo 13.20 \xt Het 2.16, 1Sam 3.20\x*A꞉la꞉do꞉ dimida꞉leno꞉, donayo꞉ 450 a꞉la꞉fo꞉wo꞉ gulula꞉. \p “A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, Gode eyo꞉ ilo꞉ dinafalo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ kalu nolo꞉ imo꞉wo꞉ dimia꞉li a꞉la꞉likilo꞉ mio꞉wo꞉, dinali sa꞉lan kalu Samuel elo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉wa edo꞉. \v 21 \x - \xo 13.21 \xt 1Sam 8.5,19, 10.20-24\x*Ho꞉len a꞉namio꞉, iliyo꞉ ilo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ misa꞉ kalu alan nowo꞉ doma꞉no꞉ asulakiyo꞉, Godemo꞉ ha꞉iyabiki, Gode eyo꞉ Ba꞉nsamena꞉ e ma꞉mui us a꞉namio꞉ nowo꞉ Kisa꞉ inso꞉wo꞉ So꞉lo꞉ a꞉na da꞉feyo꞉ ko꞉lo꞉, elo꞉ bo꞉fo꞉leno꞉ donayo꞉ do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉in dowo꞉. \v 22 \x - \xo 13.22 \xt 1Sam 13.14, 16.12, Song 89.20\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ Gode eyo꞉ So꞉l e dugula꞉sa꞉ga꞉, Da꞉ibid e Isolael misa꞉ kalu alan ta꞉fo꞉. Gode eyo꞉ Da꞉ibid dia꞉no꞉ sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Ya꞉siya꞉ so꞉wa Da꞉ibid we, ne ba꞉da꞉sa꞉ga꞉ da꞉feyo꞉. Kalu nemo꞉lo꞉ mada sagale alita꞉seno꞉ e ko꞉lo꞉, nilo꞉ emo꞉lo꞉ dimidama꞉kilo꞉ asulab a꞉no꞉ eyo꞉ tambowo꞉ dimidama꞉ib’ a꞉la꞉sio꞉. \v 23 \x - \xo 13.23 \xt 2Sam 7.12-16\x*Kalu wema꞉ e ma꞉mu i ta꞉i ha꞉na꞉nigab a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ Isolaeldo꞉ a꞉ma꞉la꞉ gasilia꞉no꞉wo꞉, Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ aumbo꞉, Ya꞉suwo꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \v 24 \x - \xo 13.24 \xt Madi 3.1-2\x*Ya꞉suwo꞉ o꞉semo꞉fa꞉la꞉dowo꞉ amio꞉, Yo꞉n eyo꞉ Isolael kaluka꞉isaleyo꞉ asugo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉, ho꞉na to꞉loma꞉nikiyo꞉, iyo꞉ tambomo꞉wo꞉ mano꞉ a꞉na wida꞉len. \v 25 \x - \xo 13.25 \xt Yo꞉n 1.20,27\x*Yo꞉na꞉lo꞉ nanog dia꞉leno꞉ elema꞉nikiyo꞉, eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Giliyo꞉ ne kalu o꞉b a꞉la꞉asulaya? Ne gililo꞉ yasila꞉len kalu o꞉mba. E ni fa꞉sa mia꞉nigab. Niyo꞉ e budi sa꞉ga꞉lo꞉ amilo꞉ me ko꞉lo꞉ melealifa꞉ a꞉no꞉ ni fagela꞉ma꞉no꞉wo꞉ mo꞉ililo꞉’ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 26 “Nao i, Ablahama꞉ ema꞉mu i o꞉lia꞉ Yu kaluma Godelo꞉ wabuda꞉len o꞉lia꞉yo꞉, gio꞉ tambo dabuma. Nilo꞉ a꞉ma꞉la꞉lo꞉ gasili to nafa a꞉no꞉ Gode eyo꞉ nimo꞉wo꞉ sama꞉kiyo꞉, nilo꞉wa iliga꞉fo꞉. \v 27 Ya꞉lusalem kaluka꞉isale o꞉lia꞉ ini misa꞉ kalu o꞉lia꞉yo꞉ Ya꞉su e a꞉ma꞉la꞉do꞉ gasilia꞉no꞉ kalulo꞉b a꞉la꞉bo꞉ mo꞉fanda asulo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliyo꞉ Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉leno꞉ tambo a꞉namio꞉, dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ to sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ agela꞉likiyo꞉, to a꞉ma꞉ ha꞉go꞉lo꞉ mo꞉dinafa asulo꞉. Ko꞉sega Yu iliyo꞉ Ya꞉su e sana sowo꞉ a꞉namio꞉, dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ to sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ a꞉na ilili alifa꞉. \v 28 \x - \xo 13.28 \xt Madi 27.22-23\x*Iliyo꞉ Ya꞉suwa꞉lo꞉ mogago꞉ dimido꞉ kudu sa꞉lakilo꞉ sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ nowo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Failat eyo꞉ e sana soma꞉ki susio꞉. \v 29 \x - \xo 13.29 \xt Madi 27.59-60\x*Iliyo꞉ Godeya꞉ to sa꞉sa꞉lo꞉ aumbo꞉ dimida tandala꞉sa꞉ga꞉, iliyo꞉ i malana amilo꞉ dehedo꞉ a꞉no꞉ tagalia꞉sa꞉ga꞉, u no꞉no꞉lo꞉wa dia꞉gane. \v 30 E sowo꞉ ko꞉sega, Gode eyo꞉ e a꞉ma꞉la꞉ dasi alifa꞉. \v 31 \x - \xo 13.31 \xt Ilig 1.3,8\x*A꞉la꞉dimidabikiyo꞉, kaluka꞉isale e o꞉lia꞉lo꞉ tamin amilo꞉ Ga꞉lili a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ Ya꞉lusalem amilo꞉ sia꞉lowan a꞉ma꞉yo꞉, Ya꞉su e ho꞉len nol amio꞉ galilia꞉sa꞉ga꞉yo꞉ ba꞉da꞉len. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kaluka꞉isale i a꞉ma꞉yo꞉ inin siya꞉yo꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, o꞉go꞉ iliyo꞉ Isolael kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ wida꞉lab. \p \v 32-33 \x - \xo 13.32-33 \xt Song 2.7\x*“Gode eyo꞉ nili ma꞉mu imo꞉lo꞉ tamin amilo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉, o꞉go꞉ inin ma꞉mu i nimo꞉wo꞉ ilili alitakiyo꞉, Ya꞉suwo꞉ dasi alifa꞉ ko꞉lo꞉, na꞉no꞉ to nafa we gimo꞉wo꞉ a꞉na wido꞉l. Gisalo꞉ bugo꞉, heb andeb a꞉namio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 “ ‘Ge na꞉ So꞉wa dowab. \q2 O꞉go꞉ ne gi go꞉l dowo꞉l’ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉. \m \v 34 \x - \xo 13.34 \xt Ais 55.3\x*Ya꞉suwo꞉ sowa꞉sa꞉ga꞉ a꞉labiki, Gode eyo꞉ e a꞉ma꞉la꞉ dasi alifa꞉ ko꞉lo꞉, tif amio꞉ e do꞉mo꞉wo꞉ mada mo꞉hesema꞉ib. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Gode eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 ‘Niyo꞉ Da꞉ibidmo꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ gimo꞉ dimiakiyo꞉, gio꞉ nafa halaido꞉ mesea꞉ki sa꞉ma꞉nigo꞉l.’ \m \v 35 \x - \xo 13.35 \xt Song 16.10\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gisalo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ no amio꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 ‘Giyo꞉ go꞉no꞉ndo꞉ da꞉feyo꞉ kalu a꞉no꞉ o꞉ido꞉ amio꞉ mo꞉hesema꞉ki ta꞉fa꞉no꞉’ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 36 “Da꞉ibid e Godeya꞉lo꞉ to saefa꞉ a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉la꞉ga꞉ sowabiki, e ma꞉mu ilo꞉ dane anelo꞉ o꞉ido꞉ aniba o꞉ido꞉ ko꞉lo꞉ elo꞉ a꞉na hese ane. \v 37 Ko꞉sega sowo꞉ kalu ko꞉lo꞉ Godeya꞉lo꞉ o꞉ido꞉ amilo꞉ dasi alifa꞉ a꞉no꞉ ene do꞉mo꞉wo꞉ mo꞉hese ane. \p \v 38 “A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ni nao i, na꞉no꞉ to we gimo꞉wo꞉ a꞉la꞉wido꞉l. Ya꞉su we nili mogago꞉ dila꞉ma꞉niki mio꞉ a꞉la꞉asuluma. \v 39 \x - \xo 13.39 \xt Lom 10.4\x*Ya꞉su wema꞉yo꞉ kaluka꞉isale abeyo꞉ e amilo꞉ tilida꞉dab a꞉no꞉, ili mogago꞉wo꞉ dila꞉sa꞉ga꞉, digalo꞉ kaluka꞉isale wikilaki ga꞉li ta꞉fa꞉ib. Mo꞉sa꞉sa꞉ ele saefa꞉ a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉bo꞉ mada mo꞉dimidan ko꞉sega kalu wema꞉ dimido꞉. \v 40 Dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ tamin amilo꞉ bugo꞉ amilo꞉ hagugo꞉ to sa꞉sa꞉lo꞉ we, gi amio꞉ fa꞉la꞉dowabena꞉ki, dinafa dowa꞉bi. \v 41 \x - \xo 13.41 \xt Hab 1.5\x*Dinali sa꞉lan kaluwa꞉yo꞉ Godeya꞉ towo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉yo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, \q1 “ ‘Dio꞉ge sa꞉labdo꞉ kalu gio꞉ dabuma! Gio꞉ molo asula꞉sa꞉ga꞉yo꞉ soma꞉ib. \q1 Mo꞉wo꞉ o꞉g ho꞉len gilo꞉ sab wenamio꞉, \q2 niyo꞉ nanog ko꞉li nowo꞉ dimidama꞉no꞉ ko꞉lo꞉, \q1 kalu nolba꞉yo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ gimo꞉wo꞉ malolome kibo꞉bowo꞉, \q2 giliyo꞉ to a꞉no꞉ mo꞉tili da꞉babe.’” \m Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 42 Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ towo꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ ha꞉na꞉nigabikiyo꞉, kalu kegeo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉yo꞉ Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉len no amio꞉ tamin amilo꞉ man wido꞉ a꞉no꞉ wa꞉ka walama꞉ki dabu ba꞉ba꞉. \v 43 Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ tolo꞉ wida꞉sen ayo꞉ ta꞉ta꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, Yu kaluka꞉isale o꞉lia꞉ Yu kaluma Godelo꞉ wabuda꞉len a꞉no꞉lia꞉ egele tola꞉i ha꞉nakiyo꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gode eyo꞉ asuwa꞉fa꞉ib ko꞉lo꞉, gio꞉ E ko꞉lo꞉ dinafa kudu ha꞉na꞉bi” a꞉la꞉sio꞉. \p \v 44 Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉len nowo꞉ fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, amisa꞉n kaluka꞉isaleyo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ Alana꞉ to man a꞉no꞉ da꞉ba꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kegeo꞉ \v 45 A꞉la꞉gabikiyo꞉, Yu kaluwa꞉yo꞉ kegeo꞉ a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉, a꞉la꞉mo꞉wo꞉ kulufa꞉yaki, Fo꞉l elo꞉ to widab a꞉no꞉ madali dikili sa꞉lab a꞉la꞉likiyo꞉, a꞉la꞉mo꞉wo꞉ dio꞉ge sio꞉. \v 46 \x - \xo 13.46 \xt Ilig 3.26, 18.6\x*Ko꞉sega Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ halaido꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Na꞉no꞉ Godeya꞉ to mano꞉ Yu kalu gimo꞉ ko꞉le wido꞉ a꞉no꞉ nafale, ko꞉sega gio꞉ to a꞉no꞉ gola ba꞉dakiyo꞉, mela꞉no꞉ mela꞉no꞉ a꞉no꞉ giliyo꞉ dio꞉l a꞉la꞉bo꞉ mo꞉egab a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉lo꞉, na꞉no꞉ o꞉go꞉ Yu kaluka꞉isalema o꞉lo꞉wa ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ walama꞉no꞉. \v 47 \x - \xo 13.47 \xt Ais 49.6\x*Mo꞉wo꞉ we, Alana꞉yo꞉ na꞉nbo꞉wo꞉ saetakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Niyo꞉ ga꞉go꞉ Yu kaluka꞉isalema usa ilikiyo꞉, ho꞉len o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ dimio꞉l. Niyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ tambo a꞉ma꞉la꞉ gasilima꞉kiyo꞉, gaino꞉ henfelo꞉ amio꞉ towo꞉ dia꞉ha꞉na꞉ga꞉ sa꞉la꞉mela꞉ib.’” \v 48 Yu kaluka꞉isalema iliyo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉la꞉ga꞉ sagalakiyo꞉, “Godeya꞉ to we mada nafale” a꞉la꞉sio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉lo꞉ kaluka꞉isale mela꞉no꞉wo꞉ dima꞉ki a꞉la꞉likilo꞉ da꞉feyo꞉ i a꞉ma꞉yo꞉ Alan amio꞉ a꞉na tilidabu. \v 49 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Alana꞉ to man wido꞉ a꞉no꞉ amisa꞉n a꞉namilo꞉ kandayo꞉ a꞉no꞉ tambo da꞉da꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉ ililila꞉. \p \v 50 Ko꞉sega Yu kalu iliyo꞉ misa꞉ ka꞉isale Yuwa꞉ mando꞉ kudu ha꞉na꞉sen i o꞉lia꞉, amisa꞉n ko꞉go꞉do꞉ kalu o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉mo꞉wo꞉ gadima꞉ki, digene me. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ a꞉la꞉mo꞉wo꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ alan dimiaki, a꞉la꞉yo꞉ hen a꞉namilo꞉ eleno꞉ o꞉luso꞉no꞉. \p \v 51 \x - \xo 13.51 \xt Madi 10.14, Ilig 18.6\x*A꞉la꞉dimidabiki, Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉ma꞉ gido꞉fo꞉ amilo꞉ hena꞉mu a꞉no꞉ fifi alita꞉sa꞉ga꞉yo꞉,\f + \fr 13.51 \ft Gode eyo꞉ kaluka꞉isale a꞉no꞉ gola ba꞉da꞉sa꞉ga꞉ falasila꞉ma꞉ib ko꞉lo꞉, a꞉la꞉ma꞉yo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ widaki, hena꞉muwo꞉ a꞉na fifo꞉.\f* a꞉la꞉yo꞉ Aikonium amisa꞉na ane. \v 52 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Antio꞉gdo꞉ tilidabu kaluka꞉isale a꞉no꞉ Godeya꞉ Mamayo꞉ i amio꞉ wa꞉lita꞉ga꞉, iyo꞉ tambo ha꞉fo꞉ disa꞉laki sagalo꞉. \c 14 \s1 Aikonium amio꞉, Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉ma꞉yo꞉ to mano꞉ wido꞉ \p \v 1 Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ Aikonium amisa꞉n a꞉namio꞉, Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen aya tina꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉ to man nafayo꞉, a꞉la꞉ma꞉lo꞉ Antio꞉gdo꞉ wida꞉len o꞉leau, halale widabiki, Yu kaluka꞉isale o꞉lia꞉ Yu kaluka꞉isalema o꞉lia꞉yo꞉ asugo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ nodolo꞉. \v 2 Ko꞉sega Yu kalu mo꞉tilidabu nol ko꞉lo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉ Yu kaluka꞉isalema iliyo꞉ tilidabu kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ gadima꞉ki towo꞉ dimi. \v 3 \x - \xo 14.3 \xt Mak 16.20, Hibu 2.4\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ amisa꞉n a꞉namio꞉ ho꞉leno꞉ modo꞉ siliki, Alana꞉ wiya ilikiyo꞉, to man a꞉no꞉ halale wida꞉len. A꞉la꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan to mano꞉ wida꞉len ko꞉lo꞉ nolba꞉yo꞉ to a꞉no꞉ hendelelo꞉b a꞉la꞉asuluma꞉kiyo꞉, Alana꞉yo꞉ a꞉la꞉mo꞉wo꞉ halaido꞉wo꞉ dimiabiki, a꞉la꞉ma꞉yo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉wo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ dimido꞉. \v 4 Amisa꞉n kaluka꞉isale a꞉namilo꞉ seno꞉ usa aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉, nolo꞉ Yu kalu o꞉lia꞉ dowaki, nolo꞉ iliga꞉felo꞉ kalu a꞉la꞉ a꞉no꞉lia꞉ dowo꞉. \v 5 \x - \xo 14.5 \xt Ilig 14.19\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yu kalu nol o꞉lia꞉ Yu kaluma nol o꞉lia꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ini misa꞉ kalu o꞉lia꞉yo꞉ kegenefo꞉liki nenelo꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ hida꞉yo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ dimia꞉no꞉ a꞉laki, uwa꞉ agoda꞉sa꞉ga꞉ sana soma꞉no꞉ saefa꞉. \p \v 6-7 Ko꞉sega ililo꞉ dimidama꞉nigab a꞉no꞉ a꞉la꞉ma꞉yo꞉ da꞉da꞉ga꞉, a꞉la꞉yo꞉ Likonia hen a꞉na nai ane. A꞉na sia꞉likiyo꞉, a꞉la꞉yo꞉ to nafayo꞉ Lista amisa꞉n o꞉lia꞉ Debe amisa꞉n a꞉na wida꞉li ha꞉nakiyo꞉, amisa꞉n anib amilo꞉ kandayo꞉ a꞉no꞉lo꞉ wida꞉li sia꞉len. \s1 Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ “godeka꞉” a꞉la꞉wikilo꞉ \p \v 8 Lista amisa꞉n a꞉namio꞉, kalu imilig nowo꞉, anowa꞉ e sa꞉la꞉liakiyo꞉ gib a꞉la꞉yo꞉ mogago꞉ o꞉ngo꞉ ka sa꞉la꞉li ko꞉lo꞉, kalu a꞉no꞉ eneno꞉ mada mo꞉sia꞉lowan. \v 9-10 Kalu a꞉no꞉ Fo꞉l elo꞉ Godeya꞉ to man widab a꞉no꞉ dinafa da꞉dabiki, Fo꞉l eyo꞉ e sikudu ba꞉da꞉ga꞉, kalu e amio꞉ tilidabuwo꞉ a꞉labo꞉lo꞉b a꞉la꞉asula꞉sa꞉ga꞉, kalu o꞉mo꞉wo꞉ ogolo ho꞉le sa꞉lakiyo꞉, “Ge dasi kagama!” A꞉la꞉sa꞉labiki kalu giliga꞉sen a꞉no꞉ tiyabala꞉sa꞉ga꞉ sia꞉len. \v 11 \x - \xo 14.11 \xt Ilig 28.6\x*Kalu kegeo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Fo꞉l elo꞉ dimidab a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, Likonia to egele nenelaki sagalakiyo꞉, a꞉la꞉ ho꞉le sio꞉, “Gode a꞉la꞉ nowo꞉, kalu do꞉mo꞉le fa꞉la꞉dota꞉ga꞉, nilo꞉ us wena mio꞉ ko꞉lo꞉lab!” a꞉la꞉sio꞉. \v 12 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iliyo꞉ Banabaso꞉ “Sus” wikilo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Fo꞉l e towo꞉ wala sa꞉lab ko꞉lo꞉ e “Helmis” wikilo꞉.\f + \fr 14.12 \ft Kaluka꞉isale i we, gode ko꞉li ko꞉lilo꞉ tili asulakiyo꞉, gode alandeyo꞉ “Sus” a꞉la꞉sa꞉lan a꞉la꞉ta꞉ga꞉ gode nol a꞉ma꞉ to sa꞉labdo꞉ dia꞉ya꞉ga꞉lo꞉ wala sa꞉lab kalu a꞉no꞉ “Helmis” a꞉la꞉sa꞉lan.\f* \v 13 Sus gulugulula꞉sen a a꞉no꞉ amisa꞉n a꞉no꞉ ilif tolo꞉ ha꞉la꞉ya elen ko꞉lo꞉, Sus godemo꞉lo꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen kalu a꞉ma꞉yo꞉, kao de o꞉lia꞉ mamo o꞉lia꞉yo꞉ dia꞉ya꞉ga꞉, amisa꞉n toga difa꞉. Mo꞉wo꞉ iliyo꞉ Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉ma꞉ wi wabudaki, so꞉mea꞉no꞉ asulaki go꞉. \v 14 Ko꞉sega Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ ililo꞉ dimidama꞉nigab a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, iliyo꞉ ka ta꞉foma꞉kiyo꞉, a꞉la꞉ma꞉yo꞉ so꞉g ko꞉lo꞉ a꞉no꞉ bidila꞉sa꞉ga꞉, kalu kegeo꞉ us a꞉na nai ha꞉na꞉ga꞉ halale sio꞉, \v 15 \x - \xo 14.15 \xt Song 146.6, Ilig 10.26\x*“Kaluka꞉isale gililo꞉ dimidab we, waga asulabiki dimidaya? Na꞉no꞉lo꞉ henfelo꞉ kalule, ge o꞉ngo꞉ mio꞉ ko꞉lo꞉, gililo꞉ madali godemo꞉lo꞉ dulugu sa꞉la꞉lab a꞉no꞉ kata꞉ta꞉sa꞉ga꞉, Gode mela꞉no꞉lo꞉ a꞉lab a꞉no꞉, Hebeneyo꞉lo꞉, henfelo꞉wo꞉lo꞉, so꞉lu ho꞉n o꞉lia꞉ kelego꞉ a꞉namilo꞉ da꞉lab dimido꞉lo꞉ o꞉mo꞉ dulugu sama꞉ki, walama꞉ni mio꞉. \v 16 \x - \xo 14.16 \xt Ilig 17.30\x*Taminde amio꞉, Gode eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ man mogago꞉ inido꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dimida꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉. \v 17 \x - \xo 14.17 \xt Jer 5.24\x*Ko꞉sega kaluka꞉isale iliyo꞉ e hendele a꞉lab a꞉la꞉bo꞉ asuluma꞉kiyo꞉, eyo꞉ mano꞉ nafale dimida꞉len. Eyo꞉ ho꞉no꞉ akina a꞉la꞉ta꞉ga꞉ timena꞉ki dimia꞉sen, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ egelo꞉ amio꞉ fowo꞉ ho꞉len enedo꞉leya helema꞉ki dimia꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ giliyo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉ nakiyo꞉, gio꞉ sagalo꞉wo꞉ alan doma꞉ki dimida꞉len.” Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \v 18 To a꞉no꞉ imo꞉wo꞉ sio꞉ ko꞉sega kaluka꞉isale iliyo꞉ boba so꞉mea꞉no꞉ a꞉no꞉ mo꞉ta꞉fa꞉no꞉, dimidama꞉no꞉le asulabiki, imo꞉wo꞉ mo꞉dimidama꞉ki, a꞉la꞉ma꞉yo꞉ towo꞉ halaido꞉ sa꞉la꞉i ha꞉nabiki, iliyo꞉ mo꞉dimido꞉. \fig Kalu modo꞉wa꞉yo꞉ Fo꞉l o꞉lia꞉ Banabas o꞉lia꞉mo꞉ wabuluma꞉no꞉ asulo꞉.|alt="Crowd tries to worship Paul and Barnabas" src="IB04204_gr.tif" size="col" copy="Farid Faadil © Biblica, Inc. Used with permission. All rights reserved worldwide." ref="14.11-15" \fig* \p \v 19 \x - \xo 14.19 \xt Ilig 17.13, 2Kol 11.25\x*Tif amio꞉, Yu kalu Aikoniumdo꞉ seno꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Antio꞉gdo꞉ seno꞉ ya꞉sia꞉sa꞉ga꞉, Lista a꞉na fa꞉la꞉dota꞉ga꞉yo꞉, kaluka꞉isale kegeo꞉ a꞉no꞉ digene alitabikiyo꞉, iyo꞉ Fo꞉l emo꞉wo꞉ gadia꞉sa꞉ga꞉, uwa꞉ agodo꞉ ko꞉lo꞉ e sowab a꞉la꞉asulaki, do꞉mo꞉wo꞉ susululia꞉ga꞉, amisa꞉n ha꞉la꞉ya sandifo꞉. \v 20 Ko꞉sega tilidabu kaluka꞉isale iyo꞉ ya꞉sa꞉ga꞉, e banagalia꞉tabiki, Fo꞉l e a꞉ma꞉la꞉ dasilia꞉ga꞉, amisa꞉n usa a꞉ma꞉la꞉ ane. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ o꞉g a꞉no꞉ a꞉naka alita꞉ga꞉, a꞉la꞉yo꞉ amisa꞉n a꞉no꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, Debe amisa꞉na ha꞉na꞉ni ane. \s1 A꞉la꞉yo꞉ Silia hen, Antio꞉g a꞉na a꞉ma꞉la꞉ wida꞉li ane \p \v 21 A꞉la꞉yo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉ to mano꞉ Debe amisa꞉n a꞉na wido꞉ amio꞉, Ya꞉suwa꞉lo꞉ tiliwida꞉sen kaluka꞉isaleyo꞉ modo꞉ fa꞉la꞉dosdo꞉. A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ a꞉la꞉yo꞉ a꞉ma꞉la꞉ Lista ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Aikonium ane. A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ Bisidia hen, Antio꞉g a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \v 22 \x - \xo 14.22 \xt Ilig 15.32, 1Tes 3.3\x*A꞉la꞉yo꞉ a꞉na ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, tilidabu kaluka꞉isale a꞉no꞉ man hendele usa ti ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, tilidabuwo꞉ halaido꞉ dima꞉ki, widakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Godeya꞉lo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ hen a꞉na tina꞉nikiyo꞉, niliyo꞉ hida꞉yo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ ko꞉le ba꞉da꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉ a꞉na ha꞉na꞉no꞉” a꞉la꞉wida꞉i ane. \v 23 Amisa꞉n a꞉la꞉lo꞉ ane a꞉namio꞉, Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ sa꞉sdo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwo꞉ a꞉na da꞉fe alifa꞉ ko꞉lo꞉, Alando꞉ tilidabu kaluka꞉isale a꞉no꞉ Alana꞉yo꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki, ma꞉no꞉ mo꞉naki Godemo꞉ dulugu salifa꞉. \v 24-25 A꞉la꞉yo꞉ Bisidia hen a꞉namio꞉ sia꞉la꞉ga꞉yo꞉, Bafilia hena fa꞉la꞉dota꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, Bega amisa꞉n a꞉namio꞉lo꞉ to mano꞉ wido꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ a꞉la꞉yo꞉ amisa꞉n a꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉yo꞉, Atalia amisa꞉na ha꞉na꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 26 \x - \xo 14.26 \xt Ilig 13.1-2\x*Atalia a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉, a꞉la꞉yo꞉ ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Antio꞉g amisa꞉na a꞉ma꞉la꞉ ane. Tamin amio꞉ amisa꞉n a꞉namio꞉ tilidabu kaluka꞉isale iliyo꞉ a꞉la꞉ma꞉ nanog a꞉no꞉ nafale dia꞉i hamana꞉kiyo꞉ Godemo꞉wo꞉ dulugu sio꞉ ko꞉lo꞉, nanogo꞉ o꞉g a꞉na eleta꞉ga꞉, a꞉ma꞉la꞉ hen a꞉na ane. \v 27 \x - \xo 14.27 \xt Ilig 15.4,12\x*A꞉la꞉yo꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ tambo kegea꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉ma꞉ dagiya꞉lo꞉ Godeya꞉ nanog dimido꞉ a꞉no꞉ imo꞉wo꞉ malolome. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ Yu kaluka꞉isalemalo꞉ asugo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉ tilidabuma꞉ki, togo꞉ waga kodo꞉wo꞉ a꞉la꞉liki imo꞉wo꞉ malolome. \v 28 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ a꞉la꞉yo꞉ tilidabu kaluka꞉isale i a꞉no꞉lia꞉yo꞉ ho꞉leno꞉ modo꞉wo꞉ ka o꞉elen. \c 15 \s1 Misa꞉ kaluwo꞉ Ya꞉lusalem kegeo꞉ \p \v 1 \x - \xo 15.1 \xt Gala 5.2\x*Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ Antio꞉g a꞉na sen amio꞉, Yudia kalu nolo꞉ ya꞉sa꞉ga꞉, tilidabu kaluka꞉isale imo꞉wo꞉ a꞉la꞉walasio꞉, “Mo꞉sa꞉sa꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ mo꞉kudu ha꞉naki, do꞉go꞉fo꞉ mo꞉hege gedealega, Gode eyo꞉ gio꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ mo꞉gasilia꞉ib,” a꞉la꞉liki wido꞉. \v 2 \x - \xo 15.2 \xt Gala 2.1\x*Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ to a꞉no꞉ dabu amio꞉ mo꞉sagalabiki, egelebo꞉ towa꞉yo꞉ kega꞉la꞉ga꞉yo꞉ halaido꞉ nenelo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ sa꞉s amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isale iliyo꞉ Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tilidabu kalu nolo꞉lo꞉ Ya꞉lusalem ha꞉na꞉ga꞉yo꞉, iliga꞉felo꞉ kalu o꞉lia꞉ sa꞉sdo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu nol o꞉lia꞉yo꞉, hida꞉yo꞉ a꞉no꞉ dinafama꞉ hamana꞉ki, a꞉na da꞉feyo꞉. \v 3 Tilidabu kaluka꞉isale i a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ Ya꞉lusalem a꞉na iliga꞉fo꞉. Iyo꞉ Fonisia hen o꞉lia꞉ Samalia hen o꞉lia꞉ a꞉na tinia꞉li ha꞉nakiyo꞉, iliyo꞉ tilidabu kaluka꞉isale nol o꞉mo꞉wo꞉ Yu kaluka꞉isalema iyo꞉ asugo꞉ ho꞉gi nodola꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉su amilo꞉ tilidabu a꞉no꞉ imo꞉wo꞉ wida꞉li ane ko꞉lo꞉, to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉ sagalo꞉wo꞉ alan dowo꞉. \v 4 \x - \xo 15.4 \xt Ilig 14.27\x*Iyo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉lusalem fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, iliga꞉felo꞉ kalu o꞉lia꞉ sa꞉sdo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu o꞉lia꞉ sa꞉s amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isale o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ imo꞉wo꞉ sagaleliabikiyo꞉, Godeya꞉lo꞉ a꞉la꞉ amilo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ tambo Ya꞉lusalemdo꞉ senbo꞉wo꞉ malolome. \v 5 To a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, Fa꞉lisi amilo꞉ Ya꞉sulo꞉ tilidabu kalu nolo꞉ dasilia꞉ga꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Yu kaluka꞉isalema tilida꞉dab a꞉ma꞉yo꞉ Mo꞉sa꞉sa꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ kudu ha꞉nakiyo꞉, iyo꞉ do꞉go꞉fo꞉ hege gedea꞉bi.” \p \v 6 A꞉la꞉sa꞉labiki, iliga꞉felo꞉ kalu o꞉lia꞉ sa꞉sdo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu o꞉lia꞉yo꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉, dabu ba꞉ba꞉ a꞉no꞉ nenela꞉li sen. \v 7 \x - \xo 15.7 \xt Ilig 10.1-43\x*Iyo꞉ nenela꞉len amio꞉, Bida e us a꞉na dasilia꞉ga꞉yo꞉ towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ni nao i, tamin amio꞉ Yu kaluka꞉isalema a꞉no꞉ Godeya꞉ to nafa ko꞉lo꞉ nilo꞉ widab a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉ tilidabuma꞉kiyo꞉, Gode eyo꞉ ni us wenamio꞉ keda꞉sa꞉ga꞉ ne a꞉na da꞉fe alifa꞉, a꞉la꞉bo꞉ gio꞉ asulo꞉. \v 8 \x - \xo 15.8 \xt Ilig 10.44, 11.15\x*Gode eyo꞉ nili kufa꞉ uso꞉ tambo tigini ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, Yu kaluka꞉isalema iyo꞉lo꞉ o꞉li tilida꞉dab a꞉la꞉bo꞉ nimo꞉wo꞉ widakiyo꞉, Mama Malilo꞉ ko꞉lo꞉ nimo꞉lo꞉ dimi o꞉leaumbo꞉, imo꞉wo꞉lo꞉ dimi. \v 9 Gode eyo꞉ ni o꞉lia꞉ i o꞉lia꞉yo꞉ imilo꞉ ba꞉dabiki, iyo꞉ Ya꞉suwa tilida꞉dab amio꞉, ili mogago꞉wo꞉ hala꞉sa꞉ga꞉, malilo꞉ ta꞉fo꞉. \v 10 \x - \xo 15.10 \xt Madi 11.30, Gala 3.10\x*Tamin amio꞉ hida꞉yo꞉ ni o꞉lia꞉ nini ma꞉mu i o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ dia꞉ga꞉lo꞉ ha꞉na꞉no꞉ mo꞉ililo꞉ dowo꞉ a꞉no꞉, o꞉go꞉ giliyo꞉ Yu kaluka꞉isalema ho꞉gi tilidabu a꞉ma꞉ dia꞉hamana꞉ki, kelena꞉ wa꞉l amilo꞉ dia꞉fa꞉nigab a꞉no꞉, mo꞉wo꞉ ha꞉?\f + \fr 15.10 \ft Hida꞉yo꞉ a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab we, ele difa꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ kaluka꞉isale kuduma꞉ki difa꞉ a꞉no꞉ sa꞉lakigo꞉l. Tamin amio꞉ Mo꞉sa꞉s eyo꞉ eleyo꞉ difa꞉ ko꞉sega tif amio꞉ Yu kaluwa꞉yo꞉ ele inido꞉wo꞉ modo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ bo꞉lo꞉. Hida꞉yo꞉ we ko꞉lo꞉ bale sio꞉.\f* A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ giliyo꞉ Godelo꞉ da꞉fe ba꞉dabko mo꞉wo꞉ ha꞉? \v 11 \x - \xo 15.11 \xt Gala 2.16, A꞉fe 2.5-8\x*Giliyo꞉ a꞉la꞉do꞉ ga꞉so꞉bo! Nio꞉ Ya꞉su Alana tilida꞉dabikiyo꞉, elo꞉ nio꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lakilo꞉ a꞉ma꞉la꞉ gasili aumbo꞉, Yu kaluka꞉isalema iyo꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ gasilia꞉ga꞉ ta꞉fo꞉.” Bida eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 12 Kaluka꞉isale kegeo꞉ a꞉no꞉ tambo hela꞉ta꞉ga꞉, da꞉da꞉li sabikiyo꞉, Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉ma꞉yo꞉ imo꞉wo꞉ malolome. Gode eyo꞉ a꞉la꞉ya a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉wo꞉ Yu kaluka꞉isalema usamilo꞉ dimi a꞉no꞉ imo꞉ malolome. \v 13 \x - \xo 15.13 \xt Gala 2.9\x*A꞉la꞉ma꞉yo꞉ malola꞉la꞉ga꞉ eletabikiyo꞉, Ya꞉ma꞉s eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nao i, to nilo꞉ sa꞉ma꞉nigo꞉l we, gio꞉ dabuma. \v 14 Godeya꞉lo꞉ tamin amilo꞉ Yu kaluka꞉isalema imo꞉wo꞉ kanulakilo꞉, nolo꞉ ene so꞉lo꞉le doma꞉ki da꞉feyo꞉ a꞉no꞉, Saimon Bida eyo꞉ towo꞉ tamin amilo꞉ widabo꞉ o꞉m. \v 15 Bidaya꞉ to sio꞉ a꞉no꞉lia꞉, Godeya꞉lo꞉ dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ tamin amilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ to a꞉no꞉lia꞉yo꞉ imilo꞉ dowab ko꞉lo꞉, Godeya꞉ to amio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ da꞉lab, \q1 \v 16-18 \x - \xo 15.16-18 \xt Amos 9.11-12\x*“‘Henfelo꞉ kaluka꞉isale o꞉lia꞉, Yu kaluka꞉isalema ni wilo꞉ diab tambo a꞉no꞉lia꞉yo꞉, ne asula꞉sa꞉ga꞉ fanda bo꞉ba꞉kiyo꞉, \q1 Gode ne, tif amio꞉ a꞉ma꞉la꞉ ya꞉ga꞉yo꞉, Da꞉ibida꞉ a ko꞉lo꞉ bidila꞉ a꞉no꞉ dinafayaki, \q2 a ho꞉gi nafaleyo꞉ wa꞉ka a꞉dialifa꞉no꞉.\f + \fr 15.16-18 \ft Da꞉ibida꞉ a bidila꞉ a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ bale sa꞉lakiyo꞉, eso꞉lo꞉wo꞉ Isolael misa꞉ kalu dota꞉ga꞉lo꞉ bo꞉fo꞉la꞉ga꞉lo꞉ edo꞉, a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉. Ko꞉sega e ma꞉mui i amio꞉ nowo꞉ fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉lo꞉ Isolaelo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉ib.\f* \q1 Tamin amilo꞉ dinali sio꞉ o꞉leaumbo꞉, Alan Niyo꞉ o꞉go꞉ dimido꞉l.’” \m \v 19 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Ya꞉ma꞉s eyo꞉ wa꞉kabiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ni asulo꞉ amio꞉, Yu kaluka꞉isalema ko꞉lo꞉ Godemo꞉lo꞉ nodolab o꞉mo꞉wo꞉, niliyo꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ mo꞉dia꞉fa꞉niki. \v 20 \x - \xo 15.20 \xt Kis 34.15-17, Wkp 17.10-16\x*A꞉la꞉dimidakiyo꞉, niliyo꞉ imo꞉wo꞉ to sa꞉sa꞉lakiyo꞉, ma꞉no꞉ ko꞉lo꞉ madali godemo꞉lo꞉ bobalo꞉ dimi a꞉no꞉ na꞉so꞉bo. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ uwo꞉wo꞉ dia꞉so꞉bo. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ no꞉ ho꞉bo꞉ a꞉no꞉lia꞉, no꞉wo꞉ dagasa sili sa꞉nda꞉sa꞉ga꞉lo꞉ ho꞉bo꞉wo꞉ mo꞉ane a꞉no꞉lia꞉yo꞉, na꞉so꞉bo. A꞉la꞉likiyo꞉ imo꞉wo꞉ asuluma꞉kiyo꞉, mo꞉fo꞉s amio꞉ sa꞉sa꞉liga꞉fa꞉niki. \v 21 Mo꞉wo꞉ Mo꞉sa꞉sa꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉, ma꞉muima꞉ mo꞉lu a꞉la꞉ta꞉ga꞉ da꞉da꞉i mio꞉wo꞉, amisa꞉no꞉ tambo wida꞉la꞉ga꞉ ililitakiyo꞉, Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen a a꞉namio꞉lo꞉, Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉leno꞉ tambo wida꞉i mio꞉.” Ya꞉ma꞉s eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \s1 Kalu kegeo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Yu kaluma imo꞉wo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ sa꞉sa꞉liga꞉fo꞉ \p \v 22 To a꞉no꞉ nenela꞉sa꞉ga꞉ saetakiyo꞉, iliga꞉felo꞉ kaluwo꞉lo꞉, sa꞉sdo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwo꞉lo꞉, sa꞉s kaluka꞉isale tambolo꞉ kegeo꞉ iliyo꞉, Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉lo꞉ Antio꞉gdo꞉ ha꞉na꞉no꞉wo꞉, kalu nolo꞉ da꞉feyo꞉. Kalu nowo꞉ Yudas Basabas, nowo꞉ Sales ko꞉lo꞉ kalu a꞉la꞉ we, tilidabu kaluka꞉isalelo꞉ bo꞉fo꞉lowan ko꞉lo꞉ elen. \v 23 Antio꞉g ha꞉nakiyo꞉, ililo꞉ mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ dia꞉ganeyo꞉ we. \pmo Ni iliga꞉felo꞉ kalu o꞉lia꞉ sa꞉sdo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu o꞉lia꞉ gi gao niliyo꞉ mada o꞉m a꞉lo꞉ to sa꞉laki, Yu kaluka꞉isalema ko꞉lo꞉ tilidabu, Antio꞉g amisa꞉ndo꞉ sabo꞉, Silia hen amilo꞉ sabo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Silisia hen amilo꞉ sab gimo꞉wo꞉ sagalaki, mo꞉fo꞉s we a꞉na iliga꞉to꞉l. \pm \v 24 Kalu nolo꞉ nilo꞉ wena a꞉la꞉ta꞉ga꞉ gilo꞉wa ya꞉ga꞉ wido꞉ ko꞉lo꞉, to wido꞉ a꞉ma꞉yo꞉ gio꞉ kele asulo꞉wo꞉ dima꞉kiyo꞉, no꞉nolo꞉ alifa꞉ka꞉, niyo꞉ a꞉la꞉dabu. Kalu a꞉no꞉ nili da꞉fea꞉sa꞉ga꞉ iliga꞉foma. \v 25 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ nio꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉, towo꞉ imilig dia꞉ta꞉ga꞉, ni o꞉lia꞉lo꞉ ha꞉fo꞉lo꞉ disa꞉ kaluwo꞉ Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ da꞉feyo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu nolo꞉, a꞉la꞉ o꞉lia꞉ mena꞉ki da꞉fea꞉sa꞉ga꞉, gilo꞉wa iliga꞉to꞉l. \v 26 A꞉la꞉ma꞉ ene mela꞉no꞉ wala꞉ma꞉no꞉wo꞉ mo꞉keleasulaki, Ya꞉su Keliso Alana꞉ nanog dimida꞉len ko꞉lo꞉ gilo꞉wa iliga꞉to꞉l. \v 27 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niliyo꞉ kalu a꞉la꞉ nowo꞉, Yudas dia꞉ Sales dia꞉yo꞉, to nililo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉l we a꞉la꞉ma꞉yo꞉lo꞉ sama꞉ki iliga꞉to꞉l. \v 28 \x - \xo 15.28 \xt Madi 23.4\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Godeya꞉ Mamayo꞉ ni o꞉lia꞉ iliki, to we a꞉na saefa꞉ ko꞉lo꞉, hida꞉yo꞉ nolo꞉ gimo꞉ dima꞉kiyo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉no꞉. Ko꞉sega ele nowo꞉ gimo꞉lo꞉ sa꞉ma꞉nigo꞉lo꞉ we. \v 29 Ma꞉no꞉ ko꞉lo꞉ madali godemo꞉lo꞉ dimiab a꞉no꞉ na꞉so꞉bo. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ no꞉ ho꞉bo꞉ a꞉no꞉lia꞉, no꞉wo꞉ dagasa sili sa꞉nda꞉sa꞉ga꞉lo꞉ ho꞉bo꞉wo꞉ mo꞉ane a꞉no꞉lia꞉yo꞉ na꞉so꞉bo. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ uwo꞉wo꞉ dia꞉so꞉bo. Man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉nalega, gio꞉ kobale mesa꞉ib. \pmc To nililo꞉ gimo꞉lo꞉ so꞉lo꞉lo꞉ o꞉m. \p \v 30 Mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, kalu iyo꞉ Ya꞉lusalem a꞉no꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, Antio꞉g a꞉na ha꞉na꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowakiyo꞉, sa꞉s kaluka꞉isaleyo꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉, mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ agelema꞉ki, dimi. \v 31 Mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ agelaki dabu amio꞉, tilidabu ililo꞉ halale alitakilo꞉ to sio꞉ a꞉no꞉ da꞉dakiyo꞉, sagalo꞉wo꞉ alan dowo꞉. \v 32 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yudas dia꞉ Sales dia꞉yo꞉ Godeya꞉ ene dinali sa꞉lan kalu dowo꞉ ko꞉lo꞉, a꞉la꞉ma꞉yo꞉ tilidabu ililo꞉wo꞉ halale dowa꞉i hamana꞉ki, tilidabu kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ to a꞉no꞉ wala sa꞉la꞉len. \v 33-34 A꞉la꞉yo꞉ ho꞉len nolo꞉ to mano꞉ wida꞉liki, Antio꞉g a꞉naka o꞉sa꞉ga꞉yo꞉, a꞉la꞉lo꞉ iliga꞉fo꞉ kalulo꞉wa a꞉ma꞉la꞉ hamana꞉kiyo꞉, iliyo꞉ a꞉la꞉mo꞉wo꞉ sagale alita꞉sa꞉ga꞉, a꞉ma꞉la꞉ Ya꞉lusalem iliga꞉fo꞉. \v 35 Ko꞉sega Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ a꞉naka o꞉siliki, a꞉la꞉ma꞉yo꞉lo꞉ kalu nolba꞉yo꞉lo꞉ Alana꞉ to mano꞉ wida꞉len. \s1 Fo꞉l dia꞉ Banabas dia꞉yo꞉ alobo꞉no꞉ \p \v 36 Ho꞉len nolo꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Fo꞉l eyo꞉ Banabasbo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Na꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ amisa꞉n ko꞉li ko꞉lilo꞉ Alana꞉ to mando꞉ wida꞉i anelo꞉ a꞉namio꞉ ha꞉na꞉ga꞉, tilidabu kaluka꞉isale iyo꞉ waga saba꞉le a꞉la꞉liki ba꞉da꞉i ha꞉na꞉nigo꞉l” a꞉la꞉sio꞉. \v 37-38 \x - \xo 15.37-38 \xt Ilig 12.12,25\x*\x - \xo 15.37-38 \xt Ilig 13.13, Kolo 4.10\x*A꞉la꞉sa꞉labiki, Banabas eyo꞉ Yo꞉n Mago꞉ tililia꞉ga꞉ ha꞉na꞉no꞉ asulo꞉ ko꞉sega, Fo꞉l eyo꞉ Mak e tililia꞉ ha꞉na꞉no꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉asulo꞉, mo꞉wo꞉ tamin amio꞉ ililo꞉ wida꞉i ane amio꞉, Mak e Bafilia hen a꞉namio꞉ a꞉la꞉yo꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, nanogo꞉ elo꞉ dia꞉i ha꞉na꞉len a꞉no꞉ kata꞉fo꞉. \v 39 To a꞉namio꞉ a꞉la꞉yo꞉ alan kega꞉sa꞉ga꞉, alobo꞉no꞉ ko꞉lo꞉, Banabas eyo꞉ Yo꞉n Mago꞉ e tililia꞉ga꞉, ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Saibulus a꞉na ane. \v 40 Ko꞉sega Fo꞉l eyo꞉ Saleso꞉ tililia꞉ga꞉ ha꞉nabikiyo꞉, tilidabu kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ a꞉la꞉mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ asuwa꞉foma꞉ki dulugu sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉yo꞉ a꞉na ane. \v 41 A꞉la꞉yo꞉ Silia hen a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Silisia hena ha꞉nakiyo꞉, sa꞉s kaluka꞉isaleya꞉ tilidabuwo꞉ halaido꞉ doma꞉ki, wida꞉li ane. \c 16 \s1 Timotiyo꞉ Fo꞉l dia꞉ Sales dia꞉yo꞉ galili \p \v 1 \x - \xo 16.1 \xt Ilig 14.6, 2Tim 1.5\x*A꞉la꞉yo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ Debe fa꞉la꞉dota꞉ga꞉yo꞉ Lista fa꞉la꞉dowakiyo꞉, tilidabu so꞉wa nowo꞉ a꞉na galili. Ene wiyo꞉ Timoti a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene anowo꞉ Yu ka꞉isale Ya꞉su amilo꞉ tilidabuwo꞉ e. Ko꞉sega ene iyayo꞉ Gilig kalu. \v 2 \x - \xo 16.2 \xt Fili 2.19-22\x*Keliso kaluka꞉isale, Lista a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Aikonium amisa꞉n amilo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉ man elo꞉wo꞉ nafale ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, e digalo꞉ so꞉wa a꞉la꞉sa꞉la꞉sen. \v 3 Fo꞉l eyo꞉ Timotiyo꞉ e tililia꞉ sia꞉mela꞉no꞉ asulo꞉ ko꞉lo꞉, ene do꞉go꞉fo꞉ hege gede alifa꞉. Mo꞉wo꞉ Yu kaluka꞉isale amisa꞉n a꞉namilo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉ Timotiya꞉ iyayo꞉ Gilig kalu a꞉la꞉asulo꞉.\f + \fr 16.3 \ft To ha꞉go꞉ we, Timotiya꞉ iyayo꞉ Gilig kalu ko꞉lo꞉ Timotiyo꞉ sa꞉la꞉liakiyo꞉, do꞉go꞉fo꞉ mo꞉hege gedeo꞉. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ a꞉la꞉yo꞉ to mano꞉ wida꞉i kibo꞉bowo꞉, Yu kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ mo꞉tilida꞉babe. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Fo꞉l eyo꞉ Timotiya꞉ do꞉go꞉fo꞉ a꞉na hege gede alifa꞉.\f* \v 4 \x - \xo 16.4 \xt Ilig 15.23-29\x*Iyo꞉ amisa꞉n ko꞉li ko꞉lilo꞉wa wida꞉li siakiyo꞉, iliga꞉felo꞉ kalu o꞉lia꞉ sa꞉sdo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu ililo꞉ Ya꞉lusalem a꞉na nenela꞉la꞉ga꞉lo꞉ saefa꞉ a꞉no꞉ tilidabu kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ kudu hamana꞉ki, wida꞉li ane. \v 5 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ sa꞉s a꞉namio꞉, kaluka꞉isaleya꞉ tilidabuwo꞉ halaido꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉, kaluka꞉isale nolo꞉lo꞉ asugo꞉ nodolaki modo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \s1 Fo꞉l eyo꞉ Masedonia kaluwo꞉ ofolaki ba꞉ba꞉ \p \v 6 \x - \xo 16.6 \xt Ilig 18.23\x*Tamin amio꞉ Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ Fo꞉l o꞉lia꞉ e o꞉lia꞉lo꞉ sia꞉sen kalu iyo꞉ A꞉sia hen a꞉namio꞉ man walama꞉no꞉wo꞉ ko꞉lo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iyo꞉ ha꞉na꞉siakiyo꞉, Filigia hen o꞉lia꞉ Galasia hen us a꞉namio꞉ tinini ane. \v 7 Iyo꞉ Misia hen eleya fa꞉la꞉dowakiyo꞉, Bitinia hen amio꞉ ha꞉na꞉no꞉ asulo꞉, ko꞉sega Ya꞉suwa꞉ Mamaya꞉yo꞉ a꞉namilo꞉ ha꞉na꞉no꞉wo꞉ ko꞉lo꞉. \v 8 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iyo꞉ Misia hen a꞉no꞉ da꞉la꞉li ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Toloas amisa꞉na tiane. \v 9 A꞉na silikiyo꞉, nulu amio꞉ Fo꞉l eyo꞉ ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, Masedonia kalu nowo꞉ ene hena kagafo꞉liki, Fo꞉l e mada mena꞉kiya꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge Masedonia ya꞉sa꞉ga꞉, nio꞉ asuwa꞉fa꞉ni mena” a꞉la꞉liki susiabiki ba꞉ba꞉. \v 10 Fo꞉l elo꞉ ho꞉le ba꞉dab a꞉no꞉ nimo꞉wo꞉ sa꞉labikiyo꞉\f + \fr 16.10 \ft Bugo꞉ we Luk e sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉ e “nimo꞉wo꞉” a꞉la꞉sa꞉sa꞉lakiyo꞉, elo꞉ us a꞉na tiane.\f*, Godeya꞉ mano꞉ nio꞉ a꞉na walama꞉ki sa꞉labo꞉lo꞉b a꞉la꞉asulakiyo꞉, nio꞉ Masedonia ha꞉na꞉niki, wigibo a꞉naka dimadali. \s1 Lidia e Alana tilidabu \p \v 11 Nio꞉ dimidalia꞉sa꞉ga꞉, ho꞉n ko꞉suwo꞉ Toloas a꞉na disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ hen Samotilas a꞉na fofa꞉sa꞉ dia꞉sa꞉ga꞉ onolo ha꞉nakiyo꞉, ho꞉len imilig nowo꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, Neabolis a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \v 12 Nio꞉ a꞉na fa꞉la꞉dota꞉ga꞉yo꞉, hena ha꞉na꞉la꞉ga꞉ Filibai a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. Filibai a꞉no꞉ Masedonia hen amilo꞉ amisa꞉n alano꞉ o꞉m. Amisa꞉n a꞉no꞉ tamin amio꞉ Lom kaluwa꞉ bo꞉fo꞉len. Nio꞉ ho꞉len nolo꞉ a꞉na sen. \v 13 Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉leno꞉ fa꞉la꞉dowabiki, nio꞉ Yu kaluwa꞉lo꞉ dulugu sa꞉la꞉sen hen a꞉no꞉ keda꞉i ha꞉nakiyo꞉, amisa꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, ho꞉n aniba ka꞉isale nolo꞉ a꞉namilo꞉ kegenefo꞉len a꞉no꞉lia꞉ siliki, towo꞉ imo꞉wo꞉ wido꞉. \v 14 Nililo꞉ to widabdo꞉ da꞉da꞉len ga nowo꞉ Lidia. Ga we Taiataila amisa꞉n ga ko꞉lo꞉, helebeso꞉g ho꞉mo꞉solo꞉ nafalelo꞉ kililia꞉seno꞉ e. Godeya꞉ wilo꞉ wabulu sa꞉la꞉seno꞉ nowo꞉ e. Alana꞉yo꞉ ga a꞉ma꞉ asugo꞉ kolaetabikiyo꞉, Fo꞉l elo꞉ to widab a꞉no꞉ tilidabu. \v 15 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ga a꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale ene a a꞉namilo꞉ sen a꞉no꞉lia꞉yo꞉, tambo ho꞉na to꞉lolo꞉ ko꞉lo꞉, Lidia eyo꞉ nio꞉ e aya mena꞉ki susiakiyo꞉, “Gio꞉ ne hendele Alan amio꞉ tilida꞉dab a꞉la꞉asulalega, ni aya mesa꞉ mena,” a꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉, nio꞉ e o꞉lia꞉ ane. \s1 Fo꞉l dia꞉ Sales dia꞉yo꞉ dibolo aya to꞉lolo꞉ \p \v 16 Ho꞉len no amio꞉, nio꞉ tolo꞉ dulugu sa꞉la꞉sen hena ha꞉na꞉ni ha꞉nakiyo꞉, madalilo꞉ nanogdo꞉ dian ga nowo꞉ toga gido꞉. Ga e amio꞉ mama mogago꞉wo꞉ dofo꞉liki, tif amilo꞉ fa꞉la꞉doma꞉nigabo꞉ e ho꞉le ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, dinali sa꞉la꞉sen. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ galo꞉ biso꞉wa꞉yo꞉ moleyo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ dia꞉sen. \v 17 \x - \xo 16.17 \xt Mak 1.24\x*Ga we Fo꞉ldo꞉ nio꞉ kudu ya꞉ga꞉ yakiyo꞉, towo꞉ halale sa꞉laki, “Kalu i we, Gode Iwalulo꞉ a꞉laba꞉ Ene nanog dian kaluwo꞉ we ko꞉lo꞉, man gilo꞉ a꞉gasilia꞉no꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wida꞉li yab” a꞉la꞉sio꞉. \v 18 Ga a꞉ma꞉yo꞉ ho꞉len modo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉li ya꞉len ko꞉lo꞉, Fo꞉l e mo꞉bea꞉sa꞉ga꞉, nodolakiyo꞉ mama mogago꞉mo꞉wo꞉ towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Niyo꞉ Ya꞉su Kelisowa꞉ wi halaido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, ge ga we ta꞉fo꞉ hamana,” a꞉la꞉sio꞉. A꞉la꞉sa꞉labiki wigibo a꞉naka mama mogago꞉ e amilo꞉ elen a꞉no꞉ ta꞉fo꞉gane. \p \v 19-20 \x - \xo 16.19-20 \xt Mak 13.9\x*Madali nanogdo꞉ dian galo꞉ biso꞉ a꞉ma꞉yo꞉ wa꞉kabiyo꞉ iliyo꞉ moleyo꞉ mo꞉dia꞉nigo꞉bo꞉lo꞉b a꞉la꞉asulakiyo꞉, iliyo꞉ Fo꞉l dia꞉ Sales dia꞉yo꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, amisa꞉n kalulo꞉ kegea꞉sen a꞉na susululia꞉ga꞉, Loma꞉ mo꞉walilabdo꞉ da꞉dan kalulo꞉wa ta꞉takiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu a꞉la꞉ we Yu kalu ko꞉lo꞉, a꞉la꞉ma꞉yo꞉ kaluka꞉isaleya꞉ asulo꞉wo꞉ babale alitaki, nili amisa꞉n we mogagila꞉lab. \v 21 Lom kaluka꞉isale nililo꞉ man mo꞉dimidama꞉no꞉ a꞉la꞉likilo꞉ saefa꞉ a꞉no꞉ kalu a꞉la꞉ wema꞉yo꞉ man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu hamana꞉ki wida꞉lab.” \v 22 \x - \xo 16.22 \xt 2Kol 11.25, 1Tes 2.2\x*A꞉la꞉sa꞉labiki kaluka꞉isale kegeo꞉ i a꞉ma꞉yo꞉ elo꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ hendele a꞉la꞉asulakiyo꞉, iliyo꞉lo꞉ a꞉la꞉mo꞉wo꞉ gadio꞉wo꞉ dowo꞉. Loma꞉ mo꞉walilabdo꞉ da꞉dan kaluwa꞉yo꞉ a꞉la꞉ma꞉ so꞉go꞉ kalu nolba꞉ bidila꞉sa꞉ga꞉, bi buluwa꞉ sanama a꞉la꞉sio꞉. \v 23 Iliyo꞉ a꞉la꞉yo꞉ moma꞉ni sa꞉nda꞉sa꞉ga꞉, dibolo aya to꞉lolo꞉ ko꞉lo꞉, dibolo alo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalumo꞉wo꞉ a꞉la꞉yo꞉ dinafa bo꞉fo꞉melea꞉ki salifa꞉. \v 24 Bo꞉fo꞉lowan kaluwa꞉yo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉yo꞉ dibolo a usamilo꞉ halaido꞉ galala꞉ya to꞉lo alita꞉ga꞉yo꞉, a꞉la꞉yo꞉ mo꞉hamana꞉ki, a꞉la꞉ma꞉ gibo꞉ i ko꞉no꞉ a꞉la꞉ya꞉ diga꞉da꞉sa꞉ga꞉ uludu alifa꞉. \p \v 25 Nulu us amio꞉, Fo꞉l dia꞉ Sales dia꞉yo꞉ Godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉liki, gisalo꞉wo꞉ mola꞉labiki, dibolo kalu nolo꞉ da꞉da꞉li sen. \v 26 Wigibo a꞉naka hiniyo꞉ alan silaki, dibolo ayo꞉ ida꞉lakiyo꞉, togo꞉ tambo kolaetaki, dibolo kalu sa꞉niya꞉lo꞉ dila꞉ a꞉no꞉ ene asulo꞉ a꞉dufufudo꞉. \v 27-28 \x - \xo 16.27-28 \xt Ilig 12.18-19\x*Bo꞉fo꞉lowan kaluwo꞉ si kagayaki ba꞉ba꞉ amio꞉, dibolo ayo꞉ togo꞉ kolalifelo꞉wa ba꞉da꞉ga꞉, eyo꞉ dibolo kaluwo꞉ tambo dalaido꞉wa꞉le a꞉la꞉asulakiyo꞉, e helebesi sambowo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, enena꞉ma꞉la꞉ sana soma꞉nigabiki, Fo꞉l eyo꞉ towo꞉ halale sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, “Nio꞉ tambo o꞉so꞉l ko꞉lo꞉, ge go꞉no꞉na꞉ma꞉la꞉yo꞉ mogagila꞉so꞉bo!” \v 29 Dibolo alo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwa꞉yo꞉ deyo꞉ do꞉lia꞉ mena꞉ki ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e bo꞉e ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉l dia꞉ Sales dia꞉lo꞉wa bibisoda꞉liki tulu ali. \v 30 \x - \xo 16.30 \xt Ilig 2.37\x*Eyo꞉ a꞉la꞉yo꞉ ha꞉la꞉ya tililia꞉ handalowakiyo꞉, a꞉la꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Gode eyo꞉ ne gasilima꞉kiyo꞉, waga dimidama꞉no꞉wa꞉le?” \v 31 A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉ a꞉la꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge o꞉lia꞉ gi ayamilo꞉ sa꞉sen a꞉no꞉lia꞉yo꞉ Ya꞉su Alan amio꞉ tilida꞉dalikiyo꞉, Gode eyo꞉ gio꞉ a꞉ma꞉la꞉ gasilia꞉ib” a꞉la꞉sio꞉. \v 32 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Fo꞉l dia꞉ Sales dia꞉ma꞉yo꞉ Ya꞉su Alana꞉ mano꞉ e o꞉lia꞉, e ayamilo꞉ sa꞉sen tambo o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ wido꞉. \v 33 Nulu us a꞉naka, bo꞉fo꞉lowan kalu eyo꞉ a꞉la꞉yo꞉ tililia꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉ma꞉ do꞉mo꞉ amilo꞉ gegede alifelo꞉ a꞉no꞉ ho꞉na꞉ to꞉go꞉de alifelabiki, o꞉g a꞉naka e o꞉lia꞉ e ayamilo꞉ sa꞉sen o꞉lia꞉yo꞉ ho꞉na to꞉lofelo꞉. \v 34 A꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ dibolo alo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwa꞉yo꞉ a꞉la꞉yo꞉ e aya tililia꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, ma꞉no꞉wo꞉ maiya꞉ki so꞉da꞉sa꞉ga꞉ dimi. E o꞉lia꞉ e ayamilo꞉ sa꞉sen i a꞉no꞉ tambo Godeyo꞉ tilidabu ko꞉lo꞉, iyo꞉ sagalo꞉wo꞉ mada alan dowo꞉. \fig Dibololo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwo꞉ tagilaki, Fo꞉l o꞉lia꞉ Sales o꞉lia꞉lo꞉wa gulalu asi.|alt="Jailer with Paul and Silas" src="C102_gr.tif" size="col" copy="© 1997 New Tribes Mission/Foreign Mission Board, Southern Baptist Convention. Used with permission." ref="16.29" \fig* \p \v 35 Kea꞉fo ho꞉le bidabiki, Loma꞉ mo꞉walilabdo꞉ da꞉dan kalu iliyo꞉ dibololo꞉ bo꞉fo꞉len kalumo꞉wo꞉ to saga꞉takiyo꞉, “Kalu a꞉la꞉ko꞉ sili alifoma” a꞉la꞉liki, da꞉la꞉di kalumo꞉ saga꞉fo꞉. \v 36 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ dibolo alo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwa꞉yo꞉ Fo꞉lbo꞉wo꞉ towo꞉ saga꞉takiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ga꞉go꞉ sili alita꞉bika꞉ a꞉la꞉liki saga꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ ga꞉go꞉ sagala꞉liki mesa꞉ni hamana.” \v 37 Ko꞉sega Fo꞉la꞉yo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Na꞉no꞉ Lom kalu ko꞉sega iliyo꞉ mo꞉mo꞉walilaki, na꞉no꞉ kaluka꞉isale siwa꞉la yame tandea꞉sa꞉ga꞉, dibolowa to꞉lolo꞉ ko꞉lo꞉, o꞉go꞉ na꞉no꞉ iliyo꞉ wo꞉no꞉le sili alifa꞉no꞉ asulab, ko꞉sega na꞉no꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉dimidama꞉no꞉. Inino꞉ ya꞉sa꞉ga꞉, na꞉no꞉ ha꞉sa tililia꞉ga꞉ ha꞉la꞉ya ta꞉talega, na꞉no꞉ a꞉na ha꞉na꞉no꞉.” \p \v 38 Da꞉la꞉di kaluwa꞉yo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉l elo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ Loma꞉ mo꞉walilabdo꞉ da꞉dan kalu imo꞉wo꞉ sa꞉labikiyo꞉, a꞉la꞉yo꞉ Lom kaluka꞉ a꞉la꞉do꞉ sio꞉ a꞉no꞉ iyo꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, tagio꞉ dowo꞉. \v 39 Iyo꞉ dibolo aya ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, hala dimido꞉ a꞉no꞉ foga꞉le sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, a꞉la꞉yo꞉ ha꞉la꞉ya tililia꞉ ha꞉na꞉ga꞉, ili amisa꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉ hamana꞉ki, towo꞉ halaido꞉ sio꞉. \v 40 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ a꞉la꞉yo꞉ ha꞉na꞉nikiyo꞉, Lidia ene aya ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Keliso kaluka꞉isale nolo꞉ a꞉na galili. A꞉la꞉ma꞉yo꞉ Keliso kaluka꞉isale i a꞉ma꞉ asulo꞉wo꞉ halale alitaki towo꞉ wida꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉yo꞉ a꞉na ane. \c 17 \s1 Fo꞉l eyo꞉ Tesalonaika amisa꞉na towo꞉ wido꞉ \p \v 1-2 Fo꞉l dia꞉ Sales dia꞉yo꞉ ha꞉nakiyo꞉, Afibolis amisa꞉n o꞉lia꞉ Abolonia amisa꞉n a꞉no꞉lo꞉ tinia꞉li ha꞉na꞉ga꞉, Tesalonaika amisa꞉n a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. Amisa꞉n a꞉namio꞉ Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen ayo꞉ elen ko꞉lo꞉, Fo꞉l elo꞉ dimidan o꞉leaumbo꞉ e a꞉na ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉ towo꞉ wida꞉len. So꞉go꞉ agelo꞉ otalen a꞉namio꞉, Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉len a꞉no꞉ tambo eyo꞉ Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen ayamio꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉ to tamin amilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ eyo꞉ a꞉fanda wido꞉. \v 3 Tamin amilo꞉ dinali sa꞉lan kalu ililo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉namio꞉, Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ Kalu e mada nagalo꞉ dia꞉la꞉ga꞉ soma꞉ib ko꞉sega e a꞉ma꞉la꞉ dasima꞉ib a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉ wido꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kalu nilo꞉ mando꞉ wido꞉l Ya꞉su we, Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ Kaluwo꞉ e. Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉wido꞉. \v 4 Fo꞉l elo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, Yu kalu nolo꞉lo꞉, Gilig kalu Godemo꞉lo꞉ wabuda꞉seno꞉ modo꞉le a꞉no꞉lo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ amisa꞉n amilo꞉ misa꞉ ka꞉isale nolo꞉lo꞉ iyo꞉ tambo asulo꞉wo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉ o꞉lia꞉ dowo꞉. \v 5 Ko꞉sega Yu misa꞉ kalu iliyo꞉ Fo꞉l dia꞉ Sales dia꞉mo꞉wo꞉ alan mo꞉beaki gadia꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ amisa꞉ndo꞉ kegea꞉sen hen amilo꞉ kalu bo꞉bo꞉gedo꞉ gadia꞉sen a꞉no꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉, gadima꞉kiyo꞉ towo꞉ digene sio꞉. Iliyo꞉ to a꞉no꞉ iligi dabu ko꞉lo꞉, Fo꞉l dia꞉ Sales dia꞉yo꞉ ta꞉lia꞉niki, Yesona꞉ aya ane. \v 6-7 \x - \xo 17.6-7 \xt Luk 23.2, Yo꞉n 19.12\x*Ko꞉sega kalu a꞉la꞉ a꞉no꞉ mo꞉ba꞉dabikiyo꞉, iliyo꞉ Yeson o꞉lia꞉ tilidabu kalu nol a꞉namilo꞉ elen a꞉no꞉ susulu sa꞉la꞉la꞉sa꞉ga꞉, gumiti kalu imo꞉ mo꞉walilima꞉ki tililia꞉ yakiyo꞉, a꞉la꞉sio꞉, “Fo꞉l dia꞉ Sales dia꞉yo꞉ amisa꞉n tambo amio꞉ mogago꞉wo꞉ dimida꞉li sia꞉len ko꞉lo꞉, o꞉go꞉ a꞉la꞉yo꞉ amisa꞉n wena fa꞉la꞉dowabiki, Yeson e aya tililia꞉gane ko꞉lo꞉ sab. I a꞉no꞉ tambo Ya꞉su e misa꞉ kalu a꞉la꞉liki sa꞉lakiyo꞉, Loma꞉ misa꞉ alan Sisaya꞉ ene ele difa꞉yo꞉ ili tambo o꞉go꞉so꞉.” \fig Fol elo꞉ sia꞉len andebo꞉ we.|alt="Map of Paul's Second Missionary Journey" src="bco_Pauljr2_no_border.tif" size="col" copy="(none) SIL" ref="15.36–18.22" \fig* \p \v 8 Amisa꞉n kaluka꞉isale o꞉lia꞉ gumiti kalu i o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ to a꞉no꞉ iligi da꞉da꞉ga꞉, iyo꞉ tambo kulufa꞉yo꞉wo꞉ alan dowaki, towo꞉ halale tandeo꞉. \v 9 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gumiti kalu iliyo꞉, Yeson o꞉lia꞉ tilidabu kalu nol o꞉lia꞉yo꞉ o꞉mo꞉walilima꞉no꞉ yasilaki ga꞉li mesea꞉kiyo꞉, moleyo꞉ silimalabiki, sili ko꞉lo꞉ iyo꞉ ha꞉la꞉ya sili alifa꞉. \s1 Fo꞉l eyo꞉ Belia amisa꞉na towo꞉ wido꞉ \p \v 10 O꞉g nulu a꞉namio꞉, tilidabu kalu iyo꞉ Fo꞉l dia꞉ Sales dia꞉yo꞉ Belia a꞉na iliga꞉tabiki, a꞉la꞉yo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ Belia amisa꞉na fa꞉la꞉dota꞉ga꞉yo꞉, Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen a a꞉na ane. \v 11 Belia kaluka꞉isaleya꞉ man a꞉no꞉ nafale ko꞉lo꞉, man ililo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Tesalonaika kaluka꞉isaleya꞉ mano꞉ tinio꞉ ko꞉lo꞉lab. Belia kaluka꞉isaleya꞉ kufa꞉ uso꞉ kolaefa꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ Fo꞉la꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ sagalo꞉ da꞉daki, e towo꞉ hendele sa꞉laba꞉le a꞉la꞉li, Godeya꞉ towo꞉ ho꞉leno꞉ tambo agelaliki, dinafa alobana asula꞉len. \v 12 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Yu kaluka꞉isaleyo꞉ asugo꞉ modo꞉ nodolo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gilig kalu o꞉lia꞉ Gilig ka꞉isale amilo꞉ amisa꞉n misa꞉ dowo꞉ a꞉no꞉lo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ tilidabu. \v 13 Ko꞉sega Yu kalu Tesalonaikalo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉, Fo꞉l eyo꞉ Godeya꞉ towo꞉ Belia a꞉na widab a꞉la꞉asulaki, iyo꞉ a꞉na ya꞉sa꞉ga꞉, amisa꞉n kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ Fo꞉l dia꞉mo꞉wo꞉ kulufa꞉ma꞉ki, towo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ digene me. \v 14 Wigibo a꞉namio꞉, tilidabu kaluka꞉isale iliyo꞉ Fo꞉lo꞉ so꞉lu ho꞉n aniba iliga꞉fo꞉ ko꞉sega, Sales dia꞉ Timoti dia꞉yo꞉ mo꞉ha꞉naki, a꞉naka sen. \v 15 Fo꞉l o꞉lia꞉lo꞉ ane kalu iyo꞉ Folo꞉ Atens a꞉na ta꞉ta꞉ga꞉, a꞉ma꞉la꞉ yabikiyo꞉, Fo꞉l eyo꞉ Sales dia꞉ Timoti dia꞉yo꞉ elo꞉ amio꞉ bo꞉bo꞉ge mena꞉ki, towo꞉ imo꞉ saga꞉fo꞉. \s1 Fo꞉l eyo꞉ Atens amisa꞉na towo꞉ wido꞉ \p \v 16 Fo꞉l e a꞉la꞉yo꞉ yasila꞉liki, Atens a꞉na silikiyo꞉, e amisa꞉n usamilo꞉ madali gode dimido꞉ a꞉no꞉ modo꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, kele asulakiyo꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ alan dowo꞉. \v 17 \x - \xo 17.17 \xt Ilig 18.19\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ e Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen aya ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Yu kaluwo꞉lo꞉ Gilig kaluwo꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godemo꞉ gulugulula꞉sen i o꞉mo꞉wo꞉ dinafa wida꞉len. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉leno꞉ tambo e kelego꞉lo꞉ kililia꞉sen hen a꞉namio꞉lo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, kaluka꞉isale kegea꞉lab o꞉mo꞉wo꞉lo꞉ dinafa wida꞉len. \v 18 Fo꞉l eyo꞉ Ya꞉su ko꞉lo꞉ sowa꞉sa꞉ga꞉lo꞉ a꞉ma꞉lo꞉ dasi a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wida꞉len amio꞉, widan kalu nolo꞉ Ebikuli man a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉sen a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolo꞉ Sitoig man o꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉sen\f + \fr 17.18 \ft Tamin amio꞉ Ebikuli o꞉lia꞉ Sitoig o꞉lia꞉yo꞉ asulo꞉wo꞉ di kalu elen ko꞉lo꞉ a꞉la꞉ma꞉ mano꞉ wida꞉len. A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, kalu nolo꞉ Ebikuli mano꞉ kudu ha꞉na꞉sen a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu nolo꞉ Sitoig man a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉sen.\f* ko꞉lo꞉, kalu iyo꞉ ya꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉l o꞉lia꞉yo꞉ towo꞉ kego꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolba꞉yo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Kalu we o꞉ngo꞉ma to sa꞉lab ko꞉lo꞉, to we o꞉bo꞉ngo꞉ sa꞉laba?” A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu nolba꞉yo꞉, “E godeya꞉ man ho꞉gi nowo꞉ a꞉dia꞉yaki widab” a꞉la꞉sio꞉. \v 19 Iliyo꞉ Fo꞉l e tililia꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Aleo꞉bagus hen a꞉namio꞉, ganisolo kalulo꞉ kegeab us a꞉na tililia꞉ tina꞉ga꞉, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Gilo꞉ man ho꞉gi wido꞉ a꞉no꞉ nimo꞉wo꞉ walama꞉nigaya? \v 20 Giyo꞉ mano꞉ ko꞉li wido꞉ amio꞉, nio꞉ ho꞉gi dabu ko꞉lo꞉ a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ giyo꞉ fanda sama” a꞉la꞉sio꞉. \v 21 Atens kaluka꞉isale o꞉lia꞉ mageso꞉ mio꞉ kalu a꞉namilo꞉ sen o꞉lia꞉yo꞉ madali siliki, to ho꞉gi dia꞉mio꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ da꞉da꞉liki nenela꞉len. \v 22 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Fo꞉l e ganisolo ili tolo꞉ nenela꞉lab usa dasilia꞉ga꞉ kagayaki a꞉la꞉sio꞉, “Atens kalu giyo꞉, ni ba꞉ba꞉ amio꞉, gulugululan gililo꞉wo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 23 Ne amisa꞉n us wena sia꞉likiyo꞉, gili madali gode ko꞉li ko꞉lilo꞉ gililo꞉ gulugululan a꞉no꞉ dinafa ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ u kegene dibido꞉ imilig wa꞉l amilo꞉ wi sa꞉sa꞉lo꞉wo꞉ we ‘Gode Wilo꞉ Babalab a꞉ma꞉no꞉’ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉ ba꞉ba꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ giyo꞉ Godeyo꞉ mo꞉asulufo꞉likilo꞉ gulugulula꞉sen a꞉no꞉ o꞉go꞉ gimo꞉wo꞉ fanda sa꞉ma꞉nigo꞉l. \p \v 24 \x - \xo 17.24 \xt 1Kin 8.27, Ilig 7.48\x*“Gode wema꞉yo꞉ henfelo꞉wo꞉ dimida꞉sa꞉ga꞉, mela꞉no꞉lo꞉ a꞉labo꞉ tambowo꞉ e dimida꞉sa꞉ga꞉ ta꞉fo꞉. Gode we henfelo꞉wo꞉lo꞉, akino꞉lo꞉ eneno꞉ biso꞉ a꞉la꞉liki bo꞉fo꞉lab ko꞉lo꞉, e gulugululan a, kaluwa꞉ dagiya꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉namio꞉ mo꞉ta꞉sen. \v 25-26 \x - \xo 17.25-26 \xt Song 50.12\x*Gode eyo꞉ mela꞉no꞉ meho꞉ o꞉lia꞉ kelego꞉ henfelo꞉ amilo꞉ a꞉lab we tambo kaluka꞉isalemo꞉ dimi ko꞉lo꞉, Gode e halaido꞉wo꞉ o꞉li ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ kaluka꞉isaleya꞉yo꞉ Gode e ko꞉lo꞉ a꞉asuwa꞉fa꞉no꞉wo꞉ mo꞉ililo꞉. Tamin amio꞉ Godeya꞉ kalu imilig nowo꞉ dimido꞉ ko꞉lo꞉ o꞉go꞉ henfelo꞉ amilo꞉ kaluka꞉isale ko꞉li ko꞉lilo꞉ sab we a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. Kaluka꞉isale a꞉no꞉ semo꞉fa꞉la꞉dowo꞉ amio꞉, Gode eyo꞉ hen ililo꞉wo꞉ ele alifela꞉sa꞉ga꞉, ho꞉len a꞉na doma꞉ib a꞉la꞉bo꞉ dinali da꞉fe salifelo꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 27 \x - \xo 17.27 \xt Song 145.18, Jer 23.23\x*Henfelo꞉ kaluka꞉isale tambowa꞉yo꞉ Gode e kelelia꞉ga꞉yo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ki, kaluwo꞉ a꞉na dimido꞉. A꞉la꞉fo꞉ ko꞉sega, Gode e ni o꞉lia꞉yo꞉ ko꞉na꞉lo꞉ mo꞉a꞉lab. \v 28 Gode eyo꞉ nimo꞉wo꞉ halaido꞉wo꞉ dimia꞉labiki, nio꞉ a꞉na ilikiyo꞉, nanogo꞉ a꞉na dimida꞉lo꞉l. Giasi kalu nolba꞉yo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉, ‘Nio꞉ Ene so꞉wa ko꞉lo꞉lab.’ \p \v 29 \x - \xo 17.29 \xt Ais 40.18-20, 44.10-17, Ilig 19.26\x*“A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ nio꞉ Godeya꞉ ene so꞉wa ko꞉lo꞉ Gode e, gode madali u amilo꞉ dagiya꞉lo꞉ dimido꞉ o꞉ma꞉le a꞉la꞉bo꞉ asula꞉so꞉bo. E kaluwa꞉ asulo꞉wa꞉lo꞉ dimido꞉ go꞉lo꞉ o꞉ silbayo꞉ o꞉ngo꞉ma. \v 30 Tamin amio꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ babale dofo꞉liki dimida꞉labikiyo꞉, Gode eyo꞉ ka ta꞉fo꞉len ko꞉sega, o꞉go꞉ kaluka꞉isale tambo henfelo꞉ wenamilo꞉ a꞉lab a꞉no꞉ asulo꞉wo꞉ nodoma꞉ki, towo꞉ halaido꞉ sio꞉. \v 31 \x - \xo 17.31 \xt Song 96.13\x*Gode eyo꞉ henfelo꞉ kaluka꞉isalelo꞉ mo꞉walilima꞉no꞉wo꞉ ho꞉len imilig nowo꞉ da꞉fe alifa꞉ ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ eyo꞉ digalelo꞉ mo꞉walilima꞉no꞉ kalu nowo꞉ da꞉feyo꞉ ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ kalu we nanogo꞉ o꞉li dimidama꞉ib a꞉la꞉liki widakiyo꞉, e sowo꞉ a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ a꞉dasi alifa꞉.” Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉wido꞉. \p \v 32 Iyo꞉ kalu sowo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ da꞉dakiyo꞉, nolba꞉yo꞉ Folo꞉ dio꞉ge sio꞉ ko꞉sega, nolba꞉yo꞉ “To a꞉no꞉ nio꞉ a꞉da꞉ba꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wa꞉ka sama” a꞉la꞉sio꞉. \v 33 A꞉la꞉dimida꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉l e Aleo꞉bagusa꞉ ganisololo꞉ kegea꞉sen hen a꞉no꞉ a꞉na ta꞉fo꞉gane. \v 34 Fo꞉l elo꞉ to wido꞉ a꞉no꞉ kalu nolo꞉ tilidabu ko꞉lo꞉, Ya꞉su kudu ane. Tilidabu kalu nowo꞉ Dionisus, Aleo꞉bagusa꞉ ganisolo kalu nowo꞉ e. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nowo꞉ ga Damalis, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale nolo꞉lo꞉ tilidabu. \c 18 \s1 Fo꞉l eyo꞉ Kolin amisa꞉na towo꞉ wido꞉ \p \v 1 Tif amio꞉, Fo꞉l e Atens amisa꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, Kolin amisa꞉na ane. \v 2 \x - \xo 18.2 \xt Lom 16.3\x*A꞉namio꞉ kalu imilig nowo꞉ a꞉na galili, ene wiyo꞉ Akwila. Hen elo꞉ sa꞉la꞉liyo꞉, Fontus, ko꞉sega e o꞉lia꞉ ene inga Bisila o꞉lia꞉yo꞉ o꞉go꞉ Itali hen a꞉na ta꞉fo꞉ mio꞉. Mo꞉wo꞉, Loma꞉ misa꞉ kalu, Kalodius e sa꞉lakiyo꞉, “Yu kalu mio꞉, gio꞉ Lom hen we ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉ hamana” a꞉la꞉sio꞉ ko꞉lo꞉ a꞉la꞉yo꞉ a꞉na ya꞉sa꞉ga꞉ sen. \v 3 \x - \xo 18.3 \xt Ilig 20.34\x*Helebeso꞉g alo꞉ diano꞉ ga a꞉la꞉ma꞉ dubia꞉sen a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Fo꞉l elo꞉ nanogo꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ dian kalu ko꞉lo꞉ e a꞉la꞉ o꞉lia꞉ siliki, nanog a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dia꞉len. \v 4 Ha꞉fo꞉lo꞉ Dowan ho꞉leno꞉ tambo amio꞉, Fo꞉l eyo꞉ Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen aya ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Yu kalu o꞉lia꞉ Gilig kalu o꞉lia꞉yo꞉ asugo꞉ nodoma꞉kiyo꞉, towo꞉ wido꞉. \p \v 5 \x - \xo 18.5 \xt Ilig 17.14-15\x*Sales dia꞉ Timoti dia꞉yo꞉ Masedonia hena a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Fo꞉l elo꞉wa fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, e nanog nowo꞉ mo꞉diaki, ho꞉leno꞉ tambo Yu kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ man wida꞉likiyo꞉, Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ kaluwo꞉, Ya꞉su Keliso eka꞉ a꞉la꞉liki wida꞉len. \v 6 \x - \xo 18.6 \xt Ilig 13.46,51, 20.26\x*Ko꞉sega Yu kalu iliyo꞉ to man elo꞉ wido꞉ a꞉no꞉ gola ba꞉daki, e dio꞉ge sa꞉labikiyo꞉, Fo꞉l eyo꞉ so꞉g sa꞉ga꞉lo꞉ enedo꞉ a꞉no꞉ duda꞉sa꞉ga꞉ hena꞉mu ko꞉lo꞉ babedo꞉ a꞉no꞉ fifilaki a꞉la꞉sio꞉, “Gio꞉ falasilalega, ginido꞉ hala dimido꞉ a꞉na auma꞉ib. Ne amio꞉ halayo꞉ aundo꞉ma ko꞉lo꞉ ne ga꞉li doma꞉no꞉. O꞉g wena a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉, ne Yu kaluka꞉isalema imo꞉wo꞉ towo꞉ walama꞉ ha꞉na꞉nigo꞉l.” \p \v 7 A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Fo꞉l e tolo꞉ wida꞉sen ayo꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, a anib amilo꞉ Titius Yastus ene aya tiane. Kalu a꞉no꞉ Godeya꞉ wiyo꞉ dulugu sa꞉la꞉sen ko꞉lo꞉ Folo꞉ e o꞉lia꞉ sen. \v 8 Tolo꞉ wida꞉sen alo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu, Kilisbus, e o꞉lia꞉ ene so꞉lo꞉ o꞉lia꞉yo꞉ Alano꞉ tilidabu ko꞉lo꞉, Kolin kaluka꞉isale modo꞉wo꞉, to elo꞉wo꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, iyo꞉lo꞉ Alano꞉ tilida꞉dabikiyo꞉, iyo꞉ ho꞉n amio꞉ a꞉na to꞉lolo꞉. \p \v 9 Nulu no amio꞉, Fo꞉l e ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, Alana꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge mano꞉ walama꞉no꞉wo꞉, tagilakiyo꞉ eda꞉so꞉bo. Walafo꞉ ko꞉ dofo꞉lubi. \v 10 \x - \xo 18.10 \xt Jos 1.9, Ais 41.10\x*Mo꞉wo꞉ ne ho꞉leno꞉ tambo ge o꞉lia꞉ dofo꞉mela꞉no꞉. Amisa꞉n kaluka꞉isale modo꞉ sab we nino꞉ ko꞉lo꞉ gisa꞉yo꞉ ge mo꞉mogagima꞉ib” Alana꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉ \v 11 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Fo꞉l e donayo꞉ imilig a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ele do꞉go꞉fela꞉fo꞉wo꞉ Kolin amisa꞉n a꞉naka siliki, Godeya꞉ to mano꞉ imo꞉wo꞉ a꞉na wida꞉len. \p \v 12 Galio e Akaya hen a꞉namio꞉ gamani kalu dowakiyo꞉, Yu kalu nolo꞉ kegeakiyo꞉, Fo꞉l e ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, mo꞉walilima꞉ni ane. \v 13 Iliyo꞉ mo꞉walilakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu wema꞉yo꞉ kaluka꞉isalemo꞉ widakiyo꞉, Godeya꞉lo꞉ ele saefa꞉yo꞉ mo꞉kudu ha꞉naki, nio꞉ hala guluguluma꞉kiyo꞉ e wido꞉ ko꞉lo꞉, gemo꞉ mo꞉walilima꞉ki tililia꞉ mio꞉.” \v 14 Fo꞉l eyo꞉ towo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ sa꞉ma꞉nigabikiyo꞉, Galio eyo꞉ Yu kalu imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Yu kalu giliyo꞉, kalu wema꞉yo꞉ halayo꞉ dimidaba꞉le, o꞉ gamaniya꞉ ele difa꞉ nowo꞉ o꞉go꞉saba꞉le a꞉la꞉liki mo꞉walilima꞉ni tililia꞉ mio꞉ kibo꞉bowo꞉, niyo꞉ o꞉li do꞉bo꞉lo. \v 15 Ko꞉sega hida꞉yo꞉ we, gini towo꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ wiyo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉lo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ gini ele saefa꞉ a꞉no꞉lo꞉ gio꞉ a꞉namio꞉ towa꞉ kego꞉ ko꞉lo꞉, to we gegele ka digalela꞉bi. Niyo꞉ hida꞉yo꞉ we mo꞉mo꞉walilima꞉no꞉.” \v 16 To a꞉no꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Galio eyo꞉ iyo꞉ hamana꞉ki, o꞉luga꞉felo꞉ \v 17 Iliyo꞉ ha꞉la꞉ya ha꞉nakiyo꞉, kaluka꞉isale kegeo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ wida꞉sen alo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu, Sostenes emo꞉wo꞉ gadiakiyo꞉, e ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, mo꞉walila꞉sen hena so꞉no꞉. Ko꞉sega Galio eyo꞉ ililo꞉ dimidab a꞉no꞉ mo꞉kele asulo꞉. \s1 Fo꞉l e Antio꞉g amisa꞉na a꞉ma꞉la꞉ ane \p \v 18 \x - \xo 18.18 \xt Nam 6.18, Ilig 21.24\x*Kolin amisa꞉n amio꞉, Fo꞉l e ho꞉len nolo꞉ tilidabu kaluka꞉isale o꞉lia꞉ a꞉na sa꞉ga꞉, Keliso kaluka꞉isale a꞉namilo꞉ senbo꞉wo꞉ ta꞉biyo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉l eyo꞉, Bisila o꞉lia꞉ Akwila o꞉lia꞉yo꞉ ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Silia hen a꞉namida꞉ ane. E semo꞉ ane Senkilia amisa꞉n a꞉naka o꞉silikiyo꞉, Fo꞉l eyo꞉ Godemo꞉ dinali saefa꞉ ko꞉lo꞉, Yuwa꞉ man kudu ha꞉naki, ene misa꞉ fo꞉no꞉ gedeo꞉. \v 19 Iyo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ A꞉fesa꞉s amisa꞉n a꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, Fo꞉l e Bisila o꞉lia꞉ Akwila o꞉lia꞉yo꞉ a꞉naka ta꞉ta꞉ga꞉, e Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen aya ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Yu kalu o꞉lia꞉ towo꞉ nenelo꞉. \v 20 Iliyo꞉ Fo꞉l e ho꞉len modo꞉ nolo꞉ i o꞉lia꞉yo꞉ o꞉doma a꞉la꞉dabu ba꞉dabikiyo꞉, Fo꞉l eyo꞉ ne wilo꞉ mo꞉doma꞉no꞉ a꞉la꞉sio꞉. \v 21 Ko꞉sega e ha꞉na꞉nikiyo꞉, eyo꞉ a꞉la꞉dinali saetakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gode eyo꞉ ne a꞉ma꞉la꞉ mena꞉ki da꞉fealega, ne a꞉mia꞉no꞉.” A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, A꞉fesa꞉so꞉ a꞉na ta꞉ta꞉ga꞉ ane. \p \v 22 Fo꞉l e ho꞉n ko꞉suwa ha꞉na꞉ga꞉, Sesalia fa꞉la꞉dowakiyo꞉, e Ya꞉lusalem fa꞉la꞉na꞉sa꞉ga꞉, tilidabu kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ sagalo꞉ towo꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e Antio꞉g amisa꞉na a꞉ma꞉la꞉ ane. \v 23 Ho꞉len nolo꞉ Antio꞉g a꞉na sa꞉ga꞉yo꞉, e Galasia o꞉lia꞉ Filigia hen a꞉namio꞉, amisa꞉n nowa, amisa꞉n nowa a꞉la꞉sia꞉likiyo꞉, tilidabu kaluka꞉isaleya꞉ asulo꞉wo꞉ halale alitakiyo꞉ wida꞉li sia꞉len. \fig Fol elo꞉ sia꞉len asolo꞉ we.|alt="Map of Paul's Third Missionary Journey" src="bco_Pauljr3_no_border.tif" size="col" copy="(none) SIL" ref="18.23–21.17" \fig* \s1 Abolos eyo꞉ A꞉fesa꞉s amisa꞉na towo꞉ wido꞉ \p \v 24 Fo꞉l e sia꞉labikiyo꞉, Yu kalu nowo꞉, Abolos e Alegsandia kalu ko꞉lo꞉ e A꞉fesa꞉s amisa꞉na mesa꞉ni mio꞉. E Godeya꞉ to sa꞉sa꞉lo꞉wo꞉ fanda asululiaki, towo꞉ digalo꞉lelo꞉ sa꞉la꞉seno꞉ e. \v 25 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Alana꞉ man a꞉no꞉ e asulo꞉ ko꞉lo꞉, eyo꞉ iligi mada wida꞉sen. E man nolo꞉ semo꞉asulaki, Yo꞉na꞉lo꞉ ho꞉n amilo꞉ to꞉lolan man a꞉no꞉ko꞉ asulo꞉ ko꞉sega, elo꞉ Ya꞉suwa꞉lo꞉ dimido꞉ man ko꞉lo꞉ wido꞉ a꞉no꞉ digalo꞉ wido꞉. \v 26 Abolos eyo꞉ Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen aya ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉ mano꞉ mo꞉tagigi sio꞉ ko꞉lo꞉, Bisila o꞉lia꞉ Akwila o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ to man widab a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, a꞉la꞉ma꞉yo꞉ Aboloso꞉ aya tililia꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉ man nolo꞉lo꞉ emo꞉wo꞉ dinafa a꞉fanda wido꞉. \p \v 27 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Abolos e Akaya hen a꞉na ha꞉na꞉no꞉ dowabikiyo꞉, A꞉fesa꞉s tilidabu kaluka꞉isale iyo꞉ e hamana꞉kiyo꞉ asulo꞉wo꞉ imilise dowaki, Akayalo꞉ tilidabu kaluka꞉isale a꞉ma꞉yo꞉ e dinafa tililima꞉kiyo꞉, iliyo꞉ mo꞉fo꞉s nowo꞉ sa꞉sa꞉liga꞉fo꞉. Tamin amio꞉ Gode eyo꞉ kaluka꞉isale i o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉labikiyo꞉, iyo꞉ tili dabu ko꞉lo꞉ Abolos eyo꞉ Akaya hen a꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, kaluka꞉isale i a꞉no꞉ eyo꞉ mada asufa꞉. \v 28 \x - \xo 18.28 \xt Ilig 9.22\x*Mo꞉wo꞉ e amisa꞉na꞉ siwa꞉l amio꞉, Yu kalu o꞉lia꞉ towa꞉yo꞉ kego꞉. Eyo꞉ Godeya꞉ to sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ widakiyo꞉, Ya꞉su e Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ Kaluwo꞉ eka꞉ a꞉la꞉liki, dinafa fanda wido꞉. \c 19 \s1 Fo꞉l e a꞉ma꞉la꞉ A꞉fesa꞉s ane \p \v 1-2 \x - \xo 19.1-2 \xt 1Kol 3.6\x*\x - \xo 19.1-2 \xt Ilig 8.16\x*Abolos e Kolin a꞉na elen amio꞉, Fo꞉l e wa꞉l toga ya꞉la꞉ga꞉,\f + \fr 19.1-2 \ft Hen we Iliga꞉fo꞉ 18.23 a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉ da꞉lab.\f* A꞉fesa꞉s a꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, tilidabu kaluka꞉isale nolo꞉ a꞉na galilia꞉sa꞉ga꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Gio꞉ ho꞉gi tilidabu amio꞉, Godeya꞉ Mamayo꞉ a꞉namio꞉ dio꞉?” To a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, iliyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “A, Godeya꞉ Mamayo꞉ a꞉lab a꞉la꞉bo꞉, nio꞉ mo꞉dabu.” \p \v 3 A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉, Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Gio꞉ ho꞉n amio꞉ wangabi to꞉lolo꞉wo꞉?” \p Iliyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nio꞉ Yo꞉na꞉lo꞉ to꞉lolan man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ di.” \v 4 \x - \xo 19.4 \xt Madi 3.11\x*A꞉la꞉sa꞉labiki Fo꞉l eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Yo꞉na꞉lo꞉ to꞉lolo꞉ a꞉no꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ asugo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉, Godeyo꞉ ko꞉lo꞉ kudu hamana꞉ki, a꞉na to꞉lolo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yo꞉n eyo꞉ kalu ni fa꞉s amilo꞉ mia꞉nigab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ tilida꞉da꞉bi a꞉la꞉liki wido꞉ ko꞉lo꞉, kalu elo꞉ sio꞉ a꞉no꞉, Ya꞉suwo꞉ o꞉m.” \v 5 To a꞉no꞉ da꞉da꞉ga꞉ dowabiki, iyo꞉ Ya꞉su Kelisowa꞉ wiya iliki, ho꞉na to꞉lolo꞉. \v 6 \x - \xo 19.6 \xt Ilig 8.17, 10.44,46\x*Fo꞉l e dagiyo꞉ ili wa꞉la dia꞉tabiki, Mama Malilo꞉ a꞉no꞉ i amio꞉ a꞉na dowakiyo꞉, iyo꞉ towo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ tolaki, Godeya꞉ mano꞉ a꞉na wido꞉. \v 7 Kalu a꞉namilo꞉ seno꞉ kugula꞉fo꞉. \p \v 8 Fo꞉l e Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen aya ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Godeya꞉ enedo꞉ kaluka꞉isale ko꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lab man a꞉no꞉ widaki, kaluka꞉isaleyo꞉ to elo꞉ a꞉no꞉ tilidabuma꞉kiyo꞉, e ele otalen a꞉namio꞉ halale wida꞉len. \v 9 Ko꞉sega kalu nolo꞉ asulo꞉ ililo꞉wo꞉ halaidaki gola dowakiyo꞉, iliyo꞉ Alana꞉ man a꞉namio꞉ mogago꞉ towo꞉ kalaba sio꞉. A꞉la꞉gabiki, Fo꞉l eyo꞉ iyo꞉ a꞉na ta꞉ta꞉ga꞉yo꞉, tilidabu kaluka꞉isale o꞉lia꞉yo꞉ egele ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, ho꞉leno꞉ tambo amio꞉ Tilanusa꞉ sugululo꞉ aya siliki, nenela꞉len. \v 10 Donayo꞉ a꞉la꞉ us a꞉namio꞉, to a꞉no꞉ko꞉ nenela꞉li sen ko꞉lo꞉, Yu kalu o꞉lia꞉ Gilig kalu o꞉lia꞉yo꞉ A꞉sia hen a꞉namilo꞉ sen a꞉no꞉ Alana꞉ to a꞉no꞉ tambo dabu. \p \v 11 \x - \xo 19.11 \xt Ilig 14.3\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ Fo꞉l eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ molo ha꞉na꞉no꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ dimido꞉. \v 12 \x - \xo 19.12 \xt Ilig 5.15\x*A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ ha꞉fa꞉fdo꞉ halan helebeso꞉g o꞉lia꞉, nanog diakilo꞉ ka꞉lan helebeso꞉g a꞉no꞉lia꞉yo꞉, Fo꞉l amilo꞉ golo꞉ a꞉no꞉ dia꞉ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, walaf kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ dimiab amio꞉, iyo꞉ falele alifelo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolo꞉ mama mogago꞉ dowo꞉ a꞉no꞉ sili alifo꞉gane. \v 13 Yu kalu nolba꞉yo꞉ mama mogago꞉wo꞉ o꞉lu ga꞉fela꞉li sia꞉sen ko꞉lo꞉, o꞉g a꞉namio꞉ iyo꞉ Ya꞉su Kelisowa꞉ wiyo꞉ da꞉fe ba꞉dakiyo꞉, mama mogago꞉ nolo꞉ o꞉luga꞉felaki a꞉la꞉sio꞉, “Fo꞉l elo꞉ Ya꞉suwa꞉ wi ko꞉lo꞉ wido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, mama mogago꞉ ge hamana,” a꞉la꞉sio꞉. \p \v 14-15 Bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu nowo꞉ ene wiyo꞉ Sigeba, ene so꞉wa doma꞉la꞉fo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉dimidabikiyo꞉, mama mogago꞉ nolba꞉yo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ne Ya꞉suwo꞉ asulo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Fo꞉l elo꞉ dimido꞉wo꞉ dabu. Ko꞉sega kalu ge o꞉ba?” \v 16 A꞉la꞉sa꞉labiki kalu mama mogago꞉lo꞉ dowo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ i o꞉lia꞉ alan bubaki, kalu doma꞉la꞉fo꞉ i a꞉no꞉ yame tandea꞉sa꞉ga꞉, helebeso꞉go꞉ tambo bidila꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ ho꞉bo꞉lo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dalaido꞉. \v 17 \x - \xo 19.17 \xt Ilig 5.11\x*Yu kalu o꞉lia꞉ Gilig kalu o꞉lia꞉ A꞉fesa꞉sdo꞉ sen a꞉no꞉ tambo, dimido꞉ a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, iyo꞉ tagilakiyo꞉, Ya꞉su Alan a꞉ma꞉ wiyo꞉ wabudaki dulugu sio꞉. \v 18 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tilidabu kaluka꞉isale modo꞉ a꞉no꞉ kalaba ya꞉sa꞉ga꞉, mogago꞉ dimida꞉len ilido꞉wo꞉ tambo foga꞉le sio꞉. \v 19 Kalu nolo꞉ fofalo꞉ dimida꞉sen i a꞉ma꞉yo꞉ ene fofalo꞉ dimida꞉sen mo꞉fo꞉s ko꞉lo꞉ kambolola꞉le a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, tambo siwa꞉la gido꞉. Mo꞉fo꞉s de amilo꞉ gido꞉ a꞉no꞉ mole diano꞉ ililo꞉ o꞉ngo꞉ agelo꞉wo꞉ 50,000 silba o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ gido꞉. \v 20 A꞉la꞉do꞉ dimido꞉ a꞉namio꞉, Alana꞉ to we kalab amio꞉ halaido꞉ fa꞉la꞉dowakiyo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ tambo da꞉da꞉li ha꞉na꞉ga꞉ ilido꞉. \fig Fofa bugo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ deya gido꞉.|alt="Burning magic scrolls" src="C104_gr.tif" size="col" copy="© 1997 New Tribes Mission/Foreign Mission Board, Southern Baptist Convention. Used with permission." ref="19.19" \fig* \p \v 21 \x - \xo 19.21 \xt Ilig 23.11, Lom 1.13\x*A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, Fo꞉l e Masedonia a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Akaya hen a꞉no꞉ tinia꞉liki, Ya꞉lusalem ha꞉na꞉no꞉ asulo꞉. “Ne a꞉na ha꞉na꞉ga꞉yo꞉, Lom a꞉namio꞉lo꞉ ha꞉na꞉no꞉ asulo꞉l” a꞉la꞉sio꞉. \v 22 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Fo꞉l elo꞉ asuwa꞉ta꞉sen kalu a꞉la꞉, Timoti o꞉lia꞉ Elastus a꞉no꞉ Masedonia iliga꞉takiyo꞉, e A꞉sia hen a꞉naka o꞉elen. \s1 A꞉fesa꞉s kaluka꞉isale iyo꞉ Fo꞉lbo꞉wo꞉ gadio꞉ \p \v 23 \x - \xo 19.23 \xt 2Kol 1.8\x*Ho꞉len a꞉namio꞉ Alana꞉ man o꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉lab a꞉no꞉lia꞉yo꞉ kego꞉wo꞉ mada alan fa꞉la꞉dowo꞉. \v 24 Kalu nowo꞉ ene wiyo꞉ Demitius, eyo꞉ silbayo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, madali gode Atemis a꞉no꞉ misido꞉ momada꞉sa꞉ga꞉, amisa꞉n kalumo꞉ kililia꞉sen. Kalu egeledo꞉ nanogdo꞉ dia꞉sen i a꞉no꞉lo꞉ mole alan dia꞉sen. \v 25 Demitius eyo꞉ nanogdo꞉ dia꞉sen kalu a꞉no꞉ tambo kegea꞉sa꞉ga꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nanog nilido꞉ dimida꞉sen wema꞉yo꞉, moleyo꞉ nafa dia꞉sen a꞉no꞉ gio꞉ asulab. \v 26 Ko꞉sega Fo꞉l we nili amisa꞉n o꞉lia꞉ A꞉sia heno꞉lo꞉ wida꞉li sia꞉likiyo꞉ ililima꞉nigab ko꞉lo꞉, nili dagiya꞉lo꞉ dimido꞉ gode a꞉no꞉, gode hendelema a꞉la꞉wido꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isaleya꞉ asulo꞉wo꞉ e no꞉nolo꞉ alita ta꞉fo꞉. A꞉la꞉do꞉ go꞉ a꞉no꞉ gio꞉ tamina ba꞉ba꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dabu. \v 27 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ o꞉go꞉ nili mole anama꞉kilo꞉ nanogdo꞉ dia꞉sen wema꞉ wi nafayo꞉ mogagila꞉ma꞉nigab. Imili weno꞉ ko꞉mba. Ko꞉sega nili gode Atemis, A꞉sia heno꞉ tambo o꞉lia꞉ henfelo꞉ tambo amio꞉ wabuda꞉sen a꞉no꞉, ene wi alan a꞉no꞉ wilo꞉ma doma꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene gulugululan a a꞉no꞉ o꞉ngo꞉malo꞉ o꞉ngo꞉ a꞉la꞉asuluma꞉ib” Demitius eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 28 Kaluka꞉isaleyo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, kulufa꞉yakiyo꞉ towo꞉ halaido꞉ sa꞉lakiyo꞉, “A꞉fesa꞉s kaluka꞉isaleya꞉ gode alandeyo꞉ Atemis eka꞉.” \v 29 \x - \xo 19.29 \xt Ilig 20.4, 27.2, Kolo 4.10, File 1.24\x*A꞉la꞉ ho꞉le sa꞉la꞉li ha꞉nakiyo꞉, amisa꞉n kaluka꞉isaleyo꞉ tambo kulufa꞉yo꞉ kegeo꞉. Kalu a꞉la꞉ Gaius dia꞉ Alistakus dia꞉ a꞉no꞉, Fo꞉l o꞉lia꞉ Masedonia a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉ i a꞉no꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, kegea꞉sen a us a꞉na anilia꞉ga꞉ tiane. \v 30 Fo꞉l e kaluka꞉isalelo꞉ kegeab a꞉namio꞉ towo꞉ sa꞉ma꞉ ha꞉na꞉no꞉ asulo꞉ ko꞉sega, tilidabu kalu iliyo꞉ e mo꞉hamana꞉ki ta꞉li. \v 31 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ A꞉sia hen amilo꞉ gamani misa꞉ kalu nolba꞉yo꞉, Fo꞉l e mili ko꞉lo꞉, e ililo꞉ kegea꞉sen hen a꞉namio꞉ mo꞉hamana꞉kiyo꞉ towo꞉ hagugu saga꞉fo꞉. \v 32 Kaluka꞉isale kegeo꞉ a꞉ma꞉yo꞉, noma꞉yo꞉ to ko꞉li halale sa꞉lab amio꞉, noma꞉yo꞉lo꞉ to ko꞉li ka sa꞉la꞉li a꞉lakiyo꞉, tambo no꞉nolo꞉ dowo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iyo꞉ mo꞉wo꞉ wena iliki kegeo꞉ a꞉la꞉bo꞉, kalu modo꞉wo꞉ mo꞉asulo꞉. \v 33 A꞉la꞉gabikiyo꞉, Yu kaluwa꞉yo꞉ Alegsanda, e susululia꞉ga꞉ tamina ta꞉takiyo꞉, to elo꞉ sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉na wala sio꞉. Alegsanda eyo꞉ towo꞉ dinafa fanda sa꞉ma꞉no꞉ a꞉la꞉liki, kaluka꞉isaleyo꞉ towo꞉ hela꞉foma꞉kiyo꞉ dagiya꞉ da꞉feyo꞉. \v 34 Ko꞉sega kalu kegeo꞉ i a꞉ma꞉yo꞉, e Yu kalulo꞉b a꞉la꞉bo꞉ ele ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ofa꞉si a꞉la꞉ a꞉namio꞉ towo꞉ halale sa꞉la꞉likiyo꞉, “A꞉fesa꞉s kaluka꞉isaleya꞉ gode alandeyo꞉ Atemis eka꞉” a꞉la꞉sa꞉la꞉likiyo꞉ mo꞉bulufo꞉. \p \v 35 A꞉la꞉ga꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉yo꞉, gamaniya꞉ mo꞉fo꞉sdo꞉ sa꞉sa꞉lan kalu a꞉ma꞉yo꞉, kalu kegeo꞉ tolo꞉ sa꞉la꞉len a꞉no꞉ hela꞉foma a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “A꞉fesa꞉s kalu gio꞉ dabuma. Nili gode alan Atemisa꞉ misido꞉ u momado꞉ a꞉no꞉, akina a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ sulufo꞉ tia꞉ a꞉no꞉lia꞉, ene gulugululan a a꞉no꞉lia꞉yo꞉ A꞉fesa꞉s nili bo꞉fo꞉lo꞉l ko꞉lo꞉, henfelo꞉ kaluka꞉isale tambowa꞉yo꞉ nili bo꞉fo꞉lab a꞉la꞉ asulufo꞉lab. \v 36 To so꞉lo꞉l we hendele a꞉lab ko꞉lo꞉, kalu imilig noma꞉yo꞉ o꞉ngo꞉ma a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉ib. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ giliyo꞉ ha꞉sa dowaki, hala nowo꞉ dimida꞉so꞉bo. \v 37 Kalu a꞉la꞉ wema꞉yo꞉ gulugululan ayamilo꞉ kelego꞉ nowo꞉ mo꞉afale di a꞉la꞉ta꞉ga꞉, nili godeyo꞉ mo꞉dio꞉ge sio꞉. Ko꞉sega giliyo꞉ a꞉la꞉ we madali tililia꞉ mio꞉. \v 38 Kalu noma꞉yo꞉ Demitius e o꞉lia꞉lo꞉ nanogdo꞉ dian o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ hala nowo꞉ dimido꞉lalega, mo꞉walilima꞉no꞉wo꞉ digalo꞉ da꞉lab a꞉la꞉ta꞉ga꞉ gamani misa꞉ kalu iyo꞉ sab ko꞉lo꞉, a꞉na tililia꞉ga꞉, ililo꞉ hala dimido꞉ a꞉no꞉ fanda sa꞉ma꞉ni ha꞉na꞉bi. \v 39 Giliyo꞉ hala dimido꞉ sa꞉ma꞉no꞉ nolo꞉ dowalega, nili ele difa꞉ a꞉no꞉ kudu ha꞉nakiyo꞉, kegea꞉sa꞉ga꞉ ua digalema꞉niki. \v 40 Nilido꞉ o꞉gdo꞉ dimido꞉ wema꞉yo꞉ mo꞉lo꞉ma ka dimido꞉ ko꞉lo꞉, nio꞉ o꞉li ka mo꞉walilimabe ko꞉lo꞉ ne tagilab. Gamani kaluwa꞉yo꞉ dabu ba꞉dalega, nio꞉ tolo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉no꞉ doma꞉ib.” \v 41 A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ tambo hamana꞉ki, towo꞉ sio꞉. \c 20 \s1 Fo꞉l eyo꞉ Masedonia o꞉lia꞉ Gilig hen o꞉lia꞉ a꞉na ane \p \v 1 Kaluka꞉isaleya꞉lo꞉ gadiakilo꞉ halaido꞉ to sa꞉la꞉leno꞉ edabikiyo꞉, Fo꞉l eyo꞉ tilidabu kaluwo꞉ ho꞉le kegea꞉sa꞉ga꞉yo꞉, iyo꞉ halale mesea꞉ki towo꞉ sa꞉lakiyo꞉ “Gio꞉ ta꞉biyo꞉” a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, e Masedonia hena ha꞉na꞉ni ane. \v 2 E a꞉na fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉yo꞉, amisa꞉n ko꞉lilo꞉ a꞉na tinia꞉li ha꞉nakiyo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ halale alitakiyo꞉ mano꞉ wida꞉li ha꞉na꞉la꞉ga꞉, Gilig hena fa꞉la꞉dowo꞉. \v 3 E ele otaleno꞉ a꞉naka o꞉sa꞉ga꞉, ho꞉n ko꞉suwa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Silia hena ha꞉na꞉no꞉ asulabiki, Yu kaluwa꞉yo꞉ e a꞉namilo꞉ sa꞉ma꞉no꞉ saetab a꞉no꞉ eneno꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, e a꞉ma꞉la꞉ Masedonia hen doba꞉da꞉ ha꞉na꞉ni ane. \v 4 Kalu e o꞉lia꞉lo꞉ aneyo꞉ nowo꞉ Sobata, e Belia amisa꞉n kalu Bilusa꞉ inso꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu a꞉la꞉ nowo꞉, Alistakus o꞉lia꞉ Sekudus a꞉no꞉ Tesalonaika kalu. Nowo꞉ Gaius, Debe kalu, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nowo꞉ Timoti. Kalu a꞉la꞉ nowo꞉ Tikikus o꞉lia꞉ Tolofimus a꞉no꞉ A꞉sia kalu. \v 5 Kalu i a꞉no꞉ tamina ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Toloas amisa꞉n a꞉namio꞉, nio꞉ a꞉na galima꞉ni yasisen. \v 6 Sagala꞉sa꞉ga꞉lo꞉ Ma꞉n Mosolo꞉ na꞉sen ho꞉leno꞉ a꞉na eleta꞉ga꞉, nio꞉ ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Filibai amisa꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, ho꞉leno꞉ bila꞉fo꞉wo꞉ alita꞉ga꞉yo꞉, iyo꞉ Toloas a꞉na galilia꞉ga꞉, ho꞉len dom a꞉la꞉fo꞉wo꞉ a꞉na sen. \s1 Yutikus e sowo꞉ ko꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ dasi alifa꞉ \p \v 7 Doma꞉yo꞉ nio꞉ Ya꞉su Asulo꞉ Ma꞉no꞉ naki kegeo꞉ ko꞉lo꞉, Fo꞉l e oagela꞉yo꞉ ha꞉na꞉no꞉ ko꞉lo꞉, towo꞉ wida꞉li ha꞉na꞉la꞉ga꞉, nulu us a꞉namio꞉ o꞉wida꞉len. \v 8 Nio꞉ a iwalulo꞉ a꞉na kegeakiyo꞉, nafayo꞉ modo꞉ ko꞉lo꞉ da꞉ifo꞉liki, a꞉na wida꞉len. \v 9 Nulu amio꞉ Fo꞉l e mano꞉ wida꞉li ha꞉na꞉labiki, kalu so꞉wa nowo꞉, ene wiyo꞉ Yutikus, e a asol fofodo꞉ a꞉namio꞉ ho꞉ ko꞉lo꞉ gulu a꞉ma꞉ wa꞉l ami siliki da꞉da꞉len ko꞉lo꞉, e mida꞉i ya꞉la꞉ga꞉ ofowo꞉ ha꞉nakiyo꞉, sulufo꞉ tinda꞉ga꞉, hena beseyo꞉. Iliyo꞉ e gasilia꞉ni tiane ko꞉sega, e o꞉ma sowo꞉lo꞉bi ba꞉ba꞉. \v 10 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Fo꞉l e tina꞉ga꞉, so꞉wa a꞉no꞉ a꞉ma꞉ wa꞉la fafula꞉fo꞉liki, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉ “Gio꞉ tagilakiyo꞉ iliga꞉so꞉bo! So꞉wa we o꞉sab.” \v 11 A꞉la꞉bo꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Fo꞉l e a꞉ma꞉la꞉ fa꞉la꞉na꞉sa꞉ga꞉, ma꞉n dowo꞉fa꞉yo꞉ goda꞉sa꞉ga꞉ ua mo꞉no꞉. Ma꞉no꞉ na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Fo꞉l eyo꞉ to man ko꞉ wida꞉liki aneyo꞉, ho꞉le bidabikiyo꞉, e ta꞉fo꞉gane. \v 12 Iyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ aya ha꞉nakiyo꞉, so꞉wa a꞉no꞉ mo꞉sowo꞉ ko꞉lo꞉ sagala꞉liki tililia꞉gane. \s1 Fo꞉l eyo꞉ A꞉fesa꞉s sa꞉sdo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalumo꞉wo꞉ mano꞉ wido꞉ \p \v 13 Fo꞉l e hena ha꞉na꞉no꞉ asulo꞉ ko꞉lo꞉ eyo꞉ nio꞉ ho꞉n ko꞉suwa hamana꞉ki dimidali ko꞉lo꞉, nio꞉ ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, e Asos amisa꞉na galima꞉ni, nio꞉ tamina ane. \v 14 Asos a꞉namio꞉, Fo꞉l e galilia꞉sa꞉ga꞉yo꞉, nio꞉ tambo ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Mitilini a꞉na ane. \v 15 Ho꞉len no amio꞉, Kios hen aniba ha꞉na꞉la꞉ga꞉ alita꞉ga꞉yo꞉, Samos hen a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. Ho꞉len a꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, nio꞉ ha꞉na꞉la꞉ga꞉, Miletus a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \v 16 Fo꞉l eyo꞉ Ba꞉ndiko꞉s ho꞉len a꞉namio꞉ Ya꞉lusalemo꞉ e doma꞉no꞉ a꞉lakiyo꞉, e bo꞉bo꞉ge ha꞉naki A꞉fesa꞉s amisa꞉n A꞉sia hen a꞉namio꞉, ho꞉leno꞉ modo꞉wo꞉ mo꞉doma꞉no꞉ asulaki, e tigini ane. \v 17 \x - \xo 20.17 \xt Ilig 18.21\x*Miletus a꞉na silikiyo꞉, Fo꞉l eyo꞉ A꞉fesa꞉s sa꞉sdo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu i a꞉no꞉ e a꞉na galima꞉ mena꞉ki, towo꞉ saga꞉fo꞉. \v 18 \x - \xo 20.18 \xt Ilig 18.19–19.10\x*Iyo꞉ ya꞉sa꞉ga꞉ elo꞉wa fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ne tamina A꞉sia hen wena ya꞉sa꞉ga꞉, ho꞉leno꞉ tambo gi o꞉lia꞉ silikilo꞉ dimida꞉len a꞉no꞉ gio꞉ asulufo꞉lab. \v 19 Yu kalu iliyo꞉ ne mogagila꞉ma꞉no꞉ saefa꞉ ko꞉lo꞉ ne hida꞉yo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ di. Ne Godeya꞉ ene nanog dia꞉li ha꞉na꞉len amio꞉, no꞉no꞉na꞉ma꞉la꞉ ha꞉ga dota꞉ga꞉, ne si ho꞉no꞉ gula꞉liki, Alana꞉ ene nanog dia꞉leno꞉, gio꞉ asulab. \v 20 Niyo꞉ Godeya꞉ mano꞉ kalu kegeo꞉ siwa꞉l amio꞉ kalaba wida꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ gili ayamio꞉lo꞉ walama꞉ni ya꞉sen. Gilo꞉ asuwa꞉fa꞉no꞉ man a꞉no꞉ niyo꞉ mo꞉go꞉lu alitakiyo꞉, gimo꞉wo꞉ tambo fanda wida꞉sen, a꞉no꞉ gio꞉ asulab. \v 21 Niyo꞉ Yu kalu o꞉lia꞉ Gilig kalu o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ hagugu alitakiyo꞉, ‘Gio꞉ asugo꞉ Godemo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉, nili Alan Ya꞉suwa tilidabuma’ a꞉la꞉likiyo꞉ wido꞉. \p \v 22 “O꞉go꞉ ne Godeya꞉ Mamaya꞉lo꞉ sa꞉lab au kudu ha꞉naki, Ya꞉lusalem ha꞉na꞉nigo꞉l ko꞉lo꞉, a꞉namio꞉ nelo꞉ amio꞉ o꞉bo꞉ngo꞉ fa꞉la꞉doma꞉nigaba꞉le babalab. \v 23 \x - \xo 20.23 \xt Ilig 9.16, 21.11\x*Ko꞉sega imilig nowo꞉ ne asulufo꞉lo꞉l. Amisa꞉n tambo nelo꞉ sia꞉len amio꞉, Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ sa꞉la꞉li ha꞉nakiyo꞉, ne hida꞉yo꞉ halaido꞉wo꞉ diaki, dibolowa to꞉loma꞉ib a꞉la꞉liki sa꞉la꞉lab. \v 24 \x - \xo 20.24 \xt Ilig 21.13, 2Tim 4.7\x*A꞉la꞉fo꞉ ko꞉sega, Godeya꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man a꞉la꞉likilo꞉ to nafa a꞉no꞉ Ya꞉su Alana꞉yo꞉ nemo꞉ walama꞉ki dimi ko꞉lo꞉, niyo꞉ nanog we dimida꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉ ilililai kibo꞉bowo꞉, ni mela꞉no꞉ we, o꞉li wala꞉ma꞉no꞉ ko꞉lo꞉lab. \p \v 25 “Ne gi usa sia꞉likilo꞉ Godeya꞉ ene kaluka꞉isale ko꞉lo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ man a꞉no꞉ widabilo꞉ da꞉da꞉len kalu gio꞉, ne misio꞉ wa꞉kabiyo꞉ mada mo꞉ba꞉ba꞉ib, a꞉la꞉asulo꞉l. \v 26-27 Kelego꞉ tambo Godeya꞉lo꞉ gimo꞉lo꞉ dimidama꞉no꞉ asulab a꞉no꞉, ne mo꞉gigili kagayaki tambo wida꞉len. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gio꞉ soma꞉no꞉lo꞉ doba꞉da꞉ dowalega, halayo꞉ nemaka꞉, a꞉la꞉liki fanda so꞉lo꞉l. \v 28 \x - \xo 20.28 \xt 1Tim 4.16, 1Bid 5.2-4\x*Ginina꞉ma꞉la꞉yo꞉ dinafa bo꞉fo꞉likiyo꞉, sa꞉s kaluka꞉isaleyo꞉ Godeya꞉ ene inso꞉ Ya꞉suwa꞉ ho꞉bo꞉wa꞉lo꞉ kilili a꞉no꞉lo꞉, dinafa bo꞉fo꞉lubi. Kaluka꞉isale a꞉no꞉, Godeya꞉ sibi o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉, Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ gimo꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki, gio꞉ a꞉na da꞉feyo꞉. \v 29 \x - \xo 20.29 \xt Madi 7.15, Yo꞉n 10.12\x*Ne ha꞉na꞉ga꞉ dotalikiyo꞉, kalu nolo꞉ ni fa꞉sa ya꞉siakiyo꞉, saila gasa o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ ya꞉ga꞉, sibiyo꞉ o꞉lusa꞉ndaki, yasala꞉ma꞉ib, niyo꞉ a꞉la꞉asulab. \v 30 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ gini sa꞉s usamilo꞉ elen nol a꞉ma꞉yo꞉, tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ e kudu mena꞉ki, susulu sa꞉la꞉lakiyo꞉, mano꞉ dikili walama꞉ib. \v 31 \x - \xo 20.31 \xt 1Tes 2.11\x*A꞉la꞉dimidama꞉ib ko꞉lo꞉ gio꞉ dinafa bo꞉fo꞉lubi. Dona otalen us a꞉namio꞉, niyo꞉ gimo꞉wo꞉ hagugu sa꞉la꞉likiyo꞉, ho꞉lenowo꞉lo꞉ nuluwo꞉lo꞉ giyo꞉ nofolakilo꞉ wida꞉len a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ asulufo꞉lubi. \p \v 32 “A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ o꞉go꞉ niyo꞉ gio꞉ Godeya꞉ dagiya difa꞉ ko꞉lo꞉ Godeya꞉lo꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan to man a꞉no꞉ giliyo꞉ asulufo꞉ko꞉ a꞉lalikiyo꞉, to man a꞉ma꞉yo꞉ gio꞉ halale alitakiyo꞉, Godeya꞉lo꞉ malilo꞉ ta꞉felo꞉ kalu nolbo꞉lo꞉ boba kelego꞉ dimi o꞉li aumbo꞉ gimo꞉wo꞉lo꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ ka dimia꞉ib. \v 33 \x - \xo 20.33 \xt 1Kol 9.11-12\x*Ne kalu noma꞉lo꞉ momado꞉ so꞉g o꞉lia꞉ mole da꞉lab a꞉no꞉ ba꞉da꞉ga꞉yo꞉ mo꞉mesela꞉sen. \v 34 \x - \xo 20.34 \xt Ilig 18.3, 1Tes 2.9\x*Niyo꞉ no꞉no꞉n asuwa꞉takiyo꞉, na꞉ dagi wema꞉ nanogo꞉ dimida꞉sa꞉ga꞉, ne o꞉lia꞉lo꞉ dowab a꞉no꞉lo꞉ a꞉ma꞉ asuwa꞉ta꞉sen, a꞉no꞉ gio꞉ asulo꞉. \v 35 Giliyo꞉ wa꞉feyo꞉ kalu asuwa꞉foma꞉kiyo꞉, nanog halaido꞉ nilo꞉ dimida꞉sen a꞉no꞉ gio꞉ ko꞉lo꞉ widakigo꞉l. Ya꞉su Alana꞉yo꞉ towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Dimiabdo꞉ ge mada sagalo꞉wo꞉ alan doma꞉ib ko꞉sega diabdo꞉ ge sagalo꞉wo꞉ ha꞉lu doma꞉ib.’ To we giliyo꞉ asulufo꞉lubi.” \p \v 36 Fo꞉l eyo꞉ to a꞉no꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ edakiyo꞉, iyo꞉ tambo gulalu siliki, Fo꞉l e Godemo꞉ dulugu sio꞉. \v 37 Iyo꞉ tambo ya꞉foda꞉liki fafulakiyo꞉, Fo꞉lo꞉ mimilo꞉. \v 38 Fo꞉l e wa꞉kabiyo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉ib a꞉la꞉do꞉ sio꞉ a꞉no꞉ iyo꞉ asulakiyo꞉, nofolo꞉wo꞉ alan dowo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iliyo꞉ e ho꞉n ko꞉suwa disa꞉ma꞉ki, tililia꞉gane. \c 21 \s1 Fo꞉l e Ya꞉lusalem ane \p \v 1-2 Nio꞉ A꞉fesa꞉s sa꞉sdo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalumo꞉wo꞉ ta꞉biyo꞉ a꞉la꞉bo꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ hen, Kos a꞉na tigini ane. Ho꞉len a꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ nio꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ Lodes a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉len a꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ nio꞉ Batala a꞉na fa꞉la꞉dota꞉ga꞉yo꞉, ho꞉n ko꞉su nowo꞉, Fonisia hena ha꞉nabiki, nio꞉lo꞉ a꞉na disa꞉la꞉sa꞉ga꞉ ane. \v 3 Nio꞉ ha꞉nakiyo꞉, ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ hen Saibulus a꞉no꞉ dagi fo꞉fo꞉doloba꞉da꞉ ta꞉ta꞉i aneyo꞉, Silia hen a꞉na ha꞉naki Taya amisa꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, kelego꞉wo꞉ a꞉na segeselabiki, nio꞉lo꞉ a꞉na sili alifa꞉. \v 4 \x - \xo 21.4 \xt Ilig 20.23\x*Taya amisa꞉n a꞉namio꞉ tilidabu kaluka꞉isale nolo꞉ a꞉na galilia꞉sa꞉ga꞉, ho꞉len dom a꞉la꞉fo꞉wo꞉ i o꞉lia꞉ silikiyo꞉, Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ tilidabu kaluka꞉isale o꞉mo꞉wo꞉ asulo꞉wo꞉ dimiabiki, iliyo꞉ Fo꞉l e Ya꞉lusalem ha꞉nabena꞉ki hagugu sio꞉. \v 5 Nio꞉ ho꞉len a꞉namilo꞉ mesa꞉no꞉wo꞉ aumbo꞉ edakiyo꞉, amisa꞉n a꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ so꞉wagalin o꞉lia꞉ nio꞉ tambo ho꞉nsa꞉ya tia꞉ ko꞉lo꞉, a꞉na gulalu siliki Godemo꞉ dulugu sio꞉. \v 6 Dulugu sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉ imo꞉wo꞉ ta꞉biyo꞉ a꞉la꞉bo꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ amisa꞉na a꞉ma꞉la꞉ ha꞉nabikiyo꞉, nio꞉ ho꞉n ko꞉suwa disa꞉. \v 7 Nio꞉ Taya a꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, Tolemes amisa꞉na fa꞉la꞉dota꞉ga꞉yo꞉, tilidabu kaluka꞉isale nolo꞉ a꞉na galilia꞉sa꞉ga꞉, ho꞉len imilig nowo꞉ a꞉na ali. \v 8 \x - \xo 21.8 \xt Ilig 6.5, 8.40\x*Kea꞉fowo꞉ nio꞉ Tolemes a꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, Sesalia a꞉na fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉, amisa꞉n kalu nowo꞉ Filib ene aya ali. Filib e to nafalo꞉ wida꞉sen kalu nowo꞉ e. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iliga꞉felo꞉ kalu iyo꞉ asuwa꞉foma꞉ki, tamin amilo꞉ kalu doma꞉la꞉fo꞉ da꞉feyo꞉wo꞉ nowo꞉ e. \v 9 Filiba꞉ ida꞉la꞉la꞉ bola꞉so꞉ fa꞉la꞉da꞉in a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ towo꞉ widaki, dinali sa꞉la꞉sen. \v 10 \x - \xo 21.10 \xt Ilig 11.28\x*Nio꞉ ho꞉len nolo꞉ i o꞉lia꞉ a꞉na o꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉, dinali sa꞉lan kalu nowo꞉, Agabus e Yudia hena a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉. \v 11 \x - \xo 21.11 \xt Ilig 20.23, 21.33\x*E nilo꞉wa fa꞉la꞉dowakiyo꞉, Agabus eyo꞉ Fo꞉la꞉ yafuwo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, ene gido꞉fo꞉ o꞉lia꞉ dagi o꞉lia꞉yo꞉ yafuwa꞉ mela꞉sa꞉ga꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nilo꞉ dimido꞉l we aumbo꞉, Ya꞉lusalem amilo꞉ Yu kalu sab a꞉ma꞉yo꞉ yafulo꞉ biso꞉wo꞉ mela꞉sa꞉ga꞉, Yu kaluma imo꞉wo꞉ dimia꞉ib a꞉la꞉bo꞉ Mamaya꞉yo꞉ dinali sio꞉ ko꞉lo꞉ gimo꞉ wido꞉l.” \v 12 To a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, ni o꞉lia꞉ amisa꞉n kalu a꞉namilo꞉ sen o꞉lia꞉ma꞉yo꞉, Fo꞉l e Ya꞉lusalem halonamio꞉ mo꞉hamana꞉kiyo꞉, towa꞉yo꞉ ha꞉nolo sio꞉. \v 13 \x - \xo 21.13 \xt Ilig 20.24\x*Ko꞉sega Fo꞉l eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Gi ko꞉lo꞉ ya꞉fodait koma꞉yo꞉, ne nofolo꞉wo꞉ alan dowaki, halaido꞉lo꞉ mo꞉doma꞉kilo꞉ dimidait ko mo꞉wo꞉ ha꞉? Ya꞉lusalemo꞉ ne dibolo amio꞉ mela꞉sa꞉ga꞉ to꞉lolalega o꞉li ko꞉m. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ne Ya꞉su Alana꞉ wi wabulu sa꞉la꞉len a꞉na iliyo꞉ ne sana sowalega, ne o꞉li soma꞉no꞉” Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \v 14 Niliyo꞉ asulo꞉ elo꞉ we mo꞉ka꞉ma꞉no꞉lo꞉biki, wa꞉kabiyo꞉ mo꞉ha꞉nolo sa꞉ma꞉no꞉ a꞉la꞉likiyo꞉, niliyo꞉ sio꞉, “Alana꞉lo꞉ dimidama꞉no꞉ a꞉no꞉ ka fa꞉la꞉doma꞉ki ta꞉fa꞉no꞉.” \v 15 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ho꞉len no amio꞉ nio꞉ dimidalia꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉lusalem halona ha꞉na꞉no꞉ ane. \v 16 Sesalialo꞉ tilidabu kalu nolo꞉ negele ha꞉na꞉sio꞉. Nio꞉ Nasona꞉ aya mesea꞉ki, iliyo꞉ a꞉na tililia꞉gane. Nason e Saibulus kalu ko꞉lo꞉ tamin amilo꞉ tilidabu kalu dowo꞉wo꞉ nowo꞉ e. \s1 Fo꞉l e Ya꞉lusalem fa꞉la꞉dowakiyo꞉, Ya꞉ma꞉s o꞉lia꞉ towo꞉ nenelo꞉ \p \v 17 Nio꞉ Ya꞉lusalem a꞉na fa꞉la꞉dowabiki, tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ ni ba꞉da꞉ga꞉yo꞉ mada sagalo꞉wo꞉ alan dowo꞉. \v 18 Ho꞉len a꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, nio꞉ Ya꞉ma꞉so꞉ ba꞉ba꞉niki, Fo꞉ldo꞉ nio꞉ tambo a꞉na ane amio꞉, sa꞉sdo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwo꞉ tambo a꞉na sena ba꞉ba꞉. \v 19 \x - \xo 21.19 \xt Ilig 15.12\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Fo꞉l eyo꞉ mada o꞉m a꞉la꞉bo꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Yu kaluka꞉isalemalo꞉wa ha꞉na꞉ga꞉lo꞉, Godeya꞉ nanog dimido꞉ a꞉no꞉, imo꞉wo꞉ malolo꞉ me. \v 20 \x - \xo 21.20 \xt Ilig 15.1,5\x*Fo꞉l elo꞉ malolab a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, iliyo꞉ Godeya꞉ wiyo꞉ a꞉na dulugu sio꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Fo꞉lbo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nao, o꞉go꞉ Yu kaluka꞉isale daoseno꞉ modo꞉wo꞉ tilidabu ko꞉lo꞉, iyo꞉ Mo꞉sa꞉sa꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ halale kudu ha꞉na꞉lab a꞉no꞉ ge o꞉go꞉ asula꞉bi. \v 21 Giyo꞉ Yu kaluka꞉isaleyo꞉ ha꞉la꞉ o꞉lia꞉lo꞉ sab o꞉mo꞉ wida꞉li siakiyo꞉, Mo꞉sa꞉sa꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ Yu kaluwa꞉yo꞉ dila꞉ma꞉ki, a꞉la꞉widabikiyo꞉, tilidabu kalu wilo꞉ sen a꞉ma꞉ dabu. Gi sa꞉lakiyo꞉, inin so꞉wagalino꞉ do꞉go꞉fo꞉ hege gedea꞉so꞉bo a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yuwa꞉ mano꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉so꞉boka꞉ a꞉la꞉do꞉ gilo꞉ wido꞉ a꞉no꞉ iyo꞉ asulufo꞉lab. \v 22-23 \x - \xo 21.22-23 \xt Nam 6.1-20, Ilig 18.18\x*A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ niliyo꞉ waga dimidama꞉no꞉wa꞉le? Ge wena ya꞉ga꞉ sab a꞉la꞉bo꞉ iliyo꞉ da꞉ba꞉ib ko꞉lo꞉, nililo꞉ gemo꞉lo꞉ sa꞉ma꞉nigo꞉l a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉bi. Kalu fa꞉la꞉da꞉in nolo꞉ Godemo꞉lo꞉ dinali saefa꞉ a꞉no꞉ ne o꞉lia꞉ so꞉l. \v 24 O꞉go꞉ kalu i we, Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ malilo꞉ doma꞉no꞉ man a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉ni ha꞉nab ko꞉lo꞉, gelo꞉ i we o꞉lia꞉ ha꞉na꞉ga꞉ ililo꞉ dimidab o꞉leau, giyo꞉lo꞉ a꞉la꞉dimidama꞉ni hamana. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ man ililo꞉ dimidan ho꞉len a꞉namilo꞉ boba dimian a꞉no꞉ gi kililia꞉bi. A꞉la꞉dimidalikiyo꞉, iyo꞉ misa꞉ fo꞉no꞉ o꞉li hanula꞉ma꞉ib. Giyo꞉ a꞉la꞉dimidalikiyo꞉, Yu kaluka꞉isaleyo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ge Mo꞉sa꞉sa꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ hendele kudu ha꞉nabo꞉lo꞉b a꞉la꞉asuluma꞉ib ko꞉lo꞉, kaluka꞉isaleya꞉lo꞉ to sio꞉ ko꞉lo꞉ dabu a꞉no꞉ madali sio꞉lo꞉b a꞉la꞉asuluma꞉ki, ge i o꞉lia꞉ hamana. \p \v 25 \x - \xo 21.25 \xt Ilig 15.29\x*“A꞉la꞉fo꞉ ko꞉sega, Yu kaluka꞉isalema ko꞉lo꞉ tilidabu o꞉mo꞉wo꞉ niliyo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ tamina sa꞉sa꞉liga꞉takiyo꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Gio꞉ madali godemo꞉lo꞉ fofa tolo꞉ dimido꞉ ma꞉no꞉ a꞉no꞉ mogago꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉ na꞉so꞉bo. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ no꞉ ho꞉bo꞉ a꞉no꞉lia꞉, no꞉wo꞉ dagasa sili sa꞉nda꞉sa꞉ga꞉lo꞉ ho꞉bo꞉wo꞉ mo꞉ane a꞉no꞉lia꞉yo꞉, na꞉so꞉bo. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ uwo꞉wo꞉ dia꞉so꞉bo.’ Nio꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ man a꞉na kudu hamana꞉kiyo꞉, mo꞉fo꞉so꞉ tamina sa꞉sa꞉liga꞉fo꞉.” \p \v 26 \x - \xo 21.26 \xt 1Kol 9.20\x*Iliyo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, kea꞉fo amio꞉ Fo꞉l eyo꞉ kalu fa꞉la꞉da꞉in i a꞉no꞉ tililia꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ tambo Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ malilo꞉ doma꞉no꞉ man a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Fo꞉l eyo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ aya ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen kalumo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “So꞉agelo꞉ imilig nowo꞉ tandala꞉ta꞉ga꞉yo꞉, kalu fa꞉la꞉da꞉in we malilo꞉ doma꞉no꞉wo꞉ elema꞉ib ko꞉lo꞉, iyo꞉ kelego꞉wo꞉ boba so꞉mena꞉ki, a꞉ma꞉la꞉ wena mia꞉ib” a꞉la꞉sio꞉. \s1 Fo꞉l e Yu kaluwa꞉ ta꞉li \p \v 27 So꞉agelo꞉ a꞉no꞉ ko꞉na꞉ma kedefa꞉no꞉ dowabikiyo꞉, Yu kalu A꞉sia hena a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉ a꞉ma꞉yo꞉, Fo꞉l e Godeya꞉ malilo꞉ aya sena ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, iyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ kegea꞉sa꞉ga꞉, ili asulo꞉wo꞉ da꞉ga꞉ alifelo꞉ ko꞉lo꞉, kalu kegeo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Fo꞉l e ta꞉li. \v 28 Iyo꞉ halale sa꞉la꞉likiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Isolael kalu gio꞉ nio꞉ asuwa꞉foma. Kalu we, heno꞉ tambo wida꞉li sia꞉likiyo꞉, kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ Mo꞉sa꞉sa꞉ ele difa꞉ a꞉no꞉ mo꞉kudu hamana꞉ki sio꞉. Eyo꞉ Godeya꞉ malilo꞉ a we dio꞉ge sa꞉la꞉len. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ o꞉go꞉ eyo꞉ Yu kaluma nolo꞉ Godeya꞉ Malilo꞉ hen we Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ mogagabiki, tililia꞉ mio꞉ ko꞉lo꞉ a꞉lab” a꞉la꞉sio꞉. \v 29 \x - \xo 21.29 \xt Ilig 20.4\x*(Ililo꞉ sio꞉ a꞉no꞉ mo꞉wo꞉ we. Tamin amio꞉, iyo꞉ Tolofimus, A꞉fesa꞉s kalu e, Fo꞉l o꞉lia꞉ Ya꞉lusalem amio꞉ sia꞉labiki ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ Fo꞉l e kalu a꞉no꞉ malilo꞉ a usa tililia꞉ mio꞉ a꞉la꞉asulakiyo꞉, towo꞉ halaido꞉ a꞉na sio꞉.) \v 30 Amisa꞉n kaluka꞉isaleyo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉ga꞉yo꞉, iyo꞉ tambo iligaki, ko꞉li ko꞉lilo꞉ dalalelia꞉ga꞉ kegeakiyo꞉, Fo꞉l e a꞉na ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, ha꞉la꞉ya susululia꞉ga꞉ ta꞉takiyo꞉, malilo꞉ a a꞉ma꞉ togo꞉ uludu alifa꞉. \v 31-32 Iyo꞉ Folo꞉ sanala꞉ma꞉no꞉ sa꞉ndabikiyo꞉, Lom da꞉la꞉diya꞉ misa꞉ kalu e, ililo꞉ gadiakilo꞉ yame tandeab a꞉no꞉ da꞉da꞉ga꞉, eyo꞉ da꞉la꞉dilo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu i o꞉lia꞉ da꞉la꞉dileyo꞉lo꞉ tililia꞉ga꞉yo꞉ nai ya꞉la꞉ga꞉, kalu kegeo꞉lo꞉ halale tandea꞉lab a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. Kaluka꞉isale iliyo꞉ da꞉la꞉di misa꞉ kalu o꞉lia꞉ ene da꞉la꞉dile kalu i a꞉no꞉ fa꞉la꞉dowabiki ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, Fo꞉l sa꞉nda꞉leno꞉ a꞉na ta꞉fo꞉. \v 33 Da꞉la꞉diya꞉ misa꞉ kaluwo꞉ a꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, Fo꞉l e ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, sa꞉ni a꞉la꞉ya꞉ melealifoma꞉ki sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Fo꞉l we o꞉b kaluwa꞉le, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ eyo꞉ o꞉b dimido꞉wo꞉ a꞉la꞉liki dabu ba꞉ba꞉. \v 34 Ko꞉sega kaluka꞉isale kegeo꞉ nolba꞉yo꞉ to imilido꞉ mo꞉sa꞉laki, nolba꞉yo꞉ to ko꞉li ko꞉lilo꞉ sio꞉ ko꞉lo꞉, misa꞉ kalu e to hendeleyo꞉ mo꞉dinafa da꞉ba꞉no꞉ dowabikiyo꞉, eyo꞉ Folo꞉ da꞉la꞉di kalulo꞉ sa꞉sen aya tililia꞉ hamana꞉ki sio꞉. \v 35 Iyo꞉ Folo꞉ aya tililia꞉ga꞉, wo꞉ldo꞉ kodo꞉wa fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, kaluka꞉isale kegeo꞉ i a꞉no꞉ gadio꞉wo꞉ mada alan dowo꞉ ko꞉lo꞉, da꞉la꞉di kaluwa꞉yo꞉ Folo꞉ fo꞉fo꞉lelia꞉ga꞉ a usa tiane. \v 36 \x - \xo 21.36 \xt Luk 23.18\x*Kalu kudu mio꞉ a꞉ma꞉yo꞉ ho꞉le sa꞉lakiyo꞉, “Fo꞉l ko sanalema!” a꞉la꞉sio꞉. \s1 Fo꞉l eyo꞉ elo꞉ tilidabu mo꞉wo꞉ fanda sio꞉ \p \v 37 Iliyo꞉ Folo꞉ a usamio꞉ o꞉tina꞉niki, isagena kagayabikiyo꞉, Fo꞉l eyo꞉ misa꞉ kalumo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Niyo꞉ gemo꞉wo꞉ to nowo꞉ sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ o꞉liyo꞉?” Fo꞉l eyo꞉ Gilig to a꞉la꞉liki dabu ba꞉dabiki, misa꞉ kalu eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Ge Gilig towo꞉ asulo꞉lo꞉ka꞉? \v 38 \x - \xo 21.38 \xt Ilig 5.36-37\x*Ge Isib kalu ko꞉lo꞉ kalulo꞉ yasala꞉sen kalu 4,000 a꞉la꞉fo꞉wo꞉ gilo꞉ kalaleli hena a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kegeakilo꞉ gamani kalu o꞉lia꞉ gisdo꞉ dia꞉leno꞉, hendele geya꞉le?” \v 39 A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, Fo꞉l eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “A, ne Yu kalu, Silisia hen amio꞉ Tasus amisa꞉n alan a꞉no꞉ kaluwo꞉ ne ko꞉lo꞉, giyo꞉ ne kaluka꞉isale kegeo꞉ wemo꞉wo꞉ towo꞉ sama꞉kiyo꞉, fogo꞉ dimia꞉no꞉wo꞉ o꞉liyo꞉?” \v 40 Emo꞉wo꞉ fogo꞉ dimiabikiyo꞉, Fo꞉l e wo꞉la꞉ mea kagafo꞉liki, kaluka꞉isale kegeo꞉ a꞉no꞉ hela꞉foma꞉ki, dagiya꞉ da꞉feyo꞉. Kaluka꞉isale iyo꞉ hela꞉tabiki, Fo꞉l eyo꞉ kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ inin Alam to sa꞉la꞉likiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \c 22 \p \v 1 “Ko꞉go꞉do꞉ kalu o꞉lia꞉ nao i, gio꞉ dabuma. Niyo꞉ halalo꞉ mo꞉dimido꞉ a꞉la꞉liki, gimo꞉ fanda sa꞉ma꞉nigo꞉l.” \v 2 Iyo꞉ Fo꞉l elo꞉ Alam to sa꞉lab a꞉no꞉ da꞉dakiyo꞉, iyo꞉ mada hela꞉ta꞉ga꞉ dabu. \v 3 \x - \xo 22.3 \xt Ilig 5.34\x*Da꞉da꞉labiki Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ne Yu kalu, Silisia hen amio꞉ Tasus amisa꞉n a꞉na sa꞉la꞉li ko꞉sega, ne amisa꞉n wena siliki anayo꞉. Ne Gamaliel e ha꞉ga ilikiyo꞉, nili ma꞉muwa꞉ mano꞉ nemo꞉ kefele wido꞉ ko꞉lo꞉, o꞉gdo꞉ gili Godemo꞉lo꞉ kudu ha꞉nab o꞉leaumbo꞉, niyo꞉lo꞉ Godeya꞉ man o꞉leo꞉ngo꞉ka kudu ha꞉na꞉sen. \v 4 \x - \xo 22.4 \xt Ilig 8.3\x*Niyo꞉ Alana꞉ Mando꞉ kudu ha꞉nab a꞉no꞉ ka ta꞉foma꞉ki, niyo꞉ mogagakiyo꞉, tilidabu kaluwo꞉lo꞉ ka꞉isaleyo꞉lo꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, dibolo aya to꞉lo alifela꞉sa꞉ga꞉, nolo꞉ sana sowa꞉sen. \v 5 Niyo꞉ a꞉la꞉dimida꞉senka꞉ a꞉la꞉likiyo꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kaluwo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ganisolo kalu o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ hendeleka꞉ a꞉la꞉likiyo꞉ gimo꞉wo꞉ o꞉li maloloma꞉ib. Iliyo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Yu kalu Damaskasdo꞉ sab i o꞉mo꞉ dimina꞉ki, nemo꞉ dimiab amio꞉, niyo꞉ tilidabu kaluka꞉isale a꞉namilo꞉ sab a꞉no꞉ Ya꞉lusalem a꞉ma꞉la꞉ tililia꞉sa꞉ga꞉ mo꞉walilima꞉ki, a꞉na ane. \p \v 6 “Ofo꞉ disi dowabikiyo꞉, ne Damaskaso꞉ ko꞉na꞉ma fa꞉la꞉doma꞉no꞉ dota꞉sen amio꞉, wigibole a꞉naka ho꞉ nowo꞉ wabeleg o꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉ Hebene halona a꞉la꞉ta꞉ga꞉ so꞉so꞉lelia꞉ga꞉ tindakiyo꞉, ne ho꞉ a꞉ma꞉ hegelia꞉ga꞉ difa꞉. \v 7 A꞉la꞉gabiki ne hena sulufo꞉ tina꞉sa꞉ga꞉, to nowo꞉ nemo꞉ sa꞉labiki dabu. ‘So꞉l, So꞉l, giyo꞉ Ne mogagakiyo꞉, waga migi kudaya?’ \v 8 A꞉la꞉sa꞉labiki, niyo꞉, ‘Alan, ge o꞉ba?’ a꞉la꞉sio꞉. ‘Ne Ya꞉su, Nasala꞉t kalu. Gilo꞉ mogagila꞉yo꞉ Ne’ a꞉la꞉sio꞉. \v 9 Kalu negeledo꞉ ane a꞉ma꞉yo꞉ ho꞉len tia꞉ a꞉no꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉sega kalu to nemo꞉lo꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ iyo꞉ mo꞉fanda dabu. \v 10 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niyo꞉ emo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, ‘Giyo꞉ ne o꞉b dimidama꞉ki asulaya?’ Niyo꞉ a꞉la꞉dabubo꞉do꞉liki, Alana꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Ge dasilia꞉ga꞉, Damaskas amisa꞉n usa ti hamana. A꞉namio꞉, nanog ko꞉lo꞉ gilo꞉ dimidama꞉no꞉wo꞉ noma꞉yo꞉ dinafa wala sa꞉ma꞉ib’ a꞉la꞉sio꞉. \v 11 Ne ho꞉ a꞉no꞉ ba꞉ba꞉ amio꞉ siyo꞉ bumale bido꞉ ko꞉lo꞉, mo꞉ba꞉da꞉li ha꞉na꞉no꞉ dowabiki, kalu negeledo꞉ ane a꞉ma꞉yo꞉ ne mogasilia꞉sa꞉ga꞉, Damaskas ane. \p \v 12 “Ne a꞉na sen amio꞉, Damaskas kalu nowo꞉ Ananaias eyo꞉ ne ba꞉ba꞉ni mio꞉. Kalu we Mo꞉sa꞉sa꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉len ko꞉lo꞉, Yu kaluka꞉isale amisa꞉ndo꞉ sab a꞉ma꞉yo꞉ e wabulu sa꞉la꞉sen. \v 13 Kalu e nelo꞉wa ya꞉ga꞉ kagayakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Nao So꞉l, ge siyo꞉ a꞉dinafa bo꞉ba꞉ki so꞉lo꞉l’ Wigibole a꞉naka, ni siyo꞉ falele alitabiyo꞉, niyo꞉ e ba꞉ba꞉. \v 14 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ananaias eyo꞉ nemo꞉wo꞉ wa꞉ka a꞉la꞉sio꞉, ‘Nili ma꞉muwa꞉ Gode eyo꞉ ge da꞉feakiyo꞉, elo꞉ dimidama꞉no꞉ asulo꞉ aumbo꞉ asuluma꞉ki go꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ ene Digalo꞉ Kalu bo꞉ba꞉ki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene to sa꞉labo꞉ dabuma꞉ki, ge a꞉na da꞉feyo꞉. \v 15 Ene towo꞉ widakiyo꞉, gilo꞉ ba꞉ba꞉ o꞉lia꞉ dabu o꞉lia꞉yo꞉ kaluka꞉isale tambomo꞉wo꞉ gi fanda walama꞉ib. \v 16 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ge wenamio꞉ o꞉b yasila꞉leya? Ge dasilia꞉ga꞉, ho꞉na to꞉lola꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Alan emo꞉ dulugu sa꞉lalikiyo꞉, mogago꞉ gilo꞉wo꞉ hama꞉ib.’ Ananaias eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 17-18 \x - \xo 22.17-18 \xt Ilig 9.29-30\x*“A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ ne Ya꞉lusalem a꞉ma꞉la꞉ ya꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉ malilo꞉ ayamio꞉ dulugu sa꞉la꞉lena, ne ho꞉le ba꞉dakiyo꞉, Alana꞉yo꞉ towo꞉ nemo꞉ sa꞉la꞉lena ba꞉ba꞉. ‘Ge dasima! Giyo꞉ to nilo꞉wo꞉ Ya꞉lusalem wenamio꞉ wida꞉lalega, amisa꞉n kaluka꞉isale iyo꞉ mada mo꞉tigi da꞉ba꞉ib ko꞉lo꞉ ge bo꞉bo꞉ge ta꞉fo꞉ hamana.’ \v 19 \x - \xo 22.19 \xt Ilig 8.3, 26.9-11\x*Niyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Kalu Alan, ne Yuwa꞉ tolo꞉ wida꞉sen a nola tina꞉likiyo꞉, ge amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isaleyo꞉ yasala꞉sa꞉ga꞉ dibolo aya to꞉lola꞉sen a꞉no꞉, kaluwo꞉ tambowo꞉ asulufo꞉lab. \v 20 \x - \xo 22.20 \xt Ilig 8.1\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Alan, gi wilo꞉ wida꞉sen Sitifen, elo꞉ sana sowo꞉ a꞉namio꞉, niyo꞉lo꞉ e o꞉li sa꞉ndab a꞉la꞉asulakiyo꞉, Sitifendo꞉ sa꞉ndab kalu a꞉ma꞉ so꞉g ho꞉go꞉fela꞉yo꞉, ni ta꞉lisen.’ \v 21 \x - \xo 22.21 \xt Ilig 9.15\x*A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Alana꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Ge ka hamana. Niyo꞉ ge Yu kalumalo꞉ amio꞉ ko꞉na꞉ iliga꞉fa꞉no꞉ ko꞉lo꞉, ge Ya꞉lusalemo꞉ ta꞉fo꞉ hamana.’ Alana꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉.” \p \v 22 Fo꞉l eyo꞉ malolabikiyo꞉, kalu kegeo꞉ iyo꞉ o꞉li da꞉da꞉len, ko꞉sega Fo꞉l eyo꞉ to a꞉no꞉\f + \fr 22.22 \ft Fo꞉l eyo꞉ Alana꞉yo꞉ e Yu kaluka꞉isalema ilo꞉wa iliga꞉fo꞉ a꞉la꞉li sa꞉labikiyo꞉, Yu kaluwo꞉ gadia꞉sa꞉ga꞉ ka꞉laki, halale tandeo꞉.\f* sa꞉labikiyo꞉, iyo꞉ gadia꞉sa꞉ga꞉, a꞉ma꞉la꞉yo꞉ towo꞉ halale sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu we henfelo꞉ wilo꞉ mesa꞉no꞉wo꞉ mo꞉ego꞉ ko꞉lo꞉, e sanalema.” \v 23-24 Iliyo꞉ halale tandeakiyo꞉, so꞉g wa꞉l amilo꞉ ko꞉lo꞉wo꞉ hagolia꞉ sandifelaki, sa꞉yo꞉ tagulia꞉ga꞉ sandifelo꞉.\f + \fr 22.23-24 \ft Yu kaluwa꞉lo꞉ a꞉la꞉do꞉ dimidab a꞉no꞉, iyo꞉ alan gadio꞉ a꞉la꞉liki widakigo꞉l.\f* A꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉ ililo꞉ dimidab a꞉no꞉ Fo꞉l eyo꞉ mo꞉wo꞉ fanda sama꞉ki, da꞉la꞉diya꞉ misa꞉ kaluwa꞉yo꞉ ene da꞉la꞉dile kalumo꞉ sa꞉lakiyo꞉, Folo꞉ ilo꞉ sa꞉sen a usa tililia꞉ tina꞉ga꞉, meya꞉ sa꞉nda꞉sa꞉ga꞉, dabu ba꞉da꞉bi a꞉la꞉sio꞉. \v 25 \x - \xo 22.25 \xt Ilig 16.37\x*Iliyo꞉ Folo꞉ meya꞉ sa꞉ma꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ melabikiyo꞉, eyo꞉ da꞉la꞉dilo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu anib a꞉namilo꞉ kagafo꞉len o꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Gio꞉ Lom kalule\f + \fr 22.25 \ft Kalu abeyo꞉ Lom kalule dowo꞉lalega, Loma꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ e asuwa꞉ta꞉mela꞉ib. Kalu a꞉no꞉ madaliyo꞉ mo꞉yami tandema꞉ib. A꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉.\f* a꞉no꞉ mo꞉ mo꞉walilo꞉ka, madali sa꞉ma꞉no꞉ a꞉la꞉likiyo꞉, gili ele difa꞉ a꞉ma꞉yo꞉ waga saefa꞉ da꞉laba?” \v 26 Da꞉la꞉dilo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwo꞉ to a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, da꞉la꞉diya꞉ misa꞉ kalulo꞉wa ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉l elo꞉ to sio꞉ a꞉no꞉ emo꞉wo꞉ sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, “Kalu we Lom kalule dowo꞉ ko꞉lo꞉ nio꞉ waga dimidama꞉no꞉wa꞉le?” \v 27 A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉, misa꞉ kalu a꞉no꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉lbo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉dakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge hendele Lom kalule dowo꞉lalega, nemo꞉ sama.” \m “A꞉, ne Lom kalule ko꞉lo꞉lo꞉l” a꞉la꞉sio꞉. \v 28 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ da꞉la꞉di misa꞉ kaluwa꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ne Lom kalule doma꞉nikiyo꞉, moleyo꞉ mada modo꞉wa꞉ kilili.” A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉, Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ko꞉sega ne Lom kaluleya꞉ sa꞉la꞉li ko꞉lo꞉ ne Lom kalule ko꞉lo꞉lo꞉l.” \m \v 29 \x - \xo 22.29 \xt Ilig 16.38\x*To a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, da꞉la꞉di kalu iyo꞉ emo꞉lo꞉ dabu ba꞉ba꞉no꞉ a꞉la꞉likilo꞉ elen a꞉no꞉ tagilaki, a꞉ma꞉la꞉ gigili kagayo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ da꞉la꞉di misa꞉ kaluwa꞉yo꞉, Fo꞉l e Lom kalule ko꞉lo꞉ sa꞉niya꞉lo꞉ elo꞉ melo꞉ a꞉no꞉ asulakiyo꞉, e tagio꞉ dowo꞉. \s1 Fo꞉l eyo꞉ Yuwa꞉ ganisolo misa꞉ kalumo꞉wo꞉ towo꞉ sio꞉ \m \v 30 Da꞉la꞉di misa꞉ kalu eyo꞉, Yu kaluka꞉isale kegeo꞉ a꞉ma꞉lo꞉ Fo꞉lbo꞉lo꞉ towo꞉ diga꞉li sio꞉ a꞉no꞉ mo꞉wo꞉ o꞉ba꞉le a꞉la꞉liki kedo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ho꞉len no amio꞉ eyo꞉ Fo꞉l e fage alita꞉sa꞉ga꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu iyo꞉lo꞉, Yuwa꞉ ganisolo kaluwo꞉lo꞉ tambo kegenema꞉ki saga꞉felo꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ kegeakiyo꞉ Folo꞉ tililia꞉ga꞉, usa ta꞉fo꞉. \c 23 \p \v 1 Fo꞉l eyo꞉ ganisolo kalu a꞉no꞉ko꞉ si kudu ba꞉da꞉ga꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ni nao, ne Godeya꞉ nanog dimida꞉i mio꞉ a꞉namio꞉ mela꞉no꞉ nilo꞉ we, Godeya꞉ siwa꞉l amio꞉ no꞉no꞉no꞉ digalo꞉le dimida꞉i mio꞉ a꞉la꞉asulo꞉l.” \v 2-3 \x - \xo 23.2-3 \xt Yo꞉n 18.22-23\x*\x - \xo 23.2-3 \xt Madi 23.27\x*A꞉la꞉sa꞉labiki, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu, Ananaias eyo꞉ Fo꞉l e anib amilo꞉ kagafo꞉lab o꞉mo꞉wo꞉ Fo꞉l a꞉no꞉ mego꞉fa bola꞉ma a꞉la꞉liki sio꞉. A꞉la꞉sa꞉labiki Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge a o꞉fo꞉f amilo꞉ ho꞉lo꞉ nafa mulu o꞉leo꞉ngo꞉ dowo꞉\f + \fr 23.2-3 \ft Fo꞉l elo꞉ to sio꞉ a꞉no꞉, e ko꞉lo꞉ dio꞉ge sio꞉. To a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ nio꞉ mo꞉dinafa asulo꞉, ko꞉sega nolba꞉yo꞉ to a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ a꞉la꞉asulab. Kaluwa꞉ do꞉mo꞉ ba꞉ba꞉ a꞉no꞉ nafa ko꞉sega asulo꞉ usamilo꞉ da꞉labo꞉ mogago꞉le da꞉lab. A꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sio꞉.\f* ko꞉lo꞉ Gode eyo꞉ gelo꞉ bola꞉la꞉ma꞉ib. Gio꞉ Mo꞉sa꞉sa꞉ ele difa꞉ a꞉na ilikiyo꞉ ne mo꞉walilima꞉niki sab ko꞉sega, giyo꞉ ne bola꞉ma a꞉la꞉do꞉ sa꞉lab a꞉ma꞉yo꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ o꞉go꞉sab.” \v 4 Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉labiki, e anib amilo꞉ kalu kagafo꞉len a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge Godeya꞉ bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu komo꞉wo꞉ giyo꞉ mogagi mada sa꞉laka꞉!” \v 5 \x - \xo 23.5 \xt Kis 22.28\x*A꞉la꞉sa꞉labiki, Fo꞉l eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nao i ha꞉iyo꞉. E bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalulo꞉b a꞉la꞉bo꞉ ne mo꞉fanda asulo꞉ ko꞉lo꞉, ne a꞉la꞉bo꞉ asulo꞉ kibo꞉bowo꞉, niyo꞉ to a꞉no꞉ mo꞉so꞉mo꞉lo. Mo꞉wo꞉ Godeya꞉ to sa꞉sa꞉lo꞉ amio꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Misa꞉ kalu gilo꞉ bo꞉fo꞉lab imo꞉wo꞉ mogago꞉ towo꞉ sa꞉la꞉so꞉bo.’” \p \v 6 \x - \xo 23.6 \xt Ilig 26.5\x*Fo꞉l e ganisolo kalu kegeo꞉ us a꞉namio꞉, kalu nolo꞉ Fa꞉lisi a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nolo꞉ Sadusi kalu ko꞉lo꞉ elena ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, eyo꞉ imo꞉wo꞉ towo꞉ halale sa꞉lakiyo꞉, “Ni nao i, ne Fa꞉lisi kalu a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dowo꞉lo꞉ Fa꞉lisi kalu. Niyo꞉ Godeya꞉lo꞉ sowo꞉ kalu ko꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉do꞉ a꞉dasi alifa꞉ib a꞉no꞉ hendele dimidama꞉ib a꞉la꞉liki tilidabu ko꞉lo꞉, ne o꞉go꞉ a꞉na mo꞉walilab.” \v 7 Fo꞉l eyo꞉ to a꞉no꞉ sa꞉labikiyo꞉, Fa꞉lisi kalu o꞉lia꞉ Sadusi kalu o꞉lia꞉yo꞉ towo꞉ egele kegakiyo꞉, ganisolo iyo꞉ asulo꞉wo꞉ a꞉la꞉ dowo꞉. \v 8 \x - \xo 23.8 \xt Madi 22.23\x*Mo꞉wo꞉ Sadusi iliyo꞉ sowo꞉wo꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ mo꞉dasima꞉ib a꞉la꞉tiliasulaki, ma꞉mula꞉ kalu o꞉lia꞉ mama o꞉lia꞉yo꞉ aundo꞉mo꞉ a꞉lab a꞉la꞉tili asulo꞉. Ko꞉sega Fa꞉lisi kalu iliyo꞉ man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ tambo tili asulab. \v 9 A꞉no꞉ ko꞉lo꞉ tili asulakiyo꞉, towo꞉ halaido꞉ halale tandea꞉sa꞉ga꞉yo꞉, elelo꞉ wida꞉sen kalu nolo꞉, Fa꞉lisi ko꞉lo꞉ iyo꞉ dasila꞉sa꞉ga꞉ towo꞉ halaido꞉ kegaki a꞉la꞉sio꞉, “Kalu wenamio꞉ hala dimido꞉ nowo꞉ aundo꞉ma ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mamaya꞉le, ma꞉mula꞉ kaluwa꞉le, emo꞉wo꞉ sio꞉wa꞉le nio꞉ mo꞉dinafa asulo꞉ ko꞉lo꞉ niliyo꞉ e mo꞉walila꞉so꞉bo” a꞉la꞉sio꞉. \v 10 To kegakiyo꞉ bubo꞉ a꞉no꞉ mada alan fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, da꞉la꞉di misa꞉ kalu e iyo꞉ Folo꞉ ta꞉li siliki susulu tandeakiyo꞉ gedema꞉ib a꞉la꞉kele asulaki, ene da꞉la꞉di kaluwo꞉ ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉lo꞉ gasilia꞉ga꞉ ilo꞉ sa꞉sen aya tililia꞉ hamana꞉ki sio꞉. \p \v 11 \x - \xo 23.11 \xt Ilig 27.24, 28.16,23\x*O꞉g nulu a꞉namio꞉, Alan e ya꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉la꞉ aniba kagayaki, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gi asulo꞉wo꞉ halaido꞉ dowa꞉bi. Giyo꞉ Ya꞉lusalem kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ ni wi ko꞉lo꞉ wido꞉ o꞉leaumbo꞉, Lom a꞉namio꞉lo꞉ a꞉la꞉ka wida꞉bi” a꞉la꞉sio꞉. \s1 Yu kaluwa꞉yo꞉ Folo꞉ sanala꞉ma꞉no꞉ a꞉la꞉li saefa꞉ \p \v 12 Kea꞉fowo꞉ Yu kalu iyo꞉ nenela꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Folo꞉ sana soma꞉no꞉ a꞉la꞉saefa꞉ ko꞉lo꞉ Fo꞉lo꞉ semo꞉sana sowo꞉ amio꞉, iliyo꞉ ma꞉no꞉ o꞉lia꞉ ho꞉n o꞉lia꞉yo꞉ mada semo꞉naki elefo꞉ ko꞉lo꞉, Folo꞉ sana sowa꞉sa꞉ga꞉ ami ma꞉no꞉wo꞉ a꞉na ma꞉no꞉ a꞉la꞉tili saefa꞉. \v 13 Tolo꞉ saefa꞉ kalu agelo꞉wo꞉ do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉in a꞉no꞉ tinio꞉ a꞉ma꞉ saefa꞉. \v 14 Iyo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu i o꞉lia꞉ Yu ko꞉go꞉do꞉ kalu o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Nio꞉ Fo꞉lo꞉ semo꞉sanaefa꞉ amio꞉, ho꞉n o꞉lia꞉ ma꞉n o꞉lia꞉yo꞉ elefo꞉ dia꞉to꞉l ko꞉lo꞉ semo꞉ma꞉no꞉ a꞉la꞉liki tili salia꞉ difa꞉. \v 15 \x - \xo 23.15 \xt Ilig 25.3\x*A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gi o꞉lia꞉ ganisolo kalu gio꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, da꞉la꞉di misa꞉ kalumo꞉wo꞉ dikili sa꞉lakiyo꞉, Fo꞉lbo꞉lo꞉ mo꞉walilo꞉ a꞉no꞉ wa꞉ka a꞉fanda da꞉ba꞉no꞉ ko꞉lo꞉ tililia꞉ mena꞉ki, gio꞉ sa꞉ma꞉ni hamana. Da꞉la꞉di iliyo꞉ Fo꞉l e tililia꞉ yalikiyo꞉, gilo꞉ amio꞉ o꞉fa꞉la꞉doma꞉ni yaliki, niliyo꞉ e usa sa꞉ma꞉no꞉. Nio꞉ a꞉la꞉dimidama꞉no꞉ ko꞉lo꞉ gio꞉ to a꞉no꞉ sa꞉ma꞉ni hamana.” \p \v 16 To nenelakilo꞉ saetab a꞉no꞉, Fo꞉la꞉ e babo꞉ a꞉ma꞉ da꞉da꞉la꞉ga꞉yo꞉, e da꞉la꞉dilo꞉ sa꞉sen aya ha꞉na꞉ga꞉, Fo꞉lbo꞉wo꞉ to a꞉no꞉ malolome. \v 17 Fo꞉l e to a꞉no꞉ da꞉da꞉ga꞉yo꞉, da꞉la꞉dilo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu nowo꞉ ho꞉lelia꞉sa꞉ga꞉, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “So꞉wa wema꞉yo꞉ da꞉la꞉diya꞉ misa꞉ kalumo꞉wo꞉ to nowo꞉ sa꞉ma꞉ mio꞉ ko꞉lo꞉ e a꞉na tililia꞉ hamana” a꞉la꞉sio꞉. \v 18 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ da꞉la꞉dilo꞉ bo꞉fo꞉lowan kaluwa꞉yo꞉ so꞉wa a꞉no꞉ tililia꞉ga꞉, ene misa꞉ kalumo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “So꞉wa wema꞉yo꞉ to nolo꞉ gemo꞉ sa꞉ma꞉ni mio꞉ ko꞉lo꞉ dibolo kalu Fo꞉l eyo꞉ gelo꞉wa tililia꞉ hamana a꞉la꞉liki, nemo꞉ dabu ba꞉dabiki, a꞉na tililia꞉ mio꞉.” \v 19 Da꞉la꞉diya꞉ misa꞉ a꞉ma꞉yo꞉ so꞉wa a꞉no꞉ dagiya gasilia꞉ga꞉, o꞉fo꞉f doba꞉da꞉ ta꞉ta꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, “Ge nemo꞉wo꞉ o꞉b sa꞉ma꞉ni mio꞉wo꞉?” a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉. \v 20 So꞉wa a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Yu kalu iliyo꞉ nenela꞉sa꞉ga꞉ towo꞉ saefa꞉ ko꞉lo꞉ aliyo꞉ ganisololo꞉ amio꞉ Folo꞉ ge tililia꞉ ya꞉bi a꞉la꞉bo꞉ Yu kaluwa꞉yo꞉ gemo꞉wo꞉ dabu ba꞉ba꞉ib. Iyo꞉ Fo꞉lbo꞉lo꞉ mo꞉walilo꞉ a꞉no꞉ wa꞉ka a꞉fanda da꞉ba꞉no꞉ a꞉la꞉likiyo꞉ ge dikili sa꞉ma꞉ib. \v 21 Ko꞉sega ililo꞉ dabu ba꞉dab aumbo꞉ dimida꞉so꞉bo. Mo꞉wo꞉ kaluwo꞉ do꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉da꞉in a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tininila꞉ a꞉no꞉ usa yasila꞉ga꞉, Folo꞉ a꞉na banaefo꞉la꞉ga꞉ sa꞉ma꞉ib. Iliyo꞉ Folo꞉ mo꞉sanaetakiyo꞉, ho꞉n o꞉lia꞉ ma꞉n o꞉lia꞉yo꞉ elefo꞉ difa꞉ ko꞉lo꞉ semo꞉ma꞉ib a꞉la꞉liki tili saefa꞉ ko꞉lo꞉lab. Iyo꞉ dimidalia꞉sa꞉ga꞉, gilo꞉ a꞉ma꞉la꞉ to sa꞉labo꞉ ko꞉lo꞉ yasilab.” \v 22 To a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, da꞉la꞉diya꞉ misa꞉ kaluwa꞉yo꞉ so꞉wa o꞉mo꞉wo꞉ hagugu sa꞉lakiyo꞉, “Giyo꞉ to we nemo꞉wo꞉ sio꞉ka꞉ a꞉la꞉likiyo꞉, kalu nolbo꞉wo꞉ sa꞉la꞉so꞉bo.” A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ so꞉wa a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ iliga꞉fo꞉. \s1 Folo꞉ Sesalia a꞉na mo꞉walilima꞉ki iliga꞉fo꞉ \p \v 23 Da꞉la꞉diya꞉ misa꞉ kalu eyo꞉, da꞉la꞉dilo꞉ bo꞉fo꞉lowan kalu a꞉la꞉ nowo꞉ ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ga꞉go꞉ da꞉la꞉di kalu 200 a꞉la꞉fo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉s wa꞉l amilo꞉ sa꞉sen da꞉la꞉di kaluwo꞉ 70 a꞉la꞉fo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ba꞉iso꞉bolo꞉ sandima꞉no꞉wo꞉ 200 a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ tambo dimidalia꞉sa꞉ga꞉, nulu ofa꞉siyo꞉ agado꞉wa dowalikiyo꞉, Sesalia amisa꞉na ha꞉na꞉bi. \v 24 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Fo꞉l e dinafa hamana꞉kiyo꞉, ho꞉s nolo꞉ emo꞉ dimia꞉sa꞉ga꞉, a꞉na asita꞉ga꞉, gamani misa꞉ kalu, Fela꞉ksdo꞉ amio꞉ fa꞉la꞉doma꞉ ha꞉na꞉bi.” \v 25 To a꞉no꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, eyo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ iliga꞉takiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉. \pmo \v 26 Ne Kalodius Lisias, niyo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ we gamani misa꞉ alan kalu Fela꞉ks gemo꞉ sa꞉sa꞉liga꞉to꞉l. \pmo Niyo꞉ sagalo꞉ towo꞉ gemo꞉wo꞉ so꞉lo꞉l. \pm \v 27 \x - \xo 23.27 \xt Ilig 21.30-33, 22.25-27\x*Yu kalu iliyo꞉ kalu we ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉ sana soma꞉nigabikiyo꞉, niyo꞉ e Lom kalulo꞉b a꞉la꞉asula꞉sa꞉ga꞉, ne o꞉lia꞉ ni da꞉la꞉di kalu o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, e asuwa꞉taki gasili. \v 28 \x - \xo 23.28 \xt Ilig 22.30\x*Niyo꞉ Yu kalu ililo꞉ diga꞉li sio꞉ a꞉no꞉ mo꞉wo꞉ fanda ba꞉ba꞉no꞉ a꞉la꞉liki, e Yuwa꞉ ganisolo ilo꞉ amio꞉ a꞉na tililia꞉gane. \v 29 E mo꞉walili ba꞉ba꞉ amio꞉, iliyo꞉ Yuwa꞉ ini ele a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ alobana kedo꞉ ko꞉sega, kalu we ni ba꞉ba꞉ amio꞉, e dibolo amilo꞉ to꞉loma꞉no꞉ hala dimido꞉ nowo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ elo꞉ sana soma꞉no꞉ hala dimido꞉ nowo꞉lo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉. \v 30 \x - \xo 23.30 \xt Ilig 23.16-23, 24.1-9\x*Yu kalu ililo꞉ kalu we ko꞉lo꞉ sana soma꞉no꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ dimidaitab a꞉no꞉ ne da꞉da꞉sa꞉ga꞉, niyo꞉ Fo꞉l e gelo꞉wa bo꞉bo꞉ge iliga꞉to꞉l. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ e o꞉lia꞉lo꞉ kego꞉ kalu iyo꞉lo꞉ gelo꞉wa ya꞉sa꞉ga꞉, gi siwa꞉la mo꞉walilaki sama꞉kiyo꞉, gelo꞉wa hamana a꞉la꞉sio꞉. \m Eyo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉. \p \v 31 Da꞉la꞉di kalu iyo꞉, ini misa꞉ kaluwa꞉lo꞉ sio꞉ aumbo꞉ kudu ha꞉naki, nuluwo꞉ Fo꞉lo꞉ tililia꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ Antibatilis amisa꞉n a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \v 32 Kea꞉fowo꞉ ho꞉s wa꞉l amilo꞉ sa꞉sen da꞉la꞉di kalu iliyo꞉ Folo꞉ tililia꞉ga꞉ ha꞉nabikiyo꞉, da꞉la꞉di kalu nolo꞉ a꞉ma꞉la꞉ ilo꞉ sa꞉sen aya ane. \v 33 Da꞉la꞉di kalu Fo꞉ldo꞉ tililia꞉gane a꞉no꞉ Sesalia fa꞉la꞉dowakiyo꞉, iliyo꞉ gamani misa꞉ kalumo꞉wo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ dimiakiyo꞉, Fo꞉l elo꞉ tililia꞉ga꞉ elo꞉wa ta꞉fo꞉. \v 34-35 Gamani misa꞉ kaluwa꞉yo꞉ mo꞉fo꞉s sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ agela꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉l emo꞉wo꞉, “Gi heno꞉ o꞉ba?” a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉ misa꞉ kaluwa꞉yo꞉ Folo꞉ Silisia kalulo꞉b a꞉la꞉asulakiyo꞉, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gemo꞉lo꞉ diga꞉li sio꞉ kalu a꞉no꞉ wena fa꞉la꞉dowalikiyo꞉, ge nio꞉ a꞉na mo꞉walili da꞉ba꞉no꞉.” A꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Fo꞉l e Ha꞉loda꞉ a alan a꞉namilo꞉ dibolo a a꞉na disalifo꞉liki, bo꞉fo꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉. \fig Da꞉la꞉di kalu iliyo꞉ Folo꞉ nulu tililia꞉gane.|alt="Soldiers escort Paul at night" src="IB04214_gr.tif" size="col" copy="Farid Faadil © Biblica, Inc. Used with permission. All rights reserved worldwide." ref="23.31" \fig* \c 24 \s1 Fela꞉ks eyo꞉ Folo꞉ mo꞉walilo꞉ \p \v 1 Ho꞉len bila꞉fo꞉wo꞉ ta꞉ta꞉ga꞉yo꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu, Ananaiaso꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yu ko꞉go꞉do꞉ kalu nolo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mo꞉walilabdo꞉ asuwa꞉ta꞉sen kalu\f + \fr 24.1 \ft Lom kalu iliyo꞉ Mo꞉walilima꞉no꞉lo꞉ kagayab amio꞉, kalu asuwa꞉ta꞉sen nolba꞉yo꞉ to nafayo꞉ dimidalia꞉sa꞉ga꞉, mo꞉waliliabdo꞉ da꞉dan kalumo꞉wo꞉ dimia꞉sen.\f* Tetuluso꞉, iyo꞉ Sesalia ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, gamani misa꞉ kalu si wa꞉l amio꞉ Fo꞉l elo꞉ hala dimido꞉ diga꞉li sio꞉ a꞉no꞉ fanda sio꞉. \v 2-3 Folo꞉ a usa mena꞉ki ho꞉lelia꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Tetulus eyo꞉ Fo꞉lbo꞉lo꞉ diga꞉li sio꞉ a꞉na falasila꞉ma꞉kiyo꞉, Fela꞉ksbo꞉wo꞉ malolomeakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \pi1 “Kalu alan Fela꞉ks, hen nililo꞉ we gilo꞉ bo꞉fo꞉len amio꞉, nio꞉ sagala꞉liki ha꞉sa sa꞉i mio꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ gilo꞉ asulo꞉ alan nafa koma꞉yo꞉ nio꞉ asuwa꞉ta꞉sen. Gilo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ tambo asulakiyo꞉, amisa꞉no꞉ tambowa꞉yo꞉ mada sagalaki, nio꞉ mada o꞉m a꞉la꞉sa꞉la꞉sen. \v 4 Gio꞉ mo꞉beabena꞉ki, sambowo꞉ mo꞉sa꞉ma꞉no꞉ ko꞉sega giyo꞉ nimo꞉wo꞉ nofolakiyo꞉, nilo꞉ to ha꞉lu sa꞉ma꞉nigo꞉l a꞉no꞉ ge mada dabuma꞉ki sa꞉ma꞉nigo꞉l. \pi1 \v 5 \x - \xo 24.5 \xt Ilig 17.6\x*Kalu we kulufa꞉yakilo꞉ hida꞉ya꞉lo꞉ mo꞉mo꞉da꞉seno꞉ e, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yu kaluka꞉isale hen ko꞉li ko꞉lilo꞉ amilo꞉ sab iyo꞉ babuma꞉kilo꞉ digene mia꞉seno꞉ e. Eyo꞉ gamani gilo꞉ we mogagima꞉ki, e misa꞉ doma꞉no꞉ a꞉laki, iliyo꞉ Nasala꞉t gamani a꞉la꞉wikilo꞉. Eyo꞉ a꞉la꞉dimidabiyo꞉, nio꞉ ba꞉ba꞉. \v 6-8 \x - \xo 24.6-8 \xt Ilig 21.28-30\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ eyo꞉ malilo꞉ ayo꞉ mogagima꞉nigabiki, nio꞉ e a꞉na ta꞉li. Fela꞉ks, Kalu alan giyo꞉ enebo꞉wo꞉ mo꞉walilaka dabu ba꞉dalikiyo꞉, nililo꞉ so꞉lo꞉l we, gio꞉ hendelelo꞉b a꞉la꞉asuluma꞉ib.” Tetulus eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 9 Yu kalu kegeo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉ Tetulus eyo꞉ hendele sa꞉lab a꞉la꞉likiyo꞉, iliyo꞉lo꞉ sio꞉. \p \v 10 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gamani misa꞉ kalu Fela꞉ks eyo꞉ Fo꞉l e towo꞉ sama꞉kiyo꞉ fogo꞉ dimiabiki, Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \pi1 “Ge donayo꞉ modo꞉wo꞉ wena silikiyo꞉, Yu kaluka꞉isale nio꞉, giyo꞉ bo꞉fo꞉likiyo꞉ mo꞉walila꞉sen ko꞉lo꞉, niyo꞉ halalo꞉ mo꞉dimido꞉ a꞉la꞉likiyo꞉, o꞉go꞉ ne towo꞉ sagala꞉li fanda sa꞉ma꞉nigo꞉l. \v 11 Ho꞉len kugula꞉fo꞉ us a꞉namio꞉, ne Ya꞉lusalem ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, Godemo꞉ wabulu sa꞉ma꞉ni ane ko꞉lo꞉, giyo꞉ nilo꞉ sa꞉labo꞉ hendelelo꞉b a꞉la꞉likilo꞉, kalu nolbo꞉lo꞉ dabu kelema꞉no꞉wo꞉ halaido꞉ma. \v 12 Ne Godeya꞉ malilo꞉ a amio꞉ kalu nol o꞉lia꞉yo꞉ towa꞉lo꞉ kego꞉wo꞉, Yu kalu wema꞉yo꞉ mada mo꞉ba꞉ba꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ne Yu kaluwa꞉lo꞉ tolo꞉ wida꞉sen ayamio꞉lo꞉, amisa꞉na sia꞉likiyo꞉lo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ ni digene alitabikiyo꞉, iyo꞉ mada mo꞉ba꞉ba꞉. \v 13 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ililo꞉ nemo꞉lo꞉ diga꞉lilakilo꞉ mo꞉walilab we, nilo꞉ dimido꞉wo꞉ hendele a꞉la꞉bo꞉, iliyo꞉ mo꞉fanda walama꞉ib. \v 14 Ko꞉sega nelo꞉ golo꞉wo꞉ imilig nowo꞉ gemo꞉wo꞉ fanda sa꞉ma꞉nigo꞉l. Kalu i wema꞉yo꞉ Alana꞉ Mando꞉ kudu ha꞉nab a꞉no꞉ hala kudu ha꞉nab a꞉la꞉sio꞉. A꞉la꞉fo꞉ ko꞉sega, niyo꞉ nili ma꞉muwa꞉ Gode a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ wabudakiyo꞉, Alana꞉ man a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉sen. Mo꞉sa꞉sa꞉ ele sa꞉sa꞉lo꞉ o꞉lia꞉ dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ to sa꞉sa꞉lifa꞉ a꞉no꞉ tambo niyo꞉ tilidabu. Yuwa꞉ man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ane. \v 15 \x - \xo 24.15 \xt Yo꞉n 5.28-29\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ digalo꞉ kalu sowo꞉wo꞉lo꞉, mogago꞉lo꞉ dimidan kalu sowo꞉wo꞉lo꞉ Godeya꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ a꞉dasi alifa꞉ib a꞉no꞉ niyo꞉ hendele tilida꞉daki yasilo꞉l. Tilida꞉da꞉sa꞉ga꞉lo꞉ nilo꞉ yasilo꞉l aumbo꞉, kalu i wema꞉yo꞉lo꞉ a꞉la꞉ka yasilab. \v 16 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ mo꞉kele asuluma꞉kiyo꞉, Gode o꞉lia꞉ kaluka꞉isale o꞉lia꞉ma꞉ siwa꞉l amio꞉, ho꞉leno꞉ tambo niyo꞉ digalo꞉ man dimida꞉sen. \pi1 \v 17 Dona nolo꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ne a꞉ma꞉la꞉ Ya꞉lusalem ya꞉ga꞉, niasi kaluka꞉isale usamilo꞉ wa꞉feyo꞉ kalu o꞉mo꞉wo꞉ moleyo꞉ boba dimiaki, Godemo꞉wo꞉ boba so꞉mea꞉ni mio꞉. \v 18 \x - \xo 24.18 \xt Ilig 21.17-28\x*Niyo꞉ Godeya꞉ siwa꞉la nafale dowan man a꞉no꞉ kudu ane ko꞉lo꞉, ne Godeya꞉ malilo꞉ a baya sen amio꞉, kalu i wema꞉yo꞉ ne a꞉na ba꞉ba꞉. Ko꞉sega kaluka꞉isaleyo꞉ nelo꞉ amio꞉ mo꞉kegeo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale egelebo꞉ gadima꞉kilo꞉ digene mean man a꞉no꞉ aundo꞉ma elen. \pi1 \v 19 Ho꞉len a꞉namio꞉, Yu kalu nolo꞉ A꞉sia hena a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉ a꞉no꞉ a꞉na sen ko꞉lo꞉ i a꞉ma꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ diga꞉li sa꞉lakilo꞉ mo꞉walilima꞉no꞉wo꞉ dowo꞉lalega, kalu i a꞉no꞉ gi siwa꞉la kagafo꞉liki, ne a꞉na mo꞉walilima꞉no꞉wo꞉ o꞉li. \v 20 Kalu i a꞉no꞉ wilo꞉malalega, kalu o꞉go꞉do꞉ sab wema꞉yo꞉, ganisolo inido꞉wo꞉ Ya꞉lusalem kegeakilo꞉ ne mo꞉walilo꞉ a꞉namio꞉, nilo꞉ hala dimido꞉ ba꞉ba꞉ a꞉no꞉ gemo꞉wo꞉ sama꞉ki, giyo꞉ imo꞉wo꞉ dabu bo꞉ba. \v 21 \x - \xo 24.21 \xt Ilig 23.6\x*Ililo꞉ to ne o꞉lia꞉lo꞉ golo sa꞉ma꞉ibo꞉ imilig we. Iliyo꞉ nelo꞉ mo꞉walilo꞉ amio꞉, niyo꞉ halale sa꞉laki, ‘Godeya꞉lo꞉ sowo꞉ kalu ko꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉do꞉ a꞉dasi alifa꞉ib a꞉no꞉ hendele dimidama꞉ib a꞉la꞉liki, niyo꞉ tilidabu ko꞉lo꞉ ne o꞉go꞉ a꞉na mo꞉walilab.’” Fo꞉l eyo꞉ towo꞉ a꞉na edo꞉. \p \v 22 \x - \xo 24.22 \xt Ilig 23.26\x*Fela꞉ks eyo꞉ Alana꞉ Man kudu ha꞉nan a꞉no꞉ e asulo꞉ ko꞉lo꞉ mo꞉walilima꞉no꞉wo꞉ a꞉na ele alita꞉ga꞉, imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Da꞉la꞉diya꞉ misa꞉ kalu, Lisias, e yalikiyo꞉, gililo꞉ mo꞉walilab we, niyo꞉ a꞉na alobana sa꞉ma꞉no꞉.” \v 23 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Fela꞉ks eyo꞉ da꞉la꞉dilo꞉ bo꞉fo꞉lowanbo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Giyo꞉ Fo꞉l e dibolo aya disa꞉la꞉bi. Ko꞉sega, ene mili kaluwa꞉yo꞉ eka asuwa꞉foma꞉ki, togo꞉ ka꞉la꞉so꞉bo” a꞉la꞉sio꞉. \s1 Dona a꞉la꞉yo꞉ Folo꞉ dibolo aya sen \p \v 24 Ho꞉len nolo꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Fela꞉ksa꞉ inga Dulusila, e Yu ka꞉isale ko꞉lo꞉ a꞉la꞉yo꞉ Fo꞉ldo꞉ disalifo꞉labdo꞉ a꞉na ha꞉na꞉ga꞉yo꞉, Folo꞉ ho꞉lelia꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉l elo꞉ Ya꞉su Keliso amilo꞉ tilidabu a꞉no꞉ malolabiki, a꞉la꞉yo꞉ da꞉da꞉len. \v 25 Fo꞉l eyo꞉ digalo꞉ doma꞉no꞉ man o꞉lia꞉ kalu enena꞉ma꞉la꞉lo꞉ asulo꞉ tilidoma꞉no꞉ man o꞉lia꞉ Godeya꞉ tif amilo꞉ nio꞉ mo꞉walilima꞉no꞉ man a꞉no꞉ widabikiyo꞉, Fela꞉ks e tagila꞉sa꞉ga꞉, a꞉la꞉sio꞉, “A꞉naka elema! Ne tif amio꞉ ho꞉leno꞉ dowalega, ge ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉ a꞉na toma꞉no꞉ ko꞉lo꞉ ge hamana.” \v 26 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Fela꞉ks eyo꞉ Fo꞉la꞉yo꞉ emo꞉wo꞉ moleyo꞉ dimina꞉ki a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉lo꞉, ho꞉len nol amio꞉ eyo꞉ Folo꞉ ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉, towo꞉ a꞉na nenela꞉sen. \v 27 Dona a꞉la꞉yo꞉ ta꞉ta꞉ga꞉yo꞉, Fela꞉ks e misa꞉ kalu eleno꞉ a꞉na ta꞉taki, Bosius Festus e gamani misa꞉ kalu ho꞉gi dowabikiyo꞉, Fela꞉ks eyo꞉ Yu kaluka꞉isale sagalema꞉kiyo꞉, Fo꞉lo꞉ dibolo a ka o꞉mesea꞉ki ta꞉fo꞉. \c 25 \s1 Fo꞉l e Festus siwa꞉la kagayo꞉ \p \v 1 Festus e gamani misa꞉ ho꞉gi dowakiyo꞉, ho꞉len otaleno꞉ Sesalia sa꞉ga꞉yo꞉, e Ya꞉lusalem halonamio꞉ a꞉na ane. \v 2 \x - \xo 25.2 \xt Ilig 24.1\x*Festus e a꞉na fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu i o꞉lia꞉ Yu ko꞉go꞉do꞉ kalu i o꞉lia꞉yo꞉ elo꞉wa fa꞉la꞉dowakiyo꞉, Fo꞉l elo꞉ hala dimido꞉ a꞉no꞉ emo꞉wo꞉ malolome. \v 3 \x - \xo 25.3 \xt Ilig 23.15\x*Festus eyo꞉ iyo꞉ asuwa꞉foma꞉ki, iliyo꞉ emo꞉wo꞉ dabu ba꞉dakiyo꞉, Fo꞉l e a꞉ma꞉la꞉ Ya꞉lusalem iliga꞉foma꞉ki, ha꞉nolo sio꞉. Mo꞉wo꞉ Fo꞉l e Ya꞉lusalemo꞉ yalikiyo꞉, iliyo꞉ e toga banaefo꞉la꞉ga꞉ a꞉na sana soma꞉no꞉ dimidaefo꞉liki, dabu ba꞉ba꞉. \v 4 Iliyo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, Festus eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Fo꞉l e Sesalia dibolo aya sab a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ne a꞉namio꞉ ko꞉na꞉ma ha꞉na꞉no꞉. \v 5 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Fo꞉l e hendele halabo꞉ dimido꞉lalega, misa꞉ kalu gililo꞉wo꞉ nolo꞉ ne o꞉lia꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, a꞉na mo꞉walilima꞉no꞉” a꞉la꞉sio꞉. \p \v 6 Festus e ho꞉len ola꞉fo꞉ o꞉ do꞉la꞉fo꞉wo꞉ i o꞉lia꞉ o꞉la꞉ga꞉yo꞉, e Sesalia a꞉na tiane ko꞉lo꞉, ho꞉len a꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, e mo꞉walilima꞉no꞉ aya ha꞉na꞉ga꞉ silikiyo꞉, Fo꞉l e mena꞉ki ho꞉ido꞉. \v 7 \x - \xo 25.7 \xt Ilig 24.5-6\x*Fo꞉l e a꞉na tindabikiyo꞉, Yu kalu Ya꞉lusalem a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉ i a꞉ma꞉yo꞉, Fo꞉l e banagalia꞉fo꞉liki, elo꞉ mogago꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ Festus e dabuma꞉ki sa꞉la꞉len ko꞉sega, hendele sa꞉lab a꞉la꞉bo꞉ mo꞉fanda asulo꞉. \v 8 Iliyo꞉ emo꞉wo꞉ diga꞉li sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Fo꞉l eyo꞉ enena꞉ma꞉la꞉ asuwa꞉takiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Niyo꞉ Yuwa꞉ mano꞉ mada mo꞉o꞉go꞉so꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉, Godeya꞉ malilo꞉ a a꞉no꞉ mo꞉mogagila꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ gamani misa꞉ kalu Sisamo꞉wo꞉ mogago꞉wo꞉ mo꞉dimido꞉.” \v 9 Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Festus eyo꞉ Yu kaluwo꞉ sagale alitakiyo꞉, Fo꞉lbo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Ge Ya꞉lusalem ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, ililo꞉ gemo꞉lo꞉ diga꞉lilab we, ni siwa꞉la mo꞉walilima꞉no꞉wo꞉ o꞉liya꞉le?” \p \v 10 A꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “A, ne Sisa elo꞉ mo꞉walilan a wena mo꞉walilab ko꞉lo꞉ ne wenaka mo꞉walilima꞉no꞉. Niyo꞉ Yu kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ halabo꞉ mada mo꞉dimido꞉ a꞉la꞉bo꞉ giyo꞉ asulo꞉. \v 11 Niyo꞉ hala nowo꞉ dimido꞉ ami sana soma꞉no꞉ kibo꞉bowo꞉, ne mo꞉nai ho꞉no꞉bo꞉lo. Ko꞉sega ililo꞉ nemo꞉lo꞉ su agelabko hendelema ko꞉lo꞉, giyo꞉ ili dagi amilo꞉ dia꞉tab a꞉no꞉ digalo꞉ma. Ne mada Sisaya꞉ ene mo꞉walilima꞉ki asulab.” \p \v 12 Festus eyo꞉ to a꞉no꞉ ene ganisolo o꞉lia꞉ nenela꞉sa꞉ga꞉, eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge Sisaya꞉ mo꞉walilima꞉ki dabu ba꞉daliba꞉ ko꞉lo꞉ ge Sisalo꞉wa ha꞉na꞉ib.” \s1 Festus eyo꞉ misa꞉ kalu Agiliba o꞉lia꞉ nenelo꞉ \p \v 13 Ho꞉len nolo꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉yo꞉, misa꞉ kalu Agiliba o꞉lia꞉ ado Benaisi o꞉lia꞉yo꞉ Festuso꞉ ba꞉ba꞉ni ya꞉sa꞉ga꞉, Sesalia a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \v 14 \x - \xo 25.14 \xt Ilig 24.27\x*A꞉la꞉yo꞉ ho꞉len modo꞉wo꞉ a꞉na silikiyo꞉, Festus eyo꞉ Fo꞉l elo꞉ mo꞉walilo꞉ a꞉no꞉ misa꞉ kalu o꞉lia꞉ nenelakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Fela꞉ks elo꞉ dibolo kalu nowo꞉ wenaka to꞉lo alita꞉ga꞉ ta꞉fo꞉gane ko꞉lo꞉lab. \v 15 Ne Ya꞉lusalemdo꞉ ane amio꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu i o꞉lia꞉ Yu ko꞉go꞉do꞉ kalu i o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ ne mo꞉walila꞉sa꞉ga꞉ wa꞉dema꞉ki salifa꞉. \v 16 Ko꞉sega niyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Lom nili man amio꞉, kalu noma꞉yo꞉ kalu nolbo꞉wo꞉ towo꞉ diga꞉li sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, mo꞉ mo꞉walilo꞉ amio꞉, “e dimido꞉” a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sa꞉la꞉sen. Tamin amio꞉ emo꞉lo꞉ diga꞉li sa꞉lab kalu o꞉lia꞉ kagafo꞉likiyo꞉, eyo꞉ towo꞉ dinafa fanda sa꞉lab amio꞉, niliyo꞉ mo꞉walila꞉sa꞉ga꞉, a꞉na fanda ga꞉fa꞉ib.’ \v 17 Niyo꞉ imo꞉wo꞉ to a꞉no꞉ wido꞉ ko꞉lo꞉ ne a꞉ma꞉la꞉ yakiyo꞉, i o꞉lia꞉ mio꞉ ko꞉lo꞉, ho꞉len a꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ niyo꞉ iyo꞉ mo꞉ka꞉laki, ne mo꞉walila꞉sen aya ha꞉na꞉ga꞉ silikiyo꞉, kalu a꞉no꞉ mena꞉ki ho꞉ido꞉. \v 18 Yu kaluwa꞉yo꞉ dasila꞉sa꞉ga꞉ Fo꞉l elo꞉ hala dimido꞉ sa꞉lab amio꞉, nilo꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ iliyo꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sio꞉. \v 19 Iliyo꞉ ini gulugululan man a꞉no꞉lia꞉ sowo꞉ kalu nowo꞉ ene wiyo꞉ Ya꞉su a꞉no꞉lia꞉ sa꞉laki kego꞉. Kalu a꞉no꞉ dasila꞉sa꞉ga꞉, mela꞉no꞉ a꞉lab a꞉la꞉liki Fo꞉l e sio꞉ ko꞉lo꞉ egelebo꞉ towa꞉yo꞉ kego꞉. \v 20 To ililo꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ nilo꞉ alobana walama꞉no꞉wo꞉ babale dowabiki, niyo꞉ kalu e Ya꞉lusalem ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ a꞉na mo꞉walilima꞉ hamana꞉ki dabu ba꞉ba꞉. \v 21 Ko꞉sega e a꞉la꞉bo꞉ mo꞉dimidama꞉no꞉ a꞉laki, e Sisaya꞉ ene mo꞉walilima꞉ki, dibolo aka yasi mesa꞉no꞉ asulo꞉ ko꞉lo꞉ niyo꞉ e Sisalo꞉ amio꞉ iliga꞉fa꞉no꞉ togo꞉ semo꞉ ba꞉dabiki, e dibolo ka ta꞉fo꞉lo꞉l.” \v 22 Festus eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉labiki, Agiliba eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu a꞉ma꞉ enedo꞉ to sa꞉labo꞉, no꞉no꞉n mada da꞉ba꞉no꞉ asulab.” A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Festus eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge ali da꞉ba꞉ib.” \s1 Fo꞉l eyo꞉ Agiliba emo꞉wo꞉ malolome \p \v 23-24 Ho꞉len a꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ Agiliba o꞉lia꞉ Benaisi o꞉lia꞉yo꞉ ya꞉ga꞉ yakiyo꞉, kaluka꞉isaleyo꞉ a꞉la꞉ma꞉ wiyo꞉ wabulu sio꞉ ko꞉lo꞉, kegea꞉sen aya tinakiyo꞉, da꞉la꞉di misa꞉ kalu i o꞉lia꞉ ko꞉go꞉do꞉ kalu o꞉lia꞉yo꞉ egele tiane. Festus eyo꞉ Fo꞉lo꞉ tililia꞉ mena꞉ki sio꞉ ko꞉lo꞉, Folo꞉ tililia꞉ fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, Festus eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Misa꞉ kalu Agiliba, ge a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale wenamilo꞉ kegeo꞉ gio꞉ kalu we bo꞉ba. Ne Ya꞉lusalemdo꞉ ane amio꞉, Yu kaluka꞉isale ililo꞉ gadio꞉wo꞉ nemo꞉ sa꞉ma꞉ mio꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ Sesalia a꞉namio꞉lo꞉ nelo꞉wa ya꞉sa꞉ga꞉, kalu we sanala꞉ma꞉no꞉ a꞉la꞉likiyo꞉ halale sio꞉. \v 25 Niyo꞉ mo꞉walilo꞉ amio꞉, elo꞉ sanala꞉ma꞉no꞉ man hala dimido꞉ nowo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉ ko꞉sega, eneno꞉ e Sisamo꞉ mo꞉walilima꞉ki a꞉la꞉dabu ba꞉dabiki, niyo꞉ e Lom a꞉na iliga꞉fa꞉no꞉ saefa꞉. \v 26 Niyo꞉ e iliga꞉takilo꞉ hala elo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ sa꞉sa꞉lilia꞉ga꞉, Lom alan misa꞉ kalumo꞉lo꞉ iliga꞉fa꞉no꞉wo꞉ mo꞉bo꞉do꞉l ko꞉lo꞉ o꞉gdo꞉ kalu kegeo꞉ gio꞉ tambo a꞉la꞉ta꞉ga꞉ misa꞉ kalu Agiliba gelo꞉ dabuma꞉kiyo꞉, kalu we gilo꞉wa tililia꞉ mio꞉. To elo꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ nio꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉ nenelakiyo꞉, mo꞉fo꞉s amilo꞉ to sa꞉sa꞉lima꞉no꞉wo꞉ a꞉na fa꞉la꞉doma꞉ib. \v 27 Mo꞉wo꞉ niyo꞉ dibolo kalu nowo꞉ elo꞉ hala dimido꞉wo꞉ mo꞉fo꞉s amio꞉ mo꞉sa꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉ iliga꞉talega, man a꞉no꞉ hala dimidama꞉no꞉lo꞉b a꞉la꞉asulo꞉l.” Festus eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \c 26 \p \v 1-2 Agiliba eyo꞉ towo꞉ Fo꞉lbo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gilo꞉ sa꞉ma꞉no꞉ asulo꞉ aumbo꞉ sama.” A꞉la꞉sa꞉labiyo꞉, Fo꞉l eyo꞉ dagiyo꞉ duluda꞉sa꞉ga꞉, emo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Misa꞉ kalu Agiliba, niasi Yu kalu ililo꞉ nemo꞉lo꞉ diga꞉li sa꞉lab a꞉no꞉ o꞉go꞉ ne gi milifa kagafo꞉liki, fanda sama꞉kiyo꞉ fogo꞉ dimiabko, ne sagalo꞉. \v 3 Mo꞉wo꞉ giyo꞉ Yu nili mano꞉ dinafa asulo꞉ ko꞉lo꞉, nili tilidabu ko꞉lilo꞉ amilo꞉ aloba꞉dakiyo꞉ kego꞉ a꞉no꞉lo꞉ ge asulo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ nilo꞉ gemo꞉lo꞉ fanda sa꞉ma꞉nigo꞉l we, dinafa da꞉da꞉bi. \p \v 4 “Ne so꞉wa silikiyo꞉, niasi kalu i o꞉lia꞉ sa꞉ga꞉ analiakiyo꞉ ne Ya꞉lusalem a꞉na sen ko꞉lo꞉, nilo꞉ man dimida꞉i mio꞉ a꞉no꞉ Yu kalu iyo꞉ tambo fanda asulufo꞉lab. \v 5 \x - \xo 26.5 \xt Fili 3.5-6\x*Fa꞉lisi kaluwa꞉ ele ko꞉li ko꞉lilo꞉ difa꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Yuwa꞉ man us a꞉namilo꞉ ele difa꞉ nolo꞉ tinio꞉ ko꞉lo꞉lab. Niyo꞉ Yuwa꞉ mano꞉ kudu ha꞉naki, Fa꞉lisiya꞉ ele difa꞉ a꞉no꞉lo꞉ dinafa kudu ha꞉na꞉sen. Dona modo꞉ us a꞉namio꞉ Fa꞉lisi kalu iliyo꞉ ne dinafa asulo꞉ ko꞉lo꞉, iliyo꞉ ni man a꞉no꞉ kalab amio꞉ o꞉lika sa꞉ma꞉no꞉ dowo꞉ ko꞉sega, iliyo꞉ sa꞉ma꞉nigaba꞉le babalab. \v 6 \x - \xo 26.6 \xt Ilig 23.6, 28.20\x*Ko꞉sega Gode eyo꞉ nili ma꞉mu imo꞉lo꞉ to dinali sio꞉ a꞉no꞉ hendele ilili alifa꞉ib a꞉la꞉likiyo꞉, ne hendele tilida꞉daki yasila꞉len ko꞉lo꞉, o꞉go꞉ ne a꞉na mo꞉walila꞉lab. \v 7 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Yuwa꞉ so꞉lo꞉ kugula꞉fo꞉ a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ ilili alifoma꞉kiyo꞉, iliyo꞉ ho꞉lenowo꞉lo꞉, nuluwo꞉lo꞉ Godeyo꞉ wabuda꞉liki yasila꞉sen. Misa꞉ kalu Agiliba, nelo꞉ dinali sio꞉ imilig a꞉no꞉ko꞉ tilidabu ko꞉lo꞉, iliyo꞉ a꞉na mo꞉walilaki diga꞉li sa꞉lab. \v 8 Gode eyo꞉ sowo꞉ kaluwo꞉ a꞉ma꞉la꞉ a꞉dasi alita꞉sen a꞉la꞉do꞉ Yu kalu gio꞉ mo꞉tili da꞉daidko mo꞉wo꞉ ha꞉? \p \v 9 \x - \xo 26.9 \xt Ilig 8.3\x*“Tamin amio꞉, Nasala꞉t kalu Ya꞉suwa꞉ wiyo꞉ ko꞉lo꞉ wa꞉la꞉ sanama꞉kiyo꞉, niyo꞉ man ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ halaido꞉ dimidama꞉no꞉ a꞉la꞉liki tili asulo꞉. \v 10 Bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu iyo꞉ asulo꞉ imilise dowabiki, niyo꞉ ini wiya ilikiyo꞉, ne Ya꞉lusalem mo꞉mo꞉dakiyo꞉, Ya꞉su amilo꞉ tilidabu kalu modo꞉wo꞉ dibolo aya to꞉lolo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu i a꞉no꞉ sana soma꞉nikiyo꞉, niyo꞉lo꞉ ‘sanama’ a꞉la꞉sa꞉la꞉sen. \v 11 Niyo꞉ Yu kaluwa꞉ tolo꞉ wida꞉sen a ko꞉li ko꞉lilo꞉wa sia꞉likiyo꞉, Keliso kaluka꞉isaleyo꞉ yame tandeaki, hida꞉yo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉no꞉ imo꞉wo꞉ dimia꞉sen. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ini tilidabu a꞉no꞉ ta꞉foma꞉kiyo꞉ dibodo꞉. Ne imo꞉wo꞉ mada alan gadiakiyo꞉, iyo꞉ nagalo꞉wo꞉ dima꞉ki, Yu kaluma amisa꞉n amio꞉ hen ko꞉li ko꞉lilo꞉ a꞉na keda꞉li sia꞉len. \p \v 12 “Ho꞉len imilise no amio꞉, nanog a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dimidama꞉kiyo꞉, bobalo꞉ so꞉mea꞉sen misa꞉ kalu iliyo꞉ halaido꞉wo꞉ nemo꞉ dimiabiki, Damaskas amisa꞉na ha꞉na꞉ni ane. \v 13 Misa꞉ kalu, Agiliba ge da꞉da꞉melea. Ne tog a꞉na ha꞉na꞉len amio꞉ disi dowabikiyo꞉, ho꞉wo꞉ mada alan, ofa꞉siyo꞉ o꞉ngo꞉ma ko꞉lo꞉ Hebene halona a꞉la꞉ta꞉ga꞉ so꞉so꞉lelia꞉ga꞉ tindakiyo꞉, ne o꞉lia꞉lo꞉ ane kalu a꞉no꞉lo꞉ tambo ho꞉lelia꞉ga꞉ dia꞉tabiki ba꞉ba꞉. \v 14 Nio꞉ hena sulufo꞉ ti ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, fufulufo꞉liki dabu amio꞉, nemo꞉wo꞉ Alam to sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘So꞉l, So꞉l giyo꞉ Ne mogagakiyo꞉, waga migi kudaya? Gilo꞉ dimidako, mo꞉lo꞉ma ka dimidab ko꞉lo꞉ i miyo꞉wa꞉lo꞉ go꞉no꞉n a꞉ma꞉la꞉lo꞉ olo꞉wo꞉ a꞉ngab.’\f + \fr 26.14 \ft Bale sio꞉ a꞉no꞉, Kaluli towa꞉yo꞉ sa꞉lano꞉ we, “Giyo꞉ da꞉ inso꞉wo꞉ silo꞉ doba꞉da꞉yo꞉ tila꞉so꞉bo.” Bale sio꞉ to a꞉la꞉ a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we, giyo꞉ nowo꞉mbo꞉wo꞉ nagalo꞉ dima꞉ki go꞉ ko꞉sega nagalo꞉ a꞉no꞉ go꞉no꞉n dia꞉ib.\f* \p \v 15 “A꞉la꞉sa꞉labiki, niyo꞉ ‘Alan, ge o꞉ba?’ a꞉la꞉sio꞉. \p “ ‘Ne Ya꞉su. Gilo꞉ mogaga꞉leko Ne. \v 16 Ge dasila꞉sa꞉ga꞉ kagama. Niyo꞉ ge no꞉no꞉n nanog dian kalu fa꞉la꞉doma꞉ki da꞉feyo꞉. Gilo꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉lo꞉ asululiab a꞉no꞉lia꞉, nilo꞉ tifa gemo꞉lo꞉ a꞉walama꞉no꞉ a꞉no꞉lo꞉, kalu nolbo꞉lo꞉ walama꞉no꞉ a꞉no꞉ ge ko꞉lo꞉ da꞉fema꞉no꞉ a꞉la꞉liki, ne gelo꞉wa fa꞉la꞉doma꞉ mio꞉. \v 17-18 \x - \xo 26.17-18 \xt Ais 42.16, A꞉fe 2.2, Kolo 1.13\x*Giasi kalu o꞉lia꞉ Yu kaluma o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ ge mogagima꞉no꞉ dowalikiyo꞉, niyo꞉ ge gasiliaki bo꞉fo꞉mela꞉no꞉. Yu kaluka꞉isalema ili siyo꞉ fagela꞉sa꞉ga꞉, iyo꞉ sololiyo꞉ ta꞉ta꞉ga꞉, ho꞉len doba꞉da꞉ nodolaki, Sa꞉da꞉na꞉ya꞉ halaido꞉ amilo꞉ elen a꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉ Godelo꞉wa hamana꞉kiyo꞉, Niyo꞉ ge Yu kaluka꞉isalema ilo꞉wa iliga꞉fa꞉no꞉. Yu kaluka꞉isale iyo꞉ a꞉la꞉dimidalikiyo꞉, mogago꞉ ililo꞉wo꞉ hala꞉sa꞉ga꞉ ga꞉lila꞉ma꞉no꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉, kaluka꞉isale ne tamina tilida꞉dabilo꞉ nino꞉ a꞉la꞉likilo꞉ da꞉feyo꞉ a꞉no꞉, iyo꞉lo꞉ usa tindaliki nino꞉ doma꞉ib.’ Alana꞉yo꞉ nemo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 19 “A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ misa꞉ kalu Agiliba, nilo꞉ ho꞉le ba꞉ba꞉ a꞉no꞉ mada kudu ane. \v 20 Ne kaluka꞉isalemo꞉wo꞉ widakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, ‘Gililo꞉ mogago꞉ dimida꞉seno꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, Godelo꞉ doba꞉da꞉ nodola꞉bi. A꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, asulo꞉wo꞉ hendele nodolo꞉ a꞉la꞉liki widakiyo꞉, man nafayo꞉ dimida꞉lubi.’ Tamin amio꞉ niyo꞉ Damaskas amisa꞉n kaluka꞉isalemo꞉ wido꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Ya꞉lusalem o꞉lia꞉ Yudia heno꞉ tambo amio꞉ ha꞉na꞉ga꞉ ilikiyo꞉ wida꞉len. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ niyo꞉ Yu kaluka꞉isalema imo꞉wo꞉lo꞉ wida꞉li ane. \v 21 Niyo꞉ a꞉la꞉wido꞉ ko꞉lo꞉, ne Godeya꞉ malilo꞉ aya silikiyo꞉, Yu kalu iliyo꞉ ne ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, sana soma꞉no꞉ asulab. \v 22 Ko꞉sega ho꞉len a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉ amio꞉, Gode eyo꞉ ne asuwa꞉ta꞉i ya꞉ga꞉, o꞉go꞉ ne wena kagafo꞉liki, wilo꞉ kalu o꞉lia꞉ wilo꞉ma kalu o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ to hendeleyo꞉ ko꞉lo꞉ malolomeo꞉l. To nolo꞉ mo꞉malolomeakiyo꞉, Mo꞉sa꞉s o꞉lia꞉ dinali sa꞉lan kalu o꞉lia꞉ma꞉lo꞉ kelego꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib a꞉la꞉do꞉ sio꞉ a꞉no꞉ko꞉ wido꞉l. \v 23 \x - \xo 26.23 \xt Luk 24.44-47, 1Kol 15.20\x*To a꞉no꞉ we, Godeya꞉lo꞉ Da꞉feyo꞉ Kalu e nagalo꞉ alan dia꞉li ha꞉na꞉ga꞉ sota꞉ga꞉yo꞉, sowo꞉lo꞉ mo꞉dasilan a꞉no꞉ tamin amio꞉ e ko꞉lo꞉ a꞉dasima꞉ib. A꞉la꞉dimida꞉sa꞉ga꞉, eyo꞉ ene kaluka꞉isale o꞉lia꞉ Yu kaluka꞉isalema o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ Godeya꞉ ho꞉len a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ walama꞉ib. Dinali sa꞉lan kaluwa꞉yo꞉ a꞉la꞉bo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib a꞉la꞉likilo꞉ dinali saefa꞉ a꞉no꞉ niyo꞉ wido꞉l.” \p \v 24 Fo꞉l eyo꞉ to a꞉no꞉ o꞉sa꞉la꞉lenka, Festus eyo꞉ halalelaki a꞉la꞉sio꞉, “Ge no꞉nolo꞉ kalu. Ge asulo꞉wo꞉ modo꞉ diabiki, asulo꞉ gilo꞉ ko no꞉nolab.” \v 25 A꞉la꞉sa꞉labiki, Fo꞉l eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Misa꞉ kalu Festus, ne no꞉nolo꞉ma. Nilo꞉ to so꞉lo꞉l wenamio꞉, mo꞉wo꞉ da꞉labiki hendele so꞉lo꞉l. \v 26 To nilo꞉ so꞉lo꞉l we, wo꞉no꞉lebo꞉ mo꞉dimido꞉ ko꞉lo꞉, misa꞉ kalu Agiliba e dabulab, niyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉l. E asulo꞉ ko꞉lo꞉labiki, niyo꞉ kalab amio꞉ emo꞉wo꞉ a꞉na malolo꞉. \v 27 Misa꞉ kalu Agiliba ge, dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ sio꞉ a꞉no꞉ ge tilida꞉daya? A꞉, niyo꞉ ge hendele tilida꞉dab a꞉la꞉asulo꞉l.” \v 28 A꞉la꞉sa꞉labiki Agiliba eyo꞉ Fo꞉lbo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Ho꞉len abolda꞉su wenaka, ne asulo꞉wo꞉ nodola꞉sa꞉ga꞉, Kelisowa tilidabuma꞉ki sa꞉layele?” \v 29 A꞉la꞉sa꞉labiki Fo꞉l eyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ho꞉len o꞉g wenakabiyo꞉lo꞉ o꞉ ho꞉len tambo dowa꞉i ha꞉na꞉lalikiyo꞉lo꞉, gelo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isale nilo꞉ sa꞉labdo꞉ da꞉da꞉likilo꞉ sab we tambo, ne o꞉ngo꞉ doma꞉ki, Godemo꞉ dulugu so꞉lo꞉l. Ko꞉sega sa꞉ni wema꞉yo꞉ giyo꞉lo꞉ a꞉la꞉ka galoloma꞉kiyo꞉ mo꞉asulo꞉.” \p \v 30-31 Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, misa꞉ kalu Agiliba o꞉lia꞉ Festus o꞉lia꞉ Benaisi o꞉lia꞉lo꞉ sen kaluka꞉isaleyo꞉ a꞉na dasilia꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, egelebo꞉ nenelakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu we halalo꞉ mo꞉dimido꞉ ko꞉lo꞉, e dibolo amio꞉ to꞉loma꞉no꞉wo꞉ o꞉ sana soma꞉no꞉wo꞉ mo꞉lo꞉ma.” \v 32 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ Agiliba eyo꞉ Festusbo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu we eneno꞉ e Sisamo꞉ mo꞉walilima꞉ki a꞉la꞉bo꞉ mo꞉sio꞉ kibo꞉bowo꞉, e ga꞉li sili alifo꞉lo” a꞉la꞉sio꞉. \c 27 \s1 Fo꞉l e Lom ane \p \v 1 Iliyo꞉ nio꞉ ho꞉n ko꞉suwa disa꞉la꞉sa꞉ga꞉, Itali hen a꞉na ha꞉na꞉no꞉ a꞉la꞉saefa꞉ ko꞉lo꞉, Folo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dibolo kalu nolo꞉ tililia꞉sa꞉ga꞉, Loma꞉ ame misa꞉ nowo꞉ Yulius emo꞉ bo꞉fo꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉. Yulius eyo꞉ Loma꞉ ame kalu 100 a꞉la꞉fo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lowa꞉sen. Ame kalu i a꞉no꞉ Loma꞉ misa꞉ kalu alan a꞉ma꞉ ene da꞉la꞉di kaluwo꞉ o꞉m. \v 2 \x - \xo 27.2 \xt Ilig 19.29\x*Ho꞉n ko꞉su nowo꞉, Adamitium a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉ a꞉no꞉ A꞉sia hen a꞉namida꞉ amisa꞉n ko꞉li ko꞉lilo꞉wa fa꞉la꞉dowa꞉li ha꞉na꞉nigabiki, nio꞉ a꞉na disa꞉la꞉sa꞉ga꞉ ane. Masedonia hena, Tesalonaika amisa꞉n kalu nowo꞉, Alistakus e ni o꞉lia꞉ disa꞉la꞉sa꞉ga꞉ ane. \v 3 A꞉ma꞉ kea꞉fowo꞉, nio꞉ Saido꞉n a꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, Yulius eyo꞉ Folo꞉ nofola꞉sa꞉ga꞉ asuwa꞉takiyo꞉, Fo꞉l e ene mili kaluwa꞉yo꞉ asuwa꞉foma꞉ki a꞉lakiyo꞉, Fo꞉l e ha꞉la꞉ amio꞉ ga꞉li sia꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉. \v 4 Nio꞉ a꞉ma꞉la꞉ disa꞉la꞉sa꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, fufayo꞉ nilo꞉ doba꞉ yabiki, nio꞉ Saibulus hen ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ anib fufalo꞉ mo꞉ba꞉ma꞉no꞉ a꞉namida꞉ ane. \v 5 Saibulus heno꞉ ta꞉ta꞉ga꞉yo꞉ nio꞉ so꞉lu ho꞉n alan a꞉no꞉ onolo ta꞉notakiyo꞉, Silisia o꞉lia꞉ Bafilia hen a꞉no꞉ tininita꞉ga꞉ aneyo꞉, Lisia hen amio꞉, Maila amisa꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \v 6 A꞉na fa꞉la꞉dota꞉ga꞉yo꞉, Yulius eyo꞉ ho꞉n ko꞉su nowo꞉ Alegsandia a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ Italilo꞉ ha꞉na꞉nigabo꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, nio꞉ ho꞉n ko꞉su no a꞉na disa꞉ma꞉no꞉ sio꞉ ko꞉lo꞉, nio꞉ ua disa꞉la꞉sa꞉ga꞉ ane. \v 7 Ho꞉len nolo꞉ nio꞉ ho꞉n ko꞉su a꞉no꞉ ha꞉sa ha꞉na꞉ga꞉ ha꞉nakiyo꞉, Nidus amisa꞉n anib a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉sega, fufayo꞉ nilo꞉ ha꞉na꞉no꞉lo꞉ doba꞉da꞉ mio꞉ ko꞉lo꞉, tigini ha꞉na꞉no꞉wo꞉ mo꞉dowabi, nio꞉ nodota꞉ga꞉ Kilit hen a꞉namida꞉ ha꞉na꞉no꞉ ha꞉nakiyo꞉, hen ko꞉lo꞉ bofiya꞉, Salamone a꞉na ta꞉ta꞉ga꞉yo꞉ Kilit ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ anib fufalo꞉ mo꞉ba꞉ma꞉no꞉ doba꞉da꞉ ane. \v 8 Nio꞉ Kilit hen anib a꞉na halaido꞉ ba꞉da꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉, ho꞉n ko꞉sulo꞉ kagaya꞉sen hege ane hen nafa, Lasea amisa꞉n anib a꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉ a꞉na kagayo꞉. \p \v 9 Nio꞉ ho꞉len modo꞉wo꞉ a꞉na wala꞉sa꞉ga꞉, Yu ili ma꞉no꞉lo꞉ mo꞉ma꞉no꞉ ho꞉len a꞉no꞉ o꞉ma tinio꞉ ko꞉lo꞉, fufalo꞉ yan ho꞉leno꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉, nio꞉ ho꞉n ko꞉suwo꞉ ha꞉na꞉no꞉wo꞉ halaido꞉ doma꞉nigab. Fo꞉l eyo꞉ tagilaki, imo꞉wo꞉ hagugu sio꞉, \v 10 “Kalu gio꞉ dabuma. Nio꞉ o꞉go꞉ ho꞉n ko꞉su we ka ha꞉nalega, nio꞉ mogagakiyo꞉ kelego꞉ o꞉lia꞉ ho꞉n ko꞉su o꞉lia꞉yo꞉ walaki, nio꞉ nolo꞉ soma꞉no꞉.” \v 11 Fo꞉l elo꞉ sio꞉ a꞉no꞉, Yulius eyo꞉ mo꞉tilida꞉daki, ho꞉n ko꞉sulo꞉ biso꞉ o꞉lia꞉ o꞉lo꞉ dia꞉ha꞉nan kalu o꞉lia꞉ma꞉lo꞉ to sa꞉labde a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ane. \v 12 Fufa alano꞉ yalikiyo꞉, nio꞉ ho꞉n ko꞉sulo꞉ kagaya꞉sen hege ane hen a꞉namilo꞉ mesa꞉no꞉wo꞉ halaido꞉ doma꞉ib. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ho꞉n ko꞉su amilo꞉ sen kalu iliyo꞉ saetakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, Kilit hen anib doba꞉da꞉ ha꞉na꞉ga꞉, Finiks amisa꞉n a꞉na ha꞉na꞉ga꞉ mesa꞉no꞉ ko꞉lo꞉ da꞉fe ba꞉ba꞉no꞉. A꞉namio꞉ fa꞉la꞉dowalega, fufalo꞉ yab ho꞉len a꞉namio꞉, nio꞉ a꞉na mesa꞉no꞉ a꞉la꞉liki saefa꞉. Mo꞉wo꞉ Finiks a꞉namio꞉, ho꞉n ko꞉sulo꞉ kagaya꞉sen hege ane hen a꞉no꞉ nafa ko꞉lo꞉, nio꞉ dona fufalo꞉ yabo꞉ a꞉na iliki, yasi mesa꞉no꞉wo꞉ nafa ko꞉lo꞉lab.\f + \fr 27.12 \ft Baibo꞉l a꞉la꞉sa꞉laki, ho꞉n ko꞉sulo꞉ kagaya꞉sen hege ane hen a꞉namio꞉, fufayo꞉ ofdo꞉ tinan kini doba꞉da꞉yo꞉lo꞉, ofo꞉ tinan eleb doba꞉da꞉yo꞉lo꞉ a꞉namida꞉ mio꞉.\f* \s1 Fufayo꞉ alan mio꞉ \p \v 13 Fa꞉fa꞉so꞉ fo꞉fo꞉doloba꞉da꞉ yabiki ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, ililo꞉ nenela꞉sa꞉ga꞉lo꞉ saefa꞉ a꞉no꞉ dimidama꞉no꞉ ho꞉leno꞉ fa꞉la꞉dowab a꞉la꞉asulakiyo꞉, iyo꞉ ko꞉suwo꞉ fasela꞉sa꞉ga꞉, Kilit hen aniba ha꞉na꞉ga꞉ ane. \v 14-15 A꞉na ha꞉na꞉sen amio꞉, mo꞉amalela꞉ a꞉naka fufa alano꞉, Kilit hendo꞉ doba꞉da꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ yakiyo꞉, ho꞉n ko꞉su a꞉no꞉ anilia꞉ga꞉ ha꞉naki, fufalo꞉ yab doba꞉da꞉lo꞉ nodoma꞉no꞉wo꞉ halaido꞉ dowabiki, nio꞉ ho꞉n ko꞉su a꞉no꞉ fufaya꞉ dia꞉hamana꞉ki ka ta꞉fo꞉. Fufa a꞉ma꞉ wiyo꞉, Yulakilo꞉\f + \fr 27.14-15 \ft Yulakilo꞉ to a꞉no꞉ Gilig to ko꞉lo꞉, a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ we. Fufa ofdo꞉ yan kini doba꞉da꞉ mio꞉.\f* a꞉la꞉sa꞉lan. \fig Fufa alan nowo꞉ ya꞉ga꞉, ho꞉n ko꞉suwa ba꞉laki anilia꞉ga꞉ ane.|alt="Ship in terrible storm" src="IB04217b_gr.tif" size="col" copy="Farid Faadil © Biblica, Inc. Used with permission. All rights reserved worldwide." ref="27.14-15" \fig* \p \v 16 Nio꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ hen ha꞉lu nowo꞉, Kauda a꞉na fa꞉la꞉dowakiyo꞉, fufaya꞉yo꞉ mo꞉bama꞉ki, anib a꞉na ha꞉na꞉ni ane. A꞉na ha꞉nakiyo꞉, ho꞉n ko꞉su ha꞉lu nolo꞉ ko꞉lo꞉ susululia꞉ yab a꞉no꞉ mo꞉basale hamana꞉ki, ho꞉n ko꞉su alan a꞉ma꞉ wa꞉la dia꞉ta꞉ga꞉ melakiyo꞉, halaido꞉ dimido꞉. \v 17 Nio꞉ halaido꞉ ba꞉da꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉ dia꞉takiyo꞉, ho꞉n ko꞉su alan a꞉no꞉ halalema꞉kiyo꞉, kigil nolo꞉ ho꞉n ko꞉su a꞉ma꞉ ha꞉ga to꞉lo felesa꞉ga꞉, nodolo꞉ o꞉lia꞉ sili sunu alifa꞉. Saitis ho꞉n hegefa꞉ anib amio꞉, ho꞉no꞉ mo꞉gagulia꞉ga꞉ tiane ko꞉lo꞉, ho꞉n ha꞉g amio꞉ sa꞉ dibido꞉ a꞉ma꞉ wa꞉la fa꞉la꞉ alilaki mogagabena꞉ki, iyo꞉ tagilabiki ho꞉n ko꞉su amilo꞉ so꞉g dehedo꞉ alan a꞉no꞉ fage to꞉lolo꞉. A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ fufaya꞉yo꞉ ho꞉n ko꞉su a꞉no꞉ ha꞉sa anelia꞉gane. \p \v 18 Fufa alan yakiyo꞉, ho꞉n ma꞉feyo꞉ alan a꞉ma꞉yo꞉ ho꞉n ko꞉suwa mada alan bese tandeo꞉ ko꞉lo꞉, a꞉ma꞉ kea꞉fowo꞉, ho꞉n ko꞉su amilo꞉ kelego꞉ disa꞉ a꞉no꞉ ho꞉na mo꞉mo꞉da sandifelo꞉. \v 19 A꞉la꞉ga꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉yo꞉, ho꞉len asol fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, iliyo꞉ ho꞉n ko꞉sulo꞉ hamana꞉kilo꞉ nanogo꞉ dian kelego꞉ nol a꞉no꞉ ene dagiya꞉ dia꞉ga꞉ ho꞉na sandifelo꞉. \v 20 Ho꞉len modo꞉ sen a꞉namio꞉, of o꞉lia꞉ tamin o꞉lia꞉yo꞉ mo꞉ba꞉daki, fufayo꞉ alan o꞉ya꞉lab a꞉ma꞉yo꞉ nili asulo꞉wo꞉ kelegelaki, nio꞉ soma꞉nigo꞉bo꞉lo꞉b a꞉la꞉asulo꞉. \p \v 21 Ho꞉leno꞉ modo꞉ sen a꞉namio꞉, kalu i a꞉no꞉ ma꞉no꞉lo꞉ mo꞉mo꞉no꞉ dowa꞉i mio꞉ a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, Fo꞉l eyo꞉ dasilia꞉ga꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu gio꞉ nilo꞉ Kilit hen a꞉na mo꞉ta꞉fo꞉ mia꞉no꞉ a꞉la꞉likilo꞉ nilo꞉ gimo꞉lo꞉ hagugu to sio꞉ a꞉no꞉ kudu ane kibo꞉bowo꞉, hida꞉yo꞉ we gio꞉ mo꞉ba꞉daki, kelego꞉wo꞉ mo꞉walemo꞉lo. \v 22 Ko꞉sega o꞉go꞉ niyo꞉ gimo꞉wo꞉ a꞉la꞉so꞉lo꞉l. Gio꞉ imilig nowo꞉ ho꞉na꞉yo꞉ mo꞉kanda soma꞉ib, ko꞉lo꞉ gio꞉ mo꞉tagilaki, halaido꞉ doma. Ho꞉n ko꞉su weko꞉ mada mogagima꞉ib. \v 23 Ne Gode eno꞉ dowaki, emo꞉ wabulu sa꞉la꞉sen ko꞉lo꞉ ali nuluwo꞉ ene ma꞉mul kalu nowo꞉ nelo꞉wa ya꞉ga꞉ kagayakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \v 24 \x - \xo 27.24 \xt Ilig 23.11\x*‘Fo꞉l ge tagila꞉so꞉bo. Ge ha꞉na꞉ga꞉yo꞉ Sisaya꞉ siwa꞉la kagafo꞉liki mo꞉walilima꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ ene ha꞉fo꞉ disa꞉ a꞉ma꞉ ilikiyo꞉ ge asuwa꞉takiyo꞉, ho꞉n ko꞉su amilo꞉ disa꞉ kalu a꞉no꞉lo꞉ Gode eyo꞉ tambo gasilia꞉ib ko꞉lo꞉ mo꞉soma꞉ib’ a꞉la꞉sio꞉. \v 25 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Gode eyo꞉ nemo꞉lo꞉ sio꞉ o꞉leau ka dimidama꞉nigab a꞉la꞉tili asulo꞉l ko꞉lo꞉, gio꞉ halaido꞉ dowaki tagila꞉so꞉bo. \v 26 \x - \xo 27.26 \xt Ilig 28.1\x*A꞉la꞉bo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib ko꞉sega tamin amio꞉ fufaya꞉yo꞉ ho꞉n ko꞉suwo꞉ dia꞉ha꞉na꞉ga꞉, ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ hen a꞉na basama꞉ki ha꞉na꞉no꞉.” Fo꞉l eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉. \p \v 27 Nio꞉ Medita꞉lenian so꞉lu ho꞉n us a꞉naka sia꞉leno꞉, ho꞉len agelo꞉wo꞉ do꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉da꞉in dowabikiyo꞉, nulu usamio꞉ ho꞉n ko꞉sulo꞉ dia꞉sian kalu iliyo꞉ ha꞉la꞉ya dowabo꞉lo꞉b a꞉la꞉asulo꞉. \v 28 A꞉la꞉asulakiyo꞉ iliyo꞉ me amio꞉ hida꞉yo꞉ sunda꞉sa꞉ga꞉, ho꞉n ki da꞉fe ba꞉ba꞉ agelo꞉wo꞉ 40 mita a꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ a꞉fina꞉ga꞉ da꞉fe ba꞉ba꞉ amio꞉, 30 mita a꞉la꞉fo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉. \v 29 Nio꞉ ho꞉n ko꞉su we ulo꞉ elena ha꞉na꞉ga꞉ basama꞉nigaba꞉le a꞉la꞉kele asulakiyo꞉, iliyo꞉ go꞉fo꞉ ki hida꞉yo꞉ fa꞉la꞉da꞉in, me amilo꞉ sunu alifelo꞉ a꞉no꞉ ho꞉n ko꞉suwo꞉ halale kagafo꞉melea꞉ki, seb doba꞉da꞉ a꞉na fage to꞉lo alifelo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉lefoma꞉kiyo꞉, iyo꞉ inin godemo꞉ dulugu sa꞉la꞉len. \p \v 30 Ho꞉n ko꞉sulo꞉ dia꞉sian kalu iyo꞉ sili alifo꞉ ha꞉na꞉no꞉ asulakiyo꞉, iyo꞉ go꞉fo꞉ ki hida꞉yo꞉ nolo꞉ ko꞉lo꞉ migifa fage to꞉lolabo꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ba꞉ki dikidakiyo꞉, iyo꞉ ko꞉su ha꞉lu wa꞉l amilo꞉ difa꞉ a꞉no꞉ fagela꞉sa꞉ga꞉, to꞉lola꞉li tiane. \v 31 Ko꞉sega Fo꞉l eyo꞉ Yulius o꞉lia꞉ da꞉la꞉di kalu o꞉lia꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ho꞉n ko꞉sulo꞉ dia꞉sian kalu i wema꞉yo꞉ ho꞉n ko꞉su we ta꞉ta꞉ga꞉ nai ha꞉nalega, gilo꞉ gasilia꞉no꞉ togo꞉ aundo꞉ma doma꞉ib.” \v 32 A꞉la꞉sa꞉labikiyo꞉, da꞉la꞉di kalu i a꞉ma꞉yo꞉ ho꞉n ko꞉su ha꞉lulo꞉ fage to꞉lolab me a꞉no꞉ gede alitabiki, ho꞉n ko꞉su a꞉no꞉ sulufo꞉ tina꞉ga꞉ ha꞉lelia꞉gane. \v 33 Ho꞉idabikiyo꞉ Fo꞉l eyo꞉ imo꞉wo꞉ ma꞉no꞉wo꞉ maiya꞉kiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gio꞉ ho꞉leno꞉ do꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉da꞉in amio꞉, kele asulo꞉wo꞉ alan dowo꞉ ko꞉lo꞉ ma꞉no꞉wo꞉ mo꞉dinafa mo꞉no꞉. \v 34 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gio꞉ ma꞉no꞉wo꞉ maiya. Mo꞉nalega, halaido꞉wo꞉ aundo꞉ma dowaki soma꞉ib. Ko꞉sega gio꞉ ma꞉no꞉wo꞉ nalega, gio꞉ imilig nowo꞉ hida꞉yo꞉wo꞉ mada mo꞉dia꞉ib.” \p \v 35 Fo꞉l eyo꞉ to a꞉no꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, eyo꞉ ma꞉n so꞉fa꞉ nolo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, ili milifa kagafo꞉liki, Godemo꞉ mada o꞉m a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉, a꞉na gululia꞉ga꞉ mo꞉no꞉. \v 36 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iyo꞉ tambo asulo꞉wo꞉ halaido꞉ a꞉dowakiyo꞉, ma꞉no꞉wo꞉ a꞉na mo꞉no꞉. \v 37 Iyo꞉ ho꞉n ko꞉su usamilo꞉ disa꞉ agelo꞉wo꞉ 276 a꞉la꞉fo꞉ ko꞉lo꞉ sen. \v 38 Iyo꞉ tambo ma꞉no꞉wo꞉ na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ho꞉n ko꞉suwo꞉ hida꞉yabena꞉ki, da꞉si wit wo꞉fa꞉ a꞉no꞉ so꞉lu ho꞉na sandifelo꞉. \s1 Ho꞉n ko꞉suwo꞉ basale ane \p \v 39 Ho꞉le bidabikiyo꞉, iyo꞉ hen nowo꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉sega, heno꞉ we o꞉mo꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ mo꞉fanda asulo꞉. Iyo꞉ ho꞉n anib amilo꞉ dugu ane a꞉na sa꞉ felo꞉wo꞉ ba꞉da꞉ga꞉, ho꞉n ko꞉suwo꞉ a꞉namio꞉ o꞉li kagama꞉no꞉lo꞉b a꞉la꞉asulaki, iyo꞉ a꞉namida꞉ ha꞉na꞉ga꞉, sa꞉ wa꞉la kagama꞉niki a꞉la꞉sio꞉. \v 40 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ iliyo꞉ go꞉fo꞉ ki hida꞉yo꞉ fa꞉la꞉da꞉indo꞉ suwo꞉ me a꞉no꞉ gegedela꞉sa꞉ga꞉, ho꞉n a꞉naka ta꞉felo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ho꞉n ko꞉sulo꞉ nodoma꞉no꞉lo꞉ melo꞉ me a꞉no꞉lo꞉ fagela꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ko꞉su hamana꞉kilo꞉ helebeso꞉g migi amilo꞉ deheda꞉sen a꞉no꞉ fage dehele alita꞉sa꞉ga꞉, fufaya꞉ anilia꞉ga꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, sa꞉ doba꞉da꞉ ane. \v 41 Ko꞉sega so꞉lu ho꞉n uska o꞉ha꞉na꞉lena, ho꞉n ko꞉su migi ha꞉g a꞉no꞉ sa꞉ya halale gelabiki halaido꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, tif doba꞉da꞉yo꞉ ho꞉n ma꞉feyo꞉ alan gululia꞉ yaki, ho꞉n ko꞉suwa bolabikiyo꞉, basale ane. \p \v 42 A꞉la꞉gabikiyo꞉ dibolo kaluwo꞉ ho꞉no꞉ dasia꞉takiyo꞉ dalale ha꞉nabena꞉kiyo꞉, da꞉la꞉di kaluwa꞉yo꞉ iyo꞉ yasala꞉ma꞉no꞉ asulo꞉. \v 43 Ko꞉sega Yulius eyo꞉ Fo꞉l e mo꞉soma꞉ki asuwa꞉takiyo꞉, da꞉la꞉di kaluwa꞉lo꞉ yasala꞉ma꞉no꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ ka꞉lakiyo꞉, kalu ho꞉ndo꞉ dasa꞉sen a꞉no꞉, iyo꞉ tambo ho꞉na ho꞉lufela꞉sa꞉ga꞉, dasa꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉, sa꞉lo꞉wa fa꞉la꞉doma꞉ni hamana a꞉la꞉sio꞉. \v 44 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kalu ho꞉ndo꞉ mo꞉dasa꞉sen a꞉no꞉ tambo ho꞉n ko꞉su ko꞉lo꞉ basale ha꞉na꞉siab heb a꞉no꞉ ta꞉lidota꞉ga꞉, ha꞉lilia꞉ ha꞉na꞉la꞉ga꞉, sa꞉lo꞉wa hamana a꞉la꞉sio꞉. A꞉la꞉do꞉ dimido꞉ a꞉na ilikiyo꞉, iyo꞉ tambo ha꞉la꞉ya fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉, imilig nowo꞉ ho꞉n amio꞉ mo꞉kanda sowo꞉. \fig Ho꞉n ko꞉suwo꞉ basale ha꞉nabiki, kaluwo꞉ tambo dasa꞉i ya꞉ga꞉ sa꞉ wa꞉la ane.|alt="Shipwrecked survivors" src="IB04218_gr.tif" size="col" copy="Farid Faadil © Biblica, Inc. Used with permission. All rights reserved worldwide." ref="27.44" \fig* \c 28 \s1 Fo꞉l e Malta hena fa꞉la꞉dowo꞉ \p \v 1 Nio꞉ tambo gendo꞉ mo꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉ ha꞉la꞉ya o꞉li daselia꞉ga꞉ fa꞉la꞉dowa꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ hen Malta a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉bo꞉lo꞉b a꞉la꞉asulo꞉. \v 2 \x - \xo 28.2 \xt 2Kol 11.27\x*O꞉g a꞉namio꞉ ho꞉no꞉ tindaki hido꞉wo꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉, kalu a꞉namilo꞉ sen a꞉ma꞉yo꞉, nimo꞉wo꞉ mano꞉ mada nafale dimidakiyo꞉, iliyo꞉ deyo꞉ gili alitaki, nio꞉ dinafa tili dowo꞉. \v 3 Fo꞉l e de eleyo꞉ kegenelia꞉ ya꞉ga꞉ deya dia꞉tabikiyo꞉, sowa꞉ kisa꞉wa꞉lo꞉ usa delen ko꞉lo꞉, ofabiki handalowakiyo꞉, Fo꞉la꞉ dagiya ma꞉buluta꞉ga꞉ sunu hedo꞉. \v 4 Amisa꞉n kaluka꞉isale a꞉ma꞉yo꞉ sowa꞉yo꞉ Fo꞉la꞉ dagiya sunu helefo꞉labiki ba꞉da꞉ga꞉yo꞉, egelebo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu we hendele tamin amio꞉ kalu nowo꞉ e so꞉no꞉ ko꞉lo꞉ a꞉ma꞉ wa꞉l diakiyo꞉, e so꞉lu ho꞉na soma꞉ki a꞉la꞉liki go꞉ ko꞉sega e ha꞉la꞉ya dasefa꞉ ko꞉lo꞉ mo꞉mesea꞉kiyo꞉, sowa꞉ wema꞉yo꞉ e soma꞉ki o꞉lab.” \v 5 \x - \xo 28.5 \xt Mak 16.18\x*Iliyo꞉ a꞉la꞉asulaki nenelo꞉ ko꞉sega, Fo꞉l eyo꞉ dagiyo꞉ fugala꞉labiki, sowa꞉ a꞉no꞉ deya tagafo꞉ tia꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ e nagalo꞉wo꞉ mo꞉di. \v 6 \x - \xo 28.6 \xt Ilig 14.11\x*Iliyo꞉ Fo꞉l e dagiyo꞉ da꞉ima꞉iba꞉le, o꞉ e wigibo a꞉naka soma꞉nigabele a꞉la꞉asula꞉liki yasila꞉li ane ko꞉sega, e amio꞉ hida꞉yo꞉ nowo꞉ mo꞉fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, iliyo꞉ a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉ a꞉asulakiyo꞉, kalu we godelo꞉b a꞉la꞉sio꞉. \fig Fo꞉l elo꞉ Lomdo꞉ ane a꞉no꞉ we.|alt="Map of Paul's Journey to Rome" src="bco_Paulrome_no_border.tif" size="col" copy="(none) SIL" ref="27.1–28.14" \fig* \p \v 7 Nilo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ hen a꞉no꞉ Malta misa꞉ kalu Bubilus ene hen ko꞉lo꞉ eyo꞉ nio꞉ asuwa꞉takiyo꞉, ene aya tililia꞉ga꞉, ho꞉len otaleno꞉ eyo꞉ nio꞉ dinafa bo꞉fo꞉len. \v 8 Bubilusa꞉ iyayo꞉ ofo꞉ walaf o꞉lia꞉ kuf nagalaki, ila꞉ ho꞉n o꞉lia꞉yo꞉ dowo꞉ ko꞉lo꞉ uwo꞉b ka alifo꞉len. Fo꞉lo꞉ elo꞉wa ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, dagiyo꞉ eya golofo꞉liki, Godemo꞉ dulugu sa꞉labikiyo꞉, e falelo꞉. \v 9 Elo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, ho꞉na꞉lo꞉ hegefa꞉ hen a꞉namilo꞉ walaf kalu sen nol a꞉no꞉, Fo꞉l elo꞉wa mio꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ falele alifelo꞉. \v 10 Iliyo꞉ nio꞉ sagale alitaki, man nafale ko꞉li ko꞉lilo꞉ nimo꞉ dimido꞉ ko꞉lo꞉, nio꞉ ho꞉n ko꞉suwa ha꞉na꞉nigabikiyo꞉, kelego꞉ nililo꞉ mo꞉dowo꞉ aumbo꞉, nimo꞉wo꞉ tambo dimi. \s1 Fo꞉l e Lom amisa꞉na fa꞉la꞉dowo꞉ \p \v 11 Nio꞉ ele otaleno꞉ a꞉na sa꞉ga꞉yo꞉ ha꞉na꞉no꞉ ko꞉lo꞉, ho꞉n ko꞉su nowo꞉ Alegsandia a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉ a꞉no꞉, fufalo꞉ mio꞉ ho꞉len a꞉namio꞉ Malta a꞉na kagafo꞉len. O꞉go꞉ a꞉namio꞉ fufayo꞉ edo꞉ ko꞉lo꞉ ha꞉na꞉no꞉ a꞉la꞉asulo꞉. Ho꞉n ko꞉su a꞉ma꞉ migi amio꞉, madali gode ao a꞉la꞉ a꞉no꞉ misido꞉ momade alifa꞉. Madali gode a꞉no꞉ so꞉wa a꞉la꞉ alelo꞉ imilig amilo꞉ sa꞉la꞉liyo꞉ o꞉m. Nio꞉ ho꞉n ko꞉su a꞉na disa꞉la꞉sa꞉ga꞉ ane. \v 12 Nio꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Silakus amisa꞉n a꞉na fa꞉la꞉dota꞉ga꞉, ho꞉len otaleno꞉ a꞉na sen. \v 13 Silakus a꞉no꞉ ta꞉ta꞉ga꞉ aneyo꞉, Legium amisa꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. Ho꞉len a꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉, fa꞉fa꞉so꞉ fa꞉s doba꞉da꞉ yabikiyo꞉ nio꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, ho꞉len a꞉ma꞉ fa꞉s amio꞉ Buteoli amisa꞉na fa꞉la꞉dowo꞉. \v 14 Amisa꞉n a꞉namio꞉, tilidabu kalu nolo꞉ a꞉na galilia꞉ga꞉, iliyo꞉ so꞉agelo꞉ imilig nowo꞉ i o꞉lia꞉ a꞉naka mesea꞉ki sio꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ a꞉na sa꞉ga꞉yo꞉, Lom a꞉na ane. \v 15 Nio꞉ fa꞉la꞉doma꞉ni yab a꞉la꞉bo꞉ Lom amilo꞉ tilidabu kaluka꞉isale nolo꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, iyo꞉ nio꞉ galima꞉ni mio꞉ ko꞉lo꞉, Abius Magede amisa꞉no꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉ mio꞉wo꞉, mageso꞉ a nowo꞉ A Otalen a꞉la꞉do꞉ wikilo꞉ a꞉na galili. Fo꞉l eyo꞉ kalu a꞉no꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e Godemo꞉ mada o꞉m a꞉la꞉sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, e halaido꞉wo꞉ a꞉na di. \p \v 16 Nio꞉ Lom fa꞉la꞉dota꞉ga꞉yo꞉, Lom gamani kalu iyo꞉ Fo꞉l e dibolo a amio꞉ mo꞉to꞉lolaki, e ina꞉li a nowa mesea꞉ki ta꞉takiyo꞉, da꞉la꞉di kalu nolo꞉ a꞉na bo꞉fo꞉melea꞉ki ta꞉fo꞉. \s1 Fo꞉l eyo꞉ Lom a꞉namio꞉ towo꞉ wido꞉ \p \v 17 Ho꞉len otaleno꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉yo꞉, Fo꞉l eyo꞉ Yu ko꞉go꞉do꞉ kaluwo꞉ ho꞉le kegea꞉sa꞉ga꞉, towo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ni nao i, niyo꞉ kaluka꞉isale nililo꞉mo꞉wo꞉ mogago꞉lo꞉ mo꞉dimida꞉b a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nili ma꞉muwa꞉ mano꞉lo꞉ mo꞉mogagila꞉ ko꞉sega, ne Ya꞉lusalem amio꞉ mo꞉walilima꞉kiyo꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉, Lom kalumo꞉wo꞉ a꞉na dimi. \v 18 \x - \xo 28.18 \xt Ilig 26.31\x*Iyo꞉ nemo꞉lo꞉ diga꞉li sio꞉ a꞉no꞉ aloba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉, nelo꞉ sana soma꞉no꞉ mo꞉wo꞉ mo꞉ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉ ne sili alifa꞉no꞉ asulo꞉. \v 19 \x - \xo 28.19 \xt Ilig 25.11\x*Ko꞉sega Yu misa꞉ kalu iliyo꞉ a꞉la꞉bo꞉ mo꞉dimidama꞉ki asulabiki, ne Sisa emo꞉ mo꞉walilima꞉ki a꞉la꞉liki dabu ba꞉ba꞉. A꞉la꞉dimido꞉ ko꞉sega, Yu kaluka꞉isale na꞉lo꞉mo꞉wo꞉ niyo꞉ gadiakiyo꞉ imo꞉wo꞉ mo꞉walilima꞉no꞉wo꞉ nowo꞉ aundo꞉ma. \v 20 \x - \xo 28.20 \xt Ilig 26.6-7\x*A꞉la꞉dimida꞉i mio꞉ ko꞉lo꞉, o꞉go꞉ niyo꞉ gio꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉yo꞉ gimo꞉wo꞉ malolomea꞉ni ho꞉ido꞉. Isolael kalu nililo꞉ tili da꞉da꞉sa꞉ga꞉lo꞉ yasilo꞉ a꞉na ilikiyo꞉, ne sa꞉niya꞉ a꞉na uludu alifa꞉.” \p \v 21 Fo꞉l eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉labiki, Yu ko꞉go꞉do꞉ kalu iliyo꞉ a꞉ma꞉la꞉bo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Ge a꞉la꞉go꞉ka꞉ a꞉la꞉likiyo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ nimo꞉wo꞉ Yudia a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ mo꞉sa꞉sa꞉liga꞉fo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nao i nolo꞉ ko꞉na꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ mio꞉ a꞉ma꞉yo꞉lo꞉ gilo꞉ mogago꞉ dimido꞉wo꞉ we a꞉la꞉bo꞉ nimo꞉wo꞉ mo꞉malolome. \v 22 \x - \xo 28.22 \xt Ilig 24.14\x*Heno꞉ tambo amio꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ ho꞉gi gulugululan man fa꞉la꞉dowab a꞉no꞉ mogago꞉ dimida꞉lab a꞉la꞉sio꞉ dabu ko꞉lo꞉, asulo꞉ gilo꞉wo꞉ nio꞉lo꞉ da꞉ba꞉no꞉ ko꞉lo꞉ sa꞉la꞉bi.” \v 23 Iliyo꞉ Fo꞉la꞉yo꞉ towo꞉ sama꞉kiyo꞉, ho꞉len nowo꞉ da꞉fe alifa꞉ ko꞉lo꞉, ho꞉len a꞉no꞉ fa꞉la꞉dowabikiyo꞉, kaluka꞉isale modo꞉wo꞉ Fo꞉la꞉ aya kegeo꞉. Kea꞉folo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ aneyo꞉ ga꞉lo a꞉namio꞉, Godeya꞉ ene kaluka꞉isale ko꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lab man a꞉no꞉ widakiyo꞉, iyo꞉ Ya꞉suwo꞉ tilidabuma꞉ki, Mo꞉sa꞉sa꞉ ele saefa꞉ o꞉lia꞉ dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉no꞉ agele meakiyo꞉, fanda wido꞉. \v 24 Fo꞉la꞉lo꞉ to sa꞉lab a꞉no꞉ kalu nolo꞉ tilidabu ko꞉sega nolo꞉ mo꞉tilidabu. \v 25 Iliyo꞉ asulo꞉wo꞉ imiliseyo꞉ mo꞉dowa꞉sa꞉ga꞉, nolo꞉ ha꞉na꞉nigabiki, Fo꞉l eyo꞉ elema꞉nikiyo꞉, towo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ ge ma꞉mu imo꞉wo꞉ to hendeleyo꞉ dinali sa꞉lan kalu Aisaya eya a꞉la꞉ta꞉ga꞉ sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, \q1 \v 26 \x - \xo 28.26 \xt Ais 6.9-10\x*“ ‘Kaluka꞉isale ilo꞉wa ha꞉na꞉sa꞉ga꞉yo꞉, \q2 imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sa꞉la꞉bi. \q1 Gio꞉ ni towo꞉ mada da꞉da꞉mela꞉ib ko꞉sega, \q2 hendeleyo꞉ mada mo꞉fanda asuluma꞉ib. \q1 Gio꞉ nilo꞉ dimidano꞉ ba꞉da꞉mela꞉ib ko꞉sega \q2 ha꞉go꞉ mada mo꞉dinafa asuluma꞉ib. \q1 \v 27 Mo꞉wo꞉ kaluka꞉isale i wema꞉ \q2 asulo꞉wo꞉ ko꞉ndo꞉fe alitaki, \q2 ka꞉la꞉no꞉ kagedeliaki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ \q2 iliyo꞉ ini siyo꞉ suguli. \q1 A꞉la꞉bo꞉ mo꞉ngai kibabeyo꞉, \q2 ili siyo꞉ kolaetaliki o꞉li ba꞉babe, \q2 ka꞉la꞉no꞉ togo alitaliki o꞉li da꞉babe, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ \q2 asulo꞉wo꞉ kolaetaliki o꞉li asulumabe. \q1 Iyo꞉ nelo꞉ doba꞉da꞉ nodolalikiyo꞉, \q2 Niyo꞉ iyo꞉ falele alifo꞉lo.’ Aisaya eyo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉. \p \v 28-29 “A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gio꞉ dinafa asula꞉bi. Godeya꞉lo꞉ kaluka꞉isalelo꞉ gasilia꞉no꞉ to man nafa a꞉no꞉ Yu kaluka꞉isalema ilo꞉wa iliga꞉fo꞉ ko꞉lo꞉, iyo꞉ hendele iligi da꞉ba꞉ib.” Fo꞉l eyo꞉ imo꞉wo꞉ wido꞉. \p \v 30 Dona a꞉la꞉ a꞉namio꞉ Fo꞉l eyo꞉, a elo꞉ sab a꞉no꞉ ene kililia꞉likiyo꞉, kaluka꞉isale elo꞉ amilo꞉ yab a꞉no꞉ e sagalo꞉ ba꞉da꞉sen. \v 31 A꞉la꞉gabiki, kalu noma꞉yo꞉ Folo꞉ mo꞉ko꞉lo꞉ ko꞉lo꞉, eyo꞉ Godeya꞉ ene kaluka꞉isale ko꞉lo꞉ bo꞉fo꞉lab man o꞉lia꞉, Ya꞉su Keliso Alan a꞉ma꞉ mano꞉ halaido꞉ wido꞉.