\id 2PE - Kaluli Bible \h 2 Bida \toc1 Mo꞉fo꞉s Andeb We Bida E Sa꞉sa꞉lo꞉ \toc2 2 Bida \toc3 2Bid \mt2 Mo꞉fo꞉s Andeb We \mt1 Bida \mt2 E Sa꞉sa꞉lo꞉ \imt1 Asuluma꞉no꞉ towo꞉ we \ip Mo꞉fo꞉s andeb we Bida e sa꞉sa꞉lo꞉. Ya꞉suwa꞉lo꞉ tili wido꞉ kalu kugula꞉fo꞉ a꞉no꞉ nowo꞉ Bida e ko꞉lo꞉, e sana soma꞉no꞉ ho꞉leno꞉ ko꞉na꞉ma dofo꞉liki, mo꞉fo꞉s we a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉. \ip Bida elo꞉ mo꞉fo꞉s wenamilo꞉ to alan sio꞉wo꞉ we. Nowo꞉ Keliso kaluka꞉isale ili tilidabuwo꞉ halaido꞉ doma꞉ki sa꞉sa꞉lo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ nowo꞉, madali tolo꞉ widan kaluwo꞉ fa꞉la꞉doma꞉ib a꞉la꞉liki hagugu sio꞉ ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale abeyo꞉ Gode o꞉lia꞉yo꞉ yo꞉le dowa꞉lalega, iyo꞉ mo꞉walilima꞉ib a꞉la꞉sio꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ Ya꞉su a꞉ma꞉la꞉ mia꞉no꞉ a꞉no꞉ dimidalia꞉sa꞉ga꞉ yasi mesea꞉ki, Bida eyo꞉ to we a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉. \c 1 \p \v 1 Ne Saimon Bida, Ya꞉su Kelisowa꞉ ene madali nanogdo꞉ dian kaluwo꞉ ne a꞉la꞉ta꞉ga꞉ enedo꞉ iliga꞉felo꞉ kaluwo꞉ nowo꞉ ne. Ya꞉su Keliso e nili Gode a꞉la꞉ta꞉ga꞉ nilo꞉ asuwa꞉takilo꞉ gasiliyo꞉ e ko꞉lo꞉, man digalo꞉le enedo꞉ a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, tilidabuwo꞉ nimo꞉ dimi. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ niyo꞉ mo꞉fo꞉s we kaluka꞉isale tilidabuwo꞉ nililo꞉ we o꞉ngo꞉ a꞉lab o꞉mo꞉ sa꞉sa꞉liga꞉to꞉l. \v 2 Gio꞉ Gode o꞉lia꞉ Alan Ya꞉su o꞉lia꞉ a꞉no꞉ o꞉ma asululi ko꞉lo꞉, asulo꞉ a꞉na ilikiyo꞉, a꞉la꞉ma꞉ ha꞉fo꞉ disa꞉lan man o꞉lia꞉ ha꞉fa꞉nolo dowan man a꞉no꞉lia꞉yo꞉ gi amio꞉ anayaki ililima꞉ki, Godemo꞉ dulugu so꞉lo꞉l. \s1 Gio꞉ Godeya꞉ eno꞉le ko꞉lo꞉ man nafayo꞉ kudu ha꞉na꞉lubi \p \v 3 Gode eyo꞉ nio꞉ ene ho꞉len fo꞉fo꞉lesodo꞉wo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene man nafale us a꞉na doma꞉ mena꞉ki ho꞉ido꞉. Niliyo꞉ e hendele fanda asululiab a꞉na ilikiyo꞉, Godeya꞉ ene halaido꞉ a꞉no꞉ nimo꞉wo꞉ dimi. Niliyo꞉ mela꞉no꞉wo꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, Godeya꞉ enedo꞉ asulab man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉melea꞉ki, halaido꞉ a꞉no꞉ a꞉na dimi ko꞉lo꞉lab. \v 4 Ene fo꞉fo꞉lesodo꞉ a꞉no꞉lia꞉ man nafale enedo꞉ o꞉lia꞉ a꞉na dowabiki, Gode eyo꞉ enedo꞉ dinali sio꞉wo꞉ nimo꞉wo꞉ a꞉na dimi. Dinali sio꞉ a꞉no꞉ mada nafale a꞉la꞉ta꞉ga꞉ alandeyo꞉ o꞉m. Henfelo꞉ wenamio꞉ do꞉mo꞉wa꞉lo꞉ asulan man a꞉ma꞉yo꞉ nio꞉ mogagila꞉ma꞉no꞉ dowo꞉ ko꞉sega, nio꞉ us a꞉namilo꞉ eleno꞉ sili alifa꞉. Dinali sio꞉ i a꞉ma꞉yo꞉, Godeya꞉ ene mandeyo꞉ ni usa fa꞉la꞉dowa꞉melea꞉ki ta꞉taki go꞉. \p \v 5 Gio꞉ a꞉la꞉fa꞉la꞉doma꞉kiyo꞉, tilidabu gililo꞉ a꞉lab a꞉namio꞉ man nafa we ko꞉lo꞉ halaido꞉ dimidaki a꞉gasalita꞉bi. Gililo꞉ tilidabu a꞉namio꞉, man nafaleyo꞉lo꞉ a꞉na gasalita꞉bi. Man nafale dimidakiyo꞉, gio꞉ asulo꞉ nafale a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ asula꞉bi. \v 6 \x - \xo 1.6 \xt Gala 5.22-23\x*Gio꞉ asulo꞉ nafale a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ asulakiyo꞉, go꞉no꞉na꞉ma꞉la꞉yo꞉ tilidowa꞉bi. Gio꞉ go꞉no꞉na꞉ma꞉la꞉yo꞉ tilidowakiyo꞉, gio꞉ hida꞉yo꞉ a꞉namio꞉ halale kagaya꞉bi. Gio꞉ halale kagayakiyo꞉, gio꞉ man Godeya꞉lo꞉ asulab au kudu ha꞉na꞉bi. \v 7 Gio꞉ man Godeya꞉lo꞉ asulab au kudu ha꞉nakiyo꞉, gio꞉ Keliso kaluka꞉isale nol o꞉lia꞉yo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉la꞉bi. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ gio꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉nakiyo꞉, kaluka꞉isale tambo nol o꞉lia꞉yo꞉lo꞉ ha꞉fo꞉wo꞉ disa꞉la꞉bi. \p \v 8 Man a꞉no꞉ gi amio꞉ dofo꞉liki anayalega, gililo꞉ Alan Ya꞉su Keliso asululiab a꞉no꞉ madaliyo꞉ mo꞉dowaki, fowo꞉ modo꞉ helema꞉ib. \v 9 Ko꞉sega tilidabu kaluka꞉isale abeyo꞉ man we o꞉ngo꞉wo꞉ i amio꞉ aundo꞉malalega, iyo꞉ siyo꞉ ko꞉n o꞉ngo꞉ dowaki, ko꞉na꞉lo꞉wo꞉ mo꞉ba꞉dab. Gode eyo꞉ mogago꞉ ililo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ o꞉ma halitaki, go꞉go꞉do꞉ ta꞉fo꞉ ko꞉sega, kaluka꞉isale i a꞉ma꞉yo꞉ a꞉no꞉ ga꞉lila꞉. \p \v 10 Ne milile, Gode eyo꞉ gio꞉ o꞉ma ho꞉ida꞉sa꞉ga꞉, kaluka꞉isale enedo꞉leyo꞉ da꞉fe alifa꞉ ko꞉m ko꞉lo꞉, giliyo꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kalaba widakiyo꞉, man nafayo꞉ halaido꞉ dimida꞉lubi. Gio꞉ man a꞉no꞉ kudu ha꞉nalega, gio꞉ mada mo꞉sulufo꞉ tina꞉ib. \v 11 Man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dimida꞉lab a꞉na ilikiyo꞉, nili Alan Ya꞉su Keliso enedo꞉ bo꞉fo꞉mela꞉no꞉ hen a꞉namio꞉, eyo꞉ gimo꞉wo꞉ alan sagalakiyo꞉, “Gilo꞉wo꞉ dimidaefo꞉len ko꞉lo꞉ us wena timina” a꞉la꞉sa꞉ma꞉ib. Ya꞉su eyo꞉ nio꞉ a꞉ma꞉la꞉ gasili ko꞉lo꞉, nio꞉ e o꞉lia꞉ ko꞉ngo꞉ mela꞉no꞉ mela꞉ib. \s1 Godeya꞉ towo꞉ mo꞉ga꞉lilaki, dinafa asula꞉bi \p \v 12 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ to nilo꞉ so꞉lo꞉l we gio꞉ o꞉ma asululi ko꞉lo꞉, to hendele gililo꞉ di a꞉namio꞉, gio꞉ halale kagafo꞉lab ko꞉sega, nio꞉ gimo꞉wo꞉ to a꞉no꞉ wa꞉ka asuluma꞉ki wida꞉mela꞉no꞉. \v 13 Gio꞉ to a꞉no꞉ mo꞉ga꞉lilaki wa꞉ka asula꞉melea꞉kiyo꞉, ne henfelo꞉ wena o꞉silikiyo꞉, gimo꞉wo꞉ to a꞉no꞉ wida꞉mela꞉no꞉. Nilo꞉ a꞉la꞉do꞉ dimido꞉l we digalo꞉. \v 14 \x - \xo 1.14 \xt Yo꞉n 21.18-19, 2Kol 5.1\x*Mo꞉wo꞉ nelo꞉ soma꞉no꞉ ho꞉leno꞉ Alan Ya꞉su Keliso eyo꞉ no꞉no꞉nbo꞉wo꞉ wido꞉ ko꞉lo꞉, ne ko꞉na꞉ma soma꞉no꞉ a꞉la꞉bo꞉ no꞉no꞉no꞉ asulo꞉l. \v 15 Ne sowa꞉sa꞉ga꞉lo꞉ dowab a꞉namio꞉, giliyo꞉ to a꞉no꞉ o꞉asula꞉ melea꞉kiyo꞉, o꞉go꞉ niyo꞉ gimo꞉wo꞉ halaido꞉ wido꞉l. \p \v 16 \x - \xo 1.16 \xt Madi 17.1-5\x*To a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ gililo꞉ o꞉asula꞉mela꞉no꞉wo꞉ mo꞉wo꞉ we. Niliyo꞉ Alan Ya꞉su Kelisowo꞉ ene halaido꞉ o꞉lia꞉ e a꞉ma꞉la꞉ mia꞉no꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉ gimo꞉wo꞉ wido꞉. Ko꞉sega a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ widakiyo꞉, henfelo꞉ kaluwa꞉lo꞉ asulo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ fa꞉la꞉dowakilo꞉ kandayo꞉ malolan aumbo꞉ ko꞉lo꞉ wido꞉ba. Ya꞉suwa꞉ halaido꞉ o꞉lia꞉ ene wi alan a꞉no꞉lia꞉yo꞉ nili siya꞉ ba꞉ba꞉ ko꞉lo꞉ wido꞉. \v 17-18 \x - \xo 1.17-18 \xt Madi 17.5\x*Nio꞉ Ya꞉su o꞉lia꞉ Godeya꞉ ene hen misio꞉ a꞉na elen amio꞉, Iya Gode eyo꞉ Ya꞉suwo꞉ iwalu duludaki wabulu sio꞉. To nowo꞉ Gode Alan fo꞉fo꞉lesodo꞉ elo꞉ a꞉lab a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ sa꞉lakiyo꞉, “We no꞉no꞉ so꞉wale ko꞉lo꞉, niyo꞉ e mada alan asulab.” Nio꞉ Ya꞉su o꞉lia꞉ elen ko꞉lo꞉, to Hebenelo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ sa꞉lab a꞉no꞉ nio꞉lo꞉ dabu. \p \v 19 Dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ to sio꞉ a꞉no꞉ hendele fa꞉la꞉dowo꞉ ko꞉lo꞉, to a꞉no꞉lo꞉ niliyo꞉ ta꞉li so꞉l. To a꞉no꞉ nafa ho꞉ ko꞉lo꞉ sololi us a꞉namilo꞉ ho꞉lea꞉tab o꞉ngo꞉ dowo꞉. To a꞉ma꞉yo꞉ gio꞉ dinafa doma꞉ki ta꞉fa꞉ib ko꞉lo꞉, giliyo꞉ to a꞉no꞉ mada asulufo꞉ko꞉ ha꞉na꞉lubi. Giliyo꞉ to a꞉no꞉ asulufo꞉ko꞉ ha꞉na꞉la꞉ga꞉, kea꞉fo ho꞉libidalikiyo꞉ Belemuwo꞉ fa꞉la꞉dowaliki, gililo꞉ asulufo꞉len a꞉no꞉ a꞉na elema꞉ib. Ho꞉len a꞉namio꞉ Ya꞉su e giya dowaki, gio꞉ kelego꞉ tambo fanda asululima꞉ki ta꞉fa꞉ib. \v 20 Ko꞉sega to sa꞉ma꞉nigo꞉l we tamindeyo꞉ o꞉m ko꞉lo꞉, gio꞉ to we mada asuluma. Godeya꞉lo꞉ dinali sio꞉ to a꞉no꞉ kaluwa꞉ ene halaido꞉wa꞉ iliki aloba꞉dalikiyo꞉, ha꞉go꞉ mo꞉fanda asuluma꞉ib. \v 21 \x - \xo 1.21 \xt 2Tim 3.16, 1Bid 1.11-12\x*Mo꞉wo꞉ Godeya꞉ bugo꞉ amilo꞉ dinali sio꞉ to a꞉no꞉, dinali sa꞉lan kaluwa꞉ ene asulo꞉wa a꞉la꞉ta꞉ga꞉yo꞉ mada mo꞉fa꞉la꞉dowo꞉. Ko꞉sega Godeya꞉ Mamaya꞉yo꞉ kaluwa꞉ ene asulo꞉wo꞉ tililia꞉ ha꞉nabiki, iliyo꞉ Godeya꞉ to we a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉. \c 2 \s1 Madali tolo꞉ widan kaluwo꞉ gio꞉ dinafa bo꞉fo꞉lubi \p \v 1 \x - \xo 2.1 \xt Madi 24.11, Yud 1.4\x*Tamin amio꞉ Isolael kaluka꞉isale ilo꞉ sen us a꞉namio꞉, madalilo꞉ dinali sa꞉lan kaluwo꞉ elen ko꞉lo꞉, o꞉go꞉lo꞉ gi usamio꞉ madali tolo꞉ walama꞉no꞉wo꞉ doma꞉ib. Iyo꞉ gilo꞉ a꞉lab a꞉na wo꞉no꞉le dofo꞉liki, tilidabu gililo꞉wo꞉ mogagima꞉kiyo꞉, iliyo꞉ man ko꞉li ko꞉lilo꞉ inido꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ madali gimo꞉ walama꞉ib. Nili misa꞉ kalu Ya꞉su eyo꞉, iyo꞉ a꞉ma꞉la꞉ kililiaki sowo꞉ ko꞉sega, kalu i wema꞉yo꞉ e gola ba꞉daki, fa꞉s dimia꞉sen. A꞉la꞉do꞉ dimidab a꞉na ilikiyo꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ bo꞉e falasila꞉ma꞉ib. \v 2 Tilidabu kaluka꞉isale modo꞉wo꞉ sendeloma꞉no꞉ uwo꞉ dian man ililo꞉ widab a꞉no꞉ kudu ha꞉na꞉ib ko꞉lo꞉, tilidabu kaluka꞉isale ililo꞉ man mogago꞉ dimidama꞉ib a꞉no꞉ ha꞉la꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ ba꞉da꞉sa꞉ga꞉, to hendelelo꞉ kudu ha꞉nan man a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dio꞉ge sa꞉ma꞉ib. \v 3 Kalu i wema꞉yo꞉ moleyo꞉ ge amilo꞉ da꞉labo꞉ mesela꞉sa꞉ga꞉ susudakiyo꞉, inin asulo꞉wa꞉yo꞉ madali to nolo꞉ malolaki gimo꞉ walama꞉ib. Tamin amio꞉ Gode eyo꞉ iyo꞉ mo꞉walila꞉sa꞉ga꞉, wa꞉dema꞉no꞉wo꞉ da꞉fe alifa꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ wa꞉dema꞉no꞉ a꞉no꞉ o꞉yasisab ko꞉lo꞉, ilo꞉ mogagila꞉ma꞉no꞉ ho꞉len a꞉no꞉ fa꞉la꞉doma꞉no꞉wo꞉ ko꞉na꞉ma dowab. \p \v 4 \x - \xo 2.4 \xt Yud 1.6\x*Gode eyo꞉ madali tolo꞉ widan kalu i a꞉no꞉ hendele wa꞉dema꞉ib a꞉la꞉bo꞉ giliyo꞉ o꞉li asuluma꞉ib. Mo꞉wo꞉ ma꞉mula꞉ kalu nolo꞉ yo꞉le dowabikiyo꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ ga꞉li mesea꞉kiyo꞉ mo꞉ta꞉fo꞉. Ko꞉sega Gode eyo꞉ iyo꞉ de hena iliga꞉taki, mo꞉walilima꞉no꞉ ho꞉len a꞉no꞉ yasilakiyo꞉, sa꞉niya꞉ galola꞉sa꞉ga꞉yo꞉ sololi hen a꞉na ta꞉fo꞉lab. \v 5 \x - \xo 2.5 \xt Mo꞉mo꞉ 6–8, 2Bid 3.6\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Noa elo꞉ elen ho꞉len a꞉namio꞉, Gode eyo꞉ mogago꞉lo꞉ dimida꞉len kaluka꞉isale i a꞉no꞉lo꞉ ga꞉li hamana꞉kiyo꞉ mo꞉ta꞉fo꞉. Gode eyo꞉ kaluka꞉isale i a꞉no꞉ ho꞉na꞉ yasala꞉ma꞉ki ta꞉fo꞉. Ko꞉sega man digalo꞉lo꞉ wida꞉len kalu Noa, e o꞉lia꞉ ene so꞉lo꞉ doma꞉la꞉fo꞉ o꞉lia꞉yo꞉, Gode eyo꞉ asuwa꞉taki wo꞉no꞉le ta꞉fo꞉. \v 6 \x - \xo 2.6 \xt Mo꞉mo꞉ 19.24, Yud 1.7\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ hen a꞉la꞉ Sodom o꞉lia꞉ Gomola o꞉lia꞉yo꞉ falasilaki, deya꞉ nakiyo꞉ go꞉mde ta꞉fo꞉. Gode eyo꞉ kaluka꞉isale mogago꞉lo꞉ dimida꞉len o꞉mo꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉, tif amilo꞉ kaluka꞉isale mogago꞉lo꞉ dimida꞉lab nol a꞉ma꞉yo꞉ Gode eyo꞉ imo꞉wo꞉lo꞉ a꞉la꞉dimidama꞉nigabo꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ asuluma꞉kiyo꞉ hagugaki dimido꞉. \v 7 \x - \xo 2.7 \xt Mo꞉mo꞉ 19.1-16\x*Ko꞉sega Lod e digalo꞉ kalu ko꞉lo꞉, e uwo꞉ man, ko꞉li ko꞉lilo꞉lo꞉ dimida꞉lab us a꞉na ilikiyo꞉, kele asula꞉len ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ e asuwa꞉taki, ga꞉li hamana꞉ki ta꞉fo꞉. \v 8 Lod e ho꞉leno꞉ tambo mogago꞉ kalu i o꞉lia꞉ ilikiyo꞉, man mogago꞉ ililo꞉ dimida꞉lab a꞉no꞉ ba꞉da꞉len a꞉la꞉ta꞉ga꞉, to mogago꞉ ililo꞉ sa꞉la꞉lab a꞉no꞉lo꞉ e da꞉da꞉len. Lod e digalo꞉ kalu ko꞉lo꞉ e kele asulaki mada hida꞉ya꞉len. \v 9 A꞉la꞉go꞉ko꞉lo꞉ gio꞉ dinafa asuluma. Gode eyo꞉ digalo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ hida꞉yo꞉ us amilo꞉ dowab a꞉no꞉ asuwa꞉taki, ga꞉li mesea꞉kilo꞉ ta꞉fa꞉no꞉wo꞉ e asulo꞉ ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Gode eyo꞉ kaluka꞉isale mogago꞉lo꞉ dimida꞉len o꞉mo꞉lo꞉ falasilakilo꞉ dimia꞉i a꞉la꞉li ha꞉na꞉sa꞉ga꞉lo꞉, mo꞉walilima꞉no꞉ ho꞉len a꞉no꞉ ilili alifa꞉no꞉wo꞉, Gode e asulo꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 10 \x - \xo 2.10 \xt Yud 1.7-8,16\x*Mogago꞉lo꞉ dimida꞉lab kaluka꞉isale us a꞉namio꞉, do꞉mo꞉wa꞉lo꞉ mogago꞉ dimidama꞉no꞉ asulab aundo꞉ dimida꞉sen o꞉lia꞉ misa꞉ kalu o꞉lia꞉lo꞉ a꞉la꞉iyaki, yo꞉le dowa꞉sen i o꞉mo꞉wo꞉ Gode eyo꞉ halaido꞉ falasila꞉ma꞉ib. \p Madali tolo꞉ widan kalu i a꞉no꞉ kailaki, kalu nolba꞉ ha꞉g amio꞉ mo꞉dowa꞉sen ko꞉lo꞉, iliyo꞉ mama halaido꞉lo꞉ a꞉lab o꞉mo꞉wo꞉ o꞉ngo꞉malo꞉ a꞉gaki, dio꞉ge sa꞉ma꞉no꞉wo꞉ mo꞉tagila꞉sen. \v 11 \x - \xo 2.11 \xt Yud 1.9\x*Iliyo꞉ a꞉la꞉dimida꞉sen ko꞉sega, madali tolo꞉ widan kalu ili halaido꞉ a꞉no꞉, halaido꞉ alan ma꞉mula꞉ kalu i a꞉ma꞉lo꞉ma꞉ tinio꞉. Ko꞉sega ma꞉mula꞉ kalu iliyo꞉ mogago꞉ towo꞉ mama halaido꞉lo꞉ a꞉lab o꞉mo꞉wo꞉ Alana꞉ siwa꞉l amio꞉ mo꞉dio꞉ge sa꞉la꞉sen. \v 12 \x - \xo 2.12 \xt Yud 1.10\x*Ko꞉sega madali tolo꞉ widan kalu i wema꞉yo꞉ kelego꞉ ilo꞉ mo꞉fanda asululiab a꞉no꞉ dio꞉ge sa꞉la꞉sen. No꞉ hena꞉ usamilo꞉ san a꞉ma꞉yo꞉ asulo꞉ enedo꞉wo꞉ mo꞉aloba꞉daki, man enedo꞉le a꞉no꞉ko꞉ kudu ha꞉na꞉lab. Kalu i a꞉ma꞉yo꞉lo꞉ no꞉wa꞉ man o꞉leo꞉ngo꞉ dimida꞉lab. Iyo꞉ henfelo꞉ wena sa꞉la꞉lima꞉kilo꞉ ta꞉fo꞉ a꞉ma꞉ mo꞉wo꞉ we. No꞉ ta꞉la꞉iyo꞉ ko꞉lo꞉ ta꞉lia꞉sa꞉ga꞉lo꞉ sa꞉ndan o꞉leaumbo꞉, Gode eyo꞉ kalu i a꞉no꞉lo꞉ a꞉la꞉ yasala꞉ma꞉ib. \v 13 Iliyo꞉ kalu nolbo꞉wo꞉ man mogago꞉ dimida꞉lab ko꞉lo꞉, iyo꞉ a꞉ma꞉ wa꞉lo꞉ mogago꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ ka dia꞉ib. Iyo꞉ mo꞉sendelowaki, man mogago꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉wo꞉ ho꞉lena dimidama꞉no꞉ asula꞉sen. Gio꞉ ua kegea꞉sa꞉ga꞉ ma꞉no꞉ na꞉sen amio꞉, iliyo꞉ yo꞉ido꞉ man dimidakiyo꞉, kegeo꞉ wema꞉ wiyo꞉ ili mogagilaliki, gio꞉ sendelo alita꞉sen. \v 14 Iliyo꞉ ho꞉leno꞉ tambo gayo꞉ mesela꞉li sinagea꞉likiyo꞉, uwo꞉ dia꞉no꞉wo꞉ mada alan asula꞉sen. Iyo꞉ mogago꞉ dimidama꞉no꞉ asulo꞉ a꞉no꞉ mo꞉edaki, dimida꞉mela꞉no꞉ asula꞉sen. Iliyo꞉ kaluka꞉isale tilidabuwo꞉ halaido꞉lo꞉ mo꞉dowab a꞉no꞉ susululia꞉ga꞉, mogago꞉ dimidama꞉ki ta꞉ta꞉sen. Meselan man a꞉no꞉ inin asulo꞉ amio꞉ wa꞉lifo꞉. A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ iyo꞉ Godeya꞉ gadio꞉ ha꞉g a꞉na dowab. \v 15 \x - \xo 2.15 \xt Nam 22.7, Yud 1.11, Kala 2.14\x*Iliyo꞉ tog digalo꞉wo꞉ kata꞉ta꞉ga꞉, hala ane. Iyo꞉ Beowa꞉ inso꞉ Balam elo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ane. Balam eyo꞉ man mogago꞉ elo꞉ dimido꞉ a꞉namio꞉ wa꞉lo꞉ e moleya꞉ kililima꞉kiyo꞉ alan asulo꞉. \v 16 \x - \xo 2.16 \xt Nam 22.28-35\x*Ko꞉sega Balam e hala dimidab a꞉la꞉likiyo꞉, donkiya꞉ emo꞉ gadi sio꞉. Donkiyo꞉ kaluwa꞉ toleyo꞉ mo꞉sa꞉la꞉sen ko꞉sega, Balam elo꞉ asugdo꞉ma dowakilo꞉ hala dimidama꞉no꞉ dowab a꞉no꞉ ka꞉laki, Gode eyo꞉ donkimo꞉wo꞉ towo꞉ sama꞉ki ta꞉fo꞉.\fig Balam e hala dimidama꞉ ha꞉nab a꞉namio꞉, donki eyo꞉ towo꞉ emo꞉wo꞉ sio꞉.|alt="Balaam on donkey with angel" src="04_Nu_22_01_RG_gr.tif" size="col" copy="© Sweet Publishing http://sweetpublishing.com, licensed under a CC: BY-SA 3.0 Unported licence." ref="2.16" \fig* \p \v 17 \x - \xo 2.17 \xt Yud 1.12-13\x*Madali tolo꞉ widan kalu i a꞉no꞉ o꞉ngo꞉malo꞉ngo꞉ dowab. Iyo꞉ ho꞉n si ko꞉lo꞉ dalili o꞉ngo꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ kol ko꞉lo꞉ fufa yakilo꞉ dia꞉gane o꞉ngo꞉ dowo꞉. Gode eyo꞉ ilo꞉ mesa꞉no꞉ heno꞉ sololi alan a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ dimidaifo꞉lab. \v 18 Mo꞉wo꞉ to ililo꞉ widab a꞉no꞉ dabu amio꞉ nafale dabu ko꞉sega, to ha꞉g a꞉no꞉ o꞉ngo꞉malo꞉ngo꞉ dowab. Ho꞉gi tilidabu kaluka꞉isale i a꞉no꞉, tamin amio꞉ halalo꞉ dimida꞉sen kalu o꞉lia꞉ sen, ko꞉sega iyo꞉ sili handalota꞉ga꞉ yab amio꞉, madali tolo꞉ widan kalu iliyo꞉ uwo꞉ dian man a꞉no꞉ nafaleka꞉ a꞉la꞉liki dikili sa꞉lakiyo꞉, kaluka꞉isale i a꞉no꞉ mogago꞉wo꞉ a꞉dimidama꞉ki sendeakiyo꞉, susulu sa꞉la꞉la꞉sen. \v 19 Kalu i a꞉ma꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Gio꞉ mada o꞉li ga꞉li mesa꞉ib” a꞉la꞉dinali sio꞉. Ko꞉sega kalu i a꞉no꞉ ga꞉lilo꞉ mo꞉siliki, man mogago꞉ inido꞉ dimida꞉lab a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ dibolowa disa꞉ ko꞉lo꞉lab. Mo꞉wo꞉ man o꞉bo꞉ngo꞉ma꞉ya꞉le kalu bo꞉fo꞉likilo꞉ tililia꞉ ha꞉na꞉lab a꞉ma꞉yo꞉, kalu a꞉no꞉ dibolowa disa꞉fo꞉lab. \v 20 \x - \xo 2.20 \xt Madi 12.45\x*Kalu abeyo꞉ Alan Ya꞉su Keliso, nilo꞉ gasili a꞉no꞉ fanda asululiabiyo꞉, iyo꞉ henfelo꞉ man mogago꞉ a꞉namilo꞉ eleno꞉ sili alifa꞉. Ko꞉sega kalu i a꞉no꞉ man mogago꞉wo꞉ wa꞉ka a꞉dimidama꞉no꞉ ha꞉nalega, iyo꞉ dafa amilo꞉ walalano꞉ a꞉ngab ko꞉lo꞉, man a꞉ma꞉yo꞉ iyo꞉ halaido꞉ bo꞉fo꞉lab. Tamin amio꞉ kalu i a꞉no꞉ mogago꞉ elen ko꞉sega, o꞉go꞉ mada mogago꞉le a꞉lab. \p \v 21 \x - \xo 2.21 \xt Luk 12.47-48\x*Iyo꞉ Godeya꞉ to man hendeleyo꞉ mo꞉asulo꞉ kibo꞉bowo꞉, iyo꞉ hida꞉yo꞉ alano꞉ mo꞉domabe. Ko꞉sega iyo꞉ to nafa iliga꞉felo꞉ kaluwa꞉lo꞉ wido꞉ a꞉no꞉ asululia꞉sa꞉ga꞉yo꞉, o꞉go꞉ iyo꞉ fa꞉s dimia꞉sa꞉ga꞉, a꞉ma꞉la꞉ ha꞉la꞉ya ane ko꞉lo꞉, Gode eyo꞉ iyo꞉ mada halaido꞉ wa꞉dema꞉ib. \v 22 \x - \xo 2.22 \xt Sndn 26.11\x*Man ililo꞉ dimidab a꞉ma꞉yo꞉ kaluwa꞉lo꞉ to sa꞉la꞉sen we hendele a꞉la꞉widakigab. \q1 Gasaya꞉ ene isa꞉i fa꞉lo꞉wa a꞉ma꞉la꞉ ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ na꞉sen. \q1 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ kabowo꞉ ho꞉no꞉ mulula꞉sa꞉ga꞉yo꞉, \q2 a꞉ma꞉la꞉ isigo꞉wa muluma꞉ni ha꞉na꞉sen. \c 3 \s1 Alan Ya꞉suwo꞉ a꞉ma꞉la꞉ mia꞉ib \p \v 1-2 \x - \xo 3.1-2 \xt Yud 1.17\x*Ne milile, niyo꞉ mo꞉fo꞉s andeb we gimo꞉ sa꞉sa꞉liga꞉to꞉l. Mo꞉fo꞉s a꞉la꞉ nilo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉ma꞉yo꞉, gi asulo꞉wo꞉ digidalifoma꞉ki sa꞉sa꞉lo꞉. Malilo꞉ dinali sa꞉lan kaluwa꞉lo꞉ mo꞉lulo꞉ to wido꞉ a꞉no꞉lia꞉, Alan Ya꞉suwa꞉lo꞉ ele saefa꞉ ko꞉lo꞉ iliga꞉felo꞉ kaluwa꞉lo꞉ gimo꞉lo꞉ to wido꞉ a꞉no꞉lia꞉yo꞉, to a꞉la꞉ a꞉no꞉ giliyo꞉ wa꞉ka a꞉asuluma꞉kiyo꞉, mo꞉fo꞉s a꞉la꞉ we a꞉na sa꞉sa꞉lo꞉. \p \v 3 \x - \xo 3.3 \xt 1Tim 4.1, Yud 1.18\x*Ko꞉sega to imilig we mada tamin a꞉la꞉ asulufo꞉lubi. O꞉g ho꞉len elema꞉no꞉lo꞉ dowab wenamio꞉, kalu nolo꞉ fa꞉la꞉losoda꞉likiyo꞉, iliyo꞉ inin asulo꞉ mogago꞉ a꞉no꞉ kudu ha꞉nakiyo꞉, dio꞉ge sa꞉la꞉mela꞉ib. \v 4 \x - \xo 3.4 \xt Madi 24.48\x*Iliyo꞉ a꞉la꞉dio꞉ge sa꞉lakiyo꞉, “Ya꞉su a꞉ma꞉la꞉do꞉ mia꞉no꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ mo꞉yabo꞉lo꞉b! Nili ma꞉mu iyo꞉ danelia꞉i mio꞉wo꞉, o꞉g ho꞉len wenamio꞉lo꞉ kelego꞉wo꞉ tambo tamin amilo꞉ fa꞉la꞉dowakilo꞉ fa꞉la꞉dowo꞉ o꞉leo꞉ngo꞉ka a꞉lab. Gode elo꞉ taminde amilo꞉ kelego꞉ tambo ho꞉gilo꞉ dimido꞉ a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ mio꞉wo꞉, kelego꞉ we tambo ko꞉ngo꞉ a꞉lab.” \v 5 \x - \xo 3.5 \xt Mo꞉mo꞉ 1.6-9\x*Ililo꞉ dio꞉ge sio꞉ a꞉no꞉, iliyo꞉ Godeya꞉ halaido꞉wo꞉ ga꞉lilaki sio꞉. Tamin amio꞉ Godeya꞉ ene to a꞉ma꞉yo꞉ akino꞉ a꞉na fa꞉la꞉do alifa꞉, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ene to a꞉ma꞉yo꞉, henfelo꞉ we ho꞉n a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ fa꞉la꞉do alitabiki, ho꞉n o꞉lia꞉ henfelo꞉ o꞉lia꞉yo꞉ a꞉na alobanala꞉. \v 6 \x - \xo 3.6 \xt Mo꞉mo꞉ 7.11, 2Bid 2.5\x*A꞉la꞉ta꞉ga꞉ tif amio꞉, Gode eyo꞉ wa꞉ka sa꞉labikiyo꞉, ho꞉no꞉ alan galulia꞉ga꞉ fa꞉la꞉ndaki, kaluka꞉isaleyo꞉ tambo yasala꞉. \v 7 A꞉la꞉ta꞉ga꞉ Godeya꞉ ene to a꞉ma꞉yo꞉, hen o꞉lia꞉ akin o꞉lia꞉ o꞉gdo꞉ a꞉lab we yasila꞉i ha꞉na꞉la꞉ga꞉, Godeya꞉lo꞉ mo꞉walilab ho꞉len a꞉na elema꞉ki, dinali salifo꞉lab. Ho꞉len a꞉namio꞉, henfelo꞉ we deya꞉ nalikiyo꞉, Godeya꞉lo꞉ asulab aundo꞉ mo꞉dimida꞉sen kaluka꞉isale i a꞉no꞉lo꞉ a꞉na yasala꞉ma꞉ib. \p \v 8 \x - \xo 3.8 \xt Song 90.4\x*Ko꞉sega ni milile, to imilig we mada ga꞉lila꞉so꞉bo. Godeya꞉ asulo꞉ amio꞉, ho꞉len imilig a꞉no꞉ 1,000 dona o꞉leo꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉lab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ 1,000 dona a꞉no꞉ ho꞉len imilise o꞉leo꞉ngo꞉ ko꞉lo꞉lab. \v 9 \x - \xo 3.9 \xt Hab 2.3, 1Tim 2.4\x*Kalu nolba꞉ sa꞉lakiyo꞉, “Godeya꞉ enedo꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ fa꞉la꞉doma꞉kiyo꞉, e mo꞉beaki, ha꞉sa dimida꞉sen.” Iliyo꞉ a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉sega, hendele Gode e ha꞉sa iliki, gio꞉ ko꞉lo꞉ yasisab. Eyo꞉ kaluka꞉isale imilig nowo꞉ de hena hamana꞉kiyo꞉ mo꞉asulaki, iyo꞉ tambo mogago꞉ dimida꞉len a꞉no꞉ kata꞉ta꞉sa꞉ga꞉, asugo꞉ nodoma꞉ki asula꞉lab. \v 10 \x - \xo 3.10 \xt Madi 24.29,35, Luk 12.39, 1Tes 5.2\x*Ko꞉sega Alana꞉ ho꞉len a꞉no꞉ afalo꞉ dian kalu yan o꞉leau mia꞉ib. Ho꞉len a꞉namio꞉ fowo꞉ alan dowakiyo꞉, akin a꞉no꞉ kelege dowaki, kelego꞉ akin a꞉namilo꞉ da꞉lab a꞉no꞉ tambo deya꞉ naki, ma꞉ga꞉le ha꞉na꞉ib. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ henfelo꞉ we o꞉lia꞉, kelego꞉ a꞉namilo꞉ elen a꞉no꞉ tambo kelege doma꞉ib. \p \v 11 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ gio꞉ dinafa bo꞉ba. Kelego꞉ we tambo a꞉la꞉ kelege doma꞉ib ko꞉lo꞉, kaluka꞉isale gio꞉ Godeya꞉ eno꞉le doma꞉ki, go꞉no꞉no꞉ Godemo꞉ dimiaki, man enedo꞉wo꞉ kudu ha꞉na꞉bi. \v 12 A꞉la꞉dimidalikiyo꞉, ge Godeya꞉ ho꞉len a꞉no꞉ yasilakiyo꞉, ho꞉len a꞉no꞉ bo꞉bo꞉ge fa꞉la꞉domabesa꞉ a꞉la꞉li yasila꞉i ha꞉na꞉bi. Ho꞉len a꞉namio꞉ Alan eyo꞉ akin a꞉namilo꞉ a꞉lab a꞉no꞉ tambo deya꞉ nalikiyo꞉, de ofo꞉ halaido꞉ a꞉ma꞉yo꞉ kelego꞉wo꞉ tambo ma꞉ga꞉lema꞉ib. \v 13 \x - \xo 3.13 \xt Ais 65.17, 66.22, Kala 21.1,27\x*Ko꞉sega nio꞉ Godeya꞉lo꞉ akin o꞉lia꞉ henfelo꞉ o꞉lia꞉yo꞉ ho꞉gi dimidama꞉no꞉ a꞉la꞉do꞉ dinali sio꞉ a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ asulaki yasiso꞉l. Man digalo꞉lelo꞉ dimida꞉mela꞉no꞉ heno꞉ o꞉m. \s1 Dinafa bo꞉fo꞉liki Alano꞉ yasila꞉ melea \p \v 14 Ne milile, a꞉la꞉do꞉ fa꞉la꞉doma꞉nigab a꞉no꞉ gio꞉ yasila꞉lab ko꞉lo꞉, Gode e ya꞉ga꞉ ba꞉ba꞉ amio꞉, gio꞉ malilo꞉ dowaki, mogago꞉ dimido꞉ imilig nowo꞉ ge amio꞉ aundo꞉ma bo꞉ba꞉ki, a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ge e o꞉lia꞉ ege dofo꞉leno꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ba꞉kiyo꞉, giliyo꞉ o꞉go꞉ nanogo꞉ halale dimida꞉lubi. \p \v 15 \x - \xo 3.15 \xt Lom 2.4\x*Giliyo꞉ Kalu Alan e ha꞉sa ilikilo꞉ yasisab a꞉no꞉ asulakiyo꞉, eyo꞉ gio꞉ asuwa꞉taki a꞉ma꞉la꞉ gasilia꞉no꞉ a꞉la꞉liki yasilaki gabo꞉lo꞉b a꞉la꞉asula꞉bi. To imilise a꞉no꞉ko꞉, nao Fo꞉l eyo꞉ Godeya꞉lo꞉ asulo꞉ nafale emo꞉lo꞉ dimi a꞉no꞉ dia꞉sa꞉ga꞉, eyo꞉ mo꞉fo꞉so꞉ gimo꞉ sa꞉sa꞉liga꞉fo꞉. \v 16 Mo꞉fo꞉s tambo elo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉namio꞉, to a꞉no꞉ko꞉ sio꞉ ko꞉sega, mo꞉fo꞉s elo꞉ sa꞉sa꞉lo꞉ nolo꞉ fanda asuluma꞉no꞉wo꞉ halaido꞉ dowo꞉. Kalu nolo꞉ asulo꞉ nafaleyo꞉ mo꞉dowaki, tilidabu enedo꞉wo꞉ halaido꞉lo꞉ma dowab i a꞉ma꞉yo꞉ Godeya꞉ bugo꞉ amilo꞉ to nol da꞉lab a꞉no꞉ ha꞉go꞉ ko꞉li a꞉nodo sa꞉lab o꞉leaumbo꞉, to welo꞉ a꞉la꞉ a꞉nodo sa꞉la꞉lab ko꞉lo꞉, a꞉na ilikiyo꞉ enena꞉ma꞉la꞉ mogagilaki gab. \p \v 17 \x - \xo 3.17 \xt Mak 13.33, 1Kol 10.12\x*Ne milile, hagugo꞉ to nilo꞉ sio꞉ a꞉no꞉ gio꞉ o꞉ma fanda asululi ko꞉lo꞉, man mogago꞉lo꞉ dimida꞉len kaluwa꞉yo꞉ gio꞉ hala tililia꞉ ha꞉nalikiyo꞉, tilidabu halaido꞉ gililo꞉wo꞉ sulufo꞉ tinabena꞉kiyo꞉, gio꞉ dinafa bo꞉fo꞉lubi. \v 18 Nilo꞉ gasili Alan Ya꞉su Kelisowa꞉ ene ha꞉fo꞉ disa꞉lan man o꞉lia꞉, ene asulo꞉ nafale o꞉lia꞉yo꞉ gili mela꞉no꞉ usamio꞉ alan dowa꞉i hamana꞉ki ta꞉ta꞉bi. O꞉g wena a꞉la꞉ta꞉ga꞉ dowa꞉i ha꞉na꞉mela꞉no꞉ a꞉namio꞉lo꞉, Ya꞉su Kelisowo꞉ wabudaki, ene wiyo꞉ dulugu sa꞉la꞉li ha꞉na꞉lubi. Hendele.