\id TIT \ide UTF-8 \h Titu \mt1 TIRE TE PƆLU \mt1 U TITU KUA \ip Titu u sɑ̃ɑwɑ Gɛrɛki. U Yesu nɑɑnɛ dokewɑ Pɔlun min di, wiru 1:4. U Pɔlu yɔ̃siri Lɑbɑɑri ɡeɑn kpɑrɑbu sɔɔ. Pɔlu u nùn ɡɔrɑ nɔn itɑ u kɑ Korintiɡibun kɛ̃nu mwɑɑmɑ ni bɑ wɛ̃ Yerusɑlɛmuɡibun sɔ̃, Korinti II, 8:6 kɑ 12:18. Gɔrɑ yeni yɑ sun sɔ̃ɔsi mɑ Pɔlu u Titu nɑɑnɛ sɑ̃ɑ. Sɑnɑm mɛ Pɔlu u Kɛrɛtiɡibu berɑm dɑ, u Titu deri mi, u kɑ Yesun yiɡbɛruɡibu tɑ̃sisiɑ, domi Pɔlu kun kpĩɑ u tɛ mi, wiru 1:5. Yen biruwɑ u nùn tire teni yoruɑ u kɑ nùn sɔ̃ nɡe mɛ u koo koosinɑ u kɑ yiɡbɛ te kpɑrɑ. Tire ten ɡɑri yi sɔ̃ɔsimɔ nɡe mɛ Gusunɔn sɔm kowo u ko n sɑ̃ɑ kɑ sere mɑɑ nɡe mɛ Yesuɡii u koo win wɑ̃ɑru diisinɑ hɑnduniɑ ye sɔɔ. Mɛyɑ tɑ sun sɔ̃ɔsimɔ mɑ Yesun Lɑbɑɑri ɡeɑ yɑ rɑ tɔnu fɑɑbɑ ko kpɑ yu nùn sɑ̃rɑsiɑ, wiru 1:1-3 kɑ wiru 2:11-14 kɑ wiru 3:3-7. \is1 Tire ten kpunɑɑ \iq1 1. Tɔbiribu, wiru 1:1-4. \iq1 2. Yesun yiɡbɛ sɔm kowo, wiru 1:5-16. \iq1 3. Nɡe mɛ Yesuɡii u koo win wɑ̃ɑru diisinɑ, wiru 2. \iq1 4. Kirɔbɑ, wiru 3:1-11. \iq1 5. Gɑri dɑ̃ɑki, wiru 3:12-15. \ie \c 1 \s1 Tɔbiribu \p \v 1-4 Titu, nɑ nun tire teni kuɑmmɛ wunɛ wi ɑ sɑ̃ɑ nɛn bii mɑruro nɑɑnɛ dokebun sɑɑbu bì sɑ mɔ Yesu Kirisi sɔɔ bɛsɛ kpuro. Kpɑ Gusunɔ Bɑɑbɑ kɑ Yesu Kirisi bɛsɛn Fɑɑbɑ kowo bu nun durom kuɑ kpɑ bu nun ɑlɑfiɑ kɛ̃. Nɛnɑ Pɔlu, Gusunɔn yoo kɑ Yesu Kirisin ɡɔro. Bɑ mɑn ɡɔrɑ n kɑ be Gusunɔ u ɡɔsɑ somi bu kɑ nɑɑnɛ doke, kpɑ n kɑ bu ɡem ɡiɑsiɑ mɛ mu Gusunɔ bɛɛrɛ wɛ̃ɛmɔ, bɑ n kɑ wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpe yĩiyɔ. Gusunɔ u ku rɑ weesu ko. Wiyɑ u sun wɑ̃ɑ te nɔɔ mwɛɛru kuɑ toren di. Mɑ tɛ̃, win sɑɑ ye u ɡɔsɑ sɔɔ, u win ɡɑri terɑsiɑ wɑɑsu sɔɔ yi bɑ mɑn nɔmɑ bɛriɑ nɡe mɛ Gusunɔ bɛsɛn Fɑɑbɑ kowo u yiire. \s1 Sɔmbu te bɑ Titu \s2 nɔmu sɔndiɑ Kɛrɛtiɔ \p \v 5 Nɑ nun deriwɑ Kɛrɛtiɔ ɑ kɑ ye yɑ tien wunɑnɔ ko, kpɑ ɑ Yesun yiɡbɛ tɔnwerobu ɡɔsi wuu bɑɑɡere sɔɔ nɡe mɛ nɑ nun yiire. \v 6 Wi n weenɛ ɑ ɡɔsi wee, wi u sɑ̃ɑ tɑɑrɛ sɑriruɡii kpɑ u n kurɔ turo deɡe deɡe mɔ kpɑ win bibɑ n sɑ̃ɑ nɑɑnɛ dokeobu, n ǹ mɔ be bɑ kɑ dɑɑ bɛrɛtɛkɛ wĩimɔ ǹ kun mɛ mɛm nɔɔ sɑriru. \v 7 N weenɛwɑ yiɡbɛ kpɑro u n sɑ̃ɑ tɑɑrɛ sɑriruɡii yèn sɔ̃ u Gusunɔn sɔmburu nɛni. N ǹ weenɛ u n sɑ̃ɑ tii suo, ǹ kun mɛ mɔruɡii, ǹ kun mɛ tɑm nɔro, ǹ kun mɛ nɔɔ ɡɔmunuɡii, ǹ kun mɛ wi u dukiɑ kɑsu kɑ keetɑ. \v 8 Adɑmɑ u n sɑ̃ɑ sɔbun yɑɑrɛ kowo kpɑ u n dɑ ɡeɑn kobu kɑ̃. U n sɑ̃ɑ wi u tii yɛ̃. U n sɑ̃ɑ dee dee kɑ tɔn dɛɛro kpɑ u n ɡɑyɑ mɔ. \v 9 N weenɛ u n Gusunɔn ɡɑri nɑɑnɛɡii nɛni dim dim nɡe mɛ bɑ nùn yi ɡiɑsiɑ, kpɑ u kɑ kpĩ u mɑɑ ɡɑbu dɑm kɛ̃ kɑ sɔ̃ɔsi ɡeeru kpɑ u mɑɑ sikirinɔsuɡibu kɑmiɑ. \p \v 10 Domi tɔn bɛrɛtɛkɛ dɑbinu wɑ̃ɑ kɑ wiirɑ ɡɑri ɡerobu kɑ be bɑ tɔmbu nɔni wɔ̃kumɔ, n kun mɑm ko Yuubɑ. \v 11 Ben bweserɑ n weenɛ bu nɔsu mɑrisiɑ, domi bɑ yɛnu dɑbinun tɔmbu bitɑni dokemɔ yèn sɔ̃ bɑ bu sɔ̃ɔsimɔ ye n kun weenɛ bu kɑ ɡobi wɑn sɔ̃. \v 12 Kɛrɛtiɡii ben tiin sɔmɔ turo u nɛɛ, bɑɑdommɑwɑ bɑ sɑ̃ɑ wee kowobu kɑ ɡbeeku yɛɛ kɔ̃si kɑ mɑɑ dim kĩro yikurobu. \v 13 Geemɑ u ɡeruɑ. Yen sɔ̃, ɑ bu ɡerusio ɡem ɡem kpɑ bɑ n tɑ̃sɑ nɑɑnɛ dokebu sɔɔ dim dim, \v 14 kpɑ bu ku rɑɑ mɑɑ Yuubɑn ɡɑri sekurɛ nɛnɛ, bu ku mɑɑ tɔn ben yiirebu swĩi be bɑ ɡem yinɑ. \v 15 Gɑ̃ɑnu bɑɑnire nu dɛɛre be bɑ dɛɛren mi, ɑdɑmɑ ɡɑ̃ɑnu sɑri ni nu dɛɛre disinuɡibu kɑ nɑɑnɛ doke sɑriruɡibun mi, yèn sɔ̃ ben bwisikunu kɑ ben ɡɔ̃rusu kun dɛɛre. \v 16 Bɑ ɡerumɔ kɑ nɔɔ bɑ Gusunɔ yɛ̃, ɑdɑmɑ ben kookoosu ben ɡɑri siki. Bɑ sɑ̃ɑ tɔn kɔ̃sobu kɑ mɛm nɔɔ sɑriruɡibu, bɑ ǹ kpɛ̃ bu ɡɑ̃ɑ ɡeenu ɡɑnu ko. \c 2 \s1 Sɔ̃ɔsi ɡeeru \p \v 1 Adɑmɑ wunɛ, ɑ n sɔ̃ɔsi ɡeerun ɡɑri ɡerumɔ. \v 2 A durɔ bukurobu sɔ̃ɔwɔ bu de bɑ n ɡɑyɑ mɔ, kpɑ bɑ n sɑ̃ɑ bɛɛrɛɡibu kɑ be bɑ tii yɛ̃, kpɑ bɑ n yɔ̃ dim dim nɑɑnɛ dokebu sɔɔ kɑ kĩru kɑ tɛmɑnɑbu. \v 3 Mɛyɑ mɑɑ kurɔ tɔkɔnu, ɑ nu sɔ̃ɔwɔ nu de nin sɑnu sɑnusu su n dɛɛre, kpɑ nu kun sɑ̃ɑ tɔn wĩɔbu ǹ kun mɛ tɑm yobu. N weenɛwɑ nu n bwisi ɡee sɔ̃ɔsimɔ \v 4 kpɑ nu kpĩ nu kurɔ mɔro kpɛmminu sɔ̃ɔsi nɡe mɛ n weenɛ bu ben durɔbu kɑ bibu kĩɑ, \v 5 kpɑ bɑ n tii yɛ̃ bɑ n sɑ̃ɑ tɔn dɛɛrobu kɑ tɔn ɡeobu be bɑ ben mɔrɑru nɔni doke, mɑ bɑ ben durɔbu wiru kpĩiyɑmmɛ, kpɑ ɡoo ku kpĩ u Gusunɔn ɡɑri ɡɑri kɑm ɡerusi. \p \v 6 Mɛyɑ mɑɑ, ɑ ɑluwɑɑsibɑ sɔ̃ɔwɔ bu de bɑ n ɡɑyɑ mɔ. \v 7 Wunɛn tii mɑɑ, ɑ n bu kom ɡem sɔ̃ɔsimɔ. A n dɑ Gusunɔn ɡɑrin keu sɔ̃ɔsi kɑ bɛɛrɛ, murɑfiti sɑriru sɔɔ. \v 8 A bu sɔ̃ɔsio kɑ ɡɑri ɡee yi bɑ ǹ kpɛ̃ bu tɑɑrɛ wɛ̃, kpɑ sekuru tu wunɛn yibɛrɛbɑ mwɑ yèn sɔ̃ bɑ ɡɑ̃ɑ kɔ̃sunu biɑ ni bɑ koo ɡere bɛsɛ sɔɔ. \p \v 9 A mɑɑ yobu sɔ̃ɔwɔ bu ben yinnibu wiru kpĩiyɑ kpuro sɔɔ, kpɑ bu ko ye yɑ koo bu wɛ̃re bu ku kɑ bu sikirinɑ. \v 10 Bɑ kun sɑ̃ɑ bèn nɔmɑ yɑm mɔ, ɑdɑmɑ bɑ n tii sɔ̃ɔsimɔ nɑɑnɛɡibu kpuro sɔɔ, kpɑ bu kpuro ko Gusunɔ bɛsɛn Fɑɑbɑ kowon sɔ̃ɔsiru tu kɑ ko bɛɛrɛɡiru. \p \v 11 Domi Gusunɔ u win durom sɔ̃ɔsi tɔmbu kpuron fɑɑbɑn sɔ̃. \v 12 Durom mɛ, mu sun sɔ̃ɔsimɔ mɑ n weenɛ su wɑ̃ɑ te tɑ kun Gusunɔ bɛɛrɛ wɛ̃ɛmɔ deri kɑ mɑɑ hɑnduniɑn kĩru kɑnkɑm, kpɑ sɑ n wɑ̃ɑ hɑnduniɑ mini ɡem sɔɔ kɑ lɑɑkɑri kɑ Gusunɔn bɛɛrɛ wɛ̃ɛbu, \v 13 kpɑ sɑ n tɔ̃ɔ doo nɔɔruɡii te swɑɑ dɑki kɑ yĩiyɔbu, tè sɔɔ Gusunɔ bɛsɛn Yinni boko kɑ bɛsɛn Fɑɑbɑ kowo Yesu Kirisin yiiko yɑ koo sɔ̃ɔsirɑ. \v 14 Yesu Kirisi wi, u win tii wɛ̃ bɛsɛn sɔ̃ u kɑ sun yɑkiɑ sɑɑ kom kɔ̃sum kpuron di, kpɑ u kɑ sun ko tɔn dɛɛrobu be bɑ sɑ̃ɑ wi tɔnɑɡibu be bɑ mɑɑ hɑniɑ mɔ bu kɑ sɔm ɡeenu ko. \p \v 15 Nɡe mɛyɑ n weenɛ ɑ ɡɑri ɡere. A tɔmbu dɑm kɛ̃ kpɑ ɑ mɑɑ bu ɡerusi kɑ wunɛn yiiko kpuro. A ku de ɡoo u nun ɡɛm. \c 3 \s1 Yesuɡibun sɑnu sɑnusu \p \v 1 A wunɛn tɔmbu yɑɑyɑsio bɑ n tem yɛ̃robu kɑ wuun tɔnwerobu wiru kpĩiyɑmmɛ bɑ n bu mɛm nɔɔwɑmmɛ, kpɑ bɑ n sɔɔru sɑ̃ɑ sɔm ɡeenu kpuron sɔ̃. \v 2 A bu sɔ̃ɔwɔ bu ku rɑɑ ɡoon kɔ̃sɑ ɡere bu ku mɑɑ ɡoo nɔɔ kɑsu, ɑdɑmɑ bu bɑɑwure ben dɑɑ duudwiɑ sɔ̃ɔsi. \v 3 Domi bɛsɛn tii sɑ rɑɑ sɑ̃ɑ ɡɑri bɑkɑsu kɑ mɛm nɔɔ sɑriruɡibu kɑ be bɑ tore. Sɑ rɑɑ sɑ̃ɑ ɡɔ̃ru kĩru kɑnkɑm kɑ hɑnduniɑn kĩru bɑɑteren yobu. Sɑ rɑɑ wɑ̃ɑ nuku kɔ̃suru kɑ binɛ sɔɔ. Sɑ sɑ̃ɑ be tɔmbɑ tusɑ, sɑ mɑɑ tusinɛ. \v 4 Adɑmɑ sɑnɑm mɛ Gusunɔ bɛsɛn Fɑɑbɑ kowo u win tɔn ɡeeru sɔ̃ɔsi kɑ win kĩru tɔmbu sɔɔ, \v 5 u sun fɑɑbɑ kuɑ kɑ sɑ̃rɑsiɑ bi bu derɑ sɑ mɑrurɑ nɔn mɛɛruse, mɑ Hunde Dɛɛro sun wɑ̃ɑ kpɑɑru wɛ̃. U ǹ sun fɑɑbɑ kue sɔm ɡee ni bɛsɛn tii sɑ kuɑn sɔ̃ mɑ n kun mɔ win wɔnwɔndun sɔ̃. \v 6 Domi Gusunɔ u sun Hunde Dɛɛro wi wɛ̃ n bɑndɑ Yesu Kirisi bɛsɛn Fɑɑbɑ kowon sɑɑbu, \v 7 kpɑ win durom sɔ̃ su kɑ ko ɡeeɡibu Gusunɔn mi, kpɑ su kɑ wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpe tubi di te sɑ yĩiyɔ. \v 8 Gɑri yi, ɡɑri nɑɑnɛɡiiyɑ. \p Nɑ kĩ ɑ yi ɡere ɑ sire kpɑ be bɑ Gusunɔ nɑɑnɛ doke bu ben sɑɑ di sɔm ɡeenun kobu sɔɔ. Gɑri yi, yi wɑ̃ yi mɑɑ sɑ̃ɑ tɔmbun ɑrufɑɑni. \v 9 Adɑmɑ ɑ wiirɑ ɡɑri suurio kɑ mɑɑ sikɑdobɑn yĩsɑn mɛɛribu kɑ sikirinɔsu kɑ mɑɑ woodɑn sɑnnɔsu. Yeni kpuro yɑ sɑ̃ɑwɑ kɑm, yɑ ǹ ɑrufɑɑni ɡɑɑ mɔ. \v 10 Wi u kɑrɑnɑɑ dokemɔ, ɑ nùn ɡerusio nɡe nɔn yiru ɑ sere nùn fɛ̃rɑ bee tiɑ. \v 11 Domi ɑ yɛ̃ mɑ tɔnu win bweserɑ sɑnkire, u torɑmɔ mɑ u tii tɑɑrɛ wɛ̃ɛmɔ. \s1 Yiire dɑ̃ɑkibu \p \v 12 Sɑnɑm mɛ kon nun Aɑtemɑsi ǹ kun mɛ Tisiki ɡɔriɑmɑ, ɑ hɑniɑ koowo ɑ kɑ mɑn nɑɑmwɛmɑ Nikopolisiɔ, domi miyɑ nɑ ɡɔ̃ru doke nɑ n wɑ̃ɑ woorun sɑɑ. \v 13 A Senɑsi woodɑ yɛ̃ro wi kɑ Apolo kusenu kuo nu n wɑ̃ ben sɑnum sɔɔ, kpɑ ɡɑ̃ɑnu ku rɑɑ bu kɔmiɑ. \v 14 N weenɛ bɛsɛɡibun tii bu hɑniɑ ko sɔm ɡeenun kobu sɔɔ, kpɑ bɑ n nɔmu mɔ bukɑtɑ tilɑsiɡiɑ ye sɔɔ, kpɑ bɑ kun wɑ̃ɑru dimɔ kɑm sɔɔ. \p \v 15 Be bɑ wɑ̃ɑ nɛn mini bɑ nun tɔburɑ be kpuro. A bu tɔbirio be bɑ bɛsɛn kĩru mɔ nɑɑnɛ dokebu sɔɔ. \p Kpɑ Gusunɔn durom mu n kɑ bɛɛ kpuro wɑ̃ɑ.