\id PHP \ide UTF-8 \h Filipi \mt1 TIRE TE PƆLU \mt1 U FILIPIGIBU KUA \ip Pɔluwɑ u ɡbiɑ u Filipiɡibu wɑɑsu kuɑ bɑ kɑ Yesu nɑɑnɛ doke, Gɔrobun Kookoosu 16:12-40. Yen biru, Lukuwɑ u Pɔlu kɔsire kuɑ Filipi mi. U Lɑbɑɑri ɡeɑ kpɑrɑmɔ ɡe sɔɔ, u kɑ Yesun yiɡbɛru tɑ̃sisiɑmɔ. Sɑɑ ye Pɔlu u tire te yoruɑ, u wɑ̃ɑwɑ pirisɔm sɔɔ. Min diyɑ u Epɑfoditi ɡɔrɑ Filipiɔ kɑ tire teni, wiru 2:25-30. Tire te sɔɔ, u Filipiɡibu siɑrɑ kɛ̃ɛ ni bɑ mɔrisiɑn sɔ̃, wiru 4:10-19, mɑ u bu sɔ̃ɔwɑ ye yɑ koorɑmɔ mi u wɑ̃ɑ, wiru 1:12-26 kɑ wiru 2:17-24. U mɑɑ bu yoruɑwɑ u kɑ bu dɑm kɛ̃ kpɑ ben nuku dobu bu n kɑ wɑ̃ɑ Yesu sɔɔ bɑɑdommɑ. \is1 Tire ten kpunɑɑ \iq1 1. Tɔbiribu, wiru 1:1-2. \iq1 2. Pɔlu u Filipiɡibu kɑnɑru kuɑmmɛ, wiru 1:3-11. \iq1 3. Pɔlun tiin wɑ̃ɑru, wiru 1:12-26. \iq1 4. Filipiɡibun sɑnu sɑnusu Kirisi sɔɔ, wiru 1:27n di sere wiru 2:18. \iq1 5. Timɔte kɑ Epɑfoditi, wiru 2:19-30. \iq1 6. Kirɔbɑ kɑ dɑm kɛ̃ru, wiru 3:1n di sere wiru 4:9. \iq1 7. Siɑrɑbu kɑ tɔbiribu, wiru 4:10-23. \ie \c 1 \s1 Tɔbiribu \p \v 1 Bɛɛ Yesu Kirisiɡibu bɛɛ be i wɑ̃ɑ Filipiɔ, kɑ sere bɛɛn yiɡbɛ tɔnwerobu kɑ bɛɛn yiɡbɛ sɔm kowobu, nɛ Pɔlu kɑ Timɔte, bɛsɛ Yesu Kirisin yobu, sɑ bɛɛ tɔburɑ. \v 2 Gusunɔ bɛsɛn Bɑɑbɑ kɑ Yinni Yesu Kirisi bu bɛɛ durom kuɑ kpɑ bu bɛɛ ɑlɑfiɑ kɛ̃. \s1 Pɔlu u Filipiɡibu \s2 kɑnɑru kuɑmmɛ \p \v 3 Nɛ Pɔlu, nɑ rɑ Gusunɔ nɛn Yinni siɑre mɛ̀n nɔɔ nɑ bɛɛ yɑɑyɑ. \v 4 Sɑɑ bɑɑyere nɑ̀ n kɑnɑru mɔ̀ bɛɛ kpuron sɔ̃, nɑ rɑ tu kowɑ kɑ nuku dobu, \v 5 yèn sɔ̃ i mɑn somi nɑ kɑ Lɑbɑɑri ɡeɑ nɔɔsiɑ sɑɑ tɔ̃ɔ ɡbiikirun di sere kɑ ɡisɔ. \v 6 Nɑ yeni yɛ̃ kɑm kɑm, Gusunɔ wi u sɔm ɡee te toruɑ bɛɛ sɔɔ u ko n tu mɔ̀ sere u kɑ tu dɑkurɑ Yesu Kirisin tɔ̃ru sɔɔ. \v 7 N kɑ mɑn dɛnde nɑ n bɛɛn lɑɑkɑri mɔ mɛsum bɛɛ be i bɔnu mɔ durom mɛ sɔɔ mɛ Gusunɔ u mɑn kuɑ. Domi bɛɛ kpuron kĩrɑ mɑn nɛni, bɑɑ nɑ̀ n wɑ̃ɑ pirisɔm sɔɔ ǹ kun mɛ nɑ̀ n tii mɔ nɑ kɑ Lɑbɑɑri ɡeɑ yinɑmɔ nɑ ye tɑ̃sisiɑmɔ. \v 8 Gusunɔwɑ sɑ̃ɑ nɛn seedɑɡii mɑ nɑ bɛɛ kpuro kĩwɑ nɡe mɛ Yesu Kirisin kĩrɑ sɑ̃ɑ. \p \v 9 Ye nɑ bikiɑmɔ nɛn kɑnɑru sɔɔ, yerɑ bɛɛn kĩru tɑ n sosimɔ tɑ n dɔɔ, kpɑ i n Gusunɔ ɡiɑmɔ kpɑ i n sɑ̃ɑ bwisi ɡeeɡibu, \v 10 i kɑ kpĩ i ɡɑ̃ɑ ɡeenu tubu. Nɡe mɛyɑ i ko n dɛɛre, kpɑ i kun tɑɑrɛ ɡɑɑ mɔ dɔmɑ te Kirisi koo wurɑmɑ. \v 11 Kookoo ɡee si su wee sɑɑ Yesu Kirisin min di, siyɑ su ko n mɑɑ yibɑ bɛɛn wɑ̃ɑru sɔɔ, kpɑ su Gusunɔ bɛɛrɛ wɛ̃ kpɑ su de bu nùn siɑrɑ. \s1 Kirisiwɑ wɑ̃ɑru \p \v 12 Nɛɡibu, nɑ kĩ i n yɛ̃ mɑ ye n mɑn deemɑ n ɡɔsiɑwɑ Lɑbɑɑri ɡeɑn wuswɑɑ dɑɑbu. \v 13 Nɡe mɛyɑ sinɑ kpɑɑ kɔ̃sobu kɑ be bɑ tie kpuro bɑ yɛ̃ mɑ Kirisin sɔ̃nɑ nɑ wɑ̃ɑ pirisɔm sɔɔ. \v 14 Bɛsɛɡibu dɑbiru, ye bɑ mɑn wɑ pirisɔm sɔɔ bɑ Yinni nɑɑnɛ kuɑ mɑ bɑ wɔruɡɔru sosi bɑ Gusunɔn ɡɑri nɔɔsiɑmɔ kɑ toro sindu. \p \v 15 Geemɑ, ɡɑbɑ Kirisin ɡɑri wɑɑsu mɔ̀ nisinu kɑ kinɛnun sɔ̃, ɑdɑmɑ ɡɑbɑ mɔ̀ kĩrun sɔ̃. \v 16 Beni bɑ mɔ̀ kɑ kĩru domi bɑ yɛ̃ mɑ nɛn sɔmburɑ n kɑ Lɑbɑɑri ɡeɑ sunɑ. \v 17 Beɔnɔ bɑ Kirisin ɡɑri wɑɑsu mɔ̀, n ǹ mɔ kɑ nuku tiɑ, ɑdɑmɑ kɑ kinɛnɑ. Bɑ tɑmɑɑ bɑ koo mɑn nuku sɑnkirɑnu sosiɑwɑ pirisɔm sɔɔ. \p \v 18 Yɑ ǹ tɑɑrɛ ben bwisikunu nù n sɑ̃ɑ kɔ̃sunu ǹ kun mɛ ɡeenu. Bɑɑ ǹ n mɛren nɑ, Kirisin ɡɑri yi ɡesi kpɑrɑrɑ. Nɛn nukurɑ yen dobu do, tɑ ko n mɑɑ dorɑmɔwɑ tɑ n dɔɔ. \v 19 Domi nɑ yɛ̃ mɑ yenin wii ɡoberɑ sɑ̃ɑwɑ nɛn fɑɑbɑ bɛɛn kɑnɑrun sɑɑbu, kɑ mɑɑ Yesu Kirisin Hunden somiru. \v 20 Domi nɑ mɑrɑ nɑ mɑɑ yĩiyɔ kɑm kɑm mɑ nɑ ǹ ɡɑ̃ɑnun sekuru wɑsi. Nɑ̀ n wɑ̃ɑ hunde sɔɔ, ǹ kun mɛ nɑ̀ n ɡu nɑ toro sindu mɔ mɑ nɛn kookoosu su koo Kirisi bɛɛrɛ wɛ̃ nɡe bɑɑdommɑ. \v 21 Domi nɛn mi, nɑ̀ n wɑ̃ɑ, Kirisin wɑ̃ɑrɑ nɑ wɑ̃ɑ, nɑ̀ n mɑɑ ɡu, ɡɔɔ mɑn sɑ̃ɑwɛ ɑre. \v 22 Nɑ̀ n wɑ̃ɑ wɑ̃ɑru sɔɔ kon kpĩ n sɔm ɡeeru ko. Yen sɔ̃, nɑ ǹ yɛ̃ ye kon ɡɔsi. \v 23 Bɑ mɑn ɡɑwe berɑ yiru kpuro. Nɑ kĩ n doonɑ kpɑ nɑ n wɑ̃ɑ Kirisin mi, domi mi n burɑm bo. \v 24 Adɑmɑ bɛɛn ɑrufɑɑnin sɔ̃ n weenɛ nɑ n wɑ̃ɑ wɑ̃ɑru sɔɔ. \v 25 Yerɑ nɑ ɡiɑ, yen sɔ̃nɑ nɑ yɛ̃ mɑ kon sinɑ kpɑ nɑ n wɑ̃ɑ kɑ bɛɛ kpuro kpɑ i wuswɑɑ dɑ kɑ nuku dobu nɑɑnɛ dokebu sɔɔ. \v 26 Nɡe mɛyɑ sɑnɑm mɛ ko nɑ n kpɑm wɑ̃ɑ bɛɛn suunu sɔɔ i ko i kpĩ i woo kɑnɑ sɑɑ nɛn min di bɛɛ kɑ Yesu Kirisin wɑ̃ɑsinɑɑn sɔ̃. \p \v 27 I ɡesi de bɛɛn sɑnu sɑnusu su n kɑ Kirisin Lɑbɑɑri ɡeɑ weenɛ. Nɡe mɛyɑ, nɑ̀ n nɑ bɛɛn mi, ǹ kun mɛ nɑ̀ kun nɛ, kon bɛɛn bɑɑru nɔ mɑ i yɔ̃ dim dim i nɔɔ nɛ, mɑ i sunɑmɔ sɑnnu kɑ ɡɔ̃ru teu nɑɑnɛ dokebun sɔ̃ bi bu wee Lɑbɑɑri ɡeɑn di. \v 28 I ku de bɛɛn yibɛrɛbɑ bu kɑ bɛɛ ɡɑ̃ɑnu nɑre. Yeyɑ yɑ koo bu sɔ̃ɔsi mɑ bɑ kɑm kobu dɔɔwɑ, yɑ koo mɑɑ bɛɛ sɔ̃ɔsi mɑ i wɑ̃ɑ fɑɑbɑn swɑɑ sɔɔ. Ye kpurowɑ yɑ wee sɑɑ Gusunɔn min di. \v 29 Domi Gusunɔ u bɛɛ durom kuɑ i n kɑ Kirisi nɑɑnɛ sɑ̃ɑ. N ǹ mɛ tɔnɑ, u mɑɑ bɛɛ durom kuɑwɑ i n kɑ nɔni swɑ̃ɑru wɑɑmɔ win sɔ̃, \v 30 kpɑ i n kɑ mɑn tɑɑ tee bi mɔ̀ bi i ɡɑsɔ wɑ nɑ mɔ̀. Sere kɑ tɛ̃, biyɑ nɑ mɔ̀, nɡe mɛ i yɛ̃. \c 2 \s1 Kirisin tii kɑwɑbu \s2 kɑ win kpɑ̃ɑru \p \v 1 Kirisi u tɔnu tɑ̃sisiɑmɔ. Win kĩru tɑ rɑ n tɔnu dɑm kɛ̃mɔ. Hunde Dɛɛro u rɑ mɑɑ tɔnu kpɑre kpɑ Kirisi u de tɔmbu bu wɔnwɔndu kɑ tɔn ɡeeru sɔ̃ɔsinɑ. \v 2 Ǹ n mɛn nɑ, nɑ bɛɛ kɑnɑmɔ, i de i mɑn nukuru dorɑsiɑ kɑ bɛɛn nɔɔ tiɑ kɑ bɛɛn kĩi teeru kɑ bɛɛn ɡɔ̃ru teu kɑ bɛɛn bwisiku teenu. \v 3 I ku ɡɑ̃ɑnu ko kinɛnun sɔ̃, ǹ kun mɛ tii suɑbun sɔ̃, ɑdɑmɑ i tii kɑwo kpɑ i wurɑ mɑ ɡɑbɑ bɛɛ kere. \v 4 Kpɑ bɛɛn bɑɑwure u ku win tii tɔnɑɡiɑ bwisiku, ɑdɑmɑ u de u mɑɑ ɡɑbuɡiɑ bwisiku. \v 5 I de i n bwisiku tee ni mɔ ni Yesu Kirisi u rɑɑ mɔ. \p \v 6 U kɑ Gusunɔ nɛ. Adɑmɑ u ǹ kɑ nùn kinɛnu kue. \p \v 7 U kpuro deriwɑ ye u rɑɑ mɔ mɑ u ɡɔsirɑ nɡe yoo. \p U kɑ tɔnu weenɑ. \p Ye u kuɑ tɔnu u kpɑ, \v 8 u tii kɑwɑ mɑ u wiru kpĩ sere kɑ ɡɔɔwɔ wi u mɑm sɑ̃ɑ dɑ̃ɑ bunɑnɑrun ɡɔɔ. \p \v 9 Yen sɑɑbuwɑ Gusunɔ u nùn suɑ wɔllɔ ɡem ɡem mɑ u nùn yĩsiru kɑ̃ te tɑ yĩsɑ kpuro bɛɛrɛ kere. \p \v 10 Kpɑ dũuru bɑɑtere tu yiirɑ tu Yesun yĩsiru bɛɛrɛ wɛ̃ wɔllɔ kɑ temɔ kɑ tem sɔɔwɔ. \p \v 11 Kpɑ nɔɔ bɑɑɡere ɡu Gusunɔ Bɑɑbɑ bɛɛrɛ wɛ̃ kpɑ ɡu tuubɑ ko ɡu nɛɛ, Yesu Kirisi sɑ̃ɑwɑ Yinni. \s1 Fitilɑ ni nu bɑllimɔ \s2 hɑnduniɑ sɔɔ \p \v 12 Yen sɔ̃nɑ nɛn kĩnɑsibu, nɡe mɛ i rɑ rɑɑ mɛm nɔ sɑnɑm mɛ nɑ wɑ̃ɑ kɑ bɛɛ, tɛ̃ ye nɑ kɑ bɛɛ tomɑ, i kookɑri koowo n kere kɑ bɛrum kɑ diiribu bɛɛn fɑɑbɑ yu kɑ yibu. \v 13 Domi Gusunɔwɑ u sɔmburu mɔ̀ bɛɛ sɔɔ kpɑ i n kɑ ɡɔ̃ru kĩru mɔ te tɑ koo ko ye n koo nùn dore. \p \v 14 I kpuro koowo n kun kɑ wɔkinu ǹ kun mɛ sikirinɔsu, \v 15 kpɑ i n dɛɛre i kun tɑɑrɛ ɡɑɑ mɔ tɔmbun nɔni sɔɔ, kpɑ i n sɑ̃ɑ nɡe Gusunɔn bibu be bɑ ǹ serere mɔ hɑnduniɑn tɔn kɔ̃sobun suunu sɔɔ be bɑ swɑɑ sɑre. I n bɑllimɔ ben suunu sɔɔ nɡe fitilɑnu, \v 16 i n kɑ bu wɑ̃ɑrun ɡɑri nɔɔsiɑmɔ. Ì n mɔ̀ mɛ, kon kpĩ n woo kɑnɑ Kirisin tɔ̃ru sɔɔ, yèn sɔ̃ nɛn hɑniɑ kɑ nɛn sɔmburɑ kun kɑm kue. \p \v 17 Bɛɛn sɑ̃ɑ te i mɔ̀ kɑ nɑɑnɛ dokebu tɑ sɑ̃ɑ nɡe yɑ̃kuru. Bɑɑ bɑ̀ n mɑn ɡo bɑ nɛn yɛm wisi nɡe domɑ tɑm bɛɛn yɑ̃ku ten wɔllɔ, nɛn nukurɑ koo dorɑ, kon mɑɑ kɑ bɛɛ nuku dobu bɔnu ko. \v 18 Nɡe mɛyɑ n mɑɑ weenɛ bɛɛ i n nuku dobu mɔ kpɑ i kɑ mɑn bɛɛn nuku dobu bɔnu ko. \s1 Timɔte kɑ Epɑfoditi \p \v 19 Yinni Yesu ù n wurɑ nɑ yĩiyɔ n bɛɛ Timɔte ɡɔriɑmɑ ǹ n sosi, kpɑ nɛn tii n kɑ dɑm wɑ nɑ̀ n bɛɛn lɑbɑɑri nuɑ. \v 20 Domi wi turon bwisikunɑ nu kuɑ teenu kɑ nɛɡinu, u mɑɑ bɛɛn wɔnwɔndu mɔ kɑ ɡem. \v 21 Be bɑ tie kpuro ben tii tɔnɑn bwisikunɑ bɑ mɔ̀, n ǹ kɑ Yesu Kirisiɡinu. \v 22 Bɛɛn tii i yɛ̃ nɡe mɛ Timɔte u tii sɔ̃ɔsi nɑɑnɛɡii mɑ u kɑ mɑn Lɑbɑɑri ɡeɑn sɔmburu kuɑ nɡe bii kɑ win bɑɑbɑ. \v 23 Yen sɔ̃nɑ nɑ yĩiyɔ n bɛɛ nùn ɡɔriɑmɑ sɑnɑm mɛ kon ɡiɑ mì sɔɔ nɑ wɑ̃ɑ. \v 24 Nɑ nɑɑnɛ sɑ̃ɑ mɑ Yinni u koo de n nɑ bɛɛn mi nɛn tii ǹ n sosi. \p \v 25 I rɑɑ mɑn bɛsɛɡii Epɑfoditi ɡɔriɑmɑ kɑ somiru tèn bukɑtɑ nɑ mɔ, wi, wi u sɑ̃ɑ nɛn beruse sɔmburu sɔɔ kɑ tɑbu sɔɔ. Tɛ̃ nɑ wɑ mɑ n weenɛ n nùn ɡɔsiɑmɑ bɛɛn mi. \v 26 Domi bɛɛ kpuron wɑɑbu nùn nɛni ɡem ɡem, win lɑɑkɑri mɑɑ seewɑ yèn sɔ̃ i rɑɑ nuɑ mɑ u bɑrɔ. \v 27 U bɑrɑ kɑ ɡem sere u ɡɔɔ turuku kuɑ, ɑdɑmɑ Gusunɔ u win wɔnwɔndu wɑ. N ǹ mɔ wi tɔnɑɡiru, kɑ nɛn tiiɡirɑ, kpɑ nɛn nuku sɑnkirɑnu nu ku kpɛ̃ɑ n bɑndɑ. \v 28 Yen sɔ̃nɑ nɑ sɛnde n kɑ bɛɛ nùn ɡɔsiɑmɑ kpɑ bɛɛn nukuru tu kɑ dorɑ ì n nùn wɑ, kpɑ nɛn nuku sɑnkirɑnu nu mɑɑ kɑ kɑɑrɑ nɛn tii. \v 29 Ǹ n mɛn nɑ, i nùn dɑm koosio nɡe bɛɛɡii Yinni sɔɔ kɑ nuku doo bɑkɑbu kpɑ i tɔnu win bweseru bɛɛrɛ wɛ̃. \v 30 Domi u ɡɔɔ turuku kuɑ Kirisin sɔmburun sɔ̃. U win tii kɑri bɔrie u kɑ mɑn somiru nɑɑwɑ te i ǹ fɛɛ wɑ bɛɛn tii i kɑ mɑn nɑɑwɛ. \c 3 \s1 Nɡe mɛ bɑ rɑ ɡem wɑ \s2 Gusunɔn wuswɑɑɔ \p \v 1 Tɛ̃, nɛɡibu, i de i n nukuru do ye i kɑ sɑ̃ɑ Yinniɡibu. Nɛn mi, nɑ ǹ wɑsirɑmɔ n kɑ bɛɛ yɑɑyɑsiɑ ye nɑ rɑɑ yoruɑ kɔ, bɛɛn mi mɑɑ, somirɑ. \v 2 I n tii sɛ kɑ kɔ̃sɑn kowobu be bɑ sɑ̃ɑ nɡe bɔ̃nu, mɑ bɑ wɑsin bɑnɡo nɑɑnɛ sɑ̃ɑ. \v 3 Bɛsɛrɑ sɑ sɑ̃ɑ bɑnɡoɡii ɡeebu, n ǹ mɔ be, domi sɑ Gusunɔ sɑ̃ɑmɔ kɑ win Hunde, sɑ woo kɑnɑmɔ Yesu Kirisin sɔ̃, sɑ ǹ mɑɑ bɛsɛn nɑɑnɛ doke wɑsin komɑnu sɔɔ. \v 4 Kɑ mɛ, nɛn tii kon kpĩ n nɛn nɑɑnɛ doke wɑsin komɑnu sɔɔ. Gɑbu bɑ̀ n tɑmɑɑ bɑ koo kpĩ bu ko mɛ, kɑɑ rɑ ɡere nɛ? \v 5 Bɑ mɑn mɑrɑwɑ Isirelin bii, Bɛnyɑmɛɛn bweseru sɔɔ. Nɑ sɑ̃ɑwɑ Yuu wi Yuubɑ bɑ mɑrɑ. Mɑ bɑ mɑn bɑnɡo kuɑ sɔ̃ɔ nɔɔbɑ itɑse. Ǹ n mɑɑ woodɑn sɔ̃n nɑ, nɑ kuɑ Fɑlisi. \v 6 Nɑ rɑɑ mɑm hɑniɑ mɔ sere nɑ Yesun yiɡbɛru nɔni sɔ̃ɔmɔ. Ǹ n ɡem kɑson nɑ, woodɑn mɛm nɔɔbu sɔɔ, ɡoo kun kpɛ̃ u mɑn tɑɑrɛ wɛ̃. \v 7 Adɑmɑ ye nɑ rɑɑ mɛɛrɑ ɑre, tɛ̃ nɑ ye kpuro ɡɑrisi wom dirum Kirisin sɔ̃. \v 8 Nɑ mɑm kpuro ɡɑrisi wom dirum domi ɡɑ̃ɑ bɑkɑnɑ nɑ̀ n nɛn Yinni Yesu Kirisi ɡiɑ. Win sɔ̃nɑ nɑ kpuro deri, nɑ mɑɑ ye mɛɛrɑ kubɑnu nɑ n kɑ Kirisi mɔn sɔ̃, \v 9 kpɑ nɑ n kɑ nùn ɡbinnɛ. Nɑ ǹ mɑɑ yĩiyɔ mɑ kon ɡem wɑ woodɑn mɛm nɔɔbun sɔ̃, ɑdɑmɑ kon ɡem wɑ yèn sɔ̃ nɑ Kirisi nɑɑnɛ doke. Gem mɛ, mu weewɑ sɑɑ Gusunɔn min di nɑɑnɛ doke bin sɑɑbu. \v 10 Ye nɑ kĩ, yeyɑ n Kirisi ɡiɑ, kɑ mɑɑ dɑm mɛ u kɑ seewɑ ɡɔrin di kpɑ nɑ n bɔnu mɔ win wɑhɑlɑ sɔɔ, kpɑ n kɑ nùn weenɑ win ɡɔɔ sɔɔ, \v 11 kpɑ nɑ n yĩiyɔ nɛn tii mɑ kon se ɡɔrin di. \s1 Aren nɑɑ ɡirɑbu \p \v 12 N ǹ mɔ nɑ ɑre nɔmɑ turɑ ɡinɑ, n ǹ mɑɑ mɔ nɑ yibɑ. Adɑmɑ nɑ yi nɑɑ ɡire yi kɑ ko nɛɡii yèn sɔ̃ Yesu Kirisi u mɑn kuɑ wiɡii. \v 13 Nɛɡibu, nɑ ǹ tɑmɑɑ nɑ ɡinɑ yi nɔmɑ turɑ, ɑdɑmɑ ɡɑ̃ɑ teenɑ nɑ mɔ̀, nɑ ɡɑ̃ɑ birukinu duɑri, mɑ nɑ wuswɑɑɡinu nɑɑ ɡire. \v 14 Nɡe mɛyɑ nɑ ye nɑ nɑɑ ɡire dukɑ swĩi n kɑ ɑre yi wɑ yi Gusunɔ u sun sokue wɔllɔ sɑɑ Yesu Kirisin min di. \p \v 15 Bɛsɛ kpuro, bɛsɛ be sɑ sɑ̃ɑ tɔn ɡirobu, su bwisiku nɡe mɛ. Adɑmɑ bɛɛ ì n bwisiku tukunu ɡɑnu mɔ, Gusunɔ u koo bɛɛ ɡem sɔ̃ɔsi. \v 16 Kɑ mɛ, bɑɑ ǹ n mɑn nɑ sɑ turɑ, su ɡesi dɑ wuswɑɑɔ swɑɑ tiɑ sɔɔ. \p \v 17 Nɛɡibu, i mɑn sɑɑrio bɛɛ kpuro. Sɑ bɛɛ kom ɡem sɔ̃ɔsi. Ǹ n mɛn nɑ, i bu nɔni ɡirɑrio be bɑ kom ɡem mɛ swĩi. \v 18 Nɑ bɛɛ sɔ̃ɔwɑ kɔ nɔn dɑbiru, nɑ kpɑm wure nɑ bɛɛ sɔ̃ɔmɔ tɛ̃ kɑ yĩresu, tɔn dɑbirɑ wɑ̃ɑ be bɑ sĩimɔ nɡe Kirisin dɑ̃ɑ bunɑnɑrun ɡɑrin yibɛrɛbɑ. \v 19 Kɑm kobɑ bɑ koo kɑ wiru ɡo, domi ben nukurɑ tɑ sɑ̃ɑ ben yinni. Ye n weenɛ n bu sekuru ko yerɑ bɑ kɑ woo kɑnɑmɔ. Hɑnduniɑ yen ɡɑ̃ɑnu tɔnɑwɑ bɑ bwisikumɔ. \v 20 Adɑmɑ bɛsɛ, Gusunɔn wɔllɑ tɑ sɑ̃ɑ bɛsɛn wuu. Min diyɑ sɑ bɛsɛn Fɑɑbɑɡii Yinni Yesu Kirisi mɑrɑ u nɑ. \v 21 Wiyɑ koo bɛsɛn wɑsi yiiko sɑriruɡii kɔsi kɑ win dɑm mɛ mu koo de kpuro nùn wiru kpĩiyɑ, kpɑ yi kɑ win wɑsi yiikoɡii weenɑ. \c 4 \s1 Yiirebu \p \v 1 Yen sɔ̃nɑ nɛn kĩnɑsibu, bɛɛ bèn wɑɑrɑ mɑn nɛni, bɛɛ be i mɑn nuku dobu wɛ̃ɛmɔ, mɑ nɑ woo kɑnɑmɔ bɛɛn sɔ̃, i de i n yɔ̃ mɛ dim dim Yinni sɔɔ, nɛn kĩnɑsibu. \p \v 2 Nɑ Efodi kɑ Sɛntisi kɑnɑmɔ bu de bɑ n nɔɔ nɛ Yinni sɔɔ. \v 3 Wunɛ mɑɑ, nɛn sɔm kowosi nɑɑnɛɡii, nɑ nun kɑnɑmɔ ɑ kurɔ be somiɔ. Bɑ sunɑ Lɑbɑɑri ɡeɑn sɔ̃ kɑ nɛ sɑnnu, kɑ mɑɑ Kelemɑ kɑ sere nɛn sɔm kowosi be bɑ tie, bèn yĩsɑ yoruɑ wɑ̃ɑrun tireru sɔɔ. \p \v 4 I de bɛɛn nukurɑ n do Yinni sɔɔ bɑɑdommɑ. Nɑ kpɑm wure nɑ ɡerumɔ, i de bɛɛn nukurɑ n do. \p \v 5 I de tɔmbu kpuro bu bɛɛn tɔn ɡeeru wɑ, domi Yinnin nɑɑru tɑ turuku koomɑ. \v 6 I ku wururɑ ɡɑ̃ɑnun sɔ̃, ɑdɑmɑ bɑɑyere sɔɔ i n dɑ Gusunɔ kɑnɛ kɑ siɑrɑbu kpɑ i nùn bikiɑ yèn bukɑtɑ i mɔ. \v 7 Mɑ bɔri yɛndu te Gusunɔ u wɛ̃ɛmɔ, te tɑ tɔnun yɛ̃ru kpuro kere, tɑ koo bɛɛn ɡɔ̃ru kɑ bɛɛn bwisikunu kɔ̃su bɛɛ kɑ Yesu Kirisin ɡbinnɑɑ sɔɔ. \p \v 8 Ye yɑ tie nɛɡibu, i bwisikuo ye yɑ wɑ̃ ye bɑ koo siɑrɑ. Yeyɑ ye yɑ sɑ̃ɑ ɡem kpuro, kɑ ye yɑ bɛɛrɛ mɔ kpuro, kɑ ye yɑ swɑɑ swĩi kpuro, kɑ ye yɑ dɛɛre kpuro, kɑ ye yɑ do kpuro, kɑ ye n weenɛ tɔmbu siɑrɑ kpuro. \v 9 I n dɑ ko ye i ɡiɑ kɑ ye i mwɑ kɑ ye i nuɑ nɛn min di, kɑ ye i wɑ nɑ kuɑ. Sɑnɑm mɛyɑ Gusunɔ wi u bɔri yɛndu wɛ̃ɛmɔ u ko n wɑ̃ɑ kɑ bɛɛ. \s1 Pɔlu Filipiɡibu siɑrɑmɔ \s2 ben kɛ̃run sɔ̃ \p \v 10 Nɛn nukurɑ do ɡem ɡem Yinni sɔɔ ye nɑ kɑ wɑ mɑ i kpɑm nɛn bwisikunu mɔ̀. Nɑ ǹ ɡerumɔ mɑ i ku rɑ rɑɑ nɛn bwisikunu ko, ɑdɑmɑ ɑyerɑ i rɑɑ bie. \v 11 Nɑ ǹ ɡerumɔ mɛ, yèn sɔ̃ nɑ wɑ̃ɑ yɑ̃ɑru sɔɔ, domi nɑ ɡiɑ mɛ ko nɑ n kɑ bɔri yɛndu mɔ bɑɑ ǹ n mɛren nɑ. \v 12 Nɑ yɑ̃ɑrun dɔɔnɛ mɔ, nɑ mɑɑ mɔɔ bɑkɑrun dɔɔnɛ mɔ. Yɑm kpuro kɑ ye n mɑn deemɑ kpuro sɔɔ, nɑ ɡiɑ mɛ kon ko deburun sɑɑ kɑ ɡɔ̃ɔrun sɑɑ. Nɑ mɑɑ yɛ̃ mɛ kon ko mɔɔ bɑkɑru sɔɔ kɑ yɑ̃ɑru sɔɔ. \v 13 Kon ye kpuro kpĩ sɑɑ Kirisin min di wi u mɑn dɑm kɛ̃mɔ. \v 14 Kɑ mɛ, i kuɑ n wɑ̃ ye i kɑ mɑn nɔni swɑ̃ɑru bɔnu kuɑ. \p \v 15 Bɛɛ Filipiɡibu bɛɛn tii i yɛ̃ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ mɑ Lɑbɑɑri ɡeɑn kpɑrɑbun torubu sɔɔ, sɑnɑm mɛ nɑ sĩɑ Mɑsedɔnin di, Yesun yiɡbɛru ɡɑru sɑri te tɑ mɑn somi mɑ n kun bɛɛ tɔnɑ. Nɛ kɑ bɛɛ tɔnɑwɑ sɑ kɛ̃ɛnɑ. \v 16 Domi ye nɑ wɑ̃ɑ Tɛsɑlonikɑɔ, i mɑn somi kɔ nɛn bukɑtɑ sɔɔ, n ǹ mɑm mɔ nɔn teeru. \v 17 N ǹ mɔ kɛ̃rɑ nɑ kɑsu, nɑ kĩwɑ sosiru tu sosi bɛɛn ɑre sɔɔ. \v 18 Nɑ ye kpuro wɑ ye i mɑn mɔrisiɑmɑ. Yɑ mɑɑ turɑ yɑ tiɑ. Tɛ̃ ye Epɑfoditi kɑ mɑn bɛɛn kɛ̃nu nɑɑwɑ nu kɑ mɑn sɑkɑ kuɑ, nu sɑ̃ɑwɑ nɡe yɑ̃ku nubu duroruɡiru te tɑ Gusunɔ wɛ̃re mɑ u tu mwɑ. \v 19 Gusunɔ nɛn Yinni u koo bɛɛ kpuro wɛ̃ yèn bukɑtɑ i mɔ nɡe mɛ win dukiɑ yiikoɡiɑ nɛ, Yesu Kirisin min di. \v 20 Su Gusunɔ bɛsɛn Bɑɑbɑ bɛɛrɛ wɛ̃ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. Ami. \s1 Tɔbiri dɑ̃ɑkibu \p \v 21 I Yesu Kirisiɡibu kpuro tɔbirio. Nɛ kɑ bɛsɛɡii be sɑ wɑ̃ɑ sɑnnu sɑ bɛɛ tɔburɑ. \v 22 Nɑɑnɛ dokeobu kpuro be bɑ wɑ̃ɑ mini, n ku mɑm ko sinɑ kpɑɑruɡibu bɑ bɛɛ tɔburɑ. \p \v 23 Kpɑ Yinni Yesu Kirisin durom mu n kɑ bɛɛn bɑɑwure wɑ̃ɑ.