\id DAN \ide UTF-8 \h Dɑniɛli \mt1 DANIƐLI \ip Dɑniɛlin tireru, Yudɑbɑn wɑhɑlɑ kɑ ben nɔni swɑ̃ɑrɑ tɑ kɑ yɑ̃ sɑnɑm mɛ bɑ wɑ̃ɑ yoru sɔɔ tɔn tukobun mi. U tu yoruɑ u kɑ win tɔmbu dɑm kɛ̃ bu kɑ tɛmɑnɑ bɑɑ bɑ̀ n wɑ̃ɑ nɔni swɑ̃ɑru sɔɔ. Domi Gusunɔ u koo bu nɑsɑrɑ wɛ̃. \ip Tire te, tɑ Gusunɔn kpɑ̃ɑru kɑ win ɡirimɑ sɔ̃ɔsimɔ. Wiyɑ u bɑnnu kpuro nɛni. Wiyɑ u hɑnduniɑ kpɑre. \ip Sɑ ko kpĩ su tire ten ɡɑri bɔnu ko yiru. Gbiikɑɑ Dɑniɛli kɑ win bɔrɔbɑ bɑ nɑsɑrɑ wɑ ben yibɛrɛbɑn wɔllɔ yèn sɔ̃ bɑ ben nɑɑnɛ doke Gusunɔ sɔɔ. Yiruse Dɑniɛli u kɑ̃si dɑbinu wɑ ni nu sɔ̃ɔsimɔ nɡe mɛ bɑnnu ɡɑnu koo swĩinɑ kpɑ nu wɔruku. Adɑmɑ Gusunɔn tɔmbɑ koo nɑsɑrɑ wɑ. \is1 Tire ten kpunɑɑ \iq1 1. Dɑniɛli kɑ win bɔrɔbɑ, wiru 1n di sere wiru 6. \iq1 2. Dɑniɛlin kɑ̃sinu, wiru 7n di sere wiru 12. \ie \c 1 \s1 Dɑniɛli kɑ win kpɑɑsibu bɑ wɑ̃ɑ Bɑbiloniɔ \p \v 1 Yoyɑkimu, Yudɑbɑn sinɑ bokon bɑndun wɔ̃ɔ itɑse sɔɔrɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ Bɑbilonin sunɔ u nɑ kɑ win tɑbu kowobu bɑ Yerusɑlɛmu tɑrusi. \v 2 Yerɑ Yinni Gusunɔ u derɑ u Yoyɑkimu kɑ win tɔmbu ɡɑbu mwɑ. Mɑ u derɑ u sɑ̃ɑ yerun dendi yɑ̃nu ɡɑnu ɡurɑ u kɑ dɑ Bɑbiloniɔ u yi win bũu dirun ɑrumɑnin beru yerɔ. \p \v 3 Yen biru, u Asipenɑsi win sɔm kowobun wiruɡii sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, u Isirelibɑ sɔɔ sinɑ bibu kɑ wiruɡibun bibu ɡɑbu ɡɔsio \v 4 bɑ n sɑ̃ɑ durɔ burɔbu be bɑ ǹ ɑlebu ɡɑɑ mɔ. Kpɑ bɑ n bwisi kɑ yɛ̃ru kɑ lɑɑkɑri mɔ bu kɑ kpĩ bu Bɑbilonin bɑrum keu ko, kpɑ bu sɔmburu ko sinɑ kpɑɑrɔ. \v 5 Mɑ sinɑ boko u win tiin dĩɑ nìn bweseru u rɑ di kɑ tɑm mɛn bweseru u rɑ nɔ bu wɛ̃ bɑ n dimɔ kpɑ bɑ n nɔrumɔ bɑɑdommɑ bɑ n kɑ keu mɔ̀ sere n kɑ ko wɔ̃ɔ itɑ bu sere sɔmburu tore sinɑ kpɑɑrɔ. \p \v 6 Be bɑ ɡɔsɑ mi sɔɔrɑ Yudɑ beni bɑ wɑ̃ɑ, Dɑniɛli kɑ Hɑnɑniɑ kɑ Misɛli kɑ Asɑriɑ. \v 7 Mɑ sinɑ bokon sɔm kowobun wiruɡii wi, u bu yĩsinu kɔsɑ. Dɑniɛliɡirɑ Bɛlitɑsɑɑ. Hɑnɑniɑɡirɑ Sɑdɑki. Misɛliɡirɑ Mɛsɑki. Asɑriɑɡirɑ mɑɑ Abɛnɛɡo. \v 8 Dɑniɛli u ɡɔ̃ru doke u sinɑ bokon dĩɑnu kɑ win tɑm mɛ yinɑ, kpɑ u ku rɑɑ tii disi doke. Mɑ u sɔm kowobun wiruɡii wi, suuru kɑnɑ u ku nùn tilɑsi ko u kɑ sese te di. \v 9 Mɑ Gusunɔ u derɑ wiruɡii wi, u kɑ Dɑniɛli nɔnu ɡeu mɛɛrɑ u nùn durom kuɑ. \v 10 U nɛɛ, nɑ nɛn yinni sinɑ bokon bɛrum mɔ. Domi wiyɑ u yi ye i ko i di kɑ ye i ko i nɔ. Ù n dɑ mɑɑ wɑ i ǹ bɔɔru nɡe bɛɛɡii be bɑ tie, sɑɑ ye sɔɔ, kɑri sɔɔrɑ i mɑn doke mi. Domi bɑ koo kpĩ bu mɑn wiru burɑ. \p \v 11 Yerɑ Dɑniɛli u be nnɛ yen nɔɔrio wi wiruɡii wi, u bu nɔmu sɔndiɑ sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, \v 12 ɑ de su dĩɑnu di yɑɑ sɑri kpɑ su nim dirum nɔ sɔ̃ɔ wɔkurun sɑkɑ. \v 13 Yen biru, kpɑ ɑ bɛsɛn wuswɑɑ mɛɛri kpɑ ɑ mɑɑ be bɑ sunɔn dĩɑnu dimɔn wuswɑɑ mɛɛri. Yen mɛ ɑ wɑ kpɑ ɑ sun kuɑ mɛ. \p \v 14 Mɑ u ben ɡɑri yi wurɑ u bu deri sere sɔ̃ɔ wɔku te. \v 15 Ye sɔ̃ɔ wɔku te, tɑ turɑ, yerɑ u ben wuswɑɑ mɛɛrɑ mɑ u wɑ bɑ bwɑ̃ɑ do. Bɑ mɑɑ be bɑ sinɑ bokon dĩɑ duronu dimɔ bɔɔrum kere. \v 16 Mɑ Dɑniɛlibɑn nɔɔrio wi, u ǹ mɑɑ bu dĩɑ duro ni, kɑ tɑm mɛ wɛ̃. U bu dĩɑnu wɛ̃wɑ yɑɑ sɑri. \v 17 Gusunɔ u ɑluwɑɑsi nnɛ ye yɛ̃ru wɛ̃. Mɑ u bu bwisi kɑ̃ bɑ Kɑlɑden bɑrum tireru ɡiɑ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ. Mɑ u bu kuɑ lɑɑkɑriɡibu. U mɑɑ Dɑniɛli bwisi kɑ̃ u kɑ dosusu kɑ kɑ̃sinu kpuro tubusiɑ. \p \v 18 Ye wɔ̃ɔ itɑ ye, yɑ yibɑ, ye sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u burɑ mi, yerɑ sɔm kowobun wiruɡii wi, u ɑluwɑɑsi be kpuro yɑrɑ u kɑ nùn bu dɑɑwɑ. \v 19 Mɑ sinɑ boko wi, u kɑ bu ɡɑri kuɑ. Be kpuro sɔɔ, ɡoo sɑri wi u sɑ̃ɑ nɡe Dɑniɛli kɑ Hɑnɑniɑ kɑ Misɛli kɑ Asɑriɑ. Yen sɔ̃nɑ sinɑ boko u bu wurɑ bɑ n sɑ̃ɑ win sɔm kowobu. \v 20 Gɑri yi sinɑ boko u bu bikiɑ kpuro, bɑ rɑ yi wisiwɑ kɑ bwisi, kɑ yɛ̃ru. Mɑ u wɑ bɑ dobo doboɡibu kɑ sɔrobu bwisi kere sere mi n tomɑ, be bɑ wɑ̃ɑ win tem sɔɔ kpuro. \p \v 21 Mɑ Dɑniɛli u wɑ̃ɑ mi sere Sirusi u kɑ bɑndu di. \s1 Nɛbukɑnɛsɑɑn dosu \c 2 \p \v 1 Nɛbukɑnɛsɑɑn bɑndun wɔ̃ɔ yiruse sɔɔ, u dosu ɡɑɡu kuɑ. Dosu ɡe, ɡɑ nùn bɛrum mwɑ sere u kpɑnɑ u dweeyɑ. \v 2 Yerɑ u dobo doboɡibu sokusiɑ kɑ sɔrobu kɑ bũu sinɑmbu kɑ bwisiɡibu bu kɑ nùn win dosu ɡe sɔ̃. Mɑ tɔn be kpuro bɑ nɑ bɑ mɛnnɑ win wuswɑɑɔ. \v 3 Mɑ u bu sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, nɑ dosɑwɑ. Gɑ mɑɑ mɑn bɛrum mwɑ. Nɑ kĩwɑ i mɑn sɔ̃ ye nɑ dosɑ. \p \v 4 Mɑ bwisiɡii be, bɑ sinɑ boko sɔ̃ɔwɑ kɑ Arɑmuɡibun bɑrum bɑ nɛɛ, yinni, wunɛn hunde yu dɑkɑɑ dɑ! A sun dosu ɡe sɔ̃ɔwɔ kpɑ su nun ɡu tubusiɑ. \p \v 5 Mɑ sinɑ boko u mɑɑ bu sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, wee ye nɑ ɡɔ̃ru doke n bɛɛ kuɑ. Ì kun mɑn dosu ɡen tii sɔ̃ɔwɑ kɑ ɡen tubusiɑnu sɑnnu, kon de bu bɛɛ bɔtiri bɔtiriwɑ kpɑ bɛɛn yɛnusu su ko bɑnsu. \v 6 Adɑmɑ ì n mɑn ɡu sɔ̃ɔwɑ kɑ ɡen tubusiɑnu sɑnnu, kon bɛɛ kɛ̃ɛ dɑbinu wɛ̃. Kpɑ i bɛɛrɛ bɑkɑ wɑ. Yen sɔ̃ tɛ̃, i mɑn dosu ɡen tii sɔ̃ɔwɔ kɑ ɡen tubusiɑnu. \p \v 7 Bɑ kpɑm nùn wisɑ bɑ nɛɛ, yinni, ɑ sun wunɛn dosu ɡe sɔ̃ɔwɔ kpɑ su nun ɡu tubusiɑ. \p \v 8 Sinɑ boko u bu wisɑ u nɛɛ, nɑ yɛ̃ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ mɑ i kĩ i ɡɑri ɡɑwɑwɑ. Domi i nuɑ ye nɑ ɡɔ̃ru doke n bɛɛ kuɑ. \v 9 Mɑ i ǹ mɑn dosu ɡe sɔ̃ɔwɑ, ye nɑ ɡɔ̃ru doke n bɛɛ kuɑ mi, yɑ koo bɛɛ kpuro deemɑ. Domi i sɔɔru kpɑ i kɑ mɑn weesu kɑ ɡɑri suninu nɑɑwɑwɑ kpɑ n kɑ nɛn ɡere kɔsi. Yen sɔ̃, i mɑn dosu ɡen tii sɔ̃ɔwɔ kpɑ n ɡiɑ mɑ i ko i kpĩ i ɡu tubusiɑ. \p \v 10 Yerɑ bɑ nùn sɔ̃ɔwɑ bɑ nɛɛ, ɡoo sɑri duniɑ sɔɔ mini wi u koo kpĩ u wunɛn ɡɑri yini wisi bɑɑ be bɑ dɑm mɔ nɡe wunɛ, ben ɡoo sɑri wi u ɡɑri yinin bweseru bikiɑre sɔrobun mi, ǹ kun mɛ dobo doboɡibun mi, ǹ kun mɛ Bɑbilonin bwisiɡibun mi. \v 11 Ye wunɛ sinɑ boko ɑ bikiɑ mini, ɡoo sɑri wi u koo kpĩ u nun ye tubusiɑ sere bũnu bɑɑsi yɑ! Wee nu ku rɑ n mɑɑ wɑ̃ɑ tɔmbun suunu sɔɔ. \p \v 12 Ye sinɑ boko u ben ɡɑri yi nuɑ, yerɑ u mɔru bɛsirɑ. Mɑ u woodɑ wɛ̃ bu Bɑbilonin bwisiɡibu kpuro ɡo. \v 13 Mɑ bɑ sinɑ bokon ɡɑri yi kpɑrɑ mɑ bɑ koo Bɑbilonin bwisiɡii be ɡo. Mɑ bɑ Dɑniɛli kɑ win kpɑɑsibu kɑsu bu ɡo. \s1 Gusunɔ \s2 u Dɑniɛli dosu ɡe sɔ̃ɔwɑ \p \v 14 Sɑnɑm mɛ Ariɔku sinɑ bokon kirukubɑn ɡuro ɡuro u yɑrɑ u kɑ Bɑbilonin bwisiɡii be ɡo, Dɑniɛli u kɑ nùn ɡɑri kuɑ kɑ bwisi kɑ lɑɑkɑri. \v 15 U nɛɛ, ɑmɔnɑ sinɑ bokon woodɑ yeni yɑ kɑ dɑm mɔ mɛ. Yerɑ Ariɔku u nùn ɡɑri yin ɑsɑnsi tubusiɑ. \v 16 Mɑ Dɑniɛli u dɑ sinɑ bokon mi u nùn kɑnɑ u nùn deri sɑɑ fiiko, kpɑ u wɑ u nùn dosu ɡe tubusiɑ. \p \v 17 Mɑ Dɑniɛli u wurɑ dirɔ u win kpɑɑsibu Hɑnɑniɑ kɑ Misɛli kɑ Asɑriɑ ɡɑri yi sɔ̃ɔwɑ. \v 18 Mɑ u bu yiire bu Wɔrukoo kɑnɑ u ben wɔnwɔndu wɑ kpɑ u bu dosu ɡe sɔ̃ kpɑ bu ku rɑɑ bu ɡo kɑ bwisiɡii be sɑnnu. \p \v 19 Yen biruwɑ Gusunɔ u Dɑniɛli dosu ɡe sɔ̃ɔwɑ wɔ̃kuru, kɑ̃siru sɔɔ. Mɑ Dɑniɛli u nùn siɑrɑ. U nɛɛ, \q1 \v 20 Yinni Gusunɔ, \q1 wunɑ ko nɑ n siɑrɑmɔ kɑ bɑɑdommɑɔ. \q1 Wunɑ ɑ bwisi kɑ dɑm mɔ. \q1 \v 21 Wunɑ ɑ rɑ sɑɑbɑ ɡɔsie. \q1 Wunɑ ɑ rɑ sinɑmbu bɑndu wɛ̃. \q1 Wunɑ ɑ rɑ mɑɑ bu bɑndu yɑre. \q1 Wunɑ ɑ rɑ lɑɑkɑriɡibu lɑɑkɑri wɛ̃, \q1 kpɑ ɑ bwisiɡibu yɛ̃ru kɛ̃. \q1 \v 22 Wunɑ ɑ rɑ tɔnu sɔ̃ɔsi ye yɑ beruɑ, \q1 ye u ǹ kpɛ̃ u kɑ tii tubu. \q1 A yɛ̃ ye yɑ wɑ̃ɑ wɔ̃kuru sɔɔ. \q1 Domi yɑm bururɑm mu rɑ n wɑ̃ɑwɑ wunɛn mi. \q1 \v 23 Gusunɔ nɛn bɑɑbɑbɑn Yinni, nɑ nun siɑrɑmɔ. \q1 Nɑ tɑkɑru mɔ̀ bwisi kɑ dɑm mɛ ɑ mɑn kɑ̃n sɔ̃. \q1 Domi ɑ mɑn sɔ̃ɔsi ye sɑ nun bikiɑ. \q1 A sun sinɑ bokon dosu ɡe sɔ̃ɔwɑ. \p \v 24 Yen biru, Dɑniɛli u dɑ Ariɔkun mi, wi sinɑ boko u woodɑ wɛ̃ u kɑ Bɑbilonin bwisiɡibu ɡo. Mɑ u nùn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, ɑ ku tɔn be ɡo. A de ɑ kɑ mɑn dɑ sinɑ bokon mi. Kpɑ n nùn win dosu ɡe tubusiɑ. \p \v 25 Mɑ Ariɔku u kɑ Dɑniɛli dɑ fuuku sinɑ bokon mi. Ye bɑ turɑ mi, yerɑ u sinɑ boko sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, wee nɑ durɔ ɡoo wɑ Yudɑ be bɑ mwɛɛrimɑ sɔɔ, wi u koo nun wunɛn dosu ɡe tubusiɑ. \s1 Dɑniɛli u sinɑ boko dosu ɡe \s2 sɔ̃ɔwɑ kɑ ɡen tubusiɑnu \p \v 26 Mɑ sinɑ boko u Dɑniɛli wi bɑ mɑɑ yĩsiru kɑ̃ Bɛlitɑsɑɑ bikiɑ u nɛɛ, kɑɑ kpĩ ɑ mɑn nɛn dosu ɡen tii sɔ̃ kɑ ɡen tubusiɑnu? \p \v 27 Dɑniɛli u sinɑ boko sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, bwisiɡibu kɑ sɔrobu kɑ dobo doboɡibu kɑ bũu sinɑmbu bɑ ǹ kpɛ̃ bu nun ɑsiri ye ɑ bikiɑ mini sɔ̃. \v 28 Adɑmɑ Yinni ɡoo wɑ̃ɑ wɔllɔ wi u rɑ tɔnu ɑsiri sɔ̃ɔsi, wiyɑ Gusunɔ. U mɑɑ nun sɔ̃ɔsi ye n koo koorɑ. Sɑnɑm mɛ ɑ kpĩ, ye ɑ dosɑ kɑ ye ɑ wɑ kɑ̃siru sɔɔ wee. \v 29 Siɑn bwisikunɑ ɑ mɔ̀. Yerɑ wi u rɑ tɔnu ɑsiri sɔ̃ɔsi u nun sɔ̃ɔsi ye n koo koorɑ. \v 30 Adɑmɑ bɑ ǹ mɑn ɑsiri ye sɔ̃ɔsi yèn sɔ̃ nɑ tɔn be bɑ tie bwisi kere. Bɑ mɑn ye sɔ̃ɔsiwɑ kpɑ n kɑ nun tubusiɑ kpɑ ɑ n kɑ yɛ̃ ye ɑ bwisikɑ wunɛn ɡɔ̃ruɔ. \p \v 31 Sinɑ boko, ye ɑ wɑ wee. Bwɑ̃ɑroku bɔkɔ ɡɑɡɑ ɡɑ yɔ̃ wunɛn wuswɑɑɔ. Bwɑ̃ɑroku ɡe, ɡɑ ɡunu, ɡɑ bɑllimɔ ɡem ɡem. Mɑ ɡɑ nɑnum mɔ n kpɑ̃. \v 32 Gen wiru tɑ sɑ̃ɑwɑ wurɑ ɡeɑn tii tii. Gen tororu kɑ ɡen ɡɑ̃senu mɑɑ sɑ̃ɑ sii ɡeesu. Gen nukuru kɑ ɡen tɑɑnu mɑɑ sɑ̃ɑ sii ɡɑndu. \v 33 Gen kɔ̃ri yi mɑɑ sɑ̃ɑ sii wɔ̃kusu. Mɑ ɡen nɑɑsu sɑ̃ɑ sii wɔ̃ku si bɑ kɑ sɔndu mɛnnɑ. \v 34 Sɑnɑm mɛ ɑ ɡu mɛɛrɑ, yerɑ kperu ɡɑru tɑ mɛndɑmɑ ɡuurun di te ɡoo kun kɑrɑmɛ. Tɑ nɑ tɑ ɡen nɑɑsu so tɑ kɔsukɑ muku muku. \v 35 Mɑ sii wɔ̃ku si, kɑ sɔn te, kɑ sii ɡɑn te, kɑ sii ɡee si, kɑ wurɑ ye, ye kpuro yɑ sunkurɑ muku muku. Mɑ yɑ kuɑ nɡe doo diri yi bɑ sɑrɑ sɔ̃ɔ sɑ̃rerun sɑɑ. Mɑ yi kɑ woo doonɑ. Bɑɑ yin yirɑ ɑ ǹ mɑɑ kpɛ̃ ɑ wɑ. Adɑmɑ kpee te tɑ bwɑ̃ɑroku ɡe so mi, tɑ ɡɔsirɑwɑ ɡuu bɑkɑru. Mɑ tɑ hɑnduniɑn tem kpuro wukiri. \p \v 36 Dosu ɡeyɑ mi. Tɛ̃, ɡen tubusiɑnu wee. \v 37-38 Wunɛ sinɑ boko, wunɑ ɑ sɑ̃ɑ sinɑmbun sunɔ. Wunɑ ɑ sɑ̃ɑ nɡe wii wurɑɡii te. Wɔrukoowɑ u nun bɑndu kɑ dɑm kɑ yiiko kɑ bɛɛrɛ wɛ̃. Mɑ u nun tɔmbu kɑ ɡbeeku yɛɛ kɑ ɡunɔsu nɔmɑ bɛriɑ ɑ n kɑ sɑ̃ɑ ye kpuron yinni. \v 39 Wunɛn biru, bɑndu ɡɑru tɑ koo se te tɑ ǹ wunɛɡiru dɑm turɑ. Yen biru, bɑndu itɑseru ɡɑrɑ koo mɑɑ se kpɑ tɑ n dɑm mɔ hɑnduniɑ kpuro sɔɔ. Terɑ tɑ sɑ̃ɑ nɡe sii ɡɑndu. \v 40 Mɑ bɑndu nnɛseru ɡɑrɑ koo mɑɑ se, kpɑ tɑ n dɑm mɔ nɡe sii wɔ̃kusu si su rɑ ɡɑ̃ɑnu kpuro kɔsuku. Nɡe mɛyɑ bɑn te, tɑ ko n dɑm mɔ tu kɑ bɑnnu kpuro kɔsuku. \v 41 Mɛyɑ ɑ mɑɑ wɑ mɑ bwɑ̃ɑroku ɡen nɑɑsu kɑ ɡen niki binu sɑ̃ɑwɑ sii wɔ̃kusu si bɑ mɛnnɑ kɑ sɔndu. Yen tubusiɑnɑ bɑn te, tɑ ko n bɔnu sɑ̃ɑwɑ yiru. Kɑ mɛ, bɔnu tiɑ yɑ ko n dɑm mɔ nɡe sii wɔ̃ku si. \v 42 Kpɑ bɔnu tiɑ yu dɑm biɑ nɡe nɑɑ niki bii ni nu sɑ̃ɑ sii wɔ̃ku si bɑ kɑ sɔndu mɛnnɑ. \v 43 Sii wɔ̃kusu kɑ sɔn te ɑ wɑ yɑ mɛnnɛ mi sɑnnu, yɑ mɑɑ sɔ̃ɔsimɔ mɑ bɑn ten wiruɡibu bɑ ko n kɑsu ben bibu bu suɑnɑ kpɑ bwesenu nu kɑ ko tiɑ. Adɑmɑ yɑ ǹ koorɔ nɡe mɛ yɑ ǹ koorɔ sisu kɑ sɔndu bu ko tiɑ. \p \v 44-45 Kpee te ɑ wɑ tɑ mɛndɑmɑ kɑ tii mi, mɑ tɑ sii wɔ̃ku si, kɑ sii ɡɑn te, kɑ sɔn te, kɑ sii ɡee si, kɑ wurɑ ye kpuro kɔsukɑ muku muku mi, ten tubusiɑnɑ, bɑn ten sinɑmbun wɑɑti sɔɔ, Wɔrukoo u koo bɑndu ɡɑru swĩi. Goo sɑri wi u koo bɑn te fukɑ. Bweseru ɡɑru mɑɑ sɑri te tɑ koo tu yoru diisiɑ. Bɑn te, tɑ koo bɑn ni nu tie kpeerɑsiɑ kpɑ te tɔnɑ tɑ n wɑ̃ɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. Gusunɔ Dɑm kpuroɡii wiyɑ u nun sɔ̃ɔsi ye n koo koorɑ. Ye ɑ wɑ wunɛn dosu ɡe sɔɔ kpuro, yɑ weewɑ win min di. Yen tubusiɑnu mɑɑ sɑ̃ɑwɑ nɡe mɛ nɑ nun sɔ̃ɔwɑ. \p \v 46 Yerɑ sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u yiirɑ u wiru tem ɡirɑri Dɑniɛlin wuswɑɑɔ. Mɑ u derɑ bɑ yɑ̃kuru kuɑ kɑ turɑre bu kɑ Dɑniɛli siɑrɑ. \v 47 Sinɑ boko u Dɑniɛli sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, kɑ ɡeemɑ bɛɛn Yinni wini u bũnu kpuro kere, u mɑɑ sɑ̃ɑwɑ sinɑmbun Yinni. Wiyɑ u rɑ tɔnu ɡɑri ɑsiriɡii sɔ̃. Domi u derɑ ɑ kpĩɑ ɑ ɡɑri ɑsiriɡii yini ɡeruɑ. \p \v 48 Yerɑ sinɑ boko u Dɑniɛli kuɑ tɔn boko win bɑndu sɔɔ. Mɑ u nùn kɛ̃ɛ bɑkɑ dɑbinu kɑ̃. Yen biru, u nùn kuɑ Bɑbilonin berɑn wiruɡii kɑ mɑɑ yen bwisiɡibun tɔnwero. \v 49 Mɑ Dɑniɛli u sinɑ boko kɑnɑ u Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛɡo Bɑbilonin berɑ ye nɔmu bɛriɑ. Mɑ win tii u kuɑ sinɑ bokon bwisi kɛ̃ɔ. \s1 Nɛbukɑnɛsɑɑ u woodɑ wɛ̃ \s2 bu win bwɑ̃ɑroku wurɑɡuu sɑ̃ \c 3 \p \v 1 Sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u bwɑ̃ɑroku wurɑɡuu kuɑ. Gen ɡunum mu sɑ̃ɑ ɡɔm soonu wɑtɑ. Gen yɑsum mɑɑ sɑ̃ɑ ɡɔm soonu nɔɔbɑ tiɑ. Bɑ ɡu yɔ̃rɑsiɑ bɑtumɑ ɡɑɑ sɔɔ ye bɑ mɔ̀ Durɑ, Bɑbilonin tem berɑ mi. \v 2 Yerɑ sinɑ boko u derɑ bɑ tem mɛn sinɑmbu kpuro mɛnnɑ kɑ mɛn beri berikɑn wiruɡibu kɑ mɛn bwisi kɛ̃ɔbu kɑ mɛn siri kowobu kɑ be bɑ rɑ mɛn ɑrumɑnibɑ bere kɑ sere mɑɑ mɛn wiruɡii be bɑ tie bu kɑ bwɑ̃ɑroku ɡen sɑ̃ɑru tore. \v 3 Mɑ tɔn be kpuro bɑ mɛnnɑ. Ben bɑɑwure u yɔ̃rɑ bwɑ̃ɑroku ɡen wuswɑɑɔ bu kɑ ɡen sɑ̃ɑru tore. \p \v 4 Sɑɑ yerɑ sinɑ bokon bɑrɔ u kpɑrɑ u nɛɛ, bɛɛ bwesenu kpuro i swɑɑ dɑkio i nɔ ye sinɑ boko u bɛɛ yiiremɔ. \v 5 Mɑ i nuɑ bɑ kɔbɑ so kɑ ɡuunu kɑ mɔrɔkunu kɑ bɑrɑnu kɑ ɡɑ̃ɑsu kɑ bɑrɑ bwese ni nu tie, i ko i yiirɑwɑ i bwɑ̃ɑroku wurɑɡuu ɡe sɑ̃ ɡe sinɑ boko u kuɑ mi. \v 6 Wi u kun yiire u ɡu sɑ̃wɑ bɑ koo nùn kpɛ̃ɛwɑ mii mii dɔ̃ɔ boko wi bɑ sɔ̃ruɑn suunu sɔɔ. \p \v 7 Yen sɔ̃nɑ sɑɑ ye tɔn be, bɑ nuɑ bɑ kɔbi yi kɑ ɡuu ni so kɑ mɔrɔku ni, kɑ bɑrɑ ni, kɑ ɡɑ̃ɑ si, bɑ yiirɑ bɑ bwɑ̃ɑroku wurɑɡuu ɡe sɑ̃wɑ. \s1 Dɑniɛlin kpɑɑsibu itɑ be, \s2 bɑ yinɑ bu bwɑ̃ɑroku ɡe sɑ̃ \p \v 8 Yen dɔmɑ te, Bɑbiloniɡibu ɡɑbu bɑ seewɑ bɑ dɑ bɑ Yuubɑ dɔmɛ sinɑ bokon mi. \v 9 Bɑ nùn sɔ̃ɔwɑ bɑ nɛɛ, sinɑ boko, wunɛn hunde yu dɑkɑɑ dɑ! \v 10 Wunɛ sinɑ boko, wunɑ ɑ woodɑ wɛ̃ ɑ nɛɛ, bɑɑwure wi u nuɑ bɑ kɔbi so kɑ ɡuunu kɑ mɔrɔkunu kɑ bɑrɑnu kɑ ɡɑ̃ɑsu kɑ bɑrɑ bwese ni nu tie, u yiiro u bwɑ̃ɑroku ɡe sɑ̃. \v 11 Mɛyɑ ɑ mɑɑ nɛɛ, wi u kun yiire u ɡu sɑ̃wɑ bu nùn kpɛ̃ɛyɔ dɔ̃ɔ boko wi bɑ sɔ̃ruɑ sɔɔ. \v 12 Adɑmɑ wee Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛɡo, Yuu be ɑ kuɑ Bɑbilonin tem berɑn wiruɡibu mi, bɑ ǹ wunɛn woodɑ ye ɡɑrisi ɡɑ̃ɑnu. Bɑ ku rɑ wunɛn bũnu sɑ̃. Mɛyɑ bɑ ǹ mɑɑ yiire bɑ wunɛn bwɑ̃ɑroku ɡe sɑ̃wɑ. \p \v 13 Ye sinɑ boko u ɡɑri yi nuɑ, yerɑ win mɔru yɑ seewɑ u nɛɛ, bu doo bu Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛɡo mwɑɑmɑ. Mɑ bɑ dɑ bɑ bu mwɑɑmɑ bɑ kɑ nɑ wi, sinɑ bokon mi. \v 14 Mɑ sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u bu bikiɑ u nɛɛ, kɑ ɡem, i yinɑwɑ i nɛn bũnu kɑ nɛn bwɑ̃ɑroku wurɑɡuu ɡe nɑ kuɑ mi sɑ̃? \v 15 Tɛ̃, i doo i n sɔɔru sɑ̃ɑ. Ì n kpɑm nuɑ bɑ kɔbɑ so kɑ ɡuunu kɑ mɔrɔkunu kɑ bɑrɑnu kɑ ɡɑ̃ɑsu kɑ bɑrɑ bwese ni nu tie, i yiiro kpɑ i bwɑ̃ɑroku ɡe sɑ̃. Ì n yinɑ, bɑ koo bɛɛ kpɛ̃ɛwɑ mii mii dɔ̃ɔ boko wi bɑ sɔ̃ruɑ sɔɔ kpɑ n wɑ ǹ n bũu weren nɑ u koo bɛɛ wɔrɑ sɑɑ nɛn nɔmun di. \p \v 16 Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛɡo bɑ nùn wisɑ bɑ nɛɛ, yinni, sɑ ǹ kɑ tii yinɑmɔ. \v 17 À n sun kpɛ̃ɛ dɔ̃ɔ boko wi sɔɔ, Gusunɔ wi sɑ sɑ̃ɑmɔ u koo kpĩ u sun yɑrɑ dɔ̃ɔ win min di kpɑ u sun wɔrɑ wunɛn nɔmɑn di. \v 18 Bɑɑ ǹ n mɛren nɑ, ɑ n yɛ̃ mɑ sɑ ǹ wunɛn bũnu sɑ̃ɑmɔ. Mɛyɑ sɑ ǹ mɑɑ wunɛn bwɑ̃ɑroku ɡe yiirɑmmɛ. \p \v 19 Ye u ben ɡɑri yi nuɑ, yerɑ u kɑ bu mɔru kuɑ. Mɑ u ɡeruɑ u nɛɛ, bu dɔ̃ɔ win kpɑ̃ɑru sosio ɡem ɡem. \v 20 Mɑ u durɔ ɡbebunu ɡɔsɑ win tɑbu kowobu sɔɔ be bɑ dɑm bo u nɛɛ, bu Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛɡo bɔkuo bu kpɛ̃ɛ dɔ̃ɔ boko wi sɔɔ. \v 21 Yerɑ bɑ tɔn be mwɑ bɑ bɔkuɑ, mɑ bɑ bu kpɛ̃ɛ dɔ̃ɔ boko wi sɔɔ kɑ ben yɑ̃ɑ ni bɑ doke sɑnnu. Niyɑ ben yɑbenu kɑ ben sokoto kɑ sere mɑɑ ben furɔsu. \v 22 Mɑ bɑ dɔ̃ɔ win kpɑ̃ɑru sosi nɡe mɛ sinɑ bokon woodɑ dɑmɡiɑ ye, yɑ ɡeruɑ. Yerɑ dɔ̃ɔ win yɑm susurɑ tɑbu durɔ be ɡo be bɑ Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛɡo kpɛ̃ɛbu dɑ mi. \v 23 Mɑ Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛɡo bɑ wɔri dɔ̃ɔ boko wi sɔɔ nɡe mɛ bɑ kɑ bu bɔkuɑ. \s1 Dɑniɛlin kpɑɑsibu itɑ be, \s2 bɑ ǹ dɔ̃ɔ mwɑɑre \p \v 24 Yerɑ sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u nɑndɑ mɑ u seewɑ fiɑ u be bɑ rɑ nùn bwisi kɛ̃ bikiɑ u nɛɛ, n ǹ tɔmbu itɑwɑ sɑ bɔkuɑ sɑ kpɛ̃ɛ dɔ̃ɔ boko wi sɔɔ? \p Bɑ nùn wisɑ bɑ nɛɛ, oo, mɛyɑ. \p \v 25 Mɑ u bu wisɑ u nɛɛ, wee tɔmbu nnɛwɑ nɑ wɑɑmɔ bɑ sĩimɔ dɔ̃ɔ boko win suunu sɔɔ. Bɑ ǹ dɔ̃ɔ mwɑɑre. Be kpuro bɑ mɑɑ kusiɑrewɑ mɑ ben nnɛse u kɑ wɔllun tɔnu weenɛ. \p \v 26 Sɑɑ ye sɔɔrɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ u susi dɔ̃ɔ boko win bɔkuɔ u nɛɛ, Sɑdɑki, Mɛsɑki, Abɛnɛɡo, bɛɛ Wɔrukoon sɔm kowobu, i yɑrimɑ i nɑ mini. \p Mɑ bɑ yɑrɑ dɔ̃ɔ boko win min di. \v 27 Yerɑ wiruɡii be sinɑ boko u rɑɑ sokɑ bɑ mɛnnɑ mi, be kpuro bɑ wɑ mɑ dɔ̃ɔ kun dɑm mɔ durɔ be sɔɔ. Mɛyɑ bɑɑ ben seri tiɑ yɑ ǹ dɔ̃ɔ mwɑɑre. Ben yɑ̃ɑ ni bɑ sebuɑ nu ǹ dɔ̃ɔ numiɛ. \v 28 Mɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ u nɔɔɡiru suɑ u nɛɛ, i Gusunɔ siɑro wi u sɑ̃ɑ Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛɡon Yinni. Domi wiyɑ u win ɡɔrɑdo ɡɔrimɑ u kɑ win bwɑ̃ɑ be bɑ nùn nɑɑnɛ kuɑ mi fɑɑbɑ ko. Bɑ nɛ sinɑ bokon woodɑ yinɑ, bɑ ǹ ben wɑsin wɑhɑlɑ ɡɑrisi ɡɑ̃ɑnu. Bɑ yinɑ bu bũu ɡoo sɑ̃ mɑ n kun mɔ Gusunɔ. \v 29 Tɛ̃ woodɑ ye nɑ wɛ̃ɛmɔ wee, tɔnu bɑɑwure bɑɑ ǹ n bwese teren nɑ u sɑ̃ɑ, mɑ u Gusunɔ, Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛɡon Yinni ɡɑri kɑm ɡerusi, nɑ kon de bu yɛ̃ro bɔtiriwɑ, kpɑ win yɛnu ɡu ko bɑnsu. Domi ɡoo mɑɑ sɑri wi u koo kpĩ u tɔnu fɑɑbɑ ko nɡe mɛ. \p \v 30 Yenibɑn biru, sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u Sɑdɑki kɑ Mɛsɑki kɑ Abɛnɛɡo ɑye bɑkɑnu wɛ̃ Bɑbilonin tem berɑ mi. \c 4 \s1 Nɛbukɑnɛsɑɑn dosu yiruse \p \v 1 Sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u bwese ni nu wɑ̃ɑ hɑnduniɑ sɔɔ kpuro tɔburɑ u nɛɛ, Gusunɔ u de i n ɑlɑfiɑ mɔ. \p \v 2 N mɑn wɛ̃re n kɑ bɛɛ sɔ̃ yĩrenu kɑ mɑɑmɑɑki be Wɔrukoo u mɑn sɔ̃ɔsi. \q1 \v 3 Win yĩre ni, nu kpɑ̃. \q1 Mɑɑmɑɑki ye, win sinɑrɑ. \q1 Win bɑndɑ kun kpeemɔ. \q1 U ko n sɑ̃ɑwɑ sunɔ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \p \v 4 Nɛ, Nɛbukɑnɛsɑɑ, nɑ wɑ̃ɑ nɛn sinɑ kpɑɑrɔ kɑ bɔri yɛndu kɑ nuku dobu. \v 5 Yerɑ wɔ̃kuru ɡɑru sɔɔ, nɑ dosu ɡɑɡu kuɑ ɡe ɡɑ mɑn bɛrum mwɑ. Kɑ̃si ni nɑ wɑ sɑnɑm mɛ nɑ kpĩ, nu mɑn nɑnum mwɑ. \v 6 Yen sɔ̃nɑ nɑ woodɑ yɑrɑ nɑ nɛɛ, Bɑbilonin bwisiɡibu kpuro bu mɛnnɑmɑ nɛn mi kpɑ bu mɑn dosu ɡe tubusiɑ. \v 7 Yerɑ dobo doboɡibu kɑ sɔrobu kɑ bũu sinɑmbu kɑ Bɑbilonin bwisiɡibu bɑ nɑ. Nɑ bu dosu ɡe sɔ̃ɔwɑ, ɑdɑmɑ bɑ kpɑnɑ bu mɑn ɡu tubusiɑ. \v 8 Yen biru, Dɑniɛli wi bɑ sokumɔ kɑ nɛn bũun yĩsiru Bɛlitɑsɑɑ u nɑ. N deemɑ bũu ɡeebɑ \f + \fr 4:5 \fr*\fk bũu ɡeebu \fk*\ft - Nɛbukɑnɛsɑɑ u ǹ ɡinɑ tubɑ mɑ Yinni Gusunɔwɑ u wɑ̃ɑ kɑ Dɑniɛli. Yen sɔ̃nɑ u nɛɛ, bũu ɡeebɑ bɑ Dɑniɛli somimɔ.\ft*\f* kɑ nùn wɑ̃ɑ. Mɑ nɑ nùn nɛn dosu ɡe sɔ̃ɔwɑ. \v 9 Nɑ nɛɛ, wi, wi u sɑ̃ɑ bwisiɡibu kpuron wiruɡii, nɑ yɛ̃ mɑ bũu ɡeebun hunde yɑ nùn wɑ̃ɑsi. Yen sɔ̃, ɑsiri ɡɑɑ sɑri ye yɑ kɑ nùn sɛ̃. Nɛn dosu ɡe wee. U mɑn ɡu tubusio. \v 10 Sɑnɑm mɛ nɑ kpĩ, ye nɑ dosɑ wee. \q1 Dɑ̃ru ɡɑrɑ nɑ wɑ tɑ yɔ̃ hɑnduniɑn suunu sɔɔ. \q1 Dɑ̃ɑ te, tɑ ɡunu too. \q1 \v 11 Mɑ tɑ dɑm mɔ. \q1 Ten ɡunum mu sosi sere mu wɔllu ɡirɑri. \q1 Hɑnduniɑn ɡoonu nnɛɡibu kpuro bɑ tu wɑɑmɔwɑ. \q1 \v 12 Ten wurusu wɑ̃ \q1 mɑ tɑ mɑrɑ siki siki nɡe ɡɑndiɑ. \q1 Te sɔɔrɑ hɑnduniɑɡibu kpuro bɑ rɑ ben dĩɑnu wɑ. \q1 Ten sɑɑrɔwɑ ɡbeeku yɛɛ yi rɑ sɔ̃ɔ sure. \q1 Ten kɑ̃ɑsi wɔllɔwɑ ɡunɔsu su sokunu sɑ̃ɑ. \q1 Te sɔɔrɑ hunde koni bɑɑyere yɑ rɑ yen dĩɑnu wɑ. \p \v 13 Mɑ nɑ Gusunɔn ɡɔrɑdo ɡoo wɑ u sɑrɑmɑ wɔllun di. \v 14 U nɔɔɡiru suɑ u nɛɛ, \q1 i dɑ̃ɑ te kĩiyɔ i surɑ \q1 kpɑ i ten kɑ̃ɑsi bɔɔri bɔɔri. \q1 I ten wurusu wɔko \q1 kpɑ i ten mɑrum sɔri i yɑri. \q1 Kpɑ ɡbeeku yɛɛ yi duki su sɑɑ ten sɑɑrun di. \q1 Kpɑ ɡunɔsu su se sɑɑ ten kɑ̃ɑsin di. \q1 \v 15 Adɑmɑ i ten koo kpiriru derio tem sɔɔ \q1 kɑ ten ɡbini yɑkɑsɔ \q1 tɑ n bɔkuɑ kɑ sisu kɑ sii ɡɑndun yɔni. \q1 Kpɑ tɑ n dirum soore \q1 tɑ n yɑkɑsu dimɔ nɡe ɡbeeku yɛɛ. \q1 \v 16 Bu tu tɔnun bwisikunu wunɑrio. \q1 Kpɑ bu tu ɡbeeku yɑɑn bwisikunu dokeɑ. \q1 Kpɑ tɑ n sɑ̃ɑ mɛ wɔ̃ɔ nɔɔbɑ yiru. \p \v 17 Woodɑ ye, yɑ weewɑ sɑɑ Gusunɔn ɡɔrɑdobɑn min di kpɑ tɔmbu kpuro bu kɑ ɡiɑ mɑ Wɔrukoowɑ u bɑnnu kpuro nɛni. Wi u kĩwɑ u rɑ nu wɛ̃. U rɑ wi bɑ ǹ mɑm ɡɑrisi ɡɑ̃ɑnu wɔlle sue. \p \v 18 Dosu ɡerɑ mi, ɡe nɛ, Nɛbukɑnɛsɑɑ nɑ dosɑ. Tɛ̃, wunɛ Bɛlitɑsɑɑ, ɑ mɑn ɡu tubusio domi bwisiɡii be bɑ wɑ̃ɑ nɛn tem mɛ sɔɔ kpuro bɑ kpɑnɑ bu mɑn ɡu tubusiɑ. Adɑmɑ wunɛ, kɑɑ kpĩ yèn sɔ̃ bũu ɡeebɑ kɑ nun wɑ̃ɑ. \s1 Dɑniɛli u dosu ɡe tubusiɑ \p \v 19 Yerɑ Dɑniɛli wi bɑ mɑɑ sokumɔ Bɛlitɑsɑɑ u nɑndɑ. Mɑ u biti soorɑ sɑɑ fiiko. Mɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ u nɛɛ, Bɛlitɑsɑɑ, ɑ ku de dosu ɡe, kɑ ɡen tubusiɑnu nu nun biti ko. \p Dɑniɛli u wisɑ u nɛɛ, yinni, dosu ɡen tubusiɑnu nu kɑ wunɛn yibɛrɛbɑ nɛrɑ. \v 20 A dɑ̃ru wɑ tɑ kpɑ̃. Mɑ tɑ dɑm mɔ. Ten ɡunum mu ɡirɑri wɔllɔ. Mɑ bɑ tu wɑɑmɔ hɑnduniɑ ɡirɑ kpuro. \v 21 Ten wurusu wɑ̃. Mɑ tɑ binu mɑrɑ siki siki. Mɑ hɑnduniɑɡibu kpuro bɑ ben dĩɑnu wɑɑmɔ te sɔɔ. Gbeeku yɛɛ yi rɑ n wɑ̃ɑ ten sɑɑrɔ. Gunɔsu su mɑɑ sin sokunu mɔ ten kɑ̃ɑsi wɔllɔ. \v 22 Dɑ̃ɑ te, tɑ sɑ̃ɑwɑ wunɛ sinɑ boko. Domi ɑ kpɛ̃ɑ ɑ dɑm kuɑ mɑ mu wɔllu ɡirɑri. Mɑ wunɛn bɑndun dɑm mu sɔ̃ɔsirɑ hɑnduniɑn ɡoonu nnɛ sɔɔ. \v 23 Yen biru, ɑ Gusunɔn ɡɔrɑdo ɡoo wɑ u sɑrɑmɑ wɔllun di mɑ u nɛɛ, i dɑ̃ɑ te kĩiyɔ i surɑ tu kɑm ko. Adɑmɑ i ten koo kpiriru derio tem sɔɔ mi, kɑ ten ɡbini tɑ n bɔkuɑ kɑ sisu, kɑ sii ɡɑndun yɔni yɑkɑsu mi. Kpɑ tɑ n dirum soore tɑ n yɑkɑsu dimɔ nɡe ɡbeeku yɛɛ sere wɔ̃ɔ nɔɔbɑ yiru. \v 24 Nɛn yinni, dosu ɡen tubusiɑnu wee. Wɔrukoowɑ u nun win himbɑ sɔ̃ɔsi ye u kuɑ wunɛn sɔ̃. \v 25 Bɑ koo nun ɡirɑ tɔmbun suunu sɔɔn di. Kpɑ ɑ n wɑ̃ɑ kɑ ɡbeeku yɛɛ sɑnnu. Kpɑ ɑ yɑkɑsu di nɡe nɑɑ, ɑ n dirum soore sere wɔ̃ɔ nɔɔbɑ yiru sere ɑ kɑ ɡiɑ mɑ Wɔrukoowɑ u bɑnnu kpuro nɛni. Wi u kĩwɑ u rɑ mɑɑ nu wɛ̃. \v 26 Woodɑ ye bɑ wɛ̃ bɑ nɛɛ, bu dɑ̃ɑ ten koo kpiriru kɑ ten ɡbini derio mi, yen tubusiɑnɑ bɑ koo nun wunɛn bɑndu wesiɑ sɑɑ ye ɑ wurɑ mɑ Wɔrukoowɑ u bɑnnu kpuro nɛni. \v 27 Yen sɔ̃, sinɑ boko, ɑ de ɑ nɛn ɡere wurɑ. A de ɑ ɡeɑ ko ɑ kɑ wunɛn durum wunɑ. A dɑɑ kɔ̃sɑ kpuro derio kpɑ ɑ sɑ̃ɑrobu wɔnwɔndu kuɑ. Sɑɑ yerɑ wunɛn ɑlɑfiɑ yɑ koo dɑkɑɑ dɑ. \s1 Dosu ɡen ɡɑri yi koorɑ \p \v 28 Yenibɑ kpuro yɑ sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ deemɑ. \v 29 Ye n kuɑ suru wɔkurɑ yirun biru, sɔ̃ɔ teeru yerɑ u sĩimɔ win dii tɛɛrɑ wɔllɔ Bɑbiloniɔ. \v 30 Mɑ u nɛɛ, Bɑbiloni wee, wuu bɔkɔ ɡe nɑ bɑnɑ kɑ nɛn tiin dɑm ɡɑ n kɑ sɑ̃ɑ nɛn sinɑ kpɑɑru. Gɑ mɑɑ nɛn yiiko kɑ nɛn bɛɛrɛ sɔ̃ɔsimɔ. \p \v 31 Sɑnɑm mɛ sinɑ boko u ɡɑri yi ɡerumɔ u ǹ kpɑ, yerɑ nɔɔ ɡɑɡɑ nɔɔrɑ wɔllun di ɡɑ nɛɛ, sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ, ɑ swɑɑ dɑkio ɑ nɔ. Bɑ nun bɑndu yɑrɑ. \v 32 Bɑ koo nun ɡirɑ tɔmbun suunu sɔɔn di. Kpɑ ɑ n wɑ̃ɑ kɑ ɡbeeku yɛɛ sɑnnu kpɑ ɑ n yɑkɑsu dimɔ nɡe nɑɑ sere wɔ̃ɔ nɔɔbɑ yiru sere ɑ kɑ wurɑ mɑ Wɔrukoowɑ u bɑnnu kpuro nɛni. Wi u kĩwɑ u rɑ mɑɑ nu wɛ̃. \p \v 33 Yɑnde ɡɑri yi, yi Nɛbukɑnɛsɑɑ deemɑ. Bɑ nùn ɡirɑ tɔmbun suunu sɔɔn di. Mɑ u yɑkɑsu dim wɔri nɡe nɑɑ u dirum soore. Mɑ win seri dɛnyɑ nɡe ɡunɔ bɑkerun sɑnsu. Mɑ win nii kɔkɔsu su dɛnyɑ nɡe ɡunɔɡisu. \s1 Nɛbukɑnɛsɑɑ \s2 u mɑɑ wure u kuɑ tɔnu \p \v 34 Mɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ u nɛɛ, ye sɑɑ ye, yɑ doonɑ, yerɑ nɑ nɔni seeyɑ wɔllɔ. Mɑ nɛn bwisikunu wure nu kuɑ tɔnuɡinu. Mɑ nɑ Wɔrukoo siɑrɑ kɑ bɛɛrɛ wi u wɑ̃ɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. Wiyɑ u yiiko kpuro mɔ. Win sinɑndɑ kun nɔru mɔ. Win bɑndu tɑ ko n wɑ̃ɑwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \v 35 Bɑɑ hɑnduniɑn tɔmbu kpuro bɑ̀ n mɛnnɑ, ben dɑm kun sɑ̃ɑ ɡɑ̃ɑnu win nɔni sɔɔ. U rɑ ko nɡe mɛ u kĩ win ɡɔrɑdobɑn suunu sɔɔ kɑ tɔmbun suunu sɔɔ. Goo sɑri wi u koo kpĩ u win nɔmu dɛbɑ ǹ kun mɛ u nùn sɔ̃ u nɛɛ, mbɑ u mɔ̀ mɛ. \p \v 36 Sɑnɑm mɛ nɛn lɑɑkɑri yɑ wurɑmɑ, yerɑ bɑ mɑɑ mɑn nɛn bɛɛrɛ kɑ nɛn ɡirimɑ kɑ nɛn bɑndun yiiko kpuro wesiɑ. Nɛn bwisi kɛ̃ɔbu kɑ nɛn sinɑ ɑsɑkpɔbu kpuro bɑ nɑ nɛn mi bɑ mɑn nɛn bɑndu wesiɑ. Mɑ ten dɑm mu sosi mu kerɑ yellu. \v 37 Tɛ̃, nɛ Nɛbukɑnɛsɑɑ, nɑ wɔllun sinɑ boko siɑrɑ kɑ bɛɛrɛ. Nɑ nùn wɔlle suɑ. Domi ye u mɔ̀ kpuro yɑ sɑ̃ɑwɑ ɡeɑ. Win swɛɛ kpuro yi sɑ̃ɑwɑ dee dee. U koo mɑm kpĩ u be bɑ tii suɑmɔ kɑwɑ. \s1 Bɛɛsɑsɑɑ u tɔmbu dim sokɑ \c 5 \p \v 1 Nɛbukɑnɛsɑɑn biru, sinɑ boko Bɛɛsɑsɑɑ u bɑndu di. Yerɑ sɔ̃ɔ teeru u win sinɑ ɑsɑkpɔbu nɔrɔbu (1.000) dim sokɑ. Mɑ bɑ tɑm nɔrumɔ wi kɑ be sɑnnu. \v 2 Ye tɑm mɛ, mu Bɛɛsɑsɑɑ nukɑ, yerɑ u ɡɔrɑ u nɛɛ, bu win nɔri wurɑɡii kɑ sii ɡeesuɡii yɑrɑmɑ yi win bɑɑbɑ Nɛbukɑnɛsɑɑ u ɡurɑmɑ sɑɑ Gusunɔn sɑ̃ɑ yerun di te tɑ wɑ̃ɑ Yerusɑlɛmuɔ. Kpɑ wi kɑ win sinɑ ɑsɑkpɔbu kɑ win kurɔbu kɑ win sinɑnibu bu kɑ yi tɑm nɔ. \v 3 Yerɑ bɑ kɑ nɔri wurɑɡii yi nɑ, bɑ kɑ yi tɑm nɔrumɔ wi kɑ win tɔn be kpuro. \v 4 Tɑm nɔru bi sɔɔ, bɑ ben bũnu siɑrɑmɔ nìn bwɑ̃ɑrokunu bɑ kuɑ kɑ wurɑ kɑ sii ɡeesu kɑ sii ɡɑndu kɑ sii wɔ̃kusu kɑ dɑ̃ɑ kɑ kpenu. \p \v 5 Sɑɑ ye sɔɔrɑ sinɑ boko u nɔmu ɡɑɡu wɑ ɡɑ yɑrimɑ mi fitilɑn yɑm bururɑm mu sɔ̃ɔsire, mɑ ɡɑ yorumɔ sinɑ kpɑɑrun ɡɑnɑ wɔllɔ mi bɑ soo kpikɑ tɛɛni. \v 6 Yerɑ u nɑndɑ, win wuswɑɑ burisinɑ. Win tororɑ kɑrɑ, u diirimɔ sere win dũu winu soonɑmɔ. \v 7 Yerɑ u nɔɔɡiru suɑ kɑ dɑm u nɛɛ, bu nùn sɔrobu kɑ Bɑbilonin bwisiɡibu kɑ bũu sinɑmbu sokuɑmɑ. Ye bɑ nɑ, yerɑ u nɛɛ, wi u kpĩɑ u yorɑ yeni ɡɑrɑ u ye tubusiɑ u koo yɛ̃ro wurɑn sɑbɑ dokeɑ kpɑ u nùn ɡurumusuru sebusiɑ u nùn win bɑndun dɑm sukum wɛ̃ u n kɑ sɑ̃ɑ tɔnu itɑse win bɑndu sɔɔ. \p \v 8 Sinɑ bokon bwisiɡii be kpuro bɑ duɑ mi yorɑ ye, yɑ wɑ̃ɑ. Adɑmɑ bɑ kpɑnɑ bu ye ɡɑri bu sere mɑm nɛɛ, bɑ koo ye tubusiɑ. \v 9 Mɑ yɑ sinɑ boko nɑndɑ too sere win wuswɑɑ burisinɑ. Mɑ win sinɑ ɑsɑkpɔbun tii bɑ biti soorɑ. \s1 Dɑniɛli u yorɑ ye ɡɑrɑ \s2 u tubusiɑ \p \v 10 Sinɑ bokon mɛro u sunɔ kɑ win sinɑ ɑsɑkpɔbun ɡɑri yi nuɑ. Yerɑ u duɑ mi bɑ mɛnnɛ bɑ tɔ̃ɔ bɑkɑru dimɔ. U nɛɛ, sinɑ boko, wunɛn hunde yu dɑkɑɑ dɑ! A ku nɑndɑ sere wunɛn wuswɑɑ yɑ n burisinɛ. \v 11 Domi ɡoo u wɑ̃ɑ wunɛn tem mɛ sɔɔ, wi u bũu ɡeebun \f + \fr 5:11 \fr*\fk bũu ɡeebu \fk*\ft - I wiru 4:5n tubusiɑnu mɛɛrio.\ft*\f* hunde mɔ. U bwisi kɑ lɑɑkɑri mɔ nɡe bũnu. Yen sɔ̃nɑ wunɛn bɑɑbɑ Nɛbukɑnɛsɑɑn wɑɑti sɔɔ, u nùn kuɑ sɔrobu kɑ dobo doboɡibu kɑ Bɑbilonin bwisiɡibun wiruɡii. \v 12 Durɔ win yĩsirɑ Dɑniɛli. Wiyɑ sinɑ boko Nɛbukɑnɛsɑɑ u yĩsiru kɑ̃ Bɛlitɑsɑɑ. Bɑ wɑ mɑ u bwisi kɑ yɛ̃ɛ bɑkɑru mɔ, mɑ u sukɑ kɑ dosusu kɑ ɡɑ̃ɑ ni nu sɛ̃n tubusiɑnun kɛ̃ru mɔ. Ǹ n mɛn nɑ, ɑ nùn sokusio, u koo nun yorɑ ye tubusiɑ. \p \v 13 Yerɑ bɑ kɑ Dɑniɛli dɑ sinɑ bokon wuswɑɑɔ. Mɑ sinɑ boko u nùn bikiɑ u nɛɛ, wunɑ Dɑniɛli wi? A sɑ̃ɑwɑ Yuu ben turo be nɛn bɑɑbɑ sinɑ boko u mwɛɛrimɑ Yudɑn tem di? \v 14 Bɑ mɑn wunɛn ɡɑri sɔ̃ɔwɑ mɑ bũu ɡeebɑ kɑ nun wɑ̃ɑ. Yen biru, ɑ bwisi kɑ lɑɑkɑri ɡeɑ mɔ ɑ kɑ tɔnu ɡɑ̃ɑ sɛ̃sɔɡinu tubusiɑ. \v 15 Wee bɑ kɑ mɑn bwisiɡibu kɑ sɔrobu nɑɑwɑ bu kɑ mɑn yorɑ yeni ɡɑriɑ kpɑ bu mɑn yen tubusiɑnu sɔ̃. Adɑmɑ bɑ kpɑnɑ. \v 16 Nɑ mɑɑ nuɑ mɑ ɑ rɑ tɔmbu ɡɑ̃ɑnu tubusie ni nu bu bitɑni mɔ̀ kpɑ ɑ dosu tubusiɑ. Tɛ̃, ɑ̀ n kpĩɑ ɑ yorɑ yeni ɡɑrɑ mɑ ɑ mɑn yen tubusiɑnu sɔ̃ɔwɑ, kon nun ɡurumusuru sebusiɑ kpɑ n nun wurɑn sɑbɑ dokeɑ n nun nɛn bɑndun dɑm sukum wɛ̃. Kpɑ ɑ ko tɔnu itɑse nɛn bɑndu sɔɔ. \p \v 17 Yerɑ Dɑniɛli u nùn wisɑ u nɛɛ, yinni, ɑ wunɛn kɛ̃ɛ ni tii yiiyo, ǹ kun mɛ ɑ ɡoo wɛ̃. Adɑmɑ kon nun yorɑ ye ɡɑriɑ kpɑ n nun yen ɡɑri tubusiɑ. \v 18 Ǹ n mɛn nɑ, yinni, ɑ swɑɑ dɑkio ɑ nɔ. Wɔrukoo u wunɛn tundo Nɛbukɑnɛsɑɑ bɑndu wɛ̃ kɑ bɛɛrɛ kɑ ɡirimɑ kɑ yiiko. \v 19 Dɑm mɛ u nùn wɛ̃n sɔ̃, bwesenu kpuro nu nùn nɑsie sere nu rɑ n diirimɔ win wuswɑɑɔ. Ye u kĩ, yerɑ u rɑ kɑ tɔnu ko. U koo kpĩ u nùn ɡo, ǹ kun mɛ u nùn deri, ǹ kun mɛ u nùn wɔlle suɑ, ǹ kun mɛ u nùn tɑɑre. \v 20 Adɑmɑ sɑɑ ye sɔɔ, u tii suɑ u ɡɔ̃ru bɔbiɑ, yerɑ Gusunɔ u nùn yɑrɑ bɑndun di mɑ u ɡinɑ nùn yiiko ye mwɑɑri. \v 21 U nùn wunɑ tɔmbun suunu sɔɔn di. Mɑ win bwisikunu ɡɔsiɑ nɡe ɡbeeku yɑɑɡinu. U dɑ u wɑ̃ɑ kɑ kɛtɛ ɡbeekinu sɑnnu mɑ u yɑkɑsu dimɔ nɡe nɑɑ u dirum soore sere u kɑ wurɑ mɑ Wɔrukoowɑ u bɑnnu kpuro nɛni. Wi u kĩwɑ u rɑ mɑɑ nu wɛ̃. \v 22 Wee, wunɛ mɑɑ Bɛɛsɑsɑɑ, wunɛ wi ɑ sɑ̃ɑ win bii, bɑɑ mɛ ɑ ye kpuro yɛ̃, ɑ yinɑ ɑ tii kɑwɑ. \v 23 Mɑ ɑ tii sue Yinni Wɔrukoon wuswɑɑɔ. A derɑ bɑ kɑ win sɑ̃ɑ yerun nɔri nɑ i kɑ tɑm nɔrɑ wunɛ kɑ wunɛn sinɑ ɑsɑkpɔbu kɑ wunɛn kurɔbu kɑ wunɛn sinɑnibu. Mɑ ɑ seewɑ ɑ wunɛn bũnu siɑrɑmɔ nìn bwɑ̃ɑrokunu bɑ kuɑ kɑ sii ɡeesu kɑ wurɑ kɑ sii ɡɑndu kɑ sii wɔ̃kusu kɑ dɑ̃ɑ kɑ kpenu, bɑɑ mɛ nu ǹ ɡɑri nɔɔmɔ, nu ǹ yɑm wɑɑmɔ, nu ǹ mɑɑ ɡɑ̃ɑnu yɛ̃. Adɑmɑ Gusunɔ wi u wunɛn wɑ̃ɑru nɛni, ɑ ǹ nùn bɛɛrɛ wɛ̃. \v 24 Yen sɔ̃nɑ u nɔmu ɡe ɡɔrimɑ ɡe ɡɑ yorɑ ye kuɑ. \v 25 Ye bɑ yoruɑ mi wee, bɑ ɡɑrɑ, bɑ ɡɑrɑ, bɑ yĩirɑ, bɑ bɔnu kuɑ. \v 26 Yen tubusiɑnu wee. Bɑ ɡɑrɑ, yɑ ɡerumɔwɑ Gusunɔ u wunɛn bɑndun sɑnɑm ɡɑrɑ mɑ u tu nɔru koosiɑ. \v 27 Bɑ yĩirɑ, yɑ ɡerumɔwɑ bɑ wunɛn bunum yĩirɑ bɑ deemɑ ɑ ǹ bunu. \v 28 Bɑ bɔnu kuɑ, yɑ mɑɑ ɡerumɔwɑ bɑ wunɛn bɑndu bɔnu kuɑ. Mɑ bɑ tu Mɛdibɑ kɑ Pɛɛsibɑ wɛ̃. \p \v 29 Yɑnde mi kɔ, Bɛɛsɑsɑɑ u nɛɛ, bu Dɑniɛli ɡurumusuru sebusio kpɑ bu nùn wurɑn sɑbɑ dokeɑ kpɑ bu kpɑrɑ mɑ u kuɑ tɔnu itɑse win bɑndu sɔɔ. \p \v 30 Dɔmɑ ten wɔ̃kurɑ bɑ Bɛɛsɑsɑɑ Bɑbilonin sinɑ boko wi ɡo. \p \v 31 Mɑ Dɑrusi wi u sɑ̃ɑ Mɛdin bweseru u bɑndu di. Sɑɑ ye, u mɔwɑ wɔ̃ɔ wɑtɑ kɑ yiru. \c 6 \s1 Dɑniɛlin yibɛrɛbɑ \s2 bɑ nùn yinɑ bɛriɑ \p \v 1 Dɑrusi u tɔmbu wunɑɑ teeru ɡɔsɑ bɑ n sɑ̃ɑ win tem beri berikɑn wiruɡibu. \v 2 Mɑ u tɔmbu itɑ ɡɔsɑ u bu kuɑ wiruɡii ben tɔnwerobu. Ben miyɑ wiruɡii be, bɑ ko n dɑ nɛ bu ben sɔmɑ tusiɑ. Kpɑ sunɔ u ku rɑɑ kɑ ɑsɑrɑ wɑ. Dɑniɛli u sɑ̃ɑwɑ tɔnwero ben turo. \v 3 U beri berikɑn wiruɡii be, kɑ ben tɔnwerobu bwisi kere. Yen sɔ̃nɑ sinɑ boko u bwisikɑ u nùn ko tem mɛ kpuron wiruɡii. \v 4 Sɑɑ ye sɔɔrɑ Dɑniɛlin tɔnwerosii be, kɑ beri berikɑn wiruɡii be, bɑ nɔɔ tiɑ kuɑ bu kɑ nùn torɑru ɡɑru mɑni sinɑ bokon bɑndun swɑɑ sɔɔ. Adɑmɑ bɑ ǹ torɑru ɡɑru wɑ wi sɔɔ. Domi u sɑ̃ɑwɑ nɑɑnɛɡii, u ǹ kɔ̃sɑ ɡɑɑ koore. U ǹ mɑɑ sɔmburu ɡɑru ɑtɑfiiru koore. \v 5 Yerɑ tɔn be, bɑ nɛɛ, sɑ ǹ ɡɑ̃ɑnu ɡɑnu wɑsi su Dɑniɛli mɑni mɑ n kun mɔ ye yɑ sɑ̃ɑ win Gusunɔ sɑ̃ɑrun ɡɑri bɑɑsi. \p \v 6 Mɑ bɑ nɔɔ tiɑ kuɑ bɑ dɑ sinɑ bokon mi bɑ nɛɛ, yinni, wunɛn hunde yu dɑkɑɑ dɑ! \v 7 Bɛsɛ beri berikɑn wiruɡibu kɑ tɔnwerobu kɑ siri kowobu kɑ wunɛn wesiɑnɔsibu, bɛsɛ kpurowɑ sɑ nɔɔ tiɑ kuɑ ɑ kɑ woodɑ yɑrɑ ye yɑ ɡerumɔ bɑɑwure u nun sɑ̃ sere sɔ̃ɔ tɛnɑ. Wi u ye yinɑ mɑ u bũu ɡoo ǹ kun mɛ tɔnu ɡoo sɑ̃wɑ sere n kɑ ko sɔ̃ɔ tɛnɑ ye, bɑ koo yɛ̃ro kpɛ̃ɛwɑ wɔru mì sɔɔ ɡbee sinɑnsu wɑ̃ɑ. \v 8 Tɛ̃ yinni, ɑ woodɑ ye sireo ɑ nɔmɑ doke kpɑ yu ko nɡe Mɛdibɑ kɑ Pɛɛsibɑn woodɑ ye bɑ ku rɑ kɔsi. \p \v 9 Mɑ sinɑ boko u woodɑ ye nɔmɑ doke bɑ ye yɑrɑ. \s1 Bɑ Dɑniɛli kpɛ̃ɛ \s2 ɡbee sinɑnsun wɔruɔ \p \v 10 Sɑɑ ye Dɑniɛli u nuɑ mɑ bɑ woodɑ ye nɔmɑ doke, yerɑ u dɑ win ɡidɑmbisɑn wɔllɔ u duɑ yen dii sɔɔwɔ ɡèn fɛnɛnti yɑ wukiɑre Yerusɑlɛmun berɑ ɡiɑ. Miyɑ u yiirɑ u kɑnɑru kuɑ u Gusunɔ siɑrɑ nɡe mɛ u rɑ ko tɔ̃ru bɑɑtere nɔn itɑ. \v 11 Yerɑ sɔ̃ɔ teeru tɔn be, bɑ nùn duwi bɑ deemɑ wee u Gusunɔ kɑnɑmɔ u somiru bikiɑmɔ. \v 12 Yen biru, tɔn be, bɑ yɑrɑ bɑ dɑ sinɑ bokon mi bɑ nùn woodɑ ye yɑɑyɑsiɑ bɑ nɛɛ, n ǹ wunɑ ɑ woodɑ yɑrɑ ye yɑ ɡerumɔ bu nun sɑ̃? N ǹ wunɑ ɑ nɛɛ, mɑ ɡoo ù n bũu ɡoo ǹ kun mɛ tɔnu ɡoo sɑ̃wɑ sɔ̃ɔ tɛnɑn bɑɑ sɔɔ, bɑ koo yɛ̃ro kpɛ̃ɛwɑ wɔru ɡe sɔɔ, mi ɡbee sinɑnsu wɑ̃ɑ? \p Mɑ sinɑ boko u wurɑ u nɛɛ, woodɑ ye, yɑ wɑ̃ɑwɑ dim dim nɡe mɛ Mɛdibɑ kɑ Pɛɛsibɑn woodɑ yɑ sɑ̃ɑ. N ǹ koorɔ bu ye kɔsi. \p \v 13 Mɑ bɑ nɛɛ, too, wee, Dɑniɛli wi u sɑ̃ɑ Isirelibɑn turo be bɑ mwɛɛrimɑ Yudɑn di, u ǹ nun ɡɑrisi ɡɑ̃ɑnu, u ǹ mɑɑ wunɛn woodɑ ye ɑ nɔmu doke mi mɛm nɔɔwɛ. U rɑ win Gusunɔ kɑnɛwɑ tɔ̃ru bɑɑtere nɔn itɑ. \p \v 14 Ye sinɑ boko u ɡɑri yi nuɑ, yerɑ win nukurɑ sɑnkirɑ ɡem ɡem. Mɑ u ɡɔ̃ru doke u Dɑniɛli yɑrɑ woodɑ ye sɔɔn di. Mɑ u kookɑri kuɑ sere sɔ̃ɔ u kɑ duɑ. \v 15 Adɑmɑ tɔn be, bɑ kpɑm mɛnnɑ bɑ dɑ sinɑ bokon mi bɑ nɛɛ, ɑ yɑɑyo mɑ Mɛdibɑ kɑ Pɛɛsibɑn woodɑ yɑ ku rɑ kɔsi sinɑ boko ù n ye nɔmɑ doke. \p \v 16 Yerɑ sinɑ boko u woodɑ wɛ̃ u nɛɛ, bu Dɑniɛli yɑrɑmɑ bu kpɛ̃ɛ wɔru ɡe sɔɔ, mi ɡbee sinɑnsu wɑ̃ɑ mi. Sɑɑ yerɑ u nùn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, Gusunɔ wunɛn Yinni wi ɑ sɑ̃ɑmɔ bɑɑdommɑ mi, u nun fɑɑbɑ koowo. \p \v 17 Mɑ bɑ kpee bɑkɑru tɑmɑ bɑ kɑ wɔru ɡen nɔɔ kɔruɑ. Yerɑ sinɑ boko u win tɑɑbu kɑ win sinɑ ɑsɑkpɔbun yĩreru doke kpee ten wɔllɔ, ɡoo u ku rɑɑ kɑ Dɑniɛli fɑɑbɑ ko. \v 18 Yen biru, u wurɑ win sinɑ kpɑɑrɔ. Wɔ̃ku te, u ǹ di, u ǹ nɔrɑ, u ǹ mɑɑ kpunɛ sinɑni ɡoon bɔkuɔ. Mɛyɑ u ǹ mɑɑ dweeye dɔmɑ te. \s1 Dɑniɛli u yɑrɑ bɑɑni \p \v 19 Yerɑ sinɑ boko Dɑrusi u seewɑ buru buru yellu u dɑ wɔru ɡen mi fuuku fuuku. \v 20 Ye u yɑm mi turuku kuɑ, yerɑ u Dɑniɛli sokum wɔri kɑ nuku sɑnkirɑnu u mɔ̀, Dɑniɛli Gusunɔn sɔm kowo, Gusunɔ wi ɑ rɑ n sɑ̃ɑmɔ wɛ̃rɑbu sɑri mi, u kpĩɑ u nun wɔrɑ ɡbee sinɑn sin nɔɔn di? \p \v 21 Sɑɑ yerɑ Dɑniɛli u nùn wisɑ u nɛɛ, yinni, wunɛn hunde yu dɑkɑɑ dɑ! \v 22 Gusunɔ nɛn Yinni u win ɡɔrɑdo ɡɔrimɑ u ɡbee sinɑn sin nɔsu bɔkuɑ. Su ǹ mɑn mɛɛrɑ ɡɑɑ kue domi u wɑ mɑ nɑ ǹ torɑru ɡɑru kue win wuswɑɑɔ kɑ mɑɑ wunɛn wuswɑɑɔ. \p \v 23 Yerɑ sinɑ bokon nukurɑ dorɑ mɑ u woodɑ wɛ̃ u nɛɛ, bu Dɑniɛli yɑrɑmɑ sɑɑ wɔru ɡen min di. Ye bɑ Dɑniɛli yɑrɑmɑ, bɑ ǹ mɛɛrɑ ɡɑɑ wɑ win wɑsi sɔɔ. Domi u Gusunɔ win Yinni nɑɑnɛ sɑ̃ɑ. \v 24 Mɑ sinɑ boko u woodɑ wɛ̃ u nɛɛ, bu tɔn be bɑ rɑɑ Dɑniɛli tɑɑrɛ wɛ̃ mi mwɑɑmɑ bu kpɛ̃ɛ wɔru ɡe sɔɔ, be kɑ ben bibu kɑ ben kurɔbu kpuro. Tɔn be, bu sere mɑm turi wɔru ɡen temɔ, ɡbee sinɑn si, su bu sɛ̃sukɑwɑ su kukunu kɔsukɑ. \p \v 25 Yen biru, sinɑ boko u bwesenu kpuro tirenu yoruɑ u nɛɛ, ɑlɑfiɑ yɑ n sosimɔ bɛɛ sɔɔ yɑ n dɔɔ. \p \v 26 Woodɑ ye nɑ wɛ̃ɛmɔ wee. Be bɑ wɑ̃ɑ nɛn tem sɔɔ kpuro ɡesi, bu de bu Gusunɔ Dɑniɛlin Yinni nɑsiɑ kpɑ bu nùn bɛɛrɛ wɛ̃. \q1 Domi u sɑ̃ɑwɑ wɑso. \q1 U ko n wɑ̃ɑwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \q1 Win bɑndu tɑ ǹ kpeemɔ. \q1 Ten dɑm mu ko n wɑ̃ɑwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \q1 \v 27 Wiyɑ u rɑ tɔnu wɔre u fɑɑbɑ ko. \q1 U rɑ mɑɑmɑɑkibɑ kɑ yĩrenu ko wɔllɔ kɑ temɔ. \q1 Wiyɑ u Dɑniɛli wɔrɑ ɡbee sinɑnsun nɔsun di. \p \v 28 Dɑrusin bɑndun wɑɑti ye sɔɔ, Dɑniɛli u kuɑ tɔn boko sere n kɑ ɡirɑri Sirusi Pɛɛsin bɑndu sɔɔ. \s1 Dɑniɛli u ɡbeeku yɛɛ nnɛ wɑ \s2 dosu sɔɔ \c 7 \p \v 1 Bɛɛsɑsɑɑ Bɑbilonin sinɑ bokon bɑndun wɔ̃ɔ ɡbiikuu sɔɔrɑ Dɑniɛli u dosɑ. U kɑ̃siru wɑ sɑɑ ye u kpĩ win kpin yerɔ. Yen biru, u yoruɑ ye n weenɛ tɔmbu bu ɡiɑ dosu ɡe sɔɔ. \v 2 U ɡeruɑ u nɛɛ, ye nɑ wɑ kɑ̃si te sɔɔ wɔ̃kuru wee. Nɑ woo ɡɑɡu wɑ ɡɑ nɑ wɔllun beri berikɑ nnɛn di ɡɑ nim wɔ̃ku bɔkɔn nim so. \v 3 Yerɑ ɡbeeku yɛɛ bɛkɛ nnɛ yi yɑrimɑ nim wɔ̃ku ɡen min di, yen ɡɑɑ kun kɑ ɡɑɑ weenɛ. \v 4 Ye nɑ ɡbiɑ nɑ wɑ yɑ kɑ ɡbee sunɔ weenɛ mɑ yɑ ɡunɔ bɑkerun kɑsɑ mɔ. Ye nɑ mɑɑ mɛɛrɑ, yerɑ nɑ wɑ bɑ kɑsɑ ye wunɑ. Mɑ bɑ yen tii seeyɑ bɑ yɔ̃rɑsiɑ nɡe tɔnu. Mɑ bɑ ye tɔnun bwisikunu dokeɑ. \v 5 Yen yiruse yɑ kɑ yɑɑ ɡɔbɑ weenɛ mɑ yɑ kɑ yɛ̃si tiɑ yɔ̃. Yɛ̃sɑn kukunu itɑwɑ yɑ nɔɔ bɛri. Mɑ bɑ ye sɔ̃ɔwɑ bɑ nɛɛ, yu seewo yu yɑɑ mwɛ. \v 6 Yen biru, nɑ itɑse wɑ yɑ kɑ musuku ɡbeeku weenɛ mɑ yɑ kɑsɑ nnɛ mɔ yen biru wɔllɔ. Mɑ yɑ winu nnɛ mɔ. Bɑ ye yiiko wɛ̃ yu kɑ bɑndu di. \v 7 Yenibɑn biru, yerɑ nɑ yɑɑ nnɛse wɑ nɛn kɑ̃si te sɔɔ. Yɑɑ ye, yɑ nɑnum mɔ. Yɑ mɑɑ dɑm mɔ too. Mɑ yɑ don sisuɡii bɑkɑnu mɔ. Yɑ̀ n yɑɑ mwɑ, yɑ rɑ yɑɑ yen kukunu kɔsukuwɑ kpɑ yu di. Ye yɑ tiɑrɑ kpɑ yu tɑɑku tɑɑku. Yɑɑ ye, yɑ ǹ kɑ yɛɛ ɡbiikii yi weenɛ. Kɔbi wɔkurɑ yɑ mɔ. \v 8 Ye nɑ kɔbi yi mɛɛrɑ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ, yerɑ nɑ kɔbu piibu ɡɑɡu wɑ ɡɑ yɑrimɑ yen wirun di ɡɑ wɑ̃ɑ yiɔnɔn suunu sɔɔ. Kɔbu piibu ɡe, ɡɑ kɔbi wɔku ten itɑ wukɑ. Gɑ nɔni mɔ nɡe tɔnu, ɡɑ mɑɑ nɔɔ mɔ ɡɑ ɡɑri mɔ̀ kɑ tii suɑbu. \s1 Gusunɔn siribu \p \v 9 Ye nɑ mɛɛrɑ tii, yerɑ nɑ wɑ bɑ sinɑ kitɑru yiimɔ. Mɑ nɑ ɡoo wɑ nɡe durɔ tɔkɔ u nɑ u sinɑ win sinɑ kitɑru sɔɔ. Yɑ̃ɑ kpikinu fɑrɑ fɑrɑwɑ u doke. Mɑ win seri yi buriri fem fem. Win sinɑ kitɑ te, tɑ bɑllimɔwɑ nɡe dɔ̃ɔ yɑri bɑkɑru. Mɛyɑ mɑɑ ten nɑɑsun tii. \v 10 Mɑ dɔ̃ɔ yɑri bɑkɑru tɑ yɑrimɔ win sinɑ kitɑ ten min di tɑ kokumɔ nɡe nim. Gusunɔn ɡɔrɑdobɑ nɔrɔm nɔrɔm bɑ nɑ bɑ nùn sɑ̃ɑmɔ. Mɑ ben ɡɑbu bɑ yɔ̃ win wuswɑɑɔ. Siri kowobu bɑ nɑ bɑ sinɑ. Mɑ bɑ tirenu wukiɑ. \p \v 11 Ye nɑ kɔbu piibu ɡe mɛɛrɑ ɡɑ tii suɑ ɡɑri ɡerumɔ, yerɑ bɑ nɑ bɑ yɑɑ ye ɡo, bɑ ye suɑ bɑ kpɛ̃ɛ dɔ̃ɔ boko sɔɔ. \v 12 Gbeeku yɛɛ yi yi tie, bɑ yin dɑm wɔrɑ. Adɑmɑ bɑ derɑ yi wɑ̃ɑ sere sɑɑ ɡɑɑ. \p \v 13 Wɔ̃ku te, kɑ̃si te sɔɔ, ye nɑ mɑɑ wɑ wee. Nɑ ɡoo wɑ u sɑrɑmɑ wɔllun di ɡuru wii wuroru sɔɔ. Mɑ u dɑ durɔ tɔkɔ win mi ɡiɑ. Mɑ bɑ nùn susisiɑ win wuswɑɑɔ. \v 14 Bɑ nùn bɑndu kɑ bɛɛrɛ kɑ yiiko wɛ̃. Mɑ bɑ nùn ɡɑ̃ɑnu kpuro nɔmu sɔndiɑ. Bwesenu kpuro nu nùn sɑ̃wɑ. Win bɑndɑ kun nɔru mɔ. Tɑ ko n wɑ̃ɑwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \s1 Kɑ̃sinun tubusiɑnu \p \v 15 Nɛ Dɑniɛli nɛn bwɛ̃rɑ kun kpunɛ domi kɑ̃si ni nɑ wɑ mi, nu mɑn nɑndɑ. \v 16 Yerɑ nɑ ɡɔrɑdo ben turo susi be bɑ wɑ̃ɑ mi. Mɑ nɑ nùn bikiɑ nɑ nɛɛ, mbɑ ɡɑri yi kpuron tubusiɑnu. U mɑn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, \v 17 ɡbeeku yɛɛ bɛkɛ nnɛ ye, yɑ sɑ̃ɑwɑ sinɑmbu nnɛ be bɑ koo bɑndu di di duniɑ sɔɔ. \v 18 Yen biru, Wɔrukoo u koo de win tɔn dɛɛrobu bu bɑndu mwɑ bɑ n dii sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \v 19 Kɑ mɛ, nɑ kɑsu n ɡbeeku yɑɑ nnɛse ye yɑ ǹ kɑ itɑ yeɔnɔ weenɛ min tubusiɑnu ɡiɑ dee dee. Domi yɑɑ ye, yɑ nɑnum mɔ too. Yen donnu nu sɑ̃ɑwɑ sisu mɑ yen nikisu su sɑ̃ɑ sii ɡɑndu. Yɑ̀ n yɑɑ mwɑ yɑ rɑ yen kukunu kɔsukuwɑ kpɑ yu di. Yen ye yɑ tiɑrɑ kpɑ yu tɑɑku tɑɑku. \v 20 Nɑ mɑɑ kɑsu n kɔbi wɔku ten tubusiɑnu ɡiɑ te yɑ mɔ yen wirɔ kɑ sere mɑɑ kɔbu piibu ɡe ɡɑ yɑrimɑ yen wirun di ɡɑ wɑ̃ɑ yiɔnɔn suunu sɔɔ. Kɔbi wɔku ten itɑ yɑ wɔrukɑ yen wuswɑɑɔ. Gɑ nɔni mɔ, ɡɑ nɔɔ mɔ, mɑ ɡɑ ɡɑri mɔ̀ kɑ tii suɑbu, ɡɑ mɑɑ nɑnum mɔ ɡɑ yiɔnɔ kere. \v 21 Mɑ nɑ kɔbu piibu ɡe wɑ ɡɑ kɑ Wɔrukoon tɔn dɛɛrobu tɑbu mɔ̀ ɡɑ bu kɑmiɑmɔ. \v 22 Adɑmɑ durɔ tɔkɔ wi, u nɑ u Gusunɔn tɔn be ɡem wɛ̃. Sɑnɑm mɛ sɑɑ yɑ turɑ mɑ bɑ bɑndu di. \p \v 23 Mɑ durɔ wi, u mɑn tubusiɑ u nɛɛ, yɑɑ nnɛse ye, yɑ sɑ̃ɑwɑ bɑndu nnɛse te bɑ koo swĩi hɑnduniɑ yeni sɔɔ. Bɑn te, tɑ ǹ kɑ ɡɑru weenɛ. Tɑ koo hɑnduniɑ kpuro ɡo tu tɑɑku tu muniɑ muku muku. \v 24 Kɔbi wɔku te, tɑ sɑ̃ɑwɑ sinɑmbu wɔkuru be bɑ koo bɑn te di. Yen biru, sunɔ ɡoo wi u ǹ kɑ ben ɡoo weenɛ u koo sinɑmbu wɔku ten itɑ bɑndu yɑrɑ kpɑ u bɑndu di. \v 25 Sunɔ wi, u koo Wɔrukoo ɡɑri kɑm ɡerusi kpɑ u win tɔn dɛɛrobu nɔni sɔ̃. U ko n mɑɑ kĩ u sɑɑbɑ kɑ woodɑbɑ kɔsi. Bɑ koo nùn tɔn dɛɛrobu nɔmu sɔndiɑ sere sɑɑ itɑ kɑ bɔnu. \v 26 Yen biru, Yinni Gusunɔ u koo sunɔ wi siri, kpɑ u nùn bɑndu yɑrɑ mɑm mɑm sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \v 27 Yen biru, bɑ koo bɑn ni nu wɑ̃ɑ hɑnduniɑ sɔɔ kpuron dɑm kɑ nin yiiko Wɔrukoon tɔn dɛɛrobu nɔmu bɛriɑ. Win bɑndu tɑ ko n wɑ̃ɑwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. Wiyɑ sinɑmbu kpuro bɑ koo sɑ̃ kpɑ bu nùn mɛm nɔɔwɑ. \p \v 28 Ye nɛ Dɑniɛli nɑ wɑ yerɑ mi. Ye nɑ ye bwisikɑ, nɑ nɑndɑ mɑ nɛn wuswɑɑ burisinɑ. Adɑmɑ nɑ ye kpuro beruɑ nɛn ɡɔ̃ruɔ. \s1 Dɑniɛli u yɑ̃ɑ kinɛru \s2 kɑ boo wɑ kɑ̃siru sɔɔ \c 8 \p \v 1 Bɛɛsɑsɑɑn bɑndun wɔ̃ɔ itɑse sɔɔ, nɛ Dɑniɛli nɑ kɑ̃siru wɑ te nɑ rɑɑ wɑ bɑɑsi. \v 2 Sɑnɑm mɛ nɑ kɑ̃si te mɛɛrɑ n mɑn sɑ̃ɑre nɑ wɑ̃ɑ wuu bɔkɔ ɡe bɑ mɔ̀ Susiɔ Elɑmun temɔ. Mɑ n sɑ̃ɑre nɑ wɑ̃ɑ dɑɑ te bɑ mɔ̀ Ulɑin bɔkuɔ. \v 3 Ye nɑ nɔni seeyɑ nɑ mɛɛrɑ, yerɑ nɑ yɑ̃ɑ kinɛru wɑ tɑ kɔbu bɑkɑnu yiru mɔ tɑ yɔ̃ dɑɑ ten dee deeru. Kɔbu teeru tɑ teeru dɛ̃ɛbu kere. Te tɑ dɛ̃ɛbu bo mi, terɑ tɑ kpiɑ dɑ̃kuru. \v 4 Yerɑ yɑ̃ɑ kinɛ te, tɑ ten kɔbi soomɔ sɔ̃ɔ duu yeru ɡiɑ kɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm ɡeu ɡiɑ kɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru ɡiɑ. Yɑɑ ɡɑɑ sɑri ye yɑ koo kɑ tu ɡɑbirinɑ. Goo mɑɑ sɑri wi u koo ten yibɛrɛ wɔrɑ ten nɔmɑn di. Tɑ mɔ̀wɑ ye tɑ kĩ. Mɑ tɑ kpɛ̃ɑmɔ tɑ dɑm mɔ̀. \p \v 5 Sɑnɑm mɛ nɑ lɑɑkɑri mɔ̀, yerɑ nɑ mɛɛrɑ mɑ nɑ boo wɑ ɡɑ yɑrimɑ sɑɑ sɔ̃ɔ duu yeru ɡiɑn di kɑ duki bɑkɑ ɡɑ tem bɔsu mɑ n sɑ̃ɑre ɡɑ ǹ tem dɛke. Boo ɡe, ɡɑ kɔbɑ nɑnumɡiɑ mɔ ɡen nɔnin bɑɑ sɔɔ. \v 6 Mɑ ɡɑ turɑ sere yɑ̃ɑ kinɛ ten mi, te nɑ rɑɑ wɑ kɑ kɔbi yiru mi, tɑ yɔ̃ dɑɑ ten dee deeru. Mɑ ɡɑ yɑ̃ɑ kinɛ te ɡure kɑ ɡen dɑm kpuro. \v 7 Nɑ ɡu wɑ ɡɑ yɑ̃ɑ te susi kɑ mɔru ɡɑ tu so ɡɑ kɔbi bɔɔkɑ. Yɑ̃ɑ te, tɑ kpɑnɑ tu kɑ tii yinɑ. Mɑ ɡɑ tu surɑ temɔ ɡɑ yɑsisimɔ. Goo sɑri wi u tu wɔrɑ ɡen nɔmɑn di. \v 8 Mɑ boo ɡe, ɡɑ kpɛ̃ɑ. Ye ɡɑ kpɛ̃ɑ ɡɑ kpɑ, yerɑ kɔbɑ bɑkɑ ye, yɑ bɔɔrɑ. Kɔbɑ yen ɑyerɔwɑ kɔbi nnɛ nɑnumɡii yi kpiɑ. Mɑ yi mɛɛrɑ hɑnduniɑn ɡoonu nnɛ kpuro sɔɔ, yen bɑɑyere ɡoo teeru ɡiɑ. \p \v 9 Sɑɑ kɔbi yin tiɑn di, kɔbu piibu ɡɑɡɑ yɑrɑ ɡɑ kpɛ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru ɡiɑ kɑ sɔ̃ɔ yɑri yeru ɡiɑ kɑ sere tem mɛ mu ɡeɑ bo ɡiɑ. \v 10 Mɑ ɡɑ seewɑ ɡɑ wɔllun tɑbu kowobu ɡirɑri mɑ ɡɑ ben sukum kɑ kperi sururɑ temɔ ɡɑ tɑɑkɑ. \v 11 Mɑ ɡɑ mɑɑ seewɑ ɡɑ tɑbu kowo ben ɡuro ɡuro seesi. Mɑ ɡɑ bururu bɑɑteren yɑ̃ku te bɑ rɑ nùn kue yɔ̃rɑsiɑ. Mɑ ɡɑ win sɑ̃ɑ yeru kɔsukɑ. \v 12 Gɑ wɔllun tɑbu kowobu kɑ bɑɑdommɑn yɑ̃kunu nɔmɑ doke ɡɑ kɑmiɑ torɑnun sɔ̃. Mɑ ɡɑ ɡem kɑsɑ kuɑ temɔ. Ye ɡɑ bwisikɑ ɡu ko kpuro, yɑ ɡu koorɑwɑ. \p \v 13 Mɑ nɑ tɔn dɛɛro ɡoon ɡɑri nuɑ. Yen biruwɑ tɔn dɛɛro ɡoo u ɡbiikoo wi bikiɑ u nɛɛ, sere sɑɑ yerɑ̀ bɑ ko n bɑɑdommɑn yɑ̃ku ten kobu yɔ̃rɑsie. Sere sɑɑ yerɑ̀ kɑm kobu ko n wɑ̃ɑ ɡem sɑrirun sɔ̃. Sere sɑɑ yerɑ̀ sɑ̃ɑ yee te, tɑ ko n disi duure mɛsum. Sere sɑɑ yerɑ̀ bɑ ko n wɔllun tɑbu kowo be tɑɑkumɔ. \v 14 Mɑ ɡbiikoo wi, u wisɑ u nɛɛ, sere tɔ̃nu nɔrɔbun subɑ yiru kɑ ɡoobɑ wunɔbun (2.300) bɑɑ yɑ̀ n doonɑ. Yen biruwɑ yɑ̃ku yee te, tɑ koo wurɑmɑ tɑ n dɛɛre nɡe yellu. \s1 Kɑ̃si ten tubusiɑnu \p \v 15 Sɑnɑm mɛ nɛ Dɑniɛli nɑ kɑ̃si te wɑɑmɔ, mɑ nɑ kɑsu tu mɑn yeeri, yerɑ nɑ ɡɑ̃ɑnu wɑ nu kɑ tɔnu weenɛ nu yɔ̃ nɛn wuswɑɑɔ. \v 16 Mɑ nɑ mɑɑ ɡoon nɔɔ nuɑ dɑɑ te bɑ mɔ̀ Ulɑin suunun di. U nɔɔɡiru suɑ u nɛɛ, Gɑbiriɛ, ɑ durɔ wini kɑ̃si te tubusio. \v 17 Mɑ u mɑn susimɑ. Ye u mɑn turuku koomɑ, yerɑ bɛrum mɑn mwɑ. Mɑ nɑ wɔrumɑ temɔ. U mɑn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, tɔnun bii, ɑ de yi nun yeeri. Kɑ̃si te, tɑ wɑ̃ɑwɑ sɑnɑm dɑ̃ɑkim sɔ̃. \v 18 Sɑnɑm mɛ u kɑ mɑn ɡɑri mɔ̀, yerɑ biti bɑkɑ mɑn mwɑ. Mɑ nɑ siriru tem ɡirɑri. U mɑn bɑbɑ u seeyɑ u yɔ̃rɑsiɑ mi nɑ rɑɑ wɑ̃ɑ. \v 19 Yen biru, u mɑɑ mɑn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, wee kon nun sɔ̃ ye yɑ koo nɑ Yinni Gusunɔn mɔrun tɔ̃ru sɔɔ sɑnɑm dɑ̃ɑkim sɔɔ. \v 20 Yɑ̃ɑ kinɛ te ɑ wɑ tɑ kɔbi yiru mɔ mi, tɑ sɑ̃ɑwɑ Mɛdibɑ kɑ Pɛɛsibɑn sinɑmbu. \v 21 Boo ɡe, ɡɑ sɑ̃ɑwɑ Gɛrɛsin sunɔ. Kɔbɑ bɑkɑ ye yɑ bɔɔkirɑ mi, yɑ sɑ̃ɑwɑ sunɔ ɡbiikoo. \v 22 Kɔbɑ nnɛ ye yɑ kpiɑ bɑkɑ ye yɑ bɔɔkirɑn min di, yɑ sɑ̃ɑwɑ sinɑmbu nnɛ ɡɑbu be bɑ koo yɑri sunɔ ɡbiikoo win min di. Adɑmɑ bɑ ǹ dɑm wɑsi nɡe wi. \v 23 Sinɑmbu nnɛ yen bɑndu tɑ̀ n kpɑ, mɑ bɑ durumɡibu kpeerɑsiɑ, sunɔ ɡoo u koo yɑri u tii suɑ kpɑ u n tɔmbu nɔni wɔ̃kubu yɛ̃. \v 24 Win dɑm mu koo nuuru ko n ǹ mɔ kɑ win tiin dɑm. U koo ɡɑ̃ɑ dɑbinu kɑm koosiɑ ye yɑ ǹ kɑ nɔɔ ɡerurɔ. Win ye u mɔ̀ kpuro yɑ koo nùn koorɑ. U koo bwese dɑmɡinu ɡo kɑ mɑɑ Gusunɔn tɔmbu. \v 25 U koo tii suɑ win dukiɑn sɔ̃ kɑ win bwisin sɔ̃. U koo tɔn dɑbinu ɡo be bɑ wɑ̃ɑ bɔri yɛndu sɔɔ. U koo mɑm sinɑ boko seesi. Adɑmɑ u koo kɔsikirɑ ɡoo u kun nùn bɑbe. \v 26 Kɑ̃si te ɑ wɑ tɔ̃nu nɔrɔbun subɑ yiru kɑ ɡoobɑ wunɔbun (2.300) sɔ̃, tɑ sɑ̃ɑwɑ ɡem. A ye nɛnuɔ ɑsiri sɔɔ. Domi yɑ wɑ̃ɑwɑ sɑnɑm dɑ̃ɑkim sɔ̃. \v 27 Mɑ nɛ Dɑniɛli nɑ kuɑ sɔ̃ɔ dɑbiru nɑ bɑrɔ. Nɑ ǹ dɑm mɔ. Yen biruwɑ nɑ seewɑ nɑ nɛn sɔmburu mɔ̀ te sinɑ boko u mɑn wɛ̃. Mɑ nɑ wɑ̃ɑ nɑndɑbu sɔɔ kɑ̃si ten sɔ̃. Domi tɑ ǹ mɑn yeeri. \s1 Dɑniɛli u kɑnɑru kuɑ \s2 win tɔmbun sɔ̃ \c 9 \p \v 1 Sɑɑ ye Dɑrusi, Asuresin bii, Mɛdin bweseru u bɑndu dii Bɑbilonin temɔ, \v 2 win bɑndun wɔ̃ɔ ɡbiikuu sɔɔ, Dɑniɛli u tirenu mɛɛrimɔ mɑ u ɡirɑri mi Yinni Gusunɔ u win sɔmɔ Yeremi sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, wɔ̃ɔ wɑtɑ kɑ wɔkurɑ Yerusɑlɛmu yɑ ko n sɑ̃ɑ bɑnsu. \v 3 Mɑ u nɔɔ bɔkuɑ u sɑɑki deewɑ u tii torom wisi nuku sɑnkirɑnun sɔ̃. Mɑ u kɑnɑru koosi Yinni Gusunɔn mi ɡiɑ, \v 4 u win tɔmbun torɑnu tuubɑ mɔ̀. \p U nɛɛ, Yinni Gusunɔ, ɑ kpɑ̃ mɑ sɑ nun nɑsie. A rɑ wunɛn nɔɔ mwɛɛru yibie kpɑ ɑ wunɛɡibu kĩru sɔ̃ɔsi be bɑ nun kĩ bɑ wunɛn woodɑbɑ mɛm nɔɔwɑmmɛ. \v 5 Sɑ torɑ, sɑ dɑɑ kɔ̃sɑ kuɑ, sɑ sɑ̃ɑ nuku kɔ̃suruɡibu, sɑ wunɛn ɡɑri yinɑ, sɑ mɑɑ wunɛn woodɑbɑ sɑrɑ. \v 6 Sɑ ǹ wunɛn sɔmɔbu swɑɑ dɑki sɑnɑm mɛ bɑ bɛsɛn sinɑmbu kɑ bɛsɛn wiruɡibu kɑ bɛsɛn bɑɑbɑbɑ kɑ bɛsɛn tɔmbu kpuro wunɛn ɡɑri sɔ̃ɔwɑ. \v 7 Yinni Gusunɔ, ɑ sɑ̃ɑwɑ ɡemɡii. Bɛsɛrɑ sɑ torɑ. Mɑ sɑ wɑ̃ɑ sekuru sɔɔ ɡisɔ bɛsɛ Yudɑbɑ kɑ be bɑ wɑ̃ɑ Yerusɑlɛmuɔ kɑ Isirelibɑ kpuro be ɑ yɑrinɑsiɑ tontondeɔ kɑ turukuɔ yèn sɔ̃ sɑ ǹ nun mɛm nɔɔwɛ. \v 8 Yinni, wee sɑ sekuru sɔɔwɑ bɛsɛ kɑ bɛsɛn sinɑmbu kɑ bɛsɛn wiruɡibu kɑ bɛsɛn bɑɑbɑbɑ. Domi sɑ nun torɑri. \v 9 Gusunɔ bɛsɛn Yinni, ɑ sun suuru kuo wunɛn wɔnwɔndun sɑɑbu bɑɑ mɛ sɑ wunɛn ɡɑri yinɑ. \v 10 Sɑ ǹ mɑɑ wunɛn ɡere swɑɑ dɑki su sere nɛɛ, sɑ ko wunɛn woodɑbɑ swĩi ye wunɛn sɔmɔbu bɑ sun nɔɔsiɑ. \v 11 Mɛyɑ bɛsɛ Isirelibɑ kpuro sɑ wunɛn woodɑbɑ sɑrɑ, sɑ ǹ wunɛn ɡere swɑɑ dɑki. Sɑ torɑ. Yen sɔ̃nɑ bɔ̃ri yi ɑ derɑ wunɛn sɔm kowo Mɔwisi u yoruɑ woodɑn tireru sɔɔ yi sun di. \v 12 Nɡe mɛyɑ ɑ derɑ wunɛn ɡɑri yi koorɑ yi ɑ nɛɛ, kɑɑ bɛsɛ kɑ bɛsɛn wiruɡibu kuɑ. A derɑ Yerusɑlɛmu yɑ nɔni swɑ̃ɑru wɑ tèn bweseru bɑ ǹ wɑɑre ɡɑm. \v 13 Wɑhɑlɑ ye kpuro, yɑ sun deemɑ nɡe mɛ Mɔwisi u yoruɑ woodɑn tireru sɔɔ. Kɑ mɛ, sɑ ǹ bɛsɛn dɑɑ kɔ̃sɑ deri su wunɛn ɡem swĩi kpɑ su wunɛn kĩi ɡeeru kɑsu. \v 14 Gusunɔ bɛsɛn Yinni, wɑhɑlɑ ye ɑ nɛɛ, sɑ ko wɑ, yerɑ yɑ sun deemɑ. Ye ɑ kuɑ kpuro yɑ sɑ̃ɑwɑ dee dee. Bɛsɛrɑ sɑ ǹ nun mɛm nɔɔwɛ. \p \v 15 Gusunɔ bɛsɛn Yinni, ye ɑ sun yɑrɑmɑ Eɡibitin tem di, wunɛn dɑm mu sɔ̃ɔsirɑ. A yĩsiru yɑrɑ te tɑ wɑ̃ɑ sere kɑ ɡisɔ. Adɑmɑ bɛsɛ, sɑ durum kɑ dɑɑ kɔ̃sɑ kuɑ ɡem ɡem. \v 16 Tɛ̃ Yinni, nɑ nun kɑnɑmɔ wunɛn durom sɔ̃, ɑ de wunɛn mɔru yu doonɑ wunɛn wuu Yerusɑlɛmun min di, ɡe ɡɑ wɑ̃ɑ wunɛn ɡuu te ɑ ɡɔsɑn wɔllɔ. Domi be bɑ sun sikerenɛ bɑ Yerusɑlɛmu kɑ bɛsɛ wunɛn tɔmbu ɡɛmɑ bɛsɛn torɑnu kɑ bɛsɛn bɑɑbɑbɑn dɑɑ kɔ̃sɑn sɔ̃. \v 17 Gusunɔ, ɑ nɛn nɔɔ swɑɑ dɑkio kpɑ ɑ nɛn kɑnɑru nɔ. A wunɛn sɑ̃ɑ yee te tɑ bɑnsu sɑ̃ɑ mi mɛɛrio wunɛn yĩsirun sɔ̃. \v 18 Gusunɔ nɛn Yinni, ɑ swɑɑ dɑkio ɑ nɔ. A nɔni seeyo ɑ wuu ɡe bɑ kɑ wunɛn yĩsiru sokumɔ mɛɛri nɡe mɛ ɡɑ bɑnsu kuɑ. Sɑ yɛ̃ mɑ bɛsɛn dɛɛrɑrɑ kun turɑ su kɑ nun ɡɑ̃ɑnu ɡɑnu kɑnɑ. Adɑmɑ wunɛn wɔnwɔn bɑkɑrun sɔ̃nɑ sɑ nun yeni kɑnɑmɔ. \v 19 Yinni, ɑ bɛsɛn kɑnɑru nɔɔwɔ kpɑ ɑ sun suuru kuɑ. A bɛsɛn ɡere swɑɑ dɑkio kpɑ ɑ ko ye sɑ bikiɑ. A ku de n tɛ wunɛn yĩsirun sɔ̃. Domi wunɑ ɑ wuu ɡe kɑ tɔn be kpuro mɔ. \s1 Gɑbiriɛ u kɑ̃siru tubusiɑ \p \v 20-21 Sɑnɑm mɛ Dɑniɛli u kɑnɑ te mɔ̀ u ɡɑri ɡerumɔ u ǹ kpɑ, u wi kɑ win tɔmbun torɑnu tuubɑ mɔ̀, mɑ u Gusunɔ win Yinni kɑnɑmɔ win sɑ̃ɑ yee dɛɛrɑ ten sɔ̃, yerɑ durɔ wi, Gɑbiriɛ wi u rɑɑ wɑ win kɑ̃si ɡbiikiru sɔɔ, u nùn yɔ̃ɔsimɑ kɑ dɑm u surɑ win bɔkuɔ sɑɑ yè sɔɔ bɑ rɑ yokɑn yɑ̃kuru ko. \v 22 U kɑ nùn ɡɑri kuɑ u nɛɛ, nɑ nɑwɑ wunɛn mi, n kɑ nun kɑ̃si te tubusiɑ. \v 23 Sɑɑ yèn di ɑ wunɛn kɑnɑru toruɑ, Gusunɔ u tu mwɑ. Yen sɔ̃nɑ nɑ nun win ɡɑri sɔ̃ɔbu nɑ, domi Gusunɔ u nun kĩ. Ǹ n mɛn nɑ, ɑ swɑɑ dɑkio n nun kɑ̃si te tubusiɑ. \v 24 Sɑɑ nɔɔbɑ yirun nɔn wɑtɑ kɑ wɔkurɑ Gusunɔ u himbɑ kuɑ yu doonɑ u sere wunɛn tɔmbu kɑ wunɛn wuu dɛɛrɔ yɑkiɑ torɑnu kɑ kɔ̃sɑ kpuron di. Yen biru, u koo bu ben torɑnu suuru kuɑ kpɑ u bu ɡem wɛ̃ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. Gusunɔn sɔmɔbun ɡɑri kɑ kɑ̃sinun bɑɑ yɑ koo doonɑ kpɑ tɔn dɛɛro ɡoo u ko sunɔ. \v 25 Ǹ n mɛn nɑ, ɑ bwisikuo kpɑ ɑ tubu. Sɑɑ mìn di bɑ woodɑ wɛ̃ bu Yerusɑlɛmu sɔmɛ bu bɑni, sere wiruɡii wi Gusunɔ u ɡɔsɑ u kɑ nɑ, yɑ koo kowɑ sɑɑ nɔɔbɑ yirun nɔn nɔɔbɑ yiru. Yen biru, bɑ koo yen swɛɛ sɔmɛ kɑ yen ɡbɑ̃rɑru sɑɑ nɔɔbɑ yirun non wɑtɑ kɑ yiru sɔɔ. Sɑɑ ye, yɑ ko n sɑ̃ɑwɑ wɑhɑlɑn sɑɑ. \v 26 Sɑɑ nɔɔbɑ yirun nɔn wɑtɑ kɑ yiru ye, yɑ̀ n doonɑ, bɑ koo wiruɡii wi Gusunɔ u ɡɔsɑ ɡo. Goo sɑri wi u koo kɑ nùn yinɑ. Kpɑ sunɔ kpɑo kɑ win tɑbu kowobu bu wuu ɡe, kɑ sɑ̃ɑ yee te wisire bu kɔsuku kpɑ bɑ n ɑsɔrɔ mɔ̀ sere Gusunɔ u rɑ kɑ nùn kpeerɑsiɑ nɡe mɛ u yi. \v 27 Wiruɡii wi, u ko n kɑ tɔn dɑbiru nɔɔ tiɑ sɑ̃ɑ sere sɑɑ nɔɔbɑ yiru. Sɑɑ itɑ kɑ bɔnun biru, u koo de yɑ̃kunu kɑ ɑbɔnu nu kpe kpɑ u ɡɑ̃ɑ kɔ̃sunu ko sɑ̃ɑ yerɔ nìn bweseru ɡoo kun koore sere kɑm koo bi Yinni Gusunɔ u yi win sɔ̃ bu kɑ nùn deemɑ. \s1 Dɑniɛli u tɔnu wɑ \s2 Tiɡirin dɑɑrɔ kɑ̃siru sɔɔ \c 10 \p \v 1 Sirusi, Pɛɛsin sinɑ bokon bɑndun wɔ̃ɔ itɑse sɔɔ, Yinni Gusunɔ u kɑ Dɑniɛli ɡɑri kuɑ wi, wi bɑ mɑɑ mɔ̀ Bɛlitɑsɑɑ. Gɑri yi, yi sɑ̃ɑwɑ ɡem. Yi kɑ nɔni swɑ̃ɑ bɑkɑru yɑ̃ te tɑ koo nɑ. Mɑ ɡɑri yi, yi nùn yeeri. Sɑɑ ye sɔɔrɑ u kɑ̃si te tubɑ. \p \v 2 N deemɑ u wɑ̃ɑ nuku sɑnkirɑru sɔɔ ɑlusumɑ itɑ. \v 3 Alusumɑ itɑ ye sɔɔ, u ǹ dĩɑ ɡeenu ɡɑnu diire. U ǹ yɑɑ tende. Tɑm kun mɑɑ win nɔɔ duure. Mɛyɑ u ǹ mɑɑ tii ɡum sɑwɑre. \v 4 Wɔ̃ɔn suru ɡbiikoon sɔ̃ɔ yɛndɑ nnɛse sɔɔ, u wɑ̃ɑ u yɔ̃ dɑɑ te bɑ mɔ̀ Tiɡirin bɔkuɔ. \v 5 Yerɑ u nɔni suɑ u durɔ ɡoo wɑ u yɑ̃nu doke ni bɑ kuɑ kɑ wɛ̃ɛ dɑmɡii mɑ u kpɑkɑ sɛ̃ke ye bɑ kuɑ kɑ wurɑ ye yɑ wee Ufɑsin di. \v 6 Win wɑsi yi bɑllimɔ nɡe kpee ni nu wuru beku nɔni mɔ, mɑ win wuswɑɑ yɑ bɑllimɔ nɡe ɡuru mɑɑkinu. Mɑ win nɔni yi bɑllimɔ nɡe dɔ̃ɔ yɑri, mɑ win ɡɑ̃senu kɑ win nɑɑsu sɑ̃ɑ nɡe sii ɡɑn te bɑ wɔriɑsiɑ. Mɑ win nɔɔ ɡɑ nɔɔrɑ nɡe tɔn dɑbinun nɔɔ. \v 7 Dɑniɛli turowɑ u kɑ̃si te wɑ. Tɔn be bɑ kɑ nùn wɑ̃ɑ mi, bɑ ǹ tu wɑ. Adɑmɑ bɑ nɑndɑ bɑ duki suɑ bu kɑ kuke. \v 8 Wi turowɑ u yɔ̃rɑ mɑ u kɑ̃si te wɑ. Win wuswɑɑ yɑ burisinɑ. Mɑ win ɡɔmɑ dwiiyɑ u dɑm biɑ. \v 9 U durɔ win nɔɔ nuɑ mɑ u nɑndɑ u wiru tem ɡirɑri. \v 10 Yerɑ nɔmu ɡɑɡɑ nùn bɑbɑ mɑ u diirɑ u dũu winu kɑ nɔm tɑrɑnu soonɑmɔ. \v 11 Mɑ u nɛɛ, kĩnɑsi Dɑniɛli, ɑ de ɡɑri yi, yi kon nun sɔ̃, yi nun yeeri, kpɑ ɑ se ɑ yɔ̃rɑ mi ɑ wɑ̃ɑ mi. Domi bɑ mɑn ɡɔrimɑwɑ wunɛn mi. Ye u nùn ɡɑri yi sɔ̃ɔwɑ u kpɑ, yerɑ Dɑniɛli u seewɑ u yɔ̃rɑ mɑ u diirɑ. \v 12 Durɔ wi, u ɡeruɑ u nɛɛ, Dɑniɛli, ɑ ku bɛrum ko. Domi sɑɑ dɔmɑ tèn di ɡɑri yi, yi nun yeeri, mɑ ɑ tii kɑwɑ Gusunɔ wunɛn Yinnin wuswɑɑɔ, sɑɑ dɔmɑ ten diyɑ Gusunɔ u wunɛn kɑnɑru nuɑ. Yen sɔ̃nɑ nɑ nɑ. \v 13 Pɛɛsibɑn sinɑ boko u mɑn seesi sɔ̃ɔ yɛndɑ tiɑ mɑ nɑ sinɑ win bɔkuɔ. Adɑmɑ wee Misɛli wɔllun tɑbu kowobun sunɔ turo u nɑ u mɑn somi. \v 14 Tɛ̃, nɑ nɑwɑ n kɑ nun tubusiɑ ye n koo wunɛn tɔmbu deemɑ siɑ. Domi siɑn ɡɑriyɑ kɑ̃si te, tɑ kɑ yɑ̃. \p \v 15 Sɑɑ ye u nùn ɡɑri yi sɔ̃ɔmɔ, yerɑ wi, Dɑniɛli u tukɑ mɑ u mɑri. \v 16 Yerɑ u ɡɑ̃ɑnu wɑ nu kɑ tɔnu weenɛ mɑ nu nɑ nu win nɔɔ bɑbɑ. Mɑ u nɔɔ wukiɑ u nɛɛ, nɛn Yinni, nɛn wuswɑɑ yɑ burisinɑ, nɑ ǹ mɑɑ dɑm ɡɑm mɔ kɑ̃si te nɑ wɑn sɔ̃. \v 17 Nɛ wi nɑ sɑ̃ɑ wunɛn sɔm kowo, ɑmɔnɑ kon kɑ kpĩ n kɑ nun ɡɑri ko. Domi nɑ ǹ dɑm ɡɑm mɔ. \v 18 Wi u kɑ tɔnu weenɛ mi, u mɑɑ nùn bɑbɑ u dɑm kɑ̃. \v 19 Yerɑ u nùn sɔ̃ɔwɑ u nɛɛ, ɑ ku bɛrum ko durɔ kĩnɑsi, ɑlɑfiɑ yɑ n kɑ nun wɑ̃ɑ. A tii dɑm kɛ̃ɛyɔ. Ye u kɑ nùn ɡɑri mɔ̀, yerɑ u dɑm wɑ u nɛɛ, Yinni, ɑ de ɑ kɑ mɑn ɡɑri ko. Domi ɑ mɑn dɑm kɑ̃. \v 20 Durɔ wi, u nùn bikiɑ u nɛɛ, ɑ yɛ̃ yèn sɔ̃ nɑ nɑ wunɛn mi? Tɛ̃, kon dɑ n Pɛɛsibɑn sinɑ boko tɑbu wɔri. Nɑ̀ n doonɑ, Gɛrɛkibɑn sinɑ boko u koo nɑ. \v 21 Adɑmɑ kon nun sɔ̃ ye yɑ yoruɑ ɡem tireru sɔɔ. Goo kun mɑn somimɔ tɔn ben sɔ̃, mɑ n kun mɔ Misɛli bɛɛ Isirelibɑn kɔ̃so, \c 11 \p \v 1 Wi nɛn tii nɑ somi nɑ dɑm kɑ̃ Dɑrusi Mɛdibɑn sinɑ bokon bɑndun wɔ̃ɔ ɡbiikuu sɔɔ. \v 2 Wee tɛ̃, kon wunɛ Dɑniɛli ɡem sɔ̃. \s1 Sinɑmbun tɑbu \p Wee sinɑmbu itɑ bɑ koo bɑndu di di Pɛɛsiɔ. Yen biru, sinɑ boko nnɛse u koo bɑndu di kpɑ u dukiɑ ɡurɑ n kere sinɑ bokobu itɑ ye. Ù n dɑm kuɑ win dukiɑ yen sɔ̃, u koo Gɛrɛkibɑn sinɑ boko seesi. \v 3 Adɑmɑ sinɑ boko wɔruɡɔ ɡoo u koo se u dɑm bɑkɑm wɑ kpɑ u ko ye u kĩ. \v 4 Sɑɑ yè sɔɔ win bɑndɑ dɑm kuɑ, sɑɑ ye sɔɔrɑ tɑ koo wɔrumɑ kpɑ tu bɔnu ko hɑnduniɑn ɡoonu nnɛ kpuro sɔɔ. Win bibun bweseru tɑ ǹ bɑn te dimɔ. Bɑn te, tɑ ǹ mɑɑ dɑm mɔ nɡe mɛ tɑ rɑɑ sɑ̃ɑ. Domi tɑ koo kɑrɑnɑ kpɑ tu wurɑ ɡɑbun nɔmuɔ. \p \v 5 Sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru ɡiɑn bɑndɑ ko n dɑm mɔ. Adɑmɑ win sinɑ ɑsɑkpɔ turo u koo nùn dɑm kerɑ kpɑ u nùn tɑɑre. Win dɑm mɛ, mu ko n kpɑ̃. \v 6 Wɔ̃su ɡɑsun biru, bɑ koo ɑrukɑwɑni bɔkunɑ kpɑ sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru ɡiɑn bii wɔndiɑ u nɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm ɡeu ɡiɑn sunɔn mi bu kɑ ɑrukɑwɑni bɔke, bu suɑnɑ. Adɑmɑ wɔndiɑ win dɑm mu koo kpe. Durɔ win tii u koo ɡbi, wi kɑ win bibun bweseru. Bɑ koo mɑm wɔndiɑ win tii ɡo kɑ be bɑ nùn yɔ̃sirimɑ kɑ win tundo kɑ tɔn be bɑ kɑ nùn yɔ̃rɑ wɑɑti ye sɔɔ kpuro ɡesi. \v 7 Goo u koo se nɡe kpii pɔturɑ kurɔ win bweserun di u win tundon bɑndu di. Kpɑ u nɑ u sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm ɡeu ɡiɑ mi wɔri ɡbɑ̃rɑnu sɔɔ u ko ye u kĩ. Yɛ̃ro u koo dɑm ko. \v 8 U koo ben bũnun bwɑ̃ɑrokunu ɡurɑ ni bɑ kuɑ kɑ sii ɡɑndu kɑ ben ɡɑ̃ɑ ɡee ni bɑ kɑ wurɑ kɑ sii ɡeesu kuɑ u kɑ dɑ Eɡibitiɔ. Kpɑ u kɑ sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm ɡeu ɡiɑ mi tondɑ sɑɑ fiiko. \v 9 Yen biru, sunɔ wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm ɡeu ɡiɑ u koo dɑ u sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑruɡii tɑbu wɔri kpɑ u ɡɔsirɑmɑ win temɔ. \p \v 10 Sɑɑ ye sɔɔrɑ win bibu bɑ koo tɑbun sɔɔru ko kpɑ bu tɑbu kowobu mɛnnɑ bɑ n dɑbi too too. Bii ben turo u koo tɑbu se wi kɑ win tɑbu kowobu ɡɑbu, kpɑ u win tem nɔɔ burɑ yeru sɑrɑ nɡe dɑɑ te tɑ nim yibɑ tɑ bɔ̃ɔ sɑrɑmɔ. U koo sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru ɡiɑn sunɔn ɡbɑ̃rɑru wɔri kpɑ u ɡɔsirɑ u wurɑmɑ. \v 11 Sɑɑ ye sɔɔ, sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru ɡiɑ mi, u koo mɔru se kpɑ u nɔm ɡeuɡii wi, tɑbu wɔri. Nɔm ɡeuɡii wi, u koo mɑɑ tɑbu kowo dɑbi dɑbinu mɛnnɑ bu wiɔnɔ wɔri. Adɑmɑ bɑ koo nɔm ɡeuɡii win tɑbu kowo be kɑmiɑ. \v 12 Sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑruɡii wi, u koo tii suɑ win nɑsɑrɑ yen sɔ̃. U koo tɑbu kowo dɑbinu ɡo. Adɑmɑ kɑ mɛ, u ǹ nɑsɑrɑ wɑsi mɑm mɑm. \v 13 Yenibɑn biru, sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm ɡeu ɡiɑ mi, u koo mɑɑ tɑbu kowo dɑbi dɑbinu mɛnnɑ n kere be u rɑɑ mɛnnɑ yellu. Wɔ̃su ɡɑsun biru, u koo wurɑmɑ kɑ tɑbu kowo be, kɑ tɑbu yɑ̃ɑ ɡeenu u nɔm dwɑruɡii wi wɔri. \v 14 Sɑɑ ye sɔɔ, tɔn dɑbinu nu koo sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru ɡiɑ seesi. Tɔn kɔ̃sobu bɑ koo mɑɑ nùn seesi wunɛ Dɑniɛlin tɔmbun suunu sɔɔn di wunɛn kɑ̃si ten ɡɑri yi kɑ koorɑ. Adɑmɑ bɑ koo ben tii kɑmiɑ. \v 15 Sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm ɡeuɡii wi, u koo tem tɑkɑnu ko kpɑ u wuu ɡbɑ̃rɑruɡisu mwɛɛri. Sɑɑ ye sɔɔ, bɑ koo sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑruɡii wi, kɑ win tɑbu kowo dɑmɡibu kɑmiɑ. Domi bɑ ǹ dɑm wɑsi bu kɑ tɑbu ko. \v 16 Wi u ɡesi seewɑ u nɔm ɡeuɡii wi wɔri kpuro, yɛ̃ro u koo kowɑ ye u kĩ. Goo kun kpɛ̃ u nùn yinɑri. Yɛ̃ro u koo mɑm dɑ tem mɛn mi n burɑm bo sɔɔ, kpɑ u ɡo ye u nɔmɑ turɑ. \v 17 Yen biru, u koo ɡɔ̃ru doke u nɑ kɑ win tɑbu kowobu kpuro kpɑ u kɑ nɔm dwɑruɡii wi bɔri yɛndun ɑrukɑwɑni bɔke u nùn win bii wɔndiɑ wɛ̃ u suɑ kurɔ, kpɑ u kɑ swɑɑ wɑ u win tem kɑm koosiɑ. Adɑmɑ win bwisi yi, yi ǹ nùn yɑrɑmɔ. \v 18 Yen biru, u koo sĩirɑ wuu si su wɑ̃ɑ nim wɔ̃kun bɔkuɔ kpɑ u sin dɑbinu mwɛɛri. Adɑmɑ tɑbu sunɔ ɡoo u koo win dɑm mɛ buɑ sere u kpɑnɑ u mɔru kɔsiɑ. \v 19 Sɑɑ ye sɔɔrɑ u koo ɡɔsirɑmɑ win temɔ u kɑ kuke win wuu ɡbɑ̃rɑruɡisu sɔɔ, ɑdɑmɑ u koo wɔrumɑ u ɡbi, bɑ ǹ mɑɑ win yirɑ wɑsi. \v 20 Wi u koo nùn kɔsire ko, u koo dɑm dio doke tem mɛn mi n burɑm bo sɔɔ. Adɑmɑ ɑmɛn biru, dɑm dio wi, u koo bɔɔkirɑ, n ǹ mɔ mɔrun sɔ̃, n ǹ mɑɑ mɔ tɑbu sɔɔ. \p \v 21 Wi bɑ ɡɛmɑ, wiyɑ bɑ koo bɑndu kɔsire ko. Bɑ ǹ nùn sinɑ yɑ̃nu wɛ̃ɛmɔ. Bɔri yɛndu sɔɔrɑ u koo nɑ u bɑndu di kɑ tɑki. \v 22 Tɑbu kowo be bɑ koo yɑri bu nùn wɔrimɑ nɡe nim, u koo bu kɔsukuwɑ u kpeerɑsiɑ, bɑɑ kɑ mɑm be bɑ ɑrukɑwɑni bɔkuɑn wiruɡii turo. \v 23 U koo tɔn be u kɑ ɑrukɑwɑni bɔkuɑ nɔni wɔ̃ke. U koo bɑndu di kpɑ u dɑm wɑ kɑ tɔmbu fiiko. \v 24 U koo dɑ berɑ mi tem ɡem wɑ̃ɑ kɑ bɔri yɛndu kpɑ u ko ye win bɑɑbɑbɑ kɑ win sikɑdobɑ bɑ ǹ dɑɑ koore. U koo tem mɛn dukiɑ ɡurɑ kpɑ u win bɔrɔbɑ bɔnu kuɑ. U koo mɑm bwisiku u ɡbɑ̃rɑnu wɔri. Adɑmɑ u ǹ yeni mɔ̀ n kɑ tɛ. \p \v 25 U koo win dɑm kɑ win wɔruɡɔru kɑ win tɑbu kowobu dendi u kɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑruɡii wi wɔri. Nɔm dwɑruɡii wi, u koo mɑɑ se kɑ tɑbu kowo dɑmɡii dɑbinu, ɑdɑmɑ u ǹ kɑmiɑmɔ. Domi bɑ koo nùn murɑfitiru kuɑwɑ. \v 26 Be bɑ kɑ nùn dimɔ, beyɑ bɑ koo nùn kɑm koosiɑ. Bɑ koo win tɑbu kowobu yɑrinɑsiɑ nɡe dɑɑ torɑn nim kpɑ bu ɡbisuku dɑbi dɑbinu. \v 27 Sinɑmbu yiru ye, bɑ koo kɑsu bu kɔ̃sɑ ko, kpɑ mi bɑ dimɔ mi, bu weesu kuɑnɑ. Adɑmɑ yen ɡɑɑ kun dimɔ. Domi kɑm koo bi, bu koo nɑwɑ sɑɑ ye bɑ yi mi, yɑ̀ n turɑ. \v 28 Sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm ɡeu ɡiɑ, u koo ɡɔsirɑ win temɔ kɑ dukiɑ bɑkɑ. Swɑɑ sɔɔ, u koo Isireli be Gusunɔ u kɑ ɑrukɑwɑni bɔkuɑ seesi. Yen biru, u koo ɡɔsirɑ u dɑ win temɔ. \p \v 29 Sɑɑ ye bɑ yi yɑ̀ n tunumɑ, nɔm ɡeuɡii wi, u koo sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑruɡii wi seesi kpɑm. Adɑmɑ u ǹ nɑsɑrɑ wɑsi nɡe mɛ u rɑɑ wɑ yellu. \v 30 Domi tɔmbɑ koo nɑ sɑɑ Kitimun di kɑ ɡoo nimkusu bu nùn wɔri. Sɑɑ ye sɔɔ, win kɑbiɑ yɑ koo bɔɔrɑ, kpɑ u ɡɔsirɑ u wurɑ. U koo Isireli be Gusunɔ u kɑ ɑrukɑwɑni bɔkuɑ mi, mɔru seesi kpɑ u n kɑ be bɑ ɑrukɑwɑni ye deri nɔɔ tiɑ sɑ̃ɑ. \v 31 U koo tɑbu kowobu sure bu Yinni Gusunɔn sɑ̃ɑ yeru kɑ ten ɑɡbɑrɑ disi doke. Kpɑ bu tɔ̃ɔ bɑɑteren yɑ̃kunu kpeesiɑ. Kpɑ bu kɑm koosion bwɑ̃ɑroku kɔ̃su ɡirɑ yɑ̃ku yeru mi. \v 32 U koo tɔmbu nɔni wɔ̃ke be bɑ Yinni Gusunɔn ɑrukɑwɑni ye deri. Adɑmɑ tɔn be bɑ Yinni Gusunɔ yɛ̃, bɑ ko n yɔ̃wɑ dim dim ben dɑɑ ɡeɑ sɔɔ. \v 33 Be bɑ bwisi mɔ, bɑ koo dɑbinu keu ko. Sɑɑ fiiko sɔɔ, bɑ koo ɡɑbu ɡo tɑbu sɔɔ, kpɑ bu ɡɑbu dɔ̃ɔ mɛni, kpɑ bu ɡɑbu yoru mwɛɛri, kpɑ bu ɡɑbun yɑ̃nu ɡurɑ. \v 34 Sɑɑ ye sɔɔ, bɑ koo somiru fiiko wɑ. Tɔn dɑbirɑ bɑ koo kɑ bu nɔɔ tiɑ ko kɑ murɑfitiru. \v 35 Bwisiɡii ben ɡɑbɑ koo ɡbi bu kɑ bu sɔwɑ bu dɛɛrɑ mɑm mɑm sere kpeerun tɔ̃ru tu kɑ tunumɑ. Domi yeni yɑ koo koorɑwɑ sɑɑ ye bɑ yii sɔɔ. \p \v 36 Sinɑ boko wi, u koo ko ye u kĩ. U koo tii suɑ u nɛɛ, wiyɑ u bũnu kpuro kere. Kpɑ u Gusunɔ wi u kpuro kere wɔmɛ. Wɔmbu te, tɑ ǹ kɑ nɔɔ ɡerurɔ. Tɔmbu bɑ koo nùn nɑɑnɛ ko sere Gusunɔn mɔru yu kɑ sɔ̃ɔsirɑ. Domi ye wi, Gusunɔ u ɡeruɑ, yɑ koo koorɑwɑ. \v 37 U ǹ win sikɑdobɑn bũnu ɡɑsirimɔ, u ǹ mɑɑ bũu wi tɔn kurɔbɑ kĩ ɡɑsirimɔ, bũnu kpuro ɡesi. Domi u koo tii suɑ n kpuro kere. \v 38 Adɑmɑ u koo bũu sɑ̃ wi u rɑ n ɡbɑ̃rɑnu kɔ̃su wi win sikɑdobɑ bɑ ǹ yɛ̃. U koo nùn sɑ̃ kɑ wurɑ kɑ sii ɡeesu kɑ kpee ɡobiɡinu, kɑ sere ɡɑ̃ɑ ni nu ɡobi mɔ. \v 39 U koo wuu si su ɡbɑ̃rɑru mɔ tɑbu wɔri kɑ win bũu wi u wɑ tem tukum di. U koo be bɑ bũu wi wurɑ bɛɛrɛ wɛ̃, kpɑ u de bu bɑndu di tɔn dɑbinun wɔllɔ, kpɑ u bu tem bɔnu kuɑ mu n sɑ̃ɑ ben ɑre. \p \v 40 Kpeerun sɑɑ sɔɔ, sinɑ boko wi u wɑ̃ɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm dwɑru ɡiɑ u koo kɑ mɑɑ nùn sɑnnɑ. Adɑmɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm ɡeuɡii wi, u koo nɔm dwɑruɡii wi wukiri nɡe woo bɔkɔ kɑ tɑbu kɛkɛ ye dumi ɡɑwe kɑ mɑɑsɔbu kɑ ɡoo nimkuu dɑbiru. Kpɑ u win tem wɔri u sɑrɑ nɡe mɛ nim mu rɑ dɑɑru yibu mu sɑre. \v 41 Kpɑ u mɑɑ wɔri tem mɛn mi n burɑm bo sɔɔ. Adɑmɑ Edɔmubɑ kɑ Mɔɑbubɑ kɑ sere Amɔnibɑn wiruɡibu bɑ koo nùn kisirɑri. \v 42 U koo tem dɑbinu nɔmɑ sikerenɑ. Eɡibitiɡibu bɑ ǹ mɑm kisirɑmɔ win nɔmɑn di. \v 43 Sunɔ wi, u koo Eɡibitiɡibun wurɑbɑ kɑ ben sii ɡeesu kɑ ben yɑ̃ɑ ɡobiɡinu ɡurɑ. Libiɡibu kɑ Etiopiɡibu bɑ koo nùn sɑ̃. \v 44 Lɑbɑɑri yɑ koo nɑ sɑɑ sɔ̃ɔ yɑri yeru ɡiɑn di kɑ sɔ̃ɔ yɛ̃sɑn nɔm ɡeu ɡiɑn di yu nùn nɑndɑsiɑ. Sɑɑ ye sɔɔrɑ u koo mɔru bɑkɑ se u tɔn dɑbinu ɡo. \v 45 U koo win sinɑ kunu ɡirɑ nim wɔ̃ku kɑ Yinni Gusunɔn ɡuu dɛɛrɑ ten bɑɑ sɔɔ. Sɑɑ yerɑ ɡɔɔ u koo nùn deemɑ subɑru bɑ kun nùn somi. \s1 Sɑnɑm dɑ̃ɑkim \c 12 \p \v 1 Sɑnɑm dɑ̃ɑkim sɔɔ, Misɛli, mɑleekɑ wi u sɑ̃ɑ tɑbu sunɔ, u koo seemɑ, wi, wi u kɑ wunɛ Dɑniɛlin tɔmbu yɔ̃. Sɑɑ ye, yɑ ko n sɑ̃ɑwɑ nɔni swɑ̃ɑrun tɔ̃ru tèn bweseru tɑ ǹ koore sɑɑ min di bwesenu nu toruɑ sere n kɑ sɑɑ ye ɡirɑri. Sɑɑ ye sɔɔrɑ wunɛn tɔmbu bɑ koo fɑɑbɑ wɑ bèn yĩsɑ yɑ yoruɑ wɑ̃ɑrun tireru sɔɔ. \v 2 Dɑbiru be bɑ dò sikirɔ, bɑ koo dom yɑndɑ. Ben ɡɑbu bɑ koo se bu kɑ wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpe wɑ. Gɑbu bɑ koo mɑɑ se bu kɑ sekuru kɑ nɔni swɑ̃ɑru wɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \v 3 Be bɑ bwisi mɔ, bɑ koo bɑlliwɑ nɡe wɔllun yɑm bururɑm. Be bɑ mɑɑ tɔn dɑbinu ɡem swɑɑ sɔ̃ɔsi, bɑ koo bɑlliwɑ nɡe kperi sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \p \v 4 Wunɛ Dɑniɛli, ɑ ɡɑri yi nɛnuɔ ɑsiri sɔɔ kpɑ ɑ yi yĩreru koosi tire te sɔɔ bu ku kɑ tu wukiɑ sere kpeerun sɑɑ. Sɑnɑm mɛ, tɔn dɑbinu nu koo yi ɡɑri kpɑ yɛ̃ru tu sosi. \s1 Kpeerun sɑɑ \s2 yɑ ko n sɑ̃ɑwɑ ɑsiri \p \v 5 Yen biru, Dɑniɛli u mɛɛrɑ mɑ u tɔmbu yiru wɑ bɑ yɔ̃ turo dɑɑrun ɡooru ɡee, turo mɑɑ wɑ̃ɑ dɑɑrun ɡooru ɡiɔ. \v 6 Mɑ turo u wi u yɑ̃nu doke ni bɑ kuɑ kɑ wɛ̃ɛ dɑmɡii u yɔ̃ dɑɑ ten nim wɔllɔ bikiɑ u nɛɛ, sɑɑ yerɑ̀ mɑɑmɑɑki yen kpeerɑ koo nɑ. \v 7 Yerɑ Dɑniɛli u wɑ ɡɔrɑdo wi, u win nɔmɑ yiru kpuro yiiyɑ wɔllɔ mɑ u bɔ̃ruɑ kɑ wi u rɑ n wɑ̃ɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔn yĩsiru u nɛɛ, nɔni swɑ̃ɑ te, tɑ ko n wɑ̃ɑwɑ sere sɑɑ itɑ kɑ bɔnu kpɑ tu kpe dɔmɑ te bɑ Gusunɔn tɔmbun dɑm buɑ mɑm mɑm. \p \v 8 Dɑniɛli u ɡɑri yi nuɑ ɑdɑmɑ yi ǹ nùn yeeri. Mɑ u nɛɛ, nɛn Yinni, ɑmɔnɑ ɡɑri yi, yi koo kɑ wiru ɡoorɑ. \v 9 Yerɑ u nùn wisɑ u nɛɛ, Dɑniɛli, ɑ wunɛn lɑɑkɑri kpĩiyɔ. Gɑri yi, yi ko n sɑ̃ɑwɑ ɑsiri sere kpeerun sɑɑ yu kɑ turi. \v 10 Bɑ koo dɑbinu sɑ̃rɑsiɑ bu dɛɛrɑ mɑm mɑm. Tɔn kɔ̃sobu bɑ ko n kɔ̃sɑ mɔ̀. Ben ɡoo kun tubu ye yɑ koorɑmɔ. Adɑmɑ be bɑ bwisi mɔ, beyɑ bɑ koo tubu. \v 11 Sɑɑ dɔmɑ tèn di bɑ koo tɔ̃ɔ bɑɑteren yɑ̃ku ni bɑ rɑ Yinni Gusunɔ kue yɔ̃rɑsiɑ kɑ sɑɑ ye kɑm koosion bwɑ̃ɑroku kɔ̃su ɡɑ ko n wɑ̃ɑ yɑ̃ku yerɔ, yɑ ko n sɑ̃ɑwɑ sɔ̃ɔ nɔrɔbu kɑ ɡoobɑ wunɔbu wɔkuru sɑri (1.290). \v 12 Doo nɔɔruɡiiwɑ wi u tɛmɑnɑ sere sɔ̃ɔ nɔrɔbu kɑ ɡoobɑ wunɔbu kɑ tɛnɑ kɑ nɔɔbu (1.335). \v 13 Adɑmɑ wunɛ Dɑniɛli, ɑ de ɑ tɛmɑnɑ sere kɑ nɔrɔ. Sɑɑ ye sɔɔrɑ kɑɑ wɛ̃rɑ kpɑ ɑ se ɑ wunɛn ɑre mwɑ kpeerun sɑɑ sɔɔ.