\id 2PE BAAT$ONUM JULY 16, 1992 \ide UTF-8 \h Piɛɛ II \mt1 TIRERU YIRUSE \mt1 TE PIƐƐ U YORUA \ip Piɛɛn tireru yiruse teni, Yesuɡibu kpurowɑ u tu yoruɑ. Ten ɡɑri mɛro sɑ̃ɑwɑ, bɑ n tii sɛ kɑ keu koosio weesuɡibu be bɑ koo kurɑmɑ kɑ ben sɔ̃ɔsi weesuɡinu kɑ kom bɛrɛtɛkɛ. N weenɛ bu Gusunɔ kɑ Yesu bɛsɛn Yinnin bɛɛrɛ nɛnɛ bu wɑ bu kɑ sɔ̃ɔsi ni fɛ̃rɑ ben suunu sɔɔn di. U mɑɑ bu tubusiɑ yèn sɔ̃ Yesu kun wurɑmɛ fuuku. U nɛɛ, Gusunɔ kun kĩ tɔmbu bu kɑm ko. U kĩwɑ bu wurɑmɑ win mi kpɑ bu ben durum tuubɑ ko. Yen sɔ̃nɑ Yesu u tɛɛmɔ. \is1 Tire ten kpunɑɑ \iq1 1. Tɔbiribu, wiru 1:1-2. \iq1 2. Yesuɡiin dɑɑ, wiru 1:3-15. \iq1 3. Be bɑ Kirisin yiiko wɑ, wiru 1:16-21. \iq1 4. Keu koosio weesuɡibu, wiru 2. \iq1 5. Yinnin wurɑmɑrun nɔɔ mwɛɛru, wiru 3. \ie \c 1 \s1 Tɔbiribu \p \v 1 Bɛɛ be Yesu Kirisi bɛsɛn Yinni kɑ bɛsɛn Fɑɑbɑ kowo ɡeeɡii u nɑɑnɛ dokebu wɛ̃ nɡe bɛsɛ, nɛ Simɔɔ Piɛɛ, win yoo kɑ win ɡɔro, nɛnɑ nɑ bɛɛ tire te yoruɑmmɛ. \v 2 Durom kɑ ɑlɑfiɑ n bɛɛ sosiɑ yèn sɔ̃ i Gusunɔ yɛ̃ kɑ mɑɑ Yesu bɛsɛn Yinni. \s1 Yesuɡiin dɑɑ \p \v 3 Win sinɑru tɑ sun kpuro wɛ̃ yèn bukɑtɑ sɑ mɔ sɑ n kɑ wɑ̃ɑru mɔ sɑ n Gusunɔ sɑ̃ɑmɔ, kpɑ sɑ n nùn ɡiɑmɔ wi, wi u sun sokɑ kɑ win yiiko kɑ win tɔn ɡeeru. \v 4 Nɡe mɛyɑ u sun nɔɔ mwɛɛ bɑkɑ bɛɛrɛɡinu kuɑ kpɑ i n kɑ bɔnu mɔ win dɑɑ sɔɔ, sɑnɑm mɛ i sɑnkirɑnu suuri ni nu wɑ̃ɑ hɑnduniɑ sɔɔ binɛn sɔ̃. \v 5 Yen sɔ̃, i kookɑri koowo i kɑ bɛɛn nɑɑnɛ dokebu sɔɔ lɑsɑbu ɡeɑ sosi, kpɑ i lɑsɑbu ɡeɑ sɔɔ yɛ̃ru sosi, \v 6 kpɑ i yɛ̃ru sɔɔ ɡɑyɑ sosi, kpɑ i ɡɑyɑ sɔɔ, suuru sosi, kpɑ i suuru sɔɔ Gusunɔn bɛɛrɛ yɛ̃ru sosi, \v 7 kpɑ i Gusunɔn bɛɛrɛ yɛ̃ru sɔɔ tɔn ɡeeru sosi, kpɑ i tɔn ɡeeru sɔɔ kĩru sosi. \v 8 Gɑ̃ɑ nini, nù n wɑ̃ɑ bɛɛ sɔɔ mɑ nu sosimɔ nu ǹ derimɔ i ko ɡɑru koo sɑriruɡibu. Bɛɛn sɔmburɑ kun mɑɑ mɔ̀ ɑrufɑɑni sɑriruɡiru n wɑ i kɑ bɛsɛn Yinni Yesu Kirisi ɡiɑ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ. \v 9 Adɑmɑ wìn mi ɡɑ̃ɑ ni, nu ǹ wɑ̃ɑ, wiyɑ sɑ̃ɑ nɡe wɔ̃ko, u ku rɑ wɑ sɑruɔ. U mɑɑ duɑri mɑ bɑ nùn dɛɛrɑsiɑ win ɡɑsɔn durum di. \p \v 10 Yen sɔ̃, nɛɡibu, i hɑniɑ sosio i kɑ ɡiɑ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ mɑ Gusunɔwɑ u bɛɛ sokɑ mɑ u bɛɛ ɡɔsɑ, domi ì n kuɑ mɛ, i ǹ sokurɑmɔ kɑ bɑɑdommɑɔ. \v 11 Nɡe mɛyɑ bɑ koo de i du kɑ bɛɛrɛ mi bɛsɛn Yinni Fɑɑbɑ kowo Yesu Kirisi u bɑndu dii sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \p \v 12 Yen sɔ̃nɑ, ko nɑ n dɑ n sɔɔru sɑ̃ɑ n kɑ bɛɛ ɡɑ̃ɑ ni yɑɑyɑsiɑ bɑɑ mɛ i nu yɛ̃ kɔ, bɑɑ mɛ i mɑɑ yɔ̃ dim dim ɡem mɛ sɔɔ, mɛ i wurɑ. \v 13 Adɑmɑ nɑ tɑmɑɑ n weenɛ sɑɑ ye nɑ wɑ̃ɑ hunde sɔɔ, nɑ n dɑ n bɛɛ ɡɑ̃ɑ ni yɑɑyɑsiɑmɔ kpɑ bɛɛn lɑɑkɑri yɑ n kɑ seewɑ. \v 14 Domi nɑ yɛ̃ mɑ ǹ n sosi kon wɑsi yini deri nɡe mɛ bɛsɛn Yinni Yesu Kirisi u mɑn sɔ̃ɔsi. \v 15 Mɛyɑ kon kookɑri ko kpɑ i kɑ kpĩ i ɡɑ̃ɑ ni yɑɑyɑ sɑɑ bɑɑyere nɛn doonɑrun biru. \s1 Be bɑ Kirisin yiiko wɑ \p \v 16 Kɑ ɡem, sɑ ǹ sukɑ swĩi ye tɔmbɑ kuɑ kɑ ben bwisi, sɑnɑm mɛ sɑ bɛɛ bɛsɛn Yinni Yesu Kirisin dɑm kɑ win wurɑmɑru ɡiɑsiɑ. Sɑ win kpɑ̃ɑru wɑwɑ kɑ bɛsɛn nɔni. \v 17 Domi sɑnɑm mɛ Gusunɔ Bɑɑbɑ u nùn bɛɛrɛ kɑ yiiko wɛ̃, u nɔɔ ɡɑɡu nuɑ sɑɑ yiiko bɑkɑɡiin min di ɡɑ nɛɛ, “Winiwɑ nɛn Bii kĩnɑsi wì sɔɔ nɛn ɡɔ̃ru dobu kpuro wɑ̃ɑ.” \v 18 Bɛsɛn tii sɑ nɔɔ ɡe nuɑ ɡɑ nɑ wɔllun di sɑnɑm mɛ sɑ wɑ̃ɑ kɑ wi ɡuu dɛɛrɑ ten wɔllɔ. \p \v 19 Nɡe mɛyɑ Gusunɔn sɔmɔbun ɡɑri yi sirerɑ. N weenɛ i yi swɑɑ dɑki domi yi sɑ̃ɑwɑ nɡe fitilɑ ɡe ɡɑ bɑllimɔ yɑm wɔ̃kurɔ sere yɑm mu kɑ sɑ̃rɑ kpɑ Yesu wi u sɑ̃ɑ nɡe yɑm sɑ̃rerun kperɑ yu kɑ bɛɛn ɡɔ̃rusu bururɑsiɑ. \v 20 Gbiikɑɑ i de i n yeni yɛ̃ mɑ ɡɑri yi Gusunɔ u win sɔmɔbu sɔ̃ɔwɑ yin ɡɛɛ sɑri yi tɔnu u koo kpĩ u tubusiɑ kɑ win tii. \v 21 Domi Gusunɔn ɡɑri ɡɛɛ kun wɑ̃ɑ yi tɔnu u ɡeruɑ kɑ win tiin kĩru. Adɑmɑ tɔmbɑ Gusunɔn ɡɑri ɡeruɑ nɡe mɛ Hunde Dɛɛro u bu sɔ̃ɔsi. \c 2 \s1 Keu koosio weesuɡibu \r (I mɑɑ mɛɛrio Yudu 4-13) \p \v 1 Adɑmɑ sɔmɔ weesuɡibɑ rɑɑ wɑ̃ɑ tɔn ben suunu sɔɔ. Mɛyɑ mɑɑ keu koosio weesuɡibɑ koo kurɑmɑ bɛɛn suunu sɔɔ. Bɑ koo kɑ sɔ̃ɔsi weesuɡinu nɑ kɑ bwisi, ni nu rɑ tɔmbu kɑm koosie kpɑ bu Yinni wi u bu yɑkiɑ yinɑ. Nɡe mɛyɑ bɑ koo tii kɑm kobu sure suɑru sɔɔ. \v 2 Tɔn dɑbirɑ koo ben dɑɑ bɛrɛtɛkɛ swĩi, kpɑ ben sɔ̃, ɡɑbu bu ɡem swɑɑ wɔmɛ. \v 3 Keu koosio weesuɡii ben binɛn sɔ̃, bɑ koo bɛɛ tɑki di kɑ ben ɡɑri yi bɑ bwisikɑ bɑ sekɑ. Adɑmɑ sɑɑ tɛɛbun di ben siri kowo sɔɔru sɑ̃ɑ u kɑ bu siri. Wi u koo mɑɑ bu kɑm koosiɑ u ǹ dò. \p \v 4 Domi Gusunɔ u ǹ wɔllun ɡɔrɑdobɑ deri be bɑ rɑɑ torɑ, ɑdɑmɑ u bu sure ɡɔriɔ mi bɑ bu nɛni wɔru sɔɔ yɑm wɔ̃kurɔ sere siribun tɔ̃ru. \v 5 U ǹ mɑɑ yeruku tɔmbu deri ɑdɑmɑ u Nɔwɛ fɑɑbɑ kuɑ wi u ɡem kpɑrɑ kɑ kpɑm tɔmbu nɔɔbɑ yiru ɡɑbu ye u kɑ derɑ nim yibu bɑkɑrɑ nɑ tɑ hɑnduniɑn tɔmbu wukiri be bɑ ǹ win bɛɛrɛ yɛ̃. \v 6 U wuu si bɑ sokumɔ Sodomu kɑ Gomɔrɑ tɑɑrɛ wɛ̃ mɑ u su kɑm koosiɑ kɑ dɔ̃ɔ. Nɡe mɛyɑ su kuɑ yĩreru tɔn kɔ̃so be bɑ koo rɑ nɑn sɔ̃. \v 7 Mɑ u tɔn ɡeo wi bɑ mɔ̀ Lɔtu yɑrɑ wi u rɑ n nuki sɑnkire tɔn kɔ̃so ben dɑɑ bɛrɛtɛkɛn sɔ̃. \v 8 Domi durɔ wi, u sɑ̃ɑ tɔn ɡeo tɔn ben suunu sɔɔ. Yɑm sɑ̃reru bɑɑteren kɔ̃sɑ ye u wɑɑmɔ kɑ ye u nɔɔmɔ yɑ win ɡɔ̃ru dɛɛrɔ tɔ̃yɑ mɔ̀. \v 9 Ǹ n mɛn nɑ Gusunɔ u yɛ̃ mɛ u koo kɑ be bɑ win bɛɛrɛ yɛ̃ yɑrɑ sɑɑ lɑɑkɑri mɛɛribun di. U mɑɑ yɛ̃ mɛ u koo tɔn kɔ̃sobu yi u kɑ bu wɑhɑlɑ ko siribun sɑnɑm, \v 10 n mɑm nɛɛre be bɑ ben wɑsin kĩru kɑnkɑm mɔ̀ mɑ bɑ Gusunɔn yiiko ɡɛmɑ. \p Keu koosio weesuɡii be, bɑ sɑ̃ɑwɑ wɔbiɑɡibu kɑ tii suobu, bɑ ǹ mɑɑ bɛrum mɔ bu kɑ wɔllun yiikoɡibu wɔmɛ. \v 11 Bɑɑ Gusunɔn ɡɔrɑdobɑ, be bɑ bu dɑm kɑ yiiko kere ɡem ɡem, bɑ ǹ wɔllun yiikoɡibu tɑɑrɛ wɛ̃ɛmɔ kɑ wɔmburu Yinni Gusunɔn wuswɑɑɔ. \v 12 Adɑmɑ mɑrumɑrɑ tɔn be, bɑ kɑ yeni mɔ̀ nɡe yɛɛ yi yi wɑ̃ɑ bu kɑ mwɑ bu ɡon sɔ̃. Ye bɑ kun tubɑ yerɑ bɑ wɔmmɔ. Bɑ koo mɑɑ kɑm kowɑ nɡe yɛɛ yi. \v 13 Kɔ̃sɑ ye bɑ ɡɑbu kuɑ, yerɑ bɑ koo bu kɔsie. Bɑ rɑ n nuku dobu mɔ bɑ̀ n ben wɑsin kĩnu kɑnkɑm mɔ̀ sɔ̃ɔ sɔɔ ɡbɑ̃ɑrɑ. Bɑ sɑ̃ɑ nɡe too yɑ̃kuru, sɑnɑm mɛ bɑ dimɔ kɑ bɛɛ sɑnnu kɑ ben ɑkɑnu, mɑ bɑ yɛ̃ɛrimɔ ben tɑki ye bɑ tɔmbu dimɔ sɔɔ. \v 14 Bɑ rɑ n sɑkɑrɑrun nɔni mɔ, torɑnu ku rɑ bu turi. Bɑ rɑ be bɑ kun yɔ̃ dim dim yinɑ mwɛ. Ben ɡɔ̃ru ɡɑ binɛn dɔɔnɛ mɔ. Gusunɔ u bu bɔ̃rusi. \v 15 Bɑ swɑɑ ɡeɑ deri mɑ bɑ kɔ̃ɔrɑ. Bɑ Bɑlɑmu, Beorun biin swɑɑ swĩi wi u kɔ̃sɑn kobun ɑre kĩɑ. \v 16 Adɑmɑ Gusunɔ u nùn ɡerusi win torɑrun sɔ̃. Geemɑ kɛtɛku ɡe ɡɑ ku rɑ ɡɑri ko ɡɑ kɑ nùn ɡɑri kuɑ nɡe tɔnu mɑ ɡɑ Gusunɔn sɔmɔ win wiirɑ kookoosu yɔ̃rɑsiɑ. \p \v 17 Tɔn be, bɑ sɑ̃ɑwɑ bwii nim sɑribɑ kɑ bukɔ ɡe woo ɡɑ bɔrikiɑmɔ. Gusunɔ u bu yɑm wɔ̃kuru yiiye tɑ kpɑ̃. \v 18 Bɑ woo kɑnɑ ɡɑri ɡerumɔ yi yi ǹ wiru mɔ. Bɑ tɔnun ɡɔ̃run binɛ kɑnkɑm dendimɔ bu kɑ ɡɑbu yinɑ mwɑ be bɑ kisirɑmɑ sɑɑ be bɑ toren min di. \v 19 Bɑ bu tii mɔru nɔɔ mwɛɛru kuɑmmɛ, ɑdɑmɑ ben tii bɑ sɑ̃ɑwɑ ye yɑ kɑ bu kɑm koore dɔɔn yobu. Domi bɑɑwure sɑ̃ɑwɑ ye yɑ nùn kɑmiɑn yoo. \v 20 Geemɑ, tɔmbu bɑ̀ n hɑnduniɑn dɑɑ bɛrɛtɛkɛ kisirɑri yèn sɔ̃ bɑ bɛsɛn Yinni Fɑɑbɑ kowo Yesu Kirisi ɡiɑ, mɑ bɑ kpɑm derɑ yɑ bu mwɑ yɑ kɑmiɑ nɔn mɛɛruse, ben wɑ̃ɑ ɡbiikirɑ koo sɑ̃ɑyɑ kɑ sere dɑ̃ɑkiru. \v 21 N ko n dɑɑ sɑnɔ bɑ kun ɡem swɑɑ ɡiɑre kɑ sere bu ye ɡiɑ kpɑ bu woodɑ dɛɛrɑ biru kisi ye bɑ bu wɛ̃. \v 22 Ye n bu deemɑ yɑ sɔ̃ɔsimɔ mɑ mɔn teni tɑ ɡem ɡerumɔ te tɑ nɛɛ, “Bɔ̃ɔ ɡɑ wurɑ ɡɑ ɡen siɑnu dɑbirimɔ, mɑ kurusɔ ɡe bɑ woburɑ ɡɑ kpɑm yironu burimɔ.” \c 3 \s1 Yinnin wurɑmɑrun \s2 nɔɔ mwɛɛru \p \v 1 Nɛn kĩnɑsibu, tire teni tɑ sɑ̃ɑwɑ tireru yiruse te nɑ bɛɛ yoruɑmmɛ. Ten bɑɑtere sɔɔ nɑ kɑsu n bɛɛn bwisi ɡee yɑmiɑ kɑ sɔ̃ɔsi te nɑ bɛɛ yɑɑyɑsiɑmɔ. \v 2 Nɑ kĩ i Gusunɔn sɔmɔ dɛɛrobun ɡɑri yɑɑyɑ yi bɑ rɑɑ ɡeruɑ, kɑ mɑɑ Yinni Fɑɑbɑ kowon woodɑ ye ɡɔrobɑ bɛɛ sɔ̃ɔsi. \v 3 Gbiikɑɑ, i n yɛ̃ mɑ sɑnɑm dɑ̃ɑkim sɔɔ, tɔmbɑ koo yɑrimɑ bɑ n sĩimɔ kɑ ben tiin ɡɔ̃ru kĩru. Bɑ koo bɛɛ yɑɑkoru ko \v 4 kpɑ bu ɡere bu nɛɛ, Yesu u nɔɔ mwɛɛru kuɑ mɑ u koo nɑ, nɡe n ǹ mɛ. Ǹ n mɛn nɑ, mɑnɑ u wɑ̃ɑ. Domi sɑɑ mìn di bɛsɛn sikɑdobɑ bɑ ɡu, bɑɑyere yɑ wɑ̃ɑwɑ nɡe toren di. \v 5 Bɑ yeni duɑri sobun sɔ̃, mɑ ɡɑsɔ ɡɑriyɑ Gusunɔ u ɡeruɑ u kɑ wɔllu kɑ tem tɑkɑ kuɑ. U tem wunɑ nim sɔɔn di, mɑ u mu mɔmɑ kɑ nim. \v 6 Nim mɛyɑ u derɑ mu hɑnduniɑ yerukɑɑ kɑm koosiɑ, kɑ mɛn yibu bɑkɑru. \v 7 Kɑ ɡɑri tee yiyɑ bɑ mɑɑ kɑ tɛ̃n wɔllu kɑ tem yii dɔ̃ɔn sɔ̃, sere tɔ̃ɔ te Gusunɔ u koo be bɑ ǹ win bɛɛrɛ yɛ̃ siri, kpɑ u bu kɑm koosiɑ. \p \v 8 Adɑmɑ nɛn kĩnɑsibu, i ku mɑɑ de i ɡɑ̃ɑ tee nini duɑri mɑ Yinni Gusunɔn mi, sɔ̃ɔ teerɑ sɑ̃ɑwɑ nɡe wɔ̃ɔ nɔrɔbu, wɔ̃ɔ nɔrɔbu yɑ mɑɑ sɑ̃ɑ nɡe sɔ̃ɔ teeru. \v 9 Gɑbɑ tɑmɑɑ Yinni u tɛɛmɔ u kɑ win nɔɔ mwɛɛru yibiɑ. Adɑmɑ u ǹ tɛɛmɔ. Ǹ n sɑ̃ɑre u tɛɛmɔ, u kɑ bɛɛ suuru sɑ̃ɑwɑ domi u ǹ kĩ bɑɑ tɔn turo u kɑm ko. U kĩwɑ tɔmbu kpuro bu ɡɔ̃ru ɡɔsiɑ. \p \v 10 Kɑ mɛ, Yinnin tɔ̃rɑ koo nɑwɑ nɡe ɡbɛnɔ. Tɔ̃ɔ te sɔɔrɑ wɔllɑ koo doonɑ kɑ wure bɑkɑnu. Ye yɑ wɑ̃ɑ wom dirum sɔɔ yɑ koo yɑndɑ kɑ yɑm susu bɑkɑru, kpɑ tem mu dɔ̃ɔ mwɑɑrɑ kɑ ɡɑ̃ɑ ni nu wɑ̃ɑ mɛ sɔɔ. \v 11 Yèn sɔ̃ ɡɑ̃ɑ ni kpuro nu koo kɑm ko nɡe mɛ, i yɛ̃ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ nɡe mɛ n weenɛ bɛɛn sɑnum mu n dɛɛre kpɑ i n Gusunɔn bɛɛrɛ yɛ̃. \v 12 Kpɑ i n win tɔ̃ru mɑrɑ i n kookɑri mɔ̀ tu kɑ nɑ fuuku. Tɔ̃ɔ te sɔɔrɑ dɔ̃ɔ koo wɔllu kɑm koosiɑ, kpɑ ye yɑ wɑ̃ɑ hɑnduniɑ sɔɔ yu yɑndɑ kɑ dɔ̃ɔn yɑm susuru. \v 13 Adɑmɑ Gusunɔ u wɔn kpɑɑru kɑ tem kpɑm nɔɔ mwɛɛru kuɑ mi ɡem ko n wɑ̃ɑ. Yerɑ sɑ mɑrɑ. \p \v 14 Yen sɑɑbu kĩnɑsibu, nɡe mɛ i tɔ̃ɔ te mɑrɑ, i kookɑri koowo u kɑ bɛɛ deemɑ bɔri yɛndu sɔɔ kpɑ i kun disinu kɑ torɑru mɔ. \v 15 Bɛsɛn Yinni ù n tɛmɑnɛ, ɑyerɑ u sun derie su kɑ fɑɑbɑ wɑ, nɡe mɛ bɛsɛn kĩnɑsi Pɔlu u mɑɑ bɛɛ yoruɑ kɑ bwisi yi Gusunɔ u nùn kɑ̃. \v 16 Yerɑ u yoruɑ tirenu kpuro sɔɔ mi u ɡɑri yi ɡeruɑ. Win tirenu sɔɔ ɡɑm kɑ ɡɑm wɑ̃ɑ mi n tubusiɑnu sɛ̃, mɑ yɛ̃ru sɑriruɡibu be bɑ ǹ yɔ̃ dim dim, bɑ ɡɑri yi ɡɔsikiɑmɔ, nɡe mɛ bɑ rɑ ko kɑ Gusunɔn ɡɑri ɡɛɛ. Nɡe mɛyɑ bɑ kɑ ben tii kɑm kobu ɡɑwemɔ. \p \v 17 Adɑmɑ bɛɛ nɛn kĩnɑsibu i ɡɑ̃ɑ ni yɛ̃ kɔ. Ǹ n mɛn nɑ, i n tii sɛ kpɑ i ku de i kɔ̃ɔrɑ i wɔrumɑ be bɑ ǹ Gusunɔn bɛɛrɛ yɛ̃n torɑrun sɔ̃. \v 18 Adɑmɑ i n kpɛ̃ɑmɔ bɛsɛn Yinni Fɑɑbɑ kowo Yesu Kirisin durom sɔɔ kpɑ i n nùn ɡiɑmɔ. Su nùn bɛɛrɛ wɛ̃ tɛ̃n di sere kɑ bɑɑdommɑɔ. Ami.