\id 1JN \ide UTF-8 \h Yohɑnu I \mt1 TIRE GBIIKII \mt1 TE YOHANU U YORUA \ip Tɔmbɑ tɑmɑɑ Yohɑnuwɑ u tire te yoruɑ bɑɑ mɛ win yĩsiru tɑ ǹ wɑ̃ɑ mi. Mbɑn sɔ̃nɑ u tire teni yoruɑ. Ben wɑɑti ye sɔɔ, sɔ̃ɔsiru ɡɑrɑ tem pusi. Terɑ bɑ mɔ̀, ye tɔnu u koo kpĩ u bɑbɑ u nɛnɛ, yɑ ǹ dɛɛre. Adɑmɑ ye yɑ ǹ wɑɑrɔ kɑ nɔni nɡe hunde, yen bweserɑ yɑ dɛɛre. Adɑmɑ sɔ̃ɔsi te, tɑ sɑ̃ɑwɑ weesu. Tɑ ǹ wure mɑ Yesu u kuɑ tɔnu. Tɑ nɛɛ, u sɑ̃ɑwɑ hunde tɔnɑ ye yɑ ǹ kpɛ̃ yu ɡbi. Yen sɔ̃nɑ Yohɑnu u win tɔmbu kirɔ mɔ̀. U nɛɛ, Yesu ù kun dɑɑ kue tɔnu mɑ u ǹ ɡu bɛsɛn sɔ̃, u ǹ dɑɑ kpɛ̃ u sun fɑɑbɑ ko. Adɑmɑ u ɡu mɑ sɑ kuɑ win bibu. Sɔ̃ɔ teeru sɑ ko n kɑ nùn weenɛ. \ip Tire te, tɑ mɑɑ nɛɛ, Gusunɔ u sɑ̃ɑwɑ yɑm bururɑm. Mɛyɑ u mɑɑ kĩ tɔmbu bɑ n wɑ̃ɑ mɛ sɔɔ. U mɑɑ sɑ̃ɑwɑ kĩrun nuuru. Yen sɔ̃nɑ n weenɛ win tɔmbu bɑ n kĩɑnɛ. \is1 Tire ten kpunɑɑ \iq1 1. Wɑ̃ɑsinɑɑ kɑ Gusunɔ kɑ mɑɑ tɔnusi, wiru 1:1n di sere wiru 2:17. \iq1 2. Kirisin yibɛrɛ, wiru 2:18-29. \iq1 3. Gusunɔn bibun dɑɑ, wiru 3. \iq1 4. Gusunɔn Hunde kɑ yibɛrɛn hunde, wiru 4:1-6. \iq1 5. Gusunɔ u sɑ̃ɑwɑ kĩrun nuuru, wiru 4:7-21. \iq1 6. Nɑɑnɛ dokeobun nɑsɑrɑ, wiru 5. \ie \c 1 \s1 Gɑri wɑ̃ɑruɡii \p \v 1-2 Wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpe tɑ sɔ̃ɔsirɑ. Sɑ tu wɑ. Sɑ ten seedɑ dimɔ, sɑ bɛɛ ten ɡɑri nɔɔsiɑmɔ te tɑ rɑɑ wɑ̃ɑ Bɑɑbɑn mi, mɑ bɑ sun tu sɔ̃ɔsi. Ye wɑ̃ɑ ten ɡɑri kɑ yɑ̃, ye yɑ wɑ̃ɑ toren di, sɑ ye nuɑ, sɑ ye wɑ kɑ nɔni, sɑ ye mɛɛrɑ mɑm mɑm, bɛsɛn nɔmɑ mɑɑ ye bɑbɑ. \v 3 Yeyɑ sɑ mɑɑ bɛɛ sɔ̃ɔmɔ kpɑ sɑ n kɑ sɑ̃ɑ nɔɔ tiɑ bɛsɛ kɑ bɛɛ, nɡe mɛ sɑ nɔɔ tiɑ sɑ̃ɑ kɑ Gusunɔ Bɑɑbɑ kɑ win Bii Yesu Kirisi. \v 4 Sɑ bɛɛ ɡɑri yini yoruɑmmɛwɑ kpɑ bɛsɛ kpuron nuku dobu bu kɑ yibu. \s1 Gusunɔ sɑ̃ɑwɑ yɑm bururɑm \p \v 5 Lɑbɑɑri wee ye sɑ nuɑ sɑɑ Yesu Kirisi win min di, mɑ sɑ bɛɛ ye nɔɔsiɑmɔ. Gusunɔ sɑ̃ɑwɑ yɑm bururɑm, yɑm wɔ̃kuru sɑri win mi. \v 6 Sɑ̀ n nɛɛ, sɑ nɔɔ tiɑ sɑ̃ɑ kɑ wi, mɑ sɑ sĩimɔ yɑm wɔ̃kuru sɔɔ, sɑ weesu mɔ̀wɑ, sɑ ǹ mɑɑ ɡem kookoosu mɔ̀. \v 7 Adɑmɑ sɑ̀ n sĩimɔ yɑm bururɑm sɔɔ, nɡe mɛ win tii u wɑ̃ɑ yɑm bururɑm sɔɔ, sɑ ko n nɔɔ tiɑ sɑ̃ɑ bɛsɛn tii tiinɛ. Win Bii Yesun yɛm mu mɑɑ sun dɛɛrɑsiɑmɔ sɑɑ torɑru kpuron di. \p \v 8 Sɑ̀ n nɛɛ, sɑ ǹ torɑru mɔ, sɑ tii nɔni wɔ̃kumɔwɑ, ɡem sɑri bɛsɛ sɔɔ. \v 9 Adɑmɑ sɑ̀ n bɛsɛn torɑru wurɑ, Gusunɔ u koo sun suuru kuɑ kpɑ u sun dɛɛrɑsiɑ bɛsɛn kom kɔ̃sum kpuron di domi u sɑ̃ɑwɑ nɑɑnɛɡii, wi u rɑ ko dee dee. \v 10 Sɑ̀ n nɛɛ, sɑ ǹ tore sɑ Gusunɔ weesuɡii mɔ̀wɑ, win ɡɑri kun mɑɑ wɑ̃ɑ bɛsɛ sɔɔ. \c 2 \s1 Kirisi sun somimɔ \p \v 1 Bɛɛ nɛn bibu, nɑ bɛɛ ɡɑri yini yoruɑmmɛwɑ, i ku kɑ torɑ. Adɑmɑ ɡoo ù n torɑ, sɑ ɡoo mɔ, wi u koo sun suuru kɑnɑ Bɑɑbɑn mi, wiyɑ Yesu Kirisi ɡeeɡii. \v 2 Win tii u kuɑ ɑbɔru te tɑ kɑ bɛsɛn torɑnu kpuro doonɑ, n ǹ mɔ bɛsɛɡinu tɔnɑ, kɑ hɑnduniɑɡibu kpuron torɑnɑ. \p \v 3 Sɑ̀ n win woodɑ mɛm nɔɔwɑmmɛ, sɑnɑm mɛyɑ sɑ ko ɡiɑ mɑ sɑ nùn yɛ̃. \v 4 Goo ù n nɛɛ, u nùn yɛ̃, mɑ u kun win woodɑ mɛm nɔɔwɑmmɛ, yɛ̃ro sɑ̃ɑwɑ weesuɡii, ɡee sɑri wi sɔɔ. \v 5 Adɑmɑ wi u win ɡɑri mɛm nɔɔwɑ, wi sɔɔrɑ Gusunɔn kĩrɑ yibɑ kɑ ɡem. Amɛniwɑ sɑ ko n kɑ yɛ̃ mɑ sɑ ɡbinnɛ kɑ wi. \v 6 Wi u ɡerumɔ u kɑ nùn mɑninɛ, n weenɛ u n sĩimɔ nɡe mɛ win tii u sĩɑ. \s1 Woodɑ kpɑɑ \p \v 7 Nɛn kĩnɑsibu, n ǹ mɔ woodɑ kpɑɑ nɑ bɛɛ yoruɑmmɛ, woodɑ ɡurɑ, ye i rɑɑ mɔ sɑɑ toren di. Woodɑ ɡurɑ ye, yɑ sɑ̃ɑwɑ ɡɑri yi i nuɑ kɔ. \v 8 Kɑ mɛ, woodɑ ye nɑ bɛɛ yoruɑmmɛ yɑ sɑ̃ɑwɑ woodɑ kpɑɑ, mɑ yen ɡem mu sɔ̃ɔsirɑ Kirisi sɔɔ kɑ mɑɑ bɛɛ sɔɔ. Domi yɑm wɔ̃kurɑ doonɔ, mɑ yɑm bururɑm ɡem mu bɑllimɔ. \p \v 9 Wi u ɡerumɔ u wɑ̃ɑ yɑm bururɑm sɔɔ, mɑ u win beruse tusɑ, u wɑ̃ɑwɑ yɑm wɔ̃kuru sɔɔ ɡinɑ. \v 10 Wi u win beruse kĩ, yɛ̃ro wɑ̃ɑwɑ yɑm bururɑm sɔɔ, ɡɑ̃ɑnu mɑɑ sɑri wi sɔɔ ni nu koo ɡoo sokurɑsiɑ. \v 11 Adɑmɑ wi u win beruse tusɑ, u wɑ̃ɑwɑ yɑm wɔ̃kuru sɔɔ, u mɑɑ sĩimɔ yɑm wɔ̃kurɔ. U ǹ yɛ̃ mi u dɔɔ yèn sɔ̃ yɑm wɔ̃kurɑ nùn wɔ̃ko kuɑ. \p \v 12 Nɑ bɛɛ yoruɑmmɛ nɛn bibu, yèn sɔ̃ bɑ bɛɛ bɛɛn torɑnu kpeesiɑ Yesun yĩsirun sɔ̃. \v 13 Nɑ bɛɛ yoruɑmmɛ bɛɛ bɑɑbɑbɑ, yèn sɔ̃ i nùn yɛ̃ wi u wɑ̃ɑ sɑɑ toren di. Nɑ bɛɛ yoruɑmmɛ bɛɛ ɑluwɑɑsibɑ, yèn sɔ̃ i tɔn kɔ̃so wi tɑbu di. \p \v 14 Nɑ bɛɛ yoruɑ bɛɛ bibu, yèn sɔ̃ i Gusunɔ Bɑɑbɑ ɡiɑ. Nɑ bɛɛ yoruɑ bɛɛ bɑɑbɑbɑ, yèn sɔ̃ i nùn yɛ̃ wi u wɑ̃ɑ sɑɑ toren di. Nɑ bɛɛ yoruɑ bɛɛ ɑluwɑɑsibɑ, yèn sɔ̃ i dɑm mɔ, Gusunɔn ɡɑri mɑɑ wɑ̃ɑ bɛɛ sɔɔ, mɑ i tɔn kɔ̃so wi tɑbu di. \p \v 15 I ku rɑ hɑnduniɑn yɑkɑnde kĩɑ, kɑ ɡɑ̃ɑ ni nu wɑ̃ɑ hɑnduniɑ sɔɔ. Wi u ye kĩ, Bɑɑbɑn kĩrɑ kun wɑ̃ɑ wi sɔɔ. \v 16 Domi kpuro ye yɑ wɑ̃ɑ hɑnduniɑ sɔɔ, tɔnun kĩru kɑnkɑm, kɑ ye nɔni wɑn kɔdɛ, kɑ tii suɑbu, yen ɡɑɑ kun nɛ sɑɑ Bɑɑbɑn min di, hɑnduniɑ miyɑ yɑ wɑ̃ɑ. \v 17 Hɑnduniɑ mɑɑ doonɔwɑ mi, kɑ yen binɛ, ɑdɑmɑ wi u Gusunɔn kĩru mɔ̀, u ko n wɑ̃ɑwɑ sere kɑ bɑɑdommɑɔ. \s1 Kirisin yibɛrɛ \p \v 18 Nɛn bibu, sɑɑ dɑ̃ɑkɑ mini. Nɡe mɛ i nuɑ mɑ Kirisin yibɛrɛ u koo nɑ, n wee tɛ̃, Kirisin yibɛrɛ dɑbirɑ tunumɑ. Yen sɔ̃nɑ sɑ yɛ̃ mɑ sɑɑ dɑ̃ɑkɑ mini. \v 19 Bɛsɛn suunu sɔɔn diyɑ bɑ yɑrɑ, ɑdɑmɑ bɑ ǹ sɑ̃ɑ bɛsɛɡibu. Domi bɑ̀ n dɑɑ sɑ̃ɑn nɑ bɛsɛɡibu, bɑ ko n dɑɑ wɑ̃ɑ kɑ bɛsɛ. Adɑmɑ bɑ yɑrɑ, mɑ yɑ sɔ̃ɔsirɑ mɑ be kpuro bɑ ǹ dɑɑ sɑ̃ɑwɑ bɛsɛɡibu kɑ ɡem. \p \v 20 Adɑmɑ bɛɛ i Hunde Dɛɛro mwɑ Kirisin min di mɑ bɛɛ kpuro i kuɑ yɛ̃ruɡibu. \v 21 Nɑ bɛɛ yoruɑ, n ǹ mɔ yèn sɔ̃ i ǹ ɡem yɛ̃, ɑdɑmɑ yèn sɔ̃ i mu yɛ̃wɑ, i mɑɑ yɛ̃ mɑ weesu kun kpɛ̃ su yɑri ɡem di. \p \v 22 Wɑrɑ sɑ̃ɑ wee kowo mɑ n kun mɔ wi u nɛɛ Yesu kun sɑ̃ɑ Kirisi. Yɛ̃ro wi, Kirisin yibɛrɛwɑ wi u Gusunɔ Bɑɑbɑ kɑ win Bii yinɑmɔ. \v 23 Domi wi u Bii yinɑ, u ǹ mɑɑ Bɑɑbɑ mɔ. Wi u Bii wurɑ, u mɑɑ Bɑɑbɑ mɔwɑ. \p \v 24 Bɛɛ mɑɑ, i de ye i nuɑ sɑɑ toren di, yɑ n wɑ̃ɑ bɛɛn ɡɔ̃ruɔ, i ko n ɡbinnɛ kɑ Bii kɑ Bɑɑbɑ. \v 25 Nɔɔ mwɛɛru wee te Kirisi sun kuɑ, teyɑ wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpe. \p \v 26 Nɑ bɛɛ yeni yoruɑwɑ be bɑ kĩ bu bɛɛ nɔni wɔ̃ken sɔ̃. \v 27 Adɑmɑ bɛɛ, Hunde Dɛɛro wi i mwɑ Kirisin min di, u wɑ̃ɑ bɛɛ sɔɔ. Yen sɔ̃, i ǹ ɡoon bukɑtɑ mɔ wi u koo bɛɛ ɡɑ̃ɑnu keu koosiɑ. Adɑmɑ yèn sɔ̃ Hunde Dɛɛro wi, u bɛɛ ɡɑ̃ɑnu bɑɑnire keu koosiɑmɔ, ni nu sɑ̃ɑ ɡem, n ǹ mɔ weesu, yen sɔ̃, i n kɑ Kirisi mɑninɛ, nɡe mɛ Hunde Dɛɛro u bɛɛ sɔ̃ɔsi. \p \v 28 Tɛ̃ nɛn bibu, i n mɑninɛ kɑ wi, kpɑ sɑ n kɑ wɔruɡɔru mɔ sɑnɑm mɛ u koo kurɑmɑ, kpɑ su ku tii bere sekurun sɔ̃ tɔ̃ɔ te u koo nɑ. \v 29 Ì n yɛ̃ mɑ Kirisi u sɑ̃ɑwɑ ɡeeɡii, i n mɑɑ yɛ̃ mɑ bɑɑwure wi u mɔ̀ dee dee, Kirisin biiwɑ. \c 3 \s1 Gusunɔn bibu \p \v 1 I mɛɛrio i wɑ, kĩi bɑkɑ te Bɑɑbɑ sun kĩɑ, sere bɑ sun sokɑ Gusunɔn bibu. Geemɑ, mɛyɑ sɑ sɑ̃ɑ. Yenin sɔ̃nɑ hɑnduniɑɡibu bɑ ǹ sun yɛ̃ yèn sɔ̃ bɑ ǹ nùn yɛ̃. \v 2 Nɛn kĩnɑsibu, tɛ̃ sɔɔ sɑ sɑ̃ɑ Gusunɔn bibu, sɑ ǹ yɛ̃ ɡinɑ ɑmɔnɑ sɑ ko n sɑ̃ɑ siɑ. Adɑmɑ sɑ yɛ̃ mɑ sɑnɑm mɛ Kirisi u koo kurɑmɑ sɑ ko n kɑ nùn weenɛ domi sɑ ko nùn wɑ nɡe mɛ u sɑ̃ɑ. \v 3 Bɑɑwure wi u yĩiyɔ binin bweseru mɔ, u tii sɑ̃rɑsiɑmɔwɑ, nɡe mɛ Kirisi u sɑ̃re. \p \v 4 Bɑɑwure wi u torɑmɔ, u woodɑ sɑrɑmɔwɑ, domi torɑru, woodɑ sɑrɑbɑ. \v 5 I yɛ̃ mɑ Yesu u nɑwɑ u kɑ torɑru wunɑ, torɑru mɑɑ sɑri wi sɔɔ. \v 6 Bɑɑwure wi u kɑ Kirisi mɑninɛ, u ku rɑ n torɑmɔ. Wi u rɑ n torɑmɔ, yɛ̃ro kun nùn wɑɑre, u sere nùn ɡiɑ. \p \v 7 Nɛn bibu i ku de ɡoo u bɛɛ nɔni wɔ̃ke. Wi u ɡeɑ mɔ̀ u sɑ̃ɑwɑ ɡemɡii, nɡe mɛ Yesun tii u sɑ̃ɑ. \v 8 Wi u rɑ n torɑmɔ, Setɑmɡiiwɑ, domi sɑɑ toren diyɑ Setɑm torɑmɔ. Mɑ Gusunɔn Bii u nɑ u kɑ Setɑm sɔmɑ kpeerɑsiɑ. \p \v 9 Bɑɑwure wi u sɑ̃ɑ Gusunɔn bii, u ku rɑ n mɑɑ torɑmɔ yèn sɔ̃ Gusunɔn wɑ̃ɑrɑ wɑ̃ɑ wi sɔɔ. U ǹ kpɛ̃ u n torɑmɔ domi u kuɑ Gusunɔn bii. \v 10 Tɛ̃, sɑ ko kpĩ su tubu wi u sɑ̃ɑ Gusunɔn bii kɑ wi u sɑ̃ɑ Setɑmɡii. Bɑɑwure wi u kun ɡeɑ mɔ̀, kɑ mɑɑ wi u kun win beruse kĩ, u ǹ sɑ̃ɑ Gusunɔɡii. \s1 Su kĩɑnɑ \p \v 11 Gɑri wee yi i nuɑ sɑɑ toren di. Su kĩɑnɑ \v 12 kpɑ sɑ kun sɑ̃ɑ nɡe Kɑɛni wi u sɑ̃ɑ tɔn kɔ̃so wiɡii mɑ u win wɔnɔ ɡo. Mbɑn sɔ̃nɑ u nùn ɡo. U nùn ɡo yèn sɔ̃ win tii u kom kɔ̃sum kuɑ, wɔnɔ mɑɑ kom ɡem kuɑ. \p \v 13 Nɛɡibu, i ku biti soorɑ hɑnduniɑɡibu bɑ̀ n bɛɛ tusɑ. \v 14 Yèn sɔ̃ sɑ bɛsɛn berusebu kĩ, sɑ yɛ̃ mɑ sɑ ɡɔɔ sɑrɑri, sɑ duɑ wɑ̃ɑru sɔɔ. Wi u kun tɔnun kĩru mɔ, u wɑ̃ɑwɑ ɡɔɔ sɔɔ. \v 15 Bɑɑwure wi u win beruse tusɑ, u sɑ̃ɑwɑ tɔn ɡowo. Bɛɛn tii i mɑɑ yɛ̃ mɑ tɔn ɡowo ɡoo sɑri wi u wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpe mɔ. \v 16 Yeni sɔɔrɑ sɑ kɑ ɡiɑ nɡe mɛ kĩrɑ sɑ̃ɑ, domi Kirisi u win wɑ̃ɑru wɛ̃ bɛsɛn sɔ̃. Nɡe mɛyɑ, n mɑɑ weenɛ su bɛsɛn tiin wɑ̃ɑru wɛ̃ bɛsɛn berusebun sɔ̃. \v 17 Goo ù n dukiɑ mɔ hɑnduniɑ ye sɔɔ, mɑ u wɑ win beruse u yɑ̃ɑru mɔ, mɑ u nùn biru kisi, ɑmɔnɑ Gusunɔn kĩrɑ ko n kɑ wɑ̃ɑ yɛ̃ro sɔɔ. \v 18 Nɛn bibu i ku de su kĩɑnɑ kɑ ɡɑri tɔnɑ, ɑdɑmɑ su kĩi ɡeeru sɔ̃ɔsi bɛsɛn kookoosu sɔɔ. \s1 Gusunɔn wuswɑɑɔ \p \v 19 Kookoo si sɔɔn diyɑ sɑ ko n yɛ̃ mɑ sɑ sɑ̃ɑ ɡemɡibu kpɑ sɑ n toro sindu mɔ Gusunɔn wuswɑɑɔ. \v 20 Domi bɛsɛn ɡɔ̃ru ɡɑ̀ n sun tɑɑrɛ wɛ̃ɛmɔ sɑ yɛ̃ mɑ Gusunɔ u bɛsɛn ɡɔ̃ru kere, u mɑɑ kpuro yɛ̃. \v 21 Yen sɔ̃, nɛn kĩnɑsibu, bɛsɛn ɡɔ̃ru ɡɑ̀ kun sun tɑɑrɛ wɛ̃ɛmɔ, sɑ ko n toro sindu mɔ Gusunɔn wuswɑɑɔ. \v 22 Mɑ bɑɑyere kpuro ye sɑ bikiɑmɔ, sɑ ye wɑɑmɔ sɑɑ win min di, domi sɑ win woodɑ nɛni, sɑ mɑɑ mɔ̀ ye n wɑ̃ win nɔni sɔɔ. \v 23 Win woodɑ wee, su win Bii Yesu Kirisin yĩsiru nɑɑnɛ doke, kpɑ su kĩɑnɑ nɡe mɛ u sun sɔ̃ɔwɑ. \v 24 Wi u win woodɑbɑ swĩi u kɑ Gusunɔ mɑninɛ, Gusunɔ mɑɑ kɑ nùn mɑninɛ. Yenin min diyɑ sɑ yɛ̃ mɑ u kɑ sun mɑninɛ win Hunde Dɛɛro wi u sun wɛ̃n sɔ̃. \c 4 \s1 Gusunɔn Hunde \s2 kɑ yibɛrɛn hunde \p \v 1 Nɛn kĩnɑsibu i ku tɔmbu kpuro nɑɑnɛ ko be bɑ ɡerumɔ bɑ Hunde Dɛɛro mɔ, ɑdɑmɑ i bu wɛ̃ɛrio bɑ̀ n sɑ̃ɑ Gusunɔɡibun nɑ, domi Gusunɔn sɔmɔ weesuɡibɑ yibɑ hɑnduniɑ ye sɔɔ. \v 2 Yenin min diyɑ i ko kpĩ i tubu be bɑ Gusunɔn Hunde mɔ. Bɑɑwure wi u wurɑ mɑ Yesu Kirisi u kuɑ tɔnu, wiyɑ u sɑ̃ɑ Gusunɔɡii. \v 3 Wi u kun mɑɑ wure mɑ Yesu u kuɑ tɔnu, u ǹ sɑ̃ɑ Gusunɔɡii, Kirisin yibɛrɛwɑ, wìn ɡɑri i nuɑ u sisi, u mɑm tunumɑ hɑnduniɑ sɔɔ kɔ. \p \v 4 Bɛɛ nɛn bibu, i sɑ̃ɑ Gusunɔɡibu i mɑɑ sɔmɔ weesuɡii be kɑmiɑ kɔ. Domi wi u wɑ̃ɑ bɛɛ sɔɔ u dɑm mɔ u kere wi u wɑ̃ɑ hɑnduniɑ ye sɔɔ. \v 5 Beni hɑnduniɑɡibɑ bɑ sɑ̃ɑ, yen sɔ̃nɑ bɑ kɑ hɑnduniɑn bwisi ɡɑri mɔ̀, mɑ hɑnduniɑɡibɑ bu swɑɑ dɑki. \v 6 Bɛsɛ sɑ sɑ̃ɑwɑ Gusunɔɡibu. Bɑɑwure wi u Gusunɔ yɛ̃ u rɑ sun swɑɑ dɑki, ɑdɑmɑ wi u kun Gusunɔ yɛ̃ u ku rɑ sun swɑɑ dɑki. Yenin min diyɑ sɑ ko kpĩ su ɡem kɑ weesu wunɑnɑ. \s1 Gusunɔ u sɑ̃ɑwɑ kĩrun nuuru \p \v 7 Nɛn kĩnɑsibu, i de su kĩɑnɑ, domi kĩrɑ nɑɑmɔwɑ sɑɑ Gusunɔn min di. Bɑɑwure wi u tɔnun kĩru mɔ u sɑ̃ɑwɑ Gusunɔn bii, u mɑɑ Gusunɔ yɛ̃. \v 8 Wi u kun tɔnun kĩru mɔ, yɛ̃ro kun Gusunɔ yɛ̃ domi Gusunɔ sɑ̃ɑwɑ kĩrun nuuru. \v 9 Wee mɛ Gusunɔ u sun win kĩru sɔ̃ɔsisinɑ, u win Bii teereru ɡɔrimɑ hɑnduniɑ ye sɔɔ sɑ n kɑ wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpe mɔ wi sɔɔ. \v 10 Amɛniwɑ kĩi te, tɑ sɑ̃ɑ, n ǹ mɔ bɛsɛrɑ sɑ Gusunɔ kĩɑ, ɑdɑmɑ wiyɑ sun kĩɑ, mɑ u win Bii ɡɔrimɑ u kɑ ko ɑbɔru bɛsɛn torɑnun sɔ̃. \p \v 11 Nɛn kĩnɑsibu, Gusunɔ ù n sun kĩ too nɡe mɛ, n weenɛ bɛsɛn tii su mɑɑ kĩɑnɑ. \v 12 Goo kun Gusunɔ wɑɑre. Sɑ̀ n kĩɑnɛ, Gusunɔ u kɑ sun mɑninɛ, mɑ win kĩrɑ yibumɔ bɛsɛ sɔɔ. \p \v 13 Sɑ yɛ̃ mɑ sɑ kɑ nùn mɑninɛ, win tii mɑɑ kɑ sun mɑninɛ domi u sun win Hunde Dɛɛro kɑ̃. \v 14 Bɛsɛ mɑɑ sɑ wɑ, sɑ mɑɑ seedɑ dimɔ mɑ Bɑɑbɑ u win Bii ɡɔrimɑ u kɑ ko hɑnduniɑn Fɑɑbɑ kowo. \v 15 Bɑɑwure wi u wurɑ mɑ Yesu sɑ̃ɑwɑ Gusunɔn Bii, Gusunɔ kɑ nùn mɑninɛ, mɑ yɛ̃ro mɑɑ kɑ Gusunɔ mɑninɛ. \v 16 Mɑ bɛsɛ sɑ kĩi te yɛ̃, sɑ mɑɑ tu nɑɑnɛ doke te Gusunɔ u mɔ bɛsɛ sɔɔ. \p Gusunɔ sɑ̃ɑwɑ kĩrun nuuru. Bɑɑwure wi u tɔnun kĩru mɔ u kɑ Gusunɔ mɑninɛ, Gusunɔ mɑɑ kɑ nùn mɑninɛ. \v 17 Nɡe mɛyɑ win kĩrɑ yibusinɛ bɛsɛ sɔɔ, kpɑ sɑ n kɑ toro sindu mɔ siribun sɑnɑm, domi nɡe mɛ Kirisi u sɑ̃ɑ, mɛyɑ mɑɑ bɛsɛn tii sɑ sɑ̃ɑ hɑnduniɑ ye sɔɔ. \v 18 Bɛrum sɑri kĩru sɔɔ, kĩi te tɑ yibɑ tɑ rɑ bɛrum kpuro ɡire. Ǹ n mɛn nɑ, wi u bɛrum mɔ, kĩrɑ kun yibɑ wi sɔɔ, domi u sɛɛyɑsiɑbu yĩiyɔ. \p \v 19 Kĩrɑ wɑ̃ɑ bɛsɛ sɔɔ yèn sɔ̃ Gusunɔ u ɡbiɑ u sun kĩɑ. \v 20 Goo ù n nɛɛ u Gusunɔ kĩ mɑ u win beruse tusɑ, u sɑ̃ɑwɑ wee kowo. Domi wi u kun win beruse kĩ wi u wɑɑmɔ, u ǹ kpɛ̃ u Gusunɔ kĩɑ wi u kun wɑɑre. \v 21 Gusunɔ mɑɑ sun woodɑ yeni wɛ̃ u nɛɛ, wi u nùn kĩ, u de u n mɑɑ win beruse kĩ. \c 5 \s1 Hɑnduniɑn kɑmiɑbu \p \v 1 Bɑɑwure wi u nɑɑnɛ doke mɑ Yesu sɑ̃ɑ Kirisi wi, yɛ̃ro sɑ̃ɑwɑ Gusunɔn bii, mɑ bɑɑwure wi u tundo kĩ, u mɑɑ bii kĩwɑ. \v 2 Sɑ̀ n Gusunɔ kĩ mɑ sɑ win woodɑ mɛm nɔɔwɑmmɛ, sɑ ko n yɛ̃ mɑ sɑ win bibu kĩ. \v 3 Sɑ̀ n Gusunɔ kĩ sɑ ko mɑɑ win woodɑ nɛnɛ. Win woodɑ kun mɑɑ sɛ̃. \v 4 Domi Gusunɔn bii bɑɑwure u rɑ hɑnduniɑ kɑmiɛ. Kɑ bɛsɛn nɑɑnɛ dokebɑ sɑ rɑ hɑnduniɑ kɑmiɛ. \v 5 Wi u hɑnduniɑ kɑmiɑmɔ, wiyɑ wi u nɑɑnɛ doke mɑ Yesu sɑ̃ɑwɑ Gusunɔn Bii. \s1 Seedɑ ye bɑ Yesu Kirisi diiyɑ \p \v 6 Yesu Kirisi wiyɑ wi u nɑ kɑ nim kɑ yɛm. U ǹ nɛ kɑ nim tɔnɑ, ɑdɑmɑ kɑ yɛm sɑnnɑ. Hunde Dɛɛron tii u yen seedɑ dimɔ, yèn sɔ̃ u sɑ̃ɑ ɡemɡii. \v 7 Domi seedɑɡibu itɑwɑ bɑ wɑ̃ɑ [Gusunɔ wɔllɔ, Bɑɑbɑ, kɑ Gɑri, kɑ Hunde Dɛɛro. Be itɑ ye, bɑ sɑ̃ɑ nɔɔ tiɑ. Mɑ seedɑ itɑ mɑɑ wɑ̃ɑ hɑnduniɑ ye sɔɔ,] \v 8 Hunde Dɛɛro, kɑ nim, kɑ yɛm. Be itɑ ye, bɑ mɑɑ sɑ̃ɑ nɔɔ tiɑ. \v 9 Bɛsɛ sɑ tɔmbun seedɑ wurɑmɔ, ɑdɑmɑ Gusunɔn seedɑ kpɑ̃ɑru kere mɛ, domi Gusunɔn seedɑ sɑ̃ɑ seedɑ ye u win Bii diiyɑ. \v 10 Wi u Gusunɔn Bii nɑɑnɛ doke, u seedɑ ye mɔ win tii sɔɔ. Wi u kun nɑɑnɛ doke, u Gusunɔ wee kowo kuɑwɑ yèn sɔ̃ u ǹ seedɑ wure ye u win Bii diiyɑ. \v 11 Seedɑ ye wee, Gusunɔ sun wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpe wɛ̃. Wɑ̃ɑ te, tɑ wɑ̃ɑwɑ win Bii sɔɔ. \v 12 Wi u Bii mɔ, u mɑɑ wɑ̃ɑ te mɔ. Wi u kun Gusunɔn Bii mɔ, u ǹ wɑ̃ɑ te mɔ. \s1 Wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpe \p \v 13 Nɑ bɛɛ yeni yoruɑwɑ bɛɛ be i Gusunɔn Biin yĩsiru nɑɑnɛ doke, kpɑ i n kɑ yɛ̃ mɑ i wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpe mɔ. \v 14 Sɑ nɑɑnɛ sɑ̃ɑ mɑ sɑ̀ n nùn ɡɑ̃ɑnu kɑnɑ ni nu sɑ̃ɑ win kĩru, u sun swɑɑ dɑki. \v 15 Sɑ̀ n mɑɑ yɛ̃ mɑ u bɛsɛn kɑnɑru swɑɑ dɑki, sɑ yɛ̃ mɑ bɑɑyere ye sɑ kɑnɑmɔ win mi, bɛsɛɡiɑ kɔ. \p \v 16 Goo ù n wɑ win beruse u torɑmɔ te tɑ kun sɑ̃ɑ ɡɔɔɡiru, u kɑnɑru koowo. Gusunɔ u koo bu wɑ̃ɑru wɛ̃ be bɑ torɑmɔ te tɑ kun sɑ̃ɑ ɡɔɔɡiru. Adɑmɑ torɑru ɡɑrɑ wɑ̃ɑ te tɑ rɑ ɡɔɔ mɑ. Nɑ ǹ ɡerumɔ ɡoo u kɑnɑru ko ten sɔ̃. \v 17 Gem sɑriru bɑɑtere tɑ sɑ̃ɑwɑ torɑru, ɑdɑmɑ n ǹ mɔ te kpuro tɑ sɑ̃ɑ ɡɔɔɡiru. \p \v 18 Sɑ yɛ̃ mɑ bɑɑwure wi u sɑ̃ɑ Gusunɔn bii u ku rɑ n torɑmɔ, domi Gusunɔn Bii nùn kɔ̃su, tɔn kɔ̃so wi kun mɑɑ kpɛ̃ u nùn bɑbɑ. \p \v 19 Bɛsɛ sɑ yɛ̃ mɑ sɑ sɑ̃ɑ Gusunɔɡibu, ɑdɑmɑ hɑnduniɑ kpuro wɑ̃ɑ tɔn kɔ̃so win nɔmɑ sɔɔ. \p \v 20 Sɑ mɑɑ yɛ̃ mɑ Gusunɔn Bii u nɑ, mɑ u sun bwisi kɑ̃ su kɑ Gusunɔ Yinni ɡemɡii ɡiɑ. Sɑ ɡbinnɛ kɑ ɡemɡii wi, win Bii Yesu Kirisin min di. Yesu Kirisi wiyɑ sɑ̃ɑ Gusunɔ Yinni ɡemɡii. U mɑɑ sɑ̃ɑ wɑ̃ɑru te tɑ ku rɑ kpen nuuru. \p \v 21 Nɛn bibu, i n tii sɛ kɑ bũu sɑ̃ɑru.