\id 2CO boa Waimaja \h 2 CORINTIOS \toc1 2 CORINTIOS \toc2 2 CORINTIOS \toc3 2Co \mt1 2 CORINTIOS \ip Ate queti, tʉo ʉjea niirica wãmepʉ, Pablo, cʉ̃ yee maquẽre díámacʉ̃ cʉ̃ ca ĩirique nii. Ména Corinto macãrã pea Pablo bʉaro cʉ̃ ca tʉgoeñarique pairo cʉ̃re tii nʉnʉa waaupa. Jĩcãrã Corinto macãrã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã, Pablo, Jesús yee quetire wede doti cojoricʉ cʉ̃ ca niirijere, “Yee ĩimi,” ĩi jʉo waaupa. \ip To biro cʉ̃ja ca ĩiriquere tuti jañuri cʉ̃jare cʉ̃ ca wede majiorique nii. To biro cʉ̃jare ĩicã, ñucã mʉjare yʉ mai jañu, cʉ̃ ca ĩirije mena, tʉgoeña ʉjea niiricaro tii ate queti. \ip To biro cʉ̃re cʉ̃ja ca ĩi coterique to ca nii pacaro, “Añurucu” ĩi tʉgoeña queno, ñucã Corintios cãa to biro cʉ̃ ca ĩiricarã nii pacarã cʉ̃re cʉ̃ja ca mairiquere wede nʉnʉa waa. Cʉ̃ ca owa jʉorucurore birora tiigʉ (1.1-11), Corinto macãrã Jesús're ca tʉo nʉnʉjeerã mena cʉ̃ ca biiriquere wede yapano, ñucã cʉ̃ yee maquẽre ca wede pairicarãre, “O biirije ca biiro macã to biri wãmepʉ cʉ̃jare ĩi owa cojoupi,” ĩi wede majio. \ip To biro ñañaro cʉ̃re to ca bii cote pacaro, aperã yee maquẽre cʉ̃ ca tʉgoeña yerijãatiriquere wede. Ñucã “Cristore ca tʉo nʉnʉjeerãre, Judea macãrã Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã cʉ̃ja ca boorijere cʉ̃jare tii nemoña,” cʉ̃ ca ĩiriquere wede (caps. 8—9). \ip Jĩcãrã Pablore, “Watoara Jesucristo yee quetire wederi majʉ yʉ nii” ĩi dito yujumi, cʉ̃re ca ĩi wede pairicarãre, cʉ̃ ca biirijere díámacʉ̃ wede majio, ñucã cʉ̃ja majuropeera “Cristo, cʉ̃ yee quetire cʉ̃ ca wede doti cojoricarã jãa nii,” ĩi ditocãri, cʉ̃ja ca ĩirije peere Corinto macãrã cʉ̃ja ca tʉo nʉnʉjeero cʉ̃ja ca tiirʉgariquere wede majio yapano cojomi (10.1—13.10). \mt1 Pʉati Corinto macãrãre Pablo cʉ̃ ca queti owa cojorica pũuro \c 1 \s1 Añu dotirique \p \v 1 Yʉ Pablo, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca booro mena, Cristo Jesús yee quetire wederi majʉ, Ʉmʉreco Pacʉ yaarã, Corinto macã macãrãre, ñucã Acaya yepa niipetiro ca nii cojorã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã niipetirãre, Timoteo mani yee wedegʉ mena,\f + \fr 1.1\ft Timoteo manire birora Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeegʉ.\f* mʉjare jãa añu doti cojo. \p \v 2 Ʉmʉreco Pacʉ mani Pacʉ, Wiogʉ Jesucristo, cʉ̃ yee añurijere, añuro jĩcãri cõro niiriquere, mʉjare cʉ̃ja tiicojojato. \s1 Pablo ñañaro cʉ̃ ca tamʉorique \p \v 3 Ʉmʉreco Pacʉ mani Wiogʉ Jesucristo Pacʉ, mani Pacʉ ca ĩa maigʉ, to birora mani ca tʉgoeña tutuacõa niiro ca tiigʉ Ʉmʉreco Pacʉre mani baja peoco. \v 4 Cʉ̃ra niipetirije ñañaro mani ca tamʉoro mani ca tʉgoeña bayiro manire tiimi, mani cãa, ñañaro ca tamʉorãre Ʉmʉreco Pacʉ mani ca tʉgoeña bayiro manire cʉ̃ ca tiiricarore birora cʉ̃ja ca tʉgoeña bayiro cʉ̃jare mani ca tiipere biro ĩigʉ. \v 5 Cristo ñañaro cʉ̃ ca biiricarore biro ñañaro mani ca bii nʉnʉjeerore birora, ñucã to birora cʉ̃ jʉorira tʉgoeña bayirique cãare mani cʉo. \v 6 Ñañaro jãa ca tamʉojata, tʉgoeña bayi, mʉja ca bii ametʉa nʉcãpere ĩirã jãa bii. Ñucã Ʉmʉreco Pacʉ jãa ca tʉgoeña bayiro cʉ̃ ca tiijata, mʉja cãa, jãa ca biirore biro ñañaro tamʉorã tʉgoeña bayi, nʉcã, mʉja ca biipere ĩiro bii. \v 7 To biri mʉja yee maquẽre jãa ca tʉgoeña yue niirijea, díámacʉ̃ra nii. “Jãare biro ñañaro cʉ̃ja ca tamʉorore birora, ñucã to birora Ʉmʉreco Pacʉ jãa ca tʉgoeña bayiro, cʉ̃ ca tiirije cãare cʉoma,” mʉjare jãa ĩi maji. \p \v 8 Yʉ yaarã, Asiapʉre ñañaro peti jãa ca biiriquere mʉja ca majiro jãa boo. Bʉaro peti ñañaro, do biro pee bii tʉgoeña bayiya maniro jãare biiwʉ. “Catirãra mani tua waarucu,” ĩirique maniropʉ jãare biicãwʉ. \v 9 Cʉ̃ja ca jĩa cõacãparãre biropʉ jãa tʉgoeñawʉ. Ate pea, jãa majuropeera “Ca tʉgoeña bayirã jãa nii,” jãa ca ĩi tʉgoeña niirijere, “Biiti, Ʉmʉreco Pacʉ ca bii yairicarãre cʉ̃ja ca cati tuaro ca tiigʉ peere ca tʉo nʉnʉjeeparã mani nii,” cʉ̃ja ĩi tʉgoeña majijato ĩiro jãare biiwʉ. \v 10 Ʉmʉreco Pacʉra jãare ametʉenewi. Ñucã jãare ametʉenerucumi, uwiorije ñañaro bii yairiquere, “To birora jãare ametʉenecã nʉnʉa waarucumi, \v 11 jãare mʉja ca juu bue nemojata,” jãa ĩi tʉgoeña yue. Paʉ jãare cʉ̃ja ca juu bue bojajata, Ʉmʉreco Pacʉ yeere añurije jãa ca ñeerije jʉori, ñucã paʉ “Añu majuropeecã,” cʉ̃re ĩirucuma. \s1 ¿Ñee tiigʉ Corintopʉre cʉ̃ waatijapari? \p \v 12 Jãa peera jãa ca ʉjea niirije, jãa ca tʉgoeña niirijepʉ, ati yepare niirã, añuro petira mʉja mena niirã, Ʉmʉreco Pacʉ, añurije díámacʉ̃ ĩirique cʉ̃ ca tiicojorije jʉori, “Añuro mani bii niiupa,” jãa ca ĩi tʉgoeña majiro jãare ca tiirije jʉori, jãa ca ʉjea niirije nii. Jãa ca biirique cʉti niirijea, bojoca majirique jʉori menara ca biirije méé nii, Ʉmʉreco Pacʉ añuro cʉ̃ ca tii bojarije mena pee jãa ca bii niirije nii. \v 13 Bue majiti, tʉo puoti, mʉja ca biipe ʉnopʉra jãa owa cojoti. Teere añuro mʉja ca tʉo puo peticoapere yʉ yue, \v 14 mee jĩcã wãmeri jãa ca biirijere mʉja ca tʉo puocoarore birora, mani Wiogʉ Jesús cʉ̃ ca tua doori rʉmʉre, “Cʉ̃ja jʉori to biro ca biirã jãa nii,” mʉja ca ĩirore birora, jãa pee cãa, mʉja yee jʉori to birora jãa ĩi tʉgoeñarucu. \p \v 15 Atere, “To birora biirucu,” ĩiri, mʉja peere yʉ ĩa jʉogʉ waarʉga tʉgoeñamiwʉ, to biro biigʉ, pʉati mʉjare yʉ ca ĩapere biro ĩigʉ. \v 16 O biro jĩi, Macedoniapʉ waagʉ mʉjare ĩa ametʉa waa, ñucã Macedonia ca niiricʉ tua doogʉ cãa mʉjare ĩa, yʉ ca biipere biro ĩigʉ. To biro yʉ ca biiro, Judeapʉ yʉ ca waaro, yʉre mʉja tii nemo cojobojacupa. \v 17 Atere, “To biro yʉ biirucu,” ĩigʉ, ¿añuro tʉgoeñatigʉra yʉ ĩicãbujapari? “To biro yʉ biirucu,” cʉ̃ ca ĩirijere jĩcã wãmera tʉgoeñatigʉra, “ ‘Yʉ waarucu,’ ĩicã pacagʉ ñucã, ‘Yʉ waaticu,’ ĩimi,” ¿mʉja ĩi tʉgoeñati? \p \v 18 Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca ĩirore biro ca tiigʉ cʉ̃ ca niirore birora, añurije queti mʉjare jãa ca wederique, “O biro nii,” ĩicã pacagʉ, “To biro méé nii,” ĩirique méé nii. \v 19 Ʉmʉreco Pacʉ Macʉ̃ Jesucristo, Silvano, Timoteo, to biri yʉ, mʉjare jãa ca wedericʉa ca wajoagʉ méé niimi. “Ʉ̃gjá,” ĩi pacagʉ, “Biiti,” ca ĩigʉ méé niiupi. Cristora to cãnacã tiira, “Ʉ̃gjá” wado niicã.\f + \fr 1.19\ft Jesucristo yee añurije quetire jãa ca wederijere jãa wajoati.\f* \v 20 To biri, Ʉmʉreco Pacʉ “To biro yʉ tiirucu,” cʉ̃ ca ĩirique, niipetirije Cristorena bii eaupa. Ate jʉori, Ʉmʉreco Pacʉre baja peo nʉcʉ̃ bʉorã, “To birora to biijato,” mani ĩi, Cristo jʉori. \v 21 Ʉmʉreco Pacʉra jãare, mʉjare, Cristo yaarã mani ca nii tutuacã niiro manire tiimi. Cʉ̃ra manire beje, \v 22 cʉ̃ yaarã mani ca niiro tiiri, Añuri Yerire mani yeripʉ cũuupi, “To biro yʉ tiirucu,” cʉ̃ ca ĩiriquere mani ca bʉapere tiicojo jʉguegʉ. \p \v 23 Ʉmʉreco Pacʉ cãare yʉ ca biirijere cʉ̃ ca majiro tiiri, ca tʉgoeña bayigʉ niiri, “Ñañaro cʉ̃jare ĩigʉre biro yʉ ĩibocu” ĩima ĩigʉ, Corintopʉre yʉ waati ména. \v 24 Biirãpʉa jãa, díámacʉ̃ mʉja ca tʉo nʉcʉ̃ bʉo niirijere dotirã méé jãa ĩi. Jãa ca boorijea añuro ʉjea niirique mena cʉ̃ja niijato ĩirã pee doca, mʉjare jãa ca tii nemorʉgarije nii. Mee, díámacʉ̃ tʉo nʉcʉ̃ bʉorique jʉorira, mʉja tʉgoeña bayi nii. \c 2 \p \v 1 Ate jʉori, “ ‘Cʉ̃ja ca tʉgoeñarique pairo yʉ tiibocu,’ ĩima ĩigʉ, ca waatipe niicu,” yʉ ĩicãwʉ. \v 2 Mʉja, yʉ ca tʉgoeña ʉjea niiro ca tiirãre, mʉja ca tʉgoeñarique pairo yʉ ca tiijata, ¿noa pee yʉ ca tʉgoeña ʉjea niiro cʉ̃ja tiibogajati? \v 3 To biri, yʉ ca tiiricarore birora mʉjare yʉ owa cojowʉ, mʉja pʉto yʉ ca earo, yʉ ca ʉjea niiro ca tiiboricarã yʉ ca tʉgoeñarique pairo yʉre tiirema ĩigʉ, “Yʉ ca ʉjea niirije mʉja niipetirã mʉja ca ʉjea niirijera nii,” ĩi tʉgoeñari. \v 4 Bʉaro tʉgoeña pai yeri bate, otirique mena yʉ owawʉ. Biigʉpʉa mʉja ca tʉgoeñarique pairo tiirʉgʉ méé mʉjare yʉ owa cojowʉ. Bʉaro mʉjare yʉ ca mairije peere cʉ̃ja majijato ĩigʉ, to biro yʉ tiiwʉ. \s1 Ñañaro cʉ̃re ca ĩi ajienericʉre Pablo cʉ̃ ca acoborique \p \v 5 Jĩcʉ̃, yʉ ca tʉgoeñarique pairo cʉ̃ ca tiijata, “Yʉ jĩcʉ̃rena tiigʉ méé tiijapi,” ĩi nemo jañuri yʉ ca ĩitijata, mʉja pee docare niipetirãpʉrena mʉja ca tʉgoeñarique pairo tiijapi. \v 6 Mee, mʉja paʉ jañuropʉra cʉ̃re mʉja ca tuti bojoca catiorique menara añucã. \v 7 Mecʉ̃ra, ñañaro cʉ̃re mʉja ca tiiriquere acobo, cʉ̃ ca tʉgoeña bayiro cʉ̃re tii nemo, tiiya, bʉaro jañuro cʉ̃ ca tʉgoeñarique pai yeri batetipere biro ĩirã. \v 8 To biri, “Cʉ̃re mʉja ca mairijere cʉ̃re ĩñoña ñucã,” mʉjare yʉ ĩi. \v 9 Mee, aterena ĩima ĩigʉ, mʉjare yʉ owa cojowʉ, “Yʉ ca tii dotirije niipetirore ca tii nʉnʉjeerãra cʉ̃ja niimiti,” ĩi majirʉgʉ. \v 10 Ñañaro ca tiigʉre, ñañaro cʉ̃ ca tiiriquere mʉja ca acobogʉre, yʉ cãa to biro cʉ̃ ca tiiriquere yʉ acoborucu. Jĩcã wãme acoborique to ca niijata, mʉjare ĩima ĩigʉ, Cristo cʉ̃ ca ĩa cojorore mee teere yʉ acobocãwʉ, \v 11 Satanás manire cʉ̃ ca tii camota niitipere biro ĩigʉ. Mee añuro mani maji, Satanás ñañaro mani ca tiiro cʉ̃ ca tii buiyee majirijere. \s1 Troas'pʉre Pablo cʉ̃ ca nii majitirique \p \v 12 Troas macãpʉre Cristo yee añurije quetire wederʉgʉ yʉ ca earo, Wiogʉ yeere yʉ ca padepe añuro peti bii eamiwʉ. \v 13 To biro to ca bii pacaro, yʉ yee wedegʉ Titore yʉ ca bʉa eatirije niima ĩiro, yʉ yeri yʉ ca tʉgoeña niirijepʉ añuro nii majitiwʉ. To biro biima ĩigʉ cʉ̃jare waarique uwi, Macedonia pee yʉ doocã doowʉ. \s1 Cristo jʉori ca bii ametʉa nʉcãrã \p \v 14 Añu majuropeecã Ʉmʉreco Pacʉ Cristo jʉori, to cãnacã tiira ca bii ametʉa nʉcãrã mani ca niiro cʉ̃ ca tiirije, ñucã mani jʉori niipetiri taberipʉ ca jʉti añurije ca juju baterore birora, añurije quetire cʉ̃ja ca majiro bii nʉnʉa waa. \v 15 Mania, Ʉmʉreco Pacʉre ca jʉti añurije Cristo cʉ̃ ca joe jʉti añu mʉenerijere biro mani nii, ca bii yaiparã, ñucã ca ametʉaparã watoare. \v 16 Ñañaro ca bii yaiparãra, ate ca jʉti añurije ca juju baterijea, ca jujurije ca punirijere biro nii. Ca ametʉaparã peera caticõa niiriquere ca tiicojorije nii. ¿Ñiru peti cʉ̃ niiti, atere ca tiipʉ peti ca niigʉ?\f + \fr 2.16 \ft “Mani, mani nii, teere ca tii majiparã ʉnoa,” ĩigʉ cʉ̃ ca ĩirique nii.\f* \v 17 Aperã paʉ cʉ̃ja ca tii nucũ yujurore biro, Ʉmʉreco Pacʉ yee quetire jãa noni wapa taa nucũ yujuti. To biro tiitirãra, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tiicojoricarã jãa ca niirore birora, cʉ̃ ca ĩa cojorore díámacʉ̃ jãa wede, Cristo mena ca niirã niiri. \c 3 \s1 Wãma wãme maquẽre paderi maja \p \v 1 ¿Atere o biro ĩirã, jãa yee maquẽrena añuro ĩi jʉo waarã jãa ĩiti ñucã? ¿Jĩcãrã cʉ̃ja ca tiirucurore biro, “Añu majuropeecãma,” ĩi wede majio owa cojorica pũurore mʉjare tiicojo, ñucã mʉja pee cãare tii pũurore jãi, ca tiiparã jãa niiti? \v 2 Mee mʉjara jãa yeripʉ owariquere biro ca niirijere jãa ca wedericãra niiri, queti owa cojorica pũurore niipetirã bue, maji, cʉ̃ja ca tiirore birora niipetirã maji, bue, cʉ̃ja ca tiirã mʉja nii.\f + \fr 3.2 \ft “Mʉjara mʉja nii jãa yaa pũuro queti owa cojirca pũuro, jãa yeripʉ owa tuuricarã nii, niipetirã maji, bue, cʉ̃ja ca tiirã.”\f* \v 3 Añurije quetire jãa ca wederique jʉori, ĩa majiricarora Cristora cʉ̃ ca owa cojorica pũurore biro mʉja nii. Biirãpʉa, owaricagʉ mena owarica pũurore biro méé, Ʉmʉreco Pacʉ to birora ca caticõa niigʉ yʉʉ, Añuri Yeri mena, cʉ̃ ca owaricarã mʉja nii. Ñucã ʉ̃tã pĩipʉ doti cũuriquere owa tuurique ca niirore biro méé, bojoca yeripʉrena owa tuugʉre biro cʉ̃ ca tiiricarã mʉja nii. \p \v 4 Cristo jʉori, Ʉmʉreco Pacʉre “To birora tiirucumi,” ĩiri, atere “To birora biirucu,” jãa ĩi. \v 5 Jãa majuropeera, “Ca majirã jãa nii,” jãa ĩiti. Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca majiorije nii. \v 6 “Wãma wãme yʉ tiirucu,” cʉ̃ ca ĩiriquere cʉ̃ja wedejato ĩigʉ manire majiowi, doti cũurique maquẽ méére, Añuri Yeri cʉ̃ ca tii niirije maquẽ peere cʉ̃ja wedejato ĩigʉ. Doti cũuriquea, “Bii yairicaro ca tiirije nii,” Añuri Yeri pea caticõa niiriquere tiicojomi. \p \v 7 Doti cũurique bii yairicaro ca tiirije, ʉ̃tã pĩipʉ owa tuurique ca niirique ca peti nʉnʉa waape nii pacaro, bʉaro ca boe baterije mena, tee ca boe baterije Moisés díámacʉ̃re ca boe cõa tuuro,\f + \fr 3.7\ft Ex 34.29.\f* israelitas cʉ̃ja ca ĩa ãpõtĩo majitiro ca bii earique to ca niijata, \v 8 ¿Añuri Yeri cʉ̃ ca queti jee doorije pea tee ametʉenero ca boe baterije mena to eatibogajati? \v 9 Bii yairicaro ca tiirije añuro ca boe baterije mena ca bii earique to ca niijata, añuro mani ca niiro ca tiirije pee doca tee ametʉenero ca boe baterije mena niirucu. \v 10 To cõro ca boe baterije mena ca nii earique nii pacaro, Jesucristo yee queti ca boe baterije ca nii majuropeerije menare ĩi cõoñajata, mani majuropeecã. \v 11 Ca peti nʉcãpe cãa, ca boe baterije mena ca nii earique to ca niijata, to birora ca niicõa niipe pee doca, ametʉene jañuro ca boe baterije mena niirucu. \p \v 12 “To biro biirucu,” ca ĩi yuerã niiri, Jesucristo yee quetire uwiricaro maniro jãa wede. \v 13 Ca boe baterije ca peti nʉnʉa waaro israelitas ĩarema ĩigʉ, Moisés cʉ̃ diámacʉ̃re juti quejero mena cʉ̃ ca bʉatoricarore biro jãa tiiti. \v 14 To ca bii pacaro, cʉ̃ja ca tʉo maji niimirijepʉ tʉo nʉnʉjeerʉgatiupa. To biri mecʉ̃ripʉ cãare ca nii jʉoriquere cʉ̃ja ca buemijata cãare, tii quejerora cʉ̃ja ca tʉo majitiro cʉ̃jare tiicõa nii. Cristo yee añurije queti jʉori wado tii quejerore ami cõa majirique nii. \v 15 Mecʉ̃ripʉ cãare, Moisés cʉ̃ ca owa cũurica pũurorire cʉ̃ja ca buemijata cãare, cʉ̃ja ca tʉo maji niimirijepʉre tii quejerora cʉ̃ja ca tʉo majitiro cʉ̃jare biicõa nii. \v 16 Biiropʉa, Jesucristore cʉ̃ja ca tʉo nʉnʉjeerora, tii quejerore ami wooricarore biro cʉ̃jare biirucu. \v 17 Wiogʉa, Añuri Yeri niimi. Wiogʉ yʉʉ Añuri Yeri cʉ̃ ca niiri tabere añuro niirique nii. \v 18 To biri mani niipetirã, mani díámacʉ̃re ca bʉatori quejero ca cʉotirã niiri, eñoro ca biirore birora, Wiogʉ cʉ̃ ca añu majuropeerijere mani bau ĩño, Wiogʉ Añuri Yeri ca niigʉ cʉ̃ ca tii nemorije mena bʉaro jañuri, cʉ̃ yee ca añu majuropeerijere cʉ̃re biropʉ mani cʉo nʉnʉa waa. \c 4 \s1 Jesucristo yeere wederi maja \p \v 1 Atere ĩima ĩirã, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca ĩa mairije jʉori, ate paderiquere cʉ̃ ca tii dotiricarã niiri jãa pade jʉtiiti. \v 2 Boboro, yaioropʉ tiirique niipetirore jãa booti. Ĩi ditorique mena tii, Ʉmʉreco Pacʉ wederiquere no ca boorijerena wede nucũ yuju jãa tiiti. Díámacʉ̃ maquẽre ca niirore biro wederi, niipetirã cʉ̃ja ca tʉgoeña niirijepʉ Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca ĩa cojorore, “Díámacʉ̃ra ĩima,” cʉ̃ja ca ĩi majiro jãa tii. \v 3 Añurije queti jãa ca wederije ca tʉo puo majiña manirije to ca niijata, ca tʉo puo majiña manirijera niiro bii, ñañaro ca bii yaiparãra. \v 4 Ati yepare ca doti niigʉ Satanás, ca tʉo nʉnʉjeetirãre cʉ̃ja ca tʉo maji niimirijepʉre tii maa wijio nʉcõcãupi, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca baurije ca niigʉ, Cristo do biro ca tiiya manigʉ yee añurije queti ca añu majuropeerije peere tʉo nʉnʉjeerema ĩigʉ. \v 5 Jãa, jãa yee maquẽrena jãa wedeti. Wiogʉ Jesucristo yeere jãa wede. Jãa, Jesús yee jʉori, mʉjare ca pade coterã jãa nii. \v 6 Ʉmʉreco Pacʉ, ca naitĩarijerena, “Boeya,”\f + \fr 4.6\ft Gn 1.3.\f* ca ĩiricʉra cʉ̃ ca boe baterijere jãa yeripʉ ca ñaajãa nʉcãro jãare tiiwi, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca nii majuropeerije Cristo menapʉ cʉ̃ ca boe baterijere jãa ca majipere biro ĩigʉ. \s1 Díámacʉ̃ tʉo nʉcʉ̃ bʉorique menara cati niirique \p \v 7 Ate añurije quetire, jãa upʉri diirʉrire biro ca niirijepʉ jãa cʉo, niipetirã, tee ca tutua majuropeerije jãa yee méé ca niirije, Ʉmʉreco Pacʉ yeepʉ ca doorijere cʉ̃ja ĩajato ĩirã. \v 8 Niipetirije ñañaro tamʉo pacarã, jãa tʉgoeñarique paiti. Tʉgoeñarique pai pacarã, “Do biro mani tii majiricaro mani,” jãa ĩiti. \v 9 Ñañaro cʉ̃ja ca tiirʉga nʉnʉjeerã nii pacarã, jãa waa weo ecoti.\f + \fr 4.9\ft Jãa mena macãrã jãare waa weocoa, jãa waparã pea ñañaro jãare tiirʉga nʉnʉjee cʉ̃ja ca biimijata cãare, Ʉmʉreco Pacʉ pea jãare waa weotimi.\f* Ñañaro jãare tiicã pacarã, jãare tii yaio majitima. \v 10 Noo jãa ca waari taberi cõro, Jesús ñañaro cʉ̃ ca biiricarore birora jãare bii, jãapʉre Jesús cʉ̃ ca cati niirije cãa to bii bau niijato ĩiro. \v 11 Jãa cati niirã, Jesús yee jʉori to birora cʉ̃ja ca jĩarʉga nʉnʉjeerã niicãrã jãa bii, jãa upʉri ca bii yaipa upʉ menara Jesús cʉ̃ ca cati niirije cãa to bii bau niijato ĩirã. \v 12 O biri wãme bii jãara, jãa ca bii yaipe. Mʉja peera mʉja ca caticõa niipe bii. \p \v 13 Ʉmʉreco Pacʉ wederique o biro ĩi: “Yʉ tʉo nʉnʉjeewʉ; to biri yʉ wedewʉ,” ĩi.\f + \fr 4.13\ft Sal 116.10.\f* Jãa cãa, to biri wãmera díámacʉ̃ tʉo nʉcʉ̃ bʉo yeri cʉtiri, díámacʉ̃ jãa tʉo nʉnʉjee, to biri añurije quetire jãa wede, \v 14 Wiogʉ Jesús cʉ̃ ca cati tuaro ca tiiricʉra, mani cãare cʉ̃ menara mani ca cati tuaro tiiri mʉja mena jĩcãri cʉ̃ pʉtopʉ manire jee waarucumi, cʉ̃ pʉtopʉ manire cʉ̃ ca jee waapere majiri. \v 15 Añuro mʉja ca niipere\f + \fr 4.15\ft Mʉjare maima ĩirã.\f* ĩima ĩirã, ate niipetirije ñañaro jãa tamʉo, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca ĩa mairije, paʉpʉre to ca bii ea nʉnʉa waaro paʉ bojoca, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca añu majuropeerijere, “Añu majuropeecã,” cʉ̃ja ĩijato ĩirã. \p \v 16 To biri jãa tʉgoeña yapa puati. Jotoa peera ca upʉ tutuati nʉnʉa waarã nii pacarã, jãa ca yeri jãñarije peera bʉaro jañuro jãa tʉgoeña bayi nʉnʉa waa. \v 17 Ate ñañaro biirique jãa ca tamʉorije yoari méé ca ametʉarijea, ca añu majuropeerije, ametʉenero to birora ca niicõa niirijere ca bʉa eaparã jãa ca niiro tii. \v 18 To biri ñañaro jãare ca biirijerena jãa ĩa nʉnʉjeecõa niiti. Jiro jãa ca biipepʉre jãa ĩa cojo yue nii. Bau niiro ca bii niirijea ca ametʉarije nii. Ca bautirije pea to birora ca niicõa niirije nii. \c 5 \p \v 1 Mania, ati yepa macã wii, yoaro ca niitiri wiire biro ca biirã niiri, mani upʉ to ca bii yaicoajata, emʉaropʉ macã wii, bojoca méé cʉ̃ja ca tiirica wiire, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tiirica wii, to birora ca niicõa niiri wiire mani ca cʉorijere mani maji. \v 2 To biri emʉaropʉ mani ca niipa upʉ peere bʉaro wajoarʉgama ĩirã, pato wãcãrique mena mani bii nii. \v 3 Ati upʉ ca juti wetiricarã nii pacarã, juti manirãra niicã, mani biitirucu. \v 4 Ati yepare yoaro ca niitiri wiire biro ca niiri upʉ mena nii pato wãcã niima ĩirã, mani jʉticoa. Biirãpʉa upʉre tii yaiocãriquepʉra mani booti. Biitirãra wãma upʉ pee juti weticãri, bii yairiquere, caticõa niirique pee ca bii wajoa nʉcãro mani boo. \v 5 Ʉmʉreco Pacʉra niimi, to biro ca biiparã mani ca niiro tii, ñucã “To biro yʉ tiirucu,” cʉ̃ ca ĩiriquere mani ca bʉa eapere biro ĩigʉ, cʉ̃ yʉʉ Añuri Yerire tiicojo jʉgue, ca tiiricʉ. \p \v 6 To biri, “To birora biirucu,” mani ĩi tʉgoeña bayicõa nii; ména, ati upʉ mena cati niirã, Wiogʉ pʉtore mani niiti. \v 7 To biri mani ca ĩarije jʉori méé, díámacʉ̃ mani ca tʉo nʉcʉ̃ bʉorije jʉori pee mani cati nii. \v 8 Biirãpʉa, “To birora biirucu,” mani ĩi, to biri Wiogʉ mena niirã waarʉgarã ati upʉre mani waa weorʉgami. \v 9 To biri cati niirã cãa, ñucã bii yairi jiropʉ cãare, Wiogʉ cʉ̃ ca ĩa biijejarijere ca tii niiparã mani nii. \v 10 Niipetirã, Cristo cʉ̃ ca ĩa beje niiri tabepʉre mani ca eapera niiro bii, mani ca niiro cõrora ati upʉ mena cati niirã, añurije, ñañarije, mani ca tii niirique wapare bʉarʉgarã. \s1 Ʉmʉreco Pacʉ mena añuro niirique queti \p \v 11 To biri, “Wiogʉre ca ĩi nʉcʉ̃ bʉopera nii,” ĩi majiri, niipetirãre cʉ̃ja ca tʉo nʉnʉjeero jãa tiirʉga. Jãa ca niirique cʉtirijea Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca majirije nii. Mʉja cãare, “Teere majirucuma,” jãa ĩi yue. \v 12 Ñucã jãa yee maquẽrena, “O biro ca biirã jãa nii,” mʉjare ĩirã méé jãa ĩi. Mʉja peere, jãa jʉori, “O biro ca biirã jãa nii,” cʉ̃ja ĩijato ĩirã pee, to biro mʉjare jãa ĩi, yeripʉ tʉgoeñariquere majiti pacarã, bojoca bauriquerena ĩari, “To biro biima,” ca ĩirãre mʉja ca yʉʉ majipere biro ĩirã. \v 13 Ca mecʉ̃ra jãa ca niijata, Ʉmʉreco Pacʉ yee jʉori to biro jãa bii. Jãa ca mecʉ̃tijata, añuro mʉja ca niipere ĩirã jãa bii. \v 14 Jĩcʉ̃ra niipetirãpʉre cʉ̃ ca bii yai bojariquere, ñucã to biicãri niipetirãpʉra ñañarije cʉ̃ja ca tii niirucuriquere cʉ̃ja ca bii yai weoriquere mani ca tʉo majiri tabe mena, Cristo cʉ̃ ca mairije pee manire doti niiupa. \v 15 Cristo, niipetirãpʉre bii yai bojaupi, to birora ca caticõa niiparã,\f + \fr 5.15\ft Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã, cʉ̃ja ca caticõa niipere cʉoma.\f* cʉ̃ja ca boorore biro tii niitirãra, cʉ̃ja yee jʉori bii yai, cati tua, ca biiricʉ yee peere cʉ̃ja tii niijato ĩigʉ. \p \v 16 To biri jãa pea, jĩcʉ̃ peerena ati yepa macãrã cʉ̃ja ca ĩirore biro jãa ĩiti. “Ména, jʉgueropʉre Cristore to biri wãmera jãa ĩirucumiwʉ,” mecʉ̃ra to biri wãme jãa ĩiti yua. \v 17 Jĩcʉ̃ ʉno Cristo mena ca niigʉa, ca tʉgoeña yeri wajoaricʉpʉ niimi. To biri jʉguero cʉ̃ ca tiirucuriquere wajoari, wãma, añurije wado tii niimi. \v 18 Ate niipetirije, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tiirije nii, Cristo jʉori cʉ̃ mena añuro mani ca niiro tiiri, cʉ̃ mena añuro niirique quetire jãare wede dotiwi. \v 19 Ate nii, Cristo jʉori Ʉmʉreco Pacʉ, cʉ̃ majuropeera, ati yepa macãrã cʉ̃ja ca ñañarije wapare, “To biro bii,” ĩiricaro maniro cʉ̃ mena añuro cʉ̃ja ca nii earo cʉ̃ ca tiirique. Jãa peera, tee añuro nii earique quetire jãare wede majio dotiwi. \v 20 To biri Cristo yee quetire wede bojari maja\f + \fr 5.20\ft Embajadores de Cristo.\f* ca niirã niiri, Ʉmʉreco Pacʉ majuropeera, jãa menapʉ mʉjare cʉ̃ ca wede majio niirore birora Cristo wãme mena, “Ʉmʉreco Pacʉ mena pee niiña ñucã,” bʉaro mʉjare jãa ĩi. \v 21 Jesucristoa, jĩcã wãme ʉno peera ñañarije tiitiupi. To ca bii pacaro mani yee jʉori Ʉmʉreco Pacʉ pea ñañarije ca tiiricʉre ca tiigʉre biropʉ ñañaro cʉ̃ ca tamʉoro cʉ̃re tiiupi, cʉ̃ jʉoripʉ ñañarije manirã Ʉmʉreco Pacʉ manire cʉ̃ ca ĩapere biro ĩigʉ. \c 6 \p \v 1 To biri jãa, Ʉmʉreco Pacʉ yeere pade nemori majare birora, “Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca añu majuropeerijere cʉ̃ ca ĩñoriquere to birora tʉo ñami yaio, biiticãña,” mʉjare jãa ĩi. \v 2 Owariquepʉ o biro ĩimi: \q1 “Yʉ ca tii nemori tabe ca niiro mʉre yʉ tʉowʉ. Ametʉarica rʉmʉre mʉre yʉ tii nemowʉ,” ĩimi.\f + \fr 6.2\ft Is 49.8.\f* \m “Mecʉ̃ra nii Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tii nemori tabe. ¡Mecʉ̃ra nii, ametʉarica rʉmʉ!” mʉjare yʉ ĩi. \p \v 3 Jãa paderiquere ñañaro ĩi wede paibocuma ĩirã, jĩcʉ̃ ʉnorena ñañarije tii ĩño nucũ yuju, jãa tiiti. \v 4 To biro tiitirãra, ñañaro tamʉo, apeye ʉno cʉorʉga, do biro bii majiña maniro jãare bii camota, \v 5 jãare bape, jãare tia cũu, ñañaro jãare ĩi acaro bui tuti, bʉaro pade bʉaña, aʉa boa, cãniri méé bii, jãa ca biirije niipetirijere tʉgoeña bayi, jãa ca bii niirije menara Ʉmʉreco Pacʉ yeere ca paderã jãa ca niirijere jãa ĩño. \v 6 Ñucã añuro jãa ca niirije, díámacʉ̃ maquẽre jãa ca majirije, jãa ca tʉgoeña bayirije, jãa ca bojoca añurije, Añuri Yeri jãapʉre cʉ̃ ca niirije, ĩi ditoricaro maniro jãa ca mairije, \v 7 díámacʉ̃ jãa ca wederije, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tutuarije jãapʉre ca niirije mena jãa tii nemo nii. Ñucã díámacʉ̃ ca niirije menara beju cʉti, bojoca tooye cʉti, jãa bii.\f + \fr 6.7 \ft 2Co 10.4; Ef 5.10-18.\f* \v 8 Jĩcãtiri jãare nʉcʉ̃ bʉo, ape tabera ñañaro jãare ĩi, jĩcãtiri jãa yee maquẽre añuro wede, ape tabera ñañaro jãare wede pai, ñucã ca ĩi dito pairãre ca ĩirãre biro jãare ĩima, díámacʉ̃ jãa ca ĩirije to ca nii pacaro. \v 9 Añuro cʉ̃ja ca majirã jãa ca nii pacaro, cʉ̃ja ca majitirãre ca tiirãre biro jãare tiima. Ca bii yairãre biro nii pacarã, jãa cati, paa ecocã pacarã jãa diati. \v 10 Tʉgoeñarique pairãre biro nii pacarã, to birora jãa ʉjea niicõa nii. Ca apeye manirãre biro nii pacarã, paʉre, ca apeye pairã cʉ̃ja ca niiro jãa tii. Ca apeye manirãre biro nii pacarã, niipetirije jãa cʉo. \p \v 11 Jãa yaarã Corinto macãrã, ca niirore biro mʉjare wede, ñucã bʉaro mʉjare mai, jãa biiwʉ. \v 12 Mʉjare jãa ca mairijere jãa yaioti, mʉja pee mʉja nii, to biro jãare ca biirã. \v 13 To biro wado mani ca ameri biipere biro ĩigʉ, yʉ punare ca ĩigʉre biro: “Mʉjare yʉ ca mairore birora, mʉja cãa yʉre maiña,” mʉjare yʉ ĩi. \s1 Ʉmʉreco Pacʉ ca catigʉ yaa wii mani nii \p \v 14 Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeetirã ñañaro tiirʉga tʉgoeñari cʉ̃ja ca tiirijere ameri tii nemo bapa cʉtiticãña.\f + \fr 6.14\ft En una yunta dispareja (Dt 22.10). Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã, noo ca boorije ñañarije tiirique ʉnore jãa tiire ĩirã, ca bojoca catiparã niima.\f* Añurije, ñañarije menare bapa cʉti majiti. Ñucã ca boerije cãa, ca naitĩarije mena nii majiti. \v 15 Cristo cãa Satanás\f + \fr 6.15\ft Belial ĩiro, “Ñee ca tiitigʉ, ñañarije wado ca tiigʉ,” ĩiro ĩi. Biiropʉa Satanás'rena ĩicãro ĩi.\f* mena wede peni bapa cʉti majitimi. Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã, Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeetirã, jĩcãro peere biro tʉgoeñatima. \v 16 Mani, Ʉmʉreco Pacʉ yaarã, weericarãre mani nʉcʉ̃ bʉoti, Ʉmʉreco Pacʉ ca catigʉ, manipʉre cʉ̃ ca niiro macã. Ʉmʉreco Pacʉra: \q1 “ ‘Cʉ̃ja mena nii, cʉ̃ja watoara waa yuju, \q1 cʉ̃ja Ʉmʉreco Pacʉ nii, cʉ̃ja pee cãa yʉ yaa pooga macãrã nii, biirucuma,’ cʉ̃ ca ĩiricarore birora.”\f + \fr 6.16\ft Lv 26.12; Jer 32.38; Ez 37.27.\f* \m \v 17 To biri o biro ĩi nemomi: \q1 “Ñañarije ca tiirãre camotati, ñañarije cʉ̃ja ca tii niirijere tii nʉnʉjeeticãña. \q1 Ñañarijere tiiti majuropeecãña. To biro mʉja ca biiro, yʉ pea mʉjare yʉ ñeerucu.\f + \fr 6.17\ft Is 52.11; Ez 20.34, 41.\f* \q1 \v 18 ” ‘Yʉ pea mʉja Pacʉ yʉ niirucu. \q1 Mʉja pee cãa, yʉ puna, yʉ puna romiri, mʉja niirucu,’ ĩimi Ʉpʉ, niipetirijepʉre ca doti tutua niigʉ.”\f + \fr 6.18 \ft 2S 7.14; 7.8; 1Cr 17.13; Is 43.6; Jer 31.9.\f* \c 7 \p \v 1 Yʉ yaarã, ate “O biro yʉ tiirucu,” cʉ̃ ca ĩiriquere ca cʉorã niiri, mani upʉre, mani ca cati niirijere, ca ñañorijere ca tiitiparã mani nii, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca dotirijere tii nʉnʉjee, mani bii nʉnʉa waaco, ca ñañarije manirãpʉ nii earʉgarã. \s1 Pablo cʉ̃ ca ʉjea niirique \p \v 2 Mʉja yeripʉ jãare tʉgoeñaña petopʉra. Jĩcãrã ʉno mena peera ñañaro tii, jĩcãrã ʉno peerena tii ñaño, jĩcãrã ʉno peerena ĩi dito, jãa tiitiwʉ. \v 3 Atere ĩigʉ, mʉjare wede pairʉgʉ méé yʉ ĩi. Mee jʉgueropʉra: “Jãa ca mairã mʉja nii, catirã cãa, bii yairã cãa, jĩcãri mani niirucu,” mʉjare yʉ ĩiwʉ. \v 4 Mʉja yee maquẽre wede boboti, mʉja yee jʉori bʉaro tʉgoeña tutua, yʉ bii. Niipetirije ñañaro jãa ca biirije watoara bʉaro ʉjea nii, yʉ ca ʉjea niirije peti nʉcãti, yʉre bii. \p \v 5 Macedoniare ea biirã, jĩcãti ʉno peera jãa yerijãatiwʉ. Niipetirijepʉra do biro tii majiña maniro jãare biiwʉ. Jotoa peera ñañaro jãare cʉ̃ja ca tiirʉga coterije, jãa yeri peera uwi tʉgoeñarique, jãare niiwʉ. \v 6 To biro jãa ca bii pacaro, Ʉmʉreco Pacʉ ca tʉgoeñarique pairãre, cʉ̃ja ca tʉgoeña tutuaro ca tiigʉ pee, Tito jãa pʉto cʉ̃ ca earije mena, jãa ca tʉgoeña tutuaro jãare tiiwi. \v 7 Cʉ̃ ca earije wado mena méé, mʉja jʉori cʉ̃ ca tʉgoeña tutuarije menare to biro jãa biiwʉ. Bʉaro jãare mʉja ca ĩarʉgarijere, mʉja ca tʉgoeñarique pairijere, yʉre mʉja ca tʉgoeñarije cãare, jãare wedewi. Ate niipetirije mena nemo jañuro yʉ ʉjea niiwʉ. \p \v 8 Yʉ ca owa cojorica pũuro mena mʉja ca tʉgoeñarique pairo tii pacagʉ, yʉ tʉgoeñarique paiti. Mʉjare yʉ ca owa cojorique jĩcã cuu mʉja ca tʉgoeñarique pairo ca tiiriquere majiri, yʉ tʉgoeñarique paiwʉ. \v 9 Bii pacagʉ, mecʉ̃ra yʉ ʉjea nii. Biigʉpʉa mʉja ca tʉgoeñarique pairo ca tiirique méére, mʉja ca tʉgoeña pairiquera, mʉja ca tʉgoeña wajoaro ca tiirique peere ĩima ĩigʉ, to biro yʉ bii. Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca boorore birora mʉja tʉgoeña paijacupa. To biri jĩcã wãme ʉno peera ñañaro mʉjare jãa tiitijacupa. \v 10 Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca boorore biro tʉgoeña pairiquea, tʉgoeña yeri wajoa mani ca ametʉaro ca tiirije nii. To biri tʉgoeña pairique ʉno méé nii. Ati yepa maquẽ jʉorira tʉgoeña pai nucũ yujuriquea, Ʉmʉreco Pacʉre camotati, bii yai nʉcãricaro ca tiirije nii. \v 11 Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca boorore birora mʉja ca tʉgoeña pairique mʉjare ca biiriquere ĩañaaqué. Tee maquẽre yʉ ca owa cojoricarore birora tii, to biro mʉja ca tiiriquere ameri queno, teere tʉgoeña ajia, tʉgoeña uwi, yʉre ĩarʉga, yʉre mai uwa jeo, ñañarije ca ĩiricʉre wede bojoca catio, mʉja ca tiiro mʉjare tiiupa. To biro mʉja ca tiirique niipetiro mena, mʉja menara mʉja ca ĩi ñaajuatiriquere mʉja ĩñoupa. \v 12 To biri tii pũurore mʉjare owa cojogʉ, ñañaro yʉre ca ĩiricʉre, ñucã ñañaro ca ĩi ecoricʉre tʉgoeñari méé, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca ĩa cojorore bʉaro jãare mʉja ca mairijere, cʉ̃ja majuropeera cʉ̃ja ĩa majijato ĩigʉ pee, yʉ owa cojowʉ. \v 13 Ate niipetirije bʉaro jañuro jãa ca tʉgoeña bayiro jãare tii. Jãa ca tʉgoeña bayiro jãare ca tiirique ametʉene jañuro jãa ʉjea niiwʉ, Tito cʉ̃ ca tʉgoeña bayiro mʉja ca tiirique jʉori cʉ̃ ca ʉjea niiro ĩarã. \v 14 Mee Titore, mʉja yee maquẽre, “Cʉ̃ja jʉori bʉaro yʉ ʉjea nii,” cʉ̃re yʉ ca ĩiriquere, ñañaro yʉ ca tuaro mʉja tiitijapa. Mʉjare jãa ca ĩirique díámacʉ̃ra ca niiricarore birora Titore mʉja yee maquẽre jãa ca ĩirique cãa, díámacʉ̃ra niijapa. \v 15 Mʉja niipetirã cʉ̃re tʉo nʉnʉjee, nʉcʉ̃ bʉorique mena añuro cʉ̃re boca, mʉja ca biiriquere tʉgoeñari, bʉaro mʉjare mai tʉgoeñami. \v 16 Mʉjare, “Ĩiricarore birora biirucuma,” ĩi tʉgoeñari, yʉ ʉjea nii jañu. \c 8 \s1 Añuro yeri tʉgoeñari tiicojorique maquẽ \p \v 1 Yʉ yaarã, mecʉ̃ra, Macedonia macãrã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerãre Ʉmʉreco Pacʉ añuro cʉ̃jare cʉ̃ ca tii nemorijere mʉja ca majiro jãa boo. \v 2 Do biro bii majiña maniro, ñañaro cʉ̃ja ca tamʉorije watoara bʉaro ʉjea nii, apeye mani pacarã, ca apeye pairãre biro añuro yeri tʉgoeñari, cʉ̃ja ca tii nemorijere tiicojo niiupa. \v 3 Yʉ, yʉ nii, cʉ̃ja majuropeera, cʉ̃ja ca tii bayiro cõro, ñucã cʉ̃ja ca tii bayiro ametʉene jañuropʉ tiicojo, cʉ̃ja ca tiiriquere ca ĩaricʉ. \v 4 To biri cʉ̃ja majuropeera, “Jãa cãa, Ʉmʉreco Pacʉ yaarãre jãa ca tii nemorʉgarijere jãare tii dotiya,” bʉaro jãare ĩi jãiwa. \v 5 “Tiirucuma,” jãa ca ĩi yuericaro ametʉenero tiiwa. Cʉ̃ja majuropeera Wiogʉ peere “Mʉre jãa pade nʉnʉjeerucu,” ĩi jʉo, jiro jãa peere “Mʉja ca ĩirijere jãa tii nʉnʉjeerucu, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca boorore biro,” jãare ĩiwa. \v 6 To biri Titore mʉja pʉtopʉ añurije maquẽre tii nemorã, mʉja ca tiicojorijere, “Mʉ ca jee neo jʉoricarore birora jee neo yapanogʉja,” cʉ̃re jãa ĩi cojo. \v 7 Mee mʉja, aperã ametʉeneropʉ díámacʉ̃ tʉo nʉcʉ̃ bʉo, añurije quetire wede majio majiri maja nii, teere añuro maji, añuro ʉjea niirique mena tii, jãare mai, mʉja tii. Teere mʉja ca tiirore birora tiiya, añurije maquẽre tii nemorã mʉja ca tiicojorije cãare. \p \v 8 Mʉjare dotigʉ méé yʉ ĩi atera. “Aperã cʉ̃ja ca tii nemo niirije menare, mʉja cãare díámacʉ̃ra mʉja ca mairijere mʉja ca tii ĩñorijere, majirʉgʉ yʉ ĩi. \v 9 Mee mani Wiogʉ Jesucristo añuro cʉ̃ ca tii bojariquere mʉja maji. Mʉjare maima ĩigʉ, ca apeye paigʉ nii pacagʉ, mʉja yee jʉori ca boo pacagʉ nii eaupi, cʉ̃ ca boo pacarije menara mʉja pea ca apeye pairã mʉja ca nii eapere biro ĩigʉ. \p \v 10 Mʉja yee maquẽ añurije ca niipere ĩigʉ, ate maquẽre yʉ ca tʉgoeñari wãmere mʉjare yʉ wede majio. Mee jʉguero macã cʉ̃mapʉra, mʉja ca tii nemorijere tiicojorã, mʉjara mʉja tiicojo jʉoupa. Biirãpʉra to birora tiicojorã méé mʉja tiiupa. Tiirʉgarique mena mʉja tiiupa. \v 11 To biri, tiirʉgarique mena mʉja ca tii nemorʉga jʉoricarore birora, mʉja ca tii nemorʉgariquere to birora tiicõa niiña. \v 12 Jĩcʉ̃ añuro tiirʉgarique mena cʉ̃ ca cʉorije ʉnora cʉ̃ ca tiicojorijere añuro ĩa ʉjea niimi Ʉmʉreco Pacʉ. Mani ca cʉotirije ʉnopʉra jãitimi. \p \v 13 Aperã peere añuro cʉ̃ja ca niiro tiicãri, mʉja pea ñee jãa manirã niiña, ĩigʉ méé yʉ ĩi. Jĩcãro peere biro mʉja ca niipe peere ĩima ĩigʉ yʉ ĩi. \v 14 Mecʉ̃ra mʉja pea cʉ̃ja ca cʉotirijere mʉja ca tiicojopere mʉja cʉo, ñucã cʉ̃ja pee cãa mʉja ca cʉotiri tabere mʉja ca cʉotirijere cʉ̃ja ca tiicojopere cʉorucuma. To biri jĩcãro peere biro mʉja cʉorucu, \v 15 o biro ĩi owa tuurique: “Pairo ca jeericʉ cãa cʉo ametʉenetiwi. Petoacã ca jeericʉ cãare dʉjatiwʉ,” ca ĩirore birora.\f + \fr 8.15\ft Ex 16.18.\f* \s1 Titore Corintopʉ cʉ̃ja ca tiicojo cojorique \p \v 16 Añu majuropeecã Ʉmʉreco Pacʉ, mʉja yee maquẽre yʉ ca tʉgoeñarore birora, Tito cãare yʉre birora cʉ̃ ca tʉgoeñaro ca tiiricʉ. \v 17 Tito, cʉ̃re jãa ca doti cojorije jʉori wado méé, cʉ̃ majuropeera bʉaro mʉjare ca ĩarʉga niigʉ niiri, ʉjea niirique mena mʉjare ĩagʉ waami. \p \v 18 Cʉ̃ mena, jĩcʉ̃ mani yee wedegʉ, niipetirã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã, añurije quetire añuro cʉ̃ ca paderije jʉori, “Añu majuropeecãmi,” cʉ̃ja ca ĩi nʉcʉ̃ bʉogʉre mʉja pʉtopʉ jãa tiicojo. \v 19 Ñucã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerãra, añurije maquẽre tii nemorã cʉ̃ja ca tiicojorijere jãa ca jee waaro, Wiogʉre nʉcʉ̃ bʉorʉgarã jãa ca tii niirije, bʉaro jãa ca tii nemorijere ĩñorʉgarã jãa ca tii niirijere, jãare cʉ̃ bapa cʉti waajato ĩirã, cʉ̃re bejeupa. \v 20 O biro jãa tii, ate maquẽ cʉ̃ja ca tii nemorije añurije jãa ca jee neorijere, “Cʉ̃jara jee cũucãcuma,” jãare cʉ̃ja ca ĩi wede paitipere biro ĩirã. \v 21 To biri añuri wãmera jãa tii nii, biirãpʉa, Wiogʉ cʉ̃ ca ĩa cojoro wado méé, bojoca cʉ̃ja ca ĩa cojoro cãare to birora jãa tii. \p \v 22 Cʉ̃ja mena apĩ, mani yee wedegʉ añurije ca tiirʉgagʉ, paʉ wãmeri añuro jãare ca tii ĩño niigʉre, mecʉ̃ docare mʉjare, “To birora tiirucuma,” ca ĩigʉre jãa tiicojo. \v 23 Tito pea, yʉ mena macʉ̃ añuro mʉja ca niipere ĩigʉ, yʉ mena ca padegʉ niimi. Aperã mani yaarã pea, Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã cʉ̃ja ca tiicojo cojorã, Cristore cʉ̃ja ca nʉcʉ̃ bʉoro ca tiirã niima. \v 24 To biri Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã cʉ̃ja ca majipere biro ĩirã, mʉja ca mairijere anijare ĩñoña, “To biro ca biirã niima,” mʉjare jãa ca ĩi nʉcʉ̃ bʉorijere, “Díámacʉ̃ra ĩijapa,” cʉ̃ja ca ĩi majipere biro ĩirã. \c 9 \s1 Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã yee maquẽre jee neorique \p \v 1 Manire biro Cristore ca tʉo nʉnʉjeerãre tii nemorã mʉja ca tiicojorije maquẽra mʉjare yʉ ca owa cojo nʉnʉa waape méé nii. \v 2 Mee, añuro tii nemorʉgarique mena mʉja ca tiirijere yʉ maji. Jʉguero macã cʉ̃mapʉra, mʉja Acaya macãrã, ca tii nemorʉga niirã mʉja ca niirijere, Macedonia macãrãre ʉjea niirique mena yʉ wedewʉ. To biro mʉja ca biirije, Macedonia macãrã niipetirã jañuropʉra, “Jãa cãa, jãa tii nemorucu,” cʉ̃ja ca ĩiro tiiwʉ. \v 3 To biro mʉja ca bii pacaro ate maquẽ, mʉja ca biirije yʉ ca wede bayi niirije watoa maquẽ peti tuabocu ĩigʉ, mani yaarãre mʉja pʉtopʉ yʉ tiicojo cojo, yʉ ca ĩiricarore birora añuro nii yue, \v 4 jĩcãrã Macedonia macãrã yʉ mena waari, “To biro biicu,” mʉja ca ĩitiri tabera cʉ̃ja ca eatipere biro ĩirã. To biro mʉja ca biijata, boboro mʉja tamʉore mʉjare ĩi wedetima ĩirã, “Tiicãrucuma,” ca ĩiricarã niiri, boboro jãa tamʉobocu. \v 5 To biri anija mani yaarãre, “ ‘Jãa cãa, jãa tii nemorʉga,’ cʉ̃ja ca ĩiriquere queno yuerãja,” cʉ̃jare yʉ ca ĩi cojopera nii. To biro mʉja ca tiiro, mʉja ca jee neorije añuro tii nemorʉgarique mena mʉja ca ĩñorijere biro, jãara mʉjare jãa ca tii dotirijere biro méé niirucu. \p \v 6 Atere tʉgoeñaña: “Petoacã ca otericʉa, ca dica cãare petoacã jeecumi. Pairo ca otericʉa, ca dica cãare pairo jeecumi.” \v 7 To biri mʉja ca tii nemorijere tiicojorã, tʉgoeña pairique mena, cʉ̃ja ca tiicojo dotiro mena tiicojo, tiiticãña. Mʉja ca niiro cõrora mʉja yeripʉ mʉja ca tiicojorʉga tʉgoeñaro cõro tiicojoya. Ʉjea niirique mena ca tiicojogʉre maimi Ʉmʉreco Pacʉ. \v 8 Ʉmʉreco Pacʉ mʉjapʉre añurije ca nii nʉnʉa waaro tii majimi, mʉja ca boorije niipetirore to cãnacã tiira ca cʉocõa niirã niiri, niipetirije añurije mʉja ca tii nemorije bʉaro jañuro mʉjare ca niipere biro ĩigʉ. \v 9 Ʉmʉreco Pacʉ wederique o biro ca ĩirore birora: \q1 “Ca boo pacarãre cʉ̃ yee ca niirijere batewi. Añuro cʉ̃ ca tii niirije peti nʉcãtirucu.”\f + \fr 9.9\ft Sal 112.9.\f* \m \v 10 Oteri majʉre ote ape tiicojo, ñucã cʉ̃ ca baapere tiicojo, ca tiigʉ Ʉmʉreco Pacʉra mʉja ca boorijere tiicojo, mʉja oterique ca bʉʉ nʉnʉa waaro tii, tiiri añurije mʉja ca tii niirijere bʉaro jañuro mʉja ca tii nʉnʉa waaro tiirucumi. \v 11 To biro cʉ̃ ca tiirã niiri, niipetirije apeye cʉori, añuro mʉja tii nemo niirucu, jãa jʉoripʉ añuro mʉja ca tii nemorijere Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã Ʉmʉreco Pacʉre “Añu majuropeecã,” cʉ̃ja ca ĩipere biro ĩirã. \p \v 12 Ate añurije maquẽ tii nemoriquere jãa ca jee waarije, Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã cʉ̃ja ca cʉotirije wadore tii nemoti, paʉ tiiri Ʉmʉreco Pacʉre, “Añu majuropeecã,” cʉ̃ja ca ĩiro cãare tii. \v 13 Ca tii nemorã niiri, mʉja ca tiicojorije ca bii bau niiro, Cristo yee añurije quetire ca tʉo nʉnʉjeerã mʉja ca niirijere tee ca ĩirore biro mʉja ca tiirije mena ca bii bapa cʉtirijere, cʉ̃jare tii nemorã cʉ̃ja menare, to biri niipetirãpʉ menare, mairicaro maniro mʉja ca tiicojorijere ĩari, Ʉmʉreco Pacʉre añuro ĩi nʉcʉ̃ bʉorucuma. \v 14 Ñucã mʉjare cʉ̃ja ca juu bue bojarijepʉ, mʉjare cʉ̃ja ca mairijere Ʉmʉreco Pacʉ añuro cʉ̃ ca tii bojarijere mʉja ca ñeerique jʉori, ĩi bau niirucuma. \v 15 “Añu majuropeecã Ʉmʉreco Pacʉ,” do biro pee ĩi wede majiña manirije cʉ̃ yee manire cʉ̃ ca tiicojorique. \c 10 \s1 Pablo cʉ̃ ca doti majirije \p \v 1 Yʉ Pablo, Cristo cʉ̃ ca añurije, cʉ̃ ca mairije mena, jĩcãrã cʉ̃ja ca ĩirucurore biro mʉja mena niigʉ ca uwi paigʉ nii, yoaropʉ niigʉ pea yʉ ĩicãre ĩiri méé ca ĩigʉ nii, yʉ bii. \v 2 To biri mʉja pʉtopʉ yʉ ca ĩagʉ earo, jĩcãrã, “Cristore ca majitirã cʉ̃ja ca tiirore biro tii nucũ yujuma,” jãare ca ĩirãre, “Yʉ ĩicãre ĩiri méé yʉ ca ĩiro tiiticãña,” mʉjare yʉ ĩi. \v 3 Bojocara jãa nii, bii pacarã ati yepa macãrã cʉ̃ja ca ameri quẽerore biro jãa tiiti. \v 4 Jãa ca beju cʉtirijea, ati yepa maquẽ méé nii. Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca yeri tutuarije, Satanás cʉ̃ ca tii camota tutua niirijere ca tii yaio baterije nii. \v 5 To biri Ʉmʉreco Pacʉre tʉo nʉnʉjeerʉgaricaro mani ca tʉgoeñari wãmera ca bii camotaarijere ĩi camota, bojoca cʉ̃ja ca tʉgoeña niirije niipetirore Cristo peere cʉ̃ja ca tʉo nʉnʉjeero jãa tii. \v 6 Añuro Cristore mʉja ca tʉo nʉnʉjee jeeño peticoaro, ca tʉo nʉnʉjeerʉgatirãre ñañaro cʉ̃jare ca tiiparã niicãrã mani bii. \p \v 7 Mʉja, bojoca baurique wadore mʉja ĩa. Jĩcʉ̃, “Cristo yʉʉ, yʉ nii,” cʉ̃ ca ĩijata, ate cãare ca tʉgoeñapʉ niimi, Cristo yʉʉ cʉ̃ ca niirore birora, jãa cãa Cristo yaarã jãa nii. \v 8 “Bʉaropʉra ca doti majirã jãa nii,” jãa ca ĩirije, mʉjare cʉ̃ja tii yaiojato ĩigʉ méé, añuro mʉja ca nii nʉnʉa waapere ĩigʉ, Wiogʉ jãare cʉ̃ ca tiicojoriquere ñee tiigʉ yʉ boboticu. \v 9 Yʉ ca owa cojori pũurori mena, mʉjare ĩi uwiogʉre biro yʉ ca ĩirije ca niiro yʉ booti. \v 10 Jĩcãrã o biro ĩima: “Do biro tiiya manirije tutuaro mena ĩi cojomi. Bii pacagʉ, cʉ̃ majurope ĩigʉ pea jĩcʉ̃ ʉno peerena uwaro ĩi, ‘Cʉ̃ ca wedejata cãare to biro ĩicumi,’ ĩi ecotiwi,” ĩima. \v 11 To biro ca ĩirã, atere ca majiparã niima: Yoaropʉ niirã tutuaro mena jãa ca ĩi owa cojorore birora, mʉja pʉtopʉ niirã cãa, “Jãa ĩicãre” ĩiri méé, tutuaro mena jãa wederucu. \p \v 12 Jĩcãrã cʉ̃ja majuropeera, “O biro ca biirã jãa nii,” ca ĩirãre biro bii, jãa ca bii niirijere cʉ̃ja ca bii niirije mena cõoña, jãa tiiti. Cʉ̃ja, cʉ̃ja majuropeera cʉ̃ja ca biirijerena ĩa cõoña, aperã cʉ̃ja ca biirijere cõoña, tiirã, to biro cʉ̃ja ca tiirijere majitima. \v 13 Jãa pea jãa ca tiitiriquepʉrena, “Jãa, jãa tii,” jãa ĩiti. Ʉmʉreco Pacʉ jãare cʉ̃ ca dotiricaro cõrora jãa tii nii. Cʉ̃ra mʉja pʉtopʉ jãa ca ea waa majiro jãare tiiwi. \v 14 Jʉguero mʉja pʉtopʉ ca waatiricarã nii pacarã, to biro jãa ca ĩijata, jãa ca tiitiriquepʉrena ĩirã jãa ĩibocu. Mee, jãara Cristo yee añurije quetire mʉjare jãa wede jʉorã eawʉ. \v 15 To biri aperã cʉ̃ja ca tiiriquepʉrena, jãa yeere biro, “Jãa, jãa ca tiirije nii,” jãa ĩiti. Ĩitirãra, díámacʉ̃ mʉja ca tʉo nʉcʉ̃ bʉo bayi nʉnʉa waaro cõrora, jãa ca paderijere bʉaro jañuri jãa tii nʉnʉa waarucu mʉja watoare. Biirãpʉa jãa ca tiipe ca niiro cõrora, jãa ĩi yue, \v 16 mʉja ca niiri tabe õo pee macã yeparipʉ cãare, añurije quetire aperã cʉ̃ja ca tiiriquepʉrena, “Jãa, jãa ca tiirije nii,” ĩiricaro maniro. \v 17 “O biro ca biigʉ niigʉ yʉ bii,” ca ĩigʉa, Wiogʉ yee peere “O biro ca biigʉ yʉ nii,” cʉ̃ ĩijato.\f + \fr 10.17\ft Jer 9.24.\f* \v 18 Cʉ̃ majuropeera, “O biro ca biigʉ yʉ nii,” ca ĩigʉ méé, “Añugʉ niimi,” ĩiricʉ niimi. Wiogʉ, “Añugʉ niimi,” cʉ̃ ca ĩigʉ pee, “Añugʉ niimi,” ĩiricʉ niimi. \c 11 \s1 Pablo, to biri ĩi dito bueri maja \p \v 1 Ĩi mecʉ̃gʉre biro mʉjare yʉ ca ĩirijere nʉcãña. Ʉ̃gjá. Nʉcãcãña petopʉra. \v 2 Mʉjare yʉ ca mai uwa jeorijea, Ʉmʉreco Pacʉ yeepʉ doo. Jĩcʉ̃rena Cristo wadore ca tʉo nʉnʉjeeparã mʉjare yʉ cʉo, jĩcõ wãmo ʉmʉ mena ca nii ñaatigore biro ca niirãre mʉjare cʉ̃re ami earʉgʉ. \v 3 Biigʉpʉa, pino cʉ̃ ca ĩi dito majirije mena tĩrʉmʉpʉ Evare cʉ̃ ca ĩi ditoricarore birora,\f + \fr 11.3\ft Gn 3.\f* mʉja cãa ĩi dito ecori, Cristore añuro tʉo nʉnʉjee, ĩi nʉcʉ̃ bʉo, cʉ̃ja ca tii niirijere tʉgoeña maa wijia camotatibocuma,” yʉ ĩi uwi. \v 4 Jĩcãrã Cristo yee queti mʉjare jãa ca wedericarore biro méé mʉjare cʉ̃ja ca wedero, ñucã Añuri Yeri yee maquẽre bojorica wãme bue, añurije quetire mʉja ca tʉo jʉoriquere bojorica wãme pee mʉjare bue, cʉ̃ja ca tiirije peera popiye jĩcãto añuro mʉja tʉo nʉnʉjeecã. \v 5 Yʉ pea, jĩcãti ʉno peera, Jesucristo yee queti wederi maja ca nii majuropeerãre biro ca bii ditorãre yʉ doca cũmuti. \v 6 Yʉ ca wederije peera bʉaro ca ĩitigʉ nii pacagʉ, yʉ ca majirije peera do biro ca tiiya manigʉ yʉ nii. Atere paʉ wãmeri jãa ca tii niirije mena mʉjare jãa ĩñowʉ. \p \v 7 ¿Mʉja peere ca nii majuropeera mʉja ca niipere ĩigʉ, yʉ pea watoa macʉ̃re biro biicãri, wapa manirora Ʉmʉreco Pacʉ yee añurije quetire mʉjare yʉ ca wedejata, ñañarije tiigʉ yʉ tiijapari? \v 8 Mʉjare tii nemorʉgʉ, aperã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã, wapa tiirica tiiri yʉre cʉ̃ja ca tiicojorijere ñeegʉ, cʉ̃ja yeere ẽmagʉre biro yʉ tiiwʉ. \v 9 Mʉja pʉtopʉ niigʉ, apeye ʉno boo pacagʉ, jĩcʉ̃ ʉno peerena mʉjare yʉ jãi pato wãcõtiwʉ. Mani yaarã Macedonia macãrã ca dooricarã earã, yʉ ca boorijere yʉre tiicojowa. Niipetirijepʉra mʉjare yʉ jãi pato wãcõtiwʉ; to birora yʉ biicã nʉnʉa waarucu. \v 10 Díámacʉ̃ra Cristo yee díámacʉ̃ ca niirije yʉpʉre ca niirore birora, jĩcʉ̃ ʉno peera Acaya yepa macãrã, ate: “To biro ca biigʉ yʉ nii,” yʉ ca ĩi tʉgoeña bayi niirijere, “Yee ĩimi,” yʉre ĩi majitima. \v 11 ¿Ñee tiigʉ o biirije yʉ wedeti? ¿Mʉjare ca maitigʉ niiri, to biro yʉ ĩigajati? Ʉmʉreco Pacʉ, mʉjare yʉ ca mairijere majimi. \v 12 “Yʉ ca tii niirijere to birora yʉ tiicõa niirucu,” ĩi ditori maja, jãare biro biirʉgarã, cʉ̃ja majuro cʉ̃ja ca tii niirijerena “O biro ca biirã jãa nii,” ca ĩirã, do biro cʉ̃ja ca tii majitipere biro ĩigʉ. \p \v 13 To biro ca ĩirã, añurije quetire wede doti cojoricarã majurope méé, ĩi ditori maja, Cristo cʉ̃ yee añurije quetire cʉ̃ ca wede doti cojoricarãre biro ca bii ditorã niima. \v 14 Atea ca bii majiña manirije ʉno méé nii. Satanás'pʉra, Ʉmʉreco Pacʉ pʉto macʉ̃ añugʉre birora biicã majimi. \v 15 To biri cʉ̃re pade bojari maja cãa, añurije maquẽre paderi majare birora cʉ̃ja ca biirijea ca majiña manirije ʉno méé nii. To biri ñañaro cʉ̃ja ca tiiricarore birora, ñañaro tii ecorucuma. \s1 Pablo ñañaro cʉ̃ ca tamʉorique \p \v 16 Jĩcʉ̃ ʉno peera “ ‘Ca mecʉ̃gʉ niimi,’ yʉre cʉ̃ ĩiticãjato,” mʉjare yʉ ĩi ñucã. To biro yʉre mʉja ca ĩijata, “Ca mecʉ̃gʉre birora cʉ̃ ĩicãjato,” yʉre ĩicãña, yʉ cãa petopʉra, “O biro ca biigʉ yʉ nii,” yʉ ca ĩipere biro ĩirã. \v 17 O biri wãme biicãri, “O biro ca biigʉ yʉ nii,” yʉ ca ĩijata, Wiogʉ cʉ̃ ca boorije ʉno méére ĩigʉ yʉ ĩi. Yʉ ca ĩi yeerijere biro pee nii. \v 18 Paʉ, cʉ̃ja yee maquẽ cʉ̃ja ca bii niirijerena wederique paioma. Yʉ cãa to birora yʉ ĩirucu. \v 19 Bʉaro ca majirã mʉja nii. Bii pacarã ca ĩi mecʉ̃rãrena añuro mʉja tʉo nʉnʉjee. \v 20 Ñucã mʉjare doti epe, mʉjare pade doti epe, mʉja yeere jeecã, ñañaro mʉjare tii epe, mʉjare paacã, ca tiirãpʉ cãare añuro cʉ̃jare mʉja tʉo nʉnʉjee. \v 21 Atere ĩirʉga bobo pacagʉ, “Jãa pea to biro biirʉgarã ca tʉgoeña bayitirã peti jãa niicãwʉ,” yʉ ĩi. \p Aperã, “O biro ca biirã jãa nii,” cʉ̃ja ca ĩijata, yʉ cãa to birora yʉ ĩirucu, atea ĩi mecʉ̃riquere biro ca nii pacaro. \v 22 “Hebreos cʉ̃ja ca niijata, yʉ cãa hebreo bojocʉra yʉ nii. Israelitas cʉ̃ja ca niijata, yʉ cãa israelita bojocʉra yʉ nii. Abraham pãramerã cʉ̃ja ca niijata, yʉ cãa Abraham pãramira yʉ nii. \v 23 Cristore pade bojari maja cʉ̃ja ca niijata, yʉ doca cʉ̃ja ametʉenero Cristore pade bojari majʉ yʉ nii. Atere ĩigʉ, ca ĩi mecʉ̃gʉre biro ĩi pacagʉ, yʉa cʉ̃ja ametʉenero pade, cʉ̃ja ametʉenero paʉ tiiri tia cũu eco, cʉ̃ja ametʉenero ñañaropʉ bape eco, paʉ tiiri, cʉ̃ja ca jĩarʉgaro uwioro bii, yʉ biiwʉ. \v 24 Judíos baperã treinta y nueve niirije peti cʉ̃ja ca baperijere jĩcã amo cõro niirije peti yʉ bape ecowʉ. \v 25 Itiati peti yucʉgʉ mena yʉre paawa. Jĩcãti ʉ̃tãgaari mena yʉre deewa. Itiati peti yʉ duawʉ. Dia pairi yaapʉ jĩcã rʉmʉ, jĩcã ñami, bii paja yuju dua yai boo, yʉ biiwʉ. \v 26 Yʉ ca catiri rʉmʉrire to birora aperopʉ waacoarucu, doocã doorucu biigʉ, ca uwiocãro diaripʉ, jee dutiri maja cʉ̃ja ca uwiocãro, yʉ yaarã judíos'ra cʉ̃ja ca uwiocãro, judíos ca niitirã cʉ̃ja ca uwiocãro, macãpʉ cãare ca uwiocãro, ca bojoca maniropʉ cãare, dia pairi yaapʉ cãare, ñucã Jesucristo yaarãre biro ca bii ditorã cʉ̃ja ca uwiocãro yʉ waa yujuwʉ. \v 27 Bʉaro pade, ñañaro tamʉo, paʉ tiiri cãniri méé bii, queya, oco jinirʉga, paʉ tiiri baari méé bii, ñañaro yʉjʉa bʉʉ nucũ yuju, juti boo paca, yʉ biirucuwʉ. \v 28 Apeyera ñucã to cãnacã rʉmʉra niipetirã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerãre tʉgoeñama ĩigʉ, bʉaro yʉ tʉgoeña yaja pua. \v 29 Jĩcʉ̃ cʉ̃ ca tʉgoeña bayitijata, yʉ cãa cʉ̃re birora yʉ bii. Jĩcʉ̃ ʉnore ñañaro cʉ̃ ca tiiro cʉ̃ja ca tiijata, cʉ̃ja menare bʉaro yʉ ajia. \p \v 30 “O biro ca biigʉ yʉ nii,” yʉ ca ĩirʉgajata, ca tʉgoeña bayitigʉre biro yʉ ca niirije peere, “O biro ca biigʉ yʉ nii,” yʉ ĩirucu. \v 31 Ʉmʉreco Pacʉ, mani Wiogʉ Jesús Pacʉ, to birora ĩi nʉcʉ̃ bʉocõa niiricʉ, yʉ ca ĩi ditotirijere majimi. \p \v 32 Damascopʉ yʉ ca niiro, wiogʉ Aretas cʉ̃ ca doti niiri yepapʉre ca niiri yepa macãrãre ca jʉo niigʉ,\f + \fr 11.32\ft Gobernador.\f* yʉre cʉ̃ja ñeejato ĩigʉ uwamarãre joperire cote dotiupi. \v 33 Yʉ peera piwʉpʉ ami jãari, tii macãre ca nii amojoderi tʉdi macã jopepʉ yʉre yoo duwiocã cojowa. O biro bii, yʉre ca ñeerʉgarãre yʉ duticoawʉ.\f + \fr 11.32-33 \ft “Damascore eagʉ, do biro ca tiiya manigʉre biropʉ tʉgoeña ʉjea nii pacagʉ, cʉ̃, ca ĩiña manigʉre biro piwʉpʉ yʉre cʉ̃ja ca yoo duwio cojoro yʉ duti catiwʉ.” Hch 9.23-25.\f*\fig Piwʉ mena Pablore cʉ̃ja ca yoo duwiorique. 2Co 11.33|src="hk00332b.tif" size="span" \fig* \c 12 \s1 Ca biipere Pablo cʉ̃ ca ĩarique \p \v 1 Yʉ majuropeera, “O biro ca biigʉ yʉ nii,” ĩirique menara, ñee ʉno bʉaña mani. To ca bii pacaro, Wiogʉ ca biipere yʉre ĩño, yʉre majio, cʉ̃ ca tiiriquere yʉ wederucu. \v 2 Jĩcʉ̃ Cristore ca tʉo nʉnʉjeegʉ, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca niiri tabepʉ ca ami waa ecoricʉre yʉ maji. Tee ca biiricaro jiro pʉa amo peti, dʉpore baparica penituaro ca niiri cʉ̃mari ametʉa. Yʉ majiti, ati upʉ menara ami waa ecogʉ, cʉ̃ yeri wadore ami waa ecogʉ, biijacupi.\f + \fr 12.2\ft Pablo, cʉ̃ra cʉ̃ ca biiriquerena cʉ̃ ca ĩirique nii.\f* Ʉmʉreco Pacʉ wado majimi. \v 3 To biro ca biiricʉre yʉ maji, ati upʉ menara ami waa ecogʉ, cʉ̃ yeri wadore ami waa ecogʉ, biijacupi. Ʉmʉreco Pacʉ wado majimi. \v 4 Ca añu ametʉeneri tabepʉ\f + \fr 12.4\ft Paraiso.\f* ami waa ecori, to biro ĩirʉgaro ĩi, ca ĩi majiña manirije, jĩcʉ̃ bojocʉ ʉno peera ca wedeya manirijere tʉoupi. \v 5 Jĩcʉ̃ to biro ca biiricʉ docare, “To biro ca biigʉ niimi,” yʉ ĩi maji. Yʉ yee maquẽ peera jĩcã wãme ʉno peera, “To biro ca biigʉ yʉ nii,” yʉ ĩiti, ca tʉgoeña bayitigʉ yʉ ca niirije pee docare, to birora yʉ ĩi. \v 6 “To biro ca biigʉ yʉ nii,” yʉ ca ĩijata, watoara ĩi mecʉ̃gʉ méé, díámacʉ̃ra ĩigʉ yʉ ĩibocu. Bii pacagʉ yʉ ĩiti, jĩcʉ̃ ʉno peera, “Cʉ̃ ca bii niirije, cʉ̃ ca ĩirije, ametʉeneropʉ ĩicãmi,” yʉre cʉ̃ja ca ĩi tʉgoeñatipere biro ĩigʉ. \p \v 7 Ate añurije yʉre ca bii ĩñorijere yʉ ca ĩarique jʉori, “O biro ca biigʉ yʉ nii,” ĩi ametʉene nʉcãremi ĩima ĩiro, potaga upʉre bʉaro ca puniro cõro ca punirijere yʉ tamʉowʉ, Satanás ñañaro yʉre tiirʉgʉ cʉ̃ ca tiirijere. \v 8 Itiati peti tee ñañaro yʉ ca tamʉorijere cʉ̃ ametʉenejato ĩigʉ, Wiogʉre yʉ jãimiwʉ. \v 9 Wiogʉ pea o biro yʉre ĩiwi: “Mʉre yʉ ca mairije menara añucã. Tʉgoeña bayitiricaro peera yʉ ca tutuarije añuropʉ bii bau nii ea.” To biri ca tʉgoeña bayitigʉ yʉ ca niirije peere, ʉjea niirique mena, “O biro ca biigʉ yʉ nii,” yʉ ĩi, Cristo cʉ̃ ca tutuarije yʉpʉre ca niicõa niipere biro ĩigʉ. \v 10 Tee jʉori, yʉ ca tʉgoeña bayitirijere, yʉre cʉ̃ja ca acaro bui tutirijere, yʉ ca apeye boo pacarijere, ñañaro yʉre cʉ̃ja ca tiirʉga nʉnʉjeerijere, Cristo jʉori ñañaro yʉ ca tamʉorijere, bʉaro yʉ ʉjea nii. Ca tʉgoeña bayitigʉ niigʉ peera, bʉaro yʉ tutua. \s1 Corinto macãrã jʉori, Pablo cʉ̃ ca tʉgoeña pairique \p \v 11 Ca mecʉ̃gʉre biro yʉ biiwʉ; mʉjara to biro yʉ ca biiro yʉre mʉja tiiwʉ. Mʉja peera yʉ yee maquẽre añuro ca wedeparã mʉja niimiwʉ. Watoa macʉ̃ nii pacagʉ, jĩcã wãme ʉno peerena, “Jesucristo yee queti wederi maja ca nii majuropeerã jãa nii,” ca ĩirãre yʉ doca cũmuti. \v 12 Mʉja pʉtopʉre, ñañaro tamʉo pacagʉ tʉgoeña bayi, ca ĩa ñaaña manirijere tii bau nii yʉ ca tiirijera, Jesucristo yee queti wederi majʉ peti yʉ ca niirijere mʉjare bii ĩñowʉ. \v 13 Mʉja, ¿ñee peere aperã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã dʉaro mʉja biiri? Yʉ majuropeera mʉjare wapa jãi pato wãcõ yʉ tiitiwʉ. Ñañaro mʉjare yʉ ca ĩijata, teere yʉre acoboya. \p \v 14 Mee, itiati mʉjare ĩagʉ waarʉgʉ queno yuegʉ yʉ tii. Mecʉ̃ cãare yʉ jãi pato wãcõtirucu. Mʉja ca cʉorijere yʉ amaati, mʉjarena yʉ amacã. Cʉ̃ja pacʉa pee niima, cʉ̃ja puna yee ca niipe wapa tiirica tiirire ca jee neorã. Cʉ̃ja puna pee cʉ̃ja pacʉa yee ca niipere jee neotima. \v 15 Yʉ ca cʉorije niipetiro añuri wãme mena mʉjare yʉ tii nemorucu. Ñucã añuro mʉja ca niipere ĩima ĩigʉ, yʉ majuropeepʉ cãa, yʉ ca bayiro cõro mʉjare yʉ tii nemorucu. Bʉaro mʉjare yʉ ca mai pacaro, ¿mʉja pea petoacã yʉre mʉja mairãti? \v 16 Yʉa, jĩcãti ʉno peera mʉjare jãi pato wãcõ yʉ tiitiwʉ. ¿Ca ĩi dito majigʉ niiri, mʉja yeere jeerʉgʉ mʉjare yʉ ĩi ditori? \v 17 Jĩcãrã mʉja pʉto yʉ ca tiicojo cojoricarã mena, ¿mʉjare yʉ ĩi ditoupari? \v 18 Titore mʉja pʉtopʉ ĩa doti cojogʉ, cʉ̃ mena apĩ mani yʉʉ Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeegʉre yʉ tiicojowʉ. ¿To docare Tito, ĩi ditorique mena mʉja yee wapa tiirica tiirire cʉ̃ jeeri? ¿Jãa pʉarãpʉra, jĩcʉ̃ peere biro tʉgoeñarique cʉtiri, jĩcã wãmera jãa tii nʉnʉa waatiti? \p \v 19 Ape tabera, “Añuro jãare cʉ̃ja ĩijato ĩirã, to biro ĩima,” jãare mʉja ĩi tʉgoeñacu. To biro méé bii: Cristo yaarãre birora, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca ĩa cojorora jãa wede. Yʉ yaarã yʉ ca mairã, niipetiro jãa ca tii niirijea, añuro mʉja ca nii nʉnʉa waape maquẽ niiro bii. \v 20 Mʉja pʉtopʉ yʉ ca ĩagʉ waaro, yʉ ca boorore biro bʉa eati, yʉ pee cãa mʉja ca boorore biro biiti, biibocu ĩima ĩigʉ, yʉ uwi jañu. Ñucã jĩcãri cõro ca nii majiña manirije, ĩa tutirique, ajiarique, ĩa ʉgorique, queti pairique, wede pairique, “O biro ca biirã jãa nii,” ĩirique, añuro ca nii majiña manirije, niibocu ĩima ĩigʉ, yʉ uwi jañu. \v 21 Ñucã jiro mʉjare yʉ ca ĩagʉ waaro, yʉ Ʉmʉreco Pacʉ, mʉja ca ĩa cojoro boboro yʉ ca tamʉoro yʉre tii, yʉ pea paʉ jʉgueropʉ ñañarije cʉ̃ja ca tiirucurique, tiirica wãme cõro méépʉ ñee epericarã cʉti yai waarique, cʉ̃ja ca tiirucuriquere cʉ̃ja ca tii niirijere, “Cʉ̃ja ca tʉgoeña yeri wajoatiro bʉaro yʉ otibocu,” yʉ ĩi uwi. \c 13 \s1 Wede majio yapanorique \p \v 1 Ano yʉ ca waape mena itiati mʉjare ĩagʉ waagʉ doogʉ yʉ tii. Pʉarã, itiarã ca ĩaricarã cʉ̃ja ca wede nemorije mena niipetirijepʉra, “To biro biirucu,” ĩirique niirucu. \v 2 Mʉjare pʉati yʉ ca ĩagʉ earica tabere, mee yʉ wede majio yerijãawʉ. Mecʉ̃ yoaropʉ niigʉ cãa, yʉ ĩi nemo cojo ñucã. Jiro mʉja pʉtopʉ waagʉ, jʉguero ñañarije ca tiiricarãre, ñucã jĩcʉ̃ ʉno peerena yʉ ĩa boo pacatirucu. \v 3 Mʉja, Cristo yʉ menapʉ cʉ̃ ca wederijere mʉja majirʉga. Cʉ̃a, mʉja mena cʉ̃ ca tii niirijere ca ĩi bayitigʉ méé niimi. Cʉ̃ ca yeri tutuarijere mʉja watoare tii niimi. \v 4 Díámacʉ̃ra nii, ca ĩi bayitigʉre biro yucʉ tenipʉ cʉ̃ ca paa pua tuu jĩa ecoriquea. Mecʉ̃ra Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tutua majuropeerije jʉori catimi. Jãa cãa cʉ̃ ca ĩi bayitiriquere to birora jãa bii nemo nii. To biro bii pacarã Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tutuarije jʉori, Cristo mena jãa cati niirucu, mʉjare tii nemorʉgarã. \p \v 5 Díámacʉ̃ mʉja ca tʉo nʉcʉ̃ bʉo niirijere to birora jãa tii nʉnʉjeecõa niimiti ĩirã, mʉja majuropeera ĩa beje ñaaña. Mʉja majurope ĩa cõoñañaqué. ¿Jesucristora mʉjapʉre cʉ̃ ca niicãrijere mʉja majititi? To birora biimi, díámacʉ̃ra cʉ̃re ca tʉo nʉnʉjeerãra mʉja ca niijata. \v 6 Díámacʉ̃ra cʉ̃re ca tʉo nʉnʉjeerãra jãa ca niirijere mʉja ca ĩa majipere yʉ yue. \v 7 Ñañarijere jĩcã wãme ʉno peerena mʉja ca tiitipere biro ĩirã, Ʉmʉreco Pacʉre mʉjare jãa jãi boja. “Añurije wado ca tiirã jãa nii” ĩirã méé jãa ĩi, mʉja peere, “Añurije peere cʉ̃ja tiijato” ĩirã pee jãa ĩi, “To biro ĩicãrã ĩima” cʉ̃ja ca ĩirã nii pacarã. \v 8 Díámacʉ̃ ca niirijera do biro pee jãa tii camota majiti. Teerena ca tii nemorã niirã jãa bii. \v 9 Jãa pea ca tʉgoeña tutuatirã jãa ca niicãro, mʉja pea ca tʉgoeña tutuarã mʉja ca niirijere, jãa ʉjea nii jañu. To biri añurã mʉja ca nii eapere ĩirã, Ʉmʉreco Pacʉre mʉjare jãa juu bue bojacõa nii. \v 10 Ate jʉori, mʉjare ĩagʉ waarʉgʉ jʉguero yʉ owa cojo, toopʉ eagʉ, mʉja ca tʉo nʉnʉjeerijere cʉ̃ tii camotajato ĩigʉ méé, añuro mʉja ca bii nʉnʉa waapere ĩigʉ, doti majirique Wiogʉ yʉre cʉ̃ ca tiicojorique mena tutuaro mʉjare yʉ ca ĩi eatipere biro ĩigʉ. \s1 Añu doti yapanorique \p \v 11 Yʉ yaarã, to cõrora mʉjare yʉ ĩi. Ʉjea niiña. Añuro mʉja ca niipere amaña. Mʉjare yʉ ca wede majiorijere tʉo nʉnʉjeeya. Jĩcʉ̃ peere biro tʉgoeñarique cʉti, añuro nii, bii niiña. Ameri mairique, jĩcãri mena añuro niirique Ʉmʉreco Pacʉ, mʉja menara niirucumi. \p \v 12 Añuro ameri mairique mena ameri añu dotiya. \v 13 Mani yaarã Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã niipetirã mʉjare añu doti cojoma. \p \v 14 Mani Wiogʉ Jesucristo cʉ̃ ca añurije, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca mairije, Añuri Yeri añuro mʉjare cʉ̃ ca bapa cʉti niirije, mʉja niipetirã mena to niijato. \p To biro to biijato. \p Pablo